Top Class Perniagaan Tg 5

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

(ii) Menyediakan latihan yang (iii) Tiga jenis ganjaran atau kebolehan yang dimiliki oleh
mencukupi dan terkini. pampasan dalam sistem pekerja. [1m] Kemahiran
[1m] pemberhentian pekerja kebolehkerjaan ini diperlukan
ialah bayaran gratuiti oleh majikan apabila
(iii) Menjaga kebajikan [1m], bayaran pencen menawarkan sesuatu
pekerja. [1m] [1m], dan bayaran pekerjaan kepada pekerja.
persaraan. [1m] [1m] Kemahiran ini boleh
(iv) Memastikan tahap Ganjaran atau pampasan dipindahkan dari satu bidang
motivasi pekerja sentiasa diberikan kepada kerja ke satu bidang kerja
tinggi. [1m] pekerja sebagai tanda lain. [1m] Antara kemahiran
penghargaan atas kebolehkerjaan yang
(v) Mengagihkan sumber sumbangan mereka. [1m] diperlukan ialah kemahiran
manusia sentiasa berkomunikasi, kerja
berkesan. [1m] 3. (a) Standard prosedur operasi berpasukan, keupayaan
tugas ialah dokumen arahan pembelajaran, dan
(vi) Sentiasa memantau bertulis untuk mencapai sebagainya. [1m]
prestasi sumber manusia. keseragaman pelaksanaan
[1m] tugas. [1m] Dokumen ini [Maks. 2m]
[Maks. 4m] meliputi peraturan, pelan, (b) (i) Berpengalaman:
pematuhan, dan dasar
(c) Peranan pengurusan sumber untuk memastikan tugas Di samping kemahiran
manusia dalam aspek dilaksanakan mengikut akademik dan teknikal,
membangunkan pasukan piawaian yang ditetapkan. majikan juga inginkan
untuk mencapai sasaran [1m] Contohnya, pekerja pekerja memiliki
organisasi: kilang makanan beku perlu pengalaman kerja.
(i) Mewujudkan semangat memakai sarung tangan Majikan mementingkan
kerja berpasukan. [1m] semasa proses pengeluaran. pengalaman kerja kerana
(ii) Setiap pekerja akan [1m] dapat menjimatkan masa
berusaha untuk mencapai dan latihan pekerja.
Indeks Pencapaian (b) Sistem penggajian: [1m] Pekerja yang
Utama (KPI) pasukan Sistem penggajian yang mempunyai pengalaman
sebagai petunjuk kepada kompetitif akan meningkatkan yang bersesuaian
prestasi pencapaian motivasi pekerja. [1m] Jika dapat meningkatkan
kerja. [1m] sistem penggajian adil dan produktivitinya. [1m]
(iii) Wujud kerjasama pekerja menarik, ia dapat memotivasi Malah pengalaman
melalui perkongsian dan mengekalkan sumber kerja diperlukan untuk
pengetahuan, manusia. [1m] Sebaliknya, menyumbangkan
pengalaman, dan jika sistem penggajian tidak kemahiran kerja dalam
kemahiran untuk mencapai adil, pekerja tidak akan keadaan majikan sedang
sasaran pasukan. [1m] kekal lama dan ini akan mengalami kekurangan
meningkatkan kos mererkrut atau tiada pekerja di
2. (a) (i) Empat jenis penamatan pekerja baharu. [1m] bidang berkenaan. [1m]
kontrak perkhidmatan Contohnya, pemberian gaji Pengalaman kerja juga
ialah: berdasarkan kekananan dan memudahkan arahan
‡ Persaraan. [1m] prestasi pekerja. [1m] diberikan kepada pekerja.
‡ Penamatan [1m] Pekerja yang
perkhidmatan secara (c) Penghargaan dan hukuman memiliki pengalaman
tindakan disiplin. [1m] (i) Pekerja yang berprestasi mampu mentafsir arahan,
‡ Penamatan tinggi diberi penghargaan memberi perhatian, dan
perkhidmatan secara seperti pakej percutian, melaksanakan arahan
sukarela. [1m] bonus tahunan kerja dengan lebih
‡ Pemecatan terhadap yang lumayan, dan berkesan. [1m]
pekerja. [1m] sebagainya. [1m]
(ii) Pekerja yang berprestasi [Maks. 4m]
(ii) Dua sebab sesebuah rendah diberi hukuman (ii) Berpengetahuan tentang
perniagaan perlu seperti amaran lisan
mempunyai sistem dan bertulis, penurunan produk dan perkhidmatan:
pemberhentian pangkat, penarikan balik Seseorang pekerja
pekerja: faedah kerja, potongan perlu memahami setiap
‡ Sistem pemberhentian gaji, dan dihenti kerja. produk dan perkhidmatan
pekerja yang sistematik [1m] yang ditawarkan
dapat mengurangkan (iii) Contohnya, pekerja yang oleh organisasinya.
pembaziran sumber. mencapai KPI akan diberi Contohnya, seorang
[1m] bonus tahunan. [1m] jurujual yang menjualkan
‡ Ia membantu produk atau perkhidmatan
mewujudkan suasana 4. (a) Kemahiran kebolehkerjaan kepada pengguna
harmoni dan hubungan ialah kemahiran atau secara langsung
baik antara majikan haruslah memahami
dengan pekerja di
dalam perniagaan. [1m]

J3 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

produk tersebut seperti (v) Sesuai untuk syarikat sumber manusia.
kandungan produk, [1m]
kegunaan produk, yang menghadapi – Mempunyai
dan sebagainya. [1m] kemahiran
Ini dapat meyakinkan persaingan yang sengit. berkomunikasi yang
pengguna untuk membeli baik. [1m]
produk yang ditawarkan [1m] ‡ Berpengalaman. [1m]
dan seterusnya – Majikan
dapat meningkatkan Bahagian B mementingkan
keuntungan sesebuah pengalaman kerja
organisasi. [1m] 6. (a) (i) Penempatan pekerja dan kerana pekerja yang
(c) Kelayakan yang fasiliti. [1m] berpengalaman
sesuai penting untuk dapat melakukan
memenuhi keperluan (ii) Penempatan pekerja dan tugas-tugas dengan
perniagaan dan menjamin fasiliti: berkesan. [1m]
keuntungan perniagaan – Menempatkan pekerja Selain itu, majikan
[1m]. Kelayakan yang berdasarkan kelayakan boleh menjimatkan
sesuai penting untuk akademik, pengalaman, masa dan kos latihan
memastikan kelancaran dan kemahiran pekerja. pekerja. [1m]
operasi harian perniagaan [1m] – Calon yang ingin
[1m]. – Contohnya, Cik Noraini memohon jawatan
yang merupakan eksekutif sumber
5. (a) (i) Struktur organisasi graduan lepasan manusia Chan
berdasarkan fungsi. [1m] universiti dalam Perabot Sdn. Bhd.
bidang pemasaran perlu mempunyai tiga
(ii) Ciri-ciri struktur organisasi ditempatkan di tahun berpengalaman
berdasarkan fungsi: bahagian pemasaran. dalam bidang sumber
‡ Digunakan secara [1m] manusia. [1m]
meluas oleh – Fasiliti yang
kebanyakan organisasi. bersesuaian dibekalkan [Maks. 7m]
[1m] untuk membantu
‡ Mudah dibentuk dan meningkatkan (iii) Gaji asas dan elaun. [1m]
dipraktik. [1m] kecekapan dan prestasi
‡ Diwujudkan kerja. [1m] 7. D L ‡ Gaji [1m]
berdasarkan kepada – Contohnya, Cik ‡ Faedah [1m].
fungsi utama Noraini dibekalkan (Pilih mana-mana satu
dalam organisasi perisian CRM sahaja)
seperti pemasaran, (Customer relationships
pengeluaran, kewangan, management) semasa (ii) Empat faktor penentu
dan sebagainya. [1m] menguruskan kerjanya. sistem penggajian ialah:
‡ Menempatkan individu [1m] ‡ Kemampuan organisasi
mengikut kemahiran [1m]
atau kepakaran dalam (b) (i) Kebolehkerjaan yang Organisasi yang
fungsi tertentu. [1m] perlu ada pada calon mempunyai kedudukan
yang memohon jawatan kewangan yang kukuh
(b) Ciri-ciri struktur organisasi tersebut ialah kelayakan mampu memberikan
berdasarkan matriks: yang bersesuaian [1m] lebih ganjaran kepada
(i) Dikenali sebagai sistem dan berpengalaman. [1m] pekerja. [1m]
berbilang arahan. [1m] ‡ Bentuk tugas [1m]
(ii) Kombinasi struktur (ii) Kelayakan yang Pekerja yang
organisasi mengikut bersesuaian: menanggung tugas
fungsi dan struktur ‡ Merupakan kelayakan yang rumit, berat,
organisasi mengikut akademik dan memikul tanggungjawab
produk. [1m] kelayakan profesional yang penting, dan
(iii) Boleh berbentuk yang ada pekerja. [1m] tugas yang memerlukan
sementara. [1m] ‡ Calon yang ingin kemahiran tinggi akan
(iv) Sesuai untuk sesuatu memohon jawatan diberi ganjaran yang
projek yang khas seperti eksekutif sumber lebih tinggi. [1m]
projek kejuruteraan, manusia Chan Perabot ‡ Undang-undang dan
pembinaan, dan Sdn. Bhd. perlu peraturan kerajaan [1m]
perundingan. [1m] memenuhi syarat yang Pihak kerajaan
berikut: menetapkan gaji
– Merupakan minimum untuk
warganegara melindungi hak pekerja.
Malaysia.[1m] [1m]
– Memiliki kelayakan
akedemik diploma
atau ijazah sarjana
muda dalam bidang

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. J4

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

‡ Ganjaran yang diberi Soalan Kajian Kes Pengurus besar
oleh pesaing [1m] (Encik Amri) [1m]
Majikan perlu memberi Bahagian C
ganjaran yang setara Pengurus Pengurus
atau lebih tinggi 8. (a) Struktur organisasi sumber kewangan
daripada pesaing untuk menunjukkan tentang manusia
mengelak pekerja pembahagian kerja, tugas- (Encik (Puan
bertukar organisasi. [1m] tugas, rantaian autoriti, Victor) [1m] Roslina)
komunikasi formal dan tahap
(b) Tiga faedah asas yang boleh pengurusan. [1m] [1m]
dinikmati oleh Encik Borhan Empat kepentingan struktur
yang bekerja di sebuah organisasi kepada sesebuah Pengurus Pengurus
syarikat logistik ialah: perniagaan ialah: pengeluaran pemasaran
(i) Bonus tunai [1m] (i) Mengagihkan sumber (Encik Hashim) (Encik Ricky)
Bayaran berdasarkan dengan cekap dan
prestasi tahunan syarikat berkesan dalam [1m] [1m]
pada akhir sesuatu organisasi mengikut
tempoh. [1m] keperluan setiap jabatan, (d) Struktur organisasi yang
(ii) Komisen [1m] bahagian dan unit dalam sesuai untuk Perniagaan Amir
Bayaran terhadap sesebuah organisasi. Rak Moden selepas 10 tahun
pekerja atas sumbangan [1m] beroperasi ialah struktur
berdasarkan jumlah (ii) Menyelaras antara organisasi berdasarkan
jualan yang dibuat jabatan untuk memastikan JHRJUD¿ > m]
mengikut peratusan yang aktiviti perniagaan Ciri-ciri struktur organisasi
dipersetujui. [1m] selaras dengan matlamat
(iii) Caruman KWSP organisasi. [1m] EHUGDVDUNDQ JHRJUD¿
[1m] (iii) Mewujudkan rantaian (i) Pengelompokan aktiviti
Bayaran yang dibuat arahan dan komunikasi
oleh pekerja dan majikan antara jabatan, bahagian, berdasarkan lokasi. [1m]
sebagai perlindungan dan unit. [1m] (ii) Sesuai untuk organisasi
apabila bersara. [1m] (iv) Menetapkan bidang
(iv) Caruman PERKESO [1m] tugas dan tanggungjawab yang menjalankan
Caruman majikan kepada pekerja. [1m] perniagaan di lokasi
pekerja bagi perlindungan yang berlainan sama ada
luar jangka seperti (b) Jenis struktur organisasi yang di dalam negara atau
kemalangan semasa sesuai untuk Perniagaan Amir perniagaan antarabangsa.
bekerja. [1m] Rak Moden pada permulaan [1m]
(v) Insurans berkelompok penubuhan perniagaan (iii) Ia memudahkan syarikat
[1m] ialah struktur organisasi menumpukan produk
Majikan membayar berdasarkan fungsi. [1m] mereka dengan kehendak
premium untuk memberi Ciri-ciri struktur organisasi pelanggan di kawasan
perlindungan pekerja berdasarkan fungsi: yang berlainan. [1m]
daripada sebarang risiko (i) Pengelompokan aktiviti (iv) Sesuai untuk Perniagaan
semasa bekerja. [1m] atau tugas mengikut Amir Rak Moden kerana
(vi) Kemudahan perubatan fungsi asas organisasi perniagaannya telah
[1m] iaitu pemasaran, berkembang ke seluruh
Majikan membiayai pengeluaran, sumber Malaysia. [1m]
kos perubatan secara manusia, dan kewangan.
percuma/kos yang [1m] Cabaran KBAT
minimum melalui panel (ii) Merupakan struktur
klinik/hospital. organisasi yang paling 1. Penempatan pekerja yang
(vii) Percutian [1m] asas. [1m] berkelayakan dan kemahiran
Memberi pakej percutian (iii) Sesuai untuk organisasi di jawatan yang sesuai adalah
dengan percuma kepada kecil yang mempunyai penting untuk memastikan
pekerja yang cemerlang. produk yang terhad. [1m] produktiviti adalah tinggi dan
[1m] Pada permulaan penubuhan dapat membangunkan perniagaan
(viii)Kemudahan cuti [1m] perniagaan, Perniagaan yang mampan. Cik Amanda
Kemudahan cuti mengikut Amir Rak Moden bersaiz yang mahir dan mempunyai
tempoh perkhidmatan dan kecil dan produknya terhad. kelayakan dalam perakaunan
tidak melebihi bilangan Jadi struktur organisasi haruslah ditempatkan di jabatan
yang ditetapkan. [1m] berdasarkan fungsi adalah perakaunan, Encik Kishan
(Pilih mana-mana tiga sahaja) sesuai untuk perniagaan ini. seorang yang kreatif dan inovatif
[1m] boleh ditempatkan di jabatan
pengeluaran untuk mereka bentuk
(c) Struktur organisasi produk yang baharu, manakala
Perniagaan Amir Rak Moden: Cik Zuhrah yang berupaya

J5 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan (iv) Memastikan bangunan dapat melindungi dirinya
mematuhi keperluan daripada kerugian yang
merancang strategi, melaksana undang-undang yang berpunca daripada pelbagai
pelan, menepati tarikh akhir, sedia ada. risiko yang mungkin berlaku
dan mencapai sasaran jualan ke atas premis tersebut.
sesuai ditempatkan di jabatan Y 0HQJHNDONDQ QLODL ¿]LNDO Selain itu, Encik Yaakub
pemasaran. aset bagi pelaburan juga dapat menumpukan
2. Kemahiran kebolehkerjaan yang bangunan. perhatian kepada operasi
perlu ada pada pekerja baharu perniagaannya tanpa
ialah: (vi) Mengekalkan kualiti memikirkan kerugian akibat
(i) Kelayakan yang bersesuaian. bangunan. daripada risiko yang dihadapi.
(ii) Berpengalaman. Antara jenis insurans yang
(iii) Berpengetahuan tentang (b) (i) Menjaga keselamatan boleh dipertimbangkan oleh
penggunaan peralatan Encik Yaakub ialah insurans
produk dan perkhidmatan. bagi mencegah sebarang kebakaran dan insurans
(iv) Berpengalaman dalam kecelakaan yang mungkin kemalangan.
berlaku. (b) Global Pharma Sdn. Bhd.
industri tertentu. perlu melindungi hasil
(v) Keberkesanan mencapai (ii) Memaksimumkan kapasiti ciptaan makanan suplemen
pengeluaran melalui yang baharu itu dengan
sasaran individu dan penggunaan peralatan mengemukakan permohonan
pasukan/jabatan. yang sepenuhnya. paten secara terus kepada
Perbadanan Harta Intelek
BAB Pengurusan Sumber (iii) Mengurangkan Malaysia (MyIPO). Paten
Fizikal dan Teknologi kekerapan gangguan merupakan hak eksekutif
2 peralatan dalam proses yang diberikan oleh kerajaan
pengeluaran produk. untuk suatu reka cipta
LEMBARAN PBD baharu, sama ada reka
(iv) Menjamin kualiti produk ciptaan itu merupakan satu
1. (a) Memastikan kerosakan tidak yang dikeluarkan demi produk atau satu proses.
berlaku pada bahan mentah memenuhi kepuasan Sekiranya makanan suplemen
sebelum diproses. pelanggan. itu dipatenkan, maka
sebarang peniruan atau
(b) Menjamin kelancaran (v) Meminimumkan kos penyelewengan boleh diambil
sesebuah perniagaan. pengeluaran dan kos tindakan undang-undang oleh
operasi organisasi. Global Pharma Sdn. Bhd.
(c) Memastikan bekalan stok Oleh itu, Global Pharma Sdn.
sentiasa mencukupi serta (vi) Memanjangkan jangka Bhd. boleh mengeksploitasi
disimpan dalam satu keadaan hayat peralatan. hasil ciptaan yang dipatenkan,
yang sempurna. menyerah hak, atau mengalih
(c) (i) Memastikan sesebuah tangan paten itu kepada
(d) Melahirkan pekerja yang organisasi mempunyai pihak lain.
mahir dan berpengalaman hak untuk memiliki 4. (a) Pengurusan kilang dan
demi meningkatkan sesuatu harta intelek mesin yang baik memerlukan
produktiviti organisasi di seperti reka bentuk, penyelenggaraan yang
samping boleh mengekalkan lukisan, muzik, dan video. sistematik ke atas kilang dan
pekerja tersebut supaya kekal mesin. Pada asasnya, terdapat
berkhidmat dengan organisasi (ii) Membolehkan sesebuah dua jenis penyelenggaraan
itu. organisasi menggunakan yang utama, iaitu
sesuatu harta intelek penyelenggaraan pencegahan
(e) Usahawan boleh dengan bebas. dan penyelenggaraan
mendapatkan perisian kerosakan. Penyelenggaraan
tulen dan mengelakkan diri (iii) Mengelakkan sebarang pencegahan merupakan
daripada dikenakan saman penyalahgunaan harta penyelenggaraan terancang
serta melindungi nama baik intelek oleh pihak yang yang dilaksanakan mengikut
perniagaan. tidak bertanggungjawab. jangka masa dan prestasi

(f) Menjaga perniagaan (iv) Memastikan harta intelek VHVXDWX VXPEHU ¿]LNDO
daripada ancaman cetak dapat diurus dengan baik sebagaimana yang telah
rompak, barangan tiruan, dan berkesan mengikut ditetapkan. Penyelenggaraan
penyalahgunaan, penggunaan perundangan yang sedia jenis ini bertujuan
tanpa kebenaran, dan ada. untuk mengurangkan
sebagainya. kemungkinan yang berlaku
(d) (i) Menjamin kualiti dan ke atas sebarang kerosakan
2. (a) (i) Memastikan bangunan prestasi perniagaan.
boleh digunakan untuk WHUKDGDS VXPEHU ¿]LNDO
tujuan yang tertentu. (ii) Mengelakkan pembaziran
tenaga kerja.
(ii) Memastikan bangunan
sentiasa sesuai untuk (iii) Meningkatkan produktiviti
diduduki. perniagaan.

(iii) Memastikan bangunan 3. (a) Pengurusan premis
sentiasa berada dalam perniagaan yang baik
keadaan yang selamat. boleh dilakukan dengan
pembelian insurans untuk
melindungi bangunan
tersebut. Dengan pembelian
insurans ke atas premis
perniagaan, Encik Yaakub

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. J6

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

Penyelenggaraan kerosakan perisian Sage UBS Accounting ‡ Stok. [1m]
merupakan penyelenggaraan yang asal yang boleh diperoleh ‡ Bahan mentah. [1m]
yang dijalankan setelah daripada PC Mart Sdn. Bhd. di ‡ Produk siap. [1m]
berlakunya kegagalan atau Kuala Lumpur. (b) Sebab pengurusan sumber
kerosakan sesuatu sumber (Terima jawapan murid yang
relevan) ¿]LNDO DPDW GLSHUOXNDQ
¿]LNDO 3HQ\HOHQJJDUDDQ 6. Penerbitan buku rujukan dalam dalam menjalankan operasi
jenis ini bertujuan untuk bentuk App Buku (Book App) sesebuah perniagaan ialah:
mengembalikan fungsi merupakan satu idea baharu (i) Memastikan semua
atau kreatif dalam pengurusan
VHVXDWX VXPEHU ¿]LNDO \DQJ VXPEHU ¿]LNDO EHUDGD
rosak kepada fungsi asalnya. VXPEHU ¿]LNDO GDUL DVSHN dalam keadaan yang
(b) Pengurusan kemahiran produk siap. Penerbitan ABH selamat.[1m]
dan pengalaman yang baik Sdn. Bhd. dicadangkan untuk (ii) Memastikan semua
memerlukan organisasi menerbitkan buku rujukan dalam
menjalankan aktiviti seperti bentuk App, iaitu App Buku VXPEHU ¿]LNDO GDSDW
yang berikut: (Book App) selain dalam bentuk berfungsi dengan baik.
(i) Memberikan latihan yang cetakan yang berjilid. App Buku [1m]
boleh diterbitkan dalam bentuk (iii) Memudahkan organisasi
sesuai kepada pekerja Android atau iOS dan kemudian untuk menghasilkan
baharu. dipasarkan kepada murid melalui produk atau
(ii) Menyediakan pasaran App, iaitu di Google perkhidmatan.[1m]
pembangunan yang Play Store atau App Store. Murid 2. (a) Tiga jenis sumber teknologi
munasabah kepada dapat memuatturunkan App Buku yang diperlukan dalam
pekerja sedia ada. itu melalui telefon pintar Android operasi sesuatu perniagaan
(iii) Memberikan ganjaran atau iOS mereka. App Buku ialah:
yang setimpal dengan memberikan satu pengalaman (i) Harta intelek. [1m]
keupayaan dan pembacaan yang baharu kepada (ii) Lesen perisian. [1m]
produktiviti pekerja. murid. Murid boleh melakukan (iii) Kemahiran dan
(iv) Memberikan motivasi pembacaan melalui telefon pintar pengalaman. [1m]
yang sesuai kepada pada bila-bila masa dan di mana- (b) Maksud harta intelek ialah:
pekerja dari semasa ke mana tempat. (i) Hasil ciptaan atau
semasa. (Terima jawapan murid yang kreativiti yang berasal
(v) Membuat penilaian relevan) daripada daya intelektual
prestasi yang adil dan atau minda seseorang.
saksama kepada semua Praktis SPM [1m]
pekerja. (ii) Di bawah undang-undang
5. 6XPEHU ¿]LNDO \DQJ SHUOX Soalan Objektif harta intelek, pemilik
dimiliki oleh Encik Syihan untuk diberikan hak eksklusif
meningkatkan kecekapan 1. B 2. D 3. B 4. D 5. C tertentu bagi reka bentuk,
dalam pengendalian urusan 6. D 7. B 8. C 9. A 10. A lukisan, muzik, dan video.
perakaunan ialah perisian 11. A 12. C 13. A 14. D 15. C [1m]
Sage UBS Accounting. Dengan 16. D 17. D 18. C 19. B 20. B (iii) Hal ini bermakna mereka
adanya bantuan perisian 21. D 22. A 23. C 24. C 25. B mempunyai hak untuk
perakaunan ini, segala kerja 26. A 27. A 28. D memiliki dan hak untuk
untuk merekod maklumat menggunakan sesuatu
perakaunan dapat dipermudah Soalan Esei harta intelek tanpa
serta lebih menjimatkan masa. sebarang ancaman
Bukan itu sahaja, segala Bahagian A daripada pihak lain
maklumat perakaunan boleh seperti ancaman cetak
disimpan dengan selamat serta 1. (a) L 6XPEHU ¿]LNDO LDODK rompak, barangan tiruan,
dapat dibuat EDFNXS ¿OH untuk aset yang berbentuk penyalahgunaan, dan
menjamin keselamatan maklumat ketara atau nyata sebagainya. [1m]
perakaunan tersebut. Sementara untuk dimanfaatkan (c) Empat contoh harta intelek
itu, sumber teknologi yang oleh organisasi ialah:
berkaitan dengan perisian Sage bagi menjalankan (i) Reka bentuk. [1m]
UBS Accounting ialah lesen perniagaannya.[1m] (ii) Lukisan. [1m]
perisian bagi perisian perakaunan (iii) Muzik. [1m]
itu. Lesen perisian Sage UBS (ii) Enam jenis sumber (iv) Video. [1m]
Accounting merupakan satu lesen
perisian pengguna tunggal (single ¿]LNDO \DQJ GLSHUOXNDQ 3. (a) Enam tujuan pengurusan
user). Hal ini bermakna lesen dalam operasi sesuatu bangunan dan kemudahan
perisian jenis ini hanya boleh perniagaan ialah: ialah:
digunakan untuk satu komputer ‡ Bangunan dan (i) Memastikan bangunan
dan tidak boleh berkongsi dengan boleh digunakan untuk
komputer yang lain. Oleh itu, kemudahan. [1m] tujuan yang tertentu. [1m]
Encik Syihan harus memiliki lesen ‡ Kilang dan mesin. [1m]
‡ Peralatan teknologi

maklumat dan
komunikasi (TMK). [1m]

J7 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan pengeluaran dan kualiti kerosakan agar perniagaan
produk. [1m] mereka dapat dilindungi
(ii) Memastikan bangunan (c) Enam tujuan pengurusan daripada sebarang risiko.
sentiasa sesuai untuk kilang dan mesin ialah: [1m] Penyelenggaraan kilang,
diduduki. [1m] (i) Menjaga keselamatan premis, mesin, dan peralatan
juga perlu dilakukan oleh
(iii) Memastikan bangunan penggunaan peralatan perniagaan berasaskan
sentiasa berada dalam bagi mencegah sebarang produk. [1m]
keadaan yang selamat. kecelakaan yang mungkin
[1m] berlaku. [1m] Bahagian B
(ii) Memaksimumkan kapasiti
(iv) Memastikan bangunan pengeluaran melalui 6. D 6XPEHU ¿]LNDO 3HUQLDJDDQ
mematuhi keperluan penggunaan peralatan Tekstil Lily ialah:
undang-undang yang yang sepenuhnya. [1m] (i) Kilang dan mesin
sedia ada. [1m] (iii) Mengurangkan [1m]
kekerapan gangguan Kilang ialah tempat
Y 0HQJHNDONDQ QLODL ¿]LNDO peralatan dalam proses memproses bahan
aset bagi pelaburan pengeluaran produk. [1m] mentah menjadi produk
bangunan. [1m] (iv) Menjamin kualiti produk siap. [1m]
yang dikeluarkan demi Mesin ialah jentera yang
(vi) Mengekalkan kualiti memenuhi kepuasan digunakan dalam proses
bangunan. [1m] pelanggan. [1m] pengeluaran. [1m]
(v) Meminimumkan kos (ii) Bahan mentah
(b) Prosedur menguruskan pengeluaran dan kos [1m]
operasi organisasi. [1m] Sumber semula jadi
VXPEHU ¿]LNDO LDODK (vi) Memanjangkan jangka yang digunakan dalam
(i) Perlindungan insurans hayat peralatan. [1m] proses pengeluaran untuk
5. D L 6XPEHU ¿]LNDO WHUVHEXW menghasilkan produk
dan keselamatan [1m] ialah stok.[1m] separa siap dan produk
Insurans diambil untuk (ii) Lima tujuan pengurusan siap. [1m]
melindungi perniagaan stok ialah: (iii) Produk siap [1m]
dan pekerja daripada ‡ Mengelakkan Produk akhir yang siap
risiko. Selain itu, diproses dan sedia untuk
usahawan juga perlu berlakunya kekurangan dipasarkan. [1m]
memastikan bangunan stok dan kelewatan
dan kilang adalah penghantaran E 3HQJXUXVDQ VXPEHU ¿]LNDO
selamat iaitu dilengkapi produk akhir kepada yang ada pada Perniagaan
dengan alat penggera, pelanggan. [1m] Tekstil Lily ialah:
alat pemadam api, dan ‡ Memastikan stok (i) Perlindungan insurans
sebagainya. [1m] berada pada tahap dan keselamatan [1m]
(ii) Penyelenggaraan optimum. [1m] Insurans
dan baik pulih secara ‡ Memastikan proses ‡ Jenis insurans seperti
terancang [1m] pengeluaran dijalankan insurans kebakaran
Merupakan gabungan dengan lancar dan telah diambil oleh
tindakan teknikal dan berterusan. [1m] pemilik Perniagaan
pentadbiran untuk ‡ Mengurangkan kos Tekstil Lily. [1m]
mengekalkan atau penyimpanan dan kos ‡ Ia membantu
memulihkan sumber pemesanan. [1m] mengelakkan kerugian
tersebut supaya dapat ‡ Menentukan senarai akibat berlaku risiko
berfungsi dengan baik. keutamaan stok perniagaan. [1m]
[1m] mengikut keperluan. ‡ Membolehkan majikan
[1m] tumpuan perhatian ke
4. (a) Maksud kilang dan mesin (b) Bagi perniagaan berasaskan atas perniagaan dan
ialah: tidak risau ke atas risiko
SURGXN VXPEHU ¿]LNDO perniagaan. [1m]
L 6XPEHU ¿]LNDO \DQJ adalah lebih banyak kerana Aspek keselamatan
memastikan produk dapat melibatkan bahan mentah ‡ Premis Perniagaan
dikeluarkan mengikut dan produk siap. [1m] Dari Tekstil Lily mempunyai
jangka masa yang segi prosedur mengurus alat pemadam api, alat
ditetapkan. [1m] pula, perniagaan berasaskan penggera, dan kamera
produk perlu mengambil litar tertutup [1m]
(ii) Kilang merupakan insurans yang berkaitan (ii) Penyelenggaraan
tempat atau lokasi untuk dan berkepentingan [1m] dan baik pulih secara
mengeluarkan produk dan seperti insurans kebakaran, terancang [1m]
perkhidmatan. [1m] kecurian, kehilangan, dan Bertujuan untuk

(iii) Mesin merupakan alat
yang digunakan untuk
memudahkan proses
pengeluaran sesuatu
produk. [1m]

(b) Penyelenggaraan mesin
diperlukan dalam organisasi
untuk mengelakkan sebarang
kerosakan ke atas mesin
yang boleh menjejaskan

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. J8

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

memastikan sumber Soalan Kajian Kes ‡ 6HPXD VXPEHU ¿]LNDO
di kilang dan pejabat
¿]LNDO GDSDW EHUIXQJVL Bahagian C urusan syarikat perlu
dengan baik. [1m] diselenggarakan secara
Penyelenggataan dan 8. D 0DNVXG VXPEHU ¿]LNDO berkala oleh jurutera
ialah aset yang berbentuk yang bertauliah. [1m]
EDLN SXOLK VXPEHU ¿]LNDO ketara atau nyata dan
Perniagaan Tekstil Lily digunakan oleh sesebuah (c) Maksud sumber teknologi
dilakukan secara setiap organisasi untuk menjalankan ialah aset yang berbentuk
enam bulan untuk perniagaan. [1m] tidak ketara atau tidak nyata
memastikan kelancaran Tiga contoh sumber dan digunakan oleh sesebuah
proses pengeluaran. [1m] organisasi untuk melicinkan
7. (a) Maksud paten ialah satu hak ¿]LNDO LDODK EDQJXQDQ GDQ operasi perniagaan. [1m]
eksklusif yang dianugerahkan kemudahan, kilang dan Tiga contoh sumber teknologi
untuk suatu reka cipta, [1m] mesin, serta stok dan bahan ialah harta intelek, lesen
iaitu sama ada ia merupakan mentah. [1m] perisian, dan kemahiran dan
satu produk atau satu proses (b) (i) Pengurusan sumber pengalaman. [1m]
bagi melakukan sesuatu yang
baharu atau penyelesaian ¿]LNDO EHUWXMXDQ XQWXN (d) (i) Pengurusan sumber
teknikal ke atas sesuatu memastikan semua teknologi bertujuan untuk
masalah. [1m] Paten akan memastikan semua
dikeluarkan apabila sesuatu VXPEHU ¿]LNDO EHUDGD operasi perniagaan dapat
menepati ciri-ciri baharu, dalam keadaan yang berjalan dengan lancar
melibatkan langkah mereka selamat, berfungsi [1m] tanpa menimbulkan
cipta, dan boleh digunakan di dengan baik [1m], sebarang masalah yang
mana-mana industri. [1m] dan memudahkan tidak diingini kepada
Maksud hak cipta ialah hak organisasi untuk organisasi. [1m]
eksklusif yang diberikan menghasilkan produk
oleh undang-undang untuk atau perkhidmatan. [1m] (ii) Prosedur mengurus
tempoh masa tertentu (ii) Prosedur mengurus sumber teknologi oleh
kepada pencipta karya bagi Syarikat Malik Sdn. Bhd.
mengawal penggunaan karya VXPEHU ¿]LNDO ROHK ialah:
mereka. [1m] Perlindungan Syarikat Malik Sdn. Bhd. Paten [1m]
hak cipta di Malaysia adalah ialah: ‡ Mendaftarkan paten
berasaskan kepada Akta Hak Perlindungan insurans reka cipta perabot untuk
Cipta 1987. [1m] dan keselamatan [1m] melindungi produk
(b) Tiga kepentingan untuk ‡ Melindungi sumber tersebut daripada ditiru
mendaftarkan paten ialah: oleh pihak lain. [1m]
(i) Untuk mengeksploit reka ¿]LNDO GHQJDQ ‡ Mengemukakan
cipta yang dipatenkan.[1m] mengambil insurans permohonan paten
(ii) Untuk penyerah hak atau kebakaran dan insurans reka cipta perabot
dipindah milik. [1m] kecurian [1m] untuk melalui Perbadanan
(iii) Untuk membuat kontrak mengelakkan kerugian Harta Intelek Malaysia
lesen. [1m] yang mungkin berlaku. (MyIPO). [1m]
(c) Tiga hak pemegang paten ialah: [1m]
(i) Pemegang paten berhak ‡ Melindungi sumber Cabaran KBAT
memberikan kontrak ¿]LNDO GDQ SHNHUMD > m]
lesen kepada orang dengan menyediakan 1. (a) Menggunakan prosedur sekat
lain berdasarkan syarat kemudahan masuk atau tanda keluar di
kontrak lesen itu. [1m] keselamatan seperti pintu masuk utama bangunan.
(ii) Pemegang paten berhak alat pemadam api,
untuk menuntut ganti rugi alat penggera, pintu (b) Menyediakan halangan di
atau pampasan melalui kecemasan, laluan sekitar kawasan bahaya di
mahkamah sekiranya kecemasan, dan dalam bangunan.
berlaku pelanggaran kamera litar tertutup.
paten. [1m] [1m] (c) Memastikan laluan
(iii) Pemegang paten berhak Penyelenggaraan menyelamatkan diri atau
untuk mendakwa pihak dan baik pulih secara laluan kecemasan bebas
yang melanggar paten terancang [1m] daripada sebarang halangan.
tersebut. [1m] ‡ Memastikan sumber
(d) Empat contoh karya yang 2. Penyelenggaraan pencegahan
layak mendapat perlindungan ¿]LNDO VHSHUWL PHVLQ GDQ dianggap paling penting untuk
hak cipta terpelihara ialah jentera serta peralatan Victor Enterprise supaya
karya sastera [1m], karya dan kelengkapan boleh perkhidmatan fotostat itu tidak
muzik [1m], karya seni [1m], berfungsi dengan baik. tergendala. Hal ini demikian
NDU\D WHUELWDQ GDQ ¿OHP > m] [1m] kerana penyelenggaraan
‡ Hal ini dapat pencegahan merupakan satu
memastikan operasi tindakan penyelenggaraan
pengeluaran perabot berjadual yang diambil untuk
berjalan dengan lancar memeriksa, memperbaik, atau
dan berterusan. [1m]

J9 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

PHQJJDQWLNDQ VXPEHU ¿]LNDO DWDX 2. (a) Sumber pembiayaan dalaman: Kelemahan
komponen secara teratur supaya Kekuatan

VXPEHU ¿]LNDO LWX GDSDW EHUIXQJVL (i) Cepat dan ringkas. (i) Modal terhad.
dengan lancar secara berterusan. (ii) Tiada faedah. (ii) Sukar menambah modal dalam masa
Penyelenggaraan pencegahan
bertujuan untuk mengurangkan yang singkat.
kemungkinan berlakunya
sebarang kerosakan terhadap (b) Sumber pembiayan bank dan institusi kewangan
mesin fotostat tersebut.
3. Jenis akta yang terlibat sebelum Kekuatan Kelemahan
buku rujukan Perniagaan
Tingkatan Lima diterbitkan dan (i) Tempoh bayaran balik pinjaman dan (i) Memerlukan
dipasarkan di pasaran ialah Akta ansuran bulanan boleh mengikut penjamin dan
Hak Cipta 1987. kemampuan peminjam. cagaran.

4. Sumber teknologi gambar (a) (ii) Jumlah pinjaman boleh disesuaikan (ii) Kadar faedah yang
ialah reka bentuk kereta. Sumber dengan keperluan semasa. tinggi.
teknologi tersebut perlu dilindungi
melalui paten. Paten adalah hak (c) Sumber pembiayaan agensi kerajaan Kelemahan
eksklusif untuk sesuatu reka cipta. Kekuatan
Reka cipta yang dipatenkan dapat (i) Tertakluk kepada terma
mengelakkan reka bentuknya (i) Kadar faedah yang rendah atau dan syarat.
ditiru oleh pihak lain. tiada.
Sumber teknologi gambar (b) (ii) Persaingan yang sengit.
ialah karya muzik. Sumber (ii) Tanpa cagaran.
teknologi gambar(c) ialah video. (iii) Jumlah pinjaman
Sumber teknologi gambar (d) pula (iii) Jumlah pinjaman boleh disesuaikan terhad.
ialah lukisan. Sumber teknologi dengan keperluan semasa.
(b), (c), dan (d) perlu dilindungi
melalui hak cipta terpelihara. Hak 3. Kaedah mendapatkan sumber perniagaan, usahawan boleh
cipta adalah hak eksklusif kepada pembiayaan yang perlu diikuti mendapatkan khidmat nasihat
pencipta karya untuk mengawal oleh Jordan ialah: berkaitan kelayakan, had
penggunaan karya mereka. Hasil (a) Menyediakan rancangan pembiayaan, cagaran, margin
ciptaan yang telah mendapat perniagaan. pembiayaan, dan kaedah
hak cipta terpelihara dapat Untuk memudahkan proses bayaran balik.
mengelakkan masalah salah guna permohonan pinjaman, pihak (c) Membuat permohonan
untuk kepentingan pihak lain. pembiaya mensyaratkan Jordan hendaklah memohon
supaya peminjam pembiayaan daripada institusi
BAB Sumber Pembiayaan menyediakan satu kertas kewangan atau agensi
Perniagaan cadangan perniagaan yang kerajaan yang dipilih dengan
3 biasanya dikenali sebagai mematuhi segala prosedur
rancangan perniagaan. dan syarat am.
LEMBARAN PBD Rancangan perniagaan ini
harus merangkumi visi, misi, 4. Jenis pembiayaan yang sesuai
1. (a) (i) Simpanan peribadi objektif, dan segala maklumat untuk Cik Sasilawati ialah:
(ii) Modal daripada perniagaan yang ingin Simpanan peribadi
keuntungan (Rizab) diketengahkan. Dalam usaha Simpanan peribadi merupakan
memudahkan pihak pembiaya sumber asas sesebuah
(b) (i) Pembiayaan bank/ menilai kelayakan peminjam, perniagaan. Simpanan peribadi
institusi kewangan rancangan perniagaan merupakan modal sendiri
seharusnya lengkap, mantap, yang diperoleh daripada wang
(ii) Agensi kerajaan mudah, dan ringkas. simpanan peribadi. Wang
(iii) Modal permulaan (b) Mendapat khidmat nasihat simpanan peribadi merupakan
(iv) Sewa beli kewangan. wang tunai dan simpanan di
(v) Pajakan Jordan perlu mendapat dalam akaun simpanan, akaun
(vi) Pemfaktoran khidmat nasihat kewangan semasa, dan akaun simpanan
(vii) Syer daripada pihak bank atau tetap. Cik Sasilawati tidak
(viii)Overdraf agensi kerajaan yang perlu membuat permohonan
(ix) Pinjaman perniagaan dipilih.Semasa ingin pembiayaan dana sekiranya dia
memohon pembiayaan mempunyai simpanan sendiri.
atau gadaian/Ar-Rahnu
(x) Bantuan modal
(xi) Jaminan kredit
(xii) Geran penyelidikan dan

pembangunan

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. J10

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

5. Format rancangan perniagaan ‡ Modal asal syarikat ‡ Jadual pelaksanaan projek.
‡ Menjelaskan tahap ‡ Premis perniagaan dibeli,
yang disediakan perlu
kejayaan yang dicapai disewa atau dipajak.
merangkumi perkara yang berikut: (j) Rancangan kewangan yang
(e) Latar belakang pemilik/ ahli
(a) Rumusan Eksekutif yang mengandungi maklumat
kongsi yang mengandungi berikut:
mengandungi maklumat ‡ Kos pelaksanaan projek.
maklumat berikut: ‡ Peruntukan modal
berikut:
‡ Nama pemilik/rakan kongsi, pusingan.
‡ Tujuan rancangan alamat, nombor telefon, faks. ‡ Perbelanjaan-perbelanjaan
perniagaan disediakan.
‡ Umur, kelulusan, lain seperti perbelanjaan
‡ Kos projek dan cara pengalaman pemilik dan praoperasi dan peruntukan
pembiayaan. luar jangka.
rakan kongsi. ‡ Sumber pembiayaan.
‡ Butiran ringkas tentang ‡ Keperluan pembiayaan.
usahawan dan kakitangan ‡ Kemahiran pemilik dan ‡ Penyata-penyata
rakan kongsi. kewangan.
utama. (k) Kesimpulan:
‡ Syer pemilikan modal. Bahagian ini menekankan
‡ Ringkasan produk atau (f) Latar belakang projek yang keunikan dan kelebihan
perkhidmatan yang perniagaan.
mengandungi maklumat (l) Lampiran:
ingin ditawarkan serta Bahagian ini menyertakan
berikut: maklumat tambahan seperti
keunikannya. pelbagai ilustrasi, senarai
‡ Menjelaskan lokasi projek data, borang, carta, laporan,
‡ Ringkasan pemasaran hendak dijalankan. dan lain-lain maklumat yang
yang memberi fokus menyokong dan berkaitan
‡ Pelan lokasi. dengan perniagaan dan
kepada sasaran pasaran, ‡ Kelebihan lokasi. syarikat.
‡ Menjelaskan jenis dan 6. (a) Peniaga A harus memilih
pesaing-pesaing utama, pembiayaan hutang
struktur bangunan. Pelan seperti pinjaman dari bank,
dan strategi pemasaran. pemfaktoran, dan sebagainya.
bangunan perlu disertakan. (b) Ini adalah kerana setelah
‡ Rekod-rekod kewangan hutang diselesaikan,
yang lalu (jika ada) atau ‡ Menjelaskan kemudahan hubungan antara perniagaan
asas yang ada (contoh, dengan pembiaya adalah
ramalan kewangan bagi tidak wujud lagi.
talian tel, elektrik, air, jalan
sesuatu perniagaan Praktis SPM
raya).
baharu. Soalan Objektif
(g) Rancangan organisasi yang
(b) Pengenalan yang 1. D 2. D 3. B 4. A 5. A
mengandungi maklumat 6. D 7. D 8. C 9. B 10. B
mengandungi maklumat 11. C 12. A 13. A 14. D 15. B
berikut: 16. A 17. A 18. C 19. B 20. C
berikut: 21. D 22. A 23. B 24. C 25. C
‡ Senarai jawatan dan 26. D 27. A 28. B 29. A 30. D
‡ Jenis perniagaan yang bilangan pekerja. 31. C 32. B 33. A 34. D 35. B
diceburi.
‡ Carta organisasi. Soalan Esei
‡ Lokasi perniagaan. ‡ Tanggungjawab dan tugas
‡ Tarikh perniagaan Bahagian A
pekerja.
dimulakan. 1. (a) Simpanan peribadi
‡ Imbuhan gaji pekerja. merupakan sumber asas
‡ Cara-cara perniagaan ‡ Keperluan pejabat. sesebuah perniagaan.
ini diuruskan atau (h) Rancangan pemasaran yang [1m] Simpanan peribadi
merupakan modal sendiri
dilaksanakan. mengandungi maklumat yang diperoleh daripada
modal simpanan peribadi.
‡ Strategi-strategi utama berikut: [1m] Simpanan peribadi
yang mapan dan berkesan merupakan wang tunai dan
‡ Pelanggan. simpanan di dalam akaun
sebagai penyokong ‡ Trend pasaran.
‡ Saiz pasaran.
pelaksanaan perniagaan ‡ Ciri-ciri pasaran.
‡ Sasaran pasaran.
atau projek. ‡ Pesaing-pesaing.
‡ Strategi pemasaran.
(c) Objektif yang mengandungi ‡ Ramalan jualan.
‡ Kos pemasaran.
maklumat berikut: ‡ Kaedah promosi.
(i) Rancangan operasi yang
‡ Visi, misi syarikat atau
wawasan perniagaan. mengandungi maklumat

‡ Matlamat jangka panjang berikut:
dan matlamat jangka
‡ Huraian tapak projek,
pendek. kesesuaian, dan pelan

(d) Latar belakang syarikat yang lokasi kilang.

mengandungi maklumat ‡ Susun atur ruang operasi.
‡ Mesin dan peralatan yang
berikut:
digunakan.
‡ Menyatakan pengasas
syarikat/perniagaan ‡ Proses pengeluaran.
‡ Penggunaan bahan mentah.
‡ Menjelaskan sebab ‡ Stok simpanan bulanan
asalnya produk disediakan
atau tahunan.
dan rasional keperluan

atau kesesuaian dengan

pasaran atau keadaan

‡ Menyatakan bentuk
perniagaan

‡ Tarikh penubuhan syarikat
dan lokasi syarikat

J11 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan (b) Jenis pembiayaan yang bulan Julai tahun 2000
sesuai digunakan oleh Sarah untuk membolehkan
simpanan, akaun semasa, jika menghadapi masalah SME mendapat
dan akaun simpanan tetap. ketidakcukupan wang untuk pembiayaan daripada
[1m] Usahawan yang membayar hutang ialah RM50 000 hingga
mempunyai simpanan overdraf. [1m] RM1 juta [1m] dengan
sendiri tidak perlu membuat Overdraf: memohon terus melalui
permohonan pembiayaan (i) Merupakan kemudahan cawangan-cawangan
dana. [1m] kredit yang disediakan CGC di seluruh
(b) Modal daripada keuntungan oleh bank untuk negara. [1m] Semua
(rizab) merupakan pemegang akaun permohonan di bawah
keuntungan yang diperoleh semasa. [1m] SJLT akan dinilai dan
daripada hasil pelaburan. [1m] (ii) Melalui kemudahan diproses oleh CGC,
Ia ialah keuntungan syarikat ini, Sarah boleh yang kemudiannya
yang tidak diagihkan kepada mengeluarkan wang akan mengaturkan
pemegang saham dalam melebihi jumlah simpanan pembiayaan yang
bentuk dividen [1m] tetapi dalam akaun semasa diperlukan untuk
disimpan untuk kegunaan mereka setakat had yang dikeluarkan oleh
perniagaan pada masa ditetapkan. [1m] institusi-institusi
depan. [1m] (iii) Faedah hanya dikenakan perbankan di dalam
(c) Sewa beli ialah kaedah ke atas jumlah overdraf panel. [1m]
membeli barang dengan yang digunakan mengikut ‡ Skim Pembiayaan
membayar bayaran secara kadar harian. [1m] Francais (SPF), yang
ansuran. [1m] Sewa beli (iv) Kemudahan ini sesuai ditubuhkan pada
sesuai untuk membeli untuk usahawan yang tahun 1997 dengan
barang yang tahan lama kurang pasti tentang kerjasama Kementerian
dan mempunyai nilai jualan jumlah, masa dan Pembangunan
yang tinggi seperti kenderaan tempoh pembiayaan yang Usahawan [1m]
dan premis. [1m] Pembeli diperlukan. [1m] disasarkan kepada
dianggap sebagai penyewa [Mak. 4m] usahawan-usahawan
dan perlu membayar ansuran Bumiputera dengan
bulanan. [1m] Sepanjang 3. (a) (i) Agensi kerajaan itu perniagaan francais
tempoh sewa beli, barang ialah Credit Guarantee yang berdaya
tersebut adalah hak Corporation Malaysia maju, [1m] tetapi
milik pemberi sewa. [1m] Berhad (CGC). [1m] kekurangan cagaran
Pemindahan hak milik hanya untuk mendapatkan
berlaku sekiranya penyewa (ii) Tiga skim jaminan yang pembiayaan biasa
menjelaskan keseluruhan ditawarkan oleh Credit daripada institusi-
ansuran. [1m] Sekiranya Guarantee Corporation institusi perbankan. [1m]
penyewa gagal membayar Malaysia Berhad (CGC)
ansuran, pemberi sewa ialah: [Mak. 6m]
berhak menarik balik barang ‡ Skim Jaminan (b) (i) Menawarkan modal
tersebut. [1m] Anjal (SJA) yang
diperkenalkan pada tambahan kepada
[Mak. 3m] tahun 1999 dan usahawan.[1m]
2. (a) Jenis pembiayaan yang menawarkan lindungan (ii) Menggalakkan budaya
jaminan untuk menabung dalam
digunakan oleh Encik pinjaman-pinjaman yang kalangan peniaga kecil.
Khairul ialah menerbitkan dikeluarkan di bawah [1m]
syer. [1m] Menerbitkan tabung-tabung khas (iii) Mewujudkan satu jaringan
syer adalah sejenis sumber [1m] yang dikendalikan usahawan secara
pembiayaan luaran. [1m] oleh Bank Negara berkelompok.[1m]
Syer ialah bahagian dalam Malaysia (BNM), [1m]
modal sesuatu perniagaan iaitu Tabung Pemulihan 4. (a) Kelebihan pembiayaan
atau saham. [1m] Sesebuah Industri Kecil dan dalaman:
perniagaan menerbitkan Sederhana, Tabung (i) Cepat dan ringkas. [1m]
syer bagi menambahkan Industri Kecil dan (ii) Tidak melibatkan kos
modal. [1m] Bank saudagar Sederhana 2 (TIKS2) seperti faedah atas
akan bertindak sebagai dan Tabung Usahawan pinjaman. [1m]
penanggung jaminan terbitan Baru 2 (TUB2). [1m] Jika usahawan menggunakan
syer oleh syarikat awam ‡ Skim Jaminan Laluan sumber pembiayaan luaran
yang hendak meluaskan Terus (SJLT) telah seperti bank atau institusi
perniagaan mereka [1m] diperkenalkan pada kewangan, dia akan
dengan cara membeli syer
yang tidak dapat dilanggan
oleh pelabur. [1m]

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. J12

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

menghadapi masalah seperti (b) Kemudahan pembiayaan (iii) Bantuan modal [1m]
yang berikut: tersebut ialah pemfaktoran. Terdapat beberapa jenis
(i) Memerlukan penjamin. [1m] Pemfaktoran ialah satu pinjaman perniagaan oleh
kemudahan pembelian invois agensi kerajaan yang
[1m] oleh syarikat pemfaktoran boleh digunakan untuk
(ii) Memerlukan cagaran daripada pelanggannya. usahawan membiayai
[1m] Perniagaan boleh perniagaan. [1m] Antara
dalam bentuk harta atau memilih untuk mencagarkan agensi kerajaan yang
aset tetap. [1m] pendapatan masa depan boleh memberi bantuan
(iii) Tertakluk kepada syarat mereka kepada syarikat modal ialah MARA,
pinjaman. [1m] pemfaktoran [1m] bagi Tekun, dan Agrobank.
(iv) Dikenakan faedah yang memperoleh pembiayaan [1m]
tinggi. [1m] untuk modal kerja. [1m]
Jika usahawan menggunakan Pemfaktoran merupakan (b) Agensi kerajaan tersebut
sumber pembiayaan luaran satu teknik pembiayaan ialah Majlis Amanah Rakyat
seperti agensi kerajaan, dia yang melibatkan penjualan (MARA). [1m] MARA
akan menghadapi masalah hutang pelanggan yang sedia berperanan untuk membantu
seperti yang berikut: ada kepada pihak ketiga, peniaga kaum bumiputera
(i) Persaingan yang sengit. iaitu syarikat pemfaktoran. bagi membangunkan
[1m] [1m] Syarikat pemfaktoran perniagaan mereka. [1m]
(ii) Jumlah pinjaman yang akan membayar sebahagian Skim yang ditawarkan oleh
terhad. [1m] nilai invois dengan serta MARA ialah:
(iii) Tertakluk kepada terma merta kepada penjual [1m] (i) Skim Pembiayaan
dan syarat. [1m] dan bakinya akan dibayar Peningkatan Perniagaan
selepas ditolak perbelanjaan (SPiM). [1m]
[Maks.6m] dan bayaran, apabila Skim ini merangkum
(b) Modal terhad. [1m] hutang dipungut daripada pembiayaan untuk
pembeli. [1m] Perniagaan projek perdagangan,
Sukar menambah modal boleh mendapat tunai perkhidmatan,
dalam masa yang singkat. dengan cepat. [1m] Kecairan pembuatan, dan
[1m] perniagaan juga dapat pengangkutan.
(c) Simpanan sendiri [1m] dipertingkatkan. [1m] Perniagaan secara
Simpanan peribadi kecil-kecilan biasanya
merupakan wang simpanan 6. (a) Tiga kemudahan pembiayaan memerlukan modal yang
di dalam akaun simpanan, yang ditawarkan oleh agensi tidak terlalu banyak dan
akaun semasa, dan akaun kerajaan kepada peniaga skim ini sesuai untuk
simpanan tetap.[1m] ialah: mereka yang baru
(i) Jaminan kredit [1m] memulakan perniagaan.
Bahagian B Kerajaan berperanan [1m]
sebagai penjamin (ii) Skim Pembiayaan
5. (a) Kemudahan bank yang boleh usahawan. [1m] Kontrak Ekspres (SpiKE).
menyediakan kewangan Jaminan yang diberi [1m]
untuk mengatasi masalah kepada usahawan yang Pembiayaan untuk kerja-
Encik Amirul ialah overdraf menghadapi kesukaran kerja kontrak pembinaan,
bank. [1m] Overdraf bank mendapat pinjaman bekalan, perkhidmatan
merupakan satu kemudahan daripada bank kerana dan kerja-kerja elektrik.
yang disediakan oleh pihak cagaran dan status Pembiayaan meliputi
bank kepada pemegang kreditnya yang kurang pemborong kelas F, E,
akaun semasa [1m] baik. [1m] dan D bagi kerja-kerja
dengan membenarkannya (ii) Geran penyelidikan dan agensi awam.[1m]
mengeluarkan wang pembangunan [1m] (iii) Skim Jaminan Usahawan
yang melebihi baki dalam Geran penyelidikan MARA (SJUM). [1m]
akaun semasa bank. [1m] dan pembangunan SJUM merupakan satu
Pengeluaran melebihi baki menggalakkan syarikat kemudahan pembiayaan
adalah dibenarkan setakat supaya lebih inovasi kepada usahawan
had yang ditetapkan. [1m] dalam menggunakan dan Bumiputera yang terpilih.
Faedah akan dikenakan menyesuaikan teknologi Melalui skim ini, MARA
terhadap pemegang akaun yang disediakan [1m] bekerjasama dengan
tersebut berdasarkan jumlah di samping mencipta bank komersial (BMMB)
wang yang dikeluarkan teknologi dan produk yang menawarkan
sahaja. [1m] Kadar faedah baharu. [1m] kemudahan pembiayaan
yang dikenakan adalah dan MARA bertindak
mengikut harian dan biasanya sebagai penjamin. [1m]
lebih tinggi daripada pinjaman
biasa. [1m] [Maks.6m]

J13 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

7. (a) Mendapat khidmat Menyediakan Menghantar PTB Bhd. adalah
nasihat kewangan dokumen permohonan memaksimumkan
Menyediakan daripada pegawai sokongan kepada pihak untung tertahan, maka
rancangan [1m] pengagihan untuk dividen
perniagaan kewangan [1m] bank [1m] akan dikurangkan. [1m]
[1m] Ini akan mengurangkan
minat pelabur untuk
Permohonan Memperoleh Menandatangani melabur. [1m]
dipertimbangkan surat Kelulusan kontrak dengan
oleh pihak bank Pembiayaan dari Agrobank [1m] [Maks. 10m]
(b) Pada pendapat saya,
[1m] bank [1m]
pemilihan Syarikat PTB
(b) Dokumen yang diperlukan supaya perniagaan dapat untuk menggunakan
untuk memohon pembiayaan menguasai syer pasaran syer sebagai sumber
dari bank atau institusi yang lebih besar. [1m] pembiayaan mempunyai
kewangan ialah: (ii) Sebagai modal untuk kekuatan dan kelemahannya.
(i) Salinan kad pengenalan, pelaburan [1m] Kekuatan penerbitan syer
[1m] Untung tertahan boleh ialah:
(ii) Rekod jualan dan dilabur semula untuk (i) Syarikat PTB Bhd. tidak
pembelian perniagaan. menambah nilainya
[1m] serta meningkatkan perlu membuat bayaran
(iii) Lesen perniagaan. [1m] pulangan masa depan. dan faedah secara
Dokumen yang diperlukan [1m] Keadaan ini boleh berkala. [1m]
untuk memohon pembiayaan membantu Syarikat PTB (ii) Syarikat PTB Bhd. tidak
dari agensi kerajaan ialah: Bhd mengembangkan perlu bayar balik ekuiti
(i) Salinan kad pengenalan, perniagaannya. [1m] yang dilaburkan. [1m]
[1m] (iii) Tidak perlu dibayar balik (iii) Syarikat PTB Bhd. tidak
(ii) Gambar berukuran [1m] perlu menyediakan
pasport. [1m] Untung tertahan sandaran atau cagaran
(iii) Salinan pendaftaran merupakan baki untuk mendapat
perniagaan. [1m] keuntungan yang pembiayaan ekuiti. [1m]
(iv) Gambar lokasi disimpan untuk dijadikan (iv) Pemberian dividen
perniagaan. [1m] modal tambahan. Maka ia bergantung kepada
(v) Salinan bil utiliti. [1m] merupakan modal yang keuntungan Syarikat PTB
tidak perlu dibayar balik. Bhd. [1m]
Soalan Kajian Kes [1m] (v) Saham biasa tidak
(iv) Tidak dikenakan faedah mempunyai tarikh matang
Bahagian C [1m] [1m]
Pembiayaan Kelemahan penerbitan syer
8. (a) Sekiranya Syarikat PTB Bhd. menggunakan untung ialah:
menggunakan wang rizab tertahan membolehkan (i) Kos menerbitkan
(untung tertahan) untuk tujuan Syarikat PTB Bhd tidak saham terlalu tinggi dan
mengembangkan perniagaan, perlu menanggung memerlukan masa yang
syarikat ini akan menghadapi faedah yang perlu dibayar lama. [1m]
kekuatan dan kelemahan akibat berhutang. [1m] (ii) Tidak boleh
seperti yang berikut: Kelemahan: mengurangkan cukai
Kekuatan: (i) Cukai perniagaan yang melalui belanja saham
(i) Pertumbuhan perniagaan tinggi [1m] yang dibuat. [1m]
[1m] Untung tertahan (iii) Pelabur/pemegang
Syarikat PTB Bhd. merupakan keuntungan saham mempunyai hak
boleh menggunakan selepas ditolak cukai ke atas perniagaan. [1m]
untung tertahan dan pengagihan dividen. (iv) Hak kawalan perniagaan
sebagai modal untuk [1m] Baki untung akan beralih kepada
menambahbaikan produk tertahan yang tinggi pemegang saham
dan mengembangkan akan menyebabkan terbesar. [1m]
perniagaannya demi Syarikat PTB Bhd. (v) Sukar untuk mendapat
mengekalkan daya terpaksa membayar cukai dana yang mencukupi
saing dalam pasaran. perniagaan yang lebih sekiranya keadaan
[1m] Selain itu, untung tinggi kepada kerajaan. ekonomi tidak baik. [1m]
tertahan boleh juga [1m] Jadi, pertimbangan yang
digunakan untuk (ii) Dividen [1m] wajar perlu dilakukan
membiayai penyelidikan Jikalau objektif Syarikat oleh Syarikat PTB Bhd.
dan pembangunan supaya dapat memilih jenis
pembiayaan yang sesuai
dengan perniagaan yang
dijalankan.

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. J14

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

Cabaran KBAT perniagaan, lesen 2. (a) Penyata pendapatan
perniagaan, penyata membantu usahawan
1. Modal daripada keuntungan cukai pendapatan mengukur prestasi perniagaan
(rizab) sebanyak RM155 juta perniagaan, butiran dan meningkatkan jumlah
adalah satu sumber pembiayaan peribadi Yasmin, geran keuntungan. Usahawan
dalaman kepada Syarikat Top cagaran (sekiranya ada), dapat menggunakan
Link Precision Engineering dan sebagainya. penyata pendapatan untuk
Berhad untuk mendapatkan modal (b) Saya setuju dengan meramal pencapaian prestasi
tambahan tersebut. pernyataan permohonan perniagaan, merancang
Yasmin tidak semestinya strategi untuk meningkatkan
2. (a) Boleh. Zameer masih boleh diluluskan walaupun dia jumlah keuntungan operasi
mendapat pembiayaan telah memohon pinjaman dan mengawal jumlah
walaupun dia tidak ada harta dari bank. Hal ini kerana perbelanjaan operasi.
untuk cagaran. terdapat beberapa perkara
yang perlu dipertimbangkan (b) Kunci-Kira-kira membolehkan
(b) Sumber pembiayaan yang oleh pihak pembiaya sebelum usahawan mengetahui
sesuai untuk perniagaan meluluskan pinjaman. kedudukan kewangan
Zameer ialah mendapat Biasanya, pihak pembiaya perniagaan mereka
sumber pembiayaan luaran akan mempertimbangkan khususnya aset perniagaan.
daripada agensi kerajaan. faktor 5C sebelum meluluskan Selain itu, mereka juga
Satu kelebihan sumber pinjaman. Antara faktor 5C dapat mengetahui jumlah
pembiayaan daripada agensi ialah karakter (character), tanggungan perniagaan
kerajaan ialah memberi kapasiti (capacity), modal seperti ekuiti pemilik, liabiliti
pinjaman kepada peniaga (capital), sandaran (collateral), semasa, dan liabiliti bukan
yang tidak mempunyai dan keadaan (condition). semasa.
cagaran. Zameer boleh
mendapat bantuan modal BAB Penyata Kewangan (c) Penyata aliran tunai
dan jaminan kredit daripada Perniagaan melaporkan kegiatan aliran
agensi kerajaan. 4 tunai perniagaan seperti
kegiatan operasi, pelaburan,
3. (a) Dua langkah utama dalam LEMBARAN PBD dan kewangan. Penyata
proses permohonan pinjaman ini dapat menunjukkan
iaitu: 1. (a) Penyata yang menunjukkan keupayaan perniagaan untuk
(i) Menyediakan rancangan ringkasan data kewangan menjelaskan liabiliti semasa.
perniagaan yang merekodkan aktiviti
Untuk memudahkan kewangan bagi sesebuah 3. Syarikat itu memperoleh untung
proses permohonan perniagaan. kasar sebanyak RM4 200, namun
pinjaman, pihak pembiaya nilai ini adalah rendah sekiranya
mensyaratkan supaya (b) (i) Penyata pendapatan berbanding dengan jualan yang
peminjam menyediakan (ii) Kunci Kira-kira dibuat. Hal ini menunjukkan
satu kertas cadangan (iii) Penyata aliran tunai bahawa syarikat tersebut perlu
perniagaan yang (iv) Penyata yang menjalankan pelbagai promosi
biasanya dikenali sebagai menunjukkan prestasi jualan untuk menambahkan
Rancangan Perniagaan. sesebuah perniagaan permintaan alat-alat permainan
Rancangan perniagaan bagi suatu tempoh supaya jualan boleh ditingkatkan.
ini harus merangkumi tertentu, biasanya satu Selain itu, kos belian seperti
visi, misi, objektif dan tahun. angkutan masuk dan duti atas
segala maklumat (v) Penyata yang belian harus dikawal dengan
perniagaan yang ingin menunjukkan kedudukan baik supaya untung kasar dapat
diketengahkan. Dalam kewangan sesebuah diperbaik.
usaha memudahkan perniagaan pada suatu
pihak pembiaya menilai tarikh tertentu, biasanya 4. Syarikat itu masih mengalami
kelayakan peminjam, pada tarikh akhir sesuatu rugi bersih sebanyak RM200
rancangan perniagaan tahun. walaupun memperoleh untung
Yasmin seharusnya (vi) Penyata yang kasar sebanyak RM56 000. Hal
lengkap, mantap, mudah menunjukkan punca ini menunjukkan bahawa syarikat
dan ringkas. perolehan dan tersebut perlu mengurangkan
(ii) Penghantaran penggunaan dana/ belanja operasi dan belanja
permohonan pinjaman tunai bagi suatu tempoh kewangan supaya kerugian
berserta dengan dokumen tertentu. itu boleh dikurangkan atau
sokongan. Contoh memperoleh keuntungan semula.
dokumen sokongan untuk Di samping itu, hasil operasi yang
permohonan pinjaman dijana seboleh-bolehnya dapat
ialah sijil pendaftaran ditingkatkan supaya untung bersih
akan diperoleh.

5. Syarikat itu mempunyai nilai
pemiutang yang terlalu tinggi

J15 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

sedangkan tunai di bank adalah (v) Pusing ganti stok dapat menggunakan aset
yang sedia ada dengan
rendah. Hal ini menunjukkan = RM66 000 cekap untuk menjana
RM22 500 jualan yang lebih tinggi.
bahawa syarikat tersebut akan 8. Setelah menganalisis kesemua
nisbah asas tersebut, Wan Yusoff
menghadapi masalah kecairan = 2.93 kali Enterprise dicadangkan untuk
melakukan penambahbaikan dari
sekiranya semua hutang jangka (vi) Pusing ganti aset empat aspek yang berikut:
(a) Penjanaan keuntungan
pendek dituntut balik. Selain RM82 000 Ketiga-tiga nisbah untung
RM152 500 seperti peratusan margin
itu, nilai pinjaman jangka = untung kasar, peratusan
margin untung bersih,
panjang syarikat itu juga terlalu = 0.54 kali dan peratusan pulangan
atas modal masing-
tinggi sedangkan modal yang (b) (i) Melisa Beauty Care dapat masing mempunyai nilai
yang rendah, iaitu 8.37%,
dimiliki adalah rendah. Hal ini memperoleh untung kasar 3.94%, dan 4.23%. Hal
ini membuktikan bahawa
menunjukkan bahawa sumber sebanyak RM0.20 bagi Wan Yusoff Enterprise tidak
berupaya untuk menjana
pembiayaan syarikat tersebut setiap ringgit jualan. keuntungan yang lumayan
bagi perniagaannya. Oleh
terlalu bergantung pada pihak (ii) Melisa Beauty Care dapat itu, Wan Yusoff Enterprise
harus mengawal kos jualan,
luaran berbanding dengan pemilik memperoleh untung belanja operasi, dan belanja
lain dengan berkesan supaya
sendiri. bersih sebanyak RM0.26 kedua-dua untung kasar
dan untung bersih boleh
6. (a) Tafsiran penyata kewangan bagi setiap ringgit jualan. ditingkatkan.
(b) Pengurusan kecairan
boleh membantu Puan Salma (iii) Melisa Beauty Care dapat Nisbah semasa yang
rendah, iaitu 0.79:1
untuk mengetahui kedudukan memperoleh untung menunjukkan bahawa Wan
Yusoff Enterprise tidak
kewangan perniagaan bersih sebanyak RM0.22 mampu membayar semua
hutang jangka pendek
dan menentukan hala tuju bagi setiap ringgit modal sekiranya hutang itu dituntut
balik. Dengan itu, Wan
perniagaan. yang dilaburkan. Yusoff Enterprise perlu
mengurangkan hutang jangka
(b) Tafsiran penyata kewangan (iv) Melisa Beauty Care pendek yang dialami supaya
masalah kecairan tidak akan
dapat membantu Encik mempunyai aset semasa berlaku.
(c) Pengurusan stok
Teong untuk menilai prestasi sebanyak RM2.44 untuk Pusing ganti stok yang
rendah, iaitu 2.03 kali juga
perniagaan, membuat membiayai setiap ringgit menunjukkan bahawa Wan
Yusoff Enterprise tidak
perbandingan prestasi liabiliti semasa. dapat mengurus stok yang
sedia ada dengan cekap
kewangan antara tahun (v) Melisa Beauty Care telah dan berkesan. Justeru,
Wan Yusoff Enterprise
semasa dengan tahun membeli stok baharu harus mencari jalan untuk
meningkatkan pusing ganti
sebelumnya, dan sebagai sebanyak 2.93 kali dalam stok supaya wang tunai yang
terikat dengan stok boleh
garis panduan untuk satu tahun kewangan dikurangkan.

perancangan pengagihan untuk menggantikan

sumber dengan berkesan. stoknya.

(c) Tafsiran penyata kewangan (vi) Melisa Beauty Care dapat

boleh membantu Cik Ziehah menjana 0.54 kali jualan

untuk membuat keputusan bagi setiap ringgit aset

bagi melaburkan wang dalam yang dimiliki.

ke Kedai Kain Farhana (c) (i) Daripada nisbah yang

sekiranya pencapaian dan diperoleh, didapati

kedudukan kewangan bahawa keupayaan

perniagaan itu adalah baik Melisa Beauty Care untuk

dan cemerlang. menjana untung, sama

7. (a) (i) Peratusan margin untung ada untung kasar atau

kasar
RM16 000 untung bersih adalah
= RM82 000 = 100%
memuaskan. Selain itu,

= 19.51% pulangan yang diperoleh

(ii) Peratusan margin untung daripada pelaburan yang

bersih dibuat oleh Melisa Beauty

= RM21 600 = 100% Care juga memuaskan.
RM82 000
(ii) Melalui nisbah yang

= 26.34% dihitung, didapati bahawa

(iii) Peratusan pulangan atas keupayaan Melisa Beauty

modal Care untuk membayar

RM21 600 hutang jangka pendek
RM96 900
= = 100% adalah baik.

= 22.29% (iii) Daripada nisbah yang

dihitung, didapati bahawa

(iv) Nisbah semasa keupayaan Melisa Beauty

= RM83 000 Care dalam pengurusan
RM34 000
stok adalah tidak cekap.

= 2.44 : 1 Di samping itu, Melisa

Beauty Care juga tidak

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. J16

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

(d) Pengurusan aset sesebuah perniagaan (d) Titik pulang modal (unit)
Pusing ganti aset yang pada suatu tarikh Kos tetap
rendah, iaitu 0.88 kali tertentu, biasanya pada
membawa maksud bahawa tarikh akhir sesuatu = Caruman seunit [1m]
Wan Yusoff Enterprise tidak tahun. [1m]
dapat menjana jualan yang ‡ Penyata aliran = RM100 000
memuaskan daripada aset tunai – Penyata RM5 – RM2.7
perniagaan yang sedia ada. yang menunjukkan
Lantaran itu, Wan Yusoff punca perolehan dan = 43 478 unit [1m]
Enterprise perlu berusaha penggunaan dana/
untuk menggalakkan lebih tunai bagi suatu tempoh (e) Titik pulang modal (unit)
banyak pelanggan untuk tertentu. [1m]
membeli produknya supaya Kos tetap +
jualan dapat ditingkatkan. [Maks: 2m] Untung sasaran
(c) (i) Maksud nisbah asas ialah = Caruman seunit [1m]

kaedah yang digunakan = RM100 000 + RM80 000
untuk menilai kedudukan RM5 – RM3
kewangan serta prestasi
sesebuah perniagaan. = 90 000 unit [1m]
[1m]
Praktis SPM (ii) Tiga jenis nisbah asas 3. (a) (i) Peratusan untung
yang digunakan untuk
mentafsir penyata tokokan
kewangan perniagaan
Soalan Objektif ialah analisis nisbah = Untung kasar = 100 [1m]
untung, [1m] analisis Kos jualan
1. D 2. A 3. C 4. A 5. C nisbah kecairan, [1m]
6. B 7. B 8. D 9. B 10. D dan analisis nisbah = RM18 000 = 100
11. C 12. C 13. B 14. C 15. A kecekapan. [1m] RM32 000
16. B 17. A 18. B 19. D 20. C
21. B 22. C 23. B 24. B 25. D = 56.25% [1m]
26. B 27. A 28. A 29. C 30. C
(ii) Peratusan margin untung

kasar

Soalan Esei = Untung kasar* = 100 [1m]
Kos jualan
Bahagian A
2. (a) Kuantiti jualan = RM18 000 = 100
1. (a) Maksud penyata kewangan RM50 000
ialah penyata yang
menunjukkan ringkasan = Hasil jualan = 36% [1m]
data kewangan yang Harga jualan seunit
merekodkan aktiviti * Untung kasar
kewangan bagi sesebuah RM500 000 = Jualan – Kos jualan
perniagaan. [1m] Penyata RM5
kewangan disediakan untuk = (iii) Peratusan margin untung
merumuskan kedudukan bersih
kewangan sesebuah = 100 000 unit [1m]
perniagaan dalam suatu
tempoh tertentu. [1m] Kos berubah seunit = Untung bersih* = 100 [1m]
Kos berubah Jualan
(b) (i) Dua jenis penyata yang
terdapat dalam penyata = Kuantiti jualan = RM15 000 = 100
kewangan ialah penyata RM50 000
pendapatan, [1m] Kunci
Kira-kira [1m], dan = RM300 000 = 30% [1m]
penyata aliran tunai. [1m] 100 000 unit
*Untung bersih
(Pilih mana-mana dua sahaja) = RM3 [1m] = Untung kasar + Hasil
(ii) Maksud bagi dua jenis operasi – Belanja operasi
(b) Titik pulang modal (unit)
penyata tersebut ialah: (iv) Peratusan pulangan atas
‡ Penyata pendapatan = Kos tetap [1m] modal
Caruman seunit
– Penyata yang Untung bersih
menunjukkan prestasi = RM100 000 = Modal awal = 100 [1m]
sesebuah perniagaan RM5 – RM3
bagi suatu tempoh = RM15 000 = 100
tertentu, biasanya satu = 50 000 unit [1m] RM65 000
tahun. [1m]
‡ Kunci Kira-kira – Kunci (c) Titik pulang modal (unit) = 23.08% [1m]
Kira-kira disediakan
untuk memaparkan = Kos tetap [1m] (b) Kedai Runcit Wong
kedudukan aset, liabiliti, Caruman seunit menunjukkan prestasi yang
dan ekuiti pemilik lebih baik berbanding dengan
= RM150 000 Kedai Runcit Tan. [1m] Hal
RM5 – RM3 ini demikian kerana peratus
margin untung bersih Kedai
= 75 000 unit [1m] Runcit Wong (30%) lebih
tinggi daripada Kedai Runcit

J17 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

Tan (20%), iaitu sebanyak (iv) Titik pulang modal (unit) (v) Haidah Enterprise
10%. [1m] Kos tetap +
Nisbah semasa
Untung sasaran
Bahagian B = Caruman seunit [1m] = RM24 100
RM5 800
4. (a) TPM adalah satu tahap
kuantiti pengeluaran apabila = RM19 000 + RM20 000 = 4.16 : 1 [1m]
jumlah hasil jualan sama RM3 – RM2
dengan jumlah kos. [1m] TPM Mahmud Enterprise
menunjukkan bahawa kuantiti
pengeluaran tidak memberi = 39 000 unit [1m] Nisbah semasa
sebarang untung atau rugi
iaitu jumlah hasil hanya cukup 5. (a) (i) Haidah Enterprise = RM22 000
untuk menampung jumlah Peratusan untung RM4 500
kos. [1m] TPM menunjukkan tokokan
tahap minimum jualan = 4.89 : 1 [1m]
yang perlu diperoleh oleh
perniagaan supaya tidak = RM7 000 = 100% (b) Mahmud Enterprise
akan mengalami kerugian. RM18 800 menunjukkan prestasi
[1m] Jumlah pengeluran yang yang lebih baik dari aspek
kurang daripada TPM akan = 37.23% [1m] kedudukan kecairan. [1m] Hal
menyebabkan perniagaan ini demikian kerana nisbah
mengalami kerugian. Mahmud Enterprise semasa Mahmud Enterprise
[1m] Jumlah pengeluaran (4.89: 1) lebih tinggi daripada
yang melebihi TPM akan = RM10 000 = 100% Haidah Enterprise (4.16 : 1).
menyebabkan perniagaan RM27 500 [1m]
memperoleh keuntungan.
[1m] = 36.36% [1m] (c) Nisbah yang digunakan
untuk menentukan pelaburan
(b) (i) Kos berubah seunit (ii) Haidah Enterprise syarikat ialah peratusan
Peratusan margin untung pulangan atas modal. [1m]
kasar Saya akan memilih Haidah
Enterprise untuk dilabur.
= RM7 000 = 100% [1m] Hal ini demikian kerana
RM25 800 peratusan pulangan atas
modal Haidah Enterprise
= 27.13% [1m] (28.1%) lebih tinggi daripada
Mahmud Enterprise (25.71%),
Jumlah kos pada tahun 2018 – Mahmud Enterprise
Peratusan margin untung [1m] iaitu sebanyak 2.39%.
kasar [1m]

= Jumlah kos pada tahun 2017 [1m] = RM10 000 = 100%
Volum pada tahun 2018 – RM37 500

Volum pada tahun 2017 = 26.67% [1m]

= RM200 500 – RM185 000 (iii) Haidah Enterprise Soalan Kajian Kes
90 750 unit – 83 000 unit Peratusan margin untung
bersih Bahagian C
= RM2 [1m]
RM7 700 6. (a) Tiga jenis nisbah asas yang
(ii) Kos tetap = RM25 800 = 100% boleh digunakan oleh Encik
= Jumlah kos – Kos Zakaria untuk menganalisis
berubah [1m] = 29.84% [1m] kedudukan dan prestasi
= RM200 500 – RM181 500 kewangan bagi Daily Mart
= RM19 000 [1m] Mahmud Enterprise ialah:
Peratusan margin untung (i) Analisis nisbah untung
bersih [1m]
Mengukur keberkesanan
(iii) Titik pulang modal (unit) = RM6 300 = 100% sesebuah perniagaan
pada tahun 2018 RM37 500 dalam menjana
keuntungan. [1m]
Kos tetap = 16.8% [1m] (ii) Analisis nisbah kecairan
= Caruman seunit [1m] [1m]
(iv) Haidah Enterprise Mengukur keupayaan
= RM19 000 Peratusan pulangan atas sesebuah perniagaan
RM3 – RM2 modal dalam membayar hutang
jangka pendek. [1m]
= 19 000 unit [1m] = RM7 700 = 100% (iii) Analisis nisbah
RM27 400 kecekapan [1m]
Mengukur kecekapan
Titik pulang modal (unit) = 28.1% [1m] sesebuah perniagaan
dalam mengurus stok
pada tahun 2019 Mahmud Enterprise dan aset untuk menjana
Peratusan pulangan atas keuntungan. [1m]
= Kos tetap [1m] modal
Caruman seunit

= RM19 000 = RM6 300 = 100
RM3 – RM2.2 RM24 500

= 23 750 unit [1m] = 25.71% [1m]

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. J18

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

(b) (i) Peratusan margin untung [1m] Hal ini demikian 3. (a) Kemahiran pembangunan
kerana nisbah semasa yang karakter diri
kasar ditunjukkan oleh Daily Mart
RM14 000 adalah baik, iaitu 2.5 : 1. [1m] (b) Perhubungan yang baik
= RM38 000 = 100 dengan pasangan

= 36.84% [1m] (c) Menyelesaikan masalah kecil
terlebih dahulu
(ii) Peratusan margin untung Cabaran KBAT
4. (a) Modal
bersih (b) Lokasi sesuai
(c) Stok
= RM8 480 = 100 1. Titik pulang modal (unit)
RM38 000 5. (a) Mewujudkan sikap berdikari.
Kos tetap + Untung (b) Sumber pendapatan diri dan
= 22.32% [1m] = Harga jualan seunit – keluarga.
(c) Membentuk diri untuk
(iii) Peratusan pulangan atas Kos berubah seunit
VHQWLDVD EHU¿NLUDQ
modal RM6 000 + RM500 positif, berdisiplin, bebas
mengeluarkan idea, dan
= RM8 480 = 100 35 000 unit = + Untung cekap menguruskan masa.
RM35 000 RM4.50 – (RM1.50
+ 6. (a) Tabah
= 24.23% [1m] Usahawan yang tabah tidak
RM1.00 + RM0.50) mengalah kepada keadaan
(iv) Nisbah semasa
Untung = RM 46 000 PHQWDO GDQ ¿]LNDO PHUHND
= RM35 000 Mereka tidak akan berundur
RM14 000 2. ‡ 0HQMXDO VHEDKDJLDQ DVHW EXNDQ walaupun terdapat pelbagai
semasa untuk memperoleh cabaran dalam perniagaan.
= 2.5 : 1 [1m]
E %HU¿NLUDQ SRVLWLI XQWXN EHUMD\D
(v) Pusing ganti stok wang tunai.
8VDKDZDQ \DQJ EHU¿NLUDQ
= RM24 000 ‡ Menyuntik wang tunai positif untuk berjaya sentiasa
RM15 000 persendirian sebagai modal mempunyai harapan yang
positif mengenai masa
= 1.6 kali [1m] WDPEDKDQ GDODP ¿UPD
‡ Meningkatkan jualan produk GHSDQQ\D 'LD VHULQJ EHU¿NLU
(vi) Pusing ganti aset bahawa jika berusaha
secara tunai. bersungguh-sungguh dia
RM38 000 akan memperolehi kejayaan.
= RM87 800 3. Pusing ganti stok = Kos jualan (c) Berani untuk gagal
Stok purata Usahawan yang berani
= 0.43 kali [1m] untuk gagal tidak mudah
RM37 000 kecewa, putus asa dan
(c) (i) Daily Mart dapat 4.3 kali = (RM15 000 + Stok sedih apabila mengalami
memperoleh untung kasar kegagalan. Mereka belajar
sebanyak RM0.37 bagi akhir) / 2 dari kegagalan. Pada waktu
setiap ringgit jualan. [1m] yang sukar, mereka masih
Stok akhir = RM2209.30 lagi mencari peluang yang
(ii) Daily Mart dapat ada. Kebanyakan usahawan
memperoleh untung B5AB Persediaan Menjadi percaya mereka lebih banyak
bersih sebanyak RM0.22 Usahawan belajar dari kegagalan
bagi setiap ringgit jualan. berbanding kejayaan.
[1m] LEMBARAN PBD (d) Kebolehan menentukan visi
dan misi
(iii) Daily Mart dapat 1. (a) Berani mengambil risiko Usahawan fokus pada
memperoleh untung (b) Kreatif dan inovatif pencapaian visi dan misinya.
bersih sebanyak RM0.24 (c) Tabah Ia jelas dan mempunyai
bagi setiap ringgit modal (d) Yakin diri dan optimistik nilai dalam hidup. Dia akan
yang dilaburkan. [1m] (e) Berinisiatif dan melakukan pelbagai usaha
bertanggungjawab yang dirancang rapi untuk
(iv) Daily Mart mempunyai (f) Komitmen yang tinggi mencapai visi dan misi
aset semasa sebanyak (g) Pandai mengambil peluang perniagaan. Dengan fokus
RM2.50 untuk membiayai inilah usahawan dapat
setiap ringgit liabiliti K %HU¿NLUDQ SRVLWLI XQWXN EHUMD\D melakukan sesuatu dengan
semasa. [1m] (i) Kebolehan menentukan visi cara atau usaha yang tidak
mampu dilakukan oleh orang
(v) Daily Mart telah membeli dan misi lain. Apabila telah mencapai
stok baharu sebanyak (j) Berani untuk gagal sesuatu matlamat, dia akan
1.6 kali dalam satu (k) Semangat sepasukan menetapkan matlamat yang
tahun kewangan untuk (l) Berdikari
menggantikan stoknya. (m) Fleksibel
[1m]
(Pilih mana-mana 5 sahaja)
(vi) Daily Mart syarikat dapat
menjana 0.43 kali jualan 2. (b)
bagi setiap ringgit aset (c)
yang dimiliki. [1m] (g)
(j)
(d) Daily Mart tidak menghadapi
masalah kecairan semasa
menjalankan perniagaan.

J19 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

lebih cemerlang lagi. Dia manusia untuk menjalankan serta mampu mengenal
sentiasa bergerak menuju aktiviti perniagaan. Secara pasti peluang yang wujud.
kejayaan. tidak langsung, masalah Beliau telah menganalisis
(e) Semangat sepasukan pengangguran negara dapat persekitaran dan mengenal
Kerja berpasukan merupakan dikurangkan dan kuasa beli pasti peluang dengan cepat.
kerjasama pihak yang masyarakat meningkat. Beliau tidak membiarkan
mempunyai pelbagai (b) Apabila Encik Kim peluang terlepas, malah
kemahiran dan pengalaman. menjalankan sesuatu dengan segera merebut
Kerja berpasukan telah perniagaan, beliau dapat peluang berkenaan. Beliau
menyerlahkan potensi dan memberi pelbagai manfaat pastikan masa yang tepat
meningkatkan prestasi apabila kepada masyarakat seperti untuk bertindak.
tugasan yang melibatkan produk yang bermutu dan (c) Berinisiatif dan
pelbagai kemahiran, tinggi nilainya. Selain itu, bertanggungjawab
pengalaman dan penilaian penambahbaikan prasarana Cik Syida binti Hamid
digabungkan. Dalam erti seperti kemudahan jalan raya, cenderung untuk mengenal
kata yang lain, membantu pasti dan menganalisis
sesebuah organisasi NHPXGDKDQ ¿]LNDO XWLOLWL \DQJ sesuatu situasi dan
memaksimumkan bakat dan lengkap, dan sebagainya seterusnya mengambil
kemahiran ahli kumpulan juga dilakukan. Dengan tindakan secara proaktif.
(f) Berdikari ini, masyarakat akan dapat Usahawan yang berinisiatif
Usahawan yang berdikari memperoleh barang dan sentiasa berusaha untuk
tidak bergantung perkhidmatan yang baharu mencari peluang yang wujud
kepada orang lain atau dan menikmati kemudahan dalam persekitaran dan
mengharapkan bantuan yang lengkap. Hal ini menerokai bidang perniagaan
daripada orang lain. secara tidak langsung dapat yang belum diterokai oleh
7. (a) Usahawan dapat membentuk meningkatkan taraf hidup peniaga lain.
kemahiran pembangunan masyarakat. (d) Fleksibel
karakter diri melalui (c) Salah satu sumber Cik Syida binti Hamid tidak
pengalaman dan cabaran pendapatan negara tegas terhadap perniagaan
dalam perniagaan. merupakan hasil kutipan (pelaburan) mereka.
(b) Menumpukan seluruh cukai keuntungan perniagaan.
tumpuan ke atas satu perkara Oleh yang demikian, %HOLDX DPDW ÀHNVLEHO GDQ
sahaja sehingga berjaya. keuntungan yang diperoleh berkebolehan untuk menukar
(c) Mempunyai hubungan yang hasil daripada perniagaan cara mereka mengikut
baik dengan mereka yang Encik Kim akan dikenakan kehendak pelanggan dan
bekerja bersama-sama. cukai perniagaan pada kadar suasana perniagaan. Dengan
(d) Berkemampuan memulakan yang telah ditetapkan oleh ekonomi dunia yang sering
perniagaan dan menjadinya pihak kerajaan. Hasil kutipan
jenama yang berjaya. cukai ini akan digunakan oleh EHUXEDK VLNDS ÀHVLEHO
(e) Peka dengan masalah kecil kerajaan untuk meningkatkan menjamin kejayaan.
dan cuba menyelesaikannya. taraf hidup masyarakat dan 12. Terima jawapan murid yang
8. (a) Usahawan perlu mempunyai membangunkan ekonomi relevan.
modal yang mencukupi untuk negara. 13. -XVWL¿NDVL EDJL PHPXODNDQ
membiayai perniagaannya 10. Terima jawapan murid yang perniagaan Puan Tan Li Ling
yang diceburi. relevan. ialah:
(b) Mempunyai kemahiran 11. Ciri-ciri keperibadian Cik Syida (a) Puan Tan Li Ling mempunyai
dan pengalaman dalam binti Hamid yang akan mendorong minat, pengetahuan,
perniagaan yang ingin beliau berjaya ialah: dan pengalaman dalam
diceburi. (a) Kreatif dan inovatif pembuatan kek dan roti.
(c) Memilih lokasi yang strategik Cik Syida binti Hamid seorang (b) Beliau memastikan jenis
untuk menjamin pasaran. usahawan yang kreatif dan perniagaan diceburi sesuai
9. (a) Perniagaan yang inovatif. Beliau mempunyai dengan kelayakan dan
diusahakan oleh Encik kebolehan untuk membuat berpotensi maju.
Kim akan mewujudkan perubahan serta boleh (c) Modal yang diperlukan dalam
peluang pekerjaan kepada bertindak dengan cara yang perniagaan telah mencukupi.
masyarakat tempatan. Antara (d) Puan Tan Li Ling dapat
pekerjaan yang diwujudkan ÀHNVLEHO GDQ PHPSXQ\DL menghasilkan pelbagai
ialah juruwang, akauntan, daya kreativiti yang tinggi. produk untuk memenuhi
kerani, pengurus, pekerja Usahawan yang kreatif dan keperluan dan kehendak
biasa, penyelia, penyedia inovatif dapat meningkatkan pengguna yang sentiasa
akaun, dan sebagainya. daya saing perniagaan. berubah. Hal ini demikian
Hal ini disebabkan setiap (b) Pandai mengambil peluang adalah bertujuan untuk
perniagaan yang ditubuhkan Cik Syida binti Hamid memaksimumkan kepuasan
memerlukan tenaga pandai mengambil peluang pengguna.
dan mempunyai keinginan (e) Puan Tan Li Ling mematuhi
untuk mencapai matlamat syarat dan peraturan

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. J20

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

perundangan dan akta mengambil tindakan secara (iii) Terdapat kemudahan
perniagaan seperti Akta proaktif. [1m] Usahawan perlu infrastruktur. [1m]
Jualan Barang 1957 dan Akta sentiasa berusaha untuk
Kawalan Harga 1973. mencari peluang yang wujud (iv) Mudah dikunjungi. [1m]
(f) Lokasi perniagaan yang dalam persekitaran [1m] dan (b) Empat tujuan pemasaran.
dipilih sesuai dan strategik. menerokai bidang perniagaan
Beliau juga mengambil yang belum diterokai oleh (i) Membantu usahawan
kira kos sewa, kadar upah, peniaga lain. [1m] meningkatkan jualan
persaingan, peraturan produk serta memperoleh
kerajaan tempatan, dan kuasa 2. (a) (i) Kemahiran pembangunan keuntungan yang tinggi.
beli penduduk. karakter diri [1m]
(g) Puan Tan Li Ling memastikan Usahawan dapat
sumber bekalan mencukupi membentuk kemahiran (ii) Membantu usahawan
dan mudah diperoleh. pembangunan karakter melakukan penjenamaan
(h) Beliau mengenal pasti diri melalui pengalaman semula sesuatu produk
bilangan dan kekuatan dan cabaran dalam yang dapat memberikan
pesaing serta merancang perniagaan.[1m] satu imej baharu kepada
strategi untuk menghadapinya. Antara kemahiran yang pengguna di pasaran. [1m]
boleh membangunkan
Praktis SPM kemahiran karakter diri (iii) Membantu usahawan
seseorang usahawan memperkenalkan produk
Soalan Objektif ialah kebolehan membuat sedia ada di sesuatu
keputusan, [1m] pasaran yang baharu.
1. D 2. C 3. A 4. C 5. D kemahiran berkomunikasi, [1m]
6. D 7. D 8. D 9. B 10. D [1m] bekerja dalam
11. D 12. B 13. A 14. D 15. C kumpulan,[1m] dan (iv) Memastikan produk yang
16. A 17. B 18. A 19. D 20. C membuat perancangan dihasilkan oleh usahawan
21. A 22. C 23. A 24. B 25. A perniagaan.[1m] akan sampai ke tangan
26. D 27. C 28. B 29. C 30. A [Maks:4m] pengguna. [1m]
31. B 32. C 33. C 34. C 35. D
36. A (ii) Fokus tenaga dan (c) Kelebihan berniaga sebagai
tumpuan satu peluang kerjaya:
Soalan Esei Usahawan menumpukan (i) Matlamat peribadi. [1m]
seluruh tumpuan ke (ii) Objektif perniagaan. [1m]
Bahagian A atas satu perkara sahaja (iii) Keberuntungan
1. (a) Kreatif dan inovatif: sehingga berjaya.[1m] perniagaan. [1m]
Mempunyai kebolehan untuk Usahawan perlu fokus (Pilih mana-mana dua sahaja)
membuat perubahan [1m] tenaga dan tumpuan
serta boleh bertindak dengan bagi merealisasikan 4. (a) Kelebihan perancangan
FDUD \DQJ ÀHNVLEHO > m] dan misi, visi, dan objektif Susan (berniaga):
mempunyai daya kreativiti sesebuah perniagaan. (i) Masa bekerja adalah
yang tinggi. [1m] [1m] Usahawan yang bebas. [1m]
(b) Yakin diri dan optimistik: bijak akan menetapkan Masa bekerja adalah
Seorang usahawan perlu visi, misi, dan objektif
mempunyai keyakinan perniagaan serta fokus ÀHNVLEHO GDQ EHUJDQWXQJ
terhadap kebolehan, terhadap perkara yang kepada peniaga itu
kemahiran, dan ideanya. [1m] dapat menjayakan sendiri. [1m]
Beliau merupakan manusia perniagaannya.[1m] (ii) Bebas membuat
yang optimis, berkeupayaan, keputusan [1m]
dan bersungguh-sungguh (b) Kelebihan menjadi usahawan Peniaga bebas memilih
dalam pekerjaan. [1m] kepada keluarga: lokasi perniagaan,
Usahawan yang berjaya (i) Menerokai peluang jenis produk yang
biasanya dapat mengatasi perniagaan baharu.[1m] hendak diniaga, dan
setiap halangan yang (ii) Kelebihan perniagaan melaksanakan strategi
melintang dalam perjalanan yang boleh diwarisi dari pemasaran yang
merebut peluang dan satu genarasi ke genarasi dikehendaki. [1m]
mencapai wawasan. [1m] yang lain.[1m] (iii) Menikmati semua
(c) Berinisiatif yang tinggi: (iii) Memupuk minat berniaga keuntungan [1m]
Usahawan perlu mempunyai dalam kalangan ahli Peniaga dapat menikmati
sifat inisiatif yang tinggi keluarga.[1m] semua keuntungan jika
iaitu kecenderungan beliau perniagaannya mendapat
untuk mengenal pasti dan 3. (a) Empat ciri lokasi yang sesuai keuntungan. [1m]
menganalisis sesuatu untuk memulakan perniagaan. (b) Kelemahan perancangan
situasi [1m] dan seterusnya (i) Tempat yang mempunyai Susan (berniaga):
tumpuan ramai. [1m] (i) Pendapatan tidak tetap
(ii) Berhampiran dengan [1m]
pelanggan dan pembekal. Peniaga tidak mendapat
[1m] gaji tetap kerana jumlah
jualan berubah-ubah
setiap hari. [1m]

J21 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan (ii) Memberikan pelbagai tingkat harga perlu
produk dan perkhidmatan. disalurkan ke pasaran
(ii) Risiko kegagalan [1m] [1m] menerusi sistem yang
Terdapat risiko kegagalan dikenali sebagai saluran
jika peniaga kurang peka (iii) Membuka peluang pengedaran [1m] untuk
terhadap perubahan cita pekerjaan.[1m] memudahkan produk
rasa pengguna. [1m] diperoleh oleh pengguna.
(iv) Mewujudkan [1m] Terdapat dua
Bahagian B ketenteraman dengan keputusan penting dalam
mengurangkan kadar saluran pengedaran
5. (a) (i) Ciri keperibadian jenayah.[1m] iaitu keputusan tentang
usahawan tersebut ialah bentuk saluran [1m] dan
berani mengambil risiko 6. (a) X ialah campuran pemasaran pengurusan saluran. [1m]
[1m] dan bijak mengambil (marketing mix) [1m] atau (iv) Promosi
peluang. [1m] lebih dikenali sebagai 4P Promosi merupakan
yang merujuk kepada elemen elemen dalam
LL ‡ %HUDQL PHQJDPELO produk, perletakan harga, campuran pemasaran
risiko: pengedaran, dan promosi. yang digunakan untuk
Seseorang yang berani [1m] Keempat-empat memberitahu, menyuruh,
mengambil risiko pembolehubah iaitu 4P akan dan mengingatkan
akan menghadapi digabung dan diselaraskan pengguna tentang
keadaan ketidakpastian untuk memenuhi keperluan kewujudan sesuatu
pada masa hadapan dan kehendak pengguna. produk. [1m] Kaedah
[1m] dengan penuh [1m] Campuran pemasaran promosi seperti
keyakinan. [1m] ini perlu dibentuk secara pengiklanan, promosi
Usahawan perlu berkesan untuk membolehkan jualan, jualan perorangan,
menguruskan risiko pemasar meningkatkan perhubungan awam,
dengan baik supaya permintaan terhadap dan publisiti atau
beliau mendapat faedah produk atau perkhidmatan lebih dikenali sebagai
atau pulangan daripada mereka [1m] dan menjana campuran promosi,
risiko berkenaan. keuntungan yang lebih tinggi. [1m] perlu diurus bagi
[1m] Contohnya, Tony [1m] memastikan kejayaan
Fernandes berani menyeluruh untuk
mengambil risiko (b) Antara elemen-elemen 4P mempengaruhi pengguna.
dengan mengambil dalam campuran pemasaran [1m]
alih syarikat yang ialah:
mengalami hutang (i) Produk [Maks:10m]
sebanyak RM40 juta. Produk merupakan
[1m] tawaran pemasar untuk Soalan Kajian Kes
dilihat (peragaan), dicuba,
‡ Bijak mengambil dan digunakan untuk Bahagian C
peluang: tujuan peribadi, isi rumah,
Usahawan yang berjaya pengeluaran atau jual 8. (a) Kekuatan diri yang perlu ada
dapat menganalisis semula. [1m] Produk pada Amiral jika dia ingin
persekitaran dan merangkumi dua kategori menjadikan berniaga sebagai
mengenal pasti utama iaitu, produk ketara kerjaya ialah:
peluang dengan cepat. (tangible) dan tidak (i) Kemahiran pembangunan
[1m] Mereka tidak ketara (intangible). [1m] karakter diri [1m]
membiarkan peluang Produk ketara dikenali Merupakan keupayaan
terlepas, malah dengan sebagai barangan seseorang usahawan
segera merebut manakala produk tidak menghadapi cabaran
peluang berkenaan. ketara dikenali sebagai perniagaan. Amiral
[1m] Mereka pastikan perkhidmatan. [1m] haruslah mempunyai
masa yang tepat (ii) Harga karakter yang positif
untuk bertindak. Perletakan harga merujuk seperti berani
[1m] Contohnya, kepada pengurusan menghadapi risiko, rajin,
Tony Fernandes harga akhir yang dipilih bertanggungjawab, dan
berpandangan jauh oleh pemasar. [1m] sebagainya. [1m]
dan berani mengambil Keputusan tentang (ii) Fokus tenaga dan
peluang pasaran perletakan harga tumpuan [1m]
tambang murah kapal lazimnya dipengaruhi Usahawan perlu fokus
terbang.[1m] oleh tiga perkara utama tenaga dan tumpuan bagi
iaitu kos, pengguna, dan merealisasikan sesebuah
(b) Kelebihan Encik Tony pesaing. [1m] perniagaan. [1m]
Fernandes menjadi usahawan (iii) Tempat (Agihan) (iii) Perhubungan baik
kepada masyarakat: Produk yang telah siap dengan pasangan [1m]
(i) Memenuhi keperluan dan dan dipadankan dengan
kehendak masyarakat.
[1m]

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. J22

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

Mempunyai hubungan BAB Persediaan Memulakan telah tamat tempoh sijil
yang baik dengan mereka Perniagaan pendaftaran.
yang bekerja bersama- 6 (c) Gagal mengemukakan butir-
sama. [1m] butir perubahan perniagaan
(iv) Keupayaan membina LEMBARAN PBD seperti alamat utama/
jenama [1m] alamat cawangan/ jenis
Berkemampuan 1. (a) Akta Pendaftaran Perniagaan perniagaan.
memulakan perniagaan 1956 (d) Tidak mempamerkan sijil
dan menjadinya jenama perakuan pendaftaran
yang berjaya. [1m] (b) Akta Perkongsian Liabiliti perniagaan.
(v) Menyelesaikan masalah Terhad 2012 (e) Tidak mempamerkan papan
kecil terlebih dahulu [1m] tanda nama perniagaan
Fokus untuk (c) Akta Syarikat 2016 dan nombor pendaftaran
menyelesaikan 2. (a) Akta Syarikat 2016 perniagaan.
masalah kecil supaya
mengelakkan situasi (b) Akta Pendaftaran Perniagaan 5. (a) Kegagalan syarikat
yang boleh merugikan 1956 mengadakan Mesyuarat
usahawan. [1m] Agung Tahunan Syarikat.
(c) Akta Perkongsian Liabiliti
E L ‡ 3HOXDQJ XQWXN Terhad 2012 (b) Kegagalan syarikat
membuka perniagaan menyerahsimpan penyata
baharu. [1m] 3. (a) Usahawan bertanggungjawab tahunan syarikat di SSM.
mempamerkan sijil perakuan
‡ Mempunyai kelebihan pendaftaran perniagaan dan (c) Kegagalan pengarah syarikat
yang dapat diwarisi lesen perniagaan di tempat membentangkan penyata
dari satu generasi ke yang boleh dilihat dengan kewangan yang diaudit dalam
genarasi yang lain. [1m] jelas. Mesyuarat Agung Tahunan
syarikat.
‡ Memupuk minat (b) Semua perniagaan yang
keusahawanan dalam berdaftar hendaklah 6. Langkah 1:
kalangan ahli keluarga. mempamerkan papan tanda Permohonan carian nama syarikat
[1m] nama perniagaan mengikut Pemohon perlu mengemukakan
cadangan nama syarikat
LL ‡ 0HPHQXKL NHSHUOXDQ VSHVL¿NDVL \DQJ GLWHWDSNDQ kepada SSM untuk melakukan
dan kehendak oleh pihak berkuasa carian nama. Pemohon perlu
masyarakat. [1m] tempatan. mendapatkan kelulusan nama dari
(c) Mempamerkan nama SSM.
‡ Menyediakan perniagaan dan nombor Langkah 2:
pelbagai produk dan sijil pendaftaran di kepala Permohonan pemerbadankan
perkhidmatan. [1m] surat, invois, bil atau lain-lain syarikat menggunakan Borang
dokumen perniagaan. Permohonan Pendaftaran
‡ Membuka peluang (d) Usahawan perlu Sesebuah Syarikat (seksyen 14)
pekerjaan. [1m] memperbaharui sijil perakuan di bawah Akta Syarikat 2016.
pendaftaran perniagaan bila- Langkah 3:
‡ Mewujudkan bila masa sebelum tempoh 30 Notis Pemerbadankan Syarikat
ketenteraman dengan hari selepas pemerbadanan akan dikeluarkan oleh SSM
mengurangkan kadar sesebuah syarikat. apabila dokumen lengkap
jenayah. [1m] (e) Perubahan maklumat kepada dan mematuhi prosedur yang
sebuah perniagaan berdaftar ditetapkan.
LLL ‡ 'DSDW PHPSHUNHQDONDQ boleh dibuat dalam masa 30 Langkah 4:
produk tempatan ke luar hari dan tarikh perubahan Perlantikan setiausaha syarikat
negara. [1m] (jika terdapat perubahan). hendaklah dilakukan dalam
(f) Pemberitahuan penamatan tempoh 30 hari selepas
‡ Mewujudkan kerjasama perniagaan dalam tempoh 30 pemerbadanan sesebuah syarikat.
serantau. [1m] hari dari tarikh penamatan
operasi perniagaan. 7. Invois
‡ Mewujudkan pengaliran 4. Senarai kesalahan yang sering 8. (a) Invois
masuk modal asing. [1m] dilakukan oleh pemilik perniagaan
tunggal / perkongsian di bawah (b) Resit rasmi
Cabaran KBAT Akta Pendaftaran Perniagaan
1956 ialah:
1. <DNLQ GLUL GDQ RSWLPLVWLN EHU¿NLUDQ (a) Menjalankan perniagaan
positif untuk berjaya. tanpa mendaftarkannya.
(b) Masih menerus menjalankan
2. (a) Berani mengambil risiko, perniagaan walaupun

ÀHNVLEHO
(b) Kemahiran menggunakan

teknologi, kemahiran
berkomunikasi, kemahiran
mengenal pasti dan merebut
peluang, kemahiran membuat
keputusan.

J23 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

9. Dokumen Contoh Kepentingan Perniagaan Setia
perniagaan dokumen Penyata Kunci Kira-Kira Pada 30 Jun 2019

(a) Rekod Memo Dokumen Aset Bukan Semasa RM RM RM
yang merekod Kenderaan 38 400
ambilan maklumat ambilan Alatan pejabat 35 000
oleh pemilik untuk 3 400 28 300
dan modal kegunaan sendiri. Aset Semasa 66 700
Inventori
(b) Rekod kos ‡ %LO Dokumen yang Akaun belum terima 8 000
mencatat aktiviti Bank 5 400
operasi pengangkutan perbelanjaan / kos Tunai 50 000
perniagaan selain 4 900
‡ %LO LQVXUDQV daripada kos Tolak Liabiliti Semasa
pembelian barang. Akaun belum bayar
‡ %LO JDML Pinjaman bercagar

‡ %LO XWLOLWL Modal kerja 68 300

(c) Rekod Penyata bank Penyata bulanan 5 000
transaksi yang dikeluarkan 35 000
bank oleh pihak
bank kepada (40 000)
pemegang akaun
semasa yang Ekuiti Pemilik 48 000
menyenaraikan Modal awal 20 900
semua urus Tambah untung bersih 68 900
niaga yang dibuat (2 200)
melalui bank. Tolak ambilan 66 700
Modal akhir
(d) Rekod ‡ %LO WXQDL Dokumen yang
jualan mencatat aktiviti
‡ ,QYRLV jualan yang
dilakukan. (b) Perniagaan Setia memperoleh jumlah jualan
‡ 5HVLW sebanyak RM100 000, kos jualan ialah RM57 000.
Perniagaaan Setia memperoleh untung kasar
‡ 6OLS GDIWDU sebanyak RM43 000 dan untung bersih ialah
tunai RM20 900.

(e) Rekod ‡ %LO WXQDL Dokumen yang (c) Penambahbaikkan terhadap prestasi operasi
mencatat aktiviti Perniagaan Setia ialah:
pembelian ‡ ,QYRLV pembelian yang (i) Memilih bahan mentah yang berkualiti.
dilakukan. (ii) Menggunakan sumber tenaga manusia yang
‡ 5HVLW berkemahiran.
(iii) Menggunakan teknologi pengeluaran yang
‡ 6OLS GDIWDU moden untuk meningkatkan produktiviti.
(iv) Mengeluarkan produk yang berkualiti.
tunai (v) Menjalankan strategi pemasaran yang cekap
dan berkesan.
10. (a)
Perniagaan Setia

Penyata pendapatan bagi tahun berakhir 30 Jun 2019

Jualan RM RM Perniagaan setia
Tolak Kos jualan 100 000
Belian 65 000 11. Penyata aliran tunai bagi tahun 2018, 2019, dan
Tolak Inventori akhir 8 000 (57 000)
Kos jualan 43 000
Untung kasar 2020

Butir 2018 2019 2020
(RM) (RM) (RM)
Tambah Hasil
Komisen diterima 1 900 Baki awal 20 900 35 300 44 700
44 900
Tolak Belanja Penerimaan Tunai:
Gaji pekerja (24 000)
Sewa dibayar 20 900 Jualan tunai 40 000 40 000 50 000
Insurans
Belanja am 12 000 Penghutang 50 000 60 000 60 000
Kadar bayaran 6 000
3 000 Jumlah penerimaan tunai 90 000 100 000 110 000
Untung bersih 2 000
1 000 Pembayaran Tunai:

Belian tunai 20 000 30 000 40 000

Pemiutang 40 000 40 000 30 000

Pinjaman 600 600 600

Belanja-belanja lain – 15 000 20 000 24 000

gaji, insurans, sewa

Jumlah pembayaran 75 600 90 600 94 600

Lebihan/(Kurangan) 14 400 9 400 15 400

Baki akhir 35 300 44 700 60 100

(Terima jawapan murid yang relevan)

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. J24

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

12. (a) (i) Produk / Perkhidmatan (c) Agihan(Tempat dipasarkan) – 17. (Terima jawapan murid yang
(ii) Harga Syarikat saya perlu memilih relevan)
(iii) Agihan / Tempat tempat yang sesuai untuk
(iv) Promosi memasarkan produk baharu Praktis SPM
tersebut dengan berkesan.
(b) (i) Pengiklanan Saluran agihan yang sesuai Soalan Objektif
(ii) Promosi jualan dengan produk baharu
(iii) Jualan langsung tersebut perlu dipilih. 1. B 2. A 3. A 4. C 5. C
(iv) Publisiti 6. A 7. A 8. B 9. B 10. B
(d) Promosi – Promosi 11. A 12. B 13. C 14. D 15. B
13. (a) Jenis produk yang dikeluarkan adalah satu kaedah untuk 16. C 17. A 18. A 19. C 20. C
ialah produk ketara. memberitahu, menyedarkan, 21. B 22. D 23. D
Produk yang dikeluarkan memujuk, dan mempengaruhi
memenuhi keperluan dan pengguna untuk membeli Soalan Esei
kehendak pengguna. sesuatu produk atau
perkhidmatan. Syarikat saya Bahagian A
(b) Penentuan harga yang perlu memastikan produk
rendah akibat persaingan. baharu tersebut dapat 1. (a) Perkongsian Liabiliti Terhad
menembusi pasaran. Media (PLT) adalah satu wadah
(c) Pengagihan dijalankan secara pengiklanan yang sesuai perniagaan alternatif yang
selektif melalui beberapa ialah melalui pengiklanan, dikawal selia di bawah
kedai tertentu melalui jualan langsung, publisiti, dan Akta Perkongsian Liabiliti
pelbagai saluran agihan promosi jualan. Terhad 2012 [1m] yang
seperti peruncitan, ejen, dan menggabungkan ciri-
sebagainya. (Terima jawapan murid yang ciri sebuah syarikat dan
relevan) perkongsian konvensional.
(d) Promosi dilakukan melalui 15. (a) Produk – Syarikat Yi Fong [1m]
pengiklanan di media sosial
seperti facebook dan WeChat. ialah pengeluar periuk (b) (i) Perbezaan antara PLT
seramik di Malaysia. Periuk dengan perkongsian
14. (a) Produk/Perkhidmatan – seramik yang dikeluarkan konvensional ialah:
Produk baharu adalah suatu adalah pelbagai saiz dan PLT menawarkan
produk yang sama ada warna untuk memenuhi liabiliti terhad kepada
baharu kepada pasaran keperluan dan kehendak pekongsinya [1m] di
atau baharu kepada syarikat pelanggan. mana apa-apa hutang
yang mengeluarkannya. Bagi (b) Agihan (Tempat dipasarkan) – dan obligasi PLT akan
memasarkan dan menjual Syarikat Yi Fong menjalankan ditanggung sepenuhnya
produk baharu ini, syarikat pengedaran secara langsung oleh aset-aset PLT. [1m]
saya perlu mengetahui melalui penjualan online. Dalam kes perkongsian
ciri-ciri kekuatan dan Selain daripada itu, Syarikat konvensional pula,
Yi Fong juga menjalani pekongsi mempunyai
EHQWXN ¿]LNDO EDJL SURGXN pengedaran secara tak liabiliti tidak terhad
yang ditawarkan dari segi langsung seperti mengedar secara bersesama dan
jenama, pembungkusan, reka periuk seramiknya melalui berasingan (jointly and
bentuk, saiz, kualiti, status ejen dan juga peruncit besar- severally liable) dengan
halal, jaminan, dan khidmat besaran.
sampingan. Bagi memasarkan (c) Harga – Syarikat Yi ¿UPD SHUNRQJVLDQ LWX > m]
perkhidmatan, syarikat Fong menetapkan harga (ii) Perbezaan antara PLT
saya perlu mengetahui produk baharunya dengan
berkaitan dengan pakej yang strategi penetapan harga dengan syarikat ialah PLT
ditawarkan, kemudahan yang penembusan pasaran iaitu tidak perlu melakukan
disediakan, waktu operasi, menawarkan harga jualan perkara seperti yang
dan sebagainya. periuk seramik yang murah berikut:
(b) Harga – Harga ialah bayaran dengan tujuan menguasai ‡ Tiada penerbitan
yang dibayar oleh pembeli sebahagian besar pasaran.
untuk memiliki produk (d) Promosi – Syarikat Yi Fong saham. [1m]
baharu yang ditawarkan oleh memperkenalkan periuk ‡ Fleksibiliti membuat
syarikat saya. Syarikat saya seramiknya kepada orang
harus mempertimbangkan ramai melalui demostrasi keputusan. [1m]
permintaan pengguna, kos masakan, pengiklanan, papan ‡ Tiada keperluan formal
pengeluaran, dan persaingan tanda di Lebuh Raya Utara-
dalam menetapkan harga. Selatan dan media sosial. untuk mengadakan
Pemberian diskaun juga boleh 16. (Terima jawapan murid yang Mesyuarat Agung
ditawarkan sekiranya syarikat relevan) Tahunan. [1m]
saya ingin menarik perhatian ‡ Tiada keperluan untuk
pembeli. mengemukakan penyata
kewangan kepada SSM.
[1m]
‡ Akaun tidak perlu
diaudit. [1m]

J25 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan 3. Perbezaan antara perniagaan, Perkongsian Liabiliti Terhad, dan syarikat:

2. (a) Milikan tunggal. [1m] Perkara Perniagaan Perkongsian Syarikat
Liabiliti
(b) Menurut Akta Pendaftaran Terhad
Perniagaan 1956, semua
perniagaan milikan tunggal (a) Akta yang Akta Akta Akta Syarikat 2016.
perlu didaftarkan dengan dikawal Pendaftaran Perkongsian [1m]
SSM. [1m] Aminah juga perlu selia Perniagaan Liabiliti
mendapatan lesen perniagaan 1956. [1m] Terhad. [1m]
daripada pihak berkuasa
tempatan [1m] (b) Sumbangan Sumbangan Pekongsi Pemegang saham.
Prosedur pendaftaran kedai modal pemilik yang [1m]
bunga tersebut ialah: perniagaan menyumbang
(i) Mendapat kelulusan atau pekongsi. modal. [1m]
nama perniagaan yang [1m]
akan digunakan [1m]
‡ Lengkapkan Borang (c) Bilangan Pemilikan Dua orang Syarikat Persendirian:
Kelulusan Nama pemilik atau tunggal: pekongsi dan Minimum seorang
Perniagaan dengan pemegang Seorang. [1m] tiada had hingga 50 orang
tiga cadangan nama saham Perkongsian: maksimum. pemegang saham.
perniagaan [1m] Dua orang-20 [1m] [1m]
‡ Perniagaan orang. [1m] Syarikat Awam:
boleh didaftarkan Minimum seorang dan
menggunakan nama tiada had maksimum
sendiri atau nama tred. pemegang saham.
[1m] [1m]
‡ Jika guna nama sendiri
– Tidak perlu membuat 4. (a) Maksud dokumen perniagaan: Contoh dokumen ialah bil
permohonan kelulusan Dokumen perniagaan ialah pengangkutan. [1m]
nama. [1m] surat bertulis atau bercetak
‡ Jika guna nama Tred yang sah untuk memberi 5. (a) (i) Penyata bank. [1m]
– Perlu lengkapkan maklumat tentang urus niaga (ii) Penyata bank
Borang Kelulusan Nama yang berlaku. [1m] menunjukkan rekod
Perniagaan. [1m] transaksi bank. [1m]
(ii) Mengisi Borang (b) Kepentingan menyimpan Penyata ini dikeluarkan
Pendaftaran dokumen: oleh pihak bank kepada
Perniagaan(Borang A) (i) Untuk membuat rujukan pemegang akaun semasa
[1m] dengan cepat dan yang menyenaraikan
‡ Maklumat yang mudah. [1m] semua urus niaga yang
terkandung dalam (ii) Sebagai sumber rekod dibuat melalui bank. [1m]
Borang A ialah dalam penyediaan akaun
maklumat pemohon, perniagaan. [1m] (b) Penyata aliran tunai:
tarikh perniagaan (iii) Sebagai bukti berlaku (i) Penyata yang
bermula, cawangan- sesuatu urus niaga. [1m] menunjukkan aliran
cawangan, bentuk atau masuk tunai dan aliran
jenis perniagaan. [1m] (c) (i) Rekod jualan: keluar tunai bagi suatu
‡ Setiap pemilik Dokumen yang tempoh tertentu. [1m]
perniagaan perlu mengandungi catatan (ii) Aliran tunai masuk
mengemukakan aktiviti jualan yang menunjukkan punca
permohonan kepada dilakukan. [1m] Contoh pendapatan/hasil yang
SSM. [1m] dokumen ialah resit. [1m] diperoleh dari aktiviti
harian perniagaan seperti
LLL %D\DU ¿ SHQGDIWDUDQ NH (ii) Rekod pembelian: jualan dan bayaran oleh
SSM. [1m] Dokumen yang penghutang serta aktiviti
mengandungi catatan bukan harian seperti
(iv) Mendapat sijil perakuan aktiviti pembelian yang pinjaman, faedah diterima
pendaftaran (Borang D) dilakukan.[1m] Contoh atas simpanan, komisen
dan mempamerkannya di dokumen ialah invois. diterima, dan tambahan
premis perniagaan. [1m] [1m] modal oleh pemilik. [1m]
[Maks. 9m] (iii) Aliran tunai keluar
(iii) Rekod kos operasi menunjukkan
Dokumen yang perbelanjaan atau
mengandungi catatan pembayaran seperti beli
aktiviti perbelanjaan atau bahan mentah, beli aset,
kos perniagaan selain
daripada kos pembelian
barang niaga. [1m]

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. J26

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

bayar gaji, bayar ansuran Encik Mansor perlu Bahagian B
pinjaman, bayar sewa, mempamerkan nama
dan sebagainya. [1m] perniagaan dan 7. (a) X ialah campuran pemasaran.
(iv) Hanya urus niaga yang nombor pendaftaran [1m]
melibatkan tunai sahaja pada dokumen rasmi Elemen dalam campuran
yang boleh dicatat dalam perniagaan seperti resit, pemasaran ialah:
penyata aliran tunai. [1m] invois, dan nota serahan. (i) Produk/Perkhidmatan
(v) Usahawan perlu [1m] Merupakan jenis produk
menyediakan Proforma (iv) Memperbaharui sijil atau perkhidmatan yang
Penyata Aliran Tunai perakuan pendaftaran ditawarkan kepada
yang menunjukkan perniagaan [1m] pelanggan. [1m]
keupayaan perniagaan Encik Mansor perlu Bagi memasarkan
dalam menjelaskan memperbaharui sijil dan menjual produk,
pinjaman perniagaan perakuan pendaftaran usahawan perlu
pada masa depan. [1m] perniagaan sebelum mengetahui ciri-ciri
(vi) Lebihan berlaku apabila tempoh 30 hari kekuatan dan bentuk
jumlah penerimaan selepas pemerbadanan
melebihi jumlah sesebuah syarikat. ¿]LNDO EDJL SURGXN \DQJ
pembayaran. [1m] [1m] Pendaftaran atau ditawarkan dari segi
Kurangan berlaku pembaharuan terdahulu jenama, pembungkusan,
apabila penerimaan dengan mengemukakan reka bentuk, saiz, kualiti,
kurang daripada jumlah Borang A1. [1m] status halal, jaminan, dan
pembayaran. [1m] (v) Mendaftarkan perubahan khidmat sampingan. [1m]
maklumat perniagaan Bagi memasarkan
6. (a) Sijil perakuan pendaftaran. [1m] perkhidmatan, usahawan
[1m] Sijil perakuan Perubahan maklumat perlu mengetahui
pendaftaran dikeluarkan kepada sebuah berkaitan dengan
oleh SSM. [1m] Sijil itu perniagaan berdaftar pakej yang ditawarkan,
perlu dipamerkan di premis boleh dibuat dengan kemudahan yang
perniagaan. [1m] Sijil ini menggunakan Borang disediakan, waktu
sebagai bukti muktamad Pendaftaran Perubahan operasi, dan sebagainya.
yang sah dan diperakui oleh Maklumat Perniagaan [1m]
undang-undang. [1m] (Borang B). [1m] (ii) Harga
Perubahan maklumat Harga ialah bayaran yang
(b) Tanggungjawab yang perlu perniagaan yang boleh dibayar oleh pembeli
dipatuhi oleh Encik Mansor didaftarkan adalah untuk memiliki produk
setelah memperoleh sijil seperti perubahan alamat yang ditawarkan oleh
perakuan pendaftaran ialah: perniagaan, perubahan usahawan. [1m]
(i) Mempamerkan sijil [1m] jenis perniagaan, Usahawan harus
Encik Mansor perubahan maklumat mempertimbangkan
bertanggungjawab cawangan, perubahan permintaan pengguna,
mempamerkan sijil maklumat pemilik atau kos pengeluaran, dan
perakuan pendaftaran rakan kongsi. [1m] persaingan dalam
di tempat yang mudah (vi) Menamatkan pendaftaran menetapkan harga. [1m]
dilihat di premis perniagaan apabila perlu Pemberian diskaun
perniagaan utama atau [1m] juga boleh ditawarkan
cawangan. [1m] Encik Mansor perlu sekiranya usahawan
(ii) Mempamerkan papan memaklumkan pendaftar ingin menarik perhatian
tanda perniagaan [1m] tentang penamatan pembeli. [1m]
Encik Mansor perniagaan dalam (iii) Agihan (Tempat
bertanggungjawab tempoh 30 hari dari dipasarkan)
meletakkan papan tanda tarikh penamatan Usahawan perlu memilih
yang mempamerkan operasi perniagaan atau tempat yang sesuai untuk
nama perniagaan dan mendaftar penamatan memasarkan produk
nombor pendaftaran perniagaan atas sebab mereka dengan berkesan.
perniagaan di luar premis kematian dalam tempoh 4 [1m]
perniagaan dengan bulan dari tarikh kematian Saluran agihan yang
dengan mengemukakan sesuai dengan produk
PHQJLNXW VSHVL¿NDVL \DQJ Borang Pemberitahuan tersebut perlu dipilih. [1m]
ditetapkan. [1m] Penamatan Perniagaan (iv) Promosi
(iii) Nama dan nombor Berdaftar (Borang C). [1m] Promosi adalah satu kaedah
pendaftaran perniagaan untuk memberitahu,
tertera pada dokumen [Maks. 6m] menyedarkan, memujuk,
rasmi perniagaan. [1m] dan mempengaruhi

J27 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan Saluran tahap satu biasa menyesuaikan
juga disebut sebagai persembahan maklumat
pengguna untuk membeli saluran pemasaran mengenai produk atau
sesuatu produk atau langsung, kita boleh lihat perkhidmatan keluaran
perkhidmatan. [1m] di sini di mana hubungan syarikat mengikut
Usahawan perlu secara langsung berlaku keperluan dan gelagat
memastikan produk di antara pengeluar setiap pelanggan. [1m]
mereka dapat menembusi dengan pengguna. (ii) Jurujual juga dapat
pasaran. [1m] [1m] Tidak ada orang mengetahui reaksi
Media pengiklanan yang tengah atau perantara pelanggan dan
sesuai ialah melalui digunakan. [1m] Produk penyesuaian terhadap
pengiklanan, jualan yang biasa menggunakan pendekatan jualan yang
langsung, publisiti, dan saluran agihan ini digunakan oleh mereka.
promosi jualan. [1m] biasanya mempunyai [1m]
ciri-ciri yang tidak tahan (iii) Komunikasi terus kepada
[Maks: 9m] lama. Dalam kes ini, pelanggan [1m]
(b) Tiga kaedah promosi yang Perniagaan Sate Madu Aktiviti dan komunikasi
menjual sate dan keropok jualan peribadi dapat
boleh digunakan untuk kepada pelanggan yang difokuskan terus kepada
memasarkan produk: datang ke kedai mereka.
(i) Pengiklanan[1m] [1m] LQGLYLGX DWDX ¿UPD
(ii) Saluran tidak langsung [1m] yang telah dikenal pasti
Pengiklanan merujuk Pengeluar memberi sebagai bakal pelanggan.
kepada sebarang amanah atau [1m]
bentuk persembahan tanggungjawab Kelemahan jualan langsung:
atau komunikasi pengedaran kepada ejen. (i) Kos yang tinggi [1m]
berbayar, bersifat tidak [1m] Keseluruhan usaha
peribadi, yang ditujukan Saluran pada tahap penjualan peribadi
kepada kumpulan empat mempunyai tiga melibatkan kos yang
sasaran dengan tujuan tahap orang tengah besar contohnya kos
untuk mempromosi, seperti ejen, pemborong, untuk membangun dan
memperkenal, dan dan peruncit. [1m] menguruskan pasukan
meningkatkan atau Dalam kes ini, atau tenaga jualan adalah
melariskan jualan sesuatu Perniagaan Sate Madu tinggi. [1m]
produk, perkhidmatan meluaskan pasaran (ii) Kesukaran memperoleh
atau idea oleh penaja dengan melantik jurujual yang mahir dan
yang dikenal pasti.[1m] beberapa orang ejen cekap [1m]
(ii) Promosi jualan[1m] jualan. [1m] Tugas penjualan peribadi
Insentif yang diberikan (c) Kaedah jualan yang memerlukan kepada
kepada pengguna untuk boleh dilaksanakan oleh tenaga jualan yang mahir
mendorong pengguna Perniagaan Sate Madu dan cekap. Syarikat
membeli.[1m] untuk meningkatkan jualan perlu melatih dan
(iii) Jualan langsung[1m] produknya ialah jualan membangunkan program
Satu kaedah jualan yang langsung. [1m] tambahan kepada staf
melibatkan interaksi Jualan langsung melibatkan yang bermasalah. [1m]
dan pertemuan secara interaksi peribadi oleh tenaga
peribadi antara jurujual [Maks: 9m]
dengan bakal pelanggan. MXDODQ ¿UPD XQWXN PHPEXDW
[1m] jualan dan membina Cabaran KBAT
hubungan pelanggan atau
Soalan Kajian Kes usaha peribadi [1m] bagi 1. Saya tidak bersetuju dengan
mempengaruhi dan memujuk rancangan Diya. Hal ini kerana
Bahagian C pelanggan yang mempunyai dua orang profesional yang
prospektif untuk membeli berbeza tidak dibenarkan
8. (a) Jenis penetapan harga bagi sesuatu produk. membentuk rakan kongsi PLT.
Perniagaan Sate Madu [1m] Komunikasi berlaku PLT yang ditubuhkan untuk tujuan
ialah penentuan harga antara penjual dengan menjalankan amalan profesional
penembusan pasaran. [1m] pengguna dan ia tidak seperti akauntan berkanun,
Harga penembusan ini melibatkan perantaraan media peguam bela dan peguamcara
menetapkan harga yang seperti televisyen, radio, dan setiausaha syarikat
rendah bagi menembusi majalah atau akhbar. [1m] hendaklah terdiri daripada orang
pasaran dengan mudah. [1m] Kelebihan jualan langsung: asli yang menjalankan amalan
Dengan cara ini, syarikat (i) Jualan peribadi yang sama sahaja. Ini adalah
boleh mendapat sejumlah untuk memastikan isu integriti dan
besar pembeli dan bahagian membolehkan wakil etika ditangani dan diperhatikan.
pasaran. [1m] jualan syarikat iaitu
staf jualan dapat
(b) Dua jenis saluran agihan
yang diamalkan oleh J28
Perniagaan Sate Madu ialah:
(i) Saluran terus/langsung
[1m]

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

2. Saluran pemasaran langsung. LLL 0HQMXVWL¿NDVLNDQ diterangkan dengan jelas.
permohonan usahawan
Pengeluar Pengguna untuk pembiayaan 5. Draf rancangan pemasaran yang
organisasi melalui
BAB Merancang Pengendalian pinjaman dari segi daya GLVHGLDNDQ ROHK &LN 6R¿D DGDODK
Perniagaan maju. lengkap. Hal ini demikian kerana
7 semua maklumat penting yang
(iv) Menilai prospek masa diperlukan telah dimuatkan dalam
LEMBARAN PBD depan organisasi untuk rancangan pemasaran tersebut.
menentukan kemampuan Rancangan pemasaran itu telah
1. (a) Satu dokumen bertulis yang usahawan dalam menyatakan tiga maklumat
memberikan keterangan membuat pembayaran penting tentang potensi untuk
tentang perniagaan atau balik pinjaman. meluaskan perniagaan, iaitu
projek yang hendak trend pasaran, saiz pasaran,
dijalankan secara menyeluruh 3. (a) (i) Ringkasan eksekutif. dan syer pasaran. Selain itu,
dan terperinci. Dokumen (ii) Pengenalan.
ini perlu disediakan oleh (iii) Tujuan rancangan &LN 6R¿D MXJD PHPDVXNNDQ
usahawan sebelum perniagaan. maklumat yang berkaitan
memulakan sesuatu (iv) Latar belakang dengan pelanggan dan pesaing
perniagaan atau projek. perniagaan. di pasaran seperti keperluan
(v) Latar belakang pemilik. pelanggan dan maklumat pesaing.
(b) Rancangan perniagaan (vi) Rancangan pentadbiran. Bukan itu sahaja, maklumat yang
dijadikan sebagai panduan (vii) Rancangan pemasaran. merupakan teras untuk rancangan
dalam menentukan hala (viii)Rancangan kewangan. pemasaran, iaitu campuran
tuju organisasi serta strategi (ix) Penutup. pemasaran juga disentuh dengan
yang akan digunakan bagi (x) Lampiran. mendalam.
mencapai sesuatu matlamat
yang ditetapkan. (b) (i) Ringkasan eksekutif. 6. Maklumat penting yang perlu
(ii) Pengenalan. dimuatkan dalam rancangan
(c) Maklumat berkaitan dengan (iii) Tujuan rancangan operasi bagi sebuah restoran
pemasaran, pengeluaran, perniagaan. makanan laut ialah:
kewangan, sumber manusia, (iv) Latar belakang (a) Produk atau perkhidmatan
dan risiko kritikal yang akan perniagaan. Menyenaraikan jenis-
dihadapi oleh perniagaan. (v) Latar belakang rakan jenis makanan laut yang
kongsi. akan disediakan kepada
2. (a) (i) Meyakinkan Encik (vi) Rancangan pentadbiran. pelanggan.
Suhaimi tentang potensi (vii) Rancangan operasi. (b) Carta aliran proses
perniagaan yang akan (viii)Rancangan pemasaran. Menerangkan langkah-
dijalankan sebelum (ix) Rancangan kewangan. langkah utama dalam proses
membuat pelaburan. (x) Penutup. penyediaan makanan laut
(xi) Lampiran. dalam satu carta aliran proses.
(ii) Memahami daya maju (c) Bahan mentah
Syarikat Kejuruteraan AZ 4. Terdapat dua maklumat penting Menerangkan bahan mentah
Berhad melalui analisis telah ditinggalkan oleh Encik yang diperlukan untuk
pulangan pelaburan menyediakan makanan laut.
sebelum membuat 5D¿H VHPDVD PHQ\HGLDNDQ GUDI (d) Mesin dan peralatan
keputusan pelaburan. ringkasan eksekutif, iaitu modal Menerangkan mesin dan
permulaan dan kegiatan utama peralatan yang digunakan
(iii) Menilai prospek produk atau perkhidmatan. untuk menyediakan makanan
masa depan Syarikat laut.
Kejuruteraan AZ Berhad (QFLN 5D¿H KDUXV PHQ\DWDNDQ (e) Susun atur ruang operasi
untuk membolehkannya berapakah jumlah modal Menerangkan faktor-faktor
menambahkan pelaburan diperlukan untuk memulakan utama yang diambil kira
atau tidak. perniagaan menjual alat-alat dalam perancangan susun
permainan. Modal permulaan atur ruang penyediaan
(b) (i) Meyakinkan institusi itu termasuk modal daripada makanan laut.
kewangan tentang simpanan sendiri dan/atau modal (f) Perbelanjaan operasi
potensi perniagaan yang daripada pinjaman bank atau Merumuskan semua
akan dijalankan sebelum institusi kewangan lain. perbelanjaan yang
meluluskan pinjaman. Selain itu, kegiatan utama produk dianggarkan boleh berlaku
atau perkhidmatan yang akan di bahagian penyediaan
(ii) Mengetahui jumlah dijalankan perlu dinyatakan, iaitu makanan laut.
modal yang diperlukan penjualan alat-alat permainan (g) Pembahagian tugas
oleh usahawan untuk kepada pelanggan di pasaran. Pembahagian tugas mengikut
menentukan pinjaman Keunikan yang ada pada alat-
yang perlu diluluskan. alat permainan itu juga harus

J29 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

jawatan atau tugasan untuk Praktis SPM (i) Menjadi garis panduan
bahagian operasi perniagaan untuk mencapai matlamat
perlu disediakan. Soalan Objektif perniagaan. [1m]
7. (a) Menilai aktiviti teras yang
akan dijalankan oleh 1. B 2. C 3. D 4. A 5. C (ii) Menerangkan proses
perniagaan 6. D 7. B 8. C 9. A 10. B untuk merealisasikan idea
‡ Membuat penilaian 11. A 12. D 13. A 14. B 15. D perniagaan. [1m]
16. C 17. A 18. C 19. C 20. D
terhadap produk yang 21. B 22. D 23. D 24. D 25. A (iii) Memastikan penggunaan
ingin ditawarkan oleh 26. C sumber perniagaan
perniagaan. secara optimum. [1m]
‡ Mengkaji faktor-faktor Soalan Esei
yang boleh menjayakan (iv) Menerangkan proses
penawaran produk tersebut Bahagian A mengeluarkan produk.
kepada pelanggan. [1m]
(b) Menilai kecekapan perniagaan 1. (a) Maksud rancangan
yang akan beroperasi perniagaan ialah satu (v) Menerangkan strategi
‡ Membuat penilaian dokumen bertulis yang memasarkan produk. [1m]
terhadap kecekapan memberikan keterangan
penggunaan dalam tentang perniagaan atau (b) Lima pihak berkepentingan
premis perniagaan serta projek yang hendak yang dimaksudkan oleh Encik
kelengkapan dan peralatan. dijalankan secara Zahil ialah:
‡ Mengkaji keberkesanan menyeluruh dan terperinci. (i) Usahawan. [1m]
penggunaan dalam tenaga [1m] Dokumen ini perlu (ii) Bakal pelabur atau
kerja dan kemahiran, disediakan oleh usahawan pemberi pinjaman. [1m]
kemahiran profesional, sebelum memulakan sesuatu (iii) Pembekal. [1m]
serta kemudahan teknologi perniagaan atau projek. [1m] (iv) Pekerja. [1m]
dan maklumat dalam Rancangan perniagaan juga (v) Pelanggan. [1m]
menjayakan operasi dikenali sebagai pelan induk
perniagaan pada masa perniagaan, kertas kerja atau 3. (a) Format rancangan perniagaan
akan datang. kertas projek. [1m] dalam aspek pengenalan
ialah:
(c) Menilai kedudukan kewangan (b) Tujuh kepentingan (i) Pengenalan memberikan
perniagaan yang akan menyediakan rancangan satu gambaran umum
dijalankan perniagaan ialah: yang berkaitan dengan
‡ Membuat penilaian (i) Menyediakan garis perniagaan yang ingin
terhadap kos pelaksanaan panduan untuk dimulakan oleh seorang
perniagaan, modal kerja, memulakan perniagaan. usahawan. [1m]
dan aliran wang tunai. [1m] (ii) Pengenalan harus
‡ Mengkaji pinjaman (ii) Memberi gambaran menerangkan idea
perniagaan yang akan tentang perniagaan atau untuk mengembangkan
dibuat serta pertumbuhan projek yang dirancang perniagaan supaya dapat
perniagaan pada masa berdaya maju atau tidak. memberikan keyakinan
hadapan. [1m] [1m] kepada pihak
(iii) Menilai perniagaan atau berkepentingan seperti
(d) Melaksanakan satu analisis projek yang dirancang pihak pelabur atau bank
persaingan dengan teliti. [1m] membuat keputusan
‡ Menentukan siapakah (iv) Menganggar dan dalam pelaburan atau
pesaing perniagaan, mengagihkan keperluan pembiayaan. [1m]
produk yang ditawarkan sumber perniagaan (iii) Pengenalan juga
oleh pesaing, serta strategi dengan cekap. [1m] menerangkan latar
peletakan harga yang (v) Meyakinkan pihak pelabur belakang industri yang
dilakukan oleh pesaing. atau bank. [1m] akan diceburi oleh
‡ Mengkaji kekuatan dan (vi) Menjangka dan mengenal perniagaan itu seperti
kelemahan yang ada pasti risiko dan masalah jenis industri yang terlibat
pada pesaing berbanding semasa melaksanakan serta keadaan industri
dengan perniagaan. perniagaan. [1m] pada masa kini dan masa
(vii) Menganalisis semua hadapan. [1m]
(e) Melaksanakan satu analisis aspek perniagaan dan
pelanggan dan pasaran menyediakan strategi (b) Enam maklumat yang perlu
‡ Menentukan perubahan yang berkesan. [1m] ada dalam latar belakang
keperluan dan kehendak pemilik atau rakan kongsi
pelanggan. 2. (a) Kegunaan rancangan bagi sesebuah rancangan
‡ Mengkaji perubahan trend perniagaan kepada Encik perniagaan ialah:
pasaran serta perubahan Hamzah ialah: (i) Nama penuh. [1m]
faktor persekitaran luaran (ii) Nombor telefon. [1m]
seperti ekonomi, teknologi, (iii) Nombor kad pengenalan.
dasar kerajaan, dan [1m]
(iv) Tarikh lahir. [1m]
sebagainya. (v) Alamat tetap. [1m]
(vi) Kelulusan akademik. [1m]

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. J30

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

4. (a) (i) Maksud rancangan (iv) Senarai keperluan (iv) Meyakinkan pihak
operasi bagi sesebuah pejabat. [1m] pembekal untuk memberi
rancangan perniagaan kemudahan kredit
ialah menjelaskan (b) Maksud lampiran yang atas barangan yang
rangkaian aktiviti yang disertakan dalam dibekalkan. [1m]
akan dijalankan oleh menyediakan rancangan
sebuah perniagaan. perniagaan ialah satu 7. (a) Empat pihak berkepentingan
[1m] Hal ini termasuk bahan sokongan yang boleh yang memerlukan rancangan
merancang, mengguna, membuktikan pernyataan perniagaan ialah:
dan mengawal yang dibuat dalam rancangan (i) Usahawan [1m]
sumber perniagaan perniagaan adalah benar. ‡ Orang yang memulakan
bagi menghasilkan [1m] sesuatu usaha teroka
suatu produk atau yang baharu. [1m]
perkhidmatan. [1m] (c) Lima contoh dokumen yang ‡ Rancangan perniagaan
Sumber perniagaan boleh dijadikan sebagai dijadikan sebagai
itu merupakan bahan lampiran ialah: garis panduan
mentah, tenaga kerja, (i) Sijil perakuan pendaftaran dalam menguruskan
mesin dan peralatan, perniagaan. [1m] perniagaan dan
kelengkapan, modal (ii) Risalah produk. [1m] dapat membantu
kewangan, teknologi, (iii) Pelan lokasi. [1m] usahawan memahami
serta kaedah (iv) Kad perniagaan. [1m] perniagaannya dengan
pengeluaran. [1m] (v) Lesen perniagaan. [1m] lebih jelas serta
membuat keputusan
(ii) F ialah carta aliran Bahagian B perniagaan dengan
proses. [1m] lebih tepat. [1m]
6. (a) Maksud ringkasan eksekutif (ii) Pelabur [1m]
(iii) G ialah senarai mesin ialah: ‡ Satu sumber modal
dan peralatan. [1m] (i) Satu gambaran ringkas kewangan bagi
sesebuah perniagaan.
(iv) H ialah perbelanjaan GDQ VSHVL¿N \DQJ [1m]
operasi perniagaan. [1m] berkenaan dengan ‡ Rancangan perniagaan
perniagaan yang akan dapat membantu
(b) (i) Produk ialah: ditubuhkan oleh seorang pelabur memahami
‡ Jenis produk atau usahawan. [1m] daya maju dan prestasi
perkhidmatan yang (ii) Perlu menonjolkan sesebuah perniagaan
ditawarkan kepada perkara-perkara penting melalui analisis
pelanggan. [1m] dalam rancangan pulangan pelaburan
‡ Produk menyatakan perniagaan. [1m] sebelum membuat
keistimewaan atau (iii) Hal ini dapat keputusan pelaburan.
keunikan produk menimbulkan minat [1m]
berbanding dengan pengguna rancangan (iii) Pihak bank [1m]
produk pesaing lain di perniagaan untuk meneliti ‡ Satu sumber
pasaran. [1m] kandungan rancangan pembiayaan kewangan
perniagaan yang telah utama bagi kebanyakan
(ii) Agihan ialah: disediakan.[1m] perniagaan. [1m]
‡ Penggunaan saluran (b) Lapan maklumat dalam ‡ Rancangan perniagaan
pemasaran yang sesuai ringkasan eksekutif ialah: boleh membantu
untuk mengagihkan (i) Misi perniagaan. [1m] institusi kewangan
produk daripada (ii) Maklumat pemilik. [1m]
perniagaan kepada (iii) Modal permulaan. [1m] PHQMXVWL¿NDVLNDQ
pelanggan pada tempat (iv) Nama perniagaan. [1m] permohonan usahawan
yang sesuai serta pada (v) Alamat perniagaan. [1m] bagi pembiayaan
masa yang tepat. [1m] (vi) Bentuk perniagaan. [1m] perniagaan atau projek
‡ Saluran pemasaran (vii) Kegiatan utama produk melalui pinjaman dari
yang digunakan oleh atau perkhidmatan. [1m] segi daya maju dan
perniagaan termasuk (viii)Nombor pendaftaran kemampuan membuat
pemborong, peruncit, perniagaan atau nombor pembayaran balik
broker, atau ejen. [1m] lesen perniagaan. [1m] pinjaman. [1m]
(c) Empat tujuan rancangan (iv) Pembekal [1m]
5. (a) Empat maklumat yang perniagaan: ‡ Orang yang
perlu ada dalam rancangan (i) Memohon pinjaman. [1m] menawarkan bahan
pentadbiran bagi sesebuah (ii) Merancang pelaksanaan mentah atau barang
rancangan perniagaan ialah: perniagaan. [1m] niaga kepada sesebuah
(i) Carta organisasi (iii) Memberi keyakinan perniagaan. [1m]
perniagaan. [1m] kepada bank untuk ‡ Rancangan perniagaan
membiayai kos boleh meyakinkan
LL 6SHVL¿NDVL WXJDV pelaksanaan perniagaan.
mengikut jawatan. [1m] [1m]

(iii) Jadual imbuhan atau gaji
serta insentif. [1m]

J31 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan Sumber pembiayaan Cabaran KBAT
kewangan utama bagi
pembekal terhadap Pink Flamingo. [1m] 1. (a) Data dan maklumat
kemantapan (ii) Pelabur Usahawan memerlukan
perancangan Sumber modal kewangan data dan maklumat yang
perniagaan usahawan bagi Pink Flamingo. [1m] benar, tepat, dan lengkap
untuk memperoleh (iii) Pembekal untuk dijadikan sebagai bukti
bekalan bahan mentah Orang yang menawarkan bagi menyokong rancangan
atau barang niaga bahan mentah serta perniagaan yang disediakan.
secara kredit. [1m] mesin, peralatan, dan Dengan adanya bukti
(b) Maksud penyata kewangan kelengkapan kepada Pink yang konkrit, hal ini dapat
proforma dalam rancangan Flamingo. [1m] menambahkan keyakinan
kewangan ialah: (iv) Pekerja pihak berkepentingan
‡ Penyata yang dibuat Orang yang menawarkan terhadap rancangan
berdasarkan anggaran sumber tenaga manusia perniagaan tersebut.
kewangan untuk tempoh
tiga hingga lima tahun. GDUL DVSHN ¿]LNDO DWDX (b) Bahasa dan rajah
[1m] mental kepada Pink Usahawan harus
‡ Penyata ini boleh memberi Flamingo. [1m] menggunakan bahasa yang
satu gambaran yang (c) Lima sebab yang boleh mudah untuk difahami serta
berkaitan dengan ramalan menggagalkan rancangan ayat yang ringkas semasa
prestasi perniagaan pada perniagaan yang disediakan menyediakan rancangan
masa akan datang. [1m] oleh Encik BK Mah ialah: perniagaan. Selain itu,
‡ Penyata ini mengandungi (i) Matlamat perniagaan carta, graf, dan jadual juga
tiga penyata yang penting, yang ditetapkan tidak boleh digunakan untuk
iaitu penyata aliran wang realistik dan tidak boleh menerangkan sesuatu
tunai proforma, penyata dicapai. [1m] maklumat dengan senang.
pendapatan proforma, dan (ii) Matlamat perniagaan
Kunci Kira-Kira proforma. yang ditetapkan tidak 2. (a) Sandaran
[1m] dinyatakan dengan jelas Sandaran merupakan cagaran
GDQ VSHVL¿N > m] yang diperlukan oleh pihak
Soalan Kajian Kes (iii) Kekurangan pengalaman bank untuk dijadikan jaminan
dalam menyediakan sekiranya pinjaman seorang
Bahagian C rancangan perniagaan. usahawan tidak dapat
[1m] dijelaskan pada masa yang
9. (a) Lima kepentingan rancangan (iv) Kekurangan maklumat ditetapkan. Usahawan yang
perniagaan kepada Encik BK yang lengkap dalam mempunyai nilai sandaran
Mah ialah: menyediakan rancangan yang tinggi seperti tanah
(i) Menjadi garis panduan perniagaan. [1m] atau bangunan lebih senang
kepada Encik BK Mah (v) Tidak dapat membuat untuk mendapatkan pinjaman
bagi mengurus Pink ramalan dengan tepat daripada pihak bank dan
Flamingo. [1m] tentang persekitaran sebaliknya.
(ii) Menjelaskan dengan perniagaan. [1m]
terperinci tentang (d) (i) Maksud ringkasan (b) Keadaan
visi, misi, dan objektif eksekutif yang perlu Keadaan merujuk kepada
perniagaan. [1m] disediakan oleh Encik BK persekitaran perniagaan
(iii) Menentukan hala Mah dalam rancangan seperti keadaan ekonomi
tuju perniagaan serta perniagaan ialah satu semasa, keadaan industri,
mencapai matlamat yang gambaran ringkas dan persaingan, lokasi
telah ditetapkan. [1m] VSHVL¿N yang berkenaan perniagaan, dan sebagainya.
(iv) Mengurangkan kesilapan dengan Pink Flamingo Usahawan lebih senang
serta risiko yang akan yang akan ditubuhkan memperoleh pinjaman
dihadapi semasa oleh Encik BK Mah [1m]. daripada pihak bank
menjalankan perniagaan. (ii) Lima maklumat dalam sekiranya keadaan ekonomi
[1m] ringkasan eksekutif ialah: pada masa itu adalah
(v) Meyakinkan pihak ‡ Maklumat pemilik. [1m] melambung dan sebaliknya.
berkepentingan seperti ‡ Modal permulaan. [1m]
bank, pelabur, pembekal, ‡ Nama perniagaan. [1m] 3. Ringkasan eksekutif akan dikaji
dan pekerja. [1m] ‡ Alamat perniagaan. oleh pengguna rancangan
perniagaan terlebih dahulu
(b) Empat pihak berkepentingan [1m] sebelum meneliti keseluruhan
yang menjadi pengguna ‡ Bentuk perniagaan. rancangan perniagaan. Hal
rancangan perniagaan Pink ini demikian kerana ringkasan
Flamingo ialah: [1m] eksekutif dapat memberikan
(i) Pihak bank satu gambaran ringkas dan
J32
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

VSHVL¿N \DQJ EHUNHQDDQ GHQJDQ Kertas 2 kesejahteraan negara
perniagaan yang akan ditubuhkan Bahagian A melalui dasar-dasar
oleh seorang usahawan. yang digubalkan.[1m]
Ringkasan eksekutif juga dapat 1. (a) Tujuan perniagaan sesebuah ‡ Pemberian subsidi
menonjolkan perkara-perkara organisasi bukan bermotifkan Kerajaan memberi
penting dalam rancangan untung: subsidi untuk mengawal
perniagaan seperti tujuan (i) Menyediakan barang atau peningkatan kos
rancangan perniagaan disediakan, perkhidmatan kepada pengeluaran.[1m]
misi syarikat, anggaran kos projek golongan tertentu.[1m] (iii) Fasa 1: Fasa
yang dilaksanakan, jangkaan (ii) Memenuhi keperluan dan kemelesetan
pulangan yang akan diperoleh, kehendak ahlinya.[1m] ‡ Pendapatan penduduk
dan sebagainya. (iii) Mempromosi tujuan tidak mencukupi untuk
penubuhannya.[1m] membeli produk.[1m]
Kertas Model SPM ‡ Pendapatan kerajaan
(b) Perkongsian Liabiliti Terhad juga merosot kerana
Kertas 1 3. D 4. A 5. C (PLT): jatuhnya pendapatan
1. D 2. A 8. A 9. C 10. B (i) PLT merupakan jenis perniagaan dan pekerja.
6. B 7 C 13. A 14. D 15. D perniagaan yang [1m]
18. C 19. B 20. C menggabungkan ciri ‡ Kadar pengangguran
11. C 12. D 23. A 24. B 25. D perkongsian dan syarikat meningkat dan
16. A 17. B 28. D 29. D 30. B sendirian berhad.[1m] menyebabkan berlaku
21. D 22. D 33. D 34. B 35. B (ii) Bilangan pemilik GHÀDVL > m]
26. A 27. A 38. D 39. D 40. D perniagaan ialah
31. A 32. A minimum dua dan tiada [Maks:2m]
36. D 37. B had bilangan maksimum
rakan kongsi.[1m] 3. (a) Maksud munasabah(realistic)
(iv) Ciri-ciri PLT ialah liabiliti dalam ciri-ciri objektif yang
baik ialah:
WHUKDG NHÀHNVLEHODQ Munasabah bermaksud
entiti beransingan, dan penetapan objektif menjurus
kewujudan kekal.[1m] kepada peluang yang
berkemampuan untuk
(c) Perbezaan antara kedua-dua organisasi itu ialah: mencapainya.[1m] Bagi
mencapai objektif, sesebuah
Pertubuhan Kebajikan Yesuvin Perniagaan Tekstil DM Berhad perniagaan memerlukan
Mahligai Selangor (Organisasi (Organisasi perniagaan) sumber manusia dan
bukan bermotifkan untung)
¿]LNDO \DQJ PHQFXNXSL
Bermatlamat untuk menjaga Bermatlamat untuk [1m] Sesebuah organisasi
kebajikan ahlinya.[1m] memaksimumkan keuntungan. berkemampuan untuk
[1m] mencapai objektif yang
telah ditetapkan.[1m] Faktor
Menjalankan aktiviti bercorak Menjalankan aktiviti pengeluaran kemampuan mengambil kira
kemasyarakatan.[1m] dan penjualan,[1m]
IDNWRU VXPEHU ¿]LNDO GDQ
2. (a) Peranan pihak berkuasa (b) (i) Punca berlaku fenomena faktor persekitaran yang
tempatan kepada warga tersebut ialah: memadankan kekuatan
penduduk tempatan ialah: ‡ Permintaan barangan sumber yang ada dengan
(i) Menggubal undang- dan perkhidmatan yang faktor persekitaran luaran.
undang kecil perniagaan. meningkat berbanding [1m]
[1m] dengan jumlah (b) Faktor-faktor yang perlu
(ii) Menyediakan kemudahan penawaran.[1m] dipertimbangkan untuk
awam.[1m] ‡ Kenaikan kos menghasilkan visi, misi, dan
(iii) Mewujudkan pusat pengeluaran.[1m] objektif perniagaan ialah:
perniagaan.[1m] (i) Pertumbuhan perniagaan
(iv) Mengawal tahap (ii) Cara kerajaan mengatasi
kesihatan awam dan tersebut ialah: [1m]
keselamatan.[1m] ‡ Meningkatkan kadar Merujuk kepada hasil
(v) Melaksanakan faedah yang meningkat dari
tanggungjawab sosial. Kerajaan berperanan semasa ke semasa untuk
[1m] untuk mengurangkan mencapai matlamat
(vi) Memantau keselamatan tekanan permintaan organisasi. [1m]
bangunan.[1m] dengan menggalakkan (ii) Memaksimumkan
(vii) Merangka dan penduduk untuk keuntungan [1m]
melaksanakan dasar- menyimpan wang.[1m] Merujuk kepada situasi
dasar pembangunan ‡ Melaksanakan dasar di mana perniagaan
tempatan.[1m] kerajaan mendapat keuntungan
(Pilih mana-mana tiga sahaja) Pihak kerajaan yang paling maksimum
mengekalkan hasil daripada

J33 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan (ii) Peralatan dan komunikasi Bahagian B
Penggunaan peralatan
meminimumkan kos dan teknologi maklumat 7. (a) Pada pendapat saya, Encik
penggunaan sumber dan komunikasi Samsul menguruskan sumber
secara cekap.[1m] (TMK) membantu manusia dengan bijak. Dia
(iii) Titik pulang modal [1m] mempercepatkan proses telah mengurus dalam aspek
Satu kaedah yang pengeluaran kereta.[1m] yang berikut:
digunakan oleh organisasi Contohnya komputer, (i) Merancang keperluan
untuk menentukan tahap telefon pintar, perisian. pekerja, perekrutan
kuantiti jualan di mana [1m] pekerja [1m]
jumlah hasil jualan adalah ‡ Perekrutan pekerja
bersamaan dengan (b) Tiga penyata kewangan dilakukan berdasarkan
jumlah kos.[1m] dalam sesebuah perniagaan keperluan kualiti dan
ialah: kuantiti pekerja.[1m]
4. (a) Kesan jika sesebuah (i) Penyata pendapatan [1m] ‡ Pengurus sumber
perniagaan gagal mencapai Terdiri daripada akaun manusia menentukan
matlamat dan objektif: perdagangan dan akaun jumlah pekerja yang
(i) Tidak mampu membayar untung rugi.[1m] direkrut sentiasa
kos perniagaan.[1m] (ii) Kunci Kira-kira[1m] mencukupi serta dapat
(ii) Gagal dalam persaingan. Menunjukkan harta dan memenuhi keperluan
[1m] hutang perniagaan.[1m] organisasi.[1m]
(iii) Imej perniagaan terjejas. (iii) Penyata aliran tunai [1m] ‡ Pengurus sumber
[1m] Menunjukkan punca manusia mengenal
(iv) Tidak mampu perolehan dan pasti kelayakan
mengembangkan penggunaan dana/ akademik, pengalaman,
perniagaan.[1m] tunai bagi suatu tempoh kemahiran, dan latihan
tertentu.[1m] yang dimiliki oleh bakal
(b) (i) Bahagian fungsian pekerja.[1m]
kewangan.[1m] 6. (a) Kegunaan memo ialah: (ii) Latihan peningkatan
Memo merupakan dokumen kemahiran[1m]
(ii) Peranan bahagian yang digunakan untuk ‡ Pekerja memerlukan
fungsian kewangan: merekodkan urus niaga kemahiran dan
‡ Membuat perancangan antara pemilik perniagaan pengetahuan baharu
kewangan[1m] dengan perniagaannya.[1m] terutama dari segi sains
‡ Menentukan objektif Memo merekod ambilan dan teknologi kerana
kewangan yang hendak dan modal.[1m] Ambilan perubahan persekitaran
dicapai oleh organisasi. merupakan maklumat pemilik kerja yang sentiasa
[1m] perniagaan mengeluar barang berubah-ubah.[1m]
‡ Mengagihkan sumber perniagaan untuk kegunaan ‡ Pengurus sumber
kewangan mengikut sendiri.[1m] Modal ialah manusia perlu
peruntukan yang pemilik perniagaan membawa menyediakan latihan
ditetapkan.[1m] masuk modal sendiri ke dan pembangunan
‡ Pengagihan sumber dalam perniagaan.[1m] kepada pekerja secara
kewangan berdasarkan berterusan serta
bajet yang telah dibuat. (b) Kaedah promosi tersebut mengikut keperluan
[1m] ialah promosi jualan.[1m] semasa.[1m]
‡ Pengagihan sumber Promosi jualan melibatkan (iii) Pemberian insentif yang
kewangan perlu pelbagai insentif untuk munasabah.[1m]
mengikut masa dan menarik minat pengguna ‡ Pengurus sumber
jenis perbelanjaan agar menambahkan belian manusia perlu
yang ditetapkan oleh mereka bagi tempoh tertentu. memastikan sumbangan
organisasi.[1m] [1m] Contoh insentif ialah pekerja dibayar dalam
cabutan bertuah, sampel bentuk gaji, komisen
5. D .HSHQWLQJDQ VXPEHU ¿]LNDO percuma, kupon percuma, dan elaun.[1m]
berikut kepada sebuah kilang dan sebagainya.[1m] ‡ Ganjaran dan
pengeluaran kereta: pampasan pekerja
(i) Bangunan dan (c) (i) Kaedah promosi tersebut adalah mengikut
kemudahan ialah jualan langsung.[1m] prestasi dan kekananan
Bangunan ialah tempat pekerja.[1m]
beroperasi pengeluaran (ii) Jualan langsung
bagi kilang pengeluaran merupakan satu kaedah (b) Tujuan Encik Samsul
kereta.[1m] Kemudahan jualan yang melibatkan memberi insentif kepada
ialah kelengkapan interaksi dan pertemuan pekerja yang berprestasi baik
infrastruktur untuk secara peribadi [1m] ialah:
menjalankan perniagaan antara jurujual dengan (i) Meningkatkan motivasi
bagi kilang pengeluaran bakal pelanggan.[1m] pekerja.[1m]
kereta.[1m]

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. J34

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan

(ii) Memastikan pekerja rasa (ii) Perniagaan Kerepek premis perniagaan utama
dihargai.[1m] Ubi Suhaimi boleh atau cawangan.[1m]
membuat bayaran (ii) Mempamerkan papan
(iii) Meningkatkan kesetiaan dengan menggunakan tanda perniagaan[1m]
pekerja terhadap jenis pembiayaan Usahawan
organisasi.[1m] overdraf.[1m] Overdraf bertanggungjawab
ialah kemudahan yang meletakkan papan tanda
(iv) Mewujudkan persekitaran disediakan oleh bank yang mempamerkan
kerja yang harmoni kepada pemegang nama perniagaan dan
melalui skim kesihatan akaun semasa yang nombor pendaftaran
dan keselamatan pekerja. membenarkannya perniagaan di luar premis
[1m] mengeluarkan wang perniagaan.[1m]
yang melebihi baki yang (iii) Nama dan nombor
(v) Meningkatkan pencapaian terdapat dalam akaun. pendaftaran perniagaan
prestasi organisasi.[1m] [1m] Faedah dikenakan tertera pada dokumen
ke atas amaun yang rasmi perniagaan[1m]
8. (a) Prosedur pendaftaran dikeluarkan sahaja.[1m] Mempamerkan nama
perniagaan milikan tunggal Kadar faedah lebih tinggi perniagaan dan nombor
ialah: daripada pinjaman biasa. sijil pendaftaran di kepala
(i) Mendapat kelulusan [1m] surat, invois, bil atau lain-
lain dokumen perniagaan.
nama perniagaan yang 9. (a) Ciri-ciri keperibadian yang [1m]
akan digunakan.[1m] ada pada Tony dan rakannya (iv) Memperbaharui sijil
Encik Suhaimi perlu ialah: perniagaan[1m]
lengkapkan Borang (i) Berani mengambil Memperbaharui
risiko[1m] pendaftaran perniagaan
Kelulusan Nama Usahawan yang berani dalam tempoh 30 hari
Perniagaan dengan mengambil risiko dapat sebelum tarikh tamat
tiga cadangan nama menghadapi keadaan pendaftaran atau
perniagaan.[1m] Nama ketidakpastian perniagaan pembaharuan terdahulu
pada masa hadapan dengan mengemukakan
perniagaan Encik suhaimi dengan penuh keyakinan. Borang Pembaharuan
ialah nama sendiri seperti [1m] Pendaftaran Perniagaan
nama di kad pengenalan. Tony dan rakannya (Borang A1).[1m]
Jadi dia \ tidak perlu mempunyai ciri berani (v) Mendaftarkan perubahan
mengambil risiko untuk maklumat perniagaan[1m]
mendapat kelulusan memulakan sebuah Mendaftarkan perubahan
nama dari SSPM.[1m] perniagaan.[1m] butir perniagaan dalam
(ii) Mengisi Borang (ii) Kreatif dan inovatif[1m] tempoh 30 hari dari
Pendaftaran Perniagaan Usahawan yang kreatif tarikh berlakunya atau
dan inovatif mempunyai perubahan alamat utama,
(Borang A)[1m] kebolehan untuk jenis perniagaan, alamat
Encik Suhaimi perlu membuat perubahan cawangan dan maklumat
mengisi maklumat yang serta boleh bertindak pemilik dengan
terdapat dalam borang dengan cara yang mengemukakan Borang
Pendaftaran Perubahan
tersebut.[1m] ÀHNVLEHO GDQ PHPSXQ\DL Maklumat Perniagaan
(iii) Menghantar borang daya kreativiti yang tinggi. (Borang B).[1m]
[1m] (vi) Menamatkan pendaftaran
tersebut bersama-sama Tony dan rakannya perniagaan apabila perlu.
dokumen sokongan [1m] berusaha mencipta [1m]
sejenis minuman baharu Pemberitahuan
(b) (i) EHVHUWD ¿ SHQGDIWDUDQ NH setiap hari.[1m] penamatan perniagaan
SSM.[1m] (b) Tanggungjawab yang dalam tempoh 30 hari
perlu dipatuhi oleh Tony dari tarikh penamatan
Perniagaan Kerepek Ubi dan rakannya setelah operasi perniagaan atau
mendaftarkan perniagaan disebabkan kematian
Suhaimi boleh membeli ialah: dalam masa 4 bulan
(i) Mempamerkan sijil[1m] dari tarikh kematian
mesin tersebut dengan Usahawan dengan mengemukakan
menggunakan jenis bertanggungjawab Pemberitahuan
pembiayaan sewa beli. mempamerkan sijil Penamatan Perniagaan
[1m] Sewa beli ialah perakuan pendaftaran Berdaftar (Borang C).[1m]
perniagaan di tempat
kaedah membeli barang yang mudah dilihat di [Maks:6m]
dengan membayar
secara ansuran.[1m] Ia
ialah aktiviti menyewa

aset dengan tujuan
membeli aset tersebut.
[1m] Bank atau institusi
kewangan akan membeli
aset tersebut dan
menyewakannya kepada
usahawan.[1m] Hak milik

hanya akan berpindah
kepada usahawan
selepas semua ansurans
dijelaskan.[1m]

[Maks:4m]

J35 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Perniagaan Ting. 5 KSSM Jawapan seperti telefon, komputer, (iii) Agihan[1m]
mesin cetak, dan telefon Produk yang telah siap
10. (a) Dua faktor menyumbang pintar perlu diurus perlu disalurkan ke
yang mendorong Cik Farhana dengan baik supaya pasaran menerusi sistem
memulakan perniagaannya dapat mempercepatkan yang dikenali sebagai
ialah: dan memudahkan urusan saluran pengedaran untuk
(i) Modal [1m] perniagaan.[1m] memudahkan produk
Usahawan mesti (ii) Stok[1m] diperolehi oleh pengguna.
mempunyai modal Barang siap yang sedia [1m]
yang mencukupi untuk ada untuk dijual dan Dalam kes tersebut, Cik
memulakan perniagaan. disimpan di dalam stor Farhana menggunakan
Jumlah modal yang atau gudang.stok perlu perkhidmatan pos laju
diperlukan bergantung diperiksa secara berkala untuk mengagihkan
kepada saiz dan jenis untuk memastikan stok produk kepada
perniagaan, dan lokasi sentiasa sedia ada pelanggan.[1m]
perniagaan.[1m] Jenis apabila dikehendaki.[1m]
sumber pembiayaan (c) Campuran pemasaran (iv) Promosi[1m]
terdiri dariapada (marketing mix) atau lebih Promosi merupakan
sumber dalaman seperti dikenali sebagai 4P merujuk elemen dalam
simpanan sendiri atau kepada elemen produk, campuran pemasaran
rizab, dan sumber perletakan harga, pengedaran yang digunakan untuk
pembiayaan luaran dan promosi. memberitah dan
daripada bank dan (i) Produk[1m] mengingatkan pengguna
institusi kewangan serta Produk merupakan tentang kewujudan
agensi kerajaan.[1m] tawaran pemasar untuk sesuatu produk.[1m]
Cik Farhana memulakan dilihat, dicuba, dan Contoh kaedah promosi
perniagaan dengan digunakan untuk tujuan ialah pengiklanan, jualan
simpanannya sendiri.[1m] peribadi, isi rumah, langsung, promosi jualan,
(ii) Kemahiran[1m] pengeluaran atau jual dan publisiti.[1m]
Usahawan juga perlu semula. [1m] Produk Dalam kes tersebut, Cik
mempunyai kemahiran merangkumi dua kategori Farhana telah melakukan
dalam bidang perniagaan utama iaitu, produk ketara promosi jualan dengan
yang akan diceburinya. (tangible) dan tidak ketara memberi diskaun
[1m] Selain itu, dia (intangible).[1m] sehingga 30% sempena
juga perlu mempunyai Dalam kes tersebut, Hari Ibu.[1m]
kemahiran pengurusan produk Cik Farhana ialah [Maks:8m]
perniagaan, kemahiran produk kecantikan wanita.
komunikasi, kemahiran [1m] (d) Kelebihan berniaga sebagai
perancangan, dan (ii) Harga[1m] satu peluang kerjaya kepada
sebagainya.[1m] Keputusan tentang Cik Farhana ialah:
Cik Farhana menghadiri perletakan harga (i) Merupakan satu kerjaya
kursus pengendalian lazimnya dipengaruhi kepada usahawan untuk
perniagaan supaya dapat oleh tiga perkara utama mencari rezeki bagi
menguruskan perniagaan iaitu kos, pengguna, dan menyara kehidupan diri
dengan baik.[1m] pesaing. [1m] dan keluarganya.[1m]
[Maks:6m] Dalam kes tersebut, (ii) Dapat membentuk
Cik Farhana personaliti seorang
E 'XD VXPEHU ¿]LNDO GDODP mempertimbangkan usahawan seperti
perniagaan Cik Farhana ialah: permintaan pengguna, berani mengambil risiko,
(i) Peralatan teknologi kos pengeluaran, dan tabah, yakin diri, dan
maklumat dan persaingan dalam sebagainya.[1m]
komunikasi[1m] menetapkan harga.[1m]
Semua peralatan yang
digunakan dalam operasi
sesebuah perniagaan

Jawapan
Praktis i-THINK

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. J36