กระบวนการรบของพาลีและทรพีในการแสดงโขน เรื่อง รามเกียรติ์ ตอน พาลีรบทรพี

88 เพลงที่พบในการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ ตอนพาลีรบทรพี พบเพลงดนตรีที่ใช้ในการแสดง อยู่ 4 เพลงได้แก่ 1) เพลงเชิด 2) เพลงเขมรปากท่อชั้นเดี่ยว 3) เพลงรัว 4) เพลงโอด พบเพลงที่เป็น เพลงร้อง อยู่ 2 เพลงได้แก่ 1) ร้องร่าย 2) เพลงเขมรปากท่อชั้นเดี่ยว โดยผู้วิจัยได้ทำการสัมภาษณ์ และได้ความหมายดังต่อไปนี้ จากการสัมภาษณ์ ณรงฤทธิ์ คงปิ่น (2564, 10 ธันวาคม, สัมภาษณ์) กล่าวว่า เพลงเชิด เป็น เพลงที่ใช้ในการเดินทางและใช้ในการสู้รบของตัวละคร ส่วนเพลงเขมรปากท่อชั้นเดียว ให้ความหมาย เพลงว่าเมื่อเป็นเพลงชั้นเดียว อารมณ์ของเพลงค่อนข้างจะกระชับ ฉับไว ดำเนินเรื่องอย่างรวดเร็ว มุ่ง อารมณ์ในการโกรธแค้น ส่วนเพลงรัวใช้สำหรับในการแสดงอิทธิฤทธิ์ของตัวละคร เพลงโอดคือเพลงที่ แสดงถึงการที่มีตัวละครตาย จาการสัมภาษณ์ สุระชัย สีบุบผา (2564, 9 ธันวาคม, สัมภาษณ์) ได้ให้ความหมายเพลงที่ ปรากฏในแสดงว่าร้องร่ายหมายถึงการเล่าเรื่องราวผ่านบทเพลง ส่วนเพลงเขมรปากท่อชั้นเดี่ยวคือ เพลงที่บ่งบากอารมณ์ของตัวละครด้วยเป็นเพลงร้องชั้นเดียวจึงมีจังหวะที่ไวและกระชับเหมาะกับการ เล่าเรื่องได้อยากรวดเร็วและแสดงอารมณ์ของนักร้องสู่นักแสดงได้อยากชัดเจน วงดนตรีที่ใช้บรรเลงประกอบการแสดง พาลีรบทรพีสามารถเลือกวงปี่พาทย์ตามความความ เหมาะสมของการแสดง 3 ลักษณะ ดังนี้ 1) วงปี่พาทย์เครื่องห้า ภาพที่19 วงปี่พาทย์เครื่องห้า ที่มา: ราชบัณฑิตยสถาน (2540, น. 216) 4 1 3 2 6 5

89 วงปี่พาทย์เครื่องห้าประกอบด้วย (1) ปี่ใน (2) ระนาดเอก (3) ฆ้องวงใหญ่ (4) ตะโพน (5) กลองทัด (6) ฉิ่ง 2) วงปี่พาทย์เครื่องคู่ ภาพที่20 วงปี่พาทย์เครื่องคู่ ที่มา: ราชบัณฑิตยสถาน (2540, น. 217) วงปี่พาทย์เครื่องคู่ประกอบด้วย (1) ปี่ใน (2) ปี่นอก (3) ระนาดเอก (4) ระนาดทุ้ม (5) ฆ้องวงใหญ่ (6) ฆ้องวงเล็ก (7) ตะโพน (8) กลองทัด (9) ฉิ่ง (10) โหม่ง 3) วงปี่พาทย์เครื่องใหญ่ ภาพที่ 21 วงปี่พาทย์เครื่องใหญ่ ที่มา: ราชบัณฑิตยสถาน (2540, น. 218)

90 วงปี่พาทย์เครื่องใหญ่ประกอบด้วย (1) ปี่ใน (2) ปี่นอก (3) ระนาดเอก (4) ระนาดทุ้ม (5) ระนาดเอกเหล็ก (6) ระนาดทุ้มเหล็ก (7) ฆ้องวงใหญ่ (8) ฆ้องวงเล็ก (9) ตะโพน (10) กลองทัด (11) ฉิ่ง (12) ฉาบ (13) โหม่ง 6. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง นเรศ นิ่มพัฒนสกุล (2559, น. 98) ได้ศึกษาบทบาทและกระบวนท่ารำของนิลพัทในเรื่อง รามเกียรติ์เมื่อศึกษากระบวนท่ารบระหว่างนิลพัทกับหนุมาน จึงพออนุมานคำว่า “กระบวนท่ารบ” ได้ว่า เป็นการแสดงท่าทางในการรบที่มีแบบแผน สามารถแบ่งขั้นตอน กระบวนการเข้ารบ ได้ดังนี้ 1. การท้ารบ 2. การนุ่งผ้า 3. การเข้ากระบวนท่ารบ คือ 1) การท้ารบ ก่อนที่จะทำการรบนั้น ทั้งสอง ฝ่ายจะมีการทำท่าขยับจดจ้องกันและกันเพื่อดูเชิง 2) การนุ่งผ้าหลังจากนั้นผู้แสดงทั้งสองฝ่ายก็จะ จัดแจงแต่งกายให้กระชับรัดกุม ซึ่งนาฏยศัพท์ทาง นาฏศิลป์โขน เรียกว่า การนุ่งผ้า 3) การเข้า กระบวนท่ารบ ซึ่งประกอบด้วย 6 ท่ารบ อนุชา บุญยัง (2543, น. 226) ได้ศึกษาการแสดงโขนของอากาศตไล เมื่อศึกษากระบวน ท่ารบระหว่างหนุมานกับอากาศตไล พบว่า กระบวนท่ารบของอากาศตไล ประกอบด้วยส่วนสำคัญ 5 ส่วน คือ 1. การจับอาวุธ 2. การใช้อาวุธในการรบ ( แทงหอก ขว้างจักร ตีกระบอง ตีศร)3. กระบวนท่า ท้ารบ 4. กระบวนท่ารบ (ปะทะ) 5. การขึ้นลอย อลัมพล สังฆเศรษฐี (2553, น. 81) ได้ศึกษาการแสดงบทบาทตัวละครนิลพัท ในการแสดง โขนเรื่องรามเกียรติ์ เมื่อศึกษาพบกระบวนท่ารบระหว่าง นิลพัท กับ ยักษ์ ไว้ดังนี้กระบวนท่ารบนิล พัทรบยักษ์เป็นการแสดงที่มีรูปแบบขั้นตอนในการแสดงตามประเพณีในการแสดงโขน คือ การท้ารบ กระบวนการนุ่งผ้า กระบวนท่าก่อนเข้ารบและท่าจับ

บทที่ 3 ศึกษากระบวนการรบของพาลี กับ ทรพี โขนเป็นนาฏกรรมชั้นสูงของไทยอย่างหนึ่ง ที่มีจารีต ประเพณี ความเชื่อ และเคล็ดลางที่ถือ ปฏิบัติกันมานานแล้ว บางสิ่งบางอย่างก็ยังใช้กันอยู่ บางสิ่งบางอย่างก็เปลี่ยนแปลงไป และบางสิ่ง บางอย่างก็สูญหายไปตามกาลเวลา ในการแสดงโขนมีความเชื่อถือกันว่าศิลปะแขนงนี้นั้นได้รับ ถ่ายทอดมาจากเทพเจ้าโดยผ่านมาไปครูอาจารย์ทั้งหลาย ผู้แสดงที่ดีจึงต้องมีความศรัทธา และเคารพ ต่อครูบาอาจารย์เป็นอย่างยิ่ง จนกลายเป็นประเพณีที่สืบต่อกันมา กระบวนท่ารบในการแสดงโขนจึง ได้รับธรรมเนียมระเบียบในการปฏิบัติเช่นกัน และในการศึกษากระบวนท่ารบของพาลี กับ ทรพี ผู้วิจัยได้ศึกษารวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับกระบวนท่ารบของพาลี กับ ทรพี ในการแสดงโขน พบการ ปฏิบัติที่สืบทอดมาจนเป็นกระบวนการ การแสดงการรบของตัวละคร และได้เรียบเรียงเนื้อหาตาม หัวข้อดังต่อไปนี้ 1. กระบวนการรบของพาลีและ ทรพีในการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ตอน พาลีรบทรพี 2. กระบวนท่ารบของพาลี และ ทรพี ในการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ตอน พาลีรบทรพี 1.กระบวนการรบ ของพาลี และทรพีในการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ตอน พาลีรบทรพี กระบวนการรบ คือแบบแผนการรบ หรือลำดับการรบที่ดำเนินต่อเนื่องไปจนสำเร็จและ เปลี่ยนแปลงอย่างมีระเบียบ รูปแบบกระบวนการรบในการแสดงโขนนั้นสามารถจำแนกได้ 2 รูปแบบ คือ 1) กระบวนการรบในเพลงหน้าพาทย์ 2) กระบวนการรบในเพลงร้อง และการพากย์เจรจา ผู้วิจัย ได้ทำการเก็บรวบรวมข้อมูล กระบวนการรบในการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ตอนพาลีรบทรพีได้ดังนี้ 1.1 กระบวนการรบในเพลงหน้าพาทย์ ในการแสดงโขนส่วนใหญ่ จะใช้กระบวนการรบ ในเพลงหน้าพาทย์เพลงเชิด แทบทั้งสิ้น ซึ่งสามารถแบ่งตัวละครที่รบกันในเพลงเชิดได้ดังนี้ การรบของตัวพระคือ พระรบพระ พระรบ ยักษ์พระรบลิง พระรบนางยักษ์การรบของตัวลิงคือ ลิงรบลิงลิงรบยักษ์ลิงรบนางยักษ์ และการรบของ ตัวยักษ์คือ ยักษ์รบยักษ์ ในตัวอื่นที่เป็นจำพวกสัตว์โดยกำเนิด เช่น หนุมานรบช้าง การบกา

92 ลิงรบยุง ควายรบลิง เป็นต้น กระบวนการรบเมื่อเข้าสู่การแสดงโขนในเพลงหน้าพาทย์เพลงเชิด ผู้วิจัยได้ทำการศึกษาและรวบรวมข้อมูลไว้ดังต่อไปนี้ กระบวนการรบในการแสดงโขนจะเริ่มต้นตามแบบแผนดังต่อไปนี้ 1. การท้ารบ 2. การนุ่งผ้า 3. การเข้าท่าจับ มีความหมายดังต่อไปนี้ 1) การท้ารบ หมายถึง ก่อนที่จะทำการรบนั้น ทั้งสองฝ่ายจะมีการทำท่าขยับจดจ้อง กันและกันเพื่อดูเชิงและหาจังหวะโอกาสช่วงชิงความได้เปรียบก่อนที่จะเข้ารบ อันถือว่าเป็น ธรรมเนียมจารีตในการทำศึกสงครามมาแต่โบราณของการแสดงโขน อีกทั้งยังมีการเรียกท้าทาย ให้ฝ่ายตรงข้ามรับรู้ด้วยการตีบทเป็นกริยาท่าไปว่า “เราจะฆ่าเจ้าให้ตาย” 2) การนุ่งผ้า หมายถึง ผู้แสดงทั้งสองฝ่ายก็จะจัดแจงแต่งกายให้กระชับรัดกุม ซึ่งนาฏยศัพท์ไป นาฏศิลป์โขน เรียกว่า การนุ่งผ้า โดยส่วนใหญ่ใช้ในตัวละครเอก เท่านั้น 3) การเข้าท่าจับ หมายถึง ท่าจับเป็นท่าที่แสดงออกถึงการเข้ารบของตัวละคร ตัวละครจะเหยียบ จับ ขยับตามทำนองเพลงแสดงให้เห็นถึงการเป็นฝ่ายรุกและฝ่ายรับของตัวละคร ให้เห็นถึงการเข้าต่อสู้การตะลุมบอน นอกเหนือจากนั้นยังมีท่าขึ้นลอย ในการต่อสู้อาจจะเป็นคู่หรือ หมู่ ตามแต่บทละครและตอนที่นำมาแสดง โดยในการแสดงโขนที่เป็นการรบจะแบ่งเป็น พระ ยักษ์ ลิง แต่ละตัวละครก็จะมีท่ารบที่เป็นท่าจับตามแต่การจับคู่ของตัวละคร จะมีการเข้าท่าจับ ท่าจับ 1 ท่าจับ 2 ท่าจับ 3 ท่าตายหรือท่าพลาด หรือมากกว่านั้น แม้กระทั้งการขึ้นลอยก็มีหลากหลายลอย โดยเรียกว่า ลอย 1 ลอย 2 ลอยพิเศษ ก็ถืออยู่ในการเข้าท่าจับ เป็นต้น จากการศึกษากระบวนการรบในเพลงหน้าพาทย์เพลงเชิดที่ปรากฏพบว่า กระบวนการ ต่อสู้หากเป็นตัวละครเอก จะมี 3 ขั้นตอน เริ่มด้วยการท้ารบ ตามด้วยการนุ่งผ้า และการเข้าท่าจับ ส่วนตัวละครที่เป็นเสนาจะมี2 ขั้นตอนในการรบ คือการท้ารบ และการเข้าท่าจับ แต่ไม่มีการแต่งตัว เพราะไม่ต้องใช้ลีลา แต่ใช้ความพร้อมเป็นหลักในการต่อสู้จึงปฏิบัติเพียง 2 ขั้นตอน คือ การท้ารบ และ การเข้าท่าจับ ส่วนในตัวละครบางตัวที่เป็นตัวละครเอกจะไม่มีการนุ่งผ้านั้น มีผลมาจากตัวละคร คู่ต่อสู้นั้นไม่สามารถนุ่งผ้าได้ด้วยสภาพตัวละครเช่น ตัวละครที่เป็นสัตว์ตามชาติกำเนิด อีกทั้งในการ แสดงต้องใช้มือของผู้แสดงทั้งสองข้างนั้นแทนอวัยวะในร่างกายของสัตว์ตัวนั้น ๆ เช่น ควาย ยุง กา นก เป็นต้น จึงกล่าวได้ว่ารูปแบบกระบวนรบในเพลงหน้าพาทย์เพลงเชิด ในการแสดงโขนนั้น มี 2 รูปแบบดังตารางต่อไปนี้

93 ตารางที่4 รูปแบบกระบวนการรบในเพลงหน้าพาทย์เพลงเชิดในการแสดงโขน ลำดับที่ รูปแบบกระบวนการรบในเพลงหน้าพาทย์เพลงเชิดในการแสดงโขน รูปแบบที่ 1 รูปแบบที่2 1 การท้ารบ การท้ารบ 2 การนุ่งผ้า การเข้าท่าจับ 3 การเข้าท่าจับ - ที่มา: ผู้วิจัย จากตารางจะเห็นได้ว่า รูปแบบที่ 1 มีกระบวนการรบ คือ 1. การท้ารบ 2. การนุ่งผ้า 3. การเข้าท่าจับ รูปแบบที่ 2 มีกระบวนการรบ คือ 1. การท้ารบ 2. การเข้าท่าจับ เมื่อเข้าสู่การแสดง ที่ประกอบด้วยท่าไปจึงส่งผลให้การแสดงออกของกระบวนการรบมีขั้นตอนการปฏิบัติดังตาราง ต่อไปนี้ ตารางที่5 ขั้นตอนในการปฏิบัติกระบวนการรบในเพลงหน้าพาทย์เพลงเชิดในการแสดงโขน ลำดับ ที่ ขั้นตอนในการปฏิบัติกระบวรการรบ ความเหมือน/ความต่าง รูปแบบที่ 1 รูปแบบที่ 2 1 การท้ารบ การท้ารบ การท้ารบ 2 การเงื้อ การเงื้อ 3 การนุ่งผ้า - การนุ่งผ้า 4 การตีเข้า การตีเข้า 5 การเข้าท่าจับ การเข้าท่าจับ การเข้าท่าจับ 6 การตีออก การตีออก สรุป 6 ขั้นตอน 5 ขั้นตอน ต่างกันที่ไม่มีการนุ่งผ้า ที่มา: ผู้วิจัย จากข้อมูลดังกล่าวพอสรุปได้ว่า การท้ารบประกอบไปด้วยการเงื้อ การนุ่งผ้าไม่มีส่วนเพิ่มเติม ส่วนการเข้าท่าจับจะประกอบไปด้วย การตีเข้า การเข้าท่าจับ และการตีออก ดังนั้น หากตัวละครใช้ กระบวนการรบในรูปแบบที่ 1 จะเริ่มด้วย 1. การท้ารบ 2. การนุ่งผ้า 3. การเข้าท่าจับ มีกระบวนการ ที่เป็นขั้นตอนในการปฏิบัติ6 ขั้นตอน 1. การท้ารบ 2. การนุ่งผ้า 3. การเงื้อ 4. การตีเข้า 5. การเข้า ท่าจับ 6. การตีออก หากตัวละครใช้กระบวนการรบในรูปแบบที่ 2 จะเริ่มต้นด้วย 1. การท้ารบ

94 2. การเข้าท่าจับจะมีกระบวนการที่เป็นขั้นตอนปฏิบัติ5 ขั้นตอน 1.การท้ารบ 2.การเงื้อ 3.การตีเข้า 4. การเข้าท่าจับ 5. การตีออก ผู้วิจัย ได้ศึกษากระบวนการรบของพาลีและทรพีพบว่าในว่าการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ ตอนพาลีรบทรพี ใช้รูปแบบกระบวนการรบรูปแบบที่ 2 ในการรบ จะไม่มีการนุ่งผ้าด้วยสาเหตุ เมื่อศึกษาผู้วิจัยพบว่า ตัวทรพีนั้นตามวรรณกรรมและความเป็นจริงเป็นเพียงสัตว์ไม่ได้มีการแต่งตัว เหมือนมนุษย์ ไม่ได้สวมผ้านุ่งและอีกหนึ่งสาเหตุในการแสดงโขนทรพีนั้นไม่สามารถใช้มือในการจับ ผ้านุ่งของตนเองได้ด้วยทรพี ในการแสดงโขน มือทั้งสองข้างเปรียบเหมือนขาคู่หน้า ดังนั้น กระบวนการรบระหว่างพาลีกับทรพีจะเริ่มด้วย 1. การท้ารบ 2. การเข้าท่าจับ มีกระบวนการที่เป็น ขั้นตอนในการปฏิบัติ5 ขั้นตอนดังตารางต่อไปนี้ ตารางที่ 6 กระบวนการการรบของพาลีและ ทรพี ลำดับที่ รูปภาพ คำอธิบาย 1. การท้ารบ 1. การท้ารบ ฝ่ายอธรรมจะเป็นฝ่ายท้ารบก่อน ในภาพ ทรพีจะเป็นฝ่ายท้ารบพาลี ส่วนพาลี จะเป็น ผู้ฟัง หลังจากนั้น พาลีจะเป็นฝ่ายท้ารบทรพี และทรพีเป็นผู้ฟัง โดยฝ่ายที่ท้าก่อนจะตีบทว่า “เราจะฆ่าเจ้าให้ตาย” และฝ่ายที่ฟังจะตีบท “ว่าเราไม่กลัว” 2. . การเงื้อ 2. ท่าเงื้อหรือการดูเชิงคู่ต่อสู้ ท่าเงื้อ เป็นท่ารำที่ทั้งสองตัวละครจะทำเงื้อมือ สูงทำท่าในลักษณะมองขวา มองซ้ายหน้า เปรียบเหมือนการดูเชิงคู่ต่อสู้ 3. การแทงเข้า 3. การตีก่อนเริ่มกระบวนท่ารบ ตีเข้าก่อนเริ่มกระบวนท่ารบ เป็นกระบวน ท่าก่อนเข้ากระบวนท่ารบ ทั้งสองตัวละครจะ ใช้อาวุธที่มีในการเข้าต่อสู้ พาลีจะใช้พระขรรค์ ในการแทงส่วนทรพีจะหลบ หรือใช้เขา

95 ตารางที่ 6 กระบวนการการรบของพาลี และ ทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพ คำอธิบาย ในการรับการโจมตีของพาลีเพื่อเขากระบวน ท่ารบหรือท่าจับในลำดับต่อไป 4. ท่าจับ 4. ท่าจับ กระบวนท่ารบท่าจับ เป็นท่ารำที่ต้องมี ในการแสดง เพราะแสดงให้เห็นถึงการเข้ารบ เข้าต่อสู้ของตัวละคร และให้เห็นการรุก การรับ ของตัวละคร ในการแสดง ฝั่งอธรรมจะเป็นฝ่าย รุกก่อนเสมอ และในท่าจับจะส่งผลให้ รู้ผล แพ้ ชนะ หรือเป็นการเสมอ เพื่อเป็นการดำเนิน เรื่องราวต่อไป 5. การแทงออก 5. การตีออกเพื่อจบ เป็นท่ารำของตัวละครที่แสดงให้เห็นถึง การจบกระบวนท่ารบ และเริ่มการรบในท่าจับ ต่อไป ตามกระบวนท่าตามตาราง 3-5 หรือ เข้าบทสรุปในการรบ แพ้ ชนะ เสมอ หรือเข้า บทที่เป็นเพลงร้องหรือพากย์เจรจา เพื่อดำเนิน เรื่องราวต่อไป ที่มา: ผู้วิจัย พอสรุปได้ว่ากระบวนการรบในเพลงหน้าพาทย์เพลงเชิดของพาลีและทรพีในการแสดงโขน กระบวนการรบที่ใช้คือรูปแบบที่ 2 จะประกอบด้วย 1. การท้ารบ 2. ท่าเงื้อ มีขั้นตอนการปฏิบัติท่ารำ 5 ขั้นตอนดังนี้1. การท้ารบ 2. ท่าเงื้อ 3. ท่าตีตีเข้าก่อนเริ่มเข้าท่าจับ 4. การเข้าท่าจับ 5. ท่าตีออก จากการรบ นับเป็นจบกระบวนการเข้ารบในท่าจับที่ 1 ในการแสดงกระบวนการรบของพาลีและทรพี นั้นมีท่าจับ 3 ท่า ดังนั้นจะปฏิบัติตามตารางที่ 3 ถึง ตารางที่ 5 เพื่อเข้ารบ เข้าท่าจับท่าที่ 2 และท่าที่ 3 จะปฏิบัติแบบนี้จนจบกระบวนท่าในการรบของพาลี และ ทรพีและเข้าในบทการแสดงต่อไป 1.2 กระบวนการรบในเพลงร้อง และการพากย์เจรจา กระบวนการรบในเพลงร้อง นอกจากใช้เพลงเชิดซึ่งได้รับอิทธิพลจากหนังใหญ่แล้ว ยังใช้ เพลงร้องบรรยายลักษณะการรบด้วย กล่าวได้ว่า เพลงร้องที่ใช้บรรยายลักษณะการรบนี้น่าจะ

96 ได้อิทธิพลมาจากละครใน เพราะเน้นการดำเนินเรื่องด้วยการขับร้องบรรยายเรื่องราวโดยผู้แสดง จะรำตีบทตามเพลงร้องและพากย์เจรจา ผสมสานกัน โดยผู้วิจัยได้ศึกษาพบว่ากระบวนการรบ ในเพลงร้อง และการพากย์เจรจา มีการปฏิบัติที่คล้ายกันทุกตัวละคร โดยเริ่มต้นจะตีบทตามคำร้อง และคำพากย์เจรจา แต่เมื่อบทร้องและบทพากย์เจรจาที่มีความหมาย หมายถึงการรบหรือบรรยายถึง การกระทำของตัวละคร ระหว่างสองตัวละครหรือมากกว่า จะใช้การเข้าท่าจับในการเข้ารบ ซึ่งท่าจับ ในการแสดงโขนนั้น เมื่อเป็นขั้นตอนในการปฏิบัติกระบวนการรบมี 3 ขั้นตอน ดังนี้1) การตีเข้า 2) การเข้าท่าจับ 3) การตีออก อาจใช้เพียงการเข้าท่าจับ หรือ อาจใช้เพียงการตีเข้า และการตีออก หรือเรียกภาษาโขนว่าการตีผ่าน เพื่อให้ผู้ชมได้เห็นถึงตัวละครที่มีการเข้ารบกันประกอบบทร้อง บทพากย์เจรจา แต่หากเป็นเพลงร้องหรือบทพากย์ที่เป็นจุดจบหรือการตาย ตัวแสดงก็จะไม่ฆ่าและ ตายเลยในเพลงร้องหรือคำพากย์เจรจา ในการแสดงโขนจะใช้เพลงหน้าพาทย์ในการฆ่า เช่น เพลงรัว และตายในเพลงโอด เป็นต้นถือเป็นแนวไปปฏิบัติกันสืบมา เมื่อเข้าสู่การแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ ตอนพาลีรบทรพี ผู้วิจัยได้ศึกษากระบวนการรบตามบทโขนพาลีสอนน้อง 2517 ตอนพาลีรบทรพี พบการรบในเพลงร้อง ในเพลงเขมรปากท่อชั้นเดียว การรบในบทพากย์เจรจา และเพลงร่าย ผู้วิจัยได้ ศึกษากระบวนการเข้ารบไว้ดังตารางต่อนี้ 1) กระบวนการรบของพาลีและทรพีในบทร้องเพลงเขมรปากท่อชั้นเดี่ยว ตารางที่7 กระบวนการรบในเพลงเขมรปากท่อชั้นเดียวในการแสดงโขนพาลีรบทรพี ลำดับที่ เนื้อเพลงเขมรปากท่อชั้นเดียว คำอธิบาย 1 เมื่อนั้น พาลีธิราชอาจหาญ พาลีตีบทตามบทร้อง 2 สัประยุทธต่อยุทธเป็นช้านาน ไม่อาจรุกรานเอาชัย พาลีเข้ารบกับทรพี 3 ตรึกไปด้วยไวปัญญา มหิงสาตัวนี้เป็นไฉน พาลีตีบทตามบทร้อง 4 รุ่งเรืองฤทธาเกรียงไกร หรือจะได้กำลังเทวา พาลีตีบทตามบทร้อง ที่มา: ผู้วิจัย จากตารางจะเห็นได้ว่า ผู้แสดงจะต้องตีบทตามคำร้อง จะมีการเข้ารบกันก็ต่อเมื่อ คำร้อง มีความหมายถึงการรบตัวละครทั้งสองตัวละครจะเข้ารบจนหมดท่อนร้องของเพลงนั้น ความหมาย ของเพลงจะบอกว่าตัวละครจะแสดงเรื่องราวอย่างไรต่อไป ในตารางพาลีและทรพีเข้ารบในเนื้อร้อง ที่ว่า “สัประยุทธต่อยุทธเป็นช้านาน ไม่อาจรุกรานเอาชัย” หลังจากนั้นพาลีตีบทตามบทร้องจนจบ เพลงและปฏิบัติท่ารำในเพลงต่อไป

97 2) กระบวนการรบของพาลีและทรพีในบทพากย์เจรจา ตารางที่8 กระบวนการรบในบทพากย์เจรจาในการแสดงโขนตอนพาลีรบทรพี ลำดับที่ บทพากย์เจรจา คำอธิบาย 1 ฝ่ายพาลี พาลีตีบทตามคำพากย์เจรจา 2 เห็นได้ช่อง พาลีตีบทตามคำพากย์เจรจา 3 ต้องหฤทัย พาลีตีบทตามคำพากย์เจรจา 4 ก็ถาโถมโจมเข้าชิงชัยด้วยฤทธี พาลีเข้ารบกับทรพี ที่มา: ผู้วิจัย จากตารางจะเห็นได้ว่า ผู้แสดงจะต้องตีบทตามคำพากย์เจรจา จะมีการเข้ารบก็ต่อเมื่อ คำพากย์เจรจา มีความหมายหมายถึงการรบ ตัวละครทั้งสองตัวละครจะเข้ารบจนหมดคำพากย์ และ ดำเนินเรื่องราวตามบทต่อไป ในตารางพาลีและทรพีเข้ารบในคำพากย์เจรจาที่ว่า “ก็ถาโถมโจมเข้าชิง ชัยด้วยฤทธี” หลังจากนั้นพาลีปฏิบัติตามกระบวนท่าตามบทการแสดงตามลำดับต่อไป 3) กระบวนการรบของพาลีและทรพีในเพลงร่าย ตารางที่ 9 กระบวนการรบในเพลงร่ายในการแสดงโขนตอนพาลีรบทรพี ลำดับที่ เนื้อเพลงร่าย คำอธิบาย 1 มือซ้ายจับเขายืนยัน พาลีเข้ารบกับทรพี (ทำบทตามคำร้อง) 1 มือซ้ายจับเขายืนยัน 2 มือขวาแกว่งพระขรรค์ชัยศรี 3 ฟาดลงด้วยกำลังทั้งอินทรีย์ 4 ทรพีก็ม้วยบรรลัย ที่มา: ผู้วิจัย จากตารางจะเห็นได้ว่า ผู้แสดงจะต้องตีบทตามเนื้อร้องและ จะมีการเข้ารบก็ต่อเมื่อ เพลงร้องนั้น มีความหมายหมายถึงการรบ ตัวละครทั้งสองตัวละครจะเข้ารบจนหมดห้องเพลง และ ดำเนินเรื่องราวตามบทต่อไป ในตารางพาลีและทรพีเข้ารบตั้งแต่ต้นเพลง หลังจากจบเพลงพาลีปฏิบัติ ตามกระบวนท่าตามบทการแสดงเป็นลำดับต่อไป จากข้างต้นสรุปได้ว่า กระบวนการรบในบทร้องและการพากย์เจรจานั้น มีกระบวนการรบ 1 รูปแบบ คือ การเข้าท่าจับ ขั้นตอนในการปฏิบัติกระบวนการรบ มี 3 ขั้นตอน 1) การตีเข้า 2) การเข้าท่าจับ 3) การตีออก ใน 3 ขั้นตอน อาจจะปฏิบัติไม่ครบทุกขั้นตอนก็ได้ โดยในบางกรณี

98 อาจไม่มีการเข้าท่าจับ เพียงแต่ใช้การตีเข้าและตีออกหรือตีผ่านเท่านั้น หรืออีกกรณีอาจไม่มีการตีเข้า และตีออก แต่ใช้เพียงท่าจับเท่านั้น ขึ้นอยู่กับความหมายของคำนั้น ๆ ที่อยู่ในบทการแสดง การเข้ารบ จะขึ้นอยู่กับคำร้อง คำพากย์เจรจาที่มีความหมาย หมายถึงการรบเข้าต่อสู้หรือการกระทำของสองตัว ละครโดยให้ยึดตามตัวบทการแสดงเป็นหลักในการปฏิบัติเพื่อแสดงให้ผู้ชมเห็นสอดคล้องกับบทร้อง หรือบทพากย์เจรจาในการแสดง 2.กระบวนท่ารบของพาลีและ ทรพี ในการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ตอน พาลีรบทรพี กระบวนท่ารบของพาลีและ ทรพี ในการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ตอน พาลีรบทรพี ผู้วิจัย ได้ทำการบันทึกท่ารำกระบวนท่ารบ พาลีและทรพี ตามแนวไป นายกรี วรศะริน ศิลปินแห่งชาติสาขา ศิลปะการแสดง พุทธศักราช 2531 โดยศึกษาผ่านไป นายประสิทธิ์ ปิ่นแก้ว ศิลปินแห่งชาติสาขา ศิลปะการแสดง พุทธศักราช 2551 ผู้วิจัยได้เริ่มบันทึกท่ารำโดยเริ่มตั้งแต่ พาลียกพลลิงออกรบกับทรพี และพาลีชวนไปรบในถ้ำจนกระทั่งพาลีฆ่าทรพีตาย สาเหตุที่ผู้วิจัยบันทึกตั้งแต่พาลีออกรบพบทรพีนั้น เพื่อให้เห็นจุดเริ่มต้นและการดำเนินเรื่องราวของพาลี และ ทรพีก่อนที่จะเข้ารบจนถึงจุดจบของทรพี เพื่อให้เห็นกระบวนท่าที่ต่อเนื่อง โดยบทที่ผู้วิจัยได้นำมาศึกษาและบันทึกท่ารำนั้น เป็นบทที่จัดทำโดย นายเสรีหวังในธรรม ศิลปินแห่งชาติสาขาศิลปะการแสดง พุทธศักราช 2531 โขนรามเกียรติ์ ตอนพาลีสอนน้อง ที่จัดแสดงครั้งแรก เมื่อปีพ.ศ. 2517 โดยผู้วิจัยได้ตัดตอนมาเพียงตอน พาลีรบ ทรพี ในการแสดงโขนตอนพาลีรบทรพีนั้น จะประกอบไปด้วยการดำเนินเรื่องด้วยการร้อง และการ พากย์เจรจา มีกระบวนท่ารำในเพลงหน้าพาทย์และกระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา กระบวนท่ารบใน เพลงหน้าพาทย์เพลงเชิด กระบวนท่ารบใน เพลงร้อง การรบในบทพากย์เจรจา และใช้การรำตีบท เป็นการดำเนินเรื่องราว เพื่อสื่อความหมาย ในการแสดงระหว่างผู้ชมกับผู้แสดง ในการรบของพาลี และทรพีนั้นเป็นการรบที่มี 2 ตัวละคร ดังนั้นเมื่อแสดงบนเวทีจะมีการเคลื่อนไหวของตัวละครตลอด โดยท่าไปในการแสดงหน้าจะกินกัน ซึ่งคำว่า “หน้ากินกัน” เป็นศัพท์ที่ใช้เรียกในการแสดงโขนโดยมี ความหมายถึงกิริยา เมื่อมีตัวละครตัวใดตัวหนึ่งหันหลังให้คนดูจะมีตัวละคร อีกตัวหนึ่งหันหน้าให้คนดู นอกเหนือจากนั้นยังมีคำเรียกติดหูในวงการนาฏศิลป์โขน คือคำว่า หน้าอัด หน้าอัดหมายถึงหน้ามอง ตรงหันหน้าหาคนดูโดยผู้วิจัยมีทิศบอกในตารางทิศจะบ่งบอกว่าตัวละครจะหันลำตัวไปไปด้านไหน ของเวทีผู้วิจัยได้บันทึกกระบวนท่ารำและการรบของพาลีและทรพีโดยแบ่งเป็นเพลงตามตาราง ไว้ดัง ตารางต่อไปนี้

99 2.1 กระบวนท่ารบของพาลี และ ทรพี 1) ท่ารำในเพลงเชิด ตารางที่ 10 กระบวนท่ารำของพาลี และ ทรพี ในเพลงเชิด ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 1 ท่าทรพีเต้น เพลง : เชิด คำพากย์-เจรจา : - ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหักข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอกเล็กน้อย ศีรษะ : หน้ามองขวา เอียงหูซ้าย 2 ท่าพาลีพบทรพี เพลง : เชิด คำพากย์-เจรจา : - ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายยกติดหนีบน่อง เท้าขวาชี้ออกข้าง ลำตัวย่อลง (เต้น) มือ : มือซ้ายเข้าอก มือขวากำพระขรรค์ ระดับหน้าขา ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยม มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหักข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอกเล็กน้อย ศีรษะ : หน้ามองขวา

100 ตารางที่ 10 กระบวนท่ารำของพาลี และ ทรพี ในเพลงเชิด (ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 3 ท่ามองทรพี เพลง : เชิด คำพากย์-เจรจา : - ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางลงเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือซ้ายเข้าอกหัก มือขวากำพระขรรค์ ระดับหน้าขา ศีรษะ : หน้ามองซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายยืนเต็มเท้า เท้าขวาขี้ออกข้าง ลำตัวเปิดส้นเท้าขึ้น มือ : มือทั้งสองข้างกำมือหลวม ๆ แขนทั้ง สองข้างงอศอกเล็กน้อย ศีรษะ : หน้ามองซ้าย 4 ท่าป้องหน้า เพลง : เชิด คำพากย์-เจรจา : - ตัวละคร : พาลี ทิศ : หน้าตรง (หน้าอัด) เท้า : เท้าซ้ายวางลงเต็มเหลี่ยม เท้าขวายก ติดหนีบน่อง มือ : มือซ้ายหงายท้องแขนขึ้น มือขวากำ พระขรรค์อยู่ที่หน้าอก ศีรษะ : หน้ามองตรง ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายยืนเต็มเท้า เท้าขวาหลบ เหลี่ยม มือ : มือทั้งสองข้างกำมือหลวม แขนทั้ง สองข้างงอศอกเล็กน้อย ศีรษะ : หน้ามองซ้าย

101 ตารางที่ 10 กระบวนท่ารำของพาลี และ ทรพี ในเพลงเชิด (ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 5 ท่าป้องหน้า เพลง : เชิด คำพากย์-เจรจา : - ตัวละคร : พาลี ทิศ : หน้าตรง (หน้าอัด) เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้าย หลบ เหลี่ยม(หย่องขวา) มือ : มือซ้ายจีบหักข้อมืออยู่ระดับหน้าผาก (ป้องหน้า) มือขวากำพระขรรค์เข้าที่หน้าอก ศีรษะ : หน้ามองตรง ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหักข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอกระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวา 6 ท่าขึ้น เพลง : เชิด คำพากย์-เจรจา : - ตัวละคร : พาลี ทิศ : หน้าตรง (หน้าอัด) เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยม(หย่องซ้าย) มือ : มือซ้ายตั้งวงลิงหักข้อมือขึ้น มือขวากำ พระขรรค์ มือทั้งสองข้างอยู่ระดับหน้าขา ศีรษะ : หน้ามองตรง ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหักข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้าย ที่มา: ผู้วิจัย

102 2) กระบวนท่ารำในบทพากท์เจรจา ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 1 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ฝ่ายพระยา ตัวละคร : พาลี ทิศ : หน้าตรง (หน้าอัด) เท้า : เท้าขวายืนเต็มเท้าย่อเข่าขวาลง เท้า ซ้ายยกติดหนีบน่อง มือ : มือซ้ายตั้งวงลิงหักข้อมือขึ้น มือขวากำ พระขรรค์ มือทั้งสองข้างอยู่ระดับหน้าขา ศีรษะ : หน้ามองตรง ตัวละคร : ทรพี ทิศ : หน้าตรง (หน้าอัด) เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยมทางด้านหน้า เท้าขวาหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหักข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองตรง 2 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : พาลี ตัวละคร : พาลี ทิศ : หน้าตรง (หน้าอัด) เท้า : เท้าซ้ายเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบเหลี่ยม มือ : มือซ้ายจีบเข้าอก มือขวากำพระขรรค์ อยู่ที่หน้าขา ศีรษะ : หน้ามองตรง ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบเหลี่ยม มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหักข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวา

103 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 3 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ผู้ฤทธิรงค์ ตัวละคร : พาลี ทิศ : หน้าตรง (หน้าอัด) เท้า : เท้าขวายืนเต็มเท้าย่อเข่าขวาลง เท้า ซ้ายยกติดหนีบน่อง มือ : มือซ้ายตั้งวงลิงหักข้อมือขึ้น มือขวากำ พระขรรค์ มือทั้งสองข้างอยู่ระดับหน้าขา ศีรษะ : หน้ามองตรง ตัวละคร : ทรพี ทิศ : หน้าตรง (หน้าอัด) เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยมทางด้านหน้า เท้าขวาหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหักข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองตรง 4 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ท่าพงศ์อมร ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายยืนเต็มเท้าย่อเข่าลง เท้าขวา ยกติดหนีบน่อง (ท่าแผลงฤทธิ์) มือ : มือซ้ายสอดจีบขึ้น หน้ามองตามมือ จีบ ตั้งวงลิงหักข้อมือตั้งฉาก มือขวากำพระ ขรรค์เหยียดตึงระดับไหล่ ศีรษะ : หน้ามองข้อมือซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านหน้า เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปด้านหน้า ยกเท้าซ้ายวางลงหลังหลบเหลี่ยเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองตรง

104 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 5 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ดูกาสร ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : มือขวาจับพระขรรค์หักข้อมือเข้าอก มือซ้ายตั้งวงลิงระดับหน้าขา ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวาเล็กน้อย (มองทรพี) ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้า ซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย 6 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : เห็นท่วงที ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือซ้ายชี้นิ้วชี้ลงข้างลำตัว มือขวากำ พระขรรค์หักข้อมือเข้าอก ศีรษะ : หน้ามองขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวา หลบเหลี่ยม มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้าย เอียงหูขวาเล็กน้อย

105 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 7 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : มีพลัง ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : มือซ้ายกำหลวงๆ มือขวาจับพระ ขรรค์ ระดับหน้าขา ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวาเล็กน้อย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้า ซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย 8 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : จึงเรียกสุครีพอนุชาเข้ามากระซิบสั่ง ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเท้า เท้าขวายกติด หนีบน่อง มือ : มือขวาจีบอยู่ระดับหน้าอก งอศอก เล็กน้อย มือซ้ายกำพระขรรค์ตั้งวงระดับ หน้าขา ศีรษะ : หน้ามองซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้า ขวาหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวาเล็กน้อย

106 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 9 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : เป็นความนัย ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : พร้อมมือซ้ายม้วนมือแบโอบไหล่ สุครีพ มือขวากำพระขรรค์หักข้อมืออยู่ หน้าขา ศีรษะ : หน้ามองสุครีพ ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายเหยียดตึงเท้าขวาชี้ออกข้าง ลำตัวเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวาเล็กน้อย 10 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ว่าทรพี ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายกระทืบวางเต็มเหลี่ยม เท้า ขวาหลบเหลี่ยม(หย่องซ้าย) มือ : พร้อมทั้งยกนิ้วชี้ ชี้ไปไปทรพี แขนตึง มือขวากำพระขรรค์หักข้อมือตั้งวงระดับ หน้าขา ศีรษะ : หน้ามองซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้า ซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย

107 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 11 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ตนนี้ไซร้ ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : พร้อมมือซ้ายตวัดนิ้วชี้ จากบนลงล่าง ระดับหน้าอก มือขวากำพระขรรค์ระดับ หน้าขา ศีรษะ : หน้ามองสุครีพ ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวา หลบเหลี่ยม มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวาเล็กน้อย 12 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : มีฤทธิแรง ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวา ยกเท้าขวาติดหนีบน่อง และ วางลงเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบเหลี่ยม มือ : มือขวากำพระขรรค์หงายท้องแขน หักข้อมือลงม้วนมือวางหน้าขา มือซ้ายจีบ ส่งหลังสอดมือขึ้นตั้งวงลิงหักข้อมือตั้งฉาก ศีรษะ : หน้ามองขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวา หลบเหลี่ยม มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวาเล็กน้อย

108 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 13 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : แม้นต่อสู้ ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : พร้อมมือขวากำพระขรรค์หักข้อมือ หงายท้องแขนระดับลิ้นปี่ มือซ้ายหักข้อมือ ตั้งวงลิงระดับหน้าขา ศีรษะ : หน้ามองมือขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้า ซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย 14 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ในกลางแปลง ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : พร้อมมือซ้ายชี้นิ้วชี้ลงข้างลำตัว มือ ขวากำพระขรรค์หักข้อมือเข้าอก ศีรษะ : หน้ามองขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายเหยียดตึงเท้าขวาชี้ออกข้าง ลำตัวเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวาเล็กน้อย

109 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 15 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : เห็นยากอยู่ ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : พร้อมมือซ้ายแบมือตีไปที่หน้าเท้าขวา มือซ้ายกำพระขรรค์หักข้อมือระดับหน้าขา ศีรษะ : หน้ามองขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ :หันหลัง เท้า : เท้าซ้ายเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย 16 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : พี่ ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือซ้ายจีบหักข้อมือเข้าอก มือขวากำ พระขรรค์หักข้อมือ ศีรษะ : หน้ามองตรงเอียงหูซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมเท้าซ้ายหลบ เหลี่ยมมือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวม หักข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย

110 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 17 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : เห็นยากอยู่ ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : พร้อมมือซ้ายแบมือตีไปที่หน้าเท้าขวา มือซ้ายกำพระขรรค์หักข้อมือระดับหน้าขา ศีรษะ : หน้ามองขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ :หันหลัง เท้า : เท้าซ้ายเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย 18 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : เข้าไป ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านหน้า เท้า : เท้าซ้ายติดหนีบน่องวางด้านหน้าเต็ม เหลี่ยม เท้าขวาหลบเหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือทั้งสองข้างจีบหักข้อมือลงโดยมือ ขวาจับพระขรรค์ และโกยมือทั้งสองขึ้นไป ด้านหน้า ศีรษะ : หน้ามองตรง ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้า ซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย

111 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 19 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ต่อสู้ ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : พร้อมมือซ้ายกำพระขรรค์หักข้อมือ หงายท้องแขนระดับลิ้นปี่ มือซ้ายหักข้อมือ ตั้งวงลิงระดับหน้าขา ศีรษะ : หน้ามองมือขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้าย เท้าซ้ายเหยียดตึงเท้าขวา ชี้ออกข้างลำตัวเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวาเล็กน้อย 20 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ในคูหา ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : ยกเท้าซ้ายติดหนีบน่อง วางเต็ม เหลี่ยม เท้าขวาหลบเหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : พร้อมทั้งยกมือทั้งสองข้างหักข้อมือลง ตั้งฉาก ระดับศีรษะ ศีรษะ : หน้ามองขวาเล็กน้อย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : ยกเท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้าขวาหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวา

112 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 21 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : เจ้าจง ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : มือขวาชี้นิ้วไปที่สุครีพ มือซ้ายกำพระ ขรรค์หักข้อมือเข้าอก ศีรษะ : หน้าก้มมองสุครีพ ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยมไปด้านหน้า เท้าขวาหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองตรงเอียงหูขวาเล็กน้อย 22 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : คุมโยธา ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านหน้า เท้า : ยกเท้าซ้ายติดหนีบน่อง วางเต็ม เหลี่ยมไปด้านหน้า เท้าขวาหลบเหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : ยกมือทั้งสองข้างจีบคว่ำหักข้อมือ แล้วม้วนมือออก นำมือซ้ายมาประกบมือ ขวา มือขวากำพระขรรค์ ระดับลิ้นปี่ ศีรษะ : หน้ามองตรง ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวา หลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองตรงเอียงหูขวาเล็กน้อย

113 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 23 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : กลับมาใหม่ ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : มือซ้ายและมือขวาจีบหักข้อมือไป ฝั่ง ซ้ายหน้าลำตัว แล้วคลายมือออกใน ลักษณะแบมือแล้วตวัดกลับมา ศีรษะ : หน้ามองซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายเหยียดตึงเท้าขวาชี้ออกข้าง ลำตัวเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองตรงเอียงหูขวาเล็กน้อย 24 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : คอยสังเกต ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : มือขวาชี้นิ้วไปที่ตา มือซ้ายกำพระ ขรรค์ระดับหน้าขา ศีรษะ : หน้ามองขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้า ซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย

114 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 25 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : เลือดอัน ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือขวากำพระขรรค์หักข้อมือเข้าหา ลำตัวไปด้านซ้าย ระดับอก อยู่ด้านใน มือซ้ายตั้งวงลิงหักข้อมือ ไปด้านซ้ายระดับ อก อยู่ด้านนอก ศีรษะ : หน้ามองขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวา หลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวม หักข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวาเล็กน้อย 26 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : หลั่งไหล ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : มือซ้ายจีบหักข้อมือเข้าหาลำตัวระดับ อกไปด้านขวา มือซ้ายกำพระขรรค์หักข้อมือ ขึ้น ระดับอกไปด้านซ้าย ศีรษะ : หน้ามองตรงเอียงหูขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านหน้า เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปด้านหน้า ยกเท้าซ้ายวางลงหลังหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหักข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอกเล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองตรง

115 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 27 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ออกมา ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : พร้อมมือซ้ายและมือขวาจีบหักข้อมือ ไปฝั่งซ้ายหน้าลำตัว แล้วคลายมือออกใน ลักษณะแบมือแล้วตวัดกลับมามือซ้ายกำ พระขรรค์เข้าอกมือขวาตั้งวงลิงระดับหน้าขา ศีรษะ : หน้ามองซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้าซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษ ะ : ห น้ าม องขวาเอีย งหู ซ้ าย เล็กน้อย 28 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ที่หน้าถ้ำ ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : ยกเท้าซ้ายติดหนีบน่อง วางเต็ม เหลี่ยม เท้าขวาหลบเหลี่ยม (หย่องขวา) มือ มือทั้งสองข้างหักข้อมือลง มือซ้ายแบมือ มือขวากำพระขรรค์ ตั้งฉาก ระดับศีรษะ ศีรษะ : หน้ามองตรง เอียงหูขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายก้าวเท้าขวาออกข้างลำตัว เท้าขวาเหยียดตึง เปิดส้นเท้า มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวา

116 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 29 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ถ้าเป็นเลือดข้น ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย(หน้ากินกัน) เท้า : เท้าซ้ายเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ มือขวากำพระขรรค์หักข้อมือขึ้นไป ด้านขวา ระดับอก อยู่ด้านนอก มือซ้ายจีบ หักข้อมือ เข้าหาลำตัวไปด้านซ้ายระดับอก อยู่ด้านใน ศีรษะ : หน้ามองขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ : หันหลังเฉียงตัวไปด้านขวา (หน้ากินกัน) เท้า : เท้าซ้ายเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อยระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย 30 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ปนดำ ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบเหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : มือขวากำพระขรรค์หักข้อมือเข้าหา ลำตัวไปด้านซ้าย ระดับอก อยู่ด้านใน มือซ้าย ตั้งวงลิงหักข้อมือไปด้านซ้ายระดับอกด้านนอก ศีรษะ : หน้ามองซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้า ซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย

117 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 31 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : คือเลือดควาย ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : พร้อมมือซ้ายและมือขวาจีบหักข้อมือ ไปฝั่งซ้ายหน้าลำตัว แล้วคลายมือออกใน ลักษณะแบมือแล้วตวัดกลับมามือซ้ายกำ พระขรรค์เข้าอกมือขวาตั้งวงลิงระดับหน้าขา ศีรษะ : หน้ามองซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้าซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษ ะ : ห น้ าม องขวาเอีย งหู ซ้ าย เล็กน้อย 32 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : หากโลหิตใส ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : มือขวาคว่ำมือในลักษณะแบมือ จากนั้น ปาดจากซ้ายไปขวา ระดับลิ้นปี่ไล่ไปเข็มขัด มือซ้ายตั้งวงลิงกำพระขรรค์ระดับหน้าขา ศีรษะ : หน้าก้มมองสุครีพไปขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวา หลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือแขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวาเล็กน้อย

118 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 33 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : นั้นก็หมายเป็นเลือดพี่ ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : ยืดกระทบเท้าขวา วางเท้าซ้ายเต็ม เหลี่ยม เท้าขวาหลบเหลี่ยม(หย่องซ้าย) มือ : มือซ้ายจีบหักข้อมือเข้าอกพร้อม เท้า ซ้ายที่วางเต็มเหลี่ยม มือขวากำพระขรรค์หัก ข้อมือ ศีรษะ : หน้ามองตรงเอียงหูซ้ายเล็กน้อย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้า ซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย 34 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : จงเร่งพล ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาติดหนีบน่องวางด้านขวาเต็ม เหลี่ยม เท้าซ้ายหลบเหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : พร้อมทั้งมือทั้งสองข้างจีบหักข้อมือลง โดยมือขวาจับพระขรรค์ และโกยมือทั้งสอง ขึ้นไปด้านหน้า ศีรษะ : หน้ามองตรง ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านหน้า เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปด้านหน้า ยกเท้าซ้ายวางลงหลังหลบเหลี่ยม เล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองตรง

119 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 35 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ขนคีรี ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายติดหนีบน่อง วางเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบเหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : พร้อมทั้งยกมือทั้งสองข้างหักข้อมือลง ตั้งฉาก ระดับศีรษะ ศีรษะ : หน้ามองขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวา หลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวาเล็กน้อย 36 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ปิดคูหา ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : ยกเท้าขวาติดหนีบน่องและวางเต็ม เหลี่ยม เท้าซ้ายหลบเหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : มือซ้ายและมือขวาจีบหักข้อมือระดับ อกกันข้อศอก จากนั้นเคลื่อนมือทั้งสองขึ้นไป ไปขวาพร้อมม้วนมือออก มือซ้ายแบหัก ข้อมือ ปิดไปที่มือขวา มือซ้ายกำพระขรรค์ ศีรษะ : หน้ามองขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ : หันหน้า เท้า : เท้าซ้ายเหยียดตึงเท้าขวาชี้ออก ข้างลำตัวเล็กน้อย เท้าขวาเหยียดตึงยก ส้นเท้า มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือแขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวาเล็กน้อย

120 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 37 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : อย่าปล่อยให้ ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านหน้า เท้า : เท้าซ้ายไปด้านหน้าเต็มเหลี่ยม เท้า ขวาหลบเหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือซ้ายแบมือไปด้านหน้าลำตัว และ สะบัดข้อมือ มือขวากำพระขรรค์หักข้อมือ เข้าอก ศีรษะ : หน้ามองตรง ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวา หลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวาเล็กน้อย 38 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : มหิงสา ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : ยกเท้าขวาติดหนีบน่องและวางเต็ม เหลี่ยม เท้าซ้ายหลบเหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : มือซ้ายและมือขวาจีบหักข้อมือระดับ อกกันข้อศอก จากนั้นเคลื่อนมือทั้งสองขึ้นไป ไปขวาพร้อมม้วนมือออก มือซ้ายแบหัก ข้อมือ ปิดไปที่มือขวา มือซ้ายกำพระขรรค์ ศีรษะ : หน้ามองขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ : หันหน้า เท้า : เท้าซ้ายเหยียดตึงเท้าขวาชี้ออก ข้างลำตัวเล็กน้อย เท้าขวาเหยียดตึงยก ส้นเท้า มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือแขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวาเล็กน้อย

121 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 39 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ออกมาได้ ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : มือทั้งสองจีบหักข้อมือไป ฝั่งซ้ายหน้า ลำตัว แล้วคลายมือออกในลักษณะแบมือ แล้วตวัดกลับมา มือซ้ายกำพระขรรค์เข้าอก ระดับลิ่นปี่ มือขวาตั้งวงลิงระดับหน้าขา ศีรษะ : หน้ามองซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายเหยียดตึง เท้าขวาชี้ออก ข้างลำตัวเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือแขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวา เล็กน้อย 40 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ทุกเช้าตรู่ ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือขวาชี้นิ้วชี้ขึ้นไปด้านบน มือซ้ายกำ พระขรรค์เข้าอก ศีรษะ : หน้ามองตามนิ้วชี้ เอียงหูซ้ายเล็กน้อย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : หันหลัง เท้า : เท้าซ้ายเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือแขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อยระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย

122 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 41 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ออกมาได้ ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : มือทั้งสองจีบหักข้อมือไป ฝั่งซ้ายหน้า ลำตัว แล้วคลายมือออกในลักษณะแบมือ แล้วตวัดกลับมา มือซ้ายกำพระขรรค์เข้าอก ระดับลิ่นปี่ มือขวาตั้งวงลิงระดับหน้าขา ศีรษะ : หน้ามองซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายเหยียดตึง เท้าขวาชี้ออก ข้างลำตัวเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือแขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวา เล็กน้อย 42 เพลง : - คำ พากย์-เจรจา : ทุกเช้าตรู่ ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือขวาชี้นิ้วชี้ขึ้นไปด้านบน มือซ้ายกำ พระขรรค์เข้าอก ศีรษะ : หน้ามองตามนิ้วชี้ เอียงหูซ้ายเล็กน้อย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : หันหลัง เท้า : เท้าซ้ายเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือแขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อยระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย

123 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 43 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : มาตรวจตรา ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : มือขวากำมือตั้งนิ้วชี้กวาดมือไปไปขวา สะบัดข้อมือเล็กน้อย มือซ้ายจับพระขรรค์ อยู่ที่หน้าขา ศีรษะ : ก้มศีรษะเล็กน้อยเอียงหูขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวา หลบเหลี่ยม มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวาเล็กน้อย 44 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : สั่งพลาง ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยมเท้าขวาหลบ เหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือซ้ายจีบปรกข้างม้วนมือคลายจีบ สะบัดมือตั้งวง มือขวาจับพระขรรค์เข้าอก ศีรษะ : เอียงหูซ้ายเล็กน้อย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายเหยียดตึง เท้าขวาชี้ออก ข้างลำตัวเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือแขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวา เล็กน้อย

124 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 45 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ทางร้องท้า ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายลงเต็มเหลี่ยม เท้าขวาลบ เหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือซ้ายนิ้วหักข้อมือเข้าอก มือขวากำ พระขรรค์หักข้อมือที่หน้าขา ศีรษะ : เอียงหูขวาสะบัดหน้ามองไปไปซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้า ซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย 46 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ว่าเหวยเฮ้ยทรพี ตัวละคร : พาลี ทิศ : หันหลังเฉียงตัวไปด้านซ้าย(หน้ากินกัน) เท้า : เท้าขวาเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายลบเหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : มือขวาจีบสะบัดมือวาดมือเข้าหาตัว มือซ้ายกำพระขรรค์หักข้อมือที่หน้าขา ศีรษะ : ตั้งตรงมองขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา(หน้ากินกัน) เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้า ซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย

125 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 47 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : อันตัวเจ้า ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายติดหนีบน่องกระทืบวางเต็ม เหลี่ยม เท้าขวาหลบเหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือซ้ายกำมือตั้งนิ้วชี้แขนตึงข้างลำตัว ขนานพื้น มือขวากำพระขรรค์หักข้อมือที่หน้า ขา ศีรษะ :ศีรษะตั้งตรงเอียงหูขวาเล็กน้อยหน้าไป มองซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า :เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้า ซ้าย หลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย 48 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : กับเรานี้ ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย(หน้ากินกัน) เท้า : เท้าซ้ายเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบเหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือซ้ายจีบหักข้อมือเข้าอกพร้อม เท้าซ้าย ที่วางเต็มเหลี่ยม มือขวากำพระขรรค์หักข้อมือ ศีรษะ : หน้ามองตรงเอียงหูซ้ายเล็กน้อย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : หันหลังเฉียงตัวไปด้านขวา (หน้ากินกัน) เท้า : เท้าซ้ายเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย

126 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 49 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ต่างมีฤทธิ์ ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าซ้ายติดหนีบน่องว่างเท้าซ้าย ยกขาว ติดหนีบน่อง มือ : มือซ้ายจีบส่งหลังวาดมือขึ้นระดับศีรษะ ตั้งวงลิง มือขวาตั้งวงลิงวางบนหัวเข่าเท้าขวา ศีรษะ : มองตรง เปิดปลายคางเล็กน้อย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายเหยียดตึง เท้าขวาชี้ออก ข้างลำตัวเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือแขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวาเล็กน้อย 50 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : จงไปชิงชัย ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบเหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือซ้ายเข้าอกหักข้อมือ มือขวากำพระ ขรรค์หักข้อมืออยู่ระดับศีรษะ ศีรษะ : ศีรษะหน้ามองมือขวาสะบัดหน้ามอง ไปไปซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้าซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้าย เล็กน้อย

127 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 51 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ให้มิดชิด ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย(หน้ากินกัน) เท้า : เท้าขวาติดหนีบน่อง วางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบเหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : มือทั้งสองข้างจีบคว่ำหักข้อมือ แล้วม้วน มือออก นำมือซ้ายมาประกบมือขวา มือขวา กำพระขรรค์ ระดับลิ้นปี่ ศีรษะ : เอียงศีรษะซ้ายเล็กน้อย หน้ามองขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา(หน้ากินกัน) เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้าซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้าย 52 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ในคูหา ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางลงเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : มือทั้งสองข้างหักข้อมือลงมือขวากำพระ ขรรค์ ตั้งฉาก ระดับศีรษะ ศีรษะ : หน้ามองซ้าย เอียงหูขวาเล็กน้อย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายเหยียดตึง เท้าขวาชี้ออก ข้างลำตัวเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือแขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองซ้ายเอียงหูขวา เล็กน้อย

128 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 53 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : เกลือกผู้ใด ตัวละคร : พาลี ทิศ : หันหลังเฉียงตัวไปด้านซ้าย(หน้ากินกัน) เท้า : เท้าขวาเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : มือขวากำมือตั้งนิ้วชี้หักข้อมือ กวาดมือ ไปขวา มือซ้ายกำพระขรรค์หักข้อมือที่หน้า ขา ศีรษะ : ศีรษะมองตรงเอียงหูซ้ายเล็กน้อย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา(หน้ากินกัน) เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้าซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย 54 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ใครมรณา ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย(หน้ากินกัน) เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายลบ เหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือทั้งสองข้างจีบคลายออกข้างลำตัว หงายท้องแขนขึ้นแขนตึงมือขวากำพระขรรค์ ศีรษะ : ศีรษะหน้ามองซ้ายเอียงหูขวา เล็กน้อย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : หันหลังเฉียงตัวไปด้านขวา (หน้ากินกัน) เท้า : เท้าซ้ายเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : มองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย

129 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 55 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : เพราะแพ้พ่าย ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา(หน้ากินกัน) เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมเท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : มือทั้งสองข้างจีบคลายออกข้างลำตัว หงายท้องแขนขึ้นแขนตึง ศีรษะ : ศีรษะหน้ามองซ้ายเอียงหูขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ : หันหลังเฉียงตัวไปด้านขวา(หน้า กินกัน) เท้า : เท้าซ้ายเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนซ้ายตึง แขนขวางอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย 56 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : จะได้เป็นความลับ ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายติดหนีบน่อง วางเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบเหลี่ยม (หย่องซ้าย มือ : มือทั้งสองข้างจีบคว่ำหักข้อมือ แล้ว ม้วนมือออก นำมือซ้ายมาประกบมือขวา มือ ขวากำพระขรรค์ ระดับลิ้นปี่ ศีรษะ : หน้ามองขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้า ซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย

130 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 57 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ไม่อับอาย ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาลงเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : มือซ้ายตั้งวงหักข้อมือไว้ที่แก้ม มือขวา กำพระขรรค์หักข้อมือเข้าที่หน้าอก ศีรษะ : ศีรษะหน้ามองไปขวาเอียงหูซ้าย เล็กน้อย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าซ้ายและเท้าขวาเหยียดตึงเท้า มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้าย เล็กน้อย 58 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : แก่ผู้ใด ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายติดหนีบน่อง วางเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบเหลี่ยม (หย่องซ้าย มือ : มือทั้งสองข้างจีบคว่ำหักข้อมือ แล้ว ม้วนมือออก นำมือซ้ายมาประกบมือขวา มือ ขวากำพระขรรค์ ระดับลิ้นปี่ ศีรษะ : หน้ามองขวา ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้า ซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอก เล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย

131 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 59 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ออเช่นนั้น ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา) มือ : มือขวากำพระขรรค์หักข้อมือที่ หน้าอก มือซ้ายตั้งวงลิงที่หน้าขา ศีรษะ : ศีรษะหน้ามองซ้ายเอียงหูขวา เล็กน้อย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือทั้งสองกำหลวมหักข้อมือ แขนขวา ตึง แขนซ้ายงอศอกระดับอก ศีรษะ : ศีรษะกดหูขวาสบัดหน้าขึ้นมองขวา เอียงหูซ้ายเล็กน้อย 60 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : จะเป็นไร ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย(หน้ากินกัน) เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวา หลบเหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือซ้ายเข้าอกหักมือ มือขวากำพระ ขรรค์หักข้อมือที่หน้าขา ศีรษะ : ศีรษะมองซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : หันหลังเฉียงตัวไปด้านขวา(หน้ากินกัน) เท้า : เท้าซ้ายเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือทั้งสองกำหลวมหักข้อมือ แขนซ้าย ตึง แขนขวางอศอกระดับอก ศีรษะ : ศีรษะกดหูซ้ายสบัดหน้าขึ้นมอง ซ้ายเอียงหูขวาเล็กน้อย

132 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 61 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : เจ้าพลี ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวา หลบเหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือซ้ายเข้าอกหักมือ มือขวากำ พระขรรค์หักข้อมือที่หน้าขา ศีรษะ : ศีรษะมองซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้าซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือทั้งสองกำหลวมหักข้อมือ แขนขวา ตึง แขนซ้ายงอศอกเล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : ศีรษะกดหูขวาสบัดหน้าขึ้นมองขวา เอียงหูซ้ายเล็กน้อย 62 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : นี้ชะลอยเจ้าเกรง ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวา หลบเหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือซ้ายเข้าอกหักมือ มือขวากำพระ ขรรค์หักข้อมือที่หน้าขา ศีรษะ : ศีรษะมองซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : โขยกทั้งสอบข้างลงหลังและขึ้นหน้า มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหักข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอกเล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย

133 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 61 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : เจ้าพลี ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวา หลบเหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือซ้ายเข้าอกหักมือ มือขวากำ พระขรรค์หักข้อมือที่หน้าขา ศีรษะ : ศีรษะมองซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้าซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือทั้งสองกำหลวมหักข้อมือ แขนขวา ตึง แขนซ้ายงอศอกเล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : ศีรษะกดหูขวาสบัดหน้าขึ้นมองขวา เอียงหูซ้ายเล็กน้อย 62 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : นี้ชะลอยเจ้าเกรง ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวา หลบเหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือซ้ายเข้าอกหักมือ มือขวากำพระ ขรรค์หักข้อมือที่หน้าขา ศีรษะ : ศีรษะมองซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : โขยกทั้งสอบข้างลงหลังและขึ้นหน้า มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหักข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอกเล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย

134 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 63 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : จะเสียทีแพ้แก่ข้า ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวา หลบเหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือซ้ายกำมือตั้งนิ้วชี้แขนเหยีดตรึง มือขวากำพระขรรค์หักข้อมือที่หน้าขา ศีรษะ : ศีรษะมองซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้า ซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหักข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอก ระดับอก ศีรษะ : ศีรษะกดหูขวาสบัดหน้าขึ้นมองขวา เอียงหูซ้ายเล็กน้อย 64 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : จึงคิดจะเกลือนกลบหลบหน้า ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา(หน้ากินกัน) เท้า : เท้าวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา ) มือ : มือขวากำพระขรรค์หักข้อมือที่ หน้าอก มือซ้ายตั้งวงลิงที่หน้าขา ศีรษะ : ศีรษะหน้ามองซ้ายเอียงหูขวา เล็กน้อย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : หันหลังเฉียงตัวไปด้านซ้าย(หน้ากินกัน) เท้า : เท้าขวาลงเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม มือ : มือ มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอกเล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : สะบัดหน้ามาไปขวาและหมุนตัว

135 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 63 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : จะเสียทีแพ้แก่ข้า ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวา หลบเหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือซ้ายกำมือตั้งนิ้วชี้แขนเหยีดตรึง มือขวากำพระขรรค์หักข้อมือที่หน้าขา ศีรษะ : ศีรษะมองซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้า ซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหักข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอก ระดับอก ศีรษะ : ศีรษะกดหูขวาสบัดหน้าขึ้นมองขวา เอียงหูซ้ายเล็กน้อย 64 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : จึงคิดจะเกลือนกลบหลบหน้า ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา(หน้ากินกัน) เท้า : เท้าวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา ) มือ : มือขวากำพระขรรค์หักข้อมือที่ หน้าอก มือซ้ายตั้งวงลิงที่หน้าขา ศีรษะ : ศีรษะหน้ามองซ้ายเอียงหูขวา เล็กน้อย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : หันหลังเฉียงตัวไปด้านซ้าย(หน้ากินกัน) เท้า : เท้าขวาลงเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม มือ : มือ มือซ้ายและมือขวากำหลวมหัก ข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอกเล็กน้อย ระดับอก ศีรษะ : สะบัดหน้ามาไปขวาและหมุนตัว

136 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 65 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : ให้พ้นอาย ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวา หลบเหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือซ้ายเข้าอกหักมือ มือขวากำพระ ขรรค์หักข้อมือที่หน้าขา ศีรษะ : ศีรษะมองซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายลงเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหักข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอกระดับอก ศีรษะ : สะบัดหน้ามาไปซ้ายและหมุนตัว 66 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : รบที่ไหน ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าวางเต็มเหลี่ยม เท้าซ้ายหลบ เหลี่ยม (หย่องขวา ) มือ : มือขวากำพระขรรค์หักข้อมือที่ หน้าอก มือซ้ายตั้งวงลิงที่หน้าขา ศีรษะ : ศีรษะหน้ามองซ้ายเอียงหูขวา เล็กน้อย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านขวา เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้า ซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหักข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอก ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย

137 ตารางที่11 กระบวนท่ารำในบทพากย์เจรจา ของพาลีและทรพี(ต่อ) ลำดับที่ รูปภาพท่ารำ/อธิบายท่ารำ 67 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : เจ้าก็ต้องตาย ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวา หลบเหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือซ้ายเข้าอกหักมือ มือขวากำพระ ขรรค์หักข้อมือที่หน้าขา ศีรษะ : ศีรษะมองซ้าย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย เท้า : เท้าซ้ายลงเต็มเหลี่ยม เท้าขวาหลบ เหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหักข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอกระดับอก ศีรษะ : สะบัดหน้ามาไปซ้ายและหมุนตัว 68 เพลง : - คำพากย์-เจรจา : วายชีวัน ตัวละคร : พาลี ทิศ : เฉียงตัวไปด้านซ้าย(หน้ากินกัน) เท้า : เท้าซ้ายวางเต็มเหลี่ยม เท้าขวา หลบเหลี่ยม (หย่องซ้าย) มือ : มือซ้ายกำมือตั้งนิ้วชี้ระดับเอวงอ แขนเล็กน้อย มือขวากำพระขรรค์หัก ข้อมือเข้าที่หน้าอก ศีรษะ : ศีรษะมองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย ตัวละคร : ทรพี ทิศ : หันหลังเฉียงตัวไปด้านขวา(หน้ากิน กัน) เท้า : เท้าขวาวางเต็มเหลี่ยมไปขวา เท้า ซ้ายหลบเหลี่ยมเล็กน้อย มือ : มือซ้ายและมือขวากำหลวมหักข้อมือ แขนขวาตึง แขนซ้ายงอศอก ระดับอก ศีรษะ : หน้ามองขวาเอียงหูซ้ายเล็กน้อย