DTN_Thai-Bhutan_FTA_Inception_Full

5-6 Private & Confidential

5.1.3 มาตรการด้านพิธีการศลุ กากร

ในกำรสง่ ออกหรอื นำเขำ้ ทด่ี ่ำนศุลกำกรของภูฏำน จะตอ้ งเตรยี มเอกสำรใหค้ รบถว้ น เพอ่ื
กำรตรวจสอบของเจำ้ หน้ำทใ่ี นกำรนำเขำ้ สนิ คำ้ ทุกประเภท ดงั น้ี

ตารางท่ี 5-3 เอกสารที่ใช้สาหรบั การส่งออกและนาเข้า

เอกสารสาหรบั การส่งออก เอกสารสาหรบั การนาเขา้

ใบวำงบลิ (Commercial invoice) ใบวำงบลิ (Commercial invoice)
ใบรบั รองแหล่งกำเนดิ สนิ คำ้ (Certificate of origin) ใบรบั รองแหล่งกำเนดิ สนิ คำ้ (Certificate of origin)
ใบขนสนิ คำ้ ขำออก (Customs import declaration) ใบขนสนิ คำ้ ขำเขำ้ (Customs import declaration)
ใบรบั รองกำรประกนั ภยั (Insurance certificate) ใบรบั รองกำรประกนั ภยั (Insurance certificate)
รำยกำรบรรจุหบี หอ่ (Packing list) รำยกำรบรรจุหบี หอ่ (Packing list)
ใบสงั ่ ซ้อื (Purchase order) ใบสงั ่ ซอ้ื (Purchase order)
ใบส่งสนิ คำ้ (Shipping bill)

ใบรบั รองคณุ ภำพ (Report quality certificate)

ทม่ี ำ: World Bank Doing Business 2020

กำหนดเวลำสำหรบั กำรผ่ำนพธิ กี ำรของสนิ ค้ำจำกศุลกำกร อยู่ท่ภี ำยในเจด็ วนั ทำกำร
หลงั จำกออกใบเพ่อื แจ้งว่ำสนิ ค้ำจะมำถึงโดยหน่วยงำนศุลกำกร ผู้นำเข้ำหรอื ตวั แทนท่ีได้รบั
อนุญำตจะต้องดำเนินกำรนำสนิ ค้ำออกจำกศุลกำกร สนิ คำ้ จะถูกจดั กำรตำมกฎและขอ้ บงั คบั ของ
ศลุ กำกร

ค่ำธรรมเนียมศุลกำกรเป็นค่ำธรรมเนียมทเ่ี รยี กเก็บเก่ยี วกบั กำรนำเขำ้ สนิ คำ้ โดยยงั ไม่
รวมถงึ ค่ำใชจ้ ่ำยต่ำงๆ ทเ่ี กดิ ขน้ึ โดยผใู้ หบ้ รกิ ำรท่ำขนส่งสนิ คำ้ (Port Operators) และหน่วยงำนท่ี
มีอำนำจเรียกเก็บ กำรเรียกเก็บค่ำธรรมเนียมศุลกำกรนัน้ จะแตกต่ำงกันในแต่ละกรณี โดย
ค่ำธรรมเนียมนัน้ ถูกคดิ จำกหลำยองค์ประกอบ เช่น น้ำหนัก หน่วยวดั ปรมิ ำณ และบรรจุหบี ห่อ
เป็นตน้ ทงั้ น้ี กรมศุลกำกรมไิ ดม้ กี ำรระบุขอบเขตอตั รำค่ำธรรมเนียมต่ำงๆ ไว้ในกฎและขอ้ บงั คบั
ทำงศุลกำกรของภูฏำน พ.ศ. 2560 (Customs Rules and Regulations 2017) โดยระบุเพยี งแค่
ประเภทค่ำธรรมเนยี มศลุ กำกรทอ่ี ำจเกดิ ขน้ึ ดงั น้ี

▪ อำกรสำหรบั สนิ คำ้ สญู หำยหรอื ถูกลกั ขโมย
▪ อำกรสนิ คำ้ ชำรุดและเสอ่ื มสภำพ
▪ อำกรสำหรบั กำรเปลย่ี นสนิ คำ้

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 5-7

▪ อำกรนำเขำ้ สนิ คำ้ ซ้ำ
▪ อำกรในกำรรบั สนิ คำ้ และกำรขนสง่ ชวั่ ครำว
▪ อำกรนำเขำ้ สนิ คำ้ ตวั อยำ่ ง
▪ อำกรสำหรบั สนิ คำ้ ทถ่ี กู ละทง้ิ
▪ อำกรขำยหรอื โอนสนิ คำ้ ทไ่ี ดร้ บั ยกเวน้ อำกร
▪ ดอกเบย้ี ปรบั จำกกำรชำระอำกร คำ่ ธรรมเนยี ม และคำ่ ใชจ้ ำ่ ยล่ำชำ้

สนิ คำ้ นำเขำ้ อำจถูกเรยี กเกบ็ ภำษรี วมถงึ ค่ำธรรมเนียมและค่ำใช้จ่ำยตำมทก่ี ฎหมำยอ่นื
ใชบ้ งั คบั ผนู้ ำเขำ้ ตอ้ งชำระอำกรศุลกำกร รวมทงั้ คำ่ ธรรมเนียมและค่ำเรยี กเกบ็ ณ เวลำทม่ี พี ธิ กี ำร
ศุลกำกร เวน้ แต่กรมศุลกำกรจะอนุมตั พิ ธิ กี ำรศลุ กำกรเป็นอย่ำงอ่นื

กรมสรรพำกรและกรมศุลกำกร กำลงั อย่ใู นขนั้ ตอนกำรพฒั นำระบบศุลกำกรบนเวบ็ ไซต์
ทจ่ี ะแทนท่รี ะบบเดมิ (Bhutan Automated Customs System) เม่อื ดำเนินกำรแล้ว ระบบใหม่ซ่งึ ถูก
พัฒนำให้เป็นระบบ eCustoms Management System (eCMS) จะมีขีดควำมสำมำรถในกำร
สำแดงออนไลน์ ชำระเงนิ ออนไลน์ สำแดงล่วงหน้ำ จดั กำรควำมเสย่ี ง และฟังก์ชนั กำรรำยงำน
นอกจำกน้ียงั จะเร่งพธิ ีกำรทำงศุลกำกรและปล่อยของนำเข้ำ ลดต้นทุนกำรค้ำ ปรบั ปรุงควำม
โปร่งใสในกำรดำเนินกำรทำงศุลกำกร และอำนวยควำมสะดวกในกำรใช้กฎและข้อบังคบั ท่ี
สม่ำเสมอและคำดกำรณ์ได้ eCMS จะมุ่งสู่กำรรวมหน่วยงำนท่ีเก่ียวขอ้ งกบั กำรค้ำท่เี ก่ียวข้อง
ทงั้ หมดไว้ในแพลตฟอร์มเดียว และในท่ีสุดก็รวมเป็นส่วนหน่ึงของ National Single Window
(NSW)

ในปี 2557 ภูฏำนไดเ้ ขำ้ รว่ มเป็นภำคคี สู่ ญั ญำลำดบั ท่ี 94 ในกำรใหส้ ตั ยำบนั ต่ออนุสญั ญำ
เกียวโตฉบับแก้ไขว่ำด้วยกำรทำให้พิธีกำรศุลกำกรง่ำยและสอดคล้องกัน (Revised Kyoto
Convention on the Simplification and Harmonization of Customs Procedures: RKC)
อนุสญั ญำน้ีมเี ป้ำหมำยเพ่อื ลดควำมซบั ซ้อนและเพมิ่ สอดคลอ้ งกนั ของกระบวนกำรทำงศุลกำกร
และเสริมกำรดำเนินกำรของข้อตกลงกำรอำนวยควำมสะดวกทำงกำรค้ำ (Trade Facilitation
Agreement) ของ WTO เน่ืองจำกมรี ะเบยี บท่อี อกแบบมำเพ่อื ช่วยปรบั ปรุงขนั้ ตอนทำงกำรค้ำท่ี
เก่ยี วข้องกบั กำรนำเข้ำ กำรส่งออก และกำรผ่ำนแดนของสินค้ำ และเพม่ิ ควำมโปร่งใสในกำร
บรหิ ำรจดั กำรกำรคำ้

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

5-8 Private & Confidential

5.1.4 มาตรการท่ีไมใ่ ช่ภาษีศลุ กากร

➢ สินค้าต้องห้ามและสินค้าจากดั การนาเข้า

ตำมหลักเกณฑ์และวิธีกำรนำเข้ำจำกประเทศท่ีสำม (Rules and Procedures for
Imports from Third Countries 2002) โดยประเทศท่ี 3 หมำยถึงประเทศอ่ืนๆ นอกเหนือจำก
อนิ เดยี นนั้ สนิ คำ้ หำ้ มนำเขำ้ (Negative Goods) ของภฏู ำน มลี กั ษณะดงั ตอ่ ไปน้ี

▪ ยำเสพตดิ และยำและสำรทอ่ี อกฤทธติ์ ่อจติ และประสำท
▪ ภำพอนำจำรและสอ่ื อนำจำร
▪ สนิ คำ้ อ่นื ใดทก่ี ฎหมำยหรอื ขอ้ บงั คบั หำ้ มโดยเฉพำะ หรอื อนุสญั ญำและสนธสิ ญั ญำ

ระหวำ่ งประเทศทภ่ี ูฏำนลงนำม

กำรนำเข้ำสนิ ค้ำประเภทต่อไปน้ีถูกจำกดั (Restricted Goods) และกำรขอใบอนุญำต
นำเขำ้ สินค้ำเหล่ำน้ีจะต้องมำพร้อมกับกำรอนุญำตพเิ ศษท่อี อกโดยหน่วยงำนท่เี ก่ียวขอ้ งตำม
รำยกำรประเภทสนิ คำ้

▪ สตั วม์ ชี วี ติ และผลติ ผลหรอื ผลพลอยได้ - กระทรวงเกษตรกรรม
▪ พชื และวสั ดุปลูก - กระทรวงเกษตรกรรม
▪ อำวธุ และกระสนุ - กองทพั บกภฏู ำน
▪ วตั ถุระเบดิ และอปุ กรณ์ประกอบระเบดิ - กระทรวงมหำดไทย
▪ ยำและเภสชั ภณั ฑ์ - กระทรวงสำธำรณสขุ และกำรศกึ ษำ / กระทรวงเกษตรกรรม
▪ สำรเคมแี ละป๋ ยุ - กระทรวงเกษตรกรรม
▪ ของเสียและสำรพิษตกค้ำง - คณะกรรมกำรส่ิงแวดล้อมแห่งชำติ / กระทรวง

เศรษฐกจิ
▪ ทองและเงนิ เกนิ กว่ำค่ำเผ่อื ฟรี – ธนำคำรกลำง (Royal Monetary Authority)
▪ อุปกรณ์โทรคมนำคมและกระจำยเสยี งไร้สำยและกำรสำรวจระยะไกล - Bhutan

Telecommunications Authority
▪ สนิ คำ้ ใชแ้ ลว้ หรอื มอื สอง ยำนพำหนะ เครอ่ื งจกั รและอุปกรณ์ - กระทรวงเศรษฐกจิ
▪ วสั ดุบรรจภุ ณั ฑพ์ ลำสตกิ - กระทรวงเศรษฐกจิ
▪ สนิ คำ้ ทไ่ี ม่มตี ลำดในประเทศ - กระทรวงเศรษฐกจิ

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 5-9

➢ ใบอนุญาตนาเข้า (Import Licenses)

ก ำ ร น ำ เ ข้ำ ส่ ว น ใ ห ญ่ ใ น ภู ฏ ำ น ต้ อ ง ไ ด้ รับ อ นุ ญ ำ ต จ ำ ก ใ บ อ นุ ญ ำ ต น ำ เ ข้ ำ ท่ีอ อ ก โ ด ย
กรมสรรพำกรและศุลกำกร (Department of Revenue and Customs: DRC) สนิ ค้ำทงั้ หมดท่มี ำ
จำกประเทศอ่นื ท่ไี ม่ใช่อนิ เดยี และเข้ำมำทำงถนน รวมถงึ สนิ ค้ำท่เี ข้ำสู่ภูฏำนโดยกำรขนส่งทำง
ถนนผ่ำนอนิ เดยี จำเป็นตอ้ งมใี บอนุญำตนำเขำ้

ผู้นำเขำ้ ต้องย่นื คำขออนุญำตนำเข้ำต่อกรมสรรพำกรและศุลกำกร ตำมแบบฟอร์มท่ี
กำหนด พรอ้ มดว้ ยสำเนำใบแจง้ หน้ี หรอื เอกสำรหลกั ฐำนอน่ื ๆ เช่น กำรตดิ ต่อกบั ซพั พลำยเออรท์ ่ี
ระบุต้นทุนของสนิ ค้ำ ในกรณีของทจ่ี ะนำเขำ้ อย่ใู นรำยกำรของต้องจำกดั ต้องแนบสำเนำต้นฉบบั
ใบอนุญำตท่อี อกโดยหน่วยงำนท่เี ก่ยี วขอ้ งมำพร้อมกบั คำขอ โดยจำเป็นต้องมใี บอนุญำตนำเข้ำ
แยกต่ำงหำกสำหรบั สนิ ค้ำแต่ละรำยกำรทจ่ี ะนำเขำ้ ทงั้ น้ี ปกตอิ ำยุของใบอนุญำตนำเขำ้ จะมอี ำยุ
12 เดอื นในกรณีของสนิ ค้ำท่มี ลี กั ษณะเป็นทุน เช่น โรงงำน เคร่อื งจกั ร และวตั ถุดบิ และ 3 เดอื น
ในกรณขี องสนิ คำ้ อน่ื ๆ

ทงั้ น้ี กำรนำเขำ้ ภูฏำนโดยกำรขนส่งทำงอำกำศไม่จำเป็นต้องมใี บอนุญำตนำเข้ำ อยู่
ภำยใต้มำตรฐำนทำงด้ำนสุขอนำมยั และสุขอนำมยั พชื (SPS) และมำตรฐำนทำงเทคนิค (TBT)
และขอ้ บงั คบั ของกรมสรรพำกรและศุลกำกร ซ่งึ หน่วยงำนกำกบั ดูแลกำรเกษตรและอำหำรของ
ภูฏำน (Bhutan Agriculture and Food Regulatory Authority: BAFRA) จะทำหน้ำท่ีตรวจสอบ
อำหำร พชื และผลติ ภณั ฑป์ ศุสตั ว์ทน่ี ำเขำ้ ทงั้ หมดทเ่ี ขำ้ สู่ภูฏำนเพ่อื ควำมปลอดภยั และคุณภำพ
โดยสอดคลอ้ งกบั กฎ ขอ้ บงั คบั และมำตรฐำนทเ่ี พยี งพอ

ในขณะเดียวกันกำรส่งออกของภูฏำนทัง้ หมดต้องผ่ำนผู้ถือใบอนุญำตท่ีออกโดย
กรมสรรพำกรและศุลกำกร กำรส่งออกของภูฏำนจะตอ้ งผำ่ นทำงออกและจุดเขำ้ ทไ่ี ดร้ บั อนุมตั ขิ อง
สำนักงำนศุลกำกรทต่ี งั้ อยู่ในเมอื งชำยแดน ดงั นนั้ กำรตรวจสอบทเ่ี ก่ยี วขอ้ งกบั SPS ทงั้ หมดและ
ขอ้ กำหนดในกำรทดสอบเป็นเหตุผลสำคญั สำหรบั พอรต์ เขำ้ และออกของสนิ คำ้ ดงั กล่ำว

กำรสง่ ออกสนิ คำ้ เกษตรของภูฏำน ซง่ึ รวมถงึ เมลด็ พนั ธุ์ ขำ้ ว ผกั และผลไมส้ ด จำเป็นตอ้ ง
ไดร้ บั กำรรบั รองจำก BAFRA เพ่อื อำนวยควำมสะดวกในกำรทำธุรกรรมกบั ผนู้ ำเขำ้ ในบงั กลำเทศ
และอินเดีย นอกจำกน้ียังมีกำรดำเนินกำรคัดเกรดและคดั แยกท่ีจำเป็นและออกใบรบั รองท่ี
เก่ยี วขอ้ งสำหรบั สม้ เขยี วหวำนรวมถงึ กอ้ นกรวดและกอ้ นหนิ เพ่อื กำรสง่ ออก อกี ทงั้ ผคู้ ำ้ ตอ้ งไดร้ บั
ใบรบั รองแหล่งกำเนิดสนิ คำ้ เพอ่ื กำรสง่ ออก

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333

www.bolliger-company.com

5-10 Private & Confidential

5.1.5 มาตรการเยียวยาทางการค้า

ภูฎำนยงั ไม่ได้เป็นสมำชิกขององค์กำรกำรค้ำโลก และยงั ไม่ปรำกฏหลักฐำนกำรใช้
มำตรกำรตอบโตก้ ำรทุ่มตลำด มำตรกำรตอบโต้กำรอุดหนุน และมำตรกำรปกป้องจำกกำรนำเข้ำ
สนิ คำ้ ทเ่ี พม่ิ ขน้ึ ภำยในประเทศกบั ประเทศค่คู ำ้ เน่ืองจำกรฐั บำลและผปู้ ระกอบกำรภำยในประเทศ
ยงั ขำดควำมพร้อม รวมถึงศกั ยภำพท่จี ะทำกำรต่อรองหรอื รวบรวมหลกั ฐำนท่เี พยี งพอต่อกำร
บงั คบั ใช้มำตรกำรทำงกำรค้ำ ทงั้ น้ี อำจมคี วำมกงั วลว่ำ หำกไม่มมี ำตรกำรปกป้อง อย่ำงเช่นท่ี
สมำชกิ WTO มนี นั้ ตลำดของภูฏำนอำจเตม็ ไปดว้ ยสนิ คำ้ จำกต่ำงประเทศ และกำรไหลเขำ้ มำของ
สนิ คำ้ บรกิ ำร และกำรแขง่ ขนั จำกต่ำงประเทศอำจเป็นผลเสยี ภำคธรุ กจิ ขนำดเลก็ ขนำดกลำง และ
ขนำดย่อม (MSME) ทก่ี ำลงั เตบิ โตในประเทศได2้

5.1.6 มาตรฐานทางด้านสขุ อนามยั และสขุ อนามยั พืช3

กรอบกฎหมำยและกฎระเบยี บมำตรฐำนทำงดำ้ นสุขอนำมยั และสุขอนำมยั พชื (Sanitary
and Phytosanitary: SPS) ของภูฏำนยังค่อนข้ำงใหม่ อย่ำงไรก็ตำม มีกฎหมำยหลำยฉบับท่ี
ควบคมุ ควำมปลอดภยั และคุณภำพของอำหำรภำยในประเทศ สรุปไดด้ งั น้ี

➢ พระราชบญั ญตั ิอาหาร พ.ศ. 2548 (Food Act 2005)

มวี ตั ถุประสงคเ์ พอ่ื ปกป้องสุขภำพของมนุษยแ์ ละควบคุมและอำนวยควำมสะดวกในกำร
นำเข้ำ ส่งออก และกำรค้ำอำหำรในภูฏำน พระรำชบญั ญัตนิ ้ีได้รบั กำรช้นี ำโดยคณะกรรมกำร
คุณภำพและควำมปลอดภยั อำหำรแห่งชำติ (National Food Quality and Safety Commission)
และดำเนินกำรผ่ำนกฎและข้อบังคับด้ำนอำหำรของภูฏำน พ.ศ. 2560 (Food Rules and
Regulations of Bhutan 2017) กฎหมำยดงั กล่ำวให้อำนำจหน่วยงำนกำกบั ดูแลกำรเกษตรและ
อ ำ ห ำ ร ข อ ง ภู ฏ ำ น ( Bhutan Agriculture and Food Regulatory Authority: BAFRA) ใ น ก ำ ร
ดำเนินกำรตรวจสอบสถำนประกอบกำรดำ้ นอำหำรและจดั ใหม้ หี น้ำทบ่ี งั คบั ใชเ้ พ่อื ควำมปลอดภยั
และคณุ ภำพของอำหำร

2 Diagnostic Trade Integration Strategy Update 2020
3 https://www.adb.org/sites/default/files/publication/747036/bhutan-exports-nontariff-barriers-trade-study.pdf

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 5-11

นอกจำกน้ยี งั มกี ำรกำหนดกำรจดั ตงั้ National Codex Committee.ซง่ึ มหี น้ำทร่ี บั ผดิ ชอบ
ในกำรร่ำงมำตรฐำนอำหำรแห่งชำตโิ ดยอ้ำงองิ ถงึ มำตรฐำนและแนวปฏิบตั ิระหว่ำงประเทศและ
ระดบั ภูมภิ ำคดว้ ย

➢ พระราชบญั ญตั ิความปลอดภยั ทางชีวภาพ พ.ศ. 2558 (Biosafety Act 2015)

พระรำชบัญญัติควำมปลอดภัยทำงชีวภำพของภูฏำนห้ำมนำเข้ำหรอื ขนส่งสงิ่ มชี วี ติ
ดดั แปลงพนั ธุกรรม (Genetically Modified Organisms: GMOs) หรอื สงิ่ มชี ีวติ ดดั แปลงท่ีมีชีวติ
เขำ้ มำในประเทศ นอกจำกน้ี พระรำชบญั ญตั ยิ งั เน้นกำรจดั กำรควำมเสย่ี งของผลกระทบต่อควำม
หลำกหลำยทำงชวี ภำพ สง่ิ แวดลอ้ ม และสขุ ภำพของมนุษยแ์ ละสตั ว์ อย่ำงไรกต็ ำม กฎหมำยฉบบั
น้ีไม่ไดค้ วบคุม 1) วธิ กี ำรปรบั ปรุงพนั ธุ์สตั วแ์ ละพชื แบบดงั้ เดมิ และในประเทศ 2) กำรแลกเปลย่ี น
แบบดงั้ เดมิ และในประเทศและกำรขำยเมล็ดพนั ธุ์พชื และปศุสตั วใ์ นท้องถน่ิ 3) กำรจดั ลำดบั ยีน
กำรเพำะเล้ยี งเน้ือเย่อื และวธิ กี ำรอ่นื ทค่ี ล้ำยคลงึ กนั ซ่งึ ไม่เก่ยี วขอ้ งกบั กำรใช้เทคโนโลยชี วี ภำพ
สมยั ใหม่ และ 4) ผลติ ภณั ฑท์ ไ่ี ดจ้ ำก GMOs สำหรบั เภสชั ภณั ฑส์ ำหรบั มนุษยแ์ ละ/หรอื สตั วแพทย์

ทงั้ น้ี ภูฏำนได้ออกกฎและข้อบงั คบั ด้ำนควำมปลอดภยั ทำงชีวภำพ พ.ศ.2561 (The
Biosafety Rules and Regulations 2018) เพ่ืออำนวยควำมสะดวกในกำรดำเนินกำรตำม
พระรำชบญั ญตั อิ ยำ่ งมปี ระสทิ ธภิ ำพ

➢ พระราชบญั ญตั ิกกั พชื พ.ศ. 2536 (Plant Quarantine Act 1993)

บทท่ี 5 ของพระรำชบญั ญัตกิ กั กนั พชื ห้ำมนำเขำ้ สนิ ค้ำ ผลิตภณั ฑ์จำกพชื และดนิ ท่มี ี
แนวโน้มว่ำจะเป็นภยั คุกคำมต่อควำมหลำกหลำยทำงชวี ภำพ นอกจำกน้ียงั ออกกฎระเบยี บเพ่อื
ป้องกนั กำรแนะนำหรอื กำรแพรก่ ระจำยของศตั รพู ชื

อกี ทงั้ ยงั ให้อำนำจผู้ตรวจกำรกกั กัน (Quarantine Inspector) ในกำรกกั กนั พำหะ พชื
ผลิตภณั ฑ์จำกพชื สนิ ค้ำ หรอื ดนิ ท่มี หี รอื มแี นวโน้มท่จี ะถูกศตั รูพชื รบกวน และสงั่ กำรรกั ษำใน
กรณีเหล่ำนัน้ หำกผู้ตรวจกำรกกั กันเห็นว่ำไม่สำมำรถกำจัดได้อย่ำงมีประสทิ ธิภำพ หรือไม่
สำมำรถกำจดั กำรปนเป้ือนได้ ผตู้ รวจสอบอำจสงั่ เป็นลำยลกั ษณ์อกั ษรใหท้ ำลำยได้

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

5-12 Private & Confidential

➢ พระราชบญั ญตั ิปศสุ ตั ว์ พ.ศ. 2544 (Livestock Act 2001)

บทท่ี 7 มำตรำ 16.1 ของพระรำชบญั ญตั ปิ ศุสตั วส์ นับสนุนกระทรวงเกษตรและป่ำไม้ใน
กำรกำหนดมำตรฐำนทเ่ี ก่ยี วขอ้ งกบั โรงฆำ่ สตั วส์ ำหรบั ปศุสตั วแ์ ละสตั วป์ ีก ทงั้ น้ี พระรำชบญั ญตั ยิ ำ
พ.ศ. 2546 (Medicines Act 2003) ได้ยกเลิกหน้ำท่ีท่ีอนุญำตให้กระทรวงเกษตรและป่ ำไม้ 1)
กำหนดมำตรฐำนสำหรบั ยำรกั ษำสตั ว์ และ 2) ออกใบอนุญำตเพอ่ื ควบคมุ กำรนำเขำ้ กำรผลติ และ
กำรจำหน่ำยยำสตั วห์ รอื สำรชวี ภำพและกำรรกั ษำโรค ควำมรบั ผดิ ชอบน้ดี ำเนินกำรโดยหน่วยงำน
กำกบั ดแู ลยำ (Drug Regulatory Authority)

ข้อกงั วลทงั้ หมดเก่ียวกบั กำรตรวจสอบและกำรรบั รองปศุสตั ว์ระบุไว้ในบทท่ี 5 ของ
พระรำชบญั ญตั ปิ ศุสตั ว์ ในขณะเดยี วกนั ในบทท่ี 7 ของกฎหมำย กำหนดรำยละเอยี ดสุขอนำมยั
ของเน้อื สดและกำรตรวจสอบ

➢ พระราชบญั ญตั ิสารกาจดั ศตั รพู ชื พ.ศ. 2543 (Pesticides Act 2000)

พระรำชบญั ญตั สิ ำรกำจดั ศตั รพู ชื กำหนดให้นำสำรกำจดั ศตั รพู ชื ประเภททเ่ี หมำะสมเขำ้
มำในภูฏำนเท่ำนัน้ พระรำชบญั ญตั นิ ้ีมมี ำตรกำรท่เี ขม้ งวด โดยหน่วยงำนท่ตี ้องกำรนำเขำ้ สำร
กำจดั ศตั รูพชื จะต้องย่นื คำรอ้ งต่อรฐั มนตรวี ่ำกำรกระทรวงเกษตรและป่ำไม้ กำรนำเขำ้ สำรกำจดั
ศตั รูพชื ไดร้ บั กำรควบคุมจำกรำยกำรสำรกำจดั ศตั รูพชื ท่ไี ดร้ บั อนุมตั แิ ละอยู่ภำยใต้กฎระเบยี บท่ี
เขม้ งวดในแงข่ องกำรจดั จำหน่ำยและกำรใชง้ ำน

หน่วยงำนกำกบั ดูแลกำรเกษตรและอำหำรของภูฏำน (Bhutan Agriculture and Food
Regulatory Authority: BAFRA) เป็นผู้มีหน้ำท่ีควบคุมกำรดำเนินกำรตำมมำตรกำร SPS ใน
ภูฏำน ก่อตงั้ ขน้ึ ในปี 2543 ภำยใตก้ ำรควบคุมคุณภำพและกำรบรกิ ำรดำ้ นกฎระเบยี บเดมิ โดยมี
รฐั มนตรวี ำ่ กำรกระทรวงเกษตรและป่ำไมเ้ ป็นประธำนคณะกรรมกำรบรหิ ำร

BAFRA มหี น้ำท่รี บั ผดิ ชอบท่สี ำคญั ได้แก่ กำรรบั ประกนั ควำมปลอดภยั และคุณภำพ
ของอำหำร ควำมปลอดภยั ทำงชวี ภำพของพชื และสตั วผ์ ่ำนมำตรกำรกกั กนั และกำรคมุ้ ครองควำม
หลำกหลำยทำงชวี ภำพและกำรจดั กำรศตั รพู ชื

จะเหน็ ได้ว่ำกฎหมำยทงั้ 5 ฉบบั ขำ้ งต้น คำนึงถงึ สุขภำพสง่ิ แวดล้อม มนุษย์ สตั ว์ และ
พชื โดยไม่ไดถ้ อื ว่ำกำรค้ำเป็นเป้ำหมำยหลกั เพยี งอย่ำงเดียว อย่ำงไรกด็ ี ปัจจุบนั ภูฏำนยงั ขำด
โครงสร้ำงพ้ืนฐำนด้ำนสุขอนำมัยและสุขอนำมัยพืช ( SPS) ท่ีเพียงพอในแง่ของจำนวน

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 5-13

หอ้ งปฏบิ ตั กิ ำร รวมถงึ บคุ ลำกรทม่ี ที กั ษะทจ่ี ำเป็นในกำรดำเนินกำรทดสอบทจ่ี ำเป็นทงั้ สำหรบั กำร
รบั รองกำรสง่ ออกและกำรตรวจสอบกำรนำเขำ้

5.1.7 อปุ สรรคทางเทคนิคต่อการค้า4

แมจ้ ะยงั ไม่มกี ฎระเบยี บเฉพำะ แต่อปุ สรรคทำงเทคนิคตอ่ กำรคำ้ (Technical Barriers to
Trade: TBT) เก่ียวข้องกับหลำกหลำยหน่วยงำน โดยสำนักงำนมำตรฐำนภูฏำน (Bhutan
Standards Bureau: BSB) นับเป็นองค์กรหลกั ท่ไี ด้รบั มอบหมำยให้ดูแลกำรปฏิบตั ิตำมและกำร
รบั รองตำมมำตรฐำนและขอ้ กำหนดของอุตสำหกรรม

ภูฏำนมีพระรำชบัญญัติมำตรฐำนภูฏำน พ.ศ. 2553 (Bhutan Standards Act 2010)
ระบุว่ำหน่วยงำนในประเทศใดจะดูแลกำรรบั รองผลติ ภณั ฑ์ และใหค้ ำแนะนำในกำรจดั ทำแผนท่ี
เกย่ี วขอ้ ง ซง่ึ กฎหมำยกำหนดให้ BSB ใชแ้ ผนกำรรบั รองผลติ ภณั ฑท์ ส่ี อดคลอ้ งกบั ขอ้ กำหนดของ
ISO/IEC 17065:2012 (ขอ้ กำหนดสำหรบั หน่วยงำนรบั รองผลติ ภณั ฑ์ กระบวนกำร และบรกิ ำร)

กฎหมำยน้ีพยำยำมกำหนดควำมสอดคลอ้ งของผลติ ภณั ฑต์ ำมมำตรฐำนของภูฏำนผ่ำน
กำรสุ่มตวั อย่ำงผลติ ภณั ฑ์ กำรทดสอบเบ้อื งต้น และกำรประเมนิ ระบบกำรจดั กำรคุณภำพของ
โรงงำน ครอบคลุมผลิตภณั ฑ์ท่ผี ลติ ในประเทศภำยใต้กรอบของกฎหมำยมำตรฐำนภูฏำนและ
ISO/IEC 17065:2012 ทงั้ น้ี กฎหมำยใหอ้ ำนำจแก่ BSB ในกำรดำเนินงำนห้องปฏบิ ตั กิ ำรอำ้ งองิ
และสอบเทยี บมำตรวทิ ยำ นอกจำกน้ี BSB ยงั มหี น้ำท่สี รำ้ งและดำเนินกำรทดสอบวสั ดุโครงสร้ำง
พน้ื ฐำนและอุปกรณ์สอบเทยี บผลติ ภณั ฑ์ กำกบั ดแู ลกำรปฏบิ ตั ติ ำมขอ้ ตกลงกำรคำ้ ระดบั ภูมภิ ำค
และระหว่ำงประเทศทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั มำตรฐำนและอปุ สรรคทำงเทคนิคต่อกำรคำ้

เน่ืองจำกภูฏำนเขำ้ ร่วมกบั ตลำดต่ำงประเทศมำกข้นึ เร่อื ยๆ BSB จงึ ตระหนักถงึ ควำม
จำเป็นในกำรแสดงใหเ้ หน็ ถงึ ควำมทดั เทยี มกบั นโยบำยของประเทศอ่นื ๆ อยำ่ งไรกด็ ี ยงั คงมคี วำม
ชดั เจนเร่ืองกฎระเบียบ TBT กล่ำวคือยังขำดควำมชัดเจนในบทบำทและคำสงั่ ท่ีกำหนดใน
พระรำชบญั ญัตมิ ำตรฐำนภูฏำนและพระรำชบญั ญตั ิอำหำร ในแง่กำรกำหนดมำตรฐำน ขณะน้ี
มำตรฐำนอุตสำหกรรมแห่งชำตขิ องภูฏำนยงั อยู่ในระหว่ำงดำเนินกำร โดยมเี พยี งบำงมำตรฐำน
เท่ำนัน้ ท่รี ่ำงข้นึ เช่น ถนน วศิ วกรรมเคร่อื งกล อิเล็กทรอนิกส์และวิศวกรรมไฟฟ้ำ อำหำรและ
กำรเกษตร วศิ วกรรมเครอ่ื งกลและโยธำ สง่ิ ทอ ไมแ้ ละผลติ ภณั ฑจ์ ำกไม้

4 https://www.adb.org/sites/default/files/publication/747036/bhutan-exports-nontariff-barriers-trade-study.pdf

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

5-14 Private & Confidential

5.1.8 การอานวยความสะดวกทางการค้า

ควำมสำมำรถในกำรส่งมอบสนิ คำ้ และบรกิ ำรไดท้ นั เวลำและดว้ ยต้นทุนทต่ี ่ำเป็นพน้ื ฐำน
สำหรบั ควำมสำมำรถในกำรแข่งขนั ด้ำนกำรส่งออก และมบี ทบำททด่ี ใี นกำรส่งเสรมิ กำรไหลเขำ้
ของเงนิ ทุน กำรลดตน้ ทุนกำรทำธุรกรรมสำหรบั กำรคำ้ ระหว่ำงประเทศมคี วำมสำคญั เช่นเดยี วกบั
กำรลดขอ้ จำกดั ทำงกำรคำ้ แบบดงั้ เดมิ เชน่ ภำษศี ลุ กำกรและค่ำธรรมเนยี ม

กำรสำรวจกำรทำธุรกจิ ของธนำคำรโลกในปี 2563 (Doing Business Survey 2020) จดั
อนั ดบั ให้ภูฏำนมคี วำมง่ำยในกำรทำธุรกิจอยู่ในอนั ดบั ท่ี 89 จำกทงั้ หมด 190 ประเทศ โดยใน
หมวดกำรคำ้ ขำ้ มพรมแดน ภูฏำนอย่ใู นอนั ดบั ท่ี 30 ซ่งึ ดขี น้ึ อย่ำงมำกจำกกำรสำรวจในปี 2555 ท่ี
ประเทศอย่ใู นอนั ดบั ท่ี 168 จำก 183 ประเทศ ทงั้ น้ี อนั ดบั ของภูฏำนเคยดที ส่ี ุดทอ่ี นั ดบั 28 ในกำร
สำรวจปี 2561 จะเหน็ ว่ำต้นทุนและระยะเวลำในกำรคำ้ ขำ้ มแดนของภูฏำน ดกี ว่ำเม่อื เปรยี บเทยี บ
กบั เนปำลและอนิ เดยี

ตารางท่ี 5-4 ระยะเวลาและต้นทนุ การส่งออกและนาเข้า

ภฏู าน เนปาล อินเดีย

Time to export: Border compliance (hours) 5 11 52
212
Cost to export: Border compliance (USD) 59 103 12
58
Time to export: Documentary compliance (hours) 9 43 65
266
Cost to export: Documentary compliance (USD) 50 110 20
100
Time to import: Border compliance (hours) 5 11

Cost to import: Border compliance (USD) 110 190

Time to import: Documentary compliance (hours) 8 48

Cost to import: Documentary compliance (USD) 50 80

ทม่ี ำ: World Bank Doing Business 2020 และ Diagnostic Trade Integration Strategy Update 2020

อย่ำงไรกด็ ี กำรอำนวยควำมสะดวกทำงกำรค้ำยงั เป็นสง่ิ ท่ีภูฏำนสำมำรถพฒั นำได้อกี
โดยเฉพำะในดำ้ นระบบอตั โนมตั แิ ละกำรวนิ ิจฉยั ล่วงหน้ำ ดงั นนั้ งำนเร่งด่วนทส่ี ุดสำหรบั ภูฏำนคอื
กำรยกระดบั ระบบพธิ กี ำรศุลกำกร ในฐำนะทเ่ี ป็นประเทศท่ไี ม่มที ำงออกสู่ทะเล ต้องใชเ้ วลำและ
ตอ้ งใชเ้ งนิ ทุนจำนวนมำกในกำรสรำ้ งโครงสรำ้ งพน้ื ฐำน เช่น ถนน ท่ำเรอื และสะพำน ในขณะท่มี ี
หลำยประเดน็ เร่งด่วนท่จี ำเป็นต้องปรบั ปรุงกำรอำนวยควำมสะดวกทำงกำรค้ำในประเทศ กำร
ปรบั ปรุงพธิ ีกำรศุลกำกรต้องทำด้วยทรพั ยำกรท่ีจำกัดและภำยในระยะเวลำอันสนั้ เน่ืองจำก
เป้ำหมำยหลักขององค์กรกำรค้ำระหว่ำงประเทศในกำรสนับสนุนประเทศกำลงั พฒั นำคือกำร

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 5-15

ปรบั ปรุงกำรอำนวยควำมสะดวกทำงกำรค้ำ ภูฏำนจึงจำเป็นต้องใช้ประโยชน์จำกโครงกำรท่ี
นำเสนอโดยสถำบนั ระหวำ่ งประเทศและองคก์ รควำมร่วมมอื ทำงเศรษฐกจิ ระดบั ภูมภิ ำค5

กระทรวงเศรษฐกิจ และกระทรวงกำรคลงั ได้ปรกึ ษำหำรือกับผู้มสี ่วนได้ส่วนเสียท่ี
เก่ยี วข้อง กำลงั ดำเนินโครงกำรต่ำงๆ ภำยใต้แผนพฒั นำประเทศ 5 ปี ฉบบั ท่ี 12 (พ.ศ. 2561-
2566) เพ่อื ส่งเสรมิ กำรคำ้ และเสรมิ สรำ้ งควำมเช่อื มโยงทำงเศรษฐกจิ เช่น กำรพฒั นำโครงสรำ้ ง
พน้ื ฐำนดำ้ นโลจสิ ตกิ สก์ ำรคำ้ เชน่ ทำ่ เรอื ท่ี Pasakha, Gelephu และ Nganglam รวมถงึ คลงั สนิ คำ้
และห้องเยน็ กำรเสรมิ สร้ำงกำรอำนวยควำมสะดวกทำงกำรค้ำและระบบอตั โนมตั ิ รวมถงึ กำร
พัฒนำหน้ำต่ำงบำนเดียวแห่งชำติ (National Single Window: NSW) ลดควำมซับซ้อนของ
ขนั้ ตอนกำรบรหิ ำรและกจิ กรรมด้ำนกฎระเบยี บ กำรเจรจำข้อตกลงกำรยอมรบั ร่วมกนั และกำร
ประเมนิ ควำมสอดคลอ้ ง กำรปรบั ปรุงโครงสรำ้ งพน้ื ฐำนกำรคำ้ ชำยแดน และกำรรกั ษำสทิ ธใิ์ นกำร
ผำ่ นแดนสำหรบั กำรเคล่อื นยำ้ ยสนิ คำ้ 6

5.2 นโยบาย กฎหมาย และกฎระเบยี บด้านการค้าบริการและการลงทุน

ในส่วนน้ีจะกล่ำวถึงนโยบำยและกฎระเบยี บท่เี ก่ยี วขอ้ งกบั สำขำบรกิ ำรสำคญั ท่ีภูฏำน
สนับสนุนใหเ้ กดิ กำรลงทุน และหลำยๆ สำขำเป็นบรกิ ำรท่ไี ทยมศี กั ยภำพ นอกจำกน้ีจะกล่ำวถงึ
นโยบำยกำรลงทนุ ตลอดจนภำพรวมกำรจดั ตงั้ ธรุ กจิ ในภูฏำน

5.2.1 บริการโทรคมนาคมและเทคโนโลยสี ารสนเทศ

➢ โทรคมนาคม

กำรโทรคมนำคมในภูฏำน มผี ใู้ หบ้ รกิ ำรกำรส่อื สำรโทรคมนำคมสำหรบั โทรศพั ทพ์ น้ื ฐำน
(Fixed Lines) และบรกิ ำรโทรศพั ทเ์ คล่อื นท่ี (Mobile Services) ในภฏู ำนนนั้ จำนวน 2 รำย ไดแ้ ก่
Bhutan Telecom Limited และ Tashi InfoComm Limited อัตรำกำรเจำะเพ่ิมข้ึนร้อยละ 41 ใน
ทศวรรษทผ่ี ่ำนมำ โดยอตั รำกำรเขำ้ ถงึ อย่ทู ร่ี ำวรอ้ ยละ 92.46 ในปี 2563 ในดำ้ นสว่ นแบ่งกำรตลำด
Bhutan Telecom ครองส่วนแบ่งตลำดรอ้ ยละ 62 และกำรสมคั รสมำชกิ รอ้ ยละ 97.6 เป็นผใู้ ชแ้ บบ
เตมิ เงนิ

5 https://www.adb.org/sites/default/files/publication/174813/south50-asia-wp-039.pdf
6 https://www.moea.gov.bt/wp-content/uploads/2017/10/DTISU-and-Matrix-Combined-Print.pdf

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

5-16 Private & Confidential

ในด้ำนบริกำรอินเทอร์เน็ต มีผู้ให้บริกำรอินเทอร์เน็ตบรอดแบนด์ประจำท่ี (Fixed
Broadband Service Providers) 4 รำยในภูฏำน ไดแ้ ก่ Bhutan Telecom (รอ้ ยละ 95.9), Datanet
Wifi (รอ้ ยละ 2.3) Druk Com (รอ้ ยละ 1.4) และ Supernet InfoComm (รอ้ ยละ 0.4)

สำหรบั บรกิ ำรอนิ เทอรเ์ น็ตแบบสำยเช่ำ (Internet Leased line Service Providers) มผี ู้
ให้บริกำรอินเทอร์เน็ต (Internet Service Providers: ISP) ท่ีได้รับอนุญำต 8 รำย ณ เดือน
มิถุนำยน ปี 2562 ทงั้ น้ี ผู้ให้บริกำรเหล่ำน้ีส่วนใหญ่เป็นผู้ให้บริกำรตำมตำแหน่ง (Location-
based) แต่บรษิ ทั Nano และ DrukCom ไดเ้ รม่ิ ใหบ้ รกิ ำรในพน้ื ทอ่ี ่นื ๆ ของประเทศแลว้ ในขณะท่ี
Bhutan Telecom และ Tashi InfoComm เป็นผใู้ หบ้ รกิ ำรระดบั ประเทศ

ในเดอื นมถิ ุนำยน ปี 2561 Bhutan InfoComm and Media Authority (BICMA) ได้ออก
คำสัง่ เก่ียวกับระบบกำรแพร่ภำพโทรทัศน์ระบบเคเบิลดิจิทัล (Directive on digital cable
television broadcasting system) เพอ่ื อำนวยควำมสะดวกในกำรเตบิ โตของอุตสำหกรรม รวมถงึ
เพ่ือสนับสนุนนวัตกรรมทำงเทคโนโลยีภำยใน นอกจำกน้ี เพ่ือให้ทันกับกำรเปล่ียนแปลง
ประสบกำรณ์กำรรบั ชมสอ่ื ทค่ี ำดว่ำจะเปลย่ี นไปตลอดกำลในประเทศดว้ ยกำรจดั ตงั้ Multi-Service
Operator (MSO) ซง่ึ เปิดตวั ในปี 2562 ท่ี Thimphu Tech Park

นอกจำกน้ี ภูฏำนยงั มีนโยบำยกำรออกอำกำศ ปี 2563 (The Broadcasting Policy of
the Royal Government of Bhutan) ทจ่ี ดั ทำโดยกรมสำรสนเทศและส่อื กระทรวงสำรสนเทศและ
กำรส่อื สำร (Ministry of Information and Communications) เพ่อื กำกบั กำรแพร่ภำพในประเทศ
ภูฏำน ซง่ึ ครอบคลมุ ผใู้ หบ้ รกิ ำรเน้อื หำประเภทตำ่ งๆ ผแู้ พรภ่ ำพสำธำรณะ เชงิ พำณิชย์ และชุมชน
ตลอดจนบรกิ ำรกระจำยเสยี ง รวมถงึ กำรเผยแพร่ทำงภำคพ้นื ดนิ และทำงเทคโนโลยเี คเบลิ และ
ดำวเทียม โดยทวั่ ไปแล้วนโยบำยน้ีไม่ได้ใช้กับอินเทอร์เน็ต แต่เน้ือหำท่ีสร้ำงโดยผู้แพร่ภำพ
กระจำยเสยี งทเ่ี ผยแพร่ผ่ำนอนิ เทอรเ์ น็ตครอบคลุมตำมทเ่ี ก่ยี วขอ้ ง เช่น เก่ยี วขอ้ งกบั รหสั วชิ ำชพี
และผใู้ หบ้ รกิ ำรออนไลน์รำยอ่นื ผใู้ หบ้ รกิ ำรออนไลน์รำยอ่นื อำจสง่ รหสั ตำมควำมสมคั รใจ นโยบำย
น้ียงั กล่ำวถึงกรอบกำรทำงำนของสถำบันในกำรดำเนินกำรตำมกฎระเบียบน้ีและประเด็นท่ี
เกย่ี วขอ้ งอกี จำนวนหน่งึ เชน่ กฎเกย่ี วกบั ขำ่ ว ควำมเป็นเจำ้ ของ และกำรโฆษณำดว้ ย

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 5-17

➢ เทคโนโลยสี ารสนเทศ

ด้วยนโยบำยของภูฏำนมีกำรเน้นกำรพฒั นำเทคโนโลยสี ำรสนเทศ (ICT) มำกข้นึ เพ่อื
กำรพฒั นำและควำมเป็นอยู่ทด่ี ีได้นำไปสู่กำรร่ำงนโยบำยทเ่ี ก่ยี วขอ้ งกบั ICT ในระดบั ชำติ เพมิ่
กำรลงทนุ ในโครงสรำ้ งพน้ื ฐำนและกำลงั คน กำรพฒั นำนโยบำย ICT เฉพำะสำขำ และอน่ื ๆ

▪ ภูฏำนได้รเิ รมิ่ โครงกำรสำคญั เก่ยี วกบั ICT ในช่อื Digital Drukyul เพอ่ื ใชป้ ระโยชน์
จำกศกั ยภำพของ ICT ในกำรเปล่ียนภูฏำนให้เป็นสงั คมท่ีชำญฉลำดและพฒั นำ
อย่ำงทวั่ ถงึ โครงกำรน้ีะสนบั สนุนกำรเปล่ยี นผ่ำนไปสู่ดจิ ทิ ลั กำรนำเทคโนโลยไี อที
มำใช้ เชน่ ปัญญำประดษิ ฐ์ (AI) วทิ ยำกำรหนุ่ ยนต์ ขอ้ มลู ขนำดใหญ่ และอนิ เทอรเ์ น็ต
ในทุกส่ิง (IoT) สญั ญำอัจฉริยะ กำรเพ่ิมขีดควำมสำมำรถของภำค ICT รวมถึง
โครงสรำ้ งพน้ื ฐำนและอ่นื ๆ อกี มำกมำย

▪ กระทรวงสำรสนเทศและกำรส่อื สำร (Ministry of Information and Communicatio)
มวี สิ ยั ทศั น์ 'ICT สนับสนุนใหเ้ กดิ สงั คมควำมรู้ซง่ึ เป็นรำกฐำนของควำมสุขมวลรวม
ประชำชำต'ิ และไดอ้ อกแบบนโยบำย ICT ทเ่ี ออ้ื อำนวยกำรขบั เคล่อื นนวตั กรรมและ
กำรนำ ICT มำใช้ พฒั นำโครงสรำ้ งพน้ื ฐำนและสนับสนุนกำรเตบิ โตของภำคเอกชน
ในดำ้ น ICT เพอ่ื กำรพฒั นำเศรษฐกจิ และสงั คมของประเทศ

▪ Thimphu Tech Park ซง่ึ เป็น IT Park แห่งแรกในภูฏำน มกี ำรใหบ้ รกิ ำรหลกั 2 ดำ้ น
ไดแ้ ก่ กำรอำนวยควำมสะดวกแก่ธุรกจิ ทม่ี ำลงทุนทำงตรงในภูฏำน และกำรใหเ้ ช่ำ
พน้ื ทเ่ี ชงิ พำณิชยแ์ ก่ทงั้ ประเทศ

ด้วยเหตุน้ี โอกำสกำรลงทุนในสำขำบริกำรด้ำนเทคโนโลยีสำรสนเทศในภูฏำน
ประกอบดว้ ย

▪ กำรพฒั นำแอปพลเิ คชนั /ซอฟต์แวร์: กำรมุ่งเน้นกำรพฒั นำภำค ICT ทเ่ี พม่ิ มำกขน้ึ
รวมถงึ กำรเขำ้ ถงึ ทรพั ยำกรมนุษย์ และตลำดโลกทเ่ี พมิ่ ขน้ึ สำหรบั แอปพลเิ คชนั ทำ
ให้เกดิ โอกำสในกำรมุ่งเน้นไปท่กี ำรพฒั นำแอปพลเิ คชนั หรอื ซอฟต์แวร์ นักลงทุน
สำมำรถมุ่งเน้นไปท่ีกำรพฒั นำแอปพลิเคชนั ตำมเทคโนโลยดี ิจทิ ลั ขนั้ สูงซ่ึงได้รับ
ควำมสำคญั อยำ่ งมำกในชว่ งไมก่ ป่ี ีทผ่ี ำ่ นมำ

▪ บรกิ ำรศูนย์ขอ้ มูล (Data centre service): สภำพภูมอิ ำกำศของภูฏำนประกอบกบั
อตั รำค่ำไฟฟ้ำท่ตี ่ำและเช่อื ถอื ได้ อนิ เทอรเ์ น็ตศกั ยภำพสูง และแรงงำนอำยุน้อย ทำ
ให้เป็นโอกำสในกำรพฒั นำศูนย์ขอ้ มูลและบรกิ ำรคลำวด์ ปัจจุบนั มเี พยี ง Thimphu

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333

www.bolliger-company.com

5-18 Private & Confidential

TechPark เท่ำนัน้ ท่มี สี งิ่ อำนวยควำมสะดวกเหล่ำน้ีสำหรบั ลูกค้ำภำยในและนอก
ภูฏำนเพอ่ื ใชบ้ รกิ ำรศูนยข์ อ้ มลู
▪ ควำมปลอดภยั ทำงไซเบอร:์ ควำมสำคญั ของควำมปลอดภยั ของขอ้ มลู เป็นสงิ่ จำเป็น
สำหรบั ควำมมนั่ คงและอำนำจอธปิ ไตยของประเทศ แนวโน้มกำรใหบ้ รกิ ำรดจิ ทิ ลั และ
กำรคมุ้ ครองขอ้ มลู สว่ นบุคคล จงึ เป็นโอกำสในดำ้ นควำมปลอดภยั ทำงไซเบอร์
▪ กำรจำ้ งกระบวนกำรทำงธุรกจิ (Business Process Outsourcing: BPO) และบรกิ ำร
เทคโนโลยสี ำรสนเทศอ่ืน ๆ (ITES): ภูฏำนมศี กั ยภำพสำหรบั กำรลงทุนใน BPO
จำกปัจจยั ด้ำนเสถยี รภำพทำงกำรเมอื ง และกำลงั แรงงำนรุ่นใหม่ทม่ี คี วำมสำมำรถ
ดำ้ น ICT ซง่ึ มคี วำมรภู้ ำษำองั กฤษเป็นอย่ำงดี
▪ กำรพฒั นำ IT Park: ดว้ ยภฏู ำนเน้นย้ำกำรพฒั นำภำค IT และลำดบั ควำมสำคญั ตำม
กำรพฒั นำเศรษฐกจิ ของประเทศ จงึ มโี อกำสในกำรพฒั นำและดำเนินกำร IT park
ในภูฏำน นักลงทุนต่ำงชำตสิ ำมำรถใชป้ ระโยชน์จำกเศรษฐกจิ ทม่ี นั่ คง บรรยำกำศ
ทำงกำรเมอื งและสงั คมทส่ี งบสุข และกำรลงทุนโดยตรงจำกต่ำงประเทศทเ่ี พมิ่ ขน้ึ ใน
สำขำไอที

ทงั้ น้ี ภูฏำนมกี ฎและขอ้ บงั คบั เก่ยี วกบั สงิ่ อำนวยควำมสะดวกและบรกิ ำรไอซที ี (Rules
and Regulations on ICT Facilities and Services in Bhutan) ท่ีจัดทำโดย Bhutan Infocomm
and Media Authority เพอ่ื กำกบั เรอ่ื งใบอนุญำตในกำรใหบ้ รกิ ำร

ตารางที่ 5-5 ตวั อย่างรายละเอียดใบอนุญาตบริการ ICT

หมวดหมู่ บริการ รายละเอียด

โทรศพั ท์ บรกิ ำรโทรศพั ทพ์ น้ื ฐำน บรกิ ำรโทรศพั ทใ์ ด ๆ ทใ่ี หบ้ รกิ ำรผ่ำนเครอื ขำ่ ย

แบบมสี ำยหรอื ไรส้ ำย

บรกิ ำรโทรศพั ทเ์ คลอ่ื นท่ี บรกิ ำรโทรศพั ทใ์ ดๆ ทใ่ี หบ้ รกิ ำรผ่ำนเซลลลู ่ำร์

เครอื ขำ่ ย

บรกิ ำรขำยเกย่ี วกบั โทรศพั ท์ บรกิ ำรโทรศพั ทซ์ ง่ึ รวมถงึ บรกิ ำรเรยี กว่ำบรกิ ำร

บตั รโทรศพั ทห์ รอื ผใู้ หบ้ รกิ ำรเครอื ขำ่ ยเสมอื น

(virtual network providers)

โทรศพั ทผ์ ่ำนอนิ เทอรเ์ นต็ บรกิ ำรโทรศพั ทซ์ ง่ึ รวมถงึ เสยี งผำ่ นอนิ เทอรเ์ น็ต

บรกิ ำรอนิ เทอรเ์ น็ต ผใู้ หบ้ รกิ ำรอนิ เทอรเ์ นต็ บรษิ ทั ทใ่ี หบ้ รกิ ำรสมำชกิ ในกำรเขำ้ ถงึ

อนิ เทอรเ์ น็ต

กำรจำ้ งกระบวนกำรทำงธรุ กจิ ศูนยข์ อ้ มลู คอลเซน็ เตอร์ เป็นตน้

(Business Process Outsourcing)

ทม่ี ำ: Rules and Regulations on ICT Facilities and Services in Bhutan 2019

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 5-19

เพ่อื ย่นื ขอใบอนุญำตบรกิ ำร ICT ผู้สมคั รจะต้องส่งแผนธุรกิจท่ีครอบคลุม (รำยงำน
โครงกำรโดยละเอยี ด) ซง่ึ จะรวมถงึ แต่ไม่จำกดั เพยี ง

▪ ขอ้ มลู บรษิ ทั : ผบู้ รหิ ำรรวมถงึ ผถู้ อื หุน้ ควำมสำมำรถทำงดำ้ นเทคนิคและกำรจดั กำร
ทำงธุรกจิ

▪ ประเภทของบรกิ ำรและแอปพลเิ คชนั ทจ่ี ะนำเสนอพรอ้ มกบั แผนกำรเปิดตวั
▪ เครอื ขำ่ ยทจ่ี ะใชร้ วมถงึ หลกั ฐำนกำรสนทนำกบั License ICT Facility Provider
▪ ลกู คำ้ เป้ำหมำยและกำรกำหนดรำคำของบรกิ ำร
▪ ควำมสำมำรถทำงกำรเงนิ สนบั สนุนโดยหลกั ฐำนกำรระดมทุนจำกสถำบนั กำรเงนิ

5.2.2 บริการก่อสร้าง

ภำคกำรก่อสรำ้ งมบี ทบำทสำคญั ในกำรขบั เคล่อื นกำรพฒั นำของประเทศภูฏำน ในดำ้ น
กำรบูรณำกำรโดยตรงกับภำคส่วนอ่ืนๆ ของเศรษฐกิจและควำมเช่ือมโยงกับโครงกำรทำง
เศรษฐกจิ และสงั คม รฐั บำลภูฏำนตระหนักว่ำภำคกำรก่อสรำ้ งเป็นกลไกขบั เคล่อื นกำรเตบิ โตของ
ประเทศ ผ่ำนกำรกระตุ้นและใชว้ สั ดุทผ่ี ลติ ในทอ้ งถน่ิ และกำลงั คนในกำรพฒั นำ รวมทงั้ บำรุงรกั ษำ
ทรพั ย์สนิ และโครงสรำ้ งพ้นื ฐำนเพ่อื กระตุ้นกำรจำ้ งงำนในท้องถน่ิ และปรบั ปรุงประสทิ ธภิ ำพทำง
เศรษฐกจิ

จำกรำยงำนกำรสำรวจภำวะกำรทำงำนของแรงงำนในปี 2563 ภำคกำรก่อสร้ำงมกี ำร
จำ้ งงำนสูงสุดอนั ดบั ท่ี 5 โดยมกี ำรจ้ำงงำนรอ้ ยละ 5.1 และมศี กั ยภำพท่จี ะเตบิ โตต่อไป เน่ืองจำก
ปัจจุบนั ยงั คงพ่งึ พำแรงงำนต่ำงชำติ ซ่งึ ส่วนใหญ่มำจำกประเทศอนิ เดยี โดยในเดอื นพฤษภำคม
2562 มีกำรจ้ำงแรงงำนต่ำงชำติ 48,343 คนในภูฏำน และมำกกว่ำร้อยละ 90 อยู่ในบริกำรท่ี
เกย่ี วขอ้ งกบั กำรก่อสรำ้ ง7 อย่ำงไรกด็ ี ดว้ ยภูฏำนยงั ขำดทงั้ ควำมสำมำรถทำงเทคนิคและแรงงำน
ฝีมอื ในบรษิ ทั ก่อสรำ้ งในประเทศ จงึ ยงั มโี อกำสมำกมำยทเ่ี ปิดกวำ้ งสำหรบั นกั ลงทุนตำ่ งชำตใิ นกำร
ออกแบบ กำรกอ่ สรำ้ ง และกำรดำเนินงำนของโครงสรำ้ งพน้ื ฐำนขนำดใหญ่และกำรกอ่ สรำ้ งอำคำร
ทวั่ ไปในภฏู ำน

กำรลงทุนในสำขำบริกำรก่อสร้ำงจำเป็ นต้องมีใบอนุญำตก่อสร้ำง (Construction
permits) นักลงทุนท่ีย่ืนขอใบอนุญำตก่อสร้ำงจำเป็นต้องทำงำนร่วมกับรัฐบำลท้องถิ่นหรือ

7 https://www.moea.gov.bt/wp-content/uploads/2017/10/Construction-Sector-Brochure.pdf

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333

www.bolliger-company.com

5-20 Private & Confidential

หน่วยงำนเทศบำลเพอ่ื รบั เอกสำรท่จี ำเป็น ในกรณีของกำรสรำ้ งโครงกำรรอบๆ ทมิ พู หน่วยงำน
ดำเนินกำรทร่ี บั ผดิ ชอบคอื ทมิ พู ธรอมดี (Thimphu Thromde)

ทงั้ น้ี กรมพฒั นำเมอื งและบรกิ ำรด้ำนวศิ วกรรม (Department of Urban Development
and Engineering Services) ของกระทรวงงำนและกำรตงั้ ถน่ิ ฐำนของมนุษย์ (Ministry of Works
and Human Settlement) ของภูฏำนมีหน้ำท่ีรับผิดชอบในกำรประสำนงำนโดยรวมและกำร
สนับสนุนด้ำนเทคนิค โดยขนั้ ตอน ค่ำธรรมเนียม และใบอนุญำตท่จี ำเป็น ตลอดจนขอ้ กำหนด
ทวั่ ไปเกย่ี วกบั ขอ้ กำหนดทำงสถำปัตยกรรมไดร้ บั กำรกำหนดอย่ำงเป็นทำงกำรในกฎกำรก่อสรำ้ ง
ภูฏำนปี 2545 (2002 Bhutan Building Rules) นอกจำกน้ียงั มีคู่มอื แนวทำงสถำปัตยกรรมแบบ
ดงั้ เดมิ (Traditional Architecture Guidelines) ทใ่ี หร้ ำยละเอยี ดเพม่ิ เตมิ เกย่ี วกบั สง่ิ ทร่ี ฐั บำลเหน็ ว่ำ
เป็นหลกั กำรออกแบบอำคำรทเ่ี หมำะสม

ในขนั้ ตอนแรกของกำรขออนุญำต นกั ลงทุนจำเป็นตอ้ งขอแผนผงั ไซตอ์ ย่ำงเป็นทำงกำร
และหำกจำเป็นจะต้องมกี ำรแบ่งพ้นื ท่ี สำมำรถทำได้โดยกำรย่นื แบบฟอร์ม พร้อมกับหนังสือ
รบั รองกำรถอื ครองทด่ี นิ ทเ่ี กย่ี วขอ้ งไปยงั หน่วยงำนทอ้ งถน่ิ ทร่ี บั ผดิ ชอบ จำกนนั้ ผลู้ งทนุ สำมำรถขอ
ใบอนุญำตก่อสรำ้ งอำคำรไดโ้ ดยส่งแบบฟอรม์ ทเ่ี กย่ี วขอ้ งพรอ้ มกบั แบบแปลนสถำปัตยกรรมไปยงั
หน่วยงำนทอ้ งถน่ิ

แผนผงั อำคำรจะต้องสอดคลอ้ งกบั แนวทำงสถำปัตยกรรมดงั้ เดมิ ของภูฏำน ตลอดจน
ขอ้ กำหนดดำ้ นโครงสรำ้ งและควำมปลอดภยั ทวั่ ไป หลงั จำกไดร้ บั ใบอนุญำตก่อสรำ้ งแลว้ นกั ลงทุน
สำมำรถขอและรบั กำรตรวจสอบก่อนกำรก่อสรำ้ งและกำรก่อสร้ำงได้ และสุดทำ้ ยแล้วเจำ้ หน้ำท่ี
ทอ้ งถน่ิ จะออกใบอนุญำตใหค้ รอบครองสถำนท่ี (Occupancy Permit)

5.2.3 บริการทางการเงิน

ในภูฏำนมธี นำคำรพำณิชย์สำคญั 5 แห่ง โดยธนำคำรทใ่ี หญ่ท่สี ุดสองแห่งคอื ธนำคำร
แห่งภูฏำน (Bank of Bhutan) และธนำคำรแห่งชำตภิ ูฏำน (Bhutan National Bank) ซ่งึ ตงั้ อยู่ใน
เมอื งทมิ พู ธนำคำรพำณิชย์อ่ืน ได้แก่ Bhutan Development Bank, T-Bank และ Druk Punjab
National Bank นอกจำกน้ี ภำคกำรเงนิ ของภูฏำน ยงั ได้รบั กำรสนับสนุนจำกสถำบันกำรเงินท่ี
ไม่ใช่ธนำคำรอ่ืนๆ ได้แก่ Royal Insurance Corporation of Bhutan (RICB), National Pension
and Provident Fund (NPPF) และ Bhutan Insurance Limited (BIL) โดยมตี ลำดหลกั ทรพั ย์หลกั
ช่อื ว่ำ Royal Securities Exchange of Bhutan

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 5-21

ทงั้ น้ี ธนำคำรกลำงของประเทศคอื Royal Monetary Authority of Bhutan (RMA) กอ่ ตงั้
ข้ึนในปี 2525 ภำยใต้ Royal Monetary Authority of Bhutan Act 1982 เพ่ือทำหน้ำท่ีธนำคำร
กลำงของประเทศ ต่อมำในเดอื นพฤศจกิ ำยน 2535 สภำแห่งชำตไิ ดผ้ ่ำนพระรำชบญั ญตั สิ ถำบนั
กำรเงินของภูฏำน พ.ศ. 2535 (Financial Institutions Act of Bhutan 1992) ซ่ึงกำหนดกรอบ
กฎหมำยให้ RMA ในกำรออกใบอนุญำตแก่สถำบันกำรเงิน รวมถึงควบคุม กำกับดูแล และ
ตรวจสอบกำรดำเนินงำนของสถำบนั กำรเงนิ ภำยใต้พระรำชบญั ญตั นิ ้ี RMA ไดจ้ ดั ตงั้ กองกำกบั
สถำบันกำรเงนิ (Financial Institutions Supervision Division: FISD) เพ่อื ทำหน้ำท่ีควบคุมและ
กำกบั ดแู ลภำคกำรเงนิ

ในด้ำนกำรกำกับดูแลกำรประกันภัย แผนกกำกบั ดูแลสถำบนั กำรเงินได้กำกับดูแล
Royal Insurance Corporation of Bhutan ซ่งึ เป็นบรษิ ัทประกนั ภยั เพยี งแห่งเดยี วในภูฏำน โดย
มุ่งเน้นทก่ี จิ กรรมกำรลงทุนเป็นหลกั ในปี 2546 หน่วยประกนั ภยั ไดถ้ ูกสรำ้ งขน้ึ ภำยใตแ้ ผนกกำกบั
ดแู ลสถำบนั กำรเงนิ เพอ่ื ควบคุมและกำกบั ดแู ลธุรกจิ ประกนั ภยั ซง่ึ เป็นสว่ นหน่งึ ของควำมพยำยำม
ของ RMA ในกำรเสรมิ สรำ้ งกฎระเบยี บและกำรกำกบั ดูแลดำ้ นกำรประกนั ภยั ในภูฏำน อย่ำงไรก็
ตำม เน่ืองจำกไม่มีกฎระเบียบด้ำนกำรประกันภัยประกอบกับกำรขำดกำลังคนท่ีได้รับกำร
ฝึกอบรม จงึ ไมส่ ำมำรถกำกบั ดแู ลธรุ กจิ ประกนั ภยั ในภฏู ำนไดอ้ ย่ำงมปี ระสทิ ธภิ ำพ8

ขณะน้ี RMA อยู่ในขนั้ ตอนกำรร่ำงพระรำชบัญญัติบริกำรทำงกำรเงิน (Financial
Services Act) และกฎระเบยี บกำรประกนั ภยั (Insurance Regulations) ซ่งึ จะช่วยให้มกี รอบกำร
กำกบั ดูแลกำรประกนั ภยั ท่มี ปี ระสทิ ธิภำพเพ่อื อำนวยควำมสะดวกในกำรกำกบั ดูแลและตดิ ตำม
ธุรกจิ ประกนั ภยั ในประเทศอย่ำงมปี ระสทิ ธภิ ำพ นอกจำกน้ี RMA ยงั มกี ฎระเบยี บท่เี ก่ยี วขอ้ งกบั
บรกิ ำรทำงกำรเงนิ เชน่ กฎและขอ้ บงั คบั กำรแลกเปลย่ี นเงนิ ตรำต่ำงประเทศ พ.ศ. 2565 (Foreign
Exchange Rules and Regulations 2022) แนวทำงกำรดำเนินงำนปรวิ รรตเงนิ ตรำต่ำงประเทศ
พ.ศ. 2565 (Foreign Exchange Operational Guideline 2022) และระเบยี บระบบกำรชำระเงนิ ท่ี
เกย่ี วขอ้ ง

จำกรำยงำน Investment Opportunity Study 2020 ของภูฏำน สะทอ้ นว่ำโอกำสในกำร
ลงทุนสำขำบริกำรด้ำนกำรเงินในภูฏำนอยู่ในธุรกิจซ่อมแซมและบำรุงรกั ษำเคร่อื งปลำยทำง
อตั โนมตั ิ เช่น เคร่อื งถอนเงนิ อัตโนมตั ิ เคร่อื งขำย ณ จุดขำย (Point-of-Sale: POS) รวมถึงท่ี
ปรกึ ษำทำงกำรเงนิ เพอ่ื กำรลงทนุ และกำรวจิ ยั ตลำด

8 https://www.rma.org.bt/SAIRFprofile.jsp

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333

www.bolliger-company.com

5-22 Private & Confidential

5.2.4 บริการด้านการขนส่ง

บรกิ ำรดำ้ นกำรขนสง่ ของภูฏำนมศี กั ยภำพในกำรเตบิ โต สะทอ้ นจำกจำนวนยำนพำหนะ
ในภูฏำนเพม่ิ ขน้ึ อย่ำงรวดเรว็ เป็น 108,573 คนั ในปไตรมำสแรกของปี 2563 ซ่งึ เพมิ่ ข้นึ สองเท่ำ
ระหวำ่ งปี 2553 และ 2563 (คดิ เป็นรอ้ ยละ 103) โดยเฉพำะยำนพำหนะขนำดใหญ่และขนำดกลำง
ซง่ึ จำเป็นสำหรบั วตั ถุประสงคใ์ นกำรเตรยี มกำรดำ้ นโลจสิ ตกิ ส์ ทงั้ น้ี ยำนพำหนะขนำดใหญ่เพม่ิ ข้นึ
รอ้ ยละ 78 เน่อื งจำกควำมตอ้ งกำรขนสง่ กอ้ นหนิ ไปยงั บงั กลำเทศทเ่ี ตบิ โตขน้ึ ตงั้ แต่ปี 2560

ภูฏำนมีสนำมบินนำนำชำติหน่ึงแห่งท่ี Paro และสนำมบินในประเทศ 3 แห่งใน
Bumthang, Gelephu และ Yonphula นอกจำกน้ีมีสำยกำรบิน 2 สำย ได้แก่ Bhutan Airlines
ใหบ้ รกิ ำรเสน้ ทำงระหวำ่ งประเทศ และ Druk Air ใหบ้ รกิ ำรในเสน้ ทำงภำยในและระหว่ำงประเทศ

▪ Bhutan Airlines ให้บรกิ ำรเท่ยี วบนิ ระหว่ำงประเทศ 4 เท่ยี วบนิ ไปยงั กรุงเทพ ใน
ประเทศไทย เดลแี ละโกลกำตำในอนิ เดยี และกำฐมำณฑุ ในเนปำล

▪ Druk Air ให้บรกิ ำรเท่ยี วบนิ ระหว่ำงประเทศ 8 เทย่ี วบนิ สู่กรุงเทพ ในประเทศไทย
บกั โดกรำ กวู ำฮำติ มุมไบ นิวเดลี และโกลกำตำในอนิ เดยี กำฐมำณฑุในเนปำล และ
สงิ คโปร์

สำหรบั กฎหมำยดำ้ นกำรขนส่งทส่ี ำคญั ของภูฏำน ไดแ้ ก่ ระเบยี บว่ำดว้ ยควำมปลอดภยั
ทำงถนนและกำรขนส่ง พ.ศ. 2564 (Road Safety and Transport Regulation 2021) ซ่ึงมี
วตั ถุประสงคเ์ พอ่ื กำหนดระเบยี บปฏบิ ตั เิ ก่ยี วกบั ยำนยนต์ ไดแ้ ก่ กำรจดทะเบยี น กำรต่ออำยุ กำร
ถอนทะเบยี น กำรจดทะเบยี นใหม่ และกำรโอนกรรมสทิ ธิ์ กำหนดขนั้ ตอนกำรใหใ้ บอนุญำตผเู้ รยี น
ใบขบั ข่ี และผู้สอน จดั ให้มมี ำตรกำรลดระดบั กำรปล่อยมลพษิ ของยำนยนต์มำกเกนิ ไป ส่งเสรมิ
กำรใช้เช้ือเพลิงท่ีสะอำดกว่ำและยำนยนต์ท่ีเป็นมิตรต่อส่ิงแวดล้อม ส่งเสริมคุณภำพในกำร
ฝึกอบรมกำรขบั รถเพอ่ื ผลติ พนักงำนขบั รถทม่ี คี วำมสำมำรถ และกำหนดมำตรฐำนสำหรบั รถยนต์
นงั่ เพอ่ื กำรพำณิชย์ เป็นตน้

จำกรำยงำน Investment Opportunity Study 2020 ของภูฏำน สะทอ้ นว่ำโอกำสในกำร
ลงทุนดำ้ นกำรขนส่งในภูฏำนอยู่ในกำรก่อสร้ำงถนนในรูปแบบร่วมทุนภำครฐั และเอกชน (PPP)
ตวั แทนจำหน่ำยรถยนต์ กำรซ่อมจกั รยำน/ยำนยนต์ และกำรแปลงรถยนต์เป็นรุ่นขบั เคล่อื นดว้ ย
ไฟฟ้ำ ซง่ึ สอดคลอ้ งกบั แนวทำงกำรลดกำรปล่อยมลพษิ ทภ่ี ูฏำนใหค้ วำมสำคญั ยงิ่ ดว้ ย

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 5-23

5.2.5 บริการท่องเท่ียว

กำรท่องเท่ยี วเป็นหน่ึงในตวั ขบั เคล่อื นหลกั ในกำรพฒั นำเศรษฐกจิ และสงั คมของภูฏำน
ศักยภำพด้ำนกำรท่องเท่ียวของภูฏำนอยู่ท่ีคุณค่ำท่ีเป็ นเอกลักษณ์ ของธรรมชำติท่ีบริสุทธิ ์
วฒั นธรรมท่ีอุดมสมบูรณ์และมีชีวิต ตลอดจนสุขภำพจิตและจิตวญิ ญำณท่ีดี กำรเติบโตอย่ำง
รวดเรว็ ของภำคกำรทอ่ งเทย่ี วกอ่ ใหเ้ กดิ โอกำสอ่นื ๆ มำกมำยในบรกิ ำรทเ่ี กย่ี วเน่อื ง เชน่ กำรขนส่ง
โทรคมนำคม กำรธนำคำร กำรประกนั ภยั และบรกิ ำรทำงธรุ กจิ อ่นื ๆ

ปรชั ญำควำมสุขมวลรวมประชำชำติ (Gross National Happiness: GNH) เป็นกำรดงึ ดดู
ดำ้ นกำรทอ่ งเทย่ี วของภูฏำน และเป็นแนวทำงสำหรบั กลยุทธก์ ำรทอ่ งเทย่ี วทส่ี ง่ เสรมิ กำรท่องเทย่ี ว
"มูลค่ำสูง ผลกระทบต่ำ (High Value, Low Volume)" ของรฐั บำล ซ่ึงทำให้ภูฏำนเป็นจุดหมำย
ปลำยทำงทพ่ี เิ ศษในขณะเดยี วกนั กอ็ นุรกั ษ์มรดกทำงธรรมชำตแิ ละวฒั นธรรมของประเทศไดด้ ว้ ย

นโยบำยและกฎระเบยี บด้ำนกำรท่องเทย่ี วทุกด้ำนไดร้ บั กำรประสำนงำนโดยหน่วยงำน
กำรท่องเท่ียวส่วนกลำงของประเทศ คือสภำกำรท่องเท่ียวแห่งภูฏำน (Tourism Council of
Bhutan: TCB) ท่ีสำคญั คอื กฎและระเบียบกำรท่องเท่ียว พ.ศ. 2565 (The Tourism Rules and
Regulations 2022) ทม่ี วี ตั ถุประสงคเ์ พอ่ื อำนวยควำมสะดวกในกำรดำเนินกำรตำมพระรำชบญั ญตั ิ
ภำษีกำรท่องเท่ียวของภูฏำน (Tourism Levy Act of Bhutan 2022) ให้บริกำรแก่นักท่องเท่ียว
อย่ำงมปี ระสทิ ธิภำพและประสทิ ธิผล โดยยดึ นโยบำยกำรท่องเท่ียว High Value, Low Volume
กำหนดข้อกำหนดท่ชี ดั เจนในกำรข้นึ ทะเบียน ออกใบอนุญำต และต่ออำยุใบอนุญำตสำหรบั ผู้
ใหบ้ รกิ ำร และจดั ใหม้ มี ำตรฐำนและกระบวนกำรในกำรประเมนิ รบั รอง และตดิ ตำม

ปัจจุบนั โรงแรมสว่ นใหญ่ของภูฏำนตงั้ อย่ใู นเขตทำงตะวนั ตกรอบเมอื งพำโร ทมิ พู และพู
นำคำ รฐั บำลมกี ำรสนับสนุนภำคกำรท่องเท่ียวอย่ำงต่อเน่ือง ท่ผี ่ำนมำรฐั บำลได้จดั ตงั้ Royal
Institute of Tourism and Hospitality โดยรว่ มมอื กบั มหำวทิ ยำลยั วทิ ยำศำสตรป์ ระยุกตแ์ หง่ ซำลซ์
บูร์ก (University of Applied Sciences of Salzburg) ในออสเตรยี เพ่อื ปรบั ปรุงกำรผลติ แรงงำน
ฝีมอื สำหรบั ภำคกำรท่องเทย่ี ว สถำบนั ดงั กล่ำวเปิดสอนหลกั สตู รอนุปรญิ ญำ 2 ปีดำ้ นกำรจดั กำร
กำรท่องเทย่ี วและกำรโรงแรม และมเี ป้ำหมำยเพอ่ื ปรบั ปรุงกำรฝึกอำชพี สำหรบั บรกิ ำรทเ่ี ก่ยี วขอ้ ง
กบั กำรทอ่ งเทย่ี ว

นอกจำกน้ี ภูฏำนยงั มโี ครงกำรพฒั นำกำรท่องเท่ยี วอย่ำงยงั่ ยนื (Sustainable Tourism
Development Flagship Programme) ซ่งึ มจี ุดมุ่งหมำยเพ่อื เพม่ิ กำรสดั ส่วนของกำรท่องเท่ยี วต่อ

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333

www.bolliger-company.com

5-24 Private & Confidential

เศรษฐกจิ ของประเทศและกำรดำรงชวี ติ ในชนบท ผ่ำนกำรพฒั นำภูมภิ ำคทส่ี มดุลและกำรกระจำย
ของกำรท่องเทย่ี วตำมฤดกู ำล ในขณะเดยี วกนั กม็ อบประสบกำรณ์กำรมำเยอื นของภูฏำนในฐำนะ
จุดหมำยปลำยทำงสุดพเิ ศษใหด้ ยี งิ่ ขน้ึ โดยตงั้ เป้ำเพมิ่ รำยรบั จำกกำรท่องเทย่ี ว และสรำ้ งงำนเพมิ่
อกี 15,000 ตำแหน่งในอกี 5 ปีขำ้ งหน้ำ ทงั้ น้ี รฐั บำลภูฏำนยงั เปิดรบั ขอ้ เสนอโครงกำรนวตั กรรม
อ่นื ๆ ทส่ี อดคลอ้ งกบั ปรชั ญำกำรพฒั นำ GNH ของประเทศ

5.2.6 นโยบายการลงทนุ ของภฏู าน

ตำมนโยบำยกำรลงทุนโดยตรงจำกต่ำงประเทศล่ำสุดในปี 2562 (Foreign Direct
Investment Policy 2019) ระบุว่ำกำรลงทุนโดยตรงจำกต่ำงประเทศจะไดร้ บั กำรสนับสนุนในด้ำน
ตำ่ งๆ ดงั ตอ่ ไปน้ี

▪ กำรพฒั นำเศรษฐกจิ สเี ขยี วและกำรพฒั นำอย่ำงยงั่ ยนื
▪ กำรสง่ เสรมิ อตุ สำหกรรมทร่ี บั ผดิ ชอบต่อสงั คมและเป็นมติ รกบั สงิ่ แวดลอ้ ม
▪ กำรสง่ เสรมิ อุตสำหกรรมทล่ี ะเอยี ดออ่ นทำงวฒั นธรรมและจติ วญิ ญำณ
▪ กำรสง่ เสรมิ แบรนดภ์ ฏู ำน (Brand Bhutan)
▪ กำรสรำ้ งสงั คมควำมรู้
▪ กำรกระจำยเศรษฐกจิ เพอ่ื กำรสง่ ออกและทดแทนกำรนำเขำ้

รฐั บำลภฏู ำนจะอนุญำตให้มกี ำรลงทุนทงั้ ในภำคกำรผลติ และบรกิ ำร ยกเวน้ รำยกำรทอ่ี ยู่
ใน Negative List ไดแ้ ก่

▪ กจิ กรรมสอ่ื ขำ่ ว (News Media)
▪ บรกิ ำรจดั จำหน่ำย ทงั้ ขำยส่ง ขำยปลกี และกำรค้ำรำยย่อย (Distribution services

including wholesale, retail and micro trade)
▪ กำรทำเหมอื งเพอ่ื ขำยแรใ่ นรปู แบบเบอ้ื งต้นหรอื ดบิ (Mining for sale of minerals in

primary or raw form)
▪ โรงแรม 3 ดำวและต่ำกว่ำ (Hotel 3 star and below)
▪ บรกิ ำรสขุ ภำพทวั่ ไป (General Health Services)
▪ อุตสำหกรรมทไ่ี มเ่ ป็นไปตำมขอ้ กำหนดของหนงั สอื รบั รองแหล่งกำเนิดสนิ คำ้
▪ กจิ กรรมในบญั ชรี ำยช่อื ตอ้ งหำ้ มของรฐั บำล

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 5-25

นอกจำกน้ี รฐั บำลยงั กำหนดกจิ กรรมทม่ี คี วำมสำคญั (Priority List) โดยกจิ กรรมเหล่ำน้ี
จะไดร้ บั กำรอนุมตั กิ ำรลงทุนเรว็ กวำ่ อย่ำงไรกด็ ี จะมกี ำรกำหนดเกณฑก์ ำรลงทุนขนั้ ต่ำและสดั ส่วน
กำรถอื หุน้ สูงสุดของนักลงทุนต่ำงชำติดว้ ย ซ่งึ แตกต่ำงกนั ไปตำมกจิ กรรมกำรผลติ บรกิ ำร และ
กจิ กรรมของธุรกจิ ขนำดเลก็ ดงั น้ี

ตารางท่ี 5-6 สดั ส่วนการถือห้นุ สูงสุดของนักลงทนุ ต่างชาติในแต่ละสาขา

สดั ส่วนการถอื ห้นุ สูงสดุ สาขาการลงทุน

รอ้ ยละ 100 บรกิ ำรดำ้ นกำรศกึ ษำ (ยกเวน้ สถำบนั ดำ้ นเทคนิคและอำชวี ศกึ ษำ) สขุ ภำพ
โรงแรมหำ้ ดำว โครงสรำ้ งพน้ื ฐำน กำรวจิ ยั และพฒั นำ บรกิ ำรสำนกั งำนใหญ่
เทคโนโลยสี ำรสนเทศ (IT) และบรกิ ำรทใ่ี ช้ IT

รอ้ ยละ 51 บรกิ ำรทำงกำรเงนิ

รอ้ ยละ 49 กจิ กรรมขนำดเลก็ เกย่ี วกบั ผลติ ภณั ฑเ์ กษตรมลู ค่ำเพม่ิ (จำกผลติ ผลใน
ประเทศ) ผลผลติ จำกป่ำ ของทร่ี ะลกึ และผลติ ภณั ฑเ์ ซรำมกิ ส์

รอ้ ยละ 74 กจิ กรรมอน่ื ๆ ทงั้ หมดยกเวน้ กจิ กรรมทอ่ี ยใู่ นรำยกำร Negative List

ทม่ี ำ: Ministry of Economic Affairs, Foreign Direct Investment Policy 2019

ตารางท่ี 5-7 กิจกรรมท่ีอยู่ใน Priority List ของการลงทุน

สาขา เงินลงทุนขนั้ ตา่ สดั ส่วนการถือห้นุ สูงสุด

(ลา้ นดอลลารส์ หรฐั ) (ร้อยละ)

การผลิต

1 กำรผลติ ทำงกำรเกษตร: 0.24 74
- เกษตรแปรรปู
- เทคโนโลยชี วี ภำพ
- สตั วป์ ีก
- กำรประมง
- กำรปลกู ดอกไม้
- อำหำรเพ่อื สขุ ภำพ
- อำหำรสตั ว์
- ป๋ ยุ ชวี ภำพและสำรกำจดั ศตั รพู ชื ชวี ภำพ
- กำรแปรรปู เน้อื สตั ว์
- กำรเลย้ี งผง้ึ
- พชื สวน
- ผลติ ภณั ฑน์ ม

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

5-26 Private & Confidential

สาขา เงินลงทุนขนั้ ตา่ สดั ส่วนการถือห้นุ สูงสดุ
(ลา้ นดอลลารส์ หรฐั ) (ร้อยละ)
2 กำรผลติ จำกป่ำไม้
0.6 74
3 พลงั งำนแสงอำทติ ยแ์ ละลม 0.24
พลงั งำนทดแทนอ่นื ๆ ตำมนโยบำยพลงั งำน
0.6 ทำงเลอื ก 2556
4 ผลติ ภณั ฑจ์ ำกน้ำ 0.6
0.6 74
5 ผลติ ภณั ฑย์ ำ
74
6 กำรผลติ อน่ื ๆ:
- อเิ ลก็ ทรอนิกส์ 74
- ไฟฟ้ำ
- ฮำรด์ แวรค์ อมพวิ เตอร์ 3.6 74
- วสั ดกุ อ่ สรำ้ ง 2.4 100

บริการ 2.4 100
ไมม่ ี 100
1 กำรศกึ ษำ (ประถมศกึ ษ มธั ยมศกึ ษำ และ
อุดมศกึ ษำ) 0.3 74

2 สขุ ภำพ:
- บรกิ ำรโรงพยำบำลเฉพำะทำงแบบครบวงจร

(โรงพยำบำลทม่ี หี ตั ถกำรอย่ำงน้อยหน่งึ แห่งทอ่ี ำ้ งองิ อยู่
นอกประเทศในปัจจุบนั และมบี รกิ ำรตรวจวนิ จิ ฉยั และ
หอ้ งปฏบิ ตั กิ ำรครบชุด)

- บรกิ ำรทำงกำรแพทยเ์ ฉพำะทำง
- บรกิ ำรทนั ตกรรมเฉพำะทำง
- บรกิ ำรหอ้ งปฏบิ ตั กิ ำรทำงกำรแพทยเ์ ฉพำะทำง
- บรกิ ำรภำพวนิ จิ ฉยั เฉพำะทำง
- บรกิ ำรแพทยแ์ ผนโบรำณเฉพำะทำง

3 โรงแรม/รสี อรท์ – หำ้ ดำวขน้ึ ไป

4 โครงสรำ้ งพน้ื ฐำนในรปู แบบสญั ญำรว่ มลงทุน
ระหวำ่ งภำครฐั และภำคเอกชน (PPP)

5 สงิ่ อำนวยควำมสะดวกดำ้ นกฬี ำและนันทนำกำร

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 5-27

สาขา เงินลงทุนขนั้ ตา่ สดั ส่วนการถือห้นุ สูงสุด

(ล้านดอลลารส์ หรฐั ) (ร้อยละ)

6 ศูนยส์ ขุ ภำพ 0.3 74

7 กำรพฒั นำไอทพี ำรค์ 2.4 100

8 กำรวจิ ยั และพฒั นำ 0.12 100
(ตอ้ งจำ้ งผเู้ ชย่ี วชำญอย่ำงน้อย 5 คน)

9 บรกิ ำรสำนักงำนใหญ่ 0.06 100

10 เทคโนโลยสี ำรสนเทศ/บรกิ ำรทเ่ี กย่ี วขอ้ ง (IT/ITES) ไม่มี 100
- ภำยในไอทพี ำรค์ 0.036 100
- นอกไอทพี ำรค์

11 บรกิ ำรกอ่ สรำ้ ง 1.2 74

12 กำรจดั กำรของเสยี 0.3 74
- กำรรไี ซเคลิ ขยะในครวั เรอื น
- กำรจดั กำรของเสยี

13 กำรประปำและกำรจดั กำร / ระบบบำบดั น้ำและ 0.3 74
น้ำประปำในเมอื ง

14 โรงแรมระดบั 4 ดำว 0.3 74

15 อำชวี ศกึ ษำ 0.3 74

16 บรกิ ำรใหค้ ำปรกึ ษำ 0.06 74

บรษิ ทั ทจ่ี ดั ตงั้ ขน้ึ ตอ้ งจำ้ งผเู้ ชย่ี วชำญอย่ำงน้อย 5 คน และมี
บรษิ ทั อย่ใู นมำกกว่ำ 2 ประเทศหรอื มปี ระสบกำรณ์ในตลำด
ตำ่ งประเทศ

17 บรกิ ำรทำงกำรเงนิ ตำมพระรำชบญั ญตั ิ 51
บรกิ ำรทำงกำรเงนิ

ทม่ี ำ: Ministry of Economic Affairs, Foreign Direct Investment Policy 2019

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

5-28 Private & Confidential

ตารางที่ 5-8 กิจกรรมขนาดเลก็ (Small Scale Activities)

กจิ กรรม เงนิ ลงทุนขนั้ ต่ำ สดั ส่วนกำรถอื หนุ้ สงู สุด
(ลำ้ นดอลลำรส์ หรฐั (รอ้ ยละ)

1 ผลิตภณั ฑก์ ารเกษตรมลู คา่ เพ่ิม (จำกผลติ ผลใน 0.06 49
0.06 49
ประเทศ): 0.06 49
- กำรแปรรปู ผกั และผลไม้
- กำรแปรรปู อำหำร
- ผลติ ภณั ฑส์ มนุ ไพรและยำ
- ผลติ ภณั ฑจ์ ำกน้ำผง้ึ
- เครอ่ื งเทศ
- ขนมหวำน
2 การผลิตจากป่ าไม้:

- ผลติ ภณั ฑก์ ระดำษทำมอื
- ผลติ ภณั ฑไ์ มเ้ หลอื ใช้
- ผลติ ภณั ฑจ์ ำกไมไ้ ผ่
- เครอ่ื งสำอำง
- ผลติ ภณั ฑน์ ้ำมนั หอมระเหย

3 อ่นื ๆ
- ของทร่ี ะลกึ
- ผลติ ภณั ฑเ์ ซรำมกิ ส์

ทม่ี ำ: Ministry of Economic Affairs, Foreign Direct Investment Policy 2019
หมำยเหตุ: 1 BTN = 0.42 THB = 0.012 USD

ในดำ้ นสทิ ธปิ ระโยชน์ในกำรลงทุน (Incentive) นักลงทุนต่ำงชำตไิ ด้รบั สทิ ธปิ ระโยชน์
ดำ้ นกำรลงทนุ ในภูฏำน ดงั ตอ่ ไปน้ี

▪ กำรยกเวน้ ภำษี (Tax Holiday) 5 - 10 ปี ขน้ึ อย่กู บั สำขำทล่ี งทุน โดยสำขำเทคโนโลยี
สำรสนเทศ (IT/ITES) จะไดร้ บั กำรยกเวน้ ภำษี 10 ปี

▪ กำรยกเวน้ ภำษกี ำรขำยและภำษศี ุลกำกรสำหรบั กำรนำเขำ้ เคร่อื งจกั ร วตั ถุดบิ และ
วสั ดุบรรจภุ ณั ฑเ์ บอ้ื งตน้

▪ สว่ นลดภำษรี อ้ ยละ 15 สำหรบั กำรลงทนุ ทย่ี กระดบั สงิ่ แวดลอ้ ม
▪ ลดหยอ่ นกำรลงทนุ ซำ้ (Reinvestment allowance)

ควำมทำ้ ทำยหน่ึงของกำรลงทุนทำงตรงในภูฏำน คอื ปัจจุบนั ไม่มสี ำนกั งำนสง่ เสรมิ กำร
ลงทุน (Investment Promotion Agency: IPA) เฉพำะ มีเพยี งกองกำรลงทุน (FDI Division) ใน

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 5-29

สงั กดั กรมอุตสำหกรรมท่ดี ำเนินบทบำท อย่ำงไรกด็ ี กองมอี สิ ระเพยี งเลก็ น้อยท่จี ะนำมำซ่ึงและ
อำนวยควำมสะดวกแก่นักลงทุน นอกจำกน้ี ควำมทำ้ ทำยจำกกำรขำดควำมสำมำรถทำงเทคนิค
และทรพั ยำกรบุคคล จงึ อำจเป็นผลให้ไม่ประสบควำมสำเรจ็ ในกำรดงึ ดูดนักลงทุนตำมจำนวนท่ี
ตอ้ งกำร

5.2.7 การจดั ตงั้ ธรุ กิจ

➢ การจดั ตงั้ ธุรกิจของภฏู าน

ภำพรวมขนั้ ตอนกำรจดั ตงั้ ธรุ กจิ ในภูฏำน มดี งั น้ี

▪ ย่นื แบบคำขอจดทะเบยี น FDI ต่อกรมอุตสำหกรรม (Department of Industry) โดย
จะไดร้ บั ใบรบั รองกำรลงทะเบยี น FDI ซง่ึ เป็นกำรอนุมตั ใิ นหลกั กำร

▪ ย่นื แผนธุรกจิ 2 ชุดต่อกรมอุตสำหกรรม โดยนกั ลงทุนอำจจะถูกขอใหส้ ง่ แบบฟอร์ม
กำรตรวจสอบสงิ่ แวดลอ้ มเบอ้ื งต้น (Initial Environmental Examination: IEE) ไปยงั
คณะกรรมกำรสงิ่ แวดลอ้ มแห่งชำตผิ ่ำนทำงกรมอุตสำหกรรม ขน้ึ อย่กู บั กจิ กรรมทำง
ธุรกจิ ของ อย่ำงไรกต็ ำม สำหรบั กจิ กรรมบำงอย่ำง กำรอนุมตั จิ ะมอบใหแ้ ก่ภำคสว่ น
ทเ่ี กย่ี วขอ้ ง

▪ เปิดบญั ชเี งนิ ตรำตำ่ งประเทศภำยใตช้ ่อื บรษิ ทั
▪ เม่อื มกี ำรออกใบอนุญำตด้ำนสงิ่ แวดลอ้ มและภำคส่วนทเ่ี ก่ยี วขอ้ งทงั้ หมดแล้ว หำก

กจิ กรรมทเ่ี สนออยใู่ นรำยกำรสำคญั (Priority List) กรมจะอนุมตั โิ ครงกำรภำยในสอง
สปั ดำห์ทำงำน หำกกิจกรรมท่ีเสนอไม่อยู่ใน Priority List หรือใน Negative list
โครงกำรจะถูกประเมนิ โดยคณะกรรมกำรอนุมตั ิโครงกำรซ่ึงจะให้กำรอนุมตั ิขนั้
สุดทำ้ ยของโครงกำร
▪ รับใบอนุญำตอุตสำหกรรมท่ีสำนักงำนกำรค้ำและอุตสำหกรรมระดับภูมิภำค
(Regional Trade and Industry Office) ทเ่ี กย่ี วขอ้ ง
▪ ขอเลขประจำตวั ผเู้ สยี ภำษอี ำกรและจดทะเบยี นภำษเี งนิ ได้
▪ ในกรณีทน่ี กั ลงทุนต่ำงชำตไิ ม่สำมำรถหำหุน้ สว่ นในทอ้ งถนิ่ ทเ่ี หมำะสมได้ นกั ลงทุน
สำมำรถตดิ ต่อหอกำรคำ้ และอุตสำหกรรมภูฏำน (Bhutan Chamber of Commerce
and Industry) เพอ่ื ขอสรำ้ งเครอื ขำ่ ยกบั ชุมชนธรุ กจิ ตอ่ ไป

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

5-30 Private & Confidential

➢ การจดทะเบียนบริษทั ในภฏู าน

ส ำห รับ ก ำรจด ท ะเ บียนบ ริษัท ต่ ำง ประเ ท ศ ใ นภูฏำ นอ ำจอ ยู่ใ นรู ปแ บ บ บ ริษัท จ ำ กัด
(Limited Liability Company) บรษิ ทั ร่วมทุน (Joint Venture Company) หรอื สำนักงำนสำขำของ
บรษิ ทั ต่ำงประเทศทม่ี อี ย่แู ลว้ (Branch office of pre-existing foreign company)

ในดำ้ นกำรจดทะเบยี นบรษิ ทั นกั ลงทุนจะตอ้ งจดทะเบยี นบรษิ ทั ทส่ี ำนักทะเบยี นบรษิ ทั
(Company Registry Office) ภำยใตก้ รมอตุ สำหกรรม กระทรวงเศรษฐกจิ กระบวนกำรดงั กล่ำวใช้
เวลำ 24 ชวั่ โมงเม่อื ส่งเอกสำรทงั้ หมดอย่ำงถูกตอ้ ง ทงั้ น้ี เอกสำรทจ่ี ำเป็นสำหรบั กำรจดทะเบียน
บรษิ ทั เช่น รำยช่อื และทอ่ี ยู่ของกรรมกำรคนแรกและ CEO ของบรษิ ทั ใบรบั รองควำมปลอดภยั
(Security Clearance Certificate) ซ่งึ ต้องขอจำกสำนักงำนตำรวจภูฏำน หนังสอื เดนิ ทำงของนัก
ลงทนุ และขอ้ ตกลงร่วมทนุ ระหวำ่ งนกั ลงทุน/ผถู้ อื หุน้ (Joint Venture Agreement)

คำ่ ธรรมเนียมกำรจดทะเบยี น จะแตกต่ำงกนั ไปตำมทนุ จดทะเบยี น ดงั น้ี
▪ 1,000 Nu. (12 ดอลลำรส์ หรฐั ) หำกทุนจดทะเบยี นต่ำกวำ่ 1,000,000 Nu. (< 12,000

ดอลลำรส์ หรฐั )
▪ 1,500 Nu. (18 ดอลลำร์สหรัฐ) หำกทุนจดทะเบียนอยู่ระหว่ำง 1,000,000 -

2,000,000 Nu. (12,000 – 24,000 ดอลลำรส์ หรฐั )
▪ 2,000 Nu. (24 ดอลลำร์สหรัฐ) หำกทุนจดทะเบียนสูงกว่ำ Nu 2,000,000 Nu.

(> 24,000 ดอลลำรส์ หรฐั )

ขอ้ กำหนดสำหรบั กำรจดทะเบยี นบรษิ ทั ในภฏู ำน
▪ นกั ลงทนุ และกรรมกำรของบรษิ ทั จะตอ้ งมอี ำยุ 18 ปี
▪ กำรลงทุนโดยตรงจำกต่ำงประเทศจะต้องทำในสกุลเงินท่ีแปลงสภำพได้

(Convertible Currency) ไดแ้ ก่ สกุลเงนิ ดอลลำรอ์ อสเตรเลยี ดอลลำรแ์ คนำดำ โครน
เดนมำร์ก ยูโร ดอลลำร์ฮ่องกง เยน โครนนอร์เวย์ ดอลลำร์สงิ คโปร์ โครนสวเี ดน
ฟรงั ก์สวสิ ปอนด์สเตอร์ลงิ หรอื ดอลลำรส์ หรฐั ตำมท่กี ำหนดไว้ในกฎและขอ้ บงั คบั
ก ำ ร แ ล ก เ ป ล่ีย น เ งิน ต ร ำ ต่ ำ ง ป ร ะ เ ท ศ 2561 (Foreign Exchange Rules &
Regulations, 2018) และทแ่ี กไ้ ขเพม่ิ เตมิ
▪ นกั ลงทุนตำ่ งชำตทิ งั้ หมดตอ้ งไดร้ บั ใบอนุญำตทำงำน (Work Permit) และวซี ำ่ เพอ่ื ให้
สำมำรถทำธุรกจิ ในภฏู ำนได้

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 5-31

▪ กฎหมำยของภูฏำนกำหนดให้แต่ละบริษัทควรมีตรำประทับ (Company Seal)
เฉพำะของตนเอง โดยตอ้ งทำภำยในหน่งึ ปีหลงั จำกไดร้ บั ใบอนุญำตประกอบธุรกจิ

5.2.8 การค้มุ ครองการลงทุน

นโยบำยกำรลงทุนของภูฏำน (Foreign Direct Investment Policy 2019) ระบุหลกั กำร
ปฏบิ ตั อิ ย่ำงเท่ำเทยี มกนั (Equal Treatment) ว่ำกำรลงทุนจำกต่ำงประเทศในภูฏำนจะไดร้ บั กำร
ปฏบิ ตั เิ ชน่ เดยี วกบั กำรลงทนุ ในประเทศทค่ี ลำ้ ยคลงึ กนั

➢ การโอนเป็นของรฐั และการเวนคืน

ในกรณีท่ีกำรโอนเป็ นของรัฐ (Nationalisation) กำรเวนคืน (Expropriation) หรือ
มำตรกำรอ่นื ใดทม่ี ผี ลของกำรโอนเป็นของรฐั และกำรเวนคนื หรอื กำรตดั สทิ ธขิ องนกั ลงทุนตำ่ งชำติ
ถอื เป็นผลประโยชน์ของชำติ รฐั บำลรบั ประกนั ว่ำกำรโอนเป็ นของรฐั หรอื กำรเวนคนื ดงั กล่ำวจะ
เป็นไปโดยไม่เลอื กปฏบิ ตั แิ ละกำรจำ่ ยค่ำตอบแทนจะตอ้ งรวดเรว็ เพยี งพอ มปี ระสทิ ธภิ ำพและเป็น
ธรรม ดงั น้ี

▪ รฐั บำลจะชำระเงนิ ทนั ทหี ลงั จำกทส่ี นิ ทรพั ยถ์ ูกโอนใหเ้ ป็นของรฐั หรอื ถูกเวนคนื และ
จะมกี ำรจำ่ ยอตั รำดอกเบย้ี เชงิ พำณชิ ยใ์ นช่วงเวลำระหว่ำงกำรดำเนินกำร

▪ จำนวนเงนิ ท่จี ่ำยจะสะท้อนถึงมูลค่ำตลำดของกำรลงทุนท่ีโอนเป็นของรฐั หรอื ถูก
เวนคนื ทนั ทกี ่อนทจ่ี ะเปิดเผยตอ่ สำธำรณะ;

▪ ค่ำตอบแทนทจ่ี ่ำยจะตอ้ งเป็นสกุลเงนิ ทใ่ี ชล้ งทุนหรอื สกุลเงนิ แปลงสภำพอ่นื ท่ตี กลง
รว่ มกนั และไมว่ ำ่ ในกรณใี ด จะสำมำรถโอนไดอ้ ย่ำงอสิ ระ

➢ การส่งเงินปันผลและเงินทนุ กลบั ประเทศ

นักลงทุนมสี ทิ ธใิ นกำรส่งเงนิ ปันผลกลบั ประเทศในสกุลเงนิ ของรำยได้บนพ้นื ฐำนของ
ควำมเพยี งพอ กล่ำวคอื กำไรสะสมสุทธิในสกุลเงนิ ของบริษัทเพยี งพอท่ีจะครอบคลุมจำนวน
ธุรกรรมเหล่ำน้ี รำยได้จำกสกุลเงินสุทธิจะถูกสะสมเป็นเวลำสำมปีติดต่อกันก่อนหน้ำน้ีเพ่อื
จุดประสงคน์ ้ี สำหรบั กจิ กรรมบรกิ ำรในรำยชอ่ื กจิ กรรมทม่ี คี วำมสำคญั (Priority List) ซง่ึ กำรลงทุน
ในโครงกำรทำด้วยสกุลเงนิ ท่แี ลกเปลย่ี นได้ (convertible currency) และรำยได้เป็นสกุลเงนิ อ่นื ท่ี
ไม่ใช่สกุลเงนิ ท่แี ลกเปล่ยี นได้ บรษิ ทั ผู้ลงทุนจะได้รบั อนุญำตให้ซ้อื สกุลเงนิ ท่แี ลกเปล่ยี นได้จำก

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

5-32 Private & Confidential

ธนำคำรกลำง (Royal Monetary Authority: RMA) ไดส้ ูงสุด 5 ลำ้ นดอลลำรส์ หรฐั ต่อปี สำหรบั เงนิ
ปันผลทน่ี กั ลงทุนต่ำงชำตสิ ง่ กลบั ประเทศ

สิทธิอ่ืนๆ สำหรับธุรกรรมเหล่ำน้ีจะเป็นไปตำมข้อกำหนดท่ีเก่ียวข้องของกฎและ
ขอ้ บงั คบั กำรแลกเปล่ยี นเงนิ ตรำต่ำงประเทศปี 2018 (Foreign Exchange Rules & Regulations
2018) และทแ่ี กไ้ ขเพมิ่ เตมิ

ในดำ้ นกำรส่งเงนิ ทุนกลบั ประเทศ นักลงทุนต่ำงชำตใิ นภูฏำนมสี ทิ ธใิ นกำรส่งเงนิ ลงทุน
และผลกำไรจำกกำรขำยหลกั ทรพั ยท์ เ่ี ป็นหลกั ประกนั กลบั ไปยงั ประเทศของตนในสกุลเงนิ ทใ่ี ชใ้ น
กำรลงทนุ

➢ การระงบั ขอ้ พิพาท

ภู ฏ ำ น ล ง น ำ ม ใ น อ นุ สัญ ญ ำ ว่ ำ ด้ว ย ก ำ ร ย อ ม รับ นั บ ถือ แ ล ะ ก ำ ร บัง คับ ต ำ ม ค ำ ช้ีข ำ ด
อนุญำโตตุลำกำรต่ำงประเทศ (Convention on the Recognition and Enforcement of Foreign
Arbitral Awards) หรอื อนุสญั ญำนิวยอร์ก (New York Convention) นักลงทุนจะมีตัวเลือกของ
กลไกกำรระงบั ขอ้ พพิ ำททำงเลือกตำมพระรำชบญั ญัติกำรระงบั ขอ้ พพิ ำททำงเลอื ก (Alternate
Dispute Resolution Act of Bhutan 2013) หรอื ทำงเลอื กในกำรใชก้ รอบทต่ี กลงร่วมกนั ระหว่ำงทงั้
สองฝ่ำย นอกจำกน้คี ่พู พิ ำทยงั มที ำงเลอื กในกำรตดั สนิ ขอ้ พพิ ำทต่อหน้ำศำลยตุ ธิ รรมแหง่ ภูฏำน

5.3 นโยบาย กฎหมาย และกฎระเบยี บด้านอ่ืนๆ

5.3.1 พาณิชยอ์ ิเลก็ ทรอนิกส์

ในประเทศภูฏำนยงั ไม่มกี ฎหมำยเฉพำะดำ้ นพำณิชยอ์ เิ ลก็ ทรอนิกส์ หรอื อคี อมเมริ ซ์ แต่
พำณิชยอ์ เิ ลก็ ทรอนิกส์มบี ทบำทสำคญั อย่ำงยงิ่ ในสถำนกำรณ์ต่ำงๆ เช่น โควดิ -19 เน่ืองจำกช่วย
ใหม้ นั่ ใจในกำรซ้อื สนิ คำ้ ทจ่ี ำเป็นโดยไม่ตอ้ งไปท่รี ำ้ นคำ้ นอกจำกน้ี พำณิชยอ์ เิ ลก็ ทรอนิกส์จะช่วย
ขยำยตลำดผลติ ภณั ฑท์ อ้ งถน่ิ ของภูฏำนส่ตู ลำดต่ำงประเทศและช่วยใหเ้ ขำ้ ถงึ ผลติ ภณั ฑท์ วั่ โลกได้
เรว็ กว่ำมำกผ่ำนธุรกรรมเสมอื นจรงิ ดว้ ยเหตุน้ี กรมกำรคำ้ กระทรวงเศรษฐกิจของภูฏำน จงึ วำง
กรอบแนวทำงเกย่ี วกบั พำณิชยอ์ เิ ลก็ ทรอนกิ ส์ พ.ศ. 2562 (Guidelines on E-Commerce, 2019)

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 5-33

วตั ถุประสงคข์ องแนวทำงพำณิชยอ์ เิ ลก็ ทรอนิกสค์ อื กำรส่งเสรมิ และอำนวยควำมสะดวก
ในกำรเติบโตและกำรพัฒนำอย่ำงต่อเน่ืองของกิจกรรมพำณิชย์อิเล็กทรอนิกส์เป็ นหลัก
ในขณะเดยี วกนั ก็เป็นกำรรบั ประกนั ว่ำผลประโยชน์ทำงเศรษฐกจิ และสทิ ธขิ องผบู้ รโิ ภคได้รับกำร
คุม้ ครองจำกกำรปฏบิ ตั ทิ ำงกำรคำ้ ทไ่ี มเ่ ป็นธรรม

แนวทำงน้ีระบุว่ำพำณิชย์อิเล็กทรอนิกส์เป็ นธุรกรรมของสินค้ำหรือบริกำรผ่ำน
อินเทอร์เน็ต อุปกรณ์เคล่ือนท่ี หรือเครือข่ำยข้อมูลอ่ืนๆ แนวปฏิบัติน้ีจึงยอมรับผู้ให้บริกำร
แพลตฟอร์มทำงทัง้ หมด รวมถึงส่ือสังคมออนไลน์ด้วย อย่ำงไรก็ดี ยังมีกำรกำหนด ให้
ผู้ประกอบกำรแพลตฟอร์ม ใช้มำตรกำรกำจดั ท่ีจำเป็นตำมกฎหมำยศุลกำกรและกฎหมำยท่ี
เก่ยี วขอ้ งอ่นื ๆ ทบ่ี งั คบั ใช้ และ รำยงำนต่อเจำ้ หน้ำทห่ี ำกพบวำ่ มกี ำรขำยสนิ คำ้ ตอ้ งหำ้ มหรอื สินคำ้
ตอ้ งหำ้ มบนแพลตฟอรม์ นอกจำกน้ี ยงั กำหนดว่ำต้องมขี อ้ มลู เกย่ี วกบั สนิ คำ้ และบรกิ ำร ขอ้ ตกลง
บรกิ ำรแพลตฟอร์ม กฎกำรซ้อื ขำย หรอื ลงิ ก์ไปยงั ขอ้ มูลดงั กล่ำว ในตำแหน่งท่เี หน็ ไดช้ ดั เจนใน
หน้ำแรกของเว็บไซต์เป็นเวลำ 30 วัน ซ่ึงข้อกำหนดเหล่ำน้ีอำจทำได้ยำกในกรณีส่ือสังคม
ออนไลน์9

ในดำ้ นกำรปกป้องขอ้ มลู และควำมเป็นสว่ นตวั ทำงอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ เอกสำรกำหนดไวว้ ำ่

▪ ผูใ้ หบ้ รกิ ำร ผู้ผลติ และผู้จำหน่ำยทเ่ี ก่ยี วขอ้ งกบั ธุรกจิ อเิ ล็กทรอนิกสจ์ ะต้องดำเนิน
ธุรกิจตำมกฎหมำยและกฎควำมเป็นส่วนตัวท่ีใช้อยู่ทัว่ ไปเพ่ือให้กำรคุ้มครอง
ผบู้ รโิ ภคอยำ่ งเหมำะสมและมปี ระสทิ ธภิ ำพ

▪ ข้อมูลส่วนบุคคลของผู้บรโิ ภค ซ่ึงรวมถึงแต่ไม่จำกดั เฉพำะรำยละเอียดธนำคำร
สถำนะธุรกจิ ประวตั กิ ำรซ้ือ จะถูกรกั ษำเป็นควำมลบั เว้นแต่กฎหมำยท่บี งั คบั ใช้
กำหนดเป็นอยำ่ งอน่ื หมำยเรยี กโดยศำล หรอื ไดร้ บั อนุญำตจำกผบู้ รโิ ภคทเ่ี กย่ี วขอ้ ง

▪ ขอ้ มูลส่วนบุคคลของผู้บรโิ ภคจะใช้สำหรบั ธุรกรรมพำณิชย์อิเล็กทรอนิกส์เท่ำนัน้
ไม่ใช่เพอ่ื วตั ถปุ ระสงคอ์ ่นื

5.3.2 ทรพั ยส์ ินทางปัญญา

กฎหมำยทรพั ย์สนิ ทำงปัญญำในภูฏำนครอบคลุมลขิ สทิ ธิ์ สทิ ธบิ ตั ร กำรออกแบบทำง
อุตสำหกรรม เคร่อื งหมำยกำรค้ำ ควำมรู้ดงั้ เดิม และกำรคุ้มครองพนั ธุ์พืช โดยมกี ฎหมำยท่ี
เกย่ี วขอ้ ง ดงั น้ี

9 https://kuenselonline.com/the-e-commerce-regulation-in-bhutan-ambiguous-and-unenforceable/

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333

www.bolliger-company.com

5-34 Private & Confidential

▪ พระรำชบญั ญัติลขิ สทิ ธิ์ พ.ศ. 2544 (Copyright Act 2001) กำหนดเง่อื นไขในกำร
ไดร้ บั กำรคุม้ ครองลขิ สทิ ธใิ์ นประเทศ

▪ พระรำชบัญญัติทรพั ย์สินทำงอุตสำหกรรม พ.ศ. 2544 (Industrial Property Act
2001) กำหนดหลักเกณฑ์เก่ียวกับกำรคุ้มครองสิทธิบัตร กำรออกแบบทำง
อุตสำหกรรม และเครอ่ื งหมำยกำรคำ้

▪ พระรำชบญั ญัตคิ วำมหลำกหลำยทำงชวี ภำพ พ.ศ. 2546 (Biodiversity Act 2003)
กำหนดหลกั เกณฑ์เก่ยี วกบั กำรคุ้มครองพนั ธุ์พชื และควำมรู้ดงั้ เดิมท่เี ก่ยี วข้องกบั
ทรพั ยำกรชวี ภำพ

โดยมีกองทรัพย์สินทำงปัญญำ ของกระทรวงเศรษฐกิจมีหน้ำท่ีรับผิดชอบในกำร
ดำเนินกำรตำมพระรำชบัญญัติลิขสิทธิ์ และพระรำชบัญญัติทรัพย์สินทำงอุตสำหกรรม ส่วน
พระรำชบัญญัติควำมหลำกหลำยทำงชีวภำพ บริหำรงำนโดยกระทรวงเกษตร (Ministry of
Agriculture) ทงั้ น้ี ธนำคำรยีน (Gene Bank) ได้รบั กำรจดั ตงั้ ข้นึ และกำลังดำเนินกำรเพ่อื สร้ำง
นโยบำยกำรเข้ำถึงและแบ่งปันผลประโยชน์ในระดับชำติ ซ่ึงควำมรู้ดัง้ เดิม (Traditional
Knowledge) จะได้รบั กำรบันทึกไว้เพ่อื ดำเนินกำรตำมบทบัญญัติของอนุสัญญำว่ำด้วยควำม
หลำกหลำยทำงชีวภำพ พ.ศ. 2535 (The 1992 Convention on Biological Diversity) ซ่ึงภูฏำน
เป็นภำคี

นอกจำกน้ีภูฏำนเป็นผู้ลงนำมในอนุสญั ญำองค์กำรทรพั ย์สนิ ทำงปัญญำโลก (WIPO)
และเป็นผลู้ งนำมในอนุสญั ญำและพธิ สี ำรระหว่ำงประเทศทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั ทรพั ยส์ นิ ทำงปัญญำ ไดแ้ ก่
อนุสญั ญำกรุงปำรสี ว่ำดว้ ยกำรคุ้มครองทรพั ยส์ นิ อุตสำหกรรม พ.ศ. 2426 อนุสญั ญำกรุงเบริ ์นว่ำ
ด้วยกำรคุ้มครองงำนวรรณกรรมและศิลปกรรม พ.ศ. 2429 (Berne Convention for the
Protection of Literary and Artistic Works 1886) ขอ้ ตกลงมำดรดิ และพธิ สี ำรสขู่ อ้ ตกลงมำดรดิ

5.3.3 นโยบายแขง่ ขนั ทางการค้า

ปัจจบุ นั รฐั บำลภูฏำนไดต้ ดั สนิ ใจทจ่ี ะใชน้ โยบำยกำรแขง่ ขนั ระดบั ชำติ ปี 2563 (National
Competition Policy 2020) แทนท่ีจะมีกฎหมำยกำรแข่งขัน หลังจำก ได้มีกำรประเมิน
ควำมสำมำรถในกำรบงั คบั ใชอ้ ย่ำงรอบคอบภำยในประเทศ โดยนโยบำยกำรแข่งขนั ระดบั ชำติ
กำหนดให้หน่วยงำนของรฐั ท่เี ก่ยี วข้องดำเนินกำรประเมนิ ผลกระทบกำรแข่งขนั (Competition
Impact Assessment: CIA) ของกฎระเบยี บและนโยบำยทงั้ หมดก่อนท่ีจะประกำศใช้ ตลอดจน
ทบทวนกฎหมำยและกฎระเบยี บทล่ี ำ้ สมยั

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 5-35

วตั ถุประสงคข์ องนโยบำยกำรแขง่ ขนั ของภฏู ำน มดี งั น้ี

▪ สง่ เสรมิ เศรษฐกจิ ทอ่ี งิ กบั ตลำด ขบั เคล่อื นดว้ ยกำรแข่งขนั ทเ่ี ป็นธรรมและเหมำะสม
โดยไม่มอี ุปสรรคในกำรเขำ้ มำของวสิ ำหกจิ ใหม่ ป้องกนั กำรใชอ้ ำนำจตลำดในทำงท่ี
ผดิ โดยกำรผกู ขำดทำงกำรคำ้ และผขู้ ำยน้อยรำย

▪ ยึดถือกำรแข่งขนั เป็นหลักกำรสำคญั สำหรับนโยบำยและกฎหมำยท่ีเก่ียวข้อง
ทงั้ หมด และเพอ่ื ใหพ้ ง่ึ พำกลไกตลำดมำกขน้ึ ในขอบเขตทเ่ี ป็นไปได้

▪ ส่งเสรมิ และรกั ษำกำรแข่งขนั ในตลำดเพ่อื เพิ่มประสทิ ธิภำพ นวตั กรรม และเพ่ิม
สวสั ดกิ ำรผบู้ รโิ ภค

▪ ส่งเสรมิ กำรควบคุมตนเองของตลำด (market self-regulation) และกำรมพี ลวตั ของ
ตลำด

ภำยใตน้ โยบำยกำรแขง่ ขนั ระดบั ชำติ ระบุแนวทำงกำรดำเนินงำน ซง่ึ มตี วั อยำ่ ง ดงั น้ี

▪ รฐั บำลจะสนับสนุนกำรเขำ้ มำของผเู้ ล่นรำยใหม่ในภำคส่วนทม่ี กี ำรผกู ขำด หรอื อกี
ทำงหน่งึ ใหร้ ฐั บำลพจิ ำรณำออกระเบยี บควบคุมกำรผกู ขำดเพอ่ื ประโยชน์สว่ นรวม

▪ รฐั บำลจะป้องกนั กำรควบรวมกจิ กำรทอ่ี ำจขดั ขวำงกำรแขง่ ขนั อย่ำงมปี ระสทิ ธภิ ำพ
ในตลำด ในกำรน้ี รฐั บำลจะทบทวนกำรควบรวมและกำรซอ้ื กจิ กำร รวมถงึ กำรร่วม
ทุนและพนั ธมิตรทำงธุรกิจในรูปแบบอ่ืนๆ หำกจำเป็น ภำยใต้กรอบทวั่ ไปของ
นโยบำยกำรแข่งขนั รฐั บำลตอ้ งจดั ทำหลกั เกณฑ/์ แนวปฏบิ ตั ใิ นกำรอนุญำตกำรควบ
รวมกจิ กำร กำรร่วมทุน และพนั ธมติ รทำงธุรกจิ อ่นื ๆ รวมถงึ เกณฑท์ ก่ี ่อใหเ้ กดิ กำร
ทบทวนกำรปฏิบัติอย่ำงมีประสิทธิภำพ รวมถึงหลักเกณฑ์ในกำรกำหนดแนว
ทำงแกไ้ ขทส่ี ำมำรถขจดั ขอ้ กงั วลดำ้ นกำรแข่งขนั

▪ รฐั บำลจะพยำยำมสนับสนุนใหบ้ รษิ ทั ขนำดเล็กในพ้นื ทห่ี ่ำงไกลสร้ำงกำรแข่งขนั ท่ี
สงู ขน้ึ โดยกำรสรำ้ งสนำมแขง่ ขนั ทเ่ี ท่ำเทยี มกนั

ในดำ้ นกำรคุม้ ครองผบู้ รโิ ภค ผบู้ รโิ ภคจะไดร้ บั กำรคุม้ ครองจำกพฤตกิ รรมหลอกลวงและ
ฉ้อฉลของผูข้ ำยและจำกกำรดำเนินธุรกจิ ท่ไี ม่เป็นธรรมผ่ำนนโยบำยกำรแข่งขนั ระดบั ชำติ และ
กฎหมำยอ่ืนๆ ท่ีเก่ียวข้อง เช่น พระรำชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภค พ.ศ. 2555 (Consumer
Protection Act 2012) ซ่งึ ครอบคลุมถงึ สทิ ธแิ ละควำมรบั ผดิ ชอบของผบู้ รโิ ภค กำรโฆษณำทท่ี ำให้
เข้ำใจผิดและกำรนำเสนอท่ีเป็นเท็จ มำตรฐำนควำมปลอดภัยของสินค้ำและบริกำรและกำร

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

5-36 Private & Confidential

รบั ประกนั เก่ยี วกบั ช่อื ผลิตภณั ฑ์ คุณภำพ และเร่อื งอ่นื ๆ เช่น กำรรบั ประกนั ของผู้ผลติ อีกทงั้
กฎหมำยยงั ไดก้ ำหนดกรอบเชงิ สถำบนั สำหรบั กำรบงั คบั ใชใ้ นระดบั ชำตแิ ละระดบั ทอ้ งถน่ิ

ในดำ้ นกำรดำเนินงำน สำนักงำนคุม้ ครองผบู้ รโิ ภค (Office of Consumer Protection) มี
หน้ำท่ดี ำเนินกำรตำมนโยบำยกำรแข่งขนั ทงั้ น้ี คณะกรรมกำรผู้บรโิ ภค (Consumer Board) ท่ี
จัดตัง้ ข้ึนแล้วภำยใต้พระรำชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภค จะทำหน้ำท่ีเป็ นสภำกำรแข่งขัน
(Competition Council) ดว้ ย โดยสภำจะประกอบดว้ ยสมำชกิ ทงั้ หมดของคณะกรรมกำรผบู้ รโิ ภค
พรอ้ มดว้ ยตวั แทนเพม่ิ เตมิ จำกองคก์ รอ่นื ทเ่ี กย่ี วขอ้ งตำมทเ่ี หน็ สมควร เช่น ผแู้ ทนทม่ี ปี ระสบกำรณ์
สูงจำกกระทรวงต่ำงๆ ท่ีเก่ียวข้อง ผู้แทนจำกรฐั วสิ ำหกิจ หน่วยงำนกำกับดูแล ภำคเอกชน
วสิ ำหกจิ ขนำดกลำงและขนำดยอ่ ม (SMEs) นกั เศรษฐศำสตร์ องคก์ รผบู้ รโิ ภค

สำนักงำนคุ้มครองผู้บรโิ ภคมหี น้ำทต่ี รวจสอบและตดิ ตำมกำรดำเนินกำรตำมนโยบำย
กำรแข่งขันและกฎหมำยท่ีเก่ียวข้อง นอกจำกน้ี เพ่ือกำรนำนโยบำยน้ีไปปฏิบัติอย่ำงมี
ประสิทธิภำพ สำนักงำนคุ้มครองผู้บริโภคจะต้องทำให้องค์กรและหน่วยงำนธุรกิจท่ีเก่ยี วข้อง
ปฏบิ ตั ติ ำมและบงั คบั ใชห้ ลกั กำรอย่ำงยุตธิ รรม รวมถงึ รกั ษำสมดุลท่มี ปี ระสทิ ธภิ ำพและเท่ำเทียม
กนั ระหวำ่ งผลประโยชน์ของธุรกจิ และผลประโยชน์ของสำธำรณะ

5.3.4 การจดั ซื้อจดั จ้างโดยรฐั

หลักเกณฑ์และระเบียบกำรจัดซ้ือจัดจ้ำง พ.ศ. 2564 (Procurement Rules and
Regulations 2021) ซ่งึ ออกโดยกระทรวงกำรคลงั ของภูฏำน ไดก้ ำหนดกำรจดั ซ้อื จดั จำ้ งโดยรฐั ใน
ชน้ิ งำน สนิ คำ้ บรกิ ำร และบรกิ ำรทป่ี รกึ ษำ ไวส้ รุปไดด้ งั น้ี

➢ การจดั ซื้อจดั จ้างชิ้นงาน

ในกำรจดั ซอ้ื จดั จำ้ งชน้ิ งำน หน่วยงำนจดั หำอำจเลอื กใชว้ ธิ กี ำรจดั ซอ้ื ใดๆ ตอ่ ไปน้ี

1) วธิ ปี ระกวดรำคำแบบเปิด (Open Tendering Method)

▪ ใชก้ บั กำรจดั ซอ้ื จดั จำ้ งสงู สุด 15 ลำ้ นเอง็ กุลตรมั ภฏู ำน (0.18 ลำ้ นดอลลำรส์ หรฐั )

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 5-37

▪ ระยะเวลำขัน้ ต่ำสำหรับกำรย่ืนประมูลคือ 10 วัน อย่ำงไรก็ตำม หำกจำเป็ น
หน่วยงำนจดั หำอำจกำหนดระยะเวลำท่ีเหมำะสมโดยคำนึงถึงควำมซบั ซ้อนของ
โครงกำรและเวลำทต่ี อ้ งใชใ้ นกำรดำเนินกำรย่นื ประมลู ใหเ้ สรจ็ สน้ิ

▪ ระยะเวลำหยุดน่ิง (Standstill period) คือ 2 วนั ทำกำร หน่วยงำนจัดหำจะหยุด
ดำเนินกำรเป็นเวลำ 2 วนั ทำกำร นับจำกวนั ท่อี อกหนังสอื แสดงเจตจำนงเพ่อื ให้ผู้
เสนอรำคำสำมำรถร้องเรียนได้หำกได้รับควำมเดือดร้อนจำกคำตัดสินของ
คณะกรรมกำรจดั ซอ้ื จดั จำ้ ง

▪ กำรลงนำมในสญั ญำจะดำเนินกำรภำยใน 5 วนั นบั จำกวนั ทอ่ี อกหนงั สอื ตอบรบั

2) วิธีกำรประกวดรำคำแบบจำกัด (Limited Tendering Method) / วิธีสอบถำมแบบ
จำกดั (Limited Enquiry Method: LEM)

▪ ใชก้ บั กำรจดั ซอ้ื จดั จำ้ งสงู สดุ 15 ลำ้ นเอง็ กุลตรมั ภฏู ำน (0.18 ลำ้ นดอลลำรส์ หรฐั )
▪ ใช้จ้ำงผู้รบั งำนก่อสร้ำงชำวภูฏำนเท่ำนัน้ อย่ำงไรก็ตำม ตำมกำรตัดสินใจของ

คณะกรรมกำรประกวดรำคำ ชำวต่ำงชำตอิ ำจถูกจำ้ งไดห้ ำกจำเป็น
▪ ระยะเวลำขนั้ ต่ำสำหรบั กำรย่นื ประมลู คอื 3 วนั อย่ำงไรกต็ ำม หำกจำเป็นหน่วยงำน

จดั หำอำจกำหนดระยะเวลำท่ีเหมำะสมโดยคำนึงถงึ ควำมซบั ซอ้ นของโครงกำรและ
เวลำทต่ี อ้ งใชใ้ นกำรดำเนนิ กำรยน่ื ประมลู ใหเ้ สรจ็ สน้ิ
▪ ให้ส่งหนังสือเชิญไปยังผู้รับจ้ำงอย่ำงน้อย 2 รำย หลังจำกได้รับอนุมัติจำก
คณะกรรมกำรประกวดรำคำแลว้
▪ รำยช่ือผู้รับจ้ำงเบ้ืองต้นจะพิจำรณำจำกผลงำนในอดีต เช่น เสร็จส้ินทันเวลำ
คุณภำพของงำนท่ที ำ งำนท่คี ล้ำยกนั ท่เี คยดำเนินกำรในอดตี ไม่มบี นั ทกึ ท่ไี ม่พึง
ประสงค์ท่ีหน่วยงำนจดั หำและคณะกรรมกำรพฒั นำกำรก่อสร้ำง (Construction
Development Board: CDB) ควำมสำมำรถของผรู้ บั จำ้ ง และอ่นื ๆ โดยกำรคดั เลอื ก
ผรู้ บั จำ้ งตอ้ งไดร้ บั ควำมเหน็ ชอบจำกคณะกรรมกำรจดั ซอ้ื จดั จำ้ ง
▪ กำรประเมนิ ควรเสร็จส้นิ ภำยใน 5 วนั ทำกำรนับจำกกำรเปิดประมูลดว้ ยวธิ ีน้ี และ
จะต้องได้รบั กำรอนุมตั เิ ป็นกรณีพเิ ศษจำกคณะกรรมกำรประกวดรำคำในกรณีท่ี
ขนั้ ตอนกำรประเมนิ มคี วำมล่ำชำ้
▪ ระยะเวลำหยุดนงิ่ (Standstill period) คอื 2 วนั ทำกำร
▪ กำรลงนำมในสญั ญำจะดำเนินกำรภำยใน 5 วนั นบั จำกวนั ทอ่ี อกหนงั สอื ตอบรบั

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

5-38 Private & Confidential

3) วธิ กี ำรทำสญั ญำโดยตรง (Direct Contracting Method: DCM)

▪ ใชก้ บั กำรจดั ซอ้ื จดั จำ้ งสงู สุด 10 ลำ้ นเอง็ กุลตรมั ภูฏำน (0.12 ลำ้ นดอลลำรส์ หรฐั )
▪ ใช้จ้ำงผู้รบั งำนก่อสร้ำงชำวภูฏำนเท่ำนัน้ อย่ำงไรก็ตำม ตำมกำรตัดสินใจของ

คณะกรรมกำรประกวดรำคำ ชำวต่ำงชำตอิ ำจถูกจำ้ งไดห้ ำกจำเป็น
▪ กำรเลอื กผรู้ บั เหมำโดยพจิ ำรณำจำกผลงำนในอดตี เช่น เสรจ็ สน้ิ ทนั เวลำ คุณภำพ

ของงำนทท่ี ำ งำนท่คี ลำ้ ยกนั ทเ่ี คยดำเนินกำรในอดตี ไม่มบี นั ทกึ ทไ่ี ม่พงึ ประสงค์ท่ี
หน่วยงำนจดั หำและคณะกรรมกำรพฒั นำกำรกอ่ สรำ้ ง (Construction Development
Board: CDB) ควำมสำมำรถของผู้รบั จ้ำง และอ่นื ๆ โดยกำรคดั เลอื กผู้รบั จ้ำงต้อง
ไดร้ บั ควำมเหน็ ชอบจำกคณะกรรมกำรจดั ซอ้ื จดั จำ้ ง
▪ กำรเจรจำจะตอ้ งดำเนนิ กำรเกย่ี วกบั รำคำและขอ้ กำหนดและเงอ่ื นไข
▪ กำรประเมนิ และแจง้ ผลควรเสรจ็ สน้ิ ภำยใน 2 วนั ทำกำรนบั จำกเปิดประมลู

4) กำรทำสญั ญำชุมชน (Community Contracting) ใช้กบั กำรจดั ซ้ือจดั จ้ำงสูงสุด 1.5
ลำ้ นเอง็ กลุ ตรมั ภฏู ำน (Nu.) ตำมระเบยี บกำรทำสญั ญำชมุ ชน

➢ การจดั ซื้อจดั จ้างสินค้าและบริการท่ีไมใ่ ช่บริการท่ีปรึกษา

ในกำรจดั ซอ้ื จดั จำ้ งสนิ คำ้ และบรกิ ำรทไ่ี ม่ใช่บรกิ ำรทป่ี รกึ ษำ หน่วยงำนจดั หำอำจเลอื กใช้
วธิ กี ำรจดั ซอ้ื ใดๆ ตอ่ ไปน้ี

1) วิธีประกวดรำคำแบบเปิด (Open Tendering Method) - ใช้กับกำรจดั ซ้ือจัดจ้ำง
สูงสุด 1 ลำ้ นเอง็ กุลตรมั ภูฏำน (0.012 ล้ำนดอลลำรส์ หรฐั ) ระยะเวลำขนั้ ต่ำสำหรบั
กำรยน่ื ประมลู คอื 10 วนั ระยะเวลำหยดุ น่งิ คอื 2 วนั ทำกำร นบั จำกวนั ทอ่ี อกหนงั สอื
แสดงเจตจำนง และกำรลงนำมในสญั ญำจะดำเนินกำรภำยใน 5 วนั นบั จำกวนั ทอ่ี อก
หนงั สอื ตอบรบั

2) วิธีกำรประกวดรำคำแบบจำกดั (Limited Tendering Method) / วิธีสอบถำมแบบ
จำกดั (Limited Enquiry Method: LEM) - ใช้กบั กำรจดั ซ้ือจดั จ้ำงสูงสุด 1 ล้ำนเอ็ง
กุลตรมั ภูฏำน (0.012 ลำ้ นดอลลำรส์ หรฐั ) ระยะเวลำขนั้ ต่ำสำหรบั กำรย่นื ประมูลคอื
3 วนั ให้ส่งหนังสอื เชิญไปยงั ผู้จดั หำอย่ำงน้อย 3 รำย หลังจำกได้รบั อนุมตั ิจำก
คณะกรรมกำรประกวดรำคำแล้ว กำรประเมินควรเสร็จส้นิ ภำยใน 3 วนั ทำกำร

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 5-39

ระยะเวลำหยุดนิ่งคอื 2 วนั ทำกำร และกำรลงนำมในสญั ญำจะดำเนินกำรภำยใน 5
วนั นบั จำกวนั ทอ่ี อกหนงั สอื ตอบรบั

3) วิธีกำรทำสญั ญำโดยตรง (Direct Contracting Method: DCM) - ไม่มีกำรกำหนด
เพดำนมูลค่ำ กำรประเมนิ และแจ้งผลควรเสร็จส้นิ ภำยใน 2 วนั ทำกำรนับจำกเปิด
ประมลู

➢ การจดั ซื้อจดั จ้างบริการท่ีปรึกษา

ห น่ ว ย ง ำ น จัด ห ำ อ ำ จ ท ำ สัญ ญ ำ กับ บ ริษัท ท่ีป รึก ษ ำ ห รือ ท่ีป รึก ษ ำ ร ำ ย บุ ค ค ล เ พ่ือ
วตั ถุประสงคใ์ นกำรให้คำแนะนำหรอื ควำมช่วยเหลอื จำกผูเ้ ช่ียวชำญในเร่อื งสถำบนั และบรกิ ำร
พเิ ศษทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั กำรดำเนนิ โครงกำรและรำยละเอยี ดทำงวศิ วกรรมและกำรออกแบบ

ระยะเวลำกำรโฆษณำตอ้ งไม่น้อยกว่ำเจด็ วนั นบั จำกวนั ทเ่ี ผยแพร่ประชำสมั พนั ธ์ เพอ่ื ให้
ตอบกลบั ก่อนทจ่ี ะเตรยี มรำยช่อื ผผู้ ่ำนกำรคดั เลอื กเบอ้ื งต้น นอกจำกน้ี หน่วยงำนจดั หำจะต้องให้
เวลำเพยี งพอแก่ทป่ี รกึ ษำในกำรจดั ทำขอ้ เสนอไม่น้อยกวำ่ หน่ึงสปั ดำห์ ทงั้ น้ี ขน้ึ อยกู่ บั ลกั ษณะกำร
ใหบ้ รกิ ำร ระยะเวลำหยุดน่ิง คอื 2 วนั ทำกำร และกำรลงนำมในสญั ญำจะดำเนินกำรภำยใน 5 วนั
นบั จำกวนั ทอ่ี อกหนงั สอื ตอบรบั

➢ นโยบายการจดั ซื้อจดั จ้างอื่นๆ

กำรจดั ทำเอกสำรประกวดรำคำจดั ซ้อื จดั จ้ำงสนิ คำ้ งำน และบรกิ ำร ใหด้ ำเนินกำรผ่ำน
ระบบ e-GP โดยหน่วยงำนจดั หำทน่ี ำระบบ e-GP มำใชแ้ ลว้

นอกจำกน้ี จะมีกำรประชุมก่อนเสนอรำคำ (Pre- Bid Meeting) เสมอ หำกมูลค่ำของ
โครงกำรถงึ เกณฑท์ ก่ี ำหนด ดงั น้ี

▪ กำรจดั ซอ้ื จดั จำ้ งชน้ิ งำน – ตงั้ แต่ 50 ลำ้ นเอง็ กลุ ตรมั ภฏู ำน (0.6 ลำ้ นดอลลำรส์ หรฐั )
▪ กำรจดั ซอ้ื จดั จำ้ งสนิ คำ้ – ตงั้ แต่ 10 ลำ้ นเอง็ กลุ ตรมั ภูฏำน (0.12 ลำ้ นดอลลำรส์ หรฐั )
▪ กำรจดั ซอ้ื จดั จำ้ งบรกิ ำร – ตงั้ แต่ 5 ลำ้ นเอง็ กลุ ตรมั ภูฏำน (0.06 ลำ้ นดอลลำรส์ หรฐั )

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

5-40 Private & Confidential

ทงั้ น้ี นโยบำยกำรแข่งขนั ระดับชำติ ระบุว่ำกำรจัดซ้ือจัดจ้ำงโดยรัฐและกำรจัดสรร
ทรพั ยำกรของชำตโิ ดยภำครฐั หรอื หน่วยงำนภำครฐั อ่นื ๆ จะตอ้ งเป็นไปตำมกลไกตลำดทโ่ี ปร่งใส
และไม่เลอื กปฏบิ ตั ผิ ำ่ นระบบกำรแขง่ ขนั ประกวดรำคำ

นอกจำกน้ี ดว้ ยทผ่ี ่ำนมำงบประมำณกำรจดั ซอ้ื จดั โดยรฐั ของภูฏำนอย่ใู นระดบั สงู แต่ยงั
ขำดควำมตระหนักเร่ืองกำรบริโภคและกำรผลิตท่ียัง่ ยืน (Sustainable Consumption and
Production: SCP) รฐั บำลภูฏำนจึงมีแนวโน้มให้ควำมสำคญั กับควำมยงั่ ยืนมำกข้นึ โดยกำลัง
วำงแผนท่จี ะทบทวนกฎหมำยกำรจดั ซ้อื จดั จ้ำงโดยรฐั ให้เช่อื มโยงกบั กำรบรโิ ภคและกำรผลติ ท่ี
ยงั่ ยนื (Sustainable Consumption and Production: SCP) และกำรจดั ซอ้ื จดั จำ้ งโดยรฐั ทเ่ี ป็นมติ ร
ต่อสงิ่ แวดลอ้ ม (Green Public Procurement: GPP) แนวคดิ เหล่ำน้ีจะเป็นเคร่อื งมอื เชงิ นโยบำยท่ี
มีประสิทธิภำพในกำรเพ่มิ ควำมยงั่ ยนื ในกำรบรโิ ภคและกำรผลิต และลดกำรปล่อยก๊ำซเรือน
กระจก (GHG)10

5.3.5 นโยบายด้านแรงงาน

กระทรวงแรงงำนและทรพั ยำกรมนุษย์ (Ministry of Labour and Human Resources)
รบั ผดิ ชอบกำรบงั คบั ใช้กฎหมำยแรงงำน กำหนดกฎระเบยี บแรงงำน ตรวจสอบสถำนท่ที ำงำน
และให้คำแนะนำแก่นำยจ้ำงและลูกจ้ำงเก่ียวกบั สทิ ธิและหน้ำท่ีของตน ทงั้ น้ี ภูฏำนไม่ได้เป็น
สมำชกิ ขององคก์ ำรแรงงำนระหว่ำงประเทศ (ILO) อย่ำงไรกต็ ำม พระรำชบญั ญตั แิ รงงำนและกำร
จำ้ งงำนของภูฏำน พ.ศ. 2550 อนุญำตใหค้ นงำนในทอ้ งถน่ิ จดั ตงั้ สมำคมของตนเองได้ เพอ่ื อำนวย
ควำมสะดวกในกำรคมุ้ ครองสทิ ธแิ รงงำน

➢ กฎหมายแรงงานทวั่ ไป

กฎหมำยกำรจ้ำงงำนและกฎหมำยแรงงำนได้รับกำรประมวลไว้ใน พระรำชบัญญัติ
แรงงำนและกำรจ้ำงงำน พ.ศ. 2550 (Labour and Employment Act 2007) และบทบญั ญัติของ
พระรำชบญั ญตั คิ ่ำจำ้ ง พ.ศ. 2537 (Wage Act 1994) ซ่งึ รวมถงึ กฎหมำยสง่ิ อำนวยควำมสะดวก
และสวสั ดกิ ำรต่ำงๆ เช่น

▪ กำรทำงำน 8 ชวั่ โมงตอ่ วนั
▪ กำรหยดุ งำน 1 วนั โดยไดร้ บั คำ่ จำ้ ง สำหรบั กำรทำงำนทุกๆ 6 วนั

10 https://www.thai-german-cooperation.info/en_US/bhutan-brings-sustainability-into-focus-for-public-procurement/

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 5-41

▪ กำรทำงำนล่วงเวลำ สำมำรถทำงำนล่วงเวลำได้อกี 2 ชวั่ โมงในแต่ละวนั โดยต้อง
ไดร้ บั ควำมยนิ ยอมจำกลกู จำ้ ง ทงั้ น้ี หำกเป็นกำรทำงำนลว่ งเวลำระหว่ำงเวลำ 22:00
น. ถงึ 08:00 น. ของเชำ้ วนั ถดั ไป และในช่วงวนั หยุด ควรไดร้ บั ค่ำจำ้ ง 1.5 เท่ำของ
อตั รำคำ่ จำ้ งปกติ

▪ อำยขุ นั้ ต่ำสำหรบั กำรจำ้ งงำนคอื 18 ปี
▪ อัตรำค่ำจ้ำงรำยวันขนั้ ต่ำแห่งชำติ (National Minimum Daily Wage Rate) ของ

ภูฏำนอยู่ท่ี 125 Nu (1.5 ดอลลำร์สหรัฐ) ต่อวนั ซ่ึงเป็นอัตรำตัง้ แต่ปี 2557 โดย
กระทรวงแรงงำนและทรพั ยำกรมนุษย์ อย่รู ะหว่ำงกำรดำเนินกำรตำมแผนกำรเพม่ิ
อตั รำคำ่ จำ้ งขนั้ ต่ำตำมทร่ี ฐั บำลชดุ ปัจจบุ นั ใหค้ ำมนั่ ไว1้ 1
▪ สญั ญำสำมำรถเป็นไดท้ งั้ แบบกำหนดระยะเวลำหรอื แบบปลำยเปิด กำรเลกิ จำ้ งอำจ
เกดิ ขน้ึ ไดโ้ ดยทน่ี ำยจำ้ งหรอื ลูกจำ้ งไม่สำมำรถปฏบิ ตั ติ ำมขอ้ กำหนดของสญั ญำได้
ระยะเวลำแจง้ ขนั้ ต่ำกรณีเลกิ จำ้ งคอื 30 วนั

นอกเหนือจำกค่ำจ้ำงทร่ี ะบุไวข้ ำ้ งต้นแลว้ สทิ ธปิ ระโยชน์เพมิ่ เตมิ ต่อไปน้ีเป็นขอ้ กำหนด
ของพระรำชบญั ญตั แิ รงงำนและกำรจำ้ งงำน ไดแ้ ก่ กำรลำพกั ผอ่ นประจำปี 18 วนั กำรลำกจิ 5 วนั
ลำป่ วย 5 วนั ลำคลอด (Maternity leave) 8 สัปดำห์ และลำคลอดบุตรสำหรับพ่อ (Paternity
leave) 5 วนั

กฎหมำยแรงงำนของภูฏำนยงั ห้ำมกำรบงั คบั ใช้แรงงำน และกำรเลือกปฏบิ ตั แิ ละกำร
คุกคำมทำงเพศ แมว้ ่ำกำรใชแ้ รงงำนเดก็ จะไม่ถกู หำ้ มอย่ำงชดั เจน แตก่ ำรปฏบิ ตั บิ ำงประกำรจะถูก
ห้ำมเป็นกำรเฉพำะ เช่น กำรค้ำมนุษย์เดก็ กำรค้ำประเวณีเดก็ กำรใชแ้ รงงำนหนัก กำรทำงำน
กลำงคนื และสภำพกำรทำงำนทอ่ี นั ตรำยและไมด่ ตี ่อสุขภำพ

นอกจำกน้ี กฎหมำยแรงงำนของภูฏำนยังอนุญำตให้มีกำรจัดตัง้ สมำคมคนงำน
(Workers' Associations) โดยกลุ่มคนงำนตงั้ แต่ 12 คนขน้ึ ไปภำยใต้สญั ญำจำ้ งงำนตำมกฎหมำย
สมำคมแรงงำนเหล่ำน้ีได้รบั อนุญำตให้เขำ้ ร่วมในกำรเจรจำต่อรองร่วมกนั และมีลูกจ้ำงท่ไี ม่ใช่
ผู้บรหิ ำรเป็นตวั แทน ในกรณีท่ีมขี ้อพิพำทท่ีไม่สำมำรถแก้ไขได้ หวั หน้ำฝ่ ำยบริหำรแรงงำนมี
อำนำจท่จี ะแทรกแซงในฐำนะผู้ประนีประนอม มฉิ ะนัน้ อำจบรรลุขอ้ ตกลงได้โดยหนั ไปพ่งึ ศำล
ยตุ ธิ รรม

11 https://businessbhutan.bt/govt-working-to-increase-the-national-minimum-daily-wage-rate/

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333

www.bolliger-company.com

5-42 Private & Confidential

➢ การจ้างแรงงานต่างชาติ

ในดำ้ นกำรจ้ำงแรงงำนต่ำงชำติ กฎหมำยของภูฏำนหำ้ มกำรจ้ำงงำนชำวต่ำงชำตโิ ดย
ไม่ได้รบั อนุญำตจำกหวั หน้ำฝ่ ำยบรหิ ำรแรงงำน (Chief Labour Administrator) ทงั้ น้ีกระทรวง
แรงงำนและทรพั ยำกรมนุษยม์ อี ำนำจในกำรกำหนดจำนวนสงู สุดของชำวต่ำงชำตทิ อ่ี ำจทำงำนใน
ภฏู ำน และอำจจำกดั จำนวนชำวต่ำงชำตทิ ท่ี ำงำนในสำขำหรอื อตุ สำหกรรมใดสำขำหน่งึ โดยเฉพำะ
ในขณะท่กี ระทรวงกจิ กำรภำยในและวฒั นธรรม กรมตรวจคนเข้ำเมอื ง (The Ministry of Home
and Cultural Affairs, Department of Immigration) ดแู ลและประสำนงำนแรงงำนต่ำงชำตทิ งั้ หมด
ในภูฏำน

ขนั้ ตอนโดยรวมในกำรจดั หำแรงงำนต่ำงชำตเิ ป็นไปตำมพระรำชบญั ญตั คิ นเขำ้ เมือง
พ.ศ. 2550 (Immigration Act, 2007) และพระรำชบญั ญตั แิ รงงำนและกำรจำ้ งงำน พ.ศ. 2550 โดย
นักลงทุนสำมำรถสมคั รขออนุมตั แิ รงงำนต่ำงชำตกิ บั กรมแรงงำน (Department of Labour) ทำง
ออนไลน์ได้ท่ี www.molhr.gov.bt/dol หรอื LabourNet ใบสมคั รควรจะได้รับกำรอนุมตั ิภำยใน
ประมำณหน่งึ สปั ดำห์

เมอ่ื ไดร้ บั ใบรบั รองกำรลงทะเบยี นกำรลงทุน (FDI Registration Certificate: FDIRC) นกั
ลงทุนจะได้รบั ใบอนุญำตทำงำนอย่ำงน้อย 5 ใบสำหรบั พนักงำนมอื อำชพี ฝ่ำยจดั กำร และฝ่ ำย
เทคนิคทอ่ี ย่นู อกประเทศ ในระหว่ำงขนั้ ตอนกำรก่อตงั้ ธุรกจิ ใบอนุญำตจะถูกจดั สรรใหก้ บั องค์กร
ธุรกจิ และต่ออำยุทุกปี รวมถงึ มกี ำรออกวีซ่ำเขำ้ ออกหลำยครงั้ (Multiple-entry visa) ให้กบั นัก
ลงทนุ คณะกรรมกำรบรษิ ทั พนกั งำนทท่ี ำงำนในตำ่ งประเทศ และสมำชกิ ครอบครวั ทใ่ี กลช้ ดิ ดว้ ย

นอกจำกน้ี กรมแรงงำนยงั สำมำรถอนุมตั ิแรงงำนต่ำงชำติเพ่ิมเติมได้ หำกธุรกิจไม่
สำมำรถตอบสนองควำมต้องกำรของตลำดแรงงำนไดโ้ ดยกำรสรรหำผู้เช่ยี วชำญชำวภูฏำน ซ่งึ
มักจะแสดงให้เห็นโดยกำรโฆษณำสองครงั้ สำหรบั ตำแหน่งงำนหน่ึงๆ และไม่พบผู้สมัครท่ี
เหมำะสมในพน้ื ท่ี กรมแรงงำนจะอนุมตั ใิ บอนุญำตระยะสนั้ เพม่ิ เตมิ สำหรบั ผปู้ ระกอบวชิ ำชพี ช่ำง
เทคนคิ และทป่ี รกึ ษำ

ในระหว่ำงขนั้ ตอนกำรจดั ตงั้ โครงกำรลงทุน นักลงทุนสำมำรถจดั หำแรงงำนต่ำงชำติไร้
ทกั ษะและก่งึ ทกั ษะได้ในจำนวนไม่จำกดั อย่ำงไรกด็ ี ในช่วงกำรดำเนินธุรกิจ จำนวนแรงงำนไร้
ทกั ษะและกง่ึ ทกั ษะจะถูกควบคุมอย่ำงใกลช้ ดิ โดยกรมแรงงำน ทงั้ น้ี นกั ลงทุนจำเป็นตอ้ งฝึกอบรม
และว่ำจำ้ งแรงงำนและผปู้ ระกอบวชิ ำชพี ชำวภูฏำนอย่ำงตอ่ เน่ืองหลงั จำกกอ่ ตงั้ กจิ กำรแลว้ เพอ่ื ให้

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 5-43

ไดอ้ ตั รำส่วนใบอนุญำตกำรจ้ำงงำนนอกประเทศหน่ึงใบต่อคนงำนชำวภูฏำนหำ้ คน ภำยในปีท่หี ้ำ
ของกำรดำเนินกจิ กำร อย่ำงไรก็ตำม อำจมขี อ้ ยกเวน้ สำหรบั บำงสำขำ เช่น กำรวจิ ยั และพฒั นำ
สุขภำพ หรอื กำรศกึ ษำ

5.3.6 นโยบายด้านสิ่งแวดลอ้ ม

กฎหมำยและขอ้ บงั คบั ด้ำนสงิ่ แวดล้อมในภูฏำนมตี ้นกำเนิดมำจำกประเพณีกำรเคำรพ
ธรรมชำตทิ ห่ี ยงั่ รำกลกึ ในวฒั นธรรมภูฏำน กำรอนุรกั ษส์ งิ่ แวดลอ้ มเป็นหน่ึงในเสำหลกั ของแนวคดิ
ควำมสุขมวลรวมประชำชำติ (GNH) ด้วยเหตุน้ี คณะกรรมกำรสง่ิ แวดล้อมแห่งชำติ (National
Environment Commission: NEC) ก่อตงั้ ขน้ึ ในปี 2535 หน่วยงำนอสิ ระระดบั สูงของรฐั บำลภูฏำน
และได้รบั คำสงั่ ให้ดูแลประเด็นทงั้ หมดทเ่ี ก่ยี วขอ้ งกบั สง่ิ แวดล้อมในภูฏำนเพ่อื ให้มนั่ ใจว่ำภูฏำน
ดำเนินตำมเสน้ ทำงกำรพฒั นำทย่ี งั่ ยนื และโครงกำรทงั้ หมด (ภำครฐั หรอื เอกชน) คำนงึ ถงึ ประเดน็
ดำ้ นสง่ิ แวดลอ้ ม

พระรำชบัญญัติคุ้มครองสิ่งแวดล้อมแห่งชำติ พ.ศ. 2550 (National Environment
Protection Act 2007) ของภูฏำนกำหนดให้คณะกรรมกำรส่ิงแวดล้อมแห่งชำติ มีประธำนเป็น
นำยกรัฐมนตรีหรือรัฐมนตรีของกระทรวงท่ีเก่ียวข้องซ่ึงนำยกรัฐมนตรีเสนอช่ือ สมำชิก
คณะกรรมกำรประกอบด้วยสมำชกิ 4-5 ของเจ้ำหน้ำท่ีระดบั สูงซ่ึงเป็นตวั แทนของกระทรวงท่ี
เก่ยี วขอ้ งซ่งึ ไดร้ บั กำรเสนอชอ่ื โดยประธำน ตวั แทนจำกภำคประชำสงั คม 3 คน และหวั หน้ำสำนกั
เลขำธิกำร NEC (NEC Secretariat) เป็ นเลขำธิกำรของสมำชิก หน้ำท่ีของคณะกรรมกำร
สง่ิ แวดลอ้ มแห่งชำติ มตี วั อยำ่ งดงั ต่อไปน้ี

▪ พฒั นำ ทบทวน และปรบั ปรุงนโยบำย แผนงำน และโครงกำรด้ำนสิ่งแวดล้อม
กำหนด ทบทวน และแกไ้ ขกฎหมำย/พระรำชบญั ญตั ทิ เ่ี กย่ี วขอ้ งกบั สงิ่ แวดลอ้ ม และ
ตดิ ตำมกำรบงั คบั ใช้

▪ นำประเดน็ ดำ้ นสงิ่ แวดลอ้ มไปสนู่ โยบำย แผน และโครงกำรพฒั นำของประเทศ
▪ ส่งเสริมควำมตระหนักด้ำนสง่ิ แวดล้อมในทุกระดบั ของสงั คมภูฏำน รวมถึงกำร

เผยแพร่นโยบำยด้ำนสง่ิ แวดล้อม กลยุทธ์ พระรำชบญั ญัติ กฎระเบียบ ขอ้ บงั คบั
และมำตรฐำนผำ่ นสอ่ื สงิ่ พมิ พ์ ภำพและเสยี ง และวธิ กี ำรอ่นื ๆ ทเ่ี หมำะสม
▪ รบั รอง ทบทวน และปรบั ปรงุ มำตรฐำนสงิ่ แวดลอ้ มของประเทศ
▪ ตรวจสอบคุณภำพอำกำศและน้ำในสภำพแวดลอ้ มและกำรเปลย่ี นแปลงกำรใช้ทด่ี นิ
และแจง้ ใหท้ กุ สว่ นของสงั คมทรำบ

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333

www.bolliger-company.com

5-44 Private & Confidential

▪ ส่งเสริมและรับรองระบบกำรรวบรวมและแบ่งปันข้อมูลด้ำนส่ิงแวดล้อมท่ีมี
ประสทิ ธภิ ำพ

ตวั อย่ำงของกฎหมำยและข้อบงั คบั ท่เี ก่ยี วข้องกบั สง่ิ แวดล้อม ได้แก่ พระรำชบญั ญัติ
คุ้มครองสงิ่ แวดล้อมแห่งชำติ (National Environment Protection Act: NEPA) พระรำชบญั ญัติ
กำรประเมินสิ่งแวดล้อม (Environmental Assessment Act) พระรำชบัญญัติกำรป้องกันและ
จัดกำรของเสีย (Waste Prevention and Management Act) พระรำชบัญญัติน้ำ (Water Act)
กฎระเบียบสำหรับกำรกวำดล้ำงส่ิงแวดล้อมของโครงกำร (Regulation for the Environment
Clearance of Projects) กำรป้องกันและจดั กำรของเสยี (Waste Prevention and Management
Regulation) นโยบำยอนุรักษ์และอนุรักษ์พลังงำนแห่งชำติ (National Energy Efficiency and
Conservation Policy 2019) นโยบำยกำรพฒั นำไฟฟ้ำพลังน้ำอย่ำงยงั่ ยืนของภูฏำน (Bhutan
Sustainable Hydropower Development Policy 2021) ทัง้ น้ี จะขออธิบำยรำยละเอียดของ
กฎหมำยสำคญั บำงฉบบั ดงั น้ี

➢ พระราชบญั ญตั ิค้มุ ครองสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ

พระรำชบญั ญตั คิ ุ้มครองสง่ิ แวดล้อมแห่งชำติ (NEPA) ได้รบั กำรประกำศใชใ้ นปี 2550
เพ่อื จดั ให้มีระบบท่ีมีประสทิ ธิภำพในกำรอนุรกั ษ์และปกป้องส่ิงแวดล้อม และเพ่อื ควบคุมและ
ส่งเสริมกำรพฒั นำท่ียงั่ ยนื โดยอิสระในลกั ษณะท่ีเท่ำเทียมกนั ผ่ำนคณะกรรมกำรสงิ่ แวดล้อม
แหง่ ชำติ และหน่วยงำนภำคสว่ นอ่นื ๆ

พระรำชบญั ญตั นิ ้ีแสดงหลกั กำรพน้ื ฐำนดำ้ นสงิ่ แวดลอ้ ม เช่น สทิ ธแิ ละหน้ำทข่ี นั้ พ้นื ฐำน
ต่อสิ่งแวดล้อมท่ีดี หลักกำรป้ องกันไว้ก่อน และอ่ืนๆ เพ่ือรับรองคุณภำพสิ่งแวดล้อม
พระรำชบญั ญตั ไิ ดก้ ำหนดมำตรกำรป้องกนั ไวก้ ่อน เชน่

▪ วำงมำตรฐำนและขนั้ ตอนสำหรบั กำรตดิ ฉลำกและแนวปฏิบตั ิด้ำนสงิ่ แวดล้อมท่ดี ี
ท่ีสุดเก่ียวกับอุตสำหกรรม กำรดำเนินงำนหรือกระบวนกำรหรือประเภทของ
อุตสำหกรรม กำรดำเนินงำนหรอื กระบวนกำร

▪ วำงขนั้ ตอนและมำตรกำรป้องกนั ในกำรจดั กำรกบั สำรอนั ตรำย
▪ กำรตรวจสอบสถำนท่ี โรงงำน อุปกรณ์ เคร่อื งจกั ร กำรผลติ หรอื กระบวนกำร วสั ดุ

หรอื สำรอน่ื ๆ

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 5-45

นอกจำกน้ียงั กำหนดมำตรฐำนดำ้ นสง่ิ แวดลอ้ ม ซง่ึ ควบคุมผลติ ภณั ฑแ์ ละกระบวนกำรท่ี
อำจส่งผลกระทบต่อสงิ่ แวดลอ้ ม กฎหมำยฉบบั น้ีอนุญำตให้มกี ำรตดิ ฉลำกเชงิ นิเวศหรอื แผนกำร
ตรวจสอบเชิงนิเวศโดยสมคั รใจและข้อบงั คบั สำหรบั แนวทำงปฏิบัติด้ำนส่ิงแวดล้อมท่ีดีท่ีสุด
มำตรฐำนสำหรบั กำรตรวจสอบและกำรตดิ ฉลำกดำ้ นสง่ิ แวดลอ้ ม

➢ พระราชบญั ญตั ิการประเมินสิ่งแวดล้อม

พระรำชบญั ญตั กิ ำรประเมนิ สงิ่ แวดลอ้ ม มผี ลบงั คบั ใชใ้ นปี 2543 เพอ่ื กำหนดระบบกำร
ประเมนิ ผลกระทบทอ่ี ำจเกดิ ขน้ึ จำกนโยบำย แผนงำน และโครงกำรตอ่ สงิ่ แวดลอ้ ม

พระรำชบัญญัติน้ีกำหนดให้มีกำรออกใบอนุญำตด้ำนสิ่งแวดล้อม (Environmental
Clearance) เป็นขอ้ กำหนดเบ้อื งต้นของกจิ กรรมกำรพฒั นำใดๆ พระรำชบญั ญตั นิ ้ีมรี ำยละเอยี ด
ขนั้ ตอนกำรอนุมัติกิจกรรมกำรพัฒนำ พระรำชบัญญัติอนุญำตให้หน่วยงำนท่ีมีอำนำจแนบ
ขอ้ กำหนดดำ้ นสง่ิ แวดลอ้ มเขำ้ กบั ควำมยนิ ยอมในกำรพฒั นำ ซง่ึ อำจประกอบดว้ ยหลกั ปฏบิ ตั ทิ ่ดี ี
ทส่ี ดุ ทบ่ี งั คบั ใช้

➢ พระราชบญั ญตั ิการป้องกนั และจดั การของเสีย

กฎหมำยป้องกนั และจดั กำรของเสียถูกนำมำใช้ในปี 2552 โดยมีแนวคิดต่ำงๆ เช่น
ควำมเสมอภำคระหว่ำงรุ่น (Intergenerational Equity) กลยุทธ์ทำงสำยกลำง หลกั กำรป้องกนั ไว้
ก่อน หลกั กำร 3Rs หลกั กำรผกู้ ่อมลพษิ เป็นผจู้ ำ่ ย (Polluter Pays) และอ่นื ๆ

ตัวอย่ำงเช่น มำตรำ 7 ของกฎหมำยระบุว่ำ เพ่ือมุ่งสู่กำรพัฒนำเศรษฐกิจท่ียัง่ ยืน
ทรพั ยำกรธรรมชำตจิ ะต้องไม่เส่อื มโทรม และสอดคลอ้ งกบั ยุทธศำสตร์ทำงสำยกลำง กำรพฒั นำ
เศรษฐกจิ และกำรอนุรกั ษ์สงิ่ แวดลอ้ มจะตอ้ งไดร้ บั ควำมสำคญั เทำ่ เทยี มกนั ในขณะเดยี วกนั มำตรำ
11 ของกฎหมำยว่ำด้วยหลกั 3R และลำดบั ชนั้ กำรลดของเสยี กำหนดให้ทุกคน: 1) หลกี เล่ยี ง
กำจดั หรอื ทดแทนกำรใช้ผลติ ภณั ฑห์ รอื บรรจุภณั ฑ์ท่ไี ม่จำเป็นซ่งึ ก่อใหเ้ กดิ ของเสยี 2) ลดกำร
สรำ้ งของเสยี จำกกำรผลติ และ กำรใชผ้ ลติ ภณั ฑ์ และ 3) กำรใชผ้ ลติ ภณั ฑแ์ ละวสั ดุบรรจภุ ณั ฑซ์ ำ้

ในทำนองเดยี วกนั บทท่ี 3 ของกฎหมำยว่ำด้วยขอ้ กำหนดกำรจัดกำรสำหรบั ของเสยี
ประเภทต่ำงๆ กำหนดใหห้ น่วยงำนดำเนินกำรเพ่อื ป้องกนั กำรจดั หำสนิ คำ้ ท่จี ะกลำยเป็นของเสยี
ประเภทอนั ตรำยเม่อื เวลำผ่ำนไป โดยกล่ำวถงึ กำรหำ้ มนำเข้ำของเสยี อนั ตรำย และสร้ำงควำม

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

5-46 Private & Confidential

มนั่ ใจว่ำมีกำรลดขนำด จดั เก็บ และกำจดั ขยะทำงกำรแพทย์และขยะอิเล็กทรอนิกส์ ดังนั้น
พระรำชบญั ญตั นิ ้ีจงึ สนับสนุนนิสยั ท่เี ป็นมติ รต่อสงิ่ แวดล้อมและยงั่ ยนื อย่ำงมำกในกำรจดั ซ้อื และ
กำรบรโิ ภคสนิ คำ้ ของหน่วยงำนของรฐั และประชำชน

ภูฏำนถือเป็นประเทศท่ีมกี ฎหมำยอนุรกั ษ์สงิ่ แวดล้อมท่ีเข้มงวดท่ีสุดแห่งหน่ึง ตำม
รฐั ธรรมนูญปี 2551 พน้ื ทอ่ี ย่ำงน้อยรอ้ ยละ 60 ของประเทศต้องถูกปกคลุมด้วยป่ำตลอดไป และ
กำรฆำ่ หรอื ดกั จบั สตั วป์ ่ำถอื เป็นสง่ิ ผดิ กฎหมำยอย่ำงเครง่ ครดั

5.3.7 ความร่วมมอื ทางเศรษฐกิจ

ภฏู ำนเป็นสมำชกิ ขององคก์ รระดบั ภูมภิ ำคและขอ้ ตกลงทำงกำรคำ้ ดงั ตอ่ ไปน้ี

▪ เขตกำรคำ้ เสรเี อเชยี ใต้ (South Asian Free Trade Area)
▪ กรอบควำมรเิ รม่ิ แห่งอ่ำวเบงกอลสำหรบั ควำมร่วมมอื หลำกหลำยสำขำทำงวชิ ำกำร

และเศรษฐกจิ (Bay of Bengal Initiative Multi-Sectoral Technical and Economic
Cooperation: BIMSTEC)
▪ ควำมสมั พนั ธท์ ำงกำรคำ้ ทวภิ ำคี กบั อนิ เดยี (India Bhutan Free Trade Agreement)
และบงั กลำเทศ (Preferential Trade Agreement between Bhutan and Bangladesh)

นอกจำกน้ีภูฏำนยงั มคี วำมสมั พนั ธ์ทำงเศรษฐกจิ และกำรค้ำ กบั ประเทศ/กลุ่มประเทศ
ต่ำงๆ ดงั น้ี

▪ สหภาพยุโรป - ภำยใต้โครงกำร Everything But Arms Initiative (EBA) ของ
สหภำพยุโรป ประเทศพัฒนำน้อยท่ีสุด (Least Developed Country: LDCs) จะ
ได้รบั สทิ ธิในกำรเข้ำถึงตลำดสหภำพยุโรปโดยปลอดภำษีสำหรบั สินค้ำทงั้ หมด
ยกเวน้ อำวุธและเคร่อื งกระสุน

▪ สหรฐั อเมริกา - ประเทศกำลงั พฒั นำได้รบั ประโยชน์จำกสทิ ธพิ เิ ศษในกำรเข้ำถงึ
สนิ ค้ำปลอดภำษีของสหรฐั อเมรกิ ำมำกถึง 5,000 รำยกำรภำยใต้ระบบสทิ ธิพเิ ศษ
ทวั่ ไป (Generalized system of preferences: GSP) ซง่ึ ใหม้ สี ทิ ธสิ์ นิ คำ้ เช่น สำรเคมี
หลำยชนิด แร่ธำตุ และหนิ ก่อสร้ำง เคร่อื งประดบั พรมหลำยประเภท และสนิ ค้ำ
เกษตรและประมงบำงชนิด สนิ คำ้ ทไ่ี ม่ได้รบั สทิ ธิ์ ไดแ้ ก่ สงิ่ ทอและเคร่อื งนุ่งห่มส่วน
ใหญ่ นำฬกิ ำ และผลติ ภณั ฑร์ องเทำ้ กระเป๋ ำถอื และกระเป๋ ำเดนิ ทำงสว่ นใหญ่

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 5-47

▪ ญ่ีป่ นุ - กำรปรกึ ษำหำรอื ประจำปีระหว่ำงภูฏำนและญ่ปี ุ่นก่อตงั้ ขน้ึ ในปี 2549 และ

ตงั้ แต่นัน้ มำก็ไดท้ ำหน้ำทเ่ี ป็นเวทสี ำหรบั รฐั บำลทงั้ สองประเทศในกำรทบทวนและ
แลกเปลย่ี นควำมคดิ เหน็ เก่ยี วกบั ควำมร่วมมอื ทำงเศรษฐกจิ ระหว่ำงทงั้ สองประเทศ
กำรประชุมยงั เปิดโอกำสให้ทงั้ สองฝ่ ำยได้หำรอื เก่ียวกบั ประเดน็ อ่ืนๆ ท่นี ่ำสนใจ
ร่วมกนั ทงั้ น้ี กำรประชุมครงั้ ล่ำสุด ครงั้ ท่ี 17 ระหว่ำงภูฏำนและญ่ปี ุ่นเก่ยี วกบั ควำม
ร่วมมอื ทำงเศรษฐกิจจดั ข้นึ เม่อื วนั ท่ี 27 กรกฎำคม พ.ศ. 2565 ท่เี มอื งทิมพู โดย
รฐั บำลญ่ีปุ่นมุ่งให้กำรสนับสนุนอย่ำงต่อเน่ือง นอกเหนือจำกท่ีภูฏำนกำลงั จะก้ำว
ออกจำกกลุม่ ประเทศพฒั นำน้อยทส่ี ุดในเดอื นธนั วำคมปี 256612

12 https://www.mfa.gov.bt/17th-bhutan-japan-annual-consultations-on-economic-cooperation/

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

5-48 Private & Confidential

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 6-1

บทที่ 6
ความเช่ือมโยงทางเศรษฐกิจของภฏู าน

สำหรบั เน้ือหำในบทน้ี คณะผู้วจิ ยั ได้ทำกำรรวบรวมข้อมูลเชิงลึก และวเิ ครำะห์ควำม
เช่อื มโยงทำงเศรษฐกิจของภูฏำน โดยเน้ือหำแบ่งออกเป็น 3 ส่วน ได้แก่ (6.1) ควำมเช่อื มโยง
ระหว่ำงนโยบำยและยุทธศำสตรใ์ นกำรพฒั นำเศรษฐกจิ ภูฏำน (6.2) ควำมเช่อื มโยงในมติ ติ ่ำงๆ
ของไทยกบั ภฏู ำน และ (6.3) ควำมเชอ่ื มโยงในมติ ติ ำ่ งๆ ของภูฏำนกบั ประเทศอน่ื ๆ ในโลก

6.1 ความเชื่อมโยงระหวา่ งนโยบายและยทุ ธศาสตรใ์ นการพฒั นาเศรษฐกิจ
ภฏู าน

ภูฏำนดำเนินนโยบำยโดยใช้หลัก "ควำมสุขมวลรวมประชำชำติ" (Gross National
Happiness - GNH) แทนกำรวดั กำรพฒั นำจำกอตั รำกำรเจรญิ เตบิ โตทำงเศรษฐกจิ มเี ป้ำหมำยใน
กำรดำเนินนโยบำยต่ำงประเทศ เพ่อื รกั ษำบูรณภำพแห่งดินแดนของประเทศและส่งเสริมกำร
พฒั นำประเทศ ภูฏำนได้ดำเนินควำมสัมพนั ธ์กบั ประเทศต่ำงๆโดยยดึ หลกั นโยบำย Utilitarian
Engagement โดยเลอื กทจ่ี ะมคี วำมสมั พนั ธก์ บั เพยี งบำงประเทศทภ่ี ูฏำนเหน็ ว่ำมคี วำมสำคญั และ
ใหป้ ระโยชน์สงู สดุ แกช่ ำวภูฏำน ทงั้ น้ี จะเหน็ ไดจ้ ำกกำรตงั้ สถำนทตู ประจำในประเทศเหลำ่ น้ี ไดแ้ ก่
อนิ เดยี บงั กลำเทศ คเู วต เบลเยย่ี ม และไทย

ในปี 2560-2561 World Economic Forum ได้จดั อนั ดบั ขดี ควำมสำมำรถในกำรแข่งขนั
(Global Competitiveness Index: GCI) ของภูฏำนอยู่ในอันดบั ท่ี 82 จำก 137 ประเทศ โดยได้
4.1 จำก 7 คะแนน ซ่ึงค่ำGCI มแี นวโน้มดขี ้นึ เม่อื เปรยี บเทยี บกบั ปี 2559-2560 ได้ลำดบั ท่ี 97
จำก 138 ประเทศ และปี 2558-2559 ไดล้ ำดบั ท่ี 105 จำก 140 ประเทศ อย่ำงไรกด็ ี GCI ในด้ำน
โครงสรำ้ งพน้ื ฐำน (Infrastructure) อย่ใู นอนั ดบั ท่ี 89 โดยได้ 3.6 จำก 7 คะแนน รวมทงั้ ปัจจยั ด้ำน
กำรมโี ครงสรำ้ งพ้นื ฐำนท่ไี ม่เพยี งพอ (เป็นปัญหำลำดบั ทส่ี ำมในกำรประกอบธุรกจิ ในภูฏำน โดย
ปัญหำลำดบั ทห่ี น่ึงและสองคอื กำรเขำ้ ถงึ ระบบกำรเงนิ และควำมเขม้ งวดของกฎหมำยแรงงำน
ตำมลำดบั ) ซง่ึ สะทอ้ นใหเ้ หน็ ว่ำโครงสรำ้ งพน้ื ฐำนของภูฏำนยงั ตอ้ งไดร้ บั กำรพฒั นำอกี มำก

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

6-2 Private & Confidential

ตำมเกณฑข์ องธนำคำรโลกภฏู ำนเป็นประเทศรำยไดป้ ำนกลำงระดบั ล่ำง (Lower Middle
Income) โดยในปี 2563 ภฏู ำนมรี ะดบั รำยไดเ้ ฉลย่ี ต่อหวั อยทู่ ่ี 3,000.78 ดอลลำรส์ หรฐั ฯ/คน/ปี

รำยงำน Asian Development Outlook (ADO) 2019 ของธนำคำรพฒั นำเอเชียระบุว่ำ
อตั รำกำรเตบิ โตทำงเศรษฐกจิ จะเพม่ิ ขน้ึ เล็กน้อยในปี 2562 อยู่ทร่ี ้อยละ 5.7 พรอ้ มทงั้ กำรกลบั สู่
สภำวะปกตจิ ำกผลกำรเลอื กตงั้ ทวั่ ไป และหำกไม่มคี วำมล่ำชำ้ ในกำรทดสอบกำรใชง้ ำนระบบของ
เข่ือนผลิตไฟฟ้ำพลังงำนน้ำ Mangdechhu (Mangdechhu Hydropower Plant) ซ่ึงจะสำมำรถ
ดำเนินกำรผลติ อย่ำงเตม็ กำลงั ไดภ้ ำยในปี 2563 จะสำมำรถช่วยใหเ้ ศรษฐกจิ ของภูฏำนเตบิ โตได้
ถงึ ร้อยละ 6 ในปี 2563 อีกทงั้ ภำยหลงั กำรเลือกตงั้ ในสภำและกำรจดั ตงั้ รฐั บำลใหม่ของภูฏำน
ในชว่ งเดอื นพฤศจกิ ำยน 2561 สง่ ผลใหก้ ำรใชจ้ ำ่ ยของภำคเอกชนเพมิ่ สงู ขน้ึ อยำ่ งไรกต็ ำม กำรใช้
จำ่ ยภำครฐั จะมกี ำรขยำยตวั เพม่ิ ขน้ึ อย่ำงเหน็ ไดช้ ดั ในช่วงปี 2563

ภูฏำนดำเนินนโยบำยเปิดประเทศหรอื นโยบำยมองออกไปขำ้ งนอก (outward-looking
policy) ภูฏำนเรม่ิ ดำเนินกำรแปรรปู รฐั วสิ ำหกจิ สง่ เสรมิ กำรลงทุนจำกต่ำงประเทศ เพอ่ื กำรพฒั นำ
เศรษฐกจิ แบบยงั่ ยนื ภูฏำนมที ศิ ทำงในกำรพฒั นำประเทศอย่ำงค่อยเป็นค่อยไป โดยไม่ทำลำย
สภำพแวดล้อมและวฒั นธรรมของประเทศในทำงปฏบิ ตั จิ งึ ไม่ต้องกำรกำรลงทุนจำกต่ำงประเทศ
มำกจนเกนิ ไป

บทบำทของรฐั บำลต่อระบบเศรษฐกจิ ลดน้อยลงโดยเฉพำะอย่ำงยงิ่ ในปัจจุบนั รฐั บำล
ดำเนินนโยบำยกำรพัฒนำเศรษฐกิจแบบตะวันตกทำให้รัฐเป็ นเพียงผู้ควบคุมกิจกรร มท ำง
เศรษฐกจิ ส่วนเอกชนเป็นผขู้ บั เคล่ือนเศรษฐกจิ ของประเทศ อย่ำงไรกต็ ำม รฐั บำลยงั คงมบี ทบำท
ในกำรควบคุมอุตสำหกรรมหลกั ของประเทศ ตลอดจนเป็นผลู้ งทุนหรอื ผรู้ ่วมทุนกบั เอกชนในกำร
ลงทุนในโครงกำรโครงสรำ้ งพน้ื ฐำนขนำดใหญ่ของประเทศ โดยเฉพำะโครงกำรไฟฟ้ำพลงั งำนน้ำ
(Hydropower Plant) และกำรก่อสรำ้ งถนน มกี ำรเปิดบรษิ ทั เอกชนท่มี กี ระทรวงกำรคลงั เป็นผูถ้ อื
หุน้ เพ่อื รองรบั กำรลงทุนร่วมกบั เอกชนและกำรลงทุนโดยตรงจำกต่ำงประเทศ รฐั บำลมรี ำยไดจ้ ำก
กำรเก็บภำษีท่ตี ่ำมำกเม่อื เทยี บกบั ประเทศอ่นื ๆ รำยไดจ้ ำกกำรเก็บภำษคี ดิ เป็นรอ้ ยละ 0.3 ของ
รำยไดท้ งั้ หมด ขณะท่รี ำยไดจ้ ำกภำษีธุรกจิ คดิ เป็นร้อยละ 3 โดยรำยไดส้ ่วนใหญ่มำจำกกำรขำย
ไฟฟ้ำพลงั งำนน้ำใหป้ ระเทศเพอ่ื นบำ้ น

ปัจจุบนั ภูฏำนกำลงั ดำเนินกำรพฒั นำประเทศภำยใต้แผนพฒั นำห้ำปี ฉบบั ท่ี 12 (12th
Five Year Plan 2018 – 2022) ซง่ึ มเี ป้ำหมำยในกำรพฒั นำภูฏำนไปสู่ 1. สงั คมแหง่ ควำมยตุ ธิ รรม

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 6-3

2. สงั คมแห่งควำมสมคั รสมำนสำมคั คี 3. สงั คมทม่ี คี วำมยงั่ ยนื และ 4. กำรใหค้ วำมสำคญั กบั กำร
กระจำยอำนำจ

➢ หนี้สาธารณะ

ช่วงปลำยปีพ.ศ. 2559 กระทรวงกำรคลงั ของภูฏำนไดอ้ อกนโยบำยหน้ีสำธำรณะ 2559
(Public Debt Policy 2016) ซ่ึงได้แยกประเภทของหน้ีต่ำงประเทศ (External debt) ออกเป็น 2
ประเภท คือ หน้ีท่ีไม่ใช่โรงไฟฟ้ำพลังน้ำ (Non-hydropower debt) และหน้ีโรงไฟฟ้ำพลังน้ำ
(Hydropower debt) ทร่ี ฐั บำลภูฏำนไดใ้ หค้ วำมสำคญั โดยกำหนดระดบั ปกติ (Thresholds) ของหน้ี
โรงไฟฟ้ำพลงั น้ำคำนวณจำกภำระกำรชำระหน้ีโรงไฟฟ้ำพลงั น้ำำในแต่ละปี ตอ้ งมสี ดั ส่วนไม่เกนิ
รอ้ ยละ 40 ของรำยไดจ้ ำกกำรสง่ ออกพลงั งำนไฟฟ้ำในแตล่ ะปีเน่อื งจำกเป็นโครงกำรทส่ี รำ้ งรำยได้
หลกั ใหแ้ ก่ประเทศ ในขณะทห่ี น้ีทไ่ี ม่ใชโ่ รงไฟฟ้ำพลงั งำนน้ำจะถกู จำกดั ไวท้ ไ่ี ม่เกนิ รอ้ ยละ 35 ของ
GDP

จำกกำรคำดกำรณ์ หน้ีสำธำรณะของภูฏำนจะเพม่ิ ขน้ึ จำกรอ้ ยละ 118.1 ของ GDP ในปี
2562/63 เป็นร้อยละ 126.5 ของ GDP ในปี 2563/64 โดยประเทศอินเดียเป็นเจ้ำหน้ีภำยนอก
ประเทศของภูฏำนรำวๆรอ้ ยละ 72 ของหน้ภี ำยนอกประเทศทงั้ หมด

6.2 ความเช่ือมโยงในมิติต่างๆ ของไทยกบั ภฏู าน

ไทยและภูฎำน สถำปนำควำมสมั พนั ธ์ทำงกำรทูตระหว่ำงกนั เม่อื วนั ท่ี 14 พฤศกิ ำยน
2532 ควำมสมั พนั ธ์โดยทวั่ ไปมคี วำมใกลช้ ดิ ทงั้ ในระดบั รำชวงศ์ รฐั บำลและประชำชน โดยไทยมี
ฐำนะเป็นประเทศผใู้ หแ้ ละเป็นมติ รประเทศของภูฏำน ผ่ำนควำมช่วยเหลอื ดำ้ นวชิ ำกำร ในขณะท่ี
ภูฏำนใหก้ ำรสนบั สนุนไทยในเวทรี ะหว่ำงประเทศดว้ ยดเี สมอมำ ปัจจบุ นั สถำนเอกอคั รรำชทตู ไทย
ณ กรุงธำกำ (บงั กลำเทศ) ดูแลประเทศภูฏำน ซง่ึ เป็นเขตอำณำโดยมเี อกอคั รรำชทูตไทยประจำ
ภูฏำน (ถนิ่ พำนกั ณ กรุงธำกำ)

นอกจำกน้ี ไทยและภูฏำนยงั มคี วำมสมั พนั ธ์ท่ใี กล้ชดิ และมคี วำมร่วมมอื กนั ในเวทพี หุ
ภำคี เช่น สหประชำชำติ (United Nations: UN) และกรอบควำมรเิ รม่ิ แห่งอ่ำวเบงกอลสำหรบั
ควำมร่วมมอื หลำกหลำยสำขำทำงวชิ ำกำรและเศรษฐกจิ (Bay of Bengal Initiative Multi-Sectoral
Technical and Economic Cooperation: BIMSTEC) เป็นตน้

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

6-4 Private & Confidential

ภูฏำนยงั ต้องกำรกำรพฒั นำในหลำยด้ำน อำทิ โครงสร้ำงพ้ืนฐำน องค์ควำมรู้ด้ำน
กำรเกษตรและแปรรูปอำหำร และกำรพฒั นำดำ้ นกำรท่องเทย่ี ว ซ่งึ จะเป็นโอกำสของภำคเอกชน
ไทยในกำรเรียนรู้และศึกษำตลำดภูฏำนท่ีมีศักยภำพด้ำนกำรลงทุนในโครงสร้ำงพ้ืนฐำน
เทคโนโลยดี ้ำนกำรเกษตรและอำหำรแปรรูป และกำรท่องเท่ยี ว ซ่งึ กำรประชุม JTC ไทย-ภูฏำน
จงึ เป็นกลไกสำคญั ท่จี ะช่วยพฒั นำควำมสมั พนั ธ์และขยำยโอกำสในกำรเพมิ่ มูลค่ำกำรค้ำและกำร
ลงทุนระหว่ำงไทยกบั ภูฏำน รวมทงั้ กำรหำรอื แนวทำงในกำรจดั ทำควำมร่วมมอื ทำงเศรษฐกจิ ของ
ทงั้ สองฝ่ำยต่อไป

ภูฏำนเป็นประเทศท่ีมศี กั ยภำพสำหรบั นักธุรกจิ ไทย โดยเฉพำะกำรลงทุนในสำขำกำร
กอ่ สรำ้ ง กำรพฒั นำโครงสรำ้ งพน้ื ฐำน กำรท่องเทย่ี ว และกำรโรงแรม เน่อื งจำกภูฏำนก็มศี กั ยภำพ
ดำ้ นกำรท่องเทย่ี ว จำกควำมสวยงำมตำมธรรมชำตแิ ละได้รบั กำรอนุรกั ษ์ไว้เป็นอย่ำงดี จงึ เป็นท่ี
สนใจในดำ้ นกำรท่องเทย่ี วเชงิ นิเวศวทิ ยำ (eco-tourism) นอกจำกน้ี ในดำ้ นกำรคำ้ สนิ คำ้ ไทยแหล่ง
นำเขำ้ สำคญั อนั ดบั ต้นๆ ของภูฏำน รองจำกประเทศในภูมภิ ำคเดยี วกนั อย่ำงอนิ เดยี ด้วยเหตุน้ี
ภูฏำนจงึ เป็นตลำดทม่ี ศี กั ยภำพอกี มำก ทงั้ สองประเทศจงึ มคี วำมพยำยำมในกำรหำรอื โอกำสทำง
กำรคำ้ กำรลงทุนร่วมกนั เสมอมำ

เม่อื วนั ท่ี 2 กนั ยำยน 2564 นำยวชิ ำวฒั น์ อศิ รภกั ดี ผชู้ ่วยรฐั มนตรปี ระจำกระทรวงกำร
ต่ำงประเทศ ในฐำนะผแู้ ทนประเทศไทย ไดเ้ ขำ้ ร่วมกำรประชุมโต๊ะกลมระหว่ำงประเทศผใู้ หค้ วำม
ช่วยเหลอื แก่ภูฏำน (Round Table Meeting) ครงั้ ท่ี 15 ซ่งึ จดั ข้นึ ณ กรุงทมิ พู ผ่ำนระบบประชุม
ทำงไกล โดยมีรัฐมนตรีว่ำกำรกระทรวงกำรต่ำงประเทศภูฏำน และรัฐมนตรีว่ ำกำร
กระทรวงกำรคลังภูฏำน ซ่ึงดำรงตำแหน่งรองเลขำธิกำรคณะกรรมกำรควำมสุขมวลรวม
ประชำชำติ (Gross National Happiness (GNH) Commission) รว่ มกนั เป็นประธำนกล่ำวเปิดกำร
ประชุม และมผี แู้ ทนระดบั สงู จำกหน่วยงำนทเ่ี กย่ี วขอ้ งของรฐั บำลภูฏำน ผแู้ ทนรฐั บำลต่ำงประเทศ
เอกอคั รรำชทูตผูแ้ ทนองค์กำรระหว่ำงประเทศ และภำคประชำสงั คม เขำ้ ร่วมกว่ำ 200 คน โดย
เน้นย้ำเจตนำรมณ์ของไทยท่ใี ห้ควำมร่วมมอื เพ่อื กำรพฒั นำแก่ภูฏำนมำอย่ำงต่อเน่ือง โดยให้
ควำมสำคญั กบั แผนกำรพฒั นำประเทศ ระยะ 5 ปี ฉบบั ท่ี 12 (พ.ศ. 2562–2566) และควำมสุขมวล
รวมประชำชำติ (Gross National Happiness: GNH) ของภูฏำน ทม่ี ุ่งเน้นกำรบรรลุเป้ำหมำยกำร
พฒั นำท่ียงั่ ยืน (Sustainable Development Goals: SDGs) ผ่ำนกำรแลกเปล่ียนแนวปฏิบัติท่ีดี
และประสบกำรณ์กำรพัฒนำของสองประเทศ โดยเฉพำะหลักปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียง
(Sufficiency Economy Philosophy: SEP) ของไทย ทเ่ี กอ้ื กูลกนั รวมทงั้ ยนื ยนั ควำมสำเรจ็ ท่เี ป็น
รูปธรรมของ (1.) โครงกำรส่งเสรมิ ด้ำนกำรเกษตรโดยกำรพฒั นำผลิตภณั ฑ์ One Gewog One
Product (OGOP) ซ่ึงอยู่ระหว่ำงดำเนินกำรขยำยผลในระยะท่ี 2 และ (2.) โครงกำรอำสำสมคั ร

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333

www.bolliger-company.com

Private & Confidential 6-5

เพ่อื นไทย (Friends From Thailand: FFT) ท่ีได้ดำเนินงำนมำอย่ำงต่อเน่ือง ซ่ึง FFT ของไทย
ไดร้ บั คดั เลอื กเป็นโครงกำรทเ่ี ป็นแนวปฏบิ ตั ทิ ด่ี ใี นกำรบรรลุ SDGs จำกสำนกั งำนกจิ กำรเศรษฐกจิ
และสงั คมแห่งสหประชำชำติ (United Nations Department of Economic and Social Affairs :
UN DESA) และไทยพร้อมท่จี ะใหค้ วำมร่วมมอื เพ่อื กำรพฒั นำเพ่อื ตอบสนองต่อสถำนกำรณ์กำร
แพร่ระบำดของโควดิ -19 และกำรพฒั นำประเทศภำยหลงั สถำนกำรณ์ฯ คลค่ี ลำย โดยมุ่งเน้นกำร
เสริมสร้ำงควำมมนั่ คงและภูมคิ ุ้มกนั ใน 4 ด้ำนท่ีเป็นจุดแขง็ ของไทย ได้แก่ ควำมมนั่ คง ด้ำน
สำธำรณสุข ควำมมนั่ คงด้ำนอำหำร ควำมมนั่ คงด้ำนอำชีพ และควำมมนั่ คงด้ำนพลงั งำนและ
สง่ิ แวดลอ้ ม ผนวกกบั กำรพฒั นำโดยใช้ SEP และกำรผสมผสำนของกำรพฒั นำเศรษฐกจิ ชวี ภำพ -
เศรษฐกจิ หมุนเวยี น - เศรษฐกจิ สเี ขยี ว (โมเดลเศรษฐกจิ BCG) ผ่ำนกำรพฒั นำทรพั ยำกรมนุษย์
ภำยใตก้ รอบควำมรว่ มมอื ทวภิ ำคี และไตรภำคี และไทยยงั มงุ่ หวงั ทจ่ี ะรว่ มกนั พฒั นำเศรษฐกจิ และ
สงั คมในระดบั ภูมภิ ำคโดยเฉพำะกรอบควำมรเิ รม่ิ แห่งอ่ำวเบงกอลสำหรบั ควำมรว่ มมอื หลำกหลำย
สำขำทำงวิชำกำรและเศรษฐกิจ (Bay of Bengal Initiative for Multi-Sectoral Technical and
Economic Cooperation: BIMSTEC) ทไ่ี ทยจะเป็นประธำนในปี 2565 รวมทงั้ เน้นยำ้ กำรสนบั สนุน
ของไทยและแสดงควำมยนิ ดตี ่อควำมก้ำวหน้ำของรฐั บำลภูฏำนในกำรหลดุ พน้ จำกสถำนะประเทศ
พฒั นำน้อยทส่ี ุด (Least Developed Country - LDC) ทน่ี ่ำจะเกดิ ขน้ึ ไดภ้ ำยในปี 2566 น้ี

6.3 ความเช่ือมโยงในมิติต่างๆ ของภฏู านกบั ประเทศอ่ืนๆ ในโลก

ภูฏำนให้ควำมสำคญั กบั องค์กำรสหประชำชำติ (United Nations) โดยเห็นว่ำกำรเข้ำ
เป็นสมำชกิ UN ทำใหภ้ ูฏำนมคี วำมสมั พนั ธก์ บั นำนำประเทศและองคก์ ำรระหว่ำงประเทศไดโ้ ดยมิ
ตอ้ งมกี ำรจดั ตงั้ สถำนทูตในประเทศต่ำงๆ ซ่งึ ทำใหส้ ำมำรถใชท้ รพั ยำกรท่มี อี ย่อู ย่ำงจำกดั ใหเ้ กดิ
ประโยชน์สูงสุด และสำมำรถเรยี นรู้ประสบกำรณ์ของประเทศต่ำงๆ โดยผ่ำนกำรช่วยเหลอื จำก
นำนำประเทศและองคก์ ำรระหว่ำงประเทศในเรอ่ื งทเ่ี ป็นควำมตอ้ งกำรของภูฏำนไดด้ ว้ ยโดยเฉพำะ
ในดำ้ นของกำรพฒั นำ

ภูฏำนยงั เป็นสมำชกิ องคก์ ำรไม่ฝักใฝ่ฝ่ำยใด Non-Aligned Movement (NAM) เพอ่ื เป็น
กำรประกำศจุดยนื ด้ำนควำมเป็นกลำง และเพ่อื รกั ษำเอกรำชและอธิปไตยของชำติไว้ สมำคม
ค ว ำ ม ร่ ว ม มือ แ ห่ ง ภู มิภ ำ ค เ อ เ ชีย ใ ต้ South Asian Association for Regional Cooperation
(SAARC) แ ล ะ Bay of Bengal Initiative for MultiSectoral Technical and Economic
Cooperation(BIMSTEC) และ Asia Cooperation Dialogue (ACD) เพ่อื ขยำยบทบำทและควำม
รว่ มมอื ของภฏู ำนในทวปี เอเชยี ใหก้ วำ้ งขวำงยง่ิ ขน้ึ

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333

www.bolliger-company.com

6-6 Private & Confidential

➢ ด้านการค้าและความรว่ มมือทางการค้า

ในปีพ.ศ. 2528 ภูฏำนเป็นสมำชกิ ผูก้ ่อตงั้ กลุ่มองค์กรควำมร่วมมอื ในภูมภิ ำคเอเชียใต้
(South Asian Associated for Regional Cooperation : SAARC) และมบี ทบำทอย่ำงมำกในกลุ่ม
ตงั้ แต่นนั้ เป็นตน้ มำ ต่อมำภูฏำนและประเทศสมำชกิ อ่นื ๆในกลุ่มร่วมกนั ลงนำมควำมตกลงกำรค้ำ
ทม่ี ุ่งเน้นกำรเปิดเสรกี ำรค้ำสนิ คำ้ ภำยในภูมภิ ำคเอเชยี ใต้ (The South Asian Preferential Trade
Arrangement : SAFTA) ในปีพ.ศ. 2536 นอกจำกน้ีภูฏำนยงั ไดเ้ ป็นเจำ้ ภำพในหลำยๆกำรประชุม
และกำรจดั กจิ กรรมต่ำงๆ และในปีพ.ศ. 2554 ภูฏำนไดด้ ำรงั ตำแหน่งเป็นประธำนองคก์ รกองทุน
เพ่ือกำรพัฒนำ (The SAARC Development Fund) และศูนย์กลำงกำรป่ ำไม้ (The SAARC
Forestry Center) ซง่ึ ตงั้ อย่ใู นเมอื งทมิ พู

ภูฏำนลงนำมควำมตกลงกำรคำ้ ทม่ี ่งุ เน้นกำรเปิดเสรกี ำรคำ้ สนิ คำ้ ภำยในภูมภิ ำคเอเชยี ใต้
(The South Asian Preferential Trade Arrangement : SAFTA) ในปีพ.ศ. 2547 ควำมตกลงน้ีทำ
ใหก้ ำรเรยี กเกบ็ ภำษศี ุลกำกรระหว่ำงประเทศสมำชกิ เป็นศูนยใ์ นปีพ.ศ. 2559 แมว้ ่ำเดมิ จะอนุญำต
ให้ภูฏำนขยำยเวลำเพมิ่ อกี 3 ปี รฐั บำลภูฏำนยงั ไดล้ งนำมในควำมตกลงเก่ยี วกบั ยำเสพตดิ กำร
ก่อกำรรำ้ ย และกำรคำ้ มนุษยก์ บั ประเทศพนั ธมติ รในระดบั ภูมภิ ำคอกี ดว้ ย

ภูฏำนกำลงั พฒั นำควำมสมั พนั ธ์กบั ประเทศสมำชกิ อ่นื ๆในกลุ่มองคก์ รควำมร่วมมอื ใน
ภมู ภิ ำคเอเชยี ใต้ (South Asian Associated for Regional Cooperation : SAARC) นอกเหนอื จำก
อนิ เดยี โดยในปีพ.ศ. 2562 ภูฏำนและบงั คลำเทศลงนำม 5 ควำมตกลงระดบั ทวภิ ำคี เพ่อื ขยำย
ควำมร่วมมอื ในขอบเขตของเสน้ ทำงน้ำภำยในประเทศ สุขภำพ กำรเกษตร กำรท่อเทย่ี ว และกำร
ฝึกอบรมกำรบรหิ ำรรฐั กิจ ต่อมำในเดือนธันวำคม ปีพ.ศ. 2563 มผี ลให้ภูฏำนและบังคลำเทศ
สำมำรถเขำ้ ถงึ สนิ คำ้ ปลอดภำษขี องกนั และกนั ได้

อยำ่ งไรกต็ ำม ควำมร่วมมอื ทส่ี ำคญั ของภูฏำนกย็ งั คงเป็นอนิ เดยี โดยประมำณรอ้ ยละ 80
ของกำรนำเขำ้ และสง่ ออกของภูฏำนมำจำกอนิ เดยี และสง่ ไปยงั อนิ เดยี

ในเดือนมนี ำคม ปีพ.ศ. 2563 ภูฏำนร่วมเป็นผู้นำกลุ่มองค์กรควำมร่วมมอื ในภูมิภำค
เอเชียใต้ (South Asian Associated for Regional Cooperation : SAARC) ในกำรกำหนดกำร
รบั มอื ในระดบั ภมู ภิ ำคต่อกำรแพรร่ ะบำดของโควดิ -19

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com

Private & Confidential 6-7

นอกจำกน้ีภูฏำนยงั เขำ้ ร่วมควำมรเิ รม่ิ แห่งอ่ำวเบงกอลสำหรบั ควำมร่วมมอื หลำกหลำย
สำขำทำงวชิ ำกำรและเศรษฐกจิ (The Bay of Bengal Initiative for Multi-Sectoral Technical and
Economic Cooperation Free Trade Area Framework Agreement : BIMSTEC) ซง่ึ ประกอบดว้ ย
ประเทศอนิ เดยี , เนปำล, บงั คลำเทศ, ศรลี งั กำ, เมยี นมำ, และไทย

ปัจจุบนั ภูฏำนมคี วำมตกลงทำงกำรค้ำทงั้ ในระดบั พหุภำคแี ละทวภิ ำคี จำนวน 4 ฉบบั
ได้แก่ (1.) FTA กบั กลุ่มประเทศในภูมภิ ำคเอเชียใต้ (SAFTA) ร่วมกันจดั ตงั้ โดยองค์กรควำม
ร่วมมือในภูมิภำคเอเชียใต้ (South Asian Associated for Regional Cooperation : SAARC) ท่ี
ประกอบดว้ ย ประเทศอนิ เดยี , ปำกสี ถำน, ศรลี งั กำ, เนปำล, บงั คลำเทศ, มลั ดฟี ส,์ อฟั กำนิสถำน
และภูฏำน โดยมผี ลบงั คบั ใชเ้ ม่อื วนั ท่ี 1 ม.ค. พ.ศ.2549 (2.) ควำมตกลงทำงกำรคำ้ พำณิชยแ์ ละ
กำรค้ำผ่ำนแดนอินเดีย-ภูฏำน มผี ลบังคบั ใช้เม่อื วนั ท่ี 29 ก.ค. พ.ศ.2549 (3.) ควำมริเริม่ แห่ง
อ่ำวเบงกอลสำหรบั ควำมร่วมมอื หลำกหลำยสำขำทำงวชิ ำกำรและเศรษฐกจิ (The Bay of Bengal
Initiative for Multi-Sectoral Technical and Economic Cooperation Free Trade Area
Framework Agreement : BIMSTEC) ซ่ึงประกอบไปด้วยประเทศไทย, เนปำล, บังคลำเทศ,
เมยี นมำ, ศรลี งั กำ, อนิ เดยี และภูฏำน โดยภูฏำนไดเ้ ขำ้ ร่วมในเดอื นธนั วำคม พ.ศ.2546 (4.) PTA
ภฏู ำน-บงั คลำเทศ ลงนำมเม่อื วนั ท่ี 6 ธนั วำคม พ.ศ.2563 แต่ยงั ไมม่ ผี ลบงั คบั ใช้

ปัจจบุ นั รฐั บำลมกี ำรดำเนินงำนภำยใต้แผนพฒั นำประเทศระยะ 5 ปี ฉบบั ท่ี 12 (ระหวำ่ ง
ปี 2561-2566) ภำคบรกิ ำร โดยเฉพำะอย่ำงยงิ่ กำรค้ำส่งและค้ำปลกี และกำรท่องเท่ยี วจะยงั คง
สนบั สนุนกำรเตบิ โตทำงเศรษฐกจิ ของภูฏำน ภำคกำรเกษตรมแี นวโน้มขยำยตวั ในระดบั ปำนกลำง

➢ ด้านความช่วยเหลอื ทางการเงินและการลงทนุ จากต่างประเทศ

รฐั บำลไดด้ ำเนินโครงกำรต่ำงๆเพอ่ื ดงึ ดดู กำรลงทนุ โดยตรงจำกต่ำงชำติ (FDIs) เพอ่ื ทจ่ี ะ
สรำ้ งภำคเอกชน โดยในปัจจุบนั นโยบำยกำรลงทุนโดยตรงจำกต่ำงชำติ (FDIs) ได้รบั กำรแก้ไข
เพ่อื ใหส้ ำมำรถเกดิ กำรผลติ ขนำดย่อม และสำมำรถร่วมมอื ดำ้ นกำรผลติ กบั นักลงทุนต่ำงชำตไิ ด้
และเพอ่ื ทจ่ี ะไดต้ ดิ ตำมกระบวนกำรกำรอนุมตั ทิ ร่ี วดเรว็

ในปีพ.ศ. 2560 ธนำคำรโลกใหท้ ุนสนบั สนุนโครงกำรพฒั นำหลำยโครงกำรในภูฏำน เพอ่ื
สนับสนุนกำรเตบิ โตทำงเศรษฐกิจ โครงกำรต่ำงๆ เช่น กำรสำรวจมำตรฐำนกำรครองชีพของ
ภูฏำน, กำรจดั ทำหลกั สตู รยุทธศำสตรส์ ำหรบั ควำมยดื หยุ่นตอ่ สภำพอำกำศ, โครงกำรควำมมนั่ คง

Bolliger & Company (Thailand) Ltd. | Tel. +66 (0) 2 230 6399 | Fax. +66 (0) 2 230 6333
www.bolliger-company.com