แผนการจัดการเรียนรู้ วิชา สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม รหัสวิชา ส15101 เล่มที่ 1 กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนบ้านท่ายม นางสาวชาลิสา เนื่องราชา รหัสประจำตัวนักศึกษา 63040110132 สาขาวิชาสังคมศึกษา การฝึกปฏิบัติการสอนในสถานศึกษา 1 รหัสวิชา ED18501 (INTERNSHIP IN SCHOOL 1) คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2566
แผนการจัดการเรียนรู้ วิชา สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม รหัสวิชา ส15101 เล่มที่ 1 กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนบ้านท่ายม นางสาวชาลิสา เนื่องราชา รหัสประจำตัวนักศึกษา 63040110132 สาขาวิชาสังคมศึกษา การฝึกปฏิบัติการสอนในสถานศึกษา 1 รหัสวิชา ED18501 (INTERNSHIP IN SCHOOL 1) คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2566
1. หลักสูตรกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม พุทธศักราช 2551 สังคมศึกษา ศาสนาและ วัฒนธรรม เป็นกลุ่มสาระการเรียนรู้ที่ประกอบจากหลายแขนงวิชา จึงมีลักษณะเป็นสหวิทยาการ โดยการนำวิทยาการจากแขนงวิชาต่างๆ ในสาขาวิชาสังคมศาสตร์มา หลอม รวมเข้าด้วยกัน ได้แก่ ภูมิศาสตร์ ประวัติศาสตร์ เศรษฐศาสตร์นิติศาสตร์ จริยธรรม ประชากร ศึกษา สิ่งแวดล้อมศึกษา รัฐศาสตร์ สังคมวิทยา ปรัชญาและศาสนากลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกบา ศาสนาและ วัฒนธรรม จึงเป็นกลุ่มสาระการเรียนรู้ที่ ออกแบบมาเพื่อส่งเสริมศักยภาพการเป็น พลเมืองดีให้แก่ผู้เรียน โดย มีเป็นหมายของการพัฒนาความเป็นพลเมืองดีคังนั้น กลุ่มสาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม จึงมีความจำเป็นที่จะต้องพัฒนาผู้เรียนให้เกิดความเจริญงอกงาม ในด้านต่าง ๆ 1) ด้านความรู้จะให้ความรู้แก่ผู้เรียนในเนื้อหาสาระ ความคิดรวบยอดและหลักการ สำคัญ ของวิชาต่างๆ ในสาขาสังคมศึกษาตามขอบเขตที่กำหนดไว้ในแต่ละระดับชั้น ในลักษณะการบูรณาการ 2) ด้านทักษะกระบวนการ ผู้เรียนจะได้รับการพัฒนาให้เกิดทักษะและกระบวนการ ต่าง ๆ เช่น ทักษะทางวิชาการ และทักษะทางสังคม 3) ด้านเจตคติและค่านิยม กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม จะช่วย พัฒนาเจตตติและค่านิยมเกี่ยวกับประชาธิปไตยและความเป็นมนุษย์ เช่น รู้จักตนเอง พึ่งตนเอง ชื่อ สัตย์สุจริต มีวินัย มีความกตัญญู รักเกียรติภูมิแห่งตน มีนิสัยในการเป็นผู้ผลิตที่ดี มีความพอดี ในการบริ โภค เห็นคุณคาของการทำงาน รู้จักคิดวิเคราะห์ รู้จักการทำงานเป็นกลุ่มเคารพสิทธิของ ผู้อื่น และเห็นแก่ ประโยชน์ส่วนรวม มีความผูกพันกับท้องถิ่น รักประเทศชาติ เห็นคุณค่า อนุรักษ์ และพัฒนาศิลปวัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อม ศรัทธาในหลักธรรมของศาสนา และการปกครอง ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ เป็นประมุข สังคมศึกษาเป็นวิชาที่ว่าด้วยความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อมทางสังคมและ ธรรมชาติ มุ่งส่งเสริมทางด้านการแสวงหาความรู้ ให้รู้จักคิดหาเหตุผลและดุลยพินิจฝึกให้ศึกษาเป็น อิสระ ฝึกทักษะและ นิสัย พรอมทั้งอบรมพฤติกรรมที่พึงปรารถนา (กระทรวงศึกษาธิการ, 2544, น. 3) 2.1 เรียนรู้อะไรในสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ว่าด้วยการอยู่ร่วมกันในสังคมที่มี ความเชื่อมสัมพันธ์กัน และมีความแตกต่างกันอย่างหลากหลาย เพื่อช่วยให้สามารถปรับตนเองกับบริบท สภาพแวดล้อม เป็นพลเมืองดี มีความรับผิดชอบ มีความรู้ ทักษะ คุณธรรม และค่านิยมที่เหมาะสม โดยได้ กำหนดสาระต่างๆ ไว้ดังนี้ ㆍ ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม แนวคิดพื้นฐานเกี่ยวกับศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม หลักธรรมของพระพุทธศาสนาหรือศาสนาที่ตนนับถือ การนำหลักธรรมคำสอนไปปฏิบัติ ในการพัฒนาตนเอง และการอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข เป็นผู้กระทำความดี มีค่านิยมที่ดีงามพัฒนาตนเองอยู่เสมอ รวมทั้งบำเพ็ญ ประโยชน์ต่อสังคมและส่วนรวม
ㆍ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม ระบบการเมืองการปกครอง ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ลักษณะและความสำคัญ การเป็นพลเมืองดีความ แตกต่างและความหลากหลายทางวัฒนธรรม ค่านิยม ความเชื่อ ปลูกฝังค่านิยมด้านประชาธิปไตยอันมี พระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข สิทธิ หน้าที่ เสรีภาพ การดำเนินชีวิตอย่างสันติสุข ในสังคมไทยและสังคมโลก ㆍเศรษฐศาสตร์ การผลิต การแจกจ่าย และการบริโภคสินค้าและบริการ การบริหาร จัดการทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำกัดอย่างมีประสิทธิภาพ การดำรงชีวิตอย่างมีดุลยภาพ และการนำหลัก เศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ในชีวิตประจำวัน ㆍประวัติศาสตร์ เวลาและยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ วิธีการทางประวัติศาสตร์ พัฒนาการ ของมนุษยชาติจากอดีตจนถึงปัจจุบัน ความสัมพันธ์และการเปลี่ยนแปลงของเหตุการณ์ต่างๆผลกระทบที่เกิด จากเหตุการณ์สำคัญในอดีต บุคคลสำคัญที่มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ในอดีตความเป็นมาของชาติ ไทย วัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย แหล่งอารยธรรมที่สำคัญของโลก ㆍภูมิศาสตร์ ลักษณะกายภาพของโลก แหล่งทรัพยากร และภูมิอากาศของประเทศไทย และภูมิภาคต่างๆ ของโลก การใช้แผนที่และเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ ความสัมพันธ์กันของสิ่งต่าง ๆในระบบ ธรรมชาติ ความสัมพันธ์ของมนุษย์กับสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ และสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้นการนำเสนอข้อมูล ภูมิสารสนเทศ การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน 2.2 คุณภาพผู้เรียน 2.2.1 จบชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 ㆍมีความรู้เรื่องเกี่ยวกับตนเองและผู้ที่อยู่รอบข้าง ตลอดจนสภาพแวดล้อมในท้องถิ่นที่อยู่ อาศัย และเชื่อมโยงประสบการณ์ไปสู่โลกกว้างมีทักษะกระบวนการ และมีข้อมูลที่จะเป็นต่อการพัฒนาให้เป็น ผู้มีคุณธรรมจริยธรรม ประพฤติปฏิบัติตามหลักคำสอนของศาสนาที่ตนนับถือ มีความเป็นพลเมืองดี มีความ รับผิดชอบ การอยู่ร่วมกันและการทำงานกับผู้อื่น มีส่วนร่วมในกิจกรรมของห้องเรียนและได้ฝึกหัดในการ ตัดสินใจ ㆍมีความรู้เรื่องราวเกี่ยวกับตนเอง ครอบครัว โรงเรียน และชุมชน ในลักษณะการบูรณา การ ผู้เรียนได้เข้าใจแนวคิดเกี่ยวกับปัจจุบันและอดีต มีความรู้พื้นฐานทางเศรษฐกิจได้ข้อคิดเกี่ยวกับรายรับรายจ่ายของครอบครัว เข้าใจถึงการเป็นผู้ผลิต ผู้บริโภค รู้จักการออมขั้นต้นและวิธีการเศรษฐกิจพอเพียง ㆍรู้และเข้าใจในแนวคิดพื้นฐานเกี่ยวกับศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม หน้าที่พลเมือง เศรษฐศาสตร์ ประวัติศาสตร์ และภูมิศาสตร์ เพื่อเปลี่ยนพื้นฐานในการทำความเข้าใจในขั้นที่สูงต่อไป 2.2.2 จบชั้นประถมศึกษาปีที่ 6
ㆍมีความรู้เรื่องของจังหวัด ภาค และประเทศของตนเอง ทั้งเชิงประวัติศาสตร์ลักษณะทาง กายภาพ สังคม ประเพณีและวัฒนธรรม รวมทั้งการเมือง การปกครอง และสภาพเศรษฐกิจโดยเน้นความเป็น ประเทศไทย ㆍ มีความรู้ความเข้าใจในเรื่องศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม ปฏิบัติตนตามหลักธรรม คำสอนของศาสนาที่ตนนับถือ รวมทั้งมีส่วนร่วมศาสนาพิธีและพิธีกรรมทางศาสนามากยิ่งขึ้น ㆍปฏิบัติตนตามสถานภาพ บทบาท สิทธิหน้าที่ในฐานะพลเมืองดีของท้องถิ่นจังหวัดภาค และประเทศ รวมทั้งได้มีส่วนร่วมในกิจกรรมตามขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรมของท้องถิ่นตนเอง มากยิ่งขึ้น ㆍสามารถเปรียบเทียบเรื่องราวของจังหวัดและภาคต่างๆ ของประเทศไทยกับประเทศ เพื่อนบ้าน ได้รับการพัฒนาแนวคิดทางสังคมศาสตร์ เกี่ยวกับศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม หน้าที่พลเมือง เศษฐ ศาสตร์ ประวัติศาสตร์ และภูมิศาสตร์ เพื่อขยายประสบการณ์ไปสู่การทำความเข้าใจในภูมิภาคซีกโลก ตะวันออกและตะวันตกเกี่ยวกับศาสนา คุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม ความเชื่อขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรม การดำเนินชีวิต การจัดระเบียบทางสังคม และการเปลี่ยนแปลงทางสังคมจากอดีตสู่ปัจจุบัน 2.2.3 จบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ㆍมีความรู้เกี่ยวกับความเป็นไปของโลก โดยการศึกษาประเทศไทยเปรียบเทียบกับประเทศ ในภูมิภาคต่างๆ ในโลก เพื่อพัฒนาแนวคิดเรื่องการอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข ㆍมีทักษะที่จำเป็นต่อการเป็นนักคิดอย่างมีวิจารณญาณได้รับการพัฒนาแนวคิดและขยาย ประสบการณ์เปรียบเทียบระหว่างประเทศไทยกับประเทศในภูมิภาคต่างๆ ในโลก ได้แก่ เอเชีย ออสเตรเลีย โอเชียเนีย แอฟริกา ยุโรป อเมริกาเหนือ อเมริกาใต้ ในด้านศาสนา คุณธรรม จริยธรรมค่านิยม ความเชื่อ ขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรม การเมืองการปกครอง ประวัติศาสตร์และภูมิศาสตร์ ด้วยวิธีการทาง ประวัติศาสตร์และสังคมศาสตร์ ㆍรู้และเข้าใจแนวคิดและวิเคราะห์เหตุการณ์ในอนาคต สามารถนำมาใช้เป็นประโยชน์ใน การดำเนินชีวิตและวางแผนการดำเนินงานได้อย่างเหมาะสม 2.2.4 จบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ㆍมีความรู้เกี่ยวกับความเป็นไปของโลกอย่างกว้างขวางและลึกซึ้งยิ่งขึ้นเป็นพลเมืองที่ดี มี คุณธรรม จริยธรรม ปฏิบัติตามหลักธรรมของศาสนาที่ตนนับถือมีค่านิยมอันพึงประสงค์ สามารถอยู่ร่วมกับ ผู้อื่นและอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข รวมทั้งมีศักยภาพเพื่อการศึกษาต่อ ในชั้นสูงตามความประสงค์ได้ ㆍมีความรู้เรื่องภูมิปัญญาไทย ความเข้าใจในความเป็นไทย ประวัติศาสตร์ของชาติไทยยึด มั่นในวิถีชีวิต การปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข
ㆍมีนิสัยที่ดีในการบริโภค เลือกและตัดสินใจบริโภคได้อย่างเหมาะสม มีจิตสำนึกและมีส่วน ร่วมในการอนุรักษ์ประเพณีวัฒนธรรมไทยและสิ่งแวดล้อม มีความรักท้องถิ่นและประเทศชาติมุ่งทำประโยชน์ และสร้างศิษย์ที่ดีงามให้กับสังคม ㆍ มีความรู้ความสามารถในการจัดการเรียนรู้ของตนเอง ชี้นำตนเองได้ และสามารถ แสวงหาความรู้จากแหล่งการเรียนรู้ต่างๆ ในสังคมได้ตลอดชีวิต 2.3 สาระการเรียนรู้ละมาตรฐานการเรียนรู้ สาระที่ 1 ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม มาตรฐาน ส 1.1 มาตรฐาน ส 1.2 สาระที่ 2 หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม มาตรฐาน ส 2.1 มาตรฐาน ส 2.2 สาระที่ 3 เศรษฐศาสตร์ มาตรฐาน ส 3.1 มาตรฐาน ส 3.2 รู้และเข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของ พระพุทธศาสนาหรือศาสนาที่ตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาที่ ถูกต้อง ยึดมั่น และปฏิบัติตามหลักธรรม เพื่ออยู่ร่วมกันอย่าง สันติสุข เข้าใจ ตระหนักและปฏิบัติตนเป็นศาสนิกชนที่ดีและธำรงรักษา พระพุทธศาสนาหรือศาสนาที่ตนนับถือ เข้าใจและปฏิบัติตนตามหน้าที่ของการเป็นพลเมืองดี มีค่านิยมที่ ดีงามและธำรงรักษาประเพณีและวัฒนธรรมไทย ดำรงชีวิตอยู่ ร่วมกันในสังคมไทย และ สังคมโลกอย่างสันติสุข เข้าใจระบบการเมืองการปกครองในสังคมปัจจุบัน ยึดมั่น ศรัทธา และธำรงรักษาไว้ซึ่งการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมี พระมหากษัตริย์ ทรงเป็นประมุขและ สังคมโลกอย่างสันติสุข เข้าใจและสามารถบริหารจัดการทรัพยากรในการผลิตและการ บริโภคการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่จำกัดได้อย่างมีประสิทธิภาพและ คุ้มค่า รวมทั้งเข้าใจ หลักการของเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อการดำรงชีวิตอย่างมีดุลย ภาพทรงเป็นประมุขและ สังคมโลกอย่างสันติสุข เข้าใจระบบ และสถาบันทางเศรษฐกิจต่าง ๆ ความสัมพันธ์ทาง เศรษฐกิจและความจำเป็นของการร่วมมือกันทางเศรษฐกิจใน สังคมโลก
สาระที่ 4 ประวัติศาสตร์ มาตรฐาน ส 4.1 มาตรฐาน ส 4.2 มาตรฐาน ส 4.3 สาระที่ 5 ภูมิศาสตร์ มาตรฐาน ส 5.1 มาตรฐาน ส 5.2 เข้าใจความหมาย ความสำคัญของเวลาและยุคสมัยทาง ประวัติศาสตร์สามารถใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์มาวิเคราะห์ เหตุการณ์ต่างๆ อย่างเป็นระบบ เข้าใจพัฒนาการของมนุษยชาติจากอดีตจนถึงปัจจุบันในด้าน ความสัมพันธ์และการเปลี่ยนแปลงของเหตุการณ์อย่างต่อเนื่อง ตระหนักถึงความสำคัญและสามารถวิเคราะห์ผลกระทบที่เกิดขึ้น เข้าใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรร ภูมิปัญญาไทย มีความ รักความภูมิใจและธำรงความเป็นไทย เข้าใจลักษณะทางกายภาพของโลกและความสัมพันธ์ของสรรพ สิ่งซึ่งมีผลต่อกัน ใช้แผนที่และเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ในการ ค้นหา วิเคราะห์และสรุปข้อมูลตาม กระบวนการทางภูมิศาสตร์ ตลอดจนใช้ภูมิสารสนเทศอย่างมีประสิทธิภาพ เข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อมทางกายภาพที่ ก่อให้เกิดการสร้างสรรค์วิถีการดำเนินชีวิต มีจิตสำนึกและมี ส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากร และสิ่งแวดล้อมเพื่อการ พัฒนาที่ยั่งยืน
สาระที่ 1 ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม มาตรฐาน ส 1.1 รู้และเข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนาหรือศาสนา ที่ตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดมั่น และปฏิบัติตามหลักธรรม เพื่ออยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข ชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ป. 5 1. วิเคราะห์ความสำคัญของพระพุทธศาสนา หรือศาสนาที่ตนนับถือในฐานะที่เป็นมรดก ทางวัฒนธรรมและหลักในการพัฒนาชาติไทย ❖ ม ร ด ก ท า ง วั ฒ น ธ ร ร ม ที่ ได้ รั บ จ า ก พระพุทธศาสนา ❖ มรดกทางด้านรูปธรรม เช่น ศาสน สถาน โบราณวัตถุสถาปัตยกรรม ❖ มรดกทางด้านจิตใจ เช่น หลักธรรม คำสั่งสอน ความเชื่อ และคุณธรรม ต่าง ๆ ❖ การนำพระพุทธศาสนาไปใช้เป็นแนวทางใน การพัฒนาชาติไทย ❖ พัฒนาด้านกายภาพ และสิ่งแวดล้อม เช่น ภาวนา ๔ (กาย ศีล จิต ปัญญา) ไตรสิกขา (ศีล สมาธิ ปัญญา) และ อริยสัจสี่ ❖ พัฒนาจิตใจ เช่น หลักโอวาท 3 (ละ ความชั่ว ทำดี ทำจิตใจให้บริสุทธิ์) และการบริหารจิตและเจริญปัญญา 2. สรุปพุทธประวัติตั้งแต่เสด็จกรุกบิลพัสดุ์ จนถึงพุทธกิจสำคัญหรือประวัติศาสดาที่ตน นับถือตามที่กำหนด ❖ สรุปพุทธประวัติ (ทบทวน) ❖ โปรดพระพุทธบิดา (เสด็จกรุงกบิลพัสดุ์) ❖ พุทธกิจสำคัญ ได้แก่ โลกัตถจริยา ญาตัตถ จริยา และพุทธัตถจริยา 3. เห็นคุณค่าและประพฤติตนตามแบบอย่าง การดำเนินชีวิตและข้อคิดจากประวัติสาวก ชาดก เรื่องเล่าและศาสนิกชนตัวอย่างตามที่ กำหนด ❖ พระโสณโกฬิวิสะ ❖ จูฬเสฏฐิชาดก ❖ วัณณาโรหชาดก ❖ สมเด็จพระสังฆราช (สา) ❖ อาจารย์เสถียร โพธินันทะ
มาตรฐาน ส 1.1 รู้และเข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนาหรือศาสนา ที่ตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดมั่น และปฏิบัติตามหลักธรรม เพื่ออยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข(ต่อ) ชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ป. 5 4. อธิบายองค์ประกอบและความสำคัญของ พระไตรปิฎก หรือคัมภีร์ของศาสนาที่ตนนับ ถือ ❖ องค์ประกอบของพระไตรปิฎก ❖ พระสุตตันตปิฎก ❖ พระวินัยปิฎก ❖ พระอภิธรรมปิฎก ❖ ความสำคัญขอพระไตรปิฎก 5. แสดงความเคารพพระรัตนตรัยและ ปฏิบัติตามไตรสิกขาและหลักธรรมโอวาท ๓ ในพระพุทธศาสนาหรือหลักธรรมของ ศาสนาที่ตนนับถือตามที่กำหนด ❖ พระรัตนตรัย - ศรัทธา 4 ❖ พระพุทธ - พุทธจริยา 3 ❖ พระธรรม - อริยสัจ 4 - หลักกรรม ❖ พระสงฆ์ ❖ ไตรสิกขา ❖ ศีล สมาธิ ปัญญา ❖ โอวาท 3 ❖ ไม่ทำชั่ว - เบญจศีล - อบายมุข 4 ❖ ทำความดี - เบญจธรรม - บุญกิริยาวัตถุ 3 - อคติ 4 - อิทธิบาท 4 - กตัญญูกตเวทีต่อพระพุทธศาสนา - มงคล38 - ใฝ่รู้ ใฝ่เรียน - การงานไม่อากูล - อดทน
มาตรฐาน ส 1.1 รู้และเข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนาหรือศาสนา ที่ตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดมั่น และปฏิบัติตามหลักธรรม เพื่ออยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข (ต่อ) ชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ป. 5 ❖ ทำจิตให้บริสุทธิ์ (บริหารจิตและเจริญ ปัญญา) ❖ พุทธศาสนสุภาษิต ❖ วิริเยน ทุกุขมจุเจติ คนจะล่วงทุกข์ได้เพราะความเพียร ❖ ปญฺญา โลกสฺมิ ปชฺโชโต ปัญญา คือ แสงสว่างในโลก 6. เห็นคุณค่าและสวดมนต์ แผ่เมตตา มีสติ ที่เป็นพื้นฐานของสมาธิในพระพุทธศาสนา หรือการพัฒนาจิตตามแนวทางของศาสนาที่ ตน นับถือตามที่กำหนด ❖ สวดมนต์ไหว้พระ สรรเสริญ คุณ พระ รัตนตรัยและแผ่เมตตา ❖ รู้ความหมายของสติสัมปชัญญะ สมาธิ และปัญญา ❖ รู้วิธีปฏิบัติและประโยชน์ของการ บริหารจิตและเจริญปัญญา ❖ ฝึกการยืน การเดิน การนั่ง และการ นอน อย่างมีสติ ❖ ฝึกการกำหนดรู้ความรู้สึก เมื่อตาเห็น รูป หูฟังเสียง จมูกคมกลิ่น ลิ้นลิ้มรส กายสัมผัสสิ่งที่มากระทบใจรับ รู้ ธรรมารมณ์ ❖ ฝึกให้มีสมาธิในการฟัง การอ่านการคิด การถามและการเขียน 7. ปฏิบัติตนตามหลักธรรมของศาสนาที่ตน นับถือเพื่อการพัฒนาตนเองและสิ่งแวดล้อม ❖ โอวาท 3 (ตามสาระการเรียนรู้ข้อ 5)
มาตรฐาน ส 1.2 เข้าใจ ตระหนักและปฏิบัติตนเป็นศาสนิกชนที่ดีและธำรงรักษาพระพุทธศาสนา หรือศาสนาที่ตนนับถือ ชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ป. 5 1. จัดพิธีกรรมตามศาสนาที่ตนนับถืออย่าง เรียบง่าย มีประโยชน์ และปฏิบัติตนถูกต้อง ❖ การจัดพิธีกรรมที่เรียบง่าย ประหยัดมี ประโยชน์ และถูกต้องตามหลักทางศาสนาที่ ตนนับถือ 2. ปฏิบัติตนในศาสนพิธี พิธีกรรมและวัน สำคัญ ท างศาสน าตามที่กำหน ดและ อภิปรายประโยชน์ที่ได้รับจากการเข้าร่วม กิจกรรม ❖ การมีส่วนร่วมในการจัดเตรียมสถานที่ ประกอบศาสนพิธี พิธีกรรมทางศาสนา ❖ พิธีถวายสังฆทาน เครื่องสังฆทาน ❖ ระเบียบพิธีในการทำบุญงานมงคล ❖ ประโยชน์ของ การเข้าร่วมศาสนพิธีพิธีกรรม ทางศาสนา หรือกิจกรรมในวันสำคัญทาง ศาสนา 3. มีมรรยาทของความเป็น ศาสนิกชนที่ดี ตามที่กำหนด ❖ การกราบพระรัตนตรัย ❖ การไหว้บิดา มารดา ครู/อาจารย์ผู้ที่เคารพ นับถือ ❖ การกราบศพ สาระที่ 2 หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม มาตรฐาน ส 2.1 เข้าใจและปฏิบัติตนตามหน้าที่ของการเป็นพลเมืองดี มีค่านิยมที่ดีงาม และธำรง รักษาประเพณีและวัฒนธรรมไทย ดำรงชีวิตอยู่ร่วมกันในสังคมไทย และสังคมโลกอย่างสันติสุข ชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ป.5 1. ยกตัวอย่างและปฏิบัติตนตามสถานภาพ บทบาท สิทธิ เสรีภาพและหน้าที่ในฐานะ พลเมืองดี ❖ สถานภาพ บทบาท สิทธิเสรีภาพหน้าที่ของ พลเมืองดี เช่น เคารพ เทิดทูนสถาบันชาติ ศ า ส น า พ ร ะ ม ห า ก ษั ต ริ ย์ อ นุ รั ก ษ์ ทรัพยากรธรรมชาติ อนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรม ปฏิบัติตามกฎหมาย
มาตรฐาน ส 2.1 เข้าใจและปฏิบัติตนตามหน้าที่ของการเป็นพลเมืองดี มีค่านิยมที่ดีงาม และธำรง รักษาประเพณีและวัฒนธรรมไทย ดำรงชีวิตอยู่ร่วมกันในสังคมไทย และสังคมโลกอย่างสันติสุข (ต่อ) ชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ป. 5 ❖ คุณลักษณะของพลเมืองดี เช่น เห็นแก่ ประโยชน์ส่วนรวมมากกว่าประโยชน์ส่วนตน มีความรับผิดชอบ เสียสละ 2. เสนอวิธีการ ปกป้องคุ้มครองตนเองหรือ ผู้อื่น จากการละเมิดสิทธิเด็ก ❖ เหตุการณ์ที่ละเมิดสิทธิเด็กในสังคมไทย ❖ แนวทางการปกป้องคุ้มครองตนเองหรือผู้อื่น จากการละเมิดสิทธิเด็ก ❖ การปกป้องคุ้มครองสิทธิเด็กในสังคมไทย 3. เห็นคุณค่าวัฒนธรรมไทยที่มีผลต่อการ ดำเนินชีวิตในสังคมไทย ❖ วัฒนธรรมไทย ที่มีผลต่อการดำเนินชีวิตของ คนในสังคมไทย ❖ คุณค่าของวัฒนธรรมกับการดำเนินชีวิต 4. มีส่วนร่วมในการอนุรักษ์และเผยแพร่ ภูมิปัญญาท้องถิ่นของชุมชน ❖ ความสำคัญของภูมิปัญญาท้องถิ่น ❖ ตัวอย่างภูมิปัญญาท้องถิ่นในชุมชนของตน ❖ การอนุรักษ์และเผยแพร่ภูมิปัญญาท้องถิ่น ของชุมชน มาตรฐาน ส 2.2 เข้าใจระบบการเมืองการปกครองในสังคมปัจจุบัน ยึดมั่น ศรัทธา และธำรง รักษาไว้ซึ่งการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ป. 5 1. อธิบายโครงสร้างอำนาจ หน้าที่และ ความสำคัญของการปกครองส่วนท้องถิ่น ❖ โครงสร้างการปกครองในท้องถิ่น เช่นอบต. อบจ. เทศบาล และการปกครองพิเศษ เช่น พัทยา กทม. ❖ อำนาจหน้าที่และความสำคัญของการ ปกครองส่วนท้องถิ่น 2. ระบุบทบาทหน้าที่และวิธีการเข้าดำรง ตำแหน่งของผู้บริหารท้องถิ่น ❖ บทบาทหน้าที่ และวิธีการเข้าดำรงตำแหน่ง ของผู้บริหารท้องถิ่น เช่นนายก อบต. นายกเทศมนตรี นายก อบจ.ผู้ว่าราชการ กทม. 3. วิเคราะห์ประโยชน์ที่ชุมชนจะได้รับจาก องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ❖ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นกับบริการ สาธารณประโยชน์ในชุมชน
สาระที่ 3 เศรษฐศาสตร์ มาตรฐาน ส 3.1 เข้าใจและสามารถบริหารจัดการทรัพยากรในการผลิตและการบริโภคการใช้ ทรัพยากรที่มีอยู่จำกัดได้อย่างมีประสิทธิภาพและคุ้มค่า รวมทั้งเข้าใจ หลักการของเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อการ ดำรงชีวิตอย่างมีดุลยภาพ ชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ป. 5 1.อธิบายปัจจัยการผลิตสินค้าและบริการ ❖ ความหมายและประเภทของปัจจัยการผลิต ประกอบด้วย ที่ดิน แรงงาน ทุนและ ผู้ประกอบการ ❖ เทคโนโลยีในการผลิตสินค้าและ บริการ ❖ ปัจจัยอื่น ๆ เช่น ราคาน้ำมัน วัตถุดิบ ❖ พฤติกรรมของผู้บริโภคตัวอย่างการผลิต สินค้าและบริการที่มีอยู่ในท้องถิ่นหรือ แหล่งผลิตสินค้าและบริการในชุมชน 2. ประยุกต์ใช้แนวคิดของปรัชญ าของ เศรษฐกิจพอเพียงในการทำกิจกรรมต่าง ๆ ใน ครอบครัว โรงเรียนและชุมชน ❖ หลักการปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ❖ การประยุกต์ใช้ปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียงในกิจกรรมต่าง ๆ ในครอบครัว โรงเรียนและชุมชน เช่น การประหยัด พลังงานและค่าใช้จ่ายในบ้าน โรงเรียน การวางแผนการผลิตสินค้าและบริการเพื่อ ลดความสูญเสียทุกประเภท การใช้ภูมิ ปัญญาท้องถิ่น ❖ ตัวอย่างการผลิตสินค้าและบริการในชุมชน เช่น หนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์หรือโอท๊อป 3. อธิบายหลักการสำคัญและประโยชน์ของ สหกรณ์ ❖ หลักการและประโยชน์ของสหกรณ์ ❖ ประเภทของสหกรณ์โดยสังเขป ❖ สหกรณ์ในโรงเรียน (เน้นฝึกปฏิบัติจริง) ❖ การประยุกต์หลักการของสหกรณ์มาใช้ ชีวิตประจำวัน
มาตรฐาน ส 3.2 เข้าใจระบบและสถาบันทางเศรษฐกิจต่าง ๆ ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจและความ จำเป็นของการร่วมมือกันทางเศรษฐกิจในสังคมโลก ชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ป. 5 1. อธิบายบทบาทหน้าที่เบื้องต้นของธนาคาร ❖ บทบาทหน้าที่ของธนาคารโดยสังเขป ❖ ดอกเบี้ยเงินฝาก และดอกเบี้ยกู้ยืม ❖ การฝากเงิน / การถอนเงิน 2. จำแนกผลดีและผลเสียของการกู้ยืม ❖ ผลดีและผลเสียของการกู้ยืมเงินทั้งนอก ระบบและในระบบที่มีต่อระบบเศรษฐกิจ เช่น การเสียดอกเบี้ยการลงทุน การซื้อของ อุปโภ คเพิ่มขึ้นที่นำไปสู่ความฟุ้ งเฟ้ อ ฟุ่มเฟือย เป็นต้น สาระที่ 4 ประวัติศาสตร์ มาตรฐาน ส 4.1 เข้าใจความหมาย ความสำคัญของเวลาและยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ สามารถใช้ วิธีการทางประวัติศาสตร์มาวิเคราะห์เหตุการณ์ต่างๆ อย่างเป็นระบบ ชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ป. 5 1. สืบค้นความเป็นมาของท้องถิ่นโดยใช้ หลักฐานที่หลากหลาย ❖ วิธีการสืบค้นความเป็นมาของท้องถิ่น ❖ หลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่มีอยู่ในท้องถิ่น ที่เกิดขึ้นตามช่วงเวลาต่างๆ เช่น เครื่องมือ เครื่องใช้ อาวุธ โบราณสถาน โบราณวัตถุ ❖ การนำเสนอความเป็นมาของท้องถิ่นโดย อ้างอิงหลักฐานที่หลากหลายด้วยวิธีการ ต่างๆ เช่น การเล่าเรื่องการเขียนอย่างง่ายๆ การจัดนิทรรศการ 2. รวบรวมข้อมูลจากแหล่งต่างๆ เพื่อตอบ คำถามทางประวัติศาสตร์อย่างมีเหตุผล ❖ การตั้งคำถามทางประวัติศาสตร์เกี่ยวกับ ความเป็นมาของท้องถิ่น เช่น มีเหตุการณ์ ใดเกิดขึ้นในช่วงเวลาใด เพราะสาเหตุใด และมีผลกระทบอย่างไร
มาตรฐาน ส 4.1 เข้าใจความหมาย ความสำคัญของเวลาและยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ สามารถใช้ วิธีการทางประวัติศาสตร์มาวิเคราะห์เหตุการณ์ต่างๆ อย่างเป็นระบบ (ต่อ) ชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ป. 5 ❖ แ ห ล่ ง ข้ อ มู ล แ ล ะ ห ลั ก ฐ า น ท า ง ประวัติศาสตร์ในท้องถิ่นเพื่อตอบคำถาม ดังกล่าว เช่น เอกสาร เรื่องเล่า ตำนาน ท้องถิ่น โบราณสถาน โบราณวัตถุ ฯลฯ ❖ การใช้ข้อมูลที่พบเพื่อตอบคำถามได้อย่าง มีเหตุผล 3. อธิบายความแตกต่างระหว่างความจริงกับ ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับเรื่องราวในท้องถิ่น ❖ ตัวอย่างเรื่องราวจากเอกสารต่างๆ ที่ สามารถแสดงนัยของความคิดเห็นกับ ข้อมูล เช่น หนังสือพิมพ์ บทความจาก เอกสารต่าง ๆ เป็นต้น ❖ ตั ว อ ย่ า ง ข้ อ มู ล จ า ก ห ลั ก ฐ า น ท า ง ประวัติศาสตร์ ในท้องถิ่นที่แสดงความจริง กับข้อเท็จจริง ❖ สรุปประเด็นสำคัญเกี่ยวกับข้อมูลใน ท้องถิ่น มาตรฐาน ส 4.2 เข้าใจพัฒนาการของมนุษยชาติจากอดีตจนถึงปัจจุบัน ในด้านความสัมพันธ์และ การเปลี่ยนแปลงของเหตุการณ์อย่างต่อเนื่อง ตระหนักถึงความสำคัญ และสามารถวิเคราะห์ผลกระทบที่ เกิดขึ้น ชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ป. 5 1. อธิบายอิทธิพลของอารยธรรมอินเดียและ จีนที่มีต่อไทย และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยสังเขป ❖ การเข้ามาของอารยธรรมอินเดียและจีนใน ดินแดนไทยและภูมิภาคเอเชียตะวันออก เฉียงใต้โดยสังเขป ❖ อิทธิพลของอารยธรรมอินเดียและจีนที่มี ต่อไทย และคนในภูมิภาคเอเชียตะวันออก เฉียงใต้ เช่น ศาสนาและความเชื่อ ภาษา การแต่งกาย อาหาร
มาตรฐาน ส 4.2 เข้าใจพัฒนาการของมนุษยชาติจากอดีตจนถึงปัจจุบัน ในด้านความสัมพันธ์และ การเปลี่ยนแปลงของเหตุการณ์อย่างต่อเนื่อง ตระหนักถึงความสำคัญ และสามารถวิเคราะห์ผลกระทบที่ เกิดขึ้น (ต่อ) ชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ป. 5 2. อภิปรายอิทธิพลของวัฒนธรรมต่างชาติต่อ สังคมไทยปัจจุบัน โดยสังเขป ❖ การเข้ามาของวัฒ นธรรมต่างชาติใน สังคมไทย เช่น อาหาร ภาษา การแต่งกาย ดนตรี โดยระบุลักษณะ สาเหตุและผล ❖ อิทธิพลที่หลากหลายในกระแสของ วัฒนธรรมต่างชาติต่อสังคมไทยในปัจจุบัน มาตรฐาน ส 4.3 เข้าใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มีความรัก ความภูมิใจ และธำรงความเป็นไทย ชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ป. 5 1. อธิบาย พัฒนา การของอาณาจักรอยุธยา และธนบุรีโดยสังเขป ❖ การสถาปนาอาณาจักรอยุธยา โดยสังเขป ❖ ปัจจัยที่ส่งเสริมความเจริญรุ่งเรืองทาง เศรษฐกิจ และการปกครองของอาณาจักร อยุธยา ❖ พัฒนาการของอาณาจักรอยุธยาการด้าน การเมือง การปกครอง และเศรษฐกิจ โดยสังเขป ❖ ผลงานของบุคคลสำคัญในสมัยอยุธยาเช่น สมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ สมเด็จพระบรม ไตรโลกนาถ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช สมเด็จพระนารายณ์มหาราชชาวบ้าน บางระจัน เป็นต้น ❖ ภูมิปัญญาไทยสมัยอยุธยาโดยสังเขป ❖ เช่น ศิลปกรรม การค้า วรรณกรรม ❖ การกอบกู้เอกราชและการสถาปนา อาณาจักรธนบุรี โดยสังเขป 2. อธิบายปัจจัยที่ส่งเสริมความเจริญรุ่งเรือง ทางเศรษฐกิจและการปกครองของอาณาจักร อยุธยา 3. บอกประวัติและผลงานของบุคคลสำคัญ สมัยอยุธยาและธนบุรีที่น่าภาคภูมิใจ 4. อธิบายภูมิปัญญาไทยที่สำคัญสมัยอยุธยา และธนบุรีที่น่าภาคภูมิใจและควรค่าแก่การ อนุรักษ์ไว้
มาตรฐาน ส 4.3 เข้าใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มีความรัก ความภูมิใจ และธำรงความเป็นไทย (ต่อ) ชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ป. 5 ❖ พระราชประวัติ และผลงานของพระเจ้า ตากสินมหาราชโดยสังเขป ❖ ภูมิปัญญาไทยสมัยธ นบุรี โดยสังเขปเช่น ศิลปกรรม การค้า วรรณกรรม สาระที่ 5 ภูมิศาสตร์ มาตรฐาน ส 5.1 เข้าใจลักษณะของโลกทางกายภาพ และความสัมพันธ์ของสรรพสิ่งซึ่งมีผลต่อกัน และกันในระบบของธรรมชาติ ใช้แผนที่และเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ในการค้นหา วิเคราะห์ สรุป และใช้ ข้อมูลภูมิสารสนเทศอย่างมีประสิทธิภาพ ชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ป. 5 1. รู้ตำแหน่ง (พิกัดภูมิศาสตร์ ละติจูด ลองจิจูด) ระยะ ทิศทางของภูมิภาคของ ตนเอง ❖ ตำแห น่ ง (พิ กั ด ภู มิ ศ าสต ร์ ล ะติจู ด ลองจิจูด) ระยะ ทิศทาง ของภูมิภาคของ ตนเอง 2. ระบุลักษณ์ภูมิลักษณะ ที่สำคัญในภูมิภาค ของตนเองในแผนที่ ❖ ภูมิลักษณ์ที่สำคัญในภูมิภาคของตนเอง เช่น แม่น้ำ ภูเขา ป่าไม้ 3. อธิบายความสัมพันธ์ของลักษณะทาง กายภาพกับลักษณะทางสังคมในภูมิภาคของ ตนเอง ❖ ความสัมพันธ์ของลักษณะทางกายภาพ(ภูมิ ลักษณ์และภูมิอากาศ)และลักษณะทาง สังคม (ภูมิสังคม)ในภูมิภาคของตนเอง มาตรฐาน ส 5.2 เข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสภาพแวดล้อมทางกายภาพที่ก่อให้เกิดการ สร้างสรรค์วัฒนธรรม มีจิตสำนึกและมีส่วนร่วม ในการอนุรักษ์ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม เพื่อการพัฒนาที่ ยั่งยืน ชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ป.5 1. วิเคราะห์สภาพแวดล้อม ทางกายภาพที่มี อิทธิพลต่อลักษณะการตั้งถิ่นฐานและการย้าย ถิ่นของประชากรในภูมิภาค ❖ สภาพแวดล้อมทางกายภาพที่มีอิทธิพลต่อ ลักษณะการตั้งถิ่นฐานและการย้ายถิ่นของ ประชากรในภูมิภาค
มาตรฐาน ส 5.2 เข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสภาพแวดล้อมทางกายภาพที่ก่อให้เกิดการ สร้างสรรค์วัฒนธรรม มีจิตสำนึกและมีส่วนร่วม ในการอนุรักษ์ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม เพื่อการพัฒนาที่ ยั่งยืน (ต่อ) ชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ป. 5 2. อธิบายอิทธิพลของสิ่งแวดล้อม ทาง ธรรมชาติ ที่ก่อให้เกิดวิถีชีวิตและการ สร้างสรรค์วัฒนธรรมในภูมิภาค ❖ อิทธิพลของสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติที่ ก่อให้เกิดวิถีชีวิตและการสร้างสรรค์ วัฒนธรรมในภูมิภาค 3. นำเสนอตัวอย่างที่สะท้อนให้เห็นผลจาก การรักษาและการทำลายสภาพแวดล้อมและ เสนอแนวคิดในการรักษาสภาพ แวดล้อมใน ภูมิภาค ❖ ผ ล จ าก ก ารรั ก ษ าแ ล ะ ก ารท ำล า ย สภาพแวดล้อม ❖ แ น ว ท า ง ก า ร อ นุ รั ก ษ์ แ ล ะ รั ก ษ า สภาพแวดล้อมในภูมิภาค
คำอธิบายรายวิชา ส15101 สังคมศึกษาฯ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 เวลา 80 ชั่วโมง ศึกษาความสำคัญของพระพุทธศาสนา พุทธประวัติของพระพุทธเจ้า พุทธสาวก พุทธสาวิกา พระไตรปิฎก พระรัตตรัย ไตรสิกขา หลักธรรมของศาสนาพุทธ หน้าที่ชาวพุทธ มารยาทชาวพุทธ ศาสนพิธี พิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา บทบาท สถานภาพ สิทธิเสรีภาพของพลเมืองดี วัฒนธรรมที่มีผลต่อการดำเนินชีวิตของคนในสังคมไทย การอนุรักษ์และเผยแพร่ภูมิปัญญาท้องถิ่นโครงสร้าง การปกครองส่วนท้องถิ่น บทบาทหน้าที่ขององค์การบริหารส่วนท้องถิ่นในชุมชน อธิบายปัจจัยการผลิตสินค้า และบริการ ความหมายและประเภทของปัจจัยการผลิต หลักการของเศรษฐกิจพอเพียงหลักการและประโยชน์ ของสหกรณ์และการประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน อธิบายบทบาทหน้าที่ของธนาคาร ผลดีและผลเสียของการ ยืมเงิน สืบคันและอธิบายข้อมูลในภูมิภาคของตน ลักษณะทางกายภาพที่ส่งผลต่อแหล่งทรัพยากรและสถานที่ สำคัญในภูมิภาคของตน วิเคราะห์สิ่งแวดล้อมทางกายภาพที่มีอิทธิพลต่อลักษณะการตั้งถิ่นฐานและการย้ายถิ่น ของประชากรในภูมิภาคของตน วิเคราะห์อิทธิพลของสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติที่ก่อให้เกิดวิถีการดำเนินชีวิต นำเสนอผลจากการรักษาและการทำลายสิ่งแวดล้อมและแนวทางการจัดการสิ่งแวดล้อมในภูมิภาคของตน โดยใช้กระบวนการคิดวิเคราะห์ กระบวนการสืบคั้น การอภิปราย คิดหาเหตุและผล การสำรวจ ตรวจสอบข้อมูล การสังเกต การเปรียบเทียบ การยกตัวอย่าง กระบวนการกลุ่ม หรือกระบวนการอื่นๆ ที่เหมาะสมเพื่อให้เกิดความรู้ ความคิด ความเข้าใจ สามารถนำเสนอสื่อสารสิ่งที่เรียนรู้ มาปรับใช้ใน ชีวิตประจำวัน เพื่อให้รู้และเข้าใจถึงความสำคัญของศาสนา ปฏิบัติตนเป็นพลเมืองดี ร่วมอนุรักษ์และเผยแพร่ ภูมิปัญญาท้องถิ่น มีคุณธรรมจริยธรรมและค่านิยมที่เหมาะสม รวมทั้งนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ เป็นแนวทางในชีวิตประจำวัน รหัสตัวชี้วัด (รายปี) ส 1.1 ป.5/1,ป.5/2,ป.5/3,ป.5/4,ป.5/5,ป.5/6,ป.5/7 ส 1.2 ป.5/1,ป.5/2,ป.5/3 ส 2.1 ป.5/1,ป.5/2,ป.5/3,ป.5/4 ส 2.2 ป.5/1,ป.5/2,ป.5/3 ส 3.1 ป.5/1,ป.5/2,ป.5/3 ส 3.2 ป.5/1,ป.5/2 ส 5.1 ป.5/1,ป.5/2 ส 5.2 ป.5/1,ป.5/2 รวมทั้งหมด 26 ตัวชี้วัด
การวิเคราะห์ตัวชี้วัดเพื่อกำหนดน้ำหนักคะแนน ลำดับ ที่ ตัวชี้วัด ลำดับชั่วโมงที่สอน จำนวนชั่วโมงที่สอน คะแนนตัวชี้วัด คะแนนเก็บ ด้านความรู้(K) ด้านทักษะ (P) คุณลักษณะ (A) กลางภาค ปลายภาค 1 มาตรฐาน ส 1.1 ป.5/1 – ป.5/7 มาตรฐาน ส 1.2 ป.5/1 – ป.5/3 1-20 20 20 8 6 4 2 มาตรฐาน ส 2.1 ป.5/1 – ป.5/4 21-39 19 15 7 6 4 ระหว่างภาค 39 35 35 25 10 - - รวมกลางภาค 1 30 20 - รวม 40 50
กำหนดการสอน รายวิชา สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ภาคเรียนที่1 จำนวน 1 หน่วยกิต เวลา 40 ชั่วโมง วัน / เดือน /ปี ชื่อหน่วยการเรียนรู้ / หน่วยย่อย จำนวนคาบ หมายเหตุ 19 พฤษภาคม 2566 ความสำคัญของศาสนา 1 24 - 26 พฤษภาคม 2566 พุทธประวัติ 2 31 พฤษภาคม 2566 พระไตรปิฎก 1 1 - 7 มิถุนายน 2566 หลักธรรมของพระพุทธศาสนา 2 9 – 14 มิถุนายน 2566 โอวาท 3 2 16 – 21 มิถุนายน 2566 พุทธศาสนสุภาษิต 2 23 - 28 มิถุนายน 2566 แบบอย่างการทำความดี 2 30 มิถุนายน – 5 กรกฎาคม 2566 ชาดก 2 7 - 12 กรกฎาคม 2566 ศาสนิกชนที่ดี 2 14 กรกฎาคม 2566 มารยาทของศาสนิกชนที่ดี 1 19 กรกฎาคม 2566 การพัฒนาจิตตามแนวทางของศาสนา 1 21 กรกฎาคม 2566 การละเมิดสิทธิเด็ก 1 26 กรกฎาคม 2566 แนวทางการป้องกันการละเมิดสิทธิเด็ก 1 28 กรกฎาคม 2566 การป้องกันคุ้มครองสิทธิเด็กในสังคมไทย 1 * 2 - 4 สิงหาคม 2566 การปฏิบัติตนตามสถานภาพ บทบาทและ หน้าที่ 2 * 9 - 11 สิงหาคม 2566 การปฏิบัติตนตามสิทธิและเสรีภาพ 2 16 สิงหาคม 2566 คุณลักษณะของพลเมืองดี 1 18 สิงหาคม 2566 วัฒนธรรมไทย 1 23 – 25 สิงหาคม 2566 วัฒนธรรมไทยที่มีผลต่อการดำเนินชีวิต 2 30 สิงหาคม 2566 คุณค่าของวัฒนธรรมไทยกับการดำเนินชีวิต 1 * 1 กันยายน 2566 การอนุรักษ์วัฒนธรรมไทย 1 * 6 กันยายน 2566 ภูมิปัญญาท้องถิ่น 1 * 8 กันยายน 2566 ความสำคัญของภูมิปัญญาท้องถิ่น 1 11 กันยายน 2566 การอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น 1
วัน / เดือน /ปี ชื่อหน่วยการเรียนรู้ / หน่วยย่อย จำนวนคาบ หมายเหตุ 15 กันยายน 2566 การปกครองส่วนท้องถิ่น 1 18 กันยายน 2566 โครงสร้างการปกครองส่วนท้องถิ่น 1 22 กันยายน 2566 บทบาทและหน้าที่ของผู้บริหารส่วนท้องถิ่น 1 25 กันยายน 2566 องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นกับ สาธารณประโยชน์ 1 สอบกลางภาค 1 รวม 40 *หมายเหตุ (รวม 40 ชั่วโมง) กิจกรรมการเรียนการสอนและชั่วโมงเรียนสามารถปรับเปลี่ยนได้
ตารางโครงสร้างหลักสูตร รายวิชา สังคมศึกษา กลุ่มสาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ตามหลักสูตรโรงเรียนบ้านท่ายม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ภาคเรียนที่1 จำนวน 1 หน่วยกิต เวลา 40 ชั่วโมง หน่วยที่ บทที่ มาตรฐานการ เรียนรู้/ตัวชี้วัด สาระสำคัญ/ความคิดรวบยอด เวลา (ชั่วโมง) น้ำหนัก คะแนน 1 1 ความสำคัญและ ประวัติของ พระพุทธศาสนา ส 1.1 ป.5/1 ส 1.1 ป.5/2 การศึกษาพุทธประวัติหรือประวัติ ของศาสดาของศาสนาอื่น ย่อมทำ ให้ได้รู้และเข้าใจประวัติของศาสนา และศาสดาของศาสนาพุทธหรือ ศาสนาอื่นๆ และสามารถอยู่ร่วมกัน ได้อย่างมีความสุข 3 5 2 หลักธรรมของ ศาสนา ส 1.1 ป.5/4 ส 1.1 ป.5/5 ส 1.1 ป.5/7 การแสดงความเคารพพระรัตนตรัย และปฏิบัติตนตามหลักไตรสิกขา หลักธรรมโอวาท 3 ใน พระพุทธ ศาสนา หรือหลักธรรมของศาสนาที่ ตน นับถือ ย่อมทำให้สามารถพัฒนา ตนและสิ่งแวดล้อมไปในทางที่ ถูกต้อง 6 10 3 เรียนรู้แบบอย่างที่ดี ส 1.1 ป.5/3 ส 1.1 ป.5/4 การศึกษาพระไตรปิฎกหรือคัมภีร์ ของศาสนาต่างๆ ประวัติสาวก ชาดก เรื่องเล่า และศาสนิกชน ตัวอย่าง ย่อมทำให้ได้ข้อคิดจาก คุณธรรมอันเป็นแบบอย่าง เพื่อเป็น แนวทางในการดำเนินชีวิต 6 10 4 ศาสนิกชนที่ดี ส 1.1 ป.5/7 ส 1.2 ป.5/1 ส 1.2 ป.5/2 ส 1.2 ป.5/3 การแสดงความเคารพพระรัตนตรัย และปฏิบัติตนตามหลักไตรสิกขา ใน พระพุทธศาสนา หรือหลักธรรมของ ศาสนาที่ตนนับถือ ย่อมทำให้ สามารถพัฒนาตนและสิ่งแวดล้อม ไปในทางที่ถูกต้อง 4 5
หน่วยที่ บทที่ มาตรฐานการ เรียนรู้/ตัวชี้วัด สาระสำคัญ/ความคิดรวบยอด เวลา (ชั่วโมง) น้ำหนัก คะแนน 2 1 สิทธิเด็ก ส 2.1 ป.5/2 เด็กทุกคนมีสิทธิในการมีชีวิตรอด สิทธิที่จะได้รับ การปกป้อง สิทธิที่ จะได้รับการพัฒนา สิทธิที่จะมีส่วน ร่วม ดังนั้นทุกฝ่ายจึงต้องมีส่วนร่วม ในการปกป้องคุ้มครองเด็กจากการ ละเมิดสิทธิ 3 5 2 พลเมืองดีตามวิถี ประชาธิปไตย ส 2.1 ป.5/1 การอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุขในสังคม นั้น ทุกคนจะต้องปฏิบัติตนตาม สภาพ บทบาท สิทธิเสรีภาพ และ หน้าที่ของตนเองในฐานะพลเมืองดี 5 10 3 วัฒนธรรมและภูมิ ปัญญาท้องถิ่น ส 2.1 ป.5/3 ส 2.1 ป.5/4 วัฒ น ธรรมไท ยและภูมิปั ญ ญ า ท้องถิ่นมีความสำคัญต่อการดำเนิน ชีวิตในสังคมไทย ดังนั้นทุกคนจึง ควรมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์และ เผยแพร่วัฒนธรรมและภูมิปัญญา ท้องถิ่นในชุมชน 8 15 4 การปกครองส่วน ท้องถิ่น ส 2.1 ป.5/1 ส 2.1 ป.5/3 การปกครองส่วนท้องถิ่น เป็นการ ก ระจ าย อ ำน าจ ก ารป ก ค รอ ง ส่วนกลางไปสู่ท้องถิ่น โดยมีการ กำหนดโครงสร้าง อำนาจหน้าที่ บทบาทหน้าที่ วิธีการเข้าดำรง ตำแหน่งของผู้บริหารท้องถิ่นอย่าง ชัดเจน มีการดำเนินงานที่ทำให้เกิด ประโยชน์ต่อชุมชน ดังนั้นการ ป ก ค ร อ ง ส่ ว น ท้ อ ง ถิ่ น จึ ง มี ความสำคัญต่อท้องถิ่น 4 10 สอบกลางภาค 1 30 รวม 40 100
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1 กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2566 หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เรื่อง ความสำคัญของศาสนา เวลา 1 ชั่วโมง วันที่............เดือน.........................พ.ศ...................... นางสาวชาลิสา เนื่องราชา ผู้สอน 1. มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด มาตรฐานการเรียนรู้ส 1.1 รู้และเข้าใจประวัติความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา หรือศาสนาที่ตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดมั่นและปฏิบัติตามหลักธรรมเพื่ออยู่ร่วมกันอย่าง สันติสุข ตัวชี้วัด ป.5/1 วิเคราะห์ความสำคัญของพระพุทธศาสนา หรือศาสนาที่ตนนับถือในฐานะที่เป็นมรดก ทางวัฒนธรรมและหลักในการพัฒนาชาติไทย 2. จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. บอกความสำคัญของพระพุทธศาสนาได้(K) 2. วิเคราะห์ความสำคัญเกี่ยวกับศาสนสถาน ศาสนวัตถุ และกิจกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับ ศาสนาได้ (P) 3. สนใจใฝ่เรียนรู้ เรื่องความสำคัญของศาสนา (A) 3. คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1. รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ 2. มีวินัย 3. ใฝ่เรียนรู้ 4. มุ่งมั่นในการทำงาน 4. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 1. ความสามารถในการคิด 2. ความสามารถในการสื่อสาร 3. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต 5. สาระสำคัญ
การศึกษาพุทธประวัติหรือประวัติของศาสดาของศาสนาอื่น ย่อมทำให้ได้รู้และเข้าใจประวัติของ ศาสนาและศาสดาของศาสนาพุทธหรือศาสนาอื่นๆ และสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุข 6. สาระการเรียนรู้ 1. มรดกทางวัฒนธรรมที่ได้รับจากพระพุทธศาสนา - มรดกทางด้านรูปธรรม เช่น ศาสนสถาน โบราณวัตถุ สถาปัตยกรรม - มรดกทางด้านจิตใจ เช่น หลักธรรมคำสั่งสอน ความเชื่อ และคุณธรรมต่างๆ 7. การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน 1. ครูให้นักเรียนดูวีดิทัศน์ หรือภาพเกี่ยวกับโบราณสถานและโบราณวัตถุของศาสนาต่างๆ แล้วช่วยกันตอบคำถามเกี่ยวกับคุณค่าและความสำคัญของศาสนาที่มีผลต่อการดำเนินชีวิตของมนุษย์อย่างไร ขั้นกิจกรรมการเรียนรู้ 1. ครูได้เปิด power point เรื่อง ความสำคัญของศาสนา พร้อมอธิบายให้นักเรียนฟัง 2. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4 คน ตามความสมัครใจ ให้แต่ละกลุ่มร่วมกันศึกษาความรู้เรื่อง ความสำคัญของศาสนา จากหนังสือเรียน แหล่งการเรียนรู้อื่นๆ 3. นักเรียนแต่ละกลุ่มช่วยกันวิเคราะห์ภาพเกี่ยวกับศาสนสถาน ศาสนวัตถุ และกิจกรรม ต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับศาสนาซึ่งแสดงถึงคุณค่าและความสำคัญของศาสนาลงในใบงานที่ 1.1 เรื่อง ความสำคัญ ของศาสนา 4. เมื่อแต่ละกลุ่มทำใบงานที่ 1.1 เสร็จแล้ว ครูให้นักเรียนสลับใบงานและตรวจสอบความ ถูกต้อง ขั้นสรุป นักเรียนและครูช่วยกันสรุปความสำคัญของศาสนาในฐานะที่เป็นมรดกทางวัฒนธรรมและ เป็นหลักในการพัฒนาชาติ 8. สื่อ/แหล่งเรียนรู้ สื่อ - หนังสือเรียน สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 - PowerPoint เรื่อง ความสำคัญของศาสนา แหล่งเรียนรู้ - ห้องเรียน 9. ชิ้นงาน/ภาระงาน ชิ้นงาน - ใบงานที่ 1.1 เรื่อง ความสำคัญของศาสนา 10. กระบวนการวัดผลและประเมินผล
จุดประสงค์การเรียนรู้ เครื่องมือวัด วิธีการวัด เกณฑ์การวัดผลและประเมินผล 1) บอกความสำคัญของ พระพุทธศาสนาได้(K) แบบสังเกต พฤติกรรม รายบุคคล ตรวจแบบ สังเกต พฤติกรรม รายบุคคล ระดับคุณภาพ ดี ผ่านเกณฑ์ 2) วิเคราะห์ความสำคัญ เกี่ยวกับศาสนสถาน ศาสนวัตถุ และกิจกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับ ศาสนาได้ (P) ใบงานที่ 1.1 เรื่อง ความสำคัญของ ศาสนา การตรวจ ใบงาน คะแนน 10 คะแนน ทำถูกต้อง ร้อยละ 70 ขึ้นไป ผ่านเกณฑ์ 3) สนใจใฝ่เรียนรู้ เรื่อง ความสำคัญของศาสนา (A) แบบสังเกต พฤติกรรม รายบุคคล ตรวจแบบ สังเกต พฤติกรรม รายบุคคล ระดับคุณภาพ ดี ผ่านเกณฑ์
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 2 กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2566 หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เรื่อง พุทธประวัติ เวลา 2 ชั่วโมง วันที่............เดือน.........................พ.ศ...................... นางสาวชาลิสา เนื่องราชา ผู้สอน 1. มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด มาตรฐานการเรียนรู้ส 1.1 รู้และเข้าใจประวัติความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา หรือศาสนาที่ตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดมั่นและปฏิบัติตามหลักธรรมเพื่ออยู่ร่วมกันอย่าง สันติสุข ตัวชี้วัด ป.5/2 สรุปพุทธประวัติตั้งแต่เสด็จกรุงกบิลพัสดุ์ จนถึงพุทธกิจสำคัญ หรือประวัติศาสดาที่ตน นับถือตามที่กำหนด 2. จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธิบายเกี่ยวกับพุทธประวัติได้อย่างถูกต้อง (K) 2. สืบค้นข้อมูลและนำเสนอเกี่ยวกับพุทธประวัติ(P) 3. มีความสนใจศึกษาเกี่ยวกับ พุทธประวัติ(A) 3. คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1. รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ 2. มีวินัย 3. ใฝ่เรียนรู้ 4. มุ่งมั่นในการทำงาน 4. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 1. ความสามารถในการคิด 2. ความสามารถในการสื่อสาร 3. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต 5. สาระสำคัญ การศึกษาพุทธประวัติหรือประวัติของศาสดาของศาสนาอื่น ย่อมทำให้ได้รู้และเข้าใจประวัติของ ศาสนาและศาสดาของศาสนาพุทธหรือศาสนาอื่นๆ และสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุข
6. สาระการเรียนรู้ 1. สรุปพุทธประวัติ 2. โปรดพระพุทธบิดา (เสด็จกรุงกบิลพัสดุ์) 3. พุทธกิจสำคัญ 7. การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน 1. ครูให้นักเรียนดูวีดิทัศน์ เกี่ยวกับพุทธประวัติ 2. ครูตั้งคำถาม เพราะเหตุใดเราจึงต้องศึกษาเกี่ยวกับพุทธประวัติศาสดาของศาสนาที่เรา นับถือ ( แนวคำตอบ : เพื่อทำให้เราเกิดความศรัทธาในศาสนาที่เรานับถือ ตระหนักถึงความ ศรัทธาของผู้ที่นับถือศาสนาเพื่อให้เกิดการยอมรับและสามารถอยู่ร่วมกันกับผู้ที่นับถือศาสนาต่างกันได้) ขั้นกิจกรรมการเรียนรู้ 1. ครูนำภาพพุทธประวัติให้นักเรียนดู จากนั้นให้นักเรียนช่วยกันตอบคำถามว่าบุคคลในภาพ คือใคร 2. ครูสรุปคำตอบของนักเรียน จากนั้นให้ความรู้แก่นักเรียนเกี่ยวกับพุทธประวัติโดยสรุป 3. ครูให้นักเรียนรวมกลุ่มเดิม จากนั้นให้แต่ละกลุ่มส่งตัวแทนมาจับสลาก กลุ่มละ 1 เรื่อง 1) สรุปพุทธประวัติ 2) โปรดพระพุทธบิดา (เสด็จกรุงกบิลพัสดุ์) 3) พุทธกิจสำคัญ 4. ครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมมือกันวางแผนสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับประวัติพระพุทธเจ้า ตอน ประสูติ ตรัสรู้ โปรดพุทธบิดา พุทธกิจที่สำคัญ 5. ครูมอบหมายให้แต่ละกลุ่มทำ mind mapping ในเรื่องที่จับสลากได้ พร้อมนำเสนอหน้า ชั้นเรียน 6. ครูอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับประวัติพระพุทธเจ้า ตอนประสูติ ตรัสรู้ โปรดพุทธบิดา พุทธกิจ ที่สำคัญ 7. ครูมอบหมายให้นักเรียนอ่านเนื้อหาเกี่ยวกับพุทธประวัติ ตอนประสูติ ตรัสรู้ โปรดพุทธ บิดา พุทธกิจที่สำคัญ เป็นการบ้านเพื่อเตรียมจัดการเรียนรู้ในครั้งต่อไป ชั่วโมงที่ 2 8. ครูเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามข้อสงสัยต่างๆ จากเรื่องที่ได้รับมอบหมายให้ไปอ่านมา โดยครูตอบข้อสงสัยและอธิบายเพิ่มเติม 9. ครูมอบหมายให้นักเรียนทำใบงานที่ 1.2 เรื่อง พุทธประวัติ โดยค้นคว้าจากแหล่งเรียนรู้ ต่างๆ เช่น หนังสือเรียน และอินเทอร์เน็ต
ขั้นสรุป 1. ครูและนักเรียนช่วยกันตรวจสอบความถูกต้องในใบงานที่ 1.2 พุทธประวัติ พร้อมกับสรุป ความรู้เกี่ยวกับประวัติของพระพุทธศาสนา 2. นักเรียนแต่ละกลุ่มปรับปรุงและพัฒนาคำตอบในใบงานที่ 1.2 จากนั้นครูมอบหมายให้ นักเรียนไปอ่านเนื้อหาเกี่ยวกับพระไตรปิฎก เป็นการบ้านเพื่อเตรียมการจัดการเรียนรู้ในครั้งถัดไป 8. สื่อ/แหล่งเรียนรู้ สื่อ - หนังสือเรียน สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 - ภาพพุทธประวัติ แหล่งเรียนรู้ - ห้องเรียน - แหล่งเรียนรู้ทางอินเทอร์เน็ต 9. ชิ้นงาน/ภาระงาน ชิ้นงาน - ใบงานที่ 1.2 เรื่อง พุทธประวัติ - mind mapping 10. กระบวนการวัดผลและประเมินผล จุดประสงค์การเรียนรู้ เครื่องมือวัด วิธีการวัด เกณฑ์การวัดผลและประเมินผล 1. อธิบายเกี่ยวกับพุทธ ประวัติได้อย่างถูกต้อง (K) ใบงานที่ 1.2 เรื่อง พุทธประวัติ การตรวจใบงาน คะแนน 10 คะแนน ทำถูกต้องร้อยละ 70 ขึ้นไป ผ่านเกณฑ์ 2. สืบค้นข้อมูลและ นำเสนอเกี่ยวกับพุทธประวัติ (P) แบบประเมินการ นำเสนองานกลุ่ม ตราจแบบ ประเมินการ นำเสนองานกลุ่ม ระดับคุณภาพ ดี ผ่านเกณฑ์ 3. มีความสนใจศึกษา เกี่ยวกับ พุทธประวัติ(A) แบบประเมิน คุณลักษณะอันพึง ประสงค์ ตรวจแบบ ประเมิน คุณลักษณะอันพึง ประสงค์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 3 กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2566 หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เรื่อง พระไตรปิฎก เวลา 1 ชั่วโมง วันที่............เดือน.........................พ.ศ...................... นางสาวชาลิสา เนื่องราชา ผู้สอน 1. มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด มาตรฐานการเรียนรู้ส 1.1 รู้และเข้าใจประวัติความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา หรือศาสนาที่ตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดมั่นและปฏิบัติตามหลักธรรมเพื่ออยู่ร่วมกันอย่าง สันติสุข ตัวชี้วัด ป.5/4 อธิบายองค์ประกอบและความสำคัญของพระไตรปิฎก หรือคัมภีร์ของศาสนาที่ตน นับถือ 2. จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. บอกองค์ประกอบและความสำคัญของพระไตรปิฎกได้ถูกต้อง (K) 2. สื่อสารและเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับพระไตรปิฎกได้(P) 3. เห็นคุณค่าของพระไตรปิฎก (A) 3. คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1. รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ 2. มีวินัย 3. ใฝ่เรียนรู้ 4. มุ่งมั่นในการทำงาน 4. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 1. ความสามารถในการคิด 2. ความสามารถในการสื่อสาร 3. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต 5. สาระสำคัญ การศึกษาพระไตรปิฎกหรือคัมภีร์ของศาสนาต่างๆ ประวัติสาวก ชาดก เรื่องเล่า และศาสนิกชน ตัวอย่าง ย่อมทำให้ได้ข้อคิดจากคุณธรรมอันเป็นแบบอย่าง เพื่อเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิต
6. สาระการเรียนรู้ 1. องค์ประกอบของพระไตรปิฎก - พระสุตตันตปิฎก - พระวินัยปิฎก - พระอภิธรรมปิฎก 2. ความสำคัญของพระไตรปิฎก 7. การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน 1. ครูให้นักเรียนนั่งสมาธิ 3 นาที 2. ครูแจ้งจุดประสงค์การเรียนรู้ให้นักเรียนทราบ 3. ครูเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามข้อสงสัยต่าง ๆ จากเรื่องที่ได้รับมอบหมายให้ไปอ่านมา จากนั้นสนทนาซักถามนักเรียนว่า เคยเห็นพระไตรปิฎกหรือไม่ และพระไตรปิฎกมีลักษณะอย่างไร ให้นักเรียน ช่วยกับตอบ 4. ครูสรุปให้นักเรียนฟังว่า พระไตรปิฎกเป็นหนังสือหรือคัมภีร์ที่รวบรวมหลักคำสอนของ พระพุทธเจ้าไว้เป็นหมวดหมู่ มีลักษณะเป็นเล่มปกแข็ง มี 45 เล่ม จากนั้นเชื่อมโยงความรู้ไปสู่เนื้อหาที่จะ เรียน ขั้นกิจกรรมการเรียนรู้ 1. ครูเปิด Power point เกี่ยวกับพระไตรปิฎก พร้อมอธิบายให้นักเรียนฟัง 2. ครูตั้งคำถาม 1) พระไตรปิฎกแบ่งออกเป็นกี่คัมภีร์อะไรบ้าง (แนวคำตอบ พระวินับปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก) 2) พระไตรปิฎกมีความสำคัญอย่างไร (แนวคำตอบ เพราะเป็นหลักฐานทางพระพุทธศาสนาที่บันทึกคำสอนของ พระพุทธเจ้าไว้เป็นลายลักษณ์อักษร ) 3. ครูมอบหมายให้นักเรียนทำใบงานที่ 1.3 เรื่อง พระไตรปิฎก ขั้นสรุป 1. ครูและนักเรียนช่วยกันตรวจสอบความถูกต้องในใบงานที่ 1.3 เรื่อง พระไตรปิฎก พร้อม กับสรุปความรู้เกี่ยวกับพระไตรปิฎก 2. ครูมอบหมายให้นักเรียนไปอ่านเนื้อหาเกี่ยวกับหลักธรรมของศาสนา เป็นการบ้านเพื่อ เตรียมการจัดการเรียนรู้ในครั้งถัดไป
8. สื่อ/แหล่งเรียนรู้ สื่อ - หนังสือเรียน สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 - Power point เกี่ยวกับพระไตรปิฎก แหล่งเรียนรู้ - ห้องเรียน 9. ชิ้นงาน/ภาระงาน ชิ้นงาน - ใบงานที่ 1.3 เรื่อง พระไตรปิฎก 10. กระบวนการวัดผลและประเมินผล จุดประสงค์การเรียนรู้ เครื่องมือวัด วิธีการวัด เกณฑ์การวัดผลและประเมินผล 1. บอกองค์ประกอบและ ความสำคัญของพระไตรปิฎก ได้ถูกต้อง (K) ใบงานที่ 1.3 เรื่อง พระไตรปิฎก การตรวจ ใบงาน คะแนน 10 คะแนน ทำถูกต้อง ร้อยละ 70 ขึ้นไป ผ่านเกณฑ์ 2. สื่อสารและเผยแพร่ ความรู้เกี่ยวกับพระไตรปิฎก ได้(P) แบบสังเกตพฤติกรรม รายบุคคล ตราจแบบ สังเกต พฤติกรรม รายบุคคล ระดับคุณภาพ ดีผ่านเกณฑ์ 3. เห็นคุณค่าของ พระไตรปิฎก (A) แบบสังเกตพฤติกรรม รายบุคคล ตรวจแบบ สังเกต พฤติกรรม รายบุคคล ระดับคุณภาพ ดีผ่านเกณฑ์
ใบงานที่ 1.3 เรื่อง พระไตรปิฎก คำชี้แจง ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปนี้ 1. พระไตรปิฎกเป็นคัมภีร์ของ (2 คะแนน) 2. พระวินัยปิฎก มีสาระเกี่ยวกับอะไรบ้าง (2 คะแนน) 3. พระสุตตันตปิฎก มีสาระสำคัญเกี่ยวกับอะไรบ้าง (2 คะแนน) 4. พระอภิธรรมปิฎก มีสาระสำคัญเกี่ยวกับอะไรบ้าง (2 คะแนน) 5. พระไตรปิฎกมีความสำคัญอย่างไร (2 คะแนน) ชื่อ…………………………………………………………………………………………ชั้น……………………………เลขที่………………….
ใบงานที่ 1.3 เรื่อง พระไตรปิฎก คำชี้แจง ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปนี้ 1. พระไตรปิฎกเป็นคัมภีร์ของ (2 คะแนน) พระพุทธศาสนา 2. พระวินัยปิฎก มีสาระเกี่ยวกับอะไรบ้าง (2 คะแนน) ความประพฤติ ความเป็นอยู่ ขนบธรรมเนียม และการดำเนินกิจกรรมต่างๆ ของภิกษุสงฆ์และ ภิกษุณีสงฆ์ โดยเน้นที่การระมัดระวังรักษาศีล 3. พระสุตตันตปิฎก มีสาระสำคัญเกี่ยวกับอะไรบ้าง (2 คะแนน) พระธรรมเทศนา คำบรรยายธรรมต่างๆ ที่พระพุทธเจ้าตรัสให้เหมาะสมกับบุคคลและโอกาส รวมทั้งบทประพันธ์ เรื่องเล่าและเรื่องราวต่างๆ ที่เป็นชั้นเดิมในพระพุทธศาสนา 4. พระอภิธรรมปิฎก มีสาระสำคัญเกี่ยวกับอะไรบ้าง (2 คะแนน) หลักธรรมและคำอธิบายที่เป็นหลักวิชาล้วนๆ ไม่เกี่ยวกับบุคคลหรือเหตุการณ์ 5. พระไตรปิฎกมีความสำคัญอย่างไร (2 คะแนน) 1) อยู่ในฐานะเป็นองค์พระศาสดาของชาวพุทธ 2) เสมือนรากแก้วของพระพุทธศาสนา 3) เป็นมรดกอันล้ำค่าของพระพุทธศาสนา 4) เป็นวรรณกรรมที่เก่าแก่ที่สุดในพระพุทธศาสนา 5) เป็นแหล่งวิทยาการทางพระพุทธศาสนา 6) เป็นแหล่งศิลปวัฒนธรรม และจารีตประเพณี เฉลย
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2566 หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เรื่อง หลักธรรมของพระพุทธศาสนา เวลา 2 ชั่วโมง วันที่............เดือน.........................พ.ศ...................... นางสาวชาลิสา เนื่องราชา ผู้สอน 1. มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด มาตรฐานการเรียนรู้ส 1.1 รู้และเข้าใจประวัติความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา หรือศาสนาที่ตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดมั่นและปฏิบัติตามหลักธรรมเพื่ออยู่ร่วมกันอย่าง สันติสุข ตัวชี้วัด ป.5/5 แสดงความเคารพพระรัตนตรัยและปฏิบัติตามไตรสิกขา และหลักธรรมโอวาท 3 ใน พระพุทธศาสนาหรือหลักธรรมของศาสนาที่ตนนับถือตามที่กำหนด 2. จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. บอกองค์ประกอบของพระรัตนตรัยและแสดงความเคารพพระรัตนตรัยได้ถูกต้อง (K,P) 2. อธิบายอธิบายความสำคัญของหลักธรรมของศาสนาได้(K) 3. สืบค้นข้อมูลและนำเสนอเกี่ยวกับศรัทธา 4, อริยสัจ 4, หลักกรรม และไตรสิกขาได้ (P) 4. เห็นคุณค่าของพระรัตนตรัย และหลักธรรมเรื่องศรัทธา 4, อริยสัจ 4, หลักกรรม และไตรสิกขา (A) 3. คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1. รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ 2. มีวินัย 3. ใฝ่เรียนรู้ 4. มุ่งมั่นในการทำงาน 4. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 1. ความสามารถในการคิด 2. ความสามารถในการสื่อสาร 3. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต 5. สาระสำคัญ การแสดงความเคารพพระรัตนตรัย และปฏิบัติตนตามหลักไตรสิกขา ในพระพุทธศาสนา หรือ หลักธรรมของศาสนาที่ตนนับถือ ย่อมทำให้สามารถพัฒนาตนและสิ่งแวดล้อมไปในทางที่ถูกต้อง
6. สาระการเรียนรู้ 1. พระรัตนตรัย - ศรัทธา 4 (1) พระพุทธ - พุทธจริยา 3 (2) พระธรรม - อริยสัจ 4 - หลักกรรม (3) พระสงฆ์ 2. ไตรสิกขา - ศีล สมาธิ ปัญญา 7. การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน 1. ครูให้นักเรียนสวดมนต์ และนั่งสมาธิ 3 นาที 2. ครูแจ้งจุดประสงค์การเรียนรู้ให้นักเรียนทราบ 3. ครูเปิดวิดีทัศน์ เรื่อง พระรัตนตรัย ให้นักเรียนดู 4. ครูตั้งคำถาม พระรัตนตรัยประกอบไปด้วยอะไรบ้าง ( แนวคำตอบ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ) คำถาม หลักธรรมคำสอนของพระพุทธศาสนา มีอะไรบ้าง ( แนวคำตอบ ขึ้นอยู่กับคำตอบของนักเรียนแต่ละคน เช่น เบญจศีล เบญจธรรม ศรัทธา 4 อริยสัจ 4 ไตรสิกขา ) ขั้นกิจกรรมการเรียนรู้ 1. ครูได้เปิด power point เรื่อง หลักธรรมของพระพุทธศาสนา พร้อมอธิบายให้นักเรียนฟัง 2. นักเรียนแบ่งกลุ่ม 4 กลุ่ม ตามความสมัครใจ แล้วจับสลากเลือกหัวข้อ 1) ศรัทธา 4 2) อริยสัจ 4 3) หลักกรรม 4) ไตรสิกขา จากนั้นให้แต่ละกลุ่มร่วมกันศึกษาความรู้เรื่อง หลักธรรมสำคัญของพระพุทธศาสนา จาก หนังสือเรียนและสืบค้นเพิ่มเติม โดยแบ่งหน้าที่กันศึกษาความรู้ตามหัวข้อที่กำหนดให้ 3. นักเรียนแต่ละกลุ่มนำความรู้ที่ได้จากการศึกษา มาวิเคราะห์ข้อมูล/ข่าว/ภาพข่าว/ กรณีศึกษาที่สอดคล้องกับหลักธรรม แล้วตอบคำถามลงในใบงาน ดังนี้ - กลุ่มที่ 1 ทำใบงานที่ 1.4 เรื่อง ศรัทธา 4 - กลุ่มที่ 2 ทำใบงานที่ 1.5 เรื่อง อริยสัจ 4 - กลุ่มที่ 3 ทำใบงานที่ 1.6 เรื่อง หลักกรรม - กลุ่มที่ 4 ทำใบงานที่ 1.7 เรื่อง ไตรสิกขา
ชั่วโมงที่ 2 4. ครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมานำเสนอหน้าชั้นเรียน ในหัวข้อที่ได้รับมอบหมาย 5. ครูได้ให้ความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับหลักธรรมเรื่องศรัทธา 4, อริยสัจ 4, หลักกรรม และ ไตรสิกขา 6. นักเรียนแต่ละกลุ่มปรับปรุงและพัฒนาคำตอบในใบงาน ขั้นสรุป 1. ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เกี่ยวกับพระรัตนตรัย ศรัทธา 4, อริยสัจ 4, หลักกรรม และไตรสิกขา 2. ครูมอบหมายให้นักเรียนสรุป เกี่ยวกับศรัทธา 4, อริยสัจ 4, หลักกรรม และไตรสิกขา ใน รูปแบบ mind mapping เป็นการบ้านส่งในชั่วโมงถัดไป โดยค้นคว้าในหนังสือเรียน ห้องสมุด และสืบค้น ทางอินเทอร์เน็ต 8. สื่อ/แหล่งเรียนรู้ สื่อ - หนังสือเรียน สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 - วิดีทัศน์ เรื่อง พระรัตนตรัย แหล่งเรียนรู้ - ห้องเรียน - ห้องสมุด - แหล่งเรียนรู้ทางอินเทอร์เน็ต 9. ชิ้นงาน/ภาระงาน ชิ้นงาน - ใบงานที่ 1.4 เรื่อง ศรัทธา 4 - ใบงานที่ 1.5 เรื่อง อริยสัจ 4 - ใบงานที่ 1.6 เรื่อง หลักกรรม - ใบงานที่ 1.7 เรื่อง ไตรสิกขา ภาระงาน - mind mapping
10. กระบวนการวัดผลและประเมินผล จุดประสงค์การเรียนรู้ เครื่องมือวัด วิธีการวัด เกณฑ์การวัดผลและประเมินผล 1. บอกองค์ประกอบของ พระรัตนตรัยและแสดงความ เคารพพระรัตนตรัยได้ ถูกต้อง (K,P) แบบสังเกต พฤติกรรม รายบุคคล ตราจแบบสังเกต พฤติกรรม รายบุคคล ระดับคุณภาพ ดี ผ่านเกณฑ์ 2. อธิบายความสำคัญของ หลักธรรมของศาสนาได้(K) ใบงาน การตรวจ ใบงาน คะแนน 10 คะแนน ทำถูกต้อง ร้อยละ 70 ขึ้นไป ผ่านเกณฑ์ 3. สืบค้นข้อมูลและ นำเสนอเกี่ยวกับศรัทธา 4, อริยสัจ 4, หลักกรรม และ ไตรสิกขาได้ (P) mind mapping การตรวจ mind mapping คะแนน 10 คะแนน ร้อยละ 70 ขึ้นไป ผ่านเกณฑ์ 4. เห็นคุณค่าของพระ รัตนตรัย และหลักธรรมเรื่อง ศรัทธา 4, อริยสัจ 4, หลัก กรรม และไตรสิกขา (A) แบบสังเกต พฤติกรรม รายบุคคล ตรวจแบบสังเกต พฤติกรรม รายบุคคล ระดับคุณภาพ ดี ผ่านเกณฑ์
ใบงานที่ 1.4 เรื่อง ศรัทธา 4 ค าชี้แจง ให้นักเรียนวิเคราะห์และตอบค าถาม ที่มา https://pagenews.net/ ➢ ค าถาม 1. เป็นข้อมูลเกี่ยวกับอะไร 2. มีการกระท าที่สอดคล้องกับศรัทธา 4 อย่างไร 3. การกระท าดังกล่าวส่งผลต่อผู้ปฏิบัติอย่างไร 4. นักเรียนได้ข้อคิดส าคัญอย่างไรบ้าง
ใบงานที่ 1.4 เรื่อง ศรัทธา 4 ค าชี้แจง ให้นักเรียนวิเคราะห์และตอบค าถาม ที่มา https://pagenews.net/ ➢ ค าถาม 1. เป็นข้อมูลเกี่ยวกับอะไร (2 คะแนน) 2. มีการกระท าที่สอดคล้องกับศรัทธา 4 อย่างไร (4 คะแนน) 3. การกระท าดังกล่าวส่งผลต่อผู้ปฏิบัติอย่างไร (2 คะแนน) 4. นักเรียนได้ข้อคิดส าคัญอย่างไรบ้าง(2 คะแนน) (พิจารณาตามค าตอบของนักเรียน โดยให้อยู่ในดุลยพินิจของครูผู้สอน) เฉลย
ใบงานที่ 1.5 เร ื่อง อร ิ ยสจั4 ค าชี้แจง ให้นักเรียนวิเคราะห์และตอบค าถาม ที่มา https://th.lovepik.com/ ➢ ค าถาม 1. เป็นข้อมูลเกี่ยวกับอะไร (2 คะแนน) 2. มีการกระท าที่สอดคล้องกับอริยสัจ 4 อย่างไร (4 คะแนน) 3. ผลที่ได้รับจากการปฏิบัติ คืออะไร (2 คะแนน) 4. นักเรียนได้ข้อคิดส าคัญอย่างไรบ้าง (2 คะแนน) ปวดท้องเพราะกินส้มต า แน่เลย
ใบงานที่ 1.5 เร ื่อง อร ิ ยสจั4 ค าชี้แจง ให้นักเรียนวิเคราะห์และตอบค าถาม ที่มา https://th.lovepik.com/ ➢ ค าถาม 1. เป็นข้อมูลเกี่ยวกับอะไร (2 คะแนน) 2. มีการกระท าที่สอดคล้องกับอริยสัจ 4 อย่างไร (4 คะแนน) 3. ผลที่ได้รับจากการปฏิบัติ คืออะไร (2 คะแนน) 4. นักเรียนได้ข้อคิดส าคัญอย่างไรบ้าง (2 คะแนน) (พิจารณาตามค าตอบของนักเรียน โดยให้อยู่ในดุลยพินิจของครูผู้สอน) เฉลย ปวดท้องเพราะกินส้มต า แน่เลย
ใบงานที่ 1.6 เรื่อง หลักกรรม ค าชี้แจง ให้นักเรียนวิเคราะห์และตอบค าถาม ที่มา https://board.postjung.com/ ➢ ค าถาม 1. เป็นข้อมูลเกี่ยวกับอะไร (2 คะแนน) 2. มีการกระท าที่สอดคล้องกับหลักกรรมอย่างไร (4 คะแนน) 3. ผลที่ได้รับจากการปฏิบัติ คืออะไร (2 คะแนน) 4. นักเรียนได้ข้อคิดส าคัญอย่างไรบ้าง (2 คะแนน)
ใบงานที่ 1.6 เรื่อง หลักกรรม ค าชี้แจง ให้นักเรียนวิเคราะห์และตอบค าถาม ที่มา https://board.postjung.com/ ➢ ค าถาม 1. เป็นข้อมูลเกี่ยวกับอะไร (2 คะแนน) 2. มีการกระท าที่สอดคล้องกับหลักกรรมอย่างไร (4 คะแนน) 3. ผลที่ได้รับจากการปฏิบัติ คืออะไร (2 คะแนน) 4. นักเรียนได้ข้อคิดส าคัญอย่างไรบ้าง (2 คะแนน) (พิจารณาตามค าตอบของนักเรียน โดยให้อยู่ในดุลยพินิจของครูผู้สอน) เฉลย
ใบงานที่ 1.7 เรื่อง ไตรส ิ กขา ค าชี้แจง ให้นักเรียนวิเคราะห์และตอบค าถาม ที่มา https://clubsister.com/ ➢ ค าถาม 1. เป็นข้อมูลเกี่ยวกับอะไร (2 คะแนน) 2. มีการกระท าที่สอดคล้องกับไตรสิกขาอย่างไร (4 คะแนน) 3. ผลที่ได้รับจากการปฏิบัติ คืออะไร (2 คะแนน) 4. นักเรียนได้ข้อคิดส าคัญอย่างไรบ้าง (2 คะแนน)