Geografi-Tingkatan-1

Cabara

A. Isi tempat kosong dengan jawapan y

1. Malaysia terdiri daripada

2. Terdapat buah wilayah

3. Negeri dan t

4. Pusat Pentadbiran Kerajaan Perse

5. Kuala Lumpur ialah Ma

B. Cari nama ibu negeri bagi negeri-neg
tersembunyi di bawah.

K E R T EHM J OH
T UW X H E I Q E I
ANA M CB R KO T
I BA N EK I R E S
P XC V TA P S I K
I BA N DA R A Y A
NZV Q AO N K UN
GE F Q L I VAS E
J CB A AC B F KO
S HA H A L AMB U
B FKO TA K INA
T DB G EO RG E T
KUA L A T E R E N

C. Berdasarkan negeri tempat tinggal an

(i) Nyatakan nama bandar yang menja
(ii) Terangkan mengapa bandar itu dipili

beberapa keistimewaannya.

an Prestasi

yang betul.

buah negeri.

h persekutuan di Malaysia.

terletak di Pulau Borneo.

ekutuan Malaysia ialah .

alaysia.

geri di Malaysia dalam perkataan

O R BAHR USBK
A BA L I N H EBA
S S BN L O YNEN
U B A N P V J ANG
U CH I NG TWT A
M E L AKA AORR
D A S A NG A NNB
R E M B A N I GGB
T ABHAR USTG
T T E RWO R T HO
B A L UU P F OV S
OWN F HG V B P A
G GANUQ C BNA

nda:

adi ibu negeri.
ih sebagai ibu negeri dan nyatakan

41A1

Bab 5 5BAB BUMI

Bumi ialah planet tempat kita tinggal. Bumi
mempunyai sistem fizikal dan struktur yang
membolehkannya menampung hidupan.
Apakah sistem fizikal dan struktur bumi?
Apakah benua, lautan, laut utama dan selat
yang terdapat di bumi?

Standard Pembelajaran
Pada akhir pengajaran dan pembelajaran
murid dapat:
• Menjelaskan empat sistem fizikal

bumi.
• Menjelaskan struktur bumi.
• Mengenal pasti benua, lautan, laut

utama dan selat.
• Membincangkan kesan-kesan

pergerakan kerak bumi.

42

EKSPLORASI BAB

1. Sistem fizikal bumi

Apakah komponen-komponen yang
membentuk sistem fizikal bumi?

4. Kesan pergerakan kerak bumi

Sebelum
Selepas

Apakah kesan-kesan pergerakan
kerak bumi?

2. Struktur bumi

3. Benua, lautan, laut

66 o U
23 o U
0o
23 o S
66 o S

Di manakah kedudukan b
di permukaan bumi?

Senaraikan lapisan-lapisan
yang terdapat dalam
struktur bumi.
t utama dan selat

0o

benua, lautan, laut utama dan selat

43

5.1 SISTEM FIZIKAL BU

Bumi ialah planet yang berbentuk sfera
permukaan 510 juta km persegi. Air meliputi
29% ialah daratan. Komponen yang mem
litosfera, hidrosfera dan biosfera.

Glosari

Bab 5 Komponen: Bahagian yang
saling melengkapi
antara satu Atmosfera
sama lain

Info Atm
men
GEOGRAFI pelb
wap
Atmosfera bumi terdiri
daripada lima lapisan.

Eksosfera

Termosfera

Mesosfera

Stratosfera Hidro
Troposfera baha
di bu
mera
tasik,
tanah
litupa

44

UMI

a dan mempunyai anggaran keluasan
71% daripada permukaan bumi manakala
mbentuk bumi terdiri daripada atmosfera,

Sistem Fizikal Bumi

Litosfera Hidrosfera Biosfera

mosfera ialah lapisan udara yang
nyelubungi bumi. Lapisan ini mengandungi
bagai jenis gas, debu, habuk, asap serta
p air.

Atmosfera

Hidrosfera

osfera meliputi semua
agian air yang wujud
umi. Bahagian tersebut
angkumi air laut, air
, air sungai, air bawah
h, air paya dan
an ais.

5.2 STRUKTUR BUMI

Bumi terdiri daripada tiga lapisan, iaitu k
mantel dan teras bumi.

1 Kerak Bumi
• Lapisan bumi yang paling keras dan
• Terdiri daripada dua lapisan, iaitu si
aluminium) dan sima (silika dan ma
- Sial terletak di bahagian atas ker
membentuk benua di permukaan
- Sima terletak di bawah sial dan d

2 Mantel
• Terletak di bawah lapisan kerak bum
• Merangkumi dua pertiga jisim bumi
• Bersifat pepejal tetapi lapisan luarn

3 Teras Bumi
• Merupakan lapisan yang paling dal
• Mengalami tekanan yang kuat dan
• Terbahagi kepada dua, iaitu teras lu

Biosfera ialah kawasan yang
oleh semua benda hidup, iait
haiwan dan tumbuhan. Kawa
melibatkan bahagian kerak b
dan atmosfera.

Litosfera Litosfera ialah lapisan luar
merangkumi bahagian ker
dan bahagian atas mantel
tersebut mengandungi pel

batuan dan m

Rajah 5.2 Ked

Kerak bumi Da TeTeras luar
raslam
Mantel
Teras
kerak bumi, dalam

n pejal
ial (silika dan
agnesium)
rak bumi dan
n bumi.
di dasar lautan.

mi Rajah 5.1
i Lapisan struktur bumi
nya bersifat separa cecair

lam
suhu yang sangat tinggi
uar dan teras dalam

g didiami Biosfera
tu manusia,
asan tersebut
bumi

bumi yang
rak bumi
l. Bahagian
lbagai jenis
mineral.

dudukan atmosfera, litosfera, hidrosfera dan biosfera

45

5.3 BENUA, LAUTAN,

Benua merupakan daratan yang sanga
pada permukaan bumi. Terdapat tujuh
yang dikelilingi oleh lima lautan luas. Selain
terdapat juga laut utama dan selat yang pe

0o

Bab 5 66 o U

Amerika Eropah Asia
Utara Afrika Au

23 o U

0o Amerika
23 o S Selatan

66 o S Antartika
Peta 5.1 Lokasi benua

Benua Asia

• Benua terbesar di dunia
• Meliputi keluasan kira-kira 55.8 juta

kilometer persegi

Benua Afrika

• Benua yang kedua terbesar di dunia
• Meliputi keluasan kira-kira 30 juta

kilometer persegi

Ketahui maklumat lanjut berkaitan benua dan laut
http://eravisi.com/geo/tg1/ms017
Buat catatan pada buku nota anda dan hasilkan p

46

, LAUT UTAMA DAN SELAT

at luas Benua Amerika Utara
benua
lautan, • Benua yang ketiga terbesar
di dunia
enting.
• Meliputi kawasan seluas
kira-kira 24.5 juta
kilometer persegi

ustralia Benua Amerika Selatan
• Benua yang keempat

terbesar di dunia
• Meliputi kawasan

seluas kira-kira 17.8 juta
kilometer persegi

Benua Antartika
• Benua yang terletak

paling selatan
• Meliputi kawasan

seluas kira-kira 14 juta
kilometer persegi

Benua Eropah
• Benua yang kedua terkecil

di dunia
• Meliputi keluasan kira-kira

10.4 juta kilometer persegi

Benua Australia
• Benua yang paling

mendatar di dunia
• Meliputi keluasan kira-kira

7.6 juta kilometer persegi

tan melalui laman web berikut:

peta pemikiran yang bersesuaian.

Lautan Artik 0o
66 o U

23 o U Lautan Atlantik
0o Lautan Pasi k Lautan Selata
23 o S

Peta 5.1 Lokasi benua
66 o S

Peta 5.2 Lautan, laut utama dan selat

Lautan Pasifik
• Lautan terbesar di dunia
• Purata kedalaman 4300 m

Lautan Artik
• Lautan terkecil dan tercetek di dunia
• Terletak berdekatan dengan

Kutub Utara

Lautan Atlantik
• Lautan kedua terbesar di dunia
• Memanjang dari utara ke selatan

dan membentuk seakan-akan
huruf ‘S’

Lautan Hindi
• Lautan ketiga terbesar di dunia
• Bersempadan dengan benua Asia,

Afrika dan Australia
• Purata kedalamannya 3900 m

Lautan Selatan

• Lautan yang mengelilingi
benua Antartika

o

Lautan Selat
Hindi Melaka
an Selat
Laut Sulu
Tebrau Laut China

Selatan

Laut China Selatan
• Terletak dalam lingkungan

Lautan Pasifik
• Merangkumi perairan bermula dari

Selat Melaka hingga ke Selat Taiwan

Laut Sulu
• Terletak di bahagian barat daya

Filipina, berhampiran Pulau Borneo

Selat Melaka
• Terletak di perairan antara

Semenanjung Malaysia dengan
Pulau Sumatera (Indonesia)
• Selat terpanjang di dunia

Selat Tebrau
• Merupakan kawasan perairan sempit

yang memisahkan Semenanjung
Malaysia dengan Singapura

47

5.4 KESAN PERGERA

Permukaan bumi terdiri daripada lapisan
Plat tersebut terbahagi kepada dua, iaitu p
bumi berada di atas lapisan mantel. Pen
menyebabkan plat bumi bergerak.

Pergerakan kerak bumi atau plat m
pencapahan. Proses ini seterusnya m
pembentukan muka bumi.

200 juta tahun Hanyutan Ben
dahulu
• Pencapahan a
berlakunya pe
proses pemisa
perlahan, ahli
kedudukan be
daripada han

135 juta tahun
dahulu

Rajah 5.3 Proses hanyutan benua

Glosari

Pertembungan: Perlanggaran antara plat-plat di k

Pencapahan: Perpisahan dan pergerakan plat-p

Sesaran: Pergerakan plat-plat bumi secara

48

AKAN KERAK BUMI

kerak bumi yang dikenali sebagai plat.
plat daratan dan plat lautan. Lapisan plat
ngaruh arus perolakan di lapisan mantel
melibatkan proses pertembungan dan
menyebabkan pelbagai kesan kepada

nua
atau pemisahan plat menyebabkan
erubahan kedudukan benua. Walaupun
ahan plat terjadi dengan sangat
i sains membuktikan kemungkinan
enua pada masa sekarang adalah kesan
nyutan benua.

Sekarang

Sumber: First Geography Encyclopedia

kerak bumi secara serentak
plat di kerak bumi
a berselisih di sepanjang garis gelinciran

Gunung Lipat
• Pergerakan dan pertembungan plat bum

pembentukan gunung lipat.
• Pergerakan dan pertembungan itu berla

pada kerak bumi.
• Tolakan serta himpitan dua plat dari ara

bumi termampat, seterusnya membent

Daya mampatan
Sebelum

Kesan daya mampatan

Selepas
Rajah 5.4 Proses pembentukan gunung lipat

Gunung Bongkah
• Gunung bongkah terbentuk akibat perg

gelinciran atau sesaran.
• Proses gelinciran biasanya berlaku di se

di lautan akibat pengaruh daya tegang

Daya tegangan

Sebelum
Lurah gelinciran

Selepas
Rajah 5.6 Proses pembentukan gunung bongkah

mi akan menyebabkan berlakunya
aku apabila terdapatnya daya mampatan
ah bertentangan akan menyebabkan kerak
tuk banjaran gunung lipat.

Rajah 5.5 Gunung lipat

gerakan kerak bumi yang disebut
empadan plat bumi di daratan atau
gan atau mampatan.

Gunung bongkah
Lurah gelinciran

Rajah 5.7 Gunung bongkah dan
lurah gelinciran

49

Info Ge

GEOGRAFI •G
w
Gelombang tsunami boleh mencapai p
kelajuan sebuah jet, iaitu melebihi a
800 km/j di laut dalam. Gelombang m
tsunami dapat menyeberangi Lautan s
Pasifik dalam masa kurang daripada
satu hari. •K
b
Sumber: Jabatan Meteorologi Malaysia

Bab 5 Glosari

Magma: Batuan cair yang terdapat di bawah perm
Tsunami: Ombak besar yang tercetus akibat gega

dasar laut
Lava: Cecair panas yang mengalir dari gunung

Zon gempa bumi

Rajah 5.8 Kejadian gempa bumi dan pembentukan gu

50

empa Bumi
Gempa bumi berlaku apabila
wujudnya daya tekanan akibat
pertembungan dan himpitan
antara plat. Proses tersebut akan
menghasilkan gegaran di kawasan
sempadan plat.
Kejadian gempa bumi di dasar laut
berpotensi mengakibatkan tsunami.

mukaan bumi
aran gempa bumi di

g berapi

Plat lautan

unung berapi

Gunung Berapi
• Gunung berapi terbentuk apabila berlak

mewujudkan zon benam.
• Salah satu plat akan terjunam ke bawah

mantel. Proses tersebut akan membentu
• Plat yang terangkat akibat pertembunga
• Cecair magma akan keluar memenuhi r

membentuk gunung berapi.

Lava
Gunung berapi

Magm

Lapisan mantel

kunya pertembungan dua plat yang
h seterusnya bertemu dengan lapisan
uk magma dan lava.
an akan membentuk gunung dan rekahan.
rekahan pada plat bumi seterusnya

Info

GEOGRAFI

Bagaimanakah tsunami dan
gunung berapi terjadi? Laman web
berikut menunjukkan video tentang
kejadian tsunami dan gunung
berapi.
http://eravisi.com/geo/
tg1/ms018

http://eravisi.com/geo/
tg1/ms019

Plat daratan
ma

Zon benam

51

abc IMBAS

m Bumi Atmosfera

Siste Hidrosfera

Bab 5 Litosfera

Biosfera

7 benua

Benua Asia Benua Eropah

Benua Afrika Benua Australia

Benua Amerika Utara Benua Antartika
Benua, Lautan, Laut Uta
Benua Amerika Selatan

5 lautan 2 laut

Lautan Artik Laut China Selatan

Lautan Atlantik Laut Sulu

Lautan Hindi

Lautan Selatan 2 selat

Lautan Pasifik
Selat Melaka

ma dan Selat Selat Tebrau

Info

GEOGRAFI

Terokai maklumat lanjut berkaitan struktur bumi m
http://eravisi.com/geo/tg1/ms020
Anda juga boleh meneroka maklumat melalui lam
dapatan dan bandingkan maklumat yang dipero

52

miS KEMBALI

Kerak bumi Struktur Bu gerakan Kerak Bumi

Mantel

Teras bumi
Teras luar
Teras dalam

Pembentukan
gunung lipat
Pembentukan gunung
bongkah
n Pembentukan
gunung berapi
Gempa bumi

Kesan Per

melalui laman web berikut:

man web yang lain. Catatkan
oleh dengan rakan sekelas anda.

Cabara

A. Namakan empat sistem fizikal bumi b
jadual berkaitan maklumat keempat-
1.

2.

4. 3.

B. Namakan keempat-empat lapisan st
ciri-cirinya.

an Prestasi

berdasarkan rajah di bawah. Lengkapkan
-empat sistem tersebut.

1.
2.
. 3.
4.

truktur bumi pada rajah di bawah berserta

1.
2.
3.
4.

53

C. Namakan benua, lautan, laut utama d

66 o U 0o
L1
23 o U
0o B1 L3 B4
23 o S L2 B
B2
L5

66 o S

Benua
B1.
B2.
B3.
B4.
B5.
B6.
B7.

Laut Utama
LU1.
LU2.

54

dan selat pada peta dunia di bawah.

S1

B3 LU1
LU2
B5
L4 B6

S2

B7

Lautan
L1.
L2.
L3.
L4.
L5.

Selat

S1.
S2.

D. Dengan menggunakan kreativiti, hasi
tentang kesan pergerakan bumi.

E. Berdasarkan keratan akhbar di atas,
(i) Apakah kesan kejadian gempa bu
(ii) Jelaskan persediaan yang perl
menangani kesan gempa bumi.
(iii) Apakah yang boleh anda lakukan
yang berlaku di negara kita dan ju

ilkan satu peta pemikiran yang sesuai

Sumber: Utusan Malaysia, 8 Jun 2015

jawab soalan-soalan yang berikut:
umi?
lu dilakukan oleh semua pihak dalam
n untuk membantu mangsa gempa bumi
uga di negara-negara lain?

55

6BAB BENTUK

Bentuk muka bumi negara kita terdiri
daripada kawasan tanah tinggi, tanah
pamah, lembangan dan pinggir laut.
Apakah kepentingan pelbagai bentuk
muka bumi itu?

Standard Pembelajaran
Pada akhir pengajaran dan pembelajaran
murid dapat:
• Menyatakan empat bentuk muka

bumi di Malaysia.
• Menentukan lokasi bentuk-bentuk

muka bumi di Malaysia.
• Menghuraikan kepentingan pelbagai

bentuk muka bumi di Malaysia.

5656

K MUKA BUMI

1. Bentuk muka bumi Malaysia

Bentuk
Muka Bumi
Malaysia

Apakah bentuk muka bumi yang ada
di Malaysia?

EKSPLORASI BAB 2. Lokasi pelbag

L

Di manakah lokasi pe
di Malaysia?

3. Kepentingan

Bentuk
Muka Bumi
Malaysia

Nyatakan kepenting

gai bentuk muka bumi di Malaysia

Laut Sulu
aut China Selatan

elbagai bentuk muka bumi yang ada
bentuk muka bumi di Malaysia

gan pelbagai bentuk muka bumi di Malaysia.

57

6.1 BENTUK MUKA BU

Malaysia mempunyai pelbagai bentuk m
terdiri daripada tanah tinggi, tanah pamah

Tanah Tinggi

Cameron Highlands, Pahang

• Tanah tinggi merujuk kepada kawasan
ketinggian melebihi 180 m dari aras
laut merangkumi banjaran gunung dan
dataran tinggi.

• Banjaran gunung di Malaysia terjadi
akibat daripada proses lipatan.

• Banjaran Titiwangsa tinggi di bahagian
utara dan semakin rendah ke selatan
Semenanjung Malaysia.

• Kebanyakan banjaran terbentuk di
bahagian tengah Semenanjung Malaysia,
pedalaman Sarawak dan di barat serta
tengah negeri Sabah.

• Kawasan tanah tinggi mempunyai suhu
yang rendah. Sebagai contoh, purata
suhu di Cameron Highlands ialah
19oC, berbanding Kuala Lumpur 27oC.

Sumber: Stesen Meteorologi Cameron Highlands, Jun 2016

58

UMI DI MALAYSIA

muka bumi. Bentuk muka bumi di Malaysia
h, pinggir laut dan saliran.

Tanah Pamah

Sawah padi di daerah Yan, Kedah

• Tanah pamah ialah kawasan
yang rendah dan ketinggian tidak
melebihi 180 m dari aras laut.

• Kebanyakan tanah pamah
di Malaysia terdapat di lembangan
sungai, dataran, delta dan dataran
pantai.

• Sebagai contoh, Dataran Kelantan,
Dataran Kedah–Perlis, Delta Rajang
dan Delta Segama.

Pinggir Laut

Pantai Chenang di Pulau Langkawi, Kedah

• Malaysia mempunyai pinggir laut
yang panjang, iaitu kira-kira 4 800 km.
Malaysia dikelilingi Laut China
Selatan, Laut Sulu, Laut Sulawesi dan
Selat Melaka.

• Terdapat pelbagai bentuk muka bumi
pinggir laut seperti pulau, teluk, tanjung
dan lagun. Malaysia dikelilingi laut
cetek yang terletak atas pentas benua
dikenali sebagai Pentas Sunda.

• Di pinggir pantai terdapat ciri fizikal
seperti pantai, tebing tinggi, tanjung,
teluk, gerbang laut, batu tunggul
dan batu sisa.

Pentas benua

180 m

Saliran

Pemandangan Tasik Kenyir dari udara

• Saliran di Malaysia merujuk kepada
sungai dan tasik.

• Kebanyakan sungai berpunca dari
kawasan tadahan hujan di tanah tinggi.

• Selain sungai, terdapat tasik semula jadi
dan tasik buatan manusia di Malaysia.
Glosari

Pentas benua: Kawasan pinggir laut
yang cetek berkedalaman
sehingga 180 m dari
dasar laut

59

6.2 LOKASI PELBAGA
DI MALAYSIA

Tanah Tinggi

Tanah tinggi merujuk kepada kawasan yang
tinggi di Malaysia terdiri daripada rangkaian

Tanah Tinggi di Semenanjung Malaysia

• Tanah tinggi di Semenanjung Malaysia be
pedalaman negara China yang merentas
selatan Semenanjung Malaysia.

• Banjaran gunung di Semenanjung Malays
• Banjaran Titiwangsa tinggi di utara dan m
• Banjaran Titiwangsa merupakan 'tulang b

B1 B2
G1 G2

B3

Gunung Korbu

Banjaran Titiwangsa
Peta 6.1 Tanah tinggi di Malaysia
Sumber: Spatialworks Sdn. Bhd.

60

AI BENTUK MUKA BUMI

g melebihi 180 m dari aras laut. Tanah
n banjaran gunung dan dataran tinggi.
a
erpunca dari Dataran Tinggi Yunan di
si Thailand dan menganjur dari utara ke

sia merupakan gunung lipat tua yang stabil.
menganjur semakin rendah ke selatan.
belakang' Semenanjung Malaysia.

Petunjuk
Gunung
Banjaran
melebihi 501 meter
201-500 meter
0-200 meter

Gunung Tahan

Laut China Selatan

Info

GEOGRAFI

Gunung lipat muda - terbentuk kira-
kira 30 juta hingga 50 juta tahun lalu.
Gunung lipat tua - terbentuk kira-kira
200 juta tahun lalu.
Sumber: http://eravisi.com/
geo/tg1/ms021

Tanah Tinggi di Sarawak dan Sabah

• Kawasan tanah tinggi terletak di pedala
• Terdapat beberapa banjaran dan gunu
• Banjaran Crocker, Banjaran Trus Madi d
• Gunung Kinabalu yang terletak di Banja

tertinggi di Malaysia.
• Di Sarawak terdapat Banjaran Tama Abu

Pergunungan Hose dan Banjaran Kapua

Banjaran di Semenanjung Banjaran di Sa
Malaysia: B4 Banjaran C
B1 Banjaran Titiwangsa B5 Banjaran T
B2 Banjaran Tahan B6 Banjaran B
B3 Banjaran Benom
Gunung di Sab
Gunung: G3 Gunung Ki
G1 Gunung Korbu (2 182 m) G4 Gunung Tr
G2 Gunung Tahan (2 187 m)
Sumbe
Malays

Gunung Kinabalu B4
G

Gunung Api, Taman G5
Negara Mulu B7

B9 B8 Ta
B10 gu

'Sa

ter

pu

pa

jug

tem

lay

Sum

aman Sarawak dan Sabah.
ung di Sarawak dan Sabah.
dan Banjaran Brassey terletak di Sabah.
aran Crocker merupakan gunung yang

u, Banjaran Pergunungan Iran,
as Hulu.

abah: Banjaran di Sarawak:
Crocker B7 Banjaran Tama Abu
Trus Madi B8 Pergunungan Iran
Brassey B9 Pergunungan Hose
B10 Banjaran Kapuas Hulu
bah:
inabalu (4 095 m) Gunung di Sarawak:
rus Madi (2 642 m) G5 Gunung Mulu (2 376 m)

er: Jabatan Ukur dan Pemetaan
sia (JUPEM)

G3

G4 B6 Gunung Trus Madi
B5

Info

GEOGRAFI

aman Negara Gunung Mulu mempunyai rangkaian
ua yang terpanjang di dunia. Di sini terletaknya
arawak Chamber', iaitu ruang bawah tanah
rbesar di dunia yang boleh memuatkan empat
uluh buah kapal terbang Boeing 747. Gua yang
aling panjang di Asia Tenggara, iaitu Gua Rusa
ga terletak di sini. Gua-gua besar ini menjadi
mpat tinggal berjuta-juta kelawar dan burung
yang-layang.

mber: http://eravisi.com/geo/tg1/ms022

61

Tanah Pamah
Tanah pamah ialah kawasan datar atau ber
180 m dari aras laut. Kawasan tanah pama
pantai dan lembangan sungai.
Tanah Pamah di Semenanjung Malaysia
Tanah pamah di Semenanjung Malaysia
pantai timur Dataran Kedah–Perlis, Dataran
sebagainya. Antara kawasan tanah pamah y

• Dataran Kedah–Per
– Bermula dari uta
ke selatan neger
– Kawasan tanah
tanih aluvium
– Kawasan yang s

•

6° U

4° U

• Dataran Hulu Sungai Perak
– Sambungan jaluran tanah pamah dari
utara ke selatan negeri Perak
– Kawasan tanah pamahnya luas
– Kawasan tanah pamah sesuai untuk
pelbagai kegiatan ekonomi

62

ralun yang berketinggian kurang daripada
ah Malaysia terdiri daripada delta, dataran

a
terletak di bahagian pantai barat dan
Hulu Sungai Perak, Dataran Kelantan dan

yang utama di Semenanjung Malaysia ialah:

rlis
ara, iaitu di negeri Perlis seterusnya hingga
ri Kedah
pamah yang rata terdiri daripada jenis

sesuai untuk penanaman padi

• Dataran Kelantan
– Tanah pamah yang
rendah dan rata
– Diliputi tanih jenis
aluvium
– Kawasan yang
subur untuk
kegiatan pertanian

Laut China Selatan

104° T • Delta Rajang
– Dataran luas dan subur
– Delta Rajang membentuk
lembangan yang luas
di pantai barat Sarawak
– Kegiatan pertanian
dijadikan kegiatan utama
– Tanih subur akibat
mendapan daripada
kejadian banjir

Tanah Pamah di Sarawak dan Sabah
Kawasan tanah pamah terletak di pantai tim
di pantai timur Sabah adalah lebih luas berb
pantai barat negeri Sarawak pula merupak
membentuk lembangan yang luas di panta

• Dataran Pantai Timur Sabah
– Dataran di pantai timur Sabah
adalah lebih luas berbanding
pantai barat
– Kawasan tanah pamah lebih
lebar
– Terdapat banyak kawasan
berpaya
– Sesuai untuk kegiatan
pertanian seperti tanaman
kelapa sawit, getah dan koko

Laut China Selatan

• Dataran Pantai Barat Sarawak
– Dataran yang luas dan terdiri daripada
yang subur untuk kegiatan pertanian s
lada hitam, padi dan nanas
– Sangat sesuai sebagai pusat petempat
dan pentadbiran

mur dan pantai barat negeri Sabah. Dataran
banding pantai barat. Dataran di sepanjang
kan tanah pamah yang luas. Delta Rajang
ai barat negeri Sarawak.

• Dataran Pantai Barat
Sabah
– Tanah pamah yang
agak sempit dan
terputus-putus
– Terbentuk di kaki
Banjaran Crocker
– Sesuai untuk kegiatan
perindustrian seperti
di Likas dan Kepayan

Petunjuk
Kawasan Tanah Pamah
Sungai
Sempadan Antarabangsa

a tanih Info
seperti
GEOGRAFI
tan
Bario terletak di Tanah Tinggi
Kelabit yang berketinggian
1 000 m dari aras laut. Terletak
bersempadanan dengan
Kalimantan. Bario terkenal
dengan keunikan tanaman
padi yang ditanam di
kawasan tanah tinggi.
Sumber: http://eravisi.
com/geo/tg1/ms023

63

Pinggir Laut di Malaysia

Malaysia mempunyai kawasan pinggir laut y
Malaysia agak cetek, iaitu lebih kurang 180
kawasan pinggir laut kecuali Wilayah Perseku
keseluruhannya, Malaysia mempunyai kaw
Selain itu, kawasan pinggir laut di Malaysia
seperti pulau, teluk, tanjung dan lain-lain lag

• Tebing ting
terbentuk a
hakisan om
semasa air

Tebing tinggi di Pulau Denawan, Sabah

• Gua merupakan
kesan lekukan
yang terbentuk
akibat tindakan
ombak terhadap
tebing tinggi

Gua di Pulau Siamil, Sa

• Gerbang laut
disebabkan h
ombak yang
dan menemb
gua laut.

Gerbang laut di Batu Sapi, Sandakan, Sabah

•

Keadaan pesisir pantai negara kita
semakin terhakis akibat hakisan ombak. Berikan
cadangan yang kreatif untuk mengurangkan
fenomena tersebut.

64

yang panjang. Kedalaman laut di pesisiran
m. Semua negeri di Malaysia mempunyai
utuan Kuala Lumpur dan Putrajaya. Secara
wasan pantai sepanjang kira-kira 4 800 km.
a mempunyai pelbagai bentuk muka bumi
gi seperti pada Rajah 6.1.

ggi
akibat
mbak
r pasang

Tebing tinggi
Gua

abah Teluk

t terbentuk Laut
hakisan
g berterusan
busi dinding

Rajah 6.1 Bentuk muka bumi
pinggir laut

• Batu tunggul
hasil daripada
runtuhnya
gerbang laut

Batu tunggul di Taman Negara
Bako, Sarawak

• Tanjung ter
batuan lem

• Batuan kera
tanjung.

• Sebagai co
 Tanjung
 Tanjung
 Tanjung

Tanjung Piai, Johor

Batu tunggul Tanjung • Teluk
Batu sisa batua

• Seba

 Teluk
 Teluk

(Nege
 Teluk
 Teluk

(Paha

Gerbang laut
Pulau

Pulau
island)
diseba

• Pulau ial
contohny
 Pulau
 Pulau
 Pulau
 Pulau

Pulau Redang, Terengganu

rbentuk akibat hakisan ombak terhadap
mbut.
as yang kekal akan menganjur membentuk

ontoh, tanjung di Malaysia adalah seperti:
Datu (Sarawak)
Bungah (Pulau Pinang)
Piai (Johor)

k terbentuk akibat hakisan ombak terhadap
an lembut di pinggir pantai.
agai contoh, teluk di Malaysia adalah seperti:

k Batik (Perak)
k Kemang
eri Sembilan)
k Darvel (Sabah)
k Chempedak
ang)

Teluk Chempedak, Pahang

Info

GEOGRAFI

Sipadan ialah satu-satunya pulau laut (oceanic
) di Malaysia. Pulau laut ialah pulau yang terbentuk
abkan oleh letusan gunung berapi di dasar laut.

lah daratan yang dikelilingi oleh laut,
ya:
Langkawi (Kedah)
Redang (Terengganu)
Sipadan (Sabah)
Tatagan, Semporna (Sabah)

65