สื่อการสอนรวมขุนช้าง ขุนแผน

แผน ตอนขนุ ช้ำงถวำยฎกี ำ

คำศพั ท์จำกเรื่องขนุ ช้ำงขนุ แ

แผน ตอนขนุ ช้ำงถวำยฎกี ำ

คำศพั ท์จำกเรื่องขนุ ช้ำงขนุ แ

แผน ตอนขนุ ช้ำงถวำยฎกี ำ

สรปุ เน้อื หำ

ำ / คำถำม

ผูส้ อน เ
ครูไพโรจน์ ขวญั คง
ครูสิริภา แสงสมคั ร
กลุ่มสาระการเรียนรูภ้ าษาไทย
โรงเรียนคณะราษฎรบารุง จงั หวดั ยะลา

แบบฝึ ก
เร่อื งรูจ้ กั ตวั ละครจากเร่อื งขุนชา้ งขุนแผน

ตอนขุนชา้ งถวายฎกี า

ใหน้ กั เรยี นพจิ ารณาว่าคาท่กี าหนด

วนั น้นั แพก้ ูเม่ือดาน้า
แสนแคน้ ดว้ ยมารดายงั ปรานี

ดตอ่ ไปน้ีหมายถงึ ใคร

กก็ ร้วิ ซ้าจะฆ่าใหเ้ ป็นผี
ใหไ้ ปขอชีวขี ุนชา้ งไว้

กู หมายถงึ จม่ืนไวย
มารดา หมายถงึ นางวนั ทอง

ใหน้ กั เรยี นพจิ ารณาว่าคาท่กี าหนด

ทกุ วนั น้ีลูกชายสบาย
มบี า่ วไพรใ่ ชส้ อยทง้ั เงนิ ท

ลกู ชาย หมาย
สอง หมายถงึ นางศร

พอ่ หมายถ

ดตอ่ ไปน้ีหมายถงึ ใคร

ยยศ พรอ้ มหมดเมียม่งิ กม็ ีสอง
ทอง พ่นี อ้ งขา้ งพอ่ กบ็ รบิ ูรณ์

ยถงึ จม่ืนไวย
รมี าลา นางสรอ้ ยฟ้ า
ถงึ ขุนแผน

ใหน้ กั เรยี นพจิ ารณาว่าคาท่กี าหนด

เม่อื พอ่ เจา้ เขา้ คกุ แม่ทอ้ งแก่
ถงึ พอ่ เจา้ เลา่ ไม่รูว้ า่ รา้ ยดี

พอ่ หมายถ
เจา้ หมายถ
เขา หมายถ
แม่ หมายถงึ

ดต่อไปน้ีหมายถงึ ใคร

เขาฉุดแม่ใช่จะแกลง้ แหนงหนี
เป็นหลายปีแม่มาอยูก่ บั ขุนชา้ ง

ถงึ ขุนแผน
ถงึ จม่ืนไวย
ถงึ ขุนชา้ ง
ง นางวนั ทอง

ใหน้ กั เรยี นพจิ ารณาว่าคาท่กี าหนด

เพราะกูแพค้ วามจม่ืนไวย
พอ่ ลกู แมล่ ูกถกู ทานอง

กู หมายถ

ดตอ่ ไปน้ีหมายถงึ ใคร

มนั จงึ เหมิ ใจทาจองหอง
ถงึ สองครง้ั แลว้ เป็นแต่เช่นน้ี

ถงึ ขุนชา้ ง

ใหน้ กั เรยี นพจิ ารณาว่าคาท่กี าหนด

ไม่คดิ วา่ จะเป็นเหน็ วา่ แก
เอาเถดิ เป็นไรกเ็ ป็นไป

กู หมายถ

ดตอ่ ไปน้ีหมายถงึ ใคร

ก่ ยงั สาระแนหลบล้หี นีไปไหน
ไม่เอากลบั มาไดม้ ใิ ช่กู

ถงึ ขุนชา้ ง

ใหน้ กั เรยี นพจิ ารณาว่าคาท่กี าหนด

แสนถอ่ ยใครจะถอ่ ยเหมอื นม
เวยี นแตเ่ ป็นถอ้ ยความไม่ขา้ มคืน

มนั หมาย

ดต่อไปน้ีหมายถงึ ใคร

มนั บา้ ง ทกุ อย่างท่จี ะชวั่ อา้ ยหวั ลน่ื
น น้ายนื หยงั่ ไม่ถงึ ยงั ดึงมา

ยถงึ ขุนชา้ ง

ใหน้ กั เรยี นพจิ ารณาว่าคาท่กี าหนด

จะกลา่ วถงึ ขุนแผนแสนสน
อยูบ่ า้ นสขุ เกษมเปรมใจ

สองนาง หมายถงึ นางแ

ดตอ่ ไปน้ีหมายถงึ ใคร

นิท เรอื งฤทธ์ิลอื จบพภิ พไหว
สมสนิทพสิ มยั ดว้ ยสองนาง

แกว้ กริ ยิ า นางลาวทอง

ใหน้ กั เรยี นพจิ ารณาว่าคาท่กี าหนด

อาลยั เจา้ เท่ากบั ดวงชีวติ พ
เกรงจะพากนั ผิดเขา้ ติดทบั

เจา้ หมายถงึ
พ่ี หมายถงึ

ดต่อไปน้ีหมายถงึ ใคร

พ่ี คดิ จะหนีไปตามเอาเจา้ กลบั
แตข่ ยบั อยู่จนไดไ้ ปเชียงอนิ ทร์

ง นางวนั ทอง
ง ขุนแผน

ใหน้ กั เรยี นพจิ ารณาว่าคาท่กี าหนด

เล้ยี งมึงไม่ไดอ้ า้ ยใจรา้ ย
แลว้ กลบั ความถามขา้ งวนั ทองพลนั
กช็ า้ นานไดป้ ระมาณสบิ แปดปี
น่ีมงึ หนีมนั มาฤๅวา่ ไร

มึง หมายถ
มนั หมาย
มึง หมายถงึ

ดต่อไปน้ีหมายถงึ ใคร

ชอบแต่เฆ่ยี นสองหวายตลอดสนั
เออเม่ือมนั ฉุดคร่าพามึงไป
ครง้ั น้ีทาไมมึงจงึ มาได้
ฤๅวา่ ใครไปรบั เอามึงมา

ถงึ ขุนชา้ ง
ยถงึ ขุนชา้ ง

นางวนั ทอง

ใหน้ กั เรยี นพจิ ารณาว่าคาท่กี าหนด

เร่งเรว็ เหวยพระยายมรา
อกเอาขวานผ่าอย่าปรานี

มนั หมายถงึ
กู หมายถงึ

ดต่อไปน้ีหมายถงึ ใคร

าช ไปฟนั ฟาดเสยี ใหม้ นั เป็นผี
อย่าใหม้ ีโลหติ ตดิ ดนิ กู

ง นางวนั ทอง
พระพนั วษา

สรปุ เน้ือห

หา/คาถาม

โวหารภาพ

ผสู้ อน
ครูไพโรจน์ ขว
ครูสิรภิ า แสงส

กลมุ่ สาระการเรียนร
โรงเรยี นคณะราษฎรบารงุ

พพจน์

วัญคง
สมัคร
รู้ภาษาไทย
ง จังหวัดยะลา

โวหารภา

โวหารคอื อะไร

โวหาร คือการใช้ถอ้ ยคาภาษาอย่างมชี ้นั
มุ่งใหเ้ กิดความร้สู ึกด้านอารมณ์เปน็ สาคญั ทาให้เห

ภาพพจน์คอื อะไร

ภาพพจน์ คือภาพเกิดขึน้ ในใจเนื่องมา
ชัดเจนขึน้ เขา้ ถึงความคดิ และคความรูส้ ึกของผแู้ ต
มาเปน็ ของผอู้ ่านเอง ทาใหเ้ กิดความซาบซึง้ ในงานเ

าพพจน์

นเชิงพลกิ แพลงทลี่ ึกซึง้ ประทบั ใจ
หน็ ภาพพจน์

าแต่การใชโ้ วหาร ทาให้เข้าใจความหมายได้
ต่ง สามารถถ่ายทอดความรู้สึก ความคดิ เหลา่ น้นั
เขยี นทั้งร้อยแก้วและรอ้ ยกรอง

โวหารภาพพจ

โวหารภาพพจน์ ไดแ้ ก่
- อุปมา
- อปุ ลักษณ์
- บคุ คลวตั หรือบ
- อตพิ จน์ อธิพจน
- นามนัย
- สัญลักษณ์
- อุปมานิทศั น์
- สทั พจน์
- ปฏิพากย์
- อัพภาส

จน์

บคุ ลาธิษฐาน
น์ อวพจน์

อปุ มา

อปุ มา คือการเปรียบเทยี บสิ่งหนึ่งว่าเหมอื นสิ่งหนึง่ โดยใชค้ าเป
เพียง เพีย้ ง พ่าง ย่อม อย่าง เปรยี บ ปาน ปนู ประหนึ่ง เสมือน ประเล

ตัวอยา่ ง

คุณแมห่ นาหนกั เพีย้ ง พสธุ า
คณุ บิดรดุจอา- กาศกว้า
คุณพีพ่ า่ งศิขรา เมรมุ าศ
คณุ พระอาจารยอ์ า้ ง อาจสสู้ า

เปรียบเทยี บพระคณุ ของแม่ พอ่ พี่ และครอู าจารย์เหมือนแผ่นด

โวหารภาพพจน์

ปรียบเทยี บว่า เหมือน ประดุจ ดงั ดั่ง เฉก เช่น ราว ราวกับ คล้าย กล
ลห่ ์ ปิ้ม เง่อื น ครุวนา

าง
ศ
าคร

(โคลงโลกนิติ : สมเดจ็ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเดชาดิศร)

ดิน ท้องฟ้า ภูเขา และมหาสมุทร ตามลาดบั

อปุ มา

ตวั อย่าง ไม้เรียงผกาทพุ ชกะสอี รณุ
ดรณุ ี ณ ยา
ปานแก้มแฉลม้ แดง

เปรียบสีกุหลาบ วา่ แดงเหมอื นแก้มผู้หญิงยาม

เธอเปรียบดงั ดอกไม้วยั สาวน้อย ง
เธอจึงเป็นความหวงั ชายทงั้ ปวง ไ

....ลว่ งเลยไป กลบกลืนกับกาลเวลา ไมพ่ บอะไรยัง่ ย
กลับไป ก็มแี ตค่ วามทรงจา ชีวติ ทีเ่ คยผ่านมา เปีย่ มด

โวหารภาพพจน์

ณแสง
ามอาย

(มทั นะพาธา : รัชกาลที่ ๖)
มเขินอาย

งามกว่าสรอ้ ยแสงดาวพราวอ้อมสรวง
ไมแ่ พ้ดวงเดือนอยกู่ ลางหม่ดู าว

(วันทีด่ อกไม้บาน)
ยนื ดจุ กระแสนา้ ทีไ่ ม่คนื กลบั มา หันมองกลับ
ดว้ ยรอยยิ้มและนา้ ตาเกบ็ ไว้...

อปุ ลกั ษณ์

อุปลกั ษณ์ คือการเปรียบเทยี บสิง่ หนึง่ เป็นสงิ่ หนึ่ง โด
แต่ใจความก็ยงั เปรียบสิง่ หนึง่ เปน็ สิง่ หนึ่ง

ตวั อย่าง

พ่อตายคือฉตั รกงั้
แม่ดับดุจรถจักร
ลูกตายบ่วายรัก
เมยี มง่ิ ตายวายมว้ ย

(โค

โวหารภาพพจน์

ดยใช้คาเปรียบวา่ เปน็ คือ หรืออาจไมม่ ีคาเปรียบ

หานหัก
จากด้วย
แรงรา่
มอื คมุ้ แดนไตร
คลงโลกนิติ : สมเดจ็ พระเจา้ ลกู ยาเธอ กรมพระยาเดชาดิศร)

อุปลกั ษณ์

ตัวอย่าง

นารีไรส้ รร
ผัวกเ็ ป็นอาภรณ์
แม้ไรซ้ ึง่ ภารดา
ถึงจะแตง่ รตั นมาษ

โอแ้ ม่เทพธิดาจากฟา้ กว้าง
อยากได้เธอมาประทบั ไว้กับใจ

โวหารภาพพจน์

ภษู า
พลิ าศ
งามเหือด
ไป่พร้อมโสภา

(พระนลคาหลวง : รัชกาลที่ ๖)

ใจคนอา้ งวา้ งขวญั แสนหวน่ั ไหว
แต่ไมก่ ลา้ บังอาจดว้ ยขลาดเกิน

(วนั ดอกไมบ้ าน)

อปุ ลักษณ์

ตวั อย่าง

ความรู้เปน็ เพือ่ นได้ ใ

เป็นเครือ่ งอาภรณค์ ราว พ

เป็นแรงเมื่อคดิ ความ ค

เปน็ ทรัพย์ทกุ เพล้โพล้ พ

(วชิรญาณภาษิต : สมเ

เพชรนา้ คา้ งคา้ งหลน่ บนพรมหญา้

โวหารภาพพจน์

ในยาม เปลีย่ วนา
พดู โต้
ควรตดั สินแฮ
พร่งุ งาย
เด็จพระเจา้ บรมวงศ์เธอ กรมพระยาดารงราชานภุ าพ)

เย็นหยาดฟา้ มาฝันหลงวันใหม่

อปุ ลกั ษณ์

ตวั อยา่ ง
...หนงั สือคือโรงละครใหญ่ อะไรที่เกย่ี วก

ขอ้ สังเกต หากมีคาว่า เป็น คือ แต่ไม่ใช่การ
 เธอคอื นางสาวไทย
 ฉนั เป็นหวั หนา้ ช้ัน

โวหารภาพพจน์

กับชีวิตไม่วา่ สงู วา่ ตา่ มอี ยใู่ นหนงั สอื พิมพท์ ง้ั สิน้ ...

รเปรียบเทยี บก็ไมใ่ ช่อุปลกั ษณ์ เช่น
✓ เธอคอื นางแมวปา่
✓ ฉนั เป็นแกว้ ตาดวงใจของแม่

บุคคลวัต หรือบคุ ลาธิษฐาน

บคุ คลวตั หรือบคุ ลาธิษฐาน คือการสมมตุ ใิ ห้สิ่งต่าง ๆ ทีไ่ ม

ตัวอย่าง

นา้ เซาะหินรินรินหลากไหล
สรรพสัตว์พอฟืน้ ก็วอดวาย

ลมระเริงลหู่ วิวพลิ้วระลอก
แลว้ ใบไมก้ ไ็ หวสา่ ยขึงขา่ ยกรอง