powerpointการบริหารการศึกษาและการประกันคุณภาพ

POWER POINT

การบริหารการศึกษาและการประกันคุณภาพการศึกษา

นักศึกษาคณะครุศาสตร์ ภาษาอังกฤษ ชั้นปีที่ 3
มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์

ปีการศึกษา 1/2565

คำนำ

เล่มการนำเสนอนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา วิชาการบริหารการศึกษาและการประกันคุณภาพการศึกษาETP 306
ระดับปริญญาตรีชั้นปีที่ 3 โดยมีจุดประสงค์ เพื่อการศึกษาความรู้ที่ได้จากเรื่อง การจัดการศึกษาแต่ละระดับ และ
ประเภทของการศึกษา องค์ความรู้ทางการบริหารการศึกษาและระบบสารสนเทศเพื่อการบริหาร การศึกษาการประกัน
คุณภาพทางการศึกษา กระบวนการเรียนรู้ที่หลากหลาย และการสังเกตการบริหารและการประกันคุณภาพภายใน ทั้งนี้
ในเล่มการนำเสนอนี้มีเนื้อหาประกอบด้วย การจัดการศึกษาแต่ละระดับ และประเภทของการศึกษา ความรู้เกี่ยวกับ
ทางการบริหารการศึกษาตลอดจนการนำระบบสารสนเทศมาใช้กับการบริหารการศึกษา การศึกษาการประกันคุณภาพ
ทางการศึกษา กระบวนการเรียนรู้ที่หลากหลาย รวมถึงการสังเกตการบริหาร และการประกันคุณภาพภายใน

ผู้จัดทำต้องขอขอบคุณรองศาสตราจารย์ ดร. ฐิติพร พิชญกุล ผู้ให้ความรู้ และแนวทางการศึกษา และผู้จัดทำ
หวังว่า รายงานเล่มนี้จะเป็นประโยชน์กับผู้อ่าน หรือนักเรียน นักศึกษา ที่กำลังหาข้อมูลเรื่องนี้อยู่ หากมีข้อแนะนำหรือ
ข้อผิดพลาดประการใด ผู้จัดทำขอน้อมรับไว้และขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วย


คณะผู้จัดทำ

กันยายน 2565

สารบัญ หน้า

เรื่อง 1
2
บทที่ 1 การจัดการศึกษาของสถาน ศึกษาแต่่ละระดับการศึึกษา และประเภทของการศึกษา 10
หลักการการจััดการศึึกษา 17
การศึึกษาในระบบ 27
การศึึกษานอกระบบ 34
การศึึกษาตามอััธยาศััย
การจััดการศึึกษาสํําหรัับผู้ ้พิิการ 43
44
บทที่ 2 องค์ความรู้ทางการบริหารการศึกษา และระบบสารสนเทศเพื่อการบริหารสถานศึกษา 48
ความหมายและความสำคัญ 53
พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2562 59
การบริหารการศึกษา 63
ระบบสารสนเทศเพื่อการบริหารสถานศึกษา
การพัฒนาระบบสารสนเทศ

สารบัญ (ต่อ) หน้า

เรื่อง 68
69
บทที่ 3 ประกันคุณภาพการศึกษา 78
ประกันคุณภาพการศึกษา 84
ประกันคุณภาพการศึกษาปฐมวัย 90
ประกันคุณภาพการศึกษาขั้นพื้นฐาน 98
ประกันคุณภาพการศึกษาอาชีวศึกษา
ประกันคุณภาพการศึกษาอุดมศึกษา 104
106
บทที่ 4 กระบวนการจััดการเรีียนรู้ท่ี่หลากหลาย 116
กระบวนการจััดการเรีียนรู้เน้นสมรรถนะ 123
กระบวนการจัดการเรียนรู้ active learning 131
กระบวนการจัดการเรียนรู้เน้นผู้เรียนเป็นสํําคัญ 140
กระบวนการจััดการเรีียนรู้แบบบรูณาการ
กระบวนการจัดการเรีียนรู้เน้นทักษะกระบวนการ

สารบัญ (ต่อ) หน้า

เรื่อง 147

บทที่ 5 การสัังเกตการณการบริิหารและการประกัันคุุณภาพในสถานศึึกษา 148
การศึกษาในระบบ 165
การศึกษานอกระบบ 175
การศึกษาตามอัธยาศัย 184
การศึกษาตาง ประเทศ (สิิงคโปร) 201
การเปรียบเทียบการศึกษาไทยกับการศึกษา ต่างประเทศ (สิิงคโปร)

กลุ่มที่ 1 1

การจััดการศึึกษาของสถาน ศึึกษาแต่่ละระดัับการศึึกษา และประเภทของการศึึกษา

นางสาวทิฆัมพร จันทร์คล้อย นางสาวปิยฉัตร ร่องแซง นางสาวกิจศฎาภร ใจธรรม นางสาวศศินา จันทร์สะอาด นายจักรกฤษณ์ เชื่อมพงษ์
รหัสนักศึกษา 63121020033 รหัสนักศึกษา 63121020039 รหัสนักศึกษา 63121020041 รหัสนักศึกษา 63121020044 รหัสนักศึกษา 63121020046

2

หลักการ
การจัดการศึกษา

3

พ.ร.บ. การศึกษาแห่งชาติ

มาตรา 3 ให้ยกเลิกความในมาตรา 31 และมาตรา 32 แห่งพระราชบัญญัติการศึกษา แห่งชาติ พ.ศ. 2542
ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545
มาตรา 4 ให้เพิ่มความต่อไปนี้เป็นมาตรา 32/1 และมาตรา 32/2 แห่งพระราชบัญญัติ การศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542
มาตรา 5 ให้ยกเลิกวรรคสามของมาตรา 34 แห่งพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542
ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545
มาตรา 6 ให้เพิ่มความต่อไปนี้เป็นมาตรา 35/1 แห่งพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติพ.ศ. 2542
มาตรา 7 ให้ยกเลิกความในมาตรา 47 แห่งพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติพ.ศ. 2542
มาตรา 8 ให้ยกเลิกความในมาตรา 49 แห่งพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติพ.ศ. 2542

อ้างอิง พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ.(2562).
เว็บไซต์ http://regu.tu.ac.th.

พ.ร.บ. การศึกษาแห่งชาติ 4

มาตรา 9 ให้ยกเลิกความในมาตรา 51 แห่งพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542
ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545
มาตรา 10 ให้เพิ่มความต่อไปนี้เป็นมาตรา 51/1 ของหมวด 7 ครู คณาจารย์ และบุคลากรทางการศึกษา
แห่งพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 หน้า 51 เล่ม 136 ตอนที่ 57 ก ราชกิจจานุเบกษา 1 พฤษภาคม 2562
มาตรา 11 ในวาระเริ่มแรก ให้คณะกรรมการการอุดมศึกษาตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542
ซึ่งปฏิบัติหน้าที่อยู่ในวันก่อนวันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ ปฏิบัติหน้าที่คณะกรรมการการอุดมศึกษาตามมาตรา 35/1
แห่งพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัตินี้ไปพลางก่อนจนกว่าจะมีคณะกรรมการ
การอุดมศึกษาตามกฎหมายว่าด้วยการนั้น
มาตรา 12 ให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการรักษาการตามพระราชบัญญัตินี้

อ้างอิง พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ.(2562).
เว็บไซต์ http://regu.tu.ac.th.

ประเภทของการศึกษา 5

1.การศึกษาในระบบ (Formal Education)

การศึกษาขั้นพื้นฐาน, การศึกษาภาคบังคับ, การศึกษาในสถานศึกษาสังกัด

กระทรวง ทบวง กรมต่างๆ เป็นต้น

2.การศึกษานอกระบบ (Non-formal Education)

การศึกษานอกระบบโรงเรียน, การศึกษาทางไกล เป็นต้น

3.การศึกษาตามอัธยาศัย (Informal Education)

การศึกษาที่ผู้เรียนสามารถเลือกเรียนรู้ได้ตามความสนใจของตัวเอง

ศึกษาเพิ่มเติมได้ด้วยตนเอง เป็นต้น อ้างอิง พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ.(2542).
เว็บไซต์ https://www.moe.go.th.

ระดับการศึกษา 6

1. การศึกษาระดับก่อนประถมศึกษา (Pre-primary education level)
2. การศึกษาระดับประถมศึกษา (Primary-education level)
3. การศึกษาระดับมัธยมศึกษา (Secondary-education level)
4. การศึกษาระดับอุดมศึกษา (Tertiary-education level)
5. ระดับอาชีวศึกษา

อ้างอิง สุมน อมรวิวิวัฒน์. ระดับการศึกษา.
เว็บไซต์ https://sites.google.com.

บุคลากรทางการศึกษา 7

ข้าราชการครู

คือ ผู้ที่ประกอบวิชาชีพซึ่งทำหน้าที่หลักทางด้านการเรียนการสอน

คณาจารย์

คือ บุคลากรซึ่งทำหน้าที่หลักทางด้านการสอนและการวิจัยในสถานศึกษา
ระดับอุดมศึกษา

บุคลากรทางการศึกษา

คือ ผู้บริหารสถานศึกษา ผู้บริหารการศึกษา

อ้างอิง พระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา.(2547).
เว็บไซต์ http://www.trueplookpanya.com.

บุคลากรทางการศึกษา 8

หน่วยงานการศึกษา

(1) สถานศึกษา

(2) สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา

(3) สำนักงานการศึกษานอกโรงเรียน

(4) แหล่งการเรียนรู้ตามประกาศของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา

(5) หน่วยงานตามกฎหมายว่าด้วยระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ

สถานศึกษา

คือ สถานพัฒนาเด็กปฐมวัย โรงเรียน ศูนย์การศึกษาพิเศษ ศูนย์การศึกษานอกระบบ

และตามอัธยาศัย อ้างอิง พระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา.(2547).
เว็บไซต์ http://www.trueplookpanya.com.

การประกันคุณภาพการศึกษา 9

การประกันคุณภาพการศึกษา หมายถึง การสร้างความมั่นใจแก่ประชาชนว่า

สถานศึกษาทำงานอย่างเต็มที่ความสามารถ เป็นไปตามมาตรฐาน

เพื่อให้ได้ผลผลิต (นักเรียน) มีคุณภาพ เป็นที่ยอมรับของทุกฝ่ายระบบประกันคุณภาพ

มีกระบวนการที่สัมพันธ์กัน 3 ประการ ได้แก่

1. การพัฒนาคุณภาพ
2. การประเมินและรับรองคุณภาพ แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ

2.1 การประเมินคุณภาพภายใน 2.2 การประเมินคุณภาพภายนอก

3. การประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา

อ้างอิง กัลยาณี พรมทอง. การประกันคุณภาพการศึกษา.
เว็บไซต์ http://www.ipebk.ac.th.

10

การศึกษาในระบบ

การศึกษาในระบบ (FORMAL EDUCATION) 11

คือ การศึกษาที่กำหนดจุดมุ่งหมาย วิธีการศึกษา หลักสูตร
ระยะเวลาของการศึกษา การวัดและประเมินผล ซึ่งเป็นเงื่อนไข
ของการสำเร็จการศึกษาที่แน่นอน ที่สำคัญในการดำเนินกิจกรรม
ทางการศึกษานั้น เกิดขึ้นทั้งที่ห้องเรียน รวมถึงการเรียนรู้นอก
ห้องเรียน
การศึกษาในระบบ แบ่งออกเป็น 2 ระดับ คือ
- การศึกษาขั้นพื้นฐาน
- การศึกษาระดับอุดมศึกษา

อ้างอิง พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ.(2542).
เว็บไซต์ https://www.moe.go.th.

การศึกษาขั้นพื้นฐาน การศึกษาระดับอุดมศึกษา12

การศึกษาขั้นพื้นฐานประกอบด้วย การศึกษา
การอุดมศึกษา เป็นการศึกษาระดับสูง เป็น "การ

ซึ่งจัดไม่น้อยกว่า 12 ปีโดยจัดแบ่งไปตามที่ จัดการศึกษาหลังมัธยมศึกษาตอนปลาย ประกอบด้วย
กำหนดไว้ในกฎกระทรวง มี 3 ระดับ คือ การศึกษาต่ำกว่าปริญญาตรี การศึกษาระดับปริญญาตรี
• การศึกษาระดับก่อนประถมศึกษา และสูงกว่า" อาจเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า เป็นการศึกษา
• การศึกษาระดับประถมศึกษา หลังมัธยมศึกษา
• การศึกษาระดับมัธยมศึกษา การอุดมศึกษามีขอบข่ายที่แบ่งออกได้เป็น ๓ ระดับ คือ
• ระดับแรก เป็นระดับที่ต่ำกว่าปริญญาตรี
• ระดับที่ ๒ คือ ระดับปริญญาตรี
• ระดับที่ ๓ คือ ระดับที่สูงกว่าปริญญาตรี

อ้างอิง การศึกษาในระบบ.(2555).
เว็บไซต์ https://www.mediathailand.org.

HOกMารศEึกษSา

ใCนHระบOบOL 13

Home School (โฮมสคูล) นั้นถูกจัดว่าเป็น • การจัดการศึกษาแบบครอบครัวเดี่ยว
ประเภทหนึ่งของการจัดการศึกษาให้เด็กในวัยเรียนตาม • การจัดการศึกษาแบบกลุ่ม
มาตรา 12 ของ พ.ร.บ.การศึกษาแห่งชาติ ซึ่งครอบครัว • การจัดการศึกษาแบบรวมศูนย์
พ่อแม่หรือผู้ดูแล สามารถจัดการการศึกษาพื้นฐานให้ • การจัดการศึกษาโดยมีข้อตกลงร่วมกับทางโรงเรียน
แก่เด็กเอง โดยที่ไม่ต้องเข้าเรียนในโรงเรียนของรัฐ • การเรียนออนไลน์
หรือเอกชน โฮมสคูล นั้นสามารถทำได้ในหลากหลาย
รูปแบบ แล้วแต่บริบทของแต่ละครอบครัว เช่น

อ้างอิง เตรียมความพร้อม ให้ลูกเรียน Home School อย่างมีประสิทธิภาพ.(2560).
เว็ปไซต์ https://www.milo.co.th.

พระราชบัญญัติที่เกี่ยวเนื่องกับการศึกษา 14
(พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ 2542)

มาตรา มาตรา มาตรา มาตรา มาตรา มาตรา มาตรา มาตรา
4 12 15 16 17 18 19 20

อ้างอิง พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ.(2542).
เว็บไซต์ https://www.moe.go.th.

การประกันคุณภาพทางการศึกษา 15



กระบวนการประกันคุณภาพภายในตามแนวคิดของหลักการบริหารที่เป็นกระบวนการครบวงจร (PDCA) ประกอบด้วย 4 ขั้นตอนคือ
- การร่วมกันวางแผน (Planning)
- การร่วมกันปฏิบัติตามแผน (Doing)
- การร่วมกันตรวจสอบ (Checking)
- การร่วมกันปรับปรุง (Action)

อ้างอิง สำนักเทคโนโลยีสารสนเทศมหาลัยวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม.
(2561).แนวทางการบริหารงานอนามัยโรงเรียนตามระบบ PDCA ในโรงเรียน.
เว็บไซต์ http://etheses.psru.ac.th.

16

หน่วยงานทางการศึกษา

• กระทรวงศึกษาธิการ
• กระทรวงมหาดไทย
• ตำรวจตระเวนชายเเดน
• สาธารณสุข
• เด็กพิเศษ

อ้างอิง พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ.(2562).
เว็บไซต์ http://regu.tu.ac.th.

17

การศึกษา
นอกระบบ

18

หลักสูตรของการศึกษานอกระบบ

เป็นกิจกรรมทางการศึกษาที่ไม่มีรูปแบบโครงสร้างที่
แน่นอน เป็นการศึกษาที่จัดขึ้นโดยไม่เลือกวัย ไม่เลือก
เพศ ไม่เลือกวรรณะ ไม่เลือกภูมิหลัง และสติปัญญา
ความสามารถหรือความถนัดครอบคลุมถึงการศึกษาที่ไม่มี
พิธีรีตองด้วย เป็นการศึกษาที่เปิดโอกาสให้กับทุกคนใน
สังคมจัดกิจกรรมการศึกษาได้ทั้งในและนอกโรงเรียน

อ้างอิง อุดม เชยกีวงศ์. (2551). การส่งเสริมการศึกษา
นอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย: การศึกษาที่ไม่
จำกัดวัยและสถานที่.กรุงเทพฯ: แสงดาว.

ปรัชญา 19

1.ปรัชญาพิพัฒนาการนิยม (Progressivism) เน้นแนวความคิด
2.ปรัชญามนุษยนิยม (Humanism) ให้ความสำคัญกับความเป็นมนุษย์

3. ปรัชญาอัตถิภาวนิยม (Existentialism) เน้นความเคารพในเสรีภาพส่วน
บุคคล
4. ปรัชญาการศึกษาในกลุ่มปฏิรูปก้าวหน้า (Radicalism) กลุ่มปรัชญานี้
เป็นที่รวมของแนวคิดที่วิพากษ์การศึกษาที่จัดอยู่โดยทั่วไป

อ้างอิง สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษา
ตามอัธยาศัย. (2547). การจัดการศึกษานอกระบบโรงเรียน.
เว็บไซต์ https://shorturl.asia/eBmfR.

20

การจัดการเรียนรู้

สถานที่
ผู้เรียน
ผู้สอน

21

หน้าที่ของการศึกษาและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง




1.เป็นการจัดขึ้นเพื่อทดแทนการศึกษาในระบบปกติ

2.ให้บริการความรู้ที่อยู่นอกขอบข่ายการศึกษาในระบบโรงเรียน

3.เปิดโอกาสในการใช้นวัตกรรมทางการศึกษา

4.ช่วยเสริมการจัดการศึกษาในระบบโรงเรียนที่ยังเข้าไม่ถึงคนอีกเป็นจำนวนมาก

หน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการจัดการศึกษานอกระบบ

หน่วยงานของรัฐบาล

อ้างอิง อุดม เชยกีวงศ์. (2551). การส่งเสริมการศึกษา หน่วยงานของรัฐวิสาหกิจ
นอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย: การศึกษาที่ไม่ หน่วยงานของภาคเอกชน
จำกัดวัยและสถานที่.กรุงเทพฯ: แสงดาว.

22

ระยะเวลาในการศึกษา

1.สามารถศึกษาได้ตลอดชีวิต
2.สามารถยืดหยุ่นได้ตามความเหมาะสมของผู้เรียน
3.อาจจะใช้เวลาน้อยกว่าในโรงเรียนปกติ
4.จัดนอกเวลาของโรงเรียนหรือสถานศึกษาปกติ

ทั้งนี้จะต้องคำนึงถึงการเรียนรู้ที่จะทำให้
เกิดประสิทธิภาพในการเรียนรู้

อ้างอิง สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย.
(2547). การจัดการศึกษานอกระบบโรงเรียน.
เว็บไซต์ https://shorturl.asia/eBmfR.

การประกันคุณภาพ 23

สถานศึกษามีการกำหนดมาตรฐานการศึกษาและตัวบ่งชี้เพื่อการประกันคุณภาพ
ภายในของสถานศึกษาตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการที่ประกาศใช้ เปิดโอกาสให้ผู้มีส่วน
เกี่ยวข้องทุกฝ่ายมีส่วนร่วมในการกำหนดจุดเน้น จุดเด่นที่สะท้อนอัตลักษณ์และมาตรการส่งเสริม
ของสถานศึกษา ซึ่งประกอบด้วย 3 มาตรฐาน 21 ตัวบ่งชี้
มาตรฐานที่ 1 คุณภาพของผู้เรียนการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน (8 ตัวบ่งชี้)
มาตรฐานที่ 2 คุณภาพการจัดการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานที่เน้นผู้เรียนเป็น
สำคัญ (4 ตัวบ่งชี้)
มาตรฐานที่ 3 คุณภาพการบริหารจัดการของสถานศึกษา (9 ตัวบ่งชี้)

อ้างอิง สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย.
(2562). แนวทางการประเมินคุณภาพการศึกษา. [ออนไลน์].
เว็บไซต์ https://shorturl.asia.

24

เป้าหมายทางการศึกษา

เพื่อการพัฒนาทักษะ

เพื่อต่อยอดทางการศึกษา

เป้าหมายทางการศึกษา 25

เป้าหมายทางการศึกษานอกระบบโรงเรียนเพื่อพัฒนาทักษะมีดังนี้

1.ประชาชนทั่วไปมีพื้นฐาน และความรู้มากยิ่งขึ้น
2.เพื่อพัฒนาและส่งเสริมอาชีพหลักของคนในชุมชน
3.เพื่อเป็นการฝึกอบรมวิชาชีพแก่ผู้ที่มีอาชีพอยู่แล้ว

อ้างอิง สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย.
(2562). แนวทางการประเมินคุณภาพการศึกษา. [ออนไลน์].
เว็บไซต์ https://shorturl.asia.

เป้าหมายทางการศึกษา 26

เป้าหมายทางการศึกษานอกระบบโรงเรียนเพื่อต่อยอดทางการศึกษามีดังนี้

1.การเทียบโอนผลการเรียนจากหลักสูตรที่จัดการศึกษาเป็นระดับประถม
มัธยมศึกษาตอนต้นและตอนปลายหรือเทียบเท่า
2.การเทียบโอนผลการเรียนจากการศึกษาต่อเนื่อง
3.การเทียบโอนผลการเรียนจากการประเมินความรู้และประสบการณ์

อ้างอิง สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย.
(2562). แนวทางการประเมินคุณภาพการศึกษา. [ออนไลน์].
เว็บไซต์ https://shorturl.asia.

27

การศึกษาตาม
อัธยาศัย

28

การศึกษาตามอัธยาศัย

การศึกษาตามอัธยาศัย เป็นการศึกษาที่ให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ด้วยตนเองตามความสนใจ ศักยภาพ ความ
พร้อม และโอกาส โดยศึกษาจากบุคคล ประสบการณ์ สังคม สภาพแวดล้อม สื่อ หรือแหล่งความรู้อื่น ๆ เป็นการ
ศึกษาที่เกิดจากประสบการณ์ เพื่อเพิ่มพูนความรู้ ทักษะ และการพัฒนาคุณภาพชีวิต โดยมีลักษณะที่สำคัญคือ ไม่
เน้นหลักสูตร ไม่มีเวลาเรียนที่แน่นอน ไม่จำกัดอายุ มีหรือไม่มีสถานที่แน่นอน เรียนที่ไหนก็ได้ ลักษณะการ
เรียนส่วนใหญ่เป็นการเรียนเพื่อความรู้และนันทนาการ อีกทั้งยังไม่จำกัดเวลาเรียน สามารถเรียนได้ตลอดเวลาและ
เกิดขึ้นในทุกช่วงวัยตลอดชีวิต

อ้างอิง แนวทางการประเมินคุณภาพการศึกษา. (2562). [ออนไลน์].
เว็บไซต์ https://pubhtml5.com/qvqm/vqhs/basic

29

แหล่งการเรียนรู้ตามอัธยาศัย

แหล่งการเรียนรู้ตามอัธยาศัยแบ่งออกเป็น 2 รูปแบบ คือ
แหล่งการเรียนรู้ประเภทที่เกิดขึ้นเองหรือมีอยู่แล้วตามธรรมชาติ เช่น อุทยานแห่งชาติ แหล่งการ
เรียนรู้เพื่อการท่องเที่ยวตามธรรมชาติทางทะเล ฯลฯ
แหล่งการเรียนรู้ประเภทที่มีผู้จัดการให้เกิดขึ้น เช่น พิพิธภัณฑ์ สวนสัตว์ สวนสารธณะ แหล่ง
การเรียนรู้ออนไลน์ ศูนย์การศึกษาประเภทต่างๆ ยกตัวอย่างเช่น สถานศึกษา โรงเรียนสอน
ตัดผม โรงเรียนสอนทำอาหาร ฯลฯ

อ้างอิง แนวทางการประเมินคุณภาพการศึกษา. (2562). [ออนไลน์].
เว็บไซต์ https://pubhtml5.com/qvqm/vqhs/basic

30

การจัดตั้ง

องค์กรชุมชนและองค์กรเอกชนอาจจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานในรูปแบบการศึกษานอกระบบหรือการศึกษา
ตามอัธยาศัย โดยจัดตั้งเป็นศูนย์การเรียนสําหรับผู้ซึ่งขาดโอกาสในการเข้าศึกษาในระบบโรงเรียนปกติ ทั้งนี้ เพื่อ
ให้มีความยืดหยุ่น คล่องตัว และสนองตอบวัตถุประสงค์ของศูนย์การเรียนนั้น โดยให้ยึดหลักดังต่อไปนี้
(1) มุ่งเรียนรู้จากสถานที่จริง แหล่งเรียนรู้ในเขตพื้นที่ และภูมิปัญญาท้องถิ่น
(2) การจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยให้ใช้หลักสูตรที่ศูนย์การเรียนได้พัฒนาขึ้น
ศูนย์การเรียนตามวรรคหนึ่งอาจจัดการศึกษาแบบคละชั้นและอายุหรือจัดให้มีการศึกษาร่วมกับ สถานศึกษาอื่นโดยมี
ข้อตกลงร่วมกันและเทียบโอนผลการเรียนซึ่งกันและกันได้

อ้างอิง แนวทางการประเมินคุณภาพการศึกษา. (2562). [ออนไลน์].
เว็บไซต์ https://pubhtml5.com/qvqm/vqhs/basic

31

การจัดตั้ง

เมื่อสำนักงานให้ความเห็นชอบกับแผนการจัดการศึกษาตามที่ได้
กำหนดแล้ว ศูนย์การเรียนจึงจะสามารถดำเนินการจัดการศึกษาได้ และเมื่อมี
การเปลี่ยนแปลงแก้ไขแผนการจัดการศึกษาที่สำนักงานได้ให้ความเห็นชอบ
แล้วต้องได้รับอนุญาตจากสำนักงานกระทรวงก่อน

อ้างอิง แนวทางการประเมินคุณภาพการศึกษา. (2562). [ออนไลน์].
เว็บไซต์ https://pubhtml5.com/qvqm/vqhs/basic

32

การประกันคุณภาพ

ให้ศูนย์การเรียนออกหลักฐานทางการศึกษาแก่ผู้เรียนหรือผู้สำเร็จการศึกษาจากศูนย์
การเรียนว่าได้ศึกษาหรือสำเร็จการศึกษา ภายใต้การกำกับและการรับรองของสำนักงานแล้วแต่กรณี
ตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานของกระทรวงศึกษาธิการ และมีการจัดทำรายงานผลการดำเนินงาน
และสภาพปัญหาที่เกี่ยวกับการจัดการศึกษาให้กับสำนักงานกระทรวงการศึกษาได้ทราบอย่างน้อยปี
ละ 1 ครั้ง

ทั้งนี้ ได้มีการกำหนดเกณฑ์การตัดสินระดับคุณภาพของแต่ละมาตรฐานไว้ 5 ระดับ คือ
ระดับกำลังพัฒนา ระดับปานกลาง ระดับดี ระดับดีเลิศ และระดับยอดเยี่ยม

อ้างอิง แนวทางการประเมินคุณภาพการศึกษา. (2562). [ออนไลน์].
เว็บไซต์ https://pubhtml5.com/qvqm/vqhs/basic

33

มาตรฐานการศึกษาตามอัธยาศัย

มาตรฐานการศึกษาตามอัธยาศัย
มาตรฐานการศึกษาตามอัธยาศัย มีจำนวน 3 มาตรฐาน ประกอบด้วย
มาตรฐานที่ 1 คุณภาพของผู้รับบริการการศึกษาตามอัธยาศัย ซึ่งมีประเด็น
การพิจารณา จำนวน 1 ประเด็น
มาตรฐานที่ 2 คุณภาพการจัดการศึกษาตามอัธยาศัย ซึ่งมีประเด็นการ
พิจารณา จำนวน 4 ประเด็น
มาตรฐานที่ 3 คุณภาพการบริหารจัดการของสถานศึกษา ซึ่งมีประเด็นการ
พิจารณา จำนวน 9 ประเด็น

อ้างอิง แนวทางการประเมินคุณภาพการศึกษา. (2562). [ออนไลน์].
เว็บไซต์ https://pubhtml5.com/qvqm/vqhs/basic

34

การจัดการศึกษา
สำหรับผู้พิการ

เกณฑ์การรับการศึกษาของผู้พิการ 35

การเรียนร่วมเต็มเวลา

การเรียนร่วมบางเวลา

จัดโรงเรียนพิเศษ

การจัดในสถานพยาบาล
โรงเรียนศึกษาพิเศษเฉพาะความพิการ
การจัดในศูนย์ศึกษาพิเศษ
การจัดโดยชุมชน
การจัดโดยครอบครัว

อ้างอิง วารี ถิระจิตร. (2537). การศึกษาสำหรับเด็กพิเศษ. (พิมพ์ครั้งที่ 2).
กรุงเทพฯ: ศูนย์การพิมพ์ดวงกมล.

ประเภทและหลักเกณฑ์ของคนพิการทางการศึกษา 36

ตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ แบ่งประเภทของผู้พิการ
เป็น 9 ประเภท ดังนี้

(1) บุคคลที่มีความบกพร่องทางการเห็น
(2) บุคคลที่มีความบกพร่องทางการได้ยิน
(3) บุคคลที่มีความบกพร่องทางสติปัญญา

(4) บุคคลที่มีความบกพร่องทางร่างกาย หรือการเคลื่อนไหว หรือ
สุขภาพ

อ้างอิง กระทรวงศึกษาธิการ. (2552). [ออนไลน์].
เว็บไซต์ https://th.m.wikisource.org

ประเภทและหลักเกณฑ์ของคนพิการทางการศึกษา 37

(5) บุคคลที่มีความบกพร่องทางการเรียนรู้
(6) บุคคลที่มีความบกพร่องทางการพูดและภาษา
(7) บุคคลที่มีความบกพร่องทางพฤติกรรม หรืออารมณ์
(8) บุคคลออทิสติก
(9) บุคคลพิการซ้อน

อ้างอิง กระทรวงศึกษาธิการ. (2552). [ออนไลน์].
เว็บไซต์ https://th.m.wikisource.org

การจัดการศึกษา 38

1.การจัดการศึกษาสำหรับบุคคลที่มีความบกพร่องทางการเห็น

ผู้พิการตาบอด
ผู้พิการทางสายตาที่มองเห็นเลือนราง

2.การจัดการศึกษาสำหรับบุคคลที่มีความบกพร่องทางการได้ยิน

วิธีสอนแบบใช้ภาษามือแทนสัญลักษณ์ และแทนความหมายของภาษา
วิธีสอนพูดด้วยภาษาพูด การฝึกอ่านริมฝีปาก

3.การจัดการศึกษาสำหรับบุคคลที่มีความบกพร่องทางสติปัญญา

ระดับก่อนวัยเรียน / ระดับประถมศึกษา / ระดับมัธยมศึกษา

อ้างอิง ณัชพร ศุภสมุทร์. (2565). การจัดการเรียนการสอนสำหรับเด็กที่มีความต้องการพิเศษ.
เว็บไซต์ http://www.rajanukul.go.th.
อ้างอิง วารี ถิระจิตร. (2537). การศึกษาสำหรับเด็กพิเศษ. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: ศูนย์การพิมพ์ดวงกมล.

39

การจัดการศึกษา

4.การจัดการศึกษาสำหรับบุคคลที่มีความบกพร่องทางร่างกาย หรือการเคลื่อนไหว หรือสุขภาพ

แผนการเรียนการสอนโดยผสมผสานการสอนแบบตัวต่อตัว ไปกับการสอนแบบกลุ่ม

5.การจัดการศึกษาสำหรับบุคคลที่มีความบกพร่องทางการเรียนรู้

เน้นการทำงานเป็นทีม เน้นการสอนเฉพาะในส่วนที่บกพร่อง เช่น การเขียนหนังสือ การอ่าน
การเขียนสะกดคำ และคณิตศาสตร์ และจัดทำแผนการสอนเฉพาะบุคคล

6.การจัดการศึกษาสำหรับบุคคลที่มีความบกพร่องทางการพูดและภาษา

จัดกิจกรรมที่ไม่ต้องใช้ภาษามากนัก และควรหาโอกาสให้เด็กได้ร่วมกิจกรรมการใช้ภาษาบ้าง
เช่น อ่านหนังสือพร้อม ๆ กัน ผู้สอนจะออกเสียงให้ฟังโดยให้เด็กสังเกตและเลียนแบบ

อ้างอิง ณัชพร ศุภสมุทร์. (2565). การจัดการเรียนการสอนสำหรับเด็กที่มีความต้องการพิเศษ.
เว็บไซต์ http://www.rajanukul.go.th.
อ้างอิง วารี ถิระจิตร. (2537). การศึกษาสำหรับเด็กพิเศษ. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: ศูนย์การพิมพ์ดวงกมล.

การจัดการศึกษา 40

7.การจัดการศึกษาสำหรับบุคคลที่มีความบกพร่องทางพฤติกรรม หรืออารมณ์

สุขภาพจิตของเด็กเป็นสิ่งที่ครูควรให้ความสำคัญ และคำนึงถึงให้มาก เพราะ
สภาพความเป็นอยู่ในสังคมปัจจุบันนี้มีส่วนผลักดันให้สุขภาพจิตของเด็ก

8.การจัดการศึกษาสำหรับบุคคลออทิสติก

ครูต้องมีความยืดหยุ่นสูง สอนเป็นรายบุคคล และตามระดับความสามารถของ
เด็ก เวลาในการทำกิจกรรมไม่ควรเกิน 15-20นาที

9.การจัดการศึกษาสำหรับบุคคลพิการซ้อน

การจัดการเรียนการสอนต้องยึดหลักการสร้างหลักสูตรที่เหมาะสม

อ้างอิง ณัชพร ศุภสมุทร์. (2565). การจัดการเรียนการสอนสำหรับเด็กที่มีความต้องการพิเศษ.
เว็บไซต์ http://www.rajanukul.go.th.
อ้างอิง วารี ถิระจิตร. (2537). การศึกษาสำหรับเด็กพิเศษ. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: ศูนย์การพิมพ์ดวงกมล.

41

การวัดผลและประเมินผล

เน้นการส่งเสริมพัฒนาการ ตาม การวัดผลประเมินผลเด็กพิเศษเรียนรวม
แผนเฉพาะบุคคล การตัดสินผลการ
เรียนบางกิจกรรมควรมี 2 ระดับคือ ปัจจุบันนี้เป็นบทบาทสถานศึกษาในการ
ผ่าน กับ ไม่ผ่าน กรณีตัดเกรด
สามารถปรับระดับเกรดได้เพื่อความ ตัดสินผลการเรียนรู้ โดยส่วนกลาง หรือ สพฐ
เหมาะสม
กำหนดแนวกว้าง ๆ ตามหลักสูตรแกนกลาง

ไว้เพื่อให้เหมาะสมกับการจัดการเรียนรู้ของ

เด็กแต่ละคนแต่ละด้านของความพิการ 9

ประเภท

อ้างอิง ประจักษ์ ทองเลิศ. (2563). เด็กทีมีความต้องการจำเป็นพิเศษกับการ
จัดการศึกษาที่ย้อนแย้ง2 (การวัดผลประเมินผล).[ออนไลน์].
เว็บไซต์ https://www.gotoknow.org.

การเทียบโอน 42

สามารถขอรับการประเมินเทียบระดับการ

ศึกษาทั้งระดับประถมศึกษา ระดับมัธยมศึกษา

ตอนต้นและระดับมัธยมศึกษาตอนปลายได้โดย

สมัครได้ที่สถานศึกษาสังกัดสำนักงานการศึกษา

นอกโรงเรียน ที่กระทรวงศึกษาธิการประกาศให้

เป็นสถานศึกษาที่ทำหน้าที่ประเมินเทียบระดับ

การศึกษา ส่วนใหญ่จะเทียบโอนมาจากการ

ศึกษาตามอัธยาศัย

อ้างอิง ณัชพร ศุภสมุทร์. (2565). การจัดการเรียนการสอนสำหรับเด็กที่มีความต้องการพิเศษ.
เว็บไซต์ http://www.rajanukul.go.th.

กลุ่มที่ 2 43

องค์ความรู้ทางการบริหารการศึกษา และระบบสารสนเทศเพื่อการบริหารสถานศึกษา

นางสาวนพเก้า แก้วทับ นายวิศรุต บัวหิรัญ นางสาวภูษณิสา ติปะยานนท์ นายกฤตเมธ ใมล์สูงเนิน นางสาวเสาวลักษณ์ โพธิ์อ่อง

รหัสนักศึกษา 63121020034 รหัสนักศึกษา 63121020040 รหัสนักศึกษา 63121020045 รหัสนักศึกษา 63121020051 รหัสนักศึกษา 63121810002

44

ความหมายและความสำคัญ

“การบริหาร” (Administration)

เป็นกระบวนการหรือกิจกรรมที่บุคคลหลายคนร่วมมือกันดำเนินการ อย่าง
มีระบบ ระเบียบ กฎเกณฑ์โดยใช้ทรัพยากรและเทคนิคต่างๆอย่างเหมาะ

สมเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ ที่กำหนดไว้ร่วมกัน

อ้างอิง การบริหารการศึกษา. 2558
เว็บไซต์ https://journalrec.mbu.ac.th/images/pdf/journal4-2/29p320-325.pdf

45

การบริหารการศึกษา

กระบวนการหรือกิจกรรมที่บุคคลหลายคนร่วมมือกัน ดำเนินการอย่างมีระบบ ระเบียบ กฎ
เกณฑ์มีการประสานความร่วมมือกันภายในองค์การโดยใช้ทรัพยากร และเทคนิคต่างๆ

อย่างเหมาะสม

ความสำคัญ

การบริหารการจัดการศึกษาของสถานศึกษาจะประสบความสำเร็จบรรลุเป้าหมาย ของการจัดการ
ศึกษาเพียงใดขึ้นอยู่กับการบริหารจัดการศึกษาโดยมีผู้บริหารสถานศึกษาเป็นผู้รับผิดชอบ
บริหารจัดการศึกษาให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ และเกิดประสิทธิผลโดยอาศัยหลักการ
บริหารต่างๆตาม สภาพการณ์ของสถานศึกษา

อ้างอิง การบริหารการศึกษา. 2558
เว็บไซต์https://journalrec.mbu.ac.th/images/pdf/journal4-2/29p320-325.pdf