Laporan Tahunan Pejabat Kesihatan Daerah Kuala Nerus

198 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 100% dilaksanakan diperingkat oram awam/komuniti dan 100% di tempat kerja bukan kerajaan pada tahun 2021. Jadual 147: Aktiviti Kempen Cara Hidup Sihat Dan Inisiatif Celik Kesihatan Bil Perkara / Aktiviti Catatan 1 Memperhebatkan Hebahandan komunikasi melalui kaedah media sosial - Penggunaan Facebook (FB) dan WhatApp 2 Seminar Kepimpinan Dan Kesedaran Kempen Cara Hidup Sihat bersama anggota baharu bertugas PKD Kuala Nerus 2021 Dekelolai oleh Pegawai kesihatan Daerah Dr Aizuniza Bt Abdullah yang diadakan pada 23.12.2021 (Khamis) di Dewan Seminar Pejabat Kesihatan Daerah Kuala Nerus 3 Kejohanan Bola Tampar Campuran Piala Dr Aizuniza Peringkat Kesukes Cawangan Daerah Kuala Nerus 2021 Dirasmikan Oleh Pegawai Kesihatan Daerah Kuala Nerus yang diadakan pada 18 Disember 2021. Anjuran bersama Pejabat Kesihatan Daerah Kuala Nerus,KESUKES cawangan Kuala Nerus dan Pusat Kesihatan Universiti Malaysia Terengganu 4 Sambutan Bulan Kaunseling & Hari Kesihatan Mental Peringkat Daerah Kuiala Nerus pada 26 Oktober 2021 Dirasmikan Oleh Pegawai Kesihatan Daerah Kuala Nerus Dr Aizuniza Bt Abdullah 5 Program Hari sukan Negara & Pemerkasaan Komuniti Dalam Mencegah Penularan Jangkitan Covid -19 Peringkat Daerah Kuala Nerus pada 16 Oktober 2021 Dirasmikan Oleh Pegawai Kesihatan Daerah Kuala Nerus Dr Aizuniza Bt Abdullah Anjuran bersama: Pejabat Kesihatan Daerah Kuala Nerus JPKK Wakaf Tembesu JPKK Taman Desa Darul Iman 21.6.2 Health Promotion In Learning Institution (HePiLi) Program Promosi Kesihatan di Institusi Pendidikan atau Health Promotion in Learning Institutions (HePiLI) telah diperkenalkan yang mana semua program yang melibatkan institusi pendidikan telah diletakkan di bawah sektor yang sama. Program-program HePiLI dilaksanakan seawal peringkat prasekolah/tabika hingga institusi pengajian tinggi bertujuan mendedahkan generasi muda dengan pengetahuan dan kemahiran asas kesihatan, membentuk sikap serta amalan kesihatan yang baik. Berikutan wabak penyakit COVID-19 masih lagi diperingkat berjaga-jaga,pendekatan kementerian Pendidikan telah menetapkan bahawa semua institusi Pendidikan ditutup dan pembelajaran atas talian atau secara online dijalankan. Oleh itu, Unit Pendidikan Kesihatan PKD Kuala Nerus telah berkolaborasi dengan Kementerian Pendidikan dan Institusi pengajian Tinggi Daerah Kuala Nerus di bawah Program Kelab Dr Muda (KDM) Sekolah Menengah dan Rendah serta Program Siswa Sihat (PROSIS) menjalankan aktiviti di atas talian dengan media massa FB. Bermula Jun hingga Disember Tahun 2021. Jumlah Kelab Dr Muda (KDM) daerah Kuala nerus adalah sebanyak

199 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 26 buah dimana 20 buah di Sekolah Rendah dan 6 buah di Sekolah menengah manakala terdapat 2 buah Kelab Prosis di daerah Kuala Nerus iaitu Kelab Prosis UMT dan Kelab Prosis UNiSza. Jadual 147 : Aktiviti Program Di Institusi Pendidikan Tahun 2021 21.6.3 COMBI (Communication for Behavioral Impact ) COMBI ialah singkatan bagi “Communication for Behavioural Impact” atau “Komunikasi untuk Perubahan Tingkahlaku”. COMBI diperkenalkan oleh Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) pada tahun 2001 sebagai salah satu strategi untuk menangani masalah Denggi di Malaysia. COMBI merupakan satu pendekatan dinamik yang menggunakan strategi mobilisasi sosial dan komunikasi untuk mempengaruhi individu, keluarga dan komuniti ke arah perubahan tingkah laku yang sihat. Terdapat 16 buah lokaliti COMBI di daerah Kuala Nerus sehingga tahun 2021 dimana 14 buah lokaliti ditubuhkan sehingga tahun 2020 dan 2 buah lokaliti baru ditubuhkan pada tahun 2021. Sebanyak 33 aktiviti gotong royong cari dan musnah dijalankan dan 2 kali mesyuarat dijalankan bersama promoter COMBI lokaliti. Penubuhan lokaliti baru dan Aktiviti cari Dan Musnah merupakan indikator Petunjuk Prestasi KPI (Key Performance Indikator) dan Program QA Bahagian Kesihatan Awam bagi Unit Pendidikan Kesihatan Pejabat Kesihatan Daerah Kuala Nerus. Pencapaian : 1. 2 buah lokaliti baru ditubuhkan dari sasaran Negeri (2/lokaliti/daerah) dengan pencapaian 100% Bil Aktiviti Tarikh/Tempat Pencapaian 1. DENGUE VIDEO CHALLENGE “Cari & Musnah Tempat Pembiakan Nyamuk aedes” Sempena Sambutan Hari Denggue Asean : Anjuran JKNT 9 hingga 20 Jun 2021 di laman FBJKNT Saguhati penyertaan 2. Virtual Skipping Challenge “ Let’s Jump & Win” : Anjuran JKNT di bawah Kelab Dr Muda (KDM) bagi Sekolah Rendah Dan Menengah 9 hingga 16 Julai 2021 Naib Johan bagi kategori Sekolah Menengah iaitu SMKA Dato Hj Abbas manakala SK Tok Jembal Johan kategori Sekolah Rendah 3. Webinar cabaran PdPR Kekalkan Minda positif 18 Ogos 2021 Rabu Sk teluk Ketapang : guru besar dan murid 4. Webinar HIV /Aids pada 09.12.2021 kepada semua sekolah menengah di Daerah Kuala Nerus 09 Disember 2021 Kumpulan sasar : semua SMK daerah Kuala Nerus

200 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 2. Peratus rumah yang menjalankan aktiviti cari dan musnah (sasaran Negeri >10%) Kitaran Jan – Jun 2021 = 22.85% (capai) Kitaran julai – Disember = 34.5% (capai) 21.6.4 UNIT BERGERAK PROMOSI KESIHATAN Unit Bergerak Promosi Kesihatan adalah salah satu kaedah promosi dan pendidikan kesihatan seperti aktiviti hebahan,edaran dan pameran di Unit Pendidikan Kesihatan Pejabat Kesihatan Daerah Kuala Nerus. Pencapaian Unit Bergerak Promosi Kesihatan adalah melebihi sasaran peratus pencapaian adalah 112.5% GAMBAR AKTIVITI UNIT Seminar Kepimpinan Dan Kesedaran Kempen Cara Hidup Sihat bersama anggota baharu bertugas PKD Kuala Nerus 2021 Kejohanan Bola Tampar Campuran Piala Dr Aizuniza Peringkat Kesukes Cawangan Daerah Kuala Nerus 2021

201 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 Program Hari sukan Negara & Pemerkasaan Komuniti Dalam Mencegah Penularan Jangkitan Covid -19 Peringkat Daerah Kuala Nerus pada 16 Oktober 2021 DENGUE VIDEO CHALLENGE “Cari & Musnah Tempat Pembiakan Nyamuk aedes” Sempena Sambutan Hari Denggue Asean : Anjuran JKNT pada 9 hingga 20 Jun 2021 di laman FB JKNT

202 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 Virtual Skipping Challenge “ Let’s Jump & Win” : Anjuran JKNT di bawah Kelab Dr Muda (KDM) bagi Sekolah Rendah Dan Menengah Aktiviti COMBI

203 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 22 UNIT KESIHATAN PEKERJAAN DAN ALAM SEKITAR (KPAS) Foto 17 : Pegawai Kesihatan Epidemiologi bersama anggota Unit KPAS 22.1 MATLAMAT PENUBUHAN Unit Kesihatan Pekerjaan dan Alam Sekitar menjalankan dua program utama iaitu Program Kesihatan Pekerjaan dan Program Kesihatan Alam Sekitar. Di bawah Program Kesihatan Pekerjaan, fungsi utama unit ini adalah untuk membantu hal-hal berkaitan keselamatan, kesihatan dan kebajikan kakitangan-kakitangan kesihatan melalui aktiviti-aktiviti seperti pengesanan serta notifikasi penyakit pekerjaan, kecederaan dan keracunan, latihan-latihan dan promosi berkaitan keselamatan dan kesihatan pekerjaan serta menjalankan pengawasan perubatan ke atas pekerja yang berisiko tinggi di klinik kesihatan pekerjaan. Unit ini juga membantu jabatan-jabatan kerajaan lain terutamanya Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (DOSH) serta Jabatan Pertanian di dalam menentukan keselamatan, kesihatan dan kebajikan pekerja-pekerja di industri selain yang tersebut di atas adalah terjamin. Di bawah Program Kesihatan Alam Sekitar pula, fungsi utama unit ini adalah untuk membantu dalam hal-hal berkaitan keselamatan, kesihatan dan kesejahteraan persekitaran. Unit ini bekerjasama dengan Jabatan Alam Sekitar (JAS) dan Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) dalam memastikan kesejahteraan alam sekitar.

204 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 22.2 PERJAWATAN CARTA ORGANISASI UNIT KPAS PKDKN PEGAWAI KESIHATAN DAERAH DR AIZUNIZA BINTI ABDULLAH PEGAWAI KESIHATAN EPIDEMIOLOGI DR M. FADHIL BIN MOHD PU’AT ZUZAKI KETUA PEN.PEG.KES.PERSEKITARAN AHMAD ZUHAIRI BIN AWANG PEN.PEG.KES.PERSEKITARAN KANAN KAMARUDDIN BIN MUSTAFFA PEN.PEG.KES.PERSEKITARAN MOHD FIRDAUS BIN MAMAT@AWANG PEN.PEG.KES.PERSEKITARAN MOHD ADLI BIN MD YUSOFF PEMBANTU KESIHATAN AWAM MUHAMAD RAIMI ZAKWAN B MOHD SAEDI PEGAWAI KESIHATAN KPAS DR AHMAD KHAIRIL BIN ABU BAKAR

205 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 22.3 OBJEKTIF OBJEKTIF AM i. Untuk memberi perkhidmatan kesihatan komprehensif kepada golongan pekerja dengan memberi penekanan terhadap aspek promosi, pencegahan dan penjagaan kesihatan. ii. Mewujudkan persekitaran yang sihat dan kondusif untuk kesihatan fizikal dan mental masyarakat. OBJEKTIF KHUSUS 1. Program Kesihatan Pekerjaan i. Mempromosi kesihatan pekerjaan kepada anggota kesihatan dan masyarakat. ii. Menjalankan surveilans kemalangan, keracunan dan penyakit pekerjaan. iii. Memberi perkhidmatan kesihatan pekerjaan melalui aktiviti-aktiviti dari peringkat pencegahan hingga ke peringkat penjagaan kesihatan. 2. Program Kesihatan Alam Sekitar i. Mempromosikan persekitaran yang selamat dan sihat kepada masyarakat. ii. Menjalankan surveilans hazad persekitaran dan menjalankan intervensi yang bersesuaian. 22.4 PROGRAM UNIT KPAS 22.5 PROGRAM ‘SURVELANS’ 22.5.1 Notifikasi Kes Penyakit Pekerjaan, Keracunan dan Kecederaan 22.5.2 Notifikasi kekerasan Anggota KKM 22.5.3 Survelan Kecederaan Oleh Alatan Tajam 22.6 PROGRAM KESIHATAN TEMPAT KERJA 22.6.1 Jawatankuasa Keselamatan & Kesihatan Pekerjaan 22.6.2 Audit Keselamatan & Kesihatan Pekerjaan 22.6.3 Penilaian Risiko 22.6.4 Kawalan Infeksi 22.6.5 Tempat Kerja Bebas Tekanan 22.6.6 Promosi Kesihatan Pekerjaan 22.7 PEMERIKSAAN & SARINGAN KESIHATAN 22.7.1 KOSPEN PLUS FASILITI KKM 22.7.2 Imunisasi Hepatitis B Anggota Kesihatan KKM dan Bukan KKM 22.7.3 Imunisasi Influenza A bagi Anggota Barisan Hadapan KKM dan Bukan KKM 22.7.4 Saringan Tibi Untuk Anggota Berisiko

206 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 22.8 PERKHIDMATAN KLINIK (KES. PEKERJAAN) 22.8.1 Pengawasan Perubatan Anggota Berisiko Tinggi 22.8.2 Rujukan kes suspected Penyakit Pekerjaan 22.9 KOLABORASI INTERAGENSI 22.9.1 Jabatan Keselamatan & Kesihatan Pekerjaan 22.9.2 PERKESO 22.9.3 Agensi awam/swasta yang menjalankan Program KOSPEN PLUS 22.10 KESIHATAN ALAM SEKITAR 22.11 SANITASI ALAM SEKITAR 22.11.1 Penilaian Kesihatan Persekitaran Institusi Berisiko Tinggi 22.11.1.1 INSTEP 22.11.1.2 Penjara 22.11.1.3 Pusat Jagaan 22.11.1.4 Sekolah/ IPTA/IPTS 22.11.2 Perumahan / Ladang / Estet 22.11.3 Kawasan Rekreasi Awam 22.11.4 Penyiasatan Aduan Alam Sekitar 22.12 Program Survelan Penyakit Berkaitan Alam Sekitar 22.12.1 Penyakit Berkaitan Jerebu (Konjuntivitis, Urti Dan Asma) Di Hospital/ Klinik Sentinel 22.12.2 Penyakit-penyakit lain berkaitan Pencemaran Alam Sekitar 22.13 KESIAPSIAGAAN MENGHADAPI BENCANA Eg. BANJIR 22.14 KOLABORASI INTERAGENSI 22.14.1 Jabatan Alam Sekitar 22.15 PENCAPAIAN Pencapaian Penunjuk Prestasi Utama (KPI) Jadual 148 : Pencapaian KPI Unit KPAS BIL INDIKATOR FORMULA STD PENCAPAIAN 2020 PENCAPAIAN 2021 1 Bil Setting Yang menerapkan Kospen Plus di tempat kerja 2 Setting (Tempat Kerja) Samada : 1 Setting Baru 1 Setting Lama 2 1 (Kemas) 1 (AIMS Global)

207 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 Selaras dengan Pelan Strategik Kebangsaan untuk Penyakit Tidak Berjangkit bagi menurunkan beban penyakit tidak berjangkit dalam kalangan pekerja merangkumi sektor swasta, satu kolaborasi bersama Syarikat Aims Global Maritime Sdn Bhd ( Aims Global ) yang beroperasi di Jeti Terminal Pulau Duyung ( JTPD ) telah berjaya diadakan. Selain dari mengeratkan jalinan kerjasama dari segi kerja di JTPD ia mungkin menjadi pemangkin kepada agensi-agensi swasta yang lain untuk turut serta dalam program ini. Di dalam program ini seramai lima orang sukarelawan di kalangan pekerja Aims Global telah di latih untuk menjalankan saringan kepada 39 orang kakitangan yang lain sambil dipantau oleh anggota Kesihatan Kuala Nerus. Antara aktiviti-aktiviti lain yang turut di pamerkan di sini adalah tayangan slaid Kospen Plus, Booth pendaftaran dan kaunseling Klinik Berhenti Merokok, tayangan video Kesihatan Mental dan edaran infografik serta risalah-risalah berkenaan Covid-19 dan pembudayaan Norma Baru. Dalam aktiviti ini, satu ceramah berkenaan Kospel Plus telah disampaikan oleh Dr Badli bin Mohamed dari KK Seberang Takir di samping aktiviti Pembukaan ‘Booth Tak Nak Merokok’ oleh Unit Kawalan Penyakit Tidak Berjangkit yang membuka pendaftaran kepada peserta untuk berhenti merokok di samping penerangan kepada peserta tentang bahaya merokok dan kesan-kesan sampingan akibat merokok. Berbanding tahun 2020, juga sebanyak satu kali program Kospen Plus telah Berjaya diadakan iaitu Pejabat Kemas Daerah Kuala Nerus. 22.16 Pencapaian Program Jaminan Mutu (QAP) Jadual 149 : Pencapaian QAP Unit KPAS BIL INDIKATOR FORMULA STD PENCAPAIAN 2020 PENCAPAIAN 2021 1 Peratus Kes Kemalangan Dan Penyakit Pekerjaan disiasat dan Penghantaran Laporan Dalam Tempoh 1 bulan Bilangan Laporan Siasatan Insiden Kemalangan Tempat Kerja Diterima Dalam Tempoh 1 Bulan X 100 Bil Insiden Kemalangan Di Tempat Kerja Dinotifikasi 0 1 (KKBT) 1 (KKBR)

208 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 Bagi tahun 2021, sebanyak satu kes tusukan jarum telah berlaku iaitu di KK Batu Rakit melibatkan seorang Penolong Pegawai Perubatan berbanding juga 1 kes berlaku pada tahun 2020 melibatkan Pembantu Awam yang bertugas di Pejabat Kesihatan Daerah. Setelah siasatan dijalankan, Antara punca utama masih berlaku kejadian ini adalah kerana amalan anggota yang tidak berhati-hati semasa berurusan dengan peralatan tajam terutamanya jarun suntikan. Selain daripada itu, kebanyakan staf tidak mengikuti kursus ‘Universal Precaution’ di mana kursus ini tidak dapat dijalankan pada tahun semasa kerana mematuhi arahan MKN tidak membenarkan sebarang aktiviti berkumpulan diadakan. Bagi mencegah perkara ini berlaku lagi, dicadangankan supaya Latihan dan Pendidikan mengenai kepentingan dan amalan ‘universal precaution’ yang betul perlu dilakukan secara berkala (dua kali setahun). Ini bagi meningkatkan pengetahuan dan Latihan perlu diberikan dengan secukupnya. Selain dari itu, para penyelia perlu memainkna peranan penting dan sentiasa membuat pemantauan berkenaan ‘Universal Precaution’ setiap masa bagi memastikan garis panduan ini sentiasa dipatuhi. Penekanan kepada pematuhan SOP perlu dititikberatkan bagi menjamin kes ini daripada berulang. 22.17 Pencapaian Spesifikasi Output i) Program Pemeriksaan Kesihatan Anggota Graf 106 : Program Pemeriksaan Anggota Mengikut Fasiliti Kesihatan dalam PKD Kuala Nerus JUMLAH KESELURUHAN 428/433 = 99% (Sasaran > 90%) KKBT KKST KKBR KKPR PKDKN numerator 93 103 109 10 112 Denominator 93 104 112 10 113 peratus 100% 99% 97% 100% 72% 0 100% 99% 97% 100% 72% 20 40 60 80 100 120 numerator Denominator peratus

209 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 Graf 107 : Program Pemeriksaan Anggota Mengikut Fasiliti Kesihatan dalam PKD Kuala Nerus JUMLAH KESELURUHAN 404/442 = 91.4% (Sasaran >90%) Pemeriksaan kesihatan anggota Berjaya dijalankan dan mencapai sasaran tahunan iaitu melebihi 90% daripada keseluruhan staf. 22.18 Mesyuarat Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Jadual 150 : Pencapaian Mesyuarat JKKP Pada Tahun 2020 dan 2021 BIL AKTIVITI SO Pencapaian 2020 Pencapaian 2021 1 Mesyuarat Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 4 kali Setahun 2 kali(50%) 3 kali (75%) 2 Mesyuarat Audit Keselamatan Kebakaran (FSA) 1 kali Setahun 0 0 Bagi tahun 2021, sebanyak 3 kali mesyuarat telah Berjaya diadakan berbanding pada tahun sebelumnya iaitu sebanyak hanya 2 kali Berjaya dilaksanakan. Mesyuarat Audit Keselamatan Kebakaran juga tidak dapat dilaksanakan pada tahun Ini berikutan aktiviti tidak dapat diteruskan kerana ramai staff terlibat dengan aktiviti kawalan Covid-19 dan Sepanjang tempoh tersebut sebarang aktiviti yang melibatkan pengumpulan ramai tidak dibenarkan. KKBT KKST KKBR KKPR PKDKN numerator 91 104 116 11 82 Denominator 91 111 116 11 113 peratus 100% 93% 100% 100% 72% 0 100% 93% 100% 100% 72% 20 40 60 80 100 120 140 numerator Denominator peratus

210 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 22.19 Audit Keselamatan di Kemudahan Kesihatan Jadual 151 : Audit di Kemudahan Kesihatan Pada tahun ini, sebanyak 10 fasiliti kesihatan telah Berjaya diaudit berbanding tahun lepas sebanyak 11 fasiliti. Penilaian risiko juga Berjaya dilaksanakan dengan jumlah yang sama berbanding tahun lepas. Bagi penyiasatan kes kemalangan pekerjaan, terdapat sat ukes kemalangan pekerjaan iaitu kes tertusuk jarum di KKBR manakala tahun lepas juga terdapat 1 kes kemalangan tertusuk benda tajam. Bagi mengatasi masalah ini, beberapa perancangan telah dibuat termasuk melaksanakan kursus ‘Universal Precaution’ kepada semua ‘Healthcare Worker’ yang baru atau yang belum mengikuti kursus ini sebelum ini. 22.20 Pengawasan Kesihatan Anggota Vektor Graf 108 : Pengawasan Anggota Vektor pada Tahun 2021 CHOLINESTRACE AUDIOMETRI SPIROMETRI numerator 23 0 19 denom 23 0 23 peratus 100% 0% 83% 100% 0% 83% 0 5 10 15 20 25 numerator denom peratus BIL AKTIVITI SO PENCAPAIAN 2020 2021 1 Audit Keselamatan di Kemudahan Kesihatan 18 11 10 2 Penilaian Risiko/Hazard di Kemudahan Kesihatan 18 11 10 3 Penyiasatan Kemalangan Pekerjaan 0 1 1

211 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 Pada tahun ini, bagi bagi ujian Cholinestrace telah Berjaya dijalankan kepada semua anggota iaitu seramai 23 orang. Bagi ujian audiometri, tidak dapat dijalankan. Ujian ini hanya dapat dijalankan di Hospital Besut dalan Negeri Terengganu. Hospital Memaklumkan yang peralatan untuk ujian ini telah rosak dan perlukan pembaikian dengan segera.Walau bagaimanapun, Ujian Spirometri Berjaya dijalankan semarai 19 orang dari 23 orang (83%). 5 daripada 23 orang tidak menjalankan ujian ini kerana bercuti pada hari ujian dijalankan. Tarikh baru untuk ujian ini tidak dapat ditetapkan kerana pihak makmal mengalami kesibukan dan tiada staff yang kompeten untuk menjalani ujian ini. 24.21 Saringan Tibi dan Hepatitis B di Kalangan HCW Graf 109 : Saringan TB dan HEP B di Kalangan Healthcare Worker Aktiviti Saringan TB dan HEP B di kalangan ‘Healthcare Worker’ ini dijalankan pada awal tahun iaitu pada bulan Januari 2021. Setiap KK dan PKD perlu jalankan aktiviti ini sepanjang tahun dan perlu dipenuhi sehingga bulan Disember setiap tahun. Pada tahun ini, seramai 23 orang daripada 91 (25.27%) orang staff di KKBT dapat dijalankan untuk saringan Tibi dan 31 orang daripada 113 (27.43%) orang staff Pejabat Kesihatan termasuk staf Inspektorat dan Staff Pentadbiran. KKST, KKBR dan KKPR tidak dapat menjalankan aktiviti ini. Pada tahun ini aktiviti tidak dapat diteruskan kerana ramai staff terlibat dengan aktivitikawalan Covid-19. Sepanjang tempoh tersebut sebarang aktiviti yang melibatkan pengumpulan ramai tidak dibenarkan. KKBT KKST KKBR KKPR PKD TB 23 0 0 0 31 HEP B 23 0 0 0 31 PERCENT 13% 0% 0% 0% 27% 13% 0% 0% 0% 27% 0 10 20 30 40 SARINGAN TIBI DAN HEP B DI KALANGAN HCW TAHUN 2021 TB HEP B PERCENT

212 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 22.22 Mesyuarat Jawatankuasa Banjir Jadual 152 : Spesifikasi Output Unit KPAS BIL AKTIVITI SO PENCAPAIAN 2020 2021 1 Mesyuarat Jawatankuasa Banjir Daerah 1 1 1 2 Pemeriksaan Persekitaran dan Sanitasi Sekolah Rendah Dan Menengah 47 46/46 17/47 3 Pemeriksaan Persekitaran Dan Sanitasi Taska 27 25/25 17/27 4 Pemeriksaan Persekitaran Dan Sanitasi Pusat Jagaan 3 3/3 3/3 Mesyuarat Jawatankuasa Banjir telah dilaksanakan pada 1.11.2021 di bilik mesyuarat Utama PKD Kuala Nerus. Antara kandungan mesyuarat adalah membincangkan persiapan dalam menghadapi bencana banjir dengan pembentangan Pelas Tindakan Banjir kepada semua Ketua-ketua Unit dan AJK banjir. Sebanyak 17 daripada 47 (36.17%) buah sekolah telah Berjaya dijalankan pemeriksaan Persekitaran dan Sanitasi termasuk sekolah rendah dan menengah. Ini berikutan sessi persekolahan telah ditutup dari Bulan Mac 2021hingga akhir tahun ekoran Perintah Kaalan Pergerakan yang diumumkan oleh kerajaan dan aktiviti tidak dapat dijalankan. Begitu juga dengan pemeriksaan Sanitasi Taska. Pencapaian adalah rendah kerana taska tidak dibenarkan beroperasi atas sebab yang sama. Sebanyak 17 daripada 27(62.96%) buah taska Berjaya dijalankan pemeriksaan. Walau bagaimanapun, Pusat Jagaan telah Berjaya dijalankan di semua premis menjadikan pemeriksaan adalah 100%.

213 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 GAMBAR AKTIVITI UNIT

214 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 Program Kospen Plus Di Aims Global Maritime

215 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 Pemeriksaan PPS di Sekolah (Pra- Banjir) Aktiviti Pemeriksaan mangsa Banjir oleh pasukan Perubatan Banjir

216 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 Aktiviti Dari Pasukan Kesihatan di Pusat Pemindahan Banjir

217 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 23 UNIT FISIOTERAPI Foto 18 : Anggota Unit Fisioterapi Dan Unit Pemulihan Cara Kerja 23.1 PERJAWATAN Jadual 163 : Perjawatan Jurupulih Perubatan Fisioterapi Pejabat Kesihatan Daerah Kuala Nerus Nama Penjawatan Tempat Betugas Mula Bertugas Wisn Izarina Binti Mahamad Sakdum Jurupulih Perubatan Fisioterapi U32 Klinik Kesihatan Bukit Tunggal & Klinik Kesihatan Seberang Takir Februari 2019 2 Siti Nor Afizah Binti Yaman Jurupulih Perubatan Fisioterapi U29 Klinik Kesihatan Batu Rakit Mac 2016 2 Siti Sarah Binti Hassan Jurupulih Perubatan Fisioterapi U29 (Kontrak) Klinik Kesihatan Bukit Tunggal Mac 2021 1

218 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 23.2 SENARAI PERKHIDMATAN FISIOTERAPI DI KLINIK KESIHATAN MENGIKUT GARIS PANDUAN KKM: • PERKHIDMATAN PESAKIT LUAR: ❖ KES-KES MS (musculoskeletal cases)(FRACTURE, POST SURGERY/ KESIHATAN WANITA/VESTIBULAR/LYMPHODEMA – REFER TO HOSP) ❖ KES RESPIRATORY ❖ STROKE ❖ OBESITY ❖ PEADS MS & NEURO • PERKHIDMATAN KOMUNITI/PROGRAM ❑ ANTENATAL/POSTNATAL ❑ KESIHATAN KANAK-KANAK ❑ KESIHATAN SEKOLAH ❑ KESIHATAN DEWASA ❑ KANAK-KANAK KEPERLUAN KHAS ❑ KESIHATAN OKU DEWASA ❑ KESIHATAN REMAJA ❑ KESIHATAN WARGA EMAS (WELLNESS) ❑ KESIHATAN WARGA EMAS (NBOS7) ❑ PERAWATAN DOMISILIARI ❑ NCD – DM ❑ NCD – HPT ❑ NCD – OBESITY ❑ NCD – QUIT SMOKING ❑ OUT REACH KOMUNITI ❑ OUT REACH KOSPEN ❑ LAWATAN KE RUMAH ❑ KESIHATAN PEKERJAAN ❑ PROMOSI/ KEM KESIHATAN ❑ PDK KU SIHAT/ PDK NBOS7 ❑ LAIN – LAIN 23.3 Laporan Pesakit Luar Klinik Kesihatan Bukit Tunggal Jan – Dis 2021: Laporan dilampiran menunjukkan peningkatan bagi jumlah rujukan pesakit luar dan penurunan ketika tempoh PKP dilaksanakan oleh Kerajaan. Bagi jumlah kehadiran berlaku peningkatan bermula awal tahun dan pertengahan tahun. Kehadiran Pesakit Luar di Klinik Kesihatan Bukit Tunggal Unit Fisioterapi berlaku peningkatan berbanding tahun 2020.

219 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 Graf 110 : Perbandingan Pesakit Luar Klinik Kesihatan Batu Rakit Jan- Dis 2021 dan Jan- Dis 2020 23.4 Laporan Pesakit Luar Klinik Kesihatan Batu Rakit Jan – Dis 2021: Laporan Pesakit Luar bagi Unit Fisioterapi Klinik Kesihatan Batu Rakit menunjukkan Graf peningkatan bermula awal tahun dan pertengahan tahun.Berlaku penurunan jumlah kehadiran pesakit pada tahun 2021 seramai 837 jumlah pesakit luar berbanding tahun 2020 seramai 857 jumlah pesakit luar. Graf 111 : Perbandingan Pesakit Luar Klinik Kesihatan Seberang Takir Jan- Dis 2021 dan Jan- Dis 2020 23.5 Laporan Pesakit Luar Klinik Kesihatan Seberang Takir Jan – Dis 2020: Perkhidmatan Pesakit Luar Unit Fisioterapi Klinik Kesihatan Seberang Takir adalah melibatkan lawatan berjadual bagi 2 kali sebulan yang dilakukan oleh kakitangan dari Klinik Kesihatan Bukit Tunggal. Perkhidmatan Fisioterapi dilakukan 2 kali sebulan kerana kekangan ruang@bilik rawatan yang perlu gunasama dengan perkhidmatan lain. Graf menunjukkan penurunan tahun semasa iaitu jumlah kehadiran pada tahun 2020 seramai 507 kehadiran dan tahun 2021 480 kehadiran.Ini adalah kerana tiada lawatan pada bulan Mei kerana kekangan kakitangan semasa cuti bersalin.

220 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 Graf 112 : Perbandingan Pesakit Luar Klinik Kesihatan Bukit Tunggal Jan- Dis 2021 dan Jan- Dis 2020 23.6 Laporan Kehadiran dan Program yang dijalankan di Klinik Kesihatan Bukit Tunggal: Perkhidmatan Program@Komuniti berlaku pengurangan pada awal tahun semasa tempoh PKP dilaksanakan dan penurunan pada Ogos – September atas sebab kakitangan cuti bersalin. Berlaku peningkatan program bagi tahun 2021 berbanding tahun 2020. Graf 113 : Perbandingan Kehadiran Program@Komuniti Klinik Kesihatan Bukit Tunggal Jan- Dis 2021 dan Jan- Dis 2020 23.7 Laporan Kehadiran dan Program yang dijalankan Di Klinik Kesihatan Batu Rakit: Perkhidmatan Program@Komuniti berlaku pengurangan semasa tempoh PKP dilaksanakan. Peningkatan jumlah program pada tahun 2021 berbanding tahun 2020. Graf 114 : Perbandingan Kehadiran Program@Komuniti Klinik Kesihatan Batu Rakit Jan- Dis 2021 dan Jan- Dis 2020

221 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 23.8 Laporan Kehadiran dan Program yang dijalankan di Klinik Kesihatan Seberang Takir Perkhidmatan Program@Komuniti berlaku penurunan tahun semasa 2021 berbanding tahun 2020 kerana kekangan semasa tempoh kakitangan cuti bersalin bermula Mei – September 2021 Graf 115 : Perbandingan Kehadiran Program@Komuniti Klinik Kesihatan Seberang Takir Jan- Dis 2021 dan Jan- Dis 2020 23.9 KPI – KPI dan Pencapaian bagi Jan – Dis 2021. Jadual 164 : KPI Unit Bagi Tahun 2021 KPI PEMILIK KPI SASARAN CATATAN KPI WARGA EMAS – RISK OF FALL Indicator: Percentage of elderly at risk due filtering, improved after the intervention of three (3) months. Numerator: Numbers of older person become better after (3) months intervention (for that particular month) Denominator:Number of older person who had risk of fall after screened (for that particular person) BPKK Standard: Not less 60% KLINIK JUMLAH JAN - JUN JUMLAH JAN - JUN PERATUSAN KKBT 9 9 100% KKBR 8 8 100% KKST 0 0 - KLINIK JUMLAH JAN - JUN JUMLAH JAN - JUN PERATUSAN KKBT 5 5 100% KKBR 0 0 - KKST 0 0 -

222 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 KPI PEMILIK KPI SASARAN CATATAN KPI PRA-DM Indicator: Jumlah bilangan pesakit PraDM yang disaring. Numerator (N): Bil pesakit Pra-DM yang dilihat dan dilakukan intervensi oleh Fisioterapi. Denominator (D): Bil pesakit Pra-DM yang dirujuk ke Fisioterapi. PKN Standard: 100% Baru KPI PEMILIK KPI SASARAN CATATAN KPI DOMISILIARI INDIKATOR: Peratusan pesakit stroke domisiliari meningkat dengan ukuran hasil MAS. NUMERATOR: Jumlah peningkatan skor pesakit dengan pengubahsuaian MAS kes domisliari. DENOMINATOR: Jumlah pesakit stroke rujukan dormisiliari. BPKK Standard: Not less 60% KLINIK JUMLAH JAN - JUN JUMLAH JAN - JUN PERATUSAN KKBT 1 1 100% KKBR 15 16 94% KKST 10 10 100% KLINIK JUMLAH JAN - JUN JUMLAH JAN - JUN PERATUSAN KKBT 7 7 100% KKBR 18 18 100% KKST 24 24 100%

223 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 GAMBAR AKTIVITI UNIT Program Aktiviti Kesihatan Warga Emas Di PPV Stadium Gong Badak KLINIK JUMLAH JAN - JUN JUMLAH JAN - JUN PERATUSAN KKBT 4 4 100% KKBR 5 5 100% KKST 0 0 - KLINIK JUMLAH JAN - JUN JUMLAH JAN - JUN PERATUSAN KKBT 3 3 100% KKBR 2 2 100% KKST 0 0 -

224 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 Antenatal Talk Perkhidmatan Dormisiliari Program Kecergasan

225 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 Taklimat di Radio

226 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 24 UNIT PEMULIHAN PERUBATAN CARA KERJA 24.1 PENGENALAN • Jurupulih Carakerja KK Batu Rakit bertugas di Pertubuhan Kebajikan Rehabilitasi Dan Hemodialisis Kuala Nerus pada setiap hari ahad kecuali terdapat tugasan penting di KK Batu Rakit. • Jurupulih Carkerja di KK Bukit Tunggal telah dinaikkan pangkat dan berpindah ke KK Manir pada Mei 2021 tanpa ada pengganti. • Jurupulih Carakerja KK Batu Rakit memangku ketua unit Pemulihan Carakerja PKD Kuala Nerus dan juga melakukan lawatan kerja pada setiap hari rabu ke KK Bukit Tunggal. • Pada Ogos 2021, KK Seberang Takir mendapat seorang Jurupulih Carakerja U29 (Kontrak) yang akan bertugas selama 2 tahun. Walau bagaimanapun, beliau ditugaskan menjalani penempatan (attachment) bagi mengisi buku log di Hospital Sultanah Nur Zahirah, Hospital Setiu dan KK Manir sehingga pertengahan bulan November 2021. 24.2 PERJAWATAN Jadual 165 : Butiran Perjawatan Unit Nama Jawatan Tempat Bertugas Visiting Mohd Nazul Amli bin Mohd Nawi Jurupulih Perubatan Carakerja (U29) KK Batu Rakit PKRDHKN KKBT Siti Raihanna bt Jumri Jurupulih Perubatan Carakerja (U29) (Kontrak) KK Seberang Takir KKBT 24.3 PROGRAM KESIHATAN YANG DIJALANKAN OLEH JURUPULIH CARAKERJA DI KLINIK KESIHATAN • Pesakit Luar • Kesihatan Kanak-Kanak • Kanak-Kanak Berkeperluan Khas • Masalah Pembelajaran • Antenatal & Postnatal • Warga Emas : KK Bukit Tunggal • Pemulihan Dalam Komuniti : KKBT – PDK Tepoh KKST – PDK Seberang Takir , PDK Gong Badak KKBR- PDK Batu Rakit • Kesihatan Sekolah • Kem Kesihatan • Perawatan Domilisiari • Minda Sihat • Pemulihan Psikososial • Diabetis • Obesiti

227 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 PEMULIHAN DALAM KOMUNITI(PDK) PROGRAM KANAK - KANAK BEKEPERLUAN KHAS (KKBK) SPLINTING

228 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 DOMISILIARI DIABETES KEM KESIHATAN

229 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 PROGRAM KESIHATAN PEKERJAAN PROGRAM KESIHATAN SEKOLAH

230 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 24.4 PENCAPAIAN UNIT REHABILITASI (PEMULIHAN CARAKERJA) JANUARI - DISEMBER 2021 KLINIK KESIHATAN BUKIT TUNGGAL Graf 116: Pencapaian Unit Pemulihan Cara Kerja Klinik Kesihatan Bukit Tunggal • KK Bukit Tunggal adalah KK base 4 bulan dan seterusnya menjadi KK visiting sehingga Disember 2021. • Program Minda Sihat menjadi penyumbang utama kepada kedatangan pesakit tahun 2021 bagi KK Bukit Tunggal dimana aktiviti relaksasi dijalankan pada awal tahun untuk staf dan pesakit luar. • Program pesakit luar juga menyumbang kepada kehadiran pesakit dimana pesakit seperti strok, pesakit masalah tangan seperti carpal tunnel syndorome, trigger finger dan dequervein tenosynovitis juga dirujuk untuk terapi. • Program seperti Warga Emas, Diabetes, Antenatal, Kesihtan Remaja adalah program yang terganggu dan tidak dapat dijalankan pada tahun 2021. 24.5 PERBANDINGAN JUMLAH PESAKIT PEMULIHAN CARAKERJA JANUARI - DISEMBER 2020 & 2021 KLINIK KESIHATAN BUKIT TUNGGAL Graf 117: Perbandingan Jumlah Pesakit Unit Pemulihan Cara Kerja Klinik Kesihatan Bukit Tunggal 46 43 28 3 65 4 6 28 2 0 10 20 30 40 50 60 70 57 137 18 8 77 120 11 68 100 25 24 123 0 0 8 72 46 43 28 3 0 0 0 0 0 65 4 6 28 2 0 0 0 20 40 60 80 100 120 140 160 2020 = 848 2021 = 225 JUMLAH = 225

231 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 • Secara keseluruhannya, kedatangan pesakit di KK Bukit Tunggal bagi tahun 2021 merosot berbanding tahun 2020. • Hal ini disebabkan oleh kekangan Covid-19 dan Perintah Kawalan Pergerakan (PKP), dimana program yang dilakukan secara berkumpulan atau melibatkan peserta dalam jumlah yang ramai tidak dapat dijalankan hampir sepanjang tahun 2021. • Antara program yang tidak dapat dijalankan adalah Program Kesihatan Remaja, Program Kesihatan Sekolah, Program Warga Emas, Program Antenatal dan Kem Kesihatan. • Selain dari itu, ketiadaan Jurupulih Carakerja tetap di KK Bukit Tunggal juga telah menganggu proses kerja dan kehadiran pesakit serta program yang biasa dijalankan seperti Program Diabetes. 24.6 PENCAPAIAN UNIT REHABILITASI (PEMULIHAN CARAKERJA) JANUARI - DISEMBER 2021 KLINIK KESIHATAN BATU RAKIT Graf 118: Pencapaian Unit Pemulihan Cara Kerja Klinik Kesihatan Batu Rakit • Program pesakit luar di KK Batu Rakit menjadi penyumbang utama kedatangan pesakit seperti strok, pesakit masalah tangan seperti carpal tunnel syndorome, trigger finger dan dequervein tenosynovitis juga dirujuk untuk terapi. • Program Perkembangan Kesihatan Kanak-kanak menjadi program kedua yang menyumbang kepada kedatangan pesakit. Antara pesakit yang dirujuk adalah masalah CTEV, delay speech dan delay development. • Program seperti Antenatal, Diabetes dan Minda Sihat secara berkumpulan, dan lawatan ke PDK, Dormisilari dan Bersama Unit Sekolah tidak dapat dijalankan lagi pada tahun 2021. • Jurupulih Carakerja KK Batu Rakit juga menanggung tugas di KK Bukit Tunggal dan melakukan lawatan kerja ke PRKDHKN di Seberang Takir. 86 51 11 24 10 29 41 2 17 0 20 40 60 80 100 JUMLAH = 271

232 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 24.7 PERBANDINGAN JUMLAH PESAKIT PEMULIHAN CARAKERJA JANUARIDISEMBER 2020 & 2021 KLINIK KESIHATAN BATU RAKIT Graf 119: Perbandingan Jumlah Pesakit Unit Pemulihan Cara Kerja Klinik Kesihatan Batu Rakit • Secara keseluruhannya, kedatangan pesakit di KK Batu Rakit bagi tahun 2021 merosot berbanding tahun 2020. • Ini disebabkan oleh kekangan Covid-19 dan Perintah Kawalan Pergerakan (PKP), dimana program yang dilakukan secara berkumpulan atau melibatkan peserta dalam jumlah yang ramai tidak dapat dijalankan hampir sepanjang tahun 2021. • Antara program yang tidak dapat dijalankan adalah Program Kesihatan Remaja, Program Kesihatan Sekolah, Program Antenatal dan Kem Kesihatan. • Selain dari itu, Jurupulih Carakerja KK Batu Rakit yang melakukan lawatan kerja ke KK Bukit Tunggal juga telah menganggu proses kerja dan kehadiran pesakit serta program yang biasa dijalankan seperti Program Diabetes. • Jurupulih Carakerja KK Batu Rakit juga terlibat dalam tugasan Covid-19 di klinik dengan membantu mengisi data pesakit yang diambil sampel kedalam SIMKA. Ini bagi membantu melancarkan aliran kerja di klinik. 24.8 PENCAPAIAN UNIT REHABILITASI (PEMULIHAN CARAKERJA) JANUARIDISEMBER 2021 KLINIK KESIHATAN SEBERANG TAKIR Graf 120: Pencapaian Unit Pemulihan Cara Kerja Klinik Kesihatan Seberang Takir 58 95 16 41 182 63 13 40 18 0 35 4 86 51 11 41 2 24 10 0 0 29 0 0 0 50 100 150 200 2020 = 618 2021 = 271 60 20 29 41 3 1 1 25 5 1 0 20 40 60 80 JUMLAH = 186

233 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 • Program pesakit luar di KK Seberang Takir menjadi penyumbang utama kedatangan pesakit seperti strok, pesakit masalah tangan seperti carpal tunnel syndorome, trigger finger dan dequervein tenosynovitis juga dirujuk untuk terapi. • Program minda sihat yang dijalankan menjadi penyumbang kedua kedatangan pesakit di KK Seberang Takir. • KK Seberang Takir baru mendapat seorang Jurupulih Carakerja kontrak yang akan bertugas secara tetap dan sudah selesai menjalani penempatan. 24.9 PERBANDINGAN JUMLAH PESAKIT PEMULIHAN CARAKERJA JANUARIDISEMBER 2020 & 2021 KLINIK KESIHATAN SEBERANG TAKIR Graf 121: Perbandingan Jumlah Pesakit Unit Pemulihan Cara Kerja Klinik Kesihatan Seberang Takir • Klinik Kesihatan Seberang Takir adalah klinik lawatan dimana tiada Jurupulih Carakerja tetap yang bertugas sehingga Ogos 2021. • Ini menyebabkan kekurangan program yang dijalankan dan hanya bertumpu kepada pesakit individu sahaja. • Kekangan Covid-19 dan Perintah Kawalan Pergerakan (PKP) juga menyebabkan rujukan pesakit berkurangan dan seterusnya mempengaruhi kedatangan pesakit. Program secara berkumpulan atau melibatkan peserta dalam jumlah yang ramai juga tidak dapat dijalankan hampir sepanjang tahun 2021. 45 19 41 10 21 1 15 4 44 6 0 2 60 20 29 0 41 0 25 1 3 1 1 0 0 10 20 30 40 50 60 70 2020 = 208 2021 = 186

234 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 26.10 PENCAPAIAN UNIT REHABILITASI (PEMULIHAN CARAKERJA) JANUARI - DISEMBER 2021 PKD KUALA NERUS Graf 121: Pencapaian Unit Pemulihan Cara Kerja PKD Kuala Nerus • Program pesakit luar yang kebanyakan dijalankan secara individu adalah penyumbang utama kepada pesakit Unit Pemulihan Carakerja di PKD Kuala Nerus. • Selain itu, program rawatan individu kesihatan kanak-kanak dan program minda sihat juga menjadi sumber utama kedatangan pesakit. • Program-program lain berkurangan akibat kekangan staf dan limitasi dalam menjalankan program berkumpulan. 26.11 PERBANDINGAN KEDATANGAN PESAKIT 2020 - 2021 PKD KUALA NERUS Graf 122: Perbandingan Kedatangan Pesakit 2020-2021 PKD Kuala Nerus • Secara purata berlaku penurunan jumlah kedatangan pesakit di Unit Pemulihan Carakerja PKD Kuala Nerus pada tahun 2021 berbanding 2020. • Terdapat pelbagai faktor yang mempengaruhi penurunan jumlah pesakit, iaitu: o Perpindahan keluar seorang Jurupulih Carakerja di KK Bukit Tunggal tanpa ada pengganti. o Pelbagai program yang dirancang tidak dapat dijalankan akibat kekangan Covid-19 dan Perintah Kawalan Pergerakan (PKP). 192 114 68 4 130 66 14 38 28 2 1 5 3 312 0 50 100 150 200 250 300 350 160 251 75 14 105 120 67 254 109 39 140 167 0 0 0 8 107 192 114 68 4 0 5 66 3 130 14 0 38 28 2 1 0 0 0 50 100 150 200 250 300 2020 = 1674 2021 = 977 JUMLAH = 977

235 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 o Jurupulih Carakerja yang bertugas pada waktu pandemik memberi tumpuan dalam membantu mengisi data pesakit kedalam SIMKA dan juga bertugas di bilik Gerakan pada waktu pejabat. o Pengurangan sumber rujukan pesakit luar kerana kekurangan pesakit yang sesuai di klinik. • Tumpuan perawatan lebih bertumpu kepada Program pesakit luar dan Program Minda Sihat. 26.12 KEY PERFORMANCE INDICATOR (KPI) KPI 1 PERCENTAGE OF STROKE PATIENTS WITH IMPROVEMENT OF ADL INDEPENDENCE AFTER ADL INTERVENTION Jadual 166 : Pencapaian KPI 1 Mengikut Bulan dan Klinik * exclusion criteria kerana kebanyakan kes stroke yg dirujuk ke klinik kesihatan adalah pesakit yang sudah boleh berdikari dengan sedikit bantuan (mbi> 75)

236 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 KPI 2 OCCUPATIONAL THERAPY RESPOND TIME TO OUT PATIENT REFERRAL Jadual 167 : Pencapaian KPI 1 Mengikut Bulan dan Klinik

237 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 25 UNIT ENTOMOLOGI & PEST Foto 19 : Anggota UEP 25.1 PENGENALAN Unit Entomologi dan Pest (UEP) di daerah memainkan peranan penting dalam menjalankan penyelidikan berkaitan vektor atau kacau ganggu yang berkaitan kesihatan awam, khidmat nasihat dan rundingan berkaitan penggunaan racun serangga, kaedah kawalan serta melakukan penilaian keberkesanan aktiviti kawalan. Antara tugas dan peranan pasukan UEP di daerah adalah seperti berikut: i. Penyiasatan Entomologi di lokaliti dengan kejadian kes atau wabak ii. Penilaian risiko entomologi dan pest iii. Penilaian keberkesanan aktiviti kawalan vektor dan pest iv. Pemantauan kerintangan terhadap racun serangga v. Pemetaan vektor Antara kajian dan penyelidikan yang berkaitan dengan Unit Entomologi dan Pest ; a. Penyelidikan vektor Denggi (bionomic, kerintangan,pemantauan dan kawalan). b. Penyelidikan vektor Malaria (bionomic, pemantauan dan kawalan). c. Penyelidikan vektor Filariasis (bionomic, pemantauan dan kawalan). d. Penyelidikan vektor Japanese encephalitis (pembangunan dan cara kawalan). e. Penyelidikan terhadap lain- lain serangga berkepentingan kesihatan awam (pemantauan, kerintangan dan kawalan). f. Penyelidikan terhadap lain-lain pest (kacau ganggu) berkepentingan kesihatan awam (pemantauan, kerintangan dan kawalan). g. Penyelidikan kesesuaian racun serangga bagi aktiviti kawalan vektor. h. Penyelidikan dan siasatan berkenaan serangga kacau ganggu dan lain- lain pest di bawah Kesihatan Awam. i. Pembangunan dan penyelidikan forensik entomologi.

238 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 Objektif Utama UEP adalah memberi khidmat nasihat teknikal dalam bidang entomologi dan pest melalui kajian yang menjadi asas rujukan untuk perancangan, perlaksanaan polisi, strategi dan aktiviti Rancangan Kawalan Penyakit Bawaan Vektor terutama dalam pengawasan secara berkesan dan kos efektif. Manakal Misi UEP pula adalah untuk mencapai status masyarakat bebas dari masalah akibat gangguan pest/ serangga pembawa kemudaratan melalui pendekatan Pelan Strategik Perkhidmatan Entomologi dan Pest yang komprehensif. Visi UEP adalah untuk meningkatkan kapasiti dan keupayaan KKM untuk menangani isu-isu kesihatan awam akibat gangguan dan ancaman pest /serangga kacau ganggu. Jadual 168 : Butiran Perjawatan UEP PKD Kuala Nerus Bil Nama Gred Jawatan 1 Pn Izzati Binti Khalid C44 Pegawai Sains (Kaji Serangga) 2 Pn Zanariah Bini Ibrahim C29 Penolong Pegawai Sains (MyStep) 3 En Hafizuddin Bin Hanafi U19 Pembantu Kesihatan Awam 4 En Anizam Bin Mohamad H11 Pembantu Am 5 En Wan Muhammad Luqman Bin Wan Mohd Saidi H11 Pembantu Am (MyStep) 6 En Mohd Zolkifli @ Mohd Ruzali Bin Muda H11 Pembantu Kenderaan Bermotor 25.2 PENCAPAIAN SPESIFIKASI OUTPUT TAHUN 2021 Jadual 169 : Pencapaian SO UEP Bil Indikator Sasaran SO Pencapaian Peratus Pencapaian (%) DENGGI 1 Bil. Penilaian risiko entomologi (ERA) Denggi dijalankan 10 10 100% 2 Bil siasatan entomologi (EI) di lokaliti kes denggi (single case) 21 30% daripada kes tahun 2020. Kes Kumulatif Denggi Daerah = 3 kes 3 100% 3 Bil siasatan entomologi (EI) di lokaliti wabak denggi Berdasarkan lokaliti wabak semasa 1 100% 4 Bil siasatan entomologi (EI) di lokaliti WTK / Hotspot denggi Berdasarkan lokaliti WTK/ Hotspot semasa 0 0% 5 Bil siasatan entomologi (EI) di lokaliti kematian kes denggi Berdasarkan lokaliti kematian semasa 0 0%

239 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 Bil Indikator Sasaran SO Pencapaian Peratus Pencapaian (%) 6 Bil aktiviti pemasangan ovitrap di stesen sentinel Aedes (secara mingguan) 52 52 100% 7 Bil stesen sentinel Aedes (lokaliti) 1 1 100% 8 Bil. Lokaliti dibuat ujian kerintangan menggunakan WHO Test (Nyamuk Dewasa) 4 4 100% 9 Bil. Lokaliti dibuat ujian kerintangan menggunakan WHO Test (Larva) 6 6 100% 10 Bil. Kajian keberkesanan aktiviti kawalan menggunakan Ovitrap 48 jam 6 1 17% 11 Bil. Kajian keberkesanan aktiviti kawalan menggunakan MgO slaid 6 1 17% 12 Bil. Kajian keberkesanan / pemantauan aktiviti kawalan dijalankan menggunakan Sticky Ovitrap / Ovitrap konvensional / MyMAT 1 1 100% 13 Bil. Kajian keberkesanan aktiviti kawalan dijalankan - Cage / Airborne Bioassay 1 1 100% 14 Bil. Ujian virus menggunakan NS1 Ag+ (VDIM) 2 8 400% MALARIA 1 Bil siasatan entomologi (EI) di lokaliti kes malaria (Introduced / Indigenous) Berdasarkan kes semasa dilaporkan 0 0% 2 Bil siasatan entomologi (EI) di lokaliti kes import bergamet / kes import Berdasarkan kes semasa dilaporkan 0 0% 3 Bil siasatan entomologi (EI) di lokaliti kes malaria (Zoonotik) Berdasarkan kes semasa dilaporkan 0 0% 4 Bil siasatan entomologi (EI) di lokaliti wabak malaria Berdasarkan kes semasa dilaporkan 0 0% 5 Bil. Stesen sentinel Anopheles (Kg Belukar Bukit, Hulu Terengganu) Tiada Tiada Tiada 6 Bil. Penilaian risiko entomologi (ERA) Malaria dijalankan 15 5 33%

240 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 Bil Indikator Sasaran SO Pencapaian Peratus Pencapaian (%) 7 Bil. Kajian keberkesanan aktiviti kawalan dijalankan (IRS & LLIN) - Kon Bioassay 1 0 0% FILARIASIS 1 Bil siasatan entomologi (EI) di lokaliti kes filariasis Berdasarkan kes semasa dilaporkan 0 0% 2 Bil. Lokaliti dibuat Penilaian risiko entomologi (ERA) Filariasis - IU Merah 2 5 150% 3 Bil. Lokaliti dibuat Penilaian risiko entomologi (ERA) Filariasis - IU Hijau 0 0 0% 4 Bil Lokaliti di dalam IU Merah yang dijalankan Ujian Xenomonitoring 2 0 0% JAPANESE ENCHEPALITIS (JE) 1 Bil siasatan entomologi (EI) di lokaliti kes Japanese Encephalitis Berdasarkan kes semasa dilaporkan 0 0% PENGAWASAN DI PINTU MASUK UTAMA (PMA) 1 Bil. Aktiviti pengawasan vektor & pest di PMA (Yellow Fever & Hawar) 2 2 100% LATIHAN 1 Bil hari hadir kursus 7 Hari Capai 7 hari 100% ADUAN Bil aduan berkaitan pest dibuat sisatan entomologi a) Bil aduan berkaitan pest dibuat sisatan entomologi - Tikus Berdasarkan aduan semasa 1 100% b) Bil aduan berkaitan pest dibuat sisatan entomologi - Anai-anai Berdasarkan aduan semasa 4 100% c) Bil aduan berkaitan pest dibuat sisatan entomologi - Lalat Berdasarkan aduan semasa 1 100% d) Bil aduan berkaitan pest dibuat sisatan entomologi - Roove beetle Berdasarkan aduan semasa 0 100% e) Bil aduan berkaitan pest dibuat sisatan entomologi – Flea Berdasarkan aduan semasa 0 100% f) Bil aduan berkaitan pest dibuat sisatan entomologi -Hama Berdasarkan aduan semasa 0 100% g) Bil aduan berkaitan pest dibuat sisatan entomologi - Ulat bulu Berdasarkan aduan semasa 0 100% h) Bil aduan berkaitan lain-lain pest dibuat sisatan entomologi Berdasarkan aduan semasa 2 100%

241 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 25.3 AKTIVITI & PROGRAM 25.3.1 Pengawasan Kajiserangga Sejumlah 55 aktiviti pengawasan kajiserangga telah dilaksanakan pada tahun 2021 berbanding 75 aktiviti pada tahun 2020 (Jadual 1). Aktiviti yang dijalankan ialah siasatan Entomologi (EI) di lokaliti kes/ wabak, penilaian risiko Entomologi (ERA) di lokaliti keutamaan,Kajian lipas, lalat dan tikus (LILATI), Ujian Bioassay & Kon Bioassay, Ovitrap/ Ovitrap 48 jam/ Sticky Ovitrap, Ujian pengesanan virus dalam badan nyamuk, kajiserangga malaria, kajiserangga filariasis, stesen sentinal Aedes, ujian kerintangan nyamuk terhadap penggunaan racun serangga, kajian keberkesanan aktiviti kawalan menggunakan MgO slaid dan juga aduan serangga. Jadual 170: Bilangan Aktiviti Pengawasan Kajiserangga Mengikut Kategori Tahun 2017-2021 Kategori Aktiviti 2017 2018 2019 2020 2021 Siasatan Entomologi (EI) 99 2 4 3 3 Penilaian Risiko Entomologi (ERA) 6 5 6 10 10 LILATI 2 1 1 2 2 Bioassay / kon bioassay 0 0 0 2 1 Ovitrap @ Ovitrap 48jam / sticky ovitrap 18 7 3 6 1 Ujian pengesanan virus dalam badan nyamuk 0 0 4 9 8 Kajiserangga malaria 0 10 14 13 5 Kajiserangga filariasis 0 10 14 13 5 Kajiserangga Japanese Encephalitis 0 0 0 0 0 Stesen sentinal Aedes 1 1 1 1 1 Ujian Kerintangan terhadap racun serangga menggunakan IMR Rapid Test kit/ WHO 41 10 11 4 10 Kajian MgO slaid 32 0 1 3 1 Aduan Kajiserangga 0 0 7 9 8 Jumlah 199 46 66 75 55 25.3.2 Kajian Lipas, Lalat dan Tikus (LILATI) Kajian LILATI dijalankan Pintu Masuk Antarabangsa (PMA) iaitu di Lapangan Terbang Sultan Mahmud (LTSM), Kuala Nerus. Tiada rodensia dan tiada kehadiran pinjal (Xenopsylla cheopis) dikesan pada pusingan satu dan dua. Tiada lipas dikesan semasa aktiviti dijalankan dan Indeks lalat <1 iaitu langkah kawalan secara berjadual telah dilaksanakan. Jadual 171: Ringkasan Kajian LILATI Di PMA Pada Tahun 2021 di Daerah Kuala Nerus Tarikh Kajian Infestasi Lipas Densiti Lalat Kajian Rodensia Bil. Tangka p Sp. Indek s 'Fly Gril' Sp. Bil. Perangkap Dipasang Bil. Rodensia Ditangkap Sp. Indeks X.cheopis 11/4/2020 0 0 0 0 30 0 0 0 12/12/2020 0 0 0 0 30 0 0 0

242 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 25.3.3 Ovitrap dan Ovitrap 48 jam Ovitrap 48 jam digunakan dalam penentuan keberkesanan semburan di lokaliti kes/ wabak. Aktiviti pemasangan ovitrap 48 jam ini telah dijalankan oleh Pasukan Entomologi & Pest Daerah. Indek Ovitrap = 0% menunjukkan aktiviti semburan adalah berkesan dan mengikut Standard Operating Procedure (SOP) semburan. Jadual 172: Ringkasan Kajian Ovitrap 48 jam Pada Tahun 2021 di Daerah Kuala Nerus Bil Lokaliti Tarikh Kajian Kes/ Wabak Indeks Ovitrap 1 Tmn Perumahan Gong Badak 4.3.2020-6.3.2020 Wabak 0% 25.3.4 Kajiserangga Malaria Secara amnya, aktiviti kajiserangga malaria bagi tahun 2021 adalah meneruskan aktiviti Penilaian Awal Kesesuaian Ekologi untuk Pembiakan Anopeheles (PAKEPA) yang perlu dilaksanakan untuk setiap lokaliti dan melaksanakan kajian ERA di lokaliti yang sesuai berdasarkan penilaian dari PAKEPA. Aktiviti ini bertujuan untuk menyaring bagi penetapan prioriti pelaksanaan EI atau ERA. Hasil PAKEPA, EI dan ERA digunakan untuk menentukan tahap receptivity sesuatu lokaliti. Tahap receptivity penting untuk menentukan keperluan aktiviti pencegahan bagi mengelak berlakunya kejadian malaria re-introduction menggunakan konsep Integrated Vector Management (IVM). Di samping itu juga, aktiviti kajiserangga malaria dijalankan juga di kawasan yang berlaku kes malaria. Hasil tangkapan nyamuk dewasa melalui kaedah "landing catch" dan pemeriksaan tempat pembiakan pada tahun 2021 mendapati tiada vektor utama malaria ditemui. Hanya vector malaria sekunder sahaja yang ditemui iaitu An. umbrosus, An. barbirotris dan An. aconitus. Jadual 173: Ringkasan Kajiserangga Malaria Pada Tahun 2021 di Daerah Kuala Nerus Bil Lokaliti Tarikh kajian Spesis Anopheles yang ditemui Vektor Malaria (Ya/ Tidak) Tahap Receptivity 1 Kg Pak Tijah 10-13/1/2021 An.umbrosus An.barbirotris Tidak Rendah 2 Tmn Perumahan Bukit Tunggal 7-10/3/2021 Tiada - Rendah 3 Taman Desa Jaya 21-24/3/2021 An.barbirotris Tidak Rendah 4 Tmn Perumahan Gong Badak 4 28/31/3/2021 Tiada - Rendah 5 Kg Batin 4-7/4/2021 An.umbrosus An.aconitus Tidak Rendah 25.3.5 Kajiserangga Filariasis Kajiserangga filariasis telah dijalankan di 5 lokaliti iaitu melibatkan lokaliti di kawasan IU merah downgred dan hijau. Hasil tangkapan nyamuk dewasa melalui kaedah landing catch dan pemeriksaan tempat pembiakan di semua lokaliti kajian menemui vektor utama filariasis iaitu Mansonia spp.

243 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 Jadual 174: Ringkasan Kajianserangga Filariasis Pada Tahun 2021 di Daerah Kuala Nerus 25.3.6 Stesen Sentinal Aedes Kajian sentinal Aedes bagi daerah Kuala Nerus dijalankan di Taman Permint Perdana Fasa 1, Seberang Takir. Kriteria pemilihan lokaliti adalah berdasarkan lokaliti yang pernah berlaku wabak semasa/ sebelumnya, kemudahan perlaksanaan, penerimaan penduduk dan juga keselamatan anggota. Kajian sentinal Aedes melalui pengawasan ovitrap ini adalah bertujuan sebagai penunjuk aras/ pemantauan peningkatan densiti nyamuk Aedes. Stesen ini dijadikan penunjuk perbandingan kepadatan spesis vektor utama dan juga sebagai penunjuk sekiranya berlaku perubahan sifat bionomik spesis vektor utama nyamuk Aedes. Sebanyak 60 bekas ovitrap telah dipasang dan dipungut setiap minggu selama 52 minggu (setiap hari Rabu). Bacaan Ovitrap Index (OI) diambil setiap minggu bagi tujuan pemantauan. Graf 123: Perbandingan Indeks Ovitrap dan kejadian kes denggi Di Stesen Sentinel Aedes Taman Permint Perdana Fasa 1, Kuala Nerus. 1234567891011213141516171819202122324252627282930313233435363738394041424344546474849505152 Bil Kes Denggi Daerah 0100000120000000000000000010000000000000000000000001 Bil Kes Denggi Lokaliti 0000000000000000000000000000000000000000000000000000 IO Tmn Permint Perdana F1 3223334132133443345253522322322363344433343344634636 Threshold min 1111111111111111111111111111111111111111111111111111 Threshold max 3333333333333333333333333333333333333333333333333333 0 1 2 3 4 5 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Indeks Ovitrap (%) Bil Lokaliti Tarikh Kajian Spesis Mansonia yang ditemui Vektor Mansonia spp (Ya/ Tidak) 1 Kg Pak Tijah 10-13/1/2021 Ma.annulata Ma.annulifera Ma.dives Ma.uniformis Ya 2 Tmn Perumahan Bukit Tunggal 7-10/3/2021 Ma.uniformis Ya 3 Taman Desa Jaya 21-24/3/2021 Ma.annulifera Ma.mansonia Ma.uniformis Ya 4 Tmn Perumahan Gong Badak 4 28/31/3/2021 Ma.uniformis Ya 5 Kg Batin 4-7/4/2021 Ma.uniformis Ya

244 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 25.3.7 Kajian Status Kerintangan Nyamuk Terhadap Racun Serangga Kajian ini dilaksanakan adalah untuk memantau status kerintangan vektor pembawa penyakit demam denggi terhadap racun serangga yang digunakan di daerah Kuala Nerus. Kajian ini dijalankan menggunakan WHO Test Kit. Kajian ini dijalankan bagi memantau tahap kerintangan nyamuk terhadap penggunaan racun serangga terutamanya di kawasan sering dijalankan aktiviti semburan kabus dan larviciding. Antara faktor yang mempengaruhi adalah pendedahan berterusan terhadap penggunaan racun serangga, penggunaan racun serangga yang tidak mengikut dosej yang telah ditetapkan dan liputan semburan yang tidak menyeluruh. Bagi Kajian Kerintangan peringkat larva, sebanyak 6 lokaliti telah dijalankan ujian kerintangan dan pada awalnya terdapat 2 lokaliti iaitu Kg Tengah Mengabang Telipot dan Taman Sukaria disyaki mempunyai masalah kerintangan terhadapat racun Tempohos namun selepas kajian diulang menggunakan 5x dos diagnostic didapati kesemua larva mati (mortality 100%). Standard WHO adalah 100% sehingga kepekatan 10x diagnostic dos. Manakala bagi Kajian Kerintangan peringkat nyamuk dewasa pula, sebanyak 5 lokaliti telah dijalankan ujian kerintangan dan terdapat 4 lokaliti iaitu Kg Bukit Nenasi, Taman Permint Perdana Fasa 1, Kg Tengah Mengabang Telipot dan Taman Sukaria disyaki mempunyai masalah kerintangan terhadapat racun Pirimiphos Methyl namun selepas kajian diulang menggunakan 5x dos diagnostic didapati kesemua nyamuk mati (mortality 100%). Secara keseluruhanya kesemua lokaliti yang telah dibuat ujian tidak mengalami masalah kerintangn terhadap racun serangga. Walaupun begitu, adalah dicadangkan agar aktiviti pemantauan dari segi kaedah bancuhan racun, dosej racun yang betul dan kekerapan penggunaan racun serangga di setiap lokaliti terus dilaksanakan bagi memastikan tidak berlaku masalah kerintangan terhadap racun serangga yang digunakan dalam aktiviti kawalan di masa akan datang. Jadual 175: Ringkasan Kajian Status Kerintangan Nyamuk Terhadap Racun Serangga (Larva) Bil Lokaliti Tarikh kajian Jenis racun yang diuji/ Dos diagnostik Jumlah sampel Peratus (%) Mortaliti Sampel Peratus (%) Mortaliti Control Keputusan 1 Kg Gong Sentul 05.02.2021 Temephos 1.25mg/l 100 100% 0% Rentan 2 Kg Bukit Nenasi 28.02.2021 Temephos 1.25mg/l 100 100% 0% Rentan 3 Kg Tgh Mengabang Telipot 14.03.2021 Temephos 1.25mg/l 100 100% 0% Rentan Kg Tgh Mengabang Telipot (Repeat) 15.04.2021 Temephos 1.25mg/l 100 96% 2% Disyaki Rintang

245 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 Kg Tgh Mengabang Telipot (Repeat) 07.07.2021 Temephos 1.25mg/l (5x) 100 100% 0% Rentan 4 Taman Permint Perdana Fasa 1 27.05.2021 Temephos 1.25mg/l 100 100% 0% Rentan 5 Taman Sukaria 03.04.2021 Temephos 1.25mg/l 100 94% 0% Disyaki Rintang Taman Sukaria (Repeat) 20.06.2021 Temephos 1.25mg/l (5x) 100 100% 0% Rentan 6 Kg Raja Tepoh 04.08.2021 Temephos 1.25mg/l 100 100% 0% Rentan 25.3.8 Kajian Keberkesanan Semburan Termal Menggunakan Slaid Magnesium Oksida (MgO) Kajian keberkesanan semburan kabus termal menggunakan slaid Magnesium Oksida (MgO) telah dijalankan di lokaliti wabak denggi dimana lokaliti yang dipilih merupakan lokaliti wabak dengan kejadian kes >2 kes dilaporkan. Hanya 1 lokaliti telah dijalankan kajian MgO di sepanjang tahun 2021 iaitu di Taman Perumahan Gong Badak. Tujuan kajian ini dijalankan adalah untuk: i. menganalisa peratus liputan droplet daripada aktiviti semburan ruang termal di bahagian dalam dan luar premis yang disembur ii. menganalisa saiz droplet yang terhasil daripada mesin semburan ruang termal AF35 yang digunakan semasa aktiviti kawalan wabak denggi supaya sentiasa dalam julat 20 – 30 mikron meter (saiz droplet yang berkesan untuk membunuh nyamuk). iii. mencadangkan teknik semburan khusus bagi mendapatkan dosej racun yang mencukupi untuk setiap premis di lokaliti ini. Kaedah kajian menggunakan Slaid MgO adalah lebih murah, senang digunakan, mudah dibaca dan juga rekodnya adalah kekal. 25.3.9 Kajian Pengesanan Virus Dalam Badan Nyamuk (VDIM) Ujian pengesanan virus dalam badan nyamuk merupakan ujian jenis in-vitro immunochromatograhic dimana ia direkabentuk untuk mengesan antigen virus denggi NS1 dalam serum manusia, plasma atau darah. Ujian ini dijalankan di lokaliti kes atau wabak untuk menguji dan mengetahui sama ada sesuatu lokaliti mempunyai vektor Aedes yang telah dijangkiti oleh virus denggi. Tujuan kajian ini dijalankan adalah untuk : i. untuk pengesanan awal kehadiran virus Denggi dalam populasi vektor di lapangan supaya tindakan segera boleh diambil untuk membendung wabak berlaku. ii. digunakan sebagai surveilen untuk memantau kejangkitan nyamuk mengikut masa di sesuatu stesen sentinel.

246 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 iii. menentukan keberkesanan aktiviti kawalan serta menambahbaik aktiviti kawalan sediada. iv. nyamuk yang telah dikesan positif oleh rapid test kit NS1, bahagian badan lain untuk nyamuk tersebut boleh dihantar untuk ujian RT-PCR (Reverse TranciptasePolymerase Chain Reaction) untuk mengetahui jenis serotype virus yang ditransimisi dalam populasi vektor GAMBAR AKTIVITI UNIT ENTOMOLOGI SEPANJANG TAHUN 2021 Kajian Entomologi Risk Assesment (ERA) DENGGI KAJIAN PENGAWASAN DI PINTU MASUK UTAMA (PMA)

247 | L a p o r a n T a h u n a n P K D K N 2 0 2 1 KAJIAN STATUS KERINTANGAN NYAMUK TERHADAP RACUN SERANGGA STESEN SENTINAL AEDES