แผนการจัดการเรียนรู้ หน่วยการเรียนรู้ที่ 9 เทคโนโลยี กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 นายอำนาจ กล่ำป่วน ครู โรงเรียนวัดบ่อ (นันทวิทยา) นครปากเกร็ด ๑ กองการศึกษา เทศบาลนครปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น กระทรวงมหาดไทย
แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รหัสวิชา ว15101 ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 หน่วยการเรียนรู้ที่ 9 เทคโนโลยี (การใช้เหตุผลแก้ปัญหา) เวลา 40 ชั่วโมง แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1 เรื่อง การแก้ปัญหา เวลา 2 ชั่วโมง …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1. มาตรฐานการเรียนรู้ช่วงชั้น/ตัวชี้วัด มาตรฐาน ว 4.2 เข้าใจและใช้แนวคิดเชิงคำนวณในการแก้ปัญหาที่พบในชีวิตจริงอย่างเป็นขั้นตอนและ เป็นระบบ ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในการเรียนรู้ การทำงานและการ แก้ปัญหาได้อย่างมี ประสิทธิภาพ รู้เท่าทัน และมีจริยธรรม ตัวชี้วัด ว 4.2 ป.5/1 ใช้เหตุผลเชิงตรรกะในการแก้ปัญหา การอธิบายการทำงาน การคาดการณ์ ผลลัพธ์จากปัญหาอย่างง่าย 2. สาระสำคัญ การแก้ปัญหา คือ การหาแนวทางในการแก้ปัญหาเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์หรือสิ่งที่เราต้องการ ขั้นตอนการแแก้ปัญหา 1. ขั้นตอนในการแก้ปัญหา ประกอบด้วย 4 ขั้นตอน คือ 2. วิเคราะห์และกำหนดรายละเอียดของปัญหา 3. การวางแผนการแก้ปัญหา 4. การดำเนินการแก้ปัญหา การตรวจสอบและประเมินผล 1. วิเคราะห์และกำหนดรายละเอียดของปัญหา เป็นการทำความเข้าใจกับรายละเอียดเงื่อนไข ข้อกำหนด รวมทั้งข้อจำกัดของปัญหา ข้อมูลที่ต้องการคืออะไร และการตรวจสอบความถูกต้องของผลลัพธ์ 2. การวางแผนการแก้ปัญหา เป็นกระบวนการคิดค้นกระบวนการต่าง ๆ ที่เป็นขั้นตอนตั้งแต่เริ่มต้นไปยัง สิ้นสุด ซึ่งมักจะเขียนออกมาในรูปแบบรหัสจำลองหรือผังงาน ซึ่งขั้นตอนนี้เรียกได้ว่าเป็นขั้นตอนวิธีหรืออัลกอริทึม 3. การดำเนินการแก้ปัญหา เป็นในส่วนของกระบวนการปฏิบัติที่เกิดจากการวางแผนในขั้นตอนที่ 2 4. การตรวจสอบและประเมินผล ขั้นตอนนี้มักจะทำควบคู่ไปกับขั้นตอนที่ 3 คือการดำเนินการแก้ปัญหา โดยการตรวจผลลัพธ์ที่ได้ หากไม่ถูกต้องก็อาจจะย้อนกลับไปทำซ้ำตั้งแต่ขั้นตอนแรก
3. จุดประสงค์การเรียนรู้ 3.1 ด้านความรู้ อธิบายเกี่ยวกับการแก้ปัญหา (K) 3.2 ด้านทักษะ/กระบวนการ เขียนลำดับขั้นตอนการทำงานในรูปแบบผังงานตามกิจกรรมที่กำหนด (P) 3.3 คุณลักษณะอันพึงประสงค์ มีความกระตือรือร้นในการปฏิบัติกิจกรรมการเรียนรู้ (A) 3.4 สมรรถนะสำคัญ 1. ความสามารถในการสื่อสาร - การอธิบาย การเขียน การพูดหน้าชั้นเรียน 2. ความสามารถในการคิด - การสังเกต การสำรวจ การคิดวิเคราะห์ การเปรียบเทียบ การสร้างคำอธิบาย การอภิปราย การสื่อความหมาย การทำกิจกรรมโดยใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 3. ความสามารถในการแก้ปัญหา - การแก้ปัญหาขณะปฏิบัติกิจกรรม 4. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต - กระบวนการกลุ่ม 5. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี - การนำเสนอผลงานโดยใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ 3.5 ทักษะในศตวรรษที่ 21 (3Rs&8Cs) - การอ่านออก - การเขียนได้ - การคิดคำนวณ - มีทักษะในการคิดวิเคราะห์ การคิดอย่างมีวิจารณญาณ - มีความร่วมมือ ทำงานเป็นทีม - มีคุณธรรม มีเมตตา กรุณา มีระเบียบวินัย 4. สาระการเรียนรู้ การแก้ปัญหาเป็นการหาวิธีหรือการทำงานให้สำเร็จ ซึ่งปัญหาที่นักเรียนแต่ละคนพบจะมีความแตกต่างกัน และปัญหาแต่ละปัญหาอาจมีวิธีการแก้ปัญหาที่แตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับการใช้เหตุผลในการตัดสินใจ
ชิ้นงาน / ภาระงาน ชิ้นงาน - เขียนลำดับขั้นตอนการทำงานในรูปแบบผังงานตามกิจกรรมที่กำหนด ภาระงาน - ทำแบบฝึกหัด รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 5. กิจกรรมการจัดการเรียนรู้ ขั้นที่ 1 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล (Gathering) 1. นักเรียนร่วมกันสังเกตภาพการแก้ปัญหาการลืมเอาร่มไปโรงเรียนบนกระดาน แล้วตอบคำถาม ดังนี้ • จากภาพ นักเรียนเห็นอะไร (ตัวอย่างคำตอบ นาฬิกาแจ้งเตือน ร่ม เด็กผู้ชาย ประตู ป้ายเตือน) • นักเรียนคิดว่าเด็กผู้ชายในภาพกำลังจะไปที่ไหน (ตัวอย่างคำตอบ ไปโรงเรียน) • เด็กผู้ชายในภาพแสดงอาการอย่างไร (ตัวอย่างคำตอบ ตกใจ) • แล้วเขาตกใจอะไร (ตัวอย่างคำตอบ เสียงนาฬิกาแจ้งเตือน) • นักเรียนคิดว่าเด็กผู้ชายคนนี้เขาตั้งนาฬิกาแจ้งเตือนไว้เพื่อสิ่งใด (ตัวอย่างคำตอบ การเอาร่มไปโรงเรียน) • นักเรียนคิดว่าเด็กผู้ชายในภาพแก้ปัญหาการลืมนำร่มไปโรงเรียนด้วยวิธีการใดบ้าง
(ตัวอย่างคำตอบ ตั้งนาฬิกาแจ้งเตือน เขียนป้ายขนาดใหญ่ติดไว้ที่ประตูทางออก นำร่มไปแขวนไว้ใกล้กับนาฬิกาแจ้งเตือนและป้ายเตือน) 2. นักเรียนร่วมกันศึกษาค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับการแก้ปัญหา จากแหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ อย่างหลากหลาย เช่น การสอบถามจากครูหรือผู้ปกครอง และห้องสมุด ขั้นที่ 2 ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ (Processing) 1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละเท่า ๆ กัน จากนั้นร่วมกันสังเกตภาพการแก้ปัญหาการลืมเอาร่ม ไปโรงเรียนจากข้อ 1 แล้ววิเคราะห์แสดงขั้นตอนการส่งสัญญาณเตือนของนาฬิกา เมื่อต้องออกจากบ้าน โดยเขียนบันทึกคำตอบของนักเรียนเป็นแผนภาพความคิดบนกระดาน แล้วตอบคำถาม ดังนี้ • นักเรียนคิดว่ามีวิธีการแก้ปัญหาการลืมเอาร่มไปโรงเรียนวิธีการใดอีกบ้าง (ตัวอย่างคำตอบ นำร่มไปแขวนไว้ที่ลูกบิดประตูทางออกบ้าน จัดเตรียมใส่กระเป๋านักเรียนไว้ล่วงหน้า) 2. นักเรียนร่วมกันสังเกตบัตรภาพเกี่ยวกับปัญหาและการแก้ปัญหาในชีวิตประจำวันบนกระดาน จากนั้น วิเคราะห์ว่าภาพใดเป็นปัญหา และภาพใดเป็นวิธีการแก้ปัญหา แล้วนำไปใส่ในตารางให้สัมพันธ์ กับหัวข้อ และตอบคำถาม ดังนี้ เริ่มต้น ไม่จริง ออกจากบ้าน ส่งสัญญาณเตือน จบ จริง
ปัญหา วิธีการแก้ปัญหา 1) 2) 3) • ปัญหาที่ 1 2 และ 3 คือปัญหาอะไร และแก้ปัญหาอย่างไร (ตัวอย่างคำตอบ 1. ปัญหาที่ 1 คือปัญหาทรงผมไม่เรียบร้อย แก้ปัญหาโดยการติดกิ๊บรวบผม 2. ปัญหาที่ 2 คือปัญหาไอศกรีมละลายเลอะมือ แก้ปัญหาโดยการรีบรับประทาน และไม่อยู่ในที่ที่มีอากาศร้อน 3. ปัญหาที่ 3 กระเป๋านักเรียนมีน้ำหนักมาก แก้ปัญหาโดยการใส่หนังสือหรืออุปกรณ์การเรียนเท่าที่ จำเป็น) 3. นักเรียนร่วมกันสังเกตและวิเคราะห์บัตรคำและบัตรภาพเกี่ยวกับการทำงานต่าง ๆ บนกระดาน จากนั้นจับคู่ความสัมพันธ์ระหว่างบัตรคำกับบัตรภาพ ดังตัวอย่าง
การไปตลาด การทำขนม การตัดแต่งกิ่งไม้ การกวาดบ้าน การเลือกซื้ออุปกรณ์เครื่องเขียน การออกกำลังกาย
4. นักเรียนร่วมกันสรุปความคิดรวบยอดเกี่ยวกับการแก้ปัญหา ดังนี้ การแก้ปัญหาเป็นการลงมือทำกิจกรรมหรือทำงานต่าง ๆ ให้สำเร็จโดยวิธีการที่หลากหลายอย่าง เหมาะสม ตามลักษณะของปัญหาของแต่ละคนที่พบ ซึ่งการแก้ปัญหาที่แตกต่างกันจะขึ้นอยู่กับการใช้เหตุผลใน การตัดสินใจของแต่ละคน ขั้นที่ 3 ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ(Applying and Constructing the Knowledge 1. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันเขียนลำดับขั้นตอนการทำงานที่กำหนดในรูปแบบผังงาน ลงในชิ้นงานที่ 1 เรื่อง การลำดับขั้นตอนการทำงาน โดยมีกิจกรรมที่ต้องทำในวันหยุด ดังนี้ • ตัดแต่งกิ่งไม้ • กวาดบ้าน • ออกกำลังกาย • ซื้ออุปกรณ์เครื่องเขียน • ไปตลาด • ทำขนม จากนั้นตอบคำถามที่กำหนด 2. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งที่เข้าใจเป็นความรู้ร่วมกัน ดังนี้ การแก้ปัญหาเป็นการหาวิธีหรือการทำงานให้สำเร็จ ซึ่งปัญหาที่นักเรียนแต่ละคนพบ จะมีความแตกต่างกัน และปัญหาแต่ละปัญหาอาจมีวิธีการแก้ปัญหาที่แตกต่างกันขึ้นอยู่กับการใช้เหตุผล ในการตัดสินใจ กิจกรรมนี้สร้างเสริมทักษะศตวรรษที่ 21 ด้านการร่วมมือทำงานเป็นทีม
ขั้นที่ 4 ขั้นสื่อสารและนำเสนอ (Applying the Communication Skill) 1. นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมานำเสนอการลำดับขั้นตอนการทำงานในวันหยุดของกลุ่มตนเอง หน้าชั้นเรียน เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน อาจใช้โปรแกรมนำเสนอในการนำเสนอเพื่อให้เห็นข้อมูลได้ชัดเจนและ น่าสนใจ 2. นักเรียนร่วมกันอภิปรายแลกเปลี่ยนความคิดเห็น โดยตอบคำถาม ดังนี้ • ปัญหาแต่ละปัญหาอาจมีวิธีการแก้ปัญหาที่แตกต่างกันออกไป ขึ้นอยู่กับสิ่งใด (ตัวอย่างคำตอบ การใช้เหตุผลในการตัดสินใจหรือการเลือกวิธีการแก้ปัญหาของแต่ละคน) 3. นักเรียนร่วมกันอภิปรายสรุปเกี่ยวกับวิธีการทำงานให้เห็นการคิดเชิงระบบและวิธีการทำงาน ที่มีแบบแผน ขั้นที่5 ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่าบริการสังคมและจิตสาธารณะ (Self-Regulating) 1. นักเรียนประเมินตนเอง โดยเขียนแสดงความรู้สึกหลังการเรียนและหลังการทำกิจกรรม ในประเด็นต่อไปนี้ • สิ่งที่นักเรียนได้เรียนรู้ในวันนี้คืออะไร • นักเรียนมีส่วนร่วมกิจกรรมในกลุ่มมากน้อยเพียงใด • เพื่อนนักเรียนในกลุ่มมีส่วนร่วมกิจกรรมในกลุ่มมากน้อยเพียงใด • นักเรียนพึงพอใจกับการเรียนในวันนี้หรือไม่ เพียงใด • นักเรียนจะนำความรู้ที่ได้นี้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์แก่ตนเอง ครอบครัว และสังคมทั่วไป ได้อย่างไร จากนั้นแลกเปลี่ยนตรวจสอบขั้นตอนการทำงานทุกขั้นตอนว่าจะเพิ่มคุณค่าไปสู่สังคม เกิดประโยชน์ต่อสังคมให้มากขึ้นกว่าเดิมในขั้นตอนใดบ้าง สำหรับการทำงานในครั้งต่อไป 6. สื่อและแหล่งเรียนรู้ สื่อ 1. หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ของสถาบันพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) 2. ภาพการแก้ปัญหาการลืมเอาร่มไปโรงเรียน 3. ภาพปัญหาและการแก้ปัญหาในชีวิตประจำวัน 4. บัตรคำและภาพการทำงานต่าง ๆ กิจกรรมนี้สร้างเสริมทักษะศตวรรษที่ 21 ด้านการสื่อสาร
แหล่งเรียนรู้ 1. ห้องสมุด 2. อินเทอร์เน็ต 7. การวัดและประเมินผล แนวทางการประเมิน ผลการเรียนรู้ น้ำหนัก คะแนน น้ำหนักคะแนน วิธีประเมิน เครื่องมือประเมิน K P A - อธิบายเกี่ยวกับการแก้ปัญหา (K) 10 10 - - - ประเมินความรู้ เรื่อง การแก้ปัญหา - แบบทดสอบ - เขียนลำดับขั้นตอนการทำงาน ในรูปแบบผังงานตามกิจกรรมที่ กำหนด (P) 10 - 10 - - สังเกตการปฏิบัติ กิจกรรมเขียนลำดับ ขั้นตอนการทำงานใน รูปแบบผังงานตาม กิจกรรมที่กำหนด - แบบประเมินการ ปฏิบัติกิจกรรม - มีความกระตือรือร้นในการ ปฏิบัติกิจกรรมการเรียนรู้ (A) 10 - - 10 - สังเกตคุณลักษณะอัน พึงประสงค์ - แบบประเมิน คุณลักษณะอันพึง ประสงค์ รวม 30 10 10 10 - -
8. บันทึกผลหลังการสอน 8.1 ผลการจัดการเรียนรู้ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………. 8.2 ปัญหา/อุปสรรค ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………. 8.3 แนวทางแก้ไขปัญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………. (ลงชื่อ) ..................................................... ครูผู้สอน (นายอำนาจ กล่ำป่วน) วันที่………………….……………….. 9. ความคิดเห็นของหัวหน้าวิชาการ .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... (ลงชื่อ) ............................................................ (นางวราภรณ์ กอสันเทียะ) วันที่………………….……………….. 10. ความคิดเห็นของผู้บริหาร .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... (ลงชื่อ) ............................................................ (นายเกษมสินธุ์ สอนสุข) รองผู้อำนวยการสถานศึกษา
แบบประเมินกระบวนการทำงานกลุ่ม แบบประเมินชิ้นงานที่ 1 เรื่อง การลำดับขั้นตอนการทำงาน รายการการประเมิน ระดับคุณภาพ 4 3 2 1 กระบวนการ ทำงานกลุ่ม มีการกำหนดบทบาท สมาชิกชัดเจน และมีการชี้แจงเป้าหมาย การทำงาน มีการปฏิบัติงานร่วมกัน อย่างร่วมมือร่วมใจ พร้อมกับการประเมินเป็น ระยะ ๆ มีการกำหนดบทบาท สมาชิกชัดเจน มีการชี้แจงเป้าหมาย อย่างชัดเจนและ ปฏิบัติงานร่วมกัน แต่ไม่มีการประเมิน เป็นระยะ ๆ มีการกำหนดบทบาท เฉพาะหัวหน้า ไม่มีการชี้แจงเป้าหมาย อย่างชัดเจน ปฏิบัติงานร่วมกัน ไม่ครบทุกคน ไม่มีการกำหนด บทบาทสมาชิก และไม่มีการชี้แจง เป้าหมาย สมาชิก ต่างคนต่างทำงาน รายการการประเมิน ระดับคุณภาพ 4 3 2 1 การเขียนลำดับ การทำงานในวันหยุด เป็นผังงาน ได้อย่างเหมาะสม ออกแบบและเขียนลำดับ ขั้นตอนการทำงาน ได้อย่างเหมาะสม และประหยัดเวลา ในการทำกิจกรรมต่าง ๆ เขียนผังงานได้ถูกต้อง ตามหลักของการใช้ สัญลักษณ์ในการเขียน ผังงาน อธิบาย และให้เหตุผล ในการลำดับกิจกรรม การทำงานได้อย่างฉะฉาน ชัดเจน ออกแบบและเขียนลำดับ ขั้นตอนการทำงาน ได้อย่างเหมาะสม และประหยัดเวลา ในการทำกิจกรรมต่าง ๆ เขียนผังงานได้ถูกต้อง ตามหลักของการใช้ สัญลักษณ์ในการเขียน ผังงาน อธิบาย และให้เหตุผล ในการลำดับกิจกรรม การทำงานได้ดี ออกแบบและเขียนลำดับ ขั้นตอนการทำงานได้ ผังงานถูกต้องตามหลัก ของการใช้สัญลักษณ์ ในการเขียนผังงาน อธิบายและให้เหตุผล ในการลำดับกิจกรรม ได้พอสมควร ออกแบบและเขียนลำดับ ขั้นตอนการทำงานได้ ผังงานไม่ถูกต้อง ตามหลักของการใช้ สัญลักษณ์ในการเขียน ผังงาน อธิบายและให้ เหตุผลในการลำดับ กิจกรรมไม่ชัดเจน กำกวม แบบประเมินตามสภาพจริง (Rubrics)
ชิ้นงานที่ 1 เรื่อง การลำดับขั้นตอนการทำงาน วันที่________เดือน_______________พ.ศ.___________ ชื่อ_____________________________เลขที่______ชั้น__________ นักเรียนเขียนลำดับขั้นตอนการทำงานในรูปแบบผังงาน โดยมีกิจกรรมที่ต้องทำในวันหยุด ดังนี้ นักเรียนเลือกทำกิจกรรมใดเป็นลำดับแรก และทำกิจกรรมใดเป็นกิจกรรมสุดท้าย เพราะเหตุใด (กิจกรรมที่เลือกทำเป็นลำดับแรก คือ ไปตลาด เพราะเมื่อไปตลาดแล้ว ขั้นตอนต่อไป คือ ซื้ออุปกรณ์เครื่องเขียนและกลับมาทำขนม ส่วนกิจกรรมสุดท้าย คือ ออกกำลังกาย เพราะถ้าออกกำลังกายก่อนจะไม่มีแรงทำกิจกรรมอื่น ๆ) ได้__________คะแนน คะแนนเต็ม 10 คะแนน ตัดแต่งกิ่งไม้ กวาดบ้าน ออกกำลังกาย ซื้ออุปกรณ์เครื่องเขียน ไปตลาด ทำขนม
แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รหัสวิชา ว15101 ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 หน่วยการเรียนรู้ที่ 9 เทคโนโลยี (การใช้เหตุผลแก้ปัญหา) เวลา 40 ชั่วโมง แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง การพิจารณาปัญหาและการวางแผนแก้ปัญหา เวลา 2 ชั่วโมง …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3. มาตรฐานการเรียนรู้ช่วงชั้น/ตัวชี้วัด มาตรฐาน ว 4.2 เข้าใจและใช้แนวคิดเชิงคำนวณในการแก้ปัญหาที่พบในชีวิตจริงอย่างเป็น ขั้นตอนและ เป็นระบบ ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในการเรียนรู้ การทำงานและการ แก้ปัญหาได้อย่างมี ประสิทธิภาพ รู้เท่าทัน และมีจริยธรรม ตัวชี้วัด ว 4.2 ป.5/1 ใช้เหตุผลเชิงตรรกะในการแก้ปัญหา การอธิบายการทำงาน การคาดการณ์ ผลลัพธ์จากปัญหาอย่างง่าย 4. สาระสำคัญ การใช้เหตุผล (reasoning) เป็นการคิดและอธิบายความคิดออกมาเป็นแผนงาน โดยแสดงวิธีการ แก้ปัญหาออกมาเป็นลำดับขั้นตอน ทำให้มองเห็นวิธีการแก้ปัญหาได้อย่างชัดเจน ในแต่ละขั้นตอนต้องพิจารณา เงื่อนไขหรือเหตุผลประกอบด้วย การแสดงขั้นตอนการแก้ปัญหาทำได้โดยการเขียนบอกเล่า วาดภาพหรือใช้ สัญลักษณ์ 3. จุดประสงค์การเรียนรู้ 3.1 ด้านความรู้ อธิบายเกี่ยวกับการพิจารณาปัญหาและการวางแผนแก้ปัญหา (K) 3.2 ด้านทักษะ/กระบวนการ เลือกปัญหาในชีวิตประจำวัน และออกแบบการแก้ปัญหาเป็นผังงาน (P) 3.3 คุณลักษณะอันพึงประสงค์ เห็นความสำคัญและประโยชน์ของการพิจารณาปัญหาและการวางแผนแก้ปัญหา (A) 3.4 สมรรถนะสำคัญ 1. ความสามารถในการสื่อสาร - การอธิบาย การเขียน การพูดหน้าชั้นเรียน 2. ความสามารถในการคิด
- การสังเกต การสำรวจ การคิดวิเคราะห์ การเปรียบเทียบ การสร้างคำอธิบาย การอภิปราย การสื่อความหมาย การทำกิจกรรมโดยใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 3. ความสามารถในการแก้ปัญหา - การแก้ปัญหาขณะปฏิบัติกิจกรรม 4. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต - กระบวนการกลุ่ม 5. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี - การนำเสนอผลงานโดยใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ 3.5 ทักษะในศตวรรษที่ 21 (3Rs&8Cs) - การอ่านออก - การเขียนได้ - การคิดคำนวณ - มีทักษะในการคิดวิเคราะห์ การคิดอย่างมีวิจารณญาณ - มีความร่วมมือ ทำงานเป็นทีม - มีคุณธรรม มีเมตตา กรุณา มีระเบียบวินัย 4. สาระการเรียนรู้ การแก้ปัญหาเป็นการใช้เหตุผลโดยการคิดและอธิบายความคิดออกมาเป็นแผนงาน โดยแสดงวิธีการ แก้ปัญหาออกมาเป็นขั้นตอน ทำให้มองเห็นวิธีการแก้ปัญหาได้อย่างชัดเจน ซึ่งใช้วิธีการบอกเล่า วาดภาพ หรือ ใช้สัญลักษณ์ ชิ้นงาน / ภาระงาน ชิ้นงาน - เขียนลำดับขั้นตอนการทำงานในรูปแบบผังงานตามกิจกรรมที่กำหนด ภาระงาน - ทำแบบฝึกหัด รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5
5. กิจกรรมการจัดการเรียนรู้ ขั้นที่ 1 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล (Gathering) 1. นักเรียนร่วมกันสนทนาเกี่ยวกับการพิจารณาเงื่อนไขหรือเหตุผลในการแก้ปัญหา โดยเขียนบันทึกคำตอบของนักเรียนเป็นแผนภาพความคิดบนกระดาน ดังตัวอย่าง 2. สุ่มตัวแทนนักเรียน 2-3 คน ออกมาเล่าประสบการณ์ในการแก้ปัญหาที่พบเจอในชีวิตประจำวันให้ เพื่อน ๆ ฟัง หน้าชั้นเรียน 3. นักเรียนร่วมกันศึกษาค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับวิธีการแก้ปัญหา จากแหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ อย่างหลากหลาย เช่น การสอบถามจากครูหรือผู้ปกครองและห้องสมุด ขั้นที่ 2 ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ (Processing) 1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละเท่า ๆ กัน จากนั้นแต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับการพิจารณาปัญหา และการวางแผนแก้ปัญหา โดยเขียนบันทึกคำตอบของนักเรียนเป็นแผนภาพความคิดบนกระดาน ดังตัวอย่าง การพิจารณาเงื่อนไข หรือเหตุผลในการ แก้ปัญหา การเขียนบอกเล่า การวาดภาพ การใช้สัญลักษณ์ การพิจารณาปัญหา และการวางแผนแก้ปัญหา 1. การพิจารณาปัญหา คือ การทำความเข้าใจปัญหาที่เกิดขึ้นอย่างละเอียด แล้วพิจารณาว่ามีองค์ประกอบอะไรบ้าง เช่น ปัญหานี้เกิดจากอะไร ปัญหานี้มีผลต่อใคร ผลที่เกิดจากปัญหาคืออะไร สิ่งที่ต้องการแก้ปัญหา คืออะไร 2. การวางแผนแก้ปัญหา คือ การกำหนดขั้นตอน วิธีการ อุปกรณ์ เครื่องมือ และระยะเวลาที่ใช้ในการแก้ปัญหา เพื่อให้ผู้แก้ปัญหาเข้าใจตรงกัน และปฏิบัติไปในแนวทางเดียวกัน อาจแสดงขั้นตอนการแก้ปัญหา โดยการบอกเล่าเป็นข้อความ การวาดภาพ หรือใช้สัญลักษณ์
2. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับการอาบนํ้าในฤดูหนาวอย่างไรไม่ให้หนาว โดยแสดงขั้นตอนการแก้ปัญหาด้วยการเขียนอัลกอริทึมแบบบรรยาย แล้วเขียนบันทึกคำตอบของนักเรียนบน กระดาน แล้วตอบคำถาม ดังนี้ • หากไม่ใช้น้ำร้อน นักเรียนคิดว่ามีวิธีการใดอีกบ้างที่จะแก้ไขปัญหานี้ได้ (ตัวอย่างคำตอบ เริ่มต้น 1. ออกกำลังกายให้เหงื่อออก 2. ก่อนอาบนํ้านำนํ้าอุณหภูมิปกติชโลมให้ทั่วร่างกาย 3. อาบนํ้า 4. เช็ดตัวให้แห้ง แล้วใส่เสื้อผ้า จบ) 3. นักเรียนร่วมกันอ่านและวิเคราะห์สถานการณ์เกี่ยวกับการจัดลำดับการทำงานบ้าน ในช่วงวันหยุดสุดสัปดาห์ที่กำหนด โดยเขียนบันทึกคำตอบของนักเรียนเป็นผังงานบนกระดาน ดังตัวอย่าง การอาบน้ำในฤดูหนาวอย่างไรไม่ให้หนาว เริ่มต้น 1. ต้มน้ำร้อน 2. นำน้ำร้อนที่ต้มเสร็จไปผสมกับน้ำที่อุณหภูมิปกติตามความเหมาะสม 3. อาบน้ำ 4. เช็ดตัวให้แห้ง แล้วใส่เสื้อผ้า จบ
ปัญหาเกี่ยวกับการจัดลำดับการทำงานบ้านในช่วงวันหยุดสุดสัปดาห์ ตลอดสัปดาห์ที่ผ่านมานักเรียนต้องไปโรงเรียน อาจมีการบ้าน และงานส่วนตัวต้องทำในวันหยุด ซึ่งมีเพียงสองวัน ดังนั้น นักเรียน จะต้องวางแผนจัดลำดับการทำงานให้เหมาะสมและคุ้มค่ากับเวลา ถ้าวันหยุดนักเรียนต้องซักผ้า และทำการบ้าน หากนักเรียนตื่นแต่เช้า แล้วซักผ้า แต่วันนั้นฝนตก จะทำให้นักเรียนเสียเวลาในการซักผ้า ดังนั้น เราอาจวางแผนลำดับขั้นตอนโดยเพิ่มเงื่อนไข ดังนี้ เริ่มต้น 1. ฝนตกหรือไม่ 2. ถ้าฝนตกจริง ทำการบ้านก่อน แล้วจึงซักผ้า แล้วนำไปตาก 3. ถ้าฝนไม่ตก ซักผ้าแล้วตาก จากนั้นจึงทำการบ้าน จบ สถานการณ์
4. นักเรียนร่วมกันสรุปความคิดรวบยอดเกี่ยวกับการพิจารณาปัญหาและการวางแผนแก้ปัญหา ดังนี้ การพิจารณาปัญหาเป็นการทำความเข้าใจปัญหาที่เกิดขึ้นอย่างละเอียด แล้วพิจารณาว่า มีองค์ประกอบอะไรบ้าง ส่วนการวางแผนแก้ปัญหาเป็นการกำหนดขั้นตอน วิธีการ อุปกรณ์เครื่องมือ และระยะเวลาในการแก้ปัญหา เพื่อให้ผู้แก้ปัญหามีความเข้าใจตรงกัน ซึ่งสามารถแสดงขั้นตอน การแก้ปัญหาได้หลายวิธี เช่น การบอกเล่าเป็นข้อความ การวาดภาพ การใช้สัญลักษณ์ หรือการออกแบบ ผังงาน ขั้นที่ 3 ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ(Applying and Constructing the Knowledge) 1. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันเลือกปัญหาในชีวิตประจำวันที่สนใจมากลุ่มละ 1 ปัญหา จากนั้นพิจารณาและเขียนลำดับขั้นตอนการแก้ปัญหาเป็นผังงาน เริ่มต้น ฝนตก ไม่จริง จริง ซักผ้า นำผ้าไปตาก ทำการบ้าน ทำการบ้าน ซักผ้า นำผ้าไปตาก จบ กิจกรรมนี้สร้างเสริมทักษะศตวรรษที่ 21 ด้านการคิดแก้ปัญหา การคิดตัดสินใจ การร่วมมือทำงานเป็นทีม
2. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งที่เข้าใจเป็นความรู้ร่วมกัน ดังนี้ การแก้ปัญหาเป็นการใช้เหตุผลโดยการคิดและอธิบายความคิดออกมาเป็นแผนงาน โดยแสดงวิธีการแก้ปัญหาออกมาเป็นขั้นตอน ทำให้มองเห็นวิธีการแก้ปัญหาได้อย่างชัดเจน ซึ่งใช้วิธีการบอกเล่า วาดภาพ หรือใช้สัญลักษณ์ ขั้นที่ 4 ขั้นสื่อสารและนำเสนอ (Applying the Communication Skill) 1. นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมานำเสนอผังงานลำดับขั้นตอนการทำงาน ของกลุ่มตนเองหน้าชั้นเรียน เพื่อ แลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน อาจใช้โปรแกรมนำเสนอในการนำเสนอเพื่อให้เห็นข้อมูลได้ชัดเจนและน่าสนใจ 2. นักเรียนร่วมกันอภิปรายสรุปเกี่ยวกับวิธีการทำงานให้เห็นการคิดเชิงระบบและวิธีการทำงาน ที่มีแบบแผน ขั้นที่ 5 ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่าบริการสังคมและจิตสาธารณะ (Self-Regulating) 1. นักเรียนประเมินตนเอง โดยเขียนแสดงความรู้สึกหลังการเรียนและหลังการทำกิจกรรม ในประเด็นต่อไปนี้ • สิ่งที่นักเรียนได้เรียนรู้ในวันนี้คืออะไร • นักเรียนมีส่วนร่วมกิจกรรมในกลุ่มมากน้อยเพียงใด • เพื่อนนักเรียนในกลุ่มมีส่วนร่วมกิจกรรมในกลุ่มมากน้อยเพียงใด • นักเรียนพึงพอใจกับการเรียนในวันนี้หรือไม่ เพียงใด • นักเรียนจะนำความรู้ที่ได้นี้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์แก่ตนเอง ครอบครัว และสังคมทั่วไป ได้อย่างไร จากนั้นแลกเปลี่ยนตรวจสอบขั้นตอนการทำงานทุกขั้นตอนว่าจะเพิ่มคุณค่าไปสู่สังคม เกิดประโยชน์ต่อสังคมให้มากขึ้นกว่าเดิมในขั้นตอนใดบ้าง สำหรับการทำงานในครั้งต่อไป กิจกรรมนี้สร้างเสริมทักษะศตวรรษที่ 21 ด้านการสื่อสาร
6. สื่อและแหล่งเรียนรู้ สื่อ 2. หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ของสถาบันพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) แหล่งเรียนรู้ 1. ห้องสมุด 2. อินเทอร์เน็ต 7. การวัดและประเมินผล แนวทางการประเมิน ผลการเรียนรู้ น้ำหนัก คะแนน น้ำหนักคะแนน วิธีประเมิน เครื่องมือประเมิน K P A - อธิบายเกี่ยวกับการพิจารณา ปัญหาและการวางแผน แก้ปัญหา (K) 10 10 - - - ประเมินความรู้ เรื่อง การพิจารณาปัญหาและ การวางแผนแก้ปัญหา - แบบทดสอบ - เลือกปัญหาในชีวิตประจำวัน และออกแบบการแก้ปัญหาเป็น ผังงาน (P) 10 - 10 - - สังเกตกระบวนการ ทำงานกลุ่ม - แบบประเมินการ ปฏิบัติกิจกรรม - เห็นความสำคัญและประโยชน์ ของการพิจารณาปัญหาและ การวางแผนแก้ปัญหา (A) 10 - - 10 - สังเกตคุณลักษณะอัน พึงประสงค์ - แบบประเมิน คุณลักษณะอันพึง ประสงค์ รวม 30 10 10 10 - -
8. บันทึกผลหลังการสอน 8.1 ผลการจัดการเรียนรู้ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………. 8.2 ปัญหา/อุปสรรค ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………. 8.3 แนวทางแก้ไขปัญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………. (ลงชื่อ) ..................................................... ครูผู้สอน (นายอำนาจ กล่ำป่วน) วันที่………………….……………….. 9. ความคิดเห็นของหัวหน้าวิชาการ .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... (ลงชื่อ) ............................................................ (นางวราภรณ์ กอสันเทียะ) วันที่………………….……………….. 10. ความคิดเห็นของผู้บริหาร .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... (ลงชื่อ) ............................................................ (นายเกษมสินธุ์ สอนสุข) รองผู้อำนวยการสถานศึกษา
แบบประเมินกระบวนการทำงานกลุ่ม รายการการประเมิน ระดับคุณภาพ 4 3 2 1 กระบวนการ ทำงานกลุ่ม มีการกำหนดบทบาท สมาชิกชัดเจน และมีการชี้แจงเป้าหมาย การทำงาน มีการปฏิบัติงานร่วมกัน อย่างร่วมมือร่วมใจ พร้อมกับการประเมินเป็น ระยะ ๆ มีการกำหนดบทบาท สมาชิกชัดเจน มีการชี้แจงเป้าหมาย อย่างชัดเจนและ ปฏิบัติงานร่วมกัน แต่ไม่มีการประเมิน เป็นระยะ ๆ มีการกำหนดบทบาท เฉพาะหัวหน้า ไม่มีการชี้แจงเป้าหมาย อย่างชัดเจน ปฏิบัติงานร่วมกัน ไม่ครบทุกคน ไม่มีการกำหนด บทบาทสมาชิก และไม่มีการชี้แจง เป้าหมาย สมาชิก ต่างคนต่างทำงาน แบบประเมินตามสภาพจริง (Rubrics)
แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รหัสวิชา ว15101 ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 หน่วยการเรียนรู้ที่ 9 เทคโนโลยี (การใช้เหตุผลแก้ปัญหา) เวลา 40 ชั่วโมง แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 3 เรื่อง วิธีการแก้ปัญหา เวลา 2 ชั่วโมง …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1. มาตรฐานการเรียนรู้ช่วงชั้น/ตัวชี้วัด มาตรฐาน ว 4.2 เข้าใจและใช้แนวคิดเชิงคำนวณในการแก้ปัญหาที่พบในชีวิตจริงอย่างเป็น ขั้นตอนและ เป็นระบบ ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในการเรียนรู้ การทำงานและการ แก้ปัญหาได้อย่างมี ประสิทธิภาพ รู้เท่าทัน และมีจริยธรรม ตัวชี้วัด ว 4.2 ป.5/1 ใช้เหตุผลเชิงตรรกะในการแก้ปัญหา การอธิบายการทำงาน การคาดการณ์ ผลลัพธ์จากปัญหาอย่างง่าย 2. สาระสำคัญ การแก้ปัญหา คือการหาแนวทางในการแก้ปัญหาเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์หรือสิ่งที่เราต้องการ ขั้นตอนในการแก้ปัญหา ประกอบด้วย 4 ขั้นตอน คือ - วิเคราะห์และกำหนดรายละเอียดของปัญหา - การวางแผนการแก้ปัญหา - การดำเนินการแก้ปัญหา - การตรวจสอบและประเมินผล 3. จุดประสงค์การเรียนรู้ 3.1 ด้านความรู้ อธิบายเกี่ยวกับวิธีการแก้ปัญหา (K) 3.2 ด้านทักษะ/กระบวนการ วิเคราะห์การจัดวางอุปกรณ์เครื่องครัวในห้องครัว (P) 3.3 คุณลักษณะอันพึงประสงค์ เห็นคุณค่าและประโยชน์ของการแก้ปัญหาด้วยวิธีการต่าง ๆ (A) 3.4 สมรรถนะสำคัญ 1. ความสามารถในการสื่อสาร
- การอธิบาย การเขียน การพูดหน้าชั้นเรียน 2. ความสามารถในการคิด - การสังเกต การสำรวจ การคิดวิเคราะห์ การเปรียบเทียบ การสร้างคำอธิบาย การอภิปราย การสื่อความหมาย การทำกิจกรรมโดยใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 3. ความสามารถในการแก้ปัญหา - การแก้ปัญหาขณะปฏิบัติกิจกรรม 4. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต - กระบวนการกลุ่ม 5. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี - การนำเสนอผลงานโดยใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ 3.5 ทักษะในศตวรรษที่ 21 (3Rs&8Cs) - การอ่านออก - การเขียนได้ - การคิดคำนวณ - มีทักษะในการคิดวิเคราะห์ การคิดอย่างมีวิจารณญาณ - มีความร่วมมือ ทำงานเป็นทีม - มีคุณธรรม มีเมตตา กรุณา มีระเบียบวินัย 4. สาระการเรียนรู้ วิธีการแก้ปัญหาเป็นการดำเนินการแก้ปัญหาตามแนวทางที่วางไว้ ถ้าพบวิธีการแก้ปัญหาที่ เหมาะสมกว่า สามารถเปลี่ยนแปลงวิธีการได้ ซึ่งการแก้ปัญหาอาจทำได้หลายวิธี เช่น การลองผิดลองถูก การใช้ความสัมพันธ์ของข้อมูลที่มีเหตุผลซึ่งกันและกัน และการขจัด ชิ้นงาน / ภาระงาน ชิ้นงาน - ชิ้นงานที่ 2 เรื่อง การจัดวางอุปกรณ์เครื่องครัว ภาระงาน - ทำแบบฝึกหัด รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5
5. กิจกรรมการจัดการเรียนรู้ ขั้นที่ 1 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล (Gathering) 1. นักเรียนร่วมกันสนทนาเกี่ยวกับวิธีการแก้ปัญหา โดยเขียนบันทึกคำตอบของนักเรียน เป็นแผนภาพความคิดบนกระดาน ดังตัวอย่าง 2. นักเรียนร่วมกันสังเกตภาพบนกระดาน แล้วตอบคำถาม ดังนี้ • ภาพนี้คือภาพอะไร (ตัวอย่างคำตอบ เกมต่อจิกซอว์) • นักเรียนเคยเล่นเกมต่อจิกซอว์หรือไม่ (เคยเล่น/ไม่เคยเล่น) วิธีการแก้ปัญหา การลองผิดลองถูก การขจัด การใช้ความสัมพันธ์ของข้อมูล ที่มีเหตุผลซึ่งกันและกัน
• นักเรียนคิดว่าการต่อจิกซอว์เป็นการแก้ปัญหาแบบใด (ตัวอย่างคำตอบ การลองผิดลองถูก) 3. นักเรียนร่วมกันศึกษาค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับวิธีการแก้ปัญหา จากแหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ อย่างหลากหลาย เช่น การสอบถามจากครูหรือผู้ปกครอง และห้องสมุด ขั้นที่ 2 ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ (Processing) 1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละเท่า ๆ กัน จากนั้นแต่ละกลุ่มร่วมกันสังเกตและวิเคราะห์ตัวเลข ในช่องว่างที่หายไป โดยเขียนบันทึกคำตอบของนักเรียนในตารางช่องว่างที่หายไป ดังตัวอย่าง 2. นักเรียนร่วมกันอ่านและวิเคราะห์สถานการณ์ที่กำหนด จากนั้นสร้างตารางการแจกแจง แล้วนำข้อมูลแต่ละข้อมาพิจารณาแล้วเขียนลงในตาราง โดยเขียนบันทึกคำตอบของนักเรียนบนกระดาน ดังตัวอย่าง ปัญหา 1 2 3 4 2 3 4 การแก้ปัญหา 1 2 3 4 2 1 4 3 3 4 1 2 4 3 2 1
รายชื่อ ดินสอ ไม้บรรทัด ยางลบ กระดาษ วาดเขียน ดินสอสี กบเหลา ดินสอ มด มี มี โหน่ง มี มี หนุ่ย มี มี จากตารางและข้อมูลที่เขียนขึ้น ทำให้พิจารณาได้ว่าใครเป็นเจ้าของอุปกรณ์ชิ้นใดบ้าง สถานการณ์ มีนักเรียน 3 คน มด โหน่ง หนุ่ย แต่ละคนมีของอยู่ 2 อย่างที่ไม่ซํ้ากัน คือ ดินสอ ไม้บรรทัด ยางลบ กระดาษวาดเขียน ดินสอสี และกบเหลาดินสอ แต่ไม่ทราบว่าใครเป็นเจ้าของอะไรบ้าง และเรามีข้อมูล ดังนี้ 1. มดขอยืมยางลบจากเพื่อนเสมอ 2. โหน่งไม่ชอบใช้ไม้บรรทัดขีดเส้น 3. หนุ่ยชอบใช้สีนํ้าระบายสีภาพ 4. โหน่งแบ่งกระดาษวาดเขียนให้มด 5. หนุ่ยไม่เคยยืมกบเหลาดินสอของเพื่อนเลย 6. มดให้หนุ่ยยืมไม้บรรทัดขีดเส้น 7. โหน่งขอยืมดินสอสีจากมด 8. โหน่งเขียนชื่อตัวเองลงในยางลบ สถานการณ์
3. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์รูปเรขาคณิตที่ประกอบขึ้นจากลูกบาศก์ในตาราง จากนั้นวาดภาพด้านหน้า ด้านข้าง และด้านบน โดยเขียนบันทึกคำตอบของนักเรียนลงในตารางบนกระดาน ดังตัวอย่าง 4. นักเรียนร่วมกันสังเกตและวิเคราะห์ภาพบนกระดาน จากนั้นเลือกภาพส่วนที่หายไป โดยการทำเครื่องหมาย หน้าภาพที่นักเรียนคิดว่านำมาประกอบกับส่วนที่หายไปได้พอดี โดยเขียนบันทึกคำตอบของนักเรียนบนกระดาน ดังตัวอย่าง ภาพที่ 1 ✓ ✓
ภาพที่ 2 ภาพที่ 3 5. นักเรียนร่วมกันสรุปความคิดรวบยอดเกี่ยวกับวิธีการแก้ปัญหา ดังนี้ การแก้ปัญหาสามารถทำได้หลายวิธี เช่น การลองผิดลองถูก การใช้ความสัมพันธ์ของข้อมูล ที่มีเหตุผลซึ่งกันและกัน และการขจัด ซึ่งผู้แก้ปัญหาเลือกหรือเปลี่ยนแปลงวิธีการจากแนวทางที่วางแผน ไว้ได้ หากพบวิธีการแก้ปัญหาที่เหมาะสม และรวดเร็วกว่า โดยใช้การพิจารณาเข้ามาช่วยในการคัดเลือก ขั้นที่ 3 ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ(Applying and Constructing the Knowledge) 1. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันออกแบบการจัดวางอุปกรณ์ในห้องครัวให้เหมาะสมและเป็นระเบียบ โดยมี อุปกรณ์ที่กำหนด ได้แก่ ตะหลิว ช้อน กระดาษทิชชู เครื่องปรุงรส ซอส นํ้าปลา คู่มือการทำอาหาร นํ้ามันพืช กระทะ หม้อ โดยเขียนลงในชิ้นงานที่ 2 เรื่อง การจัดวางอุปกรณ์เครื่องครัว ✓ ✓
2. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งที่เข้าใจเป็นความรู้ร่วมกัน ดังนี้ วิธีการแก้ปัญหาเป็นการดำเนินการแก้ปัญหาตามแนวทางที่วางไว้ ถ้าพบวิธีการแก้ปัญหา ที่เหมาะสมกว่า สามารถเปลี่ยนแปลงวิธีการได้ ซึ่งการแก้ปัญหาอาจทำได้หลายวิธี เช่น การลองผิดลองถูก การใช้ ความสัมพันธ์ของข้อมูลที่มีเหตุผลซึ่งกันและกัน และการขจัด ขั้นที่ 4 ขั้นสื่อสารและนำเสนอ (Applying the Communication Skill) 3. นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมานำเสนอการจัดวางอุปกรณ์เครื่องครัวของกลุ่มตนเองหน้าชั้นเรียน เพื่อ แลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน อาจใช้โปรแกรมนำเสนอในการนำเสนอเพื่อให้เห็นข้อมูลได้ชัดเจน และน่าสนใจ 3. นักเรียนร่วมกันอภิปรายแลกเปลี่ยนความคิดเห็น โดยตอบคำถาม ดังนี้ • การใช้หลักการในการแก้ปัญหามีประโยชน์อย่างไร (ตัวอย่างคำตอบ 1. ฝึกการคิดอย่างเป็นระบบ 2. ฝึกการหาคำตอบอย่างมีเหตุผล 3. แก้ปัญหาได้โดยมีข้อบกพร่องน้อยที่สุด 4. เป็นวิธีการที่น่าเชื่อถือ และยอมรับได้เมื่อสามารถแก้ปัญหาได้ด้วยตนเองโดยใช้หลักการ และเหตุผล) 4. นักเรียนร่วมกันอภิปรายสรุปเกี่ยวกับวิธีการทำงานให้เห็นการคิดเชิงระบบและวิธีการทำงาน ที่มีแบบแผน ขั้นที่ 5 ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่าบริการสังคมและจิตสาธารณะ (Self-Regulating) 1. นักเรียนนำความรู้ที่ได้ไปใช้แก้ปัญหาในชีวิตประจำวัน และบอกเพื่อน ๆ ในชั้นเรียน เพื่อนำไปใช้เป็นแนวทางแก้ปัญหาต่อไป 2. นักเรียนประเมินตนเอง โดยเขียนแสดงความรู้สึกหลังการเรียนและหลังการทำกิจกรรม ในประเด็นต่อไปนี้ • สิ่งที่นักเรียนได้เรียนรู้ในวันนี้คืออะไร • นักเรียนมีส่วนร่วมกิจกรรมในกลุ่มมากน้อยเพียงใด กิจกรรมนี้สร้างเสริมทักษะศตวรรษที่ 21 ด้านการสื่อสาร กิจกรรมนี้สร้างเสริมทักษะศตวรรษที่ 21 ด้านการคิดสร้างสรรค์ การคิดแก้ปัญหา การร่วมมือทำงานเป็นทีม
• เพื่อนนักเรียนในกลุ่มมีส่วนร่วมกิจกรรมในกลุ่มมากน้อยเพียงใด • นักเรียนพึงพอใจกับการเรียนในวันนี้หรือไม่ เพียงใด • นักเรียนจะนำความรู้ที่ได้นี้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์แก่ตนเอง ครอบครัว และสังคมทั่วไป ได้อย่างไร จากนั้นแลกเปลี่ยนตรวจสอบขั้นตอนการทำงานทุกขั้นตอนว่าจะเพิ่มคุณค่าไปสู่สังคม เกิดประโยชน์ต่อสังคมให้มากขึ้นกว่าเดิมในขั้นตอนใดบ้าง สำหรับการทำงานในครั้งต่อไป 6. สื่อและแหล่งเรียนรู้ สื่อ 1. หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ของสถาบันพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) 2. ภาพจิกซอว์ 3. รูปเรขาคณิตที่ประกอบขึ้นจากลูกบาศก์ แหล่งเรียนรู้ 1. ห้องสมุด 2. อินเทอร์เน็ต
7. การวัดและประเมินผล แนวทางการประเมิน ผลการเรียนรู้ น้ำหนัก คะแนน น้ำหนักคะแนน วิธีประเมิน เครื่องมือประเมิน K P A - อธิบายเกี่ยวกับวิธีการ แก้ปัญหา (K) 10 10 - - - สังเกตการทำ ชิ้นงานที่ 2 เรื่อง การจัดวาง อุปกรณ์เครื่องครัว - แบบประเมินชิ้นงาน - วิเคราะห์การจัดวางอุปกรณ์ เครื่องครัวในห้องครัว (P) 10 - 10 - - สังเกตกระบวนการ ทำงานกลุ่ม - แบบประเมินการ ปฏิบัติกิจกรรม - เห็นคุณค่าและประโยชน์ของ การแก้ปัญหาด้วยวิธีการต่าง ๆ (A) 10 - - 10 - สังเกตคุณลักษณะอัน พึงประสงค์ - แบบประเมิน คุณลักษณะอันพึง ประสงค์ รวม 30 10 10 10 - -
8. บันทึกผลหลังการสอน 8.1 ผลการจัดการเรียนรู้ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………. 8.2 ปัญหา/อุปสรรค ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………. 8.3 แนวทางแก้ไขปัญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………. (ลงชื่อ) ..................................................... ครูผู้สอน (นายอำนาจ กล่ำป่วน) วันที่………………….……………….. 9. ความคิดเห็นของหัวหน้าวิชาการ .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... (ลงชื่อ) ............................................................ (นางวราภรณ์ กอสันเทียะ) วันที่………………….……………….. 10. ความคิดเห็นของผู้บริหาร .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... (ลงชื่อ) ............................................................ (นายเกษมสินธุ์ สอนสุข) รองผู้อำนวยการสถานศึกษา
แบบประเมินกระบวนการทำงานกลุ่ม แบบประเมินชิ้นงานที่ 2 เรื่อง การจัดวางอุปกรณ์เครื่องครัว รายการการประเมิน ระดับคุณภาพ 4 3 2 1 กระบวนการ ทำงานกลุ่ม มีการกำหนดบทบาท สมาชิกชัดเจน และมีการชี้แจงเป้าหมาย การทำงาน มีการปฏิบัติงานร่วมกัน อย่างร่วมมือร่วมใจ พร้อมกับการประเมินเป็น ระยะ ๆ มีการกำหนดบทบาท สมาชิกชัดเจน มีการชี้แจงเป้าหมาย อย่างชัดเจนและ ปฏิบัติงานร่วมกัน แต่ไม่มีการประเมิน เป็นระยะ ๆ มีการกำหนดบทบาท เฉพาะหัวหน้า ไม่มีการชี้แจงเป้าหมาย อย่างชัดเจน ปฏิบัติงานร่วมกัน ไม่ครบทุกคน ไม่มีการกำหนด บทบาทสมาชิก และไม่มีการชี้แจง เป้าหมาย สมาชิก ต่างคนต่างทำงาน รายการการประเมิน ระดับคุณภาพ 4 3 2 1 การวิเคราะห์ การจัดวางอุปกรณ์ ของใช้ในห้องครัว ได้อย่างเหมาะสม วิเคราะห์ พิจารณา และวางแผนการจัดวาง อุปกรณ์เครื่องใช้ใน ห้องครัวอย่างเป็นระบบ จัดวางอุปกรณ์เครื่องใช้ ในห้องครัวตามแนวทาง ที่ได้วางแผนไว้ ได้อย่างเหมาะสม และเป็นระเบียบ สามารถแก้ปัญหา ได้อย่างหลากหลาย และรวดเร็ว วิเคราะห์ พิจารณา และวางแผนการจัดวาง อุปกรณ์เครื่องใช้ใน ห้องครัวอย่างเป็นระบบ จัดวางอุปกรณ์เครื่องใช้ ในห้องครัวตามแนวทาง ที่ได้วางแผนไว้ ได้อย่างเหมาะสม และเป็นระเบียบ สามารถแก้ปัญหา ได้อย่างหลากหลาย วิเคราะห์ พิจารณา และวางแผนการจัดวาง อุปกรณ์เครื่องใช้ ในห้องครัว จัดวางตามแนวทาง ที่ได้วางแผนไว้ ได้ดีพอสมควร ไม่มีการวิเคราะห์ วางแผนการทำงาน จัดวางอุปกรณ์ เครื่องใช้ในห้องครัวได้ แต่ไม่เหมาะสม แบบประเมินตามสภาพจริง (Rubrics)
ชิ้นงานที่ 2 เรื่อง การจัดวางอุปกรณ์เครื่องครัว วันที่________เดือน_______________พ.ศ.___________ ชื่อ_____________________________เลขที่______ชั้น__________ นักเรียนพิจารณาความเหมาะสมการจัดวางอุปกรณ์ของใช้ในห้องครัวภายในภาพ จากนั้นนำหมายเลขอุปกรณ์ที่กำหนดให้เติมลงใน โดยมีอุปกรณ์ ดังนี้ (บูรณาการกับกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี) เพราะเหตุใดจึงต้องจัดวางอุปกรณ์ของใช้ในห้องครัวให้เหมาะสมและเป็นระเบียบ (ตัวอย่างคำตอบ เพราะสะดวกต่อการหยิบใช้งาน เป็นระเบียบเรียบร้อยและปลอดภัย) ได้__________คะแนน คะแนนเต็ม 10 คะแนน ตะหลิว ช้อนส้อม กระดาษชำระ เครื่องปรุงรส ซอส 1 2 3 4 5 6 7 8 A 9 10 น้ำปลา คู่มือ น้ำมันพืช กระทะ หม้อ การทำอาหาร
แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รหัสวิชา ว15101 ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 หน่วยการเรียนรู้ที่ 9 เทคโนโลยี (การใช้เหตุผลแก้ปัญหา) เวลา 40 ชั่วโมง แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 4 เรื่อง เกมการแก้ปัญหา เวลา 2 ชั่วโมง …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1. มาตรฐานการเรียนรู้ช่วงชั้น/ตัวชี้วัด มาตรฐาน ว 4.2 เข้าใจและใช้แนวคิดเชิงคำนวณในการแก้ปัญหาที่พบในชีวิตจริงอย่างเป็น ขั้นตอนและ เป็นระบบ ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในการเรียนรู้ การทำงานและการ แก้ปัญหาได้อย่างมี ประสิทธิภาพ รู้เท่าทัน และมีจริยธรรม ตัวชี้วัด ว 4.2 ป.5/1 ใช้เหตุผลเชิงตรรกะในการแก้ปัญหา การอธิบายการทำงาน การคาดการณ์ ผลลัพธ์จากปัญหาอย่างง่าย 2. สาระสำคัญ การฝึกการแก้ปัญหาจากเกมจะช่วยให้เรามีทักษะการคิดอย่างเป็นระบบ โดยใช้ทักษะและกระบวนการคิด ต่าง ๆ ให้สามารถแก้ปัญหาจากเกมนั้นได้ ซึ่งเกมที่ฝึกทักษะการแก้ปัญหาที่เป็นที่นิยม เช่น เกมย้ายก้านไม้ขีด เกมซูโดะกุ 3. จุดประสงค์การเรียนรู้ 3.1 ด้านความรู้ อธิบายเกี่ยวกับวิธีการแก้ปัญหา (K) 3.2 ด้านทักษะ/กระบวนการ ออกแบบเกมซูโดะกุ แล้วนำไปแลกเปลี่ยนเล่นเกมการแก้ปัญหาจากเกมซูโดะกุกับกลุ่มอื่น (P) 3.3 คุณลักษณะอันพึงประสงค์ มีความกระตือรือร้นในการปฏิบัติกิจกรรมการเรียนรู้ (A) 3.4 สมรรถนะสำคัญ 1. ความสามารถในการสื่อสาร - การอธิบาย การเขียน การพูดหน้าชั้นเรียน 2. ความสามารถในการคิด - การสังเกต การสำรวจ การคิดวิเคราะห์ การเปรียบเทียบ การสร้างคำอธิบาย การอภิปราย
การสื่อความหมาย การทำกิจกรรมโดยใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 3. ความสามารถในการแก้ปัญหา - การแก้ปัญหาขณะปฏิบัติกิจกรรม 4. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต - กระบวนการกลุ่ม 5. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี - การนำเสนอผลงานโดยใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ 3.5 ทักษะในศตวรรษที่ 21 (3Rs&8Cs) - การอ่านออก - การเขียนได้ - การคิดคำนวณ - มีทักษะในการคิดวิเคราะห์ การคิดอย่างมีวิจารณญาณ - มีความร่วมมือ ทำงานเป็นทีม - มีคุณธรรม มีเมตตา กรุณา มีระเบียบวินัย 4. สาระการเรียนรู้ การฝึกการแก้ปัญหาเป็นอีกวิธีการหนึ่งที่ใช้ฝึกการคิดอย่างเป็นระบบได้เป็นอย่างดี แต่เราอาจยังไม่ต้องแก้ปัญหาจริง เพียงแค่ฝึกจากเกมที่มีอยู่ก็ได้ ซึ่งมีทั้งเกมในลักษณะของสื่อต่าง ๆ หรือเกม คอมพิวเตอร์ ชิ้นงาน / ภาระงาน ชิ้นงาน - ชิ้นงานที่ 2 เรื่อง การจัดวางอุปกรณ์เครื่องครัว ภาระงาน - ทำแบบฝึกหัด รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5
5. กิจกรรมการจัดการเรียนรู้ ขั้นที่ 1 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล (Gathering) 1. นักเรียนร่วมกันสนทนาเกี่ยวกับเกมการแก้ปัญหาที่นักเรียนรู้จัก โดยเขียนบันทึกคำตอบ ของนักเรียนเป็นแผนภาพความคิดบนกระดาน ดังตัวอย่าง 2. ตัวแทนนักเรียน 2-3 คน ออกมาเล่าประสบการณ์เกี่ยวกับการเล่นเกมการแก้ปัญหา ให้เพื่อน ๆ ฟัง หน้าชั้นเรียน 3. นักเรียนร่วมกันศึกษาค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับเกมการแก้ปัญหา จากแหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ อย่างหลากหลาย เช่น การสอบถามจากครูหรือผู้ปกครอง และห้องสมุด ขั้นที่ 2 ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ (Processing) 1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละเท่า ๆ กัน จากนั้นแต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์ภาพก้านไม้ขีดไฟ ที่เรียงต่อกันเป็นภาพปลาบนกระดาน โดยตอบคำถาม ดังนี้ เกมการแก้ปัญหา เกมซูโดะกุ เกมเขาวงกต เกมจับผิดภาพ เกมย้ายก้านไม้ขีด เกม XO เกมจิกซอว์ A B D H C E G F
• หากต้องการให้ปลาหันหัวมาทางด้านขวามือจะต้องขยับก้านไม้ขีดไฟกี่ก้าน และต้องขยับก้านใดบ้าง (ตัวอย่างคำตอบ ต้องขยับก้านไม้ขีดไฟ 3 ก้าน คือ ก้าน A B และ H ปลาจะหันหัวไปทางขวามือ ดัง ภาพ ) 2. นักเรียนร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับเกมซูโดะกุ แล้วตอบคำถาม ดังนี้ • เกมซูโดะกุเป็นเกมอะไร (ตัวอย่างคำตอบ เกมซูโดะกุเป็นเกมแก้ปัญหาเกี่ยวกับตัวเลข โดยผู้เล่นจะต้องเติมตัวเลขลงไปใน ตารางที่กำหนด ซึ่งมีตัวเลขที่เขียนไว้เบื้องต้นแล้ว) 3. นักเรียนร่วมกันสังเกตและวิเคราะห์เกมซูโดะกุบนกระดาน แล้วตอบคำถาม ดังนี้ ภาพที่ 1 2 1 3 2 4 3 • จากภาพเป็นเกมซูโดะกุแบบใด (ตัวอย่างคำตอบ แบบ 4 4) • เกมซูโดะกุแบบ 4 4 มีลักษณะอย่างไร (ตัวอย่างคำตอบ จะเป็นตารางสี่เหลี่ยม โดยแบ่งเป็นแนวนอน 4 ช่อง และแนวตั้ง 4 ช่อง โดยต้อง เติมตัวเลข 1 ถึง 4 ลงไปให้แนวนอนทุกแถวและแนวตั้งทุกแถว โดยต้องมีเลข 1 ถึง 4 ไม่ซํ้ากัน) 3 2 4 1 1 4 2 3 2 3 1 4 4 1 3 2 D E F G H C A B
ภาพที่ 2 6 3 3 5 6 1 3 2 4 3 4 2 • จากภาพเป็นเกมซูโดะกุแบบใด (ตัวอย่างคำตอบ แบบ 6 6) • เกมซูโดะกุแบบ 6 6 มีลักษณะอย่างไร (ตัวอย่างคำตอบ เกมซูโดะกุแบบ 6 6 จะต้องเติมเลข 1 ถึง 6 ลงในช่องว่าง โดยตัวเลขใน แต่ละแถวและแต่ละหลักจะต้องไม่ซํ้ากันของทุกแถวในแนวนอนและแนวตั้ง และทุกตารางย่อยขนาด 3 3 ต้อง มีตัวเลข 1 ถึง 6 ไม่ซํ้ากัน) 4. นักเรียนร่วมกันสรุปความคิดรวบยอดเกี่ยวกับเกมการแก้ปัญหา ดังนี้ การฝึกการแก้ปัญหาจากเกมจะช่วยให้เรามีทักษะการคิดอย่างเป็นระบบ โดยใช้ทักษะและ กระบวนการคิดต่าง ๆ ให้สามารถแก้ปัญหาจากเกมนั้นได้ ซึ่งเกมที่ฝึกทักษะการแก้ปัญหาที่เป็นที่นิยม เช่น เกมย้ายก้านไม้ขีด เกมซูโดะกุ ขั้นที่ 3 ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ(Applying and Constructing the Knowledge) 1. นักเรียนแต่ละกลุ่มแข่งขันเติมตัวเลข 1- 9 ลงในช่องว่าง โดยตัวเลขในแต่ละแถว แต่ละหลักจะต้องไม่ซํ้ากันทั้งแนวตั้งและแนวนอน และทุกตารางย่อยขนาด 3 3 ต้องมีตัวเลข 1-9 ไม่ซํ้ากัน ดัง ตัวอย่าง 6 5 3 4 1 2 2 4 1 6 3 5 4 6 2 3 5 1 1 3 5 2 6 4 5 2 6 1 4 3 3 1 4 5 2 6
8 7 2 6 4 9 5 3 1 9 1 3 2 5 8 7 6 4 5 4 6 1 7 3 2 8 9 7 9 8 3 2 5 1 4 6 1 2 5 9 6 4 3 7 8 6 3 4 8 1 7 9 5 2 2 8 1 7 3 6 4 9 5 3 5 9 4 8 2 6 1 7 4 6 7 5 9 1 8 2 3 จากนั้นร่วมกันตอบคำถามกระตุ้นการเรียนรู้ ดังนี้ • นักเรียนมีวิธีการเติมตัวเลขลงในตารางอย่างรวดเร็วได้อย่างไร (ตัวอย่างคำตอบ เติมแถวแนวนอนและแนวตั้งก่อนหรือเติมในตารางย่อยขนาด 3 3 ก่อน ฝึกเล่นเกมซูโดะกุเป็นประจำ เพราะจะทำให้เติมตัวเลขได้อย่างรวดเร็ว) • นักเรียนคิดว่าการเล่นเกมซูโดะกุมีประโยชน์อย่างไร (ตัวอย่างคำตอบ ช่วยฝึกสมาธิและสมอง ฝึกการคิดอย่างเป็นระบบ และฝึกการแก้ปัญหา) • เกมซูโดะกุแบบ 4 4 6 6 9 9 และ 25 25 นักเรียนคิดว่าตารางแบบใดเล่นง่ายที่สุด และแบบใดเล่นยากที่สุด (ตัวอย่างคำตอบ แบบที่เล่นง่ายที่สุด คือ ตารางแบบ 4 4 และแบบที่เล่นยากที่สุด คือ ตารางแบบ 25 25) 2. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันออกแบบเกมซูโดะกุแบบ 6 6 เมื่อออกแบบเสร็จแล้ว นำเกมซูโดะกุของกลุ่มตนเองไปแลกเปลี่ยนกับเพื่อนกลุ่มอื่น แล้วลองแก้ปัญหาจากเกมซูโดะกุ ของเพื่อนกลุ่มอื่นที่เราไปแลกเปลี่ยนมา 3. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งที่เข้าใจเป็นความรู้ร่วมกัน ดังนี้ การฝึกการแก้ปัญหาเป็นอีกวิธีการหนึ่งที่ใช้ฝึกการคิดอย่างเป็นระบบได้เป็นอย่างดี แต่เราอาจยังไม่ ต้องแก้ปัญหาจริง เพียงแค่ฝึกจากเกมที่มีอยู่ก็ได้ ซึ่งมีทั้งเกมในลักษณะของสื่อต่าง ๆ หรือเกมคอมพิวเตอร์ กิจกรรมนี้สร้างเสริมทักษะศตวรรษที่ 21 ด้านการคิดสร้างสรรค์และสร้างนวัตกรรม การคิดแก้ปัญหา การร่วมมือทำงานเป็นทีม
ขั้นที่ 4 ขั้นสื่อสารและนำเสนอ (Applying the Communication Skill) 1. นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมานำเสนอการแก้ปัญหาจากเกมซูโดะกุของกลุ่มตนเองหน้าชั้นเรียน เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน อาจใช้โปรแกรมนำเสนอในการนำเสนอเพื่อให้เห็นข้อมูลได้ชัดเจน และน่าสนใจ 2. นักเรียนร่วมกันอภิปรายแลกเปลี่ยนความคิดเห็น โดยตอบคำถาม ดังนี้ • นอกจากเกมซูโดะกุแบบ 4 4 และ 6 6 นักเรียนสามารถเพิ่มระดับความยาก ของเกมเป็นแบบใดได้บ้าง (ตัวอย่างคำตอบ ออกแบบเกมซูโดะกุแบบ 9 9 หรือ 25 25) 3. นักเรียนร่วมกันอภิปรายสรุปเกี่ยวกับวิธีการทำงานให้เห็นการคิดเชิงระบบและวิธีการทำงาน ที่มีแบบแผน ขั้นที่ 5 ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่าบริการสังคมและจิตสาธารณะ (Self-Regulating) 1. นักเรียนประเมินตนเอง โดยเขียนแสดงความรู้สึกหลังการเรียนและหลังการทำกิจกรรม ในประเด็นต่อไปนี้ • สิ่งที่นักเรียนได้เรียนรู้ในวันนี้คืออะไร • นักเรียนมีส่วนร่วมกิจกรรมในกลุ่มมากน้อยเพียงใด • เพื่อนนักเรียนในกลุ่มมีส่วนร่วมกิจกรรมในกลุ่มมากน้อยเพียงใด • นักเรียนพึงพอใจกับการเรียนในวันนี้หรือไม่ เพียงใด • นักเรียนจะนำความรู้ที่ได้นี้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์แก่ตนเอง ครอบครัว และสังคมทั่วไป ได้อย่างไร จากนั้นแลกเปลี่ยนตรวจสอบขั้นตอนการทำงานทุกขั้นตอนว่าจะเพิ่มคุณค่าไปสู่สังคม เกิดประโยชน์ต่อสังคมให้มากขึ้นกว่าเดิมในขั้นตอนใดบ้าง สำหรับการทำงานในครั้งต่อไป กิจกรรมน้ีสร้างเสริมทกัษะศตวรรษที่21 ดา้นการสื่อสาร
6. สื่อและแหล่งเรียนรู้ สื่อ 1. หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ของสถาบันพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) 2. เกมย้ายก้านไม้ขีดไฟ 3. เกมซูโดะกุแบบ 4 4 และ 6 6 แหล่งเรียนรู้ 1. ห้องสมุด 2. อินเทอร์เน็ต 7. การวัดและประเมินผล แนวทางการประเมิน ผลการเรียนรู้ น้ำหนัก คะแนน น้ำหนักคะแนน วิธีประเมิน เครื่องมือประเมิน K P A - อธิบายเกี่ยวกับวิธีการ แก้ปัญหา (K) 10 10 - - - ประเมินความรู้ เรื่อง เกมการแก้ปัญหา - แบบประเมินชิ้นงาน - ออกแบบเกมซูโดะกุ แล้ว นำไปแลกเปลี่ยนเล่นเกมการ แก้ปัญหาจากเกมซูโดะกุกับ กลุ่มอื่น (P) 10 - 10 - - สังเกตกระบวนการ ทำงานกลุ่ม - แบบประเมินการ ปฏิบัติกิจกรรม - มีความกระตือรือร้นในการ ปฏิบัติกิจกรรมการเรียนรู้ (A) 10 - - 10 - สังเกตคุณลักษณะอัน พึงประสงค์ - แบบประเมิน คุณลักษณะอันพึง ประสงค์ รวม 30 10 10 10 - -
8. บันทึกผลหลังการสอน 8.1 ผลการจัดการเรียนรู้ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………. 8.2 ปัญหา/อุปสรรค ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………. 8.3 แนวทางแก้ไขปัญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………. (ลงชื่อ) ..................................................... ครูผู้สอน (นายอำนาจ กล่ำป่วน) วันที่………………….……………….. 9. ความคิดเห็นของหัวหน้าวิชาการ .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... (ลงชื่อ) ............................................................ (นางวราภรณ์ กอสันเทียะ) วันที่………………….……………….. 10. ความคิดเห็นของผู้บริหาร .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... (ลงชื่อ) ............................................................ (นายเกษมสินธุ์ สอนสุข) รองผู้อำนวยการสถานศึกษา
แบบประเมินกระบวนการทำงานกลุ่ม รายการการประเมิน ระดับคุณภาพ 4 3 2 1 กระบวนการ ทำงานกลุ่ม มีการกำหนดบทบาท สมาชิกชัดเจน และมีการชี้แจงเป้าหมาย การทำงาน มีการปฏิบัติงานร่วมกัน อย่างร่วมมือร่วมใจ พร้อมกับการประเมินเป็น ระยะ ๆ มีการกำหนดบทบาท สมาชิกชัดเจน มีการชี้แจงเป้าหมาย อย่างชัดเจนและ ปฏิบัติงานร่วมกัน แต่ไม่มีการประเมิน เป็นระยะ ๆ มีการกำหนดบทบาท เฉพาะหัวหน้า ไม่มีการชี้แจงเป้าหมาย อย่างชัดเจน ปฏิบัติงานร่วมกัน ไม่ครบทุกคน ไม่มีการกำหนด บทบาทสมาชิก และไม่มีการชี้แจง เป้าหมาย สมาชิก ต่างคนต่างทำงาน แบบประเมินตามสภาพจริง (Rubrics)
แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รหัสวิชา ว15101 ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 หน่วยการเรียนรู้ที่ 9 เทคโนโลยี (การใช้เหตุผลแก้ปัญหา) เวลา 40 ชั่วโมง แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 5 เรื่อง การแก้ปัญหากับคอมพิวเตอร์ เวลา 2 ชั่วโมง …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1. มาตรฐานการเรียนรู้ช่วงชั้น/ตัวชี้วัด มาตรฐาน ว 4.2 เข้าใจและใช้แนวคิดเชิงคำนวณในการแก้ปัญหาที่พบในชีวิตจริงอย่างเป็น ขั้นตอนและ เป็นระบบ ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในการเรียนรู้ การทำงานและการ แก้ปัญหาได้อย่างมี ประสิทธิภาพ รู้เท่าทัน และมีจริยธรรม ตัวชี้วัด ว 4.2 ป.5/1 ใช้เหตุผลเชิงตรรกะในการแก้ปัญหา การอธิบายการทำงาน การคาดการณ์ ผลลัพธ์จากปัญหาอย่างง่าย 2. สาระสำคัญ การแก้ปัญหากับคอมพิวเตอร์ คือการหาแนวทางในการแก้ปัญหาเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์หรือสิ่งที่เรา ต้องการ ขั้นตอนในการแก้ปัญหา ประกอบด้วย 4 ขั้นตอน คือ - วิเคราะห์และกำหนดรายละเอียดของปัญหา - การวางแผนการแก้ปัญหา - การดำเนินการแก้ปัญหา - การตรวจสอบและประเมินผล 3. จุดประสงค์การเรียนรู้ 3.1 ด้านความรู้ อธิบายเกี่ยวกับการแก้ปัญหากับคอมพิวเตอร์ (K) 3.2 ด้านทักษะ/กระบวนการ ออกแบบอัลกอริทึมอธิบายการทำงานของโปรแกรมตามโจทย์ที่กำหนด (P) 3.3 คุณลักษณะอันพึงประสงค์ มีความกระตือรือร้นในการปฏิบัติกิจกรรมการเรียนรู้ (A) 3.4 สมรรถนะสำคัญ 1. ความสามารถในการสื่อสาร
- การอธิบาย การเขียน การพูดหน้าชั้นเรียน 2. ความสามารถในการคิด - การสังเกต การสำรวจ การคิดวิเคราะห์ การเปรียบเทียบ การสร้างคำอธิบาย การอภิปราย การสื่อความหมาย การทำกิจกรรมโดยใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 3. ความสามารถในการแก้ปัญหา - การแก้ปัญหาขณะปฏิบัติกิจกรรม 4. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต - กระบวนการกลุ่ม 5. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี - การนำเสนอผลงานโดยใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ 3.5 ทักษะในศตวรรษที่ 21 (3Rs&8Cs) - การอ่านออก - การเขียนได้ - การคิดคำนวณ - มีทักษะในการคิดวิเคราะห์ การคิดอย่างมีวิจารณญาณ - มีความร่วมมือ ทำงานเป็นทีม - มีคุณธรรม มีเมตตา กรุณา มีระเบียบวินัย 4. สาระการเรียนรู้ คอมพิวเตอร์เป็นอุปกรณ์ที่ทำงานได้อย่างถูกต้องตามแนวทางการออกแบบโปรแกรมที่เขียนขึ้น ซึ่งในปัจจุบันได้มีการนำคอมพิวเตอร์มาช่วยในการทำงานหรือแก้ปัญหาต่าง ๆ ในชีวิตประจำวัน อย่างหลากหลาย ชิ้นงาน / ภาระงาน ชิ้นงาน - ชิ้นงานที่ 3 เรื่อง การออกแบบอัลกอริทึมอธิบายการทำงานของโปรแกรม ภาระงาน - ทำแบบฝึกหัด รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5
5. กิจกรรมการจัดการเรียนรู้ ขั้นที่ 1 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล (Gathering) 1. นักเรียนร่วมกันสนทนาเกี่ยวกับการนำคอมพิวเตอร์ไปใช้ในการแก้ปัญหา โดยเขียนบันทึกคำตอบของนักเรียนเป็นแผนภาพความคิดบนกระดาน ดังตัวอย่าง 2. นักเรียนร่วมกันสนทนาและตอบคำถามกระตุ้นความสนใจ โดยตอบคำถาม ดังนี้ • ในชีวิตประจำวันนักเรียนเคยใช้คอมพิวเตอร์แก้ปัญหาในเรื่องใดบ้าง (ตัวอย่างคำตอบ พิมพ์รายงาน คำนวณรายรับ-รายจ่าย) 3. นักเรียนร่วมกันศึกษาค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับการแก้ปัญหากับคอมพิวเตอร์ จากแหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ อย่างหลากหลาย เช่น การสอบถามจากครูหรือผู้ปกครอง และห้องสมุด ขั้นที่ 2 ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ (Processing) 1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละเท่า ๆ กัน จากนั้นแต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์แผนภาพการแจ้งพื้นที่ รูปสี่เหลี่ยมจากคอมพิวเตอร์ แล้วเขียนเป็นอัลกอริทึมแบบบรรยาย ดังตัวอย่าง การนำคอมพิวเตอร์ มาใช้ในการแก้ปัญหา ใช้ในการพิมพ์งาน ใช้วาดภาพ ตกแต่งภาพ ใช้ในการสื่อสารข้อมูล ใช้ในการคำนวณ ใช้ค้นหาข้อมูลต่าง ๆ ควบคุมการทำงาน ของเครื่องจักร พื้นที่ (A) การประมวลผล ความกว้าง (W)
2. นักเรียนร่วมกันสังเกตและวิเคราะห์เกี่ยวกับบัตรภาพที่เป็นภาพวาดด้วยมือ และภาพวาดด้วยคอมพิวเตอร์บนกระดาน จากนั้นเลือกบัตรภาพไปใส่ในช่องตารางตามหัวข้อ ให้สัมพันธ์กัน ดังตัวอย่าง ภาพที่วาดด้วยมือ ภาพที่วาดด้วยคอมพิวเตอร์ ความยาว (L) เริ่มต้น 1. รับค่าความกว้างมาเก็บใน W 2. รับค่าความยาวมาเก็บใน L 3. คำนวณพื้นที่โดย A = W* L 4. แสดงผลพื้นที่ A จบ