051 จาก Figure 1.3 จะเห็็นได้ว่้า่สััมมาทิิฏฐิิ สััมมาวายามะ และ สััมมาสติิ ทั้้ง 3 องค์์ด้้านบนนั้้น ทำำ�หน้้าที่่เหมืือนทีีมบริิหาร (Management team) ซึ่่งเป็็นตััวควบคุุมอีีก 5 องค์์ที่่เหลืือ ได้้แก่่ สััมมาสัังกััปปะ สััมมาวาจา สััมมากััมมัันตะ สััมมาอาชีีวะ และ สััมมาสมาธิิ นั่่นเอง โดยมีีวิิธีีการทำำ�งานร่่วมกััน ดัังนี้้ ( 1 ) สััมมาทิิฏฐิิ หรืือ กรอบความคิิดที่่ใช่่ ถููกเปรีียบเทีียบเป็็น ผู้้บริิหารสููงสุุด (CEO) มีีหน้้าที่่กำำ�หนดนโยบาย ว่่าองค์์กรนี้้ควรมีีกรอบ ความคิิดอย่่างไร ทำำ�อะไรได้้ ทำำ�อะไรไม่่ได้้ ( 2 ) สััมมาสติิ หรืือ การระลึึกรู้้ที่่ใช่่ ทำำ�หน้้าที่่เหมืือนผู้้ตรวจสอบ (Internal Auditor) ที่่รัับนโยบายจากซีีอีีโอคอยประเมิินทุุกทีีมในองค์์กรว่่า ทำำ�งานอยู่่ในกรอบแนวทางที่่กำำ�หนดไว้้หรืือไม่่ และส่่งข้้อมููลกลัับไปให้้ซีีอีีโอ รีีวิิว พิิจารณา ทบทวนดูู ( 3 ) เมื่่อซีีอีีโออ่่านข้้อมููลแล้้ว จะสั่่งการให้้ สััมมาวายามะ หรืือ ความเพีียรที่่ใช่่ ซึ่่งก็คื็ ือ หััวหน้าฝ่้า่ ยปฏิบัิติั ิการ (Chief Operating Officer หรืือ COO) คอยปรัับ เพิ่่ม-ลด-ปรัับปรุุง ให้้ทีีมทำำ�งานทั้้งหมด (Operation team) ทำำ�งานให้้เหมาะสม เป็็นไปตามนโยบายที่่ซีีอีีโอกำำ�หนดไว้้ ให้้พวกเราลองนึึกภาพองค์์กรที่่เมื่่อซีีอีีโอวางนโยบายได้้ตรง พร้้อม กำำ�หนดกรอบความคิิดที่่ใช่่ (The right mindset) เป็็นนโยบาย คืือ มีีการ วางโครงให้้ ทีีมวางแผนงาน (Strategy) สามารถกำำ�หนดเส้้นทางที่่ทำำ�ให้้ ทุุกฝ่า่ ยในองค์์กร ได้้สร้า้ งประโยชน์์ให้กั้ ับผู้้รัับผลประโยชน์์ (Stakeholders) ทุุกภาคส่่วน ตั้้งแต่่ตััวพนัักงานเองก็็เติิบโตก้้าวหน้้า องค์์กรก็็ได้้ผลงาน มีีกำำ�ไร งอกงาม สัังคมและสิ่่งแวดล้้อมก็็ได้้รัับการดููแล และบำำ�รุุงรัักษา ที่่สำำ�คััญซีีอีีโอคนนี้้ทำำ�งานร่่วมกัับ Internal Auditor ที่่ขยัันมากๆ ซึ่่งก็คื็ ือ สััมมาสติิ หรืือ การระลึึกรู้้ที่่ใช่่ (The right mindfulness) จะคอยส่่ง แรงกระตุ้้นให้้ทีีมงานทุุกภาคส่่วนมีีการปรัับการทำำ�งานอยู่่เสมอ ขยัันปรัับ ตามนโยบายไปเรื่่อยๆ จนกว่่าผลลััพธ์์การประกอบการจะดีีขึ้้น และบรรลุุ ตามเป้้าหมายที่่วางไว้้ ทีีมงานที่่โดนกระตุ้้น ก็็คืือ ตั้้งแต่่ ทีีมวางแผนงาน (Strategy) ทีีมการสื่่อสาร (Communication) ทีีมการผลิิตงานในแต่่ละวััน (Production) ทีีมสร้า้งยอดขายที่่มีีธรรมาภิิบาลกำำ�กัับ (Sales with good governance) ที่่จะส่่งผลไปถึึงผลลััพธ์์ทางธุุรกิิจ ทั้้งตััวเลข และความสุุขของพนัักงานให้้อยู่่ บทที่่ 1 The Right Mindset 15/9/2566 BE 09:15
052 ถ้าคิดได้ ให้ช่วยคิด ถ้าคิดไม่ได้ ให้ช่วยทำ ถ้าทำ ไม่ได้ ให้ความร่วมมือ ถ้าร่วมมือไม่ได้ ให้กำลังใจ แม้ ให้กำลังใจไม่ได้ ให้สงบนิ่ ง สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก (อมฺพรมหาเถร) ในระดัับปกติิ (Performance & Organization Well-being) นั่่นเอง สรุุปแล้้ว กรอบความคิิดที่่ใช่่ (The right mindset) จึึงเป็็นคุุณสมบัติัิ ข้้อแรกของผู้้นำำ�ที่่ใช่่ (The right leader) เพราะถ้้าไม่่มีีนโยบายที่่ใช่่ ที่่ตรง ไปสู่่ความเจริิญขององค์์กรแล้้วย่่อมไม่่สามารถนำำ�พาไปสู่่การทำำ�งานที่่แข็็งแรง ในส่่วนต่่างๆ ขององค์์กร และได้้ผลลััพธ์์เป็็นที่่น่่าพอใจต่่อไปได้้ โดยเราสามารถฝึึกกรอบความคิิดที่่ใช่่ หรืือกรอบความคิิดที่่เปิิดกว้้าง ได้้จากการทำำ�สิ่่งเหล่่านี้้ ( 1 ) การพููดคุุยกัับผู้้รู้้บ่่อยๆ ด้้วยใจที่่เปิิดกว้้าง เพื่่อจะได้้เห็็นความ เป็็นไปได้อื่่ ้ นๆ โดยระลึึกเสมอว่า่ ‘คิิดต่า่ งไม่่ใช่ต่่อต้า้น’ และเคารพ (Respect) ความแตกต่่าง ( 2 ) ฝึึกการฟัังเชิิงลึึก (Deep listening) ให้้มากๆ ( 3 ) พาตััวเองออกไปหาประสบการณ์์ใหม่่ๆ อยู่่เสมอ ( 4 ) ลองทำำ�ๆๆ ฝึึกๆๆ สิ่่งที่่ไม่่เคยทำำ�มาก่่อน บทที่่ 1 The Right Mindset AW_The Right Leader_20230824.indd 52-53
053 ‘คุณเป็นไปตาม สิ่งท ี่คุณคิด’ (You are what you think.) คุณคิดว่าคำ�พูดน ี้ สำ�คัญต่อการพัฒนาตนเอง และองค์กรอย่างไร? กรอบความคิด (Mindset) ส่งผลต่อเป้าหมาย (Purpose) ของคุณอย่างไร? เราจะใช้ ‘ยุทธศาสตร์’ อะไร เพื่อปรับกรอบความคิด (Mindset) ของตัวเอง และผู้อื่น? คุณรู้ได้อย่างไรว่า คำ�สอนของพระพุทธเจ้า ‘ใช่’ หรือ ‘ตรง’? 15/9/2566 BE 09:15
054 Dr. Woraphat Phucharoen Chapter 2 The Right Leader AW_The Right Leader_20230824.indd 54-55
055 บทที่ 2 เป้าหมายที่ใช่ The Right Purpose สัมมาสังกัปปะ 15/9/2566 BE 09:15
056 จากกรอบความคิดที่ใช่ สู่เป้าหมายที่ใช่ สััมมาสัังกััปปะ โดยทั่่วไปในตำำ�ราจะหมายถึึง ความคิิดที่่ใช่่ (The right thinking) แต่่ในที่่นี้้ขอเติิมคำำ�ว่า่ ‘เป้า้หมาย’ ลงไปด้้วย นั่่นคืือเป็็นทั้้งความคิิด ที่่ใช่่และเป้้าหมายที่่ใช่่ (The right purpose) สััมมาสัังกััปปะ หรืือ ความดำำ�ริิชอบ ความคิิดชอบ ชนะความคิิดอกุุศล ทั้้งปวง เป็็นปณิิธานที่่สำำ�คััญและมัักเริ่่มจากคน คืือ จากตััวเราเองก่่อน ไปถึึง สัังคมที่่ใหญ่ขึ้้ ่น อย่า่งเช่่น ครอบครััว กลุ่่มเพื่่อน องค์์กรธุุรกิจ องิค์์กรการกุุศล ต่า่งๆ จนถึึงสัังคมเมืือง ประเทศชาติิ ภููมิิภาค และโลกใบนี้้ของทุุกคน การมีีเป้้าหมายที่่ใช่่ (The right purpose) หรืือ สััมมาสัังกััปปะ นี้้ ตรงกัับแนวคิิดการกำำ�หนดเป้้าหมาย หรืือ Purpose ในการบริิหารจััดการ Figure 2.1 มรรคมีองค์ 8 ของผู้นำ�ที่ใช่ บทที่่ 2 The Right Purpose NI NER M ANA GEMENT OUTER MANAGEMENT MINDSET & PURPOSE 1 2 3 4 5 6 7 8 การระลึกรู้ที่ใช่ The Right Mindfulness สัมมาสติ การกระทำที่ใช่ The Right Action สัมมากัมมันตะ การสื่อสารที่ใช่ The Right Communication สัมมาวาจา การเลี้ยงชีพที่ใช่ The Right Livelihood สัมมาอาชีวะ กรอบความคิดที่ใช่ The Right Mindset สัมมาทิฏฐิ เป้าหมายที่ใช่ The Right Purpose สัมมาสังกัปปะ ความเพียรที่ใช่ The Right Deliberate Practice สัมมาวายามะ ใจตั้งมั่นที่ใช่ The Right Concentration สัมมาสมาธิ AW_The Right Leader_20230824.indd 56-57
057 บทที่่ 2 The Right Purpose ฝั่่งตะวัันตก อย่า่ ง OKRs1 (Objective Key Results) หรืือการบริิหารตาม เป้้าหมาย (Purpose-based management) ที่่องค์์กรกำำ�หนดเป้้าหมาย ร่่วมกัันและสรรหากระบวนการต่่างๆ ที่่จะนำำ�พาไปเพื่่อบรรลุุเป้้าหมายนั้้น โดยอาจใช้้กระบวนการเก่่าๆ ผสมผสานกัับกระบวนการใหม่่ๆ หรืือใช้้ กระบวนการใหม่่ๆ ทั้้งหมดเลยก็็ได้้ ทั้้งนี้้สิ่่งสำำ�คััญที่่สุุดของการจะมีีเป้า้หมายที่่ใช่่ (The right purpose) ได้้ต้้องตั้้งต้้นจาก กรอบความคิิดที่่ใช่่ (The right mindset) ก่่อน จากนั้้น จึึงเกิิดเป็็นความคิิดที่่ใช่่ และการพััฒนาในด้้านอื่่นๆ ตามมา เปรีียบเหมืือน การที่่เราเริ่่มติิดกระดุุมเม็็ดแรกถููกต้้องแล้้ว กระดุุมเม็็ดต่่อๆ ไปย่่อมถููกต้้อง เสมอ เราสามารถใช้้ดำำ�ริิ 3 อย่่างตามคำำ�สอนของศาสนาพุุทธ เพื่่อเป็็น แนวทางของการมีีเป้้าหมายที่่ใช่่ (The right purpose) ขององค์์กร ได้้ดัังนี้้ ( 1 ) ดำำ�ริิออกจากกาม ไม่่โลภ ไม่่เห็็นแก่่ตััว มีีความเสีียสละ ก็็คืือ การที่่องค์์กรตั้้งเป้า้หมาย ในการที่่จะประสบความสำำ�เร็็จแบบไม่่โลภ โดยคอย สัังเกตความรู้้สึึกนึึกคิิดของตััวเอง แน่่วแน่่ในความคิิดเพื่่อออกจากวััฏฏะ* โดยไม่่เห็็นแก่่ตััว ไม่่เอาเปรีียบใคร ฯลฯ นั่่นเอง ( 2 ) ดำำ�ริิไม่่ทำำ�ให้้ใครเดืือดร้้อน ไม่่เบีียดเบีียนใคร ไม่่ทำำ�ร้้าย หรืือทำำ�ลายใครด้้วยความคึึกคะนอง ไม่่มีีความโลภหรืือโกรธเข้้ามาเกี่่ยวข้้อง สำำ�นึึกในสิ่่งที่่ถููกต้้องดีีงามเป็็นกุุศล นั่่นคืือ ตั้้งเป้า้เป็็นองค์์กรที่่ไม่ทำ่ ำ�เรื่่องชั่่วร้า้ย ( 3 ) ดำำ�ริิไม่่พยาบาทใคร ให้้ละความรู้้สึึกไม่่ชอบ จนเกิิดความ เคีียดแค้้น ชิิงชััง เพ่่งมองแง่่ร้้าย การพยาบาท คืือ การสร้้างห่่วง เราต้้อง ปรารถนาให้้ผู้้อื่่นดีีขึ้้น นั่่นคืือองค์์กรต้้องแบ่่งปัันช่่วยเหลืือกััน *วััฏฏะ คืือ การวนเวีียน, การเวีียนเกิิดเวีียนตาย, การเวีียนว่่าย ตายเกิิด, ความเวีียนเกิิด หรืือวนเวีียน ด้้วยอำำ�นาจกิิเลสกรรม และวิิบาก เช่่น กิิเลสเกิิดขึ้้�นแล้้วให้้ทำำ�กรรม เมื่่�อทำำ�กรรมแล้้ว ย่่อมได้้รัับผลของกรรม เมื่่�อได้้รัับผลของกรรมแล้้ว กิเลิ สก็็เกิดิ อีีก แล้้วทำำ�กรรม แล้้วเสวยผลกรรม หมุุนเวีียนต่่อไป 15/9/2566 BE 09:15
058 PEOPLE มวลมนุษยชาติ SOCIAL สังคม THE RIGHT PURPOSE PLANET โลกและ สรรพสัตว์ทั้งหลาย เพื่อเรา เพื่อเขา เพื่อความยั่งยืน ซึ่่งในอีีกแง่่มุุมหนึ่่ง ทางด้้านการบริิหาร ผมขออนุุญาตใช้้หลัักการตั้้ง เป้า้หมายที่่ใช่่ (The right purpose) กัับเรื่่อง PSP โดยคำำ�ว่า่ PSP ย่่อมาจาก (1) People มวลมนุุษยชาติิ (2) Social สัังคม และ (3) Planet โลก และสรรพสััตว์์ทั้้งหลาย Figure 2.2 PSP model การให้้ความสำำ�คััญกัับ PSP หรืือ People-Social-Planet จะทำำ�ให้้ เราสามารถที่่จะเข้้าใจการวางเป้้าหมายที่่ใช่่ได้้ดีี The right purpose ต้้องเป็็นการไม่่ทำำ�ให้้ผู้้อื่่นเดืือดร้้อน ให้้เกีียรติิกัับผู้้อื่่น เอาใจใส่่ ใจเขาใจเรา ทั้้งต่่อหน้้าและลัับหลััง ทำำ�จนเป็็นนิิสััยติิดตััว โดยส่่วนใหญ่่ผู้้คนอาจจะชอบทำำ�ดีีต่่อหน้้า ลัับหลัังพููดถึึงกััน นิินทากััน ในทางที่่ไม่ดี่ ี ซึ่่งเราต้้องพััฒนาตรงนี้้ขึ้้นให้้มาก ให้้ละอกุุศลทิ้้งไป หมั่่นฝึึกบ่่อยๆ เรื่่อยๆ การที่่เราเริ่่มคิิดถึึงคนอื่่นมากขึ้้น ใจเราก็็จะเป็็นกุุศล นอกจากคนแล้้วให้้นึึกถึึงบรรดาสรรพสััตว์์ สิ่่งมีีชีีวิิตต่่างๆ จะเป็็น การคิิดถึึงโลกที่่เราอยู่่ด้้วย โลกที่่เหมาะสมกัับทุุกสิ่่งมีีชีีวิิต โลกที่่เหมาะกัับ การอยู่่อาศััย มีีสุุขภาพที่่ดีี มีีความสุุข มีีเสรีีภาพ บทที่่ 2 The Right Purpose AW_The Right Leader_20230824.indd 58-59
059 คนเราเกิดมา เพื่ อพอกพู นหนทางไปพระนิพพาน พุ ทธทาสภิกขุ เมื่่อเราได้้แนวคิิดเบื้้องต้้นนี้้แล้้ว ก็็ให้้มองเข้้ามาที่่ตััวเรา และที่่องค์์กร ของเรา ว่่าเราจะทำำ�อะไรเพื่่อให้้เกิิดประโยชน์์กัับสิ่่งต่่างๆ ข้้างต้้น ส่่วนตััวเราอาจจะเริ่่มจากการตั้้งคำำ�ถามว่่าเราเกิิดมาทำำ�ไม เราจะเป็็น ประโยชน์์อย่่างใดแก่่โลกใบนี้้บ้้าง เราควรปฏิิบััติิตััวอย่่างไรให้้ตอบโจทย์์ การเกิิดมาของเรา เราจะฝากอะไรไว้้บนโลกใบนี้้บ้้าง ทั้้งขณะมีีชีีวิิตและไม่่มีี ชีีวิิตอยู่่บนโลกใบนี้้แล้้ว ในแง่่ขององค์์กร การที่่จะเป็็น The right leader หรืือผู้้นำำ�ที่่ใช่่ นอกจากจะมีีกรอบความคิิดที่่ใช่่ (The right mindset) อัันเป็็นความเข้้าใจ ที่่ถููกต้้องที่่จะนำำ�ไปสู่่มรรคอีีก 7 องค์์ ซึ่่งการมีีเป้้าหมายและความคิิดที่่ใช่่ (The right purpose) ขององค์์กร ย่่อมเกิิดจากผู้้นำำ�ที่่ใช่่ ที่่เข้้าใจตััวเอง คิิดถึึงผู้้อื่่น ดัังที่่กล่่าวมาแล้้ว การจะก่่อตั้้งองค์์กรย่่อมหนีีไม่่พ้้นเป้้าหมายของผู้้นำำ�องค์์กรกัับคำำ�ถาม ที่่ว่่า เกิิดมาทำำ�ไม เช่่นเดีียวกัับคำำ�ถามว่่า องค์์กรนี้้ตั้้งขึ้้นมาทำำ�ไม มีีประโยชน์์ อะไร มีีประโยชน์์ต่่อใคร ทั้้งทางตรง ทางอ้้อม เป้า้หมายขององค์์กรในวัันข้า้งหน้า้วัันที่่ไม่มี่ ผู้้ก่ี ่อตั้้งองค์์กรแล้้ว เป้า้หมาย ยัังอยู่่หรืือไม่่ ล้้วนเป็็นสิ่่งสำำ�คััญที่่ผู้้นำำ�ที่่ใช่่ ที่่เป็็นผู้้นำำ�องค์์กรต้้องตกผลึึก ทางความคิิด ทางการกระทำำ�ให้้ได้้ และค่่อยๆ วางแผนปฏิบัิติัิ สื่่อสาร ยืืนระยะ เราต้้องมีีตััวชี้้วััดเพื่่อบรรลุุเป้้าหมายที่่จะทำำ�ให้้ทุุกชีีวิิต มวลสรรพสิ่่ง มีีความสุุข โดยใช้้มรรคมีีองค์์ 8 หมุุนกงล้้อไปเรื่่อยๆ ซ้ำำ�ๆ จนเป็็นวััฒนธรรม องค์์กรที่่ทุุกคนสามารถทำำ�ออกมาได้้จากโลกภายใน (Our inner world) โลกภายนอก (Our outer world) ที่่เกิิดความสมดุุลทั้้งทางโลกและทางธรรม บทที่่ 2 The Right Purpose 15/9/2566 BE 09:15
060 เคล็ดลับความสำ�เร็จของ เป้าหมายที่ใช่ The secret of success is constancy to purpose. Benjamin Disraeli, Nineteenth Century English Priminister บทที่่ 2 The Right Purpose AW_The Right Leader_20230824.indd 60-61
061 ( 1 ) Every shot must have a purpose2 “ทุุกๆ การกระทำำ� ต้้องมีีเป้้าหมาย” ( 2 ) เริ่่มจากการตั้้งเป้้าหมายเล็็กๆ ก่่อน (Baby step) หรืือ (Small goal) เมื่่อสำำ�เร็็จให้้ยิินดีีไปเรื่่อยๆ เปิิดโอกาสให้้ตััวเองได้้สััมผััส ความสำำ�เร็็จเล็็กๆ (Small success3) มัันจะพาให้้เกิิดเป็็นการบรรลุุเป้้าหมายระดัับกลาง (Objective) ทำำ�ให้้ชีีวิิตส่่วนตััวสำำ�เร็็จ ครอบครััวดีีขึ้้น องค์์กรเจริิญเติิบโต สุุดท้้ายพััฒนาเป็็นเป้้าหมายที่่ยิ่่งใหญ่่ หรืือ The right purpose เป็็นเป้า้หมายที่่ก้า้วข้า้มความต้้องการของตััวเองไปสู่่ผลลััพธ์์เพื่่อผู้้อื่่น และโลก ใบนี้้ บางทีีเรีียกว่่า Higher purpose ( 3 ) การใช้้กฎแห่่งแรงดึึงดููด (Law of Attraction4) เป็็นการเชื่่อ โดยไม่่ลัังเลว่่า สิ่่งที่่เราตั้้งเป้้าหมายไว้้เป็็นสิ่่งที่่ใช่่ และดีีต่่อทั้้งผู้้คน สัังคม และโลกใบนี้้ (People-Social-Planet) จะทำำ�ให้มี้ ีคนมาสนัับสนุุนช่่วยเหลืือ เราเอง ( 4 ) Sense of purpose* มีีสััญชาตญาณ (Sense) ของการตั้้ง เป้้าหมายอยู่่เสมอ ซึ่่งควรฝึึกตั้้งแต่่เด็็กๆ มหาวิิทยาลััยในบางประเทศ เขาให้้ ผู้้เข้้าสมััครมหาวิิทยาลััยเขีียน Statement of purpose เพื่่อใช้้พิิจารณา ในการรัับเข้้าเรีียนต่่อด้้วย ( 5 ) จะคิิดอะไร จะวางแผนอะไร จะตั้้งเป้้าหมาย (Purpose) อะไร ก็็แล้้วแต่่ ให้้คิิดตอนจิิตว่่าง เพราะตอนจิิตว่่างความคิิดของเราจะเป็็นปััญญา นั่่นคืือ ไม่่ทำำ�ร้้ายใคร ไม่่ทำำ�ใครเดืือดร้้อน ตั้้งเป้้าสู่่การหลุุดพ้้น สร้้างประโยชน์์ ต่่อ PSP (People-Social-Planet) เสมอ *Sense of purpose เป็็นอีีก 1 ในคำำ�ไฮไลต์์ในหนัังสืือ Every shot must have a purpose ที่่�เขีียนโดย ลิินน์์ มาร์์ริิออต (Lynn Marriott), เปีีย นิิลส์์สััน (Pia Nilsson) และ รอน ไซแร็็ก (Ron Sirak) ในปีี ค.ศ. 2005 สามารถดููเพิ่่�มเติิมได้้จาก การสััมภาษณ์์ในลิิงก์์นี้้� https://www.youtube.com/ watch?v=rAE0xlUfsHY บทที่่ 2 The Right Purpose 15/9/2566 BE 09:15
062 พลังของเป้าหมายที่ใช่ การตั้้งเป้้าหมายที่่ใช่่ของ ทีีมวอลเลย์์บอลหญิิงไทย5 พวกเขาเริ่่มจากสััมมาทิิฏฐิิ The right mindset มีีกรอบความคิิดที่่ใช่่ ว่่า วอลเลย์์บอลหญิิงเป็็นกีีฬาที่่คนไทย โดยเฉพาะผู้้หญิิงสามารถเล่่นได้้ แข่่งขัันในระดัับนานาชาติิได้้ เราสามารถเป็็นทีีมชั้้นนำำ�ในเอเชีียและในโลกได้้ เพราะเป็็นกีีฬาที่่ใช้ทั้ ักษะ ความสามารถ สรีีระ ความเป็็นทีีมเวิร์ิ์ก ความมีวิีนัิัย มุ่่งมั่่น อดทน ใจกว้้าง ซึ่่งทั้้งหมดนี้้ เป็็นคุุณสมบััติิเด่่นของผู้้หญิิงไทย จากนั้้น จึึงเข้้าสู่่การตั้้งเป้้าหมายที่่ใช่่ (The right purpose) พวกเขาค่่อยๆ สร้้างทีีม โดยใช้้ทั้้งดำำ�ริิ 3 ไม่่เห็็นแก่่ตััว คิิดถึึงผู้้อื่่น พวกเขาตั้้งเป้า้หมายที่่จะประสบความสำำ�เร็็จแบบไม่่โลภ (ค่่อยๆ สร้า้งทีีมโดย ไม่่หยุุด) ไม่ทำ่ ำ�ใครเดืือดร้้อน ไม่ทำ่ ำ�ร้า้ยหรืือทำำ�ลายใคร (ให้กำ้ ำ�ลัังใจซึ่่งกัันและกััน รวมถึึงคนดูู ทั้้งที่่เชีียร์์ และที่่ไม่่ได้้เชีียร์์ รวมถึึงคู่่แข่่งขััน) ไม่่พยาบาทใคร ละความรู้้สึึกไม่่ชอบ (ให้้เกีียรติิคู่่แข่่งเสมอ แพ้้ก็็ยอมรัับและชื่่นชมคู่่แข่่ง ชนะก็็ให้้เกีียรติิชื่่นชมคู่่แข่่งเช่่นกััน มองจุุดดีีของผู้้อื่่น) หากมองให้้ลึึกลงไป ทีีมวอลเลย์์บอลหญิิงไทยจึึงประสบความสำำ�เร็็จ อย่า่งต่่อเนื่่องยาวนานเป็็น Soft power ของประเทศ และเป็็นที่่รัักของผู้้คน ทั่่วไปในทุุกชาติิ ทุุกภาษา และมีพัี ัฒนาการของการหมุุนของวงล้้อมรรคมีีองค์์ 8 อยู่่สม่ำำ�เสมอ ถ้า้เริ่่มมีีกรอบความคิิดที่่ใช่่ (The right mindset) ย่่อมต้้องเกิดควิามคิิด ที่่ใช่่ และการกำำ�หนดเป้้าหมายที่่ใช่่ (The right purpose) ซึ่่งในบทต่่อไป จะเห็็นว่่า เราจะพููด จะทำำ�อะไรออกมา ก็็ล้้วนมีีจุุดเริ่่มจาก กรอบความคิิด (Mindset) เป้า้หมาย (Purpose) หรืือการบริิหารในระดัับความคิิด (Thinking management) นี้้ทั้้งนั้้น บทที่่ 2 The Right Purpose AW_The Right Leader_20230824.indd 62-63
063 ตั้งสัจจะ กับ ตั้งเป้าหมาย ต่างกันยังไง? เช่น ฉันตั้งสัจจะว่า จะไม่ทำ�ให้ใครเดือดร้อน กับฉันตั้งเป้าหมายว่า จะไม่กลับมาเกดอิ ีก เป้าหมาย (Purpose) เมื่อตั้งไปแล้ว เราสามารถแก้ไข เปล ี่ ยนแปลง หรือยกเลิกได้หรือไม่? เราต้องทำ�อย่างไร จึงจะไปสู่การมี ‘เป้าหมายท ี่ใช่’ (The Right Purpose)? เป้าหมาย (Purpose) ส่งผลต่อ การสื่อสาร (Communication) อย่างไร? 15/9/2566 BE 09:15
064 Dr. Woraphat Phucharoen Chapter 3 The Right LeaderAW_The Right Leader_20230824.indd 64-65
065 การสื่อสารที่ใช่ The Right Communication สัมมาวาจา บทที่ 3 15/9/2566 BE 09:15
066 เมื่ อวาจาไร้พิษ ความคิดก็มีคุณ บุญบารมีก็จะเกิด พระราชญาณกวี (ท่านเจ้าคุณ ปิ ยโสภณ) ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดพระราม 9 กาญจนาภิเษก บทที่่ 3 The Right Communication AW_The Right Leader_20230824.indd 66-67
067 NI NER M ANA GEMENT OUTER MANAGEMENT MINDSET & PURPOSE 1 2 3 4 5 6 7 8 การระลึกรู้ที่ใช่ The Right Mindfulness สัมมาสติ การกระทำที่ใช่ The Right Action สัมมากัมมันตะ การสื่อสารที่ใช่ The Right Communication สัมมาวาจา การเลี้ยงชีพที่ใช่ The Right Livelihood สัมมาอาชีวะ กรอบความคิดที่ใช่ The Right Mindset สัมมาทิฏฐิ เป้าหมายที่ใช่ The Right Purpose สัมมาสังกัปปะ ความเพียรที่ใช่ The Right Deliberate Practice สัมมาวายามะ ใจตั้งมั่นที่ใช่ The Right Concentration สัมมาสมาธิ Figure 3.1 มรรคมีองค์ 8 ของผู้นำ�ที่ใช่ สื่อสารด้วยเป้าหมายที่ใช่ ในบทที่ 1 และ 2 ที่กล่าวถึงความหมายของ สัมมาทิฏฐิ ว่าคือ กรอบความคิด ที่ใช่ (The right mindset) หรือการมีความเข้าใจว่าทุกสิ่งที่เราพบเจอ ล้วนเกิดจากเหตุ เพราะมีเหตุ ผลจึงมี และเมื่อเหตุดับไป ผลก็จบลงเช่นกัน ผู้้นำำ�ที่่ใช่่ (The right leader) ที่่มีีกรอบความคิิดแบบนี้้นำำ�ทาง ก็็จะ นำำ�ไปสู่่การมีี สััมมาสัังกััปปะ หรืือ เป้้าหมายที่่ใช่่ (The right purpose) ต่่อไป เป้้าหมายในธุุรกิิจหรืือแม้้แต่่ในชีีวิิตของเราควรเป็็นไปเพื่่อสร้้างเหตุุ ของผลอะไรบ้า้ ง? ควรเป็็นเพีียงเพื่่อสร้า้งทรััพย์สิ์ ินเงิินทองหรืือไม่่? จริิงอยู่่ว่า่ บทที่่ 3 The Right Communication 15/9/2566 BE 09:15
068 ทางเลืือกในการตั้้งเป้้าหมายทางธุุรกิิจมีีหลากหลาย แต่่เมื่่อกรอบความคิิด (Mindset) มัันตั้้งต้้นมา ใช่่แล้้ว เป้า้หมายจะเป็็นไปเพื่่อตััวเองเท่านั้้ ่นคงจะยาก ส่่วนมากจะเป็็นเป้้าหมายที่่มีีส่่วนทำำ�เพื่่อผู้้คน (People) สัังคม (Social) และโลกใบนี้้ (Planet) รวมอยู่่ด้้วยเสีียมากกว่่า นี่่แหละ… คืือ ความคิิดข้า้ งในของผู้้นำำ�ที่่เราอาจจะมองไม่่เห็็น จนกว่า่… ท่่านเหล่่านั้้นจะ ‘สื่่อสาร’ ออกมา ตััวอย่่างของผู้้นำำ�ระดัับโลกที่่ให้้ความสำำ�คััญกัับทัักษะการสื่่อสารอย่่าง วอร์์เร็็น บััฟเฟตต์์ (Warren Buffett1 ) ได้้กล่่าวไว้้ว่่า ทัักษะอัันดัับ 1 ที่่ทุุกคน ควรจะลงทุุนในตััวเองตั้้งแต่่เริ่่มต้้นการทำำ�งาน คืือ การสื่่อสาร เพราะถ้า้ไร้ซึ่่ ้งความ สามารถในการสื่่อสารแล้้ว เท่ากั่ ับว่า่ความคิิดที่่ยิ่่งใหญ่่ของเราก็็จะเหมืือนไม่มี่ ี อยู่่จริิง ซึ่่งไปสอดคล้้องกัับทางพุุทธศาสนา เรื่่อง สััมมาวาจา หรืือ การสื่่อสารที่่ใช่่ (The right communication) ที่่เป็็นมรรคองค์์ที่่ 3 จััดเป็็นความประพฤติิ ภายนอก เป็็นการแสดงออกจากส่่วนของความคิิดเป็็นอัันดัับแรกแล้้วนั่่นเอง บทที่่ 3 The Right Communication AW_The Right Leader_20230824.indd 68-69
069 องค์ประกอบหลักของการสื่อสารที่ใช่ ประกอบด้้วย 3 ส่่วน ( 1 ) การสื่่อสารกัับตััวเอง (Inner communication) ( 2 ) สารที่่ใช่่ (Message) ( 3 ) บริิบทในการสื่่อสาร (Context checklist) 1.1. การเห็นตัวเองอย่างจริงใจ (Sincere Self Awareness) 1.2. การปลุกเสกตัวเองอย่างมีวินัย (Discipline of Positive Affirmation) 1.3. การรักษาคําพูดด้วยความเชื่อว่าจะทําสําเร็จอยู่เสมอ (Purposeful Unconsciousness) 3.1. เกี่ยวกับผู้รับสาร (Is he / she the right receiver?) 3.2. เกี่ยวกับอารมณ์ของผู้รับสาร (How is the receiver feeling right now?) 3.3 เกี่ยวกับช่องทาง เวลา และสถานที่ (Is this the right time, place & medium to communicate?) 2.1 ข้อความที่ใช่ (What you say) 2.2 วิธีการสื่อสารที่ใช่ (How you say it) “ท่าทาง (Body Language) & นํ้าเสียง (Voice Tone)” ส่วนที่ 3 : บริบทในการสื่อสาร (Context Checklist) ส่วนที่ 1 : การสื่อสารกับตัวเอง (Inner Communication) ส่วนที่ 2 : สารที่ใช่ (Message) Figure 3.2 องค์ประกอบหลัก (Key elements) ของการสื่อสารที่ใช่ (The right communication) บทที่่ 3 The Right Communication 15/9/2566 BE 09:15
070 ส่่วนที่่ 1 : การสื่่อสารกัับตััวเอง เรามาเริ่่มจากสิ่่งที่่ต้้องบ่่มเพาะในตััวผู้้สื่่อสารกัันก่่อน (Inner communication) ซึ่่งมีีอยู่่ 3 สิ่่งที่่ต้้องฝึึกๆๆๆ กััน 1.1 การเห็็นตััวเองอย่่างจริิงใจ (Sincere self awareness) การสื่่อสารที่่ใช่่ ต้้องเริ่่มจากการฝึึกให้้เรารู้้จัักจริิงใจต่่อตนเองก่่อน การรู้้ทัันอารมณ์์ของตนเองว่่าตอนนี้้อารมณ์์เราเป็็นแบบนี้้นะ ฉัันจึึงคิิดแบบนี้้ ตอนนี้้โกรธนะ ฉัันจึึงคิิดอะไรแบบที่่มัันเจืือความโกรธ ดัังนั้้น ระวัังจะโดน ความคิิดหลอกตััวเองว่่า ฉัันไม่่ได้้โกรธ ไม่่ได้้โลภ ไม่่ได้้หลง ไม่่ได้้กลััวนะ เพราะฉะนั้้นท่่องไว้้เลยว่า่ ‘อย่า่เพิ่่งไว้้ใจความคิิดในขณะที่่เราอารมณ์์ไม่่ปกติิ’ ต่่อไปคืือ เราต้้องฝึึกยอมรัับว่่า เราโกรธได้้… แต่่เราต้้องรู้้ตััวว่่าตอนนี้้ เรากำำ�ลัังผลิิตความคิิดที่่ออกมาจากจิิตใจที่่ไม่่ปกติิและอารมณ์์โกรธ ซึ่่งความคิิด เหล่่านี้้ไว้้ใจไม่่ได้้ และสิ่่งที่่เราต้้องทำำ�ให้้ได้้เพื่่อยกระดัับของการมีีสััมมาวาจา หรืือการสื่่อสารที่่ใช่่ คืือ ป้้องกัันไม่่ให้้ความคิิดเหล่่านี้้หลุุดออกไปเป็็นคำำ�พููด และการกระทำำ�ที่่ทำำ�ร้้ายใคร รวมถึึงตััวของเราเองด้้วย มาถึึงจุุดนี้้ เราควรฝึึกเชื่่อมโยงการสร้้างนิิสััย ‘การเห็็นตััวเองอย่่าง จริิงใจ’ กัับ สััมมาสติิ หรืือ การระลึึกรู้้ที่่ใช่่ (The right mindfulness) การที่่เรามีีสติิ เป็็นเครื่่องมืือสำำ�หรัับหยิิบมาใช้้ได้้ทัันเวลา จะทำำ�ให้้เรามีีการ เห็็นตััวเองอย่่างจริิงใจที่่แข็็งแรงขึ้้น ตััวอย่่างของเครื่่องมืือหรืือสติิชั้้นดีี ได้้แก่่ การเตืือนตนเองให้้ทัันเสมอด้้วยคำำ�ถามเหล่่านี้้… พยายาม ‘เอ๊๊ะ!’ ให้้เร็็วที่่สุุด · ฉัันรู้้สึึกโอเคแล้้วทุุกคนก็็รู้้สึึกโอเคนะ? · ฉัันกำำ�ลัังใช้้อารมณ์์อยู่่หรืือเปล่่า? · ฉัันมีีอคติิลำำ�เอีียงอยู่่หรืือเปล่่า? ขอแนะนำำ�ให้อ่้า่นเพิ่่มเติิมเรื่่อง ‘อคติิทางความคิิด’ (Cognitivebias2) ด้้วย ซึ่่งจะเป็็นประโยชน์์อย่่างมาก · ฉัันมองครบทุุกมิิติิอยู่่หรืือเปล่่า? ในมุุมของสัังคมและบ้้านเมืืองล่่ะ โอเคหรืือเปล่่า? · ฉัันกำำ�ลัังรู้้สึึกเห็็นอกเห็็นใจแบบเป็็นกลาง (Empathy) หรืือแบบ มีีอารมณ์์ร่่วม (Sympathy)? ถ้้า Empathy คืือ เห็็นอกเห็็นใจ แต่่จิิตว่่าง = ไม่่มีีอารมณ์์ร่่วม ถ้้า Sympathy คืือ เห็็นอกเห็็นใจ และจิิตไม่่ว่่าง = มีีอารมณ์์ร่่วม ซึ่่งการสื่่อสารที่่ใช่่ จะใช้้ Empathy บทที่่ 3 The Right Communication AW_The Right Leader_20230824.indd 70-71
071 จงรอจนจิิตใจเราสงบ สัังเกตว่่าลมหายใจเป็็นปกติิ ไม่่มีีอคติิ ไม่่มีี ลำำ�เอีียง นั่่นแหละความคิิดที่่ ‘ใช่่’ จะออกมา จงสื่่อสารสิ่่งที่่ ‘ใช่่’ กัับตััวเราเอง ก่่อนสื่่อสารกัับผู้้อื่่นต่่อไป 1.2 การปลุุกเสกตััวเองอย่่างมีีวิินััย (Discipline of positive affirmation) จากข้้อ 1.1 ให้้พวกเราจำำ�ไว้้เสมอว่า่ เมื่่อเราอารมณ์์ไม่่ปกติิ จงอย่า่เชื่่อ ความคิิดของเรา ตััวเราเองนี่่แหละหลอกลวงตััวเราเองได้้เก่่งที่่สุุด ตััวเรา นี่่แหละ คืือศััตรููของตััวเราเอง ตััวเราเองนี่่แหละ ‘ถ่่วงความเจริิญ’ ของตััวเองมากที่่สุุด เช่่น การสื่่อสาร กัับตััวเอง (Self talk) ว่่าฉัันทำำ�ไม่่ได้้! ฉัันมัันจน! ฉัันมัันไม่่เก่่ง! ไม่่มีีใครเคย ทำำ�มาก่่อน! เกรงใจจััง! เพราะฉะนั้้นจงสร้า้งวินัิัยในการสื่่อสารสิ่่งดีีๆ กัับตััวเองทุุกวััน ปลุุกเสก ตััวเอง หรืือที่่เรีียกว่่า Positive Affirmation3 คืือการหยิิบยื่่นเรื่่องบวกๆ ให้้กัับตััวเอง พููดกัับตััวเองดีีๆ เติิมคลัังคำำ�ศััพท์์บวกๆ ให้้กัับตััวเอง แบบที่่ทำำ� ได้้เอง ไม่่ต้้องขอใคร ความมั่่นใจและกำำ�ลัังใจ จะเกิิดขึ้้นได้้จากคำำ�พููดดีีๆ ที่่มีี ให้้ตััวเองทุุกวััน สิ่่งนี้้ทำำ�ให้้เรากลายเป็็นคนสื่่อสารกัับตััวเองอย่่างเป็็น ปิิยวาจา* โดยความหมายของคำำ�ว่่า ปิิยวาจา แท้้จริิงแล้้วคืือ การใช้้วาจาด้้วยถ้้อยคำำ� ที่่สุุภาพ และถ้้อยคำำ�ที่่มีีประโยชน์์ พููดด้้วยถ้้อยคำำ�ที่่เป็็นจริิง และถ้้อยคำำ� ที่่ไม่่กระทบกระทั่่งผู้้อื่่น พููดแต่่สิ่่งที่่เป็็นประโยชน์์ รู้้จัักกล่่าวขอโทษ รู้้จัักกล่่าว ขอบคุุณ ซึ่่งผู้้ที่่ได้้ยิินได้้ฟัังย่่อมเกิิดความเลื่่อมใสศรััทธาในตััวผู้้พููด จููงใจให้้ ทำำ�การงานสำำ�เร็็จ เป็็นประโยชน์์ในการดำำ�รงชีีวิิตและการงานอย่่างยิ่่ง *ปิิยวาจา หรืือ เปยยวััชชะ เป็็น 1 ในข้้อธรรมเรื่่�องสัังคหวััตถุุ 4 แปลว่่า วาจาเป็็นที่่�รััก วาจาดููดดื่่�มน้ำำ��ใจ หรืือวาจาซาบซึ้้�งใจ คืือ กล่่าวคำำ�สุุภาพไพเราะอ่่อนหวานสมานสามััคคีี ให้้เกิิดไมตรีีและ ความรัักใคร่นั่ ับถืือ ตลอดถึึงคำำ�แสดงประโยชน์ป์ระกอบด้้วยเหตุุผล เป็็นหลัักฐานจููงใจให้นิ้ ิยมยอมตาม (kindly speech; convincing speech) ที่่�มา: พจนานุุกรมพุุทธศาสน์์ ฉบัับประมวลศััพท์์ พระพรหมคุุณาภรณ์์ (ป.อ. ปยุตฺุ ฺโต) พระธรรมปิิฎก (ประยุุทธ์์ ปยุตฺุ ฺโต) บทที่่ 3 The Right Communication 15/9/2566 BE 09:15
072 เรื่่องนี้้เชื่่อมโยงกัับเรื่่อง ‘กฎแห่่งแรงดึึงดููด’ (The law of attraction) ที่่ได้้พููดถึึงในบทที่่ 2 เรื่่องการมีีเป้้าหมายที่่ใช่่ ซึ่่งยัังเป็็นในระดัับความคิิด ซึ่่งกลไกของแรงดึึงดููด จะทำำ�งานต่่อออกมาเป็็นเรื่่องการสื่่อสาร คืือ เมื่่อเรามีี เป้้าหมายที่่ใช่่ (The right purpose) มัันจะก่่อตััวเป็็นคำำ�พููดที่่พููดกัับตััวเอง ภายใน และถููกเปล่่งออกมาเป็็นคำำ�พููดที่่ผู้้อื่่นได้้ยิินภายนอกต่่อไป ซึ่่งมัันจะ ดึึงดููดคนที่่จะช่่วยให้้เรื่่องนั้้นๆ สำำ�เร็็จ เข้า้มาสู่่ชีวิีิตของเรา และขัับเคลื่่อนให้้เรา ไปสู่่เป้้าหมายที่่สำำ�เร็็จในท้้ายที่่สุุดนั่่นเอง 1.3 การรัักษาคำำ�พููดด้้วยความเชื่่อว่า่จะทำำ�สำำ�เร็็จอยู่่เสมอ (Purposeful unconsciousness) จากการที่่เรามีีกรอบความคิิดที่่ใช่่ (The right mindset) เราก็็จะได้้เป้้าหมายที่่ใช่่ (The right purpose) ตามมา ซึ่่งเราควรตั้้งสััจจะ ผ่า่นการสื่่อสารกัับตนเองว่า่ฉัันจะทำำ�ตามเป้า้หมายที่่ฉัันได้ตั้้ ้ งใจเอาไว้้ จงบอก ตนเองทุุกวัันว่่า ฉัันจะถืือสััจจะว่่าฉัันจะทำำ�ให้้ได้้ ก็็จะส่่งผลให้้จิิตไร้้สำำ�นึึก (Unconscious4) ของเรามุ่่งมั่่นต่่อเป้้าหมายและสำำ�เร็็จได้้จริิงๆ มีีอีีกมิิติิหนึ่่งของการรัักษาคำำ�พููด ที่่ผู้้นำำ�ที่่ใช่่ควรจะรัับรู้้ไว้้ว่่า เมื่่อเรา ลั่่นวาจาอะไรออกไป จงมีีสติิ (Mindfulness) ให้ดี้ทุีุกครั้้ง เพราะเมื่่อพููดออกไป ต้้องทำำ�ให้้ได้้ เพราะสิ่่งนี้้จะทำำ�ให้้เกิิด ‘ความเชื่่อใจและเคารพซึ่่งกัันและกััน’ (Trust & Respect5 ) ใน สัังคม องค์์กร และหมู่่คณะ สามคำ นี้ ‘โชคดี - ขอบคุณ - เดี๋ ยวก็ผ่านไป’ เป็ นคำ พู ดที่ ควรพู ดบ่อยๆ นะ ดร.วรภัทร์ ภู่เจริญ สิ่่งที่่สติิจะเข้้ามาสนัับสนุุนการมีีปิิยวาจาให้้กัับตััวเราได้้มากขึ้้น คืือ ทุุกครั้้งที่่เจอสิ่่งกระทบใดๆ ไม่่ว่่าจะดีีหรืือร้้าย โดนรัังแก โดนเอาเปรีียบ ฯลฯ จงสื่่อสารกัับตนเองทัันทีีว่่า (ก) ‘ฉัันโชคดีี’ (ข) ‘ฉัันรู้้สึึกขอบคุุณ’ (ค) ‘เดี๋๋�ยวมััน ก็็ผ่่านไป’ บทที่่ 3 The Right Communication AW_The Right Leader_20230824.indd 72-73
073 ส่วนที่ 2 : สารที่ใช่ ซึ่่งเมื่่อเราสามารถฝึึกให้้ทั้้ง 3 อย่่างข้้างต้้นในส่่วนที่่ 1 ได้้เป็็นเนื้้อ เป็็นตััวแล้้ว เราก็็จะสามารถตกตะกอนได้้ข้้อความที่่ใช่่ (What to say) ออกมาได้้อย่่างแน่่นอน ในการเป็็นผู้้นำำ�ที่่ใช่่ (The right leader) เมื่่อจะสื่่อสารต้้องถามตนเอง ด้้วยสติิ ตาม Checklist เหล่่านี้้ก่่อนเสมอ · สื่่อสารอะไร? · ใครได้้ประโยชน์์จากการสื่่อสารนี้้บ้้าง? · ใครเสีียประโยชน์์จากการสื่่อสารนี้้บ้้าง? · เราเอง “ยััดเยีียด” สารมากไปหรืือไม่่? เราควรทยอยสื่่อสาร หรืือ ย่่อยเนื้้อหาให้้ผู้้รัับสารค่่อยๆ เคี้้ยวสาระหรืือไม่่? โดยในส่่วนที่่ 2 นี้้ ไม่่ได้้มีีแค่่ตััวข้้อความ หรืือข้้อมููลที่่ใช่่เท่่านั้้น ยัังจะ ต้้องมีีเรื่่อง วิิธีีการสื่่อสารที่่ใช่่ (How you say it) ซึ่่งประกอบไปด้้วย ท่่าทาง (Body language) และน้ำำ�เสีียง (Voice tone) เพราะการสื่่อสารเป็็นทั้้ง ศาสตร์์และศิิลป์์ ซึ่่งต้้องควบคุุมด้้วยสติิทั้้งผู้้ส่่งสารและผู้้รัับสารด้้วย สำำ�หรัับเรื่่องนี้้ ดร.วรภััทร์์ ภู่่เจริิญ ผู้้เป็็นแรงบัันดาลใจในการฝึึก ความเป็็นผู้้นำำ�ที่่ใช่่ (The right leader) ของพวกเรา ได้้เคยให้้แนวทางไว้้ ดัังนี้้ เราต้้องมีี ‘สติิ’ (Mindfulness) เพื่่อควบคุุมอารมณ์์และน้ำำ�เสีียง (Mood & Tones)* ของเราเองที่่เป็็นผู้้ส่่งสารนั้้นๆ ด้้วย มีคำีำ�คมที่่ว่า่ ‘It’s not what you say, but how you say it.’ แปลว่า่ ‘พููดอะไรไม่สำ่ ำ�คััญเท่า่พููดอย่า่ งไร’ *อารมณ์์และน้ำำ�เสีียง (Mood & Tones) ตััวอย่่างความสำำ�คััญ ของ Mood & Tone ในการสื่่�อสาร เช่่น เมื่่�อเจ้า้นายพููดประโยคง่า่ยๆ เช่่น ‘ก็็โอเคนะ’ กัับลููกน้้อง สามารถแปลได้้หลากหลายความหมาย ขึ้้�นอยู่่กัับอารมณ์์และน้ำำ��เสีียง ที่่�ผู้้พููดใช้้ประกอบตอนพููดออกมา ที่่�สำำ�คััญคืือ มัันมีีผลทำำ�ให้้ผู้้ฟัังรัับรู้้ (Perceive) ว่่าเรากำำ�ลัังรู้้สึึก อย่า่ งไร และมีีผลต่่อการอยากฟัังสิ่่�งที่่�เราจะสื่่�อสารต่่อไปหรืือไม่ด้่ ้วย บทที่่ 3 The Right Communication 15/9/2566 BE 09:15
074 อย่าถือแต่เจตนาดี กล่าวดีเป็ นใหญ่ ถ้าสื่ อสารไม่ถูกต้องตามกาลเทศะ ย่อมให้ โทษ ท่านพ่อลี ธัมมธโร วัดอโศการาม ส่วนที่ 3 : บริบทในการสื่อสาร ในส่่วนที่่ 3 นี้้จะเป็็นองค์์ประกอบ ประเภทบริิบทในการสื่่อสารแต่่ละครั้้ง เมื่่อเราผ่า่นส่่วนแรกและส่่วนที่่ 2 มาแล้้ว เราก็กำ็ ำ�ลัังจะสื่่อสารออกไปสู่่ผู้้รัับสาร แล้้วนั่่นเอง จัังหวะนี้้เราจะต้้องมั่่นใจแล้้วว่า่ เราอารมณ์์ปกติิ และได้้เลืือกสาระ ที่่เหมาะสมไว้้แล้้ว ต่่อไปเราก็็ใช้้สติิในการตรวจสอบ Checklist เหล่่านี้้ว่่า เราสมควรจะสื่่อสารออกไปแล้้วจริิงๆ เพื่่อให้้การสื่่อสารที่่ใช่่สมบููรณ์์พร้้อม 3.1 เกี่่ยวกัับผู้้รัับสาร : เราควรจะใช้้สติิ ในเวลาเสี้้ยววิินาทีีหนึ่่ง เพื่่อพิิจารณาว่า่บุุคคลคนนี้้ หรืือ กลุ่่มคนเหล่่านี้้ เหมาะสมที่่จะเป็็นผู้้รัับสารนี้้ ใช่่หรืือไม่อี่ ีกครั้้ง ก่่อนที่่เราจะสื่่อสารอะไรออกไป และถ้าก่้ ่อนหน้านี้้ ้ เรามีข้ี้อมููล ว่า่ ผู้้รัับสารมีีพฤติิกรรม การรัับสารว่า่ถนััดทางด้า้นใดก็็ให้้เราเตรีียมมา จะทำำ�ให้้ การสื่่อสารมีีประสิิทธิิผลมากยิ่่งขึ้้น (Effective communication) เช่่น • บางคนถนััดใช้้สายตา (Visual) ในการอ่่าน การดููกราฟ ดููวิิดีีโอ • บางคนถนััดใช้้หูู (Audio) ในการฟััง • บางคนถนััดให้้เราพาทำำ� (Kinesthetic) ลงมืือทำำ�ไปด้้วยกััน ทำำ�ให้ดูู้ บทที่่ 3 The Right Communication AW_The Right Leader_20230824.indd 74-75
075 บทที่่ 3 The Right Communication 15/9/2566 BE 09:15
076 3.2 เกี่่ยวกัับช่่องทาง เวลา และสถานที่่ : สิ่่งเหล่่านี้้เรีียกรวมกัันว่่า กาลเทศะ* กาละ แปลว่า่ เวลาที่่ควรจะ… เทศะ แปลว่า่ สถานที่่ เรื่่องนี้้ท่า่นพ่่อลีี ธััมมธโร วััดอโศการาม แสดงธรรมไว้้ได้้อย่่างน่่าสนใจ ท่่านแนะนำำ�ว่่า เราควร ดููบริิบทที่่เหมาะสมแล้้วค่่อยสื่่อสาร ถืือว่่ามองข้้ามไม่่ได้้เลย 3.3 เกี่่ยวกัับอารมณ์์ของผู้้รัับสาร : เราต้้องสัังเกตให้้ผู้้รัับสารมีี ความ ‘พร้้อม’ จะรัับสารเสีียก่่อน เช็็กก่่อนว่่าทั้้งเราและผู้้รัับสารมีี ‘อารมณ์์’ พร้้อมจะพููดคุุยกัันไหม? และเพื่่อให้้วงจรของการสื่่อสารไหลลื่่นได้้ผล เมื่่อผู้้รัับสาร มีีความพร้้อมแล้้ว จะ ‘เข้า้ใจ’ สิ่่งที่่ผู้้ส่่งสาร ส่่ง ‘สาร’ มา เรา (ในฐานะผู้้รัับสาร) ก็็จำำ�เป็็นต้้องมีีการฟัังเชิิงลึึก (Deep listening6) และการสะท้้อนกลัับ (Feedback7) ซึ่่งการฟัังเชิิงลึึกและการสะท้้อนกลัับด้้วยจิิตที่่พร้้อมนี้้มัักจะ นำำ�พาการสื่่อสารไปสู่่ผลสำำ�เร็็จด้้วยดีี สมบููรณ์์ เป็็นการสื่่อสารที่่ใช่่ (The right communication) โดยสรุุปแล้้ว การสื่่อสารที่่ใช่่ นั้้นประกอบด้้วยความพร้้อมจากข้้างใน ของผู้้สื่่อสาร (Inner communication) ซึ่่งใช้้สติิคอยควบคุุมดููแลอยู่่ว่่า เป็็นไปเพื่่อประโยชน์์ ตรงตามกรอบความคิิดที่่ใช่่ (The right mindset) และเป้้าหมายที่่ใช่่ (The right purpose) ที่่วางไว้้แล้้ว อัันจะนำำ�ไปสู่่ปััญญา ได้้สารที่่ใช่่ (Message) ออกมา ซึ่่งผู้้นำำ�ที่่ใช่่ จะไม่่พลาดการเช็็กบริิบทใน การสื่่อสาร (Context checklist) ด้้วยทุุกครั้้ง ผู้้นำำ�และผู้้บริิหารควรหมั่่นสื่่อสาร ‘เป้้าหมาย’ ขององค์์กรให้้ชััดและ บ่่อยๆ ตลอดจนรัักษาบรรยากาศเชิิงบวก (Positive atmosphere) ด้้วยคำำ�พููด และท่า่ทางที่่เป็็นบวก ก็็จะดึึงเรื่่องบวกๆ (กฎแห่่งแรงดึึงดููด) เข้า้มา สู่่องค์์กรได้้เสมอ ไม่ว่า่จะเป็็นปิิยวาจา การสะท้้อนไปข้า้งหน้า้ (Feedforward) การประเมิินเชิิงบวก (Positive audit) และการใช้้แรงจููงใจ (Empowerment) มากกว่่าติิดสิินบนทีีมงาน ในบทถััดไป เราจะนำำ�ทุุกท่า่ นไปสู่่ การกระทำำ�ที่่ใช่่ (The right action) เพราะเมื่่อการสื่่อสารของเราเป็็นไปเพื่่อประโยชน์์ตน ประโยชน์์ท่่าน รวมถึึง สัังคมและโลกใบนี้้ (People-Social-Planet) แล้้ว เราย่่อมมีีความพร้้อม ที่่จะแสดงออกมาเป็็นพฤติิกรรมที่่มีีคุุณค่่าในทุุกมิิติิต่่อไป *กาลเทศะ หน้้าที่่� 53 สััมมาวาจา หนัังสืือ มรรควิิจารณ์์ โดย ท่่านพ่่อลีีธััมมธโร วััดอโศการาม บทที่่ 3 The Right Communication AW_The Right Leader_20230824.indd 76-77
077 ‘การสื่อสารกับตนเอง’ ส่งผลต่อชีวิตเรา และสังคมอย่างไรบ้าง? ‘Empathy’ หรอ กืารเห็นอกเห็นใจแบบไมมี ่อารมณ์ร่วม กับ ‘การสื่อสารทใช่’ (The Right Communication) ี่ มีความสัมพันธ์กันอย่างไร? เราจะนำ�เทคนิค NLP (Neuro - Linguistic - Programming) มาส่งเสริมเรื่องของการมี ‘สัมมาวาจา หรือ การสื่อสารท ี่ใช่’ ได้อย่างไร? ‘การสื่อสารท ี่ใช่’ มีผลต่อ SDGs ของ UN อย่างไร? 15/9/2566 BE 09:15
078 Dr. Woraphat Phucharoen The Right Leader Chapter 4 AW_The Right Leader_20230824.indd 78-79
079 บทที่ 4 การกระทำ�ที่ใช่ The Right Action สัมมากัมมันตะ 15/9/2566 BE 09:15
080 เหตุจากเป้าหมาย สืบเนื่องถึงการกระทำ�ที่ใช่ การกระทำำ�ที่่ใช่่ (The right action) คืือ “สััมมากััมมัันตะ” ซึ่่งเริ่่มจาก โลกภายใน (Our inner world) สู่่โลกภายนอก (Our outer world) เป็็นเรื่่องของการปฏิิบััติิตััวของเรา พฤติิกรรมของเรา การแสดงออกของเรา กรอบความคิิดที่่ใช่่ (The right mindset) เป็็นต้้นกำำ�เนิิดของมรรค องค์ถั์ ัดๆ ไป ดัังที่่ว่า่ทุุกสิ่่งล้้วนเกิดจิากเหตุปัุัจจััย หรืืออิทัิัปปััจจยตา1 เพราะสิ่่งนี้้มีี สิ่่งนี้้จึึงมีี ทำำ�ให้้เราชััดเจนในเรื่่องของความคิิดตั้้งต้้นที่่ใช่่ นำำ�ไปสู่่ เป้า้หมายที่่ใช่่ (The right purpose) หรืือ สััมมาสัังกััปปะ ที่่พููดถึึง การคิิดที่่ใช่่ด้้วย มันเป็ นอย่างนั้ นเอง อย่าไปแปลกใจว่าน่ารัก หรือน่าเกลียด แล้วจะไม่รักอะไร ไม่เกลียดอะไร ไม่ขึ้ น ไม่ลง ไม่ยินดี ไม่ยินร้าย นี่ คือ ผู้ที่ รู้จักอิทัปปั จจยตา พุ ทธทาสภิกขุ บทที่่ 4 The Right Action AW_The Right Leader_20230824.indd 80-81
081 การคิิดที่่ใช่่ทำำ�ให้้เราแน่่วแน่่ในความคิิด ในเป้้าหมายที่่ใช่่ เพราะผู้้นำำ� ที่่ใช่่ (The right leader) เมื่่อตั้้งเป้้าหมายแล้้วต้้องทำำ�ให้้ได้้ สำำ�หรัับในบทที่่ 3 คืือ การสื่่อสารที่่ใช่่ (The right communication) หรืือ สััมมาวาจา เน้้นเรื่่องการสื่่อสารทั้้งกัับตััวเองและผู้้อื่่น โดยผู้้นำำ�ที่่ใช่่ต้้อง เป็็นผู้้นำำ�ที่่นอกจากจะมีีปิิยวาจาแล้้ว สััจจะวาจาเป็็นสิ่่งสำำ�คััญยิ่่งในการที่่เรา ยึึดมั่่นในคำำ�พููด หรืือการสื่่อสารของเรา ที่่มีีความแน่่วแน่่ เชื่่อถืือได้้ รัักษาคำำ�พููด รัักษาสััจจะที่่สื่่อสารออกมา ทำำ�ให้้เป็็นผู้้นำำ�ที่่ได้้รัับการนัับถืือ (Respect) อย่่างจริิงใจ ทั้้งกัับตััวเองและบุุคคลภายนอก Figure 4.1 มรรคมีองค์ 8 ของผู้นำ�ที่ใช่ บทที่่ 4 The Right Action NI NER M ANA GEMENT OUTER MANAGEMENT MINDSET & PURPOSE 1 2 3 4 5 6 7 8 การระลึกรู้ที่ใช่ The Right Mindfulness สัมมาสติ การกระทำที่ใช่ The Right Action สัมมากัมมันตะ การสื่อสารที่ใช่ The Right Communication สัมมาวาจา การเลี้ยงชีพที่ใช่ The Right Livelihood สัมมาอาชีวะ กรอบความคิดที่ใช่ The Right Mindset สัมมาทิฏฐิ เป้าหมายที่ใช่ The Right Purpose สัมมาสังกัปปะ ความเพียรที่ใช่ The Right Deliberate Practice สัมมาวายามะ ใจตั้งมั่นที่ใช่ The Right Concentration สัมมาสมาธิ 15/9/2566 BE 09:15
082 “ใช่” ภายในใจ “ใช่” ภายนอก การกระทำำ�ที่่ใช่่ (The right action) คืือ การปฏิบัิติัที่่ ิใช่่ ด้้วยความซื่่อสััตย์์ ทั้้งกัับตััวเองและกัับผู้้อื่่น โดยรู้้ตััวเสมอว่่าเราเกิิดมาทำำ�ไม มีีชีีวิิตอยู่่ไปทุุกวััน เพราะอะไร จะตื่่นขึ้้นมาทำำ�อะไรในแต่่ละวััน เป็็นการดููแลทั้้งจิิตใจ และพฤติิกรรม ของตััวเอง เป็็นการพััฒนาสมดุุล ทั้้งโลกภายใน (Our inner world) ออกสู่่ โลกภายนอก (Our outer world) โดยการสื่่อสารที่่ใช่่ (The right communication) ทั้้งการพููด ทั้้งภาษากาย อัันมีีที่่มาจากภายในใจ อีีกทั้้ง การที่่เราพาตััวเองไปอยู่่ในที่่ที่่เป็็นกุุศล คนสัังคมที่่อยู่่ด้้วยแล้้วร่่วมกัันสร้า้งกุุศล ก็็เป็็นองค์์ประกอบสำำ�คััญหนึ่่งที่่จะทำำ�ให้้การปฏิิบััติิตััวของเราเป็็นกุุศลไปด้้วย บทที่่ 4 The Right Action AW_The Right Leader_20230824.indd 82-83
083 “มงคล” เหตุแห่งความสุข อย่า่ งไรก็็ตามยัังมีีเครื่่องมืือสำำ�คััญที่่ใช้้ประกอบการพััฒนาสััมมากััมมัันตะ คืือ มงคล 382 หรืือ หลัักธรรมมููลเหตุุแห่่งความสุุข ที่่เป็็นหลัักปฏิิบััติิพื้้นฐาน ของชีีวิิตที่่ทุุกคนสามารถทำำ�ได้้ในชีีวิิตประจำำ�วััน ขอฝากเรื่่องมงคล 38 นี้้ไว้้ให้้ท่่านผู้้อ่่านได้้พิิจารณา โดยมงคล 38 ที่่สำำ�คััญๆ เริ่่มจากการจััดการเหตุุและปััจจััยภายนอกที่่เราต้้องสััมพัันธ์์ด้้วย คืือ การไม่่คบคนพาล การคบบััณฑิิต ฯลฯ ไปจนถึึงการจััดการใจของตััวเอง คืือ การมีีจิิตเกษม โดยมงคล 38 ส่่วนใหญ่่จะเป็็นเรื่่องของการปฏิิบััติิที่่ใช่่ หรืือ The right action นั่่นเอง หากเราเข้้าใจและหมั่่นปฏิิบััติิตามมงคล 38 อยู่่ตลอดเวลา ก็็จะทำำ�ให้้เกิิดเป็็นพฤติิกรรมแบบอััตโนมััติิ เป็็นการปฏิิบััติิ ที่่เรีียบง่่าย เป็็นธรรมชาติิ และยัังเป็็นประโยชน์์ต่่อตนเอง คนรอบข้้าง ครอบครััว สัังคม บทที่่ 4 The Right Action 15/9/2566 BE 09:15
084 Right Action for PSP การปฏิิบััติิที่่ใช่่ของ The right leader นอกจากเราจะรู้้ว่่า สิ่่งไหน ที่่จะเป็็นสิ่่งที่่ดีีกัับตััวเองตามปกติิแล้้ว เราควรที่่จะดููว่่าตััวเราเองสามารถ ที่่จะทำำ�ประโยชน์์ให้กั้ ับโลกได้้เพิ่่มขึ้้นอีีกหรืือเปล่า่ โดยเป้า้หมายของการปฏิบัิติัิ ที่่ใช่่ (The right purpose) มีี 3 เป้้าหมาย คืือ People-Social-Planet หรืือย่่อว่่า PSP ได้้แก่่ People (คน) ในที่่นี้้คืือภายในตััวเราเองเป็็นเบื้้องต้้น หากจิิตใจเราดีี ร่า่งกายเราดีี องค์์ประกอบต่า่งๆ รวมทั้้งปััจจััยต่า่งๆ ทั้้งเวลา ความรู้้ทุุนทรััพย์์ โอกาส เราก็็สามารถที่่จะออกไปดููแลคนอื่่นๆ ในเรื่่องที่่เราสนใจ คนเหล่่านี้้ อาจเป็็นครอบครััว ญาติิพี่่น้้อง หรืือใครก็็ได้้ที่่เรานำำ�ความสามารถไปสร้้าง ประโยชน์์ได้้ เมื่่อพวกเขามีีความสุุขกายสบายใจ ดำำ�เนิินชีีวิิตได้้อย่่างราบรื่่น เจริิญเติิบโตทั้้งส่่วนตััวและหน้้าที่่การงาน ในที่่สุุดแล้้วสิ่่งเหล่่านี้้ก็็จะตอบกลัับ เข้้ามาถึึงความสุุขสบายใจของเราไปพร้้อมกัันด้้วย ในฐานะผู้้ให้้ ผู้้สนัับสนุุน ผู้้อยู่่เบื้้องหลััง ทั้้งนี้้เราควรที่่จะคิิด และทำำ�ออกมาด้้วยจิิตบริสุิุทธิ์์ที่่เต็็มไปด้้วย ความรู้้สึึกอยากให้้ อย่่างไรก็็ตาม People นี้้ รวมถึึงมวลมนุุษยชาติิทุุกคนบนโลกใบนี้้ ด้้วย โลกที่่เราอยู่่อาศััยและใช้้ทรััพยากรโลกร่่วมกััน โลกที่่ให้กำ้ ำ�เนิิดเรา ถ้า้เรา เอื้้ออาทรกัันและกััน เอื้้ออาทรโลก เป้้าหมายที่่เราทุุกคนร่่วมมืือกัันดููแลโลก ใบนี้้ก็็ไม่่ไกลเกิินเอื้้อม Social (สัังคม) เป็็นส่่วนสำำ�คััญที่่ทำำ�ให้้โลกเราดำำ�เนิินมาได้้ถึึงทุุกวัันนี้้ ไม่่สููญพัันธุ์์ไป เป็็นที่่ทราบดีีว่่ามนุุษย์์เป็็นสััตว์์สัังคม จำำ�เป็็นต้้องอยู่่ร่่วมกััน เพื่่อดููแลซึ่่งกัันและกััน ทั้้งชีวิีิตความเป็็นอยู่่ อาหาร การสืืบพัันธุ์์ จนพััฒนามาเป็็น การกำำ�หนดกติิกาการอยู่่ร่่วมกััน ทั้้งเรื่่องของเศรษฐกิิจ สัังคม เทคโนโลยีี การเมืือง สิ่่งแวดล้้อม ทั้้งหมดที่่เรามีวิีวัิัฒนาการมาเรื่่อยๆ ก็็เพื่่อการดำำ�รงชีีพ และคุุณภาพชีีวิิตที่่ดีีของทุุกๆ คน สัังคมในที่่นี้้เริ่่มจากสัังคมเล็็กๆ จากครอบครััว โรงเรีียน ชุุมชนที่่อยู่่อาศััย ชุุมชนที่่ทำำ�งาน ชุุมชนที่่ทำำ�กิิจกรรมร่่วมกััน องค์์การต่่างๆ ไปจนถึึงสัังคม ขนาดใหญ่่ อย่า่งเช่่น อำำ�เภอ จัังหวััด ประเทศชาติิ กลุ่่มประเทศ จนถึึงชุุมชนโลก ที่่ปััจจุุบัันให้้ความสำำ�คััญกัับพลเมืืองโลก (World citizen) บทที่่ 4 The Right Action AW_The Right Leader_20230824.indd 84-85
085 Today’s smart marketers don’t sell products, they sell benefit packages. They don’t sell purchase values only, they sell use value. Philip Kotler ในศตวรรษที่่ 21 ที่่มีีความเปลี่่ยนแปลงเกิิดขึ้้นมากมาย ทั้้งการ เปลี่่ยนแปลงอย่่างรวดเร็็วของเทคโนโลยีี (Digital disruption) สงคราม และโรคระบาดต่า่งๆ การมองถึึงการเปลี่่ยนผ่า่ น (Transformation) ด้้วยสติิ และการกระทำำ�ที่่ใช่่ จะพาพวกเราไปสู่่สัังคมที่่มนุุษย์์สามารถอยู่่กัันได้้อย่่าง มีีความสุุข (Happiness) มีีวััฒนธรรมการเอื้้อเฟื้้�อเผื่่อแผ่่ (Inclusive culture) เข้้าอกเข้้าใจ (Empathy) จนเกิิดเป็็นสัันติิภาพ (Peace) ที่่ยั่่งยืืน ได้้ในที่่สุุด บทที่่ 4 The Right Action 15/9/2566 BE 09:15
086 Planet (โลกของเรา) โลกใบนี้้เป็็นของสรรพสิ่่งที่่อยู่่บนโลก ทั้้งสิ่่งมีชีวิีิต สิ่่งไม่มี่ชีวิีิต ธรรมชาติที่่ ิอยู่่กัับโลกตั้้งแต่่อดีีตกาลกระทั่่งปััจจุบัุัน รวมไปถึึงสิ่่งที่่ มนุุษย์์สร้า้งขึ้้น ซึ่่งส่่วนใหญ่ล้่ ้วนตอบสนองความต้้องการของมนุุษย์์เอง โดยไม่่ เคยถามโลกใบนี้้เลยว่่าโลกต้้องการและไม่่ต้้องการอะไรบ้้าง เช่่นเดีียวกัับ การที่่เราไปอาศััยบ้้านของเขา แต่่เราคิิดเอาแต่่ตััวเองสบายโดยไม่่เคยถาม เจ้้าของบ้้านเลยว่่า เขาอยากให้้บ้้านของเขาเป็็นอย่่างไร ‘ทั้้งๆ ที่่เรามัันก็็แค่่ผู้้อาศััยอยู่่ชั่่วคราวเท่่านั้้น’ เราตััดถนนหนทางโดยไม่่เคยถามแม่่น้ำำ�ว่่าเคยไหลไปทิิศทางไหน เราตััดไม้้ทำำ�ลายป่่าเพื่่อนำำ�มาแปรรููปเป็็นบ้้านเรืือน เฟอร์์นิิเจอร์์ หรืือเราทำำ�ลายป่า่เพีียงเพราะต้้นไม้้เหล่านั้้ ่ นไปขััดขวางการสร้า้งเมืืองของมนุุษย์์ เราก่่อมลพิิษทางอากาศมากมายจากเครื่่องจัักร ยานพาหนะ เครื่่องอำำ�นวยความสะดวกต่่างๆ เราไม่่เคยสนใจถามโลก ที่่เป็็นผู้้มีีพระคุุณของเราเลยว่่า สิ่่งที่่กล่่าวมาเหล่่านี้้เราสมควรทำำ�หรืือไม่่ ในที่่สุุดสิ่่งที่่เรากระทำำ� ได้้ทำำ�ร้้ายโลกของเราอย่่างต่่อเนื่่อง สุุดท้้าย ก็็ส่่งผลมาถึึงเรา รวมถึึงสััตว์์น้้อยใหญ่่ต่่างๆ ที่่ไม่่รู้้เรื่่องด้้วยอย่่างหลีีกเลี่่ยง ไม่่ได้้ โลกก็็พยายามเตืือนพวกเราเสมอเป็็นระยะๆ ดููได้้จากภูมิูิอากาศที่่เปลี่่ยน ไปจากอดีีต ฝนไม่่ตกตามฤดููกาล อุุณหภููมิิที่่สููงขึ้้นแบบผิิดปกติิ ก่่อนจะสายเกิินไป เราจึึงควรตระหนัักและร่่วมกัันดููแลโลกใบนี้้ ซึ่่งเปรีียบเสมืือนผู้้มีีพระคุุณของเรา และพร้้อมกัับส่่งต่่อโลกที่่ดีี โลกที่่น่่าอยู่่ โลกที่่ให้ลูู้กหลานและสรรพสััตว์ต่์า่งๆ อยู่่อาศััยบนโลกใบนี้้ต่่อไปได้้อย่า่งยั่่งยืืน นัักการตลาดยุุคใหม่่เริ่่มมองเห็็นแนวทางที่่จะดููแล PSP เพราะว่่า การตลาดนัับเป็็นกระบวนการหนึ่่งที่่ส่่งผลต่่อผู้้บริิโภคอย่่างมีีนััยสำำ�คััญ หากนัักการตลาดเข้า้ใจ และพร้้อมใจร่่วมกัันดููแลใส่่ใจ PSP โดยเริ่่มจาก People คน Social สัังคม และ Planet โลกใบที่่เราอยู่่ โดยมองว่่าลููกค้้า คนสำำ�คััญคืือ Mother earth (ธรรมชาติทั้้ ิ งปวง) ก็็จะทำำ�ให้้เกิดควิามสมดุุลขึ้้น บทที่่ 4 The Right Action AW_The Right Leader_20230824.indd 86-87
087 หากเราเห็็นสิ่่งนี้้ด้้วยใจ เปลี่่ยนการกระทำำ�โดยสััญชาตญาณที่่ไร้้สติิ มาเป็็นการกระทำำ�ที่่ใช่่ (The right action) เราหนึ่่งคน รวมกัับพวกเรา อีีกหลายๆ คน จะเกิิดเป็็นพลัังแห่่งการกระทำำ�ที่่ใช่่ ตััวของเรา เราเริ่่มได้้เอง ไม่่ต้้องให้้ใครมาเฝ้้ามองเรา พลัังจากทุุกคนจะทำำ�ให้้เกิิดเป็็นพฤติิกรรม ที่่เอื้้อเฟื้้�อต่่อ People Social และ Planet บทที่่ 4 The Right Action 15/9/2566 BE 09:15
088 “Every breath you take And every move you make Every bond you break Every step you take I'll be watching you Every single day And every word you say Every game you play Every night you stay I'll be watching you” ผมชอบเพลง Every Breath You Take ของ The Police3 ที่่มีีเนื้้อร้้องว่่า “ทุุกย่่างก้้าวที่่เดิิน ทุุกลมหายใจ ฉัันจะมีีสติิรู้้ทััน” บวชอยู่กับงาน Every breath you take And every move you make. The Police บทที่่ 4 The Right Action AW_The Right Leader_20230824.indd 88-89
089 บทที่่ 4 The Right Action 15/9/2566 BE 09:15
090 คำำ�ว่่า ‘I’ ในที่่นี้้คืือ เรามีีสติิ (Watching) ทุุกอิิริิยาบถ ทุุกลมหายใจ ทุุกความรู้้สึึก และทุุกความคิิด เรามีีสติิก็็เพื่่อเตืือนว่่าใจเราไม่่ปกติิ เป็็นทุุกข์์ ไปแล้้ว เมื่่อสติรู้้ิแล้้ว อกุุศลก็็จะหายไป ผมขออนุุญาตยกคำำ�ว่า่ ‘บวชอยู่่กัับงาน’ ของท่่านพุุทธทาสภิิกขุุ จากหนัังสืือ การทำำ�งานคืือการปฏิิบััติิธรรม แสดงถึึง เรื่่องการกระทำำ�ที่่ใช่่ (The right action) เป็็นเรื่่องของการปฏิิบััติิตััวของเรา ที่่ต้้องหมั่่นมีีสติิ รู้้กาย รู้้ใจ รู้้ความคิิด จนเกิิดความเคยชิิน ก็็จะส่่งผลไปถึึง ‘การเลี้้ยงชีีพที่่ใช่่’ การทำำ�งานที่่เป็็นประโยชน์ต่์ ่อตนเอง คนรอบข้า้ง ครอบครััว สัังคมต่่อไป ดัังนั้้น เราไม่่ต้้องอ้้างว่่า ไม่่มีีเวลาไปฝึึก เราไม่่ต้้องรอวัันเสาร์์อาทิิตย์์ วัันหยุุด เพื่่อที่่จะไปฝึึก เพราะเราสามารถฝึึกได้้ทุุกวััน ที่่ไหนก็็ได้้ แต่่การไปวััด ก็็เพื่่อพบผู้้รู้้ ไปปรึึกษาท่่านเพื่่อปรัับปรุุงการฝึึกของเรา ในฐานะที่่เป็็นผู้้นำำ� เป็็นผู้้บริิหาร เรามีีโอกาสฝึึกสติิได้้เสมอ เช่่น การควบคุุมจิิตใจขณะประชุุม ฯลฯ การเปิิดโอกาสให้้พนัักงานได้้เข้้าใจ เรื่่องการบวชอยู่่กัับงาน หากทุุกคนในองค์์กรสามารถใช้้มรรคมีีองค์์ 8 นี้้ได้้ โดยไม่่ต้้องบอกว่่าเป็็นศาสนาใด เพราะมรรคมีีองค์์ 8 นี้้ เป็็นของสากล เป็็นกระบวนการให้้เราเข้้าถึึงธรรม อัันเป็็นธรรมชาติิแท้้ๆ เมื่่อทั้้งองค์์กร ฝึึกสััมมากััมมัันตะ จะได้้ผลลััพธ์์ที่่ดีีออกมามากมาย ไม่่ว่่าจะเป็็น ( 1 ) ลดความขััดแย้้งในองค์์กร เกิิดความสามััคคีี ( 2 ) องค์์กรมีีความสุุข ( 3 ) ผลประกอบการดีีขึ้้น ( 4 ) สัังคมรอบข้้างได้้ประโยชน์์ ( 5 ) สัังคมพััฒนาอย่่างยั่่งยืืน ให้้พวกเราทุุกคนมาเติิม ( 6 ) ……………………….………………………. ( 7 ) ……………………….………………………. ( 8 ) ……………………….………………………. ( 9 ) ……………………….………………………. ( 10 ) ……………………….………………………. บทที่่ 4 The Right Action AW_The Right Leader_20230824.indd 90-91
091 เราจะรู้ได้อย่างไรว่าการกระทำ�ใดเป็น ‘การกระทำ�ที่ใช่’ (The Right Action)? ‘กรอบความคิดที่ใช่’ (The Right Mindset) ‘เป้าหมายท ี่ใช่’ (The Right Purpose) ‘การสื่อสารท ี่ใช่’ (The Right Communication) ‘การกระทำ�ที่ใช่’ (The Right Action) ทั้ง 4 เรื่องน ี้ เชื่อมโยงต่อกันอย่างไร? เราจะฝึกการสร้างความตระหนักรู้ในตนเอง (Self Awareness) เพื่อส่งผลต่อการมี ‘การกระทำ�ที่ใช่’ (The Right Action) ได้วิธีการใดบ้าง? ทำ�ไมการไม่ฆ่าสัตว์ จึงไม่จัดเป็น ‘การกระทำ�ที่ใช่’ (The Right Action)? 15/9/2566 BE 09:15
092 Dr. Woraphat Phucharoen The Right Leader Chapter 5 AW_The Right Leader_20230824.indd 92-93
093 บทที่ 5 การเลี้ยงชีพที่ใช่ The Right Livelihood สัมมาอาชีวะ 15/9/2566 BE 09:15
094 NI NER M ANA GEMENT OUTER MANAGEMENT MINDSET & PURPOSE 1 2 3 4 5 6 7 8 การระลึกรู้ที่ใช่ The Right Mindfulness สัมมาสติ การกระทำที่ใช่ The Right Action สัมมากัมมันตะ การสื่อสารที่ใช่ The Right Communication สัมมาวาจา การเลี้ยงชีพที่ใช่ The Right Livelihood สัมมาอาชีวะ กรอบความคิดที่ใช่ The Right Mindset สัมมาทิฏฐิ เป้าหมายที่ใช่ The Right Purpose สัมมาสังกัปปะ ความเพียรที่ใช่ The Right Deliberate Practice สัมมาวายามะ ใจตั้งมั่นที่ใช่ The Right Concentration สัมมาสมาธิ สมมุติ และ วิมุตติ ต้องพัฒนาร่วมกัน ในสััมมาทิิฏฐิิ และ สััมมาสัังกััปปะ เราได้้เริ่่มศึึกษามรรคองค์์ที่่ว่่าด้้วย กรอบความคิิดที่่ใช่่ (The right mindset) และ เป้้าหมายที่่ใช่่ (The right purpose) ซึ่่งส่่งผลต่่อมาที่่ การบริิหารชีีวิิต (Outer management) (Figure 5.1) ได้้แก่่ สััมมาวาจา สััมมากััมมัันตะ และสััมมาอาชีีวะ ตามลำำ�ดัับ ซึ่่งเป็็นมรรคองค์์ที่่เข้้ามาทำำ�งานกัับการเลี้้ยงชีีพ Figure 5.1 มรรคมีองค์ 8 ของผู้นำ�ที่ใช่ บทที่่ 5 The Right Livelihood AW_The Right Leader_20230824.indd 94-95
095 ถ้าทำ สมมุติดี ก็จะส่งผลถึงวิมุตติ เพราะเขาอาศัยกันอยู่ เหมือนต้นไม้มีเปลือกกระพี้ หุ้มแก่นอยู่ วาทะธรรมหลวงพ่อกล้วย ในบทนี้้สััมมาอาชีีวะ หรืือ ‘การเลี้้ยงชีีพที่่ใช่่’ (The right livelihood) เป็็นมรรคที่่ต่่อเนื่่องมาจากการที่่เราฝึึกฝนพััฒนาตนเองทั้้งในเรื่่องของการ สื่่อสารที่่ใช่่ (The right communication) และการกระทำำ�ที่่ใช่่ (The right action) โดยสััมมาอาชีีวะนี้้เป็็นมรรคองค์์ที่่สร้้างประโยชน์์ต่่อสัังคมและ การประกอบอาชีีพที่่ไม่่ทำำ�ให้้ใครเดืือดร้้อนได้้อีีกด้้วย ซึ่่งแท้้จริิงแล้้ว ‘สััมมาอาชีีวะ’ เป็็นมรรคที่่ก่่อให้้เกิดประโยช ิน์์ 2 ประการ คืือ ประโยชน์์ภายในต่่อตนเอง และประโยชน์์ต่่อผู้้อื่่นควบคู่่ไปพร้้อมกััน ถ้้าเราเอาแต่่ประโยชน์์ต่่อตนเอง คืือ มุ่่งแต่่จะหลุุดพ้้น ไม่่สนใจไยดีี คนรอบข้า้ ง คนในสัังคม ก็็ไม่ถื่ ือว่า่เป็็น สััมมาอาชีีวะ ในขณะเดีียวกัันการที่่เรา เอาแต่่มุ่่งจะทำำ�มาหากิิน ไม่่สนใจต่่อการฝึึกจิิต ฝึึกสติิ เพื่่อพััฒนาภายในจิิตใจ ของเราเอง ก็็ไม่่จััดว่่าเป็็นสััมมาอาชีีวะ เช่่นกััน การปฏิิบััติิธรรมในทางพระพุุทธศาสนาจึึงไม่่ละทิ้้ง ‘ความรัับผิิดชอบ ต่่อตนเองและสัังคม’ ดัังนั้้น ผู้้บริิหารและผู้้นำำ�ที่่ใช่่ (The right leader) ควรคำำ�นึึงถึึง 3P สมดุุลโลก สมดุุลองค์์กร คืือ กำำ�ไร (Profit), ผู้้คน (People) และโลกใบนี้้ (Planet) เราเรีียกการบริิหารใจหรืือโลกภายในของเราว่่า การพััฒนาเพื่่อเข้้าสู่่ ‘วิิมุุตติิ’ หรืือการฝึึกใจไปสู่่สภาวะนิิโรธ และเราเรีียกการที่่เราพััฒนา การเลี้้ยงชีีพของเราเอง การพััฒนาองค์์กร การพััฒนาสัังคม ที่่เป็็นโลกภายนอก ของเราว่่าการพััฒนา ‘สมมุุติิ’ ‘วิมุิุตติิและสมมุติุิ 1 ’ นี้้ต้้องพััฒนาควบคู่่กัันไป อุุปมาเป็็นเหรีียญสองด้า้น ที่่อยู่่ร่่วมกััน ถ้้าเราเอาแต่่สมมุุติิ ไม่่ฝึึกวิิมุุตติิก็็อัันตรายมาก เพราะถ้้าใจเป็็น อกุุศล เรามีีโอกาสที่่จะมีมิีิจฉาทิิฏฐิิ มิิจฉาสัังกััปปะ มิิจฉาวาจา มิิจฉากััมมัันตะ และมิิจฉาอาชีีวะ ออกมาอาละวาดทำำ�ร้้ายผู้้คนและทำำ�ร้้ายโลกได้้ บทที่่ 5 The Right Livelihood 15/9/2566 BE 09:15
096 คำำ�สอนของพระอาจารย์สำ์ ำ�ราญ ธมฺฺมธุุโร (หลวงพ่่อกล้้วย) วััดป่า่ธรรมอุุทยาน จ.ขอนแก่่น ที่่ดร.วรภััทร์์ ภู่่เจริิญ ได้้กล่่าวอยู่่เสมอๆ ในการบรรยายหลายครั้้ง เป็็นคำำ�สอนที่่ล้ำำ�ค่่ามีีความหมาย สามารถนำำ�มาเป็็นหลัักในการเลี้้ยงชีีพได้้ เป็็นอย่า่งดีี ในฐานะที่่พวกเราเป็็นส่่วนหนึ่่งของโลกที่่มีีภาระหน้าที่่ทั้้ ้งต่่อตนเอง ต่่อผู้้อื่่น และต่่อโลก เราจะเห็็นได้้ว่่า พุุทธศาสนาเน้้นคำำ�ว่่า ‘สมดุุล’ โดยเฉพาะการรัักษา สมดุุลของสมมุุติิและวิิมุุตติิ คนพุุทธจะไม่่ทำำ�อะไรให้้สัังคมและสิ่่งแวดล้้อม รอบตััวเดืือดร้้อน บ่่อยครั้้งเราจะพบว่า่ศาสนาพุุทธยอมกลมกลืืนกัับศาสนาอื่่นๆ ได้ด้้ ้วย โดยรัักษาใจ (การทำำ�ใจให้้สงบอย่า่งต่่อเนื่่อง) เช่่น ประเทศไทย พุุทธกัับ พราหมณ์์ผสมปนเปกัันไป คนที่่เข้้าใจแก่่นของศาสนาก็็จะเข้้าใจศาสนาอื่่น หรืือลััทธิิอื่่นด้้วย ไม่่เกิิดการทะเลาะแบ่่งแยกกัับใคร เพราะรัักษาใจไม่่ให้้ ปนเปื้้�อน บทที่่ 5 The Right Livelihood AW_The Right Leader_20230824.indd 96-97
097 บทที่่ 5 The Right Livelihood 15/9/2566 BE 09:15
098 อิคิไก (Ikigai) การเลี้ยงชีพที่ใช่ แบบญี่ปุ่น ตััวอย่า่งหนึ่่งของการดำำ�เนิินชีวิีิตที่่มีีการเลี้้ยงชีีพที่่ใช่่ ซึ่่งตรงกัับปรััชญา การใช้ชี้วิีิตของชาวญี่่ปุ่่นที่่รู้้จัักกัันอย่า่งแพร่่หลาย และมีีหนัังสืือที่่เขีียนเกี่่ยวกัับ เรื่่องนี้้หลายเล่่ม ซึ่่งพููดถึึงเหตุุผลของการเกิิดมา คุุณค่่าของการมีีชีีวิิต ความรัับผิิดชอบต่่อการงานที่่มีีความหมาย และแรงพลัังในการขัับเคลื่่อนชีวิีิต และสัังคม ที่่ชื่่อว่่า Ikigai (อ่่านว่่า อิิ-คิิ-ไก) 生き (Iki) แปลว่่า ‘มีีชีีวิิต’ และคำำ�ว่่า 甲斐 (Gai) แปลว่่า ‘คุุณค่่า’ ความรู้สึกตัวมีหน้าที่ สำคัญยิ่ ง ในการทำ ให้เรารู้สึกได้ถึงความสุข ซึ่ งนี่ คือเหตุผลของการมีชีวิตอยู่ต่อไป หนังสื อ Soul Dust: The Magic of Consciousness ของ นิ โคลัส ฮั มฟรีย์ (Nicholas Humphrey) นักประสาทวิทยาศาสตร์แห่งมหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ การสร้้างเหตุุ คืือ การให้้ความสำำ�คััญกัับทุุกอย่่างที่่อยู่่ตรงหน้้า ณ ปััจจุุบัันขณะ (Presencing moment) ซึ่่งจะพููดถึึงสภาวะนี้้โดยละเอีียด อีีกครั้้งในบทที่่ 8 จะทำำ�ให้้เกิิดการกระทำำ� ‘ใช่่’ อย่่างที่่กล่่าวมาข้้างต้้น คืือ 1. ได้ทำ้ ำ�สิ่่งที่่เรารััก 2. เป็็นสิ่่งที่่เราถนััด 3. เป็็นสิ่่งที่่มีีคนให้ค่้า่ตอบแทน เรา และ 4. เป็็นสิ่่งที่่โลกต้้องการ หรืือไม่่เบีียดเบีียนโลกใบนี้้ (Figure 5.2) บทที่่ 5 The Right Livelihood AW_The Right Leader_20230824.indd 98-99
099 Ikigai PASSION MISSION PROFESSION VOCATION What you LOVE What you are GOOD AT What you can be PAID FOR What the world NEEDS Figure 5.2 Ikigai model พัฒนาขึ้นมาโดย Andres Zuzunaga2 จากกรอบความคิิด (Mindset) และเป้้าหมาย (Purpose) ที่่ว่่า ฉัันจะให้้อะไร ด้้วยความเห็็นอกเห็็นใจและจิิตว่า่ ง (Empathy) และคำำ�ขอบคุุณ ที่่ทำำ�ให้้วงกลม Ikigai ที่่เราเห็็นกัันอย่า่งแพร่่หลาย เป็็นผลลััพธ์์ของการอยู่่กัับ ปััจจุุบััน ถึึงได้้ชื่่อว่่าเป็็นคำำ�ตอบของคำำ�ถามที่่ว่่า ‘เกิิดมาทำำ�ไม’ เป็็นการใช้้ชีีวิิต อย่่างสมดุุล หรืือเรีียกว่่า Work life balance จากหลัักการอิคิิไก (Ikigai3)ที่่เรีียกว่า่เป็็นการเลี้้ยงชีีพที่่ใช่่ในแบบญี่่ปุ่่น และเป็็นต้้นแบบของผู้้นำำ�ที่่ใช่่ The right leader เราสามารถเห็็นตััวอย่่าง จากการดำำ�เนิินธุุรกิจเิ พื่่อสัังคม (Social business) ที่่เป็็นการสร้า้ งประโยชน์์ ให้้กัับทุุกส่่วนที่่เชื่่อมโยงกัันของธุุรกิิจได้้อย่่างแท้้จริิง ตั้้งแต่่ต้้นน้ำำ� กลางน้ำำ� และปลายน้ำำ� เช่่น การเปิิดร้้านอาหารญี่่ปุ่่นที่่นำำ�วััตถุุดิิบท้้องถิ่่นจากเกษตรกร มาทำำ�เป็็นเมนูู ทั้้งเชื้้อเชิิญให้้ผู้้มาจากต่่างถิ่่นได้้เข้้ามารู้้จัักวััฒนธรรมการ รัับประทานอาหารของท้้องถิ่่นของตน และทั้้งยัังเป็็นการผสมผสานเข้้าไปกัับ บริิบทท้้องถิ่่นอีีกด้้วย บทที่่ 5 The Right Livelihood 15/9/2566 BE 09:15
100 ผู้นำ�ที่ใช่ ต้องไม่มีอัตตาตัวตน ‘จงระวัังความคิิด เพราะความคิิดจะกลายเป็็นคำำ�พููด จงระวัังคำำ�พููด เพราะคำำ�พููดจะกลายเป็็นการกระทำำ� จงระวัังการกระทำำ� เพราะการกระทำำ�จะกลายเป็็นนิิสััย จงระวัังนิิสััย เพราะนิิสััยจะกลายเป็็นบุุคลิิก จงระวัังบุุคลิิก เพราะบุุคลิิกจะกลายเป็็นชะตากรรม’ เป็็นคำำ�กล่่าวของ Mahatma Gandhi* (ท่่านมหาตมะ คานธีี) แสดง ให้้เห็็นว่่ากรอบความคิิด (Mindset) เป็็นจุุดเริ่่มต้้นของการมองเห็็นตััวเอง ด้้วยการมีีสติิเข้้าไประลึึกรู้้สิ่่งที่่อยู่่ในโลกภายใน (Our inner world) ก่่อนที่่ ความคิิดจะส่่งผลไปจนถึึงชีีวิิตทั้้งชีีวิิต ซึ่่งในทางกลัับกััน ศััตรููที่่ร้้ายที่่สุุด คืือ การมองไม่่เห็็นตััวเอง เช่่น ผู้้นำำ�หลายท่่านประสบความล้้มเหลว เพราะมอง ไม่่เห็็นตนเอง ไม่่ยอมรัับว่่าตััวเองเป็็นตััวสร้้างปััญหา เพราะศััตรููที่่สำำ�คััญของ ผู้้นำำ� คืือ อััตตา (Ego) ตััวตนของผู้้นำำ�เอง เราสามารถพบเห็็นตััวอย่่างเรื่่องนี้้มากมายจากบุุคคลที่่ดำำ�รงตำำ�แหน่่ง ระดัับสููงในบริิษััทที่่มีีชื่่อเสีียงต่่างๆ นัักการเมืือง ดารานัักแสดง บุุคคลใน แวดวงสัังคมชั้้นสููงที่่ประสบความสำำ�เร็็จทางโลกอย่่างมากแต่่ก็็ไม่่มีีความสุุข ไม่่ก็็ถึึงขั้้นล้้มเหลวไปเลย ที่่เป็็นรููปธรรมและเห็็นได้้ชััดเจนเกี่่ยวกัับเรื่่องนี้้ ในแบบที่่หนัังสืือ Ego is the Enemy4 โดยผู้้เขีียน Ryan Holiday (ไรอััน ฮอลิิเดย์์) ได้้กล่่าวไว้้ว่่า 1) การยอมรัับคำำ�ติิชมนั้้นเป็็นทัักษะที่่จำำ�เป็็นมากในชีีวิิต 2) จงผนวกตััวตนของคุุณเข้้ากัับตััวตนของพวกเขาแล้้วก้้าวหน้้า ไปพร้้อมกััน การยิินยอมปฏิิบััติิตามต่่างหาก คืือวิิธีีการเดิินหน้้า ที่่เหมาะสม อัันตรายของการไม่่เห็็นตััวเอง คืือ อ่่านสถานการณ์์ผิิดพลาด วางแผน ยุุทธศาสตร์ผิ์ ิด บุ่่มบ่า่ ม ใจร้้อน มุุทะลุุ โดนคู่่แข่่งหลอกลวง ลููกน้้องให้ข้้ ้อมููลเท็็จ ไม่่ครบ ผิิดพลาด ล่าช้่า้ ฯลฯ เป็็นการดำำ�เนิินชีวิีิตที่่เต็็มไปด้้วยความโลภ โกรธ หลง และที่่แย่่ไปกว่่านั้้น คืือ ยัังไม่่ยอมให้้ใครเตืือน เพราะอััตตามัันขวางไว้้ บทที่่ 5 The Right Livelihood AW_The Right Leader_20230824.indd 100-101