แผนการจัดการเรียนรู้วิชาสังคมศึกษาฯป.3เทอม2

หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 4 รอบรูภ้ ูมศิ าสตร์ บทท่ี 1 เครื่องมอื ทางภมู ิศาสตร์ ทักษะทางภูมิศาสตร์
แผนท่ี 2 เรื่อง ข้อมลู ทางภูมิศาสตรใ์ นโรงเรยี นและชมุ ชน 1. การสังเกต
2. การแปลความข้อมูล
6. การรู้เร่อื งภมู ศิ าสตร์ (Geo-Literacy)
ทางภมู ศิ าสตร์
ความสามารถทางภูมิศาสตร์ กระบวนการทางภมู ศิ าสตร์ 3. การใชเ้ ทคนคิ และเครอ่ื งมอื
ความเข้าใจระบบธรรมชาติและ1. 1. การตง้ั คาถามเชิงภมู ศิ าสตร์
มนษุ ย์ 2. 2. การรวบรวมขอ้ มลู ทางภูมิศาสตร์

3. 3. การจัดการขอ้ มูล
4. 4. การวิเคราะหข์ ้อมลู

5. การสรุปเพื่อตอบคาถาม

7. สมรรถนะสาคญั ของผู้เรียนและคุณลักษณะอนั พึงประสงค์

สมรรถนะสาคญั ของผูเ้ รยี น คณุ ลักษณะอนั พึงประสงค์
1. ความสามารถในการสอื่ สาร 1. มวี ินัย
2. ความสามารถในการคดิ 2. ใฝ่เรยี นรู้
3. มุ่งมั่นในการทางาน
1) ทักษะการวิเคราะห์
2) ทักษะการสรปุ ลงความเหน็
3. ความสามารถในการใช้ทกั ษะชวี ิต

8. กจิ กรรมการเรยี นรู้

 วธิ ีสอนแบบกระบวนการทางภมู ศิ าสตร์ (Geographic Inquiry Process)

ช่วั โมงท่ี 1
ขัน้ นา

1. ครูตั้งคาถามกระตนุ้ ความสนใจนักเรียนเก่ยี วกับขอ้ มูลทางภูมศิ าสตร์ ตาแหนง่ ท่ีตงั้ ของสถานที่ตา่ ง ๆ
ภายในโรงเรยี นและชมุ ชน ดังนี้
- หอ้ งสมดุ ของโรงเรยี นอยทู่ างทิศใดของโรงอาหาร
- หอ้ งน้านักเรยี นอย่ทู างทิศใดของเสาธง
- หอ้ งเรียนอยทู่ างทศิ ใดของประตูทางเข้าโรงเรยี น
- ตลาดสดตง้ั อยบู่ รเิ วณใดของชมุ ชน
- สถานทสี่ าคญั ในโรงเรียนมอี ะไรบ้าง
- สถานทสี่ าคัญในชุมชนมอี ะไรบา้ ง

2. ครูสุม่ นกั เรียน 4-5 คน ใหบ้ อกข้อมูลทางภมู ิศาสตร์ ตาแหน่งของสถานทีต่ ่าง ๆ ในโรงเรยี นและชมุ ชน

สงั คมศกึ ษาฯ ป.3
477

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 4 รอบรภู้ มู ศิ าสตร์ บทท่ี 1 เครอ่ื งมอื ทางภมู ศิ าสตร์
แผนที่ 2 เร่ือง ข้อมูลทางภูมศิ าสตร์ในโรงเรยี นและชุมชน

ขั้นสอน

1. ครถู ามนักเรยี นในชัน้ เรียนเพม่ิ เติมวา่ “มีนักเรยี นคนใดสามารถอธบิ ายขอ้ มลู ทางภมู ศิ าสตร์เพิ่มเติม
จากเพ่ือนได้บา้ ง” โดยใหน้ กั เรยี นคนอน่ื ๆ รว่ มกันแสดงความคิดเห็นเพิ่มเติม

2. ครูนาเครอ่ื งมือทางภมู ศิ าสตร์มาให้นักเรยี นดู ไดแ้ ก่ แผนผัง แผนที่ รูปถา่ ยของโรงเรียนและชุมชนท่ี
นักเรยี นอาศัยอยู่ รวมทงั้ โรงเรียนและชมุ ชนอ่นื จากน้ันครอู ธบิ ายว่า “เครือ่ งมอื ทางภูมิศาสตร์จะชว่ ย
ให้ทราบถงึ ตาแหน่ง ระยะ และทิศ ของสถานที่ตา่ ง ๆ ในโรงเรียน ชมุ ชน ได้งา่ ยและชัดเจนมากขึน้ ”

3. นักเรียนดู PowerPoint ตวั อย่างทด่ี ขี องแผนผงั แผนท่ี รปู ถ่าย ทีใ่ หข้ ้อมูลทางภูมศิ าสตร์เกี่ยวกับ
โรงเรยี นและชุมชน จากนั้นใหน้ กั เรยี นร่วมกนั บอกขอ้ มลู ทางภูมศิ าสตร์ที่ปรากฏอยู่ใน PowerPoint

ขัน้ ที่ 1 ต้ังคำถำมเชงิ ภูมศิ ำสตร์
4. ครแู ละนักเรยี นร่วมกันตงั้ คาถามเชงิ ภูมศิ าสตร์ ดังน้ี

- จากแผนผัง แผนท่ี และรปู ถา่ ย สถานท่ีสาคญั ในบรเิ วณโรงเรียนและชมุ ชนมีอะไรบ้าง และ
ตัง้ อยใู่ นตาแหน่งใด

ชั่วโมงที่ 2

ขน้ั ท่ี 2 กำรรวบรวมข้อมูล
5. นักเรียนศกึ ษาความหมาย ความสาคญั ประโยชน์ และตวั อยา่ งของแผนผัง และความหมาย

ความสาคัญ ประโยชน์ ประเภทของแผนที่ และรปู ถ่าย จากหนงั สอื เรยี นรายวิชา สังคมศึกษาฯ ป.3
หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 4 รอบรภู้ ูมศิ าสตร์ บทท่ี 1 เครอื่ งมอื ทางภมู ิศาสตร์ หวั ขอ้ เคร่อื งมอื สารวจข้อมูล
ทางภูมศิ าสตรใ์ นโรงเรียนและชุมชน
6. ครูแบง่ นักเรยี นออกเปน็ กลมุ่ ตามความเหมาะสม จากนนั้ ครูแจกเครอื่ งมอื ทางภูมิศาสตร์ ไดแ้ ก่
แผนผงั แผนท่ี และรปู ถา่ ย ใหก้ บั นกั เรยี นแตล่ ะกลุ่ม
7. นักเรียนแตล่ ะกลุ่มออกสารวจขอ้ มูลทางภมู ิศาสตร์ในโรงเรยี นและชมุ ชนบริเวณใกล้เคยี ง โรงเรียน โดย
ใชเ้ คร่อื งมอื ทางภมู ิศาสตร์ตามทีค่ รไู ด้แจกให้ เพ่อื ค้นหาวา่ ท่ตี ั้งของสถานท่ี หรอื สง่ิ ตา่ ง ๆ ที่สาคัญใน
บริเวณโรงเรียนและชมุ ชนบริเวณใกลเ้ คยี งโรงเรียนมีอะไรบ้าง และตงั้ อยใู่ นตาแหนง่ ใด พรอ้ มทงั้ หา
ความสมั พนั ธข์ องตาแหนง่ ระยะ และทศิ ทาง จากน้ันบันทกึ ขอ้ มูลของการสารวจลงในใบงานท่ี 1.2.1
เรอ่ื ง ขอ้ มลู ทางภูมศิ าสตรใ์ นโรงเรยี นและชุมชน
8. ครอู ธบิ ายเพ่ิมเติมเกยี่ วกบั สญั ลกั ษณต์ า่ ง ๆ บนแผนที่ จากใบความรู้ เรอื่ ง สัญลักษณ์ตา่ ง ๆ บนแผนที่

ช่วั โมงท่ี 3

สงั คมศกึ ษาฯ ป.3
478

หนว่ ยการเรียนร้ทู ี่ 4 รอบร้ภู ูมิศาสตร์ บทท่ี 1 เครอื่ งมอื ทางภมู ศิ าสตร์
แผนที่ 2 เร่อื ง ข้อมูลทางภมู ศิ าสตรใ์ นโรงเรียนและชมุ ชน

ขัน้ ท่ี 3 กำรจดั กำรขอ้ มูล
9. นกั เรียนแต่ละกลุ่มนาข้อมูลท่ีได้จากการสารวจมาอภิปรายกันภายในกลุ่มและร่วมกันแยกแยะ

ตรวจสอบความถูกตอ้ งของข้อมูลโดยครคู อยแนะนาเพิ่มเติม
ข้ันท่ี 4 กำรวเิ ครำะห์ขอ้ มลู
10. นกั เรียนแตล่ ะกล่มุ รว่ มกันนาขอ้ มลู ท่แี ยกแยะและตรวจสอบแลว้ นามาวิเคราะหห์ าคาตอบรว่ มกัน

ตามประเด็นคาถามท่ไี ด้กาหนดร่วมกนั ไว้ จากน้นั เตรียมบันทึกผลการสารวจลงในแบบฟอร์มบนั ทึก
การสารวจของแบบฝึกปฏบิ ตั ทิ ักษะรวบยอด สงั คมศกึ ษาฯ ป.3 หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 4 รอบรภู้ ูมศิ าสตร์
ขนั้ ที่ 5 กำรสรปุ เพ่อื ตอบคำถำม
11. สมาชิกแต่ละกลมุ่ ส่งตัวแทนออกมานาเสนอขอ้ มูลทางภูมิศาสตร์ของโรงเรียนและชุมชนบริเวณ
ใกลเ้ คยี งโรงเรียน โดยแสดงให้เห็นถึงความสัมพนั ธข์ องตาแหน่ง ระยะ และทศิ ทาง
12. นกั เรยี นและครรู ว่ มกนั สรปุ คาตอบตามประเดน็ คาถาม ดังนี้
 จากแผนผงั แผนท่ี และรูปถ่าย สถานที่สาคัญในบรเิ วณโรงเรียนและชุมชนมีอะไรบ้าง และต้ังอยู่

ในตาแหนง่ ใด
(แนวตอบ เช่น ตัวอย่างแผนผงั แสดงขอ้ มูลทางภูมิศาสตรใ์ นโรงเรียนอักษรวิทยา

- จากแผนผงั แสดงข้อมูลทางภูมศิ าสตร์ในโรงเรยี นอกั ษรวิทยา สามารถระบุตาแหน่งท่ตี ัง้ ระยะ และทิศทางของสถานท

สังคมศึกษาฯ ป.3
479

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 4 รอบรภู้ ูมิศาสตร์ บทท่ี 1 เครื่องมือทางภมู ิศาสตร์
แผนที่ 2 เรอื่ ง ขอ้ มูลทางภูมศิ าสตรใ์ นโรงเรียนและชมุ ชน

 บ่อเลี้ยงปลาตง้ั อยูท่ างทิศเหนือของแปลงเกษตร อาคารเรยี นมัธยม และสนามฟุตบอล และอยู่
ทางทิศตะวันตกเฉยี งเหนือของโรงอาหาร

 โรงอาหารอยู่ใกลก้ บั บา้ นพักครู และอย่ทู างทศิ ตะวันออกของอาคารเรียนมธั ยม
 สนามฟุตบอลอยูร่ ะหวา่ งเสาธงกบั สนามเดก็ เล่น และอยูท่ างใตข้ องสหกรณ์โรงเรียน
 ปอ้ มยามอยู่ทางทิศตะวันออกของสนามกฬี าอเนกประสงค์
 ห้องสมดุ อยูท่ างทิศใต้ของอาคารเรียนประถม และอยู่ทางทิศตะวนั ตกของอาคารอเนกประสงค์
 หอ้ งประชาสมั พนั ธ์อยทู่ างทศิ ใตข้ องสหกรณโ์ รงเรยี น อยู่ติดกบั ศาลา และอยู่ทางทศิ ตะวนั ออก

ของปอ้ มยาม)

Note
วตั ถปุ ระสงค์ของกิจกรรมเพ่อื ใหน้ ักเรียนมี

- ทักษะการสังเกต รูจ้ กั สงั เกตการณส์ งิ่ แวดล้อมท้งั ทเี่ กิดขึ้นเองตามธรรมชาตแิ ละมนษุ ย์
สร้างขึน้ เชน่ สังเกตข้อมูลตา่ ง ๆ ในสงิ่ ท่ไี ดพ้ บเหน็ จากส่ือตา่ ง ๆ และจากส่งิ แวดลอ้ มรอบตัว

- ทักษะการแปลความข้อมลู ทางภูมิศาสตร์ สามารถแปลความหมายของสง่ิ ทีป่ รากฏอยูบ่ น
พน้ื โลกท่อี าจปรากฏอยใู่ นรปู ถ่าย

- ทักษะการใชเ้ ทคนิคและเคร่อื งมือทางภูมิศาสตร์ โดยวธิ กี ารใชเ้ ครือ่ งมอื ตา่ ง ๆ ในการ
รวบรวมข้อมลู ทางภมู ิศาสตร์

- ความสามารถในการสอ่ื สาร ถา่ ยทอดความรู้ความเข้าใจ เพ่อื แลกเปล่ยี นข้อมลู ข่าวสาร
ซงึ่ กันและกัน

- ความสามารถในการคดิ เปน็ การคดิ วเิ คราะห์ รูจ้ ักการแยกแยะ และเลอื กใช้เคร่อื งมอื
ทางภูมิศาสตร์ในการสารวจขอ้ มูลทางภมู ิศาสตร์

- ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต รจู้ ักการเรียนรดู้ ้วยตนเอง และสามารถนาความร้ไู ป
ปรับใช้ในการดาเนินชวี ิตประจาวัน

ขั้นสรุป

1. ครูมอบหมายใหน้ ักเรียนทาแบบฝกึ ปฏิบตั ิทักษะรวบยอด เร่อื ง การใชแ้ ผนผัง แผนที่ และรปู ถา่ ย

สงั คมศกึ ษาฯ ป.3
480

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 4 รอบรู้ภูมศิ าสตร์ บทท่ี 1 เคร่อื งมือทางภมู ิศาสตร์
แผนที่ 2 เร่อื ง ข้อมลู ทางภูมศิ าสตร์ในโรงเรยี นและชมุ ชน

2. นักเรยี นและครรู ว่ มกนั อภปิ รายสรุปความร้เู กยี่ วกบั การใช้เคร่ืองมอื ทางภมู ศิ าสตร์ในการสารวจ

ข้อมูลทางภูมิศาสตร์ของโรงเรยี นและชุมชนวา่ “เครือ่ งมอื ทางภมู ศิ าสตร์เป็นสิ่งท่ีบอกภาพรวม

เกย่ี วกับทต่ี ัง้ ตาแหนง่ และลกั ษณะทางกายภาพตา่ ง ๆ และเคร่อื งมือทางภมู ิศาสตรท์ ีช่ ว่ ยใหเ้ รา
สามารถคน้ หา สารวจสถานท่ตี ่าง ๆ ไดแ้ ก่

- แผนผงั เปน็ การยอ่ ขนาดของบริเวณพืน้ ท่ีและสถานที่ต่าง ๆ ในพืน้ ทน่ี ้นั ใหม้ ขี นาดเล็กลง และนามา
สร้างบนวัสดพุ ้ืนผวิ ราบ โดยใช้สัญลกั ษณ์ต่าง ๆ เพื่อใหเ้ กิดความเข้าใจย่ิงขึน้

- แผนที่ เป็นเครอ่ื งมือท่ีมนุษยส์ ร้างขึน้ เพื่อแสดงลักษณะและท่ีต้ังทป่ี รากฏบนผิวโลกท้ังทเ่ี กิดขึ้นเอง
ตามธรรมชาติและมนษุ ยส์ ร้างข้ึน มีองค์ประกอบ ดังน้ี ชื่อแผนที่ สี ทิศ มาตราส่วน และสญั ลักษณ์

- รปู ถ่าย เปน็ สง่ิ ทแ่ี สดงให้เหน็ ถงึ สถานที่ ขอ้ มูลทีเ่ หมือนจรงิ ของสภาพพ้ืนท่ีในบริเวณใดบริเวณหน่ึง
โดยรูปถา่ ยมคี ณุ สมบตั ิ คือ สามารถเห็นขนาด รูปรา่ ง และความสงู แต่ก็มขี อ้ จากัดในการใช้งาน คือ
ไมส่ ามารถบอกทศิ ได้เหมือนแผนผงั แผนท่ี และใหข้ อ้ มูลที่เฉพาะเปน็ บางบริเวณเทา่ นนั้ ทาให้ตอ้ ง
ใช้เครื่องมอื ทางภมู ิศาสตร์อืน่ ๆ เขา้ มาประกอบด้วย”

9. การวัดและประเมินผล

รายการวดั วธิ กี าร เครอื่ งมอื เกณฑ์การประเมนิ
- ใบงานที่ 1.2.1 - รอ้ ยละ 60 ผ่านเกณฑ์
9.1 การประเมินระหว่าง - แบบฝึกปฏิบตั ิฯ - รอ้ ยละ 60 ผา่ นเกณฑ์

การจดั กจิ กรรม เคร่อื งมอื เกณฑ์การประเมนิ

การเรยี นรู้

1) บอกตาแหน่ง ระยะ - ตรวจใบงานที่ 1.2.1

ทิศของสถานท่ี - ตรวจแบบฝกึ ปฏิบัตฯิ

ต่างๆ ในโรงเรียน

และชมุ ชนได้

2) ใช้แผนผงั แผนท่ี

และรปู ถ่ายในการ

สารวจขอ้ มลู ทาง

ภูมิศาสตร์ของ

โรงเรยี นได้

รายการวัด วธิ ีการ

3) เห็นความสาคัญ

ของการใชเ้ ครอ่ื งมือ

สังคมศึกษาฯ ป.3
481

หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 4 รอบรู้ภูมิศาสตร์ บทท่ี 1 เครอ่ื งมือทางภูมิศาสตร์
แผนท่ี 2 เรอื่ ง ขอ้ มลู ทางภมู ิศาสตรใ์ นโรงเรียนและชมุ ชน

ทางภมู ศิ าสตรใ์ น - สังเกตพฤตกิ รรม - แบบสงั เกตพฤติกรรม - ระดับคุณภาพ 2
การสารวจขอ้ มูล การทางานรายบุคคล การทางานรายบุคคล ผ่านเกณฑ์
ทางภูมศิ าสตร์ใน
โรงเรียนและชมุ ชน - สังเกตพฤตกิ รรม - แบบสงั เกตพฤติกรรม - ระดบั คณุ ภาพ 2
4) พฤตกิ รรม การทางานกลุ่ม การทางานกลุ่ม ผา่ นเกณฑ์
การทางาน - สงั เกตความมีวนิ ัย - แบบประเมนิ
รายบคุ คล ใฝ่เรียนรู้ และมุ่งมัน่ คณุ ลกั ษณะ - ระดบั คุณภาพ 2
5) พฤตกิ รรม ในการทางาน อันพึงประสงค์ ผ่านเกณฑ์
การทางานกลุ่ม

6) คณุ ลกั ษณะ
อันพึงประสงค์

10. ส่ือ/แหลง่ การเรยี นรู้

10.1 สื่อการเรยี นรู้
1) หนังสอื เรียน สังคมศกึ ษาฯ ป.3 หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 4 รอบรภู้ มู ศิ าสตร์
2) PowerPoint สงั คมศึกษาฯ หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 4 รอบรู้ภูมศิ าสตร์
3) ใบงานท่ี 1.2.1 เรอื่ ง ข้อมูลทางภมู ิศาสตรใ์ นโรงเรียนและชุมชน
4) ใบความรู้ เร่ือง สัญลักษณต์ ่าง ๆ ในแผนที่
5) แบบฝกึ ปฏิบตั ทิ ักษะรวบยอด สังคมศึกษาฯ ป.3
6) แผนผงั โรงเรยี นและชุมชน
7) แผนท่ชี ุมชน
8) รปู ถ่ายโรงเรยี นและชมุ ชน

10.2 แหล่งการเรียนรู้
1) อินเทอร์เนต็
2) โรงเรยี นและชมุ ชน

ใบความรู้

เร่ือง สัญลกั ษณ์ต่างๆ บนแผนที่

สังคมศึกษาฯ ป.3
482

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 4 รอบรภู้ มู ศิ าสตร์ บทท่ี 1 เครอ่ื งมือทางภมู ิศาสตร์
แผนที่ 2 เรอ่ื ง ข้อมูลทางภูมศิ าสตร์ในโรงเรียนและชมุ ชน

การทาแผนท่ีเปน็ การรวบรวมข้อมูลภูมศิ าสตรซ์ ่งึ เป็นขอ้ มลู ที่เกยี่ วขอ้ งกับการแสดงลกั ษณะและท่ีต้ังของ
สงิ่ ตา่ ง ๆ ทีป่ รากฏอยู่บนผิวโลกทงั้ ทเ่ี กิดขึน้ เองตามธรรมชาติและส่ิงทม่ี นุษยส์ ร้างขน้ึ มาแสดง เชน่

1. สญั ลกั ษณ์ คือ เครอื่ งหมาย รปู ภาพ หรือกราฟกิ ทใี่ ช้แทนรายละเอียดของปรากฏการณ์ต่าง ๆ ที่
เกดิ ขึน้ บนพน้ื ผิวโลก สัญลักษณท์ ่ใี ชแ้ ทนข้อมลู ภมู ิศาสตร์ โดยแบ่งเป็น 3 ประเภท ดังนี้

1) สญั ลักษณ์ทีเ่ ปน็ จดุ เช่น ทต่ี ้งั โรงเรียน ท่ีต้งั ชมุ ชน ท่ตี ง้ั หมู่บา้ น ทีต่ ง้ั โรงพยาบาล ที่ตั้งอาเภอ
2) สัญลักษณท์ ี่เปน็ เส้น เชน่ ถนนหลวง ทางรถไฟ แม่นา้ คลองชลประทาน
3) สญั ลักษณพ์ ้ืนทแ่ี ทนข้อมลู ทมี่ ลี กั ษณะเปน็ พื้นที่ เช่น พื้นทป่ี า่ พ้นื ทชี่ มุ ชน อ่างเกบ็ นา้
2. สี คอื สขี องสัญลกั ษณห์ รือสขี องตวั อักษรท่ีใช้เพื่อใหเ้ กิดความเข้าใจท่ีชัดเจนมากข้นึ แผนทีป่ ระเทศไทย
มสี ีของสญั ลกั ษณ์ 5 สหี ลัก ไดแ้ ก่
1) สีนา้ เงนิ หรือสฟี ้า ใชแ้ สดงเสน้ ทางน้าหรอื แหล่งน้า ท้งั ทม่ี นษุ ยส์ ร้างขึ้นและเกดิ ขึน้ เองตามธรรมชาติ
2) สนี ้าตาล ใชแ้ สดงลักษณะภมู ิประเทศ
3) สีเขยี ว ใช้แสดงพ้นื ท่ปี ่าไม้ พ้นื ทีท่ างการเกษตร
4) สีดา ใช้แสดงขอ้ มลู ตา่ ง ๆ หรอื แทนสิ่งต่างๆ ท่มี นษุ ยส์ รา้ งขน้ึ เชน่ เส้นแบ่งเขตการปกครองเส้นทาง
การคมนาคม วดั โรงเรยี น หมู่บ้าน
5) สแี ดง ใช้แสดงถนนสายหลักหรือแสดงพน้ื ทีอ่ ันตราย
3. ช่ือภูมศิ าสตร์ คือ ชอ่ื ท่กี ากับเกยี่ วกับขอ้ มลู ทางภมู ิศาสตร์ เชน่ ชอ่ื แมน่ ้า ภเู ขา บ้าน ถนน
4. ระบบพกิ ัดอ้างอิงในการกาหนดตาแหน่ง คอื เสน้ อา้ งอิงหรือตารางที่ปรากฏในขอบระวางแผนที่ เพอื่
ใชใ้ นการอา้ งอิงคา่ พกิ ัดบนแผนท่ี หากแผนทีข่ าดสัญลักษณ์ แผนที่กจ็ ะไม่สามารถสื่อความหมายได้อย่าง
สมบูรณ์ การส่ือความหมายไดด้ ขี องสญั ลกั ษณ์จึงต้องอาศัยรูปร่างและสีของสญั ลักษณน์ ั้น ๆ เปน็ หลกั

ใบงานที่ 1.2.1

เรื่อง ข้อมลู ทางภมู ิศาสตร์ในโรงเรียนและชุมชน

สงั คมศกึ ษาฯ ป.3
483

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 4 รอบรภู้ มู ศิ าสตร์ บทท่ี 1 เครอื่ งมือทางภูมศิ าสตร์
แผนที่ 2 เรอ่ื ง ข้อมลู ทางภูมิศาสตร์ในโรงเรียนและชุมชน

คาช้แี จง : ต้งั คาถามทางภมู ิศาสตรเ์ กย่ี วกับขอ้ มลู ทางภูมศิ าสตรใ์ นโรงเรียนและชมุ ชน แล้วสารวจขอ้ มลู
เพอื่ ตอบคาถาม โดยใชแ้ ผนผงั และรปู ถ่าย แล้วบันทึกขอ้ มลู

1) ขอ้ มูลทางภูมิศาสตร์ในโรงเรยี น

(ติดรปู ถา่ ยเครื่องมือทางภมู ศิ าสตรท์ ใี่ ช้)

คาถามทางภมู ิศาสตร์ คือ
............................................................................................................................. ........................................
.....................................................................................................................................................................
ข้อมูลทางภูมิศาสตรใ์ นโรงเรยี น มีดังนี้
............................................................................................................................. ........................................
............................................................................................................................. ........................................
.....................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ........................................
............................................................................................................................. ........................................
.....................................................................................................................................................................
2) ข้อมลู ทางภูมศิ าสตร์ในชุมชน

สงั คมศกึ ษาฯ ป.3
484

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 4 รอบร้ภู ูมิศาสตร์ บทท่ี 1 เครอ่ื งมือทางภมู ิศาสตร์
แผนที่ 2 เรื่อง ขอ้ มูลทางภูมศิ าสตร์ในโรงเรยี นและชุมชน

คาถามทางภูมิศาสตร์ คอื
............................................................................................................................. ........................................
............................................................................................................................. ........................................
ขอ้ มลู ทางภมู ิศาสตรใ์ นชุมชน มีดงั น้ี
.....................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ........................................
............................................................................................................................. ........................................
.....................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ........................................
............................................................................................................................. ........................................

ใบงานท่ี 1.2.1 เฉลย

เรื่อง ขอ้ มูลทางภูมศิ าสตรใ์ นโรงเรยี นและชุมชน

สงั คมศึกษาฯ ป.3
485

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 4 รอบรู้ภมู ิศาสตร์ บทท่ี 1 เครือ่ งมอื ทางภมู ิศาสตร์
แผนท่ี 2 เร่อื ง ขอ้ มูลทางภมู ศิ าสตร์ในโรงเรยี นและชุมชน

คาช้ีแจง : ตงั้ คาถามทางภมู ศิ าสตร์เกีย่ วกับขอ้ มลู ทางภูมศิ าสตรใ์ นโรงเรียนและชุมชน แลว้ สารวจขอ้ มูล
เพื่อตอบคาถาม โดยใช้แผนผงั และรปู ถ่าย แล้วบันทกึ ขอ้ มลู

1) ข้อมูลทางภมู ิศาสตร์ในโรงเรยี น (ตัวอย่ำง)

น.

โรงพยาบาล

ตลาดสด

ห มบู่ า้ นรม่ รนื่
โรงเรยี น ฉนั ทาวทิ ย์

สวน สาธารณะ

โรงละครสัตว์ ป๊มั น ้ามนั อู่ซอ่ มรถ
โรงละค รสตั ว์

อู่ซ่อมรถ

สวน สน กุ

คาถามทางภูมิศาสตร์ คอื
....โ.ร..ง..เ..ร..ีย..น...ข..อ..ง..ฉ..นั...ต..ั้ง..อ..ย...ทู่ ..่ีใ..ด....แ..ล...ะ..อ..ย..ู่ใ..ก..ล...ส้ ..ถ..า..น...ท..ใ่ี..ด..บ...้า..ง.................................................................................
.....................................................................................................................................................................
ขอ้ มูลทางภมู ิศาสตร์ในโรงเรยี น มดี ังน้ี
....โ.ร..ง..เ..ร..ีย..น...ข..อ..ง..ฉ..ัน...ต..ง้ั..อ..ย...ู่เ.ล..ข...ท..ี่....1..2.....อ..า..เ.ภ...อ..แ...ห..ล...ม..ส..งิ..ห...์ ...จ..ัง..ห..ว..ดั...จ..นั...ท..บ...ุร..ี ...แ..ล..ะ..อ...ย..ใู่.ก..ล...้ส..ถ..า..น...ท...ี่ส..า..ค..ญั.....ด...ัง.น...้ี .....
....1.......ท...ศิ ..เ.ห...น..ือ...ข..อ..ง..โ.ร..ง..เ.ร..ีย...น....ค...อื ...ห...ม..บู่...า้..น...ร..่ม..ร..่ืน...............................................................................................
....2.......ท...ิศ..ใ..ต..ข้..อ...ง.โ..ร..ง..เ.ร..ยี ..น.....ค..ือ....ส..ว..น..ส...น..กุ...........................................................................................................
....3.......ท...ิศ..ต...ะ..ว..ัน..ต...ก..ข..อ..ง..โ..ร..ง.เ..ร..ยี ..น.....ค..อื....ส..ว..น...ส..า..ธ..า..ร..ณ...ะ........................................................................................
............................................................................................................................. ........................................
.....................................................................................................................................................................
2) ข้อมลู ทางภมู ศิ าสตร์ในชุมชน (ตัวอยำ่ ง)

สงั คมศึกษาฯ ป.3
486

หน่วยการเรยี นรูท้ ี่ 4 รอบรภู้ ูมิศาสตร์ บทท่ี 1 เครื่องมอื ทางภมู ิศาสตร์
แผนท่ี 2 เรอื่ ง ข้อมลู ทางภูมิศาสตรใ์ นโรงเรียนและชุมชน

คาถามทางภมู ิศาสตร์ คือ
.....ช..มุ...ช...น..ข..อ...ง..เ.ร..า..ม..ีส..ถ...า..น..ท...่ีส..า..ค...ัญ...อ..ะ..ไ..ร..บ..า้..ง.............................................................. ........................................
............................................................................................................................. ........................................
ข้อมูลทางภูมิศาสตรใ์ นชมุ ชน มดี ังนี้
.....ช..มุ...ช...น..ข..อ...ง..ฉ..นั...ม..สี ..ถ..า...น..ท...ส่ี ..า..ค..ญั.....ด...งั .น...้ี..........................................................................................................
.....1......โ..บ..ส...ถ..์ค..า..ท...อ..ล..ิก.....อ..า..ส..น...ว..หิ ..า..ร..พ...ร..ะ..น...า..ง.ม...า..ร..อี ..า..ป...ฏ..สิ...น..ธ..ิน...ริ ..ม..ล.....เ.ป..น็...โ.บ...ส...ถ..์เ.ก..า่..แ...ก.่ท...มี่..อี...า..ย..ปุ...ร..ะ..ม..า..ณ......3..0..0....ป...ี
...........ต...ั้ง.อ...ย..ฝู่ ..่ัง..ต..ะ..ว..นั...อ..อ...ก..ข..อ..ง..แ...ม..น่ ..า้..จ...ัน..ท...บ...ุร..ี .................................................................................................
.....2......ช...มุ ..ช..น...ร..ิม..น...า้ ..จ..นั...ท..บ...ูร.....ต..ั้ง..อ..ย..่ตู..ร..ง..ข...า้ ..ม..ก..บั...อ..า..ส...น..ว..ิห...า..ร..พ...ร..ะ..น..า..ง..ม..า..ร..อี...า..ป..ฏ...สิ..น...ธ..ิน..ริ...ม..ล.....เ.ป...น็ ..ช...มุ ..ช..น...ท...ยี่ ..ัง..ม..ี ...
...........อ...า..ค..า..ร..ส..ม...ยั ..โ.บ...ร..า..ณ...แ..ล...ะ..ม..ีว..ถิ..ีช...ีว..ิต..ข..อ...ง.ช...า..ว..บ..า้..น...ร..มิ..แ...ม..น่...้า..จ..นั...ท..บ...ุร..ี...........................................................
............................................................................................................................. ........................................

(คาตอบของนกั เรยี นขน้ึ อยู่กบั ดลุ ยพินิจของครู)

11. ความเห็นของผบู้ รหิ ารสถานศึกษาหรือผู้ท่ไี ดร้ ับมอบหมาย

สังคมศกึ ษาฯ ป.3
487

หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 4 รอบรู้ภูมศิ าสตร์ บทท่ี 1 เครื่องมือทางภมู ศิ าสตร์ ลงชือ่ .................................
แผนท่ี 2 เรือ่ ง ข้อมลู ทางภูมศิ าสตรใ์ นโรงเรียนและชมุ ชน ( ................................ )

ข้อเสนอแนะ ตาแหนง่ .......

12. บันทกึ ผลหลงั การสอน

 ดา้ นความรู้

 ด้านสมรรถนะสาคัญของผเู้ รยี น

 ด้านคุณลักษณะอนั พึงประสงค์

 ด้านความสามารถทางภูมิศาสตร์

 ดา้ นอนื่ ๆ (พฤตกิ รรมเด่นหรอื พฤตกิ รรมทีม่ ปี ัญหาของนักเรยี นเปน็ รายบุคคล (ถ้ามี))

 ปัญหา/อุปสรรค
 แนวทางการแก้ไข

สงั คมศึกษาฯ ป.3
488

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 4 รอบรู้ภมู ิศาสตร์ บทที่ 1 เครื่องมอื ทางภมู ิศาสตร์
แผนที่ 2 เร่อื ง ข้อมูลทางภูมิศาสตร์ในโรงเรยี นและชุมชน

แผนการจดั การเรยี นร้ทู ่ี 3

การวาดแผนผงั

เวลา 2 ชวั่ โมง

1. มาตรฐาน/ตวั ชี้วดั

1.1 ตวั ชว้ี ดั
ส 5.1 ส 5.1 ป.3/2 วาดแผนผงั เพ่ือแสดงตาแหน่งทตี่ ัง้ ของสถานที่สาคญั ในบริเวณโรงเรยี นและ
ชมุ ชน

2. จดุ ประสงค์การเรียนรู้

1. อธบิ ายหลกั การวาดแผนผงั ได้ (K)
2. วาดแผนผังเพอื่ แสดงตาแหน่งท่ตี ้งั ของสถานท่ีสาคญั ในบริเวณโรงเรียนและชมุ ชนได้ (P)
3. เห็นความสาคญั ของการใช้แผนผังเพ่ือแสดงตาแหน่งท่ีตงั้ ของสถานทีส่ าคญั ในโรงเรยี นและชุมชน (A)

3. สาระการเรยี นรู้ สาระการเรยี นรู้ทอ้ งถนิ่ สาระการเรียนร้จู ากส่ือ
พิจารณาตามหลกั สูตร หลกั การวาดแผนผงั
สาระการเรียนรู้แกนกลาง ของสถานศึกษา - ตวั อยา่ งการวาดแผนผังแสดงตาแหน่ง
ตาแหนง่ ทต่ี ั้งของสถานทส่ี าคัญใน
บริเวณโรงเรียนและชมุ ชน เช่น และสถานท่ีสาคัญในโรงเรียน
สถานท่ีราชการ ตลาด - ตวั อยา่ งการวาดแผนผังแสดงตาแหนง่
โรงพยาบาล ไปรษณีย์
และสถานทสี่ าคัญในชมุ ชน

4. มโนทศั นส์ าคญั (Key Concept)

การวาดแผนผงั ช่วยแสดงตาแหนง่ ทตี่ ้งั ของสถานท่สี าคัญในบรเิ วณโรงเรียนและชุมชนได้อย่างชดั เจน

5. คาถามหลัก (Big Question)

แผนผงั ทแี่ สดงตาแหนง่ ทต่ี ง้ั ของสถานทส่ี าคัญในบริเวณโรงเรียนและชุมชนวาดได้อย่างไร

สงั คมศกึ ษาฯ ป.3
489

หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 4 รอบรู้ภมู ิศาสตร์ บทที่ 1 เครอ่ื งมอื ทางภมู ิศาสตร์
แผนที่ 2 เรอ่ื ง ขอ้ มลู ทางภูมศิ าสตร์ในโรงเรียนและชมุ ชน

6. การรเู้ รอ่ื งภมู ศิ าสตร์ (Geo - Literacy)

ความสามารถทางภมู ศิ าสตร์ กระบวนการทางภมู ศิ าสตร์ ทักษะทางภมู ศิ าสตร์
1. ความเขา้ ใจระบบธรรมชาติ 1. การตัง้ คาถามเชงิ ภูมศิ าสตร์ 1. การสงั เกต
2. การรวบรวมขอ้ มลู 2. การแปลความขอ้ มลู
และมนษุ ย์ 3. การจดั การข้อมูล
2. การใหเ้ หตุผลทางภูมิศาสตร์ 4. การวิเคราะหข์ ้อมูล ทางภมู ศิ าสตร์
5. การสรุปเพ่ือตอบคาถาม 3. การใชเ้ ทคนคิ และเครอ่ื งมือ

ทางภมู ิศาสตร์

7. สมรรถนะสาคัญของผูเ้ รยี นและคุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค์

สมรรถนะสาคญั ของผู้เรยี น คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์
1. ความสามารถในการส่ือสาร 1. มวี นิ ัย
2. ความสามารถในการคดิ 2. ใฝ่เรียนรู้
3. มุง่ ม่ันในการทางาน
1) ทกั ษะการวเิ คราะห์
2) ทักษะการสรปุ ลงความเหน็
3. ความสามารถในการใช้ทกั ษะชีวิต

8. กจิ กรรมการเรยี นรู้

 วธิ ีสอนแบบกระบวนการทางภูมศิ าสตร์ (Geographic Inquiry Process)

ชวั่ โมงท่ี 1

ข้นั นา

1. ครแู บง่ กลุ่มนกั เรยี นตามความเหมาะสม แลว้ ใหเ้ ลน่ เกม “ตอ่ เติมโรงเรียนของเรา” โดยมวี ธิ ีการเลน่
ดังนี้
- ครแู จกภาพแผนผังโรงเรยี นท่มี สี ถานท่ีในโรงเรยี นท่ขี าดหายไปใหแ้ ตล่ ะกลุ่ม
- ให้แตล่ ะกล่มุ วาดสถานท่ีท่ีหายไปใหค้ รบ ภายในเวลา 3 นาที
- ครเู ฉลยโดยนาแผนผังโรงเรยี นทส่ี มบรู ณม์ าใหน้ กั เรยี นดแู ละตรวจสอบความถูกต้อง
- กลมุ่ ใดทาได้ถกู ต้องและเสรจ็ กอ่ นเป็นฝา่ ยชนะ

2. ครทู บทวนความรู้เดมิ เกี่ยวกับการวาดแผนผงั หอ้ งเรยี นโดยต้งั คาถาม เช่น
- องคป์ ระกอบสาคญั ของแผนผังมอี ะไรบา้ ง
(ชื่อแผนผัง มาตราส่วน สญั ลักษณ์ สี และทศิ )

สังคมศึกษาฯ ป.3
490

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 4 รอบรู้ภูมิศาสตร์ บทท่ี 1 เครอ่ื งมอื ทางภูมศิ าสตร์
แผนท่ี 2 เรอ่ื ง ข้อมลู ทางภูมิศาสตร์ในโรงเรียนและชุมชน

- แผนผงั ทีด่ ีควรมีลกั ษณะอย่างไร
(ระบุตาแหนง่ และทศิ อย่างชดั เจน มีชอ่ื แผนผงั )

- การวัดระยะแผนผงั สามารถทาได้ดว้ ยวิธใี ดบา้ ง
(การวดั ระยะแบบไม่ใช้เครื่องมอื และการวัดระยะแบบใชเ้ คร่อื งมือที่มีมาตราวดั )

3. ครอู ธบิ ายเช่อื มโยงประกอบเกี่ยวกับการวาดแผนผัง โดยนาตัวอยา่ งแผนผงั โรงเรยี นและชุมชนมาให้
นักเรยี นดปู ระกอบ

ข้ันสอน

1. ครใู หน้ กั เรียนศกึ ษาความร้เู กีย่ วกับองค์ประกอบของแผนผัง หลกั การวาดแผนผงั หรือดูคลปิ
ด้วยการสแกน QR Code จากหนงั สือเรียนรายวชิ า สงั คมศึกษาฯ ป.3 หนว่ ยการเรียนร้ทู ่ี 4
รอบรภู้ มู ศิ าสตร์ บทท่ี 1 เคร่ืองมอื ทางภมู ศิ าสตร์ เร่อื ง หลักการวาดแผนผงั

2. ครใู ห้นักเรยี นดู PowerPoint หน่วยการเรยี นรู้ที่ 4 รอบรภู้ ูมศิ าสตร์ เร่อื ง หลกั การวาดแผนผงั
3. ครูต้ังคาถามเพือ่ ถามนกั เรยี น

 จากการดู PowerPoint เรอ่ื ง หลกั การวาดแผนผงั ให้นกั เรยี นชว่ ยกันสรปุ หลกั การวาดแผนผงั
(แนวตอบ : หลักการวาดแผนผัง มีดงั น้ี
1. กอ่ นที่เราจะเรมิ่ วาดแผนผัง จะตอ้ งสารวจพน้ื ทบี่ รเิ วณนน้ั ว่ามีสถานที่สาคัญใดบา้ ง สถานทีแ่ ต่ละ

แห่งตงั้ อยู่ในตาแหน่งทศิ ใด มรี ะยะเปน็ อยา่ งไร และจดบนั ทึกลงในกระดาษ
2. ร่างแผนผังลงในกระดาษโดยกาหนดทศิ เหนือเป็นหลักและวาดรปู สถานทส่ี าคัญลงไป โดยกาหนด

ขนาด ตาแหนง่ ชอื่ สถานท่ี
3. การเขียนแผนผงั ท่มี ีรายละเอียดครบถว้ น ต้องใสส่ ัญลักษณใ์ หถ้ ูกตอ้ งและครบถ้วน)
ข้ันที่ 1 ตั้งคาถามเชิงภมู ศิ าสตร์
4. ครแู ละนกั เรียนร่วมกันต้งั คาถามเชิงภูมศิ าสตร์ ดงั นี้
 แผนผงั ที่แสดงตาแหนง่ ท่ีตง้ั ของสถานทส่ี าคัญในบริเวณโรงเรียนและชุมชนวาดไดอ้ ย่างไร
ขน้ั ที่ 2 การรวบรวมข้อมูล
5. นักเรียนรวบรวมขอ้ มลู ทางภูมิศาสตรข์ องโรงเรียนที่ได้จากการสืบค้นและสารวจโรงเรียนและ
ชุมชนบรเิ วณใกล้เคียงโรงเรียน
6. ครมู อบหมายให้นกั เรยี นแต่ละคนวาดแผนผังแสดงตาแหนง่ ท่ตี ้ังของสถานทส่ี าคญั ในโรงเรียน
และชมุ ชนบรเิ วณใกลเ้ คียงโรงเรยี น ตามทน่ี ักเรยี นได้สารวจมาแล้ว (จากแผนการเรียนร้ทู ่ผี า่ นมา)

สังคมศกึ ษาฯ ป.3
491

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 4 รอบรภู้ ูมิศาสตร์ บทท่ี 1 เครอื่ งมอื ทางภูมศิ าสตร์
แผนท่ี 2 เรือ่ ง ขอ้ มลู ทางภมู ิศาสตร์ในโรงเรยี นและชมุ ชน

ขนั้ ท่ี 3 การจดั การข้อมลู
7. นักเรยี นแตล่ ะคนและสมาชกิ แตล่ ะกลมุ่ (กลุ่มเดิมจากแผนการจดั การเรียนรูท้ ี่ 2 ) รว่ มกนั นา
ข้อมูลท่ไี ด้ทาการแยกแยะและจดั กลุม่ ข้อมูลให้เหมาะสมกบั ประเดน็ คาถาม แลว้ ร่วมกนั
พจิ ารณาความน่าเชอื่ ถอื ของขอ้ มลู

ขนั้ ท่ี 4 การวเิ คราะหข์ ้อมูล
8. นักเรียนแตล่ ะคนนาขอ้ มูลที่ไดจ้ ากการสารวจสถานทส่ี าคญั ในโรงเรยี น และสมาชิกแต่ละกลมุ่
นาขอ้ มูลท่ไี ด้จากการสารวจชุมชนใกล้บริเวณโรงเรยี นมาวิเคราะห์หาคาตอบตามประเด็น
คาถาม แลว้ สรปุ เปน็ ข้อมลู ของกลุ่มเพ่อื เตรียมวาดเปน็ แผนผงั
9. นกั เรียนปฏบิ ัตงิ านตามการมอบหมายงานของครู ดงั น้ี
- ให้นกั เรยี นวาดแผนผังแสดงตาแหน่งที่ต้งั ของสถานที่สาคัญในโรงเรียนและชุมชน ลงในใบงานที่
1.3.1 เร่ือง แผนผงั โรงเรียนและชุมชนของฉัน ดังนี้
1) นกั เรียนแต่ละคนทาแผนผงั แสดงสถานทสี่ าคัญในโรงเรียน
2) สมาชกิ แตล่ ะกลุ่มรว่ มกันจัดทาแผนผงั สถานท่ีสาคญั ในชมุ ชน

ชัว่ โมงที่ 2

ขน้ั ท่ี 5 การสรปุ เพื่อตอบคาถาม
10. ครูคัดเลอื กผลงานทีท่ าได้ถูกตอ้ งและมีความคิดสรา้ งสรรคจ์ านวน 5 ผลงาน ให้นักเรียนท่ีได้รบั

คดั เลอื กออกมานาเสนอผลงาน
11. นักเรียนกล่มุ เดมิ (จากแผนการจดั การเรยี นรทู้ ี่ 2) ส่งตัวแทนกลมุ่ ออกมานาเสนอผลงานของกลมุ่

โดยใหต้ ัวแทนกล่มุ อธิบายขอ้ มูลตาแหน่งท่ีตง้ั ของสถานทีส่ าคัญในชุมชนจากแผนผัง
12. นกั เรียนในชั้นเรียนร่วมกันนาผลงานของแตล่ ะกลมุ่ ไปจัดแสดงท่ปี า้ ยนเิ ทศตามท่ีครูกาหนดให้
13. นักเรียนปฏิบัตกิ จิ กรรมพฒั นาการเรียนรูต้ ามท่กี าหนดใหจ้ ากหนงั สอื เรยี นรายวชิ า สงั คมศึกษาฯ

ป.3 หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 4 รอบรภู้ ูมศิ าสตร์ บทท่ี 1 เครือ่ งมอื ทางภูมิศาสตร์ เสรจ็ แลว้ นาสง่ ครู
14. ครแู ละนักเรียนรว่ มกนั ตอบคาถามเชงิ ภมู ศิ าสตร์ ดงั นี้

 แผนผงั ทีแ่ สดงตาแหนง่ ทีต่ ้ังของสถานทีส่ าคัญในบริเวณโรงเรยี นและชมุ ชนวาดไดอ้ ย่างไร
(แนวตอบ : การวาดแผนผัง เป็นการนาเสนอข้อมูลทต่ี ้องการศึกษาและย่อสว่ นลงในกระดาษ
โดยผูท้ วี่ าดแผนผงั ต้องร้ทู ่ตี ้งั ของสถานท่ีที่ตอ้ งการแสดงในบรเิ วณนั้น ซ่งึ ขั้นตอนในการวาด
แผนผงั มดี ังน้ี

สังคมศกึ ษาฯ ป.3
492

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 4 รอบรภู้ มู ศิ าสตร์ บทท่ี 1 เครื่องมือทางภมู ิศาสตร์
แผนท่ี 2 เรื่อง ขอ้ มลู ทางภมู ศิ าสตรใ์ นโรงเรียนและชุมชน

1. สารวจภายในบริเวณโรงเรยี น ชมุ ชน หรือบริเวณทีเ่ ราตอ้ งการจะวาดแผนผังอยา่ งละเอยี ดว่า
มสี ถานที่สาคญั ใดบา้ ง อยู่ใกล้-ไกลกบั บรเิ วณหรือสถานทใ่ี ด มตี าแหนง่ ระยะ ทศิ เป็นอยา่ งไร
แลว้ จดบนั ทึกลงในกระดาษ

2. รา่ งแผนผงั ครา่ ว ๆ กาหนดทิศเหนอื เปน็ ทศิ หลกั และวาดรูปสถานท่สี าคัญลงในกระดาษ โดย
กาหนดขนาด ตาแหน่ง พร้อมระบุช่อื ของสถานทีล่ งไป

3. วาดแผนผังท่มี ีรายละเอียดและสญั ลกั ษณ์ พร้อมคาอธิบายสญั ลกั ษณ์ลงในแผนผังใหถ้ ูกตอ้ ง
ครบถ้วน)

ข้ันสรปุ

1. ครูและนักเรียนร่วมกนั สรุปเก่ยี วกบั การวาดแผนผงั แสดงตาแหน่งและสถานทส่ี าคญั ในโรงเรยี น
และชุมชนวา่ “การวาดแผนผงั ตอ้ งระบุตาแหน่ง ระยะ และทิศทางของสถานท่ตี า่ ง ๆ ซึ่งในการ
ทาหรือวาดแผนผังต้องมกี ารกาหนดทศิ หลักลงในแผนผงั และยึดทิศหลกั ในการอธิบายส่ิงท่ีจะ
วาดลงไป กอ่ นวาดแผนผงั ผวู้ าดจะตอ้ งทาการสบื ค้นขอ้ มลู หรือสารวจสถานท่กี อ่ น เพ่อื จะได้
ทราบถงึ ข้อมลู ของสถานที่หรอื บริเวณท่ีต้องการจะทาแผนผงั ”

2. นกั เรยี นทาช้ินงาน/ภาระงาน (รวบยอด) เรือ่ ง สมดุ ภาพลักษณะทางกายภาพของโรงเรยี นและชมุ ชนที่
นกั เรยี นอาศัยอยู่ โดยจัดทาสมดุ ภาพลักษณะทางกายภาพของโรงเรียนและชุมชนที่นักเรยี นอาศัยอยู่
โดยใช้เคร่ืองมอื ทางภมู ิศาสตร์ พรอ้ มทงั้ อธบิ ายข้อมลู โดยสงั เขป

3. นกั เรยี นทาแบบฝึกปฏิบัติทกั ษะรวบยอด เร่ือง การวาดแผนผงั โดยอา่ นขอ้ มลู ทางภมู ศิ าสตรท์ ีเ่ ป็นความ
เรียง จากน้ันให้นักเรยี นแปลความขอ้ มูลออกมาเป็นแผนผงั และให้นกั เรียนบอกข้อมลู ทางภูมิศาสตร์
จากแผนผงั ท่ีกาหนด

4. นักเรียนทาแบบวัดฯ สังคมศกึ ษาฯ ป.3 หน่วยการเรียนรูท้ ี่ 4 รอบรู้ภมู ิศาสตร์ บทท่ี 1 เครอื่ งมือทาง
ภมู ศิ าสตร์

5. นกั เรยี นทาแบบทดสอบหลังเรียน จากน้นั ครูตรวจแบบทดสอบหลงั เรยี น
6. ครนู าคะแนนของนักเรยี นในการทาแบบทดสอบกอ่ นเรียนมาเปรยี บเทยี บกับคะแนนการทา

แบบทดสอบหลงั เรียน เพอ่ื ดพู ัฒนาการของนกั เรยี นหลังจากจบการเรียนรู้ในเรื่อง เครอ่ื งมือทาง
ภมู ศิ าสตร์ที่ใชส้ ารวจข้อมลู ในโรงเรียนและชุมชน

สงั คมศึกษาฯ ป.3
493

หนว่ ยการเรียนรูท้ ่ี 4 รอบรู้ภมู ศิ าสตร์ บทท่ี 1 เครื่องมอื ทางภูมิศาสตร์
แผนท่ี 2 เรือ่ ง ข้อมูลทางภูมิศาสตร์ในโรงเรียนและชมุ ชน

9. การวัดและประเมินผล

รายการวดั วธิ ีการ เครอื่ งมือ เกณฑ์การประเมนิ
9.1 ประเมนิ ระหว่าง
- ตรวจใบงานท่ี 1.3.1 - ใบงานที่ - รอ้ ยละ 60 ผ่านเกณฑ์
การจดั กิจกรรม - ตรวจแบบปฏิบตั ิ - แบบปฏบิ ตั ทิ ักษะ - ร้อยละ 60 ผา่ นเกณฑ์
การเรียนรู้ ทกั ษะรวบยอดฯ รวบยอดฯ - รอ้ ยละ 60 ผา่ นเกณฑ์
1) อธิบายหลกั การ - ตรวจแบบวดั และ - แบบวดั และ
บนั ทึกผลฯ บนั ทึกผลฯ - ระดบั คุณภาพ 2
วาดแผนผังได้ ผ่านเกณฑ์
2) วาดแผนผงั เพอ่ื - ประเมนิ การนาเสนอ - แบบประเมนิ - ระดบั คุณภาพ 2
ผลงาน การนาเสนอผลงาน ผ่านเกณฑ์
แสดงตาแหนง่ ทต่ี ั้ง - สังเกตพฤติกรรม - แบบสงั เกตพฤติกรรม - ระดับคณุ ภาพ 2
ของสถานทส่ี าคัญ การทางานรายบคุ คล การทางานรายบคุ คล ผ่านเกณฑ์
ในบรเิ วณโรงเรยี น - สังเกตพฤติกรรม - แบบสงั เกตพฤติกรรม
และชุมชนได้ การทางานกลุ่ม การทางานกลุม่
3) เหน็ ความสาคญั
ของการใช้แผนผงั
เพือ่ แสดงตาแหน่ง
ที่ต้งั ของสถานท่ี
สาคัญในโรงเรยี น
และชุมชน
4) การนาเสนอผลงาน

5) พฤติกรรมการ
ทางานรายบคุ คล

6) พฤตกิ รรม
การทางานกลุ่ม

7) คณุ ลกั ษณะ - สังเกตความมีวินยั - แบบประเมิน - ระดบั คุณภาพ 2
อันพึงประสงค์ ใฝ่เรียนรู้ และมุ่งมน่ั คณุ ลกั ษณะ ผ่านเกณฑ์
ในการทางาน (A)
อันพึงประสงค์

สงั คมศึกษาฯ ป.3
494

หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 4 รอบรภู้ มู ศิ าสตร์ บทท่ี 1 เครื่องมอื ทางภมู ศิ าสตร์
แผนท่ี 2 เรือ่ ง ข้อมลู ทางภมู ศิ าสตร์ในโรงเรยี นและชุมชน

รายการวดั วธิ กี าร เคร่ืองมอื เกณฑ์การประเมนิ
- รอ้ ยละ 60 ผา่ นเกณฑ์
9.2 การประเมนิ หลงั เรียน - แบบทดสอบ
1) ทดสอบหลังเรียน - ตรวจแบบทดสอบ หลงั เรียน - ระดบั คุณภาพ 2
หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี หลังเรยี น ผา่ นเกณฑ์
- แบบประเมินกิจกรรม
4 รอบรูภ้ ูมศิ าสตร์ : สมดุ ภาพลักษณะทาง - ระดับคุณภาพ 2
แผนผัง แผนที่ และ กายภาพของโรงเรียน ผ่านเกณฑ์
รูปถา่ ยในชุมชน และชุมชน

2) การประเมนิ - ตรวจผลงานกจิ กรรม - แบบประเมิน
ความสามารถทาง
ชน้ิ งาน/ภาระงาน สมดุ ภาพลกั ษณะทาง ภมู ศิ าสตร์

(รวบยอด) กจิ กรรม กายภาพของโรงเรยี น

สมุดภาพลกั ษณะ และชมุ ชน
ทางกายภาพของ
โรงเรยี นและชุมชน

9.3 การรู้เร่ืองภูมศิ าสตร์ - สงั เกตการให้เหตุผล
(P) เก่ยี วกบั ข้อมลู ทาง
ภูมศิ าสตร์
- สงั เกตความเขา้ ใจ
ระบบธรรมชาติและ

มนษุ ย์

10. สอื่ /แหลง่ การเรียนรู้

10.1 ส่อื การเรียนรู้

1) หนังสอื เรียน สงั คมศกึ ษาฯ ป.3 หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 4 รอบรู้ภูมิศาสตร์
2) PowerPoint สงั คมศกึ ษาฯ ป.3 หน่วยการเรียนร้ทู ่ี 4 รอบรู้ภูมศิ าสตร์
3) ใบงานท่ี 1.3.1 เร่อื ง แผนผงั โรงเรยี นและชมุ ชนของฉนั
4) แบบฝึกปฏบิ ตั ิทกั ษะรวบยอด สงั คมศกึ ษาฯ ป.3
5) แผนผังโรงเรยี น
6) แผนผงั ชุมชน
10.2 แหล่งการเรยี นรู้
1) อินเทอรเ์ น็ต
2) โรงเรยี นและชมุ ชน

สงั คมศึกษาฯ ป.3
495

หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 4 รอบร้ภู ูมิศาสตร์ บทท่ี 1 เคร่ืองมอื ทางภมู ศิ าสตร์
แผนท่ี 2 เรอื่ ง ขอ้ มูลทางภมู ศิ าสตร์ในโรงเรยี นและชมุ ชน

ใบงานที่ 1.3.1

เรอ่ื ง แผนผงั โรงเรียนและชมุ ชนของฉนั

คาชแ้ี จง : วาดแผนผังโรงเรยี นและชมุ ชนของตนเอง พรอ้ มท้ังอธบิ ายขอ้ มูลในแผนผังโดยสังเขป
1) แผนผังโรงเรียน

(วาดภาพ)

ข้อมูลในแผนผงั โรงเรียนของฉัน
............................................................................................................................. ........................................
............................................................................................................................. ........................................
.....................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ........................................
.................................................................................................................................. ...................................
.....................................................................................................................................................................

สงั คมศกึ ษาฯ ป.3
496

หนว่ ยการเรียนรูท้ ่ี 4 รอบรภู้ ูมศิ าสตร์ บทที่ 1 เครอ่ื งมือทางภูมศิ าสตร์
แผนที่ 2 เรือ่ ง ข้อมูลทางภมู ิศาสตรใ์ นโรงเรียนและชุมชน

2) แผนผังชุมชน

(วาดภาพ)

ขอ้ มูลในแผนผงั ชมุ ชนของฉนั
............................................................................................................................. ........................................
.....................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ........................................
.................................................................................................................................. ...................................
.....................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ........................................

สงั คมศึกษาฯ ป.3
497

หนว่ ยการเรียนร้ทู ี่ 4 รอบรภู้ มู ศิ าสตร์ บทท่ี 1 เคร่ืองมือทางภมู ศิ าสตร์ เฉลย
แผนที่ 2 เรื่อง ขอ้ มลู ทางภมู ศิ าสตร์ในโรงเรยี นและชมุ ชน

ใบงานท่ี 1.3.1

เรอื่ ง แผนผงั โรงเรียนและชมุ ชนของฉัน

คาชี้แจง : วาดแผนผังโรงเรียนของตนเอง พร้อมท้งั อธบิ ายข้อมลู ในแผนผงั โดยสังเขป
1) แผนผังโรงเรยี น (ตัวอย่าง)

แผนผังโรงเรียนวลั ยาวทิ ยาคม

น. โรงอาหาร สหกรณ์ ประชาสัมพนั ธ์

โรงเลี้ยง ห้อง หอ้ ง อาคารเรียน เสาธง สนาม ถนนภธู ร
ไก่ ดนตรี ศิลปะ 1 บาสเกต
สนามฟตุ บอล บอล
โรงเกษตร หอ้ ง อาคารเรียน
คหกรรม 2 สนาม
เดก็ เลน่
อาคารเรยี น
3

ห้องประชุม

หอ้ งนา้ อาคารเรยี น 4 ห้องสมุด อาคาร อาคารเรยี น

ถงั ขยะ อเนกประสงค์ เดก็ เล็ก
ห้องวิทย์

2) ข้อมูลแผนผังโรงเรยี นของฉนั
....-......โ..ร..ง.เ.ร..ยี...น..ข..อ...ง..ฉ..นั....ช...่อื ...โ..ร..ง..เ.ร..ีย..น...ว..ลั ..ย..า..ว..ิท...ย..า..ค...ม.........................................................................................
....-......โ..ร..ง.เ.ร..ีย...น..ว..ัล...ย..า..ว..ิท...ย..า..ค..ม...ต..้งั..อ..ย..ทู่...า..ง..ด..า้..น...ท..ศิ...ต..ะ..ว..นั ..ต...ก..ข..อ..ง..ถ...น..น...ภ..ู.ธ..ร............................................................
....-......โ..ร..ง.เ.ร..ีย...น..ว..ลั...ย..า..ว..ทิ ...ย..า..ค..ม...ม..อี ..า..ค...า..ร..เ.ร..ีย..น...ท..ั้ง..ห...ม..ด.....4...ห...ล..ัง.................................... ........................................
....-......โ.ร..ง..อ...า..ห..า..ร..ต...ั้ง.อ...ย..ทู่...า..ง.ท...ิศ..ต...ะ..ว..นั ..อ..อ...ก..ข..อ...ง.โ..ร..ง..ค..ร..วั.......................................................................................
....-......อ..า..ค...า..ร..อ..เ.น...ก..ป...ร..ะ..ส..ง..ค..ต์..้งั..อ...ย..ู่ท..า..ง..ท...ศิ ..ใ..ต..ข้ ..อ...ง.ส...น..า..ม...ฟ..ุต...บ...อ..ล.........................................................................
....-......ห...้อ..ง..ศ..ิล..ป...ะ..ต..้งั..อ..ย...ู่ใ.ก..ล...้ห..้อ...ง.ด...น..ต...ร..ีม..า..ก..ท...ส่ี ..ุด.................................................................................................

สงั คมศึกษาฯ ป.3
498

หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 4 รอบรูภ้ ูมิศาสตร์ บทท่ี 1 เครื่องมอื ทางภูมศิ าสตร์
แผนที่ 2 เรอ่ื ง ข้อมูลทางภูมศิ าสตร์ในโรงเรียนและชมุ ชน

2) แผนผงั ชมุ ชน (ตวั อยา่ ง)

(วาดภาพ)

ข้อมลู ในแผนผงั ชุมชนของฉนั
................ร..้า..น..ส...ะ..ด..ว..ก..ซ...้ือ..ต..ั้ง..อ..ย...ู่ท..า..ง..ท...ิศ..เ.ห...น..ือ...ข..อ..ง..โ..ร..ง.เ.ร..ีย...น.....แ..ล...ะ..ต..้ัง..อ..ย..ู่ท...า..ง..ท..ิศ...ต..ะ..ว..ัน...ต..ก..ข..อ...ง.ส...ว..น...ส..า..ธ..า..ร..ณ...ะ.........
................ท..ท่ี...า..ก..า..ร..ไ..ป..ร...ษ..ณ...ยี...ต์ ..้งั..อ..ย..ู่ใ..ก..ล..ก้...ับ..ธ..น...า..ค..า..ร....แ...ล..ะ..ต..ัง้..อ..ย...ูท่ ..า..ง..ท...ิศ..ต..ะ..ว..นั...ต..ก...เ.ฉ..ีย..ง..เ.ห...น..ือ...ข..อ..ง..ต...ล..า..ด.................
................โ.ร..ง..เ.ร..ยี...น..ต..งั้..อ...ย..รู่ ..ะ..ห..ว...า่ ..ง.ส...ถ..า..น...ดี ..ับ..เ..พ..ล...ิง.ก...บั ..โ..ร..ง.พ...ย..า..บ...า..ล.....แ..ล..ะ..อ...ย..ทู่ ..า..ง..ท...ิศ..เ.ห...น..ือ...ข..อ..ง..ว..ดั...........................
................ส..ห...ก..ร..ณ...ช์...มุ ..ช..น...ต..ั้ง..อ..ย...ทู่ ..า..ง..ท..ศิ...ใ.ต...้ข..อ..ง..ต..ล...า..ด.....แ..ล..ะ..ต...ั้ง.อ...ย..ูไ่..ก..ล..จ..า...ก..ร..า้ ..น..ส...ะ..ด..ว..ก..ซ..้ือ......................................
................ว..ดั ..ต..้ัง..อ...ย..ู่ท..า..ง..ท...ศิ ..ต..ะ..ว...ัน..ต..ก...ข..อ..ง..ท...ท่ี ..า..ก...า..ร....อ...บ..ต.....แ..ล...ะ..ต..้ัง..อ..ย..ู่ท...า..ง..ท..ศิ...ต..ะ..ว..ัน...อ..อ..ก...เ.ฉ..ยี ..ง..ใ.ต...ข้ ..อ...ง.ส...ถ..า..น...ดี ..ับ...เ.พ...ลิง
................ส..ถ..า..น...ตี..า..ร..ว..จ...ต..ั้ง..อ..ย..ู่ต...ร..ง..ข..้า..ม..ก...บั ..ส..ถ...า..น..ดี...บั ..เ.พ...ล..งิ....แ...ล..ะ..ต..ัง้..อ..ย..ู่ท...า..ง..ท..ศิ...ต..ะ..ว..ัน...อ..อ..ก...ข..อ..ง..ว..ัด............................

สังคมศึกษาฯ ป.3
499

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 4 รอบรภู้ ูมศิ าสตร์ บทท่ี 1 เครอ่ื งมือทางภมู ิศาสตร์
แผนที่ 2 เรือ่ ง ข้อมลู ทางภูมศิ าสตร์ในโรงเรยี นและชมุ ชน

ช้ินงาน/ภาระงานรวบยอด

กิจกรรม สมดุ ภาพลกั ษณะทางกายภาพของโรงเรยี นและชมุ ชน

คาช้ีแจง : ให้นกั เรยี นจัดทาสมุดภาพลักษณะทางกายภาพของโรงเรยี นและชุมชน โดยปฏิบตั ิ ดงั นี้
1. รวบรวมขอ้ มูลทางภมู ิศาสตรข์ องโรงเรยี นและชมุ ชนท่ตี นเองอาศัยอยู่โดยใช้เคร่อื งมือ
ทางภมู ิศาสตร์ แล้วนามาจัดทาเปน็ สมุดภาพ
2. วาดแผนผังโรงเรียนและชุมชนที่ตนเองอาศยั อยู่ พร้อมทั้งอธบิ ายโดยสังเขป

สังคมศกึ ษาฯ ป.3
500

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 4 รอบร้ภู ูมิศาสตร์ บทที่ 1 เครอ่ื งมอื ทางภูมศิ าสตร์
แผนที่ 2 เรื่อง ขอ้ มลู ทางภูมิศาสตรใ์ นโรงเรยี นและชุมชน

แบบประเมินสมุดภาพลักษณะทางกายภาพของโรงเรียนและชมุ ชน

คาช้ีแจง : ใหผ้ ู้สอนประเมนิ ช้ินงาน/ภาระงานของนักเรียนตามรายการทกี่ าหนด แลว้ ขดี  ลงในชอ่ งท่ตี รงกบั ระดบั คะแนน

ลาดบั ที่ รายการประเมิน ระดบั คะแนน
4321
1 การบอกข้อมูลทางภูมิศาสตร์ของโรงเรียน
2 การบอกขอ้ มูลทางภมู ศิ าสตรข์ องชุมชน รวม
3 การวาดแผนผังโรงเรียน
4 การวาดแผนผังชมุ ชน

ลงชอ่ื ................................................... ผปู้ ระเมนิ
............/................./................

เกณฑ์การประเมนิ ผงั สมดุ ภาพ

ประเด็นทป่ี ระเมิน ระดับคะแนน

1. การบอกขอ้ มูล 432 1
ทางภูมศิ าสตร์ บอกขอ้ มูลไม่ถกู ต้อง
ของโรงเรียน บอกข้อมลู ไดถ้ กู ต้อง บอกข้อมลู ได้ถกู ต้อง บอกขอ้ มูลได้ถกู ต้อง และไม่ครบ
และครบทุกประเด็น และครบเป็นสว่ นใหญ่ และครบเป็นบาง
2. การบอกขอ้ มูล บอกข้อมลู ไมถ่ ูกต้อง
ทางภูมิศาสตร์ ประเด็น และไมค่ รบ
ของชุมชน
บอกขอ้ มลู ได้ถกู ต้อง บอกข้อมูลได้ถกู ต้อง บอกข้อมูลไดถ้ ูกตอ้ ง ผลงานไม่มคี วามถูกตอ้ ง
3. การวาดแผนผัง และครบทุกประเด็น และครบเป็นสว่ นใหญ่ และครบเปน็ บาง ไม่นา่ สนใจ และไม่เปน็
โรงเรยี น ระบบ
ประเดน็
4. การวาดแผนผงั ผลงานไมม่ ีความถกู ต้อง
ชุมชน ผลงานมคี วามถกู ตอ้ ง ผลงานมคี วามถกู ตอ้ ง ผลงานมคี วามถูกต้อง ไม่นา่ สนใจ และไม่เป็น
ระบบ
ทัง้ หมด แสดงถึง เป็นสว่ นใหญ่ แสดงถึง บางส่วน มีความ

ความคดิ สร้างสรรค์ ความคดิ สรา้ งสรรค์ น่าสนใจ แต่ไม่เป็น
และเป็นระบบ แต่ยังไม่เปน็ ระบบ ระบบ

ผลงานมีความถูกต้อง ผลงานมคี วามถกู ตอ้ ง ผลงานมคี วามถกู ตอ้ ง

ทั้งหมด แสดงถึง เปน็ สว่ นใหญ่ แสดงถึง บางส่วน มคี วาม
ความคดิ สร้างสรรค์ ความคิดสร้างสรรค์ นา่ สนใจ แต่ไม่เปน็

และเป็นระบบ แตย่ งั ไมเ่ ปน็ ระบบ ระบบ

เกณฑ์การตดั สนิ คุณภาพ

ช่วงคะแนน ระดบั คุณภาพ
14 - 16 ดมี าก
11 - 13 ดี
8 - 10 พอใช้

ต่ากวา่ 8 ปรบั ปรุง

สังคมศึกษาฯ ป.3
501

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 4 รอบรภู้ มู ิศาสตร์ บทที่ 1 เครื่องมอื ทางภมู ศิ าสตร์
แผนที่ 2 เรือ่ ง ขอ้ มลู ทางภูมศิ าสตรใ์ นโรงเรียนและชุมชน

แบบประเมินการรู้เรื่องภมู ศิ าสตร์

กจิ กรรม สมุดภาพลักษณะทางกายภาพของโรงเรยี นและชมุ ชน

ส 5.1 ป.3/1 สารวจข้อมลู ทางภมู ิศาสตร์ในโรงเรียนและชมุ ชนโดยใชแ้ ผนผงั แผนท่ี และรปู ถ่าย เพื่อแสดง
ส 5.1 ป.3/2 ความสมั พนั ธข์ องตาแหน่ง ระยะ ทิศทาง
วาดแผนผังเพื่อแสดงตาแหน่งทต่ี ้ังของสถานทส่ี าคัญในบรเิ วณโรงเรยี นและชมุ ชน

รายการ เกณฑก์ ารประเมนิ (ระดับคณุ ภาพ) ระดบั
ประเมนิ คุณภาพ
1. ความสามารถ ดมี าก (4) ดี (3) พอใช้ (2) ปรับปรงุ (1)
ทางภูมิศาสตร์ สารวจข้อมูลทางภมู ิศาสตร์ สารวจข้อมลู ทางภมู ิศาสตร์ 
ในโรงเรียนและชมุ ชนโดยใช้ สารวจข้อมลู ทางภมู ศิ าสตร์ สารวจข้อมูลทางภูมศิ าสตร์ ในโรงเรียนและชุมชนโดยใช้ ดมี าก
2. กระบวนการ แผนผงั แผนที่ และรูปถ่าย แผนผัง แผนท่ี และรูปถ่าย 
ทางภูมศิ าสตร์ เพ่อื แสดงความสัมพันธข์ อง ในโรงเรยี นและชมุ ชนโดยใช้ ในโรงเรยี นและชมุ ชนโดยใช้ เพื่อแสดงความสัมพันธข์ อง
ตาแหนง่ ระยะ ทศิ ทาง ตาแหน่ง ระยะ ทิศทาง ดี
3. ทกั ษะทาง อย่างเขา้ ใจระบบธรรมชาติ แผนผัง แผนท่ี และรปู ถา่ ย แผนผงั แผนท่ี และรูปถ่าย อยา่ งเข้าใจระบบธรรมชาติ 
ภมู ศิ าสตร์ และเหตผุ ลไดถ้ กู ตอ้ ง และเหตผุ ลไม่ถกู ตอ้ ง พอใช้
ครบถว้ น เพอ่ื แสดงความสมั พันธ์ของ เพอ่ื แสดงความสมั พนั ธ์ของ 
วาดแผนผงั เพื่อแสดง วาดแผนผังเพอื่ แสดง ปรบั ปรุง
ตาแหน่งทีต่ ้ังของสถานท่ี ตาแหนง่ ระยะ ทศิ ทาง ตาแหน่ง ระยะ ทิศทาง ตาแหน่งที่ตัง้ ของสถานท่ี
สาคัญในบรเิ วณโรงเรยี น สาคญั ในบรเิ วณโรงเรียน
และชมุ ชนอยา่ งเขา้ ใจระบบ อยา่ งเข้าใจระบบธรรมชาติ อย่างเข้าใจระบบธรรมชาติ และชมุ ชนอย่างเข้าใจระบบ
ธรรมชาติและเหตุผลได้ ธรรมชาตแิ ละเหตุผลไม่
ถูกต้องครบถ้วน และเหตุผลไดเ้ ปน็ ส่วนใหญ่ และเหตผุ ลไดถ้ กู ตอ้ งเปน็ ถกู ตอ้ ง
ดาเนนิ การตามกระบวนการ ดาเนินการตามกระบวน
ทางภมู ศิ าสตร์ได้ถกู ตอ้ ง แตไ่ มค่ รบถว้ น บางสว่ น การทางภูมศิ าสตร์
ครบทกุ ข้ันตอน ไม่ถูกต้องและไม่เป็นไปตาม
วาดแผนผังเพอ่ื แสดง วาดแผนผงั เพือ่ แสดง ข้ันตอน
สงั เกตสิ่งตา่ ง ๆ แลว้ แปล สงั เกตสงิ่ ตา่ ง ๆ แต่ไม่
ความเปน็ ขอ้ มูลความรู้ โดย ตาแหนง่ ทีต่ ้งั ของสถานที่ ตาแหน่งทีต่ ้งั ของสถานที่ สามารถแปลความเป็น
ใช้เทคนคิ และเคร่ืองมือทาง ข้อมลู ความรู้ โดยใช้เทคนคิ
ภูมิศาสตร์ได้ถูกต้อง สาคัญในบริเวณโรงเรียน สาคญั ในบริเวณโรงเรยี น และเครื่องมอื ทางภมู ศิ าสตร์
ครบถว้ น ได้
และชุมชนอยา่ งเขา้ ใจระบบ และชมุ ชนอย่างเข้าใจระบบ

ธรรมชาตแิ ละเหตุผลไดเ้ ปน็ ธรรมชาตแิ ละเหตผุ ลได้

ส่วนใหญ่ แตไ่ มค่ รบถ้วน ถกู ต้องเป็นบางส่วน

ดาเนนิ การตามกระบวน ดาเนนิ การตามกระบวนการ

การทางภมู ิศาสตรไ์ ดถ้ กู ตอ้ ง ทางภมู ิศาสตร์ได้ถกู ต้อง

ตามขนั้ ตอนเปน็ สว่ นใหญ่ แต่ไมค่ รบทกุ ข้นั ตอน

สงั เกตสง่ิ ตา่ ง ๆ แล้วแปล สังเกตสงิ่ ตา่ ง ๆ แลว้ แปล
ความเปน็ ข้อมูล ความรู้ ความเปน็ ข้อมลู ความรู้
โดยใช้เทคนิคและเครอ่ื งมือ โดยใช้เทคนิคและเครือ่ งมือ
ทางภมู ศิ าสตรไ์ ดถ้ ูกต้องเป็น ทางภูมศิ าสตรไ์ ด้ถกู ต้องเปน็
ส่วนใหญ่ แตไ่ ม่ครบถ้วน บางส่วน

เกณฑ์การตดั สินคุณภาพ

ช่วงคะแนน ระดับคณุ ภาพ

9 - 12 ดี

6 - 8 พอใช้

ตา่ กว่า 6 ปรับปรงุ

สงั คมศกึ ษาฯ ป.3
502

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 4 รอบรู้ภูมศิ าสตร์ บทท่ี 1 เครอ่ื งมอื ทางภมู ศิ าสตร์
แผนที่ 2 เร่อื ง ขอ้ มูลทางภมู ิศาสตรใ์ นโรงเรียนและชุมชน

แบบประเมินการนาเสนอผลงาน

คาช้ีแจง : ใหผ้ ู้สอนประเมินผลการนาเสนอผลงานของนกั เรียนตามรายการ แล้วขดี ลงในช่องท่ีตรงกับ
ระดับคะแนน

ลาดบั ท่ี รายการประเมนิ ระดับคะแนน
321

1 ความถูกต้องของเน้ือหา
2 การลาดบั ขน้ั ตอนของเรือ่ ง

3 วิธีการนาเสนอผลงานอยา่ งสร้างสรรค์
4 การใช้เทคโนโลยีในการนาเสนอ
5 การมีสว่ นร่วมของสมาชกิ ในกลมุ่

รวม

ลงชื่อ...................................................ผู้ประเมนิ
............/................./................

เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน ให้ 3 คะแนน
ผลงานหรอื พฤตกิ รรมสอดคลอ้ งกับรายการประเมนิ สมบรู ณ์ชัดเจน ให้ 2 คะแนน
ผลงานหรอื พฤติกรรมสอดคล้องกบั รายการประเมนิ เป็นสว่ นใหญ่ ให้ 1 คะแนน
ผลงานหรอื พฤติกรรมสอดคลอ้ งกบั รายการประเมนิ บางส่วน

เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ

ชว่ งคะแนน ระดบั คุณภาพ

12 - 15 ดี

8 - 11 พอใช้

ตา่ กวา่ 8 ปรบั ปรุง

สงั คมศกึ ษาฯ ป.3
503

หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 4 รอบรภู้ ูมิศาสตร์ บทท่ี 1 เครอ่ื งมือทางภมู ศิ าสตร์
แผนท่ี 2 เรื่อง ข้อมลู ทางภูมศิ าสตรใ์ นโรงเรยี นและชุมชน

แบบสังเกตพฤตกิ รรมการทางานรายบคุ คล

คาช้แี จง : ใหผ้ ู้สอนสงั เกตพฤติกรรมของนกั เรยี นในระหวา่ งเรยี นและนอกเวลาเรยี น แล้วขีด ลงในช่องที่
ตรงกบั ระดับคะแนน

ลาดบั ที่ รายการประเมนิ ระดับคะแนน
321

1 การแสดงความคดิ เหน็
2 การยอมรบั ฟงั ความคิดเหน็ ของผอู้ ืน่
3 การทางานตามหน้าทท่ี ไ่ี ดร้ บั มอบหมาย
4 ความมีนา้ ใจ
5 การตรงตอ่ เวลา

รวม

ลงชอื่ ...................................................ผู้ประเมนิ
............/.................../................

เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน ให้ 3 คะแนน
ปฏบิ ตั หิ รือแสดงพฤตกิ รรมอย่างสมา่ เสมอ ให้ 2 คะแนน
ปฏบิ ตั ิหรือแสดงพฤตกิ รรมบ่อยครัง้ ให้ 1 คะแนน
ปฏบิ ัตหิ รอื แสดงพฤตกิ รรมบางครง้ั

เกณฑก์ ารตัดสนิ คณุ ภาพ

ช่วงคะแนน ระดับคณุ ภาพ

12 - 15 ดี

8 - 11 พอใช้

ต่ากว่า 8 ปรบั ปรงุ

สงั คมศึกษาฯ ป.3
504

หนว่ ยการเรียนรูท้ ี่ 4 รอบรู้ภูมิศาสตร์ บทท่ี 1 เครือ่ งมอื ทางภมู ิศาสตร์
แผนท่ี 2 เรื่อง ข้อมูลทางภมู ศิ าสตรใ์ นโรงเรียนและชมุ ชน

แบบสังเกตพฤติกรรมการทางานกลุ่ม

คาช้แี จง : ให้ผสู้ อนสงั เกตพฤติกรรมของนักเรยี นในระหวา่ งเรียนและนอกเวลาเรยี น แลว้ ขีด ลงในชอ่ งที่

ตรงกบั ระดบั คะแนน

การมี

ลาดับท่ี ชื่อ – สกุล การแสดง การยอมรับ การทางาน ความมี สว่ นรว่ มใน รวม
ของนกั เรยี น ความ ฟงั คนอ่ืน ตามที่ไดร้ ับ นา้ ใจ การ 15
คดิ เหน็ มอบหมาย
ปรับปรุง

ผลงานกลุม่ คะแนน

321321321321321

ลงชือ่ ...................................................ผู้ประเมนิ

............../.................../...............

เกณฑ์การใหค้ ะแนน

ปฏิบัติหรอื แสดงพฤติกรรมอยา่ งสมา่ เสมอ ให้ 3 คะแนน

ปฏบิ ัติหรือแสดงพฤติกรรมบอ่ ยครง้ั ให้ 2 คะแนน

ปฏบิ ัติหรอื แสดงพฤติกรรมบางคร้งั ให้ 1 คะแนน

เกณฑ์การตัดสนิ คณุ ภาพ

ชว่ งคะแนน ระดบั คณุ ภาพ

12 - 15 ดี

8 - 11 พอใช้

ต่ากว่า 8 ปรับปรุง

สงั คมศกึ ษาฯ ป.3
505

หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 4 รอบรูภ้ ูมิศาสตร์ บทที่ 1 เครอ่ื งมือทางภมู ิศาสตร์
แผนท่ี 2 เรอ่ื ง ข้อมูลทางภมู ิศาสตร์ในโรงเรยี นและชมุ ชน

แบบประเมินคุณลกั ษณะอันพึงประสงค์

คาชีแ้ จง : ใหผ้ ู้สอนสังเกตพฤตกิ รรมของนกั เรียนในระหวา่ งเรยี นและนอกเวลาเรยี น แล้วขดี ลงในชอ่ งท่ี

ตรงกับระดบั คะแนน

คุณลักษณะ รายการประเมิน ระดับคะแนน
อนั พึงประสงค์ดา้ น 321

1. รกั ชาติ ศาสน์ 1.1 ยนื ตรงเคารพธงชาติ และร้องเพลงชาติ
กษัตรยิ ์ 1.2 เขา้ รว่ มกจิ กรรมทีส่ ร้างความสามัคคี ปรองดอง และเป็นประโยชน์

2. ซ่ือสัตย์ สจุ รติ ต่อโรงเรียน
3. มวี ินยั รับผิดชอบ 1.3 เขา้ ร่วมกจิ กรรมทางศาสนาทีต่ นนับถอื ปฏบิ ตั ิตามหลักศาสนา
4. ใฝ่เรยี นรู้ 1.4 เขา้ รว่ มกิจกรรมที่เกยี่ วกบั สถาบนั พระมหากษตั ริยต์ ามท่ีโรงเรียนจัดข้ึน
5. อยอู่ ยา่ งพอเพยี ง 2.1 ให้ขอ้ มลู ทถี่ กู ตอ้ ง และเป็นจริง
2.2 ปฏิบัติในสงิ่ ทถี่ กู ต้อง
6. มงุ่ มั่นในการทางาน 3.1 ปฏิบัตติ ามข้อตกลง กฎเกณฑ์ ระเบียบ ข้อบงั คบั
7. รักความเปน็ ไทย 3.2 มีความตรงต่อเวลาในการปฏิบัติกจิ กรรมตา่ ง ๆ ในชวี ติ ประจาวนั
8. มจี ติ สาธารณะ 10.1 รู้จักใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ และนาไปปฏิบัติได้
10.2 ศึกษาคน้ ควา้ ความรูจ้ ากส่ือและเทคโนโลยีสารสนเทศอยา่ งสม่าเสมอ
5.1 ใชท้ รัพย์สินและส่ิงของของตนเองและส่วนรวมอย่างประหยดั
5.2 ใชอ้ ปุ กรณก์ ารเรยี นอย่างประหยัดและรู้คณุ คา่
5.3 ใชจ้ า่ ยอย่างประหยัดและมีการเก็บออมเงิน
6.1 มคี วามตั้งใจและพยายามในการทางานทไี่ ด้รับมอบหมาย
6.2 มคี วามอดทนและไมท่ ้อแท้ตอ่ อปุ สรรคเพอ่ื ใหง้ านสาเรจ็
7.1 มจี ิตสานึกในการอนุรักษ์วฒั นธรรมและภมู ิปัญญาไทย
7.2 เหน็ คณุ ค่าและปฏิบัติตนตามวัฒนธรรมไทย
8.1 อาสาทางาน ช่วยคิด ชว่ ยทากจิ กรรมเพือ่ สว่ นรวม
8.2 เขา้ รว่ มกจิ กรรม เพือ่ สงั คมและสาธารณประโยชน์

เกณฑ์การใหค้ ะแนน ลงช่ือ...................................................ผู้ประเมนิ
พฤติกรรมที่ปฏิบัติชัดเจนและสม่าเสมอ
พฤตกิ รรมทปี่ ฏิบัตชิ ัดเจนและบอ่ ยครง้ั ............../.................../................
พฤติกรรมทปี่ ฏิบัติบางคร้งั
ให้ 3 คะแนน
ให้ 2 คะแนน
ให้ 1 คะแนน

สงั คมศึกษาฯ ป.3
506

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 4 รอบรู้ภมู ศิ าสตร์ บทท่ี 1 เคร่อื งมอื ทางภมู ศิ าสตร์
แผนท่ี 2 เรือ่ ง ข้อมลู ทางภูมิศาสตร์ในโรงเรียนและชมุ ชน

11. ความเหน็ ของผูบ้ ริหารสถานศกึ ษาหรือผ้ทู ่ีไดร้ ับมอบหมาย

ขอ้ เสนอแนะ

ลงชอ่ื .................................
( ................................ )

ตาแหนง่ .......

12. บันทึกผลหลงั การสอน

 ด้านความรู้

 ด้านสมรรถนะสาคัญของผูเ้ รียน

 ด้านคุณลกั ษณะอนั พึงประสงค์

 ดา้ นความสามารถทางภูมศิ าสตร์

 ด้านอนื่ ๆ (พฤตกิ รรมเดน่ หรือพฤตกิ รรมที่มีปัญหาของนกั เรยี นเป็นรายบคุ คล (ถา้ มี))

 ปัญหา/อุปสรรค
 แนวทางการแก้ไข

สงั คมศกึ ษาฯ ป.3
507

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 4 รอบรูภ้ ูมศิ าสตร์ บทที่ 2 ชุมชนของเรา
แผนการจัดการเรยี นรู้ที่ 1 เร่ือง ลักษณะทางกายภาพกบั การดาเนินชีวิต

แผนการจดั การเรยี นรทู้ ี่ 1

ลักษณะทางกายภาพกับการดาเนินชวี ิต

เวลา 3 ช่ัวโมง

1. มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชว้ี ัด

1.1 ตัวชีว้ ดั
ส 5.2 ป.3/5 อธบิ ายความสัมพันธ์ของลักษณะทางกายภาพกับการดาเนนิ ชวี ิตของคน
ในชุมชน

2. จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้

1) อธบิ ายความสัมพันธข์ องลักษณะทางกายภาพกับการดาเนนิ ชวี ิตของคนในชมุ ชนได้ (K)
2) วิเคราะหล์ ักษณะทางกายภาพกบั การดาเนินชีวิตในชุมชนได้ (P)
3) เห็นความสาคัญของลักษณะทางกายภาพกบั การดาเนนิ ชวี ิตในชุมชน (A)

3. สาระการเรยี นรู้ สาระการเรยี นรู้ท้องถนิ่ สาระการเรียนรจู้ ากสือ่
พจิ ารณาตามหลกั สตู รของ ลักษณะทางกายภาพกบั การดาเนนิ
สาระการเรยี นรแู้ กนกลาง สถานศึกษา ชวี ิตในชมุ ชน
 ภูมปิ ระเทศและภมู ิอากาศที่มี - ภมู ปิ ระเทศ - ภูมิอากาศ
- ทรัพยากรธรรมชาติ
ต่อการดาเนนิ ชวี ิตของคนใน
ชมุ ชน

4. มโนทัศน์สาคญั (Key Concept)

ภูมปิ ระเทศ ภูมอิ ากาศ และทรัพยากรธรรมชาติส่งผลตอ่ การดาเนนิ ชวี ติ ของคนในชุมชน

5. คาถามหลกั (Big Question)

ลกั ษณะทางกายภาพส่งผลตอ่ การดาเนินชวี ิตของคนในชมุ ชนอย่างไร

6. การรเู้ ร่ืองภูมิศาสตร์ (Geo–Literacy)

ความสามารถทางภูมิศาสตร์ กระบวนการทางภูมิศาสตร์ ทกั ษะทางภมู ศิ าสตร์
1. การสงั เกต
1. ความเข้าใจระบบธรรมชาติ 1. การต้งั คาถามเชิงภูมศิ าสตร์ 2. การแปลความข้อมูลทาง

และมนษุ ย์ 2. การรวบรวมข้อมูล ภูมิศาสตร์

2. การใหเ้ หตุผลทางภูมิศาสตร์ 3. การจดั การข้อมลู

4. การวเิ คราะหข์ อ้ มูล

5. การสรุปเพ่ือตอบคาถาม

สงั คมศกึ ษาฯ ป.3
525

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 4 รอบรู้ภมู ิศาสตร์ บทที่ 2 ชมุ ชนของเรา
แผนการจดั การเรียนรู้ท่ี 1 เรือ่ ง ลกั ษณะทางกายภาพกบั การดาเนินชีวิต

7. สมรรถนะสาคญั ของผเู้ รียนและคุณลักษณะอันพงึ ประสงค์

สมรรถนะสาคญั ของผู้เรียน คณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค์

1. ความสามารถในการสอ่ื สาร 1. มีวินัย รบั ผดิ ชอบ

2. ความสามารถในการคดิ 2. ใฝเ่ รยี นรู้

- ทกั ษะการคดิ วิเคราะห์ 3. มุ่งมั่นในการทางาน

3. ความสามารถในการใช้ทกั ษะชวี ิต

8. กิจกรรมการเรยี นรู้

 วธิ ีการสอนโดยกระบวนการทางภูมศิ าสตร์ (Geographic Inquiry Process)

ชั่วโมงท่ี 1

 นักเรยี นทาแบบทดสอบกอ่ นเรยี นหนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 4 รอบรูภ้ ูมศิ าสตร์ หน่วยย่อยท่ี 2 (บทที่ 2) ชุมชน
ของเรา

ข้นั นา

1. ครูให้นกั เรียนดภู าพหน้าหน่วยจากหนังสอื เรียนรายวิชา สังคมศึกษาฯ ป.3 หนว่ ยการเรียนร้ทู ่ี 4
รอบรภู้ มู ิศาสตร์ บทท่ี 2 ชมุ ชนของเรา จากน้นั ให้นกั เรียนรว่ มกันแสดงความคดิ เห็นเก่ยี วกับภาพหนา้
หนว่ ย

2. ครูใหน้ ักเรยี นดคู ลปิ วิดโี อเกี่ยวกับวิถกี ารดาเนนิ ชีวติ ของผู้คนท่ีมกี ารดารงชวี ิตท่ีแตกตา่ งกัน
3. จากคลปิ วิดโี อครูให้นักเรยี นบอกถงึ วถิ ีของคนในชมุ ชนนน้ั และบอกเหตผุ ลว่า “ทำไมวถิ ีกำรดำเนนิ ชีวติ

ของผ้คู นในแต่ละชมุ ชนถึงมคี วำมแตกตำ่ งกนั ” นกั เรยี นร่วมกนั แสดงความคิดเห็น
4. ครอู ธบิ ายเชอ่ื มโยงเกี่ยวกับลักษณะทางกายภาพของชุมชนท่ีส่งผลตอ่ การดาเนินชีวิตของผคู้ ในชุมชนว่า

“สง่ิ แวดล้อมของชมุ ชนในปัจจุบนั มีการเปลยี่ นแปลงไป ซ่งึ ส่งผลใหว้ ิถีชีวิตของผู้คน ในชมุ ชนเปลี่ยนแปลง
ไป เพราะมนษุ ยต์ ้องปรบั ตวั ตามส่ิงแวดลอ้ มท่ีเปลยี่ นแปลงไปและต้องใช้ประโยชนจ์ ากสิ่งแวดลอ้ มและ
ทรพั ยากรธรรมชาตทิ มี่ ีอยใู่ นการดารงชวี ติ อย่างเหมาะสม

ขั้นสอน

1. ครูถามกระตุ้นความสนใจของนกั เรียนเก่ยี วกบั ชุมชนวา่ “ชุมชนคืออะไร” นกั เรียนร่วมกนั แสดงความ
คิดเห็น จากนัน้ ครูอธิบายเสรมิ ความรู้แก่นกั เรยี นว่า “ชมุ ชน คอื ประชำกรกลมุ่ หนึง่ อำศัยอยู่ในพ้นื ที่หรือ

สงั คมศกึ ษาฯ ป.3
526

หน่วยการเรยี นร้ทู ่ี 4 รอบรภู้ ูมศิ าสตร์ บทที่ 2 ชมุ ชนของเรา
แผนการจดั การเรียนรู้ท่ี 1 เร่ือง ลักษณะทางกายภาพกับการดาเนนิ ชวี ิต

บรเิ วณเดยี วกนั ซ่ึงแตล่ ะชุมชนจะมีสภำพแวดลอ้ มท่แี ตกต่ำงกนั และเปน็ ปจั จัยท่ที ำใหก้ ำรดำเนนิ ชีวิต
ของคนในชมุ ชนแตล่ ะชมุ ชนมีควำมแตกตำ่ งกนั ”
2. ครสู ่มุ เลือกนกั เรยี น 4-5 คน ใหบ้ อกถงึ วถิ ีการดาเนินชีวติ ของคนในชุมชนตนเอง นักเรยี นแสดงความ
คิดเหน็

ขนั้ ท่ี 1 การตง้ั คาถามเชิงภมู ิศาสตร์
3. ครูและนักเรียนรว่ มกันตงั้ คาถามเชงิ ภมู ิศาสตร์ ดงั นี้

- ลักษณะทางกายภาพส่งผลตอ่ การดาเนนิ ชวี ติ ของคนในชมุ ชนอยา่ งไร

ข้ันที่ 2 การรวบรวมขอ้ มูล
4. นักเรียนศึกษาข้อมูลเกีย่ วกับลักษณะทางกายภาพกบั การดาเนนิ ชีวิตในชุมชน จากหนังสอื เรยี นรายวชิ า

ภมู ศิ าสตร์ ป.3 หนว่ ยการเรยี นรูท้ ี่ 2 ชุมชนของเรา หวั ขอ้ เรื่อง ลักษณะทางกายภาพกบั การดาเนินชีวิต
5. ครูใหน้ ักเรียนดูภาพเก่ียวกับอาชพี อาหาร สถานทอ่ี ยู่อาศัย การแต่งกาย ในชุมชน จากนั้น ครอู ธบิ าย

เพิ่มเติมเกย่ี วกบั ความสมั พันธ์ระหว่างลกั ษณะทางกายภาพทีส่ ่งผลต่อการดาเนนิ ชีวิตของคนในชุมชนวา่
“กำรดำเนนิ ชวี ติ ของประชำชนในชุมชนแตล่ ะภมู ภิ ำคขน้ึ อยู่กบั ปจั จยั หลำยดำ้ น เชน่ วัฒนธรรม
สภำพแวดลอ้ มทำงธรรมชำติ ลักษณะทำงกำยภำพตำ่ ง ๆ จำกปจั จยั เหล่ำนจี้ ะสง่ ผลให้ลักษณะกำรดำเนนิ
ชีวิตของแตล่ ะชุมชนมคี วำมแตกต่ำงกนั เชน่ ลกั ษณะภมู ิประเทศที่เป็นเกำะ ชำวบำ้ นจึงประกอบอำชพี
ประมง หรอื ภูมิประเทศทเ่ี ป็นเทอื กเขำสูง เหมำะกับกำรประกอบอำชีพเกษตรกรรม และจำกลกั ษณะภูมิ
ประเทศทีส่ วยงำมประกอบกับกำรมีเอกลกั ษณท์ ำงวฒั นธรรมก่อใหเ้ กิดแหลง่ ท่องเทยี่ ว ทำใหเ้ กิดกำร
ขยำยตวั ทำงเศรษฐกิจมีธรุ กจิ เกดิ ขึ้นอกี มำกมำย เชน่ โรงแรม รำ้ นอำหำร บริษทั ท่องเทยี่ ว หรือลักษณะ
ภูมอิ ำกำศท่ีมักจะมลี มมรสุมพัดผำ่ นประชำชนในภำคใต้จงึ ต้องสรำ้ งทอ่ี ยู่อำศยั เปน็ ลกั ษณะบ้ำนชั้นเดียว
เพอ่ื ป้องกันลมมรสุมพดั เช่น ชุมชนเกำะปันหยี จงั หวัดพังงำ เป็นชมุ ชนเก่ำแก่ตั้งอย่บู นเกำะปนั หยีใน
ทะเลอำ่ วพังงำ ลกั ษณะที่อยอู่ ำศยั ของหม่บู ำ้ นปันหยีเหมือนหมบู่ ้ำนลอยน้ำ แตพ่ อน้ำลงจะเห็นบำ้ นนบั
ร้อยหลงั ตง้ั อยู่บนเสำทป่ี ักลงในเลนมำตง้ั แตอ่ ดีต ผูค้ นในชุมชนแห่งนี้ประกอบอำชพี ประมงด้วยมีถิ่นที่อยู่
อำศยั บนเกำะท่ีอยู่ในทะเล นอกจำกนี้ยังมีกำรประกอบอำชีพอ่ืนๆ เช่น ทำสวนยำงพำรำ สวนมะพรำ้ ว
อำชีพรับรำชกำร กำรค้ำขำย และรับจ้ำง ทรัพยำกรธรรมชำติทีส่ วยงำม เหมำะสมเป็นแหลง่ ท่องเที่ยว
โดยชุมชน และเมอื่ มีนกั ทอ่ งเทยี่ วเขำ้ มำในพื้นท่เี ปน็ จำนวนมำกทำให้ประชำชนในพ้ืนท่ีเกดิ กำรรวมตวั ทำ
กิจกรรมทีเ่ ป็นอำชพี เสริมท่ตี อ่ เนอื่ งจำกกำรท่องเท่ยี ว ได้แก่ กลุ่มอำชพี แปรรูปอำหำรทะเล ในรปู แบบ
ต่ำงๆ เช่น กล่มุ ผลิตนำ้ พริกกุ้งเสียบ กลมุ่ ปลำเค็ม กลุ่มกะปิ รวมท้ังกำรแปรรปู อำหำรทะเลในรูปแบบตำ่ ง
ๆ นอกจำกนั้นท่ตี ำบลเกำะปนั หยียังเปน็ แหลง่ ผลิตเครอื่ งประดับที่ทำจำกหอยมกุ ที่มีชื่อเสียงในระดับ
ต้นๆ ของจงั หวัด และ กล่มุ ผลติ อำหำรแปรรูปและกลุ่มเครื่องประดับมกุ เปน็ กลุ่มทไ่ี ดร้ ับรำงวัลสนิ คำ้
โอทอปในระดับ 4 ดำว และ 3 ดำว สำมำรถนำไปขำยในงำนแสดงสินค้ำต่ำงๆ ทง้ั ในระดบั จังหวดั และ
ระดบั ประเทศ สำมำรถสรำ้ งรำยได้ใหก้ ับชำวชุมชนไดเ้ ปน็ อยำ่ งดีทีเดียว เป็นตน้ ”

สังคมศึกษาฯ ป.3
527

หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 4 รอบรูภ้ มู ิศาสตร์ บทท่ี 2 ชมุ ชนของเรา
แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 1 เรื่อง ลกั ษณะทางกายภาพกบั การดาเนินชีวติ

6. ครูแบ่งนกั เรียนออกเปน็ 4 กลุ่ม จากนัน้ ให้แต่ละกล่มุ สง่ ตัวแทนออกมาจับสลากหวั ข้อ ดังนี้
กลมุ่ ท่ี 1 อาชพี
กลุ่มที่ 2 อาหาร
กล่มุ ท่ี 3 ท่อี ย่อู าศยั
กล่มุ ท่ี 4 การแต่งกาย

7. ใหน้ กั เรียนแตล่ ะกลุ่มวางแผนจัดทาสมุดภาพทีแ่ สดงขอ้ มูลเก่ียวกับการดารงชีวติ ของคนในชุมชนตาม
หวั ขอ้ ทไี่ ด้รับมอบหมาย พรอ้ มอธบิ ายว่าภาพดังกลา่ วเปน็ ผลมาจากลกั ษณะภูมปิ ระเทศและภูมิอากาศ
อยา่ งไร โดยท่แี ต่ละกล่มุ ต้องเตรยี มวิธกี ารออกมานาเสนอหรือจัด แสดงภายในชนั้ เรียน ดงั น้ี
กลุม่ ท่ี 1 อาชพี ให้แสดงบทบาทสมมติอาชีพในชุมชนของตนเองแล้วให้เพอื่ นในชัน้ เรียนรว่ มกนั ทายวา่
คอื อาชพี อะไร
กลมุ่ ท่ี 2 อาหาร ใหน้ าตวั อย่างอาหารในชุมชนของตนเองมานาเสนอพรอ้ มบอกวัตถดุ บิ ท่นี ามา
ประกอบอาหาร แล้วให้เพอื่ นในช้นั เรียนรว่ มกันบอกวา่ อาหารนั้นคอื อะไร เคยรบั ประทาน
หรอื ไม่ รสชาติเปน็ อยา่ งไร
กล่มุ ท่ี 3 ท่อี ยู่อาศัย ให้นาภาพทอี่ ยอู่ าศยั ในชมุ ชนของตนเองมาจดั แสดงภายในชน้ั เรียนพรอ้ มกบั บอก
วา่ เพราะเหตุใดคนในชมุ ชนถึงตอ้ งสรา้ งที่อยูอ่ าศยั ในลักษณะตามท่ีเหน็ ในภาพ
กลมุ่ ท่ี 4 การแตง่ กาย ให้นาเครอ่ื งแต่งกายที่คนในชมุ ชนสวมใส่เปน็ ประจามานาเสนอ พรอ้ มกบั บอก
เหตผุ ลว่าเพราะเหตุใดคนในชมุ ชนถึงสวมใส่เครือ่ งแต่งกายลกั ษณะดังกล่าว

ชวั่ โมงท่ี 2
ขั้นท่ี 3 การจดั การข้อมูล
8. นกั เรยี นแตล่ ะกลุม่ ร่วมกันรวบรวมขอ้ มูลความรู้จากการสบื คน้ เกยี่ วกับประเดน็ คาถามดงั กล่าวมาจัดกลุ่ม

ขอ้ มลู ตรวจสอบ จาแนกข้อมูล แลว้ ร่วมกันอภิปรายกนั ภายในกลมุ่ ของตนเอง จากนัน้ สรปุ เปน็ องค์
ความรู้ของกลุ่ม พร้อมจัดทาขอ้ มูลเพ่อื ออกมานาเสนอในรูปแบบตามที่ครกู าหนดให้

ขั้นที่ 4 การวิเคราะห์และแปลผลข้อมลู
9. นกั เรยี นแต่ละกลมุ่ นาขอ้ มลู ความรู้ท่ีร่วมกันพจิ ารณาความน่าเช่ือถือแล้วมาวิเคราะห์หาคาตอบร่วมกัน

ตามประเด็นคาถามทไ่ี ดก้ าหนดไว้ จากนั้นนกั เรียนแตล่ ะกลุ่มนาประเดน็ คาตอบมา เตรียมการนาเสนอ
หรือจัดแสดงผลงานภายในช้นั เรยี น

สังคมศกึ ษาฯ ป.3
528

หนว่ ยการเรียนร้ทู ี่ 4 รอบรภู้ มู ศิ าสตร์ บทท่ี 2 ชุมชนของเรา
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1 เรอ่ื ง ลกั ษณะทางกายภาพกบั การดาเนินชีวติ

ชั่วโมงที่ 3
ข้ันท่ี 5 การสรุปเพือ่ ตอบคาถาม
10. นักเรียนแตล่ ะกลุ่มนาเสนอหรอื จัดแสดงผลงานของกลุ่ม3ตนเองภายในชน้ั เรียน โดยให้เวลากลุ่มละไมเ่ กิน

10 นาที จากนนั้ ครูใหข้ อ้ คิดเหน็ เก่ยี วกับการนาเสนอหรอื จัดแสดงผลงานของนักเรียนแตล่ ะกลมุ่
11. นักเรยี นปฏิบัติกจิ กรรมรเู้ รอื่ งภมู ิศาสตร์ตามท่ีกาหนดให้จากหนงั สือเรยี นรายวิชา สงั คมศึกษาฯ ป.3

หนว่ ยการเรยี นร้ทู ี่ 4 รอบรูภ้ มู ศิ าสตร์ บทท่ี 2 ชมุ ชนของเรา เสรจ็ แล้วนาสง่ ครู
12. นกั เรยี นและครูรว่ มกนั สรปุ คาตอบตามประเดน็ คาถาม ดงั นี้

- สภาพภูมิประเทศและภูมอิ ากาศบริเวณชุมชนทนี่ ักเรียนอาศัยอยู่มลี ักษณะอย่างไร
(แนวตอบ
ภมู ปิ ระเทศ เปน็ สภาพทัว่ ไปของพื้นท่ีในชมุ ชน เช่น ทร่ี าบลุ่ม ทดี่ อน ภูเขา ชายฝ่งั ทะเล โดยผ้คู นที่
เข้ามาต้งั ถ่ินฐานจะมกี ารปรบั ตัวใหส้ อดคลอ้ งกับลกั ษณะภูมิประเทศจนกลายเปน็ วิถีการดาเนินชีวิตของ
ผ้คู นส่วนใหญ่ในชมุ ชน เช่น ชุมชนบริเวณพืน้ ที่ราบลุ่มซึ่งดนิ มคี วามอุดมสมบูรณ์สงู มแี หล่งนา้ อยู่มาก
ผู้คนจะมวี ิถชี ีวติ ที่เก่ียวข้องกบั การทาเกษตรกรรม เชน่ การปลูกขา้ ว ทาสวนผลไม้ เลี้ยงสตั วช์ นดิ ตา่ งๆ
การสรา้ งบา้ นเรอื นจะกระจายไปตามพ้ืนราบหรือริมแมน่ า้ และจะมีพิธกี รรมทส่ี ะท้อนใหเ้ ห็นถึงวถิ กี าร
ดาเนนิ ชีวิต เช่น การทาขวญั ขา้ ว การแห่นางแมวขอฝน ส่วนชุมชนบริเวณพ้นื ท่ชี ายฝงั่ ทะเลและหมู่
เกาะ ผู้คนในชุมชนจะมวี ิถีชีวิตท่ีเกีย่ วขอ้ งกับการทาอาชีพประมง จบั สัตวน์ า้ ตามธรรมชาตหิ รอื
เพาะเลีย้ งสตั ว์น้า มลี ักษณะเปน็ ชุมชนชาวประมง การสร้างบ้านเรอื นจะตงั้ อยู่ริมน้า อาหารท่บี รโิ ภค
นอกจากข้าวจะเป็นสตั วน์ ้าชนดิ ต่างๆ มีพิธกี รรมทเี่ ก่ยี วขอ้ งกบั วถิ ีชีวิต เช่น การบูชาแมย่ า่ นางเรือ
ภมู อิ ากาศ เปน็ ลักษณะอากาศที่เกดิ ข้นึ เปน็ ประจาของพ้ืนที่ ซงึ่ เปน็ ปัจจัยหน่งึ ที่ทาให้ผ้คู นในชมุ ชนมี
การปรับวถิ ชี ีวิตให้สมั พนั ธก์ ับลักษณะอากาศที่เปน็ สิ่งแวดลอ้ มของชุมชน เชน่ ชมุ ชนบรเิ วณทมี่ ฝี นตก
ชกุ วิถชี ีวติ ของผู้คนสว่ นใหญจ่ ะเพาะปลูกพชื ท่ีชอบความช้ืนสงู เชน่ ยางพารา เงาะ กาแฟ บ้านมี
หลังคาลาดชัน เพื่อใหร้ ะบายน้าได้ดี ใต้ถนุ สงู การแต่งกายปกปิดมดิ ชดิ เพอื่ ปอ้ งกนั ความเยน็ และ
ละอองฝน ส่วนชมุ ชนบริเวณภูเขา ซงึ่ เป็นพน้ื ทีส่ ูง อากาศหนาวเย็น วิถชี วี ติ ของผคู้ นจะปลกู พชื ท่ี
เจรญิ เตบิ โตไดด้ ีในอากาศเย็น ชอบความช้ืน เชน่ กะหล่าปลี พลบั สตรอวเ์ บอร์รี ผู้คนจะสวมใส่เส้ือผา้
หนา นยิ มบรโิ ภคอาหารทีใ่ ห้พลงั งานและความอบอนุ่ สงู )
ทรพั ยากรธรรมชาติ เป็นส่งิ ทเ่ี กิดขน้ึ เองตามธรรมชาติ ผูค้ นสามารถนามาใชป้ ระโยชน์ในการ
ดารงชีวิต ทรัพยากรธรรมชาติท่ีสาคญั ได้แก่ ดนิ นา้ ป่าไม้ สัตว์ปา่ และแร่ วถิ ชี วี ิตของผูค้ นในชุมชนจะ
สมั พนั ธก์ บั ทรัพยากรธรรมชาตทิ ่ีมีในชุมชน เชน่ ชุมชนบรเิ วณปา่ ไม้ วิถชี วี ติ ของผู้คนละแวกน้นั ก็จะมี
ความผูกพนั กบั ป่าไม้ มอี าชีพเพาะปลกู เกบ็ หาของป่า มีการนาไมม้ าสรา้ งเป็นทอ่ี ยอู่ าศยั อาหารที่
บรโิ ภคสว่ นใหญส่ ามารถหาได้จากป่า มีพิธกี รรมและความเชอ่ื ทส่ี ะท้อนถึงวิถีชีวิต เช่น การบวชปา่ การ
บชู าเจา้ ปา่ เจา้ เขา ชุมชนทอี่ ยู่ใกลก้ บั แหล่งนา้ วิถีชวี ิตจะผกู พนั กับสตั ว์นา้ มกี ารประกอบอาชพี ทีใ่ ช้น้า
เปน็ ปัจจยั หลกั เชน่ การเพาะปลูก การเล้ียงสตั วน์ า้ มีการสร้างทีพ่ กั อาศยั แบบเรอื นแพอยใู่ นนา้ ใช้เรือ

สังคมศึกษาฯ ป.3
529

หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 4 รอบรู้ภูมศิ าสตร์ บทที่ 2 ชมุ ชนของเรา
แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 1 เรือ่ ง ลักษณะทางกายภาพกบั การดาเนินชีวิต

เปน็ พาหนะในการสัญจร มีการบรโิ ภคสตั ว์นา้ ที่หาได้ง่ายจากแหล่งนา้ ตามธรรมชาติ มพี ิธีกรรมความ
เชื่อทีส่ ะทอ้ นถึงวิถชี ีวติ เช่น การบูชาพระแมค่ งคา

Note
วัตถุประสงคข์ องกิจกรรมเพ่ือให้นกั เรยี นมี
- ทักษะการสงั เกต ร้จู กั สงั เกตการณส์ ่งิ แวดล้อมท้ังทเี่ กิดขนึ้ เองตามธรรมชาติและมนษุ ย์สรา้ งข้นึ เช่น สังเกต

ขอ้ มลู ต่าง ๆ ในส่งิ ทไ่ี ดพ้ บเห็นจากสอ่ื ตา่ ง ๆ และจากสงิ่ แวดล้อมรอบตัว
- ทักษะการแปลความขอ้ มลู ทางภูมศิ าสตร์ สามารถแปลความหมายของส่ิงท่ปี รากฏอยบู่ นพน้ื โลกทอ่ี าจ

ปรากฏอยูใ่ นรปู ของรปู ถ่าย
- ทกั ษะการคิดวิเคราะห์ เกิดจากกระบวนการทางภมู ศิ าสตร์ โดยนาขอ้ มลู ผ่านกระบวนการจดั การ อธบิ าย

วเิ คราะห์ และแปลผลข้อมลู
- ความสามารถในการสอื่ สาร ถ่ายทอดความรู้ ความเข้าใจ เพือ่ แลกเปล่ยี นข้อมลู ข่าวสาร ซง่ึ กันและกนั
- ความสามารถในการใชท้ กั ษะชวี ิต รู้จักการเรยี นรูด้ ว้ ยตนเอง และสามารถนาความรูไ้ ปปรับใชใ้ น

การดาเนนิ ชีวิตประจาวนั

ขั้นสรปุ

1. ครแู ละนกั เรยี นรว่ มกนั สรปุ เกยี่ วกับลักษณะทางกายภาพกบั การดาเนินชวี ติ ในชุมชนวา่
“ลักษณะทำงกำยภำพของชุมชนมหี ลำกหลำยซ่งึ มีผลตอ่ กำรดำเนนิ ชีวติ ของคนในชุมชน ชมุ ชนท่ีอยู่ใน
พ้นื ท่ที ตี่ ่ำงกันก็จะมีลักษณะทำงกำยภำพของชมุ ชนทีแ่ ตกต่ำงกัน ลกั ษณะทำงกำยภำพของชุมชนน้นั
นอกจำกจะเปน็ กำรบอกลกั ษณะของพ้ืนท่ีท่ตี ำ่ งกันแล้วก็ยังมผี ลตอ่ วถิ ีกำรดำรงชวี ิตของผคู้ นในชุมชนนัน้
เช่น ชมุ ชนทต่ี ้องอยบู่ ริเวณใกล้ชำยฝั่งทะเลก็จะประกอบอำชีพกำรทำประมง จับสัตวน์ ำ้ ชมุ ชนท่อี ยู่ใกล้
แม่นำ้ กจ็ ะทำให้มีน้ำใช้ตลอดทง้ั ปี คนในชุมชนกจ็ ะประกอบอำชพี เพำะปลูกหรอื ทำกำรประมงน้ำจืด หรือ
ชมุ ชนท่ีตง้ั อยใู่ กล้แหลง่ ท่องเทย่ี ว เชน่ น้ำตก ภเู ขำ ทะเล ก็อำจจะประกอบประดษิ ฐส์ ิง่ ของต่ำงๆ ทหี่ ำได้
ภำยในชมุ ชนมำทำเปน็ ของทร่ี ะลึกและจัดจำหน่ำย ทำรำ้ นอำหำร นอกจำกลกั ษณะทำงกำยภำพจะส่งผล
ทำงด้ำนอำชีพของคนในชุมชนแล้วยงั ส่งผลในด้ำนตำ่ งๆ อกี เช่น ในชุมชนท่ีมีลกั ษณะทำงกำยภำพท่ี เป็น
ภูเขำจะมีภูมอิ ำกำศทีห่ นำวเย็นทำให้ตอ้ งแต่งกำยดว้ ยเส้ือผำ้ ท่ีหนำกวำ่ ปกติเพื่อใหค้ วำมอบอนุ่ ในขณะท่ี
ผูค้ นที่อำศยั อยูบ่ นพ้นื ทร่ี ำบหรอื ชำยฝัง่ ทะเลจะมภี ูมิอำกำศทรี่ ้อนหรอื อบอุ่นกวำ่ กจ็ ะแต่งกำยดว้ ยผำ้ ที่
ชว่ ยระบำยควำมรอ้ นได้ดีกว่ำ สว่ นชุมชนทีอ่ ย่ใู กล้ริมฝ่งั กจ็ ะมกี ำร สรำ้ งบ้ำนให้มใี ต้ถุนสูงเพ่ือป้องกันน้ำ
ท่วม เปน็ ตน้ ”

2. ครูมอบหมายให้นกั เรียนทาใบงานท่ี 2.1.1 เร่อื ง ลกั ษณะทางกายภาพกับการดาเนนิ ชวี ิต
3. นกั เรยี นทาแบบฝกึ ปฏบิ ัติทักษะรวบยอด สังคมศกึ ษาฯ ป.3 เร่อื ง ชมุ ชนของเรา เพื่อประเมนิ ความกา้ วหน้า

ของนกั เรยี น

สังคมศกึ ษาฯ ป.3
530

หนว่ ยการเรยี นรูท้ ี่ 4 รอบรภู้ มู ศิ าสตร์ บทท่ี 2 ชุมชนของเรา
แผนการจดั การเรียนรู้ท่ี 1 เรอื่ ง ลักษณะทางกายภาพกับการดาเนินชีวติ

9. การวัดและประเมนิ ผล วิธวี ดั เครื่องมอื เกณฑก์ ารประเมนิ
- ตรวจแบบทดสอบ
รายการวดั ก่อนเรียน - แบบทดสอบก่อนเรยี น - ประเมินตาม
9.1 การประเมินก่อนเรียน สภาพจรงิ
- ตรวจกจิ กรรมรู้เรื่อง
ทดสอบก่อนเรยี น ภมู ศิ าสตร์ - กจิ กรรมรูเ้ รือ่ ง - รอ้ ยละ 60
หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 4 ภมู ศิ าสตร์ ผา่ นเกณฑ์
รอบรู้ภมู ศิ าสตร์ หน่วย
ย่อยที่ 2 (บทท่ี 2)
ชุมชนของเรา
9.2 การประเมนิ ระหว่าง
การจัดกิจกรรมการเรียนรู้
1) ปฏบิ ตั กิ ิจกรรมรู้เร่อื ง
ภูมศิ าสตร์

2) อธิบายลักษณะทาง - ตรวจใบงานท่ี 2.1.1 - ใบงานท่ี 2.1.1 - ร้อยละ 60
กายภาพของชมุ ชนและ - ตรวจแบบฝึกปฏิบตั ิ - แบบฝึกปฏบิ ตั ิ ผ่านเกณฑ์
ทักษะรวบยอด ทักษะรวบยอด - รอ้ ยละ 60
3) อธิบายความสมั พนั ธ์ของ ผ่านเกณฑ์
ลักษณะทางกายภาพกับ - สังเกตการนาเสนอ
การดาเนินชีวติ ของคน ผลงาน - แบบประเมินการ - ระดบั คณุ ภาพ 2
ในชมุ ชน นาเสนอผลงาน ผ่านเกณฑ์
- สงั เกตพฤตกิ รรม - ระดับคุณภาพ 2
4) การนาเสนอผลงาน การทางานรายบคุ คล - แบบสงั เกตพฤติกรรม ผา่ นเกณฑ์
- สังเกตพฤตกิ รรม การทางานรายบุคคล - ระดบั คุณภาพ 2
5) พฤติกรรมการทางาน การทางานกล่มุ - แบบสงั เกตพฤติกรรม ผา่ นเกณฑ์
รายบคุ คล - สังเกตความมีวินยั การทางานกลุ่ม - ระดับคุณภาพ 2
ความรบั ผิดชอบ - แบบประเมิน ผา่ นเกณฑ์
6) พฤตกิ รรมการทางาน ใฝเ่ รยี นรู้ และมงุ่ ม่ัน คุณลกั ษณะ
กลุ่ม ในการทางาน อันพงึ ประสงค์

7) คุณลักษณะ
อนั พึงประสงค์

สงั คมศกึ ษาฯ ป.3
531

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 4 รอบรภู้ ูมิศาสตร์ บทท่ี 2 ชุมชนของเรา
แผนการจดั การเรยี นรู้ท่ี 1 เรอ่ื ง ลักษณะทางกายภาพกับการดาเนินชวี ิต

10. สอ่ื /แหล่งการเรยี นรู้

10.1 ส่ือการเรยี นรู้
1) หนงั สือเรียนรายวิชา สังคมศกึ ษาฯ ป.3 หน่วยการเรียนร้ทู ่ี 4 รอบรู้ภูมศิ าสตร์ บทที่ 2 ชมุ ชน
ของเรา
2) แบบฝกึ ปฏิบัตทิ กั ษะรวบยอด สังคมศกึ ษาฯ ป.3
3) ใบงานท่ี 2.1.1 เรอื่ ง ลักษณะทางกายภาพกับการดาเนินชีวิต
4) ภาพเกี่ยวกับอาชพี อาหาร สถานทอี่ ยู่อาศัย การแต่งกาย ในชุมชน

10.2 แหลง่ การเรียนรู้
-

สงั คมศึกษาฯ ป.3
532

หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 รอบรู้ภูมิศาสตร์ บทท่ี 2 ชุมชนของเรา
แผนการจดั การเรียนรู้ที่ 1 เรื่อง ลกั ษณะทางกายภาพกบั การดาเนนิ ชีวิต

บัตรภาพ

สังคมศกึ ษาฯ ป.3
533

หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 รอบรู้ภูมิศาสตร์ บทท่ี 2 ชุมชนของเรา
แผนการจดั การเรียนรู้ที่ 1 เรื่อง ลกั ษณะทางกายภาพกับการดาเนนิ ชีวติ

สงั คมศึกษาฯ ป.3
534

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 4 รอบร้ภู ูมิศาสตร์ บทท่ี 2 ชุมชนของเรา
แผนการจัดการเรยี นรู้ที่ 1 เร่ือง ลักษณะทางกายภาพกบั การดาเนินชวี ติ

ใบงานท่ี 2.1.1

เร่ือง ลักษณะทางกายภาพกบั การดาเนินชีวิต
คาชแ้ี จง : ตอบคาถามต่อไปน้ี
1. บอกลกั ษณะทางกายภาพของชุมชนท่ีนกั เรียนอาศัยอยู่ว่ามีลกั ษณะอย่างไร

2. ลกั ษณะทางกายภาพในชุมชนของนกั เรียนส่งผลอย่างไรกบั การดาเนนิ ชีวติ ผู้คนในชุมชน

สงั คมศกึ ษาฯ ป.3
535

หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 4 รอบร้ภู มู ศิ าสตร์ บทที่ 2 ชุมชนของเรา เฉลย
แผนการจัดการเรยี นรู้ท่ี 1 เร่ือง ลักษณะทางกายภาพกับการดาเนินชวี ติ

ใบงานท่ี 2.1.1

เรอื่ ง ลักษณะทางกายภาพกบั การดาเนนิ ชีวิต

คาชแ้ี จง : ตอบคาถามต่อไปนี้
1. บอกลกั ษณะทางกายภาพของชมุ ชนท่ีนักเรยี นอาศัยอยู่ว่ามลี กั ษณะอยา่ งไร

(แนวตอบ อย่ใู กลบ้ รเิ วณป่าไม้ มีภเู ขา ธรรมชาติท่ีสวยงาม อากาศหนาว เยน็ สบาย บางคร้งั กม็ ี
อากาศ ช้นื เพราะมีฝนตก ทีอ่ ย่อู าศยั ส่วนใหญ่มกั ยกใต้ถุนสงู มหี ลังคาทรงสงู ตวั บา้ นมีลกั ษณะมดิ ชดิ
เพอื่ กันลม)

2. ลักษณะทางกายภาพในชมุ ชนของนักเรียนส่งผลอย่างไรกับการดาเนนิ ชีวิตผู้คนในชุมชน
(แนวตอบ จากท่ีชมุ ชนอยู่ใกล้บริเวณปา่ ไม้ ภเู ขา มีธรรมชาติที่สวยงาม และมอี ากาศท่เี ย็นสบาย

จงึ สง่ ผลใหม้ แี หล่งท่องเทย่ี วมากกว่าทอ่ี นื่ ๆ ผ้คู นสว่ นใหญ่มีอาชพี ทางการเกษตรเปน็ หลกั บ้างประกอบ
อาชีพผลิตของทรี่ ะลกึ จาหน่าย บางส่วนประกอบอาชพี ใหบ้ ริการเก่ียวกับที่พกั หรือบางส่วนกท็ าไรเ่ พอ่ื
ให้เปน็ สถานทที่ อ่ งเทยี่ วเชิงนิเวศน์ ซึ่งชว่ ยสรา้ งรายได้เพิ่มขนึ้

อาหารทีร่ ับประทานกส็ ามารถหาได้จากธรรมชาติ เชน่ ของปา่ หรือสงิ่ ทอ่ี ยู่ภายในบริเวณชุมชน
หรอื วัตถดุ ิบทส่ี ามารถหาไดต้ ามฤดูกาล เช่น หน่อไม้ป่า เหด็ ป่าชนดิ ตา่ งๆ)

(โดยคาตอบขึ้นอยูก่ บั ดุลยพินจิ ของครผู ้สู อน)

สงั คมศกึ ษาฯ ป.3
536

หนว่ ยการเรียนร้ทู ่ี 4 รอบรู้ภูมศิ าสตร์ บทที่ 2 ชุมชนของเรา
แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 1 เรอ่ื ง ลกั ษณะทางกายภาพกับการดาเนนิ ชีวิต

11. ความเห็นของผู้บรหิ ารสถานศกึ ษาหรือผูท้ ่ีไดร้ ับมอบหมาย

ขอ้ เสนอแนะ

ลงชื่อ ................................

( ................................ )

ตาแหนง่ .......

12. บนั ทึกผลหลังการสอน

 ดา้ นความรู้

 ด้านสมรรถนะสาคญั ของผู้เรยี น

 ด้านคุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค์

 ดา้ นความสามารถทางภูมิศาสตร์

 ดา้ นอน่ื ๆ (พฤติกรรมเด่น หรอื พฤติกรรมทมี่ ปี ญั หาของนกั เรยี นเป็นรายบุคคล (ถา้ มี))

 ปญั หา/อปุ สรรค
 แนวทางการแกไ้ ข

สังคมศกึ ษาฯ ป.3
537

หน่วยการเรียนร้ทู ี่ 4 รอบรูภ้ มู ศิ าสตร์ บทท่ี 2 ชมุ ชนของเรา
แผนการจัดการเรยี นรทู้ ่ี 2 เรื่อง การใช้ประโยชน์จากส่ิงแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ

แผนการจดั การเรียนร้ทู ่ี 2

การใช้ประโยชนจ์ ากสิง่ แวดล้อมและทรพั ยากรธรรมชาติ

เวลา 3 ชวั่ โมง

1. มาตรฐานการเรียนร/ู้ ตวั ชวี้ ัด

1.1 ตัวช้วี ัด
ส5.2 ป.3/2 อธิบายการใชป้ ระโยชน์จากสงิ่ แวดลอ้ มและทรัพยากรธรรมชาติในการสนองความ
ตอ้ งการพ้นื ฐานของมนุษย์และการประกอบอาชพี

2. จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้

1) อธบิ ายประโยชน์จากส่ิงแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาตทิ ช่ี ว่ ยในการสนองความตอ้ งการพน้ื ฐานของ
มนุษย์และการประกอบอาชพี ได้ (K)

2) ใช้สิ่งแวดล้อมและทรพั ยากรธรรมชาติให้เปน็ ประโยชน์ในการสนองความต้องการพ้นื ฐานของมนุษ์และ
การประกอบอาชพี ได้ (P)

3) เหน็ ความสาคัญและเห็นคณุ ค่าของส่ิงแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติในการสนองความต้องการ
พ้นื ฐานของมนุษย์และการประกอบอาชพี (A)

3. สาระการเรียนรู้ สาระการเรยี นรู้ทอ้ งถน่ิ สาระการเรยี นรูจ้ ากส่ือ
พจิ ารณาตามหลักสูตรของ การใช้ประโยชนจ์ ากสิ่งแวดลอ้ ม
สาระการเรียนรู้แกนกลาง สถานศึกษา เพอ่ื สนองความตอ้ งการพ้ืนฐาน
 การใช้ประโยชนจ์ ากส่งิ แวดล้อม และการประกอบอาชีพ

ในการดาเนินชวี ติ ของมนษุ ย์ - การสนองความตอ้ งการ
เชน่ การคมนาคม บา้ นเรอื น พื้นฐาน
และการประกอบอาชีพในชุมชน - การประกอบอาชีพ
 การประกอบอาชีพทีเ่ ปน็ ผลมา - การคมนาคม
จากสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติใน
ชุมชน

4. มโนทศั น์สาคัญ (Key Concept)

มนุษย์มคี วามจาเป็นตอ้ งใช้ประโยชน์จากส่งิ แวดลอ้ มและทรัพยากรธรรมชาติในการตอบสนองความ
ต้องการพื้นฐาน และการประกอบอาชพี อยา่ งไร

5. คาถามหลัก (Big Question)

มนษุ ยใ์ ช้ประโยชน์จากส่งิ แวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติในการสนองความต้องการพ้นื ฐานและการ
ประกอบอาชพี อย่างไร

สังคมศกึ ษาฯ ป.3
538

หนว่ ยการเรยี นร้ทู ่ี 4 รอบรภู้ ูมศิ าสตร์ บทที่ 2 ชุมชนของเรา
แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 2 เรอื่ ง การใช้ประโยชน์จากส่งิ แวดลอ้ มและทรัพยากรธรรมชาติ

6. การรู้เร่อื งภมู ิศาสตร์ (Geo–Literacy)

ความสามารถทางภูมศิ าสตร์ กระบวนการทางภมู ศิ าสตร์ ทกั ษะทางภูมศิ าสตร์
1. การสงั เกต
1. ความเข้าใจระบบธรรมชาติ 1. การตง้ั คาถามเชิงภมู ศิ าสตร์ 2. การแปลความขอ้ มูลทาง

และมนษุ ย์ 2. การรวบรวมขอ้ มูล ภมู ิศาสตร์

2. การใหเ้ หตุผลทางภมู ศิ าสตร์ 3. การจดั การข้อมลู

4. การวิเคราะหข์ อ้ มูล

5. การสรปุ เพื่อตอบคาถาม

7. สมรรถนะสาคญั ของผเู้ รยี นและคณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค์

สมรรถนะสาคญั ของผเู้ รยี น คณุ ลกั ษณะอันพึงประสงค์

1. ความสามารถในการสือ่ สาร 1. มีวนิ ัย รบั ผดิ ชอบ

2. ความสามารถในการคิด 2. ใฝเ่ รยี นรู้

- ทักษะการคดิ วิเคราะห์ 3. มุง่ ม่ันในการทางาน

3. ความสามารถในการใช้ทักษะชวี ิต

8. กิจกรรมการเรยี นรู้

 วิธกี ารสอนโดยกระบวนการทางภูมิศาสตร์ (Geographic Inquiry Process)

ชว่ั โมงที่ 1

ขนั้ นา

1. ครูให้นกั เรียนเลน่ เกม “จบั คู่สงิ่ แวดลอ้ มและทรัพยากรธรรมชาติกบั การดาเนินชีวิตในชุมชน” โดยแบ่ง
นักเรยี นออกเป็น 2 กลมุ่ คือ กล่มุ สีฟา้ กลุ่มสเี ขยี ว ครูเตรียมและจัดทาบัตรภาพ 2 ชุด คือ บัตรภาพ
หลกั และบัตรภาพรอง (แบ่งออกเป็นบตั รภาพสีฟา้ และบัตรภาพสเี ขียว เพอ่ื แยกแยะกลุม่ ของนกั เรยี น)
จากนนั้ ครูติดตัวอยา่ งบตั รภาพส่งิ แวดล้อมและทรพั ยากรธรรมชาติที่เป็นบตั รภาพหลกั ลงบนกระดาน
เช่น ภาพป่าไม้ ภาพชายทะเล ภาพท่รี าบรมิ นา้ ภาพแหลง่ แร่ ภาพภูเขา แล้วให้นกั เรียนเลือกบตั รภาพ
รอง (บัตรภาพสฟี ้าและบตั รภาพสีเขยี วตามกลุ่มของตนเอง) ทส่ี มั พันธ์กับบตั รภาพหลกั ไปตดิ ใหต้ รง
หมวดหมู่ เชน่
- นักเรยี นเลอื กภาพอาหารทะเล ภาพเรือประมง ภาพกระชังเล้ยี งปลา ไปตดิ ใต้บตั รภาพหลักทีเ่ ป็นภาพ
ชายทะเล

สังคมศึกษาฯ ป.3
539

หน่วยการเรียนรูท้ ่ี 4 รอบรู้ภูมศิ าสตร์ บทท่ี 2 ชมุ ชนของเรา
แผนการจดั การเรยี นรู้ที่ 2 เรือ่ ง การใชป้ ระโยชน์จากสิง่ แวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ

2. ครูอธิบายวธิ กี ารเลน่ เกม ดังน้ี
- นักเรียนแตล่ ะกลุม่ (กลมุ่ สฟี ้า กลุ่มสีเขียว) ตั้งแถวตอนลึก
- ครสู ง่ สญั ญาณเริม่ เมือ่ นักเรียนได้ยนิ เสยี งสัญญาณเริ่มให้นักเรียนคนแรกของแต่ละกลุ่มหยิบบัตรภาพ
รองในกล่องของกล่มุ ตนเองไปตดิ ใต้บตั รภาพหลกั ให้สัมพนั ธ์กัน
- เมอื่ นกั เรยี นติดบัตรภาพเสรจ็ ให้กลบั มาแตะมือเพ่ือนคนตอ่ ไปเพ่ือไปติดภาพต่อไป ทาเชน่ นี้จนไดย้ นิ
เสยี งสัญญาณหมดเวลาจากครู

** (เวลาท่ใี ช้ในการเลน่ เกมขน้ึ อย่กู ับความเหมาะสม)

3. ครตู รวจสอบจานวนบตั รภาพและความถูกตอ้ งของการติดบัตรภาพให้มคี วามสมั พันธ์กนั ของนกั เรยี นแต่
ละกลมุ่ กล่มุ ใดทาคะแนนไดม้ ากที่สดุ เป็นฝา่ ยชนะ

4. ครูถามความคดิ เห็นนักเรยี นว่า “จากเกมท่ีได้เล่นไปนักเรยี นได้เรยี นรูเ้ ก่ียวกบั อะไรบ้าง” นกั เรยี น
รว่ มกันแสดงความคิดเห็น

ขัน้ สอน
1. ครกู ล่าวเชอ่ื มโยงเก่ียวกับเกมกบั ความรู้ท่ีจะศึกษาว่า “สิง่ แวดล้อมและทรพั ยากรธรรมชาติมี

ความสัมพนั ธ์กบั การดาเนินชีวติ ของคนในชมุ ชน” โดยครยู กตวั อยา่ งจากบัตรภาพหลักและบตั รภาพ
รองท่นี ักเรียนตดิ บนกระดานประกอบการอธบิ าย

ข้นั ท่ี 1 การตั้งคาถามเชงิ ภมู ศิ าสตร์
2. ครูและนักเรยี นรว่ มกนั ตง้ั คาถามเชงิ ภูมิศาสตร์ ดังน้ี

- มนุษยใ์ ชป้ ระโยชน์จากสง่ิ แวดลอ้ มและทรัพยากรธรรมชาติในการสนองความต้องการพ้ืนฐานและการ
ประกอบอาชีพอย่างไร

ข้ันท่ี 2 การรวบรวมข้อมลู
4. นกั เรยี นแต่ละคนศกึ ษาขอ้ มลู จากหนงั สอื เรียนรายวิชา สงั คมศกึ ษาฯ ป.3 หน่วยการเรยี นร้ทู ี่ 4 รอบร้ภู ูมิศาสตร์

บทที่ 2 ชุมชนของเรา หัวข้อเรื่อง การใช้ประโยชนจ์ ากสิ่งแวดลอ้ มและทรพั ยากรธรรมชาติ
5. ครูอธบิ ายเพิ่มเติมเกยี่ วกบั การใชป้ ระโยชนจ์ ากสง่ิ แวดล้อมเพ่ือสนองความต้องการพน้ื ฐานและการ

ประกอบอาชีพว่า “มนุษย์นาสง่ิ แวดล้อมและทรพั ยากรธรรมชาตมิ าใชป้ ระโยชน์ในการดาเนินชีวติ เชน่
การนาส่งิ แวดลอ้ มและทรพั ยากรธรรมชาตมิ าสรา้ งท่อี ยู่อาศัยการประกอบอาชพี การหาอาหาร ท่ี
เหมาะสมกบั ส่งิ แวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติที่มอี ยู่ในท้องถิ่น ซงึ่ แตล่ ะทอ้ งถิ่นจะมีความแตกต่าง
ของสิง่ แวดลอ้ มและทรัพยากรแตกตา่ งกันและทาให้การดาเนนิ ชีวิตของผู้คนแตกต่างกนั ออกไปด้วย
เช่น การประกอบอาชีพ การดาเนินชวี ิตของผู้คนในสมัยกอ่ นตอ้ งพ่งึ พาอาศัยสิง่ แวดลอ้ มและ
ทรพั ยากรธรรมชาตเิ ป็นหลกั เช่น การลา่ สตั ว์ การเก็บของปา่ มาเป็นอาหาร ตอ่ มาได้ร้จู ักการใช้
เครื่องมอื ต่างๆ มากขึน้ จึงทาใหก้ ิจกรรมในการดาเนนิ ชวี ิตเปลีย่ นไป เช่น ร้จู ักการเพาะปลูกพืชเพ่ือ

สงั คมศึกษาฯ ป.3
540

หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 4 รอบรูภ้ มู ิศาสตร์ บทที่ 2 ชุมชนของเรา
แผนการจัดการเรยี นรทู้ ี่ 2 เรอ่ื ง การใชป้ ระโยชน์จากสง่ิ แวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ

ประกอบอาชีพและประกอบอาหาร เลี้ยงสตั ว์แทนการล่าสัตว์ การคมนาคม ผู้คนท่อี ยู่บรเิ วณริมน้าหรือ
เกาะ ใช้แม่น้าเปน็ เส้นทางในการเดินทาง โดยมีพาหนะ คอื เรือ หรอื ผคู้ นที่อาศัยอยู่ในเขตเมือง
บรเิ วณท่มี ีถนนตดั ผา่ นกจ็ ะใชก้ ารคมนาคมขนสง่ ทางบกเป็นสว่ นใหญ่ เช่น รถ รถไฟ รถไฟฟ้า” ทอี่ ยู่
อาศัย ผคู้ นทอ่ี ยู่รมิ แมน่ ้า มนี า้ ท่วมบอ่ ย มพี นื้ ทจ่ี ากดั จึงควรสร้างท่อี ยอู่ าศยั เปน็ เรือนแพหรอื ผ้คู นที่อยู่
ในภูมิภาคทีม่ ที รพั ยากรธรรมชาติ เชน่ ไม้ ก็ใช้ไม้สร้างเป็นที่พักอาศัย”
6. ครใู ห้นักเรยี นแตล่ ะคนศึกษาคน้ คว้าเก่ียวกบั การใช้ประโยชน์จากสงิ่ แวดลอ้ มและทรัพยากรธรรมชาติ
กับการดาเนนิ ชีวติ ในชมุ ชน โดยครใู หน้ กั เรียนในชน้ั เรยี นนบั เลข 1 ถึง 4 และจาเลขที่ตนเองนบั ไว้ทา
แบบนี้ไปจนครบทั้งหอ้ งเรยี น ซงึ่ นักเรยี นทน่ี บั เลขดังต่อไปนีต้ อ้ งศึกษาหัวขอ้ ตามทคี่ รูกาหนดให้
หมายเลข 1 อาหารและยารกั ษาโรค
หมายเลข 2 ทอี่ ยอู่ าศัย
หมายเลข 3 การคมนาคม
หมายเลข 4 การประกอบอาชพี

ช่วั โมงที่ 2

ขน้ั ที่ 3 การจัดการข้อมูล
7. ครใู หน้ กั เรยี นแต่ละคนนาขอ้ มลู ท่ีได้จากการสืบคน้ มาจดั กลุ่มขอ้ มูล ตรวจสอบ จาแนกข้อมูล

โดยครูชว่ ยชีแ้ นะและตรวจสอบความถกู ตอ้ ง

ข้นั ท่ี 4 การวเิ คราะหแ์ ละแปลผลขอ้ มูล
8. ครูให้นักเรยี นแตล่ ะคนนาข้อมูลท่ีได้จดั กลมุ่ ขอ้ มูล ตรวจสอบ จาแนกขอ้ มลู แล้วนามาวเิ คราะห์และ

นาไปแลกเปลีย่ นเรียนรู้กับเพือ่ นทีเ่ ลือกหัวขอ้ เดยี วกนั อย่างนอ้ ย 3 คน จากนน้ั นาข้อมลู ทไี่ ดจ้ ากการ
แลกเปลี่ยนเรียนรูม้ าสรปุ เปน็ องคค์ วามร้ขู องตนเอง และนาไปตอบคาถามลงในใบงานที่ 2.2.1 เรื่อง
การใช้ประโยชน์ที่ไดร้ ับจากสิง่ แวดล้อมและทรพั ยากรธรรมชาติ

ชว่ั โมงท่ี 3

ข้ันที่ 5 การสรปุ เพอ่ื ตอบคาถาม 3

9. ครูสมุ่ นักเรยี น 4-5 คน ออกมานาเสนอคาตอบในใบงานของตนเอง

10. นักเรยี นปฏบิ ัติกจิ กรรมร้เู รอ่ื งภูมิศาสตรต์ ามที่กาหนดให้จากหนังสอื เรียนรายวิชา สังคมศึกษาฯ ป.3

หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 4 รอบรูภ้ มู ศิ าสตร์ บทที่ 2 ชุมชนของเราต้องการพนื้ ฐานและการประกอบอาชีพ

เสรจ็ แล้วนาส่งครู

11. นกั เรียนและครูรว่ มกันสรปุ คาตอบตามประเดน็ คาถาม ดังน้ี

- มนษุ ย์ใช้ประโยชน์จากสิ่งแวดลอ้ มและทรัพยากรธรรมชาติในการสนองความต้องการพ้ืนฐานและ

การประกอบอาชีพอยา่ งไร

สงั คมศึกษาฯ ป.3
541

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 4 รอบรู้ภมู ิศาสตร์ บทที่ 2 ชุมชนของเรา
แผนการจัดการเรียนรูท้ ี่ 2 เรอ่ื ง การใช้ประโยชน์จากส่งิ แวดลอ้ มและทรพั ยากรธรรมชาติ

(แนวตอบ
ความต้องการพ้นื ฐานของมนษุ ย์ มี 4 ประการ ดังน้ี
 อาหาร เปน็ ความต้องการในลาดับแรกเนอ่ื งจากมนุษยม์ ีความจาเป็นตอ้ งบริโภคอาหาร เพอื่ ให้

พลังงานแก่รา่ งกายและการเจรญิ เติบโต ซึง่ มนุษย์สามารถหาอาหารไดจ้ ากส่ิงแวดล้อมที่อยใู่ กล้
ตัว เช่น คนทอ่ี าศัยอยใู่ นแถบพืน้ ทป่ี า่ ไม้จะจับสตั ว์บางชนดิ เก็บพชื ผักผลไมข้ องป่าท่มี ีอยใู่ นป่า
มาเปน็ อาหาร
 ท่ีอยอู่ าศัย มนษุ ย์ในสมยั โบราณจะใช้เพงิ ผาและถา้ เป็นที่อยู่อาศยั ตอ่ มาเมอ่ื เจรญิ ขนึ้ กน็ าวัสดุท่ี
หาได้ง่ายจากสิง่ แวดลอ้ มในชุมชนมาสร้างเป็นท่ีอยู่อาศยั แทน เช่น ชมุ ชนทอ่ี ยู่บรเิ วณเนนิ เขา ซงึ่
มปี ่าไผ่มาก กจ็ ะนาต้นไผม่ าใช้ก่อสร้างบา้ นเรอื น
 เคร่ืองน่งุ ห่ม มนุษย์รูจ้ ักนาสตั วต์ ่างๆ มาใช้ทาเปน็ เครอ่ื งนงุ่ ห่มมาตง้ั แตส่ มยั โบราณภายหลังมีการนา
พชื ท่ีมเี ส้นใยที่สามารถปลูกไดง้ า่ ยในชมุ ชน เช่น ปา่ น ปอ ฝา้ ย รวมถึงเสน้ ใยจากตัวไหม มาทอเป็น
ผืนผ้าและตดั เยบ็ เปน็ เคร่ืองนุ่งหม่
 ยารกั ษาโรค นอกจากการใชย้ าแผนปัจจบุ ันรกั ษาโรคแลว้ ผคู้ นในชมุ ชนตา่ งๆ ยังรู้จกั นาพชื ทีม่ ีอย่ใู น
พน้ื ที่หาได้งา่ ยมาปรุงเป็นยาสมุนไพรใชร้ กั ษาโรค บารงุ รา่ งกาย เชน่ ใชต้ ้นฟา้ ทะลายโจรรักษาอาการ
ไข้ ใชข้ มน้ิ ชันรกั ษาผดผ่ืนคันทผ่ี วิ หนัง
การประกอบอาชีพ
มนษุ ยจ์ าเป็นตอ้ งพง่ึ พาสิง่ แวดลอ้ มและทรัพยากรธรรมชาติเปน็ ปจั จยั หลกั ผ้คู นในชมุ ชนจะเลอื ก
ประกอบอาชพี อะไรก็จะดูสง่ิ แวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติรอบตวั ในบรเิ วณทีต่ นอาศยั อยูม่ สี ่ิงใดทจี่ ะ
นาไปประกอบอาชพี ให้ไดเ้ กิดผลผลติ ได้บ้าง เช่น
- ชมุ ชนบรเิ วณทรี่ าบลมุ่ มีทรัพยากรดนิ และนา้ ท่ีอุดมสมบูรณ์ผคู้ นส่วนใหญ่ในชมุ ชนก็จะเลือกประกอบ
อาชพี เกษตรกรรมเปน็ หลัก เพราะสิ่งแวดลอ้ มเออ้ื อานวย เช่น ปลกู ขา้ ว และพืชผกั ผลไม้ชนดิ ต่างๆ
เลย้ี งสัตว์ ค้าขายสนิ ค้าทางการเกษตร
- ชมุ ชนบริเวณชายฝง่ั ทะเล เปน็ แหลง่ ทอ่ี ยอู่ าศัยของสตั วน์ า้ ต่างๆ ผคู้ นในชมุ ชนจะเลอื กประกอบอาชีพ
ประมง เพาะเล้ยี งสตั วน์ ้า ขายสินคา้ ทะเล ทานาเกลือ หรอื ถ้าชมุ ชนนน้ั มีภมู ทิ ศั นท์ ีส่ วยงามเปน็ แหล่ง
ท่องเทย่ี วก็จะมีการเลอื กประกอบอาชีพด้านการทอ่ งเท่ยี วมากกว่าการประกอบอาชพี เกษตรกรรม
- ชมุ ชนบริเวณปา่ ในบรเิ วณชมุ ชนจะมีตน้ ไม้อยู่มากผู้คนในชุมชนจะเลอื กประกอบอาชพี ท่ตี ้องพ่ึงพาป่า
ไมเ้ พือ่ การทามาหากนิ เชน่ การทาสวนผลไม้ เพาะปลูกพชื ผกั เก็บหาของปา่ ทาเคร่อื งเรือนจากไม้
เนื่องจากมีสง่ิ แวดลอ้ มและทรัพยากรธรรมชาติเอ้อื อานวย
- ชุมชนบรเิ วณเมือง เป็นส่ิงแวดลอ้ มทมี่ นษุ ยส์ รา้ งขึ้น และมที รัพยากรธรรมชาติจากัด ผูค้ นที่อยูใ่ น
ชมุ ชนเมืองมกั จะมีการประกอบอาชีพหลากหลาย เชน่ อาชีพค้าขาย รบั จ้างบรกิ าร รบั ราชการ เป็น
พนักงานในหน่วยงานบรษิ ทั ห้างร้านต่างๆ

สังคมศึกษาฯ ป.3
542

หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 4 รอบรูภ้ ูมศิ าสตร์ บทท่ี 2 ชมุ ชนของเรา
แผนการจัดการเรยี นรู้ที่ 2 เรื่อง การใชป้ ระโยชนจ์ ากส่ิงแวดลอ้ มและทรพั ยากรธรรมชาติ

Note
วัตถุประสงค์ของกจิ กรรมเพือ่ ใหน้ ักเรียนมี
- ทักษะการสงั เกต รจู้ ักสงั เกตการณส์ ิ่งแวดล้อมท้ังทเี่ กดิ ขน้ึ เองตามธรรมชาติและมนษุ ย์สรา้ งขนึ้

เชน่ สังเกตข้อมูลต่าง ๆ ในสิง่ ทไ่ี ด้พบเหน็ จากสอื่ ตา่ ง ๆ และจากสิ่งแวดลอ้ มรอบตวั
- ทักษะการแปลความขอ้ มลู ทางภูมิศาสตร์ สามารถแปลความหมายของสง่ิ ท่ีปรากฏอย่บู นพื้น

โลกทอ่ี าจปรากฏอยใู่ นรูปของรูปถ่าย
- ทักษะการคิดวิเคราะห์ เกิดจากกระบวนการทางภมู ศิ าสตร์ โดยนาขอ้ มูลผ่านกระบวนการ

จดั การ อธิบาย วิเคราะห์ และแปลผลขอ้ มลู
- ความสามารถในการส่อื สาร ถ่ายทอดความรู้ ความเข้าใจ เพ่อื แลกเปล่ยี นขอ้ มูลข่าวสาร ซง่ึ กัน

และกนั
- ความสามารถในการใชท้ กั ษะชีวติ รจู้ กั การเรียนรู้ด้วยตนเอง และสามารถนาความรูไ้ ปปรับใชใ้ น

การดาเนินชวี ติ ประจาวนั

ขั้นสรุป

1. ครแู ละนักเรียนรว่ มกันสรุปเกี่ยวกับการใชป้ ระโยชน์จากสิง่ แวดล้อมเพอื่ สนองความต้องการ
พื้นฐานและการประกอบอาชพี ว่า
“สิ่งแวดลอ้ มและทรัพยากรธรรมชาติท่ีมคี วามอุดมสมบรู ณ์มีผลตอ่ การต้งั ถ่ินฐาน การประกอบ
อาชีพ และการดาเนินชวี ติ ของคนในชมุ ชน เพราะมนษุ ย์จาเป็นต้องพงึ่ พาส่ิงแวดล้อมและ
ทรัพยากรธรรมชาติ เชน่ บรเิ วณที่ราบลุ่มผู้คนจะประกอบอาชพี เกษตรกรรม บริเวณชายทะเล
หรอื เกาะตา่ งๆ ผคู้ นจะประกอบอาชพี ประมง บรเิ วณที่มีแหล่งแร่ธาตุเยอะผ้คู นบริเวณน้นั กจ็ ะ
ประกอบอาชีพทาเหมืองแร่เป็นอาชีพหลกั รวมทั้งตอ้ งใชส้ ง่ิ แวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ
ในการสนองความต้องการพนื้ ฐานท่ีมนุษยท์ ุกคนมอี ีกดว้ ย”

2. ครูให้นักเรียนทาแบบฝกึ ปฏิบตั ทิ กั ษะรวบยอด สังคมศึกษาฯ ป.3 หน่วยการเรียนรู้ท่ี 4 รอบรภู้ มู ิศาสตร์ บทท่ี
2 ชมุ ชนของเรา เพอื่ ประเมนิ ความก้าวหนา้
ของนักเรียน

3. ครมู อบหมายงานให้นกั เรยี นจบั คกู่ บั เพ่ือนรว่ มกนั หาภาพชุมชนในจงั หวัดของตนเองในอดตี แลว้ นามา
สง่ นอกช่วั โมงเรยี น เพ่อื นาไปเรยี นในชัว่ โมงต่อไป

สังคมศกึ ษาฯ ป.3
543