SHDB5

วัด Brampton Jain
วัด Brampton Jain หรือ Bhagwan 1008 Adinatha Swamy Jain Temple เป็นวัดเชนแห่งแรกใน
แคนาดาทีส่ รา้ งขึน้ โดยใช้สถาปัตยกรรมอินเดยี แบบด้ังเดมิ วดั เป็นท่ีต้ังของศาลเจา้ สำหรับ Rishabhanatha
เรยี กอีกอย่างวา่ Adinatha
พ้ืนที่มหานครโตรอนโตมีผู้นับถือศาสนาเชนมากท่ีสุดในแคนาดาและมีวัดเชนจำนวนมากท่ีสุดในเมืองใน
แคนาดาท้ังหมด มีคนนับถือศาสนาเชนประมาณ 10,000 คนในแคนาดา ส่วนใหญ่กระจุกตัวอยู่ในหนึ่ง
จงั หวัดสองในสามของชมุ ชนเชนกระจกุ ตัวอยู่ในพื้นทีม่ หานครโทรอนโตในปี 2554 การกอ่ สร้างวัดได้รบั การ
ดแู ลโดยBhattarak Chaukeerthi, Moodabidri จากอนิ เดียหลายคนนำอิฐของตัวเองมาปเู ปน็ รากฐานของ
วัดฉลอง Pratishta Mahotsavในปี 2014 ถึงปี 2015 ผู้คน 2,000 คนมาเยี่ยมชมวัดเพื่อเฉลิมฉลองวัน
ครบรอบซึ่งมีวาทกรรมทางศาสนาทำเคร่ืองหมายไว้ MPP Dipika Damerla ได้เข้าร่วมในโอกาสนำเสนอ
ความปรารถนาของนายกรัฐมนตรี Kathleen Wynne ตอ่ ชมุ ชนเชน
วัดยังมีManastambhซึ่งเป็นวัดเชนแห่งที่สองในอเมริกาเหนือที่มีหน่ึงแห่ง Manastambh หรือ Pride
Pillar แสดงถึงการสูญเสยี ความภาคภูมิใจของผบู้ ูชาก่อนเขา้ วัด

เอกสารอา้ งอิง (2021).วัด Brampton Jain. สบื ค้น 18 กมุ ภาพันธ์ 2565, จาก
https://hmong.in.th/wiki/Brampton_Jain_Temple

ศาสนสถานในดนิ แดนทวีปยุโรป ทวปี อเมริกาเหนอื ทวปี อเมริกาใต้ ทวปี ออสเตรเลีย ทวปี แอฟรกิ าใต้

ทวปี อเมริกาใต้

วดั จลู าย
ทีม่ า : https://siampongsnews.blogspot.com/2018/06/150000.html?m=1

191

วัดจูลาย
ในปี 1992 อาจารย์ชาวพุทธศาสนาHsing Yunมาถึงบราซิลโดยคำเชิญของวัดพุทธในเซาเปาโลเพ่ือทำพิธี [
ต้องการอ้างอิง ]พระภิกษุท่ีร่วมเดินทางจือเฉิงตัดสินใจที่จะอยู่ในประเทศและเร่ิมโครงการใหม่โดยมี
วตั ถุประสงค์เพื่อเผยแพรป่ ระเพณีทางพุทธศาสนาในประเทศคาทอลิกส่วนใหญ่ มนั เร่ิมต้นจากวัดท่ีค่อนข้าง
เล็กและเตบิ โตขนึ้ เปน็ สดั สว่ นเมอื่ เวลาผา่ นไปและความสนใจในพระพุทธศาสนาในท้องถนิ่ กเ็ พ่ิมขนึ้
วัด Zu Lai เป็นพุทธวิหารใน Cotia บราซิล เป็นวัดพุทธที่ใหญ่ที่สุดในอเมริกาใต้มีพ้ืนท่ีสร้าง 10,000
ตารางเมตร ภายในพื้นที่ประมาณ 150,000 ตารางเมตร มีความร่วมมือกับโฝกวงซานปฏิบัติมหายานสาขา
พระพทุ ธศาสนา. วัด Zu Lai ระบุวตั ถุประสงค์การเผยแพรว่ ัฒนธรรมและศาสนาหลกั ของประเพณีทางพทุ ธ
ศาสนาในขณะท่ีพยายามท่ีจะเข้าถึงกับประชากรทั่วไปคำสอนของพุทธศาสนาแบบด้ังเดิมการศึกษา
วัฒนธรรมและการทำสมาธิ

เอกสารอา้ งอิง (2016).วัดจูลาย.สบื คน้ 18 กมุ ภาพนั ธ์ 2565,จาก
https://hmong.in.th/wiki/Zu_Lai_Temple

ศาสนสถานในดินแดนทวีปยุโรป ทวปี อเมรกิ าเหนือ ทวปี อเมรกิ าใต้ ทวีปออสเตรเลีย ทวีปแอฟริกาใต้

ทวีปออสเตรเลีย

Melbourne Shwetambar Jain Sangh (MSJS) , Australia
ท่ีมา : https://www.msjs.org.au/msjs-centre-and-jinalay/Melbourne Shwetambar Jain Sangh
(MSJS)

193

Melbourne Shwetambar Jain Sangh (MSJS) , Australia
Melbourne Shwetambar Jain Sangh (MSJS) ก่อต้ังขึ้นเม่ือวันที่ 12 กันยายน พ.ศ. 2550 เป็นชุมชนท่ี
ประกอบด้วยครอบครัว Jain และบุคคลจากทุกสาขาอาชีพที่นับถือศาสนาเชนซ่ึงอาศัยอยู่ในและรอบ ๆ
เมืองเมลเบิร์น เป็นองค์กรไม่แสวงหาผลกำไรท่ีลงทะเบียนกับ ACNC และ Consumer Affair Victoria
และเป็นองค์กรการกุศลที่ได้รับการรับรองจากสำนักงานสรรพากรออสเตรเลีย โดยแรงจูงใจการสร้าง
Melbourne Shwetambar Jain Sangh (MSJS) คือ เพื่อการส่งเสริมปรัชญา คำสอน เผยแพร่ศาสนาเชน
ในหมู่ประชากรเชนส์ท่ีเพ่ิมข้ึนในเมลเบิร์นผ่านกิจกรรมทางศาสนา/วัฒนธรรมต่าง ๆ และเพื่อสร้างแรง
บันดาลใจให้กับจิตสำนึกทางศีลธรรมและศาสนาของสังคม โดยมีการจัดชั้นเรียน สัมมนา การประชุมและ
นิทรรศการเพื่อเป็นแรงบันดาลใจและชี้นำสังคม และจัดทัวร์ไปยังศูนย์ศาสนา และอำนวยความสะดวกใน
การแลกเปล่ียนทางวิชาการ วัฒนธรรม และทางปัญญาระหว่างชุมชนเชน ในทุกส่วนของออสเตรเลีย
อนิ เดีย และทอ่ี ่ืน ๆ

เอกสารอ้างอิง (2007). Melbourne Shwetambar Jain Sangh Inc.สืบค้น 19 กมุ ภาพันธ์ 2565,จาก
https://www.charitybay.org/charity-list/melbourne-shwetambar-jain-sangh-inc

ศาสนสถานในดนิ แดนทวีปยโุ รป ทวีปอเมริกาเหนือ ทวีปอเมรกิ าใต้ ทวปี ออสเตรเลีย ทวีปแอฟรกิ าใต้

Shree Suvidhinath Gruh Jinalay Melbourne
ท่มี า : https://mapsus.net/AU/shree-suvidhinath-shwetamber-jain-temple-gruh-jinalay-
110625

195

Shree Suvidhinath Gruh Jinalay Melbourne
Shree Suvidhinath Gruh Jinalay Melbourne ตั้งอยู่ ณ 23/320 Blackburn Rd, Burwood East VIC
3151 ประเทศออสเตรเลีย เป็นศาสนสถานทางศาสนาเชนขนาดเล็ก มีความคล้ายศาสนสถาน เช่น ศาลเจ้า
โบสถ์ หรือ มัสยิด ขนาดเล็กที่เหมาะสมในการทำพิธีกรรมต่าง ๆ โดยตั้งขึ้นอยู่ในชุมชนของชาวออสเตรียท่ีมี
ความนับถือศาสนาเชน และ ผู้นับถือศาสนาเชนเชื้อชาติอ่ืน ๆ ศาสนสถานนี้แห่งน้ี มิใช่ศาสนสถานที่รองรับ
การปฏิบัติธรรมขนาดใหญ่ แต่เป็นสถานที่ที่ใช้ในการประกอบพิธีกรรมทางศาสนาเชน การปฏิบัติธรรมขนาด
เล็ก และการสวดมนต์ตามหลักศาสนา โดยมีสิ่งเคารพนบั ถือบูชาทางศาสนาเชน และ มีผู้เคารพนับถือศาสนา
เชนนน้ั ไดเ้ ขา้ มาประกอบพิธพี รอ้ มทัง้ ปฏบิ ัตติ นตามหลักศาสนาเชน่ อย่างมากมาย
ศาสนสถานแห่งน้ีได้ต้ังขึ้นด้วยความประสงค์ในการประกอบพิธีกรรมตามหลักศาสนาเชนในประเทศ
ออสเตรเลีย ถือเป็นศาสนสถานแห่งหน่ึงท่ีได้ช่วยให้ผู้ที่มีเล่ือมใสในศาสนาเชนน้ันได้ทำการประกอบพิธีกรรม
ตา่ ง ๆ ตามหลกั ศาสนาเชนนนั้ เอง

เอกสารอา้ งอิง Nicelocal.(2019).Shree Suvidhinath Shwetamber Jain Temple (Gruh Jinalay).
สบื ค้น 20 กุมภาพนั ธ์ 2565 จาก
https://nicelocal.com.au/melbourne/public_services/shree_suvidhinath_shwetamber_jain_te
mple_gruh_jinalay/

ศาสนสถานในดินแดนทวีปยุโรป ทวปี อเมริกาเหนือ ทวีปอเมรกิ าใต้ ทวีปออสเตรเลีย ทวปี แอฟรกิ าใต้

ทวปี แอฟรกิ าใต้

วดั เชน มอมบาซา
ท่ีมา : https://hmong.in.th/wiki/Jainism_in_Africa

197

วดั เชน มอมบาซา
วัดเชน มอมบาซา ตั้งอยู่ในเมือง มอมบาซา ประเทศเคนยา ซึ่งอยู่ทางทิศตะวันออกของประเทศแอฟริกา
ไม่มีทางออกทะเลท้ังทางภาคตะวันออกและภาคใต้ของแอฟริกา วัดมอมบาซา เป็นวัดแห่งแรกที่สร้างข้ึน
นอกทวีปเอเชยี สรา้ งข้ึนในปี 1963 โบสถ์สรา้ งด้วยโครงหินอ่อนสขี าวทีต่ กแต่งอยา่ งสวยงาม ประดับประดา
ดว้ ยรปู ปัน้ ยอดแหลมสที อง รวมทั้งมปี ระตมิ ากรรม และรูปแกะสลกั ตามมมุ ของโบสถ์ ชาวเชนท่ีอาศยั อยู่ใน
ประเทศเคนย่านิยมมากราบไหว้ และใช้ประกอบพิธีกรรมทางศาสนา ถือเป็นวัดท่ีสำคัญทางศาสนาของ
ประเทศแถบแอฟริกา ภายในวดั ยังมีหนังสือเกี่ยวกับคำสอนของศาสนา และหนังสือวรรณกรรมมากมายไว้
ใหส้ ำหรับผู้ท่สี นใจศึกษา

เอกสารอา้ งองิ (2015).Mombasa jain temple, Kenya.สืบค้น 20 กมุ ภาพนั ธ์ 2565,จาก
https://www.jain24.com/jain-temples/mombasa-kenya/

ศาสนสถานในดนิ แดนทวีปยุโรป ทวีปอเมรกิ าเหนอื ทวีปอเมรกิ าใต้ ทวีปออสเตรเลยี ทวปี แอฟรกิ าใต้

สรุป

เชนสถานแบบศิขรพันทะนิยมสร้างอย่างวิจิตร ประกอบด้วยเสาหินอ่อนจำนวนมากที่แกะสลักลวดลายต่าง ๆ
สว่ นหลักของเชนสถานเรียกวา่ "ครรภคฤห์" ซ่ึงประดิษฐานเทวรูปหลัก (มูรติ) ของเทวสถาน การเขา้ ไปในส่วน
ครรภฤกหต์ อ้ งชำระลา้ งร่างกายให้สะอาดกอ่ น และตอ้ งสวมชุดบชู าซงึ่ เปน็ ชดุ สำหรับประกอบพิธีกรรมเทา่ น้นั
เชนสถานที่มีอายุมากกว่า 100 ปี มักได้รับการยกฐานะให้เป็นสถานที่แสวงบุญสำคัญของศาสนา เรียกว่า
ตีรถะ
เทพประธานของเชนสถานเรยี กวา่ มลู นายก (mula nayak)
มนสตมภ์ (Manastambha; เสาแห่งการเชิดชู) คือเสาท่ีสร้างด้านหน้าเชนสถาน ประกอบด้วย มูรติส่ีองค์
สรา้ งหันไปในทศิ ทง้ั สี่
ปรัชญาศาสนาเชนเสริมส่งใหผ้ ู้คนเอาชนะกิเลส เอาชนะใจตนเอง เพราะคำว่า ไชน์ หรือ เชน มาจากคำวา่ “ชิ
นะ” ท่ีแปลว่า ผู้ชนะ (ตนเอง) เพื่อจุดหมายปลายชีวิต คือหลุดพน้ จากการเวียนว่ายตายเกิด ไปสโู่ มกษะ หรือ
แดนนิพพาน อันถือเป็นความสุขนิรันดร โดยศาสนาน้แี บ่งเป็น 2 นิกายใหญ่ คือ นิกายเศวตัมพร หรือนิกายนุ่ง
ผา้ ขาว ถือว่าสีขาวเปน็ สบี ริสุทธ์ิ และนิกายทิฆมั พร ที่นกั บวชจะนุ่งลมหม่ ฟ้าเป็นอาจิณ

199

ศาสนาเชนมุ่งเน้นการถือพรตอย่างมาก โดยเฉพาะในข้อท่ีว่าด้วยการฆ่าสัตว์ตัดชีวิตอย่างเคร่งครัด จนถึงกับ
ระวังการหายใจ ไมใ่ ห้สูดเอาอณูชวี ิตเลก็ ๆ ที่ล่องลอยในอากาศเข้าไปในรา่ งกาย นักบวชในศาสนาเชนจงึ เพียร
สอนให้ผู้นับถือศาสนาน้ี หลีกเล่ียงอาชีพทำการเกษตร เพราะจอบเสียมทีสับลงไปในเน้ือดินแต่ละครั้ง อาจไป
ทำร้าย หรือทำลายชีวิตสัตว์ตัวน้อย ๆ ท่ีอาศัยอยู่ในดินได้ ไม่ว่าจะเป็นหนอน แมลง ไส้เดือน ฯลฯ ซึ่ง
สอดคล้องอย่างยิ่ง กับสภาพภูมิประเทศอันร้อนแล้งของแคว้นราชสถาน ท่ียากจะทำการเกษตรอยู่แล้ว ทำให้
ศาสนาพุทธถือเอาศาสนาเชนเป็น “ครูด้านกลับ” สำหรับการเรียนรู้มิจฉาทิฐิ หรือการดำเนินชีวิตท่ีตึง
จนเกินไป และเรียกศาสนาเชนว่า “เดียรถียน์ ิครนถ์” ซึ่งหมายถึงนกั บวชนอกศาสนาพทุ ธ

ศาสนสถานในดินแดนทวีปยโุ รป ทวปี อเมรกิ าเหนอื ทวีปอเมรกิ าใต้ ทวีปออสเตรเลยี ทวีปแอฟรกิ าใต้

201

บทสรปุ

ศาสนสถานในดนิ แดนทวปี ยโุ รป อมรกิ าเหนอื อเมรกิ าใต้ ออสเตรเลยี แอฟรกิ าใต้

สว่ นนำ

ศาสนสถานมีความสำคัญอย่างมากกับทุกศาสนา เป็นแหล่งยึดเหนี่ยวทางด้านจิตใจ แสดงถึง
ความศรัทธา แสดงประวัติศาสตร์ และบริบทความเช่ือของคนในช่วงเวลาของการสร้างศาสนสถานด้วย
ศาสนสถานของเเต่ละศาสนาก็จะมีความแตกต่างกนั ไปตามความเชื่อ ความศรทั ธา ลักษณะทางธรณีวิทยา
หรือทางภูมิศาสตร์ วัฒนธรรม ศาสนสถานจะสะท้อนมิติทางด้านประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม สังคมได้เป็น
อย่างดี ซ่ึงในแต่ละศาสนานั้นก็จะมีลักษณะของศาสนสถานทแ่ี ตกต่างกันออกไป ยกตัวอย่างเช่น ทวีปยโุ รป
ได้แก่ประเทศอเมริกาเหนือ อเมริกาใต้ ออสเตรเลีย และแอฟริกาใต้ มีศาสนสถานท่ีมีลักษณะแบบมัสยิดที่
เป็นของศาสนาอิสลาม มีโบสถ์หรือวัดที่เป็นของศาสนาพุทธ โบสถ์หรือวิหารท่ีเป็นของศาสนาคริสต์
ศาสนาพราหมณ์-ฮินดูก็จะมีศาสนสถานท่ีมีลักษณะแบบวัดของคนฮินดู ศาสนาซิกข์มีลักษณะแบบวัดซิกข์
หรือพิพิธภัณฑ์ของชาวซิกข์โดยเฉพาะ ศาสนายูดาห์มีศาสนสถานแบบโบสถ์ของชาวยิว และศาสนาเชนมี
ศาสนสถานท่ีเป็นแบบวัด เป็นต้น ซ่ึงศาสนสถานของศาสนาต่าง ๆ ท่ีได้กล่าวมาน้ันจะทำให้เห็นว่า
ศาสนสถานของแต่ละศาสนาล้วนมีความแตกต่างกันทางด้านพิธีกรรมของศาสนา ความเช่ือ ความศรัทธา
ของแต่ละบุคคลจนทำให้เกิดความแตกต่างทางด้านศาสนสถาน และล้วนมีความสำคัญที่สื่อถึงความศรัทธา
ของศาสนานน้ั ๆ

204

ได้รับเชิญพระครูพระครูอภินันท์ อภินนฺโท (เศรษฐกิจ) มาบรรยายให้ความรู้ในหัวข้อเร่ืองศาสน
สถานสำคญั กับศาสนาอย่างไร โดยพระอาจารย์ไดบ้ รรยายใหค้ วามรวู้ า่ ศาสนสถานของเเตล่ ะศาสนานน้ั ลว้ น
เป็นเคร่ืองยึดเหนี่ยวทางด้านจิตใจ ไม่ว่าจะเป็นศาสนาพุทธ คริสต์ อิสลาม พราหมณ์-ฮินดู ซิกข์ ยูดา และ
เชน ทุกศาสนาน้ันต่างสอนให้ทุกคนเป็นคนดี มีจริยธรรม และช่วยกันทำนุบำรุงศาสนสถานให้อยู่คู่ศาสนา
สบื ทอดใหค้ นรุน่ หลงั ได้เห็นความสวยงาม ปราณตี และวิจิตรตระการตาสืบตอ่ ไป

และอีกหน่ึงหัวข้อในการบรรยายธรรมคือ พุทธศาสนากับชีวิตประจำวัน โดยพระอาจารย์ให้
ความรู้ว่า การท่ีจะมีความสุขได้น้ัน ต้องทำตัวเหมือนงู คือการอยู่อย่างเป็นกลางอย่างมีสติหรือท่ีเรียกว่า
โลกธรรม 8 รู้จักการปลอ่ ยวาง อย่าหลงไหลในความโลภและยศถาบรรดาศักดิ์ ไม่ฟังเสียงนนิ ทาของผูอ้ ่ืน ใช้
ชีวิตอย่างมีความสุข เพราะในชีวิตคนเราน้ันล้วนมีทั้งเรื่องที่ดีเเละไม่ดีเข้ามาในชีวิตกันทั้งนั้น แต่สิ่งสำคัญ
ที่สุดคือเราจะแก้ไขจัดการกับปัญหาเหล่าน้ันอย่างไร และควรดำเนินชีวิตอย่างมีสติด่ังผู้มีปัญญา และไม่
ประมาท

ศาสนสถานในดนิ แดนทวปี ยโุ รป อมริกาเหนอื อเมรกิ าใต้ ออสเตรเลยี แอฟรกิ าใต้

ภาพกิจกรรมการบรรยาย

206

ภาพกิจกรรมการบรรยาย

ศาสนสถานในดนิ แดนทวีปยโุ รป อมริกาเหนอื อเมรกิ าใต้ ออสเตรเลยี แอฟรกิ าใต้

ศาสนาอสิ ลาม

208

ศาสนาพทุ ธ

ศาสนสถานในดนิ แดนทวปี ยุโรป อมรกิ าเหนอื อเมริกาใต้ ออสเตรเลีย แอฟริกาใต้

ศาสนาครสิ ต์

210

ศาสนาพราหมณ-์ ฮนิ ดู

ศาสนสถานในดนิ แดนทวีปยุโรป อมรกิ าเหนือ อเมริกาใต้ ออสเตรเลยี แอฟรกิ าใต้

ศาสนาซกิ ข์

\

212

ศาสนายดู าห์

ศาสนสถานในดนิ แดนทวปี ยโุ รป อมริกาเหนอื อเมริกาใต้ ออสเตรเลยี แอฟริกาใต้

ศาสนาเชน

214

บรรณานกุ รม

คุณค่า งานศลิ ป์. สบื คน้ เม่ือวันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2565, จาก https://www.bot.or.th
จรรยา หนูตอ. (2562). มัสยดิ At-Tauhid. สืบคน้ 19 กุมภาพันธ์ 2565,
จาก https://hmong.in.th/wiki/At-Tauhid_Mosque
ชุมชนชาวฮินดใู นเยอรมนี.(2564). Sri Kamakshi Ambal Temple .สืบค้นเม่อื 19 กมุ ภาพนั ธ์ 2565,
จาก https://prasathr1.sg-host.com/hgd/de/aktuelles/
ซิดนย่ี ไ์ อโอเพน.(2562). โบสถ์ใหญ่. สบื ค้น 15 กมุ ภาพนั ธ์ 2565, จาก https://bit.ly/3HV9lmA
ทา่ นคมสรณ.์ (2552). ความเป็นมาของวัดธมั มธโร. สบื คน้ 20 กุมภาพนั ธ์ 2565,
จาก http://oknation.nationtv.tv/blog/mylifeandwork/2009/06/06/entry-1
เพชรพลอย มิ่งมงคล. (2561). มสั ยดิ Omar Ibn Al-Khatab. สบื ค้น 19 กมุ ภาพนั ธ์ 2565,
จาก https://hmong.in.th/wiki/Mesquita_Omar_Ibn_Al-Khatab
มุสลิมไทยโพสต.์ (2554).มสั ยดิ นซิ ามิเย (Nizamiye Masjid) สบื คน้ เมื่อ 19 กุมภาพันธ์ 2565,
จาก https://www.islamicthai.com/?p=42122
วดั น่านหวั แอฟรกิ าใต้. สืบค้น 19 กุมภาพนั ธ์ 2565, จาก https://hmong.in.th/wiki/Nan_Hua_Temple

ศาสนสถานในดนิ แดนทวปี ยโุ รป อมรกิ าเหนือ อเมริกาใต้ ออสเตรเลีย แอฟรกิ าใต้

วดั พทุ ธปทีป, สบื คน้ เมื่อวนั ที่ 20 กุมภาพันธ์ 26565 , จาก https://th.wikipedia.org
วัดมงคลรตั นาราม ฟลอริดา สหรฐั อเมรกิ า. สืบคน้ 19 กุมภาพนั ธ์ 2565,
จาก HTTPS://WWW.SAULBELLOW.ORG/
วดั ศรีนครินทรวราราม, สวติ เซอร์แลนด์ วดั ไทยใจกลางประเทศ . สืบคน้ เมื่อ 19 กมุ ภาพันธ์ 2565,
จาก https://www.saulbellow.org/
วกิ พิ ีเดีย. (2560). โบสถย์ วิ กลาง แมนฮตั ตัน. สบื ค้น 16 กุมภาพันธ์ 2565,
จากhttps://hmong.in.th/wiki/Central_Synagogue_(Manhattan)
วิกิพเี ดีย. (2560). Shaarey Zedek Synagogue (วนิ นเิ พก). สืบค้น 16 กมุ ภาพนั ธ์ 2565,
จาก https://hmong.in.th/wiki/Shaarey_Zedek_Synagogue_(Winnipeg)
วกิ ิพีเดีย. (2564). โบสถ์ยิวใหญแ่ ห่งเปลิ เซน. สบื คน้ 15 กุมภาพันธ์ 2565,
จาก https://th.wikipedia.org/wiki/โบสถ์ยวิ ใหญ่แหง่ เปลิ เซน
วิกพิ ีเดีย. (2564). Sofia_Synagogue. สืบค้น 15 กุมภาพันธ์ 2565,
จาก https://hmong.in.th/wiki/Sofia_Synagogue#title
วกิ ิพีเดยี สารานุกรมเสรี. (2564). โบสถ์ยิวยูบแิ ลอุม. สบื ค้น 16 กุมภาพันธ์ 2565,
จาก https://th.wikipedia.org/wiki/โบสถย์ วิ ยูบแิ ลอุม

216

ศาสนาเชนในสหรัฐอเมริกา, "เซนต์ . Louis Jain temple - St. Louis Jain temple". สบื คน้ 18 สงิ หาคม
2564, จาก https://isecosmetic.com/wiki/Jainism_in_the_United_States
ศาสนาฮินดูในบอตสวานา.(2565).Himantopterus nox.สบื คน้ 20 กมุ ภาพันธ์ 2565,
จาก https://isecosmetic.com/wiki/Hinduism_in_Botswana
สำนักข่าวมุสลมิ ไทย.(2565).มสั ยดิ มาซาลิกุ้ล ญินาน (Massalikul Jinaan Mosque) สบื คน้ เม่ือ 19
กุมภาพันธ์ 2565, จาก https://news.muslimthaipost.com/news/33184
สำรวจโลก. (2556.). มหาวหิ ารกลอสเตอร์ : Gloucester Cathedral. สบื ค้น 19 กุมภาพันธ์ 2565
จาก http://www.nextsteptv.com/มหาวิหารกลอสเตอร์-gloucester-cathedral/
abroad tour. (ม.ป.ป.). หอศีลจมุ่ เนโอเนียน มรดกโลก ประเทศอิตาลี. สบื คน้ 19 กุมภาพันธ์ 2565,
จาก http://www.abroad-tour.com/italy/world_heritage/baptistry_of_neon
BASILIQUE NOTRE-DAME DE MONTREAL. Histoire. สืบคน้ 17 กมุ ภาพันธ์ 2565,
จาก https://www.basiliquenotredame.ca/fr/a-propos/histoire
Cody Swann. (2562). BAPS Shri Swaminarayan Mandir. สบื ค้นเม่ือ 19 กมุ ภาพันธ์ 2565,
จากhttps://hmong.in.th/wiki/BAPS_Shri_Swaminarayan_Mandir_London
Dr. Arumugam Kandiah.(2565).Murukan worship in Australia. สบื ค้น 17 กมุ ภาพันธ์ 2565,

ศาสนสถานในดินแดนทวปี ยโุ รป อมรกิ าเหนือ อเมรกิ าใต้ ออสเตรเลยี แอฟรกิ าใต้

จาก http://murugan.org/research/kandiah.htm
Encyclopaedia Britannica (2014) . Wikipedia . สืบค้น 18 กมุ ภาพันธ์ 2565,
จาก https://isecosmetic.com/wiki/Gurdwara
Expedia(2019). วหิ าร Buenos Aires Metropolitan. สบื ค้น 20 กมุ ภาพันธ์ 2565,
จาก https://www.expedia.co.th/Buenos-Aires-Metropolitan-Cathedral-Buenos-Aires.d606088
1.Place-To-Visit
Expedia(2563). วดั พทุ ธในฟอส โด อีกวาซู. สบื คน้ 20 กมุ ภาพนั ธ์ 2565,
จาก https://www.expedia.co.th/Buddhist-Temple-Foz-do-Iguacu.d6242253.Place-To-Visit
Gurdwaar.(2564).Gurdwara Sri Guru Singh Sabha, Mannheim, Baden Wurttemberg, Germany.
สืบคน้ 17 กมุ ภาพันธ์ 2565, จาก https://gurdwaar.com/Gurdwara+Sri+Guru+Singh+Sabha/2067
4907
Gurdwaar.(2564). Sikh Council Of South Africa, Durban, Kwa Zulu Natal, South Africa. สืบค้น 17
กุมภาพันธ์ 2565, จาก https://gurdwaar.com/Sikh+Council+Of+South+Africa/24986786?
Gurdwara Sahib Glenwood, New South Wales, ซดิ นยี ์, ออสเตรเลยี .(2020).Gurdwara สืบค้น 18
กุมภาพันธ์ 2565, จาก shorturl.at/koFN5

218

Hank Pellissier . 19 June 2020 . Sikh Gurdwara Sahib Temple . สบื คน้ วนั ที่ 18 กมุ ภาพนั ธ์ 2565
จาก https://www.nytimes.com/2010/06/20/us/20bcintel.html
Hmong. (2017). เชนในเบลเยย่ี ม. สืบค้น 18 กุมภาพันธ์ 2564,
จาก https://hmong.in.th/wiki/Jainism_in_Belgium
Hmong. (2020). คริสจักรคาทอลิกในแอฟรกิ า. สบื ค้น 20 กุมภาพันธ์ 2565,
จาก https://hmong.in.th/wiki/Regina_Mundi_Day
Hmong. (2020). "โบสถ์ Royal Presidio แหง่ San Carlos Borromeo". สบื คน้ 21 กมุ ภาพนั ธ์ 2565,
จาก https://hmong.in.th/wiki/Cathedral_of_San_Carlos_Borromeo
hmonginth.(2557). BAPS Shri Swaminarayan Mandir.สบื คน้ เมื่อวนั ท่ี 18 กุมภาพันธ์ 2022,
จาก https://hmong.in.th/wiki/BAPS_Shri_Swaminarayan_Mandir_Chicag
hmonginth.(2559).วัดฮนิ ดูมาลิบู.สบื คน้ เม่อื วันท่ี 18 กมุ ภาพันธ์ 2565,
จาก https://hmong.in.th/wiki/Malibu_Hindu_Temple
Islamic thai(2565) ,Nizamiye Masjid มสั ยิดทใ่ี หญ่ในประเทศแอฟรกิ าใต้ สืบคน้ 20 กุมภาพนั ธ์ 2565,
จาก https://www.islamicthai.com/?p=42122

ศาสนสถานในดนิ แดนทวีปยโุ รป อมริกาเหนือ อเมรกิ าใต้ ออสเตรเลยี แอฟรกิ าใต้

Nicelocal.(2019).Shree Suvidhinath Shwetamber Jain Temple (Gruh Jinalay).สบื คน้ 20 กุมภาพันธ์
2565 จาก https://nicelocal.com.au/melbourne/public_services/shree_suvidhinath_shwetam
ber_jain_temple_gruh_jinalay/
Nomedizas.2562.wikipedia.สบื ค้น19กมุ ภาพนั ธ2์ 565, จาก http://alturl.com/zmydj
mariammabotool.2018.wikipedia. สบื คน้ 19 กุมภาพันธ์ 2565,
จาก https://en.m.wikipedia.org/wiki/Mariam_Al-Batool_Mosque
Melbourne Shwetambar Jain Sangh Inc.สืบค้น 19 กุมภาพนั ธ์ 2565,
จาก https://www.charitybay.org/charity-list/melbourne-shwetambar-jain-sangh-inc
Mombasa jain temple, Kenya.สืบค้น 20 กุมภาพนั ธ์ 2565,
จากhttps://www.jain24.com/jain-temples/mombasa-kenya/
PALANLA. (2017).โบสถเ์ ซนตช์ ารล์ ส์.สบื ค้น 20 กมุ ภาพันธ์ 2565,
จาก https://palanla.com/index.php?op=abroadLocation-detail&id=634
PALANLA. (2017).มหาวิหารเซนตแ์ มร่ี. สบื คน้ 20 กุมภาพันธ์ 2565,
จาก https://palanla.com/index.php?op=abroadLocation-detail&id=80
Posttoday. (2557). วดั นวมินทรราชูทศิ วัดไทยใหญท่ ีส่ ุดใน U.S.A.. สืบคน้ 19 กมุ ภาพันธ์ 2565,

220

จาก https://www.posttoday.com/dhamma/300765
Sawadee.วดั จลู าย.สบื คน้ 19 กมุ ภาพันธ์ 2565, จาก https://sawadee.wiki/wiki/Zu_Lai_Temple
Shri Arjun Dev Sahib Gurdwara, Brazil(2014). สิกขิวิก.ิ สืบคน้ 18 กุมภาพนั ธ์ 2565,
จาก https://www.sikhiwiki.org/index.php?title=Shri_Arjun_Dev_Sahib_Gurdwara,_Brazil&oldid
=110297
SGSSS. (2564). HISTORY OF SRI GURU SINGH SABHA SOUTHALL. สืบค้น 17 กุมภาพันธ์
2565, จาก HTTPS://SGSSS.ORG/ABOUT_US/
SikhiWiki.(2555). The First Sikh Temple Woolgoolga.สบื ค้น 17 กุมภาพนั ธ์ 2565,
จาก https://www.sikhiwiki.org/index.php/The_First_Sikh_Temple_Woolgoolga
Thesaunter.(2565).Temple Umbilo Shree Ambalavaanar Alayam.สบื คน้ 18 กมุ ภาพันธ์ 2565,
จาก https://www.thesaunter.co.za/listing/temple-umbilo-shree-ambalavaanar-alayam/
Tierient. (2564). โบสถ์ (บวั โนสไอเรส). สืบคน้ 15 กุมภาพันธ์ 2565,
จาก https://th.tierient.com/โบสถ-์ บวั โนสไอเรส/

ศาสนสถานในดินแดนทวีปยุโรป อมริกาเหนอื อเมริกาใต้ ออสเตรเลีย แอฟริกาใต้

TOURISM ABBOTSFORD . (2020) . THE GUR SIKH TEMPLE AND SIKH HERITAGE MUSEUM. สบื คน้
18.กุมพาพันธ์ 2565 จาก https://tourismabbotsford.ca/the-gur-sikh-temple-and-sikh-heritage-
museum/
visitnsw.(2565).Sri Venkateswara Temple Helensburgh. สบื คน้ 20 กมุ ภาพันธ์ 2565,
จาก https://www.visitnsw.com/destinations/south-coast
Wat Buddharangsee. (2013). วัดพุทธรงั ษี. สบื ค้น 17 กุมภาพันธ์ 2565,
จาก https://www.sydney4thai.com/ไลฟ์สไตล์/วดั พุทธรงั ษี-แอนนนั เดล
Wikimedia Commons. (2561). The Great Synagogue of Florence. สืบคน้ 16 กุมภาพนั ธ์ 2565,
จาก https://isecosmetic.com/wiki/Great_Synagogue_of_Florence
Wikipedia. (2022). Mexico City Metropolitan Cathedral. สบื ค้น 17 กมุ ภาพนั ธ์ 2565,
จาก https://en.wikipedia.org/wiki/Mexico_City_Metropolitan_Cathedra
Wikipedia. (2564). Kahal Zur Israel Synagogue. สบื ค้นวนั ท่ี 15 กุมภาพันธ์ 2565,
จาก https://sawadee.wiki/wiki/Kahal_Zur_Israel_Synagogue
wikipedia.(2565). โบสถ์ยวิ บริสเบน. สบื ค้น 15 กมุ ภาพันธ์ 2565, จาก https://bit.ly/3oPgzkq
Wikipedia. (2565).Clairwood Shree Siva Soobramoniar Temple.สืบคน้ 19 กุมภาพนั ธ์ 2565

222

จาก https://en.wikipedia.org/wiki/Clairwood_Shree_Siva_Soobramoniar_Temple
World Guruwaras. (2022). Guruwara Sahib Johannesburg. สบื คน้ 18 กุมภาพันธ์ 2565,
จาก www.worldgurudwaras.com

ศาสนสถานในดนิ แดนทวปี ยุโรป อมรกิ าเหนอื อเมริกาใต้ ออสเตรเลีย แอฟริกาใต้