五年级历史课本

iii ⴤᖋ iv 2 16 30 44 58 74 90 108 120 134 148 162 䀶ࢃ ঋݹж ੑѱ㄁ᇠᱥളᇬⲺؓᣚՔ ঋݹӂ 傢ᶛ㾵ӐⲺՀᯥަᮏ ঋݹп 傢ᶛ䈣ᱥᡇԢⲺ䚍ӝ ঋݹ ഑ളᇬѱᵹⲺ᥇ᡎ ঋݹӊ ൦ᯯ亼㻌Ⲻ䎭ѿфᣍҿ ঋޣݹ ളᇬ⤢㄁Ⲻ়ਨ ঋݹй ളᇬݹ俌ᱥളᇬѱᵹⲺṮᗹ ঋޡݹ 傢ᶛ㾵ӐⲺളᗳ ঋݹғ 傢ᶛ㾵ӐⲺളᰍ ঋݹ ॷ傢ᶛ㾵ӐⲺളↂ ঋݹॷж 傢ᶛ䈣ᱥള䈣 ঋݹॷӂ ᡇളⲺള㣧ཝ㓘㣧

Dewan Bahasa dan Pustaka Kuala Lumpur 2020 KURIKULUM STANDARD SEKOLAH RENDAH (SEMAKAN 2017) ͺᏧ f Ahmad Hishanuddin bin Ramli f Dr. Jayakumary a/p Marimuthu f Hasfalila binti Hassan ྟ᭦᝹᝟ f Aini binti Abd. Hamid f Awaludin bin Mohd Arof Ꮱដ f ᷍༼ㄿLim Hong Koon f ֋喆ਇHoo Chyi Huat Ꮎశտ f Rozlin Azrar bin Abd Azib f Mohd. Sazali bin Ibrahim ᎃᣣ f ઞ㣩㩃Dr. Chew Fong Peng ྟͳଅߙ f ᕖᶛᮽTiew Lai Boon f 哺ᴾွNg Yoke Keow ንѲ f Baharin bin Aiyob 55 SEJARAH SEJARAH ጞԊԽࣱ̊ ಢߥ஠ӧۋඞڍ TAHUN SEKOLAH JENIS KEBANGSAAN CINA

No. Siri Buku: 0023 KK 959-221-0105031-49-2949-20101 ISBN 978-983-49-2949-7 Cetakan Pertama 2020 © Kementerian Pendidikan Malaysia 2020 Hak Cipta Terpelihara. Mana-mana bahan dalam buku ini tidak dibenarkan diterbitkan semula, disimpan dalam cara yang boleh dipergunakan lagi, ataupun dipindahkan dalam sebarang bentuk atau cara, baik dengan cara bahan elektronik, mekanik, penggambaran semula mahupun dengan cara perakaman tanpa kebenaran terlebih dahulu daripada Ketua Pengarah Pelajaran Malaysia, Kementerian Pendidikan Malaysia. Perundingan tertakluk kepada perkiraan royalti atau honorarium. Diterbitkan untuk Kementerian Pendidikan Malaysia oleh: Dewan Bahasa dan Pustaka, Jalan Dewan Bahasa, 50460 Kuala Lumpur. No. Telefon: 03-21479000 (8 talian) No. Faksimile: 03-21479643 Laman Web: http://www.dbp.gov.my Reka Letak dan Atur Huruf: Percetakan Rina Sdn. Bhd. Muka Taip Teks: Kai Shu Saiz Muka Taip Teks: 18 poin Dicetak oleh: Aslita Sdn. Bhd., Lot 20, Jalan 4/10b, Springcrest Industrial Park, Batu Caves, 68100 Kuala Lumpur. PENGHARGAAN Penerbitan buku teks ini melibatkan kerjasama banyak pihak. Sekalung penghargaan dan terima kasih ditujukan kepada semua pihak yang terlibat: c 2BLBS 4VKVL -VSJLVMVN 5FKBSBI EBO $VLV 6FLT Sejarah, Kementerian Pendidikan Malaysia - Prof. Dr. Ishak bin Saat (Pengerusi) - Prof. Datin Dr. Mahani binti Musa - Prof. Dr. Ismail bin Ali - Prof. Dr. Sivamurugan a/l Pandian - Prof. Madya Dr. Zuliskandar bin Ramli - Dr. Ho Hui Ling c ,BXBUBOLVBTB 2FOZFNBLBO Naskhah Sedia Kamera, Bahagian Sumber dan Teknologi Pendidikan, Kementerian Pendidikan Malaysia. c 2FHBXBJQFHBXBJ $BIBHJBO 5VNCFS dan Teknologi Pendidikan dan Bahagian Pembangunan Kurikulum, Kementerian Pendidikan Malaysia. c ,BXBUBOLVBTB 2FOJOHLBUBO /VUV, Dewan Bahasa dan Pustaka. c ,BXBUBOLVBTB 2FNCBDB .VBS, Dewan Bahasa dan Pustaka. c +TUBOB 0FHBSB c 2FKBCBU 2FOZJNQBO /PIPS $FTBS 4BKB4BKB c ,BCBUBO 2FOFSBOHBO /BMBZTJB, Kementerian Komunikasi dan Multimedia Malaysia. c 5FLPMBI -FCBOHTBBO 5FSJ 6SPOPI, Tronoh, Perak. c 5FLPMBI -FCBOHTBBO $VLJU 5FOUPTB, Rawang, Selangor. c 5FLPMBI -FCBOHTBBO  ,BMBO $BUV 6JHB, Klang, Selangor. c 2FSCBEBOBO /V[JVN /FMBLB c #SLJC 0FHBSB /BMBZTJB c -PNQMFLT 5FKBSBI 2BTJS 5BMBL c /V[JVN 5FKBSBI EBO 'UOPHSBGJ /FMBLB c 2FOHFSVTJ 2FSTBUVBO -FMVBSHB 2BIMBXBO Ontoros@Antenom. c -FNFOUFSJBO 2FMBODPOHBO 5FOJ EBO $VEBZB Malaysia. c 7OJU 2FOZFMJEJLBO $BIBHJBO +TUJBEBU EBO 7SVT Setia Persidangan Antarabangsa, Jabatan Perdana Menteri (Tourism Malaysia). c 5FNVB QJIBL ZBOH UFSMJCBU TFDBSB MBOHTVOH atau tidak langsung dalam usaha menjayakan penerbitan buku ini.

iv ӊᒪ㓝়ਨ䈴ᵢᱥṯᦤ2017ᒪؤ䇘Ⲻቅᆜḽ߼䈴ぁ(KSSR Semakan 2017)θᒬѰᇔ⧦ളᇬᮏ㛨ନ⨼ѣฯ㛨ޞᯯփӰᢃⲺⴤḽ㙂㕌 ٲԭ≇ޢᝅ䇼ф≇㿸Ƚ⡧ളᝅ䇼Ƚളٲԭ䠃ӄ⵶ߏ䈴ᵢⲺ㕌↚ⲺȾߏ Ⲻ⚂䗉Ⱦ䘏ӑᝅ䇼фԭٲᰞ൞ฯޱ༼ޭㄔҿ࣑фᇅ᝵θᒬᤛᴿ㢥ླⲺ ѠӰ㍖ޱ਀⡧ളⲺ傢ᶛ㾵Ӑޢ≇Ⱦ ᵢᮏᶆⲺⲺ㕌ᧈᕰ䈹਺〃ᆜҖ⨼䇰Ⲻ㷃ਾθެѣऻᤢ᧘㍘ᮏᆜ ⌋ȽᔰᶺᆜҖ⨼䇰ȽѠṾ⹊ガȽᵠᶛ⹊ガȽ䈴ཌᆜҖȽؗᚥф䙐ؗᢶᵥθ ᒬ㜳ཕᇔ䐫ӂॷжь㓠ᮏᆜᢶ㜳Ⱦ ൞ᆜҖ়ਨᰬ㷃ޛ儎ቸ⅗ᙓ㔪ᢶ㜳ф䏙઩ᮏᆜθֵᆜ⭕ޭᴿ᢯ ࡚Ƚࡑᝅф䶟᯦Ⲻ়ਨᙓ㔪θ䇟ᆜҖ਎ᗍᴪᴿ䏙Ⱦ↚ཌθ䈴ᵢ޻Ⲻ⍱ࣞ ҕ㾷≸ᆜ⭕䘑㺂⹊ガԛ㧭਌⴮ީ䍺ᯏθᒬԛੂ⨼ᗹ䢪䎅়ਨȾ䙐䗽ᆜ Җ䗽ぁૂ㔅僂〥㍥θງ䙖ᡆ⟕ⲺӰṲ㍖ޱԛ਀ᙓᜩᔶ᱄Ⲻᆜ⭕Ⱦ ӊᒪ㓝়ਨ䈴ᵢⲺ㕌ߏԛćളᇬѱᵹĈѰѱθ࠼Ѱ഑ཝѱ从φ 䘏Ѡѱ从фᡇԢ⤢⢯Ⲻളᇬ䚍ӝᴿީȾᡇളᤛᴿᖾཐٲᗍݿ㦙ъ 㔝ᢵ㠠傢ޣ⧀⭨ᵓⲺളᇬ䚍ӝθׁྸⲼᐨ㓩ޛ傢ᶛ㾵Ӑ㚊䛜ᇠ⌋Ⲻੑ ѱ㄁ᇠ࡬ᓜȽՀᯥަᮏૂ傢ᶛ䈣Ⱦ䘏ӑ䚍ӝᡆѰ⧦Ԁ傢ᶛ㾵ӐᔰളⲺ ะ⸩Ⱦ 䇞䇰ᡇള᱊ᰛⲺ൦ᯯ㤧䳺ሯᣍཌᶛ⇌≇࣑ࣵⲺ׫⮛фᒨ᭵Ⲻᣍ ҿૂ⢰⢨Ⱦ⨃ᜒളᇬ㤧䳺Ⲻ䍗⥤㜳ཕ◶ࣧф੥ਇᆜ⭕θҕ㜳ฯޱԌ ԢⲺ⡧ള㋴⾔фള≇ᝅ䇼Ⱦ↚ѱ从޻Ⲻঋݹᤢऻཌᶛ࣑ࣵⲺᒨ᭵ф⇌ ≇㔕⋱θᒨ᭵ф⇌≇㔕⋱Ⲻᯍҿૂffiᒪളᇬ⤢㄁Ⲻ়ਨȾ iv 䀶ࢃ ѱ从ޣφᡇԢⲺളᇬ䚍ӝ ѱ从йφളᇬ⤢㄁Ⲻᣍҿ

v ਏ䘦ളᇬݹ俌ⲺညԱᯯᕅȽ⧁ᇚᗗ⭞ಞޭૂੑѱ㄁ᇠⲺ㚂ᵹ㤹പθٕ ԛ⨃ᜒੑѱ㄁ᇠ࡬ᓜ֒ѰӰ≇фളᇬⲺؓᣚՔȾ↚ѱ从㜳ཕ◶ਇᆜ⭕Ⲻ⡧ ള㋴⾔θฯޱԌԢሯളᇬᴶ儎㔕⋱㘻θ঩ളᇬݹ俌ⲺቀᮢфቀጽȾ 䈪᱄֒Ѱളᇬ⢯ᖷⲺḽᘍྸളᗳȽളᰍȽളↂȽള䈣ૂള㣧Ⱦ䇚 䇼ф䢪䎅ളᇬḽᘍ㜳ཕງ䙖ള≇Ⲻ䓡Գ䇚ੂθԛ䓡Ѱ傢ᶛ㾵Ӑള≇Ѱ ۨᒬᨆ儎⡧ളᝅ䇼Ⱦ ӊᒪ㓝়ਨ䈴ᵢ䠂Ⲻ഑ཝѱ从㻡࠼ࡈѰॷӂѠ⤢㄁ঋݹȾ䈴ᵢ ᵡ享Ⲻ৸㘹Ҝⴤᯯ׵ᮏᐾ৸㘹Ⱦ ᵢᮏᶆ䇴ᴿԛсഴḽφ ѱ从ޡφളᇬݹ俌 ѱ从ғφളᇬⲺ䊗ᖷ ኤ̭ ਺ঋݹⲺᆜҖᾸ䘦Ⱦ ជ඼ᛪ 䀙䠀⭕ᆍ᯦䈃Ⱦ ϡʶϡ ◶ਇᆜ⭕ࡑ䙖࣑Ⲻ⍱ࣞȾ ধ፤൒ࡎᰳ 䙐䗽儎ቸ⅗䰤从◶ਇᆜ⭕ሯ়ਨӁԬⲺᙓ㘹Ⱦ Мඞನॶ͈Ϙ ੇᆜ⭕⚂䗉ѱ㾷Ⲻԭٲ㿸Ⱦ ԊԽধ፤۲ᆨ੾ᑞ ᆜ⭕ਥԛֵ⭞়ਨᙓ㔪ะ⹶ᢶ㜳࠼়᷆ਨȾ়ਨᙓ㔪ะ⹶ᢶ 㜳ऻᤢ়ਨⲺะᵢ㾷㍖Ƚᰬ䰪ᾸᘫȽᰬ䰪亰ᓅૂ਎䗷Ƚᱴ㪍 Ⲻ䇷ᦤȽᜩ䊗ૂੂ⨼ᗹȽ䗽ৱⲺӁԬૂ䈴从Ƚሯ∊ਇ⭕䗽Ⲻ ӁԬ਀䍺Ⓠᩒ㍘Ⱦ A KPS ḳ́˥ҁߥ͗࠱; ᆜ⭕൞਺ঋݹᡶᆜҖⲺ޻ᇯȾ

vi ຝ஋ᅻள ਺ঋݹⲺ޻ᇯᙱ㔉ᑤࣟᆜ⭕གྷҖ޻ᇯȾ ধᏥˀͺኔ ԛ਺〃ᖘᕅⲺ㓹Җθ䇺զᆜ⭕ሯᴿީঋݹⲺ⨼䀙Ⱦ ձྕձڍ ᆜ⭕൞∅Ѡঋݹᵡ享ԛѠӰȽ⽴Րж࠼ᆆૂ֒Ѱള≇Ⲻ䓡Գ 䘑㺂㠠ᡇਃⴷȾ ;ᅻ᥊՘ḱ অࣟᆜ⭕ᴪ␧ޛ൦Ҽ䀙ḆѠӁԬⲺ䱺ࣖ䍺ᯏȾ าҮ ⏫ⴌ਺〃㠠ѱᆜҖⲺ⍱ࣞȾׁྸi-ThinkȽڐжڐȽѠṾ⹊ガȽ ᵠᶛ⹊ガȽ21ь㓠ᮏᆜ⍱ࣞؗૂᚥф䙐ؗᢶᵥȾ ಕэ˷ߥ ਺ঋݹⲺᆜҖḽ߼Ⱦኋ⽰ᆜ⭕ᗻ亱ᧂᨗⲺᆜҖ޻ᇯȾ ̃፤ᆉ ޻ީ⴮੡ঋݹⲺ㿼仇ᡌެԌ䱺ࣖ䍺ᯏȾ ঋ᫇ঋኔ ԛㆶঋᯯᕅᨆ䰤θ㾷≸ᆜ⭕ṯᦤᡶҼ䀙Ⲻ়ਨӁԬഔㆊȾ 6.1.3 K6.1.7 ፋᏤ࣍ᄉព অࣟ㘷ᐾᴿ᭾䘑㺂਺ঋݹⲺᮏᆜȾ ᢡᨅ↚ӂ㔪⸷ᡌ 䙐䗽ᴿ䏙ⲺᆜҖ䗽ぁθᨆॽᆜ⭕Ⲻ়ਨ⸛䇼≪ᒩȾᆜ⭕㜳ཕᧂ়ᨗਨ ⸛䇼ૂᢶ㜳ᒬᇔ䐫਺〃ԭٲθੂᰬޭ༽儎ቐӰṲ㍖ޱθᒬԛ䓡Ѱ傢ᶛ 㾵Ӑޢ≇Ѱ㦙Ⱦ Google Play Store с䖳䬴᧛ App Store с䖳䬴᧛ ԛс䖳ᴿީćӊᒪ㓝঄ቅ ়ਨ໔ᕰ⧦ᇔĈ(AR Sejarah Tahun 5 SJKC) ᮏᆜᓊ⭞ぁᓅθᆜ⭕ 䙐䗽ᢡᨅ享䶘ԛ㧭ᗍ䍺ᯏȾ

1 ా˞ࠑڍ

2 ੑѱ㄁ᇠᱥളᇬؓᣚՔ ঋݹ 2 flffiᒪӄ⊕⋏Ѵ㺂Ⲻ傢ᶛ㔕⋱㘻⨼ӁՐ (Durbar) ㅢж⅗ Ր䇤ѣⲺ਺ᐔ㔕⋱㘻Ƚ傢ᶛ亼㻌਀㤧ളᇎ઎ (䍺ᯏᶛⓆφArkib Negara Malaysia) ㆶԁ  ᡇളⲺੑѱ㄁ᇠခӄᰟᵕⲺ傢ᶛ⧁ളᰬԙθᒬᡆѰളᇬ㺂᭵Ṯ ᗹȾᔬ㔣㠩Ԁθੑѱ࡬ᓜᐨ㔅ᡆѰ傢ᶛ㾵ӐӰ≇ቀጽⲺളᇬ䚍ӝȾᵢ ঋݹ䇨䀙ੑѱૂ᭵ᓒⲺ੡ѿȽੑ㠙অ䇤Ƚੑᵹф㜂਑ⲺᾸᘫȾᵢঋݹ ҕ䇞䇰傢ᶛੑѱⲺ൦փф䀈㢨ԛ਀⧦Ԁԃ❬ᇔ㺂ੑѱ࡬ᓜⲺളᇬȾ ѱ从ޣφᡇԢⲺളᇬ䚍ӝ ʶ

3 Nota Guru 3 Nota Guru 3 ֖ሼՐᆜࡦӶѾϋ 1. ੑѱᡌ᭵ᓒⲺ੡ѿȾ 2. ੑ㠙অ䇤ⲺᾸᘫȾ 3. ੑᵹૂ㜂਑Ⲻ੡ѿȾ 4. ਚԙф⧦ԙ傢ᶛੑѱⲺ൦փф䀈㢨Ⱦ 5. ⧦Ԁԃཿ㺂ੑѱ࡬ᓜⲺളᇬȾ A ়ਨᙓ㔪ะ⹶ᢶ㜳 KPS 1. 䱆䠀ੑѱȽ᭵ᓒȽੑ㠙অ䇤Ƚੑᵹૂ㜂਑ⲺᾸᘫȾ 2. ᧘㍘ф僂䇷ਚԙф⧦ԙ傢ᶛੑѱⲺ൦փф䀈㢨Ⱦ 3. ਾ⨼൦䱆䠀ԃᇔ㺂ੑѱ࡬ᓜⲺളᇬȾ ӷ⡧ Мඞನॶ͈Ϙ

4 ੑѱᱥ᭵ᓒⲺ俌㝇   ᣿ᜯᡌ㤅ѯᱥ᭵ᓒⲺ俌㝇θ᭵ᓒࡏᱥ᤽ੑѱ㔕⋱Ⲻᐔኔ ᡌളᇬȾ   ᡇള⤢㄁੄θੑѱ࡬ᓜᔬ㔣㠩Ԁᒬъ ᡆѰളᇬ䊗ᖷȾᡇԢᗻ亱ቀጽੑѱ࡬ᓜѰ ളᇬ䚍ӝȾ ؗᚥф䙐ؗᢶᵥ 1. ᆜ⭕࠼㓺θ∅㓺ᆜ⭕䘆⭞ӈ㚊㖇θᩒ䳼᣿ᜯᡌ㤅ѯԛ਀᭵ᓒⲺ⴮ީഴ⡽Ⱦ 2. ਺㓺ᆜ⭕ኋ⽰ᡆ᷒Ⱦ ঋ᫇ঋኔ ӶѾᱥੑѱϋ 4 㔏㘷ᐾ Ⲻ䈓 cᕋሲᆜ⭕⨼䀙᣿ᜯȽ㤅ѯૂ᭵ᓒⲺ੡ѿȾ ֖⸛䚉੍ϋੑѱ࡬ᓜⓆӄᰟᵕⲺ傢ᶛ⧁ളȾ ᰟᵕ傢ᶛ⧁ള㔕⋱࡬ᓜⲺᴶ儎亼ሲ㘻ᱥ ᣿ᜯᡌ㤅ѯȾ ሯⲺθ䈍⧑Ⱦཝཐ ᮦⲺ᣿ᜯ䜳᭯⭞ 㤅ѯⲺ〦ਭȾ 㘷ᐾθᱥуᱥ൞Հᯥަ ᮏѿՖޛҁ੄θ᣿ᜯ᭯ 〦Ѱ㤅ѯϋ าҮ

5 ् Ռ੩ ᭜᭄ ՌП˜ ഍ىᄅ ̗॓ ᆊડᡔ Ӯ˖ڍ๑ ࢇНႀ๑ᯰ ࣄ෡ ᭂПᖄ ಀ͹ ᯰНႀ ೧ᎾП പۡ Ռ੩ ࣉလၔ  ᣿ᜯᡌ㤅ѯ䓡ѰᐔⲺ俌㝇θᗻ亱ؓ䳒ᵢ䓡ᐔኔⲺૂᒩф ᆿᆷȾ⧦ԀθᡇളާᴿғѠᐔኔᇔ㺂ੑѱ࡬ᓜθ䘏ӑᐔኔⲺ㔕 ⋱㘻䟽⭞уੂⲺ〦ਭȾ ੑѱ࡬ᓜᱥᡇԢ䶔ᑮ䠃㾷Ⲻളᇬ䚍ӝθഖѰᆹᱥ⧦Ԁᔰ ളⲺะ⸩ȾᡇԢᓊ䈛ޞᗹޞᝅቀጽф⨃ᜒᡇളⲺੑѱ࡬ᓜȾ 6.1.1 cᕋሲᆜ⭕⺤䇚ᇔ㺂ੑѱ࡬ᓜⲺᐔኔȾ K6.1.6 ᤛᴿ᣿ᜯᡌ㤅ѯⲺᐔኔ าҮ 䈋䀙䠀⨃ᜒੑѱ࡬ᓜ Ⲻ䠃㾷Ⱦ ঋ᫇ঋኔ 䈪࠰ᡇളᇔ㺂ੑѱ࡬ᓜⲺᐔኔȾ 㤅ѯ 㤅ѯ 㤅ѯ 㤅ѯ 㤅ѯ 㤅ѯ 㤅ѯ ᴶ儎㔕⋱㘻ᡌћㄥ ᣿ᜯ ᐔⲺؓᣚՔ 㔏㘷ᐾ Ⲻ䈓 ֖⸛䚉੍ϋ c―คȽ傢ޣ⭨Ƚ⸸᣿䏀ૂ⋏ᐪ䜳⋗ᴿᇔ㺂ੑѱ࡬ᓜθ䘏ӑᐔⲺᐔݹ俌⭧ ളᇬݹ俌ညԱȾ cളᇬݹ俌ᱥਿ䲼඗㚊䛜⴪䗌॰Ƚᐹค㚊䛜⴪䗌॰ф㓩䰳㚊䛜⴪䗌॰Ⲻ ᴶ儎㔕⋱㘻Ⱦ cἤ㗄ަᐔⲺੑѱ〦Ѱᴶ儎㔕⋱㘻ᡌћㄥθ⧱⪹ᐸⲺੑѱࡏ〦Ѱ᣿ᜯȾ

6 Ʌ傢ᶛ㓠ᒪɆѣੑ㠙 অ䇤Ⲻ৕ᮽ 䲑сθ㠙䈭≸䲑сⲺ᚟߼Ⱦྸᴿ傢 ᶛᆆ≇ᘚ䘼䲑сθᚩ䈭䲑сדᦤ Հᯥަᮏᗁ⌋༺ߩԌԢθᚩ䈭䲑 су㾷פ䗧ԌԢȾ ᵋㆊᓊ䮵㘷Ⲻ䈭≸Ⱦռᱥθҕ䈭ᵋⲺᆆ≇ 䚫ᆾঅ䇤ĊĊᵋⲺᆆᆏྸᴿ⣥䭏ᡌ㘻㺂 Ѱ⇁ᳪθᵋᑂᵑᡶᴿᆆ≇䚫ᆾঅ䇤θ≮у 㜂਑Ⱦ 㠙䚫ᰞȾռᱥθྸ᷒䲑сⲺᆆ ᆏݾ㺂䘓ਃঅ䇤θ㠙фᆆ≇ ҕуՐ䚫ᆾঅ䇤Ⱦ ླⲺθ䮵㘷θᵋ᧛਍ 䘏Ѡੑ㠙অ䇤Ⱦ ᭾ᘖੑѱ   Ӱ≇᭾ᘖੑѱⲺ㺂Ѱ൞ᖾᰟԛࢃቧ࠰⧦ҼȾɅ傢ᶛ㓠ᒪɆ (Sulalatus Salatin)ѣ䇦䖳Ҽੑѱᯥ䠂ᗭ䠂ᐹ䱵㓩 (Seri Teri Buana) фӰ≇ᗭ㣈҆ᐪቊ䗴⑟ (Demang Lebar Daun) ҁ䰪Ⲻঅ䇤θᱥ ᔰ㄁᭾ᘖ㺂ѰⲺะ⹶ȾӰ≇ㆊᓊ᭾ᘖੑѱθੑѱޢࡏ↙ᰖ⿷൦ 㔕⋱Ӱ≇Ⱦ   ᡇള⤢㄁੄θੑ㠙অ䇤Ᾰᘫਃ᱖൞ളᇬ৕ࡏѣⲺćᘖӄ ੑളĈȾ䓡Ѱ傢ᶛ㾵Ӑޢ≇θᡇԢᗻ亱ޞᗹޞᝅ൦᭾ᘖ᣿ᜯ ᡌ㤅ѯȾ cঅࣟᆜ⭕⨼䀙ੑ㠙অ䇤ⲺᾸᘫȾ cᕋሲᆜ⭕䇨䀙᭾ᘖੑѱ࡬ᓜⲺ䠃㾷Ⱦ 䀈㢨ᢤ╊ דᦤр䘦ሯ䈓θ࠼㓺䘑㺂ࡑᝅⲺ㺞╊Ⱦ ੑ㠙অ䇤᤽Ӱ≇ф ੑѱⲺ᭾ᘖঅ䇤Ⱦ ֖⸛䚉੍ϋ 6 6.1.2 ╊㔄Ʌ傢ᶛ㓠ᒪɆѣⲺੑ㠙অ䇤ⲺᾸᘫ 㔏㘷ᐾ Ⲻ䈓 าҮ [䍺ᯏᶛⓆφA. Samad Ahmad (peny.), 1996. Sulalatus Salatin. Edisi Pelajar. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, hlm. 25-26]

7   ᧂᨗੑᵹⲺੑѱ㜳ؓ䳒ളᇬⲺૂᒩф㑷㦙Ⱦ൞䲑сⲺ⋱ ⨼сθӰ≇ᗍԛᆿቻ҆ѐȾ 㜂਑㺞⽰Ӱ≇䘓䘼᣿ᜯᡌ㤅 ѯⲺળԚȾӰ≇㜂਑ੑѱᦤ 〦ሼ䚣਍⴮ᓊⲺᜟ㖐Ⱦ 䈪࠰ੑᵹⲺᝅᙓȾ ֖⸛䚉੍ϋ c ੑᵹⓆ㠠䱵᣿ե䈣ćdaulahĈθᝅ᤽ളᇬᡌ᭵ᓒȾ c Ӱ≇㜂਑ੑѱሼ䚣਍⾮ᇩᡌ⚴䳴Ⱦ ੑᵹ 㜂਑ ੑᵹ䊗ᖷੑѱⲺᢝ᭵ᵹ࣑Ⱦ ᣿ᜯᡌ㤅ѯԛ䍚᱄Ƚ儎ቐ૷ ᗭфⶵᲰ㇗⨼ެ᭵ᓒȾ (䍺ᯏᶛⓆφProfesor Emeritus Datuk Wira Dr. Muhammad Yusoff bin Hashim) ੑᵹ   ᣿ᜯᡌ㤅ѯᱥӰ≇ᗻ亱ቀጽⲺ᭵ᓒ俌㝇Ⱦੑѱᯥ䠂ᗭ 䠂ᐹ䱵㓩фӰ≇ᗭ㣈҆ᐪቊ䗴⑟ҁ䰪ᡆ㄁Ⲻੑ㠙অ䇤θӝ⭕ ੑᵹф㜂਑ⲺᾸᘫȾ cᕋሲᆜ⭕᱄ⲳੑᵹૂ㜂਑ⲺᾸᘫȾ 7 6.1.3 K6.1.7 㔏㘷ᐾ Ⲻ䈓 ঋ᫇ঋኔ 䈪᱄᭾ᘖੑѱ࡬ᓜⲺ䠃㾷Ⱦ าҮ

8 ૌ஗঻ 1. Ե➝ૌ஗঻ⲺᓝփфẂᆆⲺ㕌ᧈθᆜ⭕࠼㓺㙂ආȾ 2. ᮏᐾ࠼ਇ䇞䇰Ⲻ从ⴤćᦃডੑѱ࡬ᓜⲺ䠃㾷ĈȾ 3. ᆜ⭕࠼㓺䇞䇰Ⱦ ੑѱ࡬ᓜⲺ᭯਎   傢ᶛ㾵Ӑᱥཿ㺂ੑѱ࡬ᓜⲺളᇬҁжȾԄᰟᵕ傢ᶛ⧁ള ᔶခθੑѱ࡬ᓜᐨᡆѰᡇളੑᵹф㦙㘶ⲺḽᘍȾ   ੑѱ࡬ᓜ㔅়ҼࠖѠ䱬⇫Ⲻ਎ौφ 8 c ᣿ᜯᡌ㤅ѯᱥެᐔኔⲺ᭵ᓒ 俌㝇Ⱦ c ᣿ᜯᡌ㤅ѯ൞㺂᭵рᤛᴿ㔓 ሯᵹ࣑Ⱦ c ᣿ᜯᡌ㤅ѯᱥᡶᴿ㺂᭵ӁࣗȽ ਮ⌋фᗁ⌋ૂཌӚӁࣗⲺ㻷 㘻Ⱦߩ c ཝ㠙অࣟ᣿ᜯᡌ㤅ѯ㇗⨼ᐔ ȾࣗⲺ㺂᭵Ӂ޻ 㤅ѯфཝ㠙൞㺂᭵঻䇤ӁⲺӰ⢟ૂ ൰Ქ⁗ශ 傢ᶛ㤅ѯф⎭጗⇌≇൦Ⲻᙱ⶙ (䍺ᯏᶛⓆφArkib Negara Malaysia) (䍺ᯏᶛⓆφKompleks Sejarah Pasir Salak) ᰟᵕ傢ᶛ⧁ളⲺੑѱ࡬ᓜ c ᣿ᜯᡌ㤅ѯԃᱥᐔ㔕⋱㘻Ⱦ c ᣿ᜯᡌ㤅ѯу߃ᤛᴿ㔓ሯ Ⲻᵹ࣑Ⱦ c ᣿ᜯᡌ㤅ѯᱥ਺㠠ᐔኔⲺ Հᯥަᮏૂ傢ᶛ伄؍Ⲻ 亼㻌Ⱦ c 㤅ѯညԱ㤧ളӰ᣻Ա਺ᐔ 㺂᭵Ӂࣗ亴䰤Ⱦ 㤧⇌≇ᰬԙⲺੑѱ࡬ᓜ 1 2 าҮ

9   ᡇളӰ≇ᗻ亱нՍжᗹᦃডੑѱ࡬ᓜθԛؓ䳒ളᇬⲺ ᆿᆷૂ㑷㦙Ⱦ ជ඼ᛪ 㺂᭵䇤Րφᢝ㺂㺂᭵ӁࣗⲺᵰᶺȾ ޻䰷φ⭧俌⴮ૂ䜞䮵ᡶ亼ሲⲺ㺂᭵ ᵰᶺȾ cᕋሲᆜ⭕Ҽ䀙ੑѱ࡬ᓜⲺ਎ौȾ ᰛᦤᰬᵕⲺᐔ㺂᭵Ӂࣗ⭧䈷䍕䍙ϋ ᰛᦤᰬᵕ㔉ᶕ੄θ㤧ള䠃䘊 傢ᶛӐᔬ㔣㤧⇌≇㔕⋱Ⱦ ֖⸛䚉੍ϋ 9 6.1.4 K6.1.8 㔏㘷ᐾ Ⲻ䈓 ঋ᫇ঋኔ ᡇളᰛᦤᰬᵕⲺੑѱ࡬ᓜ c ᣿ᜯᡌ㤅ѯԃᱥᐔ㔕⋱㘻Ⱦ c ᣿ᜯᡌ㤅ѯ൞㺂᭵ру߃ ᤛᴿ㔓ሯⲺᵹ࣑Ⱦ c ᣿ᜯᡌ㤅ѯᱥ਺㠠ᐔኔⲺ Հᯥަᮏૂ傢ᶛ伄؍Ⲻ 亼㻌Ⱦ c ᰛᵢᙱ⶙㇗⨼傢ᶛᐔኔⲺ㺂 ᭵ӁࣗȾ c ੑѱ㄁ᇠ࡬ᓜⲺᡆ㄁Ⱦ c ᣿ᜯᡌ㤅ѯᱥṯᦤᐔᇠ⌋ 㺂ֵᵹ࣑Ⱦ c ᐔࣗཝ㠙ᧂ㇗ᐔ㺂᭵Ӂࣗθ ᒬ⭧ᐔ㺂᭵䇤Րঅࣟ⨽㇗Ⱦ c ളᇬ⤢㄁੄θ⺤㄁ളᇬݹ俌 ᓜȾ࡬ c ғփ傢ᶛ㔕⋱㘻䖤⍷᣻Ա ളᇬݹ俌Ⱦ c 俌⴮ᧂ㇗ളᇬ㺂᭵Ӂࣗθᒬ Ⱦࣟ䰷অ޻⭧ 1941ᒪθᰛߑⲱ䱼ਿަѯⲺଛᢉዽ劷 (䍺ᯏᶛⓆφArkib Negara Malaysia) ളᇬݹ俌൞ㅢॷ഑ኀളՐㅢӂᵕᔶᒋᕅ р㠪ᔶᒋᗗ䈃 䍺ᯏᶛⓆφIstana Negara Ԅ⤢㄁ࡦ⧦ԀⲺੑѱ࡬ᓜ 3 4

10 L AUTAN PASIFI K SELATAN ᜴ܷฟ ˜᳠ ᯰಪ᧖ඊ ڍᔭ 10   ੑѱ࡬ᓜᱥь⮂рᴶਚ㘷Ⲻ㺂᭵࡬ᓜȾੑ⧁ᱥੑѱ࡬ᓜ Ⲻ俌㝇Ⱦ⧦Ԁθޞь⮂ާᴿ43Ѡളᇬԃᇔ㺂ੑѱ࡬ᓜθऻᤢ 傢ᶛ㾵ӐȾ ь⮂਺൦Ⲻੑѱ࡬ᓜ (䍺ᯏᶛⓆφKhairil Annas Jusoh, 2014. Dustur Wa Salatin: Perlembagaan dan Para Sultan. Shah Alam: Yayasan Penyelidikan Transformasi) 㠠ѱᆜҖ ࠼ӡ֖ᦃডੑѱ࡬ᓜⲺᯯ⌋θ֖ਥԛֵ⭞ؗᚥф䙐ؗᢶᵥᡌެԌᯯ⌋ ੾⧦Ⱦ าҮ (䍺ᯏᶛⓆφSekretariat Kabinet Denmark, Denmark) (䍺ᯏᶛⓆφBritish High Commission, Kuala Lumpur) 㤧ളྩ⧁Ⲻᗗᰍ ѯ哜ള⧁Ⲻᗗᰍ 傢Ṳ䠂∊ള⧁Ⲻᗗᰍ (䍺ᯏᶛⓆφKedutaan Negara Maghribi, Kuala Lumpur)

11 ฟࣰܹ Ӿऎฟ ڍฐ ᯰ౎᜴̍   ੑѱ࡬ᓜᱥഘ㔉ф㑷㦙Ⲻ䊗ᖷȾഖ↚θѰҼᦃডੑѱ࡬ ᓜθӰ≇ᗻ亱ޞᗹޞᝅ᭾ᘖੑѱȾ 11 6.1.5 㔏㘷ᐾ cᕋሲᆜ⭕⺤䇚ԃᇔ㺂ੑѱ࡬ᓜⲺളᇬȾ Ⲻ䈓 䈪࠰ᇔ㺂ੑѱ࡬ᓜⲺളᇬȾ ঋ᫇ঋኔ (䍺ᯏᶛⓆφKedutaan Negara Thailand, Kuala Lumpur) (䍺ᯏᶛⓆφIstana Negara) 傢ᶛ㾵Ӑളᇬݹ俌Ⲻᗗᰍ ⌦ളള⧁Ⲻᗗᰍ ्

12 Ѱງᯏ㖆р㢨ᒬޛو⋏Ⱦ ⭞㜬≪ᣀੑѱⲺᗗᰍ㋎൞⺢㓮গрȾ ൞গ⡽рᢉ⍔Ⱦ ᴿࡑᝅ൦Ѱṇᷓр㢨ᒬᨈ൞ງᯏ 㖆䠂Ⱦ 1 3 5 2 4 6 ㌱р㔩ᆆθᤸ൞ṇᷓрȾ ੑѱᗗᰍṇ࡬֒ᇂᡆҼȾ ᐛޭфᶆᯏ ࠶ࢠ ⺢㓮গ ງᯏ㖆 ਺ളੑѱ Ⲻᗗᰍ ≪ᖟㅊ ᢉ⍔ಞ 㔩ᆆ 仒ᯏ 㜬≪ ⋏ ṇᷓ ѱᗗᰍṇ֒ੑ࡬ 12 㔏㘷ᐾ cᕋሲᆜ⭕࡬ੑ֒ѱᗗᰍṇȾ Ⲻ䈓 ϡʶϡ ṇᷓ ᯏ ࠶ࢠ ≪ ⍔ಞ ᐛޭф ⺢㓮 ງ ⋏ 㜬≪

13 ⸛᯦ ⑟᭻   ᵢঋݹ䇟ᡇԢ䇚䇼ੑѱ࡬ᓜⲺ়ਨфਇኋθԛ਀傢ᶛ 㔕⋱㘻Ⲻ൦փф䀈㢨Ⱦ䇚䇼֒Ѱളᇬ䚍ӝⲺੑѱ࡬ᓜθ㜳ཕ ฯޱᆜ⭕Ⲻݿ㦙᝕ȾсжѠঋݹሼ䇞䇰֒Ѱ㚊䛜ᇍᮏⲺՀᯥ ަᮏȾ 13 ੑᵹᱥ᭵ᓒⲺ僞ᒨ ᣿ᜯᡌ㤅ѯᱥ᭵ᓒⲺᴶ儎㔕⋱㘻Ⱦ ᭵ᓒᱥ᤽ੑѱ㔕⋱ⲺᐔኔᡌളᇬȾ ੴ⧁н኷ ੑᵹ䊗ᖷ᣿ᜯᡌ㤅ѯᢝ᭵Ⲻᵹ࣑ȾӰ≇䘓 䘼᣿ᜯᡌ㤅ѯⲺળԚ㻡㿼Ѱ㜂਑ੑѱȾ ੑѱ࡬ᓜⲺ᭯਎ ᰟᵕ傢ᶛ⧁ളᰬԙθ᣿ᜯᡌ㤅ѯᤛᴿ㔓ሯ Ⲻᵹ࣑Ⱦ⧦Ԁθ᣿ᜯᡌ㤅ѯᗻ亱דᦤ㚊䛜 ᇠ⌋㺂ֵᵹ࣑Ⱦ 1 3 4 ᭾ᘖੑѱ ੑѱᯥ䠂ᗭ䠂ᐹ䱵㓩фӰ≇ᗭ㣈҆ᐪቊ䗴 ⑟ҁ䰪ᡆ㄁Ⲻੑ㠙অ䇤θᱥᔰ㄁Ӱ≇᭾ᘖ ᣿ᜯᡌ㤅ѯⲺะ⹶Ⱦ 2 ᇔ㺂ੑѱ࡬ᓜⲺളᇬ 㠩Ԁԃ❬ᇔ㺂ੑѱ࡬ᓜⲺളᇬθऻᤢ傢ᶛ 㾵ӐȽ⌦ളȽ㤧ളૂѯ哜ㅿȾ 5

14 A. 䘿࠰⺤↙Ⲻ䈪᱄Ⱦ 1 ᭵ᵹᱥ᤽ੑѱ㔕⋱ⲺᐔኔᡌളᇬȾ 2 ੑѱ࡬ᓜⓆ㠠ᰟᵕ傢ᶛ⧁ളȾ 3 ᐔݹ俌⭧᣿ᜯᡌ㤅ѯညԱȾ 4 ੑ㠙অ䇤ᱥੑѱᯥ䠂ᗭ䠂ᐹ䱵㓩фӰ≇ᗭ㣈҆ᐪቊ 䗴⑟䗴ᡆⲺȾ 5 ൞ᰛᦤᰬᵕθ㤅ѯⲺ㔓ሯᵹ࣑ԃ㧭ؓ⮏Ⱦ 6 ളᇬݹ俌࡬ᓜᱥ൞⤢㄁੄⺤㄁ⲺȾ ᙓ㘹ф֒ㆊ 㔏㘷ᐾ cᕋሲᆜ⭕䘑㺂↚⍱ࣞȾ Ⲻ䈓 B. ᇂᡆсࡍᮽ⸢Ⱦ  ᡇളⲺੑѱ࡬ᓜခӄᰟᵕ傢ᶛ⧁ളȾ__________ᡌ __________ᱥᐔⲺᴶ儎㔕⋱㘻Ⱦੑѱᤛᴿ__________Ⱦ  Ʌ傢ᶛ㓠ᒪɆ䇦䖳ҼੑѱфӰ≇ҁ䰪Ⲻੑ㠙অ䇤Ⱦ________ 䊗ᖷ᣿ᜯᡌ㘻㤅ѯሯެ᭵ᓒⲺᵹ࣑ȾӰ≇ᗻ亱_________ੑѱȾ Ӱ≇ྸ᷒__________ੑѱθሼ䚣਍⴮ᓊⲺᜟ㖐Ⱦ  ᣿ᜯૂ㤅ѯⲺᵹ࣑__________൞Ӱ⇌≇㔕⋱ᰬԙ㻡ࢀᕧȾ

15 ѠӰ 䇚䇼фҼ䀙ੑѱ࡬ᓜ 㜳ฯޱѠӰⲺ᭾ᘖ ㋴⾔Ⱦ ⽴Ր ⨃ᜒੑѱ࡬ᓜ㜳ᐟ രള≇ഘ㔉Ⱦ ളᇬ ᭾ᘖੑѱ࡬ᓜ㜳ᨆ ॽ⡧ള㋴⾔Ⱦ ㅢԱളᇬݹ俌㤅ѯ䱵䜳᣿g࡟Ӑ҂зg䱵ឋᯥ䗴⌋g∊᣿g⋏ (Al-Sultan Abdullah Ri'ayatuddin Al-Mustafa Billah Shah)ⲱะԠᕅ (䍺ᯏᶛⓆφJabatan Penerangan Malaysia)   ੑѱ࡬ᓜᱥളᇬ䚍ӝθؓ䳒ളᇬⲺૂᒩф㑷㦙Ⱦ 15 ੴ⡧ੴള

16 ㆶԁ  ᡇԢⲺ⽴Րᴿ਺〃ᇍᮏфؗ ԦȾᵢঋݹ䇞䇰傢ᶛঀዑⲺᇍᮏф ؗԦⲺ়ਨȾ↚ཌθᵢঋݹҕ䇨䘦 ՀᯥަᮏՖޛ傢ޣ⧀⭨ᵓⲺ়ਨȽ ⤢㄁ࢃՀᯥަᮏ൞਺ᐔⲺ㺂᭵൦ փૂՀᯥަᮏᡆѰ㚊䛜ᇍᮏⲺ൦ փθԛ਀ᆹ൞ള≇ഘ㔉рᡶᢤ╊ Ⲻ䀈㢨Ⱦ ݹঋ ѱ从ޣφᡇԢⲺളᇬ䚍ӝ ̃ 傢ᶛ㾵ӐⲺՀᯥަᮏ ֖ሼՐᆜࡦӶѾϋ 1. 傢ᶛঀዑ⽴ՐⲺᇍᮏфؗԦⲺ়ਨ㜂ᲥȾ 2. ՀᯥަᮏՖޛ傢ޣ⧀⭨ᵓⲺ়ਨȾ 3. ⤢㄁ࢃθՀᯥަᮏ൞਺ᐔⲺ㺂᭵൦փȾ 4. Հᯥަᮏ֒Ѱ㚊䛜ᇍᮏⲺ൦փȾ 5. Հᯥަᮏ൞ള≇ഘ㔉рᡶᢤ╊Ⲻ䀈㢨Ⱦ

17 Мඞನॶ͈Ϙ 䍕䍙Ա ቀ䠃 ളᇬ␻ⵕሰ (䍺ᯏᶛⓆφKoleksi Dewan Bahasa dan Pustaka) 17 A ়ਨᙓ㔪ะ⹶ᢶ㜳 KPS 1. Ҽ䀙傢ᶛঀዑⲺՀᯥަᮏૂؗԦⲺᰬ䰪ᧈᓅૂ╊਎Ⱦ 2. ᧘㍘ф僂䇷ՀᯥަᮏՖޛ傢ᶛঀዑⲺ䠃㾷Ӂ䘯Ⱦ 3. 㿼㿿ौᜩ䊗ՀᯥަᮏⲺь⮂㿸Ⱦ

18 ު䜳ᮏ c䙐䗽䍮᱉⍱ࣞՖޛ 傢ᶛঀዑ c⴮ؗ䖤ഔ  㠠ਚԛᶛ傢ᶛঀዑⲺ⽴Րቧᴿ਺〃ᇍᮏфؗԦθऻᤢ ⌑⚫䇰Ƚު䜳ᮏȽ֑ᮏȽՀᯥަᮏૂะ⶙ᮏȾ  㠩ԀθжӑӰԃؗཿ⌑⚫䇰Ⱦު䜳ᮏȽ ֑ᮏૂՀᯥަᮏⲺՖޛθֵ傢ᶛঀዑ੾⧦ཐ ݹᇍᮏфؗԦⲺ⽴ՐȾ㪗㨺⢏ӰȽ㦭ަӰૂ 㤧ളӰ㔕⋱傢ᶛঀዑ੄θᕋ䘑Ҽะ⶙ᮏȾ ֑ᮏ c䙐䗽䍮᱉⍱ࣞՖޛ 傢ᶛঀዑ c䚫㺂ޡ↙䚉 ะ⶙ᮏ c㪗㨺⢏Ӱ׫খ傢 ᶛঀዑ੄Ֆޛ c⴮ؗпж䇰 Հᯥަᮏ c⭧ぼᯥ᷍୼ӰȽᆜ㘻ૂ Ֆᮏ༡Ֆޛ傢ᶛঀዑ cኛ㺂ՀᯥަᮏⲺӊࣕф ᮏѿ ⌑⚫䇰 c傢ᶛঀዑᴶᰟⲺؗԦ c⴮ؗ⾌⚫фн⢟ᴿ⚫ 6.2.1 ቀ䠃ᇍᮏфؗԦ ࠼㓺䇞䇰傢ᶛঀዑⲺᇍᮏૂؗԦȾ าҮ

19  Հᯥަᮏ൞ᰟᵕ傢ᶛ⧁ളᰬԙՖޛ傢ᶛঀዑȾ൞ⲱిᾲ ૂἤ㗄ަਇ⧦Ⲻ⸩⻇ᱥՀᯥަᮏՖޛ䘏њѠᐔⲺ䇷ᦤȾ ѰӶѾᡇԢ䴶㾷㔪ᣚ 㘹ਚᮽ⢟ϋ cᕋሲᆜ⭕⨼䀙㔪ᣚ㘹ਚᮽ⢟Ⲻ䠃㾷Ⱦ ՀᯥަᮏՖޛ傢ޣ⧀⭨ᵓ ֖⸛䚉੍ϋ ⸩⻇ҕ㻡〦ѰćprasastiĈθᝅ᤽ ࡱ⸨൞ཪрⲺᮽᆍȾprasastiж䈃 Ⓠ㠠ừ䈣Ⱦ (䍺ᯏᶛⓆφNik Hassan Shuhaimi Nik Abdul Rahman, 2009. “Sejarah Tulisan Jawi melalui Kajian Arkeologi di Alam Melayu” dlm. Jurnal Arkeologi Malaysia, Bil. 22, 2009) ՀᯥަᮏՖޛ傢ᶛঀዑⲺ㘹ਚ䇷᱄ F ൞⬒᣿व⎠ (Kuala Berang) Ⲻᗭई⋏(Teresat)ਇ⧦㖨ᒪ 1303ᒪⲺ⸩⻇θᱥՀᯥަᮏ ՖޛⲱిᾲⲺ䇷ᦤȾ 䈪࠰䇷᱄ՀᯥަᮏՖޛ傢ᶛঀዑⲺњᯯ⸩⻇Ⲻਇ⧦൦Ⱦ ঋ᫇ঋኔ 㔏㘷ᐾ Ⲻ䈓 6.2.2 ᯥ Ֆ 㘹 F ൞ἤ㗄ަⲺᆷᇒ㡯ཪ (Pengkalan Kempas) ਇ⧦㖨ᒪ1467ᒪⲺ⸩⻇θ ᱥՀᯥަᮏՖޛἤ㗄ަ Ⲻ䇷ᦤȾ

20 Հ ᯥ ަ ᮏ Ֆ ޛ 傢 ޣ ⭨ ⧁ ᵓ Ⲻ ѱ ഖ ഴ⽰傢ޣ⧀⭨ᵓⲺぼᯥ᷍ᆜ㘻ᣫ䗴傢ޣ঩੄⭨ࡱ䘑㺂⽾⾭Ԡᕅ (䍺ᯏᶛⓆφMuzium Sejarah dan Etnografi, Melaka)  ॷӊь㓠ࡓθ傢ޣ⭨ᡆѰ㪍੃Ⲻ⎭р䍮᱉ѣᗹȾ傢ޣ6⭨ ਙᱥ䍮᱉⑥ਙθᱥぼᯥ᷍ૂ䶔ぼᯥ᷍୼ӰⲺڒ傱ㄏȾ  ՀᯥަᮏՖޛ傢ޣ⧀⭨ᵓᴿࠖѠѱ㾷ഖ㍖ffl  㤅ѯȽ୼ӰфՖᮏ༡൞傢ޣ⧀⭨ᵓՖᐹՀᯥަᮏᯯ䶘ᢤ ╊⵶䠃㾷Ⲻ䀈㢨Ⱦ ぼᯥ᷍୼ӰⲺ䀈㢨 䱵᣿եૂদᓜぼᯥ᷍୼Ӱ䙐䗽Ֆᮏ⍱ࣞՖᐹՀᯥަᮏȾᴿӑ ぼᯥ᷍୼Ӱф傢ޣ⭨Ӱ≇㔉႐θᒬᣀՀᯥަᮏՖ㔏ᖉ൦ӰȾ ぼᯥ᷍ᆜ㘻Ⲻ䀈㢨 ṯᦤɅᐪ䎑ࡍ⧀ՖɆ(Hikayat Raja-raja Pasai) Ⲻ䇦䖳θ哜ࣖжփ੃ ਡ䉘䎡䱵䜳䱵ޯ (Sheikh Abdul Aziz) Ⲻぼᯥ᷍ᆜ㘻൞傢ޣ⭨Ֆ᫣ ՀᯥަᮏȾԌ䇟傢ޣ⧀ੑ⭨Ƚཝ㠙ૂӰ≇᭯ؗՀᯥަᮏȾ ẻࣖ⢯דᯥᒨ䗴⋏ (Megat Iskandar Shah) ၬᐪ䎑ޢѱ੄ؗཿՀ ᯥަᮏȾ㤅ѯؗཿՀᯥަᮏ੄θᖉᰬⲺ傢ޣ⭨Ӱ≇ҕ䘳䳅䲑с ؗཿՀᯥަᮏȾ 㤅ѯⲺ䀈㢨 㔏㘷ᐾ cᕋሲᆜ⭕⨼䀙ՀᯥަᮏՖޛ傢ޣ⧀⭨ᵓⲺ৕ഖȾ Ⲻ䈓 6.2.2

21  傢ޣ⧀⭨ᵓ൞㄁⌋ᰬ㷃ޛഔᮏᗁ⌋ȾᖉᰬⲺ傢ޣ⭨ᴿњ䜞 ⌋ޮθ঩Ʌ傢ޣޮ⌊⭨ɆૂɅ傢ޣ⎭⭨Ӂ⌋ޮɆȾ  㘹ਚਇ⧦䇷᱄ՀᯥަᮏՖޛ傢ᶛঀዑȾ൞傢ޣ⧀⭨ᵓᰬ ᵕθՀᯥަᮏⲺਇኋ᭯਎Ҽᖉᰬ⽴Ր⭕⍱Ⲻ਺Ѡቸ䶘θऻᤢੑ ѱ࡬ᓜૂ㄁⌋Ⱦ cᕋሲᆜ⭕࠼䗞Ʌ傢ޣޮ⌊⭨ɆૂɅ傢ޣ⎭⭨Ӂ⌋ޮɆⲺуੂ⛯Ⱦ 䈪࠰傢ޣ⧀⭨ᵓⲺњ䜞⌋ޮȾ (䍺ᯏᶛⓆφMuhammad Yusoff Hashim, 1980. “Islam dalam Sejarah Perundangan Melaka di Abad Ke-15/16” dlm. Khoo Kay Kim (peny.) Islam di Malaysia. Kuala Lumpur: Penerbitan Persatuan Sejarah Malaysia) ↚⌋ޮ᧞ࣞ傢ޣ⭨Ⲻ㔅୼⍱ ࣞθᨆॽҼ୼Ӱࡦ傢ޣ⭨㔅୼ ⲺؗᗹȾ Ʌ傢ޣޮ⌊⭨Ɇ ↚⌋ޮ੡ᴿ44ᶗфੑ⧁ᡌཝ 㠙⢯⇀ᵹ࣑ф㚂䍙ᴿީⲺᶗ ⅴȾ ↚ᗁ⌋ؓ䳒傢ޣ⭨Ӱ≇Ⲻૂ ᒩфᆿޞȾ ↚⌋ޮⲺՀᯥަ⌋фࡇӁ㖠 ࡇᴿީȾ Ʌ傢ޣ⎭⭨Ӂ⌋ޮɆ ↚⌋ޮ੡ᴿ25亯ф㡠⎭Ƚ㔅 ୼фӚ᱉⌋ࡏᴿީⲺᶗⅴȾ ⌋ޮѣⲺՀᯥަ⌋фࡇӁ㖠 ࡇȽӚ᱉਀ᇬᓣᴿީȾ Ʌ傢ޣ⎭⭨Ӂ⌋ޮɆ Undang-undang Laut Melaka Ʌ傢ޣޮ⌊⭨Ɇ Hukum Kanun Melaka ঋ᫇ঋኔ 㔏㘷ᐾ Ⲻ䈓 (䍺ᯏᶛⓆφPusat Kebangsaan Manuskrip Melayu, Perpustakaan Negara Malaysia) 6.2.2

22  ॷӊь㓠θՀᯥަ⌋൞਺ᐔⲺ㺂᭵рᢤ╊⵶䠃㾷Ⲻ䀈㢨Ⱦ ᖉᰬθɅ傢ޣޮ⌊⭨Ɇᱥ傢ޣ⧀⭨ᵓⲺ㺂᭵דᦤθҕᱥެԌ傢ᶛ ⧁ള㕌㒸ɅᖣӞ⌋ޮɆૂɅ䵯䴩99⌋ޮɆⲺ৸㘹דᦤȾ (䍺ᯏᶛⓆφKoleksi Dewan Bahasa dan Pustaka) Ʌ䵯䴩ffiffi⌋ޮɆ Undang-undang 99 Perak ɅᖣӞ⌋ޮɆ Hukum Kanun Pahang ⌋ᗁྸ֋ࡑ䙖ᆿᆷфૂ䉆Ⲻ⽴Րϋ cᕋሲᆜ⭕Ҽ䀙⌋ᗁྸ֋ࡑ䙖ᆿᆷфૂ䉆Ⲻ⽴ՐȾ Հᯥަ㺂᭵⌋  ⌋ᗁⲺ亷ᐹᱥѰҼ࡬㓜Ӱ㊱Ⲻ⭕⍱Ⱦᆾ⌋Ⲻޢؓ≇䳒ളᇬ Ⲻᆿᆷфૂ䉆Ⱦ 㔏㘷ᐾ Ⲻ䈓

23  ൞㪗㨺⢏ф㦭ަ⇌≇ᰬԙθ傢ޣ⭨ⲺӰ≇ד❭ཿ㺂Հᯥަ ⌋Ⱦռᱥθ൞㤧⇌≇ᰬԙθՀᯥަ⌋൞਺ᐔⲺᇔ㺂਍ࡦ䲆࡬Ⱦ  ᰛᦤᰬᵕ㔉ᶕ੄θ㤧ളӰ߃3/5㔕⋱傢ᶛঀዑθᒬ㔝㔣ᢝ 㺂Հᯥަᮏᗁ⌋Ⱦ㲳❬ᡇള়㔅ᮦѠཌᶛ࣑ࣵⲺ׫ޛф㔕 ⋱θռᱥθᖉᡇള਌ᗍ⤢㄁ᰬθՀᯥަᮏⲺ൦փד❭ᤷ㔣ど രᒬ㻡㓩ޛ㚊䛜ᇠ⌋Ⱦ ѰӶѾ㤧⇌≇ᰬԙу㜳ޞ䶘ᇔ㺂Հᯥަ⌋ϋ Ѱ 6.2.3 cᕋሲᆜ⭕Ҽ䀙⴪ࡦᡇള⤢㄁ᰬθՀᯥަ⌋൞਺ᐔ㺂᭵рᡶᢤ╊Ⲻ䀈㢨Ⱦ ⇌≇ᰬԙ 23 N㤅ѯᱥՀᯥަᮏૂ傢ᶛ伄؍ҖᜥⲺ俌㝇Ⱦ N ᰛᵢ᭵ᓒᡆ㄁Հᯥަᮏ⨼ӁՐθԛ䍕䍙Հᯥަᇬᓣ⌋Ⱦ ᰛᦤᰬᵕ N 㤅ѯᱥՀᯥަᮏૂ傢ᶛ伄؍ҖᜥⲺ俌㝇Ⱦ N Հᯥަ⌋ਠ䲆ӄᇬᓣȽ䚍ӝૂཟ䈴 (]DNDW) ࠖѠӁ亯рᇔ᯳Ⱦ 㤧⇌≇ᰬԙ 㔏㘷ᐾ Ⲻ䈓 䈪࠰㤅ѯ൞㤧⇌≇ᰬԙᡶᢤ╊Ⲻ䀈㢨Ⱦ ঋ᫇ঋኔ

24  䓡Ѱ傢ᶛ㾵Ӑޢ≇θᡇԢᗻ亱ቀᮢᖲ↚ⲺᇍᮏфؗԦθ ԛ⺤ؓ਺ᰅӰ≇ഘ㔉ж㠪Ⱦ  ཐݹᇍᮏфؗԦᱥ傢ᶛ㾵ӐⲺ⢯㢨Ⱦཐݹᇍᮏ㢨ᖟѦሂҼ ᡇԢⲺ伄؍ҖᜥȽᮽौૂ䚍ӝȾᰖ䇰ྸ֋θ㚊䛜ᇠ⌋᱄ᇐⲺ㚊 䛜ᇍᮏᱥՀᯥަᮏȾ 6.2.4 K6.2.7 K6.2.8 ᡇളⲺ㚊䛜ᇍᮏᱥӶѾ ᇍᮏϋ ֖⸛䚉੍ϋ গ䗴ኧᰅⲺѦ᭬㢸ᱥ㟒ᤒぱ⾔Ⲻ ⢯ࡡᒼޮȾ 傢ᶛ㾵ӐⲺ㚊䛜ᇍᮏ ѰӶѾᡇԢ㾷ቀ䠃֒Ѱ㚊䛜ᇍᮏⲺՀᯥަᮏϋ ঋ᫇ঋኔ 1 3 4 ⿶Ԡθᡇԛ䓡Ѱ傢ᶛ㾵ӐӰ㙂᝕ 2 ࡦ㠠䊠Ⱦ㲳❬Հᯥަᮏᱥ㚊䛜ᇍ ᮏθռᱥӰ≇ਥԛ㠠⭧ؗཿެԌ ᇍᮏȾ ᡇᱥՀ⨣ӰȾᡇⲺᰅӰᒼ⾓ ి঄㢸 (Hari Gawai)Ⱦ ᡇᱥগ䗴ኧᰅȾᡇⲺᰅӰᒼ⾓ Ѧ᭬㢸 (Pesta Kaamatan)Ⱦ ᱥⲺθ䱵㊩ቊȾ⭧↚ਥ㿷θᡇളӰ≇ ޞᒪ䜳ᴿ਺〃ᇍᮏфуੂᰅ㗚Ⲻ ᒼޮቧу䏩ѰཽҼȾ䘏ӑᒼޮऻᤢ ݾ⸛ぼ㖋唎ᗭ䈔䗦Ƚডດ㢸ૂཝ ᇓἤ㢸Ⱦ

25 ӷ⡧ c ީ⡧уੂ䱬ቸфᇍᮏⲺӰ c অࣟᴿ䴶㾷ⲺӰ ऻᇯ c ਺㚂൰ѣ࠼ᐛਾ֒ c ቀᮢᇍᮏ൰ᡶ c ᇍᮏؗԦ㠠⭧  ᡶᴿᇍᮏ䜳ᨆٗ㢥ླⲺ⭕⍱Җᜥૂԭٲθћ⾷у㢥㺂ѰȾ Հᯥަᮏ㾷≸ぼᯥ᷍൞Ӱ䚉ѱѿԭٲѣᇔ䐫ᲤьԭٲȾᇔ䐫 䘏ӑԭٲ㜳ཕഘ㔉Ӱ≇θؓ䳒⽴ՐⲺᆿᆷȾ cᕋሲᆜ⭕䙐䗽ᇍᮏ⍱ࣞҼ䀙ᲤьԭٲȾ ѣᓮ c ൞⎾䍯Ƚ䀶䈣ૂ㺙⵶ ㅿ⭕⍱Җᜥр⿿ᤷѣ ᓮҁ䚉 Հᯥަᮏૂ⽴Րഘ㔉 1. ᆜ⭕࠼㓺⍱ࣞȾ 2. ∅㓺䇞䇰ᒬ࠰ࡍ㜳׹䘑⽴Րૂ䉆Ⲻ਺ᇍᮏԭٲȾ 3. ࠼ӡ䇞䇰ᡆ᷒Ⱦ ✣⡧ૂᒩ c 䙐䗽অ୼਌ᗍާ䇼 c уᡆѰ㓖㓭Ⲻሲ⚡㓵 㔏㘷ᐾ Ⲻ䈓 ᇍᮏᲤьԭٲ ׹䘑Ӱ≇ഘ㔉 าҮ

26  ᇍᮏᮏѿ䠂ⲺᲤьԭٲૂӰ䚉ѱѿԭٲᱥᔰ䇴ૂ䉆⽴ ՐⲺ䠃㾷ݹ㍖θᇔ䐫䘏ӑԭٲ㜳ᔰ㄁ഘ㔉ж㠪Ⲻ⽴ՐȾ cᕋሲᆜ⭕䙐䗽⍱ࣞҼ䀙Ӱ䚉ѱѿԭٲȾ 6.2.5 K6.2.6 䈪ж䈪֖ؓᣚ⧥ູ Ⲻᯯ⌋Ⱦ ӰфӰҁ䰪Ⲻީ㌱ cؗԱфӈ⴮ቀ䠃 Ӱ㊱ф⧥ູⲺީ㌱ cؓᣚȽ㔪ᣚф㗄ौ⧥ູ Ӱ㊱фр㤃Ⲻީ㌱ c䚫ᆾᮏѿᒬ䘒⿱ᇍᮏ ⾷ᘂ ঋ᫇ঋኔ 㔏㘷ᐾ Ⲻ䈓 (䍺ᯏᶛⓆφKoleksi peribadi Hasfalila binti Hassan) ֒ߏᘡ䙕 䘑ṗണഘ㔉ⲺѠӰ㺂ѰȾ׹㜳࠰ߏ าҮ ٲԭӰ䚉ѱѿ ؓ䳒⽴Րૂ䉆 ↂᴨ Sejahtera Malaysia

27 Հᯥަᮏૂ⽴Րഘ㔉 ” ऻᇯ ” Ӱ㊱фр㤃Ⲻީ㌱ ” ѣᓮ ” ӰфӰҁ䰪Ⲻީ㌱ ” ӷ⡧ ” Ӱ㊱ф⧥ູⲺީ㌱ ” ✣⡧ૂᒩ 傢ᶛ㾵ӐⲺ㚊䛜ᇍᮏ 㚊䛜ᇠ⌋᱄ᇐՀᯥަᮏᱥ㚊䛜ᇍᮏθ ռᱥӰ≇ਥ㠠⭧䘿᤟ެԌᇍᮏȾ Հᯥަ㺂᭵⌋φ ” Ʌ傢ޣޮ⌊⭨Ɇ ” Ʌ傢ޣ⎭⭨Ӂ⌋ޮɆ ⇌≇ᰬԙⲺՀᯥަ㺂᭵⌋φ ” 㤧⇌≇ᰬԙ ” ᰛᦤᰬᵕ ቀ䠃ᇍᮏфؗԦ ” ⌑⚫䇰” Հᯥަᮏ ” ު䜳ᮏ” ะ⶙ᮏ ” ֑ᮏ   ᵢঋݹ䇨䘦傢ᶛ㾵ӐՀᯥަᮏⲺਇኋૂ׹䘑⽴Րഘ㔉 ⲺᇍᮏԭٲȾсжѠঋݹሼ䇞䇰傢ᶛ䈣֒Ѱളᇬ䚍ӝⲺ়ਨ ૂ䀈㢨Ⱦ 27 ՀᯥަᮏՖޛ傢ޣ⧀⭨ᵓ 㘹ਚ䇷᱄φ ” ⸩⻇ ” ՀᯥަᮏՖޛ傢ޣ⧀⭨ᵓⲺ৕ഖ ” ぼᯥ᷍୼ӰⲺ䀈㢨 ” ぼᯥ᷍ᆜ㘻Ⲻ䀈㢨 ” 㤅ѯⲺ䀈㢨 ᅻள ຝ஋

28 ⲺㆊṾȾ↙⺤࠰ߏ Ʌ傢ޣޮ⌊⭨Ɇ 㔪ᣚфؓᣚ⧥ູ ⲱిᾲ⸩⻇ ӷ⡧ Հᯥަᮏ Հᯥަᮏ⨼ӁՐ ୼Ӱ ⌑⚫䇰 28 ᙓ㘹ф֒ㆊ 1 __________________ 䇷᱄ՀᯥަᮏՖޛ傢ᶛঀዑȾ 2 ᡇളⲺ㚊䛜ᇍᮏᱥ __________________Ⱦ 3 __________________ ࡑ㄁ӄᰛᦤᰬᵕȾ 4 __________________ ᱥ傢ޣ⧀⭨ᵓⲺ㺂᭵דᦤȾ 5 __________________ ᣀՀᯥަᮏᕋ䘑傢ޣ⭨Ⱦ 6 __________________ ⴮ؗн⢟ᴿ⚫Ⱦ 7 䙐䗽 __________________ θਥԛ։⧦Ӱ㊱ф⧥ູⲺૂ䉆ީ㌱Ⱦ 8 жѠީ⡧ૂ⡧ᣚуੂᇍᮏؗԦⲺӰޭᴿ __________________ Ⲻ儎ቐԭٲȾ 㔏㘷ᐾ cᕋሲᆜ⭕䘑㺂↚⍱ࣞȾ Ⲻ䈓

29  Հᯥަᮏ൞ᰟᵕ傢ᶛ⧁ളቧᐨᆎ൞Ⱦ਺ᇍᮏ⴮ӈቀ䠃ф ⨼䀙θԚ⽴Րᗍԛؓᤷૂ䉆Ⱦ ቀ䠃਺≇ᰅⲺᇍᮏфؗԦ㜳׹䘑ള≇Ⲻഘ㔉 (䍺ᯏᶛⓆφKoleksi peribadi Hasfalila binti Hassan) ѠӰ ᇍᮏؗԦ㜳ཕฯޱѠ ӰⲺ儎ቐ૷ᗭȾ ⽴Ր ਺ᰅӰ≇ӈ⴮Ҽ䀙фቀ䠃ᖲ↚Ⲻᇍᮏ фؗԦ㜳ؓ䳒⽴Րૂ䉆Ⱦ ളᇬ ਺ᰅҁ䰪⴮ӈऻᇯȽӷ⡧ૂ⨼䀙θ ׹䘑ളᇬૂᒩȾ 29 ੴ⡧ੴള

3030 ㆶԁ  ᆜҖ傢ᶛ䈣㜳䇟ᡇԢҼ䀙傢ᶛ䈣Ⲻ়ਨԛ਀䗽ৱф⧦൞ 傢ᶛ䈣൞ᡇԢ⽴Րфᰛᑮ⭕⍱Ⲻࣕ⭞ȾᡇԢ䟽਌਺〃࣑࣠ф ᧠᯳θԛ㔪ᣚ䘏亯䚍ӝȾᵢঋݹ䇞䇰傢ᶛ䈣Ⲻ㌱䉧Ƚь⮂਺൦ ֵ⭞傢ᶛ䈣Ⲻ॰ต਀傢ᶛ䈣൞䗽ৱф⧦൞Ⲻࣕ⭞Ⱦ 傢ᶛ䈣ᱥᡇԢⲺ䚍ӝ ঋݹ ѱ从ޣφᡇԢⲺളᇬ䚍ӝ ʻ

3131 ֖ሼՐᆜࡦӶѾϋ 1. 傢ᶛ䈣Ⲻ㌱䉧Ⱦ 2. ֵ⭞傢ᶛ䈣Ⲻ॰ตȾ 3. 傢ᶛ䈣൞䗽ৱф⧦൞Ⲻࣕ⭞Ⱦ A ়ਨᙓ㔪ะ⹶ᢶ㜳 KPS 1. Ҽ䀙়ਨⲺࢃഖ੄᷒ૂᰬ䰪㓵ԛ਀傢ᶛ䈣Ⲻࣕ⭞Ⱦ 2. ⨼䀙䗽ৱф傢ᶛ䈣ᴿީⲺ䈴从ૂӁԬθ䇟ᆜ⭕䇚ੂ傢ᶛ䈣 ֒Ѱളᇬ䚍ӝⲺ䠃㾷θᒬᕋԛѰ㦙Ⱦ 3. 䀙䠀֒Ѱ⸛䇼䈣䀶фഘ㔉䈣䀶Ⲻ傢ᶛ䈣Ⲻ਎ौૂ䘔䍥Ⱦ (䍺ᯏᶛⓆφBurong Tempua dengan Budak Malas, 1971.Johor: Pustaka Pendidekan Sdn. Bhd.) ቀ䠃 䍕䍙Ա Мඞನॶ͈Ϙ ൞Ʌཟ྽㖍呕ф᠈ᜦⲺቅᆟɆ᭻ӁѣⲺਚ 傢ᶛ䈣

32 ߶᣹ఠ๑ ఒᎬັ Ӯ˖ڍ๑ ᡔӮḸӳަḹ ࡳӦᯰ౎ ᔙ᫂ኔᑸ ަᎬฮ ӑ ྒֹ๑ ྒֹ ަᎬฮ๑ໝ ෑᖇ   䈣䀶ᱥӰ㊱Ⲻ⋕䙐ᐛޭȾ傢ᶛ䈣Ⓠ㠠঍ᯯ䈣䰞θ䗽੄ᖘᡆ ঍ዑ䈣㌱Ⱦ傢ᶛ䈣ᱥ傢ᶛ॰ตⲺެѣж〃ᯯ䀶Ⱦ䰱੃ь⮂Ⲻ傢 ᶛ䈣ԛᔶ᭴ᙝᵢ䍞᧛㓩ཌᶛݹ㍖θᒬᤷ㔣ਇኋȾ 傢ᶛ䈣ਇⓆ൦ (䍺ᯏᶛⓆφAsmah Haji Omar, 2015.Ensiklopedia Bahasa Melayu. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka) 32 傢ᶛ䈣Ⲻ㌱䉧 䈪࠰傢ᶛ䈣Ⲻ䈣㌱Ⱦ ঋ᫇ঋኔ 䈣㌱  ঍ዑ䈣㌱ (Rumpun Austronesia) 䈣䰞  ঍ᯯ䈣䰞 (Filum Austrik) 傢ᶛ䈣 傢ᶛ䈣㌱䉧ㆶഴ

33 cᕋሲᆜ⭕⭞↙⺤Ⲻ䈣䈹ᵍ䈫䈍ↂȾ cঅࣟᆜ⭕ࡑ֒傢ᶛ䈍ↂθྸ傢ᶛਚ䈍Ƚ傢ᶛ᯦䈍ૂ傢ᶛ⨣亵Ⱦ 6.3.1 K6.3.4 䈪᱄傢ᶛ䈣֒Ѱളᇬ䚍 ӝⲺ䠃㾷Ⱦ  ᡇԢᗻ亱ؓ⮏傢ᶛ䈣Ⱦ֒Ѱളᇬ䚍ӝθᆹਃ᱖ҼжѠ≇ᰅ Ⲻᛖѻ়ਨȾᡇԢਥԛ䙐䗽ᮽौ䚍ӝྸ਺ᰅⲺ䈣䀶ȽҖ؍ૂ ⭕⍱ᯯᕅホ᧘жѠളᇬⲺᮽ᱄Ⱦؓ⮏ളᇬ䚍ӝҕᱥѰҼᮽौ ⲺՖᢵȾ Bahasa Melayu Warisan Negara Bahasa Melayu sanjungan kita, Usah cemarkan keindahannya, Gunakanlah dengan bijaksana, Santun bahasa sama dijaga. Puisi Melayu tiada kurangnya, Menjadi penyeri hari bahagia, Kita alunkan warisan budaya, Lambang kebanggaan kita semua. Cintailah bahasa kita, Bahasa Melayu warisan bangsa, Usahlah malu menuturkannya, Martabatkan bahasa setiap masa. Bahasa Melayu warisan kita, Ayuh semua menuturkannya, Bahasa juga menyatukan kita, Aman negara tiada sengketa.  Ҽ䀙傢ᶛ䈣Ⲻ㌱䉧θ䇟ᡇԢ 亼ᛕࡦ傢ᶛ䈣ᱥ䇟ᡇԢ᝕ࡦ㠠䊠 Ⲻളᇬ䚍ӝȾ Sant Puis Men Kita Lam Cinta Baha Usah Mar Baha Ayuh Baha Ama 㔏㘷ᐾ Ⲻ䈓 1. ԛ↙⺤Ⲻ䈣䈹ᵍ䈫ԛр䈍ↂȾ 2. ⨼䀙䈍ↂ޻ᇯȾ 3. ԛBahasa Melayu Warisan NegaraѰ从θࡑ֒䈍ↂȾ 4. ਇ㺞䈍ↂ֒૷Ⱦ าҮ 傢ᶛ䈍ↂ (Syair Bahasa Melayu Warisan Negara)

34 ྒֹ๑ Ӿऎฟ Ӯ˖ڍ๑ ᔙህ ๑ 〇〇ᯥዑ ᯥ䠂ަগ ь⮂਺൦ֵ⭞傢ᶛ䈣Ⲻ॰ต࠼ᐹഴ (䍺ᯏᶛⓆφAsmah Haji Omar, 2015. Ensiklopedia Bahasa Melayu. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka) 䙐⭞䈣 (lingua franca)φֵ⭞уੂ 䈣䀶Ⲻ⽴㗚ҁ䰪Ⲻ⋕䙐䈣䀶Ⱦ ជ඼ᛪ  傢ᶛ䈣ᱥԄ傢ޣ⧀⭨ᵓՖ㺃сᶛⲺ㪍੃ᇓ㰅Ⱦь⮂਺൦ Ფ䚃ֵ⭞傢ᶛ䈣θֵᆹᡆѰ䙐⭞䈣Ⱦ  сഴᱴ⽰ь⮂਺൦ֵ⭞傢ᶛ䈣Ⲻ॰ตȾ 34 ֵ⭞傢ᶛ䈣Ⲻ॰ต দᓜቲ㾵Ӑ ⌦ള঍䜞 ⋏൦䱵᣿ե ൙䈔ዑ 㾵◩ཝ࡟Ӑ 㨨ᗁᇴ ⊬㧧 ਦ⒴ ࣖᯥࣖ傢䗴 ঍䶔 Ḣชሞ 䏀঍δখၼε ඗᯦ࣖ 傢ᶛ㾵Ӑ

35 ฟࣰܹ 䈪࠰њѠֵ⭞傢ᶛ䈣Ⲻ॰ตȾ cᕋሲᆜ⭕⺤䇚ֵ⭞傢ᶛ䈣Ⲻ॰ตȾ 㦭ަ֒ᇬ䘔⌋ѯ (Francois Valentijin) ӄ1726ᒪ䇦 䖳ࡦφ 㦭 䖳 6.3.2 35 㔏㘷ᐾ Ⲻ䈓 ঋ᫇ঋኔ ् ᯦㾵ަ གྷ⍱㢸ዑ ćԌԢⲺ⋕䙐䈣䀶傢ᶛ䈣θуਠᱥ⋵⎭жᑜ ቻ≇Ⲻֵ⭞䈣θҕᱥ傢ᶛ㗚ዑфжӑђᯯളᇬⲺ ֵ⭞䈣θਥ䈪ᱥᖉᰬ∅жѠ൦ᯯȽ∅жѠӰ䜳䙐 ᲉⲺ䈣䀶χㅿੂӄ㾵ᯯളᇬⲺ⌋䈣ૂ᣿з䈣ᡌᝅ ཝ࡟Ⲻ䙐⭞䈣ĊĊ↚䈣䀶уӻՖࡦᯥ⌘θᴪՖ ࡦ䘒ђⲺ㨨ᗁᇴ㗚ዑȾ䓡༺ђᯯⲺ֖㤛у䇚䇼↚ 䈣䀶θሼ㻡㿼Ѱ⋗਍䗽ᮏ㛨ȾĈ 䍺ᯏᶛⓆφ$UNLE1HJDUD0DOD\VLD

36 cᕋሲᆜ⭕䈪࠰㔪ᣚᵢ䓡∃䈣Ⲻ䠃㾷Ⱦ 6.3.2 K6.3.7  傢ᶛ䈣ⲺՖ᫣⴮ᖉᒵ⌑ȾཌᶛⲺᖧଃѦሂҼ傢ᶛ䈣Ⲻ䈃 ≽Ⱦᰬ㠩Ԁᰛθ傢ᶛ䈣ѣᴿⓆ㠠ừ䈣Ƚ䱵᣿ե䈣Ƚ㪗㨺⢏䈣Ƚ㦭 ަ䈣Ƚ㤧䈣Ƚ঄䈣ૂ␗㊩ቊ䈣Ⲻ䈃≽Ⱦ  傢ᶛ䈣൞傢ޣ⧀⭨ᵓ䶔ᑮⴑ 㺂θᒬ൞ь⮂਺൦ᒵ⌑Ֆ᫣Ⱦ 䈪࠰㔪ᣚ∃䈣Ⲻ䠃㾷Ⱦ ཌ䈣 ừ䈣 䱵᣿ե䈣 㪗㨺⢏䈣 㤧䈣 㦭ަ䈣 ঄䈣 ␗㊩ቊ䈣 nagara sholat camisa hospital laatje cawan kappal rajha ustaz veradha clinic balkon laici ayyaa putra aqal janela doctor negara solat kemeja hospital laci cawan kapal raja ustaz beranda klinik balkoni laici ayah putera akal jendela doktor ⧦ԙ傢ᶛ䈣 (䍺ᯏᶛⓆφ Asmah Haji Omar, 2015. Ensiklopedia Bahasa Melayu. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka) 䈱丩⴮䘇Ⲻ䈃≽ 㔏㘷ᐾ Ⲻ䈓

37  傢ᶛ䈣൞ളᇬਇኋрᢤ╊䠃㾷Ⲻ䀈㢨Ⱦ䲚ҼᡆѰᇎᯯ䈣䀶 ૂഘ㔉䈣䀶θ傢ᶛ䈣ҕᱥᮏ㛨䈣䀶Ƚ㺂᭵䈣䀶Ƚ⌋ᗁ䈣䀶Ƚ୼ѐ 䈣䀶Ƚ⋕䙐䈣䀶ૂᮽᆜ䈣䀶Ⱦᰬ㠩Ԁᰛθ傢ᶛ䈣ד❭ᱥр䘦亼 ตⲺ჈ԁ䈣䀶θᒬъᡆѰളᇬᕋԛѰ㦙Ⲻ䚍ӝҁжȾ 6.3.3 cᕋሲᆜ⭕Ҽ䀙傢ᶛ䈣Ⲻࣕ⭞Ⱦ (䍺ᯏᶛⓆφAsmah Haji Omar, 2015. Ensiklopedia Bahasa Melayu. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka) ⭞ࣕ傢ᶛ䈣Ⲻ 傢ᶛ䈣 Ⲻ ⭞ࣕ ഘ㔉䈣䀶 ᮏ㛨䈣䀶 S ୼ѐ䈣䀶 㺂᭵䈣䀶 ⋕䙐䈣䀶 ᮽᆜ䈣䀶 ⌋ᗁ䈣䀶 ᇎᯯ䈣䀶 㔏㘷ᐾ Ⲻ䈓 ࡍ Ⱦ⭞ࣕ傢ᶛ䈣Ⲻ࠰ࡍ ঋ᫇ঋኔ

38 傢ᶛ䈣 ൞䗽ৱ ૂ⧦൞ Ⲻࣕ ⭞䗽ৱ ԛ傢ᶛᮽ㕌ߏⲺɅ傢ޣޮ⌊⭨Ɇᱥ 傢ޣ⧀⭨ᵓᰬԙ㺂᭵ф㇗⨼࡬ᓜ Ⲻ⌋ᗁ᤽঍Ⱦ ⧦൞ 傢ᶛ䈣ᱥളᇬ⌋ᗁ࡬ᓜⲺѱ㾷䈣䀶Ⱦ 䗽ৱ 傢ޣ⧀⭨ᵓ൞㺂᭵Ӂ ࣗрֵ⭞傢ᶛ䈣Ⱦ ⧦൞ ᭵ᓒ൞㺂᭵Ӂࣗрԛ傢 ᶛ䈣֒Ѱᇎᯯ䈣䀶Ⱦ ࡍ Ⱦ⭞ࣕѰ㺂᭵䈣䀶Ⲻ֒傢ᶛ䈣࠰ࡍ 䗽ৱ 傢ᶛ䈣ᱥՖᦾ⸛䇼Ⲻ䈣䀶Ⱦ ぼᯥ᷍ᆜ㘻൞ⲽᇡԛ 傢ᶛ䈣Ֆᦾ傢ᶛ㔕⋱㘻 ᇍᮏ⸛䇼Ⱦ ⧦൞ 傢ᶛ䈣ᱥᆜṗૂ儎ㅿᆜᓒⲺ ᮏᆜ჈ԁ䈣Ⱦ 㺂᭵䈣䀶 ⌋ᗁ䈣䀶 ᮏ㛨䈣䀶 䈪࠰傢ᶛ䈣֒Ѱ⸛ 䇼䈣䀶Ⲻ䠃㾷Ⱦ ঋ᫇ঋኔ 䈪

39 䗽ৱ 傢ᶛ䈣ᱥ傢ޣ⧀⭨ᵓ䘑㺂 䍮᱉⍱ࣞⲺ䙐⭞䈣Ⱦ ⧦൞ 傢ᶛ䈣ᱥᡇള୼ѐ⍱ࣞⲺ ѱ㾷⭞䈣Ⱦ 䗽ৱ 傢ᶛ䈣ᱥ傢ᶛ⧁ᵓᰬⲺཌӚ 䈣䀶θׁྸਿަѯ㤅ѯԛ傢 ᶛ䈣ߏؗ㔏㧧⢯့ᓿ䗴ཡ (Wright William Duff)Ⱦ ⧦൞ 傢ᶛ䈣ᱥ⽴Րфᵢ॰ตⲺ⋕䙐 䈣䀶Ⱦ 䗽ৱ ᖾཐ㪍੃Ⲻᮽᆜ֒૷ԛ傢ᶛᮽࡑ֒Ⱦ ⧦൞ ᮽᆜᇬԛ傢ᶛᮽࡑ֒Ⲻ֒૷㧭ᗍ ള䱻䇚ਥȾ cᕋሲᆜ⭕Ҽ䀙傢ᶛ䈣൞䗽ৱૂ⧦൞Ⲻࣕ⭞Ⱦ 39 ᓊ⭞ᙓ㔪ሲഴ∊䖹傢ᶛ䈣 䗽ৱૂ⧦൞Ⲻࣕ⭞Ⱦ ୼ѐ䈣䀶 ᮽᆜ䈣䀶 6.3.3 K6.3.6 (䍺ᯏᶛⓆφAsmah Haji Omar, 2015. Ensiklopedia Bahasa Melayu. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka) ⋕䙐䈣䀶 ь⮂㡔ਦр Ⲻ傢ᶛ䈣 㔏㘷ᐾ Ⲻ䈓 าҮ

40 傢ᶛ䈣ᱥᡇളⲺᇎᯯ䈣䀶Ⱦެ൦ փ᱄ᇐӄɅ1963/67ᒪള䈣⌋ԚɆȾ ᆹᱥᰛᑮᇎᯯӁࣗⲺ჈ԁ䈣Ⱦᰖ 䇰ྸ֋θ਺ᰅӰ≇൞ᰛᑮ⭕⍱ѣ ਥ㠠⭧ֵ⭞ެԌ䈣䀶Ⱦ 傢ᶛ䈣ᱥഘ㔉ཐݹᰅ㗚Ⲻ䈣䀶Ⱦ傢 ᶛ䈣ㆶঋ᱉៸θᒬᡆѰ⽴㗚Ֆ䗴ؗ ᚥⲺѱ㾷჈ԁȾ਺ᰅᆜ⭕৸фⲺ⍱ ࣞྸള䈣ઞȽ䈍ↂᵍ䈫∊䎑Ƚ傢ᶛ 䈍ↂሯ୧ૂ╊䇨ㅿθਥ׹䘑ᖲ↚Ⲻ ഘ㔉Ⱦ䘏ӑ⍱ࣞ䙐䗽䈣䀶䰪᧛ഘ㔉 ਺ᰅӰ≇Ⱦ  傢ᶛ䈣Ⲻࣕ⭞ᒵ⌑θфᰬᒬ䘑Ⱦ傢ᶛ䈣ᱥᡇԢᗻ亱㔪ᣚ Ⲻളᇬ䚍ӝȾ 6.3.3 K6.3.5 ᭵ᓒ䜞䰞ж㡢ֵ⭞傢ᶛ䈣 ਇኋ傢ᶛ䈣֒Ѱഘ㔉䈣䀶Ⲻ⍱ࣞ 傢ᶛ䈣ᱥᇎᯯ䈣䀶 傢ᶛ䈣ᱥഘ㔉䈣䀶 ࠰ࡍ傢ᶛ䈣֒Ѱᡇളഘ㔉䈣䀶Ⲻ䠃㾷Ⱦ าҮ

41 傢ᶛ䈣Ⲻ㌱䉧 傢ᶛ䈣൞䗽ৱф⧦൞Ⲻࣕ⭞ ʄ ᇎᯯ䈣䀶 ʄ ഘ㔉䈣䀶 ʄ ᮏ㛨䈣䀶 ʄ 㺂᭵䈣䀶 ʄ ⌋ᗁ䈣䀶 ʄ ୼ѐ䈣䀶 ʄ ⋕䙐䈣䀶 ʄ ᮽᆜ䈣䀶 ь⮂਺൦ֵ⭞傢ᶛ䈣Ⲻ॰ต c 傢ᶛ㾵Ӑ c দᓜቲ㾵Ӑ c ⌦ള঍䜞 c 㨨ᗁᇴ c ⊬㧧 ඗᯦ࣖ c c Ḣชሞ c 䏀঍δখၼε c ঍䶔 c ᯥ䠂ަগ c 〇〇ᯥዑ c ਦ⒴ ࣖᯥࣖ傢䗴 c c ᯦㾵ަ c གྷ⍱㢸ዑ c ⋏൦䱵᣿ե c ൙䈔ዑ c 㾵◩ཝ࡟Ӑ  ᵢঋݹ䇨䀙Ԅ傢ޣ⧀⭨ᵓᔶခⲺ傢ᶛ䈣㌱䉧ૂֵ⭞傢ᶛ 䈣Ⲻ॰ตȾсжѠঋݹሼᆜҖཌᶛ࣑ࣵሯᡇളⲺᒨ᭵ૂ⇌≇ 㔕⋱Ⱦ 傢ᶛ䈣ᱥ ളᇬ䚍ӝ 傢ᶛ䈣ᱥ ഘ㔉䈣䀶 ᮏ㛨䈣䀶 S ୼ѐ䈣䀶 㺂᭵䈣䀶 ⋕䙐䈣䀶 ᮽᆜ䈣䀶 ⌋ᗁ䈣䀶 ᇎᯯ䈣䀶 ᯰ౎ឥ ᄉҩၸ 䈣㌱  ঍ዑ䈣㌱ (Rumpun Austronesia) 䈣䰞  ঍ᯯ䈣䰞 (Filum Austrik) 傢ᶛ䈣 ᅻள 傢ᶛ䈣㌱䉧ㆶഴ ຝ஋

42 A. ࠰ߏ⺤↙ⲺㆊṾȾ  傢ᶛ䈣Ⓠ㠠____________Ⱦ൞傢ޣ⧀⭨ᵓᰬԙθ傢ᶛ䈣 ᐨ㔅ਇኋᡆѰ傢ޣ6⭨ਙⲺ____________Ⱦ⭞傢ᶛᮽ㕌ߏ Ⲻ ____________ ᱥ傢ޣ⧀⭨ᵓᰬԙ䠃㾷Ⲻ⌋ᗁ᤽঍Ⱦ ᙓ㘹ф֒ㆊ 42 ঍ዑ䈣㌱ Ʌ傢ޣޮ⌊⭨Ɇ ⋕䙐䈣䀶 B. ࠰ߏ傢ᶛ䈣൞䗽ৱૂ⧦൞Ⲻࣕ⭞Ⱦ 1 ᮏ㛨䈣䀶 2 ⌋ᗁ䈣䀶 3 ᮽᆜ䈣䀶 傢ᶛ䈣Ⲻࣕ ⭞䗽ৱ ⧦൞ 㔏㘷ᐾ Ⲻ䈓c ᕋሲᆜ⭕䘑㺂↚⍱ࣞȾ

43 ѠӰ Ҽ䀙傢ᶛ䈣Ⲻ㌱䉧θ㜳ᨆॽѠӰ Ⲻ㍖ޱȾ ཱྀ࣑࣠ࡱࡱᰬᰬᡇԢֵ׹θ㜳⭞ࣕૂҼ䀙傢ᶛ䈣Ⲻ㌱䉧 ᮘ䶘ሯ᥇ᡎȾࣽᒬ༽߼ླڐ䘑Ƚ (䍺ᯏᶛⓆφKoleksi Dewan Bahasa dan Pustaka) ളᇬ 傢ᶛ䈣ᱥളᇬ䚍ӝθ 㜳ᔰ䇴жѠഘ㔉ૂ 䘑↛ⲺളᇬȾ ⽴Ր ᴿ⸛䇼Ⲻ⽴㗚θ㜳ᨆॽ傢ᶛ䈣 ֒Ѱഘ㔉䈣䀶Ⲻ൦փȾ ੴ⡧ੴള