PRINSIP AKAUN FORM 4 TEXTBOOK KSSM

Modul 7: PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL TANPA PELARASAN 245 Penyata Kewangan Tanpa Pelarasan Bahagikan murid kepada tiga kumpulan. Setiap kumpulan seramai lima orang ahli dikehendaki membincangkan perkara-perkara yang diberi dan mempersembahkannya dalam bentuk peta minda. Kemudian bentangkan hasil peta minda tersebut. Kumpulan 1 Menerangkan tujuan penyediaan Akaun Perdagangan dan Akaun Untung Rugi. Menyediakan Akaun Perdagangan. Memindahkan Untung Kasar atau Rugi Kasar ke Akaun Untung Rugi. Menyediakan Akaun Untung Rugi. Memindahkan Untung Bersih atau Rugi Bersih ke dalam Akaun Modal. Kumpulan 2 Menerangkan tujuan penyediaan Penyata Kedudukan Kewangan. Menyediakan Penyata Kedudukan Kewangan dalam bentuk ’T’ dan format penyata. Menyediakan Akaun Modal dengan mengambil kira ambilan dan untung bersih atau rugi bersih. Menyediakan bahagian Ekuiti Pemilik berdasarkan Akaun Modal yang telah disediakan. Kumpulan 3 Menerangkan keperluan penutupan Akaun Hasil dan Akaun Belanja dalam proses Kitaran Perakaunan. Menerangkan tatacara menutup akaun yang berkaitan dengan betul. Menutup Akaun Hasil dan Akaun Belanja yang berkaitan untuk dipindahkan ke dalam Akaun Perdagangan. Menutup Akaun Inventori dengan menghubungkaitkan Sistem Catatan Bergu pada akhir tempoh kewangan. Menutup akaun hasil dan belanja berkaitan untuk dipindahkan ke dalam Akaun Untung Rugi. Menerangkan sebab Akaun Nyata tidak ditutup pada akhir tempoh kewangan. AKTIVITI PENGAYAAN Akaun_chap 07 new bbt.indd 245 10/10/2016 12:28:46 PM

246 PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL TANPA PELARASAN Tujuan penyediaan Akaun Perdagangan: • Mengira untung atau rugi kasar perniagaan. • Untung Kasar = Jualan Bersih – Kos Jualan Tujuan penyediaan Akaun Untung Rugi: • Mengira untung atau rugi bersih perniagaan. • Untung Bersih = Untung Kasar + Hasil – Belanja Akaun Perdagangan dan Untung Rugi boleh disediakan dalam bentuk 'T' atau format penyata. Tujuan penyediaan Penyata Kedudukan Kewangan: • Menyenaraikan semua aset dan liabiliti perniagaan. • Menunjukkan kedudukan kewangan perniagaan. • Menunjukkan jumlah modal dan keuntungan atau kerugian perniagaan. • Menunjukkan modal kerja iaitu jumlah kecairan perniagaan dalam tempoh semasa. • Aset = Liabiliti + Ekuiti Pemilik • Modal Kerja = Aset Semasa – Liabiliti Semasa Akaun Hasil dan Akaun Belanja berkaitan dengan barang niaga akan ditutup dengan memindahkannya ke dalam Akaun Perdagangan. Akaun Hasil dan Akaun Belanja berkaitan dengan perniagaan akan ditutup dengan memindahkannya ke dalam Akaun Untung Rugi. Catatan penutupan • Langkah ketujuh dalam proses Kitaran Perakaunan. • Dibuat pada akhir tempoh perakaunan dalam Jurnal Am. • Selain Akaun Aset, Akaun Liabiliti dan Akaun Modal, akaun lain perlu ditutup. Akaun_chap 07 new bbt.indd 246 10/10/2016 12:28:47 PM

Modul 7: PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL TANPA PELARASAN 247 LATIHAN Soalan Objektif Arahan: Tiap-tiap soalan diikuti oleh empat pilihan jawapan iaitu A, B, C dan D. Bagi setiap soalan, pilih satu jawapan yang paling sesuai. 1 Akaun hasil dan belanja yang melibatkan untung kasar atau rugi kasar ditutup dengan memindahkan bakinya ke dalam S. Apakah S? A Imbangan Duga C Akaun Untung Rugi B Akaun Perdagangan D Penyata Kedudukan Kewangan 2 Yang manakah antara berikut diperlukan untuk penyediaan Akaun Perdagangan? A Bank C Inventori akhir B Promosi D Pemiutang 3 Yang manakah antara berikut mengurangkan modal? A Ambilan C Untung bersih B Untung kasar D Modal tambahan 4 Dalam catatan penutupan, gaji yang dibayar kepada pekerja akan dipindahkan ke dalam A Akaun Perdagangan C Akaun Untung Rugi B Penyata Kedudukan Kewangan D Akaun Modal Soalan Struktur 1 Berikut ialah maklumat yang diambil daripada Perniagaan Suria pada 31 Julai 2016: RM Jualan 45 000 Pulangan Jualan 2 000 Inventori Awal 1 300 Inventori Akhir 1 890 Belian 27 500 Pulangan Belian 1 500 Angkutan Masuk 850 Anda dikehendaki menyediakan Akaun Perdagangan bagi tahun berakhir 31 Julai 2016. (Jawapan: Untung kasar RM16 740) 2 Berikut ialah butiran yang diambil daripada buku perakaunan Puan Asmah pada 31 Ogos 2016. RM Kenderaan 35 000 Modal 150 000 Akaun Belum Terima 14 000 Akaun Belum Bayar 12 000 Pinjaman Bercagar 95 000 Bangunan 200 000 Tunai di bank 5 500 Lengkapan 23 000 Inventori 17 000 Untung Bersih 45 000 Ambilan 7 500 Anda dikehendaki menyediakan Penyata Kedudukan Kewangan pada 31 Ogos 2016. (Jawapan: Penyata Kedudukan Kewangan RM282 500) Akaun_chap 07 new bbt.indd 247 10/10/2016 12:28:47 PM

248 3 Encik Akim melaksanakan perniagaan membeli dan menjual barangan komputer. Berikut diambil daripada buku perakaunan Kedai Komputer Akim: RM Jualan 105 000 Insurans 4 900 Inventori Awal 980 Inventori Akhir 1 700 Belian 86 499 Pulangan Jualan 5 400 Komisen Diterima 6 400 Gaji Pekerja 2 600 Faedah atas Simpanan 280 Kadar Bayaran 2 300 Belanja Membaiki Kenderaan 6 890 Sewa 5 560 Angkutan Keluar 990 Anda dikehendaki menyediakan Akaun Perdagangan dan Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2016. (Jawapan: Rugi bersih RM2 739) 4 Puan Zara merupakan pemilik Zara Enterprise yang beroperasi di Ampang, Selangor. Berikut ialah Imbangan Duga Zara Enterprise pada 31 Julai 2016. Zara Enterprise Imbangan Duga pada 31 Julai 2016 Debit Kredit RM RM Modal pada 1 Ogos 2015 216 100 Inventori pada 1 Ogos 2015 6 190 Alatan Pejabat (Kos) 35 000 Kenderaan (Kos) 70 000 Belian dan Jualan 41 000 86 200 Pulangan 670 530 Ambilan 2 700 Diskaun 900 790 Gaji 5 000 Bank 105 000 Tunai 800 Pengiklanan 12 000 Insurans 8 400 Akaun Belum Terima 28 380 Akaun Belum Bayar 19 940 Kadar Bayaran 3 000 Angkutan Masuk 2 100 Angkutan Keluar 880 Belanja Am 2 200 Komisen 660 324 220 324 220 Maklumat tambahan: Inventori pada 31 Julai 2016 bernilai RM5 700 pada harga kos dan RM8 960 pada harga pasaran. Anda dikehendaki menyediakan: (a) Akaun Perdagangan dan Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Julai 2016. (b) Penyata Kedudukan Kewangan pada 31 Julai 2016. (Jawapan: Untung bersih RM11 540, Modal akhir RM224 940) Akaun_chap 07 new bbt.indd 248 10/10/2016 12:28:47 PM

249 PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN DAN PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL Selepas memahami penyediaan Penyata Kewangan, murid akan mempelajari topik seterusnya dalam Kitaran Perakaunan iaitu pelarasan. Pelarasan perlu diambil kira untuk menyediakan Penyata Kewangan yang lengkap dalam suatu tempoh perakaunan. Pelarasan diambil kira pada tarikh akhir imbangan. Pelarasan pada tarikh imbangan adalah untuk menyelaraskan baki akaun pada akhir tempoh perakaunan supaya ‘pengiktirafan hasil dan belanja’ dapat dipatuhi. Seterusnya untung atau rugi sebenar dapat ditentukan. Keperluan pelarasan disebabkan oleh amalan perakaunan asas akruan. Beberapa perkara pelarasan perlu diambil kira pada tarikh imbangan, antaranya belanja belum bayar atau belanja prabayar, hasil belum terima atau hasil belum terperoleh, hutang lapuk, hutang lapuk terpulih, peruntukan hutang ragu, susut nilai aset bukan semasa, pelupusan atas aset bukan semasa dan mana-mana kesilapan atau ketinggalan. Pelarasan akan direkodkan dalam Jurnal Am dan kemudian dipindahkan ke dalam lejar. Akaun yang terlibat akan diimbangkan dan seterusnya Imbangan Duga Terselaras disediakan. Imbangan Duga yang seimbang akan membolehkan Penyata Kewangan disediakan dengan betul. STANDARD KANDUNGAN 8 Perakaunan asas tunai dan asas akruan serta jenis-jenis pelarasan Pelarasan Akaun Nominal Hutang Lapuk, Hutang Lapuk Terpulih dan Peruntukan Hutang Ragu Susut Nilai dan Susut Nilai Terkumpul Pelupusan Aset Bukan Semasa secara tunai Imbangan Duga Terselaras Penyata Kewangan dengan pelarasan Modul Akaun_chap 08 new.indd 249 10/10/2016 12:29:15 PM

250 8.1 PERAKAUNAN ASAS TUNAI DAN ASAS AKRUAN SERTA JENIS-JENIS PELARASAN Pengenalan Asas perakaunan yang digunakan semasa menyediakan Penyata Kewangan sesebuah perniagaan ialah perakaunan asas tunai ataupun perakaunan asas akruan. Perakaunan Asas Tunai Perakaunan asas tunai ialah perakaunan yang mengiktiraf dan merekodkan sesuatu urus niaga dan peristiwa apabila tunai telah diterima dan dibayar dalam tempoh perakaunan tersebut. Murid boleh: • Menerangkan pengertian perakaunan asas tunai dan asas akruan. • Menerangkan maksud pelarasan. • Menyenaraikan jenis pelarasan pada tarikh imbangan. • Menerangkan keperluan mengambil kira pelarasan dalam penyediaan Penyata Kewangan. STANDARD PEMBELAJARAN Perakaunan Asas Akruan Perakaunan asas akruan merupakan perakaunan yang mengiktiraf sesuatu urus niaga dan peristiwa apabila perkara tersebut berlaku dan direkodkan dalam rekod perakaunan berasaskan tempoh urus niaga tersebut berlaku. Nyatakan perbezaan antara asas akruan dengan asas tunai. Daya Fikir CONTOH 1 Kadar bayaran yang perlu dijelaskan setahun ialah RM5 000 tetapi jumlah yang dapat dibayar hanya RM4 000. Mengikut asas tunai, nilai yang akan diiktiraf pada tahun itu adalah sebanyak RM4 000 sahaja. Mengikut asas akruan, belanja sebenar untuk suatu tempoh perakaunan ialah belanja yang diiktiraf. Oleh yang demikian, kadar bayaran yang diiktiraf ialah RM5 000 dalam tempoh perakaunan. Hal ini mengambil kira RM4 000 yang telah dibayar dan RM1 000 yang belum dibayar. Perbezaan antara Perakaunan Asas Tunai dengan Perakaunan Asas Akruan Butiran Asas Tunai Asas Akruan Hasil Direkodkan apabila tunai diterima. Direkodkan dalam tempoh diperoleh. Belanja Direkodkan apabila bayaran tunai dilakukan. Direkodkan dalam tempoh dibelanjakan atau digunakan. Aset • Hasil Belum Terima • Belanja Prabayar Tidak terlibat • Hasil belum terima akan diiktiraf sebagai hasil. • Belanja prabayar tidak diiktiraf sebagai belanja. Liabiliti • Hasil Belum Terperoleh • Belanja belum bayar Tidak terlibat • Hasil belum terperoleh tidak diiktiraf sebagai hasil. • Belanja belum bayar akan diiktiraf sebagai belanja. Untung Hasil diterima tolak belanja dibayar. Hasil sebenar tolak belanja sebenar. Akaun_chap 08 new.indd 250 10/10/2016 12:29:15 PM

Modul 8: PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN DAN PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL 251 Jenis pelarasan pada tarikh imbangan: Akaun Nominal Hutang Lapuk, Hutang Lapuk Terpulih dan Peruntukan Hutang Ragu Susut nilai dan susut nilai terkumpul Pelupusan aset bukan semasa secara tunai Dengan menggunakan peta pemikiran i-Think, nyatakan jenis-jenis Akaun Nominal. Daya Fikir GERAK KERJA 1 Forum 1 Murid akan dipilih untuk menjadi panel mewakili juruaudit, akauntan, perunding cukai, ahli akademik dan guru sebagai moderator. 2 Guru memberikan tugasan lebih awal kepada murid untuk mencari maklumat berkaitan dengan perakaunan asas tunai, asas akruan dan jenis pelarasan. 3 Moderator akan bersedia dengan soalan. 4 Ahli panel akan bersedia dengan jawapan bagi soalan tersebut. 5 Murid yang menjadi penonton mengemukakan soalan kepada ahli panel dalam sesi soal jawab. 1 Nyatakan perbezaan antara perakaunan asas tunai dengan asas akruan. 2 Apakah yang dimaksudkan dengan pelarasan? 3 Nyatakan jenis-jenis pelarasan. 4 Lengkapkan jadual berikut: LATIHAN MINDA 8.1 Butiran Asas Tunai Asas Akruan Belanja Direkodkan apabila bayaran tunai dilakukan. Hasil Untung Hasil diterima tolak belanja dibayar. Pelarasan perlu di buat kerana terdapat beberapa maklumat tambahan yang perlu diambil kira dalam pengiraan untung, nilai aset dan liabiliti perniagaan sebelum menyediakan Penyata Kewangan. Pelarasan akan memberi kesan ke atas Akaun Perdagangan dan Untung Rugi dan Penyata Kedudukan Kewangan. Akaun_chap 08 new.indd 251 10/10/2016 12:29:15 PM

252 Belanja Hasil 8.2 PELARASAN AKAUN NOMINAL Akaun Nominal perlu diselaraskan pada akhir tempoh perakaunan. Hasil Belum Terperoleh Hasil yang sepatutnya diterima bagi tempoh perakaunan akan datang tetapi telah diterima dalam tempoh perakaunan semasa. Mengurangkan hasil yang diterima bagi tahun semasa. Direkodkan sebagai Liabiliti Semasa dalam Penyata Kedudukan Kewangan. Sebagai contoh, sewa belum terperoleh dan komisen belum terperoleh. Catatan dalam Jurnal Am adalah seperti berikut: Jurnal Am JA1 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Mac 31 Hasil LAXX XX Hasil Belum Terperoleh LAXX XX (Merekodkan hasil yang belum terperoleh) Murid boleh: • Menerangkan maksud item pelarasan. • Menyenaraikan contohcontoh item pelarasan untuk Akaun Nominal. • Merekodkan item pelarasan dalam Jurnal Am dan lejar. • Merekodkan hasil dan belanja yang terselaras dalam Akaun Untung Rugi. • Merekodkan item Belum Terperoleh, Belum Terima, Prabayar dan Belum Bayar dalam Penyata Kedudukan Kewangan. • Menerangkan kesan terhadap Penyata Kewangan sekiranya konsep akruan tidak diaplikasikan. STANDARD PEMBELAJARAN Belum Terperoleh Belum Bayar Belum Terima Prabayar Contoh hasil ialah sewa diterima, komisen diterima dan faedah atas simpanan. TIP Item Pelarasan dalam Akaun Nominal CONTOH 2 Sewa tahunan yang ditetapkan berjumlah RM3 000. Pada akhir tempoh perakaunan, sewa yang telah diterima ialah sebanyak RM5 000. Tempoh perakaunan berakhir pada setiap 31 Disember. Kira sewa belum terperoleh bagi tahun berakhir 31 Disember 2016. Akaun_chap 08 new.indd 252 10/10/2016 12:29:15 PM

Modul 8: PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN DAN PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL 253 • Hasil Belum terperoleh sama dengan hasil yang terlebih terima. • Hasil Belum terima sama dengan hasil yang tertunggak. TIP Hasil Belum Terima Hasil yang sepatutnya diterima tetapi masih belum diterima dalam tempoh perakaunan semasa. Direkodkan sebagai Aset Semasa dalam Penyata Kedudukan Kewangan. Sebagai contoh, sewa belum terima dan komisen belum terima. Penyelesaian Sewa tahunan (yang sepatutnya diterima) RM3 000 (direkodkan dalam Akaun Untung Rugi) Sewa yang telah diterima (tahun semasa) RM5 000 (Imbangan Duga sebelum pelarasan) Sewa belum terperoleh RM2 000 (direkodkan dalam Penyata Kedudukan Kewangan) Jurnal Am JA1 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Dis 31 Sewa Diterima LA6 2 000 Sewa Belum Terperoleh LA16 2 000 (Merekodkan sewa belum terperoleh) Lejar Akaun Sewa Diterima LA6 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Dis 31 Akaun Untung Rugi 3 000 Dis 31 Bank BT1 5 000 Sewa Belum Terperoleh JA1 2 000 5 000 5 000 Akaun Sewa Belum Terperoleh LA16 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Dis 31 Baki h/b 2 000 Dis 31 Sewa Diterima JA1 2 000 2 000 2 000 2017 Jan 1 Baki b/b 2 000 Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2016 (Petikan) RM Sewa Diterima 3 000 Penyata Kedudukan Kewangan pada 31 Disember 2016 (Petikan) RM RM Liabiliti Semasa Sewa Belum Terperoleh 2 000 Akaun_chap 08 new.indd 253 10/10/2016 12:29:16 PM

254 Catatan dalam Jurnal Am adalah seperti berikut: Jurnal Am JA1 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Mac 31 Hasil Belum Terima LAXX XX Hasil LAXX XX (Merekodkan hasil yang belum diterima) CONTOH 3 Kedai Siti menerima komisen berjumlah RM700 pada tahun 2016 bagi perkhidmatan yang diberi. Komisen ini telah diterima oleh Siti pada 30 November 2016 sebanyak RM500 dan bakinya pada 5 Mac 2017. Tempoh perakaunan berakhir pada setiap 31 Disember. Kira komisen belum terima bagi tahun berakhir 31 Disember 2016. Penyelesaian Komisen tahunan (yang sepatutnya diterima) RM700 (direkodkan dalam Akaun Untung Rugi) Komisen yang telah diterima (tahun semasa) RM500 (Imbangan Duga sebelum pelarasan) Komisen belum terima RM200 (direkodkan dalam Penyata Kedudukan Kewangan) Jurnal Am JA1 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Dis 31 Komisen Belum Terima LA13 200 Komisen Diterima LA18 200 (Merekodkan komisen belum diterima) Lejar Akaun Komisen Belum Terima LA13 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Dis 31 Komisen Diterima JA1 200 Dis 31 Baki h/b 200 200 200 2017 Jan 1 Baki b/b 200 Akaun Komisen Diterima LA18 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Dis 31 Akaun Untung Rugi 700 Dis 31 Bank BT1 500 Komisen Belum Terima JA1 200 700 700 Akaun_chap 08 new.indd 254 10/10/2016 12:29:16 PM

Modul 8: PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN DAN PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL 255 Belanja Prabayar Belanja yang sepatutnya dijelaskan pada tempoh perakaunan akan datang tetapi telah dibayar pada tempoh perakaunan semasa. Direkodkan sebagai Aset Semasa dalam Penyata Kedudukan Kewangan. Sebagai contoh, insurans prabayar dan kadar bayaran prabayar. Catatan dalam Jurnal Am adalah seperti berikut: Jurnal Am JA1 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Mac 31 Belanja Prabayar LAXX XX Belanja LAXX XX (Merekodkan belanja prabayar) Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2016 (Petikan) RM Komisen Diterima 700 Penyata Kedudukan Kewangan pada 31 Disember 2016 (Petikan) RM RM Aset Semasa Komisen Belum Terima 200 Prabayar adalah sama dengan belanja pada masa akan datang yang telah dibayar pada tahun kewangan. TIP CONTOH 4 Insurans yang perlu dibayar oleh Perniagaan Merah pada 31 Disember 2016 ialah RM600. Pada akhir tempoh perakaunan, perniagaannya telah membayar sebanyak RM900. Tempoh perakaunan berakhir pada setiap 31 Disember. Kira insurans prabayar bagi tahun berakhir 31 Disember 2016. Penyelesaian Insurans tahunan (yang sepatutnya dibayar) RM600 (direkodkan dalam Akaun Untung Rugi) Insurans yang dibayar (tahun semasa) RM900 (Imbangan Duga sebelum pelarasan) Insurans prabayar RM300 (direkodkan dalam Penyata Kedudukan Kewangan) Jurnal Am JA1 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Dis 31 Insurans Prabayar LA17 300 Insurans LA7 300 (Merekodkan insurans prabayar) Akaun_chap 08 new.indd 255 10/10/2016 12:29:16 PM

256 Belanja Belum Bayar Belanja yang sepatutnya dibayar pada tempoh perakaunan semasa tetapi masih belum dibayar. Direkodkan sebagai Liabiliti Semasa dalam Penyata Kedudukan Kewangan. Sebagai contoh, insurans belum bayar dan kadar bayaran belum bayar. Catatan dalam Jurnal Am adalah seperti berikut: Jurnal Am JA1 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Mac 31 Belanja LAXX XX Belanja Belum Bayar LAXX XX (Merekodkan belanja belum bayar) Lejar Akaun Insurans LA7 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Dis 31 Bank BT1 900 Dis 31 Akaun Untung Rugi 600 Insurans Prabayar JA1 300 900 900 Akaun Insurans Prabayar LA17 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Dis 31 Insurans JA1 300 Dis 31 Baki h/b 300 300 300 2017 Jan 1 Baki b/b 300 Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2016 (Petikan) RM Insurans 600 Penyata Kedudukan Kewangan pada 31 Disember 2016 (Petikan) RM RM Aset Semasa Insurans Prabayar 300 CONTOH 5 Kadar bayaran yang perlu dibayar oleh Perniagaan Biru ialah RM800. Pada akhir tempoh perakaunan, perniagaannya telah membayar sebanyak RM450. Tempoh perakaunan berakhir pada setiap 31 Disember. Kira kadar bayaran belum bayar bagi tahun berakhir 31 Disember 2016. Akaun_chap 08 new.indd 256 10/10/2016 12:29:16 PM

Modul 8: PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN DAN PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL 257 GERAK KERJA 2 Permainan Simulasi (dadu nominal) 1 Bahagikan murid kepada enam kumpulan. 2 Guru akan memberikan sampul pelarasan Akaun Nominal kepada setiap kumpulan. 3 Setiap kumpulan akan berbincang dan menyelesaikan tugasan yang diberi. 4 Guru akan memanggil nombor kumpulan berdasarkan muka dadu yang dilontarkan. 5 Wakil daripada setiap kumpulan akan mempersembahkan jawapan. Penyelesaian Kadar bayaran tahunan (yang sepatutnya dibayar) RM800 (direkodkan dalam Akaun Untung Rugi) Kadar bayaran yang dibayar (tahun semasa) RM450 (Imbangan Duga sebelum pelarasan) Kadar bayaran belum bayar RM350 (direkodkan dalam Penyata Kedudukan Kewangan) Jurnal Am JA1 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Dis 31 Kadar Bayaran LA8 350 Kadar Bayaran Belum Bayar LA16 350 (Merekodkan kadar bayaran belum bayar) Lejar Akaun Kadar Bayaran LA8 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Dis 31 Bank BT1 450 Dis 31 Akaun Untung Rugi 800 Kadar Bayaran Belum Bayar JA1 350 800 800 Akaun Kadar Bayaran Belum Bayar LA16 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Dis 31 Baki h/b 350 Dis 31 Kadar Bayaran JA1 350 350 350 2017 Jan 1 Baki b/b 350 Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2016 (Petikan) RM Kadar Bayaran 800 Penyata Kedudukan Kewangan pada 31 Disember 2016 (Petikan) RM RM Liabiliti Semasa Kadar Bayaran Belum Bayar 350 Akaun_chap 08 new.indd 257 10/10/2016 12:29:16 PM

258 Soalan Berikut ialah urus niaga yang berlaku pada Perniagaan Mala sepanjang tahun 2016: (a) Mala telah membayar bil-bil utiliti kedainya sebanyak RM200. Di akhir tempoh perakaunan, didapati masih ada bil yang tidak dapat dijelaskan sebanyak RM350. (b) Premium insurans telah diperbaharui sebanyak RM120 setahun mulai 1 April 2016. (c) Komisen yang sepatutnya telah diterima pada 31 Disember 2016 ialah RM300, namun Mala hanya menerima RM100. (d) Mala telah menyewakan sebahagian kedainya kepada Encik Saiful dengan kadar RM1 000 sebulan mulai 1 Januari 2016. Pada akhir tempoh perakaunan, sewa yang diterima oleh Mala ialah RM14 000. Anda dikehendaki: (a) Menyediakan catatan Jurnal Am. (b) Pindahkan ke dalam lejar. (c) Menyediakan Imbangan Duga Terselaras. (d) Menyediakan catatan dalam Penyata Kewangan. (e) Menyatakan kesan terhadap Penyata Kewangan sekiranya konsep akruan tidak diaplikasikan. 1 Jelaskan maksud hasil belum terperoleh, belanja prabayar, hasil belum terima dan belanja belum bayar. Berikan contoh bagi setiap satu. 2 Muthu menerima komisen berjumlah RM800 pada tahun 2016 untuk perkhidmatan yang diberi. Komisen yang telah diterima oleh Muthu pada 30 Jun 2016 ialah RM300 dan bakinya akan diberi pada bulan Januari 2017. Tempoh perakaunan berakhir pada setiap 31 Disember. Hitung komisen yang masih belum diterima oleh Muthu. 3 Seorang peniaga bernama Ling menerima sewa tahunan sebanyak RM5 000. Pada 31 Disember 2016, penyewa telah membayar sewanya berjumlah RM5 500. Kira sewa yang belum terperoleh dan rekodkan catatan dalam lejar. 4 Maklumat berikut diperoleh daripada buku perniagaan Aziz: Imbangan Duga (Petikan) Butiran Debit (RM) Kredit (RM) Kadar bayaran 1 250 Belanja am 4 000 Maklumat tambahan: (i) Kadar bayaran masih belum dibayar sebanyak RM500. (ii) Belanja am prabayar sebanyak RM450. Anda dikehendaki menyediakan: (a) Akaun Kadar Bayaran (b) Akaun Belanja Am (c) Petikan Akaun Untung Rugi (d) Petikan Penyata Kedudukan Kewangan LATIHAN MINDA 8.2 Akaun_chap 08 new.indd 258 10/10/2016 12:29:16 PM

Modul 8: PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN DAN PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL 259 CONTOH 6 Pada 1 Januari 2016, baki Akaun Belum Terima Merah Enterprise ialah RM7 900. Pada 31 Disember 2016, Encik Khamis telah berhutang kepada Merah Enterprise sebanyak RM760. Merah Enterprise mendapati Encik Khamis telah menghilangkan diri dan hutangnya telah dihapuskan sebagai hutang lapuk. Rekodkan urus niaga tersebut dalam buku Merah Enterprise. Penyelesaian Catatan dalam Jurnal Am. Jurnal Am JA1 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Dis 31 Hutang Lapuk LA10 760 Akaun Belum Terima: Encik Khamis LA20 760 (Merekodkan hutang lapuk) 8.3 HUTANG LAPUK, HUTANG LAPUK TERPULIH DAN PERUNTUKAN HUTANG RAGU Apabila menjalankan urus niaga jualan secara kredit, ada tiga perkara yang perlu diambil kira dan diselaraskan pada akhir tempoh perakaunan, iaitu: Hutang Lapuk Hutang yang tidak dapat dikutip daripada Akaun Belum Terima. Direkodkan sebagai belanja perniagaan dalam Akaun Untung Rugi. Berlaku disebabkan penghutang: • Tidak mampu untuk membayar hutang • Tidak dapat dikesan atau menghilangkan diri • Meninggal dunia • Muflis atau bankrap Catatan dalam Jurnal Am adalah seperti berikut: Jurnal Am JA1 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Mac 31 Hutang Lapuk LAXX XX Akaun Belum Terima LAXX XX (Merekodkan hutang lapuk) Murid boleh: • Menerangkan maksud Hutang Lapuk, Hutang Lapuk Terpulih dan Peruntukan Hutang Ragu. • Menyenaraikan sebab berlakunya Hutang Lapuk dan Hutang Lapuk Terpulih. • Menerangkan keperluan mewujudkan Peruntukan Hutang Ragu. • Menghitung Peruntukan Hutang Ragu berdasarkan nilai Akaun Belum Terima Bersih. • Merekodkan Akaun Belum Terima, Hutang Ragu, Peruntukan Hutang Ragu, dan Hutang Lapuk Terpulih dalam Jurnal Am dan lejar. • Merekodkan Hutang Ragu, Hutang Lapuk dan Hutang Lapuk Terpulih dalam Akaun Untung Rugi. • Menunjukkan Peruntukan Hutang Ragu dalam Penyata Kedudukan Kewangan. • Menerangkan kesan sekiranya Peruntukan Hutang Ragu tidak diwujudkan walaupun terdapat urus niaga jualan kredit. • Menerangkan kesan ke atas Peruntukan Hutang Ragu sedia ada sekiranya tiada baki dalam Akaun Belum Terima. STANDARD PEMBELAJARAN Akaun_chap 08 new.indd 259 10/10/2016 12:29:16 PM

260 Hutang Lapuk Terpulih Hutang yang pada awalnya telah dihapus kira dan direkodkan sebagai hutang lapuk tetapi dapat dijelaskan semula oleh Akaun Belum Terima. Direkodkan sebagai hasil perniagaan dalam Akaun Untung Rugi. Sebagai contoh, Akaun Belum Terima yang diisytiharkan muflis dan hutangnya direkodkan sebagai hutang lapuk tetapi menjelaskan semula hutangnya. Catatan dalam Jurnal Am adalah seperti berikut: Jurnal Am JA1 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Mac 31 Bank/Tunai LAXX XX Hutang Lapuk Terpulih LAXX XX (Merekodkan hutang lapuk terpulih) Apakah yang menyebabkan Hutang Lapuk Terpulih berlaku? Daya Fikir Pindahkan ke dalam lejar dan Penyata Kewangan. Akaun Belum Terima: Encik Khamis LA10 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Jan 1 Baki b/b 760 Dis 31 Hutang Lapuk JA1 760 760 760 Akaun Hutang Lapuk LA20 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Dis 31 Akaun Belum Terima: Encik Khamis JA1 760 Dis 31 Akaun Untung Rugi 760 760 760 Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2016 (Petikan) RM Hutang Lapuk 760 Baki Akaun Belum Terima Merah Enterprise yang akan dipindahkan ke dalam Penyata Kedudukan Kewangan selepas ditolak hutang lapuk ialah RM7 140 (RM7 900 – RM760). Penyata Kedudukan Kewangan pada 31 Disember 2016 (Petikan) RM RM Aset Semasa Akaun Belum Terima 7 140 Akaun_chap 08 new.indd 260 10/10/2016 12:29:16 PM

Modul 8: PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN DAN PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL 261 CONTOH 7 Pada 31 Disember 2016, Encik Khamis, pemilik kepada Perniagaan Putih yang telah menghilangkan diri membayar hutangnya sebanyak RM790 kepada Merah Enterprise. Baki Akaun Bank pada 31 Disember 2016 ialah RM12 000. Rekodkan urus niaga tersebut dalam buku Merah Enterprise. Penyelesaian Jurnal Am JA1 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Dis 31 Bank LA14 790 Hutang Lapuk Terpulih LA21 790 (Merekodkan hutang lapuk terpulih) Akaun Bank LA14 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Dis 31 Baki b/b BT1 12 000 Dis 31 Baki h/b 12 790 Hutang Lapuk Terpulih JA1 790 12 790 12 790 2017 Jan 1 Baki b/b 12 790 Akaun Hutang Lapuk Terpulih LA21 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Dis 31 Akaun Untung Rugi 790 Dis 31 Bank BT1 790 790 790 Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2016 (Petikan) RM Hutang Lapuk Terpulih 790 Penyata Kedudukan Kewangan pada 31 Disember 2016 (Petikan) RM RM Aset Semasa Bank 12 790 Peruntukan Hutang Ragu Satu anggaran amaun yang tidak dapat dikutip daripada Akaun Belum Terima. Peruntukan Hutang Ragu akan mengurangkan jumlah Akaun Belum Terima dalam Penyata Kedudukan Kewangan. Hutang ragu ini merupakan belanja perniagaan. Formula pengiraan Peruntukan Hutang Ragu. Peruntukan Hutang Ragu (PHR) = Kadar Peruntukan Hutang Ragu × Akaun Belum Terima Bersih Jelaskan konsep, prinsip dan andaian perakaunan yang digunakan dalam merekodkan Peruntukan Hutang Ragu dalam Penyata Kedudukan Kewangan. Daya Fikir Akaun_chap 08 new.indd 261 10/10/2016 12:29:17 PM

262 Kadar atau peratus Peruntukan Hutang Ragu adalah berbeza mengikut keperluan perniagaan. Biasanya berdasarkan pengalaman, latar belakang, kedudukan kewangan dan keupayaan Akaun Belum Terima membayar balik hutang. Ada dua situasi yang boleh berlaku iaitu: • Peruntukan Hutang Ragu baru diwujudkan bagi sesuatu tempoh perakaunan. PHR = % × Akaun Belum Terima Bersih* Akaun Belum Terima Bersih = Akaun Belum Terima – Hutang lapuk TIP CONTOH 8 Baki Akaun Belum Terima Perniagaan Selesa pada akhir tempoh perakaunan 31 Disember 2016 ialah RM45 000. Perniagaan Selesa telah memutuskan untuk mewujudkan peruntukan hutang ragu sebanyak 5% setahun atas Akaun Belum Terima Bersih. Rekodkan maklumat ini dalam buku Perniagaan Selesa. Penyelesaian Peruntukan Hutang Ragu = 5% × 45 000 = RM2 250 Catatan dalam Jurnal Am adalah seperti berikut: Jurnal Am JA1 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Dis 31 Hutang Ragu LA22 2 250 Peruntukan Hutang Ragu LA23 2 250 (Merekodkan hutang ragu) Pindahkan ke dalam lejar dan Penyata Kewangan. Akaun Hutang Ragu LA22 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Dis 31 Peruntukan Hutang Ragu JA1 2 250 Dis 31 Akaun Untung Rugi 2 250 2 250 2 250 Akaun Peruntukan Hutang Ragu LA23 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Dis 31 Baki h/b 2 250 Dis 31 Hutang Ragu JA1 2 250 2 250 2 250 2017 Jan 1 Baki b/b 2 250 Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2016 (Petikan) RM Hutang Ragu 2 250 Penyata Kedudukan Kewangan pada 31 Disember 2016 (Petikan) RM RM Aset Semasa Akaun Belum Terima 45 000 Tolak Peruntukan Hutang Ragu (2 250) 42 750 Akaun_chap 08 new.indd 262 10/10/2016 12:29:17 PM

Modul 8: PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN DAN PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL 263 CONTOH 9 Berdasarkan Contoh 8, pada tahun 2017 Perniagaan Selesa bersetuju untuk menyelaraskan kadar peruntukan hutang ragu yang baru kepada 7% setahun atas Akaun Belum Terima Bersih. Baki Akaun Belum Terima pada 31 Disember 2017 ialah RM56 000. Rekodkan maklumat ini dalam buku Perniagaan Selesa. Penyelesaian Butiran RM RM Peruntukan Hutang Ragu 2 250 Akaun Belum Terima 56 000 Peruntukan hutang ragu bagi 31 Disember 2017 = 7% × 56 000 = RM3 920 Peruntukan Hutang Ragu pada: RM 31 Disember 2016 2 250 31 Disember 2017 3 920 Ini menunjukkan ada pertambahan peruntukan hutang ragu sebanyak RM1 670 (3 920 – 2 250). Catatan dalam Jurnal Am adalah seperti berikut: Jurnal Am JA2 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2017 RM RM Dis 31 Pertambahan Peruntukan Hutang Ragu LA24 1 670 Peruntukan Hutang Ragu LA25 1 670 (Merekodkan pertambahan peruntukan hutang ragu) Pindahkan ke dalam lejar dan Penyata Kewangan. Akaun Pertambahan Peruntukan Hutang Ragu LA24 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2017 RM 2017 RM Dis 31 Peruntukan Hutang Ragu JA2 1 670 Dis 31 Akaun Untung Rugi 1 670 1 670 1 670 Akaun Peruntukan Hutang Ragu LA25 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2017 RM 2017 RM Dis 31 Baki h/b 3 920 Jan 1 Baki b/b JA1 2 250 Dis 31 Pertambahan Peruntukan Hutang Ragu JA2 1 670 3 920 3 920 2018 Jan 1 Baki b/b 3 920 Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2017 (Petikan) RM Pertambahan Peruntukan Hutang Ragu 1 670 • Peruntukan Hutang Ragu diselaraskan bagi tempoh perakaunan seterusnya menyebabkan berlakunya: (a) Pertambahan Peruntukan Hutang Ragu Akaun_chap 08 new.indd 263 10/10/2016 12:29:17 PM

264 Penyata Kedudukan Kewangan pada 31 Disember 2017 (Petikan) RM RM Aset Semasa Akaun Belum Terima 56 000 Tolak Peruntukan Hutang Ragu (3 920) 52 080 (b) Pengurangan Peruntukan Hutang Ragu CONTOH 10 Berdasarkan Contoh 8, pada tahun 2017 Perniagaan Selesa bersetuju untuk menyelaraskan kadar peruntukan hutang ragu yang baru kepada 3% setahun atas Akaun Belum Terima Bersih. Baki Akaun Belum Terima pada 31 Disember 2017 ialah RM56 000. Rekodkan maklumat ini dalam buku Perniagaan Selesa. Penyelesaian Butiran RM RM Peruntukan Hutang Ragu 2 250 Akaun Belum Terima 56 000 Peruntukan hutang ragu bagi 31 Disember 2017 = 3% × 56 000 = RM1 680 Peruntukan Hutang Ragu pada: RM 31 Disember 2016 2 250 31 Disember 2017 1 680 Ini menunjukkan ada pengurangan peruntukan hutang ragu sebanyak RM570 (2 250 – 1 680). Catatan dalam Jurnal Am adalah seperti berikut: Jurnal Am JA2 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2017 RM RM Dis 31 Peruntukan Hutang Ragu LA26 570 Pengurangan Peruntukan Hutang Ragu LA27 570 (Merekodkan pengurangan peruntukan hutang ragu) Pindahkan ke dalam lejar dan Penyata Kewangan. Akaun Peruntukan Hutang Ragu LA26 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2017 RM 2017 RM Dis 31 Pengurangan Peruntukan Hutang Ragu JA2 570 Jan 1 Baki b/b JA1 2 250 Baki h/b 1 680 2 250 2 250 2018 Jan 1 Baki b/b 1 680 Akaun Pergurangan Peruntukan Hutang Ragu LA27 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2017 RM 2017 RM Dis 31 Akaun Untung Rugi 570 Dis 31 Peruntukan Hutang Ragu JA2 570 570 570 Akaun_chap 08 new.indd 264 10/10/2016 12:29:17 PM

Modul 8: PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN DAN PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL 265 Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2017 (Petikan) RM Pengurangan Peruntukan Hutang Ragu 570 Penyata Kedudukan Kewangan pada 31 Disember 2017 (Petikan) RM RM Aset Semasa Akaun Belum Terima 56 000 Tolak Peruntukan Hutang Ragu (1 680) 54 320 1 Nyatakan tiga keadaan berlakunya Peruntukan Hutang Ragu. 2 Apakah formula untuk mengira Peruntukan Hutang Ragu? 3 Puan Sabrina, seorang pelanggan Perniagaan Trisha telah bankrap dengan hutangnya berjumlah RM800. Anda dikehendaki menyediakan Akaun Hutang Lapuk. 4 Petikan Imbangan Duga perniagaan Cik Sally adalah seperti berikut: Imbangan Duga pada 31 Disember 2016 (Petikan) Butir Debit RM Kredit RM Hutang Lapuk 300 Akaun Belum Terima 1 500 Peruntukan Hutang Ragu 80 Cik Sally telah menyelaraskan Peruntukan Hutang Ragu dengan kadar 5% atas Akaun Belum Terima Bersih pada akhir tempoh perakaunan. Hitung Peruntukan Hutang Ragu. 5 Berdasarkan soalan 4, Cik Sally telah menerima cek berjumlah 50% daripada hutang lapuk yang telah direkodkan pada 30 Jun 2016. Sediakan Akaun Hutang Lapuk Terpulih. 6 Tempoh perakaunan Perniagaan Tijah berakhir pada 30 Jun setiap tahun. Baki Akaun Belum Terima adalah seperti berikut: 30 Jun 2016 RM40 000 30 Jun 2017 RM38 000 Perniagaan Tijah memperuntukkan 2% Peruntukan Hutang Ragu daripada jumlah Akaun Belum Terima bagi setiap tempoh perakaunan. Anda dikehendaki: (a) Menghitung Peruntukan Hutang Ragu bagi tahun 2016 dan 2017. (b) Menyediakan Akaun Peruntukan Hutang Ragu bagi tahun berakhir 30 Jun 2016 dan 30 Jun 2017. LATIHAN MINDA 8.3 Akaun_chap 08 new.indd 265 10/10/2016 12:29:17 PM

266 8.4 SUSUT NILAI DAN SUSUT NILAI TERKUMPUL Susut Nilai Susut nilai ialah nilai Aset Bukan Semasa yang susut dalam tahun kewangan semasa. Belanja yang mengurangkan nilai Aset Bukan Semasa pada tahun semasa perakaunan. Dikategorikan sebagai belanja dalam tempoh perakaunan semasa dan mengurangkan untung bersih. Susut nilai akan dikira pada akhir tempoh perakaunan. Susut Nilai Terkumpul Jumlah susut nilai yang terkumpul sepanjang tempoh penggunaan aset. Mengurangkan nilai Aset Bukan Semasa yang berkaitan. Susut Nilai terhadap Aset Bukan Semasa Aset Bukan Semasa akan mengalami kemerosotan nilai disebabkan oleh beberapa perkara. Faktor keusangan iaitu keadaan fizikal yang semakin pudar, lusuh dan buruk. Perubahan teknologi mengakibatkan aset tersebut ketinggalan zaman. Sebagai contoh komputer. Banjir dan kebakaran. Kaedah Pengiraan Susut Nilai Murid boleh: • Menerangkan maksud Susut Nilai dan Susut Nilai Terkumpul. • Menerangkan sebab berlakunya Susut Nilai terhadap Aset Bukan Semasa. • Menyenaraikan dan menerangkan kaedah pengiraan Susut Nilai. • Menghitung Susut Nilai berdasarkan kaedah garis lurus, baki berkurangan dan penilaian semula. • Merekodkan Susut Nilai dan Susut Nilai Terkumpul dalam Jurnal Am dan lejar. • Merekodkan Susut Nilai ke dalam Akaun Untung Rugi. • Menunjukkan Susut Nilai Terkumpul dalam Penyata Kedudukan Kewangan. • Menyatakan faktor yang perlu dipertimbangkan dalam pemilihan kaedah Susut Nilai. • Menerangkan kesan penggunaan kaedah penentuan Susut Nilai yang berlainan terhadap Penyata Kewangan dengan menunjukkan contoh berkaitan. STANDARD PEMBELAJARAN Nilai skrap ialah nilai akhir hayat Aset Bukan Semasa tersebut. TIP Baki Berkurangan Kaedah Pengiraan Penilaian Semula Kaedah Garis lurus Akaun_chap 08 new.indd 266 10/10/2016 12:29:17 PM

Modul 8: PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN DAN PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL 267 Kaedah Garis Lurus Dikenali sebagai kaedah ansuran tetap atau kaedah atas kos. Susut nilai Aset Bukan Semasa akan dikira pada kadar yang sama sehingga akhir tempoh penggunaan aset berkenaan. Susut nilai yang dikira akan mempunyai nilai yang sama setiap tahun. Rumus: CONTOH 11 Kos belian sebuah kenderaan ialah RM65 000. Kadar susut nilai bagi kenderaan ialah 10% setahun mengikut kaedah atas kos. Penyelesaian Susut Nilai = Kadar Susut Nilai × Kos Aset × Tempoh masa = 10% × RM65 000 × 12 12 = RM6 500 CONTOH 12 Susut Nilai = % Susut Nilai × (Kos Aset Bukan Semasa – Susut Nilai Terkumpul) × Tempoh Masa Kaedah Baki Berkurangan Dikira berdasarkan satu kadar yang tetap ke atas nilai buku Aset Bukan Semasa pada akhir tempoh perakaunan. Amaun susut nilai setiap tahun akan berkurang kerana nilai buku semakin berkurangan. Rumus: INFO Nilai Buku = Kos Aset Bukan Semasa – Susut Nilai Terkumpul Pada 1 Januari 2016, sebuah komputer telah dibeli dengan harga RM6 000. Kadar susut nilai bagi komputer ialah 10% setahun mengikut kaedah baki berkurangan. Tempoh perakaunan berakhir pada setiap 31 Disember. Hitung susut nilai komputer bagi tahun berakhir 31 Disember 2018. Penyelesaian Tahun 2016 = Kadar Susut Nilai × (Kos Aset – Susut Nilai Terkumpul) × Tempoh masa = 10% × (RM6 000 – RM0) × 12 12 = RM600 Tahun 2017 = 10% × (RM6 000 – RM600) = RM540 Tahun 2018 = 10% × (RM6 000 – (RM600 + RM540)) = RM486 INFO Susut Nilai = Kos Aset Bukan Semasa – Nilai Skrap Usia Guna Susut Nilai = % Susut Nilai × Kos Aset Bukan Semasa × Tempoh Masa Akaun_chap 08 new.indd 267 10/10/2016 12:29:17 PM

268 Merekodkan Susut Nilai dan Susut Nilai Terkumpul dalam Jurnal Am dan Lejar Catatan bergu bagi merekodkan susut nilai adalah dengan mendebitkan Akaun Susut Nilai dan mengkreditkan Akaun Susut Nilai Terkumpul. Catatan dalam Jurnal Am adalah seperti berikut: Jurnal Am JA1 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Dis 31 Susut Nilai Alatan Kilang LA20 1 400 Susut Nilai Terkumpul Alatan Kilang LA21 1 400 (Merekodkan susut nilai Aset Bukan Semasa) Akaun Susut Nilai Alatan Kilang LA20 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM Dis 31 Susut Nilai Terkumpul Alatan Kilang JA1 1 400 Akaun Susut Nilai Terkumpul Alatan Kilang LA21 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM Dis 31 Susut Nilai Alatan Kilang JA1 1 400 CONTOH 13 Pada 1 Januari 2016, baki alatan kilang ialah RM1 800. Belian alatan kilang yang dilakukan sepanjang tahun 2016 sebanyak RM2 400. Pada akhir tempoh perakaunan 31 Disember 2016, alatan kilang tersebut dinilai RM2 800. Berapakah susut nilai alatan kilang tersebut? Penyelesaian RM Baki alatan kilang pada 1 Januari 2016 1 800 Tambah belian alatan kilang baharu sepanjang tahun 2016 2 400 4 200 Tolak baki alatan kilang pada 31 Disember 2016 (2 800) Susut nilai bagi tahun 2016 1 400 Penilaian Semula Kaedah ini digunakan apabila maklumat perakaunan tidak lengkap. Oleh itu, susut nilai boleh dihitung dengan membandingkan nilai aset pada awal tempoh dengan nilai aset pada akhir tempoh perakaunan. Rumus: CONTOH 14 Petikan Imbangan Duga pada 31 Disember 2016 bagi Perniagaan Sabar adalah seperti berikut: RM RM Lengkapan 8 000 Susut Nilai Terkumpul Lengkapan 2 400 Susut Nilai = Baki Awal Aset + Belian Aset Baru – Baki Akhir Aset Akaun_chap 08 new.indd 268 10/10/2016 12:29:18 PM

Modul 8: PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN DAN PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL 269 Maklumat tambahan: Lengkapan disusutnilaikan dengan kadar 15% setahun mengikut kaedah garis lurus. Rekodkan maklumat dalam buku Perniagaan Sabar. Penyelesaian Susut Nilai = Kadar Susut Nilai × Kos Aset × Tempoh masa = 15% × RM8 000 × 12 12 = RM1 200 Catatan dalam Jurnal Am, lejar dan Penyata Kewangan adalah seperti berikut: Jurnal Am JA2 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Dis 31 Susut Nilai Lengkapan LA25 1 200 Susut Nilai Terkumpul Lengkapan LA26 1 200 (Merekodkan susut nilai lengkapan) Akaun Susut Nilai Lengkapan LA25 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Dis 31 Susut Nilai Terkumpul Lengkapan JA2 1 200 Dis 31 Akaun Untung Rugi 1 200 1 200 1 200 Akaun Susut Nilai Terkumpul Lengkapan LA26 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Dis 31 Baki h/b 3 600 Jan 1 Baki b/b JA1 2 400 Dis 31 Susut Nilai Lengkapan JA2 1 200 3 600 3 600 2017 Jan 1 Baki b/b 3 600 Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2016 (Petikan) RM Susut Nilai Lengkapan 1 200 Penyata Kedudukan Kewangan pada 31 Disember 2016 (Petikan) RM RM Aset Bukan Semasa Lengkapan (Kos) 8 000 Tolak Susut Nilai Terkumpul (3 600) 4 400 Faktor-faktor Pemilihan Kaedah Susut Nilai Jangka masa penggunaan aset tersebut. Corak penggunaan aset. Manfaat yang akan diperoleh bagi perniagaan tersebut. Menggunakan prinsip ketekalan supaya perbandingan antara tempoh perakaunan syarikat dan perbandingan antara syarikat dapat dibuat. Penggunaan kaedah susut nilai boleh berbeza antara satu jenis aset bukan semasa dengan satu jenis aset bukan semasa yang lain. Contoh Aset Bukan Semasa ialah perabot, alatan pejabat, kenderaan, bangunan dan kelengkapan. TIP Akaun_chap 08 new.indd 269 10/10/2016 12:29:18 PM

270 CONTOH 15 Petikan Imbangan Duga Perniagaan Muda SS pada 31 Disember 2016 adalah seperti berikut: RM RM Kenderaan 80 000 Susut Nilai Terkumpul Kenderaan 16 000 Maklumat tambahan: Kenderaan disusutnilaikan dengan kadar 20% setahun mengikut kaedah garis lurus. Rekodkan maklumat dalam buku Perniagaan Muda SS. Penyelesaian Susut Nilai = Kadar Susut Nilai × Kos Aset × Tempoh masa = 20% × RM80 000 × 12 12 = RM16 000 Catatan dalam Jurnal Am, lejar dan Penyata Kewangan adalah seperti berikut: Jurnal Am JA2 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Dis 31 Susut Nilai Kenderaan LA9 16 000 Susut Nilai Terkumpul Kenderaan LA10 16 000 (Merekodkan susut nilai kenderaan) Akaun Kenderaan LA8 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Dis 31 Baki b/b JA1 80 000 Dis 31 Baki h/b 80 000 80 000 80 000 2017 Jan 1 Baki b/b 80 000 Akaun Susut Nilai Kenderaan LA9 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Dis 31 Susut Nilai Terkumpul Kenderaan JA2 16 000 Dis 31 Akaun Untung Rugi 16 000 16 000 16 000 Akaun Susut Nilai Terkumpul Kenderaan LA10 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Dis 31 Baki h/b 32 000 Jan 1 Baki b/b JA1 16 000 Dis 31 Susut Nilai Kenderaan JA2 16 000 32 000 32 000 2017 Jan 1 Baki b/b 32 000 Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2016 (Petikan) RM Susut Nilai Kenderaan 16 000 Penyata Kedudukan Kewangan pada 31 Disember 2016 (Petikan) RM RM Aset Bukan Semasa Kenderaan 80 000 Tolak Susut Nilai Terkumpul (32 000) 48 000 Akaun_chap 08 new.indd 270 10/10/2016 12:29:18 PM

Modul 8: PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN DAN PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL 271 1 Berikan tiga kaedah pengiraan susut nilai Aset Bukan Semasa. 2 Butiran perabot bagi Perniagaan Sofea adalah seperti berikut: 1 Januari 2016 31 Disember 2016 Perabot 13 000 19 000 Pada tahun 2016, Perniagaan Sofea telah membeli perabot yang baharu bernilai RM7 000. Kira susut nilai bagi perabot Perniagaan Sofea pada 31 Disember 2016. 3 Pada 1 Januari 2016, Syarikat Merpati Berhad membeli sebuah van terpakai pada harga RM10 000. Van tersebut disusutnilaikan pada kadar 10% setahun atas kos. Tempoh perakaunan berakhir pada setiap 31 Disember. Anda dikehendaki menyediakan akaun berikut bagi tahun 2016 dan 2017: (a) Akaun Kenderaan (b) Akaun Susut Nilai Kenderaan (c) Akaun Susut Nilai Terkumpul Kenderaan 4 Sebuah mesin telah dibeli dengan harga RM30 000 pada 1 September 2016. Mesin tersebut disusutnilaikan dengan kadar 10% setahun mengikut kaedah baki berkurangan. Tempoh perakaunan berakhir pada setiap 31 Disember. Anda dikehendaki menyediakan akaun berikut bagi tahun 2016: (a) Akaun Susut Nilai Mesin (b) Akaun Susut Nilai Terkumpul Mesin (c) Petikan Akaun Untung Rugi (d) Petikan Penyata Kedudukan Kewangan 5 Maklumat berikut diambil daripada baki buku perakaunan Perniagaan Sukaria Shafiq: 30 April 2016 RM 30 April 2017 RM Perabot 35 000 35 000 Susut nilai terkumpul perabot 3 500 7 000 Maklumat tambahan: Perniagaan Sukaria Shafiq mengamalkan polisi susut nilai perabot dengan kadar 10% setahun mengikut kaedah pengiraan susut nilai X. Anda dikehendaki: (a) Mengenal pasti susut nilai X. (b) Menghitung susut nilai perabot pada 30 April 2016. (c) Menyediakan: (i) Akaun Susut Nilai Terkumpul Perabot (ii) Petikan Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 30 April 2016 (iii) Petikan Penyata Kedudukan Kewangan pada 30 April 2016 LATIHAN MINDA 8.4 Akaun_chap 08 new.indd 271 10/10/2016 12:29:18 PM

272 CONTOH 16 Puan Fouziah telah membeli sebuah mesin jahit berharga RM5 800 pada 1 Januari 2016 secara tunai. Mesin tersebut telah disusutnilaikan dengan kadar 10% setahun atas kos. Pada 31 Disember 2018, Puan Fouziah telah menjual mesin tersebut dengan harga RM4 200. Cek telah diterima dan dibankkan. Tempoh perakaunan berakhir pada setiap 31 Disember. Anda dikehendaki menyediakan: (a) Jurnal Am (b) Akaun Mesin Jahit (c) Akaun Susut Nilai Terkumpul Mesin Jahit (d) Akaun Pelupusan Mesin Jahit (e) Petikan Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2018. Penyelesaian Pengiraan: Harga kos mesin jahit : RM5 800 Tarikh beli : 1 Januari 2016 Kadar dan kaedah susut nilai : 10% atas kos Harga jualan : RM4 200 Tarikh jual : 31 Disember 2018 Tarikh Kos belian Susut nilai Susut nilai terkumpul Nilai Buku 31 Dis 2016 RM5 800 = 10% × RM5 800 = RM580 = 0 + RM580 = RM580 = RM5 800 – RM580 = RM5 220 31 Dis 2017 RM5 800 = 10% × RM5 800 = RM580 = RM580 + RM580 = RM1 160 = RM5 800 – RM1 160 = RM4 640 31 Dis 2018 RM5 800 = 10% × RM5 800 = RM580 = RM1 160 + RM580 = RM1 740 = RM5 800 – RM1 740 = RM4 060 8.5 PELUPUSAN ASET BUKAN SEMASA SECARA TUNAI Sebab Pelupusan Aset Bukan Semasa Aset sudah tiada nilai pada akhir usia guna Aset yang lama ditukar dengan aset yang baharu Aset musnah disebabkan bencana alam Aset dijual Ada beberapa kaedah untuk pelupusan Aset Bukan Semasa. Aset boleh dijual secara tunai atau kredit, ditukar ganti dan disumbangkan kepada pihak lain. Pelupusan Aset Bukan Semasa melalui Penjualan secara Tunai Murid boleh: • Menerangkan maksud pelupusan Aset Bukan Semasa. • Menerangkan sebab pelupusan Aset Bukan Semasa. • Menerangkan pelupusan aset melalui penjualan secara tunai. • Menghitung untung atau rugi atas pelupusan Aset Bukan Semasa. • Merekodkan pelupusan Aset Bukan Semasa dalam Jurnal Am. • Menyediakan Akaun Pelupusan Aset Bukan Semasa. • Merekodkan untung atau rugi atas pelupusan Aset Bukan Semasa dalam Akaun Untung Rugi. • Merekodkan pelupusan Aset Bukan Semasa dalam akaun lejar yang berkaitan. • Menunjukkan kesan pelupusan Aset Bukan Semasa kepada Penyata Kewangan. STANDARD PEMBELAJARAN Salah satu cara pelupusan aset ialah melalui penjualan aset. TIP Akaun_chap 08 new.indd 272 10/10/2016 12:29:18 PM

Modul 8: PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN DAN PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL 273 Catatan dalam Jurnal Am, lejar dan Penyata Kewangan adalah seperti berikut: Jurnal Am JA2 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2018 RM RM Dis 31 Pelupusan Mesin Jahit LA25 5 800 Mesin Jahit LA4 5 800 (Merekodkan Akaun Mesin Jahit dipindahkan ke dalam Akaun Pelupusan Mesin Jahit) Susut Nilai Terkumpul Mesin Jahit LA9 1 740 Pelupusan Mesin Jahit LA25 1 740 (Merekodkan Akaun Susut Nilai Terkumpul Mesin Jahit dipindahkan ke dalam Akaun Pelupusan Mesin Jahit) Bank BT1 4 200 Pelupusan Mesin Jahit LA25 4 200 (Merekodkan penerimaan cek atas pelupusan mesin jahit) Pelupusan Mesin Jahit LA25 140 Untung atas Pelupusan Mesin Jahit LA31 140 (Merekodkan untung atas pelupusan mesin jahit) Akaun Mesin Jahit LA4 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Jan 1 Bank BT1 5 800 Dis 31 Baki h/b 5 800 5 800 5 800 2017 2017 Jan 1 Baki b/b JA1 5 800 Dis 31 Baki h/b 5 800 5 800 5 800 2018 2018 Jan 1 Baki b/b JA1 5 800 Dis 31 Pelupusan Mesin Jahit JA2 5 800 5 800 5 800 Akaun Susut Nilai Terkumpul Mesin Jahit LA9 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Dis 31 Baki h/b 580 Dis 31 Susut Nilai Mesin Jahit JA2 580 580 580 2017 2017 Dis 31 Baki h/b 1 160 Dis 31 Baki b/b JA1 580 Susut Nilai Mesin Jahit JA2 580 1 160 1 160 2018 2018 Dis 31 Pelupusan Mesin Jahit JA2 1 740 Dis 31 Baki b/b JA1 1 160 Susut Nilai Mesin Jahit JA2 580 1 740 1 740 Akaun_chap 08 new.indd 273 10/10/2016 12:29:18 PM

274 Kesan Pelupusan Aset Bukan Semasa kepada Penyata Kewangan Akaun Pelupusan Mesin Jahit LA25 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2018 RM 2018 RM Dis 31 Mesin Jahit JA2 5 800 Dis 31 Susut Nilai Terkumpul Mesin Jahit JA2 1 740 Untung Atas Pelupusan JA2 140 Bank JA2 4 200 5 940 5 940 Akaun Untung atas Pelupusan Mesin Jahit LA31 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2018 RM 2018 RM Dis 31 Akaun Untung Rugi 140 Dis 31 Pelupusan Mesin Jahit JA2 140 140 140 Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2018 (Petikan) RM Untung atas Pelupusan Mesin Jahit 140 1 Lengkapkan jadual berikut: Harga jualan aset RM Nilai buku aset RM Untung/rugi pelupusan RM 4 500 3 000 9 000 Untung 4 000 8 000 Rugi 800 11 000 11 500 2 Encik Malik membeli lekapan dengan harga RM12 000 pada 1 Julai 2016. Susut nilai lekapan telah ditetapkan dengan kadar 10% setahun atas kos. Pada 31 Disember 2019, Encik Malik telah melupuskan semua lekapan tersebut dengan harga RM7 000 secara tunai. Tempoh perakaunan berakhir pada setiap 31 Disember. Anda dikehendaki: (a) Menghitung untung atau rugi pelupusan lekapan. (b) Menyediakan: (i) Akaun Lekapan (ii) Akaun Susut Nilai Terkumpul Lekapan (iii) Akaun Pelupusan Lekapan (iv) Petikan Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2019 LATIHAN MINDA 8.5 Susut nilai terkumpul ialah Catatan Kontra kepada Akaun Aset Bukan Semasa. TIP Meningkatkan untung bersih jika pelupusan itu mendapat keuntungan. Mengurangkan untung bersih jika pelupusan itu mendapat kerugian. Akaun_chap 08 new.indd 274 10/10/2016 12:29:19 PM

Modul 8: PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN DAN PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL 275 8.6 IMBANGAN DUGA TERSELARAS Imbangan Duga Terselaras disediakan selepas mengambil kira semua pelarasan yang berlaku pada akhir tempoh perakaunan. Keperluan Menyediakan Imbangan Duga Terselaras Memastikan segala rekod pelarasan yang dibuat adalah betul dan seimbang. Penyata Kewangan dapat disediakan dengan tepat. Menyediakan Imbangan Duga Terselaras Murid boleh: • Menerangkan maksud Imbangan Duga Terselaras. • Menerangkan keperluan menyediakan Imbangan Duga Terselaras. • Menyediakan Imbangan Duga Terselaras. STANDARD PEMBELAJARAN CONTOH 17 Imbangan Duga Perniagaan Hamizah pada 31 Disember 2016 adalah seperti berikut: Imbangan Duga pada 31 Disember 2016 Debit RM Kredit RM Inventori Awal Modal Bank Tunai Angkutan Masuk Promosi Belian Jualan Pulangan Belian Pulangan Jualan Pinjaman Komisen Alatan Pejabat Ambilan Kenderaan Sewa Insurans Gaji Diskaun Diberi Diskaun Diterima Belanja Am Alat Tulis Akaun Belum Bayar Akaun Belum Terima 1 600 8 000 450 120 350 18 000 190 790 500 20 000 1 250 370 3 500 60 123 240 7 200 15 000 28 000 140 6 000 528 75 13 000 62 743 62 743 Maklumat tambahan: (i) Inventori akhir dinilai pada harga kos RM650 dan harga pasaran RM730. (ii) Belanja am yang masih belum dibayar ialah sebanyak RM350. (iii) Komisen belum terperoleh RM2 000. (iv) Hutang lapuk dihapuskan RM50. (v) Peruntukan Hutang Ragu diwujudkan 2% atas Akaun Belum Terima Bersih. (vi) Polisi susut nilai: • Kenderaan – 10% atas kos • Alatan Pejabat – 10% atas baki berkurangan Akaun_chap 08 new.indd 275 10/10/2016 12:29:19 PM

276 1 Apakah fungsi Imbangan Duga Terselaras? 2 Lengkapkan petikan Imbangan Duga Terselaras berikut dengan item-item pelarasan: Imbangan Duga pada 31 Disember 2016 (Petikan) Debit (RM) Kredit (RM) (a) 4 000 (b) 3 000 (c) 6 200 3 Berapakah jumlah sewa yang perlu direkodkan dalam Imbangan Duga Terselaras jika sewa bulanan ialah RM500 hanya dibayar setakat sembilan bulan pada tahun perakaunan? LATIHAN MINDA 8.6 Sediakan Imbangan Duga Terselaras. Penyelesaian Perniagaan Hamizah Imbangan Duga pada 31 Disember 2016 Debit RM Kredit RM Inventori Awal Modal Bank Tunai Angkutan Masuk Promosi Belian Jualan Pulangan Belian Pulangan Jualan Pinjaman Komisen (528 + 2 000) Alatan Pejabat Ambilan Kenderaan Sewa Insurans Gaji Diskaun Diberi Diskaun Diterima Belanja Am (123 + 350) Alat Tulis Akaun Belum Bayar Akaun Belum Terima (7 200 – 50) Belanja Am Belum Bayar Komisen Belum Terperoleh Hutang Lapuk Hutang Ragu Peruntukan Hutang Ragu (2% × 7 150) Susut Nilai Kenderaan (10% × 20 000) Susut Nilai Terkumpul Kenderaan (0 + 2 000) Susut Nilai Alatan Pejabat (10% × 790) Susut Nilai Terkumpul Alatan Pejabat (0 + 79) 1 600 8 000 450 120 350 18 000 190 790 500 20 000 1 250 370 3 500 60 473 240 7 150 2 000 50 143 2 000 79 15 000 28 000 140 6 000 2 528 75 13 000 350 143 2 000 79 67 315 67 315 Akaun_chap 08 new.indd 276 10/10/2016 12:29:19 PM

Modul 8: PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN DAN PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL 277 8.7 PENYATA KEWANGAN DENGAN PELARASAN Penyata Kewangan perlu disediakan semula selepas mengambil kira semua pelarasan yang wujud pada akhir tempoh perakaunan. Imbangan Duga Terselaras boleh digunakan untuk menyediakan Penyata Kewangan secara manual atau menggunakan perisian komputer seperti Excel. Berdasarkan Contoh 17, Penyata Kewangan yang disediakan adalah seperti berikut: Murid boleh: • Menyediakan Penyata Kewangan dalam bentuk ’T’ dan format penyata berdasarkan Imbangan Duga Terselaras secara manual atau menggunakan aplikasi TMK. STANDARD PEMBELAJARAN Perniagaan Hamizah Akaun Perdagangan dan Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2016 RM RM RM Jualan 28 000 Tolak Pulangan Jualan (190) 27 810 Tolak Kos Jualan Inventori Awal 1 600 Belian 18 000 Tolak Pulangan Belian (140) 17 860 Tambah Angkutan Masuk 120 17 980 Kos Barang untuk Dijual 19 580 Tolak Inventori Akhir (650) Kos Jualan (18 930) Untung Kasar 8 880 Tambah Hasil Diskaun Diterima 75 Komisen 2 528 11 483 Tolak Belanja Diskaun Diberi 60 Promosi 350 Sewa 1 250 Insurans 370 Gaji 3 500 Belanja Am 473 Alat Tulis 240 Hutang Lapuk 50 Hutang Ragu 143 Susut Nilai Kenderaan 2 000 Susut Nilai Alatan Pejabat 79 (8 515) Untung Bersih 2 968 Akaun_chap 08 new.indd 277 10/10/2016 12:29:19 PM

278 Perniagaan Hamizah Penyata Kedudukan Kewangan pada 31 Disember 2016 RM RM RM RM Aset Bukan Semasa Kos Susut Nilai Terkumpul Nilai Buku Kenderaan 20 000 (2 000) 18 000 Alatan Pejabat 790 (79) 711 18 711 Aset Semasa Inventori Akhir 650 Akaun Belum Terima 7 150 Tolak Peruntukan Hutang Ragu (143) 7 007 Bank 8 000 Tunai 450 Komisen Belum Terperoleh 2 000 18 107 Tolak Liabiliti Semasa Akaun Belum Bayar 13 000 Belanja Am Belum Bayar 350 (13 350) Modal Kerja 4 757 23 468 Ekuiti Pemilik Modal Awal 15 000 Untung Bersih 2 968 17 968 Tolak Ambilan (500) 17 468 Liabiliti Bukan Semasa Pinjaman 6 000 23 468 1 Nyatakan contoh bagi pelarasan Akaun Nominal berikut: (a) Hasil Belum Terperoleh (b) Belanja Prabayar (c) Belanja Belum Bayar (d) Hasil Belum Terima 2 Nyatakan formula untuk mengira Modal Kerja. LATIHAN MINDA 8.7 Akaun_chap 08 new.indd 278 10/10/2016 12:29:19 PM

Modul 8: PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN DAN PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL 279 Penyelarasan dan Penyediaan Penyata Kewangan Aktiviti Permainan Jalan Ular Alatan yang diperlukan: (a) Dadu (b) Pemadam Mula A Jalan 1 langkah ke hadapan B Jalan 1 langkah ke hadapan C Jalan 2 langkah ke hadapan D Berehat untuk 1 pusingan E Berehat untuk 1 pusingan J Berehat untuk 1 pusingan I Jalan 2 langkah ke hadapan H Jalan 1 langkah ke hadapan G Anda peroleh IMUNITI F Jalan 1 langkah ke hadapan K Sila ke petak M L Jalan 1 langkah ke hadapan M Anda peroleh IMUNITI N Jalan 2 langkah ke hadapan O Terus ke arah tamat TAMAT Tahniah! Anda sudah berjaya! Cara menjalankan permainan 1 Permainan ini terdiri daripada 3 hingga 4 orang murid dan diadili oleh seorang pengadil. 2 Soalan dan jawapan perlu disediakan oleh pengadil. 3 Setiap murid bergilir-gilir melambung dadu dan bergerak mengikut jumlah titik pada dadu, kemudian jawab soalan yang dikemukakan oleh pengadil. 4 Jika jawapan murid tersebut betul, maka murid tersebut perlu mengikut ARAHAN pada petak itu. 5 Jika jawapan murid tersebut salah, maka murid tersebut dikehendaki balik semula ke titik MULA. 6 Murid yang pertama sampai ke petak TAMAT dikira sebagai pemenang. 7 IMUNITI membolehkan murid membuat balingan dadu sekali lagi sekiranya terpaksa balik ke titik MULA. AKTIVITI PENGAYAAN Akaun_chap 08 new.indd 279 10/10/2016 12:29:19 PM

280 PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN DAN PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL Pelarasan pada tarikh imbangan terdiri daripada pelarasan Akaun Nominal, hutang lapuk, hutang lapuk terpulih, peruntukan hutang ragu, susut nilai, susut nilai terkumpul dan pelupusan aset bukan semasa. Pelarasan Akaun Nominal melibatkan item hasil belum terperoleh, hasil belum terima, belanja prabayar dan belanja belum bayar. Fomula mengira Peruntukan Hutang Ragu: Peruntukan Hutang Ragu = % × Akaun Belum Terima Bersih Peruntukan Hutang Ragu boleh wujud dalam tiga keadaan iaitu baru diwujudkan, pertambahan dan pengurangan peruntukan hutang ragu. Ada tiga kaedah untuk mengira susut nilai iaitu kaedah atas kos atau kaedah garis lurus, kaedah baki berkurangan dan kaedah penilaian semula. Kaedah atas Kos = % × Kos (harga masa beli aset) × Tempoh Masa Kos – Nilai Skrap Kaedah Garis Lurus = –––––––––––––––––––– Usia Guna Kaedah Baki Berkurangan = % × Nilai Buku Aset × Tempoh Masa Nilai Buku Aset = Kos – Susut Nilai Terkumpul Salah satu cara pelupusan Aset Bukan Semasa adalah dengan menjual aset secara tunai. Untung atau rugi pelupusan dapat diketahui dengan melihat perbezaan antara nilai buku dengan harga jualan aset tersebut. Pelarasan pada tarikh imbangan akan direkodkan dalam Jurnal Am. Selepas dipindahkan ke dalam lejar, Imbangan Duga Terselaras akan disediakan. Jumlah debit dan kredit mesti seimbang untuk langkah penyediaan Penyata Kewangan selepas pelarasan. Akaun_chap 08 new.indd 280 10/10/2016 12:29:19 PM

Modul 8: PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN DAN PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL 281 LATIHAN Soalan Objektif Arahan: Tiap-tiap soalan diikuti oleh empat pilihan jawapan iaitu A, B, C dan D. Bagi setiap soalan, pilih satu jawapan yang paling sesuai. 1 Yang manakah antara berikut ialah Liabiliti Semasa? A Hutang lapuk C Hutang lapuk terpulih B Sewa belum terima D Promosi belum bayar 2 Yang manakah antara berikut merupakan Aset Semasa perniagaan? A Susut nilai mesin C Peruntukan Hutang Ragu B Insurans prabayar D Kadar bayaran belum bayar 3 Pilih padanan yang betul. Butiran Komponen A Belanja am belum bayar Aset Semasa B Komisen belum terima Liabiliti Semasa C Pengiklanan prabayar Aset Semasa D Sewa belum terperoleh Aset Semasa 4 Catatan bergu manakah digunakan untuk merekodkan hutang lapuk? Akaun didebitkan Akaun dikreditkan A Hutang lapuk Akaun Belum Terima B Akaun Belum Terima Hutang lapuk C Hutang lapuk Akaun Belum Bayar D Akaun Belum Bayar Hutang lapuk 5 Apakah yang dimaksudkan dengan hutang lapuk terpulih? A Hutang yang telah dihapuskan. B Hutang yang tidak dapat dikutip. C Anggaran hutang yang tidak dapat dikutip. D Hutang yang telah diterima semula setelah dihapuskan. Soalan 6 dan 7 berdasarkan petikan Imbangan Duga berikut. Berikut ialah petikan Imbangan Duga Syarikat Usaha Berhad pada 31 Mei 2016: Debit (RM) Kredit (RM) Akaun Belum Terima 8 000 Peruntukan Hutang Ragu 300 Syarikat telah bersetuju dengan kadar peruntukan hutang ragu diselaraskan kepada 5% atas jumlah hutangnya. 6 Berapakah peruntukan hutang ragu pada 31 Mei 2016? A RM415 C RM385 B RM400 D RM100 Akaun_chap 08 new.indd 281 10/10/2016 12:29:20 PM

282 7 Apakah kesan terhadap hasil atau belanja syarikat? A Hasil bertambah RM100 C Belanja bertambah RM100 B Hasil berkurang RM100 D Belanja berkurang RM100 8 Formula mengira susut nilai aset yang diguna pakai oleh Syarikat Dinamik Sdn. Bhd. ialah Susut Nilai = % × Nilai Buku Aset × Tempoh masa Apakah kaedah yang digunakan? A Garis lurus C Penilaian semula B Ansuran tetap D Baki berkurangan 9 Perniagaan Jaya membeli sebuah kenderaan bernilai RM75 000. Penggunaannya dijangka selama 10 tahun. Pada akhir tempoh penggunaan, nilai skrap dianggarkan sebanyak RM5 000. Berapakah nilai susut tahunan kenderaan tersebut? A RM16 000 C RM8 000 B RM14 000 D RM7 000 10 Berikut ialah petikan Imbangan Duga bagi Perniagaan Ibad Maju: Imbangan Duga pada 31 Disember 2016 Debit (RM) Kredit (RM) Perabot 7 000 Susut Nilai Terkumpul Perabot 2 520 Perabot disusutnilaikan pada kadar 20% setahun mengikut kaedah baki berkurangan. Pada 31 Disember 2016, perabot tersebut telah dijual dengan harga RM3 000 dan dibayar dengan cek. Berapakah untung atau rugi atas pelupusan perabot tersebut? A Untung pelupusan perabot RM584 B Untung pelupusan perabot RM1 480 C Rugi pelupusan perabot RM584 D Rugi pelupusan perabot RM1 480 Soalan Struktur 1 Sewa kedai Perniagaan Chan ialah RM3 500 setahun. Sepanjang tahun 2016, bayaran sewa yang telah dibuat adalah seperti berikut: RM 1 Mac 2016 700 6 Julai 2016 1 200 15 Oktober 2016 1 400 Perniagaan Chan juga telah menyewakan sebahagian kedainya kepada Ramu dengan RM500 sebulan. Bayaran sewa yang telah diterima daripada Ramu adalah seperti berikut: RM 1 April 2016 1 600 8 Ogos 2016 1 500 9 Oktober 2016 1 800 Akaun_chap 08 new.indd 282 10/10/2016 12:29:20 PM

Modul 8: PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN DAN PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL 283 Tempoh perakaunan berakhir pada setiap 31 Disember. Anda dikehendaki menyediakan: (a) Akaun Sewa Dibayar (b) Akaun Sewa Diterima 2 Perniagaan Sapura membeli sebuah mesin menguli roti pada 1 Januari 2016 dengan harga RM20 000. Nilai skrap bagi mesin tersebut ialah RM6 000 dengan usia guna selama 5 tahun. Anda dikehendaki: (a) Menyatakan kaedah pengiraan bagi susut nilai di atas. (b) Menghitung susut nilai dan susut nilai terkumpul mesin bagi 3 tahun berakhir 31 Disember 2016, 2017 dan 2018. (c) Menyediakan Akaun Susut Nilai Terkumpul Mesin bagi tahun 2016, 2017 dan 2018. (d) Menyediakan Petikan Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2018. (e) Menyediakan Petikan Penyata Kedudukan Kewangan pada 31 Disember 2018. 3 Maklumat berikut menunjukkan Petikan Penyata Kedudukan Kewangan daripada buku perakaunan Perniagaan Bestari: Perniagaan Bestari Penyata Kedudukan Kewangan pada 31 Disember 2016 (Petikan) RM RM Aset Semasa Akaun Belum Terima Tolak Peruntukan Hutang Ragu 25 000 (1 300) 23 700 Maklumat tambahan: (i) Baki Akaun Belum Terima pada 31 Disember 2016 ialah RM18 000. (ii) Seorang pelanggan telah diisytiharkan muflis dengan hutangnya RM900 dianggap lapuk. (iii) Peruntukan hutang ragu diselaraskan kepada 3% atas Akaun Belum Terima Bersih. Anda dikehendaki menyediakan: (a) Akaun Hutang Lapuk (b) Akaun Peruntukan Hutang Ragu 4 Pada 1 Januari 2016, Puan Maria meneruskan perniagaannya membekal pakaian harian dengan baki inventori bernilai RM45 700. Berikut ialah baki-baki daripada buku perakaunannya pada 31 Disember 2016: RM Tunai 800 Sewa Dibayar 18 000 Modal 138 000 Komisen Diterima 3 800 Kenderaan 78 000 Jualan 155 000 Insurans 1 800 Duti atas Belian 4 300 Diskaun Diberi 1 800 Belian 74 000 Bank 54 950 Akaun_chap 08 new.indd 283 10/10/2016 12:29:20 PM

284 Angkutan Masuk 1 150 Ambilan 3 500 Alatan Pejabat 22 000 Alat Tulis 850 Akaun Belum Terima 43 000 Akaun Belum Bayar 28 700 Susut Nilai Terkumpul: Kenderaan 14 820 Alatan Pejabat 6 600 Peruntukan Hutang Ragu 1 350 Pulangan Keluar 1 580 Maklumat tambahan: (i) Inventori pada 31 Disember 2016 berjumlah RM23 250 pada harga kos dan RM21 250 pada harga pasaran. (ii) Inventori bagi alat tulis pada 31 Disember 2016 berjumlah RM175. (iii) Komisen diterima ialah RM400 sebulan. (iv) Duti atas belian RM4 300 termasuk caj angkutan yang dikenakan semasa menghantar barang niaga berjumlah RM300. (v) Sekeping nota kredit yang dikeluarkan kepada pelanggan berjumlah RM1 800 belum direkodkan dalam mana-mana buku. (vi) Sewa untuk tiga bulan masih belum dibayar. (vii) Peruntukan hutang ragu diselaraskan pada kadar 6% atas Akaun Belum Terima. (viii) Penilaian susut nilai aset bukan semasa adalah seperti berikut: Butiran Kadar susut nilai Kaedah Kenderaan 10% Baki berkurangan Alatan Pejabat 10% Atas kos (a) Anda dikehendaki: (i) Menyediakan Imbangan Duga pada 31 Disember 2016. (ii) Merekodkan maklumat tambahan (iii) hingga (viii) dalam Jurnal Am (keterangan tidak diperlukan). (b) Berdasarkan jawapan yang diperoleh di atas, sediakan Imbangan Duga Terselaras pada 31 Disember 2016. (c) Berdasarkan jawapan, anda dikehendaki menyediakan: (i) Akaun Perdagangan dan Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2016. (ii) Penyata Kedudukan Kewangan pada 31 Disember 2016. (Jawapan: Imbangan Duga RM349 850, Imbangan Duga Terselaras RM366 598, Untung Bersih RM17 657, Modal Akhir RM152 157) Akaun_chap 08 new.indd 284 10/10/2016 12:29:20 PM

PEMBETULAN KESILAPAN Pada pelajaran yang lepas sebelum menyediakan Penyata Kewangan, Imbangan Duga perlu disediakan untuk menentukan ketepatan Sistem Catatan Bergu dalam lejar. Namun, Imbangan Duga yang seimbang tidak semestinya tiada kesilapan yang berlaku. Setiap kesilapan yang tidak diperbetulkan akan memberi kesan ke atas Penyata Kewangan. 285 STANDARD KANDUNGAN 9 Pembetulan kesilapan Penyata Kewangan selepas pembetulan kesilapan Modul Kesilapan dalam perakaunan perlu diperbetulkan untuk memperoleh Penyata Kewangan yang tepat. Akaun_chap 09.indd 285 10/10/2016 12:29:49 PM

286 9.1 PEMBETULAN KESILAPAN Pengenalan Kesilapan terbahagi kepada dua jenis iaitu kesilapan ketara dan kesilapan tidak ketara. Kesilapan Ketara Kesilapan yang jelas dan dapat dilihat daripada jumlah Imbangan Duga yang tidak seimbang. Jumlah di bahagian debit tidak sama dengan jumlah di bahagian kredit. Terdapat lima jenis kesilapan ketara: (a) Kesilapan pengiraan semasa menyediakan Buku Catatan Pertama, lejar atau Imbangan Duga STANDARD PEMBELAJARAN Murid boleh: • Menerangkan maksud Kesilapan Ketara dan Kesilapan Tidak Ketara. • Menyenaraikan beberapa contoh Kesilapan Ketara. • Menerangkan kaedah membetulkan Kesilapan Ketara berserta contoh. • Menunjukkan contoh Kesilapan Tidak Ketara dan tatacara membetulkannya dalam Jurnal Am dan lejar selepas Imbangan Duga disediakan. • Menyediakan Imbangan Duga Terselaras selepas Kesilapan Tidak Ketara dibetulkan. CONTOH 1 (i) Kesilapan pada Buku Catatan Pertama Jumlah jualan kredit sepatutnya RM35 000 tetapi direkodkan sebagai RM25 000. Jurnal Jualan JJ1 Tarikh Butir Folio No. Dokumen Jumlah 2016 RM Mei 3 Perniagaan Bulat LJ1 J0034 14 000 22 Perniagaan Sukaramai LJ2 J0035 21 000 31 Akaun Jualan (Kt) LA16 25 000 Akaun Jualan LA16 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM Mei 31 Akaun Belum Terima JJ1 25 000 Pembetulan Jumlah dalam Jurnal Jualan RM35 000 salah dijumlahkan sebagai RM25 000. Imbangan Duga yang akan disediakan menunjukkan jumlah Akaun Belum Terima dan jumlah jualan tidak sama. Jurnal Jualan JJ1 Tarikh Butir Folio No. Dokumen Jumlah 2016 RM Mei 3 Perniagaan Bulat LJ1 J0034 14 000 22 Perniagaan Sukaramai LJ2 J0035 21 000 31 Akaun Jualan (Kt) LA16 25 000 35 000 Akaun Jualan LA16 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM Mei 31 Akaun Belum Terima JJ1 25 000 35 000 lim lim Akaun_chap 09.indd 286 10/10/2016 12:29:49 PM

Modul 9: PEMBETULAN KESILAPAN 287 CONTOH 2 Kesilapan Jumlah dalam Jurnal Belian RM12 500 dipindahkan ke dalam lejar sebagai RM1 250. Jurnal Belian JB1 Tarikh Butir Folio No. Dokumen Jumlah 2016 RM Apr 10 Perniagaan Sutera Putih LB1 B3458 3 700 20 Kedai Serbaneka AA LB2 J0035 8 800 30 Akaun Belian (Dt) LA15 12 500 Akaun Belian LA15 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM Apr 30 Akaun Belum Bayar JB1 1 250 Pembetulan Kesilapan daripada Buku Catatan Pertama ke dalam lejar akan turut di bawa ke Imbangan Duga. Akaun Belian LA15 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM Apr 30 Akaun Belum Bayar JB1 1 250 12 500 Imbangan Duga (Petikan) RM RM Belian 1 250 12 500 lim lim (ii) Kesilapan pada lejar Jumlah dalam Akaun Kenderaan terkurang sebanyak RM10 000. Akaun Kenderaan LA4 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM Mei 31 Baki b/b JA1 82 000 Perniagaan Motor AA JA2 18 000 90 000 Pengiraan yang salah semasa menjumlahkan lejar akan menyebabkan Imbangan Duga terkurang catat RM10 000. Pembetulan Akaun Kenderaan LA4 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM Mei 31 Baki b/b JA1 82 000 Perniagaan Motor AA JA2 18 000 90 000 100 000 (b) Kesilapan pindahan sama ada daripada Buku Catatan Pertama ke dalam lejar dan daripada lejar ke dalam Imbangan Duga lim Akaun_chap 09.indd 287 10/10/2016 12:29:49 PM

288 (c) Merekodkan amaun di bahagian yang sama iaitu di bahagian debit atau bahagian kredit sahaja CONTOH 3 CONTOH 4 Kesilapan Pemilik mengambil barang niaga berjumlah RM3 000 untuk kegunaan sendiri. Kesilapan yang berlaku ialah urus niaga direkodkan di bahagian yang sama iaitu di bahagian debit di kedua-dua akaun. Akaun Ambilan LA14 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM Sept 2 Belian JA1 3 000 Akaun Belian LA15 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM Sept 2 Ambilan JA1 3 000 Pembetulan Akaun Belian sepatutnya direkodkan di bahagian kredit. Pembetulan perlu dibuat pada Akaun Belian sahaja. Akaun Belian LA15 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Sept 2 Ambilan JA1 3 000 Sept 2 Ambilan JA1 3 000 Kesilapan Menjual barang niaga berjumlah RM8 200 secara kredit kepada Perniagaan Baba. Kesilapan yang berlaku ialah urus niaga yang direkodkan tidak mengikut Sistem Catatan Bergu iaitu catatan hanya dibuat pada satu akaun sahaja. Akaun Jualan LA16 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM Ogos 5 Akaun Belum Terima: Perniagaan Baba JJ1 8 200 Pembetulan Pembetulan akan dibuat dengan membuat rekod di bahagian debit Akaun Perniagaan Baba. Akaun Belum Terima: Perniagaan Baba LJ1 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM Ogos 5 Jualan JJ1 8 200 (d) Merekodkan pada satu akaun sahaja lim Akaun_chap 09.indd 288 10/10/2016 12:29:49 PM

Modul 9: PEMBETULAN KESILAPAN 289 CONTOH 5 Kesilapan Sewa diterima daripada penyewa sebanyak RM5 000 direkodkan dengan betul dalam Buku Tunai lajur bank tetapi tersalah rekod dalam Akaun Sewa Diterima sebanyak RM500. Pembetulan Buku Tunai BT1 Tarikh Butir Folio Diskaun Diberi Tunai Bank Tarikh Butir Folio Diskaun Diterima Tunai Bank 2016 RM RM RM Jun 30 Sewa LA19 5 000 Akaun Sewa Diterima LA19 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM Jun 30 Bank BT1 500 5 000 lim (e) Merekodkan amaun yang tidak sama di bahagian debit dan di bahagian kredit Kesilapan Tidak Ketara Kesilapan yang berlaku tetapi tidak memberi kesan terhadap keseimbangan Imbangan Duga. Terdapat enam jenis kesilapan tidak ketara: (a) Kesilapan ketinggalan • Kesilapan ketinggalan satu urus niaga. • Urus niaga yang tidak direkodkan dalam mana-mana Buku Catatan Pertama dan lejar. Pembetulan kesilapan perlu direkodkan dalam akaun yang betul. CONTOH 6 Kesilapan Pemilik membawa masuk mesin pencetak bernilai RM1 650 untuk kegunaan perniagaan tetapi tidak direkodkan dalam mana-mana buku. Pembetulan Akaun Alatan Pejabat dan Akaun Modal diwujudkan dengan merekodkan alatan pejabat di bahagian debit dan modal di bahagian kredit. Catatan dalam Jurnal Am dan lejar adalah seperti berikut: Jurnal Am JA1 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Jun 30 Alatan Pejabat LA4 1 650 Modal LA1 1 650 (Pembetulan kesilapan: Merekodkan kesilapan ketinggalan satu urus niaga) Akaun Alatan Pejabat LA4 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM Jun 30 Modal JA1 1 650 Akaun Modal LA1 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM Jun 30 Alatan Pejabat JA1 1 650 Akaun_chap 09.indd 289 10/10/2016 12:29:49 PM

290 (c) Kesilapan prinsip • Kesilapan merekodkan urus niaga dalam akaun yang salah di bawah pengelasan akaun yang berbeza. • Sebagai contoh, aset direkodkan sebagai belanja, belanja direkodkan sebagai aset, hasil direkodkan sebagai liabiliti dan liabiliti direkodkan sebagai hasil. • Pembetulan kesilapan dibuat dengan membatalkan akaun yang salah dan amaun akan dipindahkan ke dalam akaun yang betul. (b) Kesilapan komisen • Kesilapan merekodkan amaun yang betul dalam akaun yang salah di bawah pengelasan akaun yang sama. • Pembetulan kesilapan dibuat dengan membatalkan akaun yang salah dan merekodkan dalam akaun yang betul. CONTOH 8 Kesilapan Belanja membaiki komputer sebanyak RM200 telah didebitkan dalam Akaun Komputer. Pembetulan Akaun Komputer perlu dibatalkan dengan mengkreditkan Akaun Komputer dan mendebitkan Akaun Belanja Membaiki Komputer diwujudkan. CONTOH 7 Kesilapan Belian sebanyak RM6 400 daripada Sofia telah direkodkan dalam Akaun Sofian. Pembetulan Akaun Sofian perlu dibatalkan dengan mendebitkan Akaun Sofian dan mengkreditkan Akaun Sofia. Catatan dalam Jurnal Am dan lejar adalah seperti berikut: Jurnal Am JA1 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Jun 30 Akaun Belum Bayar: Sofian LB3 6 400 Akaun Belum Bayar: Sofia LB4 6 400 (Pembetulan kesilapan: Merekodkan kesilapan komisen) Akaun Belum Bayar: Sofian LB3 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Jun 30 Akaun Belum Bayar: Sofia LB4 6 400 Jun 20 Belian 6 400 Akaun Belum Bayar: Sofia LB4 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM Jun 30 Akaun Belum Bayar: Sofian LB3 6 400 Akaun_chap 09.indd 290 10/10/2016 12:29:49 PM

Modul 9: PEMBETULAN KESILAPAN 291 (d) Kesilapan amaun • Kesilapan ini berlaku semasa merekodkan akaun dalam Buku Catatan Pertama dan lejar. • Kesilapan berlaku apabila amaun yang salah direkodkan di bahagian debit dan kredit dalam Kesilapan amaun berlaku berpunca daripada sumber asal yang salah. TIP Catatan dalam Jurnal Am dan lejar adalah seperti berikut: Jurnal Am JA1 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Jun 30 Belanja membaiki komputer LA19 200 Komputer LA18 200 (Pembetulan kesilapan: Merekodkan kesilapan prinsip) Akaun Komputer LA18 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Jun 15 Bank BT1 200 Jun 30 Belanja Membaiki Komputer JA1 200 Akaun Belanja Membaiki Komputer LA19 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM Jun 30 Komputer JA1 200 CONTOH 9 Kesilapan Jualan tunai RM930 tersilap rekod sebagai RM903. Pembetulan Akaun Jualan terkurang rekod sebanyak RM27 (RM930 – RM903). Oleh itu, Buku Tunai perlu didebitkan dalam lajur tunai sebanyak RM27 dan Akaun Jualan perlu dikredit dengan nilai yang sama. Catatan dalam Jurnal Am dan lejar adalah seperti berikut: Jurnal Am JA1 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Jun 30 Tunai BT1 27 Jualan LA17 27 (Pembetulan kesilapan: Merekodkan kesilapan amaun) lejar. Amaun yang direkodkan akan terlebih atau terkurang rekod daripada amaun yang sepatutnya. • Pembetulan dibuat dengan mengenal pasti kesalahan amaun terlebih rekod atau terkurang rekod. • Seterusnya, cari perbezaan antara kedua-dua bahagian. • Jika terlebih rekod, perbezaan amaun tadi perlu direkodkan di bahagian bertentangan dalam akaun tersebut. Manakala jika terkurang rekod, perbezaan amaun tadi perlu direkodkan di bahagian yang sama dalam akaun tersebut. Akaun_chap 09.indd 291 10/10/2016 12:29:50 PM

292 (e) Kesilapan terbalik atau songsang • Kesilapan catatan yang terbalik atau songsang ialah catatan debit direkodkan di bahagian kredit manakala catatan kredit direkodkan di bahagian debit. • Pembetulan dibuat dengan menggandakan nilai amaun tersebut. (f) Kesilapan saling mengimbangi • Kesilapan urus niaga yang berbeza dengan amaun yang sama di bahagian debit dan di bahagian kredit. • Berlaku di dalam mana-mana akaun di bahagian debit dan di bahagian kredit dengan terlebih atau terkurang rekod. • Kesilapan urus niaga yang salah direkodkan telah diimbangi oleh kesilapan yang lain. • Pembetulan dibuat dengan cara: (i) Jika kesilapan terkurang rekod, bahagian debit dan bahagian kredit akaun masing-masing akan ditambah. (ii) Jika kesilapan terlebih rekod, kesilapan dibetulkan dengan merekodkan di bahagian yang bertentangan bagi kedua-dua akaun. Buku Tunai BT1 Tarikh Butir Folio Diskaun Diberi Tunai Bank Tarikh Butir Folio Diskaun Diterima Tunai Bank 2016 RM RM RM Jun 25 Jualan LA17 903 30 Jualan LA17 27 Akaun Jualan LA17 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM Jun 25 Tunai BT1 903 30 Tunai BT1 27 CONTOH 10 Kesilapan Membayar insurans RM120 dengan tunai direkodkan dalam Buku Tunai di bahagian debit lajur tunai dan Akaun Insurans di bahagian kredit. Pembetulan Catatan dalam Jurnal Am dan lejar adalah seperti berikut: Jurnal Am JA1 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Jun 30 Insurans LA13 240 Tunai BT1 240 (Pembetulan kesilapan: Merekodkan kesilapan terbalik) Buku Tunai BT1 Tarikh Butir Folio Diskaun Diberi Tunai Bank Tarikh Butir Folio Diskaun Diterima Tunai Bank 2016 RM RM RM 2016 RM RM RM Jun 25 Insurans JA1 120 Jun 30 Insurans JA1 240 Akaun Insurans LA13 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Jun 30 Tunai JA1 240 Jun 25 Tunai JA1 120 Akaun_chap 09.indd 292 10/10/2016 12:29:50 PM

Modul 9: PEMBETULAN KESILAPAN 293 CONTOH 11 Kesilapan Belian tunai RM450 terlebih rekod sebanyak RM50 dalam Akaun Belian dan Buku Tunai. Pembetulan Terlebih rekod RM50 bagi kedua-dua akaun. Setiap akaun perlu dikurangkan daripada catatan asal. Buku Tunai didebitkan dalam lajur tunai sebanyak RM50 dan Akaun Belian dikreditkan sebanyak RM50. Catatan dalam Jurnal Am dan lejar adalah seperti berikut. Jurnal Am JA1 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Jun 30 Tunai BT1 50 Belian LA15 50 (Pembetulan kesilapan: Merekodkan kesilapan saling mengimbangi) Buku Tunai BT1 Tarikh Butir Folio Diskaun Diberi Tunai Bank Tarikh Butir Folio Diskaun Diterima Tunai Bank 2016 RM RM RM 2016 RM RM RM Jun 30 Belian JA1 50 Jun 10 Belian JA1 500 Akaun Belian LA15 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Jun 10 Tunai JA1 500 Jun 30 Tunai JA1 50 CONTOH 12 Maklumat berikut diambil daripada Kedai Runcit Chun pada 31 Ogos 2016: Kedai Runcit Chun Imbangan Duga pada 31 Ogos 2016 Modal Awal Belian dan Jualan Pulangan Belian Pulangan Jualan Akaun Belum Terima: Sabrina Akaun Belum Bayar: Salina Belanja Am Sewa Inventori Awal Komisen Tunai di tangan Tunai di bank Kenderaan Debit RM 12 000 900 3 000 700 850 4 600 480 11 800 23 000 57 330 Kredit RM 20 000 32 600 700 2 300 1 730 57 330 Setelah Imbangan Duga disediakan, beberapa kesilapan telah dikesan iaitu: (i) Pemilik mengambil barang niaga sebanyak RM50 untuk kegunaan sendiri dan tidak direkodkan dalam mana-mana buku. (ii) Belanja membaiki kenderaan RM2 000 telah direkodkan dalam Akaun Kenderaan. Penyediaan Imbangan Duga Terselaras Setiap kesilapan yang dibetulkan direkodkan dalam Jurnal Am dan dipindahkan ke dalam lejar. Seterusnya, Imbangan Duga Terselaras akan disediakan. Akaun_chap 09.indd 293 10/10/2016 12:29:50 PM

294 (iii) Pulangan jualan dan pulangan belian masing-masing terlebih rekod sebanyak RM35. (iv) Pembayaran hutang sebanyak RM760 kepada Salina telah didebitkan dalam Akaun Belum Terima Sabrina. Anda dikehendaki: (a) Membetulkan kesilapan dalam jurnal dan lejar. (b) Menyediakan Imbangan Duga Terselaras (selepas pembetulan). Penyelesaian (a) Catatan pembetulan dalam Jurnal Am Jurnal Am JA1 Tarikh Butir Folio Debit Kredit 2016 RM RM Ogos 31 Ambilan LA11 50 Belian LA15 50 (Pembetulan kesilapan: Merekodkan kesilapan ketinggalan) Belanja Membaiki Kenderaan LA20 2 000 Kenderaan LA14 2 000 (Pembetulan kesilapan: Merekodkan kesilapan prinsip) Pulangan Belian LA12 35 Pulangan Jualan LA13 35 (Pembetulan kesilapan: Merekodkan kesilapan saling mengimbangi) Akaun Belum Bayar: Salina LB2 760 Akaun Belum Terima: Sabrina LJ4 760 (Pembetulan kesilapan: Merekodkan kesilapan komisen) Pindahkan ke dalam lejar. Akaun Ambilan LA11 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Ogos 31 Belian JA1 50 Ogos 31 Baki h/b 50 50 50 Sept 1 Baki b/b 50 Akaun Belian LA15 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Ogos 31 Baki b/b 12 000 Ogos 31 Ambilan JA1 50 Baki h/b 11 950 12 000 12 000 Sept 1 Baki b/b 11 950 Akaun Belanja Membaiki Kenderaan LA20 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Ogos 31 Kenderaan JA1 2 000 Ogos 31 Baki h/b 2 000 2 000 2 000 Sept 1 Baki b/b 2 000 Akaun Kenderaan LA14 Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun 2016 RM 2016 RM Ogos 31 Baki b/b 23 000 Ogos 31 Belanja Membaiki Kenderaan JA1 2 000 Baki h/b 21 000 23 000 23 000 Sept 1 Baki b/b 21 000 Akaun_chap 09.indd 294 10/10/2016 12:29:50 PM