NOTA RINGKAS 966/1, 966/2, 966/3

PENGGAL 1 : PENGENALAN SAINS SUKAN

1.0 SOSIOLOGI SUKAN

Sub Tajuk: 1.1 Pengenalan sosiologi sukan

HASIL PEMBELAJARAN

Pelajar seharusnya dapat:
(a) Mentakrifkan main, permainan, dan sukan.

(b) Mentakrifkan sosiologi sukan.

(c) Menyatakan kepentingan sukan dari sudut sosial yang melibatkan penonton, penyertaan
individu dan masyarakat, impak ekonomi, gender, dan integrasi kaum.

(a) Mentakrifkan main, permainan, dan sukan

Main (Play) Permainan (Game) Sukan (Sport)

• sedar dan sukarela • lebih formal • tersusun – ada struktur
• tiada peraturan • ada unsur oranganisasi

tertentu/khusus oranganisasi dan • ada unsur
• tiada jangka masa pertandingan pertandingan
• universal / sejagat • melibatkan
• bukan kerja kemahiran, strategi • menang / kalah
• tiada bentuk hasilan dan nasib • melihat kemahiran
• khusus kepada sesuatu
budaya sukan perancangan,
• suatu kejadian dalam kemahiran motor,
sukan strategi dan nasib
• melihat keupayaan
fizikal dan mental
yang tinggi
• mempunyai pelbagai
impak – ekonomi,
negara dan status

1
 

 

(b) Mentakrifkan sosiologi sukan

Konsep Sosiologi

• Sosiologi – kajian saintifik ttg struktur dan proses sosial dalam masyarakat.

• Saintifik – sesuatuu yang teratur, empirikal, sistematik serta mengambil kira isu
berkaitan dgn kesahan (validity) dan kebolehpercayaan (reliability) dalam kaedah kajian
yang digunakan

• Struktur – satu oranganisasi yang wujud dalam masyarakat mikro dan makro.

(a) Mikro bermaksud seorang individu / seorang pelajar, seorang atlet, dan seorang guru.

(b) Makro pula kump.pelajar,kump.atlet, satu pasukan, dan satu unit beruniform

• Proses – interaksi yang berlaku ant individu & kump dalam masyarakat.

(a) Interaksi dalam btk komunikasi, konflik, komersialisasi, birokratik, sosiolisasi,
proses menginstitusikan dan proses lain yang berkaitan.

SOSIOLOGI – Satu kajian saintifik tentang struktur dan proses interaksi dalam masyarakat.

SOSIOLOGI SUKAN – Satu kajian saintifik yang mengaplikasi konsep sosiologi untuk melihat
dan memahami apa yang berlaku dalam sesuatu aktiviti sukan; sehingga wujud satu institusi
sukan.

INSTITUSI SUKAN – Sukan sebagai fenomena sosial yang menyediakan konsep, pendekatan
teori, bentuk kajian dan maklumat berguna untuk menjelaskan dan memahami tingkahlaku
manusia yang terlibat dalam sukan dengan ciri2 sebagai sebuah institusi.

(c) menyatakan kepentingan sukan dari sudut sosial yang melibatkan penonton,
penyertaan individu dan masyarakat, impak ekonomi, gender, dan integrasi kaum.

Ciri-Ciri Institusi Sukan:

• Undang-undang dan Peraturan – mengawal perjalanan sukan
• Sosialisasi – merangsang interaksi semua merentasi warna kulit, kepercayaan dan

sebagainya.
• Integrasi – penyatuan individu menjadi satu pasukan dengan pelbagai latar belakang

sama ada pasukan sekolah, daerah, negeri mahu pun negara.

2
 

 

• Mobiliti Sosial – peluang peningkatan status dalam masyarakat; di sekolah, daerah atau
negara.

• Sosioemosi – satu kesan sosial dan psikologi yang dicapai menerusi sukan; Katarsis,
semangat kekitaan dan semangat patriotisme.

• Politik – alat untuk menunjukkan kuasa (hierarki)
• Impak ekonomi

- Perniagaan yang memberi keuntungan
- Penganjuran
• Budaya
- Budaya bersukan
-Masyarakat sihat dan cergas
• Integrasi kaum
- Sukan untuk semua

- Sukan prestasi tinggi dan sukan Massa

3
 

 

PENGGAL 1 : PENGENALAN SAINS SUKAN

1.0 SOSIOLOGI SUKAN

Sub Tajuk: 1.2 Sukan dan Sosialisasi

HASIL PEMBELAJARAN

Pelajar seharusnya dapat:

(a) Mentakrifkan sosialisasi ke dalam sukan dan sosialisasi menerusi sukan.

(b) Membezakan antara sosialisasi ke dalam sukan dengan sosialisasi menerusi sukan
dengan memberikan contoh yang sesuai bagi setiap satu.

(a) Mentakrifkan sosialisasi ke dalam sukan dan sosialisasi menerusi sukan.

i. Sosialisasi Ke Dalam Sukan
— Individu memilih untuk melibatkan diri ke dalam sukan kesan dari pengaruh, dorongan

serta impak agen-agen sosialisasi sukan.

— Pengaruh agen-agen sosialisasi ini membantu membentuk sikap, nilai dan perlakuan
yang diperlukan dalam sukan yang diceburi

Agen – Agen Sosialisasi Ke Dalam Sukan

Agen-Agen Penglibatan
Keluarga - Agen terpenting yang mempengaruhi proses sosialisasi individu
kedalam sukan.

- Anak-anak meniru jejak langkah ibu bapa.

- Ibu bapa menyediakan keperluan kewangan, peralatan, sokongan
moral terhadap penyertaan anak-anak ke dalam sukan.

- Adik beradik juga merupakan agen sosialisasi yang turut berperanan
penting pada peringkat awal penglibatan kanak- kanak ke dalam sukan.

- Kekerapan menonton rancangan sukan, ekspektasi keluarga terhadap
pencapaian anak dalam bidang sukan dan amalan sukan dalam
kehidupan seharian turut mendorong proses sosialisasi ke dalam sukan.

4
 

 

Rakan Sebaya - Agen penting yang turut mempengaruhi proses sosialisasi seseorang
individu ke dalam sukan.
Sekolah
Komuniti - Kepentingan bersama di kalangan remaja turut mempengaruhi proses
Media Massa sosialisasi ke dalam sukan.


  - Pengaruh rakan sebaya dalam sukan yang diceburi membentuk gaya
hidup remaja.

- Kanak-kanak dipengaruhi oleh rakan-rakan sebaya yang merupakan
jiran tetangga berdekatan mereka.

- Golongan remaja dipengaruhi oleh rakan sebaya yang berkongsi
minat yang sama.

- Proses sosialisasi ke dalam sukan melalui kelas PJK.

- Program-program yang dirancang oleh pihak sekolah memberi
peluang, pendedahan dan pengalaman kepada pelajar melibatkan diri
dalam sukan.

- Menurut Loy, Mc Phason dan Keyon, Sekolah, keluarga dan rakan
sebaya paling berpengaruh terhadap proses sosialisasi individu ke
dalam sukan.

- Peluang yang diwujudkan dalam satu komuniti memberi kesempatan
kepada golongan remaja untuk melibatkan diri ke dalam sukan.

- Pembolehubah yang penting di kalangan penduduk Amerika
Syarikat.

- Contoh: Sukan baseball merupakan sukan tertua dan mempunyai
program tersendiri bagi menarik penglibatan remaja ke dalam sukan
tersebut.

- Alat komunikasi dan sumber saluran maklumat yang utama

berperanan penting dalam perkembangan sukan.

- Memainkan peranan penting sebagai agen sosialisasi kedalam sukan.

5
 

- Berita mengenai sukan didedah dan dipaparkan melalui saluran
televisyen, radio, akhbar, majalah internet dan lain-lain.

- Sumber maklumat kepada orang ramai dan remaja untuk
mendapatkan maklumat tentang pelbagai jenis sukan dan idola-idola
dalam sukan tertentu (role model).

Persekitaran - Kehidupan di persekitaran turut mempengaruhi penglibatan seseorang
individu ke dalam sesuatu jenis atauacara sukan.

- Mendorong dan merangsang minat seseorang untuk proses sosialisasi
ke dalam sukan.

- Contoh: Apabila seseorang yang meminati sukan bola jaring

berpindah ke tempat baru. Beliau akan bertukar minat kepada

permainan atau sukan yang popular ditempat baru kerana

ketiadaan rakan sepermainan dan kemudahan sukan bola jaring di

tempat barunya.

ii. SOSIALISASI MENERUSI SUKAN
• Sukan menjadi alat kepada proses sosialisasi.

• Proses sosialisasi ialah proses penerapan nilai dan elemen sosial kedalam diri individu
yang terlibat dengan sukan.

• Elemen-elemen dalam sukan seperti sikap bekerjasama, toleransi, berdisiplin serta
menghormati individu lain dan peraturan membantu dalam proses pembentukan sikap,
nilai dan perlakuan individu tersebut.

6
 

 

(b) Membezakan antara sosialisasi ke dalam sukan dengan sosialisasi menerusi sukan
dengan memberikan contoh yang sesuai bagi setiap satu.

Nilai dalam sukan

Menurut Harry Edward, ada 7 nilai dalam sukan:

Nilai dalam sukan i. Pembinaan karektor / watak

ii. Disiplin

iii. Pertandingan

iv. Kecergasan fizikal

v. Kecergasan mental

vi. Keagamaan

vii. nasionalisma

7
 

 

PENGGAL 1 : PENGENALAN SAINS SUKAN

1.0 SOSIOLOGI SUKAN

Sub Tajuk: 1.3 Sukan Dan Integrasi Kaum

HASIL PEMBELAJARAN

Pelajar seharusnya dapat:

(a) Membincangkan punca dan kesan polarisasi kaum dalam konteks sosiologi sukan.

(b) Menjelaskan bagaimana sukan membantu proses integrasi kaum.

(c) Membincangkan sebab dan kesan dominasi sesuatu kaum dalam sukan di Malaysia dan
langkah mengatasinya.

(d) Menganalisis dan merumus data yang berkaitan dengan sukan dan integrasi kaum yang
diperoleh daripada media elektronik dan media cetak.

1. INTEGERASI – Penyatuan / perpaduan
2. KAUM – Kumpulan manusia yang mempunyai fahaman idea yang dipercayai bersama
3. ETNIK – Sekumpulan manusia yang hidup berasaskan kepada warisan budaya yang

sama – keturunan yang sama
Kepentingan sukan dr sudut sosial:

Intergrasi kaum

• Proses integrasi kaum dapat dilaksanakan kerana aktiviti sukan merentasi batasan
kaum.

• Ada sesetengah permainan dianggap sebagai permainan untuk satu kaum sahaja.
• Atlet yang berkulit gelap lebih handal / berkuasa / bertenaga

Budaya

Adalah ideologi yang meliputi perspektif umum dan idea, di mana manusia menggunakannya
untuk menilai masyarakat dunia, melihat dan mengenal pasti perkara yang penting / tidak
penting, apa yang menjadi hak / tidak dalam dunia ini.

8
 

 

Budaya bermaksud manusia belajar / berkongsi dgn orang lain. Ia terdiri drp kepercayaan
diskriptif / normatif dan nilai2 kreatif umum dalam menghakimi sesuatu tingkahlaku, norma
yang mengandungi peraturan, undang2 dan tidak formal.

Budaya boleh dibhgikan kepada dua :

a. Material culture iaitu objek boleh disentuh seperti arena sukan, stadium, kolam renang,
kayu hoki.

b. Nonmaterial culture iaitu simbol, sikap, kepercayaan, bahasa, nilai dan norma.

A. Konsep Budaya Dan Nilai Budaya sebagai cermin masyarakat (asas dalam tingkahlaku)
Nilai sebagai idea atau pegangan/kepercayaan sesuatu
masyarakat

B. Nilai Sukan Dalam • Kaum
Masyarakat Berdasarkan • Negara

• Serantau

• Global

9
 

 

PENGGAL 1 : PENGENALAN SAINS SUKAN

1.0 SOSIOLOGI SUKAN

Sub Tajuk: 1.4 Sukan dan Gender

HASIL PEMBELAJARAN

Pelajar seharusnya dapat:

(a) Membandingkan penglibatan lelaki dan wanita dalam sukan;

(b) Menjelaskan isu wanita dalam penglibatan sukan, penajaan, dan ganjaran

(c) Menjelaskan langkah meningkatkan penglibatan wanita dalam sukan di semua peringkat;

(d) Memerihalkan sumbangan wanita dalam sukan di Malaysia yang mencakupi penyertaan,

pengurusan, dan pencapaian berdasarkan media elektronik dan media cetak;

(e) Menganalisis dan merumus data yang berkaitan dengan sukan dan gender yang diperoleh

daripada media elektronik dan media cetak

Faktor Kesan
1.Peningkatan Penglibatan Wanita Dalam • Wujud Peluang
Sukan • persamaan hak
• tekanan politik
2. Undang-undang menuntut persamaan hak • undang-undang
dalam sebarang program • pengaruh luar (agen-agen sosialisasi)
3. Wujudnya Pertubuhan Wanita (WSI)
• peluang bersuara
4. Kesihatan dan Kecergasan Fizikal • menuntut hak pembangunan daya


  intelektual dan keupayaan fizikal
• pengurangan kuasa dominan lelaki

terhadap wanita.
• pengaruh / kuasa politik
• kesedaran dalam kualiti hidup
• kelihatan cantik dan ceria (Cosmetic

Fitness)
• cergas dan cerdas

10
 

5. Pengaruh kuat agen-agen Sukan • idola
• liputan media
• iklan penajaan

(a) Membandingkan penglibatan lelaki dan wanita dalam sukan

Kekangan Perkembangan Penglibatan Wanita Dalam Sukan:

1. Kekurangan Budget – private Support

2. Polisi Kerajaan / Undang2
3. Tiada Perwakilan Wanita dalam Kejurulatihan dan Kuasa

4. Cosmetic Fitness – Firm but Shapely, Fit but Sexy and Strong but Thin

5. Perubahan Lakuan Motor – “she a good athlete but she’s not a real woman”

Sejarah Awal • Pada 1919 Sukan Olimpik Wanita pertama di Paris.

• Pada 1926 di Gothenburg, Sweden disertai oleh 10

negara.

• Pada 1930 Kejohanan Olimpik Wanita ketiga diadakan

di Prague

• Pada 1934 Kejohanan Olimpik Wanita keempat dan

terakhir telah diadakan di London, England

Penglibatan Wanita • 1996 - 3626 orang menyertai Sukan Olimpik di
Atlanta.

• 1996 Seorang Egyptian (pemain bola baling) Hanan Eid
mengambil ujian pengesahan jantina

• 1997 Peserta Kayak Caroline Brunet menjadi wanita
pertama memenangi 3 pingat emas dalam Kejohanan
Sedunia.

Acara Sukan Olimpik – • 1928 Acara 800 meter ditarik balik sehingga 1960
Wanita (ramai pengsan)


  • 1976 Acara bola keranjang
• 1984 Acara berbasikal, renang dan gimrama
• 1992 Judo

11
 

Sejarah Wanita Dalam • 1993 Bola sepak dan lompat kijang
Sukan Olimpik • 1948 Fanny Blankers-Koen (Netherlands) is the first

mother to be an Olympic gold medallist.
• 1971 Debbie Brill wanita pertama berjaya melakukan

lompatan setinggi 6 kaki.
• 1984 Joan Benoit ( United States) wanita pertama

memenangi emas dalam marathon

Punca Pelajar Perempuan Kurang Bersukan

1. Ibu bapa - bimbang menjejaskan pelajaran
- Masa depan tidak terjamin

2.Fisiologi Perempuan - Kitaran haid
• Mula 12 atau 13 tahun
• Kitaran normal ialah 28 hari.
• gejala yang tidak selesa
• sakit kepala, pengumpulan cecair,
• ketegangan payu dara,
• mudah meradang, keresahan,
• sakit tulang belakang,
• kesakitan dan kekejangan pada bahagian abdomen serta
tekanan perasaan.

3.Emosi • Tidak suka aktiviti bersifat pentandingan
• Kebimbangan tinggi
• ketidakseimbangan emosi
• kanak-kanak perempuan mempunyai ekspresi takut lebih

daripada lelaki.

4. Mudah berpuashati. Berpuas hati dengan aktiviti pergerakan khususnya dengan satu
5. Tidak berminat pada kebolehan dalam sukan.
Lebih suka kepada aktiviti yang tidak lasak/kasar.

12
 

 

aktiviti lasak /kasar Kekurangan wanita yang boleh dijadikan model atau ikutan
6. Kurang Role Model sebagai ketua atau peserta dalam sukan.
dari kalangan wanita.

7.Budaya Tradisi dalam beberapa masyarakat dan bahagian tertentu
masyarakat ke atas proses sosialisasi peranan gender yang tidak
menggalakkan penglibatan wanita dalam sukan.

13
 

 

PENGGAL 1 : PENGENALAN SAINS SUKAN

1.0 SOSIOLOGI SUKAN

Sub Tajuk: 1.5 Sukan dan Ekonomi

HASIL PEMBELAJARAN

Pelajar seharusnya dapat:

(a) Mmembincangkan peranan sukan sebagai satu industri dalam meningkatkan ekonomi
negara melalui penganjuran acara sukan, pelancongan sukan, penajaan, perolehan hak
siaran, dan penghasilan produk sukan.

(b) Menganalisis dan merumus data yang berkaitan dengan sukan dan ekonomi yang

diperoleh daripada media elektronik dan media cetak.

1.5 Sukan Dan Ekonomi
Komersialisme Dalam Sukan

• Perniagaan yang berasaskan barangan, kepakaran dan perkhidmatan sukan.
• Berpotensi untuk berkembang dengan pesat bagi menjana ekonomi negara.
• Mengelolakan acara-acara skan bertaraf antarabangsa seperti Sukan Komanwel,

Sukan Sea, F1 dan Hoki Piala Dunia telah membawa masuk berjuta-juta ringgit
wang asing.

• Pengelolaan,pembuatan alatan sukan,pelancongan,pengiklanan dan penyiaran.

14
 

 

KESAN KOMERSIALISME DALAM SUKAN

Kesan Positif Kesan Negatif

- Membantu membangunkan program sukan -Mementingkan keuntungan dan mengetepikan
negara memalui tajaan daripada pihak swasta nilai murni yang ingin dibentuk melalui sukan.
dengan menyediakan dana kewangan yang
besar. -melahirkan atlit yang kurang jati
- Melahirkan ramai bintang sukan bertaraf diri,komitmen,dan semangat patriotisme
dunia melalui tajaan dan sokongan pihak kerana mereka hanya mengejar kebendaan .
koprat seperti Mohd Hafiz Hashim dan Nicol
David. -Membebankan penonton dengan mengenakan
- Menyediakan peluang pekerjaan menerusi bayaran atau harga tiket yang tinggi untuk
sektor yg berkaitan dengan sukan seperti menyaksikan acara sukan
pelancongan,perhotelan, penyiaran dan
perkilangan.
- Mempromosikan negara keseluruh dunia
melalui penganjuran sukan bertaraf
antarabangsa

15
 

 

PELANCONGAN SUKAN
• Kemudahan sukan golf antara contoh infrastruktur paling popular yang dapat
menggalakkanindustri pelancongan sukan negara
• Ini disebabkan kerana ramai ahlinya adalah pelancong asing.
• Fenomena ini dapat menjana pertukaran mata wang asing negara

Sila Buat rujukan Internet
Bagaimanakah Sukan Berperanan Sebagai Penjana Ekonomi Negara Dan Sumbangannya Secara
Menyeluruh Kepada Ekonomi Atlet Itu Sendiri, Kumpulan Tertentu Dan Seterusnya Ekonomi
Global Melalui:

• Penganjuran Sukan
• Pelancongan Sukan
• Tajaan
• Hak Siaran
• Penghasilan Produks Sukan

16
 

 

PENGGAL 1 : PENGENALAN SAINS SUKAN

2.0 PENGURUSAN SUKAN

Sub Tajuk: 2.1 Fungsi Pengurusan

HASIL PEMBELAJARAN

Pelajar seharusnya dapat:
(a) Mentakrifkan pengurusan sukan.
(b) Memerihalkan fungsi pengurusan: perancangan, pengorganisasian, pengambilan staf,

pengarahan, penyelarasan, pelaporan, pengawalan, dan bajet.
(c) Memerihalkan organisasi sukan sekolah dan bidang tugas personel yang terlibat.

(a) Mentakrifkan pengurusan sukan

Definisi pengurusan sukan

• Merupakan proses merancang, mengelola, mengarah dan mengawal aktiviti
manusia dengan terdapatnya sumber-sumber lain organisasi untuk mencapai
matlamat yang telah ditetapkan.

• Merupakan pelbagai gabungan kemahiran yang berkaitan dengan perancangan,
pengelolaan, pengarahan, pengawalan, pengurusan bajet, kepimpinan dan
penilaian dalam konteks sebuah organisasi atau jabatan di mana perkhidmatan
adalah berkaitan dengan sukan.

• Merupakan proses menggabungkan penggunaan peralatan dan sumber manusia
untuk mencapai sesuatu objektif yang telah ditentukan.

(b) Memerihalkan fungsi pengurusan: perancangan, pengorganisasian, pengambilan
staf, pengarahan, penyelarasan, pelaporan, pengawalan, dan bajet.

Fungsi pengurusan sukan

• Perancangan iaitu usaha pengurusan untuk mengenal pasti matlamat dan
menentukan tindakan yang akan diambil.

• Perancangan perlu disokong oleh sumber-sumber yang boleh diperolehi.

17
 

 

• Persediaan penggunaan sumber-sumber yang digunakan agar dapat mengawal
perbelanjaan, memudahkan penyelarasan kerja, menangani masalah yang akan
ditemui, mengenal pasti peluan yang ada, peka dengan kelemahan dari awal,
boleh mengambil tindakan dan menghadapinya dengan berkesan, dapat
mengekalkan kelancaran pengurusan serta mengelakkan kekeliruan individu
atau kumpulan dan memudahkan kerja.

• Pengurus sukan perlu ada kebolehan untuk menentukan jenis organisasi yang
boleh melaksanakan objektif yang tertentu. Pengurus sukan perlu ada kebolehan
untuk membangunkan organisasi terutama dari segi pengambilan staf iaitu
mengambil, menempat dan melatih personel yang berkelayakan untuk
menjalankan kerja-kerja organisasi. Organisasi memerlukan pengelolaan yang
melibatkan pembahagian bidang kuasa, tugas dan penyediaan struktur.

• Pengarahan adalah fungsi dalam organisasi dimana ia memerlukan maklumat
perancangan dan bentuk latihan atau pertandingan atau perlawanan. Pengurus
perlu mengarahkan komponen kemahiran yang lain dapat berfungsi dengan baik.
Pemilihan individu untuk suatu jawatan dalam pertubuhan hendaklah lebih
sesuai dengan kemampuan yang ada pada orang tersebut.

• Penyelarasan atau koordinasi adalah fungsi dalam organisasi sukan bertambah
besar, masaalah penyelarasan akan bertambah besar dan semakin rumit. Setiap
individu yang berada dalam jabatan atau organisasi yang kecil, lebih mudah
menguruskan organisasi dan komunikasi yang baik di kalangan mereka.
Penyelarasan amat diperlukan untuk melancarkan segala tugas yang di arahkan

• Penyediaan belanjawan dapat mengambil kira apa yang telah dirancangkan pada
tahun kewangan yang sebelumnya, dapat mengambil kira pencapaian yang
dibuat pada tahun lalu dapat mengambil kira apa yang mungkin dicapai pada
tahun yang akan datang berdasarkan kepada pengalaman yang lalu,
mengambilkira apa yang dilakukan. Ini memerlukan organisasi sukan
menyenaraikan senarai keutamaan akhirnya bagaimana ia dilakukan.

18
 

 

(c) Memerihalkan organisasi sukan sekolah dan bidang tugas personel yang terlibat.
Bidang tugas personel yang terlibat dalam kelab sukan dan permainan

Jawatan Bidang Tugas
Pengetua - Arahan menubuhkan pasukan dan permainan
- Mengadakan mesyuarat penyelarasan
- Meneliti cadangan perlantikan kepada guru-guru sukan dan permaianan
- Membuat surat perlantikan kepada guru-guru dan jurulatih yang dipilih.
- Mengarahkan penubuhan pasukan permainan
- Meneliti cadangan perlantikan pengurus dan jurulatih pasukan.
- Membuat surat perlantikan kepada pengurus dan jurulatih yang dipilih.

Penolong - Perlantikan Ahli Jawatankuasa
Kanan - Mesyuarat penyelarasan dan pembentangan anggaran perbelanjaan dan
Kokurikulum
peralatan yang diperlukan, termasuk pelan tindakan setiap Ahli
Jawatankuasa Kecil.
- Menetapkan tarikh, masa dan tempat mesyuarat Agong untuk semua kelab
sukan dan permainan pada setiap awal/akhir tahun persekolahan.
- Mengeluarkan notis Mesyuarat Agong dua minggu sebelum tarikh
- Merancang takwim kelab sukan dan permainan setiap akhir tahun untuk
tahun berikutnya.
- Merancang dan membeli peralatan sukan serta menerima permohonan
pinjaman peralatan atau kemudahan sukan di sekolah.
- Menyediakan bidang tugas setiap ahli jawatankuasa.
- Perlantikan Ahli Jawatankuasa
- Mengadakan taklimat sebelum pelaksanaan aktiviti kelab sukan dan
permainan.
- Mengadakan fail bagi setiap kelab dan persatuan agar dokumentasi kelab
sukan dan permainan lebih bersistematik.

Setiausaha - Mencatat minit mesyuarat
Sukan - Mengedarkan jemputan dan minit mesyuarat
- Mengurus dokumentasi yang berkaitan kelab sukan dan permainan
- Mengemas dan menyelaras fail-fail yang berkaitan
- Menerima arahan dan mengambil tindakan


  19
 

- Menerima dan memeriksa peralatan yang diterima dari pembekal atau
sumbangan dari organisasi luar.

Guru Penasihat - Merancang, mengurus dan melaksanakan aktiviti yang telah dirancang
berdasarkan pelan operasi.

- Membuat laporan setiap aktiviti yang telah dilaksanakan.
- Membuat laporan aktiviti sepanjang tahun yang telah dilaksanakan.
- Membuat anggaran setiap aktiviti yang hendak dilaksanakan.
- Mengurus kebajikan dan keselamatan pelajar sama ada di dalam atau di

luar sekolah semasa perlaksanaan aktiviti.

Contoh Carta Organisasi Sukan Sekolah

20
 

 

PENGGAL 1 : PENGENALAN SAINS SUKAN

2.0 PENGURUSAN SUKAN

Sub Tajuk: 2.2 Peranan dan Kemahiran

HASIL PEMBELAJARAN

Pelajar seharusnya dapat:

(a) Memerihalkan kemahiran pengurus, seperti komunikasi (lisan dan bukan-lisan), teknikal
(bajet, program, pertandingan, dan latihan), dan konseptual (idea, visi, dan misi).

(b) Menyatakan peranan utama pengurus dalam organisasi sukan: pengantara antara pasukan
dengan pihak pengurusan, wakil pihak pengurusan dalam mesyuarat pengurus, pengurus
bajet dan penajaan pasukan, penjaga kebajikan pasukan, penyampai maklumat,

penyelesai masalah, pembuat keputusan, pengurus prasarana latihan dan pertandingan, dan
pelapor

(a) Memerihalkan kemahiran pengurus, seperti komunikasi (lisan dan bukan-lisan),
teknikal (bajet, program, pertandingan, dan latihan), dan konseptual (idea, visi,
dan misi).

Kemahiran pengurusan sukan

• Kemahiran Berkomunikasi

i Komunikasi Verbal
ii Komunikasi Bukan Verbal
Mempunyai keupayaan untuk menghantar dan menerima maklumat secara verbal dan bukan
verbal serta bagaimana seseorang pengurus dapat mempengaruhi kakitangan.

• Kemahiran Teknikal 21
 
i Menyediakan belanjawan
ii Merancang jadual pertandingan


 

iii Merancang dan menyelia latihan
iv Mengurus pejabat
v Menilai program dan aspek keselamatan

• Kemahiran Konseptual
Berkeupayaan berfikir secara abstrak, memupuk idea dan memahami organisasi secara
keseluruhan.

(b) Menyatakan peranan utama pengurus dalam organisasi sukan: pengantara antara
pasukan dengan pihak pengurusan, wakil pihak pengurusan dalam mesyuarat
pengurus, pengurus bajet dan penajaan pasukan, penjaga kebajikan pasukan,
penyampai maklumat, penyelesai masalah, pembuat keputusan, pengurus
prasarana latihan dan pertandingan, dan pelapor

Peranan utama pengurus dalam organisasi
• Pengantara antara pasukan dengan pihak pengurusan
• Wakil pihak pengurusan dalam mesyuarat pengurusan
• Pengurus bajet
• Penajaan pasukan
• Penjaga kebajikan pasukan
• Penyampai maklumat
• Penyelesai masalah
• Pembuat keputusan
• Pengurus prasarana latihan dan pertandingan
• Pelapor

22
 

 

PENGGAL 1 : PENGENALAN SAINS SUKAN

2.0 PENGURUSAN SUKAN

Sub Tajuk: 2.3 Pengurusan Prasarana dan Alatan Sukan

HASIL PEMBELAJARAN

Pelajar seharusnya dapat:

(a) Menjelaskan penyelenggaraan berkala dan penyelenggaraan tidak berkala prasarana.
(b) Menjelaskan aktiviti penyelenggaraan prasarana di padang, stor, gelanggang, dan tiang
gol.
(c) Menjelaskan kaedah penyelenggaraan peralatan seperti pembersihan, pencegahan, dan
baik pulih.

(a) Menjelaskan penyelenggaraan berkala dan penyelenggaraan tidak berkala
prasarana.

Penyelenggaraan Berkala

• Dikenali penyelenggaraan berjadual
• Penyelenggaraan yang dilakukan dari masa ke semasa mengikut jadual yang

telah ditetapkan
Penyelenggaraan Tidak Berkala

• Mengikut keperluan
• Masa tidak ditetapkan
• Tiada jadual penyelenggaraan yang khus

(b) Menjelaskan aktiviti penyelenggaraan prasarana di padang, stor, gelanggang, dan
tiang gol.

23
 

 

Padang

• Rumput dipotong mengikut jadual
• Menanam rumput mengikut keperluan
• Membaja
• Memastikan padang dalam keadaan selamat
Stor

• Kebersihan stor penyimpanan alatan dijaga
• Aspek keselamatan dijaga
• Penyusunan alatan
• Inventori
• Keselamatan alatan
Gelanggang

• Sentiasa bersih
• Selamat
• Jadual penggunaan
• Laporan penggunaan
Tiang Gol

• Pastikan dalam keadaan selamat
• Disapu cat minyak
• Pastikan tidak berkarat
• Teguh dan stabil.

(c) Menjelaskan kaedah penyelenggaraan peralatan seperti pembersihan, pencegahan,
dan baik pulih.

Kaedah Penyelenggaraan peralatan sukan
• Pembersihan

• Pencegahan

• Baik pulih

24
 

 

PENGGAL 1 : PENGENALAN SAINS SUKAN

2.0 PENGURUSAN SUKAN

Sub Tajuk: 2.4 Inventori

HASIL PEMBELAJARAN

Pelajar seharusnya dapat:
(a) Mentakrifkan inventori.
(b) Memerihalkan kepentingan inventori dalam pengurusan stor sukan.

(a) Mentakrifkan inventori

Inventori
• Inventori adalah jumlah peralatan yang terdapat di dalam bilik pada waktu
tertentu.

• Pemili atau petugas di bilik simpanan mahupun pengurus sukan amat perlu
mengetahui jumlah peralatan yang ada rak-rak atau bahagian simpanan bagi
memudahkan untuk menggantikan peralatan yang baru atau telah hilang.

(b) Memerihalkan kepentingan inventori dalam pengurusan stor sukan.

Kepentingan Inventori
Sebelum segala peralatan diganti atau dibeli, pengurus sukan perlu menghalusi kepentingan

atau keperluan alat-alat perlu diadakan. Inventori peralatan sukan dapat:-
• membantu pengurus sukan melihat keadaan peralatan yang sebenar sebelum
membuat keputusan membeli.

• Inventori adalah cara yang terbaik untuk mengelakkan pembaziran pembelian
dan pengurus sukan perlu mendapat maklumat terkini berkaitan peralatan dalam
bilik simpanan secara terperinci dan tepat.

25
 

 

PENGGAL 1 : PENGENALAN SAINS SUKAN

2.0 PENGURUSAN SUKAN

Sub Tajuk: 2.5 Sistem Pertandingan

HASIL PEMBELAJARAN

Pelajar seharusnya dapat:
(a) Menjelaskan sistem pertandingan seperti kejohanan, liga satu hingga liga empat
kumpulan, kalah mati sekali dan kalah mati dua kali, dan cabar-mencabar.
(b) Membandingkan sistem liga dengan kalah mati.
(c) Menyediakan satu jadual pertandingan mengikut sistem liga satu hingga liga empat

kumpulan dan kalah mati sekali dan kalah mati dua kali.

(a) Menjelaskan sistem pertandingan seperti kejohanan, liga satu hingga liga empat
kumpulan, kalah mati sekali dan kalah mati dua kali dan cabar-mencabar.
(b) Membandingkan sistem liga dengan kalah mati.

Sistem Pertandingan

Pertandingan berbentuk kejohanan bermakna membolehkan peserta bertanding dalam
beberapa acara yang berlainan berlandaskan kepada undang-undang dan peraturan pertandingan
yang ada. Ia boleh dikelolakan selama sehari atau beberapa hari. Aturcara yang lengkap
disediakan lebih awal dengan menetapkan masa sesuatu acara yang dipertandingkan.

Sistem liga pula memberi peluang kepada penyertaan maksimum atlet atau pasukan dan ia boleh
dibahagikan kepada beberapan kumpulan.

Jenis Sistem Liga Ciri – Ciri
Liga Satu Kumpulan - Ia terdiri daripada beberapa buah pasukan atau peserta
menentang setiap lawannya sekali sahaja, ia dikenali sebagai liga

  satu pusingan. Jika pasukan atau peserta menentang lawannya

26
 

Liga Dua Kumpulan sebanyak dua kali dengan liga dua pusingan. Peserta atau
Liga Tiga Kumpulan pasukan yang mengumpul mata terbanyak dikira sebagai johan.
-Pada pusingan pertama pertandingan,diadakan secara
Liga Empat Kumpulan liga.Kebiasaanya terdapat enam hingga lapan pasukan
menyertainya. Pasukan atau peserta akan dibahagikan kepada
dua kumpulan. Setiap kumpulan terdiri daripada lebih kurang
empat pasukan yang akan bertanding secara liga. Johan dan naib
johan dalam setiap kumpulan akan bermain pada peringkat
kedua.
-Kebiasaanya liga ini mengandungi Sembilan hingga sebelas
peserta atau pasukan. Peserta-peserta atau pasukan-pasukan ini
akan dibahagikan kepada tiga kumpulan, dimana setiap kumpulan
mengandungi lebih kurang tiga pasukan atau peserta. Masing-
masing akan bertanding secara liga dalam kumpulan masing-
masing untuk menentukan johan atau naib johan.
Pada pusingan kedua pula, johan dan naib johan setiap kumpulan
akan diundi untuk ditempatkan dalam dua kumpulan. Setiap
kumpulan akan mengandungi tiga peserta atau pasukan yang
akan bertanding secara liga untuk menentukan johan dan naib
johan.
Pada pusingan akhir, johan daripada setiap kumpulan akan
bertanding untuk menentukan tempat ketiga dan keempat.
Pertandingan pada pusingan ini dijalankan secara kalah mati
sekali

-Pada pusingan pertama,ia mengandungi sebanyak 12
pasukan atau peserta atau lebih. Pasukan-pasukan atau peserta ini
akan diletakkan dalam empat kumpulan. Setiap kumpulan
mengandungi empat pasukan yang akan bertanding secara liga
untuk menentukan johan dan naib johan.
-Mudah diurus, format mudah difahami dan jadual pertandingan
boleh diketahui sebelum pertandingan bermula. Setiap pasukan
atau pesertra akan bertanding dalam kumpulannya sahaja. Sistem
ini menggalakkan penyertaan yang banyak

27
 

 

Sistem Kalah Mati Sekali -Mudah dan ringkas, pemenang meneruskan pertandingan
manakala yang kalah akan tersingkir. Sistem ini amat sesuai yang
melibatkan terlalu banyak penyertaan, kekurangan masa,
kekurangan sumber kewangan, kekurangan tempat, kekurangan
kemudahan dan kekurangan sumber manusia.
-Dapat menentukan juara dalam masa yang singkat, menjimatkan
masa, tenaga, peralatan dan kemudahan terhad.
-Peserta atau pasukan akan bermain bersungguh-sungguh untuk
menang dan jadual sistem mudah difahami oleh semua orang.

Sistem Klah Mati Dua Kali -Pengubahsuaian dari sistem kalah mati sekali. Peserta atau
pasukan diberi peluang bermain sehingga dua kali kalah baru
boleh disingkirkan, termasuklah ketika perlawanan akhir
sehinggalah peserta atau pasukan disahkan kalah pada kali kedua.
-Sistem ini dianggap sebagai pertandingan yang adil, dapat
menampung bilangan penyertaan yang banyak. Minat peserta
akan bertambah kerana mempunyai peluang untuk bertanding
walaupun telah kalah sekali.

Sistem Labah-labah -Peserta atau pasukan akan berusaha menjadi johan dengan cara
menempatkan diri atau pasukannya di tengah-tengah sarang

  labah-labah dalam tempoh masa yang telah ditetapkan.
-Peserta atau pasukan perlu mengalahkan peserta atau pasukan
pada aras yang sama kemudian boleh mencabar peserta atau
pasukan yang berada di hadapan.
-Setiap peserta atau pasukan boleh mencabar lawannya sendiri
mengikut peraturan yang telah ditetapkan oleh jawatankuasa
pengelola.
-Tidak mempunyai unsur penyingkiran sehingga tamat
pertandingan walaupun sentiasa mengalami kekalahan.
-Peserta atau pasukan akan mengawasi dan mengadili sendiri
perlawanan mereka.
-Setiap perlawanan yang telah dirancang tidak menyusahkan
kedua-dua pihak. Tidak memerlukan rekod pertandingan.
-Bermotifkan keseronokan, kecergasan dan sosialisasi.

28
 

Sistem Piramid -Peserta diberi peluang untuk berada menduduki petak teratas
Sistem Serombong / Corong piramid dalam tempoh masa yang ditetapkan.
Sistem Tangga / Alternatif -Hanya dibenarkan mencabar pemain lain yang berada di kiri,
kanan di atas kiri dan di atas kanannya sahaja.
-Tidak memerlukan pengawasan yang rapi dan maksimum dari
pihak pengelola.
-Pemain sendiri mengadili pertandingan dan boleh mencabar di
dalam kawasannya sendiri. Pemain yang dicabar mesti menyahut
cabaran tersebut dalam tempoh 48 jam.
-Kedua-dua pemain merancang program mengikut ketentuan
masa yang telah ditetapkan.
-Masa pertandingan tidak tetap dan bergantung kepada pencabar.
-Persediaan tidak sempurna disebabkan apabila hendak
bertanding dalam masa yang tergesa-gesa.
-Pemain diberi peluang untuk menduduki tangga teratas
serombong dalam masa yang ditetapkan.
-Sistem ini gabungan sistem tangga alternatif dan sistem
piramid.
-Sebelah atas guna sistem tangga manakala serombong sebelah
bawah sistem piramid.
-Unik kerana menggunakan dua sistem serentak. Pengawasan
yang amat fleksibel kerana pemain sendiri menjadi pengadil.
-Tidak formal kerana jadual akan dibuat apabila pemain membuat
temu janji.
-Tidak ada penyingkiran sehingga tamat pertandingan.
-Bermotifkan interaksi sosial.
-Pemain diberi peluang untuk menduduki tangga teratas dalam
masa yang ditetapkan.
-Peserta hanya boleh mencabar satu peserta di tangga atas mereka
sahaja.
-Pemain diberi peluang untuk terus bertanding walaupun sentiasa
mengalami kekalahan dan memilih lawannya sendiri.
-Keputusan pertandingan akan dijadikan rujukan. Pemain yang
merancang untuk mengadakan pertandingan.
-Bermotifkan interaksi sosial.

29
 

 

Formula Sistem Liga Penerangan
Langkah Formula Jika peserta atau pasukan ialah 9,
Maka N=9
1 Jumlah peserta atau pasukan = N Jika N=9, maka jumlah semua perlawanan
= 9 (9-1)
2 Jumlah semua perlawanan
=N (N-1) 2
2 = 72

3 Jumlah perlawanan setiap peserta 2
atau pasukan = N-1 = 36 perlawanan
Jika N=9, maka jumlah perlawanan bagi
setiap pasukan adalah 9-1 = 8 perlawanan

4 Jumlah pusingan Jumlah pusingan perlu bagi melaksanakan

i.Untuk penyertaan angka genap. sistem liga. Pusingan ini dapat memberi

(2,4,6,8,……)=N-1 rehat kepada kumpulan yang tidak

ii.Untuk penyertaan angka ganjil bertanding.

(1,3,5,……...)=N

5 Jumlah perlawanan sesuatu pusingan. Jika N=9, maka jumlah perlawanan sesuatu

i.Untuk penyertaan angka genap pusingan akan menggunakan formula ke (ii):

(2,4,6….) = N = N-1

22

ii.Untuk penyertaan angka ganjil = 9-1

(1,3,5…) = N-1 2

2 =8

2

= 4 perlawanan dalam satu pusingan

30
 

 

Formula Sistem Kalah Mati

Langkah Formula Penerangan
1 Jumlah peserta atau pasukan = N Jika peserta atau pasukan ialah 9, Maka N=9
2 Braket ( Kuasa Dua ) Jumlah braket ditentukan oleh kuasa dua iaitu
2n .
Jumlah braket yang digunakan mestilah lebih
besar atau sama dengan jumlah peserta atau
pasukan.
Kuasa dua (2n )
= 21 , 22 , 23 ,24 , 25 , 26 , 27 ……
=2, 4, 8, 16, 32, 64, 128 ………
Contoh:
Dua pasukan bertanding
N=2, Kuasa dua = 21 = 2.

3 Bye ( Kuasa Dua – N ) Contoh: Tiga pasukan bertanding.

( Menunggu atau laluan percuma ) N=3. Kuasa Dua=22 = 4

Maka bye = 22 - N

=4–3

= 1 bye

bye

4 Jumlah perlawanan dalam pusingan Contoh :


  pertama N=9, maka dalam pusingan pertama

perlawanan adalah

N-Bye N-Bye

22

= 9-7

31
 

2
= 1 perlawanan sahaja
Contoh:

2
6

3
8

15
7

4

5 Jumlah semua perlawanan. N-1 Jika N=9, maka N-1 = 9-1 = 8 perlawanan

Formula Sistem Kalah Mati Dua Kali

Langkah Formula Penerangan
1 Jumlah peserta atau pasukan = N Jika peserta atau pasukan ialah 9,
2 Maka N=9
Jumlah braket kuasa dua yang digunakan. ( Contoh : N = 9
3 Braket kuasa dua mesti lebih besar atau Braket yang digunakan ialah 24 = 16
sama bilangannya dengan bilangan peserta kerana bilangannya lebih kecil
4 atau pasukan ) daripada 16 dan lebih besar daripada
5 9
Jumlah semua perlawanan Contoh:
i.Jumlah perlawanan minimum 2 (9) – 2 = 16 perlawanan
2 (9) – 1 = 17 perlawanan
= 2N – 2
ii.Jumlah perlawanan maksimum Contoh :
24 - 9 = 7 bye
= 2N – 1 Contoh:
Jumlah bye perlawanan ini: 9–7
= ( kuasa dua ) - N
Jumlah perlawanan pusingan pertama: 2
= 1 perlawanan
N-Bye
2

32
 

 

PENGGAL 1 : PENGENALAN SAINS SUKAN

2.0 PENGURUSAN SUKAN

Sub Tajuk: 2.6 Pengurusan Pertandingan

HASIL PEMBELAJARAN

Pelajar seharusnya dapat:
(a) Memerihalkan prosedur pertandingan sukan.
(b) Menyatakan fungsi setiap ahli jawatankuasa dalam menganjurkan sesuatu pertandingan

sukan.
(c) Menjelaskan faktor seperti kewangan, penyertaan, kalendar pertandingan, jangka masa

pertandingan, prasarana, personel, dan keselamatan dalam menganjurkan sesuatu
pertandingan sukan.
(d) Merancang dan melaksanakan satu pertandingan sukan.

(a) Memerihalkan prosedur pertandingan sukan

Prosedur pertandingan sukan terdiri daripada:-

• Perancangan
• Pengendalian
• Kakitangan
• Pengarahan
• Koordinasi
• Pelaporan
• Belanjawan

(b) Menyatakan fungsi setiap ahli jawatankuasa dalam menganjurkan sesuatu pertandingan
sukan.
Ahli Jawatankuasa Induk
• Pengerusi

• Timbalan pengerusi

• Setiausaha

• Penolong setiausaha 33
 


 

• Bendahari

Ahli Jawatankuasa Kecil/Kerja
• AJK Pertandingan
• AJK Teknikal
• AJK Publisiti
• AJK Kselamatan
• AJK Kepegawaian
• AJK Minuman /Makanan
• AJK Protokol/Jemputan
• AJK Hadiah & Cenderamata

(c) Menjelaskan faktor seperti kewangan, penyertaan, kalendar pertandingan, jangka
masa pertandingan, prasarana, personel, dan keselamatan dalam menganjurkan sesuatu

pertandingan sukan.

Faktor-fator yang mempengaruhi penganjuran sesuatu pertandingan:-

• Kewangan
• Penyertaan
• Kalendar pertandingan
• Jangka masa pertandingan
• Prasarana
• Personel
• Keselamatan

(d) Merancang dan melaksanakan satu pertandingan sukan. 34
 
• Melaksanakan Amali


 

PENGGAL 1 : PENGENALAN SAINS SUKAN

3.0 KESENGGANGAN DAN REKREASI

Sub Tajuk: 3.1 Konsep Kesenggangan dan Rekreasi

HASIL PEMBELAJARAN

Pelajar seharusnya dapat:

(a) Mentakrifkan maksud kesenggangan.
(b) Mentakrifkan maksud rekreasi.
(c) Membandingkan kesenggangan dan rekreasi.

(a) Mentakrifkan maksud kesenggangan.
(b) Mentakrifkan maksud rekreasi.
(c) Membandingkan kesenggangan dan rekreasi

Kesenggangan

• Masa terluang yang digunakan untuk melakukan aktiviti yang menyeronokan dan
memberi kepuasan kepada individu

Rekreasi

• Merupakan salah satu aktiviti terancang yang dilakukan bagi tujuan memenuhi masa
lapang bukan untuk pertandingan tetapi untuk memperolehi ketenangan minda,
keseronokan dan merehatkan badan.

• Jenis rekreasi terdiri daripada rekreasi fizikal, rekreasi sukan, rekreasi sosial, rekreasi
mental atau linguistik dan rekreasi terapeutik

35
 

 

PENGGAL 1 : PENGENALAN SAINS SUKAN

3.0 KESENGGANGAN DAN REKREASI

Sub Tajuk: 3.2 Faktor penglibatan individu dalam aktiviti kesenggangan dan
rekreasi

HASIL PEMBELAJARAN

Pelajar seharusnya dapat:

(a) Memerihalkan faktor intrapersonal (dalaman) seperti kesediaan diri, sifat, sikap, dan
minat yang mempengaruhi dan menghalang penglibatan dalam aktiviti kesenggangan dan

rekreasi.
(b) Memerihalkan faktor interpersonal (luaran) seperti rakan sebaya, keluarga, masyarakat,
dan lain-lain yang mempengaruhi dan menghalang penglibatan dalam aktiviti kesenggangan

dan rekreasi.
(c) Memerihalkan faktor struktur seperti prasarana dan persekitaran, kewangan, dan lain-
lain yang mempengaruhi dan menghalang penglibatan dalam aktiviti kesenggangan dan

rekreasi.

(a) Memerihalkan faktor intrapersonal (dalaman) seperti kesediaan diri, sifat, sikap,
dan minat yang mempengaruhi dan menghalang penglibatan dalam aktiviti
kesenggangan dan rekreasi.
(b) Memerihalkan faktor interpersonal (luaran) seperti rakan sebaya, keluarga,

masyarakat, dan lain-lain yang mempengaruhi dan menghalang penglibatan
dalam aktiviti kesenggangan dan rekreasi.

FAKTOR

INTRAPERSONAL INTERPERSONAL
• Melibatkan interaksi atau
• Melibatkan keadaan psikologi individu
yang bertindak menghalang penglibatan hubungan individu seperti
kesulitan mencari pasangan yang

36
 

 

aktiviti bersukan seperti tekanan, sesuai untuk bersukan.
kebimbangan, budaya, keagamaan,
kemampuan, kemahiran diri dan budaya. • Melibatkan diri dalam aktiviti
• Sifat ingin mahu meneroka perkara baru
yang sentiasa wujud dalam aktiviti kesenggangan dan rekreasi adalah
kesenggangan dan rekreasi.
• Kesediaan diri individu sendiri yang ingin untuk kesihatan dan kecergasan
terlibat dalam aktiviti kesenggangan dan
rekreasi. tubuh serta minda.
• Sikap individu yang mahu menguji
kemampuan mental dan fizikal. • Individu berpeluang berinteraksi
• Minat terhadap aktiviti yang ekstrim dalam
kesenggangan dan rekreasi. sosial dengan orang lain.

• Penglibatan boleh mengubah

corak kehidupan, menyediakan

matlamat, meningkatan

kecergasan fizikal dan minda

individu.

(c) Memerihalkan faktor struktur seperti prasarana dan persekitaran, kewangan, dan
lain- lain yang mempengaruhi dan menghalang penglibatan dalam aktiviti
kesenggangan dan rekreasi.

Faktor Struktur

Prasarana Persekitaran
• Suasana yang menarik,
• Penyediaan tempat untuk
berkhemah, berkelah, bersih dengan keindahan
alam semulajadi akan
kemudahan bilik air, surau dan menambahkan lagi daya
tarikan masyarakat untuk
tempat membuang sampah yang aktif dalam aktiviti
kesenggangan dan rekreasi.
teratur serta kemudahan jalan
37
 
raya sedia ada dapat menarik

lebih ramai masyarakat terlibat

dalam aktiviti kesenggangan dan

rekreasi.


 

PENGGAL 1 : PENGENALAN SAINS SUKAN

3.0 KESENGGANGAN DAN REKREASI

Sub Tajuk: 3.3 Perkhidmatan Aktiviti kesenggangan dan rekreasi

HASIL PEMBELAJARAN

Pelajar seharusnya dapat:

(a) Mengenal pasti agensi utama dan tempat yang menawarkan perkhidmatan aktiviti
kesenggangan dan rekreasi seperti Pihak Berkuasa Tempatan (Majlis Daerah/Majlis
Perbandaran), Jabatan Perhutanan dan Perhilitan, pihak Non Goverment Organisation
(NGO), hotel, institut pengajian tinggi, dan lain-lain.

(b) Mengenal pasti perkhidmatan yang disediakan oleh agensi utama aktiviti kesenggangan
dan rekreasi seperti trek joging, tapak perkhemahan, aktiviti berasaskan air (kayak,

renang, dan kenu), dan aktiviti berasaskan darat (mendaki, menjelajah, ekspedisi, menjejak, dan
lain-lain).

(a) Mengenal pasti agensi utama dan tempat yang menawarkan perkhidmatan aktiviti
kesenggangan dan rekreasi seperti Pihak Berkuasa Tempatan (Majlis

Daerah/Majlis Perbandaran), Jabatan Perhutanan dan Perhilitan, pihak Non Goverment
Organisation (NGO), hotel, institut pengajian tinggi, dan lain-lain.

• Kementerian Pendidikan Malaysia
• Kementerian Pelancongan
• Jabatan Saliran dnn Galian
• Jabatan Alam Sekitar
• Jabatan Perhutanan dan Perhilitan
• Pihak Berkuasa Tempatan
• Majlis Daerah
• Majlis Perbandaran
• Majlis Bandaraya
• NGO

38
 

 

(b) Mengenal pasti perkhidmatan yang disediakan oleh agensi utama aktiviti
kesenggangan dan rekreasi seperti trek joging, tapak perkhemahan, aktiviti berasaskan
air (kayak, renang, dan kenu), dan aktiviti berasaskan darat (mendaki, menjelajah,
ekspedisi, menjejak, dan lain-lain).

Perkhidmatan aktiviti kesenggangan dan rekreasi.
• Perkhidmatan yang boleh diberikan oleh agensi-agensi adalah seperti kemudahan asas

bersesuaian dengan jenis kesenggangan dan rekreasi seperti gimnasium, padang
permainan, kolam renang, trek jalan kaki, hotel dan tapak perkhemahan.

39
 

 

PENGGAL 1 : PENGENALAN SAINS SUKAN

3.0 KESENGGANGAN DAN REKREASI

Sub Tajuk: 3.4 Faedah penglibatan dalam aktiviti kesenggangan dan rekreasi
HASIL PEMBELAJARAN

Pelajar seharusnya dapat:

(a) Memerihalkan faedah kegiatan kesenggangan dan rekreasi kepada individu dari segi
sosial, fizikal, mental, rohani, dan emosi.
(b) Memerihalkan faedah kegiatan kesenggangan dan rekreasi kepada masyarakat.
(c) Memerihalkan faedah kegiatan kesenggangan dan rekreasi kepada negara.

INDIVIDU
• Meningkatkan kesihatan badan
• Mengekalkan keadaan emosi, rohani, intelek,

dan sosial yang sihat.
• Melahirkan modal insan minda kelas

pertama.
• Kepimpinan
•

MASYARAKAT
• Mewujudkan perpaduan pelbagai kaum.
• Mengembangkan kemahiran sosialisasi.
• Memupuk sikap bekerjasama dan muhibah

sesama rakan yang terdiri pelbagai kaum.
• Dinamika kumpulan.

NEGARA
• Meningkat ekonomi Negara melalui pelbagai

aktviviti dan program yang dianjurkan.
• Meningkatkan kestabilan ekonomi Negara.

40
 

 

PENGGAL 1 : PENGENALAN SAINS SUKAN

3.0 KESENGGANGAN DAN REKREASI

Sub Tajuk: 3.5 Pengurusan risiko

HASIL PEMBELAJARAN

Pelajar seharusnya dapat:

(a) Mentakrifkan pengurusan risiko.
(b) Memerihalkan kaedah pengurusan risiko seperti pengelakan, pengurangan, pemindahan,

dan pengekalan.
(c) Memerihalkan prosedur pengurusan risiko yang meliputi mengenal pasti punca risiko
dan bahaya, membuat penilaian risiko dari segi tahap bahaya dan kekerapan, memilih kaedah

yang sesuai untuk mengurus risiko, dan mengambil tindakan untuk mengurangkan
risiko.

(a) Mentakrifkan pengurusan risiko.
(b) Memerihalkan kaedah pengurusan risiko seperti pengelakan, pengurangan,

pemindahan, dan pengekalan.

Apa itu risiko?

• Kebarangkalian sesuatu kecemasan yang boleh menimbulkan bahaya seperti kemalangan
dan kecederaan.

• Kecemasan / Hazad adalah sebarang perkara yang membahayakan, merosakkan atau
menimbulkan penyakit.

• Menurut Kamus Dewan, risiko didefinisikan sebagai kemumgkinan atau bahaya
kerugian, kemungkinan mendapat bahaya atau kerugian.

41
 

 

TAKRIFAN Pengurusan risiko adalah satu kaedah yang logik lagi
PENGURUSAN sistematik dalam mengenal, menganalisa, menilai,
penyelesaian, pemantauan dan risiko yang dengan mana -
RISIKO mana aktiviti.

 

Pengurusan risiko merupakan tulang belakang pentadbiran
bagi sesebuah organisasi sukan. Setiap individu dalam
organisasi mempunyai tanggungjawab dalam menyusun atur
bagi membangunkan sesuatu sistem pengurusan risiko sebuah

Pengurusan risiko merupakan salah satu disiplin dalam bidang
pengurusan kesenggangan dan rekreasi, tetapi ia tidak diberi
kefahaman yang meluas tentang bagaimana, bila, di mana dan
siapa yang perlu dipertanggungjawabkan.

42
 

 

Jenis Risiko

JENIS
RISIKO

Malapetaka Risiko berkaitan teknologi
• Contoh : hujan lebat, salji dan cuaca • Kegagalan dalam sesuatu teknologi
panas yang melampau. sering berkait dengan acara-acara
berprofil tinggi khususnya bagi

yang bergantung penuh kepada
sistem teknologi semata-mata.

Risiko keselamatan ( safety & security ) Risiko perundangan
• Contoh : kemalangan, kecederaan dan • Berlakunya ketidakpuasan hati
perbuatan khianat. dalam kontrak perjanjian antara

pihak penganjur dan kontraktor.

Risiko dalam acara sukan
• Cabaran pihak penganjur adalah mencari jalan
bagi mengurangkan risiko yang boleh timbul
dalam sebarang aktiviti sukan.
• Aspek keselamatan terdiri daripada
keselamatan am, diri sendiri, kemudahan dan
alatan.

43
 

 

(c) Memerihalkan prosedur pengurusan risiko yang meliputi mengenal pasti punca
risiko dan bahaya, membuat penilaian risiko dari segi tahap bahaya dan kekerapan,

memilih kaedah yang sesuai untuk mengurus risiko, dan mengambil tindakan
untuk mengurangkan risiko.
Proses pengurusan risiko

Kenalpasti risiko dan Menilai risiko dan kecemasan / Mengawal atau mengurus risiko dan
kecemasan / hazad
Kecemasan / hazad hazad
• Langkah akhir, tentukan kaedah yang
• Langkah pertama • Kemungkinan digunakan bagi mengatasi masalah
risiko atau bahaya.
adalah mengenali berlakunya kemalangan
• Kaedah kawalan tersebut termasuklah
risiko atau hazad dan atau kecederaan perlu aspek :

bagaimana masalah itu dinilai. i. Pengasingan terus risiko.
ii. Penggantian
boleh berlaku. iii. Isolasi
iv. Kawalan kejuruteraan
• Apakah kemungkinan v. Kawalan pentadbiran
vi. Pelan kecemasan.
• Langkah seterusnya yang akan terjadi?,
• Panduan mewujudkan pelan risiko:
mengenal pasti Siapakah yang terdedah i. Langkah 1: jadikan satu

kebarangkalian dengan risiko itu?, tanggungjawab.
ii. Langkah 2: kenalpasti kawasan
sesuatu masalah itu Apakah kesan
berisiko secara umum.
boleh timbul hingga seterusnya? iii. Langkah 3: kenalpasti risiko

membawa kepada spesifik.
iv. Langkah 4: nilaikan risiko.
pelbagai impak. v. Langkah 5: membuat keutamaan

Proses Pengurusan Risiko • Contoh : terjatuh dari pada risiko.
bangunan, bahan vi. Langkah 6: kawal dan selesaikan
bahaya atau toksik,
kecederaan akibat risiko.
pukulan bola, api dan vii. Langkah 7: membentuk satu polisi
kecederaan bergerak.
pengurusan risiko.

44
 

 

PENGGAL 1 : PENGENALAN SAINS SUKAN

3.0 KESENGGANGAN DAN REKREASI

Sub Tajuk: 3.6 Perkhemahan

HASIL PEMBELAJARAN

Pelajar seharusnya dapat:
(a) Memerihalkan perancangan perkhemahan selama tiga hari dua malam, dan menyediakan

senarai semak sebelum perkhemahan seperti membentuk jawatankuasa, merancang
aktiviti perkhemahan, memilih tempat, membuat kertas kerja, memohon kebenaran, dan

menyediakan peralatan;
(b) Melaksanakan aktiviti berpandukan kepada perancangan yang telah disediakan;
(c) Memerihalkan dan melaksanakan tanggungjawab selepas berkhemah meliputi

penyelenggaraan peralatan, post-mortem, dan penyediaan laporan

(a) Memerihalkan perancangan perkhemahan selama tiga hari dua malam, dan
menyediakan senarai semak sebelum perkhemahan seperti membentuk
jawatankuasa, merancang aktiviti perkhemahan, memilih tempat, membuat kertas
kerja, memohon kebenaran, dan menyediakan peralatan

Definisi :
-­‐ Lord Baden Powell (1955) telah menyatakan bahawa berkhemah
merupakan kegiatan yang sangat menyeronokkan dalam pengakap.

-­‐ Berkhemah adalah penghidupan di luar sama ada di hutan, pantai, bukit,
gunung dan sebagainya.

-­‐ Berkhemah merupakan aktiviti mendirikan khemah untuk tempat
kediaman sementara.

-­‐ Khemah diperbuat daripada kain tebal atau kain layar yang ditegakkan
dengan tiang besi, kayu dan tali.

45
 

 

UJUAN PERKHEMAHAN Pembentukan sahsiah
Peningkatan kecekapan dan kemahiran berfikir
Memupuk semangat keberanian, kerjasama dan kreaviti dikalangan
peserta
Pendidikan sepanjang hayat
Menghayati pengertian batasan kehidupan
Peningkatan semangat kekitaan, kesepaduan dan berdisiplin
Peningkatan tahap kesihatan fizikal dan mental
Penerapan nilai-nilai murni

46
 

 

(b) Melaksanakan aktiviti berpandukan kepada perancangan yang telah disediakan;
(c) Memerihalkan dan melaksanakan tanggungjawab selepas berkhemah meliputi

penyelenggaraan peralatan, post-mortem, dan penyediaan laporan

Prosedur Tetap Perkhemahan

Sebelum Semasa Selepas

• Penyediaan kertas kerja atau • Pastikan kesihatan dan • Pastikan peralatan perkhemaha
cadangan pelaksanaan perkhemahan. kebajikan para peserta. berada dalam keadaan
mencukupi, bersih dan baik.
• Pembentukan ahli jawatan kuasa. • Kemudahan asas, sistem
komunikasi dan prosedur • Post-mortem
• Mesyuarat jawatan kuasa keselamatan dipatuhi
pengelolaan perkhemahan. • Membuat laporan:
[ SPI. Bil. 12/2000 ] i. Kewangan.
• Perkhemahan di luar kawasan ii. Aktiviti
sekolah perlu mendapatkan kelulusan • Jadual aktiviti perkehmahan
daripada Pengarah Pendidikan dilaksanakan mengikut
Negeri. perancangan yang telah
ditetapkan.
• Pihak penganjur mesti melantik
secara bertulis seorang jurulatih yang • Peka kepada keadaan cuaca,
bertauliah dan berkemahiran. persekitaran dan bencana
alam.
• Pemberitahuan pelaksanaan
perkhemahan perlu dikemukakan
kepada pejabat pendidikan daerah,
balai polis, bomba, pusat kesihatan,
surat kebenaran ibu bapa atau
penjaga, taklimat mengenai
peraturan, aktiviti-aktiviti dan
langkah-langkah keselamatan serta
kebenaran bertulis penggunaan tapak
lokasi perkhemahan.

47
 

 

PENGGAL 1 : PENGENALAN SAINS SUKAN

4.0 PEMAKANAN SUKAN

Sub Tajuk: 4.1 Sistem Pencernaan

HASIL PEMBELAJARAN

Pelajar seharusnya dapat:

(a) Mengenal pasti komponen utama sistem pencernaan;
(b) Memerihalkan fungsi sistem pencernaan;
(c) Memerihalkan pencernaan dan penyerapan makanan di gaster, usus kecil, dan usus
besar;
(d) Memerihalkan jangka masa pencernaan karbohidrat, protein, dan lemak.

(a) Megenalpasti komponen utama sistem pencernaan
Komponen Utama sistem pencernaan
• Kelenjar air liur
• Farinks
• Esophagus
• Perut
• Usus kecil
• Usus besar
• Organ pencernaan lain (aksessori) hati,pundi hempedu, pancreas

48
 

 

(b) Memerihalkan fungsi sistem pencernaan
• Mengambil makanan
• Memecahkan makanan
• Menyerap molekul yang dihadam
• Menyediakan nutrient
• Menyingkirkan bahan-bahan perkumuhan.

(c) Memerihalkan pencernaan dan penyerapan makanan di gaster, usus kecil, dan
usus besar.

Gaster (Perut)
• Merupakan organ (gedung) pengumpulan makanan yang dihantar melalui esofegus.
• Makanan yang dikumpulkan bercampur dengan enzim-enzim pencernaan untuk
dihuraikan kepada zat-zat.
• Sel-sel di dinding perut merembeskan acid untuk pemecahan makanan kepada zat-
zat yang berguna.
• Setelah makanan dalam perut diproses dengan sempurna maka akan dihantar ke usus
kecil.

Usus Kecil

• Terbahagi kepada tiga bahagian.
• Duodenum
• Jejunum
• Ileum

• Panjang usus kecil adalah lebih kurang 22 kaki
• Pemecahan dan penyerapan zat makanan berlaku dalam usus kecil dengan bantuan

enzim –enzim yang dirembeskan dari pancreas dan hati.
• Makanan yang dipecahkan digerakan dalam usus kecil melalui proses peristalsis.
• Duodenum bertanggungjawab dalam pemecahan makanan secara berterusan

manakala,
• Jejunum dan Ilium adalah bertindak untuk menyerap nutrient ke dalam darah.
Usus besar

• Panjang usus besar adalah lebih kurang 6 kaki 49
 


 

• Usus besar menyambung usus kecil pada rectum
• Organ khas dalam pemerosesan bahan buangan.
• Bahan buangan digerakan dalam usus besar melalui proses peristalsis.
• Bahan buangan ini pada mulanya bergerak dalam usus besar dalam bentuk cecair

dan kemudian penyerapan air berlaku.
• Bahan buangan yang separa pejal akan dihantar ke rectum untuk dikumuhkan.

(d) Pencernaan karbohidrat, protein dan lemak.

• Masa pencernaan makanan adalah bergantung pada beberapa perkara.
• Latara belakang keupayaan metabolism individu
• Amaun makanan yang diambil
• Jenis makanan yang diambil
• Paras indeks glisemik makanan
• Aktiviti fizikal.

Karbohidrat

• Mengikut teori masa penghadaman karbohidrat adalah 1 jam
• Karbohidrat dihadam lebih cepat berbanding dengan protein dan lemak dalam perut.
• Karbohidrat ringkas lebih cepat dihadam dan ditukar kepada glukosa berbanding

dengan karbohidrat kompleks.
Protein

• Mengikut teori masa penghadaman protein adalah 2 jam
• Protein memerlukan masa yang lebih lama untuk proses pencernaan dalam perut
berbanding karbohidrat.
Lemak

• Mengikut teori masa penghadaman lemak adalah 3 – 5 jam.
• Lemak mengambil masa pencernaan yang lebih lama berbanding karbohidrat dan

protein.

50