E-book รวมเล่มบทคัดย่อ ประชุมวิชาการกรมวิทย์ ครั้งที่ 29-ฉบับสมบูรณ์

P2-4ว8ตั ถวกุ ัตนถเสุกียนั ใเนสอียาในหอาราเหจาใรนเชจ่วในงเชทว่ ศงกเทาศลกานิ ลเจกปินรเจะจปำรปะจี 2ำ5ป6ี 235ใ6น3จงัในหจวังดหตวรดังตรัง
Preservaetrivaetivneviengevteagreiatanrifaonodfodoudridnugritnhgetvheegevteagreiatanrifaenstfiveastliv2a0l2200i2n0TirnanTgran

สมศสรีมศเอรยี ี ดเอเกียลดยี้ เกง*ล้ยีวงิรินทวริ นิ์รตัทนร์รตั คนิด์ดคี อิดลดิสี อราลิสเรราอื งเขรำืองขำ

Somsri Aedklieng*, Wirinrat Kiddee, Alisara Ruangkhum
ศนู ย์วศทิ นู ยยาว์ ศิทายสาตศราก์ สาตรรแ์กพาทรยแ์ทพี่ท1ย2ท์/1ี่ 1ต2ร/งั1 กตรรมงั วกทิ รยมาวศิทายสาตศราก์ สาตรรแก์พาทรยแ์พทย์

Regional Medical Sciences Center 12/1 Trang, Department of Medical Sciences

บทคบัดทยคอ่ ัดยอ่
อาหอาราเหจารเปเจ็นผเปล็นิตผภลัณิตฑภ์ทัณี่นฑิย์ทมี่นบิยรมิโภบครใิโนภชค่วในงเชท่วศงกเทาลศกินาลเจกินผเลจิตผจลากิตแจปาก้งแปละ้งแถลั่วเะหถลั่วือเหงเลปือ็นงหเปล็นักหรลวักมทรวั้งมทีอัา้งมหีอาราหาร
บางบชนางิดชผน่าิดนผก่ารนะกบรวะนบกวานรปการรุงปรสรใุงหรส้ใกใหล้ใเคกีลยง้เคกียับงเกนับื้อเสนัตื้อวส์ ดัตังวน์ ดั้นังในนั้นชใ่วนงชเท่วศงกเทาศลกาินลเกจขินอเจงขจอังหงจวังดหตวรัดงตปรรังะปจรำะปจี 2ำ5ป6ี 23563
ศูนยศ์วูนิทยย์วาิทศยาาสศตารส์กตาร์กแาพรทแยพ์ทที่ ย1์ท2ี/่ 12ต/ร1ังตจรึงั ไดจ้ึสงไำดร้สวจำรปวรจิมปารณิมกาาณรกใชา้วรัใตชถ้วุกัตันถเุกสันียเชสนียิดชกนริดดกเบรดนเโบซนอโิกซอกิรกดกซรอดรซ์บอิกร์บิก
และแกลรดะกโปรรดปโปิโอรนปิกโอในผิกลในิตผภลัณิตฑภ์อัณาฑห์อาราเหจาจรเำจนจวนำน3ว0นต3ัว0อตยั่วางอยใน่างเขใตนเเทขศตบเทาศลบเมาือลงเตมรือังดต้วรยังดเท้วคยนเทิคคHนิคigh Performanance
Liquid Chromatography จากกจารกศกกึาษรศาึกพษบาวพ่ามบกีวา่ รมใีกชา้วรัตใถชกุ้วัตนถเสกุ ยี ันชเสนียิดชกนรดิ เกบรนดโเซบอนกิ โซ8อิกตวั 8อยต่าัวงอย(ร่าอ้งย(ลร้อะย2ล6ะ.72)6พ.7บ)ปพรบิมปาณริมาณ
อยู่ในอชยู่วในง ช2่ว8ง.32-81.5361.556ม.ิล5ลมิกิลรลัมิกตร่อัมกติโล่อกริโลัมกกรรัมดกโปรรดปโปิโอรนปิกโอ2นิกตัว2อตยัว่าอง ย(ร่า้อง ย(รล้อะย6ล.ะ7)6ป.7ร)ิมปาณริมอายณู่ในอชยู่วในง ช3่ว5ง53.55–51.5,46174.167.1
มิลลมิกลิรัมลตกิ อ่รมักตโิ ลอ่ กกรโิ มัลกสร่วมั นสก่วรนดซกอรดร์บซอิกรไมบ์ พ่ิกบไมท่พกุ บตทวั อกุ ยตา่วั งอยจ่าะงเหจ็นะไเดหว้น็ ่าไอดา้วห่าอาราเหจามรปี เจรมิ ปีาณรมิ กาาณรใกชาว้ รตั ใถชุกว้ ตันถเสุกียันไเมสเ่ ยีกไินมเเ่กกณินเฑก์มณาฑตร์มฐาาตนรฐาน
ทุกตทัวุกอตยัว่าองตยา่ มงตปารมะปกราะศการศะกทระวทงสราวธงาสราณธาสรุขณ(สเลุขข(ทเลี่ 3ข8ท9ี่ 3) 8พ9.ศ) .พ2.5ศ6.215เ6ร1ื่องเรวื่อัตงถวุเจัตือถปุเจนืออปานหอาารห(ฉารบับ(ฉทบี่ ับ5)ทซี่ 5ึ่ง)ขซ้อึ่งมขูล้อนมี้ ูลนี้
หน่วหยนงา่วนยภงานคภรัฐาแคลระัฐเแอลกะชเอนกสชามนาสราถมนาำรไถปนใำชไป้ รใชะโ้ปยรชะนโย์ เชพนอ่ื ์ กเพารอื่ คกุ้มาครครอุ้มงคผรู้บอรงผิโภู้บครไโิ ดภ้อคยไดา่ งอ้ ตย่อ่าเงนตือ่ อ่ งเนอ่ื ง

คำสำคคำญั ส:ำคกัญรดเบกรนดโซเบอนกิ โ,ซกอรกิ ดซกอรรด์บซิกอ,รก์บรกิ ดโกปรดปโิอปอรนปกิ ิอ,อผนลกิ ิตภผณั ลิตฑภ์อณัาหฑาอ์ ราเจหจาารกเจแจปา้งกแแลปะง้ถแวั่ ลเหะถลวั่ือเงหลือง

Abstract
Vegetarian food was the most consumed during the vegetarian festival in Trang. It’s mainly made
from flour and soybeans. Besides, some foods have been fashioned similar to meat. Therefore, during the
Trang Vegetarian Festival of 2020 the Regional Medical Sciences Center 12/1 Trang has surveyed the use of
benzoic acid, sorbic acid, and propionic acid preservatives in 30 samples of vegan food products in Trang
Municipality by using the High-Performance Liquid Chromatography technique. The study found 8 samples
of benzoic acid preservative (26.7%) in the range of 28.3-156.5 mg/kg. 2 samples of propionic acid (6.7%)
were found in the range 355.5-1,467.1 mg/kg. No samples were found of sorbic acid. It can be seen that
vegetarian food has levels of preservatives not exceeding the figures announced by the standard Notification
of Ministry of Public Health (No. 389) B.E. 2561 (2018) RE: Food Additives (No.5). This information can be
utilized by government agencies and private sectors for continued consumer protection.

Keywords: benzoic acid, aorbic acid, propionic acid, vegan starch and soy products
Corresponding author: somsri.a@dmsc.mail.go.th

161

P2-4ก9ารปการระปเมรินะคเมุณินลคักุณษลณกั ะษทณาะงทเคามงขีเคอมงขีใบอผงใักบหผวกั าหนวปาา่ นปา่
ChemiecmalicahlacrahcatrearcistetircisetivcaeluvatliuoantiofnMoef lMieenltihenathsuaasvuisaPviiserre
สริ ิกสาญริ กิ จานญ์ ธจนนอ์ ธรนยิ อโรรจยิ นโร์1*จวนิไ์ลลวักิไลษลณกั ์ษชณน่ื น์ ชานื่งชนี1างขชวีัญขศวรญั ี สศรราี ญสรกาวญินก2วณนิ ฐั กณติ ัฐิ ภกู่รติ ่นื ิ ภ3รู่ ศ่ืนักดศิว์ ักิชดัยิ์วอชิ ่อัยนอทอ่ อนงท1 อง

Sirikarn Thana-ariyaroj1*, Vilailuk Chuennangchee1, Kwansri Sarankawin2, Natthakiti Phuruen3, Sakwichai Ontong1
1สถาบสันถวาิจบยั ันสวมิจุนยั ไสพมรุนกไพรมรวกิทรยมาวศทิ ายสาตศราก์ สาตรรแ์กพาทรยแ์พ2ทศนูย์ยว์ศิทูนยยาว์ ศิทายสาตศราก์ สาตรรแ์กพาทรยแท์พี่ท4ยสท์ รี่ 4ะบสุรรี ะ3สบำรุ นี กั สงำานนกั เกงาษนตเรกอษำตเภรอำชเาภตอิตชราะตกิตารระจกงัาหรวจัดงั พหิษวัดณพโุ ลษิ กณโุ ลก

1Medicinal Plant Research Institute, Department of Medical Sciences, 2Regional Medical Sciences Center 4 Saraburi, Department of Medical Sciences,

3Chat Trakan District Agricultural Extension Office, Phitsanulok

บทคบดั ทยคอ่ ัดยอ่
ผักหผวกัาหนปวา่ น(ปMา่ e(lMieenltiheantshuaasvuisaPviiesrre วงศ์วOงศp์iliaceae) ในทใานงแทพางทแยพ์แทผยนแ์ ไทผนยไใทชย้ใบใแชล้ใบะแราลกะสราำกหสรบัำหแรกบั ้ปแวกด้ปขวอ้ ดขอ้
ปวดปศวีรดษศะีรปษวะดปทว้อดงทแ้อลงะแลกะ้ไขแ้กแ้ไตข่ย้ แังตไม่ย่มังไีขม้อ่มกีขำ้อหกนำดหทนาดงเทคามงีขเคอมงีขสอมงุนสไมพุนรชไพนริดชนนี้ ิดกนารี้ ศกึการษศาึกนษี้จาึงนมี้จวึังตมถีวุปัตรถะุปสรงคะส์เพงคื่อ์เปพรื่อะปเมรินะเมิน
คณุ ลคักุณษลณกั ะษทณาะงเทคามงขีเคอมงใีขบอผงักใบหผวักาหนปวา่ นโปดา่ ยรโดวบยรวบมตรวั มอตยัว่าองผยัก่าหงผวักาหนปวา่ นจปำา่ นจวนำน2ว1นต2วั1อตยัว่าองยรา่ะงหรวะา่ หงเวดา่ อื งนเดธอืันนวธาคนั มวา2ค5ม5285ถ5ึง8 ถึง
มีนามคีนมา2ค5ม6215น6ำ1มนาตำมรวาจตเรอวกจลเอักกษลณักท์ษาณงเท์ คามงีดเค้วมยีดวิธ้วีโยควริธมีโคาโรทมการโทาฟกรีชานฟดิ ีชผนิวดิบผาวิงบแาลงะแปลฏะิกปิรฏิยิกาทิริยางาเทคามงีเบคื้อมงีเบตื้อนงพตน้บวพ่าบสาวร่าสการดั สกดั
เมทเามนทอาลนจอาลกจใบากผใักบหผวักาหนวปา่านใปห่า้ผใลหบ้ผวลกบกวับกกSับhinoda’s test และแnลiะnhydrin test ในขใณนะขทณี่สะาทรี่สากรัดสนก้ำัดในห้ำผใลหบ้ผวลกบกวับกกับ
FeCl3 TS และแfลroะth test นำมนาำตมรวาตจสรวอจบสคอุณบภคาุณพภทาาพงทเคามงีฟเคิสมิกีฟสิส์ พิกบส์วพ่าบใบวผ่าใักบหผวักาหนวปา่านมปีป่ารมิมีปารณิมคาวณาคมวชาื้นมปชื้นริมปารณิมเาถณ้ารเวถม้ารวม
ปริมปาณรมิ เถาณ้าไเมถล่ า้ ะไมล่ลายะลในากยรในดกเรทดา่ กเทับ่ารก้อับยรล้อะย6ล.ะ696±.619.301,.380.558±.505.930,.903.200±.200.150.โ1ด5ยนโดำ้ ยหน้ำกั หตนากั มตลาำมดลบั ำปดรบั มิ ปาณริมสาาณรสการัดสดก้วดัยด้วย
95%95เ%อทเาอนทอาลนอและแปลระิมปารณิมสาาณรสากรัดสดก้วัดยดน้ว้ำยนเท้ำ่ากเทับ่ารก้อับยรล้อะย1ล6ะ.9166±.926.772.แ77ละแ3ล6ะ.5336±.513.561.โ5ด6ยโนด้ำยหนน้ำักหนตักามตลาำมดลับำดับ
จากจผาลกกผาลรศกาึกรษศาึกสษามาสาารมถสารถุปสเปรุป็นเขป้อ็นกขำ้อหกนำดหทนาดงทเคามงีเคดมังนี ดี้ ใังบนผี้ ใักบหผวักาหนวปา่านตป้อ่างตพ้อบงสพาบรสกลารุ่มกลtaุ่มnnins, saponins, amines
และแลflaะvonoids ปริมปารณิมคาวณาคมวชาื้นมชปื้นริมปารณิมเาถณ้าเรถว้ามรแวมละแปลระิมปารณิมเาถณ้าเทถี่ไ้ามท่ลี่ไะมล่ลาะยลใานยกใรนดกไรมด่เกไมิน่เรก้อินยรล้อะย8ละ, 98แ9ละและ
0.5 0โด.5ยนโด้ำยหนน้ำักหตนาักมตลาำมดลับำปดับริมปาณริมสาาณรสการัดสดก้วัดยด9้ว5ย%95เอ%ทาเอนทอาลนแอละแปลระิมปาณริมสาาณรสการัดสดก้วัดยดน้วำยไนม้ำ่นไ้อมย่นก้อวย่ารก้อวย่ารล้อะย1ล4ะ แ1ล4ะและ
35 โ3ด5ยนโด้ำยหนำ้ักหตนากั มตลาำมดลับำดบั

คำสำคคำัญสำ: คผัญกหวผากั นหปวา่ ,นกปา่ารปกราะรเปมรนิ ะคเณุมินลคกั ณุษณลกั ะษทณางะเคทมางี เคมี

Abstract
MelMieenltiheanthsauavsuisavPiiserre (Pak-wan pa), is belonged to family Opiliaceae. In Thai traditional
medicine, the leaves and roots have been used for treatment of joint pain, headache, abdominal pain,
and fever. For, there is no the chemical specification of this plant, the objective of this study was chemical
characteristic determination of M. sMu.avsuisalveisaves. Twenty-one sample of leaves during December 2015 to
March 2018, were chemically investigated. Chemical identification by thin-layer chromatography and
preliminary test of M. sMua. vsuisalveiasves were studied, which the methanol extract was positive with Shinoda’s
test and the ninhydrin test. Whereas the aqueous extract was positive with FeCl3 TS and the froth test.
In physico-chemical properties determination, the contents of moisture, total ash, and acid-insoluble ash
were 6.69±1.30, 8.55±0.93 and 0.20±0.15 %w/w, respectively. The contents of 95% ethanol-soluble
extractive and water-soluble extractive values were 16.96±2.77 and 36.53±1.56 %w/w, respectively.
Therefore, the result obtained from this study can be summarized as the chemical specification as follows:
M. sMu.asvuisalveisaves must be express groups of tannins, saponins, amines, and flavonoids. The contents of
moisture, total ash and acid-insoluble ash were not more than 8, 9 and 0.5 %w/w, respectively.
The contents of 95% ethanol-soluble and water-soluble extracted values were not less than 14 and
35 %w/w, respectively.

Keywords: MeliMenetlhieansthuavsiusaPvieisrre, chemical-characteristic evaluation
Corresponding author: sirikarn.t@dmsc.mail.go.th

162

P2-5ก0ารศกึกาษรศาึกคษณุ าสคมณุ บสัตมิทบางัตเิทคามงแี เคลมะกีแาลยะภกาพยภขาอพงลขูกอเงดลือกู ยเดือย
StudSytuodnycohnemchiecaml iacnaldapnhdypsihcaylsipcarol pperortpieesrtoiefsJobf ’Jsobte’asrtsears

กันยากรันตั ยนา์รชัตลนส์ ิทชลธิ์*สทิสธริ์นยสารินจยลุ าศรจไีลุ กศวรลั ไี กวลั

Kanyarat Chonlasit*, สรนิ ยสารจนิ ลุ ยศารจีไกลุ วศลั รไี กวัล
ศูนยว์ ศิทูนยยาว์ศทิ ายสาตศรา์กสาตรแรก์พาทรยแท์ พี่ ท1ยเ์ทชยี่ 1งใเหชมยี ่งกใหรมว่ กิทรยมาวศทิ ายสาตศรา์กสาตรแรก์พาทรยแ์ พทย์

Regional Medical Sciences Center 1 Chia1ng Mai, Department of Medical Sciences

บทคบดั ทย่อคดั ยอ่
เดือยเดเปือ็นยพเปืช็นสพมืชุนสไพมุนรชไพนิรดชหนนิด่ึงหมนีช่ึง่ือมวีิชทื่อยวาิทศายสาตศรา์สว่าตรC์วo่าixCloaicxhlraycmhary-jmobai-jLo.bviar. ma-ymuae-nyuSetanpf. ลูกเดลือูกยเดือย
มีปรมะโีปยรชะนโย์ตช่อนร่์าตง่อกรา่ายงแกลาะยบแลำระุงบผำิวรพุงผรริวณพรซรึ่ณงกาซรึ่งนกำาสรมนุนำสไพมรุนไไปพใรชไ้ปรใะชโ้ปยรชะนโย์จชำเนป์จ็นำตเป้อ็นงมตีข้อ้องมกีขำห้อนกำดหในนกดาใรนคกวาบรคุวมบคคุณุมภคาุณพภาพ
ศูนยศ์วิทูนยา์วศิทายสาตศรา์กสาตรรแ์กพาทรแยพ์ทที่ 1ย์ทเชี่ ีย1งเใชหียมง่ ใจหึงมได่ จ้ทึงำไกดา้ทรำศกึกาษรศาคึกุณษาสคมุณบสัตมิทบางัตเิทคมางีแเลคะมกีแาลยะภกาพยขภอาพงลขูกอเงดลือูกยเดทือ่ีเยก็บทจี่เกาก็บแจหาลกแ่งตห่าลง่งๆต่างๆ
ในปรใะนเปทรศะไเททยศไจทำยนวจนำน1ว4นต1ัว4อยต่าัวงอพย่าบงวพ่า บลวูก่าเดลือูกยเมดีอื งยคม์ปีอรงะคก์ปอรบะทกอางบเทคมางีเปเค็นมสีเปาร็นกสลาุ่มรอกัลคุ่มาอลลั อคยาดล์อสยเตดีย์ สรเอตยียดร์อแยลดะ์ นแ้ำลมะันร้ำะมเันหรยะเหย
ยากยแาลกะแมลีสะามรสี ำาครัสญำอคยัญ่างอนย้อ่างยน3้อยชน3ิดชคนือิด oคlือeic acid, triolein และแßล-sะitosterol ผลกผารลศกึการษศาึกคษุณาสคมุณบสัตมิทบาัตงกิทาายงภกายพภาพ
พบปพรบิมปาณริมสาาณรสสกาัดรสดก้วัดยดน้วำยสนา้ำรสสกาัดรสดก้วัดยเดอ้วทยาเอนทอาลนเอถล้ารเวถม้ารเวถม้าทเี่ถไม้า่ลทะ่ี ไมล่ลายะใลนากยรในด กแรลดะแคลว ะามคชวื้นามรช้อ้ืนยลร้อะย7ล.1ะ57±.150.750, .75
7.497±.409.630, .16.3881±.808.230, .02.3060±.006.010แ.0ล1ะแ4ล.9ะ54±.915.001โ.ด0ย0นโ้ำดหยนัก้ำหตนาักมลตำาดมับลำไดับ้นำไขด้อนมำูลขด้อัมงกูลลด่าังวกมลา่าจวัดมทาำจเัดปท็นำขเป้อก็นำขห้อนกดำหนด
คณุ ภคาณุพภโดาพยลโูกดเยดลือูกยเทด่ีมือยีคทณุ ี่มภีคาณุพตภ้อาพงมตีคอ้ ุณงมสีคมุณบสตั มิทบางัตเคิทมางีสเอคดมคีสลอ้อดงคกลับ้อผงลกกับาผรลศกึกาษราศขกึ ้าษงาตข้น้างแตล้นะมแีคลณุะมสีคมุณบสตั มิทบางตั กิทาายงภกาาพยภในาพหัวใขน้อหัวข้อ
ปริมาปณริมสาณรสสกาัดรสดก้วยัดนด้ำวยแนล้ำะสแาลระสสกาัดรสดก้วยัดเดอ้วทยาเนออทลานไอมล่น้อไมย่นกว้อ่ายรก้อวย่าลระ้อย6ล.0ะ โ6ด.0ยนโด้ำหยน้ัำกหเนถั้การเวถม้ารเถว้มาทเ่ีไถม้า่ลทะ่ีไลมา่ลยะใลนากยรใดนกแรลดะและ
ความคชว้ืนามไชม้ืน่เกไินมรเ่ ้อกยินลระ้อย3ล.0ะ, 30.10 แ0ล.1ะแ6ล.0ะโ6ด.ย0นโำ้ดหยนัก้ำหตนาักมลตำาดมับลำโดับยขโอ้ดกยำขห้อนกดำหนน้ี ดอนกจ้ีนาอกกจจะาใกชจ้ในะใกชา้ใรนคกวาบรคุมวบคุคณุมภคาุณพใภนาเพบใื้อนงเตบ้น้อื งต้น
แลว้ แยลงั สว้ ายมังาสราถมใาชรเ้ ปถใ็นชข้เปอ้ มน็ ูลขพ้อมน้ื ลูฐาพน้ืนใฐนากนาใรนจกดั าทรำจขดั ้อทกำำขห้อนกดำหมานตดรมฐาาตนรขฐอางนลขกู อเงดลอื กู ยเใดนอื ตยำใรนาตมำารตารมฐาาตนรยฐาาสนมยนุ าไสพมรนุ ไไทพยรตไอ่ทไยปต่อไป

คำสำคำญั ส:ำลคกูญั เดือลยกู ,เดคือณุ ยสมคบุณตั สิทมาบงัตเคิทมาแี งลเคะมกีแาลยะภกาาพย,ภขาอ้ พกำขหอ้ นกดำหนด

Abstract
Job’s tears or Adlay is an herbal plant named CoixCloaicxhlraycmhary-jmobai-jLo.bvi ar. ma-ymuae-nyuSetnapf., used for
body nourishment and skincare. For quality control of any herb, its specification should be designated.
Regional Medical Sciences Center 1 Chiang Mai launched the study of Job’s tears physico-chemical properties.
Fourteen samples of Job’s tears collected from various sources in Thailand were investigated. The results
indicated that the chemical composition of Job’s tears consisted of alkaloids, steroids, and fixed oils and
contained at least 3 active substances: oleic acid, triolein and ß-sitosterol. The physical properties in terms of
contents of water-soluble extractives, ethanol-soluble extractives, total ash, acid-insoluble ash, and moisture
were 7.15 ± 0.75, 7.49 ± 0.63, 1.88 ± 0.23, 0.06 ± 0.01, and 4.95 ± 1.00 % w/w, respectively. Then the quality
specifications of Job’s tear were proposed based on this information. The chemical properties should be
similar to the above mentioned results. The values of both water-soluble and ethanol-soluble extractives
should not less than 6.0 %w/w, while the values of total ash, acid-insoluble ash and moisture should not
more than 3.0, 0.1, and 6.0 %w/w, respectively. The results obtained from this study are fundamental
information for the quality control of Job’s tears which lead to the further establishment of the standard
specifications of Job’s tears in the Thai Herbal Pharmacopoeia.

Keywords: Job’s tears, physico-chemical properties, specification
Corresponding author: kanyarat.c@dmsc.mail.go.th

163

P2-ก5า1รปกราะรเปมรนิ ะกเมารนิ ไกดาร้ รับไโดปร้ รบั ตโนีปรไตขนี มนัไขแมคันลแเซคยี ลมเซแยี ลมะคแาลระโ์ คบาไรฮโ์ เบดไรฮตเดจราตกกจารกบกราิโรภบครนโิ ภมคแนลมะผแลติะผภลณั ติ ฑภ์ ณั ฑ์
ของคขนอไงทคยนไอทายยุอ6ายปุีข้นึ ปไปีขน้ึ ปไีปพ.ปศี .พ2.5ศ6. 1-2563

Dietary intake of protein, fat, calcium and carbohydrate from milk and products
for Thais aged over 6 year 2018-2020

วิชกิ รวณิชกิ์ แรสณง์สแวสา่ งงส*วพ่างัชราพัชขราาวหขมาดวหจดมดอจภดิชอญภาิชปญราะสปพระรัตสนพชรตัยนนชิตัยยานิตสยอาาดสอกาติ ดตวิกรติ รตณิวรคราณงคคำางแคลำะคแณละะคณะ

Wichigorn Sangsawang*, Phadsara Numaiem, Apichaya Prasoprattanachai, Nittaya Sa-ard, Kittiwan Kangkum, et al.
สำนักสคำุณนภักาคพุณแภลาะพคแวลาะมคปวลาอมดปภลยั ออดาภหยั าอรากหรามรวกิทรยมาวศิทายสาตศรา์กสาตรแรก์พาทรยแ์ พทย์

Bureau of Quality and Safety of Food, Department of Medical Sciences

บทคบดั ทยค่อดั ย่อ
นมมนีสมารมอีสาาหราอราทหี่จาำรเทป่ีจ็นำตเป่อ็นร่าตง่อกรา่ายงคกราบยคถ้รวบนถเ้วหนมาเหะกมับาะทกุกับเพทศุกทเพุ กศวทัยุ กรวัฐัยบารลัฐบมีนาลโยมบีนาโยใบหา้เยดใ็กหต้เด้ังแ็กต่ชั้งแั้นตอ่ชนั้นุบอานลุบาล
จนถจึงปนรถะึงถปมรหะถกมตห้อกงไตด้อ้ดง่ืมไดน้ดมื่มทนุกมวัทนุตกวลันอตดลปอีเพด่ือปเีเปพ็นื่อกเปาร็นแกกา้ปรแัญกห้ปาัญเดห็กาใเนดว็กัยใเนรวียัยนเขรียาดนสขารดอสาาหราอราหการ ศกึกาษรศาึนกษ้ีมีวานัต้ีถมุปีวัตระถสุปงรคะ์สงค์
เพื่อปเพร่ืะอเปมรินะกเมารินไกดา้รรับไดโป้รรับตโีปนรไตขีนมันไขแมคันลแเซคียลมเซแียลมะคแาลระ์โคบาไรฮ์โเบดไรฮตเดจราตกกจารกบกราิโรภบครนิโภมคแนลมะผแลิตะผภลัณิตฑภ์ ัณจำฑน์ วจนำน5วนชน5ิดชไนดิด้แกไ่ด้แก่
นมเปนรม้ียเวปผรส้ียมวผสลมไมผ้ ลนไมมเ้ ปนรมี้ยเวปรโ้ียวเกโิรย์ตเกนิรม์ตสนดมแสลดะนแลมะปนรุมงแปตร่งุ ขแอตง่ คขนอไงทคยนไโทดยใโชด้ขย้อใมช้ขูล้อกมารูลบกราิโรภบครอิโภาหคาอราขหอางรปขรอะงเปทรศะไเทยศไทย
(มกอ(มชก. อ2ช5.5295) 5ร9่ว)มรก่วับมผกลับกผาลรวกิเาครรวาิเะคหรา์โปะหร์ตโปีนรแตลีนะแไขลมะัไนขมโดั นยสโดำยนสักำคนุณักภคาุณพภแาลพะแคลวะาคมวปาลมอปดลภอัยดอภาัยหอาารหใานรช่วในงปช่ีวงปี
พ.ศ.พ2.5ศ6. 12-526516325ร6ว3ม ร6ว7ม16ต7ัว1อยต่าัวงอยแ่าลงะขแ้อลมะูขล้อปมริมูลาปณริมแาคณลแเซคียลมเซแีลยมะคแาลระ์โคบาไรฮ์โเบดไรฮตเดจราตกสจำานกักสโำภนชักนโภากชานราการรมอกนรมามอัยนาผมลัย ผล
การศกึกาษรศาพึกษบาวพ่าบกวา่ารไกดา้รรับไโดป้รรับตโีนปร, ตไขีนมันไข, มแันคลเแซคียลมเซแียลมะคแาลระ์โคบาไรฮ์โเบดไรฮตเดจราตกกจารกบกราิโรภบครนิโภมคแนลมะผแลิตะผภลัณิตฑภ์ขัณอฑงป์ขรอะงชปารกะรชไาทกยรไทย
ท้งั หมทดัง้ หอมาดยุตอง้ัาแยตุต่ ง้ั 6แตป่ขี 6นึ้ ปไปขี ึน้ เฉไปล่ียเเฉทลา่ ี่ยกเับทา่ 3ก.3บั 53, .3.5353, .03.5100แ.1ล0ะแ9ล.9ะ29ก.9ร2มั /กครนัม/วคันน/ตวาันมลตำาดมับลำเดมบั่ือเเปมรื่อียเบปเรทยี ียบบเทกยีับบคกา่ อบั ้าคงา่ ออิง้างอิง
Thai Recommended Daily Intakes (Thai RDI) พบวพ่าปบรวิม่าปาณริมกาาณรบกราิโรภบครสิโภำหคสรับำหปรับะปชารกะรชทาก้ังหรทม้ังดหคมิดดเปค็นิดรเป้อ็นยลร้อะยขลอะงของ
Thai RDI ได้เทไ่าดก้เัทบ่า5ก.ับ165,.61.6716,.1731.0103และแ3ล.3ะ13ต.3า1มลตำาดมับลำแดลับะแพลบะแพนบวแโนน้มวกโนา้รมไกดา้รรับไดส้ราับรอสาหรอารานห้อารยนล้องตยาลมงกตลามุ่ กอลาุ่ยมุอายุ
ท่ีเพ่ิมทข่เี พึน้ ิ่มขข้อน้ึ มลูข้จอามกูลกจารกศกึกาษรศาดึกงัษกาลด่างั วกเลป่า็นวปเปร็ะนโปยรชะนโย์กชับนห์กนับ่วหยงนา่วนยทง่ีเากน่ียทว่เี ขกอ้่ียงวใขนอ้ กงาใรนใกหา้ครำใแหน้คะำนแนำแะลนะำวแาลงะแวผานงแภผาวนะภโาภวชะนโภากชานราการ
ของปขรอะงชปารกะรชไาทกยรตไท่อไยปตอ่ ไป

คำสำคำญั ส:ำโคปัญรตโีนป,รไตขนีมันไ,ขแมคนั ลเซแยีคมล,เซคยี ามร์โบคไาฮรเโ์ดบรไตฮ,เดTรhตai RDI

Abstract
Milk contains all the nutrients necessary for the body of all ages. The government has a policy
that children from kindergarten to sixth grade must be able to get accessed of drinking milk every day of
the year to tackle the problem of malnourished school-age children. The objective of this study was to
assess protein, fat, calcium, and carbohydrate intake from the consumption of 5 types of milk and
products: fermented milk with fruit, fermented milk, yogurt, milk, and flavored milk in the Thai
population. Food consumption data of Thailand (ACFS, 2016) together with the results of protein and fat
analysis by the Bureau of Quality and Safety of Food during 2018-2020 from 671 samples and calcium
and carbohydrate content data from the Bureau of Nutrition, Department of Health were used in this
study. The results revealed that the average protein, fat, calcium, and carbohydrate intake of the Thai
population aged 6 years and over were 3.35, 3.35, 0.10, and 9.92 g/person/day, respectively.
When compared with Thai Recommended Daily Intakes (Thai RDI), the intake of such nutrients per capita
was 5.16, 6.71, 13.00, and 3.31% of Thai RDI, respectively. There was also a tendency of fewer nutrients
intake with the increasing age group. The data from this study will be useful to the relevant agencies in
providing advice and planning on the nutrition status of the Thai population.

Keywords: protein, fat, calcium, carbohydrate, Thai RDI
Corresponding author: wichigorn.s@dmsc.mail.go.th

164

P2-ก52ารเฝกา้ ระเฝว้าังรคะุณวงัภคาุณพนภมาพโรนงมเรโยี รนงเรปยี งี นบปรีงะบมปารณะม2า5ณ592–525596–32563
SchoSoclhmooilkmqiulkalqituyamlitoynmitorninitgordinugrindgurtihneg tfhisecaflisyceaalry2e0a1r62–021062–02020

พัชรนิ พทัชรร์ นิ วทฒั รน์ สวฒัิน*นสวิรนนิ *ทวรริ ร์ ินตั ทนร์ ร์คัตดิ นด์ี คสดิุนดที รสี นุ ททอรงีสทมองสม

PatchPaartinchWarainttaWnatstinan*,aWsinir*in, rWatiriKnirdadteKeid, dSoeoe,nStaoroenetaTrheoenTgshoomngsom
ศนู ยว์ ศิทูนยยาศว์ ทิาสยตารศ์กาาสรตแรพ์กทารยแ์ทพ่ี 1ท2ย/์ท1่ี 1ต2ร/งั 1กตรรมงั วิทกยรมาศวทิาสยตารศก์าาสรตแรพก์ ทารยแ์ พทย์

RegionRaelgMioendailcaMleSdciiceanlcSecsieCnecnetserC1e2n/t1erT1r2an/1g,TDraenpga,rtDmeepnarttmofeMntedoifcaMleSdciiceanlcSecsiences

บทคดับยทอ่ คัดย่อ
นมมีคนุณมมคีค่าุณทาคง่าโทภาชงนโาภกชานราสกูงาแรลสะูงมแีผลละตม่อีผพลัฒต่อนพาัฒกานราดก้าานรตด่า้างนๆต่ขางอๆงเขดอ็กงรเดัฐ็กบารลัฐจบึงาจลัดจตึงั้งจโัดคตรั้ง กโคารงอกาาหราอราเหสราิมรเนสมริมนม
โรงเรโียรนงเตรั้งียแนตต่ปั้งีงแบตป่ รีงะบมปารณะม2า5ณ3525เป3็น5ตเป้น็นมาต้นศมูนาย์วศิทูนยา์วศิทายสาตศรา์กสาตรรแ์กพาทรแย์พทที่ 1ย2์ท/1ี่ 1ต2/ร1ัง ตไดร้เังกไ็บดร้เวกบ็บรรววมบขร้อวมูลขผ้อลมวูลิเผคลรวาะิเคหร์ าะห์
คุณภคาุณพนภมาพโรนงมเรโียรนงเรตียั้งนแตต่ปั้งีงแบตป่ปรีงะบมปารณะม2า5ณ592-52596325ซ6ี่ง3เกซ็บี่งตเัวกอ็บยต่าัวงอโดยย่างสโำดนยักสงำานนักสงาาธนาสราณธสาุรขณจังสหุขวจัดังหแวลัดะผแู้ปลระะผกู้ปอรบะกาอรบการ
นมโรนงมเรโียรนงเรจียำนวจนำน2ว1น0 2ต1ัว0อยต่าัวงอโยด่ายงเปโดรยี เบปเรทียียบบเคทุณียบภคาุณพตภาามพปตราะมกปารศะกกราะศทกรรวะงทสราวธงาสราณธสาขุรณฉสบุขับทฉบี่ 3ับ5ท0ี่ 3(พ5.0ศ.(2พ5.ศ56.2)5แ5ล6ะ) และ
ฉบบั ทฉี่บ4บั 0ท6่ี 4(พ0.6ศ.(2พ5.6ศ2.2)5เ6ร2่ือ)งเนรื่อมงโคนผมลโคพบผวลา่พทบุกวต่าัวทอกุ ยต่าัวงอมยคี ่าณุ งมภีคาุณพดภ้าานพจดลุ ้าชนีวจวลุ ิทชยีวาวอิทยยู่ใานอเกยณู่ในฑเกม์ ณาตฑร์มฐาตนรฐสาว่นนดส้า่วนนเดคา้มนีพเบคมไมีพ่ บไม่
ผ่านมผา่ ตนรมฐาาตนรฐ1า1นต1ัว1อยต่าัวงอย(ร่า้องย(ลระ้อย7ล.5ะ) 7จ.5า)ก จ1า4ก6 1ต4ัว6อยต่าัวงอย(ย่าูเงอช(ยทูเีอ3ช3ท, ี พ3า3ส, เพจาอสรเ์ไจรอซร์ ์ไ1ร1ซ3์ 1ต1ัว3อยต่าัวงอ)ยส่าางเ)หสตาุทเหี่ไมต่ผุท่าี่ไนม่ผ่าน
มาตรมฐาาตนรจฐำาแนนจกำตแานมกชตนาิดมดชังนนิดี้ ด1ัง.นนมี้ 1ย.ูเนอมชยทูเีอในชทราี ใยนกราารยเนกาื้อรนเมนไื้อมน่รมวไมมม่รันวเมนมยันตเ่ำนย3ตต่ำัว3อยต่าัวงอ(ยร่า้องย(ลระ้อย9ล.1ะ),9ม.1ัน)เ,นมยันแเลนะยโแปลระตโนี ปรตีน
ต่ำ 1ตต่ำัว1อยต่าัวงอย(ร่า้องย(ลระ้อย3ล.0ะ) 32.0น)ม2พ.นาสมเพจาอสรเ์ไจรอซร์ ใ์ไนรซร์าใยนกราารยมกันาเรนมยันตเ่ำนย4ตต่ำัว4อยต่าัวงอย(ร่า้องย(ลระ้อย3ล.5ะ),3เ.น5)ื้อ,นเนมืไ้อมน่รมวไมมม่รันวมเนมยันตเ่ำนยต่ำ
2 ตัว2อยต่าัวงอ(ยร่า้องย(ลระ้อ1ย.ล8)ะ1แ.ล8ะ) โแปลระตโีนปตร่ำตีน1ตต่ำัว1อยต่าัวงอ(ยร่า้องย(ลระ้อย0ล.9ะ) 0ด.ัง9น) ั้นดขัง้อนมั้นูลขน้อี้จมะูลเนปี้จ็นะปเประ็นโปยรชะนโ์แยกช่หนน์แ่กวย่หงนา่วนยดง้าานนคดุ้มาคนรคอุ้มงครอง
ผู้บริโผภู้บคริโสภาคมาสราถมนาำรไถปนใชำไ้ปปรใะชเ้ปมรินะสเถมาินนสกถาารนณก์การารณเฝ์ก้าระเฝว้าังรพะวัฒังนพาัฒแลนะาปแรลับะปรุงับกปรระุงบกวรนะกบาวรนผกลาิตรนผมลโิตคนไมดโ้ทคุกไภดา้ทคุกสภ่วานคตสั้ง่วแนตต่ ั้งแต่
เกษตเรกกษรตผรู้เกลรี้ยผงู้เโลคี้ยนงมโคผนู้ผมลิตผู้ผตลลิตอดตจลนอผดู้จำนหผนู้จ่าำยหนเพ่าืย่อสเพร้าื่องสครว้าางมคมวั่นามใจมใั่นใคจุณในภคาุณพนภมาพใหน้กมับใหผู้บกับริโผภู้บคริโแภลคะเแปล็นะกเปาร็นคกุ้มาครรคอุ้มงครอง
ผู้บริโผภู้บครไิโดภอ้ คกี ไทดาอ้ งกี หทนางึ่ งหนง่ึ

คำสำคญัำส:ำนคมัญโรงนเรมียโรนงเรียน

Abstract
MilkMisilka ishigahlhyignhulytrintiuoturistiofouosdfotohdatthafaftecatfsfevcatsriovuasrioauspseacstpseocftsdoefvedloevpemloepnmt einntchinildcrheinld. rTehne. The
govegronvmeernmt henast hesatsabelsitsahbeldishaesdchaosoclhmooilkmsuilpkpsluepmpelenmt penrotgprarmogrsaimncesinthce ftihsceaflisyceaalry1e9a9r21.9T9h2e. TRheegioRneaglional
MedMicaeldSiccaiel nSceiesnCcenstCeern1t2e/r11T2r/a1nTg,rahnags, thhaesnthceonlleccotleledcdteadtadoantascohnosoclhmooillk’ms iqlku’aslqituyadliutyrindgutrihneg ftihsceaflisyceaalryear
20162-021062-02,02S0a,mSpalemsplweesrewecroelleccotleledctbeyd tbhye tPhreovPinrcoivailncHiaelalHtheaOlthfficOeffiacned asncdhosoclhomoilkmpilrkodpurcoedrusceorfs of
210 2sa1m0 psalems.pTlehse. Tqhuealqituyawlitays wcoams cpoamrepdaarecdcoardccinogrdtiongNtootifNicoattiifoicnatoiofnthoef MthienisMtriynisotfryPuobf lPicubHleicalHtheaNltoh. 3N5o0. 350
(2013(2)0a1n3d) aNnod. 4N0o6. 4(200619(2)0R1e9:) CRoew: C’sowM’ilsk.MTilhke. Trehseulrtessushltoswsheodwthedattahlaltsamll psalemspwleesrewweriethiwnitthhine rtehqeuriereqduired
standstaarnddoafrdmoicfrmobiciorolobgioiclaolgqicuaal lqituy.aliFtyo.r cFhoermchiceaml qicuaal lqituy,al1it1y,sa1m1 psalemsp(l7e.5s%(7).5fr%om) fr1o4m6 1sa4m6 psalemsp(l3e3s U(3H3TU, HT,
113 1p1a3stepuasritzeeudrizmedilk)mwilke)rewfeoruenfdoubnedlobwelsotwandstaarndd; aUrdH;TU, 3HTs,a3mpsalemsp(l9e.s1%(9).1w%it)hwloithw lmowilkmsoilklidsonloidn-nfaotn, -fat,
1 sam1 psalem(p3l.0e%(3).0w%it)hwloitwh lmowilkmfailtkafnadt apnrdotepirno.tPeains.tePuarsitzeeudr,iz4edsa, m4 psalemsp(3le.5s %(3.)5w%ith) wloitwh lmowilkmfaitlk, 2fasta,m2 psalemsples
(1.8%(1).8w%it)hwloitwh lmowilkmsoillkidsonloidn-nfaotn, -afantd, a1nsdam1 psalem(p0l.e9 (%0.)9w%it)hwloitwh lporwotepirno.teTihne. rTehfoere,fothreis, dthaitsadsaettawseiltl bweill be
usefulsefofurlthfoerctohnescuomnesurmpreortepcrotitoenctaiogennacgiesnctoieasstsoeassstehsesctuhrerecnutrrseitnutastitounataionnd acnand bcaeninbteginratteegdraftoerdhfoolrishtioclistic
cow’csomw’ilskmsuilpkpsluypcphlayinchaacicnroascscraolslsseaclltosersctforsmfodramirydfaairymfearsm, peros,dpurcoedruscteorsditsotridbiusttroibrsu,tionrso,ridneorrtdoeer ntosuerensure
conscuomnesur’ms ecro’nsfcidoennficdeeninceminlk’msiqlku’salqituy,alaitsyw, aesllwaeslal amseaamnsetaonsprtotepcrot tceocntscuomnesursm. ers.

Keywords: schooscl hmoiolkl milk
Corresponding author: patchpaartinc.hwa@rind.mw@scd.mmasicl.gmoa.tihl.go.th

165

P2-5ค3ุณภคาุณพภขาอพงนขอมงโรนงมเรโรยี งนเรทียผ่ี นลทติ ่ผีในลจติ ังในหจวดังหเชวยี ดั งเใชหยี มง่รใหะหมว่ระา่ หงปวี่าพงป.ศี .พ2.ศ5.612-526516-23563
Qualiutyaloitfysochf oscohlomoilkmpilrkodpurocdeudciendCihniaCnhgiaMnagiMparoi vpirnocveinbcetwbeetwne2e0n182-021082-02020

ธญั ลธักัญษลณัก์ ษตณาอ์ นิตทาอ*ุ นิ ภทัทุ*รภพทังศร์พจงิรศะ์ ดจำิรเะกดงิ ำสเกมุ ิงนสนมุานฏนจานั ฏทจรนัย์ อ้ทยรย์ ธ้อรยณธินรทณริน์ ยทศรบ์ ยญุ ศเบรอืญุ งเสรนิืองสนิ

TanyTaaluncykalTuacikntThauin*,thPua*t,taPratptoarnagpCohnigraCdhaimradkoaemnkgo,eSnugm, SounmnaotnCnhaatnCyhoai,nTyhooi,rTahnoinraYnoinsbYuonsrbuuanrgusianngsin
ศนู ยว์ ศทิ ูนยยาว์ ศทิ ายสาตศราก์ สาตรรแก์พาทรยแ์ทพี่ท1ยเท์ชี่ย1งใเหชยีมง่ กใหรม่วกทิ รยมาวศิทายสาตศราก์ สาตรรแก์พาทรยแ์พทย์

RegioRnealgiMoneadlicMael dSicciealncSeciseCnceensteCre1ntCehria1nCghMiaani,gDMeapia, rDtmepeanrtmoef nMteodficMael dSicciealncSecisences

บทคบัดทยค่อัดย่อ
นมเปนม็นเแปห็นลแ่งหอลาห่งอาารหเสารริมเสทรี่สิมำทคี่สัญำครัญฐบราัฐลบจาึงลมจีนึงโมยีบนโายบสานยับสสนนับุนสในหุน้มใีโหค้มรงีโกคารรงนกามรโนรงมเโรรียงนเรใีนยนสใถนาสนถศาึกนษศาึกษา
ศูนยศ์วูนิทย์วาิทศายสาตศรา์กสาตรแ์กพารทแยพ์ทที่ 1ย์ทเชี่ 1ียงเใชหียมง่ใไหดม้ร่ ับไดต้รัวับอตย่าัวงอนยม่าโงรนงมเรโรียงนเรทียี่ผนลทิตี่ผในลเิตขใตนจเขังหตวจัดงหเชวียัดงเใชหียมง่เใพหื่อมต่เพรืว่อจตครุณวจภคาุณพภดา้ พนดจุล้านจุล
ชีววิทชีวยวาิทแลยะาแเคลมะีเตคามมี ตปารมะปการศะการศะทกระวงทสราวธงาสราณธาสรุขณ(สฉุขบับ(ฉทบี่ ับ3ท50ี่ 3) 5พ0.ศ) .พ2.ศ5.5625เ5ร6ื่องเนรื่อมงโคนใมนโรคะในหรวะ่าหงปวี่าพง.ปศี .พ2.ศ5.6125-2651623563
จำนวจนำน2ว3น92ต3วั 9อยตา่ัวงอยโด่างยปโดี พย.ปศี.พ2.ศ56. 125ต6ร1วจตวริเวคจรวาเิะคหร์า8ะ0ห์ต8วั 0อยต่าวั งอยแา่บง่งเแปบน็ ่งเนปมน็ ยนูเอมชยทเู อี จชำทนี วจนำน4ว2นต4วั 2อยต่าวั งอย(ร่าอ้งย(ลร้อะย5ล2ะ.55)2.5)
และแนลมะพนามสพเจาอสรเ์จไรอสร์ ์ไจรำสน์ จวนำน3ว8น ต3ัว8อตยัว่าองย(ร่า้องย(รล้อะย4ล7ะ.54)7ป.5ี )พป.ศี .พ2.ศ5.625ต6ร2วจตวริเวคจรวาิเะคหรา์ 7ะ7ห์ ต7ัว7อตยัว่าอง ยน่ามงยนู เมอชยูทเอี จชำทนี จวนำนวน
37 ต3ัว7อตยัว่าองย(ร่า้องย(รล้อะย4ล8ะ.04)8แ.0ล)ะแนลมะพนามสพเจาอสรเ์จไรอสร์ ์ไจรำสน์ จวนำน4ว0นต4ัว0อตยัว่าองย(ร่า้องย(รล้อะย5ล2ะ.05)2แ.0ล)ะแปลี พะป.ศี .พ2.ศ5.6325ต6ร3วจตวริเวคจรวาิเะคหร์าะห์
82 ต8ัว2อตยัว่าองยน่ามงยนูเอมชยทูเอี จชำทนี จวำนน4ว0น ต4ัว0อตยัว่าองย(ร่า้อง ย(รล้อะย4ล8ะ.84)8แ.8ล)ะแนลมะพนามสพเจาอสรเจ์ไรอสร์ ไจรำสน์ จวำนน4ว2น ต4ัว2อตยัว่าองย(ร่า้อง ย(รล้อะย5ล1ะ.25)1.2)
ผลกผารลตกราวรจตวรเิวคจรวาเิ ะคหร์พาะบหวพ์า่ นบมวา่ทนกุ มตทัวอกุ ยต่าวั งอมยีคา่ ุณงมภคี าุณพภตาพมทตาีม่ มาทตร่ีมฐาาตนรกฐำาหนนกำดหแนสดดแงใสหดเ้ งหใน็หว้เห่าแน็ นวว่าโแนน้มวขโนอ้มงนขมอโงรนงมเรโรียงนเรทียี่ผนลทิต่ีผในลิตใน
เขตจเขงั หตวจดังหเชวียดั งเใชหยี มง่มใหคี มณุ ม่ ภคี าุณพภดาีอพยดา่ งอี สยมา่ ำ่งเสสมมำ่ อเสทมั้งอนท้ีเนัง้ ่ือนง้เี มนาอ่ื จงามกากจารกรกว่ ามรมร่วอื มกมันอืขกอนังทขุกอฝงทา่ ยกุ ทฝ่เีากยี่ยทวีเ่ ขก้อย่ี งวขท้องั้ งผู้ผทลั้งผติ ผู้ เลจติ้าหเจน้าหทน่ีข้าอทง่ีของ
ภาคภรัฐาคแรลัฐะคแลรูผะูร้คบั รูผรู้ดิ ับชผอิดบชสอ่งบผลสใ่งหผเ้ลดใ็กหน้เดกั ก็เรนยี กั นเไรดยี บ้นรไดิโภ้บครนิโภมคทนดี่ มแี ทลด่ีะปีและอปดลภอยั ดภยั

คำสำคคำัญส:ำคนัญมโรนงเมรโียรนง,เรนียมนย,ูเนอมชยทเูี,อนชมทพี, านสมเพจอาสรไ์เรจสอ,์รเไ์ ชรสยี ,์งใเหชียมง่ ใหม่

Abstract
MilkMisilka ipsraimparrimy saoryurscoeurocfenouftrnituiotrnit,iothne,rtehfeorefoTrheaiTghoavi egronvmerennmt ehnats hlausnlcahuendchtehde t“hDeri“nDkirningkminiglkmilk
progprraomgr”aimn”prinimparrimy sacrhyosochl.oDoul.riDnugrtihneg tpheeripoderoiofd2o01f 820t1o82t0o202,0a20to, atatlootfal2o39f 2s3a9mspalmespplerosdpurocedducferodmfropmlanptlsants
localtoecdatinedChiniaCnhgiaMnagi MwaeirewseerentsetontRteogiRoengaiol MnaeldMiceadl iSccaileSncciesncCesnCteern1teCrh1iaCnhgiaMnagi Mtoaai tnoalaynzaelymzeicrmobiciroolboigoicloalgical
andacnhdemchiceaml icqaulaqlituieaslitaiecscoarcdcionrgdtinogtthoe tnhoetinficoatitfiocnatiofnthoef tMheiniMstirnyisotrfyPoufbPlicubHliecaHlteha(lNtho.(N3o5.0)35B0.E).B2.E5.562.556.
In 2I0n182,01880, s8a0mspalmesplinecsluindcinlugd4in2g u4l2trau-lhtrigah-h-tigehm-tpeemrapteuraetumreilkm(UilkHT(U) HsaTm) spalmespl(5e2s.5(5%2).5a%n)da3n8d p3a8stpeausrtizeeudrized
milkmsialkmspalmesp(l4e7s.5(4%7).5w%e)reweteresteteds.teMdo.rMeoovrero,v7e7r, a7n7da8n2d s8a2mspalmespwleesrewearlesoalesxoamexinaemdiniend2i0n1920a1n9da2n0d202.020.
TheTnhuemnbuemr boef rUoHfTUsHaTmspalmespwleesrewe3r7e(4387.0(4%8).0a%nd) a4n0d(480.8(4%8).8w%h)ewrehaesrepastpeausrtizeeudrizseadmspalmespwleesrewe4r0e(5420.0(5%2).0%)
anda4n2d(5412.2(5%1).,2%re)s,precstpiveecltyiv.eTlhy.eTrheesurletsuslhtsowsheodwtehdatthalaltoafllthoef tshaemspalmespwleesrewecroenfcoornmfoerdmteodthtoe tshtaensdtarndd.ard.
DueDtuoethtoe tchoeopcoeorapteiornatoiofngovfegronvmerennmt eonffticoefrfsic, emrsa,nmufaancutufarcetrusraenrsdarnedsproenspsiobnlesibteleactheearcsh, ethrse, threentdreonfdscohfosochl ool
milkmqilukaqlituyalpitryodpurocedduciendCihniaCnhgiaMnagi Misaci oisnsciostnesnisttleyngtolyodgo. oSdo., Schoi,ldchreilndraelnwaylws ahyasvehaavegoaodgoqoudaqlituyaloitfymoiflkmilk
to dtroindk.rink.

Keywords: schosoclhmooillk,mUilHkT, UmHiTlk,mpialks,tepuarsitzeeudrimzeidlk,mCihlkia, nCghiManagi Mai
Corresponding author: tanyataluncyka.ltu@cdk.mt@scd.msacil..mgoa.itlh.go.th

166

P2-5ก4ารสกำารวสจำรฟวอจรฟม์ อารลม์ดาีไฮลดอ์ีไฮิสดร์อะใิสนรหะใมนึกหสมดกึ หสมดกึ หแมชกึ ด่ แ่าชงด่ แา่ ลงะแสลไบะสนไาบงนาง
Survey of free formaldehyde in fresh squid, pickled squid and sabai-nang

นิตยนาติ สยุวารรสณวุ รโรพณธ*์ิโพวธน์ิ ดิ วานยดิ รุ าญยาุรตญิ วารตพิ วงศรพ์ พงรศห์ พมรณหามณวันาววิสันาวสิสนาิทสเชนอื้ทิ เชอ้ื

Nittaya Suwannapho*, Vanida Yurayart, Vorapong Prommana, Wanwisa Sanitchua
สำนกั สคำณุนักภคาุณพแภลาะพคแวลาะมคปวลาอมดปภลยัออดาภหยั าอราหกรามรวกิทรยมาวศิทายสาตศราก์ สาตรรแ์กพาทรยแพ์ ทย์

Bureau of Quality and Safety of Food, Department of Medical Sciences

บทคบดั ทยคอ่ ดั ยอ่
ฟอรฟ์มอาลร์มดาีไฮลด์เีไปฮ็นด์สเปา็นรกส่อารมกะ่อเรม็งะปเรร็งะปเทรศะไเทศยกไทำยหกนำดหเปน็นดสเปา็นรหสา้ รมหใช้า้ใมนใอชา้ในหอาารหอายร่าองไยร่ากง็ตไรากม็ตสามรนสาี้สรานมี้สาราถมเากริดถไเดก้ิดได้
เองตเอามงตธรามรมธชรรามตชิทา้ังตรูปิทอั้งริสูปรอะิสแรละแรลปู ะรรวูปมรกวับมสกาับรอสืน่ารอสนื่ ำหสรัำบหฟรอับรฟ์มอาลร์มดาีไฮลด์อีไฮิสดร์อะิส(รFะree-FA) น้ันมนีค้ันวมาีมควไวาตม่อไวกตา่อรทกาำรปทฏำิกปิรฏิยิกาิริยา
กับสกาับรสชาีวรโมชีเวลโมกุลเลใกนุลสใ่ิงนมสีช่ิงีวมิตีชทีวำิตใทห้ำเกใหิด้เพกิษิดทพี่สิษ่งทผี่สล่งตผ่อลสตุข่อภสาุขพภกาพารกศาึกรษศาึกนษี้เปาน็นี้เกปา็นรกศาึกรษศาึกรษ่วมารก่วันมขกอันงขหอนง่วหยนง่วายนงภาานยภในายใน
กรมกวริทมยวาิทศยาาสศตารส์กตาร์กแาพรทแยพ์ ทมียวั์ตมถีวุปัตรถะุปสรงะคส์เพงค่ือ์เสพำ่ือรสวจำรกวาจรกปานรเปนื้อเนปื้อFrนee-FA ในอใานหอาารหทา่ีเครทย่ีตเครยวตจรพวบจดพ้วบยดช้วุดยทชดุดสทอดบสอบ
ฟอรฟ์มอารล์มีนามลาีนกม่อานกไ่อดน้แกได่ ห้แมกึ่กหสมดึกหสมดึกหแมชึก่ดแ่าชง่ดแ่าลงะแสลไบะสนไาบงน(ดางำ/(ขดาำว/)ขาโดว)ยใโนดปยใี น25ป6ี 3 ได้เกไ็บดต้เกัว็บอตยัว่าองยจ่าำงนจวำนน3ว9น63ต9ัว6อตยัว่าองย่าง
เก็บจเกาบ็กจสาถกาสนถทาี่จนำทห่ีจนำ่าหยนใน่าย2ใ5นจ2งั 5หจวัดงหตวรัดวจตวรเิวคจรวาเิ ะคหราแ์ ะลหะ์แวลดั ะปวรดัิมปาณรมิ ดา้วณยดเทว้ คยนเทิคคHนPิคLC-UV หรอื หVรiือs-spectrophotometer
ผลกผาลรศกึากรษศาึกพษบาพFrบee-FA ในหใมนึกหสมดึก1สดตัว1อตยัว่าองยป่ารงิมปารณิมา7ณ.277.ม2ก7./มกกก./. ก(รก้อ.ย(รล้อะย0ล.7ะ)0ส.7ำ)หสรำับหหรมับึกหแมชึก่ดแ่าชงพ่ด่าบงพ44บ ต4ัว4อตยัว่าองย่าง
(ร้อย(รล้อะย3ล6ะ.73)6แ.7ล)ะแสลไบะสนไาบงนขาวงข2า9ว ต2ัว9อตยัว่าองย(ร่า้องย(รล้อะย2ล2ะ.72)2ใ.น7)ช่วในงช1่ว0ง.81-01.,802120แ2ล2ะแ1ล0ะ.71-05.,71101ม1ก0./มกกก./. กตกา.มตลาำมดลับำแดลับะและ
ค่ามคธั ยา่ มฐาัธนยฐ2า6น22แ6ล2ะแ3ล1ะ83ม1ก8./มกกก../กตกา.มตลาำมดลบั ำจดาับกกจากรศกึการษศากึคษรั้งานคีพ้รง้ับนวพ้ี ่าบกลวา่มุ กอลาุม่หอาราทหีค่ารวทรเี่คพวมิ่ รกเพาิม่รเกฝาา้ รรเะฝว้าังรกะาวรังเกตาิมรฟเตอิมรฟม์ อาลรม์นิ าลนิ
คือ หคือมึกหแมชึก่ดแ่าชง่แดล่างะแสลไบะสนไาบงนขาวงขเานว่ืองเนจ่ือากงจบาากงบตัวาองตยัว่าองมยี่ปางรมิมีปารณิมาFณree-FA สูงมสาูกงมกาวก่ากตัว่าอตยัว่าองอย่ืนางออย่ืน่าองเยห่า็นงเไหด็น้ชัดไดม้ชีัคดวมาีคมวาม
เปน็ ไเป็นไดไ้วปา่ ไสดา้วรา่ ทส่ีพารบทมี่พาบจมากากจากรเกตามิ รลเตงิมในลองาในหอารามหากรมกาวกา่ ทกว่ีม่าตี ทาี่มตีธรารมมธชรรามตชิหารตอื ิหเกรดิือขเกึ้นิดจขาึน้กปจาัจกจปัยัจอจืน่ ยั อน่ื

คำสำคคำัญสำ: คฟญั อร์มฟาอลรด์มไี าฮลดด์,ีไฟฮอดร์ ์มฟาอลรดม์ ไี าฮลลดอ์ ีไสิ ฮรละ์อสิ ระ

Abstract
Formaldehyde is classified as a carcinogen to humans. Consequently, it has been banned for
adding in food in Thailand. However, this substance can naturally occur and present as free and bound
forms. Free formaldehyde (Free-FA) is a sensitive reaction to biomolecules in organisms; therefore,
it could contribute to toxicity. The project was integrated inside the Department of Medical Sciences.
This study aimed to survey Free-FA contamination in foods that had been detected previously by
Formalin test kits, such as fresh squid, pickled squid, black and white Sabai-nang. In 2020, all 396 samples
were collected from stores in 25 provinces of Thailand. Then, the samples were analyzed by HPLC-UV or
Vis-spectrophotometer. The results indicated that only one fresh squid (0.7%) was found Free-FA at the
level of 7.27 mg/kg. Further, there were 44 pickled squids (36.7%) and 29 white Sabai-nangs (22.7%) found
approximately 10.8-1,022, and 10.7-5,110 mg/kg, respectively, and their medians were 262 and 318 mg/kg,
respectively. As a result of the analysis, the pickled squid and white Sabai-nang should get more attention
regarding the adding of formalin since there some samples were found to have significantly high Free-FA,
and that could be referring to intentionally added formalin rather than natural contents.

Keywords: formaldehyde, free formaldehyde
Corresponding author: nittaya.su@dmsc.mail.go.th

167

P2-5ก5ารพกัฒารนพาฒัวิธนีวาิเวคธิ รวีาิเะคหร์ฟาะอหรม์ฟาอลรด์มไีาฮลดดอ์ ีไสิฮรดะอ์ ใสิ นรอะาใหนาอราทหะาเรลทโดะเยลเโทดคยนเทคิ คHนPิคLCHPLC
MethMoedthdoedvedleovpemloepnmt eonftfroefefrfeoermfoarldmeahldydeehyadnealaynsaislyinsiseinafsoeoadfoboydHbPyLCHPLC

นวลแนขวลคแำขสวุ ครำรสณุว*รรอณาสีนอะาสยนี าะมายเจามรญิาเจฮราญิ ซีซฮะ๊ าซอีซง๊ะสาอรงาสสารดุ าชฎสาดุ ชศฎราปรศะรสปิทรธะ์ิสิทธิ์

Naunkhae kumsuwan*, Asina Yamacharoen, Hasisah Ongsara, sudchada sornprasit
ศนู ย์วศทิ ูนยยาว์ศิทาสยตาศรก์าสารตแรพก์ าทรยแท์ พ่ี ท12ย์ทสี่ ง1ข2ลาสงกขรลมาวกิทรยมาวศิทาสยตาศร์กาสารตแรพ์กาทรยแ์ พทย์

Regional Medical Sciences Center 12 Songkla, Department of Medical Sciences

บทคบัดทย่อคัดยอ่
ฟอร์มฟาอลรด์มีไาฮลดดห์ ีไรฮือดฟห์ อรืรอ์มฟาอลรีน์มเาปล็นีนสเปาร็นหส้าามรใหช้า้ใมนใอชา้ใหนาอราทหี่มาีอรทันี่ตมรีอาันยตตรอ่ าสยุขตภอ่ าสพุขภแาตพ่ยังแมตีก่ยาังรมตีกราวรจตพรบวจในพอบาใหนาอราทหะาเรลทะเล
ซึ่งส่วซนึ่งใสห่วญนใ่อหยญู่ใน่อรยูปู่ในฟรอูปร์มฟาอลรด์มีไาฮลดด์อีไฮิสดระ์อิสดรังะนั้นดเังพนื่อั้นเเฝพ้าื่อรเะฝว้าังรคะววาังมคปวลามอปดภลอัยดในภกัยาใรนบกราิโรภบคริโใภนคปีงใบนปรีงะบมปารณะมพาณ.ศ.พ2.5ศ6. 32563
ศูนย์วศิทูนยา์วศิทายสาตศรา์กสาตรรแ์กพาทรแยพ์ทที่ 1ย2์ทสี่ 1ง2ขลสางขไดล้พาัฒไดน้พาัฒวิธนีวาิเวคิธรีวาิเะคหรฟ์ าะอหร์มฟาอลรด์มีไาฮลดด์อีไิสฮรดะ์อใิสนรอะาใหนาอราทหะาเรลทโดะยเลเทโดคยนเทิคคHนPิคLC ภายใภตา้ ยใต้
โครงโกคารงพกฒั ารนพาฒัศักนยาภศาักพยขภอางพสขำอนงักสคำุณนกัภคาุณพแภลาะพคแวลาะมคปวลาอมดปภลัยออดาภหยั าอราหตาอ่ รมาตท่อดมสาอทบดคสวอาบมคถวูกาตมอ้ถงูกขตออ้ งงวขธิ อี พงวบิธวี า่พมบีชว่วา่ งมคีชวว่ างมคเวปา็นมเป็น
เส้นตเรสง้น0ต.ร2ง50-3.2.0503ม.0ิล0ลกิมริลัมลตกิ ่อรลัมิตร่อลมิตีคร่าสมัมีคป่ารสะัมสปิทรธะิ์กสาิทรธติ์กดั าสรินตใัดจสิน>ใ0จ.9908.9ป9ร8ิมาปณริมตา่ำณสุดตท่ำ่ีตสุรดวทจ่ีตพรบวจแพละบวแิเลคะรวาิเะคหรไ์ าดะถ้ หกู ไ์ ตด้อถงูกต้อง
แม่นแยมำค่นือยำ2ค.ื5อ แ2ล.5ะแ5ล.0ะ ม5ิ.ล0ลมิกิรลัมลติก่อรัมกิตโล่อกกริโัมลกตราัมมลตำาดมับลำมดีรับ้อยมลีระ้อกยาลระกกลาับรกคลืนับเฉคลืนี่ยเฉ9ล0ี่ย.0950แ.0ล5ะมแีคล่ะาสมัมีคป่าสระัมสปิทระธิส์คิทวาธมิ์ความ
แปรปแรปวรนปเรฉวลนี่ยเรฉ้อลยี่ ลระ้อย4ล.4ะ14ม.4ีค1่าคมวีคา่ามคไวมา่แมนไม่น่แอน่นขอนงกขาอรงวกัดาร4ว.ัด144%.14จา%กนจั้นากนนำัว้นิธนีมำาววิธิเีมคารวาิเะคหร์ฟาะอหร์มฟาอลรด์มีไาฮลดด์อีไิฮสดระ์อใิสนระใน
ปลาหปมลึกาหสดมึกปสลดาหปมลึกาหแชม่ดึก่าแงช่ดแ่ลางะสแไลบะนสาไงบนจำานง วจนำน1ว0น, 10 แ1ล0ะแ1ล0ะต1ัว0อยต่าัวงอตยา่ามงลตำาดมับลำพดบับฟพอบร์มฟาอลรด์มีไาฮลดด์อีไิสฮรดะ์อใิสนรปะลในาหปมลึกาหมกึ
แช่ด่าแงช่ดจ่าำงนวจนำน1วนตัว1อยต่าัวงอปยร่าิมงาปณริมสาูงณถึงสู2งถ8ึง9.27839ม.7ิล3ลมิกิรลัมลติก่อรัมกิตโล่อกกริโัมลกสร่วัมนตสัว่ อนยต่าัวงออยื่น่าไงมอ่พื่นบไมท่พั้งหบมทดั้งหแมสดดงแวส่าดวงิธวีท่าี่พวิธัฒีทนี่พาัฒนา
มคี วามมคี เวหามมาเะหสมมาสะำสหมรสบั ำวหิเรคับรวาเิะคหรฟ์ าะอหร์มฟาอลรด์มไี าฮลดด์อีไิสฮรดะ์อโิสดรยะเทโดคยนเทคิ คHนPิคLC ซ่งึ เปซน็ ึง่ ปเประน็ โปยรชะนโใ์ยนชเนฝ์ใา้ นระเฝวา้ ังรเพะวอ่ื งักเาพร่อื คกมุ้ าครรคอมุ้ งคผรู้บอรงิโผภูบ้ คริโภค

คำสำคำญั ส:ำฟคอัญร์มฟาลอดร์มไี ฮาดล์อดิสไี ฮรดะ์อ, สิกราะรทกดาสรอทบดคสวอาบมคถกูวาตม้อถงกูขตออ้งวงิธขีอ,ปงวลธิาีหปมลกึ า,หHมPกึ LC

Abstract
Formaldehyde or formalin is a harmful substance to health and is prohibited to be used in food.
However, it was also detected in seafood, mostly in free formaldehyde. To monitor the safety consumption
in the fiscal year 2020, Regional Medical Sciences Center 12 Songkhla has developed a method for
free formaldehyde analysis in seafood by HPLC technique under the development program of
the Bureau of Quality and Safety of Food. After that, validation was confirmed. The linearity range was
0.25-3.00 mg/l and the coefficient of determination (r2) was higher than 0.998. The limit of detection and
the limit of quantitation were 2.5 and 5.0 mg/kg, respectively, the mean recovery was 90.05 % with
the coefficient of variation was 4.41%. The measurement uncertainty was 4.14%.Then, this method was
used to analyze free formaldehyde in fresh squid, squid soaked in alkaline water and rumen of cow for 10,
10, and 10 samples, respectively. Free formaldehyde was found in 1 sample of squid soaked in alkaline
water up to 289.73 mg/kg, otherwise not found. As results, the method can be used for free formaldehyde
measurement in seafood by HPLC, beneficial for consumer protection.

Keywords: free formaldehyde, method validation, squid, HPLC
Corresponding author: sudchada.s@dmsc.mail.go.th

168

P2-5ก6ารทกดาสรทอดบสคอวบามคใวชาไ้มดใ้ขชอไ้ ดงว้ขิธอีตงรววิธจีตวรเิวคจรวาิเะคหร์ฟาะอหสฟ์ อสรฟสั ใอนรผสั ลในิตผภลณั ติ ฑภเ์ ณัน้อืฑส์เนัตือ้วสโ์ ดัตยวว์โธิดีทยำวใธิ หีท้เำกใดิ หสเ้ กดี ิดว้ สยโีดม้วลยบิ โมดลนิ ิบมั ดบนิ ลมัู บลู
MetMhoedthvoadlidvatlidoantioofnpohfopsphhoospruhsorinusaninimanalimparol dpurocdtsubctysmbyolmybodlyebnduemnubmlueblcuoelocroimloeritmricetmricetmhoedthod

ศภุ รตัศนุภารตั อนินาตอาจินัดต*าจเฉดั ลมิ เพฉลริมคพวรหคาวรหา

Suparattana Intajad*, Chalearmphorn Kuanha
สำนักสคำุณนภักาคพุณแภลาะพคแวลาะมคปวลาอมดปภลยั ออดาภหยั าอรากหรามรวกทิ รยมาวศิทายสาตศราก์ สาตรแร์กพาทรยแ์ พทย์

Bureau of Quality and Safety of Food, Department of Medical Sciences

บทคบัดทยคอ่ ดั ย่อ
วัตถวุเจัตือถปุเจนืออปานหอารามหีคารวมามีคสวํามคัสญําตค่อัญอตุต่อสอาหุตสการหรมกกรารรมผกลาิตรผอลาิหตอาราหทาุกรวทันุกนวี้มันีกนาี้มรนีกำาสรนารำกสลาุ่รมกฟลอุ่มสฟเฟอตสมเฟาใตชม้ใานใช้ใน
ผลิตภผลณั ติ ฑภเ์ ัณนือ้ฑสเ์ นัตวอื้ ์สเพัตวื่อ์ทเพำใอื่ หทม้ ำคี ใหวาม้ มีคชวุ่มามช้นืชุ่มแลชน้ืะเแกลิดะคเวกาดิ มคควงาตมวัคขงอตงวั อขิมอัลงอชันมิ ลั อชยนั า่ งอไยรก่าง็ตไารมกกต็ ารมบกราิโรภบครฟโิ ภอคสฟเฟอตสปเฟริมตาปณริมสาูงณเกสินูงไเปกินไป
ส่งผลสต่งผ่อลระตบ่อบระกบารบทกำางราทนำขงอานงหขัวอใงจหัวหใลจอหดลเลอือดดเลแือลดะโแรลคะไโตรคกไาตร ตกราวรจตหราวฟจหอาสฟเฟอตสตเฟรวตจตวริเวคจรวาิเะคหร์ใานะรหูป์ในขรอูปงฟขอสงฟอสรฟัสกอ่อรัสนก่อน
คำนวคณำนเปวณ็นฟเปอ็นสฟเฟอตสเจฟึงตไดจ้ศึงึกไดษ้ศาึแกลษะาทแลดะสทอดบสคอวบามคใวชา้ไมดใ้ขชอ้ไดงว้ขิธอีตงรววิธจีตวริเวคจรวาิเะคหร์ฟาะอหส์ฟอสรฟัสใอนรผัสลในิตผภลัณิตฑภ์เัณนื้อฑส์เนัตื้อว์สฟัตอวส์ ฟอสรัฟสอรัส
ทั้งหทมดั้งหจมะถดูกจสะกถูักดสอกอัดกอจาอกตจัวาอกยต่าัวงอโยด่ายงวโิธดีทยำวใิธหีท้เำปใ็นหเ้เถป้า็นแเถล้า้วนแำลไ้วปนรำิดไิวปซร์ดิ ้วิ ยซส์ดา้วรยลสะาลราลยะโลมาลยิบโมเดลติบเตดรตวจตวรัดวปจวริมัดาปณริมโดาณยเโคดรย่ือเคงรื่อง
สเปกสโเตปรกโโฟตโรตโมฟิเโตอมริเ์ตพอบร์วพ่าวบิธวีม่าวีคิธวีมามีคเวหามาเหะสมมาะกสับมวกัตับถวุปัตรถะุปสงรคะ์สโงดคย์ มโดีขยีดมจีขำกีดัดจำขกอัดงกขาอรงตกราวรจตพรวบจเชพิงบคเุชณิงภคาุณพภเาทพ่ากเทับ่ากับ
5.0 ม5ลิ.0ลิกมรลิ ัมลติกอ่รัมกิโตลอ่ กกริโมัลแกลระมั ขแดีลจะำขกดี ดั จขำอกงัดกขาอรงวกัดาเรชวงิ ัดปเรชมิ งิ าปณรมิ เาทณ่ากเบัทา่ 5ก0บั .05ม0ิล.0ลิกมรลิ ัมลติกอ่รัมกิโตล่อกกริโมัลกทรดัมสทอบดสคอวาบมคแวมาน่มแ(มAน่cc(uracy)
และคแวลาะมคเวทา่ยี มงเท(Pย่ี rงec( ision) ที่ควาทมีค่ เวขาม้ มขเน้ข้ม3ขน้ระ3ดบั ระรดะบั ดบั ระลดะบั 1ล0ะซ1้ำ0พซบ้ำวพา่ บ%ว่าR%ecovery อยใู่ นอชย่วู่ใงนช7่ว4ง-170401%00แล%ะแ%ละRS%D
อยู่ในอชยู่วในงช2่ว.7ง -25.7.8 5%.8ม%ีช่วมงกีชา่วรงวกิเาครรวาิเะคหรา์ทะี่ให์ท้คี่วใหาม้คสวัามมพสันัมธพ์แันบธบ์แเสบ้นบตเสร้นง ตเรทง่ากเทับ่า5ก0ับ –502,00200ม0ิล0ลมิกิลรลัมิกตร่อัมกติโล่อกริโัลมกรัม
โดยมโีคด่ายสมมัีคป่าสระัมสปทิ รธะ์สิ หทิ สธ์ิสมั หพสนั มัธพ์ขอนั งธเ์ขปอยี งรเส์ปนัียร(ส์r)ันม(ากกมวา่ากก0ว.9่า909.9เม99ือ่ นเมำว่อื ิธนีมำาวสิธำีมราวสจำปรรวมิจาปณริมฟาอณสฟอสรสัฟใอนรผสั ลในติ ภผลัณติ ฑภเ์ ณันอ้ืฑสเ์ นัตวอ้ื ์สใัตนว์ ใน
ปี พ.ปศี .พ2.ศ56. 325ร6ว3มร2ว0มต2ัว0อยต่าัวงอยพ่าบงเกพินบคเก่าินกำคห่านกำดห2นดตัว2อยต่าัวงอยค่าิดงเปค็นิดรเป้อ็นยลร้อะย1ล0ะป1ร0ิมปาณริมทาี่ตณรทวจี่ตพรวบจมพีคบ่ารมะีคห่าวร่าะงหว6่า2ง46ถ2ึง4 ถึง
2,71267ม1ลิ 6ลิกมริลมัลติกอ่รมักิโตล่อกกรโิ ัมลกรมั

คำสำคคำญั ส:ำฟคัญอสฟฟออรสสั ฟ, อผรลสั ิตภผัณลฑติ ภ์เนณั ้อื ฑสเ์ตั นวอื้ ์, สโมตั ลว์ิบโดมินลมั ิบบดลนิ ู มั บลู

Abstract
Food additives are important in the food processing industry. Today, phosphates are used for
stabilized moisture and emulsion in animal products. Excessive intake of phosphate leads to homeostatic
imbalance, cardiovascular and kidney disease. Phosphate is analyzed in the form of phosphorus before
calculated as phosphate. So, validation of phosphorus in animal products determination was conducted.
Total phosphorus was extracted from sample by a dry-ashing method and was reduced by molybdate
solution. After that, the phosphorus was quantified by spectrophotometer. The performance characteristics
of validation data were acceptable and fitted-for-purpose. As a result of method validation, limit of
detection was defined as 5.0 mg/kg and limit of quantitation was 50.0 mg/kg. The accuracy and the precision
were tested at 3 levels by 10 replicates analysis. Accuracy as % recovery was found to be in acceptable
ranges of 74-100 and precision as % RSD was 2.7–5.8%. The linear working range was 50–2,000 mg/kg with
the Pearson correlation of coefficient (r) more than 0.999. A total of 20 samples were collected in 2020 to
perform a survey-based study on phosphorus misuse. The results showed that 2 samples (10 %) over the
legal limit. The detected concentrations were 624 to 2,716 mg/kg.

Keywords: phosphorus, animal products, molybdenum blue
Corresponding author: suparattana.i@dmsc.mail.go.th

169

P2-5ส7ถานสกถารนณกาก์ ราณรใ์กชา้วรัตใชถุกว้ ตันถเสุกยี ันชเสนยีดิ ชกนรดิ เกบรนดโเซบอนิกโซแอลิกะกแรลดะซกอรดร์บซิกอใรนบ์ ติกัวในอยตา่ัวงออยาา่ หงาอราแหลาะรเแคลระ่ือเงคดรื่มองดม่ื
The situaittiuoantioofnboefnbzoeniczaocicidaacinddasnodrbsiocrabcicidaacisdparsesperrevsaetriveastivuessedusiendfoinodfoaonddabnedvbereavgeerasgaemspalmesp

องั คนอางั คณนรางคณฤ์ รทงคธ์ิ*ฤทกธนิ์ กกวรนรกณวรเรทณพเเลทือ่ พนเลื่อน

Angkana Narongrit*, Kanokwan Thepluean
ศูนยว์ ศทิ นู ยยาว์ศิทายสาตศรา์กสาตรแรก์พาทรยแท์ พ่ี ท1ย1์ทสี่ ุร1า1ษสฎรุ ราธ์ ษาฎนรี ก์ธรามนวี กทิ รยมาวศิทายสาตศรา์กสาตรแรก์พาทรยแ์ พทย์

Regional Medical Sciences Center 11 Su1ra1t Thani, Department of Medical Sciences

บทคบดั ทยคอ่ ัดย่อ
วัตถุกวัตนถเสุกียันชเสนียิดชกนริดเกบรนดโเซบอนิกโซแอลิกะแกลรดะซกอรดร์บซิอกรเป์บ็นิกสเปา็นรเสคามรีทเคี่นมำีทม่ีนาใำชม้เาพใ่ือชย้เพับ่ือยยั้งัจบุลยินั้งจทุลรินีย์ที่รทียำ์ทให่ีท้อำาให้อาราบหูดารเนบ่าูดเน่า
หากมหีกาากรมใกีชา้วรัตใถชกุ้วันตเถสกุ ยี ันใเนสปยี รใิมนาปณรมิ าณกเมกาินกไเปกจินะไทปำจใะหท้เำปใน็ หอเ้ ปนั น็ตอรานั ยตตร่อาสยุขตภ่อสาพุขภขอาพงผขู้บอรงิโผภ้บู ครไโิ ดภ้ คจไาดก้ กจารกใกหา้บรรใหกิ า้บรรตกิ ราวรจตวริเวคจรวาิเะคหร์าะห์
สารดสังากรลด่ัางกวใลน่าตวัวในอตยั่วางออยา่ หงอาราแหลาระแเคลระื่อเคงดร่ืมองดด้วื่มยดเท้วคยนเทิคคโคนริคมโคาโรทมการโทาฟกีเรหาลฟวีเหสลมวรสรถมนรระถสนูงะใสนูงเขใตนพเขื้นตทพ่ีร้ืนับทผ่ีริดับชผอิดบชขออบงของ
ศนู ยศ์วทินู ยาว์ ศทิ ายสาตศราก์สาตรรแก์ พาทรแยพท์ ที่ 1ย1์ทส่ี 1ุร1าษสฎุรารษธ์ าฎนรี ์ธจาำนนี วจนำน2ว4น42ต4ัว4อยตา่ัวงอยต่าั้งงแตต่ปั้งแงี บตป่ รีงบะมปารณะมพาณ.ศ.พ2.5ศ6. 12-526516325จ6ำ3แนจกำแอนาหกาอราไหดา้ รได้
เป็นเ8ป็นกล8ุ่มกตลาุ่มมตปารมะปการศะกราะศทกระวงทสราวธงาสราณธาสรุขณ(สฉุขบับ(ฉทบี่ 4ับ1ท8ี่ )41พ8.ศ) .พ2.ศ56. 325เ6ร่ือ3งเรว่ือัตงถุเวจัตือถปุเจนืออปานหอาราหดาังรนี้ดเังคนรี้ื่อเงคเรท่ือศงแเทลศะและ
เครื่อเงคปรร่ือุงงปขรนุงมขอนบมเอสบ้นกเส๋วย้นเกต๋วี๋ยยวเตซี๋ยอวสซผอลสิตผภลัณิตฑภ์จัณากฑส์จัตากว์สขัตนวม์ ขหนวมานหวผาลนไมผ้แลปไมรร้แูปแรลรูปะเแคลระื่อเงคดรื่มองพดบ่ืมวพ่ากบลวุ่มากเคลรุ่ม่ือเงคเรท่ือศงแเทลศะและ
เคร่ือเงคปรรื่อุงงปขรนุงมขอนบมเอสบ้นกเส๋วย้นเกต๋ว๋ียยวเตผี๋ยลวิตผภลัณิตฑภ์จัณากฑส์จัตากว์สขัตนวม์ ขหนวมานหแวลานะเแคลระื่อเงคดรื่มองไดมื่ม่ผ่าไนมเ่ผก่าณนฑเก์มณาฑตร์มฐาาตนรฐจาำนนวจนำน1ว7นต1ัว7อยต่าัวงอย่าง
(ร้อย(ลร้ะอย7ล.0ะ),71.0ต) ัว1อยต่าัวงอย(ร่า้องย(ลร้อะย0ล.4ะ),06.4ต) ัว6อยต่าัวงอย(ร่า้องย(ลร้อะย2ล.5ะ),21.50) ต1ัว0อยต่าัวงอย(ร่า้องย(ลร้ะอย4ล.1ะ),41.1ต) ัว1อยต่าัวงอย(ร่า้องย(ลร้อะย0ล.4ะ)0แ.ล4)ะและ
1 ตัว1อยต่าัวงอย(ร่า้องย(ลระ้อย0ล.4ะ)0ต.า4ม) ลตำาดมับลำปดรับมิ าปณรมิ ทาี่พณบทอี่พยบู่ในอชยว่ ู่ใงนชน่วอ้ งยนกว้อ่ายก3ว0่า–73,044734ม4ิล3ลมกิ ิรลัมลติก่อรมักิตโล่อกกริโัมลกจราัมกขจอ้ามกูลขอ้ผมลกูลาผรลตกราวรจตรวจ
วเิ ครวาเิะคหร์พาะบหว์พา่ ผบู้ผวล่าติผมู้ผลีกติารมใกีชาว้ รัตใถชุกว้ ันตถเสุกียันชเนสยีดิ ชกนรดิ เกบรนดโเซบอนิกโแซลอะกิ กแรลดะซกอรรด์บซกิอใรนบ์ ตกิ วั ใอนยต่าัวงอนย้ำ่าพงนริกำ้ พพรริกิกแพกรงิกแขกนงมขปนังมเสปน้ังกเส๋วยน้ เกต๋ว๋ียยวเตีย๋ ว
ขนมขจนี มแจหีนนแมหลนกู มชิ้นลูกเชมิน้็ดบเมกุ ็ดแบละกุ นแ้ำลผะลนไ้ำมผ้ ลในไมป้ รใิมนาปณริมทา่ีไณมเ่ ทหีไ่มมาเ่ ะหสมมาแะลสะมไแมล่ถะกู ไตม้อถ่ งกู ตตาอ้ มงกตลาุม่ กดลังุม่ นัน้ดคงั นวรนั้ สค่อื วสราสรอ่ื แสลาะรใแหลค้ ะำใแหน้คะำนแนำะนำ
แกผ่ ูผ้แลกิต่ผผู้ ลติ

คำสำคำญั ส:ำวคัตญถกุ วันัตเถสุกียนั, กเสรยีดเบกนรดโซเบอนิกโ,ซกอรกิดซกอรดบ์ ซกิ อร์บิก

Abstract
Benzoic acid and sorbic acid preservatives are chemicals used for inhibiting microorganisms that
cause spoilage. As the excessive use of preservatives can be harmful to the consumers, the analytical
service for determination of benzoic acid and sorbic acid preservatives in 2 4 42 4sa4mples of food and
beverage by high performance liquid chromatography technique were thus gathered from 2018 to 2020.
Foods can be divided into eight groups according to the Ministry of Public Health Notification (No. 418)
B.E. 2563 (2020) as follows: spices and flavorings, pastries, noodles, sauces, animal products,
confectionery, processed fruits, and beverages. It was found that 17 samples (7 . 07 .%0) of spices and
flavorings, 1 sample (0 .4 0%.4) of pastries, 6 samples (2 .5 2%.5) of noodles, 10 samples (4 .1 4%.1) of animal
products, 1 sample (0.4 %0.4) of confectionery and 1 sample (0.4 %0.4) of beverages were in a range from less
than 30–7,443 mg/kg. According to the obtained results, it showed that the use of benzoic acid and sorbic
acid preservatives in chili paste, cu,rry paste, bread, no,odles, ric,e noodles, so,ur pork, me, atball, Ko,njac
tablets, and fruit juice samples were improper and incorrect to their groups. Therefore, it is crucial to
communicate and suggest the manufacturers for proper use.

Keywords: preservatives, benzoic acid, sorbic acid
Corresponding author: angkana.n@dmsc.mail.go.th

170

P2-5ค8ุณภคาณุ พภแาลพะแคลวาะมควปาลมอปดลภอยั ดขภอัยงนขอ้ำปงนล้ำาปไทลยาไทย
Qualiutyalaitnydasnadfestayfeotfyfoisfhfsisahucsaeupcreodpurocdt uocftTohfaTilhanaidla
อาสนีอะาสนียะามายเาจมราญิ เจ1*รญิ สุดชสฎุดาชศฎราปศระรสปทิระธสิ์1 ทิยธุพิ์ เรยศพุ เรอศอ้ื ตเอรงอ้ื จตติ รตงจ์2 ติจตนิ ์ ตจนนิาตกนจิ าเจกริจญิ เจวรงญิศ2์ วงวศช์ริ าวภชาิราเภขยีาวเรขอยี ดว3รอแดละคแลณะะคณะ
Asina Yamacharoen1*, Sudchada Sornprasit, Yuparaid Uetrongchit2, Jintana Kitcharoenwong2, Wachirapa kneowrod3, et al.

1ศนู ย์วศทิ ูนยยา์วศิทายสาตศราก์ สาตรรแ์กพาทรยแ์ทพ่ีท1ย2ท์ ส่ี 1งข2ลสาง,ข2ลสาำนกั สคำณุ นักภคาพุณแภลาะพคแวลาะมคปวลาอมดปภลยั ออดาภหัยาอรา,3หศานู รยว์ ศิทูนยยาว์ ศทิ ายสาตศรา์กสาตรรแก์พาทรยแท์พ่ีท5ยสท์ ม่ี 5ุทรสสมงทุ ครสามงคราม

1Regional Medical Sciences Center 12 Songkla, 2Bureau of Quality and Safety of Food, 3Regional Medical Sciences Center 5 Samut Songkhram

บทคบดั ทยคอ่ ัดย่อ
น้ำปนล้ำาปเปล็านเผปล็นิตผภลัณิตฑภั์ณปรฑุง์ปรสรุงทรสี่คนทไี่คทนยไนทิยยมนบิยรมิโบภรคิโแภลคะแมลีอะยมู่ทีอุกยคู่ทรุกัวคเรือัวนเรือเพนื่อเกพาื่อรกคาุ้มรคครุ้มอคงรผอู้บงรผิโู้บภรคิโภค
กรมกวริทมยวาิทศยาสาศตารส์กตารแ์กพารทแยพ์ โทดยย์ สโดำยนสักำคนุณักภคาุณพภแาลพะแคลวะามคปวาลมอปดลภอัยดอภาัยหอาราหรา่วรมรก่วับมศกูนับยศ์วูนิทยย์วาิทศยาสาศตารส์กตารแ์กพารทแยพ์ 1ท2ย์ แ1ห2่งแห่ง
ได้วิเไคดร้วาิเะคหรา์สะถหาน์สถกานรณกา์ดร้าณน์ดค้าวนามคปวาลมอปดลภอัยดนภ้ำัยปนล้ำาปทลั่วาปทรั่ะวปเทรศะเรทะศหรวะ่าหงปวีง่าบงปีงรบะปมราณะมพาณ.ศ.พ2.ศ5.5255-2555625ว6ิเ2ครวาิเะคหร์าคะุณหภ์คาุณพภาพ
มาตมรฐาาตนรตฐานมตปารมะปการศะกราะศทกระวงทสราวธงาสราณธาสรุขณฉสบุขับฉทบี่ ับ20ท3ี่ 2(0พ3.ศ(.พ25.ศ4.32)54เร3ื่อ) งเนรื้่ำอปงนล้ำาปจลำานวจนำน2ว,น15291ต5ัว9อตย่ัาวงอยเป่าง็นนเป้ำ็นปนล้ำาปแทลา้ แท้
1,1511,1แ5ล1ะแนล้ำะปนล้ำาปผสลมาผ1ส,ม0018,0ต0ัว8อตยัว่าอง ยพ่างบวพ่าบนว้ำ่ปานล้ำาปไมล่ไาดไ้มา่ไดต้มรฐาาตนรฐจาำนนจวนำน9ว0น99ต0ัว9อตยัว่าอง ย(ร่า้องย(รล้อะย4ล2ะ.1402).1ส0า)เหสตาุจเหากตุจาก
กรดกลรดูตกามลูติคาตม่อิคไนตโ่อตไรนเโจตนรทเจั้งนหทมั้งดหไมนดโตไรนเโจตนรทเจั้งนหทมั้งดหไมอดโอไดอีนโอเดกีนลือเกแลลือะแวลัตะถวุกัตนถเสุกียันเรส้อียยลร้อะย5ล4ะ.4564,.461.5481,2.578.9247,.194.5124.52
และแ8ล.2ะ58ต.2า5มลตำาดมบัลำโดดับยนโดำ้ ปยนลาำ้ แปทล้าไแมทไ่ ้ดไม้ า่ไตดรม้ ฐาาตนรฐ4า3น34ต3ัว3อยต่าัวงอย(ร่าอ้งย(ลรอ้ะย3ล7ะ.6327).6ส2าเหสตาุสเห่วนตุสใหว่ ญนใ่จหาญกป่จารกิมปาณรมิ การณดกรลดูตกามลูิตคามิค
ต่อไนตโ่อตไรนเโจตนรทเจั้งนหทมั้งดห(มรด้อย(รล้อะย6ล2ะ.8622).8แ2ล)ะแนล้ำะปนล้ำาปผลสามผไสมม่ไดไ้มา่ไดต้มรฐาาตนรฐ4า7น64ต7ัว6อตยัว่าอง ย(ร่า้อง ย(รล้อะย4ล7.ะ2427).2ส2า)เหสตาุจเหาตกุจปารกิมปาณริมาณ
ไนโตไรนเโจตนรทเจั้งนหทมั้งดหตม่ำดกตว่าำเกกวณ่าเฑก์ ณ(รฑ้อ์ ย(รล้อะย5ล8ะ.4508).4แ0ส)ดแงสว่าดกงวระ่ากบรวะนบกวานรผกลาริตผยลังิตไมย่เังหไมา่เหะมสมาะขส้อมมขูล้อนมี้จูลึงนเปี้จ็นึงเปปร็นะปโยรชะนโย์แชกน่ ์แก่
หน่วหยนง่าวนยดงา้านนดค้าุ้มนคครุ้มอคงผรอู้บงรผิโู้ภบคริโแภลคะแผลู้ผะลผิตู้ผเลพิตื่อเปพรื่อะปเมรินะเสมถินาสนถกานรณกา์กราณร์เกฝา้ารรเฝะว้าังระกวาังรวกางรแวผางนแพผัฒนนพาัฒแนลาะแปลระับปปรรับุงปรุง
กระบกวรนะบกวารนผกลาิตรผนล้ำติปนล้ำาปใหลม้ าคีใหุณ้มภีคาณุ พภปาลพอปดลภอัยดตภอ่ ัยผตูบ้ อ่รผิโภบู้ ครตโิ ภ่อคไปตอ่ ไป

คำสำคคำัญส:ำคนญั้ำปลนาำ้ ,ปคลุณาภคาพุณแภลาะพคแวลาะมคปวลาอมดปภลัยอดภยั

Abstract
Fish sauce is a seasoning product that Thai people prefer to consume and present in every
household. For consumer protection, during 2012-2019, the Bureau of Quality and Safety of Food and
12 Regional Medical Science Centers, Department of Medical Sciences had analyzed according to the
Notification of the Ministry of Public Health (No. 203) B.E.2543 (2000) Re: Fish sauce were 2,159 samples
(genuine fish sauce were 1,151 samples and mix fish-sauce were 1,008 samples). The fish sauce that did
not meet the criteria was 909 samples (42.10%). It was caused by glutamic acid/total nitrogen, total nitrogen,
iodine, salt, and preservatives as 54.46, 41.58, 27.94, 14.52, and 8.25%, respectively. However, the genuine
fish sauce did not meet the criteria 433 samples (37.62%) due to total glutamic acid /nitrogen content
(62.82% ) and mixed fish sauce did not meet the criteria 476 samples (47.22%) because total nitrogen
content was lower than the standard requirement (58.40%). The result showed that the production process
was not suitable. The database will be useful for the consumer protection agencies and producers to assess
the current situation, planning and monitoring of a surveillance program for the final objective of protecting
Thai consumers, including improvement of the industrial process of the products.

Keywords: fish sauce, quality and safety
Corresponding author: asina.y@dmsc.mail.go.th

171

P2-5ก9ารพกฒัารนพาฒั วิธนตี ารววิธจตี วริเวคจรวาเิะคหร์การะดหโ์กปรรดปโปโิ อรนปกิ ิโอในขกิ นในมขอนบมโดอยบเโทดคยนเทคิ คHนPิคLHCPLC
MetMhoedthdoedvedleovpemloepnmt eonftporof ppiroonpicioancicidaacnidalaynsaislyinsisbiankebraykebryyHbPyLHCPLC

กิ่งแกก้วง่ิ แกา้วญกจานญรตัจน*์รัตอนำ*์ไพอำทไพองเทจอริญงเจสรดุิญชฎสดาุ ชศฎราปรศะรสปิทรธะ์ิสทิ ธิ์

Kingkaew Kanchanaratana*, Ampai Thongcharoen, Sudchada Sornprasit
ศูนยว์ ศิทูนยยา์วศทิ ายสาตศรา์กสาตรแร์กพาทรยแท์ พี่ ท12ย์ทส่ี ง1ข2ลสางกขรลมาวกทิ รยมาวศิทายสาตศรา์กสาตรแร์กพาทรยแ์ พทย์

Regional Medical Sciences Center 12 Songkla, Department of Medical Sciences

บทคบดั ทย่อคัดย่อ
กรดโกปรรดปโปิโอรนปิกิโอเปน็นิกกเปรด็นอกินรดทอรินีย์มทีครียุณ์มสีคมุณบสัตมิยบั ัตยิยั้งกับายรั้งเกจารริญเจขรอิญงรขาอไงดร้ดาี ไนดิย้ดมี นใชิย้เมปใ็นชส้เปาร็นกสันาเรสกียันใเนสเียบใเนกเอบรเี่กเพอรื่อี่กเพารื่อการ
พฒั นพาัฒศกันยาภศากั พยหภา้อพงปหฏ้อบิงปัตฏศิ บินู ัตย์วศิ ิทูนยาว์ ศิทายสาตศราก์สาตรรแ์กพาทรแยพ์ทท่ี 1ย2์ท่ีส1ง2ขลสางขจลงึ าไดจ้พงึ ฒั ไดนพ้ าฒัวิธนวี าิเวคิธรวีาิเะคหรโ์าดะยหก์โาดรยสกกาดัรตสัวกอดั ยต่าวั งอขยน่ามงขอนบมดอ้วยบด้วย
Kjeltec TM 81008/180200/082ซ0ึ่ง0เปซ็นึ่งเเคปร็นื่อเงคกรลื่อั่นงกโปลร่ันตโีนปรแตลีนะตแรลวะจตวรัดวดจ้วยัดดH้วPยLC โดยใโชด้คยอใลช้ัคมอนล์ชัมนนิด์ชHนyิดpersil C18 ต1ร8วจตวรัดวทจวี่ ัดที่
ควาคมวยาามวยคาลวื่นคล2ื่น1021น0าโนาเมโนตเรมเตฟรสเเฟคสลเื่อคนลทื่อี่นเปท็นี่เสปา็นรสผาสรมผส4มm4M phosphoric acid : 10%10a%cetonitrile
ในอัตในราอสัต่วรนาส1่ว:น1 ด1:้ว1ยอดัต้วยราอกัตารราไกหาลรไ1ห.0ล ม1.ิล0ลมิลิลตลร/ิลนิตารท/นี เาวทลีาเใวนลกาาใรนวกิเาครรวาิเะคหร์า3ะ2ห์น3า2ทนี จาาทกี นจั้านกทนดั้นสทอดบสคอวบามคใวชา้ไมดใ้ขชอ้ไดงว้ขิธอี งวิธี
พบวพ่ามบชี ว่วางมคีชว่วางมคเวปา็นมเเสป้น็นตเสรงน้ ต20รง0–260,00000ม0ก0./มกก./คก่ากส. ัมคป่าสระัมสปทิ รธะ์ิกสาทิ รธติ์กัดาสรินตดัใจสมินาใกจกมวา่ากก0ว.9่า909.9ป9ร9ิมาปณริมตา่ำณสุดตท่ำสี่ตุดรวทจี่ตพรบวจแพลบะและ
วิเครวาิเะคหร์าไดะ้หถูก์ไดต้ถอูกงแตล้อะงแคลวาะมคแวมาม่นแยมำ่น6ย0ำแ6ล0ะแ2ล0ะ02ม0ก0./มกกก../กตกาม. ตลำาดมัลบำมดีรับ้อมยีลร้อะยกลาระคกืนารกคลืนับกเฉลลับี่ยเฉอลยี่ยูในอชย่วูในง ช9่ว0ง–9100100
และมแีคละ่าสมัมีคป่าสรัะมสปิทระธิส์คิทวาธมิ์คแวปามรปแปรวรนปรไวมน่เกไินมร่เ้อกยินลระ้อย1ล0ะห1ล0ังจหาลกังทจดากสทอดบสคอวาบมคใวชา้ไมดใ้ขชอ้ไดงว้ขิ ธอีแงลวิ้วธีแหล้อ้วงปหฏ้อิบงปัตฏิกิบารัตอิกาาหราอราไหดา้เรขไ้าด้เข้า
รว่ มแรผว่ นมทแผดนสทอบดสคอวาบมคชวำานมาชญำนการญดโกปรรดปโโิปอรนปกิ ิโอในนอิกาใหนาอราหคา่ารZค-sา่ core น้อยกนวอ้ า่ยก1วจา่ า1กนจนั้ากนนำว้ันธิ นมี ำาวใธิ ชมี ้ตารใวชจต้ วรเิ วคจรวาิเะคหร์ตาวัะอหยต์ ่าัวงอยใน่าง ใน
ขนมขอนบม3อ6บต3วั 6อยตา่ัวงอยพ่าบงขพนบมขปนังปมอปนงั ปดอ์ 1นดต์ัว1อยตา่ัวงอยมา่ีปงรมิ าีปณริม2า,ณ0026 0ม0ล6./มกลก./นกกอ.กนอ้นั กตนรวน้ั จตไรมว่พจบไมท่พ้งั หบมทดง้ั หจมาดกกจารกศกึกาษรศาทกึ ษำใาหท้ ำให้
ได้วิธไีทด่ี้เวหิธมีทา่ีเหะสมมาะสสำหมรสับำหตรับวจตวริเวคจรวาิเะคหร์กาะรหดโ์กปรรดปโปิโอรนปิกโอในขิกนในมขอนบมโดอยบวโิธดียHวPิธLี C ใช้ปรใชะโ้ปยรชะนโย์ในชกนา์ใรนเกฝา้ารรเะฝว้าังรแะลวะังคแลุ้มะคครุอ้มงครอง
ผบู้ รโิผภูบ้ คริโภค

คำสำคำัญส:ำกครัญดโปกรปดโิ ปอนรปกิ โิ,อพนฒั กิ นพาวฒั ิธนวี เิาควรธิ าวี ะิเหคร์, าขะนหม์ อขบนมอบ

Abstract
Propionic acid is a food additive that is commonly used as a preservative in the bakery.
To enhance the laboratory competency, the Regional Medical Sciences Centre 12 Songkhla has developed
an analytical method by extraction of bakery samples using Kjeltec TM 8100/8200, a protein distillator, and
analyzed by HPLC with a UV detector at 210 nm. The Chromatogram was performed under condition,
a Hypersil C18, with mixed mobile phase of 4 mM phosphoric acid and 10% acetonitrile (1:1), using flow
rate at 1.0 mL/min and run time 32 minutes. The method validation results showed that the linearity range
was 200–6,000 mg/kg, with R2 0.999. The limit of detection and the limit of quantitation were 60 and
200 mg/kg, respectively. Accuracy represented as %recovery was 90-100 and precision as %RSD was
below 10. The result of the propionic acid proficiency testing program; the Z-score was less than 1 and
then the method was used to analyze 36 bakery samples. Propionic acid at 2,006 mg/kg was found in only
one bread sample while the others were not found. According to the study, the developed method is
suitable for the determination of propionic acid in a bakery which can be used for surveillance and
consumer protection.

Keywords: propionic acid, method validation, bakery
Corresponding author: kingkaew.k@dmsc.mail.go.th

172

P2-6ก0ารปกานรปปลนอปมลลออมรลค์ อาเรซ์ครานิ เซในรินผใลนิตผภลณั ิตฑภ์เณั สฑริมเ์ สอรามิหอาารหควารบคควมุ บนคำ้ มุ หนน้ำักหในักปใรนะปเทรศะไเทศยไปทีย25ป6ี 25-26526-23563
LorcLaosrecraisnearidnualtdeurlatteiorantiionndinietdaireytasruypspulepmplenmtsenintsTihnaTilhaanidla,n2d0,1290-21092-20020
ยุพายเุพมาืองเมชมุอื *งชวุมิภ*าวภภิรณาภ์ รถณาก์ ถงตาากงณตาปภณาปสภริ าศิ สภุ ริกิศฤุภตกฤุลตกลุ

Yupa Muangchum*, Wipaphorn Thakongta, Napapha Sirisupakritkul
สำนักสยำานแกั ลยะาวแัตลถะุเวสตัพถตุเิดสพกตริดมวกทิ รยมาวศทิ ายสาตศราก์ สาตรรแก์ พาทรแยพ์ ทย์

Bureau of Drug and Narcotic, Department of Medical Sciences

บทคบดั ทยค่อัดยอ่
ลอรล์คอาเรซ์คราินเซอรอนิ กอฤอทกธฤิ์คทวธบิ์คควุมบคควุมามควอายมาอกยอากหอาารหผ่านรผร่าะนบรบะปบรบะปสราะทสา่วทนสก่วลนากงลจาัดงเปจ็นัดเวปัต็นถวุอัตอถกุอฤอทกธฤ์ิในทปธิ์ใรนะปเภรทะเภ2ท 2
ตามตพารมะพรารชะบราัญชญบัญติวญัตัตถิวุทัต่ีอถอุทกี่อฤอทกธฤิ์ตท่อธจิ์ติต่อแจลิตะแปลระปสราะทสพาท.ศ.พ2.ศ5.5295ส5ำ9นสักำยนาักแยลาะแวลัตะถวุเสัตพถุเตสิดพกตริดมกวริทมยวาิทศยาาสศตารส์กตาร์กแพารทแยพ์ ทย์
ได้ตรไดว้ตจเรอวกจลเอักกษลณัก์ลษอณร์ลคอารเซ์คราินเซในรินผใลนิตผภลัณิตฑภ์เัณสฑริม์เสอราิมหอาารหควารบคควุมบนค้ำุมหนน้ำักหนด้ัวกยดเท้วคยนเทิคคนThิคin Layer Chromatography และและ
Gas Chromatography-Mass Spectrometry ปรมิ ปาณรมิ ตา่ำณสตุดำ่ทสสี่ ดุ าทมส่ีาราถมตารถวจตสรวอจบสไดอ้บ1ไดไม้ โคไรมกโครมัรกตร่อัมจตดุ อ่ จแดุ ละแ2ล0ะไ2มโคไรมกโครัมรกรมั
ตอ่ มติล่อลมิลิลตลริลติตารมตลาำมดลับำแดลบั ะแรลวบะรวบมขรวอ้ มมขลู ้อในมปลู ใงี นบปีงรบะปมราะณมา2ณ5625–62256235จ6ำ3นจวำนน3ว6น23ต6วั 2อตยัว่าองยพา่ บงกพาบรปกานรปปลนอปมลลออมรลค์ อาเรซ์คราินเซริน
ในปใีงนบปปีงรบะปมราะณมา2ณ56225จ6ำ2นจวำนนว5นตั5วอตยัว่าองยจ่าางกจจาำกนจวำนนว2น782ต7ั8วอตยัว่าองย(่ารง้อย(รล้อะยล1.ะ8)1แ.8ล)ะแลในะปใีงนบปปีงรบะปมราะณมา2ณ5623563
จำนจวำนน3วนตัว3อตยัว่าองยจ่าางกจาำกนจวำนน8ว4น ต8ัว4อตยัว่าองย(่รา้อง ย(รล้อะย3ล.ะ6)3จ.6า)กจขา้อกมขูล้อขม้าูลงตข้นางพตบ้นวพ่าบมวีแ่านมวีแโน้มวโกนา้มรกปานรปปลนอปมลลออมรล์คอารเซ์คราินเซในรินใน
ผ ลิ ตผภลั ณิ ต ภฑั ณ์ เ สฑร์ ิเมสอราิ มหอาารหคาวรบคควุ มบนค้ ำุ มหนน้ ำั กหในนั กปใรนะปเ ทร ะศเไททศยไเทพย่ิ มเมพา่ิ มกมขาึ้ นก ขแึ้ นล ะแมลี ระามยี รงาายนงกาานรกเ สาี รยเชสี วี ยิ ตชใี วนิ ตตใ่ านงตป่ ารงะปเ ทร ะศเ ท ศ
กรมกวริทมยวาิทศยาสาศตารส์กตารแก์ พารทแยพ์จทึงไยด์จ้เึงสไนดอ้เสใหน้มอใีกหา้มรคีกวาบรคควุมบลคอุมรล์คอาเรซ์ครานิ เซทรานิ งกทฎางหกมฎาหยมแาลยะแใหล้หะในห่ว้หยนงา่วนยทงา่ีเกนีย่ทว่ีเกข่ีย้อวงไขด้อเ้ งฝไ้าดร้เะฝว้าังรแะลวังะและ
ตรวจตสรวอจบสผอลบติ ผภลัณิตฑภเ์ณั สรฑิมเ์ สอราิมหอาราคหวาบรควุมบนค้ำมุหนำ้ักหเพน่อืกั คเพวื่อามคปวาลมอปดลภอัยดขภอยังผขบู้องรผิโภู้บครติโภ่อคไปตอ่ ไป

คำสำคคำญั สำ: คลญัอร์คลาอเซรค์รนิาเ,ซผรลินติ ภผัณลติ ฑภเ์ สัณรฑิมเ์อสารหมิ าอรา,หกาารรปกนาปรปลอนมปลอม

Abstract
Lorcaserin controls appetite through the central nervous system. It is classified as a category 2
psychotropic substance under the Psychotropic Substances Act B.E. 2559. In the fiscal year 2019-2020, the
Bureau of Drug and Narcotic, Department of Medical Sciences identified lorcaserin in 362 samples of
dietary supplements by Thin Layer Chromatography and Gas Chromatography-Mass Spectrometry with the
detection limit of 1 microgram per spot and 20 micrograms per milliliter, respectively. There were
5 samples adulterated from 278 samples (1.8%) in the fiscal year 2019 and 3 samples from 84 samples
(3.6%) in the fiscal year 2020. Based on the above data, it was found that there was an increasing trend of
lorcaserin adulteration in dietary supplements in Thailand. Additionally, the death toll from adulteration
was reported in foreign countries. Department of Medical Sciences has proposed that the use of
lorcaserin should be controlled by the law and the adulteration in dietary supplements should be
regularly monitored by the authorities for the safety of consumers.

Keywords: lorcaserin, dietary supplements, adulteration
Corresponding author: yupa.m@dmsc.mail.go.th

173

P2-6ก1ารพกาัฒรนพาัฒเทนคานเทคิ คRนeิคaRl-etiaml-etimPCeRPเCพRือ่ ตเพรวอ่ื จตวรวิเคจรวาเิ ะคหรด์าะเี อหน็ ด์ เี อร็นงั เนอกรงัแนลกะแสล่งิ ปะสลง่ิอปมลปอนมใปนนผลในิตผภลัณติ ฑภ์ณั ฑ์
DevelopmloepnmteonftRoefaRl-etiaml-etimPCeRPtCeRchtenciqhuneiqsufeosr feodribeldeibblierdb'sirnde'sstneDsNtADNanAdaandualtdeuraltnetraintpirnodpurocdtsu

ศรุ ีมาศศุรมี สาีสศจั สจาีส*ัจจสาพุ ฒั สตพุ าฒั ทตา้ าวมทา้ วชมตุ านิ ชนั ตุ ทิน์ พนั มุทด์ พวมุงดวง

Sureemas Seesasja*, SupaSttuapTaottwamToaw, Cmhau,tCinhuuntiPnumn dPumandguang
สำนักสคำุณนักภคาพุณแภลาะพคแวลาะมคปวลาอมดปภลยั ออดาภหยั าอรากหรามรวกทิ รยมาวศิทายสาตศรา์กสาตรรแ์กพาทรยแ์พทย์

Bureau of Quality and Safety of Food, Department of Medical Sciences

บทคบัดทยคอ่ ัดย่อ
รังนกรังเปน็นกผเปล็นิตผภลัณิตฑภ์ทัณ่ีนฑิย์ทมี่นบิยรมิโภบคริโแภลคะแมลีจะำมหีจนำ่าหยนท่าัวยไปทใ่ัวนไปใรนะปเทรศะไเทศยไทปยัจจปุบัจันจพุบบันปพัญบหปาัญกหาราปกาลรอปมลปอนมรปังนกรังนก
จากกจารกใกชา้สราใรชอ้สื่นารทอี่รื่นาคทาี่รตา่คำกาวต่าำมกาวท่ามำแาทำนแทเชน่น เไชข่น่ขาไวข่ขหานวังหนมังู เหหม็ดู หเหูห็ดนหูขูหานวูขเพาว่ือลเพด่ือตล้นดทตุน้นกทาุนรผกลาิตรผหลริตือหรลือหกลอวกงผลู้บวรงผิโภู้บคริโภค
ซง่ึ ขัดซตง่ึ ข่อัดขตอ้ ่อกขำห้อกนำดหเรนื่อดงเอรา่ือหงอาราปหลารอปมลตอามมพตารมะพรารชะบราัญชญบัตญิอญาหัติอาราหพา.รศ.พ2.ศ5.225ง2า2นวงจิานัยนวจิ้ี ัยึงศนึกี้จษึงศาึกวธิษีตารววิธจีตยรืนวจยยันืนดยเี อัน็นดเี อร็นงั เนอกรังนก
และแสล่ิงปะสล่ิงอปมลปอนมเปนน่ืองเนจาื่อกงดจีาเอก็นดเี อม็นีคเอวมามีคจวำาเมพจาำะเพต่อาะสติ่งม่อีชสีวิ่งมิตีชแีวติต่ลแะตช่ลนะิดชมนีคิดวมามีคถวูากมตถ้อูกงแตล้อะงแลมะ่นแยมำ่นโดยยำพโดัฒยนพาัฒวิธนีสากวิัธดีสรกังัดนกรังนก
ไข่ขาไวข่ขหานวังหนมังู แหลมะู แเหล็ดะหเหูห็ดนหูขูหานวูขแาลวะแตลระวจตวริเวคจรวาิเะคหรา์ดะ้วหย์ดวิธ้วียPวoิธlี ymerase Chain Reaction (PCR) และแลยะกแดย้วกยดเจ้วลยโเดจยลโดย
ใช้กรใะชแ้กสระไฟแฟสไ้าฟจฟา้ากนจาน้ั กพนัฒั้นนพาัฒมนาเาปม็นาเทปค็นนเทิคคRนeิคal-time PCR แบบแSบiบngleplex และแMละultiplex เพ่ือลเพดื่อขลั้นดตขอั้นตรอะนยะรเะวยละาเวลา
ค่าใชค้จ่า่าใยช้จแ่าลยะแสลามะสาราถมทารำถไดท้เำสไรด็จ้เส้ินร็จในสห้ินลในอหดลทอดดลทอดงเลดอียงวเดกัีนยวโกดันยไโมด่ตย้อไมงเ่ตป้อิดงหเปลิดอหดลหอลดังหกาลรังทกาำรปทฏำิกปิรฏิยิากจิรึงิยลาดจโึงอลกดาโสอเกกาิดสกเกาิดร การ
ปนเป้ือนนเปใ้ืนอนหใ้อนงหป้อฏงิบปัตฏิกิบาัตริกจาารกจกากรทกาดรสทอดบสพอบบวพ่าบขีดว่าจขำีดกัจดำขกอัดงกขอารงตกราวรจตพรวบจรพังนบกรังไนขก่ขาไขว่ขหานวังหนมังู แหลมะู แเหล็ดะหเหูห็ดนหูขูหานวูขคาือว คือ
ร้อยลร้อะย0ล.1ะ ข0อ.1งดขเีออง็นดเีเปอา้น็ หเปมา้ หยใมนาตยัวในอยตา่วั งอยแ่าลงะวแธิลทีะพี่วธิัฒที น่ีพาัฒข้นึ นาข้สี ้ึนามนา้สี ราถมตารวถจตวริเวคจรวาเิ ะคหร์ไาดะท้หงั้์ไรดังท้ น้ังกรพงั นรกอ้ พมบรอ้รมิโภบครแิโภลคะรแังลนะกรดงั นบิ กดิบ

คำสำคคำัญส:ำครังญนกร,งั Rนeกal-time PCR

Abstract
An Edible Bird's Nest (EBN) is a popular product widely available in Thailand. Currently the
problem of adulterating was found in the bird’s nest by using other substances with lower price as a
replacement such as egg white, pork skin, and white mushroom can be added into the original EBN
to reduce production costs or deceive consumers. These evidences were against the regulations on fraud
food according to the Food Act, B.E. 2522. Since DNA is specific to each organism, it is accurate and
precise by developing methods for extracting bird nests, egg whites, pig-skin, and white ear fungus.
Preliminary analysis by using Polymerase Chain Reaction (PCR) and gel electrophoresis. After that, the
analysis method was developed for real-time PCR in singleplex and multiplex platforms. This developed
method reduced process, the time step, and unit cost. Moreover, it could be done in the same tube
without opening it is again after the reaction. Therefore, it also reduced the chance of contamination in
the laboratory. The results indicated that the limit of detection (LOD) of EBN, egg white, pig-skin, and
white ear fungus was 0.1% of food sample can be determined in both raw and ready-to-eat EBN.

Keywords: edible Bird's nest, Real-time PCR
Corresponding author: sureemas.s@dmsc.mail.go.th

174

P2-6ก2ารสกำารรวสจำกราวรจปกนาเรปปอ้ื นนเปเชอ้ื อื้ นจเลุชินื้อทจลุรยีนิ ์ใทนรผยี ล์ในติ ภผัณลติ ฑภอ์ ณั าหฑาอ์ ราเหจาชรเว่ จงเชท่วศงกเาทลศกกินาเลจกินปเรจะจปำรปะีจำปี 25ใ6น3จังใหนวจดั ังตหรวงั ดั ตรัง
SurvSeuyrvoefymoifcrmobiciraolbcioanl tcaomntinaamtionnatinonveingevteagreiatnarfiaonodfopordodpuroctdsudcutsridnugrtihneg tvheegevteagreiatnarfiaenstifveaslti2v0a2l 02020

in Trang province
สุลาวสลั ลุ ยา์ วจลั นั ยท์ รจส์นั วุ ทรรรส์ ณวุ *รรพณัชรินพทัชร์ินวทัฒรน์ วสฒั ินนสนิ

Sulawan Jansuwan*, Patcharin Wattanasin
ศูนยว์ ศิทนู ยยา์วศทิาสยตาศร์กาสารตแรพก์ าทรยแท์ พ่ี ท12ย/ท์ 1่ี 1ต2ร/งั 1กตรรมงั วกทิ รยมาวศิทาสยตาศร์กาสารตแรพ์กาทรยแ์ พทย์

Regional Medical Sciences Center 12/1 Trang, Department of Medical Sciences

บทคบัดทยอ่คัดยอ่
ศนู ย์วศิทูนยา์วศิทายสาตศราก์ สาตรรแ์กพาทรแยพท์ ่ีท1ย2์ท/1่ี 1ต2/ร1งั ตไดรด้งั ำไเดนด้ ินำกเานรนิ สกำารรวสจำกราวรจปกนาเรปป้ือนนเเปชื้อ้ือนจเลุ ชินื้อทจรุลียิน์ใทนรผยี ล์ใิตนภผัณลติ ฑภ์อัณาหฑา์อราเหจาชร่วเจง ช่วง
เทศกเาทลศกกินาเลจกิปนเรจะจปำรปะี จ2ำ5ป6ี325โด6ย3เกโด็บยตเัวกอ็บยต่าวั งอจยา่ากงศจาาลกเศจา้ ลตเจลา้ ดตสลดาดแสลดะรแ้าลนะครา้ ในนคเขา้ ใตนเทเขศตบเทาลศนบคารลตนรคงั รตจำรนัง วจนำน3ว0นต3ัว0อยตา่ ัวงอยา่ ง
จำแนจกำเแปนน็ กเ2ปก็นล2ุ่มกไลด่มุแ้ กไ่ดกแ้ ลก่มุ ่ อกาลหุ่มาอราสหำาเร็จสรำูปเรทจ็ ่ีพรปูรอ้ทม่ีพบรรอ้ โิมภบคริโ2ภ4คต2ัว4อยต่าัวงอแยลา่ งะกแลลุม่ ะเกบลเมุ่กอเบรเ่ี ก6อตรวัี่ 6อยตา่ ัวงอโยดา่ ยงตโรดวยจตเครวรจาเะคหรด์ าว้ะยห์ด้วย
เทคนเทิคคเพนาิคะเเพชาื้อะตเาชมื้อปตราะมกปารศะกกรามศวกิทรยมาวศิทายสาตศรา์กสาตรรแ์กพาทรแยพ์ เทรื่อยง์ เรเกื่อณง ฑเก์คณุณฑภ์คาุณพทภางพจทุลาชงีวจวุลิทชยีวาวขิทอยงาอขาอหงาอราแหลาะรภแาลชะนภะาสชัมนผะัสัมผัส
อาหาอราหฉาบรับฉทบี่ 3ับท(พ่ี 3.ศ.2พ5.ศ6.02)5ผ6ล0ก) าผรลสกำารรวสจำพรบวจวพ่า บอวา่ หาอราพหรา้อรมพบร้อริโมภบคริโผภ่าคนมผา่ ตนรมฐาาตนรฐ2า3นตัวอยต่าัวงอย(ร่า้องย(ลระ้อย9ล5ะ.8) ไม่ผ)่าไนม่ผ่าน
มาตรมฐาาตนรฐ1าตนวั 1อยตา่ วั งอ(ยรา่ ้องย(ลระ้อย4ล.2ะ) 4ใน.2ต)ัวใอนยต่าัวงอโปย่ารงตโีนปทรตรงนี เทครือ่งเงคสร่ือาเงหสตาจุ เาหกตุจาำกนวจนำจนุลวินทจุลรยีนิ ์ท้ังรหยี ม์ทด้ังเหกมนิ ดมเากตนิ รมฐาาตนรฐแาลนะไแมล่พะบไม่พบ
เช้ือโรเชคื้ออโารหคาอราเหปา็นรพเปิษ็นสพ่วิษนเสบ่วเนกเอบรเ่ี กผอ่ารนี่ มผา่ ตนรมฐาาตนรทฐ้ังาน6ทั้งตวั อยต่าัวงอ(ยร่าอ้ งย(ลระอ้ ย1ล0ะ0) ข้อมลูขด้อังมกลู ลด่าังวกแลส่าดวงแใสหด้เหงใ็นหว้เ่าห็นอวา่าหาอราเหจาสร่วเนจส่วน
ใหญ่ใเปห็นญไ่เปต็นาไมปเตกาณมฑเก์มณาฑตร์มฐาาตนรฐมาีคนวามมีคปวลามอปดลภอัยดตภ่อักยตาร่อกบารริโภบคริโอภยค่างอไยร่ากง็ตไารมกห็ตนาม่วหยงนา่วนยทง่ีเากน่ียทวี่เขก้อี่ยงวขค้อวงรมคีกวารรมเีกฝา้ ารรเะฝว้ าังระวัง
คณุ ภคาณุพอภยา่าพงอตย่อ่าเงนตอื่ ่องเนเพอ่ื ือ่งสเรพา้ ือ่ งสครว้าางมคมวัน่ าใมจมใัน่หใ้กจับใหผ้บูกับริโผภ้บู ครโิ ภค

คำสำคำญั ส:ำอคาญั หาอรเาจห,าเรชเอื้ จจุลเชินื้อทจรุลยี ิน์ ทรยี ์

Abstract
Regional Medical Sciences Center 12/1 Trang has survey vegetarian food products for microbial
contamination during the vegetarian festival 2020. Thirty samples were collected from Chinese shrine,
market, and shop in Trang Municipality (24 samples of ready-to-eat food and 6 samples of bakery) for
enumeration analysis technique based on the Notification of the Department of Medical Sciences for the
microbiological quality of food and food contact containers No.3 (2017). The results showed that
23 samples (95.8%) of ready-to-eat food conformed to the standard criteria but 1 sample (4.2%)
in textured vegetable protein had excess amount of total microorganism without determination of food
poisoning. All.six bakery samples (100%) conformed to the standard criteria. This data showed that most
vegetarian food products conformed to the standard and safe for consumption. However, the relevant
authorities should continuously perform the surveillance of food quality to build up the consumers’
confidence.

Keywords: vegetarian food, microorganisms
Corresponding author: sulawan.j@dmsc.mail.go.th

175

P2-6ค3วามคไววาตม่อไวยตาตอ่ ้ายนาตจุ้ลานชจีพลุ ขชอพี งเขชอ้อื งเEชs้อื chEesrcihcheriaichcoialicทoี่แliยทก่แีไดยจ้ กาไกดแ้จหากลแง่ นห้ำลสง่ น่งิ แำ้ วสด่งิ แลวอ้ ดมลจ้องั มหวจดังหสวุราดั ษสฎุรารษ์ธาฎนรี์ธานี
AntimictirmobiciraolbsuiaslcseupstcibepilitiybiolitfyEsocfhEesrcichheiraicchoiali cisoolliaisteodlatferodmfroemnvieronnvmiroennmtaelnwtaltewraitnerSuinraStuTrahtanTihparnoivpinrocveince

กติ ตกส์ิ มิตุ ตนส์ิ คมุ งนเสคนงห่ เส์*นก่หฤ์ษกณฤี ษเรณอื งี เสรมอื บงสตั มิ พบงัตษิ พ์ธรงษทธ์ อรงบทุญองบญุ

Kitsumon Kongsane*, Kritsanee Ruangsombat, Pongtorn Thongboon
ศูนยว์ ศทิ นู ยยา์วศิทายสาตศรา์กสาตรแร์กพาทรยแท์ พี่ ท1ย1์ทสี่ รุ1า1ษสฎรุ รา์ธษาฎนรี กธ์ รามนวี กทิ รยมาวศิทายสาตศราก์ สาตรแรก์พาทรยแ์ พทย์

Regional Medical Sciences Center 11 Surat Thani, Department of Medical Sciences

บทคบัดทยคอ่ ดั ย่อ
EschEesrcichheiraicchoialicเoปl็นi แเปบ็นคแทบีเรคียททีเีร่บีย่งทชี้ถ่บึง่ กชาี้ถรึงปกนารเปื้อนนเปอื้อุจนจาอรุจะจาหรระือหมูลรือสมัตูลว์ใสนัตแวห์ในลแ่งนห้ำล่งปนัจ้ำจปุบัจนจเชุบื้อันดเชังกื้อลด่าังวกมลัก่าวมัก
ปรากปฏรกาการฏดกือ้ าตรด่อื้อยตาต่อ้ายนาจตุล้านชีพจุลหชลีพายหชลนายิดชไดน้บดิ ่อไดยบ้ในอ่ โยรใงนพโยรางบพายลาแบลาะลชแมุลชะชนุมหชานกเหชาือ้ กเเหชลื้อา่ เนหี้แลพา่ นรก่ีแ้ พระรจก่ ารยะสจู่แาหยสลู่แงนหำ้ลสง่ ่ิงนแ้ำวสดิ่งลแอ้วมดลอ้ ม
อาจถอา่ ายจทถอ่ายดทรหอัสดพรหนั สัธพกุ รนั รธมกุ ทรด่ีรมื้อทต่ีดออ้ืยาตต่อ้ายนาจตลุ้านชีพจลุไปชยีพงั ไเปชยื้องั โเรชคื้ออโน่ืรคๆอไ่นื ดๆ้ กไาดร้ศกึกาษรศานกึ ษมี้ ีวาตันถม้ี ปุีวตัระถสุปงรคะ์เสพง่อื คทเ์ พราือ่ บทคราวบามคไววาตม่อไยวตาต่อ้ายนาต้าน
จุลชีจพุลขชอีพงเขชอื้องเEช.ื้อcoEl.icทoี่แliยทกี่ไแดย้จกาไกดแ้จมาก่นแ้ำมต่านป้ำีตาอปนีตลอ่างนลจ่า.สงุรจา.ษสฎุรารษ์ธาฎนรี์ธใานนปี ีพใน.ศป.ีพ2.ศ56. 325จ6ำ3นวจนำน2วนสถ2านสีถคาือนี ทค่าือเรทือ่าทเร่าืทอทอ่งาทอง
(TP01) 0แ1ล)ะแทล่าะเรทือ่าบเร้าืนอบดอ้านด(อTนP0(2) 0จ2ำน) วจนำน4ว9นไ4อ9โซไเอลโทซเมลาททมดสาทอดบสคอวบามคไววาตม่อไวยตาต่อ้ายนาจตุล้านชีจพุลดช้วีพยวดิธ้วียKวirิธbี y-Bauer Paper
disk diffusion (CLSI 20182)01จ8ำ)นจวนำน9วนชน9ิดชผนลิดกผารลศกึการษศาึกพษบาวพ่าบส่วน่าสให่วนญใ่ดหื้อญต่ด่อื้อยตา่อaยmา picillin (63.36%3.)3, %te)tracycline
(3 8 .388%. )8,%su)lfamethoxazole/trimethroprim (1 2 .122%. )2,%na)lidixic acid (6 . 16%. )1 %แ ล) ะแ ลkaะnamycin, cefotaxime,
norfloxacin, ciprofloxacin (2.0%2.)0ต%า)มตลาำมดลับำดแตับ่ยแังตไว่ยตัง่อไวยตา่อIยmาipenem (1001%0)0โ%ด)ยมโดีดยัชมนีดีกัชานรีดกืา้อรยดาื้อตย้าานตจ้าุลนชจีพุลชีพ
อย่างอนย้อา่ ยงน2้อยชน2ิดช(นMิดAR( index) ร้อยลระอ้ ย3ล8ะ.83แ8ล.8ะมแีรลูปะแมบรี ูปบแกบารบดกื้อาตรด่อย้อื าตต่อ้ายนาจตุล้านชพีจุล9ชพีรูป9แบรปูบแจบาบกผจลากาผรลศกึกาษรศานึกษี้จงึาชน้ีใี้จหงึ ้เชห้ีใ็นห้เห็น
ว่าท้ังวา่2ทส้งั ถ2านสมีถีคานวาีมมีคเวสาย่ี มงเสสงู ี่ยตงอ่ สกงู าตรอ่ ปกนารเปปือ้ นนเปเชอ้ื ื้อนเMช้ือAR E. coEl.icทo่มี liาจทา่มี กาสจตัาวก์สแัตลวะ์ จแำลนะวจนำนปวระนชปารกะรชทาเ่ีกพร่มิทขเี่ พนึ้ ่มิ ดขังน้ึ น้ันดขังน้อั้นมขูล้อทม่ีไดูล้ท่ีได้
จะเปจ็นะปเปร็นะโปยรชะนโยใ์ นชกนา์ใรนเกฝา้ รเะฝว้าังระบวรงัหิ บารรจิหดั ากราจรดั กแาลระคแวลบะคุมวบกคารมุ แกพาร่กแรพะรจ่การยะแจบายคแทบเี รคยี ทดเี ้อืรยี าดใือ้ นยสางิ่ ใแนวสดิง่ ลแอ้วมดลต้อ่ มไปตอ่ ไป

คำสำคคำัญส:ำควัญามคไวตาม่อยไวาตตอ่ า้ ยนาจตุลา้ ชนพี จ,ลุ EชsพีcheEsricheiaricchoilai, cแoหlลi ่งแนหำ้ ลสง่ิ นแ้ำวสดิง่ลแ้อวมด,ลสอ้ ุรมาษสฎุรราธ์ ษาฎนรี ธ์ านี

Abstract
EschEesrcichheiraicchoialicisolain index microorganism which contaminated in water reservoir by human and
animal feces. Currently, the multidrug resistant strains of the bacteria were reported frequently in hospital
and community. The bacteria will be transferred their genetic materials encoding for antimicrobial resistance
to the other pathogens if they are contaminated and distributed to the environmental water. The aim of
the study was to assess the antimicrobial susceptibility of E. coEl.ictohlait have been isolated from the lower
Tapee River in Surat Thani Province, in fiscal year 2020. The bacteria were isolated from
2 stations, including Tha Thong Port (TP01) and Baan Don Port (TP02). A total of 49 E. coEl.icisoolilates were
tested regarding their resistance to 9 different antimicrobial agents by Kirby-Bauer Paper disk diffusion
method (CLSI 2018). The results were highest resistance rate in the ampicillin (63.3%), tetracycline (38.8%),
sulfamethoxazole/trimethroprim (12.2%), nalidixic acid (6.1%) and kanamycin, cefotaxime, norfloxacin,
ciprofloxacin (2.0%), respectively but susceptible to Imipenem (100%). The multiple antibiotic resistance
index was 38.8% and these bacteria showed 9 patterns of antimicrobial resistance. This study indicates that
environmental water (2 stations) were high risk of MAR E. coEl.iccoolni tamination from animals and humans.
The data are useful to monitor, manage, and control the spread of these bacteria into the environment.

Keywords: antimicrobial susceptibility, EscheEsricheiaricchoilai, ceonlvi ironmental water, Surat Thani
Corresponding author: kitsumon.k@dmsc.mail.go.th

176

P2-6ผ4ลกผระลทกบระขทอบงขอาอหงอาราเหกา็บรรเกั บ็ษรากัเชษือ้ าทเชี่ม้อื ีผทลีม่ ตีผอ่ ลกตารอ่ มกชีารีวมติ ชีขวีอิตงขแบองคแทบเี รคยี ทใเีนรหียใ้อนงหป้อฏงบิ ปตั ฏกิ ิบาตัรกิ าร
EffeEcftfeocftporfesperrevsaetrivoantimonedmiuemdiuomn voinabviilaitbyiloitfyboafcbtearciateirnialainbolarabtoorraytory

พรี ารพนิ รี ทารนิ์ ปทรรา์ งปครส์ าุวงรคร์สณุวร*รอณรอนอรงคอ์นวงคษ์ เ์วองียษด์เอศียริ ดภิ ศณั ริ ฑิภ์ ณันัคฑเ์รนัคณเวรรณรณวรเรพณชรเพสังชขร์สสงั ดุ ขช์ สฎดุาชศฎราปศระรสปทิระธส์ิ ิทธิ์

Peerarin Prangsuwan*, Aornanong Wongied, Siriphan Nakaraee, Nawan Phetsang, Sudchada Sornprasit
ศนู ยว์ ศิทูนยยาว์ ศทิ ายสาตศรา์กสาตรรแก์พาทรยแท์พ่ีท1ย2ท์ ส่ี 1งข2ลสางกขรลมาวกทิ รยมาวศทิ ายสาตศรา์กสาตรรแ์กพาทรยแ์พทย์

Regional Medical Sciences Center 12 Songkla, Department of Medical Sciences

บทคบัดทยคอ่ ดั ย่อ
อาหอาราสหำาหรสรับำหเกร็บั รเกั ็บษราักเชษ้ือามเชีค้ือวมามีคสวาำมคัญสำตค่อัญกตา่รอมกีชาีรวมิตีชขีวอิตงแขบองคแทบีเรคียทใีเนรหีย้อในงหป้อฏงิบปัตฏิกิบาัตริกกาารรศกึการษศาึกนษี้มาีวนัต้ีมถีุวปัตรถะุปสงรคะ์สงค์
เพื่อเลพือื่อกเลชือนกิดชอนาิหดอาราทห่ีเาหรมทา่ีเหะสมมาะในสกมาในรเกกา็บรรเกั ็บษราักเชษื้อาตเช้ังตื้อ้นต้ังทตี่ใช้น้ใทนี่ใกชา้ในรคกวาบรควุมบคคุณุมภคาุณพภผาลพกผารลทกดารสทอดบสตอัวบอตย่ัาวงอนย้ำ่างดนัง้ำนั้ดนังจนึงั้นไดจ้ ึงได้
ศึกษศาึกเปษราียเปบรเทียียบบเทผียลบกผระลทกรบะขทอบงอขาอหงอาราเหลาี้ยรงเเลช้ียื้องเ1ช0้ือ%10sk%im milk, 20%20gl%ycerol และแ0ล.1ะ%0.1p%eptone ต่อกตาร่อมกีชาีรวมิตีชขีวอิตงของ
E. coEl.i,coSalilmSaolnmeollnaeTllyaphimurium, S. aSu.reauusrแeลuะsแSล.ะepS.ideeprimdeidrmis iโdดisยเโลด้ียยงเเลช้ียื้องทเชั้ง้ืหอทม้ังดหเปม็นดเวปล็นาเขว้าลมาคข้าืนมแคลืน้วแบล้ว่งบแบรร่งจบุรรจุ
ในหใลนอหดลเกอ็บดเชก้ือ็บนเชำ้ือไปนปำไั่นปเหปั่วน่ียเหงทวี่ย1ง2ท,่ี000 rpm 5 นาทนี จาาทกี จนา้ันกเตนิมั้นอเตาิมหอาราเหกา็บรเชกื้อ็บแเชต้ือ่ลแะตช่ลนะิดชพนริด้อพมรน้อับมจนำับนจวำนนเชว้ือนเเรช่ิม้ือตเร้นิ่มต้น
กอ่ นกเก่อ็บนทเกอ่ี ็บุณทห่ีอภุณูมหิ 1ภ-มู4ิo1C ตรวจตตรดิวจตตามดิ กตารมมกีชาีวริตมขชี อีวิตงเขชอ้อื งดเชว้ ยือ้ วดิธว้ ียpวoธิ uี r plate เป็นเวปล็นาเว3ล2าวัน แวลนั ะหแลาวะนัหทาว่เี ชนั ้ือทเี่เรชิ่มอื้ ลเดริ่มจลำนดวจนำนวน
ลงไมล่เงกไินม่เ1กินlo1g เพื่อใเหพ้ื่เอหใมหา้เหะมกับาะกกาับรคกำานรควำณนจวำณนจวำนนเชวื้อนสเชำื้อหสรัำบหกราับรทกำารsทpำike ตัวอตยัว่าองนย้ำ่างซนึ่ง้ำผซล่ึงกผาลรทกาดรสทอดบสพอบบวพ่าบ1ว0่า%10%
skim milk ช่วยใชห่ว้เยชใื้อหแ้เชบ้ือคแทบีเรคียททีเร้ังีย4ทชั้งน4ิดชมนีจิดำนมีจวนำนควงนทคี่ถึงท3ี่ถ2ึงว3ัน2 รวอันงลรงอมงาลคงมือา2ค0ือ%20g%lycerol ท่ีให้ทผล่ีใหใน้ผทลำในทอำงนเดอียงวเดกีัยนวกัน
ยกเวย้นกเSว.้นTySp. himurium ที่มีจทำนม่ี วจี นำนลวดนลลงด1ลlงo1g ในวนั ในทวี่ 2ัน6ที่ข2ณ6ะขทณี่ 0ะ.ท1%ี่ 0.1p%eptone ชว่ ยใชห่ว้เยชใ้อื ห้เEช.ือ้ coEl.i,cSo.liTySp. himurium
มีจำมนีจวำนนควงนทคี่ในงทข่ีใณนะขทณี่ ะS.ทa่ี Su.reauusreแuลsะแSล.ะeSp.ideeprimdeidrmis iมdีจisำมนีจวำนนลวดนลลงด2ลงlo2g ในวันในทว่ี ัน12ท่ี แ1ล2ะแ8ละตา8มตลาำมดลับำดับงนดั้นังน้ัน
10%10s%kim milk เป็นเอปา็นหอาารหทาี่เหรทม่ีเาหะมสามะทสี่สมุดทส่ีสำุดหสรำับหนรำับมนาำใชม้ใานใชก้ใานรกเกา็บรเแกบ็บคแทบีเครียทีเเรพียื่อเนพำื่อไปนใำชไ้ปใรชะ้ปโยรชะนโย์ใชนนก์ใานรกทาำรทำ
positive-negative control สำหสรับำหทรดับสทอดบสตอัวบอยต่าัวงอนยำ้่าใงนนหำ้ ้อในงปหฏ้องบิ ปัตฏิกบิารัตแิกลาะรแทลำใะหท้สำะใหด้สวกะดต่อวกตาร่อทกำางราทนำโงดายนเโตดรยียเมตเรชยี ือ้ มเเพชีย้ืองเพียง
1 คร1ง้ั ตค่อรเ้ังดตอื อ่ นเดแือทนแกทารนเกตารรียเมตทรยีุกมวทนั ุกทวท่ี นั ำทกี่ทารำทกดารสทอดบสเอปบน็ กเปารน็ ลกดาขรล้นั ดตขอน้ั ตรอะนยะรเะวยละาเแวละาเแพลม่ิ ะปเพริ่มะสปทิระธสิภิทาพธิภกาพรทกำางราทนำทงา่ีดนีขทึ้นด่ี ีขน้ึ

คำสำคคำัญส:ำคกัญารมกชี าีวริตมขีชอีวงิตแขบอคงทแีเบรคยี ท, 1ีเร0ีย%1s0k%im milk, 20%2g0ly%cerol, 0.1%0.p1e%ptone

Abstract
Preservation mediums are essential for the survival of bacteria in the laboratory. The purpose of
this study was to select appropriate media for the preservation of bacteria used to control the quality of
water sample testing. Therefore, the effects of 10% skim milk, 20% glycerol, and 0.1% peptone were
compared on the viability of EschEesrcihcheiraichcioali,coSlai lmSaolnmeollnaeTllyaphimurium, S. aSu.reauusr,euansd S. eSp.ideeprimdeidrmis.idis
All bacteria were cultured overnight and aliquot to a microcentrifuge tube and centrifuged at 12,000 rpm
for 5 minutes, then add each type of preservative medium into each tube and pipette for the initial
bacteria cout before storing in 1-4oC. Monitor viability of bacteria by pour plate method for 32 days and
finding the date when bacteria decrease not more than 1 log to be suitable for the calculated amount of
bacteria in a spike water sample in the laboratory. The results showed that 10% skim milk enhanced all
four strains and had remained stable for 32 days. For 20% glycerol that provides the same result except
the S. TSy.phimurium which had decreased 1 log on day 26, while 0.1% peptone enhances the E. cEo.li,coli
S. TSy.phimurium. However, S. aSu.reauusr,euans,d S. eSp.ideeprimdeidrmis iddeiscreased 2 log on day 12 and 8 respectively.
In conclusion, 10% skim milk is the most suitable medium for bacteria storage for positive-negative
control of testing water samples in the laboratory and for bacteria preparation once per month instead of
daily preparation. As a result, this will reduce steps, time, and improve work efficiency.

Keywords: bacteria viability, 10% skim milk, 20% glycerol, 0.1% peptone
Corresponding author: peerarin.p@dmsc.mail.go.th

177

P2-6ก5ารปกราะรเปมรินะคเมวนิามคเวสา่ียมงเดส้าี่ยนงจดลุา้ นชจวี ุลวิทชวียวาขิทอยงานข้ำอดงิบน้ำแดลบิะนแล้ำดะนืม่ ป้ำดร่มืะชปารระัฐชใานรจัฐังใหนวจดังหศวรสีัดะศเรกีสษะเใกนษปีใพน.ปศี .พ2.5ศ6. 32563
MicrMobiciroolboigoicloaglirciaskl raiskseasssmesesnmteonftraowf rwawatewraatenrdaPnrdacPhrarcahtahradtrhindkirningkwinagtewraitnerSisnaSkeistakperot vpinrocveince

during year 20202020
สดุ ารสตั ดุ นา์รแตั กนว้ ์ มแณกว้ี*มสณจุ ี*ติ รสาจุ ิตแรสานแทสวีสนขุทววีสิภุขาววดภิ ี ารวาดกีแรกา่นกแกน่

SudaSrautdKaraaetwKmaeawnemea*n, eSeu*c,hSiturachSiatreanStaweneteaswuek,eWsuikp,hWawipahdaiwRaadkikaReankkaen
ศนู ย์วศทิ ูนยยา์วศิทายสาตศรา์กสาตรแรก์พาทรยแ์ทพี่ ท1ย0์ทอี่ บุ10ลรอาบุชลธารนาชี กธรามนวี กิทรยมาวศทิ ายสาตศราก์ สาตรแร์กพาทรยแ์ พทย์

RegionRaelgiMoneadlicMaleSdcicieanl cSecsieCnecnesteCre1n0teUrb1o0nURbaotcnhRaathtcahnai,tDhaenpia, rDtmepeanrtmofenMteodficMaleSdcicieanl cSecsiences

บทคบัดทยค่อดั ย่อ
กองทกุนองหทมุนู่บห้ามนู่บแ้ลานะแชลุมะชชนุมในชจนังใหนวจัดงหศวรัีดสะศเรกีสษะจเกัดษตจั้งัดโรตงั้งโารนงผงาลนิตผนล้ำิตดนื่ม้ำปดรื่มะชปารระัฐชทาัร้งัหฐทมั้ดงห6ม0ด แ6ห0่งแจหึง่งตรจวึงจตสรอวจบสอบ
คุณภคาุณพภนา้ำพดิบน้ำ(ดนิบ้ำบ(นาด้ำาบลา,ดปาลระ, ปารหะปมูา่บห้ามนู่บ) แ้านละ) นแล้ำดะืม่นป้ำดระืม่ ชปารระฐั ชอายรา่ฐั งอลยะา่ ง5ล9ะต5ัว9อยต่าัวงอซยึ่ง่าเงกซ็บึ่งจเกาก็บแจหากลแ่งผหลลิต่งผเดลียิตวเกดนัียว5ก9นั แ5ห9่งแห่ง
จากผจลากผารลตกราวรจตวริเวคจรวาิเะคหร์ตาะามหเ์ตกาณมฑเก์ขณอฑงน์ข้ำอบงนริโ้ำภบครใิโนภภคาในชนภะาชบนรระจบุทรี่ปรจิดุทสี่ปนิดทสตนามิทปตราะมกปารศะกราะศทกรวะงทสราวธงาสราณธาสรุขณ(สฉบุขับ(ฉทบี่ 6ับ1ท)ี่ 61)
พ.ศ.พ2.5ศ2. 425พ2บ4วพ่านบ้ำวด่าิบน้ไำมด่ผิบ่าไนมม่ผา่ นตรมฐาาตนรเฐชาื้อนเcชoื้อlifcoormlifosrแmลsะแEล.ะcoEl.i cถoึงlรi้อถยึงลระ้อย5ล2ะ.5542(.ค54วา(มคชวุกาม0ช.5ุก30).แ53ล)ะรแ้อลยะลระ้อย2ล3ะ.7233.73
(ควา(มคชวุกาม0ช.2ุก40).ต24าม) ลตำาดมับลำโดดับยไโมด่พยบไมก่พารบปกนารเปปื้อนนเปเชื้อื้อนเSช.ื้อauSr.eauusreแuลsะแSลaะlmSaolnmelolaneslplap.sแpลpะ. นแล้ำดะื่มนไ้ำมด่ผืม่าไนมม่ผา่ ตนรมฐาาตนรเฐชาอ้ื นเชอ้ื
colifcoormlifosrรm้อsยลระ้อย1ล6ะ.9156(.ค9ว5า(มคชวุกาม0ช.1ุก70).โ1ด7ย)ไโมด่พยบไมก่พารบปกนารเปป้ือนนเปเชื้อื้อนเEช.ื้อcoEl.i,cSo.lia, uSr.eauusreแuลsะแSลaะlmSaolnmelolaneslplap.spจาpก. กจารกการ
ประเปมรินะคเมวาินมคเวสาี่ยมงเขสอี่ยงงนข้ำอดงิบนแ้ำดลิบะนแ้ลำดะื่มน้ำพดบื่มวพ่าคบววา่ามคเวสาี่ยมงเขสอี่ยงงเขชอื้องตเชำ่ ื้อ(lตoำ่ w(lroiswk)rแisลk)ะคแวลาะมครวุนาแมรงุนตแ่ำรง(lตo่ำw(lsoewvesreitvye)rแitตy)่กแารต่การ
พบเชพื้อบเcชoื้อlifcoormlifosrแmลsะแEล.ะcoEl.i cใoนlนi ้ำในดนิบ้ำบด่งิบชบี้ถ่ึงชกีา้ถรึงเกกา็บรรเกั ็บษราักนษ้ำดานิบ้ำไมด่ิสบะไมอ่สาดะอแาลดะแพลบะเชพื้อบเcชoื้อlifcoormlifosrใmนsน้ำในดนื่ม้ำบด่งื่มชบี้ถึง่ ชี้ถึง
กระบกวรนะบกาวรนผกลาิตรยผังลไิตมย่สังะไอมา่สดะอซาึ่งดอาซจึ่งสอ่งาผจลสต่ง่อผสลุตข่ภอสาพุขภขอาพงผขูบ้อรงิโผภู้บคริโจภาคกกจารกศกึกาษรศานึกษี้สามนา้ีสราถมใาชร้เถปใ็นชขเ้ ป้อน็มขูลอ้ใหม้หูลนให่ว้หยงนา่วนยภงาคนรภัฐาครัฐ
เข้าไเปขบ้าูรไปณบาูรกณารากกับาผรกู้ผับลผิตู้ผทลำใิตหท้เำกใิดหค้เกวาิดมคตวราะมหตนระักหในนกักาใรนเกฝา้ รเะฝว้าังรคะุณวังภคาุณพภนา้ำพดื่นมโ้ำดยื่มกโาดรยใกชา้ชรุดใชท้ชดุดสทอดบสคอุณบภคาุณพภนา้ำพตรนว้ำจตสรอวจบสอบ
หรือหสร่งืนอส้ำด่งนื่ม้ำปดรื่มะชปารระัฐชตารวัฐจตครุวณจภคาุณพภปารพะจปำรปะีจทำำปคี ทวาำมคสวะามอสาดะถอังาเดกถ็บังนเก้ำ็บดนิบ้ำเดพิบิ่มรเพะิบ่มบระฆบ่าบเชฆื้อ่าใเนชกื้อรในะบกวระนบกวานรกราอรงกแรลอะงและ
บำรุงบรำักรษงุ ารเักคษรา่ือเงคกรรอื่ องงกนรำ้อตงานม้ำรตะายมะรเะวยละาเวลา

คำสำคคำญั ส:ำปคญัระเมปนิระคเวมานิมคเสวีย่างม,เสนี่ยำ้ งด,ม่ื นปำ้ รดะื่มชปาระัฐ,ชEาร. ัฐc,oEli., coli,focromlifso, rSmaslm, Soanlmelloanespllpa. spp.

Abstract
TheT6h0efa6c0tofarcietsoroiefsPorafcPhraarcahtadraritnkdirningkwinagtewrawteerrewersetaebsltisahbelidshbeydtbhye tvhilelavgiellagnedacnodmcmomunmityunfuitnydfu. nd.
ThisTshtuisdsytuadimyeadimteodastoseassstehses tqhuealqituyaolifty59ofra5w9 rwawatewra(tgeror u(gnroduwnadtewr,atveilrl,avgiellawgaetewrastueprpsulyp)palnyd) a5n9dP5ra9cPhraarcahtarat
drinkdirningkwinagtewr,atferor,mfrothme tshaemseampreodpuroctdiounctisoitness.itTehs.eTrheesurletssuhltowsheodwtehdatthrawt rwawatewraftaeirlefdailtehde tchreitecrriaitefroiar for
colifcoormlifosramnsdaEn.dcoEl.icoofli5o2.f5542%.54(p%re(vparlevnaclen0c.5e30).a5n3d) a2n3d.723%.72(p%re(vparlevnaclen0c.2e40).r2e4s)preecstpiveecltyivbeulyt bfruetefrferoemfrom
S. aSu.reauusreaunsdaSnadlmSaolnmelolanesllpap.spapn.dadnrdinkdirningkwinagtewrastaemr spalmespwleesrewecroentcaomntinaamteindatwedithwcitohlifcoormlifosrm16s.9156.%95 %
(pre(vparlevnaclen0c.e170).1b7u)t bfuretefrferoemfroEm. cEo.li,coSl.i,aSu.reauusr,eauns,daSnadlmSaolnmelolanesllpap.spTph.usT,htuhse, trhisek rmiskicrmobiciorolobgioicloalgical
asseasssmeessnmt eonftraowf ranwdadnrdinkdirningkwinagtewrawtearswloaswloriswk raisnkdalnodwlosewvesreitvyerlietyvellevfoerl mfoircrmobiciorolobgioicloalgidcaeltedcettioenction
accoarcdcinogrdtiongthtoe tNhoetiNficoatitfiiocnatoiofnthoef tMhieniMstirnyisotfryPoufblPicubHleicalHthea(lNtho.(N61o). B6.1E). B2.5E2. 425R2e4; DRrein; Dkirningkwinagtewr.atHeor.wHeovwere,ver,
colifcoormlifosramnsdaEn.dcoE.licfolui nfoduindrainw rwawatewraitnedricinadteicdatuendcluenacnlesatnorastgoeraogferaowf rwawatewraatenrdafnodunfoducnodlifcoormlifosrimns in
drinkdirningkwinagtewraitnedricinadtiincgatuinngcluenacnleparnodpuroctdiounctipornocpersosceanssdamndaymbeayebfefecetffetoctthtoe thheealhtheaoltfhcofnscuomnseurms. eTrhs.isThis
studsytucdayn cbaen ubseedusaesdinafsorinmfoatrmionatifonr gforvegronvmerennmt eanget nacgiensctioesintoteginratetegrawteithwtihthe tphreodpurocedrucinerrainisinragistinhge the
awaarewnaersesneosfsthoef tmheonmitonrinitgoroinfgdorifnkdirningkwinagtewraqteuralqituyablityyubsyinugsaingwatewraqteuralqituyaltietysttkeisttokritcorndcounctdinugcttinheg the
annuanalnquuaal lqituyaclihtyeckhefocrkdforinr kdirningkwinagtewr.atTehre. Tphreodpurocedruscheorushldoculedacnleuapntuhpe twhaetewrattaenrktaonfkraowf rwawatewr,aitnecr,reinacsreease
the tshterislitzeartiliioznatsioynstesymsteinmthine tfhilteerfilpterorcpersosc,easnsd, arnedgurleagrumlaarinmteaninatnecneanocfewoaftewrastterar isnterarsin. ers.

Keywords: risk arsiskesassmseesnstm, ePnratc, hPararacthhardartinhkdinrignkwinagtewr,aEt.ecr,oEli., coli,focromlifso, rSmaslm, Soanlmelloanespllpa. spp.
Corresponding author: sudasrautd.ka@radt.mk@scd.mascil.mgoa.tilh.go.th

178

P2-6ก6ารเกฝาา้ รรเะฝว้าังรกะวารงั ปกานรเปน้ือนเปเชอ้ื ือ้นไเวชรือ้ ัสไวโนรสัโรโในนโนรใ้ำนแนขำ้ง็ แทขจ่ี ็งำทห่ีจนำ่าหยนใน่ายจใงั นหจวงัดหภวูเกดั ็ตภเู กต็
ด้วยดว้วิธยี Mวิธuี lMtipuletixplreexalr-etiaml-etimRTe-PRCTR-PปCีR25ป6ี 23563

Surveillance of Norovirus contamination in ice sold in Phuket
using a multiplex real-time RT-PCR in 2020

เบญเจบพญรจหพนรูทหอนงูท* องา*ภอากาภรานกบรนนอบบนวอชั บรีวทัชอรงี ทขาอวงขอาริ วิยอะพริ ิยระกพอรงทกอัพงทพั

Benjaporn Nuthong*, Aapakon Nobnorb, Watcharee Thongkhaw, Iriyaporn Kongthap
ศนู ยว์ศิทูนยยาว์ ศิทายสาตศราก์ สาตรรแ์กพาทรยแ์ทพ่ีท1ย1ท์ /1ี่ 1ภ1/ูเก1ต็ ภกูเกร็ตมวกิทรยมาวศิทายสาตศราก์ สาตรรแ์กพาทรยแ์พทย์

Regional Medical Sciences Center 11/1 Phuket, Department of Medical Sciences

บทคบัดทยค่อดั ย่อ
ไวรสั ไโวนรโัสรโกนอ่ โรใหก้เ่อกใิดหโ้เรกคดิ ทโราคงเทดานิ งอเดานิหอาราอหัการเสอบักเฉสียบบเฉพียลบันพทลี่พันบทบ่ีพ่อบยบท่อี่สยุดทในส่ี โดุ ลใกนโซลึง่กจังซหึง่ จวดังหภวูเกดั ็ตภมูเกรี ต็ายมงีรานยกงานรรกะาบรราะดบาด
การปกนารเป้อืนนเปขอ้ื อนงเขชออ้ื งใเนชน้อื ใำ้ นแนข็งำ้ อแยขา่ง็ องตย่อาเงนตือ่ งเนก่ือางรศกึการษศาึกนษี้จางึ นเพจี้ ื่อึงเฝพา้ อื่ รเะฝวา้ ังรกะาวรังปกนารเปอ้ืนนเปเชอื้ อ้ืนไเวชร้อื ัสไโวนรโัสรโในนโนรใ้ำนแนขง็้ำทแข่จี ง็ำทหีจ่นำ่าหยนใน่าพยใ้นื นทพี่ น้ื ที่
จังหจวังดหภวูเัดกภ็ตใูเกน็ตปใี น2ป56ี 235ด6้ว3ยดว้วิธยี Mวิธuี ltiplex real-time RT-PCR ในชใ่วนงฤชด่วงูรฤ้อดนูร้อ(hนigh( season) และแฤลดะูฝฤนดูฝ(lนow( season)
จำนจวำนน3ว0น ต3ัว0อตยัว่าองยพ่ารง้อพมรเก้อ็บมขเก้อ็บมขูล้อสมุขูลลสักุขษลณักะษขณอะงขจอุดงจจำุดหจนำ่าหยนจ่าายกจผาลกกผาลรตกราวรตจวริเวคจรวาิเะคหรา์ปะรหา์ปกฎราผกลฎเปผ็นลเลปบ็นทลั้งบหทมั้งดหมแตด่มแี ต่มี
1 ตัว1อตยัว่าองยข่าองงขออำเงภออำถเภลอาถงทลาี่เกงท็บี่เใกน็บชใ่วนงฤชด่วงูรฤ้อดนูรพ้อนบผพลบไมผล่ชไัดมเจ่ชนัดตเจ้อนงต้อรวงตจวรวิเคจรวาิเคะรหา์ซะ้ำหซ์ซึ่ง้ำอซาึจ่งอบา่งจชบี้ถ่งึ ชกี้ถารึงกปานรเปนื้อเนปเืช้อื้นอใเนชื้อใน
ปรมิ ปาณริมทาี่นณ้อทย่ีนม้อายกมหารกือหเครยือมเคกี ยามรปีกนารเป้ือนนเปเชอ้ื อ้ืนแเชตื้อเ่ ชแอื้ตตเ่ ชา้ือยตแลาย้วแแลลว้ ะแเมลื่อะพเมิจ่อื าพรณิจาารสณุขาลสกั ุขษลณักะษขณอะงจขุดอจงจำุดหจนำ่าหยนพา่บยวพ่าบน้ำวแา่ นขง็ำ้ ถแูกขคง็ ถลูกมุ คลมุ
ด้วยดก้วรยะกสรอะบสปอ่าบนปเพ่าน่ือรเพักื่อษราักคษวามคเวยา็นมซเยึ่ง็นอซาจึ่งอเปา็นจเแปห็นลแง่ หสะลส่งสมะเชสื้อมเนชอื้ กนจอากจนาีส้ กุขนลี้สักุขษลณักะษขณอะงจขุดอจงจำุดหจนำา่ หยนทา่ีไยมท่เหีไ่ มา่เหะมสมาะสสูงมสสุดูง3สุด 3
ลำดลับำแดรับกแครือก อคุปือกอรุปณก์ทรี่ใณช์ท้ตักี่ใชไม้ต่ไักดไ้เมก่ไ็บดใ้เกน็บภใานชภนาะชทนี่สะะทอี่สาะดอ(ารด้อย(รล้อะย7ล3ะ.3733).3ภ3า)ชภนาะชจนำหะจนำ่าหยนวา่ งยนวอางกนออากคอาราค(รา้อรย(รล้อะย5ล0ะ.0500).00)
และแถลังะนถ้ำังแนข้ำ็งแไมข่ไ็งดไม้ท่ไำดค้ทวำาคมวสาะมอสาะดอทาุกดคทรุกั้งคทรี่นั้ง้ำทแี่นข้ำ็งแหขม็งดห(มรด้อย(รล้อะย3ล3ะ.3333).3ด3ัง)นดั้นังแนมั้น้ผแลมก้ผาลรศกาึกรษศาึกคษรัา้งคนรี้ไมั้งน่พี้ไบมเ่พชื้บอไเชวรื้อัสไวโนรัโสรโนโร
โดยตโดรยงตแรตงย่ แงั คตงย่ มงั คี งวมามคี เวสา่ียมงเขสอ่ียงกขาอรงเกจาอรเเชจอื้ อเจชงึ้ือควจรึงตค้อวรงมตอ้ีแนงมวแีทนาวงใทนากงาในรเกฝา้ารรเะฝวา้ งัรแะลวะังแปลอ้ ะงปกนั้องกกานัรปกนารเป้อืนนเปเชื้อ้ือนใเนชนื้อใ้ำนแนข้ำ็งแอขย็ง่าองย่าง
ชดั เจชนัดเพจอ่ืนปเพอ้ ่อื งปกันอ้ งกกาันรรกะาบรราะดบขาอดงโขรอคงโรค

คำสำคคำัญสำ: คไวัญรสั ไโวนรโัสร,โนนโำ้ รแขน็งำ้ ,แภขูเง็ก็ตภ, ูเวกธิ ็ตีพซี วีอธิ าพี รีซ์ อี าร์

Abstract
Norovirus causes the most common acute gastrointestinal disease in the world. Phuket has
continuously reported an outbreak of contamination in ice. This study aimed to surveillance the
contamination of Norovirus in ice sold in Phuket in 2020 by a multiplex real-time RT-PCR method. A total
of 30 samples were collected during the summer (high season) and the rainy season (low season), together
with collecting point-of-sale hygiene information. All results were negative. But there was one sample of
Thalang collected in the summer found unclear result and must be re-analyzed. This may indicate a very
small amount of contamination or has been contaminated with Norovirus, but the virus has died. When
considering the point-of-sale hygiene of this sample, it was found that covered with hemp sacks to keep
cool maybe a virus reservoir. In addition, the top 3 unsuitable point-of-sale hygiene were scooping device
wasn’t kept in a clean container (73.33%), ice containers were placed outside the building (50.00%), and
they weren’t cleaned every time when the ice was depleted (33.33%). Although the study didn’t directly
detect Norovirus, there is still a risk of viral contamination. Therefore, there should be a clear surveillance
and prevention guideline for viral contamination in ice to preventing disease outbreaks.

Keywords: Norovirus, ice, Phuket, PCR method
Corresponding author: benjaporn.n@dmsc.mail.go.th

179

P2-6ก7ารจกำาแรนจกำเแชนอ้ื กLเชisอื้ teLrisatesrpiap.sทp่แีpย. กทไี่แดยจ้ กาไกดอจ้ าาหกาอราดห้วายรเดทว้ คยนเิคทมคลันตคิ เิมพัลลต็กิเซพพ์ลก็ซี ซีอพ์ารซี ์ อี าร์
IdenItdifeicnattifioicnatoiofnLiostfeLriastespriap.sipsopl.aitseodlaftreodmfrfoomodfoboydubsiyngusminugltmipuleltxipPlCexR PCR
กรกชกรพกรชหมพจรันหทมรจ์*นั นทพร์รัตนนพ์ รศัตรนมี ์าศกรมีภาทั กราภภทั รรณาภ์ ศรรณไี ห์ ศมรไี หม

Korrakot Prommajan*, Nopparat Srimark, Patraporn Srimai
สำนกั สคำุณนภักาคพุณแภลาะพคแวาลมะปคลวาอมดปภลยั อดาภหยัารอากหรามรวทิกรยมาศวิทาสยตารศ์กาาสรตแรพก์ ทารยแ์ พทย์

Bureau of Quality and Safety of Food, Department of Medical Sciences

บทคบัดยท่อคดั ย่อ
ListeLriastesrpiap. เป็นกเปล็ุ่นมแกบลุ่มคแทบีเรคียทแีเกรรียมแบกวรกมบโวดกยเโฉดพยาเะฉพLา. ะmLo.nmocoyntocgyetnoegsenทe่ีกs่อทก่ีอก่โอรกค่อใโนรมคนในุษมยน์แุษละยส์แัตลวะ์ สัตว์
การตกราวรจตวรินวิจจฉวัยินแิจลฉะัยจแำลแะนจกำเแชน้ือกในเชรื้อะใดนับรสะปดัีบชีส์ดป้วีชยีสว์ดิธ้วีมยาวติธรีมฐาาตนรตฐ้อางนใตช้อเวงลใชา้เว4ล-7า วัน7กวาันรใกชา้เทรใคชน้เิทคทคนางิคอทณาูชงอีวณวิทูชยีวาวจิทึงยเปาจ็นึงเป็น
อีกหนอี่ึกงทหานงึ่งเทลือางกเเลพือ่ือกใเชพ้ย่ือืนใยชัน้ยืเนชยื้อันภเาชยื้อใภนาย1ใวนัน1จวาันกกจาารกศกึกาษราศกึ าษราตกราวรจตยรืนวยจันยืเนชย้ือันLเชis้ือteLriastespriap. ท่ีแยกทไ่ีแดย้จกาไกดเ้จนา้ือกปเนลาื้อแปลล่ าแล่
แพนแกพาเนซกียาสเดซอียรส่ี ดซอูซริ ่ีแซลูซะิ ซแาลซะิมซิ าจซำิมนิ วจนำน1ว1น5 1ไอ15โซไเอลโทซเดล้วทยวดิธ้วีมยาวติธรีมฐาาตนรกฐารนทกดาสรทอบดสทอางบชทีวาเงคชมีวี เ(คISมOี (11290-1:201:72)017)
สามาสราถมจาำรแถนจกำแLน. กmLo.nmocoyntocgyetnoegseรn้อeยsลระ้อย1ล8ะ.2618(.2216/1(15)1L1is5t)eLriastespriap. ร้อยลระอ้ ย8ล1ะ.7481(.9744/1(15)1แ1ล5ะ)เแมลื่อะเปเมรือ่ียเบปเรทียียบบเทยี บ
กับกกาับรทกดารสทอดบสดอ้วบยดเท้วคยนเทิคคมนัลิคตมิเพัลลต็กิเพซล์พ็กีซซีอ์พาีรซ์ทีอ่ีสารา์ทม่ีสาราถมจาำรแถนจำกแไดน้ ก6ไดส้ ป6ีชสีสป์ (ีชLีส. ์in(Ln.oicnunao,cLu.agrLa.yig,raL.yivaL.niovvaini,ovii
L. mLo.nmocoyntocgyetnoegse,nLe.sseLe.lisgeeeriligแeลrะi แLล. ะweL.lswhiemlsehrim) พerบi วพ่าสบาวม่าาสราถมยาืนรถยัยนืนLย.ันinLn.oicnunaocรu้อaยลร้อะย1ล2ะ.1172(.147/(11145/)1,15)
L. grLa.yigrรa้อyยi รล้อะย1ล.ะ741.(724/1(125/1) 1แ5ล)ะแสลปะีชสีสป์อีชื่นีสๆ์อ่ืรน้อๆยรล้อะย6ล7ะ.8637.(8738/(17185/1) 1ใน5)ขณในะขทณ่ีกะาทรี่ทกาดรสทอดบสยอืนบยยันืนเชย้ืัอนเช้ือ
L. mLo.nmocoyntocgyetnoegsenไดe้รs้อไยด้ลร้อะย1ล8ะ.2168(.261/(12115/)11ป5ริ)มปาณริมดาีเณอ็นดเีเออค็นวเาอมคเวขา้มมขเ้ขน้มตข่ำ้นสุดต่ขำสอุดงเขชอ้ืองเLช.้ือmLo.nmocoyntocgyetnoegsenes
ที่ ~1ท0ี่ 4 cfu/ml และ แ0ล.1ะน0า.1โนนการโัมนกกราัมรทกดาสรอทบดคสวอาบมคจวำาเมพจาำะเกพับาเะชก้ือับเปเช้า้ือหเมปา้ ยหม5า0ยส5า0ยพสันายธุ์พใหัน้ผธ์ุลใบหว้ผกลรบ้อวยกลระ้อย1ล0ะ0 1แ0ล0ะ และ
ผลทดผสลอทบดเสชอื้อบทเ่ีไชม้ือ่ใทชี่ไเปม่ใ้าชห่เมปา้ ยหมใหาย้ผลใลหบ้ผกลับลบเชกื้อับแเบชคื้อทแบีเรคียทอีเ้ารงียออิง้าแงกอริงมแบกวรกมแบลวะกแแกลระมแลกบรทมลั้งบ3ท0ั้งส3า0ยพสันายธ์ุพกันาธร์ุทกดาสรอทบดดส้วอยบด้วย
เทคนเคิทมคลันติคิเมพัลลตก็ ิเซพพ์ ลีซก็ อีซาพ์ รซี จ์ ีองึ าเปรจ์น็ งึวเิธปที น็ ดวสธิ อีทบดทสาองบเลทือากงเทล่ีสือากมทาี่สราถมนาำรมถานใำชมแ้ าทในชวแ้ ธิทีมนาวตธิ รมี ฐาาตนรไฐดา้ นได้

คำสำคญัำส:ำLคisัญterLiaistseprpia., L. moLn. omcoytnoogceynteosg,eกnาeรsจำกแานรกจำ, แมนลั กติเพมลั ็กตซิเพพ์ ลีซ็กอี ซาพ์ร์ซี ีอาร์

Abstract
ListeLriastesrpiap. are a group of Gram-positive bacteria, especially L. mLo.nmocoyntocgyetnoegsenwehsich causes
disease in humans and animals. To identify such species, the conventional method commonly requires
4-7 days whereas molecular biology techniques are an alternative method for the detection of ListeLriasteria
species level which shows the result within 1 day. The study of the identification of 155 ListeLriastesrpiap.
isolated from Pangasius hypophthalmus fillets, Sushi, and Sashimi by the standard biochemical tests
(ISO 11290-1:2017) found 18.26% (21/115) of L. mLo.nmocoyntocgyetnoegsenaensd 81.74% (94/115) of ListeLriastesrpiap.
And when comparing such study to develop multiplex PCR techniques that identify six distinct species
(L. inLn.oicnunao,cuL.agrLa.yig,raLy. iivLa.noivvaiin,oLv.iimLo.nmocoyntocgyetnoegse,nLe.sseLe.lisgeeeriligaenrdi L. wLe.lswhiemlsehrim), ethrie results showed
12.17% (14/115) of L. inLn.oicnunao,c1u.a74% (2/115) of L. grLa.yig,raanyid 67.83% (78/115) of ListeLriastesrpiap. Moreover,
the identification of L. mLo.nmocoyntocgyetnoegsenweass 18.26% (21/115). The multiplex PCR procedure was able to
detect genomic DNA as low as ~104 CFU/ml of L. mLo.nmocoyntocgyetnoegsenceeslls and 0.1 nanograms. For the
specificity test, fifty target strains were 100% of the correct positive result and thirty non-target strains give
the correct negative result of reference Gram-positive and Gram-negative bacteria. The multiplex PCR
technique is an alternative method that can be used instead of the standard method.

Keywords: ListerLiaistseprpia., L. moLn. omcoytnoogceynteosg,eindeesn,tification, multiplex PCR
Corresponding author: korrakot.p@dmsc.mail.go.th

180

P2-6พ8ัฒนพาัฒวนิธีาMวิธuีlMtipuletixplrexalr-etiaml-etimRTe-PRCTR-PเCพR่ือใเพช้ใ่ือนใกชาใ้ นรตกราวรจตหรวาจไวหราัสไโวนรโสั รโในนโอราในหอาราแหลาะรแนลำ้ ะนำ้
Develovpemloepnmteonftmouf lmtipuletixplrexalr-etiaml-etimRTe-PRCTR-PfCoRr fNoorroNvoirouvsirduestedcettieocntionnfoinodfoaonddawndatewrater

ผกาพผกรราณพรสรณงิ ห์ชสัยงิ ห*ช์ สยั มปสอมงปออุปงชอยั ปุ รชัตยั นราตั ตนาาเจตราญิ เจเมรอืญิ งเมกือรงณั กยร์ ณัสทุ ยธ์ สวิ รทุ าธคิวมรารคตมกิ รตกิกัณรฑกะัณพฑงศะพ์ แงลศะ์ คแณละะคณะ

Phakapan Singhachai*, Sompong Upachai, Ratana Tacharoenmuang, Karun Suthiwarakom, Ratigorn Guntapong, et al.
สถาบสันถวาจิ บยั นั ววิทจิ ยยั าวศทิ ายสาตศรา์สสาตธรา์สรณาธสาุขรณกสรมขุ วกิทรยมาวศทิ ายสาตศราก์ สาตรรแ์กพาทรยแ์พทย์

National Institute of Health, Department of Medical Sciences

บทคบดั ทยคอ่ ัดยอ่
ไวรสั ไโวนรโสั รโเนปโน็ รสเปาเน็ หสตาหุ เหลตักหุขลอกังโขรอคงอโจุรคจาอรุจะจราว่ รงะแรล่วะงอแาลหะอาราเหปา็นรพเปษิ ็นรพะษิ บารดะบไดาง้ด่าไยดแง้ ลา่ ยะรแวลดะเรรว็วดเมรว็ื่อไเวมร่อื ัสไโวนรโสั รโปนนโรเปื้อนนเปื้อน
ในอาในหอาราแหลาะรแนล้ำจะะนส้ำาจมะาสราถมตาิดรถตตอ่ ิดกตัน่อไดก้งัน่าไยด้งเ่าพย่ือพเพัฒ่ือนพาัฒปนระาสปิทระธสิภิทาพธิภแาลพะแลลดะเวลลดาเใวนลกาาในรตกราวรจตหรวาจไวหราัสไโวนรโัสรโทนั้งโรGทe้ังnogroup I
และแIIลใะนอาใหนอาราแหลาะรแนลำ้ ะผนู้ว้ำจิ ัยผไู้วดจิ ท้ ัยดไดล้ทอดงนลำอวงธินี ำMวuธิ ีltiplex real-time RT-PCR มาตรมวาจตหรวาไจวหราสั ไโวนรโัสรโในนโตรวัในอยต่าัวงออยา่าหงอาราแหลาะรแนล้ำะน้ำ
จำนวจนำน2ว1นต2ัว1อยตา่ัวงอยเป่างน็ ปเปรน็ะเปภรทะผเภัดทยผำัดแยกำงแนก้ำงผลนไ้ำมผป้ลัน่ไมนป้ ้ำ่ันดนม่ื ำ้ นดำ้มื่ แขน็งำ้ บแรขิโง็ ภบครแโิ ภลคะนแล้ำใะชน้ ้ำโดใชย้ กโดารยกsาpรiked ไวรัสไโวนรโัสรโทน่มี โรีคทว่ีมามีความ
เข้มขเข้น้มข1้0น51ถ0ึง 1ถ0ึง7c1o0pies/mlแล้วแนลำ้วไปนสำไกปัดสเอกัาดไเวอราัสไวโนรัสโรโอนอโรกอจอากจอากหอาารหแาลระแนล้ำะดน้ว้ำยดว้วิธยี PวAิธNี trap และแFลiะltration
ตามลตำาดมบัลำจดาับกนจาั้นกสนกั้นดสRกNัดA และตแลรวะจตวริเวคจรวาิเะคหร์ดาะว้ หยวด์ ิธ้วียMวuธิ ีltiplex real-time RT-PCR ผลพผบลไพวรบัสไโวนรโสั รโทนี่รโะรดทับ่รี ะคดวับามคเวขาม้ มขเข้นม้ ข้น
105 1ถ0ึง 1ถ0ึง7c1o0pies/ml จำนจวำนน1ว5น ต1ัว5อตยัว่าอง ยแ่าตง่อแีกต6่อีกตัว6อตยั่วาองพย่บางทพี่รบะทด่ีับระคดวับามคเวขา้มขเข้น้ม1ข0้น6 1ถ0ึง61ถ0ึง7c1o0pies/ml สรุปสไดรุ้วป่าได้ว่า
วิธี Mวuธิ ีltiplex real-time RT-PCR สามาสราถมใาชร้ใถนใกชา้ในรตกราวรจตหรวาไจวหราัสไโวนรโัสรโในนโอราในหอาราแหลาะรแนล้ำไะดน้ ้ำอไยด่า้ งอไยรา่กง็ตไารมก็อตาหมอาราบหางรปบราะงเปภรทะเภท
ท่ีมีนทำ้ ่มี ีนั ำ้หมรนัือหกะรอืทกิ ยะงั ทมิ ขีย้อังมจขีำก้อัดจใำนกกัดาในรตกราวรจตหรวาไจวหราสั ไโวนรโัสรโในนโรระใดนบัระคดวบัามคเวขา้มมขเขน้ ้มตขำ่ ้นผตู้ว่ำิจัยผจู้วะิจดัยจำเะนดนิ ำกเนาินรปกราับรปสรภับาสวะภทาวี่เหะมทาี่เหะสมมาะสม
ในขัน้ในตขอน้ั ตอ่างนๆต่าเพงๆือ่ เพมิ่อื คเพว่มิามคไววาใมนไกวาใรนตกราวรจตจรับวจไวจรบั ัสไโวนรโสั รโตน่อโไรปต่อไป

คำสำคคำญั ส:ำคอัญจุ จาอรจุะจรวา่ รง,ะรอว่างหาอราเปหน็ารพเษิป,น็ ไพวษิรัสโไนวรโรสั ,โนอโารหาอรา,หนาำ้ ร นำ้

Abstract
Noroviruses (NoVs) are a major cause of acute gastroenteritis and food poisoning worldwide and
spread rapidly. Therefore, NoVs contaminated in food and water it is easily transmitting. To improve the
efficiency of detection and decrease analysis time, we decided to use multiplex real-time RT-PCR for
detection of genogroup I and II of NoVs in food and water. The 21 samples of fried and vegetable, spicy-
salad, Thai-curry, smoothie, drinking water, and ice were spiked with NoVs reference standard
concentration from 105 to 107 copies/ml. PANtrap and filtration method were used for NoVs recovery and
followed by RNA extraction and real-time RT-PCR. Every concentration of NoVs could be detected 105 to
107 copies/ml from 15 samples. However, the spiked NoVs were detected in 6 samples spiked at the
higher concentration of 106 to 107 copies/ml. In conclusion, this developed method can be performed to
detect NoVs contaminated in food and water. However, food containing oil or coconut milk affects less
sensitivity for detected NoVs. Thus, the researchers will continue to study the appropriate conditions to
increase the sensitivity of detection of the NoVs.

Keywords: acute gastroenteritis, food poisoning, Norovirus, food, water
Corresponding author: phakapun.s@dmsc.mail.go.th

181

P2-6ค9ณุ ภคาณุ พภทาพงจทลุ าชงจวี ลุวชทิ ีวยวาขิทอยงาอขาอหงอาราพหราอ้รพมบรอ้รมิโภบคริโoภnคlionnelifnoeodfodoedlidverlyivery
หลงั สหถลางั นสกถารนณกา์รระณบาร์ ดะบโราคดตโิดรคเชตอ้ื ดิ ไเวชร้ือัสไโวครโัสรโนคาโร2น0า1920ใ1น9จังใหนวจดังหนวคดัรนราคชรสรมีาชาสีมา
Microbiological quality of food from Online food delivery located
in Nakhon Ratchasima province during COVID-19 p1a9ndemic

วัชรพวลชั รกพาลพยกพ์าพมิ ยาย์พ*ิมาพยัช*รีพอชั นิ รธี ยิอศินธพิยงศศพ์ ันงศธ์พุ วนั ชั ธรุ์ววิชชั ารนวันชิ ทาน์ กันนทก์ กวรนรกณวรศรรณสี มศพรสีงษมพ์ งษ์

Watcharapol Kapphimai*, Patcharee Inthiyot, Pongpan Watcharawichanan, Kanokwan Srisomphong
ศนู ย์วศทิ นู ยยา์วศทิ ายสาตศราก์ สาตรแร์กพาทรยแท์ พี่ ท9ยนท์ คี่ 9รรนาชคสรรีมาาชกสรีมมาวกิทรยมาวศทิ ายสาตศรา์กสาตรแรก์พาทรยแ์ พทย์

Regional Medical Sciences Center 9 Nakhon Ratchasima, Department of Medical Sciences

บทคบดั ทยค่อดั ยอ่
ศูนยศ์วูินทย์วาศิทายสาตศรา์กสาตรรแ์กพารทแยพ์ทที่ 9ย์ทนี่ ค9รรนาคชรสรีมาชาสดีมำาเนดินำกเนารินศกึกาษรศาึคกษุณาภคาุณพภทาพงจทุลาชงีจววุลิทชยีววาใิทนยตาัวในอยต่าัวงออยา่าหงาอราพหรา้อรพมร้อม
บริโภบคริโจภาคกกจารกสกั่งาซรื้อสอั่งซาหื้อาอราหoาnรline food delivery ในจังใหนวจัดงหนวคัดรรนาคชรสรีมาชาสหีมลาังสหถลาังนสกถารนณกา์รระณบา์รดะโบราคดตโิดรคเชตื้อดิ ไเวชรื้อัสไโวครโัสรโนคาโรนา
201920ช1ว่ 9งเชด่วอื งนเดกอืนั นยกายันนยถายึงตนุลถาึงคตมุลา2ค5ม6325ป6ร3ะเปมรนิ ะผเมลินกาผรลตกราวรจตใรชวเ้ จกใณชฑ้เกค์ ณณุ ฑภ์คาณุ พภทาพงจทลุ าชงีวจวลุ ิทชยีวาวขิทอยงาอขาอหงาอราแหลาะรภแลาชะนภะาชสนัมะผสั ัมผัส
อาหอาราฉหบารับฉทบี่ ับ3ทพี่ .3ศ.พ25.ศ6.025ต6ร0วจตตรัวอจตย่ัาวงออยา่าหงอาราห4ารปร4ะเปภรทะเรภวทมจรำวนมวจนำน3ว0นต3ัว0อตย่ัาวงอยผ่าลงตผรวลจตตรัวอจตย่ัาวงอทยั้ง่าหงทมั้งดหพมบดวพ่ามบีว่ามี
คุณภคาุณพภไมาผ่พา่ ไนมเ่ผก่าณนฑเกม์ ณาฑตร์มฐาาตนรฐ1า4นต1ัว4อยต่าวั งอยคา่ิดงเปค็นิดรเปอ้ ย็นลระ้อย4ล7ะพ4บ7ปพรบะเปภรทะอเภาหทาอราจหาานรเจดายี นวเไดมยี ผ่ วา่ ไนมเ่ผกา่ ณนฑเกร์ ณอ้ ฑยลร์ ะ้อย1ล7ะป1ร7ะเปภรทะเภท
เครอื่ เงคดร่มือรง้อดย่ืมลระอ้ ย1ล3ะส1ำ3หรสับำหอารหับาอราปหราะรเปภรทะกเภบั ทขกา้ วับขแา้ ลวะขแนลมะขไทนยมขไทนยมขอนบมไมอ่ผบ่าไนมเผ่ ก่าณนฑเก์รณ้อฑยลร์ ะอ้ ย1ล0ะแ1ล0ะแ7ละตา7มลตำาดมบัลำอดาบั หาอราทห่ีารท่ี
ไม่ผา่ ไนมเผ่ กา่ ณนฑเกม์ ณสี ฑาเม์ หสี ตามุ เหาจตามุ กาพจบากเชพ้อื บเEชs้อื chEesrcichheiraicchoialicจoำlนi วจนำนจลุวนิ จทุลรินีย์ทแรลยี ะ์ จแำลนะวจนำนยีสวนต์แยลสี ะตร์แาลเะกรินาคเก่ามินาคตา่ รมฐาาตนรฐแาตน่อแยต่าง่อไยร่ากง็ ไรก็
ตามไตมา่พมบไมเช่พื้อบกเช่อื้อโรกค่อใโนรอคาใหนาอราเหกาินรเเกกณินฑเก์มณาฑตร์มฐาาตนรใฐนาอนาใหนาอราทหัง้าร4ทปัง้ ร4ะเปภรทะเสภำทหรสับำหเชรื้อับทเชี่พื้อบทไมี่พ่ผบ่าไนมเ่ผก่าณนฑเก์จณะฑบ์จ่งชะี้สบุข่งชลี้สักุขษลณักะษณะ
ของกขาอรงผกลาิตรผอลาหิตอาราหกาารรขกนารสข่งแนลสะ่งแกลาระเกกา็บรรเกั ็บษราักอษาหาอารารหะาหรวระ่างหกวา่ารงขกายรขดาังยนดั้นังหนนั้น่วหยนงา่วนยดงา้ นดค้าุมนคครุ้มองคผรู้บองรผิโภู้บคริโจภึงคต้อจงึ มตี้องมี
มาตมรกาตารเกฝา้ารรเะฝว้าังรคะุวณังภคาุณพภอาพหอาราหoาnรline food delivery พร้อพมรท้อั้งมพทัฒั้งนพาัฒกนระาบกรวะนบกวานรผกลาริตผแลลิตะแขลนะสข่งนใหส้อ่งใยหู่ใ้นอยเกู่ใณนเฑก์ ณฑ์
มาตรมฐาาตนรฐสาำนหรสับำหผูรบ้ ับริโผภู้บครคิโภวรคเคลวือรกเลบือริโกภบครอิโภาหคาอราทหี่ผาลรทิตี่ผแลิตะปแลรุงะสปุกรใุงหสมุก่ใๆหมเพ่ ๆื่อปเพ้อื่องกปนั้อคงกวันามคเวสาี่ยมงเทสี่อยางจทจี่อะาทจจำใะหท้เำกใิดหอ้เกันิดตอราันยตราย
ตอ่ สตขุ ภ่อสาพุขภไดา้พได้

คำสำคคำัญส:ำคอาัญหาอราพหราอ้ รมพบรรอ้ โิ มภบคร,โิ ภกคารสกงั่ ซารื้อสองั่าซหอ้ื าอราoหnาlรine food delivery , คณุ ภาคพณุ ทภาางพจทุลาชงวี จวลุิทชยวี าวิทยา

Abstract
Regional Medical Sciences Center 9 Nakhon Ratchasima had been conducting an experimental
study with the aim of assessing microbiological quality of online food delivery in Nakhon Ratchasima during
COVID-19 pandemic. Microbiological test procedures for the examination of foods were performed in
accordance with the Notification of the Department of Medical Science, the microbiological quality criteria
in food and food-contact container No.3 B.E. 2560. A total of 30 samples were obtained from online food
delivery for laboratory analysis. There were 14 samples (47%) found inappropriate for consumption
compliance with the microbiological quality including 17% of A la carte, 13% of beverage, 10% of Thai
dessert, and 7% of baked products, respectively. According to the analytical results of microbiological
quality of the unhygienic ones, contamination of EschEesrcichheiraichcoialicwohliile the numbers of total bacteria and
numbers of mold and yeast were excessive for consumption. However, the other 4 types of food samples
that were acceptable for consumption had not reached any pathogenic bacteria. Concerning contaminants
found in foods, they could be used as an indicator of contamination either in the food processing chain,
during food transportation, and in food storage waited for distribution. Thus, consumer protection agencies
need to identify ways in which policies and programs can be changed or designed to secure a rights-based
approach to the online food service.

Keywords: ready-to-eat foods, online food delivery service, microbiological quality
Corresponding author: watcharapol.k@dmsc.mail.go.th

182

P2-7ก0ารปกราะรเปมรนิ ะคเมวินามคเวสาีย่ มงเดส้า่ียนงดจ้าุลนิ จทุลรนิียท์เชริงียกเ์ ึ่งชปิงกรมิ่ึงปาณรมิ แาลณะแตลรวะจตหรวาจตหัวอาต่อัวนอพ่อยนาพธิขยอาธงิซขอาชงซิมาิ ชิมิ
ในร้าในอร้านหอาราญหา่ีปร่นุ ญแป่ี ลนุ่ะแซลูเปะอซรเู ปม์ อาร์เมกาต็ รใเ์ นกเ็ตขใตนกเขรุงตเกทรพงุ มเทหพามนหคารนแลคะรแปลริมะปณรฑิมลณฑล

Semi-quantitative microbial risk assessment and parasitic larvae detection of sashimi
in Japanese restaurant and supermarket in Bangkok and peripheries
นพพนรพแพจรม่ แใสจ*่มนใสัน*ธนดิ ันาดธาดิ วาดพาสั วกพลุ ัสพกงลุ ศธพรงศลธิ้มรสลวัส้ิมดสิ์วัสดิ์

NoppNoorpnpJoarmnsJaaim*, sNaui*n, tNhuidnatdhaidoadPahoatPsahkautsl,aPkuhlo,nPghsoanthgosanthLoimnsLaiwmastawat
สำนกั สคำุณนักภคาพุณแภลาะพคแวลาะมคปวลาอมดปภลยั ออดาภหยั าอรากหรามรวกทิ รยมาวศิทายสาตศรา์กสาตรรแ์กพาทรยแ์พทย์

BureaBuuorefaQuuoaflitQyuaanlidtySaanfedtySaoffetFyoodf ,FDooedpa, rDtmepeanrtmoef nMteodficMael dSicciaelncSecisences

บทคบดั ทยคอ่ ัดยอ่
การวกิจาัยรวนิจ้ีเพัยื่นอ้ีศเพึก่ือษศาึกคษุณาภคาุณพภทาาพงดท้านงดจ้าุลนินจทุลรินียท์แรลียะ์แตลัวะอต่อัวนอพ่อยนาพธิใยนาตธิัใวนอตยัว่าองซยา่ ชงซิมาิ ชใิมนิกรในุงเกทรพุงเมทหพามนหคารนแคลระและ
ปริมปณรฑิมลณจฑาลกจร้านกรอ้านหอาารหญาี่ปรุ่นญแี่ปลุ่นะแซลูเปะอซูรเป์มอาร์มเกา็ตร์เใกน็ตปใี นพป.ศี .พ2.ศ5.5265จ5ำ6นจวำนน5ว2น ต5ัว2อตยัว่าองย(3่าง4 (และแ1ล8ะ ต1ัว8อตยัว่าอง)ย่แางละและ
ปี พ.ปศี .พ2.ศ56. 125จ6ำ1นวจนำน4ว1นต4ัว1อยต่าัวงอย(2่า2ง แ2ล2ะแ1ล9ะต1ัว9อยต่าัวงอ)ยต่ารงวจตวริเวคจรวาิเะคหร์ทาะาหงจ์ทุลาชงจีววลุ ิทชยีววาิทด้วยยาเดท้วคยนเทิคคเพนาิคะเพเชา้อื ะโเดชยื้อใโชด้ปยรใชะ้กปารศะกาศ
กรมกวริทมยวาิทศยาาสศตารส์กตารร์กแาพรทแยพ์เทร่ือย์งเรเื่กอณงเกฑณ์ คุณฑ์ คภุณาพภทาาพงทจุาลงชจีวุลวชิทีวยวาิทขยอางขออางหอาารหแาลระแภลาะชภนาะชสนัมะผสัสัมอผาัสหอาารหขาอรงของ
กรมวกิทรมยวาิทศายสาตศรา์กสาตรแ์กพารทแยพ์ ฉทบยับ์ ฉทบ่ี 3ับท(2ี่ 536(02)56แ0ล)ะแตลรวะจตพรวยจาพธดิย้วายธเิดท้วคยนเทิคคcนoิคmcpormespsrioenssicoanndcalindglพinบgวพ่ามบีตววั่ามอยีต่าวั งอซยา่าชงิมซไิามช่ิมไิ ม่
ผ่านผเก่าณนเฑก์ฯณรฑ้อ์ฯยรล้อะย7ล1ะ.271แ.ล2ะแ7ล3ะ.273ข.อ2งตขัวอองตยั่วางอทยี่ตางรทวจี่ตแรวตจ่ลแะตป่ลี (ะจปาีก(รจ้านกอร้านหอาราญหาี่ปรุ่นญรี่ป้อุ่นยรล้อะย6ล7ะ.667แ.ล6ะแ6ล8ะ.268แ.ล2ะแจลากะจาก
ซูเปอซรูเป์มอาร์เมกา็ตร์เรก้อ็ตยลร้อะย7ล7ะ.87แ7.ล8ะแ7ล8ะ.97ต8.า9มตลาำมดับลำ) ดสับา)เหสตาุไเมห่ผต่าุไนม่ผเก่าณนเฑก์ฯณสฑ่ว์ฯนสให่วญนใ่มหาญจา่มกาจำากนจวำนนจวุลนิ จทุลรินียท์รวรมียเ์รกวินมเเกกณินเฑก์ฯณฑ์ฯ
ร้อยลร้อะย6ล9ะ.269แ.ล2ะแ6ล5ะ.965ส.่ว9นสE่ว.นcoEl.icพoบliเกพินบเกณินเฑก์ฯณรฑ้อ์ฯยรล้อะย1ล7ะ.317แ.ล3ะแ1ล2ะ.212ต.า2มตลาำมดัลบำแดลับะแพลบะจพุลบินจทุลรินียท์ก่อรียโร์กค่อโ3รคชน3ิดชนิด
ได้แกได่ L้แisกt่ eLriisatemriaonmoocyntoocgyetnoeges,nSeas,lmSaolnmeollnaeslplap.spแpล.ะแVลibะrVioibpriaoraphaaraehmaoelmytoicluysticโuดsยปโดี 2ย5ป5ี 625พ5บ6 รพ้อบยลร้อะย9ล.6ะ,91..69, 1.9
และแ1ล.ะ9 1แ.ล9ะแปลี 2ะ5ป6ี 125พ6บ1 รพ้อบยรล้อะย4ล.ะ9,42.9.4, 2แ.ล4ะแ4ล.ะ9 4ต.า9มตลาำมดัลบำกดาับรตกราวรจตไรมว่พจไบมต่พัวบอต่อัวนอพ่อยนาพธิยเมาธ่ือิ นเมำ่ือขน้อมำขูล้อกมาูลรปกนารเป้ือนนเป้ือน
จุลินจทุลรินียท์มารปีย์มระาปเมรินะคเมวินามคเวสาี่ยมงเเสช่ียิงงกเ่ึงชปิงรกิมึ่งปาณริมาพณบวพ่าซบาวช่าิมซิยาชังมิ ีคิยวังมามีคเวสา่ียมงเใสน่ียรงะใดนับระตด่ำับแตต่ำ่ผแู้บตร่ผิโภู้บครอิโภาหคอารากหลาุ่มรกซลาุ่ชมิมซิยาชังมิ ีคิยวังมามีความ
เส่ียงเตส่อยี กงตารอ่ ไกดาร้ รับไดเช้ร้ือับกเช่อื้อโรกค่ออโารหคอาราเหปา็นรพเปิษ็นเพพิษือ่ เปพน็ ื่อกเปาร็นคก้มุารคครอ้มุ งคผรู้บอรงผโิ ภู้บครดโิ ภังนคั้นดังหนนั้นว่ หยนงาว่ นยทงาเี่ กนี่ยทวี่เขก้อ่ยี งวจขึงอ้ คงวจรงึ ตค้อวงรมตกีอ้ างรมเกี ฝาา้ รรเะฝว้าังระวัง
อยา่ งอตยอ่ ่าเงนต่อื ่องเแนล่ือะงใแหลค้ ะำใหแนค้ ะำแนนำแะกน่ผำแู้ปกระผ่ กูป้ อรบะกอารบใกนากราใรนปกราบัรปรบังุ สปุขรลงุ สกั ขุษลณกั ะษกณาระผกลาิตรผซลาชติ ิมซิตาช่อมิไปิตอ่ ไป

คำสำคคำญั ส:ำคซญัาชิมซิ าชิมิ

Abstract
ThisThstisudsytuadiymeadimetod sttoudsytutdhye thmeicrmobiciarol baianldanthde thlaervalaervoaef tohfe thpearapsiaterasoitef soafshsimasihiimni BinangBkaonkgkok
metmropetorloitpaonlitaanndapnedripheerirpiehseraieresaarferoamfroJmapaJnaepsaenerseestareusratanutsranantsdasnudpesrumpaerkmeatsrkeints2i0n132,01532, s5a2mspalemsp(l3e4s (a3n4dand
18 s1a8mspalemsp) laens)da2n0d182,04118, s4a1mspalemsp(l2e2s (a2n2da1n9d s1a9mspalemsp),leres)s,preecstpiveecltyiv. eMlyic. rMobiciorolobgioiclaolgiacnalalaynsiaslybsyis ebnyumeneuramtieornation
techtneicqhuneiqbuaesebdasoend tohne tNhoetifNicoattifioicnatiofnthoef tDhepaDretmpaertnmt eonftMoefdMicealdiSccailenScieesncfoers tfhoer tmheicrmobiciorolobgioiclaolgiqcaulalqituyaolitfy of
foodfoaonddafnododfocoodntcaocnttaccotntcaoinnetarsineNros.3No(2.301(72)01a7n)dalnadrvalaervoafe tohfe tphaerapsiaterasaitnealaynsiaslybsyis cboymcpormespsiroenssicoanndclaingdling
techtneicqhunei.qTuhee. Trheesurletssuslhtsowsheodwtehdatththaet tshaeshsimasihdimidi dnoidt nmoetemt etheet tchrietecriraite7r1ia.27a1n.2da7n3d.27p3e.2rcpeenrtceonftthoef tshaemspalemsples
examexinaemdinedacheayceharye(6a7r .6(67a.n6dan6d8.268p.2ercpeenrtcefnrotmfroJmapaJnaepsaenerseestareusratanutsranatnsdan7d7.877a.n8dan7d8.978p.9ercpeenrtcefnrotmfrom
supesrumpaerkmeatsr,kerets,preecstpiveecltyiv).eTlyh)e. Tmheajomritayjowritayswthaes thoetaltoatearloabeicropbliacteplcaoteunctouthnatttehxacteeexdcededtehde tchrietecriraiteorfia69o.f26a9n.2dand
65.96p5e.9rcpeenrtceantdafnodr Efo. rcoEl.i caotli17at.31, 7a.n3d, a1n2d.21p2e.2rcpeenrtc,ernets,preecstpiveecltyiv. eMlye.aMnweahnilwe,h3ilep,a3thpoagtehnoicgebnaicctbearicatethriatthcaut sceause
foodfoopdoisopnoinsogninfogunfdounind sinamspalemsplewserewerideenitdifeiendtifieads aLsisteLriastermiaonmocoyntocgyetnoegse,neSsa, lmSoanlmelolanellsapp.spapn. dand
VibriVoibpriaoraphaareamhaoelymtioculysticauts9a.6t, 91..69,, 1a.n9d, a1n.d9 p1.e9rcpeenrtcednutrindgur2in0g1320a1n3daantd4a.9t, 42..94,, 2a.n4d, a4n.d9 p4.e9rcpeenrtcednutrindgur2in0g182,018,
respreecstpiveecltyiv. eNlyo. lNaorvalaervoafethoef tphaerapsiateraswiterewedretedcetetedc.teTdh.usT,htuhse, tmheicrmobiciarol bciaolntcaomnitnaamtiionnatidoantadawtaereweurseedusteod to
SemSi-eqmuai-nqtuitaantitviteatmiveicrmobiciarol briisakl arisskeassmseessnmt eshnotwshnoawlnowa-lroiswk-lreisvkele. vNeelv. eNrethvelrethsse,lesass,hsimasihiismsitilsl sctoilnl tcaomnitnaamteindatweidthwith
foodfopoodisopnoinsognmingicrmooicrgroaonrisgmansi.smTos. pTrootpecrotetedctceodnscuomnseursm, ethrse, trheelatredlataegdenacgienschieasvehalvaeunlcahuendchseudrvesuilrlavneiclleanacnedand
givengivkennowknleodwgleedagsewaesllwaeslladasvisaodrvyistooryentotrepnrterenperuernsefuorrsimfopr rimovpinrogvsiansghsimasihpimroidpurcotdiouncthioyngiehnyegi.ene.

Keywords: sashismasihimi
Corresponding author: noppnoorpnp.j@ordnm.j@scd.msacil..mgoa.itlh.go.th

183



บทคดั ยอ หองท่ี

03Abstract Room

สาขา วท� ยาศาสตรการแพทยชุมชน
เพือ่ การพฒั นาพ้นื ท่ีอยางยง่ั ยืน

O3-ส1ถาสบถันาวบิจันยั ววจิ ิทัยยวาิทศยาาสศตารสส์ ตารธ์สาารณธาสรขุณปสรขุ ะปกรนั ะคกณุ นั ภคาุณพภหา้อพงหปอ้ ฏงบิ ปตั ฏกิ ิบาัตรกิตารรวตจรภวูมจคิ ภมุ้ มู กคิ ันมุ้ ไกวันรสัไวตรับสั อตักบั เสอบักเซสี บซี
ระหรวะา่ หงวปา่ี พงป.ศี พ. 2.ศ5.6205-26506-23563

External quality assessment of hepatitis C virus serological testing-experience from Thai NIH
during 2017-2020

สิรลิ สดริาลิ พดิมาพพามิ *พเพา*ทเาพยทอาุ่นยผอล่นุ นผลชุ ธนิดชุาธธิดรารมธรชรามตชิ สาภุติาสพุภราสพภุราสรภุักาษร์ กั ษ์

Sirilada Pimpa*, Patai Unpol, Noottida Thammachat, Supaporn Suparak
สถาบสนัถวาจิบยันววทิ จิ ยั าวศทิ ายสาตศรา์สสาตธรา์สราณธสารุขณกสรุขมวกิทรยมาวศทิ ายสาตศราก์ สาตรรแ์กพาทรแยพ์ ทย์

National Institute of Health, Department of Medical Sciences

บทคบดั ทยคอ่ ัดยอ่
WHO มีเปม้าหีเปม้าาหยมลาดยกลาดรกตาิดรเชต้ือิดไเชวรื้อัสไวตรับัสอตักับเสอบักเรสาบยรใหายมใ่รห้อมย่รล้อะย9ล0ะ ใ9น0ปใี นพป.ศี พ.2.5ศ7.235ซ7่ึง3ปซร่ึงะปเทรศะเไทศยไเทน้ยนเกนา้นรกตารรวตจรควัดจคัด
กรอกงไรวอรงสั ไวตรบั ัสอตกั บั เสอบกั ซเสมี บาซกมีกาวกา่ กรอ้วา่ยรลอ้ ะย9ล0ะ ข9อ0งขเลอืองดเลทือี่บดรทิจี่บาครจิในาคปใี นพป.ศี .พ2.5ศ6.25ก6า2รกปารระปกรนั ะคกณุ นั ภคาุณพภกาาพรกตารรวตจรไวรจัสไวตรับัสอตักับเสอบักเซสีจบึงซีจึง
มีควมาคีมวสามคสญั าควัญตถวุปัตรถะุปสรงะคส์ขงอคงข์กอารงกศากึ รษศากึ นษี้เพานือ่ ี้เวพิเคอ่ื รวาิเคะรหา์ผะลหก์ผาลรกเขา้ารรเข่วม้ารแ่วผมนแทผดนสทอดบสคอวบาคมวชามนชาาญนกาาญรกตารรวตจรภวูมจิคภุ้มูมกิคันุ้มไกวันรัสไวตรับัสตับ
อกั เสอบักเซสีรบะซหีรวะ่าหงปว่าี พงป.ศี พ. 2.ศ5.6205-26506235ข6อ3งขหอ้องงหป้อฏงิบปัตฏิกิบาัตริกทาั้งรภทาั้งคภราัฐคแรลัฐะแเอลกะชเอนกชจนานจวานน5วน115แ1ห1่งแกหา่งรกปารระปเมรินะเคมวินาคมวสาามมสาารมถารถ
ของขสอมงาสชมิกาไชดิก้ดไาดเน้ดินาเตนาินมตราะมบรบะคบุณบภคุาณพภาISพO/IEC17043:2010 พบวพ่าบอวัต่ารอาัตกราารกตาอรบตผอลบกผลลับกขลอับงขสอมงาสชมิการช้อิกยรล้อะย9ล5ะ.0995-.10090100
ตรวตจรดว้ จยดเค้วรยื่อเคงมร่อื งอมัตอื โนอตัมโัตนริ มะัตบริบะปบดิ บแปลดิ ะแชลุดะตชรุดวตจรวจดรเรว็วดเซรึ่ง็วหซ้อ่ึงงหป้อฏงิบปัตฏิกิบาัตริกภารคภราัฐคตรอัฐบตผอลบผผิดลรผ้อิดยรล้อะย1ล.ะ291.(2396(ก36ารกทาดรสทอดบสอบ
จากจทาั้งกหทมั้งดหม2,ด79227ก9า2รกทาดรสทอดบส)อแบล)ะแภลาะคภเอากคชเอนกรช้อนยรล้อะย0ล.ะ770.(7171(ก1า1รกทาดรสทอดบสจอาบกจทา้ังกหทม้ังดหม1,ด4210 การกทาดรสทอดบส)อสบา)เหสตาเุขหอตงุของ
ควาคมวผาิดมพผลิดาพดลเกาิดเขกึ้นิดใขน้ึนขใ้ันนตขอ้ันนตกอ่อนนกก่อานรกวิเาครรวาิเคะรหา์มะาหก์มทาี่สกุดที่สตุดามตดา้วมยดข้ว้ันยตขอ้ันนตหอลนังหกลาังรกวิาเครรวาิเคะรหา์ ะแหล์ะแรละะหรวะ่าหงกว่างรกวิาเครรวาิเคะรหา์ ะห์
ห้องหปอ้ฏงบิ ปตั ฏิกบิ าตัรกิทาี่เครทยรีเ่ คายงรานยงผาลนกผาลรทกาดรสทอดบสผอดิ บพผลิดาพดลไมาดเ่ คไยมรเ่ คายงรานยงผาลนผผิดลพผลดิ าพดลซา้ ดอซกี ้าแอผกี นแทผดนสทอดบสคอวบาคมวชามนชาาญนหา้อญงหปอ้ฏงิบปัตฏกิ ิบาัตรกิ าร
ตรวตจรภวูมจิคภุ้มูมไคิวร้มุ ัสไวตรับสั อตักบั เสอบักซเสีมบสี ซ่วีมนีสช่วว่ นยชพว่ ัฒยนพาัฒคนุณาภคาุณพภกาาพรกตารรวตจรขวอจงขหอ้ งหป้อฏงิบปัตฏกิ บิ าตัริกใหา้มรใีคหว้มาคีมวนาา่ มเชนอ่ื ่าถเชือื่อเพถือ่ เนพาอื่ ไปนสาไกู่ ปาสรกู่ลาดรอลัตดรอาัตรา
การกตาดิ รเชต้ือดิ รเชา้อืยใรหายมใ่สหอมด่สคอลด้อคงลก้อับงเปกบัา้ หเปม้าาหยมตายมตยาทุ มธยศทุ าธสศตารสช์ ตาตร์ชิแาลตะิแWละHO infection

คาสาคคาญัสา:คกญั ารปกราะรกปนั รคะกุณนั ภคาุณพภหา้อพงปหฏอ้ บิงปัตฏกิ บิารัต,ิกกาารรตกราวรจตภรูมวจิคภมุ้ กูมันคิ มุ้, ไกวันรัสไตวับรัสอตักบัเสอบกั ซเีสบซี

Abstract
By the year 2030, WHO has targeted to reduce 90% of new hepatitis infection. Meanwhile, Thailand
is focusing on screening more than 90% of hepatitis C virus (HCV) in donors’ blood in 2021. The objective
of this study was to analyze the outcomes of the external quality assurance (EQA) for HCV antibody
detection which 511 public and private medical laboratories participating the scheme during 2017-2020.
The evaluation of participant competency was complied with ISO/IEC17043:2010. The results showed the
participant response was 95.095-.100901%00and their tests were performed by two platforms; machine-based
enzyme immunoassay and simple/rapid test. The laboratories reported the unacceptable results were
1.29% and 0.77% of public and private laboratories, respectively. The most erroneous cases occurred
during the pre-analysis step followed by post-analysis and late analysis step. Those laboratories that
reported the unacceptable results were improved their performance and become satisfied. HCV EQA has
been provided the accuracy and reliability of HCV testing corresponding to response for the strategic
target of the country and WHO.

Keywords: External quality assessment, serological testing, HCV
*Corresponding author: sirilada.p@dmsc.mail.go.th

186

O3-2การกราะรบรุชะบนุชดิ นเหิด็ดเหก้อด็ นก้อฝนุ่ ฝพ่นุ ิษพโดษิ ยโวดิธยีดวีเธิ อดี น็ เี อเอน็ บเอารบ์โาคร้ด์โคด้ หอ งท่ี
IdeIdnetinfitciafitcioatnioonf otofxtiocxeicaretahrbthalblsalslspespcieecsiebsybDyNDANbAarbcaordcoindginagppaproparcohach
สทิ สธิพทรธิพปรานปเามน่นเม* ณ่น*ัฐณกาฐั นกตา์นหตน์ หูรนุ่ ูรศนุ่ ริ วิศรริ ริวณรรลณอื ดลังือดสงัุจิตสรุจาิตรสาิกพสิกันพธ์ันดธุษ์ ดฎุษี พฎลี พภลทั ภรพทั เิรศพษเิ ศกษุลกแลุ ละแคลณะคะณะ

Sittiporn Parnmen*, Nattakarn Nooron, Siriwan Leudang, Sujitra Sikaphan, Dutsadee Polputpisatkul, et,aelt. al.
สถาสบถนั าวบิจันยั ววิจิทยั ยวาิทศยาาสศตารสส์ ตารธ์สาารธณาสรขุณสกขุรมกวรทิ มยวาิทศยาาสศตารสก์ ตารก์แาพรทแยพ์ ทย์

National Institute of Health, Department of Medical Sciences

บทบคทัดยค่อดั ยอ่
เห็ดเหก้็อดนก้อฝนุ่ ฝพุ่นิษพจิษัดอจัยดู่ใอนยสู่ในกุลสกSุลclSecroledreordmeramaซึ่งเซหึ่ง็ดเหส็กดุลสนกุล้ีมนีโอ้ีมกีโาอสกปาสะปนะปกนับกเหับ็ดเหกิ็นดกไดิน้กไลดุ่้มกลเหุ่ม็ดเหด็ดาวดดาินวดทินี่ขทายี่ขใานยใน
ตลาตดลทาด้อทงถ้อิ่นงถวิ่นัตถวุปัตถระุปสรงะคส์ขงอคง์ขกอางรกศาึกรษศึกาใษนาคในร้ังคนรี้เังพน่ือ้ีเพระ่ือบรุชะบนุชิดนเหิด็ดเหก้็ดอนก้อฝนุ่ ฝพุ่นิษพสิษกุลสกSุลclSecroledreordmeramaด้วยดว้ ิธยีดวีเิธอีด็นีเอเอ็นบเอารบ์โาคร้ด์โค้ด
และแวลธิ ะีทวาธิ งีทสาัณงสฐัณานฐวาทินยวิทา ยโดายโนดายตนัวาอตยัวา่องยเา่หงด็ เหจาด็ กจการกณกรกี ณารกี เากรดิ เพกดิษพมษิาวมิเาควริเาคะรหา์โะดหย์โใดชยข้ ใ้อชมข้ ลูอ้ ลมาลู ดลับาดนับิวคนลิวีโคอลไีโทอดไท์บดริเ์บวรณิเวIณnteInrtnearlnal
transcribed spascpearceขrองขยอีนงยไรีนโไบรโโซบมโัซลดมีเัลอด็นีเอเอ็นแเลอะแคล้นะคห้นาลหักาษลักณษะณเดะ่นเดท่นางทสาัณงสฐัณานฐวาิทนยวิทา ยผาลพผลบพว่าบตวัว่าอตยัว่าองยเ่าหง็ดเหจา็ดกจการกณกรีกณารีการ
เกิดเพกิดษพมิษีคมวาีคมวสาัมพสัมนพธ์ใันกธล์ใ้ชกิดลก้ชับิดกSับ. Sa.lbaidlbuimdum(SH-aLRT = 0.904.)9แ4ล) ะแลSะ. cSo. lcuomlunmarnear(eSH-aLRT = 0.907.)9โ7ด)ยโมดีคย่มาสีคถ่าิตสิถิติ
รองรรอับงกรับารกจาัดรกจัดลุ่มกลเุ่มห็ดเหก็้ดอนก้อฝนุ่ ฝพุ่นิษพทิษั้งท2้ังช2นชิดนมิดีลัมกีษลักณษะณเดะ่นเดท่นางทสาัณงสฐัณานฐวาิทนยวิทาโยดายโดมยีผิมวนีผอิวนกขอรกุขระุขแรละะแพละบพเสบ้นเสใย้นรใายลรักาษลักณษะณะ
คลา้คยลร้าายกรทากี่ฐาทน่ฐี ซานึ่งไซมึ่งพ่ ไมบ่พลบักษลกัณษะณดงัะกดลงั า่กวลใ่านวเใหน็ดเหเหด็ ็ดเหดาด็ วดดาินวดทิน่รี บัทป่รี บัระปทราะนทไาดน้ ไดจา้ กจขาอ้กมขูล้อคมวูลาคมวเาปมน็ เปพน็ษิ พิษบพว่าบกวา่ารกราับรปรบัระปทราะนทเาหน็ดเห็ด
ก้อนก้อฝนุ่ ฝพุ่นิษพSิษ. Sa. lbaidlbuimdumผู้ปผ่วู้ยปจ่วะยแจสะดแสงอดางกอารกราะรคราะยคเาคยือเคงตือ่องรตะ่อบระบบทบางทเาดงินเดอินาหอารหรา่วรมรก่วัมบกอับากอารกพาิษรพติษ่อตระ่อบระบบปบระปสราะทสาท
ในขในณขะณท่ีะSท.่ี Sc.olcuomlunmarneareทาใทหา้เใกหิด้เอกิดากอารกราะรคราะยคเาคยือเงคตือ่องรตะ่อบรบะบทบางทเาดงินเดอินาหอารหเาทร่าเนท้ัน่านข้ัน้อมขู้อลดมีเูลอด็นีเอเอ็นบเอารบ์โาคร้ด์โแคล้ดะแสลัณะสฐัณานฐาน
วทิ ยวาิทขยอางขเอหงด็ เหพ็ดิษพจาิษกจกาากรกศาึกรษศึกาใษนาคในร้งัคนรม้ีังนีป้มีระีปโรยะชโนย์ตชน่อก์ตาอ่ รกสารา้สงรคา้ วงาคมวมาั่นมมค่นังแคลงะแคลวะาคมวปามลปอดลภอดัยทภยัางทอาางหอารหขาอรงขชอมุ งชนมุ ชน

คาสคาาคสัญาค: ญัดเี อด็นีเอ็นบเาอรบโ์ คารด้ ์โ,คเ้ดห,ด็ เกหอ้ ็ดนกฝ้อนุ่ น,ฝกนุ่ ารกราะรบรชุ ะนบดิ ชุ นิด

Abstract
Toxic earthball mushrooms belong to the genus SclSecroledreordmeram. aT.his genus is occasionally
contaminated with edible species of earthstar mushrooms in linoclaolcamlamrkaertkse. tThis study aimed to identify
the toxic earthball mushrooms bybyDNA barcoding and morphological characteristics. MuMshursohormoom
specimens obtoabintaeidnefdrofmrompoisoning casceassewsere analyzed by sequencincginthgethinetenrtnearlntarlantrsacnrsibceridbespascpearceorf of
riborisboomsoaml aDlNDANaAndansdeasrecahricnhg forfodromdoinmaintanmt omrpohroplhoogliocagilcafel afteuarteusr.esA.s a result, it was revealed that
mushroom samples were closely related to S. aS.lbaidlbuimdum(SH-aLRT = 0.94) and S. Sco. lcuomlunmarnear(eSH-aLRT =
0.97) with statistically lsyignsigfinciafinccae. Morphologically, twotwtooxic earthball spescpiecsiewsere characterized by
rough outer surface with root-like mycelium at the base, while the edible earthstar mushrooms lacked of
the characteristic. According to poisoning data, consumption of S. aS.lbaidlbuimdumcaused both gastro-intestinal
irritation and neurotoxic effects, while S. cSo. lcuomlunmarnearceonsumption caused only gastro-intestinal irritation
symptoms. Both DNDANbAarbcaordceodaend morphological data of the toxic mushrooms obtained in this study are
relevant for food secsuercituyriatyndansdafety amaomngoncgommunities.

Keywords: DNADNbAarbcoardceo,deea,rthballs, identification
*Corresponding author: sittiporn.p@dmsc.mail.go.th

187

O3-ก3ารกพาฒั รพนัฒาเนคราือเคขร่าอื ยขก่าายรกเฝา้ารรเฝะา้วรงั ะกวาังรกดาือ้ รยดาื้อตย้าานตจา้ ุลนชจีพลุ อชยพี ่าองยบา่ ูรงณบาูรกณาารกในารเขในตเสขขุ ตภสาขุ พภทา่ีพที่ 2
IntegrateadteadntaimnticimroicbrioalbriaelsirsetsainstcaenscuervsuerilvleanillcaenncetnweotrwkodrkevdeeloveplmopemnteintHineaHlethalRthegRioengio2n

วรววูฒริวเพฒู ช็ ิ เรพย็ชงั ร*ยวังลิ าวิลั ายว์ ัลกยนั ์ทกะันสทอะนสอน

Worawut Phetyang*, Wilawan Kuntasorn
ศนู ยศว์ ูนิทยว์าศิทายสาตศราก์สาตรรแ์กพารทแยพท์ ที่ 2ย์ทพ่ี ิษ2ณพุโษิลณก ุโกลรกมวกิทรมยวาศิทายสาตศราก์สาตรรแก์ พารทแยพ์ ทย์

Regional Medical Sciences Center 2 Phitsanulok, Department of Medical Sciences

บทคบัดทยค่อดั ยอ่
เช้ือดเชื้อือ้ ยดาอ้ื ตย้าานตจ้าลุ นชจีพลุ เชปีพน็ เปปัญน็ หปาญั สหาาธสาารธณาสรุขณทส่ีสุขาทค่ีสญั าคซัญึ่งมซสี งึ่ ามเหสี ตาเจุ หาตกจุ กาากรกใชาย้รใาชไมย้ ่สาไมมเส่หมตเผุ หลตุผศลนู ยศ์วูนทิ ยย์วาิทศยาาสศตารส์กตารก์แาพรทแยพ์ ทย์
ท่ี 2ทพี่ ษิ ณพษิุโลณกุโรล่วกมรก่วับมสกถบั าสบถนั าวบิจนั ยั ววิจทิ ัยยวาิทศยาาสศตารส์สตารธ์สาารธณาสรุขณสกุขรมกวริทมยวาิทศยาาสศตารส์กตาร์กแาพรทแยพ์ ทไยด์ ้เขได้าร้เข่ว้ามรก่วับมศกูนับยศ์เูนฝย้า์รเฝะ้าวรังะเชวื้อังเดช้ือื้อยดา้ือยา
ต้านตจ้าุลนชจีพุลปชรีพะปเรทะศเไททศยไทเยพื่อเพัฒ่ือพนัฒารนะาบรบะกบาบรกจาัดรกจาัดรกเชาื้รอเดชื้อ้ือยดา้ือตย้าานตจ้าุลนชจีพุลอชยีพ่าองยบ่าูรงณบาูรกณาารกในารโใรนงพโรยงาพบยาาลบาโลรงพโรยงาพบยาาลบาล
เครือเคขร่าือยขฯ่ายเขฯตเสขุขตภสาุขพภทา่ีพ2ท่ี จานจวานนว9นแห่งแโหด่งยโมดีวยัตมถีวุปัตรถะุปสรงะคส์เพงคื่อ์เคพว่ือบคควุมบคกุมากกับากตับิดตตาิดมตกาามรกเกาิดรเกชิด้ือเดช้ือื้อยดาื้อในยาโรในงพโรยงาพบยาาลบาล
โดยโนดายขนอ้ ามขูล้อโมรงูลพโรยงาพบยาาลบจาลกจแาบกบแปบรบะปเมรินะเตมนินเตอนงกเอางรกจาัดรกจาัดรกเชาื้อรเดชื้อ้ือยดา้ืออยยา่าองยบ่าูรงณบาูรกณาารกทา้ังรท5้ังด้านด้าไดน้แไกด่ ้แกกล่ไกลกไากรกจาัดรกจาัดรกเชาื้อรเชื้อ
ดื้อยดา้ือฯยกาฯารกเฝา้ารรเฝะ้าวรังะทวาังทหา้องงหป้อฏงิบปัตฏิกิบาัตริกกาารรกจาัดรกจาัดรกราะรบรบะยบาบยกาารกคาวรบคควุมบคปุม้องปก้อั นงกกาั นรกแาพรรแ่กพรระ่กจราะยจเชาย้ือเใชนื้อโรในงพโรยงาพบยาาลบแาล ะและ
การกจาัดรรจะดั บรบะกบาบรกจาดั รกจาัดรกเชาอื้รเดชอ้ื ้อื ยดา้ืออยยาา่ องยบา่รู งณบาูรกณาารกาผรลกผาลรกปารระปเมรนิะเพมบินวพ่าบโวร่างพโรยงาพบยาาลบเคาลรือเคขร่าือยขเฝ่าย้ารเฝะ้าวรังะเชวื้อังเดชื้อ้ือยดา้ือทยี่ผา่าทนี่ผร่าะนดรับะดับ
Intermediate จานจวานนว8นแห่งแ(หรง่อ้ ย(รลอ้ ะย8ล8ะ.9) และแโลรงะพโรยงาพบยาาลบทา่ีผล่าทนผ่ี รา่ะนดรบั ะดBับasic จานจวานนว1นแห1่งแ(หรง่้อยรลอ้ ะยล11ะ.2) ซ่ึงในซ่ึงปใี นพป.ศี พ. .ศ.
2564 เครอืเคขรา่ ือยขก่าายรกจาัดรกจาดั รกเชาือ้รดเชื้อือ้ ยดาือ้ ในยาโรในงพโรยงาพบยาาลบเขาตลเสขขุ ตภสาขุ พภทาี่พ2ทไี่ดต้ ไ้ังดเป้ต้าังหเปมา้ าหยมในายกใานรกพาัฒรพนาัฒในหา้โรใหงพ้โรยงาพบยาาลบทาุกลแทหุก่งแผห่า่งนผก่าานรการ
ประปเมรินะเรมะินดรบั ะดAบัdvance

คาสคาคาสญั า:คกัญารดกอ้ืายรดาตอื้ า้ยนาตจลุา้ นชพีจลุ เชคีพรือเขคา่รยือกขา่ รยเกฝา้ รเะฝว้าังระเขวตงั สเขุ ตภสาพขุ ภทาี่ 2พที่

Abstract
Antimicrobial resistance (AMR) is a major problem in public health due to un-rational
antimicrobial drugs use. Thus, Regional Medical Science Center 2 Phitsanulok collaborated with National
Institute of Health, Department of Medical Sciences to join NARST for integrated-AMR (I-AMR) by
developing hospital network for 9 hospitals both public and private sectors in Health Region 2. The
objective of this development was to control, prevent and monitor antimicrobial resistance. For data
analysis, it consisted of 5 categories for self-assessment for AMR surveillance: I-AMR management
mechanism, laboratory surveillance, hospital drugs management system, hospital infectious control, and
hospital situation management system on AMR. As a result, 8 hospitals conformed to intermediate level
(88.9%), while 1 hospital conformed to basic level (11.1%). From I-AMR network development, it will be
fruitful to use as a tool to develop all hospitals in the Health Region 2 to pass the advance level in 2021.

Keywords: Antimicrobial resistance, surveillance network, Health Region 2
*Corresponding author: worawut.p@dmsc.mail.go.th

188

O3-ก4ารพกาฒั รนพาัฒงนานางบารนกิ บารติกราวรตจรววิเคจรวาเิ ะคหราก์ ะญั หช์กาัญทชาางทการงแกพารทแยพ์แทบยบ์แบบรู บณบาูรกณาราเกคารรือเคขร่าอืยขา่ ย หอ งท่ี
เพื่อเสพร่ือ้างสเรสา้ รงมิ เสเศรริมษเศฐรกษิจฐในกจิเขใตนสเขขุ ตภสาขุ พภทาี่ พ8ท่ี 8

Medical cannabis analysis services development as integrated network to strengthen economics in
Health Region 8

ภทั รภพัทลรอพุดลมอลดุามภล*าโภชตวิโชรรตณิวรรพณรทพมุ รอทัจุมจอิมจัาจทมิ อางทบอ่ งวบร่อาภวรณาภ์ รสณาร์ บีสุตารบี วตุ ัชรระวัชวราะรินวทาริน์ แทลระ์ แคลณะะคณะ

Pattarapol Udomlarp*, Chotiwan Pornthum, Ajjima Thongbo, Waraporn Saributr, Watchara Warin, et ale.t al.
ศูนยว์ศิทูนยยา์วศทิ ายสาตศรา์กสาตรรแ์กพาทรยแ์ทพี่ท8ยอ์ทดุี่ รธอาุดนรี ธการนมีวกิทรยมาวศทิ ายสาตศราก์ สาตรรแ์กพาทรแยพ์ ทย์

Regional Medical Sciences Center 8 Udon Thani, Department of Medical Sciences

บทคบัดทยคอ่ ัดยอ่
ตามตทาี่ยมุททธ่ียศุทาธสศตารส์ชตาตร์ชิแาลตะิแกลระกทระวทงสราวธงสาราณธาสรุขณไดสุ้กขาไดห้กนาดหนนโดยนบโายบกาัญยชกาัญทชาางทการงแกพารทแยพ์แทลยะ์แสลมะุนสไมพุนรเไพื่อรเพศรื่อษเศฐรกษิจฐกิจ
ศูนยศว์ ูนิทย์วาิทศยาสาศตารสก์ ตารแก์ พารทแยพท์ ที่ 8ย์ทอ่ี ุดรอธาุดนรีธจางึนพี จัฒงึ นพาฒั รูปนแารบูปบแงบานบบงารนิกบารวกิ ิเาครรวาิเะคหราก์ ะญั หช์กาญั ทชางากทารงแกพารทแยพ์ขท้นึ ยรข์ะนึ้หรวะ่าหงปวี่า2ง5ป6ี 3-2564
เพื่อเบพูรื่อณบาูรกณาารกงานรงกาับนเกคับรือเคขร่าือยขท่า่ีเยกที่ย่ีวเกข่ีย้อวงขม้อีวงัตมถีวุปัตรถะุปสรงะคส์เพงค่ือ์เตพรื่อวตจรววิเคจรวาิเคะรหา์คะุณหภ์คาุณพภวาัตพถวุดัติบถแุดลิบะแผลละิตผภลัณิตฑภ์ักณัญฑช์กาัญทชาางทาง
การแกพารทแยพ์แทกย่เค์แรกือ่เคขร่าือยขท่าุกยภทาุกคภสา่วคนส่วโดนยหโด้อยงหป้อฏงิบปัตฏิกิบาัตรผิก่านรผก่านรรกับารรอับงตรอามงตIาSมO/IEC17025: 2017 และแยลกะรยะกดรับะกดาับรบการริกบาริการ
ด้วยดระว้ บยรบะบi-Lบabplus ประปเมรนิ ะผเมลินคผวลามคพวาึงมพพอึงใจพจอาใกจกจากรสกัมารภสามัษภณา์เษชณิงลเ์ ึกชเิงคลรึกือเคขรา่ อืยขผา่ ลยกผาลรดกาเรนดินากเนาินรกหา้อรงหป้อฏงิบปัตฏิกิบาัตรผิก่านรผก่านรการ
รับรรอบังครณุองภคาุณพภกาพรวกิเาครรวาิเะคหราโ์ ละหะโ์ ลหหนะักหแนลักะแกลาระปกนารเปอื้นนเปยอ้ื านฆย่าแาฆมา่ลแงมสลางมสาราถมใาหรบ้ถใรหิก้บารติกราวรตจวริเวคจรวาิเะคหรา์ปะรหิม์ปาณริมสาาณรสาครสัญาคกัญารการ
ปนเปน้ือนเปโ้ือลนหโะลหหนะักหนเชักื้อจเชุลื้อินจทุลรินียท์ แรลียะ์ แยลาะฆย่าาแฆม่าลแงมใลนงวัตในถวุดัติบถแุดลิบะแผลละิตผภลัณิตฑภ์จัณาฑก์จภาากคภรัาฐคแรลัฐะแเอลกะชเอนกชจนานจวานน3ว4น ตัวอตยัว่าองย่าง
สามสาราถมบารู ถณบาูรกณารางกาานรรงา่วนมรก่วับมพกื้นับทพ่ี ื้นมทีง่ี านมวีงาิจนัยวพิจัฒัยนพาัฒรน่วมารก่วันมจกาันจวานน3วนโครงโกคารรงกไาดร้แกได่ ก้แากร่ พกาัฒรนพาัฒกนัญาชกาัญสชายาสพาันยธพุ์อันิสธร์ุอะิสกราะรการ
พัฒนพาัฒตนาราับตานร้าับมนั ้ากมัญันชกาัญขชมาิ้นขทมอิ้นงทอแงละแกลาะรคกวารบคควุมบคคุณุมภคาุณพภนา้าพมนั ้าสมนัน่ันสไนตั่นรภไตพรภคพวามควพาึงมพพอึงใพจขออใจงขเคอรงือเคขร่าือยขส่าวยนสให่วนญใ่มหีคญว่มาีคมวาม
เชื่อมเช่ัน่ือผมลั่นวผิเคลรวาิเะคหรา์ ะมหีค์ วมาีมควพาึงมพพอึงใพจใอนใกจาในรตกิดารตต่อิดปตร่อะปสราะนสงานงปานระปทรับะใทจรับะใจบรบะบi-Lบabplus แต่คแวตร่คพวัฒรนพาัฒกนาราเกลาือรกเลรือายกกรายรการ
วเิ ครวาเิ ะคหรา์ใหะหง้ า่ ใ์ ยหข้งนึ้า่ ยผขล้นึ สผาลเรสจ็ าทเรงั้ ็จหทม้ังดหแมสดแงถสงึดคงุณถึงคคา่ ณุ งาคน่าทงาี่มนีตท่อ่ีมเคตี ร่ออื เคขรา่ อืยขง่าายนวงาิจนัยวแิจลัยะแพลัฒะนพาัฒนนาาไปนสาไู่กปาสรผู่กลาริตผแลลิตะแกลระกจรายะจยายไปยาไป
ยังคยลังินคิกลกินัญิกชกาัญทชาางทการงกแพารทแยพ์ใทนยเข์ใตนเผขลตกผาลรวกิเาครรวาิเคะหรา์ถะูกหใช์ถ้รูกับใชร้รอับงครอุณงภคาุณพภวาัตพถวุดัติบถเุพดิบ่ือเจพา่ือหจนา่าหยนส่าูกยาสรู่แกปารรแรปู รเรปูป็นเกปา็นรสกรา้ราสง ร้าง
มลู คมา่ ูลทคาง่าเทศารงษเศฐรกษิจฐใหกเ้จิ กใดิหขเ้ กน้ึ ิดในขนึ้กลในุม่ กวลิสมุ่าหวสิกาจิ หชกมุ จิชชนุมผชูป้ นลผูกปู้ ลกู

คาสาคคาญั สา: คสญัมุนไสพมรนุ สไรพา้ รงสเศรร้าษงเฐศกรจิษ,ฐกกัญจิ ชกาทญั าชงากทาารงแกพาทรยแพ,์ งทายน์ บงรากินาบรรตกิ ราวรจตวรเิ ควจราวะิเคหร์,าบะูรหณ,์ บากูราณราเคกราอืรเขค่ารยอื ข่าย

Abstract
According to the national strategy, cannabis for medical use and herbs for economics are set up in
the Public Health policies. Thus, the Regional Medical Sciences Center 8, Udonthani (RMSC8) developed
the medical cannabis analysis service to integrate with all networks in Health Region 8 during 2020-2021.
This work aimed to provide the quality analysis of raw materials and products of cannabis to the
networks. The key successes were driven by laboratories certified as ISO/IEC 17025:2017 accreditation to
provide full service in 2021, supporting the services by the i-Labplus program. The satisfaction survey was
performed by in-depth interviews. As a result, heavy metals and pesticides contaminations analyses were
accredited. A total of 34 samples from both public and private manufacturers were analyzed in the items
of assay, heavy metals, pesticides and microbial contaminations. The integrated cooperations with
networks were established as 3 collaborative research and development projects including cannabis
breeding program of “It-sa-ra” species, “marijuana-turmeric oil” preparation and “Sanan-Tri-Phop oil”
quality control. From the interviews, the customers’ satisfaction related to the confidence in the analysis
reports, the convenient communication, and the i-Labplus program impression. However, the program
should be easier for customer to choose test items list. In conclusion, all achievements represented the
value of the work on the networks. The R&D projects lead to the production and distribution of medical
cannabis to the cannabis clinic in Health Region 8. The certification of analysis could guarantee the raw
material quality potentiate the economically value-added of cannabis to the community entrepreneurs.

Keywords: Herbs for economics, medical cannabis, analysis service, integration network
*Corresponding author: pattarapol.u@gmail.com

189

O3-5ระดรับะสดาบั รสตาะรกตว่ั ะใกนั่วเลในือดเลเดอื ็กดปเดฐก็ มปวฐัยมใวนยัเขในตเพขื้นตทพภี่ ้นื าทค่ีภใตาคต้ ใอตน้ตบอนนขบอนงขปอรงะปเทรศะเไทศยไทย
BlooBldooledadlealedvelelvoefleoafrleyarclhyilcdhhilodohdooinduinppueprpSeoruStohuetrhnerrengiroengionf TohfaTilhaanidlan

วยิ ะวดิยาะแดซา่เตแยีซ*่เตยี

Wiyada Saetia*
สานักสงาานนักปงอ้านงกปนั ้อคงกวบนั คมุวบโรคคมุ ทโี่ร1ค1ทจี่ ังหวจัดงั นหควดัรศนรคีธรรศรรมธี รรารชมราช

Office of Disease Prevention and Control, Region 11 Nakhon Si Thammarat

บทคบดั ทยค่อัดย่อ
สารสตาะรกต่ัวะเกป่ัว็นเโปล็นหโะลหหนะักหทนี่มักีพทิษ่ีมแีพลิษะแเลปะ็นเอปัน็ ตอรันาตยรตา่อยรต่า่องรก่าางยกมานยุษมยน์ทุษุกยร์ทะุกบรบะแบมบ้ไแดม้ร้ไับดใ้รนับปใรนิมปารณิมเาลณ็กเนล้อ็กยน้อย
การกศาึกรษศาึกนษ้ีมาีวนัต้ีมถีวุปัตรถะุปสรงะคส์เพงค่ือ์เศพึก่ือษศาึกรษะาดรับะสดาับรสตาะรกตั่วะใกนั่วเลในือเดลเือดด็กเปดฐ็กมปวฐัยมใวนัย7ในจั7งหจวังัดหภวาัดคภใาตค้ตใอตน้ตบอนนขบอนงขปอรงะปเทระศเไททศยไทย
กลุ่มกตลัวุ่มอตยัว่าองยท่าีศงึกทษ่ีศาึกจษาานจวานน3วน403ค4น0เคปน็ เปด็นกเอดา็กยอุตา่ายกุตว่าก6ว่าป6ี ทปี่มีาทรี่มับาบรรับิกบาริกฉาีดรวฉัคีดซวีนัคใซนีนคใลนินคิกลสินุขิกภสาุขพภเดาพ็กเดดี ็กระดหี รวะ่าหงเวด่าืองเนดือน
ธันวธาันควมาค25ม6215-61พฤษพภฤาษคภมาค25ม625เ6ก2็บเขก้อ็บมขูล้อดม้วูลยดแ้วบยบแสบอบบสถอาบมถแาลมะแเจลาะะเจเลาือะดเลเดือ็กดสเด่ง็กตสร่งวตจรวะจดรับะสดาับรสตาะรกต่ัวะทก่ีห่ัว้อทงี่หป้อฏงิบปัตฏิกิบาัตริการ
กองกโรอคงจโราคกจกากรกปารระปกรอะบกออาบชอพี าแชลพี ะแสล่ิงะแสวดิ่งแลวอ้ ดมลวอ้ เิมครวาเิ คะหรา์ขะอ้ หมข์ ูล้อดม้วลูยดส้วถยิตสิเชถงิตพเิ ชรงิรพณรนราณแนลาะแสลถะติ สเิ ชถิงตวเิ ิเชคงิ รวาเิ คะหรา์ ผะหลก์ ผาลรกศากึ รษศาึกพษบาวพา่ บว่า
กลุ่มกตลวั มุ่อตย่าัวงอสยว่ า่ นงสใหว่ ญนใจ่ หาญนวจ่ นาน3ว2น83ค2น8(คร้อนย(ลรอ้ะย9ล6ะ.59)6ม.5ีระ) ดมับรี ะสดารับตสะากรต่ัวใะนกเวั่ลใือนดเลนอื้ ดยนกอ้วย่าก5วµ่าg5/dL ค่ามคัธย่ามฐาัธนยฐ0า.8น(0IQ.8R(: 0.7:60-1.7.601).µ60g/)dL
ค่ามคัธ่ายมฐัธายนฐราะนดรับะสดาับรสตาะรกตั่วะในกั่วเลในือดเลขืออดงขกอลงุ่มกสลัมุ่มผสัสัมแผลัสะแไลมะ่สไัมมผ่สัสัมสผาัสรสตาะรกต่ัวะแกตั่วกแตต่ากงตก่าันงอกยัน่าองยม่าีนงัยมสีนาัยคสัญาทคาัญงทสาถงิตสิ ถ( pิต=ิ (0.0=03.0)03)
ผลกผารลวกิเาครรวาิเะคหรา์กะลหุ่ม์กทล่ีสุ่มัมทผ่ีสัสัมสผาัรสตสะากรตั่วะพกบั่ววพ่าบรวะ่าดรับะคดวับามคเวสา่ียมงเสไม่ีย่มงไีคมว่มามีคสวาัมมพสันัมธพ์กันับธร์กะับดรับะสดาับรตสะากรตั่วะในกเ่ัวลใือนดเล(ือ<ด5 (µg5/dL) (p=) (0.=4706.4)764)
โดยสโดรยุปสคร่าุปรคะด่ารับะสดาบั รสตาะรกตั่วะในกเว่ั ลใือนดเลเดือก็ดทเดัว่ ก็ ไปทว่ัตไ่าปกตว่ากคว่า่าอค้า่างอิง้าขงอิงขCอDงC (5 µ(g5/dL) ถึง)ร้อถึงยรล้อะย9ล6ะ.596ต.่า5งตจา่ กงจกากรกศาึกรษศาึกในษอาใดนีตอดีต
ท่ีพบทวี่พา่ บระวดา่ รับะตดะับกตวั่ ะในกเ่ัวลใือนดเลเดอื ็กดทเดี่ผก็ ้ปู ทก่ผี คปู้ รกอคงทรอางอทาชาอีพามชาีพดมอาวดนอสวงู นกสวาู่งกควา่ า่อค้าง่าอิง้าถงอึงริง้อถยึงรล้อะย7ล0ะ อ7ย0่าองไยร่ากงต็ไรากม็ตเจา้ามหเจน้า้าหทนสี่ า้ าทธ่ีสาราณธาสรุขณสุข
และแบลคุ ะลบาุคกลราทกเ่ี กรี่ยทวีเ่ กขี่ยอ้ วงขค้อวรงคตวรระตหรนะักหถนงึ ักคถวางึ คมวเสา่ียมงเสแ่ยีลงะแหลาะแหนาวแทนาวงทปาอ้ งปก้อนั งสกานัรสตาะรกตั่วะเขก้าว่ั สเขู่ร้า่ สงกู่รา่ ยงกาย

คาสาคคาญัสา:ครญัะด: บั รสะดารับตสะากรว่ัตใะนกเ่ัวลใอื นดเ,ลเอื ดดก็ ปเดฐม็กวปัยฐ,มเวขัยต,พเข้ืนตทพภ่ี ้ืนาคทใภี่ ตา้ตคอในต้ตบอนนขบอนงปขรอะงเปทรศะไเททยศไทย

Abstract
Lead is a toxic heavy metal which is harmful to all systems of human body even in a trace
amount. Th.e objective of this study was to examine blood lead level among children in 7 provinces of
the upper Southern region of Thailand. A .total of 340 subjects were children under 6 years who were
vaccinated in the well child clinic during December 2018 to May 2019. Da.ta were collected using
questionnaire and blood samples collected for lead level testing at the laboratory of the division of
occupational and environmental diseases. Da.ta were analyzed with descriptive and analytical statistics. .
The results revealed that most of the samples, 328 samples (96.5%.) h%a)d blood lead level less than 5
µg/dL, with a median of 0.8 (.IQR(: 0.7: 6-.1.60). µg)/dL. Th.e medians of blood lead levels between lead
exposure and non-lead exposure groups were significantly different (p=0( .003.). Th).e analysis showed the
insignificant association between the degrees of lead risk and blood lead levels at less than 5 µg/dL
(p=(0.=476.4). In).conclusion, the blood lead levels were 95% lo%wer than the CDC reference value (5 µ(g/dL). T)his
result was different from the previous study that 70% of samples with higher blood lead levels were found in
children whose parents had the occupation for making trawl net. Ho.wever, public health officers and
related personnel should concern for lead exposure risk and the preventive guideline for lead exposure
should be applied. .

Keywords: Blo:od lead level, early childhood, upper Southern region of Thailand
*Corresponding author: tex:huay2910@gmail.com.

190

O3-ป6ริมปารณิมรางั ณสรีทงั ี่ผสวิ ีทผีผ่ ้ปู ิวว่ ผยู้ปขว่ อยงขเคอรง่ือเคงรเอื่ กงซเอเกรยซ์ทเรัว่ ยไ์ทปวั่ในไปเขในตเสขุขตภสาุขพภทาี่พ9ที่ 9

PatPieanttieDnotsDeoosef GoefnGeernalerRaaldRioadgriaopgrhaypihnyHineaHltehalRthegRioengio9n 9

สุภาสคุภี สายคุมี สภยูรุมุจภนิ รู นั จุ ทิน*์ นั อทมุ ์ าอวุมดาี อวัฐดนี อาฐัคนกาาคญกจานญาจเนทาดเี ทดี

Supakee Sayumpoorujinan*, Aumawadee Atthanak, Kanjana Tedee
ศูนยศว์ ิทนู ยาว์ ศิทายสาตศราก์สาตรรแก์ พาทรแยพ์ทท่ี 9ยท์นี่ค9รรนาคชรสรีมาาชสกมี รามวกทิ รยมาวศิทายสาตศรา์กสาตรรแก์ พาทรแยพ์ ทย์

Regional Medical Sciences Center 9 Nakhon Ratchasima, Department of Medical Sciences

บทคบดั ทยคอ่ ดั ยอ่
การกถา่ รยถภ่าายพภราังพสรีเปังส็นีเขปั้น็นตขอั้นนตหอนน่ึงหในกึ่งใานรกวินาริจวฉินัยิจโฉรคัยโซรึ่งคเจซ้า่ึงหเจน้า้าหทน่ีร้าังทสี่รใชังส้เทีใชค้เนทิคคกนาิครกถา่ รยถภ่าายพภราังพสรีแังตสกีแตต่ากงตก่าันงตกาันมตคาู่มมือคกู่มาือรกใชา้รใช้
งานงอานาจอทาาจใทหา้คใ่าหป้คร่าิมปารณิมราังณสรีทังี่ใสชีท้สี่ใูงชเก้สินูงเคกวินาคมวจาามเปจ็นาเปป็นี พป.ศี พ. 2.ศ5.6235ศ6ู3นยศ์วูนิทยย์วาิทศยาาสศตารส์กตาร์กแาพรทแยพ์ทที่ ย9์ทนี่ 9ครนรคารชรสาีมชาสีไมดา้ศไึกดษ้ศาึกคษ่าาค่า
ปริมปารณิมราังณสรีทังี่ผสิวีทผ่ีผู้ปิว่วผยู้ปข่วอยงขเคอรงื่อเคงรเอ่ื กงเซอเกรยซ์ทเรั่วยไ์ทปั่วในไปเขในตเสขุขตภสาุขพภทา่ี พ9ทเี่พ9่ือเพปื่อ็นเคป่า็นอค้า่างอ้าิงงในอิรงใะนดรับะเดขับตเขปตรียเปบรเียทบียเบทกียับบคก่าับอค้า่างอ้าิงงขออิงของ
กรมกวริทมยวาิทศยาาสศตารส์กตาร์กแาพรทแยพ์ ทปยี พ์ ป.ศี พ. 2.ศ5.6205จ6า0กจโรางกพโรยงาพบยาาลบทาั้งลสทิ้นั้งส3ิ้น6 แห่งแเหค่งรื่อเคงรเอื่อกงซเอเรกยซ์ทเร่ัวยไ์ทปั่ว4ไป3 เคร่ือเคงรื่อเกง็บเขก้อ็บมขูล้อจมาูลกจกากรการ
ถา่ ยถภ่าายพภรางั พสีใรหงั สก้ ใีบั หผ้กปู้ ับ่วผยู้ป3่ว,ย179 รายรจาายกจกากรกถา่ รยถภ่าายพภราังพสรีจังาสนีจวานนว7นเทคเนทิคคนไดิค้แไกด่ ้กแากร่ กถา่ รยถภ่าายพภราังพสรีบังรสิเวีบณริเทวรณวทงอรวกงทอ่ากpทo่าstero-
anterior (PA) , ก)ร,ะกดรูกะเอดวูกทเอ่าวaทn่าtero-posterior (AP), กระกดรูกะเอดวูกทเอ่าวlทa่าteral (LAT), ช่องชเช่อิงงกเชริงากนรทาน่า AทP่า, ช่องชท่อ้องงทท้อ่าง AทP่า,
ศีรษศะรี ษท่าะ PทAา่ และแศลีระษศะรี ทษ่าะLทAา่ T พบวพา่ บคว่าปครา่ิมปารณมิ รางั ณสีรคงั วสอี คไทวอลไ์ทท่ี ล3์ทมี่ คี3า่ มเทีคา่ กเทบั ่าก0บั.270,.22.95,. 8.53,.2.67,. 2.91 ., 2.3, 02. และแ2ล.ะ112.1
มิลลมเิ กิลรลยิเก์ รเมย์อ่ื เทม่อืยี บเทกยี บั บคก่าับอค้า่างอ้ิางขงอิงขกอรงมกวริทมยวาิทศยาาสศตารส์กตาร์กแาพรทแยพ์ ทไมย่เ์ กไิมน่เคก่าินอค้า่างอ้ิางทงอุกิงเทุกคเนทิคคนดิคังนดั้นังกนาั้นรกใชา้เรทใชค้เนทิคคในิคกใานรกถา่ รยถภ่าายพภาพ
เอกซเอเรกยซ์ทเร้ังย7์ทั้งเทคเนทิคคนในิคเขในตสเขุขตภสาุขพภทาี่ พ9ที่มีควมาีคมวปาลมอปดลภอัยดแภลัยะแเหละมเาหะมสามะสสอมดสคอลด้อคงลก้อับงคก่าับอค้า่างอ้ิางขงอิงขกอรงมกวริทมยวาิทศยาาสศตารส์กตาร์กแาพรทแยพ์ ทย์
ขอ้ มขลู ้อทมี่ไูลดท้จาไี่ ดกจ้กากรกศากึ รษศากึ โษรางพโรยงาพบยาาลบในาลเขใตนสเขุขตภสาุขพภทา่ี พ9ทสี่ ามสาารมถานราถไปนใาชไปเ้ ปใ็นชเ้คปา่ น็ อค้า่างอิงา้ ใงนอกิงใานรกปารรบั ปใชรับ้ค่าใชเทค้ ค่าเนทคิ คกนาคิรกถา่ รยถภา่ ายพภเอาพกซเอเรกยซ์ เรย์
ของขโรองงพโรยงาพบยาาลบไดาล้ เไพดอ่ื ้ เใพห่ือผ้ ใู้ปหว่ ผ้ ยปู้ ไดว่ ย้รับไดป้รรับิมปารณิมราังณสีตรังาสมีตคาวมาคมวจามเปจน็าเแปลน็ ะแเหลมะเาหะมสามะสม

คาสาคคาญัสา:คปัญรมิ: าปณรมิรังาสณีทร่ีผงั สิวผที ปู้่ีผว่ิ ยผ,ปู้ เว่ คยรือ่ เงคเรออ่ืกงซเเอรกยซท์ เ่วัรไยปท์ ,ัว่ เไขปตสเขุ ภตสาพุขภทา่ี 9พที่ 9

Abstract
Radiography is one of the diagnostic procedures. In practice, radiographers provide different x-ray
imaging techniques according to the instruction manual which radiation doses may be excessive. In 2017, the
Department of Medical Sciences (DMSc) conducted the study of the entrance surface skin dose (ESD) and set
it as a diagnostic reference level in general radiography for patient safety. In 2020, the Regional Medical
Sciences Center 9 Nakhon Ratchasima studied the ESD of the general X-ray machine in Health Region 9 to be
used as a regional reference value. From radiography data of 3,179 patients collected from 43 general X-ray
machines of 36 hospitals, the ESD values of each position including Chest postero-anterior (PA), Lumbar Spine
antero-posterior (AP), Lumbar Spine Lateral (LAT), Pelvis AP, Abdomen AP, Skull PA and Skull Lateral
calculated from the 3rd quartile was 0.27, 2.95, 8.53, 2.67, 2.91, 2.30, and 2.11 mGy, respectively. Compared
with the reference values of those positions set by the DMSc, the radiation doses from this study were lower
than those of references. The results indicated that all of the X-ray imaging techniques performed in Health
Region 9 were safe and appropriate corresponding to DMSc reference values. Thus, the information obtained
from this study can be used as a reference value to adjust the exposure technique to use the appropriate
radiation dose with the patients.
Keywords: Ent:rance surface skin dose, general X-ray machine, Health Region 9

*Corresponding author: sup:akee.s@d.msc.mai.l.go.t.h .

191

O3-ก7ารปกราะรเปมรนิ ะคเมณุ นิ ภคาุณพภหาอ้ พงปหฏอ้ ิบงปัตฏิกบิารัตติกราวรจตฮรีโวมจโฮกโี ลมบโกินลบนิ Aโ1ดcยใโชด้คย่าใกชาค้ ห่านกาดหจนากดหจ้อากงปหฏ้องิบปัตฏิกิบารตั อกิ ้าางรออิง้าสงาอกงิ ลสากล
Laboratoorryatqouryalqityualsitsyesassmseesnsmt feonrthfeomr hoegmloboginloAb1incAte1sct utessintguasisnsgigansesdignvealduevaflruoemfrionmterinatetironnaatliorneafelrreenfecreelnacbeolrabtoorryat

กนกวกรนรกณวรเรงณ่ือนเจงันื่อนทจร์ทนั อทงร1ท์ *อสงุภ*าพสภุร าสพภุ รารสักุภษา์1รักบษษุ ์ ฎบี ปุษรฎะี ทปมุระวินทจิมุ 2วินมิจงคลมงคคณุ ลาคกุณร3าบกรัลลบงั กลั ์ ลองัปุ กพ์ องษุป์1พแงษละ์ คแณละะคณะ

Kanokwan Ngueanchanthong1*, Supaporn Suparak1, Busadee Pratumvinit2, Mongkol Kunakorn3 , Ballang Upapong1, et ale. t al.
1สถาบสนั ถวาิจบยั ันววทิ จิ ยยั าวศิทายสาตศราส์ สาตธารรส์ ณาธสาุขรณกรสมุขวกิทรยมาวศิทายสาตศรา์กสาตรแร์กพาทรยแ์ พ2คทณย์ะแคพณทะยแศพาทสยตศรา์ ศสริตริ รา์ ชศพริ ริยาาชบพายลาบาล
3คณะแคพณทะยแศพาทสยตศรา์โรสงตพรย์โรางบพายลารบามาลาธรบิามดาี ธบิ ดี

1National Institute of Health, Department of Medical Sciences 2 Faculty of Medicine, Siriraj Hospital, Mahidol University
3 Faculty of Medicine, Ramathibodi Hospital

บทคบัดทย่อคดั ย่อ
ความคถวูกาตม้อถูงกแตม้อ่นงแยมาก่นายราตกราวรจตรHวeจmoglobin A1c (HbA1c) มีค)วามมีคสวาคมัญสาตค่อัญกตาร่อวกินาิจรฉวัิยนแิจลฉะัยตแรลวะจตตริดวตจตามิดรตักาษมารักษา
ผู้ปว่ ยผโปู้ รว่คยเบโราคหเวบาานหวเพาน่ือปเพระือ่ กปันรคะกณุ ันภคาุณพภการพตกราวรจตรHวbจA1c คณะคผณู้วจิ ะยั ผไ้วู ดจิ ด้ ัยาไเดน้ดินาแเนผนิ ทแผดนสทอบดสคอวาบมคชวานมาชญานหา้อญงปหฏ้อิบงปัตฏิกิบารัตติกราวรจตรวจ
HbA1c ในปรใะนเปทรศะไเททยศไตท้งั ยแตตป่ ัง้ แี 2ต5่ป5ี 925โด59ยจโัดสย่งจตัดัวสอ่งยต่าัวงอเยล่าอื งดเคลรอื บดสค่วรนบใสหว่ ้กนับใหก้อบังปหฏ้อิบงปตั ฏกิ ิบารตั สกิ มาารชสิกมา3ชคิกรัง้ /คปรัง้ี ป/รปะี เปมรนิ ะผเมลกนิ าผรลการ
ทดสทอบดสหอ้ บงปหฏอ้ ิบงปตั ฏิกิบารัตเิกทาียรบเทกียบั บคกา่ กบั าคห่านกดาหทนที่ ดทสที่อบดสโดอยบหโด้อยงปหฏ้อิบงปตั ฏกิ บิารตั อกิ ้าางรอองิ า้รงะอดงิ บั รนะดานับานชาานตาิ ช(Iาnตteิ rnational Federation of
Clinical Chemistry ประเปทรศะเเนทเศธเอนรเ์แธลอนร์แดล์) นผดล์กผารลดกาาเรนดินางเานนินปงีา2น5ป6ี 3 ห้องปหฏ้อิบงปัตฏิกิบารัตทิกั้งาภราทค้ังรภัฐาแคลระัฐเแอลกะชเนอกเขช้านรเ่วขม้าแรผ่วนมแฯผนฯ
จานวจนาน2ว3น6 แหง่ แปหร่งะเปมรินะคเมวาินมคถวกูาตม้อถงูกแตม้อน่ งแยมา่น(Aยcาcuracy) โดย)คโาดนยวคณาน%วณD%iffeDreifnfecrenเทceียบเทกยีบั บคก่ากบั าคหา่ นกดาหตน้ังดเกตณ้ังฑเก์ยณอฑม์รยับอมรับ
%Dif%ference อยู่ในอชย่วูในง ช±่ว8ง% 8พ%บหพ้อบงหป้อฏงิบปัตฏิกิบาัตรริกาายรงราานยผงาลนไดผ้ถลูกไดต้ถอูกงรต้อยงลร้อะย7ล4ะ.21 และแผละกผารลปกราะรปเมรินะคเมวินามคเวทา่ียมงเท่ียง
(Precision) ในต)ัวใอนยต่าวั งอคยู่ซา่ ้างคกู่ซา้าหนกดาหเกนณดฑเก์ยณอฑม์รยับอมwรiับthin และแbลeะtween  Z-score <3.0 0 พบหพ้อบงปหฏ้อิบงปัตฏิกิบารัตอิกยาู่ใรนอเยกู่ใณนฑเก์ ณฑ์
ยอมยรับอมร้อรัยบลระ้อย8ล6ะ.14 ห้องปหฏ้อิบงปัตฏิกิบารัตทิกี่ผาลรทอี่อผลกนออกนช่วองกยชอ่วมงยรับอมไรดับ้ทวไนด้ทสอวนบสแอลบะดแาลเะนดินากเนารินแกกา้ไรขแใกห้ไ้ผขลใหก้ผารลทกดาสรทอดบสมอีคบวามมีความ
ถูกต้ถอูกงตก้อางรเกขา้ รเ่วขม้าทร่วดมสทอดบสคอวบามคชวานมาชญานชา่วญยพช่วัฒยนพาัฒคุณนาภคาุณพภกาพรตกราวรจตรHวbจA1c ส่งผลสใ่งหผ้แลพใหท้แยพ์สทามยา์สราถมวาินริจถฉวินัยแิจลฉัะยตแรลวะจตรวจ
ตดิ ตาตมดิ รตกั าษมารขกั อษงาผขู้ปอ่วงยผโูป้ รว่คยเบโราคหเวบาานหไวดา้ถนูกไตด้อถงกู ต้อง

คาสาคาญั ส:ากคาัญร:ปกราะรเมปินรคะเุณมภินาคพุณ,ภกาาพรตกรวาจรตฮรโี มวโจกฮลโี มบโนิ กลAบ1นิc, คา่ กาคห่านกดาหนด

Abstract
The accuracy and precision of the Hemoglobin A1c (HbA1c) tes)t is essential for diagnosis and
monitoring treatment of diabdeitaebsetmesellmituesll.itFuosr. quality assessment of HbA1c test, the National External
Quality Assessment Scheme for HbA1c Testing was established in 2016. Wh.ole blood samples were
distributed to participants 3 tim3es per year. Par.ticipant results were evaluated compared with assigned
value tested by the International Federation of Clinical Chemistry (IFCC), Netherlands. In 2020, 236 public
and private laboratories registered with this EQA Scheme. The. accuracy of HbA1c testing was analyzed by
calculating as % D%ifference of HbA1c participants’results compared with an assigned value (%D(if%ference
acceptable was within ± 8%). T%h)e precision of HbAH1cbAte1sctitnegstwinagsweavsaluated by duplicated samples (within
and between Z-score<3.0 0). Par.ticipating laboratories was reached acceptable criteria for accuracy at
74.21% an%d precision at 86.14%. T%he corrective action was taken immediately to improve the laboratory
performance. Par.ticipation in EQA HbA1c is essential for laboratory quality improvement that benefits for
diagnostic and treatment of DM patients.

Keywords: Qua:lity assessment of Hemoglobin A1c, assigned value
*Corresponding author: kanokwan.n@dmsc.mail.go.th

192



บทคดั ยอ หองที่

03Abstract Room

โ ป ส เ ต อ ร

สาขา วท� ยาศาสตรก ารแพทยช มุ ชน
เพ่อื การพฒั นาพนื้ ทีอ่ ยางยัง่ ยืน



P3-1การกพารัฒพนฒั าคนณุาคภุณาพภาผพลผิตลภติณั ภฑณั ์ชฑุม์ชมุนชแนจว่แบจว่อบงใอนงจในงั หจวงั หดั อวบุัดอลบุราลชรธาาชนธีานี
QualuitaylitDyeDvelvoeplompemnet notf oJafeJwaeBwoBnoOnTOOTPOPProPdroudctucint iUnbUobnoRnatRcahtacthhaatnhianPrioPvince

วิภาววภิ ดาีวรดาีกรแาก่นแก*น่ สมพสมรพเอรมเโออมษโอฐ์ษชฐร์ ินชรตัินนรตั์ ศนริ ์ ิธศรริ ริธมรรสมุดาสรุดตั านรตั์ แนก์ ว้แมกณว้ มี พณชั ี พราชั ภรราณภร์ เณกย์ี เรกตยี นิรติ นิปติระิปวรตั ะิวตั ิ

Wiphawadi Rakkaen*, Somporn Aimod, Charinrat Siritam, Sudarat Kaewmanee, Patcharabhorn Kiatnitiprawat
ศูนยศว์ นู ิทยย์วาิทศยาาสศตารสก์ ตารก์แาพรทแยพ์ทที่ ย1ท์0่ี อ10ุบลอรบุ าลชรธาชนธี ากนรมี กวริทมยวาิทศยาาสศตารส์กตาร์กแาพรทแยพ์ ทย์

Regional Medical Sciences Center 10 Ubon Ratchathani, Department of Medical Sciences

บทบคทัดยค่อดั ย่อ
ผลิตผภลิตัณภฑณั ์ปฑลป์ารล้าาบรอ้าบงหอรงือหแรจอื ่วแบจอว่ บงเอปง็นเปผ็นลติผภลิตัณภฑณั ช์ ฑมุ ช์ นุมช(นOT(OP) ผล) ิตผโลดิตยโกดายรกนาารปนลาปารลา้ ามรา้ สมับาสหับรือหใรสือ่ทใสั้งต่ทัวั้งผตสัวมผกสับมกับ
เครเื่อคงรเื่อทงศเทแศล้แวปล้วรุปงรรสุงรซสึ่งกซรึ่งะกบระวบนวกนารกผาลรผิตลทิตี่ไมท่ไี ดม้ส่ไดุข้สลุัขกลษักณษะณอะาอจจาะจมจีะหมลีหายลสายาเสหาตเหุ เตชุ่นเชก่นารกปารนปเปนื้อเปน้ือจนุลิจนุลทินรีทย์กรี่ยอ์กโร่อคโรค
ปีงบปีปงบรปะมระาณมาณพ.ศพ..ศ2.562536ศ3ูนศยูน์วิทย์วยิทาศยาสศตาสร์กตาร์รกแาพรแทพยท์ ยี่ 1์ท0่ี 1อ0ุบอลุบราลชรธาาชนธีารน่วี มร่วโคมรโงคกรางรกบาูรบณูราณการกพารัฒพนัฒานเคารเือคขรื่อายข่าย
วิทยวิทาศยาสศตารส์กตารร์กแาพรแทพยท์ชุมย์ชุนมชเนพื่อเพ่ือัฒพนัฒาแนลาะแยลกะรยะกดรับะดผับลิตผภลิตัณภฑัณ์ชฑุม์ชุนมช(นOT( OP) ด)้านดอ้านาหอารหาโรดยโไดดย้ตไดรว้ตจรวิเจควริเาคะรหาะ์คหุณ์คภุณาพภาพ
แจ่วแบจอ่วบงขอองงขกอลงุ่มกวลิสมุ่ าวหิสกาหิจชกุมิจชนุมชปนลปาสล้มาบส้มานบค้านากคลาากงลาจงั หจวังัดหอวุบัดอลุบราลชรธาาชนธีาดน้าี นดเ้าคนมเีคตมามีตปามระปกราะศกการศะกทระรวทงรสวางธสษารธณษรสณุขฉสบุขฉับบทับี่ ที่
369 (พ.(ศพ.2.ศ5.61) จา) นจวานว2น รายรกาายรกคาือรกครือดกเรบดนเบโซนอโิกซแอลิกะแกลระดกซรอดรซ์บอิกร์บสิก่วนสด่วน้านดจ้าุลนชจีวุลวชิทีวยวิทาใยชา้เใกชณ้เกฑณ์คฑุณ์คภุณาพภทาพางทจาุลงชจีวุลวชิทีวยวิทา ยา
ของขออางหอารหแาลระแภละาชภนาชะสนัมะผสัสมอผาัสหอารหากรรมกวริทมยวิทาศยาสศตารส์กตารร์กแาพรแทพยท์ ฉยบ์ ฉับบทับี่ 3ที่พ.ศพ.2.ศ5.60 จานจวานว6นรายรกาายรกาไรด้แไกด่้แจกา่ นจวานยวีนสตย์ีสต์
และแรลาะ,รMา,ost Probable Number (MP( N) Es)cEhsecrhicehricahciaolci,oBlia, cBiallcuisllucserceeurse,uSst,aSpthayplhoycloccoucscuasuraeuurse,uCsl,oCsltorisdtiruidmium
perpfreinrfgrienngsenแsละแลSะalSmaolmneolnlaellsapp. ผล. ไผมล่พไมบ่พวัตบถวุกัตันถุกเสันียเสแียต่พแตบ่พจบานจวานยวีนสตย์ีแสลตะ์แรลาะรแาละแเลชะ้ือเชCื้อloCsltorisdtiruidmiumperpfreinrfgrienngsens
เกินเกมินาตมราฐตารนฐาจนึงดจาึงเดนาินเนกินารกวาิเรควริเาคะรหาะ์จหุด์จเสุดี่ยเงสดี่ย้างนด้สานถสานถทาน่ีผทลี่ิผตลกิตระกบระวนบกวนารกผาลริผตลแิตละแสลุขะลสัุกขลษักณษะณส่วะนส่บวนุคบคุคลคเพลื่อเพป่ือรับปปรับรุงปรุง
กระกบระวนบกวนารกผาลริตผลแิตล้วแสลุ่ม้วตสุ่ัมวอตยัว่าองยต่ารงวตจรวิเจควริเาคะรหา์ะซห้าพ์ซบ้าพไดบ้มไดาต้มราฐตารนฐตานามตเากมณเกฑณ์ทฑ่ีก์ทาห่ีกนาหดนทดุกทราุกยรกาายรกาอรงคอ์คงควา์คมวราู้ทม่ีไรดู้ท้จ่ีไะดจ้ ัดะทจัดาทา
เปน็ เปเอ็นกเสอากรสแาลระแเลผะยเแผพยแรใ่พหรก้ ใ่ หลมุ่ก้ วลิสุ่มาวหิสกาหจิ อก่ืนิจอใช่ืน้เใปชน็ เ้ ปแน็ วแทนาวงทกาางรกพาฒัรพนัฒาผนลาติผภลติณั ภฑัณ์ แฑล์ ะแตลระวตจรปวรจะปเรมะนิ เมกินระกบรวะนบกวนารกผาลรติผเลปติ ็นเประ็นยระยะ
รวมรทวมัง้ ตทร้ังวตจรวเิจควรเิ าคะรหา์เะพหอ่ื ์เพเฝอื่ ้าเรฝะา้ วรังะควณุ งั คภุณาพภเาพพอื่ เพใหื่อเ้ ใกหิด้เกาิดรกพาฒัรพนฒั าอนยา่าองยย่าั่งงยยืน่ังยผืนู้บผริโู้บภรคิโภมีคมวาีคมวปามลปอดลภอดัยภแลัยะแสลระ้าสงรร้าางยรไาดย้เไพดิ่ม้เพข้ึนิ่มข้ึน
ใหก้ ใหับ้กชบัมุ ชนมุ ชน

คาสคาาคสญั าค: ัญผล:ิตผภลณั ติ ภฑณัช์ มุ ฑชช์ นุมช(OนT(OP), แจ่วแบจอว่ งบ, อกงารกพาฒั รพนัฒาคนณุ าภคณุาพภ,าอพบุ , ลอรบุ าลชรธาชนธี านี

Abstract

Fermented fish products or Jaew Bon are community products (OT(OP) produced by chopped
fermented fish or whole, mixed with spices and then seasoned. T.he unsanitary production process may
occur due to many factors such as pathogenic microorganisms contamination. In. the fiscal year 2020, the
Regional Medical Sciences Center 10 Ubon Ratchathani joined “Community Medical Sciences” n”etwork
project to develop food products belonging to One Tambon One Product (OT(OP) fo)r quality, safety and
standardization. A.s one of small and micro community enterprise (SM(E) p)roduct in Ubon Ratchathani
Province, the Jaew Bong from Plasom Ban Kham Klang products was analyse for its quality. Th. e chemical
tests for preservatives, benzoic and sorbic acids, were analysed according to the Notification of Ministry of

Public Health No.38.9, 2018, while 6 items of microbiological tests such as yeasts and mould counts, Most
Probable Number (MP( N) o) f EscEhsecrhicehricahiacolci,oliB,acBiallcuislluscerceeurse,usS,taSpthayplhoycloccoucscusauraeuurse,usC, loCsltorisdtiruidmium
perpfreinrfgrienngsenasnd SalSmaolmneolnlaellsapp. w.ere tested according to the Microbiological Quality Guidelines of Food
and Food Contact Articles, Department of Medical Sciences, 3rd edition, 2017. It. was found that the

preservatives conformed to the criteria, whereas the yeast and mould counts and CloCsltorisdtiruidmiumperpfreinrfgrienngsens
exceeded the criteria. T.he risk assessments of related processes such as production area, manufacturing
process and personal sanitation were performed to improve the quality of the product. As. a result, it was
complied with the standards. Th. e knowledge was documented and disseminated to other enterprises as
a guideline for other products development. P.eriodically assessing the production process as well as
quality analysis will be useful to achieve continual quality improvement. M. oreover, consumers are
protected and the community can get higher income. .
Keywords: OT: OP product, Jaew Bong, quality development, Ubon Ratchathani
*Corresponding author: wi:pawadee.r@d. msc.ma.il.go.th .

196

P3-2การกทาดรทสดอสบอคบณุ คภณุ าพภาเคพรเื่อคงรวื่อดังควัดวคามวดามนั ดโลันหโลิตหอิตั อโนัตมโนัตมใิ นัตเใิ ขนตเขสตขุ สภขุาพภาทพ่ี ท่ี 6
Quality testteinstginogf onfono-in-viansviavseivaeuatoumtoamteadtesdphspyghmygommoamnaonmoemteertseirns iHneHaletahltRhegion 6

วชิ เวยชิ ศเนยศ์ นท์บั ทเจับรเญิจร*ญิ วันนวันพนสพนุ สันนุทนัร์ ุ่งทอ์รงั งุ่ คอณังคาณจาีรนจนัรี นทนั์ อทิน์ อทินรจทรจธรัญธจญัิราจิรพาวงพทวองทง อง

Vichayes Tubjarean*, Wannop Sunanrungankana, Jeeranan Intarajon, Thanjira Phuangthong
ศนู ยศ์วนู ิทยย์วาทิ ศยาาสศตารส์กตารร์กแาพรทแยพ์ทท่ี ย6ท์ ชี่ 6ลบชรุ ลี บกุรีมกวรทิ มยวาทิ ศยาาสศตารสก์ ตารรก์ แาพรทแยพ์ ทย์

Regional Medical Sciences Center 6 Chonburi, Department of Medical Sciences

บทบคทดั คยัดอ่ ยอ่
เครเื่อคงรวื่อัดงควัดวาคมวดามันดโลันหโลิตหอิตั อโนัตมโนัตมิหัตาิงห่าายงแ่ายลแะสละสดะวกดตวก่อตก่อารกใาชร้งใาชน้งาปนัจปจุับจจันุบปันรปะชระาชนาชใชน้เใคชร้เ่ือคงรวื่อัดงควัดวาคมวดามันดโลันหโลิตหิต
อัตอโนัตมโนัตมิ ัตากิมขา้ึกนขเ้ึนม่ือเมอื่อายอุกาายรุกใาชร้งใาชน้งเาพนิ่มเพค่ิมวาคมวถามูกถตูก้อตงแ้อลงะแแลมะแ่นมย่นาใยนากในารกวาัดรควัดวาคมวดามันดโลันหโลิตหยิ่ตอยม่อเปมลเปี่ยนล่ียแนปแลปงลจงึงตจ้อึงตงท้อดงทสดอสบอบ
คุณคภุณาพภเาคพรเอื่คงรว่ือดั งคววัดาคมวดามนั ดโลันหโลติ หสมิตสา่ เมส่ามเอสมกอรมกวรทิมยวทิาศยาสศตารส์กตารร์กแาพรแทพยท์เหย็น์เหค็นวาคมวสาามคสญัาคจัญึงผจลงึ ิตผเลคติ รเอื่คงรทอ่ื ดงทสดอบสอเคบรเ่ือคงรว่ือัดงควัดวาคมวดามันดัน
โลหโลิตหสิตาหสราับหปรับระปชราะชนาชทน่ีไดท้มี่ไดาต้มราฐตารนฐาเนพื่อเพให่ือ้นใหาเ้นคารเ่ือคงรวื่อัดงควัดวาคมวดามันดโลันหโลิตหมิตาทมดาทสดอบสอคบุณคภุณาพภดาพ้วยดต้วยนตเอนงเอในง ปในี พป.ีศพ.2ศ562356ศ3ูนศยูน์ ย์
วทิ ยวิทาศยาสศตารส์กตารรก์ แาพรแทพยท์ ย่ี 6์ท่ีช6ลบชลรุ ีบจุรดั ี อจบดั อรมบแรมละแมลอะมบอเคบรเ่ือคงรท่ือดงทสดอบสอเคบรเ่ือคงรวื่อัดงควัดวาคมวดามันดโลันหโลิตหสิตาหสราับหปรับระปชราะชนาชแนก่สแถกา่สนถบานริกบารริการ
สาธสาารธณารสณุขใสนขุ พใน้ื พทน้ื่ี แทลี่ ะแเลคะรเื่อคงรม่ือืองมดืัองกดลัง่ากวลต่า้อวตงใ้อชง้รใ่วชม้รก่วมับกเคับรเื่อคงรว่ือัดงควัดวาคมวดามันดโลันหโลิตหอิตั อโนัตมโนัตมิทัตี่ผิท่าน่ีผก่านารกทาดรทสดอบสอคบุณคภุณาพภาตพามตคามู่ คือู่มือ
การกทาดรทสอดบสอเคบรเอ่ืคงรวือ่ ดั งทวดัางทกาางรกแาพรแทพยท์ เยค์รเอื่คงรว่อื ัดงคววดั าคมวดามันดโลนั หโลติ หพติ .ศพ..2ศ5. 52955โ9ดยโเดคยรเือ่คงรจอ่ื างลจอางลแอลงะแทละดทสอดบสอเคบรเื่อคงรวื่อัดงควัดวาคมวดามันดโลันหโลิตหิต
ย่หี ยอ้ ี่หF้อluke รนุ่ รB่นุ P Pump 2M ดาเดนาินเนกนิารกทาดรทสดอบสอเคบรเ่ือคงรวื่อัดงควัดวาคมวดามันดโลันหโลิตหอิตั อโนัตมโนัตมิ จัตาิ นจวานว2น2422เ4ครเื่อคงร่ือผง่านผม่านาตมราฐตารนฐา1น76176
เครเื่อคงรื่อไงม่ผไม่าน่ผม่านาตมราฐตารนฐา5นเ5ครเ่ือคงรื่อแงละแไลมะ่สไมาม่สารมถาทรถดทสดอสบอตบามตมามาตมราฐตารนฐไาดน้ ไ4ด3้ 4เ3ครเื่อคงรื่อคงิดคเปิด็นเปร้อ็นยร้อลยะล7ะ8.768,.62.22แ.2ละแล1ะ9.129.2
ตามตลามาดลับาดเบัครเื่อคงรทอื่ ีไ่งมท่สไี่ มาม่สารมถาทรถดทสอดบสอตบามตมามาตมราฐตารนฐเานน่ือเนงจื่อางกจไามกส่ ไมาม่สารมถาเรขถา้ เโขห้ามโหดมทดทสดอบสอไดบ้ ไดดัง้ นดั้นงนั้นสถาสนถบานริกบารริกสาารธสาารธณารสณุขสุข
ควรคใวชร้เใคชร้เื่อคงรว่ือัดงควัดวาคมวดามันดโลันหโลิตหทิตี่มทีม่ีมาตีมราฐตารนฐาแนลแะลทะดทสดอสบอเคบรเื่อคงรวื่อัดงควัดวาคมวดามันดโลันหโลิตหอิตย่อางยน่า้องนย้อปยีลปะคีลระ้ังครเ้ังพ่ือเพนื่อาไนปาใไชป้กใับช้กเคับรเื่อคงร่ือง
ทดทสอดบสอเคบรเอื่คงรว่อื ดั งคววดั าคมวดามนั ดโลนั หโลิตหสาติ หสราับหปรบัระปชราะชนาชสนร้าสงรค้าวงาคมวเาชมื่อเมช่นัือมใหน่ั ป้ ใหระ้ปชราะชนาชนนาเนคารเ่อืคงรวื่อดั งคววัดาคมวดามันดโลันหโลิตหมิตาทมดาทสดอบสอทบ่ีสทถา่ีสนถาน
บรกิบารริกสาารธสาารธณารสณขุ ใสนขุ พในื้ พทน้ืี่ ที่

คาสคาาคสญั าค: ัญเค:รอื่เคงรวอ่ืัดงคววัดาคมวดาันมโดลันหโติ ลแหบติ บแอบตับโอนัตมโัตนิ,มคัตวิ าคมวดาันมโดลันหโติ ล,หเติข,ตเสขุขตภสาขุ พภทา่ีพ6ที่

Abstract
Since non-invasive automated sphygmomanometers are easy to find and convenient to use. .
Thus, people prefer to use by themselves. H.owever, after using for many times, the accuracy and the
precision of these blood pressure monitorings were changed. So. , it is necessary to be tested regularly. .
The Regional Medical Sciences Center 6 Chonburi decided to train and donate the testing machines for
public health facilities of people in the area. A.ccording to the Department of Medical Sciences (DMSc) )
standard, they must be used together with non-invasive automated sphygmomanometers passed the
quality testing as a reference instruments. U.sing non-invasive blood pressure simulator and tester, it was
tested following to the testing procedures for medical measuring devices blood pressure, 2016, The
members of 224 samples of non-invasive automated sphygmomanometers in the area were performed. It.
was found that 176 samples passed the standards, 5 samples failed, and 43 samples were unable to test
since it could not enter the test mode, calculated as 78.6%. , 2.2%. and 19.2%. , respectively. Th. erefore, it
should be regluarly monitored at least once a year to make sure that the measurement is correct, precise
and reliable. .

Keywords: No: n-invasive automated sphygmomanometers, blood pressure, Health Region 6
*Corresponding author: vic: hayes.t@.dmsc.ma.il.go.th .

197

P3-ป3รมิ ปารณิมรางั ณสีดรงัดู สกีดลดู ืนกเฉลลืนีย่เฉทลีต่ ยี่ ่อทมี่ตน่อา้ มนนมา้ จนามกจกากรถกา่ ยรถภ่ายพภดาว้ พยดเคว้ รยอ่ื เคงเรอื่อกงซเอเรกยซเ์ เตรา้ยนเ์ ตมา้ ในมโรใงนพโรยงาพบยาาลบเขาตลภเขาตคภตาะควตันะอวอันกออก
AveAravgeeraggleangdlaunladrudlaorsdeoisneminammamogmraopghraypehxyaemxianmatiinoantsioinstihnetEhaestEearsnteRrengRioengihonoshpoitsaplsitals
จรี นจนั ีรทน์ อนั ินทท์ อรินจทร*รจวรันนวพันนสนุพันสทุนร์ นั งุ่ อทัง์รคงุ่ อณังาคณา

Jeeranan Intarajon*, Wannop Sununrungankana
ศูนย์วศิทูนยา์วศทิ ายสาตศราก์ สาตรรแก์ พาทรแยพ์ที่ท6ยชท์ ล่ี 6บุรชี ลกบรรุมีวกทิ รยมาวศิทายสาตศรา์กสาตรรแ์กพาทรแยพ์ ทย์

Regional Medical Sciences Center 6 Chonburi, Department of Medical Sciences

บทคบัดทยคอ่ ัดย่อ
ปัจจปุบัจันจนุบิยันมนใิชย้เมคใรชื่อ้เคงเรอ่ือกงซเอเรกยซ์เเตร้ายน์เตม้าเปน็มนเวปิธ็นีชว่ ิธยีชต่วรยวตจรควัดจกครัดอกงมรอะงเรม็งะเเตร้า็งนเตม้าในมระในยระะแยระกแซรึ่งกอซาจ่ึงอกา่อจใหก่อ้เกใิดหค้เกวิดาคมวาม
เสยี่ งเตสอ่ียงกตาอ่รไกดา้รับไดปร้ รับิมปาณรมิ รางั ณสจีราังสกจีกากรถกา่ ยรถภ่ายพภราังพสีรจังงึสมี ีกจงึามรศกี กึารษศาึกเพษือ่าเฝพา้ื่อรเะฝวา้ งัรโะดวยงั ศโดกึ ยษศาึกษาราวกดัาปรวรดัมิ ปาณรมิ รางั ณสีดรังูดสกีดลูดืนกเฉลลนื ่ียเฉทล่ตี ่ีย่อทม่ตี อ่ ม
น้านนม้านกามรวกัดารปวรัดิมปารณิมราังณสีดรังูดสกีดลูดืนกเฉลลืนี่ยเฉทล่ีต่ีย่อทม่ีตน่อ้ามนนม้าน(Aมverage Glandular Dose, AGD) ในโรใงนพโรยงาพบยาาลบเขาตลภเขาตคภตาะควตันะอวอันกออก
จ้านจว้านน1ว6น ต1ัว6อตยัว่าองยโ่าดงยใโชด้วยิธใีชข้วอิธงีขทอบงวทงบกาวรงพกาลรังพงาลนังปงารนมปารณมูราะณหูรวะ่าหงปว่รางะปเทรศะเท(Tศhe International Atomic Energy, IAEA) )
หุ่นจห้าุ่นลจอ้างลออะงคอระิลคิคริแลิลคะแใชล้เะคใรช่ือ้เคงรว่ืัอดงปวรัดิมปารณิมราังณสีรเังพสื่อี เหพาื่อคห่าาคคว่าคมวหานมาหคนราึ่งค่ราึ่งขคอ่างขหอลงอหดลเอกดซเอเรกยซ์ เแรลย์ะแคล่าะปคร่าิมปารณิมราังณสีรทัง่ีผสิวีที่ผิว
(Entrance Skin Air Kerma, ESAK) แล)ะแเกล็บะขเก้อ็บมขูล้อเทมคูลนเทิคคกนาิครถก่ายรถภ่ายพภราะพยระะโฟยะกโัสฟหกลัสอหดลเอกดซเอเรกยซ์ถเรึงยต์ถัวรึงตับัวภราับพภคาพวาคมวหานมาหนา
เต้านเตม้าขนอมงผขปู้องว่ ผยูป้ แ่วลยะแนลา้ ะขน้อ้ามขลู อ้ มมาูลคมา้ นาคว้าณนหวาณคห่าปาครา่ิมปาณริมรางั ณสีดรงัูดสกีดลูดนื กเฉลลนื ีย่เฉทลีต่ ีย่ ่อทมีต่ นอ่ า้ มนนมา้ จนามกจผาลกผาลรสกา้ รวสจา้ ใรนวผจปู้ในว่ ผยปู้อ่วายอุ 3า9ย-ุ60 ป6ี0 ปี
ควาคมวหานมาหเตน้าานเตม้า3น.ม1-37.12 7เซ.2นตเซิเมนตริเมโตดรยใโชด้คย่าใชค้คว่าคมวตา่ มงศตัก่างยศ์หักลยอ์หดล2อ6ด-3246 k3V4p ค่ากคร่ะากแรสะคแูณสเควูณลาเใวนลกาใานรฉกายรฉรังาสยีร4ัง0ส-ี 4106416
mAs และแรละยะะระจยากะจโฟากโัสฟหกลัสอหดลเอกดซเอเรกยซถ์ เรงึ ตยัว์ถรึงับตัวภราับพภ6า3พ.56-36.75.567เซ.5นตเซิเมนตริเมผตลรพผบลวพ่าบค่วา่าEคS่าAK และแคล่าะAคG่าD เท่ากเทับ่า1ก0ับ.2100.20
และแ2ล.ะ64 .mGy ตามตลา้ มดลบั า้ ซดึ่งบั ไมซ่เ่ึงกไนิมค่เก่านิมคาต่ามรฐาาตนรฐทาก่ี น้าทหก่ีนา้ ดหไวน้ขดอไวง้ขIAอEงA ท่ี 11ที่และแ3ละm3Gy ตามตลา้ มดลับ้าแดลับะแพลบะวพ่าบ4ว่าตัวอตยัว่าองย่าง
มีค่ามในีคช่า่วในงช1่ว1ง.22-.20.59 .mGy และแ3ล.ะ23-.5.31 .mGy ตามตลา้ มดลับ้าดซับ่ึงเกซินึ่งกเกวิน่าคกว่าข่าคอ่างขIอAงEA ที่ก้าทห่ีกน้าดหจนึงดแนจึงะแนน้าะใหน้เาจใ้าหห้เจน้า้าหทน่ี ้าท่ี
โรงพโรยงาพบยาลาบปารลับปคร่าับเทคค่านเทคิ คกนาิครถก่ายรถภ่ายพภตาาพมตคาวมาคมวเหามาเหะมสามะเสพม่ือลเพด่ือคลวดาคมวเสา่ียมงเสตี่ยองกตา่อรไกดา้รับไดร้รังับสีเรกังินสคีเกวินาคมวจา้ มเปจ็น้าเปแล็นะแคลวะบคควุมบคุม
คุณภคาุณพภภาาพพภถา่ พยถทา่ ยงรทังาสงใีรหังส้ าใี หม้สาราถมวาินรถจิ วฉนิ ยั จิโรฉคยั ไโดร้อคยได่า้องมยีป่างรมะปีสริทะธสภิ ิทาธพภิ าพ

ค้าสา้ คค้าญัสา้: คปัญริม: าปณริมรงัาสณดี รูดงั กสลดี ืนดู เกฉลลืนี่ยเทฉ่ีตลอ่ยี มทนี่ต้าอ่ นมมน,้าเนคมรอ่ื เงคเอร่อืกงซเเอรกยซ์เตเรา้ ยนเ์มต,า้ โนรมงพ, โยรางบพายลาเบขาตลภเาขคตตภะาวคนั ตอะอวกันออก

Abstract
A mammography is an early detection of breast cancer which may induce the risk during
radiation exposure. In.order to monitor mammography, assessment of Average Glandular Dose (AGD) in)
mammography was examined in the examinations in the Eastern Region hospitals for 16 examinations. .
Using the International Atomic Energy Agency (IAEA) w)ith PMMA phantom, it was to measured and
recorded as Entrance Skin Air Kerma (ESAK) an)d half value layer values of mammography in patients, aged
between 39-60 years, of which breast thickness between 3.1-7.2 c.m. Th.e potential difference used was
between 26-34 Kilovoltage potential (kVp). Th.e values of the cerrent X period of time was between 40-
416 milliampere-seconds (mAs). T)h. e focus to film distance was between 63.5-6.7.5 c.m. Th. e results
showed that the ESAK and AGD values at the 3rd Quartiles from the for examinations were equal to 10.20 .
and 2.64 .mGy, respectively, study, It was shown that 4 values of ESAK (11.22-.40.59 .mGy) and AGD (3.23-.
5.31 .mGy) were higher than the reference values. Th.erefore, it was suggested that radiologic technicians in
hospital should use various techniques to decrease the radiation for mammography to keep patient
doses as low as reasonably achievable while the high quality of mammography is still obtained. .

Keywords: Ave:rage glandular dose, mammography examinations, Eastern Region hospitals
*Corresponding author: jee:ranan.i@dm. sc.mail..go.t.h .

198

P3-ก4ารกเปารียเปบรเียทบยี เบทผยี ลบรผะลหรวะา่ หงวหา่อ้ งงหปอ้ ฏงิบปตั ฏกิ บิ าตั รกิ ารกตารรวตจรววเิ คจรวาิเคะหราส์ ะาหรส์ TาHร CTHแCละแCลBะDCBในDยใานนยา้ ามนันา้ กมญั ันชกาญั ดชว้ ายดเทว้ ยคเนทิคคนHิคPLHCPLC
InteInrltaebrolarbaotorarytocroymcopmarpisaorniso2n02200:2A0s:sAayssoafyToHfCTHaCndanCdBDCBinDcianncnaanbnisaboirsaol rdarlodprsobpys HbyPLHCPLC
ชมพชนู มทุ พูนุทตสนถตุ าสปถนาาป*นวาช*ิรวณชียิร์ณทอยี ์งทสอมิ งาสณมิ าปภณาปสภิราศิ สภุ ิรกศิ ฤภุ ตกกฤลุ ตกลุ

Chompoonut Nutsathapana*, Wicharanee Tongsima, Napapha Sirisupakritkul
สานกัสยาานแักลยะาวแตั ลถะุเวสตั พถตเุ สดิ พกตรดิ มวกทิ รยมาวศทิ ายสาตศราก์ สาตรรแ์กพาทรแยพ์ ทย์

Bureau of Drug and Narcotic, Department of Medical Sciences

บทคบัดทยคอ่ ัดยอ่
ปจั จปบุ ัจนั จยุบาันจยากาจกาัญกชกาญั ถชูกานถาูกมนาาใชมใ้านใชก้ใานรกรกัารษราักอษากาอารากเจาบ็ รปเจ่วบ็ ยปตว่ายงตๆ่าดงๆังนดั้นังกนาั้นรกคาวรบคควุมบคคุณุมภคาุณพภขาอพงขผอลงิตผภลัณิตฑภั์ณจึงฑเป์จ็นึงเป็น
สิ่งสสา่ิงคสัญาแคลัญะแหล้อะงหป้อฏงิบปัตฏิกิบาัตริกตารรวตจรววิเคจรวาิเคะรหา์ตะ้อหง์ตม้อีศงักมยีศภักายพภเพาพียเงพพียองพปอีงบปปีงรบะปมราะณมา2ณ56235ส6า3นสักายนาักแยลาะแวลัตะถวุเสัตพถุเตสิดพไตดิด้จไัดดก้จาัดรการ
เปรเียปบรเียทบียเบทผียลบรผะลหรวะ่าหงวห่า้องงหป้อฏงิบปัตฏิกิบาัตริกดา้ารนดก้าานรกตารรวตจรววิเจควริเาคะรหา์ปะรหิม์ปารณิมสาาณรสTาeรtrahydrocannabinol (THC) แล) ะและ
Cannabidiol (CBD) ใน)ยใานนย้าามนัน้ากมัญันชกาัญดช้วายดเท้วยคเนทิคคนHิคigh Performance Liquid Chromatography (HPLC) ขึ้น) ขโดึ้นยโมดี ยมี
ห้องหป้อฏงิบปัตฏิกิบาัตริกสามราสชมิกาเชขิ้การเข่ว้ามร่ว1ม3 แ1ห3่งแแหล่งะแกลาะหกนาดหในหด้ใชให้วิ้ธใชีว้วิเคิธีรวาิเคะรหา์ขะอหง์ขสอางนสักายนาักแยลาะแวลัตะถวุเัตสถพุเตสิดพใตนิดกใานรกตารรวตจรววิเคจรวาิเคะรหา์ ะห์
ตัวอตยัว่าองยา่ นงยา้ ามนนั า้ กมญั นั ชกาญั จชาานจวานน1วนตัว1อตยัวา่ องยปา่ รงะปเมรินะเผมลนิ ดผว้ ลยดZ้วย’-score ซ่ึงเปซ็น่ึงเไป็นตไาปมตมาามตมราฐตานรฐIาSนO 13512385: 2280:1250โ1ด5ยโพดบยวพ่าบว่า
สาหสราบั หกราับรกหารปหรามิ ปารณิมาTณHC สมาสชมกิ ารช้อิกยรล้อะย8ล4ะ.684(1.61 (แ1ห1ง่ แ) หรา่ง)ยงรานยงผาลนอผยลใู่ นอยเกูใ่ ณนเฑกท์ณยี่ ฑอ์ทม่ยี รอับม(ร|Zบั ’| < 2.0) แ. ล)ะแรลอ้ ะยรลอ้ ะย1ล5ะ.4 (2.
แหง่ แ) หรา่ง)ยงรานยงผาลนไผมล่อไยมู่ใ่อนยเกู่ในณเฑก์ณท่ียฑอ์ทมี่ยรอับม(ร|ับZ’| > 3.0) ส. ่ว)นสก่วานรกหารปหราิมปารณิมาCณBD สมาสชมิการช้อิกยรล้อะย6ล9ะ.2 (9. แห่งแ)หร่งา)ยรงานยงผาลนอผยลู่ อยู่
ในเกในณเฑกณ์ที่ยฑอ์ทม่ียรอับมไรดับ้ รไ้อดย้ รล้อะย1ล5ะ.415(2.4แ(ห2่งแ)หร่งา)ยรงานยงผาลนอผยลู่ออยยู่ใู่อนยชู่ใวนงชเต่วืองนเตือ(2น.0 <. |z'| < 3.0) แ.0ล)ะแรล้อะยรล้อะย1ล5ะ.4 (.2 แ(ห2่งแ)ห่ง)
รายงรานยงผาลนไมผลอ่ ไยม่ใู น่อยเก่ใู ณนเฑก์ทณยี่ ฑอท์ มีย่ รอับมแรับสดแงสใหดเ้งหใหน็ เ้วหา่ น็สวมา่ าสชมิกาสช่วิกนสม่วานกมมาีคกวมาีคมวสาามมสาารมถาในรถกใานรกตารรวตจรววิเคจรวาิเคะรหา์ปะรหิม์ปารณิมสาาณรสารคสัญาใคนัญใน
ยานย้าามนัน้ากมัญันชกาัญทช้ังา2ท้ังชนิดชนโดิดยโหด้อยงหป้อฏงิบปัตฏิกิบาัตริกสามราสชมิกาสชาิกมสาารมถานราถผนลากผาลรกเขา้ารรเข่วม้ารท่วดมสทอดบสนอ้ีไบปนใช้ีไป้ ใรชะ้ปเมรินะเคมวินาคมวสาามมสาารมถาในรถกใานรการ
ตรวตจรววิเคจรวาิเคะหราแ์ ะลหะ์แพลัฒะนพาฒั คนณุ าภคาุณพภหา้อพงหป้อฏงิบปัตฏกิ บิ าัตรกิขอารงขตอนงเอตงนไเดอ้งได้

ค้าส้าคค้าญัส้า:คกญั าร:เกปารรียเบปเรทยี ียบบเทผลยี รบะผหลวร่าะงหหว้อา่ งปหฏอ้ บิงปัตฏิกบิารตั ,กิ TาHรC, CBD, ยาน้ายมาันก้าญมั ันชกาญั, HชPาLC

Abstract
Medical cannabis product is currently being used to treat various symptoms. Th. erefore,
products’ q’uality control is important and analysis laboratories must have an adequate level of
competency. In.the fiscal year 2020, interlaboratory comparison scheme assay of Tetrahydrocannabinol
(THC) an)d Cannabidiol (CBD) in)cannabis oral drops by High-Performance Liquid Chromatography (HPLC) )
was conducted by Bureau of Drug and Narcotic. Th.e 13 participants were requested to analyze 1 cannabis
oral drops sample by using Bureau of Drug and Narcotic’s testing procedures. Te. sting results were
evaluated by using Z’-score according to ISO 13528: 20:15. As. a result, for THC, 84.6%. (1%1 (participants) had

the acceptable results (|Z’| < 2.0) w. hereas 15.4%. (2%p(articipants) had unacceptable results (|Z’| ≥ 3≥.0). .Fo).r

CBD, 69.2%. (%9 p(articipants) ha)d the acceptable results, while 15.4%. (%2 p(articipants) had the cautious
results (2.0 <. |Z’| < 3.0) .a0n)d 15.4%. (%2 p( articipants) ha)d the unacceptable results. Th. e results were
indicated that most of the participants had a competency for performing the quantitative tests of the two
subtances in cannabis oral drops. T.he participants can use the results to assess their analysis
performances and improve their laboratory quality system. .

Keywords: Inte: rlaboratory comparison, THC, CBD, cannabis oral drops, HPLC
*Corresponding author: chompoonut.n@d. msc.mai.l.go.t.h .

199

P3-5การกสารสวาจรไวจรสัไวชริคัสนุ ชกิคนุ นุ ยกาุนแยลาะแไลวะรัสไวเดรัสงกเดี่ใงนกภ่ีใานคภเหาคนเือหตนอือนตบอนขบอนงขปอรงะปเทระศเไททศยไทในยปใีนพป.ศี พ. .ศ. 2562
EpidEpeimdeiomloiogilcoaglicianlveinsvtiegsattiigoantionf Cohf iCkuhnikguunngyuanaynadanDdenDgeuneguveiruvsirus
in the Northern part of Thailand in 2019
สุรยิ สารุ ยิ ศาพยรศสพกรลุ ส*กพลุ ร*รพณรรราณยรวาีรยะวเศรี ระษเศฐรกษุลฐกลุ

Suriya Yotpornsakul*, Punnarai Veeraseatakul
ศูนยศ์วูนิทยว์าศิทายสาตศรา์กสาตรรแก์ พารทแยพท์ ท่ี 1ย์ทเชี่ ยี งเใชหยี มง่ใกหรมม่ วกทิรมยวาศทิ ายสาตศรา์กสาตรรแ์กพารทแยพ์ ทย์

Regional Medical Sciences Center 1 Chang Mai, Department of Medical Sciences

บทคบัดทยคอ่ ดั ยอ่
โรคชโริคคุนชกคิ ุนุนยกาุนแยลาะแโลรคะโไรขค้เลไขือ้เดลอืออดกอเอปก็นเโปร็นคโทร่ีเคกทิด่ีเจกาิดกจเชากื้อเไชว้ือรัสไวทรี่มัสียทุงี่มลียาุงยลเปาย็นเพปา็นหพะานหาะโนรคาโแรลคะแเลปะ็นเปปัญ็นปหัญาทหาางทดา้ งนด้าน
สาธสาารธณาสรขุณทสี่สขุ าทค่ีสัญาขคอัญงขปอรงะปเทระศเไททศยไทกยารกศากึ รษศากึ คษรา้ังคนรมี้ ั้งีวนัตีม้ ถวี ุปัตรถะุปสรงะคส์เพงคอื่ เ์ศพึก่ือษศากึ แษนาวแโนวม้ โกนา้มรกเปาลรเ่ียปนลแย่ี ปนลแงปขลองขโรอคงแโรลคะแตลดิ ะตตาิดมตเฝามา้ เฝา้
ระวรงั ะทวาังทระางบราะดบวาิทดยวาทิ ขยอางขกอางรกเกาิดรเโกรคิดโศรคนู ยศ์วูนทิ ยย์วาิทศยาาสศตารส์กตาร์กแาพรทแยพท์ ที่ ย1ท์ เ่ีช1ียงเชใหียมงใ่ หจมึงไ่ ดจต้งึ ไรดวต้จรหวาจสหาารสพาันรธพกุ ันรธรุกมรเชรม้ือเไชว้อืรัสไวชริคัสุนชกิคุนุนกุน
ยาแยลาะแไลวระัสไวเดรัสงกเดี่ ดงก้วย่ี ดวว้ิธยี Mวิธuี ltiplex Real-time RT-PCR ในจใังนหจวังัดหภวาัดคภเหาคนเือหน(แือม(่ฮแ่อมง่ฮส่อองนส,อเนชียเงชใหียงมใ่,หลมา่ พลูนา,พลูนาปลาางป, าแงพรแ่ พร่
และแนล่าะนน)่าขนอ)งขปอรงะปเทระศเไททศยไทตย้ังแตต้ัง่วแันตท่วี่ ัน1ทม่ี 1กรมากครมาค-ม31 3ธัน1วธาันควมาคพม.ศพ. .2ศ5.62256จ2านจวานนว2น5025ต0ัวอตยัว่าองยพ่างบวพ่าบกวา่ารกตารรวตจรหวาจสหาารสาร
พนั ธพุกันรธรกุมรไรวมรัสไวชรคิ ัสุนชกคิ ุนุนยกาุนใหยาผ้ ใลหบ้ผวลกบ8ว1ก ต81ัวอตยวั า่ องย(่า3ง2.(43%2.)4%ผล)ลผบลล1บ691ต69วั อตยัวา่ องย(่า6ง7.(6%7.)6%แล)ะแกลาะรกตารรวตจรหวาจสหาารสพาันรธพุกนั รธรุกมรไรวมรัสไวรัส
เดงกเดี่ใหงก้ผี่ใลหบ้ผวลกบว4ก9 4ต9ัวอตยัว่าองย(่า1ง9.(61%9.)6%จา)แจนากแสนากยสพาันยธพ์ุไันดธ้ 4ุ์ได้ ชนิดชคนือิดคDือengue-1 จ1านจวานนว2น0 2ต0ัวอตยัว่าองย(่า4ง1%(4)1,%D) engue-2 2
จานจวานนว2น2 2ต2ัวอตยัว่าองย(่า4ง5%(45),%D) engue-3 จานจวานนว1นต1ัวอตยัว่าองย(่า2ง%()2%แล)ะแลDะengue-4 จ4านจวานนว6นต6ัวอตยัว่าองย(่า1ง2%(12) %ผล)ลผบลล2บ01201
ตัวอตยัว่าองย(่า8ง0(.48%0.4) %แล)ะแพลบะกพาบรกตาิดรเตชิด้ือเรช่ว้ือมรก่วันมก1ันต1ัวอตยัว่าองยจ่าางกจขา้อกมขูล้อกมาูลรกศาึกรษศาึกแษสาดแงสใดหง้เหให็น้เถหึง็นพถื้นึงทพ่ีท้ืนี่มทีก่ทา่ีมรีกราะรบราะดบขาอดงขโอรคงโรค
โดยโเดฉพยเาฉะพโราคะชโริคคนุ ชกิคุนนุ ยกานุ ซยงึ่ ายซงั ไงึ่ มยม่งั ไกี มาม่ รกีราวรบรรววบมรขว้อมมขูล้อใมนูลพใ้ืนทพท่ี นื้ ีศ่ ทกึ ที่ ษี่ศาึกมษาากม่อานกแอ่ ลนะแสลาะมสาารมถานราถขนอ้ ามขลู อ้ ทม่ีไูลดท้ไป่ไี ดใชไ้ ป้ในใชก้ใานรกวารงวแาผงนแเผพนื่อเพื่อ
ป้องปกอ้นั งแกลนั ะแคลวะบคควมุ บยคงุ มุ พยางุหพะานหาะโนรคาโใรหค้มใกี หา้มรกีเฝา้ารรเฝะา้วรังะอวยัง่าองยตา่องเตน่อื เงนแอ่ืลงะแมลปี ะรมะีปสรทิ ะธสภิ ทิ าธพภิ เาพพิ่มเมพาม่ิ กมขา้นึ กข้ึน

คาสคาคาสญั า:คชญั คิ :ุนชกคิุนนุยกา,ุนเยดางกเี่,ดไงขกป้ ่ี วไขดป้ขอ้วดยขุงล้อายยงุ ,ลไาขย้เลไอื ขด้เลออื ดกออก

Abstract
Chikungunya and Dengue hemorrhagic fever are vector-borne diseases that cause the important
public health problems in Thailand. Th. ese diseases are caused by arboviruses transmitted by Aedes
mosquitoes. Th.e purposes of the study were to investigate the trends and monitor the epidemiological of
diseases. Th. e study was conducted during January 1st to December 31st, 2019 at Regional Medical
Sciences Center 1 Chiang Mai. A .total of 250 samples was performed by multiplex real-time RT-PCR for
Chikungunya (CH(IKV) an)d Dengue (DE(NV) vir)uses in the Northern part of Thailand (Ma(e Hong Son, Chiang
Mai, Lumphun, Lampang, Phrae, and Nan). Th).e results showed that 81 samples (32.(4%.) %we) re positive and
169 samples (67.(6%.) %w)ere negative for CHIKV. Fo.r DENV, 49 samples (19.(6%.) %w)ere positive (20(samples
(41%( ) %wi)th DENV-1, 22 samples (45%( ) %wi)th DENV-2, 1 sample (2%() %wi)th DENV-3 and 6 samples (12%( ) %wi)th
DENV-4) an)d 201 samples (80.(4%.) %we) re negative. Mo. reover, 1 sample of co-infection was found. Th.e data
showed the outbreak or epidemic areas of diseases, which the results of CHIKV in the areas were not
previously studied. Th. e knowledge and information gained from this study will be useful for vector
management strategic plan in the near future. .

Keywords: Ch:ikungunya, Dengue, Dengue haemorrhagic fever
*Corresponding author: sur:iya.y@d. msc.mai.l.go.t.h .

200

P3-ก6ารกทาดรสทอดบสคอวบาคมวชาามนชาาญนทาาญงทหาอ้ งงหป้อฏงบิ ปัตฏิกบิ าัตรกิดา้ รนดวา้ ัตนถวุอัตอถกุอฤอทกธฤใ์ิ ทนธขิใ์อนงขกอลงากงลใานงปใงี นบปปีงรบะปมราะณมาพณ.ศพ. 2.ศ5.6215–6215–623563
Profircoiefinccieyntceystiensgtionfg posfypchsyocthrooptricopsiucbssutabnstcaenscienssienizseedizemdatmeraitaelsriadlus rdinugritnhgethfiescfailscyaelayrsea2r0s1280–1280–220020

ชมพชูนมทุ พนู ทุตสนถุตาสปถนาาป*นธานภธรนสภงรวนสงสวตั นยส์ ยัตพุย์ายเุพมาอื งเมชอืุมงณชุมปภณาปสภิราิศสภุ ริ กศิ ฤภุ ตกกฤุลตกลุ

Chompoonut Nutsathapana*, Tanaporn Sanguansataya, Yupa Muangchum, Napapha Sirisupakritkul
สานักสยาานแักลยะาวแตั ลถะเุวสัตพถตเุ สดิ พกตรดิ มวกิทรยมาวศทิ ายสาตศรา์กสาตรรแ์กพาทรแยพ์ ทย์

Bureau of Drug and Narcotic, Department of Medical Sciences

บทคบัดทยคอ่ ัดย่อ
วัตถวุอตั อถกุอฤอทกธฤ์ิมทักธถิม์ ูกักลถักกู ลลอกั บลนอาบมนาาใชม้ใานใชทใ้านงทาผ่ี งดิ ทแ่ีผลิดะแมลกั ะตมรกัวตจรพวบจใพนบขใอนงขกอลงากงอลยางูเ่ สอมยอูเ่ สสมาอนสกั ายนากัแยลาะแวลัตะถวเุ สัตพถเุตสิดพจตึงิดไดจ้ึงได้
จัดกจาัดรกทาดรสทอดบสคอวบาคมวชาามนชาาญนทาญางทหา้องงหป้อฏงิบปัตฏิกิบาัตริกดา้ารนดว้าัตนถวุอัตอถกุอฤอทกธฤ์ิใทนธข์ิใอนงขกอลงากงลขา้ึนงขเพึ้นื่อเเพปื่อ็นเกปา็นรกพาัฒรพนัฒาศนักายศภักายพภขาอพงของ
หอ้ งหปอ้ฏงบิ ปตั ฏิกิบาตัรกิทา่ีเปรท็น่ีเสปถน็ าสนถตารนวตจรพวสิ จจู พนิส์ โูจดนย์ เโรดิม่ ยแเรผม่ิ นแงผานงคารนั้งแครก้งั แในรกปใีงนบปปีงรบะปมราะณมาพณ.ศ.พ2.ศ5.6215แ6ล1ะแไดล้ระับไดก้ราับรกรบัารรอับงรIอSOง 1701473043
ในปใีพน.ปศีพ. 2.ศ5.625ห62้องหป้อฏงิบปัตฏิกิบาัตริกสามราสชมิกาไชดิก้รับไดต้รัวับอตยัว่าองทย่าดงสทอดบสใอนบรูปในแรบูปบแผบงบลผะงเอลียะดเอจียาดนจวานน1วนตัว1อตยัว่าองใยน่าปงใีงนบปปีงรบะปมราะณมาพณ.ศพ. .ศ.
256215แ6ล1ะแ2ละตวั2อตยวั่าองใยนา่ ปงใงี นบปปีงรบะปมราะณมาพณ.ศ.พ2.ศ5.625แ6ล2ะแ2ล5ะ6235ก6า3หกนาดหในหดต้ ใรหว้ตจรควณุ จภคาุณพภวาิเคพรวาเิ คะหรา์โะดหยใโ์ ชดว้ยธิใชีวเิ้วคิธรีวาเิ คะหรา์ทะี่ใหช์ท้อ่ีใยชู่เป้อย็นู่เป็น
ประปจราะปจีงาบปปีงรบะปมราะณมาพณ.ศพ. 2.ศ5.61 – 256235ม6ีส3มมาีสชมิกาเขช้าิกรเข่วม้ารจ่วามนจวานน1ว3น, 1136 แ1ล6ะแ1ล5ะ แ1ห5่งแตหา่งมตลาามดลับาดแับละแนลาะผนลากผาลรกทาดรสทอดบสอบ
ของขสอมงาสชมิกาทช่ีเิกขท้ารี่เข่วม้ารม่วามปมราะปเมรินะเผมลินจผาลนจวานน1วน2,1216 แ1ล6ะแ1ล5ะ แ1ห5่งแตหา่งมตลาามดลับาดจับากจกาากรกปารระปเมรินะเผมลินพผบลวพ่าบสวม่าาสชมิการชาิกยรงายนงผาลนผล
ถูกตถอ้ กู งตจอ้านงจวานน1ว2น แ1ห2ง่ แ(หรอ้ง่ ย(รล้อะย1ล0ะ01),0105) แ1ห5ง่ แ(หรอ้่งย(รล้อะย9ล3ะ.89)3แ.8ล)ะแ1ล5ะ แ1ห5ง่ แ(หรอ้่งย(รล้อะย1ล0ะ01) 0ต0า)มตลาามดลับาดอับย่าองไยร่ากง็ตไรากม็ตมาีสมมมาีสชมิกาชิก
1 แห1ง่ แรหายง่ งรานยงวา่ นไมว่มาไีสมา่มรสีมารตมราฐตานรฐทาานใหท้ไามให่ส้ไามม่สาารมถาทรดถสทอดบสเอพบื่อเยพืน่ือยยันืนผยลันไผดล้ จไาดก้ จขา้อกมขูล้อทม้ังูลหทม้ังดหแมสดดแงสใหด้เงหให็น้เวห่า็นหว้อ่างหป้อฏงิบปัตฏิกิบาัตริการ
สมาสชมิกาเกชอืิกบเกทอื ง้ั บหทม้ังดหมมคี ดวมาคีมวสามสาารมถใานรถกใานรกตารรวตจรพวสิ จจู พนิสว์ ูจัตนถว์ุอตั อถกุอฤอทกธฤใ์ิ นทขธ์ิใอนงขกอลงากงลสามงาสชมิกาคชวิกรคเขว้ารรเข่ว้มารก่วามรกทาดรสทอดบสคอวบาคมวชามนชาาญนาญ
อย่าองตยอ่างเนตื่องเนเพือ่ ื่องเพปน็่ือเกปาน็รกเพา่ิมรเศพกั ่ิมยศภักายพภแาลพะแมลาะตมราฐตานรฐกานรกตารรวตจรพวสิ จจู พนิสข์ จู อนงข์ตอนงเอตงนตเอ่ งไตป่อไป

คาสาคคาัญสา:คกญั ารทกดาสรทอบดสคอวาบมคชวาานมาชญาน, าวญัตถุอวอัตกถฤุอทอธก,์ิฤขทอธง์ิ กขลอางงกลาง

Abstract
Psychotropic substances are often abused and detected in seized materials. Th.erefore, Bureau
of Drug and Narcotic conducts a proficiency testing scheme of psychotropic substances in seized materials
to enhance forensic science laboratories’ co’mpetency. Th.e scheme was first operated in the fiscal year
2018 and certified for ISO 17043 in 2019. Pa.rticipants received sample in powder form; 1, 2, and 2
samples in the fiscal years 2018, 2019 and 2020, respectively. Pa.rticipants were requested to perform the
qualitative test by using their regularly used test method. In.the fiscal years 2018 – 2020, there were 13,
16 and 15 laboratories, respectively, participated and the results were evaluated from 12, 16 and 15
laboratories, respectively. Co. rrect results were reported from 12 (100(%),%1)5 (93.(8%.) %an) d 15 (100(%) %)
participants, respectively. Ho.wever, 1 participant reported that the confirmation test was not performed
due to lack of standard substances. Ac.cording to the above information, it indicated that almost all
participants had the competency to perform the qualitative test of psychotropic substances in seized
materials. Pa.rticipants should continuously participate in proficiency testing in order to intensify their
competencies and testing standard. .

Keywords: Proficiency testing, psychotropic substances, seized materials
*Corresponding author: chompoonut.n@d. msc.mai.l.go.t.h .

201

P3-แ7นวแทนาวงทใาหงมใใ่หนมกใ่ านรกปาอ้รงปกอ้ ันงคกวันบคควมุบโครมุ คโไรขค้เไลขือเ้ ดลอื อดกอแอบกบแบบรู ณบูราณกาารกใานรจใงันหจวงั ัดหตวรดั ังตรัง
New stratreagtyegfoyrfoinrteingtreagtreadtepdrepvreenvteionntioanndancdonctornotlrofl oDfenDgeuneguheemheomrrohrarghicagfiecvfeervienr Trang

สวุ รสรวุ ณรรดณี ทดรี ัพทยร์เพั จยร์เญิ จ1ร*ญิ โชตโกิชาติกแาก่นแอกนิ่ ทอรนิ ์2ทวรา์ รวุณารี เุณทพี เทมณพมรี ณตั นีร3์ตั นขว์ ัญขกวญัมลกมไกลรไสกทุ รธสิ์4ุทเธกิ์ รเยี กงรศยี ักงดศิ์ักฤดช์ิ ุศฤาชศุศวาัตศ5วัต

Suwandee Sapcharoen1*, Chotika Kanin2, Warunee Thepmeneerat3, Kwankamon Kraisut4, Kriangsak Ruchusatsawat5
1ศูนยศ์วนู ทิ ยยว์ าิทศยาาสศตารส์กตาร์กแาพรทแยพ์ทที่ ย1์ท2/ี่ 12ต/ร1งั ตกรรงั มกวริทมยวาทิ ศยาาสศตารสก์ ตาร์กแาพรทแยพ์ ท2สยา์ นสักางนานกั งสาานธสาราณธาสรุขณอสาุขเภออาเภมอื งเมตือรังต3รโรงั งพโรยงาพบยาาลบสาง่ ลเสสร่งมิ เสรขุ มิ ภสาขุ พภปารพะปจราะจา

ตาบตลาบบา้ ลนบโพ้านธโ์ิ 4พโรธงิ์ พโรยงาพบยาาลบสา่งลเสสรง่ ิมเสรุขิมภสาขุ พภปารพะปจราะตจาาบตลานบาลทนา่ ามทเห่ามนเอื หน5สอื ถาสบถันาวบิจันัยวจิทยั ยวาทิ ศยาาสศตารส์ ตารธส์าราณธาสรขุณกสรขุ มกวรทิ มยวาิทศยาาสศตารส์กตารก์แาพรทแยพ์ ทย์

1Regional Medical Sciences Center 12/1 Trang, Department of Medical Sciences, 2Muang Trang District Public Health Office, 3Banpho Tumbon Health
Promoting Hospital, 4Natham-Nuea Tumbon Health Promoting Hospital, 5National Institute of Health, Department of Medical Sciences

บทบคดัทยคอ่ดั ย่อ
ไข้เไลขือ้เดลอื อดกอเอปก็นเป็นัญปหัญาสหาาคสัญาคทัญางทสาางธสาารธณารสณุขซส่ึุงขมซีก่ึงามรีกราะรบราะดบทาุดกทปุีกโปดียโเดฉยพเฉาะพใานะภในาคภใาตค้ ใปตัจ้ จปุบัจันจุบมันาตมรากตารรกทา่ีใรชท้ ่ีใช้
ควบคควุมบแคลมุ ะแกลาะจกดั ายจุงดั ลยาุงยลซา่งึยเซปงึ่น็ เพปน็าหพะานหาะโนราคโยรังคไยดัง้ผไลดไ้ผมล่ดไีเมท่ด่าีเที่คาวทร่ีควกรารกใาชร้กใับชด้กักบไดขัก่ยไุงขล่ยาุงยลเาปย็นเปอีก็นหอนีกึ่หงวนิธ่ึงีทว่ีใิธชีท้ค่ีใวชบ้คควุมบยคุงมลยาุงยลใานยใน
ระยระะตยวั ะอต่อัวนออ่ กนารกศากึ รษศากึ นษ้ีมาวีนัต้มี ถวี ุปตั รถะปุ สรงะคส์เงพคอื่ เ์ ปพร่อื ะปเรมะนิ เปมรินะปสรทิ ะธสภิทาธพภิ กาับพดกักบไดขัก่ยไุงขล่ยาุงยลลาีโยอลแีโทอรแปทแรลปะแเลอะซเาอยซใานยอใานเอภาอเเภมอือเงมตือรงังตรคังือคือ
ตาบตลาบ้าลนบโา้ พนธโิแ์พลธะิ์แนลาะทนา่ ามทเ่าหมนเือหนดือาเดนาินเกนาินรกวาารงวกาับงดกักบลดีโักอลแีโทอรแปทใรนปบใ้นานบท้านดลทอดงลอ2ง00 0ห0ลังหลสังารสวาจรคว่าจดคัช่านดีลัชูกนนีล้าูกยนุง้าลยาุงยลา(CยI, HI)
และแนลับะจนาับนจวานนไวขนย่ ไุงขล่ยาุงยลาเทยยี เบทกยี บั หกมบั บู่ห้ามนูบ่ ท้าใี่นชทม้ ใ่ี าชตม้ รากตารรกเดารมิ เดหิมลังหทลดังลทอดงลอ2งเด2ือเนดือพนบพว่าบคว่า่าคC่าI และแลHะI ของขหอมงู่บห้ามนู่บท้านดสทอดบสใอนบใน
ตาบตลาบ้าลนบโ้าพนธโ์ิลพดธล์ิ งดจลางกจเาดกิมเรด้อิมยรล้อะยล2ะ8.289.2แ9ละแล8ะ7.0 เหลเือหลรือ้ ยรล้อะยล1ะ2.1828.8แ8ละแล4ะ7.0 ตามตลาามดลับาดจับานจวานไวขน่ยไุงขล่ยาุงยลใานยกใับนดกักบดัก
รวมรว6ม4,359 ฟองฟอขงณขะณที่ตะาทบ่ีตลานบาลทน่ามทเ่าหมนเืหอมนีคือ่ามีคC่าI และแลHะI เร่ิมเตร้นิ่มขตอ้นงขหอมงู่บห้ามนู่บท้านดสทอดบสอรบ้อยรล้อะยล6ะ.58 และแล3ะ3.0 ตามตลาามดลับาดับ
หลงัหจลาังกจทาดกสทอดบสพอบพคา่บคCา่I และแลHะI รอ้ ยรลอ้ ะยล3ะ.50 และแล4ะ1.0 ตามตลาามดลับาดจบั านจวานไวขน่ยไุงขล่ยาุงยลใานยกใับนดกักบด5ัก3,125 ฟองฟอหงลังหวลาังงวกาับงดกักบดัก
1 เดือเนดือพนบพค่บาเคฉ่าลเ่ียฉขลอี่ยงขไอขง่ยไุงขล่ยาุงยลบารยิเบวรณิเวในณบใน้านบเ้าปนรเียปบรีเยทบียเบทกียับกนับอกนบอ้ากนบข้าอนงขตอางบตลาบ้าลนบโ้าพนธโิ์มพีคธิ์วมาีคมวแาตมกแต่ากงตก่าันงอกัยน่าองยม่าี งมี
นยั สนาัยคสญั าคทญัางทสาถงิตสิถ(pิต<ิ 0.05) การกศากึ รษศากึ นษี้พานบ้พีว่าบวกา่ับดกักบลดโีักอลแโี ทอรแปทแรลปะแเลอะซเาอยซมาีปยรมะีปสริทะธสิภทาธพิภสางูพมสาูงกมกาวก่ากรว้อ่ายรล้อะยล9ะ0 9ส0ามสาารมถาชร่วถยช่วย
ลดจลาดนจวานนยวงุนลยางุ ยลไาดย้ ซไดึ่ง้นซาึ่งไนปาสไกู่ปาสรูก่ ขายราขยยผาลยคผรลอคบรคอลบุมคทลงั้มุ ตทางั้ บตลาใบนลปใีน2ป5ี624564

คาสคาาคสญั า:คกญั ับดกักบั ลดีโกัอลแีโทอรแปท,รยปงุ ลยายงุ ล, าไขยเ้ ลไอืขด้เลอืออดกอ,อจกงั หจวังดหตวรัดงตรัง

Abstract
Dengue hemorrhagic fever (DHF) is an important problem in public health which outbreaks occur
every year, especially in Southern region of Thailand. Currently, strategies for prevention and control of
Aedes vector-borne diseases are not effective as expected. Eliminating Aedes eggs by ovitrap can be used
for controlling the Aedes larva stage. The aim of this study was to determine effectiveness of LeO-Trap
and azide at Banpho and Natham-Nuea sub-districts, Muang Trang District, Trang province. LeO-Trap
devices were set up for 200 households. Aedes larval indices (CI, HI) and the number of mosquito eggs
were compared with control sites. Data were collected for two months after using LeO-Trap. The results
revealed that CI and HI in Banpho were decreased from 28.29% and 87.0% to 12.88% and 47.0%,
respectively. The total of 64,359 mosquito eggs were found in LeO-Trap. In Natham-Nuea, CI and HI were
changed from 6.58% and 33.0% to 3.50% and 41.0%, respectively. The total of 53,125 mosquito eggs
were found in LeO-Trap. After using traps for one month, there was significantly difference between the
number of mosquito eggs from traps inside and outside the houses at Ban Pho (p<0.05). LeO-Trap and
azide showed more than 90% efficacy, leading to reduction of the Aedes mosquito populations. This
result will subsequently be implemented comprehensively in such the sub-districts in 2021.

Keywords: LeO-Trap, Aedes spp., Dengue hemorrhagic fever, Trang province
*Corresponding author: suwandee.s@dmsc.mail.go.th

202

P3-ก8ารกศาึกรษศาึกคษา่ าทคี่อา่ า่ ทนี่อไา่ดน้ขไอดง้ขปอรงิมปารติมราแตลระแคล่าะคควา่ าคมวไามมแ่ ไนมน่ แ่ อนน่นขออนงขกอางรกสาอรบสเอทบียเบทขยี วบดขววัดดปวรัดิมปารตมิ รากตอ่ รนกก่อานรกนาารมนาาใมชาง้ ใาชน้งาน
TheThsteusdtyudoyf sotfanstdaanrdaredardeinadginangdanudncuenrctaeirnttayinitnyvinolvuomluemtriectrfilcasfklacsaklicbarlaibtiroantiobnefboerefoureseuse
จนั ทจนนั าทปนนิาทปะินสทาะยส*าจยิรพจริรรพณรรบณญุ สบูงุญสูง

Jantana Pintasai*, Jirapun Boonsoong
ศูนยศ์วูนทิ ย์วาศิทายสาตศราก์สาตรรแ์กพารทแยพ์ทที่ 1ย์ทเชี่ 1ยี งเใชหียมง่ใกหรมม่ วกทิรมยวาศทิ ายสาตศรา์กสาตรรแ์กพารทแยพ์ ทย์

Regional Medical Sciences Center 1 Chiang Mai, Department of Medical Sciences

บทคบัดทยคอ่ ัดยอ่
ขวดขววัดดปวรดั ิมปารตมิ ราคตือรอคุปอื กอรุปณก์ทรณ่ใี ช์ทส้ ใ่ีาชห้สราบั หเตรบัรยีเตมรสียามรสลาะรลลาะยลใหายไ้ ดใหป้ ไ้ รดิมป้ ารติมราตตารมตทาีต่ มอ้ ทงต่ี ก้อางรกใานรปใีงนบปปีงรบะปมราะณมาพณ.ศพ. 2.ศ5.623563
ศนู ยศ์วูนทิ ยยว์ าทิ ศยาาสศตารสก์ ตาร์กแาพรทแยพ์ทท่ี ย1์ทเี่ช1ียงเชใหียมงใ่ หไดมด้ ่ ไาดเนด้ ินาเกนาินรกสาอรบสเอทบียเบทคียวบาคมวถาูกมตถ้อูกงตข้อองงขขอวงดขววัดดปวรัดิมปารติมราทต่ีใรชท้ใน่ีใชห้ใ้อนงหป้อฏงิบปัตฏิกิบาัตริกโดารยโดย
สุ่มตสัวุ่มอตยัว่าองยจ่างนจวานนว3น9 ช39้ิน ชปิ้นระปกรอะบกดอ้วบยดข้ววยดขววัดดปวรัดิมปารติมราขตนราขดน2าด5,2550 แ50ละแล10ะ01ม00ล.มสลอ.บสเอทบียเบทโียดบยโกดายรกชา่ังรนช้า่ังหนน้าักหขนอักงขนอ้างทนี่ ้าท่ี
บรรบจรุในรจขุใวนดขววัดดปวรัดิมปารติมราแตลร้วแแลป้วลแงปคล่างนค้า่าหนน้าักหเนปัก็นเปปร็นิมปารติมราทตี่แรทท้จ่ีแรทิง้จตราิงมตวาิธมีมวาิธตีมราฐตารนฐาAนSTM E 5425-0412:20010:270ผ07ลกผาลรกศาึกรษศาึกษา
พบวพ่าบขว่าดขววัดดปวรัดิมปารติมราขตนราขดน2าด5,250 แ50ละแล10ะ01ม00ล.มผลล.ทผี่ไลดท้ม่ีไีคด่า้มทีค่ีอ่า่าทนี่อไ่าดน้อไยดู่ใ้อนยชู่ใ่วนงช2่ว4ง.92743.9-2735.2059.2,0949.94593.9-503.05208.0แ28ละและ
99.9191.9-10101.0503.0ม53ล.มตลา.มตลาามดลับาดแับละแมลีคะ่ามคีคว่าาคมวไามม่แไนม่น่แอนน่นออยนู่ใอนยชู่ใ่วนงช0่ว.ง007.0-07.008.0,080.008.0-0.80108.01แ8ละแล0.ะ0102.0-01.20201.0ม21ล.มล.
ตามตลาามดลับาดผับลกผาลรกสาอรบสเอทบยี เบทพยี บวพ่าบมวขี ่าวมดีขววดั ดปวรดั ิมปารติมราทตีผ่ รา่ ทน่ผี เก่านณเฑกณจ์ าฑน์จวานนว3น6 ช3น้ิ6 ชค้ินดเคปดิน็ เรปอ้ ็นยรล้อะย9ล2ะ.392แ.ล3ะแไลมะผ่ ไ่ามนผ่ เ่กานณเฑกณ์จาฑน์จวานนวน
3 ช3ิ้น ชค้ินดเคปิด็นเรป้อ็นยรล้อะยล7.ะ77โ.ด7ยโใดชย้เกใชณ้เฑกณ์ค่าฑผ์คิด่าพผลิดาพดลสาูงดสสุดูงทสี่ยุดอทมี่ยรอับมไรดับ้ตไาดม้ตมาามตมราฐตารนฐขาอนงขอISงO 104120:14929:189ผ98ลกผาลรกสาอรบสเอทบียเบทียบ
แสดแงสใหดเ้งหใหน็ เ้วหา่ ็นยวงั ่ามยีขังวมดีขววดั ดปวรดั ิมปารติมราทต่ีไรมท่ผไ่ีามนผ่ เกา่ นณเฑกณ์ซงึ่ ฑไม์ซ่เงึ หไมเ่าหะมสามะใสนมกใานรกนาารไนปาใชไปง้ าใชนง้ ดานังนด้นั งั คนวนั้ รคมวกี รามรีกสาอรบสเอทบียเบทแยี ลบะแปลระะปเมระนิ เผมลินผล
การกสาอรบสเอทบียเบทกีย่อบนกน่อานมนาาใมช้งาาใชน้งเพาน่ือเใพหื่อ้ผใลหก้ผาลรกทาดรสทอดบสมอีคบวมาีคมวถาูกมตถ้อูกงตแ้อลงะแนล่าะเชน่ือาเถชือื่อถนือ กนจอากกจนาี้กกานร้ีกสาอรบสเอทบียเบทขียวบดขววัดดปวรัดิมปารติมราตร
ดังกดลงัา่ กวลย่าังวสยางัมสาารมถาลรดถคล่าดใชค้จา่ ใ่าชย้จใน่ายกใานรกสาง่ รสสอ่งบสเอทบยี เบทโียดบยโหดนย่วหยนง่วายนงจาานกจภาากยภนาอยกนดอ้วกยด้วย

คาสคาคาสัญา:คกญั าร: สกอาบรสเทอยีบบเทขียวบดวขัดวปดวรดัมิ ปาตรรมิ ,าคตา่รทคอ่ี า่ ทนอี่ไดา่ ,้นคได่าค้ วคา่ มคไวมาแ่มนไม่นแ่อนนน่ อน

Abstract
Volumetric flasks are used to prepare solutions for a desired volume. Th.is study was to verify
the accuracy of 39 laboratory volumetric flasks, consisting of 25, 50 and 100 ml, each of which calibrated
by weighing water in the container by using the method of ASTM E 542-01:200: 7. Th. e study was found
that the standard reading ranges of 25, 50 and 100 ml were 24.973. -25.209. , 49.953. -50.028. and 99.911. -
100.053. ml, respectively and the uncertainty ranges were 0.007. -0.008. , 0.008. -0.018. and 0.012. -0.021. ml,
respectively. Th.e acceptance criteria of calibration must be within the maximum acceptable error value
according to ISO 1042:199: 8. Th. e result found that 36 volumetric flasks were passed (92.3%.) %an) d 3
volumetric flasks were not passed (7.7%.).%T)h.e result showed some volumetric flasks were inappropriate
to use. Th.erefore, it should be calibrated and evaluated before use to make the result of analysis correct
and reliable. M.oreover, this calibration can reduce the cost of calibration by an external laboratory as
well. .

Keywords: Vo:lumetric flask, calibration, standard reading, uncertainty
*Corresponding author: jan:tana.p@d. msc.mai.l.go.t.h .

203

P3-9การกแากรป้แญัก้ปหัญาหคาวาคมวชาุกมชขุกองขยอางสยเาตสยี เรตอียยรดอ์ยทด่ีพ์ ทบพ่ีในบยใานแยผานแโผบนรโาบณราแณละแยลาะชยุดาใชนดุ พในื้ พท้นืีจ่ งัทห่ีจวังัดหตวรัดงั ตรัง
Probleme-smo-lsvoinlvginogf ostfesrtoeidropidrepvraelveanlceencfeoufnodunind TinhaTihtariatdriatidointiaolnmalemdiecdiniceisneasndancdocckotcakiltadilrudgrsuin

Trang province
อารอรี าตั รนีร์ตั พนกั ์ ตพรกั ์จตันรท์จรนั *์ ทร์

AreeratPakjan*
โรงพโรยงาพบยาาลบราัษลฎราัษจฎังาหจวังดหตวรดั งตรงั
Ratsada Hospital, Trang province

บทบคดัทยค่อัดยอ่
ผลกผาลรกเายร่ียเมยบ่ีย้ามนบผ้าู้สนูงผอู้สาูงยอุใานยโุใรนงโเรียงเนรผียู้สนูงผอู้สาูงยอุตาายบุตลาเบขลาเไขพารไพจรังหจวังัดหตวรัดังตพรบังพว่าบมวีผ่าู้สมูงีผอู้สาูงยอุทาี่ไยมุท่ท่ีไรมา่ทบรอาันบตอรันาตยรจาายกจสากส
เตยี เรตอยี ยรดอ์ยดดัง์นดน้ั งั ผนู้วนั ิจผยั วู้ จิจึงยั สจนงึ ใสจนทใี่จะทส่จี าะรสวาจรหวาจสหเาตสยี เรตอยี ยรดอใ์ยนดย์ใานแยผานแโผบนรโาบณราแณละแยลาะชยุดาชเพดุ ื่อเใพห่ือ้ชใุมหช้ นุมลชดนกลาดรกใาชร้ยใาชช้ยุดายชาุดสยเาตสียเรตอียยรดอ์ยด์
โดยโไดมย่จไามเ่จปา็นเปก็นารกศาึกรษศาึกนษ้ีใาชน้ก้ีใาชร้กวาิจรัยวเิจชัยิงเพชริงรพณรรนณาแนลาะแปลฏะิปบฏัติกบาัตริกแาบรบแบมีสบ่วมนีสร่ว่วนมร่วศมึกษศาึกจษาากจกาลกุ่มกตลัวุ่มอตยัว่าองยใ่านงผใู้สนูงผอู้สาูงยอุ ทาย่ีปุ ท่วยี่ปโ่วรยคโรค
เรอื้ เรรัง้อื ทรังใ่ี ชท้ยีใ่ าชด้ยงั ากดลงั ่ากวล่าโดวยโกดายรกใาชร้ชใุดชท้ชดุ สทอดบสสอเบตสียเรตอียยรดอ์ขยอดง์ขกอรงมกวริทมยวาิทศยาาสศตารส์กตารร์กแาพรทแพย์ทแยล์ ะแแลบะบแบทบดสทอดบสคอวบาคมวราู้เมกร่ียู้เวกก่ียับวยกาับสยาส
เตียเรตอียยรดอ์แยลดะ์แพลฤะตพิกฤรตรกิ มรกรามรกใาชรย้ ใาชแ้ยผานแโผบนรโาบณราแณละแยลาะชยุดาหชรุดอื หยราอื ทยี่ไามท่ไไี่ดมข้ ่ไ้ึนดท้ขะนึ้ เทบะยี เนบตียานรตับายราบั กย่อานกแ่อลนะแหลละังหกลางั รกอาบรรอมบรผมลกผาลรกตารรวตจรวจ
วิเควรเิาคะรหา์ะจหา์นจวานนว1น6 1ต6ัวอตยวั า่ องยแา่ งบ่งแเบป่งน็ เยปา็นชยุดาช1ุด0 1ต0วั อตยัวา่ องยไา่ มงพ่ ไบม่พสเบตสียเรตอียยรดอ์ยแดล์ ะแยลาะสยมาุนสไมพุนรไพ6รต6ัวอตยัว่าองยพ่างบพกาบรกปาลรอปมลปอนมปยานสยาส
เตียเรตอียยรดอ์ย3ดต์ 3ัวอตยัว่าองยค่างิดเคปิด็นเรป้อ็นยรล้อะยล5ะ0.500ย.0าสยมาุนสไมพุนรไทพ่ีพรทบี่พสเบตสียเรตอียยรดอ์มยีสดร์มรีสพรครุณพคเปุณ็นเยปา็นแยกา้ปแวกด้ปเวมด่ือเยมท่ือุกยตทัวุกอตยัว่าองยแ่างละแซลื้อะมซา้ือมา
จากจรา้ากนรข้าานยขขาอยงขชอางชรอ้ายรล้อะยล6ะ0.600จ.0ากจผาลกกผาลรกสาารรสวาจรนวาจไนปาสไู่มปาสตู่มรากตารรกกาารรกสารร้าสงรค้าวงาคมวรา่วมมรม่วือมจมาือกจคาณกคะณกระรกมรกรามรกพาัฒรพนัฒาคนุณาคภุณาพภาพ
ชีวิตชรีวะิตดรับะตดาับบตลาเบขลาเไขพารไพ(พรช(ตพ.ชเขตา.เไขพารไ)พสรา)มสาารมถาจรัดถตจั้งดศตูน้ังยศ์ูแนจย้ง์แเจต้งือเนตภือัยนผภลัยิตผภลัณิตภฑัณ์สฑุขภ์สาุขพภใานพชใุมนชนุมชกนารกจาัดรกจิจัดกริจรกมรใรหม้คใวหา้คมวราู้ มรู้
โดยโภดายคภีเาคครเีอื คขร่าือยข่าพยบพว่าบวคา่ะแคนะนแคนวนาคมวราเู้ มกรีย่ เู้ วกกี่ยบั วกาบั รกบารรโิ บภรคิโยภาคอยยา่าองยป่าลงอปดลภอัยดขภอัยงขผอู้สงูงผอู้สาูงยอุกา่อยนุกแ่อลนะแหลละังหกลาังรกอาบรรอมบรเพม่ิมเขพึ้น่ิมจขา้ึนกจาก
คะแคนะนแเนฉนลเ่ียฉล4ย่ี.14เ.ป1น็ เป6็น.86.8

คาสคาาคสญั า:คสัญเต: ียสรเตอียรดอ์,ยาดแ์ ยผานแโผบนราโบณร,ายณาชยุดา,ชจดุ งั หจวังดหตวรัดงตรัง

Abstract
From home caring of elderlyschool at Khaoprai sub-district, Trang province, it was found that
some elderly people did not realize the danger of steroid adulteration in Thai traditional medicines (TTM)
and cocktail drugs. This study was aimed to examine the adulteration of steroids in drugs for communitiy
safety. It was mixed between descriptive and cooperation studies. The steroid test kits of the Department
of Medical Sciences and questionnaires about knowledge of steroid adulteration and behavior using these
drugs were used. As a result, from 16 samples, including 10 samples of cocktail drugs and 6 samples of
Thai-traditional medicines, it was found that steriods were adulterated in 3 samples of TTM (50%) but not
the cocktail drugs. The samples were purchased from convenient stores (60%), using as anti-inflammatory.
Therefore, “Khao-prai life quality development committee” set up the community health alert center and
decided to educate target people about drug safety. It was found that those people could get more
knowledge as the average score from 4.10 to 6.86 before and after training, respectively.

Keywords: Ste: roid drugs, Thai traditional medicines, cocktail drugs, Trang province
*Corresponding author: areerat_pak@hotmail.com.

204

P3-10การกราะรบราะดบขาอดงขโอรงคโไรขค้ปไขวด้ปขวอ้ดยขงุอ้ ลยาุงยลใานยปในระปเรทะศเไททศยไทปยี 2ป5ี 6225-6225-623563
ChiCkhuinkguunngyuanyoautoburtebarkeaink TinhaTihlaanildanddurdinugrin2g01290-1290-220020

ลดั ดลาัดวดลั ายว์ลั มยแี ์ ผมนีแดผ*ีนดวรี าวรรัตานร์ตั แนจ์ ่มแฟจ้าม่ ฟภา้ัทรภทั วรงษวเ์ งจษรเ์ิญจรศิญริ ิรศัตริ นิร์ัตแนน์ มแขนนุมทขดนุ ทสดมุ าสลมุ ี าชละีนชะมนาะมแาละแคลณะคะณะ

Laddawan Meephaendee*, Wararat Jamfa, Pattara Wongjaroen, Sirirat Naemkhunthot, Sumalee Chanama, et al.
สถาสบถันาวบจิ ันยั วิจทยั ยวาิทศยาาสศตารส์ ตารธ์สาราณธาสรขุณกสรุขมกวรทิ มยวาทิ ศยาาสศตารส์กตารก์แาพรทแยพ์ ทย์

National Institute of Health, Department of Medical Sciences

บทบคัดทยค่อดั ยอ่
โรคโไรขค้ปไวขด้ปขว้อดยขุง้อลยาุงยลเากยิดเจกาิดกจไาวกรไัสวชริคัสุนชกิคุนยกาุนย(CาH(IKV) ซึ่งอซยึ่งู่ใอนยสู่ใกนุลสกaุลlphavirus วงศว์ งTศo์ gaviridae โดยโมดียุงมลียาุงยลาย
เปน็ เพป็นาหพะานหาะโนราคโรในคชใ่วนงชป่วีพงป.ศพี . .2ศ5.6225-622562356ม3ีรามยีรงาายนงราะนบราะดบขาอดงขโอรงคโไรขค้ปไวขด้ปขว้อดยขุง้อลยาุงยลเาพย่ิมเพข้ึน่ิมมขาึ้นกมเามก่ือเเมป่ือรเียปบรเียทบียเบทกียับปกับี พป.ศี พ. .ศ.
2562156โด1ยโจดายนจวานนตวัวนอตยวั า่องยส่า่งงตสรง่ วตจรเวพจิ่มเเพป่มิ น็ เรปอ้ ็นยรล้อะยล4ะ344.344แ.4ละแล3ะ373.367ต.6ามตลาามดลับาดคบั ณคะณผู้วะิจผัยู้วไิจดัย้วไิเดค้วริเาคะรหา์กะาหร์กราะรบราะดบขาอดงขโอรงคโไรขค้ ไข้
ปวดปขว้อดยขงุ ้อลยางุ ยลใานยจใงันหจวงั ัดหตว่าัดงตๆ่างจๆากจผาลกตผรลวตจรสวาจรสพาันรพธุกันรธรุกมรไรวมรไัสวชริคัสุนชกิคุนยกาุนดย้วายดว้วิธยี วRิธTี -PCR ร่วมรก่วับมผกลับตผรลวตจรแวอจนแตอิบนอตดิบีดอ้วดยีดว้วิธยี วิธี
Capture ELISA ของขตอวั งอตยัว่าองยน่าา้ งเนหา้ลเือหงลผือูป้ ง่วผยูป้ สว่ ง่ ยตสรง่ วตจรทวี่สจถทา่ีสบถันาบวิจันัยววิจิทัยยวาิทศยาาสศตารส์สตารธ์สาารธณารสณุขสใุนขปใีน2ป5ี 62256(422(4จ2ังหจวังัดห)วทัดั้ง) หทม้ังดหมด
83983ร9ายราพยบพผลบบผวลกบว4ก6446ร4ายราคยิดเคปิด็นเรปอ้ ็นยรลอ้ ะยล5ะ5.535จ.3ังหจวังัดหทว่ีพัดทบี่พผู้ปบ่วผยู้ปส่วูงยสสุดูงส3ุดล3าดลับาแดรับกแครือกครือาชรบาุรชี บกุรีุงกเทรุงพเทฯพแฯละแนลนะทนนบทุรี บุรี
คิดเคปดิ น็ เรปอ้ น็ ยรล้อะยล5ะ0.520, .122.152แ.5ละแล3ะ.43ต.4ามตลาามดลับาดปบั ี 2ป5ี62356(39(3จ9ังหจวังัดห)วทัดั้ง) หทม้ังดหม6ด8768ร7ายราพยบพผลบบผวลกบว3ก8638ร6ายราคยิดเคปิด็นเปร้อ็นยรล้อะยละ
56.526จ.2ังหจวังัดหทวัี่ดพทบี่พผู้ปบ่วผยู้ปส่วูงยสสุดูงส3ุดล3าดลับาแดรับกแครือกคอือุทัยอธุทาัยนธี านนคี รนสควรรสรวคร์ รแคล์ ะแศลระีสศะรเีสกะษเกคษิดเคปิด็นเปร้อ็นยรล้อะยล2ะ0.200, .104.124แ.2ละแล7ะ.87.8
ตามตลาามดลับาดจบั ากจผาลกกผาลรกศาึกรษศาึกพษบาพวา่บวกา่ รกราะรบราะดบขาอดงขโอรคงโสราคมสาารมถากรรถะกจราะยจไาดยท้ ไ่ัวดท้ กุ่วั ภทูมกุ ภิ ามู คภิ ขาอคงขปอรงะปเรทะศเไททศยไไทมยเ่ ฉไมพเ่ าฉะพภาาะคภใาตค้ตใาตม้ตทาี่มท่ี
ได้รไาดย้รงาายนงใานนอใดนีตอดกตี ารกศากึ รษศาึกนษ้นี าานไีน้ ปาสไกู่ปาสรู่กกาารหกนาดหนโดยนบโายยบกาายรกคาวรบคควมุบปคอุ้มงปก้อนั งแกลันะแเลฝะ้าเรฝะา้ วรงั ะกวาังรกราะรบราะดบตา่อดไตป่อไป

คาสคาาคสัญา:คไัญวรสั ไวชริคัสนุ ชกคิ นุ นุ ยกาุน, ยโราคไโขรค้ปไวขดป้ ขวอ้ ดยขุงอ้ลยายุงลาย

Abstract
Chikungunya virus (CHIKV) is the cause of Chikungunya fever. This virus belongs to alphavirus
genus and Togaviridae family, which Aedes mosquitoes are carriers of the disease. In Thailand, during
2019-2020, there was an outbreak of the disease increased to 434.4% and 337.6%, compared to the
previous year in 2018. In this study, the patients’ samples in Thailand during 2019-2020 were analyzed
using RT-PCR and capture ELISA that were enrolled to the Thai National Institute of Health (NIH). In 2019
from 42 provinces in Thailand, there were 464 confirmed cases of Chikungunya infection from 839
patients (55.3%). Three provinces reported the highest cases were Ratchaburi (50.2%), Bangkok (12.5%)
and Nonthaburi (3.4%), respectively. In 2020, from 39 provinces in Thailand, 386 out of 687 cases (56.2%)
were confirmed as Chikungunya infection. Confirmed cases mostly came from Uthai Thani (20.0%),
Nakhon Sawan (14.2%) and Srisaket (7.8%). In the past, Southern parts of Thailand were reported higher
cases, but it could be widespread in all regions. Thus, the monitoring and the active surveillance policy
should be carried out to control the disease.

Keywords: Chikungunya virus, Chikungunya fever
*Corresponding author: laddawan.m@dmsc.mail.go.th

205

P3-1ค1วามคเวปา็นมกเปล็นางกแลลาะงรแะลบะบระกบารบตกราวรจตยรนืวจยยันืนสยารันเสาพรตเสดิ พในตปดิ สัในสปาวัสะสขาอวงะศขนูอยงศว์ ูนทิ ยว์าศทิ ายสาตศราก์สาตรรแ์กพารทแยพ์ทที่ 3ย์ทน่ีค3รสนวครรสคว์ รรค์
Impartiality and confirmation of narcotic drugs in urine detection system
of the Regional Medical Sciences Center 3 Nakhon Sawan

โชติกโาชตอกิ นุ่ าใจอ*ุน่ ทใจพิ ยทาภิพรยณาภ์ วรนิณจิ ์ สวรินจิรสาเรมรศาเกมรศณกยี ร์ วณชียิร์าวภชริรณาภ์ พรณุ่มเ์กพตุ่มุ เธกาตราุ ธเขารตาเวขงตศส์ วองาศดส์ อแาลดะคแณละะคณะ

Chotika Aunchai*, Thippayaporn Vinissorn, Rames Koranee, Wachiraporn Pumket, Tarakhet Wongsaart, et ale. t al.
ศนู ย์วศทิ ูนยยา์วศทิ ายสาตศรา์กสาตรแรก์พาทรยแ์ทพ่ี ท3ยนท์ คี่ รสนวครรคส์,วรกรคม,์ วกิทรยมาวศทิ ายสาตศราก์ สาตรแรก์พาทรยแ์ พทย์

Regional Medical Sciences Center 3 Nakhon Sawan, Department of Medical Sciences

บทคบดั ทยคอ่ ัดย่อ
ศูนยศ์วิทูนย์าวศิทายสาตศรา์กสาตรรแ์กพารทแยพ์ทที่ 3ย์ทนี่ค3รสนวครรสคว์ รรเคริ่์มกเารริ่มพกัฒารนพาัฒกรนะาบกวรนะบงาวนนกงารนตกราวรจตยรืนวจยยันืนสยารันเสสาพรตเสิดพในตปิดัสในสปาวัสะสาวะ
เพื่อใเหพ้สื่ออใหด้สคอลด้อคงกลับ้องพกัรบะพรารชะบรัาญชญบัตัญิยญาัเตสิยพาตเสิดพใหต้โิดทใษห้โพทษ.ศ.พ25.ศ4.525ต4้ัง5แต่เั้งดแือตน่เดมือีนนามคีนมาถคึงธมันถวึงาธคันมวาพค.มศ.พ25.ศ6.325ภ6า3ยภใตา้กยาใรต้การ
สนับสสนนับุนสขนอุนงผขู้อางนผู้อวยานกาวรยกโาดรยกโดารยจกัดาปรจรัดะชปุมระหชนุม่วหยนงา่วนยทงา่ีเกน่ียทวี่เขก้อี่ยงวใขน้อเงขใตนสเขุ ตภสาุขพภทาี่ 3พทที่ ั้ง3เจท้าั้งหเนจ้าหทนี่ต้าทรวี่ตจาแรลวจะแเจล้าะหเนจ้าหทน่ี ้าท่ี
หอ้ งปหฏ้อบิงปตั ฏิกิบารตั โิกรางพรโยรางบพายลาภบาคลรภัฐาผคูต้ รรัฐวผจู้ตยรนื วยจันยนืกยารนั คกดั ากรรคอัดงกเรพออ่ื งสเพือ่ ส่อื าสร่ือกสาารรปกฏาริบปัตฏิงาิบนัตใิงหา้เนปใ็นหแ้เปน็นวทแนางวเทดาียงวเกดันียอวกยัน่างอเยป่า็นงรเปะบ็นบระบบ
ซึ่งศูนซยึ่งศ์ ฯูนยจ์ะฯรับจตะัวรับอยต่าัวงอทยี่ม่าีคงทวี่ามมีคสวมามบสูรณมบ์ขูรอณงร์ขาอยงลระาเยอลียะดเอขีย้อดมูขล้อใมนูลใบในาใบส่งนตาัวสอ่งยต่าัวงอตย้อ่างมตีเ้อลงขมคีเลดีขกคากดับีกหากาับกไหมา่มกีตไม้อ่มงแีตน้อบงแใบนบใบ
ยนิ ยอยนิมกยาอรมตกราวรจตจราวกจเจา้ กขเอจง้าปขสัอสงปาวัสะสาในวะใบใรนาใยบงราานยผงลานกาผรลตกราวรจตจราวกจโจรางกพโยรางบพายลาตบอ้างลเตปอ้ ็นงบเปว็นกบขววกดบขรวรดจบุปรสัรสจุปาวสั ะสตา้อวงะตตดิ ้อฉงลตาิดกฉลาก
ช้ีบ่งชัดี้บเ่งจชนัดพเจรน้อมพลรง้อลมาลยงมลอืาชย่ือมเอื จช้า่ือหเนจ้าทหโ่ีนรา้ งทพโี่ ยรางบพายลาผบูต้ารลวผจู้ตยรืนวยจันยืนกยารนั คกัดากรรคอัดงกรผอลงกาผรลดกาาเรนดนิ างเานนนิ ศงนูานยศฯ์ ูนไยดฯ์ร้ บั ไตดัว้รอบั ยต่าัวงอสย่ง่าตงรสว่งจตรวจ
จากสจถาากนสีตถารนวีตจารจวาจนวจนาน6ว7นแ6ห7่งแรหว่งม ร3ว,8ม835 ต8ัว5อยต่าัวงอยพ่าบงวพ่าไบมว่ม่าีขไม้อ่มีูขล้อเลมขูลทเล่ีคขดที จ่ีคาดนี วจนาน2ว2นแ2ห2่งแรหว่งม ร8ว9มตัวอยต่าัวงอยค่าิดงเปค็นิดเป็น
รอ้ ยลระ้อย3ล2ะ.8342ม.8จี 4านมวจี นาโนรวงนพโยรางบพายลาทบีท่าลากทาี่ทราตกราวรจตยรนื วยจันยนืคยดั ันกรคอดั งกร5อ1งแ5ห1่งแพหบ่งวพ่ามบผี วลา่ ตมรีผวลจตไรมว่สจอไดมค่สลออ้ดงคกลบั อ้ ผงกลบัตรผวลจตยรืนวจยยันืนขยอันง ของ
ห้องปหฏ้อิบงปัตฏิกิบารัติกจารนวจนาน3วนแห3่งแรหว่งมร3วมตัว3อยต่าัวงอยค่าิดงเปค็นิดรเป้อย็นลร้ะอย5ล.8ะ85เ.8พ8่ือสเพ่งเ่ือสสร่งิมเใสหร้เิมกใิดหค้เกวาิดมคเวปา็นมธเปรร็นมธกรับรมทกุ ับภทาคุกสภ่วานคสโ่วดนย โดย
ศูนยศ์ฯูนผยล์ฯักผดลันักใหด้มันีกใหาร้มอีกอากรอเลอขกคเลดขีในคทดุกีในตทัวอุกยต่าัวงอยแ่าลงะหแลาสะาหเาหสตาุขเหอตงผุขลอทงผ่ีไมล่สทอ่ีไมด่สคอลด้อคงซลึ่ง้อจงะซชึ่ง่วจยะปชร่วะยหปยรัะดหงบยปัดรงบะมปารณะมในาณกาใรนการ
ตรวจตยรนื วยจนัยนืสายรันเสาพรตเสิดพต่อตไิดปต่อไป

คาสาคาญั ส:าสคาัญรเสสพาตรเิดสใพนตปิดสั ใสนาปวัสะส, ารวะะบ,บรกะาบรบตกรวาจรตยรนื วยจันย,ืนคยวนั า,มคเปวน็ามกเลปาน็ ง,กศลาูนงย,ว์ ศิทนู ยยาว์ศิทายสาตศราก์ สาตรแรก์พาทรยแท์ พี่ ท3ยนท์ คี่ 3รสนวครรคส์วรรค์

Abstract
Regional Medical Sciences Center 3 (RMSC 3) Nakhon Sawan had developed urine drug
confirmation testing process under Narcotics Addict Act, 2002 from March to December 2020. In order to
work in the same direction, RMSC 3 Nakhon Sawan was cooperated with local agencies, police officers,
hospital staffs in Health Region 3 to create the process including integrity checking and labelling the case
number for every urine sample. If the letter of consent were not submitted, containers should be labeled
with hospital authority’s signature, thus, only positive screening test cases were further confirmed. As a
result, 3,885 urine samples from 67 police stations were performed, it was found that 89 samples from 22
police stations did not have case number (32.84%) and 3 samples from 51 samples of hospitals
performed screening test did not match the confirmation test (5.88%). RMSC 3 Nakhon Sawan will
promote labelling the case number in every legal case to encourage creating fairness to all parties and
reduce the budget of conducting confirmation tests.

Keywords: Narcotic drugs in urine, detection system, impartiality and confirmation, RMSC3 Nakhon Sawan
*Corresponding author: chotika.s@dmsc.mail.go.th

206

P3-1ก2ารศกกึ าษรศากึระษดาบั ระเมดทบั าเมบทอไาลบทอ์ขไลอทงยข์ าอไงอยโาซไไอนโแซอไนซแิดอจซาิดกยจนีากยนี NATใน-2เขใตนสเขุ ตภสาุขพภทาี่ 2พที่ 2
StudSytuodfyIsoofnIisaoznidiazmidetmabeotalibteolfirtoemfroNmATN-2ATp-h2epnhoetynpoetyipneHienaHltehaRltehgiRoengi2on 2
ดุจดดาวจุ ดบาุญวยบอญุ ดย1*อดมลลมิกลาลรกิ ตั านเรมัตือนงเ1มพอื งรทพิ รยท์ ลิพัภยน์ ละภักลุน2ะกลุ

Dujdao Boonyod1*, Monlica Rattanamuang1, Porntip Luppanakul2
1ศูนยว์ ศทิ นู ยยา์วศิทายสาตศราก์ สาตรแรก์พาทรยแ์ทพี่ ท2ยพ์ทษิ ่ี ณพุโลิษกณ2ุโศลนู กย์วศทิ นู ยยาว์ศทิ ายสาตศรา์กสาตรแรก์พาทรยแท์ พี่ ท1ย/1ท์ ี่เชียงรเาชยี งกรรามยวกทิ รยมาวศิทายสาตศรา์กสาตรแร์กพาทรยแ์ พทย์

1Regional Medical Sciences Center 2 Phitsanulok, 2Regional Medical Sciences Center 1/1 Chaing Rai, Department of Medical Sciences

บทคบดั ทยคอ่ ัดยอ่
ปัจจปุบัจนจยุบาตัน้ายนาวตัณ้านโรวคัณปโระคกปอรบะกดอ้วบยยดา้วหยลยายหชลนายิดชทน่ีจิดาเทปี่จ็นาตเป้อ็นงใตช้อ้รง่วใมชก้รัน่วมเปก็นั รเปะย็นะรเะวยละาเนวาลนานเาพนื่อปเพระื่อสปิทระธิภสิทาพธิภในาพใน
การรกักาษรารโักรษคาแโลระคปแอ้ลงะกปนั อ้ กงการนั ดก้ือายรดาื้ออยาากาอราขก้าางรเขค้าียงงเทค่ีสยางคทัญ่ีสาขคอัญงยขาอตง้ายนาวตัณ้านโรวคัณคโือรคกคารือเกาิดรพเกิษิดตพ่อิษตตับ่อทตาับใหท้ผาู้ปให่วย้ผเู้ปก่วิดยภเกาวิดะภตาับวะตับ
อกั เสอบกั เแสลบะบแาลงะรบาายงอราจยรอนุ าแจรงนุ ถแงึ รขง้นึ ถเงึ สขียนึ้ ชเีวสิตียไชดีว้ ิตกไาดร้ ศกึกาษรศานึกษ้ีมีวาัตนถ้ีมุปีวัตระถสุปงรคะ์เสพง่ือคศ์เพึกื่อษศารึกะษดาับระเมดตับาเบมอตไาลบทอ์ขไลอทงย์ขาองisยoาniazid ใน ใน
ผู้ป่วยผู้วปัณ่วยโรวคัณโใรนคเขใตนสเขุ ตภสาพุขภทาี่ 2พทใน่ี 2ปีใ2น5ป6ี 3 ตรวจตวริเวคจรวาิเะคหร์จาะากหย์จีนากNย-ีนacetyltransferase 2 (N2AT(2) ด2้วย) วดิธ้วี ยMวuิธีltiplex
Haplotype-Specific PCR ซ่ึงเปซ็น่ึงยเปีน็นทยี่สีนาคทัญ่ีสาตค่อัญระตด่อับระยดาับisยoาniazid ในเลใือนดเลขือดงผขู้ปอ่วงยผวู้ปัณ่วยโรวคัณโผรลคกผารลศกึกาษรศาพึกษบาวพ่าบจว่ากจาก
ตัวอยต่าัวงอย1่า9ง71ร9า7ย รมาีรยูปมแีบรูปบแกบารบยก่อายรยช่้อามยาชก้าทม่ีสากุดท8ี่ส7ุดร8า7ย ร(รา้อยย(ลร้ะอย4ล4ะ.1464).ร1อ6ง)ลรงอมงาลคงือมยาค่อือยย่าอปยายนาปกลานางกล7า8งร7า8ย ร(รา้อยย(ลร้อะยละ
39.5399).แ5ล9)ะนแล้อะยนท้อี่สยุดทคี่สือุดย่คอืยอย่าอเยรย็วา3เร2็วร3า2ย ร(รา้อยย(ลร้อะย1ล6ะ.2146).ใ2น4จ) าในวจนานว้ีมนี 4น8้ีมีร4า8ยทร่ีสาย่งตทร่ีสว่งจตจราวกจโจรางกพโยรางบพายลาบ้านลบด่า้ นลดา่ นลาน
หอยหพอบยภพาวบะภตาบัวะอตกั ับเสอบกั เ1ส1บร1า1ย รอาตั ยราอกตั ารราตกาายรลตดาลยงลคดิดลเงปคน็ ดิ รเ้อปยน็ ลระอ้ ย5ล.0ะ โ5ด.0ยทโดแ่ี ยพทแ่ียพส์ ทามยา์สราถมนาารผถลนไาปผใลชไ้ใปนใกชาใ้ รนปกราับรปขนรับาดขยนาทดี่ยาท่ี
เหมาเะหสมมาเะพสือ่ มใเหพ้มื่อีปใหระม้ สปี ทิ รธะภิสทิาพธิภสงูาสพุดสใูงนสกุดาใรนรกักาษรารักสษ่งาผลสใ่งหผผ้ ลู้ปใหว่ ยผ้ มปู้ คีว่ ณุยมภีคาณุ พภชวีาติพทช่ดีวิตีขท้นึ ดี่ ขี ึน้

คาสาคคาญั ส:าNคญัAT- 2, เมต2าบเมอตไาลบทอ,์ ไลอทโซ์ ไไนอแโซอไซนิดแอซดิ

Abstract
Presently, anti-tuberculosis (TB) drugs, preferably multi-drugs combination, are used effectively
for long-term treatment and drug-resistant prevention. The most common side effect of anti-TB drugs is
hepatotoxicity that causes hepatitis, however, in some severe cases, it may cause lethality. The aim of
this study was to determine isoniazid metabolite in TB patients in Health Region 2 in 2020 by detecting
N-acetyltransferase 2 (NAT-2) gene using Multiplex Haplotype-Specific PCR. This gene was specific for
isoniazid blood levels detection in TB patients. As a result, a total 197 samples was most commonly
shown the slow phenotype and intermediate phenotype in 87 samples (44.16%) and 78 samples (39.59),
respectively. While rapid acetylator was less than other types in 32 samples (16.24%). Among the 48
samples from Ban Dan Lan Hoi hospital, it was found that hepatitis occurred in 11 patients and the
motality ratio was reduced (5.0%) It is useful for physicians to adjust appropriate dose for the efficiency of
treatment and also improve quality of patients’ life.
Keywords: NAT- 2, metabolite, isoniazid

*Corresponding author: dujdao.b@dmsc.mail.go.th

207

P3-13การกพาฒัรพนฒั ารนะาบรบะบสบารสสานรสเทนศเทในศกในารกทาดรทสอดบสอคบวาคมวชามํานชาํ ญนาใญนกในารกตารวตจรเวชจ้ือเชไวื้อรไสั วรัส SARS-CoV-2
DeDvelvoeplompemnet notf oinffionrfmoramtioatniosnysstyesmtemforfoSrASRAS-RCSo-CVo-2V-p2ropfriocifeicniecynctyestteinstging

ขนั ธข์ทันิวธาท์ วิชาัยรชาัยชร1า*ชสริ พิ สริ รพิ ณรรแณสงแอสรงณุอร1ุณดนดตนร์ตชรา่ ์ งชสา่ มง1สรมัตนรตั์ระนว์รี ะบวญุ ี บเมญุ อื เงม1อื ภงทั ภรวัทรี ร์ วสรี ร์ อ้ สยรสอ้ ังยวสางั ลวยา2์ลย์

Khanthiwa Chairad1*, Siriphan Saeng-aroon1, Don Changsom1, Ratravee Boonmueng1, Patravee Soisangwan2
1สถาสบถันาวบิจันยั ววิจิทยั ยวาิทศยาาสศตารสส์ ตารธ์สาารธณาสรขุณ,ส2ขุสานสักามนาักตมราฐตารนฐหาอ้นงหปอ้ ฏงบิปตัฏิกิบาตั ริกการมกวริทมยวาิทศยาาสศตารส์กตาร์กแาพรทแยพ์ ทย์

1National Institute of Health, 2Bureau of Laboratory Quality Standards, Department of Medical Sciences.

บทบคทัดยคอ่ดั ย่อ
จากจสาถกาสนถกานารกณาร์ ณะบ์ระาดบขาอดงขโอคงวโิดค-ว1ิด91ซ9ึ่งเซกึ่งิดเกจาิดกจเาชกื้อเไชวื้อรไัสวรSัสARS-CoV-2 ใ2นปในระปเรทะศเทไทศยไทตยั้งแตตั้ง่แเดตือ่เดนือพนฤพษฤภษาคภมาคม
2563 ห้อหงป้อฏงปิบฏัติบกัตาริกเาปริดเปบิดริกบารริกตารวตจรหวจาเหชา้ือเไชวื้อรไัสวนรัส้ีมนีจ้ีามนีจวานว2น0020ห0้อหงป้อฏงปิบฏัติบกัาตริกทาั่วรปทร่ัวะปเรทะศเทเศพื่อเพส่ือร้าสงรค้าวงาคมวมามั่นมใจั่นใใหจ้กใหับ้กับ
ห้อหงป้อฏงปิบฏัติบกัาตริกใานรกในารกทาดรทสอดบสอจบึงตจ้อึงงตเ้อขง้าเรข่ว้ามรก่วิจมกริจรกมรกรามรกทาดรทสอดบสอคบวาคมวชาามนชาญนาขญองขกอรงมกวริทมยวิทาศยาสศตารส์กตารร์กแาพรแทพยท์ กยา์ รกศาึกรษศึกานษ้ีาน้ี
เป็นเปก็นารกพาัรฒพนัฒารนะาบระบบสบารสสานรสเทนศเทสศาหสราับหกรับารกทาดรทสดอสบอคบวาคมวชามานชาญนาหญ้อหงป้อฏงปิบฏัติบกัตาริกตารวตจรเวชจื้อเชไวื้อรไัสวรSัสARS-CoV-2 โ2ดยโดมียกมารีการ
ออกอแอบกบแบกบารกเากรบ็ เกข้อบ็ มขูล้อแมลู ะแพลัฒะพนัฒารนะาบรบะบสบารสสานรเสทนศเทใหศค้ ใหรอ้คบรอคบลุมคทลมุกทข้ันกุ ตขน้ัอนตอเนชน่ เชร่นบั สรับมคัสรมสคั มราสชมกิ าชกกิ ารกราับรวรตับถวุทตั ถดุทสอดบสอผบลกผาลรการ
ทดทสอดบสอแบละแรลาะยรงาายนงผาลนใผหลส้ ใมหา้สชมิกาชกิการกเากรบ็ เกขอ้บ็ มขูลอ้ มกีลู ามรกี คาวรบคควบุมดค้วุมยดภว้ ายษภาษHาTML และแลJะavaScript พบพว่าบขว้อ่ามขูลอ้ ทมลู่ไี ดทจ้ ี่ไาดก้จสามกาสชมกิ าชกิ
มี 2มสี 2่วนสว่ คนือคกอื ารกยาืนรยนัื กยนัารกราบั รวรัตบถวุทัตถดุทสอดบสอวบิเควริเาคะรหา์ขะ้อหม์ขลูอ้ ดม้วูลยดกว้ ายรกใาชรภ้ ใาชษ้ภาษPาython มี 2ม7ี 427ข4้อมขู้ลอจมาูลกจา2ก4424ห4นห่วยนง่วายนงาแนละและ
ข้อมขู้ลอมผลู กผาลรกทาดรทสอดบสอมบีทมั้งสีทิ้น้ังส2ิ้น8728ข7้อมขู้ลอมแูลบแ่งเบป่ง็นเปข็้นอมขู้ลอทมูลี่สทม่ีบสมูรณบูร์เพณีย์เพงรีย้องยรล้อะยล5ะ5.575แ.7ละแมลีคะมวาีคมวผาิดมพผิดลพาดลตา่ดางตๆ่างเๆช่นเชข่น้อมขู้อลมูล
ซ้าซซอ้ ้านซ้อ(นรอ้ (ยรล้อะยล1ะ3.193).ไ9ม)ใ่ ไสมร่ ใ่ หสสัร่ หตัวสอตยวั ่าองยา่(รงอ้ (ยรล้อะยล1ะ0.180).ร8ห) ัสรหตัวสอตยัว่าองยผ่าิดงพผิดลพาดลา(ดร้อ(ยรล้อะยล9ะ.19).ไ1ม)่ใไสม่ร่ใหสัส่รหสมัสาสชมิกาช(ิกร้อ(ยรล้อะยล6ะ.36).3)
รหัสรหสมัสาสชมิกาผชดิกผ(ริด้อ(ยรล้อะยล4ะ.24).โ2ด)ยโกดายรกจาัดรกจาดั รกขา้อรมขลูอ้ ใมชูลเ้ ใวชล้เาวใลนากใานรกดาารเดนานิ เนกนิารกภาารยภใานยใ5นน5าทนีาสทมี าสชมิกาทชิกราทบรผาบลภผลายภใานยใ2นว2ันวกันารการ
พัฒพนัฒารนะาบรบะบสบารสสานรสเทนศเทใหศ้ไใดห้ป้ไดระ้ปสริทะสธิภทาธพิภสาพูงสสุดูงตสุ้อดงตม้อางจมาากจกาากรกอาอรกอแอบกแบบทบี่ดทีในี่ดกีในารกเากร็บเกข็บ้อมขู้ลอมกูลารกพาัฒรพนัฒารนะาบรบะบสบารสสานรสเทนศเทนศ้ี น้ี
สามสารมถานราถไนปาเไปปน็ เปตน็้ ตแบน้ บแบในบกในารกพาัฒรพนฒั างนาานงทานดทสอดบสอคบวาคมวชาามนชาญนาอญ่ืนอๆน่ื ทๆมี่ ทขี ้อ่มี มีขูลอ้ จมาลู นจวานมวนากมาก

คําสคําําคสญั ําค: ญัระบรบะสบาบรสานรเสทนศเ,ทกศารกทาดรสทอดบสคอวบาคมวชาามนชาาญน,าSญARS-CoV-2, Python

Abstract
Due to the emergence of novel severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2)
in Thailand, 200 laboratories have provided diagnostic services throughout the country since May 2020. To
ensure that testing result is qualified for confirmation, all laboratories shall be required to participate the
proficiency testing program hosted by Department of Medical Sciences. The purpose of this study was to
develop the information system to facilitate the proficiency testing process including data required for
participants registration, sample received confirmation, testing result submission, and reporting. All forms
and data structure were designed by using HTML and JavaScript. Python played important roles in data
analysis which took only 5 minutes to execute. The study was shown that 274 data sets accounting for
244 laboratories/organizations registered and 287 results submission. There were the registers with
complete data sets (55.7 %) and inadequate or erroneous data including multiple entries (13.9 %),
incomplete sample ID (10.8 %), wrong formatting of sample ID (9.1 %), incomplete laboratory ID (6.3 %)
and wrong formatting of laboratory ID (4.2 %). The results were delivered to participants within 2 days.
Effectiveness of data storage design was imperative and this system was appropriated to apply to another
field of laboratory proficiency testing that could handle with a large dataset.

Keywords: Information system, proficiency testing, SARS-CoV-2, Python
*Corresponding author: khanthiwa.c@dmsc.mail.go.th

208

P3-ส14ารเสคามรีปเค้อมงกปี นั อ้ กงากจนั ัดกศาตัจรดั พู ศชืตั ตรูพกคชื ้าตงกใคนา้ ผงกั ใแนลผะักผแลไะมผ้ทลีใ่ ไชม้ปท้ ร่ีใุงชอป้ ารหงุ าอราใหนาโรใงนพโยรางบพายลาเบขาตลสเขุ ภตสาพุขทภาี่ พท่ี 9 หองท่ี 03 สาขา กรมวทิ ย with you
PestPiceidsteicrideesidreuseisduinesfriunitfsruaintsdavnedgevteagbelteasbulesesdusfeodr cfoor kcionogkiinnghoinsphiotaslpsitianlsHienalHtheaRltehgiRoeng9ion 9

กนกวกรนรกณวรศรรณีสมศพรงีสษม์*พศงษศ์ธิ รศศสิธกุ รฑี สาุกรสีฑาคารสราตั คนร์ รมตั นนโ์มมรนาโมรา

Kanokwan Srisomphong* Sasithorn Sukreeta Sakornrat Monmora
ศนู ยว์ ศทิ ูนยยาว์ศทิาสยตาศรก์าสารตแรพ์กาทรยแท์ พ่ี 9ทยน์ทคี่ รรานชคสรมีราชกสรมี มาวิทกรยมาวศทิาสยตาศร์กาสารตแรพ์กาทรยแ์ พทย์

Regional Medical Sciences Center 9 Nakhon Ratchasima, Department of Medical Sciences

บทคบดั ยท่อคัดยอ่
ศนู ย์วศิทนู ยยา์วศทิ ายสาตศราก์ สาตรรแก์ พาทรแยพท์ ี่ท9ยนท์ ค่ี รรนาคชรสรมี าาชสรมีว่ มากรับ่วโมรกงับพโยรางบพายลาใบนาเลขใตนสเุขภตาสพุขทภี่า9พทดา่ี เนดินากเนารินโกคารรงโกคารรงโกรงาพรโยรางบพายลาบาล
อาหาอราปหลาอรดปภลัยอดเพภยั่ือตเรพวอ่ื จตสรอวบจสาอรบเคสมารีปเ้อคงมกปี ันอ้ กงากจันัดกศาัตจรัดูพศืชัตตรูพกคืช้าตงกใคน้าผงักใแนลผะักผแลไะมผ้สลดไทม่ี้ใสชด้เทป่ีใ็นชว้เัตปถ็นุดวิบัตใถนุดกิบาใรนปกราะรกปอรบะอกาอหบาอราหาร
สาหรสับาหผู้ปรับ่วยผู้ใปน่วโยรใงนพโยรางบพายลาบตารลวจตวริเวคจรวาิเะคหร์า1ะ3ห2์ 1ช3น2ิดชสนาริดสดา้วรยเดท้วคยนเทิคคGนaิคs Chromatography-Tandem Mass
spectrometry (GC-MS/MS) โดยเโปดรยียเบปเรทียียบบเทกับียบค่ากกับาคห่านกดาหMนaดximum Residue Limit (MRL) ตามปตราะมกปารศะกกราะศทกรรวะงทรวง
สาธาสราณธาสรุขณฉสบุขับฉทบี่ 3ับ8ท7่ี (พ.ศ(.พ25.ศ6.0) เรื่อ)งเอรา่ือหงาอราทหี่มาีสรทารี่มพีสิษารตพกิษค้ตางกคแ้าลงะตแาลมะขต้อากมาขห้อนกดาหขนองดขCอoงdex Alimentarius
Commission (CAC) ผลกาผรลตกราวรจตผรกั วแจลผะกั ผแลลไะมผส้ ลดไทมี่เส้ กดบ็ ทจเี่ ากกบ็ โจรางพกโยรางบพายลาแบลาะลแแหลละ่งแผหลลิตง่ คผัดลติ ดัคแัดต่งัดผแักตแ่งลผะักผแลลไะมผส้ ลง่ ไโมรง้สพ่งโยรางบพายลาบาล
ทีเ่ ข้าทรว่เี ขม้าโรค่วรมงโกคารงจกานรวจนาน3ว0นตัวอยต่าัวงอไยด่า้แงกไ่ดผ้แักกส่ ดผัก2ส0ดตัวอยต่าัวงอผย่าลงไมผ้ ล1ไ0มต้ ัวอยต่าัวงอไยม่า่ผง่าไนมเ่ผก่าณนฑเก์ ณMฑRL์ 6 ตัวอยต่าัวงอ(ยร่า้องย(ลระ้อยละ
20) โดยมโีกดายรมตกี ราวรจตพรบวจสพารบเคสมารีปเ้อคงมกีปันอ้ กงากจันัดกศาัตจรัดูพศืชัตตรูกพคืช้าตงกจคา้านงวจนาน1ว8นชนิดสชานริดสในาผรักใแนลผะักผแลไะมผ้ ล5ไชมน้ ิดชไนดิด้แกไ่ดฟ้แักกเ่ขฟียักวเขพียรวิกพริก
ส้ม ชสม้มพชู่ แมลพะู่ อแลงุ่นะอชงนุ่นิดชสนาิรดตสกาครต้างกทคี่ต้ารงทวจ่ีตพรวบจสพูงสบุดสูงสุดได้แกไ่ดC้แhกl่orpyrifos และแCลaะrbendazim รองลรงอมงาลตงรมวาจตพรวบจพบ
Profenofos, Cypermethrin และ แEลthะion และยแังลพะบยสังพารบหส้าามรใหชา้ Mมใeชt้ hamidophos ในตวั ใอนยต่าัวงอพยร่ากิ งพจรากิ ขจ้อามกลูขผ้อลมกลู าผรลตกราวรจตรวจ
แสดงแใสหดเ้ หงใน็ หว้เ่าหยน็ งั วมา่ กี ยาังรมนกี าาสรานราเคสมารีปเอ้คงมกีปันอ้ กงากจนั ดั กศาัตจรัดพู ศืชตั มราูพใชื ม้ในาใผชกั ้ใแนลผะักผแลลไะมผ้อลยไู่มด้อังยนู่ั้นดหังนน้ั่วยหงนา่วนยทง่ีเากนี่ยทวี่เขก้อ่ียงวตข้อ้องงใตห้อ้คงวใาหม้คสวาาคมัญสาคัญ
และมแีกลาะรมตีกราวรจตสรอวบจคสุอณบภคาุณพวภัตาถพุดวิบัตอถุดย่าิบงอตย่อ่าเงนต่ือ่องเนโด่ือยงปโฏดยิบปัตฏิติบามัตแิตนาวมทแานงวกทาารงดกาาเรนดินากเนารินโกรางพรโยรางบพายลาอบาาหลาอราปหลาอรดปภลัอยขดอภงัยของ
กระทกรรวะงทสราวธงาสราณธสารขุ ณต่อสไุขปตอ่ ไป

คาสาคาัญสา:คสญั ารเคสมาีปรอ้เคงมกปีันอ้กงากจนัดกศาตั จรดัพู ศชื ัต, รโูพรงืชพยโารบงพาลยอาบาหาลาอรปาหลาอรดปภลยั อ,ดเขภตยั ส, ุขเขภตาสพขุ ทภี่ 9าพที่

Abstract
Regional Medical Sciences Center 9 Nakhon Ratchasima and the hospitals in Health Region 9 have
implemented of Food Safety Hospital Project. To examine the pesticide residues in fresh fruits and
vegetables which were cooked for patients in hospital, 132 types of pesticide residues were determined
by Gas Chromatography-Tandem Mass spectrometry (GC-MS/MS) comparing with the Maximum Residue
Limit (MRL) according to the Notification of the Ministry of Public Health (No. 387) B.E.2560 on food
containing pesticide residues and Codex Alimentarius Commission (CAC). The total of 30 samples fresh
fruits and vegetables were collected from hospitals and production places consisting of 20 fresh
vegetables and 10 samples of fruit. The results showed that 6 samples (20%) did not pass the MRL criteria
which 18 pesticide residues were detected in 5 types of fruit and vegetable (winter melon, chili, orange,
apple and grape). The pesticide residues mostly found were Chlorpyrifos, Carbendazim following by
Profenofos, Cypermethrin and Ethion. Moreover, Methamidophos was also detected in the chili. This data
informed that pesticides were still used in fruits and vegetables. Therefore, the relevant departments
should pay more attention and examine the quality of raw materials regularly following the food safety
hospital guidelines of Ministry of Public Health.

Keywords: Pesticide residues, food safety hospital, Health Region 9
*Corresponding author: kanokwan.sr@dmsc.mail.go.th

209

P3-1ก5ารพกาัฒรนพาัฒผนลาิตผภลัณิตฑภเ์ัณคฑร่อื ์เคงสร่ือาองสางาผอสางมผสสมมนุ สไมพนุรไใพนรพใน้ื นทพ่เี ื้นขตทส่ีเขุขตภสาุขพภทาี่ พ2ทรี่ะ2หรวะ่าหงปว่าี 2ง5ป6ี 215-26516-23563
HerHbealrbcaolsmcoestmiceptircopdruocdtsucdtesvdeelovpemloepnmteintHineaHltehalRtehgRioengi2ondu2rdinugri2n0g1280-21082-20020
จุฬญจาฬุ ณญี าแณก้วี แบกัว้วรบมยัวร*์ มวยทิ ์*ติ วาทิ ไติปาบไนปบน

Junyanee Kaewbuarom*, Witita Paibon
ศูนยว์ศทิ นู ยยาว์ ศิทายสาตศราก์ สาตรรแก์ พาทรยแ์ทพี่ท2ยพท์ ษิี่ 2ณพโุ ลษิ กณกโุ ลรกมวกิทรยมาวศทิ ายสาตศราก์ สาตรรแ์กพาทรยแ์พทย์

Regional Medical Sciences Center 2 Phitsanulok, Department of Medical Sciences

บทคบดั ทยค่อัดย่อ
ในปใี 2น5ป6ี 215-26516235ศ6ูน3ยศว์ นูิทยว์าทิศยาสาศตารส์กตารแก์ พารทแยพ์ทท่ี 2ยท์ พ่ี ษิ2ณพโุษิ ลณกดโุ ลากเนดนิ ากเนาินรพกาฒั รนพาัฒคนุณาภคาุณพภผาลพติ ผภลณั ติ ฑภ์เณั ครฑื่อเ์ คงสรอื่าองสางาผอสางมผสม
สมนุ สไพมุนรใไนพพรใื้นนทพ่ีเ้ืนขตทสี่เขุขตภสาุขพภทา่ี พ2ทโดี่ 2ยมโดีวยัตมถีวุปัตรถะุปสรงคะส์เพงื่อคพ์เพัฒื่อนพาัฒคนุณาภคาุณพภผาลพิตผภลัณิตฑภ์แัณลฑะ์แผลู้ผะลผิตู้ผทลี่มิตีศทัก่ีมยีศภักายพภกาพรพกาัฒรนพาัฒเรนิ่มาจเรา่ิมกจปาี กปี
256215ผ6ล1ิตผภลัณิตฑภ์ัณ6ฑ8์ ต6ัว8อตยัว่าองยจ่ากงจผาู้ผกลผิตู้ผ2ลิ1ต 21รายรไาดย้รับไดก้ราับรกตารรวตจรววิเคจรวาิเคะรหา์ดะ้าหน์ดจ้าุลนชจีวุลวชิทีวยวาิทอย้าางอิ้างมงอาิงตมราฐตานรฐคาุณนภคาุณพภาพ
เคร่ือเคงสร่ือาองสางาตอามงตปารมะปกราะศการศะกทระวทงสราวธงสาราณธาสรุขณฉสบุขับฉทบี่ ับ1ท่ีพ.ศ.พ2.5ศ5.295แ5ล9ะแวลิเคะรวาิเะคหรา์ดะ้าหน์ดเค้ามนีเค่ามคี คว่าคมวเปา็มนเกปร็นดก-ดร่าดงดอ่า้างงอิง้างอิง
มาตมรฐาาตนรฐผาลนิตผภลัณิตฑภ์ชณั ุมฑช์ชนมุ พชนบผพ่าบนผเกา่ ณนเฑก์ณจาฑน์ จวนาน5ว9นต5วั 9อตยัวา่ องย(รา่ ้องย(รลอ้ะย8ล6ะ.88)6ป.8ี 2) 5ป6ี 25ค6ัด2เลคอืัดกเลผือลกิตผภลัณติ ฑภ์ทณั ี่ผฑ่าท์นผี่มา่ นตมรฐาตานรฐในานปใี นปี
256215โ6ด1ยเโปด็นยเผปล็นิตผภลัณิตฑภ์ัทณี่มฑีส์ท่วี่มนีสป่วรนะปกรอะบกหอลบักหขลอักงขสอมงุนสไมพุนรไบพัวรบบกัวแบลกะแขลมะ้ินขชมัน้ินชจัานกจผาู้ผกลผิตู้ผจลาิตนจวานน2วนรา2ยรทาายกทารากวิเาครรวาิเคะหรา์ ะห์
เพ่มิ เตพิม่ จเตามิกปจาี 2ก5ป6ี 215ได6แ้1กได่ ต้แรกว่ จตเรอวกจลเอักกษลณกั ์สษาณรส์ าครสญั าบคง่ ัญชบ้สี มง่ ชุนส้ี ไมพุนร,ไพกรารปกานรเป้ืนอนเปโล้ือหนโะลหหนะักห,นปักระปสริทะธสิภิทาธพิภสาพรกสันารเสกียันเเสพียื่อใเพห้่ือให้
สอดสคอลดอ้ คงตลา้อมงตเกาณมเฑก์ณFDฑA์ Thai Herb พบผพลบติ ผภลัณิตฑภ์จัณาฑกขจ์ ามกิ้นขชมนั ้ินเพชียันงเพ1ยี งรา1ยกรายรทกี่ไามรท่ผา่ไี มน่ผม่านตมรฐาาตนรฐทานงจทุลาชงจีวุลวิทชีวยวาทิ จยาากนจาั้นกในน้ั ใน
ปี 25ป6ี 235ด6า3เนดินาเกนาินรกใหา้ครใาหแ้คนาะแนนาะแนกา่ผแู้ผกล่ผิตู้ผในลิตกใรนะกบรวะนบกวานรกผาลริตผเพลิต่ือเลพด่ือกลาดรกปานรเปน้ือนเปเช้ือ้ือนแเชล้ือะแนลาะผนลาิตผภลัณิตฑภ์ดัณังฑก์ดลัง่ากวลม่าวตมราวตจรวจ
วิเครวาิเะคหรา์เชะ่นหเ์ ดชีย่นวเดกียับวใกนับปใี น25ป6ี 25พ6บ2ผพ่าบนผม่านตมรฐาตานรฐแาสนดแงสใหด้เงหให็น้เถหึง็นเสถ้นึงทเสา้นงกทารงพกาัฒรนพาัฒผนลาิตผภลัณิตฑภ์ใัณหฑ้ม์ใีคหุณ้มภีคาุณพภสาอพดสคอลด้อคงลต้อามงตาม
เกณเฑก์ณFDฑA์ Thai Herb สามสาราถมนาราถมนาใาชมเ้ าปใน็ชแเ้ ปน็นวแทนาวงใทนากงาในรยกการยะดกรับะคดุณับภคาณุ พภผาลพิตผภลัณิตฑภ์ัณสฑร้า์ งสผรู้ปางรผะู้ปกรอะบกกอาบรทกาี่มรีศทักี่มยีศภักายพภเปาพ็นเป็น
แบบแอบยบ่างอใยห่า้กงบัใหผก้ ปู้ ับรผะู้ปกอระบกกอาบรรกาายรอรา่นื ยตออ่ ่นื ไปต่อไป

คาสาคคาญั สา: คเคญั รื่อเงคสราื่อองาสงาผอสามงสผมสนุมไสพมรนุ ,ไกพารรพกฒั ารนพาฒั นา

Abstract
In 2018-2020, the quality of herbal cosmetic products in Health Region 2 was developed by the
Regional Medical Sciences Center 2 Phitsanulok. The objective was to develop the products’ quality and
improve productivity potential of manufacturers. In 2018, 68 products from 21 manufacturers were
analysed for their microbial contaminations and acid-base values according to the Notification of Ministry
of Public Health (NO 1) B.E.2559 for cosmetics specifications and community products standards. It was
shown that 59 samples (86.8%) conformed to the standards. In 2019, 2 products (2 manufacturers)
conformed to the standards and its main ingredient composed of CenCtelnlatelalasiaatisciatiacnad turmeric were
selected. They were analysed as same as products in 2018 except that the main compositions of CenCtelnlatella
asiaatisciatiacnad turmeric, heavy metals as well as preservative efficacy test were investigated corresponding
to FDA Thai Herb standard. The results indicated that only turmeric product did not conform to the
standard due to microbial contamination. Therefore, in 2020 the manufacturer of this product was
suggested for their production process to solve this problem. Then, their turmeric product was re-
analysed. Finally, the results showed that this product met the standard criteria. The success of this
model indicates that using the quality results for herbal cosmetic products development are useful to
continuously improve the quality of the products and potential production of other manufacturers.

Keywords: Herbal cosmetic products, development,
*Corresponding author: junyanee.k@dmsc.mail.go.th

210