ตำรานักฉุกเฉินการแพทย์ หมวดที่ 1

อาสาสมััครฉุุกเฉิินการแพทย์์ (Emergency Medical Responder: EMR) มัักจะเป็็นบุุคลากร ในระบบการแพทย์์ฉุุกเฉิินคนแรกที่่�ออกไปช่่วยเหลืือผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน ณ จุุดเกิิดเหตุุเนื่่�องจากส่่วนใหญ่่เป็็นชุุดปฏิิบััติิการที่่� อยู่่ใกล้้พื้้�นที่่�เกิิดเหตุมุากที่่สุ�ุดโดยผู้้�ที่่�จะเป็็นอาสาสมััครฉุุกเฉิินการแพทย์์ได้้ต้้องเป็็นผู้้�ที่่มี�ีอายุุไม่ต่ำ่ ำ� กว่่า18 ปี สำี ำเร็็จการศึึกษา ไม่่ต่ำ ำ� กว่่าระดัับการศึึกษาภาคบัังคัับหรืือเทีียบเท่่า ที่่�ผ่่านการฝึึกอบรมหลัักสููตรการปฐมพยาบาลและช่่วยปฏิิบััติิการ แพทย์์ขั้้�นพื้้�นฐานไม่่น้้อยกว่่า 40 ชั่่�วโมงจากองค์์กรฝึึกอบรมที่่�ได้้รัับการรัับรอง โดยต้้องสอบผ่่านความรู้้� ทัักษะ เจตคติิ และการฝึึกหััดปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน และได้้รัับประกาศนีียบััตรอาสาสมััครฉุุกเฉิินการแพทย์์ จึึงจะสามารถทำำหน้้าที่่�เป็็น หััวหน้้าชุุดปฏิิบััติิการเบื้้�องต้้น หรืือเป็็นทีีมปฏิิบััติิการในชุุดปฏิิบััติิการระดัับสููง ระดัับกลางและระดัับพื้้�นฐานได้้ อาสาสมััครฉุุกเฉิินการแพทย์์มีีอำำนาจหน้้าที่่�ขอบเขต ความรัับผิิดชอบ และข้้อจำำกััดในการช่่วย ปฏิิบััติิการแพทย์ขั้้์ �นพื้้�นฐานตามคำำสั่่�งการแพทย์์หรืือการอำำนวยการแก่่ผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินไม่รุุ่นแรงซึ่่�งเป็็นบุุคคลที่่�ได้้รับบัาดเจ็บ็ หรืือมีีอาการป่่วยซึ่่�งมีีภาวะเฉีียบพลัันไม่่รุุนแรง อาจรอรัับปฏิิบััติิการแพทย์์ได้้ในช่่วงระยะเวลาหนึ่่�งหรืือเดิินทางไปรัับ บริิการสาธารณสุุขด้้วยตนเองได้้ แต่จํํ ่าเป็็นต้้องใช้้ทรััพยากรและหากปล่่อยไว้้เกิินเวลาอัันสมควรแล้้วจะทํําให้้การบาดเจ็บ็ หรืืออาการป่่วยของผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินนั้้�นรุุนแรงขึ้้�นหรืือเกิิดภาวะแทรกซ้้อนขึ้้�นได้้ 2. ประเภทปฏิิบััติิการอำำ�นวยการ มีี5 ระดัับ ดัังนี้้� 2.1 ประกาศนีียบััตรแพทย์์อำำ�นวยการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ผู้้�มีีสิิทธิิได้้รัับประกาศนีียบััตรในระดัับนี้้� จะต้้องเป็็นผู้้�ประกอบวิชิาชีีพเวชกรรมที่่มี�ปีระสบการณ์์ในการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินมาแล้้วตามที่่กำ�ำ หนดไว้้ในหลัักสููตรหลััก ผ่่านการฝึึกอบรมตามหลัักสููตรหลัักจากองค์์กรหรืือสถาบัันการศึึกษาที่่�อศป.รัับรอง และสอบผ่่านความรู้้�และทัักษะ ตามเกณฑ์์และวิิธีีการประเมิินและสอบที่่�อศป.กำำหนด กรณีีแพทย์์ผู้้�ได้้รัับหนัังสืืออนุุมััติิหรืือวุุฒิิบััตรแสดงความรู้้� ความชำำ นาญในการประกอบวิิชาชีีพเวชกรรมสาขาเวชศาสตร์์ฉุุกเฉิินจากแพทยสภา ให้้ถืือว่่ามีีคุุณสมบััติิครบ ให้้ ผู้้�ได้้รับปัระกาศนีียบััตรแพทย์อำ์ ำนวยการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ใช้้อภิิไธยเพื่่�อแสดงวิิทยฐานะว่่า“แพทย์์อำำนวยการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน” เรีียกย่่อว่่า “พอป.” 2.2 ประกาศนีียบัตรัผู้้กำำ�กัับการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ผู้้�มีีสิิทธิิได้้รัับประกาศนีียบััตรในระดัับนี้้�จะต้้องมีี ประสบการณ์์ในการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินมาแล้้วตามที่่�กำำ หนดไว้้ในหลัักสููตรหลััก ผ่่านการฝึึกอบรมตามหลัักสููตรหลัักจาก องค์์กรหรืือสถาบัันการศึึกษาที่่�อศป.รัับรอง และสอบผ่่านความรู้้�และทัักษะตามเกณฑ์์และวิธีิีการประเมิินและสอบที่่� อศป.กำำหนดให้้ผู้้�ได้้รับปัระกาศนีียบััตรผู้้�กำำกับปั ฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ใช้้อภิิไธยเพื่่�อแสดงวิิทยฐานะว่่า“ผู้กำ้�ำกับัการปฏิิบััติิการ ฉุุกเฉิิน” เรีียกย่่อว่่า “ผกป.” ผู้้�กำำกัับการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน (Emergency Medical Dispatch Supervisor: Supervisor) เป็็น ผู้้�ที่่ผ่�่านการอบรมหลัักสููตรผู้้�กำำกับัการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ซึ่่�งเป็็นหลัักสููตรหลัักสำำหรับัการผลิิตผู้้�กำำกับัการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ที่่มี�ีระยะเวลาอบรมไม่น้้ ่อยกว่่า20 ชั่่�วโมงโดยผู้้�เข้้ารับัการอบรมเป็็นผู้้�ที่่�ได้้รับปัระกาศนีียบััตรผู้้�จ่่ายงานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน หลัังการอบรมต้้องสอบผ่่านความรู้้� ทัักษะ เจตคติิและได้้รัับประกาศนีียบััตรผู้้�กำำกัับการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน หลัักสููตรนี้้� มุ่่งเน้้นผลิิตผู้้�กำำกัับการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินในการทำำหน้้าที่่�กำำกัับการปฏิิบััติิการอำำ นวยการในศููนย์์รัับแจ้้งเหตุุและสั่่�งการ โดยมีีอำำนาจหน้้าที่่�ขอบเขต ความรัับผิิดชอบ และข้้อจำำกััดในการกำำกัับการตามการอำำนวยการ คำสั่่ ำ �งการแพทย์์หรืือ คำำสั่่�งประจำำ รวมทั้้�งกำำหนดแผนงานและดำำเนิินการเพื่่�อการประกัันคุุณภาพการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน และทำำหน้้าที่่� ช่่วยแพทย์์อำำนวยการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินในการวิิเคราะห์์วางแผน และดำำเนิินงานระบบการแพทย์์ฉุุกเฉิินในท้้องถิ่่�น หรืือพื้้�นที่่�และการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินของหน่่วยปฏิิบััติิการและสถานพยาบาล หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 15 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

2.3 ประกาศนีียบัตรัผู้้จ่่ายงานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ผู้้�มีีสิิทธิิได้้รัับประกาศนีียบััตรในระดัับนี้้�จะต้้องเป็็น พยาบาลเวชปฏิิบััติิฉุุกเฉิินที่่�สภาการพยาบาลรัับรอง หรืือผู้้�ได้้รัับประกาศนีียบััตรนัักฉุุกเฉิินการแพทย์์มีีประสบการณ์์ ในการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินมาแล้้วตามที่่�กำำ หนดไว้้ในหลัักสููตรหลััก ผ่่านการฝึึกอบรมตามหลัักสููตรหลัักจากองค์์กรหรืือ สถาบัันการศึึกษาที่่�อศป.รัับรองและสอบผ่่านความรู้้�และทัักษะตามเกณฑ์์และวิธีิีการประเมิินและสอบที่่�อศป.กำำหนด ให้้ผู้้�ได้้รัับประกาศนีียบััตรผู้้�จ่่ายงานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ใช้้อภิิไธยเพื่่�อแสดงวิิทยฐานะว่่า “ผู้้�จ่่ายงานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน” เรีียกย่่อว่่า “ผจป.” ผู้้�จ่่ายงานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน (Emergency Medical Dispatcher: EMD) เป็็นผู้้�ที่่�ผ่่านการอบรม หลัักสููตรการจ่่ายงานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ซึ่่�งเป็็นหลัักสููตรหลัักสำำหรัับการผลิิตผู้้�จ่่ายงานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินที่่�มีีระยะเวลา อบรมไม่่น้้อยกว่่า 40 ชั่่�วโมง โดยผู้้�เข้้าอบรมเป็็นนัักฉุุกเฉิินการแพทย์์หรืือพยาบาลเวชปฏิิบััติิฉุุกเฉิิน หลัังการ อบรมต้้องสอบผ่่านความรู้้� ทัักษะ เจตคติิและได้้รัับประกาศนีียบััตรผู้้�จ่่ายงานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน หลัักสููตรนี้้�มุ่่งเน้้นผลิิต ผู้้�จ่่ายงานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินในการทำำหน้้าที่่�จ่่ายงานให้้แก่่สถานพยาบาล หน่่วยปฏิิบััติิการ และผู้้�ปฏิิบััติิการ ทั้้�งทางบก ทางน้ำ ำ� และทางอากาศยาน โดยการเชื่่�อมตรงระหว่่างบุุคคลต่่อบุุคคลด้้วยวาจา ลายลัักษณ์์อัักษร อิิเล็็กทรอนิิกส์์ โทรคมนาคม หรืือวิิธีีการสื่่�อสารอื่่�น ตามอำำนาจหน้้าที่่�ขอบเขต ความรัับผิิดชอบ และข้้อจำำกััดในการจ่่ายงานตาม การอำำนวยการ คำสั่่ ำ �งการแพทย์์หรืือคำสั่่ ำ �งประจำ ำ โดยการจััดส่่งชุุดปฏิิบััติิการออกไปช่่วยเหลืือผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน ณ จุุดเกิิดเหตุุ และถ่่ายทอดคำำสั่่�งการแพทย์์การอำำนวยการ และเกณฑ์์วิิธีีที่่�แพทย์์อำำนวยการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินหรืือผู้้�กำำกัับการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินกำำหนด รวมถึึงการควบคุุมดููแลการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน การรายงานภาวะผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินและเฝ้้าติิดตามคุุณภาพ การปฏิิบััติิการของผู้้�ช่่วยเวชกรรม รวมทั้้�งจััดเก็็บ รวบรวม และส่่งต่่อข้้อมููลสารสนเทศที่่�เกี่่�ยวข้้องกัับการปฏิิบััติิการ ฉุุกเฉิิน ตลอดจนช่่วยกำำกัับการปฏิิบััติิการอำำ นวยการในท้้องถิ่่�นหรืือพื้้�นที่่�นั้้�น รวมทั้้�งการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินของ หน่่วยปฏิิบััติิการและสถานพยาบาล 2.4 ประกาศนีียบัตรัผู้ป้ ระสานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ผู้้�มีีสิิทธิิได้้รัับประกาศนีียบััตรในระดัับนี้้�จะต้้องเป็็น ผู้้�ได้้รัับประกาศนีียบััตรเจ้้าพนัักงานฉุุกเฉิินการแพทย์์ มีีประสบการณ์์ในการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินมาแล้้วตามที่่�กำำ หนดไว้้ ในหลัักสููตรหลัักและผ่่านการฝึึกอบรมตามหลัักสููตรหลัักจากองค์์กรหรืือสถาบัันการศึึกษาที่่�อศป.รับัรองและสอบผ่่าน ความรู้้�และทัักษะตามเกณฑ์์และวิธีิีการประเมิินและสอบที่่�อศป.กำำหนดให้้ผู้้�ได้้รับปัระกาศนีียบััตรผู้้�ประสานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ใช้้อภิิไธยเพื่่�อแสดงวิิทยฐานะว่่า “ผู้้�ประสานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน” เรีียกย่่อว่่า “ผปป.” ผู้้�ประสานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน (Emergency Medical Coordinator: Coordinator) เป็็นผู้้�ที่่�ผ่่าน การอบรมหลัักสููตรการประสานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ซึ่่�งเป็็นหลัักสููตรหลัักสำำหรัับการผลิิตผู้้�ประสานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ที่่�มีีระยะเวลาอบรมไม่น้้ ่อยกว่่า16 ชั่่�วโมง โดยผู้้�เข้้ารัับการอบรมต้้องเป็็นผู้้�ที่่�ได้้รัับประกาศนีียบััตรเจ้้าพนัักงานฉุุกเฉิินการแพทย์์หลัังการอบรมต้้องสอบผ่่านความรู้้� ทัักษะ เจตคติิและได้้รัับประกาศนีียบััตรผู้้�ประสานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน หลัักสููตรนี้้�มุ่่งเน้้นผลิิตผู้้�ประสานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ทำำหน้้าที่่�ในการประสานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินของหน่่วยปฏิิบััติิการ กัับสถานพยาบาลและองค์์กรอื่่�นที่่�เกี่่�ยวข้้องกัับการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน รวมทั้้�งประสานการจััดทำำเอกสาร การจััดเก็็บ ข้้อมููลและการปฏิิบััติิงานของผู้้�ปฏิิบััติิการในระบบการแพทย์ฉุ์ุกเฉิิน อีีกทั้้�งทำำหน้้าที่่�ในการช่่วยจ่่ายงานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ทั้้�งนี้้�ผู้้�ประสานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินจะทำำหน้้าที่่�ประสานตามอำำนาจหน้้าที่่�ขอบเขต ความรัับผิิดชอบ และข้้อจำำกััดใน การประสานตามการอำำนวยการ คำสั่่ ำ �งการแพทย์์หรืือคำำสั่่�งประจำำ หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 16 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

2.5 ประกาศนีียบััตรพนัักงานรัับแจ้้งการเจ็็บป่่วยฉุุกเฉิิน ผู้้�มีีสิิทธิิได้้รัับประกาศนีียบััตรในระดัับนี้้� จะต้้องเป็็นผู้้�ได้้รัับประกาศนีียบััตรพนัักงานฉุุกเฉิินการแพทย์์ มีีประสบการณ์์ในการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินมาแล้้ว ตามที่่�กำำ หนดไว้้ในหลัักสููตรหลััก ผ่่านการฝึึกอบรมตามหลัักสููตรหลัักจากองค์์กรหรืือสถาบัันการศึึกษาที่่�อศป.รัับรอง และสอบผ่่านความรู้้�และทัักษะตามเกณฑ์์และวิธีิีการประเมิินและสอบที่่�อศป.กำำหนดให้้ผู้้�ได้้รับปัระกาศนีียบััตรพนัักงาน รัับแจ้้งการเจ็็บป่่วยฉุุกเฉิิน ใช้้อภิิไธยเพื่่�อแสดงวิิทยฐานะว่่า “พนัักงานรัับแจ้้งการเจ็็บป่่วยฉุุกเฉิิน” เรีียกย่่อว่่า “พรจ.” พนัักงานรับัแจ้้งการเจ็็บป่่วยฉุุกเฉิิน (Emergency Medical CallTaker: CallTaker) เป็็นผู้้�ที่่�ผ่่าน การอบรมหลัักสููตรการรับัแจ้้งการเจ็บ็ ป่่วยฉุุกเฉิิน ซึ่่�งเป็็นหลัักสููตรหลัักสำำหรับัการผลิิตพนัักงานรับัแจ้้งการเจ็บ็ ป่่วยฉุุกเฉิิน ที่่�มีีระยะเวลาอบรมไม่่น้้อยกว่่า 18 ชั่่�วโมง โดยผู้้�เข้้ารัับการอบรมต้้องเป็็นผู้้�ที่่�ได้้รัับประกาศนีียบััตรพนัักงานฉุุกเฉิินการแพทย์์หลัังการอบรมต้้องสอบผ่่านความรู้ ทั้� ักษะเจตคติิและได้้รับปัระกาศนีียบััตรพนัักงานรับัแจ้้งการเจ็บ็ ป่่วยฉุุกเฉิิน หลัักสููตรนี้้มุ่่�งเน้้นผลิิตพนัักงานรับัแจ้้งการเจ็บ็ ป่่วยฉุุกเฉิิน ซึ่่�งจะเป็็นผู้้�ปฏิิบััติิการคนแรกที่่�ได้้รับัทราบข้้อมููลการเจ็บ็ ป่่วยฉุุกเฉิิน โดยการรับัแจ้้งจากผู้้�แจ้้งผ่่านทางโทรศััพท์์หรืือวิิทยุสืุ่่�อสารแล้้วรวบรวมข้้อมููลเพื่่�อคััดแยกระดับัความฉุุกเฉิินและส่่งต่่อ ข้้อมููลสารสนเทศไปยัังผู้้�จ่่ายงานและผู้้�ประสานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน รวมถึึงผู้้�ปฏิิบััติิการ หน่่วยปฏิิบััติิการ หรืือสถาน พยาบาลที่่�เกี่่�ยวข้้อง อีีกทั้้�งมีีหน้้าที่่�ในการให้้คำำแนะนำำแก่่ผู้้�แจ้้งในการปฏิิบััติิ ณ จุุดเกิิดเหตุุโดยเชื่่�อมตรงระหว่่างบุุคคล ต่่อบุุคคลด้้วยวาจาลายลัักษณ์์อัักษร อิิเล็็กทรอนิิกส์์โทรคมนาคม หรืือวิิธีีการสื่่�อสารอื่่�น ตลอดจนทำำหน้้าที่่�ในการช่่วย ประสานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินในท้้องถิ่่�นหรืือพื้้�นที่่�นั้้�น ทั้้�งนี้้�พนัักงานรัับแจ้้งการเจ็็บป่่วยฉุุกเฉิินจะทำำหน้้าที่่�รัับแจ้้ง ตามอำำนาจหน้้าที่่�ขอบเขต ความรัับผิิดชอบ และข้้อจำำกััดในการรัับแจ้้งตามการอำำนวยการ คำำสั่่�งการแพทย์์หรืือ คำำสั่่�งประจำำ ผู้้�ปฏิิบััติิการในระบบการแพทย์ฉุ์ุกเฉิินที่่ผ่�่านการศึึกษาหรืือฝึึกอบรมในหลัักสููตรและองค์์กรที่่�ได้้รับั การรัับรอง จะมีีขีีดความสามารถด้้านความรู้้�(knowledge competency) ตามที่่�หลัักสููตรกำำหนด รวมทั้้�งเมื่่�อผ่่าน การประเมิินและสอบ แล้้วได้้รัับประกาศนีียบััตรผู้้�ปฏิิบััติิการที่่�มีีอายุุตามประกาศของคณะกรรมการการแพทย์์ฉุุกเฉิิน จะสามารถปฏิิบััติิงานในระบบการแพทย์์ฉุุกเฉิินได้้ตามอำำนาจหน้้าที่่�ขอบเขต ความรัับผิิดชอบ และข้้อจำำกััดในการ ปฏิิบััติิการของผู้้�ช่่วยเวชกรรมตามคำสั่่ ำ �งการแพทย์์หรืือการอำำนวยการ รวมทั้้�งมีีสิิทธิิใช้้อภิิไธยเพื่่�อแสดงวิิทยฐานะและ มีีสิิทธิิต่่ออายุุประกาศนีียบััตรได้้ตามหลัักเกณฑ์์เงื่่�อนไขฯที่่�คณะอนุุกรรมการประกาศกำำหนด คณะกรรมการการแพทย์์ฉุุกเฉิิน (กพฉ.) ได้้ประกาศหลัักเกณฑ์์และเงื่่�อนไขการรัับรององค์์กรการ ศึึกษาหรืือฝึึกอบรม รวมทั้้�งหลัักสููตรหลััก ในปีีพ.ศ. 2556 จึึงทำำ ให้้มีีการพััฒนาผู้้�ปฏิิบััติิการในระบบการแพทย์์ฉุุกเฉิิน ทั้้�ง 9 ระดับัตามหลัักเกณฑ์์และเงื่่�อนไขฯ ดัังกล่่าว หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 17 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

ดัังนั้้�น เพื่่�อให้้การดำำเนิินงานเพื่่�อการพััฒนาผู้้�ปฏิิบััติิการเป็็นไปตามข้้อบัังคัับ กพฉ. และให้้มีีประเภท ระดัับของผู้้�ปฏิิบััติิการ ตามที่่�กำำ หนดไว้้ในข้้อบัังคัับ ในปีีพ.ศ. 2556 สถาบัันการแพทย์์ฉุุกเฉิินแห่่งชาติิได้้ปรัับปรุุง หลัักสููตรการปฐมพยาบาลและช่่วยปฏิิบััติิการแพทย์์ขั้้�นพื้้�นฐาน 40 ชั่่�วโมง (จากหลัักสููตรผู้้�ปฏิิบััติิการเบื้้�องต้้น 24 ชั่่�วโมงเดิมิ) เพื่่�อผลิิตผู้้�ปฏิิบััติิการสำำหรัับปฏิิบััติิหน้้าที่่�เป็็นอาสาสมััครฉุุกเฉิินการแพทย์์หรืือ อฉพ. (Emergency Medical Responder: EMR) และพััฒนาหลัักสููตรปฏิิบััติิการแพทย์์ขั้้�นพื้้�นฐานและช่่วยปฏิิบััติิการแพทย์์ขั้้�นสููง 115 ชั่่�วโมง (จากหลัักสููตร EMT-B 110 ชั่่�วโมง เดิิม) เพื่่�อผลิิตผู้้�ปฏิิบััติิการสำำหรัับทำำหน้้าที่่�เป็็นพนัักงานฉุุกเฉิิน การแพทย์์หรืือ พฉพ. (Emergency Medical Technician: EMT) ขณะเดีียวกััน ใน พ.ศ. 2556 เป็็นต้้นมา สถาบัันการศึึกษาระดัับอุุดมศึึกษาได้้พััฒนาและเปิิดสอนหลักสูัูตร วิิทยาศาสตรบััณฑิิต สาขาวิชาิ ปฏิิบัติัการิฉุุกเฉินการิ แพทย์์หรืือสาขาวิชาิฉุุกเฉินการิ แพทย์์(Paramedic) ปััจจุุบััน ปีีพ.ศ. 2564 มีีสถาบัันที่่�ผลิิต 5 แห่่ง ได้้แก่่คณะแพทยศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยมหาสารคาม มหาวิิทยาลััยพะเยา มหาวิิทยาลััยมหิิดล มหาวิิทยาลััยนวมิินทราธิิราช (เปิิดหลัักสููตร4 ปีี)และวิิทยาลััยวิิทยาศาสตร์์การแพทย์์เจ้้าฟ้้าจุุฬาภรณ์์ (เปิิดหลัักสููตรต่่อเนื่่�อง 2 ปีี) เพื่่�อผลิิตผู้้�สำำเร็็จการศึึกษาสำำหรัับปฏิิบััติิหน้้าที่่�เป็็นนัักปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินการแพทย์์หรืือ นัักฉุุกเฉิินการแพทย์์(นฉพ.) รููปที่่� 1-1-2 แผนผัังผู้้�ปฏิิบััติิการในการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินแต่่ละระยะ หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 18 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

พ.ศ. 2559 สถาบัันพระบรมราชชนก ปรับปรุ ัุง หลัักสููตร ประกาศนีียบััตรวิชิาชีีพชั้้�นสููง สาขาวิิชาปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินการแพทย์์ (Emergency Medical Operation) ปีีพ.ศ. 2564 มีีสถาบัันที่่�ผลิิต 6แห่่ง ได้้แก่ วิ่ ิทยาลััยการสาธารณสุุขสิริินธร จัังหวััดขอนแก่่น ชลบุรีุี อุบุลราชธานีียะลาและตรััง สัังกััดคณะสาธารณสุุขและสหเวชศาสตร์์ สถาบัันพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสุุข และโรงเรีียนนาวิิก เวชกิิจ ศููนย์์วิิทยาการ กรมแพทย์์ทหารเรืือ ผลิิตผู้้�สำำเร็็จการศึึกษา เพื่่�อปฏิิบััติิหน้้าที่่�เป็็นเจ้้าพนัักงานฉุุกเฉิินการแพทย์์หรืือ จฉพ. (Advanced Emergency Medical Technician: AEMT) ในปีีพ.ศ. 2563 คณะกรรมการการแพทย์์ฉุุกเฉิินการแพทย์์ได้้ออกข้้อบัังคับว่ั ่าด้้วยการกำำ หนดผู้้�ปฏิิบััติิการ การรัับรององค์์กรและหลัักสููตรการศึึกษาหรืือฝึึกอบรมผู้้�ปฏิิบััติิการ และการให้้ประกาศนีียบััตรหรืือเครื่่�องหมาย วิิทยฐานะแก่่ผู้้�ผ่่านการศึึกษาหรืือฝึึกอบรม พ.ศ. 2563 จึึงยกเลิิกข้้อบัังคัับคณะกรรมการการแพทย์์ฉุุกเฉิิน ว่่าด้้วยการ รับัรององค์์กรและหลัักสููตรการศึึกษาหรืือฝึึกอบรมผู้้�ปฏิิบััติิการและการให้้ประกาศนีียบััตรหรืือเครื่่�องหมายวิิทยฐานะ แก่่ผู้้�ผ่่านการศึึกษาหรืือฝึึกอบรม พ.ศ. 2554 รวมถึึงประกาศ กพฉ. เรื่่�องการให้้ประกาศนีียบััตรและการปฏิิบััติิการ ฉุุกเฉิินของผู้้�ปฏิิบััติิการ พ.ศ.2554 หมวด 1 โดยในข้้อบัังคัับฉบัับใหม่่ ได้้ กำำ หนดให้้ผู้้�ปฏิิบััติิการมีี2 ด้้าน ได้้แก่่ 1. ผู้้ปฏิิบััติิงานด้้านปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ได้้แก่่ บุุคคลที่่�ปฏิิบััติิงานเกี่่�ยวกัับการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินตามหมวด 3 แห่่งพระราชบััญญััติิการแพทย์์ฉุุกเฉิิน พ.ศ. 2551 โดยได้้ขึ้้�นทะเบีียนเป็็นผู้้�ปฏิิบััติิการด้้านปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินกัับ หน่่วยปฏิิบััติิการ สถานพยาบาล หรืือองค์์กรอื่่�นตามที่่�กพฉ. กำำหนด 2. ผู้้ปฏิิบััติิงานด้้านวิิชาการ ได้้แก่่ บุุคคลที่่�ปฏิิบััติิงานเกี่่�ยวกัับการศึึกษา การฝึึกอบรม การค้้นคว้้า และ การวิิจััยเกี่่�ยวกัับการประเมิิน การจััดการ การบำำ บััดรัักษาผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน และการป้้องกัันการเจ็็บป่่วยที่่�เกิิดขึ้้�นฉุุกเฉิิน โดยจำำแนกผู้้�ปฏิิบััติิการในแต่่ละด้้าน เป็็น 2 กลุ่่ม ดัังนี้้� 1. กลุ่่มวิชาชีี ิพ ได้้แก่ บุุ่คคลที่่�เป็็นผู้้�ประกอบวิชิาชีีพด้้านการแพทย์์และการสาธารณสุุขที่่มี�ีกฎหมายเกี่่�ยวกับั การประกอบวิชิาชีีพนั้้�นเป็็นการเฉพาะ ซึ่่�งปฏิิบััติิงานเกี่่�ยวกัับการแพทย์์ฉุุกเฉิิน 2. กลุ่่มช่่วยฉุุกเฉิินการแพทย์์ได้้แก่่ ผู้้�ช่่วยเวชกรรม ผู้้�ช่่วยอำำนวยการ และบุุคคลอื่่�นที่่�ปฏิิบััติิงานเกี่่�ยวกัับ การแพทย์์ฉุุกเฉิินอัันไม่่ได้้เป็็นการประกอบวิิชาชีีพ (ตามกลุ่่มวิิชาชีีพ) โดยได้้รัับประกาศนีียบััตรหรืือกำำลัังศึึกษาหรืือ ฝึึกอบรมในองค์์กรและหลัักสููตรฝึึกอบรมตามข้้อบัังคัับนี้้� ทั้้�งนี้้�ในข้้อบัังคับดัังกล่่าวให้้มีี“กรอบคุณวุุฒิิฉุุกเฉิินการแพทย์์แห่่งชาติิ”เพื่่�อใช้้เป็็นหลัักในการกำำหนดเกณฑ์์ มาตรฐานคุุณวุุฒิิฉุุกเฉิินการแพทย์์ (มคฉ.1) แต่่ละสาขา และเพื่่�อเป็็นประโยชน์์ต่่อการรัับรองหน่่วยงานหรืือองค์์กร ที่่�มีีลัักษณะครบถ้้วนตามที่่�กำำ หนดให้้เป็็นองค์์กรฝึึกอบรมและหลัักสููตรฝึึกอบรม รวมทั้้�งการให้้ประกาศนีียบััตรหรืือ เครื่่�องหมายวิิทยฐานะแก่่ผู้้�ผ่่านการศึึกษาหรืือฝึึกอบรมสาขานั้้�น หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 19 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

ในปีีพ.ศ. 2564 ได้้มีีพระราชกฤษฎีีกำำ�หนดให้้สาขาฉุุกเฉิินการแพทย์์เป็็นสาขาการประกอบโรคศิิลปะ พ.ศ. 2564 กำำ หนดให้้ “ฉุุกเฉิินการแพทย์์” หมายความว่่า การกระทำำต่่อมนุุษย์์ซึ่่�งเป็็นผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินตามกฎหมาย ว่่าด้้วยการแพทย์์ฉุุกเฉิิน เกี่่�ยวกัับการประเมิิน การคััดแยกการวิินิิจฉััยการบำำ บััดและการเคลื่่�อนย้้ายหรืือการลำำเลีียง ด้้วยวิิธีีการใช้้ยา เครื่่�องมืือและอุุปกรณ์์ทางการแพทย์์ที่่�เกี่่�ยวข้้องกัับฉุุกเฉิินการแพทย์์เพื่่�อป้้องกัันการเสีียชีีวิิตหรืือการ รุุนแรงขึ้้�นของการบาดเจ็บ็หรืืออาการป่่วยของผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินอย่่างทัันท่่วงที ทั้้ ี �งนี้้ นั�บัแต่่การรับรู้ัถึ้�ึงภาวะเจ็บ็ ป่่วยฉุุกเฉิิน จนพ้้นภาวะฉุุกเฉิินหรืือส่่งต่่อผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินให้้แก่่ผู้้�ประกอบวิิชาชีีพทางการแพทย์์และสาธารณสุุขตามกฎหมายว่่าด้้วย การนั้้�น รููปที่่� 1-1-3 ระดัับการฝึึกอบรมผู้้�ปฏิิบััติิการตาม มคฉ.1 แต่่ละสาขา 16 1. กลุมวิชาชีพ ไดแก บุคคลที่เปนผูประกอบวิชาชีพดานการแพทยและการสาธารณสุขที่มีกฎหมาย เกี่ยวกับการประกอบวิชาชีพนั้นเปนการเฉพาะ ซึ่งปฏิบัติงานเกี่ยวกับการแพทยฉุกเฉิน 2. กลุมชวยฉุกเฉินการแพทยไดแก ผูชวยเวชกรรม ผูชวยอำนวยการ และบุคคลอื่นที่ปฏิบัติงาน เกี่ยวกับการแพทยฉุกเฉินอันไมไดเปนการประกอบวิชาชีพ (ตามกลุมวิชาชีพ) โดยไดรับประกาศนียบัตรหรือ กำลังศึกษาหรือฝกอบรมในองคกรและหลักสูตรฝกอบรมตามขอบังคับนี้ ทั้งนี้ ในขอบังคับดังกลาว ใหมี“กรอบคุณวุฒิฉุกเฉินการแพทยแหงชาติ” เพื่อใชเปนหลักในการกำหนด เกณฑมาตรฐานคุณวุฒิฉุกเฉินการแพทย(มคฉ.1) แตละสาขา รวมทั้งเพื่อเปนประโยชนตอการรับรองหนวยงาน หรือองคกรที่มีลักษณะครบถวนตามที่กำหนดใหเปนองคกรฝกอบรมและหลักสูตรฝกอบรม รวมทั้งการให ประกาศนียบัตรหรือเครื่องหมายวิทยฐานะแกผูผานการศึกษาหรือฝกอบรมสาขานั้น ปจจุบัน ไดมีมาตรฐานคุณวุฒิฉุกเฉินการแพทย (มคฉ.1) ที่ผานความเห็นชอบจากคณะกรรมการ การแพทยฉุกเฉินแลว จำนวน 6 สาขา ซึ่งเปนสาขาสำหรับการผลิตผูปฏิบัติการดานการปฏิบัติการฉุกเฉิน กลุม ชวยฉุกเฉินการแพทย ไดแก 1. สาขาอาสาสมัครฉุกเฉินการแพทยเทียบไดกับระดับ 1 ตามกรอบคุณวุฒิแหงชาติ 2. สาขาพนักงานฉุกเฉินการแพทย เทียบไดกับระดับ 2 ตามกรอบคุณวุฒิแหงชาติ 3. สาขาพนักงานฉุกเฉินการแพทยพิเศษ เทียบไดกับระดับ 3 ตามกรอบคุณวุฒิแหงชาติ 4. สาขาเจาพนักงานฉุกเฉินการแพทย เทียบไดกับระดับ 4 ตามกรอบคุณวุฒิแหงชาติ 5. สาขาเจาพนักงานฉุกเฉินการแพทยขั้นสูง เทียบไดกับระดับ 5 ตามกรอบคุณวุฒิแหงชาติ 6. สาขานักปฏิบัติการฉุกเฉินการแพทยเทียบไดกับระดับ 6 ตามกรอบคุณวุฒิแหงชาติ รูปที่ 1-1-2 ระดับการฝกอบรมผูปฏิบัติการตาม มคฉ.1 แตละสาขา ในป พ.ศ. 2564 ไดมีพระราชกฤษฎีกำหนดใหสาขาฉุกเฉินการแพทยเปนสาขาการประกอบโรค ศิลปะ พ.ศ. 2564 กำหนดให“ฉุกเฉินการแพทย” หมายความวา การกระทำตอมนุษยซึ่งเปนผูปวยฉุกเฉินตาม กฎหมายวาดวยการแพทยฉุกเฉิน เกี่ยวกับการประเมิน การคัดแยก การวินิจฉัย การบำบัด และการเคลื่อนยาย หรือการลำเลียง ดวยวิธีการใชยา เครื่องมือ และอุปกรณทางการแพทยที่เกี่ยวของกับฉุกเฉินการแพทยเพื่อ ปองกันการเสียชีวิตหรือการรุนแรงขึ้นของการบาดเจ็บหรืออาการปวยของผูปวยฉุกเฉินอยางทันทวงทีทั้งนี้นับ แตการรับรูถึงภาวะเจ็บปวยฉุกเฉินจนพนภาวะฉุกเฉินหรือสงตอผูปวยฉุกเฉินใหแกผูประกอบวิชาชีพทางการ แพทยและสาธารณสุขตามกฎหมายวาดวยการนั้น ปััจจุุบััน ได้้มีมีาตรฐานคุณวุุฒิิฉุุกเฉิินการแพทย์์(มคฉ.1) ที่่ผ่�่านความเห็็นชอบจากคณะกรรมการการแพทย์ฉุ์ุกเฉิินแล้้ว จำำนวน 6 สาขา ซึ่่�งเป็็นสาขาสำำหรัับการผลิิตผู้้�ปฏิิบััติิการด้้านการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน กลุ่่มช่่วยฉุุกเฉิินการแพทย์์ได้้แก่่ 1. สาขาอาสาสมััครฉุุกเฉิินการแพทย์์เทีียบได้้กัับระดัับ 1 ตามกรอบคุุณวุุฒิิแห่่งชาติิ 2. สาขาพนัักงานฉุุกเฉิินการแพทย์์ เทีียบได้้กัับระดัับ 2 ตามกรอบคุณวุุฒิิแห่่งชาติิ 3. สาขาพนัักงานฉุุกเฉิินการแพทย์์พิิเศษ เทีียบได้้กัับระดัับ 3 ตามกรอบคุณวุุฒิิแห่่งชาติิ 4. สาขาเจ้้าพนัักงานฉุุกเฉิินการแพทย์์เทีียบได้้กัับระดัับ 4 ตามกรอบคุณวุุฒิิแห่่งชาติิ 5. สาขาเจ้้าพนัักงานฉุุกเฉิินการแพทย์์ขั้้�นสููง เทีียบได้้กัับระดัับ 5 ตามกรอบคุุณวุุฒิิแห่่งชาติิ 6. สาขานัักปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินการแพทย์์เทีียบได้้กัับระดัับ 6 ตามกรอบคุุณวุุฒิิแห่่งชาติิ หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 20 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

โดยผู้้�ประกอบโรคศิิลปะสามารถขอขึ้้�นทะเบีียนและรับั ใบอนุุญาตเป็็นผู้้�ประกอบโรคศิิลปะได้้ 2 มาตรา ดัังนี้้� มาตรา 12 ผู้้�ขอขึ้้�นทะเบีียนและรัับใบอนุุญาตเป็็นผู้้�ประกอบโรคศิิลปะสาขาฉุุกเฉิินการแพทย์์ต้้องมีีความรู้้� ในวิิชาชีีพ คืือ เป็็นผู้้�ได้้รัับปริิญญาหรืือประกาศนีียบััตรเทีียบเท่่าปริิญญาสาขาฉุุกเฉิินการแพทย์์จากสถาบัันการศึึกษา ที่่�คณะกรรมการวิิชาชีีพสาขาฉุุกเฉิินการแพทย์์รัับรองและต้้องสอบผ่่านความรู้้�ตามหลัักเกณฑ์์ วิิธีีการ และเงื่่�อนไขที่่� คณะกรรมการวิิชาชีีพสาขาฉุุกเฉิินการแพทย์์กำำหนด สำำหรัับผู้้�สำำเร็็จการศึึกษาจากต่่างประเทศซึ่่�งมิิได้้มีีสััญชาติิไทย นอกจากต้้องมีคุีณุสมบััติิตามวรรคหนึ่่�งแล้้ว ต้้องได้้รับัอนุุญาตให้้ประกอบโรคศิิลปะสาขาฉุุกเฉิินการแพทย์์จากประเทศ ที่่�สำำเร็็จการศึึกษาด้้วย มาตรา13ในกรณีีผู้้�ปฏิิบััติิงานด้้านฉุุกเฉิินการแพทย์ซึ่่์ �งได้้รับปริ ั ิญญาหรืือประกาศนีียบััตรสาขาอื่่�นที่่�เทีียบเท่่า ปริิญญาด้้านฉุุกเฉิินการแพทย์์ ด้้านการแพทย์์ ด้้านการพยาบาล หรืือด้้านทัันตกรรมและปฏิิบััติิงานด้้านฉุุกเฉิิน การแพทย์์อยู่่ก่่อนวัันที่่�พระราชกฤษฎีีกานี้้�ใช้้บัังคับัและยัังคงปฏิิบััติิงานด้้านฉุุกเฉิินการแพทย์์อยู่่ในวัันยื่่�นคำำขอในสถาน พยาบาลหรืือหน่่วยปฏิิบััติิการตามกฎหมายว่่าด้้วยการแพทย์ฉุ์ุกเฉิิน หรืือองค์์กรใดที่่�คณะกรรมการวิชิาชีีพสาขาฉุุกเฉิิน การแพทย์์รัับรอง ให้้มีีสิิทธิิขอขึ้้�นทะเบีียนและรัับใบอนุุญาตเป็็นผู้้�ประกอบโรคศิิลปะสาขาฉุุกเฉิินการแพทย์์ โดยต้้อง ผ่่านการอบรมและทดสอบความรู้้�ตามหลัักเกณฑ์์ วิิธีีการ และเงื่่�อนไขที่่�คณะกรรมการวิิชาชีีพสาขาฉุุกเฉิินการแพทย์์ กำำหนด ทั้้�งนี้้�ให้้ยื่่�นคำำขอภายในหนึ่่�งร้้อยยี่่�สิิบวัันนัับแต่่วัันที่่�พระราชกฤษฎีีกานี้้�ใช้้บัังคัับ และเมื่่�อได้้ยื่่�นคำำขอแล้้วให้้ ประกอบโรคศิิลปะโดยอาศััยสาขาฉุุกเฉิินการแพทย์ต่์ ่อไปได้้ จนกว่่าจะได้้รัับแจ้้งให้้ทราบถึึงการไม่่รัับขึ้้�นทะเบีียนและ ออกใบอนุุญาต ทั้้�งนี้้�พระราชกฤษฎีีกานี้้�ให้้ใช้้บัังคัับเมื่่�อพ้้นกำำหนดเก้้าสิิบวัันนัับแต่่วัันประกาศในราชกิิจจานุุเบกษาเป็็นต้้น ไป (นัับตั้้�งแต่วั่ ันที่่� 10 ตุุลาคม 2564) การจััดการศึึกษาระดัับปริิญญาตรีีสาขาวิชาิ ปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินการแพทย์์ จากการวิิจััยประเมิินผลสััมฤทธิ์์�ของผู้้�สำำเร็็จการศึึกษาหลัักสููตรประกาศนีียบััตรสาธารณสุุขศาสตร์์ (กู้้�ชีีพ) 4 รุ่่นแรกของประเทศไทย(วิิภาดา วัฒันนามกุุลและคณะ,2546) พบว่่า ประเทศไทยมีีความต้้องการบุุคลากรเฉพาะทาง ด้้านการแพทย์์ฉุุกเฉิินทั้้�งในระดัับพื้้�นฐานและระดับสููัง ดัังนั้้�น ในปีีพ.ศ. 2553 สถาบัันการแพทย์์ฉุุกเฉิินแห่่งชาติิจึึงได้้ เชิิญชวนให้้คณะแพทยศาสตร์ ม์หาวิิทยาลััยมหาสารคามเปิิดสอนหลัักสููตรวิิทยาศาสตรบััณฑิิตสาขาวิชิาเวชกิิจฉุุกเฉิิน (Paramedic) เพื่่�อผลิิตบุุคลากรระดัับปริิญญาตรีีให้้สามารถช่่วยเหลืือผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินวิิกฤติิ ณ จุุดเกิิดเหตุุได้้ โดยปฏิิบััติิ งานในหน่่วยปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินระดับสููัง ต่่อมาในปีีพ.ศ.2554เปิิดสอนเพิ่่ม�เติมที่่ ิ �คณะแพทยศาสตร์ ม์หาวิิทยาลััยพะเยา ต่่อมาในปีีพ.ศ.2556คณะกรรมการการแพทย์ฉุ์ุกเฉิิน ได้้ประกาศหลัักเกณฑ์์และเงื่่�อนไขการรับัรององค์์กรหรืือสถาบััน การศึึกษาที่่�ดำำเนิินการหลัักสููตรปริิญญาสาขาวิิชาปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินการแพทย์์ ที่่�รัับรองโดย อศป. จึึงมีีการปรัับปรุุง หลัักสููตร รวมทั้้�งมีีสถาบัันการศึึกษาขอรัับรององค์์กรและเปิิดสอนหลัักสููตรวิิทยาศาสตรบััณฑิิตสาขาวิิชาปฏิิบััติิการ ฉุุกเฉิินการแพทย์์(Bachelor of Science in Emergency Medical Operation) จึึงมีีสถาบัันการศึึกษาเปิิดสอนเพิ่่�ม เติิมอีีก 3 แห่่ง ได้้แก่่คณะแพทยศาสตร์์โรงพยาบาลรามาธิิบดีี มหาวิิทยาลััยมหิิดล คณะแพทยศาสตร์์ มหาวิิทยาลััย นวมิินทราธิิราช และวิิทยาลััยวิิทยาศาสตร์์การแพทย์์เจ้้าฟ้้าจุุฬาภรณ์์ ทั้้�งนี้้�องค์์กรการศึึกษาต้้องจััดให้้มีีความพร้้อมใน ด้้านลัักษณะทั่่�วไปขององค์์กร อาจารย์์การรัับนัักศึึกษา หลัักสููตร การจััดการศึึกษา ระบบการดููแลนัักศึึกษา/ระบบ อาจารย์์ที่่�ปรึึกษา อาคารสถานที่่�สำำหรัับการจััดการเรีียนการสอน หอพัักนัักศึึกษา สวััสดิิการ สโมสร สถานที่่�สำำหรัับ กีีฬาและสัันทนาการ การบริิหารจััดการ แหล่่งเงิินงบประมาณ และการประเมิินคุุณภาพการจััดการเรีียนการสอนและ การประเมิินสถาบััน หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 21 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

หลัักสููตรวิิทยาศาสตรบััณฑิิต สาขาวิิชาปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินการแพทย์์ รัับผู้้�เข้้าศึึกษาจากผู้้�สำำเร็็จการศึึกษา ไม่่ต่ำ ำ� กว่่ามััธยมศึึกษาตอนปลายสายสามััญ โครงสร้้างหลัักสููตรประกอบด้้วยหน่่วยกิิตรวมไม่่น้้อยกว่่า 140 หน่่วยกิิต และไม่่เกิิน 160 หน่่วยกิิตโดยเรีียนในหมวดวิชิาศึึกษาทั่่�วไปไม่น้้ ่อยกว่่า30 หน่่วยกิิต หมวดวิชิาเฉพาะไม่น้้ ่อยกว่่า104 หน่่วยกิิต(กลุ่่มวิิชาพื้้�นฐานไม่น้้ ่อยกว่่า 40 หน่่วยกิิตและกลุ่่มวิิชาเฉพาะไม่น้้ ่อยกว่่า 64 หน่่วยกิิต)และหมวดวิิชาเลืือก เสรีีไม่่น้้อยกว่่า 6 หน่่วยกิิต สรุุป ปััญหาระบบการแพทย์์ฉุุกเฉิินของประเทศไทยในอดีีตคืือการขาดระบบบริิหารจััดการที่่�ดีี ด้้านบุุคลากร ขาดอุุปกรณ์์และเครื่่�องมืือช่่วยเหลืือผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน รวมทั้้�งขาดหน่่วยงานรัับผิิดชอบประสานปฏิิบััติิการ ส่่งผลให้้ผู้้�ป่่วย ฉุุกเฉิินต้้องสููญเสีียชีีวิิต อวััยวะ หรืือเกิิดความบกพร่่องในการทำำงานของอวััยวะสำำคััญ ทำำ ให้้การบาดเจ็็บหรืือเจ็็บป่่วย รุุนแรงขึ้้�นโดยไม่่สมควร ในปีีพ.ศ 2552 จึึงเห็็นสมควรให้้มีีพระราชบััญญัติัิการแพทย์์ฉุุกเฉิิน พ.ศ.2551 ขึ้้�น เพื่่�อให้้ ผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินได้้รับัการคุ้้ม�ครองสิิทธิิในการเข้้าถึึงระบบการแพทย์ฉุ์ุกเฉิินอย่่างทั่่�วถึึงเท่่าเทีียม มีคุีณุภาพมาตรฐาน และ เพื่่�อให้้เป็็นไปตามเจตนารมณ์์ดัังกล่่าว จำำเป็็นจะต้้องกำำหนดทิิศทางและแนวทางในการบริิหารจััดการที่่�เป็็นรููปธรรม โดยมีีการบููรณาการความร่่วมมืือจากภาคีีต่่าง ๆ ที่่�เกี่่�ยวข้้อง จะต้้องกำำ หนดนโยบายขัับเคลื่่�อนระบบการแพทย์์ฉุุกเฉิิน อย่่างเป็็นรููปธรรมร่่วมกััน มีีการสนัับสนุุนงบประมาณอย่่างต่่อเนื่่�องและเพีียงพอ โดยมีีสถาบัันการแพทย์์ฉุุกเฉิิน แห่่งชาติิเป็็นองค์์กรหลัักในการประสานภาคีีต่่างๆ ทั้้�งระบบการดููแลนอกโรงพยาบาล (prehospital care system) ระบบการดููแลในโรงพยาบาล(inhospital caresystem)และระบบการดููแลระหว่่างนำส่ำ ่ง (interfacility, careintransit) โดยจะต้้องจััดให้้มีีการบริบิาลระบบที่่มี�ปีระสิิทธิิภาพภายใต้้ทรััพยากรที่่�เหมาะสมและเพีียงพอ มีีระบบควบคุมมุาตรฐาน และบริิหารคุณุภาพที่่ดี�ีและมีจำีำนวนบุุคลากรที่่�เพีียงพอมีศัีักยภาพที่่�เหมาะสมต่่อการดููแลผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน โดยเฉพาะกลุ่่ม ผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินวิิกฤต ซึ่่�งการขัับเคลื่่�อนระบบการบริิหารจััดการดัังกล่่าว ตััวชี้้�วััดความสำำเร็็จอย่่างหนึ่่�งคืือผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินจะ ต้้องมีอัีัตราการเสีียชีีวิิตลดลง ดัังนั้้�น บุุคลากรที่่�ทำำหน้้าที่่�ในการดููแลผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน หรืือผู้้�ปฏิิบััติิการในระบบการแพทย์์ ฉุุกเฉิิน จึึงเป็็นกลไกสำำคััญหลัักอย่่างหนึ่่�งที่่�จะทำำ ให้้ระบบการแพทย์ฉุ์ุกเฉิินของประเทศไทยขับัเคลื่่�อนไปอย่่างมีคุีณุภาพ จึึงควรส่่งเสริมิสนับัสนุุนให้้มีีการผลิิตให้้มีจำีำนวนเพีียงพอกระจายตััวครอบคลุมทุุกพื้้�นที่่�และได้้รับัการพัฒันาศัักยภาพ อย่่างต่่อเนื่่�อง รวมทั้้�งการส่่งเสริิมขวััญกำำลัังใจให้้คงอยู่่ในระบบ มีีความมั่่�นคงในอาชีีพ ทั้้�งนี้้�เพื่่�อให้้ระบบการดููแลนอก โรงพยาบาลเป็็นระบบที่่ป�ระชาชนได้้ประโยชน์์อย่่างแท้้จริิงผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินสามารถเข้้าถึึงระบบอย่่างทั่่�วถึึงและเท่่าเทีียม สุุดท้้ายก็็จะส่่งผลให้้อััตราการเสีียชีีวิิตของผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินลดลงได้้ในที่่�สุุด หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 22 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

บรรณานุุกรม ข้้อบัังคับัคณะกรรมการการแพทย์ฉุ์ุกเฉิินว่่าด้้วยการกำำ หนดผู้้�ปฏิิบััติิการการรับัรององค์์กรและหลัักสููตรผู้้�ผ่่านการศึึกษา หรืือฝึึกอบรมผู้้�ปฏิิบััติิการและการให้้ประกาศนีียบััตรหรืือเครื่่�องหมายวิิทยฐานะแก่่ผู้้�ผ่่านการศึึกษาหรืือ ฝึึกอบรม พ.ศ. 2563. (24 เมษายน 2563). ราชกิิจจานุุเบกษา (เล่มที่่ ่� 137, ตอนพิิเศษ 96ง). ข้้อบัังคับัคณะกรรมการการแพทย์ฉุ์ุกเฉิินว่่าด้้วยการรับัรององค์์กรและหลัักสููตรการศึึกษาหรืือฝึึกอบรมผู้้�ปฏิิบััติิการและ การให้้ประกาศนีียบััตรหรืือเครื่่�องหมายวิิทยฐานะแก่่ผู้้�ผ่่านการศึึกษาหรืือฝึึกอบรม พ.ศ.2554. (22 กุมุภาพัันธ์์2554). ราชกิิจจานุุเบกษา (เล่ม ่ 128, ตอนพิิเศษ 21ง). ไชยพร ยุุกเซ็็น. (2564). การดููแลรัักษาผู้้�บาดเจ็็บก่่อนถึึงโรงพยาบาล. กรุุงเทพฯ: ไอดีีออล ดิจิิตอลพริ๊๊�นท์์ จำำกััด. ประกาศคณะกรรมการการแพทย์์ฉุุกเฉิิน เรื่่�อง การให้้ประกาศนีียบััตรและการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินของผู้้�ปฏิิบััติิการ พ.ศ. 2554. (4 พฤศจิิกายน 2554). ราชกิิจจานุุเบกษา (เล่มที่่ ่� 128, ตอนพิิเศษ 133ง). ประกาศคณะกรรมการการแพทย์์ฉุุกเฉิิน เรื่่�อง หลัักเกณฑ์์การประเมิินเพื่่�อคััดแยกระดัับความฉุุกเฉิิน และมาตรฐาน การปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน พ.ศ. 2554. (4 พฤศจิิกายน 2554).ราชกิิจจานุุเบกษา (เล่่ม 128 ตอนพิิเศษ 131ง). ประกาศคณะกรรมการการแพทย์์ฉุุกเฉิิน เรื่่�อง อำำนาจหน้้าที่่�ขอบเขตความรัับผิิดชอบ และข้้อจำกัำ ัดในการปฏิิบััติิการ แพทย์์ของผู้้�ช่่วยเวชกรรมตามคำสั่่ ำ �งการแพทย์์หรืือการอำำนวยการ พ.ศ. 2556. (12 มีีนาคม 2556). ราชกิิจจานุุเบกษา (เล่มที่่ ่� 130, ตอนพิิเศษ 33ง). ประกาศคณะกรรมการการแพทย์์ฉุุกเฉิิน เรื่่�อง อำำนาจหน้้าที่่�ขอบเขต ความรัับผิิดชอบ และข้้อจำำกััดในการ ปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินของผู้้�ช่่วยอำำนวยการตามคำำสั่่�งการแพทย์์หรืือการอำำนวยการ พ.ศ. 2558. (11 พฤษภาคม 2558). ราชกิิจจานุุเบกษา (เล่ม ่ 132, ตอนพิิเศษ 108ง). ประกาศคณะกรรมการการแพทย์ฉุ์ุกเฉิิน เรื่่�อง หลัักเกณฑ์์และเงื่่�อนไขเกี่่�ยวกับัการปฏิิบััติิหน้้าที่่�และการกำำกับดููัแลหน่่วย ปฏิิบััติิการแพทย์์พ.ศ. 2564. (26 พฤศจิิกายน 2564). ราชกิิจจานุุเบกษา (เล่ม ่ 138 ตอนพิิเศษ 291ง). ประกาศคณะกรรมการการแพทย์ฉุ์ุกเฉิินเรื่่�อง ประเภท ระดับ ัอานาจหน้้าที่่�ขอบเขตความรับผิั ิดชอบ และข้้อจำำกััดของ หน่่วยปฏิิบััติิการพ.ศ. 2562. (11 มีีนาคม 2562). ราชกิิจจานุุเบกษา (เล่ม ่ 136 ตอนพิิเศษ 58ง). ประกาศคณะอนุุกรรมการรัับรององค์์กรและหลัักสููตรการศึึกษาและฝึึกอบรมผู้้�ปฏิิบััติิการและการให้้ประกาศนีียบััตร หรืือเครื่่�องหมายวิิทยฐานะแก่่ผู้้�ผ่่านการศึึกษาหรืือฝึึกอบรม เรื่่�อง การกำำหนดลัักษณะองค์์กรที่่�จััดการศึึกษา ต่่อเนื่่�องด้้านการแพทย์ฉุ์ุกเฉิินเพื่่�อการต่่ออายุปุระกาศนีียบััตรปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน การรับัรองกิิจกรรมการศึึกษา ต่่อเนื่่�องและการกำำหนดหน่่วยคะแนน พ.ศ. 2562. สถาบัันการแพทย์์ฉุุกเฉิินแห่่งชาติิ. ประกาศสถาบัันการแพทย์ฉุ์ุกเฉิินแห่่งชาติิเรื่่�อง หลัักสููตรหลัักการฝึึกอบรมช่่วยอำำนวยการ พ.ศ.2558. (2558). สืบค้้ ืน จาก https://www.niems.go.th/pdfviewer/index.html พระราชบััญญัติัิการแพทย์์ฉุุกเฉิิน พ.ศ. 2551. ราชกิิจจานุุเบกษา เล่่มที่่�125, ตอนที่่�44 ก (ลงวัันที่่�6 มีีนาคม 2551). วิิทยา ชาติิบััญชาชััย และธััญรััศม์์ ปิิยวััชร์์เวลา. (2557). 20 ปีีระบบบริิการการแพทย์์ฉุุกเฉิิน โรงพยาบาลขอนแก่่น. ขอนแก่่น: เพ็็ญพริ้้�นติ้้�ง จำำกััด. วิิภาดา วััฒนนามกุุล และคณะ. (2546). การประเมิินผลสััมฤทธิ์์�ของผู้้�สำำเร็็จการศึึกษาหลัักสููตรประกาศนีียบััตร สาธารณสุุขศาสตร์์(กู้้�ชีีพ) รุ่่นที่่� 1-4. วิิทยาลััยการสาธารณสุุขสิิริินธร จัังหวััดขอนแก่่น. หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 23 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

วิิภาดา วิิจัักขณาลััญฉ์์. (2559). ระบบการพััฒนาบุุคลากรในระบบการแพทย์์ฉุุกเฉิิน ใน รายงานประจำำปีี2558 สถาบัันการแพทย์์ฉุุกเฉิินแห่่งชาติิ. นนทบุุรีี: สถาบัันการแพทย์์ฉุุกเฉิินแห่่งชาติิ. สถาบัันการแพทย์์ฉุุกเฉิินแห่่งชาติิ. (ม.ป.ป.). ประวััติิองค์์กร. (ออนไลน์์). สืืบค้้นจาก https://www.niems.go.th/ 1/ SubWebsite/Index/6 สถาบัันการแพทย์์ฉุุกเฉิินแห่่งชาติิ. (2557). หลัักเกณฑ์์เงื่่�อนไขเกณฑ์์และวิธีิีการรับัรององค์์กรและหลัักสููตรการศึึกษา หรืือฝึึกอบรมผู้้�ปฏิิบััติิการและการให้้ประกาศนีียบััตรหรืือเครื่่�องหมายวิิทยฐานะแก่่ผู้้�ผ่่านการศึึกษาหรืือ ฝึึกอบรม (ฉ.....บัับปรัับปรุุง พ.ศ. 2557). นนทบุรีุี: สถาบัันการแพทย์์ฉุุกเฉิินแห่่งชาติิ สมชายกาญจนสุุต. (2551). ระบบบริิการการแพทย์์ฉุุกเฉิินของประเทศไทย. สำำนัักงานระบบบริิการการแพทย์์ฉุุกเฉิิน กระทรวงสาธารณสุุข. สำำนัักงานระบบบริิการการแพทย์์ฉุุกเฉิิน สำำนัักงานปลััดกระทรวงสาธารณสุุข. (2548). คู่่มืือการจััดระบบบริิการ การแพทย์์ฉุุกเฉิิน พ.ศ.2548. กรุุงเทพฯ: แอลทีีเพรสจำกัำ ัด. หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 24 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

เพ็็ญรุ่่�ง บุุญรัักษ์์ ความปลอดภััยและสุุขภาพของผู้้�ปฏิิบััติิการ ในระบบการแพทย์์ฉุุกเฉิิน บทนำำ บุุคลากรที่่�ปฏิิบััติิงานในระบบการแพทย์์ฉุุกเฉิิน จะต้้องทำำงานกัับผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน ประสบกัับสถานการณ์์ที่่� เสี่่�ยงอัันตราย และก่่อให้้เกิิดความเครีียด ส่่งผลกระทบต่่อร่่างกายและจิิตใจ ครอบครััว และสัังคมของผู้้�ปฏิิบััติิการ ซึ่่�งผู้้�ปฏิิบััติิการทุุกคนจะต้้องตระหนัักถึึงความเครีียดที่่�เกิิดขึ้้�นจากสถานการณ์์ต่่างๆ เช่่น ผู้้�ป่่วยเสีียชีีวิิต การเรีียนรู้้� เพื่่�อที่่�จะเผชิิญกัับปััญหาที่่�ก่่อให้้เกิิดความเครีียด จะช่่วยให้้ผู้้�ปฏิิบััติิการปฏิิบััติิงานได้้อย่่างมีีประสิิทธิิภาพและ ดำำรงชีีวิิตได้้อย่่างปกติิสุุข 1. การดููแลผู้�ป่้่วยฉุุกเฉินิ ที่่�มีีปััญหาด้้านอารมณ์์ การตายและเจ็็บป่่วยในระยะสุุดท้้าย ผู้้�ปฏิิบััติิการต้้องเผชิิญกัับปััญหาของครอบครััวที่่�มีีการเสีียชีีวิิต ต้้องเตรีียมรัับมืือสถานการณ์์ดัังกล่่าว ในการตอบโต้้ทางอารมณ์์เช่่น การปฏิิเสธความจริิง ความรู้สึ้�ึกผิิด ความเศร้้าโศกเสีียใจ ความโกรธ ภาวะซึมึเศร้้า การให้้การดููแล ณ จุุดเกิิดเหตุุเป็็นสิ่่�งจำำเป็็นเร่่งด่่วนที่่�จะต้้องทำำอย่่างทัันท่่วงทีีตามแนวทางการปฏิิบััติิงานที่่� กำำ หนดไว้้ บางสถานการณ์์อาจพบการสููญเสีียชีวิีิตของผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน ซึ่่�งผู้้�ปฏิิบััติิการจะต้้องมีีสติ มีิ ีความมั่่�นคงทางอารมณ์์ คอยปลอบโยนให้้กำำลัังใจแก่่ญาติิและครอบครััวให้้ข้้อมููลที่่จำ�ำเป็็น และในบางกรณีที่่�พบว่่าสภาพร่่างกายของผู้้�เสีียชีวิีิต มีีการฉีีกขาดหรืือถููกตััด ผู้้�ปฏิิบััติิการต้้องไม่่เปิิดเผยร่่างกายผู้้�เสีียชีีวิิต ใช้้ผ้้าคลุุมร่่างกายส่่วนที่่�ถููกตััดขาดให้้มิิดชิิด เพื่่�อไม่่ให้้เป็็นที่่�อุุจาดตาแก่่ผู้้�พบเห็็น ในกรณีีที่่�เป็็นการตายโดยที่่�ไม่่คาดคิิดมาก่่อน เช่่น การฆ่่าตััวตายหรืือการตายของคนในครอบครััวที่่�มีีสุุขภาพ แข็็งแรง ครอบครััวของผู้้�เสีียชีีวิิตจะมีีปฏิิกิิริิยารุุนแรงมากเพราะไม่่คิิดว่่าญาติิจะเสีียชีีวิิต ทั้้�งที่่�เป็็นคนแข็็งแรง ญาติิมััก จะโทษตััวเองในความผิิดดัังกล่่าว และอาจพาลโทษว่่าเป็็นความผิิดของผู้้�อื่่�นด้้วย ผู้้�ปฏิิบััติิการต้้องไม่่แสดง ความคิิดเห็็นที่่�เป็็นการตััดสิินครอบครััวผู้้�เสีียชีวิีิตเช่่น “คุุณน่่าจะนำำผู้ป่้�่วยส่่งโรงพยาบาลตั้้�งนานแล้้วหรืือเรีียกรถพยาบาล ตั้้�งแต่่แรก” เพื่่�อไม่่ให้้ครอบครััวผู้้�เสีียชีีวิิตเกิิดความรู้สึ้�ึกผิิดหรืือเศร้้าโศกมากขึ้้�น เมื่่�อเผชิิญกัับผู้้�ป่่วยระยะสุุดท้้าย ผู้้�ปฏิิบััติิการต้้องปล่่อยให้้ผู้้�ป่่วยแสดงความรู้้�สึึกออกมา ไม่่ว่่าจะเป็็น การปฏิิเสธหรืือยอมรัับต่่อการเจ็็บป่่วย การนิ่่�งเฉย ความโกรธ เก็็บกดหรืือผ่่อนคลาย ผู้้�ป่่วยเรื้้�อรัังระยะสุุดท้้ายมัักจะ มีีอารมณ์์แปรปรวนง่่าย ผู้้�ปฏิิบััติิการต้้องแสดงความเห็็นอกเห็็นใจ ไม่่ปฏิิเสธสิ่่�งที่่�ผู้้�ป่่วยบอกว่่ากำำลัังจะตาย การปฏิิบััติิ เมื่่�อถึึงจุุดเกิิดเหตุุ ผู้้�ปฏิิบััติิการจะต้้องประเมิินความรู้้�ของผู้้�ป่่วยและญาติิเกี่่�ยวกัับภาวะโรคของผู้้�ป่่วย เช่่น ครอบครััว ผู้้�ป่่วยรู้้�ว่่าตััวเองเป็็นมะเร็็งระยะสุุดท้้าย แต่่ไม่่ตระหนัักถึึงปััญหานี้้�ผู้้�ปฏิิบััติิการไม่่ควรบอกผู้้�ป่่วยถึึงเรื่่�องโรค จนกว่่า ผู้้�ป่่วยจะบอกเองหรืือมาปรึึกษาและไม่่ควรใช้้คำำว่่ามะเร็็งหรืือความตายควรบอกแค่่อาการที่่�ตรวจพบ เช่่น รับปัระทาน อาหารได้้น้้อย ความดัันโลหิิตต่ำ ำ� เป็็นต้้น ในรายที่่�ผู้้�ป่่วยปฏิิเสธการรัักษาของแพทย์์จะต้้องรายงานให้้แพทย์์ทราบ พร้้อมทั้้�งให้้คำำแนะนำำแก่่ผู้้�ป่่วยและ ครอบครััว รวมทั้้�งเซ็็นใบยิินยอมไม่่อนุุญาตให้้รัักษา เพื่่�อเก็็บไว้้เป็็นหลัักฐานทางกฎหมาย บท ที่่� 1-2 หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 25 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

2. สถานการณ์์ที่่�ก่่อให้้เกิิดความเครีียด ในการปฏิิบััติิงานของผู้้�ปฏิิบััติิการจะพบสถานการณ์์ต่่างๆ มากมายที่่�ก่่อให้้เกิิดความเครีียดเช่่น การเสีียชีีวิิต ของเด็็กหรืือผู้้�ป่่วยที่่�ได้้รัับการดููแลโดยผู้้�ปฏิิบััติิการ ซึ่่�งอาจจะมีีอายุุใกล้้เคีียงกััน หรืือเหตุุการณ์์ภััยพิิบััติิที่่�ทำำ ให้้ มีีผู้้�เสีียชีีวิิตเป็็นจำำนวนมาก ทำำ ให้้บุุคลากรสาธารณสุุขหรืือผู้้�ปฏิิบััติิการเกิิดความเครีียด ความหวาดกลััว ความสัับสน ผู้้�เคราะห์ร้้์ายจากเหตุุอาชญากรรม เช่่น ถููกข่มขื่ ืน ถููกทำำร้้ายร่่างกาย หรืือถููกพยายามฆ่่า หรืือผู้้�เคราะห์ร้้์ายจาก การกระทำำทารุุณกรรมอื่่�น ๆเช่่น สามีีทำำทารุุณกรรมภรรยา ผู้้�ปกครองทำำทารุุณกรรมเด็็กอาจกระตุ้้�นให้้ผู้้�ปฏิิบััติิการ เกิิดความรู้้�สึึกเห็็นอกเห็็นใจ หรืือโกรธได้้ สิ่่�งที่่�ผู้้�ปฏิิบััติิการต้้องทำำคืือ ต้้องพยายามตั้้�งสติ ปิลอบโยนให้้กำำลัังใจผู้้�ป่่วยและครอบครััวรวมทั้้�งเพื่่�อนผู้้�ป่่วยด้้วย สิ่่�งที่่�ควรทำำลำำดับัแรกคืือการให้้การช่่วยเหลืือที่่�เหมาะสม และจะต้้องประสานงานกับัเจ้้าหน้้าที่่ตำ�ำรวจเพื่่�อเก็บ็รวบรวม วััตถุุพยาน ในรายที่่�ผู้้�ป่่วยโดนข่่มขืืน หรืือถููกกระทำำทารุุณ ผู้้�ปฏิิบััติิการจะต้้องช่่วยให้้ผู้้�ป่่วยสามารถควบคุุมตััวเองได้้ ปล่่อยให้้ระบายความรู้้�สึึก 2.1 การควบคุุมความเครีียด ความเครีียดเกิิดได้้จากหลายปััจจััย และส่่วนใหญ่่มัักเกี่่�ยวกัับความเปลี่่�ยนแปลงบางประการในชีีวิิต ทั้้�งในด้้านดีีเช่่น การได้้หยุุดงานไปพัักผ่่อนหรืือการได้้เลื่่�อนตำำแหน่่งและในด้้านไม่ดี่ ีเช่่น การสููญเสีียบุุคคลอัันเป็็นที่่รั�ัก หรืือการตกงาน เป็็นต้้น การตอบสนองต่่อความเครีียดทั้้�งในรููปของความวิิตกกัังวล ความตึึงเครีียด และอาการกลุ้้�มอกกลุ้้�มใจ เหล่่านี้้� ไม่่ได้้เป็็นภาวะทางอารมณ์์เท่่านั้้�น เพราะเมื่่�อคนเราถููกบีีบคั้้�นโดยทางใดทางหนึ่่�ง ร่่างกายจะผลิิตสารเคมีีออกมาทำำ ให้้ เกิิดการเปลี่่�ยนแปลงบางอย่่างภายในร่่างกาย เช่่น ทำำ ให้้ชีีพจรเต้้นเร็็วขึ้้�น หายใจหอบเหนื่่�อย และปากแห้้ง เป็็นการเปลี่่�ยนแปลงเพื่่�อเตรีียม “สู้้�” หรืือ “หนีี” ซึ่่�งหากปล่่อยให้้ร่่างกายเผชิิญภาวะเครีียดแบบนี้้�นานเกิินไป ก็็อาจ ส่่งผลให้้เกิิดการเจ็็บป่่วยทางร่่างกายและจิิตใจตามมาด้้วย ตารางที่ ่�1-2-1 การตอบสนองต่่อความเครีียด อาการแสดงทางร่่างกาย อาการแสดงทางจิิตใจ พฤติิกรรมที่่�แสดงออก ปวดศีีรษะ วิิตกกัังวล กิินมากผิิดปกติิหรืือไม่กิ่ ินเลย กััดฟััน หงุุดหงิิด ใจร้้อน คอแห้้ง ตีีบตััน รู้้�สึึกหมดหวัังหรืือตื่่�นกลััวตลอดเวลา ชอบเถีียง มีีปากเสีียงบ่่อยขึ้้�น ขบกราม เป็็นโรคซึมึเศร้้า ชอบผััดวัันประกัันพรุ่่ง เจ็็บหน้้าอก คิิดช้้า ดื่่�มจััด หรืือใช้้ยาเสพติิด หายใจหอบถี่่�อยากเอาชนะ สููบบุุหรี่่�จััด หััวใจเต้้นแรง รู้้�สึึกขาดที่่�พึ่่�ง ปลีีกตััวหรืือชอบอยู่่คนเดีียว ความดัันโลหิิตสููง รู้้�สึึกสิ้้�นหวััง หลีีกเลี่่�ยงหรืือละเลยความรับผิั ิดชอบ ปวดเจ็็บตามกล้้ามเนื้้�อ รู้้�สึึกไร้้ค่่า ทำำ งานไม่มี่ ีประสิิทธิิภาพ อาหารไม่่ย่่อย รู้้�สึึกไร้้ทิิศทาง หมดแรง ท้้องผููกหรืือท้้องเสีีย รู้้�สึึกไม่มั่่่ �นคง สุุขอนามััยส่่วนตััวไม่่ดีี หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 26 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

อาการแสดงทางร่่างกาย อาการแสดงทางจิิตใจ พฤติิกรรมที่่�แสดงออก เหงื่่�อออกมาก รู้้�สึึกเศร้้า ไม่่มีีส่่วนร่่วมกัับกิิจกรรมทางศาสนา เหนืือเดิิม เหงื่่�อออกที่่�ฝ่่ามืือ มืือเย็็น ปิิดตััวเอง ความสััมพัันธ์์กัับบุุคคลใกล้้ชิิดและ คนในครอบครััวเปลี่่�ยนไป อ่่อนเพลีีย โกรธง่่าย นอนไม่่หลัับ ตื่่�นตกใจง่่าย เจ็็บป่่วยบ่่อย ไร้้อารมณ์์ 2.2 การดููแลรัักษาตนเอง 2.2.1 รู้้�จัักผ่่อนคลาย การผ่่อนคลายทำำ ได้้หลายวิิธีีไม่่ว่่าจะเป็็นการสร้้างจิินตภาพแบบน้้อมนำำ การฝึึกสมาธิิการผ่่อนคลายกล้้ามเนื้้�อ การฝึึกการหายใจ โดยมีีจุุดประสงค์์เพื่่�อปรัับอััตราการเต้้นของหััวใจให้้ช้้าลง ลดความดัันโลหิิต และลดความตึึงเครีียดของกล้้ามเนื้้�อ 2.2.2ระบายความในใจให้้เพื่่�อนสนิิทฟัังการพููดคุุยจะช่่วยผ่่อนคลายความตึึงเครีียดช่่วยคลี่่�คลายให้้เห็็น ปััญหาในทััศนะต่่างมุุมมอง และนำำ ไปสู่่การแก้้ปััญหาที่่�ถููกต้้องต่่อไปได้้ 2.2.3 วางแผนการทำำงานทีีละลำำดัับขั้้�น เริ่่�มต้้นทำำ งานให้้สำำเร็็จไปทีีละชิ้้�น 2.2.4 การจััดการทางอารมณ์์คนเราควรมีีโอกาสระบายอารมณ์บ้้ ์าง แต่่ควรต้้องระวัังเช่่นกััน ตั้้�งสติินัับ 1-10 แล้้วค่่อยคิิดหาทางออกต่่อไป 2.2.5 หาโอกาสอยู่่เงีียบๆ สัักพััก ก้้าวเดิินให้้ช้้าลงเพื่่�อที่่�จะได้้มองเห็็นบางอย่่างชััดเจน 2.2.6อยู่่กับัความจริิง ตั้้�งเป้้าหมายที่่�สามารถทำำ ได้้จริิง จััดลำำดับังานตามความสำำคััญก่่อนหลัังและจััดการ กัับสิ่่�งที่่�สำำคััญที่่�สุุดก่่อน จััดลำดัำ ับงานตามความสำำคััญก่่อนหลััง และจััดการกับสิ่่ ั �งที่่�สำำคััญที่่�สุุดก่่อน การตั้้�งเป้้าหมายไว้้ สููงเกิินความเป็็นจริิงมัักเป็็นเหตุุให้้ผิิดหวัังได้้ง่่าย สำำรวจว่่าสิ่่�งใดสำำคััญมากที่่�สุุด แล้้วตั้้�งใจทำำ ให้้สำำเร็็จ 2.2.7 อย่่าซื้้�อยามากิินเอง การกิินยาหรืือดื่่�มเหล้้าเพื่่�อให้้ผ่่อนคลายไม่่ใช่่วิิธีีแก้้ปััญหา 2.2.8 นอนหลัับพัักผ่่อนให้้เพีียงพอ ออกกำำลัังกายสม่ำ ำ� เสมอ และกิินอาหารที่่�มีีประโยชน์์การนอนหลัับ ทำำ ให้้สมองคิิดแก้้ปััญหาดีขึ้้ี�น การออกกำำลัังกายจะช่่วยผ่่อนคลายความเครีียดเมื่่�อสุุขภาพกายดี สุี ุขภาพใจก็็จะดีีตามไปด้้วย 2.2.9 ขอความช่่วยเหลืือ หากรู้้�สึึกเครีียดมากหรืือรู้้�สึึกว่่าเครีียดจนทำำ งานไม่่ได้้ควรไปพบแพทย์์หรืือ นัักจิิตวิิทยา 3. การป้้องกัันและควบคุุมการแพร่่กระจายเชื้้�อ การป้้องกัันการแพร่่กระจายเชื้้�อ หมายถึึงการปฏิิบััติิเพื่่�อป้้องกัันมิิให้้เชื้้�อจากผู้้�ป่่วยที่่มี�ีการติิดเชื้้�อหรืือผู้้�ที่่มี�ีเชื้้�อ อยู่่แต่่ไม่่ปรากฎอาการ แพร่่ไปสู่่ผู้้�ป่่วยอื่่�น สู่่บุุคลากรทางการแพทย์์หรืือญาติิผู้้�ป่่วย การป้้องกัันการแพร่่กระจายเชื้้�อ อาจทำำ ได้้หลายวิิธีีได้้แก่่ การแยกผู้้�ป่่วย การทำำความสะอาดมืือ การทำำลายเชื้้�อบนวััสดุุอุุปกรณ์์ทางการแพทย์์ด้้วยวิิธีี การที่่�เหมาะสม เป็็นต้้น ในกรณีีที่่�ผู้้�ป่่วยสามารถแพร่่กระจายเชื้้�อสู่่ผู้้�อื่่�น มีีความจำำเป็็นต้้องแยกผู้้�ป่่วยอย่่างเหมาะสม แต่่การแยกผู้้�ป่่วยอาจทำำ ให้้เกิิดความไม่่สะดวกในการให้้การรัักษาเสีียเวลาและค่่าใช้้จ่่ายเพิ่่มขึ้้� �น ในบางกรณีีอาจก่่อให้้ เกิิดปััญหาทางด้้านจิิตใจโดยเฉพาะแก่่ผู้้�ป่่วยที่่�เป็็นเด็็ก การเลืือกวิิธีีแยกที่่�เหมาะสมจะช่่วยแก้้ปััญหาที่่�อาจเกิิดขึ้้�น และสามารถป้้องกัันการแพร่่กระจายได้้อย่่างมีีประสิิทธิิภาพ หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 27 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

เชื้้�อโรคสามารถแพร่่กระจายจากผู้้�ป่่วยที่่�เป็็นโรคหรืือผู้้�ที่่�เป็็นพาหะของโรคไปสู่่ผู้้�อื่่�นได้้ด้้วยวิธีิีการต่่างๆเชื้้�อโรค บางชนิิดสามารถแพร่่กระจายได้้มากกว่่า 1 วิิธีี บุุคลากรผู้้�ให้้การดููแลผู้้�ป่่วยจำำเป็็นต้้องมีีความรู้้�เกี่่�ยวกัับวิิธีีการแพร่่ กระจายเชื้้�อ เพื่่�อให้้สามารถป้้องกัันผู้้�ป่่วยไม่่ให้้ได้้รัับเชื้้�อและป้้องกัันตนเองให้้ปลอดภััยจากการติิดเชื้้�อขณะปฏิิบััติิงาน 3.1 วิิธีีการแพร่่กระจายเชื้้�อ มีี3 วิิธีีได้้แก่่ 3.1.1 การแพร่่กระจายเชื้้�อโดยการสััมผััส (contract transmission) แบ่่งออกเป็็น 2 วิธีิีคืือ การสััมผััส ทางตรง (direct contract transmission) การสัมผััสทางอ้้อม (indirect contract transmission) 3.1.2 การแพร่่กระจายเชื้้�อโดยละอองฝอยน้ำ ำ� มููกน้ำ ำ� ลาย (droplet contract transmission) 3.1.3 การแพร่่กระจายเชื้้�อทางอากาศ (airborne transmission) การป้้องกัันการแพร่่กระจายเชื้้�อ มีี2 ประเภท คืือ • Standard precaution วิธีิีการป้้องกัันการแพร่่กระจายเชื้้�อในผู้้�ป่่วยทุุกราย โดยคำำนึึงว่่าผู้้�ป่่วยทุุกราย อาจจะมีีเชื้้�อโรคที่่�สามารถติิดต่่อได้้ทางเลืือดและสารคััดหลั่่�งจากร่่างกายทุุกชนิิด (body fluid, secretion, excretion ยกเว้้นเหงื่่�อ) ผิิวหนัังที่่�มีีแผลและเยื่่�อบุุ (mucous membrane) เป็็นการนำำแนวทางป้้องกัันการติิดเชื้้�อโดยวิิธีี Universal Blood and body fluid precautions และ Body substance isolation มารวมกััน • Transmission-based precautions เป็็นวิิธีีการป้้องกัันการแพร่่กระจายเชื้้�อในผู้้�ป่่วยที่่�ทราบ การวิินิิจฉััยแล้้ว โดยป้้องกัันตามกลวิิธีีการติิดต่่อเพิ่่�มเติิมด้้วย standard precautions ดัังนี้้� - Airborne precautions - Droplet precautions - Contact precaution 3.2 แนวปฏิิบััติิตาม Standard precautions เป็็นมาตรฐานป้้องกัันการกระจายเชื้้�อที่่�จะต้้องปฏิิบััติิเพื่่�อ ป้้องกัันการแพร่่กระจายเชื้้�อทางเลืือดสารน้ำ ำ� สารคััดหลั่่�งของผู้้�ป่่วยโดยให้้คำำนึึงว่่าผู้้�ป่่วยทุุกรายอาจมีีเชื้้�อโรคในร่่างกาย ที่่�สามารถติิดต่่อโดยเลืือดและสารคััดหลั่่�ง (body fluid, secretion, excretion) ได้้แก่่ น้ำ ำ� คร่ำ ำ� น้ำ ำ�ในเยื่่�อหุ้้�มปอด น้ำ ำ�ในเยื่่�อหุ้้มหั� ัวใจ น้ำ ำ�ในช่่องท้้อง น้ำ ำ�ไขสัันหลััง น้ำ ำ� อสุจิุ น้ำิ ำ�ในช่่องคลอด น้ำ ำ� เหลืืองหรืือหนองของผู้้�ป่่วย อุุจจาระ ปััสสาวะ เสมหะ ยกเว้้นเหงื่่�อ การสััมผััสกัับผิิวหนัังที่่�มีีแผลหรืือเยื่่�อบุุต่่าง ๆ โดยมีีวิิธีีปฏิิบััติิ ดัังนี้้� 3.2.1 การล้า้งมืือและการสวมถุุงมืือ (handwashing and gloving) การล้้างมืือเป็็นวิธีิีการที่่�ดีีที่่�สุุด ในการป้้องกัันการแพร่่กระจายเชื้้�อจากคนหนึ่่�งสู่่คนอื่่�น ๆ การล้้างมืืออย่่างถููกวิิธีีก่่อนให้้การดููแลผู้้�ป่่วย ก่่อนการสััมผััส ผู้้�ป่่วยแต่่ละราย หลัังจากสััมผััสสารคััดหลั่่�งหรืืออุุปกรณ์์ที่่�แปดเปื้้�อนเชื้้�อและหลัังสััมผััสผู้้�ป่่วย เป็็นองค์์ประกอบสำำคััญ ในการป้้องกัันการติิดเชื้้�อ นอกจากนี้้� ถุุงมืือยัังมีส่ี่วนช่่วยในการลดการแพร่่กระจายเชื้้�อได้้ เหตุผุลในการใส่ถุุ่งมืือ - ถุุงมืือช่่วยในการป้้องกัันการสัมผััสเลืือดสารคััดหลั่่�ง อุุจจาระ ปััสสาวะ หนอง เยื่่�อบุุและผิิวหนััง ที่่�มีีบาดแผลของผู้้�ป่่วย - ถุุงมืือช่่วยลดการแพร่่กระจายเชื้้�อจากมืือบุุคลากรทางการแพทย์์ไปสู่่ผู้้�ป่่วยขณะที่่�ผู้้�ป่่วยได้้รัับ การสอดใส่่เครื่่�องมืือหรืืออุุปกรณ์์ทางการแพทย์์เข้้าสู่่ร่่างกาย และการต้้องสััมผััสกัับเยื่่�อบุุหรืือผิิวหนัังที่่�มีีบาดแผล ของผู้้�ป่่วย หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 28 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

- การสวมถุุงมืือช่่วยลดการสััมผััสกัับเชื้้�อโรคที่่�มาจากตััวผู้้�ป่่วยหรืือสิ่่�งของเครื่่�องใช้้ของผู้้�ป่่วยที่่�มีีเชื้้�อ โรคปนเปื้้�อนอยู่่ การสวมถุุงมืืออาจทำำ ให้้เกิิดการแพร่่กระจายเชื้้�อสู่่ผู้้�ป่่วยอื่่�นได้้ ดัังนั้้�น บุุคลากรทางการแพทย์์จึึงต้้อง เปลี่่�ยนถุุงมืือทุุกครั้้�งเมื่่�อต้้องสััมผััสผู้้�ป่่วยแต่่ละรายและต้้องล้้างมืือหลัังจากถอดถุุงมืือ อย่่างไรก็็ตาม การสวมถุุงมืือ ไม่่สามารถแทนการล้้างมืือได้้ เนื่่�องจากถุุงมืืออาจมีีรอยรั่่�วหรืือรอยฉีีกขาดขนาดเล็็กซึ่่�งมองไม่่เห็็น หรืือมีีการฉีีกขาด ขณะใช้้งาน รวมทั้้�งอาจเกิิดการปนเปื้้�อนเชื้้�อขณะถอดถุุงมืือ การไม่่เปลี่่�ยนถุุงมืือเมื่่�อสััมผััสผู้้�ป่่วยแต่่ละรายหรืือสััมผััส กัับสิ่่�งแวดล้้อมต่่าง ๆ อาจทำำ ให้้เกิิดการแพร่่กระจายเชื้้�อได้้ การล้้างมืือ มืือเป็็นอวััยวะที่่�ใช้้สัมผััสสิ่่�งต่่างๆ นับัครั้้�งไม่ถ้้่ วนในแต่่ละวััน การล้้างมืือให้้สะอาดอยู่่เสมออาจฟััง ดููเป็็นเรื่่�องเล็็กน้้อยแต่่ก็็ไม่่ควรละเลย เพื่่�อให้้มั่่�นใจได้้ว่่าเชื้้�อไวรััสและแบคทีีเรีียทั้้�งหลายถููกจำำกััด ป้้องกัันการติิดเชื้้�อ จากการเผลอนำำมืือไปสััมผััสดวงตาหรืือปาก และลดการแพร่่กระจายเชื้้�อโรคไปสู่่ผู้้�อื่่�นด้้วย ควรล้้างมืือเมื่่�อไร - หลัังจากสัมผััสสิ่่�งสกปรกทั้้�งหลายเช่่น ถัังขยะ ดิินทราย สิ่่�งของสาธารณะต่่างๆ ที่่�เต็ม็ ไปด้้วยเชื้้�อโรค และเชื้้�อแบคทีีเรีียจำำนวนมาก การล้้างมืือจะช่่วยทำำความสะอาดและกำำจััดเชื้้�อโรคเหล่่านี้้�ให้้หมดไปได้้ - ก่่อนรัับประทานหรืือสััมผััสอาหาร เมื่่�อใช้้มืือที่่�ปนเปื้้�อนเชื้้�อโรคหยิิบจัับอาหาร เชื้้�อโรคเหล่่านั้้�น ย่่อมปนเปื้้�อนและเข้้าสู่่ร่่างกายไปพร้้อมกับัอาหาร ยิ่่�งหากมืือนั้้�นสะสมเชื้้�อโรคมาตลอดทั้้�งวัันก็ยิ่่็ �งมีีเชื้้�อโรคจำำนวนมหาศาล และยัังเสี่่�ยงต่่อการเกิิดอาหารเป็็นพิิษได้้ง่่าย - ช่่วงฤดููที่่�โรคหวััดและไข้้หวััดใหญ่่ระบาดแพร่่กระจายได้้ง่่าย อย่่างฤดููฝนหรืือฤดููหนาว ยิ่่�งต้้อง ล้้างมืือให้้บ่่อยขึ้้�น เพื่่�อช่่วยลดความเสี่่�ยงต่่อการติิดเชื้้�อรวมถึึงการแพร่่กระจายเชื้้�อโรค - ก่่อนและหลัังการดููแลหรืือสัมผััสใกล้้ชิิดผู้้�ป่่วยไม่่เพีียงแต่ป้่ ้องกัันการแพร่่กระจายของเชื้้�อโรค จากผู้้�ป่่วยเท่่านั้้�น แต่่เชื้้�อโรคที่่�อาจติิดไปกับมืั ือของเรา ยัังส่่งผลให้้ผู้้�ป่่วยที่่�ร่่างกายอ่่อนแออยู่่แล้้วติิดเชื้้�อเพิ่่�มเติิมได้้ง่่าย - ก่่อนและหลัังจากการทำำแผล - หลัังจากเข้้าห้้องน้ำ ำ� ห้้องน้ำ ำ� ถืือเป็็นแหล่่งรวมของเชื้้�อโรคอัันตรายทั้้�งหลายการล้้างมืืออย่่างถููก วิิธีีหลัังทำธุำ ุระในห้้องน้ำ ำ� จึึงจำำเป็็นอย่่างยิ่่�ง - ล้้างมืือทุุกครั้้�งหลัังจากไอ จาม หรืือสั่่�งน้ำ ำ� มููก เพื่่�อป้้องกัันการแพร่่กระจายเชื้้�อโรคไปสู่่ผู้้�อื่่�น - ล้้างมืือทุุกครั้้�งเมื่่�อสัมผััสกับสััตว์์หรืือมููลสััตว์ทุ์ุกชนิิดและควรล้้างมืือหลัังจากให้้อาหารสััตว์์เลี้้�ยงด้้วย การล้้างมืือที่ ่� ถููกวิิธีี การล้้างมืือด้้วยการปล่่อยให้้น้ำำ�ไหลผ่่านมืือเพีียงไม่กี่่่วิ�ินาทีีไม่่สามารถขจััดเชื้้�อโรคได้้ โดยหน่่วยงาน ควบคุุมโรคและป้้องกัันโรคของประเทศสหรััฐอเมริิกา แนะนำำวิิธีีการล้้างมืือที่่�ได้้ผล ด้้วยการล้้างมืือด้้วยสบู่่และถูู ทำำความสะอาดอย่่างน้้อย20 วิินาทีีโดยต้้องฟอกข้้อมืือ หลัังมืือ ง่่ามนิ้้�วมืือและบริิเวณซอกเล็บด้้ ็วย หลัังจากนั้้�นให้้ล้้างด้้วย น้ำ ำ� เปล่่า และเช็็ดมืือให้้แห้้ง โดยมีีรายละเอีียด 11 ขั้้�นตอน ดัังนี้้� 1) ล้้างมืือด้้วยน้ำ ำ� สะอาด 2) ใช้้สบู่่ในปริิมาณที่่�เพีียงพอต่่อการล้้างมืือในแต่่ละครั้้�ง 3) ใช้้ฝ่่ามืือทั้้�งสองข้้างถููกัันและกััน โดยสลัับกัันถูู 4) ใช้้ฝ่่ามืือข้้างซ้้ายถููหลัังมืือข้้างขวา โดยสอดนิ้้�วเข้้าไปถููง่่ามนิ้้�ว ทำำสลัับกัันกัับมืืออีีกข้้าง 5) ถููฝ่่ามืือด้้วยการไขว้้มืือทั้้�งสองข้้างเข้้าด้้วยกัันคล้้ายท่่าประสานมืือ หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 29 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

6) ใช้้นิ้้�วทั้้�งสี่่�ของมืือทั้้�งสองเกี่่�ยวกัันในท่่ามืือหนึ่่�งคว่ำ ำ� มืือหนึ่่�งหงายเพื่่�อถููหลัังมืือด้้วยฝ่่ามืืออีีกข้้าง 7) ใช้้มืือข้้างซ้้ายจัับนิ้้�วโป้้งขวาแล้้วหมุุนไปมา ทำำซ้ำ ำ� แบบเดีียวกัันกับนิ้้ ั �วโป้้งข้้างซ้้าย 8) ถููปลายนิ้้�วเข้้ากัับฝ่่ามืือของอีีกข้้างในท่่าหมุุนเป็็นวงกลมกลัับไปกลัับมาบนฝ่่ามืือ 9) ล้้างสบู่่ออกด้้วยน้ำ ำ� 10) เช็็ดมืือให้้แห้้งด้้วยกระดาษชำำระสะอาด 11) อาจใช้้กระดาษชำำระเช็็ดมืือปิิดก๊๊อกน้ำ ำ� เพื่่�อป้้องกัันการสัมผััสเชื้้�อโรคที่่�ก๊๊อก 3.2.2 สวมเครื่่�องมืือป้้องกัันร่า่งกายควรสวมหรืือใช้้เมื่่�อคาดว่่าจะสัมผััสเลืือดหรืือสารคััดหลั่่�งของผู้้�ป่่วย เพื่่�อป้้องกัันผิิวหนัังหรืือเยื่่�อบุสัุมผััสกับัเลืือดหรืือสารคััดหลั่่�งจากตััวผู้้�ป่่วยเช่่น การสวมหน้้ากากปิิดปากปิิดจมููก(mask) หน้้ากากใสป้้องกัันใบหน้้า (face shield) แว่่นตากัันสารกระเด็็นเข้้าตา (goggle) เสื้้�อคลุุม (gown) ถุุงมืือ (glove) รองเท้้าบููท (boots) 3.2.3 การดููแลอุุปกรณ์์เครื่่�องมืือทางการแพทย์์และเครื่่�องใช้้ของผู้้ป่วย ่อุปุกรณ์ที่่์ �เปื้้�อนเลืือดสารคััดหลั่่�ง จากตััวผู้้�ป่่วยควรบรรจุุลงภาชนะเฉพาะหรืือถุุงขยะติิดเชื้้�อเพื่่�อป้้องกัันไม่่ให้้ผู้้�ป่่วย บุุคลากร หรืือญาติสัิมผััสและป้้องกััน ไม่่ให้้เกิิดการแพร่่กระจายเชื้้�อจากอุุปกรณ์์สู่่สิ่่�งแวดล้้อม อุุปกรณ์์ที่่�ต้้องนำำกลัับมาใช้้ใหม่่ต้้องทำำ ให้้ปราศจากเชื้้�ออย่่าง ถููกต้้องก่่อนนำมำ าใช้้ต่่อไปด้้วยความระมััดระวััง หากเป็็นวััสดุทีุ่่�ต้้องทิ้้�ง ให้้มีีการทำำลายด้้วยวิิธีีการที่่�ถููกต้้อง 3.2.4 การจััดการผ้้าและการซััก ผ้้าที่่�ใช้้ในการดููแลผู้้�ป่่วยอาจมีีการปนเปื้้�อนเลืือด สารคััดหลั่่�งและ สิ่่�งขัับถ่่ายให้้ถืือและจับต้้ ัองด้้วยความระมััดระวััง ทิ้้�งในถัังผ้้าเปื้้�อนแล้้วส่่งไปซัักล้้างหรืือทำำลายเชื้้�อต่่อไป 3.2.5 การเคลื่่�อนย้าย้ผู้้ป่วยที่่ มีีการติ ่� ิดเชื้้�อการจำำกััดการเคลื่่�อนย้้ายผู้้�ป่่วยที่่มี�ีการติิดเชื้้�อรุุนแรงหรืือแพร่่ กระจายเชื้้�อได้้ง่่าย โดยทำำการเคลื่่�อนย้้ายผู้้�ป่่วยเมื่่�อมีีความจำำเป็็นจริิง ๆ เพื่่�อช่่วยลดโอกาสการแพร่่กระจายเชื้้�อและ หากมีีความจำำเป็็นต้้องเคลื่่�อนย้้าย ให้้ปฏิิบััติิดัังนี้้� - ต้้องให้้ผู้้�ป่่วยสวมอุปุกรณ์ป้์ ้องกัันการแพร่่กระจายเชื้้�อที่่�เหมาะสม ได้้แก่ ผ้้ ่าปิิดปากปิิดจมููกเสื้้�อคลุม ุ - บุุคลากรที่่ทำ�ำหน้้าที่่�ในการเคลื่่�อนย้้ายผู้้�ป่่วยจะต้้องรับัทราบและเข้้าใจข้้อมููลผู้้�ป่่วยเตรีียมการ เคลื่่�อนย้้าย และดููแลระหว่่างการเคลื่่�อนย้้ายอย่่างถููกวิิธีีเพื่่�อลดการแพร่่กระจายเชื้้�อ - ในกรณีีที่่�ผู้้�ป่่วยรู้้�สึึกตััวดีี ต้้องแจ้้งให้้ผู้้�ป่่วยทราบถึึงเหตุุผลและความจำำเป็็นในการใช้้อุุปกรณ์์ ป้้องกัันและขอความร่่วมมืือผู้้�ป่่วยในการป้้องกัันการแพร่่กระจายเชื้้�อรวมทั้้�งให้้ข้้อมููลกับัญาติิและครอบครััวผู้้�ป่่วยด้้วย 3.2.6 การจััดสถานที่ ่� สำำ�หรัับผู้้ป่่วย วิิธีีการปฏิิบััติิในการแยกผู้้�ป่่วยสำำหรัับผู้้�ป่่วยที่่�ทราบหรืือสงสััยว่่ามีี การติิดเชื้้�อหรืือเป็็นแหล่่งเชื้้�อโรคที่่�สามารถแพร่่กระจายเชื้้�อได้้ โดยแยกผู้้�ป่่วยตามหลัักการแพร่่กระจายเชื้้�อ ดัังนี้้� - Airborne precaution เป็็นวิิธีีการแพร่่กระจายเชื้้�อโรคที่่�แพร่่ทางอากาศที่่�มีีขนาดเล็็กกว่่า 5 ไมครอน ได้้แก่่ วััณโรค (TB) หััด (Measles) สุุกใส (chickenpox) งููสวััดและเริิมแบบแพร่่กระจาย โรคทางเดิินหายใจ เฉีียบพลัันรุุนแรง (Severe Acute Respiratory Syndrome: SAR) และโรคไข้้หวััดนก (Avian Influenza) ซึ่่�งโรค 2 ชนิิดหลัังนี้้�ต้้องมีีการปฏิิบััติิตามหลััก Contract precaution ร่่วมด้้วย โดยมีีวิิธีีปฏิิบััติิดัังนี้้� 1) ปฏิิบััติิตามหลััก Standard precaution ในการดููแลผู้้�ป่่วย 2) สวมผ้้าปิิดปากปิิดจมููกที่่มี�คุีณุสมบััติิกรองเชื้้�อโรคเมื่่�อต้้องเข้้าใกล้้ผู้้�ป่่วยในกรณีีผู้้�ป่่วยวัณั โรค โรคสุุกใส หรืือผู้้�ป่่วยงููสวััด 3) ถ้้าจำำเป็็นต้้องเคลื่่�อนย้้ายผู้้�ป่่วยให้้ผู้้�ป่่วยสวมผ้้าปิิดปากปิิดจมููก 4) แนะนำำ ให้้ผู้้�ป่่วยใช้้ผ้้าหรืือกระดาษเช็็ดปาก ปิิดจมููกขณะไอหรืือจาม และให้้บ้้วนเสมหะ ในภาชนะที่่�มีีถุุงพลาสติิกรองรัับและมีีฝาปิิดมิิดชิิด หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 30 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

- Droplet precaution เป็็นวิิธีีการป้้องกัันการแพร่่กระจายเชื้้�อโรคจากละอองฝอย เสมหะที่่�มีี ขนาดใหญ่่กว่่า 5 ไมครอน นอกจากนี้้�ยัังติิดต่่อจากการสััมผััสเยื่่�อบุุตา เยื่่�อบุุปาก และจมููก ได้้แก่่ หััดเยอรมััน (rubella) คางทููม (mumps) ไอกรน (pertussis) ไข้้หวััดใหญ่่ (influenza) ไข้้กาฬหลัังแอ่่น (meningococcal infection) โควิิด 19 (COVID - 19) โดยมีีวิิธีีปฏิิบััติิดัังนี้้� 1) ปฏิิบััติิตามหลััก Standard precaution ในการดููแลผู้้�ป่่วย 2) ให้้สวมผ้้าปิิดปากและจมููกชนิิดที่่�ใช้้ในการผ่่าตััดเมื่่�อต้้องเข้้าใกล้้ผู้้�ป่่วยในระยะ 3 ฟุุต 3) การเคลื่่�อนย้้ายผู้้�ป่่วยให้้ผู้้�ป่่วยสวมผ้้าปิิดปากและจมููกชนิิดที่่�ใช้้ในการผ่่าตััดเพื่่�อป้้องกััน เชื้้�อโรคแพร่่กระจายและแจ้้งไปยัังโรงพยาบาลที่่�จะนำำส่่งด้้วย 4) แนะนำำ ให้้ผู้้�ป่่วยใช้้ผ้้าหรืือกระดาษเช็็ดปาก ปิิดจมููกขณะไอหรืือจาม และให้้บ้้วนเสมหะ ในภาชนะที่่�มีีถุุงพลาสติิกรองรัับและมีีฝาปิิดมิิดชิิด - Contact precautionเป็็นวิธีิป้ี้องกัันการแพร่่กระจายเชื้้�อโรคที่่ติ�ิดต่่อได้้โดยการสัมผััสทั้้�งทาง ตรงและทางอ้้อม ได้้แก่่ Infection diarrhea, Infection would, Abscess, Viral hemorrhage infection, Lice, Scabiesรวมทั้้�งเชื้้�อที่่ต้้ �องมีทั้้ี�ง Airborneและ Contract precautionเช่่น โรคทางเดิินหายใจเฉีียบพลัันรุุนแรง (SARS) โรคไข้้หวััดนก (Avian influenza) โรคสุุกใส ไข้้หวััดใหญ่่รวมทั้้�งผู้้�ป่่วยที่่�มีีการติิดเชื้้�อที่่�ดื้้�อต่่อยาด้้วย โดยมีีวิิธีี ในการปฏิิบััติิ ดัังนี้้� 1) แยกของใช้้ผู้้�ป่่วยไว้้จนพ้้นระยะการแพร่่กระจายเชื้้�อ 2) สวมถุุงมืือและถอดถุุงมืือทัันทีีหลัังให้้การรัักษาพยาบาลผู้้�ป่่วยแต่่ละครั้้�ง และล้้างมืือทัันทีี เมื่่�อถอดถุุงมืือ 3) สวมเสื้้�อคลุม ุหรืือผ้้ากัันเปื้้�อนพลาสติิกเมื่่�ออยู่่ใกล้้ชิิดผู้้�ป่่วย หรืือคาดว่่าจะต้้องสัมผััสกับัสาร คััดหลั่่�งจากตััวผู้้�ป่่วย โดยการเปลี่่�ยนเสื้้�อคลุุมตััวใหม่่ทุุกครั้้�งที่่�จะดููแลผู้้�ป่่วยในแต่่ละกิิจกรรม 4) การเคลื่่�อนย้้ายผู้้�ป่่วยให้้ห่่อหุ้้ม�หรืือปิิดส่่วนที่่มี�ีการติิดเชื้้�อ หรืือมีีสารคััดหลั่่�งปนเปื้้�อนเชื้้�อโรค ออกมา เพื่่�อป้้องกัันการแพร่่กระจายเชื้้�อไปสู่่ผู้้�อื่่�น และการป้้องกัันการปนเปื้้�อนของเชื้้�อต่่อสิ่่�งแวดล้้อม 5) อุปุกรณ์์เครื่่�องมืือเครื่่�องใช้้ให้้แยกใช้้กับัผู้้�ป่่วยเฉพาะราย หลัังใช้้งานต้้องล้้างให้้สะอาดและ ทำำลายเชื้้�อหรืือทำำ ให้้ปราศจากเชื้้�ออย่่างเหมาะสมก่่อนนำำมาใช้้ต่่อไป 4. การรัักษาความปลอดภััย ณ จุุดเกิิดเหตุุ 4.1 การป้้องกัันสารเคมีีอันตรายั สารเคมีีหมายถึึง สาร สารประกอบ สารผสม ซึ่่�งอยู่่ในรููปของของแข็็ง ของเหลว หรืือก๊๊าซที่่�มีีลัักษณะ อย่่างหนึ่่�งอย่่างใดหรืือหลายอย่่าง ดัังต่่อไปนี้้� - มีีพิิษกััดกร่่อน ระคายเคืืองทำำ ให้้เกิิดอาการแพ้้ ก่่อมะเร็็ง หรืือทำำ ให้้เกิิดอัันตรายต่่อสุุขภาพอนามััย - ทำำ ให้้เกิิดระเบิิด เป็็นตััวทำำ ให้้เกิิดปฏิิกิิริิยาที่่�รุุนแรง เป็็นตััวเพิ่่�มออกซิิเจนหรืือไวไฟ - มีีกััมมัันตภาพรัังสีี การเกิิดเหตุฉุุกเฉิินทางด้้านสารเคมีีผู้้�ปฏิิบััติิการควรรู้้�จัักข้้อมููลสารเคมีีเบื้้�องต้้น เช่่น UN / ID Number ทั้้�งนี้้�เพื่่�อประโยชน์์ในการสืืบค้้นข้้อมููลและยัังเป็็นตััวเลขที่่�ใช้้บ่่งชี้้�ชนิิดของสารเคมีีอัันตราย หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 31 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

4.1.1.2 NFPA (National Fire Protection Agency) กำำหนดสััญลัักษณ์์แสดงอัันตรายเป็็น รููปเพชร (Diamond-shape) หรืือรููปสี่่�เหลี่่�ยมจััตุุรััสที่่�วางตั้้�งตามแนวเส้้นทแยงมุุม ภายในแบ่่งออกเป็็นสี่่�เหลี่่�ยมย่่อย ขนาดเท่่ากััน 4 รููป ใช้้พื้้�นที่่กำ�ำกับ ั 4 สีีได้้แก่ สี่ ีแดงแสดงอัันตรายจากความไวไฟ (flammability) สีน้ำีำ� เงิินแสดงอัันตราย ต่่อสุุขภาพ (health) สีีเหลืืองแสดงความไวต่่อปฏิิกริิยาของสาร (reactivity) สีีขาวแสดงคุุณสมบััติิพิิเศษของสาร และ ใช้้ตััวเลข 0 ถึึง 4 แสดงถึึงระดัับอัันตราย รููปที่่� 1-2-1 ตััวอย่่างเลข UN/ID Number รููปที่่� 1-2-2 ป้้ายสััญลัักษณ์บ่์ ่งชี้้�ความเป็็นอัันตรายตามระบบ NFPA 4.1.1 สััญลัักษณ์์แสดงอัันตรายของสารเคมีี 4.1.1.1 UN/ID Number (United Nations / Identification Number) เป็็นรหััสตััวเลข4 หลััก สีีดำำบนภาชนะบรรจุุหรืือข้้างรถบนพื้้�นสีีส้้ม เพื่่�อบ่่งชี้้�ชนิิดของสารเคมีีที่่�ถููกกำำ หนดโดยองค์์การสหประชาชาติิและ กรมการขนส่่งแห่่งสหรััฐอเมริิกา (Department of Transportation: DOT) เช่่น UN/ID NO. 1017 เป็็นสารคลอรีีน หรืือ UN/ID NO. 1005 เป็็นสารแอมโมเนีียแอนไฮดรััส หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 32 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

ตารางที่ ่�1-2-2 สรุุปสััญลัักษณ์์ต่่าง ๆ ของระบบ NFPA สี่่�เหลี่ ่� ยมพื้้�นสีีแดง ด้้านบน สี่่�เหลี่ ่� ยมพื้้�นสีีน้ำำ��เงิิน ด้้านซ้้าย สี่่�เหลี่ ่� ยมพื้้�นสีีเหลืือง ด้้านขวา สี่่�เหลี่ ่� ยมพื้้�นสีีขาว ด้้านล่่าง แสดงอัันตรายจากความไวไฟ (flammability) แสดงอัันตรายต่่อสุุขภาพ (health) แสดงความไวต่่อปฏิิกริิยาของสาร (reactivity) แสดงข้้อควรระวัังพิิเศษ (special notice) ระดัับ 4 สารไวไฟมาก ได้้แก่่ สารที่่�ระเหยเป็็นไอได้้รวดเร็็ว ที่่�อุุณหภููมิิห้้องที่่�ความดััน บรรยากาศ เมื่่�อกระจายตััว ผสมกัับอากาศแล้้วติิดไฟได้้ หรืือของเหลวที่่�มีีจุุดวาบไฟ (flash point) ต่ำ ำ� กว่่า22.8 o C จุุดเดืือดน้้อยกว่่า 37.8 o C รวมทั้้�งสารที่่�ติิดไฟได้้เอง เมื่่�อสัมผััสกับัอากาศ ระดัับ 4 สารที่่�ได้้รัับ เพีียงเล็็กน้้อยจะทำำ ให้้ ตายได้้ หรืือเป็็นอัันตราย รุุนแรงได้้รวมทั้้�งสารที่่� จะเป็็นอัันตรายอย่่างมาก ถ้้าใช้้งานโดยปราศจาก อุุปกรณ์์ป้้องกััน ระดัับ 4 สารที่่�สามารถย่่อย สลายตััวหรืือระเบิิดได้้ด้้วยตััวเอง ที่่�อุุณหภููมิิห้้องและความดััน ปกติิรวมถึึงสารที่่�ไวต่่อความร้้อน และแรงสั่่�นสะเทืือน เนื่่�องจากสารบางชนิิด มีีสมบััติิเฉพาะตััวที่่�ควร สนใจเพราะอาจก่่อให้้ เกิิดอัันตรายได้้ คุณุสมบััติิ ของสารเหล่่านี้้�จะแสดงด้้วย อัักษรย่่อ หรืือสััญลัักษณ์์ ดัังนี้้� OX : เป็็นสาร ออกซิิไดซ์์สารเหล่่านี้้� เมื่่�อเกิิดปฏิิกิริิยาเคมีีจะให้้ ออกซิิเจน หรืืออิิเล็็กตรอน W: เป็็นสารที่่ทำ�ำปฏิิกิริิยา รุุนแรงกัับน้ำ ำ� ระดัับ 3 ของเหลวหรืือ ของแข็็งที่่ติ�ิดไฟได้้ในอากาศ ที่่� อุณุหภููมิิปกติิได้้แก่่สารที่่มี�จุีุด วาบไฟน้้อยกว่่า 22.8 o C และ มีีจุุดเดืือดมากกว่่า 37.8 o C ระดัับ 3 สารที่่�เมื่่�อสููด ดมในเวลาสั้้�น ๆ หรืือ สััมผััสผิิวหนััง ประมาณ เล็็กน้้อยจะเป็็นอัันตราย ร้้ายแรงชั่่�วคราว หรืือ มีีผลตกค้้างได้้ ระดัับ 3 สารที่่�สลายหรืือเกิิด ระเบิิดได้้ เมื่่�อได้้รัับความร้้อน หรืือแรงสั่่�นสะเทืือนที่่�สููงพอ รวมถึึงที่่�เกิิดระเบิิดได้้เมื่่�อถููกน้ำ ำ� ระดัับ 2 สารที่่�ต้้องใช้้ความ ร้้อนปานกลางก่่อนจะติิดไฟ ในอากาศ ถ้้ามีปริีมิาณมากพอ อาจก่่อให้้เกิิดบรรยากาศ ที่่�เป็็นพิิษได้้ ได้้แก่่ของเหลวที่่� มีีจุุดวาบไฟ สููงกว่่า 37.8 o C แต่่ไม่่เกิิน 93.4 o C ระดัับ 2สารที่่�เมื่่�อได้้รับั ในปริิมาณที่่�มากพอจะ ทำำ ให้้เกิิดทุุพพลภาพ ชั่่�วคราว หรืือถาวรได้้ ร วมถึึงสารที่่�ต้้องใช้้ เครื่่�องป้้องกัันอัันตราย ต่่อระบบทางเดิินหายใจ ระดัับ 2 สารที่่�จะเกิิดปฏิิกิิริิยา รุุนแรงในอุุณหภููมิิและความดััน ปกติิรวมถึึงสารที่่�เกิิดปฏิิกิิริิยา รุุนแรงกัับน้ำ ำ� ระดัับ 1สารประเภทที่่ต้้ �องให้้ ความร้้อนสููงก่่อนจะติิดไฟ และเผาไหม้้ในอากาศได้้ ได้้แก่่สารที่่�มีีจุุดวาบไฟสููงกว่่า 93.4 o C ระดัับ 1สารที่่�เมื่่�อได้้รับั ในระยะเวลาสั้้�น ๆ จะ เกิิดการระคายเคืืองได้้ ระดัับ 1 สารประเภทนี้้�จะ มีีความคงตััวในสภาวะปกติิแต่่ ไม่่มีีความคงตััวเมื่่�ออุุณหภููมิิ หรืือความดัันเพิ่่�ม รวมถึึงสาร ที่่� ส ล า ยตัั ว เ มื่่� อถููก อ า ก า ศ แสงสว่่าง หรืือความชื้้�น หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 33 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

สี่่�เหลี่ ่� ยมพื้้�นสีีแดง ด้้านบน สี่่�เหลี่ ่� ยมพื้้�นสีีน้ำำ��เงิิน ด้้านซ้้าย สี่่�เหลี่ ่� ยมพื้้�นสีีเหลืือง ด้้านขวา สี่่�เหลี่ ่� ยมพื้้�นสีีขาว ด้้านล่่าง แสดงอัันตรายจากความไวไฟ (flammability) แสดงอัันตรายต่่อสุุขภาพ (health) แสดงความไวต่่อปฏิิกริิยาของสาร (reactivity) แสดงข้้อควรระวัังพิิเศษ (special notice) ระดัับ 0 วััตถุุที่่�ไม่่ติิดไฟใน อากาศ แม้้ว่่าจะให้้ความร้้อน สููงถึึง815.5 o C นานถึึง5 นาทีี ระดัับ 0 สารประเภทนี้้� ไม่่เป็็นอัันตราย นอกจาก เวลาติิดไฟ ระดัับ 0 สารประเภทนี้้�มีีความ คงตััวสููง แม้้ว่่าจะได้้รัับความ ร้้อนก็็ตาม รวมถึึงสารที่่�ไม่่ทำำ ปฏิิกริิยากัับน้ำ ำ� สััญลัักษณ์์ความหมาย สารที่่�ระเบิิดได้้ (explosive) เป็็นสารที่่�อาจระเบิิดได้้ เมื่่�อได้้รัับการกระทบกระเทืือน การเสีียดสีี ประกายไฟและความร้้อน สารเร่่งการติิดไฟ (oxidizing) เป็็นสารที่่�สามารถให้้ออกซิิเจนออกมาเร่่งการลุุกไหม้้ เมื่่�อสัมผััสกับัสารไวไฟ หรืือสารที่่ติ�ิดไฟง่่ายอาจก่่อให้้เกิิด การติิดไฟขึ้้�น สารไวไฟสููง (highly flammable) เป็็นแก๊๊สที่่�ไวไฟสููงหรืือของเหลวที่่มี�จุีุดวาบไฟต่ำ ำ� กว่่า0 o C และมีีจุุดเดืือดไม่่เกิิน 35 o C 4.1.1.3 ระบบ EEC (The European Economic Council) ตามข้้อกำำหนดของประชาคมยุุโรป ที่่�67/548/EEC สััญลัักษณ์์แสดงอัันตรายจะแบ่่งออกตามประเภทของอัันตรายโดยใช้้รููปภาพสีดำีำเป็็นสััญลัักษณ์์แสดง อัันตรายบนพื้้�นสี่่�เหลี่่�ยมจััตุุรััสสีส้้ม ีและมีีอัักษรย่่อกำำกัับที่่�มุุมขวา สััญลัักษณ์์ระบบ EEC ที่่�พบบ่่อยๆ ดัังแสดงตามตารางที่่�3 ตารางที่ ่�1-2-3 สััญลัักษณ์์แสดงอัันตรายและความหมาย หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 34 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

สััญลัักษณ์์ความหมาย สารไวไฟ (flammable) เป็็นของเหลวไวไฟที่่�มีีจุุดวาบไฟต่ำ ำ� กว่่า 21 o C พวก เปอร์์ออกไซด์์ของสารอิินทรีีย์์และแก๊๊ส หรืือแก๊๊สเหลวที่่� ติิดไฟที่่�ความดัันปกติิรวมทั้้�งสารเคมีีที่่�เมื่่�อสััมผััสกัับน้ำ ำ� และอากาศชื้้�นแล้้วก่่อให้้เกิิดแก๊๊สไวไฟสููง สารกััดกร่่อน (corrosive) เป็็นสารที่่�มีีฤทธิ์์�กััดกร่่อนและทำำลาย เมื่่�อสััมผััสกัับสาร หรืือไอของสาร สารมีีพิิษ (toxic) เป็็นสารที่่�ก่่อให้้เกิิดอัันตรายร้้ายแรงถึึงชีีวิิตเมื่่�อเข้้าสู่่ ร่่างกายทางระบบหายใจ ทางปาก และทางผิิวหนัังอาจ ก่่อให้้เกิิดพิิษชนิิดเฉีียบพลัันหรืือชนิิดสะสมในร่่างกาย สารระคายเคืือง (irritant) เป็็นสารที่่ก่�่อให้้เกิิดการระคายเคืืองต่่อเนี้้�อเยื่่�อตา ผิิวหนััง หรืือระบบทางเดิินหายใจ สารอัันตราย (harmful) เป็็นสารที่่�ก่่อให้้เกิิดอัันตรายเมื่่�อเข้้าสู่่ร่่างกายทางการ หายใจ ทางปากและทางผิิวหนัังสารบางชนิิดอาจเป็็นสาร ก่่อมะเร็็งได้้ หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 35 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

สััญลัักษณ์์ความหมาย สารกััมมัันตภาพรัังสีี(radioactive) เป็็นสารที่่�ให้้กััมมัันตรัังสีีออกมาในปริิมาณที่่�มากกว่่า 0.002 ไมโครคููรีีต่่อกรััม 4.1.2 เครื่่�องป้้องกัันอัันตรายส่่วนบุุคคล เครื่่�องป้้องกัันอัันตรายส่่วนบุุคคล(PersonalProtectiveEquipment:PPE) หมายรวมถึึงเสื้้�อผ้้า และอุุปกรณ์์ประกอบ จุุดประสงค์์ของการใช้้เพื่่�อป้้องกัันและแยกผู้้�ใส่่จากอัันตรายจากสารเคมีี ด้้านกายภาพและ ด้้านชีีวภาพ 4.1.2.1 ชุุดสวมใส่ป้่ ้องกัันสารเคมี มีีแบบชนิิดชิ้้�นเดีียว หรืือ2 ชิ้้�น หรืือชุุดทนทานใช้้ครั้้�งเดีียวทิ้้�ง เช่่น - หมวกนิิรภััย เป็็นหมวกแข็็ง ทำำด้้วยพลาสติิกแข็็งหรืือยาง อาจมีีพลาสติิกบุุด้้านในเพื่่�อ ให้้เกิิดความกระชับัและลดแรงกระแทก - หมวกคลุมทีุ่่�ติิดกับชุัุด (hood) ใส่่สวมครอบทัับหมวกนิิรภััยเพื่่�อป้้องกัันสารเคมีีสััมผััส - ที่่�คลุุมผม สวมใส่่เพื่่�อป้้องกัันการปนเปื้้�อนของสารเคมีีและป้้องกัันไม่่ให้้เข้้าไปติิดใน อุุปกรณ์์หรืือเครื่่�องจัักรขณะทำำงาน -แผ่่นใสบัังหน้้าแว่่นนิิรภััยแว่่นตาที่่�ครอบปิิดตาเป็็นอุปุกรณ์ป้์ ้องกัันตาและใบหน้้าจาก สารเคมีีหรืือวััตถุุที่่�กระเด็็น - ถุุงมืืออาจเป็็นชิ้้�นเดีียวกัันที่่�ยึึดติิดกัันกัับแขนเสื้้�อหรืือชุุดสวมป้้องกัันหรืือแยกจาก ชุุดป้้องกัันอื่่�น ๆ เป็็นอุุปกรณ์์ปกป้้องมืือจากการสัมผััสสารเคมีี - รองเท้้าบููททนต่่อสารเคมีี 4.1.2.2 ชุุดป้้องกัันอัันตรายจากสารเคมีี(chemical protective clothing) เป็็นชุุดที่่�ออกแบบมาเพื่่�อใส่่ป้้องกัันไม่่ให้้ส่่วนต่่าง ๆ ของร่่างกายมีีการสััมผััสกัับสารเคมีี อัันตราย เป็็นสิ่่�งกีีดขวางระหว่่างร่่างกายกัับสารเคมีี ซึ่่�งอาจเป็็นอัันตรายต่่อผิิวหนัังหรืือซึึมผ่่านผิิวหนัังแล้้วทำำ ให้้เกิิด ผลกระทบต่่ออวััยวะอื่่�น ๆ ซึ่่�งมีีอยู่่ด้้วยกัันหลายระดับสำั ำหรัับการป้้องกัันภััยระดัับต่่าง ๆ กััน ต้้องเลืือกใช้้ให้้เหมาะสม ร่่วมกัับอุุปกรณ์ป์กป้้องระบบหายใจ จะสามารถป้้องกัันบุุคลากรที่่�ต้้องปฏิิบััติิงานในสิ่่�งแวดล้้อมที่่�มีีสารเคมีอัีันตรายได้้ อย่่างไรก็็ตาม อุุปกรณ์์เหล่่านี้้�ไม่่ได้้มีีผลป้้องกัันภััยอัันตรายทางกายภาพ เช่่น ไฟรัังสีีไฟฟ้้า EPA (Environment Protective Agency) หน่่วยงานด้้านสิ่่�งแวดล้้อมของสหรัฐัอเมริิกาได้้มีีการจำำแนกความต้้องการที่่�จะใช้้ป้้องกััน สารเคมีีในแต่่ละสถานการณ์์มีี4 ระดัับ ได้้แก่่ ชุุดป้้องกัันระดัับ A : เป็็นชุุดป้้องกัันในระดับสููังสุุด ด้้วยการป้้องกัันระบบหายใจดวงตา และการสััมผััสผิิวหนััง สามารถป้้องกัันสารเคมีีในรููปของแข็็ง ของเหลว และแก๊๊ส สามารถเข้้าพื้้�นที่่�อัันตราย (hot zone) ได้้ ข้้อบ่่งใช้้ของชุุดป้้องกัันระดับ ั A - ไม่่ทราบชนิิดของสารเคมีี หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 36 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

- ทราบว่่าเป็็นสารเคมีที่่�สามารถดููดซึึมทางผิิวหนัังได้้ - ทราบว่่าเป็็นสารเคมีนั้้ี�นเป็็นอัันตรายเมื่่�อสััมผััสผิิวหนัังในรููปไอหรืือของเหลว - ปฏิิบััติิงานในบริิเวณที่่�อัับและไม่่มีีการระบายอากาศ ส่่วนประกอบของชุุดป้้องกัันระดัับ A - ชุุดทนสารเคมีีแบบคลุมทัุ้้�งตััวรวมระบบช่่วยหายใจไม่่มีีรอยต่่อ - ระบบช่่วยหายใจแบบจ่่ายอากาศด้้วยถัังอากาศที่่�มีีความดัันมากกว่่าความดัันอากาศ - ถุุงมืือและรองเท้้าบููทที่่�ทนต่่อสารเคมีี ชุุดป้้องกัันระดัับ B : เป็็นชุุดป้้องกัันระบบทางเดิินหายใจในระดัับสููงสุุด แต่่ระดัับ การป้้องกัันสำำหรัับผิิวหนัังและดวงตาจะรองลงมา มัักจะใช้้ป้้องกัันของเหลว หรืือวััตถุุกระเซ็็น มีีลัักษณะเป็็นชุุดที่่� หุ้้�มทั้้�งตััวแต่่มีีรอยต่่อที่่�คอและข้้อมืือ ทำำ ให้้ไอระเหยและฝุ่่นสามารถเข้้าตามรอยต่่อได้้ ข้้อบ่่งใช้้ของชุุดป้้องกัันระดับ ั B - ทราบชนิิดของสารเคมีว่ี่าเป็็นอัันตรายเมื่่�อสััมผััสผิิวหนัังในรููปของเหลว - ชุุดป้้องกัันระดับ ั B ไม่่ป้้องกัันผิิวหนัังจากการสััมผััสสารที่่�เป็็นไอหรืือแก๊๊ส - ทราบชนิิดสารเคมีที่่�ก๊๊าซที่่�เป็็นพิิษต่่อการหายใจ - ปฏิิบััติิงานในบริิเวณที่่�มีีออกซิิเจนน้้อย ส่่วนประกอบของชุุดป้้องกัันระดัับ B - ถัังอากาศที่่�มีีความดัันมากกว่่าความดัันบรรยากาศ - ชุุดทนสารเคมีีคลุมุยาวตลอดแขนขา - ถุุงมืือและรองเท้้าบููทที่่�ทนต่่อสารเคมีี ชุุดป้้องกัันระดัับ C : ใช้้เมื่่�อทราบชนิิดสารเคมีีว่่าเป็็นอัันตรายต่่อทางเดิินหายใจ มีีการวััดความเข้้มข้้นของสารเคมีีที่่�สามารถใช้้ไส้้กรองอากาศที่่�สามารถกรองสารชนิิดนั้้�นร่่วมกัับเครื่่�องช่่วยหายใจได้้ สารมีอัีันตรายจากการสัมผััสทางผิิวหนัังค่่อนข้้างน้้อยและเมื่่�อปฏิิบััติิงานด้้วยชุุดดัังกล่่าวจะต้้องมีีการตรวจสอบสภาพ อากาศเป็็นระยะ ข้้อบ่่งใช้้ของชุุดป้้องกัันระดับ ั C - ทราบชนิิดของสารเคมีีและต้้องป้้องกัันได้้ด้้วยเครื่่�องช่่วยหายใจที่่�มีีไส้้กรองอากาศ สำำหรัับสารนั้้�นโดยเฉพาะ และเมื่่�อตรวจสอบสภาพอากาศแล้้วสารนั้้�นต้้องมีีความเข้้มข้้นน้้อยกว่่า 1,000 ส่่วนในหนึ่่�ง ล้้านส่่วน (ppm) - ทราบว่่าสารเคมีนั้้ี�นเป็็นอัันตรายเมื่่�อรัับสััมผััสทางการหายใจ - ปฏิิบััติิงานในบริิเวณที่่�มีีออกซิิเจนพอเพีียง ส่่วนประกอบของชุุดป้้องกัันระดัับ C - เครื่่�องช่่วยหายใจชนิิดมีีไส้้กรองอากาศจำำเพาะต่่อสารที่่�ตรวจพบ - ชุุดทนสารเคมีีแบบคลุมทัุ้้�งตััว - ถุุงมืือและรองเท้้าบููทที่่�ทนต่่อสารเคมีี ชุุดป้้องกัันระดัับ D : เป็็นชุุดที่่�สวมเมื่่�อปฏิิบััติิงานทั่่�วไป ใช้้กรณีดููีแลหลัังจากการได้้รับัการ ล้้างพิิษ (decontamination) และควบคุมุการรั่่�วไหลของสารเคมีีได้้แล้้ว หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 37 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

4.1.2.3 การล้้างพิิษ (decontamination) คืือกระบวนการการขจััดหรืือทำำลายสภาพพิิษของวััตถุุอัันตราย ซึ่่�งปนเปื้้�อนกัับบุุคคล หรืืออุปุกรณ์์โดยมีีวััตถุุประสงค์์เพื่่�อ - ลดการบาดเจ็็บ ลดการดููดซึึมของวััตถุุอัันตรายที่่�จะเข้้าสู่่ร่่างกาย - ลดการแพร่่กระจายสู่่ชุุมชนและสิ่่�งแวดล้้อม - ลดการปนเปื้้�อนของเจ้้าหน้้าที่่� วิิธีีการล้้างพิิษ - ใช้้มืือควััก-ปาดออก สำำหรัับสารที่่�เป็็นก้้อนหรืือผง - ตััดหรืือถอดเสื้้�อผ้้าออก - ล้้างตา หรืือบาดแผลเป็็นอัันดับัแรก - ล้้างจากบนลงล่่าง หััวจรดเท้้า -ผู้้�ป่่วยที่่มี�ปีระวัติัิการรับสัมผััสเคมีีทางตาควรได้้รับัการปฐมพยาบาลโดยการล้้างตาด้้วย normal saline หรืือน้ำ ำ� สะอาด ข้้างละอย่่างน้้อย 10-15 นาทีีควรได้้รัับการตรวจด้้วย pH paper จนพบว่่าค่่า ความเป็็นกรด-ด่่างเป็็นกลาง - ล้้างตััวด้้วยน้ำ ำ� สะอาดที่่�ไหลต่่อเนื่่�องอย่่างน้้อย 5 นาทีี - ถ้้าสารปนเปื้้�อนมีีลัักษณะเหนีียวหรืือเป็็นน้ำ ำ� มัันใช้้สบู่่และแปรงอ่่อนช่่วยและล้้างด้้วย น้ำ ำ� สะอาดที่่�ไหลอย่่างต่่อเนื่่�องอย่่างน้้อย 15 นาทีี 4.2 การป้้องกัันโรคติิดต่่อ 4.2.1 ตัับอัักเสบ (Hepatitis) เป็็นการติิดเชื้้�อของตัับจากเชื้้�อไวรััสชนิิดต่่าง ๆ ได้้แก่่ ไวรััสตัับอัักเสบเอ ไวรััสตัับอัักเสบบีีการแพร่่กระจายเชื้้�อโดยการสััมผััสน้ำ ำ� ลาย หรืือเลืือด ต้้องใช้้หลัักป้้องกัันแบบครอบจัักรวาล (Universal Precaution) และควรป้้องกัันตััวเองล่่วงหน้้าด้้วยการการฉีีดวััคซีีนตัับอัักเสบบีีเพื่่�อสร้้างภููมิิคุ้้�มกััน 4.2.2 โรคเยื่่�อหุ้้มสมองอัักเสบ (Meningitis) เกิิดจากเชื้้�อไวรััสแบคทีีเรีียหรืือเชื้้�อโรคชนิิดอื่่�น ๆเยื่่�อหุ้้�มสมองอัักเสบอาจเกิิดร่่วมกัับการติิดเชื้้�อในระบบทางเดิินหายใจ ทำำ ให้้สามารถติิดต่่อได้้จากสารคััดหลั่่�งของระบบ ทางเดิินหายใจ ซึ่่�งอาจเกิิดจากช่่วยหายใจด้้วยการเป่่าปากระหว่่างการช่่วยชีีวิิต การอาการของโรคนี้้�ได้้แก่่ มีีไข้้ ปวดศีีรษะรุุนแรง คอแข็็ง และระดับัการรู้้�สึึกตััวเปลี่่�ยนแปลง 4.2.3 โรคสุุกใส (Chicken pox) สามารถติิดต่่อได้้โดยการสััมผััสสารคััดหลั่่�งจากระบบทางเดิินหายใจ และแผลผุุพองผู้้�ป่่วยบางรายอาจมีีภาวะแทรกซ้้อน เช่่น หายใจตื้้�นจากภาวะปอดอัักเสบ ซึ่่�งจำำเป็็นต้้องนำำส่่งโรงพยาบาล ต้้องป้้องกัันตนเองด้้วยการสวมถุุงมืือ และหน้้ากาก ระดัับของชุุดป้้องกััน ลัักษณะของชุุด เครื่่�องป้้องกัันระบบทางเดิินหายใจ ระดัับ A ชุุดทนสารเคมีีคลุุมทั้้�งตััว รวมระบบช่่วยหายใจอย่่างมิิดชิิด ระบบช่่วยหายใจ แบบจ่่ายอากาศด้้วยแรงดััน ระดัับ B ชุุดกัันกระเซ็็น ระดับ ั C เครื่่�องกรองอากาศ ระดัับ D ไม่่มีีความจำำเป็็น ไม่่มีีความจำำเป็็น ตารางที่ ่�1-2-4 รายละเอีียดของชุุดป้้องกัันสารเคมีีและเครื่่�องป้้องกัันระบบทางเดิินหายใจในแต่่ละระดัับ หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 38 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

4.2.4 โรคหััด (Measles) เป็็นโรคที่่�มีีการกระจายเชื้้�อโรคโดยการสััมผััสกัับน้ำ ำ� มููก น้ำ ำ� ลาย เสมหะ การป้้องกัันทำำ ได้้โดยการฉีีดวััคซีีนให้้ครบถ้้วนตามกำำหนดตั้้�งแต่่แรกเกิิด ปััจจุุบัันนี้้�พบว่่าโรคหััดมีีอุุบััติิการณ์์กลัับมา ระบาดและมีีการติิดต่่อในผู้้�ใหญ่่ 4.2.5 โรคหััดเยอรมััน (Rubella) แพร่่กระจายเชื้้�อโดยการไอ จาม ติิดต่่อทางสารคััดหลั่่�งของผู้้�ป่่วย โรคนี้้�สามารถทำำ ให้้เกิิดความพิิการในเด็็กแรกเกิิดได้้ ดัังนั้้�น ผู้้�หญิิงตั้้�งครรภ์์หรืือไม่่แน่่ใจว่่าตั้้�งครรภ์์ต้้องหลีีกเลี่่�ยง การสััมผััสกับัผู้้�ป่่วย 4.2.6 วััณโรคปอด (Tuberculosis)แพร่่กระจายเชื้้�อโดยการไอจาม หากทราบว่่าผู้้�ป่่วยเป็็นโรคนี้้�ควร ให้้ผู้้�ป่่วยสวมหน้้ากากเพื่่�อป้้องกัันการแพร่่กระจายเชื้้�อไปสู่่ผู้้�อื่่�น และบุุคลากรที่่�ดููแลต้้องสวมหน้้ากากด้้วยเช่่นกััน 4.2.7 เหาและหิิด เหา ทำำ ให้้มีีการติิดเชื้้�อที่่�ศีีรษะ ร่่างกาย และบริิเวณหััวเหน่่า ติิดต่่อโดยการสััมผััส อย่่างใกล้้ชิิด หิิด มัักพบบริิเวณง่่ามนิ้้�ว ติิดต่่อโดยการสัมผััสอย่่างใกล้้ชิิด 4.2.8 โรคติิดเชื้้�อไวรััสโคโรนา 2019(COVID-19) ซึ่่�งเป็็นโรคติิดต่่อระบบทางเดิินหายใจที่่�เป็็นอัันตราย ร้้ายแรง ที่่�สามารถติิดต่่อได้้ง่่าย และแพร่่กระจายอย่่างรวดเร็็ว ปััจจุุบัันมีีการแพร่่ระบาดทั่่�วโลก 4.3 วััคซีีนที่่�ผู้้ปฏิิบััติิการควรได้้รัับ รายละเอีียดแสดงในตารางที่่� 1-2-5 ตารางที่ ่�1-2-5 วััคซีีนที่่�ผู้้ปฏิิบััติิการควรได้้รัับ ชื่่�อวััคซีีน ข้้อบ่่งชี้้�การให้้วััคซีีน ข้้อห้้าม ข้้อพิิจารณา วััคซีีนป้้องกััน บาดทะยัก ั ให้้วััคซีีนเมื่่�อเกิิดบาดแผล ที่่�มีีค ว ามเสี่่�ยงต่่อก า ร ติิดเชื้้�อบาดทะยััก - แผลที่่�เกิิดขึ้้�นนานกว่่า 6 ชั่่�วโมง -แผลที่่มี�ีความลึึกมากกว่่า 1 เซนติิเมตร - แผลที่่�มีีลัักษณะเป็็นแฉก หรืือเนื้้�อแหว่่งหายไป - แผลที่่�เกิิด จ ากก า ร ถููกกััด ถููกยิิง แผลบดขยี้้� แผลไหม้้ แผลน้ำ ำ� แข็็งกััด - แผลที่่�มีีการติิดเชื้้�อ - แผลที่่�มีีเนื้้�อตาย -แผลที่่มี�ีการปนเปื้้�อนของ ฝุ่่น ดิิน อุุจจาระ/มููลสััตว์์ หรืือน้ำ ำ� ลาย - แผลที่่�มีีการบาดเจ็็บของ เส้้นประสาทหรืือมีีการ ขาดเลืือดร่่วมของเนื้้�อเยื่่�อด้้วย - ฉีีดปริิมาณ 0.5 มล. เข้้ากล้้าม สามครั้้�งครั้้�งที่่� ห นึ่่�ง แ ล ะ ครั้้�ง ที่่� ส อง ห่่างกััน 1 เดืือน ครั้้�งที่่� สามห่่างจากครั้้�งที่่�สอง 6 เดืือน - ให้้ซ้ำทุ ำ�ุก 10 ปีี เคยแพ้้วััคซีีนในการฉีีด ครั้้�งก่่อน ให้้ผู้้�ใหญ่ทุุ่กคน หรืือวััยรุ่่น อายุุ14-16 ปีีได้้วััคซีีนครั้้�ง สุุดท้้ายเกิิน 5 ปีี 1. ผู้้�ป่่วยเคยได้้วััคซีีนครบ - แผลสะอาด ให้้ฉีีด วััคซีีนในกรณีีที่่�ฉีีดครั้้�ง สุุดท้้ายมากกว่่า 10 ปีี - แผลไม่่สะอาดให้้ฉีีด วััคซีีนบาดทะยััก 2. ผู้้�ป่่วยจำำ ไม่่ได้้ หรืือไม่่ เคยได้้รัับวััคซีีน - แผลสะอาด ให้้ฉีีด วััคซีีนป้้องกัันบาดทะยััก - แผลไม่่สะอาด ให้้ฉีีด วััคซีีนป้้องกัันบาดทะยััก และภููมิิกัันบาดทะยััก (Tetanus Immunoglobulin หรืือTetanus Antitoxin) หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 39 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

ชื่่�อวััคซีีน ข้้อบ่่งชี้้�การให้้วััคซีีน ข้้อห้้าม ข้้อพิิจารณา วััคซีีนป้้องกััน ไข้้หวััดใหญ่่ 1. หญิิงอายุุครรภ์์4 เดืือน ขึ้้�นไป 2. เด็็กอายุุ6เดืือน ถึึง2 ปีี 3.ผู้้�มีีโรคเรื้้�อรััง เช่่น ปอดอุุดกั้้�นเรื้้�อรััง โรคหััวใจ หืืด ไตวาย เบาหวาน โรคหลอดเลืือดสมองและ มะเร็็งที่่�อยู่่ระหว่่างการ ให้้ยาเคมีีบำำ บััด 4. ผู้้�ที่่�มีีอายุุ65 ปีีขึ้้�นไป 5. ผู้้�พิิ ก า ร ท าง ส ม อง ที่่�ช่่วยเหลืือตนเองไม่่ได้้ 6. ผู้้�ป่่วยธาลััสซีีเมีีย และ กลุ่่ม อาการภููมิิคุ้้�มกััน บกพร่่อง 7.ผู้้�ที่่�มีีน้ำ ำ� หนัักมากกว่่า 100 กิิโลกรััม หรืือมีีดััชนีี มวลกายมากกว่่า35 กิิโลกรัมั ต่่อตารางเมตร 8. บุุคลากรทางการแพทย์์ ที่่�ให้้การดููแลผู้้�ป่่วย ฉีีดปริิมาณ 0.5 มล. เข้้ากล้้ามทุุกปีีตามสายพัันธุ์์ ที่่�คาดการณ์ว่์ ่าจะระบาด แพ้้ไข่่ขาว หรืือ มีีไข้้สููง - วััคซีีนป้้องกััน โรคหััดและ คางทููม 1.ผู้้�ใหญ่ที่่่ �ไม่่เคยได้้รับวััคซีีน 2.ผู้้�ดููแลผู้้�ป่่วยควรได้้วััคซีีน 2 เข็็ม 3. ผู้้�ป่่วยกลุ่่มอาการ ภููมิิคุ้้�มกัันบกพร่่อง 4. นัักท่่องเที่่�ยว 5. ผู้้�ใหญ่ที่่่ �เข้้าเรีียนหนัังสืือ ในสถานศึึกษา ฉีีดปริิมาณ 0.5 มล. เข้้าใต้้ผิิวหนััง -ควรได้้การฉีีดอย่่างน้้อย 1 เข็็ม - นัักท่่องเที่่�ยว นัักศึึกษา ผู้้�ดููแลผู้้�ป่่วยควรได้้วััคซีีน 2 เข็็ม ห่่างกััน 1 เดืือน - ผู้้�ป่่วยที่่�อยู่่ระหว่่าง อาการของโรค ภููมิิคุ้้�มกัันบกพร่่อง กำำเริิบ -ผู้้�ที่่�แพ้้ยาneomycin - ตั้้�งครรภ์์ - ผู้้�ที่่�ได้้รัับเลืือด หรืือ ส่่วนประกอบของเลืือด ในช่่วง 12 เดืือน -สตรีีควรแจ้้งเรื่่�องตั้้�งครรภ์์ แก่่แพทย์์ - ห ลัั ง ก า รฉีี ดวัั คซีี น ควรคุุมกำำเนิิดอย่่างน้้อย 3 เดืือน วััคซีีนป้้องกััน หััดเยอรมััน 1. สตรีีทุุกคนควรได้้รัับ การฉีีดวััคซีีน 2. ผู้้�ดููแลผู้้�ป่่วยโดยเฉพาะ ที่่�ตั้้�งครรภ์์ ควรได้้วััคซีีน 1 เข็็ม ฉีีดปริิมาณ 0.5 มล. เข้้าใต้้ผิิวหนััง - ผู้้�ป่่วยที่่�อยู่่ระหว่่าง อ า ก า ร ข อ ง โ ร ค ภููมิิคุ้้�มกัันบกพร่่อง กำำเริิบ -ผู้้�ที่่�แพ้้ยาneomycin - ตั้้�งครรภ์์ -ผู้้�ที่่�ได้้เลืือด หรืือส่่วน ประกอบของเลืือด ในช่่วง 12 เดืือน - ส ตรีี ค ว ร แจ้้ง เรื่่� อง ตั้้�งครรภ์์แก่่แพทย์์ - ห ลััง ก า รฉีี ดวัั คซีี น ควรคุุมกำำเนิิดอย่่างน้้อย 3 เดืือน หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 40 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

ชื่่�อวััคซีีน ข้้อบ่่งชี้้�การให้้วััคซีีน ข้้อห้้าม ข้้อพิิจารณา วััคซีีนป้้องกััน ไวรััสตัับอักัเสบ บีี 1.ผู้้�ที่่�ไม่่เคยได้้วััคซีีนและ อยู่่ในประเทศที่่มี�ีการระบาด 2. ผู้้�ป่่วยที่่�ต้้องฟอกเลืือด 3. ผู้้�ป่่วยที่่�ต้้องได้้รัับการ ถ่่ายเลืือด 4. รัักร่่วมเพศหรืือมีีคู่่รััก หลายคน 5. ผู้้�ที่่�ทำำงานห้้องเลืือด 6. ผู้้�ติิดยาเสพติิด 7. นัักท่่องเที่่�ยวไปประเทศ ที่่�มีีการระบาด - ให้้ 3 เข็็ม เข็็มที่่�2 ห่่าง จากเข็็มแรก 1 เดืือน เข็็มที่่�3 ห่่างจากเข็็มแรก 6 เดืือน - สามารถใช้้ยาบริิษััทอื่่�น แทนได้้ - ถ้้าลืืมก็็ไม่่ต้้องเริ่่�มต้้น ใหม่่ - แพ้้ YEAST - ผู้้�ป่่วยฟอกเลืือดหรืือ ภููมิิคุ้้�มกัันบกพร่่อง ควรได้้ ขนาดยาเป็็น 2 เท่่า -ผู้้�ป่่วยที่่�เคยมีติีิดเชื้้�อไวรััส ตัับอัักเสบบีี ไม่่จำำเป็็น ต้้องฉีีด วััคซีีนป้้องกััน ไวรััสตัับอักัเสบ เอ 1. นัักท่่องเที่่�ยวที่่�ไปยััง ถิ่่�นที่่�มีีการระบาด 2. รัักร่่วมเพศ 3. ผู้้�ป่่วยใช้้ยาเสพติิด 4. ผู้้�ป่่วยโรคตับัเรื้้�อรััง -ผู้้�ใหญ่่อายุมุากกว่่า19 ปีี ให้้ขนาด 1 มล. ฉีีดเข้้า กล้้าม 2 ครั้้�ง ห่่างกััน 6 เดืือน - เด็็กอายุุน้้อยกว่่า 18 ปีี ให้้ขนาด 0.5 มล. ฉีีดเข้้า กล้้าม 2ครั้้�ง ห่่างกััน 6เดืือน เคยมีีประวััติิแพ้้ ผู้้�ป่่วยตั้้�งครรภ์์ควรคำำนึึงถึึง ผลดีีผลเสีีย วััคซีีนป้้องกััน โรคโปลิิโอ 1 . ผู้้�ปกค รองที่่�ไม่่เคย ได้้วััคซีีนตััวนี้้�มาก่่อน และ บุุตรจะได้้ OPVผู้้�ปกครอง ควรได้้วััคซีีน 2.ผู้้�ที่่�จะไปท่่องเที่่�ยวในถิ่่�น ที่่�มีีการระบาด 3.ผู้้�ที่่ทำ�ำงานห้้องปฏิิบััติิการ 4. เจ้้าหน้้าที่่�ที่่�ดููแลผู้้�ป่่วย โรคนี้้� - ผู้้�ใหญ่่ที่่�ไม่่เคยได้้วััคซีีน มาก่่อน ให้้ IPV 3 เข็็ม ขนาด 0.5 มล. ฉีีดเข้้าใต้้ ผิิวหนัังเข็็มที่่� 2 ห่่างจาก เข็็มแรก1 เดืือน เข็็มที่่�3 ห่่างจากเข็็มแรก6 เดืือน - ผู้้�ใหญ่่ที่่�ได้้วััคซีีนมา ก่่อนไม่่ครบ ให้้ใช้้ IPV หรืือ OPVให้้ 3ครั้้�งห่่างกััน ครั้้�งละ 2 เดืือน - IPV ผู้้� ป่่ ว ย แ พ้้ streptomycin, neomycin หรืื อ polymyxin B - OPV ไม่่ให้้ในผู้้�ป่่วย ที่่�เคยแพ้้วััคซีีนตััวนี้้� มาก่่อน หรืือผู้้�ป่่วย ที่่�มีีภููมิิคุ้้�มกัันบกพร่่อง -ช่่วงที่่มี�ีการระบาดของเชื้้�อ ผู้้�ใหญ่่ควรได้้วััคซีีนอีีก1ครั้้�ง - สตรีีตั้้�งครรภ์์สามารถให้้ วััคซีีนตััวนี้้�ได้้ - ผู้้�ที่่�ได้้วััคซีีน OPV ควร หลีีกเลี่่�ยงจากผู้้�ป่่วยที่่�มีี ภููมิิคุ้้�มกัันบกพร่่อง 4-6 สััปดาห์์ วััคซีีนป้้องกััน โรคไข้้สุุกใส 1 . ผู้้�ป่่วยที่่�ไม่่เคยเป็็น โรคนี้้�มาก่่อนหรืือไม่่มีีภููมิิ คุ้้�มกัันต่่อโรคนี้้� 2. เจ้้าหน้้าที่่�ที่่�ดููแลผู้้�ป่่วย 3. ประชาชนที่่�เสี่่�ยงต่่อ การสัมผััสต่่อโรคนี้้สูู�ง เช่่น ครูู นัักเรีียน นัักโทษ ผู้้�คุุม ทหาร นัักท่่องเที่่�ยว - ให้้ขนาด 0.5 มล. ฉีีดเข้้าใต้้ผิิวหนััง -อายุนุ้้อยกว่่า13ขวบ ให้้ 1 เข็็ม -อายุุมากกว่่า13ขวบ ให้้ 2เข็มห่็ ่างกััน 1เดืือน ถ้้าลืืมเข็็มที่่� 2 ก็็ให้้ฉีีด ต่่อได้้ไม่ต้้ ่องเริ่่มต้้ �นใหม่่ - แพ้้ gelatin หรืือ neomycin - ผู้้�ป่่วยวััณโรคที่่�ยััง ไม่่ได้้รัักษา - สตรีีตั้้�งครรภ์์ - ผู้้�ป่่วยภููมิิคุ้้�มกััน บกพร่่อง - ผู้้�ที่่�ได้้เลืือดหรืือ ส่่วนประกอบของ เลืือดภายใน 5เดืือน - ผู้้�ที่่�ได้้ immunoglobulin - หลัังฉีีดวััคซีีนควรคุุม กำำเนิิด 1 เดืือน - สตรีีควรแจ้้งแพทย์์ เรื่่�องการตั้้�งครรภ์์ หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 41 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

ชื่่�อวััคซีีน ข้้อบ่่งชี้้�การให้้วััคซีีน ข้้อห้้าม ข้้อพิิจารณา วััคซีีนป้้องกััน โรคพิิษสุุนััขบ้้า การให้้วััคซีีนป้้องกัันโรค พิิษสุนัุัขบ้้า ขึ้้�นกับลัักษณะ ของบาดแผล ซึ่่�งมีีทั้้�งหมด 3 ประเภท ดัังนี้้� Category I ไม่่มีีบาดแผล สัมผััสสััตว์์หรืือถููกสััตว์์เลีีย โดยที่่�ผิิวหนัังไม่่มีีบาดแผล ไม่ต้้ ่ องให้้วััคซีีนป้้องกัันโรค พิิษสุนัุัขบ้้าในผู้้�สัมผััสเหล่่านี้้� CategoryII บาดแผลถลอก โดยไม่มี่ ีเลืือดไหลให้้วััคซีีน ป้้องกัันโรค ไม่่ต้้องให้้ rabies immunoglobulin (RIG) Category III บาดแผลที่่�มีี เลืือดออกชััดเจน ให้้วััคซีีน ป้้องกัันโรค ร่่วมกับัการให้้ RIG กรณีีให้้เพื่่�อการป้้องกััน ก่่อนสัมผััสโรค(Pre-exposure prophylaxis) องค์์การอนามััยโลกแนะนำำ วิิธีีการฉีีดวััคซีีนป้้องกััน ก่่อนสัมผััสโรค ทั้้�งหมด2 สููตร ดัังต่่อไปนี้้� 1. ฉีีดใต้้ผิิวหนััง(ID)ครั้้�งละ 2 จุุด ในวัันที่่� 0 และ 7 2. ฉีีดเข้้ากล้้ามเนื้้�อ(IM)1เข็ม็ ในวัันที่่� 0 และ 7 วิิธีีการฉีีดวััคซีีนป้้องกััน โรคพิิษสุุนััขบ้้าที่่�แนะนำำ โดยองค์์การอนามััยโลก มีีทั้้�งหมด 3 สููตร ได้้แก่่ 1 .ฉีี ด เข้้า กล้้า ม เ นื้้� อ (intramuscular, IM)4เข็ม็ คืือครั้้�งละ1เข็็ม ในวัันที่่� 0, 3, 7, 14 หรืือ 28 2. ฉีีดเข้้ากล้้ามเนื้้�อ (IM) 4 เข็็ม คืือ ครั้้�งละ 2 เข็็ม ในวัันที่่�0และครั้้�งละ1เข็ม็ ในวัันที่่� 7 และ 21 3. ฉีีดใต้้ผิิวหนััง (intradermal, ID)ครั้้�งละ 2 จุุดในวัันที่่� 0, 3 และ 7 กรณีีที่่�ถููก สััตว์กั์ ัดซ้ำ ำ� หลัังฉีีดวััคซีีนครบ พิิจารณาการให้้วััคซีีนได้้ เป็็น 2 กรณีี ดัังต่่อไปนี้้� โดยที่่ทั้้� �งสองกรณีีไม่ต้้ ่องฉีีด RIG ทั้้�งบาดแผลระดัับ category II และ III 1 . ถููกกัั ดซ้ำ ำ� ภายใน3 เดืือน หลัังได้้รัับวััคซีีน ป้้องกัันโรคพิิษสุุนััขบ้้า ไม่ต้้ ่องฉีีดวััคซีีนเข็ม็กระตุ้้�น 2. ถููกกััดซ้ำ ำ� นานมากกว่่า 3 เดืือน หลัังได้้รัับวััคซีีน ป้้องกัันโรคพิิษสุุนััขบ้้า ให้้วััคซีีนเข็็มกระตุ้้�นตาม สููตรดัังต่่อไปนี้้� - ฉีีดเข้้ากล้้ามเนื้้�อ (IM) 2 เข็็ม คืือ ครั้้�งละ 1 เข็็ม ในวัันที่่� 0 และ 3 - ฉีีดใต้้ผิิวหนััง(ID)ครั้้�งละ 4 จุุด ในวัันที่่� 0 - ฉีีดใต้้ผิิวหนััง(ID)ครั้้�งละ 1 จุุด ในวัันที่่� 0 และ 3 การให้้ Rabies immunoglobulin (RIG) ข้้อบ่่งชี้้�ในการฉีีด RIG ได้้แก่่ 1. บาดแผลระดับ ั categoryIII 2.บาดแผลบริิเวณ ศีีรษะ คอ และมืือ 3. ผู้้�ป่่วยโรคภููมิิคุ้้�มกััน บกพร่่องรุุนแรง (severe immunodeficiency) กรณีีผู้้�ป่่วยโรค HIV ที่่�มีี ระดัับภููมิิคุ้้�มกัันต่ำำ� หรืือไม่่ ได้้รัับยาต้้านไวรััส แนะนำำ ให้้ RIG ทั้้�งในบาดแผล แบบ category II และ III 4. ผู้้�ที่่�ถููกกััดในพื้้�นที่่�ที่่�พบ ผู้้�ป่่วยติิดเชื้้�อโรคพิิษสุนัุัขบ้้า 5. ผู้้�ที่่�ถููกค้้างคาวกััด หรืือ สััมผััสโรคจากค้้างคาว หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 42 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

ชื่่�อวััคซีีน ข้้อบ่่งชี้้�การให้้วััคซีีน ข้้อห้้าม ข้้อพิิจารณา วัคซีีน ั โรคโควิิด 19 ผู้้�ป่่วย/บุุคคลที่่�สามารถรับั การฉีีดวััคซีีนโควิิด 19 ได้้อย่่างปลอดภััย แนะนํํา ใ ห้้ได้้รัับ ก า รฉีี ด ทัั น ทีี ที่่�ทํําได้้ ชนิิดของวััคซีีน ตามราย ผู้้�ผลิิต เช่่น - Oxford-AstraZeneca -Sinovac,Sinopharm - Pfizer, Moderna - Johnson & Johnson ส่่วนใหญ่ฉี่ ีดเข้้ากล้้ามเนื้้�อ -ผู้้�ที่่มี�ีอาการแพ้้รุุนแรง จากการฉีีดวััคซีีนโควิิด 19 ครั้้�งก่่อน หรืือแพ้้ ส่่วนประกอบของวััคซีีน - การฉีีดในกลุ่่มอายุุที่่� ยัังไม่่ได้้รัับการรับัรอง - กรณีีมีีอาการเจ็็บ ป่่วยเฉีียบพลััน ควร พิิจารณาเลื่่�อนการฉีีด วััคซีีนไปก่่อนจนกว่่า จะหาย บุุคคลต่่อไปนี้้�แนะนำำรัับ วััคซีีนได้้ แต่่ต้้องมีีการ พิิจารณาและได้้รัับคำำ แนะนำำเพิ่่�มเติิม 1. บุุคคลที่่�มีีประวััติิแพ้้ ชนิิดรุุนแรงหรืือanaphylaxis จากวััคซีีนอื่่�นมาก่่อน 2. ผู้้�ป่่วยที่่�เพิ่่�งมีีอาการ หรืืออาการยัังไม่่เสถีียร หรืือยัังมีี อาการที่่�เป็็นอัันตรายต่่อ ชีีวิิต (life-threatening) 3 . ผู้้� ป่่ ว ย ที่่�มีี ร ะ ดัับ เม็็ดเลืือดขาวต่ำำ�รุุนแรง 4. ผู้้�ป่่วยโรคเลืือดซึ่่�งได้้รับั การรัักษาด้้วยการปลููกถ่่าย เซลล์ต้้ ์นกํําเนิิด(stemcells) หรืือบํําบััดด้้วย ภููมิิคุ้้�มกััน CAR-Tcellผู้้�ป่่วยที่่�ได้้รัับ การผ่่าตััดปลููกถ่่ายอวััยวะ สรุุป สิ่่�งที่่�ควรระลึึกถึึงเสมอในเรื่่�องของความปลอดภััยและสุุขภาพของผู้้�ปฏิิบััติิการ คืือภาวะทางสุุขภาพด้้านร่่างกาย และจิิตใจอารมณ์ สั์ ังคม ความเครีียดและสถานการณ์ที่่์ �เป็็นอัันตราย ซึ่่�งเป็็นสิ่่�งที่่�ผู้้�ปฏิิบััติิการที่่ป�ฏิิบััติิงานที่่ดูู�แลผู้้�ป่่วย ฉุุกเฉิินทุุกคนจะต้้องเผชิิญ จึึงมีีความจำำเป็็นที่่�จะต้้องปรัับตััวให้้สามารถเผชิิญกัับความเครีียดต่่างๆได้้อย่่างเหมาะสม นอกจากนี้้�ในการปฏิิบััติิงานนั้้�น ในบางสถานการณ์์อาจจะต้้องเผชิิญกับัความเสี่่�ยงต่่อโรคติิดเชื้้�อหรืือสารอัันตรายต่่างๆ ดัังนั้้�น ผู้้�ปฏิิบััติิการทุุกคนจะต้้องเรีียนรู้้�และรู้้�เท่่าทัันกัับสถานการณ์์เหล่่านี้้� รู้้�จัักป้้องกัันตนเองอย่่างถููกวิิธีีเพื่่�อความ ปลอดภััยของผู้้�ปฏิิบััติิงานเอง เพื่่�อนร่่วมงาน ผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน ตลอดจนบุุคคลใกล้้ชิิดอื่่�นๆ ที่่�เกี่่�ยวข้้องทุุกคน หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 43 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

บรรณานุุกรม กองโรคติิดต่่อทั่่�วไป กรมควบคุุมโรค กระทรวงสาธารณสุุข. (2564). แนวทางการให้้วััคซีีนโควิิด 19 ในสถานการณ์์ การระบาดปีี2564ของประเทศไทยฉบัับปรับปรุ ัุงครั้้�งที่่�2. สืบค้้ ืนจาก https://ddc.moph.go.th/vaccine covid19/getFiles/11/1628849610213.pdf กลุ่่มศููนย์์การแพทย์์เฉพาะทางด้้านอาชีีวเวชศาสตร์์และเวชศาสตร์์สิ่่�งแวดล้้อม โรงพยาบาลนพรััตน์์ราชธานีี กรมการแพทย์์กระทรวงสาธารณสุุข. (2554). คู่่มืือรัับอุุบััติิภััยสารเคมีีสำำหรัับบุุคลากรทางการแพทย์์ (พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 2). นนทบุรีุี: ชุุมนุุมสหกรณ์์การเกษตรแห่่งประเทศไทย จำำกััด. กลุ่่มศููนย์์การแพทย์์เฉพาะทางด้้านอาชีีวเวชศาสตร์์และเวชศาสตร์์สิ่่�งแวดล้้อม โรงพยาบาลนพรััตน์์ราชธานีี กรมการแพทย์์กระทรวงสาธารณสุุข (2556). แนวทางการลดการปนเปื้้�อนผู้้�ที่่�สััมผััสสารเคมีีอัันตราย สำำหรัับบุุคลากรโรงพยาบาล. นนทบุุรีี: กระทรวงสาธารณสุุข. พัักต์์เพ็็ญ สิิริิคุุตต์์. (ม.ป.ป.). โรคพิิษสุนัุัขบ้้าในประเทศไทย. สืืบค้้นจาก https://www.pidst.or.th/A659.html. เพ็็ญรุ่่ง บุุญรัักษ์์และสุุนิิสา สุุวรรณรัักษ์์. (2555). ตำำราประกอบการฝึึกอบรมหลัักสููตรพนัักงานฉุุกเฉิินการแพทย์์ (พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 2). สมุุทรสาคร: บอร์์น ทูู บี พัี ับลิิชชิ่่�ง. ราชวิิทยาลััยอายุุรแพทย์์แห่่งประเทศไทย. (2564). แนวทางเวชปฏิิบััติิการให้้วััคซีีนโควิิด 19 แก่่ผู้้�ใหญ่่และผู้้�ป่่วย อายุุรกรรม ฉบัับวัันที่่� 25 พฤษภาคม 2564. สืบค้้ ืนจาก https://drive.google.com/file/d/1qmmE7LIF pekf537GUN-UxrQGFcGLij3f/view สิิริิรััตน์์ ฉััตรชััยสุุชา, ปรางค์์ทิิพย์์ อุุจะรััตน และณััฐสุุรางค์์ บุุญจัันทร์์.(2550). ทัักษะพื้้�นฐานทางการพยาบาล (พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 2). กรุุงเทพฯ: เอ็็น ทีีเพลส. หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 44 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

จััตุุรงค์์ เตชเจริิญศรีี วิิภาดา วิิจัักขณาลััญฉ์์ การบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉินิ (Documentation) บท ที่่� 1-3 บทนำำ การบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ถืือเป็็นเอกสารทางกฎหมายและเป็็นเอกสารสำำคััญที่่�ใช้้ในการดููแล ผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินให้้ถููกต้้องเหมาะสม เป็็นการป้้องกัันที่่�ดีีที่่�สุุดในการปฏิิบััติิงานของนัักปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินการแพทย์์(นฉพ.) เพราะสามารถช่่วยในการสื่่�อสารข้้อมููลที่่สำ�ำคััญ ลดความผิิดพลาดในการปฏิิบััติิงาน เป็็นหลัักฐานยืืนยัันว่่าได้้ดููแลผู้้�ป่่วยจริิง รวมทั้้�งเป็็นเอกสารสำำคััญที่่�แสดงให้้เห็็นถึึงความรับผิั ิดชอบและความน่่าเชื่่�อถืือของนัักฉุุกเฉิินการแพทย์์ใช้้เป็็นข้้อมููลใน การสะท้้อนคุณุภาพการปฏิิบััติิการตามมาตรฐานวิชิาชีีพ ช่่วยในการแยกบทบาทของนัักฉุุกเฉิินการแพทย์์จากวิชิาชีีพอื่่�น นอกจากนี้้� ยัังเป็็นเอกสารที่่�ใช้้ในการเบิิกจ่่ายค่่าบริิการทางการแพทย์์หรืือใช้้เป็็นหลัักฐานทางนิิติิเวชศาสตร์์ เมื่่�อมีีกรณีีฟ้้องร้้อง อีีกทั้้�งใช้้เป็็นข้้อมููลเพื่่�อประโยชน์์ในการสอนและการวิิจััยอีีกด้้วย 1. ความสำำคััญของการบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน การบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน หมายถึึงการเขีียนข้้อมููลที่่�เป็็นลายลัักษณ์อั์ ักษรหรืือรููปภาพที่่�ได้้จาก การประเมิิน การปฏิิบััติิการแพทย์ต่์ ่อผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน และการประเมิินผลการปฏิิบััติิในแต่่ละครั้้�งของการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ซึ่่�งรวมถึึงการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินในหน่่วยปฏิิบััติิการอำำนวยการ (ศููนย์์รัับแจ้้งเหตุุและสั่่�งการ) และการปฏิิบััติิการแพทย์์ ที่่�ปฏิิบััติิการนอกโรงพยาบาล ซึ่่�งทำำหน้้าที่่�ปฏิิบััติิการดููแลผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินนัับตั้้�งแต่่รัับรู้้�ถึึงภาวะการเจ็็บป่่วยฉุุกเฉิินจนถึึง การดำำเนิินการให้้ผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินได้้รัับการบำำ บััดรัักษาให้้พ้้นภาวะฉุุกเฉิิน อัันได้้แก่่การประเมิิน การจััดการ การประสานงาน การควบคุุมดููแล การติิดต่่อสื่่�อสาร การลำำเลีียงหรืือนำำส่่ง การตรวจวิินิิจฉััยและการบำำ บััดรัักษาพยาบาลผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน ในทุุกขั้้�นตอนของการปฏิิบััติิการ จะมีีข้้อมููลสำำคััญเกี่่�ยวกัับการดููแลช่่วยเหลืือผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน และการปฏิิบััติิงานอื่่�น ที่่�เกี่่�ยวข้้องจำำนวนมาก จึึงจำำเป็็นที่่�จะต้้องมีีการบัันทึึกข้้อมููลการปฏิิบััติิการดัังกล่่าวให้้ถููกต้้อง ชััดเจน และครบถ้้วน ใช้้ ตััวย่่อและสััญลัักษณ์์ทางการแพทย์์ตามหลัักของ medical terminologyไม่่ควรใช้้ศััพท์์แสลงหรืือศััพท์์ทางการแพทย์์ ที่่�ไม่่เป็็นมาตรฐานสากล ทั้้�งนี้้�ผู้้�กำำกัับการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน (ผกป.) ซึ่่�งทำำหน้้าที่่�เป็็นหััวหน้้าศููนย์์รัับแจ้้งเหตุุและสั่่�งการ จะมีีบทบาทหน้้าที่่�ในการกำำกับดููัแลและตรวจสอบความถููกต้้องสมบููรณ์์ของการบัันทึึกข้้อมููล รวมทั้้�งนำำข้้อมููลที่่�ได้้จาก แบบบัันทึึกไปประมวลผลและวิิเคราะห์์เพื่่�อปรัับปรุุงคุุณภาพงาน หรืือเสนอผู้้�บริิหารในการปรัับเปลี่่�ยนหรืือพััฒนา นโยบายการปฏิิบััติิการให้้เหมาะสมยิ่่�งขึ้้�น ดัังนั้้�น ควรเก็บรั็ ักษาแบบบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินไว้้อย่่างน้้อย10 ปีี เพราะเป็็นเอกสารทางกฎหมายเกี่่�ยวกับข้้ ัอมููลทางการแพทย์์ของผู้้�ป่่วยอาจเรีียกดููได้้ในกรณีที่่มี�ีความจำำเป็็นในอนาคต 2. องค์์ประกอบของแบบบันทึั ึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน 2.1 ข้้อมููลสำำ�คััญในบันทึั ึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน การบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินต้้องบัันทึึกเวลาในทุุกขั้้�นตอนที่่ป�ฏิิบััติิการ(incident times) ดัังนี้้� - เวลาที่่�รัับแจ้้ง - เวลาที่่�จ่่ายงานชุุดปฏิิบััติิการแพทย์์ - เวลาที่่�ชุุดปฏิิบััติิการออกจากฐาน/หน่่วยปฏิิบััติิการ - เวลาที่่�ชุุดปฏิิบััติิการไปถึึงที่่�เกิิดเหตุุ หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 45 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

- เวลาในการประเมิินสััญญาณชีีพ - เวลาในการรัักษาตาม protocol - เวลาที่่�ออกจากที่่�เกิิดเหตุุ - เวลาที่่�นำำส่่งโรงพยาบาล - เวลาที่่�กลัับถึึงฐานของชุุดปฏิิบััติิการแพทย์์ สถาบัันการแพทย์์ฉุุกเฉิินแห่่งชาติิได้้พััฒนาระบบสารสนเทศการแพทย์์ฉุุกเฉิิน (Information Technology forEmergency MedicalSystem: ITEMS) ขึ้้�น จุุดประสงค์์เพื่่�อรวบรวมชุุดข้้อมููลและสร้้างฐานข้้อมููลEMSระดัับชาติิ โดยให้้หน่่วยปฏิิบััติิการบัันทึึกข้้อมููลที่่�ครอบคลุุมทุุกองค์์ประกอบของการเจ็็บป่่วยฉุุกเฉิินและการปฏิิบััติิการ ซึ่่�งจะ นำำ ไปสู่่ประสิิทธิิภาพของระบบการแพทย์์ฉุุกเฉิินและการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน การบัันทึึกข้้อมููลเหตุุการณ์์ในแบบบัันทึึก จะเรีียงข้้อมููลตามลำำดัับเวลานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์ควรเขีียน รายละเอีียดของเหตุุการณ์์อย่่างกระชับ ชััดเจน และใช้้คำำศััพท์ง่์ ่ายๆไม่่ควรใช้้คำำย่่อหรืือคำำที่่�ไม่จำ่ ำเป็็น รวมถึึงไม่่บัันทึึก ข้้อมููลซ้ำ ำ� รายละเอีียดของแบบบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน เช่่น - ผู้้�พบเหตุุ - อาการนำำสำำคััญ - การประเมิินสภาพผู้้�ป่่วยเบื้้�องต้้นและสััญญาณชีีพ - กิิจกรรมการดููแลรัักษาผู้้�ป่่วย - ประวัติัิทางการแพทย์์ที่่�สำำคััญ - การรัับการรัักษาในโรงพยาบาล - สิ่่�งตรวจพบ - การตอบสนองต่่อการรัักษา - การแปลผลคลื่่�นไฟฟ้้าหััวใจ - การวินิิจฉััย - ลายมืือชื่่�อของผู้้�ปฏิิบััติิการ ผลการประเมิินผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินอาจพบว่่าบางอย่่างปกติิหรืือผิิดปกติิการบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการควร บัันทึึกไว้้ทั้้�งสองส่่วน เพราะต่่างสามารถช่่วยในการพิิจารณาถึึงการรัักษาที่่�ถููกต้้องเหมาะสมได้้ นอกจากนี้้�การให้้ข้้อมููล ของผู้้�ป่่วยและผู้้�พบเห็็นเหตุุการณ์ก็์ ็มีีความจำำเป็็นต้้องบัันทึึกไว้้เช่่นเดีียวกััน ได้้แก่่ - กลไกการบาดเจ็็บ - พฤติิกรรมของผู้้�ป่่วย - ความช่่วยเหลืือที่่�ได้้รัับก่่อนชุุดปฏิิบััติิการไปถึึง - ข้้อมููลความปลอดภััยที่่�เกี่่�ยวข้้อง - ข้้อมููลเกี่่�ยวกัับการประเมิินสภาพแวดล้้อม - สิ่่�งของมีีค่่าของผู้้�ป่่วย นัักฉุุกเฉิินการแพทย์์ควรบัันทึึกข้้อมููลดัังกล่่าวข้้างต้้นอย่่างตรงไปตรงมา รวมถึึงกรณีีการฆ่่าตััวตาย การช่่วยเหลืือผู้้�ป่่วยที่่�ไม่่ประสบความสำำเร็็จ เช่่น ไม่่สามารถใส่่ท่่อช่่วยหายใจได้้ การขอความช่่วยเหลืือจากหน่่วยงาน ต่่างๆเช่่น ขอความช่่วยเหลืือจากชุุดกู้ภั้� ัยในการตััดถ่่างง้้างงััดการขอสนับัสนุุนการนำำส่่งด้้วยอากาศยาน การขอแพทย์์ นิิติิเวชศาสตร์์เป็็นต้้น ท้้ายสุุดต้้องมีีการลงลายมืือชื่่�อกำำกัับไว้้ หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 46 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

การบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ควรมีีสำำ เนาไว้้สำำหรัับมอบให้้ทั้้�งผู้้�ปฏิิบััติิการและโรงพยาบาล ที่่นำ�ำส่่งนัักฉุุกเฉิินการแพทย์์ควรบัันทึึกรายงานให้้เรีียบร้้อยก่่อนส่่งมอบผู้้�ป่่วยให้้กับัโรงพยาบาลเพื่่�อให้้ผู้้�ปฏิิบััติิการพร้้อมดููแล ผู้้�ป่่วยรายต่่อไป นอกจากนี้้ ต้้ �องตระหนัักว่่าบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินเป็็นความลับ ัและยึึดหลัักสิิทธิิของผู้้�ป่่วย การบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินกรณีีที่่�ไม่จำ่ ำ�เป็็นต้้องรัักษาหรืือนำำ�ส่่ง ในการปฏิิบััติิการบางครั้้�งไม่่จำำเป็็นต้้องนำำส่่งผู้้�ป่่วยไปยัังโรงพยาบาลเพื่่�อทำำการรัักษา เนื่่�องจากมีีคำำสั่่�ง ยกเลิิกการออกปฏิิบััติิการ หรืือเมื่่�อประเมิินผู้้�ป่่วยแล้้วไม่่มีีอาการเจ็็บป่่วยฉุุกเฉิิน นัักฉุุกเฉิินการแพทย์์ควรแจ้้งกลัับไปยััง ศููนย์์รัับแจ้้งเหตุและุสั่่�งการ และบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการตามเหตุุการณ์ที่่์ �เกิิดขึ้้�นด้้วย การบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินกรณีีเหตุุการณ์์สาธารณภััย เหตุุการณ์์สาธารณภััยทำำ ให้้มีีผู้้�บาดเจ็็บจำำนวนมาก ผู้้�ปฏิิบััติิการจะบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน เมื่่�อได้้ดำำเนิินการคััดแยก ให้้การช่่วยเหลืือ และนำำส่่งผู้้�ป่่วยไปยัังสถานพยาบาลที่่�เหมาะสมเรีียบร้้อยแล้้ว รููปแบบและ วิิธีีการบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินกรณีีสาธารณภััยมัักขึ้้�นอยู่่กัับแต่่ละพื้้�นที่่� การบัันทึึกรายงานเมื่่�อผู้้ปฏิิบััติิการได้้รัับบาดเจ็็บ นัักฉุุกเฉิินการแพทย์์ที่่�ได้้รัับบาดเจ็็บหรืืออาจติิดเชื้้�อขณะปฏิิบััติิการ ควรปฏิิบััติิ ดัังนี้้� 1) แจ้้งแพทย์์อำำนวยการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน (พอป.) ทัันทีี 2) รัับการรัักษาให้้เร็็วที่่�สุุด 3) บัันทึึกเอกสารรายงานเหตุุการณ์์ การทบทวนและแก้้ไขบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน บัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินต้้องได้้รับัการตรวจสอบความถููกต้้อง หากมีข้้ีอผิิดพลาดหรืือไม่่ครบถ้้วน ต้้องดำำเนิินการ ดัังนี้้� - ทำำการทบทวนข้้อมููลและแก้้ไขโดยเร็็วที่่�สุุดเท่่าที่่�เป็็นไปได้้ - บัันทึึกจุุดประสงค์์ของการทบทวนและแก้้ไข และเหตุุผลที่่�ข้้อมููลไม่่ปรากฏในเอกสารต้้นฉบัับ - เขีียนวัันที่่�และเวลาแก้้ไข - ทำำ ให้้มั่่�นใจว่่าการแก้้ไขเอกสารทำำ โดยผู้้�เขีียนเอกสารต้้นฉบัับ 2.2 องค์์ประกอบของแบบบัันทึึกการรัับแจ้้งและจ่าย่งานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ควรมีีดัังนี้้� 1) ข้้อมููลหน่่วยปฏิิบััติิการ 2) ข้้อมููลผู้้�แจ้้งเหตุุ 3) กลุ่่มอาการนำำสำำคััญของผู้้�ป่่วยที่่�ได้้จากการรัับแจ้้ง (25 กลุ่่มอาการ) 4) อาการสำำคััญที่่�รัับแจ้้ง 5) การคััดแยกระดัับความฉุุกเฉิินจากการรัับแจ้้ง (telephone triage) 6) การจ่่ายงานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน (dispatch) - ชนิิดยานพาหนะฉุุกเฉิิน - ชื่่�อหน่่วยปฏิิบััติิการและชื่่�อชุุดปฏิิบััติิการ - ข้้อมููลเวลาและระยะทางของชุุดปฏิิบััติิการ - ชื่่�อผู้้�ปฏิิบััติิการ หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 47 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

7) การคััดแยกระดัับความฉุุกเฉิิน ณ จุุดเกิิดเหตุุ (scene triage) 8) การปฏิิบััติิการของชุุดปฏิิบััติิการ 9) ข้้อมููลผู้้�ป่่วย - ชื่่�อ-นามสกุุล อายุุหมายเลขบััตรประจำำตััวประชาชน - โรงพยาบาลที่่�นำำส่่ง และเลขประจำำตััวโรงพยาบาล - เกณฑ์์การนำส่ำ ่ง โรงพยาบาล - การติิดต่่อสื่่�อสารกับั โรงพยาบาลที่่�นำำส่่ง 10) ข้้อมููลเพิ่่�มเติิม เฉพาะอาการนำำสำำคััญที่่�ได้้รัับแจ้้งเป็็นรหััส 25 อุุบััติิเหตุุยานยนต์์ 11) ชื่่�อผู้้�บัันทึึกรายงานและผู้้�รัับรอง พร้้อมลายมืือชื่่�อ 2.3 องค์์ประกอบของแบบบันทึั ึกการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินระดัับสููงนอกโรงพยาบาล ควรมีีดัังนี้้� 1) ข้้อมููลหน่่วยปฏิิบััติิการและชุุดปฏิิบััติิการ - ชื่่�อหน่่วยบริิการวัันที่่�ออกปฏิิบััติิการและเลขปฏิิบััติิการ - รายชื่่�อผู้้�ปฏิิบััติิการ - ผลการปฏิิบััติิการ สถานที่่�เกิิดเหตุุและเหตุุการณ์์ 2) ข้้อมููลเวลาและระยะทาง 3) ข้้อมููลผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน - ข้้อมููลทั่่�วไป (ชื่่�อ-นามสกุุลอายุุเพศ หมายเลขประจำำตััวประชาชน สิิทธิิการรัักษาและทะเบีียนรถ ที่่�เกิิดอุุบััติิเหตุุ) - สััญญาณชีีพ - ผลการประเมิินผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน ณ จุุดเกิิดเหตุุ (non-Trauma หรืือ trauma) - การดููแลรัักษาเบื้้�องต้้น - ผลการรัักษาขั้้�นต้้น - การคััดแยกระดับัความฉุุกเฉิิน ณ จุุดเกิิดเหตุุ (scene triage) 4) เกณฑ์์การตััดสิินใจนำส่ำ ่งโรงพยาบาลและชื่่�อผู้้�บัันทึึกรายงาน พร้้อมลายมืือชื่่�อ 5) การประเมิินการนำำส่่ง เลขประจำำตััวโรงพยาบาล การคััดแยกระดับัความฉุุกเฉิิน ณ ห้้องฉุุกเฉิิน (ER triage) การวิินิิจฉััยโรคเบื้้�องต้้น และลงชื่่�อผู้้�ประเมิินการนำำส่่ง ตำำแหน่่ง พร้้อมลายมืือชื่่�อ 6) ผลการรัักษาในโรงพยาบาล หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 48 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

3. แบบบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน 3.1 แบบบัันทึึกการรัับแจ้้งและจ่าย่งานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน รููปที่่� 1-3-1 ตััวอย่่างแบบบัันทึึกการรับัแจ้้งเหตุุและสั่่�งการการแพทย์์ฉุุกเฉิิน (สถาบัันการแพทย์์ฉุุกเฉิินแห่่งชาติิ) หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 49 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

3.2 แบบบัันทึึกการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินนอกโรงพยาบาล 3.2.1 แบบบันทึั ึกการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินระดัับสููง รููปที่่� 1-3-2 ตััวอย่่างแบบบัันทึึกการปฏิิบััติิงานบริิการการแพทย์์ฉุุกเฉิินระดัับสููง (สถาบัันการแพทย์์ฉุุกเฉิินแห่่งชาติิ) หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 50 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

3.2.2 แบบบันทึั ึกการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินระดัับสููงทางน้ำำ�� รููปที่่� 1-3-3 ตััวอย่่างแบบบัันทึึกการปฏิิบััติิงานบริิการการแพทย์์ฉุุกเฉิินระดัับสููงทางน้ำ ำ� (สถาบัันการแพทย์์ฉุุกเฉิินแห่่งชาติิ) หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 51 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

3.2.3 แบบบันทึั ึกการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินระดัับสููงทางอากาศ รููปที่่� 1-3-4 ตััวอย่่างแบบบัันทึึกการขอใช้้อากาศยานส่่งต่่อผู้้�ป่่วย (สถาบัันการแพทย์์ฉุุกเฉิินแห่่งชาติิ) หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 52 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

รููปที่่� 1-3-5 ตััวอย่่างแบบบัันทึึกการประเมิินผู้้�ป่่วยและปรึึกษาทางการแพทย์์ก่่อนบิิน (สถาบัันการแพทย์์ฉุุกเฉิินแห่่งชาติิ) หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 53 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

รููปที่่� 1-3-6 ตััวอย่่างแบบบัันทึึกอาการผู้้�ป่่วยขณะโดยสารอากาศยาน (สถาบัันการแพทย์์ฉุุกเฉิินแห่่งชาติิ) หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 54 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

3.2.3 แบบบันทึั ึกการปฏิิเสธการรัักษา รููปที่่� 1-3-7 ตััวอย่่างเอกสารแสดงเจตนาปฏิิเสธการตรวจรัักษาพยาบาล และ/หรืือการทำหัำ ัตถการ หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 55 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

4. การบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน การบัันทึึกข้้อมููลในแบบบัันทึึกฯนั้้�นให้้ทำำเครื่่�องหมายถููก () ในช่่องสี่่�เหลี่่�ยมที่่�ต้้องการบัันทึึก และเขีียน ข้้อมููลที่่�สำคัำ ัญและจำำเป็็นในบรรทััดที่่�ให้้ลงข้้อมููลให้้ครบถ้้วน 4.1 การบัันทึึกการรัับแจ้้งและจ่าย่งานปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ส่่วนที่ ่�1 ให้้บัันทึึกข้้อมููลจัังหวััดของศููนย์์รัับแจ้้งเหตุุและสั่่�งการ, วัันที่่�-เดืือน-ปีีพ.ศ. ที่่�บัันทึึกเลขปฏิิบััติิการ (ได้้จากข้้อมููลในระบบ ITEMS) เลขลำำดัับผู้้�ป่่วย (ได้้จากข้้อมููลในระบบ ITEMS) บัันทึึกเครื่่�องหมายถููก () ลงในช่่อง สี่่�เหลี่่�ยมเพื่่�อเลืือกช่่องทางในการรับัแจ้้งการเจ็็บป่่วยฉุุกเฉิินและให้้บัันทึึกข้้อมููล ชื่่�อ-นามสกุุลของผู้้�แจ้้งเหตุุหมายเลข โทรศััพท์์ที่่�แจ้้งหรืือที่่�สามารถติิดต่่อกลัับได้้ และสถานที่่�เกิิดเหตุุหรืือสถานที่่�รัับแจ้้งเหตุุ ส่่วนที่ ่� 2 ให้้บัันทึึกเครื่่�องหมายถููก () ลงในช่่องสี่่�เหลี่่�ยมของข้้อมููลอาการนำำสำำคััญของผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินหรืือ สาเหตุุของการเกิิดเหตุ ทีุ่่�ได้้รัับแจ้้งว่่าเข้้ากัับอาการนำำสำำคััญแบบใดใน 25 กลุ่่มอาการนำำ ส่่วนที่ ่�3 ให้้บัันทึึกข้้อมููลเพิ่่�มเติิมของอาการ / เหตุุการณ์์หรืือรายละเอีียดอื่่�นของการรัับแจ้้งนั้้�น ๆ ส่่วนที่ ่� 4 ให้้บัันทึึกเครื่่�องหมายถููก () ลงในช่่องสี่่�เหลี่่�ยมของรหััสความรุุนแรงหลัังจากที่่�ได้้รัับแจ้้งเหตุุ (IDC: Incident Dispatch Code) เพื่่�อจ่่ายงานชุุดปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน (ดููข้้อมููลอาการจากเอกสารเกณฑ์วิ์ ิธีีการคััดแยก และจััดลำดัำบัการจ่่ายงานบริบิาลผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินตามหลัักเกณฑ์์ที่่�กพฉ. กำำหนด พ.ศ. 2556) ส่่วนที่ ่� 5 ให้้บัันทึึกเครื่่�องหมายถููก () ลงในช่่องสี่่�เหลี่่�ยม ลงในชนิิดของยานพาหนะที่่�ใช้้ในการออก ปฏิิบััติิการ หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 56 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

ส่่วนที่ ่� 6 ให้้บัันทึึกข้้อมููลชื่่�อหน่่วยปฏิิบััติิการ และชื่่�อชุุดปฏิิบััติิการลงในส่่วนข้้อมููลเพิ่่�มเติิมและบัันทึึก เครื่่�องหมายถููก () ลงในช่่องสี่่�เหลี่่�ยมของส่่วนประเภทชุุดปฏิิบััติิการ ส่่วนที่ ่� 7 ให้้บัันทึึกข้้อมููลเวลาที่่�รัับแจ้้ง, เวลาที่่�ประสานจ่่ายงานชุุดปฏิิบััติิการ เวลาที่่�ออกจากฐาน เวลาที่่� ชุุดปฏิิบััติิการไปถึึงที่่�เกิิดเหตุุเวลาที่่�เริ่่�มเดิินทางออกจากที่่�เกิิดเหตุุเวลาที่่�ชุุดปฏิิบััติิการเคลื่่�อนย้้ายผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินถึึง โรงพยาบาล และเวลาที่่�ชุุดปฏิิบััติิการเดิินทางกลัับมาถึึงยัังฐานปฏิิบััติิการ ส่วนที่่ ่�9ให้้บัันทึึกเครื่่�องหมายถููก()ลงในช่่องสี่่�เหลี่่�ยม เพื่่�อให้้รหััสความรุุนแรง ณ จุุดเกิิดเหตุุ(RC Code) เมื่่�อชุุดปฏิิบััติิการไปถึึง (ดููข้้อมููลอาการจากเอกสารเกณฑ์วิ์ ิธีีการคััดแยกและจััดลำดัำ ับการจ่่ายงานบริบิาลผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน ตามหลัักเกณฑ์์ที่่�กพฉ.กำำหนด พ.ศ. 2556) ส่่วนที่ ่� 10 ให้้บัันทึึกเครื่่�องหมายถููก () ลงในช่่องสี่่�เหลี่่�ยม เพื่่�อลงข้้อมููลผลการปฏิิบััติิการว่่า มีีการรัักษา หรืือไม่่ ถ้้ามีีการรัักษาแล้้วนำำส่่งโรงพยาบาลปลายทางหรืือไม่่และถ้้าไม่่มีีการรัักษาจากเหตุุผลใด ส่วนที่่ ่�11ให้้บัันทึึกข้้อมููลผู้้�ป่่วย(ชื่่�อ-นามสกุุลอายุุหมายเลขประจำำตััวประชาชน เลขประจำำตััวโรงพยาบาล นำำส่่งในพื้้�นที่่�จัังหวััดใด และนำำส่่งที่่�โรงพยาบาลใด) ส่่วนที่ ่� 12 ให้้บัันทึึกเครื่่�องหมายถููก () ลงในช่่องสี่่�เหลี่่�ยม เพื่่�อเลืือกเหตุุผลและเกณฑ์์ในการนำำส่่ง โรงพยาบาลว่่าเพราะเหตุุใดจึึงนำำส่่งโรงพยาบาลนี้้� ส่่วนที่ ่�8 ให้้บัันทึึกชื่่�อชุุดปฏิิบััติิการที่่�ออกปฏิิบััติิการ หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 57 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

ส่่วนที่ ่� 13 ให้้บัันทึึกเครื่่�องหมายถููก () ลงในช่่องสี่่�เหลี่่�ยม เพื่่�อเลืือกช่่องทางการติิดต่่อประสานงานกัับ โรงพยาบาลปลายทางที่่�รัับผู้้�ป่่วย ส่่วนที่ ่�1ให้้บัันทึึกข้้อมููล จัังหวััดของศููนย์์รัับแจ้้งเหตุุและสั่่�งการ, วัันที่่�-เดืือน-ปีีพ.ศ. ที่่�บัันทึึกเลขปฏิิบััติิการ (ได้้จากข้้อมููลในระบบ ITEMS) เลขลำำดัับผู้้�ป่่วย(ได้้จากข้้อมููลในระบบ ITEMS) บัันทึึกชื่่�อผู้้�ปฏิิบััติิการที่่�ออกปฏิิบััติิการ สถานที่่�เกิิดเหตุุหรืือสถานที่่รั�บัแจ้้งเหตุุเป็็นเหตุุการณ์์อะไรและบัันทึึกเครื่่�องหมายถููก()ลงในช่่องสี่่�เหลี่่�ยมเพื่่�อบัันทึึก ผลการปฏิิบััติิงานว่่าพบเหตุุหรืือไม่่ ส่วนที่่ ่�2ให้้บัันทึึกข้้อมููลเวลาที่่รั�บัแจ้้ง เวลาที่่ป�ระสานจ่่ายงานชุุดปฏิิบััติิการเวลาที่่ชุ�ุดปฏิิบััติิการออกจากฐาน เวลาที่่�ชุุดปฏิิบััติิการไปถึึงที่่�เกิิดเหตุุเวลาที่่�เริ่่�มเดิินทางออกจากที่่�เกิิดเหตุุเวลาที่่�ชุุดปฏิิบััติิการเคลื่่�อนย้้ายผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน ถึึงโรงพยาบาล และเวลาที่่�ชุุดปฏิิบััติิการเดิินทางกลัับถึึงฐานปฏิิบััติิการ ส่วนที่่ ่�3ให้้บัันทึึกข้้อมููล ชื่่�อ-นามสกุุลอายุุเพศ หมายเลขประจำำตััวประชาชน หรืือหมายเลขหนัังสืือเดิินทาง โดยบัันทึึกเครื่่�องหมายถููก () ลงในช่่องสี่่�เหลี่่�ยม เพื่่�อเลืือกสิิทธิิการรัักษาของผู้้�ป่่วย และบัันทึึกข้้อมููลเพิ่่�มเติิมของ ยานพาหนะที่่�เกิิดเหตุุ กรณีีเป็็นอุุบััติิเหตุุยานยนต์์ ส่่วนที่ ่�14ให้้บัันทึึกข้้อมููลเพิ่่�มเติิมหากมีีอาการนำสำำคััญว่่าเป็็นอุุบััติิเหตุุยานยนต์์ได้้แก่่ ข้้อมููลหมวดทะเบีียนรถ เลขทะเบีียนรถ จัังหวััด และบัันทึึกเครื่่�องหมายถููก () ลงในช่่องสี่่�เหลี่่�ยม ระบุุว่่าเป็็นยานพาหนะของผู้้�ประสบเหตุุ หรืือของคู่่กรณีีหรืือไม่่ทราบข้้อมููล 4.2 การบัันทึึกการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินนอกโรงพยาบาล ส่่วนที่ ่�4 ให้้บัันทึึกข้้อมููลการประเมิินอาการ ประเมิินสััญญาณชีีพ และระดัับความรู้้�สึึกตััวของผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 58 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

ส่่วนที่ ่�5 ให้้บัันทึึกเครื่่�องหมายถููก () ลงในช่่องสี่่�เหลี่่�ยม เพื่่�อบัันทึึกการประเมิินผู้้�ป่่วยว่่าเป็็นผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน แบบ Trauma หรืือ Non-Trauma ส่่วนที่ ่�6 ให้้บัันทึึกเครื่่�องหมายถููก () ลงในช่่องสี่่�เหลี่่�ยม เพื่่�อบัันทึึกข้้อมููลการรัักษาพยาบาลเบื้้�องต้้นและ การให้้ยา ส่่วนที่ ่� 7 ให้้บัันทึึกเครื่่�องหมายถููก () ลงในช่่องสี่่�เหลี่่�ยม เพื่่�อบัันทึึกข้้อมููลผลการดููแลรัักษาเบื้้�องต้้นของ ผู้้�ป่่วยว่่าเป็็นเช่่นไร ส่วนที่่ ่�8ให้้บัันทึึกเครื่่�องหมายถููก()ลงในช่่องสี่่�เหลี่่�ยม เพื่่�อให้้รหััสความรุุนแรง ณ จุุดเกิิดเหตุุ(RC Code) เมื่่�อชุุดปฏิิบััติิการไปถึึง ( ดููข้้อมููลอาการจากเอกสารเกณฑ์วิ์ ิธีีการคััดแยกและจััดลำำดับัการจ่่ายงานบริบิาลผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน ตามหลัักเกณฑ์ที่่์�กพฉ.กำำหนด พ.ศ. 2556) ส่่วนที่ ่�9 ให้้บัันทึึกชื่่�อโรงพยาบาลปลายทางที่่�นำำส่่ง บัันทึึกเครื่่�องหมายถููก () ลงในช่่องสี่่�เหลี่่�ยม เพื่่�อระบุุ เหตุุผลในการนำำส่่งโรงพยาบาลว่่าเพราะเหตุุใดจึึงนำำส่่งโรงพยาบาลนี้้�และลงลายมืือชื่่�อผู้้�บัันทึึกข้้อมููล ส่่วนที่ ่�10ในส่่วนนี้้�ให้้เจ้้าหน้้าที่่�ที่่�รัับข้้อมููลส่่งมอบผู้้�ป่่วย(โรงพยาบาลปลายทาง) เป็็นผู้้�เมิินความจำำเป็็นและ ความเหมาะสมในการนำส่ำ ่งของชุุดปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน จะต้้องลงบัันทึึกเลขประจำตัำ ัวโรงพยาบาล(HN.) บัันทึึกเครื่่�องหมายถููก () ลงในช่่องสี่่�เหลี่่�ยม เพื่่�อระบุุระดัับการคััดแยกผู้้�ป่่วยที่่�ห้้องฉุุกเฉิิน (ER triage) บัันทึึกเครื่่�องหมายถููก () ลงใน ช่่องสี่่�เหลี่่�ยม เพื่่�อประเมิินความจำำเป็็นและความเหมาะสมในการนำำส่่งของชุุดปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน พร้้อมทั้้�งลงลายมืือ ชื่่�อ-นามสกุุลและตำำแหน่่งของผู้้�ประเมิิน หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 59 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

ส่่วนที่ ่� 11 เป็็นส่่วนที่่�ให้้เจ้้าหน้้าที่่�ที่่�รัับผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน ลงบัันทึึกข้้อมููลเพิ่่�มเติิมในส่่วนของผลการรัักษาใน โรงพยาบาล (ติิดตามส่่งข้้อมููลทุุกสิ้้�นเดืือน) โดยให้้บัันทึึกเครื่่�องหมายถููก () ลงในช่่องสี่่�เหลี่่�ยม ว่่าแพทย์์ให้้ผู้้�ป่่วย นอนพัักรัักษาในโรงพยาบาลหรืือไม่่และผลจากการนอนพัักรัักษาในโรงพยาบาลนั้้�นเป็็นเช่่นไร 5. หลัักการบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน การบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน จะต้้องเขีียนอย่่างถููกต้้องสมบููรณ์์ ถููกต้้องตามกฎหมาย เขีียนตาม เวลาที่่�เกิิดขึ้้�นจริิง ไม่่ดััดแปลงข้้อมููล และเขีียนอย่่างมืืออาชีีพ ไม่่เขีียนข้้อมููลที่่�ไม่่เกี่่�ยวข้้องลงไปมีีหลัักการเขีียนบัันทึึก รายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินดัังนี้้� 1) ถููกต้้องแม่่นยำำ�และสมบููรณ์์ ข้้อมููลที่่�เกี่่�ยวข้้องทั้้�งหมดต้้องมีีการบัันทึึกไว้้ โดยบัันทึึกให้้ครบถ้้วนทุุกช่่อง ตามแบบฟอร์์มการบัันทึึกรายงานฯ ทั้้�งนี้้� นัักฉุุกเฉิินการแพทย์์ควรตรวจสอบความถููกต้้องในการเขีียนศััพท์์ทาง การแพทย์์ คำำย่่อ และการสะกดคำำ ให้้ถููกต้้องด้้วย 2) ถููกต้้องตามกฎหมาย การเขีียนทั้้�งหมด โดยเฉพาะลำำดัับเหตุุการณ์์ต่่าง ๆ ต้้องเขีียนให้้อ่่านเข้้าใจง่่าย การใส่่เครื่่�องหมายหรืือเขีียนบัันทึึกในแบบฟอร์์มต้้องเขีียนให้้ชััดเจนและไม่่ขััดแย้้งกััน 3) ตรงตามเวลา โดยหลัักการแล้้ว นัักฉุุกเฉิินการแพทย์์ควรบัันทึึกรายงานให้้เสร็็จเรีียบร้้อยหลัังจากดููแล ผู้้�ป่่วยเสร็็จสิ้้�น การล่่าช้้ากว่่านั้้�นอาจส่่งผลกระทบต่่อการดููแลผู้้�ป่่วยอย่่างต่่อเนื่่�องและเป็็นการละเลยต่่อหน้้าที่่� 4) ไม่ดั่ ัดแปลงข้้อมููล หากมีีข้้อผิิดพลาดในการบัันทึึกรายงานต้้องแก้้ไขข้้อมููลที่่�บัันทึึกไป ห้้ามลบคำำผิิด ให้้ ขีีดฆ่่าพร้้อมลงชื่่�อผู้้�แก้้ไข วัันที่่�และเวลาที่่�แก้้ไขกำำกัับไว้้ด้้วย 5) ปราศจากข้้อมููลที่่�ไม่่เป็นมื็ ืออาชีีพและข้้อมููลที่่�ไม่่เกี่ยวข้ ่� ้อง บัันทึึกรายงานฯต้้องปราศจากคำำแสลงอคติิ คำำหมิ่่�นประมาท หรืือความคิิดเห็็นและความรู้สึ้�ึกส่่วนตััว 6. รููปแบบในการบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน การบัันทึึกอาจใช้้รููปแบบตามลำำดัับเหตุุการณ์์ที่่�มีีผู้้�ออกแบบไว้้ (Mick J. Sanders, Kim D. McKenna, Lawrence M. Lewis and Gary Quick, 2012) ได้้แก่่ รููปแบบ SAMPLE, SOAP, CHART และ CHEATED ดัังนี้้� 1) รููปแบบ SAMPLE - Signs and Symptoms อาการและอาการแสดง - Allergies การแพ้้ยาหรืือแพ้้อาหาร - Medications: ยาที่่�ใช้้ - Past medical history ประวััติิการเจ็็บป่่วยในอดีีต - Last meal or oral intake อาหารมื้้�อสุุดท้้าย - Events before the emergency เหตุุการณ์์ที่่�ทำำ ให้้เจ็็บป่่วย หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 60 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

2) รููปแบบ SOAP - Subjective data : ข้้อมููลที่่�ได้้จากการซัักถามผู้้�ป่่วย ผู้้�เห็็นเหตุุการณ์์หรืือญาติิเกี่่�ยวกัับอาการ ทั้้�งหมดของผู้้�ป่่วย ได้้แก่่อาการนำำสำำคััญ อาการอื่่�น ๆ ประวัติัิการรัักษาในปััจจุุบััน และการแพ้้ - Objective data: ข้้อมููลที่่�ได้้จากการตรวจประเมิินผู้้�ป่่วย ได้้แก่่ สััญญาณชีีพ ระดัับความรู้้�สึึกตััว ผลการตรวจร่่างกาย ผลการตรวจคลื่่�นไฟฟ้้าหััวใจ ความเข้้มข้้นออกซิิเจน หรืือระดัับน้ำ ำ�ตาลในเลืือด - Assessment data: ข้้อมููลทางคลิินิิกที่่�นฉพ.สรุุปได้้จากการซัักถามและการประเมิินสภาพผู้้�ป่่วยข้้างต้้น - Plan of patient management: การรัักษาที่่�ให้้ไปและแผนการรัักษาต่่อไป 3) รููปแบบ CHART - Chief complaint: อาการนำสำำคััญของผู้้�ป่่วย - History: ประวัติัิการเจ็็บป่่วยในอดีีต ประวัติัิการรัักษา สภาวะการเจ็็บป่่วยในปััจจุุบััน - Assessment: การประเมิินทั่่�วไป สััญญาณชีีพ การตรวจร่่างกาย การตรวจทางห้้องปฏิิบััติิการ และ การวินิิจฉััยเบื้้�องต้้น - Rx (treatment): การรัักษาตาม Standing orders, protocols หรืือคำำสั่่�งการแพทย์์ทาง online medical direction - Transport: การนำส่ำ ่ง ผลการรัักษา รููปแบบการนำส่ำ ่ง ผลการประเมิินต่่อเนื่่�อง 4) รููปแบบ CHEATED - Chief complaint: อาการนำสำำคััญของผู้้�ป่่วยที่่�เรีียกใช้้บริิการการแพทย์์ฉุุกเฉิิน - History: ประวัติัิการรัักษาในอดีีตและปััจจุุบััน กลไกการบาดเจ็บ ็ (MOI) หรืือลัักษณะของการเจ็บ็ ป่่วย(NOI) - Examination: การตรวจร่่างกาย - Assessment: การประเมิินสภาพทั่่�วไปและการวิินิิจฉััย - Treatment: การรัักษาต่่าง ๆ - Evaluation: การตอบสนองของผู้้�ป่่วยต่่อการรัักษา - Disposition: การนำส่ำ ่งผู้้�ป่่วยไปยัังสถานพยาบาล 7. ผลกระทบของการบันทึั ึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินที่่�ไม่ถูู่กต้้องสมบููรณ์์ การบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินที่่�ไม่่ถููกต้้องสมบููรณ์์อาจส่่งผลกระทบได้้หลายประการ ดัังนี้้� 1) การดููแลผู้้�ป่่วย ณ จุุดเกิิดเหตุุและระหว่่างนำส่ำ ่งอาจไม่่เหมาะสม 2) การส่่งต่่อข้้อมููลการดููแลรัักษาทางแพทย์์ให้้กับัสถานพยาบาลที่่นำ�ำส่่งไม่่ครบถ้้วนสมบููรณ์ส่์ ่งผลให้้ผู้้�ป่่วย อาจไม่่ได้้รัับการดููแลอย่่างต่่อเนื่่�องที่่�ดีีที่่�สุุด 3) การบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินนั้้�นเป็็นการบัันทึึกทางกฎหมาย หากผู้้�บัันทึึกข้้อมููลไม่่บัันทึึก ด้้วยความสมบููรณ์์อาจส่่งผลเสีียในภายหลัังทางกฎหมายได้้ 4) การนำข้้ ำอมููลจากการบัันทึึกมาใช้้ประโยชน์์อาจไม่่เต็็มที่่� 5) การเบิิกจ่่ายค่่าสนัับสนุุนการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินด้้านการแพทย์์ฉุุกเฉิินไม่่ครบตามจำำนวนและอาจส่่ง ผลเสีียต่่อหน่่วยงานได้้ หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 61 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

8. บทบาทหน้้าที่่�ของนัักฉุุกเฉิินการแพทย์์ในการบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน การบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินเป็็นที่่�เรื่่�องที่่�สำำคััญมากสำำหรัับการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินทุุกระดัับ นัักฉุุกเฉิินการแพทย์ต้้ ์ องบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินอย่่างละเอีียด ด้้วยความรับผิั ิดชอบและด้้วยจิิตสำำนึึก ดัังนี้้� 1) ต้้องระลึึกเสมอว่่าการบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินเป็็นหนึ่่�งในงานตามบทบาทหน้้าที่่ที่่�สำ�ำคััญที่่สุ�ุด งานหนึ่่�ง 2) แสดงความรับผิั ิดชอบต่่อการบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินทุุกฉบัับ 3) ต้้องแสดงความสำคัำ ัญของบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินต่่อบุุคลากรสุุขภาพทุุกสาขา 4) มุ่่งมั่่�นที่่�จะเป็็นตััวอย่่างในการบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินที่่�สมบููรณ์์ 5) ยึึดมั่่�นในการรัักษาความลัับของบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน 6) ต้้องบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินด้้วยความละเอีียด ตั้้�งใจ ชััดเจน อ่่านง่่าย มีีความสมบููรณ์์ สมเหตุุสมผลมากที่่�สุุด และถููกต้้องตามกฎหมาย 9. ประโยชน์์ของการบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน การบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินเป็็นการบัันทึึกข้้อมููลต่่าง ๆ ในการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ซึ่่�งมีีประโยชน์์ หลายประการ ดัังนี้้� 1) เป็็นบัันทึึกที่่�เป็็นรููปธรรม สามารถสื่่�อสารให้้ผู้้�ร่่วมปฏิิบััติิการเข้้าใจข้้อมููลที่่�ตรงกััน ช่่วยให้้เกิิดความร่่วมมืือ และการดููแลผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินอย่่างถููกต้้องและต่่อเนื่่�อง 2) ป้้องกัันไม่่ให้้ผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินได้้รัับการกระทำำซ้ำ ำ� ๆ ในเรื่่�องเดิิมโดยไม่่จำำเป็็น 3) เป็็นบัันทึึกทางกฎหมายที่่�เป็็นหลัักฐานบ่่งบอกถึึงเหตุุการณ์์ที่่�เกิิดขึ้้�นและสภาพอาการ รวมถึึงการดููแล รัักษาผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน 4) แสดงถึึงความเป็็นมืืออาชีีพของผู้้�ปฏิิบััติิการ 5) เป็็นข้้อมููลในการตรวจสอบทางการแพทย์์ 6) แสดงให้้เห็็นถึึงความต่่อเนื่่�องของการดููแลผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิิน 7) เป็็นเครื่่�องมืือในการติิดตามประเมิินผล และเป็็นข้้อมููลที่่�นำำ ไปใช้้ในการพััฒนาคุุณภาพการปฏิิบััติิการ อย่่างต่่อเนื่่�อง 8) เป็็นข้้อมููลในการบริิหารจััดการและการเบิิกจ่่ายเงิินสนัับสนุุนการปฏิิบััติิการ 9) เป็็นข้้อมููลที่่�นำำ ไปใช้้ในการพััฒนาคุุณภาพการศึึกษาและวิิจััยทางการแพทย์์ฉุุกเฉิิน หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 62 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

สรุุป - บัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน เป็็นเอกสารที่่�ใช้้บัันทึึกข้้อมููลสำำคััญเกี่่�ยวกับัการประเมิินสภาพผู้้�ป่่วย ฉุุกเฉิิน การรัักษา และการนำำส่่งโรงพยาบาล - เหตุผุลหลััก 4 ประการในการบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินคืือ 1. เพื่่�อให้้บุุคลากรทางการแพทย์์ที่่�มีีส่่วนในการช่่วยเหลืือผู้้�ป่่วยได้้นำำ ไปใช้้ 2. ใช้้เป็็นบัันทึึกทางกฎหมาย 3. ใช้้เป็็นเอกสารสำำคััญในการเบิิกจ่่ายค่่าสนัับสนุุนการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน 4. เป็็นการเก็บ็รวบรวมข้้อมููลการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน - การบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน ต้้องมีีการระบุวัุันเวลาในการปฏิิบััติิการแต่่ละขั้้�นตอนให้้ชััดเจน - การบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินต้้องบัันทึึกอย่่างถููกต้้องและครบถ้้วน ถููกต้้องตามกฎหมาย ตรงตามเวลาความเป็็นจริิง ไม่มี่ ีการแก้้ไขข้้อมููล บัันทึึกอย่่างมืืออาชีีพและไม่่บัันทึึกข้้อมููลที่่�ไม่่จำำเป็็น - การบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินมีีหลายรููปแบบ ผู้้�ที่่�จะบัันทึึกข้้อมููลควรตกลงกัันเพื่่�อใช้้รููปแบบ เดีียวกัันป้้องกัันความสับัสนในการบัันทึึกข้้อมููล - มีีบัันทึึกรายงานในกรณีพิี ิเศษ ตััวอย่่างเช่่น กรณีีผู้้�ป่่วยปฏิิเสธการรัักษาหรืือนำำส่่งกรณีียกเลิิกการปฏิิบััติิการ หรืือกรณีีเหตุุการณ์์สาธารณภััย - การบัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินที่่�ไม่ถูู่กต้้องหรืือไม่่สมบููรณ์์อาจส่่งผลต่่อการรัักษาทางการแพทย์์ และทางกฎหมาย หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 63 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์

บรรณานุุกรม ประกาศคณะกรรมการการแพทย์ฉุ์ุกเฉิิน เรื่่�อง หลัักเกณฑ์์การประเมิินเพื่่�อคััดแยกระดับัความฉุุกเฉิินและมาตรฐานการ ปฏิิบััติิการฉุุกเฉิิน พ.ศ.2554.ราชกิิจจานุุเบกษา. เล่มที่่ ่�128,ตอนพิิเศษ 131ง. (ลงวัันที่่�4 พฤศจิิกายน 2554). ประกาศคณะกรรมการการแพทย์์ฉุุกเฉิิน เรื่่�อง อำำนาจหน้้าที่่�ขอบเขตความรัับผิิดชอบ และข้้อจำำกััดในการปฏิิบััติิการ แพทย์์ของผู้้�ช่่วยเวชกรรมตามคำสั่่ ำ �งการแพทย์์หรืือการอำำนวยการ พ.ศ. 2556. ราชกิิจจา-นุุเบกษา เล่มที่่ ่� 130, ตอนพิิเศษ 33ง. (ลงวัันที่่� 12 มีีนาคม 2556). ประกาศคณะกรรมการการแพทย์์ฉุุกเฉิิน เรื่่�อง อำำนาจหน้้าที่่�ขอบเขตความรัับผิิดชอบ และข้้อจำำกััดในการปฏิิบััติิการ ฉุุกเฉิิน ของผู้้�ช่่วยอำำนวยการตามคำสั่่ ำ �งการแพทย์์หรืือการอำำนวยการ พ.ศ. 2558. ราชกิิจจา-นุุเบกษา. เล่มที่่ ่� 132, ตอนพิิเศษ 108ง. (ลงวัันที่่� 11 พฤษภาคม 2558). พระราชบััญญัติัิการแพทย์์ฉุุกเฉิิน พ.ศ. 2551. ราชกิิจจานุุเบกษา เล่่มที่่�125, ตอนที่่�44 ก (ลงวัันที่่�6 มีีนาคม 2551). โรงพยาบาลมหาราชนครราชสีีมา. (ม.ป.ป.). หนัังสืือแสดงเจตนาขอรัับการตรวจรัักษาพยาบาล. สถาบัันการแพทย์์ฉุุกเฉิินแห่่งชาติิ. เกณฑ์วิ์ ิธีีการคััดแยกและจััดลำดัำ ับการจ่่ายงานบริบิาลผู้้�ป่่วยฉุุกเฉิินตามหลัักเกณฑ์์ ที่่�กพฉ. กำำหนด พ.ศ. 2556. (2556). นนทบุุรีี: สถาบัันการแพทย์์ฉุุกเฉิินแห่่งชาติิ. สถาบัันการแพทย์์ฉุุกเฉิินแห่่งชาติิ. (2528). แบบบัันทึึกการรับัแจ้้งเหตุุและสั่่�งการ และแบบบัันทึึกการปฏิิบััติิการ แบบใหม่่ [อิินเทอร์์เน็็ต].http://ebudget.niems.go.th/ebudget/Upload/File/255802171110098302_ n9Thkditf1kbzYxG.pdf Mick J. Sanders, Kim D. McKenna, Lawrence M. Lewis and Gary Quick. (2012). Mosby’s Paramedic Textbook 4th Edition. St Louis, US : Jones & Bartlett Publishers. หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 64 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์