รากศััพท์์ความหมาย คำำ�แปล psych - mind จิิต radi - ray รัังสีี ren - kidney ไต spleen - spleen ม้้าม vas - vessel เส้้นเลืือด viscer - internal organ อวััยวะภายใน (2) คำำ�เติิมหน้า ้หรืือคำำ�อุุปสรรค (prefixes) ใช้้เติิมหน้้ารากศััพท์์เพื่่�อให้้ข้้อมููลเพิ่่�มเติิมเกี่่�ยวกัับ - location of an organ ตำำแหน่่งของอวััยวะ - the number of parts จำำนวนส่่วนต่่างๆ - time involved เวลาที่่�เกี่่�ยวข้้อง Prefix จะไม่่เปลี่่�ยนความหมายเดิิมของคำำ แต่่อาจทำำ ให้้ความหมายของคำศัำ ัพท์์ใหม่่เปลี่่�ยนได้้ ตััวอย่่าง เช่่น tachy/ cardia หััวใจเต้้นเร็็ว หรืือ brady/ cardia หััวใจเต้้นช้้า cardia คืือ หััวใจ (heart) เป็็นรากศััพท์์ คำำเติิม หน้้า (prefix) tachy = อััตราการเต้้นเร็็วขึ้้�น brady = อััตราการเต้้นช้้าลง - sub/ cutaneous ใต้้ผิิวหนััง - a/ pned ไม่่หายใจ - bio/ logy ชีีววิิทยา ตารางที่ ่�1-8-2 ตััวอย่่าง prefixes คำำ�เติิมหน้้า (prefix) ความหมาย ตััวอย่่าง คำำ�แปล a - without apnea ไม่่หายใจ an - not anesthesia หมดความรู้้�สึึก ante - before antepartum ก่่อนคลอด anti - against antipyretic การลดไข้้ con - together connective tissue เนื้้�อเยื่่�อของร่่างกาย contra - against contraception การคุุมกำำเนิิด dys - difficult, painful dysuria ปััสสาวะลำำบาก ect - outside, outer ectopic beats หััวใจเต้้นผิิดปกติิ end - inside, inner endocarditis ผนัังด้้านในหััวใจอัักเสบ epi - over, upon epidermis ผิิวหนัังชั้้�นบนสุุด equi - equal equipotent พลัังสมดุุลย์์ ex - out expectorant ยาขับัเสมหะ hyper - above hypertension ความดัันโลหิิตสููง hypo - below hypotension ความดัันโลหิิตต่ำ ำ� หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 165 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
(3) คำำ�เติิมหลัังหรืือคำำ�ปัจจััยั (suffixes) ใช้้ต่่อท้้ายรากศััพท์์เมื่่�อสร้้างคำำ ใหม่่แล้้วจะมีีความหมายเปลี่่�ยนแปลง หรืือคำำขยายความต่่อเนื่่�องจากเดิิมและช่่วยอธิิบายภาวะหรืือการวิินิิจฉััยโรคของผู้้�ป่่วย ซึ่่�งจะเปลี่่�ยนแปลงรากศััพท์์ ไปได้้หลายแบบ - เปลี่่�ยนเป็็นคำำนาม (noun) เช่่น port/er - เปลี่่�ยนเป็็นคำำคุุณศััพท์์(adjective) เช่่น microscop/ic - เปลี่่�ยนแปลงความหมายของคำำ เช่่น gaster/itis, gastro/logy คำำ�เติิมหน้้า (prefix) ความหมาย ตััวอย่่าง คำำ�แปล poly - many polyarthritis ข้้อเข่่าอัักเสบหลายข้้อ pre - before precordium หน้้าต่่อหััวใจ pro - before prognosis การพยากรณ์์โรค semi - half semicircular canal ท่่อรููปครึ่่�งวงกลม sub - below subnormal temperature อุุณหภููมิิต่ำ ำ� กว่่าปกติิ supra - over, excess suprarenal gland ต่่อมหมวกไต (ต่่อมอดรีีนััล) trans - across transabdominal ทางช่่องท้้อง คำำ�เติิมหน้้า (prefix) ความหมาย ตััวอย่่าง คำำ�แปล - algia pain myalgia ปวดกล้้ามเนื้้�อ - ectasia expansion gastroectasia กระเพาะอาหารโป่่ง - ectomy surgical excision nephrectomy การตััดไต - aemia blood anaemia เลืือดจาง - genic origin myogenic เกิิดจากกล้้ามเนื้้�อ รากศััพท์์คำำ�เติิมหลััง (suffix) คำำ�ใหม่่คำำ�แปล port - er porter พนัักงานยกกระเป๋๋า เจ้้าหน้้าที่่� ขบวนรถ microscope - ic microscopic เกี่่�ยวกัับกล้้องจุุลทรรศน์์ gaster - itis gastritis กระเพาะอาหารอัักเสบ gastro - logy gastrology วิิชาเกี่่�ยวกัับกระเพาะอาหาร bronchi - itis bronchitis หลอดลมอัักเสบ Lip (fat) - ase (enzyme) lipase น้ำ ำ� ย่่อยไลเปส (ย่่อยไขมััน) neur (nerve) - algia (pain) neuralgia เจ็็บที่่�เส้้นประสาท psych (mind) - osis (condition) psychosis โรคจิิต trans - across transabdominal ทางช่่องท้้อง ตารางที่ ่�1-8-3 ตััวอย่่าง suffixes หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 166 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
คำำ�เติิมหน้้า (prefix) ความหมาย ตััวอย่่าง คำำ�แปล - graph to write electrocardiograph บัันทึึกคลื่่�นไฟฟ้้าหััวใจ - ic pertaining gastric เป็็นของกระเพาะอาหาร - itis inflammation gastritis กระเพาะอาหารอัักเสบ - lithiasis stone in nephrolithiasis นิ่่�วในไต - lysis dissolution haemolysis เม็็ดเลืือดแดงแตกสลาย - malacia softening osteomalacia ภาวะกระดููกอ่่อน - mania madness hypomania บ้้าอย่่างอ่่อน บ้้าระดัับ ไม่่รุุนแรง - megaly enlargement splenomegaly ม้้ามโต - oid similar lipoid คล้้ายไขมััน - oma tumor nephroma เนื้้�องอกของไต - pathy disease neuropathy พยาธิิสภาพของเส้้นประสาท - penia decrease leucopenia เม็็ดเลืือดขาวน้้อยกว่่าปกติิ - phobia fear hydrophobia โรคกลััวน้ำ ำ� โรคพิิษสุุนััขบ้้า (Rabies) - plasty repair hernioplasty ผ่่าตััดซ่่อมไส้้เลื่่�อน - rhea to flow rhinorrhea น้ำ ำ� มููกไหล - spasm contraction bronchospasm หลอดลมบีีบตััว - stomy opening gastrostomy รููเปิิดกระเพาะอาหาร หน้้าท้้อง ตััวอย่่างศััพท์์ทางการแพทย์์ 1) Body Structures and System Aden/ O : Gland Cardi/ O : Heart Cyt/ O : Cell Hist/ O : Tissue Neur/ O : Nerve Viscer/ O : Internal organs 2) Anatominal Regions and Locations Anteroposterior : Pertaining to the front and to the back Bilateral : Pertaining to two sides Caudal : Pertaining to the tail Cephalic : Pertaining to the head Dorsal : Pertaining to the back หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 167 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
3) Diseases and Other Health Problems Aphagia : Without swallowing (inability to swallow) Carcinoma : Cancerous tumor (malignant) Dyspnea : Difficulty breathing Neoplasm : New growth (of abnormal tissue or tumor) Sepsis : Systemic infection 4) Medical and Surgical Procedures Appendectomy : Surgical removal of the appendix Endoscopy : Visual examination of a hollow organ or body cavity Hemodialysis : Removal of impurities from the blood Laryngoscopy : Visual examination of the larynx Nephrectomy : Surgical removal of a kidney 5) Medical Instruments Capnometer : Used to measure carbon dioxide Ophthalmoscope: Used to evaluate the eye Otoscope : Used to evaluate the inner ear Oximeter : Used to measure oxygen Sphygmomanometer: Used to measure blood pressure 6) Diagnostic tests Arterial blood gases (ABG): A test performed on arterial blood to determine levels of oxygen, carbon dioxide, and other gases. Computed tomography (CT) scan: Computerized imagingof bodyorgans in sectional slices. Magnetic resonance imaging (MRI): An imaging technique in which magnetic and radio waves are used to produce images of organs and tissues in all three planes of the body. Purified protein derivative(PPD) skintest: A test performed onindividuals whohave been recently exposed to tuberculosis. Ultrasonography: An imaging technique in which scans are obtained through the use of high-frequency sound waves. หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 168 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
3. การเปลี่่�ยนคำำศััพท์์แพทย์์ เอกพจน์์เป็นพหู็ูพจน์์ (Plural form of medical terms) ศััพท์์แพทย์ยั์ ังมีีกฎเกณฑ์ที่่์ ต้้ �องเรีียนรู้อี้�ีกบางประการ คืือการเปลี่่�ยนคำำศััพท์์แพทย์์จากเอกพจน์์เป็็นพหููพจน์์ การบอกเพศ และอื่่�นๆ การเขีียนคำำพหููพจน์์คำำศััพท์์แพทย์์มีีได้้หลายแบบ ดัังนี้้� - Standard English Rules - Greek, Latin มีีหลัักเกณฑ์ต่์ ่างจาก English - กฎทุุกอย่่างจะมีีข้้อยกเว้้นเสมอ การเปลี่่�ยนคำำศััพท์์แพทย์์จากเอกพจน์์เป็็นพหููพจน์์ คำำ�ที่ ่�มีีรากศััพท์์เป็็นภาษาอัังกฤษ 1) เติม ิ “s” ท้้ายคำำเอกพจน์์ ตััวอย่่างเช่่น - muscle muscles - hand hands - digit digits 2) คำที่่ ำ �ลงท้้ายด้้วย “s, ch หรืือ sh” เติิม “es” ท้้ายคำำเอกพจน์์ ตััวอย่่างเช่่น - sinus sinuses - church churches - sash sashes 3) คำที่่ ำ �ลงท้้ายด้้วย “y” โดยมีีพยััญชนะนำำหน้้า “y” ให้้เปลี่่�ยน “y” เป็็น “i” และเติิม “es” ตััวอย่่างเช่่น - capillary capillaries - ovary ovaries 4) คำที่่ ำ �ลงท้้ายด้้วย “o” ให้้เติิม “s” หรืือ “es” ตััวอย่่างเช่่น - tomato tomatoes - auto autos 5) คำที่่ ำ �ลงท้้ายด้้วย “f” หรืือ “fe” ให้้ตััด “f” หรืือ “fe” ออกแล้้วเติิม “ves” ตััวอย่่างเช่่น - half halves - calf calves คำำ�ที่ ่�มีีรากศััพท์์เป็็นภาษากรีีกและลาตินิ 1) คำที่่ ำ �ลงท้้ายด้้วย “a” ให้้เติิม “e” ตััวอย่่างเช่่น - stria striae - petechia petechiae - bursa bursae - vertebra vertebrae - fistula fistulae หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 169 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
2) คำที่่ ำ �ลงท้้ายด้้วย “ax, ix หรืือex” ให้้เปลี่่�ยน “x” เป็็น “c” และเติิม “es” เปลี่่�ยน “ex/ix” เป็็น “ices” ตััวอย่่างเช่่น - thorax thoraces - appendix appendices/ appendixes - cortex cortices - cervix cervices 3) คำที่่ ำ �ลงท้้ายด้้วย “en” ให้้ตััด “en” และเติม ิ “ina” ตััวอย่่างเช่่น - lumen lumina - foramen foramina 4) คำที่่ ำ �ลงท้้ายด้้วย “is” ให้้เปลี่่�ยนเป็็น “es” หรืือ “ides” ตััวอย่่างเช่่น - psychosis psychoses - epidymis epididymides - diagnosis diagnoses - neurosis neuroses 5) คำำที่่�ลงท้้ายด้้วย“nx, anx, inx หรืือynx”ให้้เปลี่่�ยน “x”เป็็น “g”และเติิม “es”(เปลี่่�ยนเป็็น “nges”) ตััวอย่่างเช่่น - phalanx phalanges - larynx larynges 6) คำที่่ ำ �ลงท้้ายด้้วย “on” ให้้เปลี่่�ยนเป็็น “a” ตััวอย่่างเช่่น - phenomenon phenomena - spermatozoon spermatozoa - criterion criteria - ganglion ganglia 7) คำที่่ ำ �ลงท้้ายด้้วย “um” ให้้เปลี่่�ยนเป็็น “a” ตััวอย่่างเช่่น - diverticulum diverticula - ovum ova - serum sera 8) คำที่่ ำ �ลงท้้ายด้้วย “us” ให้้เปลี่่�ยนเป็็น “i” ตััวอย่่างเช่่น - bronchus bronchi - alveolus alveoli - malleolus malleoli - fungus fungi 9) คำำที่่�ลงท้้ายด้้วย “itis” ให้้ตััด “s” ออกแล้้วเติิม “des” ตััวอย่่างเช่่น - arthritis arthritides - meningitis meningitides 10) คำำที่่�ลงท้้ายด้้วย “ma” ให้้เปลี่่�ยนเป็็น “mata” หรืือเติิม “s” หลััง “ma” ตััวอย่่างเช่่น - sarcoma sarcomata/ sarcomas - carcinoma carcinomata/ carcinomas หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 170 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
11) คำำที่่�ลงท้้ายด้้วย “y” โดยมีีพยััญชนะนำำหน้้า ให้้เปลี่่�ยน “y” เป็็น “i” และเติิม “es” ตััวอย่่างเช่่น - myopathy myopathies - artery arteries 4. การผสมคำำศััพท์์แพทย์์ คำำศััพท์์แพทย์์ส่่วนใหญ่่สร้้างขึ้้�นจากการเชื่่�อมรวมกัันของคำำรากศััพท์์1 คำำหรืือมากกว่่าร่่วมกัับคำำเติิมหน้้า หรืือคำำเติิมหลัังหรืือทั้้�งคำำเติิมหน้้ากัับคำำเติิมหลััง ซึ่่�งไม่่จำำเป็็นต้้องมีีprefix หรืือ suffix เสมอไป การผสมคำำศััพท์์แพทย์์มัักพบเป็็น 2 แบบ (1) The compound word คืือคำำศััพท์์แพทย์์ซึ่่�งเกิิดจากการนำำส่่วนหลัักของรากศััพท์ตั้้์ �งแต่่ 2 คำำขึ้้�นไปมา ผสมกัันปรุุงแต่่งขึ้้�นเป็็นคำำ ใหม่่ ตััวอย่่างเช่่น - short/ wave = shortwave คลื่่�นสั้้�น - short/ hand = shorthand ชวเลข - frostbite เนื้้�อเยื่่�อถููกทำำลายเพราะความเย็็นจััด - bedpan หม้้อนอนสำำหรัับอุุจจาระหรืือปััสสาวะบนเตีียง คำำที่่�ผสมกัันนี้้�จะมีีความหมายเฉพาะและไม่่แยกจากกััน (2) The combining word คืือการเชื่่�อมผนึึกคำำ 2 คำ ำหรืือมากกว่่าด้้วยสระ (a, e, o) เรีียกสระเหล่่านี้้�ว่่า combining vowels สระเหล่่านี้้�ช่่วยเชื่่�อมพยางค์์ในคำำศััพท์์แพทย์์ทำำ ให้้การอ่่านง่่ายขึ้้�น คำำฟัังดููสละสลวยน่่าฟัังขึ้้�น เขีียนให้้เห็็นว่่าเป็็น combining vowels (O) โดยใช้้คำำ slash (/) เช่่น gastr/ O รวมเรีียกเป็็น combining Form ส่่วนเครื่่�องหมาย hyphen ต่่อจาก root word เพื่่�อแสดงว่่าเป็็นคำำนามที่่�ไม่่สมบููรณ์์เช่่น gastr - ส่่วนของคำำ ใน combining word ยัังคงความหมายเฉพาะตััว ไม่่ว่่าจะผสมในตำำแหน่่งใดของคำำ เช่่น - gastr/ O/ enter/ O/ logy = gastroenterology วิชิาการย่่อยอาหาร - enter/ O/ col/ itis = enterocolitis การอัักเสบของลำำ ไส้้เล็็กและลำำ ไส้้ใหญ่่ คำำว่่า enter ยัังคงหมายถึึงลำำ ไส้้เล็็ก (small intestine) ไม่ว่่ ่าจะอยู่่ในตำำแหน่่งใดใน 2 คำตัำ ัวอย่่างนี้้� (gastro = กระเพาะอาหาร, -logy = วิชิา) (col = ลำำ ไส้้ใหญ่่, -itis = การอัักเสบ) Combiningvowels (a,e,o) ที่่�นิิยมใช้้กัันมากที่่�สุุดคืือ“O” นิิยมใช้้ในการผสม root word กัับ suffix หรืือ root word 2 คำำ หรืือมากกว่่ามาผสมกััน แต่่ไม่่ใช้้ในการผสมเชื่่�อม root word กัับ prefix ตััวอย่่างความสััมพัันธ์์ระหว่่าง prefixes suffixes และ combining words Prefix + C F + Suffix หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 171 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Prefix + Suffix (Leonard PC : Quick and easy medical terminology ed 6, St. Louis, 2011, Saunders) แนวทางในการสร้้างศััพท์์แพทย์์ (1)กรณีีroot word เชื่่�อมต่่อกัับ Suffix หากSuffix นำำหน้้าด้้วยพยััญชนะให้้ใช้้ Combining vowel เชื่่�อมต่่อ ส่่วนมากนิิยมใช้้ “O” ตััวอย่่างเช่่น cyt/ O/ pathology = cytopathology พยาธิิสภาพของเซลล์์ cardi/ O/ logy = cardiology วิิชาเกี่่�ยวกัับหััวใจ (2) กรณีีroot word เชื่่�อมต่่อกัับ Suffix หาก Suffix นำำหน้้าด้้วยสระก็็ไม่่ต้้องใช้้ Combining vowel มาเชื่่�อม ตััวอย่่างเช่่น gastr - itis = gastritis กระเพาะอาหารอัักเสบ แต่่จะไม่่มีีgastr/ O/ itis = gastroitis (3) กรณีีroot word มาเชื่่�อมกัับ Root word ให้้ใช้้ Combining vowel ตััวอย่่างเช่่น Gastr/ O/ enteritis Stern/ O/ cleid/ O/ mastoid = sternocleidomastoid เป็็นชื่่�อกล้้ามเนื้้�อบริิเวณคอ (4) กรณีีPrefix เชื่่�อมต่่อกัับ Root word ไม่่ต้้องใช้้ Combining vowel ใดๆ มาช่่วย จะมีีการเปลี่่�ยนแปลง Prefix เป็็นกรณีียกเว้้นเมื่่�อสร้้างคำำศััพท์์ใหม่่ ได้้แก่่ - in- อาจเปลี่่�ยนเป็็น im- ตััวอย่่างเช่่น immature ยัังไม่่สมบููรณ์์, ยัังไม่่อาวุุโสพอ - syn- อาจเปลี่่�ยนเป็็น sym- ตััวอย่่างเช่่น sympathy ความสงสาร, เห็็นอกเห็็นใจ (5) ในศััพท์์แพทย์์ต้้นตอภาษาจากกรีีกและลาติิน จะมีีคำำเติิมหน้้า (Prefix)และคำำเติิมหลััง (Suffix) โดยใช้้คำำ ภาษาเดิิมของตนเองเสมอ แต่่ก็็มีีที่่�เป็็น Hybrid word คำำลููกผสม, พัันทาง คืือสลับคำั ำเติิมหน้้าและคำำเติิมหลัังโดยใช้้ ภาษาทั้้�งสองผสมกััน เช่่น Prefix (กรีีก) - root - Suffix (ลาติิน) หรืือ Prefix (ลาติิน) - Root - Suffix (กรีีก) ตััวอย่่างเช่่น Neonatology = วิิชาทารกแรกเกิิด (4 สัปัดาห์์แรก) Neonat (กรีีก) - O - logy (ลาติิน) (-logy มีีที่่�มาทั้้�งกรีีกและลาติิน แต่่ภาษาอัังกฤษที่่�เก่่าที่่�สุุดใน ศตวรรษที่่� 14 เป็็นคำำลาติิน) Quadriplegia = อััมพาตแขนขาทั้้�ง 2 ด้้าน (4 รยางค์์) Quadri (ลาติิน) - plegia (กรีีก) ซึ่่�งตามกฎเกณฑ์์ทางภาษาจะไม่่นิิยมผสมข้้ามภาษากัันเป็็น Hybrid word หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 172 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
ตััวอย่่าง Word building 1) Pericardium : เยื่่�อหุ้้�มหััวใจ Peri (prefix) + cardi – (root word) 2) Pericarditis : การอัักเสบของเยื่่�อหุ้้�มหััวใจ Peri (prefix) + cardi – (root word) + -itis 3) Myocardium My/ O (combining form) + cardi – (root word) 4) Endotracheal : อยู่่ภายในหลอดลม Endo – (prefix) + trachea/ O (combining form) + trache/ al 5) Pyromania : โรคจิิตชอบลอบวางเพลิิง Pyr/ O (combining form) + -mania (suffix) 6) Pyrophobia : โรคกลััวไฟ Pyr/ O (combining form) + -phobia (suffix) ตารางที่ ่�1-8-5 ตััวอย่่างการสร้้างคำำ�ศััพท์์แพทย์์จากรากศััพท์์(Root Word, Stern) Combining Form Meaning Combining Form Meaning brachy/ O - arm Pil/ O - hair cardi/ O - heart steth/ O - chest carp/ O - wrist thorac/ O - chest, thorax cephal/ O - head thyr/ O - thyroid gland cervic/ O - neck trache/ O - trachea encephala/ O - brain ureter/ O - ureter faci/ O - face vas/ O - vessel gloss/ O - tongue vesic/ O - bladder, blister nas/ O - nose viscer/ O - viscera ot/ O - ear Root Word Meaning ตััวอย่่าง Translation aden - gland adenoma ต่่อม angio - vessel angiogenesis การสร้้างเส้้นเลืือด arthr - joint arthritis ข้้ออัักเสบ card - heart cardiopathy พยาธิิสภาพของหััวใจ cerebro - brain cerebral สมอง, เกี่่�ยวกัับสมอง chol - bile cholelithiasis นิ่่�วถุุงน้ำ ำ� ดีี cost - rib costal cartilage กระดููกซี่่�โครง ตารางที่ ่�1-8-4 Common Combining Forms หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 173 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Root Word Meaning ตััวอย่่าง Translation cyt - cell cytology เซลล์์วิิทยา derm - skin dermatology วิิชาเกี่่�ยวกัับผิิวหนััง, ตจวิิทยา joint arthritis ข้้ออัักเสบ encephala - brain encephalitis สมองอัักเสบ enter - small intestine enteropathy พยาธิิสภาพของลำำ ไส้้เล็็ก gastr - stomach gastroectasia กระเพาะอาหารโป่่ง glycol - sweet glycosuria มีีน้ำ ำ�ตาลในปััสสาวะ haem - blood haemorrhage เลืือดออก hepat - liver hepatomegaly ตัับโต hyster - uterus hysterectomy การตััดมดลููก leuk (c) - white leukocytes เม็็ดเลืือดขาว lip - lipid(fat) lipoma เนื้้�องอกของไขมััน lith - stone lithiasis การมีีนิ่่�ว mening - membrane meningitis เยื่่�อหุ้้�มสมองอัักเสบ my - muscle myalgia ปวดกล้้ามเนื้้�อ nephron - kidney nephropathy พยาธิิสภาพของไต oculus - eye ocular เกี่่�ยวกัับลููกตา ophthalm - eye ophthalmitis ลููกตาอัักเสบ osteo - bone osteoporosis ภาวะกระดููกพรุุน pneum - lung pneumonia ปอดอัักเสบ procto - rectum proctoscope กล้้องส่่องตรวจทวารหนััก psych - mind psychology วิิชาจิิตเวช radi - ray radiotherapy รัังสีีรัักษา ren - kidney renal failure ไตวาย splen - spleen splenomegaly ม้้ามโต vas - vessel vasodilation; vasoconstriction เส้้นเลืือดขยายตััว; เส้้นเลืือดหดตััว viscer - internal organ visceral อวััยวะภายใน หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 174 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
ตััวอย่่างศััพท์์แพทย์์ที่่�ใช้้บ่่อย 1. ศััพท์์แพทย์์ที่่�ใช้้ในโรงพยาบาล ที่่�นิิยมใช้้ในแผนกต่่างๆ ในโรงพยาบาล (A-Z Health service in the hospital) ได้้แก่่ 1) Accident and Emergency (A or E) หน่่วยบริิการผู้้�ป่่วยอุุบััติิเหตุุและฉุุกเฉิิน 2) Anaesthetics หน่่วยวิิสััญญีี 3) Breast screening การตรวจหามะเร็็งเต้้านมโดยใช้้เครื่่�อง mammogram 4) Cardiology หทััยวิิทยา หน่่วยรัักษาผู้้�ป่่วยโรคหััวใจและโรคระบบไหลเวีียนเลืือด 5) Chapelcy อนุุศาสนาจารย์์ 6) Complementary and Alternative Medicine (CAM) การรัักษาเสริมิและการแพทย์์ทางเลืือก 7) Critical care (Intensive care unit: ICU) หออภิิบาล ห้้องผู้้�ป่่วยหนััก 8) Dental department หน่่วยทัันตกรรม 9) Diagnostic Imaging หน่่วยรัังสีีวิินิิจฉััย 10) Discharge lounge ห้้องรอจำำหน่่าย 11) Ear Nose Throat (ENT) หน่่วยโสต ศอ นาสิิก (หูู คอ จมููก) 12) Elderly service department (Geriatric Medicine) หน่่วยผู้้�สููงอายุุ 13) Gastroenterology วิิทยาทางเดิินอาหาร 14) General surgery หน่่วยศััลยกรรมทั่่�วไป 15) Gynecology นรีีวิิทยา 16) Haematology (Hematology) โลหิิตวิิทยา 17) Maternality departments ตึึกสููติิกรรม 18) Microbiology จุุลชีีววิิทยา 19) Neonatal unit หน่่วยทารกแรกคลอด 20) Nephrology วัักกะวิิทยา 21) Neurology ประสาทวิิทยา 22) Nutrition and dietetics โภชนาการและโภชนาหาร 23) Obstetrics and gynecology units หน่่วยสููติิ-นรีีวิิทยา 24) Occupational therapy หน่่วยกิิจกรรมบำำ บััด 25) Oncology หน่่วยวิิทยามะเร็็ง 26) Ophthalmology แผนกจัักษุุ 27) Orthopedics แผนกศััลยกรรมกระดููกและกล้้ามเนื้้�อ 28) Pain management clinics คลินิิกบรรเทาปวด 29) Pharmacy งานเภสััชกรรม 30) Physiotherapy หน่่วยกายภาพบำำ บััด 31) Radiotherapy หน่่วยรัังสีีบำำ บััด หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 175 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
32) Renal unit หน่่วยโรคไต 33) Rheumatology หน่่วยโรคข้้อ 34) Sexual health(Genitourinary medicine) เวชศาสตร์์ระบบเพศและปััสสาวะ 35) Urology หน่่วยวิิทยาทางเดิินปััสสาวะ 2. ศััพท์์แพทย์์ที่่�ใช้้ในระบบการแพทย์์ฉุุกเฉิิน (EMS : Emergency Medical Service/ Prehospital Care) 1) Abortion การแท้้ง 2) Asthma โรคหืืด 3) Automated External Defibrillation (AED) เครื่่�องกระตุ้้�นหััวใจชนิิดที่่� EKG แปลผลได้้ โดยอััตโนมัติัิ 4) Blood pressure แรงดัันเลืือด 5) Breach of duty การยกเลิิกภารกิิจของ EMT 6) Cerebrovascular accident: CVA/ Stroke อุุบััติิเหตุุหลอดเลืือดสมอง เช่่น ตีีบ ตััน แตก 7) Cervical collar ปลอกคอ 8) Communicable disease โรคติิดต่่อจากคนสู่่คน 9) Do Not Resuscitate: DNR เอกสารที่่�แพทย์์ลงนามห้้ามการกู้้�ชีีพ 10) Duty to act ภาระตามกฎหมาย 11) Extrication การช่่วยเหลืือผู้้�ป่่วยที่่�ถููกของหนัักทับ บีั ีบ ขััง ในที่่�เกิิดอุุบััติิภััย 12) Fracture กระดููกหััก 13) Hemorrhage การตกเลืือด 14) Hemothorax ภาวะช่่องเยื่่�อหุ้้�มปอดมีีเลืือด 15) Hypertension โรคความดัันโลหิิตสููง 16) Infection control การควบคุมุการติิดเชื้้�อ 17) Nasogastric tube สายสวนจมููกเข้้ากระเพาะอาหาร 18) Negligence การละเลยก่่อให้้เกิิดความเสีียหายต่่อผู้้�ป่่วยเนื่่�องจากให้้การรัักษาไม่่ถููกต้้อง 19) Obstetrics kit ชุุดทำำคลอด (ฉุุกเฉิิน) 20) Open pneumothorax ภาวะช่่องเยื่่�อหุ้้�มปอดมีีอากาศจากมีีแผลเปิิดที่่�ผนัังอก 21) Priapism การแข็็งตััวค้้างขององคชาติิ 22) Puncture แผลถููกแทงด้้วยของมีีคม 23) Respiration arrest การหายใจหยุุด 24) Shock (Hypoperfusion) ภาวะช็็อกเกิิดจากเลืือดไปเลี้้�ยงเนื้้�อเยื่่�อไม่่เพีียงพอ ทำำ ให้้มีีออกซิิเจน ไปที่่�อวััยวะสำำคััญของร่่างกายไม่่เพีียงพอ 25) Sphygmomanometer มาตรแรงดัันเลืือด (เครื่่�องมืือใช้้วััดแรงดัันเลืือด) 26) Sublingual ใต้้ลิ้้�น 27) Tourniquet สายรััดแขนขา เพื่่�อไล่่เลืือดออกจากส่่วนปลายจากจุุดรััด หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 176 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
28) Universal precautionsการระวัังสากลในกรณีที่่�ต้้องสััมผััสกัับตััวผู้้�ป่่วยหรืือน้ำ ำ� เลืือดสารคััดหลั่่�ง ซึ่่�งอาจเป็็นผู้้�ป่่วยที่่�มีีเชื้้�อติิดต่่อได้้ เช่่น HIV, Hepatitis B, Hepatitis C 29) Vital signs สััญญาณชีีพ ได้้แก่ อั่ ัตราการหายใจ, ชีีพจร,แรงดัันเลืือด, อุณุหภููมิิและขนาดรููม่่านตา 30) Wheeled stretcher เปลผู้้�ป่่วยมีีล้้อ 5. การแปลคำำศััพท์์แพทย์์ การแปลคำำศััพท์์แพทย์์เป็็นขั้้�นตอนที่่�สำำคััญ หากเราทราบวิิธีีการสร้้างคำำศััพท์์แพทย์์และวิิธีีถอดรหััสศััพท์์ แพทย์์การแปลศััพท์์แพทย์ก็์ ็จะง่่ายเริ่่มด้้ �วยการแยกคำำเติมิหลัังก่่อนแล้้วแยกคำำเติมิหน้้าและสุุดท้้ายเป็็นรากศััพท์ ก็์ ็จะ เห็็นคำศัำ ัพท์์แพทย์์ได้้ 3 ส่่วนโดยง่่าย วิิธีีนี้้�จะได้้ผลดีสำีำหรัับบุุคลากรทางการแพทย์์ ตััวอย่่างเช่่น Pericardial คำำ Suffix (-al) ของ, เกี่่�ยวข้้องกัับ คำำ Prefix (peri-) รอบๆ คำำ Root (cardio) หััวใจ ดัังนั้้�น คำำแปลของ Pericardial = เกี่่�ยวข้้องกัับรอบๆ หััวใจ Root word เป็็นพื้้�นฐานความหมายของคำำ โดยมีีPrefixและ Suffix ร่่วมประกอบเป็็นคำศัำ ัพท์์แพทย์์Root word บางคำมีำ ีความสมบููรณ์์ด้้วยตััวเองแต่่ไม่่ใช่่ทุุกคำำ และRoot word คำำเดีียวกัันอาจมีีความหมายได้้หลายอย่่างขึ้้�น กัับภารกิิจใด ดัังนั้้�น การแปลความหมายของคำำศััพท์์จะต้้องคำำนึึงถึึงบริิบทด้้วยเสมอ 6. การออกเสีียงคำำศััพท์์แพทย์์ (Pronunciation of Medical Terms) การสะกดและออกเสีียงคำำศััพท์์แพทย์สำ์ ำคััญในการติิดต่่อสื่่�อสารผู้้�ทำำงานวิชิาชีีพด้้านสุุขภาพจึึงต้้องฝึึกทัักษะ เหล่่านี้้�ไว้้ วิิธีีเรีียนรู้้�และจำำ ได้้ดีีก็็คืือการเข้้าใจถึึงคำำที่่�สร้้างขึ้้�นมาเป็็นศััพท์์แพทย์์โดยรู้้�จัักแยก root words, prefixes, suffixes หากจำำคำำรากศััพท์์และการสะกดคำำ ได้้ นฉพ. ก็็จะสร้้างคำำศััพท์์แพทย์์ขึ้้�นได้้ การอ่่านคำำศััพท์์แพทย์มี์วิีธีิีหลากหลายไม่่เป็็นกฎตายตััวและคำำศััพท์์แพทย์คำ์ ำเดีียวกัันก็็สามารถอ่่านได้้มากกว่่า หนึ่่�งแบบ เช่่น คำำว่่า anging และคำำศััพท์์แพทย์์ชื่่�อพ้้องมองคล้้าย แต่่มีีหลายความหมายได้้ (some medical terms book alike and sound alike but have different meanings) การอ่่านคำำศััพท์์แพทย์์ วิิธีีที่่�ช่่วยได้้มากก็็คืือการใช้้บ่่อยๆ การสะกดให้้ถููกต้้อง การอ่่านคำำศััพท์์แพทย์์ด้้วย เสีียงดัังๆ หลายๆครั้้�งจะช่่วยให้้ออกเสีียงถููกต้้อง อ่่านคำำศััพท์์แพทย์์สมบููรณ์ยิ่่์ �งขึ้้�น และช่่วยให้้จำำศััพท์์แพทย์์ได้้ดีขึ้้ี�นด้้วย การออกเสีียงคำศัำ ัพท์์แพทย์์พร้้อมตััวอย่่างง่่ายๆ เหมาะสำำหรัับนัักศึึกษาที่่�เริ่่�มเรีียนคำำศััพท์์แพทย์์ 1) สระที่่�มีีการใช้้เครื่่�องหมาย macron ( ¯ ) กำกัำ ับไว้้เพื่่�อให้้ออกเสีียงสระยาว ตััวอย่า่ง donate (d o¯- n a¯ t) hepatoma (hep - a - t o¯- ma) a¯ a¯เช่่น ate, say e¯เช่่น eat, beet, see ¯ i เช่่น I, mine, sky o¯เช่่น oats, so u¯ เช่่น unit, mute หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 177 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
2) คำำสระที่่�ไม่่มีีเครื่่�องหมายใดๆ กำำกัับไว้้ ให้้ออกเสีียงสั้้�น ตััวอย่า่ง discuss (dis - kus) medical (med - i - kal) a เช่่น at, lad e เช่่น edge, bet i เช่่น itch, wish o เช่่น ox, top u เช่่น sun, come 3) เครื่่�องหมายในการออกเสีียงจะเน้้นในพยางค์์การเน้้นลำำดับัแรกคืือ ตััวอัักษรใหญ่่ (capital letters) ลำำดับั ที่่�สองคืือ (เน้้นไม่่ชััดเท่่าลำำดัับแรก) จะมีีสััญลัักษณ์์แสดงโดยตััวเอน (italics) ตััวอย่่าง Altogether (all - tu¯- GETH - er) Pancreatitis (pan - kre¯- a - Ti¯- tis ) 4) เมื่่�อมีีคำำสระ (a,e, i,o,uและบางครั้้�ง y) มากกว่่า 1สระในคำำเดีียวกััน ให้้ออกเสีียงสระคำำหน้้ายาวนาน มีีสััญลัักษณ์์macron ( ¯ ) เหนืือสระที่่�ออกเสีียงยาวนั้้�น 5) โดยทั่่�วไปเมื่่�อมีีสระนำำหน้้าพยััญชนะอยู่่ในคำำ ให้้ออกเสีียงสระเพีียงสั้้�นๆ โดยใช้้เครื่่�องหมาย breve (√) เขีียนอยู่่เหนืือสระนั้้�น Vowel Word Phonetic Symbol a tray a¯ e bean e¯ i pie ¯i o goat o¯ u cue u¯ y bye y¯ Vowel Word Phonetic Symbol a addict √ a e endless √ e i injury √ i o son √ o u umbrella √ u หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 178 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Using A Medical Dictionary นัักฉุุกเฉิินการแพทย์์จำำเป็็นต้้องอาศััยพจนานุุกรมศััพท์์แพทย์์(Medical dictionary) ช่่วยในการปฏิิบััติิงาน ขอให้้ใช้้ประโยชน์์ให้้คุ้้�มค่่า เช่่น การค้้น abbreviation, symbols, pronunciation, root words เป็็นต้้น ตารางที่ ่�1-8-6 ตััวอย่่างการออกเสีียงตััวอัักษรในภาษาอัังกฤษ NATO Alphabet Chart A Alfa N November B Bravo O Oscar C Charlie P Papa D Delta Q Quebec E Echo R Romeo F Foxtrot S Sierra G Golf T Tango H Hotel U Uniform I India V Victor J Juliet W Whiskey K Kilo X X ray L Lima (Leema) Y Yankee M Mike Z Zulu 7. ตััวอย่่างคำศัำ ัพท์์แพทย์์อื่ ่� นๆ 7.1 Eponym word 7.2 Homonym word 7.3 Synonym word 7.4 Antonym word 7.1 Eponym word คืือคำำศััพท์์ที่่�มีีมาจากชื่่�อคนหรืือบุุคคลในตำำนาน สถานที่่� สิ่่�งของ Eponym เป็็นคำำที่่�ไม่่มีีความหมาย (การแพทย์์) Medical eponyms บางครั้้�งก็็มีีpossessive form บางครั้้�งก็็ไม่่มีีเช่่น Hodgin disease, Hodgkin’s disease ตััวอย่่าง Medical eponyms > Specific people - Achilles tendon - Cesarean section - Alzheimer’s disease หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 179 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
- Bell palsy - Down syndrome - Foley catheter - Graves’ disease - Heimlich maneuver - Mc Burney point - Parkinson’s disease - Siamese twins > Specific things - Athlete’s foot (Hongkong foot) - Pink eye (Conjunctivitis) - Tennis elbow 7.2 Homonym คืือคำที่่ ำ �ออกเสีียงหรืือสะกดคล้้ายกััน แบ่่งเป็็น - Homophone คืือคำที่่ ำ �ออกเสีียงเหมืือนแต่่ความหมายต่่างกััน (และ/ หรืือสะกดต่่างกััน) bare (เปลืือยเปล่่า) - bear (หมีี) - Homograph คืือคำที่่ ำ �สะกดเหมืือนแต่่ความหมายต่่างกััน ตััวอย่่างเช่่น fair (ยุุติิธรรม) - fair (งานแสดงสิินค้้า) ตััวอย่่าง Homonym ในภาษาอัังกฤษ ได้้แก่่ male - mail soul - sole son - sun sea - see right - write Confusing Medical Terms คำำศััพท์์แพทย์์บางคำำมีีลัักษณะเสีียงพ้้องมองคล้้าย (look alike and sound alike) แต่่มีีความหมาย ต่่างกัันได้้ ถืือเป็็นความสัับสนอย่่างหนึ่่�งของคำำศััพท์์แพทย์์ ตััวอย่่างเช่่น > Arterio หมายถึึง artery เส้้นเลืือดแดง Athero หมายถึึง plaque หรืือfattysubstanceแผ่่นพลาคที่่�เกาะผนัังด้้านในหลอดเลืือดแดง Arthro หมายถึึง joint ข้้อ > Ileum หมายถึึงส่่วนหนึ่่�งของลำำ ไส้้เล็็ก (small intestine) Ilium หมายถึึง เป็็นส่่วนหนึ่่�งของกระดููกเชิิงกราน (hip bone) > Mucous หมายถึึงเป็็นเมืือก สารเมืือกลัักษณะเป็็นวุ้้�น ได้้แก่่ น้ำ ำ� มููก เสมหะ เมืือก Mucus หมายถึึงสารหลั่่�งจากเยื่่�อบุุเมืือกสารหลั่่�งจากต่่อมบางชนิิดเช่่นเมืือกจากต่่อมน้ำ ำ� ลาย > Myco หมายถึึง เชื้้�อรา (fungus) Myelo หมายถึึง ไขกระดููก (bone marrow) และไขสัันหลััง (spinal cord) หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 180 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Myo หมายถึึง กล้้ามเนื้้�อ (muscle) > Palpation หมายถึึง การคลำำซึ่่�งเป็็นวิิธีีตรวจร่่างกายแบบหนึ่่�ง Palpitation หมายถึึง การเต้้นระรััวของหััวใจ > Pyelo หมายถึึง กรวยไต (renal pelvis) Pyo หมายถึึง หนอง (Pus) > Viral หมายถึึง ไวรััส (virus) Virile หมายถึึงลัักษณะเป็็นชายแข็็งแกร่่ง (masculine) 7.3 Synonym word คืือ คำำ Root word, suffix, prefix ที่่�มีีความหมายเหมืือนหรืือใกล้้เคีียงกััน ตััวอย่่าง Synonyms ที่่�ใช้้ในทางการแพทย์์ - pulmon/ o : lung เช่่น pulmonologist - pneumo : lung เช่่น pneumonia แม้้ Root word ทั้้�งสองคำำจะมีีความหมายว่่า lung เหมืือนกััน แต่่ไม่่อาจใช้้สัับเปลี่่�ยนกัันได้้ เช่่น เราไม่่ใช้้คำำว่่า pneumologist แต่่ใช้้คำำว่่า pulmonologist ตััวอย่่าง Synonym word ในภาษาอัังกฤษ Danger - Hazard อัันตราย Help - Aid, Assist ช่่วยเหลืือ End - Finish, complete จบ, เสร็็จสิ้้�น Pain - Ache, Hurt เจ็็บ Injure - Harm, Damage, Wound บาดเจ็็บ 7.4 Antonym word เป็็นคำ ำ Root words, prefixes หรืือ suffixes ที่่�มีีความหมายตรงกัันข้้าม ตััวอย่่าง Antonyms ที่่�ใช้้ในคำำศััพท์์แพทย์์ good (eu) ดีี- เลว bad (mal) right (dextro) ขวา - ซ้้าย left (sinistro) toward (ad) ไปหา - ออกห่่าง away from (ab) ตััวอย่่าง Antonym word ในภาษาอัังกฤษ active กระตืือรืือร้้น - เกีียจคร้้าน lazy adult ผู้้�ใหญ่่- เด็็ก child after ภายหลััง - ก่่อนหน้้า before alive มีีชีีวิิตอยู่่ - ตาย dead danger อัันตราย - ปลอดภััย safe 8. คำำย่่อ อัักษรย่่อ และสััญลัักษณ์ท์างการแพทย์์ (Medical abbreviation, acronyms, symbols) Abbreviation : (Shortening, brief) หมายความว่่า ย่่อ (คำำ ประโยคหรืือข้้อความ) หรืือทำำ ให้้บางสิ่่�ง บางอย่่างสั้้�นลง การย่่อคำำ คำำย่่อ อาจตััดส่่วนกลางคำำออก เช่่น หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 181 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Rd - Road Dr. - Doctor Acronym : หมายถึึงคำำย่่อที่่�เกิิดจากการนำำอัักษรย่่อของชื่่�อเฉพาะหรืือวลีมีารวมกััน ส่่วนประกอบของคำำย่่อ เหล่่านี้้�อาจเป็็นอัักษรแต่่ละตััวหรืือส่่วนหนึ่่�งของคำำ คำำย่่อบางคำำสามารถอ่่านได้้ เช่่น AIDS Radar หรืืออ่่านไม่่เป็็นคำำ ก็็มีีเช่่น FBI EMS ปััจจุุบัันมีีคำำย่่อต่่างๆเป็็นจำำนวนมาก ซึ่่�งได้้มาจากชื่่�อของหน่่วยงาน องค์์การสถาบััน โครงการและ ความก้้าวหน้้าทางวิิชาการสาขาต่่างๆเป็็นต้้น จึึงมีีการใช้้คำำย่่อเหล่่านี้้�อย่่างแพร่่หลายการเขีียนคำย่ำ ่ออาจใส่่จุุดหรืือไม่่ ใส่่จุุดหลัังอัักษรนั้้�นๆ โดยนิิยมเอาอัักษรต้้นพยางค์์หรืือสองสามตััวแรก แต่่บางครั้้�งก็็ใช้้อัักษรท้้ายพยางค์์ในภาษาไทย เมื่่�ออัักษรย่่อมีีตั้้�งแต่่สองตััวขึ้้�นไปจะใส่่จุุดที่่�ตััวสุุดท้้ายเพีียงจุุดเดีียว (ไม่่ใส่่ทีีละอัักษร) เช่่น สพฉ., อบต. ยกเว้้นบางตััว ที่่�เคยมีีใช้้กัันมาก่่อนจนเป็็นที่่�ยอมรับัแล้้วเช่่น น.ส.ร.ร. พ.ศ. เป็็นต้้น ในภาษาต่่างประเทศโดยเฉพาะภาษาที่่�ใช้้ตััวอัักษร ลาติินส่่วนใหญ่่จะไม่มี่ ีจุุด Acronym พบบ่่อยในศััพท์์เทคนิิคเฉพาะ มีีความหลากหลายตามแต่่บริิบทของวิิชาชีีพนั้้�นๆ ทำำ ให้้เข้้าใจยาก เกิิดความสัับสนผิิดพลาดได้้ ทั้้�งโดยตั้้�งใจ (เจตนาใช้้โดยไม่่ทราบว่่าผิิด) หรืือโดยไม่่ตั้้�งใจ (ไปตั้้�งคำำย่่อขึ้้�นใหม่่ ทั้้�งที่่�มีีผู้้�ตั้้�ง คำำย่่อเป็็นสากลไว้้ก่่อนแล้้ว และไม่่ตรงกับคำั ำย่่อที่่�ตั้้�งใหม่่) Symbol : หมายถึึงวััตถุุ อัักษร รููปร่่าง หรืือสีีสัันซึ่่�งใช้้ในการสื่่�อสารความหมายหรืือแนวความคิิดให้้มนุุษย์์ เข้้าใจไปในทางแนวกััน อาจเป็็นรููปธรรมหรืือนามธรรมก็็ได้้ สััญลัักษณ์ที่่์ �ใช้้ในการสื่่�อสารอาจจะเป็็นรููปภาพ การเขีียน อัักษรการออกเสีียง หรืือการทำำท่่าทางซึ่่�งช่่วยให้้ผู้้�ส่่งสารและผู้้�รัับสารเข้้าใจตรงกััน แม้้จะพููดกัันคนละภาษาแต่่ขึ้้�นอยู่่ กัับประสบการณ์์ของทั้้�งสองฝ่่ายว่่าผู้้�ส่่งสารมีีความสามารถใช้้สััญลัักษณ์์ให้้สื่่�อความหมายมากเพีียงใด และผู้้�รัับสารมีี ความเข้้าใจในสััญลัักษณ์ที่่์ �ใช้้มากเพีียงใด ดัังนั้้�น ภาษามืือจึึงจััดว่่าเป็็นสััญลัักษณ์์อย่่างหนึ่่�งเช่่นกััน ตััวอย่่างเช่่น สััญญาณ มืือ (Hand signals) ที่่�ช่่วยในการขึ้้�น ลงจอดของ Helicopters ในงาน EMS เป็็นต้้น Medical abbreviation, acronyms, symbols ล้้วนเป็็นรููปแบบของ Medical shorthand เป็็นการเขีียน ศััพท์์แพทย์์ให้้สั้้�นลงช่่วยในการสื่่�อสารที่่�มีีประสิิทธิิภาพ ซึ่่�งเป็็นที่่�ยอมรัับกัันทั้้�ง Healthcareteams เป็็นสากลและใช้้ กััน EMS system ช่่วยประหยััดพื้้�นที่่�การเขีียนรายงานทางการแพทย์์แต่่บางพื้้�นที่่�จะมีีข้้อจำำกััดคำำย่่อที่่�แตกต่่างกััน ดัังนั้้�น สมาชิิกเครืือข่่ายEMS จึึงต้้องตกลงรายชื่่�อคำำย่่อว่่าหมายความคำำ ใดเพื่่�อความถููกต้้องในเรื่่�องเอกสารรวมทั้้�งกรณีี เป็็นคดีีความ วิิธีีหนึ่่�งที่่�ช่่วยได้้คืือให้้วงเล็บคำ็ ำย่่อไว้้หลัังเขีียนคำำเต็็มในเอกสารเป็็นครั้้�งแรก ต่่อจากนั้้�นใช้้คำำย่่อได้้ตลอด รายงานนัักฉุุกเฉิินการแพทย์์ต้้องทราบคำำย่่อที่่�ตกลงใช้้ในพื้้�นที่่�ปฏิิบััติิงานของตนเอง > บางครั้้�งตััวพิิมพ์์ใหญ่่ ตััวพิิมพ์์เล็็กก็็ให้้ความหมายต่่างกััน เช่่น - CC = Chief complaint - cc = Cubic centimeter > คำย่ำ ่ออาจมีีความหมายร่่วมกัันหรืือต่่างกัันก็็ได้้ ตััวอย่่างเช่่น PE อาจหมายความว่่า - Physical examination - Pulmonary edema - Pulmonary embolism > คำย่ำ ่อ 1 คำำอาจแปลได้้หลายความหมายในหลายๆ สาขาของการแพทย์์ ตััวอย่่างเช่่น CP - Chest pain - Cardiovascular perfusion - Cerebral palsy หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 182 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
No Do Not Use (ไม่่ควรใช้้) Potential Problem (ประเด็็นปััญหา) Use Instead (คำำ�แนะนำำ�ให้้ใช้้) 1 U (unit) มัักเขีียนผิิดเป็็น “O” (zero), “4” (four) หรืือ “CC” (ซีีซีี) ให้้เขีียนคำำเต็็ม “Unit” 2 I U (International Unit) มัักเขีียนผิิดเป็็น “IV” (intravenous) หรืือ ตััวเลข “10” (ten) ให้้เขีียนคำำเต็็ม “International Unit” 3 Q.D, QD, q.d., qd (daily) มัักเข้้าใจผิิดในแต่่ละคนแปลความหมาย ต่่างกััน ให้้เขีียนคำำเต็็ม “daily” 4 Q.O.D, QOD, q.o.d., qod (every other day) มัักเข้้าใจผิิดเป็็น “QID” ให้้เขีียนคำำเต็็ม “every other day” 5 (X.O mg) คำำเติิมหลััง จุุดทศนิิยม (.X mg) คำำนำำหน้้าจุุดทศนิิยม เกิิดผิิดพลาดได้้ง่่าย ให้้เขีียนระบุุชััดเจนเป็็น X mg, O.X mg 6 MS อาจแปลผิิดคืือเป็็น Morphine sulfate หรืือ Magnesium sulfate ก็็ได้้ ให้้เขีียนคำำเต็็มว่่าเป็็น “Morphine sulfate” หรืือ “Magnesium sulfate” 7 > (greater than) มัักเข้้าใจผิิดเป็็นตััวเลข “7” (seven) หรืือตััวอัักษร “L” ให้้เขีียนคำำเต็็ม “greater than” 8 < (less than) สัับสนกัับผู้้�ใช้้แต่่ละคนอาจแปล ความหมายต่่างกััน ให้้เขีียนคำำเต็็ม “less than” 9 คำำย่่อของชื่่�อยา (Abbreviations for drug names) อาจแปลคำำย่่อของชื่่�อยาผิิด ให้้เขีียนชื่่�อยาให้้เต็็ม CO - Cardiac output - Carbon monoxide BSL - Basic life support - Burn lacerations, and swelling สำำหรัันัักฉุุกเฉิินการแพทย์์มีีข้้อแนะนำำว่่าอย่่าคิิดริิเริ่่�มสร้้างคำำย่่อศััพท์์เฉพาะตััวขึ้้�นมาใช้้เอง เพราะจะ สร้้างปััญหาให้้ผู้้�รัับข้้อมููลต้้องไปคาดเดาคำำย่่อดัังกล่่าว อาจเกิิดปััญหาในการดููแลผู้้�ป่่วยได้้ “Do Not Use List” เนื่่�องจากการใช้้คำำย่่อเพื่่�อความประหยััดเวลาและพื้้�นที่่�ของเอกสารแต่่ความเสี่่�ยงจากการใช้้คำำย่่อศััพท์์แพทย์์ บางคำำอาจมีผีลต่่อการให้้บริิการทางการแพทย์์และส่่งผลต่่อความปลอดภััยของผู้้�ป่่วยได้้ ในปีีพศ.2548องค์์กรที่่รั�บผิั ิดชอบ ต่่อคุุณภาพมาตรฐานของสถานพยาบาลคืือTheJoint Commission(เดิิมเรีียกว่่า JCAHO : Joint Commissionon Accreditation Healthcare Organization) เห็็นพ้้องกัันในเรื่่�องงดใช้้คำำย่่อ “Do Not Use List of Abbreviation” โดยมีีการทบทวนทุุกปีีให้้ทัันสมััยเป็็นปััจจุุบััน โดยจุุดประสงค์์เพื่่�อลดความสับัสนหรืืออัันตรายจากการใช้้คำำย่่อขนาดยา ทางการแพทย์์ซึ่่�ง EMS หลายเครืือข่่ายยึึดถืือเป็็นแนวปฏิิบััติิทางเอกสาร (Documentation protocol) ตารางที่ ่�1-8-7 ตััวอย่่างคำำ�ย่่อที่่�ไม่ควร่ ใช้้ ตามคำำ�แนะนำำ�ของ The Joint Commission (The Joint Commission’s “Do Not Use” Abbreviations List) หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 183 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Note - คำำแนะนำำเหล่่านี้้�ควรใช้้กัับเอกสารต่่างๆ ที่่�เกี่่�ยวข้้องกับัยา - มีข้้ีอยกเว้้นในกรณีที่่�เป็็นตััวเลขเฉพาะขนาดของการแพทย์์สาขาต่่างๆ ที่่�ไม่่เกี่่�ยวกับัยาเช่่น ตััวเลขที่่�เป็็น ค่่าผล Lab, ผล x-ray, ultrasound หรืือขนาดของ catheter/ tube ต่่างๆ เป็็นต้้น ตารางที่ ่�1-8-8 ตััวอย่่าง medical abbreviation used by EMS systems No Do Not Use (ไม่่ควรใช้้) Potential Problem (ประเด็็นปััญหา) Use Instead (คำำ�แนะนำำ�ให้้ใช้้) 10 ขนาดของยาต่่างๆ (Apothecary units) ซึ่่�งใช้้ระบบต่่างๆ ไม่่ เหมืือนกััน ผู้้�ใช้้ยาสัับสนระหว่่างระบบต่่างๆ กัับระบบเมตริิก ให้้ใช้้ระยะเมตริิก (metric units) 11 @ เข้้าใจผิิดเป็็นตััวเลข “2” (two) ให้้เขีียนเป็็น “at” 12 cc เข้้าใจผิิดเป็็น “U” (units) เมื่่�อเขีียนไม่่ชััด ให้้เขีียน “ml”หรืือ “milliliters” 13 µg มัักเข้้าใจผิิดเป็็น mg (milligrams) ซึ่่�งผิิดขนาดยาเป็็น 1000 เท่่า ให้้เขีียน “mcg” หรืือ “micrograms” Medical abbreviation used by EMS systems AAA Abdominal aortic aneurysm แอออร์์ตาในช่่องท้้องโป่่งพอง AAL Anterior axillary line แนวเส้้นหน้้ารัักแร้้ ABG Arterial blood gas แก๊๊สในเลืือดแดง AB Abortion การแท้้ง ABD, abd Abdomen ช่่องท้้อง ABO Blood group ABO system (A, B, O, AB) หมู่่เลืือดระบบเอบีีโอ AC, ac Before meal (Ante cibum) ก่่อนอาหาร ACLS Advanced cardiac life support ปฏิิบััติิการกู้้�ชีีพเฉพาะหััวใจขั้้�นสููง ACS Acute coronary syndrome อาการและอาการแสดงของกล้้ามเนื้้�อหััวใจขาดเลืือดเฉีียบพลััน AVE Accident and emergency อุุบััติิเหตุุและภาวะฉุุกเฉิิน หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 184 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Medical abbreviation used by EMS systems AED Automated external defibrillator เครื่่�องกระตุ้้�นหััวใจชนิิดที่่� EKG แปลผลได้้โดยอััตโนมััติิ AK amputation Above knee amputation การตััดขาเหนืือเข่่า AIDS Acquired immunodeficiency syndrome โรคเอชไอวีีระยะเอดส์์ ALS Advanced life support ปฏิิบััติิการกู้้�ชีีพขั้้�นสููง AM, am Morning, before noon (Ante meridiem) เวลาเช้้าก่่อนเที่่�ยง AMA Against medical advice การปฏิิเสธการรัักษา, คำำแนะนำำของแพทย์์ AMI Acute myocardial infarction กล้้ามเนื้้�อหััวใจตายเฉีียบพลััน amp Ampule หลอดแก้้วหรืือพลาสติิกที่่�ใส่่ยาสำำหรัับฉีีด A/O Alert and oriented รู้้�สติิและมีีสติสัิัมปชััญญะ ARC AIDS-related complex อาการเชิิงซ้้อน (หลายอย่่าง) เกี่่�ยวข้้องกัับโรคระยะเอดส์์ ARDS Acute (Adult) respiratory distress syndrome กลุ่่มอาการหายใจลำบำากเฉีียบพลัันในผู้้�ใหญ่่ ASA Aspirin (Acetylsalicylic acid) แอสไพริิน ASHD Atherosclerotic (Arteriosclerotic) heart disease โรคหลอดเลืือดหััวใจแข็็ง AVPU อัักษรย่่อที่่�ใช้้ในการประเมิินระดัับสติิสััมปชััญญะของผู้้�ป่่วย A, Alert ความรู้สึ้�ึกตื่่�นตััวดีี V, Response to verbal stimuli การตอบสนองต่่อการเรีียก P, Response to painful stimuli การตอบสนองต่่อความรู้สึ้�ึกเจ็็บปวด U, Unresponsive ไม่มี่ ีการตอบสนองต่่อการกระตุ้้�น BBB Bundle branch block การสกััดกั้้�นแขนงเส้้นประสาท (นำำประจุุไฟฟ้้าที่่�หััวใจ) BBBB Bilateral bundle branch block การสกััดกั้้�นแขนงเส้้นประสาท (นำำประจุุไฟฟ้้าที่่�หััวใจ) ทั้้�ง 2 ข้้าง หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 185 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Medical abbreviation used by EMS systems bid Twice (Two times) a day วัันละสองครั้้�ง BK amputation Below knee amputation การตััดขาใต้้เข่่า BLS Basic life support การกู้ชี้�ีพขั้้�นพื้้�นฐาน BP Blood pressure แรงดัันเลืือด วััดโดยใช้้มาตรแรงดััน Sphygmomanometer BPH Benign prostatic hypertrophy โรคต่่อมลููกหมากโตไม่ร้้่าย BPM, bpm Beats per minute ครั้้�งต่่อนาทีี BSA Body surface area พื้้�นที่่�ผิิวของร่่างกาย BS Breath sound เสีียงลมหายใจ ; blood sugar ระดัับน้ำ ำ�ตาลในเลืือด BUN Blood urea nitrogen ยููเรีียไนโตรเจนในเลืือด แสดงการทำำ งานของไต BVM Bag - valve - mask หน้้ากาก ถุุงมีีลิ้้�นเปิิด-ปิิดตามจัังหวะบีีบคลายการหายใจ BW Birth weight น้ำ ำ� หนัักแรกคลอด BX, Bx Biopsy การตััดชิ้้�นเนื้้�อตรวจทางพยาธิิวิิทยา C¯ With กัับ, เกี่่�ยวกัับ C Centigrade หน่่วยวััดอุุณหภููมิิองศาเซ็็นติิเกรด CABG Coronary artery bypass grafting การผ่่าตััดทำำทางเบี่่�ยงหลอดเลืือดหััวใจ, การผ่่าตััดหลอดเลืือดหััวใจบายพาส CAD Coronary arty disease โรคหลอดเลืือดหััวใจ CAHD Coronary atherosclerotic heart disease โรคหััวใจเหตุุหลอดเลืือดหััวใจกระด้้าง CAPD Continuous ambulatory peritoneal dialysis การล้้างไตทางช่่องท้้องแบบผู้้�ป่่วยนอกต่่อเนื่่�อง หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 186 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Medical abbreviation used by EMS systems CAT Computed axial tomography การถ่่ายภาพตััดขวางด้้วยคอมพิิวเตอร์์ Cath Catheter, catheterize การใช้้สายสวน Caps, caps Capsule (s) แคปซููล, ปลอก CBC Complete blood count การตรวจความสมบููรณ์์ของเม็็ดเลืือด cc Cubic centimeter ลููกบาศก์์เซนติิเมตร CC Chief complaint อาการสำำคััญ อาการหนััก CCU Cardiac care unit; coronary care unit; critical care unit หน่่วยบำำ บััดโรคหััวใจ; หน่่วยบำำ บััดวิิกฤต CDC Centers of Disease Control and Prevention ศููนย์์ควบคุุมโรค CHF Congestive heart failure ภาวะหััวใจล้้มเหลวคั่่�งเลืือด CSOM Chronic suppurative otitis media โรคหููน้ำ ำ� หนวกเรื้้�อรััง cm Centimeter (s) เซนติิเมตร cm³ Cubic centimeter ลููกบาศก์์เซนติิเมตร CNS Central nervous system ระบบประสาทส่่วนกลาง c/o Complains of อาการแจ้้ง CO Carbon monoxide ก๊๊าซคาร์์บอนมอนอกไซด์์ CO2 Carbon dioxide ก๊๊าซคาร์์บอนไดออกไซด์์ Conc Conscious การรู้สึ้�ึกตััว COPD Chronic obstructive pulmonary disease โรคหลอดลมอุุดกั้้�นเรื้้�อรััง, โรคปอดอุุดกั้้�นเรื้้�อรััง หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 187 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Medical abbreviation used by EMS systems CAP Continuous positive airway pressure เครื่่�องเป่่าความดัันลมเพื่่�อเปิิดขยายทางเดิินหายใจ CPR Cardiopulmonary resuscitation การกู้ชี้�ีพ (การกู้้�ภาวะหััวใจและปอด) CRF Chronic renal failure โรคไตวายเรื้้�อรััง CSF Cerebrospinal fluid สารน้ำ ำ� หล่่อลื่่�นสมองไขสัันหลััง C-section, c/s Cesarean section การผ่่าคลอดทางหน้้าท้้อง CT Computed tomography การถ่่ายภาพรัังสีลำีำดัับชั้้�นด้้วยคอมพิิวเตอร์์ CVA Cerebrovascular accident อุุบััติิเหตุุหลอดเลืือดสมอง; costovertebral angle มุมุระหว่่างกระดููกซี่่�โครงกัับกระดููกสัันหลััง CVD Cerebrovascular disease โรคหลอดเลืือดสมอง CVP Central venous pressure แรงดัันหลอดเลืือดดำส่ำ ่วนกลาง CXR Chest X-ray ภาพรัังสีีทรวงอก D/C Discontinue; discharge ออกจากโรงพยาบาล D&C Dilation and curettage การขยายมดลููกและขููดโพรงมดลููก DCAP-BTLS อัักษรย่่อที่่�ใช้้ในการประเมิินการบาดเจ็็บอย่่างรวดเร็็ว (Rapid trauma assessment) Deformities การผิิดรููป Contusions รอยฟกซ้ำ ำ� Abrasions แผลถลอก Punctures/ Penetrations แผลจากการแทง บาดแผลทะลุุ Burns แผลไหม้้ Tenderness ตำำแหน่่งเจ็็บ Laceration แผลฉีีกขาด Swelling อาการบวม DD, Ddx Differential diagnosis การวินิิจฉััยแยกโรค หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 188 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Medical abbreviation used by EMS systems Defrib Defibrillation การช็็อกด้้วยไฟฟ้้าเพื่่�อกระตุ้้�นการเต้้นของหััวใจ DM Diabetes mellitus โรคเบาหวาน DNR/DNAR Do not resuscitate/ Do not attempt resuscitate (AND : Allow natural death) ไม่่ต้้องกู้ชี้�ีพ/ ไม่่ต้้องพยายามกู้้�ชีีพ (ปล่่อยให้้เสีียชีีวิิตตามธรรมชาติิ) CVT Cardiovascular and thoracic หััวใจ เส้้นเลืือดใหญ่่และทรวงอก D5W Dextrose 5% Water น้ำ ำ� เกลืือที่่�มีีน้ำ ำ� ตาลเดกซ์์โทรส (กลููโคส) 50 กรััม ในน้ำ ำ� 1 ลิิตร โดยไม่่มีีส่่วนผสมของ เกลืือแร่่ DPT Diphtheria, pertussis and tetanus วััคซีีนคอตีีบ ไอกรน บาดทะยััก DVT Deep vein thrombosis โรคหลอดเลืือดดำำลึึกที่่�ขาอุุดตััน DX, Dx, dx Diagnosis การวิินิิจฉััยโรค EB Epidural block การฉีีดยาชาเข้้าช่่องไขสัันหลััง ; Elastic bandage ผ้้ายืืดพัันแผล EC Emergency center ศููนย์์ฉุุกเฉิิน ECG, EKG Electrocardiogram ภาพบัันทึึกคลื่่�นไฟฟ้้าหััวใจ ED Emergency department แผนกฉุุกเฉิิน ; Erectile dysfunction อวััยวะเพศไม่่แข็็งตััว EDD Estimate date of delivery คาดคะเนวัันคลอด EEG Electroencephalogram การบัันทึึกคลื่่�นไฟฟ้้าสมอง EENT Eye, ear, nose and throat ตา หูู จมููก และคอ (จัักษุุโสต นาสิิก ศอ) elix Elixir กระสายที่่�มีีแอลกอฮอล์์ e.g. For example (Exempli gratia) ตััวอย่่าง เช่่น หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 189 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Medical abbreviation used by EMS systems EMG Electromyogram การบัันทึึกไฟฟ้้ากล้้ามเนื้้�อ ER Emergency room ห้้องฉุุกเฉิิน ERCP Endoscopic retrograde cholangiopancreatography การบัันทึึกการตรวจท่่อน้ำดี ำ� ีและตัับอ่่อนทางกล้้องภายใน ESRD End-stage renal disease ภาวะไตวายระยะสุุดท้้าย ESWL Extracorporeal shock wave lithotripsy การสลายนิ่่�วด้้วยคลื่่�นกระแทก et And และ et al And others และอื่่�นๆ ETA Estimated time of arrival คาดหมายเวลาที่่�ผู้้�ป่่วยจะมาถึึง etc And so on (Et cetera) และอื่่�นๆ ETOH Ethyl alcohol แอลกอฮอล์์ F Fahrenheit หน่่วยวััดอุุณหภููมิิองศาฟาเรนไฮต์์ FHR Fetal heart rate อััตราการเต้้นของหััวใจทารกในครรภ์์ FM Family history ประวััติิครอบครััว FUO Fever of unknown origin (PUO : Pyrexia of unknown origin) ไข้้ไม่่ทราบสาเหตุุ Fx, fx Fracture กระดููกหััก GB Gall bladder ถุุงน้ำ ำ� ดีี GCS Glasgo coma scale (score) คะแนนระดับัสติิสััมปชััญญะกลาสโกว์์ GERD Gastroesophageal reflux disease โรคกรดไหลย้้อน หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 190 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Medical abbreviation used by EMS systems GI Gastrointestinal เกี่่�ยวกัับระบบทางเดิินอาหาร Grav (G) 1, 2, 3 etc Pregnancy one, two, three, etc (G : Gravida) จำำนวนตั้้�งครรภ์์1 ครั้้�ง, 2 ครั้้�ง, 3 ครั้้�ง ฯลฯ GSW Gunshot wound บาดเจ็็บถููกยิิง gt, gtt Drop, drops (gtt/ min : drops per minute) หยด (จำำนวนหยดต่่อนาทีี) GU Genitourinary ทางเดิินปััสสาวะ ; Gastric ulcer แผลที่่�กระเพาะอาหาร GYN, Gyn Gynecology นรีีเวชวิิทยา h Hour ชั่่�วโมง HAV Hepatitis A virus ไวรััสตับอัักเสบ A h/o History of ประวััติิของ hgb, Hgb, Hb Hemoglobin ฮีีโมโกลบิิน, สารสีีเม็็ดเลืือดแดง HBV Hepatitis B virus ไวรััสตัับอัักเสบ B HCT, Hct Hematocrit ความเข้้มข้้นของเลืือด HCTZ Hydrochlorothiazide ยาขัับปััสสาวะไฮโดรคลอโรไทอะไซด์์ HD Hemodialysis การฟอกเลืือดด้้วยเครื่่�องไตเทีียม HEENT Head, eyes, ears, nose, throat ศีีรษะ ตา หูู จมููก และคอ (ศีีรษะ จัักษุุโสต นาสิิก ศอ) HIV Human immunodeficiency (AIDS) virus ไวรััสพร่่องภููมิิคุ้้�มกัันในมนุุษย์์ HPI History of present illness ประวััติิปััจจุุบััน HR Heart rate อััตราการเต้้นของหััวใจ หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 191 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Medical abbreviation used by EMS systems hs At bedtime, hour of sleep (Hora somni) ก่่อนเข้้านอน HTN Hypertension ความดัันโลหิิตสููง hx History ประวััติิผู้้�ป่่วย ICCU Intermediate coronary care unit หน่่วยอภิิบาลปานกลางโรคหลอดเลืือดหััวใจ ICP Intracranial pressure แรงดัันในสมอง ICS Intercostal space ช่่องระหว่่างกระดููกซี่่�โครง ; Incident command system ระบบบััญชาการเหตุุการณ์์ ICU Intensive care unit หออภิิบาลผู้้�ป่่วยหนััก (ไอซียููี) I+D Incision and drainage กรีีดเพื่่�อระบาย IDDM Insulin-dependent diabetes mellitus โรคเบาหวานชนิิดที่่�ต้้องพึ่่�งอิินซููลิิน (type I DM) Ig Immunoglobulin โกลบููลิินภููมิิคุ้้�มกััน IM Intramuscular การฉีีดเข้้ากล้้ามเนื้้�อ IMS Incident management system ระบบการจััดการเหตุุการณ์์ Inj Injection การฉีีด IO Intraosseous การให้้สารน้ำ ำ�ทางไขกระดููก IPPB Intermittent positive pressure breathing การหายใจด้้วยแรงดัันบวกเป็็นช่่วง I/O, I&O Intake and output ปริิมาณรัับเข้้าและออก IV Intravenous การฉีีดเข้้าเส้้นเลืือดดำำ IVP Intravenous pyelogram การถ่่ายภาพรัังสีีกรวยไตโดยฉีีดสารทึึบรัังสีีเข้้าหลอดเลืือด หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 192 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Medical abbreviation used by EMS systems K Potassium โปแตสเซีียม kg Kilogram (s) กิิโลกรััม KUB Kidney, ureters and bladder (radiograph) ไต ท่่อไต และกระเพาะปััสสาวะ (ภาพรัังสีี) KVO Keep vein open เปิิดหลอดเลืือดดำำคาไว้้ L Liter ลิิตร lb Pound (s) (libra) ปอนด์์ LAC Long-arm cast เฝืือกแขนยาว LBBB Left bundle branch block การสกััดกั้้�นแขนงเส้้นประสาท (นำำประจุุไฟฟ้้าที่่�หััวใจ) ด้้านขวา LBP Low back pain อาการปวดหลัังส่่วนล่่าง LC Laparoscopic cholecystectomy การผ่่าตััดถุุงน้ำดี ำ� ีผ่่านกล้้องช่่องท้้อง LLC Long-leg cast เฝืือกขายาว LLL Left lower lobe กลีีบล่่างซ้้าย LLQ Left lower quadrant ส่่วนล่่างซ้้าย LMP Last menstrual period ระยะเวลาที่่�มีีประจำำเดืือนครั้้�งสุุดท้้าย LN Lymph node ต่่อมน้ำ ำ� เหลืือง LOC Level of consciousness ระดัับสติสัิัมปชััญญะ LP Lumbar puncture การเจาะหลััง (ช่่องไขสัันหลััง) LR Lactate Ringer’s solution (RL : Ringer’s lactate solution) สารละลายแลคเตทริิงเกอร์์; Labour room ห้้องคลอด หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 193 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Medical abbreviation used by EMS systems L-spine Lumbar spine กระดููกสัันหลัังส่่วนเอว LUL Left upper lobe กลีีบบนซ้้าย LUQ Left upper quadrant ส่่วนบนซ้้าย LV Left ventrivle หััวใจห้้องล่่างซ้้าย MASH Mobile Army Surgical Hospital โรงพยาบาลทหารเคลื่่�อนที่่� MAST Military antishock trousers กางเกงต้้านช็็อก M, m Meter (s) เมตร MCA Motorcycle accident อุุบััติิเหตุ จัุักรยานยนต์์ mcg Microgram ไมโครกรััม MCI Mass causally incident เหตุุอุุบััติิภััยหมู่่ MCL Midclavicular line แนวกึ่่�งกลางกระดููกไหปลาร้้า mg Milligram มิิลลิิกรััม Mg SO4 Magnesium sulfate แมกนีีเซีียมซััลเฟต MI Myocardial infarction (heart attack) ภาวะกล้้ามเนื้้�อตายเหตุุหััวใจขาดเลืือด MICU Medical intensive care unit หออภิิบาลผู้้�ป่่วยอายุุรกรรม ml Milliliter (s) มิิลลิิลิิตร mm Millimeter (s) มิิลลิิเมตร mm3 Cubic millimeter ลููกบาศก์์มิิลลิิเมตร หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 194 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Medical abbreviation used by EMS systems mm Hg Millimeter of mercury มิิลลิิเมตรปรอท MOI Mechanism of injury กลไกการบาดเจ็็บ MRI Magnetic resonance imaging เอกซเรย์์คลื่่�นแม่่เหล็็กไฟฟ้้า MS Morphine sulfate มอร์์ฟีีนซััลเฟต MVC Motor vehicle crash อุุบััติิเหตุุรถยนต์์ NAD No abnormality detected, no apparent distress ตรวจไม่่พบผิิดปกติิ NG, N/G Nasogastric ทางจมููกและกระเพาะอาหาร NICU Neonatal intensive care unit หออภิิบาลผู้้�ป่่วยแรกคลอด NKDA No known drug allergies ไม่่ทราบการแพ้้ยา noc Night เวลากลางคืืน NPO Nothing by mouth งดบริิโภคทางปาก NTG Nitroglycerin ยาไนโตรกลีย์ี์เซอริิน (ยาอมใต้้ลิ้้�นขยายหลอดเลืือดหััวใจ) NSS Normal saline น้ำ ำ� เกลืือแบบธรรมดา (ความเข้้มข้้น 0.9% เท่่าคนปกติิ) NSTEMI Non-ST-segment elevation myocardial infection โรคกล้้ามเนื้้�อหััวใจขาดเลืือดเฉีียบพลัันชนิิด NSTEMI NSAID Nonsteroidal anti-inflammatory drug ยาต้้านอัักเสบไม่่มีีสเตีียรอยด์์ NSR Normal sinus rhythm คลื่่�นไฟฟ้้าหััวใจปกติิ n/v Nausea/ vomiting คลื่่�นไส้้ อาเจีียน OB Obstetrics เกี่่�ยวกัับสููติิกรรม หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 195 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Medical abbreviation used by EMS systems OM Otitis media หููน้ำ ำ� หนวก OPQRST อัักษรย่่อใช้้จำำคำำถามที่่�สำำคััญในการซัักประวััติิการป่่วยปััจจุุบััน O = Onset เวลาที่่�เริ่่�มเจ็็บป่่วย P = Provocation สาเหตุุกระตุ้้�น (เร่่ง) ให้้อาการรุุนแรงขึ้้�น Q = Quality ลัักษณะอย่่างไร R = Radiation เจ็็บร้้าวไปที่่�ใด S = Severity ความรุุนแรง T = Time ระยะเวลาที่่�เจ็็บป่่วย OR Operation room ห้้องผ่่าตััด Os Mouth (Ostium) ปาก, รููเปิิด OSCC One stop crisis center ศููนย์์วิิกฤตเบื้้�องต้้น ; ศููนย์์พึ่่�งได้้ ; ศููนย์์ช่่วยเหลืือสตรีีและเด็็กที่่�ถููกทำร้้ ำาย OZ Ounce ออนซ์์ P¯ After ภายหลััง P Pulse ชีีพจร PaCO2 Partial pressure of carbon dioxide (arterial blood) ค่่าความดัันบางส่่วนก๊๊าซคาร์์บอนไดออกไซด์์จากหลอดเลืือดแดง Para Number of birth (parity) จำำนวนครั้้�งการคลอด Path Pathology พยาธิิวิิทยา p.c. After meals (post cibum) หลัังอาหาร PCO2 Partial pressure of carbon dioxide ค่่าความดัันบางส่่วนของก๊๊าซคาร์์บอนไดออกไซด์์ PD Peritoneal dialysis การล้้างไตทางช่่องท้้อง PE Pulmonary embolism ภาวะลิ่่�มเลืือดอุุดกั้้�นในปอด ; Physical examination การตรวจร่่างกาย หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 196 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Medical abbreviation used by EMS systems PEEP Positive-end expiratory pressure แรงดัันบวกขณะสุุดหายใจออก (การช่่วยหายใจแบบหนึ่่�ง) Per By way of, through โดย, ผ่่าน PERRLA Pupils equal, round, and reactive to light and accommodation ผลการตรวจรููม่่านตา ขนาดเท่่ากััน ทำำงานปกติิ PET Positron emission tomography การถ่่ายภาพตััดขวางด้้วยการปล่่อยรัังสีีโพซิิตรอน pH Potential of Hydrogen ion concentration (acidity and alkalinity) ค่่าที่่�แสดงความเป็็นกรดเป็็นด่่างของสารละลายในน้ำ ำ� PICU Pediatric intensive care unit หออภิิบาลผู้้�ป่่วยกุุมารเวชกรรม PID Pelvic inflammatory disease โรคอุ้้�งเชิิงกรานอัักเสบ PM Evening, after noon (Post meridiem) หลัังเที่่�ยง PMH Past medical history ประวััติิการรัักษา PMS Premenstrual syndrome อาการก่่อนมีปีระจำำเดืือน ; Pulse motor sensory การประเมิินชีีพจร กำำลัังกล้้ามเนื้้�อ และความรู้้�สึึกของ รยางค์์ที่่�ได้้รัับบาดเจ็็บ PO Orally, by mouth ทางปาก PPH Postpartum hemorrhage ตกเลืือดหลัังคลอด ppm Part per million ส่่วนต่่อล้้านส่่วน prn When required, as often as necessary (Pro ri nata) ตามต้้องการ, ตามจำำเป็็น pt Patient ผู้้�ป่่วย PT Physical therapy กายภาพบำำ บััด; Prothrombin time เวลาโปรทรอมบิินตรวจเพื่่�อดููการแข็็งตััวของเลืือด PTA Prior to admission ก่่อนเข้้ารัับการรัักษา หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 197 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Medical abbreviation used by EMS systems PTSD Post-traumatic stress disorder อาการความเครีียดหลัังเหตุุการณ์์สะเทืือนใจ PTT Partial thromboplastin time การตรวจกลไกของการห้้ามเลืือด PVC Premature ventricular contraction ภาวะที่่�หััวใจเต้้นผิิดปกติชนิิดที่่�เกิิดจากหััวใจห้้องล่่าง q Every (Quaque) ทุุกๆ qd Every day ทุุกวััน qh, q2h, q3h Every hour, every 2 hours, every 3 hours ทุุกชั่่�วโมง ทุุก 2 ชั่่�วโมง ทุุก 3 ชั่่�วโมง QID Four times a day วัันละสี่่�ครั้้�ง qm Every morning ทุุกเช้้า qod Every other day ทุุกวััน เว้้นวััน R, resp Respiration การหายใจ RA Rheumatoid arthritis โรคข้้ออัักเสบรููห์์มาตอยด์์ RBBB Right bundle branch block การสกััดกั้้�นแขนงเส้้นประสาท (นำำประจุุไฟฟ้้าที่่�หััวใจ) ด้้านขวา RBC Red blood cell เม็็ดเลืือดแดง RCU Respiratory care unit หน่่วยพยาบาลโรคระบบหายใจ RDS Respiratory distress syndrome ภาวะหายใจลำบำาก Rh+ Positive Rh factor หมู่่เลืือดระบบอาร์์เอช ชนิิด (+) Rh- Negative Rh factor หมู่่เลืือดระบบอาร์์เอช ชนิิด (-) RHD Rheumatoid heart disease โรคหััวใจรููห์ม์าติิก หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 198 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Medical abbreviation used by EMS systems RICE Rest, ice, compression and elevation หลัักการปฐมพยาบาลการบาดเจ็็บจากการเล่่นกีีฬา : พัักการใช้้งาน ประคบน้ำ ำ� แข็็ง พัันผ้้า และชููส่่วนบาดเจ็็บ RLL Right lower lobe กลีีบล่่างขวา RLQ Right lower quadrant ส่่วนล่่างขวา RML Right middle lobe กลีีบกลางขวา RN Registered nurse พยาบาลวิิชาชีีพ R/O Rule out แยกออก ROM Range of motion พิิสััยการเคลื่่�อนไหว RR Respiratory rate อััตราการหายใจ RUL Right upper lobe กลีีบบนขวา RUQ Right upper quadrant ส่่วนบนขวา Rx Medical prescription, drug prescription, therapy สััญลัักษณ์์การสั่่�งยา, การรัักษา S¯ Without (sine) ปราศจาก SAMPLE อัักษรย่่อช่่วยในการซัักประวัติัิผู้้�ป่่วย S = Signs and symptoms อาการและอาการแสดง A = Allergies ภููมิิแพ้้ ประวััติิแพ้้ยา แพ้้อาหาร M = Medications ประวััติิการให้้ยา P = Past history ประวััติิที่่�เกี่่�ยวข้้อง L = Last oral intake อาหารมื้้�อสุุดท้้าย E = Events leading up to present illness/injury เหตุุการณ์นำ์ ำผู้้�ป่่วยมาพบแพทย์์ sec Second (s) วิินาทีี SICU Surgical intensive care unit หออภิิบาลผู้้�ป่่วยศััลยกรรม หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 199 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Medical abbreviation used by EMS systems SIDS Sudden infant death syndrome กลุ่่มอาการทารกตายกะทัันหััน Sig Write on label (Signa) คำำอธิิบายการใช้้ยา SJS Stevens-Johnson syndrome กลุ่่มอาการสตีีเวนส์์-จอห์์นสััน เกิิดจากแพ้้ยารุุนแรง ผิิวหนัังพุุพองทั่่�วตััว SK Streptokinase สเตร็็ปโตไคเนส เอนไซม์์ละลายลิ่่�มเลืือด SL Sublingual อมใต้้ลิ้้�น SLE Systemic lupus erythematosus โรคเอสแอลอีี มีีอาการหลายระบบร่่างกาย sol Solution สารละลาย น้ำ ำ� ยา SOS If necessary (Save our souls) สััญญาณขอความช่่วยเหลืือ SG, sp gr, sg Specific gravity ความถ่่วงจำำเพาะ SP-cystostomy Suprapubic cystostomy ใส่่ท่่อเหนืือหััวหน่่าวเข้้าไปในกระเพาะปััสสาวะ S+S Signs and symptoms อาการและอาการแสดง stat Immediately, at once (Statin) ทัันทีี STD Sexually transmitted disease โรคติิดต่่อทางเพศสัมพัันธ์์ STEMI ST elevation myocardial infarction โรคกล้้ามเนื้้�อหััวใจขาดเลืือดเฉีียบพลัันชนิิด STEMI Sub-Q, sub Q Subcutaneous ใต้้ผิิวหนััง sup Superior ข้้างบน อยู่่เหนืือ surg Surgery ศััลยกรรม T Temperature อุุณหภููมิิ หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 200 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Medical abbreviation used by EMS systems tab Tablet ยาเม็็ด TAH Total abdominal hysterectomy การผ่่าตััดมดลููกออกหมดทางหน้้าท้้อง TB Tuberculosis วััณโรค TIA Transient ischemic attack โรคหลอดเลืือดสมองตีบชั่่ ี �วคราว TID, tid Three times a day วัันละ 3 ครั้้�ง TKO To keep open เปิิดไว้้ TMJ Temporomandibular joint ข้้อต่่อขากรรไกร TPN Total parenteral nutritions การให้้สารอาหารทางหลอดเลืือดดำำ TPR Temperature, pulse and respiration อุุณหภููมิิ ชีีพจร และการหายใจ Tsp Teaspoon ช้้อนชา UA Unstable angina กล้้ามเนื้้�อหััวใจขาดเลืือด ไม่่คงที่่� ; Urinalysis การตรวจปััสสาวะ URI/URTI Upper respiratory tract infection การติิดเชื้้�อทางหายใจส่่วนบน UTI Urinary tract infection การติิดเชื้้�อในระบบทางเดิินปััสสาวะ VA Visual acuity การวััดสายตา VC Vital capacity ความจุุชีีพของปอด ; Vesical calculi นิ่่�วกระเพาะปััสสาวะ VD Venereal disease กามโรค VDRL Venereal Disease Research Laboratory (test for suphillis) การตรวจกามโรคทางห้้องปฏิิบััติิการ VF Ventricular fibrillation หััวใจห้้องล่่างเต้้นระริิก หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 201 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
Medical abbreviation used by EMS systems via By way of โดยทาง, ผ่่าน VS Vital signs สััญญาณชีีพ WBC White blood cell เม็็ดเลืือดขาว WNL Within normal limits อยู่่ในเกณฑ์์ปกติิ wt Weight น้ำ ำ� หนััก X-ray Radiograph รัังสีีเอ็็กซ์์ Yr, Yrs Year, Years ปีี ตารางที่ ่�1-8-9 ตััวอย่า่ งสััญลัักษณ์์ทางการแพทย์์(Symbols) สััญลักัษณ์์ทางการแพทย์์(Symbols) Female Absent; None Male Negative; Absence Increased; Elevated Positive; Present Decreased; Depressed; Lowered Start of operation (anesthesia record only) Decreased bilaterally End of operation (anesthesiarecord only) Causes; Transfer to Upright ร่่างกายยืืนตรง Torso upright Is due to Lying down ร่่างกายนอนราบกัับพื้้�น Less than Leaning ร่่างกายลุุกขึ้้�นไม่่ถึึง 90º และ ต้้องพยุุงตััว More than Sitting ลุุกนั่่�งหลัังตั้้�งตรง 90º หรืือใกล้้เคีียง หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 202 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
สััญลัักษณ์์ใช้้ใน Family Pedigree; Family Tree; Genograms (ผัังครอบครััว ผัังเครืือญาติิแผนภููมิิครอบครััว) สััญลักัษณ์์ทางการแพทย์์(Symbols) Systolic blood pressure Leaning over ร่่างโอนเอน ยื่่�นออกจาก ส่่วนล่่างของร่่างกาย Diastolic blood pressure Kneeling คู้้�เข่่าพยุุงร่่างกายด้้วยเข่่าและขา สััญลัักษณ์์ใช้้ในทางทัันตกรรม แบ่่งเป็็น Quadrant 1, 2, 3, 4 ซึ่่�งลำำดัับซี่่�ฟัันนัับห่่างจากแนวกลาง (midline) เสมอ ผู้้�ใหญ่่ที่่�มีีฟัันครบ = 32 ซี่่� ดัังแสดงในภาพ ตััวอย่่าง # 13 ฟัันที่่�อยู่่ใน Q1 ซี่่�ที่่� 3 นัับจาก midline # 25 ฟัันที่่�อยู่่ใน Q2 ซี่่�ที่่� 5 นัับจาก midline # 32 ฟัันที่่�อยู่่ใน Q3 ซี่่�ที่่� 2 นัับจาก midline # 41 ฟัันที่่�อยู่่ใน Q4 ซี่่�ที่่� 1 นัับจาก midline หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 203 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
สรุุป 1) คำำศััพท์์แพทย์์คืือ ภาษาแพทย์์ (ภาษาหมอ) เราต้้องเรีียนรู้้�เพราะมีีความสำำคััญในการแปลผลข้้อมููลของ ผู้้�ป่่วยและเพื่่�อสื่่�อสารกับบุัุคลากรทางการแพทย์์“Practicesmake perfect” นัักฉุุกเฉิินการแพทย์ต้้ ์ องใช้้คำำศััพท์์แพทย์์ ทุุกวัันจึึงต้้องเรีียนรู้้�ให้้เข้้าใจ หมั่่�นฝึึกฝนอ่่าน (ฝึึกอ่่านคำำศััพท์์แพทย์์ยากๆ) เขีียน เข้้าใจความหมายโดยใช้้ Medical Dictionaryช่่วยเหลืือเมื่่�อจำำเป็็น การใช้้คำำศััพท์์แพทย์ที่่์ถูู�กต้้องจะช่่วยสร้้างความศรััทธาน่่าเชื่่�อถืือให้้นัักฉุุกเฉิินการแพทย์์ จากผู้้�ป่่วย ญาติิผู้้�ป่่วย และเพื่่�อนร่่วมงานในวิิชาชีีพที่่�เกี่่�ยวข้้อง 2) Medical terms ช่่วยบอกถึึง 2.1) Body structure, Systems และ Function 2.2) Anatomical region and Location 2.3) Diseases และปััญหาสุุขภาพ 2.4) หััตถการทางอายุุรกรรมและศััลยกรรม 2.5) อุปุกรณ์์แพทย์์ 2.6) การตรวจชัันสููตรต่่างๆ ทางการแพทย์์ 3) Medical terms แยกได้้เป็็นหลายส่่วน ดัังนี้้� 3.1) Prefix ใช้้นำำหน้้ารากศััพท์์จะบอกถึึงตำำแหน่่งและความเข้้มข้้น 3.2) Suffix ใช้้ต่่อท้้ายรากศััพท์์จะบอกถึึงภาวะหรืือการวินิิจฉััยโรค 3.3) Root word ช่่วยบอกโครงสร้้างหรืือภาวะ (Structure or Condition) Root word อาจผสมกัับ Root Word, Prefix และ Suffix 3.4) Combining vowels ช่่วยเชื่่�อมพยางค์์ในคำำศััพท์์แพทย์์ ทำำ ให้้การอ่่านง่่ายขึ้้�น 4) การอ่่านแปลความหมายคำำศััพท์์แพทย์์ต้้องแยกพยางค์์ออกจากกัันเพื่่�อนำำความหมายแต่่ละส่่วนมารวม อ่่านความหมายของศััพท์์แพทย์์เมื่่�อพบศััพท์์แพทย์์ไม่คุ้้่ �นเคยหากเข้้าใจส่่วนต่่างๆของศััพท์์แพทย์์จะช่่วยให้้เข้้าใจความหมายได้้ 5)การเปลี่่�ยนคำำศััพท์์แพทย์์จากเอกพจน์์เป็็นพหููพจน์จำ์ ำเป็็นต้้องเรีียนรู้้�กฎเกณฑ์์เฉพาะ ทั้้�งภาษาอัังกฤษ กรีีก และลาติิน เพื่่�อจะบัันทึึกได้้ถููกต้้อง 6) คำศัำ ัพท์์แพทย์์อื่่�นๆ ที่่�ควรทราบ 6.1) Eponym คืือคำศัำ ัพท์์แพทย์์ที่่�มีีรากศััพท์์จากภาษากรีีก ภาษาลาติิน ตั้้�งเป็็นชื่่�อคน สถานที่่� สิ่่�งของ ตามความเจริิญของโลกในยุุคปััจจุุบััน (ซึ่่�งเป็็นคำำที่่�ไม่่มีีความหมายทางการแพทย์์โดยตรง) 6.2) Homonym คืือคำที่่ ำ �ออกเสีียงเหมืือนกัันแต่่สะกดและความหมายต่่างกััน 6.3) Antonym คืือคำที่่ ำ�มีีความหมายตรงข้้ามกััน 6.4) Synonym คืือ Root Word, Prefix และ Suffix ที่่�มีีความเหมืือนหรืือใกล้้เคีียงกัันกัับคำำอื่่�น Root Word, Prefix และ Suffix 7) Medicalabbreviation, Acronyms,Symbols ล้้วนเป็็นการเขีียนศััพท์์แพทย์์ให้้สั้้�นลงนัักฉุุกเฉิินการแพทย์์ จำำเป็็นต้้องทราบคำำย่่อในระบบการแพทย์์ฉุุกเฉิินในเขตพื้้�นที่่�ปฏิิบััติิการของตนเอง 8) นัักฉุุกเฉิินการแพทย์ต้้ ์องสามารถออกเสีียงคำำศััพท์์แพทย์์ได้้ถููกต้้องเพื่่�อใช้้ในการติิดต่่อสื่่�อสารได้้ชััดเจนเป็็น ผลดีีในการปฏิิบััติิงาน หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 204 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์
บรรณานุุกรม วิิทยา จารุุพููนผล. (2556). คำำศััพท์์แพทย์์-คำำย่่อที่่�ควรทราบ (Glossary of Medical Terms and Abbreviations). ขอนแก่่น: โรงพิมพ์ิ ์คลัังนานาวิิทยา. วิิทยา จารุุพููนผล และประพัฒน์ั ์ ศิิริิธราธิิวััตร. (2560). เอกสารประกอบการสอนนิิสิิตปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินการแพทย์์ วิิชา 1504211 ศััพท์์แพทย์์และอาการวิิทยาสำำหรับนัักปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินการแพทย์์(MedicalTerminologyand Symptomology for Emergency Medical Operation). โครงการฝึึกทัักษะการใช้้ภาษาอัังกฤษสำำหรัับ นิิสิิตปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินการแพทย์์ มหาวิิทยาลััยมหาสารคาม (มมส.) (English Rally Program for Paramedic Student, MSU) (ERP/ PS/ MSU) มหาวิิทยาลััยมหาสารคาม. วิิทยา จารุุพููนผล. (2560). เอกสารประกอบการบรรยายวิิชา 1504211 ศััพท์์แพทย์์และอาการวิิทยา สำำหรัับ นัักปฏิิบััติิการฉุุกเฉิินการแพทย์์(MedicalTerminologyand SymptomologyforEmergency Medical Operation). มหาสารคาม: มหาวิิทยาลััยมหาสารคาม. สััญญา สุุขพณิชนัิ ันท์์. (2551).ความเป็็นมาของศััพท์์แพทย์์ภาษาไทย.Retrieved fromhttps://www.tci-thaijo.org/index. php/simedbull/article/download/82109/65262. U.S. Army Medical Department Center and School Fort Sam Houston, Texas 78234. (n.d.). Basic Medical Terminology. Retrieved from http://www.frankshospitalworkshop.com/ organisation/biomed_documents/Basic%20Medical%20Terminology%20-%20U.S.%20Army.pdf. Aehlert, B., (2011). Paramedic practice Today: Above and Beyond: Volume 1 (revised ed.). MA: Jones & Bartlett Learning. Bledsoe, B.E., Porter, R.S. & Richard, A.C. (2008). Paramedic Care: Principles Practice, Volume 1: Introduction to Advanced Prehospital Care (3rd ed.). NJ: Person Prentice Hill. Sander, M.J., Lewis, L.M., Mckenna, K.D. & Quick, G. (2012). Mosby’s Paramedic Textbook (4th ed.). MA: Jones & Bartlett Learning. หมวดที่่� 1 กลุ่่�มความรู้้�พื้้�นฐาน 205 ตำำรานัักฉุุกเฉิินการแพทย์์