คู่มือสุขศึกษา ป.4

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Step 1asean

เจลแก้กล้�มเนื้ออักเสบ เจล เป็นย�ใช้ท�เฉพ�ะที่ มีลักษณะคล้�ย ขนั้ สังเกต
วุ้นใส ๆ ล้�งนำ้�ออกง่�ย และซึมเข้�สู่ผิวหนังได้ รวบรวมข้อมลู
อย่�งรวดเร็ว เช่น เจลแก้กล้�มเนื้ออักเสบ เจลท�
แก้เชื้อร� ๕. นั ก เ รี ย น ท่ี เ ค ย มี ป ร ะ ส บ ก า ร ณ์
เ ป็ น แ ผ ล ส ด แ ล ะ ใ ช้ ย า ใ ส่ แ ผ ล ส ด
ในการรักษาออกมาเล่าประสบการณ์
ใหเ้ พอื่ น ๆ ฟงั
ยาผง เป็นย�ที่ทำ�เป็นผง ส่วนใหญ่บรรจุซอง ๖. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล
ใช้โรยแผลที่อักเสบ
ผงพิเศษโรยแผลอักเสบ เก่ียวกับประเภทของยาและการใช้ยา
อยา่ งถกู วธิ ี จากหนงั สอื เรยี นหรอื แหลง่
ยาหยอดตา นิยมทำ�เป็นนำ้�และขี้ผึ้งป้�ยต� การเรียนรทู้ ่ีหลากหลาย

ยาหยอดหู นิยมทำ�เป็นนำ้� เพื่อสะดวกในก�ร
ใช้หยอดหู เมื่อเกิดหูอักเสบ

ย�หยอดต� ยาหยอดจมกู ท�ำ เปน็ ย�นำ�้ มที ัง้ ชนดิ ใชห้ ลอด
หยดเข้�จมูก และชนิดบีบพ่นเข้�จมูกเป็น
ละอองฝอย

ยานํ้ามัน เป็นย�ที่มีส่วนผสมของนำ้�มัน ย�นำ้�มัน
ใชท้ � ถนู วดเฉพ�ะที่ สว่ นใหญใ่ ชแ้ กอ้ �ก�รปวดเมอื่ ย
เคล็ดขัดยอกและลดอ�ก�รบวม ย�นำ้�มันนี้
มีข้อเสีย คือ เหนียว และล้�งออกย�ก

ทิงเจอร์ใส่แผลสด ยาใส่แผลสด เป็นย�นำ้�ใช้ใส่แผลสดเพื่อ
ฆ่�เชื้อโรค ป้องกันไม่ให้แผลติดเชื้อ และช่วยทำ�ให้
แผลห�ยเร็ว เช่น ทิงเจอร์ไอโอดีน ทิงเจอร์ไทเมอ-
รอซอล โพวิโดน -ไอโอดีน

ยาและสารเสพตดิ ให้โทษ 183

เสริมความรู้ ครูควรสอน

โพวโิ ดน-ไอโอดนี เปน็ นาํ้ ยาใสแ่ ผลทมี่ ฤี ทธฆ์ิ า่ และท�ำ ลายเชอ้ื โรคไดห้ ลายชนดิ
จัดเป็นยาในกลุ่มเดียวกับทิงเจอร์ไอโอดีน และมีผลในการรักษาไม่แตกต่างกัน
แต่มีข้อดีคือ โพวิโดน-ไอโอดีนไม่แสบเนื่องจากไม่มีแอลกอฮอล์ ส่วนทิงเจอร์-
ไอโอดนี มีสว่ นผสมของแอลกอฮอลอ์ ยู่ เมือ่ โดนแผลจึงท�ำ ให้แสบ

183 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขน้ั คดิ วเิ คราะห์
St

และสรุปความรู้ ยาเหลือง เป็นย�ใช้ใส่แผลเปื่อย หรือแผล

๗. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น เรื้อรัง มีข้อดี คือ ท�แล้วไม่แสบ ในปัจจุบันมี
เกี่ยวกับหลักการใช้ยา แล้วสรุปเป็น ก�รผลิตในรูปครีมใช้ท�แผลถลอก แผลไฟไหม้
ความคิดรวบยอด โดยเขียนเป็น นำ้�ร้อนลวกที่ไม่รุนแรงด้วย
แ ผ น ภ า พ ค ว า ม คิ ด บ น ก ร ะ ด า น ย�เหลือง

ดงั ตวั อย่าง ยาล้างแผล ที่นิยมใช้ คือ ไฮโดรเย่นเปอร์-
ออกไซด์ ขน�ด ๓-๕ เปอร์เซ็นต์ ใช้ล้�งสิ่งสกปรก
ไม่ควรใชย้ า ออกจ�กแผล ย�นี้เมื่อถูกแผลจะเกิดฟองเป็นแก๊ส
ทมี่ ฉี ลากไม่ชดั เจน อา่ นฉลาก ไฮโดรเย่นเปอร์ออกไซด์ ออกม� ช่วยชะล้�งสิ่งสกปรก สิ่งเน่�เปื่อย หนอง
หรอื ใช้ยาทเี่ สื่อมคณุ ภาพ ให้ละเอียด ล้�งแผล เนื้อที่ต�ยออกจ�กแผล และฆ่�เชื้อโรคด้วยย�
และยาท่ีหมดอายุ ก่อนใช้ทกุ ครั้ง ชนิดนี้ เมื่อใช้แล้วต้องปิดฝ�ขวดให้แน่น และควร

หลกั การใชย้ า เก็บไว้ในที่มิดชิดไม่ให้ถูกแสงแดดและคว�มร้อน
อยา่ งถูกวธิ ี

ปฏบิ ตั ติ ามคำ�แนะนำ� รับประทานยาให้ครบ แอลกอฮอล์เช็ดแผล เป็นแอลกอฮอล์ที่มี
บนฉลากอยา่ งเคร่งครัด ตามท่แี พทย์สัง่ คว�มเข้มข้น ๗๐ เปอร์เซ็นต์ ใช้เช็ดรอบ ๆ แผล
ไม่ใช้เช็ดแผลโดยตรงเพร�ะจะทำ�ให้แสบแผล

๘. นักเรียนคิดประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่า ค�ล�ไมน์ แอลกอฮอล์ฆ่�เชื้อโรค
เกยี่ วกบั หลกั การใชย้ า โดยตอบค�ำ ถาม
ดงั นี้ คาลาไมน์ เป็นย�นำ้�มีสีชมพู ใช้ท�แก้ผด
ผื่นคัน โดยท�บ�ง ๆ บริเวณที่เป็นผด ผื่นคัน
• ถ้านักเรียนใช้ยาตามหลักการ เหมือนท�แป้งนำ้�ทั่วไป
ใช้ยาอย่างถูกต้อง จะทำ�ให้เกิด
ประโยชน์อย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ
อาการเจบ็ ปว่ ยหายเรว็ ขน้ึ ไมเ่ กดิ อนั ตราย

จากการใชย้ า) 184 สุขศกึ ษาและพลศกึ ษา ป.๔

สุดยอดคู่มือครู 184

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด ep 3aseanรอบรู้อาเซียนและโลก

หลักการใช้ยาภายนอก St ขั้นปฏบิ ตั ิ
และสรปุ ความรู้
หลงั การปฏิบตั ิ

๑. ใช้อย่างระมัดระวัง อย่าให้ยา ๙. นั ก เ รี ย น บั น ทึ ก พ ฤ ติ ก ร ร ม ก า ร
กระเด็นเข้าตา ใช้ยาของตนเองลงในแบบบันทึก
๒. ใช้ยาตรงตามชนิด ขนาด และ โดยเขียนเคร่ืองหมาย ✓ ลงใน
วิธีการใช้ ตามที่ระบุไว้ที่ฉลากของยา ชอ่ งวา่ ง ดงั ตวั อยา่ ง
๓. ถ้ามีอาการแพ้ยาต้องหยุดใช้ อ่�นฉล�กย�ทุกครั้งก่อนใช้ย�
ยาทันที และถ้ามีอาการแพ้รุนแรง ต้องรีบไปพบแพทย์โดยเร็ว แบบบันทกึ พฤตกิ รรมการใช้ยาของตนเอง
๔. ยาที่เก็บไว้นาน อาจหมดอายุ ควรนำาไปทิ้ง ไม่ควรนำามาใช้อีก การปฏิบัติ
๕. ยาใช้ภายนอกต้องแยกเก็บไว้ต่างหาก ไม่ปะปนกับยารับประทาน พฤตกิ รรมการใชย้ า
และต้องปิดฉลากให้ชัดเจนว่าเป็นยาใช้ภายนอก ห้ามรับประทาน (เ๐ป็นคปะแระนจน�ำ ) (น๑านคะๆแนคนรั้ง) (๒ไคมะ่เคแยนน)
๖. อ่านฉลากยาก่อนใช้อย่างละเอียด ถ้าไม่เข้าใจต้องถามพ่อแม่
ผู้ปกครองหรือครู ๑. รับประทานยาโดยไมอ่ ่านฉลาก ✓

๒. วิธีรับประทานยา ๒. รบั ประทานยาไม่ครบตามจำ�นวนทแี่ พทยส์ ง่ั ✓
๑. การรับประทานยาก่อนอาหาร
รบั ประทานยากอ่ นอาหารครงึ่ ชวั่ โมง หรอื กอ่ นอาหาร ๑ ชวั่ โมง เพอื่ ๓. รบั ประทานยาไมต่ รงเวลา ✓
ให้ยาถูกดูดซึมได้ดีในขณะที่ท้องว่าง ซึ่งยาที่ต้องรับประทานก่อนรับประทาน
อาหาร เช่น ยาแก้อาเจียน ยาเจริญอาหาร ยาปฏิชีวนะประเภทเพนนิซิลลิน ๔. ซ้อื ยามารบั ประทานเองโดยไมป่ รกึ ษาแพทย ์ ✓

๕. รับประทานยาหมดอาย ุ ✓

ได้คะแนนรวม (๑๐) คะแนน

เกณฑก์ ารประเมนิ
๘-๑๐ คะแนน ปฏบิ ัติอย่ใู นระดับ ดี
๕-๗ คะแนน ปฏิบัตอิ ยใู่ นระดับ พอใช้
๐-๔ คะแนน ปฏิบัติอยใู่ นระดับ ควรปรับปรุง

๒. การรับประทานยาพร้อมอาหารหรือหลังอาหารทันท ี
ส่วนใหญ่เป็นยาที่ระคายเคืองกระเพาะอาหาร ทำาให้เกิดอาการ
คลื่นไส้ อาเจียน หรือปวดท้องได้ เช่น ยาแอสไพริน ยาแก้ปวดข้อ
บางชนิด

ยาและสารเสพตดิ ใหโ้ ทษ 185

เสริมความรู้ ครูควรสอน

การเก็บยาที่ถูกวิธีจะทำ�ให้สามารถหยิบยาใช้ได้สะดวกและเกิดความ
ปลอดภัยในการนำ�ไปใช้
• ยาใช้ภายใน ให้เขียนฉลากว่า “ยารับประทาน” โดยใช้ตัวอักษรสีน้ําเงิน
หรอื สดี �ำ
• ยาใช้ภายนอก ให้ติดฉลากสีแดงมีข้อความว่า “ยาใช้ภายนอก
หา้ มรบั ประทาน”

185 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 3 ขัน้ ปฏิบตั ิ
St St St และสรุปความรู้ ๓. การรับประทานยาหลังอาหาร
หลงั การปฏิบตั ิ

๑๐. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงท่ีเข้าใจเป็น รับประทานยาหลังรับประทานอาหาร
ความรู้ร่วมกนั ดังนี้ ๑๕-๓๐ นาที เพราะเป็นช่วงที่ยาถูกดูดซึมได้ดี

• เมื่อเกิดอาการเจ็บป่วยหรือ ๓. หลักการรับประทานยา
เปน็ โรค จ�ำ เปน็ ตอ้ งใชย้ าในการบ�ำ บดั ๑. รับประทานยาตามเวลาที่กำาหนดอย่าง
รักษา การมีความรู้เรื่องยาและ เคร่งครัดเพื่อให้ได้ผลตามที่ต้องการและไม่เกิด
หลกั การใชย้ าอยา่ งถกู วธิ จี ะท�ำ ใหก้ าร อันตราย ก�รรับประท�นย�หลังอ�ห�ร
ใช้ยาบำ�บดั รกั ษาโรคมีประสิทธภิ าพ ๒. รับประทานยาตามขนาดหรือ เพื่อให้ย�ถูกดูดซึมได้ดี

ep 4 ปริมาณที่กำาหนดและดื่มนำ้าตามมาก ๆ
๓. ไม่นำายาของผูอ้ ื่นมารับประทาน
ขน้ั สอ่ื สารและนำ� เสนอ แม้ว่าจะมีอาการเจ็บป่วยคล้ายกัน เพราะ
อาจเกิดอันตรายถึงชีวิตได้
๑๑. นักเรียนออกมานำ�เสนอแบบบันทึก ๔. อ่านฉลากยาอย่างละเอียดและ
พ ฤ ติ ก ร ร ม ก า ร ใ ช้ ย า ข อ ง ต น เ อ ง ปฏิบัติตามคำาแนะนำา และวิธีการใช้ที่ระบุ ก�รซื้อย�จ�กร้�นข�ยย�ที่มีเภสัชกร
หนา้ ช้ันเรียน ไว้บนฉลากยาอย่างเคร่งครัด จะทำ�ให้ได้ย�ที่มีคุณภ�พ

5ep ขน้ั ประเมนิ เพอื่ เพิ่มคุณคา่ ๕. ดูวันหมดอายุ และสังเกตสีของยาที่เปลี่ยนไป
บรกิ ารสังคม ๖. ควรซื้อยาจากร้านขายยาที่มีเภสัชกร
และจติ สาธารณะ ๗. เมื่อต้องการใช้ยาควรบอกพ่อแม่ ผู้ปกครองให้หยิบยาให้ ไม่หยิบ
ยารับประทานเอง
๑๒. นักเรียนสำ�รวจยาภายในบ้าน ยามีคุณอนันต์ แต่อาจมีโทษมหันต์ ถ้าใช้ไม่ถูกต้อง
ของนักเรียน แล้วแนะนำ�บุคคล
ภ า ย ใ น บ้ า น ใ ห้ รู้ จั ก วิ ธี ก า ร ใ ช้ ย า
อย่างถูกวิธีและปลอดภัย ปลอดภัยไว้ก่อน
การรับประทานยา ไม่ควรรับประทานกับนํ้าอัดลมเพราะอาจทําให้เกิดอาการช็อกได้

ควรรับประทานยากับนํ้าดื่มสะอาดเท่านั้น

186 สุขศกึ ษาและพลศึกษา ป.๔

สุดยอดคู่มือครู 186 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

การปฏิบตั ิตนในการใชย้ าข้อใดถกู ตอ้ ง
๑ หยบิ ยาของพอ่ แม่ ผู้ปกครองมาใช้โดยไมบ่ อก
๒ ไม่รบั ประทานยาทมี่ ีสเี ปลยี่ นไป
๓ รบั ประทานยาตามความพอใจ
๔ ไม่ดมื่ นํา้ หลงั รบั ประทานยา
(เฉลย ๒ เพราะการปฏบิ ัติตนในการใช้ยาควรสังเกตสภาพยาวา่ อยู่ในสภาพเดิม
หรอื ไม่ ถา้ ยามลี กั ษณะท่ีเปลย่ี นไปจากเดมิ ควรงดใช้ เพราะอาจเป็นยาหมดอายุ)

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ตัวชี้วัด

อาชีพน่ารู้ เว็บไซต์แนะนำา พ ๕.๑ ป.๔/๑

เภสัชกร (อ่านว่า เพ-สัด-ชะ-กอน) คือ กองควบคุมยา
ผู้ที่ทําหน้าที่จ่ายยาตามอาการของโรคหรือ www.app1.fda.moph.go.th/drug/
การเจ็บป่วยและคิดค้นสูตรยาเพื่อใช้รักษา
โรคต่าง ๆ (ตวั อย่างแผนภาพความคดิ )

กิจกรรมการเรียนรู้ (อ่านฉลากกอ่ นใช)้ (ไม่ใชย้ าของผู้อน่ื )

กิจกรรม การใช้ยาอย่างถูกต้อง วิธีการปฏบิ ตั ิ
ในการใชย้ า
๑. ครูใหน้ ักเรยี นที่มปี ระสบก�รณ์เก่ียวกับก�รใช้ย� ทัง้ ย�รบั ประท�น
และย�ใชภ้ �ยนอก ๒-๓ คน ม�เล่�ประสบก�รณ์เกีย่ วกบั ก�รใชย้ �ใหเ้ พือ่ น
ในช้ันเรียนฟังเกี่ยวกบั ก�รปฏบิ ัตใิ นก�รใช้ย�นั้น (รับประทานยา (ให้พอ่ แม่
ตรงเวลา) ผู้ปกครองหยิบยา
๒. ครนู �ำ ประสบก�รณข์ องนกั เรยี นม�เปน็ ใหร้ ับประทาน)
ประเดน็ ก�รอภปิ ร�ย แล้วช่วยกันสรปุ วิธีการปฏิบัติ
วธิ กี �รปฏบิ ตั ใิ นก�รใชย้ �เปน็ แผนภ�พ- ในการใช้ยา

คว�มคิด ดงั ตัวอย่�งตอ่ ไปนี้

คาำ ถามพัฒนากระบวนการคิด แนวค�ำตอบ
๑. ย�มีคว�มส�ำ คัญอย�่ งไร
๒. ก�รใชย้ �ใหป้ ลอดภัยควรปฏิบัติอย่�งไร ๑. ใช้ในการรักษาโรค อาการเจ็บปว่ ย และ
๓. ก่อนใช้ย�ควรปฏบิ ัติอย�่ งไร อาการบาดเจบ็ ตา่ ง ๆ ให้หายเปน็ ปกติ
๔. ก�รใช้ย�อย�่ งถูกวิธจี ะส่งผลอย�่ งไร ๒. อ่านฉลากยาอย่างละเอยี ด
๕. ก�รไมป่ ฏบิ ัตติ �มคำ�แนะนำ�บนฉล�กย�จะส่งผลอย�่ งไร ปฏบิ ัติตามค�ำ แนะนำ�อยา่ งเครง่ ครดั
๓. อ่านฉลากยาอย่างละเอยี ด
ยาและสารเสพติดให้โทษ 187 ๔. หายจากอาการเจ็บปว่ ยอยา่ งรวดเร็ว
๕. อาการเจบ็ ปว่ ยไม่หาย และอาจรนุ แรง
มากขึ้นจนถึงขน้ั เสียชวี ิตได้

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

เมื่อนักเรยี นมีอาการปวดเมื่อยกล้ามเนอื้ ควรใชย้ าในข้อใด
๑ ทงิ เจอรไ์ อโอดนี ๒ แอมโมเนียหอม
๓ ยาหมอ่ งชนดิ ข้ีผ้ึง ๔ คาลาไมน์
(เฉลย ๓ เพราะยาหม่องชนิดข้ผี ง้ึ เปน็ ยาสามญั ประจ�ำ บา้ นท่มี ีสรรพคณุ บรรเทา
อาการปวดเม่อื ยกลา้ มเนือ้ และใช้ทาบรรเทาอาการปวดบวมเนอ่ื งจากแมลงสัตว์
กัดตอ่ ย)

187 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

St ตัวชวี้ ดั สารเสพติดให้โทษ
สารเสพติด คือ ส�รที่เมื่อเสพเข้�สู่ร่�งก�ยแล้วจะมีคว�มต้องก�ร
พ ๕.๑ ป.๔/๓ เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ และก่อให้เกิดโทษต่อร่�งก�ยและจิตใจของผู้เสพ ดังนั้น
จึงควรเรียนรู้ที่จะป้องกันตนเองไม่ให้เกี่ยวข้องกับส�รเสพติด
ภาระงาน/ช้นิ งาน ๑. บุหรี่
บุหรี่เป็นส�รเสพติดที่ให้โทษต่อสุขภ�พของทั้งผู้สูบและผู้ใกล้ชิด
แผนภาพความคิดสาเหตุ ผลที่เกิดขึ้น ๑. สารพิษในบุหรี ่
และแนวทางการแก้ไขปัญหาการสบู บหุ ร่ี ในบุหรี่จะมีส�รนิโคติน ซึ่งทำ�ให้เกิดก�รเสพติดและมีนํ้ามันดินหรือ
ทาร์ ซึ่งเป็นส�รข้นเหนียวสีดำ�ปะปนอยู่ในควันบุหรี่ เมื่อสูบเข้�ไปนำ้�มันดิน
ep 1 ขนั้ สังเกต จะเข้�ไปจับตัวกันอยู่ในถุงลมเล็ก ๆ ภ�ยในปอด ทำ�ให้ร่�งก�ยได้รับแก๊ส-
ออกซิเจนไม่เพียงพอ และขับแก๊สค�ร์บอนไดออกไซด์ออกจ�กร่�งก�ยได้
รวบรวมข้อมลู น้อยกว่�ปกติ และเมื่อสูบบุหรี่ หรือได้รับควันบุหรี่เป็นเวล�น�น ๆ อ�จทำ�ให้
เกิดโรคมะเร็งปอด และโรคถุงลมโป่งพอง
๑. นักเรียนร่วมกันสนทนาเกี่ยวกับ นอกจ�กนี้ยังมีแก๊สคาร์บอนมอนอกไซด์ ซึ่งเกิดจ�กก�รเผ�ไหม้
สารเสพติด โดยตอบค�ำ ถาม ดงั น้ี ของบุหรี่ แก๊สนี้จะไปจับกับเม็ดเลือดแดงแทนที่แก๊สออกซิเจน ร่�งก�ย
จึงได้รับแก๊สออกซิเจนน้อยลง ทำ�ให้อ่อนเพลีย เวียนศีรษะ
• นกั เรยี นรจู้ กั สารเสพตดิ อะไรบา้ ง
(ตัวอย่างคำ�ตอบ บุหรี่ สุรา ยาบ้า เฮโรอีน สนุกกับคำาศัพท์
กัญชา)
smoke (สโมค) ก�รสบู บหุ รี่
• นกั เรยี นคดิ วา่ สารเสพตดิ ทก่ี ลา่ ว
มามีอะไรผิดกฎหมายบ้าง (ตัวอย่าง 188 สขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา ป.๔
คำ�ตอบ ยาบ้า เฮโรอนี กัญชา)
เสริมความรู้ ครูควรสอน
๒. นักเรียนร่วมกันสนทนาเก่ียวกับบุหร่ี
โดยตอบคำ�ถาม ดังน้ี โรคถุงลมโป่งพอง สำ�หรับสาเหตุการเกิดโรคถุงลมโป่งพอง ร้อยละ ๙๐
มาจากการสูบบุหร่ี ผู้ที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงของโรคถุงลมโป่งพองส่วนใหญ่จะเป็น
• ที่บ้านของนักเรียนมีใครสูบบุหรี่ ผู้ติดบุหรี่ ผู้ท่ีสูบบุหรี่มีโอกาสเป็นโรคถุงลมโป่งพองได้ทุกคน ต่างกันท่ีช้าหรือ
หรือไม่ (มี/ไม่ม)ี เรว็ ขนึ้ อยกู่ บั ระยะเวลาในการสบู บหุ ร่ี และปรมิ าณการตอบสนองของรา่ งกายตอ่
ควนั บุหรี่ และพันธกุ รรม เชน่ โรคหอบหดื โรคภมู แิ พ้ หรอื บดิ ามารดาเป็นโรคน้ี
• เม่ือนักเรียนเห็นคนสูบบุหรี่ อยู่แลว้
แลว้ รู้สึกอย่างไร (ตัวอยา่ งคำ�ตอบ ร้สู ึก
ไม่ชอบและอยากหนีไปให้ไกล)

• สารพษิ ใดบา้ งทมี่ ใี นบหุ ร่ี (นโิ คตนิ
นำํ�้ มนั ดนิ และแกส๊ คาร์บอนมอนอกไซด)์

• นกั เรยี นคดิ วา่ บหุ รก่ี อ่ ใหเ้ กดิ โทษ
ต่อร่างกายอย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ
เกิดกล่ินปาก สุขภาพปากและฟันไม่ดี
หลอดเลือดหัวใจตีบ และทำ�ให้เกิดโรค
ต่าง ๆ มากมาย)

๓. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล
เก่ียวกับสารเสพติดให้โทษ บุหร่ี
จากหนังสือเรียนหรือแหล่งการเรียนรู้
ทห่ี ลากหลาย

สุดยอดคู่มือครู 188

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

๒. โทษและพิษภัยของบุหรี่ St Step 2asean

ขัน้ คิดวิเคราะห์
และสรุปความรู้

๑. มบี คุ ลกิ ภ�พไมด่ เี พร�ะมกี ลนิ่ ป�ก รมิ ฝปี �กและเหงอื กด�ำ ฟนั เหลอื ง ๔. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น
มีกลิ่นบุหรี่ติดตัว ทำ�ให้เป็นที่รังเกียจของผู้อื่น เก่ียวกับสารพิษในบุหรี่ โทษและ

๒. ทำ�ให้หลอดเลือดหัวใจตีบ เกิดโรคคว�มดันโลหิตสูง พิษภัยของบุหร่ี และการป้องกัน
ตนเองจากโทษและพิษภัยของบุหรี่
๓. ทำ�ให้เกิดโรคมะเร็งปอด และโรคถุงลมโป่งพอง แล้วสรุปเป็นความคิดรวบยอด โดย
เขียนเปน็ แผนภาพความคิด
๔. ทำ�ให้เกิดก�รระค�ยเคืองในระบบท�งเดินห�ยใจ ๕. นักเรียนแบ่งกลุ่ม แต่ละกลุ่มร่วมกัน
๕. เบื่ออ�ห�ร ทำ�ให้ร่�งก�ยซูบผอม คิดประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า โดยการ
เสนอแนวทางการป้องกันตนเอง
๖. ทำ�ให้อ�ก�ศเป็นพิษ เนื่องจ�ก จากโทษและพษิ ภยั ของบหุ ร่ี โดยเขยี น
ในควันบุหรี่มีแก๊สค�ร์บอนมอนอกไซด์ เป็นแผนภาพความคดิ
และส�รพิษอื่น ๆ
ep 3 ขนั้ ปฏิบัติ
๗. สิ้นเปลืองค่�ใช้จ่�ย แหลละังสกราุปรปควฏาบิ มัตริู้

๘. ควนั พษิ จ�กบหุ รจี่ ะสง่ ผลกระทบ
ทำ�ร้�ยสุขภ�พผู้ที่อยู่ใกล้ชิด

ก�รสูบบุหรี่ทำ�ให้เกิดโรคต่�ง ๆ

๓. การป้องกันตนเองจากโทษและพิษภัยของบุหรี่ ๖. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์
๑. ไม่อยู่ใกล้ชิดกับผู้ที่กำ�ลังสูบบุหรี่เพื่อไม่ให้ตนเองได้รับควันบุหรี่ สาเหตุ ผลท่ีเกิดขึ้น และแนวทางการ
แก้ไขปัญหาการสูบบุหร่ี เขียนเป็น
๒. ไม่ทดลองสูบบุหรี่โดยเด็ดขาด แผนภาพความคดิ
๓. ไม่เลียนแบบผู้ใหญ่ ด�ร�หรือนักร้องที่สูบบุหรี่
๗. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งที่เข้าใจเป็น
๔. ไมใ่ กลช้ ดิ และหลกี เลีย่ งก�รคบเพือ่ นทีส่ บู บหุ รี่ และรูจ้ กั ปฏเิ สธเมือ่ ความร้รู ว่ มกัน ดังนี้
มีผู้ชักชวนให้สูบบุหรี่

๕. ขอรอ้ งใหผ้ ูใ้ หญท่ ีใ่ กลช้ ดิ เลกิ สบู บหุ รี่ เชน่ ขอรอ้ งพอ่ ใหเ้ ลกิ สบู บหุ รี่ • บุหรี่เป็นสารเสพติดที่ไม่ผิด
เพื่อเห็นแก่สุขภ�พของลูก ๆ และครอบครัว ก ฎ ห ม า ย แ ต่ ก็ เ ป็ น ส า ร เ ส พ ติ ด ท่ี
กอ่ ใหเ้ กิดโทษท้งั ต่อตนเอง ครอบครวั
และสังคม ดังนั้น จึงไม่ควรเก่ียวข้อง
ยาและสารเสพติดให้โทษ 189

และรู้จักป้องกันตนเองให้ห่างไกล
จากบหุ รี่
St5ep ขั้นประเมนิ เพอ่ื เพ่ิมคุณค่า
บริการสงั คม ep 4
และจิตสาธารณะ St

๙. นักเรียนนำ�ความรู้เรื่อง การป้องกัน ขน้ั สอ่ื สารและนำ� เสนอ

ตนเองจากบหุ รไ่ี ปแนะน�ำ พหี่ รอื พอ่ แม่ ๘. ตัวแทนนักเรียนแต่ละกลุ่มออกมา
ผู้ปกครอง เพื่อให้รู้ถึงโทษของบุหรี่ นำ�เสนอแผนภาพความคิดของ
และใหร้ ้จู ักหลีกเล่ยี งอยา่ งถูกต้อง กลมุ่ ตนเองหน้าช้นั เรียน

189 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

St ตัวช้ีวัด ๖. เข�้ รว่ มกจิ กรรมของสงั คม ก�รรณรงค์ต่อต้�นก�รสูบบุหรี่
หรือชุมชนในก�รรณรงค์ต่อต้�น
พ ๕.๑ ป.๔/๓ ก�รสูบบุหรี่ หรือส�รเสพติดต่�ง ๆ

ภาระงาน/ช้นิ งาน ๗. เมื่อพบเห็นผู้สูบบุหรี่ในที่
ห�้ มสบู ควรพดู ขอรอ้ งไมใ่ หส้ บู บหุ รี่
แผนภาพความคิดสาเหตุ ผลท่ีเกิดข้ึน เพื่อสุขภ�พของผู้อื่นและสังคม
และแนวทางการแกไ้ ขปญั หาการด่ืมสรุ า
บุหรี่เป็นส�รเสพติดใกล้ตัว ที่พบเห็นและมีโอก�ส ป้�ยห้�มสูบบุหรี่
ep 1 ข้ันสงั เกต สัมผัสทุกวัน ก�รป้องกันตนเองจ�กพิษภัยของบุหรี่จึง
เป็นสิ่งที่ต้องปฏิบัติเพื่อให้มีสุขภ�พร่�งก�ยที่ดี
รวบรวมข้อมลู
จุดประกายความรู้
๑. นักเรียนร่วมกันอ่านสถานการณ์ แล้ว
รว่ มกันสนทนา โดยตอบคำ�ถาม ดังนี้ วันงดสูบบุหรี่โลกตรงกับวันใด
วันงดสูบบุหรี่โลกตรงกับวันที่ ๓๑ พฤษภาคม ของทุกปี
กชกร : อานนท์ ดืม่ ไวนไ์ หม ลองดู
แอลกอฮอลไ์ ม่แรงหรอก ตอ่ ไป ๒. สุรา
จะไดเ้ ขา้ กลมุ่ กบั เพอ่ื น ๆ ไดง้ า่ ยขนึ้ สุรา หม�ยถึง เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์เป็นส่วนผสม โดยจะมีชื่อเรียก
อานนท์ : ไม่ละ่ กชกร เดย๋ี วเราจะรบี ต่�ง ๆ กันไปต�มปริม�ณของแอลกอฮอล์ที่ผสมอยู่ เช่น เหล้� เบียร์ ไวน์
กลบั บา้ นไปท�ำ การบ้าน นอกจ�กนั้นสุร�ยังหม�ยถึง เหล้�หรือสุร�ที่หมักเองหรือทำ�ขึ้นเอง เพื่อใช้ดื่ม
ในครัวเรือน หรือในหมู่บ้�นด้วย เช่น ส�โท กะแช่
• สารเสพติดในสถานการณ์คืออะไร
(สุรา) ๑. ปฏิกิริยาของร่างกายและจิตใจเมื่อได้รับสุรา
ปฏิกิริย�ของร่�งก�ยและจิตใจเมือ่ ได้รับสรุ �จะแตกต่�งกันต�มปรมิ �ณ
• สารเสพติดในสถานการณ์มีสารพิษ ของแอลกอฮอล์ในสุร�ที่ดื่ม โดยอวัยวะที่มีปฏิกิริย�ต่อแอลกอฮอล์ มีดังนี้
อะไร (แอลกอฮอล)์
190 สขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา ป.๔
• พฤติกรรมของอานนท์เสี่ยงต่อการ
ติดสุราหรือไม่ เพราะอะไร (ตัวอย่าง
คำ�ตอบ ไม่เสี่ยงต่อการติดสุรา เพราะ
อานนทร์ จู้ กั การปฏเิ สธ)

• พฤติกรรมของอานนท์ส่งผลต่อ
ตนเองอย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ ทำ�ให้
รอดพ้นจากอันตรายของสารเสพติด
ประเภทสรุ า)

จากน้ันนักเรียนร่วมกันฟังอธิบาย
เก่ียวกับปฏิกิริยาของร่างกายและจิตใจ
เม่อื ไดร้ บั สรุ า

๒. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล
เกีย่ วกับสารเสพติดให้โทษ สุรา

จากหนังสือเรียนหรือแหล่งการเรียนรู้
ท่ีหลากหลาย

สุดยอดคู่มือครู 190

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

ep 2aseanSt

๑) สมอง เปน็ อวยั วะแรกทีไ่ ดร้ บั ผลจ�กแอลกอฮอล์ เมือ่ ดืม่ สรุ �ในระยะแรก ขัน้ คดิ วเิ คราะห์
จะรู้สึกผ่อนคล�ย สบ�ยใจ สนุกสน�น แต่เมื่อได้รับแอลกอฮอล์ม�กขึ้นจะทำ�ให้ และสรปุ ความรู้
ควบคุมอ�รมณ์ตนเองไม่ได้เมื่อถูกขัดใจ จึงเอะอะ
โวยว�ย ใชค้ ว�มรนุ แรง และเกดิ ก�รทะเล�ะววิ �ท ๓. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น
เกี่ยวกับผลเสียของการดื่มสุรา โดย
เมื่อได้รับแอลกอฮอล์ม�กขึ้นอีกจะทำ�ให้ ตอบคำ�ถาม ดงั นี้
ไม่ส�ม�รถควบคุมก�รทำ�ง�นของแขนข�และ
ก�รทรงตัวทำ�ให้เดินไม่ตรง ไม่ส�ม�รถทรงตัว • นักเรียนคิดว่าการดื่มสุราทำ�ให้
อยู่ได้ เกิดผลเสียอย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ
ทำ�ให้เกิดการทะเลาะวิวาท ควบคุม
๒) หลอดเลอื ดแอลกอฮอลท์ �ำ ใหห้ ลอดเลอื ด อารมณ์ตนเองไม่ได้ และอาจเป็น
โรคตับแขง็ )
ขย�ยตัว โดยเฉพ�ะบริเวณใบหน้�และลำ�ตัว ก�รดื่มสุร�ทำ�ให้ไม่ส�ม�รถ
จึงทำ�ให้เห็นว่�ผู้ที่ดื่มสุร�จะหน้�แดง ต�แดง ทรงตัวได้ ๔. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ
ปฏิกิริยาของร่างกายและจิตใจเม่ือ
๓) นัยน์ตา ทำ�ให้ก�รมองเห็นไม่ชัดเจน กะระยะไม่ถูก มองเห็นภ�พ ไดร้ บั สรุ า โทษและพษิ ภยั ของสรุ า และ
ไม่ชัด ผู้ที่ดื่มสุร�จึงไม่ควรขับรถ เพร�ะมีโอก�สเกิดอุบัติเหตุได้สูง ก า ร ป้ อ ง กั น ต น เ อ ง จ า ก โ ท ษ แ ล ะ
พษิ ภยั ของสุรา แล้วสรุปเปน็ ความคิด
๔) ระบบทางเดินอาหาร ก�รดื่มสุร�ม�ก ๆ จะส่งผลให้กระเพ�ะอ�ห�ร รวบยอด
และลำ�ไส้ดูดซึมอ�ห�รได้น้อยลง ทำ�ให้ร่�งก�ยข�ดส�รอ�ห�ร
๕. นักเรียนคิดประเมินเพื่อเพ่ิมคุณค่า
๒. โทษและพิษภัยของสุรา โดยตอบคำ�ถาม ดงั น้ี

๑) ทำ�ล�ยสุขภ�พ ทำ�ให้คว�มจำ�เสื่อม • นักเรียนจะมีวิธีป้องกันตนเอง
คว�มดนั โลหติ สงู จงึ อ�จเกดิ เสน้ เลอื ดในสมองแตก ให้ปลอดภัยจากสารเสพติดได้อย่างไร
และทำ�ให้เกิดโรคต่�ง ๆ เช่น โรคตับแข็ง (ตัวอย่างคำ�ตอบ ไม่ทดลองเสพ
สารเสพติด และหลีกเลี่ยงไม่อยู่ใกล้
โรคมะเรง็ ตบั โรคพษิ สรุ �เรือ้ รงั แผลในกระเพ�ะ- ผทู้ ตี่ ิดสารเสพติด)

อ�ห�ร

๒) ทำ�ให้เสียบุคลิกภ�พ เดินไม่ตรง

ตัวมีกลิ่นเหม็นและมีพฤติกรรมก�รแสดงออก ก�รเม�สุร�ทำ�ให้เสียบุคลิกภ�พ
ที่ไม่เหม�ะสม เช่น ตะโกนส่งเสียงดัง ทำ�ล�ย
สิ่งของ ยาและสารเสพติดให้โทษ 191

เสริมความรู้ ครูควรสอน

ผทู้ เ่ี ปน็ โรคพษิ สรุ าเรือ้ รงั จะมีลักษณะ ดังนี้
• ต้องดืม่ สุราตลอดเวลา
• ไม่สามารถควบคุมตนเองไดห้ ลงั จากด่มื สรุ า
• เมื่อไม่ได้รับสุรา จะมีอาการลงแดง เช่น คลน่ื ไส้ เหงอ่ื ออก สัน่
• ตอ้ งเพม่ิ ปรมิ าณการดื่มสุราขึ้นเรือ่ ย ๆ

191 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 3 ขัน้ ปฏบิ ตั ิ
St แหลละังสกราุปรปควฏาบิ มตั ริู้

๓) ทำ�ให้เกิดปัญห�ในครอบครัว
เช่น ก�รทะเล�ะววิ �ท ค�่ ใช้จ�่ ยในครอบครวั
๖. นักเรียนแบ่งกลุ่ม แต่ละกลุ่มร่วมกัน ส่งผลให้คนในครอบครัวมีสุขภ�พจิต
วิเคราะห์สาเหตุ ผลท่ีเกิดข้ึน และ ที่ไม่ดี
แนวทางการแก้ไขปัญหาการด่ืมสุรา
เขียนเปน็ แผนภาพความคดิ ๔) ท�ำ ใหไ้ มส่ �ม�รถควบคมุ ตนเองได้

ดงั ตวั อยา่ ง และทำ�ให้ก�รรับรู้ลดลง ซึ่งเป็นผลให้เกิด

(ถกู เพอ่ื นชกั ชวน) ผลทเี่ กดิ ขึน้ อุบัติเหตุต่�ง ๆ ทำ�ให้เกิดก�รบ�ดเจ็บ ก�รดื่มสุร�ทำ�ให้ข�ดสติและ
จากการดม่ื สรุ า เสียชีวิต และทรัพย์สินเสียห�ย เกิดอุบัติเหตุได้
สาเหตุ การดมื่ สรุ า (ทำ�ใหม้ พี ฤติกรรมที่
ไมเ่ หมาะสมตอ่ ผู้อ่นื ๓. การป้องกันตนเองจากโทษและพิษภัยของสุรา
(การเลยี นแบบจากสื่อตา่ ง ๆ เปน็ โรคพิษสรุ าเรื้อรัง ๑) ไม่ทดลองดื่มเครื่องดื่มที่ผสมแอลกอฮอล์ทุกชนิด
เช่น โฆษณา ภาพยนตร์) โรคตบั แขง็ ) ๒) หลีกเลี่ยงไม่อยู่ใกล้ชิดกับผู้ที่ดื่มสุรา

แนวทางการแกไ้ ขปญั หา ๓) ไม่คบเพื่อนที่ดื่มสุรา

(เมื่อมีปญั หาควรปรกึ ษาพอ่ แม่ ผปู้ กครอง และรจู้ กั ๔) ใช้เวล�ว่�งให้เป็นประโยชน์
ใช้เวลาวา่ งใหเ้ ป็นประโยชน์ ไมอ่ ยใู่ กล้ชิดผู้ที่ด่มื สุรา) เช่น เล่นกีฬ� เล่นดนตรี ทำ�กิจกรรมที่

๗. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งที่เข้าใจเป็น มีประโยชน์ต่อชุมชน
ความรรู้ ่วมกนั ดงั นี้
• สุราเป็นสารเสพติดที่ก่อให้เกิด ๕) ไมห่ ลงเชอื่ ค�ำ ชกั ชวนและรจู้ กั
โทษต่อตนเอง ครอบครัว และ
สังคม จึงไม่ควรไปเก่ียวข้องและ ปฏิเสธเมื่อมีผู้ชักชวนให้ดื่มสุร� ก�รหลีกเลี่ยงก�รดื่มสุร�
ควรหลีกเลี่ยงสารเสพติดทกุ ประเภท ๖) ไม่เลียนแบบพฤติกรรมก�ร ด้วยก�รใช้เวล�ว่�งเล่นกีฬ�

ดืม่ สรุ �ของผูใ้ หญ่ นกั แสดง หรอื นกั รอ้ ง
จ�กสื่อต่�ง ๆ

สรุป บหุ รีแ่ ละสรุ า แมจ้ ะไมใ่ ชส่ ารเสพตดิ ทีผ่ ดิ กฎหมายแตก่ เ็ ปน็ สารเสพตดิ ทีก่ อ่ ใหเ้ กดิ

โทษและพษิ ภยั ทัง้ ตอ่ ตนเอง ครอบครวั บคุ คลรอบขา้ ง และสงั คม จงึ ไมค่ วรเขา้ ไปเกีย่ วขอ้ งดว้ ย
เพื่อสุขภาพที่ดีของตนเองและส่วนรวม

192 สขุ ศกึ ษาและพลศึกษา ป.๔

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21

นกั เรยี นแบ่งกลุ่ม แตล่ ะกลุ่มรว่ มกนั คิดการแสดงบทบาทสมมุติ
การปฏเิ สธเมอ่ื มีผชู้ ักชวนใหด้ ม่ื สุรา โดยออกมาแสดงหน้าชน้ั เรยี นทลี ะกลมุ่

สุดยอดคู่มือครู 192

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

ep 4asean
St St
เว็บไซต์แนะนำ� ขนั้ สอื่ สารและนำ� เสนอ

สำ�นักง�นคณะกรรมก�รป้องกันและปร�บปร�มย�เสพติด www.oncb.go.th ๘. ตัวแทนนักเรียนแต่ละกลุ่มออกมา
นำ�เสนอแผนภาพความคิดของกลุ่ม
ผังสรุปส�ระสำ�คัญ ตนเองหนา้ ชน้ั เรียน

ความสาำ คญั ความสาำ คญั ของยา : ยา คอื สงิ่ ทใี่ ชบ้ ำาบดั รกั ษาโรคและบรรเทา 5ep ขน้ั ประเมินเพ่อื เพิม่ คณุ ค่า
ของยาและ อาการเจบ็ ป่วยตา่ ง ๆ รวมท้ังใช้ป้องกนั โรคได้ บริการสังคม
ประเภทของยา และจิตสาธารณะ
ประเภทของยา : ยาแบ่งได้ ดงั น้ี
 ยารับประทาน หรอื ยาใช้ภายใน ๙. นักเรียนนำ�ความรู้เร่ือง การป้องกัน
 ยาฉดี ในรูปของเหลวหรอื น้าำ เพอื่ ฉดี เข้ารา่ งกาย ตนเองจากสุราไปแนะนำ�พ่ีหรือพ่อแม่
 ยาใชภ้ ายนอกร่างกาย โดยการทา ถู นวด ผู้ปกครอง เพ่ือให้รู้ถึงโทษของสุรา
ยาใชภ้ ายนอก : หา้ มนำามารบั ประทาน อา่ นฉลากอยา่ งละเอยี ด และให้รู้จกั หลกี เล่ียงอยา่ งถกู ต้อง
กอ่ นใช้ หากแพ้ต้องหยุดใช้ทนั ที
ยาและ การใช้ยา วิธีรับประทานยา
สารเสพติด อย่างถูกวธิ ี  ยากอ่ นอาหาร รบั ประทานก่อนอาหาร ๓๐ นาที
หรอื ๑ ช่วั โมง
ใหโ้ ทษ  ยารับประทานพร้อมอาหารควรรับประทานพร้อมอาหาร
หรือหลงั อาหารทนั ที
สารเสพตดิ  ยาหลงั อาหารรบั ประทานหลังอาหาร ๑๕-๓๐ นาที
ใหโ้ ทษ หลักการรับประทานยา : รับประทานยาตามขนาดและเวลา
ทก่ี าำ หนด ไมน่ าำ ยาผอู้ น่ื มารบั ประทาน อา่ นฉลากยาใหล้ ะเอยี ด
ก่อนใช้ และควรใหพ้ อ่ แม่ ผปู้ กครองหยบิ ยาใหร้ บั ประทาน
บุหรี่ มีสารพิษท่ีสำาคัญ คือ นิโคติน การสูบบุหรี่ทำาให้เป็น
โรคมะเรง็ ปอด หลอดเลอื ดหัวใจตีบ ถงุ ลมโปง่ พอง
ความดันโลหติ สูง
สุรา คือ เคร่ืองด่ืมที่มีแอลกอฮอล์เป็นส่วนผสม นอกจาก
จะทำาลายสุขภาพแล้ว สุรายังทำาให้เกิดอุบัติเหตุได้ง่าย
และทำาให้เกิดการทะเลาะวิวาท ซึ่งทำาให้เกิดการบาดเจ็บ
เสียชวี ติ

ยาและสารเสพติดใหโ้ ทษ 193

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ 193 สุดยอดคู่มือครู

ขอ้ ใดคือหลกั การใชย้ าท่ีปลอดภัยที่สดุ
๑ ปรกึ ษาแพทย์ก่อนใชย้ า
๒ ปฏิบัตติ ามคำ�แนะนำ�ของพี่
๓ ปฏิบัตติ ามค�ำ แนะน�ำ ของคนขายยา
๔ ซ้อื ยารบั ประทานเองตามอาการของโรค
(เฉลย ๑ เพราะแพทย์คือผู้ตรวจรกั ษาอาการเจ็บปว่ ย และจา่ ยยาไดอ้ ย่างถกู ตอ้ ง
เพื่อใหอ้ าการเจบ็ ปว่ ยหายเรว็ และเกดิ ความปลอดภยั ในการใชย้ า)

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ตัวช้ีวัด กิจกรรมการเรียนรู้

พ ๕.๑ ป.๔/๓

กจิ กรรมท่ี ๑ การสร้างเสริมความรคู้ วามเข้าใจเกี่ยวกบั โทษ
และพิษภยั ของบหุ รี่

๑. ครูแบ่งนักเรียนเป็นกลุ่ม กลุ่มละ ๖-๘ คน ให้กลุ่มนักเรียนร่วมกัน
วเิ คร�ะหโ์ ทษและพิษภยั ของบหุ รี่

๒. ให้นักเรียนนำ�เสนอผลง�นของกลุ่ม แล้วร่วมกันอภิปร�ยกำ�หนด
แนวท�งก�รป้องกันโทษและพิษภัยจ�กบุหร่ี ทั้งต่อตนเอง ครอบครัว
และสงั คม เพือ่ ใชเ้ ป็นแนวท�งปฏิบัตสิ ำ�หรับนกั เรียนตอ่ ไป

กิจกรรมท่ี ๒ การสรา้ งเสรมิ ความรู้ความเขา้ ใจเกย่ี วกบั โทษ
และพษิ ภยั ของสรุ า

๑. ครูนำ�ภ�พเครื่องดื่มผสมแอลกอฮอล์ชนิดต่�ง ๆ เช่น เหล้� เบียร์
ไวน์ กะแช่ ม�ให้นกั เรยี นดู

๒. ครูแบ่งนักเรียนเป็นกลุ่ม กลุ่มละ ๖-๘ คน ให้กลุ่มนักเรียนร่วมกัน
วเิ คร�ะห์โทษและพิษภยั ของสรุ �

๓. ให้นักเรียนนำ�เสนอผลง�นของกลุ่ม และร่วมกันอภิปร�ยกำ�หนด
แนวท�งก�รป้องกันโทษและพิษภัยจ�กสุร�ทั้งต่อตนเอง ครอบครัว
และสงั คม เพอื่ ใช้เปน็ แนวท�งปฏบิ ัติสำ�หรบั นักเรยี นต่อไป

๔. ให้นักเรียนแบ่งกลุ่มแสดงบทบ�ทสมมุติเก่ียวกับพิษภัยของบุหรี่และ
สรุ �

194 สขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา ป.๔

สุดยอดคู่มือครู 194 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ข้อใดท�ำ ให้เกิดผลเสยี ตอ่ สุขภาพมากที่สดุ
๑ อาศยั อยใู่ นชนบท
๒ อยูใ่ กล้ชิดคนท่สี บู บุหรี่
๓ อาศยั อยใู่ นชุมชนแออดั
๔ นง่ั รถโดยสารประจำ�ทางไปโรงเรียนทกุ วนั
(เฉลย ๒ เพราะควันบุหร่ีมสี ารพิษ เชน่ นโิ คตนิ ทาร์ แกส๊ คารบ์ อนมอนอกไซด์
ท�ำ ใหเ้ กดิ โทษตอ่ รา่ งกาย ผอู้ ยใู่ กลช้ ดิ กจ็ ะสดู ดมควนั พษิ จากการพน่ ควนั ของผสู้ บู บหุ รดี่ ว้ ย)

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

แนวคำ� ตอบ

คำาถามพฒั นากระบวนการคิด ๑. ท�ำ ใหเ้ ปน็ โรคมะเร็งปอด
โรคถุงลมโปง่ พอง
๑. ก�รสบู บหุ ร่ีมผี ลเสียตอ่ สุขภ�พอย�่ งไร ๒. มีกลน่ิ ตัวเหม็น ฟนั เหลือง
๒. นกั เรยี นจะสังเกตว�่ ใครสบู บหุ รไี่ ดอ้ ย่�งไร ๓. ไมอ่ ยใู่ กลช้ ดิ คนทสี่ ูบบหุ รี่
๓. นักเรียนควรปฏบิ ตั ติ นเพือ่ หลกี เลย่ี งพษิ ภัยจ�กบหุ รอ่ี ย่�งไร ๔. ปฏเิ สธอย่างหนกั แน่น
๔. เมือ่ มีเพอ่ื นชกั ชวนใหส้ บู บุหรี่ นักเรยี นควรปฏิบัติอย�่ งไร และบอกเพื่อนใหเ้ ลกิ สูบบหุ รี่
๕. ก�รสบู บุหรส่ี ง่ ผลกระทบตอ่ อวยั วะใดม�กทส่ี ดุ เพร�ะอะไร ๕. ปอดเพราะควนั บหุ รจี่ ะเขา้ ไปท�ำ ลายถงุ ลม
๖. ผ้ทู ดี่ ื่มสุร�จะมลี ักษณะอ�ก�รอย่�งไร
๗. นกั เรยี นจะปฏบิ ัตติ นเพือ่ ปอ้ งกนั ตนเองจ�กโทษและพิษภยั ของสรุ � และปอด
๖. พดู ไม่รู้เรื่อง เดินไม่ตรง
ไดอ้ ย�่ งไร ๗. หลีกเลีย่ งไมอ่ ยูใ่ กล้ชิดผ้ทู ีด่ ม่ื สรุ า
๘. ก�รดื่มสุร�สง่ ผลกระทบตอ่ ร่�งก�ยอย่�งไร และไมท่ ดลองดืม่
๙. ก�รดื่มสรุ �สง่ ผลกระทบตอ่ จิตใจอย�่ งไร ๘. ทำ�ให้ร่างกายทรุดโทรม เป็นโรคตบั แข็ง
๑๐. ถ้�มีผ้ใู หญ่ชักชวนใหด้ ื่มสุร� ควรปฏิบัตอิ ย่�งไร ๙. ทำ�ให้อารมณ์หงดุ หงดิ ง่าย
ไมแ่ จม่ ใส
๑๐. บอกปฏเิ สธดว้ ยถอ้ ยค�ำ ทีส่ ุภาพ
และเดินหนจี ากบริเวณนน้ั

ยาและสารเสพตดิ ให้โทษ 195

195 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

เป้าหมายการเรยี นรู้

มาตรฐานการเรยี นรู้ ห ่นวย๑๔ การปฐมพยาบาลการเรยี นรู้ท่ี

มาตรฐาน พ ๕.๑ ตัวช้ีวัด
ป้ อ ง กั น แ ล ะ ห ลี ก เ ลี่ ย ง ปั จ จั ย เ สี่ ย ง แสดงวธิ ีปฐมพยาบาลเมอ่ื ไดร้ ับอนั ตรายจากการใช้ยาผิด สารเคมี แมลงสตั ว์กัดต่อย และการบาดเจบ็
พฤติกรรมเสี่ยงต่อสุขภาพ อุบัติเหตุ
การใช้ยา สารเสพติด และความรนุ แรง จากการเล่นกีฬา (พ ๕.๑ ป.๔/๒)

สมรรถนะส�ำ คัญของผเู้ รยี น ผังสาระการเรียนรู้ การปฐมพยาบาลเม่อื ไดร้ ับ
อันตรายจากการใช้ยาผิด
๑. ความสามารถในการส่ือสาร
๒. ความสามารถในการคดิ จดุ มงุ่ หมายของ การปฐมพยาบาลเมอ่ื ไดร้ บั
๓. ความสามารถในการแกป้ ัญหา การปฐมพยาบาล อนั ตรายจากสารพิษและสารเคมี
๔. ความสามารถในการใชท้ ักษะชวี ิต
๕. ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี

คณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์ การปฐมพยาบาล
ใฝเ่ รียนรู้
ตัวชี้วัดท่ี ๔.๑ ตั้งใจ เพียรพยายามใน การปฐมพยาบาลเมื่อ การปฐมพยาบาล
การเรียนและเข้าร่วมกจิ กรรมการเรยี นรู้ ไดร้ บั บาดเจ็บจากการเลน่ กฬี า เมอ่ื ได้รับอันตราย
ตัวชี้วัดท่ี ๔.๒ แสวงหาความรู้จากแหล่ง จากแมลงสัตวก์ ดั ตอ่ ย
เรียนรู้ต่าง ๆ ท้ังภายในและภายนอก สาระสาำ คัญ
โรงเรียน ด้วยการเลือกใช้ส่ืออย่าง
เหมาะสม บันทึกความรู้ วิเคราะห์ สรุป เม่ือเกิดการบาดเจ็บหรือการเจ็บป่วยกะทันหัน ส่ิงสำาคัญที่สุดท่ีจะช่วยให้ผู้ท่ีได้รับบาดเจ็บหรือ
เป็นองค์ความรู้ สามารถนำ�ไปใช้ในชีวิต เจ็บป่วยน้ันรอดชีวิต หรือบรรเทาจากความเจ็บปวดทรมานได้ คือ การปฐมพยาบาลอย่างถูกต้องและ
ประจ�ำ วันได้ ทนั ทว่ งที ดงั นนั้ การไดเ้ รยี นรแู้ ละฝกึ ปฏบิ ตั ใิ นเรอ่ื งการปฐมพยาบาลจงึ เปน็ สง่ิ ทสี่ ำาคญั มาก และเปน็ ประโยชน์
มุง่ มนั่ ในการทำ�งาน ตอ่ ตนเองและคนอ่นื ๆ ด้วย
ตัวช้ีวัดที่ ๖.๑ ต้ังใจและรับผิดชอบใน
การปฏบิ ัตหิ นา้ ท่กี ารงาน บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ตัวช้ีวัดท่ี ๖.๒ ทำ�งานด้วยความเพียร
พยายามและอดทนเพื่อให้งานสำ�เร็จ นกั เรยี นจับคู่ แต่ละครู่ ่วมกันเลือกและแสดงวธิ ีการปฐมพยาบาลท่ีสนใจคลู่ ะ
ตามเปา้ หมาย ๑ สถานการณ์ โดยเพือ่ น ๆ เป็นผู้ตรวจสอบความถกู ต้องและใหค้ ำ�แนะน�ำ
เพิม่ เตมิ
สุดยอดคู่มือครู 196 ตวั อย่างสถานการณ์
• รับประทานยาผิด • แพน้ ้ํายาลา้ งห้องนา้ํ
• ถกู ผ้งึ ตอ่ ย • เลอื ดก�ำ เดาไหล

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

จุดมงุ่ หมายของการปฐมพยาบาล ตวั ช้วี ดั

จุดประกายความคดิ พ ๕.๑ ป.๔/๒

Stภาระงาน/ชิน้ งาน
แผนภาพความคิดการปฐมพยาบาล
เม่ือได้รับอันตรายจากการใช้ยาผิดหรือ
จากสารพิษและสารเคมี

ep 1 ขนั้ สงั เกต

รวบรวมข้อมูล

๑. นักเรียนสังเกตภาพจุดประกาย

ถา้ นักเรยี นไปเขา้ คา่ ย ความคิดแล้วร่วมกันสนทนาว่ารู้จัก
จะเลือกอุปกรณป์ ฐมพยาบาล อุปกรณ์อะไรบ้าง และอุปกรณ์น้ันใช้
เพื่อท�ำ อะไร
อะไรท่ีคิดวา่ จาำ เปน็
ติดตัวไปด้วย ๓ อย่าง ๒. นักเรียนที่มีประสบการณ์ช่วยเหลือ

การปฐมพยาบาล หมายถึง การให้ความช่วยเหลือดูแลเบื้องต้น ผบู้ าดเจบ็ หรอื เจบ็ ป่วย หรอื เคยไดร้ ับ
แก่ผู้บาดเจ็บหรือเจ็บป่วยกะทันหัน โดยกระทำาในบริเวณที่เกิดเหตุ ก่อนส่ง การช่วยเหลือออกมาเล่าประสบการณ์
ไปรับการรักษาต่อไป ใหเ้ พือ่ น ๆ ฟงั

การปฐมพยาบาลมีจุดมุ่งหมายที่สำาคัญ ๓ ประการ ดังนี้
๑. เพื่อช่วยชีวิต เช่น คนจมนำ้า การช่วยผายปอดโดยการเป่าปากจะช่วย
ชีวิตไว้ได้
๒. เพื่อบรรเทาความเจ็บปวด เช่น หกล้มข้อเท้าเคล็ด ถ้าปฐมพยาบาล เสริมความรู้ ครูควรสอน
จะช่วยลดความเจ็บปวดลง
๓. เพือ่ ปอ้ งกนั ความพกิ าร การบาดเจบ็ บางอยา่ ง ถา้ ไมป่ ฐมพยาบาล อาจ การเข้าเฝือก มีวัตถุประสงค์เพ่ือให้
จะเกิดความพิการตามมาในภายหลังได้ เช่น กระดูกหัก ถ้าไม่เข้าเฝือกชั่วคราว กระดกู สว่ นทห่ี กั เคลอ่ื นไหวนอ้ ยทสี่ ดุ และ
ในภายหลังอาจทำาให้กระดูกผิดรูปและทำาให้พิการได้ เปน็ การปอ้ งกนั ไมใ่ หอ้ าการรนุ แรงมากขน้ึ
เช่น การหักของกระดูกที่ยังไม่ทะลุออก
การปฐมพยาบาล 197 มานอกผิวหนัง หากมีการเคลื่อนไหว
รนุ แรงหรอื บดิ พลกิ อาจท�ำ ใหก้ ระดกู ทห่ี กั

ทม่ิ ออกมานอกผิวหนงั ได้

การเขา้ เฝอื กชวั่ คราว ได้แก่ เฝอื กทห่ี าไดจ้ ากวัสดุทีห่ าไดง้ า่ ยในบรเิ วณทเ่ี กดิ อบุ ตั เิ หตุ เช่น แผน่ กระดาน ไม้ ไมเ้ ทา้ ด้ามจับไมก้ วาด
คันร่ม หรอื แผ่นพลาสตกิ หลกั ในการเข้าเฝือกชัว่ คราว มีดังน้ี

• สำ�รวจท่ีอวัยวะที่หัก โดยการสอบถามจากผู้ป่วยว่าเจ็บบริเวณใด และจับดูด้วยความระมัดระวัง อย่าจับพลิกไปมาหรือบิด

เพราะจะทำ�ใหบ้ าดเจบ็ มากข้นึ

• หาวสั ดทุ ่ีใกล้ตัวที่สามารถใช้ทำ�เฝือกไดพ้ อดกี บั อวยั วะส่วนนั้น ๆ รวมท้ังมีความสะดวกและปลอดภยั

• ก่อนวางเฝือกลงบนอวัยวะให้ใช้สำ�ลีหรือผ้ารองวางบนอวัยวะนั้นก่อน เพ่ือไม่ให้เฝือกกดทับบริเวณที่กระดูกหักโดยตรง ซึ่งจะ

ทำ�ให้เจ็บมากข้ึน

• ใช้ผ้าหรอื เชือกมัดเฝือกใหแ้ นน่ แตอ่ ยา่ ตงึ เกนิ ไป เพราะจะท�ำ ให้เลอื ดไหลเวยี นไมส่ ะดวก เกดิ อันตรายต่ออวยั วะน้ัน ๆ ได้

197 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 1 ขั้นสงั เกต
St
รวบรวมข้อมลู
การปฐมพยาบาลเป็นสิ่งที่ช่วยลดความรุนแรงจากการบาดเจ็บที่เกิดขึ้น
โดยไม่ได้คาดคิด และช่วยรักษาชีวิตและป้องกันความพิการที่อาจเกิดขึ้นได้
๓. นักเรียนร่วมกันอ่านสถานการณ์และ

ร่ ว ม กั น ส น ท น า เ ก่ี ย ว กั บ ก า ร ใ ช้ การปฐมพยาบาลเมื่อได้รับอนั ตรายจากการใช้ยาผดิ
ยานอนหลบั ของสถานการณ์ตอ่ ไปน้ี

นิดาเป็นโรคนอนไม่หลับจึงไป เมื่อใช้ยาผิดอาจก่อให้เกิดอันตรายได้ เช่น ใช้ยาทาผิดอาจทาำ ให้เกิดผื่นคัน
พบแพทย์ แพทย์ให้ยานอนหลับมา ปวด บวม หรอื มีอาการอักเสบบริเวณผวิ หนงั ที่ทายา การแพย้ ารบั ประทาน ทาำ ให้
รับประทานก่อนนอนคร้ังละ ๑ เม็ด เกิดอาการคลื่นไส้ เวียนศีรษะ
นิดาก็ยังนอนไม่หลับจึงรับประทานยา
เพมิ่ เปน็ ๒ เมด็ และเพมิ่ จ�ำ นวนมากขนึ้ ๑. การปฐมพยาบาลเมื่อแพ้ยาทาผิวหนัง
เร่อื ย ๆ ทุกวัน
๑. ล้างบริเวณที่เกิดอาการแพ้ยา
• นิดาปฏิบัติตนอย่างไรเม่ือนอน ด้วยนำ้าสะอาดโดยให้นำ้าไหลผ่านหลาย ๆ
ไม่หลับ (ไปพบแพทย์และรับประทาน
ยานอนหลับ) ครั้ง ไม่ขยี้หรือถูผิวหนังบริเวณนั้น

• นิดารับประทานยาตามแพทย์ เพราะจะทำาให้ยาที่ทาไว้กระจายมากขึ้น
สั่งหรือไม่ อย่างไร (ไม่ รับประทาน
เกินขนาดท่แี พทย์สัง่ ) การล้างด้วยนำ้าสะอาดจะช่วยชะล้างยา

• นิดาควรปฏิบัติตนอย่างไร ที่ทาไว้ หรือทำาให้ยานั้นเจือจางลง เมื่อ
เม่ือได้รับยาจากแพทย์ (ตัวอย่าง
คำ�ตอบ ควรรับประทานตามขนาด ล้างแล้วใช้ผ้าสะอาดซับเบา ๆ การทำาความสะอาดบริเวณผิวหนังที่แพ้ยา
และจำ�นวนท่แี พทย์สั่ง) ๒. ถ้ามีอาการปวด บวม และ ด้วยสบู่และนำ้าสะอาด

จ า ก น้ั น ฟั ง ก า ร อ ธิ บ า ย วิ ธี ก า ร บรเิ วณอวยั วะทีท่ ายามคี วามรอ้ นมากกวา่
ปฐมพยาบาลเมอื่ แพย้ าทาผิวหนังและ ปกติ ให้อวัยวะนั้นพักอยู่นิ่ง ๆ หรือให้มีการเคลื่อนไหวน้อยที่สุด และสังเกต
การปฐมพยาบาลเมอ่ื รบั ประทานยาผดิ
ดูว่าอาการปวด บวม นั้นเพิ่มขึ้นหรือไม่ และรีบบอกให้พ่อแม่ ผู้ปกครอง หรือ

ครูทราบทันที เพื่อให้การดูแลรักษาที่ถูกต้องต่อไป

๓. ห้ามนำายาหรือสารใด ๆ มาทาบริเวณที่แพ้ยาโดยเด็ดขาด เพราะอาจ

ทำาให้อาการรุนแรงขึ้นได้

198 สขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา ป.๔

เสริมความรู้ ครูควรสอน

การแพย้ า เมอื่ รบั ประทานยาแล้วเกิดผน่ื หรือแนน่ หน้าอก แสดงวา่ อาจจะมอี าการแพย้ า แต่การเกิดผลข้างเคยี งจากยาไมไ่ ด้
หมายความวา่ แพย้ าเสมอไป แตอ่ าจจะเกดิ จากสาเหตอุ น่ื และยงั สามารถทจ่ี ะรบั ประทานยานนั้ ตอ่ ไปได้ แตถ่ า้ หากเกดิ จากแพย้ า
ผู้ป่วยต้องหลีกเลี่ยงยาท่ีแพ้โดยเด็ดขาด การแพ้ยา หมายถึง เกิดปฏิกิริยาภูมิแพ้ มักจะเกิดอาการหลังรับประทานยาทันที
หรอื ไม่เกนิ ๒ ช่ัวโมง อาการท่ีส�ำ คญั เช่น
• คนั จมูก • หายใจไม่ออก หายใจเสยี งดงั หวีด • แขน ขาบวม

สุดยอดคู่มือครู 198

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

๒. การปฐมพยาบาลเมื่อรับประทานยาผิด St Step 1asean

ข้ันสงั เกต
รวบรวมข้อมลู

๑. พยายามทำาให้อาเจียนออกมา ๔. นกั เรียนทีเ่ คยมีประสบการณ์เกยี่ วกับ
โดยเร็วที่สุด โดยอาจใช้นิ้วล้วงคอให้ การปฐมพยาบาลเม่ือได้รับอันตราย
อาเจียนออกมา จากสารพิษและสารเคมีออกมาเล่า
ประสบการณห์ นา้ ชั้นเรียน
๒. รีบบอกพ่อแม่ ผู้ปกครองหรือ
ครูให้พาไปพบแพทย์โดยเร็วที่สุด ๕. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล
เกี่ยวกับการปฐมพยาบาลเม่ือได้รับ
การล้วงคอเพื่อให้อาเจียนเอายาออกมา อันตรายจากสารพิษและสารเคมี
จากหนังสือเรียนหรือแหล่งการเรียนรู้
การปฐมพยาบาลเม่อื ได้รับอนั ตรายจากสารพิษและสารเคมี ท่หี ลากหลาย

ในชีวิตประจำาวันเราอาจต้องสัมผัสกับ ep 2 ขนั้ คดิ วเิ คราะห์
สิง่ ของบางอยา่ งทีม่ สี ว่ นประกอบของสารพษิ
และสรปุ ความรู้
หรือสารเคมี เช่น นำ้ายาล้างจาน นำ้ายาซักผ้า
๖. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์สาเหตุท่ี
ผงซักฟอก นำ้ายาถูพื้น ซึ่งอาจทำาให้เกิด ทำ�ให้คนได้รับอันตรายจากการใช้ยา
แล้วสรุปเป็นความคดิ รวบยอด
อันตรายได้ สารเคมีในชีวิตประจำาวัน
๑. การแพ้สารเคมีที่ผิวหนัง ที่อาจทำาให้แพ้ได้ ๗. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น
เกย่ี วกบั การไดร้ บั อนั ตรายจากสารพษิ
การแพ้สารเคมี เช่น ผงซักฟอก นำ้ายาล้างจาน นำ้ายาล้างห้องนำ้า ลักษณะ และสารเคมี โดยตอบคำ�ถาม ดงั นี้
อาการแพ้ที่พบส่วนใหญ่ คือ เกิดผื่น บวม แดง ปวดแสบปวดร้อน ผิวหนังตึง
ส่วนใหญ่มักพบบริเวณฝ่ามือ หรือบริเวณที่สัมผัสกับสารเคมีเป็นประจำา • นกั เรยี นคดิ วา่ สารพษิ และสารเคมี
การปฐมพยาบาล เมื่อเกิดอาการแพ้สารเคมีที่ผิวหนัง ควรปฏิบัติ ดังนี้ สามารถเข้าสู่ร่างกายด้วยวิธีใดได้บ้าง
๑. หยุดใช้สารเคมีที่ทำาให้เกิดอาการแพ้นั้นทันที เขยี นเปน็ แผนภาพความคดิ
๒. ล้างด้วยนำ้าสะอาดหลาย ๆ ครั้ง เพื่อชะล้างสารเคมีให้หมดไปหรือ
เจือจางลง ดังตวั อยา่ ง

การปฐมพยาบาล 199 ๑. จากการรับประทาน ๒. จากการสูดดมหรอื
การหายใจเข้าไป

ช่องทางการ
เขา้ สูร่ า่ งกาย
ของสารพิษและ

สารเคมี

๔. จากการถกู แมลง ๓. จากการดดู ซึม
สตั วก์ ดั ตอ่ ย เข้าทางผิวหนัง

199 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 3 ขนั้ ปฏิบัติ
St St St แหลละังสกราปุรปควฏาบิ มัตริู้
๓. ใช้ผ้าสะอาดซับให้แห้ง
๘. นกั เรยี นแบง่ กลมุ่ ๒ กลมุ่ แตล่ ะกลมุ่ ๔. ห้ามทายาหรือสารต่าง ๆ บริเวณที่
ร่วมกันออกแบบแผนภาพความคิด แพ้โดยเด็ดขาด
ดังนี้ ๕. ไมค่ วรสมั ผสั กบั สารเคมที ีท่ าำ ใหเ้ กดิ
กลมุ่ ท่ี ๑ การปฐมพยาบาลเม่อื ได้รบั การแพ้นั้นอีก
อนั ตรายจากการใช้ยาผดิ
๖. สังเกตอาการถ้ามีอาการรุนแรงขึ้น
กลมุ่ ที่ ๒ การปฐมพยาบาลเม่ือได้รบั ต้องไปพบแพทย์ เพื่อรับการรักษาต่อไป โดย
อันตรายจากสารพษิ และสารเคมี ปกติอาการแพ้ควรจะหายได้เองภายในเวลา
โดยจัดทำ�ลงในกระดาษฟลิปชาร์ต ๓-๕ วัน การล้างบริเวณที่โดนสารเคมี
ด้วยนำ้าสะอาด

แลว้ ตกแตง่ ใหส้ วยงามดว้ ยความคดิ ๒. สารเคมีเข้าตา
สรา้ งสรรค์ สิ่งต่าง ๆ ที่มีส่วนประกอบของสารเคมีเมื่อกระเด็นเข้าตา อาจก่อ
๙. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งท่ีเข้าใจเป็น ให้เกิดอันตรายได้ จึงควรรีบทำาการปฐมพยาบาล ดังนี้
ความรรู้ ่วมกัน ดังน้ี ๑. ล้างตาด้วยนำ้าสะอาด อาจลืมตาในนำ้า หรือเปิดก๊อกให้นำ้าไหลผ่านตา
• การให้ความช่วยเหลือหรือ เบา ๆ
การปฐมพยาบาลเมื่อได้รับอันตราย ๒. ล้างซำ้าประมาณ ๔-๕ ครั้ง
จากการใช้ยาผิดและสารพิษหรือ
สารเคมีเป็นส่ิงสำ�คัญที่ช่วยบรรเทา ๓. หลังจากล้างตาแล้วให้หลับตานิ่ง ๆ
ความเจ็บปวดและลดความรุนแรง
ก่ อ น นำ � ผู้ ไ ด้ รั บ อั น ต ร า ย ส่ ง ๔. ห้ามขยี้ตา หรือใช้สารอย่างอื่นล้างตาโดยเด็ดขาด
โรงพยาบาล
๕. หากมีอาการรุนแรง ควรรีบไปพบแพทย์

เมื่อต้องสัมผัสหรือใช้สิ่งของเครื่องใช้ที่มีส่วนผสมของสารเคมี ควรสวม

ep 4 ถุงมือยางหรือล้างมือให้สะอาดทุกครั้งหลังใช้

ขน้ั สอื่ สารและนำ� เสนอ 200 สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

๑๐. ตัวแทนนักเรียนแต่ละกลุ่มออกมา
นำ � เ ส น อ แ ผ น ภ า พ ค ว า ม คิ ด ข อ ง
แต่ละกลุ่ม แล้วร่วมกันเสนอแนะ
เพมิ่ เติม

5ep ขั้นประเมินเพ่ือเพิ่มคุณค่า
บรกิ ารสงั คม
และจิตสาธารณะ

๑๑. นั ก เ รี ย น นำ � ผ ล ง า น จั ด เ ป็ น
ป้ า ย นิ เ ท ศ ห น้ า ช้ั น เ รี ย น ห รื อ มุ ม
ความรู้ตา่ ง ๆ ในโรงเรียนหรอื ชุมชน
เพ่อื เผยแพรค่ วามรใู้ ห้กับผอู้ ่ืน

สุดยอดคู่มือครู 200

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

การปฐมพยาบาลเม่อื ไดร้ ับอันตรายจากแมลง ตวั ชี้วดั
สัตวก์ ดั ต่อย
พ ๕.๑ ป.๔/๒
แมลงและสัตว์หลายชนิดมีพิษ ผึ้ง แตน
เมื่อถูกกัดต่อยจะทำาให้เกิดอันตราย แมงป่อง ภาระงาน/ช้ินงาน
เช่น ผึ้ง ต่อ แตน งู ตะขาบ แมงป่อง St• ภาพวาดและระบายสสี ตั วห์ รอื แมลงทมี่ พี ษิ
แมงกะพรุนไฟ • แผนภาพความคิดวิธีการปฐมพยาบาล
เมอื่ ไดร้ ับพษิ จากสตั ว์หรือแมลง
สัตว์และแมลงมีพิษ
ep 1 ขั้นสงั เกต
๑. การปฐมพยาบาลผู้ที่ถูกงูกัด
รวบรวมขอ้ มลู
เมื่องูกัดต้องรีบนำาผู้ที่ถูกงูกัดไปรับการรักษาจากแพทย์โดยเร็วที่สุด
ในระหว่างนำาส่งแพทย์ให้ปฏิบัติ ดังนี้ ๑. นักเรียนร่วมกันสนทนาเกี่ยวกับสัตว์มีพิษ
โดยตอบคำ�ถาม ดังนี้
๑. ให้อวัยวะที่ถูกงูกัดอยู่นิ่ง ๆ
หรือเคลื่อนไหวน้อยที่สุด • นักเรียนรู้จักสัตว์มีพิษอะไรบ้าง (ตัวอย่าง
ค�ำ ตอบ ผ้ึง แตน แมงป่อง งู)
๒. ถ้าถูกกัดที่แขนหรือขา ให้ใช้ผ้า
พับทบกัน ๒-๓ ชั้น รัดเหนือบาดแผล • นักเรียนจะมีวิธีการปฏิบัติตนเพ่ือป้องกัน
ประมาณ ๑ นิ้ว และคลายออกทุก อันตรายท่ีเกิดขึ้นจากสัตว์เหล่านี้อย่างไร
๑๕ นาที (ตัวอย่างคำ�ตอบ ไม่รังแกสัตว์ และไม่เข้าไปบริเวณ
๓. ใชน้ ำา้ แขง็ ประคบบรเิ วณทีถ่ กู งกู ดั ที่รก อบั ชนื้ เช่น ในป่ารกทมี่ หี ญ้าขึ้นสูง)
เพื่อยับยั้งพิษของงูไม่ให้แพร่ไปสู่ส่วน
ต่าง ๆ ของร่างกาย การใช้ผ้ารัดเหนือบาดแผลที่ถูกงูกัด ๒. นักเรยี นสงั เกตภาพ แล้วตอบคำ�ถาม ดงั น้ี
ภาพท่ี ๑ ภาพการปฐมพยาบาลเดก็
๔. รบี นาำ ผูถ้ กู งกู ดั ไปพบแพทยเ์ พือ่ ถูกงกู ดั ที่นอ่ ง
ฉีดเซรุ่มแก้พิษงู
• จากภาพ ผู้บาดเจ็บได้รับอันตรายอย่างไร
การปฐมพยาบาล 201 (งกู ัด)
• ผบู้ าดเจบ็ ไดร้ บั การปฐมพยาบาลดว้ ยวธิ ใี ด
เสริมความรู้ ครูควรสอน
(ใชผ้ ้ารดั เหนอื บาดแผลที่ถูกงกู ดั )
เซรุ่ม เป็นภมู คิ ุ้มกนั โรคที่ฉดี เข้ารา่ งกายเพอ่ื รกั ษาโรคได้ทันที เซรุ่มแก้พษิ งู คือ สารซง่ึ ผลติ ข้ึน ภาพท่ี ๒ ภาพการปฐมพยาบาลเด็ก
จากนาํ้ เหลอื ง จากเลอื ดของสตั ว์ เชน่ มา้ ทไี่ ดร้ บั การฉดี พษิ งทู ถี่ กู ผสมใหเ้ จอื จางตามวธิ กี ารทลี ะนอ้ ย ถกู แมลงสัตว์กัดตอ่ ยและฝงั เหลก็ ใน
จนมีความต้านทานพิษงูได้ดี แล้วดูดเลือดจากม้าเอานํ้าเหลืองของเลือดซ่ึงได้กลายเป็นเซรุ่มแล้ว
มาฉีดคนที่ถูกงูกัดเพ่ือแก้พิษงูได้ ประเทศไทยมีหน่วยราชการคือ สถานเสาวภา ของกอง • จากภาพ ผูบ้ าดเจ็บไดร้ ับอนั ตรายอยา่ งไร
วิทยาศาสตร์ สภากาชาดไทย (ถกู สัตว์ทมี่ ีเหลก็ ในต่อย)
• ผู้บาดเจ็บได้รับการปฐมพยาบาลด้วยวิธีใด

(ใช้ส่ิงของที่มีรูกลวงตรงกลางกดบริเวณที่เหล็กใน
ฝงั อย่ใู หอ้ อก)

ภาพท่ี ๓ ภาพการปฐมพยาบาลเดก็
ถูกแมลงต่อยทมี่ ือ

• จากภาพ ผู้บาดเจ็บไดร้ ับอนั ตรายอยา่ งไร
(ถูกแมลงตอ่ ยท่ีมอื )
• ผบู้ าดเจบ็ ไดร้ บั การปฐมพยาบาลดว้ ยวธิ ใี ด

(ลา้ งบริเวณทถ่ี กู แมลงต่อยดว้ ยน้ำ�ํ สะอาด)
๓. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูลเก่ียวกับ

การปฐมพยาบาลเม่ือได้รับอันตรายจากแมลง
สัตว์กัดต่อย จากหนังสือเรียนหรือแหล่งการ-
เรียนรทู้ ่หี ลากหลาย

201 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

St St St St บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ep 2 ขัน้ คดิ วเิ คราะห์ ปลอดภัยไว้ก่อน

และสรุปความรู้

๔. นักเรียนแบ่งกลุ่ม แต่ละกลุ่มร่วมกัน ห้ามใช้ปากดูดพิษงูจากบาดแผลที่ถูกงูกัดโดยเด็ดขาด เพราะอาจทำาให้พิษของงู
วิเคราะห์เก่ียวกับการปฐมพยาบาล เข้าสู่ร่างกายเป็นอันตรายต่อชีวิตได้
๓ วิธี ดังน้ี
๒. การปฐมพยาบาลผู้ที่ถูกแมลงมีพิษต่อย
• การปฐมพยาบาลผ้ทู ถ่ี ูกงกู ดั
• การปฐมพยาบาลผทู้ ถี่ กู แมลงมพี ษิ ตอ่ ย เมื่อถูกแมลงที่มีพิษ เช่น ผึ้ง ต่อ หรือแตนต่อย
• การปฐมพยาบาลเม่ือถูกพิษของ ต้องรีบให้การปฐมพยาบาล ดังนี้

แมงกะพรุนไฟ ๑. ล้างบริเวณที่ถูกต่อยด้วยนำ้าสะอาดหลาย ๆ
๕. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันแสดงความ ครั้ง

คิดเห็นว่าการปฐมพยาบาลแต่ละวิธีมี ๒. ใช้สิ่งของที่มีรู เช่น ลูกกุญแจ ฝาปากกา
วิธีการอย่างไร และหากปฐมพยาบาล
ไมถ่ กู ตอ้ งผลจะเป็นอย่างไร กดบริเวณที่ถูกต่อยเพื่อเอาเหล็กในออก การใช้แอมโมเนียหอม
๓. ใช้แอมโมเนียหอมทาบริเวณที่ถูกต่อย ทาบริเวณที่ถูกแมลง
ep 3 ข้นั ปฏิบัติ
แหลละังสกราปุรปควฏาบิ มัตริู้ หรือใช้นำ้าแข็งประคบ สัตว์กัดต่อย
๖. นักเรียนเลือกวาดภาพสัตว์หรือแมลง
ท่ีมีพิษคนละ ๑ ชนิด พร้อมระบายสี ๔. ถ้ามีอาการแพ้ คือ มีอาการปวด บวม บริเวณที่ถูกต่อย มีไข้สูงหรือ
ใหส้ วยงามแลว้ บอกวธิ กี ารปฐมพยาบาลเมอื่ มีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ต้องรีบบอกพ่อแม่ ผู้ปกครองหรือครูให้พาไปรับการ
ได้รับพิษจากสัตว์หรือแมลงเหล่านั้นเป็น รักษาจากแพทย์โดยเร็วที่สุด
แผนภาพความคิด
๗. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งที่เข้าใจเป็นความรู้ เราสามารถป้องกันตนเองจากแมลงมีพิษด้วยการไม่เล่นซุกซนตีรังผึ้ง
รว่ มกนั ดงั นี้ รังต่อ หรือรังแตน เพราะแมลงเหล่านี้เมื่อถูกรบกวนก็จะทำาร้ายผู้ที่ไปรบกวนให้
• การปฐมพยาบาลเบอ้ื งตน้ เมอื่ ถกู แมลง ได้รบั อนั ตราย และการถูกแมลงมพี ษิ จาำ นวนมากรมุ ต่อย จะทำาให้ไดร้ ับอันตราย
สัตว์กัดต่อยเป็นส่ิงจำ�เป็นท่ีจะช่วยให้เกิด รุนแรง และอาจเสียชีวิตได้
ความปลอดภัย และลดความรุนแรงของ
๓. การปฐมพยาบาลเมื่อถูกพิษของแมงกะพรุนไฟ
epอา4การบาดเจ็บได้
แมงกะพรุนไฟเป็นสัตว์มีพิษอยู่ในทะเล เมื่อถูกพิษของแมงกะพรุนไฟ
จะทำาให้ผิวหนังไหม้ มีอาการปวดแสบปวดร้อน

ขน้ั สอื่ สารและนำ� เสนอ 202 สุขศึกษาและพลศกึ ษา ป.๔

๘. นั ก เ รี ย น นำ � เ ส น อ ภ า พ ว า ด สั ต ว์ ห รื อ เสริมความรู้ ครูควรสอน
แมลงมีพิษ พร้อมบอกวิธีปฐมพยาบาล
เมื่อได้รับพิษจากสัตว์หรือแมลงดังกล่าว แอมโมเนียหอม เป็นยาสามัญประจำ�บ้านท่ีมีสรรพคุณในการดมเพ่ือบรรเทาอาการ
วิงเวียน หน้ามืด หรอื ทาผวิ หนงั บรรเทาอาการเนือ่ งจากพิษแมลงกดั ตอ่ ย หรือถกู พืชมีพิษ
5หนา้ ช้นั เรยี น ขนาดและวิธีใช้ คอื ใช้ชบุ ส�ำ ลดี มหรือใช้ทา

ep ขน้ั ประเมนิ เพอ่ื เพม่ิ คณุ คา่

บริการสงั คม
และจิตสาธารณะ

๙. นักเรียนนำ�ความรู้เรื่อง การปฐมพยาบาล
ผู้ท่ีถูกสัตว์หรือแมลงกัดต่อยไปสอนน้อง
ใหร้ ้จู ักวิธีการปฐมพยาบาลเบ้ืองต้น

สุดยอดคู่มือครู 202

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

เมื่อถูกพิษของแมงกะพรุนไฟควรปฏิบัติ ดังนี้ ตวั ช้ีวัด

๑. เมื่อถูกพิษใหม่ ๆ ให้ใช้ทรายถูผิวหนัง พ ๕.๑ ป.๔/๒
บริเวณที่ถูกพิษเพื่อขัดเอานำ้าเมือกที่มีพิษออก ภาระงาน/ช้นิ งาน
แผนภาพความคดิ สาเหตุ วธิ กี ารปฐมพยาบาล
๒. ล้างบริเวณที่ถูกพิษด้วยนำ้าสะอาด แ ล ะ ผ ล ที่ เ กิ ด ขึ้ น เ กี่ ย ว กั บ อุ บั ติ เ ห ตุ จ า ก
หลาย ๆ ครั้ง การเลน่ กฬี า

๓. ใช้แอมโมเนียหอมทาบริเวณที่ถูกพิษ แมงกะพรุนไฟ ep 1 ขั้นสังเกต

๔. พยายามใหอ้ วยั วะทีถ่ กู พษิ อยูน่ ิง่ ๆ หรอื มกี ารเคลือ่ นไหวนอ้ ยทีส่ ดุ St รวบรวมขอ้ มูล

จุดประกายความรู้

พืชชนิดใดใช้ปฐมพยาบาลเมื่อโดนพิษของแมงกะพรุนไฟได้ ๑. นักเรียนร่วมกันสนทนาเก่ียวกับ
ผักบุ้งทะเล สามารถใช้ปฐมพยาบาลพิษของแมงกะพรุนไฟได้ โดยการตำา ประสบการณ์การเกิดอุบัติเหตุจาก
ให้ละเอียด แล้วนำามาพอกบริเวณที่ถูกพิษแมงกะพรุนไฟ การเล่นกีฬาของนักเรียน โดยตอบ
คำ�ถาม ดงั น้ี
การปฐมพยาบาลเม่อื ได้รบั บาดเจบ็ จากการเลน่ กีฬา
• นักเรียนเคยได้รับอุบัติเหตุจาก
๑. บาดแผลถลอก การเล่นกีฬาหรือไม่ (เคย/ไมเ่ คย)
เมือ่ เลน่ กฬี าหรอื เลน่ กบั เพือ่ น ๆ อาจทาำ ใหไ้ ดร้ บั
บาดเจ็บบาดแผลถลอกจากการหกล้ม ถูกของแข็งมี • ถ้าเคย นักเรียนได้รับบาดเจ็บ
ผิวขรุขระกระแทก ลักษณะของบาดแผลจะเป็นรอย อย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ บาดแผล
ถลอก เป็นแผลตื้น ๆ มีเลือดออกเล็กน้อย ถลอก/ฟกช้ํา)

การปฐมพยาบาลบาดแผลถลอกควรปฏิบัติ • นักเรียนได้รับการปฐมพยาบาล
ดังนี้ การล้างบาดแผลถลอก ดว้ ยวธิ ใี ด (ตวั อยา่ งค�ำ ตอบ ลา้ งบรเิ วณ
๑. ล้างบริเวณบาดแผลด้วยนำ้าสะอาด โดยให้นำ้าไหลผ่านหลาย ๆ ครั้ง บาดแผลด้วยนํ้ำ�สะอาด แล้วจึงใส่ยา/
ไม่ถูบริเวณบาดแผลเพราะจะทำาให้อาการบาดเจ็บรุนแรงขึ้น ประคบด้วยนาํ้ แขง็ )

การปฐมพยาบาล 203 • อุบัติเหตุท่ีนักเรียนเคยประสบ
จากการเล่นกีฬามีอะไรบ้าง (ตัวอย่าง
เสริมความรู้ ครูควรสอน คำ�ตอบ แผลถลอก บาดแผลฟกชำ้ํ�
บวม เลอื ดกำ�เดาไหล)
ผักบงุ้ ทะเล เปน็ ไมล้ ้มลุก เถาเลื้อย ล�ำ ตน้ ทอดไปตามยาวบนพ้ืนดิน มักข้ึน
ใกลท้ ะเล ผวิ เถาเรยี บสเี ขยี วและมว่ ง ใบเปน็ รปู หวั ใจปลายเวา้ เขา้ หากนั ตามเถา ๒. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล
และใบมียางสีขาว ดอกจะออกเป็นช่ออยู่ตามง่ามใบ ช่อหน่ึงจะมีดอกอยู่ เก่ียวกับการปฐมพยาบาลเม่ือได้รับ
ประมาณ ๒-๖ ดอก แต่จะทยอยกันบานทีละดอกเท่านั้น ลักษณะของดอก บาดเจบ็ จากการเล่นกีฬา
เป็นรูปปากแตร ยาวประมาณ ๒.๕ นิ้ว มีสีม่วงอมชมพู ม่วงอมแดง ชมพู
หรือมว่ ง ผักบุ้งทะเลมพี ิษถา้ รบั ประทานจะเกิดอาการเมา คล่นื ไส้ วิงเวียน จากหนังสือเรียนหรือแหล่งการเรียนรู้
ทห่ี ลากหลาย

203 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขน้ั คดิ วิเคราะห์
St
และสรปุ ความรู้
๒. เมื่อล้างบาดแผลแล้ว ซับบาดแผลให้แห้งและใส่ยา เช่น ทิงเจอร์-
ไอโอดีน โพวิโดน-ไอโอดีน ไม่ต้องปิดแผล ปล่อยให้แผลแห้งเอง แผลจะหาย
๓. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น ภายใน ๒-๓ วัน
โดยตอบค�ำ ถาม ดงั น้ี
๓. เมื่อแผลเริ่มหายจะมีสะเก็ดแผล ซึ่งไม่ควรแกะหรือเกา เพราะจะ
• เ พ ร า ะ เ ห ตุ ใ ด จึ ง ต้ อ ง มี ก า ร ทำาให้เชื้อโรคเข้าสู่บาดแผลได้ ควรปล่อยให้สะเก็ดแผลหลุดออกไปเอง
ปฐมพยาบาล (ตัวอย่างคำ�ตอบ เพื่อ

ช่วยลดหรือบรรเทาอาการบาดเจ็บ ๒. บาดแผลฟกชํ้า บวม
ไมใ่ หม้ ีอาการรุนแรงขึ้น) การถูกกระแทกหรือวิ่งชนกัน อาจเกิด
๔. นักเรียนคิดประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่า บาดแผลฟกชาำ้ ซึง่ จะมลี กั ษณะบวมนนู มสี แี ดง
โดยตอบคำ�ถาม ดังน้ี คลำา้ เนือ่ งจากมเี ลอื ดมาคัง่ บรเิ วณนัน้ และไมม่ ี
• การป้องกันอุบัติเหตุจากการเล่น เลือดออก
กีฬา นักเรียนควรปฏิบัติอย่างไร
(ตัวอย่างคำ�ตอบ เล่นด้วยความ
ระมัดระวงั เคารพในกตกิ า) การชนกันทำาให้เกิดบาดแผลฟกชำ้า

การปฐมพยาบาลบาดแผลฟกชำ้า ควรปฏิบัติ ดังนี้

๑. ใช้ผ้าห่อนำ้าแข็งประคบบริเวณที่บวม หรือฟกชำ้า
๑๐-๑๕ นาที เพื่อลดอาการปวดและบวม
๒. หลงั จากนัน้ ๑ วนั ใชผ้ า้ ชบุ นำา้ อุน่ ประคบบรเิ วณ
ที่บาดเจ็บ เพื่อลดอาการชำ้าบวม ไม่ควรคลึง ขยี้ หรือนวด
บริเวณที่บาดเจ็บด้วยความร้อน เช่น ยาหม่อง ยาแก้เคล็ด
ขัดยอก เพราะอาจทำาให้เลือดออกภายในมากขึ้น
๓. เลือดกําเดาไหล การใช้นำ้าแข็งประคบ
บริเวณฟกชำ้า

มีสาเหตุจากการถูกกระแทกอย่างแรงทำาให้เส้นเลือดฝอยแตก มีเลือดไหล
จากรูจมูก

204 สขุ ศึกษาและพลศึกษา ป.๔

สุดยอดคู่มือครู 204

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
ep 3asean
St ข้นั ปฏบิ ตั ิ
และสรุปความรู้
การปฐมพยาบาลผูท้ ีเ่ ลอื ดกาำ เดาไหล ควรปฏบิ ตั ิ หลังการปฏิบัติ
ดังนี้
๕. นักเรยี นแบง่ กลมุ่ ๓ กลุ่ม แตล่ ะกลมุ่
๑. นั่งก้มหน้าเล็กน้อย บีบจมูกและหายใจ ร่วมกันวิเคราะห์สาเหตุ วิธีการ
ปฐมพยาบาล และผลทเี่ กดิ ขนึ้ เกย่ี วกบั
ทางปากแทน นานประมาณ ๑๐ นาที อุบัติเหตุจากการเล่นกีฬา ๓ อย่าง
ดงั นี้
๒. ใชผ้ า้ เยน็ หรอื ถงุ นำา้ แขง็ วางบนสนั จมกู หรอื
• บาดแผลถลอก
หน้าผาก ก้มหน้า บีบจมูกและหายใจ • บาดแผลฟกช้ํา บวม
๓. ถ้าเลือดไม่หยุดให้รีบไปพบแพทย์ ทางปากเมื่อมีเลือดกำาเดาไหล • เลอื ดก�ำ เดาไหล
โดยแต่ละกลุ่มร่วมกันเขียนเป็น
การบาดเจ็บในลักษณะอื่น ๆ อาจรุนแรงเกินกว่าที่จะให้การปฐมพยาบาล
ได้ด้วยตนเอง ดังนั้นเมื่อพบผู้บาดเจ็บหรือเจ็บป่วย หากไม่สามารถให้การ แผนภาพความคิดตามหัวข้อที่กลุ่ม
ช่วยเหลือได้ ต้องแจ้งให้ครูทราบโดยเร็ว เมื่ออยู่ในโรงเรียน หรือแจ้งเจ้าหน้าที่
ตำารวจเมื่ออยู่นอกโรงเรียน

สรุป การปฐมพยาบาลเป็นสิ่งที่จำาเป็นต้องเรียนรู้และควรฝึกปฏิบัติจนสามารถ ของตนเองไดร้ บั
๖. นกั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ ฝกึ ปฏบิ ตั แิ ละสาธติ
ทำาได้อย่างถูกต้อง เพื่อให้สามารถช่วยเหลือผู้บาดเจ็บ หรือผู้ที่เจ็บป่วยกะทันหัน
ได้อย่างทันท่วงที ซึ่งจะช่วยลดความรุนแรงของการบาดเจ็บและการเจ็บป่วย การปฐมพยาบาล โดยมีผู้ตรวจสอบ
ที่เกิดขึ้น และช่วยให้การรักษาทำาได้ง่ายขึ้น และให้คำ�แนะนำ�เพิ่มเติมจนนักเรียน

อาชีพน่ารู้ สามารถปฏิบตั ไิ ด้ถูกตอ้ ง
๗. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงที่เข้าใจเป็น
พยาบาล (อ่านว่า พะ-ยา-บาน) หรืออาจเรียกว่า นางพยาบาล คือ ผู้ที่ทำาหน้าที่
ในการช่วยเหลือ ดูแลผู้ป่วยหรือผู้บาดเจ็บในโรงพยาบาล เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยหรือผู้บาดเจ็บ ความรู้ร่วมกัน ดงั นี้
หายเป็นปกติเร็วขึ้น • การเลน่ กฬี าชนดิ ตา่ ง ๆ อาจท�ำ ให้

เกิดการได้รับบาดเจ็บ เช่น บาดแผล

เว็บไซต์แนะนำา ถลอก บาดแผลฟกช�ำํ้ บวม เลอื ดก�ำ เดา
ไหลได้ การได้รับการปฐมพยาบาล
การปฐมพยาบาลเบื้องต้น www.thaiall.com/data/primary.htm เบื้องต้นอย่างถูกวิธีเป็นสิ่งสำ�คัญ

การปฐมพยาบาล 205 เพราะจะชว่ ยใหอ้ าการบาดเจบ็ บรรเทา
ลง หรอื หายเป็นปกติ

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ 205 สุดยอดคู่มือครู

เมอ่ื มเี ลอื ดกำ�เดาไหลควรปฏบิ ัตอิ ย่างไร
๑ ใช้ผา้ ชุบนํา้ อุ่นเชด็ เลอื ดที่ไหล
๒ สงั่ จมูกแรง ๆ ใหเ้ ลอื ดไหลออกมา
๓ แหงนหน้าขึน้ ใหเ้ ลือดไหลกลับลงคอ
๔ กม้ หน้า บีบจมกู หายใจทางปากสักครู่
(เฉลย ๔ เพราะหากมีเลือดกำ�เดาไหลต้องรีบปฐมพยาบาลทำ�ใหเ้ ลอื ดหยดุ
ดว้ ยการก้มหนา้ บบี จมูก หายใจทางปาก)

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

St Step 4 ผังสรุปสาระสำาคัญ

ขน้ั สอ่ื สารและนำ� เสนอ

๘. ตัวแทนนักเรียนแต่ละกลุ่มออกมา จุดมุ่งหมายของการปฐมพยาบาล : การปฐมพยาบาลเปน็ การใหค้ วามช่วยเหลือ
นำ � เ ส น อ ผ ล ง า น ก ลุ่ ม ข อ ง ต น เ อ ง ดแู ลเบอ้ื งตน้ แกผ่ ู้เจ็บปว่ ยหรือบาดเจบ็ โดยมีจดุ มงุ่ หมายเพ่อื ช่วยชวี ิต บรรเทา
หนา้ ชนั้ เรยี น ความเจบ็ ปวด และปอ้ งกันความพิการ

5ep ขน้ั ประเมินเพอ่ื เพิ่มคณุ ค่า การปฐมพยาบาล การปฐมพยาบาลเมื่อแพ้ยาทาผวิ หนัง : เมอื่ มคี วามผดิ ปกติ
บรกิ ารสงั คม เม่อื ไดร้ ับอนั ตราย จากการใช้ยาให้รีบล้างบริเวณที่แพ้ยา โดยให้น้ำาไหลผ่าน ถ้ามี
และจิตสาธารณะ จากการใช้ยาผิด อาการปวด บวม ตอ้ งรีบไปพบแพทย์ โดยนำายาชนดิ นน้ั ไปด้วย
การปฐมพยาบาลเมื่อรบั ประทานยาผิด : เม่ือรับประทานยาผิด
ควรพยายามทำาให้อาเจียนออกมาโดยเร็วท่ีสุด โดยใช้นิ้วล้วงคอ
และบอกพ่อแมผ่ ู้ปกครองใหพ้ าไปพบแพทย์

๙. นักเรียนนำ�แผนภาพความคิดของ การปฐม การปฐมพยาบาล การแพส้ ารเคมที ีผ่ ิวหนงั : ต้องรีบลา้ งสารเคมบี ริเวณผิวหนงั
แต่ละกลุ่มไปจัดทำ�เป็นป้ายนิเทศ พยาบาล เม่อื ได้รบั อันตราย ออกด้วยนำ้าสะอาดหลาย ๆ ครั้ง แล้วใช้ผ้าซับให้แห้ง หากอาการ
แล้วนำ�ไปติดบริเวณมุมความรู้ต่าง ๆ จากสารพิษและ รุนแรงขึ้นต้องรีบไปพบแพทย์
ของโรงเรยี น สารเคมี สารเคมีเข้าตา : ต้องรีบล้างตาด้วยนำา้ สะอาด โดยการลืมตาในนา้ำ
หรอื เปิดนำา้ ให้ไหลผ่านตาเบา ๆ หลงั จากล้างตาแล้ว ควรพกั
การปฐมพยาบาล หลับตานงิ่ ๆ หากมีอาการรุนแรงต้องรีบไปพบแพทย์
เมอ่ื ได้รับอันตราย
จากแมลงสตั ว์กัดต่อย การปฐมพยาบาลผทู้ ถี่ กู งกู ดั : เมอื่ ถกู งกู ดั ตอ้ งเคลอื่ นไหวใหน้ อ้ ย
ที่สุด ใชผ้ ้าพบั ทบกัน รดั เหนอื บาดแผลประมาณ ๑ นิ้ว
และคลายออกทุก ๑๕ นาที และใช้น้ำาแข็งประคบบริเวณที่ถูก
งกู ดั และรีบไปพบแพทย์
การปฐมพยาบาลผทู้ ถี่ กู แมลงมพี ษิ ตอ่ ย : เมอ่ื ถกู ผงึ้ ตอ่ แตนตอ่ ย
ให้ล้างบริเวณน้ันด้วยนำ้าสะอาด ใช้สิ่งของท่ีมีรูกดเอาเหล็กใน
ออก ใชแ้ อมโมเนยี หอมทาบรเิ วณทถ่ี กู ตอ่ ย หรอื ใชน้ าำ้ แขง็ ประคบ
การปฐมพยาบาลเมอ่ื ถกู พษิ ของแมงกะพรนุ ไฟ : เมอื่ ถกู พษิ ใหม่ ๆ
ใหใ้ ชท้ รายถผู วิ หนงั เพอ่ื ขดั เอานา้ำ เมอื กทม่ี พี ษิ ออก ลา้ งบรเิ วณทถี่ กู
พิษดว้ ยนำา้ สะอาด และใชแ้ อมโมเนียหอมทา

การปฐมพยาบาล บาดแผลถลอก : ล้างบริเวณบาดแผลให้สะอาด ซับแผลให้แห้ง
เมื่อไดร้ ับบาดเจ็บ ใส่ยาใสแ่ ผลสด และปลอ่ ยใหแ้ ผลแห้งตกสะเกด็ และหลดุ ไปเอง
จากการเลน่ กีฬา บาดแผลฟกชาำ้ บวม : ใชผ้ า้ หอ่ นา้ำ แขง็ ประคบประมาณ ๑๐-๑๕ นาที
หลังจากนัน้ ๑ วัน ใช้ผา้ ชบุ นำ้าอนุ่ ประคบบรเิ วณท่บี าดเจ็บ
เลอื ดกาำ เดาไหล : นัง่ กม้ หนา้ เลก็ น้อย หายใจทางปาก บีบจมกู นาน
ประมาณ ๑๐ นาที ใชผ้ ้าเย็นหรอื ถุงนำ้าแขง็ วางประคบบนสนั จมูก

206 สุขศึกษาและพลศกึ ษา ป.๔

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

เมื่อรบั ประทานยาผิด นกั เรยี นควรปฏิบตั ิตนอย่างไร
๑ รีบเข้าห้องนํ้าถา่ ยปสั สาวะ ๒ บว้ นปากหลาย ๆ ครัง้
๓ ดื่มน้ําตามเขา้ ไปมาก ๆ ๔ ใช้นว้ิ ลว้ งคอให้อาเจียนออกมา
(เฉลย ๔ เพราะเมือ่ รบั ประทานยาผิด ต้องรบี ทำ�ใหอ้ าเจยี นเพ่อื น�ำ ยาออกมา
ให้ได้มากที่สดุ )

สุดยอดคู่มือครู 206

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ตัวชี้วัด

กจิ กรรมการเรยี นรู้ พ ๕.๑ ป.๔/๒

กิจกรรม การสร้างเสริมความรู้ความเขา้ ใจและทกั ษะการปฐมพยาบาล

๑. ใหน้ กั เรยี นแบง่ กลมุ่ กล่มุ ละ ๓-๕ คน
๒. ครูกำาหนดสถานการณท์ ี่มีการบาดเจ็บที่ต้องการการปฐมพยาบาล

ให้นกั เรยี นแตล่ ะกลุ่ม
๓. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์สถานการณ์ท่ีครูกำาหนดให้ แล้วระดม

สมองร่วมกันวางแผนการใหก้ ารปฐมพยาบาล
๔. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มฝึกการปฐมพยาบาลตามแผนการที่นักเรียนกำาหนดไว้

โดยใหน้ กั เรยี นในกลมุ่ สลบั ผลดั เปลย่ี นกนั เปน็ ผบู้ าดเจบ็ และผใู้ หก้ ารปฐมพยาบาล

คำาถามพฒั นากระบวนการคดิ แนวคำ� ตอบ
๑. การปฐมพยาบาลมจี ดุ มงุ่ หมายอย่างไร
๑. เพ่ือช่วยชีวิตและไม่ให้อาการบาดเจ็บ
๒. อาการแพ้ยาทาภายนอกมีลักษณะอยา่ งไร รุนแรงขนึ้
๓. หลังจากนกั เรียนใชน้ าำ้ ยาลา้ งห้องน้าำ แล้วควรปฏิบตั ิอย่างไร
๔. เมอื่ สารเคมีเข้าตา นักเรยี นควรปฏบิ ัตอิ ยา่ งไร ๒. มผี ืน่ ขนึ้ ผวิ หนงั บวมแดง
๕. นกั เรียนจะป้องกันสตั วแ์ ละแมลงท่ีมีพษิ กดั ตอ่ ยไดอ้ ยา่ งไร ๓. ล้างมอื ฟอกสบใู่ หส้ ะอาด
๖. เมื่อเกิดบาดแผลถลอก นักเรียนจะปฐมพยาบาลอยา่ งไร ๔. ลืมตาในน้ําสะอาด รีบไปพบแพทย์
๗. การปฐมพยาบาลแผลฟกชำ้ามวี ิธีการปฏบิ ัตอิ ยา่ งไร ๕. ไมเ่ ล่นในทีร่ ก ทบึ
๘. การเล่นในสถานที่ใดเส่ียงต่อการถกู แมลงสตั ว์กดั ต่อย ๖. ล้างแผลดว้ ยน้ําสะอาด
๙. ถ้าพบเพอื่ นมีเลือดกาำ เดาไหล นกั เรียนจะปฐมพยาบาลอยา่ งไร ล้างด้วยแอลกอฮอล์ ๗๐%
๑๐. การปฐมพยาบาลที่ผดิ วธิ จี ะส่งผลอยา่ งไร ซับแผลให้แห้ง และใสย่ ารักษาแผลสด
๗. ใชผ้ ้าห่อนํ้าแข็งประคบบริเวณฟกชา้ํ
การปฐมพยาบาล 207 ๘. ในพงหญา้ ใกล้ต้นไม้
๙. ให้เพอ่ื นนัง่ ก้มหน้า บีบจมูก
และหายใจทางปาก
๑๐. อาการบาดเจบ็ รุนแรงมากย่ิงข้ึน หายชา้

207 สุดยอดคู่มือครู

บบรรรรณณาานนุุกกรรมมเกษม ตันติผลาชีวะ และกุลยา ตันติผลาชีวะ. “สุขภาพจิตในครอบครัว” การพัฒนา
ตแ๒แคคันลลรร๕ตะะออ๔ปปิผบบ๕รรล.คคะะ าสสรรชาาััววีวนนะ..งง าาแคคนนลณณสสะตตะะกรรออุลีีแแนนยหหุุกกา่่งง รรชชตรราามมันตตกกติิ,, าาิผสสรรลำำาาดดานน้้าาชัักกนนีวงงคคะาา.รรนน ออ“ปปบบลลสคคััดดุขรร ภััววสสา,,ำำาา พนนสสจัักกำำาาิตนนนนาาใัักกยยนงงกกคาารรนนรััฐฐคคอมมณณบนนคะะตตกกรรรรรีีั,,ว รร”นนมม..กกก๒๒าาา๐๐รรร๕๕สสพ--่่งง๒๒ัฒเเสส๐๐นรร๙๙ิิมมา..
เ กษม

คำารวี. ๒๕๔๕. “๑๐ ปี...วัยเข้าที่เข้าทาง”. ใน life and family. ปีที่ ๕ ฉบับที่ ๕๔
ค ำารวี. ๒๒๕๙๔ ต๕ุล. า“ค๑ม ๐๒๕ป๔ี..๕.ว.ัยเข้าที่เข้าทาง”. ใน life and family. ปีที่ ๕ ฉบับที่ ๕๔
น ิตยา ๒คช๙ภ ตักุดลาี. ค“มก ๒าร๕ด๔ูแ๕ล. เด็กเล็กในครอบครัว : ภาระหน้าที่ที่มีคุณค่า”. ในคณะ
น ิตยา อแอคหนนช่งุุภกกชรรัการรดตมมี.ิ, กก ส“าารรำากนดดาัก้้าารนนงดาคคูแนรรลปออเลบบดัดคค็ก รรเสััววลำา,, ็กนสสใักนำำาานนนคาัักกยรงงกอาารบนนัฐคคคมณณรนัวตะะกกร:รรี, รรภนมมา.๘กกราา๙ะรรห-สส๑น่่งง๑เเ้าสส๙ทรร. ิิมมี่ทมแแี่ม.ลลปีคะะ.ุณปปป.รรคะะ่าสส”าานน. งงใาานนนคสสณตตรระีี
เ พ็ญปรแะภหา่ง ชวาัฒติ,น สรัตำานัก์. ง“ารนะปวลังัดภ ัยสไำามน่ใักหน้ลายูกกถรูกัฐลม่วนงตเกรี,ิน นท.า๘ง๙เพ-๑ศ๑”๙. . นมิต.ปย.สปา.รบันทึกคุณแม่.
เพ็ญปร๖ะภ (า๗ ว๖ัฒ). นพรฤัตศนจ์. ิก“ารยะนว ัง๒ภ๕ัย๔ไ๕ม.่ให้ลูกถูกล่วงเกินทางเพศ”. นิตยสารบันทึกคุณแม่.
วิทย์ เท๖ี่ย ง(บ๗ูร๖ณ)ธ. รพรฤมศ. จพิกจานยานน ๒ุกร๕ม๔อ๕ัง.กฤษ-ไทย. กรุงเทพฯ : ซีเอ็ดยูเคชั่น, ๒๕๔๗.

วสิทาย์ สเุทรี ่ยจงบุตูริกณุลธ.ร ร“มค. วพาจมนราักนคุกวรมามอังอกบฤอษุ่น-ไใทนยค. รกอรบุงเคทพรัวฯ ”: ซใีเนอ็ดกยาูเรคพชั่นฒ, น๒า๕ค๔ร๗อ.บครัว.
ส ายสุรีคสค ตณณจรุตะะีแิออกหนนุล่งุุกก.ช รรา“รรตมมคิ, กกวสาาาำารรนมดดักร้้าางนนักาคคคนรรปวออลาบบัดมคค อรรสััววบำา,,นอ ักสสุ่นนำำาาในนานยัักกคกงงราารนนอัฐคคมบณณนคตะะรกกรัวี,รร ”รรนมม.๑ใกกน๕าารรก-สส๒า่่งง๓รเเสสพ. รรมัฒิิมม.แแปนลล.าปะะค.ปปรรรอะะสสบาาคนนรงงาาัวนน.
ส ำานักพสัฒตรนีแาหก่งาชราพตลิ, ศสึกำานษักา งาสนุขปภลาัดพ แสลำานะักนนั าทยนการกัฐามรน. ตรมี,า นต.ร๑ฐ๕า-๒น๓แ.ล มะ.กปา.ปร.สร้างเสริม
สำานักพสัฒมนรรากถาภราพพลทศาึกงษกาา ยส. ุขกภราุงพเทแพลฯะ น: ันโรทงนพาิมกพา์กรา. รศมาาสตนรา ฐการนมแศลาสะนกาา, ร๒ส๕ร๔้า๕งเ.สริม
สุนทร สโคมตรรรบถรภรเาทพา ท(าแงปกลา).ย ส. ากราุงเนทุกพรฯม :ว ิทโรยงพาศิมาพส์กตารศ์ :าสชนีวาว กิทรยมาศมานสนุษาย, ์.๒ ก๕ร๔ุง๕เท.พฯ :
ส ุนทร เโดคอตะรมบารสรเเตทอา ร(์กแรปุ๊ปล )แ. มสเนาจรเามน้นุกทร์, ม๒ว๕ิท๔ย๙า.ศาสตร์ : ชีววิทยามนุษย์. กรุงเทพฯ :
อ ุทัย สงเดวนอะพมงาศส์. เตสอนรุก์กกรับุ๊ปพ แลมังเน. จกเรมุง้นเททพ์, ฯ๒ ๕: ๔พ๙ัฒ.นาคุณภาพวิชาการ (พว.), ๒๕๔๙.

อุทัย สงวนพงศ์. สนุกกับพลัง. กรุงเทพฯ : พัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.), ๒๕๔๙.

208 สขุ ศึกษาและพลศึกษา ป.๔

สุดย2อ0ดค8ู่มือครูสุขศ2ึก0ษ8าและพลศกึ ษา ป.๔



๑๒สครา่ น้างยิ เมสหริมลัก ประการ

เสริมขอ้ สอบ จดั บรรยากาศ
เน้นสมรรถนะ เชงิ บวก BBL
เพิม่ ผลสัมฤทธท์ิ างการเรยี น เนน้ การคิด
และทกั ษะการคิด สรา้ งองคค์ วามรู้
สู่การปฏิบตั ิ

รอบรู้ กจิ กรรม
อาเซยี น พัฒนาผเู้ รียน
และโลก เพือ่ เพิม่ ความรู้
และทกั ษะ
ศตวรรษท่ี ๒๑

GPAS ๓๖๐ ํแนวทางพัฒนา จุดประกาย
ครอบคลุม โครงงาน
สง่ เสริมการสรา้ ง
K-P-A นวตั กรรม
เกง่ ดี มสี ุข

ส่โู รงเรียนมาตรฐานสากล

สถาบันพัฒนาคณุ ภาพวิชาการ (พว.) ISBN : 978-616-05-4784-5
บริษัท พัฒนาคุณภาพวชิ าการ (พว.) จำ�กัด website :
๑๒๕๖/๙ ถนนนครไชยศรี แขวงถนนนครไชยศรี เขตดุสติ กรงุ เทพฯ ๑๐๓๐๐
โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐ (อัตโนมัติ ๑๕ สาย), ๐-๒๒๔๑-๘๙๙๙ www.iadth.com 9 7 8 6 1 6 0 5 4 7 8 4 5
แฟกซ์ : ทุกหมายเลข, แฟกซ์อตั โนมตั ิ : ๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑, ๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖

สงวนลิขสิทธิ์ หนงั สอื เล่มนไ้ี ด้จดทะเบยี นลขิ สิทธิ์ถกู ตอ้ งตามกฎหมาย