หน่วยการเรียนรู้ เรื่อง โรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6

หน่วยการเรียนรู้ เรื่องโรคพยาธใิ บไมต้ ับและมะเร็งท่อน้ำ� ดีระดบั ช้นั ประถมศกึ ษาปีที่ 4 - 6 (ฉบบั ปรบั ปรงุ ครั้งที่ 3 พุทธศกั ราช 2560)

กลุ่มสาระการเรียนรสู้ ขุ ศกึ ษาและพลศึกษา ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขัน้ พืน้ ฐาน พทุ ธศักราช 2551

ใบงาน
เรือ่ ง การปฏิบตั ติ นในการป้องกันโรคพยาธใิ บไม้ตบั และมะเรง็ ทอ่ นา้ํ ดี

ชอื่ -สกลุ ................................................................. โรงเรยี น .................................................เลขท.่ี ...................ชน้ั ...........
คำ� ชี้แจง ใหน้ กั เรียนบอกวธิ ีการปฏบิ ัตติ นในการปอ้ งกนั โรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเรง็ ทอ่ น้ําดพี ร้อมวาดภาพประกอบ
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...

41

หนว่ ยการเรยี นรู้ เร่อื งโรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเร็งท่อนำ้� ดีระดับช้ันประถมศึกษาปที ่ี 4 - 6 (ฉบบั ปรบั ปรงุ คร้งั ที่ 2 พุทธศกั ราช 2560)

กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ ุขศกึ ษาและพลศึกษา ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขัน้ พ้นื ฐาน พุทธศักราช 2551

แผนการจดั การเรยี นรู้

กลุ่มสาระการเรยี นรู้สุขศึกษาและพลศกึ ษา ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 4
หนว่ ยที่ 1 รโู้ รค รทู้ นั ป้องกันตนเอง จ�ำนวน 10 ชัว่ โมง
แผนการจดั การเรยี นรทู้ ี่ 6 การจดั สง่ิ แวดลอ้ มทเี่ ออื้ ตอ่ การปอ้ งกนั โรคพยาธใิ บไมต้ บั และมะเรง็ ทอ่ นาํ้ ดี ใชเ้ วลา 2 ชว่ั โมง

1. มาตรฐานการเรยี นรู้
พ 4.1 เห็นคุณค่าและมีทักษะในการสร้างเสริมสุขภาพ การด�ำรงสุขภาพ การป้องกันโรค และการสร้างเสริม
สมรรถภาพเพ่ือสุขภาพ
2. ตัวช้ีวดั ชน้ั ปี
พ 4.1 ป.4/1 มคี วามรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับสภาพปจั จุบนั ปัญหาของชุมชนในเรือ่ งโรคพยาธิใบไมต้ บั และมะเรง็
ท่อนาํ้ ด ี
พ 4.1 ป.4/2 มีความร้คู วามเข้าใจถึงความเส่ยี งของโรคพยาธิใบไมต้ บั และมะเร็งทอ่ นํ้าดี
พ 4.1 ป.4/3 มีความรู้ความเข้าใจเก่ียวกบั โรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเรง็ ทอ่ นํา้ ดี
พ 4.1 ป.4/4 มคี วามรู้เกย่ี วกับวิธกี ารป้องกนั โรคพยาธิใบไมต้ บั และมะเร็งท่อน้าํ ดี
พ 4.1 ป.4/5 มีความตระหนกั ถึงอนั ตรายท่ีเกดิ จากโรคพยาธิใบไมต้ บั และมะเร็งทอ่ น้ําดี
พ 4.1 ป.4/6 มีพฤตกิ รรมการบริโภคท่ถี ูกสุขลักษณะ
พ 4.1 ป.4/7 นำ� ความร้ไู ปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำ� วัน และเผยแพรส่ ู่ชมุ ชน
3. สาระส�ำคัญ
การสรา้ งภูมคิ ้มุ กันสคู่ รอบครัว ชมุ ชน สงั คมและการรักษาความสะอาดของส่งิ แวดลอ้ มรอบ ๆ ตวั เรา จะทำ� ให้
เรามสี ุขภาพกายและใจท่ีดี เป็นการสร้างภมู ิคุม้ กนั ต่อครอบครัว ชมุ ชน และสังคม
4. สาระการเรียนรู้
การจดั สิง่ แวดลอ้ มทเ่ี อือ้ ต่อการปอ้ งกันโรคพยาธใิ บไม้ตับและมะเร็งทอ่ นํา้ ดี
5. จุดประสงค์
5.1 นกั เรียนสามารถบอกถึงส่งิ แวดล้อมท่เี อ้อื ตอ่ การปอ้ งกันโรคพยาธใิ บไมต้ ับและมะเร็งทอ่ นํา้ ดี (K)
5.2 นกั เรียนสามารถเขยี นแผนภาพการสร้างเสรมิ สุขภาพ และแนวทางการเผยแพรค่ วามรูต้ อ่ ชมุ ชน (P)
5.3 นกั เรยี นมีความสนใจร่วมกิจกรรมรณรงคป์ อ้ งกันการเกดิ โรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเร็งทอ่ น้าํ ดี (A)
6. กจิ กรรมการเรียนการสอน
ชว่ั โมงที่ 1
1. ครูกบั นกั เรียนร่วมกนั สนทนาทบทวนเกี่ยวกับกจิ กรรมในชีวติ ประจำ� วนั และส่ิงแวดลอ้ มทเ่ี สี่ยงตอ่ โรคพยาธิ
ใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ําดี โดยครูยกประเด็นสนทนาท่ีเก่ียวข้อง เช่น การประกอบอาหาร การท้ิงเศษปลาดิบ
การปฏิบัติตนในการถ่ายอจุ จาระท่ีเหมาะสม
2. แบง่ นกั เรียนเป็นกลมุ่ ๆ ละ 4 - 5 คน ศึกษาใบความรหู้ รอื สบื คน้ ข้อมูลจากอนิ เทอรเ์ นต็ เร่ืองสง่ิ แวดล้อม
ท่ีเปน็ อันตรายจากโรคพยาธใิ บไมต้ บั และมะเรง็ ท่อนาํ้ ดี

42

หนว่ ยการเรียนรู้ เร่อื งโรคพยาธิใบไมต้ บั และมะเรง็ ท่อนำ้� ดรี ะดับชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรงุ ครง้ั ท่ี 2 พทุ ธศกั ราช 2560)

กลมุ่ สาระการเรียนรูส้ ุขศึกษาและพลศึกษา ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขัน้ พื้นฐาน พุทธศักราช 2551

3. นกั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ เขยี นแผนผงั ความคดิ เรอ่ื งสงิ่ แวดลอ้ มทเ่ี ปน็ อนั ตรายจากโรคพยาธใิ บไมต้ บั และมะเรง็ ทอ่ นาํ้ ดี
แลว้ ส่งตวั แทนน�ำเสนอผลงานของกลุ่มหน้าชน้ั เรียน
4. ครแู ละนกั เรยี นรว่ มกนั อภปิ ราย สรปุ และแสดงความคดิ เหน็ เพมิ่ เตมิ เกย่ี วกบั กจิ กรรมในชวี ติ ประจำ� วนั และ
ส่ิงแวดลอ้ มทเี่ สีย่ งตอ่ โรคพยาธใิ บไม้ตับและมะเร็งทอ่ นํ้าดี
5. นกั เรยี นแต่ละคนบันทกึ องคค์ วามร้ทู ่ีได้รบั จากการเรียน
ชวั่ โมงที่ 2
1. ครกู บั นักเรยี นรว่ มกันสนทนาทบทวนเกยี่ วกบั กจิ กรรมในชีวิตประจ�ำวันและส่งิ แวดลอ้ มทเี่ สี่ยงตอ่ โรคพยาธิ
ใบไม้ตบั และมะเร็งทอ่ นาํ้ ดี
2. ครูน�ำเสนอประเด็นสู่การอภิปรายเก่ียวกับการจัดส่ิงแวดล้อมท่ีเอ้ือต่อการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับ
และมะเร็งทอ่ น้ําดี
3. แบ่งนักเรียนเปน็ กล่มุ ๆ ละ 4 - 5 คน ศึกษาเอกสารความรู้ เรื่องการจัดสง่ิ แวดลอ้ มที่เอ้ือตอ่ การป้องกนั โรค
พยาธใิ บไมต้ ับและมะเร็งทอ่ นํา้ ดี
4. นักเรียนแต่ละกลุ่มเขียนแผนผังความคิดเรื่องการจัดสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับและ
มะเรง็ ท่อนํ้าดี แล้วส่งตวั แทนนำ� เสนอผลงานของกลุ่มหนา้ ช้นั เรียน
5. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปราย สรุปและแสดงความคิดเห็นเพิ่มเติม เกี่ยวกับการจัดส่ิงแวดล้อมที่เอ้ือต่อ
การปอ้ งกนั โรคพยาธิใบไมต้ บั และมะเรง็ ท่อนํา้ ดี
6. นกั เรยี นท�ำแบบทดสอบหลังเรยี น
7. ครแู ละนกั เรียนร่วมกันเฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน
7. เคร่อื งมอื / ส่อื / แหล่งเรยี นรู้
7.1 ภาพอาหารท่ีท�ำจากปลาท่ไี ม่สกุ
7.2 ภาพผูป้ ว่ ยโรคพยาธใิ บไมต้ ับและมะเรง็ ท่อนาํ้ ดี
7.3 เอกสารความรพู้ ืน้ ฐานโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเรง็ ท่อน้าํ ดี
7.4 แบบสังเกตพฤติกรรมการท�ำงานของนกั เรียน
7.5 แบบประเมินการนำ� เสนอผลงาน
7.6 แบบทดสอบหลงั เรยี น
7.7 แบบประเมินคณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์
8. การวัด / การประเมินผล
8.1 วิธกี ารวัดและประเมนิ ผล
8.1.1 การตรวจแบบทดสอบหลงั เรียน
8.1.2 การประเมนิ ผลงานนกั เรยี น
8.1.3 การสงั เกตพฤติกรรมการทำ� งานของนักเรียน
8.1.4 การประเมนิ คุณลักษณะอันพึงประสงค์
8.2 เกณฑก์ ารประเมิน
8.2.1 นักเรยี นได้คะแนนจากการทำ� แบบทดสอบร้อยละ 60 ขึ้นไป ผา่ นการประเมนิ
8.2.2 นักเรยี นไดค้ ะแนนการประเมินการน�ำเสนอผลงานในระดับดขี ึน้ ไป

43

หนว่ ยการเรียนรู้ เรือ่ งโรคพยาธใิ บไมต้ บั และมะเรง็ ท่อน�้ำดีระดับชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ 4 - 6 (ฉบบั ปรบั ปรุงคร้ังท่ี 2 พุทธศกั ราช 2560)

กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ ขุ ศกึ ษาและพลศึกษา ตามหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาข้นั พ้นื ฐาน พุทธศกั ราช 2551

เกณฑ์ให้คะแนน
คะแนน 16 – 20 ระดับคุณภาพ ดีมาก
คะแนน 11 – 15 ระดับคณุ ภาพ ดี
คะแนน 6 – 10 ระดับคณุ ภาพ พอใช้
คะแนน 0 – 5 ระดบั คณุ ภาพ ปรับปรงุ
8.2.3 นกั เรยี นไดค้ ะแนนการประเมินพฤตกิ รรมการท�ำงานกลุ่มในระดับปานกลางขึ้นไป
เกณฑ์การให้คะแนน
คะแนน 13 - 15 ระดับคุณภาพ ดี
คะแนน 8 - 12 ระดับคณุ ภาพ ปานกลาง
คะแนน 5 - 7 ระดับคุณภาพ ปรับปรุง
8.2.4 นกั เรียนได้คะแนนจากการประเมินด้านคณุ ลกั ษณะอนั พึงประสงค์
คะแนน 9 - 10 ระดับคุณภาพ ดเี ยีย่ ม
คะแนน 7 – 8 ระดบั คุณภาพ ดีมาก
คะแนน 5 – 6 ระดบั คณุ ภาพ ผา่ น
คะแนน 0 – 4 ระดับคณุ ภาพ ปรับปรงุ
9. การบูรณาการกบั กลุ่มสาระการเรียนรู้อนื่ ๆ
สามารถบรู ณาการกบั กลมุ่ สาระการเรยี นรอู้ นื่ ๆ ไดต้ ามความเหมาะสม เชน่ ภาษาไทย คณติ ศาสตร์ วทิ ยาศาสตร์
สงั คมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ศิลปะ การงานอาชพี และเทคโนโลยี และภาษาตา่ งประเทศ เปน็ ตน้
10. กิจกรรมเสนอแนะ
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...
11. บันทกึ ผลหลงั สอน
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...
(ลงชือ่ ) .................................................ครูผ้สู อน
(................................................)
.........../........................../.........
12. ความคิดเหน็ ของผู้บริหารสถานศึกษา
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...
………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………...
(ลงชื่อ) ...............................................ผบู้ ริหารสถานศกึ ษา
(...............................................)
.........../........................../............
44

หนว่ ยการเรยี นรู้ เรื่องโรคพยาธใิ บไมต้ ับและมะเร็งท่อน้ำ� ดีระดบั ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 4 - 6 (ฉบบั ปรับปรุงครง้ั ท่ี 2 พุทธศกั ราช 2560)

กลุม่ สาระการเรยี นรสู้ ุขศึกษาและพลศกึ ษา ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาขนั้ พนื้ ฐาน พุทธศกั ราช 2551

แบบทดสอบหลงั เรียน

เรือ่ ง รโู้ รค รูท้ นั ปอ้ งกนั ตนเอง กลุม่ สาระการเรียนรสู้ ขุ ศึกษาพลศกึ ษา
ช้นั ประถมศกึ ษาปีที่ 4 เวลา 20 นาที

ชอ่ื -สกลุ ..............................................................โรงเรยี น ...............................................เลขท.ี่ ...................ชน้ั ................

คำ� สั่ง ให้นกั เรยี นทำ� เคร่อื งหมาย √ ในขอ้ ความท่ี นกั เรียนเหน็ วา่ ถกู และท�ำเครอ่ื งหมาย × ในขอ้ ความทีน่ ักเรยี นเห็น
วา่ ผดิ
.................1. พยาธิไมต้ บั เป็นหนอนพยาธิทม่ี ีรูปรา่ งคล้ายใบไม้
.................2. ปลาขาวสร้อยเป็นปลาทีม่ ีเกล็ด
.................3. เราควรรบั ประทานปลานํ้าจืดเกล็ดขาว โดยท�ำให้สุกเสยี กอ่ น
.................4. หอยไซเปน็ แหลง่ เพาะตวั อ่อนพยาธใิ บไมต้ ับ
.................5. นกั เรยี นควรถ่ายอุจจาระในแหลง่ นา้ํ ตามธรรมชาติ
.................6. ปลาร้า ปลาสม้ ปลาจ่อม สามารถรับประทานได้โดยไมต่ ้องทำ� ใหส้ กุ
.................7. โรคมะเร็งทอ่ น้ําดีเปน็ โรคมะเรง็ อนั ดบั หน่ึงในภาคอสี าน
.................8. โรคพยาธิใบไม้ตับเกิดในเฉพาะภาคอสี านเท่านั้น
.................9. นกั เรียนควรลา้ งมือดว้ ยสบแู่ ละน้ําสะอาด ก่อนรบั ประทานอาหารและหลงั ขับถ่าย
..............10. การตรวจอุจจาระเปน็ การหาเชอ้ื โรคพยาธใิ บไมต้ ับเบ้ืองต้น

เฉลย
ขอ้ 1 √ ข้อ 2 √ ขอ้ 3 √ ขอ้ 4 √ ขอ้ 5 × ข้อ 6 × ข้อ 7 √ ขอ้ 8 × ขอ้ 9 √ ข้อ 10 √

45



หนว่ ยการเรยี นรู้ /
แผนจัดการเรียนรู้

ช้นั ประถมศกึ ษาปที ี่ 5
เวลา 10 ชั่วโมง



หน่วยการเรยี นรู้ เรือ่ งโรคพยาธใิ บไม้ตบั และมะเรง็ ทอ่ น้�ำดีระดับชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ 4 - 6 (ฉบบั ปรบั ปรุงครง้ั ที่ 2 พทุ ธศักราช 2560)

กลุ่มสาระการเรยี นร้สู ุขศกึ ษาและพลศึกษา ตามหลกั สูตรแกนกลางการศกึ ษาข้ันพ้ืนฐาน พุทธศกั ราช 2551

หนว่ ยการเรียนรู้ / แผนจดั การเรยี นรู้

เร่ือง พยาธใิ บไม้ตบั และมะเรง็ ท่อนาํ้ ดี ชัน้ ประถมศกึ ษาปีที่ 5 เวลา 10 ชม.

หนว่ ย ช่ือหนว่ ย ตัวชว้ี ัดชน้ั ปี สาระการเรยี นรแู้ กน แผนการจัดการเรยี นรู้ท่ี จำ� นวน
ท่ี กลาง / เร่อื ง ชัว่ โมง

1 บริโภค - พ 4.1 1. สาเหตุการเกิดโรค 1. สาเหตุการเกิดโรค 2
ปลอดภัย ป.5/1 แสดงพฤติกรรมที่ วงจรพยาธใิ บไมต้ บั ระบาด วงจรพยาธใิ บไม้ตับระบาด
หา่ งไกล เห็นความส�ำคัญของการ วิทยาของโรคพยาธิใบไม้ วทิ ยาของ โรคพยาธใิ บไมต้ บั
พยาธิใบไม้ ปฏิบัติตนตามสุขบัญญัติ ตับและโรคท่ีเก่ียวข้องกับ และโรคทเ่ี กี่ยวขอ้ งกับ
ตับ แห่งชาติ โรคพยาธิใบไมต้ บั โรคพยาธิใบไม้ตับ
ป.5/2 คน้ หาขอ้ มลู ขา่ วสาร 2. อาการของคนท่ีเป็น 2. อาการของคนทเี่ ปน็ โรค 1
เพ่ือใชส้ รา้ งเสริมสุขภาพ โรคพยาธิใบไมต้ ับ พยาธิใบไม้ตบั
ป.5/3 วิเคราะห์สื่อโฆษณา 3. การวนิ จิ ฉยั และ 3. การวินิจฉัยและ 1
ในการตัดสินใจเลือกซ้ือ การรกั ษาโรคพยาธใิ บไมต้ บั การรกั ษาโรคพยาธใิ บไมต้ บั
อาหาร และผลิตภัณฑ์ 4. การปฏิบัติตนและวิธี 4. การปฏิบัติตนและวิธี 1
สขุ ภาพอยา่ งมเี หตุผล ป้องกนั โรคพยาธิใบไมต้ บั ป้องกนั โรคพยาธใิ บไมต้ บั
ป.5/4 ปฏิบัตติ นใน 5. พฤติกรรมการบริโภคที่ 5. พฤติกรรมการบริโภคที่ 1
การป้องกนั โรคท่ีพบบ่อย ถกู สขุ ลกั ษณะและวธิ ี ปฏบิ ตั ิ ถกู สขุ ลกั ษณะและวธิ ปี ฏบิ ตั ติ น
ในชวี ิตประจำ� วนั ตนตามสขุ บัญญตั แิ หง่ ชาติ ตามสุขบัญญัติแห่งชาติ

2 หา่ งมะเรง็ - พ 4.1 1. ความสําคญั และปจั จยั 1. ความสําคัญและปัจจัย 1
ท่อนํา้ ดี ชีวี ป.5/1 แสดงพฤติกรรมที่ ท่ีก่อให้เกิดโรคมะเร็ง ทก่ี ่อให้เกิดโรคมะเร็ง
มีสขุ เห็นความสำ� คญั ของ ท่อนา้ํ ดี ทอ่ นํา้ ดี
การปฏบิ ัตติ นตาม 2. ลักษณะและอาการผู้ 2. ลักษณะและอาการ 1
สุขบญั ญตั แิ หง่ ชาติ ป่วยโรคมะเรง็ ท่อน้ําดี ผูป้ ่วยโรคมะเรง็ ท่อน้าํ ดี
ป.5/2 คน้ หาขอ้ มลู ขา่ วสาร 3. การวนิ จิ ฉยั และ 3. การวินจิ ฉยั และ 1
เพอ่ื ใชส้ ร้างเสริมสุขภาพ การรกั ษาโรคมะเรง็ ทอ่ นาํ้ ดี การรกั ษาโรคมะเรง็ ทอ่ นา้ํ ดี
ป.5/3 วเิ คราะหส์ อ่ื โฆษณา 4. การปฏิบัติตนและวิธี 4. การปฏิบัติตนและวิธี 1
ในการตัดสินใจเลือกซ้ือ ป้องกันการเกิดโรคมะเร็ง ป้องกันการเกิดโรคมะเร็ง
อาหาร และผลิตภัณฑ์ ท่อนํา้ ดี ท่อน้ําดี
สขุ ภาพอย่างมเี หตผุ ล
ป.5/4 ปฏิบัติตนใน
การปอ้ งกันโรคท่ีพบบ่อย
ในชวี ิตประจำ� วนั
ป.5/5 ทดสอบและ
ปรับปรุงสมรรถภาพทาง
กายตามผลการทดสอบ
สมรรถภาพทางกาย

รวมตลอดปีตอ่ ภาคเรียน 10

49

หนว่ ยการเรียนรู้ เรอื่ งโรคพยาธใิ บไมต้ ับและมะเร็งท่อน้ำ� ดีระดับช้ันประถมศกึ ษาปีที่ 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรงุ ครงั้ ท่ี 2 พทุ ธศักราช 2560)

กลุม่ สาระการเรียนรู้สขุ ศึกษาและพลศึกษา ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พืน้ ฐาน พุทธศักราช 2551

หน่วยการเรยี นรู้

กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ ขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 5
หนว่ ยที่ 1 บรโิ ภคปลอดภัยห่างไกลพยาธิใบไมต้ บั เวลาเรยี น 10 ช่วั โมง

1. มาตรฐานการเรยี นรู้
พ 4.1 เห็นคณุ ค่าและมที กั ษะในการสร้างเสริมสขุ ภาพ การด�ำรงสขุ ภาพ การปอ้ งกนั โรคและการสรา้ งเสรมิ
สมรรถภาพเพอื่ สขุ ภาพ
2. ตวั ชวี้ ดั ชัน้ ปี
พ 4.1 ป.5/1 แสดงพฤติกรรมทเ่ี ห็นความส�ำคัญของการปฏิบัติตนตามสุขบัญญัติแห่งชาติ
พ 4.1 ป.5/2 ค้นหาขอ้ มลู ขา่ วสารเพ่อื ใชส้ รา้ งเสริมสขุ ภาพ
พ 4.1 ป.5/3 วเิ คราะห์สื่อโฆษณาในการตดั สินใจเลอื กซือ้ อาหาร และผลิตภณั ฑส์ ขุ ภาพอย่างมีเหตุผล
พ 4.1 ป.5/4 ปฏิบัตติ นในการป้องกนั โรคทพี่ บบอ่ ยในชีวิตประจ�ำวัน
3. สาระสำ� คัญ / ความคดิ รวบยอด
3.1 สาเหตุของโรคพยาธใิ บไมต้ บั
โรคพยาธิใบไม้ตับมีสาเหตุเกิดจากการรับประทานอาหารประเภทปลานํ้าจืดปรุงดิบหรือปรุงไม่สุก ที่มีตัว
ออ่ นของพยาธิปนเปอ้ื น เชน่ ปลารา้ กอ้ ยปลา ปลาหมกไฟ ฯลฯ เมอ่ื คน แมว หรอื สนุ ัข ซ่ึงเป็นแหล่งรงั โรคทีก่ ินอาหาร
ประเภทปลานํ้าจืดปรุงดิบดังกล่าว แล้วถ่ายอุจจาระปนเปื้อนแหล่งน้ํา จะท�ำให้เกิดการแพร่ระบาด โดยมีหอย เช่น
หอยขม และปลาน้ําจดื เชน่ ปลาแมส่ ะแดง้ ปลาซิว ปลาสรอ้ ย ปลาตะเพียน เป็นตวั ชว่ ยใหพ้ ยาธินีเ้ จริญต่อไป
3.2 วงจรชวี ิตของโรคพยาธใิ บไมต้ บั
         พยาธิใบไม้ตับอาศัยอยู่ในท่อน้ําดีของตับทั้งของคนและสัตว์ที่เป็นรังโรค เมื่อพยาธิออกไข่ ไข่จะออกมาใน
ล�ำไส้ และปนออกมากับอุจจาระลงแหล่งน้ํา หอยพาหะ เช่น หอยไซ จะกินไข่นี้เข้าไปเจริญเป็นตัวอ่อนอยู่ในหอย
ตัวอ่อนระยะต่อมาจะออกจากหอยไซไปเจริญต่อในปลาเป็นตัวอ่อนระยะติดต่อ เม่ือคนกินปลาที่ปรุงไม่สุก ตัวอ่อนน้ี
จะเจริญเป็นพยาธติ ัวเต็มวยั ในทอ่ นํ้าดขี องตบั
3.3 อาการของโรคพยาธิใบไม้ตบั
         ระยะแรก ๆ มักจะไม่มีอาการ เม่ือมีพยาธิสะสมมากๆ เป็นเวลานานจะท�ำให้เกิดอาการ เช่น ท้องอืด
แน่นทอ้ ง เจ็บบริเวณชายโครงขวา ออกรอ้ นบริเวณหน้าท้อง ถา้ ปลอ่ ยไวน้ านๆ จะมอี าการอกั เสบของทอ่ น้ําดี ดีซ่าน
ตับโต มไี ข้ ระยะสุดท้ายของโรค ผปู้ ่วยจะผอมซีด บวม บางรายเป็นโรคตับแข็ง มนี ํ้าในช่องทอ้ งหรือท้องมาน บางราย
อาจกลายเปน็ มะเร็งท่อน้าํ ดีในตับ และอาจถึงตายได้
3.4 ลกั ษณะพยาธิโรคพยาธิใบไมต้ ับ
พยาธิ Opisthorchis viverrini รปู รา่ งคลา้ ยใบไม้ ล�ำตัวเรยี วยาว เม่อื มีชวี ติ อยมู่ ีสเี นือ้ ตวั บางใส
3.5 การวินจิ ฉยั โรคพยาธิใบไมต้ ับ
       ผปู้ ่วยและผทู้ ่ีมคี วามเส่ียงต่อการเป็นโรคพยาธนิ ค้ี วรไดร้ บั การตรวจอจุ จาระเพ่อื หาไข่พยาธิทุกปี
3.6 มะเร็งท่อนํ้าดี
เปน็ มะเรง็ ชนดิ หนง่ึ ทเ่ี กดิ กบั ทอ่ นาํ้ ดซี ง่ึ เปน็ อวยั วะทนี่ ำ� นาํ้ ดจี ากตบั มายงั ลำ� ไสเ้ ลก็ มะเรง็ ทอ่ นำ�้ ดถี อื เปน็ มะเรง็
50

หนว่ ยการเรียนรู้ เร่ืองโรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเร็งทอ่ น�ำ้ ดรี ะดับชนั้ ประถมศึกษาปีที่ 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรงุ ครั้งที่ 2 พทุ ธศกั ราช 2560)

กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ ขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา ตามหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาขั้นพ้นื ฐาน พุทธศกั ราช 2551

ชนดิ ต่อมอยา่ งหนึง่ ทพี่ บนอ้ ย โดยพบประมาณ 1 - 2 ราย ตอ่ 100,000 คน ในโลกตะวนั ตก แตม่ ะเร็งท่อนา้ํ ดีในไทย
กลับมีสูงมากท่ีสุดในโลก โดยเฉพาะภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และในช่วงหลายสิบปีมานี้อัตราการเกิดของมะเร็งท่อนํ้าดี
เพิ่มข้ึน วธิ ีการลดความเสี่ยงในการเปน็ มะเรง็ ท่อนํา้ ดคี วรศกึ ษาหาความรู้เก่ยี วกบั วธิ ีการป้องกันโรคและการปฏิบตั ิตน
ในการบรโิ ภคอาหารที่ถูกสุขลกั ษณะ รวมทั้งการสร้างภมู คิ ุม้ กันส่คู รอบครัวชมุ ชนและสงั คม
3.7 การปอ้ งกันโรคพยาธใิ บไมต้ ับ
1) กนิ อาหารที่สะอาดและปรงุ สกุ ดว้ ยความร้อน
2) ถ่ายอจุ จาระลงในสว้ มท่ถี ูกสุขลักษณะ
3.8 การรกั ษาโรคพยาธิใบไมต้ บั
       ควรพบแพทยเ์ พอ่ื การรักษาทถี่ ูกตอ้ งและหายขาด
4. สาระการเรียนรู้
4.1 ด้านความรู้
4.1.1 มีความรคู้ วามเขา้ ใจเกีย่ วกบั โรคพยาธิใบไมต้ บั และมะเรง็ ท่อนํ้าดี
4.1.2 มคี วามรู้เก่ยี วกับการป้องโรคพยาธใิ บไม้ตับและมะเร็งทอ่ นาํ้ ดี
4.1.3 มีความตระหนกั ถึงความส�ำคญั ในการปฏบิ ตั ติ นตามสขุ บัญญตั ิแหง่ ชาติ
4.1.4 มีพฤติกรรมการบรโิ ภคทถี่ ูกสุขลกั ษณะ
4.1.5 มคี วามรคู้ วามเข้าใจเกย่ี วกบั โรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเร็งทอ่ นํา้ ดี
4.1.6 มีความรู้เกี่ยวกับการปอ้ งโรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเรง็ ทอ่ น้ําดี
4.1.7 มคี วามตระหนักถงึ ความส�ำคัญในการปฏบิ ัตติ นตามสขุ บญั ญัตแิ ห่งชาติ
4.1.8 มพี ฤตกิ รรมการบรโิ ภคท่ีถูกสขุ ลักษณะ
4.2 ทักษะกระบวนการ / กระบวนการคิด
4.2.1 ทกั ษะการคดิ วิเคราะห์
4.2.2 ทกั ษะการคิดสังเคราะหแ์ บบเชอื่ มโยง
4.3 คุณลักษณะอันพงึ ประสงค์
4.3.1 มวี ินัย
4.3.2 ใฝเ่ รยี นรู้
4.3.3 มงุ่ มนั่ ในการท�ำงาน
4.3.4 มจี ติ สาธารณะ
5. สมรรถนะส�ำคัญของผ้เู รยี น
5.1 ความสามารถในการสอ่ื สาร
5.2 ความสามารถในการคดิ
5.3 ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี
5.4 ความสามารถในการแกป้ ัญหา
5.5 ความสามารถในการใชท้ กั ษะชวี ติ
6. ทักษะกระบวนการ / กระบวนการคิด
6.1 การใหเ้ หตุผล
6.2 การสรุปความรู้

51

หนว่ ยการเรยี นรู้ เรือ่ งโรคพยาธใิ บไม้ตบั และมะเร็งท่อน้ำ� ดีระดับชัน้ ประถมศกึ ษาปีที่ 4 - 6 (ฉบบั ปรบั ปรุงครงั้ ท่ี 2 พทุ ธศักราช 2560)

กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ ขุ ศกึ ษาและพลศึกษา ตามหลกั สูตรแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พ้ืนฐาน พทุ ธศักราช 2551

6.3 การจัดระบบความคิดเปน็ แผนภาพ
6.4 ทกั ษะการปฏิบัติตน
7. คณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค์
7.1 มวี ินัย
7.2 มุ่งม่ันในการทำ� งาน
7.3 ใฝ่เรยี นรู้
7.4 มจี ิตสาธารณะ
8. ช้ินงาน / ภาระงาน
8.1 ใบงาน
8.2 โครงงาน
8.3 แผ่นพบั
9. การวดั และการประเมินผล

สงิ่ ทีว่ ดั วธิ กี าร เครื่องมอื เกณฑก์ ารประเมนิ

ด้านความรู้ (K) นักเรียนไดค้ ะแนนจากการ
- นักเรียนมีความรู้เกี่ยวกับ - ตรวจผลงาน - ใบงาน
โรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็ง - ตรวจใบงาน ท�ำใบงานและแบบทดสอบ
ทอ่ นาํ้ ดี ปอ้ งกนั ตนเอง ครอบครวั - ตรวจแบบทดสอบ - แบบทดสอบ ร้อยละ 60 ข้นึ ไปผา่ น
และชมุ ชนจากการเกดิ โรคพยาธิ การประเมิน
ใบไมต้ บั และมะเรง็ ท่อน้าํ ดี

ด้านทกั ษะ/กระบวนการ (P) - แบบสังเกตพฤตกิ รรม นกั เรียนไดค้ ะแนนจาก
- นักเรียนมีทักษะในการคิด - การสังเกต
วิเคราะห์ พฤตกิ รรมการท�ำงาน การทำ� งานเปน็ กลุม่ การสงั เกตพฤตกิ รรม
- นักเรียนมีทักษะในการคิด เป็นกลุม่ - แบบประเมินการคดิ ด้านทักษะ/กระบวนการ
สงั เคราะหแ์ บบเชอื่ มโยง วิเคราะห์ ร้อยละ 80-100 ระดบั ดเี ย่ยี ม
รอ้ ยละ 60-79 ระดบั ดีมาก
ร้อยละ 50-59 ระดับพอใช้
รอ้ ยละ 0-49 ระดับปรับปรุง

ดา้ นเจตคติ (A)
- มีวนิ ยั - การประเมิน - แบบประเมนิ นักเรยี นไดค้ ะแนนจาก
- ใฝ่เรียนรู้ คุณลักษณะอนั พึง คุณลักษณะอนั พงึ ประสงค์ การประเมนิ ด้านคุณลักษณะ
- มงุ่ มน่ั ในการทำ� งาน ประสงค์ อันพึงประสงค์
- มีจติ สาธารณะ คะแนน 9 - 10 ระดับดเี ยีย่ ม
คะแนน 7 – 8 ระดบั ดมี าก
คะแนน 5 – 6 ระดับผา่ น
คะแนน 0 – 4 ระดบั ปรบั ปรงุ

52

หนว่ ยการเรยี นรู้ เรือ่ งโรคพยาธิใบไมต้ บั และมะเรง็ ท่อน�้ำดรี ะดบั ช้ันประถมศึกษาปที ่ี 4 - 6 (ฉบบั ปรับปรุงครั้งที่ 2 พุทธศกั ราช 2560)

กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สุขศึกษาและพลศึกษา ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พืน้ ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551

10. กจิ กรรมการเรียนการสอน
หนว่ ยท่ี 1 บรโิ ภคปลอดภัย หา่ งไกลโรคพยาธิใบไม้ตบั (6 ชว่ั โมง)
แผนการจดั การเรียนรทู้ ี่ 1 สาเหตุการเกิดโรค วงจรพยาธิใบไม้ตับ ระบาดวิทยาของโรคพยาธิใบไม้ตับ
และโรคท่เี กย่ี วข้องกบั โรคพยาธิใบไมต้ ับ (2 ช่วั โมง)
ช่ัวโมงที่ 1
- สนทนาเก่ียวกับความส�ำคญั ของโรคพยาธใิ บไม้ตับ
- ท�ำแบบทดสอบกอ่ นเรียน
- แบ่งกลุ่มศกึ ษาใบความร้เู รื่องสาเหตกุ ารเกิดโรคพยาธิใบไม้ตับ
- แต่ละกลุ่มสรุปความรู้เป็นแผนภาพความคดิ
- สง่ ตวั แทนนำ� เสนอผลงานหนา้ ชั้นเรยี น
- ร่วมกันอภิปราย สรุป เรื่องสาเหตกุ ารเกดิ โรคพยาธใิ บไม้ตบั
- นักเรยี นทำ� ใบงานเร่อื งสาเหตกุ ารเกิดโรคพยาธิใบไมต้ บั
- ครปู ระเมินตามสภาพจรงิ จากการสังเกตพฤติกรรมขณะเขา้ รว่ มกิจกรรม
ชั่วโมงท่ี 2
- สนทนาทบทวนเร่ืองสาเหตกุ ารเกิดโรคพยาธิใบไม้ตบั
- ครูและนกั เรยี นรว่ มกนั อภปิ รายเกีย่ วกบั วงจรพยาธใิ บไม้ตบั แล้วแบ่งนักเรยี นเปน็ กล่มุ วาดภาพวงจรพยาธิใบไมต้ ับ
- สง่ ตวั แทนนำ� เสนอผลงานหน้าชั้นเรียน
- ครูและนักเรยี นรว่ มกนั สรปุ เร่อื งสาเหตุการเกดิ โรคพยาธิใบไม้ตับและวงจรพยาธใิ บไม้ตับ
- นกั เรยี นท�ำใบงาน
- ครูประเมนิ ตามสภาพจริง จากการสงั เกตพฤติกรรมขณะเขา้ รว่ มกจิ กรรม
แผนการจดั การเรียนรทู้ ี่ 2 อาการของคนท่ีเป็นโรคพยาธใิ บไม้ตับ (1 ชว่ั โมง)
- สนทนาทบทวนเกีย่ วกับการเกดิ โรคพยาธิใบไม้ตบั
- แบง่ กลุม่ ศึกษาใบความรเู้ รือ่ งอาการของคนที่เปน็ โรคพยาธใิ บไมต้ ับ
- วาดภาพบคุ คลที่มีอาการเปน็ โรคพยาธิใบไม้ตบั
- สรุปและแสดงความคดิ เห็นเรื่องอาการของคนที่เปน็ โรคพยาธใิ บไมต้ ับ
- นกั เรยี นท�ำใบงาน
- ครูประเมนิ ตามสภาพจริง จากการสังเกตพฤตกิ รรมขณะเข้ารว่ มกจิ กรรม
แผนการจัดการเรยี นรทู้ ี่ 3 การวินิจฉัยและการรกั ษาโรคพยาธใิ บไม้ตับ (1 ชั่วโมง)
- สนทนาทบทวนเก่ียวกับวงจรพยาธิใบไม้ตับ การระบาดวิทยาของพยาธิใบไม้ตับ และโรคท่ีเกี่ยวข้องกับพยาธิ
ใบไมต้ บั
- แบ่งกลุ่มศึกษาใบความร้เู ร่อื งการวินจิ ฉัยและการรักษาโรคพยาธใิ บไมต้ ับ
- กลมุ่ รว่ มกันสืบค้นขอ้ มูลการวนิ จิ ฉัยและการรักษาโรคพยาธิใบไมต้ ับ
- ร่วมกันสรุปข้อมูลจากการสืบค้นเกี่ยวกับการวินิจฉัยและการรักษาโรคพยาธิใบไม้ตับเป็นแผนภาพความคิด
- สง่ ตัวแทนน�ำเสนอผลงานหน้าชั้นเรียน
- รว่ มกนั อภปิ ราย
- สรปุ และแสดงความคดิ เหน็ เร่อื งการวินจิ ฉยั และการรักษาโรคพยาธิใบไม้ตับ

53

หน่วยการเรยี นรู้ เร่อื งโรคพยาธใิ บไมต้ ับและมะเร็งทอ่ น้ำ� ดีระดับชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ 4 - 6 (ฉบบั ปรับปรงุ คร้งั ที่ 2 พทุ ธศักราช 2560)

กลุม่ สาระการเรยี นรู้สุขศกึ ษาและพลศึกษา ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพน้ื ฐาน พุทธศกั ราช 2551

- ทำ� ใบงานเปน็ การบ้าน
- ครูประเมนิ ตามสภาพจรงิ จากการสังเกตพฤติกรรมขณะเขา้ ร่วมกิจกรรม
แผนการจัดการเรยี นรทู้ ี่ 4 การปฏบิ ัตติ นและวิธีปอ้ งกนั โรคพยาธิใบไม้ตับ (1 ชว่ั โมง)
- สนทนาทบทวนเก่ยี วกับการวนิ จิ ฉัยและการรักษาโรคพยาธิใบไมต้ ับ
- แบ่งกลมุ่ ศกึ ษาใบความรู้ เรื่องการปฏบิ ัตติ นและวิธีปอ้ งกนั โรคพยาธิใบไม้ตับ
- รว่ มกันสรุปการปฏิบัติตนและวิธปี อ้ งกันโรคพยาธิใบไมต้ ับเป็นแผนภาพความคดิ
- สง่ ตวั แทนนำ� เสนอผลงานหนา้ ชน้ั เรยี น
- ร่วมกนั อภปิ ราย
- สรุปและแสดงความคดิ เห็นเร่อื งการปฏิบัติตนและวิธีป้องกันโรคพยาธใิ บไม้ตบั
- ทำ� ใบงานเปน็ การบา้ น
- ครปู ระเมนิ ตามสภาพจริง จากการสงั เกตพฤติกรรมขณะเข้าร่วมกิจกรรม
แผนการจัดการเรยี นรู้ที่ 5 พฤติกรรมการบริโภคท่ีถูกสุขลักษณะ และวิธีปฏบิ ตั ติ นตามสขุ บัญญัติแหง่ ชาติ (1 ชว่ั โมง)
- สนทนาทบทวนการปฏิบตั ติ นและวธิ ปี อ้ งกันโรคพยาธใิ บไมต้ บั
- แบง่ กลุม่ ศึกษาใบความรู้ เรื่อง พฤตกิ รรมการบรโิ ภคที่ถกู สุขลักษณะ และวิธปี ฏิบัติตนตาม สุขบัญญัตแิ ห่งชาติ
(สขุ บัญญตั แิ ห่งชาติ 10 ประการ)
- รว่ มกนั สรปุ วธิ ปี ฏบิ ตั ติ นตามสขุ บญั ญตั แิ หง่ ชาตแิ ละพฤตกิ รรมการบรโิ ภคทถี่ กู สขุ ลกั ษณะ เปน็ แผนภาพความคดิ
- สง่ ตัวแทนน�ำเสนอผลงานหนา้ ชั้นเรยี น
- รว่ มกันอภปิ ราย
- สรปุ และแสดงความคดิ เหน็ เรอื่ งพฤตกิ รรมการบรโิ ภคทถ่ี กู สขุ ลกั ษณะ และวธิ ปี ฏบิ ตั ติ นตาม สขุ บญั ญตั แิ หง่ ชาติ
(สุขบญั ญตั แิ ห่งชาติ 10 ประการ)
- ท�ำใบงานเปน็ การบา้ น
- ครปู ระเมนิ ตามสภาพจริง จากการสังเกตพฤตกิ รรมขณะเข้ารว่ มกิจกรรม
10. สอ่ื และแหล่งเรยี นรู้
10.1 ใบความรู้
10.2 วสั ดุ อปุ กรณ์ประกอบการเรยี นรู้
10.3 ภาพพยาธใิ บไมต้ บั
10.4 ภาพการเกิดโรคพยาธใิ บไมต้ ับ
10.5 ใบงาน

54

หนว่ ยการเรยี นรู้ เรอื่ งโรคพยาธใิ บไม้ตับและมะเรง็ ท่อน้�ำดีระดับช้ันประถมศึกษาปที ี่ 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรงุ ครัง้ ท่ี 2 พทุ ธศกั ราช 2560)

กล่มุ สาระการเรียนรสู้ ขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขนั้ พ้ืนฐาน พทุ ธศักราช 2551

แผนการจัดการเรียนรู้

กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สุขศกึ ษาและพลศึกษา ช้ันประถมศึกษาปีท ่ี 5
หนว่ ยท่ี 1 บรโิ ภคปลอดภยั หา่ งไกลพยาธใิ บไมต้ บั จ�ำนวน 10 ชัว่ โมง
แผนการจัดการเรยี นรทู้ ี่ 1 สาเหตกุ ารเกิดโรค วงจรพยาธิใบไมต้ บั ระบาดวทิ ยา ใชเ้ วลา 2 ชว่ั โมง
ของโรคพยาธิใบไม้ตบั และโรคที่เกี่ยวข้องกับโรคพยาธิใบไม้ตบั

1. มาตรฐานการเรียนรู้
พ 4.1 เหน็ คณุ ค่าและมที ักษะในการสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ การด�ำรงสุขภาพ การปอ้ งกนั โรค และการสรา้ งเสริม
สมรรถภาพเพ่ือสุขภาพ
2. ตัวชวี้ ัดชน้ั ปี
พ 4.1 ป.5/1 แสดงพฤติกรรมท่เี หน็ ความสำ� คัญของการปฏิบัติตนตามสุขบญั ญตั แิ หง่ ชาติ
พ 4.1 ป.5/2 ค้นหาข้อมูลขา่ วสารเพื่อใช้สรา้ งเสริมสขุ ภาพ
พ 4.1 ป.5/3 วิเคราะห์ส่ือโฆษณาในการตดั สนิ ใจเลอื กซอ้ื อาหาร และผลิตภัณฑ์สุขภาพอย่างมีเหตผุ ล
พ 4.1 ป.5/4 ปฏิบัติตนในการป้องกนั โรคที่พบบอ่ ยในชวี ิตประจำ� วนั
3. สาระส�ำคัญ
โรคพยาธิใบไมต้ บั มสี าเหตุจากการรับประทานอาหารประเภทปลาน้ําจดื ปรุงดบิ หรอื สุก ๆ ดิบ ๆ ท่ีมตี วั อ่อน
ของพยาธปิ นเปือ้ น เชน่ ปลาร้า ก้อยปลา ปลาหมกไฟ ฯลฯ เม่ือคน แมว หรอื สนุ ัข ซ่งึ เปน็ แหลง่ รงั โรคกนิ อาหารประเภท
ปลานํ้าจืดปรุงดิบหรือสุกๆ ดิบๆ ดังกล่าว แล้วถ่ายอุจจาระลงสู่แหล่งน้ํา จะท�ำให้เกิดการแพร่ระบาด โดยมีหอย เช่น
หอยไซ และปลานํ้าจดื เกล็ดขาว เช่น ปลาแมส่ ะแด้ง ปลาซิว ปลาสร้อย ปลาตะเพยี น เปน็ ตวั ชว่ ยใหพ้ ยาธนิ ี้เจรญิ ต่อไป
4. สาระการเรยี นรู้
สาเหตขุ องการเกิดโรคพยาธิใบไม้ตับและวงจรโรคพยาธใิ บไม้ตับ
5. จุดประสงค์
5.1 นักเรียนอธิบายสาเหตุการเกิดโรคพยาธิใบไม้ตับและวงจรโรคพยาธิใบไม้ตับ ระบาดวิทยาของโรคพยาธิ
ใบไม้ตับและโรคทเ่ี กย่ี วข้องกับโรคพยาธใิ บไม้ตบั ได้
5.2 นกั เรียนสามารถทำ� งานร่วมกนั ในการวาดภาพวงจรการเกิดโรคพยาธใิ บไม้ตบั ได ้
5.3 นักเรียนสามารถน�ำความรทู้ ี่ได้รับไปอธบิ ายให้คนในครอบครวั ฟังได้
6. กจิ กรรมการเรียนการสอน
ชั่วโมงที่ 1
1. ครูน�ำเสนอข้อมูลเกี่ยวกับสถิติการเกิดโรคพยาธิใบไม้ตับในประเทศไทย และร่วมกันสนทนาแสดงความ
คดิ เหน็
2. นกั เรยี นท�ำแบบทดสอบก่อนเรยี น จำ� นวน 10 ขอ้
3. แจง้ จดุ ประสงคใ์ ห้นกั เรยี นทราบ
4. แบ่งนกั เรยี นออกเป็นกลุม่ ๆละ 4-5 คน ศึกษาใบความรูท้ ่ี 1 เรื่องสาเหตุการเกิดโรคพยาธใิ บไมต้ ับแลว้ รว่ ม
กนั สรุปความร้เู ป็นแผนภาพความคิด

55

หน่วยการเรียนรู้ เรอ่ื งโรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเรง็ ทอ่ นำ้� ดรี ะดับช้นั ประถมศกึ ษาปที ี่ 4 - 6 (ฉบบั ปรับปรุงคร้งั ท่ี 2 พทุ ธศกั ราช 2560)

กลมุ่ สาระการเรยี นร้สู ขุ ศึกษาและพลศกึ ษา ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขน้ั พน้ื ฐาน พุทธศกั ราช 2551

5. นกั เรยี นแต่ละกลมุ่ ส่งตัวแทนน�ำเสนอผลงานหนา้ ชนั้ เรยี น
6. นกั เรียนและครูรว่ มกนั สรปุ สาเหตุของการเกดิ โรคพยาธิใบไม้ตบั
7. นักเรยี นทำ� ใบงานท่ี 1 เรือ่ ง สาเหตุของการเกิดโรคพยาธใิ บไมต้ ับ
ช่วั โมงที่ 2
1. ครูสนทนาทบทวนความรู้เก่ยี วกับสาเหตุการเกิดโรคพยาธิใบไม้ตับ
2. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายเก่ียวกับวงจรพยาธิใบไม้ตับและถามนักเรียนว่าในชุมชนของนักเรียนมี
ความเสี่ยงตอ่ การเป็นโรคน้หี รอื ไม่ อย่างไร
3. แบ่งนักเรยี นออกเปน็ กลมุ่ ๆ 4-5 คน ศกึ ษาใบความรู้ที่ 2 เรือ่ ง วงจรโรคพยาธใิ บไมต้ ับ แล้วร่วมกันวาดภาพ
วงจรพยาธิใบไมต้ ับ
4. นักเรียนแตล่ ะกลมุ่ ส่งตัวแทนนำ� เสนอผลงานหนา้ ช้ันเรียน
5. นกั เรยี นและครรู ว่ มกันอภปิ รายสรุป
6. นักเรียนท�ำใบงานที่ 2 เรื่อง วงจรโรคพยาธใิ บไม้ตบั
7. ครมู อบหมายใหน้ กั เรยี นนำ� ความรทู้ ไี่ ดร้ บั ไปอธบิ ายใหบ้ คุ คลในครอบครวั ฟงั พรอ้ มใหล้ งลายมอื ชอ่ื รบั รอง แลว้
นำ� มาสง่ ครูในวันถดั ไป
7. เครื่องมอื / สอ่ื /แหล่งเรยี นรู้
7.1 เอกสารขอ้ มลู เกยี่ วกบั สถติ ิการเกิดโรคพยาธิใบไมต้ ับในประเทศไทย
7.2 แบบทดสอบก่อนเรยี น
7.3 ใบความรทู้ ่ี 1 เรื่อง สาเหตกุ ารเกิดโรคพยาธิ
7.4 ใบความรทู้ ่ี 2 เรอ่ื ง วงจรโรคพยาธใิ บไม้ตับ
7.5 ใบงานที่ 1 เรอ่ื ง สาเหตขุ องการเกิดโรคพยาธิใบไม้ตบั
7.6 ใบงานที่ 2 เร่อื ง วงจรโรคพยาธใิ บไม้ตับ
7.7 แบบประเมินการน�ำเสนอผลงาน
7.8 แบบประเมนิ พฤติกรรมการท�ำงานกลุม่
8. การวดั / การประเมินผล
8.1 วธิ ีการวดั และประเมนิ ผล
8.1.1 การตรวจคะแนนทดสอบก่อนเรยี น
8.1.2 การตรวจใบงาน
8.1.3 การประเมินการนำ� เสนอผลงาน
8.1.4 การประเมนิ พฤติกรรมการทำ� งานกลุ่ม
8.2 เกณฑ์การประเมนิ
8.2.1 นักเรยี นไดค้ ะแนนจากการท�ำใบงานร้อยละ 60 ข้ึนไป ผ่านการประเมิน
8.2.2 นกั เรียนไดค้ ะแนนการประเมินการนำ� เสนอผลงานในระดับดีขนึ้ ไป

56

หน่วยการเรยี นรู้ เรื่องโรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเร็งท่อนำ้� ดรี ะดับช้นั ประถมศึกษาปที ่ี 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรงุ ครั้งที่ 2 พทุ ธศกั ราช 2560)

กล่มุ สาระการเรียนรู้สขุ ศึกษาและพลศึกษา ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขัน้ พื้นฐาน พทุ ธศกั ราช 2551

เกณฑใ์ ห้คะแนน
คะแนน 16 – 20 ระดับคณุ ภาพ ดีมาก
คะแนน 11 – 15 ระดบั คุณภาพ ดี
คะแนน 6 – 10 ระดบั คณุ ภาพ พอใช้
คะแนน 0 – 5 ระดับคุณภาพ ปรับปรงุ
8.2.3 นักเรียนได้คะแนนการประเมินพฤตกิ รรมการทำ� งานกลุ่มในระดับปานกลางขน้ึ ไป
เกณฑ์การใหค้ ะแนน
คะแนน 13 - 15 ระดบั คณุ ภาพ ดี
คะแนน 8 - 12 ระดบั คณุ ภาพ ปานกลาง
คะแนน 5 - 7 ระดับคณุ ภาพ ปรับปรุง
9. การบูรณาการกับกลุ่มสาระการเรยี นรอู้ ื่นๆ
สามารถบรู ณาการกบั กลมุ่ สาระการเรยี นรอู้ นื่ ๆ ไดต้ ามความเหมาะสม เชน่ ภาษาไทย คณติ ศาสตร์ วทิ ยาศาสตร์
สงั คมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม ศลิ ปะ การงานอาชพี และเทคโนโลยี และภาษาตา่ งประเทศ เป็นต้น
10. กจิ กรรมเสนอแนะ
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
11. บนั ทกึ ผลหลังสอน
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………

(ลงช่อื ) .................................................ครผู สู้ อน
(................................................)
.........../......................../...........

12. ความคิดเหน็ ของผบู้ ริหารสถานศึกษา
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………

(ลงชื่อ) ...............................................ผู้บรหิ ารสถานศกึ ษา
(...............................................)
.........../....................../............

57

หน่วยการเรยี นรู้ เรื่องโรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเรง็ ทอ่ นำ�้ ดรี ะดับช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 4 - 6 (ฉบับปรับปรงุ ครง้ั ที่ 2 พุทธศกั ราช 2560)

กลมุ่ สาระการเรียนร้สู ุขศกึ ษาและพลศกึ ษา ตามหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาข้นั พ้ืนฐาน พุทธศกั ราช 2551

แบบทดสอบกอ่ นเรียน

เร่ือง การบริโภคปลอดภยั ห่างไกลโรคพยาธใิ บไมต้ บั กลุม่ สาระการเรียนรู้สขุ ศกึ ษาพลศึกษา
ชนั้ ประถมศึกษาปีที่ 5 ใช้เวลา 20 นาที

คำ� ชีแ้ จง ให้นกั เรยี นเลือกคำ� ตอบท่ถี ูกต้องทีส่ ดุ เพียงข้อเดยี ว
1. โรคพยาธิใบไมต้ บั คอื อะไร
ก. โรคทเ่ี กิดจากการติดเชื้อหนอนพยาธิ
ข. โรคทเ่ี กิดจากการติดเชื้อหนอนพยาธิใบไม้ตับ
ค. โรคมะเรง็ ตับ
ง. โรคตดิ ต่อรา้ ยแรง
2. พยาธใิ บไม้ตบั ในคนทีส่ �ำคญั มอี ยูก่ ี่ชนดิ
ก. 3
ข. 4
ค. 5
ง. 6
3. โรคพยาธิใบไม้ตับเกดิ ขึ้นได้อยา่ งไร
ก. เกดิ จากการรับประทานปลาดิบทุกชนดิ
ข. เกดิ จากการรบั ประทานปลาน้าํ จืดทกุ ชนิด
ค. เกิดจากการรับประทานปลานํ้าจืดมเี กลด็ ทท่ี �ำแบบสุกๆ ดิบๆ
ง. เกดิ จากการรับประทานปลาน้าํ จดื ที่มีเกลด็ ขาวทีท่ ำ� สุกๆ ดบิ ๆ
4. ขอ้ ความต่อไปนีข้ ้อใดกลา่ วถกู ตอ้ ง
ก. โรคพยาธิใบไม้ตบั เกดิ ได้เฉพาะคนเท่านน้ั
ข. โรคพยาธใิ บไม้ตับเกดิ ไดเ้ ฉพาะสตั วเ์ ท่านั้น
ค. โรคพยาธิใบไม้ตับเกดิ ไดท้ งั้ คนและสัตว์
ง. โรคพยาธใิ บไม้ตับเกดิ ได้กับผูส้ ูงอายุ
5. ข้อใดตอ่ ไปนกี้ ล่าวถูกตอ้ ง
ก. โรคพยาธิใบไมต้ บั เกิดจากการรับประทานอาหารประเภทปลานํ้าเคม็
ข. โรคพยาธิใบไม้ตับเกิดจากการรบั ประทานอาหารประเภทปลาน้าํ จืดชนิดมเี กล็ด
ค. โรคพยาธใิ บไมต้ ับเกดิ จากการรบั ประทานอาหารประเภทปลานา้ํ จดื มีเกลด็ ขาว
ง. โรคพยาธใิ บไม้ตบั เกดิ จากการรบั ประทานอาหารประเภทปลาไม่มเี กลด็
6. อาหารชนิดใดท่เี สยี่ งตอ่ การเกิดโรคพยาธใิ บไมต้ บั มากทสี่ ุด
ก. ต้มย�ำปลาชอ่ น
ข. กอ้ ยปลา
ค. ปลาทอดกระเทียม
ง. แกงอ่อมปลาดกุ

58

หนว่ ยการเรยี นรู้ เรื่องโรคพยาธิใบไม้ตบั และมะเร็งทอ่ นำ�้ ดีระดบั ชนั้ ประถมศึกษาปที ี่ 4 - 6 (ฉบบั ปรบั ปรงุ ครั้งที่ 2 พทุ ธศกั ราช 2560)

กลมุ่ สาระการเรียนร้สู ุขศกึ ษาและพลศกึ ษา ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้นั พืน้ ฐาน พุทธศักราช 2551

7. อาการของโรคมะเร็งทอ่ นํ้าดเี ปน็ อยา่ งไร
ก. ตาเหลอื ง ตัวเหลอื ง
ข. ตาแดง ตัวเหลอื ง
ค. ตาเหลือง ท้องเสีย
ง. มไี ขส้ ูง ผอมซีด
8. โรคมะเรง็ ท่อนํา้ ดีตับเปน็ อยา่ งไร
ก. เปน็ โรคมะเรง็ ท่ีชอ่ งท้องของคนทัว่ ไป
ข. เปน็ โรคมะเรง็ ทีเ่ กิดจากเย่อื บุผนังช่องท่อนํ้าดีภายในและภายนอกตับทีเ่ ปลย่ี นแปลงผดิ ปกติ
ค. เป็นมะเร็งทเ่ี กิดจากเยื่อบผุ นังของกระเพาะอาหารท่เี ปลี่ยนแปลงผดิ ปกติ
ง. เป็นโรคมะเรง็ ทเ่ี กดิ จากเยอื่ บุผนงั ลำ� ไส้เล็ก
9. ภาคใดทเ่ี กดิ โรคมะเรง็ ทอ่ น้าํ ดีตบั มากทีส่ ดุ
ก. ภาคกลาง
ข. ภาคใต้
ค. ภาคเหนอื
ง. ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือ
10. ตัวออ่ นของพยาธิใบไมต้ ับ ในระยะตดิ ต่อท่มี ชี ีวติ อยูจ่ ะอาศัยอยใู่ นทอ่ ทางเดนิ นาํ้ ดขี องคนได้นานเทา่ ใด
ก. 5 - 10 ปี
ข. 10 – 20 ปี
ค. 15 – 25 ปี
ง. 30 - 40 ปี

เฉลย
ขอ้ 1 ข ข้อ 2 ก ขอ้ 3 ง ข้อ 4 ค ข้อ 5 ค ข้อ 6 ข ขอ้ 7 ก ข้อ 8 ข ข้อ 9 ง ขอ้ 10 ข

59

หน่วยการเรียนรู้ เรอ่ื งโรคพยาธใิ บไมต้ บั และมะเรง็ ท่อนำ�้ ดีระดับชัน้ ประถมศกึ ษาปีที่ 4 - 6 (ฉบับปรับปรงุ ครงั้ ที่ 3 พทุ ธศักราช 2560)

กลุ่มสาระการเรยี นรูส้ ขุ ศกึ ษาและพลศึกษา ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พื้นฐาน พทุ ธศักราช 2551

ใบความรทู้ ่ี 1
เรื่อง สาเหตกุ ารเกิดโรคพยาธิใบไม้ตับ

โรคพยาธิใบไมต้ บั มสี าเหตมุ าจากพยาธิใบไมตับ (Opisthorchis viverrini) ซึ่งชนดิ ท่ีกอ่ ใหเ้ กดิ โรคในคนมอี ยู่
ดว้ ยกนั 3 ชนดิ ตวั พยาธมิ รี ปู รา่ งแบนคลา้ ยใบไม้ โดยมสี ว่ นหวั และสว่ นทา้ ยของลำ� ตวั เรยี วมน ขนาดของพยาธใิ บไมต้ บั
มีล�ำตัวยาว 5-10 มม. กว้าง 1 - 2 มม. ในล�ำตัวจะมีระบบสืบพันธุ์ของท้ังเพศผู้และเพศเมีย พบได้ทั้งในประเทศ
แถบเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้ โดยเฉพาะทางภาคตะวันออกเฉยี งเหนือ ภาคเหนอื ของไทย และประเทศลาว ในบริเวณ
ลุ่มแม่นํา้ โขง
อาหารก่อโรค ที่เส่ียงต่อพยาธิใบไม้ตับท่ีประชาชนในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ นิยมกินที่ท�ำจากปลาท่ีปรุง
ไมส่ กุ เช่น ก้อยปลา ปลาสด ปลาส้ม ปลาจอ่ ม หม่ําปลา ปลาหมกไฟ ปลาปงิ้ ลาบปลา ปลาร้า แจ่วบอง ซ่งึ ตวั อ่อน
ของพยาธริ ะยะตดิ ตอ่ ยงั มีชวี ติ อยู่ และสามารถเจรญิ เติบโตเปน็ พยาธิตัวเต็มวยั ในท่อนํา้ ดภี ายในตบั ได้ นอกจากพยาธิ
ใบไม้ตบั ที่เป็นสาเหตสุ ำ� คญั ท่ที �ำใหเ้ กิดมะเร็งของทอ่ นํา้ ดีแลว้ ยังพบวา่ มีสารไนโตรซามนี (Nitrosamine) ซ่ึงเปน็ สาร
ก่อมะเร็งในอาหารพวกโปรตีนหมกั เชน่ ปลาร้า ปลาสม้ หมสู ้ม แหนม และอาหารพวกเนื้อสตั ว์ทีผ่ สมดนิ ประสวิ เชน่
กุนเชยี ง ไส้กรอก เน้อื เค็ม ปลาเค็มกเ็ ป็นปัจจยั เสรมิ กอ่ โรคด้วย

60

หน่วยการเรียนรู้ เร่อื งโรคพยาธใิ บไม้ตับและมะเรง็ ทอ่ น�ำ้ ดีระดบั ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ 4 - 6 (ฉบบั ปรบั ปรุงคร้งั ที่ 3 พุทธศกั ราช 2560)

กล่มุ สาระการเรียนรสู้ ุขศึกษาและพลศกึ ษา ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้นั พื้นฐาน พทุ ธศักราช 2551

ใบความรทู้ ่ี 2
เรือ่ ง วงจรการเกิดโรคพยาธิใบไมต้ บั

วงจรชวี ติ ของพยาธใิ บไมต้ บั พยาธติ วั เตม็ วยั อาศยั อยใู่ นทอ่ ทางเดนิ นาํ้ ดที อ่ี ยใู่ นตบั ของคน สนุ ขั และแมว พยาธิ
ตวั เตม็ วยั ผสมพนั ธแ์ุ ลว้ สรา้ งไขจ่ ำ� นวนมาก ซง่ึ ไขข่ องพยาธชิ นดิ นมี้ ขี นาดเลก็ สนี าํ้ ตาลเหลอื ง ไขท่ อี่ อกมาจะปะปนมากบั
นาํ้ ดแี ละลงสลู่ ำ� ไสเ้ ลก็ จากนน้ั ออกสภู่ ายนอกรา่ งกายโดยการถา่ ยอจุ จาระ หากไขต่ กลงสนู่ า้ํ จะถกู หอยนาํ้ จดื ขนาดเลก็
คือหอยไซที่มีความสามารถเป็นพาหะขั้นที่ 1 กินเข้าไป ตัวอ่อนท่ีอยู่ในไข่พยาธิจะใช้เวลาเจริญในหอยไซประมาณ
6 - 8 สัปดาห์ จึงออกจากหอยและว่ายน้ําไปไชเข้าใต้เกล็ดของปลาน้ําจืดเกล็ดขาว (เช่น ปลาตะเพียน ปลาขาว
ปลาสร้อย ปลากะสูบ ปลาแม่สะแด้ง ปลาซิว ปลาแก้มชํ้า ปลาขาวนา) แล้วเจริญเป็นพยาธิตัวอ่อนระยะติดต่อใน
เนือ้ ปลา ซึง่ ใชเ้ วลาประมาณ 4 สัปดาห์ เมื่อคนหรือสุนขั และแมว กนิ เน้ือปลาท่ีปรุงไมส่ ุกหรอื ดิบ กจ็ ะได้รับตัวอ่อน
พยาธิระยะติดต่อเข้าไป และเม่ือนํ้าย่อยในกระเพาะอาหารและล�ำไส้เล็กย่อยเน้ือปลาและผนังหุ้มตัวอ่อน ของพยาธิ
ก็จะท�ำให้ตัวอ่อนของพยาธิออกมาและคืบคลานเข้าไปในระบบท่อน้ําดี ผ่านทางรูเปิดท่ีล�ำไส้เล็กและเจริญเติบโต
เปน็ พยาธิตัวเตม็ วัยต่อไป

61

หนว่ ยการเรียนรู้ เร่ืองโรคพยาธิใบไม้ตบั และมะเร็งท่อน�้ำดีระดับชัน้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 4 - 6 (ฉบับปรับปรุงคร้งั ท่ี 3 พุทธศกั ราช 2560)

กลุม่ สาระการเรียนรสู้ ขุ ศึกษาและพลศกึ ษา ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขั้นพ้นื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551

ใบงานที่ 1
เรื่อง สาเหตขุ องการเกดิ โรคพยาธใิ บไม้ตับ

ชอ่ื -สกลุ ................................................................ โรงเรยี น ...................................................เลขท.่ี .............ชนั้ ................
คำ� ชแ้ี จง ให้นักเรยี นระบสุ าเหตุของการเกดิ โรคพยาธใิ บไม้ตับมาอยา่ งนอ้ ย 5 ขอ้
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………

62

หน่วยการเรียนรู้ เร่อื งโรคพยาธใิ บไมต้ บั และมะเร็งทอ่ น�้ำดีระดับชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรงุ ครัง้ ท่ี 3 พุทธศกั ราช 2560)

กลุม่ สาระการเรยี นรู้สขุ ศึกษาและพลศึกษา ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขัน้ พน้ื ฐาน พุทธศกั ราช 2551

ใบงานที่ 2
เรอ่ื ง วงจรโรคพยาธใิ บไม้ตบั

ชอ่ื -สกลุ ................................................................ โรงเรยี น .................................................เลขท.่ี ...............ชน้ั ................

ค�ำชแี้ จง 1. ให้นกั เรยี นวาดภาพวงจรโรคพยาธใิ บไมต้ บั
2. ส่งผลงานให้ครูตรวจสอบความถูกต้อง
3. น�ำผลงานนไ้ี ปใช้ประกอบการอธิบายให้บุคคลในครอบครวั ฟังอย่างน้อย 1 คน และให้ผฟู้ ังนั้นลงลายมอื
ชอื่ พร้อมประเมินผล

ข้าพเจา้ นาย/นาง/นางสาว ..........................................................................................................................................
ไดร้ บั ฟงั การอธบิ ายเรอ่ื งวงจรพยาธใิ บไมต้ บั จาก เดก็ ชาย/เดก็ หญงิ ..........................................................................แลว้
นักเรียนสามารถอธิบายให้ท่านเข้าใจในระดับใด
( ) เข้าใจมากทส่ี ุด ( ) เขา้ ใจมาก ( ) พอเขา้ ใจ ( ) ไมเ่ ข้าใจ

(ลงชอ่ื )
(.........................................................)
วนั ท.่ี .................................................

63

หน่วยการเรยี นรู้ เรอ่ื งโรคพยาธใิ บไมต้ บั และมะเรง็ ท่อนำ�้ ดีระดบั ชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรงุ ครง้ั ที่ 2 พทุ ธศักราช 2560)

กลุม่ สาระการเรียนรู้สขุ ศึกษาและพลศึกษา ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาข้ันพนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551

แผนการจัดการเรยี นรู้

กลุ่มสาระการเรียนร้สู ุขศกึ ษาและพลศึกษา ชน้ั ประถมศึกษาปีที ่ 5
หนว่ ยที่ 1 บรโิ ภคปลอดภยั ห่างไกลพยาธใิ บไมต้ บั จ�ำนวน 10 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 2 อาการของคนทีเ่ ปน็ โรคพยาธใิ บไม้ตบั ใชเ้ วลา 1 ชว่ั โมง

1. มาตรฐานการเรยี นรู้
พ 4.1 เห็นคุณค่าและมีทักษะในการสร้างเสริมสุขภาพ การด�ำรงสุขภาพ การป้องกันโรค และการสร้างเสริม
สมรรถภาพเพือ่ สุขภาพ
2. ตัวชี้วดั ชั้นปี
พ 4.1 ป.5/1 แสดงพฤติกรรมทเี่ ห็นความส�ำคญั ของการปฏิบัติตนตามสุขบญั ญัติแหง่ ชาติ
พ 4.1 ป.5/2 คน้ หาข้อมูลขา่ วสารเพื่อใชส้ รา้ งเสรมิ สขุ ภาพ
พ 4.1 ป.5/3 วิเคราะห์สอื่ โฆษณาในการตดั สนิ ใจเลอื กซอื้ อาหาร และผลิตภณั ฑ์สขุ ภาพอย่างมเี หตผุ ล
พ 4.1 ป.5/4 ปฏิบัติตนในการปอ้ งกนั โรคท่พี บบ่อยในชีวติ ประจ�ำวนั
3. สาระส�ำคัญ
อาการของผูท้ ่ตี ิดโรคพยาธิใบไมต้ ับ มตี ้งั แตไ่ ม่มอี าการอะไรเลย หรืออาจมีอาการท้องอดื ท้องเฟ้อเป็นครัง้ คราว
อาการรอ้ นทอ้ ง และตอ่ มาจะเบอ่ื อาหาร ทอ้ งอดื มาก ตบั โตและกดเจบ็ บรเิ วณตบั (บรเิ วณชายโครงขวา) อาการทร่ี นุ แรง
มกั พบมีอาการตวั เหลือง ตาเหลือง มไี ข้ตํา่ ๆ หรือไข้สูงจนมีอาการหนาวส่นั และมักเกิดอาการภาวะแทรกซ้อนในทสี่ ดุ
ตามล�ำดบั ความรุนแรงของอาการ
4. สาระการเรยี นรู้
อาการของคนทีเ่ ปน็ โรคพยาธใิ บไมต้ ับ
5. จดุ ประสงค์
5.1 นกั เรียนระบุอาการของคนทีเ่ ป็นโรคพยาธิใบไมต้ ับได้
5.2 นักเรยี นสามารถเขยี นแผนผังความคดิ อาการของคนที่เปน็ โรคพยาธใิ บไมต้ ับได้
5.3 นกั เรียนร่วมแสดงความคดิ เห็นในการชมผลงานของเพ่ือนในชน้ั เรยี น
6. กจิ กรรมการเรียนการสอน
6.1 ครแู ละนักเรยี นสนทนาและทบทวนเรอื่ ง สาเหตุการเกดิ โรคพยาธใิ บไมต้ ับและวงจรพยาธิใบไมต้ บั และให้
นักเรยี นเลา่ เก่ียวกับการนำ� ความร้ไู ปอธิบายใหบ้ คุ คลในครอบครัวฟงั
6.2 ครถู ามนกั เรยี นวา่ นกั เรยี นทราบหรอื ไมว่ า่ ชมุ ชนของเรามคี นทเี่ ปน็ โรคพยาธใิ บไมร้ อ้ ยละเทา่ ไรใหน้ กั เรยี น
ลองคาดคะเน และให้นักเรยี นเล่าประสบการณข์ องตนที่ทราบเกย่ี วกบั คนในชมุ ชนท่ีเปน็ โรคดงั กลา่ ว
6.3 ครูให้ข้อมูลถึงสถิติของผู้ป่วยโรคพยาธิใบไม้ตับท่ีพบในชุมชนและให้นักเรียนช่วยกันบอกอาการของคน
ทเ่ี ป็นโรคพยาธใิ บไม้ตับตามความรเู้ ดมิ ของนกั เรยี น
6.4 ให้นกั เรยี นแตล่ ะคนศึกษาใบความรู้เรอ่ื งอาการของคนทเี่ ปน็ โรคพยาธิ ใบไม้ตับ
6.5 นกั เรียนแต่ละสรปุ ความรู้ของตนเองเปน็ แผนภาพความคิดแล้วน�ำไปติดหนา้ กระดาน
6.6 นกั เรยี นเดินชมผลงานของเพ่ือน ๆ เพื่อแลกเปลยี่ นความรู้และเสนอแนะซงึ่ กนั และกัน
64

หนว่ ยการเรยี นรู้ เร่อื งโรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเรง็ ท่อน้ำ� ดีระดบั ช้ันประถมศกึ ษาปีที่ 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรงุ ครัง้ ท่ี 2 พทุ ธศกั ราช 2560)

กลมุ่ สาระการเรยี นร้สู ขุ ศึกษาและพลศึกษา ตามหลกั สูตรแกนกลางการศกึ ษาขั้นพื้นฐาน พทุ ธศกั ราช 2551

7. เครอ่ื งมอื / สอื่ / แหล่งเรยี นรู้
7.1 สถิตขิ องผปู้ ่วยโรคพยาธิใบไมต้ บั ทพ่ี บในชุมชน
7.2 ใบความรเู้ รือ่ งอาการของคนทเี่ ปน็ โรคพยาธิ ใบไม้ตบั
7.3 ใบงานเรือ่ งอาการของคนที่เปน็ โรคพยาธิ ใบไม้ตับ
7.4 แบบสงั เกตพฤติกรรมการท�ำงานของนกั เรียนเป็นรายบคุ คล
8. การวัด / การประเมนิ ผล
8.1 วิธกี ารวดั และประเมินผล
8.1.1 การตรวจใบงาน
8.1.2 การสังเกตพฤติกรรมการท�ำงานของนกั เรยี นเป็นรายบคุ คล
8.2 เกณฑ์การประเมนิ
8.2.1 นักเรียนไดค้ ะแนนจากการท�ำใบงานร้อยละ 60 ขึน้ ไป ผ่านการประเมิน
8.2.2 นักเรียนไดค้ ะแนนการประเมินพฤติกรรมการท�ำงานรายบคุ คลในระดบั ดขี ้นึ ไป
เกณฑก์ ารประเมิน
คะแนน 8 - 10 ระดับคณุ ภาพ ดี
คะแนน 5 - 7 ระดบั คณุ ภาพ ปานกลาง
คะแนน 0 - 4 ระดบั คณุ ภาพ ปรบั ปรงุ
9. การบูรณาการกับกลมุ่ สาระการเรียนรอู้ น่ื ๆ
สามารถบรู ณาการกบั กลมุ่ สาระการเรยี นรอู้ น่ื ๆ ไดต้ ามความเหมาะสม เชน่ ภาษาไทย คณติ ศาสตร์ วทิ ยาศาสตร์
สังคมศกึ ษา ศาสนาและวัฒนธรรม ศลิ ปะ การงานอาชพี และเทคโนโลยี และภาษาต่างประเทศ เปน็ ต้น
10. กจิ กรรมเสนอแนะ
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
11. บันทกึ ผลหลงั สอน
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………

(ลงช่อื ) .................................................ครูผู้สอน
(................................................)
.........../......................../...........

12. ความคิดเหน็ ของผบู้ ริหารสถานศึกษา
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………

(ลงชอื่ ) ...............................................ผูบ้ รหิ ารสถานศึกษา
(...............................................)
.........../......................../..........
65

หนว่ ยการเรยี นรู้ เร่ืองโรคพยาธใิ บไม้ตับและมะเรง็ ทอ่ น�ำ้ ดีระดับชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรงุ ครั้งที่ 3 พทุ ธศักราช 2560)

กล่มุ สาระการเรียนรูส้ ขุ ศกึ ษาและพลศึกษา ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขน้ั พน้ื ฐาน พทุ ธศักราช 2551

ใบความรู้
เรอ่ื ง อาการของคนท่เี ป็นโรคพยาธิใบไม้ตับ

อาการ ผทู้ ตี่ ดิ โรคพยาธใิ บไมต้ ับ มตี ง้ั แต่ไม่มีอาการอะไรเลย ซึ่งอาจเป็นเพราะมจี ำ� นวนพยาธไิ ม่มากนกั หรือ
อาจมีอาการท้องอืดท้องเฟ้อเป็นครั้งคราว อาการร้อนท้อง อาการต่อมา ท่ีพบคือ อาการเบื่ออาหาร ท้องอืดมาก
ตบั โต และกดเจบ็ บรเิ วณตบั (บรเิ วณชายโครงขวา) อาการทรี่ นุ แรงมกั พบมอี าการตวั เหลอื ง ตาเหลอื ง มไี ขต้ าํ่ ๆ หรอื ไขส้ งู
จนมีอาการหนาวสั่น ซง่ึ มกั เกิดจากอาการแทรกซอ้ น เชน่ ทอ่ ทางเดินน้าํ ดอี ดุ ตันจากตัวพยาธิไปอุด การอักเสบตดิ เชื้อ
ของทอ่ ทางเดนิ นาํ้ ดหี รอื ถงุ นาํ้ ดี หรอื มะเรง็ ของทอ่ นา้ํ ดี (Cholangiocarcinoma) ซงึ่ เปน็ ภาวะแทรกซอ้ นทรี่ นุ แรงทสี่ ดุ
ดงั ภาพ

อาการของคนที่เปน็ โรคพยาธิใบไมต้ บั
ท่ีมา: http://www.tm.mahidol.ac.th/hospital/hospital-p-opisthorchis-th.php
66

หน่วยการเรียนรู้ เร่ืองโรคพยาธใิ บไมต้ ับและมะเรง็ ทอ่ น้�ำดีระดบั ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 4 - 6 (ฉบบั ปรบั ปรงุ ครัง้ ท่ี 3 พุทธศักราช 2560)

กลุ่มสาระการเรยี นรูส้ ขุ ศึกษาและพลศึกษา ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขัน้ พ้ืนฐาน พทุ ธศักราช 2551

ใบงาน
เรอ่ื ง อาการของคนทเี่ ป็นโรคพยาธใิ บไมต้ ับ

ชอื่ -สกลุ ................................................................ โรงเรยี น ..............................................เลขท.่ี .................ชน้ั ................
ค�ำชแี้ จง ใหน้ ักเรียนเขยี นแผนผงั ความคดิ อาการของคนที่เป็นโรคพยาธิใบไมต้ บั

67

หน่วยการเรียนรู้ เรือ่ งโรคพยาธใิ บไมต้ ับและมะเรง็ ทอ่ น้�ำดรี ะดับชัน้ ประถมศึกษาปีที่ 4 - 6 (ฉบบั ปรบั ปรงุ คร้ังที่ 2 พุทธศกั ราช 2560)

กลุ่มสาระการเรียนร้สู ขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพนื้ ฐาน พทุ ธศักราช 2551

แผนการจดั การเรยี นรู้

กล่มุ สาระการเรียนรสู้ ขุ ศกึ ษาและพลศึกษา ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 5
หนว่ ยท ่ี 1 บริโภคปลอดภัยหา่ งไกลพยาธใิ บไมต้ ับ จ�ำนวน 10 ชั่วโมง
แผนการจดั การเรียนรทู้ ี่ 3 การวินจิ ฉยั และการรกั ษาโรคพยาธใิ บไม้ตบั ใช้เวลา 1 ชว่ั โมง

1. มาตรฐานการเรียนรู้
พ 4.1 เห็นคุณคา่ และมีทกั ษะในการสร้างเสรมิ สขุ ภาพ การด�ำรงสุขภาพ การป้องกนั โรค และการสร้างเสริม
สมรรถภาพเพอื่ สขุ ภาพ
2. ตัวช้วี ัดชั้นปี
พ 4.1 ป.5/1 แสดงพฤติกรรมท่ีเห็นความส�ำคัญของการปฏบิ ตั ติ นตามสขุ บัญญตั แิ หง่ ชาติ
พ 4.1 ป.5/2 คน้ หาขอ้ มูลขา่ วสารเพ่ือใชส้ รา้ งเสรมิ สุขภาพ
พ 4.1 ป.5/3 วเิ คราะห์สือ่ โฆษณาในการตัดสินใจเลือกซื้ออาหาร และผลติ ภัณฑ์สุขภาพอยา่ งมีเหตผุ ล
พ 4.1 ป.5/4 ปฏิบัตติ นในการป้องกนั โรคทพ่ี บบอ่ ยในชวี ติ ประจำ� วัน
3. สาระส�ำคัญ
การวินิจฉัยโรคพยาธิใบไม้ตับ ท�ำได้โดยการตรวจอุจจาระหาไข่พยาธิ นอกจากนี้อาจตรวจทางวิทยาภูมิคุ้มกัน
หรือการตรวจทางรังสวี นิ ิจฉยั รว่ มด้วย และการรักษาโรคพยาธิใบไม้ตบั ปจั จบุ นั ใชย้ าพราซิควอนเทล (Praziquantel)
เป็นยาหลักที่ใช้ในการรักษา แต่เมื่อรักษาหายแล้ว ถ้ายังไม่เลิกกินปลาดิบที่มีตัวอ่อนพยาธิอยู่ ก็จะท�ำให้กลับมาเป็น
โรคไดอ้ กี ดังนั้นการรักษาให้หายขาด ตอ้ งเลกิ กินปลาดบิ
4. สาระการเรียนรู้
การวินิจฉัยและการรกั ษาโรคพยาธิใบไมต้ บั
5. จุดประสงค์
5.1 นักเรยี นบอกวธิ ีการวินิจฉัยโรคและการรักษาโรคพยาธิใบไม้ตับได้
5.2 นักเรียนมีความรู้ความเขา้ ใจเกย่ี วกับอาการ และการรักษาโรคพยาธิใบไมต้ บั
5.3 นักเรยี นตระหนกั ถึงความส�ำคัญของการวินิจฉัยและการรกั ษาโรคพยาธใิ บไม้ตบั
6. กิจกรรมการเรียนการสอน
6.1 ครูและนักเรียนสนทนาเร่อื ง วงจรพยาธใิ บไม้ตับ การระบาดวิทยาของพยาธิใบไมต้ ับ และโรคท่ีเก่ียวข้อง
กบั พยาธิใบไมต้ ับ
6.2 แบ่งนกั เรียนออกเปน็ กลุม่ กลมุ่ ละ 4-5 คนศึกษาใบความรเู้ ร่ืองการวนิ ิจฉัยและการรักษาโรคพยาธใิ บไม้ตบั
6.3 นักเรยี นรว่ มกันสบื คน้ ข้อมูลการวนิ ิจฉยั และการรักษาโรคพยาธิใบไมต้ บั เปน็ แผนภาพความคดิ
6.4 นกั เรียนแตล่ ะกลมุ่ ส่งตัวแทนน�ำเสนอผลงานแผนภาพความคิดหนา้ ช้นั เรยี น
6.5 นกั เรียนและครูร่วมกนั อภปิ ราย สรปุ ความร้เู รอื่ งการวนิ จิ ฉัยและการรักษาโรคพยาธิใบไมต้ ับ
6.6 นกั เรยี นทำ� ใบงานเป็นการบา้ น
6.7 ครูประเมินตามสภาพจรงิ จากการสังเกตพฤตกิ รรมขณะเข้าร่วมกจิ กรรม

68

หนว่ ยการเรียนรู้ เรอ่ื งโรคพยาธใิ บไมต้ ับและมะเร็งทอ่ นำ�้ ดีระดับชั้นประถมศึกษาปที ่ี 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรุงครงั้ ที่ 2 พทุ ธศักราช 2560)

กลมุ่ สาระการเรยี นร้สู ุขศกึ ษาและพลศกึ ษา ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขั้นพนื้ ฐาน พทุ ธศักราช 2551

7. เคร่ืองมือ / สื่อ/แหล่งเรียนรู้
7.1 ใบความรู้เกี่ยวกบั การวินิจฉัยและการรกั ษาโรคพยาธใิ บไม้ตับ
7.2 ใบงาน
7.3 แบบประเมนิ พฤตกิ รรมการท�ำงานเปน็ รายบคุ คล
8. การวัด / การประเมนิ ผล
8.1 วิธีการวดั และประเมนิ ผล
8.1.1 การตรวจใบงาน
8.1.2 การประเมินพฤติกรรมการทำ� งานเปน็ รายบคุ คล
8.2 เกณฑก์ ารประเมนิ
8.2.1 นักเรยี นไดค้ ะแนนจากการทำ� ใบงานร้อยละ 60 ข้นึ ไป ผา่ นการประเมนิ
8.2.2 นักเรยี นได้คะแนนการประเมินพฤตกิ รรมการทำ� งานเป็นรายบุคคลในระดบั ดีขนึ้ ไป
เกณฑก์ ารประเมิน
คะแนน 8 - 10 ระดบั คุณภาพ ดี
คะแนน 5 - 7 ระดับคณุ ภาพ ปานกลาง
คะแนน 0 - 4 ระดับคณุ ภาพ ปรับปรุง
9. การบรู ณาการกับกลุม่ สาระการเรยี นรู้อืน่ ๆ
สามารถบรู ณาการกบั กลมุ่ สาระการเรยี นรอู้ น่ื ๆ ไดต้ ามความเหมาะสม เชน่ ภาษาไทย คณติ ศาสตร์ วทิ ยาศาสตร์
สงั คมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม ศลิ ปะ การงานอาชพี และเทคโนโลยี และภาษาต่างประเทศ เปน็ ต้น
10. กจิ กรรมเสนอแนะ
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
11. บนั ทึกผลหลังสอน
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………

(ลงช่อื ) .................................................ครูผู้สอน
(................................................)
.........../......................./...........
12. ความคดิ เห็นของผบู้ รหิ ารสถานศึกษา
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………

(ลงชือ่ ) ...............................................ผ้บู รหิ ารสถานศกึ ษา
(...............................................)
.........../....................../............

69

หนว่ ยการเรียนรู้ เรอื่ งโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเรง็ ท่อน�้ำดีระดบั ช้ันประถมศึกษาปที ่ี 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรงุ คร้งั ท่ี 3 พุทธศกั ราช 2560)

กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ ขุ ศึกษาและพลศกึ ษา ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2551

ใบความรู้
เร่ือง การวินิจฉยั และการรกั ษาโรคพยาธิใบไม้ตับ

การตรวจวินิจฉัยโรคพยาธิใบไม้ตับ ท�ำได้โดยการตรวจอุจจาระและพบไข่พยาธิ ซึ่งไข่มีรูปร่างคล้าย
หลอดไฟฟ้าชนิดกลม ไข่มีขนาดเล็กสีนํ้าตาลเหลือง นอกจากนี้อาจตรวจทางวิทยาภูมิคุ้มกัน หรือการตรวจทางรังสี
วนิ ิจฉัยร่วมดว้ ย
การรกั ษา ปจั จบุ นั ใชย้ าพราซคิ วอนเทล (Praziquantel) เปน็ ยาหลกั ทใี่ ชใ้ นการรกั ษา โดยอตั ราการรกั ษาหาย
ประมาณรอ้ ยละ 91-95 แตเ่ มอ่ื รกั ษาหายแลว้ ถา้ ยงั ไมเ่ ลกิ กนิ ปลาดบิ ทม่ี ตี วั ออ่ นพยาธอิ ยู่ กจ็ ะทำ� ใหก้ ลบั มาเปน็ โรคไดอ้ กี
และมีโอกาสเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งท่อน้ําดีตามมา ดังนั้นการรักษาให้หายขาด ต้องเลิกกินปลาดิบ ส่วนในผู้ป่วยท่ีมี
การอดุ ตนั ของทอ่ ทางเดนิ นาํ้ ดี ซงึ่ อาจเกดิ จากการอกั เสบเรอื้ รงั หรอื จากมะเรง็ ของทอ่ นาํ้ ดี จะใชก้ ารรกั ษาทางศลั ยกรรม
รว่ มดว้ ย
การดแู ลผปู้ ว่ ยทต่ี ิดโรคพยาธใิ บไม้ตบั แนะนำ� ใหก้ นิ ยาตามท่ีแพทย์สั่ง และตอ้ งเลกิ กินปลาดบิ ส่วนในผู้ปว่ ย
ท่ีมีภาวะแทรกซ้อนหรือมะเร็งในท่อนํ้าดี จ�ำเป็นต้องได้รับการตรวจรักษาอย่างต่อเนื่อง ไปพบแพทย์ตามนัดอย่าง
สม่ําเสมอ ดงั ภาพ

70

หนว่ ยการเรียนรู้ เร่อื งโรคพยาธใิ บไมต้ บั และมะเรง็ ทอ่ น้�ำดรี ะดับชัน้ ประถมศกึ ษาปีที่ 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรุงคร้งั ท่ี 3 พุทธศักราช 2560)

กลุม่ สาระการเรียนรู้สุขศกึ ษาและพลศึกษา ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้นั พนื้ ฐาน พทุ ธศักราช 2551

ใบงาน
เร่ือง การวนิ ิจฉัยและการรกั ษาโรคพยาธใิ บไมต้ บั

ชอ่ื -สกลุ ................................................................ โรงเรยี น ...............................................เลขท.ี่ ..................ชน้ั ................
คำ� ชแ้ี จง ใหน้ ักเรียนตอบคำ� ถามตอ่ ไปนี้
1. แพทย์มีวิธกี ารวนิ ิจฉัยโรคพยาธไิ ด้อยา่ งไร
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
2. จงบอกวิธีการรักษาโรคพยาธใิ บไมต้ บั
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………

71

หน่วยการเรียนรู้ เรือ่ งโรคพยาธใิ บไม้ตับและมะเรง็ ท่อน้�ำดีระดับช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรงุ ครั้งที่ 2 พุทธศกั ราช 2560)

กล่มุ สาระการเรียนรู้สุขศกึ ษาและพลศึกษา ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขนั้ พนื้ ฐาน พุทธศกั ราช 2551

แผนการจดั การเรยี นรู้

กลุม่ สาระการเรยี นร้สู ุขศกึ ษาและพลศึกษา ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ 5
หน่วยท่ี 1 บรโิ ภคปลอดภยั ห่างไกลพยาธิใบไมต้ ับ จ�ำนวน 10 ช่วั โมง
แผนการจดั การเรียนรทู้ ี่ 4 การปฏิบตั ิตนและวธิ ปี อ้ งกนั โรคพยาธใิ บไม้ตับ ใชเ้ วลา 1 ช่ัวโมง

1. มาตรฐานการเรยี นรู้
พ 4.1 เห็นคณุ คา่ และมีทกั ษะในการสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ การด�ำรงสขุ ภาพ การปอ้ งกันโรค และการสรา้ งเสริม
สมรรถภาพเพื่อสุขภาพ
2. ตวั ชว้ี ัดชนั้ ปี
พ 4.1 ป.5/1 แสดงพฤตกิ รรมทีเ่ ห็นความสำ� คัญของการปฏิบตั ติ นตามสขุ บัญญตั แิ ห่งชาติ
พ 4.1 ป.5/2 คน้ หาข้อมูลข่าวสารเพ่ือใชส้ ร้างเสริมสุขภาพ
พ 4.1 ป.5/3 วิเคราะห์สอ่ื โฆษณาในการตัดสนิ ใจเลือกซื้ออาหาร และผลติ ภณั ฑส์ ขุ ภาพอย่างมีเหตผุ ล
พ 4.1 ป.5/4 ปฏิบตั ติ นในการป้องกนั โรคทีพ่ บบ่อยในชวี ติ ประจำ� วนั
3. สาระส�ำคัญ
การปฏิบัติตนและวิธีป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับ โดยการหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเส่ียงต่อการเกิดโรค เช่น ค่านิยม
ขนบธรรมเนียมประเพณีและความเช่ือเก่ียวกับอาหาร การกินอาหารประเภทปลาน้ําจืดเกล็ดขาวดิบ หรือดิบๆ สุกๆ
และไมค่ วรถา่ ยอุจจาระบนพ้ืนดนิ ตามพ่มุ ไม้ หรอื ถา่ ยลงในนํ้า จะท�ำใหเ้ กิดการแพร่เช้อื ตอ่ ไป
4. สาระการเรียนรู้
การปฏิบัตติ นและวิธีปอ้ งกนั โรคพยาธิใบไม้ตับ
5. จดุ ประสงค์
5.1 นกั เรียนบอกวิธปี ฏิบัตติ นและวิธีปอ้ งกนั โรคพยาธิใบไมต้ ับได้
5.2 นักเรียนสามารถเขียนคำ� ขวัญรณรงคก์ ารป้องกนั โรคพยาธใิ บไม้ตบั ได้
5.3 นักเรียนสามารถปฏบิ ตั ิตนเพ่ือปอ้ งกนั โรคพยาธใิ บไมต้ บั
6. กจิ กรรมการเรยี นการสอน
6.1 ครแู ละนักเรยี นสนทนา ทบทวนเรอื่ ง การวินจิ ฉยั และการรกั ษาโรคพยาธใิ บไมต้ ับ
6.2 ครูถามนักเรียนว่า ถ้าเราต้องการปลอดภัยจากการเป็นโรคพยาธิใบไม้ตับเราควรปฏิบัติตนอย่างไร ให้
นกั เรยี นตอบคนละ 1 ข้อแลว้ ครเู ขียนคำ� ตอบของนักเรียนทกุ คนบนกระดานในรูปผงั ความคดิ
6.3 แบง่ นกั เรยี นออกเปน็ กลมุ่ กลมุ่ ละ 4-5 คนศกึ ษาเอกสารความรเู้ รอื่ งการปฏบิ ตั ติ นและวธิ ปี อ้ งกนั โรคพยาธิ
ใบไมต้ ับ แลว้ ร่วมกนั เขียนค�ำขวัญรณรงค์การป้องกันโรคพยาธิใบไมต้ บั
6.4 นักเรยี นแตล่ ะกลุ่มสง่ ตัวแทนนำ� เสนอคำ� ขวัญหน้าชน้ั เรียน แล้วครูและนกั เรียนรว่ มกนั ปรับปรุงใหถ้ ูกตอ้ ง
เหมาะสม
6.5 นักเรียนและครรู ่วมกนั อภิปราย สรปุ ถึงวิธปี ฏิบตั ิตนและวธิ ีปอ้ งกันโรคพยาธใิ บไม้ตับ
6.6 นกั เรียนน�ำค�ำขวญั ทเ่ี ขียนไปใหผ้ นู้ �ำนักเรียนและผนู้ �ำชุมชนประชาสมั พนั ธ์ผ่านเสียงตามสาย

72

หนว่ ยการเรยี นรู้ เร่อื งโรคพยาธใิ บไม้ตบั และมะเรง็ ท่อน�ำ้ ดีระดับชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี 4 - 6 (ฉบับปรับปรงุ คร้งั ท่ี 2 พุทธศกั ราช 2560)

กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ ุขศกึ ษาและพลศกึ ษา ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขัน้ พ้นื ฐาน พุทธศักราช 2551

7. เครือ่ งมอื / สื่อ / แหลง่ เรยี นรู้
7.1 เอกสารความรู้เกยี่ วกบั การการปฏิบัตติ นและวิธปี ้องกันโรคพยาธิใบไม้ตบั
7.2 ใบงานการเขยี นค�ำขวัญ
7.3 แบบประเมินการน�ำเสนอผลงาน
7.4 แบบประเมินคุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค์
8. การวัด / การประเมินผล
8.1 วิธีการวดั และประเมินผล
8.1.1 การประเมินการนำ� เสนอผลงาน
8.1.2 การประเมินพฤติกรรมการทำ� งานกลมุ่
8.2 เกณฑ์การประเมิน
8.2.1 นักเรียนไดค้ ะแนนการประเมนิ การน�ำเสนอผลงานในระดับดีขึ้นไป
เกณฑใ์ หค้ ะแนน
คะแนน 16 – 20 ระดบั คณุ ภาพ ดีมาก
คะแนน 11 – 15 ระดับคณุ ภาพ ดี
คะแนน 6 – 10 ระดบั คณุ ภาพ พอใช้
คะแนน 0 – 5 ระดับคณุ ภาพ ปรบั ปรุง
8.2.2 นกั เรียนไดค้ ะแนนการประเมินพฤติกรรมการท�ำงานกลมุ่ ในระดบั ปานกลางข้ึนไป
เกณฑ์การใหค้ ะแนน
คะแนน 13 – 15 ระดับคณุ ภาพ ดี
คะแนน 8 – 12 ระดบั คุณภาพ ปานกลาง
คะแนน 5 – 7 ระดับคณุ ภาพ ปรับปรุง
9. การบูรณาการกบั กลุ่มสาระการเรยี นรู้อนื่ ๆ
สามารถบรู ณาการกบั กลมุ่ สาระการเรยี นรอู้ นื่ ๆ ไดต้ ามความเหมาะสม เชน่ ภาษาไทย คณติ ศาสตร์ วทิ ยาศาสตร์
สังคมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม ศิลปะ การงานอาชพี และเทคโนโลยี และภาษาต่างประเทศ เปน็ ต้น
10. กิจกรรมเสนอแนะ
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
11. บนั ทึกผลหลังสอน
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
(ลงช่อื ) .................................................ครูผู้สอน
(................................................)
.........../........................../...........

73

หน่วยการเรยี นรู้ เรอ่ื งโรคพยาธใิ บไมต้ บั และมะเรง็ ทอ่ นำ�้ ดรี ะดับชั้นประถมศึกษาปที ่ี 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรุงคร้ังท่ี 2 พทุ ธศกั ราช 2560)

กลมุ่ สาระการเรียนรู้สขุ ศกึ ษาและพลศึกษา ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาข้นั พนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551

12. ความคิดเห็นของผูบ้ ริหารสถานศึกษา
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………

(ลงชื่อ) ...............................................ผู้บริหารสถานศกึ ษา
(...............................................)
.........../........................../............

74

หนว่ ยการเรียนรู้ เร่อื งโรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเร็งท่อนำ�้ ดรี ะดบั ชัน้ ประถมศึกษาปีท่ี 4 - 6 (ฉบบั ปรับปรงุ ครงั้ ที่ 3 พทุ ธศักราช 2560)

กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ ุขศกึ ษาและพลศึกษา ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขั้นพ้นื ฐาน พุทธศักราช 2551

ใบงาน
เร่อื ง การเขียนคำ� ขวญั รณรงค์การป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับ

กลมุ่ ท.ี่ ................ชื่อกลมุ่ ................................................................... โรงเรียน ..............................................................
ช่อื สมาชิกกลมุ่

1. ................................................................................... 6. ......................................................................................
2. ................................................................................... 7. ......................................................................................
3. ................................................................................... 8. ......................................................................................
4. ................................................................................... 9. ......................................................................................
5. ................................................................................... 10. ....................................................................................
ค�ำชแี้ จง ใหน้ กั เรียนรว่ มกนั เขยี นค�ำขวัญรณรงคก์ ารปอ้ งกันโรคพยาธใิ บไมต้ บั จ�ำนวน 2 – 3 ค�ำขวญั
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………

75

หน่วยการเรยี นรู้ เรื่องโรคพยาธใิ บไม้ตับและมะเร็งท่อน�ำ้ ดรี ะดบั ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี 4 - 6 (ฉบบั ปรบั ปรุงครัง้ ท่ี 2 พทุ ธศักราช 2560)

กลุม่ สาระการเรียนร้สู ขุ ศึกษาและพลศกึ ษา ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พ้นื ฐาน พุทธศักราช 2551

แผนการจัดการเรียนรู้

กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สขุ ศึกษาและพลศึกษา ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท ่ี 5
หน่วยท่ี 1 บรโิ ภคปลอดภยั หา่ งไกลพยาธใิ บไมต้ ับ จ�ำนวน 10 ช่วั โมง
แผนการจดั การเรยี นรู้ที ่ 5 พฤตกิ รรมการบริโภคทีถ่ กู สขุ ลักษณะ ใช้เวลา 1 ช่วั โมง
และวิธปี ฏิบตั ติ นตามสขุ บัญญัตแิ หง่ ชาติ

1. มาตรฐานการเรยี นรู้
พ 4.1 เห็นคณุ ค่าและมที กั ษะในการสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ การด�ำรงสุขภาพ การปอ้ งกนั โรค และการสร้างเสริม
สมรรถภาพเพือ่ สุขภาพ
2. ตัวชี้วัดชั้นปี
พ 4.1 ป.5/1 แสดงพฤติกรรมทีเ่ ห็นความส�ำคัญของการปฏิบัติตนตามสขุ บญั ญตั ิแหง่ ชาติ
พ 4.1 ป.5/2 ค้นหาข้อมลู ขา่ วสารเพ่อื ใช้สร้างเสริมสุขภาพ
พ 4.1 ป.5/3 วเิ คราะหส์ ือ่ โฆษณาในการตดั สินใจเลือกซ้ืออาหาร และผลิตภัณฑส์ ขุ ภาพอย่างมเี หตผุ ล
พ 4.1 ป.5/4 ปฏิบตั ติ นในการป้องกนั โรคที่พบบ่อยในชีวติ ประจำ� วนั
3. สาระส�ำคญั
พฤตกิ รรมการบรโิ ภคทถี่ กู สขุ ลกั ษณะและวธิ ปี ฏบิ ตั ติ นตามสขุ บญั ญตั แิ หง่ ชาติ เปน็ แนวทางปฏบิ ตั ติ วั ดา้ นสขุ ภาพ
ข้ันพ้ืนฐาน เพ่ือสร้างเสริมสุขภาพและลดความเส่ียงจากโรคภัยไข้เจ็บ รวมท้ังอันตรายต่อสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นในชีวิต
ประจ�ำวัน จะเป็นคนมสี ขุ ภาพดี ทงั้ รา่ งกาย จิตใจ และสงั คม ซง่ึ จะส่งผลให้มีสขุ ภาพแข็งแรง มสี มรรถภาพในการเรียน
การท�ำงาน และยงั ชว่ ยใหม้ ีภมู ติ า้ นทานโรค ไม่เจ็บป่วยงา่ ยๆ
4. สาระการเรยี นรู้
พฤติกรรมการบรโิ ภคทีถ่ ูกสขุ ลกั ษณะ และวิธปี ฏบิ ตั ิตนตามสขุ บัญญตั ิแห่งชาติ
5. จดุ ประสงค์
5.1 นักเรยี นบอกพฤตกิ รรมการบรโิ ภคทีถ่ ูกสุขลกั ษณะและวธิ ปี ฏบิ ตั ิตนตามสขุ บัญญตั แิ หง่ ชาติได้
5.2 นักเรียนสามารถวิเคราะห์และระบุพฤติกรรมการปฏิบัติตนตามสุขบัญญัติแห่งชาติท่ีมีความสัมพันธ์กับ
การเกิดโรคพยาธใิ บไม้ตับได้
5.3 นกั เรยี นสามารถเลอื กบริโภคอาหารทีถ่ กู สขุ ลักษณะ
6. กิจกรรมการเรยี นการสอน
6.1 ครแู ละนักเรียนสนทนาเรอ่ื งการปฏิบัตติ นและวิธีปอ้ งกันโรคพยาธิใบไม้ตับ และใหน้ ักเรยี นอา่ น คำ� ขวัญ
ทีน่ กั เรยี นร่วมกันเขียน
6.2 แบ่งนกั เรยี นออกเป็นกลมุ่ ๆ ละ 4-5 คน รว่ มกนั อภปิ รายเกย่ี วกับอบุ ตั กิ ารณโ์ รคพยาธิในชมุ ชนซึง่ ทำ� ให้
คนในชมุ ชนเสยี ชวี ติ วา่ เกดิ ขน้ึ เพราะเหตใุ ด และอภปิ รายเกย่ี วกบั พฤตกิ รรมการบรโิ ภคทถี่ กู สขุ ลกั ษณะเพอ่ื ใหป้ ลอดภยั
จากโรคพยาธใิ บไมต้ บั และศึกษาวิธปี ฏบิ ตั ิตนตามสขุ บัญญัติแห่งชาติ 10 ประการ
6.3 ตัวแทนกล่มุ น�ำเสนอผลการอภปิ รายหนา้ ช้ัน
6.4 ครูและนกั เรยี นรว่ มกนั สรปุ พฤติกรรมการบริโภคทีถ่ กู สขุ ลักษณะเพือ่ ให้ปลอดภยั จากโรคพยาธิใบไม้ตับ
76

หน่วยการเรียนรู้ เร่อื งโรคพยาธิใบไม้ตบั และมะเรง็ ท่อน�ำ้ ดีระดบั ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรงุ คร้ังที่ 2 พทุ ธศักราช 2560)

กลุ่มสาระการเรียนรู้สขุ ศึกษาและพลศึกษา ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขัน้ พนื้ ฐาน พุทธศกั ราช 2551

6.5 นักเรียนท�ำใบงาน
7. เคร่อื งมือ / สอื่ /แหลง่ เรยี นรู้
7.1 ใบความรู้เรอ่ื งสุขบัญญตั ิแห่งชาติ (National Health Disciplines) 10 ประการ
7.2 ใบงาน
7.3 แบบประเมนิ การนำ� เสนอผลงาน
8. การวัด / การประเมนิ ผล
8.1 วิธกี ารวดั และประเมินผล
8.1.1 การตรวจใบงาน
8.1.2 การประเมนิ การน�ำเสนอผลงาน
8.2 เกณฑ์การประเมนิ
8.2.1 นกั เรียนไดค้ ะแนนจากการทำ� ใบงานรอ้ ยละ 60 ขน้ึ ไป ผา่ นการประเมนิ
8.2.2 นกั เรยี นได้คะแนนการประเมนิ การนำ� เสนอผลงานในระดบั ดีข้นึ ไป
เกณฑใ์ ห้คะแนน
คะแนน 16 – 20 ระดบั คุณภาพ ดีมาก
คะแนน 11 – 15 ระดบั คุณภาพ ดี
คะแนน 6 – 10 ระดับคุณภาพ พอใช้
คะแนน 0 – 5 ระดบั คณุ ภาพ ปรบั ปรุง
9. การบูรณาการกบั กลุม่ สาระการเรียนรูอ้ ื่น ๆ
สามารถบรู ณาการกบั กลมุ่ สาระการเรยี นรอู้ นื่ ๆ ไดต้ ามความเหมาะสม เชน่ ภาษาไทย คณติ ศาสตร์ วทิ ยาศาสตร์
สังคมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม ศิลปะ การงานอาชพี และเทคโนโลยี และภาษาต่างประเทศ เปน็ ต้น
10. กิจกรรมเสนอแนะ
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
11. บันทึกผลหลงั สอน
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
(ลงชื่อ) .................................................ครผู สู้ อน
(................................................)
.........../......................../...........
12. ความคิดเห็นของผู้บรหิ ารสถานศกึ ษา
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
(ลงชอ่ื ) .................................................ผู้บริหารสถานศกึ ษา
(................................................)
.........../......................../...........
77

หน่วยการเรยี นรู้ เร่อื งโรคพยาธใิ บไมต้ ับและมะเร็งทอ่ นำ้� ดีระดบั ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรงุ คร้ังที่ 3 พุทธศกั ราช 2560)

กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ ุขศกึ ษาและพลศึกษา ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขัน้ พน้ื ฐาน พทุ ธศักราช 2551

เรอื่ ง พฤติกรรมการบริโภคทถ่ี ูกสุขลกัใบษงณานะและวิธีปฏบิ ตั ติ นตามสขุ บญั ญัตแิ หง่ ชาติ
(สขุ บัญญตั แิ ห่งชาติ 10 ประการ)

ชอ่ื -สกลุ ................................................................ โรงเรยี น .................................................เลขท.ี่ ..............ชน้ั ................
ค�ำชแี้ จง ให้นักเรียนตอบค�ำถามต่อไปนี้
1. จงบอกพฤติกรรมการบริโภคทีถ่ กู สขุ ลักษณะมาอยา่ งนอ้ ย 3 ขอ้
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
2. จากการศึกษาสุขบญั ญัติแห่งชาติ 10 ประการ นักเรยี นคดิ วา่ ข้อใดมีความสมั พนั ธก์ ับการเกดิ โรคพยาธิใบไม้ตับบา้ ง
เพราะเหตุใด
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………

78

หน่วยการเรียนรู้ เร่ืองโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งทอ่ นำ้� ดีระดบั ชัน้ ประถมศึกษาปที ี่ 4 - 6 (ฉบับปรับปรงุ ครง้ั ท่ี 2 พุทธศกั ราช 2560)

กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ ุขศึกษาและพลศึกษา ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขน้ั พ้ืนฐาน พทุ ธศกั ราช 2551

หนว่ ยการเรยี นรู้

กลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศกึ ษาและพลศกึ ษา ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี 5
หนว่ ยที่ 2 ห่างมะเรง็ ทอ่ น้ําดี ชีวีมีสุข เวลา 10 ชว่ั โมง

1. มาตรฐานการเรียนรู้
พ 4.1 เห็นคุณคา่ และมีทกั ษะในการสร้างเสรมิ สุขภาพ การด�ำรงสขุ ภาพ การปอ้ งกันโรค และการสร้างเสริม
สมรรถภาพเพ่ือสขุ ภาพ
2. ตวั ชีว้ ดั ชัน้ ปี
พ 4.1 ป.5/1 แสดงพฤตกิ รรมทีเ่ หน็ ความส�ำคญั ของการปฏบิ ตั ติ นตามสุขบัญญัตแิ หง่ ชาติ
พ 4 .1 ป.5/2 ค้นหาข้อมลู ขา่ วสารเพื่อใชส้ ร้างเสริมสขุ ภาพ
พ 4 .1 ป.5/3 วิเคราะหส์ ือ่ โฆษณาในการตัดสินใจเลือกซอื้ อาหารและผลติ ภณั ฑ์สุขภาพอยา่ งมเี หตผุ ล
พ 4.1 ป.5/4 ปฏิบัติตนในการป้องกนั โรคท่พี บบ่อยในชีวิตประจำ� วนั
พ 4.1 ป.5/5 ทดสอบและปรับปรุงสมรรถภาพทางกายตามผลการทดสอบสมรรถภาพทางกาย
3. สาระส�ำคัญ / ความคดิ รวบยอด
มะเรง็ ท่อน้ําดี เป็นมะเรง็ ชนิดหน่ึงท่ีเกิดกบั ทอ่ น้าํ ดี ซึง่ เป็นอวยั วะทน่ี �ำน้ําดีจากตบั มายังลำ� ไส้เล็ก มะเรง็ ทอ่ นํ้าดี
ถือเปน็ มะเรง็ ชนดิ ตอ่ มอย่างหนึง่ ท่ีพบนอ้ ย โดยพบประมาณ 1 - 2 ราย ตอ่ 100,000 คน ในโลกตะวนั ตก แต่มะเรง็ ทอ่ นาํ้ ดี
ในไทยกลับมีสูงมากท่ีสุดในโลก โดยเฉพาะภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และในช่วงหลายสิบปีมานี้อัตราการเกิดของ
มะเรง็ ทอ่ นา้ํ ดเี พม่ิ ขนึ้ วธิ กี ารลดความเสย่ี งในการเปน็ มะเรง็ ทอ่ นา้ํ ดี ควรศกึ ษาหาความรเู้ กยี่ วกบั วธิ กี ารปอ้ งกนั โรคและ
การปฏิบัตติ นในการบริโภคอาหารท่ถี กู สุขลกั ษณะ รวมทง้ั การสร้างภมู ิคุม้ กนั สคู่ รอบครัว ชุมชนและสังคม
4. สาระการเรยี นรู้
4.1 ความสำ� คัญและปัจจัยทีก่ ่อใหเ้ กิดโรคมะเรง็ ทอ่ นํ้าดี
4.2 ลกั ษณะและอาการผูป้ ่วยโรคมะเร็งท่อนํ้าดี
4.3 การวินิจฉยั และการรกั ษาโรคมะเรง็ ท่อนํา้ ดี
4.4 การปฏิบัตติ นและวิธปี อ้ งกนั การเกิดโรคมะเร็งท่อนา้ํ ดี
5. สมรรถนะสำ� คัญของผู้เรียน
5.1 ความสามารถในการส่อื สาร
5.2 ความสามารถในการคิด
5.3 ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี
5.4 ความสามารถในการแก้ปัญหา
5.5 ความสามารถในการใชท้ กั ษะชีวิต
6. ทกั ษะกระบวนการ / กระบวนการคิด
6.1 ทักษะการคิดวิเคราะห์
6.2 ทกั ษะการคิดสังเคราะหแ์ บบเชอื่ มโยง

79

หนว่ ยการเรยี นรู้ เรอ่ื งโรคพยาธใิ บไม้ตบั และมะเรง็ ท่อน้�ำดรี ะดับชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรุงคร้ังท่ี 2 พทุ ธศักราช 2560)

กลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศกึ ษาและพลศึกษา ตามหลกั สูตรแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พื้นฐาน พุทธศกั ราช 2551

7. คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์
7.1 มวี นิ ัย
7.2 ใฝ่เรียนรู้
7.3 มงุ่ มนั่ ในการท�ำงาน
7.4 มีจติ สาธารณะ
8. ช้ินงาน / ภาระงาน
8.1 ใบงาน
8.2 แผนภาพความคดิ
9. การวดั และการประเมินผล

ส่ิงทีว่ ดั วธิ กี าร เคร่ืองมือ เกณฑ์การประเมนิ

ดา้ นความรู้ (K)
- นกั เรียนใชค้ วามรู้เกยี่ วกับโรค - ตรวจผลงาน - ใบงาน นักเรียนไดค้ ะแนนจากการทำ�
มะเรง็ ทอ่ นาํ้ ดี ในการป้องกัน - ตรวจใบงาน - แบบทดสอบ ใบงานและแบบทดสอบ
ตนเอง ครอบครวั และชมุ ชนจาก - ตรวจแบบ รอ้ ยละ 60 ข้นึ ไปผ่านการประเมนิ
การเกดิ โรคมะเร็งท่อนํา้ ด ี ทดสอบ

ด้านทักษะ/กระบวนการ (P) - การสังเกต
- นกั เรียนมที ักษะในการคดิ - แบบสงั เกต นักเรยี นได้คะแนนจากการสังเกต
วเิ คราะห ์ พฤติกรรม พฤติกรรมการท�ำงาน พฤติกรรมดา้ นทักษะ/
- นักเรยี นมที ักษะในการคิด การทำ� งาน เป็นกลมุ่ กระบวนการ
สังเคราะห์แบบเชื่อมโยง เปน็ กล่มุ - แบบประเมิน ร้อยละ 80-100 ระดับดเี ย่ยี ม
การคิดวิเคราะห์ ร้อยละ 60-79 ระดบั ดมี าก
ร้อยละ 50-59 ระดับพอใช้
ร้อยละ 0-49 ระดบั ปรับปรงุ

ดา้ นเจตคติ (A)
- มีวินยั - การประเมนิ - แบบประเมิน นักเรยี นไดค้ ะแนนจาก
- ใฝ่เรียนรู้ คณุ ลักษณะอันพึง คุณลกั ษณะอันพึง การประเมนิ ดา้ นคุณลักษณะอัน
- มุ่งมน่ั ในการท�ำงาน ประสงค์ ประสงค์ พงึ ประสงค์
- มจี ิตสาธารณะ คะแนน 9 - 10 ระดับดเี ย่ียม
คะแนน 7 – 8 ระดบั ดมี าก
คะแนน 5 – 6 ระดบั ผา่ น
คะแนน 0 – 4 ระดับปรับปรงุ

80

หนว่ ยการเรยี นรู้ เร่ืองโรคพยาธใิ บไมต้ บั และมะเรง็ ทอ่ นำ�้ ดีระดบั ช้ันประถมศกึ ษาปที ี่ 4 - 6 (ฉบบั ปรับปรงุ คร้งั ท่ี 2 พทุ ธศักราช 2560)

กล่มุ สาระการเรียนรสู้ ุขศกึ ษาและพลศึกษา ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขัน้ พนื้ ฐาน พุทธศกั ราช 2551

10. กจิ กรรมการการเรียนการสอน
หน่วยที่ 2 ห่างมะเรง็ ท่อน้ําดีชวี ีมีสุข (4 ชั่วโมง)
แผนการจัดการเรยี นรู้ที่ 1 ความส�ำคญั และปจั จยั ท่ีกอ่ ให้เกิดโรคมะเรง็ ท่อนา้ํ ดี (1 ชัว่ โมง)
- ดูวดี ที ศั นเ์ กี่ยวกับการเกิดโรคมะเร็งท่อนา้ํ ดี และรว่ มกันสนทนาแสดงความคดิ เห็นเก่ยี วกับ เรือ่ งท่ไี ดช้ ม
- แบง่ กล่มุ ศกึ ษาใบความรเู้ ร่ืองโรคมะเรง็ ท่อนาํ้ ดี
- ร่วมกันสรุปสาเหตกุ ารเกิดโรคมะเร็งท่อน้ําดี เป็นแผนภาพความคิด
- ส่งตัวแทนนำ� เสนอผลงานหน้าชั้นเรยี น
- ร่วมกนั อภิปราย
- สรปุ และแสดงความคิดเห็นเรือ่ งความส�ำคญั และปจั จัยทก่ี ่อให้เกดิ โรคมะเรง็ ท่อน้าํ ดี
- ท�ำใบงานเปน็ การบ้าน
- ครปู ระเมนิ ตามสภาพจรงิ จากการสงั เกตพฤตกิ รรมขณะเขา้ รว่ มกิจกรรม
แผนการจดั การเรียนร้ทู ี่ 2 ลกั ษณะและอาการผปู้ ว่ ยโรคมะเรง็ ท่อนาํ้ ดี (1 ชั่วโมง)
- สนทนาทบทวนเรอ่ื งความส�ำคญั และปจั จัยท่กี อ่ ให้เกิดโรคมะเรง็ ทอ่ น้าํ ดี
- แบ่งกลมุ่ ศึกษาใบความรู้เรอื่ งลักษณะและอาการของผปู้ ่วยโรคมะเร็งท่อนาํ้ ดี
- ร่วมกันสรุปลกั ษณะอาการของผปู้ ว่ ยโรคมะเรง็ ทอ่ นา้ํ ดีเปน็ แผนภาพความคดิ
- สง่ ตัวแทนนำ� เสนอผลงานหนา้ ชัน้ เรียน
- รว่ มกันอภิปราย
- สรุปและแสดงความคดิ เห็นเร่อื งลักษณะและอาการของผปู้ ่วยโรคมะเร็งทอ่ น้ําด ี
- ทำ� ใบงานเป็นการบา้ น
- ครปู ระเมนิ ตามสภาพจริง จากการสงั เกตพฤตกิ รรมขณะเขา้ ร่วมกิจกรรม
แผนการจัดการเรยี นรูท้ ่ี 3 การวินิจฉัยและการรกั ษาโรคมะเรง็ ท่อนาํ้ ดี (1 ช่ัวโมง)
- นกั เรียนรว่ มกันดูสือ่ Power Point เรอ่ื ง โรคมะเร็งทอ่ น้าํ ด ี
- แบง่ กลุม่ ศกึ ษาขอ้ มลู การวนิ ิจฉยั และการรักษาโรคมะเรง็ ท่อน้าํ ดี
- ร่วมกันสรปุ ข้อมูลเก่ยี วกับการวนิ จิ ฉยั และการรกั ษาโรคมะเรง็ ทอ่ น้าํ ดเี ปน็ แผนภาพความคิด
- ส่งตวั แทนนำ� เสนอผลงานหนา้ ช้ันเรียน
- รว่ มกันอภิปราย
- สรปุ และแสดงความคดิ เหน็ เรอื่ งการวนิ จิ ฉยั และการรกั ษาโรคมะเรง็ ท่อนา้ํ ดี
- ท�ำใบงานเป็นการบา้ น
- ครูประเมินตามสภาพจริง จากการสังเกตพฤติกรรมขณะเข้ารว่ มกจิ กรรม
แผนการจัดการเรยี นรู้ท่ี 4 การปฏบิ ัตติ นและวิธีปอ้ งกนั การเกดิ โรคมะเรง็ ท่อนา้ํ ดี (1 ช่ัวโมง)
- สนทนาทบทวนการวินิจฉัยและการรักษาโรคมะเร็งทอ่ น้ําดี
- แบง่ กล่มุ รว่ มกนั ศกึ ษาใบความรเู้ รื่องการปฏิบตั ิตนและวิธีป้องกันโรคมะเร็งทอ่ นํา้ ดี
- ร่วมกนั สรปุ ขอ้ มูลเกยี่ วกับการปฏิบตั ติ นและวธิ ีป้องกันโรคมะเรง็ ท่อนํา้ ดีเปน็ แผนภาพความคิด
- สง่ ตัวแทนน�ำเสนอผลงานหนา้ ชั้นเรียน
- รว่ มกันอภิปราย
- สรุปและแสดงความคิดเหน็ เร่อื งการปฏบิ ัติตนและวิธีป้องกันโรคมะเร็งท่อน้าํ ดี

81

หน่วยการเรียนรู้ เรื่องโรคพยาธิใบไม้ตบั และมะเรง็ ทอ่ นำ้� ดรี ะดับชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรุงครั้งท่ี 2 พทุ ธศกั ราช 2560)

กลุ่มสาระการเรยี นร้สู ขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาข้ันพืน้ ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551

- ท�ำใบงานเปน็ การบ้าน
- ครปู ระเมนิ ตามสภาพจรงิ จากการสังเกตพฤตกิ รรมขณะเขา้ รว่ มกจิ กรรม
- นักเรียนท�ำแบบทดสอบหลงั เรยี น
- ครูและนักเรยี นรว่ มกันเฉลยแบบทดสอบหลังเรยี น
10. ส่ือและแหล่งเรยี นรู้
10.1 ใบความรู้
10.2 วัสดุ อปุ กรณป์ ระกอบการเรยี นรู้
10.3 ขอ้ มูลความรูเ้ ร่อื งสถิตกิ ารเกดิ โรคมะเร็งทอ่ น้าํ ดใี นประเทศไทย
10.4 ข้อมูลความร้เู รื่องลักษณะและอาการผปู้ ว่ ยโรคมะเร็งทอ่ น้ําดี
10.5 ใบงาน
10.6 วดี ีทศั นเ์ ก่ยี วกับโรคมะเรง็ ทอ่ นํ้าดี
10.7 Power point เรือ่ ง โรคมะเรง็ ท่อนาํ้ ดี
11. ขอ้ เสนอแนะ
11.1 ส่อื และแหล่งเรยี นร้ตู ามขอ้ 10.3 10.4 10.6 และ 10.7 แนบมาพรอ้ มหลกั สูตร
11.2 ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ครูผู้สอนสามารถปรับการใชส้ อื่ ตา่ งๆ ได้ตามความเหมาะสม

82

หน่วยการเรียนรู้ เรอ่ื งโรคพยาธใิ บไมต้ บั และมะเรง็ ท่อน้�ำดีระดบั ช้นั ประถมศึกษาปที ่ี 4 - 6 (ฉบับปรับปรงุ ครั้งที่ 2 พุทธศักราช 2560)

กลุ่มสาระการเรยี นรู้สุขศึกษาและพลศึกษา ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาขัน้ พน้ื ฐาน พุทธศักราช 2551

แผนการจัดการเรียนรู้

กลุ่มสาระการเรยี นร้สู ขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ ี 5
หน่วยท่ี 2 หา่ งมะเร็งท่อนํ้าดี ชีวมี สี ุข จ�ำนวน 10 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรทู้ ่ี 1 ความส�ำคญั และปจั จัยท่กี ่อให้เกดิ โรคมะเรง็ ท่อน้าํ ด ี ใชเ้ วลา 1 ชว่ั โมง

1. มาตรฐานการเรยี นรู้
พ 4.1 เห็นคณุ คา่ และมีทักษะในการสร้างเสริมสขุ ภาพ การด�ำรงสขุ ภาพ การปอ้ งกนั โรคและการสรา้ งเสรมิ
สมรรถภาพเพื่อสุขภาพ
2. ตัวชีว้ ัดชั้นปี
พ 4.1 ป.5/1 แสดงพฤตกิ รรมทเี่ ห็นความสำ� คัญของการปฏิบัติตนตามสุขบญั ญตั แิ ห่งชาติ
พ 4.1 ป.5/2 คน้ หาข้อมลู ขา่ วสารเพอื่ ใช้สร้างเสริมสขุ ภาพ
พ 4.1 ป.5/3 วเิ คราะหส์ อ่ื โฆษณาในการตัดสนิ ใจเลอื กซื้ออาหาร และผลิตภัณฑ์สขุ ภาพอย่างมเี หตุผล
พ 4.1 ป.5/4 ปฏิบตั ิตนในการป้องกนั โรคทีพ่ บบ่อยในชวี ติ ประจำ� วนั
พ 4.1 ป.5/5 ทดสอบและปรบั ปรงุ สมรรถภาพทางกายตามผลการทดสอบสมรรถภาพทางกาย
3. สาระส�ำคัญ
มะเร็งท่อนํ้าดี เป็นมะเร็งชนิดหน่ึงท่ีเกิดท่ีบริเวณท่อน้ําดี ซึ่งเป็นอวัยวะที่น�ำน้ําดีจากตับมายังล�ำไส้เล็ก มะเร็ง
ท่อนํ้าดี ถือเป็นมะเร็งชนิดต่อมอย่างหนึ่งท่ีพบในไทยสูงมากท่ีสุดในโลก โดยเฉพาะภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และมี
อตั ราการเกิดโรคมะเร็งทอ่ น้ําดีเพม่ิ ขน้ึ วธิ กี ารลดความเสีย่ งในการเป็นมะเรง็ ท่อน้าํ ดี ควรศึกษาความรู้เกย่ี วกับวธิ ีการ
ป้องกนั โรคและการปฏิบตั ติ นในการบรโิ ภคอาหารที่ถูกสขุ ลกั ษณะ รวมทั้งการสรา้ งภมู ิคุ้มกันในครอบครวั ชมุ ชนและ
สังคม
4. สาระการเรียนรู้
ความส�ำคญั และปจั จยั ท่ีก่อใหเ้ กิดโรคมะเร็งท่อน้าํ ดี
5. จดุ ประสงค์
5.1 นักเรยี นบอกปัจจัยท่กี อ่ ใหเ้ กดิ โรคมะเรง็ ทอ่ นํา้ ดีได้
5.2 นักเรียนสามารถอธิบายสาเหตุที่ท�ำให้เกดิ โรคมะเรง็ ทอ่ นํ้าดี
6. กจิ กรรมการเรยี นการสอน
6.1 นกั เรยี นดูวีดที ัศน์เก่ียวกบั การเกิดโรคมะเรง็ ทอ่ นา้ํ ดี และรว่ มกันสนทนาแสดงความคิดเหน็ เก่ยี วกบั เรือ่ ง
ท่ีได้ชม
6.2 แบ่งนักเรียนเป็นกลุ่มๆ ละ 4-5 คน ศึกษาเอกสารความรู้เรื่องพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อนํ้าดีร่วมกัน
อภิปรายและเขยี นสรุปปัจจัยทีก่ อ่ ให้เกดิ โรคมะเรง็ ทอ่ น้าํ ดีและสาเหตทุ ที่ �ำให้เกิดโรคมะเรง็ ท่อนํา้ ดี
6.3 สง่ ตวั แทนน�ำเสนอผลงานหนา้ ช้นั เรียน
6.4 ครูและนกั เรยี นรว่ มกนั อภิปรายสรุปความร้แู ละใหน้ กั เรียนทำ� ใบงาน
7. เคร่อื งมอื / ส่อื / แหล่งเรยี นรู้
7.1 วดี ีทัศน์ เรือ่ ง “ชาวแก่งละวา้ ไม่กนิ ปลาดิบ”

83

หน่วยการเรียนรู้ เรอื่ งโรคพยาธิใบไม้ตบั และมะเร็งท่อนำ�้ ดีระดับชั้นประถมศึกษาปที ี่ 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรงุ ครั้งท่ี 2 พุทธศักราช 2560)

กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สุขศกึ ษาและพลศกึ ษา ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้นั พื้นฐาน พทุ ธศกั ราช 2551

7.2 เอกสารความร้เู รื่อง “พยาธใิ บไม้ตบั และมะเรง็ ท่อนา้ํ ด”ี
7.3 แบบประเมนิ การน�ำเสนอผลงาน
7.4 แบบประเมนิ พฤติกรรมการท�ำงานกลมุ่
7.5 ความร้เู ร่ืองมะเรง็ ท่อน้ําดจี ากเว็บไซต ์
http://www.smj.ejnal.com/ejournal/showdetail/?show_detail=T&art_id=274
8. การวัด / การประเมินผล
8.1 วิธีการวัดและประเมินผล
8.1.1 การตรวจใบงาน
8.1.2 การประเมินการนำ� เสนอผลงาน
8.1.3 การประเมินพฤตกิ รรมการทำ� งานกลุ่ม
8.2 เกณฑก์ ารประเมนิ
8.2.1 นกั เรยี นไดค้ ะแนนจากการทำ� ใบงานร้อยละ 60 ข้ึนไป ผ่านการประเมิน
8.2.2 นักเรียนได้คะแนนการประเมินการน�ำเสนอผลงานในระดบั ดีข้นึ ไป
เกณฑ์ให้คะแนน
คะแนน 16 – 20 ระดับคุณภาพ ดมี าก
คะแนน 11 – 15 ระดับคุณภาพ ดี
คะแนน 6 – 10 ระดบั คณุ ภาพ พอใช้
คะแนน 0 – 5 ระดับคณุ ภาพ ปรับปรงุ
8.2.3 นักเรยี นได้คะแนนการประเมนิ พฤตกิ รรมการท�ำงานกล่มุ ในระดบั ปานกลางขนึ้ ไป
เกณฑก์ ารให้คะแนน
คะแนน 13 - 15 ระดับคณุ ภาพ ดี
คะแนน 8 - 12 ระดับคณุ ภาพ ปานกลาง
คะแนน 5 - 7 ระดับคณุ ภาพ ปรบั ปรุง
9. การบูรณาการกับกลุม่ สาระการเรยี นรู้อน่ื ๆ
สามารถบรู ณาการกบั กลมุ่ สาระการเรยี นรอู้ นื่ ๆ ไดต้ ามความเหมาะสม เชน่ ภาษาไทย คณติ ศาสตร์ วทิ ยาศาสตร์
สังคมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม ศลิ ปะ การงานอาชีพและเทคโนโลยี และภาษาต่างประเทศ เปน็ ต้น
10. กจิ กรรมเสนอแนะ
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………

84

หน่วยการเรียนรู้ เรอ่ื งโรคพยาธใิ บไม้ตบั และมะเรง็ ท่อนำ้� ดรี ะดบั ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรุงครงั้ ท่ี 2 พุทธศักราช 2560)

กล่มุ สาระการเรียนรู้สุขศกึ ษาและพลศึกษา ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาข้ันพน้ื ฐาน พทุ ธศักราช 2551

11. บนั ทึกผลหลังสอน
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
(ลงชื่อ) .................................................ครผู ู้สอน
(................................................)
.........../........................../...........
12. ความคดิ เห็นของผู้บรหิ ารสถานศกึ ษา
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
(ลงชือ่ ) ...............................................ผบู้ รหิ ารสถานศกึ ษา
(...............................................)
.........../....................../............

85

หน่วยการเรยี นรู้ เร่ืองโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งทอ่ นำ�้ ดรี ะดับชัน้ ประถมศึกษาปีที่ 4 - 6 (ฉบับปรับปรงุ ครัง้ ที่ 3 พุทธศกั ราช 2560)

กล่มุ สาระการเรียนรสู้ ขุ ศกึ ษาและพลศึกษา ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาข้ันพื้นฐาน พุทธศกั ราช 2551

ใบงาน
เรอ่ื ง ปัจจยั ท่ีกอ่ ให้เกิดโรคมะเรง็ ท่อน้ําดแี ละสาเหตทุ ่ีทำ� ให้เกิดโรคมะเร็งทอ่ นํา้ ดี

ชอื่ -สกลุ ........................................................................ โรงเรยี น.........................................เลขท.ี่ .................ชน้ั ...............
ค�ำชแ้ี จง ให้นักเรียนสรุปความรู้เร่ืองปัจจัยที่ก่อให้เกิดโรคมะเร็งท่อน้ําดีและสาเหตุท่ีท�ำให้เกิดโรคมะเร็งท่อนํ้าดี
เป็นแผนผังความคิดและระบายสีใหส้ วยงาม

86

หนว่ ยการเรยี นรู้ เร่อื งโรคพยาธิใบไมต้ ับและมะเร็งทอ่ น้ำ� ดีระดบั ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ 4 - 6 (ฉบับปรับปรงุ ครัง้ ท่ี 2 พทุ ธศกั ราช 2560)

กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ ขุ ศึกษาและพลศกึ ษา ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขัน้ พ้ืนฐาน พุทธศกั ราช 2551

แผนการจัดการเรยี นรู้

กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ ขุ ศกึ ษาและพลศึกษา ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 5
หน่วยท ่ี 2 หา่ งมะเรง็ ทอ่ น้าํ ดี ชีวมี ีสุข จ�ำนวน 10 ชวั่ โมง
แผนการจดั การเรยี นรทู้ ่ี 2 ลกั ษณะและอาการผู้ป่วยโรคมะเรง็ ท่อน้าํ ดี ใช้เวลา 1 ชว่ั โมง

1. มาตรฐานการเรยี นรู้
พ 4.1 เหน็ คณุ ค่าและมีทกั ษะในการสร้างเสรมิ สขุ ภาพ การด�ำรงสขุ ภาพ การป้องกนั โรคและการสร้างเสริม
สมรรถภาพเพ่อื สขุ ภาพ
2. ตัวช้วี ดั ชน้ั ปี
พ 4.1 ป.5/1 แสดงพฤตกิ รรมท่เี ห็นความสำ� คญั ของการปฏบิ ตั ติ นตามสขุ บัญญัตแิ ห่งชาติ
พ 4.1 ป.5/2 คน้ หาขอ้ มลู ข่าวสารเพ่อื ใช้สร้างเสรมิ สุขภาพ
พ 4.1 ป.5/3 วิเคราะหส์ ือ่ โฆษณาในการตดั สินใจเลือกซ้ืออาหาร และผลติ ภัณฑ์สุขภาพอยา่ งมีเหตผุ ล
พ 4.1 ป.5/4 ปฏิบัติตนในการป้องกันโรคที่พบบ่อยในชวี ิตประจำ� วัน
พ 4.1 ป.5/5 ทดสอบและปรบั ปรุงสมรรถภาพทางกายตามผลการทดสอบสมรรถภาพทางกาย
3. สาระส�ำคัญ
ลักษณะและอาการของโรคมะเรง็ ทอ่ น้าํ ดี
4. สาระการเรยี นรู้
ผปู้ ว่ ยโรคมะเรง็ ทอ่ นา้ํ ดี จะมลี กั ษณะและอาการตวั เหลอื ง ตาเหลอื ง (ดซี า่ น) เนอื่ งจากทอ่ นา้ํ ดถี กู กอ้ นมะเรง็ อดุ ตนั
ปวดบริเวณท้องหลังจากรับประทานอาหารแล้ว มีอาการตัวร้อน (แต่อัตราการเกิดค่อนข้างตํ่า) มีอาการคันที่ผิวหนัง
จะเกิดขึ้นก่อนหรือหลังการเป็นดีซ่าน เพราะบิลิรูบิน (bilirubin) ท่ีอยู่ในเลือดมีปริมาณเพิ่มข้ึน และมีอาการอื่นๆ
ร่วมดว้ ย เช่น ไมอ่ ยากกนิ อาหาร เบื่ออาหารมันๆ อ่อนเพลยี นา้ํ หนักลด คลน่ื ไส้ อาเจยี น อาจมไี ข้สงู หรอื หนาวสัน่
5. จุดประสงค์
5.1 นักเรยี นสามารถบอกลกั ษณะและอาการผปู้ ว่ ยโรคมะเร็งทอ่ น้าํ ดี
5.2 นกั เรียนสามารถเขยี นแผนภาพความคิดลกั ษณะและอาการผู้ปว่ ยโรคมะเรง็ ทอ่ น้าํ ด ี
6. กจิ กรรมการเรยี นการสอน
6.1 ครแู ละนักเรียนร่วมกันร้องเพลง “อสม.มาเตอื น”
6.2 ครูสนทนาทบทวนเรือ่ งความส�ำคัญและปจั จัยที่กอ่ ให้เกดิ โรคมะเรง็ ท่อน้ําดี
6.3 แบ่งนกั เรยี นเปน็ กลมุ่ ๆ ละ 4-5 คน ให้นักเรยี นศกึ ษาใบความรู้เร่อื งลักษณะและอาการผู้ปว่ ยโรคมะเร็ง
ทอ่ น้าํ ดีและเขยี นสรปุ เปน็ แผนภาพความคิด
6.4 แต่ละกลุ่มสง่ ตัวแทนนำ� เสนอผลงานแผนภาพความคดิ หนา้ ชัน้ เรียน
6.5 นกั เรียนและครูรว่ มกนั สรุปความรู้ เร่อื ง ลกั ษณะอาการของผูป้ ว่ ยโรคมะเร็งทอ่ น้าํ ด ี
6.6 นักเรียนทำ� ใบงาน

87

หน่วยการเรยี นรู้ เรอื่ งโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเรง็ ท่อน�้ำดีระดบั ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 4 - 6 (ฉบับปรับปรุงครง้ั ท่ี 2 พุทธศกั ราช 2560)

กลุ่มสาระการเรียนรสู้ ขุ ศึกษาและพลศกึ ษา ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพน้ื ฐาน พทุ ธศักราช 2551

7. เครื่องมอื /สื่อ / แหลง่ เรยี นรู้
7.1 เพลง “อสม.มาเตอื น”
7.2 เอกสารความรจู้ ากศนู ย์ความร่วมมอื องคก์ ารอนามัยโลกดา้ นการวิจัยและควบคุมโรคพยาธิใบไมต้ บั เรอ่ื ง
“พยาธใิ บไม้ตบั และมะเรง็ ท่อนํา้ ดี”
7.3 ใบความรู้ เรื่อง ลักษณะและอาการผ้ปู ่วยโรคมะเร็งท่อนา้ํ ดี
7.4 ใบงาน เรอื่ ง ลักษณะและอาการผู้ป่วยโรคมะเร็งทอ่ นํ้าดี
7.5 แบบประเมินการน�ำเสนอผลงาน
7.6 แบบประเมนิ พฤติกรรมการทำ� งานกลมุ่
8. การวดั / การประเมนิ ผล
8.1 วธิ กี ารวัดและประเมินผล
8.1.1 การตรวจใบงาน
8.1.2 การประเมินการนำ� เสนอผลงาน
8.1.3 การประเมินพฤตกิ รรมการท�ำงานกลมุ่
8.2 เกณฑก์ ารประเมิน
8.2.1 นักเรยี นไดค้ ะแนนจากการท�ำใบงานร้อยละ 60 ข้ึนไป ผา่ นการประเมนิ
8.2.2 นกั เรียนได้คะแนนการประเมินการน�ำเสนอผลงานในระดบั ดีข้นึ ไป
เกณฑใ์ ห้คะแนน
คะแนน 16 – 20 ระดับคุณภาพ ดมี าก
คะแนน 11 – 15 ระดับคณุ ภาพ ดี
คะแนน 6 – 10 ระดับคุณภาพ พอใช้
คะแนน 0 – 5 ระดบั คณุ ภาพ ปรบั ปรุง
8.2.3 นักเรียนได้คะแนนการประเมนิ พฤตกิ รรมการท�ำงานกล่มุ ในระดับปานกลางข้นึ ไป
เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน
คะแนน 13 - 15 ระดบั คุณภาพ ดี
คะแนน 8 - 12 ระดับคุณภาพ ปานกลาง
คะแนน 5 – 7 ระดบั คณุ ภาพ ปรับปรงุ
9. การบูรณาการกับกลมุ่ สาระการเรียนรู้อืน่ ๆ
สามารถบรู ณาการกบั กลมุ่ สาระการเรยี นรอู้ น่ื ๆ ไดต้ ามความเหมาะสม เชน่ ภาษาไทย คณติ ศาสตร์ วทิ ยาศาสตร์
สังคมศกึ ษา ศาสนาและวัฒนธรรม ศิลปะ การงานอาชีพและเทคโนโลยี และภาษาต่างประเทศ เป็นต้น
10. กจิ กรรมเสนอแนะ
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………

88

หน่วยการเรยี นรู้ เรอื่ งโรคพยาธใิ บไมต้ ับและมะเรง็ ท่อน้�ำดีระดับชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรุงครงั้ ท่ี 2 พุทธศักราช 2560)

กลมุ่ สาระการเรียนรู้สุขศกึ ษาและพลศึกษา ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาข้ันพน้ื ฐาน พทุ ธศักราช 2551

11. บันทึกผลหลังสอน
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
(ลงช่อื ) .................................................ครผู ู้สอน
(................................................)
.........../........................../...........
12. ความคดิ เหน็ ของผบู้ ริหารสถานศึกษา
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………………………
(ลงชื่อ) ...............................................ผบู้ รหิ ารสถานศกึ ษา
(...............................................)
.........../....................../............

89

หนว่ ยการเรยี นรู้ เรอื่ งโรคพยาธใิ บไม้ตับและมะเรง็ ทอ่ น้ำ� ดรี ะดับชัน้ ประถมศึกษาปที ี่ 4 - 6 (ฉบับปรบั ปรุงครั้งที่ 3 พุทธศกั ราช 2560)

กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สขุ ศกึ ษาและพลศึกษา ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขัน้ พนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551

ใบความรู้
เร่ือง ลักษณะและอาการของโรคมะเรง็ ท่อน้ําดี

1. ตัวเหลือง ตาเหลือง (ดซี า่ น): เน่ืองจากทอ่ นา้ํ ดีถูกกอ้ นมะเร็งอดุ ตนั จึงท�ำใหม้ อี าการดีซ่าน ลกั ษณะอาการดซี า่ น
จะเพ่ิมขึน้ สว่ นใหญ่ไม่มอี าการปวด อีกทงั้ ระดับของอาการดีซ่านจะมีความเกี่ยวขอ้ งกับตำ� แหน่งทีม่ กี ารอดุ ตนั
2. ปวดบริเวณท้อง: หลังจากรับประทานอาหารแล้วจะรู้สึกไม่สบายบริเวณท้องด้านบนเล็กน้อย หรือปวดเสียด
ใตล้ น้ิ ป่ี หรอื ปวดบรเิ วณหลัง หรอื ปวดเคน้ บรเิ วณท้องด้านขวาบน ซง่ึ เปน็ อาการของเส้นประสาทถกู กอ้ นมะเรง็
ลุกลาม
3. ตัวร้อน: ก้อนมะเร็งอุดตันถึงท่อนํ้าดี ท�ำให้ภายในท่อนํ้าดีเกิดอาการอักเสบ ท�ำให้มีอาการตัวร้อน แต่อัตรา
การเกิดคอ่ นข้างตํา่
4. คันบรเิ วณผิวหนงั : อาการคันที่ผิวหนงั จะเกดิ ขนึ้ ก่อนหรอื หลงั การเปน็ ดซี า่ น เพราะบลิ ริ บู ิน (bilirubin) ทอี่ ย่ใู น
เลอื ดมีปรมิ าณเพิม่ ข้นึ จึงกระต้นุ ใหป้ ลายประสาทผิวหนงั เกิดอาการนี้ขึน้
5. อาการอนื่ ๆ: จะมอี าการรว่ ม เช่น ไม่อยากอาหาร เบอื่ อาหารมันๆ อ่อนเพลีย นํา้ หนกั ลด คลื่นไส้ อาเจียน อาจ
มีไข้สูงหรือหนาวส่ันร่วมด้วย คล�ำพบก้อนด้านบริเวณท้องส่วนบนใต้ชายโครงขวาหรือลิ้นปี่เนื่องจากตับหรือ
ถุงนาํ้ ดโี ต เปน็ ตน้

ลักษณะและอาการจากโรคมะเรง็ ทอ่ นำ�้ ดี
ทมี่ า: http://www.tm.mahidol.ac.th/hospital/hospital-p-opisthorchis-th.php
90