หนังสือวิถีชีวิตและสงครามเอเชียบุรพา-ขุนเพ่งจีนานุเคราะห์

ขายให้ผมหมดทุกคน ระยะนฝ้ี า้ ยกําลังออกมากด้วย เมอื่ พ่อคา้ ไมซ่ ้ือ ชาวไร่กม็ าขายให้ผม ผมก็ใหร้ าคาดี
ชาวไร่ย่ิงนยิ มผมมากข้ึน เขา้ แผนการเมืองของผมพอดี
สว่ นการเงนิ นั้น ทง้ั พ่อคา้ และชาวไร่ท่มี าขายใหผ้ ม ทางผมจา่ ยเงินสดทุกคร้งั ไม่มตี ิดค้าง เพราะ
เงนิ ของผมน้ันทางบริษทั ในกรุงเทพฯ โอนผา่ นทางคลงั มาให้อาทิตยล์ ะหลายแสน บางอาทติ ย์กเ็ ป็นล้าน
จนคุณสิงโต คลังจังหวัด ขอร้องผมว่าอาทิตย์ไหนสั่งเงินเท่าไร ให้บอกล่วงหน้าจะได้ไปเตรียมรับเงิน
มาไวใ้ ห้ เพราะระยะนนั้ เป็นเวลาสงคราม การเงนิ ต้องไปรบั ท่พี ษิ ณโุ ลก แต่ผมกท็ ําทุกอย่างเพอ่ื ให้สะดวก
แก่ตัวเราและทางราชการ ผมทํางานรับซื้อฝ้ายครั้งนี้ทําให้ชื่อเสียงโด่งดังมาก ทําให้ทุกคนเห็นว่าผม
มพี รรคพวกมากและมคี วามสามารถ และซ่อื ตรง รัฐบาลจงึ ไวว้ างใจใหใ้ ช้เงนิ ได้เป็นล้านๆ โดยไมม่ กี าร
ควบคุม
พูดถึงเรือ่ งชาวไร่ของเราแล้ว นา่ สงสาร บางคนอวดรู้ ตอนทผ่ี มให้ชาวไรช่ ั่งฝ้ายเอง กย็ งั อด
เสียเปรยี บผูซ้ อ้ื ไม่ได้ เพราะปรากฏว่า วนั หนึ่งเราซ้ือฝา้ ยได้ราวๆ หม่ืนกโิ ล โดยใหช้ าวไร่ชัง่ เองเป็นสว่ นมาก
เมอ่ื ตอนสอบนำ�้ หนกั และสอบเงินแลว้ กป็ รากฏวา่ ฝา้ ยเกินจํานวนวันละ 200-500 กิโลกรัมทกุ วัน นับวา่
เปน็ ของแปลก แต่ผมก็สอนวธิ ใี ห้ฉลาดขึ้นแยะ รเู้ ล่ห์เหลย่ี มการซอ้ื ขายของพ่อคา้ คนกลาง ข้นึ แยะ พวก
พ่อคา้ ฝา้ ยบางคนตอนตน้ ๆ คดิ วา่ ผมไม่มีเงนิ เวลาเรียกมาตกลงซอื้ ขายกัน บางรายกถ็ ามผมวา่ ก่ีวัน
จะชําระเงนิ คลา้ ยๆ กับเขาไม่เชอ่ื วา่ ผมมีเงนิ สดอยเู่ ยอะแยะ ผมกบ็ อกวา่ ชําระเงนิ สดเลย ผมทําอยู่
อย่างน้ีสองสามราย ข่าวกก็ ระพือดงั ไปหมด ท้งั สวรรคโลก หาดเสยี้ ว ศรสี ําโรง ใครๆ ที่ซ้ือฝ้ายไวก้ ็เอา
มาขายให้ผมหมด เพราะส่งไปขายกรุงเทพฯ ไมไ่ ด้ ไมม่ รี ถไฟ และสินค้าที่ส่งไป ขอตู้ครงั้ หนึ่งกวา่ จะได้
ตอ้ งใช้เวลาเดอื นกวา่ ทําให้ตดิ ขดั ไปหมด จึงรวมกันเอาฝา้ ยทซี่ อ้ื ไว้มาขายให้ผมหมดทกุ คน และผมก็
ใหก้ ําไรตามท่เี ขาขอ
วิธกี ารเช่นนีท้ ําใหค้ นทงั้ จังหวดั สุโขทยั รูจ้ กั ผมดีข้นึ ว่าเป็นคนท่รี ัฐบาลเชอื่ ถือ ก็เข้าตําราของผมที่จะ
เล่นการเมอื งอีกนน่ั แหละ จึงเป็นโอกาสของผมทีม่ ีความตงั้ ใจจะสมัครผแู้ ทนเช่นน้เี สมอ แตถ่ ึงกระน้นั กต็ าม
ผมสมคั รผู้แทนกว่าจะได้เปน็ ครัง้ ที่ 3 จงึ ได ้ การสมัครผูแ้ ทนของผมจากคร้งั ที่ 1 เมื่อปี 2482 ตอนทีค่ รูทมิ
ได้รบั เลอื กต้ัง คราวน้ันเป็นคราวแรก ทผ่ี มลงสมัครกับคุณหลวงนรัตถรักษา ผมกไ็ ม่ได้รบั เลือกต้ังอีก แต่
คณุ หลวงนรตั ถรกั ษา ทา่ นเปน็ ผไู้ ดร้ บั เลอื กตง้ั เพราะทา่ นเคยเปน็ เจา้ เมอื งสโุ ขทยั มพี วกขา้ ราชการชว่ ยกนั
ทุกอําเภอ ทา่ นชนะผมไปอย่างขาดลอย ความจริงคนทค่ี ดิ จะสมคั รผู้แทนน้นั เขาถือหลกั เกณฑก์ ันว่า
อยา่ ไปทะเลาะกับขา้ ราชการไม่ว่าระดับไหนทง้ั หมด เพราะในเมืองไทย อิทธิพลของขา้ ราชการจนถงึ กํานัน
ผู้ใหญบ่ ้านยงั มีเหนือกว่าราษฎร และราษฎร ก็รับฟังเสยี ดว้ ย คนทีท่ ะเลาะกบั ขา้ ราชการซึ่งราษฎรรกั มาก
เล่อื มใสมาก เวลาลงสมัครผ้แู ทน นัน้ ย่งิ จะมที างไดน้ อ้ ยเหลือเกนิ ไมถ่ งึ 5 เปอรเ์ ซ็นต์ ถา้ คนไหนอยเู่ ฉยๆ
ไมร่ ัก ไม่ชอบกบั ขา้ ราชการนกั ยังมที างได้สงู กวา่ พวกที่ทะเลาะกบั ข้าราชการ ย่ิงถา้ เป็นบุคคลทข่ี า้ ราชการ
สนับสนนุ แลว้ ลงสมัครรับเลือกตัง้ มหี วงั ได้ 100 เปอรเ์ ซ็นต์ น่ีแหละเป็นวถิ ที างของการเมืองไทยในยคุ นั้น

201

เม่ือผมสมัครผ้แู ทนราษฎรครง้ั ท่สี อง ก็ไมไ่ ดร้ บั เลือกอีก ผมก็ทําหน้าทน่ี ายกเทศมนตรตี ่อไป
จนปี พ.ศ. 2485-2486 ผมทํางานเปน็ หวั หนา้ เสรีไทยจงั หวัดสุโขทยั ตอนเสร็จงานเสรไี ทย ก็เป็นระยะท่ี
ม.ร.ว. เสนยี ์ ปราโมช เปน็ นายกรัฐมนตรีต่อจากคุณทวี บณุ ยเกตุ ท่านเสนยี เ์ ป็นนักประชาธิปไตยจริงๆ
ทา่ นก็ใหร้ า่ งรฐั ธรรมนูญใหม่ พอรฐั ธรรมนูญเสร็จแลว้ ก็มกี ารเลอื กต้งั คราวนีม้ คี นร�ำ่ ร้องใหผ้ มสมคั รมาก
และมคี นกลวั ผมดว้ ยว่า ถา้ สมคั รคงจะได้แน่ แต่คราวนผ้ี มตดั สนิ ใจไมส่ มัคร มีผู้สมัครหลายคนท่นี า่ จะ
ได้คอื คณุ ทองสุข แสนโกศิก พี่เมยี ผม และทางฝ่ายสหชพี คณุ พ่ึงกห็ นุนใหข้ นุ ระดับคดีสมคั รอีก ตัวคุณพึ่ง
ศรีจนั ทร์เอง สมคั รท่ีอตุ รดติ ถ์ คดิ ว่าคงไดแ้ น่ มัวมาช่วยขุนระดบั คดีหาเสยี งอยทู่ ีส่ โุ ขทยั ผลการเลือกต้งั
ออกมาว่า ขนุ ระดับคดไี ดร้ บั เลอื กตงั้ ทส่ี โุ ขทัย แต่คณุ พ่ึงไมไ่ ดร้ บั เลือกตัง้ ที่อุตรดติ ถ์ แต่พวกนเ้ี ขาเป็นพวก
ทา่ นปรดี ี หลวงธำ�รงนาวาสวสั ดิ์ พอเขารวู้ า่ คณุ พงึ่ ศรีจันทร์ไม่ได้รบั เลอื กต้งั เขากแ็ ตง่ ตั้งเป็นสมาชิก
ประเภทสอง ขนุ ระดับคดไี ดเ้ ป็นรัฐมนตรีช่วยมหาดไทย สว่ นผมตอนเลอื กตั้ง ผมไมช่ ว่ ยใคร ทองสขุ
กไ็ มช่ ว่ ย ขุนระดับคดีก็ไมช่ ่วย เปน็ แต่คอยดูสงั เกตการณ์ จึงทําใหผ้ มได้รบั ความรู้และประสบการณข์ นึ้ แยะ

สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรจงั หวัดสโุ ขทยั

คนที่ผมวา่ ฉลาดและไหวพริบดี คอื คุณสัน นายไปรษณยี ์สโุ ขทยั เมอื่ สมัครครั้งท่ี 3 เขารวู้ ่า
ผมมคี ะแนนสวรรคโลกและหาดเสย้ี วสงู เขาบอกกบั ทองสุขว่า เลอื กตง้ั คราวนี้ขนุ เพ่งได้ เพราะคะแนน
ทองสขุ อําเภอเมอื ง อําเภอกงไกรลาศ อําเภอศรีสําโรง ถงึ คีรีมาศ ก่ิงลานหอย มากกว่าผมอยู่สามพนั
เทา่ น้ัน คณุ สันบอกทองสุขวา่ ผมได้ ทองสขุ ยังพาลโกรธคณุ สนั ทองสุขยืนยันกบั คุณสันว่า ขุนเพง่ ดีแต่
สวรรคโลก หาดเสยี้ ว สทู้ องสขุ ไม่ไดห้ รอก เพราะเขาไปฟงั เสียงมาด้วยตนเอง คุณสนั กไ็ มเ่ ถยี ง แกกก็ ลับไป
ทท่ี ํางานไปรษณยี ข์ องแก แล้วส่งโทรเลขมาแสดงความยนิ ดกี ับผมวา่ ผมได้เปน็ ผู้แทนราษฎรแน่ ทงั้ ๆ ที่
คะแนนหาดเสี้ยว และสวรรคโลกยังไปไม่ถึง พอคะแนนสวรรคโลกและหาดเสี้ยวส่งไปถึงจังหวัด นับ
คะแนนทกุ อําเภอแลว้ ปรากฏว่าผมได้คะแนนมากกว่าทองสขุ สี่ถงึ ห้าพันคะแนน
เปน็ อันว่าการเลือกตัง้ ผแู้ ทนราษฎร พ.ศ. 2492 ผมไดร้ บั เลือกตงั้ เปน็ ผู้แทนราษฎร สรปุ คะแนน
อําเภอดา้ นใต้ ผมไดน้ ้อยมาก อำ�เภอศรสี �ำ โรงท่ีอยชู่ ว่ งกลางๆ ผมได้เท่ากบั ทองสุข แต่ด้านเหนอื คอื
สวรรคโลก หาดเสย้ี วนั้น ผมทิ้งขาดหลายพัน จึงเปน็ อนั ว่าผมไดร้ บั เลือกตงั้ เปน็ ผแู้ ทนราษฎรปี พ.ศ.
2492 แตค่ ราวนั้นทองสขุ ผิดหวงั และเสยี ใจมาก เพราะเชือ่ ม่ันตัวเองว่าตอ้ งได้แน่ และท้ังเชื่อว่าคะแนน
อําเภอหาดเสย้ี วจะสูงกวา่ ผมมากดว้ ย สําหรบั อําเภอหาดเสี้ยวทท่ี องสขุ หวังว่าจะไดค้ ะแนนสูงกวา่ ผม
รวมแล้วเฉพาะอําเภอหาดเส้ยี ว ผมได้เจด็ พนั กวา่ คะแนน ทองสขุ ไดพ้ ันกว่าๆ ทําใหผ้ ดิ หวงั มาก ทั้งๆ ที่
เราเปน็ ญาติกันและเขาก็เป็นพีเ่ มียผม พาลโกรธมึนตึงไม่ยอมพดู กบั ผมเป็นปีเลย

202

นแ่ี หละเป็นบทบาทแรกท่ีผมตงั้ ใจท�ำ ตงั้ แตเ่ รยี นหนงั สอื คือจะเปน็ ผแู้ ทนราษฎร กไ็ ดเ้ ปน็
สมใจในปี 2492 ซ่ึงสมัครเข้ารับเลือกเป็นครง้ั ท่ี 3 เป็นบทบาทหนงึ่ ให้รับรู้กนั ไวว้ า่ การสมคั รผ้แู ทน
ถา้ คร้งั เดยี วได้แลว้ นนั้ ต้องนับวา่ เป็นคนมโี ชคคือพื้นฐานดี หากท�ำ ตัวดๆี บรรพบุรุษทําไว้ดี จงึ จะสําเรจ็
เชน่ ประพาส ลมิ ปะพันธ์ุ ลกู ผมสมัครครง้ั เดยี วได้ เพราะเขามพี ืน้ ฐานช่วยหลายอยา่ ง เชน่ พวกกลุ่ม
เกษตรกร กลุ่มสหกรณ์ และการโฆษณา เขาบอกว่าเขาเปน็ นักเกษตร จะช่วยเกษตรกร เพราะจังหวัด
สโุ ขทยั ทัง้ จังหวัดเปน็ เมอื งเกษตร จงึ ทําให้ประชาชนต่นื ตวั เลอื ก แตท่ ่ีสําคัญยง่ิ ผมอยากจะพดู ว่าตัวผม
เองเป็นประธานสภาจงั หวดั ได้เตรียมปูพื้นฐานไว้ให้ลูก 2-3 ปแี ล้ว ทกุ อําเภอ ประกอบกบั ประพาสเป็น
คนน่ิมนวล จึงได้รับเลือก ส่วนค่าใชจ้ า่ ยการเงินนั้น แมเ่ ขาเปน็ คนจ่าย ทราบว่าไม่เกนิ สองแสน แตท่ ่าน
ผ้สู มคั รอ่ืนๆ ที่เป็นคู่แข่งกนั น้นั บางคนใช้ตัง้ ลา้ นสองล้านก็ยังไม่ได้รบั เลอื กต้ัง วิธีเหล่าน้ีแหละเป็น
อทุ าหรณ์สําหรบั คนทีจ่ ะเล่นการเมอื ง น่าจะเอาแบบผมไปใชบ้ า้ ง กค็ งไดผ้ ลพอสมควร

คราวน้ีผมจะพูดถึงตัวผมเอง ตอนไดเ้ ปน็
ผแู้ ทนราษฎรแล้ว และตําแหนง่ นายกเทศมนตรีเมือง
สวรรคโลก ผมกด็ ํารงอยู่ ผมก็ทําหนา้ ท่สี ม่�ำ เสมอ
งานหลวงไมใ่ ห้ขาด งานราษฎรไ์ ม่ใหเ้ สีย สภาผู้แทน
ประชมุ วันพฤหสั วนั เดยี ว ผมกข็ ้นึ รถไฟดว่ นไปวนั พธุ
ถึงพฤหสั เช้ากเ็ ข้าประชุม พอเยน็ ผมก็ข้นึ รถด่วนกลบั
บ้านใชเ้ วลาทํางานเทศบาลบ้าง ออกไปเยีย่ มราษฎร
บา้ งอย่างน้สี มำ�่ เสมอ นอกจากมีงานทางสภามาก
นายเพ่งและกลุม่ สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร พ.ศ. 2492 หรือเกี่ยวกับพรรคก็อยู่กรุงเทพฯ หลายวันหน่อย

เกย่ี วกับการเมอื งตอนนี้ไมค่ อ่ ยมอี ะไรมากนกั ปญั หาการขัดแยง้ ในสภาก็มนี อ้ ย พรรคประชาธิปัตยก์ ย็ งั
ไม่แข็ง แต่เสียงฝ่าย จอมพล ป. ซงึ่ เปน็ นายกอยูข่ ณะนมี้ ีเสียงสงู กวา่ ฝา่ ยค้าน ผมใชค้ วามพยายามคบ
ผูแ้ ทนราษฎรด้วยกันมากท่สี ุด โดยเฉพาะพวกต่างจังหวัด เพราะพูดกนั เข้าใจงา่ ย แตเ่ รือ่ งของคนไทยนน้ั
ไมว่ า่ งานอะไรตอ้ งแบ่งเปน็ พรรคเปน็ พวกเสมอ สําหรบั ผู้แทนรุ่นผมนี้ พวกท่ีเข้ากันได้ดี พดู กันรเู้ รื่องง่าย
ก็มพี วกภาคกลางและภาคเหนอื ส่วนภาคอสี านนั้นมีผแู้ ทนมาก แตพ่ วกน้สี ว่ นมากหัวรุนแรง มีแนวโนม้
ไปสงั คมนิยม แต่ส่วนพวกทางใตต้ ง้ั แตช่ มุ พรลงไป พวกน้ีก็มีความร้ดู ๆี ทง้ั น้นั แต่ส่วนมากพดู กนั ไม่คอ่ ย
ร้เู รื่อง แตก่ ารปฏิบตั ิตวั ของผมในฐานะเปน็ ผ้แู ทน ผมพยายามเข้ากบั ทุกคน คือไม่พยายามเป็นศัตรกู บั
ใคร กร็ ู้สกึ วา่ จะเอาอะไร เสนอญตั ติอยา่ งไรกส็ ะดวก มคี นเซ็นรับรองให้แยะ สรปุ แล้ววา่ การจะเปน็ ผแู้ ทน
ตอ้ งวางตัวให้ถกู กาลเทศะ ไมอ่ วดดีเกินไป ไมเ่ ยอ่ หยงิ่ ไม่อวดตัววา่ เปน็ คนมีเงิน ถา้ อวดว่าเปน็ คนมีเงนิ
กต็ ้องจ่ายตลอดเวลา

203

ผมเปน็ ผูแ้ ทนรนุ่ นขี้ นาดผมเจยี มตวั มากทีส่ ดุ สงั คมพอสมควร เงินเดอื นยังไม่พอใช้ เพราะ
ผู้แทนรุ่นนี้เงนิ เดอื นไมถ่ ึงหา้ พนั บาท ผมเปน็ ผูแ้ ทนอยู่ 3 ปี กบั 10 เดือน จอมพล ป. พบิ ูลสงคราม ก็
สัง่ ยุบสภา อา้ งว่าในคณะรฐั มนตรี มรี ัฐมนตรที ่ีเป็นคอมมวิ นสิ ตเ์ ขา้ ร่วมอยดู่ ว้ ย จงึ ตอ้ งยุบ ผมเข้าใจว่า
คนนัน้ คอื คณุ เทพ โชตนิ ชุ ติ เปน็ รัฐมนตรชี ว่ ยวา่ การกระทรวงพาณชิ ย์ ขนาดผมเป็นคนเจียมเนื้อเจียมตวั
พอเขา้ ปีท่ีสองกต็ ้องกลับมาขายห้องแถวไป 9 ห้อง เพอ่ื ใชห้ นี้สิน เมยี ผมเขาบ่นหลายกระบงุ ทางบา้ นผม
ตอนน้นั สูบน้ำ�ขายสง่ ตลาด โดยสบู จากบ่อทราย ใสถ่ งั ในรถยนต์ต่อสายยาว เวลาส่งที่ห้องไหน ก็เอา
สายสง่ ถงึ ห้อง ในครวั รายไดด้ ีมาก เกบ็ เงินเปน็ อาทติ ย์ได้อาทติ ย์ละสามพนั กว่า โดยให้หลานคอื ชัยวฒุ ิ
ลิมปะพันธ์ุ เป็นผจู้ ดั การ วิธีน้ีกท็ ําคะแนนใหผ้ มไมน่ ้อย แตค่ นวา่ ก็มากเหมือนกนั เพราะไปแยง่ อาชีพเขา
นก่ี เ็ ป็นวธิ หี นง่ึ ที่จะหาคะแนนใหผ้ ม ผมเป็นผแู้ ทนท่มี ีพวกมากพอดู แตเ่ งินออ่ น แต่กระนั้นก็ตาม ทําให้
จอมพล ป. พบิ ูลสงคราม เกรงใจผมมาก เพราะในสภาผแู้ ทนส่วนมากเรยี กผมวา่ พข่ี นุ ท้ังนั้น เพราะผม
อายตุ อนนนั้ ราวๆ 47 แล้ว

การเป็นผู้แทน ถ้าไม่ได้เป็นกรรมการแปรญัตติพระราชบัญญัติ
งบประมาณก็ไม่รู้เรอ่ื งอะไร หรือเงินของประเทศมอี ย่างไร ผมจึงพยายาม
เสนอตัว เปน็ ทุกปี เวลารัฐบาลเสนอพระราชบัญญัตงิ บประมาณคนทอี่ ยาก
เปน็ กต็ อ้ งใช้วิธแี ละหาพวก ปีแรก ก่อนทผี่ มจะได้เปน็ ผมก็ไปเทีย่ วขอรอ้ ง
กับผแู้ ทนหลายๆ คนว่า เวลาเลอื กกรรมการแปรญัตตงิ บประมาณ ขอให้
ยกมอื เสนอชอ่ื ผมด้วย และผมก็บอกวา่ ผมจะยกมอื ใหเ้ ขาเหมือนกนั ถ้า
ประธานช้ีผม ผมจะเลือกคุณ ถ้าช้ีคณุ คุณก็เสนอผมก็แลว้ กนั ผมใช้วิธี
ไปขอร้องผูแ้ ทนด้วยกันตง้ั 20 กว่าคน ผมจึงได้เปน็ กรรมาธิการงบประมาณ
แปรญตั ติดว้ ยวิธีน้ี เพราะสมยั ทผี่ มเป็นผู้แทนราษฎรยงั ไมม่ พี รรคการเมอื ง นายเพงง่ บเปปน็ระกมรารณมาธกิ าร
มแี ตผ่ แู้ ทนอสิ ระ รฐั บาลกับสภา จงึ ใหเ้ ลอื กโดยทว่ั ไป ไม่เหมือนสมัยนี้มี
พรรคการเมืองแล้ว ทางรัฐบาลเขาตกลงกับพรรคว่า พรรคละกี่คนตามสมาชกิ ของพรรคมากและน้อย
ถา้ มากกไ็ ด้มาก ถา้ น้อยกล็ ดไปตามส่วน แตร่ ฐั บาลขออย่างนอ้ ย 15 คน เพราะกรรมการแปรญัตตงิ บ
ประมาณน้ัน สมยั ท่ผี มเปน็ ผแู้ ทน มี 30 คน การที่ผมอยากเป็นกรรมาธกิ ารแปรญตั ตกิ ต็ อ้ งการรแู้ มแ้ ตเ่ งนิ
ราชการลบั การพจิ ารณาแปรญตั ตงิ บประมาณของกรรมาธกิ ารน้ี ต้องใช้เวลาเดอื นหรือเดอื นกว่าจงึ จะเสร็จ
เพราะนดั ใหเ้ จ้าหนา้ ทีแ่ ตล่ ะกระทรวงมาชีแ้ จงเปน็ วันๆ กระทรวงใหญก่ ็นัดได้เพยี ง 3 กระทรวง กระทรวง
เล็กกน็ ดั มากหน่อย เราต้องทํางานกนั ถึง 3 ทมุ่ 4 ทุ่ม ทกุ วัน เพราะวิธีการทํางานของกรรมการแปรญตั ติ
ทุกวันนี้จะต้องถามตัวเลขของแต่ละกระทรวงแตล่ ะกรมโดยละเอยี ดวา่ เงนิ ที่ตง้ั นจี้ ะเอาไปใช้อย่างไร
เจา้ หน้าทีจ่ ะต้องชแ้ี จงรายละเอยี ด บางกรมหรือบางกระทรวง กรรมาธิการแปรญัตติเหน็ มากเกินไปกต็ ดั
ถ้าพอดีก็ผ่านไป ผมมีเรื่องกับเสธฯ ทวี ครั้งหนึ่ง ตอนที่เสธฯ ทวี มาชี้แจงรายจ่ายของทหารอากาศ

204

พอถงึ รายการ เสธฯ ทวี (พลอากาศเอกทวี จลุ ทรพั ย)์ ก็บอกว่าจะบอกรายละเอียดไมไ่ ด้ เพราะเป็น
เรอ่ื งลับของราชการทหาร เมือ่ ถกู อยา่ งน้ผี มเป็นคนเลือดร้อนอยแู่ ลว้ เมื่อกองทัพอากาศแจงไม่ได้ก็ตัด
เงินเดือนทั้งหมดไป เลิกกองทัพอากาศเสียก็แล้วกัน ตอนระยะนั้นนายควง อภยั วงศ์ หวั หนา้ พรรค
ประชาธปิ ัตย์ เป็นประธานกรรมาธิการแปรญตั ติ เห็นจะมีเร่อื งเถียงกัน ท่านกเ็ รียกเสธฯ ทวี ไปกระซิบ
บอกว่าตอ้ งช้แี จงใหก้ รรมาธกิ ารเขารู้ ถึงจะเป็นเรอ่ื งลับกไ็ ม่เปน็ ไร เพราะการพจิ ารณาของกรรมาธกิ าร
นีเ้ ป็นเรอื่ งลบั ถา้ คนไหนเปิดเผย ก็มคี วามผดิ ตามกฎหมายฐานเปิดเผยราชการลบั เสธฯทวีจึงยอม
ช้แี จง
ในขณะน้ันเหมือนกนั ตามงบประมาณกรมรถไฟ หลวงเสรเี รงิ ฤทธิ์ (พลเอกจรญู รตั นกุล
เสรีเริงฤทธิ)์ เป็นอธบิ ดกี รมรถไฟ มาชแี้ จงงบประมาณ เวลานัน้ มีรายจ่ายอยเู่ พียง 70 ล้าน มีบางรายการ
เราจะตอ้ งต่อรองขอตัดออก เถยี งกนั อยู่นาน ผมเกดิ นึกอะไรข้ึนมาได้ จะโฆษณาตวั เอง ผมก็พดู ในท่ี
ประชุมกรรมาธิการ ผมบอกวา่ ถา้ อธบิ ดวี า่ รถไฟขาดทนุ ให้ผมเช่าทําก็ได้ ผมจะให้ค่าเชา่ ปีละร้อยลา้ น
เม่ือผมพูดเชน่ น้ี ทุกคนกต็ ะลึงหมด ก็มบี างคนถามผมว่าจะเอาจริงหรอื ผมก็ว่า จริง ตอนนี้ร้สู กึ ว่า
หลวงเสรีฯ หวั เราะ ผมกย็ ันในที่ประชมุ ว่าผมขอเชา่ จริง พรุง่ น้วี ันประชุมสภาผู้แทน ผมจะยืน่ หนังสือตอ่
นายกรฐั มนตรีหนา้ เศวตฉัตรก่อนเปิดประชมุ และผมก็ทําจริงตามที่ผมพดู แต่ผมก็ตอ้ งการโฆษณาตัวผม
เองด้วย พอตอนเช้า 8 โมงก่อนเปิดประชมุ ผมกไ็ ปทโ่ี รงพิมพ์อตุ สาหกรรมหมกึ พมิ พข์ องคณุ สนุ ยั ฉววี งศ์
คนสโุ ขทัย เพราะผมใชท้ ่นี ัน่ เป็นสํานกั งาน ผมกเ็ ขยี นหนงั สือขอเชา่ รถไฟตามทีพ่ ดู เป็นตัวจริง 1 ฉบบั
แตผ่ มสําเนาไวห้ ลายสิบฉบบั เพอ่ื แจกหนังสอื พมิ พ์ พอจวนเวลา 9 โมง ผมกไ็ ปถงึ สภาฯ พอดกี บั ทา่ น
จอมพล ป. พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรีก็เข้ามานั่งประจําที่ ผมเดินเข้าไปหาแล้วยื่นหนังสือต่อท่าน
ท่านถามผม เรอื่ งอะไร ผมก็บอกว่า ผมขอเช่ารถไฟ ทา่ นถาม ทําไม ผมก็เรียนทา่ นวา่ เม่อื วานนค้ี ณุ หลวง
เสรฯี ท่านท้าผมวา่ ถา้ ทําได้ กเ็ ช่าไปเลย ผมก็ต้องทําจรงิ เวลาที่ผมไปย่นื นัน้ พวกผูแ้ ทนทุกคนกเ็ ห็น
เพราะเข้าน่ังประจําทแ่ี ลว้ ยง่ิ พวกหนงั สอื พิมพก์ ส็ นใจมาก เพราะทกุ คนก็เห็นผมพูดกับจอมพลนาน
พอเที่ยง สภาเลิกประชุมพวกหนังสือพิมพ์ก็มารุมถามผมว่าเรื่องอะไรที่ไปยื่นหนังสือถึงท่าน
นายก ผมก็เลา่ เรอื่ งยอ่ ๆ ใหฟ้ งั แล้วกบ็ อกว่าใครอยากไดส้ ําเนากเ็ อาไป ผมแจกหนังสอื พิมพท์ ุกฉบับ
ทัง้ ไทย จนี ฝรัง่ วา่ ผูแ้ ทนสโุ ขทัยขอเช่ารถไฟ รุ่งขน้ึ หนังสือพมิ พ์ลงทกุ ฉบบั วา่ ผแู้ ทนสุโขทยั ขอเช่ารถไฟ
ทําให้ช่อื เสียงผมดังไปมากทั่วประเทศ นายกสง่ เรอ่ื งให้รัฐมนตรีคมนาคมพจิ ารณา รฐั มนตรีคมนาคมก็
ออกหนังสอื เชญิ ใหผ้ มไปพบ โดยเขามีคณะกรรมการอยู่หลายคน แต่บงั เอิญหนงั สือฉบบั นั้นผมไม่ได้รบั
จงึ ไม่ไดไ้ ปตามเขานัด เพราะไมไ่ ด้รบั หนงั สือจรงิ ๆ รฐั มนตรีรุ่นน้นั ก็มี คุณปฐม โพธ์แิ ก้ว เปน็ รฐั มนตรีวา่ การ
คณุ ประเสรฐิ สดุ บรรทดั เปน็ รฐั มนตรชี ่วยวา่ การ ท้งั สองคนน้ีเปน็ เพอ่ื นกับผม เรารักกนั มาก เขารอผม
อยูร่ าวประมาณครึ่งชว่ั โมง เหน็ ผมไม่ไป กเ็ ลยเลิกประชมุ แตร่ ฐั มนตรีประเสริฐไปพูดให้ทีป่ ระชุมฟงั ว่า

205

นี่แหละขุนเพง่ มนั ดา่ เรา มันไมม่ าก็ดแี ลว้ เร่ืองจะได้เลิกกนั ไป เพราะท้ังคุณปฐมและคณุ ประเสริฐ เปน็
เพอ่ื นรกั และรนู้ สิ ัยกนั ดี เรือ่ งน้ที ําใหค้ นรูจ้ ักผมทั่วประเทศ
อกี เรื่องหน่ึงกค็ วรจะเล่าใหฟ้ งั คอื วนั หนึ่งผมกลับจากประชุม ตอนน้นั นำ้�ทว่ ม ทางรถไฟขาด
ตอ้ งลงรถไฟทพ่ี ษิ ณโุ ลก จากน้ัน ผมก็น่งั รถประจําทางมาถึงทส่ี ะพานขาด ตอ้ งถา่ ยรถพอดี ระยะนัน้
เจ้าหนา้ ทก่ี องทางเขายืนดูอยู่ ผมกไ็ ปถามวา่ สะพานนจ้ี ะเสรจ็ เมอื่ ไร เพราะถ้าชา้ พวกสโุ ขทยั ไมม่ ีผกั กนิ
แน่ เพราะเวลานั้นชาวสโุ ขทยั ไมร่ ูจ้ กั ปลูกผกั กนิ เจ้าหน้าท่ีกรมทางตอบว่า สะพานน้ีกว่าน้ำ�จะลน้ และทํา
เสร็จต้องเดอื นเศษ ทําใหผ้ มเหน็ ว่าเจา้ หน้าทีก่ รมทางแย่มาก พอผมกลับถึงบา้ น ผมกโ็ ทรเลขเลา่ เร่ืองให้
รัฐมนตรีคมนาคมฟัง ถ้ากรมทางไม่ทําให้เสร็จ ราษฎรจะเดือดร้อนมาก พอผมส่งโทรเลขไปวันนี้ รุ่งขึ้น
รัฐมนตรีคมนาคมกโ็ ทรเลขสง่ั ให้ รีบทําให้รถขา้ มไดภ้ ายใน 7 วัน และก็ 7 วันเขากท็ ําเสร็จ นิสยั ของ
ข้าราชการบางคนชอบถ่วงงานอย่างน้ีเอง เรอ่ื งตอ้ งการเปน็ ผูแ้ ทนกต็ อ้ งอยา่ งนีแ้ หละ เพือ่ ช่วยเหลอื
ประชาชน
นอกจากนั้นผมยังมีอีกวธิ หี นึ่งท่ที ําใหพ้ วกกํานนั ผู้ใหญ่บา้ น คอื พองบประมาณแผ่นดินผ่านสภา
ผมก็น่งั จดจํานวนเงินทีเ่ ขา้ จงั หวัดสโุ ขทัยทัง้ หมดทุกกระทรวงทบวงกรม พิมพ์ใบปลวิ แจกกํานันผใู้ หญบ่ า้ น
ขา้ ราชการทั่วทงั้ จังหวดั วธิ นี ้ผี มไดร้ บั ความนยิ มไมน่ อ้ ย วธิ ีการอยา่ งนี้ ผมเลา่ ให้เพื่อนๆ ผู้แทนหลายคน
เอาแบบอย่างของผมไปใชก้ นั แยะ วิธขี องผมอกี วธิ หี น่งึ ท่ีผมจะพบปะราษฎรมากๆ เวลาเขามกี ารทําบญุ
กนั หรือมงี าน ผมก็ไปพบปะปราศรยั กับเขาแทบทกุ งาน แตก่ ารไปพบปะท่ีผมรวู้ ่ามีงานไปพบปะเช่นน้ี
ส่วนมากเป็นอําเภอหาดเส้ยี ว เพราะผมมผี ูใ้ หญส่ ม เปน็ คนคอยส่งขา่ วและพาไป วธิ กี ารน้ีเปน็ วธิ กี าร
ดมี าก เพราะเราไปพบบนศาลาหรอื ในงานเลย กไ็ มต่ อ้ งเยยี่ มตามบา้ น ทําให้คนเห็นหนา้ เห็นตา เพราะ
เท่าทส่ี งั เกตดู สว่ นมากราษฎรกอ็ ยากพบปะคยุ กบั ผู้แทนราษฎรท่ีเขาเลอื กไปทง้ั น้นั เขาก็ดใี จและพอใจ
ผมทําอยา่ งสม่ำ�เสมอ แมอ้ ําเภออื่นก็ไปทกุ อําเภอ เรอ่ื งของผแู้ ทนยงั มีอีกแยะ เขียนไมร่ จู้ ักจบ แตผ่ มเปน็
ผ้แู ทนในสมัยแรกปี 2492 นี้ ผมอยู่ในตําแหนง่ ได้ 3 ปี กบั 10 เดือน ขาดอีก 2 เดือนกค็ รบสมยั แต่
ถูกยบุ เสยี ก่อนดังกล่าวแลว้ ข้างต้น แต่วนั ที่รฐั บาลประกาศยบุ สภานั้น ผมไปเที่ยวอรญั ประเทศวา่ จะ
ออกไปดเู ขมร พอดีกลางคืนวทิ ยุประกาศยบุ สภา รงุ่ ข้นึ จึงตอ้ งรีบขึน้ รถกลับบา้ น
ตอ่ มาปี 2495 ไดม้ ีการเลือกตง้ั ผ้แู ทนขนึ้ อีก คราวนนั้ คแู่ ข่งผม นอกจากคุณทองสขุ แสนโกศิก
กม็ ีคุณธวชั ทานสมั ฤทธ์ิ หลานเขยของผมเอง สมคั รเข้าแข่งรบั เลอื กต้ัง แตผ่ มแพธ้ วัชอย่างมากมาย ผม
ลืมบอกไปว่าตอนที่ผมได้เปน็ ผแู้ ทน เมอื่ พ.ศ. 2492 ผมเสียค่าใชจ้ า่ ยไปสองหมน่ื เจ็ดพันบาทเทา่ น้นั
รวมทง้ั คา่ สมคั ร 500 บาท ด้วย แต่เงนิ นกี้ ็ได้คืน สมัยทีค่ ุณธวชั เป็นนอี้ ยู่ไดต้ ลอดสมัย 4 ปเี ต็ม สําหรับ
ผมระยะน้ันไม่ไดเ้ ปน็ นายกเทศมนตรแี ล้ว แต่ยังคงเป็นประธานสภาจงั หวดั อยู่ สภาจงั หวดั สมยั นน้ั กไ็ ม่คอ่ ย
มีบทบาทอะไรมากนกั เพราะงบประมาณมีน้อย ผมก็คงอย่บู า้ นเฉยๆ คา้ ขายเปน็ อาชีพหาเงินสง่ ลูก
เรียนหนงั สอื แตง่ านตดิ ต่อของผมกบั ราษฎรกย็ งั ทําอย่เู ร่ือยๆ เพราะเตรียมตวั สู้คราวต่อไป

206

ต่อมาในปี 2500 ได้มีการเลือกตั้งขึ้นอีก คราวนี้ได้ผู้แทนเพิ่มอีก 1 คนเป็น 2 คน แต่การ
เลือกตง้ั ของผมคราวนี้แม้จะเงนิ อ่อนแต่มีคนช่วยมาก เพราะสมัยทค่ี ณุ ธวัชได้ คุณธวัช หา่ งราษฎรมาก
ราษฎรจึงหันมาเอาใจใส่ผมอีก แตค่ ราวนีม้ คี นสําคญั เข้ามาอกี คือ นายบญุ ธรรม ชุมดวง ขน้ึ เป็นค่แู ขง่
อกี 1 คน ระยะที่ผมไม่ไดเ้ ป็นผู้แทนผมก็ติดตอ่ กบั เพ่ือนฝูงในกรุงเทพฯ อยูเ่ ร่อื ยๆ นอกจากนน้ั ยงั ติดตอ่
กบั สํานกั งานข่าวสารอเมรกิ ันอีก โดยเอาหนังไปช่วยฉายตามงานตา่ งๆ ตามวัดตามวาไมต่ ้องเสยี เงิน
เพราะสํานักงานข่าวสารอเมรกิ นั นัน้ เขากต็ ้องการเผยแพร่กิจการของเขาอยูแ่ ล้ว จึงทําใหผ้ มทุน่ รายจา่ ย
ไปมาก เอาหนงั ไปชว่ ยงานไหนกเ็ พยี งใชร้ ถจ๊ีปคันเดยี ว บรรทุกเครือ่ งฉายหนังเครือ่ งทําไฟไปเท่านน้ั
วธิ กี ารเชน่ นท้ี ําใหค้ ะแนนกลบั เพม่ิ ขน้ึ อกี สว่ นวธิ ที จ่ี ะหาความนยิ มจากราษฎรทางหาดเสย้ี วผมกไ็ ดผ้ ใู้ หญส่ ม
ทางสโุ ขทัยกไ็ ด้ตาปาน สว่ นสวรรคโลก ศรสี ําโรงน้นั ก็ไดพ้ วกครชู ่วยหลายคน การเลือกตง้ั คราวนี้ผ้สู มัคร
ทุกคนกม็ ีหนังไปฉายบ้าง ลเิ กไปแสดงบา้ ง ผลท่ีสุดการเลือกตงั้ ออกมาคร้ังนี้ ผมไดค้ ะแนนเป็นทห่ี น่ึง
บุญธรรม ชนะธวชั 48 คะแนน คนื วันรวมคะแนน วันรุง่ ขึน้ ผมรู้ว่าได้แนแ่ ล้ว แตบ่ ญุ ธรรมกบั ธวัชกําลงั
บวกตัวเลขทบทวนกันอยู่ ทงั้ สองบ้านน้ี ทราบว่านอนสลบไสลกนั ไปหมด พอตกราว 9 โมงเศษกโ็ ทรเลข
จากสโุ ขทยั แจ้งมาว่าผมไดค้ ะแนนท่หี น่งึ คะแนนท่ีสองบุญธรรม เป็นผไู้ ด้รับการเลือกตงั้ คุณธวชั เป็น
คะแนนทีส่ าม แพบ้ ุญธรรม 48 คะแนน ทราบวา่ ทางธวัชเสยี ใจมาก เพราะใชจ้ า่ ยเงนิ ไปมาก
การเป็นผแู้ ทนสมัยนก้ี ารตัง้ พรรคเรม่ิ มขี ึน้ แลว้ ทง้ั ๆ ท่ยี ังไม่มกี ฎหมายพรรคการเมือง แตค่ ุณ
เผา่ ศรยี านนท์ คนสนทิ จอมพล ป. เป็นทงั้ รัฐมนตรมี หาดไทยและอธิบดีตํารวจ ก็รวบรวมผแู้ ทนต้ังเปน็
พรรค ชื่อว่า พรรคเสรีมนงั คศิลา สว่ นพรรคอื่นก็มพี รรคประชาธปิ ัตยเ์ ป็นคู่แข่ง แตจ่ ํานวนสมาชกิ นอ้ ย
เพราะพรรคเสรีมนงั คศลิ าของคุณเผา่ เกบ็ ไปหมด แต่จอมพล ป. พบิ ลู สงครามกต็ ง้ั พรรคอีกเหมือนกัน
เปน็ พรรคลูกเมยี นอ้ ย แตใ่ ห้คณุ เป่ยี ม บุญยะโชติ เป็นหัวหนา้ พรรค เพราะทา่ นจอมพล ป. พบิ ลู สงคราม
เป็นหัวหนา้ พรรคเสรมี นังคศลิ าอยูแ่ ลว้ พรรคนี้มอี ํานาจใชบ้ ้านมนงั คศิลาปัจจุบัน ซง่ึ เปน็ ทรัพยส์ ินของ
พระมหากษตั ริย์ เป็นสํานักงานพรรค แต่พรรคธรรมาธปิ ตั ย์ ของเปีย่ ม บุญยะโชติ นัน้ มี 10 กว่าคน
ก็อาศัยพบปะกันที่ตกึ นารีสโมสร ซ่ึงเปน็ ทีท่ ํางานของเลขาธิการนายกรัฐมนตรที ี่เปยี่ ม บญุ ยะโชติ เป็น
เลขาธิการอยู่ พรรคธรรมาธปิ ัตย์น้กี ็มีหลักการอยูอ่ ย่างเดียวเพยี งวา่ สนับสนนุ จอมพล ป. พบิ ูลสงคราม
การเปน็ ผแู้ ทนสมยั น้นั เงนิ เดือนกน็ ้อยอยูต่ ามเคย แตม่ ีเงนิ เพ่ิมประจําตําแหนง่ 1,000 บาท
เงนิ ประจําตําแหน่ง 1,000 บาทน้ี มที ่านคกึ ฤทธกิ์ ับรอ้ ยโทสัมพนั ธ์ คดั ค้านไมเ่ ห็นด้วย แต่พอสภาให้มี
ทั้งสองคนนี้กล็ าออกจากผู้แทนท้ังคู่ ผมเปน็ ผู้แทนพรรคธรรมาธปิ ตั ย์ สมัยนัน้ จอมพล ป. พิบูลสงคราม
ท่านกแ็ จกเงินบ้างเหมือนกันนานๆคร้งั คร้ังละหมืน่ บาท วนั หนึ่งพรรคธรรมาธปิ ัตยห์ ลายคนไปน่ังคุย
กับเปี่ยม บญุ ยะโชติ ทท่ี ําเนยี บรฐั บาล จอมพล ป. พิบูลสงครามผ่านมาเหน็ เขา้ ตอนน้นั เลือกตั้งเขา้ ไป
ใหม่ๆ เห็นพวกเราแตง่ ตวั กันซอมซ่อ ทา่ นไปสักพกั กเ็ รยี กใหค้ ุณเป่ยี มไปพบ ทา่ นกบ็ อกวา่ ให้เอาเงิน
แจกพวกนตี้ ดั เสือ้ ตัดผา้ กนั บ้าง คณุ เป่ยี มกลบั มามีเศษกระดาษใบเดียว จอมพล ป. ส่งั จา่ ยเงนิ ราชการลบั

207

กแ่ี สนผมจําไม่ได้ ใหค้ ณุ เป่ียมไปเอาที่คุณปุน่ ศกนุ ตนาค หัวหนา้ กองคลัง สํานักนายกฯ คณุ เป่ียมวานให้
ผมไปเอา ผมก็ไปรับมา และมอบใหค้ ุณเป่ยี ม วันน้นั พวกเรากไ็ ดร้ ับแจกคนละหนง่ึ หม่นื บาทไปตดั เสอื้
ตัดผ้า และคุณเปยี่ มยงั บอกว่าทา่ น (หมายถึงจอมพล ป.) บอกวา่ ถา้ ใครขาดเหลอื เงนิ ทองใหไ้ ปเอาที่
คุณเปี่ยม ผมจงึ เพงิ่ รูเ้ ดยี๋ วน้เี องว่า การเป็นนายกรัฐมนตรนี ้นั มเี งนิ ใช้ได้หลายทาง แต่สําหรบั พรรคเสรี
มนงั คศลิ านน้ั เป็นพรรคท่ีร่ำ�รวยเหลอื เฟอื สมาชกิ ของพรรคไดร้ บั แจกคนละห้าหม่นื บาททุกครง้ั
ผมพยายามคิดวา่ เขาใชเ้ งินอะไรกัน คุณเผ่าจึงมเี งินแจกมากมายเช่นนี้ ผลทีส่ ุดก็ได้ความว่า เงิน
กอ้ นนเ้ี ป็นเงนิ ได้มาจากคา้ ฝ่ินเถือ่ น ซง่ึ หนุ้ ส่วนก็มจี อมพลสฤษดิ์ คุณประเสรฐิ รจุ ิรวงศ์ คณุ เผ่า ศรยี านนท์
และคณุ กฤษณ์ สวี ะรา เพราะระยะนัน้ ยังอยใู่ นภาวะสงคราม ทหารไปอยเู่ ชยี งตงุ ไหลท่ างลงมาจนถึง
ลําปางก็คงปลกู ฝิน่ แท้ๆ ผมว่าถ้าใครมีอํานาจในสมัยน้ัน ถ้าไมค่ ้าฝ่นิ เถื่อน ก็โง่ เพราะฝิ่นเถื่อนของทา่ น
พวกน้ที ีล่ งมาคราวละมากๆ บางครั้งก็เป็นผู้บรรจเุ ปน็ หีบห่อ ของทหารทั้งน้ัน มีทหารคมุ มาสง่ ทกุ ครั้ง
ทําให้สมาชิกพรรคเสรีมนังคศิลา และสมาชกิ พรรคธรรมาธปิ ตั ยร์ วยไปหลายคน สว่ นผมเปน็ ผู้แทน ไปเป็น
สมาชกิ พรรคธรรมาธปิ ัตย์ ของจอมพล ป. เงินทองก็มีพอใช้ ไม่สุรุ่ยสรุ ่ายนกั เพราะเงินเดือนผแู้ ทนร่นุ นัน้
กอ็ ยใู่ นระดบั 4-5 พนั เท่านน้ั เอง
ถ้าอย่กู รุงเทพฯ ผมก็ไปขลุกอยู่ทท่ี ําเนียบรัฐบาล ชว่ ยคุณเปี่ยมทํางานบ้าง หาความรทู้ างบรหิ าร
แต่ก่อนท่ีคุณเผา่ จะต้งั พรรคเสรมี นงั คศิลา ตอนผมเขา้ ไปคร้ังแรกผมไปร่วมอยู่กบั พรรคประชาชนของ
คณุ เลยี ง ไชยกาล เพราะการสมคั รผูแ้ ทนคราวน้นั รัฐธรรมนญู จํากัดอายผุ ้สู มัครตอ้ ง 25 ปขี น้ึ ไปจงึ
สมคั รได้ คราวนั้นคณุ สวสั ด์ิ คําประกอบ ซึ่งเคยเปน็ ผู้แทนมาแลว้ ก็สมัครไมไ่ ด้แตม่ าเปน็ เลขาธิการพรรค
ประชาชน ตอนผมอยู่พรรคประชาชนนี้ จอมพล ป. กําลังจะตั้งรัฐบาล กําลงั คดั เลือกรัฐมนตรีอยู่ พอต้ัง
เสรจ็ แล้วก็ไดร้ ัฐมนตรีดๆี ท้ังนัน้ คนทค่ี ุ้นกับผมและผมนับถือมากคอื พระยามไหสวรรย์ (กอ สมบตั ิศิร)ิ
เป็นรฐั มนตรวี า่ การกระทรวงพาณชิ ย์ ทา่ นชวนผมไปเปน็ เลขานกุ ารให้ท่าน ท่านกเ็ รง่ รดั ผมเต็มท่ี ขอให้
ไปเปน็ ให้ได้ ท่านยงั บอกว่าถา้ ผมเปน็ เลขานกุ าร จะสบาย ผมกย็ งั ไมค่ ่อยรอู้ ะไรนัก แตถ่ อื วา่ เราเป็นผูแ้ ทน
ใหม่ๆ ก็ควรจะใกลช้ ิดราษฎรมากสักหน่อย ผมจึงขอว่ายงั ไม่รบั ท�ำ งาน ใหท้ ่านหาคนอ่ืนเปน็ ผมพึง่ มา
ทราบภายหลงั วา่ กระทรวงพาณิชย์นนั้ เปน็ กระทรวงเงินทอง ใครเปน็ เลขานุการรวยทุกคน เพราะเวลานัน้
เปน็ ระยะทเ่ี ลกิ สงคราม ต่างประเทศตอ้ งการขา้ วมาก เพราะไทยเรามีขา้ วเหลือเฟือ การจะขนข้าวส่งออก
นอกประเทศ ตอ้ งใหก้ ระทรวงพาณชิ ยอ์ นุญาต แต่กอ่ นทจ่ี ะ ถงึ รฐั มนตรเี ซ็นอนุญาต ตอ้ งผ่านเลขานกุ าร
ก่อน เลขานกุ ารจะไดค้ า่ คอมมชิ ช่ันจากพ่อคา้ ผู้ขออนุญาต ตนั ละ 500 บาท ความจริงถา้ ผมเป็นคน
อยากไดเ้ งนิ กเ็ ป็นเลขานกุ ารของเจ้าคุณมไหสวรรย์สบายไปแลว้ เพราะการขออนญุ าตส่งขา้ วออกของ
การคา้ น้ัน ไมใ่ ช่ขออนุญาตออกคร้ังละ 5 ตัน 10 ตนั เขาออกครัง้ ละเปน็ หม่ืนเป็นแสน ลองคดิ เอาเองก็
แล้วกนั ว่าตันละ 500 บาทจะไดค้ รั้งละเทา่ ใด แต่ผมไมใ่ ชค่ นโลภกเ็ ลยอยู่กนั อย่างนี้เอง

208

ต่อมาภายหลังเมื่อมีพรรคเสรีมนังคศิลาแล้ว การเมืองยิ่งผันผวนมากขึ้น แต่ผมก็ยังคงอยู่
พรรคธรรมาธปิ ตั ย์ และไปขลกุ อยกู่ บั คุณเปย่ี มทที่ ําเนียบตามเคย วนั หนึง่ คุณเป่ยี มเรยี กผมไปกระซิบ
ขอใหเ้ อาหนงั สอื นีไ้ ปใหจ้ อมพล ป. เซน็ หน่อย ผมกบ็ อกว่าไมใ่ ช่เร่ืองผม แต่คุณเปยี่ มกระซบิ บอกว่ามี
รายได้ ผมก็เลยถามความจรงิ เป็นอยา่ งไร คณุ เปยี่ มบอกว่าเรื่องนีเ้ ป็นเร่อื งสําคัญ ถ้านายกฯ เซ็นอนญุ าตให้
แล้ว คุณเปีย่ มบอกว่าเขาจะใหห้ น่งึ ลา้ น ผมก็ถามว่าแลว้ จะแบ่งกนั อยา่ งไร คุณเปย่ี มบอกว่าจะเอาสามแสน
เขาจะไปปลูกบา้ นใหม่ ส่วนท่ีเหลอื จะเอาเท่าไรกเ็ อา ผมเลยรับอาสาเอาหนงั สือไปให้เซน็ ท่านจอมพล
ทา่ นกรุณาผมมาก พอผมเอาไปให้ท่านเซน็ ท่านกถ็ ามผมวา่ เรื่องอะไร ผมก็บอกวา่ ไม่ทราบ คณุ เปยี่ ม
วานมาเสนอท่าน ท่านก็ดีใจหาย ทา่ นไมไ่ ด้ดูเลย ท่านเซน็ แล้วสง่ มาใหผ้ ม พอกลบั มาผมกข็ อสว่ นแบ่ง
เพราะคณุ เปี่ยมบอกว่าท่านจอมพล ป. มีบญั ชีฝากอยธู่ นาคารไหนบา้ ง เขากบ็ อกตามทผ่ี มอยากรู้ ผมก็
เอาเงนิ ทเี่ หลอื เจ็ดแสนไปเขา้ บญั ชีทา่ นจอมพลหกแสน เหลืออกี แสนหนึง่ ผมเอาไว้ใช้ นีแ่ หละเป็นวิธีหา
รายได้ของนกั การเมืองท่ีเรยี กว่า คอรัปช่ันกไ็ ด้
ตอ่ มาภายหลัง การเมอื งปนั่ ปว่ นมาก คุณเผ่า ศรยี านนท์เป็นอธิบดีตํารวจ และเป็นรฐั มนตรี
วา่ การมหาดไทย เกดิ แตกคอกับจอมพลสฤษดิ์ ธนะรชั ต์ คณุ ประเสริฐ (พล.ต.อ.ประเสริฐ รจุ ริ วงศ)์
คณุ เผ่า ยิ่งใช้อํานาจมากข้นึ ถา้ พวกเหล่านีห้ ม่นั ไส้ นึกจะฆ่าใครก็ฆา่ เชน่ นายพร มะลทิ อง ผแู้ ทน
สมทุ รสาคร นง่ั ประชมุ พรรคเสรมี นงั คศลิ าอยู่ มนี ายตํารวจมาบอกวา่ อธบิ ดอี ยากพบ ตง้ั แตน่ น้ั มานายพร
มะลิทอง ก็หายสาบสญู ไปเลย เป็นท่ที ราบกันภายหลงั วา่ คุณเผา่ เอาไปฆ่า ระยะต่อมา การเมอื งย่ิงปั่นปว่ น
มากขน้ึ จอมพลสฤษดอ์ิ ดทนดูไมไ่ ด้ก็เลยคดิ ต้ังพรรคสหภมู ิขนึ้ ที่อาคารราชดําเนิน จดั ห้องประชุม ห้อง
ทํางานหรหู รา ใหค้ ุณสงวน จนั ทรสาขา นอ้ งชายเป็นเลขาธิการพรรค เอาคณุ สกุ จิ นิมมานเหมินทร์ เปน็
หวั หน้าพรรค ผมรบั ตําแหนง่ เป็นผู้ชว่ ยเลขานกุ าร มีพลตํารวจตรีสําราญ กลัดศริ ิ นายตํารวจคนสนทิ ของ
จอมพลสฤษดิ์เปน็ คนคอยแจกเงนิ เวลาประชุมพรรคสหภูมิ ครง้ั หน่งึ คุณสําราญจะเดนิ เอาเงินมายัดใส่
ในกระเป๋าให้ทุกคนคนละหนึ่งหมื่นบาททุกครั้ง วันปกติธรรมดาจะกี่คนก็ได้ พอมาอยู่ที่พัก ตอนเที่ยง
คณุ สําราญกช็ วนไปกนิ ขา้ วทกุ คน สว่ นมากทศี่ รแดง เวลาประชุมพรรค บางคร้ังบางคราวจอมพลสฤษด์ิ
กม็ านัง่ ฟังอยดู่ ้วย
สําหรับพรรคสหภูมินี้ คนที่เป็นตัวตั้งตัวตีที่สําคัญคือ คุณอารีย์ ตันติเวชกุล ผู้แทนจังหวัด
นครราชสีมา การเมอื งยิ่งวุน่ วายเท่าไรพวกเรากต็ อ้ งมาประชมุ ท่ีสํานกั งานพรรคสหภมู ิ วนั ที่ 2 มนี าคม
2500 นักศึกษาและประชาชนเดินขบวนกนั ครงั้ ยิง่ ใหญ่ที่ไปพังประตทู ําเนยี บรัฐบาล วันน้นั ผมและพรรค
พวกมาประชมุ อยทู่ พ่ี รรคต้งั แตเ่ ช้า ราวๆ 9 โมงเศษ จอมพลสฤษด์กิ ็มาอยูด่ ว้ ย เพราะรู้ว่าวันนัน้ จะมีการ
เดนิ ขบวน เราก็นงั่ คยุ กนั อย่ทู ีท่ ําการพรรค พอ 10 โมง นกั ศกึ ษาประชาชนกเ็ ริ่มเดินขบวนผ่านถนนรา
ชดําเนิน และผ่านท่ที ําการพรรคของเราด้วย ตอน 11 โมง กว่าๆ จอมพลประภาส ไปยนื หา้ มขบวนอยู่
ทส่ี ะพานผ่านฟ้า แต่กห็ า้ มไม่ได้ ขบวนเดนิ ไปพังประตูทําเนยี บรฐั บาล พอถงึ เที่ยง จอมพลสฤษดก์ิ ็ให้

209

นายทหารไปตามจอมพลประภาส จารเุ สถียร มากนิ ขา้ วที่พรรคสหภูมิ รอฟงั เหตกุ ารณอ์ ย่ทู นี่ น่ั จนบ่าย
การเดนิ ขบวนเมือ่ พงั ประตทู ําเนยี บรัฐบาลแล้ว ตา่ งคนตา่ งแยกกันไป ผมมาทราบภายหลงั วา่ นักศึกษา
ขบวนแรกทพี่ งั ประตูทําเนยี บรัฐบาลมีลูกชายผม คือ ประพาส ลมิ ปะพนั ธ์ุ ดว้ ย ตอนนั้นเขาเป็นนสิ ิต
มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์ เปน็ คนหนง่ึ ทบ่ี กุ พงั ประตทู ําเนยี บรัฐบาล ก็ทําใหผ้ มพอใจเหมอื นกนั ว่าลกู เรา
คนหนึ่งมีเลอื ดนักการเมือง ก็หมายมัน่ ปนั้ มอื ไว้ว่าวันหน่ึงจะใหเ้ ขาสมัครเป็นผ้แู ทนราษฎร ตอ่ มาในปี
2522 ผมก็ใหเ้ ขาสมคั รและเขากไ็ ด้รบั เลอื กตั้งเปน็ ผ้แู ทนจรงิ ๆ สมใจนึก
เหตกุ ารณบ์ า้ นเมอื งระยะนน้ั พวกผู้ใหญ่ฝ่ายคณุ เผ่าและฝา่ ยจอมพลสฤษด์ิ เรม่ิ แตกกนั รนุ แรงข้นึ
ฝา่ ยคณุ เผา่ ดูเหมือนจะมแี ตเ่ ฉพาะตํารวจบางคนกบั ผแู้ ทนพรรคเสรมี นังคศลิ า ทีค่ อยไดร้ บั แจกเงินจาก
คณุ เผ่าเท่านั้น แต่รสู้ กึ วา่ จอมพลป. พิบลู สงคราม ยังเอยี งไปทางคณุ เผ่ามากกว่าจอมพลสฤษดิ์ แต่กไ็ ม่
กล้าเหลื่อมล�้ำ พวกจอมพลสฤษด์ิ เพราะทหารเกาะกันเป็นกลุม่ เปน็ ก้อน ผมได้ทราบขา่ ววา่ วันหนง่ึ จอมพล
ป. พิบลู สงคราม เชิญพวกจอมพลสฤษด์ิ มจี อมพลสฤษดิ์ คณุ ประเสริฐ รุจิรวงศ์ คุณประภาส จารเุ สถยี ร
คณุ ถนอม กิตติขจร พวกนายพลทงั้ นน้ั ไปปรารภท�ำ ความเข้าใจกันวา่ พวกเราทหารด้วยกันมีเร่อื งอะไร
หรอื ตอ้ งการอะไรให้บอกมาไดเ้ ลย พวกเราไม่มกี ารขดั ขอ้ ง ครง้ั นัน้ ทจ่ี อมพลป. ทําเชน่ นเ้ี พราะกลวั พวก
ทหารยดึ อํานาจเหมือนกัน ในการกินขา้ วพดู จากันครั้งนั้น จอมพลสฤษดิใ์ นฐานะท่เี ป็นหัวหน้าได้พดู แทน
ในนามพรรคพวกวา่ พวกเราเคารพทา่ นนายกอยูต่ ลอดเวลา ไมก่ ล้าที่จะเหลือ่ มล้�ำ กล้าวัดรอยเทา้ ทา่ นดอก
คนท่ีมาเล่าใหฟ้ ังกบ็ อกว่าจอมพลกเ็ ชอ่ื ครึ่งไมเ่ ชอ่ื ครง่ึ แต่อยู่ในลักษณะกลนื ไม่เขา้ คายไมอ่ อก เพราะ
จอมพลสฤษดิ์มพี รรคพวกมากกวา่ แตก่ ไ็ ดท้ ราบอีกเหมอื นกันว่าทางฝ่ายจอมพลสฤษด์ิ ก็เข้าใกลช้ ิด
ในหลวงอยู่มากเหมือนกัน ท้งั ๆ ที่พระเจ้าอยหู่ วั ทา่ นก็ทรงทราบว่าฝ่ายจอมพลสฤษดกิ์ ับฝา่ ยจอมพล ป.
ไม่เข้ากัน เพราะจอมพล ป. พิบูลสงคราม เชอ่ื คุณเผา่ มากเกนิ ไป เพราะคุณเผ่าใชอ้ ํานาจทุกอยา่ ง ทัง้
ขม่ เหงกดขรี่ าษฎร ข้าราชการ แตพ่ ระเจา้ อยหู่ วั ท่านไม่ทรงรบั สงั่ อะไร แต่รเู้ หตุการณ์บา้ นเมอื งดี
วนั หน่งึ จอมพล ป. คงจะถูกคณุ เผ่ายหุ รอื เกรงกลวั อํานาจพวกจอมพลสฤษดกิ์ ไ็ ม่ทราบ ไดแ้ ต่งตวั
เขา้ เฝา้ พระเจา้ อยหู่ ัวเปน็ การดว่ น ขอปลดจอมพลสฤษดิ์ คุณประเสริฐ รุจิรวงศ์ จอมพลประภาส และ
จอมพลถนอม ออกจากราชการ แต่พระเจ้าอยู่หวั ทรงรับส่ังทเี ล่นทจี ริงว่า มอี ะไรกนั ถึงต้องปลดเขาออก
ก็พวกเดียวกันไม่ใช่หรอื และก็ทรงรบั สั่งหัวเราะและยังทรงรบั สง่ั ทเี ล่นทจี รงิ ตอ่ ไปวา่ พวกเดยี วกันอยกู่ นั ไป
อยา่ ปลดเลย ให้เขาอยู่กนั ไปเถอะ จอมพล ป. พยายามจะทูลเกลา้ ฯ ขอปลดพวกเหล่าน้ีถึง 3 ครัง้ แต่ก็
ไมส่ ำ�เรจ็
ระยะนี้ผู้แทนคนไหนเป็นพรรคสหภูมิก็ชักมีหน้าตาขึ้น เพราะจอมพลสฤษดิ์กําลังจะใหญ่
นอกจากน้ันคนจากสมาชิกพรรคสหภมู เิ วลานั้นมเี งินใช้เหลอื เฟือ ดงั ที่ผมกลา่ วตอนต้นแลว้ วา่ ประชุม
ครั้งหน่ึงได้รับแจกทีละหม่นื ทําให้พรรคพวกเสรีมนังคศลิ าอยากจะแยกออกจากพรรคมาอยู่พรรคสหภูมิ
เยอะแยะ แต่ไม่มีใครกล้ามา เพราะกลัวคณุ เผ่าเอาไปทงิ้ อยา่ งคณุ พร มะลทิ อง การเมืองระดับผูใ้ หญ่

210

ตอนน้ียังตงึ เครยี ดข้นึ พอดรี ะยะนน้ั ตกราวๆ เดือนกรกฎาคม หรอื สิงหาคม ผ้แู ทนราษฎรจงั หวัด
เชยี งใหม่ต้องต้งั ซอ่ มเพมิ่ ข้นึ อกี 1 คน อย่างพรรคเสรีมนังคศลิ าของคุณเผ่ากส็ ั่งเจ้าชัยณรงค์ ณ เชยี งใหม่
เข้าสมัครรับเลอื กตงั้ สว่ นทางพรรคสหภมู ิก็สง่ คณุ พิรุณ อนิ ทราวุธ สามเี จา้ ดวงเดอื น ณ เชียงใหม่
เขา้ รับเลอื กต้ัง ผมถูกกําหนดตัวใหเ้ ปน็ ผู้ข้ึนไปช่วยการหาเสยี งเลือกตงั้ ทเี่ ชียงใหม่บางครั้งบางคราว ก็
ยกพวกขึ้นไปปราศรยั เป็นครัง้ เปน็ คราวตามแบบฉบับ ส่วนผมเปน็ ผู้อํานวยการอยู่ท่เี ชียงใหม่น่นั เอง โดย
ผมเอาลกู ไปเปน็ เพ่ือนคนหน่ึงคอื ตู (ประพนั ธ์ ลมิ ปะพนั ธ์)ุ การขนึ้ ล่องจากเชียงใหมม่ ากรงุ เทพฯ เปน็ ครง้ั
เปน็ คราว เรากม็ าเครอ่ื งบนิ ทง้ั นน้ั เพราะสะดวกและเรว็ ดี สว่ นคา่ ใชจ้ า่ ยเปน็ ของพวกผม ไปพกั อยทู่ โ่ี รงแรม
สุรพล เช่าบังกาโลหลงั หนึง่ นอกจากนนั้ ว่าจา้ งรถแท็กซ่เี ก๋งอยา่ งดีไวป้ ระจําใชห้ น่งึ คันทุกวนั โดยเรา
เหมาประจ�ำ วันละ 200 บาท ทําให้ไปไหนมาไหนสะดวก ส่วนเงนิ สดทจ่ี ะชว่ ยค่าใชจ้ า่ ยทางของผมได้
ช่วยคณุ พิรุณด้วยในเวลาขาดแคลน เงนิ อยใู่ นมอื ผมอยา่ งนอ้ ยสองแสน ถา้ เงินขาดมือกน็ ั่งเคร่ืองบนิ ลงมา
เอาหรือใหค้ ุณอารีย์ ตันติเวชกุล นําข้นึ ไปให้
ผมไปหาเสยี งตามตําบลทกุ วนั คณุ พริ ุณก็ไปทางหน่งึ สว่ นผมก็ไปทางหนึง่ แต่คณะของผมท่ี
ไปมีรถเกง๋ 1 คนั มี เจา้ ดวงเดอื น ลกู ชายผม และเด็กสําหรับแจกใบปลวิ 1 คน เทา่ ทฟี่ งั เสียงจากประชาชน
ดแู ลว้ พริ ุณเสียงสู้เจา้ ชัยณรงคไ์ ม่ได้ แตท่ างพรรคสหภูมกิ ห็ นนุ เต็มที่ ฉายหนังปราศรัยทกุ ตําบล การไป
เปน็ ผอู้ ํานวยการหาเสยี งใหผ้ สู้ มคั รรบั เลอื กตง้ั คราวน้ี ทําใหร้ จู้ กั เชยี งใหม่ ทกุ อําเภอ ทกุ ตําบล แตร่ สู้ กึ วา่
เจา้ ดวงเดอื นกับคณุ พิรณุ นนั้ ใช้เงนิ มากเหลือเกนิ เพราะเจา้ ดวงเดือนมาขอพบผมที่โรงแรมบอ่ ย แม้บางคร้ัง
ผมยงั ไมต่ น่ื เจา้ ดวงเดือนก็มาเคาะประตู พอเปิดรับกเ็ ข้าหอ้ งเลย ทง้ั ทผี่ มอยใู่ นเคร่ืองนอน ทําใหส้ มาธิ
แทบจะแตกเหมอื นกนั เพราะเจา้ ดวงเดือนเวลาน้ันมลี กู 3 คนแลว้ แตก่ ็ยังสวย ผมถามธุระ ก็บอกวา่
เงนิ หมด ก็รบี ให้เงนิ แล้วกใ็ ห้รบี ออกไป เพราะถ้าอยู่กันสองต่อสองในห้อง ขนั ติจะแตกแน่ เพราะเปน็ ที่
รู้ๆ กันอยู่โดยทว่ั ไปแล้ววา่ เจา้ ดวงเดอื นน้แี ม้จะมีคุณพริ ุณนกั กฎหมายทนายความ เปน็ สามีประจําอยู่แลว้
ก็ยังปรากฏวา่ ยังเปน็ คนสวยอยไู่ มน่ อ้ ย เมอ่ื ผมรู้สกึ ว่าการใช้จ่ายเงนิ เปลืองอยเู่ ช่นน้ี ผมกล็ องสบื ฐานะ
ความเปน็ อยู่ของครอบครวั น้ี ปรากฏว่าในระยะน้ันอยใู่ นประเภทถังแตก การเงินไมด่ ี หนี้สินแยะ ถงึ กับ
ต้องทําหยา่ กันระหวา่ งคณุ พิรณุ กับเจา้ ดวงเดอื นเพอื่ หนแี ง่กฎหมายบางอยา่ ง ระยะนน้ั ผมต้องประจําอยูท่ ่ี
เชียงใหม่คร้ังละไม่น้อยกวา่ หนงึ่ สัปดาห์ รสู้ กึ รําคาญเหมือนกนั แตก่ ็พอทนได้เพราะทกุ อย่างอดุ มสมบรู ณ์
ต่อมาถึงเดือนกนั ยายนปลายเดือนกจ็ ะมกี ารเลือกตัง้ แล้ว วนั นน้ั ราววนั ที่ 4 หรือวนั ที่ 5
กนั ยายน คุณอารยี ์ ตันตเิ วชกุล บินดว่ นขน้ึ มาพบผมแจ้งขา่ วการตงึ เครยี ดของการเมอื งวา่ ต้องเกดิ เรื่องแน่
ให้ผมเตรยี มตวั กลับกรุงเทพฯ แล้วบอกให้รูเ้ สียดว้ ยว่าเลอื กตงั้ เชียงใหมค่ ราวนี้ไมม่ แี น่ เพราะตอ้ งมกี าร
ปฏิวัติกอ่ น ผมก็เลยรบี ขนของกลบั โดยไม่ไดล้ าเจ้าดวงเดอื นหรือใครๆ ทัง้ สิน้ นอกจากแท็กซี่ประจําให้
มาเกบ็ เงนิ แล้วส่งั ว่าผมกินข้าวกลางวันเสรจ็ จะกลับกรุงเทพฯ โดยเคร่อื งบิน เพราะพวกแทก็ ซีท่ เ่ี ช่าไว้
วันละ 200 บาทนี้ ผมชําระ 7 วนั ครง้ั หนึง่ นอกจากบางครงั้ บางคราวคนขับแทก็ ซ่กี ม็ าขอไปบา้ งร้อยสอง

211

รอ้ ยเพ่ือเป็นคา่ น�้ำ มันเท่านนั้ เอง ตอนตกลงว่าจ้างเหมากันประจํานน้ั ผมบอกเขาว่าเอาเงินทกุ วันแลว้ กัน
แต่เขาบอกวา่ ไมจ่ ําเป็น 7 วนั หนหนง่ึ ก็ได้ เพราะจะไดเ้ ปน็ เงนิ ก้อน นอกจากบางคร้ังบางคราวขาดน้�ำ มัน
เขาก็เอาร้อยสองรอ้ ย เมื่อผมสัง่ รถแทก็ ซเี่ สรจ็ แลว้ ผมก็ส่งั อาหารมากินกัน 3 คน ก่อนอาหารมา กใ็ ห้
ลกู ชายไปเก็บของ สว่ นตัว๋ เครื่องบินนัน้ คณุ อารีย์จดั การซื้อให้ พอรบั ประทานอาหารเสรจ็ แล้ว นง่ั คุยกนั
รอเวลาจะข้นึ เคร่อื งบินและใหผ้ จู้ ัดการชําระคา่ โรงแรม บ่ายโมงครง่ึ เราก็ขนของไปขนึ้ รถแท็กซีไ่ ปสนามบิน
พอบ่าย 2 โมง เครอื่ งบินดาโกต้า กอ็ อกจากเชยี งใหม่ถึงกรงุ เทพฯ เวลาบ่าย 4 โมง
คุณอารียข์ ้ึนรถไปสง่ ผมทโ่ี รงแรมไทยทรงกจิ ข้างหวั ลําโพง เพราะผมพกั ทน่ี นั่ เหตผุ ลที่ผม
พกั โรงแรมเพราะวา่ ถา้ ผมไปเชา่ บา้ นอยจู่ ะมคี นเอาเดก็ มาฝากอยดู่ ว้ ยมาก ตวั อยา่ งเพอ่ื นผแู้ ทนกม็ อี ยแู่ ลว้
ผมกเ็ ลยเช่าโรงแรมอยู่ โรงแรมทอ่ี ยนู่ ้นั ชอ่ื โรงแรมไทยทรงกิจ ค่าหอ้ งพักคืนละ 30 บาท หอ้ งนำ้� ห้องสว้ มอยู่
ในห้องเสรจ็ สบายพอสมควร พวกราษฎรจงั หวดั สโุ ขทยั หลายอําเภอมาหาผม จะฝากลูกไปอยู่ด้วย ผม
ก็บอกวา่ ผมไมม่ บี ้าน ต้องเช่าโรงแรมอย่หู อ้ งเดียวเฉพาะเท่าน้ันเอง ก็เลยไมม่ ใี ครฝากเดก็ ไปอยกู่ บั ผม
ส่วนผู้แทนท่ีมบี า้ นอยู่ มีเด็กฝากกันจอแจไปหมด อันนเ้ี ปน็ ธรรมเนียมของคนไทย ส่วนมากราษฎรจะ
เหน็ วา่ คนที่เปน็ ผู้แทนราษฎร ต้องเปน็ คนสบาย ไมเ่ ดือดรอ้ น จึงรบกวนกันตลอดเวลา โดยเฉพาะพวก
ภาคอีสานถูกรบกวนมาก เพราะผมไปเหน็ ตัวอยา่ งที่บา้ นคุณเลยี ง ไชยกาล ผู้แทนฯ อุบลราชธานีมาแล้ว
ก็ตอ้ งเชา่ บา้ นอย่หู ลังเบ้อเร่อ บางครัง้ กต็ ้องตดิ หนี้ค่าเช่าหลายๆ เดือน เพราะคา่ ใช้จ่ายสูง
ขอพดู ถึงเหตุการณก์ ารเมอื งเวลาน้นั พรรคสหภูมิของจอมพลสฤษด์ิ ใกลช้ ิดรเู้ หตกุ ารณก์ ารเมอื ง
ตลอดเวลา ในระยะระหว่างวันที่ 1-10 กันยายน ผมจําไมไ่ ด้ว่าวันไหน พวกจอมพลสฤษดเ์ิ หลอื จะ
อดกลนั้ เพราะคุณเผา่ ชกั รุกรานมากขึ้นถึงขนาดใหต้ ํารวจมรี ถถัง บา้ นเมืองก็ทําท่าจะยงุ่ จอมพลสฤษดิ์
ก็พะว้าพะวัง วันหน่งึ จอมพลสฤษดิใ์ นฐานะผ้บู ญั ชาการทหารบก เชิญนายพลทหารบกทุกคนไปประชุม
ท่หี อประชมุ กองทัพบก มีพนั ตํารวจตรสี ําราญ กลัดศิริ นายตํารวจประจําตวั ไปน่ังฟังการประชุมดว้ ย
ฟงั การประชุมอยหู่ า่ งๆ ไมใ่ ช่ในท่ีประชมุ ในฐานะผ้ใู กลช้ ดิ จอมพลสฤษดิ์ แต่ก็ไดย้ ินการประชมุ ทกุ อย่าง
เพราะใชเ้ ครอ่ื งขยายเสยี ง คนอย่นู อกห้องประชุมก็ได้ยนิ แตจ่ อมพลสฤษดป์ิ ระชมุ คราวนน้ั มนี ายพลไปด้วย
ประมาณ 70 คน และมีนักกฎหมายไปด้วย คือหลวงอรรถปรีชาชนูปกรณ์ (ฉออ้ น แสนโกศิก) อธิบดีกรม
อยั การ พเ่ี มียผมไปประชุมด้วย การประชมุ ครัง้ น้ีจอมพลสฤษด์เิ ปดิ เผยเลยวา่ จะต้องทําการปฏวิ ัตแิ น่
เพือ่ ให้พลตํารวจเอกเผ่า ศรยี านนท์ อธบิ ดีกรมตํารวจ ออกไปนอกประเทศ เพราะถา้ ใหอ้ ยู่บา้ นเมอื งจะยุง่
นอกจากนั้นจอมพลสฤษด์ยิ งั ถามทป่ี ระชุมวา่ ถา้ เราปฏิวัติเสร็จแล้ว จะตอ้ งตั้งรฐั บาลใหมแ่ ละ
ใหท้ ุกคนออกความเห็นเสนอทป่ี ระชมุ เลย ไมต่ อ้ งเกรงใจใครทงั้ ส้ิน ผลปรากฏว่า นายพลเกือบท้งั หมด
ออกความเหน็ ว่า ถ้าปฏวิ ัตเิ สรจ็ แล้ว ตอ้ งใหจ้ อมพล ป.พิบลู สงครามเป็นนายกฯ จัดต้ังรัฐบาลใหมต่ ่อไป
ใหเ้ นรเทศพลเอกเผา่ ศรียานนท์ ออกไปนอกประเทศคนเดียวเทา่ นน้ั การประชมุ ครง้ั นก้ี เ็ ป็นไปด้วยความ

212

เรยี บร้อย แสดงวา่ จอมพลสฤษด์ิ ธนะรชั ต์ ท่านเชือ่ มือทา่ นวา่ คุมทหารอยู่และกเ็ ปน็ จริง ภายหลัง
ผมไปนั่งคุยกับคุณหลวงอรรถปรชี าชนูปกรณ์ พีเ่ มยี ผม เขาเลา่ ว่าการประชุมนายพลคร้ังนี้ทํากันอย่าง
เปดิ เผยมาก มกี ารถา่ ยหนงั การพดู การอะไรไวท้ กุ อยา่ ง กรมอยั การเขาเรยี กใหป้ ระชมุ หลวงอรรถปรชี าฯ
ยงั พูดหัวเราะๆ วา่ เราไมใ่ ช่พวกเขา แตเ่ ราเปน็ อธบิ ดกี รมอัยการ เขาเรยี กใหไ้ ปประชมุ เรากต็ อ้ งไป ถา้ เขา
ปฏิวตั ไิ ม่เสรจ็ เรากพ็ ลอยติดตารางไปดว้ ย หลวงอรรถปรีชาฯ พดู ไปหัวเราะไป
ต่อมา ในเดอื นกนั ยายน จอมพล ป. พิบูลสงครามเข้าเฝ้าพระเจา้ อยู่หวั เพื่อขอปลด 4 คนน้ี
ออก แต่กไ็ ม่ทรงเห็นด้วย ทําใหจ้ อมพล ป. ลําบากใจมาก เหตุการณบ์ า้ นเมอื งยงิ่ ตึงเครียดข้นึ อีก เลิก
ประชุมผมกม็ าอย่ทู พ่ี รรคสหภูมิ ในฐานะที่ผมเปน็ ผู้แทนราษฎร วันประชุมกไ็ ปประชุม วันไมไ่ ปประชุม
กม็ าอยทู่ ีพ่ รรคสหภมู ิ อย่มู าวันหนึง่ เข้าใจว่าระหวา่ งวันที่ 6 หรือ 8 กนั ยายน คณุ สําราญ กลัดศิริ
คนใกลช้ ดิ กบั จอมพลสฤษดิม์ ากระซิบผม คุณ อารยี ์ คุณสกุ จิ นิมมานเหมินทร์ และคุณเริ่ม เกตสุ ุวรรณ
ผู้แทน เลขานกุ าร จอมพล ป. เวลานี้ ออกมาอย่พู รรคสหภมู แิ ล้ว คณุ สําราญกระซบิ บอกว่าวนั น้ีตอน
9 โมงเช้าท่านให้ไปกันทบ่ี ้านบางพูล ทา่ นน้นั หมายถงึ จอมพลสฤษดิ์ ผมก็แกล้งถามว่าไปกี่คน ทา่ นบอก
ให้ไปเพียง 4 คนเท่าน้ัน จะมีรถมารบั ท่ีพักตอน 8 โมงครึ่ง ผมก็ไปรออยูท่ ีพ่ ัก
พอร่งุ ขึน้ ผมทานกาแฟเสรจ็ แลว้ กไ็ ปทพี่ รรคสหภูมิ พวกเรา 4 คนอยู่พรอ้ มกันทน่ี ่นั กม็ ีรถเก๋ง
สําหรับนายพลใช้มารบั เราไปถงึ บ้านบางพูลราวๆ 9.10 น. คดิ ว่าจะรอจอมพลสฤษดิ์ แต่ทีไ่ หนไดท้ า่ น
กลับรอเราอยูก่ ่อนแลว้ ท่ีบางพลู นัน้ เป็นบ้านพักอยู่สบาย และที่ในลําคลองจะเป็นคลองอะไรผมไมร่ ู้จัก
กว้างหน่อย อย่หู า่ งจากตล่ิงสัก 3 วา ต้องทําสะพานทอดขา้ มไปท่แี พซึ่งเปน็ ทพ่ี กั ผ่อน นั่งพกั ผ่อนสบาย
เฟอร์นิเจอรห์ รหู รา มโี ต๊ะกินขา้ ว มีบาร์ มเี คร่ืองดม่ื ทุกอยา่ งครบ ระหว่างทพ่ี วกผมไปถึง ท่านนง่ั รออยู่
ในแพ พอเราลงไปพร้อมกนั ท่านก็บอกใหค้ นประจําบาร์ ทหารรบั ใช้ ให้ข้ึนไปขา้ งบนก่อนจนกว่าจะเรียก
โดยใหค้ ุณสําราญ กลดั ศริ ิ เป็นคนจดั สง่
ระหวา่ งท่เี ราอยู่ดว้ ยกนั 5 คน ทา่ นกพ็ ูดขึน้ มาอยา่ งจริงจังวา่ บ้านเมืองจะไปไม่รอด เพราะไอ้เผ่า
มันบีบคั้นเหลือเกิน แมแ้ ต่ทา่ นจอมพล ป. พบิ ูลสงครามเอง บางครง้ั บางคราวมนั ก็ยังเหล่อื มล�ำ้ ไอ้น่ี
จะต้องเนรเทศออกไปนอกประเทศ และทา่ นกพ็ ูดต่อไปวา่ ไม่มที างใดท่ีจะแกแ้ ลว้ นอกจากปฏวิ ัติ พวก
นายพลทกุ คนเหน็ ด้วยเตรยี มพร้อมทุกอย่าง ส่วนจะเป็นวันใดน้นั ยงั ไม่ไดก้ ําหนด แตใ่ นเดือนกนั ยายน
นนั่ แหละ แล้วท่านกส็ ั่งอกี วา่ พวกคุณทัง้ 4 คนนม้ี ชี ่ืออยใู่ นบญั ชคี ุณเผา่ ท้งั หมด ก่อนปฏิวตั นิ ้ีใหร้ ะวงั ตัว
กนั หน่อย นอกจากน้นั ทา่ นยงั สั่งอกี ว่า การปฏวิ ตั ิคร้ังนีถ้ ้าไม่สําเรจ็ ขอใหพ้ วกเราหนอี อกนอกประเทศ
ไปพบกนั ท่โี นน่ ทุกอย่างไมต่ ้องเป็นหว่ ง เตรียมไวใ้ ห้เสรจ็ หมดแลว้ ส่วนการปฏิวัตจิ ะทําการกนั อยา่ งไร
พวกคณุ ไมต่ อ้ งร้เู ร่อื ง ใหร้ แู้ ตเ่ พยี งวา่ วันปฏวิ ัตใิ หไ้ ปรวมกนั อยทู่ ่ีพรรคสหภูมิ ไมต่ อ้ งออกไปไหนท้ังสนิ้
ให้เจา้ หนา้ ท่คี อยฟงั คําสั่งทางโทรศัพท์ ทา่ นพูดรายละเอยี ดทง้ั หมดโดยไม่ไดใ้ ห้เราถามไดเ้ ลย คุยกันไป

213

จนเกือบ 11 โมง ทา่ นกเ็ รียกคุณส�ำ ราญ กลัดศิริลงมาพบ คณุ สำ�ราญมาคราวน้ีแปลก มกี ระเปา๋ ห้วิ มา
ใบใหญ่กว่าปกติ พอคุณสําราญมาแล้วทา่ นกส็ ง่ั ใหค้ ุณสําราญเอาเงินทห่ี อ่ เตรยี มไว้แจกให้เราทุกคน แต่
ร้สู ึกวา่ มนั เป็นห่อใหญ่ผิดกวา่ ปกติ ท่านก็บอกว่านเ่ี ปน็ เงนิ สําหรบั จะหนไี ปอย่ตู า่ งประเทศ ถ้าทําการปฏิวัติ
ไม่สําเร็จ แตถ่ ้าสําเรจ็ กท็ ํางานกันตอ่ ไปตามหน้าที่ ส่วนเงนิ ท่ใี ห้ไปนเ้ี อาไปไวใ้ ชก้ นั เลยไม่ต้องคืน เปน็
เงินคนละสองแสนบาท
ขา่ วการเมอื งยุง่ เหยงิ ข่าวการปฏวิ ัตกิ ล่าวกันหนาหขู ้นึ ทําใหพ้ รรคสหภมู ขิ องเราตอนหลงั เทีย่ ง
ไปแล้ว มนี ักข่าวหนังสอื พิมพม์ ารวมเอาขา่ วคราวกันอยู่มาก เพราะพวกหนังสือพิมพ์เขากไ็ ม่เลว พวกน้ี
ถือวา่ พรรคน้เี ป็นของจอมพลสฤษดิ์ ขา่ วสารการบ้านการเมอื ง ทางพรรคสหภมู ติ อ้ งไดข้ ่าวแน่นอนกว่า
จนวันหนึ่งคือวันที่ 16 กันยายน เป็นวันที่จอมพลสฤษดิ์จะทําการปฏิวัติ แต่ข่าวนี้ คุณอารีย์รู้มาก่อน
ต้งั แต่ตอนทีก่ ระซิบบอกผมให้ทราบแลว้ ไมใ่ ห้บอกใคร เราก็ไปเตรยี มพรอ้ ม ฟังข่าวคราวกันอยทู่ ี่พรรค
สหภมู ิ ขา้ วปลาส่งั มากินกันท่ีน่นั เสรจ็ พวกหนงั สือพมิ พ์กม็ ากันหลายคน แตม่ นี กั หนังสอื พิมพ์หญงิ คนหนง่ึ
หนา้ ตาดี เป็นนักข่าวของหนงั สือพมิ พ์ธรรมาธปิ ัตย์ ของท่านจอมพล ป. พิบูลสงคราม อยู่ดว้ ย เยน็ มากเข้า
เราก็กินขา้ วกันเสรจ็ แลว้ เหลา้ ยาปลาปงิ้ กนิ กนั สบาย เพราะคุณสําราญส่ังเตรยี มไวใ้ หเ้ สร็จ พอประมาณ 1
ทุ่มเศษ คุณอารยี ์ ส.ส. โคราช จะเพราะเมาหรือเผลอก็ไม่ทราบ ได้พูดกบั คุณผูห้ ญงิ นกั หนงั สอื พมิ พ์
ธรรมาธิปตั ย์ผนู้ ัน้ ขน้ึ ว่า ตั้งแต่บัดนเ้ี ปน็ ตน้ ไปหา้ มไมใ่ หพ้ วกที่อยบู่ นนไี้ ปไหน วันนีพ้ วกเราจะทําการ
ปฏิวัติ ทุกคนก็ตะลึงหมด นอกจากนกั หนงั สือพิมพธ์ รรมาธปิ ตั ย์ผหู้ ญงิ คนนั้น เขาตกใจจนหน้าซีด แต่
กไ็ ม่ได้พูดอะไรนอกจากมกี ิรยิ าลุกลี้ลกุ ลนจะกลบั เท่านน้ั พอพวกเราคุยกันเพลนิ เขาก็แอบหลบหนีกลบั
เพราะมีรถประจําตวั ใช้ กวา่ พวกเราจะรู้ โผล่หนา้ ตา่ งออกมาดู กข็ บั รถยนตห์ ายไปแลว้ เขาหายไป
ประมาณเกอื บ 2 ชั่วโมง ก็ขับรถกลบั มาทสี่ ํานกั งานหนงั สือพมิ พ์ธรรมาธปิ ตั ยซ์ งึ่ อยูต่ รงขา้ มกับพรรคสหภมู ิ
ขึ้นไปบนสํานักงานหนังสือพิมพ์ราวๆ ครึ่งชั่วโมง ก็หอบของพะรุงพะรังกลับลงมาขึ้นรถขับหายไปทาง
ฝั่งธน
พอประมาณเวลา 5 ทุ่มเศษ จอมพลสฤษดิก์ ับคณะกท็ ําการปฏิวัติ เข้าล้อมทําเนียบ จอมพล ป.
แต่ปรากฏว่าจอมพล ป. หายออกจากบ้านไปแล้ว ส่วนอีกสายหนึ่งไปล้อมที่บ้านซอยราชครู บ้าน
พลตำ�รวจเอกเผา่ แต่กไ็ ม่พบเชน่ เดียวกนั คณะปฏิวัตจิ ึงประกาศทางวิทยใุ หพ้ ลต�ำ รวจเอกเผา่ มารายงานตวั
ทุกระยะ แต่กย็ งั ไมป่ รากฏว่ามารายงานตัว สว่ นทา่ นจอมพล ป. นั้นทราบว่า หนอี อกจากบา้ นไปต้ังแต่
4 ท่มุ โดยขับรถไป 2 คน กบั พลตํารวจตรชี มุ พล โลหะชาละ นายตํารวจประจําตัว หนอี อกไปทางจนั ทบุรี
ตราด ลงเรือต่อไปเขมร สาเหตุที่จอมพลหนีออกไปก่อนเกิดการปฏิวัติตั้งชั่วโมงเช่นนี้ ก็ได้ความจริง
ภายหลังวา่ คุณผหู้ ญิงนกั หนังสอื พมิ พ์ธรรมาธปิ ตั ยค์ นนั้นเองไปรายงานใหท้ ่านทราบ จึงหนีไปก่อนเวลา
ทําการปฏิวตั ิ ความจริงถึงทา่ นไม่หนี กไ็ ม่มใี ครรบกวนทา่ น เพราะคณะทหารตกลงกนั แลว้ ว่าจะเอา
ท่านเป็นนายกรัฐมนตรีอีก ส่วนคุณเผา่ นัน้ ยังหลบตวั อยู่

214

พอตอนตีห้า พวกผมสามสี่คนก็ไปหาข้าวต้มกินแถวใกล้ๆ โรงพักพลับพลาไชย ขณะที่กิน
ข้าวต้มกนั อยนู่ น้ั มนี ายตํารวจชนั้ นายสบิ นายจ่า 2 คน เขา้ มาน่ังกนิ อย่โู ตะ๊ ใกล้ๆ กนั พอเหน็ อารีย์
เขา้ กย็ กมือไหว้แล้วยังตอ่ วา่ คณุ อารียว์ ่า พวกทา่ นเล่นอยา่ งนี้พวกผมก็แย่ อยๆู่ ก็เอารถเกราะมาเกย
หน้าโรงพกั พวกผมจะสูร้ บตบมือกันไดอ้ ยา่ งไร อารยี ก์ ต็ อบว่าไม่ใชผ่ ม ผมไมใ่ ชท่ หาร ตํารวจ 2 คนนน้ั
ยืนยันวา่ พวกทา่ นน่ีแหละ เพราะพวกท่านคอื พวกพรรคสหภูมิ แตเ่ รื่องมันกเ็ สรจ็ เรียบร้อยไปแลว้ ไม่เสีย
เลือดเสยี เน้อื พวกเราทกุ คนก็หัวเราะกนั เมื่อตา่ งคนกินขา้ วตม้ กนั เสรจ็ แลว้ พวกเราเลยจ่ายค่าขา้ วต้ม
ใหต้ ํารวจ 2 คนนั้นด้วย แล้วต่างคนก็แยกกนั ไป
ย้อนไปตอนบา่ ยๆ วนั ที่ 16 กนั ยายน พ.ศ. 2500 คราวน้ี ผมเอาผใู้ หญส่ มไปเปน็ เพอื่ นด้วย
ผมก็เลยสงั่ ผ้ใู หญส่ มวา่ วนั นก้ี ลับบา้ นเถอะ อีก 2 วันผมจะตามไป ไมต่ ้องเป็นห่วง แต่ให้คอยฟังข่าวคราว
ทางวิทยกุ แ็ ลว้ กัน พอ 5 โมงครงึ่ ผมก็มาสง่ ผู้ใหญส่ มท่รี ถดว่ น พอ 6 โมง ตรี ะฆังรถดว่ นจะออก ผมก็
เรยี กผูใ้ หญ่สมมากระซิบวา่ วันนจี้ ะทําการปฏวิ ตั ิ ผูใ้ หญส่ มรบี กลับบา้ น และไปบอกทบ่ี ้านผมใหเ้ ขารดู้ ว้ ย
ไม่ต้องเป็นหว่ งอะไรหรอก พอผมบอก ผู้ใหญ่สมทําท่าเรรวนจะไมไ่ ป ผมบอกวา่ ไปกบั ผมไมไ่ ด้หรอก
ให้รบี กลบั บ้าน ผู้ใหญส่ มจึงขนึ้ รถไป ยงั กําชับผมว่าทา่ นต้องระวังตวั ให้มากหน่อย แลว้ รถด่วนกอ็ อกไป
ผมก็ออกมาหารถแท็กซก่ี ลับไปพรรคสหภูมิ วนั ที่ 16 กันยายนก็ไดส้ ําเร็จเรยี บรอ้ ยทุกอยา่ ง ส่วนทางฝา่ ย
ผ้ใู หญส่ มท่ผี มไลก่ ลบั บ้านใหบ้ อกทบ่ี ้านวา่ จะทําการปฏวิ ตั ิ ความจรงิ พอผูใ้ หญส่ มไปถงึ ทางบา้ นเขาก็รู้
กนั หมดแลว้ เพราะวิทยปุ ระกาศอยู่ตลอดเวลา ส่วนผมทางดา้ นกรุงเทพฯ ก็ดเู หตุการณ์อย่ ู
ผลประกาศออกมา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงแต่งตั้งให้จอมพลสฤษดิ์และคณะเป็น
ผูร้ ักษาพระนครหรือบรหิ ารประเทศน่นั เอง แตท่ ่ีร้ายท่สี ดุ ผิดข้อตกลงกนั ก็คอื ประกาศยุบสภาผูแ้ ทนราษฎร
ด้วย ใหม้ กี ารเลือกต้งั ใหม่ แต่รฐั ธรรมนูญปกครองประเทศน้ันคงอยู่ จงึ เป็นอันว่าพวกเราตอ้ งเลือกตั้ง
กันใหม่ ทางด้านคณะปฏวิ ัตกิ ็จัดการบรหิ ารประเทศไปตามรูปแบบ และเมอ่ื พลเอกเผา่ ออกมารายงานตัว
แล้ว กจ็ ัดการใหเ้ ดนิ ทางออกไปอยู่ตา่ งประเทศ คุณเผ่าไปอยสู่ วติ เซอร์แลนดแ์ ละท่สี ุดกต็ ายที่สวิตเซอร์แลนด์
น่นั เอง แตส่ ําหรบั คุณเผ่าน้ัน พูดกนั โดยความยุตธิ รรม ตอนเป็นอธิบดีตํารวจและรฐั มนตรมี หาดไทยน้ัน
ได้จัดระบบของตํารวจดีขนึ้ มากจนผดิ ตา แตแ่ ก้ไม่หายก็ตรงตํารวจมีคอรปั ชนั่ มากขึ้น
เม่ือเหตุการณ์บา้ นเมืองสงบแลว้ รัฐบาลก็เตรียมเลอื กตงั้ ผแู้ ทนราษฎร ผมกต็ อ้ งกลับมาเตรียม
ตัวอีก แตร่ ะยะน้นั ผมอยกู่ รงุ เทพฯมาก เพราะทา่ นจอมพลสฤษด์เิ รยี กอยูต่ ลอดเวลา ตอนเตรยี มการ
เลือกตัง้ น้นั สําหรับจังหวัดสโุ ขทัย เราได้ผู้แทน 2 คน ทางพรรคสหภมู ิกใ็ ห้ผมกําหนดตัวใครสมคั รอกี
คนหน่ึง ผมกเ็ ลยเสนอทองสขุ แสนโกศกิ เพราะเปน็ ญาติกันด้วย แต่ทองสุขเปน็ พรรคประชาธปิ ตั ย์
ผมกโ็ ทรเลขเรยี กตวั ลงมา ผมเลยถามว่าจะสมคั รผแู้ ทนไหม ทองสขุ ก็ตอบวา่ สมคั ร แลว้ ผมก็ถามตอ่ ไป
วา่ จะสมัครพรรคไหน ทองสุขก็ตอบวา่ จะสมัครพรรคประชาธิปตั ย์ เมอ่ื สมัครพรรคประชาธิปัตย์ ผมกช็ ่วย
ทางการเงนิ ไม่ได้ แต่ถา้ สมคั รในนามพรรคสหภูมิ ผมจะช่วยไดอ้ ย่างไมอ่ ้นั เราสมัคร 2 คนด้วยกัน ตา่ งคน

215

ต่างชว่ ยหาเสียงใหก้ ัน แต่เรื่องของนักการเมอื ง ความซอ่ื ไมค่ อ่ ยมี เพราะปรากฎว่า เวลาหาเสยี งผมหา
เสียงคู่ แต่ทองสขุ หาเสยี งทางใต้หาเสยี งเด่ียว คราวน้นั ผมเลยแพ้การเลอื กตัง้ โดยไดท้ องสุขกับบญุ ธรรม
และสํารวย ผมแพค้ ะแนนคนทส่ี าม 600 กวา่ คะแนนเทา่ น้นั ระหว่างหาเสียง เมยี ผมกเ็ ตอื นอยบู่ อ่ ยๆ วา่
อย่าไปหาเสยี งช่วยเขามากนัก เพราะปรากฏว่าเขาไม่หาเสยี งชว่ ยเราเลย ท้ังๆ ทท่ี องสขุ กบั เมียผมเขาก็
เปน็ พีน่ อ้ งกนั พอปรากฏวา่ ผมไม่ได้ ทําใหผ้ มกับเมยี ทง้ิ กันไปหนอ่ ย
คนทีเ่ สยี ใจแทนผมอีกคนหนง่ึ ก็คอื จอมพลสฤษดิ์ ระหวา่ งหาเสยี งเลอื กตงั้ นนั้ ทา่ นจอมพล
สฤษดเ์ิ รยี กผมไปพบบ่อย และกําชบั ใหเ้ ลือกตงั้ ให้ไดท้ ุกที ผมก็กราบเรียนทา่ นว่า ผมกค็ ดิ วา่ ผมควรจะ
ไดเ้ พราะเพิง่ ผา่ นมาปีกว่าๆ เท่าน้นั เอง พอเหน็ ทา่ นกําชบั บ่อยๆ ให้ไดต้ ลอด ท้ังเงินทองก็ใหม้ าครั้งละ
เปน็ แสนบอ่ ยๆ ผมกเ็ รียนถามทา่ นวา่ ทา่ นตอ้ งการอย่างไรท่ีจะให้ผมเป็นผแู้ ทนราษฎร ทา่ นรําคาญขึ้นมา
ท่านกเ็ ลยบอกตรงๆ วา่ ถา้ พขี่ นุ ไดเ้ ปน็ ผูแ้ ทนราษฎร ผมวา่ พขี่ นุ มีความรทู้ างเกษตรในชุดของผม สว่ น
เงินทองขาดเหลือเทา่ ไรไม่ต้องห่วง มาเอาได้ทุกเมอื่ และก็เปน็ ความจรงิ ผมไปเอาครัง้ ใดกไ็ ดม้ าเปน็
แสนๆ ทกุ ที สรปุ ก็คือผมเป็นคนดวงไม่ดีน่นั เอง ถ้าไดเ้ ป็นผู้แทนราษฎร ก็ได้เปน็ รฐั มนตรเี กษตรไปแลว้
เพราะตงั้ แตผ่ มเรียนหนังสือ ตง้ั ใจเล่นการเมอื งมาก ไดต้ ําแหน่งการเมืองทุกอยา่ ง เช่น นายกเทศมนตรี
ประธานสภาจังหวัด คงขาดอยอู่ ันเดียวเทา่ นัน้ ไม่ไดเ้ ปน็ สมความต้ังใจคอื รฐั มนตรีเทา่ นั้นเอง
เปน็ อันวา่ ผมเป็นคนดวงไม่ดี แตก่ ็นา่ ดีใจและปลมื้ ใจ เม่อื ผมสมคั รผู้แทนไม่ไดค้ ราวน้นั ผมก็
เขียนจดหมายรายงานท่านจอมพลสฤษดิไ์ ป ทา่ นกต็ อบผมมาเม่อื วันที่ 15 ธันวาคม 2500 ผมขอนำ�
ขอ้ ความบางตอนในหนงั สือวันที่ 15 ธนั วาคม 2500 มาใหอ้ า่ น “ขออย่าให้เสียใจ การแพ้ชนะย่อมต้องมี
แล้วก็กลบั มาช่วยงานการเมืองกันต่อไป” อกี ตอนหนง่ึ ทา่ นเขียนว่า “ในขน้ั น้ีขอใหค้ ณุ เข้าไปร่วมกันอกี
เช่นเคย ผมเป็นคนไม่ทิ้งเพื่อน และโดยเฉพาะที่ได้ร่วมความทุกข์ยาก การเป็นการตายมาด้วยกันใน
ดา้ นการเมือง” ผมรบั จดหมายเช่นน้ี ก็เลยสบายใจว่า เราจะต้องไปชว่ ยจอมพลสฤษดิอ์ ยู่เสมอ และใน
จดหมายท่านยงั บอกอีกอย่างหนึ่งวา่ “ผมเหน็ ใจคณุ เป็นอยา่ งยง่ิ มีอะไรพอจะชว่ ยได้ ขอให้ได้บอกไป
ผมยนิ ดใี ห้ความช่วยเหลือเสมอ” เร่อื งของผม ผใู้ หญ่ก็รักและไวใ้ จเช่นนี้ น่าจะได้เปน็ รัฐมนตรี แต่ดวงไม่ดี
นัน่ เอง
ต่อมาอีก 2 ปี จอมพลสฤษด์ิ ธนะรัชต์ ถงึ แก่อสัญกรรม จอมพลถนอมข้ึนรบั หนา้ ทแี่ ทน ต้ัง
พรรคสหประชาไทยมเี สยี งสนับสนุนมาก แตผ่ ลท่สี ุดจอมพลถนอมทนพวกผ้แู ทนขอโนน่ ขอน่ไี ม่ได้ จงึ
ปฏวิ ตั ิตัวเองให้เลอื กตงั้ ใหม่ คราวนีพ้ รรคสหประชาไทยประกาศ ใครจะสมคั รในนามพรรค ใหย้ น่ื ใบสมคั ร
หรือย่ืนความจํานงจะร่วมพรรคสหประชาไทยได้ มีคนสุโขทยั ไปสมคั รหลายคน ผลการคดั เลือกพรรค
สหประชาไทยคัดเลอื กเอาผมกบั กําปัน่ อาทติ ย์แก้ว เป็นผสู้ มัครรบั เลือกตงั้ ใหเ้ งนิ สนบั สนนุ คนละสองหมื่น
บาท แตผ่ มกไ็ ม่ได้เปน็ ไปได้เอาคณุ สํารวย ธรรมสนุ ทรา กับบญุ ธรรม ชุมดวง เมอ่ื การสมัครพลาดเป็น
ครัง้ ที่ 2 เชน่ น้ี ผมก็เลยตัดสินใจเลิกเล่นการเมอื งระดับประเทศ และอยู่บา้ นเฉยๆ อย่างนกั การเมอื ง
หมดลาย

216

สมาชิกสภาจงั หวัดสุโขทัย

ผมยงั ท�ำ งานระดับสภาจงั หวดั อย่เู รือ่ ยๆ มาระยะหนงึ่ เบื่อเร่อื งสภาจงั หวดั ขน้ึ มา พอถงึ คราว
เลือกตงั้ สมาชกิ สภาจงั หวดั ก็ให้จัดทมี สมคั ร โดยมี พษิ ณุ คุณอินทร พ.ต.ยงค์ ดํารหิ ์ นายธูป ขีดขิน ครูรกั ษ์
ศรสี ุจนิ ต์ ทมี นไ้ี ด้รบั เลือก และทำ�งานได้ 2 ปี ตอ่ มา คุณอินทร เตม่นั วงศ์ สมาชิกสภาจงั หวัดสวรรคโลก
รถคว�ำ่ ตาย ต้องเลอื กต้งั ซ่อมใหม่
เม่อื จงั หวัดประกาศให้มีการเลือกต้งั ซ่อม ได้มีพวกสมาชิกอำ�เภอกงไกรลาศ สมาชิกศรีสําโรง
และคีรีมาศ ขอรอ้ งใหผ้ มเขา้ สมคั รรับเลอื กตงั้ โดยอ้างเหตผุ ลว่า ระยะทีผ่ มไม่ไดเ้ ป็นสมาชกิ นนั้ พิษณุ
ลมิ ปะพันธุ์ ลูกชายของผมที่ได้รับเลอื กเป็นประธานสภาจงั หวัดแทนผม เขามาบอกวา่ ให้ผมกลับมาเปน็
ประธานสภาจังหวดั เพราะพิษณุคมุ ทีมไมค่ ่อยอยู่ พวกสมาชกิ สุโขทยั กําลงั เตรียมตวั กันจะแยง่ ตําแหน่ง
ประธาน เพราะตําแหน่งประธานสภาจงั หวดั นี้ เวลาเปดิ สมยั ประชมุ สามัญก็เลอื กกันใหมท่ ุกคร้งั เม่ือ
คณุ อนิ ทรตาย จังหวัดประกาศเลอื กซ่อม ผมกต็ กลงใจสมัครเขา้ ไปเล่นสภาจังหวัดอีก คราวนี้แขง่ กบั
กําปน่ั อาทติ ยแ์ กว้ ผลการเลือกตง้ั ออกมา ผมเปน็ ผ้ไู ด้รบั การเลอื กต้งั ผมเขา้ ไปเปน็ สมาชิกประชมุ สมยั
สามัญ ผมกไ็ ดร้ บั เลอื กต้ังเป็นประธานสภาแทนพษิ ณุลูกชายผม เพราะตง้ั ใจว่าจะสอนงานพิษณใุ ห้เก่งข้นึ
สกั หนอ่ ย กพ็ อดี พษิ ณุเกิดเปน็ โรคอมั พาตเดินไม่ได้ ผมก็เลยตอ้ งทํางานสภาหนักไปอีก คิดว่าถา้ พิษณุยงั พอ
จะทํางานได้ สมยั ต่อไปกจ็ ะให้เปน็ ประธานสภาจังหวดั แทน ผมจะเป็นสมาชิกเฉยๆ แตเ่ ม่ือเหตกุ ารณ์
เกดิ ขนึ้ เชน่ น้ี กจ็ ําเปน็ ต้องเป็นประธานต่อไป เพราะระยะนี้สภาจังหวดั มีงานมาก การศกึ ษาประชาบาล
กอ็ ยู่ในความควบคุมของสภาจังหวัดและงบประมาณก็มากขึ้น ก็ตอ้ งระมดั ระวังกนั คอ่ นขา้ งมาก
ผมเขา้ ไปเป็นประธานสภาจังหวดั คราวน้ี เวลาตั้งเงนิ งบประมาณ ผมตงั้ เงนิ สํารองจ่ายหรืองบกลาง
สําหรบั ใช้อะไรได้ทุกอยา่ ง ในอํานาจของผู้ว่าราชการจงั หวัด แต่มีเงื่อนไข ตอ้ งปรึกษากบั ประธานสภา
จังหวัด ถ้าผ้วู ่าราชการจงั หวัด ปลดั จงั หวัดหรอื นายอําเภอมเี รอ่ื งฉุกเฉินท่ตี อ้ งใชเ้ งินหรือจําเปน็ และ
ไมไ่ ด้ตั้งงบประมาณไว้ ก็เอาเงนิ ก้อนน้จี า่ ย ท�ำ แบบโปรง่ ใส เงนิ กอ้ นน้ที ําให้เป็นท่ีพอใจของข้าหลวงและ
ขา้ ราชการมาก มีหลายจังหวดั มาขอวธิ กี ารของผมเอาไปใช้บ้าง นอกจากน้ัน พวกสมาชิกสภาจงั หวดั
เราก็ให้พบปะหารอื กนิ ขา้ วกันทุกเดอื น เปล่ยี นไปตามอําเภอ ถงึ เวลาไปกินข้าวอําเภอไหน สมาชกิ สภา
จงั หวัดอําเภอนัน้ เปน็ เจา้ ภาพ ใครมีเรอื่ งอะไรก็ปรกึ ษาหารือกัน การพบปะกนิ ขา้ วกนั ตามอําเภอน้ี เรา
ไมเ่ ชิญขา้ หลวงหรอื นายอําเภอร่วมด้วย แต่ถา้ จะไปเราก็ไม่ขดั ขอ้ ง อกี วิธหี นึง่ คอื สงั่ ใหป้ ระชมุ สมยั สามัญ
2 เดอื นตอ่ 1 ครง้ั เอาขอ้ มูลทเี่ ราได้พบและปรกึ ษากนั ทุกเดอื นนน้ั มาเป็นข้อประชมุ ถือเปน็ การแก้ปญั หา
ใหร้ าษฎรอยา่ งเหมาะสมและทันเหตุการณ์
นอกจากนั้นผมยังใช้รถยนตร์ าชการ เป็นรถแลนดโ์ รเวอร์ขององคก์ ารบรหิ ารส่วนจังหวดั ทใ่ี ห้
ผู้วา่ ราชการฯ ใช้ เอามาใช้ออกตรวจเยี่ยมโรงเรยี นประชาบาล ซง่ึ ในจังหวัดสโุ ขทยั มี 300 กว่าโรง ผมไป

217

เยยี่ มหมดทุกโรงเรยี น ครบู างคน ไดร้ บั การคัดเลือกจากผมและคณะให้ไปท�ำ งานแต่ละอําเภอ ผใู้ หญส่ ม
เปน็ เสมือนเลขาของผม เปน็ ท.ส. ไปดว้ ยกันทกุ แห่ง จนเป็นทีร่ �่ำ ลือไปหลายจังหวดั ทไ่ี ปเยยี่ มโรงเรียน ใน
ตอนแรกๆ พวกครูหาวา่ ผมไปจับผดิ แต่ครนั้ ปรากฏวา่ ไปจรงิ ๆ ผมกไ็ ปดูเด็กๆ ดูโรงเรียนไหนท่ชี ํารุดทรุด
โทรมกใ็ ห้งบไปซ่อม ทําอย่อู ยา่ งนเ้ี ปน็ กิจวัตร จนถงึ ระยะวนั น้ี คอื วนั ท่ี 16 ธันวาคม 2522 ผมจงึ หยดุ
เพราะอายุสมาชิกสภาจงั หวัดของผมจะหมดลงในวนั ที่ 23 กุมภาพนั ธ์ 2523 จึงหยุดอย่เู ฉยๆ แต่ว่าการ
กระทําของผมอยา่ งนไ้ี ด้ผลมาก ท้ัง ครูและราษฎรทุกอําเภอ ใครมีทกุ ขร์ ้อนอะไร ผมกช็ ว่ ยใหไ้ ดเ้ ท่าที่
สามารถจะช่วยได้ แมว้ ่าตามอําเภอหรอื ตามหมูบ่ ้าน ถนนชํารดุ ทรดุ โทรมอย่างไร ผมก็ไปชว่ ยทุกแหง่
รูส้ กึ วา่ วธิ ีการเช่นน้ีได้รับความนิยมมาก ทําให้แมแ้ ต่การเลือกตงั้ ผู้แทนราษฎร พวกเหลา่ น้ีบางสว่ นก็ยงั
มาถามผมว่าควรจะเลอื กใคร เมอ่ื เดือนพฤษภาคม 2522 ผมกไ็ ปเย่ียมภาคอสี าน 10 กวา่ จังหวดั ผแู้ ทน
หรือผสู้ นใจจะเล่นการเมอื งสว่ นมากถามวิธีการทําอยา่ งไรสําหรบั สภาจงั หวัด เพราะสภาจังหวดั ของผม
ชุดนท้ี ําตัวอย่างทีด่ ๆี ไว้แยะ มีแตค่ นจะขอแบบวธิ ี ผมกเ็ ลยรับปากกบั เขาวา่ ผมจะเขียนเปน็ เรื่องไปให้
เลยว่า “การท�ำ งานของสภาจังหวดั สโุ ขทัย” แลว้ จะแจกไปให้
ผมคลกุ เคลา้ อย่ใู นการเมอื งทุกระดับมาจนถงึ วนั น้ี วันท่ี 16 ธันวาคม 2522 อายขุ องผม 76 ปี
จะข้ึน 77 มกราคมนี้แลว้ จึงเขยี นรวบรวมไว้ และคดิ วา่ การเมืองคงจะพกั กันได้ แตส่ ภาจังหวัดจะต้อง
เลือกตง้ั ใหม่อีก เพราะหมดวาระ 5 ปี ในวันท่ี 21 กมุ ภาพนั ธ์ 2523 กต็ ้องเลอื กใหม่ กําลงั คดิ อยวู่ า่
จะพอกนั เสียที แตไ่ ดม้ ีพรรคพวกทุกตําบล ทกุ อําเภอ และจังหวัด โดยเฉพาะสมาชกิ สภาจงั หวัดรุ่น
เดยี วกนั ทจ่ี ะหมดอายกุ ันไปคราวน้ี ขอใหส้ มัครอีก เพราะถ้าผมไมไ่ ดส้ มัคร ก็จะหาประธานสภาท่ที ำ�งาน
กบั ขา้ หลวงยาก แตผ่ มขอคิดดูกอ่ น เมื่อถงึ คราวค่อยพูดกัน ชวี ิตการเมอื งของผมทเ่ี ล่ามานีย้ ังมีตกหล่น
ขาดหายไปหลายอย่าง ข้อเขียนนี้เปน็ เรือ่ งประสบการณข์ องผม เขียนเพ่อื เลา่ เผยแพรไ่ วอ้ ่านกันเลน่
สนกุ ๆ และเป็นข้อคดิ ในบางส่วนเท่าน้นั สุดท้ายนีข้ อใหท้ ุกคนมั่นใจตวั เองวา่ ชาตไิ ทยหรอื จังหวัดท่ี
เราอยู่ เราต้องชว่ ยกนั บํารุงรกั ษาใหด้ ี ในท่สี ดุ นี้ขอใหค้ ติพจน์ไวว้ ่า คา่ ของคนอยู่ทผ่ี ลของงาน คณุ หลวง
วจิ ติ รวาทการทา่ นพดู ไว้ให้เปน็ เรื่องนา่ คิดและควรจําไว้วา่

“ทกุ คน เขาอยาก ใหเ้ ราดี
แตถ่ ้าเด่น ขึ้นทกุ ที เขาหม่ันไส้
จงทาํ ด ี แต่อย่าเดน่ จะเปน็ ภยั
ไม่มใี คร อยากเห็น เราเดน่ เกนิ ”

16 ธันวาคม 2522

218

อนุสรณ์

ในงานพระราชทานเพลิงศพ

นายเพง่ ลิมปะพันธุ์

อดตี นายกเทศมนตรีเมอื งสวรรคโลก ประธานสภาจังหวดั และ ส.ส. จังหวัดสโุ ขทัย
ณ เมรุวัดสวรรคาราม ตําบลเมอื งสวรรคโลก อาํ เภอสวรรคโลก จังหวดั สโุ ขทัย
วันเสาร์ที่ 17 ธันวาคม พ.ศ. 2526
เวลา 16.00 น.

219

นายเพ่ง ลิมปะพนั ธ์ุ
(ขุนเพง่ จีนานเุ คราะห)์

ชาตะ 30 มกราคม พ.ศ. 2447

ถึงแก่กรรม 10 มิถุนายน พ.ศ. 2526

คํานํา

ระหวา่ งทคี่ ุณเพง่ ลิมปะพนั ธ์ปุ ว่ ย รกั ษาตัวอยู่ทีบ่ ้าน และโรงพยาบาล ได้มที า่ นผใู้ หญ่
ผู้เคยรว่ มงาน และญาติมติ รไดแ้ สดงความเออื้ อาทรเยี่ยมเยียนถามข่าวดว้ ยความหว่ งใยอยู่มิไดข้ าด
และเมอ่ื คณุ เพ่ง ลมิ ปะพันธุ์ ถงึ แก่กรรมลง ท่านท้ังหลายกไ็ ดแ้ สดงความเสียใจมาทง้ั ทางเย่ียมเยียน
จดหมาย และโทรเลข ตลอดจนเอื้อเฟอื้ เพื่อใหค้ วามชว่ ยเหลือเป็นอย่างดยี ิ่ง ดิฉัน และบุตรธิดา
จงึ ขอขอบพระคณุ ในไมตรีจิตของท่านเป็นอยา่ งสงู ไว้อกี ครง้ั หนง่ึ

ในงานพระราชทานเพลิงศพคณุ เพ่ง ลิมปะพันธ์ุ นี้ เจา้ ภาพไดจ้ ดั พิมพห์ นังสอื ประวัตชิ วี ิต
ในการปฏิบตั งิ านของผวู้ ายชนม์ ซ่ึงได้เขียนไวต้ ง้ั แตม่ ีชีวติ โดยกลา่ วถึงการไดป้ ฏบิ ัตงิ านในด้านตา่ งๆ
ต้ังแต่ชวี ติ สว่ นตัว การประกอบการอาชีพ การเมือง ทั้งระดบั ท้องถิ่น และระดบั ชาติ รวมถึงการ
ปฏบิ ัติงานเสรีไทย เพื่อกอบกู้ประเทศชาติ นบั ว่านา่ อ่าน และอาจเปน็ ประโยชน์ จึงเหน็ วา่ น่าจะจัด
พมิ พข์ น้ึ เพือ่ เปน็ ท่ีรำ�ลึกและมอบให้ทา่ นท่กี รุณามาให้ เกยี รตแิ ก่คุณเพ่ง เปน็ ครงั้ สุดทา้ ย

กุศลกรรมใดๆ ท่ีคณุ เพ่ง ลมิ ปะพันธุ์ ได้บําเพ็ญไว้ ประกอบทง้ั กศุ ลบญุ ราศรีทผี่ ู้อยู่
ภายหลงั ไดร้ ่วมบําเพ็ญให้ คงจะเป็นปัจจยั ดลให้คุณเพง่ ลิมปะพันธ์ุ ประสบสุขในภพใหมต่ ามควร

ปราย ลมิ ปะพนั ธุ์
17 ธนั วาคม 2526

220

ภรรยา บุตร หลาน และญาติ
ได้ตงั้ ศพบาํ เพญ็ กศุ ล ท่บี ้านชายยม
ตาํ บลเมืองสวรรคโลก เปน็ เวลา 6 เดือน
ตง้ั แต่วันท่ี 11 มิถุนายน 2526
ถงึ วันท่ี 17 ธนั วาคม 2526

นายยนต์ ทัพโพธ์ิ รองผวู้ า่ ราชการ
จังหวัดสโุ ขทยั และนายสมศักด์ิ เทพสุทนิ

ส.ส.สโุ ขทยั กําลงั ลงนามไวอ้ าลัย
วนั รดนาํ้ ศพ วันท่ี 11 มถิ นุ ายน 2526

ดร.อาษา เมฆสวรรค์ ผ้วู า่ ราชการจังหวดั
สุโขทัย นายกเหล่ากาชาดจงั หวัด
และคณะกรรมการจงั หวดั สุโขทัย
เปน็ เจา้ ภาพสวดพระอภธิ รรม
เม่อื 14 มถิ ุนายน 2526

คณะพ่อค้าสวรรคโลก
อําเภอเมืองสุโขทัย อําเภอเมอื งตาก

และอาํ เภอใกล้เคยี ง
ทาํ พิธคี ํานับศพ

เมอื่ วนั ท่ี 16 มถิ นุ ายน 2526

221

อาลัย “ก๊อดฟาเธอร์” ขนุ ศกึ เฒา่
ทจ่ี ากไปอยา่ งไมม่ วี นั กลบั

จากหนังสือพมิ พ์ “ประชาชน” ลงวันท่ี 18 มิถนุ ายน 2526

ก๊อดฟาเธอร์ ลาลบั ไปจากโลก
ทิ้งความโศก ใหล้ ูกหลาน และน้องพ่ี
ยามทา่ นมี ชวี ิตอยู่ คู่ปฐพี
มงุ่ สร้างแต่ ความดี ไวใ้ นโลกา

ขา่ วการจากไปอย่างไมม่ ีวันกลับของ ขนุ เพง่ ลิมปะพนั ธุ์ แพรส่ ะพัดไปอยา่ งรวดเรว็ เมอื่ คนื
วนั ท่ี 10 มิถนุ ายน 2526 เวลา 23.45 น. ยงั ความตกตลึง เศร้าโศกเสียใจตอ่ ผทู้ ่เี คารพนับถอื และผูท้ ี่
คุ้นเคยกับทา่ นเป็นอย่างมาก
โดยเฉพาะด้านครอบครวั ขนุ เพ่ง ลิมปะพันธุ์ ทา่ นมีลูกเต็มบา้ นหลานเตม็ เมือง เป็นสง่ิ ทหี่ ลีกเล่ียง
ไมพ่ น้ ในความโศกเศรา้ อาดูร ตอ่ การจากไปอยา่ งไมม่ ีวันกลับนบั เป็นร้อยเทา่ ทวีคณู
ขุนเพ่ง ลมิ ปะพนั ธ์ุ วัยย่างเขา้ สปู่ ที ่ี 80 ถูกคกุ คามดว้ ยโรคหลายอย่าง เช่น ความดนั เบาหวาน
และหัวใจ มาหลายปี แต่ด้วยความทที่ ่านมเี ลอื ดแห่งความเปน็ นกั สู้ มีจติ ใจท่ีเข้มแข็ง จึงพาตัวเองตอ่ สู้
กบั โรครา้ ยที่รุมกระหน�ำ่ มาจวบจนถึงวาระสุดทา้ ย อยา่ งไม่มีอาการทุรนทุราย ทา่ นจากไปอย่างสงบ
ก็อดฟาเธอรห์ รอื ขุนศกึ เฒ่า ทเ่ี คยปรากฏอยใู่ นคอลมั น์นเ้ี มื่อ 2 ปกี ่อน เป็นนามปากกาของ
ขนุ เพง่ ลิมปะพนั ธุ์ ขอ้ เขียนของทา่ นมคี วาม “เฉยี บขาด” ก่อความหวน่ั ไหว ส่ันสะเทือน ต่อวงการ
ราชการทกุ ระดบั ท่ีตัวเองมี “แผล” ทุกตวั อกั ษรทกี่ ็อดฟาเธอร์ หรอื ขนุ ศกึ เฒา่ บรรจงเรยี งไว้บนหนา้
กระดาษตรงน้ี จะสะกดิ สะเกา ในลกั ษณะตักเตือนให้ “คน” ร้สู ํานึกถึงหน้าทซี่ ง่ึ จะตอ้ งยกประโยชน์ให้กับ
ประชาชนตลอดมา ในทกุ ครัง้ ท่ีท่านหยิบปากกาขน้ึ มาเขยี น
ชีวิตในอดตี นับต้ังแต่สงครามโลกครั้งท่สี อง ชีวิตทา่ นมิไดห้ ยดุ น่ิงเหมือนคนอ่นื ทา่ นไดร้ บั
แตง่ ตงั้ ใหเ้ ป็นหวั หนา้ “เสรไี ทย” ในภมู ภิ าคแถบเหนอื ต้องต่อสแู้ ละเส่ยี งภัยทงั้ ตอ่ หนา้ และลบั หลงั กับ
“ญีป่ ุ่น” ซ่งึ เปน็ ผูก้ ่อสงครามข้ึนกับประเทศจีน จนกระท่ังสงครามยตุ ลิ งโดยญป่ี ุ่นเป็นฝ่ายพ่ายแพ้สงคราม

222

จากน้นั ชวี ิตของขนุ เพ่ง ลิมปะพนั ธ์ุ ก็โลดแล่นเข้าสู่สนามการเมืองทุกระดบั และประสบผลสําเร็จ
บนเวทกี ารเมอื ง ตามเปา้ หมายทกุ ระดบั อยา่ งนา่ ภาคภมู ิ เคยเปน็ สมาชกิ สภาจงั หวดั สโุ ขทยั โดยมตี ําแหนง่
เปน็ ประธานสภาจงั หวดั สโุ ขทยั เกอื บทกุ สมยั และทา่ นผนู้ ไ้ี ดส้ รา้ งชอ่ื เสยี งใหก้ บั สมาชกิ ฯ เปน็ ทร่ี จู้ กั เลอ่ื งลอื
ขจรขจายไปทั่วประเทศไทย ในเรื่องบทบาทของสมาชิกฯ จนกระทั่งถูกเชิญให้ไปดูงานในต่างประเทศ
ในฐานะสมาชิกสภาจังหวดั เพยี งคนเดยี วในกลมุ่ ระดบั ผ้วู า่ ราชการจังหวดั ท่วั ประเทศ
ตําแหนง่ ส.ส.ระดับชาตกิ เ็ คยผ่านมาแลว้ ถงึ 2 สมัย และเป็น ส.ส.ทางภาคเหนอื เพียงคนเดยี ว
ที่ จอมพลสฤษดิ์ ธนะรชั ต์ อดีตนายกรฐั มนตรีผู้ย่ิงใหญ่ไว้ใจทีส่ ดุ ถึงกบั มอบหมายเรื่องเงินทองโดยมอบ
ให้เปน็ “ขนุ คลัง” ทางภาคเหนอื ทกุ คร้ังท่มี ีการเลอื กตง้ั กบั จะมอบตําแหน่งรัฐมนตรีกระทรวงเกษตรฯ
ให้ และคงจะสมปรารถนา ถา้ วนั นั้นไมม่ ีการปฏวิ ัติเสียก่อน
ทางดา้ นทอ้ งถนิ่ ท่านเคยเปน็ นายกเทศมนตรีเมอื งสวรรคโลกมาหลายสมัย และสรา้ งสรรค์
ความเจริญใหก้ บั ทอ้ งถน่ิ มาอย่างมากมาย เปน็ ที่ประจกั ษต์ อ่ ชาวสวรรคโลกทกุ คน
กอ่ นทท่ี า่ นจะถงึ แกก่ รรม ทา่ นยงั คงท�ำ หนา้ ทใ่ี นการเปน็ ตวั แทนของประชาชนในหนา้ ทข่ี องสมาชกิ
สภาจงั หวัดสุโขทยั ทา่ นผู้น้เี ป็นนักประชาธิปไตยชนิดเข้าเส้นเลอื ด ท่านได้ปูรากฐานทางการเมืองไวเ้ ป็น
แบบบทใหก้ ับลูกๆ ซงึ่ ลกู แต่ละคนมีชีวิตคลุกเคล้าอย่กู ับฝนุ่ การเมืองมาตั้งแตเ่ ยาวว์ ัย และบดั น้ีทกุ คนก็เปน็
นักการเมอื ง อยา่ งสมบรู ณ์แบบ มีทัง้ ระดบั ทอ้ งถน่ิ ระดับจงั หวดั และระดบั ชาติ ในปจั จบุ นั (พ.ศ. 2526)
ร.ต.ประพาส ลมิ ปะพันธ์ุ บุตรชายก็ได้เปน็ รฐั มนตรีชว่ ยว่าการมาแล้ว ถึง 2 กระทรวง คือ กระทรวง
พาณิชย์ และกระทรวงการต่างประเทศ
เกิด แก่ เจ็บ ตาย ใครๆ ก็หนไี มพ่ น้ ขุนเพง่ ลิมปะพันธ์ุ ไดจ้ ากเราไปแลว้ อยา่ งไม่มีวันกลับ ขอ
ใหว้ ญิ ญาณอนั ทรงคุณคา่ ที่ทา่ นเคยประกอบแต่กรรมดใี ห้แกส่ ่วนรวมและประเทศชาติ จงเปน็ กศุ ลสง่
ผลบญุ ใหท้ า่ นเป็นสุขสสู่ วรรค์ในสัมปรายภพเทอญ

223

จากน้อง ... ผาศุข ลิมปะพนั ธ์ุ

ผมแปลกใจมาก เมื่อเสียงสัญญาณโทรศัพท์ดังขน้ึ ในยามดกึ ตามปกติแลว้ ในยามวกิ าลเช่นนเี้ รา
มักไม่ค่อยจะรับสาย โดยปล่อยใหเ้ สียงเรียกเงยี บหายไปเอง เหตุนก้ี เ็ พราะปรากฏวา่ ในยามดกึ เชน่ นม้ี ีคนโทร.
เรยี ก เบอรผ์ ดิ เสมอๆ แตเ่ พราะเหตุใดไมป่ รากฏผมจงึ จําใจต้องลกุ ขึ้นไปรับสาย เม่ือทราบว่า ปนื ลกู ชาย
ประพาส โทร.บอกวา่ คุณปใู่ หญ่ได้ถึงแกอ่ นจิ กรรมเสียแล้ว เมื่อเวลา 23.45 น. ของคนื วนั ท่ี 10 มิถุนายน
2526 และขอ ให้ผมเตรียมตัว ประพาสจะสง่ รถไปรบั ทีบ่ า้ นเวลา 10.00 น. วนั ร่งุ ขึ้น

ผมอดใจหายไม่ได้ในการสญู เสียพ่ชี ายไปในครงั้ นี้ เพราะเม่ือ 7 วันท่ีผ่านไป เรายงั คยุ กันอยูท่ ี่
โรงพยาบาลหัวเฉยี ว อาการไม่ได้แสดงใหเ้ หน็ เลยวา่ จะจากเราไปในเวลารวดเร็วเช่นน้ี สตยิ งั ดอี ย่มู ากขณะนน้ั
ผมพาภรยิ า และลกู ๆ ทุกคนไปเยี่ยม พชี่ ายผมยังล้อเล่นกบั ลกู ชายผม (บงการ ลมิ ปะพันธ์ุ) ว่า “เอาไวผ้ ม
ยาวๆ อย่าง นี้ จะเป็นนายอําเภอได้ยังไงจ๊ะ”

พีช่ ายผมกับผมน้นั มีความใกล้ชดิ กันมาก ตอนท่ผี มยงั เรยี นหนงั สอื อย่ทู ีโ่ รงเรยี นสวรรควิทยา เวลา
พีไ่ ปไหน เช่น ไปคุยกบั ข้าราชการผใู้ หญ่ หรือไปเล่นเทนนิสท่สี โมสร มักจะเอาผมนงั่ ท้ายรถจกั รยานไปดว้ ย
ดว้ ยเหตนุ ้ีจึงทําให้ผมมีความกลา้ และไม่ประหมา่ เมื่อพบปะกบั ผใู้ หญ่ สงิ่ ทีผ่ มลมื ไม่ได้เลยคือ พีส่ ่งั สอน
ผมอยู่เสมอในเร่อื งให้ใชค้ ําพดู 2 คํา ใหค้ ลอ่ ง คือ “ขอโทษ” กบั “ขอบใจ” เมื่อเดนิ ไปชนใคร หรอื อะไรทํานอง
นั้นตอ้ งใชค้ ําพูดวา่ “ขอโทษ” และเมอื่ ใครทําอะไรให้ หรือใครใหอ้ ะไรก็ต้องกลา่ วคํา “ขอบใจ” ส่งั วา่ ขอให้
หัดใชใ้ หเ้ ปน็ อตั โนมัติ คือขอให้ตดิ ปาก ซง่ึ ผมกใ็ ชอ้ ยู่จนทกุ วนั นี้

ในเร่ืองความรักพ่อ แม่ พี่นอ้ ง และญาตทิ งั้ หลายนัน้ ใครๆ คงนึกว่าพ่ชี ายผมเป็นคนไม่คอ่ ยสนใจ
แตค่ วามจริงมไิ ดเ้ ป็นเชน่ นนั้ โดยอปุ นิสัยแลว้ เป็นคนเฉยๆ ไมค่ ่อยย่งุ เกีย่ วกบั ใคร แต่การดูแลพอ่ แม่ พนี่ ้องนั้น
ได้ส่งั คนใกลช้ ดิ ใหป้ ฏิบตั แิ ทนตนอยเู่ สมอ เพราะเรอ่ื งนพี้ ชี่ ายกบั ผมเคยคุยกันเสมอเม่ือเรามีโอกาส

ในเรอื่ งความรักเกยี รติ รักวงศ์สกุลน้ัน นบั วา่ เปน็ เลิศ เราเคยตกลงกันไวว้ ่า การทําชอื่ เสียงใหแ้ ก่
วงศ์สกลุ ให้ท้องถิ่นนนั้ พช่ี ายผมทําเอง แต่ทางด้านกรุงเทพฯ นนั้ เราชว่ ยกัน ระหวา่ งที่เป็นผแู้ ทนราษฎรนนั้
ผมกต็ อ้ งทําหน้าที่คลา้ ยเป็นเลขานุการผแู้ ทน คอยช้ีแนะในส่งิ ท่ผี ู้แทนราษฎรพึงกระทํา พชี่ ายผมในสมยั นน้ั
คอ่ นข้างจะดงั มาก (ในทางทดี่ )ี

สง่ิ สําคญั อีกประการหน่งึ พี่ชายผมเป็นคนนกึ ถงึ ชาตสิ กลุ มาก จะกระทําการใดๆ อนั จะเป็นทีเ่ สอื่ มเสีย
แลว้ จะไมก่ ระทํา ทัง้ นีเ้ พราะถือวา่ เราเปน็ ผมู้ ี “สกุล" นามสกุลของเราคอื “ลิมปะพนั ธุ์" นนั้ เปน็ หน่ึงในจํานวน
ร้อยเศษเท่านั้นทไี่ ด้รับพระราชทานจากพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยู่หัวในรชั กาลท่ี 6

พี่ได้จากไปแลว้ ผมกไ็ ดแ้ ต่ตั้งสตั ย์อธิษฐานจะขอดแู ลแนะนําผ้สู บื สกลุ ท้งั หลายแทน ให้ปฏิบตั ิดี
ปฏิบตั ชิ อบ จงรักภกั ดตี อ่ ชาติ ศาสนา และพระมหากษัตรยิ เ์ จ้าสบื ตอ่ ไป ผลบญุ ใดๆ ทผ่ี มได้กระทํามากด็ ี
บตุ รหลาน ได้กระทําให้แก่คณุ เพ่งพ่ีชายของผมกด็ ี ขอจงเปน็ ผลสง่ ให้พช่ี ายผมประสบแตค่ วามสุขในสมั ปรายภพ
เทอญ
ผาศขุ ลมิ ปะพนั ธุ์
17 ธันวาคม 2526

224

แด.่ .. เตยี่ ทเ่ี คารพ รกั ย่ิง

เต่ียไดถ้ ึงแกก่ รรม เม่อื วนั ที่ 10 มถิ นุ ายน 2528 เวลา 23.45 น. ท่ามกลางความเศร้าโศรก
เสยี ใจของคุณแม่ ลกู หลาน ญาติ และคนทเี่ คารพนับถอื เตย่ี เปรยี บเหมือนร่มโพธิ์ ร่มไทรทใี่ ห้รม่ เงา
แกล่ กู ๆ มาตลอดชีวติ เตย่ี ใหค้ วามอบอุ่น ทำ�ให้พวกเรามคี วามสุขตลอดมา การจากไปของเตีย่ เป็นการ
สญู เสยี อย่างท่สี ดุ ของครอบครัวเรา
ตลอดชวี ติ ของเตีย่ ได้ต่อสู้มาดว้ ยความอุตสาหะ วิรยิ ะ ไม่ว่าจะเป็นการประกอบอาชีพ หรือการ
ดํารงตําแหนง่ ในทางการเมือง นบั ตงั้ แตร่ ะดบั ทอ้ งถิ่นซงึ่ ได้ด�ำ รงต�ำ แหนง่ นายกเทศมนตรเี มืองสวรรคโลก
สมาชกิ สภาจังหวดั ประธานสภาจังหวัดและสมาชิกสภาผ้แู ทนราษฎรจังหวดั สโุ ขทยั ท่านไดย้ อมเสยี สละ
ทุ่มเทชวี ิตใหก้ บั การงาน โดยไมห่ วั่นกลัวอทิ ธพิ ลใดๆ ทั้งสิ้น
เต่ยี เป็นคนท่ีห่วงอนาคตของลูกทกุ คน ได้พยายามอบรมสั่งสอนลกู ให้เป็นคนเขม้ แขง็ เสียสละ
อดทน เหน็ ประโยชน์ส่วนรวมมากกวา่ ประโยชน์ตนอยเู่ สมอ เตยี่ มกั จะช้แี นะแนวการประกอบอาชพี และ
งานการเมอื ง ทกุ ระดบั ถ่ายทอดยทุ ธศาสตร์ทางการเมืองทีท่ า่ นเคยมีประสบการณ์ใหแ้ ก่ลกู ๆ ทัง้ ภาค
ทฤษฎีและภาคปฏบิ ัติ เตี่ยรักและภาคภมู ใิ จต่อวงศต์ ระกลู “ลมิ ปะพันธุ”์ มาก เพราะคุณป่ไู ดร้ ับพระราชทาน
นามสกุลมาจากพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจา้ อยู่หัว รชั กาลท่ี 6 เมือ่ วนั ที่ 5 เมษายน 2462 อีก
6 ปกี จ็ ะครบเวลา 70 ปขี องการรับพระราชทาน เต่ยี และลกู ๆ ตงั้ ใจว่า จะจดั งานฉลองนามสกลุ เปน็ งานใหญ่
สกั ครง้ั แต่เต่ยี ก็ไดจ้ ากไปก่อนงานฉลองนามสกุลท่คี ดิ กันไว้
เต่ยี ไดร้ บั ความเคารพ นับถือ ยกยอ่ ง จากเพอ่ื นฝงู มิตรสหาย และจากบรรดาคนทร่ี ้จู ักมกั ค้นุ
มากมาย ซ่งึ เปน็ ความภาคภมู ใิ จของลกู ๆ และพวกเราก็ตัง้ ใจทจี่ ะรกั ษาความดงี ามน้ีใหค้ งอยู่ตลอดไป
เตี่ยได้จากพวกเราไปแล้ว เตีย่ จากไปด้วยวยั 80 ปี ขอบุญกศุ ลท่เี ต่ียและครอบครวั ได้สร้างสม
ไว้ ส่งให้เตี่ยไปสูส่ ุคติภพดว้ ยเทอญ

... จากลกู ๆ ของเตี่ย ...

225

รายนามเจ้าภาพสวดพระอภิธรรมและสังคหะ

ระหวา่ ง 11 - 15 มิถนุ ายน 2526

11 มิถุนายน 2526 บุตร ธดิ า หลาน และญาติ
12 มิถนุ ายน 2526 สมาคมการค้าสวรรคโลก กรรมการโรงเรยี นป้วยมิ้ง กรรมการโรงเรียนกวางวา
13 มิถนุ ายน 2526 คณะสมาชกิ สภาจงั หวัดสโุ ขทัย สมาคมวฒั นธรรมหญิงสวรรคโลก
ชมรมผู้คา้ ผ้าสวรรคโลก คณะตระกลู แซล่ ม้ิ
14 มิถุนายน 2526 ผวู้ ่าราชการจังหวดั สุโขทยั และคณะกรรมการจังหวดั ข้าราชการอําเภอสวรรคโลก
ธนาคารนครหลวงไทย จํากัด สาขาสวรรคโลก โรงเรียนสวรรค์อนันต์วิทยา
สมาคมนกั เรียนเกา่ สวรรควิทยา
15 มิถนุ ายน 2526 คณะขา้ ราชการ พอ่ คา้ ประชาชน อําเภอกงไกรลาศ
พระปลัดอดุ มและคณะชาวบ้านวดั หนองโวง้ -เมอื งบางยม
คณะกรรมการประถม ศึกษาจงั หวดั สุโขทยั เทศบาลเมืองสวรรคโลก
ธนาคารกรุงเทพ จํากดั สาขาสวรรคโลก สํานกั งานการประถมศึกษาอําเภอสวรรคโลก
คุณทินกร ธาราวนิชกุล ผู้จดั การสํานักงานใหญธ่ นาคาร เอเชยี ทรสั ต์ กรงุ เทพมหานคร

ขอบพระคุณ

ดิฉัน และ ลูกๆ รวมถงึ ญาติทุกคน ขอกราบขอบพระคุณ ทกุ ๆ ท่าน ทีไ่ ด้กรุณาสละเวลามาเป็น
เกียรติในพิธีอาบนํ้ าศพ สวดอภธิ รรม และท่านทีไ่ ดก้ รณุ าเปน็ เจา้ ภาพในงานสวดอภิธรรม โดยรวมเป็นหมคู่ ณะ
หรือโดยสว่ นตัว รวมถงึ ได้กรุณานําหรดี มาคารวะศพ ตลอดจนบรรดาทา่ นท่ีร่วมทําบุญ และมาเป็นเกยี รติ
ในงานพระราชทานเพลงิ ศพ รวมท้ังช่วยเหลอื ในงานต่างๆ จนกระทัง่ งานท้งั หมดสําเรจ็ ลลุ ่วงไปด้วยความ
เรียบรอ้ ย สมบรู ณ์
อนึ่ง ในการบําเพ็ญกุศลอุทศิ แด่ นายเพ่ง ลมิ ปะพันธุ์ ในทุกโอกาส รวมทง้ั งานพระราชทานเพลิงศพ
ในวนั น้ี หากมีสงิ่ ใดขาดตกบกพรอ่ ง ขอได้โปรดใหอ้ ภัยด้วย
ดฉิ ัน และลูกๆ ขอขอบพระคณุ คณะแพทย์ พยาบาล ตลอดจนผ้เู กีย่ วข้อง ของโรงพยาบาล
ศรสี งั วร โรงพยาบาลสวรรคโลก โรงพยาบาลหวั เฉยี ว รวมถึงนายแพทย์ พยาบาลอ่นื ๆ ที่ไมส่ ามารถจะกล่าว
ใหท้ ่ัวถงึ ได้ จึงขอถอื โอกาสแสดงความขอบพระคุณ อย่างยง่ิ ไว้ ณ ท่นี ้ี

ปราย ลิมปะพนั ธ์ุ
17 ธันวาคม 2526

226



อนุสรณ์ ในงานพระราชทานเพลงิ ศพ
คุณแมป่ ราย ลมิ ปะพนั ธุ์
ณ เมรุวดั สวรรคาราม

ตําบลเมืองสวรรคโลก อําเภอสวรรคโลก จงั หวัดสโุ ขทัย
วนั เสารท์ ี่ 18 ธนั วาคม พ.ศ.2547
เวลา 16.00 น

228

229

230

231

เจา้ ภาพบําเพ็ญกุศลสวดพระอภธิ รรม

คุณแม่ปราย ลิมปะพนั ธ์ุ

วนั ท่ี 19 - 23 กุมภาพันธ์ 2547

วันที่ 19 กมุ ภาพนั ธ์ 2547
1. พนักงานและลูกจ้างเทศบาลเมืองสวรรคโลก
2. บุตรธิดา หลานและญาติ
วนั ที่ 20 กุมภาพนั ธ์ 2547
1. ชมรมไทเกก็ สวรรคโลก
2. ชมรมบานช่นื สวรรคโลก
3. สหกรณ์การเกษตรเมอื งสวรรคโลก จํากัด
4. ชมรมผปู้ ระกอบการคา้ อาหารเมอื งสวรรคโลก
วันท่ี 21 กมุ ภาพันธ์ 2547
1. สนั นิบาตสหกรณแ์ หง่ ประเทศไทย
2. สถาบนั ราชภฎั พิบลู สงคราม พษิ ณโุ ลก
3. บรษิ ทั สหประกันชีวิต จํากดั
4. ชมุ ชนในเขตเทศบาลเมืองสวรรคโลก 11 ชมุ ชน
5. บรษิ ัทในเครอื นํ้ าตาลไทยเอกลักษณ์
6. สมาชกิ สภาเทศบาลเมอื งสวรรคโลก
7. มูลนิธพิ วงทอง คา่ ยพุทธบตุ ร วดั เจ็ดธรรมาสน์
วันท่ี 22 กุมภาพนั ธ์ 2547
1. สมาคมส่อื มวลชน สุโขทยั
2. ชมรมสื่อสารมวลชน จงั หวัดสโุ ขทยั
3. คณะกรรมการศาลเจ้าปงึ เฒ่ากง

232

4. คณะกรรมการโรงเรยี นปว้ ยมง้ิ สวรรคโลก
5. คณะครูโรงเรยี นปว้ ยมิง้ สวรรคโลก
6. มูลนิธพิ ระพทุ ธเรืองฤทธ์ิ วดั สวา่ งอารมณ์วรวหิ าร
วันท่ี 23 กุมภาพนั ธ์ 2547
1. นายสุวจั น์ ลปิ ตพลั ลภ รองนายกรัฐมนตร,ี
รมต.กระทรวงแรงงาน หัวหน้าพรรคชาตพิ ัฒนา
2. นายสมศักด์ิ เทพสุทนิ รมต.กระทรวงเกษตรและสหกรณ์
3. นายนคร ศิลปอาชา อธิบดกี รมการจดั หางาน
4. นายสกุ จิ เจรญิ รตั นกุล ผู้วา่ ราชการจังหวัดสโุ ขทยั
5. สํานักงานวัฒนธรรมจังหวัดสโุ ขทยั

ขอขอบพระคณุ

คณะเจา้ ภาพขอขอบพระคณุ ท่านผูม้ เี กยี รติทุกท่าน ทไ่ี ดก้ รณุ ามาในงานบําเพญ็ กุศล
สวดพระอภธิ รรม นําหรือและดอกไม้สดมาเคารพศพ ตลอดจน ร่วมทําบญุ และเปน็ เจ้าภาพ
ในการบําเพญ็ กศุ ล พรอ้ มทง้ั ได้กรุณาสละเวลามารว่ มเปน็ เกยี รตใิ นงานพระราชทานเพลงิ ศพ
คุณแม่ปราย ลมิ ปะพันธุ์ คณะเจ้าภาพร้สู ึกซาบซึง้ ในความกรณุ าของทุกทา่ นเป็นอยา่ งย่ิง
หากมสี ่ิงใดขาดตกบกพรอ่ ง คณะเจา้ ภาพกราบขออภัยมา ณ ท่นี ้ดี ว้ ย

บุตร หลาน และญาติของคณุ แม่ปราย ลิมปะพนั ธ์ุ
18 ธันวาคม 2547

233

234

พธิ ีรดนำ�้ ศพ

นายประพันธุ์ ลิมปะพันธ์ุ ร.ต.ประพาส ลิมปะพนั ธุ์

นายประพฤติ ลมิ ปะพันธ์ุ นายสมชาติ ลิมปะพันธ์ุ นายสนั ตภิ าพ ลิมปะพันธุ์

นายสวุ ฒุ ิ ลิมปะพันธ์ุ นายปยิ พนั ธุ์ ลมิ ปะพนั ธุ์

พธิ ีสวดพระอภธิ รรม

นายสุวจั น์ ลปิ ตพัลลภ
รองนายกรฐั มนตรี และ
รมต.กระทรวงแรงงาน

นายสกุ จิ เจรญิ รัตนกุล
ผวู้ า่ ราชการจงั หวัดสุโขทยั

นายนคร ศิลปอาชา ดร.กล้าณรงค์ จนั ทิก
อธิบดกี รมการจัดหางาน อดตี เลขาธกิ าร ปปช.

235

พธิ สี วดพระอภิธรรม

 นายจำ�เจน จิตรธร
วุฒิสมาชกิ จังหวดั สโุ ขทยั

ผู้พพิ าจกังษหาวหดั ัวสหุโนข้าทศยั าล นายสุวัจน์ ลิปตพลั ลภ
รมต.กระทรวงแรงงาน
และ นายนคร ศลิ ปอาชา
อธิบดกี รมการจัดหางาน
การตกั บาตรเช้า

นายสมชาติ ลิมปะพนั ธ์ุ นางสอ่ งศรี ลมิ ปะพันธ์ุ และหลานๆ

นายสวุ ฒุ ิ ลมิ ปะพนั ธ์ุ นายประพนั ธ์ ลมิ ปะพันธุ์ นายประพฤติ ลมิ ปะพนั ธุ์

236

พิธบี รรจดุ นิ รต.ประพาส ลิมปะพนั ธ์ุ
นายสนั ตภิ าพ ลมิ ปะพนั ธ์ุ
นายสมชาติ ลมิ ปะพันธ์ุ


ทายาทนายเพง่ และ แม่ปราย ลิมปะพนั ธ์ุ

237

ครอบครวั นายพิษณุ ลมิ ปะพนั ธุ์
ครอบครัวนายประพันธ์ ลมิ ปะพนั ธ์ุ



ครอบครัว ร.ต. ประพาส ลิมปะพนั ธ์ุ
ครอบครัวนายประพฤติ ลมิ ปะพันธุ์

ครอบครัวนายสมชาติ ลมิ ปะพันธุ์

238

ครอบครวั นายสันตภิ าพ ลมิ ปะพันธ์ุ

นายสวุ ฒุ ิ และนางสุพฒั ตรา ลิมปะพันธ์ุ

ครอบครัวนางปยิ พนั ธ์ุ ลมิ ปะพนั ธ์ุ

นางพลู ศรี สิงหชงค์ นางอำ�ไพ แสนโกศิก ครอบครัวนายผาศขุ ลิมปะพันธุ์

239

บตุ ร หลาน “ลิมปะพันธุ์” ศิษย์เก่าวชริ าวุธ 11 คน กับเพื่อนกลุ่มวชริ าวธุ
ท่ีมารว่ มงานพระราชทานเพลิงศพ

หา้ พีน่ อ้ ง

คนราองบพคลู รศวัรนี สางงิ อห�ำชไงพค์ แแสลนะโญกาศตกิ ิ

240

งานพระราชทานเพลิงศพ แมป่ ราย ลมิ ปะพนั ธุ์

241

ร.ต.ประพาส​ลิมปะพันธแ์ุ ละบุตร

242

ภาพแหง่ ความทรงจำำ

นางถม ยายทวด

นายฮว่ ยเซยี แซล่ ม้ิ ตน้ ตระกูล

พิธีศพ หลวงชนาธิการอนุมตั ิ

หลวงชนาธิการอนุมัติ นางชนาธกิ ารอนมุ ัติ คณุ ทวดกมิ ลี้
(ย่าผนั ลมิ ปะพนั ธ)ุ์

243

คณุ ตาเปลอ้ื ง แสนโกศกิ (ขนนุ าเยพเพ่งจง่ ีนลาิมนปุเคะรพานัะหธุ์)์ แมป่ ราย ลิมปะพันธุ์

สามพ่ีน้อง เซ่งกี เพง่ ผาศุข น.ส.เซ่งกี ลมิ ปะพันธุ์
เมอ่ื ยงั สาว

ป้าเซ่งกี และ แมป่ ราย พ.ศ. 2492 แม่ปรายในปี 2495

244

ลงุ ทองสุข แสนโกศกิ ขุนประพนธ์ รบั พระราชทานเหรยี ญตราจากในหลวง รัชกาลท่ี 9

ขุนประพนธธ์ ุระราษฎร์

ขุนประพนธธ์ ุระราษฎร์ ขุนประพนธธ์ ุระราษฎร์
(นายบ้นุ ฮวด ลิมปะพนั ธุ์) และนางสมบญุ
ลมิ ปะพนั ธุ์

ขนุ ประพนธธ์ ุระราษฎร์
และครอบครวั พ.ศ. 2484

245

ขนุ ประพนธธ์ ุระราษฎร์ และบตุ ร ธดิ า

นายเพ่ง นางปราย พรอ้ มลูกๆ
และผู้มาเยอื นทบ่ี า้ น

นายเพ่ง และนายพิษณุ ไปดกู ารทำ�ไร่

งานวนั เกดิ นายเพง่

นายเพง่ ที่ฟารม์ โคนม

246

งานประชุม

นายเพง่ ตอ้ นรับ ม.ร.ว. เสนีย์ ปราโมช

งานการศกึ ษาทอ้ งถิ่น

นายเพ่งร่วมงานพิธีเปิดธนาคารมณฑล

เยี่ยมโรงเรยี นประชาบาล นายเพง่ ร่วมงานศพครูแยม้ ​สตี ะสุต
ครูใหญ​่ ร.ร.สวรรควทิ ยา

247

เพ่ือนๆ ร่วมร่นุ
ที่จบจาก

โรงเรยี นราชวิทยาลยั

นายเพง่ ที่จงั หวัดตาก

นายเพ่งพกั ผ่อนท่นี ้ำ�ตก

248

นายเพง่ พักผอ่ นกบั เพ่อื นๆ และครอบครวั

แมป่ รายเที่ยวที่เข่ือนภูมิพล

249

หลานๆ ในงานท�ำ บุญเคารพบรรพบุรุษ
250