Nota & Latihan Sejarah Tingkatan 3 KSSM

BAB 2 : PENTADBIRAN NEGERI-NEGERI SELAT


2.3 Pembentukan Negeri-Negeri Selat

Pengenalan

 Brtisih mengukuhkan penguasaan di Pulau Pinang, Singapura dan Melaka dengan menubuhkan unit
pentadbiran Negeri-negeri Selat
 Negeri-Negeri Selat dibentuk pada tahun 1826 dan dibubarkan pada tahun 1946.



Latar Belakang Pulau Pinang, Singapura dan Melaka Sebelum Pembentukan Negeri-Negeri Selat

i. Pulau Pinang

 Ditadbir oleh Francis Light sebagai Pesuruhjaya
 Menjadi pelabuhan bebas dan menguasai perdagangan dengan negeri-negeri Melayu
 Seorang Gabenor mentadbir Pulau Pinang

ii. Singapura
 Ditadbir oleh Residen
 Menjadi pelabuhan bebas

 Menjadi pusat pertemuan pedagang persendirian (dikenali juga sebagai pedagang
negeri, mereka merupakan bekas pedagang SHTI) yang mengumpulkan hasil alam
Melayu untuk diperdagangkan dengan China

iii. Melaka

 Ditadbir oleh seorang Residen Konsular
 Sistem Kapitan diteruskan bagi tujuan keamanan kaum
 Suku-suku kaum diletakkan di bawah seorang ketua kaum yang berperanan penegak
undang-undang
 Bagi masyarakat luar Bandar, tanggungjawab tersebut diserahkan kepada penghulu



Negeri-Negeri Selat

 Ditubuhkan pada tahun 1826 dengan penggabungan Pulau Pinang, Singapura dan Melaka.
 Bertujuan untuk menjimatkan perbelanjaan dan menyeragamkan pentadbiran
 Kepentingan pembentukan Negeri-negeri Selat kepada British:-
1) British dapat menguasai Selat Melaka sebagai laluan utama perdagangan di Alam Melayu
2) Taraf pelabuhan bebas Negeri-negeri Selat berjaya menarik pedagang Alam Melayu dan
luar seperti Arab, India, China ,Eropah dan Amerika Syarikat



1 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3

3) Negeri-negeri Selat menjadi pusat pengumpulan hasil dari Alam Melayu untuk menyaingi
pelabuhan Belanda
4) Negeri-negeri Selat menjadi pintu masuk buruh luar untuk mempercepatkan
pembangunan ekonomi British.Ini menyebakan wujudnya masyarakat berbilang kaum
5) Menarik penanaman modal oleh pelabur menyebabkan perkembangan Negeri-Negeri
Selat berlaku dengan pantas.


 Hubungan Negeri-Negeri Selat dengan Negeri-negeri Melayu:
i. Negeri Selat memerlukan hasil ekonomi negeri-negeri Melayu perdagangan dan melaburkan
modal untuk memajukan perlombongan bijih timah
ii. Negeri-negeri Melayu memerlukan pelabuhan Negeri-Negeri Selat untuk memperdagangkan
hasil ekonomi.


 Kesan pembentukan Negeri-Negeri Selat :

i. membolehkan British menguasai laluan perdagangan di antara India dan China
ii. mengukuhkan ekonomi negeri-negeri Melayu
iii. menyaingi penguasaan Belanda di Alam Melayu



2.4 Pentadbiran Negeri-Negeri Selat

Peringkat Pentadbiran Negeri-Negeri Selat (NNS)
NNS Di bawah SHTI NNS Di bawah Pejabat India NS Di bawah Pejabat
N
(1826-1857) (1858-1867) Tanah Jajahan (1867-1946)
 Diketuai oleh Gabenor  Undang-undang British  Golongan pedagang dan
 Dibantu oleh Residen dikuatkuasakan di NNS penduduk tempatan tidak
Konsular  Pemberontakan yang puas hati dengan
 Pulau Pinang menjadi berlaku di India pentadbiran Pejabat
pusat pentadbiran pertama menyebabkan Pejabat India India
 1832 Pusat pentadbiran tidak mampu mentadbir NNS  Desakan dibuat agar
berpindah ke Singapura dgn baik Pejabat Tanah Jajahan
kerana kedudukannya  Pejabat Indai tidak London mengambil alih
lebih strategic dan maju memberikan perhatian yang pentadbiran Negeri-
berbanding Pulau Pinang sewajarnya bagi melindungi negeri Selat.
pedagang NNS
 Menimbulkan rasa tidak
puas hati di kalangan
pedagang NNS









2 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3

Faktor pemindahan pentadbiran Negeri-negeri Selat ke Pejabat Tanah Jajahan London ialah:-


1) Tiada wakil Negeri-negeri Selat dalam Majlis Perundangan India yang meluluskan undang-undang
bagi Negeri-negeri Selat
2) Pejabat India gagal mengawal masalah rompakan terhadap kapal-kapal dagang dan pertelingkahan
kumpulan Cina Negeri-negeri Selat
3) Mata wang rupee India menggantikan mata wang Dolar Sepanyol di Negeri-negeri Selat
4) Cadangan mahu mengenakan cukai pelabuhan di Negeri-negeri Selat akan menjejaskan
kemakmuran taraf pelabuhan bebas
5) Imej Negeri-negeri Selat sebagai pusat perdagangan terjejas kerana Pejabat India menjadikan NNS
tempat buangan banduan



 Pada 1 Apri 1867, Negeri-negeri Selat diisytiharkan sebagai tanah jajahan British dan diletakkan di
bawah tanggungjawab Pejabat Tanah Jajahan London
 Majlis Perundangan ditubuhkan di Negeri-negeri Selat untuk meluluskan undang-undang sendiri.
 Majlis Eksekutif pula berperanan menguruskan hal pentadbiran
 Mohammad Eunos Abdullah merupakan orang Melayu pertama menganggotai Majlis Perundangan
Negeri-negeri Selat.

 Iktibar dari peristiwa pembentukan dan pentadbiran Negeri-negeri Selat ialah:-
i. Kepentingan mempertahankan keistimewaan yang ada di Negara kita daripada dieksploitasi
oleh orang asing
ii. Pentadbiran yang sistematik dan urus tadbir yang baik penting bagi melindungi kepentingan
Negara kita.
iii. Dalam mempertahankan Negara daripada serangan musuh, kita perlu sentiasa cakna dengan
perangcangan strategik kuasa asing
iv. Perancangan strategik mendepani musuh Negara hanya mampu dicapai dengan sikap
kerjasama dan permuafakatan sesama warganegara.





LATIHAN OBJEKTIF


1. Mengapakah British menggabungkan Pulau Pinang, Singapura dan Melaka menjadikan Negeri-
negeri Selat pada tahun 1826
I. Menyeragamkan pentadbiran A. I dan II
II. Menjimatkan kos perbelanjaan B. I dan IV
III. Memonopoli perdagangan C. II dan III
IV. Menghalang kuasa asing lain D. III dan IV




3 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3

2. Maklumat berikut menerangkan tindakan Pejabat India terhadap Negeri-Negeri Selat.


Tindakan Pejabat India

 Mengabaikan kebajikan pedagang
 Memperkenalkan mata wang rupee India
 Menghapuskan taraf pelabuhan bebas Singapura


Apakah kesan daripada tindakan tersebut

A. Sistem residen diperkenalkan
B. Ibu negeri ditukar ke Singapura
C. Pentadbiran dipindahkan ke London
D. Syarikat Hindia Timur Inggeris dibuarkan


3. Apakah peranan Majlis Eksekutif dalam pentadbiran Negeri-Negeri Selat?
A. Menggubal undang-undang
B. Menguruskan pentadbiran

C. Memastikan keamanan negeri
D. Melindungi Gabenor Jeneral























4 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3

Soalan Sturktur


1. Lorekkan anggota Negeri-negeri Selat pada peta di bawah dan lengkapkan petunjuk





















































5 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3

2


























































6 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3

3








































































7 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3

4
.



















5.













































8 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3

BAB 3 : PENTADBIRAN NEGERI-NEGERI MELAYU BERSEKUTU

3.1 Kekayaan Hasil Bumi di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang


 Secara umumnya Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang yang kaya dengan hasil bumi seperti
bijih timah dan emas berjaya ditadbir urus dengan baik sehingga negeri tersebut makmur telah menarik
minat kuasa Acheh, Belanda dan British untuk menguasai negeri tersebut


Kekayaan bijih timah


 Perlombongan bijih timah abad ke-15

i. Diusahakan oleh orang Melayu di lembah sungai untuk kegunaan tempatan dan diperdagangkan
ii. Perdagangan di bawah pengawasan pembesar sebagai pemilik lombong dan membekalkan
keperluan perbelanjaan
iii. Pembesar memperolehi kawasan pegangan melalui surat tauliah sultan
iv. Contohnya Che Long Jaafar di Larut Perak dapat surat tauliah daripada Paduka Seri Sultan
Shabudin Riayat Syah
v. Sultan menerima hasil perdagangan
vi. Kaedah tradisional melombong bijih timah iaitu melampan


 Perlombongan bijih timah abad ke-16 hingga abad ke-17

i. Tertumpu di Sungai Perak, Kuala Kangsar, Kelian Intan, Manjung dan Beruas
ii. Perak pelabuhan utama menghasilkan bijih timah
iii. Tumpuan pedagang terutama Portugis
iv. Kekayaan dan kemakmuran Perak menyebabkan Acheh meletakkan Perak sebagai negeri
naungannya
v. Perak menjadikan bijih timah bahan untuk mendapatkan perlindungan Portugis bagi
membebaskan Perak daripada Acheh



 Perlombongan bijih timah abad ke-18
i. Perak
 Bijih timah dikeluarkan oleh pelombong kecil Melayu di kawasan Larut (Kerian, Kurau,
Larut, Terong dan Beruas)
 Sultan Muzafar membuat perjanjian menjual bijih timah kepada Belanda
 Kota Belanda di Pulau Pangkor di bina sebagai gedung menyimpan bijih timah yang
diperolehi dari Perak
 Akhir abad ke-18 hasil merosot akibat aktiviti penyeludupan untuk dijual pedagang British
di Pulau Pinang



1 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3

ii. Selangor
 Perlombongan bijih timah di Kuala Selangor
 Sultan Ibrahim membuat perjanjian menjual bijih timah kepada Belanda.

 Perlombongan bijih timah abad ke-19

i. Larut
 Diusahakan oleh Long Jaafar dan anaknya Ngah Ibrahim di Klian Pauh dan Klian Baru
dengan membawa masuk pelombong Cina
 Kuala Sepetang dijadikan pelabuhan mengangkut bijih timah dari Perak ke Pulau Pinang

ii. Lembah Kinta
 Pengeluar utama bijih timah dunia
 Kegiatan pelombongan mewujudkan bandar Gopeng, Ipoh dan Kampar
 Sultan Ismail mengusaha dan memajukan kawasan perlombongan bijih timah di Lembah
Kinta menyebabkan muncul Bandar Papan dan Pengkalan Peguh

iii. Jugra
 Pusat pentadbiran Kesultanan Selangor
 Juga pusat pengutipan cukai bijih timah melalui Sungai Langat untuk ke pelabuhan
Melaka

iv. Kuala Lumpur
 Pusat pengeluaran bijih timah yang penting di Selangor
 Bijih timah di lombong di Ampang
 Mendorong orang Melayu dan Cina mendirikan petempatan
 Pembentukkan Bandar Kuala Lumpur yang diambil dari nama Sungai Lumpur (Sungai
Gombak sekarang)

v. Lukut
 Diusahakan oleh Raja Busu dengan membawa masuk pelombong Cina
 Raja Jumaat kemudiannya berjaya menjadikan Lukut sebagai pusat perdagangan bijih
timah terkenal
 Lukut diserahkan kepada Sungai Ujong melalui rundingan antara Sultan Selangor
bersama pemerintah Sungai Ujong
 Selangor menerima Kajang, Semenyih dan Beranang yang sebelum ini di dalam
kawasan Sungai Ujong









2 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3

Kekayaan Hasil Emas

 Kawasan jalur emas sebahagian besar terdiri daripada negeri Pahang yang meliputi Raub.
 Melalui rekod Negara China, emas menjadi ekspot utama Pahang sejak abad ke-13.
 Menurut catatan Portugis, pada abad ke-16 emas di Pahang diperdagangkan ke Melaka dan Sultan
Pahang menggunakan emas sebagai hadiah kepada negeri-negeri lain.
 Berdasarkan sumber India, Semenanjung Tanah Melayu dikenali sebagai Suvarnabhumi yang
bermaksud Bumi Emas
 Catatan Yunani (2M) menamakan Semenanjung Tanah Melayu sebagai Golden Khersonese yang
bermaksud Semenanjung Emas


 Lokasi Perlombongan Emas di Pahang
i. Perlombongan emas telah dilakukan di Hulu Pahang iaitu di sekitar Sungai Tembeling, Sungai
Jelai dan Sungai Semantan
ii. Kawasan-kawasan penting perlombongan emas ialah Raub, Tui, Tersang, Selising, Penjom,
Kechau dan Hulu Dong.

 Kegiatan Perlombongan Emas di Pahang pada abad ke-16 dan ke-17
 Dijalankan oleh orang Melayu, orang asli dan orang Minagkabau
 Menggunakan kaedah mendulang dan melampan

 Kegiatan Perlombongan Emas di Pahang pada abad ke-18
 Kekayaan emas menarik kehadiran oramg Cina dari Kelantan, Perak dan Negeri Sembilan
 Menggunakan kaedah melampan

 Kegiatan Perlombongan Emas di Pahang pada abad ke-19
 Sultan Ahmad member konsesi kepada orang Eropah
 Menggunakan kaedah lombong dedah dan lombong bawah tanah



Latihan Objektif

1. Apakah kekayaan hasil bumi Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang yang menarik minat British
menguasai Negara kita?

I. Bijih timah A. I dan II
II. Bijih besi B. I dan IV
III. Arang batu C. II dan III
IV. Emas D. III dan IV






3 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3

2. Pada 28 Februari 1850, Paduka Seri Sultan Shabudin Riayat Syah telah menganugerahkan daerah
Larut kepada seorang tokoh untuk melombong bijih timah. Siapakah tokoh tersebut?

A. Dato’ Sagor C Long Jaafar
B. Dato’ Maharajalela D Tengku Kudin

3. Apakah tujuan pembinaan Kota Belanda di Pulau Pangkor pada tahun 1670?

A. Gedung menyimpan bijih timah C Gedung menyimpan makanan
B. Kubu pertahanan tentera Belanda D Tempat penginapan Gabenor

4. Maklumat berikut berkaitan dengan aktiviti ekonomi di Perak pada abad ke16-17

 Perlombongan di Sungai Perak
 Perlombongan di Manjung dan Beruas

Apakah kesan aktiviti tersebut ke atas Perak?
A. Mengukuhkan pengaruh pembesar C Menjadi negeri naungan Acheh
B. Menjamin kedudukan pembesar D Menerima ancaman Portugis

5. Apakah faktor yang mempengaruhi kemunculan Bandar Gopeng, Ipoh dan Papan?

A. Pembukaan lading-ladang getah C Perlombongan bijih timah
B. Pusat pentadbiran kerajaan D Pertambahan penduduk

6. Tokoh berikut merupakan tokoh penting dalam sejarah Tanah Melayu
 Raja Busu
 Sultan Ismail

Apakah persamaan tokoh tersebut?

A. Membangunkan bandar baharu C Memajukan perlombongan
B. Menandatangani perjanjian D Memodenkan pentadbiran

7. Dialog berikut mungkin berlaku di Pahang pada abad ke-19

Ali : Sekarang ini, orang Eropah yang mendapat hak melombong emas
Ahmad : Orang Eropah begitu berjaya disebabkan mereka menggunakan
kaedah perlombongan yang berkesan
Apakah kaedah yang dimaksudkan dalam dialog tersebut ?
I. Lombong bawah tanah III Mendulang
II. Lombong dedah IV Melampan

A i dan ii B i dan iv C ii dan iii D iii dan iv


4 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3

8. Apakah nilai yang diperolehi daripada maklumat berikut?

Berdasarkan sumber India, Semenanjung Tanah Melayu dikenali
sebagai Suvarnabhumi yang bermaksud Bumi Emas

A. Berilmu B Bersyukur C Berwaspada D Bersederhana



Bahagian B

1. Kawasan perlombongan emas di negeri-negeri Melayu tertumpu di kawasan jalor emas yang

sebahagian besarnya terletak di negeri Pahang


a) Namakan dua kawasan perlombongan emas yang terdapat di Pahang

i. ……………………………………….
ii. ……………………………………….

[2 markah]
b) Nyatakan kaedah kegiatan perlombongan emas di Pahang:
i. Pada abad ke 16 dan ke-17
…………………………………………………………………………..
ii. Pada abad ke-19

……………………………………………………………………………
[2 Markah]
c) Pada pendapat anda, mengapakah pelombong Eropah berjaya menguasai perlombongan emas di

Pahang pada abad ke-19?
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
[4 Markah]






5 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3

3.2 Perluasan Kuasa British di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang
Pengenalan
 Perkembangan perindustrian yang berlaku di Eropah menyebabkan British memerlukan bahan mentah
yang mencukupi untuk menjamin pengeluaran hasil industri Eropah
 Kemakmuran negeri-negeri Melayu yang kaya dengan bijih timah mendorong British berusaha
meluaskan kuasa ke Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang

Strategi Brtitish Meluaskan kuasa di Negeri-Negeri Melayu
 British menggunakan pelbagai taktik untuk meluaskan kuasa di negeri-negeri Melayu seperti strategi
manipulasi, desakan dan ugutan serta perjanjian dengan pemerintahan tempatan.

a) Strategi Manipulasi
 Suasana yang tidak stabil dan kekacauan yang berlaku di Perak, Selangor dan Negeri Sembilan
membuka peluang kepada British untuk melaksanakan strategi manipulasi dengan memberi bantuan
kepada pihak yang berkepentingan untuk membolehkan British meluaskan pengaruhnya.

 Manipulasi British di Perak
 British mengambil peluang untuk menguasai Perak apabila berlakunya kekacauan di Perak
 Gabenor Negeri-negeri Selat , Andrew Clarke mengambil peluang ini untuk campurtangan dan
bertindak sebagai orang tengah menamatkan kekacuan di Perak
 Alasan British adalah untuk menyelamatkan rakyat Perak daripada keadaan kucar kacir.
 Kekacuan di Perak disebabkan oleh:
i. Perang Larut 1861-1874
 Pemerintah Larut, Ngah Ibrahim telah membawa masuk ramai pelombong Cina
untuk memajukan perlombongan bijih timah
 Kumpulan Ghee Hin dan Hai San bergaduh untuk mempertahankan hak dan
kepentingan masing-masing hingga tercetus Perang Larut
 Ini menjejaskan perdagangan bijih timah di Negeri-negeri Selat
 Pelabur Eropah dan pedagang Negeri-negeri Selat mendesak British
campurtangan untuk melindungi pelaburan mereka dalam perlombongan bijih
timah

ii. Perebutan takhta Kesultanan Perak
 Perak mengamalkan sistem penggiliran dalam pewarisan takhta Kesultanan
Perak
 Mengikut sistem ini, bakal raja perlu melalui jawatan Raja Di Hilir, Raja Bendahara
dan Raja Muda sebelum ditabal menjadi Sultan
 Pada abad ke-19 berlaku krisis takhta kerana sistem penggiliran tidak dipatuhi
 Selepas kemangkatan Sultan Ali, Raja Ismail (Raja Bendahara) dilantik sebagai
Sultan dan mendapat sokongan pembesar Hulu Perak termasuk Ngah Ibrahim
 Raja Yusoff (Raja Di Hilir) menuntut haknya sebagai sultan setelah lama
diketepikan.





6 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3

 Raja Abdulllah (Raja Muda) tidak ditabalkan menjadi sultan kerana tidak hadir ke
upacara pemakaman Sultan Ali. Baginda mendapat sokongan pembesar Hilir
Perak seperti Dato’ Maharaja Lela

 Andrew Clarke menyokong Raja Abdullah dan menyatakan kesedian British untuk membantu
mengesahkan Raja Abdullah sebagai Sultan Perak dan menamatkan pesengketaan
pelombong Cina demi mewujudkan keamanan di Perak


 Manipulasi British di Selangor
 Sewaktu pemerintahan Sultan Abdul Samad, tercetus pertelingkahan dalam kalangan
kerabat diraja Selangor yang menyebabkan berlakunya Perang Klang
 British campurtangan dalam pertelingkahan tersebut untuk meluaskan pengaruh di Selangor
 Pihak yang terlibat dalam Perang Klang 1866-1874 ialah:
i. Raja Abdullah bin Raja Jaafar
 Sultan Abdul Samad memberi hak mentadbir Klang
 Berjaya memajukan Klang sebagai pusat pengeluaran bijih timah
 Pembukaan lombong di sekitar Ampang dan Kuala Lumpur
 Mendapat sokongan kumpulan Hai San

ii. Raja Mahadi bin Raja Sulaiman
 Putera Raja Sulaiman yang mentadbir Klang sebelum diserahkan kepada Raja
Abdullah
 Menuntut hak ke atas Klang kerana pernah di bawah kekuasaan ayahandanya
dan kemajuan perlombongan
 Mendapat sokongan kumpulan Ghee Hin

 Kekacauan ini memberi peluang kepada British memanipulasi politik
 British memihak kepada Raja dan pembesar Melayu yang boleh membawa keuntungan
 British memberi bantuan ketenteraan kepada Tengku Kudin untuk menamatkan Perang
Klang
 British mengharapkan sultan menerima perlindungan British untuk kestabilan Selangor.



 Manipulasi British di Sungai Ujong, Negeri Sembilan

 British berpeluang melakukan manipulasi politik di Negeri Sembilan apabila berlaku perbalahan
pembesar Melayu di Sungai Ujong yang kaya dengan bijih timah
i. Kepentingan Sungai Linggi
 Laluan penting yang menghubungkan Sungai Ujong dengan kawasan sekitarnya
 Penguasaan ke atas Sungai Linggi membolehkan pembesar memungut cukai
daripada pedagang bijih timah melalui sungai tersebut untuk ke Melaka



7 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3

ii. Persaingan pembesar memungut cukai di Sungai Linggi
 Dato’ Kelana, Dato’ Syahbandar dan Dato’ Muda Linggi saing bersaing untuk
mengawal pungutan cukai di Sungai Linggi
 Persaingan tersebut menjejaskan perdagangan di Negeri-negeri Selat

 British memanipulasikan persengketaan dengan member bantuan ketenteraan kepada Dato’
Kelana untuk mengalahkan Dato’ Syahbandar.
 Manipulasi Brtisih dalam konflik ini berjaya meletakkan Sungai Ujong yang kaya dengan bijih
timah di bawah kekuasaan British.

b) Desakan dan Paksaan Kepada Raja-Raja Melayu Menerima Perlindungan British

Desakan British di Selangor
 British terus mencari alasan setelah gagal memujuk Sultan Abdul Samad menerima perlindungan ketika
memberi bantuan ketenteraan menamatkan Perang Klang
 Berlaku rompakan kapal dagang British di perairan Kuala Langat dalam pelayaran dari Pulau Pinang ke
Melaka
 Serangan rumah api Tanjung Rachado
 Peristiwa itu digunakan British mendesak sultan menerima perlindungan dengan alasan gagal
mewujudkan keselamatan di perairan Selangor untuk kegiatan perdagangan

Desakan British di Pahang
 Tiada alasan untuk campurtangan kerana tiada kekacauan di Pahang
 Sultan Ahmad sangat berhati-hati dalam rundingan dengan British
 Sultan Abu Bakar ( Johor) membantu British memujuk Sultan Ahmad menerima wakil British
 Kematian Goh Hui, rakyat British di perkarangan istana membolehkan British mendesak sultan dengan
alasan tidak mampu mewujudkan keadilan dan ketenteraman awam


c) Strategi Menandatangani Perjanjian Dengan Pemerintah Tempatan
 Bagi mengukuhkan kuasa, Britsih mengadakan perjanjian dengan pemerintah tempatan untuk
menerima pengaruh British dalam pentadbiran negeri-negeri Melayu
 Perjanjian pertama British dengan negeri Melayu ialah perjanjian dengan pembesar Perak di Pulau
Pangkor yang dikenali sebagai Perjanjian Pangkor 1874
 Perjanjian Pangkor 1874 mengukuhkan kuasa British di Perak
 Andrew Clarke memanggil ketua Ghee Hin dan Hai San untuk menamatkan perselisihan faham
 Pembesar-pembesar Melayu yang bertelagah, Raja Abdullah, Ngah Ibrahim dan Dato’ Sagor
dipanggil untuk berunding di Pulau Pangkor
 Sultan Ismail dan Raja Yusoff tidak menyertai rundingan tersebut
 Syarat Perjanjian Pangkor:-
i. Raja Abdullah diiktiraf sebagai Sultan Perak
ii. Raja Ismail sebagai Raja Muda
iii. Sultan menerima Residen British – nasihat mesti diminta dan dipatuhi dalam semua
urusan pentadbiran kecuali agama Islam dan adat Melayu

8 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3

iv. Ngah Ibrahim diakui Orang Kaya Menteri Perak dan menerima Penolong Residen
v. British berkuasa penuh atas pungutan cukai
 Perjanjian Pangkor menandakan kejayaan penguasaan British cecara langsung dalam hal ehwal
pentadbiran dan ekonomi di Perak.

 Perjanjian British-Sungai Ujong 1874
 Antara syarat perjanjian itu ialah:
i. Dato’ Kelana diktiraf sebagai pemerintah Sungai Ujong
ii. British berkuasa penuh memungut cukai di Sungai Linggi


 Perjanjian British-Selangor 1875
 Antara syarat perjanjian:
i. British membantu Sultan memerintah negeri
ii. J.G Davidson ditempatkan di Klang dan Frank Swettenham ditempattkan di Langat untuk
membantu pentadbiran

 Perjanjian British Pahang 1887
 Antara syarat perjanjian ialah:-
i. British menempatkan wakil sebagai pegawai konsul di Pahang
ii. British menjaga keamanan di Pahang
iii. Pahang tidak dibenarkan membuat perjanjian dengan kuasa lain tanpa kebenaran British
 Melalui perjanjian, British mengikat persetiaan pemerintah tempatan untuk menerima nasihat British
dalam hal ehwal pentadbiran dan ekonomi di negeri-negeri Melayu.


Latihan

2.


1





















9 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3

3. 6.















4.
7.


















8.




5.






















10 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3

Bahagian B

1.
































…………………………………………………………





…………………………………………………………




i. …………………………………
ii. …………………………………..

iii. ………………………………….




………………………………………………………………………………………………………………………………………….







…… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
11 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

2.











































































12 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3

3.














































































13 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3

BAB 3 : PENTADBIRAN NEGERI-NEGERI MELAYU BERSEKUTU



Sistem Residen
 Sistem Residen dilaksanakan di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang melalui perjanjian
yang dibuat dengan pemerintah tempatan dan raja-raja Melayu.
 Sistem Residen merupakan sistem pemerintahan British secara tidak langsung di negeri
berkenaan.
 Peranan ialah:
i. Menasihati raja-raja Melayu dalam semua hal ehwal pentadbiran kecuali agama Islam dan
adat istiadat Melayu
ii. Semua nasihat hendaklah diikuti dan dipatuhi
 Petempatan Residen adalah:
i. Perak – J.W.W. Birch
ii. Pahang – J.P Rodger
iii. Selangor – J.G.Davidson
iv. Negeri Sembilan – Martin Lister

 Ciri-Ciri Sistem Residen ialah:
i. Kedudukan raja dan pembesar negeri dikekalkan
ii. Nasihat mesti diterima dan sultan tidak lagi boleh membuat undang-undang
iii. Sultan dan pembesar kehilangan kuasa dalam pentadbiran dan pungutan cukai
iv. Residen mengambil alih pentadbiran negeri. Peranan pembesar digantikan oeh pegawai-
pegawai British
v. Jabatan dan sistem Barat menggantikan sistem pentadbiran tradisional


Latihan

1. Apakah jawatan pegawai British berikut di Negeri-Negeri Melayu?

 J.W.W Birch
 J.P. Rodger

A Gabenor Jeneral B Pesuruhjaya C Residen D Leftenan




2. Apakah peranan residen British di Perak, Selangor, Sungai Ujong dan Pahang?

A. Membawa masuk buruh Cina C Menasihati sultan berkaitan pentadbiran
B. Melindungi hak pelabur barat D Melindungi raja dan pembesar Melayu




1 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

1. Gambar menunjukkan Residen British di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang
















a) Namakan Residen yang ditempatkan di negeri-negeri Melayu di bawah

i. Pahang : _______________________________
ii. Negeri Sembilan : ________________________________

b) Jelaskan peranan Residen
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

c) Nyatakan cirri-ciri sistem Residen.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

d) Huraikan iktibar daripada perlaksanaan sistem Residen di negara kita.
______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________





2 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

3.3 Pembentukan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu

 Selepas pelaksanaan Sistem Residen, British mengukuhkan kuasa di Perak, Selangor, Negeri
Sembilan dan Pahang dengan membentuk Negeri-Negeri Melayu Bersekutu (NNMB) melalui
Perjanjian Persekutuan 1895.

 Ciri-Ciri NNMB ialah:-
i. Merupakan gabungan Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang yang membentuk
Persekutuan. [Persekutuan ialah gabungan beberapa buah negeri di bawah satu unit
pentadbiran yang mengandungi kerajaan pusat dan kerajaan negeri]
ii. Residen Jeneral sebagai ketua pentadbiran persekutuan
iii. Raja-Raja Melayu menerima nasihat Residen Jeneral dalam semua perkara kecuali agama
Islam dan adat istiadat Melayu
iv. Kuala Lumpur menjadi pusat pentadbiran NNMB
v. NNMB juga dikenali sebagai Pesekutuan 1896

 Faktor-Faktor Pembentukan NNMB ialah:
1. Menyeragamkan pentadbiran
 Pentadbiran di negeri-negeri ini tidak seragam kerana mempunyai undang-undang
sendiri
 Kemajuan ekonomi antara negeri tidak seimbang
 British perlukan pentadbiran cekap untuk memudahkan eksploitasi ekonomi

2. Mengatasi kelemahan sistem residen
 Tiada garis panduan yang jelas
 Residen semakin berkuasa dalam Majlis Mesyuarat Negeri
 Raja dan pembesar tidak puas hati kerana hilang kuasa dalam pentadbiran dan
pungutan cukai

3. Menjamin keselamatan negeri
 Penggabungan membolehkan NNMB mempunyai pasukan keselamatan sendiri
 Menjaga keamanan tanpa bantuan luar

4. Menangani masalah kewangan Pahang
 Penggabungan negeri-negeri yang kaya
 Membantu beban kewangan Pahang









3 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

3.4 Pentadbiran Negeri-Negeri Melayu Bersekutu






















 Diketuai Residen Jeneral
 Bertanggungjawab kepada Majlis Mesyuarat Negeri dan Pesuruhjaya Tinggi
 Majlis Mesyuarat Negeri ditubuhkan
i. Berperanan menggubal undang-undang dan membantu pentadbiran negeri
ii. Hilang kuasa selepas penubuhan NNMB kerana kuasa perundangan terletak di tangan
Residen Jeneral
iii. Residen Jeneral sangat berkuasa – menguasai pentadbiran dan menggubal undang-
undang
iv. Kuasa raja semakin terhakis kerana terpaksa menerima nasihat Residen Jeneral dalam
semua perkara pentadbiran kecuali berkaitan agama Islam dan adat istiadat Melayu

 Majlis Mesyuarat Persekutuan
i. Pada tahun 1909, British menandatangani perjanjian dengan Raja-Raja Melayu bagi
menubuhkan Majlis Mesyuarat Persekutuan
ii. Majlis ini berkuasa meluluskan undang-undang di NNMB
iii. Majlis ini dipengerusikan oleh Pesuruhjaya Tinggi
iv. Pesuruhjaya Tinggi sangat berkuasa mengawal undang-undang dan kewangan NNMB
juga dalam pentadbiran
v. Raja-Raja Melayu hanya ahli biasa

 Pembentukan Durbar
i. Ditubuhkan untuk mendapat sokongan raja-raja Melayu terhadap NNMB
ii. Ahli Durbar terdiri daripada Pesuruhjaya Tinggi, Raja-Raja Melayu, Residen Jeneral dan
Residen British
iii. Durbar bertanggungjawab sebagai pelindung orang Melayu
iv. Durbar pertama diadakan di Kuala Kangsar pada tahun 1897






4 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

Latihan

1.
2.


































3.
4.

































5 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

5. 6.











1. Lorekkan peta di bawah anggota Negeri-Negeri Melayu Bersekutu

























































6 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

2. Pembentukan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu adalah untuk memenuhi kepentingan British.

a) Namakan negeri-negeri yang terlibat dengan pembentukan Negeri-Negeri Melayu
Bersekutu.
________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

b) Apakah ciri-ciri Negeri-Negeri Melayu Bersekutu?
________________________________________________________________________

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________


c) Pada pandangan anda, apakah faktor yang menyebabkan British membentuk Negeri-
Negeri Melayu Bersekutu?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

________________________________________________________________________


3. Majlis Mesyuarat Negeri ditubuhkan selepas British Berjaya campurtangan dalam pentadbiran
negeri Melayu.

i. Jelaskan peranan Raja-Raja Melayu dalam Majlis Mesyuarat Negeri?
________________________________________________________________________

________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________






7 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

ii. Rajah menunjukkan keahlian Majlis Mesyuarat Persekutuan 1909

Pesuruhjaya Tinggi British

Residen Jeneral



Em
Empat orang pat Orang Residen Empat Ahli Tidak
Raja Melayu Negeri-Negeri Melayu Rasmi (3 Eropah, 1
Cina)
Penubuhan Majlis Mesyuarat Persekutuan telah member kesan kepada negeri-negeri
Melayu. Berikan penjelasan anda

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________


iii. Apakah iktibar daripada penubuhan Majlis Mesyuarat tersebut?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

















8 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

BAB 4 : PENTADBIRAN NEGERI-NEGERI MELAYU TIDAK BERSEKUTU




4.1 Pemerintahan Kesultanan Melayu di Perlis, Kedah, Kelantan, Terengganu dan Johor

 Sistem pemerintahan kesultanan merupakan sistem kerajaan terpenting yang membawa
kemakmuran dalam kerajaan negeri-negeri Melayu iaitu Perlis, Kedah, Kelantan, Terengganu dan
Johor.
 Ini kerana sistem pemerintahan ini diketuai oleh Sultan sebagai puncak kuasa dan kedaulatan
yang dibantu oleh para pembesar

Kerajaan Perlis

Latar Belakang Pentadbiran
 Wilayah terpisah dari Kedah pada tahun  Raja dibantu pembesar tempatan
1842  Tuan Syed Abdullah, Raja Muda
 Syed Hussin Jamalullail diiktiraf sebagai  Dato’ Arau, Perdana Menteri
Raja  Dibahagikan kepada 22 Mukim
 Perlis dengan gelaran Phya Songkhram
Rama Wichit Willis Asmara Phya Pelit
 Pengisytiharan diadakan di istana Arau
Hubungan Luar Perundangan
 Hubungan dengan Siam  Berasaskan Undang-Undang Kesultanan
 Untuk tidak diganggu kuasa lain Kedah
 Pelaksanaanya menitikberatkan kebajikan
rakyat



Kesultanan Kedah

Latar Belakang Pentadbiran
 Diasaskan abad ke-7  Diketuai oleh Sultan

 Pemerintah pertama ialah Sultan Mudzaffar  Dibantu oleh pembesar
Shah  Wujud pembahagian wilayah ,daerah dan
 Pertapakan Islam pada abad ke-12 dengan mukim
pusat pemerintahan di Kota Bukit Meriam  Wilayah diletakkan di bawah pengawasan
pembesar daerah
 Mukim dikendalikan oleh penghulu
Hubungan Luar Perundangan
 Hubungan dengan Siam bagi elak ancaman  Kanun Undang-Undang Kedah 1650
Burma memberi hak kepada Raja
 Hubungan dalam bentuk hubungan  Terdapat 5 bab undang-undang Kedah,
diplomatik, pentadbiran dan kewangan antaranya Adat Kebesaran, Adat Meminang



1 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

Kesultanan Kelantan

Latar Belakang Pentadbiran
 Long Yunus menyatukan Kelantan dengan  Sultan dibantu oleh pembesar
gelaran Yang DiPertuan  Sistem ini dikenali Sistem Jemaah Menteri
 Bagi mengelak ancaman Terengganu, yang dibentuk oleh Sultan Muhammad II
Sultan Muhammad I membuat persetiaan  Dibahagi kepada tiga jajahan iaitu Selatan
dengan Siam Batu Mekebang, Pasir Puteh dan Pasir Mas
 Maharaja Siam menguriakan gelaran Phya  Tok Kweng mentadbir jajahan. Berperanan
Pipit Pakdi kepada Sultan Muhammad I sebagai orang tengah antara penduduk

 Siam meluaskan pengaruhnya di Kelantan dengan pembesar dan istana

Hubungan Luar Perundangan
 Hubungan dengan Siam dijalinkan semasa  Ikut undang-undang syarak semasa
pemerintahan Sultan Muhammad I pemerintahan Sultan Muhammad II
 Hubungan dengan Terengganu, Kedah,  Membolehkan Kelantan aman dan makmur
Pattani dan negeri-negeri Melayu lain sebagai pusat perdagangan



Kesultanan Terengganu

Latar Belakang Pentadbiran
 Diasaskan oleh Sultan Zainal Abidin I  Sultan dibantu oleh pembesar sebagai
 Negeri paling akhir menerima Penasihat penasihat
British  Sistem penghulu diperkemas semasa
pemerintahan Sultan Omar
 Terdapat pembesar bergelar Dato’ Mata-
Mata yang bertugas menyambut pelawat
dan orang kenamaan
 Sistem Jemaah Mesyuarat Kerajaan
dibentuk bagi memutuskan hukuman datau
pengisytiharan negeri. Anggotanya dikenali
sebagai Ahli Mesyuarat

Hubungan Luar Perundangan
 Hubungan dengan Siam, Kelantan dan  Prinsip keadilan Islam
Pattani  Tubuh Jabatan Mahkamah dengan Tengku
 Negeri berdaulat diakui negeri lain Musa sebagai Ketua
 1911, Undang-undang Bagi Diri Terengganu
digubal
 Hakim dipilih dari individu berkelayakan dan
luas pegentahuan agama



2 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

Kesultanan Johor

Latar Belakang Pentadbiran
 Kesultanan Johor diperintah oleh keturunan  Johor mengalami zaman pemodenan
Bendahara selepas berakhirnya jurai semasa pemerintahan Maharaja Abu Bakar
keturunan Sultan Melaka  Baginda mengasaskan sistem pentadbiran
 Konflik politik yang berlaku menyebabkan moden yang cekap dan berkesan
keturunan Temenggung Daeng Ibrahim  Mewujudkan Majlis Jemaah Diraja Johor,
menjadi pemerintah di Johor Jemaah Menteri dan jabatan-jabatan

 Kemudian diganti oleh anakanda baginda kerajaan
iaitu Daeng Abu Bakar yang menjadi Sultan  Pembesar kerajaan seperti Dato’ Seri Amar
Johor pada 1855. DIraja dan Dato’ Bentara Dalam
bertanggungjawab membantu pemerintahan
sultan
 Jawatan Menteri Besar dan Setiausaha
Kerajaan diwujudkan bagi melicinkan
pentadbiran

Hubungan Luar Perundangan
 Menjalinkan hubungan dengan Terengganu,  Mengamalkan Undang-Undang Tubuh
Perak, Pahang dan Selangor Kerajaan sebagai aturan dalam
 Turut menjalin hubungan dengan Eropah pemerintahan
dan Jepun
 Kuasa-kuasa ini mengiktiraf kedudukan
Johor





Latihan : Bahagian A


























3 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

4 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

Latihan : Bahagian B

1. Mengapakah Negeri-Negeri Melayu menjalinkan hubungan dengan Siam [4 Markah]
______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________


2. Dalam sistem pemerintahan Kesultanan Melayu di Perlis, Kedah, Kelantan, Terengganu
dan Johor terdapat sistem perundangan tersendiri. Apakah kepentingan undang-undang
dalam kehidupan masyarakat [4 Markah]
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________


3. Berikan cadangan anda bagi mewujudkan pentadbiran yang berkesan dalam memajukan Negara
[4 Markah]


____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________












5 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

4.2 Perluasan Kuasa British di Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu

Faktor Perluasan Kuasa British di Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu

1. Kedudukan yang strategik
 Kedudukan Kelantan dan Terengganu yang strategik kerana terletak di laluan perdagangan
antara Siam dan Singapura
 Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu penting kepada perdagangan British

2. Menghalang kemasukan kuasa Barat lain
 British ingin menjadikan Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu sebagai penampan
kuasa Barat lain meluaskan kuasa ke utara Tanah Melayu
 British ingin menghalang kemaraan Perancis, Jerman, Amerika Syarikat dan Rusia ke
negeri-negeri Melayu Utara
 Kemaraan kuasa Barat yang ingin menguasai bahan mentah mencabar penguasaan
British
 Jerman berusaha mendapatkan Pulau Langkawi
 Russia ingin membuka petempatan di Ujung Salang
 Perancis meluas kuasa di Segenting Kra yang akan mengancam perdagangan dan
kedudukkan Singapura sebagai pelabuhan antarabangsa
 Amerika Syarikat berusaha meluaskan pengaruhnya di Terengganu

3. Kemakmuran dan kekayaan hasil bumi
 Hasil pertanian dan perternakan di Kedah dan Perlis menjadi sumber bekalan makanan
penduduk Pulau Pinang
 Kelantan dan Terengganu penting aktiviti pembuatan seperti pertukangan dan pembinaan
kapal
 Kedua dua negeri ini menjadi pembekal pelbagai barangan dagangan kepada pedagang
Singapura

4. Menghubungkan Burma dengan Pulau Pinang
 British ingin membina jalanraya, kereta api dan telegraf di antara Burma dan Pulau Pinang
 Ini bertujuan supaya British mempunyai rangkaian perhubungan terus dengan India
 Ini sangat penting bagi perdagangan dan keselamatan British

5. Beban orang putih
 British menggunakan slogan ini untuk meluaskan kuasanya
 Ini kerana Siam telah melakukan kekejaman di Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu








6 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

Strategi Perluasan Kuasa British di Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu

 British telah menggunakan strategi perjanjian untuk meluaskan kuasanya di Perlis, Kedah,
Kelantan dan Terengganu secara berperingkat-peringkat
 British menggunakan kedudukannya di Pulau Pinang untuk memantau perkembangan di negeri-
negeri Melayu sebelum bertindak mengadakan perjanjian dengan Siam.
 Negeri-negeri Melayu seperti Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu menghantar bunga emas
dan perak setiap tiga tahun sekali sebagai tanda persahabatan
 Tetapi Siam menganggap sebagai tanda pertuanan Siam serta kepatuhan kepada kuasa Siam
 Pengaruh Siam ke atas negeri-negeri ini tidak menyenangkan British
 British mahu memastikan laluan perdagangan antara India dan China selamat
 British memilih strategi perjanjian kerana konfrantasi secara bersemuka merugikan
 Siri perjanjian perluasan kuasa British :
1. Perjanjian Burney 1826

2. Perjanjian Sulit 1897 (British-Siam) ditandatangani pada 6 April 1897.
 British mahu memastikan tiada kuasa lain meluaskan pengaruh ke atas Kedah,
Terengganu dan Kelantan
 British mengakui pertuanan Siam ke atas negeri tersebut

3. Perjanjian Sempadan 1899 (British-Siam)
 Ditandatangani pada 29 November 1899
 Menetapkan sempadan Perak, Kelantan, Terengganu, Pahang dan Kedah
 Perjanjian ini dapat menyelesaikan masalah sempadan di antara Perak (British) dan
Reman (Siam)

4. Perjanjian 1902 (Pengisytiharan British- Siam)
 Ditandatangani pada 6 Oktober 1902
 Siam mengawal hubungan luar Kelantan dan Terengganu
 Negeri ini tidak boleh menyerahkan konsesi kepada kuasa asing tanpa izin Siam

5. Perjanjian Bangkok 1909
 Ditandatangani pada 10 March 1909 anatara wakil British Ralph Paget dengan
wakil Siam, Putera Devawongse Vaeaprakar (Menteri Hal Ehwal Luar Siam)
 Siam menyerahkan Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu kepada British
 Negeri-negeri tersebut menerima Penasihat British
 Perjanjian ini membuka laluan kepada British menguasai Negara kita tanpa
gangguan kuasa lain.










7 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

1








2



















4
3.















5

6
.




















8 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

7







8























1. Pada pendapat anda mengapakah British kurang senang terhadap pengaruh Siam di negeri -
negeri Melayu?

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

























9 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

BAB 4 : PENTADBIRAN NEGERI-NEGERI MELAYU TIDAK BERSEKUTU


4.3 : Peluasan Kuasa British di Johor

 Johor merupakan sebuah negeri yang telah mencapai tahap kemakmuran yang tinggi

 Ini kerana Johor mempunyai sistem pemerintahan dan pentadbiran yang teratur
 Juga kebijaksanaan pemerintah Johor membangunkan Johor, menghalang peluasan kuasa

British ke atas Johor

 Penguasaan British terhadap Singapura menyebabkan kedudukan Johor terancam


 Faktor Kemajuan dan Kemakmuran Johor ialah:
1. Perkembangan pesat bidang ekonomi komersial terutamnya dalam pertanian lada

hitam dan gambir

2. Kebijaksanaan dan kecekapan pemerintah memaju dan memakmurkan Johor
3. Kemunculan golongan pentadbir yang komited menjalankan tugas

4. Pemodenan dalam pentadbiran dan infrastruktur


 Strategi British Menguasai Johor ialah:

1. Melalui Perjanjian
i. Perjanjian 1855

 Antara Sultan Ali dengan Temenggung Ibrahim
 Sultan hendaklah terlebih dahulu menawarkan Kesang kepada British

sekiranya ingin menjualnya


ii. Perjanjian Setia 1885

 Antara Johor dengan British
 Johor hanya menerima seorang ejen yang peranannya menyamai Pegawai

Konsul dan lebih rendah daripada penasihat
 Hal ehwal luar Johor dikawal oleh British








1 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

iii. Perjanjian 12 Mei 1914

 Sultan Ibrahim menandatangani perjanjian Gabenor Negeri-Negeri Selat
 Menukar taraf Johor daripada negeri bebas dan berdaulat kepada negeri

naungan British


2. Manipulasi

 Pada 1879, Gabenor Negeri-negeri Selat mencadangkan Residen British
ditempatkan di Johor dan menawarkan pinjaman 200 000 dolar bagi membiayai

pembinaan landasan keretapi sebagai manipulasi kewangan Johor tetapi ditolak





Latihan









































2 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

1. Jawab soalan berikut
a) Kemajuan dan kemakmuran Johor serta pemodenan yang dilaksanakan dalam
pentadbiran menjadi faktor penting yang membolehkan Johor mengekalkan
kedaulatannya sehingga 1914.
Jelaskan faktor tersebut
_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

b) Kemajuan ekonomi Johor menyebabkan British merangka strategi untuk menguasai
Johor, Terangkan strategi melalui perjanjian dan manipulasi yang dilaksanakan oleh
British.
_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

c) Andaikan anda dilantik sebagai pemimpin negara, bagaimanakah anda memakmuran
negara anda?
_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

___________________________________________________________________




3 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

4.4 Sistem Pentadbiran Negeri-Negeri Melayu Tidak Bersekutu

 Ciri-ciri Negeri Melayu Tidak Bersekutu (NNMTB) :

1. Pentadbiran bersifat longgar, tiada satu unit politik pentadbiran tunggal
2. Terletak di bawah kawalan Pesuruhjaya Tinggi Negeri-Negeri Melayu Bersekutu (NNMB) yang
juga Gabenor Negeri-Negeri Selat

3. Raja di NNMTB mempunyai kuasa lebih besar berbanding raja di NNMB
4. NNMTB mengamalkan pemerintahan beraja yang bebas dan berkuasa autonomi
5. Pentadbiran NNMTB berasingan dengan NNMB sehingga Perang Dunia Kedua

6. Tiada perjanjian khas bagi mewujudkan penggabungan sebaliknya lebih bersifat membezakan
pentadbiran NNMTB dengan NNMB

7. British gagal menggabungkan kedua-dua pentadbiran kerana ditentang raja Melayu

 Secara umumnya, pentadbiran di Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu mempunyai persamaan.
Antaranya ialah;
1. Penasihat British terlibat secara langsung dalam pentadbiran yang turut melibatkan pembesar

tempatan
2. Sultan atau raja mempengerusikan Majlis Mesyuarat Negeri

3. Kakitangan perkhidmatan awam terdiri daripada majoriti orang Melayu, manakala penglibatan
pegawai Eropah adalah terhad dan hanya memegang jawatan tertentu sahaja
4. Menteri Besar atau Setiausaha Kerajaan merupakan pegawai terpenting dalam pentadbiran

negeri.
5. Negeri Johor dan Terengganu pentadbiran berasaskan Undang-Undang Tubuh


 Walau bagaimanapun terdapat sedikit perbezaan dalam pentadbiran di Terengganu dan Johor,
seperti pada jadual di bawah ini


















4 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

 Pentadbiran di Perlis
i. Penasihat British terlibat secara langsung dalam pentadbiran dan turut melibatkan pembesar

tempatan
ii. Majlis Mesyuarat Negeri menjalankan pentadbiran yang dipengerusikan oleh raja
iii. Kakitangan perkhidmatan awam terdiri daripada orang Melayu, hanya terdapat 3 orang

pegawai Eropah dalam pentadbiran di Perlis
iv. Setiausaha Kerajaan merupakan pegawai tadbir terpenting


 Pentadbiran di Kedah
i. Penasihat British terlibat secara langsung dalam pentadbiran dan turut melibatkan pembesar

tempatan
ii. Kedah tidak akan diserahkan kepada mana-mana negeri lain tanpa keizinan sultan dan Majlis

Mesyuarat Negeri
iii. Kakitangan awam terdiri daripada orang Melayu
iv. Setiausaha Kerajaan merupakan pegawai tadbir terpenting


 Pentadbiran di Kelantan
i. Penasihat British terlibat secara langsung dalam pentadbiran dan turut melibatkan pembesar
tempatan
ii. Sultan mempengerusikan Majlis Mesyuarat Negeri dan Penasihat British merupakan anggota

Majlis
iii. Kakitangan awam terdiri daripada orang Melayu. Pegawai Eropah dihadkan memegang

jawatan tertentu
iv. Menteri Besar memainkan peranan penting dalam pentadbiran negeri



 Pentadbiran di Terengganu
i. Pentadbiran negeri berlandaskan Undang-Undang Bagi Diri Kerajaan Terenganu
ii. Undang-undang ini menetapkan perundangan tidak boleh dipinda

iii. Penasihat British terlibat secara langsung dalam pentadbiran dan melibatkan pembesar
tempatan
v. Kakitangan awam terdiri daripada orang Melayu. Penglibatan Pegawai Eropah dalam

pentadbiran dihadkan



5 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

 Pentadbiran di Johor
i. Berlandaskan Undang-Undang Tubuh Kerajaan Johor

ii. Sultan tidak dibenarkan menyerahkan negerinya kepada kuasa asing
iii. Pentadbiran dijalankan oleh Menteri Besar. Setiausaha negeri terdiri daripada orang Melayu
yang menjadi jurucakap kerajaan

iv. Majlis Mesyuarat Menteri dan Majlis Mesyuarat Negeri membantu sultan dalan pentadbiran
v. Orang Eropah dan Melayu dalam perkhidmatan kerajaan Johor dilayan sama taraf dan

keutamaan diberi kepada orang Melayu bagi memenuhi jawatan pentadbiran



Perkembangan Pentabdiran kesan pembentukan NNMTB

1. Pengekalan Kedudukan Sultan

 Kedudukan Sultan dan pembesar dikekalkan
 Sultan masih berkuasa terutamanya berkaitan agama Islam dan adat istiadat Melayu
 Pembesar tidak lagi memunggut cukai dan pajak, sebaliknya diberikan elaun dan

pencen

2. Penerusan Sistem Pentadbiran Tradisional
 Sistem Jemaah Menteri dan Majlis Negeri diteruskan

 Peraturan dan undang-undang tempatan juga diteruskan
 Pembesar Melayu menjadi peneraju sistem pentadbiran Negeri dan dibantu oleh pihak
British

 Setiap negeri mempunyai sistem perkhidmatan awam

3. Pengenalan Birokrasi Barat
 Urusan pentadbiran mengamalkan cara Barat

 Penasihat British menggugat kuasa sultan dan pembesar
 Jabatan-jabatan baru diperkenalkan
 Sistem perundangan Barat diperkenalkan

 Pegawai British dilantik dalam pentadbiran kerajaan









6 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

LATIHAN

Bahagian A



1. Kuasa raja di Negeri-Negeri Melayu Tidak Bersekutu lebih besar berbanding kuasa raja di Negeri-
Negeri Melayu Bersekutu .

Mengapakah dikatakan sedemikian?

A. Mengekalkan takhta
B. Mengawal agama dan adat
C. Mempunyai kuasa autonomi
D. Mengekalkan pentadbiran tradisional



2. Apakah ciri persamaan tokoh-tokoh berikut











Dato’ Jaafar bin Datuk Wan
Muhammad Muhammad Saman


A. Menteri Besar pertama
B. Membuat bendera negeri
C. Memodenkan pendidikan
D. Menggubal undang-undang tubuh







7 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

Bahagian B

1. Lorekkan atau warnakan anggota Negeri-Negeri Melayu Tidak Bersekutu























1. Perjanjian Bangkok 1909 membawa kepada pembentukan Negeri-Negeri Melayu Tidak Bersekutu
yang terdiri daripada negeri-negeri Perlis, Kedah, Kelantan, Terengganu dan Johor.
a) Jelaskan latar belakang pentadbiran Negeri-Negeri Melayu Tidak bersekutu

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________




8 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

b) Terangkan pentadbiran Negeri-Negeri Melayu Tidak bersekutu
i. Perlis

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________
____________________________________________________________________


ii. Johor
_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
____________________________________________________________________


c) Sistem pentadbiran yang sistemetik menjadi penentu kepada kemajuan negara.
Berikan hujah anda.

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________





9 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

2. Pembentukan Negeri-Negeri Melayu Tidak bersekutu memberikan kesan besar kepada
perkembangan pentadbiran.

a) Nyatakan kedudukan sultan di Negeri-Negeri Melayu Tidak bersekutu
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________


b) Bagaimanakah kedudukan pembesar di Negeri-Negeri Melayu Tidak bersekutu?

___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________


c) Jelaskan kesan pengenalan sistem birokrasi barat di Negeri-Negeri Melayu Tidak bersekutu
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________


d) Pada pendapat anda, mengapakah British memperkenalkan sistem birokrasi barat di Negeri-
Negeri Melayu Tidak bersekutu?
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________









10 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

BAB 5 : PENTADBIRAN BARAT DI SARAWAK DAN SABAH




5.1 Latar Belakang Pemerintahan Tempatan di Sarawak dan Sabah

 Sistem pemerintahan yang diamalkan di Sarawak dan Sabah sebelum kedatangan kuasa barat telah
membawa kestabilan, keharmonian dan kemakmuran di negeri-negeri berkenaan.
 Sistem ini menjadi panduan dalam perkembangan ekonomi, sosial dan politik di Sarawak dan
Sabah


Sistem Pemerintahan Tempatan di Sarawak

1) Sistem Kesukuan

 Diamalkan oleh masyarakat Iban, Bidayuh, Kenyah, Kelabit dan Kayan
 Penekanan terhadap kepatuhan kepada adat
 Pemilihan pemimpin bukan sekadar faktor keturunan namun lebih kepada faktor peribadi


Masyarakat Ketua Peranan
Iban Tuai Rumah
 Orang tengah menyelesaikan
Bidayuh Tua Kapung
pertelingkahan penduduk
Kenyah Peran Lepo
 Memastikan keharmonian
Melanau Menteri
berkekalan
Kayan Kelunan Maren



2) Sistem Pentadbiran
 Sarawak dipengaruhi oleh sistem pentadbiran Kesultanan Brunei yang terbahagi kepada 3
bentuk iaitu Sungai Kerajaan, Sungai Tulin dan Sungai Kuripan
 Pentadbiran dijalankan oleh pembesar tempatan yang menjadi wakil sultan / pembesar yang
memiliki wilayah
 Sungai Sarawak ditadbir oleh Datu Patinggi, Datu Bandar dan Datu Temenggung sebagai
wakil Sultan Brunei
 Kawasan pedalaman ditadbir oleh Orang Kaya

 Kuasa Kesultanan Brunei di Sarawak berasaskan sistem penguasaan tanah








1 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020

3) Sistem Kedatuan
 Merupakan sistem pemerintahan tradisi masyarakat Melayu yang diamalkan oleh kerajaan-
kerajaan awal di Sarawak seperti Kerajaan Sawaku yang terletak di sekitar Sungai Sarawak
yang ditadbir oleh Datu Merpati Jepang
 Keturunan Datu Merpati Jepang memerintah menggunakan gelaran Datu Patinggi, Datu
Bendahara (Datu Bandar) dan Datu Temenggung
 Sewaktu pengaruh Kesultanan Brunei, pembesar berkenaan menjadi wakil bagi pihak Sultan
Brunei untuk mentadbir Sarawak tanpa campur tangan Kesultanan Brunei
 Mereka bertanggungjawab menjalankan pentadbiran dan membangunkan Sarawak.



Sistem Pemerintahan Tempatan di Sabah

1) Sistem Kesukuan
 Pegangan adat menjadi alat kawalan sosiopolitik yang berkesan
 Orang Tua (Ketua Kampung) sebagai pemimpin utama menyelesaikan masalah
 Majlis Kampung membantu Orang Tua dalam pengurusan adat
 Tukang-tukang Adat pula memastikan setiap adat dilaksanakan dengan sempurna bagi
mengelakkan bencana
 Bagi masyarakat Bajau di Pantai Timur Sabah, pemimpin mereka dikenali sebagai matto’a
yang menjadi pelindung adat dan kepentinga anak buah
 Sistem ini turut diamalkan oleh masyarakat Kadazandusun, Murut dan Bajau

2) Sistem Pentadbiran
 Kawasan Pantai Barat dikuasai oleh Kesultanan Brunei, manakala kawasan Pantai timur
pula dikuasai oleh Kesultanan Sulu
 Kuasa Kesultanan Brunei berasaskan sistem penguasaan tanah
 Pentadbiran dijalankan oleh pembesar tempatan yang mewakili sultan / pembesar yang
memiliki wilayah

 Sultan Sulu memiliki semua tanah, namun kuasa pemerintahan diwakilkan pada Datu
 Kuasa Datu bergantung pada milikan bilangan hamba (pengikut) dan kemampuan
menghantar ufti secara tetap kepada sultan

3) Sistem Ketua Bebas
 Berlaku apabila kuasa Sultan Brunei atau Sulu lemah pada ke-17 dan ke-18.
 Sistem ini muncul kerana sikap berani dan keperwiraan mencabar kewibawaan sultan di
kawasannya
 Mereka mempunyai pertalian keluarga dengan Sultan Brunei atau Sultan Sulu
 Menjalankan pentadbiran, ada undang-undang sendiri dan tidak iktiraf kuasa lain




2 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff / Tingkatan 3 2020