Nota & Latihan Sejarah Tingkatan 3 KSSM

4. Gambar menunjukkan Persidangan Durbar yang telah dilaksanakan di Tanah Melayu























a) Nyatakan dua pihak yang terlibat dalam persidangan tersebut.
i. _____________________________________________

ii. _____________________________________________ [2 Markah]

b) Di manakah Persidangan Durbar dilaksanakan [2 Markah]

_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________


c) Apakah tuntutan yang disuarakan dalam Persidangan Durbar tersebut? [3 Markah]








d) Sejauh manakah persidangan Durbar memberi manfaat kepada pembangunan negara? [3 Markah]













11 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff/ 011 4035 2002 / Tingkatan 3

5. Gambar berikut berkaitan tokoh yang berperanan mempertahankan kedaulatan Johor







Sultan Abu Bakar
1862-1895)





a) Bagaimanakah tokoh di atas bertindak menghadapai cabaran kuasa Barat? [4 Markah]









b) Kewibawaan Sultan Zainal Abdin III membolehkan Terengganu menyekat kemasukkan
Penasihat British.
Berikan penjelasan anda. [8 Markah]











c) Bagaimanakah generasi muda hari ini mampu menangani cabaran Barat? [8 Markah]




















12 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff/ 011 4035 2002 / Tingkatan 3

BAB 8 : KEBIJAKSANAAN RAJA DAN PEMBESAR MELAYU
MENANGANI CABARAN BARAT


8.3 Usaha Pembesar Melayu Dalam Pemodenan Negeri

• Pelbagai usaha dilakukan oleh pembesar negeri Melayu dan pemerintah negeri dalam
menggiatkan lagi pembangunan dan pemodenan negeri masing masing.
• Ia melibatkan pembangunan
i. Pembangunan Sosioekonomi
ii. Pembangunan Pertanian
iii. Pembangunan Bandar
iv. Pentadbiran dan Pendidikan
v. Ahli Majlis Mesyuarat Persekutuan
vi. Kepimpinan Tempatan di Sarawak dan Sabah




Pembangunan Sosioekonomi

• Long Jaafar dan Tengku Menteri Ngah Ibrahim berjaya memartabatkan bangsa melalui
penguasaan ekonomi dalam perlombongan bijih timah

• Long Jaafar
➢ Tokoh Korporat Melayu membawa kemajuan di Larut – pengeluar utama bijih
timah di pasaran dunia
➢ Membina pusat pengajian agama dan sekolah Melayu Matang (1826)

• Tengku Menteri Ngah Ibrahim

• Tokoh Korporat Melayu ( pengusaha bijih timah, ladang tebu dan kopi)
• Jutawan berwatak nasionalis, berwawasan dalam membangunkan ekonomi bangsa
• Mempelajari sistem pentadbiran moden dari Sultan Abu Bakar Johor bagi
memajukan Larut.
• Usaha beliau berakhir apabila beliau dibuang ke Pulau Seychelles



Pembangunan Pertanian - Wan Muhammad Saman

• Merupakan Menteri Besar dan Tokoh Pembangunan Negeri Kedah
• Membina Terusan Wan Muhammad Saman bermula dari Alor Setar hingga ke kaki
Gunung Jerai, Gurun
• Dengan ukuran panjang 36km. Lebar 7.5 meter dan dalam 1.5 meter dibina menggunakan
kaedah sistem kerah dan peralatan tradisional

1 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff/ Tingkatan 3

• Kejayaan pembinaan terusan ini memberi kesan kepada pembangunan bidang pertanian
KedahBanyak tanah dibuka untuk penanaman padi dan banyak lagi terusan kecil dibina
mengairi tanah-tanah sawah


Pembangunan Bandar - Dato’ Muhammad Salleh bin Perang
• Melukis peta lengkap pertama bagi negeri Johor bagi memudahkan kerajaan mengerakkan
pembangunan pertanian, perbandaran dan sistem perhubungan
• Beliau mengasaskan pembukaan Bandar Muar, Endau dan Batu Pahat



Pentadbiran dan Pendidikan

i. Dato’ Jaafar bin Muhammad
• Menteri Besar Johor pertama (1882-1919) bergelar Datuk Bentara
• Seorang yang patriotic

• Mengarahkan bendera Union Jack dikibarkan lebih rendah daripada bendera
negeri Johor

• Memartabatkan bahasa Melayu dengan menetapkan penggunaan Bahasa Melayu
dalam penulisan surat rasmi kerajaan
• Mewajibkan pegawai British memakai pakaian rasmi kerajaan Johor

ii. Dato’ Abdul Rahman bin Andak
• Setiausaha Sulit Sultan Johor (1885
• Setiausaha Kerajaan Johor(1893-1909) bergelar Dato’ Seri Amar Diraja
• Bertanggungjawab mengawal hubungan Johor dengan British
• Bijak berdiplomasi dan berpandangan jauh dalam usaha mengekalkan kedaulatan
Johor

• Perintis penubuhan Pakatan Belajar Mengajar Pengentahuan Bahasa (1888) iaitu
badan persuratan
• Bijak mematahkan usaha British meluaskan kuasa ke Johor
• Dibersarakan daripada pentadbiran kerana desakan British

iii. Dato’ Muhammad Ibrahim Munsyi
• Ketua Jabatan Pelajaran Johor pertama (1883)
• Digelar “Bapa Pendidikan Melayu Johor”
• Menggalakkan perkembangan pendidikan moden melalui penubuhan Jabatan
Pelajaran (1883) dan sekolah-sekolah

• Membentuk Jawatankuasa Pelajaran Negeri
• Mewajibkan pendidikan untuk kanak-kanak

2 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff/ Tingkatan 3

iv. Syeikhul Islam Terenggannu
• Saiyid Abdul Rahman bin Saiyid Muhammad bin Saiyid Zainal Abidin al-Aidus
dilantik sebagai Sheikhul Islam semasa pemerintahan Sultan Zainal Abidin III
• dengan gelaran Tok Ku Paloh
• Tokoh penting memberi nasihat dan semangat perjuangan kepada Sultan ketika
berhadapan dengan perluasan kuasa British
• Terlibat dalam penggubalan Undang-Undang Bagi Negeri Kerajaan Terengganu




Ahli Majlis Mesyuarat Persekutuan

• Ahlinya adalah golongan bangsawan
• Menuntut pembentukan Rejimen Askar Melayu untuk menjaga keselamatan bangsa
• Mendesak British membuka lebih banyak peluang pekerjaan kepada anak-anak watan
dalam perkhidmatan awam


Kepimpinan Tempatan di Sarawak dan Sabah
i. Datuk Hakim Imam Abang Haji Murshidi
• Main peranan penting dalam hal ehwal berkaitan umat Islam di Sarawak

• Memulakan pengajian Islam formal melalui penubuhan Madrasah al-Murshidiyyah
di Kuching
• Menubuhkan sekolah khas untuk wanita iaitu Sekolah Kajang mempelajari ilmu
agama
• Menjadi Hakim dan ahli Majlis Majlis Tertinggi dan Majlis Negeri Sarawak (1925)
dan Datu Imam (1932)
• Mengasaskan Majlis Syuyukh Islam yang dikenali Majlis Agama Islam Sarawak

ii. Orang Kaya-Kaya Haji Mohammad Arshad
• Ketua Anak Negeri yang membantu Pegawai Daerah menjalan pentadbiran peringkat
daerah
• Menjaga keamanan, mengutip cukai, mengurus hal berkaitan pembahagian tanah dan
memajukan pertanian masyarakat tempatan
• Menjadi hakim di Mahmakah Anak Negeri yang mengendalikan kes kes berkaitan
hukum adat dan Syariah







3 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff/ Tingkatan 3

Latihan Objektif


1
2


















4
3



















5

















4 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff/ Tingkatan 3

Latihan Struktur & Esei

1. Berikan dua kemajuan yang dilakukan oleh Long Jaafar di Larut?


i. __________________________________________________________________

__________________________________________________________________


ii. __________________________________________________________________

__________________________________________________________________




2. Apakah kepentingan Terusan Wan Muhammad Saman

________________________________________________________________________


________________________________________________________________________

________________________________________________________________________


________________________________________________________________________

________________________________________________________________________



3. Nyatakan peranan yang dimainkan oleh Datuk Hakim Imam Haji Murshidi semasa
pentadbiran Dinasti Brooke di Sarawak
________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________


________________________________________________________________________


________________________________________________________________________

________________________________________________________________________









5 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff/ Tingkatan 3

4. Gambar di bawah menunjukkan terusan yang dibina oleh Wan Muhammad Saman




















a) Jelaskan ciri-ciri terusan tersebut [3 Markah]

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________


__________________________________________________________________

b) Apakah kesan daripada pembinaan terusan tersebut kepada negeri Kedah?


__________________________________________________________________

__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

[3 Markah]

c) Apakah nilai yang diperoleh daripada pembinaan terusan tersebut?

Berikan penjelasan anda.
__________________________________________________________________


__________________________________________________________________

__________________________________________________________________


__________________________________________________________________

_________________________________________________________________


[4 Markah]

6 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff/ Tingkatan 3

5. Maklumat berikut berkaitan dengan proses pembangunan dan pemodenan para pembesar
negeri-negeri Melayu kepada negara

• Long Jaafar
• Wan Muhammad Saman
• Dato’ Muhammad Salleh bin Perang


a) Jelaskan proses pembangunan dan pemodenan para pembesar tersebut? [4M]


















b) Jelaskan kesan sumbangan para pembesar tersebut terhadap kemajuan negara[4M]















7 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff/ Tingkatan 3

c) (i) Apakah faktor para pembesar tersebut dapat melakukan pembangunan dan
pemodenan negeri? [6 Markah]














(ii) Sekiranya anda dilantik sebagai pembesar, apakah usaha memajukan negeri
anda? [6 Markah]

























8 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff/ Tingkatan 3

BAB 8 : KEBIJAKSANAAN RAJA DAN PEMBESAR MELAYU
MENANGANI CABARAN BARAT




8.4 Keberkesanan Peranan Pemerintah Tempatan dalam Menangani Cabaran Barat


• Peranan pemerintah tempatan dan pembesar berjaya membawa kemakmuran dan melambatkan
perluasan kuasa British
• Mereka juga dapat mempertahankan institusi beraja dan memperjuangkan hak serta kebajikan rakyat



Kemakmuran Negeri

1. Johor
• Pemodenan Pentadbiran dan ekonomi telah menarik ramai pelabur asing dalam sektor
pertanian komersial seperti lada hitam dan gambir

• Motif lada hitam dan gambir dijadikan sebagai awan larat pada semua peralatan istana dan
kerajaan

2. Perak

• Tengku Menteri Ngah Ibrahim telah memajukan perlombongan bijih timah sehingga
menjadikan Perak sebagai pengeluar utama bijih timah dunia

3. Kedah
• Kedah mengalami pembaharuan pentadbiran di bawah pemerintahan Sultan Abdul Hamid
Halim Shah dan Perdana Menteri Wan Muhammad Saman
• Kedah dikenali sebagai negeri jelapang padi

4. Sabah dan Sarawak
• Kewujudan pelabuhan seperti Kota Batu, Sandakan, Kuching, Santubong, Kutei dan Sambas
membuktikan penduduk Sabah dan Sarawak terlibat dalam kegiatan perdagangan
• Dagangan utama bahan mentah, hasil hutan dan hasil laut
• Sarawak pengekspot utama emas, antimoni dan sagu
• Sabah pengeluar utama hasil hutan seperti kapur barus, sarang burung dan mutiara










1 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff/ Tingkatan 3

Melambatkan Perluasan Kuasa British

• Undang-Undang Tubuh Kerajaan Johor dan Undang-Undang Bagi Diri Terengganu berjaya
membantutkan cita-cita British meluaskan kuasa ke negeri tersebut
• Undang-Undang tersebut mengawal pemerintah daripada menyerahkan negeri kepada kuasa asing

• British hanya berjaya lantik Penasihat Am British setelah mendesak Sultan Ibrahim Johor dan Sultan
Muhammad II di Terengganu




Kemajuan Pendidikan

• Kemudahan pendidikan bukan keutamaan British terutama pendidikan wanita
• British lebih pentingkan eksploitasi ekonomi

• Desakan sultan melalui Durbar, membawa kepada penubuhan banyak sekolah terutama sekolah
perempuan




Penubuhan Rejimen Askar Melayu Diraja

• Ditubuhkan inisiatif dan cadangan raja dan pembesar melalui Durbar dan Majlis Perundangan
Persekutua
• Tujuan penubuhannya ialah keperluan pasukan bersenjata yang dianggotai oleh anak watan bagi
memelihara kedaulatan dan keselamatan negara
• Kompeni Percubaan diwujudkan di Port Dickson, Negeri Sembilan (1933), kemudiannya menjadi
Rejimen Askar Melayu(1935)

• Ia menjadi asas penubuhan tentera Rejimen Askar Melayu Diraja (RAMD)



Pegawai Tadbir Melayu

• Skim Perkhidmatan Tadbir Melayu (PTM) diwujudkan untuk melatih orang Melayu menceburkan diri
dalam pentadbiran
• PTM merupakan hak raja bagi kepentingan anak-anak
• Ini bertujuan untuk mendapatkan kerjasama elit Melayu bagi mengekalkan kedudukan British di
negeri-negeri Melayu

• Pegawai-pegawai PTN boleh dinaikkan pangkat dan dipindahkan ke Perkhidmatan Awam Tanah
Melayu (PATM) dan menduduki jawatan-jawatan tinggi






2 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff/ Tingkatan 3

Mempertahankan Institusi Beraja

• Institusi Beraja kekal
• Perluasan kuasa British tidak menghapuskan kedudukan raja-raja Melayu

• Raja menerima nasihat British tetapi undang-undang perlu ditandatangan dan cop mohor sultan
• Peranan pembesar negeri digantikan oleh Pegawai British



Latihan


























2. Mengapakah Kedah dikenali sebagai “Negeri Jelapang Padi”


































3 ©Kelas Sejarah Cikgu Meriam Yusoff/ Tingkatan 3