ຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
1 Lao TBM6 final layout.pdf 1 7/31/2015 9:06:56 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງ
6 : fl fflffi flffi fi ff , . . ! " , . . fi , . . fi fl , . . fl # ! " , . . : ffl. flfl # , . . # %: $ fl fl % ff ff &ff , ' ( ) * ffi () ' & , . # ) % ff fl, . ) # " ffi !fi " flfi " , . ( flfi ) fl $ fffi ffi () +: fl # ! " , . . ffi ffi -! ! ffi 2015 1 Lao TBM6 final layout.pdf 2 7/31/2015 9:08:31 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
1 Lao TBM6 final layout.pdf 3 7/31/2015 9:08:31 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
ຄານໍ າ ໍ ປຶ້ມແບບຮຽນພາສາລາວຊນມັ້ ດທະຍ ັ ມສົ ຶ ກສາປີທີ 6 ນ ໄດ ີ້ ຮ້ ບການຮຽບຮຽງຂ ັ ນຕາມຫ ຶ້ ຼກສັ ດ ູ ໃໝ ເຊ ່ ່ງກະຊວງສ ິ ຶ ກສາທິການ ແລະ ກລາໄດ ິ ຮ້ ບຮອງ ແລະ ອະນ ັ ຍາດນ ຸ າໃຊໍ . ການຄ ້ ນຄວ ົ້ າ ້ ແລະ ຮຽບຮຽງປຶ້ມແບບຮຽນພາສາລາວ ຊນມັ້ ດທະຍ ັ ມສົ ຶ ກສາເຫັ ຼ້ມນ, ຄະນະຮຽບຮຽງໄດ ີ້ ອ້ ີງໃສ່ ເອກະສານທງພາຍໃນ ແລະ ຕ ັ າງປະເທດ ໂດຍໄດ ່ ຮ້ ບການຮ ັ ວມມ ່ ຈາກວ ື ິ ຊາການຫຼາຍພາກສວນ່ ເຊ່ັນ: ກມກອງຕ ົ າງໆ ແລະ ນ ່ ກວັ ຊາການຈ ິ ານວນໜ ໍ ່ຶ ງ. ໂຄງສາງແບບຮຽນພາສາລາວຊ ້ ນມັ້ ດທະຍ ັ ມປົ ີທີ 6 ນປະກອບດ ີ້ ວຍ 5 ພາກຄ ້ ື: ພາກທີI ການອານ, ພາກທ ່ ີ II ການຂຽນ, ພາກທີ III ການຟງ-ເວ ັ ົ້າ, ພາກທີ IV ຫຼກພາສາລາວ ຫ ັ ຼື ໄວຍາກອນ, ພາກທີV ຫຼກການແຕ ັ ງກອນລາວ ແລະ ອ ່ ກສອນທ ັ າ. ໍ ຫຼງຈາກໄດ ັ ຮຽນຕາມຫ ້ ຼກສັ ດ ຫ ູ ຼື ເນອໃນທ ື້ ່ີບນຈັ ໃນປ ຸ ຶ້ມແບບຮຽນພາສາລາວຊນມັ້ ດທະຍ ັ ມປົ ີທີ 6 ນແລີ້ ວ ນ ້ ກຮຽນຈະໄດ ັ ຮ້ ບຮັ ແຕູ ້ ລະທ ່ ກສະພ ັ ື້ນຖານຄື: ການອານ: ນ ່ ກຮຽນຈະມ ັ ຄວາມສາມາດຕ ີ ຄວາມໝາຍຈາກບ ີ ດທົ ່ີ ອານໄດ ່ , ພ້ ິ ຈາລະນາເນອໃນ ື້ ແລະ ວເຄາະຄ ິ ນຄຸ າຂອງບ ່ ດຕົ າງໆໄດ ່ . ້ ການຂຽນ ຫດແຕ ັ ງ: ນ ່ ກຮຽນຈະມ ັ ຄວາມຮ ີ , ຄວາມສາມາດໃນການຂຽນບ ູ ້ ດອະທ ົ ິບາຍ, ບດົ ພິ ສູດ, ບດວົ ິ ຈານ ທງມັ ຄວາມຮ ີ ກູ ້ ຽວກ ່ ບບັ ດລະຄອນ, ບ ົ ດເລ ົ ່ື ອງສນ ແລະ ນະວະນ ັ້ ຍາຍ. ິ ການຟງ-ເວ ັ ົ້າ: ມຈະລ ີ ິ ຍະທາ ແລະ ຄ ໍ ນນະທ ຸ າໃນການເວ ໍ ົ້າ, ສລະປະທ ິ ່ີດໃນການເວ ີ ົ້າ. ຫຼກພາສາລາວ ຫ ັ ຼື ໄວຍາກອນລາວ: ນກຮຽນຈະຮ ັ ຄວາມໝາຍ ແລະ ການພ ູ ້ ວພົ ນທາງດ ັ ານ ້ ຄາສໍ ບຕັ າ່ ງໆ; ອະທິບາຍຫຼກການໃນການແປງອ ັ ກສອນ ແລະ ແປງຄ ັ າ, ຮ ໍ ຊະນ ູ ້ ດຂອງຄ ິ າເຊໍ ່ັນ: ຄາເຄໍ ົ້າ, ຄາປະສ ໍ ມ, ຄ ົ າສະໝາດ ແລະ ຄ ໍ າສໍ ນທົ ິ; ບອກຄວາມໝາຍ ແລະ ຊ່ຂອງກາລະ; ື ຈາແນກຄວາມແຕກຕ ໍ າງລະຫວ ່ າງຄ ່ າລາຊາສ ໍ ບ ແລະ ຄ ັ າເວໍ ົ້າທາມະດາໃນບ ໍ ດວົ ນນະຄະດ ັ . ີ ຫຼກການແຕ ັ ງກອນລາວ ແລະ ອ ່ ກສອນທ ັ າ ໃຫ ໍ ້ ນກຮຽນຮ ັ ຫູ ້ ຼກການແຕ ັ ງກອນອ ່ ານ ແລະ ່ ສາມາດອານ ແລະ ຂຽນອ ່ ກສອນທ ັ າເປໍ ັ ນປະໂຫຍກ. ຄະນະຮຽບຮຽງປຶ້ມແບບຮຽນພາສາລາວຂອງສະຖາບນຄັ ນຄວ ົ້ າວ້ ິທະຍາສາດການສຶ ກສາ ຫວງຢັ ່ າງຍ່ິ ງວາ ເນ ່ ອໃນທ ື້ ່ີປບປັ ງ ແລະ ຮຽບຮຽງໄວ ຸ ໃນແບບຮຽນພາສາລາວເຫ ້ ັ ຼ້ມນຈະເປ ີ້ ັນປະ ໂຫຍດໃຫແກ້ ການສ ່ ຶ ກສາຮາຮຽນ, ຖ ່ໍ າວ້ າຍ່ ງມັ ບີອນໃດບ ່ ່ໍ ຖກຕື ອງຊ ້ ດເຈນຂ ັ ໍ ໃຫທ້ ່ ານສ່ງຂົ ໍ ຄ້ ິ ດເຫັນ ແລະ ຄາຕໍ ິ ຊມໄປຍ ົ ງສະຖາບ ັ ນຄັ ນຄົ້ ວາວ້ ິທະຍາສາດການສຶ ກສາ ເພ່ືອຈະໄດນ້ າໄປພ ໍ ິຈາລະນາ ປບປັ ງໃຫ ຸ ດ້ ຂີນໃນການຈ ຶ້ ດພັ ິ ມຄງຕັ້ ່ໍ ໄປ. 1 Lao TBM6 final layout.pdf 4 7/31/2015 9:08:31 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
ສາລະບານ ໜາ ້ ພາກທີ I ການອານ່ ..............................................................................................1 ບດທົ ີ 1 ການອານຕ ່ ີ ຄວາມໝາຍ…………………………………………………….... 1 ບດທົ ີ 2 ການອານວ ່ ເຄະວ ິ ຈານຢ ິ າງມ ່ ວີ ິ ຈາລະນະຍານ………………………………… 9 ພາກທີ II ການຂຽນ………………………………………………………………….16 ບດທົ ີ 3 ການຂຽນບດອະທ ົ ິບາຍ……………………………………………………… 16 ບດທົ ີ 4 ບດພົ ິ ສູດ……………………………………………………………….….. 26 ບດທົ ີ 5 ບດວົ ິ ຈານ…………………………………………………………………...32 ບດທົ ີ 6 ການຂຽນບດລະຄອນ………………. ົ ……………………………………... 39 ບດທົ ີ 7 ການຂຽນເລ່ື ອງສນ…………………………….…………………………... ັ້ 47 ບດທົ ີ 8 ການຂຽນນທານ………….…………………………………………….….. ິ 58 ບດທົ ີ 9 ນະວະນຍາຍ........................................................................................ ິ 64 ພາກທີ III ການຟງ ແລະ ການເວ ັ ົ້າ.................................................................... 73 ບດທົ ີ 10 ຈະລິ ຍະທາ ແລະ ຄ ໍ ນນະທ ຸ າໃນການເວ ໍ ົ້າ................................................ 73 ບດທົ ີ 11 ວາທະສິ ນ………………………………………………………………... 82 ບດທົ ີ 12 ການສາພາດ……………………………………………………………… ໍ 90 ພາກທີ IV ຫຼກພາສາລາວ ັ .................................................................................. 94 ບດທົ ີ 13 ການສກສາຄ ຶ າສໍ ບ (ຕ ັ ່ໍ )......................................................................... 94 ບດທົ ີ 14 ການແປງອກສອນ ແລະ ແປງຄ ັ າ…………………………………………. ໍ 99 ບດທົ ີ 15 ການສາງຄ ້ າໃນພາສາລາວ……………………………………………..... ໍ 106 ບດທົ ີ 16 ຊະນດຂອງຄ ິ າ…………………………………………………….......... ໍ 110 ບດທົ ີ 17 ກາລະໃນພາສາລາວ.......................................................................... 121 ບດທົ ີ 18 ຄາລາຊາສ ໍ ບ…………………………………………………………….. ັ 128 ພາກທີ v ຫຼກການແຕ ັ ງກອນລາວ ແລະ ອ ່ ກສອນທ ັ າໍ............................................ 137 ບດທົ ີ 19 ຫຼກການແຕ ັ ງກອນ ່ ……………………………………………………… 137 ບດທົ ີ 20 ອກສອນທ ັ າ……………………………………………………………… ໍ 146 1 Lao TBM6 final layout.pdf 5 7/31/2015 9:08:35 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
1 ພາກທ ີ I ການອານ ່ ບດທົ ີ 1 ການອານຕ ່ ຄວາມໝາຍ ີ ການສ່ສານໃນຊ ື ວີິ ດປະຈາວໍ ນຂອງຄ ັ ນເຮ ົ ົາ ບາງຄງຈະບ ັ້ ່ໍ ບອກກນກັ ງໆຈະເວ ົ ົ້າແບບອອມໆ ້ ເພ່ື ອໃຫຟ້ ງຄັ ດເອ ິ ົາເອງ. ການທ່ີຜູຟ້ ງຄັ ດໄດ ິ ນ້ ນຈະຕ ັ້ ອງໄດ ້ ເຝ້ ິ ກຝນປະສ ົ ມກົ ບປະສ ັ ບການໂດຍກ ົ ງ ົ ທ່ີໄດຟ້ ງຈະເຮ ັ ັ ດໃຫເຂ້ ົ້າໃຈໄດຊ້ ດເຈນຍ ັ ່ິ ງຂນ. ຖ ຶ້ າເວ ້ ົ້າກງໆົ ຫຼື ເວົ້າແບບອອມໆອອກມາ ຜ ້ ູ້ ເວົ້າມເຈຕະນາຢ ີ າງໃດເຊ ່ ່ັນ: ເມ່ອມື ຜູ ີໜ້ ່ຶງເວົ້າວາ " ່ ຂອຍເກ ້ ່ງທັ ່ີສຸດ" ຜຟູ້ ງຕັ ອງຄ ້ ິ ດວາເກ ່ ່ງແທ ັ ້ ຫຼື ບ່ໍ ຍ່ິ ງປະກອບກບພາສາເວ ັ ົ້າໂຍກ ຫຼື ສີໜາທ້ ່ າທາງກຈະເຫ ໍ ັນໄດວ້ າໃນຄວາມຮ ່ ສູ ້ ຶ ກຂອງຜູ້ ເວົ້າແມນວ່ າບ່ ່ໍ ເກ່ງແທ ັ ແຕ້ ເວ່ ົ້າອວດໄປຊ່ໆ. ື 1. ຄວາມໝາຍການອານຕ ່ ຄວາມໝາຍ ີ ການອານຕ ່ ີ ຄວາມ ໝາຍເຖງການອ ິ ານ ແລະ ການພ ່ ິ ຈາລະນາຄວາມໝາຍກງ ແລະ ົ ຄວາມໝາຍອອມທ ້ ່ີປາກດຢົ ໃນເນ ່ ູ ອໃນຕ ື້ າງໆ ແລ ່ ວສາມາດອະທ ້ ິບາຍຄວາມໝາຍ ແລະ ຈດ ຸ ມຸງໝາຍຂອງຜ ່ ສູ້ ່ງສານໄດ ົ . ້ ການອານຕ ່ ີ ຄວາມໝາຍ ເປັ ນການທດສອບຄວາມເຂ ົ ົ້າໃຈ, ຄວາມຮ, ຄວາມຄ ູ ້ ິ ດຈາກ ການອານ ໂດຍພ ່ ິ ຈາລະນາແງມູ ່ ມຕາງໆເຊ ່ ່ອມໂຍງໄປສ ື ເລູ່ ່ື ອງລາວທ່ີກຽວຂ ່ ອງຕາມໄວ ແລະ ້ ປະສບການຂອງຜ ົ ຮູ້ ບສານ. ການຕ ັ ີ ຄວາມໝາຍຂອງແຕລະບ ່ ກຄຸ ນຈົ ່ງຶແຕກຕາງກ ່ ນ ແລະ ັ ຄນໆດຽວກ ົ ນການຕ ັ ີ ຄວາມໝາຍໃນເລ່ື ອງທ່ີໄດອ້ ານໃນໄວເດ ່ ັ ກ ແລະ ເມ່ອມື ໄວອາຍ ີ ຸສູງຂນ. ຶ້ ປະສບການຫ ົ ຼາຍຂນກຶ້ ຍໍ ອມແຕກຕ ່ າງກ ່ ນ. ັ 2. ປະເພດຂອງການອານຕ ່ ຄວາມໝາຍ ີ ການອານແບບນ ່ ແມ ີ້ ນປະເພດການອ ່ ານໃນໃຈຢ ່ າງໜ່ ່ຶງ ເຊ່ງຜິ ທູ້່ີອານແລ ່ ວສາມາດ ້ ບອກໄດວ້ າ ຂ ່ ໍ ຄວາມທ ້ ່ີອານນ ່ ນຄວາມໝາຍທ ັ້ ່ີແທ້ ຈງແມ ິ ນອ່ ນໃດ. ພະຍາຍາມຊອກຫາຄວາມ ັ ໝາຍທ່ີແທ້ ຈງທິ ່ີຊອນແຝງຢ ່ ໃນຂ ່ ູ ໍ ຄວາມນ ້ ນ ໂດຍສ ັ້ ງເກດຮ ັ ບແບບການປຽບທຽບ, ເຈຕະນາ ູ ເຊ່ງອາດຈະປະຕ ິ ບິດດັ ງນ່ັ : ີ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 6 7/31/2015 9:08:35 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
2 - ອານໃຫ ່ ຄ້ ກ, ຈ ັ ບປະເດ ັ ັ ນສາຄໍ ນຂອງຂ ັ ໍ ຄວາມນ ້ ນໃຫ ັ້ ໄດ້ . ້ - ໃນເວລາອານພະຍາຍາມຄ ່ ິ ດຫາເຫດຜນ ແລະ ພ ົ ິ ຈາລະນາຢາງຖ ່ ່ຖີວນແລ ້ ວນ້ າ ໍ ມາປະກອບເຂົ້າກບຄວາມຄ ັ ິ ດຂອງຕນເອງວ ົ າ ຂ ່ ໍ ຄວາມນ ້ ນໝາຍເຖ ັ້ ງອິ ນໃດ. ັ - ພະຍາຍາມສາງຄວາມເຂ ້ ົ້າໃຈກບຖັ ອຍຄ ້ າ ຫໍ ຼື ປະໂຫຍກທ່ີເຫັນວາສ່ າຄໍ ນ. ັ - ຮຽບຮຽງເປັ ນຖອຍ້ ຄາທໍ ່ີຕີ ຄວາມອອກມານນໃຫ ັ້ ເປ້ ັ ນຖອຍຄ ້ າຂອງຕ ໍ ນເອງ ໂດຍຈະຕ ົ ອງ ້ ໃຫມ້ ຄວາມຊ ີ ດເຈນ; ຫາກເປ ັ ັ ນບດຮົ ອຍກອງຈະຕ ້ ອງປ ້ ່ ຽນມາເປັ ນຄາຮໍ ອຍແກ ້ ວ. ້ 3. ຫຼກການອ ັ ານຕ ່ ຄວາມ ີ ການອານຕ ່ ຄວາມໃຫ ີ ມ້ ປະສ ີ ດທິ ິພາບນນຄວນປະຕ ັ້ ິ ບດດັ ງຕ່ັ ່ໍ ໄປນ: ີ້ - ອານເລ ່ ່ື ອງໃຫລະອຽດສະຫ ້ ຸ ຼບເລ່ື ອງທ່ີອານ ດ ່ ວຍຖ ້ ອຍຄ ້ າສໍ ານວນຕາມຄວາມເຂ ໍ ົ້າໃຈ ຂອງຕນເອງ. ົ - ຈບຈັ ດສຸ າຄໍ ນ, ປະເດ ັ ັ ນຄວາມຄດຂອງຜ ິ ຂຽນໃຫ ູ້ ໄດ້ . ້ - ພິ ຈາລະນາເຫດຜນ, ເຊ ົ ່ອມໂຍງກ ື ບພັ ື້ນຖານຄວາມຮ ແູ ້ ລະ ປະສບການຂອງຜ ົ ຮູ້ ບສານ. ັ - ທາຄວາມເຂ ໍ ົ້າໃຈຄາສໍ ບ, ສ ັ ານວນ, ຄ ໍ າສໍ າຄໍ ນ ແລະ ບ ັ ໍ ລິ ບດທົ ່ີແວດລອມ. ້ - ການຕີ ຄວາມບ່ໍ ໃຊການວ ້ ິ ຈານ ດງນ່ັ ນ, ຕ ັ້ ອງຕ ້ ດຄວາມບ ັ ່ໍ ດ, ບ ີ ່ໍ ມກອອກໃຫ ັ ໝ້ ດບອກ ົ ແຕພຽງວ ່ າຜ່ ສູ້ ່ງສານຕ ົ ອງການສ ້ ່ືຫຍງ, ໝາຍຄວາມວ ັ າແນວໃດ, ມ ່ ຈຸ ີດປະສງ ແລ ົ ະ ເຈຕະນາໃນການສ່ື ສານຢາງໃດ ໂດຍສະເພາະຈ ່ ບໃຈຄວາມສ ັ າຄໍ ນ ຫ ັ ຼື ປະເດັນສາຄໍ ນ ັ ມາອະທິບາຍໃໝດ່ ວຍສ ້ ານວນຕ ໍ ນເອງ ເປ ົ ັນສບພະນາມບອກບ ັ ຸລຸດທີ 3 ແລວອະທ ້ ິ ບາຍໃຫຜູ ້ ອ້່ນເຂ ື ົ້າໃຈ. ຕວຢົ າງ 1: ່ "ກວາງກນໝາກຂາມປ ິ ້ ອມ ໄປຄາກນລະມ ົ້ ງ ່ັ ລະມງຂ່ັ ບີ້່ໍ ໄດ ສາມມ ້ ກະຕ ື້ າຍຕາຍ ່ ກະຕາຍຕາຍແລ ່ ວ ເຫງ ້ ນອັ ມພົ້ ດເນ ັ ່ົານາໍ " ສພາສ ຸ ິ ດບດນົ ອາໄສສາຍກ ີ້ ຽວພ ້ ນລະຫວ ັ າງສ ່ ດທັ ງສັ ່ີ ຄື: ກວາງ, ລະມງ, ກະຕ ່ັ າຍ ແລະ ່ ເຫງັ ນອມ ເຊ ົ້ ່ງເຫ ິ ັນວາ ລະມ ່ ງ, ກະຕ ່ັ າຍ, ເຫງ ່ ັ ນອມລົ້ ວນ້ ແຕໄດ່ ຮ້ ບຜັ ນສະທ ົ ້ ອນຈາກກວາງ ຕວດຽວສະຫ ົ ຸ ຼບຄວາມໝາຍຂອງຄາສໍ ພາສ ຸ ິ ດນຄີ້ ື ຄນຜົ ໜູ້ ່ຶ ງສາງບ ້ ນຫາ ແຕ ັ ຜູ ່ ໄດ້ ຮ້ ບເຄາະພ ັ ດ ັ ແມນອ່ ີ ກຜໜູ້ ່ຶງທ່ີມກີາລໍ ງນັ ອຍກວ ້ າ ແລະ ຜ ່ ທູ້່ີມອີານາດນ ໍ ອຍເທ ້ ່ົາໃດກຍໍ ່ິ ງໄດຮ້ ບເຄາະໜ ັ ກ ັ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 7 7/31/2015 9:08:35 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
3 ໜວງ. ສາມາດຕ ່ ຄວາມໝາຍອອກມາວ ີ າ ຜ ່ ທູ້່ີເຮັ ດ ແລະ ໄດປະໂຫຍດແມ ້ ນເຈ ່ ົ້ານາຍຜມູ້ ອີານາດ, ໍ ສວນຄວາມເດ ່ ອດຮ ື ອນ ແລະ ເຄາະຮ ້ າຍແມ ້ ນຕ່ ກໄປໃສ ົ ຜູ ່ ນ້ ອຍດ ້ ວຍອ ້ ານາດ ແລະ ຄວາມເຈ ໍ ັ ບ ຄວາມຕາຍ ກແມໍ ນຜ່ ນູ້ ອຍດ ້ ວຍອ ້ ານາດເປ ໍ ັ ນຜໄດູ້ ຮ້ ບ. ຖ ັ ອຍຄ ້ ານໍ ຢາກວ ີ້ ິ ຈານຄວາມບ່ໍ ຍຸດຕິທາໍ ໃນສງຄັ ມ ເຊ ົ ່ງແິ ມນພວກເຈ ່ ົ້ານາຍຜມູ້ ອີານາດສວຍໂອກາດສ ໍ ໍ ້ລາດບງຫັ ຼວງ, ລກໂລບໂລພາ ັ ສາງບ ້ ນຫາໃຫ ັ ສ້ ງຄັ ມຢົ າງຕ ່ ່ໍ ເນ່ອງກ ື ນ. ັ ຕວຢົ າງ 2: ່ "ຕກຂົ ນໄດຕ ັ້ ໂຕນ ຕ ິ ກໂພນຕ ົ ິ ລມົ້ " ໃນຕອນນ "ຕ ີ້ ິ ໂຕນ, ຕິ ລມ" ແມ ົ້ ນການແກ ່ ເກ້ ບີ້່ໍ ແມນເຈຕະນາ, ຕ ່ ີ ຄວາມໝາຍວາ ເມ ່ ່ອື ມກີລະນ ໍ ຈີນຕາແຈ ແລ ົ ວຄ້ ນເຮ ົ ົາມກຊອກວ ັ ິທີກະທາສໍ ່ິ ງໃດສ່ິ ງໜ່ຶງລງໄປ ເພ ົ ່ື ອແກຕ້ ວໃຫ ົ ຫວ້ ິ ດ ຈາກການເສຍໜາ ຫ ້ ຼື ເສຍປຽບ. ຕວຢົ າງ 3: ່ "ຊາງສານ, ງ ້ ເຫູ ່ົາ, ຂາເກ້ ່າ, ເມຍຮ ົ ກ ຢ ັ າວາງໃຈ" ່ ຕຄວາມໝາຍວ ີ າ ບ ່ ່ໍ ຄວນເຊ່ອ ແລະ ໄວ ື ວາງໃຈໃນສ ້ ່ີ ຢາງຄ ່ ື: ຊາງສານ, ງ ້ ເຫູ ່ົາ, ຂາເກ້ ່າ, ົ ເມຍຮກເພາະອາດຈະເກ ັ ດໄພແກ ີ ຕ່ ນເອງ. ົ ສາມາດຕີ ຄວາມໝາຍໄດດ້ ງນ່ັ : ີ້ 1) ຢາໄວ ່ ວາງໃຈຊ ້ າງສານ ເພາະເປ ້ ັ ນສດໃຫຍ ັ ອ່ ນຕະລາຍ, ມ ັ ນບັ ່ໍ ມສະຕ ີ ິ ປນຍາທ ັ ບທວນ ົ ຊ່ວດົ ຄີຄືນ; ຍາມໃຈຮ ົ າຍມ ້ ນອາດບ ັ າຂ້ ນມາຍາມໃດກ ຶ້ ໄດໍ ບ້່ໍ ແນນອນ ເ ່ ຖງຕອນນ ິ ນແມ ັ້ ນ ່ ແຕເຈ່ າຂອງມ ົ້ ນກັ ອາດຂ ໍ າໄດ ້ . ້ 2) ງເຫູ ່ົາກເຊໍ ່ັນດຽວກນມັ ນເປ ັ ັ ນສດມັ ພີິ ດມນບັ ່ໍ ຮູບາບບ ້ ນຄຸ ນໂທດບ ຸ ່ໍ ຄວນຈະໄວໃຈບ ້ ່ໍ ດ່ງນັ ນ ັ້ ຈະເປັ ນເໝື ອນນທານ ິ ພ່ໍນາກບງັ ເຫູ ່ົາ ພວກເຮົາຈະໄປທວງເອົາບນຄຸ ນນຸ າສໍ ດບັ ່ໍ ໄດ. ້ 3) ຂາເກ້ ່າກົ ບໍ ່ໍຄວນໄວໃຈ ເພາະເຄ ້ ີ ຍເປັ ນທາດເປັ ນຂອຍເຮ ້ ົາມາກອນແລ ່ ວອາດຈະມ ້ ແນວ ີ ຄດ ອາຄາດບາດໝາງນ ິ າມາແກ ໍ ແຄ້ ນ ຫ ້ ຼື ທາຮໍ າຍກ ້ ໄດໍ . ້ 4) ເມຍຮກກັ ບໍ ່ໍ ຄວນເຊ່ອ ແລະ ໄວ ື ໃຈເຊ ້ ່ັນກນ, ໃນຂ ັ ໍ ນ້ ບູ ີ້ ຮານອາດຈະແລເຫັນວາແມ ່ ຍ່ ິ ງ ເປັ ນຜມູ້ ອາລ ີ ມຈົ ດສິ ງ ແລະ ມ ູ ຄວາມຮ ີ ກເປ ັ ັ ນຫຼກ ພ ັ ອມກ ້ ນນັ ນກັ້ ມໍ ຄວາມຄອນແຄນງ ີ າຍ ່ ບ່ໍ ມຫີຼກໝັ ນ, ຮ ັ້ ກສາຄວາມລ ັ ບບັ ່ໍ ເປັ ນ ແລະ ມຈີດໃຈເອນອຽງ (ສ ິ ່ິ ງນເປີ້ ັ ນພຽງທດສະນະ ັ ຂອງຄາສໍ ພາສ ຸ ດນິ ແຕີ້ ບ່ ່ໍໝາຍຄວາມວາແມ ່ ຍ່ ງທິ ກຄຸ ນຈະເປ ົ ັ ນແນວນນໝັ້ ດ) ົ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 8 7/31/2015 9:08:35 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
4 ຕວຢົ າງ 4: ່ "ຄດໃຫ ິ ເຖ້ ງຖອງພ ິ ື້ນ ສະເໝີ ບວຍົ ມຍົ ່ງ ັ ໃຈໃຫອ້ ອນສ ່ ່ງຝິ າຍ ຫ ້ ຼາຍລໍ ້ຍດຍາວ ື ອນໜັ ່ຶ ງໃຈໃຫໃສສະເໝ ້ ີ ນາ ໍ ້ ອາໂນມມາວງໃຫຍ ັ ່ ຢາໄດ ່ ເປ້ ັ ນດງໝ່ັ ໍ ້ ໝອງມວທົ້ ່ວຄົ ງ" ີ ເວົ້າເຖງຄິ ນເຮ ົ ົາກອນຈະເຮ ່ ັດຫຍງຕັ ອງຄ ້ ນຄົ້ ິ ດໃຫຮອບຄອບ, ສະຫ ້ ຼຽວສະຫຼາດເລິ ກເຊ່ງິ ເຖງຮາກເຖ ິ ງແກນຂອງບ ິ ນຫາ ພ ັ ອມນ ້ ນກັ້ ມໍ ສະຕ ີ ິ ປນຍາຮອບດ ັ ານ ແລະ ມ ້ ຈີດໃຈປອດໃສ ິ ຂາວສະອາດ ມນີາໃຈກວ ໍ ້ າງຂວາງທ ້ ່ີດນີນແມ ັ້ ນປະກອບດ ່ ວຍການຄ ້ ິ ດໃຫເລ້ ິ ກເຊ່ງເຖ ິ ງຖອງ ິ ປຽບດງຮາກບ ່ັ ວທົ ່ີຢ່ງລັ ງພົ ື້ນນາ, ຈ ໍ ້ ດໃຈໃຫ ິ ອ້ ອນໂຍນ, ອ ່ ອນໄຫວ ສາມາດປ ່ ບຕັ ວໃຫ ົ ມ້ ຄວາມ ີ ອດທົ ນ ແ ົ ລະ ບ່ໍ ເອົາຕວໄປເກ ົ ອກກ ື ວກົ້ ບຄວາມຊ ັ ່ວຮົ າຍທ ້ ງຫັ ຼາຍ. ຕວຢົ າງ 5: ່ "ເສື ອຕາຍເພາະກວາງ ຊາງຕາຍເພາະງາ ພະຍາຕາຍຍ ້ ອນລາຊະສ ້ ມບົ ດັ" ເວົ້າເຖງ ິ ທຸກສ່ິ ງທກຢຸ າງລ ່ ວນແຕ ້ ສ່ ່ງຜົ ນສະທ ົ ້ ອນເຖງຕິ ວຂອງມ ົ ນເອງ, ແຕ ັ ຜ່ ນສະທ ົ ້ ອນດງກ່ັ າວ ກ ່ ມໍ ີ ທງຜັ ນດົ ແລະ ຜ ີ ນເສຍ. ຈ ົ ງຄ່ົ ດ ແລະ ເລ ິ ື ອກກະທາສໍ ່ງທິ ່ີຈະມຜີນດົ ຕີ່ໍ ຕນເອງ. ົ ຄາຖາມ ໍ 1. ການອານຕ ່ ຄວາມໝາຍແມ ີ ນບ່ ດແນວໃດ? ົ 2. ປະເພດຂອງການອານຕ ່ ຄວາມໝາຍແມ ີ ນແນວໃດ? ່ 3. ການອານຕ ່ ຄວາມໃຫ ີ ມ້ ປະສ ີ ດທິ ິພາບນນຄວນປະຕ ັ້ ິ ບດແນວໃດແດ ັ ? ່ ບດເຝ ົ ິ ກຫດ ັ 1. ຈງອ່ົ ານຄ ່ າສໍ ພາສ ຸ ິ ດລຸມນ່ ແລີ້ ວຕ້ ຄວາມໝາຍ. ີ "ສບຊິ ນ ບ ີ້ ່ໍທ່ໍປາ ສບພິ ີ້ນອງລ ້ ງປຸ ້ ານາອາ ບ ້ ່ໍທ່ໍພ່ໍ ແລະ ແມ່ ສບພິ ່ໍ ແລະ ແມ ບ ່ ່ໍທ່ໍຜວ ແລະ ເມຍ ົ " 2. ຈງອ່ົ ານບ ່ ດກອນຕ ົ ່ໍ ໄປນແລີ້ ວຕ້ ຄວາມໝາຍ. ີ "ແສງໃດຈະທຽມເທົ້າ ທນທັ ່ໍ ແສງປນຍາ ັ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 9 7/31/2015 9:08:35 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
5 ສາມາດຊຊອນເຖ ີ ງ ເລ ິ ິ ກບາງໜາຕື້ນ ໃສລ່ື ນຈນເພັ ັງຟ້ າ ສຸລິ ຍາແຍງໂລກ ໃສບ່ໍ ບກບົ ່ໍ ແຫງ ແສງກ ້ ຽວປະໂຫຍດດອມ ້ " 3. ຈງອ່ົ ານບ ່ ດເລ ົ ່ື ອງຕ່ໍ ໄປນແລີ້ ວຕ້ ຄວາມໝາຍ. ີ "ນກມົ ຫູໜູມ ີ ປີີກ" ກາລະຄງໜັ້ ່ຶງນານມາແລວ ສ ້ ດຕັ າງໆໃນໂລກມ ່ ແຕີ ຜ່ ິດຖຽງກນຍາດຊ ັ ງກີ ນເປ ັ ັ ນໃຫຍ່ ໃນແຜນດ່ ນໃຜໄປຖ ິ ່ນໃຜບ ິ ່ໍ ໄດ ເມ ້ ່ອເຫ ື ັນໜາກ້ ນກັ ເກໍ ດອາລ ີ ມຍາກຕ ົ ີ ຍາກຂາກ້ ນ ຈ ັ ່ງຍຶ ກພວກ ົ ຕີ ກນຈັ ນເກ ົ ດເປ ີ ັ ນສງຄາມລະຫວ ົ າງສ ່ ດສອງກ ັ ຸມຄ່ ື: ພວກສດສອງຕ ັ ີ ນ ແລະ ສດສັ ່ີ ຕີ ນຈ່ງມຶ ີ ການຕ່ໍ ສູກ້ ນທັ ກຫຸ ນທົ ກແຸ ຫງທ່ ງໃນນ ັ າ, ບ ໍ ້ ນໜົ າດ້ ນ ແລະ ທ ິ ອງຟ ້ ້ າ. ເຈຍເປັ ນສດທັ ່ີບ່ໍ ສູໃຜ ເມ ້ ່ອພື ບສົ ດສັ ່ີ ຕີ ນກເຂໍ ົ້າເປັ ນພວກ ແລະ ບອກວາຕ່ ນເປ ົ ັ ນສດສັ ່ີ ຕນດີ ວຍເພາະມ ້ ຫູ ີ, ມຕາ, ມ ີ ໜີ າເໝ້ ື ອນໜ, ມູ ສີ່ີ ຂາເໝື ອນກນ. ສ ັ ດສັ ່ີ ຕີ ນກເຊໍ ່ອບື ່ໍທາລາຍເຈຍ ໍ ເມ່ອມາພ ື ບສົ ດສອງຕ ັ ີນເຈຍກໍ ເຂົ້າໄປປະຈບປະແຈງອ ົ ່ ອນນອມຖ ້ ອມຕ ່ ນທົ າຕໍ ວເປ ົ ັນພວກ ໂດຍບອກວາຕ່ ນເອງເປ ົ ັນສດສອງຕ ັ ີ ນ ເພາະມປີີກບິ ນໄດເໝ້ ື ອນນກສົ ດສອງຕ ັ ີ ນກເຊໍ ່ື ອໃຫ້ ເຈຍຢດ່ ູ ວຍ. ້ ແຕຕ່ ່ໍ ມາສດທັ ງຫັ ຼາຍເຫັນພຶ ດຕກິ າ ແລະ ຮ ໍ ເທູ ້ ່ົາທນເລ ັ ລ່ ຽມຂອງເຈຍ ຈ ່ ່ງບຶ ່ໍ ຄບຫາສະມາຄ ົ ມ ົ ແລະ ຂບໄລ ັ ອອກຈາກພວກໄປ ເຈຍອ ່ ບອາຍຫ ັ ຼາຍຈ່ງຕຶ ອງຫ ້ ຼບລົ ີ້ໜີໜາໄປຢ ້ ລ່ ູ າພໍ ງໃນຖ ັ າມໍ ້ ດ. ື 4. ຈງອ່ົ ານບ ່ ດກອນຕ ົ ່ໍ ໄປນແລີ້ ວຕ້ ຄວາມໝາຍ. ີ "ກາດ້ ມາຄູນນາມ ີ ຝຸ ີນ່ " ໂດຍ: ດຣ ທອງຄາ ອ ໍ ອນມະນ ່ ສອນ ີ ນາດ ມີ ຝຸ ີນພ່ ອມ ພ ້ ນປັ ກກູ ແນວດ ໍ ີ ກາທ້ ່ີ ລງປົ ກດັ າ ກ ໍ ຫາກດ ໍ ດອມດ ີ ວຍ ້ ເພ່ິ ນວາ ່ "ນາກບກັ າ້" ມມາເປ ີ ັ ນຄ ກູ່ ນແລ ັ ວ ້ ຄນແມ ັ ນດ່ ແຕີ ກ່ າ ນາເຕ ້ ັມຫີ ນແຮກ່ ອນ ້ ດນຊິ ອນຊ ້ ອນແຕ ່ ຊາຍ ຊ ່ ນໃດ ັ້ ໝາຍວາ ພວກໜ ່ ່ໍກາ ້ ເອົາມາປກນາຫ ູ ີ ນ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 10 7/31/2015 9:08:35 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
6 ດນກິ ມໍ ແຕ ີ ມ່ ນຊັ ແຂງ ຝ ິ ຸນມ່ ມີນແລ ັ ງ ້ ກເຂໍ ົ້າ ຫບຫຸ ຽວແຫ ່ ງ ເຫ ້ ຼື ອງແຮງກກຫົ ຽວ ່ ຄວາມຂຽວ ຕາຍຕາເຕ່ໍ ຍ ເສຍສ ້ ຽງເສ ້ ່ອມສະຫ ື ຼາຍ ປຽບດງຄ່ັ ນຜົ ຮູ ູ້ ສະຫ ້ ຼາດສອງສະໝອງໃສ ່ ເກດຢີ ໃນສະຖານແຖວ ຖ ່ ູ ່ນດິ ຈີງແທ ິ ້ ສງຄັ ມດົ ສີ ກສາພ ຶ ອມ ຄ ້ ນດົ ຫີຼາຍປະກອບ ສ່ງແວດລ ິ ອມ ເລ ້ ີ ດລາ ສ ໍ ້ ນທິ າຄອງຄ ໍ ຄູ່ າ ໍ ້ ປະຈາໄວ ໍ ແວ້ ນໃຈ ່ ເປັ ນບອນສາມາດໃຫ ່ ້ ກນໄກຫ ົ ່ຼໍ ຫຼອມເຫົ ຼາ ຂດເກ ັ າ ກາຍໃຈງາມ ເກ ົ ງສະກ ່ ັ ນຫັ ນກັ າວ ້ ເປັ ນດາວ ໃສສະໝອງແຈງ ແສງພະລ ້ ງສັ ງສູ ່ງ ົ ໃສຮງໆ ຫ ົ ຼາກເຫຼື ອມ ຮຸງເຮ ່ ອງເມ ື ອງສະຫວ ື າງໄວ ່ ້ ໃຜກຍໍ ອງທ ້ ່ວແດ ົ ນ ຄນຄັ ນຢົ ບ່ ູ ອນໄຮ ່ ຄ ້ ນຄຸ າສ່ ິ ນທາ ໍ ວດທະນະທ ັ າຕໍ ກ ຕ ົ າຕອມຕ ່ໍ ມເສ ົ ົ້າ ຕວຈົ ງ ເຂ ິ ົາຈະພໍ ້ ປະສບໄພແນວຕ ົ າງໆ ່ ທາງຍາງແສນຮ ່ ກເຮ ົ ອ ເພ ື້ ່ື ອຈະຫຸ ຼດລອດພນ ົ້ ຄນນົ ນຕັ້ ອງເກ ້ ງຈ່ ັ ງ ິ ສ່ງແວດລ ິ ອມດ ້ ດີງເວ ່ັ ົ້າ ຄຮຽມ ື ເລ່ົາປະໂລມຂວນ ັ ຄວນທ່ີ ມນມັ ຈີງ ດ ິ ງຫວ ່ັ ງໝາຍຕ ັ ງ ັ້ ແຕວ່ າ ອານ ່ ດຈາຈ ິ ງ ພະລ ັ້ ງໂລກບ ົ ່ໍທຽງ ່ ມດີ ຄຽງໂຫດຮ ີ າຍ ຖ ້ າຍທອດພ ່ ນຕັ ່ໍໜາ ້ ໃຜກາໃຫ ້ ປ້ ່ ຽນແປງ ເບ່ງທິ ອນ! ້ (ຄດຈາກໜ ັ ງສັ ພືິ ມປະເທດລາວ ວນອັ ງຄານ 17/9/2013 ປ ັ ີທີ 12 ສະບບທັ ີ 3.251) 5. ຈງອ່ົ ານບ ່ ດຄວາມຕ ົ ່ໍ ໄປນແລີ້ ວຕ້ ຄວາມໝາຍ. ີ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 11 7/31/2015 9:08:35 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
7 "ຕນໄມ ົ້ ມຸງຄຸນຈ ້ າປາ ໍ " ໂດຍ: ຄາອໍ ວນ ພ ້ ິ ດສະລາດ ຕນຈົ້ າປາເປ ໍ ັ ນຕນໄມ ົ້ ມຸ ້ ງຄນ ເພ ຸ ່ິ ນຖເອື ົາຕນຈົ້ າປາເປ ໍ ັ ນດອກໄມປະຈ ້ າຊາດລາວເຮ ໍ ົາ ແລະ ຄນລາວກ ົ ປູ ໍ ກຕນຈົ້ າປາມາແຕ ໍ ບູ ່ ຮານນະການ ເຫັນໄດຈາກຕາມສະຖານທ ້ ່ີບູຮານຈະມ ຕີ ນຈົ້ າໍ ປາເຖາອາຍ ົ້ ຸຫຼາຍຮອຍປ ້ ີ ເພ່ິ ນປກໄວ ູ ປະດ ້ ບເອ ັ ທຸ ້ ກບອນທ ່ ່ວແຜ ົ ນດ່ ນລາວ ິ ລານຊ ້ າງ ນ ້ ບວັ າຕ່ ນ ົ້ ຈາປາ ແມ ໍ ນເອກະລ ່ ກຕັ ນດອກໄມ ົ້ ຂອງຄ ້ ນລາວລ ົ ານຊ ້ າງໄດ ້ ເປ້ ັ ນຢາງດ ່ ເພາະຖ ີ າເຮ ້ ົາໄດໄປຢ ້ ່ ູ ປະເທດອ່ນ ບ ື ອນນ ່ ນຫາກມ ັ້ ຮູ ີບຖາຍ, ຮ ່ ບແຕ ູ ມ ໄວ ້ ຝາຫ ້ ອງກ ້ ປຽບເໝ ໍ ື ອນເຮົາຢດ່ ູ ນແດນລ ິ ານ້ ຊາງ ດ ້ ງບ່ັ ດເພງປະຈ ົ າຊາດ: ໍ "ດວງຈາປາ ໍ " ຕອນໜ່ຶງວາ:...ຖ ່ າໄດ ້ ພ້ ດພາກໄດ ັ ໜ້ ີໄກຈາກ ບານເກ ້ ດເມ ີ ອງນອນ ເຮ ື ົາຈະເອົາເຈາເປ ົ້ ັ ນເພ່ື ອນຮວມເຫງ ່ ົາເທ່ົາສິ້ນຊວາ! ໂອດວງຈ ີ າປາ ມາລາ ໍ ງາມຍ່ງມິ ່ງເມ ິ ອງລາວເອ ື ຍ... ີ ລກສະນະຕ ັ ນຈົ້ າປາ ເປ ໍ ັ ນຕນໄມ ົ້ ທ້່ີປູກງາຍ ແຜ ່ ພ່ ນດັ ວຍກ ້ ່ງງິ າ ອາຍ ່ ຸຍື ນຍາວ ບ່ໍ ສູງຈນ ົ ລບກວ ົ ນເຮອນຊານ ສາຍໄຟຟ ື ້ າ ໃຫດອກງາມດ ້ ດີ ງນ່ັ ນ, ເພ ັ້ ່ິ ນຈ່ງນຶ ຍິມປົ ກປະດ ູ ບບັ ານເຮ ້ ອນ ື ແຄມຖະໜນຫົ ນທາງ, ສະຖານທ ົ ່ີວດຖັ ຸບູຮານ, ໂຮງການ ແລະ ສະຖານທ່ີຕາງໆ ດອກຂອງ ່ ມນເປ ັ ັນພວເປ ົ້ ັນຊ່ໍງດງາມຫ ົ ຼາຍໃຫ້ ດອກຕະຫຼອດປີ ແຕລະດ ່ ແລູ ງຈະໃຫ ້ ້ ດອກຫຼາຍທ່ີສຸດ ສະດດຕາ ດອກມ ຸ ສອີ ງສີ ຄື: ສີ ຂາວອມເຫ ົ ຼື ອງ ແລະ ສີ ແດງອມຊົ ມພົ ູ ຕນ ແລະ ດອກມ ົ້ ຫີຼາຍ ຊະນດ ຖ ິ າບ້ ່ໍ ເບ່ງຄິ ກກັ ຈະວ ໍ າຄ່ ື ກນໝັ ດ (ບ ົ ່ໍ ຕາງກ ່ ນພັ ໍເທ່ົາໃດ) ເມ່ອເວ ື ົ້າເຖງອະດ ິ ດມີ ບາງຊາດ ີ ບາງເຜ່ົາມຄວາມເຊ ີ ່ອຕື ່ໍຕນຈົ້ າປາບາງຊະນ ໍ ດວິ າ: ບ ່ ່ໍ ຄວນປກໄວ ູ ໜ້ າບ້ ານ ້ "ຄະລາໍ " ຫຼື ຄວນ ປູກໄວຫ້ ຼງບັ ານ ຫ ້ ຼື ສສານ... ປ ຸ ດຈັ ຸບນບັ ່ໍ ປາກດເຫ ົ ັນໃຜວາ ແນວໃດ ປ ່ ກໄດ ູ ທຸ ້ ກແນວ ທກ ຸ ສະຖານທ່ີ ທ່ີເຫັນວາເໝາະສ ່ ມ ບາງຄ ົ ນກົ ເວໍ ົ້າວາ: ດອກຈ ່ າປາເປ ໍ ັ ນດອກໄມທ້່ີບ່ໍ ມເກສອນ ີ ດງນ່ັ ນ, ມ ັ້ ນຈັ ່ງບຶ ່ໍ ມໝາກ ຖ ີ າເ ້ ຮົາເບ່ິ ງຢາງບ ່ ່ໍ ໄດຄ້ ນຄວ ົ້ າ ຫ ້ ຼື ທຽບໃສດອກໄມ ່ ອ້່ື ນກຄໍ ງມົ ແນວ ີ ນນ ເພາະຫ ັ້ ຼາຍຄນຄົ ງບົ ່ໍ ເຫັນໝາກຈາປາຈ ໍ ກເທ ັ ່ືອ ແຕຕ່ ວຈົ ງເກສອນດອກຈ ິ າປາ ແມ ໍ ນບ່ ອນ ່ ສີເຫຼື ອງໆຢໃຈກາງດອກ ແລະ ໝາກຂອງມ ່ ູ ນຄັ າຍຄ ້ ື ຫຼື ເທ່ົາກບແກ ັ ນໝາກກອກ (ເຫ ່ ັນຢ່ ູ ຕາມພກຢາພ ົ ື້ນເມອງເຖ ື າແກ ົ້ ບູ ່ ຮານ) ຍອນໝາກຈ ້ າປາຈະມ ໍ ໃຫີ ເຫ້ ັນນອຍທ ້ ່ີສຸດ ດງນ່ັ ນ, ບາງ ັ້ ຄນຈົ ່ງເວ ຶ ົ້າວາ: ຜ ່ ໃດເຫ ູ້ ັນໝາກຈາປາ ຖ ໍ ວືາມ່ ບຸ ີນວາດສະໜາທ່ີສຸດຢເມ່ ູ ອງລາວເຮ ື ົາຈະເວົ້າ ແນວນນກັ້ ຖໍ ກ ແຕ ື ຈະຍ ່ ອນດ ້ ນຟິ ້ າອາກາດແນວໃດກບໍ ່ໍ ຮູ ເລ ້ ່ື ອງນຍີ້ ງບັ ່ໍ ມໃຜຄ ີ ນຄວ ົ້ າເວ ້ ົ້າອອກ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 12 7/31/2015 9:08:35 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
8 ມາ. ແຕມ່ ຄີງໜັ້ ່ຶ ງ (ລະຫວາງເດ ່ ອນທ ື ນວາ) ຂ ັ າພະເຈ ້ ົ້າໄດໄປປະເທດກ ້ າປໍ ເຈຍ ທ ູ ່ີໂຮງແຮມ ແຫງໜ່ ່ຶງຢແຂວງກ ່ ູ າປໍ ງໂຊມ ຂ ົ າພະເຈ ້ ົ້າ ແລະ ໝກ່ ູ ພໍ ອມກ ້ ນທັ ້ ວງຂນທຶ້ ນທັ ີ ທ່ີເຫັນໝາກຈາໍ ປາເປັ ນພວ ເປ ົ້ ັ ນແຊງ ຕນໜົ້ ່ຶງຈະມ 4-5 ແຊງ (ຊ ີ ່ໍ) ແຊງໜ່ຶງຈະມ 2-3 ໝາກເທ ີ ່ົານນ ແ ັ້ ຕ່ ກຖໍ ວືາຫ່ ຼາຍສາລໍ ບພວກເຮ ັ ົາທ່ີ ບ່ໍ ເຄຍເຫ ີ ັນ ໄປເຂດອ່ນກື ຖໍ ວືາພ່ ໍມ ແຕ ີ ບ່ ່ໍ ອດເທ ຶ ່ົາບານເຮ ້ ົາ. ນອກຈາກຕນຈົ້ າປາຈະງາມທ ໍ ງຕັ ນ ທ ົ້ ງດອກ ເປ ັ ັ ນສນຍະລ ັ ກແຫ ັ ງແດນລ ່ ານຊ ້ າງແລ ້ ວ ້ ຕນຈົ້ າປາຍ ໍ ງໃຫ ັ ຄຸ ້ ນຄາທາງໂພສະນາການ ແລະ ເປ ່ ັ ນຢາພື້ນເມອງື ອີ ກດວຍເຊ ້ ່ັນວາ: ໃບອ ່ ອນ ່ ເອົາລນໄຟເປ ົ ັ ນຜກແກ ັ ມປ້ ່ນປາ ລາບປາ... ຊ ົ ນ... ສ ີ້ າລໍ ບຢາພ ັ ື້ນເມອງນ ື ນ ນ ັ້ ບແຕ ັ ຮາກ, ເປ ່ ືອກ ແກນ, ແກນ, ໃບ ແລະ ດອກເປ ່ ັ ນສວນປະສ ່ ມຢາພ ົ ື້ນເມອງບາງຂະໜານໄດ ື ເປ້ ັ ນຢາງດ ່ . ີ ເມ່ອຮື ດູ ້ ງນ່ັ ເຮີ້ ົາຄວນປກຕູ ນຈົ້ າປາໄວ ໍ ດ້ ນໜິ າບ້ ານ ດ ້ ນສວ ິ ນຂອງເຮົາ ແລະ ປດຈັ ຸບນ ັ ຕາມຖະໜນຫົ ນທາງ ສະຖານທ ົ ່ີຕາງໆໃນນະຄອນຫ ່ ຼວງວຽງຈນ ແລະ ເມ ັ ອງອ ື ່ື ນໆກມໍ ຕີນຈົ້ າປາ ໍ ດງນ່ັ ນ, ເຮ ັ້ ົາຄວນຊວຍກ ່ ນບັ ວລະບ ົ ດ ຮ ັ ກສາ ຢ ັ າທ່ າລາຍເດ ໍ ັ ດຂາດ. (ຄດຈາກໜ ັ ງສັ ພືິ ມວຽງຈນໃໝັ ວ່ ນພະຫ ັ ດ 19 ກ ັ ນຍາ 2013) ັ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 13 7/31/2015 9:08:35 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
9 ບດທົ ີ 2 ການອານວ ່ ເຄາະວ ິ ຈານຢ ິ າງມ ່ ວີຈາລະນະຍານ ິ 1. ຄວາມໝາຍຂອງການອານວ ່ ເຄາະວ ິ ຈານຢ ິ າງມ ່ ວີຈາລະນະຍານ ິ ການອານວ ່ ິເຄາະວິ ຈານຢາງມ ່ ວີິ ຈາລະນະຍານ ໝາຍເຖງການອ ິ ານໂດຍໃຊ ່ ຄວາມຮ ້ ຫູ ້ ຼື ປະສບການຂອງຕ ົ ນມາປຽບທຽບຊ ົ ່ງຊາ ແລະ ເລ ັ ື ອກຕດສັ ິ ນໃຈວາ: ຄວາມຮ ່ ຫູ ້ ຼື ເລ່ື ອງທ່ີໄດອ້ ານນ ່ ນ ັ້ ມຈຸ ີດດ, ຈີ ດອຸ ອນແນວໃດ ແລະ ພ ່ ອມທ ້ ່ີ ຈະໃຫຄວາມຄ ້ ດເຫ ິ ັ ນເພ່ື ອແກໄຂຈ ້ ດອຸ ອນນ ່ ນໆອ ັ້ ກດີ ວຍ. ້ ການອານວ ່ ິເຄາະວິ ຈານຢ່ າງມວີິ ຈາລະນະຍານ ເປັ ນການອານທ ່ ່ີຕອງໃຊ ້ ສະຕ ້ ິ ປນຍາ ັ ເພ່ື ອຕດສັ ິ ນໃຈເລ່ື ອງລາວຕາງໆທ ່ ່ີໄດອ້ ານ ແລະ ມ ່ ເຫດຜ ີ ນໃນການພ ົ ິ ຈາລະນາວາ ເລ ່ ່ື ອງທ່ີ ອານນ ່ ນຈະເຊ ັ້ ່ອຖື ໄດື ຫ້ ຼາຍ ຫຼື ໜອຍພຽງໃດ ແລະ ສາມາດວ ້ ິເຄາະຈດດຸ , ຈ ີ ດອຸ ອນນ ່ ນໆວ ັ້ າ ່ ເກດຈາກຫຍ ີ ງ, ເພາະເຫດໃດ ເປ ັ ັ ນຕນ. ົ້ 2. ຄວາມສາມາດພື້ນຖານຂອງການອານວ ່ ເຄາະວ ິ ຈານຢ ິ າງມ ່ ວີຈາລະນະຍານ ິ ການອານວ ່ ເຄາະວ ິ ຈານຢ ິ າງມ ່ ວີຈາລະນະຍານຕ ິ ອງມ ້ ພີື້ນຖານຄວາມຮດູ ້ ງນ່ັ : ີ້ 1) ສາມາດຈາແນກລະຫວ ໍ າງຂ ່ ໍ ເທ້ ັດຈງ ແລະ ຄວາມຄ ິ ດເຫ ິ ັນໄດ. ້ 2) ສາມາດສະຫຸ ຼບເນອໃນສ ື້ າຄໍ ນໄດ ັ . ້ 3) ສາມາດຕີ ລາຄາທດສະນະ ແລະ ຈ ັ ດປະສ ຸ ງຂອງຜ ົ ຂຽນໄດ ູ້ . ້ 4) ສາມາດເຂົ້າເຖງອາລ ິ ມຂອງເລ ົ ່ື ອງໄດ. ້ 3. ວທິ ີ ອານວ ່ ເຄາະວ ິ ຈານຢ ິ າງມ ່ ວີຈາລະນະຍານ ິ ການອານວ ່ ິເຄາະວິ ຈານຢາງມ ່ ວີິ ຈາລະນະຍານ ສາມາດເຝິ ກໃຫເກ້ ດຂີ ນໄດ ຶ້ ແລະ ມ ້ ຂີໍ ້ ຄວນປະຕບິດດັ ງນ່ັ : ີ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 14 7/31/2015 9:08:36 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
10 1) ພິ ຈາລະນາຄວາມຖກຕື ອງຂອງພາສາທ ້ ່ີອານນ ່ ນ ເປ ັ້ ັ ນສນຍະລ ັ ກແທນຄວາມຮ ັ ແລະ ູ ້ ຄວາມຄດຂອງຜ ິ ຂຽນ. ການໃຊ ູ້ ພາສາທ ້ ່ີບ່ໍ ຖກຕື ອງຈະເປ ້ ັ ນຜນສະທ ົ ້ ອນຕ່ໍກບເນ ັ ອໃນ ແລະ ຄວາມ ື້ ໝາຍທ່ີແທຈ້ ງຂອງພາສາ, ເຮ ິ ັ ດໃຫຄວາມຮ ້ ຄວາມຄ ູ ້ ດທິ ່ີຜູຂຽນຢາກສ ້ ່ຕື່ໍ ຜູອ້ ານນ ່ ນ ບ ັ້ ່ໍ ບນລັ ຕາມ ຸ ຈຸດປະສງົການໃຊພາສາທ ້ ່ີບ່ໍ ຖກຕື ອງ ເຄ ້ ີ ຍມຫີຼາຍລກສະນະດ ັ ວຍກ ້ ນເຊ ັ ່ັນ: ການໃຊຄ້ າສໍ ບຜັ ິ ດ ຄວາມໝາຍ, ການສາງປະໂຫຍກທ ້ ່ີ ບ່ໍ ຖກຕື ອງ, ການໃຊ ້ ເຄ້ ່ອງໝາຍວ ື ກຕອນຜ ັ ິ ດພາດເປັ ນຕນ. ົ້ 2) ພິ ຈາລະນາຄວາມຕ່ໍເນ່ອງຂອງປະໂຫຍກ ຄວາມຕ ື ່ໍເນ່ອງຂອງປະໂຫຍກເປ ື ັ ນສວນ ່ ໜ່ຶງທ່ີເຮັ ດໃຫການໃຊ ້ ພາສາດ ້ ຂີນ ແລະ ສ ຶ້ ່ື ຄວາມໝາຍໄດຊ້ ດເຈນຂ ັ ນ. ຈ ື້ ດທຸ ່ີຄວນສງເກດຂອງ ັ ຄວາມຕ່ໍເນ່ອງລະຫວ ື າງປະໂຫຍກນ ່ ນຄັ້ ື: ການໃຊຄ້ າເຊໍ ່ອມ, ຄ ື າຕໍ ່ໍ, ເຄ່ື ອງໝາຍວກຕອນ ັ ແລະ ຄວາມໝາຍຂອງປະໂຫຍກ. ຖາປະໂຫຍກບ ້ ່ໍ ຕ່ໍເນ່ອງຈະເຮ ື ັດໃຫຜູ ້ ອ້ ານເກ ່ ດຄວາມສ ີ ບສັ ນ ົ ແລະ ກາວໄປເຖ ້ ງບິ ອນເຂ ່ ົ້າໃຈຜິ ດຕ່ໍກບເນ ັ ອໃນ ແລະ ຄວາມໝາຍທ ື້ ່ີຜູຂຽນຕ ້ ອງການສ ້ ່ື ກບຜັ ູ້ ອານ. ່ 3) ພິ ຈາລະນາຄວາມຕ່ໍ ເນ່ອງຂອງເນ ື ອເລ ື້ ່ື ອງ, ຄວາມຕ່ໍ ເນ່ອງຂອງເນ ື ອເລ ື້ ່ື ອງມຄວາມສ ີ າຄໍ ນ ັ ຫຼາຍ ໂດຍຫຼກການແລ ັ ວການຂຽນກ ້ ຽວກ ່ ບເລ ັ ່ື ອງໃດເລ່ື ອງໜ່ຶງຈະຕອງດ ້ າເນໍ ນຕາມແບບຂອງ ີ ແຕລະປະເພດບ ່ ດເຊ ົ ່ັນ: ການຂຽນສາລະຄະດປະເພດຊ ີ ວະປະຫວ ີ ດ, ຕ ັ ອງເລ ້ ່ີ ມຕນແຕ ົ້ ວ່ ນທັ ີ, ເດອນ, ປ ື ີເກດ, ປະຫວ ີ ດການສ ັ ຶ ກສາ, ປະຫວດການເຮ ັ ັດວຽກ ແລະ ອ່ື ນໆ. ແຕຖ່ າຂຽນເລ ້ ່ີ ມ ຈາກວນ, ັ ເດອນ, ປ ື ີຕາຍ, ແລວຕ້ ່ໍ ດວຍປະຫວ ້ ດການເຮ ັ ັດວຽກ ແລະ ປະຫວດການສ ັ ຶ ກສາ ແບບນີ້ ຈະເຮັ ດໃຫຜູ ້ ອ້ ານເກ ່ ດຄວາມສ ີ ບສັ ນ. ົ ສະຫຸ ຼບ ແລວຄວາມຕ ້ ່ໍເນ່ອງຂອງເນ ື ອເລ ື້ ່ື ອງ ອາດຈະມຫີຼາຍແບບທ່ີແຕກຕາງກ ່ ນເຊ ັ ່ັນ: ຄວາມຕ່ໍ ເນ່ອງແບບປະເພນ ື ນີຍິມ (ເຄ ົ ີ ຍຂຽນເລ່ື ອງແບບນນມານານແລ ັ້ ວ) ຫ ້ ຼື ອາດຈະເປັ ນ ຄວາມຕ່ໍ ເນ່ອງື ທ່ີເປັ ນເອກະລກຂອງຜ ັ ຂຽນເຊ ູ້ ່ັນ: ດາເນໍ ນເລ ີ ່ື ອງທ່ີເປັ ນເຫດການບນປາຍຊ ັ້ ວີິ ດ ຂອງຕວລະຄອນໃດໜ ົ ່ຶ ງ ແລວຈ້ ່ງກຶ າວເຖ ່ ງຄວາມເປ ິ ັ ນມາຂອງເລ່ື ອງໃນຕອນຕນກົ້ ອນຈະເກ ່ ດ ີ ເຫດການໃນປດຈັ ຸບນ ແຕ ັ ຈະຂຽນດ ່ ວຍລ ້ ີ ລາແບບໃດກຕາມ, ຕ ໍ ອງຢ ້ ຶດຖຫືຼກທັ ່ີເອກະພາບກນ ັ ກອນແລ ່ ວ. ້ 4) ຈາແໍ ນກຄວາມຮອອກຈາກຄວາມຄ ູ ້ ິ ດ ແລະ ຄວາມຮສູ ້ ຶ ກຜອູ້ ານຈະຕ ່ ອງຄ ້ ານໍ ງເຖ ຶ ງ ິ ວາ ເລ ່ ່ື ອງທ່ີເຮົາອານຢ ່ ນ່ ູ ນມັ້ ທີງຄວາມຮ ັ , ຄວາມຄ ູ ້ ິ ດ ແລະ ຄວາມຮສູ ້ ຶ ກຂອງຜຂຽນແຝງຢ ູ້ ່ ູ ດງນ່ັ ນ, ການອ ັ້ ານຢ ່ າງມ ່ ວີິ ຈາລະນະຍານຜອູ້ ານຈະຕ ່ ອງຈ ້ າແນກໄດ ໍ ແລະ ສາມາດພ ້ ິ ຈາລະນາ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 15 7/31/2015 9:08:36 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
11 ຢາງມ ່ ເຫດຜ ີ ນວົ າ ອ ່ ນໃດເປ ັ ັ ນຄວາມຮທູ ້່ີຄວນຈດຈົ າ ແລະ ອ ໍ ນໃດເປ ັ ັ ນຄວາມຄິ ດ, ຄວາມຮູ ້ ສຶ ກຂອງຜຂຽນທ ູ້ ່ີສະເໜີເພ່ີ ມເຕີ ມ ເພ່ື ອກະຕນໃຫ ຸ້ ຄ້ ນຄົ້ ິ ດ, ເພ່ື ອສະແດງທດສະນະສ ັ ວນຕ ່ ວ ົ ແລະ ອ່ນໆ. ື 5) ເບ່ງຄວາມສ ິ າພໍ ນຂອງຫ ັ ຼກການ ແລະ ຕ ັ ວຢົ າງ ໂດຍທ ່ ່ວໄປແລ ົ ວຂ້ ໍ ຄວາມໃດທ ້ ່ີເປັ ນ ເຫດການ ຫຼື ເລ່ື ອງທ່ີ ຄນພົ້ ບໃໝົ ່ , ຖາຜ້ ຂຽນອ ູ້ າງເຖ ້ ງ ຫ ິ ຼື ຍກຕົ ວຢົ າງມາໃຫ ່ ເຫ້ ັນຈະເປັ ນການ ເພ່ີ ມນາໜໍ ້ ກຂອງຄວາມເຊ ັ ່ອຖື ໃຫື ຫ້ ຼາຍຂນ. ດ ຶ້ ງນ່ັ ນ, ກ ັ້ ອນຈະເຊ ່ ່ອອື ນໃດ ຜ ັ ອູ້ ານຄວນພ ່ ິ ຈາລະນາ ເຊ່ງຄວາມສ ິ າພໍ ນຂອງຫ ັ ຼກການ ແລະ ຕ ັ ວຢົ າງທ ່ ່ີນາມາປະກອບວ ໍ າມ່ ຄວີ າມຈງພຽງໃດ ສ ິ ມເຫດ ົ ສມຜົ ນ ຫ ົ ຼື ບ່ໍ . ຄາຖາມ ໍ 1. ການອານວ ່ ເຄາະວ ິ ຈານຢ ິ າງມ ່ ວີຈາລະນະຍານແມ ິ ນແນວໃດ? ່ 2. ຄວາມສາມາດພື້ນຖານຂອງການອານວ ່ ເຄາະວ ິ ິ ຈານຢາງມ ່ ວີຈາລະນະຍານມ ິ ຢີາງໃດແດ ່ ? ່ ບດເຝ ົ ິ ກຫດ ັ 1. ຈງອ່ົ ານບ ່ ດຄວາມລ ົ ຸມນ່ ແລ ີ້ ວວ້ ເຄາະວ ິ ຈານຢ ິ າງມ ່ ວີຈາລະນະຍານ ໂດຍອ ິ ງໃສ ີ ຄວາມ ່ ຮູທ້່ີໄດຮຽນມາແລ ້ ວ ້ ຢິບເລ່ອງເພ ື ່ິ ນ - ເລ່ອງໂຕມາເວ ື ົ້ າ ໄທເຮົາມກໂສເລກ ັ ນບັ ່ໍ ເລີ ກບ່ໍ ແລວ ເລ ້ ່ື ອງບນຫາການໃຊ ັ ລ້ ດໃຊ ົ ຖະໜ ້ ນ. ຄ ົ ນເຮ ົ ົາມການ ີ ງານຕອງໄປມາຫາສ ້ ູ່ , ຍກໂລກາພ ຸ ິ ວດດັ ງວ່ັ າຊ່ ໃຫິ ມາຂ ້ ່ກວຽນ, ຂ ີ ່ມີາ... ຕາມໃນເມ ້ ອງຄ ື ິ ດວາ ່ ຄງບົ ່ໍ ເຂົ້າທາເສຍແລ ່ ວ! ້ ຫຼາຍຄນເຄ ົ ີ ຍຈມເຊ ່ົ ົ້າ-ຈມແລງວ ່ົ າ ຖະໜ ່ ນຫົ ນທົ າງບານເຮ ້ ົາມນແຄບ, ລ ັ ດຊົ າພໍ ້ ດຫັ ຼາຍ ເລີ ຍພາໃຫບຽດກ ້ ນຕັ າກໍ ນ... ອ ັ ນນັ ກີ້ ມໍ ເຫດຜ ີ ນພົ ໍຟງ ແຕ ັ ກ່ ຍໍ ງເຫັ ັນຖະໜນໃຫຍ ົ ຫ່ ຼາຍໆສາຍປູ ຢາງກກໍ ຽງລ ້ ຽນ ແຕ ່ ປານນ ່ ນກັ້ ບໍ ່ໍ ມນຊົ້ ິ ຢຽບຊຕິ າກໍ ນ, ອ ັ ນນັ ຊີ້ ິ ໄປຖມໂທດໃສ ິ້ ແຕ່ ທາ ່ ງກບໍ ່ໍ ຖກ ື ແນວວາທາງກ ່ ຽງແທ ້ ້ ແນວວາຄ່ ນຍົ າງ, ລ ່ ດຖົ ບ, ລ ີ ດຈົ ກບັ ່ໍ ຍອມແລນຢ່ ນອກ (ຍ ່ ູ ອນມ ້ ແຕີ ຂ່ ຝຸ ີ້ ນ ່ ຂດີ້ ນ ແລະ ຂ ິ ມ ກ ຸ ໜໍ າເຫ ້ ັນໃຈ!) ດນມາແຍ ັ ກ້ ນຢັ ແຕ່ ູ ກາງທາງ, ນອກທາງບ ່ ່ໍ ໃຊຕ້່ໍ ໃຫຖະໜ ້ ນ ົ ໃຫຍປານໃດກ ່ ຄໍ ງບົ ່ໍ ມປະໂຫຍດ. ີ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 16 7/31/2015 9:08:36 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
12 ຜຂຽນເຫ ູ້ ັນທາງຢຍ່ ູ ່ີ ປຸ່ ນ ປະເທດທ່ີກາວຂານກ ່ ນວັ າ ລ ່ ດຫົ ຼາຍແຕກ່ ບໍ ່ໍໝາຍຄວາມວາ ່ ຫນທາງທ ົ ກສາຍ, ທ ຸ ກເສ ຸ ັ້ນຂອງເຂົາຈະໃຫຍໂຕມະໂຫຖານ, ມ ່ ຫີນທາງຈ ົ ານວນບ ໍ ່ໍໜອຍຕາມ ້ ຕວເມ ົ ອງເກ ື ່າແກ ົ ເປ່ ັ ນພຽງຮອມນ ່ ອຍໆພ ້ ໍຫຼມແຕ ົ ລ່ ດຄົ ນດຽວແຕ ັ ກ່ ຍໍ ງອະນ ັ ຍາດໃຫ ຸ ແລ້ ນສວນກ ່ ນ ັ ອນສັ າຄໍ ນເ ັ ຂົາເຈົ້າຂບລັ ດດົ ວຍຄວາມລະມ ້ ດລະວ ັ ງຄັ ອຍໄປຄ ່ ອຍມາ, ຄ ່ ນມາຄະມະກ ັ ນຕາມ ັ ທາງຮອມກ ່ ຊອກຫາບ ໍ ອນຫ ່ ຼີກ, ອະນຍາດໃຫ ຸ ກ້ ນໄປກ ັ ອນ-ໄປລ ່ ນຕາມຄວາມເໝາະສ ຸ ມຂອງ ົ ສະຖານະການ, ເມ່ອຫື ຼີ ກທາງໃຫກ້ ນແລ ັ ວແຕ ້ ລະຄ ່ ນບົ ່ໍ ລື ມທ່ີຈະກມຫົ້ ວຂອບໃຈກ ົ ນຢັ າງສ ່ ພາບ ຸ ເປັ ນກນເອງ. ັ ເມ່ອກື ນເຫ ິ ົ້ຼາຄນເຂ ົ ົາ (ຍ່ີ ປຸ່ ນ) ຈະບ່ໍ ຂບລັ ດ, ເມ ົ ່ອຮື ວູ ້ າຊ່ ໄດິ ຂ້ ບລັ ດກົ ບເມ ັ ອເຂ ື ົາເຈົ້າກບໍ ່ໍ ຄຸມກນກັ ນເຫ ິ ົ້ຼາ (ກງກົ ນຂັ າມຢ ້ ບ່ ູ ານເຮ ້ ົາ, ຄນເຫ ັ ົ້ຼາເຂົ້າປາກແລວແຮ ້ ງຢາກຂ ່ ບລັ ດ ຫ ົ ຼື ມາຄຸມ ກນກັ ນເຫ ິ ົ້ຼາຊູຊກິນກັ ນເຫ ິ ົ້ຼາຈນເຖ ົ ງຂິ ນລາກຄ ັ້ ໍ ມາຮາຍໃສ ່ ) ທ່ ກຄຸ ງຈະສ ັ້ ງເກດເຫ ັ ັນວາເມ ່ ່ອມື ການ ີ ສງສັ ນກັ ນເ ິ ຫົ້ຼາບ່ໍ ເຖງຂິ ນເມ ັ້ າກົ ຕາມຄ ໍ ນຂົ ບຈະເມ ັ ່ອນື າໝໍ ຫ່ ູ ຼື ໃຊລ້ ດໂດຍສານສາ ົ ທາລະນະກບເມ ັ ອ ື ໂດຍປະລດໄວ ົ ໝ້ ອງເກ ້ ່າຮອດມ ົ ໜື້ າຄ້ ອຍມາເອ ່ ົາ, ບ່ໍ ວາຈະເປ ່ ັ ນລດຖົ ບ, ລ ີ ດຈົ ກ ຫ ັ ຼື ລດໃຫຍ ົ ່ . ຢປະເທດທ ່ ູ ່ີຈະເລີ ນການກນເ ິ ຫົ້ຼາແລວຂ້ ບລັ ດ (ບ ົ ່ໍ ເຖງຂິ ນເມ ັ້ າກົ ຕາມ) ການຂ ໍ ບລັ ດໄວເກ ົ ນ ີ ອດຕາຖ ັ ວືາເປ ່ ັ ນຄວາມຜິ ດທ່ີຮາຍແຮງ. ້ ຢປະເທດອາເມລ ່ ູ ິ ກາ ມຄີນເຊ ົ ອຊາດລາວຜ ື້ ໜູ້ ່ຶງເລ່ົາສຟູ່ ງວັ າ ເຖ ່ ງບິ ່ໍ ໄດກ້ ນເຫ ິ ົ້ຼາຫາກກນ ົ້ ລດມົ ແກີ ວເບຍຍາມເກ ້ ດອີ ຸບດເ ັ ຫດ ກນໍ ບວັ າຕ່ ອງເດ ້ ອດຮ ື ອນບ ້ ່ໍທາມາດາ. ການຂ ໍ ບລັ ດໄວເກ ົ ນ ີ ການໍ ດ ເມ ົ ່ອຕື າຫໍ ຼວດກກເປ ັ ັ ນເລ່ື ອງປະຕິເສດບ່ໍ ໄດ ເພາະຕາມທາງຫ ້ ຼວງມກີອງຈ ້ ບຄວາມໄວ ັ ຢູທຸ ່ ກໝອງ. ້ ຕະຫຼອດໄລຍະ 6 ເດອນທ ື ່ີຢູຍ່ ່ີ ປຸ່ ນຜຂຽນເຫ ູ້ ັນລດຕົ າກໍ ນພຽງຄ ັ ງດຽວຢ ັ້ ມະຫານະຄອນ ່ ູ ໂຕກຽວ. ຄວາມຈງອິ ຸບດເຫດອາດເກ ັ ດຂີ ນຫຶ້ ຼາຍກວານ່ ເຖ ີ້ ງຢິ າງໃດກ ່ ດໍ ຖີ າເປ ້ ັ ນສະຖຕິ ິ ຄິ ດວາ ່ ຄງເປົ ັ ນໂຕເລກທ່ີຕາຫ່ໍ ຼາຍ (ສະເພາະຢກ່ ູ າແພງຍາມບ ໍ ນປຸ ີໃໝລ່ ດຕົ າກໍ ນຮອດ 39 ເທ ັ ່ື ອ). ຄນຍົ ່ປຸ ີ່ ນສອນກນໃຫ ັ ມ້ ມາລະຍາດ, ຮ ີ ກສາວ ັ ິ ໄນໃນການຂບຂັ ່ລີດ ຕ ົ ງແຕ ັ້ ຫ່ ວທົ ່ໍໝາກກອກ ສູນວດທະນະທ ັ າເດໍ ັກແຫງໂຕກຽວປະກອບດ ່ ວຍອາຄານເຖ ້ ງ 5-6 ຊ ິ ນ, ແຕ ັ້ ຢູ ່ ຊ່ ນໃຕ ັ້ ດ້ ນຈະ ິ ເປັນບອນໃຫ ່ ເດ້ ັກຂບລັ ດໄຟຟ ົ ້ າມນກັ ແມໍ ນລ່ ດແບບດຽວກ ົ ບໃຫ ັ ເດ້ ັກນອຍລາວໄດ ້ ຈ້ າງກ ້ ນເຂ ັ ົ້າ ໄປຂ່ຢູ ີສວນເຍ ່ ົາວະຊນ ມ ົ ່ທາດຫ ໍ ຼວງຫນລະ, ຕ ັ້ າງແຕ ່ ວ່ າບ່ ອນໃຫ ່ ເດ້ ັ ກນອຍຂ ້ ບລັ ດເ ົ ຂົາມທາງ ີ ເສັ້ນຂຽວ, ເສັ້ນແດງ, ມປີ້ າຍກດຈະລາຈອນ ເພ ົ ່ິ ນເປັ ນການເຝິ ກນດໄສທ ິ ່ີດໃນການຂ ີ ບຂັ ່ ບີ ່ໍ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 17 7/31/2015 9:08:36 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
13 ແມນຂ່ ່ຕີາຮະຮາມຄ ໍ ື ບານເຮ ້ ົາ, ພາກນ "ຊ ັ ງ ຫ ິ້ ຼື ລວ" ບາງກ ົ້ ລະນ ໍ ກີບໍ ່ໍ ເໝາະ ແຕຍ່ ງນັ ອຍພ ້ ໍເປັ ນ ບາວຊອນໄດ ່ ລ້ ດຈົ ກກັ ພາກ ໍ ນຂັ ່ "ຊີ ງ" (ລ ິ້ ວ) ຕາມຫ ົ້ ນທາງກ ົ ່ກວນຄວາມສະຫງ ໍ ບສົ ກຂອງຊາວບ ຸ ານ. ້ (ຮຽບຮຽງຈາກວນນະສ ັ ນ ສະບ ິ ບປະຈ ັ າເດໍ ອນ ມ ື ຖຸ ິນາ 1996 ໜາ 18-19) ້ 2. ຈງອ່ົ ານບ ່ ດຄວາມລ ົ ຸມນ່ ແລ ີ້ ວວ້ ເຄາະວ ິ ຈານຢ ິ າງມ ່ ວີຈາລະນະຍານ? ິ ທາທ່ ີ ຂອງຫວໜົ າກ້ ບພະນ ັ ກງານ ັ ຍາກທ່ີຈະຄານວນໃຫ ໍ ຖ້ ກໄດ ື ເຖ້ ງແນວຄ ິ ິ ດຈດໃຈຂອງຄ ິ ນຜົ ໜູ້ ່ຶງ ເພາະກລິ ິ ຍາທ່ າທີ, ບກ ຸ ຄະລິ ກວາດຊງຂອງແຕ ົ ລະຄ ່ ນແຕກຕ ົ າງກ ່ ນໄປຄ ັ ນລະແບບຄ ົ ນລະແນວ. ົ ບາງຄນກົ ຍໍ ິ້ມແຍມເວ ້ ົ້າຈາມວນຫ ່ , ບາງຄ ູ ນກົ ບໍ ່ໍ ມກປາກແຕ ັ ເວ່ ົ້າກງໄປກ ົ ງມາ, ບາງຄ ົ ນ ົ ມກອັ ດສາໝ ິ ຄູ ່ ູ ສ່ າງ້ ຜນງານດ ົ ວຍການຂ ້ ່ມເຫົ ັງຜອູ້່ນ. ື ຕາມມາລະຍາດຂອງການເປັ ນຫວໜົ າຄ້ ນທົ ່ີດ, ນີ ບແຕ ັ ຫ່ ວໜົ າຂະແໜງ, ຫ ້ ວໜົ າພະແນກ ້ ຫວໜົ າກ້ ມ, ຫ ົ ວໜົ າກະຊວງ ທະບວງກ ້ ມ ຫ ົ ຼື ຫວໜົ າໜ້ ວຍງານຕ ່ າງໆທ ່ ່ີຖກແຕ ື ງຕ່ ງໃຫ ັ້ ເປ້ ັ ນ ຫວໜົ າ, ຈະຕ ້ ອງເປ ້ ັ ນຜໂອບອ ູ້ ອມອາລ ້ ີ, ມຈີດໃຈກວ ິ າງ້ ຂວາງ, ຖພະນ ື ກງານໃຕ ັ ຄວາມຮ ້ ບ ັ ຜິ ດຊອບຂອງຕນຄົ ື ລູກ, ຄືພ່ີ ນອງດຽວກ ້ ນ. ຕາມນ ັ ດໄສຂອງຄ ິ ນລາວທ ົ ່ີເຄີ ຍຢໃນລະບອບສ ່ ູ ກ ັ ດນາມາກ ີ ອນແລ ່ ວ ແມ ້ ນມ່ ກຢັ ານ "ນາຍ" ພ ້ ໍເຫັນຜເປູ້ ັ ນຫວໜົ າເວ ້ ົ້າດນີາກໍ ດໍ ໃຈ, ມ ີ ກີາລໍ ງໃຈ ັ ເຮັດວຽກ. ກງກົ ນຂັ າມ ເມ ້ ່ອເຫ ື ັນຜເປູ້ ັ ນຫວໜົ າຂ້ ມໆກ ຶ ຢໍ ານ, ຍ ້ ່ິ ງເຫັນຫວໜົ າມ້ ທີ່ າທີອວດຕວ ົ ຂງກຶ າມວາງມາດ ເພ ້ ່ື ອເຮັ ດໃຫອ້ າຍນ ້ ອງຢ ້ ານກ ້ ວ, ແບບນ ົ ຍີ້່ງໄປກ ິ ນໃຫຍ ັ ່ . ບາງຄນໃນເວລາເປ ົ ັ ນພະນກງານທ ັ າມະດາກ ໍ ດໍ ຢູ ີດອກ, ບາດໄດ ່ ເລ້ ່ື ອນຊນເປ ັ້ ັ ນຫວໜົ າ ້ ໃດໜ່ຶ ງຊາພໍ ້ ດມັ ທີາທ່ ີໄປທາງໃໝທ່ ນທັ ີທນໃດ.. ັ ສ່ງທິ ່ີພະນກງານຢາກມ ັ ຫີວໜົ າທ້ ່ີ ດຄີ: ເວ ື ົ້າລມນົ າກໍ ນແບບກ ັ ນເອງ, ຮ ັ ບຟັ ງຄັ າເຫໍ ັນຈາກ ພະນກງານໃນອ ັ ນດັ ທີ່ີເປັ ນປະໂຫຍດ, ແລກປ່ ຽນບດຮຽນກ ົ ບອັ າຍນ ້ ອງ ແລະ ໃຫ ້ ຄວາມເປ ້ ັ ນທາ. ໍ ຫວໜົ າຕ້ ອງຫງ ້ ຽງຫ່ ູຟງຄັ າຄໍ ດຄິ າເຫໍ ັ ນຂອງອາຍນ ້ ອງ້ , ຕອງຕ ້ ດຕາມ, ຕ ິ ອງຮ ້ ຈູ ້ ກພະນ ັ ກ ັ ງານດ, ໃນຈ ີ ານວນພະນ ໍ ກງານດ ັ ນີນ, ມ ັ້ ໃຜທ ີ ່ີເປັ ນພະນກງານທ ັ ່ີມຫີວຄົ ິ ດປະດດສິ າງ, ້ ຮກວຽກ ັ ຮກງານຢ ັ າງແທ ່ ້ ຈງ, ແລ ິ ວເຊ ້ ດຊີ ູເຂົາຂນໃຫ ຶ້ ໄດ້ ມ້ ໂອກາດຮ ີ ບໃຊ ັ ປະເທດຊາດບ ້ ານເມ ້ ອງໃຫ ື ້ ຫຼາຍໆບ່ໍ ກດກີ ນຂັ້ ດຂວາງເຂ ັ ົາ ຫຼື ຢານລ ້ ່ື ນ. 1 Lao TBM6 final layout.pdf 18 7/31/2015 9:08:36 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
14 ຫວໜົ າຈະບ ້ ່ໍ ເປັ ນຄນເຫ ົ ັນແກຕ່ ວ, ເຂ ົ ົ້າຂາງອອກຂາ, ເຫ ້ ັນແກແຕ່ ການສ ່ ບຊັ ່ໍສາອອຍ ໍ ຕອງເປ ້ ັ ນຄນໜົ ກແໜ ັ ນ, ທ ້ ຽງທ ່ າ, ທ ໍ ຽງຕ ່ ງ, ເດ ົ ັ ດຂາດ ແລະ ບ່ໍ ຮກຫັ ຼງຊັ ງບັ ຽງ. ່ ຫວໜົ າຄ້ ືພ່ໍແມຂອງພະນ ່ ກງານຢ ັ ໃນວຽກງານບ ່ ູ ອນນ ່ ນ, ຖ ັ້ າພ້ ່ໍແມບ່ ່ໍ ຮກລັ ກຂອງ ູ ຕນເທ ົ ່ົາ ທຽມກນແລ ັ ວ, ຄອບຄ ້ ວນົ ນຈະມ ັ້ ຄວາມສ ີ ກໄດ ຸ ຈ້ ງໃດກ ່ັ ນ. ັ (ຄດຈາກປ ັ ຶ້ມຄມູ່ ມາລະຍາດໃນສ ື ງຄັ ມ ໂດຍແນວລາວສ ົ າງຊາດນະຄອນຫ ້ ຼວງວຽງຈນ ປ ັ ີ 1994) 3. ຈງອ່ົ ານບ ່ ດກອນລ ົ ຸມນ່ ແລ ີ້ ວວ້ ເຄາະວ ິ ຈານຢ ິ າງມ ່ ວີຈາລະນະຍານ. ິ ຮກຊັ ວີດຄິ ດກິ ອນຂ ່ ບ ັ ໂດຍ: ດຣ. ທອງຄາ ອ ໍ ອນມະນ ່ ສອນ ີ ເຫັ ນວາ ເມ ່ ອງໃຫຍ ື ກວ່ າງ ຖະໜ ້ ນລົ ວງເບຕ ່ ງໜາ ົ ສະຫງາຕາຕ ່ ອງຫ ້ ຼິ ງ ລາແຍງແລງເຊ ່ໍ ົ້າ ເບົາໃຈເບົາຕາແທ ແລເລ ້ ັງຄນເລ ັ ່ັງ ລດຊົ ວງເສ ່ ັງແລນລ່ າຍ ້ ຫຼາຍລນລົ້ ່ງລຽນ ັ ຄນດົ ງປະໝາດຟ ັ ້ າວ ຟາງຟ່ າວໄວຫຼາຍ ກາຍຂດເກ ີ ນກີ ານໍ ດ ລະບຽບກ ົ ດວາງໄວ ົ ້ ໄປດວຍແຮງຮ ້ ມຮົ ອນ ້ ກະສນແຊງຊ ັ ງກີ ອນ ່ ວນາທ ິ ີ ວນາດຢ ິ ອນ ້ ຢນສະທ ັ ອນຖະຫ ້ ່ ຼມມາ ົ ກະບະຂວາງຢໜ່ ູ າ ້ ເກງຄາລາຄາແສນ ຕອນນ ່ ນ ັ້ ດນແລ ັ້ ນແຮງເຊ ່ ຍຊີ ມ ສະດ ົ ອງໂດນດ ່ ມແກ ົ ມ ້ ຕງຕັ ່ນແຖມຖະນ ື ດຕັ ງ ຕ ື້ າກາງຖະໜ ໍ ນໃຫຍ ົ ່ ກງເກ ິ້ ່ອນໄປຂອກຂ ື າງ ຕາຍຄ ້ າງໜ້ ່ຶ ງຄນ ົ ພາຫານະຫຍບຫຍ ຸ ໍ ພ ້ ໍປານເສດເຫັ ຼກເຫຼື ອ ຄນຂົ ບລັ ີເລື ອດນ ິ ເລື ອດກອງກວມພື້ນ ຝື ນສາຍຕາສະດດຕຸ ອງ ້ ໝອງມະໂນອາເຫຍື ອງເຍອກ ື ເປືອກຂນຫົ ວແຕກເຕ ົ ັ້ນ ເປັ ນປ້ ມທຸ ່ໍກະບງ ຸ ອຸບດເຫດວ ັ ານ່ ີ້ ເກດຈາກຄ ີ ນຂົ ບ ັ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 19 7/31/2015 9:08:36 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
15 ບ່ໍ ແມນຄາລ ່ ບໃນ ັ ຫາກແມນໃຈເຫ ່ ີ ນຟ້ າ ຟ້ າວຟ່ງຟາງຕາຂ ັ ນ ຫ ຶ້ ື ນແຮງຫນມັ ວນ ່ ດນເລ ັ້ ງເລ ່ ີ ຍດວນຫ ່ າວ ບ ້ ່ໍ ອາວໂອຍອ ່ ່ງຢັ ານ ້ ຫານກາຜ້ າໄປ ່ ໄວໜຸມເລ ່ ື ອດເລງຮ່ ອນ ມ ້ ກເຮ ັ ັ ດຮນແຮງ ຸ ຢາກສະແດງຈດດຸ ງ ັ ເດ່ັ ນສກສັ ອີາງ ້ ວາງທາທາງສ ່ ງຊູ ນ ປະຊ ັ້ ນຊັ ງຊີ ນແົ ຂງ ່ ຂ່ລີດແພງຄ ົ າລ່ າ ໍ ້ ທາດໍ ງບ່ັ ນຢິ ຟ່ ູ ້ າ ຫາກມາໝມໝົ້ ມໃສ ູ ດ່ ນ ິ ບ່ໍ ຄດເຖ ິ ງແມ ິ ຖ່ າ ້ ພ່ໍກຈໍ ມຫວນຫາ ່ົ ຍາກ່ ຄອຍຄອງຫ ໍ ຼານ ຮວມພານພາເຂ ່ ົ້າ ນອງນ ້ ອຍລ ້ ໍຫອມແກມ ້ ແຖມແນມຂອງຝາກ ຄວາມຕາຍມາພາກຂາງ ຄວາມຮ ້ ກວາງຂາດສະບ ັ ນ ັ້ ວນຊັ ພິ ໍ ້ບ່ໍ ມອີກແີ ລວ. ້ (ຄດຈາກໜ ັ ງສັ ພືິ ມປະເທດລາວ ວນພະຫ ັ ດ 06/02/2014 ໜ ັ າທ້ ີ 13 ສະບບ 3.351) ັ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 20 7/31/2015 9:08:36 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
16 ພາກທ ີ II ການຂຽນ ບດທົ ີ 3 ບດອະທ ົ ິ ບາຍ 1. ຄວາມໝາຍຂອງບດອະທ ົ ິ ບາຍ ບດອະທ ົ ິບາຍແມນບ່ ດແຕ ົ ງປະເພດໜ ່ ່ຶງເຊ່ິ ງໃຊທ້ ິດສະດ ແລະ ຕ ີ ວຈົ ງມາອະທ ິ ິບາຍ ຫຼື ຊແຈງດ ີ້ ວຍເຫດຜ ້ ນກົ ຽວກ ່ ບບັ ນຫາໃດໜ ັ ່ຶ ງ ເພ່ື ອໃຫຜູ ້ ອ້ ານຜ ່ ຟູ້ ງເຂັ ົ້າໃຈ ແລະ ເຊ່ອໝື ນຕັ້ ່ໍ ບນຫານ ັ ນ. ັ້ ເມ່ອພວກເຮ ື ົາຕິ ດຕາມຂາວສານ, ອ ່ ານໜ ່ ງສັ ືພິມຕາງໆ ມ ່ ກຈະພ ັ ບບົ ດອະທ ົ ິບາຍເລື້ອຍໆ ເຊ່ັນ: ບດອະທ ົ ິ ບາຍການເມອງ, ບ ື ດນົ າ, ບ ໍ ດຄວາມ ຯລຯ. ນອກຈາກນ ົ ນ, ການອອກຄ ັ້ າຄໍ ິ ດ ເຫັນ, ການລາຍງານ, ການສິ ດສອນ, ການປຶກສາຫາລື ວຽກງານຕາງໆ ກ ່ ຍໍ ງຕັ ອງໃຊ ້ ການ ້ ອະທິ ບາຍເຊ່ັນດຽວກນ. ັ 2. ລະດບຄາດໝາຍຂອງບ ັ ດອະທ ົ ິ ບາຍ - ບດອະທ ົ ິບາຍປະເພດໃດກຕາມຈະຕ ໍ ອງປະກອບດ ້ ວຍ 3 ພາກສ ້ ວນຄ ່ ື: ຕງບັ້ ນຫາ, ແກ ັ ້ ໄຂບນຫາ ແລະ ສະຫ ັ ຸ ຼບບນຫາ. ັ - ບດອະທ ົ ິບາຍຈະຕອງມ ້ ເນີ ື ອໃນອ ້ ຸດມສົ ມບົ ນ ແລະ ຖ ູ ກຕື ອງ ເຊ ້ ່ິງສະເໜີບນຫາໄດ ັ ້ ຫຼາຍດານ ຫ ້ ຼາຍແງມ່ ເຫດຜ ີ ນພຽງພ ົ ໍ, ອາງຫ ້ ຼກຖານໄດ ັ ຫ້ ຼາຍ ເພ່ື ອປະກອບໃຫທ້ ິດສະດແໜີ ນ. ້ ບດອະທ ົ ິບາຍທ່ີຖກຕື ອງ້ ຈະຕອງແມ ້ ນບ່ ດທົ ່ີມທີິດສະດ ແລະ ເນ ີ ອໃນແນວຄ ື້ ດກິ າວໜ້ າ. ້ - ຮູບການຂອງບດອະທ ົ ິບາຍ ຕອງສະເໜ ້ ີຕາມວິທີຄນຄົ້ ິ ດຕຶ ກຕອງຢ່ າງຈະແຈງ ໝາຍ ້ ຄວາມວາ ຕ ່ ອງຈ ້ ດວາງເປ ັ ັນລາດໍ ບໃຫ ັ ເໝາະສ ້ ມ ແລະ ຖ ົ ກຕື ອງ. ການໃຊ ້ ສ້ ບພາສາຊ ັ ດເຈນ ັ ປະໂຫຍກງາຍ, ກະທ ່ ດຮັ ດ ເພ ັ ່ື ອໃຫຜູ ້ ອ້ ານ ຜ ່ ຟູ້ ງເຂ ັ ົ້າໃຈກງກົ ບແນວຄ ັ ດຂອງຜ ິ ແຕູ້ ງ. ່ 3. ສລະປະແຫ ິ ງການຄ ່ ນຄົ້ ດຕິ ກຕອງຂອງບ ຶ ດອະທ ົ ິ ບາຍ. ສິ ລະປະແຫງການຄ ່ ນຄົ້ ິ ດຕຶ ກຕອງ ແມນເວ ່ ົ້າເຖງສິ ິ ລະປະໃນການສະເໜີເຫດຜນ ເພ ົ ່ື ອຢງຢັ້ ືນ ຫຼື ປະຕເສດຄວາມສ ິ ງເກດອ ັ ນໃດອ ັ ນໜັ ່ຶ ງ ຄາເຫໍ ັນໃດຄາເຫໍ ັນໜ່ຶ ງ ວທິ ີ ຕກຕອງມ ຶ ຫີຼາຍແບບດງນ່ັ : ີ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 21 7/31/2015 9:08:36 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
17 3.1 ວທິ ີ ຕກຕອງແບບອ ຶ າງອ ້ ງຫີ ຼກຖານ ັ ຢາກໃຫຜູ ້ ອ້່ື ນເຊ່ອຖື ບືນຫາໃດໜ ັ ່ຶງ, ບາງເທ່ືອກບໍ ່ໍ ຈາເປໍ ັ ນຕອງອ ້ າງເຫດຜ ້ ນຫົ ຼາຍ, ພຽງແຕ່ ອາງຫ ້ ຼກຖານຕ ັ ວຈົ ງກິ ພໍ ໍ, ເມ່ອບື ນຫານ ັ ນໄດ ັ້ ຜ້ ານການທ ່ ດສອບໃນຕ ົ ວຈົ ງຫິ ຼາຍເທ່ືອແລວ ເພ ້ ່ິ ນ ມກໃຊ ັ ວ້ ທິ ີຄນຄົ້ ດຕຶ ກຕອງແບບອ ຶ າງຫ ້ ຼກຖັ ານດວຍ 2 ວ ້ ທິ ີຄ: ື - ອາດຈະຍກເອ ົ ົາຂໍ ຄວາມທ ້ ່ວໄປຂ ົ ນກຶ້ ອນ ແລ ່ ວຈ້ ່ງອຶ າງຫ ້ ຼກຖານຕາມຫ ັ ຼງ ເພ ັ ່ື ອໃຫຂ້ ໍ ຄວາມ ້ ນນແຈ ັ້ ງຂ້ ນ. ຶ້ ຕວຢົ າງ: ່ ໃນສະໄໝຈກກະພ ັ ດ ແລະ ລ ັ ກແຫ ູ ຼງຕ້ ີ ນມປືກຄອງ, ພວກມ ົ ນໄດ ັ ເຮ້ ັດໃຫຊ້ ວີິ ດການເປັ ນ ຢູຂອງປະຊາຊ ່ ນຜົ ອອກແຮງງານທ ູ້ ງຫັ ຼາຍໄດຮ້ ບແຕ ັ ຄວາມລ ່ າບາກກາກກ ໍ າຍາກແຄ ໍ ນຍ້ ່ິ ງກວາ່ ຍາມໃດໝດ. ົ ຄວາມອຶ ດຢາກຍາກເຂັນໃຈຍງທັ ໍລະມານ ແລະ ຂ່ມຂົ ປະຊາຊ ູ່ ນເຮ ົ ົາຢູ່ . ສວນຫ ່ ຼາຍ ພວກເຮົາຈະພບພົ ໍ ້ຄວາມທກຍາກຂາດເຂ ຸ ນເຫ ີ ່ົ ຼານຢູ ີ້ ຕາມເ ່ ຂດພດອຍ. ຊາວບ ູ ານຈ ້ າເປໍ ັ ນຕອງ ້ ຂຸດຫວເລ ົ ົາເກາຫຍ ົ າ, ຫາມ ້ ນຫາກອຍກ ັ ນຕາງເຂ ິ ົ້າ ເພ່ື ອທເລຸ ົາຄວາມອຶ ດຢາກ. ປະຊາຊນບາງ ົ ທ້ ອງຖ່ນໃນປ ິ ີໜ່ຶງໆຕອງກ ້ ນກອຍກ ິ ນມິ ນຕາງເຂ ັ ົ້າເຖງ 6-7 ເດ ິ ອນກ ື ມໍ ; ບາງບ ີ ານບ ້ ່ໍ ເຄີ ຍເຫັນ ເກອຈື ກເທັ ່ືອ, ເມ່ອໄດ ື ເຫ້ ັນປານພບຂອງ ົ ວເສດ. ິ - ອາດຈະອາງຫ ້ ຼກຖານກ ັ ອນແລ ່ ວຈ້ ່ງຍຶ ກຂົ ໍ ຄວາມທ ້ ່ວໄປຕາມຫ ົ ຼງ. ັ ຕວຢົ າງ: ່ ປະເທດເຮົາມທີ່ງພຽງອ ົ ນກວ ັ າງຂວາງຫ ້ ຼາຍບອນເຊ ່ ່ັນ: ທ່ງພຽງວຽງຈ ົ ນ, ສະຫວ ັ ນນະເຂດ, ັ ຈາປາສ ໍ ກ ແລະ ທ ັ ່ງພຽງຂະໜາດນ ົ ອຍ ເປ ້ ັ ນພນໆແຫ ັ ງທ່ ່ີຢາຍຕາມທ້ ອງຖ່ນຕິ າງໆ. ທ ່ ່ງພຽງ ົ ເຫ່ົ ຼານເປີ້ ັ ນບອນປ ່ ກເຂ ູ ົ້າ, ສາລີ, ໝາກອ, ໝາກແຕງ ແລະ ພ ຶ ື ດຜນລະໄມ ົ ຕ້ າງໆ. ່ ບ່ໍພຽງແຕທ່ ່ໍນນ, ປະເທດເຮ ັ້ ົາຍງມັ ພູ ີພຽງອນກວ ັ າງໃຫຍ ້ ໄພສານເຊ ່ ່ັນ: ພພຽງຊຽງຂວາງ, ູ ພູພຽງນາກາຍ ແລະ ພພຽງບ ູ ໍລະເວນ ແລະ ອ່ື ນໆ ເຊ່ິ ງເປັ ນທ່ງຫຍ ົ າອ້ ນກວ ັ າງຂວາງສ ້ ຸດ ສາຍຕາ. ພພຽງເຫ ູ ່ົ ຼານເໝາະແກ ີ້ ການລ ່ ຽງສ ້ ດ ແລະ ການປ ັ ກຕູ ນໄມ ົ້ ອຸ ້ ດສາຫະກາເຊໍ ່ັນ: ຊາ, ກາເຟ, ໝາກແໜ່ ງ, ຕນແປກ, ຕ ົ້ ນຢາງ ຯລຯ. ນອກຈາກນ ົ້ , ພວກເຮ ີ້ ົາຍງມັ ເນີ ອທື້ ່ີດນອິ ນັ ກວາງຂວາງ ແລະ ເປ ້ ັ ນດນດິ ເຊີ ່ງເໝາ ິ ະແກການປ ່ ກຝູ ງ. ັ ດວຍເຫດຜ ້ ນ ແລະ ເງ ົ ່ອນໄຂດ ື ່ງກັ າວນ ່ ນ, ຈ ັ້ ່ງເວ ຶ ົ້າໄດວ້ າ: ພວກເຮ ່ ົາສາມາດສ່ງເສ ົ ີ ມ ຊຸກຍການກະສ ູ ້ ກິ າ ແລະ ອ ໍ ດສາຫະກ ຸ າຂອງຕ ໍ ນໄດ ົ ດ້ . ີ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 22 7/31/2015 9:08:36 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
18 3.2 ການຄນຄົ້ ິ ດຕຶ ກຕອງດວຍວ ້ ທິ ີ ຕງຄັ້ າຖາມ ໍ ຢາກໃຫ້ ຜູ້ ອານສ ່ ນໃຈໃນເລ ົ ່ືອງທ່ີຕນເວ ົ ົ້ານນ ເຮ ັ້ ົາອາດຍກເອ ົ ົາບນຫານ ັ ນຕັ້ ງເປ ັ້ ັນຄາໍ ຖາມຂນ. ວ ຶ້ ທິ ີຕງຄັ້ າຖາມມ ໍ 2 ວ ີ ທິ ີ. - ຕງຄັ້ າຖາມແລ ໍ ວຕອບເລ ້ ີ ຍ. ຕວຢົ າງ: ່ ໃນອະດດກີ ຄໍ ື ປດຈັ ຸບນ, ບ ັ ນດານ ັ ກສັ ິ ລະປິນ...ໄດພາກ ້ ນສັ າງຄ ້ ນງາມ ຄວາມດ ຸ ເພີ ່ື ອເປັນ ການຕອບແທນບນຄຸ ນຂອງປະເທດຊາດ ແລະ ບ ຸ ນພະບ ັ ຸລຸດ ເຊ່ງພວກເພ ິ ່ິນໄດຜ້ ານຜ ່ າອ່ ປະ ຸ ສກນານາປະການ; ພວກເພ ັ ່ິນເປັນນກຮັ ບທາງດ ົ ານວ ້ ດທະນະທ ັ າ ທ ໍ ່ີມພາລະອ ີ ນໜັ ກໜັ ່ ວງບ່ໍ ວາໃນຍາມສະຫງ ່ ບສົ ກ ຫ ຸ ຼື ຍາມສງຄົ າມ ຈະຕອງໄດ ້ ເຮ້ ັ ດໜາທ້ ່ີຢາງສ ່ ມກຽດ. ພວກເພ ົ ່ິ ນຕອງ້ ຄນຄົ້ ິ ດ, ຊອກສະແຫວງຫາແຕສ່ ່ິ ງທ່ີດີ, ສ່ິ ງໃໝໆຢ່ ່ າງບ່ໍມວີນສັ ິ້ນສດ; ທ ຸ ງນັ ກີ້ ເພາະວ ໍ າວຽກ ່ ງານສິ ລະປະກາເປໍ ັນວຽກງານທ່ິີສາງຂ ້ ຶ້ນດວຍຈ ້ ດວິ ິ ນຍານ, ດວຍຄວາມສະຫງວນມ ້ ກທັ ງມັ ີ ຄວາມຮກ ແລະ ເຊ ັ ່ື ອໝນຢັ້ ່ າງບ່ໍຈດຈື າງ; ຫາກບ່ໍມອຸດີ ມການເຫ ົ ່ົ ຼານນ ຜ ັ້ ນງານສ ົ ິລະປະທ່ີ ອອກມາຈະມຄີາບ່ ່ໍ ສູງ ຫຼື ບ່ໍ ກມໍ ຄີາໜ່ ອຍກວ ້ າເຈຕະລ ່ ມທົ ່ີຕງໄວ ັ້ . ້ ຜູທ້່ີສາງສ ້ ນສັ ່ິ ງງດງາມເຫ ົ ່ົ ຼານນຈາກຮ ັ້ ຸນຄ່ ນກົ ອນໆ ຕ ່ ງແຕ ັ້ ສະໄໝເຈ ່ ົ້າຟ້ າງມ, ເຈ ຸ່ ົ້າໄຊ ຍະເຊດຖາ, ເຈາໂພທ ົ້ ິສາລະລາດ, ເຈາອະນ ົ້ ຸວງຕົ ່ໍ ໃສຮຸ ່ ນປ່ ່ ຍູ າຕາຍາຍເຖ ່ ງຮິ ຸນພ່ ່ໍແມ ແລະ ຮ ່ ຸນ່ ພວກເຮົາ.ໃນປດຈັ ຸບນມັ ໃຜທ ີ ່ີໄດຮ້ ບການຍ ັ ກຍົ ອ້ ງເຊີ ດຊູ ໃຫ້ ໄດຮ້ ບກຽດອ ັ ນສັ ງສູ ່ງວົ າເປ ່ ັນ "ສລະປ ິ ິນແຫງຊາດ ່ ". ທ່ ານ ເປັນຜແຕູ້ ງເລ ່ ່ືອງ ທ້ າວຮຸງທ່ ້ າວເຈອງ ຫ ື ຼື ໃຜ? ທ້ າວ ປາງຄາ ຜ ໍ ແຕູ້ ງເລ ່ ່ືອງ ສນໄຊ, ເຈ ິ າອະນ ົ້ ຸວງ ຜ ົ ແຕູ້ ງສານລ ່ ຶ ບພະສນ ຫ ູ ຼື ໃຜ? ບ່ໍ ມເລີ ີ ຍ! (ຄດຈາກ ບ ັ ດຂຽນເລ ົ ່ືອງ "ຢາກມສີລະປ ິ ິນແຫງຊາດ ່ " ຈາກປຶ້ມແບບຮຽນພາສາລາວຊນມັ້ ດທະຍ ັ ມສົ ກຶ ສາປີທີ 7 ສະບບຊັ ່ວຄາວ 2010 ໜ ົ າ 152) ້ - ຕງຄັ້ າຖາມແຕ ໍ ບ່ ່ໍ ຕອບປະໃຫຜູ ້ ອ້ ານຄ ່ ິ ດ ແລະ ຕອບເອົາເອງ. ຕວຢົ າງ: ່ ຢາເສບຕິ ດທກປະເພດລ ຸ ວນແຕ ້ ເປ່ ັ ນອນຕະລາຍໂດຍກ ັ ງຕົ ່ໍ ຜູເສບ ຈະເຮ ້ ັດໃຫຮ້ າງກາຍ ່ ຊຸດໂຊມ, ສະໝອງເສ່ື ອມ, ປະສາດຫຼອນ...ບ່ໍພຽງແຕເທ່ ່ົານນ ຍ ັ້ ງສັ າງບ ້ ນຫາໃຫ ັ ້ ແກພ່ ່ໍແມ່ ຍາດຕພິ່ີ ນອງ, ຄ ້ ນອົ ອມຂ ້ າງ ແລະ ກ ້ ່ອາດຊະຍາກ ໍ າຂໍ ນໃນສ ຶ້ ງຄັ ມ. ເມ ົ ່ອເຫ ື ັນຜນຮົ າຍຄ ້ ື ແນວ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 23 7/31/2015 9:08:37 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
19 ນນແລ ັ້ ວ, ພວກເຮ ້ ົາເຊ່ງເປ ິ ັ ນນກຮຽນຮ ັ ປູ ້ ນຍາຊ ັ ນ ຍ ົ ງຊັ ເອິ ົາຊວີິ ດຂອງຕນໄປເກ ົ ອກກ ື ວພົ້ ວພົ ນ ັ ກບຢາເສບຕ ັ ດຢິ ບ່ ູ ໍ ? 3.3 ການຄນຄົ້ ດຕິ ກຕອງແບບຕ ຶ ອງໂສ ່ ້ ການຂຽນວທິ ີນຍາກຜ ີ້ ຂຽນຕ ູ້ ອງມ ້ ປະສ ີ ບການ, ມ ົ ນເຮ ັ ັດໃຫຜູ ້ ອ້ ານຈ ່ ບໃຈ ແລະ ຕ ັ ິ ດຕາມ ໄປເທ່ືອລະບນຫາ. ເພ ັ ່ິ ນວາງບນຫາໃດບ ັ ນຫາໜ ັ ່ຶງອອກແລວ. ຈາກນ ້ ນ, ກ ັ້ ສະເໜ ໍ ີບນຫາໃໝ ັ ອ່ ີ ກ ແລະ ເກດບີ ນຫາຕ ັ ່ໍໆກນໄປ. ບ ັ ນຫານ ັ ແມີ້ ນຜ່ ນຂອງບ ົ ນຫາທ ັ ່ີໄດກ້ າວມາກ ່ ອນ ພ ່ ອມກ ້ ນນັ ນກັ້ ໍ ແມນເ ່ ຫດຂອງບນຫາຕ ັ ່ໍໄປ. ບນຫາກ ັ ອນເກາະກ ່ າຍໃສ ່ ບ່ ນຫາລ ັ ນ ແລ ຸ ວສ້ ດທຸ ້ າຍກໄປຮອດ ໍ ບນຫາຕ ັ ນຕົ້ ໍທ່ີ ຄາດວາຈະແກ ່ ໄຂ. ້ ຈຸດພິເສດຂອງການຄນຄົ້ ດຕຶ ກຕອງແບບນ ຶ ຍາມໃດບ ິີ້ ນຫາທ ັ ່ີຕອງການຈະແກ ້ ໄຂກ ້ ຕໍ ອງຢ ້ ່ ູ ທາຍຂອງຕອນອະທ ້ ິບາຍສະເໝີ. ຕວຢົ າງ: ່ ຢາກສາງສາປະເທດໃຫ ້ ອຸດ້ ມສົ ມບົ ນ, ຕ ູ ອງເພ ້ ່ີມພນຜະລ ູ ິ ດຜນ. ຢາກເພ ົ ່ີ ມພນຜະລ ູ ິ ດຜນົ ໄດດ້ ຕີອງດ ້ ດແປງວ ັ ິທະຍາການ. ຢາກໃຊວ້ ິທະຍາການໄດດ້ ຕີອງມ ້ ລະດ ີ ບວັ ດທະນະທ ັ າ. ສະນ ໍ ນ, ັ້ ການບາລໍ ງວຸ ດທະນະທ ັ າຈໍ ່ງສຶ າຄໍ ນທັ ່ີສຸດ. 3.4 ການຄນຄົ້ ດຕິ ກຕອງດ ຶ ວຍວ ້ ທິ ີ ປຽບທຽບກບສັ ່ງກິ ງກົ ນຂັ າມ ້ ຢາກໃຫບ້ ນຫາໃດບ ັ ນຫາໜ ັ ່ຶ ງເດ່ັນຂນ, ເຮ ຶ້ ົາອາດໃຊວ້ ິທີປຽບທຽບກບສັ ່ິ ງກງກົ ນຂັ າມກ ້ ນ. ັ ວິທີນແມີ້ ນເພ ່ ່ິ ນຍກບົ ນຫາໃດບ ັ ນຫາໜ ັ ່ຶງໃຫສູ ້ ງຂນ, ແລ ຶ້ ວຫຍ ້ ໍ ບ້ ນຫາໃດບ ັ ນຫາໜ ັ ່ຶງລງ, ເຮ ົ ັດໃຫ້ ຜູ້ ອານເຫ ່ ັນໄດສ້່ິ ງກງກົ ນຂັ າມນ ້ ນຄັ້ ກ ແ ັ ລະ ຍ່ິ ງກງກົ ນຂັ າມກ ້ ນຫັ ຼາຍເທ່ົາໃດ ວິທີຄນຄົ້ ິ ດຕຶກ ຕອງແບບນກີ້ ຍໍ ່ງເດ ິ ່ັ ນຂນເທ ຶ້ ່ົານນ. ັ້ ຕວຢົ າງ: ່ "ຖາວ້ າມ່ ນເຊ ູ ື້ອວດທະນະທ ັ າດໍ ່ງກັ າວນ ່ ນໄດ ັ້ ຂະຫຍາຍຕ ້ ວສົ ືບຕ່ໍມາເຖິ ງປດຈັ ຸບນແລ ັ ້ ວ ແນນອນລາວເຮ ່ ົາຈະເປັນຊາດຈະເລີນສີ ວິ ໄລບ່ໍໜ້ ອຍເລີຍ. ກງກົ ນຂັ າມມ ້ ນບັ ່ໍພຽງແຕບ່ ່ໍໄດ້ ຂະຫຍາຍຕວເທ ົ ່ົານນ, ແຕ ັ້ ມ່ ນຍັ ງຖັ ກຢຽບຢ ື ່າທໍ າລາຍຢ ໍ າງ່ ໜາເຈ ້ ບແຄ ັ ນແໜ ້ ນໃຈອ ້ ີ ກຊາໍ ້". 3.5 ການຄນຄົ້ ດຕິ ກຕອງແບບໄມ ຶ ງ້ດ ັ ການຄນຄົ້ ິ ດຕຶ ກຕອງແບບໄມງ້ດ ແມ ັ ນເພ ່ ່ິນຍກບົ ນຫາໃດບ ັ ນຫາໜ ັ ່ຶງໃຫ້ ສູງ ແລ້ ວງດັ ບນຫາອ ັ ່ນໃຫ ື ສູ ້ ງກວາບ່ ນຫາທ ັ າອໍ ິ ດ. 1 Lao TBM6 final layout.pdf 24 7/31/2015 9:08:37 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
20 ຕວຢົ າງ: ່ ໃນເວລາທ່ີປະເທດເຮົາຕກເປ ົ ັ ນເມອງຂ ື ນຂອງພວກຈ ຶ້ ກກະພ ັ ດຕັ າງດ ່ າວ ແລະ ລ ້ ກແຫ ູ ຼ້ ງ ຕີ ນມຂາຍຊາດ, ພວກມ ື ນບັ ່ໍເຄີ ຍເຕື້ອງວາຈະແກ ່ ໄຂສະພາບການໃຫ ້ ້ ດີ ຂຶ້ນຈກເທ ັ ່ືອ, ກງກົ ນ ັ ຂາມພວກມ ້ ນຍັ ່ິ ງສວຍໂອກາດເອົາຄວາມທກຈຸ ນຄົ ່ນແຄ ົ ນ ແລະ ຫ ້ ຼ້ າຫຼງຂອງປະຊາຊ ັ ນເຮ ົ ົາ ເພ່ື ອກດຂົ ່ຂູ ີດຮດເ ີ ຖງແກນກະດ ິ ກດູ າ ພວກມ ໍ ນຊອກເກ ັ ບພາສ ັ ີ ອາກອນສາລະພດຢັ າງໜ່ ກໜັ ວງ ່ ກະເກນ, ຕງເຈ ັ້ າກວ ົ້ ານເຈ ້ າລົ້ າມນ ່ ບມັ ນື້ ບໜັ ກໂຍນໂພະໃສ ັ ຫ່ ວຊາວໄຮ ົ ນາພວກເຮ ່ ົາ. ຊວີິ ດດານວ ້ ດຖັ ຂອງປະຊາຊ ຸ ນເຮ ົ ົາແມນເປ ່ ັ ນຈງຊ່ັ ນແລ ັ້ ວ, ສ ້ ວນຊ ່ ວີິ ດດານຈ ້ ດໃຈຍ ິ ່ິ ງຊາໍ ້ ພດຮັ າຍ. ຄວ ້ າມອກອຸ ່ງໃນອ ັ ກກົ ມໍ ບີ່ໍໜອຍ, ຢ ້ ພາຍໃຕ ່ ູ ການປ ້ ກຄອງຂອງພວກຈ ົ ກກະພ ັ ດ ແລະ ັ ລູກມ, ພວກມ ື ນບັ ່ໍເຄີ ຍທ່ີຈະໃຫປະຊາຊ ້ ນເຮ ົ ົາມສີິ ດສຽງ ບ່ໍເຄີ ຍໄດຮ້ ບຄວາມເປ ັ ັນອິ ດສະຫຼະ ເສລີ ຈກເທ ັ ່ືອ. ພວກມນວາງອ ັ ບາຍເພ ຸ ່ືອຫວງທັ າລາຍແບບແຜນວ ໍ ດທະນະທ ັ າແຫ ໍ ງຊາດຂອງ ່ ປະຊາຊນເຮ ົ ົາ, ທາລາຍວ ໍ ດທັ ະນະທາອໍ ນຈັ ບງາມຂອງພວກເຮ ົ ົາ, ພອມກ ້ ນນັ ນຍັ້ ງນັ າເອໍ ົາ ວດທະນະທ ັ າແບບລ ໍ າເມ ່ ອງຂ ື ນມາເຜ ຶ້ ີ ຍແຜຕ່ ່ມອື ກ. ີ 4. ຂນຕອນໃນການແຕ ັ້ ງບ່ ດອະທ ົ ິ ບາຍ ຢາກແຕງບ່ ດອະທ ົ ິບາຍໄດດ້ ຄວນປະຕ ີ ິ ບດໄປຕາມຂ ັ ນຕອນດ ັ້ ງນ່ັ : ີ້ 4.1 ຊອກຮູລະດ ້ ບຄາດໝາຍຂອງຫ ັ ວບົ ດ ົ ອານຫ ່ ວບົ ດໃຫ ົ ຄ້ ກແນ ັ ເພ່ ່ື ອໃຫເຂ້ ົ້າໃຈວາ: ຫ ່ ວບົ ດນົ ນຕັ້ ອງການໃຫ ້ ອະທ ້ ິບາຍບນຫາໃດ ັ ແດ່ , ມຂີໍ ຄວາມສ ້ າຄໍ ນຈັ ກຂັ ໍ ແລະ ຂ ້ ໍ ໃດສ ້ າຄໍ ນກວ ັ າໝ່ . ່ ູ ຕວຢົ າງ: ່ ອະທິບາຍຄາສໍ ພາສ ຸ ດທິ ່ີວາ: ່ "ຮວຫົ້ ຼາຍຫຼກຈັ ່ງໝຶ ນ ພ ັ້ ່ີ ນອງຫ ້ ຼາຍຊນຈັ້ ່ງດຶ "ີ ຫວບົ ດນົ ມີ້ ຂີໍ ຄວາມທ ້ ່ີ ຕອງອະທ ້ ິ ບາຍຄ: ື - ຮວຫົ້ ຼາຍຫຼກຈັ ່ງໝຶ ນ (ອະທ ັ້ ິບາຍຄວາມໝາຍແປນ ແລະ ເລິ ກ) - ພ່ີ ນອງຫ ້ ຼາຍຊນຈັ້ ່ງດຶ (ອ ີ ະທິ ບາຍ) ຂໍ ຄວາມທ ້ ່ີສາຄໍ ນຂອງຫ ັ ວບົ ດນົ ແມີ້ ນ: ່ - ພ່ີ ນອງຫ ້ ຼາຍຊນຈັ້ ່ງດຶ ເຊ ີ ່ງເວ ິ ົ້າເຖງຄວາມສາມ ິ ກຄັ ນີນເອງ. ັ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 25 7/31/2015 9:08:37 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
21 4.2 ສາງໂຄງຮ ້ າງຂອງບ ່ ດອະທ ົ ິບາຍ ຫຼງຈາກຮ ັ ແລະ ເຂ ູ ້ ົ້າໃຈຫວບົ ດແລ ົ ວຈ້ ່ງສຶ າງໂຄງຮ ້ າງ, ການສ ່ າງໂຄງຮ ້ າງນ ່ ນ ເພ ັ້ ່ິນ ປະຕບິດຕາມແຕ ັ ລະບາດກ ່ າວຄ ້ : ຕ ື ງບັ້ ນຫາ, ແກ ັ ໄຂບ ້ ນຫາ ແລະ ສະຫ ັ ຸ ຼບບນຫາ. ັ 1) ການຕງບັ້ ນຫາ ັ - ພາຜອູ້ ານເຂ ່ ົ້າສບູ່ ນຫາທ ັ ່ີ ຕນຢາກແກ ົ ໄຂ ້ - ບນຫາທ ັ ່ີຕນຢາກແກ ົ ໄຂນ ້ ນແມ ັ້ ນບ່ ນຫາໃດ, ອາດຈະຍ ັ ກເອ ົ ົາຂໍ ຄວາມຕ ້ າງໆທ ່ ່ີສອດຄອງ ່ ກບບັ ນຫາທ ັ ່ີ ຕນຢາກແກ ົ ໄຂນ ້ ນມາຕ ັ້ ງເປັ້ ັ ນບນຫາ. ັ - ຢາຄໍ ້ ື ນຂໍ ຄວາມຂອງຫ ້ ວບົ ດ ຄ ົ ດມາຈາກໃສ, ບ ັ ດໃດ, ຄ ົ າເວໍ ົ້າຂອງໃຜ. ສ່ິ ງສາຄໍ ນໃນການຕ ັ ງບັ້ ນຫາຕ ັ ອງໃຫ ້ ກະທ ້ ດຮັ ດ, ຈະແຈ ັ ງ, ບ ້ ່ໍ ຄວນເວົ້າຍື ດຍາວ. ການ ຕງບັ້ ນຫາແມ ັ ນເຮ ່ ັດໃຫຜູ ້ ອ້ ານຮ ່ ວູ ້ າຜ່ ຂຽນຕ ູ້ ອງການແກ ້ ໄຂ ຫ ້ ຼື ຊີ້ແຈງບນຫາໃດ ແລະ ຮ ັ ວູ ້ ິທີ ເຮັ ດໃຫຜູ ້ ອ້ ານຈ ່ ບອັ ກຈົ ບໃຈ, ສ ັ ນໃຈຢາກຕ ົ ດຕາມອ ິ ານເນ ່ ອເລ ື້ ່ື ອງຕ່ໍ ໄປ. ການຕງບັ້ ນຫາມ ັ ບາງວ ີ ທິ ີດງນ່ັ : ີ້ ເຂົ້າສບູ່ ນຫາໂລດ ັ ຕວຢົ າງ: ່ ຫວບົ ດຄົ າສໍ ພາສ ຸ ິ ດທ່ີວາ: ່ "ຮວຫົ້ ຼາຍຫຼກຈັ ່ງໝຶ ນ ພ ັ້ ່ີ ນອງຫ ້ ຼາຍຊນຈັ້ ່ງດຶ "ີ ການຕງບັ້ ນຫາໃນວ ັ ທິ ີ ນຕີ້ ອງກະທ ້ ດຮັ ດ, ຈະແຈ ັ ງ ແລະ ງ ້ າຍດາຍ ອາດຈະຕ ່ ງໄດ ັ້ ດ້ ງນ່ັ : ີ້ ເພ່ື ອເປັນການສະແດງໃຫເຫ້ ັນເຖງຄິ ນຄຸ າຂອງຄວາມສາມ ່ ກຄັ ີ. ດງນ່ັ ນ, ັ້ ປ່ ຍູ າຕາຍາຍເຮ ່ ົາ ຈ່ງມຶ ຄີາສໍ ພາສ ຸ ດໄວ ິ ວ້ າ: ່ "ຮວຫົ້ ຼາຍຫຼກຈັ ່ງໝຶ ນ ພ ັ້ ່ີ ນອງຫ ້ ຼາຍຊນຈັ້ ່ງດຶ "ີ ເຂົ້າສບູ່ ນຫາໂດຍທາງອ ັ ອມ ້ ຖາເຂ ້ ົ້າສບູ່ ນຫາໂດຍທາງອ ັ ອມນ ້ ຕີ້ ອງຍ ້ ກຄວາມສ ົ າຄໍ ນຂອງ ັ ບນຫາໃຫ ັ ແຈ້ ງ ສະເໜ ້ ີ ບນຫາດ ັ ງກ່ັ າວນ ່ ນມາຈາກໃສ, ຢ ັ້ ໃນປ ່ ູ ຶ້ມເຫັ ຼ້ມໃດ, ສະໄໝໃດ, ຄາເວໍ ົ້າຂອງໃຜ ແລວຍ້ ກຂົ ໍ ຄວາມ ້ ທ່ີຕນຢາກສະເໜ ົ ີ. ຕວຢົ າງ: ່ ຫວບົ ດຂົ າງເທ ້ ິ ງອາດຈະຕງບັ້ ນຫາໄດ ັ ດ້ ງນ່ັ : ີ້ - ຄວາມສາມກຄັ ີ ຜູກພນເຊ ັ ່ິ ງກນແລະກ ັ ນ ເປ ັ ັ ນປດໄຈທ ັ ່ີຕດສັ ິ ນເຖງການດ ິ າລໍ ງຄົ ງຢົ ່ ຂອງ ູ ຊວີິ ດມະນດຊາດ. ຖ ຸ າເຮ ້ ົາມເຊີ ອຊາດຍາດວ ື້ ງຕະກ ົ ນ ແລະ ມ ຸ ດຕະສະຫາຍຫ ິ ຼາຍເທ່ົາໃດກຍໍ ່ິ ງ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 26 7/31/2015 9:08:37 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
22 ຈະເຮັດໃຫ້ ການດາລໍ ງຊົ ີ ວິ ດຂອງພວກເຮົາມຄວາມໝ ີ ນຄັ້ ງຖາວອນ. ດ ົ ່ງນັ ນ, ປ ັ້ ່ ຍູ າຕາຍາຍ ່ ລາວເຮົາຈ່ງມຶ ຄີາສໍ ພາສ ຸ ດກິ າວໄວ ່ ວ້ າ: ່ "ຮວຫົ້ ຼາຍຫຼກຈັ ່ງໝຶ ນ ພ ັ້ ່ີ ນອງຫ ້ ຼາຍຊນຈັ້ ່ງດຶ "ີ. - ຄວາມສາມກຄັ ີພວພົ ນເຊ ັ ່ິງກນແລະກ ັ ນັລະຫວາງເຊ ່ ື ອຊາດຍາດຕະກ ້ ນ, ເພ ຸ ່ືອນມດ ິ ສະຫາຍ ຈະກາຍເປັ ນສາຍໃຍສາງຄວາມແຂງແກ ້ ນ, ໝ ່ ນຄັ້ ງຍົ ື ນຍາວຕະຫຼອດໄປ ດງຄ່ັ າໍ ສຸພາສດກິ າວໄວ ່ ວ້ າ: ່ "ຮວຫົ້ ຼາຍຫຼກຈັ ່ງໝຶ ນ ພ ັ້ ່ີ ນອງຫ ້ ຼາຍຊນຈັ້ ່ງດຶ "ີ 2) ການແກໄຂບ ້ ນຫາ ັ ພາກສວນນ ່ ມີ້ ຄວາມສ ີ າຄໍ ນຫັ ຼາຍ. ກອນບ ່ ນຫາຕ ັ າງໆຈະໄດ ່ ຮ້ ບການແກ ັ ໄຂ ຫ ້ ຼື ຊີ້ແຈງ ເຫດຜນໄດ ົ ຢ້ ່ າງລະອຽດຈະແຈງ ແລະ ໄດ ້ ຮ້ ບຄວາມເຊ ັ ່ື ອໝນຈາກຜ ັ້ ້ ອູ ານນ ່ ນ ມ ັ້ ນຂັ ຶ້ນກບັ ຄວາມສາມາດ ແລະ ວທິ ີແກໄຂບ ້ ນຫາຂອງຜ ັ ຂຽນ. ູ້ ຕວຢົ າງ: ່ ການແກໄຂບ ້ ນຫາ ັ ອະທິບາຍຄາສໍ ພາສ ຸ ດທິ ່ີວາ: ່ "ຮວຫົ້ ຼາຍຫຼກຈັ ່ງໝຶ ນ ພ ັ້ ່ີ ນອງຫ ້ ຼາຍຊນຈັ້ ່ງດຶ "ີ. ບນຫາທ ັ ່ີຈະຕອງແກ ້ ໄຂຄ ້ : ື - ອະທິບາຍຄວາມໝາຍແປນ: ຮວຫົ້ ຼາຍຫຼກຈັ ່ງໝຶ ນແມ ັ້ ນແນວໃດ? ່ - ຄວາມໝາຍເລິ ກ: ພ່ີ ນອງຫ ້ ຼາຍຊນຈັ້ ່ງດຶ (ອະທ ີ ິບາຍ) - ອະທິບາຍຄວາມໝາຍທ່ີແທຈ້ ງຂອງຄ ິ າສໍ ພາສ ຸ ດບິ ດນົ ຄີ້ : "ບ ື ດບາດຂອງຄວາມສາມ ົ ກຄັ " ີ ຄວາມສາມກຄັ ີ ມຜີນດົ ຕີ່ໍ ຕນເອງແນວໃດ? ຕ ົ ່ໍ ສງຄັ ມແນວໃດ? ແລະ ຕ ົ ່ໍ ປະເທດຊາດແນວໃດ? + ຄວາມສາມກຄັ ແມີ ນແນວໃດ? ່ + ຄຸນປະໂຫຍດຂອງຄວາມສາມກຄັ ີ ມແນວໃດ? ຊ ີ ແຈງເຫດຜ ີ້ ນຄົ : ື ຜນທົ ່ີເກດຂີ ນຈາກຄວາມສາມ ຶ້ ກຄັ ມີຫຍີ ງແດ ັ ? ່ 3) ສະຫຸ ຼບບນຫາ ັ - ກາວຂ ່ ໍ ຄວາມສ ້ າຄໍ ນຂອງຫ ັ ວບົ ດໂດຍຫຍ ົ ໍ . ້ - ກາວເຖ ່ ງຄິ ນຄຸ າ ແລະ ການສ ່ ່ງຜົ ນສະທ ົ ອນຂອງບ ້ ນຫານ ັ ນ. ັ້ - ແນະນາ ຫໍ ຼື ເຊນຊວນຜ ີ ອູ້ ານ. ່ - ສມທຽບໃສ ົ ຕ່ ນເອງ ຫ ົ ຼື ໃຫຂ້ ໍ ຄ້ ດເຫ ິ ັນບາງຢາງແກ ່ ຜູ ່ ອ້ ານ. ່ ຕວຢົ າງ: ຫ ່ ວບົ ດຂົ າງເທ ້ ິງເຮົາອາດສະຫຸ ຼບບນຫາ ັ ໄດດ້ ງນ່ັ : ີ້ - ຄວາມສາມກຄັ ແມີ ນສ່ ່ງຈິ າເປໍ ັ ນສາລໍ ບທັ ກຄຸ ນ. ົ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 27 7/31/2015 9:08:37 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
23 - ຄວາມສາມກຄັ ີ ແມນພະລ ່ ງແຮງອ ັ ນມະຫາສານສາມາດຜ ັ ານຜ ່ າທ່ ກອຸ ປະສ ຸ ກ ນ ັ າຜໍ ນສົ າໍ ເລັດ ແລະ ຄວາມສກສຸ ມຫວ ົ ງມາສ ັ ທຸ ູ່ ກຄນ. ົ - ຕນເອງ ແລະ ທ ົ ກຄຸ ນຕົ ອງເຝ ້ ິ ກຝນຕົ ນເອງໃຫ ົ ຮູ ້ ຈ້ ກສາມ ັ ກຄັ ຊີວຍເຫ ່ ຼື ອເຊ່ງກິ ນ ແລະ ກ ັ ນ. ັ 4.3 ການແຕງຕ່ ວຈົ ງ ິ - ຂຽນຕາມໂຄງຮາງທ ່ ່ີໄດສ້ າງໄວ ້ ແລ້ ວ. ້ - ຮຽບຮຽງ ແລະ ປບປັ ງຄຸ ື ນ. - ກາຍເປ ່ ັ ນບດແຕ ົ ງທ່ ່ີສມບົ ນ. ູ ສ່ງທິ ່ີຄວນເອົາໃຈໃສໃນເວລາແຕ ່ ງຕ່ ວຈົ ງ ິ - ຕອງຮ ້ ວູ ້ ິທີສາພໍ ນວັ ກຕອນ ໂດຍຮ ັ ນູ ້ າໃຊ ໍ ຄ້ າເຊໍ ່ື ອມ, ຄາຕໍ ່ໍຕາງໆໃຫ ່ ້ເໝາະສມ ເພາະວ ົ າ ່ ບດແຕ ົ ງບ່ ດໜົ ່ຶງກປຽບເໝ ໍ ື ອນຮາງຄ ່ ີງຂອງຄນເຮ ົ ົາ, ເພ່ືອໃຫວ້ ກຕອນເຊ ັ ່ື ອມເຂົ້າກນ ເພ ັ ່ິ ນໃຊ້ ຄາຕໍ ່ໍຕາງໆເຊ ່ ່ັນ: ແຕ່ , ແຕວ່ າ, ເພາະ, ເພາະວ ່ າ, ເ ່ ພາະເຫດວາ, ດ ່ ່ງ, ດ ັ ່ງວັ າ, ບ ່ ່ໍດ່ງນັ ນ, ັ້ ຍອນ, ຍ ້ ອນວ ້ າ, ຖ ່ າ, ຖ ້ າວ້ າ, ຖ ່ າຫາກວ ້ າ, ເຫດນ ່ ນ, ດ ັ້ ວຍເຫດນ ້ ນ, ເຊ ັ້ ່ິ ງ, ທ່ີ, ອນ ຯລຯ ັ ຄາຈໍ າພວກນ ໍ ບີ້່ໍ ຄວນໃຊຊ້ າກໍ ້ ນຫັ ຼາຍເທ່ືອເພາະຈະເຮັ ດໃຫບ້່ໍ ມວນ. ່ - ຕອງໃຊ ້ ຄ້ າເວໍ ົ້າງາຍໆ, ບ ່ ່ໍ ຄວນໃຊສ້ ບທັ ່ີເຂົ້າໃຈຍາກ ຫຼື ສບທັ ້ ອງຖ່ນ, ໃຊ ິ ຄ້ າເວໍ ົ້າໃຫກ້ ງົ ກບຄວາມໝາຍ, ບ ັ ່ໍ ໃຫຍ້ ດຍາວ ຫ ື ຼື ເວົ້າຍດຍາວຫ ື ຼບໄປຫ ົ ຼບມາແຕ ົ ບ່ ນຫາດຽວ, ຄ ັ າເວໍ ົ້າດຽວ. - ຮູໃຊ້ ສ້ ານວນຕ ໍ າງໆເຂ ່ ົ້າໃນບດອະທ ົ ິບາຍ ເຊ່ງສິ ວນຫ ່ ຼາຍເພ່ິ ນມກໃຊ ັ ສ້ ານວນພ ໍ ນລັ ະນາ ຫຼື ເລ່ົາເລ່ື ອງ ເພ່ືອເຮັດໃຫບ້ ນຫາທ ັ ່ີຕງຂັ້ ນມຶ້ ຊີີ ວິ ດຊີ ວາທງມັ ວນ ແລະ ຈ ່ ບໃຈ. ການໃຊ ັ ສ້ າໍ ນວນຕອງໃຫ ້ ເໝາະສ ້ ມກົ ບເນ ັ ອໃນຂອງທ ື້ ິ ດສະດ ແລະ ແນວຄ ີ ດຈິ ດໃຈທ ິ ່ີສະເໜີ ຢູໃນບ ່ ດ. ົ ບດຕົ ວຢົ າງ: ່ ອະທິບາຍຄາສໍ ພາສ ຸ ດທິ ່ີວາ: ່ "ຮວຫົ້ ຼາຍຫຼກຈັ ່ງໝຶ ນພັ້ ່ີ ນອງຫ ້ ຼາຍຊນຈັ້ ່ງດຶ "ີ. ຄວາມສາມກຄັ ີ ຜູກພນເຊ ັ ່ິ ງກນ ແລະ ກ ັ ນເປ ັ ັນປດໄຈທ ັ ່ີຕດສັ ິ ນເຖງການດ ິ າລໍ ງຄົ ງຢົ ່ ູ ຂອງຊວີິ ດມະນດຊາດ. ຖ ຸ າເຮ ້ ົາມເຊີ ອຊາດຍາດຕະກ ື້ ນຸ ແລະ ມດຕະສະຫາຍຫ ິ ຼາຍເທ່ົາໃດ ກໍ ຍ່ິ ງຈະເຮັດໃຫ້ ການດາລໍ ງຊົ ີ ວິ ດຂອງພວກເຮົາມຄວາມໝ ີ ນຄັ້ ງຖາວອນ. ດ ົ ່ງນັ ນ, ປ ັ້ ່ ຍູ າຕາຍາຍ ່ ລາວ ເຮົາຈ່ງມຶ ຄີາສໍ ພາສ ຸ ດກິ າວໄວ ່ ວ້ າ: ່ "ຮວຫົ້ ຼາຍຫຼກຈັ ່ງໝຶ ນ ພ ັ້ ່ີ ນອງຫ ້ ຼາຍຊນຈັ້ ່ງດຶ "ີ. ປະຊາຊນລາວໄດ ົ ດ້ າລໍ ງຊົ ີ ວິ ດຕິ ດພນກັ ບກາ ັ ນອອກແຮງງານ. ດ່ງນັ ນ, ເພ ັ້ ່ິນຈ່ງມຶ ບີດ ົ ຮຽນວາ ເວລາປ ່ ກຝູ ງເຮ ັ ັ ດໄຮໃສ່ ນາ ຕ ່ ອງໄດ ້ ເຮ້ ັ ດຮວເພ ົ້ ່ື ອປ້ ອງກນສັ ດທັ ່ີຈະມາທາລາຍຜ ໍ ນລະ ົ ປູກ ຫຼື ອ່ືນໆ ການເຮັດຮວນົ້ ນບັ້ ່ໍແມນມ່ ຫີຼກດຽວກ ັ ຈະເປ ໍ ັ ນຮວໄົ້ ດ, ຮ ້ ວຕົ້ ອງປະກອບດ ້ ວຍ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 28 7/31/2015 9:08:37 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
24 ຫຼາຍຫຼກຝັ ງໃຫ ັ ເລ້ ິ ກ ແລະ ຫຼາຍຮາວມດຕັ ິ ດກນ ຈ ັ ່ງຈະກາຍເປ ຶ ັ ນຮວທົ້ ່ີແໜນໜາຖາວອນ, ທ ້ ນົ ທານໄດ. ຈາກການທ ້ າມາຫາກ ໍ ນເພ ິ ່ື ອລຽງຊ ້ ບນີ ນຊາວບ ັ້ ຮານກ ູ ໄດໍ ມ້ ການປຽບທຽບກ ີ ບການດ ັ າ ໍ ລງຊົ ີ ວິ ດຢໃນສ ່ ູ ງຄັ ມ. ການດ ົ າລໍ ງຊົ ວີິ ດຢ່ ໃນສ ູ ງຄັ ມກົ ເຊໍ ່ັນກນ ເຊ ັ ່ງແິ ຕລະຄ ່ ນບົ ່ໍສາມາດດາລໍ ງົ ຊີ ວິ ດຢ່ າງໂດດດຽວດຽວດາຍໄດ ່ ຕ້ ອງໄດ ້ ອາໄສໄພເພ ້ ່ິງເຊ່ິ ງກນ ແລະ ກ ັ ນ. ໃນເບ ັ ື້ອງຕນົ້ ພວກເຮົາໄດມ້ ການພ ີ ວພົ ນຢັ ່ າງໃກຊ້ ິ ດກບອັ າຍເອ ້ ື້ອຍນອງໃນອ ້ ທອນກ ຸ ອນເລ ້ ື ອດອນດຽວກ ັ ນ, ັ ຖາເຊ ້ ື້ອຕະກນວຸ ງຄະນະຍາດໃດມ ົ ຫີຼາຍຄນເທ ົ ່ົາໃດກຍໍ ່ິ ງຈະເຮັດຕະກນນຸ ນມັ້ ຄວາມໝ ີ ນຄັ້ ງົ ຍອນເຂ ້ ົາເຈົ້າມກີາລໍ ງໃນການຊ ັ ວຍເຫ ່ ຼືອກນ, ເຊ ັ ່ິ ງເໝາະກບຕອນໜ ັ ່ຶງຂອງຄາສໍ ພາສ ຸ ິ ດທ່ີວາ: ່ "ພ່ີ ນອງຫ ້ ຼາຍຊນຈັ້ ່ງດຶ "ີ. ນນກັ້ ໝາຍວ ໍ າເມ ່ ່ອເຊ ື ອຕະກ ື້ ນ, ເຜ ຸ ່ົາຊນຄົ ນໃນຊາດຫາກມ ົ ຄວາມສະ ີ ໝານສາມກຄັ ີ ປຸມລມເ ຸ ປັ ນຈດໜິ ່ຶງໃຈດຽວກນແລ ັ ວ ກ ້ ຈະສາມາດສ ໍ າງສາພ ້ ດທະນາປະເທດຊາດ ັ ບານເກ ້ ດເມ ີ ອງນອນຂອງຕ ື ນໃຫ ົ ມ້ ຄວາມຈະເລ ີ ີ ນສວີິ ໄລໝນຄັ້ ງ ທ ົ ກຄຸ ນລົ ວນແຕ ້ ແມ່ ນອ່ ງປະກອບ ົ ຂອງສງຄັ ມ. ົ ດງນ່ັ ນ, ເມ ັ້ ່ອຢາກໃຫ ື ສ້ ງຄັ ມມົ ຄວາມໝ ີ ນຄັ້ ງກົ າວໜ ້ ້ າຈະເລີ ນແຕລະຄ ່ ນຕົ ອງໄດ ້ ອາໄສ ້ ເຊ່ງກິ ນ ແລະ ກ ັ ນເພັ ່ື ອຄວາມຢລອດຂອງຊ ່ ູ ວີິ ດນນກັ້ ໝາຍເຖ ໍ ງຄວາມສາມ ິ ກຄັ ີ. "ຄວາມສາມກຄັ ີ" ແມນການຜ ່ ກພູ ນ, ແມ ັ ນການອ ່ ປະຖ ຸ າຄໍ າຊໍ ້ ູຍູໜູ ້ ນຮວມແຮງຮ ່ ວມໃຈກ ່ ນ, ພ ັ ອມພຽງຮຽງໜ ້ າກ້ ນ, ັ ຊວຍກ ່ ນປະຕ ັ ິ ບດຢັ ່ ໃນທ ູ ກວຽກງານ. ເຖ ຸ ງວິ າວຽກງານນ ່ ນຈະມ ັ້ ອຸ ີປະສກຫຍ ັ ງຍາ ຸ ້ ກສບສັ ນພຽງ ົ ໃດກພໍ ອມກ ້ ນເຮ ັ ັ ດພອມກ ້ ນທັ າ, ໜໍ ກຊັ ວຍກ ່ ນຫາບ ຫຍາບຊ ັ ວຍກ ່ ນດັ ງຊຶ ວຍກ ່ ນແລກປ ັ ່ ຽນຄວາມ ຄິ ດປນຍາ, ຄວາມຮ ັ , ຄວາມສາມາດ ແລະ ເຫ ູ ້ ່ື ອແຮງ. ເວລາທກຍາກຂາດເຂ ຸ ນກີ ຕໍ ອງອ ້ ມຊູ້ ູ ຊອຍເຫ ່ ຼື ອກນ, ເຖ ັ ງຍາມສ ິ ກກຸ ສຸ ໍ ກດວຍກ ້ ນ ດ ັ ງສ່ັ ພາສ ຸ ດທິ ່ີວາ: ່ "ມທຸ ີກຮວມ່ ທກ ມ ຸ ສຸ ີກຮວມສ ່ ກ" ຸ ບ່ໍ ຄດກິ ່ພໍ ກແຍກພວກແບ ັ ງກ່ ຸມແບ ່ ງກ່ ອນ ຢ ້ ານລ ້ ່ື ນຢານເຫ ້ ຼື ອ ອດສາລ ິ ິ ດສະຫຍາ ກາວຂວ ່ ນນັ ນທາ ິ ຫຼື ມແນວຄ ີ ິ ດເຫັນແກສ່ ິ ດຜນປະໂຫຍດສ ົ ວນຕ ່ ວສົ ງກວ ູ າສ່ ວນລວມ, ພ ່ ອມກ ້ ນນັ ນຜັ້ ທູ້່ີມຄວາມ ີ ສາມກຄັ ີ ຍງຕັ ອງ້ ຮຈູ ້ ກຕັ າໜໍ ິສ່ງຂົ າວ ກ ່ ່ສໍ າງຊ ້ ວຍເຫ ່ ຼື ອເຊ່ງກິ ນ ແລະ ກ ັ ນດັ ວຍຄວາມຈ ້ ງໃຈ ເພ ິ ່ື ອ ພອມກ ້ ນກັ າວໜ້ າ. ບ ້ ານຈະເຮ ້ ອງເມ ື ອງຈະກ ື າວ ປະເທດຊາດຈະມ ້ ຄວາມເຂ ີ ັ ມແຂງກ ້ ຕໍ ອງອາໄສ ້ ຄນໃນຊາດຊ ົ ວຍກ ່ ນສັ າງສາພ ້ ດທະນາ. ັ ໃນຂະບວນການຕ່ໍ ສູກູ ້ ຊາດຕ ້ ານຈ ້ ກກະພ ັ ດຜັ ຮຸ ູ້ ກຮານ, ຍອນປະຊາຊ ້ ນລາວບ ົ ນດາ ັ ເຜ່ົາໄດມ້ ີ ຄວາມເປັ ນເອກະພາບກນຮັ ວມແຮງຮ ່ ວມໃຈກ ່ ນ ຈ ັ ່ງສາມາດປ ຶ ດປົ ່ ອຍປະເທດຊາດອອກຈາກ ການຄອບຄອງຂອງຊາດອ່ືນ ແລ້ ວພ້ ອມກນປັ ກປົ ກຮັ ກສາ ແລະ ພ ັ ດທະນາປະເທດລາວ ັ ລານຊ ້ າງໃຫ ້ ມ້ ຄວາມໝ ີ ນຄັ້ ງຈະເລ ົ ີ ນກາວໜ ້ າມາຮອດປ ້ ດຈັ ຸບນນັ . ສ ີ້ ່ິ ງທ່ີກາວມານ ່ ນໄດ ັ້ ຢ້ ງຢັ້ ື ນ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 29 7/31/2015 9:08:37 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
25 ແລະ ພິ ສູດໃຫພວກເຮ ້ ົາເຫັນວາ ຄວາມສາມ ່ ກຄັ ີ ແມນພະລ ່ ງແຮງອ ັ ນມະຫາສານ ສາມາດຜ ັ ານ່ ຜາອ່ ປະສ ຸ ກນາໆປະການໄປສ ັ ຜູ່ ນສົ າເລໍ ັດໄດ. ້ ກງກົ ນຂັ າມ ຖ ້ າພວກເຮ ້ ົາມການຂ ີ ດແຍ ັ ງແບ ້ ງສອງ, ຂາດຄວາມສາມ ່ ກຄັ ີ, ບ່ໍ ໄວເນ້ ອ ື້ ເຊ່ື ອໃຈກນຈະບ ັ ່ໍມຜີນດົ ຫຍີ ງໝັ ດຕົ ່ໍຕນເອງກ ົ ຄໍ ື ຄນອົ ່ື ນ. ຊາບໍ ້ ່ໍໜາຍໍ ງນັ າເໍ ອົາຄວາມຫາຍະນະ ມາສຕູ່ ນເອງ, ສ ົ ງຄັ ມ ແລະ ປະເທດຊາດອ ົ ີ ກດວຍ. ຈະເຮ ້ ັດວຽກງານໃດໆກບໍ ່ໍສາເລໍ ັດໄດ. ້ ຍອນແນວນ ້ ນ, ຈ ັ້ ່ງສາມາດເວ ຶ ົ້າໄດວ້ າ: ຄວາມສາມ ່ ກຄັ ແມີ ນຄວາມຈ ່ າເປໍ ັ ນພາວະວໄສຂອງຄ ິ ນເຮ ົ ົາ. ຈາກການໃຫເຫດຜ ້ ນມາຂ ົ າງເທ ້ ິງນນ, ພວກເຮ ັ້ ົາເຫັນໄດວ້ າ: ຄວາມສາມ ່ ກຄັ ີ ແມນສ່ ່ິ ງທ່ີ ປະເສີ ດ, ແມນຄວາມຈ ່ າເປໍ ັ ນເພາະມນເປ ັ ັ ນສາຍຜກພູ ນໃຫ ັ ພວກເຮ ້ ົາທກຄຸ ນສາມາດດ ົ າລໍ ງຊົ ວີິ ດ ຢູໃນສ ່ ງຄັ ມໄດ ົ ຢ້ ່ າງປກກະຕ ົ ິ ສຸກ. ສາລໍ ບນັ ກຮຽນພວກເຮ ັ ົາຍ່ິ ງມຄວາມສ ີ າຄໍ ນຢັ ່ າງຫຼວງຫຼາຍ. ພວກເຮົາທກຄຸ ນຄວນເຝ ົ ິ ກຝນຫົ ່ຼໍຫຼອມຕນເອງໃຫ ົ ເປ້ ັ ນຜທູ້່ີມຄວາ ີ ມສາມກຄັ ີ, ຮຈູ ້ ກຮັ ກແພງໝ ັ ່ ູ ຄູດ່ ວຍຄວາມຈ ້ ງໃຈເພ ິ ່ື ອພອມກ ້ ນກັ າວໜ້ າ; ທ ້ າຕໍ ນໃຫ ົ ເປ້ ັ ນຄນດົ , ມີ ຄຸ ີນສມບົ ດເປ ັ ັ ນ ທ່ີຮກແພງ ັ ໝູຄູ ່ ແລະ ຄ ່ ອາຈານ. ູ ບດເຝ ົ ິ ກຫດ ັ 1. ຈງອະທ ່ົ ິບາຍຄາກອນທ ໍ ່ີວາ: ່ "ນແຫີ້ ຼະເພ່ິ ນວານ່ າ ເຕ ໍ ້ ັ ມແຕປູ ່ ປາ ເພ່ິ ນວານາ ເຕ ່ ັ ມແຕຮວງເຂ ່ ົ້າ ເພ່ິ ນວາພ່ ເຂູ ົາກວາງ ຈວງຈ ້ ນເປ ັ ັ ນປ່ າ ຫີ ນສີ ລາຢນ່ ູ າ ເປ ໍ ້ ັ ນແກວຄ້ າແພງ ່ " (ຄດຈາກກອນເມ ັ ອງລາວສວຍງາມ ແລະ ຮ ື ງມ່ັ ຂອງທ ີ ານ ພ ່ ູມ ວີ ງວົ ຈີດ) ິ 2. ຈງອະທ ່ົ ິບາຍຄາສໍ ພາສ ຸ ດທິ ່ີວາ: ່ "ແມນວ່ າມ່ ຄວາມຮ ີ ເຕ ູ ້ ັ ມພງພຽງປາກ ກ ຸ ດໍ ທີອນ ້ ສອນຕນເອງບ ົ ່ໍ ໄດ ໃຜຊ ້ ຍິອງວ ້ າດ່ "ີ 3. ຈງອະທ ່ົ ິ ບາຍ "ຜນຮົ າຍຂອງຢາເສບຕ ້ ິ ດ" 1 Lao TBM6 final layout.pdf 30 7/31/2015 9:08:37 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
26 ບດທົ ີ 4 ການຂຽນບດພົ ິ ສູດ 1. ຄວາມໝາຍຂອງບດພົ ິ ສູດ ບດພົ ິ ສູດ ແມນບ່ ດແຕ ົ ງປະເພດໜ ່ ່ຶງ ເຊ່ງໃຊ ິ ຫ້ ຼກຖານຕ ັ ວຈົ ງມາອ ິ າງອ ້ ີງ ແລະ ຢງຢັ້ ືນ ລກສະນະຕ ັ ວຈົ ງຂອງບ ິ ນຫາຕ ັ າງໆທ ່ ່ີຍກຂົ ນມາພ ຶ້ ິ ສູດ. ການພິ ສູດບນຫາ ແມ ັ ນເຮ ່ ັດໃຫບ້ ນຫາ ັ ນນຈະແຈ ັ້ ງຂ້ ນພຶ້ ອມທ ້ ງຢັ ງຢັ້ ື ນເອົາບນຫານ ັ ນ. ັ້ ໂດຍທ່ວົໄປ, ນອກຈາກບດພົ ິ ສູດແລວ. ຢ ້ ໃນບ ່ ູ ດອະທ ົ ິບາຍຕາງໆເຊ ່ ່ັນ: ບດອະທ ົ ິບາຍ ການເມອງ, ບ ື ດອະທ ົ ິບາຍສງຄັ ມ ຫ ົ ຼື ບດອະທ ົ ິບາຍວນນະຄະດ ັ ກີ ຕໍ ອງການພ ້ ິ ສູດຄື ກນ ຕ ັ າງ ່ ແຕວ່ າພ່ ິ ສູດໜອຍ, ພ ້ ິ ສູດຫຼາຍເທ່ົານນ. ບ ັ້ ນຫາທ ັ ່ີນາມາພ ໍ ິ ສູດສວນຫ ່ ຼາຍແມນຄ່ າສໍ ພາສ ຸ ິ ດ, ຄາໍ ຄມ ຫ ົ ຼື ຄາເວໍ ົ້າຂອງບກຄຸ ນຕົ າງໆ. ່ 2. ການແຕງບ່ ດພົ ິ ສູດ ກອນຈະແຕ ່ ງບ່ ດພົ ິ ສູດໜ່ຶ ງໆ ໃຫໄດ້ ດ້ ຕີອງປະຕ ້ ບິ ດໄປຕາມຂ ັ ນຕອນຕ ັ້ າງໆດ ່ ງນ່ັ : ີ້ 2.1 ຊອກຮູເນ້ ອໃນ ແລະ ລະດ ື້ ບຄາດໝາຍຂອງບ ັ ນຫາທ ັ ່ີເອົາມາພິ ສູດ: ຊອກຮລະດ ູ ້ ບຄາດໝາຍກ ັ ອນອ ່ ່ນໝື ດຕົ ອງຮ ້ ວູ ້ າ: ່ - ພິ ສູດຫຍງ? (ຊອກຮ ັ ບູ ້ ນຫາທ ັ ່ີເອົາມາພິ ສູດ). - ຈະເອົາຫຼກຖານຕ ັ ວຈົ ງອິ ນໃດມາພ ັ ິ ສູດ? (ຊອກຫຼກຖານຕ ັ ວຈົ ງ). ິ - ພິ ສູດແນວໃດ? (ວທິ ີ ການອາງຫ ້ ຼກຖານແນວໃດ? ສະເໜ ັ ີ ຕາມລາດໍ ບແນວໃດ?). ັ ຊອກຮເນູ ້ ອໃນ: ື້ ຕວຢົ າງ: ່ ພິ ສູດຄາສໍ ພາສ ຸ ດທິ ່ີ ວາ: "ໄດ ່ ກ້ ນໝາກ ຢ ິ າລ່ ື ມຜປູ ູ້ ກ ໄດມ້ ຄວາມສ ີ ຸກ ຢາລ່ ື ມຜກະທ ູ້ າ" ໍ ເນອໃນທ ື້ ່ີພິ ສູດມຢູ ີສອງບ ່ ນຫາຄ ັ ື: 1 Lao TBM6 final layout.pdf 31 7/31/2015 9:08:37 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
27 - ໄດກ້ ນໝາກ ຢ ິ າລ່ ື ມຜປູກູ້ - ໄດມ້ ຄວາມສ ີ ຸກ ຢາລ່ ື ມຜກະທ ູ້ າ ໍ ເນອໃນຕ ື້ ນຕົ້ ໍ ຂອງສພາສ ຸ ດນິ ແມີ້ ນ: ຕ ່ ອງມ ້ ຄວາມກະຕ ີ ນຍັ ູຮູບຸ ້ ນຄນຄຸ ນຮົ ຸນກ່ ອນ. ່ 1.2 ຊອກຫຼກຖານມາອ ັ າງອ ້ ງ ີ ຕອງເລ ້ ື ອກເຟັ້ນບນຫາທ ັ ່ີມລີກສະນະເປ ັ ັ ນຕວແທນ, ມ ົ ຕີວຈົ ງ, ເໝາະກ ິ ບແຕ ັ ລະແງ ່ ຂອງ ່ ບນຫາທ ັ ່ີຈະພິ ສູດ. ບ່ໍ ແມນວ່ າສ່ ່ິ ງໃດກເກໍ ບມາເປ ັ ັ ນຫຼກຖານອ ັ າງອ ້ ີງຈນໝົ ດ, ຕ ົ ອງສະເໜ ້ ີຕາມ ລາດໍ ບໃຫ ັ ສ້ ມເຫດສ ົ ມຜົ ນ ຍ ົ ກເທ ົ ່ືອລະແງຂອງບ ່ ນຫາຂ ັ ນແລ ຶ້ ວອ້ າງ້ ຫຼກຖານໄປພ ັ ອມ. ້ 1.3 ພາກສວນຕ ່ າງໆຂອງບ ່ ດພົ ິ ສູດ ຕາມທາມະດາແລ ໍ ວບ້ ດພົ ິ ສູດປະກອບມ 3 ພາກສ ີ ວນຄ ່ ື ກນກັ ບບັ ດແຕ ົ ງປະເພດອ ່ ່ື ນໆຄື: ຕງບັ້ ນຫາ, ແກ ັ ໄຂບ ້ ນຫາ ແລະ ສະຫ ັ ຸ ຼບບນຫາ. ັ ສ່ງທິ ່ີ ຄວນເອົາໃຈໃສ່ ບດພົ ິ ສູດກຕໍ ອງໃຊ ້ ການອະທ ້ ິບາຍ ແລະ ບດອະທ ົ ິບາຍກຕໍ ອງໃຊ ້ ການພ ້ ິ ສູດ, ພຽງແຕ່ ຕອງໜ ້ ອຍ ຫ ້ ຼື ຫຼາຍເທ່ົານນ. ັ້ ສາລໍ ບພາກສ ັ ວນຕ ່ ງບັ້ ນຫາ ແລະ ສະຫ ັ ຸ ຼບບນຫາຄ ັ ື ກບບັ ດອະທ ົ ິບາຍ ຫຼື ບດແຕ ົ ງປະເພດ ່ ອ່ື ນ ແຕພາກສ ່ ວນແກ ່ ໄຂບ ້ ນຫາຈະຕ ັ ອງໃຊ ້ ເຫດຜ ້ ນ ແລະ ຫ ົ ຼກຖານຕ ັ ວຈົ ງມາພ ິ ິ ສູດເປັ ນລາດໍ ບ ັ ຕງແຕ ັ້ ບ່ ນຫາທ ັ ີໜ່ຶ ງຈນເຖ ົ ງບິ ນຫາສ ັ ດທຸ າຍ. ້ ໃນບດພົ ິ ສູດ ການອາງ້ ຫຼກຖານເປ ັ ັ ນສ່ິ ງສາຄໍ ນຕັ ນຕົ້ ໍ, ການອະທິບາຍ ຫຼື ການວິ ຈານ ເປັ ນສາຮອງ. ໍ ພາກສວນ ່ ຕາງໆຂອງ ່ ບດພົ ິສູດ ຕງບັ້ ນຫາ ັ ແກໄຂ້ ບນຫາ ັ ສະຫຸ ຼບ ບນຫາ ັ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 32 7/31/2015 9:08:37 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
28 ໂຄງຮາງຕ ່ ວຢົ າງບ ່ ດພົ ິ ສູດຄາສຸພາສ ໍ ດທິ ່ີ ວາ: ່ "ໄດກ້ ນໝາກ ຢ ິ າລ່ ື ມຜປູ ູ້ ກ ໄດມ້ ຄວາມສ ີ ກ ຢ ຸ າລ່ ື ມຜກະທ ູ້ າໍ" 1) ຕງບັ້ ນຫາ ັ - ກາວເຖ ່ ງຄວາມກະຕ ິ ນຍັ ູຮູບຸ ້ ນຄນຂອງຄ ຸ ນຮົ ຸນກ່ ອນໂດຍຫຍ ່ ໍ . ້ - ປຽບທຽບໃສຄ່ າສໍ ພາສ ຸ ິ ດບຮານ ູ "ໄດກ້ ນໝາກ ຢ ິ າລ່ ື ມຜປູ ູ້ ກ ໄດມ້ ຄວາມສ ີ ກ ຢ ຸ າລ່ ື ມຜກະທ ູ້ າໍ" 2) ແກໄຂບ ້ ນຫາ ັ ໄດກ້ ນໝາກຢ ິ າລ່ ື ມຜປູ ູ້ ກແມນແນວໃດ? (ອະທ ່ ິບາຍ-ພິ ສູດຄວາມໝາຍແປນ) - ຕນໄມ ົ້ ໃຫ້ ໝາກ ໂດຍສະເພາະແມ ້ ນຕ່ ນໝາກໄມ ົ້ ໃນສວນ ຫ ້ ຼື ໃນບານລ ້ ວນແຕ ້ ມ່ ຄີນປົ ກ ູ ມາກອນ. ່ - ເວລາໄດກ້ ນໝາກໄມ ິ ດ້ ງກ່ັ າວ ພວກເຮ ່ ົາບ່ໍ ຄວນລື ມບນຄຸ ນຜຸ ປູ ູ້ ກໄວ. ້ ໄດມ້ ຄວາມສ ີ ກຢຸ າລ່ ື ມຜກະທ ູ້ າໝາຍຄວ ໍ າມວາແນວໃດ? (ອະທ ່ ິບາຍພິ ສູດ-ຄວາມໝາຍເລິ ກ) ໄດມ້ ຄວາມສ ີ ກໝາຍເຖ ຸ ງ: ໄດ ິ ມ້ ຄວາມສະດວກສະບາຍ ເມ ີ ່ອໃດມ ື ຄວາມສ ີ ກແລ ຸ ວ ກ ້ ບໍ ່ໍ ຄວນລື ມບນຄຸ ນຂອງຜ ຸ ສູ້ າງ, ສ ້ ່ງສອນມາກ ັ ອນ. ່ ຜູກະທ ້ າແມ ໍ ນໃຜ ແລະ ພວກເພ ່ ່ິ ນໄດມ້ ຜີນງານຫຍ ົ ງແດ ັ ? (ອ ່ າງຫ ້ ຼກຖານຕ ັ ວຈົ ງມາພ ິ ິ ສູດ) - ແມນບ່ ນພັ ະບຸລຸດໃນສະໄໝບຮານ. ູ - ບນດາຜ ັ ູນາ, ວ ໍ ິ ລະຊນ ແລະ ປະຊາຊ ົ ນລາວທ ົ ່ີໄດຕ້່ໍ ສູປ້ ດປົ ່ ອຍຊາດ, ປກປົ ກຮັ ກສາ ແລະ ັ ສາງສາປະເທດຊາດດ ້ ວຍຄວາມທ ້ ໍລະຫດອົ ດທົ ນ. ົ - ພ່ໍແມ ແລະ ນາຍຄ ່ ູຜູໄດ້ ລ້ ຽງດ ້ ູສ່ງສອນ. ັ ເປັ ນຫຍງຈັ ່ງຮຶ ບຸ ູ ້ ນຄນຂອງຜ ຸ ກະທ ູ້ າມາກ ໍ ອນ (ອະທ ່ ິບາຍ ແລະ ອາງຫ ້ ຼກຖານທາງທ ັ ິ ດສະດ) ີ ຖາຄ້ ນຮົ ຸນຫ່ ຼງບັ ່ໍ ຮູບຸ ້ ນຄນຄຸ ນຮົ ຸນກ່ ອນສ ່ ງຄັ ມຈະເປ ົ ັ ນແນວໃດ? (ອາງຫ ້ ຼກຖານ ແລະ ຍ ັ ກ ົ ພຶ ດຕກິ າຕໍ ວຈົ ງມາພ ິ ິ ສູດ) ນກຮຽນຄວນເຮ ັ ັ ດແນວໃດເພ່ື ອສະແດງເຖງຄວາມຮ ິ ບຸ ູ ້ ນຄນ? ຸ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 33 7/31/2015 9:08:37 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
29 - ຕງໃຈຮ ັ້ າຮຽນ (ຮຽນວ ່ໍ ດທະນະທ ັ າ, ວ ໍ ິ ຊາສະເພາະ ແລະ ຮຽນເອົາແບບຢາງທ ່ ່ີດຂອງ ີ ຄນຮົ ຸນກ່ ອນ) ່ - ປະພຶ ດຕນໃຫ ົ ສອດຄ ້ ອງກ ່ ບຮັ ດຄອງປະເພນ ີ ລາວ. ີ - ຈາລຶ ກຜນງານ ແລະ ຄ ົ ນງາມ ຄວາມດ ຸ ຂອງຄ ີ ນຮົ ຸນກ່ ອນ. ່ - ໃຫການຊ ້ ວຍເຫ ່ ຼື ອ ແລະ ເບ່ງແຍງຜ ິ ກູ້ ນເບ ິ ຍບ້ ານານ ຫ ໍ ຼື ຜເຖູ້ າພົ້ ອມທ ້ ງເດັ ັ ກນອຍ, ້ ແມມານ. ່ 3) ສະຫຸ ຼບບນຫາ ັ - ສະຫຸ ຼບຫຍໍ ຄວາມໝາຍຄວາມສ ້ າຄໍ ນຂອງຄວາມກະຕ ັ ນຍັ ູຮູບຸ ້ ນຄນ. ຸ - ສະແດງທດສະນະຂອງຕ ັ ນເອງຕ ົ ່ໍຫວບົ ດ. ົ - ຂຽນຫວບົ ດອົ ດທັ າຍ ້ ຕວຢົ າງ: ່ ອະທິບາຍ-ພິ ສູດຄາສໍ ພາສ ຸ ິ ດທ່ີວາ: ່ "ໄດກ້ ນໝາກ ຢ ິ າລ່ ື ມຜປູ ູ້ ກ ໄດມ້ ຄວາມສ ີ ກ ຢ ຸ າລ່ ື ມຜກະທ ູ້ າໍ" ມະນດທຸ ່ີດາລໍ ງຊົ ວີິ ດຢໃນສ ່ ູ ງຄັ ມນົ ໄດ ີ້ ມ້ ຢູ ີມ່ ກີນຢິ າງອ ່ ່ີ ມໜາສໍ າລານ ແລະ ຄວາມສ ໍ ຸກ ຄວາມສະບາຍ, ໄດຊ້ ມໃຊ ົ ວ້ ດຖັ ຸສ່ິ ງຂອງຕາງໆ ສ ່ ວນຫ ່ ຼາຍແລວແມ ້ ນເກ ່ ດມາຈາກການອອກ ີ ແຮງງານ ແລະ ຫວຄົ ດປະດ ິ ດສິ າງຂອງຄ ້ ນຮົ ຸນກ່ ອນ. ສະນ ່ ນ, ພວກເຮ ັ້ ົາເປັ ນຄນເກ ົ ດໃໝີ ໃຫຍ ່ ລຸ ່ ນ ຕອງເປ ້ ັ ນຄນກະຕ ົ ນຍັ ູຮູບຸ ້ ນຄນຂອງຄ ຸ ນຮົ ຸນກ່ ອນ ດ ່ ງຄ່ັ າສໍ ພາສ ຸ ດທິ ່ີວາ: ່ "ໄດກ້ ນໝາກ ຢ ິ າລ່ ື ມຜປູ ູ້ ກ ໄດມ້ ຄວີ າມສຸກ ຢາລ່ ື ມຜກະທ ູ້ າໍ" ຕນໄມ ົ້ ທຸ ້ ກຊະນດທິ ່ີໃຫໝາກ ໂດຍສະເພາະແມ ້ ນໝາກໄມ ່ ທ້່ີຢູໃນຮ ່ ວໃນສວນ ຫ ົ້ ຼື ໃນ ບານເຊ ້ ່ັນວາ: ໝາກມ ່ ວງ, ໝາກມ ່ , ໝາກພ ີ້ າວ ສ ້ ວນຫ ່ ຼາຍແລວ ລ ້ ວນແຕ ້ ມ່ ຜູ ີປູ ້ ກ ແລະ ຜານ ່ ການບວລະບ ົ ດຮັ ກສາເປ ັ ັ ນເວລາຫຼາຍຟ້ າຫຼາຍປີຈ່ງຈຶ ະໄດກ້ ນໝາກ. ດ ິ ງນ່ັ ນ, ເມ ັ້ ່ອພວກເຮ ື ົາ ໄດກ້ ນໝາກແລ ິ ວກ້ ບໍ ່ໍ ຄວນລື ມຜປູ ູ້ ກ ຄວນບວລະບ ົ ດປັ ກປົ ກຮັ ກສາເຊ ັ ່ັນວາ: ບ ່ ່ໍທາລາຍຕ ໍ ນໄມ ົ້ ້ ບ່ໍ ຖາງບ່ໍຟນຖັ ມ ພ ິ້ ອມທ ້ ງເສ ັ ີ ມຂະຫຍາຍ ແລະ ປກຕູ ່ື ມອີ ກ ທງນັ ກີ້ ເພໍ ່ື ອໃຫທຸ ້ ກຄນມົ ຢູ ີມ່ ກີນ ິ ຢ່ າງພຽງພໍ. ເມ່ອໃດມ ື ຄວາມສ ີ ກສະໜ ຸ ກສະໜານແລ ຸ ວ ກ ້ ບໍ ່ໍຄວນລື ມຜ້ ທູ່ີໄດກະທ ້ າມາກ ໍ ອນເປ ່ ັນ ຕນແມ ົ້ ນພວກເຮ ່ ົາໃນປດຈັ ຸບນນັ ທຸ ີ້ ກຄນແມ ົ ນໄດ ່ ມ້ ຄວາມສ ີ ກສະບາຍປາສະຈາກເສ ຸ ິ ກເສື ອເໜືອ ໃຕ ທ້ ກຄຸ ນແມ ົ ນຍ່ ູທາງ່ ທາມາຫາກ ໍ ນ ແລະ ໄປມາຢ ິ າງສະດວກສະບາຍມ ່ ຄວາມເບ ີ ີ ກບານມວນ ່ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 34 7/31/2015 9:08:37 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
30 ຊ່ນ ສ ື ່ິ ງທ່ີກາວມານ ່ ນລັ້ ວນແຕ ້ ໄດ່ ມາຈາກການກະທ ້ າ ແລະ ຫ ໍ ວຄົ ິ ດປະດດສິ າງຂອງຄ ້ ນຮົ ຸນ ່ ກອນເຊ ່ ່ັນວາ: ບ ່ ນພະບ ັ ຸລຸດເຮົາໃນສະໄໝບຮານ ເປ ູ ັ ນຕນ ເຈ ົ້ ົ້າຟ້ າງມ, ເຈ ຸ່ ົ້າໄຊເຊດຖາທິລາດ ເຈາສົ້ ຸລິ ຍະວງສາ ແລະ ຜ ົ ອູ້່ນໆ ພ ື ອມນ ້ ນກັ້ ມໍ ທີງນັ ກວັ ິ ລະຊນອົ າຍສ ້ ີທອງ ແລະ ຜອູ້່ື ນໆ ລວນ ້ ແຕແມ່ ນຜ່ ທູ້່ີ ມຄວາມຈ ີ ງຮ່ົ ກພັ ກດັ ຕີ່ໍ ປະເທດຊາດຕ່ໍ ປະຊາຊນມົ ນີາໃຈຮ ໍ ້ ກຊາດຮ ັ ກບັ ານເກ ້ ດເມ ີ ອງ ື ນອນ ມນີາໃຈອ ໍ ້ ງອາດກ ົ າຫານ, ມ ້ ຄວາມມານະອ ີ ດທົ ນເອ ົ ື້ອເຟື້ອເພ່ື ອແຜເສຍສະຫ ່ ຼະ ແລະ ຮກແພງຊ ັ ວຍເຫ ່ ຼື ອເຊ່ງກິ ນແລະກ ັ ນ. ັ ນອກຈາກບນຫາທ ັ ່ີກາວມາແລ ່ ວເມ ້ ່ອພວກເຮ ື ົາມາເວົ້າເຖງ ິ ສະໄໝປະເທດຊາດຕກເປ ົ ັ ນຫວເມ ົ ອງຂ ື ນໃຫ ຶ້ ແກ້ ຈ່ ກກະພ ັ ດຕັ າງດ ່ າວພວກເຂ ້ ົາໄດກ້ ດຂົ ່ຂູ ີດຮດ ີ ພອມທ ້ ງຈັ ດເຜ ູ ົາຜານເຮອນຊານບ ື ານຊ ້ ອງໄຮ ່ ນາຮ ່ ວສວນພ ົ້ ຜາປ ູ ່ າດງ ແລະ ຊ ົ ບພະຍາກອນ ັ ອນລັ າຄໍ ້ າຂອງປະເທດເຮ ່ ົາເກອບຈະບ ື ່ໍ ມຫຍີ ງເຫັ ຼື ອຄາງ້ ຕ່ໍ ກບການກະທ ັ າອໍ ນໂຫດຮ ັ າຍປ ້ ່ າເຖ່ອນ ື ທ່ີກາວມານ ່ ນບັ້ ນດາຜ ັ ນູ້ າອໍ ນແສນເຄ ັ ົາລບຮົ ກກັ ໄດໍ ຕ້ ດສັ ິ ນໃຈ ແລະ ທ້ ມເທເຫ ຸ ່ື ອແຮງທງໝັ ດົ ເພ່ືອອຸທິດຊີ ວິ ດເລື ອດເນອເພ ື້ ່ືອການຕ່ໍສູພ້ ອມກ ້ ນນັ ນກັ້ ໄດໍ ສ້ ມທົ ບກົ ບບັ ນດາເ ັ ຜ່ົາຕາງໆລ ່ ກຂຸ ນຶ້ ຕ່ໍສູຢ້ າງລະອ ່ ິ ດລະອຽວຫ ້ ຼາຍສິ ບກວາປ່ ີຈ່ງໄດ ຶ ຮ້ ບໄຊຊະນະ ນ ັ ນກັ້ ຍໍ ອນຜ ້ ນງານຂອງບ ົ ນດາທ ັ ່ ານ ຜູນ້ າເຊໍ ່ັນ: ທ່ ານ ໄກສອນ ພມວົ ິຫານ, ທ່ ານ ສພານ ຸ ຸວງ ແລະ ຜ ົ ອູ້່ື ນໆອີ ກ. ດງນ່ັ ນ, ມ ັ້ ນຈັ ່ງຶ ສອດຄອງ່ ກບຄັ າສໍ ພາສ ຸ ິ ດທ່ີວາ: ່ "ຄາຂອງຄ ່ ນຢົ ທ່ ູ ່ີຜນຂອງງານ ຜ ົ ນຂອງງານຢ ົ ທ່ ູ ່ີການກະທາໍ " ຄາສໍ ພາສ ຸ ິ ດນມີ້ ຄວາມໝາຍວ ີ າຄ່ ນຜົ ໜູ້ ່ຶງຈະມຄຸ ີນຄາໄດ ່ ນ້ ນຕັ້ ອງວ ້ ດກັ ນຢັ ່ ທູ ່ີຜນງານທ ົ ່ີສະແດງ ອອກບ່ໍແມນມ່ ແຕີ ເວ່ ົ້າແຕປາກແຕ ່ ບ່ ່ໍ ສາດມາດເຮັດຫຍງໄດ ັ ເລ້ ີ ຍແລວອ້ າງວ ້ າຕ່ ນເອງມ ົ ຄຸ ີນຄາ່ ສູງສ່ງ. ສະນ ົ ນ, ພວກເຮ ັ້ ົາທ່ີເປັ ນຄນເກ ົ ດໃໝ ີ ໃຫຍ ່ ລຸ ່ ນ, ເປັ ນນກຮຽນ-ນ ັ ກສັ ຶ ກສາຕອງຮ ້ ບຸ ູ ້ ນຄຸນ ຂອງເພ່ິ ນ ເພາະພວກເພ່ິ ນແມນບ່ ກຄຸ ນທົ ່ີມຄຸ ີນງາມຄວາມດໃນການຕ ີ ່ໍສູ ແລ ້ ະ ປກປົ ກຮັ ກສາ ັ ປະເທດຊາດໄວ ໃຫ ້ ພວກເຮ ້ ົາໄດຢູ ້ ຢ່ າງສະນ ່ ກສຸ ກສະບາຍຄ ຸ ືທຸກມນື້ . ນອກຈາກບ ີ້ ນຫາທ ັ ່ີກາວ່ ມາແລວ ພວກເຮ ້ ົາເກດມາເປ ີ ັ ນຄນຮົ ປາກຮ ູ ້ ເວູ ້ ົ້າ, ເຮັ ດວຽກເຮອນການຊານ, ມ ື ຄວາມຮ ີ ຄວາມ ູ ້ ສາມາດ ແລະ ມທີດສະນະຄ ັ ນສຸ ມບົ ດອັ ນດັ ງາມນ ີ ນກັ້ ລໍ ວນແຕ ້ ໄດ່ ມາຈາກການສ ້ ຶ ກສາອບຮົ ມົ ຂອງພ່ໍແມ ແລະ ຄ ່ ບາອາຈານ ດ ູ ງຄ່ັ າສໍ ພາສ ຸ ິ ດທ່ີວາ: ່ "ບຸນຄນພຸ ່ໍແມນ່ ໜີ້ ກເກ ັ ່ງທິ ໍລະນ ໃຜຜ ີ ູ້ ຢາມແຍງນ ້ ບຫາກຊ ົ ດິ ເມີ ່ອໜື າ້ ". ໝາຍວາ ຖ ່ າຜ້ ໃດຫາກຮ ູ້ ຈູ ້ ກເຄ ັ ົາລບນົ ບຖັ ພື່ໍແມຮ່ ກແພງເບ ັ ່ິ ງ ແຍງພ່ໍແມໃຫ່ ດ້ ຜູ ີນ້ ນ ກ ັ້ ຈະເປ ໍ ັ ນຄນທົ ່ີມຄວາມກະຕ ີ ນຍັ ູຮູບຸ ້ ນຄນພຸ ່ໍແມ່ , ອະນາຄດຂົ າງໜ້ າກ້ ຈະໍ ມແຕີ ຄວາມຈະເລ ່ ີ ນຮຸງເຮ ່ ອງເຮ ື ັ ດຫຍງທັ າຫຍ ໍ ງກັ ຈະປະສ ໍ ບຜົ ນສົ າເລໍ ັດ ຫຼື"ບອນໃດມ ່ ຄູ ີ ບອນ່ ນນມັ້ ແສງສະຫວ ີ າງ່ " ໝາຍວາຄ່ ເປູ ັ ນຜໃຫູ້ ແສງສະຫວ ້ າງແກ ່ ພວກເຮ ່ ົາ. ພວກເຮົາທ່ີເປັ ນນກຮຽນ ັ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 35 7/31/2015 9:08:37 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
31 ນກສັ ຶ ກສາກອນຈະມ ່ ຄວາມຮ ີ ຄວາມສາມາດໄດ ູ ້ ກ້ ແມໍ ນຍ່ ອນຄ ້ ເປູ ັ ນຜອູ້ ບຮົ ບບົ ່ມສອນເຮ ົ ົາມາໃຫ້ ກາຍເປັ ນພະນກງານ, ທະຫານ, ຕ ັ າຫໍ ຼວດ ແລະ ອ່ື ນໆ ແມນຍ່ ອນຄ ້ ູທງນັ ນ ໜັ້ າທ້ ່ີຂອງພວກ ເຮົາກຕໍ ອງເຝ ້ ິ ກຝນຫົ ່ຼໍ ຫຼອມຕນເອງໃຫ ົ ກາຍເປ ້ ັ ນຄນດົ ຂອງສ ີ ງຄັ ມ ເປ ົ ັ ນລກທູ ່ີດຂອງ ີ ພ່ໍແມ ແລະ ່ ເປັ ນພນລະເມ ົ ອງດ ື ຂອງປະເທດຊາດ. ກ ີ ງກົ ນຂັ າມ ຖ ້ າຫາກຄ ້ ນຮົ ຸນຫ່ ຼງຫາກບ ັ ່ໍ ຮູບຸ ້ ນຄນຂອງຄ ຸ ນົ ຮຸນກ່ ອນແລ ່ ວຈະເຮ ້ ັດໃຫສ້ ງຄັ ມ ແລະ ປະເທດຊາດໄປສ ົ ຄວາມມ ູ່ ດມື ວ. ພວກເຮ ົ ົາທ່ີເກດມາເປ ີ ັ ນ ຄນລາວທ ົ ່ີຢູພ່ ື ນແຜນດ່ ນລາວຕ ິ ອງຮ ້ ຈູ ້ ກຮັ ກຖັ ່ນກິ າເໍ ນດ ແລະ ຮ ີ ຈູ ້ ກບັ ນຄຸ ນຂອງຜ ຸ ທູ້່ີກະທາມາກ ໍ ອນ ່ ພອມນ ້ ນກັ້ ຕໍ ອງຮ ້ ຈາລ ູ ້ ຶ ກບນຄຸ ນ ແລະ ຮ ຸ າຮຽນເອ ່ໍ ົາຄນງາມຄວາມດ ຸ , ຮຽນເອ ີ ົາແບບຢາງທ ່ ່ີດີ ຂອງຄນຮົ ຸນກ່ ອນມາເປ ່ ັນແບບແຜນໃນການດາລໍ ງຊົ ີ ວິ ດໃຫກາຍເປ ້ ັນຄນທົ ່ີມຄຸ ີນຄາໃນສ ່ ງຄັ ມ. ົ ຄວາມກະຕນຍັ ູຮູບຸ ້ ນຄນເ ຸ ປັ ນສ່ງທິ ່ີສາຄໍ ນ, ປະເສ ັ ດ ແລະ ຈ ີ ບງາມທ ົ ່ີສຸດສາລໍ ບຄັ ນຮົ ຸນຫ່ ຼງ. ັ ສະນນ, ພວກເຮ ັ້ ົາຄວນຈາລຶ ກຄນງາມຄວາມດ ຸ ຂອງພວກເພ ີ ່ິ ນໄວໃນຄວາມຊ ້ ງຈົ າຂອງ ໍ ພວກເຮົາຕະຫຼອດໄປ ພວກເຮົາທ່ີເປັ ນນກຮຽນ-ນ ັ ກສັ ກສາຄວນເຝ ຶ ິ ກຝນຫົ ່ຼໍຫຼອມຕນເອງຮ ົ າຮຽນ ່ໍ ເອົາສ່ິ ງທ່ີດງີາມຂອງຄນຮົ ຸນກ່ ອນໃຫ ່ ກາຍເປ ້ ັ ນຄນທົ ່ີມຄຸ ີນສມບົ ດ, ມ ັ ຄວາມຮ ີ ຄວາມສາມາດ ມ ູ ້ ີ ຄວາມເຄົາລບນົ ບຖັ ແລະ ຮ ື ບຸ ູ ້ ນຄນຂອງບ ຸ ນພະບ ັ ຸລຸດ, ທ່ ານຜນູ້ າ, ພ ໍ ່ໍແມ ແລະ ຄ ່ ບາອາຈານ ູ ທ່ີມຄຸ ີນງາມຄວາມດຕີ່ໍ ປະເທດຊາດຕະຫຼອດໄປ. ຄາຖາມ ໍ 1. ບດພົ ິ ສູດແມນບ່ ດແນວໃດ? ົ 2. ການແຕງບ່ ດພົ ິ ສູດຕອງປະຕ ້ ບິດຕາມຂ ັ ນຕອນໃດແດ ັ້ ?່ ບດເຝ ົ ິ ກຫດ ັ 1. ໃຫນ້ ກຮຽນສ ັ າງໂຄງຮ ້ າງບ ່ ດອະທ ົ ິບາຍ-ພິ ສູດຄາສໍ ພາສ ຸ ດທິ ່ີວາ: ່ "ສູຊ້ ນພົ ນທົ້ ກ ມ ຸ ສຸ ີກພາຍຫຼງັ" 2. ຈງແຕ ່ົ ງບ່ ດພົ ິ ສູດຄາສໍ ພາສ ຸ ິ ດທ່ີວາ: ່ "ພາສາບອກຊາດ ມາລະຍາດບອກຕະກຸນ" 1 Lao TBM6 final layout.pdf 36 7/31/2015 9:08:37 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
32 ບດທົ ີ 5 ບດວົ ຈານ ິ 1. ຄວາມໝາຍຂອງບດວົ ຈານ ິ ບດວົ ຈານ ແມ ິ ນບ່ ດແຕ ົ ງປະເພດໜ ່ ່ຶ ງ ເຊ່ງອິ ງໃສ ີ ຄວາມຮ ່ , ຄວາມຄ ູ ້ ດ ແລະ ທ ິ ດສະນະ ັ ຫຼກໝັ ນຂອງຜ ັ້ ຂຽນເພ ູ້ ່ື ອສງເກດເບ ັ ່ິ ງບນຫານ ັ ນວັ້ າຖ່ ກ ຫ ື ຼື ຜິ ດ. ຈາກນນ, ກ ັ້ ຖອດຖອນເອ ໍ ົາຄວາມ ໝາຍ ແລະ ຄນປະໂຫຍດຂອງບ ຸ ນຫານ ັ ນໂດຍມ ັ້ ການຕ ີ າໜໍ ິ, ການພິ ຈາລະນາ ແລະ ການຄນົ້ ຄດຕິ ກຕອງໄປພ ຶ ອມ. ບ ້ ່ໍ ວາວຽກງານຈະຮ ່ າຍ ຫ ້ ຼື ດ, ຖີ ກ- ື ຜິ ດ ກສາມາດຍ ໍ ກຂົ ນມາວ ຶ້ ິ ຈານໄດ. ້ ຕາມທາມະດາແລ ໍ ວ ການວ ້ ິ ຈານບນຫາໃດໜ ັ ່ຶງ ແມນຍ່ ອງຍ ້ ໍ ສ່ິ ງທ່ີຖກຕື ອງ ແລະ ຕ ້ າໜໍ ິສ່ິ ງທ່ີ ຜິ ດພາດຂອງບນຫາດ ັ ງກ່ັ າວ ເພ ່ ່ື ອເຮັ ດແນວໃດໃຫຜູ ້ ອ້ ານມ ່ ຄວາມຮ ີ ບຮັ ແລະ ນ ູ ້ າໄປເຖ ໍ ງການ ິ ກະທາທໍ ່ີຖກຕື ອງ. ້ 2. ລກສະນະຂອງບ ັ ດວົ ຈານ ິ ບດວົ ຈານເຄ ິ ຍມີ ລີກສະນະຕ ັ າງໆດ ່ ງນ່ັ : ີ້ 2.1 ວຈານບ ິ ນຫາໃດໜ ັ ່ຶ ງທ່ີຖກຕື ອງສ ້ ມບູນ ົ ແມນບ່ ນຫາທ ັ ່ີຖກຕື ອງໝ ້ ດ ໂດຍບ ົ ່ໍສາມາດປະຕິເສດໄດ ໝາຍຄວາມວ ້ າຖ່ ກກື ບຄວາມ ັ ເປັ ນຈງ ແລະ ມ ິ ວີທະຍາສາດ. ິ ຕວຢົ າງ: ່ - ວິ ຈານຄາເວໍ ົ້າຂອງທ່ ານ ໄກສອນ ພມວົ ິຫານ ທ່ີວາ: " ່ ພວກເຮົາບ່ໍ ອາດຝາກຝງທັ ຶນຮອນ ອນປະເສ ັ ດຂອງຊາດໄວ ີ ກ້ ບຜັ ທູ້່ີບ່ໍ ມຄຸ ີນສມບົ ດ ແລະ ຄວາມສາມາດພຽງພ ັ ໍ" - ວຈານຄ ິ າສໍ ພາສ ຸ ດທິ ່ີວາ: " ່ ເກາອົ້ ດເກ ົ າເຍ ົ້ ື້ອນຫາກຊໄດິ ທ້ ອນຄ ່ າ"ໍ - ວຈານຄ ິ າເວໍ ົ້າຂອງທານເລນ ່ ນທິ ່ີ ວາ: " ່ ຮຽນແລວ, ຮຽນອ ້ ກ, ຮຽນເລ ີ ື້ອຍໆໄປ" 1 Lao TBM6 final layout.pdf 37 7/31/2015 9:08:37 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
33 2.2 ວຈານບ ິ ນຫາໃດໜ ັ ່ຶ ງທ່ີ ຖກແດ ື ຜ່ ິ ດແດ ່ ແມນບ່ ນຫາທ ັ ່ີບ່ໍ ຖກຕື ອງສ ້ ມບົ ນໝູ ດ ໝາຍຄວາມວ ົ າມ່ ສີວນຖ ່ ກ ແລະ ສ ື ວນຜ ່ ິ ດ. ຕວຢົ າງ: ່ - ວຈານຄ ິ າສໍ ພາສ ຸ ດທິ ່ີວາ: ່ "ຕກໝົ ແຮ່ ູ ງເປ ້ ັ ນແຮງ ຕ ້ ກໝົ ກາເປ ່ ູ ັ ນກາ" "ເບ່ງຊິ າງໃຫ ້ ເບ້ ່ງຫາງ ເບ ິ ່ງນາງໃຫ ິ ເບ້ ່ງແມ ິ "່ - ວຈານຄ ິ າເວໍ ົ້າທ່ີວາ: " ່ ພູມໃຈໃນສ່ງທິ ່ີຕນເອງໄດ ົ ພ້ ໍໃຈໃນສ່ງທິ ່ີຕນມົ ເປີ ັ ນຄນໂຊກ ດ ົ ທີ່ີ ສຸດໃນໂລກ" 2.3 ວຈານບ ິ ນຫາໃດໜ ັ ່ຶ ງທ່ີຜິ ດໝດ ົ ແມນວ່ ຈານບ ິ ນຫາໃດໜ ັ ່ຶ ງທ່ີເຫັນວາຜ່ ິ ດພາດ ເຊ່ງບິ ່ໍ ຖກກື ບຄວາມເປ ັ ັ ນຈງໃດໆທ ິ ງໝັ ດ. ົ ຕວຢົ າງ: ່ - ວຈານຄ ິ າເວໍ ົ້າທ່ີວາ: " ່ ຄນເຮ ົ ົາຈະຮງມ່ັ ຫີ ຼື ທຸກຍາກແມນຍ່ ອນໂຊກຊາຕາ" ້ 3. ການຂຽນບດວົ ຈານ ິ ໂດຍທ່ວໄປແລ ົ ວການຂຽນບ ້ ດວົ ິ ຈານປະກອບດວຍ 3 ພາກສ ້ ວນຄ ່ ື: ຕງບັ້ ນຫາ, ແກ ັ ໄຂ້ ບນຫາ ແລະ ສະຫ ັ ຸ ຼບບນຫາ ຄ ັ ກືນກັ ບບັ ດຫົ ດແຕ ັ ງປະເພດອ ່ ່ນໆ. ື 1) ການຕງບັ້ ນຫາ ັ ຄກືນກັ ບການຕ ັ ງບັ້ ນຫາໃນບ ັ ດຫົ ດແຕ ັ ງປະເພດອ ່ ່ື ນໆ. 2) ການແກໄຂບ ້ ນຫາ ັ ດາເນໍ ນຕາມວ ີ ທິ ີດງນ່ັ : ີ້ - ສງເກດເບ ັ ່ິ ງບນຫາທ ັ ່ີນາເອໍ ົາມາວິ ຈານນນ ຖ ັ້ ກໝື ດ ຫ ົ ຼື ຜິດໝດ ຫ ົ ຼື ວາຖ່ ກແດ ື ຜ່ ິດແດ່ ຜິ ດຢບ່ ູ ອນໃດ, ຖ ່ ກຢື ບ່ ູ ອນໃດ, ອະທ ່ ິ ບາຍຄວາມໝາຍລວມຂອງບນຫານ ັ ນໂດຍຫຍ ັ້ ໍ . ້ - ອາງເຫດຜ ້ ນຢົ ງຢັ້ ື ນແງທ່ ່ີຖກຕື ອ້ ງ ແລະ ຕາໜໍ ິແງທ່ ່ີຜິ ດພາດ, ສະແດງທ່ າທີເຫັນດເຫີ ັນ ພອມນ ້ າແງ ໍ ທ່ ່ີ ຖກ ແລະ ຄ ື ດຄັ ານແງ ້ ທ່ ່ີ ຜິ ດ. - ຕກຕອງພ ຶ ິ ຈາລະນາຄນປະໂຫຍດຂອງບ ຸ ນຫານ ັ ນ. ຈາກນ ັ້ ນ, ຈ ັ້ ່ງສຶ ງລວມເອ ັ ົາບນຫາທ ັ ່ີໄດ້ ຍກຂົ ນມານ ຶ້ ນ ເພ ັ້ ່ື ອຖອດຖອນເປັ ນບດຮຽນ ແລະ ນ ົ າໃຊ ໍ ເຂ້ ົ້າໃນການດາລໍ ງຊົ ວີດຕິ ວຈົ ງ ິ 3) ການສະຫຸ ຼບບນຫາ ັ ສງເກດຕ ັ ີ ລາຄາບນຫານ ັ ນຄັ້ ື ນ ແລະ ສະແດງທດສະນະຂອງຕ ັ ນເອງຕ ົ ່ໍບນຫາດ ັ ງກ່ັ າວ່ ໂດຍຫຍໍ . ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 38 7/31/2015 9:08:38 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
34 ໂຄງຮາງຕ ່ ວຢົ າງບ ່ ດວົ ຈານຄ ິ າສຸພາສ ໍ ດທິ ່ີວາ: ່ "ໄມຄ່ ດເອ ົ ົາໄວເຮ້ ັ ດຂໍ ເຫັ ຼກງເອໍ ົາໄວເຮ້ ັ ດກຽວ ຄ ່ ນຄົ ດລົ ຽວເອ ້ ົາໄວບ້່ໍ ດ"ີ 1) ຕງບັ້ ນຫາ ັ - ເວົ້າເຖງຄິ ນປະໂຫຍດຂອງໄມ ຸ ຄ້ດ ແລະ ເຫ ົ ັ ຼກງ. ໍ - ເວົ້າເຖງຜິ ນເສຍຫາຍຂອງຄ ົ ນທົ ໍ ລະຍດຄົ ນລົ ຽວ. ້ - ຂຽນຫວບົ ດຄົ ນ. ື 2) ແກໄຂບ ້ ນຫາ ັ ໄມຄ້ດ ເຫ ົ ັ ຼກງ ມໍ ຄຸ ີນປະໂຫຍດແນວໃດໃຫແກ້ ຄ່ ນເຮ ົ ົາ? (ອະທິ ບາຍ+ວຈານ) ິ - ໄມຄ້ ດເຖ ົ ງຈະຄ ິ ດລົ ຽວປານໃດກ ້ ຕາມ ແຕ ໍ ມ່ ນກັ ຍໍ ງມັ ຄຸ ີນຄາ ແລະ ທ ່ ງກັ ໃຫໍ ້ ໄດຮ້ ບຜັ ນົ ປະໂຫຍດແກຄ່ ນເຮ ົ ົາຢ່ າງຫຼວງຫຼາຍເຊ່ັນ: ເອົາເຮັດຂໍເກາະໄວຫ້ ອຍວ ້ ດຖັ ຸສ່ິ ງຂອງຕາງໆໃນ ່ ເຮອນຊານຂອງ ື ເຮົາໄດ... ້ - ເຫັ ຼກງ ເປໍ ັ ນການສະດວກສະບາຍໃຫກ້ ບນາຍຊ ັ າງຕ ່ ີເຫັ ຼກ ນາໄປຕ ໍ ີເປັ ນອປະກອນຮ ຸ ບໃຊ ັ ເຊ້ ່ັນ: ກຽວ ເພ ່ ່ື ອໃຫປະຊາຊ ້ ນຊາວຜ ົ ອອກແຮງງານນ ູ້ າເອໍ ົາໄປໃຊໃນເວລາກ ້ ຽວເຂ ່ ົ້າ, ກຽວຫຍ ່ າຕ້ າງໆ. ່ ເປັ ນຫຍງຈັ ່ງເວ ຶ ົ້າວາຄ່ ນທົ ໍລະຍດຄົ ດລົ ຽວເອ ້ ົາໄວບ້່ໍ ດ? (ວ ີ ຈານ) ິ - ຄນທົ ໍລະຍດຄົ ດລົ ຽວເປ ້ ັ ນຄນທົ ່ີໃຈດາອໍ າມະຫ ໍ ິ ດ, ຄນເຫ ົ ັນແກຕ່ ວ, ຂ ົ ຕີ້ ວະຫ ົ ຼອກລວງ, ສໍ ້ ລາດບງຫັ ຼວງ, ຂາຍຊາດ, ຂາຍປະຊາຊນ, ໜ ົ າໄຫວ ້ ຫ້ ຼງຫັ ຼອກ, ປາກຫວານໃຈສມ... (ຍ ົ້ ກເອ ົ ົາ ພຶ ດຕກິ າ ແລະ ການກະທ ໍ າຂອງຄ ໍ ນທົ ໍລະຍດຄົ ດລົ ຽວໃນສ ້ ງຄັ ມມາເວ ົ ົ້າ) ຄນສົ ດຊັ ່ແມື ນຄ່ ນແົ ນວໃດ? ມຄຸ ີນປະໂຫຍດແນວໃດຕ່ໍປະເທດຊາດ? - ແມນຄ່ ນທົ ່ີມຄວາມສ ີ ດຊັ ່ຕື່ໍ ປະເທດຊາດບານເມ ້ ອງ, ຕ ື ່ໍປະຊາຊນ, ມ ົ ຈີດໃຈປອດໃສຂາວ ິ ສະອາດ, ບໍ ລິ ສຸດຜດຜຸ ອງ, ບ ່ ່ໍ ໂລບມາກໂລພາ, ບ່ໍ ເຫັ ນແກຕ່ ວ, ຮ ົ ກພັ ່ີ ຮກນັ ອງ, ຮ ້ ກຄອບຄ ັ ວ... ົ - ຖາຫາກວ ້ າຄ່ ນຜົ ທູ້່ີ ສດຊັ ່ບືໍ ລິ ສຸດຢາງ່ ນໄດີ້ ບ້ໍ ລິຫານປະເທດຊາດກຈະເຮ ໍ ັດໃຫປະເທດຊາດ ້ ບານເມ ້ ອງມ ື ຄວາມສະຫງ ີ ບສົ ກ ຈະເລ ຸ ີ ນຮຸງເຮ ່ ອງສ ື ວີໄລຢ ິ າງບ ່ ່ໍ ຢຸດຢງ. ັ້ 3) ສະຫຸ ຼບ - ເວົ້າຄນໂດຍຫຍ ື ໍ ຂອງຜ ້ ນຮົ າຍຂອງຄ ້ ນຄົ ດລົ ຽວ ້ - ສະແດງທດສະນະຂອງຕ ັ ນເອງຕ ົ ່ໍ ບດ ົ - ຂຽນຄາສໍ ພາສ ຸ ດຄິ ນ ື 1 Lao TBM6 final layout.pdf 39 7/31/2015 9:08:38 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
35 4. ການສມທຽບລະຫວ ົ າງບ ່ ດ ອະທ ົ ິ ບາຍ, ພິ ສູດ ແລະ ບດວົ ຈານ ິ 4.1 ຈຸດຄກືນ ັ ຢູ່ ໃນບດອະທ ົ ິບາຍ, ບດພົ ິສູດ ຫຼື ບດວົ ິ ຈານ, ແຕລະປະເພດດ ່ ່ງກັ າວ ລ ່ ວນແຕ ້ ຕ່ ອງ ້ ການໃຊການອະທ ້ ິບາຍ, ພິ ສູດ ແລະ ວິ ຈານຮວມກ ່ ນຢັ ໃນບ ່ ູ ດດຽວກ ົ ນ ພຽງແຕ ັ ຕ່ ອງການໜ ້ ອຍ ້ ຫຼື ຫຼາຍຕາງກ ່ ນເທ ັ ່ົານນ. ັ້ 4.2 ຈຸດຕາງກ ່ ນ ັ ໃນບດອະທ ົ ິບາຍການໃຊເຫດຜ ້ ນ ເພ ົ ່ື ອຊແຈງບ ີ້ ນຫາເປ ັ ັ ນສວນສ ່ າຄໍ ນ, ການອ ັ າງຫ ້ ຼກຖານ ັ ຕວຈົ ງ ແລະ ວ ິ ຈານເປ ິ ັ ນສວນສ ່ າຮອງ. ໍ ໃນບດພົ ິສູດ ການອາງຫ ້ ຼກຖານຕ ັ ວຈົ ງມາຢ ິ ງຢັ້ ືນເປັນສວນສ ່ າຄໍ ນ, ການຊ ັ ີ້ແຈງບນຫາ ັ ແລະ ວຈານເປ ິ ັ ນສວນສ ່ າຮອງ. ໍ ສາລໍ ບບັ ດວົ ິ ຈານນນປະກອບດ ັ້ ວຍສ ້ ວນຕ ່ າງໆຄ ່ ື ຂາງເທ ້ ິງແຕເປ່ ັ ນພຽງສາຮອງ, ສ ໍ ວນທ ່ ່ີ ສາຄໍ ນ ແລະ ຕ ັ ນຕົ້ ໍ ແມນການໄຈ ່ ແຍກ, ວ ້ ຈານອ ິ ນຖັ ກອື ນຜັ ິ ດ ແລະ ຄນປະໂຫຍດຂອງບ ຸ ນຫາ. ັ ຕາຕະລາງປຽບທຽບລະຫວາງບ ່ ດອະທ ົ ິບາຍ, ພິ ສູດ ແລະ ບດວົ ຈານ ິ ບດອະທ ົ ິບາຍ ບດພົ ິ ສູດ ບດວົ ຈານ ິ - ວຈານ ແລະ ພ ິ ິ ສູດສນໆ ັ້ - ອະທິ ບາຍດວຍເຫດຜ ້ ນ ົ ເປັ ນຕນຕົ້ ໍ - ອະທິບາຍຄວາມໝາຍຂອງ ບນຫາ ັ - ວຈານສ ິ ນໆ ັ້ - ອາງຫ ້ ຼກຖານຕ ັ ວຈົ ງເປ ິ ັ ນ ຕນຕົ້ ໍ - ອະທິບາຍ ແລະ ພິ ສູດ ສນໆ ັ້ - ວຈານເປ ິ ັ ນບນຫາສ ັ າໍຄນ ັ ແລະ ຕນຕົ້ ໍ ຕວຢົ າງ: ່ ໂຄງຮາງການແກ ່ ໄຂບ ້ ນຫາໃນບ ັ ດ 3 ປະເພດຂ ົ າງເທ ້ ິ ງ ຫວບົ ດ: "ໄມ ົ ລ້ າດຽວລ ໍ ອມຮ ້ ວບົ້ ່ໍ ໄຂວ ໄພ ່ ບ່ ່ໍພອມແປງບ ້ ານບ ້ ່ໍ ເຮອງ" ື ບດອະທ ົ ິບາຍ ບດພົ ິ ສູດ ບດວົ ຈານ ິ - ໄພບ່ ່ໍພອມແປງບ ້ ານບ ້ ່ໍ ເຮອງ ື - ເຫດໃດຈ່ງວຶ າໄພ ່ ບ່ ່ໍພອມ້ - ໄມລ້ າດຽວແມ ໍ ນຫຍ ່ ງ? ັ - ໄພບ່ ່ໍພອມແປງບ ້ ານບ ້ ່ໍ ເຮອງ? ື - ໄມລ້ າດຽວແມ ໍ ນຫຍ ່ ງ? ັ ອະທິ ບາຍ ແລະ ພິ ສູດສນໆ ັ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 40 7/31/2015 9:08:38 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
36 ແປງບານບ ້ ່ໍ ເຮອງເພ ື ່ື ອເຮັ ດ ໃຫມ້ ຄວາມສາມ ີ ກຄັ ີ ກນັໄດ້ (ອະທິບາຍເປັ ນຈດຕຸ ນຕົ້ ໍ ) - ອາງຫ ້ ຼກຖານສ ັ ນໆ ັ້ - ອາງຫ ້ ຼກຖານໄມ ັ ລ້ າດຽວ ໍ ລອມຮ ້ ວົ້ບ່ໍ ໄຂວ ໄພ ່ ບ່ ່ໍພອມ້ ແປງບານບ ້ ່ໍ ເຮອງ (ພ ື ິ ສູດເປັ ນ ບນຫາ ັ ຕນຕົ້ ໍ ) - ວຈານ ໄພ ິ ບ່ ່ໍພອມແປງ ້ ບານບ ້ ່ໍ ເຮອງື ເປັ ນບນຫາ ັ ສາໍ ຄນ ແລະ ຕ ັ ນຕົ້ ໍ ຄາຖາມ ໍ 1. ບດວົ ຈານແມ ິ ນບ່ ດແນວໃດ? ົ 2. ລກສະນະຂອງບ ັ ດວົ ຈານເປ ິ ັ ນແນວໃດ? ອະທິ ບາຍລະອຽດ 3. ຈງສ່ົ ມທຽບລະຫວ ົ າງບ ່ ດອະທ ົ ິບາຍ, ບດພົ ິ ສູດ ແລະ ບດວົ ຈານແຕກຕ ິ າງກ ່ ນແນວໃດ? ັ 4. ຈງອະທ ່ົ ິບາຍ, ພິ ສູດ ແລະ ວຈານຄ ິ າກອນຂອງທ ໍ ານ ຄ ່ າພໍ ໍ ພວງສະບາທ່ີວາ: ່ "ຍາມເມ່ອຊາດຮຽກຮ ື ອງ ຈ ້ ງປອງຕອບຕາມສະໜອງ ່ົ ຊ່ວືາຄອງຄ ່ ນເຮ ົ ົາ ຖ່ນຕິ ນຮົ ກສາໄວ ັ ້ ຮກໃດຈະທຽບເທ ັ ົ້າ ປິຕພູ ິ ມຜື ນແຜນ ແມນວ່ າຊ່ ວີດມິ ວຍ ້ ຂໍ ຖວາຍໃຫຊາດປະຊາ" ້ 5. ຈງອະທ ່ົ ິບາຍ ແລະ ວຈານຄ ິ າສໍ ພາສ ຸ ິ ດທ່ີວາ: ່ "ຍງຮິ ບຮູ າຍ ຄອງວ ້ ດພາງາມ ັ ຊາຍຮບຊາມ ວ ູ ຊາພາຮ ິ ຸງ"່ 6. ຈງອະທ ່ົ ິບາຍ ແລະ ວຈານຄ ິ າເວໍ ົ້າທ່ີວາ: " ່ ນກປະພ ັ ນ, ນ ັ ກກະວ ັ ແມີ ນຫ່ ແມູ ນຕາ ແມ ່ ນ່ ກະບອກສຽງຂອງຊນຊົ ນ" ັ້ ບດຕົ ວຢົ າງ: ວ ່ ຈານຄ ິ າສຸພາສ ໍ ດທິ ່ີ ວາ: ່ "ໄມຄ່ ດເອ ົ ົາໄວເຮ້ ັ ດຂໍ ເຫັ ຼກງເອໍ ົາໄວເຮ້ ັ ດກຽວ ຄ ່ ນຄົ ດລົ ຽວເອ ້ ົາໄວບ້່ໍ ດ"ີ ຢ່ ໃນທ ູ າມະຊາດພວກເຮ ໍ ົາເຄີ ຍພບເຫ ົ ັນ ວດຖັ ຸທ່ີມຮູ ີບຮາງຫ ່ ຼາຍຮບ, ຫ ູ ຼາຍແບບ, ຫຼາຍ ລກສະນະ ແລະ ທ ັ ງໃຫ ັ ຄຸ ້ ນຄາແຕກຕ ່ າງກ ່ ນຄັ ື: ດງກ່ັ ບຊັ ວີິ ດຂອງຄນເຮ ົ ົາ ທ່ີດາລໍ ງຊົ ວີິ ດຢໃນ່ ູ ສງຄັ ມ ກ ົ ລໍ ວນແລ ້ ວແຕ ້ ມ່ ຄີນດົ ແລະ ຄ ີ ນບົ ່ໍ ດປີນເ ົ ປກນຢັ ່ ນູ າ. ສ ໍ ວນຄ ່ ນບົ ່ໍ ດນີນມັ້ ນເປ ັ ັ ນໄພຕ່ໍ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 41 7/31/2015 9:08:38 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
37 ສງຄັ ມພວກເຮ ົ ົາ. ດ່ງນັ ນ, ຈ ັ້ ່ງສອດຄ ຶ ອງກ ່ ບຄັ າສໍ ພາສ ຸ ິ ດທ່ີວາ: " ່ ໄມຄ້ ດເອ ົ ົາໄວເຮ້ ັດຂໍ ເຫັ ຼກງໍ ເອົາໄວເຮ້ ັ ດກຽວ ຄ ່ ນຄົ ດລົ ຽວເອ ້ ົາໄວບ້່ໍ ດ"ີ ຄາວໍ າໄມ ່ ຄ້ດເປ ົ ັ ນໄມກ່ ່ງບົ ່ໍ ຊ່ ແລະ ຄ ື ດໂຄ ົ ງໂງເງ ເຖ ້ ງຢິ າງໃດກ ່ ຕາມມ ໍ ນຈະຄ ັ ດລົ ຽວປານ ້ ໃດກະຢ່ າ ແຕມ່ ນກະຍ ັ ງມັ ຜີນປະໂຫຍດ ແລະ ໃຫ ົ ຄຸ ້ ນຄາຫ່ ຼາຍສ່ິ ງຫຼາຍຢ່ າງແກຄ່ ນເຮ ົ ົາຢ່ າງ ຫຼວງຫຼາຍເຊ່ັນ: ເອົາເຮັດຂໍ ເກາະໄວຫ້ ອຍວ ້ ດຖັ ຸສ່ິ ງຂອງຕາງໆໃນເຮ ່ ື ອນຊານໄດເຊ້ ່ັນ: ຫອຍ້ ໂສງ, ຫ ້ ອຍເສ ້ ື້ອ ແລະ ຫອຍອ ້ ນອັ ່ື ນໆໄດອ້ ີ ກ. ເມ່ອເວ ື ົ້າເຖງເຫ ິ ັ ຼກງ ກໍ ບໍ ່ໍ ຕາງຫຍ ່ ງກັ ບໄມ ັ ຄ້ດ. ົ ມນກັ ມໍ ຄຸ ີນປະໂຫຍດ ທງສະດວກສະບາຍໃຫ ັ ກ້ ບນາຍຊ ັ າງຕ ່ ີເຫັ ຼກທ່ີຈະນາເອໍ ົາໄປຕີເປັນກຽວ່ ເພ່ື ອຮບໃຊ ັ ເປ້ ັ ນເຄ່ອງື ມອອກແຮງງານໃຫ ື ແກ້ ຊາວນາເຊ ່ ່ັນ: ໃຊກ້ ຽວເຂ ່ ົ້າ, ໃຊກ້ ຽວຫຍ ່ າ ແລະ ຕ ້ ີ ເປັນແວກເພ່ືອເສຍຫຍາໄດ ້ ອ້ ີ ກ ແລະ ເຫັ ຼກງໍ ກຍໍ ງເອ ັ ົາໄປຕີເປັ ນເຄ່ື ອງມອື່ື ນໆໄດອ້ ີ ກ. ວດຖັ ຸ ສອງຢາງທ ່ ່ີກາວມາຂ ່ າງເທ ້ ິງນນ ເຖ ັ້ ງຈະຄ ິ ດຈະງ ົ ປານໃດມ ໍ ນກັ ມໍ ຄຸ ີນປະໂຫຍດ ແລະ ໃຫຄຸ ້ ນຄາ່ ຫຼາຍສ່ິ ງຫຼາຍຢ່ າງໃນການຊມໃຊ ົ ຂອງຄ ້ ນເຮ ົ ົາ. ເມ່ອມາສ ື ມທຽບໃສ ົ ກ່ ບຄັ ນເຮ ົ ົາແລວ, ຈະເຫ ້ ັນ ໄດວ້ າ ຄ ່ ນທົ ່ີມຫີຼາຍຮບຫູ ຼາຍແບບທ່ີແຕກຕາງກ ່ ນ, ມ ັ ແບບແຜນການດ ີ າລໍ ງຊົ ີ ວິ ດບ່ໍຄື ກນ, ທາງ ັ ດານແນວຄ ້ ິ ດນດໄສໃຈຄ ິ ໍກມໍ ຄວາມແຕກຕ ີ າງກ ່ ນ. ແຕ ັ ເມ່ ່ອເຮ ື ົານາມາສ ໍ ງັລວມເບ່ິ ງແລວ ຄ ້ ນເຮ ົ ົາ ກມໍ ສອງປະເພດຄ ີ ື: ຄນສົ ດຊັ ່ື ແລະ ຄນຄົ ດລົ ຽວ. ຄ ້ ນສອງປະເພດນ ົ ີ ມ້ ທີດສະນະຫ ັ ຼກໝັ ນທັ້ ່ີ ແຕກຕາງກ ່ ນເຊ ັ ່ັນ: ຄນລົ ຽວເປ ້ ັນຄນທົ ່ີໃຈດາອໍ າມະຫ ໍ ິດ, ເວົ້າຈາບ່ໍສຸພາບ, ບ່ໍຍອມຮບຄັ າຜໍ ິດ ຂອງຕນເອງ, ເປ ົ ັ ນຄນເຫ ົ ັນແກຕ່ ວ, ຂ ົ ຕີ້ ວະຫ ົ ຼອກລວງ, ການກະທາ ແລະ ພ ໍ ຶ ດຕິ ກາບໍ ່ໍ ດ ສີ ໍ ້ລາດ ບງຫັ ຼວງ, ຂາຍຊາດ, ຂາຍປະຊາຊນ, ໜ ົ າໄຫວ ້ ຫ້ ຼງຫັ ຼອກ, ປາກຫວານໃຈສມ. ຄ ົ້ ນຈົ າພວກນ ໍ ີ້ ເປັນທ່ີບ່ໍມຄວາມສ ີ ດຊັ ່ື ກະບດຄົ ດລົ ຽວ ກ ້ ນບິ ານກ ້ ນເມ ິ ອງ ກ ື ດຂົ ່ຂູ ີດຮີ ດເນອເຖ ື້ ອໜື ງ ຊ ັ ື້ຈາງ້ ຈອບອອຍພ້ ອມທງັກອບໂກຍເອົາວດຖັ ຸສ່ິ ງຂອງ ແລະ ຊບສັ ມບົ ດຂອງຄ ັ ນອົ ່ື ນ ເພ່ືອມາສາງ້ ຮ່ງຄັ ນມູ ຫາລ ີ າຫາລວຍໃຫ ໍ ້ ແກ້ ພວກເຂ ່ ົາ. ຈາກນນເຂ ັ້ ົາຍງແບ ັ ງຊ່ ນຊົ ນ, ຊ ັ້ ນຊາດ ບ ົ ່ໍ ມຄວາມ ີ ສາມກຄັ ີ ຊາບໍ ້ ່ໍໜາ ເຂ ໍ ົາຍງຫາກ ັ ນບິ ນນົ າເຫໍ ້ ່ືອນາໍແຮງຂອງປະຊາຊນເຊ ົ ່ັນ: ປະຊາຊນເປ ົ ັ ນຜູ້ ຜະລິດສ່ິ ງຂອງອອກມາແຕພວກເຂ ່ ົ້າຊາພໍ ້ ດມາຍາດແຍ ັ ງເອ ່ ົາໄປຢ່ າງໜ້ າຕາເສີ ຍ, ພອມນ ້ ນັ້ ມນຍັ ງເປ ັ ັ ນຕນເຫດໃຫ ົ້ ປະຊາຊ ້ ນຕົ ກທົ ກໄດ ຸ ຍາກ ອ ້ ຶ ດຢາກຂາດເຂນດີ ່ງຄັ າສໍ ພາສ ຸ ິ ດທ່ີວາ: " ່ ຜູ້ ກນ ກ ິ ນພິ ໍຮາກ ຜຢາກ ຢາກພ ູ້ ໍຕາຍ". ພອມນ ້ ນຍັ້ ງມັ ນີກຮຽນຈ ັ ານວນໜ ໍ ່ຶ ງທ່ີບ່ໍຟງຄວາມຄ ັ -ອາຈານ ູ ບ່ໍ ຊ່ສືດຕັ ່ໍ ຕນເອງ ສະແດງອອກໃນເວລາສອບເສ ົ ັງກາງພາກຮຽນ ຫຼື ສອບເສັງເລ່ື ອນຂນ ຍ ັ້ ງັ ມນີກຮຽນຈ ັ ານວນບ ໍ ່ໍໜອຍຍ ້ ງລັ ກກັ າຍຕ ່ າລາຮຽນ, ບ ໍ ່ໍ ເອົາໃຈໃສຕ່ ່ໍການຮຽນ ແລະ ຄາສໍ ່ງສອນ ັ ຂອງຄ-ອາຈານ ກ ູ ເປໍ ັນຄນບົ ່ໍ ດເຊີ ່ັນກນ. ັ .. ບນດາບ ັ ກຄຸ ນທົ ່ີກາວມາຂ ່ າງເທ ້ ິງນ ແມ ີ້ ນບ່ ກຄຸ ນທົ ່ີ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 42 7/31/2015 9:08:38 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
38 ມໃຈຄ ີ ດລົ ້ ຽວ ຫຼື ບ່ໍສດຊັ ່ື. ກງກົ ນຂັ າມ ເມ ້ ່ອເວ ື ົ້າເຖິ ງຄນທົ ່ີສດຊັ ່ື ແລ້ ວ ແມນຄ່ ນທົ ່ີມນີາໃຈ ້ໍ ບໍລິສຸດ ປອດໃສຂາວສະອາດຕ່ໍພ່ໍແມປະຊາຊ ່ ນຕົ ່ໍປະເທດຊາດ ພ້ ອມກນນັ ນກັ້ ມໍ ນີາໃຈໂອບ ໍ ້ ເອື້ອອາລີ ມຄວາມຮ ີ ກແພງຊ ັ ວຍເຫ ່ ຼືອເຊ່ິ ງກນແລະກ ັ ນ ພ ັ ອມກ ້ ນບັ ກຄຸ ນແບບນ ົ ຍີ້ ງພຽບພ ັ ອມ້ ໄປດວຍທ ້ ດສະນະຄ ັ ນສຸ ມບົ ດອັ ນດັ ງາມ ມ ີ ຄວາມຮ ີ ຄວາມສາມາດ ມ ູ ້ ຄວາມສະຫ ີ ຼຽວສະຫຼາດ ຮູຈ້ າແນກເພ ໍ ່ືອນມດສິ ດຕັ ເຊ ູ ່ັນ: ທ່ ານ ໄກສອນ ພມວົ ິຫານ, ທ່ ານສພານ ຸ ຸວງ ແລະ ບ ົ ນດາ ັ ທ່ ານຜນູ້ າອໍ ່ື ນໆ ລວນແລ ້ ວແຕ ້ ມ່ ນີາໃຈສ ໍ ້ ດຊັ ່ື ບໍລິ ສຸດຕ່ໍຊາດ ຕ່ໍປະຊາຊນ ຜ ົ ານມາໄດ ່ ບ້ ໍລິຫານ ປະເທດຊາດແລວ ຈ ້ ່ງເຮ ຶ ັ ດໃຫປະເທດຊາດບ ້ ານເມ ້ ອງຂອງພວກເຮ ື ົາມຄວາມສະຫງ ີ ບສົ ກ ແລະ ຸ ມຄວາມຈະເລ ີ ີ ນຮຸງເຮ ່ ອງສ ື ີ ວິ ໄລຂນເທ ຶ້ ່ືອລະກາວຄ ້ ື ກບປັ ດຈັ ຸບນນັ . ສີ້ າລໍ ບນັ ກຮຽນພວກເຮ ັ ົາຍ່ິ ງ ມຄວີ າມສາຄໍ ນຫັ ຼາຍ ເພາະວາອະນາຄ ່ ດຂອງຊາດແມ ົ ນໄດ ່ ຝາກຝ ້ ງໄວ ັ ກ້ ບພວກເຮ ັ ົາ ກຄໍ ື ຜູຈະ້ ສບຕື ່ໍ ສາງສາປະເທດຊາດໃນພາຍພາກໜ ້ າ ແລະ ເປ ້ ັ ນຜສູ້ ື ບທອດພາລະກດຂອງຊາດ ທ ິ ກຄຸ ນົ ຕອງເອ ້ ົາໃຈໃສສ່ ກສາຮ ຶ າຮຽນໃຫ ່ໍ ມ້ ທີດສະນະຄ ັ ນສຸ ມບົ ດອັ ນດັ ງາມ ແລະ ກາຍເປ ີ ັ ນພນລະເມ ົ ອງດ ື ີ ຂອງປະເທດຊາດບານເມ ້ ອງ ເພ ື ່ື ອຈະເຮັດໃຫປະເ ້ ທດຂອງພວກເຮົາໃນພາຍພາກໜາມ້ ຄວາມຮ ີ ່ມົ ເຢັ ນມຄວາມຜາສ ີ ກ ແລະ ມ ຸ ຄວາມຈະເລ ີ ີ ນຮຸງເຮ ່ ອງເຫ ື ຼື ອງເຫຼື້ອມ. ຢາກເຮັດໄດແນວນ ້ ນຕັ້ ອງ້ ຕງໜັ້ າເຝ ້ ິ ກເຝິ ນຕນເອງໃຫ ົ ມ້ ທີດສະນະຫ ັ ຼກໝັ ນຕັ້ ່ໍ ປະເທດຊາດ, ຊ່ສືດບັ ໍ ລິ ສຸດ ທງຮັ ກບັ ານເກ ້ ດີ ເມອງນອນຂອງຕ ື ນເອງ, ຢ ົ າໄດ ່ ເປ້ ັ ນຂລີ້ ກຄັ ນໂຈນ, ົ ມຄວາມສາມ ີ ກຄັ ີ ປອງດອງກບເພ ັ ່ື ອນມດທິ ່ີ ໃກຄຽງ, ຢ ້ າໄດ ່ ເປ້ ັ ນຄນທົ ່ີເຫັນແກຕ່ ວ ສ ົ ໍ ້ໂກງປະເທດຊາດ ຫຼື ເວົ້າອີ ກຢາງໜ່ ່ຶງວາກ່ ນບິ ານກ ້ ນ ິ ເມອງ. ດ ື ງນ່ັ ນ, ທ ັ້ ກສຸ ່ງຢິ າງແມ ່ ນຝາກໄວ ່ ໃຫ້ ກ້ ບຜັ ທູ້່ີເປັ ນໜ່ໍແໜງຂອງປະເທດຊາດ. ຜານການວ ່ ຈານມາຂ ິ າງ້ ເທິງເຫັນວາ ຄ ່ າສໍ ພາສ ຸ ິ ດທ່ີກາວມານ ່ ນຖັ້ ກຕື ອງທ ້ ່ີສຸດ ເພາະວາ່ ວດຖັ ຸທ່ີຊ່ ຫື ຼື ຄດມົ ນຍັ ງມັ ຄຸ ີນປະໂຫຍດສາລໍ ບຄັ ນເຮ ົ ົາໃນການນາໃຊ ໍ , ສ້ ວນວ ່ າບ່ ກຄຸ ນຄົ ດລົ ຽວ້ ແລວເປ ້ ັນຄນທົ ່ີອນຕະລາຍຕ ັ ່ໍສງຄັ ມ ຕ ົ ່ໍປະເທດຊາດ. ສະນນ, ພວກເຮ ັ້ ົາພວມເປັນນກຮຽນ ັ ຄວນເຝິ ກຝນຕົ ນເອງໃຫ ົ ເປ້ ັນຜທູ້່ີມນີາໃຈສ ໍ ້ ດຊັ ່ື ບໍ ລິ ສຸດຕ່ໍຊາດຕ່ໍປະຊາຊນ ແລະ ບ ົ ່ໍ ຄວນຄບຄົ າ້ ສາມາຄມກົ ບບັ ກຄຸ ນທົ ່ີມຈີດໃຈຄ ິ ດລົ ຽວ, ເຫ ້ ັນແກຕ່ ວ ດ ົ ງຄ່ັ າສໍ ພາສ ຸ ດທິ ່ີວາ: ່ "ໄມຄ່ ດເອ ົ ົາໄວເຮ້ ັ ດຂໍ ເຫັ ຼກງເອໍ ົາໄວເຮ້ ັ ດກຽວ ຄ ່ ນຄົ ດລົ ຽວເອ ້ ົາໄວບ້່ໍ ດ"ີ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 43 7/31/2015 9:08:38 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
39 ບດທົ ີ 6 ການຂຽນບດລະຄອນ ົ 1. ຄວາມໝາຍຂອງບດລະຄອນ ົ ບດລະຄອນ ແມ ົ ນບ່ ດປະພ ົ ນວັ ນນະຄະດ ັ ີ ປະເພດໜ່ຶງທ່ີຂຽນຂຶ້ນເພ່ືອສະແດງ ຫຼື ອານ່ ເຊ່ງມິ ເນີ ອໃນໃຫ ື້ ທ້ ງຄວາມຄ ັ ດ ແລະ ຄວາມບ ິ ນເທ ັ ີງ. 2. ປະເພດບດລະຄອນ ົ ໂດຍທ່ວໄປແລ ົ ວລະຄອນແບ ້ ງອອກເປ ່ ັ ນ 3 ປະເພດດງລ່ັ ຸມນ່ :ີ້ 2.1 ລະຄອນໂສກ ລະຄອນໂສກ ແມນລະຄອນປະເພດໜ ່ ່ຶງທ່ີມເນີ ອໃນ ແລະ ຄວາມເປ ື້ ັນໄປຂອງເລ່ື ອງ ສະທ້ ອນຄນຄຸ າອາລ ່ ມຈົ ດສິ ູງ, ການດາເນໍ ນເລ ີ ່ື ອງຈະຢ່ ູຮູບແບບໃດກຕາມ ຈະໃຫ ໍ ້ ອາລມທົ ່ີ ໂສກເສົ້າ, ໜ້ າເວທະນາ, ການສາງຂ ້ ໍ ຂ້ ດແຍ ັ ງ, ການຜ ່ ກເລ ູ ່ື ອງຈະເຄ່ັງຕຶ ງ ແລະ ສາງຄວາມ ້ ດູດດ່ມພື ອມທ ້ ງໃຫ ັ ສາລະໄດ ້ ເປ້ ັ ນຢາງດ ່ .ີ 2.2 ລະຄອນຕະຫຼກົ ລະຄອນຕະຫຼກ ແມ ົ ນລະຄອນປະເພດໜ ່ ່ຶງທ່ີໃຊສ້ ິ ລະປະການຂຽນ ຫຼື ການສະແດງສງ ູ ໂດຍໃຫເກ້ ດຄວາມມ ີ ວນຊ ່ ່ນ, ເກ ື ດສຽງຫ ີ ວ. ລະຄອນຕະຫ ົ ຼກ ນອກຈາກຈະໃຫ ົ ຄວາມບ ້ ນເທ ັ ີງ ໃຈແກຜູ ່ ອ້ ານຜ ່ ຟູ້ ງແລ ັ ວ ຍ ້ ງໃຫ ັ ຄຸ ້ ນຄາສ່ ຶ ກສາອບຮົ ມ, ຕ ົ າໜໍ ິວິ ຈານ. ບດລະຄອນປະເພດນ ົ ີ້ ສວນຫ ່ ຼາຍເປັ ນບດທົ ່ີສນ. ັ້ ລະຄອນປະສມ ົ ບດົລະຄອນ ລະຄອນຕະຫຼກ ົ ບດົລະຄອນ ລະຄອນໂສກ ບດົລະຄອນ ປະເພດ ບດລະຄອນ ົ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 44 7/31/2015 9:08:38 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
40 2.3 ລະຄອນປະສມົ ລະຄອນປະສມ ແມ ົ ນລະຄອນທ ່ ່ີໂຮມເອົາລະຄອນໂສກ ແລະ ລະຄອນຕະຫຼກມາປະສ ົ ມົ ເຂົ້າກນເພ ັ ່ືອໃຫຜູ ້ ອ້ ານຜ ່ ຊູ້ ມໄດ ົ ຮ້ ບທັ ງສອງອາລ ັ ມໄປພ ົ ອມກ ້ ນ. ດ ັ ງນ່ັ ນ, ບ ັ້ ດລະຄອນປະເພດ ົ ນມີ້ ຄວາມຍາວເທ ີ ່ົາໆກບລະຄອນໂສກ ແລະ ມ ັ ຕີວລະຄອນຫ ົ ຼາຍ. ບດລະຄອນ ອາດຈະແບ ົ ງເປ ່ ັ ນຫຼາຍຊະນດ ໂດຍອ ິ ີງໃສແບບການສະແດງຂອງບ ່ ດເຊ ົ ່ັນ: ລະຄອນເວົ້າ, ລະຄອນຕກກະຕາ, ລະຄອນໃບ ຸ ້ (ກື ກ), ລະຄອນລາ ແລະ ລະຄອນເພງ ໍ ເປັ ນຕນ. ົ້ 3. ລກສະນະຂອງບ ັ ດລະຄອນ ົ ບດລະຄອນແຕ ົ ລະປະເພດຈະມ ່ ຄວາມຍາວບ ີ ່ໍ ເທ່ົາກນ ໂດຍອ ັ ີງຕາມລກສະນະ, ບ ັ ດລະຄອນ ົ ຍາວສດປະມານ 40.000 ຄ ຸ າ ເຊ ໍ ່ິ ງມຫີຼາຍເຫດການເກດຂີ ນ, ມ ຶ້ ຫີຼາຍສາກ, ຫຼາຍຕອນຈບ ົ ແລະ ມຫີຼາຍຈດປະສ ຸ ງຢົ ໃນເລ ່ ູ ່ື ອງດຽວກນ. ັ 4. ສວນປະກອບຂອງບ ່ ດລະຄອນ ົ ບດລະຄອນມ ົ ສີວນປະກອບດ ່ ງນ່ັ : ີ້ 1. ແນວຄດ ແລະ ສາລະ ິ 2. ໂຄງເລ່ືອງ ແລະ ເນອເລ ື້ ່ອງື 4. ບດສົ ນທະນາ ົ 3. ຕວລະຄອນ ົ 5. ສາກ ສວນປະກອບ ່ ຂອງ ບດົລະຄອນ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 45 7/31/2015 9:08:38 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
41 4.1 ແນວຄິ ດ ແລະ ສາລະ ແນວຄິ ດ ແລະ ສາລະໃນບດລະຄອນເໝ ົ ື ອນກບໃນນະວະນ ັ ຍາຍ ແລະ ເລ ິ ່ືອງສນ ັ້ ພຽງແຕໃນນະວະນ ່ ຍາຍ ແລະ ເລ ິ ່ື ອງສນນັ້ ນ ຜ ັ້ ອູ້ ານຈະເຫ ່ ັນແນວຄິ ດ ແລະ ສາລະໄດງ້າຍ່ ກວາ ເພາະມ ່ ລາຍລະອຽດຫ ີ ຼາຍກວາ ສ ່ ວນບ ່ ດລະຄອນນ ົ ນມັ້ ແຕີ ບ່ ດສົ ນທະນາ ແລະ ບ ົ ດບົ ນ ັ ຍາຍສນໆ. ບ ັ້ ດລະຄອນທ ົ ກເລ ຸ ່ື ອງຕອງມ ້ ແນວຄ ີ ດແຝງຢ ິ ເຖ ່ ູ ງວິ າເບ ່ ່ິ ງແລວຈະເຫ ້ ັນບ່ໍ ມປະໂຫຍດ ີ ແຕຜູ ່ ອ້ ານກ ່ ຍໍ ງໄດ ັ ຮ້ ບສາລະທ ັ ່ີຜູຂຽນສ ້ ່ງມາບ ົ ່ໍຫຼາຍກໜໍ ອຍ ແລະ ອາດຈະໄດ ້ ຮ້ ບສາລະບ ັ ່ໍ ຄກືນກັ ໄດໍ . ້ 4.2 ໂຄງເລ່ື ອງ ແລະ ເນອເລ ື້ ່ື ອງ ບດລະຄອນ ຈະມ ົ ໂຄງເລ ີ ່ື ອງ ແລະ ເນອເລ ື້ ່ື ອງກະທດຮັ ດ ແລະ ມ ັ ຄວາມເອກະພາບ ີ ເຫດການຕາງໆທ ່ ່ີ ສະເໜີໃນເລ່ື ອງມຄວາມສ ີ າຄໍ ນ ແລະ ມ ັ ຄວາມສ ີ າພໍ ນກັ ນ ເພ ັ ່ື ອດາເນໍ ນເລ ີ ່ື ອງ ໄປສຕອນຈ ູ່ ບຢົ າງສ ່ ມເຫດສ ົ ມຜົ ນ. ໂຄງເລ ົ ່ື ອງຂອງບດລະຄອນອາໄສຄວາມຂ ົ ດແຍ ັ ງທ່ ່ີພາໃຫ້ ເກດເຫດການ ແລະ ພ ີ ຶ ດຕກິ າຄໍ ກືບນະວະນ ັ ຍາຍ ແລະ ເລ ິ ່ື ອງສນ. ັ້ ຂະນະທ່ີເລ່ື ອງດາເນໍ ນໄປ, ີ ຄວາມຂດແຍ ັ ງ ຫ ່ ຼື ບນຫາກ ັ ຈະເກ ໍ ດຂີ ນເຮ ຶ້ ັດໃຫຕ້ ວລະຄອນຕ ົ ອງດ ້ ນຮີ້ ນຫາທາງແກ ົ ໄຂ ເຊ ້ ່ງິ ມກຈະເຮ ັ ັ ດໃຫເກ້ ດຄວາມຫຍ ີ ງຍາກ ເປ ຸ ້ ັ ນການເຮັດໃຫເລ້ ່ື ອງດດດູ ່ມຂື ນທຶ້ ກຂະນະຈ ຸ ນເຖ ົ ງຈິ ດສຸ ຸດ ຍອດ ອນເປ ັ ນຈັ ດທຸ ່ີຊໃຫີ້ ເຫ້ ັນວາ ຕ ່ ວົລະຄອນອາດຈະແກຄວາມຂ ້ ດແຍ ັ ງໄປໄດ ່ ຫ້ ຼື ບ່ໍ ໄດ. ້ 4.3 ຕວລະຄອນ ົ ໃນບດລະຄອນຈະບ ົ ່ໍ ມລາຍລະອຽດຂອງຕ ີ ວລະຄອນເໝ ົ ື ອນນະວະນຍາຍ ແລະ ເລ ິ ່ື ອງ ສນ. ແຕ ັ້ ໃຫ່ ບ້ ດສົ ນທະນາເປ ົ ັນເຄ່ື ອງສະແດງບກຄະລ ຸ ິ ກລກສະນະ, ນ ັ ດໄສໃຈຄ ິ ໍ, ອາລມ ແລະ ົ ຄວາມຮສູ ້ ກຂອງຕ ຶ ວລະຄອນເປ ົ ັ ນສວນໃຫຍ ່ ່ . 4.4 ບດສົ ນທະນາ ົ ບດສົ ນທະນາ ເປ ົ ັ ນຫວໃຈທ ົ ່ີສາຄໍ ນຂອງບ ັ ດລະຄອນ ໂດຍສະເພາະລະຄອນເວ ົ ົ້າ. ບດົ ສນທະນາຈະເປ ົ ີດເຜີ ຍທກສຸ ່ງທິ ກຢຸ າງໃຫ ່ ຈະແຈ ້ ງ ເປ ້ ັ ນທງເນ ັ ອເລ ື້ ່ື ອງ ແລະ ໃຊດ້ າເນໍ ນເລ ີ ່ື ອງ ໃຊສ້ າງຕ ້ ວລະຄອນ, ສະເໜ ົ ີ ແນວຄດ, ສາລະ ແລະ ທ ິ ດສະນະຕ ັ າງໆເຖ ່ ງຜິ ອູ້ ານ ເຊ ່ ່ງພາສາ ິ ທ່ີໃຊໃນບ ້ ດສົ ນທະນານ ົ ນສັ້ ນັ້ກະທດຮັ ດ, ຊ ັ ດເຈນ ແລະ ໜ ັ າສ້ ນໃຈ. ົ 4.5 ສາກ ໃນບດລະຄອນບາງເລ ົ ່ື ອງ, ສາກມຄວາມສ ີ າຄໍ ນ ແລະ ຈ ັ າເປໍ ັ ນຫຼາຍ ເພາະວາສາກເປ ່ ັ ນ ສ່ິ ງການໍ ດເນ ົ ອເລ ື້ ່ື ອງ ແລະ ເຫດການໃຫດ້ າເນໍ ນໄປ. ແຕ ີ ບາງເລ ່ ່ື ອງ ສາກຈະບ່ໍ ສາຄໍ ນເທ ັ ່ົາໃດ ພຽງແຕໃຫ່ ຮູ ້ ວ້ າເລ ່ ່ື ອງນນເກ ັ້ ດຂີ ນຢຶ້ ໃສ, ສະໄໝໃດ. ບາງສາກມ ່ ູ ຜີນໃນການສ ົ າງບ ້ ນຍາກາດ ັ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 46 7/31/2015 9:08:38 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
42 ບດົ າ ເຮັ ດໃຫກະຕ ້ ນຄວາມຮ ຸ້ ສູ ້ ກຂອງຜ ຶ ອູ້ ານຜ ່ ຊູ້ ມໄດ ົ ດ້ .ີ 5. ວທິ ີ ຂຽນບດລະຄອນ ົ ເມ່ອເວ ື ົ້າເຖງວິ ທິ ີຂຽນ ກໝາຍເຖ ໍ ງວິ ທິ ີການສະເໜີເລ່ື ອງ, ເຫດການການດາເນໍ ນເລ ີ ່ື ອງ ເຊ່ງຜິ ປະພ ູ້ ນຈະຕ ັ ອງມ ້ ວີທິ ີການ ເພ່ື ອດງດຶ ດຈູ ດໃຈຜ ິ ຊູ້ ມ ແລະ ຜ ົ ອູ້ ານ. ການສະເໜ ່ ີ ລາຍລະອຽດ ຂອງເຫດການ ແລະ ເນອເລ ື້ ່ື ອງໃນບດລະຄອນ ຜ ົ ຂຽນຕ ູ້ ອງເລ ້ ື ອກສະເໜີຕອນທ່ີສາຄໍ ນ ເຊ ັ ່ງິ ຈະນາໄປສ ໍ ເປູ່ ົ້າໝາຍໃນການສະເໜີເລ່ື ອງ, ການດາເນໍ ນເລ ີ ່ື ອງ ແລະ ການປິດເລ່ື ອງ. ບດລະຄອນບາງເລ ົ ່ືອງ ຈະມການເປ ີ ີດຫວເລ ົ ່ືອງ ໂດຍມການບ ີ ນຍາຍຄວາມເປ ັ ັນມາ ແລະ ເຫດການທ່ີຈະເປັ ນໄປຂອງຕວລະຄອນ ພ ົ ອມທ ້ ງເລ ັ ່ົາປະຫວດຂອງເລ ັ ່ື ອງ ແລະ ເຫດ ການທ່ີກຽວຂ ່ ອງເສຍກ ້ ອນ. ່ ຄາຖາມ ໍ 1. ລະຄອນແມນຫຍ ່ ງ ັ 2. ບດລະຄອນມ ົ ຈີກປະເພດ? ຄ ັ ປະເພດໃດແດ ື ? ່ 3. ສວນປະກອບຂອງບ ່ ດລະຄອນມ ົ ຫຍີ ງແດ ັ ? ່ 4. ວທິ ີ ຂຽນບດລະຄອນຄວນເຮ ົ ັ ດແນວໃດເພ່ື ອໃຫມ້ ຄວາມສ ີ ນໃຈ? ົ ບດເຝ ົ ິ ກຫດັ 1. ຈງອ່ົ ານບ ່ ດລະຄອນ "ຫ ົ ວໃຈປາຖະໜາ" ຕ ົ ່ໍ ໄປນແລີ້ ວຕອບຄ ້ າຖາມ: ໍ - ບດລະຄອນດ ົ ງກ່ັ າວ ຈ ່ ດຢັ ປະເພດໃດ? ່ ູ - ຕວລະຄອນສ ົ າຄໍ ນມັ ໃຜແດ ີ ? ່ ບນຍາກາດພ ັ ມພາບກາງຖະໜ ູ ນຕົ ດທັ ່ງນາພວມໄຖ ົ ດາສໍ ີຂຽວ, ຄາຫໍ ຼ້ າຂ່ີ ລດຖົ ີ ບຄນເກ ັ ່ົາອອກຈາກບ້ ານ, ພນຫົ້ າງບ ່ ານມາໄກເຕ ້ ີ ບ ນາງໃສໝວກໃບລານກວ ່ າງ, ້ ນຸງເສ ່ ື້ອແຂນຍາວລາຍດອກ, ສິ້ນຕ່ໍຕີ ນກາງເກ່ົາກາງ ໃໝ ມາຮອດໄລຍະໜ ່ ່ຶງຕີ ນລດແປ, ຄ ົ າຫໍ ຼາໂມໂຫເຮ ້ ັດ ໜ້ າບ່ໍດີໃຈ... ບີບເບ່ິງຕີນລດແລ ົ ້ ວຍ່ າງງວາກໜ້ າ ງວາກຫຼງ, ພ ັ ງເພົ ັດຂບລັ ດໃຫຍ ົ ບ່ ບແກໃສ ີ ແຕ່ ໄກ, ຄ ່ າ ໍ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 47 7/31/2015 9:08:38 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
43 ຫຼາ ງວາກໄປເບ ້ ່ິ ງພໍເຫັນວາແມ ່ ນໃຜ ກ ່ ຍໍ ່ິ ງໜ້ າບດກູ ມໜົ້ ້ າກມຕາຍ ົ້ າງຕ ່ ່ໍ ທາທໍ ່ າບ່ໍສນໃຈ ພ ົ ງົ ເພັດ ຫຸ ຼດຜອນຄວາມໄວລ ່ ງແລ ົ ວກາຍໄປໜ ້ ອຍໜ ້ ່ຶ ງ ຈ່ງຈອດລ ຶ ດໂງຫ ົ ວອອກມາຖາມ: ົ ພງເພົ ັດ: ອາວຫ ້ ຼາ ລ ້ ດເປ ົ ັ ນຫຍງ? ັ ຄາຫໍ ຼາ: ຕ ້ ນແປ... (ວ ີ າແລ ່ ວກ້ ຍໍ າງ່ ຕ່ໍ , ພງເພົ ັດໄຂປະຕູລດກົ າວລ ້ ງໄປຫາ... ຄ ົ າຫໍ ຼາ້ ຈ່ງຢຶ ດ, ພ ຸ ງເພົ ັດ ກມລົ້ ງບົ ບຕີ ນລີ ດ) ົ ພງເພົ ັດ: ອແປອ ື້ ່ຫີຼີ ສງໄສຢຽບຕະປ ົ ເນາະ? ູ ຄາຫໍ ຼາ: ບ ້ ່ໍ ຮູວ້ າຢຽບຫຍ ່ ງ ຮ ັ ແຕູ ້ ວ່ າມ່ ນແປແທ ັ ໆ ຊ ້ ່ໆ ື ພງເພົ ັດ: ແລວເຈ ້ າຊົ້ ໄປໃສລະຫ ິ ຶ...? (ເວົ້າທງແນ ັ ມແບບສາຫໍ ຼວດກວດກາ) ຄາຫໍ ຼາ: ອ ້ າວກະໄປວຽກໄປງານຊ ້ ນຕວ ັ້ າເບາະ! ໋ ພງເພົ ັດ: ຊນຫວະ? ແມ ັ້ ນໄດເນາະຂ ່ ໍ ຊມເຊ ົ ຍຢີ າງຈ ່ ງໃຈທ ິ ່ີເຈົ້າຕດສັ ິ ນໃຈເຂົ້າປະກອບ ສວນນ ່ າລໍ ດສັ ມກົ ບທັ ່ີໄດໄປຮຽນມາ. ້ ຄາຫໍ ຼາ: ເຈ ້ ົ້າບ່ໍຕອງຊ ້ ມເຊ ົ ຍອີ ່ີຫຍງຂັ ອຍດອກອ ້ າຍເ ້ ພັດ ມນແມ ັ ນເລ ່ ່ື ອງທາມະດາໆ ໍ ເທ່ົານນ. ັ້ ພງເພົ ັດ: ເອີ...ເອີ ບ່ໍຊມເຊ ົ ຍກະໄດ ີ ..ໄປ ້ ໊...ໄປອາຍຊ ້ ິ ໄປສ່ງຊົ ິ ສວາຍບ່ໍທນວຽກທ ັ ນງານ ັ ຊາລະ...ໄປ ໍ ້ ໊. (ພງເພົ ັດຊວຍຈ ່ ບເອ ັ ົາລດຖົ ບ ແຕ ີ ຄ່ າຫໍ ຼາບ້ ່ໍ ວາງລດ). ົ ຄາຫໍ ຼາ: ບ ້ ່ໍ ຂອບໃຈລະ ຂອຍຊ ້ ິ ຈູງລດເມ ົ ອຈອດຢ ື ່ ູບານພ ້ ້ ນກຸ ອນ ແ ່ ລ້ ວຈ່ງຊຶ ິ ໄປ, ສວາຍກຢໍ າ. ່ ພງເພົ ັດ: (ກມຫົ້ ວ) ໂຢ ົ ວ… ແມ ້ ນເຈ ່ າຢົ້ ານຂ ້ ອຍກ ້ ນເຈ ິ າຊົ້ ນຫວະຈ ັ້ ່ງບຶ ່ໍຫານຂ່ລີດນົ າ? ໍ ຄາຫໍ ຼາ: (ເບະສ ້ ບໃສ ົ ) ຮ ່ ... ເລ ື້ ່ື ອງຫຍງຂັ ອຍຊ ້ ໄປຢ ິ ານເຈ ້ າລະ? ົ້ ພງເພົ ັດ: ກະບ່ໍຈກນັ າແໍ ລ້ ວ ເຫັນໜ້ າໂລດພໍປານວາຄຽດໃຫ ່ ້ ກນມາແຕ ັ ຊາດກ ່ ອນ, ່ ກະເລີ ຍຢາກຮວູ ້ າແມ ່ ນຂ່ ອຍໄປເຮ ້ ັ ດຫຍງໃຫ ັ ເຈ້ າຄຽດແຕ ົ້ ມ່ ເຫື້ ີງເວົ້າດໆນາ, ີ ຂໍ ຮບປະກ ັ ນ 100% ມ ັ ແນວລ ີ ມນົ າຈໍ ກໜັ ອຍ. ້ ຄາຫໍ ຼາ: ້ (ແນມເບ່ິ ງໜ້ າ) ແຕຂ່ ອຍບ ້ ່ໍມແນວຢາກລ ີ ມກົ ບເຈ ັ ົ້າ...(ຈງລູ ດຈະໂງກ ົ ບຄັ ື ນ ທາງເກ່າ) ພ ົ ງເພົ ັດຄວາຈ້ ບລັ ດຖົ ບໄວ ີ ເວ ້ ົ້າສຽງຮາຍໃສ ້ ວ່ າ: ່ ພງເພົ ັດ: ບ່ໍ ລມກົ ຮໍ ບຟັ ງຊັ ່ືໆ ມນກັ ຽວກ ່ ບຄອບຄ ັ ວຂອງເຈ ົ ົ້າ ດນໄຮ ິ ດ່ ນນາຂອງພວກ ິ ເຈາຊົ້ ່ໆ ພວກເຮ ື ົາຊເຮິ ັ ດຮອງເໝ ່ ື ອງຜານ. ່ ຄາຫໍ ຼາ: ເລ ້ ່ື ອງນກະດຽ ີ້ ວວາອ່ ່ພີ່ໍໄປຟງມາພ ັ ໍແຮງແລວ. ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 48 7/31/2015 9:08:39 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
44 ພງເພົ ັດ: ໄປຟງແລ ັ ວ ຜ ້ ອູ້່ື ນໆກໄປຟ ໍ ງຄັ ື ກນ ແຕ ັ ພວກເພ ່ ່ິ ນຍງບັ ່ໍທນເຂ ັ ົ້າໃຈບນຫາດ ັ , ີ ມເຊື້ ົ້ານພີ້່ໍຂອງເຈົ້າກບພວກ ອາວແພງ ອາວກ ັ ອນ ສ ້ ່ີຫາຄ້ ນໄປຫາຂ ົ ອຍຢ ້ ່ ູ ສານໍ ກງານ ຂ ັ ໍເບ່ິ ງແຜນທ່ີຂອຍອະທ ້ ິບາຍເລ່ືອງຜນໄດ ົ ຈາກຮ ້ ອງເໝ ່ ືອງ ແຕເບ່ ່ງຊິ ງພົ ວກເພ່ິ ນບ່ໍ ຢາກຮບຮັ ສະເພາະກ ູ ້ ແມໍ ນພ່ ່ໍຂອງເຈົ້ານນລະຈ ັ້ ງຊ່ັ ນັ້ ຂອຍຈ ້ ່ງຢາກລ ຶ ມນົ າເຈ ໍ ົ້າຕ່ື ມໃນຖານະວາເຈ ່ ົ້າເປັນພະນກງານໄດ ັ ຮ້ າຮຽນ ່ໍ ເລ່ື ອງສດເປ ິ ັ ນເຈາລວມໝ ົ້ ຮູ ່ ູ ຈ້ ກບັ ນຫາເສດຖະກ ັ ດການຜະລ ິ ິ ດແບບສງຄັ ມ ົ ນຍິມມາແລ ົ ວ. ້ ຄາຫໍ ຼາ: ພວກເຮ ້ ົາໂງໂພດຟ ່ ງເຈ ັ າເວ ົ້ ົ້າບ່ໍ ເຂົ້າໃຈດອກ. ພງເພົ ັດ: ກະຍງດັ ທີ່ີ ຍອມໂຕເອງວາໂງ ່ (ເວ ່ ົ້າໃສທ່ ງຫັ ວ). ົ ຄາຫໍ ຼາ: ຊ ້ ນກະບ ັ້ ່ໍ ຕອງມາເສຍເວລາກ ້ ບຄັ ນໂງ ົ ໆຄ່ ຂືອຍ. ້ ພງເພົ ັດ: ໂງແລ່ ວຟ້ ງຜັ ອູ້່ນແດ ື ກ່ ອາດສະຫ ໍ ຼາດຂນໄດ ຶ້ ເອ ້ ີ ຄື ຂອຍຈ ້ ງຊ່ັ ອາດຈະຊ ີ້ ວຍ່ ໃຫເຈ້ າສະຫ ົ້ ຼາດຂນ ຫ ຶ້ ແຈູ ງ້ຕາໃສຂນຕຶ້ ່ມ. ື ຄາຫໍ ຼາ: ຮ ້ ! ຄວາຍມ ື ນໂງ ັ ແບບໃດ ມ ່ ນກັ ໂງໍ ຈ່ ງຊ່ັ ນ ຄ ັ້ ນສອນໃຫ ົ ມ້ ນໄຖນາຈ ັ ນຕະຫ ົ ຼອດ ຊວີດມິ ນກັ ຍໍ ງບັ ່ໍ ສະຫຼາດຂນດອກ. ຶ້ ພງເພົ ັດ: (ທາທາງໂມໂຫ) ອ ່ າວຕາຍ! ເຈ ້ າເົ້ ປັ ນຄວາຍຫວະຊນ? ຂ ັ້ ອຍໂລດຄ ້ ດວິ າ ່ ກາລໍ ງເວ ັ ົ້າຢກ່ ູ ບຊາວໜ ັ ຸມຍ່ ກໃໝ ຸ ນ່ ກຮຽນຮ ັ ວູ ້ ິ ຊາການຜໜູ້ ່ຶງ ບ່ໍ ຄິ ດວາກ່ າລໍ ງັ ເວົ້ານາຄວາຍ. ໄປລະຊ ໍ ນເສຍເວລາ ນ ັ້ ລະນ ີ້ ໍ ເພ່ິນວາເປ ່ ່ົາປີໃສຫູ ່ ຄວາຍ. (ພງເພົ ັດ ຍາງໜ່ ີໄປຂນລຶ້ ດຢົ າງບ ່ ່ໍ ງວາກໜາເບ ້ ່ິ ງ ຄາຫໍ ຼາ ເຊ ້ ່ງພວມເຮ ິ ັດໜາ້ ຄື ຊິ ໄຫ້) ເມ່ອລື ດພົ ງເພ ົ ັດທ່ງຂັ ີ້ຝຸ່ ນໃສຄ່ າຫໍ ຼ້ າແລ່ ນອອກໄປ ແລ້ ວຄາຫໍ ຼ້ າ ໂມໂຫແຮງຖມລິ້ ດຖົ ບລີ ງແຄມທາງ ແລ ົ ວນ້ ງໄຫ ່ັ ແບບເຫ ້ ຼື ອໃຈ... ຄາຫໍ ຼາ: (ຮ ້ ອງດ ້ ານ່ າຫໍ ຼງ) ຄ ັ ນຜົ ີ ບາ ດ ້ າໄດ ່ ດ້ າເ່ ອົາ ຄອງເບ່ິ ງເທາະແລວຊ້ ເຫິ ັນກນ ັ (ຄາຫໍ ຼ້ າໄຫ້ເຊັດນາຕາ ແນມນ ໍ ້ າກໍ ນລົ້ ດຂອງພ ົ ງເພ ົ ັດຢ່ າງຄຽດແຄນ ພ ້ ໍດີ ນາງແກວຕາ ສາວໄວ 20 ປ ້ ີ ໝຂອງຄ ່ ູ າຫໍ ຼາຂ້ ່ລີດຖົ ບມາຢ ີ ດຖາມ) ຸ ແກວຕາ: ຕາຍຫ ້ ຼາ! ໂຕເປ ້ ັ ນຫຍງຈັ ່ງມານ ຶ ງຢ່ັ ນ່ ູ ? ອ ີ້ າວໆເຊ ້ ັດນາຫໍ ້ ູນາຕໍ ້ າໄຫຊ້ ນຫວະ ັ້ ຫນ? ແມ ັ້ ນລ່ ດໃຜກາຍໄປຫວ ົ າງກ ່ ນີ້ ຄີ້ ື ວາເປ ່ ່ົາຂຝຸ ີ້ ນໃສ ່ ຄ່ ກແທ ັ ້ ? ເອຄ້ ື ລດົ ຫວໜົ າອ້ າຍຜາແທ ້ ລະ ອ ້ າຍອ ້ ່ສີງນັ ? ໍ ຄາຫໍ ຼາ: ກາຍວ ້ າແຕ ່ ແມ່ ນ... ຮ ່ ໆ ຄ ື ນຜົ ີ ບາ ຄ ້ ນໃຈດ ົ າ! ໍ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 49 7/31/2015 9:08:39 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ