45 ແກວຕາ: ແມ ້ ນເພ ່ ່ິນເຮັດຫຍງໃຫ ັ ້ ໂຕລະຫຼ້ າຈ່ງວຶ າເພ ່ ່ິນໃຈຈດໃຈດ ື າແນວນ ໍ ! ເວ ີ້ ົ້າສູ່ ເຮົາຟງແດ ັ ແມ່ ໋ . ຄາຫໍ ຼາ: ກະຍ ້ ອນລ ້ ດຖົ ບຄີ ນຮັ າງນ ້ ແລີ້ ວ... ມ ້ ວຽກໄປພ ີ ບຫົ ວໜົ າພະແນກ ຂ ້ ໍ ຢືມບກັ ແດງກເລໍ ີ ຍຕີ ນຮ່ວຊົ າ! ເພ ໍ ້ ່ິນບງເອ ັ ີ ນມາຊວນໄປນາວໍ າຊ່ ິ ໄປສ່ງ ເຮ ົ ົາບ່ໍໄປ ນານໍ ນລະເວ ັ້ ົ້າຮາຍດ ້ າສຽດສ ່ ແນວນ ີ ນແນວນ ັ້ ຮີ້ ແລື ວຍ້ ງຂັ ບລັ ດທົ ່ງຂັ ຝຸ ີ້ ນໃສ ່ ່ ອກ ດ ີ າບ່ ກເຈ ັ ບໆ ວ ັ າເຮ ່ ົາໂງຄ່ ຄວາຍ. ື ແກວຕາ: ຕ ້ າຍປານນ ້ ນພັ້ ້ ນນະ! ບ ຸ ່ໍໄດແລ້ ້ ວແບບນີ້ ໝດສາວບ ົ ານນາໂຊກເຮ ້ ົາ ກໍ ແມນເ່ ຈານົ້ ຕີ້ ວະເບາະເສ ົ໊ ັງເຂົ້າໂຮງຮຽນບນຊັ ຊີນກາງໄດ ັ້ ຢ້ າງບ ່ ໍ ລິ ສຸດສະອາດ ນະອາຍອ ້ ນນັ ບີ້່ໍ ຮູຈ້ ກສາວນາໂຊກສາແລ ັ ວ (ສອງສາວຈ ້ ງລູ ດຖົ ບຍີ າງຮຽງ ່ ກນ, ຄ ັ າຫໍ ຼາມ້ ສີີໜ້ າເບີ ກບານຂນແດ ຶ້ ເພາະໄດ ່ ລະບາຍຄວາມໃນໃຈສ ້ ໝູ ູ່ ່ ຟງ). ັ ຄາຫໍ ຼາ: ຈ ້ ງວ່ັ າຫ່ ນແັ້ ລວ ເຮ ້ ົາວາໂຕຊ ່ ເຮິ ັ ດແນວໃດກະເຮັ ດສາ. ແກວຕາ: ໝາຍຄວາມວ ້ າແນວໃດຫ ່ ຼາ ແຕ ້ ເອ່ ີ ຕາມອ່ີ ແມເຮ່ ົາເວົ້າຄື ວາ ລາວຄ ່ ຽມໆໃດ ່ ບ່ໍ ເຊ່ອວື າຊ່ ດິ າໂຕສຽດໂຕເກ ່ ງ! ແລ ່ ວມ້ ນື້ ນກະຄ ັ້ ວືາ... ່ ຄາຫໍ ຼາ: ແມ ້ ໂຕວ ່ າຫຍ ່ ງ (ຟ ັ ້ າວເວົ້າຕດຄວາມກ ັ ອນ) ່ ແກວຕາ: ອະແຮ ້ ມ ກະວ ໋ າລາວເວ ່ ົ້າຄຽ່ ມລະຕ ມິ ເພື້ ່ິ ນເອນໄທບ ີ້ ານໄປໂຮມຢ ້ ວ່ ູ ດອາທ ັ ິດ ກອນນ ່ ນຫັ້ ນເດ ຂະໜາດຊຽງໝ ັ້ ນຍັ້ ກມົ ຖາມແບບພາໂລ ເພ ື ່ິ ນຍງຫັ ວຍົ ມໆຸ ້ ເສີ ຍຕອບສອງສາມຄວາມໜ່ຶງ ບາດເລີ ກຊາມາກອດຄ ໍ ້ ໍເອົາອາຍຊຽງໝ ້ ນັ້ ເຮົາໄປນາສາ. ໍ ຄາຫໍ ຼາ: ກອດຄ ້ ໍ ໄປຊຸມເຫົ້ຼາຫນຕັ້ ເຮ ີ ົາເຄຍເຫ ີ ັ ນມາພໍແຮງແລວລະແບບນ ້ . ີ້ ແກວຕ້ າ: ກງກົ ນຂັ າມເດ ້ ເພ ີ ່ິນພາລາວໄປສານໍ ກກາງແຜນທ ັ ່ີໃຫເບ້ ່ິ ງອະທິບາຍເລ່ື ອງ ໄດເລ້ ່ື ອງເສຍຈນອົ າຍຊຽງຍອມ ແລ ້ ວແມ ້ ນອ່ າຍຊຽງນ ້ ນລະຊວນເພ ັ້ ່ິນມາ ກນເຂ ິ ົ້ານາ ຍ ໍ ງຫາເຮ ັ ົາໄປຫຍນເຫ ິ້ ົ້ຼາ... ໂອຍເຮົາຍງອາຍຢ ັ ເລ່ ູ ີ ຍ (ຫວຮົ ໆ). ື ຄາຫໍ ຼາ: ເປ ້ ັ ນຫຍງລະ! ໂຕອາຍຫຍ ັ ງ! ັ ແກວ້ຕາ: ກະເຮົານແລີ້ ວຄ້ ິ ດວາເພ່ ່ິ ນກະຊຄິ ືຫຼາຍຄນມົ ກໃຫ ັ ມ້ ອືອນມ ່ ນືມຫຍ ິ້ ິ້ນໃຫແລ້ ວ້ ຊໃດໄດ ິ ເພ້ ່ິ ນຂໍ ແກວເຫ ້ ົ້ຼານາເຮໍ ົາດໆ ວ ີ າເຊ ່ ນນີ ອງຮ ້ ວມນ ່ າພາເຂ ໍ ົ້າດກວີ າ... ່ ເລ່ື ອງຫຍນເຫ ິ້ ົ້ຼາເອົາໄວເປ້ ັ ນໜາທ້ ່ີ ຂອງອາຍເອງ... ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 50 7/31/2015 9:08:39 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
46 ຄາຫໍ ຼາ: ຮ ້ ! ຄ ື ຊືຖິກໃຈໂຕປານຫຍ ື ງເນາະ?... ັ ແກວຕາ: ໂຢ ້ ້ ວ...ແລ້ ວໂຕຮບູ ້່ໍ? ບາດເພ່ິນຫຍິ້ນເກາະ ກະຖາມອີກໃດຫນ ວ ັ້ າກ່ ິ ນ ໄດບ້່ໍ, ເອົາໜ້ ອຍໜ່ຶງພໍຫອມປາກຫອມຄໍເນາະເພ່ິ ນວາ ເພ ່ ່ິນຫຍິ້ນໃຫເຮ້ ົາ ກອນໝ ່ ່ ເລູ ີຍລະ ອາຍຊຽງໝ ້ ນຮັ້ ອງມາໃສ ້ ວ່ າ ເປ ່ ັນຫຍງເຮ ັ ົາບ່ໍເຮັດວຽກ ເພ່ິ ນຍງຕອບຄ ັ ື ນໂລດວາ ເພ ່ ່ິ ນຍາດເຮັດເອງ ຢານນ ້ ອງສາວເມ ້ ່ອຍຄ ື ວກົ ນ ິ ໃຫແລ້ ວ... ້ ຄາຫໍ ຼາ: ໂຕກ ້ ເລໍ ີ ຍສະບາຍໄປເລີ ຍ. ແກວຕາ: ອ ້ ຍມຸ້ ຄວາມສ ີ ກທຸ ່ີສຸດເລີ ຍລະຫຼາຊ້ ຫາທາງໃດໄດ ິ ໂຕບ ້ ່ໍ ວາຫວະ...? ເພ ່ ່ິ ນບ່ໍ ລມຫົ ຼາຍ ແຕກ່ ບໍ ່ໍ ຂີ້ອ່ງໃດ. ອ ົ ຍບຸ້ ່ໍເຄີ ຍເຫັນຈກເທ ັ ່ືອກນເຂ ິ ົ້າແລວເຫ ້ ົ້ຼາແກວ້ ດຽວຍງເຫັ ຼື ອຕງເຄັ້ ່ງ. ິ ຄາຫໍ ຼາ: ໃໝ ້ ກະເປ ່ ັນແນວນຄີ້ ື ກນໝັ ດທົ ກຄຸ ນຫົ ນລະ...ແກ ັ້ ວເອ ້ ີ ຍ! ລາຍຄນມົ ນລາຍ ັ ໃນ ລາຍເສືອມນລາຍນອກ ໂຕຢ ັ ່ າໄປອອນຊອນເຊ່ືອໄວຫຼາຍ ເຮົານີ້ ເກນວີ າເຫ່ ັນມາແລວ. ້ ແກວຕາ: ໂຕເວ ້ ົ້າຫຍງ...? ເຮ ັ ົາບ່ໍ ເຫັນເຂົ້າໃຈ ສາລໍ ບຫັ ວໜົ າອ້ າຍຜານ ້ ບີ້ ະເຮ ໊ ົາຄວືາ ່ ເພ່ິ ນຄນຈົ ບເດ ົ ... ຄ ີ ນຄັ ນບົ ່ໍຈບກະຄ ົ ື ຊບິ່ໍ ໄດເປ້ ັ ນຫວໜົ ້ າວຽກງານໃຫຍປານ ່ ນດອກ. ີ້ ຄາຫໍ ຼາ: ເພ ້ ່ິ ນອາດຊຈິບຊົ ເກິ ງຢ່ ັ ເລ່ ູ ່ື ອງວຽກເລ່ື ອງງານຫນແຕ ັ້ ເລ່ ່ື ອງເອີ... ເລ່ື ອງອ່ື ນ... ມນຕັ ອງຄ ້ ອຍເບ ່ ່ງຄິ ອຍເຫ ່ ັນກນ. ັ ແກວຕາ: ເອ ້ ກະຊ ີ ແມິ ນຄວາມໂຕນ ່ ນລະຫ ັ້ ຼາ ກ ້ ບເຮ ັ ົາລະເວົ້າມວນໆ ເວ ່ ົ້າດໆເປ ີ ັ ນນາ ໍ ຢູຕ່ ່ໍໜ້ າຫຼາຍຄນກະບ ົ ່ໍ ຮູເນາະ ບາດເວ ້ ົ້າກບໂຕຍ ັ ງດັ າວ່ າໂງ ່ ຄ່ ື ຄວາຍ ແບບ ນເຮີ້ ົາກະບ່ໍ ມກຄັ ກືນຫັ ນລະເນາະ. ັ້ ຄາຫໍ ຼາ: ນ ້ ນແລ ັ້ ວເຮ ້ ົາຈ່ງວຶ າຢ່ າຟ່ ້ າວຍອງ ເທ ້ ່ືອດມີນື້ ມີ້ ໜື້ າຮ້ າຍກະມ ້ . <...> ີ (ຄດຈາກວາລະສານວ ັ ນນະສ ັ ນ ສະບ ິ ບປະຈ ັ າເດໍ ອນມ ື ງກອນ ປ ັ ີ 1988, ໜາ 4, 5 ແລະ 13) ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 51 7/31/2015 9:08:39 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
47 ບດທົ ີ 7 ການຂຽນເລ່ື ອງສນັ້ 1. ຄວາມໝາຍຂອງເລ່ື ອງສນ ັ້ ເລ່ື ອງສນ ແມ ັ້ ນບ່ ດປະພ ົ ນວັ ນນະຄະດ ັ ປະເພດໜ ີ ່ຶ ງ ທ່ີມຂະໜາດສ ີ ນ, ຕ ັ້ ວລະຄອນບ ົ ່ໍຫຼາຍ. ເລ່ື ອງສນ ເປ ັ້ ັ ນເລ່ື ອງທ່ີເກດຈາກຈ ີ ນຕະນາການ ໂດຍຜ ິ ແຕູ້ ງຄ່ ິ ດຝນໄປຕາມມະໂນພາບວ ັ າ ່ ຈະໃຫຕ້ ວລະຄອນຂອງຕ ົ ນເຮ ົ ັດຫຍງ ໃນສະຖານະການຄ ັ ື ແນວໃດ, ຈະຄິ ດຈະເວົ້າແນວໃດ ຕາມໂຄງເລ່ື ອງທ່ີ ການໍ ດໄວ ົ ແຕ ້ ເລ່ ່ື ອງທ່ີເກດຈາກຈ ີ ນຕະ ິ ນາການນນຕັ້ ອງມ ້ ຄວາມຈ ີ ງ. ິ 2. ລກສະນະຂອງເລ ັ ່ື ອງສນ ັ້ ລກສະນະຂອງເລ ັ ່ືອງສນ ຕາມຫ ັ້ ຼກສາກ ັ ນແລ ົ ວ ຈະມ ້ ຄວາມຍາວຢ ີ ່ ລະຫວ ູ າງ 1.000 ່ ຄາເຖໍ ງ 10.000 ຄ ິ າ ຫໍ ຼື 2.000 ຄາເຖໍ ງ 120.000 ຄ ິ າ; ສ ໍ ່ິ ງສາຄໍ ນທັ ່ີສຸດຂອງເລ່ື ອງສນ ຄ ັ້ ື ກະທອູ້ ນເປ ັ ັ ນແນວຄດເອກ ທ ິ ່ີສາງຄວາມປະທ ້ ບໃຈພຽງຢ ັ າງດຽວໃຫ ່ ແກ້ ຜູ ່ ອ້ ານ. ່ 3. ອງປະກອບຂອງເລ ົ ່ື ອງສນ ັ້ ເລ່ື ອງສນມັ້ ອີງປະກອບທ ົ ່ີສາຄໍ ນດັ ງນ່ັ : ີ້ 1. ໂຄງເລ່ືອງ ແລະ ເນອເລ ື້ ່ືອງ 2. ຕວລະຄອນ ົ 3. ຄວາມສມບົ ນ ູ 5. ບດສົ ນທະນາ ົ 4. ຄນຄຸ າ ແລະ ສາລະ ່ ອງົປະກອບ ຂອງ ເລ່ື ອງສນ ັ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 52 7/31/2015 9:08:39 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
48 1) ໂຄງເລ່ື ອງ ແລະ ເນອເລ ື້ ່ື ອງ ເປັນອງປະກອບທ ົ ່ີສາຄໍ ນຂອງເລ ັ ່ືອງສນ. ເລ ັ້ ່ືອງສນທັ້ ່ີດີ ຈະຕອງມ ້ ການສ ີ າງໂຄງເລ ້ ່ືອງ (ຜກເລ ູ ່ື ອງ) ໃຫເປ້ ັນໜ້ າສນໃຈ ໂດຍຜ ົ ກເປ ູ ັ ນຂອດ ຫຼື ບນຫາທ ັ ່ີຊວນໃຫຄ້ ິ ດ ແລະ ຢາກຮຕູ ້່ໍ ໄປວາເລ ່ ່ື ອງຈະເປັ ນແນວໃດ, ຈະມຫຍີ ງເກ ັ ດຂີ ນ, ຈະດ ຶ້ າເນໍ ນເລ ີ ່ື ອງແນວໃດ ເພ່ື ອຊວນໃຫຜູ ້ ້ ອານສ ່ ນໃຈຂ ົ ນເ ຶ້ ລື້ອຍໆຈນເຖ ົ ງຂິ ໍ ຂ້ ດແຍ ັ ງ ເຊ ່ ່ງອາດຈະຈ ິ ບລົ ງໂດຍຜ ົ ອູ້ ານຄ ່ ດບິ ່ໍ ເຖງກິ ໄດໍ . ້ 2) ຕວລະຄອນ ົ ຕວລະຄອນໃນເລ ົ ່ືອງສນ ບ ັ້ ່ໍຄວນຫຼາຍເກີ ນໄປ ຕາມຫຼກການແລ ັ ້ ວຕວລະຄອນທ ົ ່ີມີ ບດບາດສ ົ າຄໍ ນທັ ່ີສຸດຈະມພຽງຕ ີ ວດຽວເທ ົ ່ົານນ ສ ັ້ ວນຕ ່ ວລະຄອນອ ົ ່ື ນໆຈະເປັ ນພຽງຕວລະຄອນ ົ ປະກອບ, ໂດຍປກກະຕ ົ ແລິ ວອາດຈະມ ້ ໄດີ 3-5 ຕ ້ ວບົ ່ໍ ຄວນໃຫມ້ ຫີຼາຍກວານ່ . ີ້ 3) ຄວາມສມບູນ ົ ເລ່ື ອງສນ ຕ ັ້ ອງມ ້ ຄວາມຄ ີ ບຖົ ວນ ແລະ ສ ້ ມບົ ນໃນຕ ູ ວ ເພາະວ ົ າເລ ່ ່ື ອງສນມັ້ ຂອບເຂດ ີ ຫຼື ເນອທື້ ່ີໜອຍ. ດ ້ ງນ່ັ ນ, ສ ັ້ ່ິ ງທ່ີຂຽນໄປໃນເລ່ື ອງບ່ໍ ວາຈະເປ ່ ັ ນສາກ, ການເຄ່ື ອນໄຫວຂອງຕວົ ລະຄອນ ຕະຫຼອດຮອດການສນທະນາຂອງຕ ົ ວລະຄອນຈະຕ ົ ອງບ ້ ່ໍຟຸມເຟືອຍ ແລະ ຍື ດຍາວ ທຸກສ່ິງທ່ີບນຈັ ຸລງໃົ ນເລ່ືອງຕອງມ ້ ຄວາມໝາຍ ແລະ ຜ ີ ້ ຂຽນຕ ູ ອງມ ້ ວີິທີຂຽນທ່ີມຈີານວນຄ ໍ າໍ ໜອຍແຕ ້ ໄດ່ ຄວາມໝາຍກວ ້ າງຂວາງ. ້ 4) ຄຸນຄາ ແລະ ສາລະ ່ ຄນຄຸ າ ແລະ ສາລະ ແມ ່ ນຂ່ ໍ ຄ້ ດສິ າຄໍ ນທັ ່ີຜູປະພ ້ ນຕັ ອງການຢາກບອກຜ ້ ອູ້ ານ. ່ 5) ບດສົ ນທະນາ ົ ບດສົ ນທະນາ ເປ ົ ັນສວນປະກອບຢ ່ າງໜ່ ່ຶງຂອງເລ່ື ອງສນ ເພາະຈະຊ ັ້ ວຍໃຫ ່ ການດ ້ າເນໍ ນ ີ ຕ່ໍໄປ ແລະ ເຮັດໃຫ້ ບຸກຄະລິກລກສະນະຂອງຕ ັ ວລະຄອນດ ົ ີຂຶ້ນ ແຕ່ ໃນບາງບດການ ົ ສນທະນາຈະເປ ົ ັນສວນປະກອບເທ ່ ່ົານນ, ເລ ັ້ ່ື ອງສນປະເພດນ ັ້ ຈະໃຊ ີ້ ຮູ ້ ບແບບເລ່ົາເຫດການທ່ີ ຜານມາ ໂດຍທ ່ ່ີ ຕວລະຄອນຖ ົ ກກື າວເຖ ່ ງເທ ິ ່ົານນ. ັ້ 4. ຂນຕອນການຂຽນເລ ັ້ ່ື ອງສນ ັ້ ການຂຽນເລ່ື ອງສນ ຈະເຫ ັ້ ັນວາແຕ ່ ລະຄ ່ ນຈະມ ົ ວີິທີ ຫຼື ວາດແຕງທ່ ່ີບ່ໍ ເໝື ອນກນ. ແຕ ັ ່ ໂດຍພື້ນຖານແລວຈະມ ້ ຂີນຕອນທ ັ້ ່ີ ຄາຍຄ ້ ື ກນດັ ງລາຍລະອຽດລ ່ັ ຸມນ່ : ີ້ 1) ເລື ອກຫວເລ ົ ່ື ອງທ່ີຈະຂຽນ ການເລືກຫວເລ ົ ່ື ອງທ່ີຈະຂຽນເປັນຂນຕອນທ ັ້ ່ີສາຄໍ ນ ເຊ ັ ່ິ ງຜ້ ຂຽນຈະຕ ູ ອງມ ້ ຄວາມຮ ີ ູ ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 53 7/31/2015 9:08:39 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
49 ຢາງກວ ່ າງຂວາງ ເພ ້ ່ື ອເປັ ນບອນອ ່ ີງໃນການຂຽນ, ມຫີວຄົ ິ ດປະດດສິ າງ, ຮ ້ ເບູ ້ ່ິ ງບນຫາຢ ັ າງມ ່ ີ ເຫດຜນພົ ອມທ ້ ງຮັ ຈູ ້ ກສາເຫດ ແລະ ວ ັ ິທີແກໄຂບ ້ ນຫາ ຫ ັ ຼື ວິທີສະເໜີຄວາມຄິ ດທ່ີຖກຕື ອງ ້ ເໝາະສມ. ດ ົ ວຍເຫດນ ້ ນ, ຜ ັ້ ເຝູ້ ິ ກແອບຂຽນໃໝຄວນເລ ່ ື ອກຫວເລ ົ ່ື ອງທ່ີຕນມົ ຄວາມຮ ີ ໃນູ ້ ເລ່ື ອງ ນນດັ້ , ອາດຈະເປ ີ ັ ນເລ່ື ອງໃກຕ້ ວ ແລະ ມ ົ ປະສ ີ ບການໃນເລ ົ ່ື ອງນນດັ້ ເປ ີ ັ ນຕນ. ົ້ 2) ຈຸດປະສງ ແລະ ເປ ົ ົ້າໝາຍ ເມ່ອຜື ານຂ ່ ນຕອນການເລ ັ້ ື ອກຫວເລ ົ ່ື ອງແລວ, ການຂຽນເລ ້ ່ື ອງສນຄວນວາງຈ ັ້ ດປະສ ຸ ງ ົ ແລະ ເປົ້າໝາຍທ່ີແນນອນເຊ ່ ່ັນ: ເປັ ນຫຍງຈັ ່ງຂຽນເລ ຶ ່ື ອງນ, ຂຽນໃຫ ີ້ ໃຜອ ້ ານ (ຜ ່ ໃຫຍ ູ້ ່ , ເດັກນອຍ ້ ຫຼື ທ່ວສົ ງຄັ ມ) ຈະໃຫ ົ ຜູ ້ ອ້ ານແຕ ່ ລະເປ ່ ົ້າໝາຍນນໄດ ັ້ ຫຍ້ ງ (ຄວາມຮ ັ , ຄວາມຄ ູ ້ ິ ດ, ຄວາມບນເ ັ ທີງ, ຕາໜໍ ິ ວຈານ, ຍ ິ ອງຍ ້ ໍ ສນລະເສ ັ ນ ແລະ ອ ີ ່ນໆ). ື 3) ຊອກຫາຂໍ ມູນ ້ ອີງໃສຫ່ ວເລ ົ ່ື ອງ, ຈດປະສ ຸ ງ ແລະ ເປ ົ ົ້າໝາຍທ່ີກາວມານ ່ ນ ຜ ັ້ ຂຽນຈະຕ ູ້ ອງຊອກຂ ້ ໍ ມູ ້ ນ ທ່ີມຄວາມກ ີ ຽວພ ່ ນກັ ບເລ ັ ່ື ອງ ຫຼື ເຫດການໃນເລ່ື ອງສນ ແລ ັ້ ວມ້ ວີິທີສະເໜີຢາງມ ່ ສີິ ລະປະ ແລະ ມຄວາມຮ ີ ບຜັ ິ ດຊອບອກດີ ວຍ. ້ 4) ສາງໂຄງເລ ້ ່ື ອງ ການສາງໂຄງເລ ້ ່ື ອງ ເປັ ນບາດກາວທ ້ ່ີສາຄໍ ນເມ ັ ່ອຜື ານຂ ່ ນຕອນການເລ ັ້ ື ອກຫວເລ ົ ່ື ອງ, ວາງຈດປະສ ຸ ງ, ເປ ົ ົ້າໝາຍ ແລະ ຊອກຂໍ ມູ ້ ນແລວ, ກ ້ ອນຈະລ ່ ງມົ ຂຽນຕ ື ອງມ ້ ການວາງໂຄງ ີ ເລ່ື ອງ ເພ່ື ອເປັ ນແນວທາງໃນການຂຽນເຊ່ັນ: ການຕງຊັ້ ່ເລື ່ື ອງ, ການໍ ດຈົ ານວນຕ ໍ ວລະຄອນ ົ ຂອບເຂດການເປີດຫວເລ ົ ່ື ອງ, ດາເນໍ ນເລ ີ ່ື ອງ ແລະ ການສະຫຸ ຼບເລ່ື ອງ ເປັ ນຕນ. ົ້ 5. ວທິ ີ ຂຽນບດເລ ົ ່ື ອງສນ ັ້ ການຂຽນບດເລ ົ ່ື ອງສນ ໂດຍພ ັ້ ື້ນຖານແລວໃຫ ້ ດ້ າເນໍ ນຕາມຂ ີ ນຕອນທ ັ້ ່ີສະເໜີໃນຂໍ 3 ້ ນອກຈາກນນ, ການຂຽນເລ ັ້ ່ື ອງສນທັ້ ່ີດຄວນຄ ີ ານໍ ງເຖ ຶ ງສິ ່ງດິ ງຕ່ັ ່ໍ ໄປນ: ີ້ 1) ຈຸດຂອງເລ່ື ອງ ເລ່ື ອງສນທັ້ ່ີດ ຄວນມ ີ ຈຸ ີດຂອງເລ່ື ອງທ່ີເປັ ນຫວໃຈສ ົ າຄໍ ນ ດ ັ ງນ່ັ ນ, ການຂຽນເລ ັ້ ່ື ອງສນັ້ ຄວນສາງເລ ້ ່ື ອງຈາກສ່ິ ງບນດານໃຈ (ສ ັ ່ິ ງທ່ີພາໃຫຢາກຂຽນ) ເຊ ້ ່ງເປ ິ ັ ນເຫດການກະຕນຄວາມ ຸ້ ຮູສ້ ກ ແລະ ອາໄສຈ ຶ ດດຸ ງກ່ັ າວນ ່ ເປີ້ ັ ນສວນທ ່ ່ີສາຄໍ ນຂອງເລ ັ ່ື ອງ. 2) ການສາງຕ ້ ວລະຄອນ ົ ການສາງຕ ້ ວລະຄອນ ເພ ົ ່ື ອປະກອບໃນເລ່ື ອງສນຕັ້ ອງມ ້ ການກະກຽມ. ຕ ີ ວລະຄອນໃນ ົ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 54 7/31/2015 9:08:39 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
50 ເລ່ື ອງສນຄວນຈ ັ້ ດຕັ ວລະຄອນເດ ົ ່ັ ນໆທ່ີເປັ ນຕວເອກໄດ ົ ພຽງຕ ້ ວດຽວ, ຖ ົ າຈ້ າເປໍ ັ ນຕອງມ ້ ທີງພະ ັ ເອກ ແລະ ນາງເອກ ກຕໍ ອງໃຫ ້ ມ້ ບີດບາດເດ ົ ່ັ ນພຽງຝາຍດຽວ ຕ ່ ວລະຄອນອ ົ ່ື ນຄວນຈາກໍ ດັ ບດບາດລ ົ ງເພາະອາດຈະເຮ ົ ັ ດໃຫເກ້ ດຄວາມສ ີ ບສັ ນ. ົ ການສາງຕ ້ ວລະຄອນອາດຈະໃຊ ົ ຕ້ ວລະຄອນ "ຂ ົ ອຍ" ໂດຍໃຫ ້ ນ້ ກປະພ ັ ນເລ ັ ່ົາໄປເອງ ຫຼື ຈະບນຍາຍ ໂດຍໃຊ ັ ຄ້ າແໍ ທນນາມບອກບຸລຸດ (ບຸລຸດສບພະນາມ ເຂ ັ ົາ, ລາວ, ນາງ, ເພ່ິ ນ…) ກໄດໍ ; ຕ້ ວລະຄອນບາງຕ ົ ວອາດຈະຖ ົ ກກື າວເຖ ່ ງ ແຕ ິ ບ່ ່ໍ ປາກດອອກມາໃນເນ ົ ອເລ ື້ ່ື ອງ. ການສາງ້ ຕວລະຄອນໃນເລ ົ ່ື ອງສນບັ້ ່ໍ ຄວນໃຫສະຫ ້ ຼບຊັ ບຊັ ອນ ເພາະຈະເຮ ້ ັ ດໃຫຜູ ້ ອ້ ານເຂ ່ ົ້າໃຈຍາກ. 3) ການດາເນໍ ນເລ ີ ່ື ອງ ເລ່ື ອງສນແຕ ັ້ ລະລ ່ ່ື ອງຈະສງເກດເຫ ັ ັນວາ ມ ່ ການດ ີ າເນໍ ນເລ ີ ່ື ອງແຕກຕາງກ ່ ນ ແລະ ບາງ ັ ເລ່ື ອງອາດມຄວາມຄ ີ າຍຄ ້ ກືນ ແລ ັ ວແຕ ້ ຜູ ່ ຂຽນຈະເຫ ້ ັນວາຄວນເລ ່ ື ອກວທິ ີດາເນໍ ນເລ ີ ່ື ອງແບບໃດ ຈ່ງຈະເໝາະສ ຶ ມກົ ບເນ ັ ອໃນທ ື້ ່ີສະເໜີ ຄ: ື - ວທິ ີ ດາເນໍ ນເລ ີ ່ື ອງ ໂດຍເລ່ີ ມຕນຈົ້ າກຍກສະໄໝປ ຸ ດຈັ ຸບນ ແລ ັ ວຢ້ ອນກ ້ ບໄປຫາອະດ ັ ດ ີ ຈາກນນກັ້ ມາຈ ໍ ບຢົ ທ່ ູ່ີປດຈັ ຸບນ. ັ - ວທິ ີດາເນໍ ນເລ ີ ່ື ອງ ໂດຍເລ່ີ ມປດຈັ ຸບນ ແລະ ເລ ັ ່ົາຕາມລາດໍ ບ ແລ ັ ວໄປຈ ້ ບທົ ່ີ ອະນາຄດ ົ ເອນວີ້ າ "ເລ ່ ່ົາຕາມລາດໍ ບປະຕ ັ ິທິ ນ". - ວິທີດາເໍ ນນເລ ີ ່ື ອງ ໂດຍເລ່ີ ມແຕອະດ ່ ດ ແລະ ຕາມລ ີ າດໍ ບເລ ັ ່ື ອງມາຈບທົ ່ີປດຈັ ຸບນດັ ງນ່ັ ີ້ ເປັ ນຕນ. ົ້ 4) ການບນຍາຍສາກ ັ ການບນຍາຍສາກ ໃນເລ ັ ່ືອງສນຄວນບ ັ້ ນຍາຍເຈາະຈ ັ ງສະເພາະແຕ ົ ບ່ ນຍາກາດຢ ັ ່ ູໃນ ເລ່ື ອງເຊ່ັນ: ຖາບ້ ນຍາຍສາກ "ຄວາມຮ ັ ກຂອງພະເອກ, ນາງເອກ" ອາດຈະບ ັ ນຍາຍເຖ ັ ງິ ສະພາບແວດລອມທ ້ ່ີຈາເປໍ ັ ນເຊ່ັນ: ແສງເດອນ, ສາຍລ ື ມ, ດອກໄມ ົ ແລະ ກ ້ ່ນຫອມ… ິ 5) ການຈບເລ ົ ່ື ອງ ເລ່ື ອງສນທັ້ ່ີ ດ ຄວນມ ີ ການຈ ີ ບເລົ ່ື ອງທ່ີໜາປະທ ້ ບໃຈ; ບ ັ ່ໍ ຄວນຕດສັ ິ ນຊາຕາກາຂອງຕ ໍ ວລະ ົ ຄອນໃນຮບແບບດຽວຕະຫ ູ ຼອດໄປເຊ່ັນ: ຈບລົ ງດົ ວຍຄວາມສ ້ ກ ສ ຸ ມຫວ ົ ງ, ໄດ ັ ດ້ ມີສຸ ີກ ຫຼື ນາງ ເອກ ຜິ ດຫວງ, ໂຈນຖ ັ ກຈື ບ ຫ ັ ຼື ອ່ື ນໆ ຖາກ້ ານໍ ດຕົ ວລະຄອນຕາຍຕ ົ ວແບບນ ົ ຈະເຮ ີ້ ັ ດໃຫຜູ ້ ້ ອານໝ ່ ດຄວ ົ າມສນໃຈທ ົ ນທັ ີທ່ີອານຈ ່ ບເລ ົ ່ື ອງ. ການຈບເລ ົ ່ື ອງທ່ີດອາດຈະມ ີ ຫີຼາຍວທິ ີ ດງນ່ັ : ີ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 55 7/31/2015 9:08:39 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
51 - ຈບດົ ວຍການສ ້ າງຈ ້ ດສຸ ນໃຈ ໃຫ ົ ຜູ ້ ອ້ ານຄ ່ ນຄົ້ ດ ແລະ ສະຫ ິ ຸ ຼບເອົາເອງ. - ຈບແບບເສ ົ ົ້າ. - ຈບແບບສ ົ ມຫວ ົ ງ. ັ - ຈບຕາມຄວາມເປ ົ ັ ນຈງຂອງຊ ິ ວີດ. ິ 6) ການໃຊພາສາ ້ ພາສາທ່ີຂຽນເລ່ື ອງສນ ຈະຕ ັ້ ອງມ ້ ຄວາມກະທ ີ ດຮັ ດໄດ ັ ຄວາມໝາຍ ເພາະເລ ້ ່ື ອງສນເປ ັ້ ັ ນ ເລ່ື ອງທ່ີມເນີ ອທື້ ່ີການຂຽນໜອຍ (ຈ ້ ານວນຄ ໍ າບໍ ່ໍຫຼາຍ) ດງນ່ັ ນ, ສ ັ້ ່ິ ງທ່ີສາຄໍ ນໃນການໃຊ ັ ສ້ ບພາສາ ັ ໃນເລ່ື ອງສນຈະຕ ັ້ ອງກະທ ້ ດຮັ ດ ແລະ ບ ັ ່ໍຟຸມເຟືອຍ. ແຕເຖ່ ງຢິ າງໃດກ ່ ຕາມຜ ໍ ຂຽ ູ້ ນຄວນຮວູ ້ າ ່ ຈະໃຊພາສາແນວໃດ ຈ ້ ່ງຈະເໝາະສ ຶ ມກົ ບຕັ ວລະຄອນຂອງຕ ົ ນ ແລະ ຖ ົ ກກາລະເທສະເຊ ື ່ັນ: ຕວລະຄອນເດ ົ ັກນອຍ, ຊາວໜ ້ ຸມ, ຜ ່ ເຖູ້ າ… ແລະ ຮ ົ້ ໃຊູ ້ ສ້ ານວນໃຫ ໍ ເໝາະສ ້ ມກົ ບເລ ັ ່ື ອງເຊ່ັນ: ເວລາໃດຄວນໃຊການພ ້ ນລະນາ, ບ ັ ນຍາຍ ຫ ັ ຼື ໃຊສ້ ານວນສ ໍ ນທະນາ ແລະ ອ ົ ່ນໆ. ື ຄາຖາມ ໍ 1. ເລ່ື ອງສນແມ ັ້ ນຫຍ ່ ງ? ັ 2. ລກສະນະຂອງເລ ັ ່ື ອງສນເປ ັ້ ັ ນຄແນວໃດ? ື 3. ເລ່ື ອງສນມັ້ ອີງປະກອບສ ົ າຄໍ ນຫຍ ັ ງແດ ັ ? ່ 4. ຂນຕອນການຂຽນເລ ັ້ ່ື ອງສນມັ້ ຫຍີ ງແດ ັ ? ່ 5. ວທິ ີ ຂຽນເລ່ື ອງສນຄວນຄ ັ້ ານໍ ງເຖ ຶ ງຫຍ ິ ງແດ ັ ? ່ ບດເຝ ົ ິ ກຫດ ັ 1. ຈງເຝ ່ົ ິ ກຂຽນເລ່ື ອງສນ 1 ເລ ັ້ ່ື ອງ ໂດຍອງຕາມທ ີ ິ ດສະດທີ່ີໄດຮຽນມາ. ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 56 7/31/2015 9:08:39 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
52 ບດອົ ານເພ ່ ່ີ ມ ໂດຍ: ບຸນເສີ ນ ແສງມະນ ີ "ເຖິ ງວາ"່ ພ່ໍ ແລະ ແມຂອງພວກຂ ່ ອຍ ້ ຈະມເຊີ ື້ອຊາດ, ມເລີ ື ອດເນອ, ເຊ ື້ ື້ອສາຍ ໃດ ແລະ ມາຈາກໃສກບໍ ່ໍສາຄໍ ນແຕ ັ ພວກ ່ ຂອຍ ກ ້ ສຸ ໍ ດທ່ີພາກພມໃຈໃນຕ ູ ວຂອງພວກ ົ ເພ່ິນທ່ີມເລີ ືອດນກຮັ ບປະຕ ົ ິວດທັ ່ີອງອາດ ົ ກາແກ ້ ນ, ພວກເພ ່ ່ິນມອຸດີ ມການ, ມ ົ ນີາໍ ້ ໃຈຮກຊາດອ ັ ນດັ ດດູ ່ມ ແ ື ລະ ມຄວາມມ ີ ຸງ່ ໝັ ນກ້ ບເສ ັ ັ້ນທາງຊີວິດຂອງຕນເອງ. ົ ດວຍເຫດຜ ້ ນດົ ງກ່ັ າວ ຈ ່ ່ງເຮ ຶ ັດໃຫພວກຂ ້ ້ ອຍໄດ້ ມມີນື້ ີ້ມທື້່ີປະເທດຊາດລາວ-ຫວຽດນາມມີ ສນຕັ ິພາບ, ມເອກະລາດ, ມ ີ ອະທ ີ ິປະໄຕ, ມລະບອບໃໝ ີ ່ ແລະ ມການສ ີ າງສາພ ້ ດທະນາ ັ ຕາມເສັ້ນທາງສງຄັ ມນົ ຍິ ມ. ບ ົ ານເກ ້ ດເມ ີ ອງນອນຂອງພ ື ່ໍຂອຍ ຢ ້ ່ ບູ ານກ ້ ມລານແຂວງເຊ ິ ນລາ ິີ ສ.ສ ຫວຽດນາມ, ກາເນໍ ດໃນຄອບຄ ີ ວຊາວນາທ ົ ກຍາກ, ຊ ຸ ນເຜ ົ ່ົາໄຕ, ພ່ໍເລ່ີມເຂົ້າຮວມໃນ ່ ກອງທບປັ ດປົ ່ ອຍປະຊາຊນຫວຽດນາມ ແຕ ົ ປ່ ີ 1965 ແລະ ໄດເຂ້ ົ້າຮວມບ ່ ນຮັ້ ບຕົ າງໆໃນສະ ່ ໄໝຕ່ໍສູກູ ້ ຊາດຕ ້ ານຈ ້ ກກະພ ັ ດຜັ ້ ຮຸ ູ ກຮານ. ຍອນເປ ້ ັນນກຮັ ບຜົ ້ ໜຸ ູ ່ ມນອຍທ ້ ່ີດເດີ ່ັນ ພ່ໍຈ່ງຖຶ ກຄື ດັ ເລືອກໃຫ້ເປັນທະຫານອາສາສະໝກຫວຽດນາມມາຊ ັ ວຍລາວ. ພ ່ ່ໍໄດເປ້ ັນແບບຢ່ າງທ່ີດີໃນ ການປະຕບິດຄັ າສໍ ່ງຂອງຜ ັ ບູ້ ງຄັ ບບັ ນຊາ ແລະ ບ ັ ່ໍ ເຄີ ຍຖກຕື າໜໍ ິຍອນຝ ້ າຝ່ ື ນຕ່ໍກດລະບຽບວ ົ ິ ໄນ ຂອງກອງທບ; ພ ັ ່ໍເປັນຄນສົ ຸຂຸມ, ເວົ້າໜ້ ອຍ ແລະ ບ່ໍມກຍັ ິ້ມຫວຄົ າຍຄ ້ ື ວາຢ່ ່ ູໃນຫວໃົ ຈມແຕີ ່ ບນຫາໃຫ ັ ຄ້ ິ ດ ແມນແລ ່ ວພ້ ່ໍເປັນຄນມົ ກຄັ ິ ດ ແລະ ມກຝັ ນ ເຊ ັ ່ິ ງຄວາມຝນນັ ນກັ້ ມໍ ແຕີ ມຸ ່ ງໝ່ ນັ້ ເຖງເສ ິ ັ້ນທາງສນຕັ ພາບ, ບ ິ ່ໍ ຢາກໃຫສອງແຜ ້ ນດ່ ນນິ ມີ້ ແປວໄຟແຫ ີ ງສ່ ງຄາມ, ພ ົ ່ໍຢາກກບຄັ ື ນໄປ ບານເກ ້ ດເມ ີ ອງນອນຂອງຕ ື ນເອງ. ຢ ົ ່ ພຸ ູ ້ ນເຖງບິ ່ໍມພີ່ໍແຕກ່ ຍໍ ງມັ ແມີ ພ່ ິເສດແມນນ່ ອງມາຍສາວ ້ ນອຍຄ ້ ນດຽວເຊ ົ ່ງເຄ ິ ຍຜີ ກພູ ນໝັ ນໝາຍຕາມຮ ັ້ ດຄອງປະເພນ ີ ຊີນເຜ ົ ່ົາໄຕ, ປດຈັ ຸບນນັ ອງມາຍບ ້ ່ໍ ດວ້ ຍເຫດຜນົດງ່ັກາ່ ວ ຈ່ງຶເຮັດໃຫພວ້ ກຂ້ ອຍໄດ້ ມີ ສນັຕິພາບ, ມເອີ ກະລາດ, ມອີະທິປະໄຕ, ມລີະ ຕາມເສັ້ນທາງສງັຄມົນຍິ ມົ. ບາ້ນເກດີເມອືງນອນຂ ສ.ສ ຫວຽດນາມ, ກາໍເນດີໃນຄອບຄວົຊາວນາທຸ ກອງທບັປດົປ່ ອຍປະຊາຊນົຫວຽດນາມ ແຕປ່ ີ196 ໄໝຕ່ໍສກູ ້ ຊູ ້ າດຕາ້ນຈກັກະພດັຜ້ ຮຸ ູ ກຮານ. ຍອ້ ນເປັ ເລື ອກໃຫ້ເປັນທະຫານອາສາສະໝກັຫວຽດນາມມ ່ ່ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 57 7/31/2015 9:08:39 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
53 ໄດຢູ ້ ່ ບານ ຍ ້ ອນເຄ ້ ່ື ອນຍາຍໄປນ ້ າກອງທ ໍ ບປັ ດປົ ່ ອຍປະຊາຊນຫວຽດນາມ. ພວກເພ ົ ່ິ ນພວພົ ນກັ ນັ ທາງຈດໝາຍບາງຄ ົ ງກັ້ ໜໍ ່ຶງເດື ອນ, ສອງເດື ອນ ຫຼື ຫຼາຍກວານ່ ນ. ຍ ັ້ ອນສະພາບຂອງສ ້ ງຄາມ ົ ແລະ ການເຄ່ື ອນຍາຍບ ້ ອນຢ ່ ່ ໃໝູ ໄປເລ ່ ື້ອຍໆ. ພ່ໍຮູວ້ າສ່ ງຄາມຢ ົ ່ ູເທິງສອງແຜ່ ນດິ ນນ ໃຫຍ ີ້ ຫ່ ຼວງ ແລະ ໜກໜັ ວງທ ່ ່ີສຸດ, ເພ່ື ອນຮວມຮ ່ ບໃນກ ົ ມກອງໄດ ົ ເສຍສະຫ ້ ຼະຈາກຄນແລ ົ ວຄ້ ນເລົ ່ົາຢໃນສະໜາມຮ ່ ູ ບ. ົ ພ່ໍບາດເຈັ ບຫຼາຍຄງເຖັ້ ງຈະລອດຕາຍ ແຕ ິ ກ່ ເປໍ ັ ນຄນພົ ິການຂາກດເບ ຸ ື້ອງໜ່ຶງ ແລະ ມຮອຍ ີ ໂປກແປ້ ວເກອບທ ື ່ວຕົ ນຕົ ວ, ພ ົ ່ໍໃສຂາທຽມຍ ່ າງຂາຕ ່ າຂາສ ່ໍ ງມາຈ ູ ນຮອດລ ົ ມຫາຍໃຈຮ ົ ດສູ ດທຸ າຍ. ້ ເມ່ອສື ງຄາມສ ົ ິ້ນສດລຸ ງ, ນ ົ ກຮັ ບອາສາສະໝ ົ ກຫວຽດນາມເກ ັ ອບທ ື ງໝັ ດ ໄດ ົ ກ້ ບຄັ ື ນສບູ່ ານ້ ເກດເມ ີ ອງນອນຂອງຕ ື ນ. ແຕ ົ ພ່ ່ໍຂອງຂອຍຕ ້ ດສັ ິ ນໃຈເລື ອກຢປະເທດລາວ ແລະ ໄດ ່ ູ ສ້ າງຄອບຄ ້ ວົ ກບນາງແພດປະຕ ັ ິ ວດ ເຊ ັ ່ິ ງແມນຍ່ ິ ງສາວລາວທ່ີເຄີຍເຫັນອກເຫ ົ ັນໃຈກນໃນຍາມສ ັ ງຄາມ ແລະ ົ ຜູຍ້ ງຄິ ນນົ ນກັ້ ຄໍ ແມື ຂອງ ່ ພວກຂອຍໃນປ ້ ດຈັ ຸບນ. ັ ປີ 1976 ພ່ໍໄດພາແມ ້ ມາວຽງຈ ່ ນ, ຍ ັ ອນພ ້ ່ໍເປັ ນຄນພົ ິການ, ເພ່ິນຈ່ງລາອອກຈາກກ ຶ ມກອງ, ົ ເບື້ອງຕນພົ້ ່ໍເຮັດອາຊບເປ ີ ັ ນກາມະກອນກ ໍ ່ສໍ າງເຮ ້ ອນ ຕ ື ່ໍມາກເປໍ ັ ນນາຍຊາງ່ ແລະ ສາມາດຮບເໝັ ົາ ກ່ສໍ າງເຮ ້ ອນດ ື ວຍຕ ້ ນເອງ ແລະ ມ ົ ລູ ີກນອງກ ້ າມະກອນຈ ໍ ານວນໜ ໍ ່ຶ ງ. ຍອນຄວາມອ ້ ີ ດູຕນພົ ່ໍ ແມຈ່ ່ງຶ ຂໍ ເອົາບາເນໍ ັ ດອອກມາຊວຍພ່ ່ໍຫາເງນລິ ຽງລ້ ກ. ູ ແມເຄ່ ີ ຍເປັນແພດໃນຍາມສງຄາມ ຈ ົ ່ງສາມາດຊ ຶ ວຍແນະນ ່ າປໍ ່ິນປວຄົ ນປົ ່ ວຍທ່ີບ່ໍຮາຍແຮງ ້ ແລະ ຕ່ໍມາກເຮໍ ັດບອນກວດພະຍາດຢ ່ ກ່ ູ ບເຮ ັ ອນ ເຊ ື ່ງໄດ ິ ຊ້ ວຍໃຫ ່ ຄອບຄ ້ ວມົ ລາຍຮ ີ ບເລ ັ ັກໆນອຍໆ ້ ຕ່ມກື ນ. ັ ພວກຂອຍມ ້ ອີາຍເອ ້ ື້ອຍນອງນ ້ າກໍ ນສາມຄ ັ ນ ເຊ ົ ່ງແຕ ິ ລະຄ ່ ນ ພ ົ ່ໍແມໄດ່ ສ້່ງເສົ ີ ມໃຫໄດ້ ສ້ ຶ ກສາ ຮາຮຽນ. ຂ ່ໍ ອຍເປ ້ ັນນກສັ ຶ ກສາປີທີສອງຂອງມະຫາວິທະຍາໄລຮາໂນ ່ ຍ ສ.ສ ຫວຽດນາມນ ້ ອງຜ ້ ທູ້່ີ ສອງເປັ ນຜຊາຍ ປ ູ້ ດຈັ ຸບນພວມຮຽນປ ັ ີທີໜ່ຶງຂອງມະຫາວິທະຍາໄລແຫງຊາດ ແລະ ນ ່ ອງສາວຫ ້ ຼາ້ ຮຽນຢປ່ ູ ີທີຫາຂອງ ້ ມດທະຍ ັ ມສົ ມບົ ນວຽງຈ ູ ນ. ັ ຂອຍຍ ້ ງຈັ ່ບື່ໍລື ມວາກາງປ ່ ີ 1995 ພ່ໍປ່ ວຍໜກຍັ ອນພະຍາດຊ ້ າເຮໍ ື້ອ ຈາກພິດເຄມລູ ີກລະ ເບີ ດ ເກດອີ ກເສບຈ ັ ນບາດແຜເປ ົ ່ືອຍເນ່ົາ ຍອນພ ້ ່ໍເຮັດວຽກບ່ໍ ມຍາມຢ ີ ດຍາມເຊ ຸ ົາ, ບາດແຜຂອງພ່ໍ ເຮັ ດໃຫເພ້ ່ິ ນເຈັ ບປວດທໍລະມານ, ຍາມພ່ໍເຈັ ບປ່ ວຍພວກຂອຍພາເພ ້ ່ິ ນໄປປ່ິນປວຢົ ໂຮງພະຍາບານ. ່ ູ ເຖງວິ າພ່ ່ໍຈະເປັ ນຄນເຂ ົ ັ ມແຂງ ແລະ ອ ້ ດທົ ນປານໃດກ ົ ຕາມ ແຕ ໍ ມ່ ນື້ ນພວກຂ ັ້ ອຍໄດ ້ ຍ້ ິ ນສຽງພ່ໍຄວນ ຄາງ ແລະ ລະເມເປີ ັ ນບາງຄງຄາວ. ພວກຂ ັ້ ອຍນ ້ ງຫ່ັ ມລຸ້ ອມຢ ້ ຄຽງຂ ່ ູ າງພ ້ ່ໍ, ແມສະອ ່ ື້ນໄຫຄ້ າຍຄ ້ ື ຮູ້ ວາພ່ ່ໍກາລໍ ງຈະເປ ັ ັນຫຍງໄປ. ຂອບຕາຂອງພ ັ ່ໍໄດມ້ ນີາໃສໆໄຫ ໍ ້ ຼອອກມາ, ພ່ໍຮູດ້ ວີາມາຮອດເວລານ ່ ີ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 58 7/31/2015 9:08:40 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
54 ຕນເອງພວມຈະປະວາງທ ົ ກສຸ ່ງທິ ກຢຸ າງໄວ ່ ໃຫ້ ຢູ ້ ເບ່ ອງຫ ື້ ຼງ. ພ ັ ່ໍດນກະວ ິ້ ນກະວາຍຈ ົ ນເຖົ ງລິ ມຫາຍໃຈ ົ ຮູດສດທຸ ້ າຍ, ໂດຍທ່ີບ່ໍ ໄດສ້ ່ງລາໃຜອ ັ ີ ກເລີ ຍ. ດວງຕາທງສອງເບ ັ ື້ອງຂອງພ່ໍຫຼບສະໜ ັ ິດ ຄາຍຄ ້ ື ວາ່ ຊວີດນິ ຕີ້ ນເອງໄດ ົ ເຮ້ ັ ດຫຼອນໜ ້ າທ້ ່ີອນມັ ກຽີ ດແລວ. ພວກຂ ້ ອຍກອດສ ້ ບພົ ່ໍຮອງໄຫ ້ ໂດຍບ ້ ່ໍ ມໃຜສາມາດ ີ ຢຸດຫາມໄດ ້ ເລ້ ີ ຍ. ແມຄວນຄາງຈ ່ ມທ່ົ ກເຖ ຸ ງຄວາມຫຍ ິ ງຍາກລ ຸ ້ າບາກ, ສອງຜ ໍ ວເມຍດ ົ ນຮິ້ ນຕົ ່ໍ ສູຊ້ ວີິ ດ ຜານຈາກ ່ ຄວາມເປັ ນຄວາມຕາຍມານາກໍ ນຈັ ນມາຮອດມ ົ ນື້ ມີ້ ທື້່ີພ່ໍພວມຈະປະວາງທກສຸ ່ິ ງທກຢຸ າງໄປ ແຕ ່ ເຖ່ ງິ ຢາງ່ ໃດກດໍ ສີ ່ງນິ ກີ້ ຄໍ ກືດເກນແຫ ົ ງຊ່ ວີດ ເຊ ິ ່ງບິ ່ໍ ມໃຜຈະປະຕ ີ ເສດ ແລະ ຫ ິ ຼີ ກລຽງໄດເລ້ ີ ຍ. ຕງແຕ ັ້ ມ່ ພື້່ໍຈາກໄປ, ຈນມາຮອດມ ົ ນື້ ແມ ີ້ ໄດ່ ເຮ້ ັດໜ້ າທ່ີແບກຫາບພາລະຄອບຄວໃນການ ົ ເບ່ິ ງແຍງດແລລ ູ ກເຕ ູ ົ້າໃຫ້ ໃຫຍສູ ່ ງ. ແມໄດ່ ບອກພວກຂ ້ ອຍວ ້ າ ເພ ່ ່ິນເປັນຄນທົ ້ ອງຖ່ິ ນເມອງຮ ື ນ ຸ ແຂວງອຸດມໄຊ ແລະ ເຄ ົ ີ ຍເປັນນາງສາວຟ້ ອນສງກັ ດຢັ ່ ກອງສ ູ ິ ລະປະກອງທບ, ຕ ັ ່ໍມາໄດເປ້ ັນນກັ ຮອງ້ ລວມໝ. ຍ່ ູ ອນມ ້ ຜີນງານ ກ ົ ມກອງຈ ົ ່ງຄຶ ດເລ ັ ື ອກໃຫໄປຮຽນແພດຊ ້ ນຕັ້ ນຢົ້ ປະເທດຫວຽດນາມ ່ ູ ແລະ ມາຮບໃຊ ັ ກອງທ ້ ບປັ ດປົ ່ ອຍປະຊາຊນລາວ ຈ ົ ່ງມຶ ໂອກາດໄດ ີ ພ້ ບກົ ບພັ ່ໍຢູໂຮງພະຍາບານແນວຫ ່ ຼງ.ັ ຍອນຂ ້ ອຍ ເປ ້ ັ ນນກສັ ຶ ກສາຢ່ ປະເທດຫວຽດນາມ ແມ ູ ຈ່ ່ງມອບປ ຶ ຶ້ມບນທັ ຶກສາມເຫັ ຼ້ມ ແລະ ຫ່ໍ ຊອງຈດໝາຍເກ ົ ່າຂອງພ ົ ່ໍໃຫຂ້ ອຍຮ ້ ກສາໄວ ັ . ປ້ ຶ້ມບນທັ ຶກແຕລະເຫ ່ ັ ຼ້ມ ແລະ ຈດໝາຍແຕ ົ ລະສະບ ່ ບັ ທ່ີສ່ງເຖົ ງພິ ່ໍໄດຂຽນເປ ້ ັ ນພາສາຫວຽດນາມ ແຕຂ່ ອຍກ ້ ສາມາດອ ໍ ານ ແລະ ຕ ່ ີ ຄວາມໝາຍໄດໝ້ ດ. ົ ໃນຈານວນປ ໍ ຶ້ມບນທັ ຶກເຫ່ົ ຼານມີ້ ລີກສະນະພ ັ ິເສດ ໜ້ າປກເກ ົ ່ົາຕາຍສີ, ຕວໜົ ງສັ ື ບາງຕວລົ ຶ ບຫາຍ ຍອນການເວລາ ແລະ ການເກ ້ ັ ບຮກສາ ແຕ ັ ອ່ ນໂດດເດ ັ ່ັນກວາໝ່ ່ ຢູ ູ ່ ໃນປຶ້ມບນທັ ຶກເຫັ ຼ້ມນີ້ໄດມ້ ີ ຮູບຂາວດາແຜ ໍ ນໜ່ ່ຶ ງ ເຊ່ງແມ ິ ນຮ່ ບນາງສາວທ ູ ່ີງດງາມໜ ົ າຮ້ ກ ພວ ັ ມຍິ້ມຄາງທ ້ ່ີບ່ໍ ມຍາມຈ ີ ດຈາງຕ ື ິ ດ ຢູໃນປ ່ ຶ້ມບນທັ ຶກໜາທ້ າອໍ ິ ດ ແລະ ຂຽນຢທາງລ ່ ູ ຸມພາບນ ່ ນວັ້ າ "ເພ ່ ່ື ອຄວາມຮກ ແລະ ຄວາມຊ ັ ງຈົ າໍ ອນຍາວນານ ຈ ັ ່ງຂຶ ໍ ມອບຮບແຜ ູ ນນ່ ໃຫີ້ ແກ້ ອ່ າຍເອ ້ ີ ນໄວເບ້ ່ິ ງໃນຍາມພດພາກຈາກກ ັ ນ. ຈາກນ ັ ອງ້ ເລທິມາຍ 13.1.1967". ມນື້ ນຂັ້ ອຍຕ ້ ງໃຈອ ັ້ ານປ ່ ຶ້ມບນທັ ຶກເຫ່ົ ຼານ ດີ້ ວຍຄວາມກະຕ ້ ື ລື ລນ ແລະ ເລ ົ້ ່ີ ມອານແຕ ່ ໜ່ າທ້ າໍ ອດເຊ ິ ່ງມິ ເນີ ອໃນວ ື້ າ: ່ ວນທັ ີ 12 ເດອນ 11 ປ ື ີ 1969 ນບແຕ ັ ອອກຈາກບ ່ ານມາກ ້ ພໍ ໍດສອງປ ີ ີປາຍ ແລະ ໄດຮ້ ບັ ຈດໝາຍຈາກນ ົ ອງມາຍເປ ້ ັ ນສະບບທັ ີ 8 ແລວ ແຕ ້ ເ່ ສຍດາຍຈດໝາຍສະບ ົ ບທັ ່ີຜານໆມາ ຂ ່ ອຍບ ້ ່ໍ ໄດບ້ ນທັ ຶ ກເນອໃນໃສ ື້ ປ່ ຶ້ມບນທັ ຶກໄວ ແຕ ້ ຈ່ ດໝາຍສະບ ົ ບນັ ຂີ້ ອຍຕ ້ ງໃຈຈະບ ັ້ ນທັ ຶກມນໄວ ັ ຈ້ ນໝົ ດທົ ຸກ ຕວໜົ ງສັ ຍື ອນວ ້ າຈ່ ດໝາຍສະບ ົ ບນັ ແມີ້ ນຂ່ າວຮ ່ າຍທ ້ ່ີເຮັດໃຫຂ້ ອຍທ ້ ກໃຈທ ຸ ່ີສຸດໃນຊວີິ ດ. ຢໃນຈ ່ ູ ດົ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 59 7/31/2015 9:08:40 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
55 ໝາຍນອງມາຍຂຽນວ ້ າ: ອ ່ າຍເອ ້ ີ ນທ່ີນອງຄ ້ ິ ດຮອດເອີ ຍມວານນ ື້ ນີ້ ອງໄດ ້ ມ້ ໂອກາດກ ີ ບຄັ ື ນແນວຫຼງ ັ ຍອນການມອບໝາຍວຽກງານທ ້ ່ີສາຄໍ ນ ແລະ ຮ ັ ບດວ ີ ນຂອງກ ່ ມກອງນ ົ ອງຈ ້ ່ງຍາດເວລາແວ ຶ ໄປຢາມ ່ ບານເກ ້ ດຂອງພວກເຮ ີ ົາ ຈ່ງຮຶ ວູ ້ າແມ ່ ຂອງອ ່ າຍປ ້ ່ ວຍໜກຈັ ນຂົ ນຊອມໃຈ, ນ ັ້ ອງໄດ ້ ຊອກຢາທ ້ ່ີຫາມາ ໄດເພ້ ່ືອປ່ິນປວແົ ມ ແຕ ່ ສຸ ່ ດທ້ າຍກບໍ ່ໍສາມາດກອບກເອູ ້ ົາຊີ ວິ ດຂອງເພ່ິນຄືນມາໄດ, ກ້ ອນແມ ່ ຈະ ່ ຂາດໃຈແມໄດ່ ຖາມຫາອ ້ າຍ, ໃບໜ ້ າຂອງແມ ້ ມ່ ແຕີ ຢາດນ ່ າຕາ, ເພ ໍ ້ ່ິ ນອອນວອນໃຫ ້ ນ້ ອງສ ້ ່ງຂົ າວຫາ ່ ອາຍ, ກ ້ ຽວກ ່ ບການເຈ ັ ບເປ ັ ັ ນຂອງເພ່ິ ນ ແລະ ໃນທ່ີສຸດແມກ່ ຈາກໄປ ເມ ໍ ່ອເປ ື ັ ນແນວນນນັ້ ອງ້ ຈ່ງໄດ ຶ ້ ຄອບລາການຈດຕັ ງ ເພ ັ້ ່ື ອຂໍ ຢູຕ່ ່ໍໜ່ຶ ງອາທິດ ເພ່ື ອເຮັດພິທີສ່ງສະການແມ ົ ຕາມຮ ່ ດຄອງປະເພນ ີ , ສີ ບົ ຂອງແມຖ່ ກຝື ງຢັ ປ່ ູ ່ າຊາເນ້ ນພີ ໃກູ ບ້ ານເຮ ້ ົາ, ເສຍດາຍທ່ີອາຍບ ້ ່ໍ ໄດໄປຮ ້ ວມ, ພ ່ ່ີ ນອງໃຜໆກ ້ ຖາມເຖ ໍ ງ. ິ ອາຍເອ ້ ີ ນເອີ ຍນອງຂ ້ ໍ ແບງເ່ ບົາເອົາຄວາມທກໂສກນ ຸ ມາຍ ີ້ ງອັ າຍ ຂ ້ ໍ ໃຫອ້ າຍຈ ້ ່ງທົ ຸ່ ນທ່ ຽງເຮັດ ໜາທ້ ່ີຊາດມອບໝາຍໃຫດ້ ຫວ ີ ງວັ າມ່ ໜື້ ່ຶ ງໃນຂາງໜ້ າ ຖ ້ າຊ້ ວີດຍິ ງມັ ຄີງຈະໄດ ົ ພ້ ບກົ ບອັ າຍ ທ ້ ່ີບານ້ ເກດເມ ີ ອງນອນຂອງພວກເຮ ື ົາ. ລາກອນພ ່ ບກົ ນສະບ ັ ບໜັ າ ຈາກນ ້ ອງມາຍ "ຄ ້ ດເ ິ ຖງສະເໝ ິ ີ". ຈດໝາຍສະບ ົ ບນັ ີ້ໄດເຮ້ ັດໃຫ້ ຂອຍສະອ ້ ຶ້ນແບບຮສູ ້ ຶກຕວ, ຄ ົ ືນນີ້ທ່ີຂຸມຄອງສູ ້ ຮບຍົ ່ິງເດິ ກ ອາກາດກຍໍ ່ງໜາວ ແຕ ິ ຂ່ ອຍກ ້ ຍໍ ງອັ ງຫີ ຼງໃສ ັ ຝາທ ່ ່ີມອາຍອ ີ ຸນຈາກດ ່ ນ ເຊ ິ ່ງໄດ ິ ຊວ້ ຍໃຫ ່ ຂ້ ອຍຫ ້ ຸ ຼດຜອນ່ ຈາກຄວາມໜາວລງໄົ ດສ້ ວນໃດສ ່ ວນໜ ່ ່ຶ ງ. ຂອຍແຫງນໜ ້ າແນມເບ ້ ່ິ ງທ້ ອງຟ້ າ ແລະ ເດອນດາວທ ື ່ າມກາງລມໜາວພ ົ ດຜັ ານ ເພ ່ ່ື ອຝາກ ສ່ງຄວາມຮ ົ ສູ ້ ຶ ກຂອງຂອຍໃນເວລານ ້ ໄປເຖ ີ້ ງນິ ອງມາຍ ຍ ້ ິ ງສາວນກຮັ ບປະຕ ົ ິ ວດຂອງກອງທ ັ ບັ ປະຊາຊນຫວຽດນາມ. ຂ ົ ອຍຄ ້ ິ ດຮອດຄາສໍ ນຍາ ແລະ ການສ ັ ່ງລາໃນມ ັ ນື້ ນກັ້ ບນັ ອງມາຍ. ຖ ້ າຫາກ ້ ຍງມັ ລີມຫາຍໃຈເຮ ົ ົາສອງຈະພບກົ ນທັ ່ີບານເ ້ ກດເມ ີ ອງນອນ ໃນຍາມປະເທດຊາດມ ື ສີນຕັ ິພາບ ແລະ ແຜນດ່ ນຫວຽດນາມເໜ ິ ື ອ-ໃຕໄດ້ ໂຮມເຂ ້ ົ້າກນເປ ັ ັນໜ່ຶງດຽວ. ຍ່ິ ງຄິ ດຂອຍກ ້ ຍໍ ່ິ ງອອນແອ ແລະ ່ ສະອື້ນໄຫຄ້ ືເດັກນອຍແອ ້ ວແມ ່ ກ່ ນນິ ມ. ນ ົ າຕາທ ໍ ້ ກຢຸ ດຕົ ກລົ ງໃສ ົ ດ່ ນຢາດແລ ິ ວຢາດເລ ້ ່ົາ ໂດຍທ່ີ ຂອຍບ ້ ່ໍ ໄດອ້ ດກົ ນໄວ ັ້ ເລ້ ີ ຍ. ການເຮັ ດຄແນວນ ື ຢີ້ າງໜ່ ອຍກ ້ ຊໍ ວຍໃຫ ່ ຂ້ ອຍສະບາຍໃຈ ແລະ ລະບາຍ ້ ຄວາມທກໂສກນ ຸ ໄດີ້ ເປ້ ັ ນບາງຄງບາງຄາວ. ແລະ ຕ ັ້ ງແຕ ັ້ ມ່ ຂື້ ອຍໄດ ້ ຮ້ ບຈັ ດໝາຍ ກ ົ ພໍ ໍດສາມເດ ີ ອນື ແລວ ແຕ ້ ຂ່ ອຍກ ້ ຍໍ ງບັ ່ໍທນໄດ ັ ຮ້ ບຈັ ດໝາຍຈ ົ ກສະບ ັ ບຈາກນ ັ ອງມາຍ. ສ ້ ່ິ ງນນໄດ ັ້ ເຮ້ ັ ດໃຫຂ້ ອຍຄອງ ້ ຄອຍຈາກວນເ ັ ປັ ນອາທິດ ແລະ ກເປໍ ັ ນເດອນ, ເຖ ື ງບິ ່ໍ ໄດຮ້ ບຈັ ດໝາຍແຕ ົ ຂ່ ອຍກ ້ ບໍ ່ໍ ລດລະໃນການ ົ ຂຽນຈດໝາຍ ແລະ ສ ົ ບຖາມຂ ື າວຄາວເປ ່ ັ ນຢຂອງນ ່ ູ ອງມາຍ. ນາງອາດຈະຍ ້ ກຍົ າຍໄປບ ້ ອນອ ່ ່ື ນ ຫຼື ຫຍງຍາກນ ຸ ້ າເສໍ ັ້ນທາງທ່ີຍາວໄກ ຫຼື ແນວໃດກບໍ ່ໍ ສາມາດຄາດເດົາໄດ ແລະ ໃນທ ້ ່ີສຸດຂອຍກ ້ ໄດໍ ຮ້ ບັ ຂາວ່ ຈາກນອງມາຍ. ການຈ ້ ດຕັ ງໄດ ັ້ ເອ້ ີ້ນຂອຍໄປລ ້ ຸລວງເພ ່ ່ື ອບ່ໍ ໃຫຂ້ ອຍສ ້ ື ບຕ່ໍຂຽນຈດໝາຍຫານາງ ົ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 60 7/31/2015 9:08:40 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
56 ອີ ກ ຫວໜົ ້ າການເມອງກອງຮ ື ອຍໄດ ້ ເວ້ ົ້າກບຂັ ອຍວ ້ າ: "ນ ່ ອງມາຍນ ້ ກຮັ ບປະຕ ົ ິ ວດທັ ່ີອງອາດກ ົ າ້ ແກນຂອງປະຊາຊ ່ ນຫວຽດນາມໄດ ົ ເສຍສະຫ ້ ຼະຢາງສ ່ ມກຽດຢ ົ ໃນສະໜາມຮ ່ ູ ບແລ ົ ວ". ້ "ຂາວນ ່ ໄດີ້ ເຮ້ ັດໃຫຂ້ ອຍເກ ້ ອບຂ ື າໂຕຕາຍໄປນ ້ ານໍ ອງມາຍ, ຂ ້ ອຍຮ ້ ອງຂ ້ ນດຶ້ ງໆຄ ັ ືຫວໃຈຈະ ົ ລະເບດອອກເປ ີ ັ ນປ່ ຽງໆ, ຄວາມຫວງໃັ ນຊວີິ ດທ່ີເຄີ ຍສວຍງາມເບ່ັງບານນນ ໄດ ັ້ ດ້ ບມອດລ ັ ງຄົ ື ແສງ ໄຟຕະກຽງເມ່ອຕື ອງຕອບກ ້ ບສາຍລ ັ ມ". ົ ບນທັ ຶກນພີ້່ໍຂອງຂອຍໄດ ້ ເວ້ ົ້າເຖງການສ ິ ນເສຍຂອງນ ູ ອງມາຍ ຜ ້ ຍູ້ ິ ງຄນດຽວທ ົ ່ີພ່ໍຮກ ແລະ ັ ໃຫຄວາມຫວ ້ ງໃນຍາມພ ັ ກພາກຈາກບ ັ ານເກ ້ ດເມ ີ ອງນອນ ສ ື າລໍ ບຂັ ອຍໃນຖານະເປ ້ ັນລກກູ ສຸ ໍ ດທ່ີ ສງົສານພ່ໍຂອງຕນ ເຊ ົ ່ງບິ ່ໍພຽງແຕເສຍແມ ່ ແລະ ຍ ່ ງມາເສຍນ ັ ອງມາຍ ແຕ ້ ເຖ່ ງຢິ າງໃດກ ່ ຕາມຫາກ ໍ ສງຄາມບ ົ ໍ ຈບສົ ນ ນ ິ້ ຍາຍຊ ິ ວີດຂອງພ ິ ່ໍກຍໍ ງຈະສ ັ ບຕື ໍ ເປັ ນໄປຄແນວນ ື ອີ້ ກ. ີ ຂອຍເທ ້ ີ້ງຫຼງໃສ ັ ຝາເຮ ່ ອນແລ ື ວເປ ້ ີດອານບ ່ ນທັ ຶກໜາທ້ ີສາມ, ຕວໜົ ງສັ ືໃນໜານ້ ບາງ ີ້ ຕວມົ ຸມ ມວອົ ານຍາກ ແຕ ່ ຂ່ ອຍກ ້ ສາມາດຕ ໍ ຄວາມໝາຍອອກໄດ ີ ໝ້ ດ, ພ ົ ່ໍຂຽນວາ: "ຍ ່ ອນສ ້ ງຄາມ ແລະ ວ ົ ນັ ເວລາທ່ີໝູນໄປແບບເຊ່ອງຊ ື າລ້ າເມ່ ່ອຍຄ ື ຄືນເດ ົ ນທາງໄກນ ີ ນ ຂ ັ້ ອຍໄດ ້ ລ້ ື ມວນລັ ື ມຄນກື ຽວກ ່ ບຄວາມ ັ ໂສກເສົ້າຍອນການສ ້ ນເສຍແມ ູ ແລະ ນ ່ ອງມາຍລ ້ ງໄດ ົ ສ້ ວນໃດສ ່ ວນໜ ່ ່ຶ ງ ຂອຍຮ ້ ວູ ້ າສ່ ງຄົ າມຄື ແນວ ນກີ້ ຍໍ ງບັ ່ໍ ແນວ່ າມ່ ໜື້ ່ຶ ງຂາງໜ້ າ ຄວາມຕາຍນ ້ ນອາດຈະແມ ັ້ ນຜຽນຂອງຂ ່ ອຍ ກ ້ ເປໍ ັ ນໄດ. ບ້ ນຮັ້ ບເທົ ່ືອ ນຮຸ ີ້ ນແຮງຫຼາຍ ແລະ ຂອຍກ ້ ໄດໍ ຮ້ ບບາດເຈ ັ ັ ບຈນຖົ ກນື າສໍ ່ງໄປປ ົ ່ິນປວຢົ ໂຮງໝ ່ ູ ໍ. ໃນເວລາທ່ີຂອຍ້ ພວມພກພັ ື້ນຢນ່ ູ ນຂັ້ ອຍໄດ ້ ພ້ ບກົ ບນາງ ັ ສາວແພດຄນໜົ ່ຶງ ເຊ່ງນາງຄ ິ ນນົ ນມັ້ ໃບໜີ າ ແລະ ທ ້ ່ າທາງ ຄາຍຄ ້ ື ນອງມາຍຂອງຂ ້ ອຍຫ ້ ຼາຍທ່ີສຸດ ໂດຍສະເພາະໃນເວລາຍິ້ມຫວ ແລະ ເຄ ົ ່ື ອນໄຫວໄປມາ ເຊ່ງພາບເຫ ິ ່ົ ຼານໄດີ້ ເຮ້ ັ ດໃຫຂ້ ອຍຫ ້ ຼງໄຫ ົ ຼຄາຍຄ ້ ວືາຕ່ ນເອງພວມຢ ົ ກ່ ູ ບນັ ອງມາຍ" ້ ບນທັ ຶກໜ້ ານໄດີ້ ເຮ້ ັດໃຫຂ້ ອຍດ ້ ໃຈທ ີ ່ີພ່ໍໄດພ້ ບກົ ບນາງຄ ັ ນນົ ນ ເຊ ັ້ ່ິ ງມສີວນຄ ່ າຍຄ ້ ື ນອງມາຍ ້ ແຕເຖ່ ງຢິ ່ າງໃດກຕາມ ຂ ໍ ອຍກ ້ ໄດໍ ແຕ້ ພາວະນາຂ ່ ໍ ໃຫຜູ ້ ຍ້ ິ ງຄນນົ ນຈັ້ ່ງເປົ ັນນອງມາຍຂອງພ ້ ່ໍ. ຂອຍ້ ຍ່ິ ງອານບ ່ ນທັ ຶກຂອງພ່ໍກຍໍ ່ິງຮຈູ ້ ກຊັ ີ ວິ ດຄວາມເປັນມາຂອງເພ່ິນ ແລະ ຂອຍເປ ້ ີດອານໜ ່ ້ າຕ່ໍໄປ ແລະ ມເນີ ອໃນຂຽນວ ື້ າ: ່ "ພາຍຫຼງອອກຈາກໂຮງໝ ັ ໍບ່ໍພໍເທ່ົາໃດວນ ຂ ັ ອຍອອກໄປແນວໜ ້ າ ແລະ ຮ ້ ວມສ ່ ຮູ ້ ບກົ ບັ ເພ່ື ອນສະຫາຍຂອງຂອຍຫ ້ ຼາຍບນຮັ້ ບ ແລະ ບ ົ ນຮັ້ ບເທົ ່ືອສດທຸ ້ າຍນ ຂີ້ ອຍໄດ ້ ຖ້ ກບາດເ ື ຈັ ບສາຫດັ ລະເບີ ດຝງດັ ນໄດ ິ ເຮ້ ັດໃຫຂາຂອງຂ ້ ອຍກ ້ ດເບ ຸ ື້ອງໜ່ຶງ ໃນເວລາຢໂຮງໝ ່ ູ ໍຂອຍໄດ ້ ຂ້ ໍ ຮອງແພດບ ້ ່ໍ ໃຫ້ ປ່ິນປວຂົ ອຍອ ້ ກ. ເປ ີ ັ ນບນຫາຄ ັ ແນວນ ື ຈີ້່ງຕຶ ກມາເປ ົ ັ ນພດຂອງຂ ູ ອຍຊ ້ າແລ ໍ ້ ວຊ້ າອໍ ້ ີ ກ. ຄວາມຈງຂິ ອຍ້ ຄວນຕາຍຢໃນສະໜາມຮ ່ ູ ບຍົ ງດັ ວີາຈະມ ່ ຊີວີິ ດຢແນ່ ູ ວນ ຂີ້ ອຍຢາກຕາຍໄປຈາກຄວາມໂຫດຮ ້ າຍປາ ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 61 7/31/2015 9:08:40 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
57 ເຖ່ອນຂອງສ ື ງຄາມ ແລະ ຢາກໄປຫານ ົ ອງມາຍທ ້ ່ີບານເກ ້ ດເມ ີ ອງນອນຂອງຂ ື ອຍ ແຕ ້ ຂ່ ອຍກ ້ ບໍ ່ໍ ຮູ້ ວາຍ່ ອນເທວະດາຟ ້ ້ າແຖນຕນໃດທ ົ ່ີດນບົ ນດານໃຫ ັ ຂ້ ອຍໄດ ້ ພ້ ບກົ ບສາວແພດທະຫານລາວທ ັ ່ີງດງາມ ົ ຄນນົ ນອັ້ ີ ກເທ່ືອໜ່ຶງ. ແຕລະມ ່ ນາງແວ ື້ ມາຖາມຂ ່ າວສ ່ ຂະພາບຂອງຂ ຸ ອຍຈ ້ ນບາງຄ ົ ງຂັ້ ອຍຫ ້ ຼງເອົ ີ້ນ ວາ: "ນ ່ ອງ້ ມາຍ" ນາງບ່ໍ ຕອບ ແຕນາງກ ່ ຍໍ ມ ແລະ ງ ິ້ ກຫຶ ວ ຄ ົ າຍຄ ້ ື ວາຕ່ ນເອງຮ ົ ບຮັ ກູ ້ ບສັ ່ິ ງເຫ່ົ ຼານນ. ັ້ ຕ່ໍ ມາຂອຍຈ ້ ່ງຮຶ ວູ ້ ານາງຊ ່ ່ື ບວໃສ. ສ ົ ວນຕ ່ ວຂອງຂ ົ ອຍແມ ້ ນຢາກໃຫ ່ ນາງຄ ້ ນນົ ເປີ້ ັ ນນອງມາຍຫ ້ ຼາຍ ກວາ. ບ ່ ວໃສ ຫ ົ ຼື ນອງມາຍໄດ ້ ຊ້ ວຍໃຫ ່ ຂ້ ອຍເລ ້ ່ີ ມຄິ ດບ່ໍ ຢາກຕາຍ ແລະ ຢາກຫາຍວນຫາຍຄ ັ ື ນ ເພ່ື ອຈະໄດມ້ ໂອກາດກ ີ ບຄັ ນໄປແນວໜ ື າ ແລະ ຮ ້ ວມສ ່ ຮູ ້ ບກົ ບເພັ ່ື ອນສະຫາຍຂອງຂອຍ". ້ ບນທັ ຶກໜານ້ ຂີ້ ອຍຢາກສ ້ ື ບຕ່ໍມຊີວີິ ດ ເຊ່ງສິ ວນໜ ່ ່ຶງພ່ໍຢາກກບໄປແນວໜ ັ າ ແຕ ້ ສ່ ວນໜ ່ ່ຶງ ກຍໍ ອນຜ ້ ຍູ້ ງຄິ ນນົ ນ; ັ້ "ສາທຸຂໍ ໃຫນາງ ້ ຄນນົ ນເປັ້ ັ ນນອງມາຍ ແລະ ເປ ້ ັ ນຢາກາລໍ ງໃຈໃຫ ັ ພ້່ໍຂອງຂອຍ້ ແດທ່ ອນ້ " ຂອຍຈ ້ ມພາວະນາກ ່ົ ບຕັ ນເອງ. ົ ຂອຍເປ ້ ີດອານໜ່ າຕ້ ່ໍ ໄປ ແຕໜ່ ານ້ ຕີ້ ວໜົ ງສັ ເກື ອບລ ື ຶ ບຫາຍໄປໝດ. ເສຍດາຍທ ົ ່ີຂອຍບ ້ ່ໍ ໄດມ້ ີ ໂອກາດອານນ ່ ຍາຍຊ ິ ວີິ ດບດຕົ ່ໍ ໄປຂອງພ່ໍໃນຍາມສງຄົ າມ ແຕຂ່ ອຍກ ້ ຮູ ໍ ວ້ າພ່ ່ໍມມີນື້ ໄດີ້ ກ້ ບໍ ່ໍທາມະດາ, ໍ ເກອບເຄ ື ່ິ ງໜ່ຶງຂອງຊີ ວິ ດພ່ໍໄດອຸທ້ ິດເລື ອດເນອ ແລະ ເຫ ື້ ່ືອແຮງໃຫແກ້ ພາລະກ ່ ດຕິ ່ໍສູກູ ້ ຊາດຕ ້ ານ້ ຈກກະພ ັ ດຜັ ຮຸ ູ້ ກຮານ ເຊ່ງປະຊາຊ ິ ນສອງຊາດລາວ-ຫວຽດນາມໄດ ົ ຢ້ ືນຄຽງບາຄຽງໄຫ ່ ຼກ່ ນສັ ຮູ ້ ບໂດຍ ົ ການຜານເວລາ ແລະ ເສ ່ ັ້ນທາງທ່ີລະອດລະອ ິ ຽວຂ ້ ຽວຂາດ ແລະ ຍາວໄກນ ້ ນ. ັ້ ທະຫານອາສາສະໝກຫວຽດນາມ ເວ ັ ົ້າລວມ, ເວົ້າສະເພາະແມນພ່ ່ໍຂອງຂອຍໄດ ້ ພ້ ດພາກ ັ ຈາກບານເກ ້ ດເມ ີ ອງນອນຈາກພ ື ່ໍແມ່ , ພ່ີ ນອງ ແລະ ຄ ້ ນທົ ່ີຕນເອງຮ ົ ກໄປສ ັ ຟາກຟ ູ່ ້ າແດນໄກ ເພ່ື ອ ພາລະກດອິ ນຍັ ່ງໃຫຍ ິ ທ່ ່ີປະທດຊາດມອບໝາຍໃຫ. ້ ມນື້ , ພີ້ ່ໍຂອງຂອຍໄດ ້ ຈາກໄປແລ ້ ວ ແຕ ້ ຄຸ ່ ນງາມຄວາມດຂອງເພ ີ ່ິນໄດຈາລ ້ ຶກໄວໃນປ ້ ຶ້ມ ປະຫວດສາດຄ ັ າແຫໍ ງການຮ ່ ວມຮ ່ ບຕົ ່ໍສູກູ ້ ຊາດຕ ້ ານສ ້ ດຕັ ໂຕດຽວກ ູ ນຂອງສອງຊາດລາວ-ຫວຽດນາມ. ັ ສາລໍ ບພວກຂ ັ ອຍແລ ້ ວ, ພ ້ ່ໍກຄໍ ື ວິ ລະຊນໃນດວງໃຈ ເຊ ົ ່ງເປ ິ ັນທງຜັ ໃຫູ້ ກ້ າເນໍ ດ ແລະ ໄດ ີ ລ້ ຽງດ ້ ູລູກ ເຕົ້າຈນເົ ຕບໃຫຍ ີ ໃຫ່ ເປ້ ັ ນຜຄູ້ ນ, ພວກຂ ົ ອຍສ ້ ດທຸ ່ີເອກອາງທະນ ້ ງໃຈທ ົ ່ີມພີ່ໍ ແລະ ມແມີ ເປ່ ັ ນນກຮັ ບົ ປະຕວິດສອງແຜ ັ ນດ່ ນ ແລະ ກ ິ ມໍ ລູ ີກທ່ີສາຍເລື ອດສອງແຜນດ່ ນນິ າ. ໍ (ຄດຈາກປ ັ ຶ້ມໂຮມເລ່ືອງສນລາງວ ັ້ ນຊະນະເລ ັ ີດ "ເທວະດາກບດາວຕ ັ ກົ" ໂດຍ: ບນເສ ຸ ີນ ແສງມະນ ໜີ າ 79-89) ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 62 7/31/2015 9:08:40 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
58 ບດທົ ີ 8 ການຂຽນນທານ ິ 1. ຄວາມໝາຍຂອງນທານ ິ ນທານ ແມ ິ ນບ່ ດເລ ົ ່ື ອງທ່ີເກ່າແກ ົ ເຊ່ ່ງປະກອບດ ິ ວຍເຫດການ, ມ ້ ເນີ ອເລ ື້ ່ື ອງ ແລະ ຈດ ຸ ຈບຂອງເລ ົ ່ືອງ. ນທານເກ ິ ີ ດຂຶ້ນດວຍຄວາມສ ້ ານໍ ຶ ກທ່ີມການປະດ ີ ິ ດສາງ ໂດຍໃຊ ້ ເຫດການ ້ ປະກດການຂອງທ ົ າມະຊາດ ແລະ ເຫດການໃນຊ ໍ ວີິ ດຂອງຄນປະກອບເຂ ົ ົ້າກນສັ າງເປ ້ ັ ນບດ. ົ ສະນນ, ນ ັ້ ທານຈ ິ ່ງມຶ ຫີຼາຍປະເພດເຊ່ັນ: ນທາ ິ ນສດ, ນ ັ ທານຄ ິ ນ, ນ ົ ທານຄ ິ ນກົ ບສັ ດ, ນ ັ ທານ ິ ຕະຫຼກຊວນຫ ົ ວ, ນ ົ ທານອ ິ ດສະຈ ັ ນ... ເຊ ັ ່ິ ງແຕລະປະເພດນ ່ ນໄດ ັ້ ມ້ ຫີຼາຍໆນທານທ ິ ່ີແຕກຕາງ່ ກນໄປ ເຊ ັ ່ງສະທ ິ ້ ອນເຖງລິ ກສະນະພ ັ ິເສດຂອງຄວາມນກຄຶ ິ ດ, ຊີ ວິ ດການເປັ ນຢ, ວ່ ູ ດທະນະທ ັ າໍ ແລະ ປະເພນຂອງບ ີ ນດາເຜ ັ ່ົາຂອງທອງຖ ້ ່ນ ຫ ິ ຼື ຂອງຊາດ. ນທານ ແມ ິ ນບ່ ດເ ົ ລ່ື ອງທ່ີມຄີາຕ່ ່ໍການສິ ດສອນໃຫຮູ ້ ຄວາມສະຫ ້ ຼາດ, ພິ ກໄຫວ, ມາລະຍາດ, ຄວາມສມເຫດສ ົ ມຜົ ນໃນການພ ົ ວພົ ນລະຫວ ັ າງຄ ່ ນໃນສ ົ ງຄັ ມໃຫ ົ ຮູ ້ ຈຸ ້ ດພິເສດ ແລະ ປະກດການ ົ ທາມະຊາດ, ປະກ ໍ ດການຊ ົ ວີິ ດຂອງຄນໃນສ ົ ງຄັ ມ. ນ ົ ທານຍ ິ ງເປັ ັນເຄ່ື ອງມໃນການໃຫ ື ຄວາມບ ້ ນັ ເທີງ ແລະ ເປັ ນສ່ໃນການຖ ື າຍທອດ "ສາລະ" ອ ່ ນມັ ຄຸ ີນຄາເ່ ຊ່ັນ: ຄະຕິທາ, ຂ ໍ ໍ ຄ້ ິ ດກຽວກ ່ ບຊັ ວີິ ດ ແລະ ສງຄັ ມ. ຄ ົ ນແຕ ົ ລະຊາດຢ ່ ໃນໂລກຕ ່ ູ າງກ ່ ມໍ ນີທານເປ ິ ັ ນສມບົ ດປະຈ ັ າຊາດຂອງຕ ໍ ນ. ົ 2. ອງປະກອບຂອງນ ົ ທານ ິ ນທານແຕ ິ ລະເລ ່ ່ື ອງມອີງປະກອບທ ົ ່ີສາຄໍ ນດັ ງນ່ັ : ີ້ 2.1 ແນວຄິ ດ ຫຼື ກະທູຂອງເລ ້ ່ື ອງ ແນວຄິ ດ ຫຼື ກະທ້ ຂອງເລ ູ ່ື ອງ ເປັ ນອງປະກອບພ ົ ື້ນຖານ ງາຍບ ່ ່ໍ ເລິ ກເຊ່ິ ງປານໃດເຊ່ັນ: ແນວຄິ ດຂອງນທານເລ ິ ່ື ອງ ທ້ າວກາພໍ າ ແມ ້ ນຄວາມອ ່ ດທົ ນພະຍາຍາມເປ ົ ັ ນບ່ໍເກດແຫ ີ ງຄວາມ ່ ສາເລໍ ັດ. 1 Lao TBM6 final layout.pdf 63 7/31/2015 9:08:41 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
59 2.2 ໂຄງເລ່ື ອງ ໂຄງເລ່ື ອງຂອງນທານ ມ ິ ກຈະສ ັ ນກະທ ັ້ ດຮັ ດ, ລຽບງ ັ າຍ, ບ ່ ່ໍ ຊບຊັ ອນເປ ້ ັ ນລກສະນະເລ ັ ່ື ອງ ເລ່ົາທາມະດາ ເຊ ໍ ່ງກິ າວເຖ ່ ງເຫດການທ ິ ່ີດາເນໍ ນໄປຕາມລ ີ າດໍ ບ. ັ 2.3 ຕວລະຄອນສ ົ າຄໍ ນ ແລະ ຕ ັ ວລະຄອນປະກອບ ົ ຕວລະຄອນບ ົ ່ໍຄວນມຫີຼາຍຕວ ເພາະເປ ົ ັນເລ່ືອງສນ ແລະ ຈະເປ ັ້ ັນຕາໜ້ າອານກວ ່ າ່ ເລ່ື ອງຍາວໆ. ຕວລະຄອນອາດເປ ົ ັ ນມະນດ, ເທບພະເຈ ຸ າ, ນາງຟ ົ້ ້ າ, ສດ… ັ 2.4 ສາກ ເຊ່ງກິ າວເຖ ່ ງສະຖານທ ິ ່ີ ແລະ ບນຍາຍປະກອບເລ ັ ່ື ອງເປັນພາບຈນຕະນາການທ ິ ່ີຜູຂຽນ ້ ສາງຂ ້ ນໃຫ ຶ້ ສອດຄ ້ ອງກ ່ ບເນ ັ ອເລ ື້ ່ື ອງ. 2.5 ບດສົ ນທະນາ ົ ແມນຖ່ ອຍຄ ້ າທໍ ່ີຕວລະຄອນໃນເລ ົ ່ື ອງໂອລ້ ມກົ ນ ຄວນໃຊ ັ ພາສາທ ້ ່ີສນກະທ ັ້ ດຮັ ດ, ເຂ ັ ົ້າ ໃຈງາຍ, ສະໜ ່ ກສະໜານ ແລະ ໜ ຸ າຕ້ ດຕາມ. ິ 2.6 ຄະຕເຕິ ອນໃຈ ຫ ື ຼື "ສາລະ"ທ່ີໄດຈາກເລ ້ ່ື ອງ ນທານທ ິ ່ີດຕີອງມ ້ ຄະຄ ີ ິເຕື ອນໃຈກຽວກ ່ ບຊັ ວີິ ດ, ສງຄັ ມ ແລະ ວ ົ ດທະນະທ ັ າ ເພ ໍ ່ື ອເປັ ນ ການປກຝູ ງຄັ ນນະທ ຸ າໃຫໍ ແກ້ ຜູ ່ ອ້ ານ ເຊ ່ ່ງສິ ວນໃຫຍ ່ ເປ່ ັ ນເຍົາວະຊນ. ດ ົ ງນ່ັ ນ, ໃນຕອນທ ັ້ ້ າຍ ຂອງນທານມ ິ ກສະຫ ັ ຸ ຼບເປັ ນຄາສໍ ພາສ ຸ ິ ດ ເພ່ື ອເປັ ນຄະຕເຕິ ອນໃຈແກ ື ຜູ ່ ອ້ ານ່ ດວຍ. ້ 3. ຂໍ ຄວນຄ ້ ານໍ ງການໃຊ ຶ ພາສາໃນນ ້ ທານ ິ ຂໍ ຄວນຄ ້ ານໍ ງການໃຊ ຶ ພາສາໃນນ ້ ທານນ ິ ແມ ີ້ ນລວມເຖ ່ ງການໃຊ ິ ພາສາໃນການເວ ້ ົ້າ ຫຼື ຂຽນກໄດໍ ເຊ້ ່ງຜິ ໃຊູ້ ພາສາໃຫ ້ ເລ້ ື ອກເຟັ້ນໃນການໃຊພາສາຕາມແຕ ້ ລະກ ່ ລະນ ໍ ໂດຍລ ີ ກສະນະ ັ ທ່ວໄປຂອງສ ົ ານວນໃນນ ໍ ທານລາວ ແມ ິ ນສະທ ່ ້ ອນໃຫເຫ້ ັນວດທະນະທ ັ າໃນການໃຊ ໍ ພາສາຂອງ ້ ລາວຄື: ໃຊຄ້ າທໍ ່ີຄນທົ ່ວໄປຮ ົ , ຄູ ້ າພໍ ື້ນເມອງື , ຄາທໍ ້ ອງຖ່ນ ເປ ິ ັ ນສານວນທ ໍ ່ີສາຜໍ ດຕາມຮ ັ ບແບບ ູ ຂອງກາບ, ກອນ ເຊ່ງເລ ິ ື ອກໃຊຕາມຄວາມເໝາະສ ້ ມ. ົ ການໃຊພາສາໃນນ ້ ທານມ ິ ຂີໍ ຄວນຄ ້ ານໍ ງດຶ ງນ່ັ : ີ້ 3.1 ຄວນຄານໍ ງເຖ ຶ ງລິ ກສະນະຂອງນ ັ ທານຄ ິ ື: ຄວາມສນ-ຍາວຂອງເນ ັ້ ອເລ ື້ ່ື ອງ, ສາງ້ ໃຫຜູ ້ ອ້ ານມ ່ ຄວາມຈ ີ ບໃຈດ ັ ວຍຂະບວນການຂອງເຫດການໃນເລ ້ ່ື ອງ ດວຍພາສາທ ້ ່ີສາງຮ ້ ບພາບ ູ ເຊ່ງແມ ິ ນຜ່ ຂຽນເປ ູ້ ັ ນຜຈູ້ ດແຈງ, ມ ັ ຄຸ ີນຄາທ່ ່ີ ສດສອນ. ິ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 64 7/31/2015 9:08:41 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
60 3.2 ລກສະນະພ ັ ິເສດຂອງນທານເຊ ິ ່ັນ: ນທານສ ິ າລໍ ບໄວເດ ັ ັ ກຕອງໃຊ ້ ຄ້ າທໍ ່ີງາຍ, ປະ ່ ໂຫຍກສນ, ໃຫ ັ້ ເຫ້ ັນພາບປະຈກຕາ ແລະ ເປ ັ ັ ນປະເພດນທານທ ິ ່ີສນ ເຊ ັ້ ່ງໄດ ິ ແກ້ ນ່ ທານກ ິ ຽວ່ ກບສັ ດ, ຄ ັ ນກົ ບສັ ດ, ຜ ັ ີ ສາງ ເປັ ນຕນ; ນ ົ້ ທານສ ິ າລໍ ບຜັ ໃຫຍ ູ້ ຕ່ ອງໃຊ ້ ພາສາທ ້ ່ີໃຫເກ້ ດຄວາມ ີ ສານໍ ກ, ໃຊ ຶ ປະໂຫຍກຍາວ ້ , ໃຊກາບກອນເຂ ້ ົ້າປະກອບເພ່ື ອເສີ ມພາບໃຫມ້ ຄວາມມ ີ ວນອອນ ່ ຊອນ ແລະ ຈບໃຈແກ ັ ຜູ ່ ອ້ ານ, ຜ ່ ຟູ້ ງ. ັ 3.3 ການໃຊພາສາຄວນຄ ້ ານໍ ງເຖ ຶ ງໄວອາຍ ິ ຂອງຜ ຸ ອູ້ ານ, ຜ ່ ຟູ້ ງເຊ ັ ່ັນ: ໄວເດັ ກ, ໄວໜຸມ ່ ບ່ໍ ຕອງການພາສາທ ້ ່ີມຄວາມສ ີ ບສັ ນ, ຕ ົ ອງໄດ ້ ໃຊ້ ຄວາມຄ ້ ນຄົ້ ິ ດ, ສມທຽບ ແຕ ົ ສ່ າລໍ ບໄວແກ ັ ່ ຕອງ້ ການສານວນທ ໍ ່ີໃຫພາບ, ມ ້ ກການຄ ັ ນຄົ້ ດ, ມ ຶ ກຄວາມສ ັ າຜໍ ດທັ ່ີເປັ ນກາບກອນ. 3.4 ສາງສ ້ ານວນໃຫ ໍ ມ້ ສີິ ລະປະ, ມຄວາມສະໝ ີ າສະເໝ ່ໍ ີ, ມການເກາະກ ີ າຍ ໂດຍເລ ່ ື ອກ ໃຊຄ້ າທໍ ່ີໃຫເກ້ ດພາບ, ສ ີ າງສ ້ ສີນ, ສ ັ າງຄວາມແປກໃໝ ້ ແລະ ຕ ່ ່ນເຕ ື ັ້ນ. 3.5 ໃຊພາສາໃຫ ້ ເໝາະສ ້ ມກົ ບຕັ ວລະຄອນ. ົ 3.6 ບ່ໍ ໃຊພາສາທ ້ ່ີສະແດງຄວາມຮສູ ້ ຶ ກແທນຜອູ້ ານ, ໃຫ ່ ຜູ ້ ອ້ ານເກ ່ ດຄວາມຮ ີ ສູ ້ ຶ ກຕ່ໍກບັ ເລ່ື ອງທ່ີ ອານໂດຍຜ ່ ານພາສາທ ່ ່ີໃຊໃນເລ ້ ່ື ອງ. 4. ຂນຕອນໃນການຂຽນນ ັ້ ທານ ິ 4.1 ການໍ ດຈົ ດປະສ ຸ ງວົ າ ຕ ່ ອງການສະເໜ ້ ີ "ສາລະ" ຫຍງເຖ ັ ງຜິ ອູ້ ານ ແລະ ກ ່ ຸມເປ ່ ົ້າ ໝາຍແມນໃຜ. ່ 4.2 ສາງຕ ້ ວລະຄອນ ອາດຈະເປ ົ ັ ນສດ, ຕ ັ ນໄມ ົ້ , ດອກໄມ ້ ຫ້ ຼື ປະສມກົ ນກັ ໄດໍ . ້ 4.3 ວາງໂຄງເລ່ື ອງ ວາຈະສະເໜ ່ ີ ປະເດັ ນໃດກອນຫ ່ ຼງ ໂດຍເລ ັ ່ື ອງຂອງນທານຕ ິ ອງບ ້ ່ໍ ຊບຊັ ອນ ແລະ ຄວນລຽງລ ້ າດໍ ບປະຕ ັ ທິ ິນ. 4.4 ລງມົ ຂຽ ື ນ ຂະນະທ່ີຂຽນຕອງມ ້ ການຫຍ ີ ໍໜ້ າ ແລະ ໃຊ ້ ເຄ້ ່ື ອງໝາຍວກຕອນປະກອບ ັ ໂດຍສະເພາະບດສົ ນທະນາ. ົ 4.5 ສະຫຸ ຼບຂໍ ້ຄິດທ່ີໄດ ຕອນຈ ້ ບຂອງນ ົ ິທານເກື ອບທຸກເລ່ືອງ ຈະຊີ້ໃຫ້ເຫັນຜນຂອງ ົ ການທາຄວາມດ ໍ ີ ຫຼື ຈບແບບແກ ົ ປ້ ນຫາໃຫ ັ ້ ໝດສົ ິ້ນໄປ ສ່ງເສົ ີ ມໃຫ້ເຍົາວະຊນໝົ ່ນທັ າຄວາມດ ໍ ີ ແລະ ຮຈູ ້ ກແັ ກບ້ ນຫາໄດ ັ ດ້ ວຍຕ ້ ນເອງ. ົ 5. ວທິ ີ ການຂຽນນທານ ິ 5.1 ຜ້ ທູ່ີຈະຂຽນນທານໄດ ິ ຕ້ ອງຮ ້ ຈູ ້ ກສັ ງເກດສ ັ ່ິ ງຕາງໆເຊ ່ ່ັນ: ລກສະນະຂອງນ ັ ທານ ິ ລກສະນະຂອງຕ ັ ວລະຄອນ, ລ ົ ກສະນະຂອງເຫດການໂດຍລວມຂອງນ ັ ທານ. ິ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 65 7/31/2015 9:08:41 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
61 5.2 ຕອງຮ ້ ໃຊູ ້ ສ້ ານວນໃຫ ໍ ເໝາະສ ້ ມກົ ບປະເພດ ແລະ ລ ັ ກສະນະຂອງແຕ ັ ລະຕ ່ ວລະຄອນ. ົ 5.3 ຕອງຮ ້ ຄູ ້ ານໍ ງເຖ ຶ ງຈິ ດຕະສາດຂອງຜ ິ ້ ອູ ານ, ຜ ່ ຟູ້ ງ ທ ັ ່ີຕອງການຄວາມຕ ້ ່ື ນເຕັ້ນ, ຄວາມແປກໃໝ ແລະ ຄວາມຮ ່ ສູ ້ ຶ ກດຕີ່ໍກບເລ ັ ່ື ອງ; ສານວນທ ໍ ່ີໃຊກ້ ບການເລ ັ ່ົາ-ການຂຽນອາດ ຈະບ່ໍ ໃຊພຽງແຕ ້ ກາບກອນອາດຈະລວມເຖ ່ ງທິ ກໆເຫດການ. ຸ 5.4 ໃຫສາມາດຈ ້ າແໍ ນກສານວນທ ໍ ່ີໃຊໃນການເລ ້ ່ົາ ແລະ ສານວນທ ໍ ່ີໃຊໃນການຂຽນທ ້ ່ີມີ ຄວາມແຕກຕາງກ ່ ນ ເຊ ັ ່ງສິ ານວນການເລ ໍ ່ົາຈະຕອງປະກອບດ ້ ວຍການໃຊ ້ ອາລ ້ ມ, ໃຊ ົ ນ້ າສຽງ ໍ ້ ແລະ ທ່ າທີມການເນ ີ ັ ນ, ມ ້ ການຢ ີ ດໄປຕາມຈ ຸ ງຫວະຂອງເຫດການ ແລະ ລ ັ ກສະນະຂອງຕ ັ ວົ ລະຄອນ. ແຕສ່ າລໍ ບສັ ານວນການຂຽນໄດ ໍ ເນ້ ັ ນການໃຊ ້ ຖ້ ອຍຄ ້ າໃຫໍ ມ້ ລີກສະນະແບບແຜນ, ເປ ັ ັ ນ ວກເປ ັ ັ ນຕອນ ແລະ ເກາະກາຍກ ່ ນໄປຕາມລ ັ າດໍ ບຂອງເລ ັ ່ື ອງ; ຄວາມຮສູ ້ ຶ ກຈາກການຟງຈະ ັ ແຕກຕາງກ ່ ບຄວາມຮ ັ ສູ ້ ກຈາກການອ ຶ ານ. ່ 5.5 ຮກູ ້ ານໍ ດລົ ີລາການຂຽນໃຫ້ ແທດເໝາະກບຊະນ ັ ດຂອງນ ິ ທານເຊ ິ ່ັນ: ນິທານສດ ັ ໃຊລ້ ີ ລາພາສາແບບເລ່ົາ, ແບບແນະນາ, ແບບບອກ, ແບບປ ໍ ຶກສາຫາລື, ໃຊສ້ ານວນແບບ ໍ ເວົ້າ; ນທານປະເພດຜ ິ ີ ສາງໃຊສ້ ານວນແບບເຢ ໍ ື ອກເຢັ ນເປັ ນສວນຫ ່ ຼາຍ. 5.6 ຜູຂຸ ້ ຽນຄວນເຝິ ກສາງນ ້ ດໄສໃຫ ິ ເປ້ ັ ນຄນຊົ າງສ ່ ງເກດ, ມ ັ ກຟັ ງ, ມ ັ ກອັ ານ ໃຫ ່ ຮູ ້ ວ້ າ ່ ເປັນເຫດການເສົ້າ, ຕະຫຼກເຮຮາ, ສ ົ າງຄວາມສະຫ ້ ຼາດ, ມພີິກໄຫວ ຫຼື ກຽວກ ່ ບຄວາມໂງ ັ ຈ່ າ ້ ຄວາມວອງໄວ ຫ ່ ຼື ຄວາມຊກຊັ າ, ຄວາມຊ ້ ່ື ສດ ຫ ັ ຼື ສໍ ້ໂກງ ແລະ ຄວາມມສີິ ນທາ ຫ ໍ ຼື ອະທາ ໍ ຄວນຮຈູ ້ ກສະຖານະການ, ບ ັ ດບາດຕ ົ າງ່ ໆຂອງແຕລະຕ ່ ວລະຄອນໃຫ ົ ກ້ າໄດ ໍ ອາລ ້ ມແບບຕ ົ າງໆ ່ ຂອງແຕລະຕ ່ ວລະຄອນໃນເລ ົ ່ື ອງ ໂດຍບ່ໍ ອາໄສພອນສະຫວນທັ ່ີມມາແຕ ີ ກ່ າເນໍ ດ. ໃນການເຝ ີ ິ ກ ແບບນນໃຫ ັ້ ເປ້ ັ ນນດໄສນ ິ ນກັ້ ຈະສ ໍ າງທ ້ ກສະໃນການຂຽນນ ັ ທານໄດ ິ . ້ 5.7 ເຝິກການຂຽນຢ່ ູສະເໝີ ເຊ່ິ ງເລ່ີ ມຈາກການຂຽນນທານໃດໜ ິ ່ຶງກອນ. ຈາກນ ່ ນ, ັ້ ຈ່ງຂະຫຍາຍໄປສ ຶ ການຂຽນນ ູ່ ທານປະເພດອ ິ ່ື ນໆ ໂດຍນາໃຊ ໍ ນ້ ທາ ິ ນທ່ີໄດຟ້ ງຈາກຜ ັ ອູ້່ື ນເລ່ົາ ຫຼື ໄດອ້ ານນ ່ ທານຂອງຜ ິ ອູ້່ນ ເຊ ື ່ງການເຝ ິ ິ ກຂຽນນນຄວນໃຊ ັ້ ສ້ ານວນໃຫ ໍ ຕ້ າງຈາກຖ ່ ອຍຄ ້ າທໍ ່ີຜູອ້່ື ນ ເລ່ົາ ຫຼື ຜອູ້່ນຂຽນ, ພະຍາຍາມສ ື າງໃຫ ້ ເປ້ ັ ນເອກະລກຂອງຕ ັ ນເອງ. ົ 5.8 ເມ່ອຂຽນສ ື າເລໍ ັດແລວໃຫ ້ ຜູ ້ ອ້່ນທື ່ີມຄວີ າມຮໃນການອ ູ ້ ານ, ລອງອ ່ ານ ຫ ່ ຼື ຕນເອງ ົ ອານໃຫ ່ ຜູ ້ ນ້ ນຟັ້ ງ ແລ ັ ວຖາມຄວາມຮ ້ ສູ ້ ຶ ກນກຄຶ ິ ດຕ່ໍ ກບການໃຊ ັ ສ້ ານວນໃນການຂຽນ ແລະ ລ ໍ ີ ລາ ທງໝັ ດຂອງນ ົ ທານທ ິ ່ີຕນຂຽນນ ົ ນ. ັ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 66 7/31/2015 9:08:41 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
62 ຄາຖາມ ໍ 1. ນທານແມ ິ ນຫຍ ່ ງ?ັ 2. ອງປະກອບຂອງນ ົ ທານມ ິ ຫຍີ ງແດ ັ ?່ 3. ການໃຊພາສາໃນນ ້ ທານມ ິ ຂີໍ ຄວນຄ ້ ານໍ ງຫຍ ຶ ງແດ ັ ?່ 4. ຂນຕອນຂອງການຂຽນນ ັ້ ທານມ ິ ຫຍີ ງແດ ັ ?່ 5. ວທິ ີຂຽນນທານຄວນເຮ ິ ັ ດແນວໃດ? ບດເຝ ົ ິ ກຫດ ັ 1. ຈງເຝ ່ົ ິ ກຫດຂຽນນ ັ ທານ 1 ເລ ິ ່ື ອງຕາມຄວາມສາມາດຂອງຕນ ແລ ົ ວມາອ ້ ານສ ່ ໝູ ູ່ ຟ່ ງ? ັ 2. ຈງຊອກຫານ ່ົ ທານໃຫ ິ ໄດ້ ຜູ ້ ລະເລ ້ ່ື ອງ? ຮຽບຮຽງໂດຍ: ສມແສງ ເກສາວ ົ ິ ລະ ແຕກ່ ອນກ ່ ມີ້ ສື້ ິ ບສ່ີເດອນເຄ ື ີ ຍເພນ ັ ຕອນກາງເວັນເດືອນຫງາຍ ຕອນ ສວາຍດາວເຮ່ືອພຸ້ນ ຢ່ ູເຂດແຖນ ແດນໃດກລໍ ືມແລວ ຍ ້ ງມັ ໝາແມ ີ ໂຕ່ ໜ່ຶງສຽງເຫ່ົາຊາມໍ ້ ວນຄ ່ ືສຽງກອງຂນ ັ ໃຜຟງບັ ່ໍທນ ຊ ັ າຄໍ ້ ື ສຽງກະແຕຮອງ. ້ ເປັນເຊ່ັນນີ້ເຈົ້າຂອງໝາ ກໍເກີດ ຄວາມຮກຫວງມ ັ ນເປ ັ ັນພິເສດ ຢ່ ູໄດ້ ປະມານຂວບ ໝາແມໂຕນ ່ ນຊັ້ າເກໍ ້ ດີ ລູກອອກມາເປັ ນຍງຝາແຝດ ສາແລ. ິ ຍງຝາແຝດ ເມ ິ ່ອໃຫຍ ື ຂ່ ນເທ ຶ້ ່ົາໃດ ຜິ ວກນວນຄ ໍ ງອີ ວນສະຫງ ້ ານ່ າດໍ ວຍ. ຊາຍບ ້ າວຊາວ ່ ແພວແຖບນນກາຍໄປມ ັ້ ່ກໍ ມອງຫາ ຍ ໍ າງກາຍມາກ ່ ລໍ ກຢັ ຽມຢ ້ ເລ່ ູ ື້ອຍ, ຍງຝາແຝດເມ ິ ່ອໃຫຍ ື ເຕ່ ັ ມ ັ ິ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 67 7/31/2015 9:08:41 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
63 ສາວຊາວເຕັມຂວບແລ້ ວຜ້ເປູ ັນນອງຮ ້ ບຮູ າງຊ ່ າບໍ ້ ່ໍສມພານ ບານບ ົ ່ໍສມມົ ກດັ ່ງຜັ ້ເປູ ັນເອື້ອຍ. ດງນ່ັ ນ, ການໄປນອກຊອກຫາກ ັ້ ນກິ ແມໍ ນພາລະຂອງຜ ່ ເປູ້ ັ ນນອງ. ຢ ້ ນານຕາມນານເລ ່ ູ ່ື ອງລາວ ສາວຝາແຝດຜໂສມທ ູ້ ບຮູ ບຫູ ່ຼໍນກີ້ ດໍ ງໄປເຖ ັ ງພະຍາເມ ິ ອງໜ ື ່ຶງອີ ກ ພະຍາກທໍ ງແຕ ົ ງລ່ ກຊາຍໄ ູ ປ ດູຊມສາວທ ົ ງສອງນ ັ ນ. ເມ ັ້ ່ອລື ກຊາຍພະຍາມາພ ູ ໍ ້ກເກໍ ດຄວາມມ ີ ກຜັ ເປູ້ ັ ນເອື້ອຍແລວກ້ ສູ ໍ ຂ່ ໍ ຍໍ ເອົາ ນາງໄປເມອງພະຍາ ທ ື ງໄດ ັ ແຕ້ ງເປ່ ັ ນດອງຄອງເປັ ນເມຍຢາງເສ ່ ັດສນ. ຢ ິ້ ຕ່ ູ່ໍ ມາອກກີ ມໍ ມະຫາດເລ ີ ັກ ໄດເດ້ ນມາຕາມຄ ີ າຊໍ າຄ່ າລໍ ື ຂອງຊາວເມອງ ແລະ ກ ື ມາເຖ ໍ ງເຮ ິ ື ອນນນຈັ້ ່ງເຫຶ ັນວາມ່ ຄວາມມ ີ ກກັ ບັ ຜູເປ້ ັ ນນອງແລ ້ ວກ້ ສູ ໍ ຂ່ ໍ ເອົາແລວເສຍແລ. ຄາວນ ້ ນສອງເອ ັ້ ື້ອຍນອງກ ້ ແຍກກ ໍ ນໄປຢ ັ ຄ່ ູ ນລະທ ົ ່ີ ປີໃດ ຈ່ງຂຶ າວກ ່ ນຄັ ນລະເທ ົ ່ືອ. ເມ່ອລື ກສາວຈາກໄປໝ ູ ດຜົ ້ເປູ ັນແມກ່ ມໍ ຄວາມປ ີ ່ ຽວພອຍຄອຍແຕຢາກ ່ ເຫັ ນໜາລ້ ກອູ ກຈີ ່ງໄຶ ດຄອບເຈ ້ າຂອງເຮ ົ້ ອນ ແລ ື ວນ້ າໄປຢາມລ ໍ ກສາວທ ູ ງສອງ. ັ ໝາແມໂຕນ ່ ນ ເມ ັ້ ່ອໄປຕາມໄປກ ື ໄປພ ໍ ໍ ້ລູກສາວກກຜົ ເປູ້ ັ ນໃພພະຍາເມ ້ ອງ. ພ ື ໍມາບເຫັນ ລູກສາວ ໝາແມດ່ ໃຈກ ີ ແກວ ໍ ງຫາງທ ່ ງມອງເບ ັ ່ງໜິ າລ້ ກ. ຝ ູ າຍລ ່ ກສາວເມ ູ ່ອໄດ ື ເປ້ ັ ນລກໃພ ູ ພະຍາ ້ ມຄວາມສະໜ ີ ກແລ ຸ ວ ຄາວເຫ ້ ັນແມຂອງຕ ່ ນຍົ ງເປ ັ ັນຊາດໝານາມາກ ໍ ຄໍ ິ ດອາຍ ທງໃຈກ ັ ຢໍ ້ ານ ພະຍາເວົ້າຄວາມຊ່ວ ຜ ົ ວເຂ ົ ກຫວໜົ ີ ດງນ່ັ ນ, ກ ັ້ ຈໍ ບເອ ັ ົາຄອນລ ້ ງໄປໄລ ົ ຕ່ ີ ຜູເປ້ ັ ນແມ ຈ່ ນເລ ົ ື ອດ ຕກຢາງໄຫ ົ ຼ ຮອງຕາຍເງ ້ ່ັ ງໆ! ແລວກ້ ແລໍ ນໜ່ ີສາ ຈາກນນກັ້ ແລໍ ນຄ່ ອຍໄຖຄ ່ ອຍເຖ ່ ອເລ ື ື ອລາກ ໄປເພ່ືອໃຫເຖ້ ງລິ ກສາວຫ ູ ຼາ. ພ ້ ໍແຕໄປເຖ ່ ງແຄມບ ິ ານລ ້ ກສາວຫ ູ ຼາມອງເຫ ້ ັນກຮໍ ອງ້ ໄຫທ້ ງແລ ັ ນ່ ຟຸບແລນຟາບ ຜ ່ ເປູ້ ັນຜວເຫ ົ ັນກຕໍ ກໃຈທ ົ ງຮັ ອງຖາມ ຜ ້ ເປູ້ ັນເມຍກຕອບວ ໍ າ: ແມ ່ ຂອງນ ່ ອງມາ ້ ຫາເພ່ິນຍາງເຊຊ ່ ດເຊຊາ ໜ ັ ້ າຕາເຕັມແຕເລ່ ືອດມາຫນ. ເວ ັ້ ົ້າແລວທ້ ງຜັ ວເມຍກ ົ ຮໍ ີ ບແລນໄປ ່ ຕອນເອ ້ ົາໝາແມນ່ ນມາ. ເມ ັ້ ່ອມາຢ ື ນ່ ູ າລໍ ກສາວ ແລະ ລ ູ ກເຂ ູ ຍໄດ ີ ພ້ ໍວນຄວ ັ າມເຈັ ບຊາກໍ ້ າບວມ ໍ ກທະວ ໍ ຂີນຈຶ້ ນຫາຍໃຈບ ົ ່ໍ ມາມນຕາບ ື ່ໍ ຂນ ເຖ ຶ້ ງບິ ນທັ້ ້ າຍກແກໍ ຄວາມຕາຍໄປແລ ່ ວແລ. ຄາວເຫ ້ ັນ ແມຫາຍໃຈປາຕາຄ ່ າງປ ້ ໍ ນນ ນາງກ ັ້ ຮໍ ອງໄຫ ້ ເຂ້ ົ້າບ່ໍການໍ ້ າບໍ ້ ່ໍ ກນຢິ ຫ່ ູ ຼາຍວນ. ສ ັ ບຂອງແມ ົ ໄດ່ ໃຫ້ ້ ຜວເຮ ົ ັດຫີບໄມແລ້ ວໃສ ້ ມ່ ຽນໄວ ້ ທ້່ີແຈບຈມ. ເມ ົ ່ອເຖ ື ງມິ ງາມຍາມບ ື້ ນ ນາງກ ຸ ຄໍ ິ ດເຖງແມ ິ ເປ່ ັນ ມາກ ຈ່ງບອກໃຫ ຶ ຜ້ ວໄຂຫ ົ ີ ບເບ່ິ ງໜ້ າແມ ພ່ ໍແຕໄຂຫ ່ ີ ບອອກກເຫໍ ັນແຕທ່ ່ ອນຄາເຕໍ ັມຫີ ບ. ຈາກ ນນ, ຜ ັ້ ວເມຍເຂ ົ ົາເຈາກົ້ ເກໍ ດມີ ຄວາມສ ີ ກໃຈຕະຫ ຸ ຼອດໄປ. ຂາວໝາແມ ່ ຕາຍແລ ່ ວເປ ້ ັນທ່ ອນເງນຄິ າໄດ ໍ ຊ້ າລ່ ືໄປເຖງຜິ ເປູ້ ັນເອື້ອຍ ແລະ ຜວຝົ ່ າຍ ເອື້ອຍກເກໍ ດຄວາມກ ີ ນແໜງແຄງໃຈຢ ິ ່ ບູ ່ໍແລວບ້ ່ໍ ເຊົາ ຈ່ງປຶ ່ ວຍໂຊຕນຈົ ອຍ ເມຍດ ່ າຜ່ ວ ຜ ົ ວຕົ ີ ເມຍ ຕກເຊຍໜ ົ າບ້ ານ ຕ ້ ກຮົ ານທາງກອຍຢ ້ ບ່ ູ ່ໍ ເຊົາ ຈ່ງເລ ຶ ່ົາລື ມາເປັ ນເລ່ື ອງເຖງທິ ກວຸ ນນັ . ີ້ (ຄດຈາກປ ັ ຶ້ມນທານພ ິ ື້ນເມອງລາວ. ສະຖາບ ື ນຄັ ນຄວ ົ້ າສ້ ລະປະວ ິ ນນະຄະດ ັ ແຫີ ງຊາດ ປ ່ ີ 1988) 1 Lao TBM6 final layout.pdf 68 7/31/2015 9:08:41 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
64 ບດທົ ີ 9 ນະວະນຍາຍ ິ 1. ຄວາມໝາຍຂອງນະວະນຍາຍ ິ ນະວະນຍາຍ ແມ ິ ນການຂຽນແບບຮ ່ ອຍແກ ້ ວປະເພດບ ້ ນເທ ັ ີງຄະດຊະນ ີ ດໜິ ່ຶງ ເປັ ນເລ່ື ອງ ເລ່ົາທ່ີສມມົ ດຂຸ ນ ແຕ ຶ້ ເປ່ ັ ນການສມມົ ດທຸ ່ີມຄວາມສ ີ ມຈົ ງທິ ງສະພາບເຫດການພ ັ ຶ ດຕິ ກາຂອງຕ ໍ ວົ ລະຄອນ ໂດຍໃຊຮູ ້ ບແບບວທິ ີການແຕງທ່ ່ີສອດແຊກອາລມ ອ ົ ນພາໃຫ ັ ເກ້ ດຄວາມສະເທ ີ ືອນໃຈ ທງພາໃຫ ັ ໜ້ າສ້ ນໃຈຢາກຈະຕ ົ ດຕາມນະວະນ ິ ຍາຍ ິ ຕາງໆ. ່ 2. ລກສະນະທ ັ ່ວໄປຂອງນະວະນ ົ ຍາຍ ິ - ແຕງດ່ ວຍຄ ້ າຮໍ ອຍແກ ້ ວ ເນ ້ ອເລ ື້ ່ື ອງອາດເປັ ນເຫດຈງໃນຍ ິ ກນຸ ນໆ ແລະ ເປ ັ້ ັນເລ່ື ອງທ່ີ ປະດດຄິ ດແຕ ິ ງຕາມຈ ່ ນຕະນາການ. ິ - ຈດມຸ ຸງໝາຍໃນການແຕ ່ ງ ແມ ່ ນເລ ່ ່ັງໃສຄວາມບ ່ ນເທ ັ ີງເປັ ນຫຼກ ສອດແຊກຄວາມຮ ັ ຄວາມ ູ ້ ຄດຂອງບ ິ ນຫາສ ັ ງຄັ ມ ແລະ ອ ົ ່ນໆເປ ື ັ ນບນຫາສ ັ າຮອງ. ໍ - ຕວລະຄອນ ອາດເປ ົ ັ ນຄນ, ສ ົ ດ ຫ ັ ຼື ວດຖັ ຸສ່ິ ງຂອງອ່ື ນໆກໄດໍ ແຕ ້ ຕ່ ອງມ ້ ລີກສະນະສ ັ ມຈົ ງິ ຕາມສະພາບຂອງຕວລະຄອນທ ົ ່ີສາງຂ ້ ນມາ. ຶ້ - ສາກ ແລະ ບນຍາກາດປ ັ ່ ຽນໄປຕາມສະພາບຂອງເນອເລ ື້ ່ື ອງ ແລະ ເປັ ນສວນຊ ່ ວຍຕ ່ ່ື ມ ອາລມສະເທ ົ ືອນໃຈໃຫຜູ ້ ອ້ ານໄດ ່ . ້ - ການດາເນໍ ນເລ ີ ່ື ອງມລີກສະນະຫ ັ ຼາຍຢາງປະສ ່ ມກົ ນລະຫວ ັ າງການເລ ່ ່ົາເລ່ື ອງ, ການບນ ັ ຍາຍ, ການໃຊບ້ ດສົ ນທົ ະນາ ຫຼື ການດາເນໍ ນເລ ີ ື ອງສະຫຼບກັ ນໄປມາ. ັ - ບດສົ ນທະນາຕ ົ ອງເໝ ້ ື ອນກບຊັ ວີດຈິ ງ, ແຕ ິ ຕ່ ອງໃຫ ້ ສອດຄ ້ ອງກ ່ ບລັ ກສະນະຂອງນະວະ ັ ນຍາຍອ ິ ກດີ ວຍ. ້ 3. ປະເພດຂອງນະວະນຍາຍ ິ ນະວະນຍາຍແບ ິ ງອອກເປ ່ ັ ນ 2 ປະເພດຄ: ື 1 Lao TBM6 final layout.pdf 69 7/31/2015 9:08:41 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
65 3.1 ປະເພດແຕງຕາມຄວາມຈ ່ ງ ເປ ິ ັນນະວະນິ ຍາຍທ່ີສະທ້ ອນໃຫ້ເຫັນພາບ ແລະ ຊວີດຈິ ງຂອງສ ິ ງຄັ ມ. ົ 3.2 ປະເພດແຕງຕາມຈ ່ ນຕະນາການ ເປ ິ ັນນະວະນຍາຍທ ິ ່ີສາງຂ ້ ນຕາມຄວາມໃຝ ຶ້ ຝ່ ນ ັ ຂອງຜປະພ ູ້ ນ ອາດຈະຂາດຄວາມຈ ັ ງໃນບາງສ ິ ວນ; ການຈ ່ ດແບ ັ ງປະເພດຂອງນະວະນ ່ ຍາຍ ິ ອາດແບງໄປຕາມລ ່ ກສະນະຂອງເນ ັ ອເລ ື້ ່ື ອງ ແລະ ວທິ ີ ການແຕງໄດ ່ ອ້ ກຫີ ຼາຍວທິ ີ: - ນະວະນຍາຍປະຫວ ິ ດ ັ - ນະວະນຍາຍສະທ ິ ອນ້ ສງຄັ ມ ົ - ນະວະນຍາຍອ ິ ງໃສ ີ ປະຫວ ່ ດສາດ ັ - ນະວະນຍາຍຈ ິ ນຕະນາການ ິ - ນະວະນຍາຍເຍາະເຍ ິ ຍສຽດສ ີ້ ີ - ນະວະນຍາຍອ ິ ດສະຈ ັ ນ ັ - ນະວະນຍາຍຜະຈ ິ ນໄພ ົ 4. ອງປະກອບຂອງນະວະນ ົ ຍາຍ ິ - ເນອເລ ື້ ່ື ອງ ແລະ ສາລະ - ໂຄງເລ່ື ອງ ແລະ ເນອເລ ື້ ່ື ອງ - ວທິ ີການແຕງ ່ - ສາກ - ບດສົ ນທະນາ ແລະ ສ ົ ານວນພາສາ ໍ - ທດສະນະຂອງຜ ັ ແຕູ້ ງ ່ 5. ການວເຄາະນະວະນ ິ ຍາຍ ິ ການພິ ຈາລະນາສຶ ກສານະວະນຍາຍຢ ິ າງລະອຽດ ເພ ່ ່ື ອຫາຈດດຸ ແລະ ຈ ີ ດອຸ ອນ ໂດຍ ່ ພິ ຈາລະນາອງປະກອບສ ົ ວນຕ ່ າງໆອ ່ ີ ກດວຍ. ້ 5.1 ເນອເລ ື້ ່ື ອງ ແລະ ສາລະ ນະວະນຍາຍແຕ ິ ລະເລ ່ ່ື ອງຈະບ່ໍ ສະແດງເນອເລ ື້ ່ື ອງ ແລະ ສາລະອອກມາຢາງກ ່ ງໄປກ ົ ງົ ມາ ຜອູ້ ານຈະຕ ່ ອງພ ້ ິ ຈະນາຊ່ເລື ່ື ອງ, ໂຄງເລ່ື ອງ, ເຫດການທງໝັ ດຂອງເລ ົ ່ື ອງ, ຕະຫຼອດຈນົ ລາຍລະອຽດຕາງໆທ ່ ່ີ ຜູຂຽນນ ້ າສະເໜ ໍ ີເນອໃນຂອງເລ ື້ ່ື ອງ. 1 Lao TBM6 final layout.pdf 70 7/31/2015 9:08:41 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
66 5.2 ໂຄງເລ່ື ອງ ແລະ ເນອເລ ື້ ່ື ອງ ໂຄງເລ່ື ອງໃນນະວະນຍາຍມ ິ ຄີື: - ມໂຄງເລ ີ ່ື ອງດຽວ - ມໂຄງເລ ີ ່ື ອງຍອຍ ່ 5.3 ວທິ ີການແຕງ ່ ວິທີການແຕງຂອງນະວະນ ່ ຍາຍ ຈະຊ ິ ວຍໃຫ ່ ເລ້ ່ື ອງມລີດຊາດ ສະໜ ົ ກສະໜານ, ຊວນ ຸ ຕິ ດຕາມຫຼາຍຂນ ການສ ຶ້ າງເລ ້ ່ືອງຂໍ ຂ້ ດແຍ ັ ງ, ພ ່ ຶດຕິ ກາ, ບ ໍ ດສົ ນທະນາ, ທ ົ ງມັ ສີວນສ ່ າງໃຫ ້ ້ ເລ່ື ອງມຄຸ ີນຄາ ແລະ ໜ ່ ້ າສນໃຈໝ ົ ດເລ ົ ່ືອງ ບນຫາສ ັ ງສູ ດ ຫ ຸ ຼື ຂໍ ້ຂດແຍ ັ ງໃນນະວະນ ່ ຍາຍຜ ິ ູ້ ແຕງ່ ສາມາດສາງຂ ້ ນໄດ ຶ້ ຫ້ ຼາຍຢ່ າງ ແຕຜູ ່ ອ້ ານຕ ່ ອງພ ້ ິຈາລະນາໃນເລ່ື ອງຂອງຄວາມສມເຫດ ົ ສມຜົ ນປະກອບກ ົ ນດັ ວຍ. ້ 5.4 ຕວລະຄອນ ົ ຕວລະຄອນຕ ົ ອງແນ ້ ໃສ່ ການສ ່ ງເກດລ ັ ກສະນະ, ນ ັ ໄສຂອງຕ ິ ວລະຄອນວ ົ າ ຜ ່ ສະເໜ ູ້ ີນາໍ ສະເໜີ ຕວລະຄອນແບບຕ ົ ວແບນ (ຄ ົ ມືພີຶ ດຕກິ າດໍ ານດ ້ ຊີ່ວພຽງຢ ົ າງດຽວ) ຫ ່ ຼື ຕວລະຄອນແບບ ົ ຕວກົ ມ (ຄ ົ ປື່ ຽນແປງພຶ ດຕກິ າໄດ ໍ ຕາມເຫດການສະພາບແວດລ ້ ອມ) ຜ ້ ອູ້ ານສາມາດສ ່ ງເກດວ ັ າ່ ຜູຂຽນນ ້ າສະເໜ ໍ ີ ຢາງສ ່ ມຈົ ງ ຫ ິ ຼື ບ່ໍ . 5.5 ບນຍາກາດ ັ ນະວະນຍາຍແຕ ິ ລະເລ ່ ່ື ອງຈະມບີນຍາກາດຕ ັ າງກ ່ ນຈາກປ ັ ດໄຈຕ ັ າງໆເຊ ່ ່ັນ: ຍກສະໄໝ ຸ ສະຖານທ່ີ, ເວລາ, ລກສະນະຂອງຕ ັ ວລະຄອນພ ົ ອມທ ້ ງເຫດການໃນເລ ັ ່ື ອງອກ. ີ 5.6 ສາກ ສາກຄື ສະຖານທ່ີ ແລະ ເວລາ ເຊ່ິ ງປ່ ຽນໄປໄດຫ້ ຼາຍວິທີ ຫຼື ຫຼາຍສາກເນ່ອງຈາກເປ ື ັນ ເລ່ື ອງຂະໜາດຍາວຜອູ້ ານຕ ່ ອງເບ ້ ່ງວິ ທິ ີການສາງສາກ ວ ້ າຜ່ ຂຽນໃຊ ູ້ ວ້ ິທີການຢາງໃດ, ສ ່ ມຈົ ງ, ິ ເໝາະສມກົ ບເນ ັ ອເລ ື້ ່ື ອງເຫດການ ຫຼື ບ່ໍ . 5.7 ບດສົ ນທະນາ ແລະ ສ ົ ານວນພາສາ ໍ ຕອງສອດຄ ້ ອງ ແລະ ເໝາະສ ່ ມກົ ບຕັ ວລະຄອນ, ຍ ົ ກສະໄໝ, ເນ ຸ ອເລ ື້ ່ື ອງ, ການເລື ອກ ສບພາສາ ໃນການສ ັ າງບ ້ ດສົ ນທະນາ ຫ ົ ຼື ສານວນພາສາໃນການພ ໍ ນລະນາບ ັ ນຍາຍຕ ັ າງໆ ່ ຕອງເປ ້ ັ ນຜປະພ ູ້ ນແຕ ັ ງເຊ ່ ່ັນດຽວກນ. ັ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 71 7/31/2015 9:08:41 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
67 5.8 ທດສະນະຂອງຜູ ັ ຂຽນ ້ ນອກຈາກເນອໃນຂອງເລ ື້ ່ື ອງທ່ີເປັ ນແກນຂອງນະວະນ ່ ຍາຍ ຜ ິ ຂຽນຍ ູ້ ງສະແດງທ ັ ດສະນະ ັ ຕາງໆຂອງຕ ່ ນເອງຜ ົ ານຕ ່ ວລະຄອນ ຈາກການບ ົ ນຍາຍ, ຈາກພ ັ ຶ ດຕິ ກາທໍ ່ີສະແດງອອກ, ຈາກ ຄາເວໍ ົ້າຕາງໆຜ ່ ອູ້ ານຕ ່ ອງໃຊ ້ ການຕ ້ ຶ ກຕອງ, ພິ ຈາລະນາຢາງລະອຽດ, ກ ່ ສາມາດເຫ ໍ ັນທດສະນະ ັ ຂອງຜຂຽນທ ູ້ ່ີສອດແຊກໄວໄດ້ . ້ ທດສະນະທ ັ ່ີຜູຂຽນສອດແຊກໃນເລ ້ ່ື ອງ ອາດຈະເປັນທດສະນະພຽງດ ັ ານທ ້ ່ີຜູຂຽ ້ ນຕອງ ້ ການ ຫຼື ອາດຈະມທີງສອງດ ັ ານຄ ້ ທື ງສັ ວນທ ່ ່ີຕອງການ ແລະ ບ ້ ່ໍ ຕອງການກ ້ ໄດໍ . ້ ຂໍ ້ສງເກດ ັ ການວິເຄາະອງປະກອບຂອງນະວະນ ົ ຍາຍໃນສ ິ ວນລະອຽດຈະເຮ ່ ັດໃຫເຮ້ ົາ ສາມາດແບງແຍກປະເພດຍ ່ ອຍໆຂອງນະວະນ ່ ຍາຍໄດ ິ ອ້ ກດີ ວຍ. ້ ຄາຖາມ ໍ 1. ນະວະນຍາຍແມ ິ ນຫຍ ່ ງ? ມ ັ ລີກສະນະແນວໃດ? ັ 2. ນະວະນຍາຍມ ິ ຈີກປະເພດ? ປະເພດໃດແດ ັ ? ່ 3. ອງປະກອບຂອງນະວະນ ົ ຍາຍມ ິ ຫຍີ ງແດ ັ ? ່ 4. ການວິເຄາະນະວະນຍາຍຢ ິ າງລະອຽດເພ ່ ່ືອຫາຈດດຸ ແລະ ຈ ີ ດອຸ ອນ ເຮ ່ ົາຕອງວ ້ ິເຄາະ ຕາມອງປະກອບອ ົ ນໃດແດ ັ ? ່ ບດນະວະນ ົ ຍາຍ ິ ເລ່ອງ ໄຟດ ື ບບັ ່ໍ ສນແສງ ິ້ (ຄດຕອນ) ັ ໂດຍ ຄາແສງ ສ ໍ ີ ນນທອງ ົ ຕອນທີ 13 ຂະບວນລດລົ າລຽງສະບຽງອາຫານ ແລະ ອາວ ໍ ດຍຸ ດໂທປະກອນໃຫ ຸ ດ້ ານຮ ້ ບພົ ເກູ ງ ຂາ ັ ກບຄັ ນມື ຄີນເຈ ົ ບມາແຕ ັ ສະໜາມແປດຄ ່ ນ ພ ົ ອມດ ້ ວຍນາງແພດຕ ້ ິ ດຕາມອີ ກສອງຄນມານ ົ າລໍ ດົ ເພ່ື ອຈະນາສໍ ່ງຄົ ນເຈ ົ ບເທ ັ ່ົານນໄປປ ັ້ ່ິນປວຢົ ໂຮງໝ ່ ູ ໍແນວຫຼງ. ັ ຄາຄ່ໍ ືນຂອງວນນັ ນ ເປ ັ້ ັນຄ່າຄໍ ືນໃນທ້ ອງລະດູໜາວ, ອາກາດເມອງື ພວນໜາວເຢັນ ສະບນ ທ ັ້ ້ ອງຟ້ າປກຄົ ຸມໄປດວຍເມກໝອກຕ ້ ຶ ບໜາຄິດວາມ່ ນເປ ັ ັນເງ່ອນໄຂອ ື ານວຍຄວາມ ໍ ສະດວກໃນການເດນທາງ ແຕ ີ ພ່ ດໂຊກບ ັ ່ໍດຈະເສຍລ ີ ບໃດໜ ັ ່ຶງ ເຊ່ິ ງພໍດມາຮອດເສ ີ ັ້ນທາງຈະ ເຂົ້າໄປບານບ ້ ງ ບ ຸ ້ ານຕ ້ ອຍ ຖ ່ ກໂຈນອາກາດອາເມລ ື ິ ກາຫຼອນຕີ ຖກຮື ບແຖວເຮ ູ ັດໃຫຄ້ ນໄປກ ັ ອນ ່ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 72 7/31/2015 9:08:41 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
68 ຖກເປ ື ່ ເພໄຟໄໝລ້ ດເສ ັ ັ້ນທາງໄປ ແລະ ຄນອັ ່ນໆທ ື ່ີ ມາຕາມຫຼງຈັ າເປໍ ັ ນຕອງຢ ້ ດ. ຸ ເມ່ອບື ່ໍ ເຫັ ນທາງເລື ອກ ໃນເມ່ອລື ດທົ ກໆຄ ຸ ນຈະຕ ັ ອງຈອດຢ ້ ຫວ່ ູ າງເສ ່ ັ້ນທາງທ່ີອອມແອ ້ ມ້ ແມນແຕ ່ ປ່ ່ າຄງທັ ່ີເປ່ົາແປນ ຫາໄມລ້ າໜໍ ່ຶງໃຫ້ ລດລົ ີ້ຊອນບ ່ ່ໍມ ຊີ ອກຫາເສັ້ນທາງອ່ື ນ ເພ່ືອຈະ ແລນລ່ ດໄປຫາທ ົ ່ີໃດໜ່ຶງພໍເປັນທ່ີລີ້ໄພກບໍ ່ໍມ ຄີ ນທົ ງຫັ ຼາຍໃນລດຈົ ່ງພຶ ອມກ ້ ນໂຕນລ ັ ງຈາກລ ົ ດົ ຫາທ່ີກາບໍ ງເພັ ່ື ອເອົາຕວລອດໃຜມ ົ ນ ແຕ ັ ຄ່ ນເຈ ົ ັ ບຢໃນລ ່ ູ ດນົ ນຕັ້ ີ໋ ໄດວ້ າເຈ ່ ັ ບສາຫດມາແລ ັ ວຈະ ້ ໜີໄປແນວໃດ ບາງສະຫາຍພໍເຄ່ື ອນເໜັງໄດກ້ ບໍ ື ນຕວໝົ ບໆ ຄານໆ ຢ ູ ່ ໃນລ ູ ດແຕ ົ ກ່ ບໍ ່ໍສາມາດ ລງຈາກລ ົ ດໄດ ົ ສ້ ວນຈ ່ ານວນໜ ໍ ່ຶ ງທ່ີເຈບສາຫ ັ ດ ບ ັ ່ໍ ສາມາດຈະເໜັງຕີງອອກຈາກປາລງກາ ກ ັ ມໍ ີ ແຕມ່ ນຕາລ ື ໍ ຖາຄວາມຕາຍຈະມາເຖ ້ ງ. ິ ເຄ່ື ອງບິ ນສຮູ ້ ບຂອງອາເມລ ົ ິ ກາບ່ໍ ຮູວ້ າ ມ ່ ເທີ ່ົາໃດລາພວ ໍ ມຜດປັ ່ ຽນກນສັ ກຫັ ວຖົ ມລະເບ ິ້ ີ ດ ລູກປືນລງທົ ່ີນນຈັ້ ນຫົ ູດບຕັ ບໄໝັ ລ້ ກລະເບ ູ ີ ດ ລກບູ ມນົ ອຍໃຫຍ ້ ແຕກຂ ່ ນດຶ້ ງຕັ ມຕາມ! ຕ ຸ້ ມຕາມ! ຸ້ ສະໜ່ນຫວ ັ ່ນໄຫວ ຈ ັ ນເໝົ ື ອນກບແຜ ັ ນດ່ ນທິ ງແຜ ັ ນຈະຂວ ່ າມຫງາຍແຕກສະຫ ້ ຼກຫັ ກພັ ງບັ ່ໍ ເຫຼືອ ຫຍງຈັ ກຢັ າງ່ ໃນທ່ີນລູ ີ້ ກບມແຕກອ ົ ອມຂ ້ າງ ແລະ ລ ້ ດໜັ າ ລ ້ ດຫັ ຼງ ຂ ັ ດເອ ຸ ົາຂດີ້ ນງິ າໄມ ່ ໃບຫຍ ້ າ້ ຟງໄງ ົ້ ຂ່ ນສຶ້ ເທູ່ ິງຟ້ າຕກລົ ງຄົ ືຫາຝ່ ນ ແສງໄຟມາບໆ ເມ ົ ອບື ມແຕກຂ ົ ຶ້ນເທ່ືອໃດເໝືອນກບຈະ ັ ສຽບເຂົ້າໃນໜ່ ວຍຕາ ທ້ ອງຟ້ າມດຕື ່ື ມຄວນໝັ ື້ຄວນປັ ືນ. ເຖງມິ ຈີອງໄຟທ ້ ່ີເຄ່ື ອງບິ ນພວກມນັ ປ່ ອນລງມາ ແຕ ົ ກ່ ມໍ ດຄື ເອື ົາມມືບໜົ ວຍຕາຫ ່ ຼຽວໄປໃສເກອບບ ື ່ໍ ເຫັນ. ຕ່ໍມາໄຟກໄໝໍ ລ້ ດຄົ ນທັ ່ີມາສດທຸ ້ າຍ ແປວໄຟກາລໍ ງພັ ຸງຂ່ ຶ້ນສງ ແລະ ພວມຈະໄໝ ູ ້ ມາ ເຖງລິ ດທົ ່ີມຄີນເຈ ົ ັ ບອາໄສຢ ນາງແ ່ ູ ພດສອງຄນທົ ່ີມໜີ ້ າທ່ີຕິ ດຕາມຄນເຈ ົ ັ ບມາກບຂະບວນລ ັ ດ ົ ເຖງຈະຮ ິ ສູ ້ ຶ ກຢ້ ານ ເມ່ອຕື ນເອງກ ົ ພວມຕ ໍ ກຢົ ໃນວ ່ ູ ງລົ ດສະໝ ັ ີ ຂອງຄວາມເປັນອນຕະລາຍ ແຕ ັ ່ ເມ່ອຫື ຂອງເຂ ູ ົາປາກດໄດ ົ ຍ້ ິ ນສຽງຮອງຄາງຂອງຄ ້ ນເຈ ົ ັ ບ ເຊ່ິ ງຈະເປັ ນວິ ນາທີສຸດທ້ າຍຕດສັ ິ ນ ຄວາມເປັ ນຄວາມຕາຍຂອງເຂົາເຈົ້າກາລໍ ງຈັ ະມາເຖງອິ ີ ກເທ່ືອໜ່ຶງ ພາຍຫຼງຖັ ກບາດເຈ ື ັ ບມາ ແລວຮ້ ສູ ້ ກວຶ າ ສຽງຮ ່ ອງຂອງເຂ ້ ົາເຈາໃນເວລານ ົ້ ຕີ້ ອງການຄວາມຊ ້ ວຍເຫ ່ ຼື ອຂອງຜຮູ້ ບຜັ ິ ດຊອບ. ນາງແພດຄນໜົ ່ຶ ງຮອນໃຈອວ ້ າຍໜ ່ າມາຖາມເພ ້ ່ື ອນຂອງເຂົາ ແລະ ຊາຍນກຮັ ບຄົ ນໜົ ່ຶງ ທ່ີກາລໍ ງແມະຕ ັ ວເຂ ົ ົ້າຕະຝ່ງ, ອາໄສເປ ັ ັ ນກາບໍ ງວັ າ: ່ - ເຮັ ດແນວໃດພວກເຮົາ? - ໂອຍ! ເຮັ ດຫຍງບັ ່ໍ ໄດອ້ ກແລ ີ ວນອກຈາກອາໄສຢ ້ ນ່ ູ ເປີ້ ັ ນທ່ີ ກາບໍ ງ ຊາຍນ ັ ກຮັ ບຢົ ຄຽງຂ ່ ູ າງຕອບ. ້ - ແຕຄ່ ນເຈ ົ ບຢັ ເທ່ ູ ິງລດກົ າລໍ ງພັ ບອົ ນຕະລາຍ ແລະ ລ ັ ໍຖາຄວາມຊ ້ ວຍເຫ ່ ຼື ອຈາກພວກເຮົາ. - ບ່ໍ ແມນແຕ ່ ສະເພາະເຂ ່ ົາ ສວນພວກເຮ ່ ົາກຈະເອ ໍ ົາຕວບົ ່ໍ ລອດຢແລ່ ູ ວຈ້ ະຄດໄປຊ ິ ວຍໃຜ ່ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 73 7/31/2015 9:08:41 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
69 ອກ ຊາຍຄ ີ ນນົ ນທັ້ ງຕອບທ ັ ງໝັ ນຫົ້ ວເຂ ົ ົ້າກາບໍ ງ. ັ - ໂທ! ອາຍກາດາຍ ເວ ້ ົ້າຄື ຈງຈະມ ່ັ ແຕີ ພວກເຮ ່ ົາເທ່ົານນຫວະ ເຫ ັ້ ັນຊວີິ ດຕນເອງມ ົ ຄີາ ່ ສວນຊ ່ ວີດຂອງເຂ ິ ົາເຈາເດ ໃນເມ ົ້ ່ອພວກເຮ ື ົາຕອງມ ້ ຄວາມຜ ີ ິ ດຊອບຕ່ໍເຂົາ ແຕແລ່ ວຜ້ ຮູ້ ບຜັ ິ ດຊອບ ພດກັ າລໍ ງເຫັ ັນແກຕ່ ວປະໃຫ ົ ຄ້ ນອົ ນຕາຍ ເພ ື ່ື ອເອົາຕນລອດເປ ົ ັ ນຍອດດຈີງຊ່ັ ນຫວະ? ັ້ - ອາວ! ເມ ໊ ່ອມື ນຈັ າເປໍ ັ ນແລວ ຕ ້ ໃຜບ ິ ່ໍ ໄດດອກ ຫ ້ ຼື ໃຜກາກ້ ເຊໍ ນເທາະຊາຍຄ ີ ນນົ ນຕອບ ັ້ ທງທັ າທາຍນາງແພດທ ້ ງສອງ. ັ - ໄປ! ເຮົາສອງຄນ ົ ນາງແພດຄນນົ ນ ເວ ັ້ ົ້າເໝືອນກບອອກຄ ັ າສໍ ່ງໃຫ ັ ເພ້ ່ືອນຂອງເຂົາ ບ່ໍ ຕາງຫຍ ່ ງກັ ບຜັ ້ ບູ ນຊາ ັ ສ່ງທະຫານຂ ັ ນປຶ້ ້ ອມສະໜາມ. ທນທັ ີທນໃດ ຮ ັ າງຄ ່ ງຂອງນາງສາວທ ີ ງສອງກ ັ ກະໂດດອອກຈາກທ ໍ ່ີນນ, ທ ັ້ ່ າມກາງລະເບີ ດ ລູກປືນແຕກຂນຢຶ້ າງອ ່ ກກະທ ຶ ຶກຄກໂຄມ ຢ ຶ ຕ່ ູ່ໍໜາເຂ ້ ົາກກໄມ ົ ໃບຫຍ ້ າຂາດມ ້ ຸນເປ ່ ັ ນແຖວໆ ແຕທ່ ງັ ສອງກພະຍາຍາມຍ ໍ າງໄປແມະຕ ່ ວຢົ ກ່ ູ ກໄມ ົ ນ້ ໄປຫາກ ີ້ ກໄມ ົ ນ້ນ, ັ້ ເຊ່ງທິ ່ີນບີ້່ໍ ໄດມ້ ໄມີ ຫ້ ຼາຍຕນພົ້ ໍ ເທ່ົາໃດ, ຫາງກ ່ ນປະມານສ ັ ິ ບຊາວແມດຈັ ່ງມຶ ໄມີ ລ້ າໜໍ ່ຶງຕາມໂຄກຄງ ບາງຄ ັ ງກັ້ ພາກ ໍ ນໝັ ບໆູ ຄານໆ ມລູ ີກເບີ ດຫຼາຍລກແຕກມ ູ ່ໆ ຈ ໍ ນວົ າດ່ ນ ແລະ ງ ິ າໄມ ່ ຟ້ ງຂົ້ ນຕຶ້ ກລົ ງມົ າຖກລື າຕໍ ວເຂ ົ ົາ ກເໝໍ ື ອນກບວັ າ ນາງສາວທ ່ ງສອງບ ັ ່ໍ ໄດເຫ້ ັນຄວາມອນຕະລາຍນ ັ ນພວມຈະມາເຖ ັ້ ງເຂ ິ ົາ. ນາງທງສອງແລ ັ ນໄປຮອດລ ່ ດທົ ່ີຍງມັ ຄີນເຈ ົ ັ ບຢທ່ ູ ່ີນນ ໃນຂະນະທ ັ້ ່ີຜູຊາຍຫ ້ າຄ້ ນ ບ ົ ່ໍ ຮູໃຜ້ ເປັ ນໃຜ ຕາງກ ່ ມາເຮ ໍ ັ ດໜາທ້ ່ີຊວຍຄ ່ ນເ ົ ຈັ ບກອນນາງທ ່ ງສອງມາຮອດແລ ັ ວ ຍ ້ ງຄັ ນເຈ ົ ັ ບເຫຼື ອຢ່ ູ ເທິງລດສອງຄ ົ ນ, ກ ົ າລໍ ງຮັ ອງຄາງຂ ້ ໍ ຄວາມຊວຍເຫ ່ ຼືອ ນາງແພດສອງຄນຈົ ່ງພຶ ອມພາກ ້ ນກະ ັ ໂດດຂຶ້ນລດ ຈ ົ ບປະລ ັ ງກາຄ ັ ນລະເບ ົ ື້ອງໂດດຈກລຶ ງມາ, ພວມຈະຫາມຄ ົ ນເຈ ົ ັ ບໄປ, ບງເອ ັ ີ ນ ພດມັ ຊາຍສອງຄ ີ ນ, ມາຍາດເອ ົ ົາຈາກມຂອງເຂ ື ົາທງສອງທ ັ ງຫັ າມວ ້ າ: ່ - ເຊົາ ເຊົາ ເຊົາ ມນອັ ນຕະລາຍ ັ ຫຼາຍໃດພວກນອງເອ ້ ີ ຍ ປະເປັນພາລະຂອງພວກ ອາຍ ສ ້ ວນພວກນ ່ ອງກ ້ ບໄປລ ັ ີ້ສາຟງສຽງຊາຍຄ ັ ນນົ ນຮັ້ ສູ ້ ຶ ກຄນໆຫ ຸ ້ ແຕ ູ ເວລາທ ່ ່ີຂຽວຂາດແນວ ້ ນຈະມ ີ້ ໃຜເບ ີ ່ງເຫ ິ ັນໃຜ. ແຕເມ່ ່ອຖື ກຊາຍທ ື ງສອງມາຍາດປ ັ ດມັ ອອກ ນາງແພດທ ື ງສອງກ ັ ຟໍ ້ າວກະໂດດຂນເທ ຶ້ ິງ ຫຼງລັ ດ ເພ ົ ່ືອຈະເອົາຄນເຈ ົ ັ ບຜ້ ສຸ ູ ດທ້ າຍ ຜດພັ ໍດີ ບມລົ ກໜູ ່ຶງແຕກຂຶ້ນຢ່ ມູ ່ໆເຂ ໍ ົາ ເຮັດໃຫ້ ນາງ ແພດທງສອງຟ ັ ງຕົ້ ວໄປຄ ົ ນລະເບ ົ ອງ ນາງສາວຄ ື້ ນໜົ ່ຶ ງໂຊກດບີ່ໍ ມຫຍີ ງເຈັ ບຫັ ຼວງຫຼາຍຍງສາມາດ ັ ຊວຍຕ ່ ນເອງລ ົ ກຂຸ ນໄດ ຶ້ ແຕ ້ ນາງແພດຄ ່ ນໜົ ່ຶ ງພດລັ ມລົ້ ງກົ ບທັ ່ີ. 1 Lao TBM6 final layout.pdf 74 7/31/2015 9:08:41 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
70 ໃນເວລາດຽວກນນັ ນ ກ ັ້ ມໍ ຊາຍຄ ີ ນໜົ ່ຶງກະໂດດຂຶ້ນມາເອົາເລົາຄີງຂອງນາງແພດທ່ີຖກ ື ບາດເຈບພາດລ ັ ງລົ າຕໍ ວຂອງຕ ົ ນເອງ, ແລ ົ ນອອກຈາກທ ່ ່ີນນຢັ້ າງໄວວາ. ່ ຈາກທ່ີນນໄປໄກເຕ ັ້ ີ ບ ນາງສາວຜຖູ້ ກບາດເຈ ື ັ ບຈ່ງຮຶ ເມູ ້ ່ອວື າ ລ ່ າຕໍ ວຂອງນາງກ ົ າລໍ ງຕັ ິ ດ ຢູກ່ ບຮັ າງກາຍຂອງຊາຍໜ ່ ຸມ ແລະ ທ ່ ງປາກ ັ ດມົ ນີາອໍ ້ ຸນໆທ ່ ່ີສງໄົ ສແມນເລ ່ ື ອດພວມໄຫຼຊມຈາກ ຶ ຮາງກາຍຂອງນາງ ຜ ່ ານໂສ ່ ງເສ ້ ື້ອເຖງກາຍຂອງຊາຍຄ ິ ນນົ ນ. ຟ ັ້ ງສຽງລະດ ັ ມໃຈຂອງຊາຍໜ ົ ຸມ ່ ນາງຮສູ ້ ຶ ກວາເປ ່ ັນສຽງປາກຄນໜົ ່ຶງຄນດຽວ ທ ົ ່ີຍາດເອົາສນປະລ ົ້ ງກາຫາມຄ ັ ນເຈ ົ ັ ບຈາກມຂອງ ື ນາງເວລາຜານມາ ເຊ ່ ່ງນາງຮ ິ ສູ ້ ກເປ ຶ ັ ນສຽງທ່ີ ຄຸນໆຫ ້ ມາກ ູ ອນ. ່ - ອດເອ ົ ົາເດ! ພອນສະຫວ ີ ນເອ ັ ຍ ບ ີ ່ໍ ເຫິ ງຈະເຖງທິ ່ີ ປອດໄພແລວ. ້ ເຂົາເວົ້າເປັ ນສານຽງສຽງປາກໄທຊ ໍ າເໜໍ ື ອ; ເຮັດໃຫນາງສ ້ ນໃຈພະຍາຍາມຢາກຈະເບ ົ ີ ກ ຕາຕາຄຈູ່ ອງແນມເບ ້ ່ງຊາຍໜ ິ ຸມ ແຕ ່ ທ່ ອງຟ ້ ້ າມດມື ວເບົ ່ງບິ ່ໍ ຮູວ້ າແມ ່ ນໃຜ ຄ ່ ິ ດຢາກຈະຖາມກພໍ ໍດີ ເຖງເວລາພ ິ ບພົ ໍ ້ຄນຫົ ຼາຍຄນມາຊ ົ ວ່ ຍໂຈມນາງອອກຈາກຫຼງຂອງຊາຍຄ ັ ນນົ ນ. ັ້ ທ່ີໂຮງໝໍແນວຫຼງພາຍຫ ັ ຼງປັ ່ິນປວທົ ່ີມາ ນາງແພດພອນສະຫວນອອກມານ ັ ງພ່ັ ກຜັ ອນຢ ່ ່ ູ ຮ່ມໄມ ົ ເດ້ ີ ນໂຮງໝໍ ພວມຄິ ດທບທວນເຖ ົ ງພາບຊາຍໜ ິ ຸ່ ມທ່ີໄດຊ້ ວຍເອ ່ ົານາງພນຈາກຄວາມ ົ້ ເປັ ນອນຕະລາຍຄ ັ ງນັ້ ນ. ັ້ ນາງຮສູ ້ ຶ ກວາ ຊາຍຄ ່ ນນົ ນໄດ ັ້ ກາຍເປ ້ ັນຜທູ້ າອໍ ິ ດທ່ີຮາ່ ງກາຍຜິວພນຂອງນາງບ ັ ງເອ ັ ີ ນ ໄດຕ້ ິ ດພນຢັ ່ ູກບເລ ັ ົາຄີງຂອງເຂົາ ແລະ ທງມັ ເລີ ື ອດຢາງທ່ີອອກຈາກຮາງກາຍຂອງນາງຊ ່ ຶ ມ ຜານໂສ ່ ງເສ ້ ອເຖ ື້ ງເນ ິ ອກາຍຂອງເຂ ື້ ົາ ເຊ່ງມິ ນເໝັ ື ອນກບວັ າມ່ ນໄດ ັ ກາຍເປ ້ ັ ນຈດເລ ຸ ່ີ ມຂອງການ ເຊ່ອມຕ ື ່ໍ ຂອງທງສອງຊ ັ ວີດເຂ ິ ົ້າຫາກນ ເ ັ ຖງຢິ າງໃດເຂ ່ ົາກຜໍ ານຄວາມສ ່ ຽງຊ ່ ວຍກ ່ ເອູ ້ ົາຊວີິ ດຂອງ ຕນເອງແບບເອ ົ ົາຊວີດຂອງເຂ ິ ົາແລກ ແຕຍ່ ງບັ ່ໍທນຮັ ວູ ້ າເຂ ່ ົາແມນໃຜ. ່ ນາງແພດພອນສະຫວນຄັ ິ ດຢາກຈະພບພົ ໍ ້ເຂົາ ເພ່ື ອຈະໄດກ້ າວຄວາມຂອບອ ່ ກຂອບໃຈ ົ ແຕວ່ າ ແຕ ່ ນ່ ນມາເຖ ັ້ ງນິ ກີ້ ຍໍ ງບັ ່ໍ ໄດພ້ ບພົ ໍ ້ເຂົາ ບ່ໍ ຮູວ້ າເ່ ປັ ນຄນແນວໃດ ເຖ ົ ງຈະເປ ິ ັ ນຄນແນວໃດ ົ ສູງຕາ ຫ ່ໍ ຼື ຂາວ ດານໍ ນບັ້ ່ໍ ສາຄໍ ນ ຢ ັ ່ າງໜອຍນາງກ ້ ສະແດງຄວາມເປ ໍ ັ ນອາຍນ ້ ອງຮ ້ ກແພງກ ັ ນ ັ ເພາະດານໜ ້ ່ຶງກເຂໍ ົ້າໃຈວາ ເຂ ່ ົາຄນນົ ນບັ້ ່ໍ ແມນຄ່ ນອົ ່ື ນໄກຄງຈະແມ ົ ນຊາຍໜ ່ ຸມທ່ ່ີເຄີ ຍໄດພ້ ບພົ ໍ ້ ກນມາກ ັ ອນແລ ່ ວ ຈ ້ ່ງປາກ ຶ ດວົ າເຂ ່ ົາໄດຮູ ້ ຊ້່ຂອງນາງ ແລະ ທ ື ງມັ ສຽງປາກທ ີ ່ີຄຸນໆຫ ້ ມາກ ູ ອນ. ່ ໃນເວລາດຽວກນນັ ນ ກ ັ້ ມໍ ແພດຄ ີ ນໜົ ່ຶງທ່ີເດນທາງມາແຕ ີ ແນວໜ ່ າເມ ້ ່ອເຂ ື ົ້າໄປຊອກຫາ ນາງຢຫ່ ູ ອງນອນຄ ້ ນເຈ ົ ບບັ ່ໍ ເຫັນ ຈ່ງຍຶ າງອອກມາຮ ່ ອງຫາຊອກທາງອອກນາງຮ ້ ອງ້ ວາ: ່ - ພອນສະຫວນ! ພອນສະຫວ ັ ນ! ເອໄປໃສຫວະ? ທ ັ ນໃດກ ັ ມໍ ສຽງຕອບມາແຕ ີ ຮ່ ່ມໄມ ົ ວ້າ: ່ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 75 7/31/2015 9:08:41 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
71 - ຢພ່ ູ ີ້! ມຫຍີ ງບັ ່ໍ ? - ໂທ! ມານງຢ່ັ ຄ່ ູ ນດຽວນ ົ ຫວະ ສ ີ້ ມພົ ໍດອກຊອກຫາທ່ວຫົ ອງນອນຄ ້ ນເຈ ົ ັ ບຈ່ງບຶ ່ໍພໍ ້ ແນວ ໃດປ່ິນປວດົ ແລີ ວແມ ້ ນບ່ ່ໍ ? ນາງແພດຄນນົ ນທັ້ ງຍັ າງທ ່ ງເບ ັ ັດໜາໄປຫານາງ ມ ້ ເບື້ ື້ອງຂວາຂອງນາງຫິ້ວເຄ່ື ອງຕອນ້ ຂອງຝາກມາພອມ ທ ້ ງເວ ັ ົ້າວາ: ່ - ເຮົາຫາກະມາແຕແນວໜ ່ າ ຂ ້ າວດ ່ ໃຫີ ໂຕຊາບ. ້ - ຂາວຫຍ ່ ງ? ມານ ັ ່ງຮັ ່ມໄມ ົ ກ້ ອນແໝ ່ ຮ໋ ສູ ້ ຶ ກເຢັນສະບາຍໄດ໋ , ວິ ໄລພອນເອີ ຍ. ນາງ ສາວຊ່ວືໄລພອນຈ ິ ່ງຍຶ າງໄປຫາ ທ ່ ງຍັ ມຫຸ ້ ວເວ ົ ົ້າວາ: ່ - ອື ໃຫນ້ ່ງພັ ກເຊ ັ ົາເອົາແຮງແລວ ຈ ້ ່ງຈະບອກໃຫ ຶ ຮູ ້ ນາງສາວຄ ້ ນນົ ນຍັ້ າງໄປນ ່ ງຢ່ັ ່ ຕູ ່ງັ ຮຽງຂາງ້ ນາງ ພອນສະຫວນ ແລ ັ ວຈ້ ່ງເວ ຶ ົ້າວາ: ່ - ເພ່ື ອນເອຍເຮ ີ ົາພວມຈະອອກເດນທາງມາພ ີ ໍດພີບກົ ບ ອ ັ າຍວຽງເພ ້ ັດ ໂຕຮຕູ ້ ອີາຍວຽງເພ ້ ັດ? - ອາຍວຽງເພ ້ ັດໃດນໍ ? ນາງພອສະຫວນນັ ງຊ່ັ ຶ ງຢ່ ຄາວໜ ູ ່ຶງ ເພ່ືອທບທວນຫາຊາຍຜ ົ ້ ທູ່ີ ຊ່ວືານ່ ແຕ ີ້ ຍ່ ງບັ ່ໍທນສັ ານໍ ກອອກ ນາງ ຶ ແພດວໄລພອນ ຈ ິ ່ງເວ ຶ ົ້າວາ: ່ - ໂຕບ່ໍ ຮູຈ້ ກເຂ ັ ົາຫວະນ? ເປ ີ້ ັ ນໄປບ່ໍ ໄດຕ້ ສີ໋ ງໄສຕ ົ ຖະແຫ ິ ຼງລມຕົ້ ມບົ ່ໍ ມເຮີ ັ ດຕມິ່ນບື ່ໍ ເດ - ອ່ຫີຼີໄດ ວ໋ ໄລພອນ ເຮ ິ ົາຍງງັ ງຢົ ນ່ ູ ີ້ - ໂທ! ຄນເຮ ົ ົາກເປໍ ັນໄປໄດນ້ ໍ ເຂົາຄນນົ ນເ ັ້ ວົ້າວາ ຮ ່ ຈູ ້ ກໂຕດ ັ ີ ແຕໂຕຜ ່ ດວັ າ ບ ່ ່ໍຮູຈ້ ກັ ເຂົາ ເບ່ິ ງແໝເຂົາບ່ໍພຽງຝາກຂອງຕອນຂອງຝາກມາໃຫ ້ ໂຕອ ້ ີ ກຖງນົ ມີ້ ແຕີ ນ່ ານໍ ້ ມ ນ ົ າຕານທ ໍ ້ ງັ ນນ ຫ ັ້ ຼື ເຮົາຫຼງຄົ ນ ໂຕລອງຄ ົ ດເບ ິ ່ງຄິ ກໆເບ ັ ່ງດິ ໂຕເຄ ູ ຍຮີ ຈູ ້ ກຜັ ຊູ້່ ວຽງເພ ື ັດ ຫຼື ບ່ໍ . - ເຂົາເປັ ນທະຫານແມນບ່ ່ໍ ? ນາງ ພອນສະຫວນ ສ ັ ງໄສຖາມຄ ົ ນ. ື - ບ່ໍ ບ່ໍ ແມນເຂ ່ ົາເປັ ນໂຊເຟີລດ ເປ ົ ັ ນຫວໜົ າໝວດຂະບວນລ ້ ດລົ າລຽງ ເຂ ໍ ົາບອກວາໄດ ່ ້ ພບໂຕຄ ົ ງໜັ້ ຶ ງຢບ່ ູ ານພ ້ ່ີ ນອງຂອງໂຕ ຕອນໂຕມາແຕ ້ ແຂວງຫ ່ ວພົ ນ ມາເຮ ັ ັ ດວຽກຢແຂວງຊຽງຂວາງ ່ ູ ແລະ ຕ່ໍ ມາ...ອ. ຍື ນວິ າເພ່ ່ິ ນເອງມາພບໂຕເທ ົ ່ືອທີ ສອງ ເທ່ືອເຈັ ບຄງນັ້ ເພ ີ້ ່ິ ນເອງເປັ ນຜເປູ້ ້ເອົາ ໂຕອອກຈາກເຂດອນຕະລາຍວ ັ າຊ່ ນ: ັ້ - ໂທ! ອາຍວຽງເພ ້ ັດ! ແມນເພ ່ ່ິ ນເອງ... ນາງພອນສະຫວນ ຮ ັ ອງຂ ້ ນເໝຶ້ ື ອນກາລໍ ງຕັ ່ື ນ ຕກໃຈໃດໜ ົ ່ຶງ ພອມກ ້ ບນນ ັ າຕາຍ ໍ ້ ່ິ ງປໍ ທ້ ງແກວ ັ ງຫ່ ວ, ຄ ົ ິ ດຕາໜໍ ິຕນເອງວ ົ າ ບ ່ ່ໍ ສມຄົ ວນເລີ ຍທ່ີ ຈະຕອງລ ້ ື ມເຂົາ ເຮັ ດໃຫນາງແພດວ ້ ໄລພອນສ ິ ນໃຈຖາມອ ົ ກວີ າ: ່ - ແນວໃດຮຈູ ້ ກເຂ ັ ົາດ ຫີ ຼື ບ່ໍ ? 1 Lao TBM6 final layout.pdf 76 7/31/2015 9:08:42 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
72 - ອ ມື ນເປ ັ ັ ນເພາະເຮົາເອງແທ້ ໆ ວິ ໄລພອນເອີ ຍບ່ໍໜາເລ ້ ີ ຍທ່ີເຮົາຈະຕອງງ ້ ງຢົ ນ່ ູ ເພາະ ີ້ ເຮົາກຄໍ ດວິ າຢາກຈະພ ່ ບເຂ ົ ົາ ເພ່ື ອຈະໄດສະແດງຄວາມຮ ້ ບຸ ູ ້ ນຄນຕຸ ່ໍເຂົາ ເຮົາຮຈູ ້ ກກັ ບເຂ ັ ົາເທ່ືອ ທາອໍ ດທິ ່ີບານຂອງລ ້ ງເພ ຸ ່ິ ນເປັ ນຜຊູ້ ວຍ່ ເຮົາ ແຕບ່ ່ໍ ຄດວິ າຜ່ ທູ້່ີຊວຍກ ່ ເອູ ້ ົາຊວີິ ດຂອງເຮົາເທ່ືອນ ກີ້ ໍ ແມນເພ ່ ່ິ ນເອງ ເພ່ິ ນເປັ ນຜມູ້ ພະຄ ີ ນແກ ຸ ເຮ່ ົາແທໆ... ້ ນາງ ພອນສະຫວນເວ ັ ົ້າຍງບັ ່ໍທນສັ ດ ນາງ ວ ຸ ໄລພອນ ກ ິ ຍໍ ່ງສິ ນໃຈຖາມຄ ົ ນວື າ: ່ - ໂທ! ໂຕກາດາຍ ກະດຽວວາ ເພ ່ ່ິ ນໄດເປ້ ້ ໄດເຈ້ ຍເ່ ອົາໂຕ ບ່ໍ ແມນຫວະ? ່ - ແມນແທ ່ ້ ແຕໂຕກ ່ ລອງຄ ໍ ິ ດເບ່ິ ງດູວາ ເວລານ ່ ນເຮ ັ ົາກະພວມເຈັ ບທ້ ອງຟ້ າກມໍ ດ ເຮ ື ັດ ແນວໃດເຮົາຈ່ງຈະຮ ຶ ວູ ້ າໃຜແມ ່ ນໃຜ ແລະ ຕ ່ ່ໍ ນນມາກ ັ້ ບໍ ່ໍ ເຫັ ນເພ່ິ ນມາຫາເຮົາອກ. ີ - ໂອຍ! ເປັ ນອນວັ າເພ່ ່ິ ນສ່ງໂຕເຖ ົ ງໂຮງໝ ິ ໍນແລີ້ ວ ເພ ້ ່ິ ນກໄດໍ ເດ້ ນທີ າງໄປເຮັ ດວຽກແມນ່ ບໍ ແມນແລ ່ ວ. ຕາມທ ້ ່ີ ອາຍວຽງເພ ້ ັດເພ່ິ ນຝາກຄວາມມານ, ເພ ີ້ ່ິ ນວາເພ່ ່ິ ນເປັ ນຫວງຄ ່ ິ ດຮອດໂຕ ຫຼາຍ ແຕວຽກຜ ່ ດຍັ ງໜັ ກໜັ ວງ, ບ ່ ່ໍທນມາເບ ັ ່ງໂຕໄດ ິ ໃຫ້ ໂຕອະໄພໃຫ ້ ເພ້ ່ິ ນແດ່ . - ໂອຍ! ເພ່ິ ນບ່ໍ ເຂົ້າໃຈຜິ ດເຮົາກດໍ ແລີ ວ ວ ້ ິ ໄລພອນເອີ ຍ ເຮົາຂໍ ຝາກຄວາມໂຕໄປຫາເພ່ິ ນ ແດ ພອນສະຫວ ່ ນ ຂ ັ ໍ ຂອບພະຄນຫຸ ຼາຍໆ ວາຊ່ ນເດ ັ້ . ີ - ແລະ ມຫຍີ ງອັ ກບີ ່ໍ ? ວໄລພອນຕະຫ ິ ຼກຖາມ ົ - ແຕຈະບ ່ ່ໍ ລື ມເພ່ິ ນອກບີ ່ໍ ບ່ໍໜາຈະລ ້ ື ມເຂົາເດີ - ພອນສະຫວນເອ ັ ຍ ເຂ ີ ົານນຄັ້ ນຮົ ບຫູ ່ຼໍ ໃຈດ ຫາຍາກເດ ີ ຈະບອກໃຫ ີ . ້ - ເວົ້າໄປໂຕກາດາຍ ເຮົາບ່ໍໄດຄ້ ິດວາ ຮ ່ ບຫູ ່ຼໍຈ່ງຄຶ ວນຈ່ ບື ່ໍຫ່ຼໍແລວລ້ ືມໄປຈງຊ່ັ ນດອກ ັ້ ຄວນແທ້ເຮົາກຕໍ ອງຈ ້ ່ໃບໜ ື ້ າຂອງເພ່ິນ ແລະ ສ່ິ ງສາຄໍ ນກວ ັ ານ່ ນ ແມ ັ້ ນຈ່ ດຈົ າຄໍ ນງາມ ຄວາມດ ຸ ີ ຂອງເພ່ິ ນທ່ີມຕີ່ໍ ເຮົາອກ ເຖ ີ ງຈະຂ ິ ຮີ້ າຍທ ້ າຍເປ ເມ ້ ່ອເຂ ື ົາມພະຄ ີ ນຕຸ ່ໍ ເຮົາແລວ, ຈະລ ້ ື ມເຂົາໄດແນວໃດ ້ ແຕເຖ່ ງຢິ າງໃດເມ ່ ່ອເວລາໄດ ື ພ້ ບເພົ ່ິ ນເຮົາກອາດຈະງ ໍ ງແດ ົ ເພາະແຕ ່ ມ່ ພື້ ບກົ ນຢັ ເມ່ ູ ອງຄ ື າເຖໍ ງດຽວນ ິ ີ້ ເວລາມນຜັ ານພ ່ ນໄປໄດ ົ້ ສາມປ ້ ີແລວ ຖ ້ າແມ ້ ນເວລາເພ ່ ່ິ ນຊວຍກ ່ ເອູ ້ ົາຊີ ວິ ດເຮົາ ຫາກສາມາດຫຼຽວ ເຫັນໜາເ ້ ພ່ິ ນມາເຖງດຽວນ ິ ຜີ້ ານໄປບ ່ ່ໍ ເຖງອາທ ິ ິ ດ ເຖງແນວໃດເຮ ິ ົາກບໍ ່ໍ ລື ມເຂົາດອກ. ຄາຄ່ໍ ື ນຂອງວນນັ ນ ພອນສະຫວ ັ້ ນເກ ັ ອບນອນບ ື ່ໍ ລບທັ ງຄັ ື ນ ເພາະນາງຄິ ດທບທວນເຖ ົ ງຊາຍ ິ ຄນນົ ນ ທ ັ້ ງຄັ ດວິ າ ເມ ່ ່ອໃດຫາກພ ື ບເຂ ົ ົາ ນາງຈະສະແດງຄວາມຮບຸ ູ ້ ນຄນແກ ຸ ເຂ່ ົາແນວໃດ ແລະ ນາງ ກຍໍ ງຄັ ດວິ າ ຖ ່ າແ້ ມນອ່ າຍວຽງເພ ້ ັດ ທ່ີນາງໄດພ້ ບພົ ໍ ້ຄງທັ້ າອໍ ິ ດຢບ່ ູ ານຂອງລ ້ ງນຸ ນ ຮ ັ້ ບຫູ ່ຼໍ ພໍແລວຢ້ ໄດ່ ູ ໋ ເມ່ອໄດ ື ຍ້ ິ ນທງສັ ່ີຫ້ ອງຂອງເຂົາຍງຫວ ັ າງເປ ່ ່ົາ... ເຂົາຄິ ດມາເຖິ ງນ ຈີ້ ່ງຍຶ ິ້ມຫວຄົ ນດຽວດ ົ ວຍຄວາມ ້ ໃຝຝ່ ນປາຖະໜ ັ າຄິ ດລະອາຍເມ່ອຄື ນອົ ່ນເຂ ື ົາຮ ແຕ ູ ້ ນອນຢ ່ ຄ່ ູ ນດຽວ, ຄ ົ ດຄິ ນດຽວຈະມ ົ ໃຜຮ ີ ນູ ້ າເດ. ໍ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 77 7/31/2015 9:08:42 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
73 ພາກທ ີ III ການຟງ ແລະ ການເວ ັ ົ້ າ ບດທົ ີ 10 ຈະລິ ຍະທາ ແລະ ຄຸນນະທ ໍ າໃນການເວ ໍ ົ້ າ ຈະລຍະທ ິ າໃນການເວ ໍ ົ້ າ ຈະລິ ຍະທາ ໝາຍເຖ ໍ ງຄວາມປະພ ິ ຶ ດ ຫຼື ກລິ ິ ຍາທ່ີຄວນປະພຶ ດໃນໝຄະນະ.ຈະລ ່ ູ ິ ຍະທາ ໍ ໃນການເວົ້າຈ່ງໝາຍເຖ ຶ ງການປະພ ິ ຶ ດ ຫຼື ກລິ ິ ຍາຂອງຜເວູ້ ົ້າທ່ີຕອງປະພ ້ ຶ ດ ເພ່ື ອໃຫຜູ ້ ຟ້ ງເກ ັ ດີ ຄວາມເຊ່ອຖື , ສື ດທາໃນການເວ ັ ົ້າຂອງຕນ. ົ ການເວົ້າທ່ີດຕີອງປະຕ ້ ບິ ດດັ ງນ່ັ : ີ້ 1) ກຽມຕວໃຫ ົ ພ້ ອມກ ້ ອນເວ ່ ົ້າທກຄຸ ງ ກ ັ້ ອນເວ ່ ົ້າທກຄຸ ງຜັ້ ເວູ້ ົ້າຈະຕອງກຽມເນ ້ ອໃນກ ື້ ຽວ່ ກບເລ ັ ່ື ອງທ່ີຕນຈະເວ ົ ົ້າໃຫພ້ ອມກ ້ ອນສະເໝ ່ ີ ແລະ ສ່ິ ງສາຄໍ ນຈະຕ ັ ອງກຽມພ ້ ອມທ ້ ່ີຈະຕອບຄາ ໍ ຖາມຂອງຜຟູ້ ງໃຫ ັ ໄດ້ ທຸ ້ ກດານ ຖ ້ າຕອບບ ້ ່ໍ ໄດຈະຕ ້ ອງ້ ກາຫານທ ້ ່ີຈະຍອມຮບວັ າ ຂະນະນ ່ ນຕັ້ ນ ົ ເອງຍງບັ ່ໍທນຮັ ຄູ ້ າຕອບ ແລະ ສ ໍ ນຍາວ ັ າຈະໄປຄ ່ ນຄວ ົ້ າຫາຄ ້ າຕອບມາໃຫ ໍ ໄດ້ ພາຍຫ ້ ຼງ. ັ 2) ຕອງຮ ້ ຈູ ້ ກຮັ ກສາເວລາ ຜ ັ ເວູ້ ົ້າທ່ີດຕີອງໄປເຖ ້ ງກິ ອນເວລາເວ ່ ົ້າເລັກນອຍ ພ ້ ໍເຖງເວລາ ິ ກດໍ າເນໍ ນການເວ ີ ົ້າໃຫທ້ ນທັ ີ ແລະ ໃຫຈ້ ບເລ ົ ່ື ອງທ່ີເວົ້າກອນເລ ່ ັກນອຍ ເພ ້ ່ື ອມເວລາໃຫ ີ ຜູ ້ ຟ້ ງມັ ີ ໂອກາດຖາມຕ່ມເພ ື ່ື ອຄວາມເຂົ້າໃຈ. 3) ຕອງມ ້ ສະມາທ ີ ິໃນການເວົ້າທກຄຸ ງ ຜ ັ້ ເວູ້ ົ້າຈະຕອງເວ ້ ົ້າຢາງມ ່ ສະຕ ີ ິ ດທີ່ີສຸດທງນັ ເພີ້ ່ື ອ ໃຫເກ້ ດປະໂຫຍດຢ ີ າງແທ ່ ຈ້ ງແກ ິ ຜູ ່ ຟ້ ງັ ໂດຍໃຫຜູ ້ ຟ້ ງໄດ ັ ຮ້ ບສັ ່ງທິ ່ີມຄີາກ່ ບເວລາທ ັ ່ີເສຍໄປ. 4) ພະຍາຍາມປບປັ ງວຸ ິທີການເວົ້າໃຫເຂ້ ົ້າໃຈງາຍ ໂດຍໃຊ ່ ວ້ ິທີເວົ້າໃຫຊ້ ດເຈນ. ຄວາມ ັ ຊດເຈນເປ ັ ັ ນສ່ງສິ າຄໍ ນຕັ ອງອາໄສຄວາມຮ ້ ຈູ ້ ງ ແລະ ປະສ ິ ບການຕ ົ ວຈົ ງ, ນ ິ າສຽງຊ ໍ ້ ດເຈນ, ເວ ັ ົ້າ ໃນຈງຫັ ວະເໝາະສມບົ ່ໍ ຊາ ຫ ້ ຼື ບ່ໍ ໄວເກນໄປ ອ ີ ກທີ ງເວ ັ ົ້າໃຫກ້ ງປະເດ ົ ັ ນ ແລະ ໄດເນ້ ອໃນສ ື້ ມບົ ນ ູ 5) ສະເໜີຄວາມຄິ ດເຫັນໃໝໆກ່ ຽວກ ່ ບເລ ັ ່ື ອງທ່ີເວົ້າ. ຜເວູ້ ົ້າຄວນສຶ ກສາຄວາມຮໃໝູ ້ ໆ ່ ແລະ ຄວາມຄດທິ ່ີທນສະໄໝຢ ັ ສະເໝ ່ ູ ີ ຄວາມຄິ ດໃໝໆທ່ ່ີຈະເວົ້າຖເປື ັ ນຄວາມຄິ ດລິເລ່ີ ມ ການ ອານໜ ່ ງສັ ທື່ີພິ ມອອກໃໝໆຕ່ ອງອ ້ ານຢ ່ າງໄວ ແລະ ຈ ່ ດຂົ ໍ ຄວາມສ ້ າຄໍ ນໄວ ັ ເທ້ ່ົາທ່ີຈະຈດຈົ າໄດ ໍ ້ ເພ່ື ອຊວຍຄວາມຈ ່ າ ແລະ ຄວນຟ ໍ ງຄວາມຄ ັ ດເຫ ິ ັນຄນຂົ າງຄຽງດ ້ ວຍ. ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 78 7/31/2015 9:08:42 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
74 6) ສະແດງຄວາມນບຖັ ຜູ ືຟ້ ງ ດ ັ ວຍການໃຫ ້ ຄວາມສ ້ ນໃຈທ ົ ່ີຈະເວົ້າໃນເລ່ື ອງທ່ີຜູຟ້ ງ ັ ສນໃຈ ໂດຍສະເພາະເລ ົ ່ື ອງທ່ີຈະແກໄຂບ ້ ນຫາ. ັ 7) ສະແດງຄວາມເຄົາລບ, ຍ ົ ອງຍ ້ ໍ ແລະ ໃຫກຽດຜ ້ ອູ້່ື ນ ການເວົ້າຄງໃດທ ັ້ ່ີຕອງກ ້ າວ ່ ອາງຄ ້ າເວໍ ົ້າ ຫຼື ຄວາມຄິ ດຂອງຜອູ້່ື ນຈະຕອງບອກຊ ້ ່ ເພ ື ່ື ອເປັ ນການໃຫກຽດ ແລະ ເປ ້ ັ ນຫຼກ ັ ຖານເຮັ ດໃຫຜູ ້ ຟ້ ງເຊ ັ ່ອຖື ນືາຄໍ າເວໍ ົ້າທ່ີກາວມາອ ່ າງອ ້ ງ. ີ 8) ຕອງມ ້ ຄວາມຮ ີ ບຜັ ິ ດຊອບຕ່ໍການເວົ້າ ຖາເກ ້ ດການເວ ີ ົ້າຜິ ດພາດຕອງກ ້ າຫານທ ້ ່ີຈະ ຮບຜັ ິ ດຊອບຕ່ໍການເວົ້າຄງນັ້ ນ ແລະ ຕ ັ້ ອງທ ້ າໃຈໃຫ ໍ ພ້ ອມທ ້ ່ີຈະຕອງ້ ຮບຟັ ງຄວາມຄ ັ ິ ດເຫັນຂອງ ຜູອ້່ນເພ ື ່ື ອນາມາປ ໍ ບປັ ງ. ຸ 2. ຄຸນນະທາໃນການເວ ໍ ົ້ າ ຄນນະທ ຸ າໃນການເວ ໍ ົ້າ ໝາຍເຖງສະພາບຄ ິ ນງາມ, ຄວາມດ ຸ ຂອງການເວ ີ ົ້າ ໄດແກ້ ການ ່ ເວົ້າໃຫຖ້ ກກາລະ ເທສະ, ເວ ື ົ້າຄາສໍ ດຈັ ງ, ເວ ິ ົ້າອອນຫວານ, ເວ ່ ົ້າມປະໂຫຍດ ແລະ ເວ ີ ົ້າມີ ເມດຕາຈດ. ິ ການມຄຸ ີນນະທາໃນການເວ ໍ ົ້າ ຊວຍໃຫ ່ ບຸ ້ ກຄນມົ ຄວາມເຂ ີ ົ້າໃຈດຕີ່ໍກນ ແລະ ກ ັ ນ, ສາມາດ ັ ຊວຍໃຫ ່ ດ້ າລໍ ງຊົ ວີິ ດຢໃນສ ່ ູ ງຄັ ມໄດ ົ ຢ້ າ່ ງເປັ ນສກດຸ ວຍໄມຕ ້ ີ ຈດມິ ດຕະພາບ ກ ິ ່ໃຫໍ ເກ້ ດປະໂຫຍດ ີ ທງສັ ວນຕ ່ ວ ແລະ ສ ົ ວນລວມ. ຜ ່ ເວູ້ ົ້າທ່ີມຄຸ ີນນະທາຍອມເປ ໍ ັ ນທ່ີເຫ່ຼື ອມໃສສດທາເປ ັ ັ ນໜານ້ ບຖັ ື ຍອງຍ ້ ໍ ແລະ ເປັ ນທ່ີ ຮກແກ ັ ຄ່ ນທົ ່ວໄປທ ົ ງໃນປ ັ ດຈັ ຸບນ ແລະ ອະນາຄ ັ ດ. ົ 3. ມາລະຍາດໃນການເວົ້ າ ມາລະຍາດຂອງການເວົ້າ ໝາຍເຖງຜິ ເວູ້ ົ້າທ່ີມກີລິ ິ ຍາວາຈາສພາບຮຽບຮ ຸ ອຍ, ທ ້ ່ າທາງ ສະຫງາຜ່ າເຜ ່ ີ ຍ, ອອນໂຍນ, ໃບໜ ່ າຍ້ ິ້ມແຍມແຈ ້ ມໃສ. ບ ່ ່ໍ ໃຊທ້ ່ າທາງປະກອບການເວົ້າຫຼາຍ ຈນເກ ົ ນໄປ. ີ ຜເວູ້ ົ້າທ່ີດຕີອງມ ້ ມາລະຍາດໃນການເວ ີ ົ້າດງນ່ັ : ີ້ 1) ຕອງຮ ້ ຈູ ້ ກກັ າວຄ ່ າທໍ ກທັ າຍແຂກ ຫຼື ຄາທໍ ກທາຍທ ັ ່ີເໝາະສມ ເມ ົ ່ອຜື ເວູ້ ົ້າແນະນາໃຫໍ ້ ຂນໄປເວ ຶ້ ົ້າດວຍກ ້ ລິ ິ ຍາທ່ີສຸພາບຮຽບຮອຍ ແລະ ເຕ ້ ັມໃຈ. 2) ຕອງຮ ້ ຈູ ້ ກໃຊ ັ ຄ້ າທໍ ່ີສຸພາບຄື: ຮຈູ ້ ກກັ າວຄ ່ າຂອບໃຈ, ຂ ໍ ໍ ໂທດ ຫຼື ເສຍໃຈໃນໂອກາດ ອນຄວນ. ບ ັ ່ໍ ກາວຄ ່ າບໍ ່ໍ ສຸພາບ ຫຼື ຂດແັ ຍງ ເມ ່ ່ອຄວາມຄ ື ດເຫ ິ ັ ນບ່ໍ ກງກົ ນ. ັ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 79 7/31/2015 9:08:42 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
75 3) ຕອງບ ້ ່ໍ ເວົ້າດູຖູກ ຫຼື ຂ່ມຂົ ຜູ ູ່ ຟ້ ງ ອ ັ ີ ກທງບັ ່ໍ ຄວນເວົ້າອວດອ່ງ ຫ ົ ຼື ອວດຮ່ງມັ ໃນ ີ ລະຫວາງເວ ່ ົ້າ. ຜເວູ້ ົ້າບ່ໍ ຄວນສະແດງອາການດູຖູກຜຟູ້ ງ. ັ 4) ບ່ໍ ເວົ້າດດສຽງ ຄວນເວ ັ ົ້າຕາມທາມະດາໃຫ ໍ ມ້ ທີານອງ, ລ ໍ ີ ລາຂອງນາສຽງເໝ ໍ ້ ື ອນສຽງ ເວົ້າກນຕາມທ ັ າມະດາໃນຊ ໍ ວີດປະຈ ິ າວໍ ນ. ັ 5) ຕອງຮ ້ ຈູ ້ ກລະງ ັ ບອາລ ັ ມໃນຂະນະທ ົ ່ີເວົ້າອາດເກດອາລ ີ ມເສຍຈາກຜ ົ ຟູ້ ງດັ ວຍສາເຫດ ້ ຕາງໆ ຕ ່ ອງຍອມຮ ້ ບຟັ ງຄວາມຄ ັ ິ ດເຫັນທ່ີແຕກຕາງຈາກຕ ່ ນອອກໄປວ ົ າເປ ່ ັ ນເລ່ື ອງທາມະດາ. ໍ ບ່ໍ ສະແດງອາລມຕົ ່ໍ ຜູຟ້ ງ ຕ ັ ອງໃຈເຢ ້ ັ ນ ແລະ ຄວບຄມກຸ ລິ ິ ຍາອາການນາສຽ ໍ ້ ງ ເວົ້າຈາໃຫອ້ ອນ ່ ໂຍນ ແລະ ສພາບຮຽບຮ ຸ ອຍ. ້ 6) ຕອງຮ ້ ຈູ ້ ກຢັ ດເວ ຸ ົ້າໃນຂະນະທ່ີເວົ້າໃນຊຸມຊນ ຫ ົ ຼື ສາທາລະນະ ມສຽງຕ ີ ບມົ , ສຽງຫ ື ວົ ຄວນຢດເວ ຸ ົ້າລໍໃຫສຽງນ ້ ນມັ້ ດງຽບລ ິ ງ ຫ ົ ຼື ຢດແລ ຸ ວຈ້ ່ງຄຶ ອຍເວ ່ ົ້າຕ່ໍ ໄປ ເມ່ອເວ ື ົ້າຈບແລ ົ ວຢ້ ດເວ ຸ ັ້ນ ໄລຍະເລັກນອຍ ກ ້ າວຂອບໃຈ ກ ່ ມຫົ້ ວ ແລະ ຍ ົ ກມົ ນືບໃຫ ົ ແກ້ ຜູ ່ ຟ້ ງ ແລ ັ ວກ້ ບໄປຍ ັ ງບັ ອນນ ່ ງ. ່ັ 4. ຈະລຍະທ ິ າທໍ ່ີ ສາຄໍ ນເປ ັ ັ ນພິເສດຂອງຜູເວ້ ົ້ າ ຜູເວ້ ົ້າທ່ີດຕີອງມ ້ ທີກສະໃນການເວ ັ ົ້າເປັ ນຢາງດ ່ ແລະ ມ ີ ມາລະຍາດຂອງຄ ີ ນດົ ປະກອບ ີ ກນ ຈ ັ ນຍາມາລະຍາດທ ັ ່ີຕອງເນ ້ ັ ນເປ ້ ັ ນພິເສດຄ: ື 1) ຄວາມສພາບຮຽບຮ ຸ ອຍ ໝາຍເຖ ້ ງຄວາມສ ິ ພາບຮຽບຮ ຸ ອຍທາງຈ ້ ດໃຈ, ການແຕ ິ ງກາຍ ່ ແລະ ການໃຊຄ້ າເວໍ ົ້າ. ເມ່ອຍື າງໃນທ ່ ່ີປະຊຸມຜເວູ້ ົ້າຕອງລະມ ້ ດລະວ ັ ງບັ ່ໍ ໃຫເປ້ ັ ນການຂາມກາຍ ້ ບຸກຄນ ບ ົ ່ໍ ຍາງດ ່ ງເກັ ນຄວນ ແຕ ີ ບ່ ່ໍ ຄວນຍາງດ ່ ວຍອາການທ ້ ່ີບ່ໍ ອງອາດ. ຖ ົ າຜ້ ເວູ້ ົ້າຢໃນສະພາບ ່ ູ ນງ, ການນ ່ັ ງໃຫ ່ັ ສະຫງ ້ າຜ່ າເຜ ່ ີ ຍ, ສພາບຮຽບຮ ຸ ອຍ ແຕ ້ ບ່ ່ໍ ນງແບບຫ ່ັ ດຕົ ວໃຫ ົ ນ້ ງທ່ັ ່ າສະບາຍ ຕາມທາມະຊາດ ແຕ ໍ ກ່ ບໍ ່ໍ ແມນຜ່ ອນຄາຍເກ ່ ນໄີ ປ ເມ່ອເຖ ື ງເວລາຢ ິ ືນເວົ້າກເວໍ ົ້າດວຍຄວາມ ້ ສຸພາບ, ສະຫງາງາມ ຮ ່ ກສາຄວາມສ ັ ມດົ ນຂອງຮ ູ າງກາຍໃຫ ່ ຢູ ້ ໃນທ ່ າກ່ ງສະເໝ ົ ີ. 2) ຄວາມຈງໃຈ ໝາຍຄວາມວ ິ າ ເວ ່ ົ້າອອກມາຈະຕອງກ ້ ງກົ ບຄວາມຮ ັ ສູ ້ ຶ ກຈງ ບ ິ ່ໍ ແມນ ່ ກງກົ ນຂັ າມກ ້ ບຄວາມຮ ັ ສູ ້ ຶ ກ. ສະນນ, ຄ ັ້ ນທົ ່ີມຄວາມຈ ີ ງໃຈຕ ິ ອງຮ ້ ຈູ ້ ກພັ ິ ຈາລະນາວາ ອ ່ ນໃດ ັ ຄວນເວົ້າ ແລະ ອນໃດບ ັ ່ໍ ຄວນເວົ້າ. 3) ຄວາມຮບຜັ ິ ດຊອບ ຜເວູ້ ົ້າຄວນຮບຜັ ິ ດຊອບຕ່ໍການເວົ້າ ທ່ີຕອງເອ ້ ົາໃຈໃສປະກອບ ່ ກນເປ ັ ັ ນ 2 ປະການເຊ່ັນ: 1 Lao TBM6 final layout.pdf 80 7/31/2015 9:08:42 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
76 (1) ໃນການເວົ້າທກໂອກາດທ ຸ ກກຸ ລະນ ໍ ຕີ ອງເວ ້ ົ້າໂດຍເຕັມໃຈ ແລະ ຕງໃຈເວ ັ້ ົ້າ, ອະ ທິບາຍ, ຊແຈງ ຫ ີ້ ຼື ໃຫຄ້ າແນະນ ໍ າ ກ ໍ ຈະຕ ໍ ອງພະຍາຍາມເຮ ້ ັ ດໃຫດ້ ທີ່ີສຸດ ໃຫເກ້ ດຄວາມແຈ ີ ມ ່ ແຈງເປ ້ ັ ນທ່ີເຂົ້າໃຈກງກົ ນທັ ່ີສຸດ ສາງບ ້ ນຍາກາດໃຫ ັ ທຸ ້ ກຝາຍເກ ່ ດຄວາມສະບາຍໃຈ ກ ີ ຕໍ ອງ ້ ເຮັ ດໜາທ້ ່ີຢາ່ ງເຕັມສວນ ໂດຍບ ່ ່ໍ ເຫັນແກຄວາມອ ່ ດເມ ິ ່ອຍ. ື (2) ຜູເວ້ ົ້າຕອງມ ້ ຄວາມຮ ີ ບຜັ ິ ດຊອບຕ່ໍ ເລ່ື ອງທ່ີຜູເວ້ ົ້າລງໄປແລ ົ ວ ວ ້ າຕ່ ນເອງໄດ ົ ເວ້ ົ້າສ່ິ ງ ນນໆ ແລະ ບ ັ້ ່ໍພະຍາຍາມປະຕິເສດຄາເວໍ ົ້າຂອງຕນເມ ົ ່ອເກ ື ດຄວາມເສຍຫາຍຂ ີ ນ ການປ ຶ້ ່ ຽນຄາ ໍ ເວົ້າບ່ໍ ແມນນ່ ດໄສຂອງ ິ ຜເວູ້ ົ້າທ່ີມຄວາມຮ ີ ບຜັ ິ ດຊອບເປັ ນຄນນະທ ຸ າປະຈ ໍ າໃຈ ຜ ໍ ເວູ້ ົ້າບ່ໍ ຄວນເວົ້າ ໃນສ່ິ ງທ່ີບ່ໍ ເປັ ນຄວາມຈງອອກໄປ ຈະໂດຍຄວາມຮ ິ ເທູ ້ ່ົາບ່ໍ ເຖງການ ຫ ິ ຼື ໂດຍອາລມຈົ ດກິ ຕາມ ໍ ເຮັ ດໃຫເກ້ ດຄວາມເສຍຫາຍເຂ ີ ົ້າໃຈຜິ ດ. ຜເວູ້ ົ້າຕອງຖອນຄ ້ າເວໍ ົ້າດວຍ້ ຕນເອງ ແລະ ບາງທ ົ ີ ສະມາຊກໃນທ ິ ່ີປະຊຸມອອກມາຮຽກຮອງໃຫ ້ ຖອນຄ ້ າເວໍ ົ້າກໄດໍ ຫ້ ຼື ປະທານໃນທ່ີປະຊຸມອາດສ່ງ ັ ໃຫຖອນຄ ້ າເວໍ ົ້າກໄດໍ . ້ 5. ອງປະກອບຂອງການເວ ົ ົ້ າ - ຜເວູ້ ົ້າ ຜເວູ້ ົ້າທ່ີຈະປະສບຜົ ນສົ າເລໍ ັດໃນການເວົ້າຈະຕອງມ ້ ຄວາມເຊ ີ ່ອໝື ນໃນຕ ັ້ ນເອງ ົ ມຄວາມຈ ີ ງໃຈ, ຊ ິ າງສ ່ ງເກດ ແລະ ມ ັ ຄວາມຮ ີ ກວູ ້ າງຂວາງໃນສ ້ ່ງທິ ່ີຕອງເວ ້ ົ້າ. - ຜູຟ້ ງ ການເວ ັ ົ້າທ່ີ ມຜູ ີເວ້ ົ້າຕອງວ ້ ເຄາະຜ ິ ຟູ້ ງເສຍກ ັ ອນ ເພ ່ ່ື ອໃຫການເ ້ ວົ້າກງກົ ບຈັ ດປະສ ຸ ງ ົ ເປົ້າໝາຍຂອງຜຟູ້ ງ ສ ັ ່ິ ງທ່ີຕອງການວ ້ ິເຄາະໄດແກ້ ເພດ, ໄວ, ຖານະ, ລະດ ່ ບການສ ັ ຶ ກສາ ແລະ ອ່ນໆ ເພາະສະຖານະພາບຂອງຜ ື ຟູ້ ງທັ ່ີ ແຕກຕາງກ ່ ນຄວາມສ ັ ນໃຈຍ ົ ອມຕ ່ າງກ ່ ນດັ ວຍ. ້ - ໂອກາດ ການເວົ້າທ່ີດຕີອງຄ ້ ານໍ ງເຖ ຶ ງໂອກາດຂອງການເວ ິ ົ້າສະເໝີ ເວົ້າໃນໂອກາດໃດ ເພ່ື ອຈະໄດກຽມຕ ້ ວໃຫ ົ ເໝາ ້ ະກບໂອກາດນ ັ ນໆ. ັ້ - ເນອໃນ ເນ ື້ ອໃນທ ື້ ່ີຈະເວົ້າສ່ື ສານໃຫຜູ ້ ຟ້ ງເຂ ັ ົ້າໃຈ ການສ່ື ສານໃຫຜູ ້ ຟ້ ງເຂ ັ ົ້າໃຈຕອງໃຊ ້ ້ ພາສາໃຫເໝາະສ ້ ມກົ ບຜັ ຟູ້ ງ, ລ ັ າດໍ ບຄວາມໃຫ ັ ຊ້ ດເຈນຈ ັ ດປະສ ຸ ງສົ າຄໍ ນຄັ ື ຜູຟ້ ງຈະຕ ັ ອງໄດ ້ ຮ້ ບ ັ ເນອໃນທ ື້ ່ີຜູເວ້ ົ້າຕອງ້ ການທ່ີ ຈະສ່ສານ. ື 6. ປະເພດຂອງການເວົ້ າ 1) ການເວົ້າແບບບ່ໍ ກຽມຕວ ເປ ົ ັ ນການເວົ້າແບບບ່ໍ ຮູຕ້ ວລົ ວງໜ ່ າມາກ ້ ອນ ເປ ່ ັ ນການ ເວົ້າຢາງກະທ ່ ດຮັ ດເຊ ັ ່ັນ: ການເວົ້າອວຍພອນ, ການໄດຮ້ ບເຊ ັ ນໃຫ ີ ສະແດງຄວາມຄ ້ ິ ດເຫັນ ແລະ ອ່ນໆ ຜ ື ເວູ້ ົ້າຕອງໃຊ ້ ປະສ ້ ບການທ ົ ່ີເໝາະສມແກ ົ ໄຂສະຖານະການສະເພາະໜ ້ າໂດຍລ ້ າ ໍ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 81 7/31/2015 9:08:42 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
77 ດບເລ ັ ່ື ອງໄວໃນໃຈ ແລະ ເວ ້ ົ້າໄປຕາມລາດໍ ບໃຫ ັ ປະທ ້ ບໃຈຜ ັ ຟູ້ ງ. ັ 2) ການເວົ້າແບບອານຈາກຕ ່ ນເລ ົ້ ່ື ອງ ເປັ ນການເວົ້າໂດຍການອານຈາກຕ ່ ນສະບ ົ້ ບມັ ກ ັ ຈະໃຊໃນກ ້ ລະນ ໍ ທີ່ີເປັ ນການເວົ້າທ່ີຕອງການບ ້ ່ໍ ໃຫຂ້ ໍ ມູ ້ ນຜິ ດພາດເຊ່ັນ: ການອານຂ ່ າວ, ບ ່ ດຄວາມ ົ ທາງວທະຍ ິ ແລະ ອ ຸ ່ນໆ ຈະຕ ື ອງ້ ອານໃຫ ່ ຄ້ ື ການເວົ້າ ມການເນ ີ ັ ນຍ້ າເນໍ ້ ັ ນຈ້ ງຫວະ ຄວນຊ ັ ອມ້ ໃຫມ້ ຄວາມຊ ີ ານານກ ໍ ອນເວ ່ ົ້າ ບ່ໍ ກມໜົ້ າຕະຫ ້ ຼອດເວລາ. 3) ການເວົ້າແບບຈ່ຈືາ ໂດຍການກຽມເລ ໍ ່ື ອງທ່ີຈະເວົ້າໄວກ້ ອນແລ ່ ວຈ້ ່ຈືາໄວ ໍ ເມ ້ ່ອເຖ ື ງ ິ ເວລາເວົ້າກເວໍ ົ້າໃຫຄ້ ອງແຄ ່ ວສະແດງສ ້ ີໜາທ້ ່ າທາງປະກອບໃຫສອດຄ ້ ອງກ ່ ບເນ ັ ອໃນຈ ື້ ດອຸ ອນ ່ ກຄໍ ື ຖາລ້ ື ມສວນໃດສ ່ ວນໜ ່ ່ຶງຈະເຮັດໃຫຄ້ ິ ດເຖງສິ ວນຕ ່ ່ໍ ໄປບ່ໍ ອອກ. ຖາບ້ ່ໍ ມປະສ ີ ບການໃນການ ົ ເວົ້າພຽງພໍກຈະແກ ໍ ໄຂບ ້ ນຫາໄດ ັ ຍາກ, ຜ ້ ເວູ້ ົ້າຕອງພະຍາຍາມເວ ້ ົ້າໃຫມ້ ຊີວີດຊິ ວາ. ີ 4) ການເວົ້າແບບມກາີ ນບນທັ ຶກ ເປັນການເວົ້າແບບມການກຽມເລ ີ ່ື ອງໄວກ້ ອນແລ ່ ວ ້ ຈດບົ ນທັ ຶກສະເພາະຫວຂົ ໍ ລ້ ງໃນປ ົ ຶ້ມບນທັ ຶກເພ່ື ອກຽມຄວາມພອມ ຜ ້ ເວູ້ ົ້າຂະຫຍາຍລາຍລະອຽດ ຕ່ໍ ໄປເອງ, ການເວົ້າແບບນຜູ ີ້ ເວ້ ົ້າມໂອກາດໃຊ ີ ສາຍຕາສ ້ ່ື ສານກບຜັ ຟູ້ ງໄດ ັ ຢ້ າງທ ່ ່ວເຖ ົ ງ. ິ ປດໄຈທ ັ ່ີຊວຍໃຫ ່ ການເ ້ ວົ້າສາເລໍ ັບຜນມົ ດີງນ່ັ : ີ້ 1) ຕງຈັ້ ດປະສ ຸ ງວົ າຈະເວ ່ ົ້າເພ່ື ອຫຍງ? ັ - ເວົ້າເພ່ື ອບນເທ ັ ີງຕອງເວ ້ ົ້າໃຫສະໜ ້ ກສະໜານບ ຸ ່ໍ ເຄ່ັ ງຕງ ຶ - ເວົ້າເພ່ື ອໃຫຂ້ າວສານ ຄວາມເປ ່ ັ ນຈງຕິ ອງເວ ້ ົ້າໃຫຊ້ ດເຈນ, ຖ ັ ກຕື ອງ ບ ້ ່ໍ ໃຊຄ້ າສໍ ບ ັ ທາງວິ ຊາການ ຫຼື ພາສາຕາງປະເທດຫ ່ ຼາຍເກນໄປ ຖ ີ າຈ້ າເປໍ ັ ນຕອງອະທ ້ ິບາຍຄວາມ ໝາຍໃຫຊ້ ດເຈນ. ັ - ເວົ້າເພ່ື ອໂນມນ້ າວ ຫ ້ ຼື ຈງໃຈ ຈະຕ ູ ອງເວ ້ ົ້າເພ່ື ອໃຫເກ້ ດອາລ ີ ມ, ໃຫ ົ ເກ້ ດຄວາມເຫ ີ ັນ ດວຍຄ ້ ອຍຕາມ ຄວນໃຊ ້ ການປຽບທຽບ ຫ ້ ຼື ການສາງມະໂນພາບໃຫ ້ ເຫ້ ັ ນຈງ. ິ 2) ວເຄາະຜ ິ ຟູ້ ງ ັ - ຄນມົ ໄວີ ອາຍຸຕາງກ ່ ນ ຍ ັ ອມມ ່ ຄວາມສ ີ ນໃຈຕ ົ າງກ ່ ນ ຊ ັ ວງໄລຍະເວລາຄວາມສ ່ ນໃຈ ົ ກຍໍ ອມຕ ່ າງກ ່ ນ. ັ - ເດັ ກ ຈະຕອງເວ ້ ົ້າຊວງເວລາສ ່ ນໆ ມ ັ້ ຕະຫ ີ ຼກເຮຮາປະກອບ. ົ - ຊາວໜຸມ ຈະຕ ່ ອງເວ ້ ົ້າໃຫເຖ້ ງອາລ ິ ມທົ ນສະໄໝ, ຕ ັ ່ນເຕ ື ັ້ນ. - ກາງຄນ ຈະຕ ົ ອງເວ ້ ົ້າໃຫມ້ ເຫດຜ ີ ນແໜ ົ ນໜາ, ໜ ້ າເຊ ້ ່ອຖື . ື 1 Lao TBM6 final layout.pdf 82 7/31/2015 9:08:42 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
78 - ຜູເຖ້ າ ຄວນເນ ົ້ ັ ນເລ ້ ່ື ອງທາມະ, ຄວາມດ ໍ ງາມ. ີ - ຜູຍ້ ງ ຈະສ ິ ນໃຈໃນເລ ົ ່ື ອງແຟຊນ, ວ ັ ນນະຄະດ ັ . ີ - ຜູຊາຍ ຈະສ ້ ນໃຈໃນເລ ົ ່ື ອງກລາ, ເຄ ິ ່ອງຈ ື ກ ແລະ ເຕ ັ ັ ກໂນໂລຊຕີາງໆ. ່ - ການສຶ ກສາ ຜມູ້ ການສ ີ ຶ ກສາໜອຍການເວ ້ ົ້າຈະຕອງເນ ້ ັ ນເລ ້ ່ື ອງອາລມ ແລະ ຄວາມ ົ ເຊ່ອຖື ບື ່ໍ ຄວນໃຊສ້ ບພາສາທ ັ ່ີຍາກເກນໄປ. ຜ ີ ມູ້ ການສ ີ ກສາສ ຶ ງຕູ ອງເວ ້ ົ້າແບບມເຫດຜ ີ ນ. ົ - ອາຊບ ອາຊ ີ ບຕີ າງກ ່ ນຄວາມສ ັ ນໃຈຍ ົ ອມຕ ່ າງກ ່ ນ. ສະນ ັ ນ, ຕ ັ້ ອງເລ ້ ື ອກເລ່ື ອງ ແລະ ວທິ ີເວົ້າໃຫເໝາະກ ້ ບຜັ ຟູ້ ງ. ັ - ທ່ າທີ ຂອງຜ້ ຟູ ງຕັ ່ໍຜູເວ້ ົ້າຕ່ໍເລ່ືອງທ່ີເວົ້າຄວາມເຊ່ື ອຖສືດທາໃນຕ ັ ວຂອງຜ ົ ເວູ້ ົ້າເປັນ ເລ່ື ອງທ່ີຈະເຮັດໃຫຜູ ້ ຟ້ ງເກ ັ ດຄວາມສ ີ ນໃຈ ສະນ ົ ນ, ໃນການເວ ັ້ ົ້າຄວນສາງສ ້ ດທາ ັ ຂອງຜຟູ້ ງໃຫ ັ ເກ້ ດຂີ ນກຶ້ ອນຈ ່ ່ງໂນ ຶ ມນ້ າວໃຫ ້ ເຊ້ ່ອໄດ ື ງ້າຍ. ່ - ເລ່ື ອງ ທ່ີເລື ອກມາຈະຕອງກ ້ ງກົ ບຄວາມສ ັ ນໃຈຂອງຜ ົ ຟູ້ ງເຊ ັ ່ັນ: ຖາເວ ້ ົ້າໃຫຊາວ ້ ໜຸມຟ່ ງໃນເລ ັ ່ື ອງທາມະໃນຊ ໍ ວີິ ດປະຈາວໍ ນ ຖ ັ າບ້ ່ໍ ປະຍກໃຊ ຸ ສ້ ິ ລະປະການເວົ້າໃຫດ້ ຜູ ີ້ ຟງກັ ຈະຂາດຄວາມສ ໍ ນໃຈທ ົ ນທັ ີ. - ສະຖານະການໃນການເວົ້າ ຫຼື ໂອກາດ ຜເວູ້ ົ້າຕອງວ ້ ິເຄາະວາເວ ່ ົ້າໃນໂອກາດໃດ. ດງນ່ັ ນ, ຄວນພ ັ້ ິ ຈາລະນາເລື ອກເລ່ື ອງໃຫເໝາ ້ ະສມກົ ບສະຖານະການນ ັ ນໆ. ັ້ 7. ການກຽມເລ່ອງທ ື ່ີ ຈະເວົ້ າ ການກຽມເລ່ື ອງເຮັດໄດຈາກການຄ ້ ິ ດຈາກປະສບການທ ົ ່ີສະສມ ແລະ ການຄ ົ ນຄວ ົ້ າຫາ ້ ຂໍ ມູ ້ ນມາເພ່ີ ມຕ່ມແລ ື ວນ້ າມາວາງໂຄງເລ ໍ ່ື ອງໃຫເປ້ ັ ນໄປຕາມລາດໍ ບ. ັ 1) ການວາງໂຄງເລ່ື ອງ - ຕອງຄວບຄ ້ ມເລ ຸ ່ື ອງທ່ີຈະເວົ້າ. - ເນອໃນເປ ື້ ັ ນໄປຕາມລາດໍ ບ. ັ - ມຄີານໍ າ, ເນ ໍ ອໃນ ແລະ ສະຫ ື້ ຸ ຼບຄບຖົ ວນ, ເນ ້ ອໃນຈະມ ື້ ຄວີ າມຍາວປະມານ 70-75% ຂອງເລ່ື ອງທງໝັ ດ. ົ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 83 7/31/2015 9:08:42 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
79 2) ການຂະຫຍາຍເນອໃນ ື້ - ການໃຊນ້ ທານ ິ - ການປຽບທຽບ - ນາຫໍ ຼກຖານຄວາມເປ ັ ັ ນຈງມາອ ິ າງອ ້ ງສະໜ ີ ບສະໜ ັ ນ ູ - ການກາວຊ ່ າ ໍ ້ - ການໃຊຕ້ ວຢົ າງ ່ - ການໃຊສະຖ ້ ຕິ ິ 3) ໃຊອຸ ້ ປະກອນປະກອບ - ແຜນໃສ ່ - ຮູບພາບ - V C D 4) ກອນເວ ່ ົ້າກຕໍ ອງມ ້ ການກະກຽມ ເຝ ີ ິກຊອມການໃຊ ້ ໃຫ້ ຖ້ ກຕື ອງ້ ຕາມໄລຍະເວລາ, ຖກຕື ອງຕາມເນ ້ ອໃນ. ຄ ື້ ານໍ າ ແລະ ບ ໍ ດສະຫ ົ ຸ ຼບໃຊຫ້ ຼກການດຽວກ ັ ບຫັ ຼກການຂຽນຮຽງ ັ ຄວາມຕອງຈ ້ ່ໄວື ດ້ ງນ່ັ : ີ້ - ຄານໍ າ ເຮ ໍ ັ ດໃຫໜ້ າສ້ ນໃຈ ົ - ສະຫຸ ຼບ ຈບໃຫ ົ ປະທ ້ ບໃຈ ັ 8. ກຽມການໃຊພາສາ ້ - ຕອງໃຊ ້ ຄ້ າສໍ ບທັ ່ີກງກົ ບຄວາມໝາຍ ບ ັ ່ໍ ຄວນເວົ້າໃຫມ້ ລີກສະນະກວມລວມ. ັ - ໃຊຄ້ າສໍ ບໂດຍຄ ັ ານໍ ງເຖ ຶ ງກາລະ, ບ ິ ກຄຸ ນ, ສະຖານະການ ແລະ ເນ ົ ອໃນທ ື້ ່ີຕອງເວ ້ ົ້າ. - ໃຊຄ້ າສໍ ບທັ ່ີ ຖກຫື ຼກພາສາຈະຊ ັ ວຍໃຫ ່ ສ້່ື ສານໄດຊ້ ດເຈນ. ັ - ໃຊຄ້ າສໍ ບກະທ ັ ດຮັ ດ, ບ ັ ່ໍ ຍື ດຍາວ, ຟມເຟ ູ ືອຍ. - ບ່ໍ ໃຊຄ້ າຊໍ າກໍ ້ ນຫັ ຼາຍເທ່ືອ. - ໃຊສ້ ານວນໂວຫານ, ສ ໍ ພາສ ຸ ດ ແລະ ຄ ິ າພໍ ງເພັ ີ ຍທ່ີຖກຕື ອງເໝາະສ ້ ມກົ ບເນ ັ ອໃນ. ື້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 84 7/31/2015 9:08:42 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
80 ຄາຖາມ ໍ 1. ຈະລິ ຍະທາໃນການເວ ໍ ົ້າແມນຫຍ ່ ງ? ັ 2. ຄຸນນະທາໃນການເວ ໍ ົ້າແມນແນວໃດ? ່ 3. ມາລະຍາດໃນການເວົ້າແມນແນວໃດ? ່ 4. ຈະລະຍະທາທໍ ່ີສາຄໍ ນເປ ັ ັ ນພິເສດຂອງຜເວູ້ ົ້າມອີນໃດແດ ັ ? ່ 5. ອງປະກອບຂອງການເວ ົ ົ້າປະກອບມຫຍີ ງແດ ັ ? ່ 6. ປະເພດຂອງການເວົ້າມອີນໃດແດ ັ ? ່ 7. ການກຽມເລ່ື ອງທ່ີ ຈະເວົ້າມອີນໃດແດ ັ ? ່ 8. ກຽມການໃຊພາສາປະກອບມ ້ ອີນໃັ ດແດ? ່ ບດເຝ ົ ິ ກຫດ ັ 1. ຈະລິ ຍະທາທໍ ່ີສາຄໍ ນເປ ັ ັ ນພິເສດຂອງຜເວູ້ ົ້າມອີນໃດແດ ັ ໃຫ່ ນ້ ກຮຽນຕ ັ ່ື ມໃສບ່ ອນຫວ ່ າງລ ່ ຸມນ່ : ີ້ ຈະລິ ຍະທາທໍ ່ີສາຄໍ ນ ັ ເປັ ນພິເສດຂອງຜເວູ້ ົ້າ ......................... ......................... ......................... ......................... ......................... 1 Lao TBM6 final layout.pdf 85 7/31/2015 9:08:42 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
81 2. ການກຽມເລ່ື ອງທ່ີ ຈະເວົ້າມອີນໃດແດ ັ ?່ 3. ການເວົ້າທ່ີດຕີອງປະຕ ້ ິ ບດແນວໃດ? ັ .............................. .............................. .............................. .............................. ການກຽມ ເລ່ອງ ື ທ່ີ ຈະເວົ້ າ ການເວົ້ າ ທ່ີ ດຕີອງ ້ ປະຕບິດ ັ ................................... ................................... ................................... ................................... ................................... ................................... ................................... ................................... 1 Lao TBM6 final layout.pdf 86 7/31/2015 9:08:42 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
82 ບດທົ ີ 11 ວາທະສນ ິ ການເວົ້າທ່ີດ ນອກຈາກຈະໃຫ ີ ຜູ ້ ຟ້ ງເຂັ ົ້າໃຈເນອໃນຕ ື້ າງໆທ ່ ່ີຜູເວ້ ົ້ານາສະເໜ ໍ ີ ແລວ ຍ ້ ງຕັ ອງ ້ ເຮັ ດໃຫຜູ ້ ຟ້ ງເກັ ດຄວາມສ ີ ນໃຈ ແລະ ຮ ົ ສູ ້ ຶ ກປະທບໃຈໃນຕ ັ ວຜົ ເວູ້ ົ້າອີ ກດວຍ. ດ ້ ງນ່ັ ນ, ຜ ັ້ ເວູ້ ົ້າທ່ີດີ ຈະຕອງຮ ້ ສູ ້ ກສາວ ຶ ທິ ີການເວົ້າ ແລະ ເຝິ ກການເວົ້າໃຫເກ້ ດຄວາມຊ ີ ານານ. ໍ ລີ ລາການເວົ້າມຂີໍ ຄວນສ ້ ກສາດ ຶ ງນ່ັ : ີ້ 1. ການໃຊພາສາ ້ ການໃຊພາສາທ ້ ່ີດ ແລະ ການໃຊ ີ ສ້ ານວນທ ໍ ່ີເໝາະສມ ຈະເຮ ົ ັດໃຫຜູ ້ ຟ້ ງເກັ ດຄວາມສ ີ ນໃຈ, ົ ເພີ ດເພີ ນ ແລະ ສາມາດເຂົ້າໃຈເລ່ື ອງໄດງ້າຍ. ່ ຜູເວ້ ົ້າທ່ີດຄວນຄ ີ ານໍ ງເຖ ຶ ງການໃຊ ິ ພາສາດ ້ ງນ່ັ : ີ້ 1.1 ອອກສຽງໃຫຖ້ ກຕື ອງ ແລະ ຊ ້ ດເຈນ ັ ການອອກສຽງໃຫຖ້ ກຕື ອງ ແລະ ຊ ້ ດເຈນ ໝາຍເຖ ັ ງການອອກສຽງໃຫ ິ ຖ້ ກຕື ອງ ແລະ ້ ຊດເຈນຕາມສຽງຂອງພາສາ ໂດຍບ ັ ່ໍ ໃຊສຽງທ ້ ່ີຕິ ດມາຈາກທ້ ອງຖ່ນ, ອອກສຽງພະຍ ິ ນຊະນະຄວບ ັ ໃຫຊ້ ດເຈນ, ອອກສຽງໃຫ ັ ເຕ້ ັມຄາ ແລະ ບ ໍ ່ໍ ກນຄື າ. ໍ ຕວຢົ າງ: ່ 1) ສຽງທ່ີຕດມາຈາກທ ິ ອງຖ ້ ່ນ: ິ ອອກສຽງຖກ ອອກສຽງຜ ື ິ ດ - ລດ ົ - ດດ ົ - ກນ ິ - ຈນ ິ - ແຈ - ແກ - ແວນ ່ - ແບນ ່ - ດາ - ລ ໍ າ ໍ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 87 7/31/2015 9:08:42 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
83 - ຟືນ - ພື ນ - ຟ້ າ - ພາ ້ - ໄດ - ໄລ ້ ້ - ດ່ມ - ລ ື ່ື ມ - ຟງ - ພ ັ ງ ັ 2) ອອກສຽງພະຍນຊະນະຄວບໃຫ ັ ຊ້ ດເຈນ ັ ອອກສຽງຖກ ອອກສຽງຜ ື ິ ດ - ແຂວງ - ແຂງ - ແກວງ - ່ ແກງ ່ - ຄວາຍ - ຄວຍ - ຄນຄວ ົ້ າ - ້ ຄນຄົ້ ວ ົ້ - ຄວາມ - ຄວມ - ໄຂວ - ່ ຂວາຍ - ກວາດ - ກວດ 3) ອອກສຽງໃຫເຕ້ ັມຄາ ໍ ການເວົ້າທ່ີດບີ່ໍ ຄວນຫຍໍ ຄ້ າ ຫໍ ຼື ຕດພະຍາງເຊ ັ ່ັນ: - ກໂລກຣາມ ບ ິ ່ໍ ຄວນອອກສຽງວາ ່ ໂລ - ໜ່ຶ ງຮອຍ " ຮ ້ ອຍ ້ - ຊງຕັ ແມີ ດ " ເຊ ັ ັນ (ຊງ) ັ - ໜ່ຶ ງວນາທ ິ ີ " ໜ່ຶ ງວິ†ລ† 4) ບ່ໍ ກນຄື າ ໍ - ປະຊາຊນ ບ ົ ່ໍ ຄວນອອກສຽງວາ ່ປາຊນ ົ - ສະຫາຍ " ສາຍ - ເອກະລາດ " ເອກາດ - ເຄົາລບ ົ " ຄບ ົ †ລ† 1 Lao TBM6 final layout.pdf 88 7/31/2015 9:08:42 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
84 1.2 ເວົ້າໃຫຖ້ ກຕື ອງຕາມຫ ້ ຼກພາສາລາວ ັ ການໃຊຄ້ າເວໍ ົ້າໃຫຖ້ ກຕື ອງຕາມຫ ້ ຼກພາສາລາວມ ັ ຄວາມສ ີ າຄໍ ນ ແລະ ຈ ັ າເປໍ ັ ນຫຼາຍເຊ່ັນ: ການໃຊຄ້ າສໍ ບ, ໂຄງສ ັ າງປະໂຫຍກ, ຫ ້ ຼກການໃຊ ັ ລ້ ກສະນະນາມ... ໃຫ ັ ຖ້ ກຕື ອງ. ້ ຕວຢົ າງ: ່ 1) ໃຊຄ້ າສໍ ບໃຫ ັ ຖ້ ກຕື ອງ ້ ຄາຖໍ ກ ຄ ື າຜໍ ິ ດ - ປາຖະກະຖາ - ປະຖະກາຖາ - ວສະວະກອນ - ວ ິ ຊາວະກອນ ິ - ໄວຍາກອນ - ໄວຍະກອນ - ສຸຂະພາບ - ສກກະພາບ ຸ †ລ† 2) ສາງປະໂຫຍກໃຫ ້ ຖ້ ກຕື ອງ ້ - ລງດຸ ມີສາມໂຕງ ີ ວ ແລະ ສອງໂຕຄວາຍຕາມຫ ົ ຼກພາສາລາວແລ ັ ວ ໂຄງສ ້ າງດ ້ ງກ່ັ າວ ່ ຜິ ດຄວນຈະເວົ້າວາ: ລ ່ ງດຸ ມີງີວສາມໂຕ ແລະ ຄວາຍສອງໂຕ. ົ - ປະຊາຊນບົ ານທ ້ ງສອງມ ັ ຄວີ າມດຸໝ່ນໂຄງສ ັ າງປະໂຫຍກດ ້ ງກ່ັ າວຜ ່ ິ ດ. ດງນ່ັ ນ, ຄວນ ັ້ ຈະເວົ້າວາ: ປະຊາຊ ່ ນທົ ງສອງບ ັ ານມ ້ ຄວາມດ ີ ຸໝ່ນ. ັ 3) ໃຊລ້ ກສະນະນາມໃຫ ັ ຖ້ ກຕື ອງ ້ - ເຮອນຂອງຂ ື ອຍມ ້ ເຮີ ອສາມຄ ື ນັ (ຜິ ດ) "ເຮອ" ື ຄວນໃຊຄ້ າວໍ າ " ່ ລາ" ໍ - ເອື້ອຍຂອງຂອຍມ ້ ມຸ ີງໜ້ ່ຶງຜື ນ ແລະ ຜາຫ້ ່ມໜົ ່ຶງແຜນ ການໃຊ ່ ລ້ ກສະນະນາມໃນ ັ ປະໂຫຍກດງກ່ັ າວຜ ່ ິ ດ ເພາະມງຄວນໃຊ ຸ ້ ຄ້ າວໍ າ ດ ່ າງ, ຜາຫ້ ່ມຄວນໃຊ ົ ຄ້ າວໍ າ ຜ ່ ື ນ. 1.3 ໃຊຄ້ າ ຫໍ ຼື ປະໂຫຍກທ່ີສນ, ກະທ ັ້ ດຮັ ດແຕ ັ ໄດ່ ຄວາມໝາຍບ ້ ່ໍ ເວົ້າຍື ດຍາວແບບນາ ໍ ້ ຖວມທ ້ ່ງ ົ ຕວຢົ າງ: ່ 1) "ແມນຈະກະທ ່ າການໃດໆກ ໍ ດໍ ຖ ີ າຫາກວ ້ າປາສະຈາກຄວາມສາມ ່ ກຄັ ີເປັ ນຈດໜິ ່ຶງ ໃຈດຽວກນແລ ັ ວ ແມ ້ ນບ່ ່ໍ ອາດສາເລໍ ັດລຸລວງໄດ ່ ດ້ ງໃຈ". ເຮ ່ັ ົາອາດເວົ້າພຽງສນໆວ ັ້ າ: ່ "ຄວາມສາມກຄັ ເປີ ັ ນບ່ໍ ເກດແຫ ີ ງຄວາມສ ່ າເລໍ ັດ" 1 Lao TBM6 final layout.pdf 89 7/31/2015 9:08:42 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
85 2) "ອນການກະທ ັ າຂອງມະນ ໍ ດ ຍ ຸ ອມຈະມ ່ ຜີນຕອບສະໜອງເຖ ົ ງຕິ ນສະເໝ ົ ີ ຜໃດທ ູ້ າໍ ແຕກ່ າດໍ ກີ ຈະໄດ ໍ ຮ້ ບກັ າດໍ ຕະຫ ີ ຼອດໄປ ກງກົ ນຂັ າມ ຜ ້ ໃດຫາກທ ູ້ າກໍ າຊໍ ່ວ ແນ ົ ນອນກ ່ າຊໍ ່ວກົ ໍ ຈະມາສະໜອງບກຄຸ ນນົ ນສະເໝ ັ້ ີ." ເຮົາອາດເວົ້າພຽງສນໆວ ັ້ າ: "ຜ ່ ໃດທ ູ້ າດໍ ຍີອມໄດ ່ ດ້ ທີ າຊໍ ່ວົ ຍອມໄດ ່ ຊ້່ວ" ົ ຫຼື "ທາດໍ ໄດີ ດ້ ທີ າຊໍ ່ວໄດ ົ ຊ້່ວ". ົ 1.4 ໃຊສ້ ບໃຫ ັ ກ້ ງກົ ບຄວາມໝາຍ ັ ໃນພາສາລາວມຫີຼາຍຄາສໍ ບທັ ່ີມຄວາມໝາຍດຽວກ ີ ນ ແຕ ັ ໃຊ່ ໃນກາລະເທສະຕ ້ າງກ ່ ນ ັ ເຊ່ັນ: ຮບປະທານ, ສະເຫວ ັ ີ ຍ, ສນ, ກ ັ ນ, ໄສ ິ ແຕກ (ສະແຕກ), ແດກ, ຍ ້ ດ... ດ ັ ງນ່ັ ນ, ັ້ ການໃຊຄ້ າເຫໍ ່ົ ຼານເພີ້ ່ື ອໄປເວົ້າຜເວູ້ ົ້າຈະຕອງເລ ້ ື ອກໃຊໃຫ້ ເໝາະສ ້ ມ ແລະ ຖ ົ ກຕື ອງ. ເຖ ້ ງວິ າ່ ຄາສໍ ບເຫ ັ ່ົ ຼານນຈະມ ັ້ ຄວາມໝາຍດຽວ ແຕ ີ ຖ່ າໃຊ ້ ບ້່ໍ ຖກຈະເ ື ຮັ ດໃຫຄວາມໝາຍປ ້ ່ ຽນໄປ. 1.5 ໃຊຄ້ າສໍ ບທັ ່ີເຂົ້າໃຈງາຍ ່ ການເລື ອກຄາສໍ ບຍາກຫ ັ ຼາຍ ບ່ໍ ແມນສ່ ່ິ ງທ່ີດສີາລໍ ບຜັ ເວູ້ ົ້າ ເພາະນອກຈາກຈະເຮັດໃຫຜູ ້ ້ ຟງເຂ ັ ົ້າໃຈຍາກແລວຍ້ ງເປັ ັ ນຜນສະທ ົ ້ ອນຕ່ໍສິ ລະປະການໃຊພາສາຂອງຜ ້ ເວູ້ ົ້າອີ ກດວຍ. ດ ້ ງນ່ັ ນ, ັ້ ການໃຊຄ້ າສໍ ບບັ ່ໍ ຄວນໃຊຄ້ າຍາກຫ ໍ ຼາຍ, ບ່ໍ ຄວນໃຊສ້ ບພາສາຕ ັ າງປະເທດໂດຍທ ່ ່ີບ່ໍ ຈາເໍ ປັ ນ ຫຼື ສບວັ ຊາການໂດຍທ ິ ່ີຕອງໄດ ້ ແປອ ້ ກຄີ ງໜັ້ ່ຶ ງ (ຍກເວ ົ ັ້ນກອງປະຊຸມວິ ຊາການ) ເພາະຈະເຮັດໃຫ້ ເສຍເວລາໂດຍໄຮປະໂຫຍດ, ທ ້ ງຈະເຮ ັ ັ ດໃຫຜູ ້ ຟ້ ງລັ າຄານເກ ໍ ດຄວາມສ ີ ບສັ ນ ແລະ ເບ ົ ່ອໜື າຍ. ່ 1.6 ໃຊພາສາທ ້ ່ີເໝາະສມໃນການເວ ົ ົ້າ ການເວົ້າ ຄວນໃຊພາສາໃຫ ້ ເໝາະສ ້ ມກົ ບກາລະເທສະຂອງບ ັ ກຄຸ ນ. ຖ ົ າໃຊ ້ ພາສາບ ້ ່ໍ ເໝາະສມົ ຈະເຮັ ດໃຫຜູ ້ ຟ້ ງຂາດສ ັ ດທາໃນຕ ັ ວຂອງຜ ົ ເວູ້ ົ້າ ແລະ ກມໍ ຜີນສະທ ົ ອນອ ້ ນໃຫຍ ັ ຫ່ ຼວງ ຕ່ໍສິ ລະປະ ການເວົ້າເຊ່ັນ: ການໃຊສ້ ບທັ ່ີບ່ໍ ສຸພາບ, ການໃຊສ້ ບກັ ຸມຄ່ ນ, ການໃຊ ົ ຄ້ າຫຍ ໍ ໍ , ການໃຊ ້ ຄ້ າສໍ ບັ ທອງ້ ຖ່ນ, ການໃຊ ິ ຄ້ າສໍ ບວັ ຊາການ (ໂດຍບ ິ ່ໍ ຈາເປໍ ັ ນ) ແລະ ການໃຊສ້ ບຕະຫ ັ ຼາດ (ສານວນປາກ ໍ ຕະຫຼາດ). 2. ຈງຫວະການເວ ັ ົ້ າ ໃນພາສາລາວມເຄີ ່ື ອງໝາຍວກຕອນຢ ັ າງຊ ່ ດເຈນ. ດ ັ ງນ່ັ ນ, ເວລາເວ ັ້ ົ້າຈະຕອງຄ ້ ານໍ ງ ຶ ເຖງບິ ນຫາດ ັ ງກ່ັ າວ. ການເວ ່ ົ້າມຈີງຫວະອອກສຽງໃຫ ັ ຈະແຈ ້ ງທ້ ກຖຸ ອຍທ ້ ກຄຸ າ ບ ໍ ່ໍ ເວົ້າໄວ ຫຼື ຊາຈ້ ນເກ ົ ນໄປ. ີ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 90 7/31/2015 9:08:43 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
86 ການເວົ້າທ່ີສາທາລະນະຕອງໃຊ ້ ຈ້ ງຫວະທ ັ ່ີຊາກວ ້ າການສ ່ ນທະນາເລ ົ ັກນອຍ, ຖ ້ າເວ ້ ົ້າໄວ ເກນໄປຜ ີ ຟູ້ ງຈະຟ ັ ງບັ ່ໍທນເຮ ັ ັ ດໃຫເກ້ ດຄວາມສ ີ ບສັ ນ ແລະ ບ ົ ່ໍ ສນໃຈ. ແຕ ົ ຖ່ າເວ ້ ົ້າຊາເກ້ ນໄປຜ ີ ຟູ້ ງັ ກຈະເກ ໍ ດຄວາມລ ີ າຄານ, ເບ ໍ ່ອໜື າຍ ແລະ ບ ່ ່ໍ ສນໃຈເຊ ົ ່ັນດຽວກນ. ັ 3. ການໃຊສຽງ ້ ສຽງເວົ້າ, ສານວນການເວ ໍ ົ້າ ແລະ ການໃຊອາລ ້ ມໃນການເວ ົ ົ້າທ່ີດຈະຈ ີ ງໃຈຜ ູ ຟູ້ ງໃຫ ັ ້ ເກດຄວາມສ ີ ນໃຈ ແລະ ຄ ົ ອຍຕາມໄດ ້ ດ້ . ແຕ ີ ຖ່ າສຽງເວ ້ ົ້າພໍເປັ ນອຸມໆ ຫ ່ ຼື ສຽງບ່ໍ ຊດເຈນເໝ ັ ື ອນ ຈມຄ່ົ ນດຽວຈະເຮ ົ ັດໃຫຄວາມສ ້ ນໃຈຂອງຜ ົ ຟູ້ ງຫັ ຸ ຼດລງ. ດ ົ ວຍເຫດນ ້ ນ, ຜ ັ້ ເວູ້ ົ້າຈ່ງຈຶ າເໍ ປັ ນຕອງ ້ ໄດສ້ ກສາ ແລະ ປ ຶ ບປັ ງຄຸ ນນະພາບຂອງສຽງຕ ຸ ນໃຫ ົ ດ້ ຂີນ. ຶ້ ຄນນະພາບຂອງສຽງທ ຸ ່ີເຮັ ດໃຫການເວ ້ ົ້າມບີນຫາບ ັ ່ໍໜາສ້ ນໃຈມ ົ ດີງນ່ັ : ີ້ 1) ສຽງເບົາ ແລະ ບ່ໍ ຊດເຈນ ັ ສຽງແບບນອາດເກ ີ້ ດຂີ ນກຶ້ ບບັ ກຄຸ ນທົ ່ີມສຽງນ ີ ອຍ, ແຜ ້ ວເບ ່ ົາ ສາເຫດອາດຈະເປັ ນເພາະ ກາມເນ ້ ອຂອງລ ື້ ີ້ນ, ເພດານອອນ ແລະ ເພດານແຂງ ເຮ ່ ັດວຽກບ່ໍ ຄອງແຄ ່ ວ ລະດ ້ ບສຽງຈ ັ ່ງສຶ ງ ູ ເກນໄປ. ຜ ີ ເວູ້ ົ້າທ່ີ ມສຽງດ ີ ງກ່ັ າວນ ່ ຄວນຈະປ ີ້ ບສຽງຂອງຕ ັ ນໃຫ ົ ດ້ ຂີນ ໂດຍອ ຶ້ າປາກໃຫ ້ ກວ້ າງອອກ, ້ ເປ່ັ ງສຽງໃຫດ້ ງຂັ ນ ຫ ຶ້ ຼື ຖາເວ້ ົ້າໃສໄມໂຄຣໂຟນ ( ່ Microphone) ກຄວນວາງໄລຍະຫ ໍ າງລະຫວ ່ າງ່ ປາກ ແລະ ໄມໂຄຣໂຟນໃຫພ້ ໍດ. ີ 2) ສຽງແຂງ ແລະ ແຫບແຫງ ້ ສຽງແຂງ ແລະ ແຫບແຫງ ອາດຈະເນ ້ ່ອງມາຈາກຄວາມເຄ ື ່ັ ງຕງທາງດ ຶ ານອາລ ້ ມ ແລະ ົ ຕອງການຂ ້ ່ມສຽງອອກຈາກປອດດ ົ ນເສ ັ ັ້ນສຽງຫຼາຍເກນໄປ ແລະ ບາງຄ ີ ງອາດຈະເນ ັ້ ່ອງມາ ື ຈາກອາການຄນຄັ ໍ ກເປໍ ັ ນໄດ. ວ ້ ິທີແກໄຂຕ ້ ອງກວດກາອາການຂອງພະຍາດທ ້ ່ີເຮັດໃຫສຽງຜ ້ ິ ດ ປກກະຕ ົ ິ; ພະຍາຍາມປບປັ ງສະພາບຂອງການຫາຍໃຈ ແລະ ຜ ຸ ອນຄາຍກ ່ າມເນ ້ ອບື້ ໍ ລິເວນຄໍ ແລວຄ້ ອຍເຝ ່ ິ ກການອອກສຽງເລື້ອຍໆ. 3) ສຽງຕດຄິ ດ ( ັ ສຽງບ່ໍ ມຄວາມໝາຍ) ີ ສຽງທ່ີເກດຂີ ນໃນຄະນະທ ຶ້ ່ີຜູເວ້ ົ້າຢດຄຸ ິ ດເຊ່ງມິ ສຽງ ເອ ີ ີ, ອື, ອາ... ຫຼື ສຽງອ່ື ນໆ ທ່ີແປກໆ ທ່ີຜູເວ້ ົ້າບ່ໍ ຕງໃຈຈະໃຫ ັ້ ເກ້ ດ ຫ ີ ຼື ອາດຈະບ່ໍ ຮູສ້ ຶ ກຕວ ເຊ ົ ່ງເປ ິ ັ ນຜນສະທ ົ ້ ອນຕ່ໍ ສິ ລະປະການເວົ້າ. ດງນ່ັ ນ, ຜ ັ້ ເວູ້ ົ້າຄວນຈະຈດການສຽງດ ັ ງກ່ັ າວ ໂດຍວ ່ ິທີແກໄຂດ ້ ງນ່ັ : "ທ ີ້ ກຄຸ ງເມັ້ ່ອຢື ດເວ ຸ ົ້າເພ່ື ອຄິ ດ ຕອງງ ້ ບຮັ ບສີ ບໄວ ົ ໃຫ້ ແຈບ" ຖ ້ າປະຕ ້ ບິດດັ ງນ່ັ ຈະແກ ີ້ ໄຂການອອກສຽງທ ້ ່ີ ບ່ໍ ເປັ ນປະໂຫຍດໄດ. ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 91 7/31/2015 9:08:43 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
87 4. ລີ ລາການເວົ້ າ ລີ ລາການເວົ້າ ເປັ ນສ່ງທິ ່ີຜູເວ້ ົ້າຄວນເອົາໃຈໃສເພາະບ ່ ນຫານ ັ ຈະມ ີ້ ຄວາມສ ີ າຄໍ ນຕັ ່ໍຜູເວ້ ົ້າ ການເວົ້າຈະໜາຟ້ ງ ຫ ັ ຼື ປະທບໃຈໜ ັ ອຍຫ ້ ຼາຍພຽງໃດ ແມນຂ່ ນຢຶ້ ທ່ ູ ່ີລີ ລາການເວົ້າ. ລີ ລາການ ເວົ້າແຕລະຄ ່ ນອາດຈະບ ົ ່ໍ ເໝື ອນກນ ຫ ັ ຼື ອາດຈະສາງເປ ້ ັ ນເອກະລກັຂອງແຕລະຄ ່ ນ. ົ ຜເວູ້ ົ້າທ່ີ ດຈະຕ ີ ອງຮ ້ ປູ ້ ່ ຽນລະດບສຽງ, ຈ ັ ງຫວະຂອງການອອກສຽງໄປຕາມເນ ັ ອໃນເຫດການ ື້ ໃນຈດໃດທ ຸ ່ີຄວນເນັ ນສຽງ ຫ ້ ຼື ຮຽກຮອງຄວາມສ ້ ນໃຈ ເຊ ົ ່ງອາດຈະກະທ ິ າໄດໍ ໂດຍການເວ ້ ົ້າໃຫ້ ດງກວ ່ັ າປ່ ກກະຕ ົ ິ, ການເວົ້າໃຫຊ້ າລ້ ງ ຫ ົ ຼື ຢດໜຸ ອຍໜ ້ ່ຶ ງ ຫຼື ເວົ້າຊາລ້ ງຢົ າຄໍ ້ ື ນ ດງນ່ັ ເປີ້ ັ ນຕນ. ົ້ ການປ່ ຽນລີ ລາການເວົ້າມຂີໍ ຄວນລະວ ້ ງດັ ງນ່ັ : ີ້ 1) ເນັ ນສຽງໃຫ ້ ຖ້ ກຈື ດທຸ ່ີຄວນເນັ ນ. ້ 2) ມຈີງຫວະການເນ ັ ັ ນ ໝາຍຄວາມວ ້ າບ່ ່ໍ ເນັ ນສຽງຕະຫ ້ ຼອດເວລາ ເພາະຈະບ່ໍ ເຮັດໃຫ້ ຜູຟ້ ງຮັ ໄດູ ້ ວ້ າຕອນໃດສ ່ າຄໍ ນກວ ັ າກ່ ນ. ັ 3) ບ່ໍ ຢຸດດນເ ົ ກນໄປ ແລະ ບ ີ ່ໍ ຢາຄໍ ້ ື ນຄວາມເກ່າເກ ົ ນກວ ີ າສອງຄ ່ ງ ເພາະຈະເຮ ັ້ ັດໃຫ້ ຜຟູ້ ງເບ ັ ່ອໜື າຍ ຫ ່ ຼື ອາດຈະຄດວິ າຜ່ ເວູ້ ົ້າບ່ໍ ຊຽວຊານໃນເລ ່ ່ື ອງນນແທ ັ້ . ້ 4. ບຸກຄະລກກະພາບຂອງຜູ ິ ເວ້ ົ້ າ ການວາງຕວ ການສະແດງທ ົ ່ າທາງໃນການເວົ້າ ເປັ ນສ່ິ ງທ່ີສາຄໍ ນຫັ ຼາຍ ເພາະຈະຊວຍ ່ ໃຫການສ ້ ່ື ຄວາມໝາຍລະຫວາງຜ ່ ເວູ້ ົ້າ ແລະ ຜຟູ້ ງໃຫ ັ ດ້ ຂີນ. ການເວ ຶ້ ົ້າເມ່ອມື ການສະແດງ ີ ອາລມ ຫາກບ ົ ່ໍ ມການສະແດງທ ີ ່ າທາງປະກອບຈະບ່ໍ ຄບຖົ ວນ ແຕ ້ ການສະແດງທ ່ ່ າທາງຫຼາຍ ເກນໄປກ ີ ບໍ ່ໍ ເປັ ນຜນດົ ເພາະຈະເຮ ີ ັ ດໃຫຜູ ້ ຟ້ ງສັ ນໃຈສະເ ົ ພາະທາທ່ ີຂອງຜເວູ້ ົ້າເທ່ົານນ. ັ້ ການສະແດງທາທ່ ີປະກອບການເວົ້າມດີງນ່ັ : ີ້ 1) ການໃຊຫ້ ວ ົ ການເວົ້າອາດຈະໃຊຫ້ ວປະກອບໄດ ົ ແຕ ້ ກ່ ບໍ ່ໍ ຄວນໃຊຫ້ ຼາຍເກນໄປ. ໂດຍທ ີ ່ວໄປແລ ົ ວ ້ ຈະໃຊຫ້ ວສະແດງການຍອມຮ ົ ບ (ງ ັ ກຫຶ ວ) ແລະ (ສ ົ ່ນຫັ ວ) ເພ ົ ່ື ອສະແດງການປະຕເສດ. ິ 2) ການສະແດງສໜີ າ ້ ການສະແດງສີໜາ ຄວ ້ ນໃຫສອດຄ ້ ອງກ ່ ບການສະແດງທ ັ ່ າທີ ເຊ່ງຈະຕ ິ ອງມ ້ ລີກສະນະ ັ ເປັ ນທາມະຊາດ ແລະ ສະແດງຄວາມເປ ໍ ັ ນມດກິ ບຜັ ຟູ້ ງ; ແຕ ັ ການສະແດງອອກຕ ່ ອງມ ້ ຄວາມ ີ ຈງໃຈແຝງຢ ິ . ່ ູ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 92 7/31/2015 9:08:43 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
88 3) ການໃຊສາຍຕາ ້ ການຖາຍທອດຄວາມຮ ່ ສູ ້ ຶ ກ ແລະ ການສະແດງຄວາມຈງໃຈຂອງຜ ິ ເວູ້ ົ້າ ຈະຕອງສະແດງ ້ ອອກທາງສາຍຕາ ເພ່ື ອເປັ ນການສາງຄວາມສ ້ າພໍ ນ, ສະແດງຄວາມເປ ັ ັ ນມດກິ ບຜັ ຟູ້ ງ ແລະ ັ ພອມດຽວກ ້ ນນັ ນຈະເປ ັ້ ັ ນການຊວຍໃຫ ່ ຜູ ້ ເວ້ ົ້າຮຈູ ້ ກປະຕ ັ ິ ກລິ ິ ຍາຂອງຜຟູ້ ງທັ ່ີມຕີ່ໍຜູເວ້ ົ້າອີ ກດວຍ. ້ ການໃຊສາຍຕາທ ້ ່ີດ ຜູ ີ ເວ້ ົ້າຄວນເບ່ງຜິ ຟູ້ ງໃຫ ັ ທ້ ່ວເຖ ົ ງ ບ ິ ່ໍ ເບ່ິ ງຜໃດຜ ູ້ ໜູ້ ່ຶງໂດຍສະເພາະ ຫຼື ເບ່ິ ງ ດນໆ. ນອກຈາກນ ົ ນ, ຈະຕ ັ້ ອງຮ ້ ຈູ ້ ກໃຊ ັ ສາຍຕາໃຫ ້ ມ້ ຄວາມໝາຍອ ີ ກດີ ວຍ. ້ 4) ການວາງຕວ ົ ການວາງຕວ ໝາຍເຖ ົ ງການນ ິ ງ, ຢ ່ັ ືນ ຫຼື ຍາງໃນຂະນະທ ່ ່ີເວົ້າ, ການນງຈະຕ ່ັ ອງ້ ນງທ່ັ ່ ຽງ ໃນທ່ າທາງສພາບ ແລະ ສ ຸ າລວມ (ລະມ ໍ ດລະວ ັ ງ). ການຢ ັ ືນຈະຕອງຢ ້ ືນຊງຕົ ວໃຫ ົ ເໝາະສ ້ ມ ົ ເບ່ງແລ ິ ວສະຫງ ້ າຜ່ າເຜ ່ ີ ຍ ແລະ ສາພໍ ນກັ ບການວາງມ ັ . ສື ວນການຍ ່ າງນ ່ ນຈະຕ ັ້ ອງມ ້ ຈີງຫວະ ັ ທ່ີພໍດ ແລະ ສະຫງ ີ າງາມ ແຕ ່ ບ່ ່ໍ ຄວນຍາງໄປຍ ່ າງມາຫ ່ ຼາຍເທ່ືອ. 5. ການສາງຄວາມເຊ ້ ່ອໝື ນຕັ້ ນເອງໃນການເວ ົ ົ້ າ ການເວົ້າທ່ີດ ຜີ ເວູ້ ົ້າຈະຕອງມ ້ ຄວາມເຊ ີ ່ອໝື ນຕັ້ ນເອງ ຢ ົ ໃນລະດ ່ ູ ບທັ ່ີດເພາະຄວາມເຊ ີ ່ອ ື ໝນຕັ້ ນເອງຈະຊ ົ ວຍໃຫ ່ ຜູ ້ ເວ້ ົ້າດາເນໍ ນການເວ ີ ົ້າໄດດ້ ແລະ ຖ ີ າຜ້ ເວູ້ ົ້າຫາກຂາດຄວາມເຊ່ອໝື ນ ັ້ ແລວ ອາດເວ ້ ົ້າໄດວ້ າການເວ ່ ົ້າໃຫມ້ ສີລະປະນ ິ ນຍັ້ ອມເ ່ ປັ ນໄປໄດຍາກ. ້ ການສາງຄວາມເຊ ້ ່ອໝື ນໃນຕ ັ້ ນເອງປະຕ ົ ບິ ດດັ ງນ່ັ : ີ້ 1) ຜູເວ້ ົ້າຈະຕອງກຽມຕ ້ ວໃຫ ົ ພ້ ອມທາງດ ້ ານເນ ້ ອໃນ ແລະ ບ ື້ ກຄະລ ຸ ິ ກກະພາບ ທງນັ ກີ້ ໍ ເພ່ື ອຫຸ ຼດຜອນອາການສ ່ ່ນ, ຕ ັ ່ນເວທ ື ີ ທ່ີຈະເປັ ນອປະສ ຸ ກໃນການເວ ັ ົ້າ. 2) ໃນຂະນະທ່ີກາລໍ ງເວ ັ ົ້າ ຫາກມການຕ ີ ກປະມ ົ າຈະເ ່ ຮັດໃຫຂາດຄວາມເຊ ້ ່ອໝື ນທັ້ ນທັ ີ, ວິທີແກໄຂອາການດ ້ ງກ່ັ າວ ໃຫ ່ ສູ ້ ບລມຫາຍໃຈຍາວໆ ເລ ົ ິ ກໆ ຈະເຮັດໃຫອາການຕ ້ ກປະມ ົ າ່ ຫຸ ຼດຜອນລ ່ ງໄດ ົ ສ້ ວນໃດສ ່ ວນໜ ່ ່ຶ ງແຕເຖ່ ງຢິ າງໃດກ ່ ຕາມ ເພ ໍ ່ື ອພດທະນາການເວ ັ ົ້າຂອງຕນ ໃຫ ົ ້ ດຂີນ. ສ ຶ້ ່ິ ງສາຄໍ ນຕັ ອງເຝ ້ ິ ກແອບເປັ ນປະຈາຄໍ ື ອາດຈະເລ່ີ ມແຕການສະແດງຄວາມກ ່ າຫານ ້ ປະກອບຄາຄໍ ິ ດຄາເຫໍ ັນ, ຕງບັ້ ນຫາຖາມບ ັ ດຮຽນນ ົ າຄໍ -ອາຈານ ຫ ູ ຼື ກາຕອບບ ້ ນຫາຂອງຄ ັ ໃນູ ຊ່ວໂມງຮຽນ. ເມ ົ ່ອມື ຄວາມກ ີ າຫານແລ ້ ວ ຈ ້ ່ງເຝ ຶ ິ ກຄວາມທຸນທ່ ຽງ, ຄວາມຊ ່ ານານໃນເວທ ໍ ີການ ເວົ້າເທ່ືອລະໜອຍຈະເຮ ້ ັ ດໃຫການເວ ້ ົ້າຄອຍດ ່ ຂີນ. ຶ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 93 7/31/2015 9:08:43 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
89 ຄາຖາມ ໍ 1. ສລະປະການເວ ິ ົ້າມຂີໍ ຄວນສ ້ ຶ ກສາຫຍງແດ ັ ? ່ 2. ຈງຫວະການເວ ັ ົ້າມຄວາມສ ີ າຄໍ ນແນວໃດຕ ັ ່ໍ ຜູເວ້ ົ້າ? 3. ຄຸນນະພາບຂອງສຽງທ່ີມບີນຫາມ ັ ຈີກກັ ລະນ ໍ ? ກ ີ ລະນ ໍ ໃດແດ ີ ແລະ ມ ່ ວີທິ ີ ແກໄຂແນວໃດ? ້ 4. ລີ ລາການເວົ້າມຂີໍ ຄວນລະວ ້ ງຫຍ ັ ງແດ ັ ? ່ 5. ບຸກຄະລິ ກະພາບຂອງຜເວູ້ ົ້າມຫຍີ ງແດ ັ ? ່ 6. ການສາງຄວາມເຊ ້ ່ອໝື ນຂອງຕ ັ້ ນເອງມ ົ ຄວາມສ ີ າຄໍ ນຄັ ື ແນວໃດ? ບດເຝ ົ ິ ກຫດ ັ 1. ຈງເຝ ່ົ ິ ກເວົ້າໃນຫວຂົ ໍ "ພ້ ບຄົ ນດົ ມີສີແກີ ຕ່ ວ ພ ົ ບຄົ ນຊົ ່ວພາຕ ົ ວໝົ ່ນໝອງ" ົ 2. ຈງເລ ່ົ ື ອກຫວຂົ ໍ ໃດໜ ້ ່ຶ ງລຸມນ່ ແລ ີ້ ວເຝ ້ ິ ກສາງໂຄງຮ ້ າງ ແລະ ຂ ່ ນເວ ຶ້ ົ້າຢໃນຫ ່ ູ ອງເທ ້ ່ືອລະຄນ ົ ໂດຍໃຊເວລາ 10-15 ນາທ ້ ີ. ຫວເລ ົ ່ື ອງ: 1) ຄວາມເປັ ນລະບຽບຮຽບຮອຍໃນໂຮງຮຽນຂອງພວກເຮ ້ ົາ. 2) ຢາເສບຕດເປ ິ ັ ນໄພຕ່ໍ ສງຄັ ມ. ົ 3) ການສກສາພາໄປສ ຶ ແສງສະຫວ ູ່ າງ. ່ 4) ຄຸນພ່ໍທ່ໍພູເຂົາກາ ຄ ້ ນແມ ຸ ທ່ ່ໍຟ້ າກບແຜ ັ ນດ່ ນ. ິ 5) ຄວາມພະຍາຍາມຢບ່ ູ ອນໃດ ຄວາມສ ່ າເລໍ ັດຢບ່ ູ ອນນ ່ ນ. ັ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 94 7/31/2015 9:08:43 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
90 ບດທົ ີ 12 ການສາພາດ ໍ 1. ຄວາມໝາຍຂອງການສາພາດ ໍ ການສາພາດຄ ໍ ື ການທ່ີຜູສ້ າພາດ ແລະ ຜ ໍ ໃຫູ້ ສ້ າພາດສ ໍ ນທະນາກ ົ ນ ໂດຍມ ັ ວີດຖັ ປະສ ຸ ງົ ທ່ີແນນອນ. ່ 2. ຮູບແບບ 2.1 ແບບບ່ໍ ມພີິທີການ ເປັ ນການສາພາດທ ໍ ່ີມລີກສະນະເປ ັ ັ ນກນເອງ ຫ ັ ຼື ເປັ ນສວນຕ ່ ວ ແຕ ົ ຜູ ່ ສ້ າພາດມ ໍ ເປີ ົ້າໝາຍ ຊດເຈນ ອາດຈະເປ ັ ັ ນການສາພາດທາງໂທລະສ ໍ ບ ຫ ັ ຼື ສາພາດໂດຍການໄປພ ໍ ບດົ ວຍຕ ້ ນເອງ. ົ 2.2 ແບບເປັ ນພິທີການ - ມການນ ີ ດໝາຍ ວ ັ ນ, ເວລາ ຊ ັ ດເຈນ. ັ - ອາດຈະສ່ງຫົ ວຂົ ໍ ສ້ າພາດໄປໃຫ ໍ ຜູ ້ ສ້ າພາດລ ໍ ວງໜ ່ າ. ້ - ເປັ ນການສາພາດຜ ໍ ອາວ ູ້ ຸໂສ, ບຸກຄນສົ າຄໍ ນ ແລະ ບ ັ ກຄຸ ນທົ ່ີບ່ໍ ຄຸນເຄ ້ ຍ. ີ 3. ຄຸນສມບົ ດຂອງຜູ ັ ສ້ າພາດ ໍ 1) ມຈຸ ີດປະສງຊົ ດເຈນ ກຽມຄ ັ າຖາມໃຫ ໍ ຖ້ ກຕາມຈ ື ດປະສ ຸ ງ. ົ 2) ມມະນ ີ ດສຸ າພໍ ນດັ . ີ 3) ມບຸ ີກຄະລິ ກກະພາບດ ທີ ງການແຕ ັ ງກາຍ ແລະ ກ ່ ລິ ິ ຍາທາທາງ. ່ 4) ມມາລະຍາດໃນການສ ີ ນທະນາທ ົ ່ີດ. ີ 5) ໃຊພາສາທ ້ ່ີຊດເຈນ ບ ັ ່ໍ ຍດຍາວຄ ື ມເຄ ຸ ື ອ. 6) ກງກົ ບເວລາ (ຄວນໄປກ ັ ອນເວລາເລ ່ ັກນອຍ ແຕ ້ ເຂ່ ົ້າພບກົ ງກົ ບັເວລາ). 7) ກຽມຕວມາກ ົ ອນຢ ່ າງດ ່ ໄດີ ແກ້ ່ : - ຄວາມຮເລູ ້ ່ື ອງທ່ີຈະສາພາດ. ໍ - ອປະກອນທ ຸ ່ີຕອງໃຊ ້ ໃນການສ ້ າພາດ. ໍ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 95 7/31/2015 9:08:43 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
91 8) ຕອງຂ ້ ໍ ອະນຍາດລ ຸ ວງໜ ່ າຖ້ າຕ້ ອງການອ ້ ດສຽງ ຫ ັ ຼື ຖາຍທ ່ າວໍ ດີໂອ. ີ 9) ບ່ໍ ຄວນເລ່ັງລດ ຟ ັ ້ າວຟ່ງໃນການຕອບຄ ັ າຖາມຂອງຜ ໍ ໃຫູ້ ສ້ າພາດ. ໍ 4. ຄຸນສມບົ ດຂອງຜູ ັ ໃຫ້ ສ້ າພາດ ໍ 1) ມຄວາມຮ ີ ດູ ້ ໃນເລ ີ ່ື ອງທ່ີຈະໃຫສ້ າພາດ ໍ . 2) ຖກຕາມເວລາ. ື 3) ມທີາທ່ ີກະຕລືື ລນ. ົ້ 4) ບ່ໍ ສະແດງທາທ່ ີເບ່ອໜື າຍ. ່ 5) ຖາມຄື ນເມ່ອບື ່ໍ ເຂົ້າໃຈຄາຖາມ. ໍ 6) ຕອບໃຫກ້ ງກົ ບປະເດ ັ ັ ນ. 7) ບ່ໍ ຮຽກຮອງຄ ້ າຕອບແທນ. ່ 8) ບ່ໍ ສະແດງຄວາມອວດອ່ງທະນ ົ ງຕົ ວ ຂ ົ ່ມເພົ ່ິ ນຍໍ ໂຕ. 5. ການກຽມຕວສົ າພາດ ໍ 1) ນດໝາຍໄວ ັ ລ້ ວງໜ ່ າ ໂດຍແຈ ້ ງເລ້ ່ື ອງ ວນ ເວລາ. ັ 2) ກຽມຫວຂົ ໍ ເລ້ ່ື ອງທ່ີຈະສາພາດຕາມລ ໍ າດໍ ບຈາກງ ັ າຍໄປຫາຍາກ. ່ 3) ກຽມອປະກອນທ ຸ ່ີຈາເປໍ ັ ນໃຫພ້ ອມ. ້ 4) ກຽມສະຖານທ່ີໃຫເໝາະສ ້ ມກົ ບຜັ ໃຫູ້ ສ້ າພາດ. ໍ 5) ສກສາຄວາມເປ ຶ ັ ນມາຂອງຜໃຫູ້ ສ້ າພາດໄວ ໍ ລ້ ວງໜ ່ າ. ້ 6) ບ່ໍ ຄວນໃຊຄ້ າຖາມ ໍ ນາ. ໍ 7) ການເລ່ີ ມຕນ ແລະ ການສ ົ້ ນສິ້ ດການສ ຸ າພາດ. ໍ 8) ສະແດງຄວາມເຄົາລບຕົ ອນຮ ້ ບທັ ກທາຍພ ັ ໍສມຄວນ. ົ 9) ແນະນາຕໍ ນເອງ. ົ 10) ສາງຄວາມຄ ້ ນເຄ ຸ ້ ຍ. ີ 11) ບ່ໍ ຄວນສາພາດດ ໍ ນຈົ ນຜົ ໃຫູ້ ສ້ າພາດອ ໍ ດອຶ ດ. ັ 12) ເມ່ອຈື ບການສ ົ າພາດສະແດງຄວາມຂອບໃຈ ແລະ ລາກ ໍ ບ. ັ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 96 7/31/2015 9:08:43 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
92 6. ການສາພາດເພ ໍ ່ື ອສະໝກເຂ ັ ົ້ າເຮັ ດວຽກ ຜູສະໝ ້ ກ ັ 1) ສກສາເລ ຶ ່ື ອງຂອງບໍ ລິ ສດ, ອ ັ ງການ ຫ ົ ຼື ໜວຍງານທ ່ ່ີສະໝກ ຕະຫ ັ ຼອດເຖງໜິ າວຽກ ້ ແລະ ຕາແໜໍ ງທ່ ່ີສະໝກ. ັ 2) ກຽມບກຄະລ ຸ ິ ກກະພາບໄດແກ້ ່ : ການແຕງກາຍ, ທ ່ າທາງການເວ ່ ົ້າຈາໃຫສຸ ້ ພາບຮຽບຮອຍ. ້ 3) ໄປຮອດສະຖານທ່ີກອນເວລາເລ ່ ັກນອຍ. ້ 4) ທາຄວາມເຄ ໍ ົາລບກົ າມະການທ ໍ ກຄຸ ນ. ົ 5) ບ່ໍ ນງກ່ັ ອນໄດ ່ ຮ້ ບອະນ ັ ຍາດ. ຸ 6) ຕອບຄາຖາມຢ ໍ ່ າງຊດເຈນ ໝ ັ ນໃຈ ຍ ັ້ ິ້ມແຍມແຈ ້ ມໃສ ບ ່ ່ໍ ອວດອ່ງຍົ ກຍົ ອງຕ ້ ນເອງ ົ ໃຊປະຕ ້ ພານໄຫວພ ິ ິ ບໃນການຕອບຄາຖາມ. ໍ 7) ບ່ໍ ສະແດງອາການຫວາດຫວ່ນຢັ ານກ ້ ວ. ົ 8) ບ່ໍ ນນທາ ວ ິ ິພາກວິ ຈານໜວຍງານເກ ່ ່າ (ຖ ົ າເຄ ້ ີ ຍເຮັດວຽກມາແລວ) ຄວນບອກແຕ ້ ່ ພຽງວາຢາກເຮ ່ ັ ດວຽກໃໝ ເພາະວຽກເກ ່ ່າບົ ່ໍ ຖະນດ. ັ 9) ແລວຈ້ ່ງຶອອກຈາກຫອງສ ້ າພາດ. ໍ ຜູສ້ າພາດ ໍ 1) ຈດຫັ ອງສ ້ າພາດທ ໍ ່ີບ່ໍ ມສີ່ງລິ ບກວນ ສະບາຍ ແລະ ສະຫງ ົ ບ. ົ 2) ມມະນ ີ ດສຸ າພໍ ນດັ , ມີ ທີາທ່ ີເປັ ນມດ. ິ 3) ພິ ຈາລະນາຄວາມສາມາດເປັ ນຫຼກ (ເກນ). ັ 4) ຖາມຈາກເລ່ື ອງທ່ວໄປຈ ົ ນຮອດເລ ົ ່ື ອງຄວາມສາມາດໃນການເຮັ ດວຽກ ຄວາມຮກູ ້ ຽວກ ່ ບັ ໜວຍງານ ເພ ່ ່ື ອເບ່ງຄວາມສາມາດ ແລະ ຄວາມສ ິ ນໃຈ. ົ 5) ມໃຈເປ ີ ັ ນທາ ໃຊ ໍ ຄ້ າຖາ ໍ ມທ່ີ ມຄວາມຍາກງ ີ າຍໃກ ່ ຄຽງກ ້ ນສັ າລໍ ບຜັ ສູ້ າພາດທ ໍ ກຄຸ ນ. ົ 6) ມແບບບ ີ ນທັ ຶກເພ່ື ອສະແດງຂໍ ມູ ້ ນ. 1 Lao TBM6 final layout.pdf 97 7/31/2015 9:08:43 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
93 ຄາຖາມ ໍ 1. ການສາພາດແມ ໍ ນຫຍ ່ ງ? ມ ັ ຈີກຮັ ບແບບ? ຮ ູ ບແບບໃດແດ ູ ? ເວ ່ ົ້າແຈງແຕ ້ ລະຮ ່ ບແບບ. ູ 2. ຄຸນສມບົ ດຂອງຜ ັ ສູ້ າພາດມ ໍ ແນວໃດ? ີ 3. ຄຸນສມບົ ດຂອງຜ ັ ໃຫູ້ ສ້ າພາດມ ໍ ແນວໃດແດ ີ ? ່ 4. ການສາພາດເພ ໍ ່ື ອສະໝກເຂ ັ ົ້າເຮັ ດວຽກ ຜສະໝ ູ້ ກຕັ ອງມ ້ ການກະກຽມແນວໃດແດ ີ ? ່ 5. ຜູທ້່ີ ຈະສາພາດເອ ໍ ົາພະນກງານເຂ ັ ົ້າເຮັ ດວຽກງານຕາງໆຕ ່ ອງປະຕ ້ ບິ ດແນວໃດ? ັ ບດເຝ ົ ິ ກຫດັ 1. ຈງເຝ ່ົ ິ ກການເປັ ນຜສູ້ າພາດຮ ໍ ບສະໝ ັ ກເປ ັ ັ ນນກກັ ລາຂອງໂຮງຮຽນ. ິ 2. ຈງເຝ ່ົ ິ ກການເປັ ນຜສູ້ າພາດຮ ໍ ບເອ ັ ົາສະມາຊກໜິ ວຍສ ່ ລະປະ (ຮ ິ ອງ, ຟ ້ ້ ອນ) ຂອງໂຮງຮຽນ. 1 Lao TBM6 final layout.pdf 98 7/31/2015 9:08:43 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ
94 ພາກທ ີ IV ຫຼກພາສາລາວ ັ ບດທົ ີ 13 ການສກສາຄ ຶ າສໍ ບ ັ 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄໍ ນຂອງການສ ັ ກສາຄ ຶ າ ໍ 1.1 ຄາແມ ໍ ນຫຍ ່ ງ ັ ເມ່ອເບ ື ່ງໃນແງ ິ ທາດແທ ່ ຄ້ າແມ ໍ ນຫ່ ວໜົ ວຍຄວາມຄ ່ ິ ດໜ່ຶງທ່ີບ່ງບອກສ ົ ່ິ ງຂອງ, ປາກດການ, ົ ສະພາບ, ລກສະນະ ຫ ັ ຼື ການເຄ່ື ອນໄຫວໃດໜ່ຶງທ່ີໃຊສຽງເວ ້ ົ້າຂອງມະນດເປ ຸ ັ ນສ່ິ ງບນທັ ຶກ ແລະ ສະແດງມນອອກ, ມະນ ັ ດໃຊ ຸ ສຽງທ ້ ່ີເປນຄັ ານໍ ຕີ້ ິ ດຕ່ໍ ສ່ື ສານກນເພ ັ ່ື ອໃຫຮູ ້ ຄວາມໝາຍ. ໃນພາສາ ້ ໜ່ຶ ງປະກອບດວຍຫ ້ ຼາຍຄາ ເຊ ໍ ່ງຄິ າເຫໍ ່ົ ຼານນແມ ັ້ ນໄດ ່ ເກ້ ດຂີ ນໃນສະໄໝຕ ຶ້ າງໆແລ ່ ວຖ້ ກເກ ື ບກັ າ, ສະ ໍ ສມໄວ ົ ຕ້່ໍໆກນມາຈາກຍ ັ ກນຸ ຕີ້່ໍ ຍຸກໜາ ເຮ ້ ັ ດໃຫພາສາມ ້ ຫີຼາຍພນຄັ າ, ບາງຄ ໍ າເປໍ ັ ນຄາປໍ ່ ຽວ, ບາງຄາ ໍ ເປັ ນຄາປະສ ໍ ມ. ໃນພາສາໜ ົ ່ຶ ງມຄີາທໍ ່ີສາງ້ ຂນເອງ ແລະ ມ ຶ້ ທີງຄັ າທໍ ່ີຮບມາຈາກພາສາອ ັ ່ື ນ, ຄາທໍ ່ີ ຮບມາຈາກພາສາອ ັ ່ື ນນນ ແມ ັ້ ນຄ່ າທໍ ່ີພາສາຕນບົ ່ໍ ມແຕີ ມ່ ຄວາມຕ ີ ອງການໃຊ ້ . ້ ສະນນ, ຈ ັ້ າຕໍ ອງໄດ ້ ຮ້ ບມາເພ ັ ່ື ອໃຫຄ້ າໃນພາສາຕ ໍ ນມົ ຫີຼາຍ, ອຸດມສົ ມບົ ນ ສ ູ າລໍ ບໃຊ ັ ຕ້ ິ ດ ຕ່ໍ ສ່ສານ ກ ື າວ່ ຈາປາໄສ ສນທະນາໄດ ົ ທຸ ້ ກກລະນ ໍ ຕາມຄວາມຕ ີ ອງການ. ້ 1.2 ຄວາມສາຄໍ ນຂອງການສ ັ ຶ ກສາຄາໍ ການສກສາຄ ຶ າສໍ ບມັ ຫີຼາຍເປົ້າໝາຍຄ: ເພ ື ່ື ອໃຫຮູ ້ ຄວາມໝາຍຂອງຄ ້ າ, ໃຫ ໍ ຮູ ້ ປະຫວ ້ ດຂອງ ັ ຄາ, ຊະນ ໍ ດຂອງຄ ິ າ, ຄ ໍ າທໍ ່ີມຄວາມໝາຍໃກ ີ ກ້ ນ, ຄ ັ າຍກ ້ ນ ການພ ັ ວພົ ນລະຫວ ັ າງຄ ່ າຕໍ າງໆໃນ ່ ແວດວງຄວາມໝາຍໜ ົ ່ຶງ, ການປະກອບສາງຂອງຄ ້ າ ແລະ ອ ໍ ່ື ນໆ. ເຊ່ງການສ ິ ຶ ກສາແຕລະເປ ່ ົ້າ ໝາຍລວນແຕ ້ ມ່ ຄວາມສ ີ າຄໍ ນຕັ ່ໍການຮຽນຮກູ ້ ຽວກ ່ ບຄັ າ. ສະນ ໍ ນ, ການສ ັ້ ຶ ກສາຄາສໍ ບ ຈ ັ ່ງມຶ ຄວາມ ີ ສາຄໍ ນຕັ ່ໍ ຜູຮຽນຈະໃຫ ້ ຮູ ້ ແລະ ເຂ ້ ົ້າໃຈແຕລະດ ່ ານ ແຕ ້ ລະຄວາມໝາຍຂອງຄ ່ າ, ຮ ໍ ເຖູ ້ ງຄິ າໄດໍ ເລ້ ິ ກ ເຊ່ງ, ຄ ິ ບຖົ ວນກ ້ ຈະເຮ ໍ ັ ດໃຫການໃຊ ້ ພາສາໄດ ້ ດ້ , ຖີ ກຕື ອງ. ພ ້ ອມນ ້ ນ, ການຮ ັ້ ເຖູ ້ ງປະຫວ ິ ດທັ ່ີມາ ຂອງຄາຕໍ າງໆກ ່ ຈະເປ ໍ ັ ນປະໂຫຍດສາລໍ ບການນ ັ າໄປໃຊ ໍ ຄ້ ນຄວ ົ້ າວ້ ດທະນະທ ັ າ, ບ ໍ ຮານຄະດ ູ , ີ ສງຄັ ມວົ ທະຍາ, ຈ ິ ດຕະສາດ ແລະ ອ ິ ່ນໆຕ ື ່ໍໆໄປໄດ. ້ 1 Lao TBM6 final layout.pdf 99 7/31/2015 9:08:43 AM ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂ ິ ະສດ ິ