วารสาร ปีที่ 30 เล่มที่ 1 ประจำเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567

วารสาร สมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ นื ปีที่ 30 เล่มที่ 1 ประจำ เดือ ดื น มกราคม - มิถุมิน ถุ ายน 2567 ติดต่อเรา 053-935030 www.natnorth.org [email protected] JNATNO Vol. 30 No.1 JANUARY-JUNE 2024 JOURNAL OF NURSES' ASSOCIATION OF THAILAND NORTHERN OFFICE ISSN 2985-0347 (Online)

วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ วัตถุประสงค1. เผยแพร*ความรู0ทางวิชาการและความก0าวหน0าของวิชาชีพการพยาบาล 2. เป@นสื่อกลางให0ทราบถึงข0อมูล สถานภาพและเกียรติศักดิ์ ศักดิ์ศรีแห*งวิชาชีพ 3. เป@นศูนยNกลางรวบรวมและเผยแพร*ความคิดของมวลสมาชิกเสริมสร0างความแข็งแกร*งแห*งวิชาชีพ 4. ก*อให0เกิดพลังสามัคคีสัมพันธภาพอันดีระหว*างมวลสมาชิก เกิดความตระหนักถึงความสำคัญของ องคNกร วิชาชีพพยาบาล วารสารสมาคมพยาบาลแห*งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ เป@นวารสารราย 6 เดือน กำหนดออกปWละ 2 ฉบับ ดังนี้ ฉบับที่ 1 เดือน มกราคม – มิถุนายน ฉบับที่ 2 เดือน กรกฎาคม – ธันวาคม ค.าธรรมเนียมในการตีพิมพ-บทความ ค*าดำเนินการพิจารณาบทความเพื่อลงตีพิมพNวารสาร บทความละ 3,500 บาท เจ0าของ: สมาคมพยาบาลแห*งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ สำนักงาน: อาคาร 1 ชั้น 6 คณะพยาบาลศาสตรN มหาวิทยาลัยเชียงใหม* 110/406 ถนนอินทวโรรส ตำบลศรีภูมิ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม* 50200 โทร. 0-5389-4213, 0-5393-5030 โทรสาร 0-5389-4213 ที่ปรึกษา: อ.ดร.ปijนนเรศ กาศอุดม วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี แพร* นายกสมาคมฯ บรรณาธิการ: ผศ.ดร.รุ*งฤดี วงคNชุม คณะพยาบาลศาสตรNแมคคอรNมิค มหาวิทยาลัยพายัพ ผู0ช*วยบรรณาธิการ: ผศ.ดร.ปรารถนา ลังการNพินธุN คณะพยาบาลศาสตรNแมคคอรNมิค มหาวิทยาลัยพายัพ อ.พูนพิลาศ โรจนNสุพจนN คณะพยาบาลศาสตรN มหาวิทยาลัยเนชั่น วิทยาเขตเชียงใหม* กองบรรณาธิการ: ศ.ดร. ภัทราภรณN ภทรสกุล คณะพยาบาลศาสาตรN มหาวิทยาลัยเชียงใหม* ผศ.ดร.อุษณียN จินตะเวช คณะพยาบาลศาสตรN สถาบันการจัดการปlญญาภิวัฒนN อ.ดร.ฬุoีญา โอชารส คณะพยาบาลศาสตรN สถาบันการจัดการปlญญาภิวัฒนN รศ.ดร.เดชา ทำดี คณะพยาบาลศาสตรN มหาวิทยาลัยเชียงใหม* ผศ.ดร.ศรินทรNทิพยN ชวพันธุN คณะพยาบาลศาสตรNแมคคอรNมิค มหาวิทยาลัยพายัพ อ.ดร.อัศนี วันชัย วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี พุทธชินราช อ.ดร.ปลื้มจิต โชติกะ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี เชียงใหม* อ.ดร.ศิริกาญจนN จินาวิน วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี แพร*

สารบัญ การศึกษาคุณลักษณะที่พึงประสงคNของบัณฑิตพยาบาลทหารอากาศ หลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต 1 หลักสูตรปรับปรุง พ.ศ. 2566 ตามความต0องการของผู0มีส*วนได0ส*วนเสีย A Study of the Desirable Characteristics of the Air Force Nurse Graduates from the Bachelor of Nursing Science Program (Revised Curriculum, 2023) as Identified by Stakeholder Needs จิรภิญญา คำรัตน- Jirapinya Khamrath ชนิตา อมรรัตนธาดา Chanita Amornratanathada วัลลภา อันดารา Wallapha Undara นาตยา พึ่งสว.าง Nattaya Peungsawang สกาวเนตร ไทรแจ.มจันทร- Sakawnet Saichamchan นิตยา สุขแสน Nittaya Suksaen ละอองดาว วรรณฤทธิ์ La-Ongdao Wannarit ผลของการจัดตั้งคลินิกประเมินและเตรียมความพร0อมผู0ปìวยก*อนการระงับความรู0สึก 18 ต*อการเลื่อนผ*าตัดในโรงพยาบาลทั่วไป Effects of setting up pre-anesthesia clinic on cancellations of surgery in the general hospital ธีระพล จันเปkยงกวาง Teeraphon Chanpiangkwang อภิญญา กาปวน Aphinya Kapuan มงคล สุริเมือง Mongkol Surimuang ผลของโปรแกรมการมีส*วนร*วมในการปñองกันการชักจากไข0สูงต*อความรู0และทักษะของผู0ปกครองเด็ก 33 ที่มีไข0สูง โรงพยาบาลจอมทอง Effects of a Participation Program in Preventing Febrile Convulsion on Knowledge and Skills for Children with High Fever among Guardians in Chomthong Hospital ธิดาวรรณ มะโนรา Tidawan Manora ศรินทร-ทิพย- ชวพันธุ- Sarinthip Chawaphanth ผลของผ0ารัดหน0าท0องประคบเย็นต*อระดับความปวดแผลและความพึงพอใจของมารดาหลังผ*าตัดคลอด 46 Effects of Cold Compress Belly Band on Cesarean Incision Pain Level and Satisfaction of Post-Cesarean Section Mothers ศรัตติญา วงศ-แก.น Sarattiya Wongkaen กัญญาพัชญ- จาอqาย Kanyapat Chaeye

การพัฒนาแนวปฏิบัติการพยาบาลทางคลินิก: การจัดการเวลาการให0ยาปฏิชีวนะชนิดฉีดเข0าวงรอบยา 61 มาตรฐานหลังการให0ยาครั้งแรกทันที The Development of a Clinical Nursing Practice Guidelines for The Management of Proper Dosing Interval Times of Intravenous Antibiotics After a Stat Dose บำเหน็จ แสงรัตน- Bumnet Saengrut ภัทรพล กันไชยา Patarapol Kanchaiya พุทธชาติ สมณา Puttachat Somana สินธุ-วิสุทธิ์ สุธีชัย Sinwisuth Sutheechai ตุลา วงศ-ปาลี Tula Wongpalee ความสัมพันธNระหว*างความรอบรู0ด0านสุขภาพและพฤติกรรมการปñองกันโรคโควิด 19 81 ของนักศึกษามหาวิทยาลัยพายัพ Health Literacy and COVID-19 Preventive Behaviors Among Undergraduate Students at Payap University กัญญาพัชญ- จาอqาย Kanyapat Chaeye อรอนงค- ธรรมจินดา Onanong Thammajinda สุภาภรณ- จองคําอาง Supaporn Chongkhamang ปlจจัยที่มีอิทธิพลต*อความแข็งแกร*งในชีวิตของผู0สูงอายุ ชุมชนเมือง จังหวัดนครสวรรคN 97 Factors Influencing the Resilience Among Elderly Individuals Living in Muang Nakhon Sawan Province วงศ-สิริ แจ.มฟxา Wongsiri Jamfa ศิริรัตน- จำปkเรือง Sirirut Chumpeeruang อรจันทร- วันชุลี Orjun Wanchulee การวิเคราะหNองคNประกอบแบบวัดความร*วมรู0สึกสำหรับนักศึกษาพยาบาล 115 Factor Analysis of Empathy Inventory for Nursing Students อัญสุรีย- ศิริโสภณ Ansuree Sirisophon พีร วงศ-อุปราช Peera Wongupparaj ผลของโปรแกรมส*งเสริมสมรรถนะแห*งตนในการคลอดต*อความกลัวการคลอดและความพึงพอใจ 134 ต*อประสบการณNการคลอดในสตรีตั้งครรภNของโรงพยาบาลจุน The Effects of Childbirth Self - Efficacy Enhancement Program on Fear of Childbirth and Satisfaction of Childbirth Experience Among Pregnant Women in Chun Hospital วารุณี มีฉลาด Warunee Meechalad แสงเดือน วงศ-ใหญ. Sangduan Wongyai

บทบาทของพยาบาลในการปñองกันโรคไข*พยาธิตืดหมูในสมอง 152 The Role of Nurses in Prevention of Taenia solium Cysticercosis in Brain ปุณยนุช อยู.จำรัส Poonyanuch Yoojamrat สุรีวัลย- วรอรุณ Sureewan Vora-aroon เกตุกาล ทิพย-ทิมพ-วงศ- Ketkarn Thiptimwong

บรรณาธิการแถลง วารสารสมาคมพยาบาลแห*งประเทศไทย สาขาภาคเหนือ ฉบับที่ 1 ปW 2567 นี้มีบทความที่น*าสนใจตีพิมพNทั้งสิ้น จำนวน 10 เรื่อง ประกอบไปด0วยบทความวิชาการ จำนวน 1 เรื่อง ได0แก* บทบาทของพยาบาลในการปñองกันโรคไข*พยาธิ ตืดหมูในสมอง และบทความวิจัย จำนวน 9 เรื่อง ได0แก* การศึกษาคุณลักษณะที่พึงประสงคNของบัณฑิตพยาบาลทหาร อากาศ หลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต หลักสูตรปรับปรุง พ.ศ. 2566 ตามความต0องการของผู0มีส*วนได0ส*วนเสีย ผลของ การจัดตั้งคลินิกประเมินและเตรียมความพร0อมผู0ปìวยก*อนการระงับความรู0สึกต*อการเลื่อนผ*าตัดในโรงพยาบาลทั่วไป ผล ของโปรแกรมการมีส*วนร*วมในการปñองกันการชักจากไข0สูงต*อความรู0และทักษะของผู0ปกครองเด็กที่มีไข0สูง โรงพยาบาล จอมทอง ผลของผ0ารัดหน0าท0องประคบเย็นต*อระดับความปวดแผลและความพึงพอใจของมารดาหลังผ*าตัดคลอด การ พัฒนาแนวปฏิบัติการพยาบาลทางคลินิก: การจัดการเวลาการให0ยาปฏิชีวนะชนิดฉีดเข0าวงรอบยามาตรฐานหลังการให0ยา ครั้งแรกทันที ความสัมพันธNระหว*างความรอบรู0ด0านสุขภาพและพฤติกรรมการปñองกันโรคโควิด 19 ของนักศึกษา มหาวิทยาลัยพายัพ ปlจจัยที่มีอิทธิพลต*อความแข็งแกร*งในชีวิตของผู0สูงอายุ ชุมชนเมือง จังหวัดนครสวรรคN การวิเคราะหN องคNประกอบแบบวัดความร*วมรู0สึกสำหรับนักศึกษาพยาบาล และผลของโปรแกรมส*งเสริมสมรรถนะแห*งตนในการคลอด ต*อความกลัวการคลอดและความพึงพอใจต*อประสบการณNการคลอดในสตรีตั้งครรภNของโรงพยาบาลจุน ซึ่งในขั้นตอนของ การตรวจสอบคุณภาพของบทความ ทางวารสารฯ ได0จัดผู0ทรงคุณวุฒิพิจารณาบทความ จำนวน 3 ท*านต*อ 1 เรื่อง ขอขอบพระคุณผู0ทรงคุณวุฒิ และกองบรรณาธิการทุกท*านที่ช*วยพิจารณา ให0ข0อเสนอแนะเพื่อปรับปรุงต0นฉบับให0 เนื้อหามีความสมบูรณNมากที่สุด คณะผู0จัดทำหวังเป@นอย*างยิ่งว*าผู0อ*านจะได0รับประโยชนNอย*างเต็มที่จากเนื้อหาสาระของ วารสารนี้ ท0ายที่สุดนี้ขอเชิญชวนพยาบาลวิชาชีพ นักวิชาการ นักวิจัย และสมาชิกสมาคมพยาบาลแห*งประเทศไทยฯ ทุก ท*านส*งบทความเพื่อขอรับการตีพิมพNในวารสาร เพื่อเป@นการพัฒนาความรู0 พัฒนาวิชาชีพ และสมาคมฯ ของเราให0 ก0าวหน0ายิ่ง ๆ ขึ้นไป ผู0ช*วยศาสตราจารยN ดร.รุ*งฤดี วงคNชุม บรรณาธิการ

vการศึกษาคุณลักษณะท่ ีพึงประสงค์ของบัณฑิตพยาบาลทหารอากาศ หลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต หลักสูตรปรับปรุง พ.ศ. 2566 ตามความต้องการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย 1 วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ การศึกษาคุณลักษณะท่ ีพึงประสงค์ของบัณฑิตพยาบาลทหารอากาศ หลักสูตร พยาบาลศาสตรบัณฑิต หลักสูตรปรับปรุง พ.ศ. 2566 ตามความต้องการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย A Study of the Desirable Characteristics of the Air Force Nurse Graduates from the Bachelor of Nursing Science Program (Revised Curriculum, 2023) as Identified by Stakeholder Needs จิรภิญญา คำรัตน- พย.ด.* Jirapinya Khamrath, Ph.D.(Nursing) * ชนิตา อมรรัตนธาดา พย.ม.* Chanita Amornratanathada, M.N.S.* วัลลภา อันดารา พย.ม.* Wallapha Undara, M.N.S.* นาตยา พึ่งสวZาง พย.ม.* Nattaya Peungsawang, M.N.S.* สกาวเนตร ไทรแจZมจันทร- กศ.ด.* Sakawnet Saichamchan, Ed.D.* นิตยา สุขแสน พย.ม.* Nittaya Suksaen, M.N.S.* ละอองดาว วรรณฤทธิ์ พย.ด.* La-Ongdao Wannarit, Ph.D.(Nursing) * Corresponding author Email: [email protected] Received: 25 Nov 2023, Revised: 29 Feb 2024, Accepted: 25 Apr 2024 *อาจารยNพยาบาล วิทยาลัยพยาบาลทหารอากาศ กรมแพทยNทหารอากาศ Email: [email protected], [email protected], [email protected], [email protected], [email protected], [email protected], [email protected] *Nursing instructor, Royal Thai Air Force Nursing College, Directorate of Medical Services บทคัดย'อ การวิจัยเชิงบรรยายนี้มีวัตถุประสงค8เพื่อศึกษาคุณลักษณะที่พึงประสงค8ของบัณฑิตพยาบาลทหารอากาศ หลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต หลักสูตรปรับปรุง พ.ศ. 2566 ของวิทยาลัยพยาบาลทหารอากาศ ตามความ ตLองการของผูLมีสNวนไดLสNวนเสีย โดยใชLเทคนิคการวิจัยแบบเดลฟาย กลุNมตัวอยNาง คือ ผูLทรงคุณวุฒิที่มีสNวนไดLสNวน เสียของบัณฑิตพยาบาลทหารอากาศ จำนวน 35 คน ไดLทำการคัดเลือกกลุNมตัวอยNางแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใชLใน การวิจัยเปXนแบบสอบถาม ประกอบดLวยแบบสอบถามขLอมูลสNวนบุคคล แบบสอบถามปลายเปYด และแบบสอบถาม มาตราสNวนประมาณคNา 5 ระดับ เก็บรวบรวมขLอมูลจำนวน 3 รอบ วิเคราะห8ขLอมูลโดยใชLคNามัธยฐานและคNาพิสัย ระหวNางควอไทล8 ผลการวิจัย พบวNา คุณลักษณะบัณฑิตพยาบาลที่พึงประสงค8ของบัณฑิตพยาบาลทหารอากาศตามความ ตLองการของผูLมีสNวนไดLสNวนเสีย โดยมีคNามัธยฐานมากกวNาหรือเทNากับ 3.50 และมีคNาพิสัยระหวNางควอไทล8นLอยกวNา หรือเทNากับ 1.50 ประกอบดLวยคุณลักษณะที่พึงประสงค8ทั้ง 9 ดLาน ไดLแกN 1) ความสามารถในการประยุกต8ความรูL

v A Study of the Desirable Characteristics of the Air Force Nurse Graduates from the Bachelor of Nursing Science Program (Revised Curriculum, 2023) as Identified by Stakeholder Needs ปีท่ ี30 ฉบับท่ ี1 ประจําเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567 2 ทั่วไปกับศาสตร8ทางการพยาบาลในการปฏิบัติการพยาบาลและการผดุงครรภ82) ความสามารถในการประยุกต8ความรูL ทั่วไป ความรูLในวิชาชีพการพยาบาล การพยาบาลทหาร การพยาบาลเวชศาสตร8การบินเบื้องตLนในการ ปฏิบัติการพยาบาลและการผดุงครรภ8ในกรณีฉุกเฉินและภัยพิบัติ 3) ความสามารถในการทำงานเปXนทีมรNวมกับสห สาขาวิชาชีพ 4) ความสามารถในการคิดวิเคราะห8 คิดสรLางสรรค8 การตัดสินใจ การคิดวิจารณญาณ และแกLไขปfญหา 5) ความสามารถในการใชLเทคโนโลยีสารสนเทศ 6) ความสามารถในการทำวิจัยหรือการพัฒนานวัตกรรม 7) ทักษะใน การสื่อสารภาษาไทยและภาษาอังกฤษที่เกี่ยวขLองกับการทำงาน 8) ทักษะในการสรLางสัมพันธภาพ ลักษณะนิสัยที่ ปรากฎตNอผูLรNวมงาน ผูLรับบริการ และ 9) ความประพฤติในฐานะที่เปXนทหารอากาศ และพลเมืองที่ดีของประเทศ ผลการวิจัยนี้สามารถนำไปใชLเปXนขLอมูลพื้นฐานสำหรับผูLบริหาร และผูLรับผิดชอบหลักสูตรใชLเปXนแนวทางใน การปรับปรุงและพัฒนาหลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิตเพื่อใหLไดLบัณฑิตพยาบาลมีคุณลักษณะที่พึงประสงค8ตามความ ตLองการของผูLมีสNวนไดLสNวนเสีย และเพื่อใหLการจัดการเรียนการสอนดLานพยาบาลมีคุณภาพและประสิทธิภาพมากขึ้น คำสำคัญ : คุณลักษณะที่พึงประสงค8 บัณฑิตพยาบาลทหารอากาศ ความตLองการของผูLมีสNวนไดLสNวนเสีย การปรับปรุง หลักสูตร Abstract This descriptive study aimed to identify the desirable characteristics of the Air Force nurse graduates for the Bachelor of Nursing Science program (Revised Curriculum 2023) as identified by stakeholders’ needs using the Delphi technique. The samples were 35 experts who were stakeholders of the Air Force nurse graduates recruited by purposive sampling method. The research instruments were demographic data questionnaires, and three rounds of questionnaires provided two sections: open-ended and a 5-point rating scale. The data were analyzed using median and interquartile range. The study found that the desirable characteristics of the Air Force graduates as identified by stakeholders’ needs had a median equal to or greater than 3.50 and an interquartile range equal to or less than 1.50. The desirable characteristics consisted of nine characteristics. They were: 1) Integrated nursing knowledge and practice in nursing and midwifery skills; 2) Integrated the general knowledge, nursing knowledge, military knowledge, elementary aeromedical nursing and practice in nursing and midwifery in emergency and disaster situations skills; 3) Collaborating with interdisciplinary team skills; 4) Critical thinking, creative thinking, decision-making, and problemsolving skills; 5) Using technology skills; 6) Conducting nursing research and innovation skills; 7) Communicate in Thai and English skills; 8) Interpersonal relationship, characteristic appear with colleague and client skills; and 9) Military characteristics and good citizenship.

vการศึกษาคุณลักษณะท่ ีพึงประสงค์ของบัณฑิตพยาบาลทหารอากาศ หลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต หลักสูตรปรับปรุง พ.ศ. 2566 ตามความต้องการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย 3 วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ The results of this study can be used as basic information for directors and curriculum administrators in develop nursing science programs in order to improve the desired characteristics of graduates and the quality of learning and teaching in nursing. Keywords: Desirable Characteristics, Air Force Nurse Graduates, Stakeholders’ Needs, Revised curriculum.

v A Study of the Desirable Characteristics of the Air Force Nurse Graduates from the Bachelor of Nursing Science Program (Revised Curriculum, 2023) as Identified by Stakeholder Needs ปีท่ ี30 ฉบับท่ ี1 ประจําเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567 4 ความเปpนมาและความสำคัญของปqญหา วิทยาลัยพยาบาลทหารอากาศ กรมแพทย8ทหาร อากาศ เปXนสถาบันการศึกษาระดับอุดมศึกษาสังกัด กองทัพอากาศ กระทรวงกลาโหม มีพันธกิจเพื่อผลิต พยาบาลทหารอากาศ ใหLบริการแกNขLาราชการ ครอบครัว ของกองทัพอากาศและประชาชนทั่วไป ปfจจุบันวิทยาลัย พ ย า บ า ล ท ห า ร อ า ก า ศ เ ป X น ส ถ า บ ั น ส ม ท บ กั บ มหาวิทยาลัยมหิดล ตามยุทธศาสตร8ที่ 2 ของ มหาวิทยาลัยมหิดล ในดLานการศึกษามุNงใหLจัดการศึกษา ที่เนLนผลลัพธ8เปXนฐาน (Outcome-Based Education; OBE) ที่มีมาตรฐานสากล1 ในชNวง 4-5 ปôที่ผNานมา สถาบันการศึกษาพยาบาล รวมถึงมหาวิทยาลัยมหิดล ไดL ปรับปรุงหลักสูตรการเรียนการสอนโดยเนLนผลลัพธ8เปXน ฐาน และเนLนความเชื่อมโยงกลยุทธ8การสอน การวัด และการประเมินผล เพื่อผลักดันใหLบรรลุผลลัพธ8การ เรียนรูLที่คาดหวัง (expected learning outcomes) ที่ ตอบสนองความตLองการของผูLเรียนและสังคมปfจจุบัน ตามมาตรฐานหลักสูตรระดับอุดมศึกษาปfจจุบัน ทุก หลักสูตรตLองมีกระบวนการในการพัฒนาและปรับปรุง หลักสูตรตามเกณฑ8การตรวจประเมินคุณภาพตาม ASEAN University Network-Quality Assurance (AUN-QA) ดังนั้น วิทยาลัยจึงตLองปรับเปลี่ยนหลักสูตร เปXนหลักสูตรการศึกษาที่มุNงผลลัพธ8 ในกระบวนการพัฒนา และปรับปรุงหลักสูตรนั้น วิทยาลัยพยาบาลทหารอากาศ กรมแพทย8ทหารอากาศ มีการวางแผนดำเนินปรับปรุงหลักสูตรพยาบาลศาสตร บัณฑิต หลักสูตรปรับปรุง พ.ศ.2566 ตามประกาศ กระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง เกณฑ8มาตรฐานหลักสูตร ระดับปริญญาตรี พ.ศ. 2558 เพื่อพัฒนาหลักสูตรใหL ทันสมัย จำเปXนตLองมีการประเมินหลักสูตรและรายงาน ผลการดำเนินการของหลักสูตรทุกปôการศึกษา เพื่อนำ ขLอมูลที่ไดLไปปรับปรุงพัฒนาหลักสูตรตามรอบระยะเวลา ของหลักสูตร ทุกวงรอบ 5 ปô โดยวิทยาลัยพยาบาล ทหารอากาศตLองมีการออกแบบหลักสูตรตาม Framework Outcome-Based Education ที่ มหาวิทยาลัยมหิดลกำหนด ในการพัฒนาหลักสูตรพยาบาลศาสตร8ตาม แนวทางของ Outcome-Based Education มีความ จำเปXนตLองมีการวางแผนการจัดการเรียนการสอนเพื่อ ตอบสนองความตLองการของผูLมีสNวนไดLสNวนเสีย ในสNวน ของเนื้อหาในการปรับปรุงหลักสูตรตLองมีรายงานแสดง วิธีการไดLมาซึ่งคุณลักษณะของบัณฑิตและสมรรถนะ ที่ ตรงกับความตLองการของผูLมีสNวนไดLสNวนเสีย2 ซึ่งกลุNมผูLมี สNวนไดLสNวนเสียของวิทยาลัยพยาบาลทหารอากาศ ประกอบดLวย ศิษย8เกNา อาจารย8วิทยาลัยพยาบาลทหาร อากาศ ผูLบริหาร และพยาบาลโรงพยาบาลในสังกัด กองทัพอากาศ ผูLบริหารและพยาบาลโรงพยาบาลเอกชน หนNวยงานที่เกี่ยวขLองของกรมแพทย8ทหารอากาศ หนNวยงานที่เกี่ยวขLองของกองทัพอากาศ (กรมยุทธศึกษา ทหารอากาศ กรมกำลังพกองทัพอากาศ) รวมทั้ง ผูLรับบริการในโรงพยาบาล จากขLอมูลการไดLงานทำของ บัณฑิตที่ผูLสำเร็จการศึกษาจากวิทยาลัยพยาบาลทหาร อากาศยLอนหลัง 3 ปô ตั้งแตN พ.ศ.2560-2563 พบวNา บัณฑิตสNวนใหญNทำงานที่โรงพยาบาลภูมิพลอดุลยเดช ซึ่งเปXนโรงพยาบาลในสังกัดของกองทัพอากาศ และ ภายหลังจากการทำงานที่โรงพยาบาลภูมิพลอดุลยเดช อยNางนLอย 3 ปô จึงจะมีการหมุนเวียนไปปฏิบัติงานที่ โรงพยาบาลจันทรุเบกษา โรงพยาบาลทหารอากาศสีกัน ศูนย8ปฏิบัติการแพทย8ทหารอากาศ โรงพยาบาลกองบิน สังกัดกองทัพอากาศ สถาบันเวชศาสตร8การบิน และ หนNวยงานอื่น ๆ ในสังกัดกองทัพอากาศ ในการพัฒนาหลักสูตรใหLตอบสนองความตLองการ ของผูLมีสNวนไดLสNวนเสีย วิทยาลัยพยาบาลทหารอากาศ จำเปXนตLองไดLรับทราบขLอมูลและความคิดเห็นเกี่ยวกับ

vการศึกษาคุณลักษณะท่ ีพึงประสงค์ของบัณฑิตพยาบาลทหารอากาศ หลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต หลักสูตรปรับปรุง พ.ศ. 2566 ตามความต้องการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย 5 วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ คุณลักษณะอันพึงประสงค8ของบัณฑิตพยาบาลจากผูLมี สNวนไดLสNวนเสียอยNางรอบดLาน การใชLเทคนิคเดลฟาย (Delphi technique) ซึ่งเปXนวิธีการศึกษาความคิดเห็น ที่ทำซ้ำอยNางเปXนระบบ โดยอาศัยขLอมูลที่เปXนอิสระของ กลุNมผูLเชี่ยวชาญหรือผูLที่มีสNวนไดLสNวนเสีย จึงมีสอดคลLอง ความเหมาะสมกับวัตถุประสงค8การศึกษาในครั้งนี้ เพื่อที่จะใหLไดLฉันทามติของความคิดเห็นเกี่ยวกับเรื่องราว ตNาง ๆ โดยวิธีการที่เปXนระบบของการพิจารณาไตรNตรอง ตามลำพัง การจัดกลุNม และการปรับปรุงกลั่นกรองความ คิดเห็นของกลุNมผูLเชี่ยวชาญ เปXนเทคนิคการคาดการณ8 การตัดสินใจในการจัด/ปรับสิ่งใหมNในระบบการศึกษา สุขภาพ3 ดังนั้น วิทยาลัยพยาบาลทหารอากาศ จึง ตLองการศึกษาคุณลักษณะที่พึงประสงค8ของบัณฑิตที่ สำเร็จการศึกษาจากวิทยาลัยพยาบาลทหารอากาศจาก ผูLใชLบัณฑิตและผูLที่มีสNวนไดLสNวนเสีย ผลลัพธ8ที่ไดLจะ นำไปใชLเปXนแนวทางในการออกแบบหลักสูตร พยาบาลศาสตรบัณฑิต ของวิทยาลัยพยาบาลทหาร อากาศ เพื่อการผลิตบัณฑิตพยาบาลทหารอากาศที่มี คุณภาพตNอไป วัตถุประสงค-การวิจัย เพื่อศึกษาคุณลักษณะที่พึงประสงค8ของบัณฑิต พยาบาลทหารอากาศ หลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต หลักสูตรปรับปรุง พ.ศ. 2566 ของวิทยาลัยพยาบาล ทหารอากาศ ตามความตLองการของผูLมีสNวนไดLสNวนเสีย กรอบแนวคิดในการวิจัย ผูLวิจัยไดLทำการศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่ เกี่ยวขLอง โดยไดLศึกษาคุณลักษณะที่พึงประสงค8นักเรียน พยาบาล บัณฑิตพยาบาล พยาบาลวิชาชีพ สมรรถนะ วิชาชีพพยาบาลของสภาการพยาบาล รวมถึง คุณลักษณะของทหาร จากนั้นนำขLอมูลที่สรุปไดLจาก การศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวขLองมากำหนดเปXน องค8ประกอบหลักในการสรLางกรอบแนวคิดเบื้องตLน สำหรับการศึกษาคุณลักษณะที่พึงประสงค8ของบัณฑิต พยาบาลทหารอากาศ ซึ่งประกอบดLวย 9 คุณลักษณะ คือ 1) ความสามารถในการประยุกต8ความรูLทั่วไปกับ ศาสตร8ทางการพยาบาลในการปฏิบัติการพยาบาลและ การผดุงครรภ8 2) ความสามารถในการประยุกต8ความรูL ทั่วไป ความรูLในวิชาชีพการพยาบาล การพยาบาลทหาร การพยาบาลเวชศาสตร8การบินเบื้องตLน ในการ ปฏิบัติการพยาบาลและการผดุงครรภ8ในกรณีฉุกเฉินและ ภัยพิบัติ 3) ความสามารถในการทำงานเปXนทีม รNวมกับสหสาขาวิชาชีพ 4) ความสามารถในการคิด วิเคราะห8 คิดสรLางสรรค8 การตัดสินใจ การคิด วิจารณญาณ และแกLไขปfญหา 5) ความสามารถในการ ใชLเทคโนโลยีสารสนเทศ 6) ความสามารถในการทำวิจัย หรือการพัฒนานวัตกรรม 7) ทักษะในการสื่อสาร ภาษาไทยและภาษาอังกฤษที่เกี่ยวขLองกับการทำงาน 8) ทักษะในการสรLางสัมพันธภาพ ลักษณะนิสัยที่ปรากฎตNอ ผูLรNวมงาน ผูLรับบริการ และ 9) ความประพฤติในฐานะที่ เปXนทหารอากาศ และพลเมืองที่ดีของประเทศ วิธีการดำเนินการวิจัย การวิจัยนี้เปXนการวิจัยเชิงบรรยาย (descriptive research) โดยใชLเทคนิคการวิจัยแบบเดลฟาย (Delphi technique) ในการรวบรวมความคิดเห็นที่เปXนฉันทามติ ของผูLทรงคุณวุฒิที่มีความเกี่ยวขLองเปXนผูLมีสNวนไดLสNวน เสียของบัณฑิตที่สำเร็จการศึกษาจากวิทยาลัยพยาบาล ทหารอากาศ ประชากรและกลุZมตัวอยZาง ประชากรและกลุNมตัวอยNาง คือ ผูLทรงคุณวุฒิที่มี สNวนไดLสNวนเสียของบัณฑิตพยาบาลทหารอากาศ จำนวน 35 คน ซึ่งพิจารณากลุNมผูLมีสNวนไดLสNวนเสียจากอิทธิพล

v A Study of the Desirable Characteristics of the Air Force Nurse Graduates from the Bachelor of Nursing Science Program (Revised Curriculum, 2023) as Identified by Stakeholder Needs ปีท่ ี30 ฉบับท่ ี1 ประจําเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567 6 (power) และผลกระทบ (impact) ที่มีตNอการพัฒนา และปรับปรุงหลักสูตรสูง (high power and high impact) ไดLทำการคัดเลือกกลุNมตัวอยNางแบบเจาะจง (purposive sampling) ประกอบดLวย 1. ผูLแทนกองทัพอากาศ จำนวน 5 คน แบNงเปXน ผูLแทนจากกรมกำลังพล 3 คน ผูLแทนจากกรมยุทธศึกษา ทหารอากาศ 2 คน 2. ผูLบริหารและพยาบาลปฏิบัติการโรงพยาบาล ภูมิพลอดุลยเดช กรมแพทย8ทหารอากาศ และ โรงพยาบาลเอกชน จำนวน 13 คน 3. ผูLมารับบริการที่โรงพยาบาลภูมิพลอดุลยเดช จำนวน 5 คน 4. ผูLบริหาร พยาบาลสถาบันเวชศาสตร8การบิน และศูนย8ปฏิบัติการแพทย8ทหารอากาศ จำนวน 6 คน 5. ผูLบริหารและอาจารย8วิทยาลัยพยาบาลทหาร อากาศ จำนวน 6 คน โดยมีเกณฑ8การคัดเลือก คือ กำหนดคุณสมบัติ ของกลุNมตัวอยNาง ดังนี้ 1. เปXนผูLที่มีความเชี่ยวชาญ ประสบการณ8 ความรูL เกี่ยวกับคุณลักษณะที่พึงประสงค8ของพยาบาลทหาร อากาศ สามารถใหLขLอมูลที่ถูกตLองไดLและเต็มใจเขLารNวม ในการวิจัย 2. เปXนผูLบริหารและผูLปฏิบัติงานในหนNวยงานที่ บัณฑิตพยาบาลทหารอากาศเขLาปฏิบัติงานภายหลัง สำเร็จการศึกษา 3. ปฏิบัติงานในหนNวยงานที่บัณฑิตพยาบาลทหาร อากาศเขLาปฏิบัติงาน ไมNต่ำกวNา 5 ปô เครื่องมือที่ใชxในงานวิจัย 1. แบบสอบถามขLอมูลทั่วไป พัฒนาโดย คณะผูLวิจัย ประกอบดLวยขLอคำถามเกี่ยวกับ เพศ อายุ ระดับการศึกษา สถานที่ปฏิบัติงาน ตำแหนNงงานที่ รับผิดชอบในกองทัพอากาศ จำนวน 5 ขLอ 2. แบบสอบถามปลายเปYด ซึ่งคณะผูLวิจัย พัฒนาขึ้นเองจากการทบทวนวรณกรรมที่เกี่ยวขLอง เปXน ขLอคำถามที่ใชLสอบถามความคิดเห็นของผูLมีสNวนไดLสNวน เสียเกี่ยวกับคุณลักษณะที่พึงประสงค8ของบัณฑิต พยาบาลทหารอากาศ ประกอบดLวยขLอคำถามจำนวน 12 ขLอ เปXนการเก็บรวบรวมขLอมูลในรอบที่ 1 3. แบบสอบถามปลายปYด ซึ่งพัฒนามาจากความ คิดเห็นของผูLมีสNวนไดLสNวนเสียเกี่ยวกับคุณลักษณะของ บัณฑิตพยาบาลทหารอากาศจากคำถามปลายเปYดใน รอบที่ 1 นำมาวิเคราะห8เนื้อหา (content analysis) ลักษณะแบบสอบเปXนแบบมาตราสNวนประมาณคNา (rating scale) 5 ระดับ นำไปใชLในการเก็บรวบรวม ขLอมูลรอบที่ 2 และวัดฉันทามติของผูLทรงคุณวุฒิ โดยใชL คNามัธยฐาน และคNาพิสัยระหวNางควอไทล8 4. แบบสอบถามปลายปYดคุณลักษณะของบัณฑิต พยาบาลทหารอากาศ เปXนแบบสอบถามที่ไดLจากการนำ แบบสอบถามรอบที่ 2 มาสรLางเปXนแบบสอบถามฉบับ ใหมNที่ปรับตามคำแนะนำของผูLทรงคุณวุฒิ แบบสอบถาม เปXนลักษณะประมาณคNา (rating scale) 5 ระดับ โดย เพิ่มคNามัธยฐาน (median) คNาพิสัยระหวNางควอไทล8 (interquartile range) แตNมีการแสดงตำแหนNงของ คำตอบแตNละขLอของผูLทรงคุณวุฒิ เพื่อใหLผูLเชี่ยวชาญไดL พิจารณาวNาจะยืนยันคำตอบหรือเปลี่ยนแปลงคำตอบ ซึ่ง เปXนการรวบรวมขLอมูลรอบที่ 3 ขั้นตอนการเก็บรวบรวมขxอมูล 1. ผูLวิจัยศึกษาวรรณกรรมที่เกี่ยวขLองนำมาสรLาง แบบสอบถามปลายเปYด 2. เสนอขอรับรองจริยธรรมการวิจัยจาก คณะกรรมการจริยธรรมการวิจัยในคน โรงพยาบาลภูมิ พล-อดุลยเดช กรมแพทย8ทหารอากาศ

vการศึกษาคุณลักษณะท่ ีพึงประสงค์ของบัณฑิตพยาบาลทหารอากาศ หลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต หลักสูตรปรับปรุง พ.ศ. 2566 ตามความต้องการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย 7 วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ 3. ทำหนังสือถึงหนNวยงานตLนสังกัดของ ผูLเชี่ยวชาญ ชี้แจงถึงวัตถุประสงค8 และกระบวนการเก็บ รวบรวมขLอมูล 4. เมื่อกลุNมตัวอยNางยินยอมเขLารNวมในการวิจัย ผูLวิจัยดำเนินการใหLกลุNมตัวอยNางเซ็นใบยินยอมเขLารNวม การวิจัย (consented form) 5. ผูLวิจัยสNงแบบสอบถามปลายเปYดที่สอบถาม เกี่ยวกับคุณลักษณะที่พึงประสงค8ของบัณฑิตพยาบาล ทหารอากาศ ใหLผูLเชี่ยวชาญ จำนวน 35 คน เมื่อ ผูLเชี่ยวชาญตอบแบบสอบถามเสร็จเรียบรLอยแลLวนำ แบบสอบถามใสNซอง A4 ปYดผนึกนำสNงผูLวิจัยและ สอบถามหรือสัมภาษณ8เพิ่มเติมถLาพบขLอสงสัย โดยใหL ระยะเวลาในการตอบแบบสอบถาม 2 สัปดาห8 6. วิเคราะห8ขLอมูลที่ไดLจากแบบสอบถาม ปลายเปYดนำมาสรLางแบบสอบถามปลายปYดที่สอบถาม เกี่ยวกับคุณลักษณะที่พึงประสงค8ของบัณฑิตพยาบาล ทหารอากาศ 7. สNงเครื่องมือแบบสอบถามปลายปYดใหLกับผูLมี สNวนไดLสNวนเสียรอบที่ 2 จำนวน 35 คน เพื่อใหLแสดง ความแสดงระดับความคิดเห็นตNอขLอคำถามเหลNานั้น โดย ใหLผูLมีสNวนไดLสNวนเสียลงระดับความคิดเห็นแตNละขLอ คำถาม หลังจากสNงแบบสอบถามไปแลLว ผูLวิจัยจะติดตาม ผลและเก็บแบบสอบถามกลับคืน รวมระยะเวลาไมNเกิน 3 สัปดาห8 ไดLรับการตอบกลับรLอยละ 100 8. ผูLวิจัยวิเคราะห8หาคNาเฉลี่ยและสNวนเบี่ยงเบน มาตรฐานของขLอคำถามแตNละขLอ พรLอมทั้งแสดง ตำแหนNงของผูLมีสNวนไดLสNวนเสียแตNละคน จากนั้น สNง แบบสอบถามรอบที่ 3 จำนวน 35 คน เพื่อใหLผูLมีสNวนไดL สNวนเสียแตNละคนยืนยันความคิดเห็นของตนเอง หลังจาก สNงแบบสอบถามไปแลLว ผูLวิจัยจะติดตามผลและเก็บ แบบสอบถามกลับคืน รวมระยะเวลาไมNเกิน 3 สัปดาห8 ไดLรับการตอบกลับรLอยละ 100 การพิทักษ-สิทธิ์กลุZมตัวอยZาง โครงการวิจัยนี้ไดLผNานการรับรองจาก คณะกรรมการจริยธรรมการวิจัยในมนุษย8 รพ.ภูมิพลอ ดุลยเดช กรมแพทย8ทหารอากาศ เอกสารรับรอง โครงการวิจัย IRB no.54/64 ลงวันที่ 1 มิถุนายน 2564 โดยมีการชี้แจงวัตถุประสงค8ในการทำวิจัย ขั้นตอนการ ทำวิจัยแกNผูLเขLารNวมการวิจัย ขLอมูลจะถูกเก็บเปXน ความลับ การนำเสนอขLอมูลเปXนการนำเสนอโดย ภาพรวม และขLอมูลจะถูกทำลายเมื่อการวิเคราะห8ขLอมูล และการเผยแพรNสิ้นสุดลง การวิเคราะห-ขxอมูล 1. การวิเคราะห8ขLอมูลทั่วไปของกลุNมตัวอยNาง ใชL สถิติเชิงบรรยาย ไดLแกN ความถี่ และรLอยละ 2. การวิเคราะห8ขLอมูลที่ไดLจากคำถามปลายเปYด ใชLการวิเคราะห8เนื้อหา (content analysis) 3. การวิเคราะห8ขLอมูลที่ไดLจากคำถามปลายปYด รอบที่ 1 วิเคราะห8ขLอมูลโดยการหาคNามัธยฐาน และคNา พิสัยระหวNางควอไทล8 ของคำตอบแตNละขLอ เพื่อนำไป สรLางแบบสอบถามปลายปYดรอบที่ 2 4. การวิเคราะห8ขLอมูลที่ไดLจากคำถามปลายปYด รอบที่ 2 วิเคราะห8ขLอมูลโดยการหาคNามัธยฐาน และคNา พิสัยระหวNางควอไทล8 โดยกำหนดผลการวัดฉันทามติ ของผูLทรงคุณวุฒิ เปXนคNามัธยฐานไมNต่ำกวNา 3.50 และคNา พิสัยระหวNางควอไทล8ไมNเกิน 1.50 ผลการวิจัย 1. ขxอมูลทั่วไปของกลุZมตัวอยZาง ขLอมูลทั่วไปของกลุNมตัวอยNาง พบวNา กลุNมตัวอยNาง สNวนใหญNเปXนเพศหญิง จำนวน 27 คน คิดเปXนรLอยละ 77.14 มีอายุอยูNระหวNาง 51 ปôขึ้นไป จำนวน 26 คน คิด เปXนรLอยละ 74.29 สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาโท จำนวน 23 คน คิดเปXนรLอยละ 65.71

v A Study of the Desirable Characteristics of the Air Force Nurse Graduates from the Bachelor of Nursing Science Program (Revised Curriculum, 2023) as Identified by Stakeholder Needs ปีท่ ี30 ฉบับท่ ี1 ประจําเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567 8 2. คุณลักษณะบัณฑิตที่พึงประสงค-ของบัณฑิต วิทยาลัยพยาบาลทหารอากาศ ผลการวิเคราะห8ขLอมูล เปXนผลการวิเคราะห8เพื่อ พิจารณาคุณลักษณะที่พึงประสงค8ของบัณฑิตวิทยาลัย พยาบาลทหารอากาศโดยใชLเทคนิคเดลฟายเพื่อรวมรวม ความคิดเห็นจากผูLมีสNวนไดLสNวนเสียจำนวน 3 รอบ โดย ในแตNละรอบไดLผลการวิเคราะห8ขLอมูล ดังนี้ ผลจากการรวบรวมขLอมูล รอบที่ 1 โดยการใชL แบบสอบถามปลายเปYด มีขLอคำถามคุณลักษณะของ บัณฑิตวิทยาลัยพยาบาลทหารอากาศ จำนวน 12 ดLาน ใหLผูLมีสNวนไดLสNวนเสียแสดงความคิดเห็น และใหL ขLอเสนอแนะแบบอิสระ เปXนขLอมูลเชิงคุณภาพ โดย ผลสรุปความคิดเห็นและขLอเสนอแนะเพิ่มเติมของผูLมี สNวนไดLสNวนเสียในแตNละขLอที่มีความคิดเห็นสอดคลLองกัน มากกวNารLอยละ 50 ของผูLมีสNวนไดLสNวนเสียทั้งหมด สรุป ไดLวNา คุณลักษณะของบัณฑิตวิทยาลัยพยาบาลทหาร อากาศ มีทั้งหมด 9 ดLาน ไดLแกN 1) ความสามารถในการ ประยุกต8ความรูLทั่วไปกับศาสตร8ทางการพยาบาลในการ ปฏิบัติการพยาบาลและการผดุงครรภ8 จำนวน 6 ขLอ 2) ความสามารถในการประยุกต8ความรูLทั่วไป ความรูLใน วิชาชีพการพยาบาล การพยาบาลทหาร การพยาบาล เวชศาสตร8การบินเบื้องตLน ในการปฏิบัติการพยาบาล และการผดุงครรภ8ในกรณีฉุกเฉินและภัยพิบัติ จำนวน 9 ขLอ 3) ความสามารถในการทำงานเปXนทีมรNวมกับสห สาขาวิชาชีพ จำนวน 9 ขLอ 4) ความสามารถในการคิด วิเคราะห8 คิดสรLางสรรค8 การตัดสินใจ การคิด วิจารณญาณ และแกLไขปfญหา จำนวน 9 ขLอ 5) ความสามารถในการใชLเทคโนโลยีสารสนเทศ จำนวน 8 ขLอ 6) ความสามารถในการทำวิจัยหรือการพัฒนา นวัตกรรม จำนวน 5 ขLอ 7) ทักษะในการสื่อสาร ภาษาไทยและภาษาอังกฤษที่เกี่ยวขLองกับการทำงาน จำนวน จำนวน 9 ขLอ 8) ทักษะในการสรLางสัมพันธภาพ ลักษณะนิสัยที่ปรากฎตNอผูLรNวมงาน ผูLรับบริการ จำนวน 8 ขLอ และ 9) ความประพฤติในฐานะที่เปXนทหารอากาศ และพลเมืองที่ดีของประเทศ จำนวน 3 ขLอ รวมทั้งสิ้น 66 ขLอ และไดLนำขLอมูลมาสรLางเปXนแบบสอบถามปลาย ปYดในรอบที่ 2 และรอบที่ 3 ผลการวิเคราะห8ขLอมูลจากแบบสอบถามรอบที่ 2 มีวัตถุประสงค8เพื่อใหLผูLมีสNวนไดLสNวนเสียพิจารณาวNา คุณลักษณะในแตNละดLานมีความเหมาะสมในการบNงชี้ คุณลักษณะที่พึงประสงค8ของบัณฑิตวิทยาลัยพยาบาล ทหารอากาศมากนLอยเพียงใด คุณลักษณะที่พึงประสงค8 ของบัณฑิตวิทยาลัยพยาบาลทหารอากาศจะไดLรับฉันทา มติเมื่อมีคNามัธยฐานไมNต่ำกวNา 3.50 และ คNาพิสัย ระหวNางควอไทล8ไมNเกิน 1.50 ผลการวิเคราะห8ขLอมูลจาก แบบสอบถามทั้งสิ้น 35 ฉบับ พบวNา คุณลักษณะที่พึง ประสงค8ของบัณฑิตวิทยาลัยพยาบาลทหารอากาศ จำนวนทั้งสิ้น 66 ขLอ ทุกขLอมีคNามัธยฐาน 4.00 ถึง 5.00 แตNมี 3 ขLอที่มีคNาพิสัยระหวNางควอไทล8 2.00 เพื่อใหLผูLมี สNวนไดLสNวนเสียแตNละทNานไดLกลั่นกรองความคิดอยNาง รอบคอบและมั่นใจในการตัดสินใจของตนเอง ผูLวิจัยจึง เก็บรวบรวมขLอมูลเพื่อหาฉันทามติอีกครั้งในรอบที่ 3 ผลวิเคราะห8ขLอมูลจากแบบสอบถามรอบที่ 3 จากแบบสอบถามทั้งสิ้น 35 ฉบับ พบวNา คุณลักษณะที่ พึงประสงค8ทั้ง 9 ดLาน ไดLรับฉันทามติจากผูLทรงคุณวุฒิ โดยมีคNามัธยฐานตั้งแตN 4.00–5.00 และคNาพิสัยระหวNางค วอไทล8ตั้งแตN 0.00–1.00 จำนวน 63 ขLอ ซึ่งแสดงใหLเห็น วNาผูLทรงคุณวุฒิมีความคิดเห็นสอดคลLองกันวNา คุณลักษณะที่ไดLมีความเหมาะสมในการบNงชี้คุณลักษณะ ที่พึงประสงค8ของบัณฑิตวิทยาลัยพยาบาลทหารอากาศ อยูNในระดับมากที่สุด โดยมีคุณลักษณะที่ตัดทิ้ง จำนวน 3 ขLอ ไดLแกN 1) ความสามารถในการประยุกต8ความรูLทั่วไป กับศาสตร8ทางการพยาบาลในการปฏิบัติการพยาบาล และการผดุงครรภ8 ตัดทิ้ง 1 ขLอ 2) ความสามารถในการ

vการศึกษาคุณลักษณะท่ ีพึงประสงค์ของบัณฑิตพยาบาลทหารอากาศ หลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต หลักสูตรปรับปรุง พ.ศ. 2566 ตามความต้องการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย 9 วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ ทำวิจัยหรือการพัฒนานวัตกรรม ตัดทิ้ง 1 ขLอ และ 3) ความประพฤติในฐานะที่เปXนทหารอากาศ และพลเมือง ที่ดีของประเทศ ตัดทิ้ง 1 ขLอ ดังแสดงในตารางที่ 1 ตารางที่ 1 คNามัธยฐาน คNาพิสัยระหวNางควอไทล8 และระดับความตLองการตามความคิดเห็นของผูLทรงคุณวุฒิเกี่ยวกับ คุณลักษณะที่พึงประสงค8ของบัณฑิตวิทยาลัยพยาบาลทหารอากาศ คุณลักษณะที่พึงประสงค- Med ≥3.50 IQR ≤1.50 ระดับความ สอดคลxอง 1. ความสามารถในการประยุกต-ความรูxทั่วไปกับศาสตร-ทางการพยาบาลในการปฏิบัติการพยาบาลและการ ผดุงครรภ1.1 ประเมินและวางแผนการพยาบาลไดLอยNางเหมาะสม เปXนรายบุคคล 5 0 มากที่สุด 1.2 มีทักษะในการปฏิบัติการพยาบาลตามมาตรฐานวิชาชีพ 5 0 มากที่สุด 1.3 ประยุกต8ใชLความรูLขั้นพื้นฐาน ความรูLทั่วไป เทคโนโลยีสมัยใหมN เทคโนโลยีสารสนเทศ คNานิยม เพื่อสรLางองค8ความรูLและแกLปfญหาทางการ พยาบาลและการผดุงครรภ8ไดLตามมาตรฐานวิชาชีพ 5 0 มากที่สุด 1.4 ประยุกต8ความรูLเกี่ยวกับเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม การเมืองการ ปกครอง เทคโนโลยีของประเทศไทย และของโลกมาประยุกต8ใชLในการดูแล ผูLปüวยแบบองค8รวม ครอบคลุมทุกมิติการพยาบาล 4 1 มากที่สุด 1.5 สามารถใหLคำปรึกษาแนะนำดLานสุขภาพกับประชาชน 5 1 มากที่สุด 2. ความสามารถในการประยุกต-ความรูxทั่วไป ความรูxในวิชาชีพการพยาบาล การพยาบาลทหาร การ พยาบาลเวชศาสตร-การบินเบื้องตxน ในการปฏิบัติการพยาบาลและการผดุงครรภ-ในกรณีฉุกเฉินและภัยพิบัติ 2.1 เขLาใจกระบวนการสNงตNอผูLปüวยทางอากาศในทุกๆดLาน เชNน การจัดการ ของใชLของผูLปüวย อาหาร ยา เวชภัณฑ8 ปริมาณออกซิเจนที่ตLองใชL 5 1 มากที่สุด 2.2 มีความรูLดLาน Air transportation of medical patients, Minimum BLS provider, prefer ACLS provider 5 1 มากที่สุด 2.3 มีความรูLดLาน Air transportation of trauma patient’s minimum basic trauma care (pre-hospital care), prefer ATLS care 4 1 มากที่สุด 2.4 บูรณาการองค8ความรูLในทุกศาสตร8มาใชLในสถานการณ8ฉุกเฉินหรือภัย พิบัติตNาง ๆ 5 0 มากที่สุด 2.5 มีทักษะการใชLเครื่องมืออุปกรณ8ทางการแพทย8 และเคลื่อนยLายผูLปüวยไดL อยNางชำนาญในกรณีฉุกเฉินและภัยพิบัติ 5 0 มากที่สุด 2.6 มีความรูL ความเขLาใจ และสามารถปฏิบัติการฉุกเฉินทางการแพทย8 (MERT) 5 1 มากที่สุด 2.7 มีความรูLในการยังชีพในปüา ในน้ำ ในพื้นที่ภัยพิบัติ 4 0 มากที่สุด 2.8 มีทักษะในการประเมินสถานการณ8ทางดLานยุทธการและการบรรเทาสา ธารณภัย รวมถึงดูแลดLานเคมี ชีวะและกัมมันตรังสี 4 0 มากที่สุด

v A Study of the Desirable Characteristics of the Air Force Nurse Graduates from the Bachelor of Nursing Science Program (Revised Curriculum, 2023) as Identified by Stakeholder Needs ปีท่ ี30 ฉบับท่ ี1 ประจําเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567 10 คุณลักษณะที่พึงประสงค- Med ≥3.50 IQR ≤1.50 ระดับความ สอดคลxอง 2.8 มีทักษะในการประเมินสถานการณ8ทางดLานยุทธการและการบรรเทาสา ธารณภัย รวมถึงดูแลดLานเคมี ชีวะและกัมมันตรังสี 4 0 มากที่สุด 2.9 มีความรูLที่สามารถนำมาตNอยอดทางการพยาบาลในภาวะวิกฤตและ ภาวะฉุกเฉินไดL 5 1 มากที่สุด 3. ความสามารถในการทำงานเปpนทีมรZวมกับสหสาขาวิชาชีพ 3.1 มีทักษะการสรLางสัมพันธภาพกับทีมสหสาขาวิชาชีพ ไดLอยNางเหมาะสม 5 0 มากที่สุด 3.2 กลLาแสดงความคิดเห็นอยNางเหมาะสม 5 0 มากที่สุด 3.3 มีความเปXนผูLนำและผูLตามที่ดี รับฟfงความคิดเห็นของผูLอื่น 5 0 มากที่สุด 3.4 ทำงานเปXนทีมไดL โดยเฉพาะเปXน Team leader 5 0 มากที่สุด 3.5 ประสานงานและทำงานรNวมกับทีมลำเลียงทางอากาศไดLอยNางมี ประสิทธิภาพ 5 1 มากที่สุด 3.6 สื่อสารและถNายทอดขLอมูลทางการแพทย8ใหLบุคคลทั่วไปเขLาใจไดL 5 0 มากที่สุด 3.7 สามารถไกลNเกลี่ยขLอขัดแยLง 5 1 มากที่สุด 3.8 มีความยืดหยุNนในการทำงานและสามารถทำงานรNวมกับผูLอื่นไดLอยNางไมN มีขLอขัดแยLง 5 0 มากที่สุด 3.9 ใชL respect model เปXนวัฒนธรรมที่ทำใหLเกิดความไวLวางใจและใหL เกียรติซึ่งกันและกัน 5 0 มากที่สุด 4. ความสามารถในการคิดวิเคราะห- คิดสรxางสรรค-การตัดสินใจ การคิด วิจารณญาณ และแกxไขปqญหา 4.1 คาดการณ8เหตุการณ8ลNวงหนLา วิเคราะห8 และแกLปfญหาไดLอยNางทันทNวงที 5 0 มากที่สุด 4.2 คิดริเริ่ม/ปรับปรุงงานใหLทันตNอการเปลี่ยนแปลงของความกLาวหนLาดLาน วิทยาการและเทคโนโลยี 5 0 มากที่สุด 4.3 มีความสามารถในการคิดรวบยอด วิเคราะห8 วิจารณ8 5 1 มากที่สุด 4.4 ความคิดนอกกรอบที่สรLางสรรค8ในการแกLปfญหา 5 0 มากที่สุด 4.5 แกLปfญหาไดLอยNางถูกตLองเหมาะสมกับสถานการณ8 5 0 มากที่สุด 4.6 คิดพิจารณากNอนตัดสินใจบนขLอมูล ขLอเท็จจริง และหลักฐานที่เพียงพอ 5 0 มากที่สุด 4.7 ใชLวิจารณญาณ ในการตัดสินใจแกLปfญหาสุขภาพของตนเองและผูLอื่น 5 0 มากที่สุด 4.8 ตัดสินใจดLวยความรอบคอบ พรLอมทั้งมีแนวทางในการป°องกัน/บรรเทา ความเสี่ยง 5 0 มากที่สุด

vการศึกษาคุณลักษณะท่ ีพึงประสงค์ของบัณฑิตพยาบาลทหารอากาศ หลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต หลักสูตรปรับปรุง พ.ศ. 2566 ตามความต้องการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย 11วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ คุณลักษณะที่พึงประสงค- Med ≥3.50 IQR ≤1.50 ระดับความ สอดคลxอง 4.8 ตัดสินใจดLวยความรอบคอบ พรLอมทั้งมีแนวทางในการป°องกัน/บรรเทา ความเสี่ยง 5 0 มากที่สุด 4.9 คิดอยNางเปXนระบบและคิดรอบทิศทาง มองเห็นปfญหาในหลายๆแงNมุม เพื่อการแกLปfญหาอยNางครอบคลุม 5 0 มากที่สุด 5. ความสามารถในการใชxเทคโนโลยีสารสนเทศ 5.1 คLนหาความรูLและประยุกต8ใชLขLอมูลสารสนเทศทางการพยาบาลไดL 5 0 มากที่สุด 5.2 ใชLเทคโนโลยีสารสนเทศในการสื่อสารไดL 5 0 มากที่สุด 5.3 ใชLโปรแกรมพื้นฐานไดL เชNน Microsoft word, Excel, PowerPoint, Web browser เปXนตLน 5 1 มากที่สุด 5.4 รูLเทNาทันเทคโนโลยีและใชLสื่อสังคมออนไลน8ไดLอยNางถูกตLองเหมาะสม โดยไมNละเมิดพรบ. คอมพิวเตอร8 5 0 มากที่สุด 5.5 มีทักษะในเรื่อง Office Automation เชNน การจัดการดLานเอกสาร การ จัดการดLานขNาวสาร ระบบประชุมทางไกล เปXนตLน 5 0 มากที่สุด 5.6 ใชLเทคโนโลยีในการเรียนรูL สืบคLนขLอมูล นำเสนอขLอมูล และใชL แอปพลิเคชั่นตNางๆ ไดLอยNางมีประสิทธิภาพ 5 0 มากที่สุด 5.7 ใชLโปรแกรมสรLางสื่อดิจิทัล เพื่อการเรียนหรือทำงานรNวมกันผNานระบบ ออนไลน8 อยNางมีประสิทธิภาพ 5 1 มากที่สุด 5.8 ใชLเทคโนโลยีติดตามขLอมูลขNาวสาร เพื่อเปXนขLอมูลในการพัฒนาองค8กร 5 1 มากที่สุด 6. ความสามารถในการทำวิจัยหรือการพัฒนานวัตกรรม 6.1 มีความรูLในกระบวนการวิจัย เพื่อผลิตผลงานวิจัย/นวัตกรรมทางสุขภาพ 5 1 มากที่สุด 6.2 ประยุกต8ใชLความรูL จากผลวิจัยหรือนวัตกรรมทางสุขภาพมาพัฒนางานพยาบาลใหLมี ประสิทธิภาพไดL 5 1 มากที่สุด 6.3 แสวงหาความรูLใหมNที่ทันตNอความกLาวหนLาของวิทยาการและเทคโนโลยี ทางการแพทย8 มาปรับปรุง/พัฒนางานไดL 5 0 มากที่สุด 6.4 ผลิตงานวิจัย/นวัตกรรมที่มีคุณภาพ และตีพิมพ8เผยแพรNไดL 4 0 มากที่สุด 7. ทักษะในการสื่อสารภาษาไทยและภาษาอังกฤษที่เกี่ยวขxองกับการ ทำงาน 7.1 มีทักษะการฟfง พูด เขียน อNานและแปลความหมายเพื่อสื่อสารใน ชีวิตประจำวันไดLถูกตLอง เหมาะสมกับสถานการณ8หรือบริบท 5 0 มากที่สุด

v A Study of the Desirable Characteristics of the Air Force Nurse Graduates from the Bachelor of Nursing Science Program (Revised Curriculum, 2023) as Identified by Stakeholder Needs ปีท่ ี30 ฉบับท่ ี1 ประจําเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567 12 คุณลักษณะที่พึงประสงค- Med ≥3.50 IQR ≤1.50 ระดับความ สอดคลxอง 7.2 ใชLภาษาไทยในการสื่อสารไดLอยNางสุภาพและไพเราะ 5 0 มากที่สุด 7.3 มีทักษะในการแจLงขNาวรLายใหLผูLรับบริการ 5 0 มากที่สุด 7.4 พัฒนาหรือตNอยอดความสามารถพิเศษทางภาษาไทยและภาษาอังกฤษ ในการแขNงขัน/สรLางชื่อเสียงในระดับชาติไดL เชNน การโตLวาที การกลNาว สุนทรพจน8 การประกวดบทประพันธ8 เปXนตLน 4 1 มากที่สุด 7.5 ใชLภาษาอังกฤษสื่อสารเพื่องานทางการพยาบาลไดL เชNน ซักประวัติ รับ ผูLปüวยใหมN ใหLการพยาบาล การจำหนNาย เปXนตLน 4 0 มากที่สุด 7.6 ใชLภาษาอังกฤษสื่อสารเพื่อการประชุมวิชาการระดับนานาชาติไดL 4 0 มากที่สุด 7.7 เขียนแผนการพยาบาล (Nursing care plan) เปXนภาษาอังกฤษไดL 4 0 มากที่สุด 7.8 อNานเอกสาร ตำรา หรือ วารสารภาษาอังกฤษไดLเขLาใจ 4 1 มากที่สุด 7.9 ประยุกต8ใชLทักษะภาษาอังกฤษในการเรียน เชNน การเขียนบทคัดยNอ การนำเสนอบทความวิจัย/วิชาการ เปXนตLน 4 0 มากที่สุด 8. ทักษะในการสรxางสัมพันธภาพ ลักษณะนิสัยที่ปรากฎตZอผูxรZวมงาน ผูxรับบริการ 8.1 มีทักษะในการสรLางสัมพันธภาพที่ดีกับผูLรNวมงานและมีจิตบริการ (Service mind) 5 0 มากที่สุด 8.2 ชNวยเหลือผูLรNวมงาน / ผูLรับบริการ ดLวยความเต็มใจ ไมNเลือกชนชั้น วรรณะหรือเชื้อชาติ ศาสนา 5 0 มากที่สุด 8.3 ยอมรับและใหLเกียรติ เคารพสิทธิสNวนบุคคลหรือลักษณะเฉพาะของ บุคคลอื่น 5 0 มากที่สุด 8.4 มีความจริงใจ แสดงออกอยNางตรงไปตรงมา 5 0 มากที่สุด 8.5 มีความสุภาพ อNอนนLอม ถNอมตน ปฏิบัติตนถูกตLองตามกาลเทศะ 5 0 มากที่สุด 8.6 มีความเปXนมิตร อบอุNน และนNาไวLวางใจ 5 0 มากที่สุด 8.7 เปXนแบบอยNางที่ดีในดLานการสรLางเสริมสุขภาพ 5 0 มากที่สุด 8.8 มีความเขLาอกเขLาใจเพื่อนรNวมงานและผูLรับบริการ 5 0 มากที่สุด 9. ความประพฤติในฐานะที่เปpนทหารอากาศ และพลเมืองที่ดีของ ประเทศ

vการศึกษาคุณลักษณะท่ ีพึงประสงค์ของบัณฑิตพยาบาลทหารอากาศ หลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต หลักสูตรปรับปรุง พ.ศ. 2566 ตามความต้องการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย 13วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ อภิปรายผลการวิจัย จากผลการวิจัยพบวNาคุณลักษณะที่พึงประสงค8 ของบัณฑิตพยาบาลทหารอากาศตามความคิดเห็นของผูL มีสNวนไดLสNวนเสีย ประกอบไปดLวย 9 ดLาน ดังนี้ 1. ความสามารถในการประยุกต-ความรูxทั่วไป กับศาสตร-ทางการพยาบาลในการปฏิบัติการพยาบาล และการผดุงครรภจากผลการวิจัย พบวNา คุณลักษณะที่พึงประสงค8 ดLานความสามารถในการประยุกต8ความรูLทั่วไปกับศาสตร8 ทางการพยาบาลในการปฏิบัติการพยาบาลและการผดุง ครรภ8 ผูLมีสNวนไดLสNวนเสียมีความคิดเห็นสอดคลLองกันใน ระดับมากที่สุดทั้ง 5 ขLอ (Median= 4.00-5.00 Interquartile = 0.00-1.00) ซึ่งลักษณะที่พึงประสงค8 ดังกลNาวสอดคลLองกับ สมรรถนะของสภาการพยาบาลใน เรื่อง การปฏิบัติงานในการใหLการพยาบาลแกN ผูLใชLบริการทุกวัย ทั้งที่สุขภาพดี ภาวะเสี่ยงและเจ็บปüวย โดยมีความรูLกวLาง มีทักษะในการปฏิบัติการพยาบาลที่ไมN ซับซLอนในการ สNงเสริมสุขภาพ การป°องกันโรค การใหL การพยาบาลผูLที่เจ็บปüวยทั้งในภาวะเฉียบพลัน เรื้อรัง มี ความรูLและทักษะระดับพื้นฐานในการพยาบาลผูLปüวยใน ภาวะวิกฤติ ฉุกเฉินและการผดุงครรภ8” สอดคลLองกับ การศึกษากNอนหนLา ที่พบวNา บัณฑิตพยาบาลที่สำเร็จ การศึกษาจากวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีสระบุรีควร มีความรูLและทักษะปฏิบัติพยาบาลที่มีคุณภาพตาม มาตรฐานตามความคิดเห็นของผูLมีสNวนไดLสNวนเสีย4 2. ความสามารถในการประยุกต-ความรูxทั่วไป ความรูxในวิชาชีพการพยาบาล การพยาบาลทหาร การพยาบาลเวชศาสตร-การบินเบื้องตxน ในการ ปฏิบัติการพยาบาลและการผดุงครรภ-ในกรณีฉุกเฉิน และภัยพิบัติ จากผลการวิจัย พบวNา คุณลักษณะที่พึงประสงค8 ดLานความสามารถในการประยุกต8ความรูLทั่วไป ความรูLใน วิชาชีพการพยาบาล การพยาบาลทหาร การพยาบาล เวชศาสตร8การบินเบื้องตLน ในการปฏิบัติการพยาบาล และการผดุงครรภ8ในกรณีฉุกเฉินและภัยพิบัติในระดับ มากที่สุดทั้ง 9 ขLอ (Median= 4.00-5.00, Interquartile = 0.00-1.00) จากคุณลักษณะดังกลNาวนั้นสอดคลLองกับ เอกลักษณ8ของวิทยาลัยพยาบาลทหารอากาศ กรม แพทย8ทหารอากาศ ในเรื่อง การพยาบาลเวชศาสตร8การ คุณลักษณะที่พึงประสงค- Med ≥3.50 IQR ≤1.50 ระดับความ สอดคลxอง 9.1 มีคุณลักษณะทางทหารตามคNานิยมหลักของกองทัพอากาศ (AIR) เชNน เปXนคนดี คนเกNง มีคุณธรรม จริยธรรม มีความรับผิดชอบตNอตนเองและสังคม เคารพกฎหมายและขLอบังคับขององค8กร ยึดมั่นในเกียรติและศักดิ์ศรี เคารพ เทิดทูนสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย8 5 0 มากที่สุด 9.2 เปXนพลเมืองที่ดีของประเทศ เชNน สนับสนุนหลักการประชาธิปไตย เคารพอาวุโส อนุรักษ8และสืบสานศิลปวัฒนธรรมไทย สรLางความสามัคคี กลLาหาญ ยืนหยัดในสิ่งที่ถูกตLอง รักษ8สิ่งแวดลLอม รักโลก ดำรงชีวิตอยNางมี คุณคNาและประพฤติตนตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง แสวงหาความรูLและ เรียนรูLตลอดชีวิต 5 0 มากที่สุด

v A Study of the Desirable Characteristics of the Air Force Nurse Graduates from the Bachelor of Nursing Science Program (Revised Curriculum, 2023) as Identified by Stakeholder Needs ปีท่ ี30 ฉบับท่ ี1 ประจําเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567 14 บินเบื้องตLน ซี่งเปXนสมรรถนะเฉพาะสำหรับนักเรียน พยาบาลทหารอากาศที่ตLองบรรจุใหLรับราชการและ ปฏิบัติงานในหนNวยงานที่เกี่ยวขLองกับกรมแพทย8ทหาร อากาศนอกเหนือจากโรงพยาบาลภูมิพลอดุลยเดช เชNน สถานบันเวชศาสตร8การบิน ศูนย8ปฏิบัติการแพทย8ทหาร อากาศ เปXนตLน ทำใหLผูLมีสNวนไดLสNวนเสียมีความตLองการ ใหLบัณฑิตที่สำเร็จการศึกษาจากวิทยาลัยพยาบาลทหาร อากาศมีความรูLและสามารถดLานการพยาบาลทหารและ การพยาบาลเวชศาสตร8การบินเบื้องตLนในการปฏิบัติการ พยาบาลในกรณีฉุกเฉินและภัยพิบัติ สอดคลLองกับ งานวิจัยกNอนหนLา ที่พบวNา ในดLานความรูLและวิชาการ ขLอที่มีความตLองการจำเปXนในการพัฒนาสูงที่สุดเปXน ลำดับที่ 2 คือ มีความรูLและความเขLาใจในศาสตร8ทางการ พยาบาล การผดุงครรภ8 เวชศาสตร8ทางทะเล และศาสตร8 ที่เกี่ยวขLอง และประยุกต8ใชLไดLอยNางเหมาะสม6 3. ความสามารถในการทำงานเปpนทีม รZวมกับสหสาขาวิชาชีพ จากผลการวิจัย พบวNา คุณลักษณะที่พึงประสงค8 ดLานความสามารถในการทำงานเปXนทีมรNวมกับสหสาขา วิชาชีพอยูNในระดับมากที่สุดทั้ง 9 (Median = 5.00 Interquartile = 0.00-1.00) คุณลักษณะนี้สอดคลLอง กับสมรรถนะวิชาชีพของสภาการพยาบาล9 ในเรื่อง การ ทำงานเปXนทีม ทั้งนี้เนื่องมาจากพยาบาลตLองทำงาน รNวมกับทีมสหวิชาชีพ อีกทั้งตLองปฏิบัติงานในบทบาท หัวหนLาเวร จึงควรมีความสามารถในการบริหารจัดการ งานอยNางมีประสิทธิภาพ และควรมีภาวะผูLนำ7 การ สอดคลLองกับการศึกษากNอนหนLาที่พบวNา กลุNมตัวอยNางมี ความตLองการคุณลักษณะที่พึงประสงค8ของบัณฑิต พยาบาล วิทยาลัยพยาบาลกองทัพเรือ ดLาน ความสัมพันธ8ระหวNางบุคคล และสังคมอยูNในระดับมาก ที่สุด6 4. ความสามารถในการคิดวิเคราะห- คิด สรxางสรรค- การตัดสินใจ การคิดวิจารณญาณ และ แกxไขปqญหา จากผลการวิจัย พบวNา คุณลักษณะที่พึงประสงค8 ดLานความสามารถในการคิดวิเคราะห8 คิดสรLางสรรค8 การ ตัดสินใจ การคิดวิจารณญาณ และแกLไขปfญหา ผูLมีสNวน ไดLสNวนเสียมีความคิดเห็นสอดคลLองกันในระดับมากที่สุด ทั้ง 9 ขLอ (Median= 5.00 Interquartile = 0.00-1.00) ทั้งนี้เนื่องจากพยาบาลควรมีความสามารถในการคิด สรLางสรรค8 คิดอยNางมีวิจารณญาณ มีการคิดแกLไขปfญหา ยNางเปXนระบบ ซึ่งเปXนไปตามนโยบายปฏิรูปการศึกษาที่ ไดLใหLความสำคัญกับทักษะผูLเรียนในศตวรรษที่ 21 สอดคลLองกับการศึกษากNอนหนLา7 ที่พบวNา บัณฑิต พยาบาลควรมีทักษะในการวิเคราะห8ขLอมูล อNานและ แปลความขLอมูล สามารถนำขLอมูลที่ไดLไปคิดแกLปfญหา หรือพัฒนางานไดL และการศึกษาที่ผNานมา พบวNา ขLอที่มี ความตLองการจำเปXนในการพัฒนาสูงที่สุดเปXนลำดับแรก ในดLานทักษะทางปfญญาและวิจัย คือ สามารถคิด วิเคราะห8และใชLวิจารณญาณในการตัดสินใจและ แกLปfญหาไดL6 5. ความสามารถในการใชxเทคโนโลยีสารสนเทศ จากผลการวิจัย พบวNา คุณลักษณะที่พึงประสงค8 ดLานความสามารถในการใชLเทคโนโลยีสารสนเทศ ผูLมี สNวนไดLสNวนเสียมีความคิดเห็นสอดคลLองกันในระดับมาก ที่สุดทั้ง 8 ขLอ (Median= 5.00 Interquartile = 0.00- 1.00) คุณลักษณะนี้สอดคลLองกับสมรรถนะที่ 7 ของ วิชาชีพของสภาการพยาบาล9 ในเรื่อง สมรรถนะดLาน เทคโนโลยีและสารสนเทศ อภิปรายไดLวNา การจัดการ เรียนการสอนในปfจจุบัน ควรมีการสNงเสริมใหLผูLเรียนเกิด ทักษะการเรียนรูLในศตวรรษที่ 21 บัณฑิตพยาบาลควรมี ความรูLเรื่องเทคโนโลยีตNางๆ เพื่อนำมาชNวยใหLการทำงาน มีประสิทธิภาพมากขึ้น ชNวยใหLผูLรับบริการไดLรับการดูแล

vการศึกษาคุณลักษณะท่ ีพึงประสงค์ของบัณฑิตพยาบาลทหารอากาศ หลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต หลักสูตรปรับปรุง พ.ศ. 2566 ตามความต้องการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย 15วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ อยNางรวดเร็ว ทั่วถึง และไดLรับการดูแลที่ดีที่สุด7 สอดคลLองกับการศึกษา8 ที่ทำการศึกษาระดับความ คาดหวังของผูLใชLบัณฑิตตNอคุณลักษณะบัณฑิตที่พึง ประสงค8ของคณะพยาบาลศาสตร8 มหาวิทยาลัยอิสเทิร8น เอเชีย พบวNาผูLใชLบัณฑิตมีความคาดหวังตNอคุณลักษณะ บัณฑิตที่พึงประสงค8 ดLานทักษะการวิเคราะห8เชิงตัวเลข การสื่อสาร และการใชLเทคโนโลยีมากที่สุด 6. ความสามารถในการทำวิจัยหรือการพัฒนา นวัตกรรม จากผลการวิจัย พบวNา คุณลักษณะที่พึงประสงค8 ดLานความสามารถในการทำวิจัยหรือการพัฒนา นวัตกรรม ผูLมีสNวนไดLสNวนเสียมีความคิดเห็นสอดคลLอง กันในระดับมากที่สุดทั้ง 4 ขLอ (Median= 4.00-5.00 Interquartile = 0.00-1.00) คุณลักษณะนี้สอดคลLองกับ สมรรถนะที่ 5 ของวิชาชีพของสภาการพยาบาล9 ในเรื่อง สมรรถนะดLานวิชาการและการวิจัย อภิปรายไดLวNา ใน ปfจจุบัน การจัดการเรียนการสอนพยาบาลศาสตร8ควร สNงเสริมใหLผูLเรียนมีความรูLความสามารถดLานการทำวิจัย และการพัฒนานวัตกรรม รวมถึงเพิ่มทักษะการสืบคLน ขLอมูลเพื่อใหLไดLขLอมูลทางดLานสุขภาพและการพยาบาล ใหมN ๆ มาตNอยอดทำวิจัยหรือพัฒนานวัตกรรม มาพัฒนา คุณภาพการพยาบาลไดL ประกอบกับนโยบายและ ยุทธศาสตร8การอุดมศึกษา วิทยาศาสตร8 วิจัยและนวัติ กรรม พ.ศ.2563 -2570 ไดLใหLความสำคัญกับการวิจัย เพื่อสรLางนวัตกรรมเพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการ แขNงขัน สอดคลLองกับการศึกษา6 พบวNา ขLอที่มีความ ตLองการจำเปXนในการพัฒนาสูงที่สุดเปXนลำดับที่สองใน ดLานทักษะทางปfญญาและวิจัย คือ สามารถคิดอยNางเปXน ระบบและคิดแกLปfญหาอยNางสรLางสรรค8ไดLและสามารถใชL กระบวนการทางวิทยาศาสตร8ทางการวิจัย และ นวัตกรรมในการแกLไขปfญหาและศึกษาปfญหาทาง สุขภาพ 7. ทักษะในการสื่อสารภาษาไทยและ ภาษาอังกฤษที่เกี่ยวขxองกับการทำงาน จากผลการวิจัย พบวNา คุณลักษณะที่พึงประสงค8 ดLานทักษะในการสื่อสารภาษาไทยและภาษาอังกฤษที่ เกี่ยวขLองกับการทำงาน อยูNในระดับมากที่สุดทั้ง 9 ขLอ (Median = 4.00-5.00, Interquartile = 0.00-1.00) เนื่องจากพยาบาลตLองใหLความรูL ใหLคำแนะนำแกN ผูLรับบริการอยูNเสมอ ดังนั้นบัณฑิตพยาบาลจึงควรมี ความสามารถในดLานการสื่อสารทั้งกับผูLรับบริการและ เพื่อนรNวมงาน สามารถพูดในสถานการณ8ตNาง ๆ ไดLอยNาง เหมาะสม มีความรูLในเรื่องที่จะพูด และตLองมีทักษะใน การพูดใหLผูLอื่นรูLเรื่องและเขLาใจในสNงที่ตLองการสื่อสาร ดLวย7สอดคลLองกับงานวิจัยกNอนหนLาที่พบวNาคุณลักษณะ ที่พึงประสงค8ตามความตLองการจำเปXนในการพัฒนาสูง ที่สุดเปXนลำดับแรกของวิทยาลัยพยาบาลกองทัพเรือ ใน ดLานทักษะการวิเคราะห8เชิงตัวเลข การสื่อสาร และการ ใชLเทคโนโลยี ขLอที่มีคNาเฉลี่ยสูงสุด คือ สามารถใชLภาษา อังกฤณในการติดตNอสื่อสาร6 ดังนั้น การจัดการเรียนการ สอนและกิจกรรมเสริมหลักสูตร ควรจัดใหLผูLเรียนเกิด ทักษะการเรียนรูLในศตวรรษที่ 21 (21st century skills) ซึ่งทักษะดLานการสื่อสารเปXนทักษะที่สำคัญอยNางหนึ่งที่ บัณฑิตพยาบาลควรมีในการปฏิบัติงานและตอบสนอง ตNอความตLองการของผูLมีสNวนไดLสNวนเสียตNอไป 8. ทักษะในการสรxางสัมพันธภาพ ลักษณะนิสัย ที่ปรากฏตZอผูxรZวมงาน และผูxรับบริการ จากผลการวิจัย พบวNา คุณลักษณะที่พึงประสงค8 ดLานทักษะในการสรLางสัมพันธภาพ ลักษณะนิสัยที่ ปรากฏตNอผูLรNวมงานและผูLรับบริการ อยูNในระดับมาก ที่สุดทั้ง 8 ขLอ (Median=5.00 Interquartile = 0.00- 1.00) อภิปรายไดLวNา วิชาชีพการพยาบาลเปXนวิชาชีพที่ ตLองปฏิบัติงานโดยตรงตNอชีวิตของประชาชนดLวยความ เอื้ออาทรตามหลักคุณธรรม จริยธรรม จรรยาบรรณ

v A Study of the Desirable Characteristics of the Air Force Nurse Graduates from the Bachelor of Nursing Science Program (Revised Curriculum, 2023) as Identified by Stakeholder Needs ปีท่ ี30 ฉบับท่ ี1 ประจําเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567 16 วิชาชีพ9 ดังนั้น บัณฑิตพยาบาลจึงเปXนผูLที่มีบุคลิกภาพที่ ดี มีความนNาเชื่อถือ มีการแสดงออกเหมาะสมกับบุคคล และกาลเทศะ สอดคลLองกับการศึกษากNอนหนLาที่พบวNา กลุNมตัวอยNางมีความตLองการคุณลักษณะที่พึงประสงค8 ของบัณฑิตพยาบาล วิทยาลัยพยาบาลกองทัพเรือ ดLาน ความสัมพันธ8ระหวNางบุคคล และสังคมอยูNในระดับมาก ที่สุด ขLอที่มีคNาเฉลี่ยสูงที่สุด คือ มีปฏิสัมพันธ8อยNาง สรLางสรรค8กับผูLใชLบริการ ผูLรNวมงาน และผูLที่เกี่ยวขLอง6 นอกจากนี้บัณฑิตพยาบาล ควรมีบุคลิกภาพที่ดีและรูL มารยาททางสังคม มีการแสดงออกทางสังคมที่เหมาะสม ตามสถานการณ8 เพื่อดำรงไวLซึ่ง เกียรติยศและศักดิ์ศรี ของวิชาชีพ7 9. ความประพฤติในฐานะที่เปpนทหารอากาศ และพลเมืองที่ดีของประเทศ จากผลการวิจัย พบวNา คุณลักษณะที่พึงประสงค8 ดLานความประพฤติในฐานะที่เปXนทหารอากาศ และ พลเมืองที่ดีของประเทศ อยูNในระดับมากที่สุดทั้ง 2 ขLอ (Median = 5.00, Interquartile = 0.00-1.00) อภิปราย ไดLวNา วิทยาลัยพยาบาลทหารอากาศ กรมแพทย8ทหาร อากาศ เปXนสถาบันการศึกษาพยาบาลที่สังกัด กระทรวงกลาโหม ผูLที่สำเร็จการศึกษาสNวนใหญNจะไดLรับ การบรรจุรับราชการสังกัดกองทัพอากาศ ผูLมีสNวนไดLสNวน เสียจึงใหLความสำคัญและมีความตLองการใหLบัณฑิต พยาบาลทหารอากาศมีคุณลักษณะดLานมีความประพฤติ ในฐานะที่เปXนทหารอากาศ และพลเมืองที่ดีของประเทศ สอดคลLองกับอัตลักษณ8บัณฑิตของสถานบัน คือ “งาม สงNา” สอดคลLองกับการศึกษา6 พบวNา ขLอที่มีความ ตLองการจำเปXนในการพัฒนาสูงที่สุดเปXนลำดับแรก คือ มี ภาวะผูLนำ และมีวุฒิภาวะทางอารมณ8 ความสามารถ ควบคุมอารมณ8ไดLอยNางเหมาะสม ขxอเสนอแนะ 1. ขxอเสนอแนะในการนำผลการวิจัยไปใชx 1.1 จากผลการวิจัย ผูLบริหารวิทยาลัย ผูLรับผิดชอบหลักสูตร และผูLที่เกี่ยวขLองในการพัฒนา หลักสูตร ควรวางยุทธศาสตร8และกลยุทธ8ในการผลิต บัณฑิตพยาบาล โดยกำหนดใหLมีการปรับปรุงและพัฒนา หลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต เพื่อพัฒนาคุณลักษณะ บัณฑิตพยาบาลที่พึงประสงค8ในแตNละดLานทั้ง 9 ดLาน ทั้งนี้เพื่อตอบสนองความตLองการของผูLมีสNวนไดLสNวนเสีย 1.2 ควรมีการกำหนดกลยุทธ8ในการจัดการเรียน การสอน การวัดและประเมินผลที่สNงเสริมความรูL ความสามารถ และทักษะตNาง ๆ ของนักเรียนพยาบาล ตามความตLองการของผูLมีสNวนไดLสNวนเสีย รวมถึงมีการ กำกับติดตามการใชLหลักสูตรใหLเปXนไปตามนโยบายดLาน การศึกษาของสถาบัน 2. ขxอเสนอแนะในการทำวิจัยครั้งตZอไป 2.1 ควรมีการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับการพัฒนา รูปแบบการจัดการเรียนการสอนที่สามารถพัฒนา คุณลักษณะที่พึงประสงค8ของบัณฑิตพยาบาล 2.2 ควรมีการศึกษาเปรียบเทียบคุณลักษณะที่ ประสงค8ของนักเรียนพยาบาลในปfจจุบันกับประเมิน ความตLองการจำเปXนในการพัฒนาคุณลักษณะบัณฑิต พยาบาลตามความตLองการของผูLใชLบัณฑิต

vการศึกษาคุณลักษณะท่ ีพึงประสงค์ของบัณฑิตพยาบาลทหารอากาศ หลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต หลักสูตรปรับปรุง พ.ศ. 2566 ตามความต้องการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย 17วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ เอกสารอxางอิง 1. Tan K, Chong MC, Subramaniam P, Wong LP. The effectiveness of outcome based education on the competencies of nursing students: A systematic review. Nurs Educ Today. 2018;64:180-89. 2. Nehrir B, Vanaki Z, Mokhtari Nouri J, Khademolhosseini SM, Ebadi A. Competency in nursing students: A Systematic Review. Int J Trav Med and Gobal H. 2016;4(1):3-11. 3. Mitchell VW. The delphi technique: an exposition and application. Technol Anal Strateg Manag. 1991;3(4):333-58. 4. Kittiboonthawal P, Siriwanji W, Ubonwan K, Maneechot M. Stakeholders, Opinion on the desired characteristics of nursing school graduates and factors concerning nursing curriculum development in Thailand. Asian J Pub Opinion Res. 2018;5(4):319-45. 5. Pitakavakath P. A study of the characteristics of nursing students of the Royal Thai Navy College. [dissertation Master Higher Education]. Bangkok: Sirnakharinwirot University; 2013. (in Thai). 6. Choeisuwan V, Kwansawaitham N, Duangmanee A, Sathuwong K, Wongsang Y. The needs assessment for development of desired characteristics of graducate nurses, the Royal Thai Navy College of Nursing. Royal Thai Navy Medical Journal. 2021;48(3):479-95. (in Thai). 7. Rattanaraj P. Desirable characteristics among graduate nurses of Ubon Ratchathani Rajabhat University. Ubon Ratchathani Jounal of Research and Evaluation. 2020;9(1):20-9. (in Thai). 8. Sangsanguan W, Wanakul T. The stakeholders satisfaction and expectations toward bachelor degree of nursing, Estern Asia Univeristy in academic year, 2015. Journal of The Royal Thai Army Nursing Nurses. 2015;19(Sup):213-21. (in Thai). 9. Thailand Nursing Counsil. Competencies of Registered Nurses. Bangkok: Siriyod printing; 2010. (in Thai).

v Effects of setting up pre-anesthesia clinic on cancellations of surgery in the general hospital ปีท่ ี30 ฉบับท่ ี1 ประจําเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567 18 ผลของการจัดตั้งคลินิกประเมินและเตรียมความพร้อมผู้ปว่ย ก่อนการระงับความรู้สึกต่อการเล่ ือนผ่าตัดในโรงพยาบาลทั่วไป Effects of setting up pre-anesthesia clinic on cancellations of surgery in the general hospital ธีระพล จันเป-ยงกวาง พย.บ.* Teeraphon Chanpiangkwang B.N.S.* อภิญญา กาปวน พ.บ.** Aphinya Kapuan M.D.** มงคล สุริเมือง พย.ม.*** Mongkol Surimuang, M.N.S.*** Corresponding author Email: [email protected] Received: 10 Jan 2024, Revised: 15 Mar 2024, Accepted: 25 Apr 2024 *พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ กลุSมงานการพยาบาลวิสัญญี โรงพยาบาลแมSสอด E-mail: [email protected] *Registered nurse, professional level, Anesthesia Unit Mae Sot Hospital * นายแพทยdชำนาญการพิเศษ กลุSมงานวิสัญญีวิทยา โรงพยาบาลแมSสอด E-mail: [email protected] **Medical doctor, Senior professional level, Department of Anesthesiology, Mae Sot Hospital ***พยาบาลวิชาชีพชำนาญการพิเศษ กลุSมงานวิจัยและพัฒนาการพยาบาล โรงพยาบาลแมSสอด E-mail: [email protected] ***Registered nurse, Senior professional level, Research and Nursing Development Unit. Mae Sot Hospital บทคัดย'อ การศึกษาแบบ historical control ครั้งนี้ มีวัตถุประสงคBเพื่อเปรียบเทียบอัตราการเลื่อนผLาตัดระหวLางกLอน และหลังการจัดตั้งคลินิกประเมินและเตรียมความพรQอมผูQปSวยกLอนการระงับความรูQสึกในโรงพยาบาลแมLสอด จังหวัดตาก กลุLมตัวอยLางคือผูQปSวยผLาตัดแบบนัดลLวงหนQา ที่เขQารับการผLาตัดตั้งแตLวันที่ 1 สิงหาคม 2565 ถึง 31 มีนาคม 2566 จำนวน 1,038 ราย แบLงเป`น 2 กลุLม กลุLมกLอนจัดตั้งคลินิก เก็บขQอมูลยQอนหลังเดือนสิงหาคม 2565 ถึง เดือนธันวาคม 2565 จำนวน 401 ราย กลุLมหลังจัดตั้งคลินิก เก็บขQอมูลไปขQางหนQาเดือนมกราคม 2566 ถึง เดือนมีนาคม 2566 จำนวน 637 ราย รวบรวมขQอมูลโดยใชQแบบสอบถาม จำนวน 3 ชุด ประกอบดQวย 1) แบบสอบถามขQอมูลทั่วไป 2) แบบสอบถามขQอมูลการประเมินและเตรียมความพรQอมกLอนการระงับความรูQสึก และ 3) แบบสอบถามขQอมูลการเลื่อนผLาตัด วิเคราะหBขQอมูลโดยใชQสถิติพรรณนา เปรียบเทียบลักษณะตัวแปรดQวย Chisquare test และเปรียบเทียบอัตราการเลื่อนผLาตัดโดยใชQ Incidence rate ratio ผลการวิจัยพบวLา อัตราการเลื่อนผLาตัดของกลุLมตัวอยLางหลังจัดตั้งคลินิกลดลงจากกLอนจัดตั้งคลินิก อยLางมี นัยสำคัญทางสถิติ (0.62 vs 5.74; IRR=9.26 95%CI 6.03-14.67, p<0.001) ดังนั้นการประเมินและเตรียมความพรQอมผูQปSวยกLอนการใหQยาระงับความรูQสึกในคลินิก สามารถลดอัตราการ เลื่อนผLาตัดไดQ ควรมีการประเมินผลลัพธBในมิติอื่น เชLน ระยะเวลาครองเตียง และประสิทธิภาพในการใชQหQองผLาตัด คำสำคัญ: คลินิกวิสัญญี การเลื่อนผLาตัด การประเมินและเตรียมความพรQอมกLอนการระงับความรูQสึก

vผลของการจัดตั้งคลินิกประเมินและเตรียมความพร้อมผู้ปว่ย ก่อนการระงับความรู้สึกต่อการเล่ ือนผ่าตัดในโรงพยาบาลทั่วไป 19วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ Abstract This historical control study aimed to compare the surgical postponement rate before and after setting up the Pre-Anesthesia Clinic (PAC) at Mae Sot hospital in Tak province. The sample were 1038 elective surgery patients undergoing the operations between August 1, 2022, to March 31, 2023. They were classified into 2 groups, before and after the setting up the pre-anesthesia clinic. The first group was 401 elective surgery cases before setting up the pre-anesthesia clinic between Augus 2022 to December 2022. The second group was 637 elective surgery cases after setting up the preanesthesia clinic between January 2023 to March 2023. The research instrument consisted of the three questionnaires: 1) general data, 2) the assessment and preparation and 3) the specific details describe situations in which surgery could be cancelled. The data were analyzed using descriptive statistics. Variable characteristics were compared using the Chi-square test, while the surgical rates between two groups were compared using the incidence rate ratio. The research results found that the rate of surgical postponement in the second group was found significantly lower than the first group (0.62 vs 5.74; IRR=9.26 95%CI 6.03-14.67, p<0.001). Thus, the pre-anesthesia assessment and patient’ s preparations in the Pre-Anesthesia Clinic can help decrease the surgical postponement rate. The outcome assessment in other aspects should be explored such as hospital length of stay and efficiency in utilizing the operating room. Keywords: pre-anesthesia clinic, surgical postponement, pre-anesthetic assessment and preparations

v Effects of setting up pre-anesthesia clinic on cancellations of surgery in the general hospital ปีท่ ี30 ฉบับท่ ี1 ประจําเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567 20 ความเป'นมาและความสำคัญของป3ญหา งานวิสัญญีพยาบาลเป`นบริการสาธารณสุขที่มี ความซับซQอน เนื่องจากการบริการวิสัญญีมีผลตLอการ เปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาหลายระบบ ทำใหQเกิด ภาวะแทรกซQอนที่รุนแรง นำไปสูLความพิการหรือการ เสียชีวิตไดQ1 การปฏิบัติงานของวิสัญญีพยาบาลแบLง ออกเป`น 3 ระยะ ดังนี้ 1) ระยะกLอนการใหQยาระงับ ความรูQสึก เริ่มตั้งแตLการประเมินและวินิจฉัยปíญหาของ ผูQปSวยเพื่อเลือกและวางแผนการดำเนินการใหQยาระงับ ความรูQสึกไดQอยLางเหมาะสมกับผูQปSวยแตLละราย เพื่อ เตรียมความพรQอมทั้งดQานรLางกายและจิตใจ 2) ระยะใหQ การระงับความรูQสึกทั้งการใหQยาระงับความรูQสึกแบบทั่ว ตัวและแบบเฉพาะสLวน วิสัญญีพยาบาลเฝîาระวังติดตาม สัญญาณชีพ การบริหารยาและควบคุมระดับความลึก ของการดมยาสลบ และ 3) ระยะหลังใหQการระงับ ความรูQสึก เป`นการเฝîาระวังการเปลี่ยนแปลงและติดตาม เยี่ยมผูQปSวยเพื่อประเมินอาการหลังไดQรับการระงับ ความรูQสึก2 คลินิกประเมินและเตรียมความพรQอมผูQปSวยกLอน การระงับความรูQสึก (pre-anesthesia clinic; PAC) เป`น หนLวยงานที่ทำหนQาที่ประเมินและเตรียมความพรQอม ผูQปSวยและญาติกLอนการผLาตัดหรือทำหัตถการโดย บุคลากรทางวิสัญญี3 การประเมินผูQปSวยและเตรียมความ พรQอมเพื่อระงับความรูQสึกเป`นมาตรฐานการปฏิบัติการ พยาบาล (nursing practice standard)4, 5 ทีไมLใชLเริ่ม ประเมินและเตรียมผูQปSวยในวันที่เขQารับการผLาตัดเทLานั้น วิสัญญีพยาบาลจะตQองออกแบบการบริการอยLางเป`น ระบบ การประเมินผูQปSวยและเตรียมความพรQอมเพื่อ ระงับความรูQสึก มีวัตถุประสงคBเพื่อ สรQางสัมพันธภาพที่ดี กับผูQปSวย เป`นการเตรียมผูQปSวยใหQพรQอมทั้งทางดQาน รLางกายและสภาพจิตใจ การเตรียมทางดQานรLางกาย ไดQแกL การประสานงานเพื่อใหQผูQปSวยไดQรับการสLงตรวจ ทางหQองปฏิบัติการ ตรวจคลื่นไฟฟîาหัวใจ การอธิบาย ขQอมูลที่จำเป`น การงดน้ำอาหารกLอนผLาตัด การงดยา หรือการใหQยากLอนผLาตัด เป`นตQน การเตรียมความพรQอม สภาพจิตใจ ไดQแกL การใหQความมั่นใจในกระบวนการ ผLาตัดเพื่อลดความวิตกกังวล การใหQขQอมูลผูQปSวย รวมถึง เป`นการประเมินความเสี่ยงที่อาจจะเกิดขึ้นของการใหQยา ระงับความรูQสึกและการผLาตัด ทำใหQการระงับความรูQสึก เป`นไปไดQอยLางราบรื่น ปลอดภัย ชLวยลดภาวะแทรกซQอน ที่อาจจะเกิดขึ้น เชLน ระดับน้ำตาลในเลือดสูง หัวใจเตQน เร็วผิดจังหวะ การติดเชื้อในกระแสเลือดและอุบัติการณB เสียชีวิตขณะผLาตัดจากการเสียเลือดมาก การประเมิน และเตรียมความพรQอมที่ดีอยLางเพียงพอจะชLวยลด ภาวะแทรกซQอนทั้งในชLวงกLอนการผLาตัด ระหวLางการ ผLาตัด และหลังการผLาตัด3, 6 การเลื่อนผLาตัดสLงผลกระทบอยLางมีนัยสำคัญตLอ การใชQทรัพยากรของโรงพยาบาล ทั้งในดQานอัตรากำลัง เครื่องมือวัสดุอุปกรณBทางการแพทยB ยา สารน้ำ และ เพิ่มคLาใชQจLายของโรงพยาบาล ผลของการเลื่อนการ ผLาตัด เป`นตัวชี้วัดของการใชQทรัพยากรไมLมีประสิทธิภาพ เกิดความสูญเสียทางเศรษฐกิจ ความไมLพอใจของผูQปSวย และสLงผลทำใหQเกิดความลLาชQาของการรักษา7, 8 อัตรา การเลื่อนผLาตัดเป`นตัวชี้วัดในการประเมินคุณภาพการ ดูแลผูQปSวยและระบบการจัดการในโรงพยาบาล อัตรา การเลื่อนผLาตัดพบไดQ รQอยละ 5-29 ซึ่งแตกตLางกันไปตาม คำจำกัดความของการเลื่อนผLาตัดที่ใชQ บางการศึกษาที่ ผLานมาพบอัตราการเลื่อนผLาตัดสูงถึงรQอยละ 66 ถึงรQอย ละ 7410 ในทวีปเอเชียมีรายงานอัตราดังกลLาวอยูL ระหวLาง รQอยละ 5 ถึงรQอยละ 1811, 12 กระบวนการ ทำงานในคลินิกประเมินและเตรียมความพรQอมผูQปSวย กLอนการระงับความรูQสึก (PAC) สามารถชLวยลด อุบัติการณBการเลื่อนผLาตัดไดQอยLางมีนัยสำคัญ13, 14

vผลของการจัดตั้งคลินิกประเมินและเตรียมความพร้อมผู้ปว่ย ก่อนการระงับความรู้สึกต่อการเล่ ือนผ่าตัดในโรงพยาบาลทั่วไป 21วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ งานวิสัญญีโรงพยาบาลแมLสอด ใหQบริการดูแล และระงับความรูQสึกผูQปSวยที่เขQามารับการผLาตัดทุก ประเภท จากสถิติ ปó พ.ศ. 2563, 2564, 2565 มีผูQปSวยที่ เขQารับการผLาตัด elective case จำนวน 7,140, 5,604 และ 6,198 ราย มีผูQปSวยที่ไดQรับการประเมินและเตรียม ความพรQอมกLอนการระงับความรูQสึก 1 วันกLอนผLาตัดรQอย ละ 95.83, 71.95 และ 76.10 ตามลำดับ และพบวLามี ผูQปSวยที่ตQองถูกเลื่อนผLาตัด รQอยละ 2.48, 2.48 และ 6.53 ตามลำดับ ซึ่งสาเหตุสำคัญอยLางหนึ่งเกิดจากการ เตรียมความพรQอมของผูQปSวยไมLเพียงพอ เชLน ระยะเวลา การงดน้ำงดอาหารไมLเพียงพอ การปรับคLามาตรฐานที่ พึงรับไดQในการปîองกันการเกิดภาวะลิ่มเลือดอุตัน (INR) ไมLเหมาะสม เตียงในหอผูQปSวยหนักไมLรองรับ และไมLไดQ งดยาละลายลิ่มเลือด เป`นตQน สLงผลใหQเกิดความลLาชQาใน การรักษา ผูQปSวยและญาติไมLพึงพอใจ ทางกลุLมงาน วิสัญญีเห็นถึงความสำคัญและไดQพัฒนาคุณภาพการ บริการวิสัญญีของโรงพยาบาลแมLสอด โดยมีการจัดตั้ง คลินิกประเมินและเตรียมความพรQอมผูQปSวยกLอนการ ระงับความรูQสึก (PAC) ขึ้นที่แผนกผูQปSวยนอก โรงพยาบาลแมLสอด โดยมีวัตถุประสงคBในการเตรียม ความพรQอมทั้งทางดQานรLางกายและทางดQานจิตใจ เพื่อ ลดอุบัติการณBของการเลื่อนผLาตัด ลดระยะเวลาการนอน ในโรงพยาบาล และเพิ่มความพึงพอใจของผูQปSวยและ ญาติ วัตถุประสงค9งานวิจัย เพื่อเปรียบเทียบอัตราการเลื่อนผLาตัดระหวLาง กLอนกับหลังการจัดตั้งคลินิกประเมินและเตรียมความ พรQอมผูQปSวยกLอนการระงับความรูQสึกในโรงพยาบาลแมL สอด จังหวัดตาก คำถามการวิจัย อัตราการเลื่อนผLาตัดระหวLางกLอนกับหลังการ จัดตั้งคลินิกประเมินและเตรียมความพรQอมผูQปSวยกLอน การระงับความรูQสึกในโรงพยาบาลแมLสอด จังหวัดตาก เป`นอยLางไร สมมติฐานการวิจัย อัตราการเลื่อนผLาตัดหลังการจัดตั้งคลินิกประเมิน และเตรียมความพรQอมผูQปSวยกLอนการระงับความรูQสึก ลดลงกวLากLอนการจัดตั้งคลินิกประเมินและเตรียมความ พรQอมผูQปSวยกLอนการระงับความรูQสึก กรอบแนวคิดการวิจัย ผูQวิจัยทบทวนเอกสาร งานวิจัยและแนวทางการ ปฏิบัติของราชวิทยาวิสัญญีแพทยBแหLงประเทศไทย รLวมกับมีการประชุมปรึกษา ตกลงรLวมกันในหนLวยงาน วิสัญญีแพทยBและวิสัญญีพยาบาล โดยดำเนินการดังนี้ 1) การรLวมคิด เกี่ยวกับขั้นตอนดำเนินการ 2) การมีสLวน ตัดสินใจเลือกขั้นตอนและกิจกรรมที่ดีที่สุดหรือ เหมาะสมที่สุด 3) การรLวมปฏิบัติตามขั้นตอนที่ไดQ วางแผนไวQ และ 4) การมีสLวนรLวมติดตามและประเมินผล

v Effects of setting up pre-anesthesia clinic on cancellations of surgery in the general hospital ปีท่ ี30 ฉบับท่ ี1 ประจําเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567 22 วิธีดำเนินการวิจัย การศึกษาครั้งนี้เป`นการศึกษาแบบ historical control ศึกษาในผูQปSวยผLาตัดแบบนัดลLวงหนQา (elective case) แผนกวิสัญญี โรงพยาบาลแมLสอด จังหวัดตาก ระหวLางวันที่ 1 สิงหาคม 2565- 31 มีนาคม 2566 ประชากรและกลุEมตัวอยEาง ประชากร เป`นผูQปSวยที่ตQองไดQรับการผLาตัดแบบ นัดลLวงหนQา (elective case) ระหวLาง วันที่ 1 สิงหาคม 2565 ถึง 31 มีนาคม 2566 กลุ\มตัวอย\าง ผูQปSวยที่ตQองไดQรับการผLาตัดแบบ นัดลLวงหนQา (elective case) แบLงเป`น 2 ระยะ คือ ระยะที่ 1 กลุLมอQางอิงเป`นผูQปSวยกลุLมกLอนจัดตั้งคลินิกฯ ใชQรูปแบบการประเมินและเตรียมความพรQอมกLอนใหQยา ระงับความรูQสึกอยLางนQอย 1 วัน กLอนผLาตัด จำนวน 401 ราย (สิงหาคม-ตุลาคม 2565) ระยะที่ 2 กลุLมทดลอง เป`นผูQปSวยที่ไดQรับการประเมินและเตรียมความพรQอม กLอนการระงับความรูQสึกที่คลินิกฯ จำนวน 637 ราย (มกราคม-มีนาคม 2566) คำนวณขนาดกลุLมตัวอยLางโดย ใชQโปรแกรมสำเร็จรูป ใชQกลุLมอQางอิงจากการศึกษานำรLอง ที่พบอุบัติการณBเลื่อนผLาตัด 5.7 โดยตั้งสมมติฐานวLาการ จัดตั้งคลินิกฯ จะลดอุบัติการณBไดQรQอยละ 20 กำหนดการ ผู`ปaวยที่ได`รับการวางแผนผ\าตัดแบบนัดล\วงหน`า ขั้นตอนที่ 1 วิสัญญีพยาบาลทบทวนเวชระเบียนของผูQปSวย ซักประวัติ ตรวจรLางกาย ติดตามผลตรวจทาง หQองปฏิบัติการ ประเมินความเสี่ยงกLอนใหQยาระงับ ความรูQสึก ขั้นตอนที่ 2 วิสัญญีพยาบาลใหQความรูQเกี่ยวกับการใหQยา ระงับความรูQสึก การปฏิบัติตัว ตอบขQอซักถามและขQอสงสัย ของผูQปSวย ขั้นตอนที่ 3 นำขQอมูลที่ไดQบันทึกในแบบบันทึกการประเมิน และเตรียมความพรQอมกLอนการระงับความรูQสึกแลQวสLง ปรึกษาวิสัญญีแพทยBประเมินซ้ำและกำหนดแผนการใหQการ ระงับความรูQสึก ขั้นตอนที่ 4 กรณีมีโรครLวมพิจารณาปรึกษาแพทยBเฉพาะ ทางตLางแผนกเมื่อไดQรับการปรึกษาแพทยBเฉพาะทางตLาง แผนกแลQวสLงผูQปSวยพบวิสัญญีแพทยBเพื่อประเมินรLวมกันอีก ครั้ง ขั้นตอนที่ 5 นำขQอมูลที่ไดQจากแบบบันทึกการประเมินและ เตรียมความพรQอมกLอนการระงับความรูQสึกสLงตLออาการเพื่อ วางแผนใหQยาระงับความรูQสึกตLอไป ตัวแปรตาม อัตราการเลื่อนผLาตัด

vผลของการจัดตั้งคลินิกประเมินและเตรียมความพร้อมผู้ปว่ย ก่อนการระงับความรู้สึกต่อการเล่ ือนผ่าตัดในโรงพยาบาลทั่วไป 23วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ ทดสอบเป`น two-sided test ดQวยความคลาดเคลื่อน ชนิดที่หนึ่ง (type I error) ที่ 5 % และอำนาจการ ทดสอบ 90% ไดQกลุLมตัวอยLางทั้งสิ้น 656 ราย คัดเลือก แบบเฉพาะเจาะจง (purposive sampling) เนื่องจาก ผูQวิจัยศึกษาจากขQอมูลผูQปSวยที่มารับบริการจริงทุกราย โดยมีเกณฑBการคัดเขQา ไดQแกL 1. ผูQปSวยที่ตQองไดQรับการผLาตัดที่แพทยBนัดผLาตัด แบบนัดลLวงหนQา (elective case) 2. แพทยBประจำแผนกจัดใหQผLาตัด (set operation) ระหวLางวันที่ 1 สิงหาคม 2565 ถึง 31 มีนาคม 2566 3. ผูQปSวยยินดีเขQารLวมวิจัย 4. สำหรับผูQสูงอายุที่ไมLสามารถสื่อสารไดQเขQาใจ ตQองมีผูQดูแลอยูLดQวยทุกขั้นตอน เกณฑBการคัดออก ไดQแกL 1. ผูQปSวยเสียชีวิตกLอนเขQารับการผLาตัด เครื่องมือที่ใชJในการวิจัย เครื่องมือที่ใชQในการวิจัย มี 2 ประเภท ไดQแกL เครื่องมือที่ใชQดำเนินการวิจัย และเครื่องมือที่ใชQรวบรวม ขQอมูล 1. เครื่องมือที่ใชQในการดำเนินการวิจัย คือรูปแบบ การประเมินและเตรียมความพรQอมกLอนการระงับ ความรูQสึกที่ไดQจากการประชุมปรึกษาและตกลงรLวมกัน ในหนLวยงานทั้ง วิสัญญีแพทยBและวิสัญญีพยาบาล จัดทำ เป`นแนวทางปฏิบัติ ดังนี้ แนวทางปฏิบัติในการประเมินแลเตรียมความพร`อมก\อนการระงับความรู`สึก การประเมินและเตรียมความพร`อมก\อนการระงับ ความรู`สึก แบบเดิม การประเมินและเตรียมความพร`อมก\อนการระงับ ความรู`สึกที่คลินิกฯ (pre-anesthesia clinic; PAC) 1. ผูQปSวยที่นัดผLาตัดของวันถัดไปสLงใบนัดผLาตัดกLอน เวลา 14.30 น ของทุกวัน 2. วิสัญญีพยาบาลทบทวนเวชระเบียนของผูQปSวยจาก โปรแกรมฐานขQอมูลเวชระเบียนผูQปSวยใน 3. วิสัญญีพยาบาลเยี่ยมผูQปSวยที่หอผูQปSวยเพื่อซักประวัติ ตรวจรLางกาย ติดตามผลตรวจทางหQองปฏิบัติการ ประเมินความเสี่ยงกLอนไดQรับยาระงับความรูQสึก 4. วิสัญญีพยาบาลใหQความรูQเกี่ยวกับการใหQยาระงับ ความรูQสึก การปฏิบัติตัว ตอบขQอซักถามและขQอสงสัย ของผูQปSวย แลQวนำขQอมูลที่ไดQปรึกษาวิสัญญีแพทยBกรณี มีโรครLวมเพื่อพิจารณาปรึกษาแพทยBเฉพาะทางตLาง แผนก 5. นำขQอมูลที่ไดQจากแบบบันทึกการประเมินและเตรียม ความพรQอมกLอนการระงับความรูQสึกวางแผนใหQยาระงับ ความรูQสึก 6. นำแบบบันทึกการประเมินและเตรียมความพรQอม กLอนการระงับความรูQสึก สLงตLออาการใหQผูQรับผิดชอบ ดำเนินการใหQยาระงับความรQสึก 1. รับผูQปSวยที่ไดQรับการวางแผนเพื่อผLาตัดจากหQองตรวจ แผนกตLาง ๆ ทางโปรแกรม ฐานขQอมูลผูQปSวยของ โรงพยาบาล มายังคลินิกวิสัญญี ที่แผนกผูQปSวยนอก หQองเบอรB 116 2. วิสัญญีพยาบาลทบทวนเวชระเบียนของผูQปSวย ซักประวัติ ตรวจรLางกาย ติดตามผลตรวจทาง หQองปฏิบัติการ ประเมินความเสี่ยงกLอนใหQยาระงับ ความรูQสึก 3. วิสัญญีพยาบาลใหQความรูQเกี่ยวกับการใหQยาระงับ ความรูQสึก การปฏิบัติตัว ตอบขQอซักถามและขQอสงสัย ของผูQปSวย 4. นำขQอมูลที่ไดQบันทึกในแบบบันทึกการประเมินและ เตรียมความพรQอมกLอนการระงับความรูQสึกแลQวสLง ปรึกษาวิสัญญีแพทยBประเมินซ้ำและกำหนดแผนการใหQ การระงับความรูQสึก 5. กรณีมีโรครLวมพิจารณาปรึกษาแพทยBเฉพาะทางตLาง แผนก เมื่อไดQรับการปรึกษาแพทยBเฉพาะทางตLางแผนก แลQวสLงผQปSวยพบวิสัญญีแพทยBเพื่อประเมินรLวมกันอีก

v Effects of setting up pre-anesthesia clinic on cancellations of surgery in the general hospital ปีท่ ี30 ฉบับท่ ี1 ประจําเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567 24 2. เครื่องมือที่ใชQในการรวบรวมขQอมูล 2.1 แบบบันทึกขQอมูลทั่วไป ประกอบดQวย อายุ เพศ เชื้อชาติ วันที่ทำการผLาตัด แผนกทำการผLาตัด ASA Class โรคประจำตัว ชนิดของโรคประจำตัว ขQอมูลการ ปรึกษาแพทยBตLางแผนก 2.2 แบบบันทึกขQอมูลการเตรียมความพรQอมทาง หQองปฏิบัติการและการเตรียมความพรQอมกLอนการระงับ ความรูQสึกและการผLาตัด ประกอบดQวย ผลการตรวจทาง หQองปฏิบัติ การงดน้ำงดอาหารตามระยะเวลาที่กำหนด 2.3 แบบบันทึกขQอมูลผลลัพธB ประกอบดQวย ขQอมูลการเลื่อนผLาตัด และเหตุผลการเลื่อนผLาตัด การตรวจสอบคุณภาพเครื่องมือ ผูQวิจัยนำแบบบันทึกขQอมูลทั้ง 3 สLวนตรวจสอบ โดยวิสัญญีแพทยB จำนวน 3 ทLาน นำแบบบันทึกมาแกQไข ตามขQอเสนแนะและนำมาหาคLาความตรงเชิงเนื้อหา (content validity) เทLากับ 0.89 ผูQวิจัยนำแบบบันทึก ขQอมูลไปทดลองบันทึกกับกลุLมตัวอยLางที่มีลักษณะ คลQายคลึงกันจำนวน 10 ราย ไดQคLา interrater ระหวLาง ผูQวิจัยและวิสัญญีแพทยBผูQปฏิบัติงานในคลินิกฯ เทLากับ 1 ขั้นตอนการเก็บรวบรวมข`อมูล การศึกษาแบบ historical control ศึกษาใน ผูQปSวยผLาตัดแบบนัดลLวงหนQา (elective case) ระหวLาง วันที่ 1 สิงหาคม 2565- 31 มีนาคม 2566 ผูQวิจัยทำการ เก็บขQอมูลดQวยตนเอง กลุLมกLอนจัดตั้งคลินิกฯ เก็บขQอมูล ยQอนหลัง โดยผูQวิจัยกรอกแบบบันทึกขQอมูลที่สรQางขึ้น จากการทบทวนวรรณกรรม ประกอบดQวยขQอมูลทั่วไป ขQอมูลการประเมินและเตรียมความพรQอมกLอนการระงับ ความรูQสึก และขQอมูลผลลัพธBในเดือน สิงหาคม-ตุลาคม 2565 ผูQปSวยจะไดQรับการประมินและเตรียมความพรQอม กLอนใหQยาระงับความรูQสึกตามมาตรฐานเดิม (ยังไมLจัดตั้ง คลินิกฯ) ระหวLางเดือนพฤศจิกายน ถึงเดือนธันวาคมเป`น ชLวงพัฒนาคลินิกฯ เปûดใหQบริการมีการปรับปรุงระบบใหQ เหมาะสม และกลุLมหลังจัดตั้งคลินิกฯ เก็บขQอมูลไป ขQางหนQาเดือนมกราคม ถึงเดือนมีนาคม 2566 การพิทักษ|สิทธิ์กลุ\มตัวอย\าง การวิจัยครั้งนี้ผLานการพิจารณาและไดQรับการ อนุมัติจากคณะกรรมการจริยธรรมการวิจัยในมนุษยB โรงพยาบาลแมLสอด จังหวัดตาก หนังสือรับรอง เลขที่ MSHP 26/2565 ลงวันที่ 1 พฤษภาคม 2565 พิทักษB สิทธิ์ของขQอมูล ดQวยการชี้แจงวัตถุประสงคBและขั้นตอน การทำวิจัยกับกลุLมตัวอยLาง โดยกิจกรรมสำหรับการวิจัย เป`นกระบวนการปฏิบัติงานตามแนวทางปฏิบัติของราช วิทยาลัยวิสัญญีแพทยBแหLงประเทศไทย นอกจากนี้การ เขQารLวมวิจัยขึ้นอยูLกับความสมัครใจ สำหรับผูQสูงอายุที่ไมL การประเมินและเตรียมความพร`อมก\อนการระงับ ความรู`สึก แบบเดิม การประเมินและเตรียมความพร`อมก\อนการระงับ ความรู`สึกที่คลินิกฯ (pre-anesthesia clinic; PAC) 6. นำแบบบันทึกการประเมินและเตรียมความพรQอม กLอนการระงับความรูQสึก สLงตLออาการใหQผูQรับผิดชอบ ดำเนินการใหQยาระงับความรูQสึก 5. กรณีมีโรครLวมพิจารณาปรึกษาแพทยBเฉพาะทางตLาง แผนก เมื่อไดQรับการปรึกษาแพทยBเฉพาะทางตLางแผนก แลQวสLงผูQปSวยพบวิสัญญีแพทยBเพื่อประเมินรLวมกันอีก ครั้ง 6. นำขQอมูลที่ไดQจากแบบบันทึกการประเมินและเตรียม ความพรQอมกLอนการระงับความรูQสึกสLงตLออาการเพื่อ วางแผนใหQยาระงับความรูQสึกตLอไป

vผลของการจัดตั้งคลินิกประเมินและเตรียมความพร้อมผู้ปว่ย ก่อนการระงับความรู้สึกต่อการเล่ ือนผ่าตัดในโรงพยาบาลทั่วไป 25วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ สามารถสื่อสารไดQเขQาใจผูQวิจัยจะตQองไดQรับการยินยอม จากผูQดูแล สามารถถอนตัวไดQตลอดเวลาโดยไมLมี ผลกระทบกับการระงับความรูQสึกและการผLาตัด ระบุวLา ไมLเปûดเผยขQอมูลสLวนตัวของกลุLมตัวอยLาง รายงาน ผลการวิจัยเป`นภาพรวมเทLานั้นและทุกขQอมูลถูกเก็บไวQใน ที่ปลอดภัย เอกสารทั้งหมดจะเก็บแยกจากเอกสารอื่นใน ตูQที่สามารถล็อคไดQ หลังจากโครงการวิจัยเสร็จสิ้น เมื่อ ครบกำหนดเวลาผูQวิจัยจะทำลายทันที ภายหลังชี้แจง ผูQวิจัยใหQกลุLมตัวอยLางเซ็นยินยอมเขQารLวมวิจัย (informed consent) การวิเคราะห|ข`อมูล วิเคราะหBขQอมูลโดยใชQสถิติพรรณนา ไดQแกL ความถี่ รQอยละ คLามัธยฐาน พิสัยควอไทลB เปรียบเทียบขQอมูลที่มี ลักษณะเป`น categorical data ดQวยสถิติ chi-square test หรือ Fisher’s exact test เปรียบเทียบอัตราการ เลื่อนผLาตัดโดยใชQ Incidence rate ratio นำเสนอ 95% CI ที่ระดับนัยสำคัญ 0.05 ผลการวิจัย การศึกษาผลของการจัดตั้งคลินิกประเมินและ เตรียมความพรQอมผูQปSวยกLอนการระงับความรูQสึกตLอการ เลื่อนผLาตัดในโรงพยาบาลแมLสอด จังหวัดตาก พบวLามี จำนวนกลุLมตัวอยLางทั้งหมด 1,038 ราย สLวนใหญLเป`น เพศชาย รQอยละ 62.6 คLามัธยฐานอายุเทLากับ 42 ปó (Median 42 IQR 28, 59) เชื้อชาติไทยรQอยละ 71.3 ASA Class 2 รQอยละ 52.8 แผนกศัลยกรรมทั่วไป รQอย ละ 33.8 ไมLมีโรคประจำตัว รQอยละ 61.9 สLวนใหญLมี ประวัติปSวยดQวยโรคความดันโลหิตสูง รQอยละ 26.4 และ ไมLไดQรับการปรึกษาแพทยBตLางแผนกกLอนการผLาตัดรQอย ละ 66.4 จากการวิเคราะหBเปรียบเทียบตัวแปร คุณลักษณะของผูQปSวยดQวยวิธี Chi-square test และ Fisher’s exact test พบวLา เพศ อายุ เชื้อชาติ ASA Class แผนกการทำผLาตัด ประวัติการมีโรคประจำตัว ไมL ตLางกัน ประวัติการเจ็บปSวยดQวยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง โรคตับอักเสบ พบนQอยกวLาในระยะหลังมีคลินิก อยLางมี นัยสำคัญ (p<0.05) และผูQปSวยที่ตQองไดQรับการปรึกษา ตLางแผนกมีจำนวนลดลงในระยะหลังมีคลินิก อยLางมี นัยสำคัญ (p=0.004) ดังตารางที่ 1 ตารางที่ 1 ขQอมูลทั่วไปของผูQปSวยจำแนกเป`นผูQปSวยทั้งหมด ระยะกLอนมีคลินิกและระยะหลังมีคลินิก (n=1,038) ลักษณะทั่วไป ผู`ปaวยทั้งหมด ระยะก\อนมีคลินิก (n=401) ระยะหลังมีคลินิก (n=637) p-value จำนวน ร`อยละ จำนวน ร`อยละ จำนวน ร`อยละ เพศ ชาย 650 62.6 240 59.9 410 64.4 0.143 หญิง 388 37.4 161 40.1 227 35.6 อายุ(ปó) Median [IQR] 42 [28, 59] 43 [I28, 60] 40 [I28, 57] 0.126 เชื้อชาติ ตLางชาติ 298 28.7 120 29.9 178 27.9 0.492 ไทย 740 71.3 281 70.1 459 72.1 ASA class

v Effects of setting up pre-anesthesia clinic on cancellations of surgery in the general hospital ปีท่ ี30 ฉบับท่ ี1 ประจําเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567 26 ลักษณะทั่วไป ผู`ปaวยทั้งหมด ระยะก\อนมีคลินิก (n=401) ระยะหลังมีคลินิก (n=637) p-value จำนวน ร`อยละ จำนวน ร`อยละ จำนวน ร`อยละ ASA class 1 245 23.6 85 21.2 160 25.1 0.140 2 548 52.8 218 54.4 330 51.8 3 215 20.7 81 20.2 134 21.0 4 29 2.8 16 4.0 13 2.0 5 1 0.1 1 0.2 0 0.0 แผนกการทำการผ\าตัด ศัลยกรรม 351 33.8 140 34.9 211 33.1 0.153 ศัลยกรรมกระดูก 228 22.0 97 24.2 131 20.6 สูตินรีเวช 273 26.3 94 23.4 179 28.1 หู คอ จมูก ตา 126 12.1 45 11.2 81 12.7 ทันตกรรม 26 2.5 15 3.7 11 1.7 ศัลยกรรมตกแตLง 27 2.6 8 2.0 19 3.0 ศัลยกรรมประสาท 7 0.7 2 0.5 5 0.8 โรคประจำตัว ไมLมี 643 61.9 254 63.3 389 61.1 0.462 มี 395 38.1 147 36.7 248 38.9 โรคประจำตัว เบาหวาน 93 9.0 33 8.2 60 9.4 0.513 ความดันโลหิตสูง 274 26.4 98 24.4 176 27.6 0.256 ไตเรื้อรัง 38 3.7 15 3.7 23 3.6 0.914 หัวใจ 47 4.5 16 4.0 31 4.9 0.508 ปอดอุดกั้นเรื้อรัง 12 1.2 9 2.2 3 0.5 0.014B ตับอักเสบ 16 1.5 10 2.5 6 0.9 0.048 A ไทรอยดB 35 3.4 10 2.5 25 3.9 0.214 หอบหืด 9 0.9 2 0.5 7 1.1 0.495 จิตเวช 2 0.2 1 0.5 1 0.2 1.000 การปรึกษาแพทย|ต\างแผนก 0.004A

vผลของการจัดตั้งคลินิกประเมินและเตรียมความพร้อมผู้ปว่ย ก่อนการระงับความรู้สึกต่อการเล่ ือนผ่าตัดในโรงพยาบาลทั่วไป 27วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ การเตรียมทางหQองปฏิบัติการของกลุLมตัวอยLาง ระยะกLอนมีคลินิกและระยะหลังมีคลินิกพบวLา ความ ผิดปกติของผลตรวจทางหQองปฏิบัติการ ไดQแกL ผลการ ตรวจ Electrolyte ผลการตรวจ INR และผลการตรวจ Hemoglobin ลดลงในระยะหลังมีคลินิกเมื่อเทียบกับ ระยะกLอนมีคลินิกอยLางมีนัยสำคัญ (p<0.05) ดังตารางที่ 2 ลักษณะทั่วไป ผู`ปaวยทั้งหมด ระยะก\อนมีคลินิก (n=401) ระยะหลังมีคลินิก (n=637) p-value จำนวน ร`อยละ จำนวน ร`อยละ จำนวน ร`อยละ การปรึกษาแพทย|ต\างแผนก 0.004A ไมLตQองรับการปรึกษา 689 66.4 245 61.1 444 69.7 ตQองไดQรับการปรึกษา 349 33.6 156 38.9 193 30.3 A=Chi-square test p<0.05, B=Fisher’s exact test p<0.05 ตารางที่ 2 การเตรียมทางหQองปฏิบัติการของกลุLมตัวอยLางระยะกLอนมีคลินิกและระยะหลังมีคลินิก (n=1,038) ลักษณะทั่วไป ผู`ปaวยทั้งหมด ระยะก\อนมีคลินิก (n=401) ระยะหลังมีคลินิก (n=637) p-value จำนวน ร`อยละ จำนวน ร`อยละ จำนวน ร`อยละ การตรวจ Electrolyte ไมLปกติ 43 4.1 28 7.0 15 2.4 0.001 A ปกติ 665 64.1 276 68.8 389 61.1 ไมLไดQตรวจ 330 31.8 97 24.2 233 36.6 การตรวจ INR ไมLปกติ 10 1.0 7 1.7 3 0.5 0.001 B ปกติ 340 32.8 175 43.6 165 25.9 ไมLไดQตรวจ 688 66.3 219 54.6 469 73.6 การตรวจ Hb ไมLปกติ 7 0.7 6 1.5 1 0.2 0.033 B ปกติ 1023 98.6 392 97.8 631 99.1 ไมLไดQตรวจ 8 0.8 3 0.7 5 0.8 NPO time 6 ชั่วโมง ไมLครบ 5 0.5 4 1.0 1 0.2 0.076 ครบ 1033 99.5 397 99.0 636 99.8 A=Chi-square test p<0.05, B=Fisher’s exact test p<0.05

v Effects of setting up pre-anesthesia clinic on cancellations of surgery in the general hospital ปีท่ ี30 ฉบับท่ ี1 ประจําเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567 28 อัตราอุบัติการณBการเลื่อนผLาตัดของกลุLม ตัวอยLางระยะหลังมีคลินิกฯ ลดลงจากระยะกLอนมีคลินิก อยLางมีนัยสำคัญ (0.62 vs. 5.74) ซึ่งการจัดตั้งคลินิกฯ สาเหตุของการเลื่อนผLาตัดระยะหลังมีคลินิกที่ สามารถบริหารจัดการไดQ ไดQแกL INR ไมLเหมาะสมในการ ผLาตัด รอปรึกษาแพทยBตLางแผนก เตียงหอผูQปSวยหนักไมL สามารถลดอัตราการเลื่อนผLาตัดไดQถึง 9.26 เทLา (95%CI 6.03-14.67, p<0.001) ดังตารางที่ 3 รองรับ ไมLไดQงดยาละลายลิ่มเลือด และอาการไมLสามารถ ผLาตัดไดQลดลงจนไมLพบเป`นสาเหตุการเลื่อนผLาตัดอยLาง มีนัยสำคัญ (p=0.004) ดังตารางที่ 4 ตารางที่ 3 อัตราอุบัติการณBการเลื่อนผLาตัดของกลุLมตัวอยLางจำแนกตามระยะกLอนมีคลินิกและระยะหลังมีคลินิก (n=1,038) การเลื่อนผ\าตัด ผู`ปaวยทั้งหมด ระยะก\อนมีคลินิก (n=401) ระยะหลังมีคลินิก (n=637) p-value จำนวน ร`อยละ จำนวน ร`อยละ จำนวน ร`อยละ การเลื่อนผ\าตัด <0.001 ไมLเลื่อนผLาตัด 1,011 97.4 378 94.3 633 99.4 เลื่อนผLาตัด 27 2.6 23 5.7 4 0.6 Incidence rate 2.60 5.74 0.62 Incidence ratio 9.26 (95%CI 6.03-14.67) <0.001 ตารางที่ 4 สาเหตุของการเลื่อนผLาตัดจำแนกตามระยะกLอนมีคลินิกและระยะหลังมีคลินิก (n=27) สาเหตุการเลื่อน ผู`ปaวยทั้งหมด ระยะก\อนมีคลินิก (n=23) ระยะหลังมีคลินิก (n=4) p-value จำนวน ร`อยละ จำนวน ร`อยละ จำนวน ร`อยละ ระยะเวลา NPO ไมLครบ 4 14.8 2 8.7 2 50.0 0.004B INR ไมLเหมาะสมในการผLาตัด 7 25.9 7 30.4 0 0.0 รอปรึกษาแพทยBตLางแผนก 5 18.5 5 21.7 0 0.0 เตียงผูQปSวยหนักไมLรองรับ 1 3.7 1 4.3 0 0.0 ไมLไดQงดยาละลายลิ่มเลือด 1 3.7 1 4.3 0 0.0 อาการไมLสามารถผLาตัดไดQ 7 25.9 7 30.4 0 0.0 เกินขีดความสามารถ 2 7.4 0 0.0 2 50.0 B=Fisher’s exact test p<0.05

vผลของการจัดตั้งคลินิกประเมินและเตรียมความพร้อมผู้ปว่ย ก่อนการระงับความรู้สึกต่อการเล่ ือนผ่าตัดในโรงพยาบาลทั่วไป 29วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ อภิปรายผลการวิจัย อุบัติการณBการเลื่อนผLาตัดของผูQปSวยที่ไดQรับการ ประเมินและเตรียมความพรQอมกLอนการระงับความรูQสึก เทLากับ รQอยละ 0.62 สัดสLวนนี้ต่ำกวLารQอยละ 2.60 อยLาง มีนัยสำคัญ เมื่อเทียบกับการประเมินและเตรียมความ พรQอมกLอนการระงับความรูQสึก 1 วัน กLอนผLาตัดตาม มาตรฐาน (5.74 vs. 0.62) อุบัติการณBการเลื่อนผLาตัด สอดคลQองกับผลการศึกษาอื่น ๆ ในประเทศไทย13 การศึกษาครั้งนี้สอดคลQองกับการศึกษาอีกหลายประเทศ เชLน ประเทศไอรBแลนดB พบวLาการมีคลินิกประเมินและ เตรียมความพรQอมผูQปSวยกLอนการระงับความรูQสึกชLวยลด การเลื่อนและยกเลิกการผLาตัดไดQเป`นอยLางมาก14 รวมถึง การศึกษาที่โรงพยาบาลมหาวิทยาลัยในสหรัฐอเมริกา พบวLาผูQปSวยที่ไดQรับการประเมินและเตรียมความพรQอมที่ คลินิกมีการเลื่อนผLาตัดลดลงเกือบรQอยละ 50 เชLนเดียวกันกับการศึกษาที่ประเทศจีนพบการเลื่อน ผLาตัดลดลงอยLางมาก (จากรQอยละ 7.6 ในกลุLมผูQปSวยที่ ไมLไดQประเมินที่คลินิก เป`นรQอยละ 0 ในกลุLมผูQปSวยที่ผLาน การประเมินและเตรียมความพรQอมในคลินิก)11, 15 คลินิก ประเมินและเตรียมความพรQอมผูQปSวยกLอนการระงับ ความรูQสึกชLวยลดอุบัติการณBการเลื่อนผLาตัดไดQจริงตาม หลักฐานเชิงประจักษB การเลื่อนผLาตัดที่ลดลงเป`นผลจากการเตรียม ความพรQอมของผูQปSวยทางหQองปฏิบัติการไดQดีขึ้น เชLน คLาอิเล็กโทรไลตBที่ผิดปกติไดQรับการแกQไขกLอนการผLาตัด (7.0 vs. 2.4, p=0.001) การปรับคLามาตรฐานที่พึงรับ ไดQในการปîองกันการเกิดภาวะลิ่มเลือดอุตัน (INR) (1.7 vs. 0.5, p=0.001) รวมไปถึงการดูแลผูQปSวยใหQมีระดับ เม็ดเลือดแดงชนิดฮีโมโกลบิน (hemoglobin) ไดQปกติ มากขึ้น (97.8 vs. 99.1, p=0.033) สาเหตุของการเลื่อน ผLาตัดสามารถบริหารจัดการไดQ ไดQแกL การรอปรึกษา แพทยBตLางแผนก เตียงหอผูQปSวยหนักไมLรองรับ ไมLไดQงด ยาละลายลิ่มเลือด และอาการไมLสามารถผLาตัดไดQลดลง จนไมLพบเป`นสาเหตุการเลื่อนผLาตัดอยLางมีนัยสำคัญ (p=0.004) อยLางไรก็ตามหลังดำเนินการจัดตั้งคลินิก วิสัญญี พบผูQปSวยระยะเวลา NPO ไมLครบ ตQองเลื่อน ผLาตัดจำนวน 2 ราย นอกจากการประเมินและเตรียม ความพรQอมในคลินิก การพัฒนาโปรแกรมสำเร็จรูปใน รูปแบบแอปพลิเคชั่น ซึ่งมีเนื้อหา ขQอมูล ขั้นตอนการ เตรียมความพรQอมกLอนระงับความรูQสึก สามารถทำใหQ ผูQปSวยเตรียมความพรQอมกLอนไดQรับการระงับความรูQสึกไดQ ดียิ่งขึ้น16 เป`นแผนในการพัฒนางานวิสัญญีตLอไป ทั้งนี้อุบัติการณBของการเลื่อนผLาตัดที่ลดลงอยLางมี นัยสำคัญ กลุLมงานวิสัญญีพยาบาล โรงพยาบาลแมLสอด ไดQออกแบบระบบการทำงานใหQสอดคลQองตามแนวทาง ของราชวิทยาวิสัญญีแพทยBแหLงประเทศไทย17 ที่ไดQวาง แนวทางปฏิบัติเป`นเครื่องมือสLงเสริมคุณภาพของการ บริการดQานสุขภาพอยLางมีประสิทธิภาพและคุQมคLา ประกอบดQวย 6 ขั้นตอน ไดQแกL ขั้นตอนที่ 1) รับผูQปSวยที่ ไดQรับการวางแผนเพื่อผLาตัดจากหQองตรวจแผนกตLาง ๆ ทางโปรแกรมฐานขQอมูลผูQปSวยของโรงพยาบาล มายัง คลินิกวิสัญญี ขั้นตอนที่ 2) วิสัญญีพยาบาลทบทวนเวช ระเบียนของผูQปSวย ซักประวัติ ตรวจรLางกาย ติดตามผล ตรวจทางหQองปฏิบัติการ ประเมินความเสี่ยงกLอนใหQยา ระงับความรูQสึก ขั้นตอนที่ 3) วิสัญญีพยาบาลใหQความรูQ เกี่ยวกับการใหQยาระงับความรูQสึก การปฏิบัติตัว ตอบขQอ ซักถามและขQอสงสัยของผูQปSวย ขั้นตอนที่ 4) นำขQอมูลที่ ไดQบันทึกในแบบบันทึกการประเมินและเตรียมความ พรQอมกLอนการระงับความรูQสึกแลQวสLงปรึกษาวิสัญญี แพทยBประเมินซ้ำและกำหนดแผนการใหQการระงับ ความรูQสึก ขั้นตอนที่ 5) กรณีมีโรครLวมพิจารณาปรึกษา แพทยBเฉพาะทางตLางแผนก เมื่อไดQรับการปรึกษาแพทยB เฉพาะทางตLางแผนกแลQวสLงผูQปSวยพบวิสัญญีแพทยBเพื่อ ประเมินรLวมกันอีกครั้ง และขั้นตอนที่ 6) นำขQอมูลที่ไดQ

v Effects of setting up pre-anesthesia clinic on cancellations of surgery in the general hospital ปีท่ ี30 ฉบับท่ ี1 ประจําเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567 30 จากแบบบันทึกการประเมินและเตรียมความพรQอมกLอน การระงับความรูQสึกสLงตLออาการเพื่อวางแผนใหQยาระงับ ความรูQสึกตLอไป ขJอเสนอแนะการวิจัยครั้งตEอไป การประเมินความพรQอมผูQปSวยกLอนการใหQยา ระงับความรูQสึกในคลินิกวิสัญญี สามารถลดสาเหตุจาก การเตรียมผูQปSวยไมLพรQอมกLอนระงับความรูQสึก และ สามารถลดอัตราการเลื่อนผLาตัดไดQ ดังนั้นควรมีการ ประเมินผลลัพธBในมิติอื่น เชLน ระยะเวลาครองเตียง ประสิทธิภาพในการจัดตารางการผLาตัด ประสิทธิภาพ การใชQหQองผLาตัด และความพึงพอใจของผูQปSวยและผูQดูแล ตLอไป

vผลของการจัดตั้งคลินิกประเมินและเตรียมความพร้อมผู้ปว่ย ก่อนการระงับความรู้สึกต่อการเล่ ือนผ่าตัดในโรงพยาบาลทั่วไป 31วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ เอกสารอ`างอิง 1. Charuluxananan S, Punjasawadwong Y, Pitimana-aree S, Werawatganon T, Lekprasert V, Nimmaanrat S. Multicentered study of anesthesia: related mortality and adverse events by incident reports in Thailand. Journal of the Medical Association of Thailand. 2008;91(7):1011-9. 2. นิ่มนวล มันตราภรณB. พัฒนาการของวิสัญญีพยาบาลไทยในการกQาวสูLการเป`นผูQปฏิบัติการพยาบาลขั้นสูง สาขา การพยาบาลดQานการใหQยาระงับความรูQสึก. วารสารการปฏิบัติการพยาบาลและการผดุงครรภBไทย. 2557;1(1):66-71. 3. Wongyingsinn M. Pre-anesthesia Clinic Guideline for One Day Surgery and Minimally Invasive Surgery by the Royal College of Anesthesiologists of Thailand. Thai Journal of Anesthesiology. 2021;47(4):388-94. 4. Wamanon K. The Development of post-operative care model in the post anesthesia care unit in official time,Department of anesthetic nurse, Sawangdaendin Crown Prince Hospital, Sakon Nakhon. Nursing, Health, and Education Journal. 2018;1(3):17-25. 5. ธัญรดี จิรสินธิปก, เพียงใจ เจิมวิวัฒนBกุล, สุวิภา นิตยางกูร, สมจิตตB วงศBสุวรรณสิริ, สารา วงษBเจริญ. มาตรฐาน การพยาบาลในโรงพยาบาล. พิมพBครั้งที่ 2. นนทบุรี: สำนักการพยาบาล กรมการแพทยB; 2551. 6. ประไพ ผลอิน, กฤษณา วันขวัญ, น้ำอQอย ภักดีวงศB, อัชฌาณัฐ วังโสม, อุษา วงษBอนันตB. ปíจจัยที่มีความสัมพันธB กับภาวะแทรกซQอนจากยาระงับความรูQสึกแบบทั่วรLางกายของผูQปSวยหลังผLาตัด. วารสารการพยาบาลและสุขภาพ สสอท. 2564;3(1):32-47. 7. Sommer JL, Jacobsohn E, El-Gabalawy R. Impacts of elective surgical cancellations and postponements in Canada. Can J Anaesth. 2021;68(3):315. 8. Miri Bonjar M, Khammarnia M, Bakhshi M, Ansari-Moghaddam A, Okati-Aliabad H, Mohammadi M. Impact of the health transformation plan on the number of surgical operations and their cancelation. Inquiry. 2019;56:46958019846385. 9. Vongchaiudomchoke W, Wongcharoen P, Wongyingsinn M. The impact of a preanesthesia assessment clinic on scheduled elective case cancelations at a Thai university hospital. Medicine. 2023;102(34):e34823. 10. Abate SM, Chekole YA, Minaye SY, Basu B. Global prevalence and reasons for case cancellation on the intended day of surgery: A systematic review and meta-analysis. Int J Surg Open. 2020;26:55-63. 11. Liu S, Lu X, Jiang M, Li W, Li A, Fang F, et al. Preoperative assessment clinics and case cancellations: a prospective study from a large medical center in China. Ann Transl Med. 2021;9(19):1501.

v Effects of setting up pre-anesthesia clinic on cancellations of surgery in the general hospital ปีท่ ี30 ฉบับท่ ี1 ประจําเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567 32 12. Luckanachanthachote C, Phumchaitheerachort J, Wongyingsinn M. Elective surgical case cancellations at Siriraj Hospital, a Thai university hospital: identification and evaluation of the reasons. Journal of the Medical Association of Thailand. 2018;101:9. 13. Sungworawongpana C, Chanchayanon T. Cancellation of elective cases in Songklanagarind hospital: identification of reason: A Retrospective Study. Journal of the Medical Association of Thailand. 2022;105(7):610-5. 14. Knox M, Myers E, Wilson I, Hurley M. The impact of pre-operative assessment clinics on elective surgical case cancellations. Surgeon. 2009;7(2):76-8. 15. Jonnalagadda R, Walrond ER, Hariharan S, Walrond M, Prasad C. Evaluation of the reasons for cancellations and delays of surgical procedures in a developing country. Int J Clin Pract. 2005;59(6):716-20. 16. Direkwuttikul N, Scsatkomsan P. Developing an application to provide information on pediatric one-day surgery preparation to reduce parents’ anxiety. Region 3 Medical and Public Health Journal. 2023;20(3):144-55. 17. Wongyingsinn M. Pre-anesthesia clinic guideline for one day surgery and minimally invasive surgery by the Royal College of Anesthesiologists of Thailand. Thai Journal of Anesthesiology. 2021;47(4):388-94.

vผลของโปรแกรมการมีส่วนร่วมในการป้องกันการชักจากไข้สูง ต่อความรู้และทักษะของผู้ปกครองเด็กท่ ีมีไข้สูง โรงพยาบาลจอมทอง 33วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ ผลของโปรแกรมการมีส่วนร่วมในการป้องกันการชักจากไข้สูงต่อความรู้และ ทักษะของผู้ปกครองเด็กท่ ีมีไข้สูง โรงพยาบาลจอมทอง Effects of a Participation Program in Preventing Febrile Convulsion on Knowledge and Skills for Children with High Fever among Guardians in Chomthong Hospital ธิดาวรรณ มะโนรา พย.บ.* Tidawan Manora, B.N.S.* ศรินทรAทิพยA ชวพันธุA ปร.ด (พยาบาล)** Sarinthip Chawaphanth, Ph.D. (Nursing)** Corresponding author E-mail: [email protected] Received: 15 Mar 2024, Revised: 17 May 2024, Accepted: 20 June 2024 *พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ หอผูYป[วยกุมารเวชกรรม โรงพยาบาลจอมทอง E-mail: [email protected] *Registered Nurse, Pediatric Ward, Chomthong Hospital **ผูYชiวยศาสตราจารยm คณะพยาบาลศาสตรmแมคคอรmมิค มหาวิทยาลัยพายัพ E-mail: [email protected] **Assistant Professor, McCormick Faculty of Nursing, Payap University บทคัดย'อ การวิจัยกึ่งทดลองแบบกลุ3มเดียว วัดผลก3อนหลังการทดลองนี้ มีวัตถุประสงคB เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการ มีส3วนร3วมในการปJองกันการชักจากไขMสูงต3อความรูMและทักษะของผูMปกครองเด็กที่มีไขMสูง เลือกกลุ3มตัวอย3างเลือก แบบเจาะจง จำนวน 30 คู3 เปSนผูMปกครองของเด็กที่มีไขMสูง และเด็กอายุตั้งแต3 6 เดือน ถึง 5 ปV มีอุณหภูมิกายตั้งแต3 38 องศาเซลเซียสขึ้นไป ที่เขMารับการรักษาในหอผูMป[วยกุมารเวชกรรม โรงพยาบาลจอมทอง ระหว3างเดือนมกราคม ถึง มีนาคม 2567 เครื่องมือที่ใชMในการวิจัย คือ โปรแกรมการมีส3วนร3วมของผูMปกครองเด็กที่มีไขMสูง แบบสอบถาม ขMอมูลส3วนบุคคล แบบบันทึกอุณหภูมิกายของเด็ก แบบประเมินความรูMและทักษะของผูMปกครองเด็กที่มีไขMสูง ซึ่ง แบบประเมินความรูMและทักษะมีค3าดัชนีความตรงตามเนื้อหา เท3ากับ .93 และ .90 ค3าความเชื่อมั่น เท3ากับ .97 และ .71 ตามลำดับ วิเคราะหBขMอมูลโดยใชMสถิติเชิงพรรณนา และ Paired t-test ผลการวิจัย พบว3าคะแนนเฉลี่ยความรูMและทักษะของผูMปกครองเด็กที่มีไขMสูง หลังไดMรับโปรแกรมมากกว3าก3อน ไดMรับโปรแกรมอย3างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .001) ผลการวิจัยนี้พบว3าโปรแกรมการมีส3วนร3วมนี้มีประสิทธิภาพในการเพิ่มความรูMและทักษะของผูMปกครองใหM สามารถดูแลเด็กที่มีไขMสูง และช3วยปJองกันเด็กไม3ใหMเกิดการชักจากไขMสูง ดังนั้นพยาบาลสามารถนําไปประยุกตBใชMใหM เหมาะสมกับบริบทของผูMปกครองผูMป[วยเด็กที่มีไขMสูง ทั้งในโรงพยาบาลและชุมชน คำสำคัญ : โปรแกรมการมีส3วนร3วม การปJองกันการชักจากไขMสูง ผูMปกครองเด็กที่มีไขMสูง

v Effects of a Participation Program in Preventing Febrile Convulsion on Knowledge and Skills for Children with High Fever among Guardians in Chomthong Hospital ปีท่ ี30 ฉบับท่ ี1 ประจําเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567 34 Abstract This one-group quasi-experimental research, pretest and posttest design aimed to investigate the effects of the participation program in preventing febrile convulsion on knowledge and skills among guardians of children with high fever. Purposive sampling was used to select 30 pairs of guardians and children who had body temperature 38.0 degrees Celsius and above. All febrile children were admitted to a pediatric ward of Chomthong Hospital from January to March 2024. The research instruments included the participatory program for guardians of children with high fever, the personal information questionnaire, the pediatric patients’ body temperature record form, and the questionnaire of knowledge and skills for guardians of children with high fever. The content validity index of knowledge and skills was .93 and .90 with reliability of .97 and .71, respectively. Data were analyzed using descriptive statistics and Paired t-test. Results of the study showed that the mean scores of knowledges and skills after the program were significantly higher than those before the program (p<.001). The findings showed that the participatory program is effective to enhance the knowledge and skills of guardians in caring for children with high fever and prevent the episode of febrile convulsion. Therefore, nurses may appropriately apply this program to the context of guardians of children with a high fever in hospitals as well as communities. Keywords : Participation program, Preventing febrile convulsion, Guardians of children with high fever

vผลของโปรแกรมการมีส่วนร่วมในการป้องกันการชักจากไข้สูง ต่อความรู้และทักษะของผู้ปกครองเด็กท่ ีมีไข้สูง โรงพยาบาลจอมทอง 35วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ ความเป'นมาและความสำคัญของป3ญหา ไขM (fever) หมายถึง การที่ร3างกายมีอุณหภูมิ ตั้งแต3 37.5 องศาเซลเซียสขึ้นไป สาเหตุส3วนใหญ3เกิด จากการติดเชื้อไวรัสและแบคทีเรีย รวมทั้งการไดMรับ วัคซีน1 การเกิดไขMสูงเปSนระยะเวลานานโดยไม3ไดMรับการ แกMไขจะทำใหMเกิดภาวะชักจากไขMสูง (febrile convulsion) หมายถึง การชักที่เกิดร3วมกับการมีไขM ตั้งแต3 38 องศาเซลเซียสขึ้นไป2 ซึ่งอาการชักเกิดขึ้นไดMใน เด็กที่มีพัฒนาการตามปกติ โดยไม3มีความผิดปกติทาง ระบบประสาทส3วนกลาง1 และไม3มีความผิดปกติของ ความสมดุลเกลือแร3ในร3างกาย (electrolyte imbalance)2 อุบัติการณBภาวะชักจากไขMสูง พบในเด็ก อายุ 6 เดือนถึง 5 ปV มากที่สุด1ซึ่งในสหรัฐอเมริกาและ ยุโรป พบประมาณรMอยละ 2-5 แต3ในเอเชียพบไดMสูงกว3า เช3น ญี่ปุ[นพบรMอยละ 8.83 และเกาหลีใตMพบรMอยละ 6.924 ในประเทศไทยยังไม3มีรายงานอุบัติการณBที่แน3ชัด เด็กที่ชักจากไขMสูงครั้งแรกมีโอกาสเกิดไขMชักซ้ำไดMครั้งที่ 2 ประมาณรMอยละ 30 มีโอกาสเปSนครั้งที่ 3 ประมาณรMอย ละ 502 อาการชักจากไขMสูงของเด็กเปSนภาวะวิกฤติที่ เกิดขึ้นโดยไม3คาดคิด ซึ่งจะส3งผลกระทบต3อเด็ก และ ผูMปกครอง ผลกระทบต3อเด็ก เช3น ขณะชักอาจไดMรับ บาดเจ็บจากอุบัติเหตุ เกิดการสำลักทำใหMปอดติดเชื้อ หากอุณหภูมิร3างกายสูงกว3า 42 องศาเซลเซียสสมองอาจ ถูกทำลาย หากชักแบบต3อเนื่องสมองอาจขาดออกซิเจน ส3งผลระยะยาวต3อพัฒนาการทางสมอง มีความผิดปกติ ทางระบบประสาท และปìญหาดMานการเรียน เปSนตMน5 รวมทั้งส3งผลกระทบต3อผูMปกครอง ทำใหMเกิดความวิตก กังวล จากการทบทวนวรรณกรรมพบว3า ผูMปกครองเด็กที่ มีอาการชักจากไขMสูงส3วนใหญ3ไม3ทราบความเสี่ยงในการ เกิดอาการชักจากไขM จึงมีความกังวลในระดับสูงกับการ ชักของเด็ก และมีการปฏิบัติที่ไม3ถูกตMองเหมาะสม6-9 ใหM การดูแลขณะมีไขMสูง และช3วยเหลือเบื้องตMนขณะชักไดMไม3 ถูกตMอง เช3น ประเมินภาวะไขMดMวยการสัมผัสหนMาผาก หรือส3วนต3าง ๆ ของร3างกาย ช3วยเหลือเบื้องตMนดMวยการ อุMมและเขย3าตัวขณะเด็กมีอาการชัก และสอดใส3สิ่งของ เขMาไปในปากเด็ก เปSนตMน ซึ่งอาจก3อใหMเกิดอันตรายต3อ เด็กไดM10 จากการศึกษาขMอมูลจากรายงานของแผนกหอ ผูMป[วยกุมารเวชกรรม โรงพยาบาลจอมทอง จังหวัด เชียงใหม3 พบผูMป[วยเด็กที่นอนโรงพยาบาลดMวยอาการชัก จากไขMสูง จัดใหMเปSนกลุ3มโรคที่พบบ3อยใน 7 ลำดับตMน ของสถิติ จากสถิติปVงบประมาณ พ.ศ. 2562-2566 พบ ผูMป[วยจำนวน 76, 63, 36, 22 และ 41 รายตามลำดับ แสดงใหMเห็นว3าภาวะชักจากไขMสูงในเด็กยังเปSนปìญหา สำคัญที่เรื้อรัง และมีแนวโนMมที่จะสูงขึ้น จากการสำรวจ เบื้องตMนของผูMวิจัยในเดือนสิงหาคม ถึง กันยายน พ.ศ. 2566 จากการสังเกต สอบถามและติดตามการ ปฏิบัติงานของเจMาหนMาที่พยาบาลในหอผูMป[วยกุมารเวช กรรมดังกล3าว พบประเด็นคือ การสอนส3วนใหญ3เปSนการ ใหMความรูMและทักษะโดยผูMปกครองเปSนผูMรับฟìงขMอมูล แต3 ไม3มีส3วนร3วมฝòกปฏิบัติจริง ประกอบกับเวลา และสื่อ วัสดุ อุปกรณBในการจัดการเรียนรูMที่หอผูMป[วยมีขMอจำกัดที่ อาจไม3เอื้ออำนวยความสะดวกที่จะส3งเสริมใหMผูMปกครอง เกิดการเรียนรูMที่มีประสิทธิภาพ รวมทั้งการสอนยังมี รูปแบบและแนวทางในการใหMความรูMแก3ผูMปกครอง เกี่ยวกับการดูแลเด็กที่มีไขMสูง เพื่อปJองกันการเกิดอาการ ชักที่ไม3ชัดเจน ทั้งเรื่องการเช็ดตัวลดไขMเด็ก การ รับประทานยาลดไขM และการปJองกันภาวะชักจากไขM ซึ่ง อาจส3งผลใหMผูMปกครองขาดความรูMความเขMาใจ และขาด ทักษะในการดูแลเด็กที่มีไขMสูงไดMอย3างถูกตMอง เหมาะสม และชัดเจน ประกอบกับจากการสังเกต และสัมภาษณB ผูMปกครองเด็กที่มีไขMสูง ที่เขMารับบริการแผนกหอผูMป[วย กุมารเวชกรรม จำนวน 20 ราย พบว3ายังมีความรูM และ

v Effects of a Participation Program in Preventing Febrile Convulsion on Knowledge and Skills for Children with High Fever among Guardians in Chomthong Hospital ปีท่ ี30 ฉบับท่ ี1 ประจําเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567 36 ยังปฏิบัติการดูแลบุตรขณะมีไขMไม3ถูกตMองถึงรMอยละ 70 จากการที่พบว3า ผูMปกครองยังใชMปรอทวัดไขMแบบดิจิตอล ไม3ถูกตMอง เตรียมน้ำสำหรับเช็ดตัวที่อุ3นหรือเย็นเกินไป เช็ดตัวไม3ถูกวิธี ใส3เสื้อผMาหนาและห3มผMาใหMเด็กขณะมีไขM หนาวสั่น ส3งผลใหMเด็กเสี่ยงต3ออาการชักจากไขMสูง จึงยัง พบสถิติผูMป[วยเด็กที่มานอนรักษาตัวในหอผูMป[วยกุมารเวช กรรมนี้ดMวยอาการชักจากไขMสูง และจากตัวชี้วัดผลการ ดำเนินงานในปVงบประมาณ พ.ศ. 2562-2566 พบอัตรา การเกิดชักซ้ำจากโรคไขMชักขณะนอนในโรงพยาบาล รMอย ละ 3.03, 1.58, 0.09, 9.09 และ 2.43 ตามลำดับ ซึ่ง เปJาหมายคือ ต่ำกว3ารMอยละ 5 จะเห็นไดMว3าขMอมูลในปV 2565 มีรMอยละ 9.09 ซึ่งสูงเกินเปJาหมาย ถึงแมMในปV พ.ศ. 2566 จะลดลงเหลือรMอยละ 2.43 แต3จะเห็นไดMว3า ภาวะ ชักจากไขMสูงในผูMป[วยเด็กของแผนกนี้ยังเปSนปìญหาสำคัญ ที่ถึงแมMไม3เกินเปJาหมายที่ตั้งไวM ดังนั้นเพื่อความปลอดภัย ของเด็ก จึงไม3ควรใหMเกิดอุบัติการณBชักจากไขMสูง และชัก ซ้ำจากโรคไขMชักขึ้น จากขMอมูลขMางตMนการใหMความรูMและ ฝòกทักษะในการปJองกันการชักจากไขMสูง โดยใหM ผูMปกครองมีส3วนร3วมในการดูแลเด็กจึงเปSนสิ่งจำเปSน อย3างยิ่ง เพื่อปJองกันการเกิดผลลัพธBไม3พึ่งประสงคB ดังกล3าว จากการศึกษาที่ผ3านมา พบว3าหลังไดMรับ โปรแกรมการสอนและสาธิตวิธีเช็ดตัวลดไขMที่ถูกตMอง ทำ ใหMผูMปกครองมีความรูM และทักษะในการดูแลเด็กที่มีไขMสูง จนทำใหMอุณหภูมิกายของเด็กลดลงอย3างมีประสิทธิภาพ และสามารถปJองกันการชักจากไขMสูงไดM7-9,11 เด็กที่มีไขMสูงและชักจากไขMสูงที่ตMองเขMารับการ รักษาในโรงพยาบาล ส3วนใหญ3ยังเปSนวัยที่ไม3สามารถ ช3วยเหลือตนเองไดM กลัวการแยกจากผูMปกครอง กลัว บุคลากรทางการแพทยB กลัวการเปลี่ยนแปลงสิ่งแวดลMอม ที่แตกต3างจากบMาน7 เด็กจึงตMองการความรักความอบอุ3น และการดูแลอย3างใกลMชิดจากผูMปกครอง ซึ่งเปSนผูMมี บทบาทสำคัญในการเลี้ยงดู เปSนผูMรูM เขMาใจ และไวต3อการ ตอบสนองความตMองการของเด็กป[วยไดMเปSนอย3างดี ประกอบกับผูMปกครองก็ตMองการอยู3กับเด็ก และมีส3วน ร3วมในการปฏิบัติกิจกรรมการดูแลเด็กป[วยเช3นเดียวกัน6 จากการศึกษาที่ผ3านมาพบว3า การประยุกตBแนวคิดของ Schepp12 ไปใชMไดMผลดีในการวิจัยเกี่ยวกับการมีส3วนร3วม ของผูMปกครองในการดูแลเด็กที่มีไขMสูง และชักจากไขMสูง ในโรงพยาบาลุ6,7,9 ซึ่ง Schepp12 อธิบายไวMว3า การมี ส3วนร3วมในการดูแลเด็กป[วยที่ผูMปกครองไดMปฏิบัติขณะ เขMารับการรักษาในโรงพยาบาลประกอบดMวย 4 ดMานคือ 1) การมีส3วนร3วมในการดูแลกิจกรรมที่ทำประจำ (participation in routine care) 2) การมีส3วนร3วมใน การดูแลกิจกรรมที่เกี่ยวกับการพยาบาล (participation in technical care) 3) การมีส3วนร3วมในการแลกเปลี่ยน ขMอมูลระหว3างผูMปกครองและบุคลากรทางการพยาบาล (participation in information sharing) และ 4) การ มีส3วนร3วมในการตัดสินใจในการดูแลเด็กป[วย (participation in decision making) ผูMวิจัยตระหนักถึง ความสำคัญที่ตMองนำโปรแกรมส3งเสริมการมีส3วนร3วมของ ผูMปกครอง ตามแนวคิดของ Schepp12 ทั้ง 4 ดMาน ไป ส3งเสริมใหMผูMปกครองเด็กที่มีไขMสูง ที่มานอนรับการรักษา ที่แผนกหอผูMป[วยกุมารเวชกรรม โรงพยาบาลจอมทอง โดยเฉพาะอย3างยิ่งมีความจำเปSนเร3งด3วนที่ตMองส3งเสริมใหM มีความรูM และฝòกทักษะในการดูแลเด็กที่มีไขMสูง ที่ ผูMปกครองส3วนใหญ3ยังพร3องอยู3 ซึ่งการปJองกันเปSนสิ่งที่ดี ที่สุด เพื่อจะไดMช3วยเหลือเด็กไดMอย3างถูกวิธี ทันเวลา และ มีประสิทธิภาพ รวมทั้งการปJองกันการชักจากไขMสูง เพื่อ ความปลอดภัยต3อสุขภาพของเด็ก วัตถุประสงค9ของการวิจัย เพื่อเปรียบเทียบคะแนนเฉลี่ยความรูMและทักษะใน การปJองกันการชักจากไขMสูงของผูMปกครองเด็กที่มีไขMสูง

vผลของโปรแกรมการมีส่วนร่วมในการป้องกันการชักจากไข้สูง ต่อความรู้และทักษะของผู้ปกครองเด็กท่ ีมีไข้สูง โรงพยาบาลจอมทอง 37วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ ก3อนและหลังไดMรับโปรแกรมการมีส3วนร3วมในการ ปJองกันการชักจากไขMสูง สมมติฐานของการวิจัย คะแนนเฉลี่ยความรูMและทักษะในการปJองกันการ ชักจากไขMสูงของผูMปกครองเด็กที่มีไขMสูง หลังไดMรับ โปรแกรมการมีส3วนร3วมในการปJองกันการชักจากไขMสูง มากกว3าก3อนไดMรับโปรแกรม กรอบแนวคิดในการวิจัย การวิจัยนี้ ผูMวิจัยไดMรับการอนุญาตใหMใชMโปรแกรม ส3งเสริมการมีส3วนร3วมของผูMดูแลเด็กที่มีไขMสูง ของวิไล วัลยB พนาลิกุล9 ตามกรอบแนวคิดการมีส3วนร3วมของ วิธีดำเนินการวิจัย การวิจัยนี้เปSนการวิจัยกึ่งทดลอง (quasiexperimental study) แบบกลุ3มเดียว วัดผลก3อนหลัง การทดลอง (one-group, pre-test and post-test design) ประชากรและกลุ^มตัวอย^าง ประชากร คือผูMปกครองของเด็กและผูMป[วยเด็ก ที่เขMารับการรักษาในหอผูMป[วยกุมารเวชกรรม โรงพยาบาลจอมทอง ระหว3างเดือน มกราคม ถึง มีนาคม 2567 กลุ3มตัวอย3าง คือผูMปกครองที่เปSนผูMดูแลหลักของ Schepp12 ประกอบดMวย 4 ดMาน คือ 1) การมีส3วนร3วม ในการดูแลกิจกรรมที่ทำประจำ 2) การมีส3วนร3วมในการ ทางการพยาบาล 4) การมีส3วนร3วมในการตัดสินใจในการ ดูแลเด็กป[วย ซึ่งการวิจัยนี้ ผูMปกครองที่เขMาร3วมโปรแกรม ไดMรับความรูMและทักษะในการดูแลเด็กที่มีไขMสูง รวมทั้งไดM เขMาร3วมหรือเปSนส3วนหนึ่งในการปฏิบัติการดูแลเด็กที่มีไขM สูงร3วมกับพยาบาลขณะเขMารับการรักษาในโรงพยาบาล ทั้งทางตรงและทางอMอม ซึ่งอาจส3งผลใหMผูMปกครองมี ความรูM และสามารถปฎิบัติทักษะในการดูแลเด็กที่มีไขMสูง เพื่อปJองกันเด็กชักจากไขMสูงไดMอย3างมีประสิทธิภาพ และ ทันเวลา ดังภาพที่ 1 ผูMป[วยเด็กอายุ 6 เดือนถึง 5 ปV มีไขM (อุณหภูมิกายตั้งแต3 38 องศาเซลเซียสขึ้นไป) ที่เขMารับการรักษาในหอผูMป[วย กุมารเวชกรรม โรงพยาบาลจอมทอง ระหว3างเดือน มกราคม ถึงมีนาคม 2567 การกำหนดขนาดตัวอย3างโดย ใชMโปรแกรม G* Power ของ Cohen13 กำหนดอำนาจการทดสอบที่ ระดับ .80 ระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ .05 และกำหนดค3า อิทธิพลขนาดกลางเท3ากับ .50 ไดMขนาดกลุ3มตัวอย3าง 27 คน เพื่อปJองกันการถอนตัวของกลุ3มตัวอย3างออกจาก โปรแกรมการมีส*วนร*วมของผู2ปกครองเด็กที่มีไข2สูง ใน การป<องกันการชักจากไข2สูง ประกอบด(วย 1) การมีส2วนร2วมในการดูแลกิจกรรมที่ทำประจำ 2) การมีส2วนร2วมในการดูแลกิจกรรมที่เกี่ยวกับการพยาบาล 3) การมีส2วนร2วมในการแลกเปลี่ยนข(อมูลระหว2างผู(ปกครอง และบุคลากรทางการพยาบาล 4) การมีส2วนร2วมในการตัดสินใจในการดูแลเด็กปKวย ความรู2 ของผู2ปกครองเด็กที่มีไข2สูง ทักษะ ของผู2ปกครองเด็กที่มีไข2สูง ภาพที่ 1 กรอบแนวคิดในการวิจัย

v Effects of a Participation Program in Preventing Febrile Convulsion on Knowledge and Skills for Children with High Fever among Guardians in Chomthong Hospital ปีท่ ี30 ฉบับท่ ี1 ประจําเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567 38 การวิจัย จึงเพิ่มกลุ3มตัวอย3างรMอยละ 1014 รวมจำนวน กลุ3มตัวอย3าง 30 คู3 (ผูMปกครองเด็กที่มีไขMสูง 30 คน และ ผูMป[วยเด็กไขMสูง 30 คน) คัดเลือกกลุ3มตัวอย3างแบบ เจาะจงตามเกณฑBการคัดเขMา คือ ผูMปกครอง 1) เปSน ผูMดูแลหลักของเด็ก ทั้งเพศหญิงและเพศชาย 2) อายุ 18 ปVขึ้นไป 3) พูดและฟìงภาษาไทยไดM 4) ยินดีเขMาร3วมการ วิจัย และผูMป[วยเด็กทั้งเพศหญิงและเพศชาย 1) อายุ 6 เดือนถึง 5 ปV 2) มีไขM (อุณหภูมิกายตั้งแต3 38 องศา เซลเซียสขึ้นไป) เกณฑBการคัดออก คือ 1) กลุ3มตัวอย3าง ผูMป[วยเด็ก มีความผิดปกติของระบบประสาท มีความ พิการทางสมอง มีภาวะเยื่อหุMมสมองอักเสบ มีความไม3 สมดุลของกรดด3างในร3างกาย หรือชักจาก epilepsy 2) กลุ3มตัวอย3างไม3สามารถเขMาร3วมโปรแกรมไดMครบทุก ขั้นตอน เครื่องมือที่ใชgในการวิจัย ผูMวิจัยไดMรับอนุญาตใหMใชMเครื่องมือวิจัยของ วิไลยวัลนB พนาลิกุล9 ที่ศึกษาเรื่อง ผลการพัฒนา ความสามารถของผูMดูแลผูMป[วยเด็กชักจากไขMสูงโดยใชM โปรแกรมส3งเสริมการมีส3วนร3วม ดังนี้ 1. เครื่องมือที่ใชMในการดำเนินการวิจัย คือ โปรแกรมการมีส3วนร3วมของผูMปกครองเด็กที่มีไขMสูงใน การปJองกันการชักจากไขMสูง ตามกรอบแนวคิดการมีส3วน ร3วมของผูMปกครองในการดูแลเด็กป[วยในโรงพยาบาล ของ Schepp12 ทั้ง 4 ดMานดังกล3าว ประกอบดMวย 1) แผนการสอนรายบุคคล เรื่องการดูแลเด็กที่มีไขMสูง เปSน แผนการใหMความรูM และฝòกทักษะแก3ผูMปกครองเด็กที่มีไขM สูง 2) วีดิทัศนBเรื่องการดูแลเด็กที่มีไขMสูง 3) แผ3นพับเรื่อง การชักจากไขMสูง 2. เครื่องมือที่ใชMในการเก็บรวบรวมขMอมูล ประกอบดMวย 4 ตอน คือ 1) แบบสอบถามขMอมูลส3วนบุคคลของผูMปกครอง และเด็กที่มีไขMสูงจำนวน 18 ขMอ ลักษณะการตอบเปSน แบบใหMเลือกตอบหรือเติมคำตอบ ซึ่งแบ3งออกเปSน 2 ส3วน ขMอคำถามส3วนที่ 1 ขMอมูลส3วนบุคคลของผูMปกครอง ประกอบดMวย เพศ อายุอาชีพ ระดับการศึกษา ความสัมพันธBกับเด็กป[วย เคย/ไม3เคยดูแลเด็กที่มีไขMสูง ขMอคำถามส3วนที่ 2 ขMอมูลส3วนบุคคลของเด็กที่มีไขMสูง ประกอบดMวย เพศ อายุ การวินิจฉัยโรค เคย/ไม3เคยชัก จากไขMสูง อุณหภูมิกายแรกรับ อุณหภูมิกายสูงสุด จำนวนครั้งการมีไขM 2) แบบประเมินความรูMของผูMปกครองเด็กที่มีไขMสูง จำนวน 10 ขMอ ใหMเลือกตอบถูกตMองและไม3ถูกตMอง เกณฑB การใหMคะแนนคือ ตอบถูก ใหM 1 คะแนน ตอบผิด ใหM 0 คะแนน 3) แบบประเมินทักษะของผูMปกครองเด็กที่มีไขMสูง จำนวน 10 ขMอ ลักษณะแบบประเมินโดยการสังเกตจาก ผูMวิจัยเพียงผูMเดียว ประกอบดMวยทักษะที่ผูMปกครองปฏิบัติ ถูกตMอง และปฏิบัติไม3ถูกตMอง โดยเปSนขMอความใหMผูMวิจัย เลือกประเมินไดMเพียงคำตอบเดียวที่ตรงกับทักษะของ ผูMปกครองในแต3ละขMอดังนี้ ปฏิบัติไดM ใหM 1 คะแนน ปฏิบัติไม3ไดM ใหM 0 คะแนน 4) แบบบันทึกอุณหภูมิกายของเด็ก วัดอุณหภูมิ กายทางรักแรMโดยใชMปรอทดิจิตอลที่แยกใชMเฉพาะเด็กแต3 ละราย ที่ไดMรับการสอบเทียบคุณภาพของเครื่องมือตาม มาตรฐานทุกปV การตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือ ผูMวิจัยใชMเครื่องมือของวิไลยวัลนB พนาลิกุล9 ซึ่งมี ค3าดัชนีความตรงตามเนื้อหา เท3ากับ .93 และ .90 ตามลำดับ จึงไม3ไดMทดสอบความตรงตามเนื้อหาซ้ำ ส3วน การหาความเชื่อมั่นของแบบประเมินความรูM และทักษะ ของผูMปกครอง ไดMนำไปทดลองใชMกับกลุ3มผูMปกครองเด็กที่ มีคุณสมบัติคลMายกับผูMปกครองกลุ3มตัวอย3างที่ศึกษา จำนวน 5 ราย วิเคราะหBความเชื่อมั่นโดยใชMKR-20 ไดM

vผลของโปรแกรมการมีส่วนร่วมในการป้องกันการชักจากไข้สูง ต่อความรู้และทักษะของผู้ปกครองเด็กท่ ีมีไข้สูง โรงพยาบาลจอมทอง 39วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ ค3าความเชื่อมั่นของแบบประเมินความรูMและทักษะ เท3ากับ .97 และ .71 ตามลำดับ การเก็บรวบรวมขgอมูล มีขั้นตอนดังนี้ 1. ผูMวิจัยตรวจสอบประวัติผูMป[วย จากการซัก ประวัติและเวชระเบียน เพื่อคัดเลือกกลุ3มตัวอย3างใน การศึกษา 2. ผูMวิจัยสรMางสัมพันธภาพกับผูMปกครองและเด็ก ป[วย โดยแนะนำตนเอง พรMอมทั้งชี้แจงรายละเอียดการ วิจัยใหMผูMปกครองกลุ3มตัวอย3างทุกรายทราบ และใหMทำ แบบสอบถามขMอมูลส3วนบุคคลของผูMปกครองและเด็กที่มี ไขMสูง 3. ประเมินก3อนการทดลอง (Pre-test) (25-35 นาที) ในหMองแยกที่ผูMวิจัยจัดเตรียมไวM ดังนี้1) ประเมิน ทักษะ เมื่อเด็กป[วยมีไขM (อุณหภูมิกายตั้งแต3 38 องศา เซลเซียสขึ้นไป) ครั้งที่ 1 ใหMผูMปกครองวัดไขMเด็กพรMอม อ3านค3า ผูMวิจัยประเมินความถูกตMอง แลMวจึงใหMผูMปกครอง เช็ดตัวลดไขM หลังเช็ดตัวลดไขM 30 นาที ใหMผูMปกครองวัด ไขMเด็กพรMอมอ3านค3า ผูMวิจัยประเมินความถูกตMอง รวมทั้ง บันทึกขMอมูลในแบบบันทึกอุณหภูมิเด็กทุกครั้งที่วัด ขณะ ผูMปกครองปฏิบัติทักษะ ผูMวิจัยสังเกตและประเมิน โดยใชM แบบประเมินทักษะของผูMปกครองเด็กที่มีไขMสูง 2) ประเมินความรูMโดยใชMแบบประเมินความรูMของ ผูMปกครองเด็กที่มีไขMสูง หลังจากอุณหภูมิเด็กลดลงที่ ระดับตั้งแต3 37.5 องศาเซลเซียส 4. ใหMโปรแกรมการมีส3วนร3วมของผูMปกครองเด็กที่ มีไขMสูงในการปJองกันการชักจากไขMสูง รายบุคคล โดย สนับสนุนใหMผูMปกครองมีส3วนร3วมกับผูMวิจัยซึ่งเปSน พยาบาลวิชาชีพ หอผูMป[วยกุมารเวชกรรม โรงพยาบาลที่ เก็บรวบรวมขMอมูล ในการดูแลผูMป[วยเด็กไขMสูง ตามกรอบ แนวคิดของ Schepp12 ทั้ง 4 ดMาน ดังต3อไปนี้ 4.1 การมีส3วนร3วมในการดูแลกิจกรรมที่ทำประจำ เช3น การดื่มน้ำและรับประทานอาหาร การทำความ สะอาดร3างกาย การเปลี่ยนเสื้อผMา การพักผ3อนนอนหลับ รวมทั้งกิจกรรมการเล3นตามวัยและภาวะสุขภาพของเด็ก 4.2 การมีส3วนร3วมในการดูแลกิจกรรมที่เกี่ยวกับ การพยาบาล โดยผูMวิจัยดำเนินการใหMผูMปกครองมีส3วน ร3วมกับผูMวิจัยในการดูแลผูMป[วยเด็กไขMสูง รายบุคคล (40- 50 นาที) ตามขั้นตอนดังนี้ 1) ใหMความรูM โดยผูMวิจัยใหMความรูMแก3ผูMปกครอง 1.1) แผนการสอน เรื่องการดูแลผูMป[วยเด็กไขM สูง เปSนแผนการใหMความรูMและฝòกทักษะแก3ผูMปกครองเด็ก ที่มีไขMสูง โดยการบรรยายประกอบสื่อ PowerPoint มี เนื้อหาเกี่ยวกับ ความหมาย สาเหตุ อาการ อาการแสดง เมื่อผูMป[วยเด็กมีไขMสูงและชักจากไขMสูง วิธีการใชMและอ3าน ปรอทวัดไขMแบบดิจิตอล การเตรียมอุปกรณBสำหรับเช็ด ตัว วิธีการเช็ดตัวลดไขM การใหMยาลดไขM การเลือกเสื้อผMา ใหMเหมาะสมกับอุณหภูมิร3างกายและสิ่งแวดลMอม การ ดูแลใหMเด็กไดMรับน้ำอย3างเพียงพอ รวมทั้งการดูแลเด็กชัก จากไขMสูง 1.2) วีดิทัศนB เรื่องการดูแลเด็กที่มีไขMสูง โดย ผูMวิจัยไดMจัดทำขึ้นเองและมีการเผยแพร3ใน Youtube (https://youtu.be/ci_Iu7 LqFjA?feature=shared) ความยาว 5 นาที มีเนื้อหาคลMายคลึงกับสื่อบรรยาย PowerPoint ดาวนBโหลดใหMผูMปกครองดูซ้ำหลังจากไดMรับ แผนการสอน 1.3) แผ3นพับเรื่องชักจากไขMสูง ประกอบดMวย ความหมาย สาเหตุ อาการและอาการแสดง อาการ แทรกซMอน และการปฐมพยาบาลเด็กที่มีไขMสูงและชัก จากไขMสูง ผูMวิจัยชี้แจงวิธีการใชM พรMอมทั้งมอบวีดิทัศนBและ แผ3นพับใหMผูMปกครอง เพื่อใชMประกอบการร3วมโปรแกรมนี้ รวมทั้งใชMศึกษาทบทวนความรูM และฝòกทักษะไดMดMวย ตนเองอย3างต3อเนื่อง

v Effects of a Participation Program in Preventing Febrile Convulsion on Knowledge and Skills for Children with High Fever among Guardians in Chomthong Hospital ปีท่ ี30 ฉบับท่ ี1 ประจําเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567 40 2) ฝòกทักษะ โดยผูMวิจัยสอนสาธิต และ ประเมินผลโดยใหMผูMปกครองสาธิตยMอนกลับวิธีการวัด อุณหภูมิกายทางรักแรMโดยใชMปรอทดิจิตอล และอ3านค3า อุณหภูมิกายที่วัดไดM การเตรียมน้ำและอุปกรณBสำหรับ เช็ดตัวลดไขM การเช็ดตัวลดไขMอย3างถูกวิธี รวมทั้งการใหM ยาลดไขMอย3างเหมาะสม หลังการสอนหากผูMปกครอง ปฏิบัติไม3ถูกตMอง ผูMวิจัยสอนและสาธิตซ้ำ เมื่อเด็กมีไขM อุณหภูมิกายมากว3า 37.5 องศา เซลเซียสขึ้นไปครั้งที่ 2 และไขMครั้งต3อไป ผูMวิจัยทบทวน ความรูMและฝòกใหMผูMปกครองวัดไขMเด็ก พรMอมทั้งดูแลเช็ด ตัวลดไขM โดยมีผูMวิจัยคอยช3วยเหลือแนะนำ สังเกตและ ประเมินความถูกตMอง โดยใชMแบบประเมินทักษะของ ผูMปกครองเด็กที่มีไขMสูงทุกครั้ง หากปฏิบัติไม3ถูกตMอง ผูMวิจัยสอนและสาธิตซ้ำ จากนั้นวัดไขMเด็กซ้ำหลังเช็ดตัว ลดไขM 30 นาที จนไขMลดลงที่ระดับ 37.5 องศาเซลเซียส ซึ่งในการเช็ดตัวแต3ละรอบ หากพบว3าผูMปกครองปฏิบัติ ไม3ถูกวิธี ผูMวิจัยช3วยเช็ดตัวเด็กทันที เนื่องจากตMองการใหM อุณหภูมิกายของเด็กลดลงใกลMเคียง 37.5 องศาเซลเซียส เพื่อปJองกันเด็กชัก 4.3 การมีส3วนร3วมในการแลกเปลี่ยนขMอมูล ระหว3างผูMปกครองและผูMวิจัย โดยการสนทนาสื่อสาร ใหM คำแนะนำ ใหMคำปรึกษา ใหMซักถามแลกเปลี่ยนขMอมูล ระหว3างผูMปกครองกับผูMวิจัย เช3น ขMอมูลเกี่ยวกับการ เจ็บป[วยของเด็ก อุปกรณBที่ใชMในการลดไขMเด็ก การตรวจ รักษาหรือการพยาบาล อาการและอาการเปลี่ยนแปลง ของเด็ก 4.4 การมีส3วนร3วมในการตัดสินใจในการดูแลเด็ก ป[วย เช3น ร3วมกันคMนหาปìญหา สาเหตุที่ทำใหMเด็กมีไขM วางแผนการดูแลเด็ก ตัดสินใจเลือกวิธีการจัดการกับ ปìญหาที่ทำใหMเด็กมีไขM และวิธีการลดไขMอย3างถูกตMอง เพื่อ ปJองกันการชักจากไขMสูง เมื่อเด็กตัวรMอน ผูMปกครอง สามารถตัดสินใจวัดไขMและเช็ดตัวลดไขMใหMเด็กไดMดMวย ตนเอง หากไขMไม3ลดสามารถตัดสินใจขอยาลดไขM หรือ แจMงพยาบาล เพื่อดูแลเช็ดตัวลดไขMใหMเด็ก รวมทั้งร3วมกัน ติดตามประเมินผลการวัดและอ3านค3าอุณหภูมิที่ถูกตMอง และการเช็ดตัวลดไขMอย3างมีประสิทธิภาพ 5. ประเมินหลังการทดลอง (post-test) (25-35 นาที) โดยใชMสถานที่ แบบสอบถาม วิธีการ และเวลา เช3นเดียวกับการประเมินก3อนการทดลอง ดังนี้1) ประเมินทักษะ เมื่อเด็กป[วยมีไขM (อุณหภูมิกายตั้งแต3 38 องศาเซลเซียสขึ้นไป) ครั้งสุดทMาย 2) ประเมินความรูM โดยใชMแบบประเมินความรูMของผูMปกครองเด็กที่มีไขMสูง ก3อนจำหน3ายผูMป[วยเด็กออกจากโรงพยาบาล การพิทักษAสิทธิ์ของกลุ^มตัวอย^าง การวิจัยนี้ ไดMผ3านการรับรองจากคณะกรรมการ จริยธรรมการวิจัยในคน โรงพยาบาลจอมทอง เลขที่ CTH-IRB 2023/018.2812 ลงวันที่ 28 ธันวาคม 2566 ผูMวิจัยทำการพิทักษBสิทธิ์ของกลุ3มตัวอย3างโดยผูMวิจัย แนะนำตัว และชี้แจงใหMผูMปกครองกลุ3มตัวอย3างทุกราย ทราบว3า ผูMวิจัยทำการศึกษา ผลของโปรแกรมการมีส3วน ร3วมในการปJองกันการชักจากไขMสูงต3อความรูMและทักษะ ของผูMปกครองเด็กที่มีไขMสูง อายุ 6 เดือนถึง 5 ปV ที่เขMารับ การรักษาในหอผูMป[วยกุมารเวชกรรม พรMอมทั้งชี้แจง รายละเอียดการวิจัยเกี่ยวกับวัตถุประสงคB รายละเอียด ของโปรแกรม ขั้นตอนการเก็บรวบรวมขMอมูล ประโยชนB และความเสี่ยงที่คาดว3ากลุ3มตัวอย3างจะไดMรับจากการ วิจัยครั้งนี้ รวมทั้งแจMงว3าการเขMาร3วมการวิจัยครั้งนี้เปSน แบบสมัครใจ ผูMปกครองสามารถตอบรับ ปฏิเสธหรือ บอกเลิกการเขMาร3วมการวิจัยนี้เมื่อใดก็ไดMโดยไม3ตMองชี้แจง เหตุผล และไม3มีผลกระทบต3อผูMปกครองและต3อการดูแล รักษาที่เด็กจะไดMรับ ขMอมูลทั้งหมดจะนำมาวิเคราะหB และเผยแพร3เปSนภาพรวมของการวิจัยโดยไม3ระบุชื่อ ผูMปกครองและเด็กเปSนรายบุคคล หลังจากนั้นเป©ดโอกาส ใหMผูMปกครองถามขMอสงสัย แลMวถามความสมัครใจในการ

vผลของโปรแกรมการมีส่วนร่วมในการป้องกันการชักจากไข้สูง ต่อความรู้และทักษะของผู้ปกครองเด็กท่ ีมีไข้สูง โรงพยาบาลจอมทอง 41วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ เขMาร3วมวิจัย เมื่อผูMปกครองกลุ3มตัวอย3างยินดีเขMาร3วมการ วิจัย ผูMวิจัยใหMลงนามในแบบยินยอมการเขMาร3วมการวิจัย นี้ การวิเคราะหAขgอมูล ขMอมูลทั่วไปของผูMปกครองเด็กและเด็กที่มีไขMสูง ใชM สถิติเชิงพรรณนา เปรียบเทียบความแตกต3างของคะแนน เฉลี่ยความรูMและทักษะของผูMปกครอง ก3อนและหลังไดMรับ โปรแกรม ใชMสถิติ Paired t-test โดยกำหนดระดับ นัยสำคัญทางสถิติที่ .05 ซึ่งทดสอบการกระจายตัวของ ขMอมูลโดยใชMสถิติทดสอบ Kolmogorov-Smirnov test พบว3าขMอมูลมีการแจกแจงแบบโคMงปกติ ผลการวิจัย ผูMปกครองเด็กเกือบทั้งหมดเปSนเพศหญิง อายุ เฉลี่ย 33.83 ปV (SD = 12.35) มีอาชีพรับจMางมากที่สุด (รMอยละ 33.30) รองลงมามีอาชีพคMาขาย (รMอยละ 30.00) จบการศึกษาระดับชั้นมัธยมศึกษา/ป.ว.ช./ ป.ว.ส.มากที่สุด (รMอยละ 43.30) ส3วนใหญ3เปSนมารดา ของเด็ก (รMอยละ 90.00) และไม3เคยมีประสบการณBใน การดูแลเด็กที่มีไขMสูง (รMอยละ 56.7) ผูMป[วยเด็ก เปSนเพศชายและเพศหญิงสัดส3วน เท3ากัน อายุเฉลี่ย 2.0 ปV (S.D. = 17.53) ส3วนใหญ3เกิด ครบกำหนด (รMอยละ 90.00) การวินิจฉัยโรคที่พบมาก ที่สุด คือ โรคหลอดลมอักเสบ (bronchitis) (รMอยละ 36.60) รองลงมาเปSนโรคปอดอักเสบ (pneumonia) (รMอยละ 26.70) เด็กทุกคนไม3มีประวัติชักจากไขMสูง อุณหภูมิกายแรกรับที่หอผูMป[วยเฉลี่ย 38.61 องศา เซลเซียส (S.D. = 0.48) อุณหภูมิกายสูงสุดขณะรักษาใน หอผูMป[วยเฉลี่ย 38.36 องศาเซลเซียส (S.D. = 0.44) ส3วน ใหญ3มีไขMปานกลางมีอุณหภูมิระหว3าง 38.5 - 39.4˚C (รMอยละ 60.00) จำนวนครั้งที่มีไขMเฉลี่ย 2.63 ครั้ง (S.D. = 2.34) คะแนนเฉลี่ยความรูMและทักษะของผูMปกครอง เด็ก หลังไดMรับโปรแกรม (Mean = 9.93, S.D. = 0.25) และ(Mean = 10.00, S.D. = 0.00) มากกว3าก3อนไดMรับ โปรแกรม (Mean = 5.30, S.D. = 2.15) และ (Mean = 4.03, SD = 1.77) อ ย 3 า ง ม ี น ั ย ส ำ ค ั ญ ท า ง ส ถ ิ ติ (t = -11.942, p < .001) และ (t = -18.452, p < .001) ตามลำดับ (ตารางที่ 1) ตารางที่ 1 เปรียบเทียบคะแนนเฉลี่ยความรูMและทักษะของผูMปกครองเด็กที่มีไขMสูง ก3อนและหลังไดMรับโปรแกรมการมี ส3วนร3วม ดMวยสถิติPaired t-test (n=30) ตัวแปรที่ประเมิน ก^อนไดgรับโปรแกรม หลังไดgรับโปรแกรม t p-value Mean S.D. Mean S.D. คะแนนความรูM (เต็ม 10) 5.30 2.15 9.93 0.25 -11.942* < .001 คะแนนทักษะ (เต็ม 10) 4.03 1.77 10.00 0.00 -18.452* < .001

v Effects of a Participation Program in Preventing Febrile Convulsion on Knowledge and Skills for Children with High Fever among Guardians in Chomthong Hospital ปีท่ ี30 ฉบับท่ ี1 ประจําเดือน มกราคม - มิถุนายน 2567 42 อภิปรายผลการวิจัย ผลการวิจัยนี้เปSนไปตามสมมติฐานของการวิจัย ที่ พบว3า หลังจากไดMรับโปรแกรมการมีส3วนร3วม คะแนน เฉลี่ยความรูMและทักษะของผูMปกครองมากกว3าก3อนไดMรับ โปรแกรม อย3างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .001) ผูMป[วย และพบว3า เด็กไขMสูงที่เขMาร3วมโปรแกรมนี้ทั้งหมด 30 คน ไม3พบการชักจากไขMขณะอยู3ในหอผูMป[วย สอดคลMองกับผล การศึกษาที่ผ3านมา7-9 ที่พบว3า หลังจากไดMรับโปรแกรม การมีส3วนร3วม คะแนนเฉลี่ยความรูMและทักษะของ ผูMปกครองมากกว3าก3อนไดMรับโปรแกรม อย3างมีนัยสำคัญ ทางสถิติ อภิปรายไดMว3า ประสิทธิผลของโปรแกรมนี้ เกิด จากการที่ผูMวิจัยไดMเป©ดโอกาส และส3งเสริมใหMผูMปกครองมี ส3วนร3วมในการดูแลผูMป[วยเด็กไขMสูงในโรงพยาบาล ตาม กรอบความคิดการของ Schepp12 โดยสรMางสัมพันธภาพ ที่ดีกับผูMปกครองและผูMป[วยเด็ก พรMอมทั้งเนMนย้ำใหM ผูMปกครองเห็นความสำคัญ และประโยชนBในการเขMาร3วม โปรแกรม ทั้ง 4 ดMาน ดังนี้ 1. การมีส3วนร3วมในการดูแลกิจกรรมที่ทำประจำ ซึ่งกลุ3มตัวอย3างส3วนใหญ3เปSนมารดา จึงเปSนผูMที่ใกลMชิด และมีหนMาที่หลักในการดูแลปฏิบัติกิจวัตรประจำวันของ เด็กขณะอยู3ที่บMาน สอดคลMองกับงานวิจัยอื่น ๆ ที่พบว3า เมื่อเด็กตMองเขMารับการรักษาในโรงพยาบาลผูMปกครอง ส3วนใหญ3ตMองการดูแลเด็กต3อเนื่องเหมือนเดิม6-9,15 เนื่องจากผูMวิจัยไดMเป©ดโอกาสใหMผูMปกครองทำกิจวัตร ประจำวันดังกล3าวตามโปรแกรมการมีส3วนร3วม เพราะ เปSนกิจกรรมที่ไม3ยุ3งยากซับซMอน ทำใหMผูMป[วยเด็กลดความ วิตกกังวลจากการแยกจาก และผูMปกครองคงบทบาทใน การดูแลเด็กในโรงพยาบาลไดM 2. การมีส3วนร3วมในการดูแลกิจกรรมที่เกี่ยวกับ การพยาบาล สอดคลMองกับงานวิจัยที่ผ3านมา6-9,15 ที่ พบว3า เมื่อเด็กมีไขMสูงทำใหMเด็กไม3สุขสบาย หวาดกลัว ประกอบกับผูMปกครองส3วนใหญ3ยังพร3องความรูMและ ทักษะ จึงมีความเครียด ความวิตกกังวลในการดูแลเด็ก ผูMวิจัยจึงเห็นความจำเปSนที่ตMองส3งเสริมใหMผูMปกครองมี ส3วนร3วมในโปรแกรมนี้ ในการดูแลเด็กที่มีไขMสูง รายบุคคล เพื่อใหMเด็กมีความรูMสึกอบอุ3น ปลอดภัย และ ใหMความร3วมมือในการรักษาพยาบาล ซึ่งโปรแกรมนี้ เนื้อหาตรงกับปìญหาของผูMป[วยเด็ก จึงทำใหMผูMปกครองมี ความสนใจและตMองการเรียนรูM เพื่อนำไปใชMประโยชนBกับ เด็กที่อยู3ในความดูแล จากการไดMรับความรูMจากการสอน ไดMเห็นการสาธิต และไดMฝòกปฏิบัติจริงกับเด็กที่มีไขMสูง ร3วมกับการไดMดูวีดิทัศนB และแผ3นพับที่มีเนื้อหาและใชM ภาษาที่สั้น ชัดเจน เขMาใจง3าย มีภาพประกอบสีสัน สวยงาม ที่ดึงดูดความสนใจ และง3ายต3อการเขMาถึง ความรูMและการฝòกทักษะไดMดMวยตนเองอย3างต3อเนื่อง ที่ สอดคลMองกับวิธีการจัดโครงการในงานวิจัยที่ผ3านมา7,9,11 รวมทั้งจากการที่ผูMวิจัยติดตามประเมินผล ความกMาวหนMาของการเรียนรูMของผูMปกครองหลังการ ไดMรับโปรแกรมนี้ โดยเมื่อเด็กมีไขMทุกครั้ง ผูMวิจัยกระตุMน ใหMผูMปกครองฝòกทักษะในการดูเด็ก โดยมีผูMวิจัยคอย ช3วยเหลือแนะนำ สังเกตและประเมินความถูกตMองทุก ครั้ง พรMอมใหMกำลังใจ และคำชมเชยอย3างต3อเนื่อง หาก ปฏิบัติไม3ถูกตMองผูMวิจัยสอนและสาธิตซ้ำ ซึ่งสอดคลMองกับ การติดตามประเมินผลในหลายการศึกษา7-9 ที่พบว3าการ เรียนรูMจะเกิดขึ้นไดMดี เมื่อผูMปกครองไดMมีปฏิสัมพันธBกับ ผูMเชี่ยวชาญที่คอยชี้แนะใหMผูMปกครองมีความรูM ฝòกปฏิบัติ ซ้ำอย3างต3อเนื่อง ใหMผูMปกครองเกิดความคงทนของความรูM และทักษะมากขึ้น ส3งผลใหMการเรียนรูMของผูMปกครองมี ประสิทธิภาพ มีความมั่นใจในการดูแลเด็ก จึงสามารถ ประสมประสานความรูMทางทฤษฏีและการฝòกปฏิบัติที่ ไดMรับจากโปรแกรมนี้ ไปปฏิบัติการดูแลเด็กไขMสูงไดMอย3าง ถูกวิธี และเหมาะสม 3. การมีส3วนร3วมในการแลกเปลี่ยนขMอมูลระหว3าง ผูMปกครองและผูMวิจัย เมื่อเด็กเจ็บป[วยและตMองเขMารับการ

vผลของโปรแกรมการมีส่วนร่วมในการป้องกันการชักจากไข้สูง ต่อความรู้และทักษะของผู้ปกครองเด็กท่ ีมีไข้สูง โรงพยาบาลจอมทอง 43วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ รักษาในโรงพยาบาล สอดคลMองกับงานวิจัยที่ผ3านมา6,15 ที่พบว3า ผูMปกครองมีความวิตกกังวลและห3วงใยเด็ก จึง ตMองการรับรูMเรื่องต3าง ๆ ที่เกี่ยวกับความเจ็บป[วยของเด็กุ ผูMวิจัยจึงส3งเสริมใหMผูMปกครองมีส3วนร3วมในการ แลกเปลี่ยนขMอมูล โดยเนMนใหMทราบความสำคัญว3า ผูMปกครองเปSนแหล3งขMอมูลที่ดี ทำใหMผูMวิจัยไดMรับทราบ ขMอมูลเกี่ยวกับการเจ็บป[วยของเด็กอย3างละเอียดถูกตMอง เมื่อเด็กมีอาการเปลี่ยนแปลงก็จะสามารถใหMการ ช3วยเหลือไดMทันเวลา และสามารถนำมาใชMเปSนขMอมูลใน การวางแผนการดูแลรักษาใหMครอบคลุมและมี ประสิทธิภาพมากขึ้น รวมทั้งใหMคำแนะนำเกี่ยวกับการ ดูแลเด็ก และการรักษาที่เด็กไดMรับ ใหMโอกาสในการ ซักถาม และใหMขMอมูลต3าง ๆ เพื่อใหMคลายความวิตกกังวล และสามารถมีส3วนร3วมในการดูแลเด็กร3วมกันไดMมากขึ้น 4. การมีส3วนร3วมในการตัดสินใจในการดูแลเด็ก ป[วย จากการสังเกตและสอบถามผูMปกครอง สอดคลMอง กับงานวิจัยที่ผ3านมา6,15 ที่พบว3า ในช3วงแรกผูMปกครอง ส3วนใหญ3เห็นว3า แพทยBและพยาบาลเปSนผูMมีความรูMความ เชี่ยวชาญในการรักษาและการพยาบาลเด็กป[วยมากกว3า ตน จึงเกิดความเกรงใจ และเชื่อมั่นในการตัดสินใจดูแล รักษาของแพทยBและพยาบาลุ แต3หลังจากที่ผูMปกครองไดM มีส3วนร3วมในการดูแลเด็กป[วยกับผูMวิจัย มีสัมพันธภาพที่ดี และมีความไวMวางใจกัน ทำใหMผูMปกครองมีความสามารถ และความมั่นใจในการปฏิบัติกิจกรรมต3างๆ กับเด็กป[วย มากขึ้น จนกลMาตัดสินใจในการดูแลเด็กร3วมกับแพทยB และพยาบาล ผูMวิจัยจึงส3งเสริมใหMผูMปกครองมีส3วนร3วมใน การตัดสินใจในการดูแลเด็กป[วยตามศักยภาพ และความ ตMองการของผูMปกครองแต3ละคน เพื่อใหMเกิดประโยชนB ร3วมกันทุกฝ[าย ดังนั้นจึงทำใหMโปรแกรมการมีส3วนร3วมนี้ สามารถ ส3งเสริมใหMผูMปกครองมีความรูM ความเขMาใจ มีทักษะ และ สรMางความมั่นใจในการดูแลเด็กที่มีไขMสูง ไดMรับความ ร3วมมือในการปฏิบัติกิจกรรมพยาบาลต3าง ๆ จากเด็ก ป[วยเปSนอย3างดี ส3งผลใหMการดูแลเด็กป[วยมีประสิทธิภาพ เกิดสัมพันธภาพที่ดีระหว3างเด็กป[วยผูMปกครองและ พยาบาลมากขึ้น จนสามารถสามารถดูแลเด็กที่มีไขMสูง และปJองกันเด็กชักจากไขMสูงไดMอย3างมีประสิทธิภาพทั้งที่ โรงพยาบาล และที่บMานต3อไป ขDอเสนอแนะ 1. ขMอเสนอแนะในการนำผลการวิจัยไปใชM โปรแกรมนี้มีประสิทธิผลในการส3งเสริมการมีส3วน ร3วมของผูMปกครองใหMมีความรูMและทักษะในการดูแลเด็ก ที่มีไขMสูง และสามารถปJองกันการชักจากไขMสูงไดM ดังนั้น พยาบาลสามารถนําไปประยุกตBใชMใหMเหมาะสมกับ ผูMปกครองผูMป[วยเด็กอื่นไดMตามบริบทของแต3ละหอผูMป[วย และแต3ละโรงพยาบาล รวมทั้งพัฒนาเปSนแนวปฏิบัติการ พยาบาลเด็กไขMสูง และการปJองกันการชักจากไขMสูงใน เด็ก สำหรับใชMเปSนแนวทางเดียวกันในโรงพยาบาล 2. ขMอเสนอแนะในการวิจัยครั้งต3อไป ควรมีการศึกษาเปรียบเทียบในระหว3างกลุ3ม ควบคุมและกลุ3มทดลอง ก3อนและหลังไดMรับโปรแกรมนี้ และควรมีการติดตามประเมินความรูMและทักษะของกลุ3ม ตัวอย3างที่บMาน หลังจำหน3ายออกจากโรงพยาบาล นอกจากนี้ ควรศึกษาในประเด็นการส3งเสริมการมีส3วน ร3วมของผูMปกครองในกลุ3มเด็กป[วยโรคอื่น หรือกลุ3ม อาการอื่น