ค่มู อื ครูใชค้ กู่ ับหนังสือเรียน
มาตรฐานสากล ๔ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่
๒๑ 5ศตวรรษที่
BBL Steps
ใชก้ ระบวนการ
GPAS
เนน้ การทำ�งานของสมอง
BBL & PBL
จดั การเรียนรตู้ ามแนวทาง
Backward
Design
เพิ่มผลสมั ฤทธ์ดิ ้วย
ข้อสอบเนน้ สมรรถนะ
สโทคกั่อู รษางะเงศซาตยีนวนรบรแรู ษณลทะี่า๒โกลา๑กร
เฉลยค�ำ ตอบ
ละเอียดทุกข้อ
QคCวOาRDมEรสนคู้ ววอ่ื าตั มเกสเขรร้ารใิมมจ
สถาบนั พัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.)
ผังสาระการเรยี นรู้
หนังสอื เรยี นรายวชิ าพื้นฐาน สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ ๔
กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม
หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี ๒ หน่วยการเรยี นร้ทู ่ี ๓
สทิ ธขิ องเดก็ การเมอื งการปกครองของไทย
ส ๒.๑ ป.๔/๓ ส ๒.๒ ป.๔/๑, ป.๔/๒, ป.๔/๓
หน่วยการเรยี นรูท้ ่ี ๑
การเลอื กซ้ือสนิ คา้ และบรกิ าร
หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ ๑ หน่วยการเรียนร้ทู ่ี ๔ ส ๓.๑ ป.๔/๑, ป.๔/๒
การอยรู่ ่วมกนั อยา่ งสนั ตสิ ุข วฒั นธรรมไทย
ตามวิถีประชาธิปไตย ส ๒.๑ ป.๔/๔
ส ๒.๑ ป.๔/๑, ป.๔/๒, ป.๔/๕ สาระ หน้าทีพ่ ลเมอื ง วฒั นธรรม
และการดำ�เนินชวี ิตในสังคม หนว่ ยการเรียนรูท้ ่ี ๒
เศรษฐกิจพอเพยี งและ
สาระ เศรษฐศาสตร์ ความสมั พนั ธท์ างเศรษฐกจิ
สงั คมศึกษา ศาสนา ส ๓.๑ ป.๔/๓, ส ๓.๒ ป.๔/๑
และวฒั นธรรม หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี ๓
หน้าท่เี บอื้ งต้นของเงิน
ส ๓.๒ ป.๔/๒
สาระ ภมู ิศาสตร์
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๑ หน่วยการเรียนรทู้ ี่ ๒
ลักษณะทางกายภาพ การเปล่ียนแปลงและการอนรุ กั ษ์
ของจังหวัด ส่งิ แวดลอ้ มและทรพั ยากร
ส ๕.๑ ป.๔/๑, ป.๔/๒, ป.๔/๓ ธรรมชาติในจังหวดั
ส ๕.๒ ป.๔/๒, ป.๔/๓
ส ๕.๒ ป.๔/๑
คมู่ ือครใู ช้คกู่ ับหนังสือเรยี น
สงั คมศกึ ษาศาสนา และวฒั นธรรม๔ชัน้ ประถมศกึ ษาปีที่
หนา้ ท่ีพลเมือง วัฒนธรรมและการดำ�เนนิ ชวี ติ ในสังคม เศรษฐศาสตร์ และภูมิศาสตร์
ตามมาตรฐานการเรียนรแู้ ละตัวชีว้ ัด สาระภูมิศาสตร์ (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐)
กล่มุ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพ้นื ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑
สงวนลิขสิทธ์ิ
สำ�นักพิมพ์ บรษิ ทั พฒั นาคณุ ภาพวชิ าการ (พว.) จำ�กัด
พ.ศ. ๒๕๖๔
สถาบนั พฒั นาคุณภาพวิชาการ (พว.)
๑๒๕๖/๙ ถนนนครไชยศรี แขวงถนนนครไชยศรี เขตดุสติ กรงุ เทพฯ ๑๐๓๐๐
โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐ (อัตโนมตั ิ ๑๕ สาย), ๐-๒๒๔๑-๘๙๙๙
แฟกซ์ : ทกุ หมายเลข, แฟกซอ์ ตั โนมัติ : ๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑, ๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖
website : www.iadth.com
พเิ ศษ
การพฒั นาคุณภาพผู้เรียนที่สอดคล้องกับ
GPAS Steps เสรมิ สรา้ งศกั ยภาพการเรยี นรู้ตาม
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
การอธบิ ายเปา้ หมาย เปา้ หมายการเรียนรู้ ลักษณะทางกายภาพ สญั ลกั ษณแ์ สดงสิง่ ตา่ งๆ ทีป่ รากฏบนผิวโลก
การเรียนรู้ และการท�ำ เขตจงั หวัด
ช้นิ งานที่ผู้เรียนจะได้ ระบเุ ปา้ หมายการเรยี นรใู้ นหลกั สตู รตามแนวทาง แหล่งทรพั ยากร ถนน
คะแนนอย่างชัดเจน ทำ�ให้ผู้เรียน Backward Design ซง่ึ ประกอบดว้ ย และสถานทีส่ าำ คัญในจังหวดั ทางรถไฟ
เหน็ ทิศทางในการเรยี น เป็นการ - มาตรฐานการเรยี นรแู้ ละตวั ชว้ี ดั หว้ ย คลอง แม่นาำ้
ขจดั ความกังวลใจ และสร้าง - สมรรถนะส�ำ คญั ของผเู้ รยี น ตัวอย่างการใช้แผนท่กี ายภาพจงั หวัดอุตรดติ ถ์
ความรู้สกึ เชิงบวกใหแ้ ก่ผูเ้ รียน - คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ ระบตุ ำาแหนง่ ระยะ ทศิ ลักษณะทางกายภาพ
การใช้คำ�ถาม แหล่งทรพั ยากร และสถานที่สำาคญั ในจงั หวัด
หรือกำ�หนดปญั หา ภาระงาน/ชน้ิ งาน
ที่ผู้เรียนตอ้ งพบในชีวิต St Stก�ำ หนดภาระงานหรอื ชนิ้ งานของผเู้ รยี น 55%จงั หวดั อุตรดติ ถ์ อ่างเก็บนำา้
(Problem Based Learning: PBL) ซ่ึงเปน็ หลกั ฐานแสดงความเขา้ ใจ ที่ตง้ั จงั หวัด
เพอ่ื สรา้ งความรูส้ กึ ตน่ื เตน้ ทา้ ทาย ภเู ขา ระดบั สูง
กระตนุ้ อารมณ์ให้ผเู้ รยี นสนใจ ep 1 อุทยานแหง่ ชาติ
อยากเรียนรู้ อยากสบื สอบ
ซ่งึ ส่งผลต่อการเรียนร้ทู ด่ี ี ขน้ั สังเกต วนอุทยาน
รวบรวมข้อมลู
การรวบรวมข้อมูล นำ้าตก
จากสิ่งแวดล้อม 1. ตงั้ คำ�ถาม ตง้ั สมมตุ ิฐาน เพอ่ื กระตุ้น
และแหล่งเรยี นรู้ ประสบการณใ์ ห้ผู้เรียนเกิดการเรยี นรู้ มาตราส่วนใชห้ าระยะทางจรงิ วัด
อยา่ งหลากหลาย ผา่ นระบบ บนผิวโลก สถานที่สาำ คัญ
ประสาทสมั ผสั (ways of knowing) 2. สงั เกตและรวบรวมขอ้ มลู จากแหลง่ เรียนรู้
ท้ังการเหน็ (ทางตา) การไดย้ ิน อยา่ งหลากหลาย เพือ่ ใหผ้ เู้ รียนรจู้ กั เครอ่ื งหมายบอกทศิ ภสแีมู สิปดระงเสทญั ศลกั ษณ์แสดง
(ทางหู) การสมั ผสั (ทางกาย) เลอื กข้อมลู ทต่ี อ้ งการ
การได้กลน่ิ (ทางจมกู ) การระบตุ าำ แหนง่ 1,500 1,000
การรบั รส (ทางปาก) ทำ�ใหส้ มอง ep 2 เช่น วัดหลวงพอ่ เพชรตัง้ อยูบ่ ริเวณ
เกดิ การเรยี นรู้และมพี ฒั นาการ อำาเภอเมอื งอุตรดิตถ์ อทุ ยานแห่งชาตภิ ูสอยดาว เมตร เมตร
เพราะสิ่งแวดล้อมคือตวั กระตุน้ ขัน้ คดิ วิเคราะหแ์ ละสรปุ ความรู้ อยูบ่ นภเู ขาสูง ทางตะวันออกของจงั หวดั ภเู ขาสูง
พัฒนาการสมอง และสิ่งแวดลอ้ ม
ทห่ี ลากหลายท�ำ ใหส้ มองเรยี นรไู้ ดด้ ี 3. จัดกระทำ�ข้อมลู ด้วยการคิดวิเคราะห์ 100 สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔ การบอกระยะ
การจัดขอ้ มลู ของสมอง (จำ�แนก จดั หมวดหม ู่ หาความสัมพันธ ์ เช่น บงึ ชอ่ อยใู่ กลเ้ ส้นทางรถไฟ การบอกระยะ
จะใช้การคดิ หา เปรยี บเทยี บ ฯลฯ) โดยใชแ้ ผนภาพจดั ระหว่างสถานทีจ่ ริงด้วยแผนที ่ สามารถทำาได้
ความสัมพนั ธเ์ ชอื่ มโยงกับ ความคิดอย่างเป็นระบบ สรปุ สาระสำ�คญั อยา่ งแม่นยำาและถกู ตอ้ ง โดยการวดั ระยะในแผนท่ี
ประสบการณ์เดมิ เปรียบเทียบ สังเคราะห์เปน็ ความคิดรวบยอด และเทยี บกบั มาตราสว่ น
จัดกลมุ่ และสรุปเป็นหลกั การ
ของตนเอง กจิ กรรมทเี่ น้นการคดิ 4. คิดประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่าโดยเชื่อมโยงกับ กิจกรรมเสรมิ สรา้ งศักยภาพการเรียนรใู้ นศตวรรษที่ 21
จึงท�ำ ใหส้ มองเกดิ การเรียนรู้ หลกั คณุ ธรรม จรยิ ธรรม คา่ นยิ ม หลกั ปรชั ญา ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
และครตู อ้ งฝึกให้ผู้เรียนใช้ ของเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อสร้างความเป็น
แผนภาพความคิด พลเมืองไทยและพลโลกท่ีมีคุณภาพ และสารประโยชนม์ ากมายสำ�หรบั ครู
(Graphic Organizers) แล้วสรปุ เป็นความคิดรวบยอด
เพื่อจดั ขอ้ มูลอย่างเป็นระบบ
สรา้ งการคิดอย่างมีแบบแผน 5. สรา้ งทางเลอื กโดยออกแบบหรอื คดิ สรา้ งสรรค์
แนวทางอย่างหลากหลาย แล้วตัดสินใจ
เลือกแนวทางที่ดที ่ีสดุ
6. วางแผนขน้ั ตอนการปฏบิ ตั งิ านทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพ
เพ่อื นำ�ไปสูค่ วามสำ�เร็จ
การคิดประเมนิ เพ่อื เพิม่ คณุ คา่ ท�ำ ให้ผู้เรยี นเห็นความสำ�คัญของส่งิ นนั้
ขอ้ มลู ท่มี ีความส�ำ คัญมคี วามหมายตอ่ ชวี ติ สมองจะสนใจและตอบสนอง
จงึ สง่ ขอ้ มูลเหลา่ น้นั เขา้ สูก่ ระบวนการเรยี นรู้ โดยเชอ่ื มโยงกับความรู้
และทักษะทีม่ อี ยูเ่ ดมิ สร้างความหมายให้มากย่งิ ขนึ้
สุดยอดคู่มือครู 2
พิเศษ
การเรยี นรขู้ องสมอง (Brain Based Learning)
มาตรฐานสากลในศตวรรษที่ 21
Apขpั้นlปyฏiิบnัตgิแลanะสdรCุปoคnsวtาruมcรtiู้หngลังthกeารKปnoฏwิบlัeตdิ ge A ข้ันสื่อสารและน�ำเสนอ ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying the Communication Skill
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
ถนน อ่างเก็บนาำ้ ที่ดอนเชงิ เขา ภเู ขาสงู St St St asean
3ep ขั้นปฏหบิ ลัตงั กแิ าลระปสฏริบุปัตควิ ามรู้
7. เขยี นขนั้ ตอนการปฏบิ ตั งิ านจรงิ และ
ลงมอื ปฏบิ ตั ติ ามแผน ประเมนิ ความส�ำ เรจ็
ทางรถไฟ ของงานและประเมนิ การทำ�งานเชิงระบบ
ตำาแหนง่ ภูเขาสงู เพอื่ ปรับปรงุ และแก้ปัญหา แล้วสรุป การเคลื่อนไหวและ
นา้ำ ตก ปานกลาง เป็นความคิดรวบยอด การลงมอื ปฏิบตั ิท�ำ ให้
ทต่ี ง้ั วดั แอหทุ ่งยชาานติ
8. นำ�ความเขา้ ใจที่เกิดจากการปฏิบัติ สมองพัฒนาทั้งสองด้าน
เมอ่ื ผเู้ รยี นน�ำ หลกั การจากศาสตร์
มาสร้างองค์ความรู้ หรือสรปุ เปน็ หลักการ แขนงตา่ ง ๆ ไปปฏบิ ัตหิ รอื ลงมือ
แก้ปญั หามากขึ้น ความรจู้ ะย่งิ ถกั ทอ
ขยายกวา้ งขึน้ เกดิ ทักษะการคดิ
รเิ รมิ่ สรา้ งสรรค์ (creative thinking)
ปใกรละเ้เคทยี ศง ep 4 การคดิ แก้ปญั หา (problem solving
แมน่ ้าำ
ขัน้ สอื่ สารและน�ำเสนอ thinking) การคดิ อยา่ งมวี จิ ารณญาณ
(critical thinking) ผเู้ รียนได้พัฒนา
ละตจิ ดู 9. สอ่ื สารและน�ำ เสนอผลงานหรอื ความส�ำ เรจ็ ความคดิ ทัง้ ระบบ และสามารถ
เพือ่ ขยายความรใู้ นรปู แบบการอภิปราย
ที่ราบลุ่ม ทรี่ าบ แหลง่ ท่องเทยี่ ว จงั หวดั ใกลเ้ คยี ง ลองจจิ ูด การรายงาน นำ�เสนอดว้ ยแผงโครงงาน สรา้ งองค์ความร้ไู ปพร้อม ๆ กนั
750 500 250 200 150 50 0 PowerPoint Presentation เป็นต้น เกดิ ความเขา้ ใจที่ลมุ่ ลกึ และเป็น
ความเข้าใจท่ีคงทน สามารถน�ำ ไป
เมตร เมตร เมตร เมตร เมตร เมตร เมตร ประดษิ ฐ์ผลงาน สรา้ งผลติ ภัณฑ์
ภเู ขาสงู ปานกลาง ทดี่ อน ลาดเชงิ เนนิ ท่รี าบ ท่ีราบล่มุ จัดท�ำ โครงงาน (Project Based
การบอกทิศ การระบลุ กั ษณะทางกายภาพ แหล่งทรพั ยากร Learning: PBL) พัฒนาพหปุ ญั ญา
เชน่ จังหวัดอุตรดิตถต์ ง้ั อยทู่ างทศิ ตะวนั ตก และสถานที่สำาคัญ และขยายผลสสู่ งั คมตามมาตรฐาน
ของสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว จังหวดั อตุ รดิตถม์ ีพน้ื ทีส่ ่วนใหญเ่ ป็นภูเขาและทีด่ อน ep 5 สากลและวสิ ัยทศั นใ์ นศตวรรษที่ 21
และทิศเหนือของจงั หวดั พษิ ณโุ ลก แหล่งทรพั ยากรและสถานท่ีสาำ คัญ เช่น ข้นั ประเมินเพ่อื เพม่ิ คณุ คา่
• นำา้ ตกแมพ่ ล ู • แม่นา้ำ น่าน บริการสังคมและจติ สาธารณะ
• อ่างเก็บนำา้ สิริกิต ิ์ • เขตรกั ษาพันธสุ์ ตั ว์ป่า
• บอ่ เหลก็ นาำ้ พ้ี ลกั ษณะทางกายภาพของจังหวัด 101
กจิ กรรมเสรมิ สร้างศักยภาพการเรยี นรใู้ นศตวรรษท่ี 21 10. เชื่อมโยงความรู้ไปสู่การทำ�ประโยชน์ให้กับ
ขอ้ สอบเน้นสมรรถนะ ท้องถ่ิน สังคม ส่ิงแวดล้อม ในระดับ
ประเทศ อาเซียน และโลก ตามวุฒิภาวะ
และสารประโยชนม์ ากมายสำ�หรับครู ข อ ง ผู้ เ รี ย น แ ล้ ว ป ร ะ เ มิ น ค่ า นิ ย ม
นสิ ัยแห่งการคิด การกระทำ�
Active Learning
3 สุดยอดคู่มือครู
พิเศษ
GPAS กระบวนการเรียนรู้ BBL อยา่ งแทจ้ ริง
Steps ตามมาตรฐานสากลและวิสัยทัศนใ์ นศตวรรษที่ ๒๑
ep 1
ขัน้ สงั เกต รวบรวมข้อมูล (Gathering)
St
การรวบรวมข้อมูลเพ่ือสร้างฐานการเรียนรู้ กระตุ้นอารมณ์ต่ืนเต้น สร้างความรู้สึกเชิงบวก สนุกสนาน
Stน่าสนใจ ท�ำ ใหส้ มองต่นื ตัวพร้อมเรยี นรู้ ซ่งึ มี ๒ วิธี ดงั น้ี
St วิธีท ่ี ๑ การใช้คำ�ถามหรือก�ำ หนดปญั หาท่ีผู้เรียนต้องพบในชวี ิต
วธิ ที ่ี ๒ ให้ผู้เรียนอยู่ในสิ่งแวดล้อมท่ีเอื้อต่อการเรียนรู้ โดยใช้ระบบประสาทสัมผัสรับรู้ข้อมูล เรียนรู้
จากของจริง สิ่งใกล้ตัว ภาพ บตั รค�ำ ฯลฯ รวมทั้งไดส้ บื ค้นจากแหลง่ เรยี นรูต้ า่ งๆ ด้วยตนเอง
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณากาGรPทAักSษ5ะSศtตepวsรรษที่ 21
ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้อสอบขเั้นนค้นิดสวิPเมคrรรoารcะถหe์แนsลsะะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ตวั ชว้ี ดั ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ส ๓.๑ ป.๔/๑ ตัวชีว้ ัด จดุ ประกายความคิด
ภาระงาน/ส ช๓นิ้ .๑ง ปา.น๔/๑
แในบชบวี บติ นั ปทรภแใึกนะาบจรชกบะีวาำาบงิตวราันปันนใทรช/ึกะส้ชจก้นิินำาางวรคาันใชน้าส้แนิ ลคะา้ บแลระกิ บารรกิ าร จุดประกายความคดิ
กอ่ นตัดสินใจซือ้ สินค้า
แลแกะ่อลบนะรติกบาัดรรสกิสนินา่งิกั ใรใเจรดสนยีซงิ่กันอื้ ใคสเรดาำินยีนคึงนา้ถคงึ ำานึงถึง
1ep epร1วขบ้ันรสวรงัมวเขกขบ้อัน้ตรสมวงัมูลเขกอ้ตมลู
๑. ตวั แท๑น. นเตกั กวั เี่ยแรวทยี กนนับนอกักอเารรกยี ในมชอ้าจอเ่าลกยาม่ ใปานเรลแะา่ตปส่ลรบะะสวกันบาก รแาณรลณ้์ว์
เกี่ยวกับรก่วมารกนัใสชน้จท่านยา ใโนดยแตตอ่บลคะำาวถัานม ดแังลน้ีว
รว่ มก นั ส นท• นสาิน โคด้าทยี่นตักอเรบียคนาำใชถ้จา่ามย ใดนแังตน่ล้ี ะวัน
ได•้แ กส ่อิน ะคไเไสด้ารือ้•ท้แ บผกี่นา้เ้าห่อกงักตะร ะเไุใเ(รดรปตียบจา๋ ัวร้งึานอตงอใ งอ้ ยเช(ทงต่า้จซา้ ังวอื้ด่าอคสนิยยำาสนิ ่าใตองคนค)อา้ แำามบตตาอใอ่ลชบ้าะอหวาาหันรา ร ๑. การเลอื กซือ้ สนิ ค้าและบริการ
เส้อื ผา้ กระ(เตปัว๋าอยรอา่ งงคเาำทต้าอดบินเพส่ืออใช)้ในการดำารงชวี ติ )
• เ หต ใุ ด• จรึง้าตน้อคง้าซใ้ือนสชินุมคชน้ามขอาใงชน้ ักเรียนมี ควา๑สมินต. ค้อ ้างกกคาืาอรขรสอเิ่งงลทมี่สือนากุษมยาซร์ ถอื้โดนสยำาินเมราาคซสื้อา้ามขแาายรลถหะเรกบือ็บแรรลวิกกบเารปรวลมี่ยสนินกคัน้าไเพว้หื่อรตืออสบาสมนารอถง
(ต•ัว อรย้า่างนคจไคขคำาำาำาไ่ หตตก้านอ่อปใบ่าลบนยาผสกเชงพิรนซุมะ่ือคักปฟ้าใชอ๋ จชงอนำานกใ้เปำ้าขนสป็นกอบลอาู่างยะรนาไนดา้ำสรมำาับีฟกนัร้าันพงเงชรืช แ()ปวีียติตรัวนง)อสมยีฟ่าัีนง ดทคีิ่นจวะสถาอสม่านยินตาโฬคอ้อินก้างาไกคปผาใือลรหไข้คสมอน้ิ่งองอทามื่นหี่สนาารๆุษมสยไาิ่งดรข์ ้ถอโเดงชนเ่นยหำาลเมเร่าสานาื้อซสี้มผื้อาีป้ามขระาราโยอรยงถหชเทนเรก้์ตาือ็บ่อแหกรลนาวังรกบสดเืรอปำารวแลงบมชี่ยบีวสนิตเินรกียคันน้าไเพว้หื่อรตืออสบาสมนารอถง
ที่จะถ่ายโอนไปให้คนอื่น ๆ ได้ เช่น เสื้อผ้า รองเท้า หนังสือแบบเรียน
จำาหน ่าย สิน• คน้ากัจเำารเยี ปน็นเขอา้ ใะจไครวบาม้าหงม า(ยตขัวอองสยนิ่างคา้ ดินสอ นาฬิกา ผลไม้ อาหาร สิ่งของเหล่านี้มีประโยชน์ต่อการดำารงชีวิต
คำาตอบ ผองยซ่าักงฟไรอบ้กาง ส(ตบัวู่ ยอยา่าสงีฟคำาันตอแบปวรัตงถสุสีฟิ่งขันอง
ปนลกั าเกรทแคลรี่ยีสนะะหานปสมนเ๋อาึง่าขมไรงาด้าถใรน)้ แถจำา้ลถปคก่าลวยเปาาโอมลนนี่ยหา้ำ จมนมาหันการคพยือนืชขซห)อื้อนงขึ่งสาไยปนิ กยคันังอไา้ ดีก้
ไข่ไก่ ตลาดสดเป็นทีจ่ ำาหน่ายสินคา้ หลากหลายชนิด ร้านขายของชาำ มีสนิ คา้ มากมายที่ใหผ้ บู้ ริโภคเลือกซือ้
• 52 สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
อย่างไ ร บ้าง• (นตักัวเอรียน่างเคข้าำ ใตจอคบวาวมัตหถมุสา่ิงยขอของง
ท่ีสามารถบแรลิกากรเอปยล่าี่ยงไนรหบร้าือง ซ(ตื้อัวขอายย่างกคันำาตไดอบ้
แคลนะหสนา่ึงมไดาเกแรป้)าลถน็รกตกถาเัด่ารปผอยลมาำ โี่นยกอวนายนรคชจเมชวาาภ่นมกาสพคกะยดานนรวหตกโดรทน์กไ่ียึ่งมาสไรม่ ราปวี บัรตั ยกรถาัถงสุรอ-รงิ่ กัเขีกรอษืองา บตูรลณาดากสาดรเปทัก็นษทะจี่ ศาำ ตหวนร่ารยษสทินี่ ค2้า1หลากหลายชนดิ รา้ นขายของชาำ มสี นิ ค้ามากมายที่ใหผ้ ู้บริโภคเลอื กซ้อื
• นักเพรยียาบนาลเ)ข้าใจความหมายของ
บ ริ ก า๒ร. อนยัก่ าเรงียไนรศบึกษ้ าางเน(ื้อตหัาวเอรื่อยง่า งกคารำาเลตืออกบซื้อ พ ร้อนม5ักวิ2เเครรียานะหสส์ถำงัาคึรงมควศวจกึ าษสมาินจศคำาาเ้สาปนท็นาี่จแแำาลลเะะปวป็ัฒนรนใะธนโรยชรชมีวนิตป์ทป.๔่ีไดระ้รัจบำาจวากันสขินอคง้าท ุกแลค้วนอใอนกคมรานอำาบเสคนรัอว
เแปลน็ กกาเรปอลาำ สแี่นยหินวนลคย่ง้าคกเแชวาลรา่นะมเบรสยีรกนะิกดารารรอู้ว ื่นกโจดเทาพกไ่ียม่ิ มหสเม่ตนาวมิีังรสตั รือถถเสุร-ียง่ิ นเขรอแือลงะ แลกเปลีย่ นความรหู้ นา้ ช้นั เรยี น
การตดั ผมการชมภาพยนตร์การรบั การรักษา บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
พยาสบุดยาอลด)คู่มือครู 52
๒. นักเรียนศึกษาเนื้อหาเร่ือง การเลือกซื้อ นักเรียนสำารวจสินค้าที่จำาเป็นในชีวิตประจำาวันของทุกคนในครอบครัว
พร้อมวิเคราะห์ถึงความจำาเป็นและประโยชน์ที่ได้รับจากสินค้า แล้วออกมานำาเสนอ
สุดยอดคู่มือครู 4 สินค้าและบริการ จากหนังสือเรียนและ แลกเปล่ียนความรหู้ น้าช้ันเรียน
แหลง่ การเรยี นรูอ้ น่ื เพ่ิมเติม
St พิเศษ
St ep 2
St ข้นั คดิ วเิ คราะหแ์ ละสรปุ ความรู้ (Processing)
สมองจะเกิดการเรียนรู้ทันทีเมื่อประเมินได้ว่า เรื่องท่ีกำ�ลังเรียนมีความหมายและสำ�คัญต่อการดำ�เนินชีวิต
ดังนั้น ในการสอนควรให้ผู้เรียนคิดประเมินเพื่อสร้างความหมายของความรู้ในมิติคุณธรรม จริยธรรม และ
ค่านิยมหลกั ๑๒ ประการ
ผเู้ รยี นจะกระตอื รอื รน้ เมอ่ื รา่ งกายไดเ้ คลอื่ นไหว มสี ว่ นรว่ มในกจิ กรรมการเรยี นรู้ ท�ำ ใหส้ มองพฒั นา มศี กั ยภาพ
ในการคิดมากขึ้น สมองจะใช้การคดิ หาความสัมพันธข์ องส่ิงต่าง ๆ เพือ่ เปรยี บเทียบ จัดกลมุ่ และสร้างเป็นหลกั การ
ของตนเอง โดยใช้แผนภาพมาช่วยจัดความคิดเหล่านี้ใหเ้ ป็นระบบชดั เจน
GPASGP5ASSt5eSptseps Gข้ันขสั้นังGเสกังตaเtกรhวตaeบtrรรihวnวมegบขrร้อiวมnมูลgข้อมูล Pข้ันคิดวิPเคrรoาcขะหe้ัน์แsคลsะิดiสnวรgุปิเคคrรวoาามcะหรeู้ ์แsลsะiสnรgุปความรู้
2ep ep 2 บูรณาบกูราณราทกัการษทะักศษตะศวตรวรรษรทษท่ี 2่ี 211 ข้อสอบเขน้อ้นสสมอรบรถเนน้นะ สมรรถนะ
ขัน้ คดิ วแิเขคลัน้ ระคสาดิ ระวุปหิเคค์ รวาาะมหร์ู้
และสรปุ ความรู้
๕. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เก่ียวกับ
๕. นักเรียนหรล่วักกมากรัสนำาวคิัเญคในรกาะารหต์เัดกส่ียินใวจกเลับือ ก
หคซ้ือวลาสักมินกคคาิดร้า คซแสดื้อวำลางัาสมตคะินคัวับญคดิ อ้าร ใแยดคิกนณุลงัา่ าตภะงกราวับพา อดรรี โยริกาดตา่คางายรัเดป ็นใโสธชดรินร้แยมใใผชจน้แเผลภนือาภพกา พ ผักสด
ต้นอ่อนทานตะวัน ต้นอ่อนทานตะวันปลอดสารพิษ
ผักสด ราคาถุงละ ๒๐ บาท ราคาถุงละ ๒๕ บาท
ตรา้นคอา่อถนุงลทะตานัว๒อต๐ยะ่าวบงันาบทริการ ต้นอ่อนทานตะวันปลอดสารพิษ
มีความจำาเป็น มปี ระโยชน์ในการใช้สอย ราคาถุงละ ๒๕ บาท
ตอ่ การดคำาุณรงชภวี าิตพด ี ราคาเป็นธรรม
ร้านตัดผมชาย ตัวอ(รยห้าน้อ่างตงปัดบรผับรมอิกชาาากยราศ)
มีความจำาเป็น หลกั กแารลเะมลบีปือรกรกิ ะซาโือ้รยสชนิ นค์ใน้าการใชส้ อย ร้านตัดผม (ห้องพัดลม)
ตอ่ การดาำ รงชวี ติ
นักเรียน ๖๐ บาท นักเรียน ๘๐ บาท
ร้านตัดผมชาย ร้านตัดผมชาย
เหมาขะอหสงมตลกนักับเอรกงายาไรดเ้ ลอื กซอ้ื สินคา้ ไมซ่ ือ้ สนิ ค้าที่ฟุ่มเฟอื ย ร้านตัดผม ร(รราถถคโธดาร(นย๘หรสักม้อบาดเรางราปทพีย)รนัดะจลำา๖ทม๐า)งบาทร(รราถถคโปดารย๑ับส๒อาราบกปาาร(นทศหะักจ)้อำาเงรทปียางรนับ๘อ๐ากบาศาท)
และบรไมิกซ่ าื้อหรรือใช้บริการ
รถโดยสาร
เพราะคำาโฆษณาชวนเชื่อ
เหมาขะอสงมตกนบั เอร๖งาย. ไดหน้ กัลัเกรกยี านรวเลเิ คือรกาซะห้ือค์สไมินวซ่ าค้อื มส้าสนิแาำคลค้าะทญั บฟี่ ขรุ่มิกอเฟงาือรกยมารานใชาำ ้ ๑.๒ ปัจจัยที่มรถีผโลดตย่อสการาปรเรละือจำากทซาื้องสินคร้าถแโลดะยบสราิกราปรระจำาทาง
ใคนเวพาชรไมมีาวะคซ่ิตคอ้ืดิ ำาหปโ ฆรดรอืษังะใณตชจบ้าัวำชารอวิกวยนาันรเา่ ชง ่ือโดยใช้แผนภาพ รถโดยสใานรการดำา(รงถชธีวริตรมทดุกาค)นต้องทำางานเพ(ื่อรหถาปเลรี้ยับงอชาีพกาซศึ่ง)การทำางาน
ก่อให้เกิดรายได้ ราคา ๘ บาท ราคา ๑๒ บาท
ผู้มีรายได้จะนำารายได้ส่วนหนึ่งไปเลือกซื้อสินค้าและบริการ
๖. นหกัลัเกรกยี านรวเลเิ คสหือนิลรกคกั าก้าแซะารลหเื้อะลบือค์สรกิกซินวา้ือราคม้าสแถาำ ลา้ คปะฏญับิ บตั ิขริกอค่างาใผชรกล้จท่ามยาีเ่ ลกราดิดนลขใงึ้นชาำ ้
ใ น ชี วิ ต ประจำาวันประโยชนใ์ ช้สอย โ ด ย ใ ช้ แ ผผนลทภ่เี กดิ าขพึ้น ท ี่จำาเ๑ป็น.๒ใน ปกาัจรดจำาัยรงทชี่มีวิตีผหลรตือ่อเลกือกาซรื้อเสลินือคก้าแซลื้อะบสรินิกาคร้าที่แช่วลยะเพบิ่มรคิกวาามร
ความจาำ เปน็ ครอบครัวมีรายจ่าย สะดวกสบายในใหก้คาวราดมำาสรุขงคชวีวาิตมเพทลุกิดคเพนลตินก้อับงผทู้บำารงิโาภนคเพื่อหาเลี้ยงชีพ ซึ่งการทำางาน
ความคดิ ดังตวั อยา่ งความคุ้มคา่ ถ้าไม่ปฏบิ ตั ิ เพิ่มมากขน้ึ ก่อให้เกกิดารราเยลืไอดก้ซ้ือสินค้าและบริการของผู้บริโภคขึ้นอยู่กับปัจจัย
ดังต่อไปนี้ ผู้มีรายได้จะนำารายได้ส่วนหนึ่งไปเลือกซื้อสินค้าและบริการ
สหินลคกั ๗กา้ แา.รล เะลแนบือลรักกิกว้ซเาส้ือรรรียุปนเปคิน็ถด้าคปปวฏราบิ ะมตั เคิ มดิ ินครา่วเใผพบชลจ้ ่ืยอท่ายอีเ่เลกดพิดด ่ิลมขโดง้ึนคยุณตอคบ่า รนสทา้อะี่จคดยำาาลเวสปูกงง็ขนส๑ึแ้นใบ)ลหน าะรรกยใือาานคแใรทพาหดสาง้คงิำานขวตรึ้นคางร้ามชงเงกสีวถินันิุขต้าทเขี่มรค้าหาีอวมมรยาีรือู่มกเามเ็สเยลพื่อาไือมสดลาิกน้คิดรซคงถเพท้ื้อาจีม่จะลสำีซารินินนื้าอกคควสับนาิ้นาลแหผคดนล้าู้บลแึ่งะรลงบิโแหะภรบตรคิกื่รสอิกาินถราูกครท้ลาไี่ชมดงี่้วยเพิ่มความ
ปคครววะาาโมมยจคชาำ ุ้มนเปคใ์ ช็นา่ ส้ คแเอปยลำา•็นถะ าหบนมรลัก กิดักเารงัใถรีนนย้าไน้ีกไดมจาอ้ ป่ ะรยฏนต่าบิ ัดำางตั หไสิรลิน คเักพใรคิ่มจอผมวบเลลาคาทกือมรขเี่ นึ้ัวกกพมดิ ซีรอขา้ือเึ้นยพจสีย่าินยงมค้าา 54 สังคมศกึ ษากศาาสนราเแลละวือัฒนกธรซรม้ือป.๔สินค้าและบริการของผู้บริโภคขึ้นอยู่กับปัจจัย
๗. นักเร ียน(คตัิวดอปย่ารงะคำาเตมอินบเพคำาื่อนึเงพถึงิ่มคควาุณมจคำาเ่าป ็น ดงั ตอ่ ไปน้ี
แคลำาถว้ าสมร ปุดังคตเปน่อวา็นก้ีมาคเรหดวมาำ าาระงมสชคมวี ิตดิค)รวาวมบคุ้มยคอ่าดป รโะดโยยชตนอ์ที่จบะได้
บูรณาการ๑ท)ัก ษะรศตาวครราษสทิน่ี 21ค้า ถ้าเรามีรายได้คงที่จำานวนหนึ่ง แต่สินค้ามี
• นักเรียนจะนำาหลักความพอเพียงมา สงู สุดนนรตักา้ออ่เครตียยนานลสเรอ่วูงงงมขกึแ้นันเลหสนะรอใือแนแนวทพทาางงงขใตนึ้นกรารงเเงลกินือันกทซขี่มื้อ้าสีอมินยค้าู่กเแมล็สะื่อาบมรสิกาินารรคใถห้าจ้เกมะิดีซปรรื้าอะคโสยาินชลนค์ ด้าลแลงหะบรืรอิกถาูกรลไดง้
เป็นหลักในการตัดสินใจเลือกซ้ือสินค้า 54 สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๔
และบริการไดอ้ ย่างไร
(ตัวอย่างคำาตอบ คำานึงถึงความจำาเป็น
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ควาสมุดเยหอดมคาู่มะือสคมรู คว5าม4คุ้มค่า ประโยชน์ที่จะได้
ต่อการดาำ รงชวี ิต)
นักเรียนร่วมกันเสนอแนวทางในการเลือกซ้ือสินค้าและบริการให้เกิดประโยชน์
สงู สดุ ตอ่ ตนเอง 5 สุดยอดคู่มือครู
Stพเิ ศษ
ep 3
ข้ันปฏิบตั ิและสรปุ ความรูห้ ลงั การปฏิบัติ (Applying and Constructing the Knowledge)
การนำ�หลักการที่สร้างข้นึ ไปปฏบิ ัติ ลงมือท�ำ ลงมอื แกป้ ัญหา ท�ำ ให้สมองต่อยอดความรู้ที่มอี ยู่เดมิ เกดิ ความรู้
ทAซี่ บั pซpขั้นlอ้ yปนiฏnขิบgัตน้ึ aิแnลยdะง่ิสCปรoุปฏnคsบวิtrาuตัมcรtเิ iู้หปngลน็ ังtกhปeารรKปะnฏจoิบw�ำ ัตlจeิ dะgเeกดิ ความช�ำ Aนpาpญlyกขinั้นลgสา่ือtยhสeเาปรCแน็oลmะคนmว�าuเาnสiมนcaอเtขioา้nใSจkiทll ค่ี งทน ซงึ่ขเั้นSรปยeี รlะกfเม-วRินา่ eเพgอ่ือuงเพlคa่ิมค์tคinวุณgาคม่ารู้ หรอื ปญั ญา
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด asean รอบรู้อาเซียนและโลก
2Appข้ันlyปiฏnิบgัตaิแnลdะสCรoุปnคsวtrาuมcรtiู้หngลังtกheารKปnฏoิบwัตleิ dge
เงินที่มีอยู่ก็สามารถจเะสรซิมื้อควสามินรคู้ ค้ารูคแวลรสะอบนริการได้มากขึ้น
เตชัว่นชี้วัดนักAเรpียpนlyมขin้ันีเgสง่ือินthสeารCแoลmะนm�าuเnสiนcaอtioneSpkilรl อบรู้อาเซียแขนขล้ันแ้ันะSลคปสะeดิรโรลlะวfเกุปม-ิเRินคคeเรวพgาา่ือะuมเหพlรa่ิม์ ู้ tคinุณgค่า St St
อยู่ ๖๐ บาท ถ้าปกติข้าวผัดราคาจานละ ๒๐ บาท นักเรียนจะซื้อข้าวผัดได้ 2asean เ รี ย น แ บ่ ง ก ลุ่ ม ๓ - ๔ ก ลุ่ ม ร่ ว ม กั น
๘e.p นัก
ยกตัวอแยขล้ัน่าะคงสดิ สรวปุินเิ คคครวาา้าะมแหรล์ู้ ะบริการท่ีมีอยู่อย่าง
ไ๓ดจ้เพานียงห๒ากจขา้านวผแอเัดงตยินม่หู่ ท๖ีราี่ม๐ากีอคบขยาา้าู่กทแว็สพผถาม้างัดปขามรกึ้นถตีรเจิขาปะ้าคซ็นวาผื้อจถัสดาูกินรนาคลคล้างาแะเจลปา๓นะ็นบ๐ลจระบิกา๒นาาร๐ทลไดะบน้มา๑ักทาก๕เนรขักียบึ้นเนารเทียชจน่นะนจซะนักื้อซักเื้อรขเรขีย้าีย้าวนวนผผจมัดัดะีเงไิดน้ ๘. นยหทกักตง้ัลเรดัวาียอา้กนยนหแ่ารงบลสา่งาคินกยคาล้าแใุ่มแนล ล๓ชะะบคุม-๔รุณชิก นกาภรลททาุ่มพ่ีมี่ม ีอรีคย่ววู่อมยากม่าันงแ ตกต่าง
ซื้อข้าวผัดได้มาก๓ขจึ้นาเนปห็นาก๔ข้าจวผานัดมีราคาแพงขึ้นเป็นจานละ ๓๐ บาท นักเรียนจะซื้อข้าวผัด ๙.ห นลกัากเรหยี ลนายแใตนล่ชุมะชกนลทมุ่ ี่มเีลควอื ากมสแนิตคกตา้ ห่างร อื บรกิ าร
ได้เพียง ๒ จาน แต่หากข้าวผัดมีราคาถูกลงเป็นจานละ ๑๕ บาท นักเรียนจะ
นปลอดสารพิษ ทมัง้ ดา้ากนลรมุ่าคลาแะล ๑ะค อณุ ยภา่างพ จากน้นั ใหแ้ ต่ละกลมุ่
ท จำานวนเงินที่มซื้อีอขย้าวู่ ผัดได้มากขรึ้นาเคป็นาข๔้าจวาผนัด จำานวนข้าวผัดที่ซื้อได้ ๙. มอนอบธกัากิบธเรรลกิาิบยี ุ่มยนาาลรรแยาะตใย รน๑ล่ ลาะ หะอยกเยวัลอลา่ขมุ่ียงะ้อเ ดลเจทอเอืากกกีี่กย่ียนสาำดวนิน้ั หกเคใับกนหา้ หส้แี่ยดิรตนวใอื ล่คหกบะ้า ้รกับหดกิ ลรสาังุ่มือรนิน ี้ค้าหรือ
(บาท) จำานวนเงินที่มีอ(ยบู่ าท/จานร)าคาข้าวผัด จำา(นจวานนข)้าวผัดที่ซื้อได้ บรกิ •า รใชนือ่หัวสขิน้อคทกี่า้ หาำ หรนือดบใหร ้ิกดางั นร้ี
๖๐ (บาท) ๑๕ (บาท/จาน) ๔(จาน)
๖๐ ๒๐ ๑๕ ๓๔
๓๐ ๒๐ ๒ ๓ • • ช่อื ปสรินะคโา้ ยหรชือนบข์ริกอางรสินค้าหรือบรกิ าร
๓๐ ๒ •• • เปหหรรตหเอะืหุผโบรยตลือรชใกิุผบนนาล์ขรรกอใิการงนาสเลรกนิ อื าคกร้าซเหล้อื รสืออื ินบกครซิกา้ อ้ื ารสินค้า
ง • • มปี มัจปีจัยัจอจะยัไรอมะาไกรำาหมนาดกทำาตี่ห้อนง ดท่ตี ้อง
โดยทั่วไปเมื่อสโินดคยท้าั่วแไลปะเมบื่อรสิกินาคร้ามแลีระาบคราิกถารูกมลีรางคกาถาูกรลบงรกิโาภรคบรกิโภ็จคะกเพ็จะิ่มเพขิ่มึ้นขึ้น
แต่เมื่อสินค้าและแบต่เรมิกื่อาสรินมคีร้าแาลคะาบแรพิกางรขมึ้นีราคกาาแรพบงขรึ้นิโภกคารกบ็จริโะภลคดกล็จะงลดกลางรลกดารรลาดคราาคา
ชกนีพาคร้ซา แึ่งกลาะรบทโสรำาดิ กินงายาคนรท้าอั่ วาไจป๒ชแ่ว)ล ย้รวใจาหโใสยะ้ขดชินขไา้จยคยดึ้ น่าท้ายส้ ขออั่วเพาินไยอจปื่อค๒ชู่ กงแก่ว้า)ผลัาบ ยไร้รวู้ ดใบรอจาหุปา้มยระ้ขโยขไาิาโภยดึ้นไกภคส้ดขอขบคินยอ้ ึ้นรคู่กงคิโ้าภผับืไกอคู้ดบรากา้มรเยร็จิาโมะไกใภดเื่ อขชพค้ ึ้นม้ จิ่มคี ร่ขืกอาึ้นายาเรยดมใใ้วไื่อนชยดม้ จกีร่้ าเาายพยรใิ่ มไนอดกขุ ป้ เาึ้พนโริ่ภมอรขุ ปคึ้ะนโบภดรรคั บะิ โบดกภรับาิ โคกรภาคร StSt3๑๐e. e นp p ัก3 เรตียัดนตสยัดนิ กแหใสลจตลินขะซัังวส้นัแกหื้อใอรปาลจสปุลยรฏขะนิซปคงั่าิบสน้ัวคกงฏื้อตัารบิสป้าามสิุปหรัตินรฏนิรปิคู้คบิ ือวคฏ้าตับาบิแ้ามริ หลัตกิระราิู้ บรอื รบิกรากิร าร
ที่ช่วยเพิ่มใคชว้จาม่ายเพื่อการอุปโภคบร๓ิโ)ภ คควกา็จมะพเึงพพิ่มอใขจึ้นขอดง้วผยู้บริโภค เมื่อผู้บริโภคมีความพึงพอใจ
ขึ้นอยู่กับปสัจินจัคย ้าหรือ๓บ) รคิกวาชสารนินมชิดคพนน้าิดึหงั้นพรใถือดึงอบแแใรมจลิก้วขา้ว่ารสอชินมงนคผักิด้าแู้บใจดละรแะติโบลภัรด้วิกคสามรินักชเจใมนะจิดื่อตเนผัลดั้นสืู้อบจินะกรมใิโซจีรภเื้าอลคคสือามสกินูงีซคคกื้อว็ต้าสาาแินมมลคพ้าะแึงบลพระิอกบใราิจกราร ๑๐.ท นี่จำาักเปเร็นียในนชยีวิตกปตระัวจอำาวยัน่ามงาสปินระคเภ้าทแลละ ะบริการ
ป๑๑ทัจ อจี่ จยยัอำา่าใเยงนป ่ากแ็นงาลร ใ้วเแนลวลอืิเชคก้วีวรซวิตาอ้ื ิะเปลคหง์ถรรใึงะนาปะจแรหบำาะบว์ถโยบันึงชนั ปมนทรา์แกึ ปะลโะรยะชเภนท์แลละะ
ปจั แจบยั บบใันนทกกึ กาารรใเชลส้ ินือคก้าแซละ้ือบรลิกางรในแบบบนั ทกึ
หนึ่ง แต่สินชคน้าิดมนี ั้น ถึงแม้ว่าสินค้ากแารลจะะบบรริโภิกคาสรินชคน้าแิดละนบั้นริกจาระชมนิดีรใาดคคาวสรพูงกจิ า็ตรณาามว่า สนิ ค้า บรกิ าร
๑. สินค้าท่ีนักแเบรียบนบใันช้เทปึก็น กา๑ร. ใบชร้สิกนิ ารคทา้่ีนแักเลระียบนใรชกิ ้เปา็นร
ค้าและบริการได้ คุ้มคา่ กบั เงนิ ท่ีจ่ายไป และตอ้ งไม่ใชจ้ ่ายอยา่ งฟมุ่ เฟอื ยนะครับ
ประจาำ ยาสฟี นั ประจาำ ตดั ผม
ดลงหรือถูกลง การจะบริโภคสินคา้ และบรกิ ารชนิดใด ควรพจิ ารณาว่า ๒. ประโยชนท์ สน่ี ินกั เครยีา้ นไดร้ บั ๒. ประโยชนท์ ่นี กั เรยี บนรกิ าร
คมุ้ ค่ากับเงนิ ทจ่ี ่ายไป และต้องไม่ใชจ้ า่ ยอย่างฟ่มุ เฟอื ยนะครับ การเลือกซื้อสินค้าและบริการ 55 ๑. จฟสานั กิขนสาวนิคสค้ะาอา้ ทดาดี่งันกไักมล่ผ่าเวุรียนใช้เ ป็นดได งั ร้กบั๑ลจา่.วา ก ทบบรรรงกิิกผาารมรท่ีนักเรียนใช้เป็น
ประจาำ ยาสฟี นั ถกู ระ เบยี บประจาำ ตดั ผม
๓๒. . ปปัจรจะัยโทยี่ทชำานใท์ห้นี่นักกั เเรรียยี นน ได๓ร้. บั ป ัจจ๒ัย.ท ่ีทปำารใหะ้โนยักชเรนียท์ นี่น กั เรียน
เคลจฟุณือาภกันกาซขพสือ้าขวสินอสินงคะสคอ้านิ้าดดาคดังัง้ากกไลมล่าผ่่าววุ เเพลือราก ะไใมชส่บ้ ดไารมดกิ งั าาร้รกรถบั ลดทจังำาา่ ไกวาดลก ้เทอ่าบวงรรงกิ ผารม
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 การเลอื กซอ้ื สินคา้ และบริการ 55
นักเรียนศึกษาและสำารวจเพ่ือรวบรวมข้อมูลเก่ียวกับราคาสินค้าและบริการ
ทจ่ี าำ เปน็ ภายในรา้ นคา้ ในชมุ ชนของนกั เรยี น แลว้ วเิ คราะหแ์ ละอภปิ รายสรปุ ผล นาำ เสนอ ๓ . ซเปลื้อัจจือสจากินกัยซคนอ้ืท้าสั้น่ีทแินนำาลคใักะา้หบดเ้รนงัรียักกิกนลเารา่รปีวยขรนอะ งเมน ๓ิักน. เวรเปถ่าลียกูักจอื นรจากะสัรยเใบมเชทียล้บเ่ีทบืหอรำาิกตกใาห ุ ร้นดักังกเรลียา่ วน
บูรณากหารนท้าชัก้นั ษเระยีศนต โวดรยรเขษียทน่ี แ2ผ1นข้ันตอนการศึกษาและสำารวจ สคมณุ ผภลาพหขรออื งไสมนิ ่คแา้ละจะนาำ หล กั กเพารราเละไอืมกส่ าซมอ้ื ารถทำาไดเ้ อง
ไปใชใ้ หเ้ กดิ ประโยชนแ์ กต่ นเองและผอู้ นื่
นักเรียนศึกษาและสำารวจเพ่ือรวบรวมข้อมูลเก่ียวกับราคาสินค้าและบริการ อยา่ งไร
ทจ่ี าำ เปน็ ภายในรา้ นคา้ ในชมุ ชนของนกั เรยี น แลว้ วเิ คราะหแ์ ละอภปิ รายสรปุ ผล นาำ เสนอ ซื้อจสาินกคน้า้ันแนลักะบเรรียิกน5ารป5ขรอะงเสมนุดยิักนอดเวรค่าู่มียกือนคารสรู มเลเืหอตก ุ
หน้าช้ันเรียน โดยเขยี นแผนขนั้ ตอนการศึกษาและสำารวจ สมผลหรอื ไม ่ และจะนาำ หลกั การเลอื กซอื้
ไปใชใ้ หเ้ กดิ ประโยชนแ์ กต่ นเองและผอู้ นื่
อยา่ งไร
สุดยอดคู่มือครู 6
55 สุดยอดคู่มือครู
พิเศษ
ep 4
ข้นั สื่อสารและน�ำเสนอ (Applying the Communication Skill)
St
การถ่ายทอดความรู้ ความคิด ความรู้สึก โดยใช้ภาษา แสดงถึงความสามารถในการสื่อสารหรือปัญญา
St
ดห้ารนือสภ่อืาอษิเาลก็ กทรระอบนวนิกสก์าผรู้เนร้ีทียนำ�ใกหจ็ ผ้ ะ้เูไรดยี ้พนัฒไดนแ้ าGลทPกAกั เSษป5ะลSดย่ี te้านpนsคเวทาคมโรนู้ โทลศัยนีด้วคยติซ่งึข้ักนสันังGเแกลตaะtรhกวeบันrรiวnถมgข้า้อนมำ�ูลเสนอโดยใชค้ อขม้ันพคิดิววเิPเตคrรอoาcระหe์ ์แsลsะiสnรgุปความร
St
ค วามสกำ�าเรร็จสข่ืออสงาตรนแลผะ้เู รนeยีpำ�น3เจสะนเอกเดิ ปแหคลล็นขะวงั สนั้กากรปามปุราฏปคบิภรบวฏตัูราสาิบมณิ คัตรราิู้้าภกงูมาอรใิทาจักรษเมะกศณิดตวแ์เรชรริษงงทบบี่ นั2ว1กดไาดล้อใจ๒ยท่า.๒จี่ง ะดบสี รทเมา้ บง่ือาสผทรู้อแร่ืนคล์ผชะคื่ลนวงชาาอนมบขตร้อผับอ่ สลผๆองบิดาไเชนปน้นอสขบมอรขงรอถตนงนะผู้ตชา่ืนมชหมรือสมาชิก
ผู้ตาม คือ สมาชิกที่อยู่ในกลุ่มและปฏิบัติกิจกรรมต่าง ๆ ร่วมก
๖. นักเรียนแต่ละกลุ่มเขียนสรุปแนวทางการ ต าม ทขั้นี่ผสังู้นGเก ำาตa ไลtรhดวักeบ้ใrษรหiวnมณ้gคข้อำาะมแขูลนอขะ้องสนผอำาบู้ตเ นเา้นพมสมื่อทรใรี่ดถหขนี้ก้ันะคิจิดวกิPเครrรoราcะมหe์แsตลsะi่าสnรงgุป คๆวา สมรำาู้ เร็จลุล่วงไปได้ด้วยด
ปฏิบัติตนในการเป็นผู้นำาท่ีดี กาGรPเปAS็น5ผSู้ตteาpมs
ไแทมล่ีด่ป้วี แวฏลิเิบะคกัตราาิลระทงeหใpาำ ์ผงน3าลแนทผก่ีเลนก่มุภิดแอลาขขะยพส้นั้ึนรา่ปุปคงเฏมคบิมบววตั่ืูราอีปามณิ มปรราู้ะฏคกสาิิบดริททัต ธักแิแภิษะลลาศพ้ตวะว รรษท่ี 21 ๒.๒ บทบาทและยคกวายม่อรังบแผลิดชะอบของผู้ตามหรือสมาชมิก ีความรับผิดชอบ
สรุปเปน็ ความคดิ รวบยหอลดังการปฏิบตั ิ ผู้ตาม คือ สใมหาช้เิกกทียี่อรยู่ใตนิผกลู้นุ่มำาและปฏิบัติกิจกรรมต่าง ๆ ร่วมกันในหน้าที่
แนวทาง ๖. ทปนีด่ฏักี ิบเแรถัตีลยา้ ิตะนปกนฏแาใบิตรนตัท่ลกิำาะางกราเงลนปาุ่มนก็นสลเผขำาุ่มู้นีเผยรอำานลจ็ ยทลทสา่่ีดุลีเ่งรกี ่วมุปกดิงีปแาขรรนึ้นะเวปสท็นิทาผธงภิู้ตกาาาพมร
การปฏบิ ัตติ น ตามที่ผู้นำาได้ให้คำาแนะนำา เพื่อให้กิจกรรมต่าง ๆ สำาเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี ทำางานตามที่ได้ร
มีความรบั ผดิ ชอบต่อ มอบหมายให้เสร
- อ ด ลทักษนณ ไะมขอ่ยงผ่อู้ตทา้อมที่ดี
หนา้ ท่ี แล้ววิเคราะห์ผลท่ีเกิดขึ้นเมื่อปฏิบัติและ ต่ออยุปกยส่อรงรแลคะ เรียบร้อย
- มคี วามมุ่งมั่นต้งั ใจ ไม่ปฏิบัติลงในแผนภผาลพทคเี่ กวิดาขม้ึนคิด แล้ว
สรุปเปน็ ความคดิ เกรวดิ บคยวาอมดล้มเหลว ให้เกียรติผู้นำา มีความรับผิดชอบ
แนถว้าทไามงป่ ฏิบัติ ในหน้าที่
ผลทเี่ กิดขนึ้
การปฏิบัติตน ถา้ ปฏิบัติ งานสาำ เร็จลลุ ่วง กรอะดตทนือ ไรมือ่ยร่อ้นท้อ มุ่งมั่น ทำางานตามที่ได้รับ สุภาพอ่อนโยน
ตั้งตใจ่ออใุปนสกรราครทำางาน มอบหมายให้เสร็จ มีสัมมาคารวะ
จ า ก น้ั น นั ก เ รี ย น แ-มีความรับผดิ ชอบตอ่ ต่ ล ะ ก ลุ่ ม ร่ ว ม กั น
หนา้ ท่ี เรียบร้อย
ตรวจสอบค-วมีคาวมามมถ่งุ มกู่ันตตั้งใจ้องและประเเกมดิ คนิ วผามลวลทา่้มี่เกเจหิดลขะว้นึ นาำ
แนวทางดังกลา่ วไปปฏิบตั ถ้าหิไม่ปรฏือิบัตไิ ม่ อย่างไร
๗. นักเรียนร่ว มต ก รันวจจสาสกรอนบุป้ันคสวน่ิางักมทเถร่ีเูกียขตน้า้อใแงแจตล่เละปปะ็นกระลคเมุ่มวินรวา่วา่มมจะรกนู้ันาำ กระตือรือร้น มุ่งมั่น มีความซื่อสัตย์สสุจมุภีสราัมิตพมอ าไ่อคมนารโ่คยวดนะ โกง
ตั้งใจในการทำางาน
ร่วมกนั ดงั นี้ แนวทางดงั กลา่ วไปปฏิบตั ิหรือไม ่ อยา่ งไร ๒.๓ การทมำีาควงาามซนื่อกสัตลยุ่ม์สุจใรหิต ไ้มม่คีปดรโกะงสิทธิภาพ
ต น• เอกงาใรนป ๗ฐฏ.า ิร นบน ่วักัตม•ะเ รกิตทียกันนน่ีา เดรปรตังป่วน็นฏมา้ี ิบกมผัันตบู้นิสตทรนำาุปตบแสาิ่ลงามททบะ่ีเทขหผ้าบนใู้ตาจท้าเาปหทม็นนี่ขค้าททอวี่ี่ขดางมอี รงู้ ๒.๓ กา รทกำาางรานทกำาลงุ่มานใหร้ม่วีปมรกะสันิทเพธิภื่อาใพห้มีประสิทธิภาพ สมาชิกภายในกลุ่มค
ป ฏิบ ัตกิตารนทำา ดงาันงนร่วี้มกันเพื่อให้มีประสิทธิภาพ สมาชิกภายในกลุ่มควร
จะส่งผลให้กตานรเทอำงาใงนาฐนานปะรทะี่เปส็นบผคู้นวำาแาลมะสผู้ำาตเารม็จท ่ีดี ปฏิบัติตน ดังนี้
อมยีป่ารงะมสีคิทวธาิภมสามอจพขุยะีปส่า รง่งแะมผสลคี ลิทวะใธาหิภสม้กสาาาพขุ มร ทแาำาลรงะาถสนอาปมยราะรู่รสถ่วบอมคยวู่รก่าวัมนมสกไำาันดเรไ้ด็จ้ ทำางานที่ได้รับทมำาองบาหนมาทยี่ไอดย่า้รงเับต็มมคอวบามหสมามาายรถอย่างเต็มความสามา
ยอมรับฟังควยามอคมิดรเหับ็นฟขอังงคสมวาาชมิกใคนิดกลเหุ่ม ็นของสมาชิกในกลุ่ม
ep 4 ep 4 และตัดสินใจแโดลยะใชต้เหัดตสุผินล ใจโดยใช้เหตุผล
St St มมีีคคววาามมสมาุ่งมมัคั่นมค แีใีคลนะวกตาาั้งรมใทจมำาทงุ่งาำานงมารนั่น่วม กแันละตั้งใจทำางาน
ขนั้ สอื่ สารและนา� เสนอ สมาชิกในกลมุ่มตีค้อวงมามีทัศสนาคมตัคิที่ดคีใีในนกากรทาำารงทานำางานร่วมกัน
St St
ข๘นั้ . สนอ่ื ักสเารรียแนลแะตน่ลา� ะเสกนลุ่มอส่งตัวแทนออกมา 12 สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔ สมาชิกในกลุ่มต้องมีทัศนคติที่ดีในการทำาง
๘. นั ก เ รี ย น แ ตนผ่ ลตู้ำาเาะสมนกทอด่ี ลแ ีแุ่นมลวะกสทาา่รงงทกตาำ างัราวนปแกฏลิบทมุ่ ัตในิตหม้นอปีเปอระ็นสกผทิ ู้นมธำาภิ ทาา พ่ีดี
นำาเสนอแนวทหนา้างชกน้ั เารรยี ปน ฏิบัติตนเป็นผู้นำาที่ดี
ผตู้ ามทดี่ ี และeกpาร5ทาำ งขาั้นนปกระลเมมุ่ินเใพหือ่ ม้เพปี่ิมครุณะคส่าทิ ธภิ าพ
5หนา้ ชนั้ เรยี น บริการสงั คม 12 สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
และจติ สาธารณะ
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ep ขัน้ ๙ป. แรนหทมละก้ำัีบาปอะเกเรงมรรจิจะเยีติิกนิรกสนียาเสริทนพรนราธาำสมธค ื่อิภงัาเกวเาพครพาลพมม่ืณอุ่มม่ิมรน เู้ะาคกเำาแพณุ ย่ีไนื่ปอวคะกใปา่นหบั รำา้งกะเาาพยนรืุ่อกทอนาำตองส์กใาชมนม้ใกาานชลอิกกมุ่ยใใา่านหรง ้
๙. นกั เรยี นนาำ ควมาีปมรระสเู้ กิทธย่ี ิภวาพกบั การทาำ งานกลมุ่ ให้ นักเรียนร่วมกันเสนอแนวทางการปฏิบัติตนเป็นผู้นำาท่ีดีและผู้ตามที่ดี
มีประสิทสุดธยิอภดาคู่มพือคมรูาแน12ะนำาเพื่อนสมาชิกใน
โดยครคู อยบบันูรทณกึ ขา้อกเสานรอทขักอษงนะศักเตรียวนรเรปษ็นทแผี่ 2น1ภาพความคิดบนกระดาน
นักเรียนร่วมกันเสนอแนวทางการปฏิบัติตนเป็นผู้นำาท่ีดีและผู้ตามที่ดี
โดยครูคอยบันทกึ ขอ้ เสนอของนักเรยี นเป็นแผนภาพความคดิ บนกระดาน
ห้องเรียน เพื่อนำาไปประยุกต์ใช้ในการ
ทำากิจกรรมกลุ่ม เพ่ือให้งานออกมาอย่าง
มปี ระสทิ ธภิ าพ 7 สุดยอดคู่มือครู
พเิ ศษ
ep 5
ข้นั ประเมนิ เพื่อเพม่ิ คุณค่าบรกิ ารสงั คมและจิตสาธารณะ (Self-Regulating)
เมื่อสมองของผู้เรียนได้รับการเสริมแรงเชิงบวกอย่างสม่ําเสมอจากสิ่งท่ีทำ� จะกระตุ้นให้คิดสร้างสรรค์
สิ่งทเ่ี ปน็ ประโยชนเ์ พ่ิมขึน้ อีก หล่อหลอมเปน็ นิสยั แห่งการคิดการกระท�ำ ในตัวผูเ้ รียน สามารถขยายผลไปสสู่ งั คมได้
ตามมาตรฐานสากลและวิสยั ทศั น์ในศตวรรษที่ ๒๑
St
GPAS G5PASSt5epStseps G Pข้ันสังเกต รวบรวมข้อมูล ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้
St rocessing
ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgaข้อtมhูลering
St บูรณากบาูรรณทากักาษรทะักศษตะศวตรวรรษษท่ี ี่ 2211 ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
ข้อสอบเน้นสมรรถขน้อะ สอบเน้นสมรรถนะ
ep 5 ขัน้ ปรeะpเม5นิ เพขัน้ อ่ื ปเรพะบเิ่มมรกิินคาเณุพรสือ่ คงั เคพา่ ม่มิ คณุ คา่
เว็บไซต์แนะนำา
บริการสงั แคลมะจติ สาธารณะ
๑๘แ.ล ะนจักิตเสราียธนารณ่วมะกันคัดเลือกช้ินงาน สwาำ wนเwักวง็บ.าgนiไsพซtdฒั ตaน.์แoาrเน.ทthคะ/โmนนโaำาลinย/อี วกาศและภูมิสารสนเทศ
๑๘. นักเรียนร่วคนมำาวไาปกมจรันัดู้แคปล้ะาัดยปนรเิะเลทชือศาส กัเมพชพ่ือิ้ันนเผธง์ขยา้อแนมพูล ร่ ผังสรุป ส าระ สำาสwคัญาำ wนwกั ง.าgนisพtdัฒaน.oาrเ.ทthค/โmนโaลinย/ีอวกาศและภมู ิสารสนเทศ
นำาไปจัดป้าเกย่ียนวิเกทับศแห ลเพ่งท่ือรเัพผยยากแรพแลร่ะ
ความรู้และสเพถปอื่ าเรนชทญิะ่ีสชชำาวคานัญสใหใัมน้นกัจพทังหัอ่นวงเธัดทข์ยขี่ อว้องมตามนเทูเลยี่อ วง การเข้าใจพืน้ ท่จี งั หวัด
เ ก่ี ย ว กั บ แในหจังลห่วงดั ทขอรงตั พนเยองามากกยริ่งแขน้ึ ล ะ ส ังผคัมงลส กั เษปรณ็นุปะปสทัจาาจงรักยาะสยำสาภคำาาัญพค ลทัญกั่ีถษือณเปะ็นทาสง่ิงวแฒั วนดธลร้อรมม แแลละะลทกั รษัพณยะาทการง
สถานท่ีสำาคัญในจังหวัดของตนเอง
เพอื่ เชญิ ชวนใหน้ กั ทอ่ งเทยี่ วมาเทย่ี ว รในะหจัวง่าหงวสัดกิ่ง ตาผ่ารู้ทง เ่ีอๆขา ศ้าเพัยใ่ืออจใยพหู่ใ้สนื้นาพมท้ืนาจ่ีรทถัง่ีตปห้อรงวับรัดตู้แัวลเะขเ้าขก้าับใจสคภวาาพมแสวัมดพล้ัอนมธ ์
ในจังหวัดของตนเองมากยิ่งขน้ึ ได้อย่างเห มาะสมลกั ษณะทางกายภาพ ลกั ษณะทางวฒั นธรรม และลกั ษณะทาง
สลัักงษคณมะท าเงปกา็นยภปาัพจขจอัยงจสงั หำาวคัดัญที่ถือเป็นสิ่งแวดล้อมและทรัพยากร
ลกั ษณะ ใ นจลังักหษวณัดะท าผงู้กทา่ีอยภาาศพัยขอองยพ้ืู่นในท่ีจพังหื้นวทัดที่ต่ีส้อำาคงัญร ู้และเข้าใจความสัมพันธ์
ทางกายภาพ รไแแดะหลหะ้อลม่งยวนีบ่่าาำ้าท งงพบเสืชาหทพ่ิงตมรต่อราณส่าะ่ิงงธสตร ่ารมๆงม ช ๆาเ ตพค ิ ือส่ือ ัตภใวูม์ปหิป่า้ส รแะารเ่มทศา รภถูมิอปากราับศ ตัวเข้ากับสภาพแวดล้อม
ของจังหวัด
พน้ื ทภ่ี มู ิสมั พนั ธส์ ร้างสรรค์ส่งิ แวดล้อม ทรพั ยากรธรรมชาติ
แ ละกภามรู ดปิ ำารเะนเทนิ ศช ีวภติมู ลอิ ักากษาศณ เปน็ะลทกั าษงณกะทาายงธภรารมพชาขตอทิ ส่ีงาำจคังญั ห วัด
ในการกำาหนดทรัพ ยากรแลละักสิ่งษต่าณง ๆะ ทบนาพง้ืนกผาิวยโลภก าแพละข องพื้นที่จังหวัดที่สำาคัญ
การใทชแ้าลผงนกักทษาี่แยณลภะะราสปู งิ่พถตา่ า่ยงเ พๆ อ่ื เหกาลรา่ เนร ้ียีเปน็นแแรตู้พหลัวื้นกะลทำามง่ี่จหงันนีบหดำ้าทวว ัดพถิบีชืชาีวทติพขตรอ่องรผณสู้ค่ิงนธตใรน่ารจงงัมห ชวๆดัา ตค ิ ือส ัตภวูมป์ ิป่า รแะรเ่ทศ ภูมิอากาศ
เแพล่ือะใคหลขน้ ้เกั ขหอษ้าาใงณขจจ้อพะมังทนื้ ลู าหทเงบแี่กวื้อลาดั ยงะตภสน้าามพไดาแร้จลถาะดกพแทแำารรลผน้ืพั งนะชยททีวกากติ ่ีภ่ี ารรไูปูมดรธถรอ้ดิสรา่ยมยาำมัา่ ทชเงพเนาาหตงมอนิันขิ าาอชธกะงสาจส์วี ศมงั ติร หแ้าวลดังะ สสภาารมพราจรคาถกส์ตดริ่งาววแจเทสวียอดมบล ้อม ทรพั ยากรธรรมชาติ
110 สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔ ภมู ปิ ระเทศ ภมู อิ ากาศ เปน็ ลกั ษณะทางธรรมชาตทิ ส่ี าำ คญั
ในการกำาหนดทรัพยากรและสิ่งต่าง ๆ บนพื้นผิวโลก และ
สิง่ ต่าง ๆ เหล่าน้ ี เป็นตัวกาำ หนดวถิ ีชีวติ ของผูค้ นในจังหวัด
สุดยอดคู่มือครู 110 การใช้แผนทแี่ ละรปู ถา่ ยเพื่อการเรยี นร้พู ื้นทจี่ ังหวัด
ลกั ษณะทางกายภาพและทรพั ยากรธรรมชาตขิ องจงั หวดั สามารถตรวจสอบ
8 และค้นหาขอ้ มลู เบื้องตน้ ได้จากแผนท ่ี รปู ถา่ ยทางอากาศ และภาพจากดาวเทียม
เพอื่ ใหเ้ ขา้ ใจพน้ื ทแี่ ละสามารถดาำ รงชวี ิตไดอ้ ยา่ งเหมาะสม
110 สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
สุดยอดคู่มือครู
พเิ ศษ
ค�ำช้ีแจงในการใช้หนังสือเรียน
ท่ีได้รับการออกแบบให้สอดคล้องกับการเรียนรู้ของสมอง
หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ กลุ่มสาระการเรียนรู้
สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม เล่มนี้ ได้จัดทำ�ขึ้นตามมาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด และสาระการเรียนรู้แกนกลางของ
หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐)โดยมีเนื้อหา กิจกรรม และคำ�ถาม
ที่เหมาะสมกับพัฒนาการของผู้เรียน กระตุ้นกระบวนการคิดวิเคราะห์ให้กับผู้เรียน ซึ่งสอดคล้องกับการเรียนรู้ของสมอง
(Brain Based Learning)
ห๑นว่ ยการเรยี นร ลักษณะทางกายภาพของจงั หวัดทู้ ่ี
ตัวชี้วดั ผังสาระการเรียนรู้ ตวั ชีว้ ัด
เปน็ เปา้ หมายในการพฒั นา
ผู้เรยี น ทีผ่ ู้เรียนจะได้รบั และ การเข้าใจพื้นที่ ลักษณะทางกายภาพ ๑. สืบคน้ และอธิบายขอ้ มูลลักษณะ
ปฏิบัตไิ ดใ้ นหน่วยการเรยี นรู้น้ี จังหวัด ของจงั หวัด ทางกายภาพในจังหวดั ของตน
ด้วยแผนทีแ่ ละรูปถา่ ย (ส ๕.๑ ป.๔/๑)
ผังสาระการเรยี นรู้ ลักษณะ ๒. ระบุแหลง่ ทรัพยากรและสถานทีส่ าำ คญั
เปน็ หวั ขอ้ ทผี่ ูเ้ รยี นจะไดเ้ รยี น ทางกายภาพ ในจงั หวดั ของตนด้วยแผนทีแ่ ละรูปถา่ ย
ในหนว่ ยการเรยี นรูน้ ี้ ของจงั หวัด (ส ๕.๑ ป.๔/๒)
๓. อธิบายลักษณะทางกายภาพท่ีส่งผลต่อ
สาระสำ� คญั การใชแ้ ผนท่ีและรูปถ่าย พ้ืนทภี่ ูมสิ มั พนั ธส์ ร้างสรรค์ แหลง่ ทรัพยากรและสถานทีส่ าำ คัญ
เป็นความรูส้ �ำคัญท่ีเปน็ เพื่อการเรียนรู้พ้นื ทจี่ ังหวัด สงิ่ แวดลอ้ ม ทรพั ยากรธรรมชาติ ในจงั หวดั (ส ๕.๑ ป.๔/๓)
ความเข้าใจท่คี งทน สาระสำาคัญ ๔. วิเคราะห์ส่งิ แวดลอ้ มทางกายภาพ
ทีผ่ ้เู รียนจะได้รบั และการดำาเนินชวี ิต ทส่ี ง่ ผลตอ่ การดำาเนินชวี ติ ของคน
ในจังหวดั (ส ๕.๒ ป.๔/๑)
๑. จังหวดั เปน็ หน่วยการปกครองส่วนภมู ภิ าคทีร่ วมเอาอาำ เภอ ตาำ บล หมบู่ า้ น และชุมชนต่างๆ เข้าดว้ ยกัน ทาำ ให้มี
อาณาเขตกว้างขวาง และมีสิง่ ตา่ งๆ มากมายหลากหลายอยภู่ ายในจงั หวัด
๒. สง่ิ ทง้ั หลายภายในจงั หวดั มคี วามสมั พนั ธร์ ะหวา่ งกนั อยา่ งเปน็ ระบบ เปน็ เหตแุ ละปจั จยั แกก่ ารเกดิ ขน้ึ และการเปลย่ี นแปลง
๓. การศกึ ษาเรยี นรจู้ งั หวดั จำาเปน็ ตอ้ งอาศยั เครอื่ งมอื ทมี่ ศี กั ยภาพ ไดแ้ ก ่ แผนท ่ี รปู ถา่ ยทางอากาศ และภาพจากดาวเทยี ม
ทสี่ ามารถแสดงขอ้ มลู และสาระทางพน้ื ที่ของจงั หวดั ได้
การใชแ้ ผนทเ่ี พ่อื การศึกษาลักษณะทางกายภาพ แหลง่ ทรัพยากร และสถานท่สี ำาคญั ในจังหวัด
ลกั ษณะทางกายภาพ ลักษณะทางภมู ิประเทศ
ทิศเหนือ ภูมปิ ระเทศทสี่ ูง
ตดิ กับจงั หวัดนครศรธี รรมราช มแี นวเขาสงู วางตัวยาวเหนือ-ใต้
๓ แนว
ทิศตะวนั ออกเฉียงใต้
ติดกบั จังหวัดปัตตานี ภมู ิประเทศชายฝัง่
• เป็นแหล่งทรัพยากรทางทะเล
จสงั หงวขัด ลา ทิศตะวันตก ทิศใต้ • เปน็ แหลง่ ทอ่ งเทีย่ ว
ตดิ กับจงั หวัดพทั ลงุ ติดกบั ภูมิประเทศทะเลสาบ
จงั หวดั ยะลา ทะเลสาบสงขลาและทะเลหลวง
และจังหวัดสตลู และประเทศ เป็นแหลง่ นา้ำ ธรรมชาตทิ ีส่ ำาคัญ
มาเลเซีย
9 สุดยอดคู่มือครู
พเิ ศษ
จดุ ประกายความคิด จุดประกายความคดิ
เป็นค�ำถามทกี่ ระต้นุ ความคดิ นกั เรยี นปฏิบัติตน
ใหผ้ เู้ รียนฝึกใช้ความคดิ เป็นพลเมืองดีของชุมชน
สร้างสรรค์เกีย่ วกบั
เรอ่ื งท่จี ะเรยี น อย่างไรบา้ ง
เนอ้ื หา ๑. การปฏบิ ตั ติ นเปน็ พลเมอื งดีตามวถิ ีประชาธิปไตยในชมุ ชน
ครบตามตวั ชว้ี ัดและตรง ประชาธิปไตยมี ๒ สถานะ ได้แก ่
ตามหลกั สูตรแกนกลาง ประชาธิปไตยในวิถีชีวิต หมายถึง การปฏิบัติตนเป็นพลเมืองดีในการ
การศึกษาขน้ั พืน้ ฐาน ดำาเนินชีวิตประจำาวัน เช่น มีความซื่อสัตย์ มีความรับผิดชอบ ความมีเหตุผล
พุทธศกั ราช ๒๕๕๑ การช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ความเคารพซึ่งกันและกัน การรักษาสิทธิและ
เหมาะสมกบั ระดับชน้ั เสรีภาพของตนเองและผู้อื่น
ของผูเ้ รยี น ประชาธิปไตยในวิถีทางการเมือง หมายถึง การปฏิบัติตนเป็นพลเมืองดี
ในทางการเมือง เช่น การไม่ซื้อสิทธิขายเสียง การไปใช้สิทธิเลือกตั้ง
การอยรู่ ว่ มกันอย่างสนั ติสขุ ตามวถิ ปี ระชาธิปไตย 7
สุดยอดคู่มือครู 10
พเิ ศษ
ความร้เู พิม่ เติม ความรู้เพิ่มเติม
เปน็ หัวขอ้ ความรูท้ ่เี พ่มิ เตมิ สังคมไทยจะเป็นสังคมที่สงบสุข เกิดสันติสุข ถ้าคนไทยทุกคนปฏิบัติตนตามค่านิยมหลัก
จากเน้อื หาเพ่อื ใหผ้ ูเ้ รยี นได้รบั ๑๒ ประการ ดังนี้ ๑. มีความรักชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ ๒. ซื่อสัตย์ เสียสละ อดทน ๓.กตัญญู
ความรูท้ น่ี อกเหนือจาก ต่อพ่อแม่ ผู้ปกครอง ครู ๔. ใฝ่หาความรู้ทั้งทางตรงและทางอ้อม ๕. รักษาวัฒนธรรมไทย
บทเรียนเพม่ิ ขนึ้ ๖. มีศีลธรรม หวังดีต่อผู้อื่น ๗. เข้าใจ เรียนรู้การเป็นประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์
ทรงเป็นประมุข ๘. มีระเบียบวินัย เคารพกฎหมาย เคารพผู้ใหญ่ ๙. มีสติ รู้ตัว รู้คิด รู้ทำา
เวบ็ ไซต์แนะน�ำ รูป้ ฏบิ ตั ติ ามพระราชดาำ รสั ของพระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช
เป็นหัวข้อท่ใี ห้ผู้เรยี นสามารถ บรมนาถบพิตร ๑๐. รู้จักดำารงตนโดยใช้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ๑๑. มีความ
ค้นหาขอ้ มูลเพิ่มเติมในเร่ือง เข้มแข็งในจิตใจ ไม่ยอมแพ้ต่ออำานาจฝ่ายต่ำ� ๑๒. คำานึงถึงผลประโยชน์ส่วนรวมมากกว่า
ทเ่ี รียนจากเวบ็ ไซต์ทีเ่ กี่ยวข้อง ผลประโยชน์ส่วนตน
เว็บไซต์แนะนำา
ยุวชนประชาธิปไตย www.d-youth.com
ผังสรุปสาระสำาคัญ
การปฏิบตั ติ นเปน็ พลเมืองดีตามวิถปี ระชาธิปไตยในชมุ ชน
การอยู่ร่วมกันในชุมชนควรยึดหลักคารวธรรม สามัคคีธรรม
และปัญญาธรรมในการอยู่ร่วมกัน การเข้าร่วมกิจกรรมในชุมชนควร
ยดึ หลักประชาธิปไตย โดยยอมรับในความคดิ เหน็ ของคนส่วนใหญ่
และเคารพความคิดของผอู้ น่ื
การอยู่รว่ มกัน การปฏิบตั ติ นเป็นผู้นาำ และผู้ตามทีด่ ี
อย่างสนั ตสิ ุข
การปฏิบัติตนตามบทบาทหน้าที่ของตนเองในฐานะผู้นำา
ตามวิถี และผตู้ ามที่ดี จะทำาให้อยูร่ ่วมกันในสังคมอยา่ งมีความสขุ
ประชาธปิ ไตย
การลดปัญหาความขัดแยง้
ปัญหาความขัดแย้งเกิดจากความไม่เข้าใจกัน การลดปัญหา
ความขัดแย้ง คือ การทำาความเข้าใจซึ่งกันและกัน ยอมรับฟัง
ความคิดเห็นของผอู้ น่ื และแก้ปัญหาความขัดแย้งโดยสันตวิ ิธี
การอยู่รว่ มกันอย่างสันตสิ ขุ ตามวถิ ีประชาธปิ ไตย 15
เครื่องหมายมาตรฐานบังคับ เป็น
เครื่องหมายสำาหรับผลิตภัณฑ์ที่กฎหมายกำาหนดว่า
ต้องมีคุณภาพตามมาตรฐาน เพื่อคุ้มครองความ
ปลอดภัยของผู้บริโภค เช่น สายไฟฟ้า ถังดับเพลิง
ผงซักฟอก
๓.๒ เครื่องหมายที่กำาหนดขึ้นและให้การรับรองโดยสำานักงาน
คณะกรรมการอาหารและยาหรือ อย.
เป็นเครื่องหมายสำาหรับผลิตภัณฑ์ 60-1-05841-2-0033
ประเภทอาหารและยา สินค้าท่มี ีเครื่องหมาย
รับรองนี้ เช่น นม ขนม น้ำ�ดื่ม ครีมบำารุงผิว
หลักการและวธิ กี ารเลือกบรโิ ภค ปลอดภัยไว้ก่อน
๑. เลือกซื้อเฉพาะสินค้าและบริการที่มีความจำาเป็นในการดำารงชีวิต เปน็ หวั ขอ้ ความรทู้ ใ่ี หผ้ เู้ รยี นรจู้ กั
เท่านั้น โดยคำานึงถึงประโยชน์ในการใช้สอย ระมัดระวงั ในการท�ำกจิ กรรม
๒. เลือกซื้อสินค้าและบริการที่มีคุณภาพดี ราคาเหมาะสม ต่าง ๆ โดยสอดแทรกหวั ขอ้
๓. ซื้อสินค้าและบริการที่มีเครื่องหมายรับรองคุณภาพ ที่สัมพนั ธก์ บั เร่ืองทเี่ รียน
๔. ไม่เลือกซื้อสินค้าและบริการตามคำาโฆษณาชวนเชื่อ
๕. ไม่ควรซื้อสินค้าและบริการอย่างฟุ่มเฟือย 11 สุดยอดคู่มือครู
ปลอดภัยไว้ก่อน
การเลือกซือ้ อาหารกระป๋องควรสงั เกตจากลักษณะภายนอก ดงั นี้
๑. ฉลากตอ้ งแสดงรายละเอยี ดเกยี่ วกบั เลขทะเบยี นอาหาร เครอื่ งหมายรบั รอง
คุณภาพ วัน/เดือน/ปีท่ผี ลติ และวนั หมดอายุชดั เจน
๒. ภาชนะท่บี รรจุต้องไม่บบุ บวม โป่ง และไม่เป็นสนมิ การรบั ประทานอาหาร-
กระปอ๋ งทไ่ี ม่มคี ุณภาพอาจก่อให้เกดิ อนั ตรายได้
60 สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
พเิ ศษ
อาชพี นา่ รู้ ๒.๔ ประโยชน์ของการทำางานเป็นกลุ่ม
การทาำ งานรว่ มกนั ดว้ ยความสามคั ค ี จะทาำ ใหง้ านทีไ่ ดร้ บั มอบหมาย
เป็นหวั ข้อความร้ใู นด้านอาชพี สำาเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี การใช้ความคิดร่วมกันในการทำางานกลุ่ม จะทำาให้
ตา่ ง ๆ ให้ผเู้ รียนไดร้ ้จู กั อาชีพ สามารถมีแนวทางที่จะนำามาใช้ในการทำางานกลุ่มได้หลากหลาย โดยสมาชิก
ที่หลากหลาย ทุกคนจะสามารถเลือกแนวทางที่ดีที่สุดมาใช้ในกลุ่มได้
๓. การลดปัญหาความขัดแย้ง
ความขัดแย้ง หมายถึง สิ่งที่มีความเห็นไม่ตรงกัน การกระทำาที่ไปด้วยกันไม่ได้
ความขัดแย้งแบ่งออกได้เป็น ๒ ประเภท คือ ความขัดแย้งจากความคิดเห็น
และความขัดแย้งจากการกระทำา
ความขัดแย้งจากความคิดเห็น หมายถึง การมีความคิดเห็นที่ไม่ตรงกัน
หรือแตกต่างกันระหว่างบุคคล
ความขัดแย้งจากการกระทำา หมายถึง การกระทำาที่ไม่ลงรอย ขัดขืน
หรือต่อต้านกันระหว่างบุคคล
๓.๑ ปัญหาและสาเหตุของการเกิดความขัดแย้ง
เมื่อบุคคลมีความคิดเห็นหรือการกระทำาที่ไม่ตรงกันในเรื่องใด
เรือ่ งหนึง่ จะทาำ ใหเ้ กดิ ความขัดแยง้ ไดเ้ สมอ ดงั นั้น การเรยี นรู ้ การทาำ ความเข้าใจ
ซึ่งกันและกัน การหาสาเหตุของความขัดแย้ง และการหันหน้ามาร่วมมือกัน
เพื่อหาทางออกในการแก้ไขความขัดแย้งให้เกิดผลดีต่อทุกฝ่าย จึงเป็นสิ่งที่
ดีที่สุด
อาชีพน่ารู้
นักสังคมสงเคราะห์ เป็นอาชีพที่ทำาหน้าที่ให้คำาปรึกษาและคำาแนะนำาแก่บุคคล
และครอบครัว โดยการปรบั ปรุงความสัมพนั ธ์ระหวา่ งบุคคลดว้ ยกนั และระหวา่ ง
บุคคลกับสิ่งแวดล้อมทางสังคมให้สามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุข
การอยู่ร่วมกนั อยา่ งสันติสขุ ตามวถิ ีประชาธปิ ไตย 13
สุดยอดคู่มือครู 12
พเิ ศษ
๓) ภาคใต้ ประเพณีของ
ภาคใต้ เช่น การชักพระ การทำาบุญ-
เดือนสิบ การแห่ผ้าขึ้นธาตุ
ประเพณีชักพระ
๔) ภาคกลาง ประเพณี
ของภาคกลาง เช่น การรับบัว การ
วิ่งควาย การตักบาตรเทโว
ประเพณรี บั บวั
วัฒนธรรมในแต่ละท้องถิ่นเป็นสิ่งดีงาม สมาชิกทุกคนในท้องถิ่น
ควรร่วมกันอนุรักษ์ และสืบทอดให้คงอยู่ต่อไป
อนุรกั ษส์ ง่ิ แวดลอ้ ม อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม
เป็นหวั ข้อความรูใ้ นการปลูกฝัง ประเพณีและวัฒนธรรมเป็นสิ่งแวดล้อมทางสังคมที่แสดงให้เห็นถึง
จติ ส�ำนึกของผเู้ รยี นให้รจู้ กั วิถีชีวิตที่ดีงาม นักเรียนในฐานะที่เป็นสมาชิกของท้องถิ่นจึงควรอนุรักษ์
อนรุ กั ษ์รักษาส่งิ แวดล้อม ประเพณีและวัฒนธรรม เช่น เข้าร่วมงานประเพณีในท้องถิ่น เผยแพร่ประเพณี
และวัฒนธรรมในท้องถิ่นให้ผู้อื่นได้รู้จัก
เว็บไซต์แนะนำา
วัฒนธรรมและวิถีไทย www.buddyinthailand.com
วัฒนธรรมไทย 47
13 สุดยอดคู่มือครู
พิเศษ
ผังสรุปส�ระสำ�คัญ
ผงั สรปุ สาระส�ำคญั เศรษฐกิจพอเพียง
เป็นการสรุปความคิดรวบยอด เศรษฐกิจพอเพียงเป็นปรัชญาท่ีพระบาทสมเด็จพระ-
ของเนอ้ื หาในแตล่ ะหัวข้อของ ปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชพระราชทานใหแ้ กป่ ระชาชนชาวไทย
หน่วยการเรียนรู้ เพ่ือเป็นแนวทางในการดำารงชีวิต และนำาไปสู่การพัฒนาทาง
เศรษฐกิจ สงั คม และสง่ิ แวดล้อมอยา่ งย่งั ยนื
เศรษฐกจิ -
พอเพยี งและ การประยกุ ตใ์ ชป้ รชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งในการดำารงชีวติ
ความสมั พันธ์
ทางเศรษฐกจิ การปฏิบัติตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสามารถ
ทาำ ไดโ้ ดยรจู้ ักประหยัด อดออม ใชจ้ ่ายในสง่ิ ที่จำาเป็น รบั ประทาน
อาหารในปริมาณที่เหมาะสม ไม่เหลือทิ้ง ซอ่ มแซมส่งิ ของท่ชี ำารดุ
เพอ่ื นาำ มาใชใ้ หม่ รจู้ กั ชว่ ยเหลอื และแบง่ ปนั ผอู้ น่ื ตามกำาลงั ของตน
ความสัมพันธท์ างเศรษฐกจิ ในชุมชน
คนในชุมชนประกอบอาชีพท่ีแตกต่างกันไปตามความ
สามารถและความถนัดของแต่ละบุคคล การประกอบอาชีพ
ทำาให้เกิดสินค้าและบริการต่าง ๆ ที่อำานวยความสะดวกให้แก่
ผู้บริโภค นอกจากน้ี คนในชุมชนยังมีการพึ่งพาอาศัยกันทาง
เศรษฐกิจโดยผ่านการซ้ือขายและการกู้ยืม การใช้สินค้าและ
บริการในชุมชนจึงเป็นการร่วมสร้างการประกอบอาชีพและ
สรา้ งรายไดใ้ หแ้ ก่คนในชุมชน
เศรษฐกจิ พอเพยี งและความสัมพันธท์ างเศรษฐกิจ 73
สุดยอดคู่มือครู 14
พิเศษ
กจิ กรรมการเรยี นรู้
กจิ กรรมการเรียนรู้ ๑. นักเรียนสำารวจสินค้าและบริการในชุมชนมาอย่างละ ๑๐ ชนิด แล้วจำาแนกเป็น
เปน็ กจิ กรรมให้ผเู้ รยี น แผนภาพความคิด ดังตัวอย่าง
ได้ฝกึ ปฏบิ ตั ิและพฒั นาทักษะ
ทางด้านการคิดและความรู้ สินคา้ บรกิ าร
ประจ�ำหน่วยการเรยี นรู้ ในชมุ ชน ในชมุ ชน
คำ� ถามพฒั นากระบวนการคิด ๒. นักเรียนวาดภาพสินค้าและบริการที่ใช้เป็นประจำามาอย่างละ ๑ ประเภท
เป็นค�ำถามทา้ ยหนว่ ยการเรยี นรู้
ให้ผูเ้ รยี นได้ฝกึ คดิ วิเคราะห์ แล้วเขียนอธิบายในหัวข้อ
• ชื่อสินค้าหรือบริการ • ประโยชน์ที่ได้รับ
• ปัจจัยในการเลือกซื้อสินค้า/เลือกใช้บริการ
๓. นักเรียนสำารวจสินค้าที่ใช้ในบ้านว่ามีเครื่องหมายรับรองคุณภาพอะไรบ้าง
ให้บันทึกเป็นแผนภาพความคิด ดังตัวอย่าง
60-1-05841-2-0033
๔. ครยู กตวั อยา่ งสถานการณก์ ารละเมดิ สทิ ธผิ ้บู รโิ ภค แลว้ รว่ มกนั วเิ คราะหข์ อ้ คดิ
ที่ได้จากสถานการณ์ดังกล่าว
คำาถามพัฒนากระบวนการคดิ
๑. การเลือกซื้อสินค้าต้องคำานึงถึงสิ่งใดเป็นสำาคัญ
๒. การตัดสินใจซื้อสินค้าโดยยึดความต้องการของตนเองเป็นหลัก
จะส่งผลอย่างไร
๓. ในฐานะผู้บริโภค นักเรียนได้รับสิทธิอะไรบ้าง
๔. การเลือกใช้สินค้าที่มีเครื่องหมายรับรองคุณภาพมีข้อดีอย่างไร
๕. นักเรียนจะปฏิบัติตนในฐานะผู้บริโภคที่ดีได้อย่างไร
62 สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
15 สุดยอดคู่มือครู
พิเศษ
จ ุดประกายโครงงาน จุดประกายโครงงาน
จุดประกายโครงงาน กลุ่มสาระการเรียนรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชนั้ ประถมศกึ ษาปีท่ี ๔
น�ำเสนอแนวทางการจัดท�ำโครงงานที่น่าสนใจ นักเรียนทำ�โครงง�นท่ีสัมพันธ์กับกลุ่มส�ระก�รเรียนรู้สังคมศึกษ� ศ�สน� และ
สามารถพัฒนาผู้เรียนให้มีสมรรถนะส�ำคัญ วัฒนธรรม แลว้ ฝึกปฏิบัติโครงง�นต�มข้นั ตอนก�รทำ�โครงง�น
และคณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ สอดคลอ้ งกบั ตัวอยา่ งหวั ข้อโครงงาน
ตวั ชวี้ ัดในกลมุ่ สาระการเรียนรู้ และบูรณาการ ๑. โครงงานเรือ่ ง ชุมชนเข้มแข็งสามคั คี
กับกลุ่มสาระการเรียนรู้อ่ืน รวมทั้งส่งเสริม นกั เรยี นแบง่ กลมุ่ รว่ มกนั เสนอแนวท�งก�รลดปญั ห�คว�มขดั แยง้ และก�รแกไ้ ขปญั ห�
ความเป็นไทยและหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ คว�มขัดแย้งด้วยสันติวิธี โดยศึกษ�ปัญห�และส�เหตุของคว�มขัดแย้งท่ีเกิดขึ้นในชุมชน
พอเพียง แล้วออกม�น�ำ เสนอหน้�ชั้นเรยี น
๒. โครงงานเรือ่ ง วัฒนธรรมกับการดำาเนนิ ชวี ิตของคนในจังหวัด
นักเรียนศึกษ�และสำ�รวจวัฒนธรรมไทยในจังหวัดต่�ง ๆ ท่ีสนใจม� ๑ วัฒนธรรม
แล้ววิเคร�ะห์ให้เห็นถึงคว�มสัมพันธ์กับก�รดำ�เนินชีวิตของคนในจังหวัด และออกม�
น�ำ เสนอหน้�ช้ันเรยี น
๓. โครงงานเรอ่ื ง เศรษฐกจิ พอเพียงกบั ชุมชน
นกั เรยี นแบง่ กลมุ่ รว่ มกนั จดั ท�ำ แผนพฒั น�ชมุ ชนต�มหลกั ปรชั ญ�ของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
ต�มแนวท�งก�รทำ�โครงง�น และคดั เลือกโครงง�นท่ีดีท่ีสดุ เพื่อนำ�ไปปฏิบตั จิ รงิ ในชุมชน
๔. โครงงานเรือ่ ง การเลอื กซ้อื สนิ ค้าและบรกิ ารในชมุ ชน
นักเรียนสำ�รวจก�รเลือกซ้ือสินค้�และบริก�รของคนในชุมชนว่�มีหลักเกณฑ์ในก�ร
เลือกซื้อสินค้�อย่�งไร เพื่อนำ�ไปเป็นแนวท�งในก�รพัฒน�สินค้�และบริก�รในชุมชน ซึ่งจะ
ส่งผลใหเ้ ศรษฐกจิ ของชุมชนเกิดคว�มเจรญิ ก�้ วหน�้
๕. โครงงานเร่ือง ภมู ปิ ญั ญาในการตงั้ ถน่ิ ฐานของคนในชมุ ชน
นักเรียนแบ่งกลุ่มสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับภูมิปัญญ�ในก�รตั้งถ่ินฐ�นและก�รดำ�รงชีวิต
ของคนทีอ่ �ศยั อยใู่ นภมู ปิ ระเทศแบบต�่ ง ๆ แล้วออกม�น�ำ เสนอหน้�ช้นั เรียน
๖. โครงงานเร่ือง การทอ่ งเทีย่ วเชิงอนรุ กั ษ์
นักเรียนแบ่งกลุ่มจัดทำ�แผนง�นก�รท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ โดยสำ�รวจแหล่งท่องเท่ียว
ในจังหวัด แนวท�งก�รปฏิบัติตนในก�รท่องเท่ียวสถ�นท่ีต่�ง ๆ โดยไม่ทำ�ล�ยส่ิงแวดล้อม
จัดทำ�ส่ือเกี่ยวกับก�รท่องเท่ียวเชิงอนุรักษ์เพ่ือนำ�ไปเผยแพร่แก่นักท่องเที่ยว แล้วร่วมกัน
เสนอแนวท�งก�รพฒั น�แหลง่ ทอ่ งเทยี่ วใหด้ ขี น้ึ โดยเขยี นขน้ั ตอนก�รปฏบิ ตั แิ ละน�ำ ไปปฏบิ ตั ิ
ต�มแผนทไี่ ด้ว�งไว้
จุดประกายโครงงาน 135
สุดยอดคู่มือครู 16
หนงั สอื เรียนรายวิชาพื้นฐาน
สศาสงั นคา แมละศวัฒกึ นษธรราม
หนา้ ทพี่ ลเมอื ง วฒั นธรรมและการดาำ เนนิ ชวี ิตในสงั คม เศรษฐศาสตร์ และภูมิศาสตร์
ตามมาตรฐานการเรยี นรู้และตัวชวี้ ดั สาระภมู ิศาสตร์ (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐)
กลุม่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ตามหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาข้ันพน้ื ฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๑
๔ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี
ผเู้ รยี บเรยี ง
ผู้ชว่ ยศ�สตร�จ�รย์กวี วรกวิน
รองศ�สตร�จ�รย์ ดร.วรพิทย์ มมี �ก
รองศ�สตร�จ�รยบ์ ษุ บ� คุณ�ศริ นิ ทร์
ผูต้ รวจ
ผชู้ ่วยศ�สตร�จ�รย์ ดร.อรุณรุ่ง ปภ�พสิษฐ
ดร.เบญจวรรณ ศรมี �รตุ
อ�จ�รยพ์ ิทกั ษ์ เผือกมี
บรรณาธกิ าร
รองศ�สตร�จ�รย์ ดร.ศิโรจน์ ผลพนั ธนิ
ผู้ช่วยศ�สตร�จ�รย์ ดร.กติ ตมิ � สงั ขเ์ กษม
สงวนลิขสทิ ธ์ิ
สำ�นักพมิ พ์ บริษัทพฒั น�คณุ ภ�พวชิ �ก�ร (พว.) จำ�กดั
พ.ศ. ๒๕๖๔
พิมพ์ครัง้ ท่ี ๓ จำ�นวน ๒๐,๐๐๐ เลม่
สถาบนั พัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.)
๑๒๕๖/๙ ถนนนครไชยศรี แขวงถนนนครไชยศรี เขตดสุ ติ กรุงเทพฯ ๑๐๓๐๐
โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐ (อัตโนมัติ ๑๕ ส�ย), ๐-๒๒๔๑-๘๙๙๙
แฟกซ์ : ทกุ หม�ยเลข, แฟกซอ์ ัตโนมตั ิ : ๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑, ๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖
website : www.iadth.com
คำ�นำ�
หนังสือเรียนรายวิชาพ้ืนฐาน สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม หน้าที่พลเมือง
วฒั นธรรมและการดำาเนินชวี ิตในสังคม เศรษฐศาสตร์ และภมู ิศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีท่ ี ๔
ตามมาตรฐานการเรียนรแู้ ละตัวชีว้ ัด สาระภมู ศิ าสตร์ (ฉบบั ปรับปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐) กลมุ่ สาระ
การเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน
พุทธศักราช ๒๕๕๑ จัดทำาขึ้นโดยมีเป้าหมายเพ่ือให้ผู้เรียนเกิดความรู้ความเข้าใจในสาระ
การเรียนร้ตู า่ ง ๆ ดังน้ี
๏ หน้าท่ีพลเมือง วัฒนธรรม และการดำาเนินชีวิตในสังคม ระบบการเมือง
การปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ลักษณะและ
ความสำาคัญ การเป็นพลเมืองดี ความแตกต่างและความหลากหลายทางวัฒนธรรม ค่านิยม
ความเชือ่ ปลูกฝังคา่ นิยมดา้ นประชาธปิ ไตยอนั มพี ระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข สิทธิ หนา้ ที ่
เสรภี าพ การดำาเนินชวี ิตอยา่ งสนั ตสิ ขุ ในสงั คมไทยและสงั คมโลก
๏ เศรษฐศาสตร์ การผลติ การแจกจา่ ย และการบริโภคสนิ คา้ และบริการ การบรหิ าร
จัดการทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำากัดอย่างมีประสิทธิภาพ การดำารงชีวิตอย่างมีดุลยภาพ และ
การนาำ หลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งไปใช้ในชีวติ ประจำาวนั
๏ ภูมศิ าสตร์ ลกั ษณะทางกายภาพของโลก ปฏิสมั พนั ธ์ระหว่างมนษุ ยก์ ับส่งิ แวดล้อม
ที่ก่อให้เกิดการสร้างสรรค์วิถีการดำาเนินชีวิต เพ่ือให้รู้เท่าทัน ปรับตัวตามการเปล่ียนแปลง
ของสิ่งแวดล้อม ตลอดจนสามารถใช้ทักษะ กระบวนการ ความสามารถทางภูมิศาสตร์ และ
เคร่ืองมือทางภูมิศาสตร์จัดการทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมตามสาเหตุและปัจจัย อันจะนำาไปสู่
การปรบั ใชใ้ นการดำาเนนิ ชีวิต
สถาบันพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) หวังว่า หนังสือเล่มนี้จะเป็นประโยชน์ต่อผู้ใช้
และผหู้ มนั่ ฝึกปัญญาจากการอา่ นอย่างต้งั ใจ
สถาบันพัฒนาคุณภาพวชิ าการ (พว.)
สารบัญ
หน้าทีพ่ ลเมอื ง วัฒนธรรม และการดาำ เนินชีวติ ในสังคม หน้า
๕
หนว่ ยการเรียนร้ทู ี่ ๑ การอยู่รว่ มกันอยา่ งสันตสิ ขุ
ตามวิถปี ระชาธปิ ไตย ๖
หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ ๒ สิทธิของเด็ก ๑๗
หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี ๓ การเมอื งการปกครองของไทย ๒๔
หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ ๔ วฒั นธรรมไทย ๔๐
เศรษฐศาสตร์ ๕๐
หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ ๑ การเลอื กซอ้ื สินค้าและบริการ ๕๑
หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี ๒ เศรษฐกิจพอเพียงและความสมั พันธ ์
ทางเศรษฐกจิ ๖๓
หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ ๓ หน้าที่เบ้อื งต้นของเงิน ๗๕
หนา้
ภูมศิ าสตร์ ๘๔
หน่วยการเรยี นรูท้ ี่ ๑ ลกั ษณะทางกายภาพของจังหวดั ๘๕
หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ ๒ การเปลย่ี นแปลงและการอนุรักษ์
สิง่ แวดลอ้ มและทรพั ยากรธรรมชาติ
ในจังหวัด ๑๑๓
จุดประกายโครงงาน ๑๓๕
บรรณานกุ รม ๑๓๖
หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำาเนินชีวิตในสังคม
ผังสาระการเรียนรู้
ส ๒.๑ หน่วยการเรียนรู้ที่ ๑
การอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข
ตัวชี้วัดข้อ ปฏิบัติตนเป็นพลเมืองดีตามวิถีประชาธิปไตย
ในฐานะสมาชิกที่ดีของชุมชน ตามวิถีประชาธิปไตย
๑
ตัวชี้วัดข้อ ปฏิบัติตนในการเป็นผู้นำาและผู้ตามที่ดี หน่วยการเรียนรู้ที่ ๑
การอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข
๒
ตามวิถีประชาธิปไตย
ตัวชี้วัดข้อ วิเคราะห์สิทธิพื้นฐานที่เด็กทุกคนพึงได้รับ หน่วยการเรียนรู้ที่ ๒
ตามกฎหมาย
๓ สิทธิของเด็ก
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔
ตัวชี้วัดข้อ อธิบายความแตกต่างทางวัฒนธรรม
ของกลุ่มคนในท้องถิ่น วัฒนธรรมไทย
๔ หน่วยการเรียนรู้ที่ ๑
การอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข
ตัวชี้วัดข้อ เสนอวิธีการที่จะอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข ตามวิถีประชาธิปไตย
ในชีวิตประจำาวัน
๕ หน่วยการเรียนรู้ที่ ๓
การเมืองการปกครองของไทย
ส ๒.๒
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๓
ตัวชี้วัดข้อ อธิบายอำานาจอธิปไตยและความสำาคัญ การเมืองการปกครองของไทย
ของระบอบประชาธิปไตย
๑
ตัวชี้วัดข้อ อธิบายบทบาท หน้าที่ของพลเมือง
๒ ในกระบวนการเลือกตั้ง
ตัวชี้วัดข้อ อธิบายความสำาคัญของสถาบันพระมหา- หน่วยการเรียนรู้ที่ ๓
กษัตริย์ตามระบอบประชาธิปไตยอันมี การเมืองการปกครองของไทย
๓ พระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
เปา้ หมายการเรียนรู้
มาตรฐานการเรยี นรู้ ห๑นว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี การอยรู่ ่วมกนั อย่างสนั ตสิ ขุ
มาตรฐาน ส ๒.๑ ตามวิถปี ระชาธิปไตย
เข้าใจและปฏิบัติตนตามหน้าท่ีของการเป็น
พลเมืองดี มีค่านิยมท่ีดีงามและธำ�รงรักษา ผงั สาระการเรียนรู้ การปฏิบัตติ นเปน็ ผู้นำาและผูต้ ามที่ดี ตวั ชี้วัด
ประเพณีและวัฒนธรรมไทย ดำ�รงชีวิต ๑. ปฏบิ ตั ติ นเปน็ พลเมอื งดี
อยู่ร่วมกันในสังคมไทยและสังคมโลก การปฏิบตั ิตนเป็นพลเมืองดี การอยู่รว่ มกัน บทบาทและความรบั ผดิ ชอบ
อย่างสนั ติสขุ ตามวิถปี ระชาธปิ ไตยในชุมชน อยา่ งสันตสิ ุข ของผนู้ ำา ตามวถิ ีประชาธปิ ไตย
บทบาทและความรบั ผดิ ชอบ ในฐานะสมาชกิ ทดี่ ขี อง
สมรรถนะสำ�คญั ของผู้เรียน คุณธรรมในการ ตามวถิ ี ของผตู้ ามหรือสมาชกิ ชมุ ชน (ส ๒.๑ ป.๔/๑)
๑. ความสามารถในการสือ่ สาร ปฏิบัติตนเปน็ พลเมอื งดี ประชาธปิ ไตย การทำางานกลมุ่ ใหม้ ี ๒. ปฏบิ ตั ติ นในการเปน็
๒. ความสามารถในการคดิ การเขา้ ร่วมกจิ กรรม ประสิทธภิ าพ ผนู้ ำาและผู้ตามท่ดี ี
๓. ความสามารถในการแก้ปัญหา ประชาธปิ ไตยของชมุ ชน ประโยชน์ของการทาำ งาน (ส ๒.๑ ป.๔/๒)
๔. ความสามารถในการใช้ทักษะชวี ติ แนวทางการปฏบิ ตั ติ น เปน็ กลุ่ม ๓. เสนอวธิ กี ารทจ่ี ะอยรู่ ว่ มกนั
เป็นสมาชิกท่ีดีของชุมชน อยา่ งสนั ตสิ ขุ ในชวี ติ
คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ ประจาำ วนั (ส ๒.๑ ป.๔/๕)
รักชาติ ศาสน์ กษตั ริย์
ตัวชว้ี ดั ท่ี ๑.๑ เป็นพลเมอื งดีของชาติ ปัญหาและสาเหตุของ การลดปญั หาความขดั แย้ง แนวทางการแก้ไขปัญหา
ตัวช้ีวัดท่ี ๑.๒ ธำ�รงไว้ซ่ึงความเปน็ การเกิดความขัดแยง้ ความขัดแยง้ ด้วยสันติวธิ ี
ชาตไิ ทย
สาระสำาคัญ
๑. การปฏบิ ัตติ นเป็นพลเมืองดตี ามวิถปี ระชาธิปไตยจะชว่ ยใหส้ ังคมมีความสงบสุข
๒. ผู้นาำ ที่ดีควรมีความรบั ผิดชอบและเป็นแบบอย่างท่ดี ขี องสมาชกิ ผตู้ ามควรมีความรบั ผิดชอบในงานทีไ่ ด้รบั มอบหมาย
ถา้ ผ้นู ำาและผ้ตู ามปฏิบตั ิตนตามบทบาทหน้าที่ งานทที่ าำ จะสาำ เร็จลุล่วงไปไดด้ ว้ ยดี
๓. ปัญหาความขดั แย้งเกดิ ไดจ้ ากหลายสาเหตุ การลดปัญหาความขดั แยง้ ดว้ ยสนั ติวิธี จะทำาให้ทุกคนอย่รู ่วมกนั ในสงั คม
ไดอ้ ย่างมีความสขุ
การทำางานกล่มุ
ใหม้ ปี ระสทิ ธภิ าพ
มีวนิ ัย ทำางานท่ไี ดร้ ับ มีความม่งุ มั่น และต้ังใจทำางาน สมาชกิ ในกลุ่มต้องมี
ตวั ชว้ี ดั ที่ ๓.๑ ปฏบิ ตั ติ ามขอ้ ตกลง กฎเกณฑ์ มอบหมายอยา่ งเตม็ ๑ ๓ ๕ ทัศนคติทีด่ ี
ระเบียบ ข้อบังคับของครอบครัว โรงเรียน ความสามารถ ในการทำางาน
และสงั คม
ใฝเ่ รียนรู้ ยอมรบั ฟงั ความคดิ เหน็ ๒ ๔ มีความสามัคคี
ตัวช้ีวัดที่ ๔.๑ ตั้งใจ เพียรพยายามใน ของสมาชกิ ในกลุ่มและ ในการทาำ งานร่วมกัน
การเรียนและเขา้ ร่วมกจิ กรรมการเรยี นรู้ ตัดสินใจโดยใชเ้ หตผุ ล
มุ่งมน่ั ในการทำ�งาน บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ตัวชี้วัดที่ ๖.๑ ตั้งใจและรับผิดชอบใน
การปฏิบตั หิ น้าที่การงาน นักเรียนแบ่งกลุ่มร่วมกันเสนอกิจกรรมที่เป็นแนวทางการปฏิบัติตน
มีจติ สาธารณะ เป็นสมาชิกท่ีดีของชุมชน โดยเขียนแผนขั้นตอนการดำ�เนินกิจกรรมในรูปแบบ
ตัวชี้วัดท่ี ๘.๒ เข้าร่วมกิจกรรมท่ีเป็น โครงงานและลงมือปฏิบัติกิจกรรมดังกล่าว แล้วสรุปผลและออกมานำ�เสนอ
ประโยชนต์ ่อโรงเรยี น ชุมชน และสงั คม หนา้ ชน้ั เรยี น
สุดยอดคู่มือครู 6
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
ตัวชว้ี ดั
จุดประกายความคดิ ส ๒.๑ ป.๔/๑St
นกั เรยี นปฏิบตั ติ น ภาระงาน/ชน้ิ งาน
เปน็ พลเมืองดขี องชุมชน
ออกแบบกจิ กรรมการปฏบิ ตั ติ นเปน็
อย่างไรบา้ ง พลเมืองดีตามวถิ ปี ระชาธปิ ไตย
๑. การปฏิบตั ิตนเป็นพลเมืองดีตามวิถปี ระชาธปิ ไตยในชุมชน ep 1 ขัน้ สงั เกต
ประชาธิปไตยมี ๒ สถานะ ได้แก ่ รวบรวมขอ้ มูล
ประชาธิปไตยในวิถีชีวิต หมายถึง การปฏิบัติตนเป็นพลเมืองดีในการ
ดำาเนินชีวิตประจำาวัน เช่น มีความซื่อสัตย์ มีความรับผิดชอบ ความมีเหตุผล ๑. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น ส น ท น า เ กี่ ย ว กั บ
การช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ความเคารพซึ่งกันและกัน การรักษาสิทธิและ การปฏิบัติตนเป็นพลเมืองดีตามวิถี
เสรีภาพของตนเองและผู้อื่น ประชาธิปไตยในชุมชน โดยตอบคำ�ถาม
ประชาธิปไตยในวิถีทางการเมือง หมายถึง การปฏิบัติตนเป็นพลเมืองดี ดังน้ี
ในทางการเมือง เช่น การไม่ซื้อสิทธิขายเสียง การไปใช้สิทธิเลือกตั้ง
• นกั เรยี นเคยปฏบิ ตั ติ นเปน็ พลเมอื งดี
การอยู่ร่วมกันอยา่ งสันติสขุ ตามวิถีประชาธปิ ไตย 7 อย่างไรบ้าง (ตัวอย่างคำ�ตอบ จูงคนชรา
ข้ามถนน รกั ษาความสะอาดของชมุ ชน ทง้ิ ขยะ
รอบรู้อาเซียนและโลก ลงในถังขยะ)
asean • การปฏิบัติตนเป็นพลเมืองดีของ
นกั เรยี นสง่ ผลต่อสงั คมอย่างไร
ประเทศสมาชกิ อาเซยี นทมี่ ีระบอบการเมอื งการปกครองแบบประชาธปิ ไตย
(ตวั อย่างคำ�ตอบ สังคมเกิดความสงบสขุ )
ประกอบดว้ ย จากน้ันครูอธิบายเพิ่มเติมว่า เด็กดี
ในสังคมประชาธิปไตย ควรปฏิบัติตน
๑. ประเทศกัมพชู า ๒. ประเทศอินโดนเี ซีย ตามวิถีประชาธิปไตย โดยยึดหลัก
คุณธรรม ๓ ประการ คือ คารวธรรม
๓. ประเทศมาเลเซยี ๔. ประเทศเมยี นมา ปญั ญาธรรม และสามัคคธี รรม
๕. ประเทศฟิลปิ ปินส์ ๖. ประเทศสงิ คโปร์ ๒. นักเรียนอ่านแถบประโยคสถานการณ์
เก่ียวกับการปฏิบัติของสมาชิกในชุมชน
ดังนี้
สถานการณ์ท่ี ๑ แปง้ อาศัยอย่ใู นชมุ ชน
ที่สมาชิกทุกคนไม่ปฏิบัติตามกฎระเบียบ
ของชุมชน
สถานการณ์ที่ ๒ ป้ันอาศัยอยู่ในชุมชน
ที่สมาชิกทุกคนปฏิบัติตามกฎระเบียบ
ของชุมชน
๗. ประเทศไทย
7 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 1 ข้นั สังเกต
St St รวบรวมขอ้ มลู
๑.๑ คุณธรรมในการปฏิบัติตนเป็นพลเมืองด ี
จากนั้นร่วมกันสนทนาเกี่ยวกับ
สถานการณ์ดังกล่าว โดยตอบคำ�ถาม ปฏิบัติตนให้เป็นสมาชิกที่ดีของชุมชน ควรยึดหลักคุณธรรม
ดงั นี้ ๓ ประการ ดังนี้
• การกระทำ�ของสมาชิกในชุมชน ๑) คารวธรรม คือ การ
เคารพซึ่งกันและกันของบุคคลที่อยู่
ในสถานการณ์ท่ี ๑ จะทำ�ให้ชุมชน
ร่วมกันในสังคม เช่น เคารพและ
เปน็ อยา่ งไร (ชมุ ชนวุน่ วาย ไม่สงบสขุ )
• การกระทำ�ของสมาชิกในชุมชน เทิดทูนสถาบันชาติ ศาสนา พระมหา-
ในสถานการณ์ท่ี ๒ จะทำ�ให้ชุมชน กษัตริย์ เคารพพ่อแม่ ครูอาจารย์ การแสดงความเคารพ
เป็นอย่างไร (ชมุ ชนสงบสขุ ) เคารพกฎระเบียบของสังคม
• นักเรียนควรปฏิบัติตามสมาชิก
ในชุมชนในสถานการณ์ใด
(สถานการณท์ ่ี ๒) ๒) สามัคคีธรรม คือ การ
ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน มีความ
ep 2 ข้ันคดิ วเิ คราะห์ เ สี ย ส ล ะ แ ล ะ ร่ ว ม แ ร ง ร่ ว ม ใ จ กั น
และสรปุ ความรู้
๓. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ เพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อส่วนรวม
การปฏิบัติตนเป็นพลเมืองดีตามวิถี การทำางานร่วมกนั ในชมุ ชน
ประชาธิปไตยในชุมชน โดยตอบคำ�ถาม
ดังนี้ ๓) ปัญญาธรรม คือ การขยัน
• การเข้าร่วมกิจกรรมประชาธิปไตย หมั่นเพียรในการศึกษาเล่าเรียน
การแสดงความคิดเห็นในเรื่อง
ในชุมชนมีลักษณะอย่างไร (ตัวอย่าง ต่าง ๆ โดยใช้เหตุผล และยอม
รับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น
คำ�ตอบ การรวมกลุ่มเพ่ือทำ�ประโยชน์แก่
การแสดงความคิดเห็นรว่ มกันโดยใช้เหตผุ ล
ชุมชน)
• นักเรียนสามารถปฏิบัติตนเป็น
สมาชกิ ทด่ี ีของชมุ ชนได้อยา่ งไร
ครูบันทึกคำ�ตอบของนักเรียนเป็น 8 สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
แผนภาพความคดิ ดงั ตวั อย่าง
ทำ�ประโยชน์ การปฏบิ ตั ติ น เสียสละเพื่อ บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
เพอื่ ชุมชน เป็นสมาชิกทดี่ ี ประโยชน์
ส่วนรวม ครูยกตัวอย่างการปฏิบัติตนเป็นพลเมืองดีตามวิถีประชาธิปไตยในชุมชน
ของชมุ ชน ๕-๗ อย่าง แลว้ ใหน้ ักเรียนร่วมกันตอบวา่ ตรงกบั หลักคณุ ธรรมใด
เคารพกฎระเบยี บ ไมส่ ร้างความ
เดอื ดรอ้ น
วนุ่ วายแกผ่ อู้ น่ื
สุดยอดคู่มือครู 8
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
๑.๒ การเข้าร่วมกิจกรรมประชาธิปไตยของชุมชน Stasean
บุคคลสามารถเข้าร่วมกิจกรรมประชาธิปไตยของชุมชนได้
ep 2
ขัน้ คดิ วิเคราะห์
และสรุปความรู้
หลายประการ เช่น กิจกรรมในวันสำาคัญทางศาสนา กิจกรรมที่เป็นประโยชน์ ๔. นักเรียนคิดประเมินเพ่ือเพิ่มคุณค่า
ต่อการฝึกวินัยและเสริมสร้างความสามัคคีและมีน้ำ�ใจต่อกัน ร่วมมือกัน แล้วสรุปเป็นความคิดรวบยอด โดย
พัฒนาโรงเรียนและพัฒนาชุมชนให้น่าอยู่ ช่วยกันดูแลรักษาสาธารณูปโภค ตอบค�ำ ถาม ดังนี้
ร่วมมือกันอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมด้วยการไม่ทำาลายป่า ไม่ทำาลายแหล่ง
ต้นน้ำ�ลำาธาร รวมทั้งช่วยกันปลูกป่าเพื่อความร่มรื่น ทำากิจกรรมที่เป็น • การเขา้ รว่ มกจิ กรรมประชาธปิ ไตย
ประโยชน์ต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต รณรงค์เกี่ยวกับการเลือกตั้ง เช่น ของชุมชนมปี ระโยชนอ์ ย่างไร
ช่วยประชาสัมพันธ์ให้ประชาชนไปใช้สิทธิเลือกตั้ง ต่อต้านการซื้อสิทธิ
ขายเสียง (ตัวอย่างคำ�ตอบ ทำ�ให้ชุมชนพัฒนา
๑.๓ แนวทางการปฏิบัติตนเป็นสมาชิกที่ดีของชุมชน มีความเจรญิ รงุ่ เรอื ง มีความกา้ วหนา้ )
การปฏิบัติตนเป็นสมาชิกที่ดีของชุมชนจะทาำ ให้ชุมชนสงบสุข โดยม ี ๕. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ ๔-๕ คน
แนวทางการปฏิบัติ ดังนี้
๑) ปฏิบัติตนตามกฎหมายและระเบียบของชุมชน กฎหมาย คือ แล้วให้แต่ละกลุ่มเสนอแนวทางหรือ
กฎ ระเบียบ ขอ้ บังคบั ทีท่ ุกคนในสังคมตอ้ งปฏบิ ตั ิเพือ่ ให้อยูร่ ว่ มกันในสงั คม ยกตัวอย่างการปฏิบัติตนเป็นสมาชิก
ท่ีดีของชุมชนท่ีจะนำ�ไปปฏิบัติ โดย
บันทึกข้อมูลเป็นแผนภาพความคิด
ดังตัวอย่าง
ได้อย่างมีความสุข เช่น การปฏิบัติตามกฎจราจร การไม่ทิ้งขยะในที่ห้ามทิ้ง ท้ิงขยะลงใน ดแู ลรักษา
การไม่ละเมิดสิทธิของผู้อื่น ถงั ขยะ แนวทางการ ความสะอาด
๒) อนุรักษ์สิ่งแวดล้อมของ ปฏบิ ัติตนเปน็ สมาชกิ
ชุมชน สิ่งแวดล้อมในชุมชน ได้แก่ ทดี่ ีของชุมชน
ต้นไม้ แหล่งน้ำ� อากาศ สมาชิกใน
ชุมชนควรดูแลรักษาสิ่งแวดล้อมของ ปลกู ตน้ ไมใ้ นชุมชน
ชุมชนไม่ให้ถูกทำาลาย โดยการไม่ตัดไม้
ทำาลายป่า ไม่ทิ้งขยะลงในแหล่งน้ำ� ๖. นักเรียนแต่ละกลุ่มเลือกแนวทาง
และไม่ทำาลายอากาศโดยการปล่อย การรว่ มกนั อนุรักษ์สิง่ แวดลอ้ มในชมุ ชน หรือตัวอย่างกิจกรรมการปฏิบัติตน
ควันพิษต่าง ๆ เป็นสมาชิกที่ดีของชุมชน ๑ กิจกรรม
แล้วร่วมกันคิดวิเคราะห์ถึงแนวทาง
การอยู่ร่วมกนั อยา่ งสันติสขุ ตามวิถีประชาธปิ ไตย 9 การดำ�เนินกิจกรรมดังกล่าวว่า ควร
ปฏิบตั ิอยา่ งไรบา้ ง การปฏิบตั จิ ะสง่ ผล
ต่อชมุ ชนและสงั คมอย่างไร
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
นักเรียนบันทึกการปฏิบัติตนเป็นพลเมืองดีตามวิถีประชาธิปไตยในชุมชน
ของตนเองและผลท่เี กิดข้ึนลงในแบบบนั ทึก
9 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 3 ขนั้ ปฏิบตั ิ
St St St แหลละงั สกราปุรปควฏาิบมตั ริู้
๓) การดแู ลรกั ษาสาธารณสมบตั ิ
ของชุมชน สาธารณสมบัติเป็นสิ่งของ
๗. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ ๔-๕ คน
ร่วมกันคิดกิจกรรมการปฏิบัติตนเป็น
พลเมืองดีตามวิถีประชาธิปไตยที่ก่อให้เกิด ส่วนรวมที่คนในชุมชนสามารถใช้ร่วมกัน
ประโยชน์ต่อชุมชน แล้วสรุปเป็นความคิด ได้ เช่น สวนสาธารณะ ห้องสมุดชุมชน
รวบยอด สมาชิกทุกคนในชุมชนควรดูแลรักษา
ชือ่ กจิ กรรม ปลูกป่าชุมชน สาธารณสมบัติของชุมชน เพื่อให้สามารถ
ชุมชนท่ปี ฏบิ ตั ิกจิ กรรม ชมุ ชนบ่อฝ้าย
มีใช้ได้อย่างยาวนานและตลอดไป หอ้ งสมดุ ชุมชนเปน็ สาธารณสมบัติ
ทีส่ มาชกิ ในชมุ ชนควรรว่ มกนั ดูแลรักษา
การด�ำ เนนิ กจิ กรรม ผลท่ีเกดิ ข้ึน
-เลอื กพนั ธไ์ุ มท้ จ่ี ะน�ำ มา ชุมชนร่มร่ืน น่าอยอู่ าศยั ๔) การพัฒนาชุมชน
ปลูกในชมุ ชน สมาชิกทุกคนในชุมชนจะมีส่วนร่วม
- เชิญชวนคนในชุมชน
มาร่วมกจิ กรรม
จากนั้นให้นักเรียนร่วมกันตรวจสอบว่า การร่วมมือกันเพื่อพัฒนาชุมชนให้เจริญกา้ วหน้า ในการพัฒนาชุมชนให้เจริญก้าวหน้า
กิจกรรมที่จะดำ�เนินการนั้นสามารถนำ�ไป ได้โดยการร่วมมือกันทำากิจกรรม
ปฏิบัติได้จริงหรือไม่ มีความเหมาะสมกับ ต่าง ๆ ที่เป็นประโยชน์ต่อชุมชน
ชุมชนของนักเรียนหรือไม่ อย่างไร ควร เช่น การร่วมกันสร้างสะพาน-
ปรับปรุงแก้ไขเพิ่มเติมกิจกรรมอีกหรือไม่ ข้ามคลอง การร่วมมือกันสร้าง
อย่างไร โรงเรียนในชุมชน
๘. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงท่ีเข้าใจเป็นความรู้
ร่วมกนั ดงั น้ี ๕) โบราณสถานและโบราณวตั ถุ
ในชุมชน เป็นหลักฐานที่แสดงให้เห็น
• การปฏิบัติตนเป็นพลเมืองดีตามหลัก ถึงความเป็นมาของชุมชน สมาชิกทุกคน
ประชาธิปไตยต้องยึดหลักคุณธรรม ๓ ในชุมชนควรมีส่วนร่วมในการดูแลรักษา
ประการ คือ คารวธรรม สามัคคีธรรม และ
ปัญญาธรรม โดยการเข้าไปมีส่วนร่วมใน โบราณสถานและโบราณวัตถุในชุมชน
กิจกรรมของชุมชนที่ก่อให้เกิดประโยชน์สุข โดยการดูแลรักษาความสะอาดภายใน โบราณสถานของชมุ ชนเป็นส่ิงที่
แก่ส่วนรวม เพอ่ื สรา้ งสนั ตสิ ุขรว่ มกัน พื้นที่ และไม่ขีดเขียนข้อความต่าง ๆ คนในชุมชนควรช่วยกันดูแลรักษา
ภายในบริเวณโบราณสถาน
ep 4
ขนั้ สอ่ื สารและนำ� เสนอ 10 สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
๙. นั ก เ รี ย น แ ต่ ล ะ ก ลุ่ ม อ อ ก ม า นำ � เ ส น อ โครงการทเี่ หมาะสมเพ่ือนำ�ไปปฏบิ ัติจริง โดยให้นกั เรยี นเขา้ ไปมีส่วนรว่ มกจิ กรรมดังกลา่ ว
กจิ กรรมการปฏบิ ตั ติ นเปน็ พลเมอื งดตี ามวถิ ี เสริมความรู้ ครูควรสอน
ประชาธิปไตยหน้าช้ันเรียน
โบราณสถาน ประเทศไทยมโี บราณสถานที่ได้รบั การประกาศใหเ้ ปน็ มรดกโลก ๓ แห่ง
5ep ขั้นประเมินเพ่อื เพ่ิมคณุ ค่า ได้แก่
บริการสงั คม
และจิตสาธารณะ ๑. อทุ ยานประวตั ิศาสตร์สุโขทัย-ศรสี ัชนาลัย-ก�ำ แพงเพชร
๒. อทุ ยานประวัติศาสตรพ์ ระนครศรีอยุธยา
๑๐. นักเรียนร่วมกันคิดโครงการท่ีส่งเสริมการ ๓. แหล่งโบราณคดีบา้ นเชียง
ป ฏิ บั ติ ต น เ ป็ น พ ล เ มื อ ง ดี ต า ม วิ ถี
ประชาธิปไตย จากนั้นร่วมกันคัดเลือก
สุดยอดคู่มือครู 10
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
๒. การปฏิบตั ิตนเปน็ ผู้นาำ และผตู้ ามทด่ี ี St St ตัวชวี้ ัด
การอยู่ร่วมกันในสังคมได้อย่างมีความสุข ไม่ทะเลาะเบาะแว้ง ไม่มี ส ๒.๑ ป.๔/๒
ความขัดแย้งกัน ทุกคนจะต้องปฏิบัติตนตามบทบาทหน้าที่ในการเป็นผู้นำา ภาระงาน/ชิน้ งาน
และผู้ตามที่ดี แผนภาพความคิดการปฏิบัติตน
๒.๑ บทบาทและความรับผิดชอบของผู้นำา เปน็ ผูน้ �ำ ผตู้ ามทีด่ ี และทำ�งานกลมุ่
ผนู้ าำ คอื ผูเ้ ปน็ หวั หนา้ ผูท้ ีค่ อยดแู ลความเปน็ ระเบยี บเรยี บรอ้ ยของ อยา่ งมีประสทิ ธิภาพ
สมาชิก ให้สมาชิกอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข ผู้นำาในห้องเรียน คือ หัวหน้า-
ห้องเรียน ผู้นำาของหมู่บ้าน คือ ผู้ใหญ่บ้าน ep 1 ขัน้ สังเกต
ลักษณะของผู้นำาที่ดี รวบรวมข้อมูล
ปฏิบัติตน มีความยุติธรรม มีความคิดริเริ่ม ๑. นกั เรยี นรว่ มกนั สนทนาเกยี่ วกบั การปฏบิ ตั ติ น
ให้เป็นแบบอย่างที่ดี สร้างสรรค์ เป็นผู้นำ�และผู้ตามที่ดี โดยยกตัวอย่างจาก
ห้องเรียน คือ บทบาทหน้าท่ีของหัวหน้า
ฉลาด รอบรู้ มีความโอบอ้อมอารี หอ้ งเรียนและสมาชิกในห้องเรียน
มีไหวพริบ เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่
เห็นแก่ประโยชน์ ไม่เห็นแก่ตัว ๒. นักเรียนศึกษาเรื่อง การปฏิบัติตนเป็นผู้นำ�
ส่วนรวมมากกว่า วางตัวเสมอต้น ท่ีดี และผู้ตามท่ีดี จากหนังสือเรียน
ส่วนตน เสมอปลาย และแหล่งการเรียนรูอ้ ื่นเพ่มิ เติม
มีมนุษยสัมพันธ์ที่ดี ไม่เย่อหยิ่ง
ep 2 ขนั้ คิดวเิ คราะห์
ยอมรับฟัง ยกย่อง
ความคิดเห็น ชมเชยและ และสรุปความรู้
ให้เกียรติผู้อื่น
ของผู้อื่น ๓. นัก เ รีย น ร่วม กั น แส ด งค วา ม คิด เ ห็น
โดยตอบคำ�ถาม ดงั น้ี
การอยู่รว่ มกันอย่างสนั ตสิ ุขตามวถิ ีประชาธปิ ไตย 11
• นักเรียนจะเลือกผู้นำ�ที่มีลักษณะ
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ อย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ เก่ง เป็นคนดี
มีความสามารถ เสียสละเพือ่ สว่ นรวม)
ข้อใดไมใ่ ชค่ ุณลักษณะของผู้น�ำทีด่ ี
๑ มีความเสียสละ ๒ มคี วามล�ำเอยี ง • นักเรียนจะปฏิบัติตนเป็นผู้ตามท่ีดีได้
๓ มคี วามรับผิดชอบ ๔ มีความฉลาด ไหวพริบดี อย่างไรบ้าง (ตวั อยา่ งคำ�ตอบ เคารพ ใหเ้ กยี รติ
(เฉลย ๒ เพราะจะเปน็ เหตใุ ห้เกดิ ความไม่ยุตธิ รรมในองคก์ ร) ผนู้ �ำ รับผดิ ชอบต่อหนา้ ท่ี มีความออ่ นน้อม)
๔. นั ก เ รี ย น คิ ด ป ร ะ เ มิ น เ พื่ อ เ พิ่ ม คุ ณ ค่ า
แล้วสรุปเป็นความคิดรวบยอด โดย
ตอบคำ�ถาม ดังน้ี
• หากหัวหน้าห้องเรียนและสมาชิกใน
หอ้ งเรยี นตา่ งเปน็ ผนู้ �ำ และผตู้ ามทด่ี ี จะกอ่ ให้
เกิดประโยชน์อย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ
ห้องเรียนมีความเป็นระเบียบ เรียบร้อย ทุกคน
อยรู่ ว่ มกนั ได้อย่างมคี วามสขุ )
๕. นักเรียนแบ่งกลุ่ม ๓ กลุ่ม แล้วจับสลาก
เลือกและวิเคราะหป์ ระเดน็ ทีก่ �ำ หนดให้ ดังนี้
• การเปน็ ผู้นำ�ท่ดี ี
• การเป็นผู้ตามทด่ี ี
• การท�ำ งานกลุ่มใหม้ ปี ระสทิ ธภิ าพ
11 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 3 ข้นั ปฏบิ ตั ิ
St St St แหลละังสกราุปรปควฏาิบมัตริู้ ๒.๒ บทบาทและความรับผิดชอบของผู้ตามหรือสมาชิก
๖. นักเรียนแต่ละกลุ่มเขียนสรุปแนวทางการ ผู้ตาม คือ สมาชิกที่อยู่ในกลุ่มและปฏิบัติกิจกรรมต่าง ๆ ร่วมกัน
ปฏิบัติตนในการเป็นผู้นำ�ที่ดี การเป็นผู้ตาม ตามที่ผู้นำาได้ให้คำาแนะนำา เพื่อให้กิจกรรมต่าง ๆ สำาเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี
ที่ดี และการทำ�งานกลุ่มอย่างมปี ระสทิ ธภิ าพ ลักษณะของผู้ตามที่ดี
แล้ววิเคราะห์ผลที่เกิดขึ้นเมื่อปฏิบัติและ
ไม่ปฏิบัติลงในแผนภาพความคิด แล้ว
สรปุ เป็นความคดิ รวบยอด ยกย่องและ มีความรับผิดชอบ
ให้เกียรติผู้นำา ในหน้าที่
แนวทาง ถ้าปฏบิ ตั ิ ผลท่เี กิดขึ้น อดทน ไม่ย่อท้อ ทำางานตามที่ได้รับ
การปฏบิ ัตติ น งานส�ำ เรจ็ ลลุ ่วง ต่ออุปสรรค มอบหมายให้เสร็จ
- มคี วามรบั ผิดชอบตอ่ เรียบร้อย
หน้าท่ี ผลทเี่ กดิ ขน้ึ
- มีความมุ่งมน่ั ต้ังใจ เกิดความล้มเหลว
ถา้ ไมป่ ฏิบตั ิ
จากน้ันนักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกัน กระตือรือร้น มุ่งมั่น สุภาพอ่อนโยน
ตรวจสอบความถูกต้องและประเมินว่าจะน�ำ ตั้งใจในการทำางาน มีสัมมาคารวะ
แนวทางดังกลา่ วไปปฏิบัติหรอื ไม่ อยา่ งไร มีความซื่อสัตย์สุจริต ไม่คดโกง
๗. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงท่ีเข้าใจเป็นความรู้
รว่ มกนั ดังนี้
• การปฏิบัติตนตามบทบาทหน้าท่ีของ ๒.๓ การทำางานกลุ่มให้มีประสิทธิภาพ
การทำางานร่วมกันเพื่อให้มีประสิทธิภาพ สมาชิกภายในกลุ่มควร
ตนเองในฐานะท่ีเป็นผู้นำ�และผู้ตามท่ีดี ปฏิบัติตน ดังนี้
จะส่งผลให้การทำ�งานประสบความสำ�เร็จ
มีประสิทธิภาพ และสามารถอยู่ร่วมกันได้ ทำางานที่ได้รับมอบหมายอย่างเต็มความสามารถ
อย่างมคี วามสุข ยอมรับฟังความคิดเห็นของสมาชิกในกลุ่ม
ep 4 และตัดสินใจโดยใช้เหตุผล
ขน้ั สอื่ สารและนำ� เสนอ มีความมุ่งมั่น และตั้งใจทำางาน
๘. นักเรียนแต่ละกลุ่มส่งตัวแทนออกมา มีความสามัคคีในการทำางานร่วมกัน
สมาชิกในกลุ่มต้องมีทัศนคติที่ดีในการทำางาน
นำ�เสนอแนวทางการปฏิบัติตนเป็นผู้นำ�ที่ดี
ผตู้ ามทด่ี ีและการท�ำ งานกลมุ่ ใหม้ ปี ระสทิ ธภิ าพ
หนา้ ช้นั เรยี น 12 สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
5ep ข้นั ประเมินเพอื่ เพ่มิ คุณค่า บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
บรกิ ารสงั คม
และจติ สาธารณะ
นักเรียนร่วมกันเสนอแนวทางการปฏิบัติตนเป็นผู้นำ�ท่ีดีและผู้ตามที่ดี
๙. นกั เรยี นน�ำ ความรเู้ กย่ี วกบั การท�ำ งานกลมุ่ ให้ โดยครคู อยบนั ทกึ ขอ้ เสนอของนกั เรยี นเป็นแผนภาพความคิดบนกระดาน
มีประสิทธิภาพมาแนะนำ�เพ่ือนสมาชิกใน
ห้องเรียน เพื่อนำ�ไปประยุกต์ใช้ในการ
ทำ�กิจกรรมกลุ่ม เพ่ือให้งานออกมาอย่าง
มปี ระสทิ ธิภาพ
สุดยอดคู่มือครู 12
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
๒.๔ ประโยชน์ของการทำางานเป็นกลุ่ม ตวั ช้วี ัดSt
การทาำ งานรว่ มกนั ดว้ ยความสามคั ค ี จะทาำ ใหง้ านทีไ่ ดร้ บั มอบหมาย ส ๒.๑ ป.๔/๕
สำาเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี การใช้ความคิดร่วมกันในการทำางานกลุ่ม จะทำาให้ ภาระงาน/ช้นิ งาน
สามารถมีแนวทางที่จะนำามาใช้ในการทำางานกลุ่มได้หลากหลาย โดยสมาชิก
ทุกคนจะสามารถเลือกแนวทางที่ดีที่สุดมาใช้ในกลุ่มได้ แผนภาพความคิดการวิเคราะห์ปัญหา
๓. การลดปญั หาความขดั แยง้ และแนวทางการแก้ไขปัญหาความ
ความขัดแย้ง หมายถึง สิ่งที่มีความเห็นไม่ตรงกัน การกระทำาที่ไปด้วยกันไม่ได้ ขดั แย้งดว้ ยสนั ตวิ ธิ ี
ความขัดแย้งแบ่งออกได้เป็น ๒ ประเภท คือ ความขัดแย้งจากความคิดเห็น
และความขัดแย้งจากการกระทำา ep 1 ขน้ั สงั เกต
ความขัดแย้งจากความคิดเห็น หมายถึง การมีความคิดเห็นที่ไม่ตรงกัน
หรือแตกต่างกันระหว่างบุคคล รวบรวมขอ้ มูล
ความขัดแย้งจากการกระทำา หมายถึง การกระทำาที่ไม่ลงรอย ขัดขืน
หรือต่อต้านกันระหว่างบุคคล ๑. นักเรียนร่วมกันสนทนาเกี่ยวกับ
๓.๑ ปัญหาและสาเหตุของการเกิดความขัดแย้ง การอยู่ร่วมกันในห้องเรียน โดย
เมื่อบุคคลมีความคิดเห็นหรือการกระทำาที่ไม่ตรงกันในเรื่องใด ตอบคำ�ถาม ดังน้ี
เรื่องหนึง่ จะทาำ ให้เกดิ ความขดั แยง้ ไดเ้ สมอ ดงั นั้น การเรยี นรู ้ การทำาความเข้าใจ
ซึ่งกันและกัน การหาสาเหตุของความขัดแย้ง และการหันหน้ามาร่วมมือกัน • นักเรียนเคยทะเลาะกับเพื่อน
เพื่อหาทางออกในการแก้ไขความขัดแย้งให้เกิดผลดีต่อทุกฝ่าย จึงเป็นสิ่งที่ ในช้นั เรียนหรอื ไม่
ดีที่สุด
(ตัวอยา่ งค�ำ ตอบ เคย)
อาชีพน่ารู้ • นักเรียนเคยส่งเสียงดังรบกวน
นักสังคมสงเคราะห์ เป็นอาชีพที่ทำาหน้าที่ให้คำาปรึกษาและคำาแนะนำาแก่บุคคล ผ้อู ่นื หรอื ไม่ (ตวั อย่างค�ำ ตอบ เคย)
และครอบครัว โดยการปรบั ปรงุ ความสัมพันธร์ ะหว่างบคุ คลดว้ ยกัน และระหวา่ ง • ถา้ นกั เรยี นไมอ่ ยากใหเ้ หตกุ ารณน์ ี้
บุคคลกับสิ่งแวดล้อมทางสังคมให้สามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุข
เกิดข้ึนอีกต้องทำ�อย่างไร (ตัวอย่าง
การอยรู่ ว่ มกันอย่างสนั ตสิ ุขตามวิถปี ระชาธปิ ไตย 13 คำ�ตอบ ปฏิบัติตามกฎระเบียบของ
การอยู่รว่ มกนั เพอ่ื ลดความขดั แยง้ )
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 • นักเรียนคิดว่าการอยู่ร่วมกัน
หลาย ๆ คน ควรปฏิบตั ติ นอยา่ งไร
นักเรียนแบ่งกลุ่มศึกษา สำ�รวจ และรวบรวมข้อมูลเก่ียวกับความขัดแย้ง (ตัวอย่างคำ�ตอบ กำ�หนดระเบียบในการ
ในชวี ติ ประจ�ำ วนั แลว้ วเิ คราะหถ์ งึ สาเหตขุ องปญั หา และแนวทางการแกไ้ ขปญั หา อยู่ร่วมกัน เพ่ือให้ทุกคนมีความเข้าใจ
ความขัดแย้งด้วยสันติวิธี โดยเขียนแผนข้ันตอนการศึกษาในรูปแบบโครงงาน ท่ีตรงกนั ในการปฏบิ ตั ิตน)
เพอื่ สามารถน�ำ ไปปฏบิ ตั ไิ ด้จริง ๒. นักเรียนศึกษาเร่ือง การลดปัญหา
ความขัดแย้ง จากหนังสือเรียน
และแหลง่ การเรียนรู้อื่นเพมิ่ เตมิ
การลดปัญหาความขดั แยง้
13 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขัน้ คดิ วเิ คราะห์St
และสรปุ ความรู้ ความเชื่อของบุคคล การแข่งขันหรือ
๓. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ ส า เ ห ตุ ที่แตกต่างกัน การแก่งแย่งผลประโยชน์
ของปัญหาความขัดแยง้ โดยใชแ้ ผนภาพ เป้าหมาย ปัญหาและสาเหตุ การไม่ยอมรับฟัง
ความคดิ ดังตวั อยา่ ง ของบุคคล ของการเกิดความขัดแย้ง ความคิดเห็น
ที่แตกต่างกัน ของผู้อื่น
พูดจาไมด่ ตี ่อกัน การดถู ูกผ้อู น่ื ปญั หา การตำาหนิติเตียน
ความขดั แยง้
สาเหตุ ผู้อื่น
การแข่งขันกัน ค่านิยมแตกต่างกนั ความอิจฉาริษยา ค่านิยมที่แตกต่างกัน
๔. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์แนวทาง ๓.๒ แนวทางการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งด้วยสันติวิธี
การแกไ้ ขปญั หาความขดั แยง้ ดว้ ยสนั ตวิ ธิ ี สันติวิธี หมายถึง วิธีการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งโดยไม่ใช้
โดยใชแ้ ผนภาพความคดิ ดงั ตวั อย่าง
ไกล่เกลี่ย ไมใ่ ชค้ วามรนุ แรง ความรุนแรง หรือการไม่ตอบโต้ความรุนแรงด้วยความรุนแรง
โดยใช้เหตผุ ล การจัดการความขัดแย้งด้วยสันติวิธี เป็นหนทางเดียวที่จะทำาให้
แนวทางการแก้ไข เกิดความเป็นธรรมในการอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุขและยั่งยืน
ปัญหาความขดั แย้ง แนวทางการแก้ปัญหาความขัดแย้งด้วยสันติวิธี มีดังต่อไปนี้
๑) การกระทำาอย่างสงบโดยไม่ใช้ความรุนแรง เช่น การเจรจา
ดว้ ยสนั ติวธิ ี
เคารพในความ รบั ฟงั ความคิดเห็น ไกล่เกลี่ยเมื่อทะเลาะกับเพื่อน
แตกตา่ งกนั ของผู้อน่ื ๒) การขจัดเงื่อนไขของความรุนแรง เช่น การดูแลไม่ให้มีการ
๕. นักเรียนคิดประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า ละเมิดสิทธิมนุษยชน การให้เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น การเปิดโอกาส
แล้วสรุปเป็นความคิดรวบยอดเก่ียวกับ ให้ประชาชนเข้าไปมีส่วนร่วมในการพัฒนาชุมชน การปฏิบัติต่อบุคคล
ประโยชนข์ องการแกป้ ญั หาความขดั แยง้ อย่างเท่าเทียมกัน โดยไม่คำานึงถึงเชื้อชาติ ศาสนา การศึกษา
๓) สร้างทัศนคติที่ดีในการอยู่ร่วมกันอย่างสันติ เช่น ความ
ด้วยสันติวิธี โดยใช้แผนภาพความคิด
ดังตัวอยา่ ง เอื้ออาทร ความห่วงใย ความใจกว้างและเปิดเผย
เกดิ ความเขา้ ใจกัน ลดปัญหาความขดั แย้ง การแก้ปัญหาความขัดแย้งด้วยสันติวิธีจะทำาให้สังคมเกิดความสงบสุข
ประโยชน์ของ 14 สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๔
การแกป้ ญั หาด้วย
สนั ตวิ ิธี
เกิดความสงบสขุ รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
ในการประชุมสุดยอดอาเซียนคร้ังที่ ๕ ระหว่างวันที่ ๑๔-๑๕ ธันวาคม
พ.ศ. ๒๕๓๘ ได้มีการลงนามสนธิสัญญาเขตปลอดอาวุธนิวเคลียร์แห่งเอเชีย-
ตะวันออกเฉียงใต้ เพอ่ื ความม่นั คงของอาเซียนและประชาคมโลก
สุดยอดคู่มือครู 14
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด ep 3aseanรอบรู้อาเซียนและโลก
St St St ขนั้ ปฏิบตั ิ
และสรปุ ความรู้
ความรู้เพิ่มเติม หลังการปฏบิ ตั ิ
สังคมไทยจะเป็นสังคมที่สงบสุข เกิดสันติสุข ถ้าคนไทยทุกคนปฏิบัติตนตามค่านิยมหลัก ๖. นักเรียนนำ�ปัญหาความขัดแย้งท่ีเกิดขึ้นใน
๑๒ ประการ ดังนี้ ๑. มีความรักชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ ๒. ซื่อสัตย์ เสียสละ อดทน ๓.กตัญญู ชี วิ ต ป ร ะ จำ � วั น ม า วิ เ ค ร า ะ ห์ ห า ส า เ ห ตุ
ต่อพ่อแม่ ผู้ปกครอง ครู ๔. ใฝ่หาความรู้ทั้งทางตรงและทางอ้อม ๕. รักษาวัฒนธรรมไทย เสนอแนวทางการแก้ปัญหาด้วยสันติวิธี
๖. มีศีลธรรม หวังดีต่อผู้อื่น ๗. เข้าใจ เรียนรู้การเป็นประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ และอธิบายผลท่ีเกิดขึ้นลงในแผนภาพ
ทรงเป็นประมุข ๘. มีระเบียบวินัย เคารพกฎหมาย เคารพผู้ใหญ่ ๙. มีสติ รู้ตัว รู้คิด รู้ทำา ความคิด แล้วสรปุ เปน็ ความคิดรวบยอด
รูป้ ฏบิ ตั ติ ามพระราชดาำ รสั ของพระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช
บรมนาถบพิตร ๑๐. รู้จักดำารงตนโดยใช้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ๑๑. มีความ ทคาวงาคมวแาตมคกิดต่าง ปญั หาความขดั แย้ง ผลทเี่ กิดขน้ึ
เข้มแข็งในจิตใจ ไม่ยอมแพ้ต่ออำานาจฝ่ายต่ำ� ๑๒. คำานึงถึงผลประโยชน์ส่วนรวมมากกว่า สาเหตุ ทะเลาะกบั เพื่อน ไมค่ ยุ กนั
ผลประโยชน์ส่วนตน ไม่พอใจกัน
การดูถกู ผ้อู ืน่
เว็บไซต์แนะนำา ผลที่เกดิ ข้ึน การแก้ปัญหาด้วยสนั ติวิธี
ยุวชนประชาธิปไตย www.d-youth.com เกิดความสงบสุข พูดคุยเพ่ือปรับความเข้าใจ
การยอมรับกัน
ผังสรุปสาระสำาคัญ จากน้ันตรวจสอบการวิเคราะห์ปัญหาและ
แ น ว ท า ง ก า ร แ ก้ ปั ญ ห า ด้ ว ย สั น ติ วิ ธี ว่ า
การปฏิบตั ติ นเป็นพลเมอื งดตี ามวถิ ปี ระชาธปิ ไตยในชุมชน มีความสมเหตุสมผล สามารถนำ�ไปปฏิบัติ
ได้จริงหรือไม่ มีข้อควรปรับปรุงแก้ไข
การอยู่ร่วมกันในชุมชนควรยึดหลักคารวธรรม สามัคคีธรรม อยา่ งไร
และปัญญาธรรมในการอยู่ร่วมกัน การเข้าร่วมกิจกรรมในชุมชนควร
ยดึ หลกั ประชาธปิ ไตย โดยยอมรบั ในความคิดเห็นของคนส่วนใหญ่ ๗. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงท่ีเข้าใจเป็นความรู้
และเคารพความคดิ ของผูอ้ ืน่ ร่วมกัน ดงั นี้
การอยู่ร่วมกัน การปฏิบตั ติ นเป็นผ้นู าำ และผู้ตามท่ดี ี • ความขัดแย้งเกิดจากความคิดและ
อย่างสนั ตสิ ุข การกระท�ำ เมอื่ เกดิ ขนึ้ แลว้ ควรศกึ ษาหาสาเหตุ
การปฏิบัติตนตามบทบาทหน้าที่ของตนเองในฐานะผู้นำา และหาทางออกด้วยแนวทางการแก้ปัญหา
ตามวถิ ี และผู้ตามทดี่ ี จะทาำ ให้อยู่ร่วมกนั ในสงั คมอย่างมคี วามสุข ดว้ ยสันตวิ ธิ ี
ประชาธิปไตย
ep 4
การลดปญั หาความขัดแยง้
ขน้ั สอื่ สารและนำ� เสนอ
ปัญหาความขัดแย้งเกิดจากความไม่เข้าใจกัน การลดปัญหา
ความขัดแย้ง คือ การทำาความเข้าใจซึ่งกันและกัน ยอมรับฟัง ๘. นกั เรยี นออกมาน�ำ เสนอปญั หาความขดั แยง้
ความคิดเหน็ ของผู้อ่นื และแก้ปัญหาความขัดแยง้ โดยสันติวธิ ี และวิธีการแก้ปัญหาความขัดแย้งด้วย
สนั ติวธิ ีหนา้ ชั้นเรียน
การอยู่ร่วมกนั อย่างสนั ตสิ ขุ ตามวถิ ีประชาธิปไตย 15
5ep ขนั้ ประเมินเพือ่ เพิม่ คุณคา่
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ บริการสังคม
และจติ สาธารณะ
ขอ้ ใดเป็นสาเหตสุ �ำ คัญที่ก่อให้เกิดความขัดแยง้
๑ การโอนอ่อนผ่อนตาม ๙. นักเรียนพิจารณาถึงปัญหาความขัดแย้ง
๒ การใหเ้ กยี รตซิ ่งึ กันและกัน ท่ีเกิดข้ึนภายในชุมชน แล้ววิเคราะห์
๓ การรู้จกั ควบคุมอารมณใ์ หเ้ ป็นปกติ หาสาเหตุและแนวทางการแก้ไขปัญหา
๔ การยอมรับเฉพาะความคิดทเี่ หมือนกัน เพอื่ สามารถน�ำ ไปปฏบิ ตั ไิ ด้จริง
(เฉลย ๔ เพราะการไมร่ ู้จกั ยอมรบั ความคดิ เห็นท่แี ตกต่าง ยอ่ มส่งผลให้เกิดความขัดแยง้ )
15 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ตัวชี้วัด
ส ๒.๑ ป.๔/๑ กิจกรรมการเรยี นรู้
ส ๒.๑ ป.๔/๒
ส ๒.๑ ป.๔/๕ ๑. นักเรียนร่วมกันเสนอแนวทางการปฏิบัติตนเป็นพลเมืองดีตาม
วิถีประชาธิปไตย โดยครูสรุปคำาตอบของนักเรียนเป็นแผนภาพ
แนวคำ� ตอบ ความคดิ ลงบนกระดาน
๒. ครูทำาสลากคำาว่า ผู้นำาท่ีดี ผู้ตามที่ดี ใส่ไว้ในภาชนะปิดทึบ จากนั้น
๑. ท�ำ ใหช้ มุ ชนเกดิ ความสามัคคกี นั ให้นักเรียนหยิบ ๑ ใบ ถ้าหยิบได้คำาว่าผู้นำาที่ดี ให้นักเรียนบอกลักษณะ
๒. สังคมเกดิ การพัฒนา ของผู้นำาที่ดีมา ๑ ข้อ ถ้าหยิบได้คำาว่าผู้ตามที่ดี ให้นักเรียนบอกลักษณะ
๓. เกิดจากการไม่เข้าใจกัน เกิดจากทัศนคติ ของผ้ตู ามทด่ี มี า ๑ ข้อ
๓. ครูเลือกตัวแทนนักเรียนออกมาเล่าปัญหาความขัดแย้งท่ีเกิดขึ้น
ท่ีไม่ตรงกนั กับตนเอง จากน้ันให้นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์สาเหตุของความ
๔. ทัศนคติ การแข่งขัน การอิจฉาริษยากัน ขัดแย้งน้ัน และร่วมกันเสนอแนวทางการแก้ไขปัญหาความขัดแย้ง
เพ่ือให้อย่รู ว่ มกันได้อย่างสนั ติสุข
การไมย่ อมรบั ฟงั ผอู้ นื่ คา่ นยิ มทแี่ ตกตา่ งกนั
๕. รับฟังเหตุผลของกันและกัน หาข้อตกลง คำาถามพฒั นากระบวนการคิด
ร่วมกัน คิดเสมอว่าบุคคลในครอบครัว ๑. การปฏิบตั ิตนเปน็ พลเมอื งดีตามวถิ ปี ระชาธิปไตยในชมุ ชน
คอื บคุ คลท่สี ำ�คัญทส่ี ุด มปี ระโยชนอ์ ยา่ งไร
๒. ถ้าทุกคนปฏิบตั ติ นในฐานะของผนู้ าำ และผตู้ ามทด่ี จี ะส่งผลอย่างไร
๓. นักเรียนคิดว่าปัญหาความขดั แย้งเกดิ ขนึ้ ไดอ้ ย่างไร
๔. ปัญหาความขดั แยง้ มสี าเหตุมาจากส่ิงใดบา้ ง
๕. นักเรยี นจะแกป้ ญั หาความขดั แยง้ ที่เกดิ ขน้ึ ในครอบครวั และในโรงเรยี น
ได้อยา่ งไร
16 สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๔
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
สุภาษติ ในข้อใดทีท่ �ำ ใหเ้ กิดความขดั แยง้ (เฉลย ๑ เพราะตา่ งไม่ถูกกัน
๑ ขม้ินกับปูน ชอบววิ าทกันอยเู่ สมอ เมอื่ อย่ใู กล้กัน)
๒ ข้าเก่าเต่าเลี้ยง
๓ ขา้ มน�ำ้ ข้ามทะเล
๔ ขา้ วแดงแกงรอ้ น
สุดยอดคู่มือครู 16
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
เปา้ หมายการเรยี นรู้
ห๒ สิทธขิ องเดก็นว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี มาตรฐานการเรียนรู้
มาตรฐาน ส ๒.๑
ผังสาระการเรยี นรู้ สิทธิทีจ่ ะได้รบั การปกป้อง ตวั ชว้ี ัด เขา้ ใจและปฏบิ ตั ติ นตามหนา้ ทข่ี องการเปน็
สิทธิทจ่ี ะมีชีวติ • วิเคราะห์สิทธิพนื้ ฐานทีเ่ ด็กทกุ คน พลเมอื งดี มคี า่ นยิ มทดี่ งี ามและธ�ำ รงรกั ษา
พึงได้รับตามกฎหมาย (ส ๒.๑ ป.๔/๓) ประเพณีและวัฒนธรรมไทย ดำ�รงชีวิต
สิทธทิ จ่ี ะมีส่วนร่วม อยู่ร่วมกันในสังคมไทยและสังคมโลก
สทิ ธิ สาระสำาคัญ อย่างสันตสิ ขุ
ของเดก็ สทิ ธิของเด็กเปน็ สทิ ธิทเ่ี ด็กพงึ ไดร้ บั
ตามหลกั สทิ ธมิ นุษยชนและตามกฎหมาย สมรรถนะส�ำ คัญของผู้เรียน
สิทธทิ ่จี ะได้รบั การพัฒนา คอื สทิ ธิทจี่ ะมชี ีวติ สทิ ธทิ ่จี ะไดร้ ับ ๑. ความสามารถในการสอ่ื สาร
การปกปอ้ ง สทิ ธิท่จี ะไดร้ ับการพฒั นา ๒. ความสามารถในการคดิ
สิทธิทจ่ี ะมีส่วนรว่ ม ๓. ความสามารถในการใช้ทกั ษะชีวิต
สิทธทิ ่ีจะได้รับการพฒั นา เดก็ ควรได้รับการพัฒนาทางร่างกาย คณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค์
สติปัญญา และจติ ใจ ใฝเ่ รยี นรู้
บิดามารดา หรือผปู้ กครอง เด็กทุกคนตอ้ งได้รบั ตัวช้ีวัดที่ ๔.๑ ต้ังใจ เพียรพยายามใน
ต้องอบรมสั่งสอนแต่สง่ิ ทด่ี ี การศึกษาเปน็ เวลา ๑๒ ป ี การเรยี นและเข้ารว่ มกจิ กรรมการเรยี นรู้
ตั้งแต่ก่อนวัยเรยี น
ให้แกเ่ ด็ก จนจบการศกึ ษาภาคบงั คับ
ชุมชนควรมสี ถานท่ใี ห้เด็ก มุ่งมั่นในการทำ�งาน
ได้พกั ผอ่ นและออกกำาลงั กาย ตัวชี้วัดท่ี ๖.๑ ตั้งใจและรับผิดชอบใน
การปฏิบตั หิ น้าทีก่ ารงาน
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
นักเรียนร่วมกันศึกษาและสำ�รวจว่าเด็กในชุมชนของนักเรียนได้รับสิทธิ
ของเดก็ ทพ่ี งึ ไดร้ บั ตามกฎหมายหรอื ไม่ โดยเขยี นแผนขนั้ ตอนการศกึ ษา วเิ คราะห์
อภิปรายผลและสรปุ แลว้ น�ำ เสนอผลการศกึ ษาหนา้ ชน้ั เรยี น
17 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ตัวชี้วัด จุดประกายความคดิ
Stส ๒.๑ ป.๔/๓ นักเรียนได้รับสิทธิ
อะไรบ้าง
ภาระงาน/ชนิ้ งาน
สิทธิมนุษยชน หมายถึง สิทธิขั้นพื้นฐานที่มนุษย์ทุกคนได้รับอย่าง
ส�ำ รวจสทิ ธขิ น้ั พน้ื ฐานทต่ี นเองไดร้ บั เสมอภาคกัน มีศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์ สิทธิเสรีภาพ และความเสมอภาค
ของบุคคลที่ได้รับการรับรองทั้งความคิดและการกระทำา โดยได้รับการคุ้มครอง
ep 1 ข้ันสงั เกต ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย และสนธิสัญญาระหว่างประเทศ
รวบรวมขอ้ มลู สิทธิมนุษยชนครอบคลุมไปถึง
อนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็ก ซึ่งเป็นสิทธิ
๑. ตัวแทนนักเรียน ๒-๓ คน ออกมาเล่า ที่เด็กทุกคนพึงได้รับอย่างเท่าเทียมกัน
ประสบการณ์เก่ียวกับการได้รับการดูแล โดยไม่คำานึงถึงความแตกต่างในเรื่อง
จากครอบครัวหน้าช้ันเรียน จากน้ัน เชื้อชาติ ศาสนา ภาษา เพศ ความ-
ใ ห้ นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น ส น ท น า โ ด ย ทุพพลภาพ การเกิด หรือสถานะอื่น ๆ
ตอบค�ำ ถาม ดงั นี้ ของเด็กหรือบิดามารดา ทั้งนี้เพื่อให้
เด็กมีโอกาสที่เท่าเทียมกัน ครอบครัวอบอนุ่ เป็นพืน้ ฐานที่ดีสำาหรบั เดก็
• นั ก เ รี ย น ไ ด้ รั บ ก า ร ดู แ ล จ า ก
ครอบครัวอย่างไรบ้าง (ตัวอย่างคำ�ตอบ 18 สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๔
ได้เรียนหนังสือ ได้รับประทานอาหารท่ีมี
ประโยชน์ ได้รบั การอบรมสง่ั สอน)
• นกั เรยี นรสู้ กึ อยา่ งไรทไี่ ดร้ บั การดแู ล
จากครอบครัว (ตัวอย่างคำ�ตอบ รู้สึกดีใจ
ประทับใจ)
๒. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น แ ส ว ง ห า ค ว า ม รู้
ด้วยตนเอง โดยรว่ มกนั คดิ วา่ มีสงิ่ ใดบา้ ง
ที่เปน็ สิทธขิ น้ั พื้นฐานของเดก็ จากนั้นครู
อธิบายให้นักเรียนฟังว่า เด็กทุกคน
มีสิทธิข้ันพ้ืนฐานท่ีจะได้รับการคุ้มครอง
ตามกฎหมายและได้รับการดูแลจาก
ครอบครวั แล้วใหน้ กั เรียนร่วมกันศกึ ษา
เร่ืองสิทธเิ ดก็ ในประเด็นต่าง ๆ ได้แก่
• สิทธิทจ่ี ะมชี วี ิต
• สิทธทิ ี่จะไดร้ บั การปกป้อง
• สิทธทิ จ่ี ะไดร้ ับการพฒั นา
• สิทธทิ ่จี ะมสี ว่ นร่วม
สทิ ธิของเด็ก
สุดยอดคู่มือครู 18
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
Step 2asean
สิทธิของเด็กที่สำ�คัญมี ๔ ประก�ร คือ ขน้ั คดิ วเิ คราะห์
และสรุปความรู้
๑. สิทธทิ ี่จะมีชีวิต ๓. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น
เกยี่ วกบั สิทธิเด็ก โดยตอบคำ�ถาม ดงั นี้
ปัจจุบันเด็กที่ถูกทำ�ท�รุณในลักษณะต่�ง ๆ มีอยู่ม�กม�ย เด็กเหล่�นี ้ • นกั เรยี นคดิ วา่ ตนเองไดร้ บั สทิ ธทิ จ่ี ะ
ได้รับคว�มย�กลำ�บ�กในก�รดำ�รงชีวิตและไม่ได้รับคว�มเป็นธรรม ซึ่งทำ�ให้ มีชีวิตหรือไม่ อย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ
เด็กเป็นอันตร�ยทั้งท�งร่�งก�ยและจิตใจ สิทธิของเด็กที่จะมีชีวิต เช่น
เด็กที่อยู่ในครรภ์ม�รด� มีสิทธิที่จะเกิดม�ต�มธรรมช�ติ ผู้ใหญ่ไม่มีสิทธิ ได้รับ เพราะครอบครัวได้เลี้ยงดูให้มีชีวิต
ทำ�ล�ยเด็กไม่ให้เกิด หรือทำ�ร้�ยเด็กจนบ�ดเจ็บหรือเสียชีวิต เด็กที่เกิดม�
แล้วพิก�ร มีสิทธิที่จะมีชีวิตอยู่อย่�งมีคว�มสุข อย่างปลอดภยั )
ผู้ใหญ่ต้องไม่ทำ�ร้�ย ไม่ทอดทิ้ง ไม่ทุบตีเด็ก เด็กที่กระทำ�ผิดต้องไม่ถูก • นักเรียนได้รับสิทธิท่ีจะได้รับการ
ทรม�นหรือถูกลงโทษอย่�งโหดร้�ย เด็กควรได้รับก�รช่วยเหลือท�ง
ก�รแพทย์และดูแลสุขภ�พที่จำ�เป็น ปกป้องจากครอบครัวหรือไม่ อย่างไร
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ได้รับ คือ การอบรมไม่ให้
พูดคุยกับคนแปลกหน้า การปกป้องไม่ให้
ได้รับอนั ตรายตา่ ง ๆ)
• เด็กที่ไม่ได้รับการปกป้องจะส่งผล
อย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ ทำ�ให้เด็กได้รับ
อันตรายจากการท�ำ ร้ายของผู้อน่ื )
• นกั เรยี นคดิ วา่ ตนเองไดร้ บั สทิ ธทิ จี่ ะ
ไดร้ บั การพฒั นาหรอื ไม่ อยา่ งไร (ตวั อยา่ ง
คำ�ตอบ ได้รบั เพราะไดเ้ ขา้ รบั การศึกษา)
• นกั เรยี นคดิ วา่ ตนเองไดร้ บั สทิ ธทิ จ่ี ะ
มีส่วนร่วมหรือไม่ อย่างไร (ตัวอย่าง
คำ�ตอบ ได้รับ เพราะได้เข้าไปมีส่วนร่วม
ในกิจกรรมรณรงค์ต่อต้านสารเสพติด
เด็กควรไดร้ บั การดูแลและเล้ยี งดอู ย่างเหมาะสม ในโรงเรยี น)
๔. นักเรียนคิดประเมินเพื่อเพ่ิมคุณค่า
สิทธิของเดก็ 19
แล้วสรุปเป็นความคิดรวบยอด โดยครูใช้
คำ�ถาม ดังนี้
• การทน่ี กั เรยี นไดร้ บั สทิ ธขิ น้ั พน้ื ฐาน
มีผลต่อนกั เรียนอย่างไร (ตวั อย่างคำ�ตอบ
ทำ�ให้สามารถดำ�รงชีวิตอยู่ได้ มีความ
เสริมความรู้ ครูควรสอน ปลอดภัย ได้รับการพัฒนา ได้รับการศึกษา
สิทธิของเด็ก หมายถึง สิทธิของเด็กทุกคน ทุกกลุ่ม ทุกเพศ ทุกวัย และ และมีสว่ นรว่ มในการทำ�กจิ กรรมต่าง ๆ)
ทุกเชื้อชาติที่พึงได้รับการคุ้มครอง ได้รับการดูแลผลประโยชน์อย่างดีที่สุด
โดยจะเร่ิมคมุ้ ครองสิทธิเดก็ ตั้งแต่เร่ิมมกี ารปฏสิ นธใิ นครรภ์
19 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขนั้ คิดวเิ คราะห์
St
และสรุปความรู้
๒. สิทธิท่จี ะไดร้ ับการปกปอ้ ง
๕. นักเรียนแบ่งกลุ่ม ๔ กลุ่ม แล้วส่ง
ตวั แทนมาจบั สลากเกยี่ วกบั สทิ ธขิ องเดก็ เด็กมีสิทธิที่จะได้รับการปกป้องดูแลให้รอดพ้นจากอันตรายต่าง ๆ สิทธิ
ด้านตา่ ง ๆ ดังน้ี ของเด็กที่จะได้รับการปกป้อง เช่น ได้รับการคุ้มครองจากการถูกล่วงละเมิด
ทางเพศ การป้องกันไม่ให้เด็ก
• สทิ ธทิ ่จี ะมชี วี ิต เข้าไปเกี่ยวข้องกับสารเสพติด
• สิทธทิ ่ีจะไดร้ บั การปกปอ้ ง และอบายมุข เด็กที่ไม่มีพ่อแม่
• สิทธิทจ่ี ะไดร้ บั การพฒั นา หรือพลัดพรากจากครอบครัว
• สิทธทิ ีจ่ ะมสี ่วนรว่ ม
๖. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันยกตัวอย่าง จะต้องได้รับการคุ้มครองและ
การได้รับสิทธิของเด็กท่ีจับสลากได้ ได้รับการช่วยเหลือตามความ
บันทกึ เป็นแผนภาพความคดิ ดังตัวอย่าง เหมาะสม
เด็กยอ่ มไดร้ บั การปกปอ้ งคมุ้ ครองจากครอบครวั
สทิ ธทิ ี่จะได้เกดิ ไดร้ ับประทานอาหาร ๓. สิทธิทีจ่ ะไดร้ บั การพฒั นา
ทมี่ ปี ระโยชน์
สิทธิทจ่ี ะมีชวี ติ เพื่อให้เด็กพัฒนาไปเป็นผู้ใหญ่ที่ดี
ได้รับการเลี้ยงดู ไมถ่ กู ท�ำ ร้าย ในอนาคต ผู้ใหญ่จึงควรส่งเสริม
จากพ่อแม่ และสนับสนุนเด็กตามสิทธิของเด็กที่
ได้รับการปกป้อง ได้รับการปกปอ้ ง จะได้รับการพัฒนา เช่น บิดามารดา
จากการถูกลว่ ง ไมใ่ หเ้ ข้าไปเก่ยี วข้อง หรือผู้ปกครองต้องสอนแต่สิ่งที่ดีให้
ละเมิดทางเพศ แกเ่ ดก็ เดก็ ทกุ คนตอ้ งไดร้ บั การศกึ ษา
กับอบายมุข
สิทธทิ ี่จะได้รบั การไดร้ บั การศกึ ษาเปน็ สทิ ธิของเดก็ เป็นเวลา ๑๒ ปี ตั้งแต่ก่อนวัยเรียน
การปกปอ้ ง ท่จี ะไดร้ บั การพฒั นา จนจบการศึกษาภาคบังคับที่รัฐจะต้อง
ได้รบั ความคุ้มครอง ได้รบั การปกปอ้ ง จัดให้อย่างทั่วถึงและมีคุณภาพ โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย เด็กควรได้รับการพัฒนา
และช่วยเหลือ จากการถูกรงั แก ทางร่างกาย สติปัญญา สังคม อารมณ์และจิตใจ ชุมชนควรมีสถานที่ให้เด็ก
อย่างเหมาะสม
ได้รบั การศกึ ษา ได้รบั การพกั ผอ่ น ได้พักผ่อนและออกกำาลังกาย
สิทธทิ ่จี ะไดร้ บั 20 สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
การพฒั นา
มีสนามเดก็ เลน่ ไดอ้ อกกำ�ลงั กาย บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
มสี ่วนรว่ มในการท�ำ กิจกรรมของโรงเรยี น นักเรียนสืบค้นหาข่าวหรือครูเตรียมข่าวจากสื่อต่าง ๆ เกี่ยวกับการละเมิด
สิทธิของเด็ก แล้วร่วมกันแสดงความคิดเห็นว่ารู้สึกอย่างไร และจะมีแนวทาง
สิทธทิ ีจ่ ะมี การปอ้ งกนั อย่างไร
ส่วนรว่ ม
มสี ว่ นร่วมในการ มีสิทธิในการเลอื ก
ท�ำ กจิ กรรมชุมชน หวั หนา้ ห้องเรยี น
สุดยอดคู่มือครู 20
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
๔. สิทธทิ ่จี ะมีส่วนรว่ ม St Step 2asean
ขน้ั คิดวเิ คราะห์
และสรปุ ความรู้
การอยู่ร่วมกันในสังคม เด็กสามารถมีส่วนร่วมในการทำากิจกรรม ๗. นักเรียนวิเคราะห์เก่ียวกับเด็กท่ีเกิดมา
เช่นเดียวกับสมาชิกในชุมชนทุกคน โดยไม่ขัดต่อกฎหมายหรือข้อบังคับ โดยได้รับการคุ้มครองดูแลตามหลัก
สิทธิของเด็กที่จะมีส่วนร่วม เช่น เด็กควรได้พบปะเพื่อแลกเปลี่ยน สทิ ธเิ ดก็ กบั เดก็ ทเ่ี กดิ มาโดยไมไ่ ดร้ บั สทิ ธิ
ดังกล่าวว่าจะเกิดผลอย่างไร โดยใช้
ความคิดเห็นกับผู้อื่น ทั้งนี้เพื่อที่เด็กจะ แผนภาพความคิด ดงั ตวั อยา่ ง
ได้เรียนรู้ความแตกต่างทางความคิด ถ้าไดร้ ับ ผลทีเ่ กิดข้นึ
ของเพอื่ น ๆ ไดเ้ รยี นรูก้ ารประนปี ระนอม
และได้เรียนรู้พฤติกรรมของเพื่อน ๆ เด็กมีคุณภาพชีวิตท่ีดี มีความ
ในกลุ่ม มีส่วนร่วมกับชุมชนเพื่อรักษา สิทธเิ ด็ก ปลอดภัย ได้รับการปกป้อง
คุ้มครอง ส่งเสริมให้เป็นผู้ใหญ่
ทมี่ คี ณุ ภาพในอนาคต
และอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ฟื้นฟูประเพณี การมีส่วนรว่ มของเด็กในกระบวนการ ผลที่เกิดขนึ้
และวัฒนธรรมของชุมชน ประชาธปิ ไตย
ถา้ ไม่ไดร้ บั เ ด็ ก มี ค ว า ม เ ป็ น อ ยู่ ที่ ไ ม่ ดี
อาจถูกทำ�ร้ายไม่ได้รับการดูแล
และเกดิ เป็นปญั หาสงั คม
ความรู้เพิ่มเติม ep 3 ข้ันปฏิบตั ิ
แหลละังสกราปุรปควฏาิบมตั ริู้
องค์การยูนิเซฟทำางานเพื่อพิทักษ์สิทธิเด็กทุกคน โดยไม่คำานึงถึงสัญชาติ เพศ
ศาสนา และเชื้อชาติ สิทธิดังกล่าว หมายถึง ๘. นักเรียนสำ�รวจสิทธิข้ันพ้ืนฐานที่ตนเอง
• สิทธิที่จะมีชีวิต • สิทธิที่จะได้รับการพัฒนา ได้รับ โดยเขียนเครื่องหมาย ✓ ลงใน
• สิทธิที่จะได้รับการปกป้อง • สิทธิที่จะมีส่วนร่วม และตอบคำ�ถามลงในแบบบันทึก
สิทธิขั้นพื้นฐานต่าง ๆ เหล่านี้ บัญญัติอยู่ในอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็ก ซึ่ง แลว้ สรปุ เปน็ ความคิดรวบยอด
ประเทศไทยให้การรับรองและมีผลบังคับใช้ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๘ เพื่อเป็นหลักประกัน
ว่าเด็กทุกคนจะได้รับสิทธิเหล่านี้ องค์การยูนิเซฟจึงทำางานร่วมกับภาครัฐ เอกชน แบบบันทกึ สทิ ธขิ ัน้ พน้ื ฐาน
องค์กรพัฒนาเอกชน กลุ่มองค์กรศาสนา กลุ่มเยาวชน และชุมชนท้องถิ่น รวมทั้งกับ
กลุ่มเด็กที่ตกอยู่ในภาวะเสี่ยง เพื่อคุ้มครองเด็กจากอันตรายและรณรงค์ให้ผู้นำา ๑. ✓ สิทธิทจี่ ะมีชวี ิต
ทางการเมือง มุ่งสร้างนโยบายและการปฏิบัติงานต่าง ๆ โดยคำานึงถึงสิทธิของเด็ก สทิ ธิท่ไี ด้รบั คือ ไดร้ บั ประทานอาหารทมี่ ีประโยชน์
สทิ ธิของเดก็ 21 สะอาดตามหลักอนามัย
๒. ✓ สิทธิทจ่ี ะไดร้ บั การปกป้อง
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 สทิ ธิทไ่ี ด้รับ คอื มีตำ�รวจจราจรโบกใหร้ ถหยุดเพื่อ
นักเรียนร่วมกันเสนอแนะว่านอกจากสิทธิพื้นฐานของเด็ก ๔ ประการ ข้ามถนนหน้าโรงเรยี น
ตามกฎหมายที่พึงได้รับแล้ว นักเรียนควรจะได้รับสิทธิใดเพ่ิมเติมอีกบ้าง ๓. ✓ สิทธิทจ่ี ะได้รับการพัฒนา
เพราะเหตุใด สิทธทิ ไี่ ดร้ ับ คือ ไดเ้ รียนหนังสอื ในโรงเรยี น
๔. ✓ สิทธทิ จี่ ะมสี ่วนร่วม
สิทธิท่ีได้รับ คือ ได้เข้าร่วมกิจกรรมต่อต้าน
สารเสพตดิ ของชุมชน
จากน้ันนักเรียนอภิปรายผลจากการ
สำ�รวจสิทธิขั้นพื้นฐานที่ตนเองได้รับว่า
สทิ ธใิ นดา้ นใดทตี่ นเองยงั ไมไ่ ดร้ บั อกี บา้ ง
และควรได้รับสิทธิอะไรเพิ่มเติมอีก
หรือไม่ นอกจากน้ีจะมีแนวทางในการ
เรียกร้องสิทธิดังกล่าวเพื่อตนเองและ
ผอู้ นื่ ในสงั คมไดอ้ ยา่ งไร
21 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
St St St บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
เว็บไซต์แนะนำา
ep 3 ขนั้ ปฏิบัติ
แหลละงั สกราุปรปควฏาบิ มัตริู้
๙. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น ส รุ ป สิ่ ง ที่ เ ข้ า ใ จ มูลนิธิรักษ์เด็ก www.rakdek.or.th/data/right.htm
เป็นความรู้ร่วมกนั ดงั น้ี
• เด็กทุกคนพึงได้รับสิทธิขั้นพื้นฐาน ผังสรุปสาระสำาคัญ
ตามทก่ี ฎหมายก�ำ หนด เด็กทไ่ี ด้รับสทิ ธิ
ขั้ น พ้ื น ฐ า น ค ร บ จ ะ เ ติ บ โ ต ขึ้ น อ ย่ า ง สทิ ธทิ จ่ี ะมีชีวติ
มคี ณุ ภาพและมคี วามสขุ สง่ ผลใหส้ งั คม
มคี วามเจรญิ กา้ วหนา้ ประเทศชาตไิ ดร้ บั เด็กมีสิทธิที่จะเกิดมาตามธรรมชาติ ผู้ใหญ่ไม่มีสิทธิ
การพฒั นา ทาำ ลายเดก็ ไม่ให้เกดิ หรือทาำ ร้ายจนบาดเจ็บหรอื เสยี ชีวิต
ep 4 สิทธทิ จี่ ะไดร้ บั การปกปอ้ ง
ขน้ั สอ่ื สารและนำ� เสนอ สิทธิ เด็กมสี ทิ ธทิ ีจ่ ะไดร้ บั การปกป้อง คมุ้ ครอง และดูแลให้
ของเด็ก รอดพน้ จากอันตรายตา่ ง ๆ
๑๐. นกั เรยี นออกมาน�ำ เสนอผลการส�ำ รวจ
สิทธขิ นั้ พืน้ ฐานทตี่ นเองได้รับ สิทธิทจ่ี ะไดร้ ับการพัฒนา
เด็กมีสิทธิท่ีจะได้รับการพัฒนาทั้งด้านร่างกาย สติปัญญา
หน้าช้ันเรยี น และจิตใจ
5ep ขน้ั ประเมนิ เพอื่ เพม่ิ คุณค่า สิทธทิ จ่ี ะมีสว่ นร่วม
บริการสังคม เด็กสามารถมีส่วนร่วมในการทำากิจกรรมในสังคม
และจติ สาธารณะ เช่นเดียวกับสมาชิกทุกคนในชุมชน โดยไม่ขัดต่อกฎหมาย
หรอื ขอ้ บังคบั
๑๑. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น เ ส น อ แ น ว ท า ง
ก า ร ช่ ว ย เ ห ลื อ เ ม่ื อ พ บ เ ห็ น เ ด็ ก
ถูกละเมิดสิทธิหรือไม่ได้รับสิทธิ
ข้ันพืน้ ฐานท่ีเดก็ ควรจะได้รบั
22 สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
เด็กทไี่ ดร้ บั การพัฒนาจะมลี กั ษณะอย่างไร (เฉลย ๒ เพราะสทิ ธทิ จ่ี ะไดร้ บั การพฒั นา
๑ เก็บตัวไม่ย่งุ เก่ียวกบั ใคร เป็นสิทธิส่งเสริมให้เด็กได้รับการศึกษา
๒ มีความรู้และมคี ณุ ธรรม และการอบรมส่ังสอนให้มีความรู้และ
๓ ร่างกายอ่อนแอ เจบ็ ป่วยบอ่ ย คณุ ธรรม)
๔ หวาดระแวงและตนื่ ตระหนกตลอดเวลา
สุดยอดคู่มือครู 22
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
ตัวชี้วัด
กจิ กรรมการเรียนรู้ ส ๒.๑ ป.๔/๓
๑. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ ๕ คน แสดงบทบาทสมมุติเกี่ยวกับ แนวค�ำตอบ
สิทธิท่ีเด็กพึงได้รับตามหัวข้อท่ีกำาหนดให้ โดยใช้เวลาแสดงกลุ่มละ
๘-๑๐ นาที ๑. สิทธิทีจ่ ะได้รบั การพฒั นา
๑) สทิ ธทิ ่ีจะมชี ีวิต ๒. ทำ�ให้ประเทศมีประชากรท่ีมีคุณภาพ
๒) สิทธิทีจ่ ะไดร้ ับการปกปอ้ ง
๓) สิทธิทีจ่ ะไดร้ ับการพฒั นา ในอนาคต
๔) สทิ ธิท่ีจะมีส่วนร่วม ๓. ทำ�ให้ได้รับความคุ้มครองตามกฎหมาย
๒. นักเรียนยกตัวอย่างสิทธิท่ีตนเองพึงได้รับมา ๑ ตัวอย่าง พร้อมท้ัง
วาดภาพประกอบและระบายสีให้สวยงาม ครูคัดเลือกผลงานของ และมีโอกาสพัฒนาตนเองเป็นพลเมืองที่ดี
นกั เรยี นและนาำ มาจดั เปน็ ป้ายนเิ ทศ ของสังคม
๔. สิ ท ธิ ค ว า ม เ ท่ า เ ที ย ม กั น ท า ง สั ง ค ม
ค�าถามพฒั นากระบวนการคดิ เพราะปัจจุบันยังมีเด็กท่ีขาดโอกาสท่ีดี
อยูม่ าก เชน่ การศึกษา
๑. การที่นักเรียนได้รับข้อมูลข่าวสารท่ีเป็นประโยชน์ แสดงว่านักเรียน ๕. ทำ�ให้เกดิ ความไมป่ ลอดภัยในชวี ติ
ได้รบั สิทธิในดา้ นใด
๒. ถ้าเด็กทุกคนท่ีเกิดมาได้รับสิทธิพ้ืนฐานของเด็กครบทุกประการ
จะสง่ ผลตอ่ ประเทศชาติอย่างไร
๓. การไดร้ ับสทิ ธิเดก็ มีประโยชน์ต่อนักเรียนอย่างไร
๔. นกั เรยี นตอ้ งการไดร้ ับสิทธใิ ดเพิม่ เตมิ เพราะเหตใุ ด
๕. ถ้านกั เรยี นไมไ่ ด้รับสิทธิเด็กจะเกดิ ผลอย่างไร
สทิ ธิของเดก็ 23
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ (เฉลย ๒ เพราะกฎหมาย
ให้ความค้มุ ครองเด็กทกุ คน
สิทธขิ นั้ พน้ื ฐานของเด็กมีลักษณะสำ�คัญอย่างไร ตงั้ แตแ่ รกเกดิ จนถงึ อายุ๑๘ป)ี
๑ คมุ้ ครองเฉพาะเด็กพกิ าร
๒ คุ้มครองเดก็ ทกุ คนตามกฎหมาย
๓ ค้มุ ครองเฉพาะเดก็ ทีม่ ฐี านะยากจน
๔ คมุ้ ครองเฉพาะเด็กท่จี ่ายเงนิ ใหก้ บั รัฐบาล
23 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
เปา้ หมายการเรียนรู้
มาตรฐานการเรยี นรู้ ห๓นว่ ยการเรยี นร การเมอื งการปกครองของไทยทู้ ่ี
มาตรฐาน ส ๒.๒
เขา้ ใจระบบการเมอื งการปกครองในสงั คม ผังสาระการเรียนรู้ ตวั ชวี้ ดั
ปัจจุบัน ยึดมั่น ศรัทธา และธำ�รงรักษาไว้
ซึ่งการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมี สถาบันพระมหากษตั รยิ ์ การปกครองระบอบประชาธิปไตย ๑. อธบิ ายความสาำ คญั ของ
พระมหากษตั รยิ ์ทรงเป็นประมุข ตามระบอบประชาธปิ ไตย อนั มีพระมหากษตั รยิ ท์ รงเปน็ ประมุข สถาบนั พระมหากษตั รยิ ์
ตามระบอบประชาธปิ ไตย
สมรรถนะส�ำ คญั ของผู้เรยี น การเมอื ง อนั มพี ระมหากษตั รยิ ์
๑. ความสามารถในการสอื่ สาร การปกครอง ทรงเปน็ ประมขุ
๒. ความสามารถในการคิด (ส ๒.๒ ป.๔/๓)
ของไทย ๒. อธบิ ายอาำ นาจอธิปไตย
คุณลักษณะอันพงึ ประสงค์ และความสาำ คัญของ
รักชาติ ศาสน์ กษตั รยิ ์ บทบาทหน้าที่ของพลเมืองในกระบวนการเลอื กตง้ั ระบอบประชาธิปไตย
ตวั ชว้ี ดั ที่ ๑.๒ ธ�ำ รงไวซ้ งึ่ ความเปน็ ชาตไิ ทย (ส ๒.๒ ป.๔/๑)
ตัวช้ีวัดที่ ๑.๔ เคารพเทิดทูนสถาบัน ๓. อธบิ ายบทบาท หน้าที่
พระมหากษตั ริย์ ของพลเมืองใน
ใฝ่เรียนรู้ กระบวนการเลอื กตั้ง
ตัวช้ีวัดที่ ๔.๑ ต้ังใจ เพียรพยายามใน (ส ๒.๒ ป.๔/๒)
การเรียนและเข้ารว่ มกิจกรรมการเรยี นรู้
สาระสำาคัญ
๑. ชาติไทยมีสถาบันพระมหากษตั รยิ ม์ ายาวนาน พระมหากษัตริย์ไทยทรงเป็นศูนย์รวมจติ ใจของคนไทย พระองค์ทรง
ยดึ หลักทศพิธราชธรรมในการปกครองประเทศ ส่งผลใหช้ าตไิ ทยเปน็ ชาตทิ สี่ งบสขุ เรอ่ื ยมา
๒. ประเทศไทยมีการปกครองระบอบประชาธปิ ไตยอนั มพี ระมหากษัตรยิ ท์ รงเปน็ ประมุขและมีกฎหมายรัฐธรรมนูญ
เปน็ กฎหมายสูงสุด
๓. การเลอื กตง้ั เปน็ บทบาทหนา้ ท่ีของพลเมืองท่จี ะมสี ่วนร่วมในกระบวนการประชาธปิ ไตย
ทศพธิ ราชธรรม
ในการปกครองประเทศ
มงุ่ ม่นั ในการท�ำ งาน ทาน บรจิ าค ความออ่ นโยน ความไม่โกรธ ความอดทน
ตัวชี้วัดที่ ๖.๑ ตั้งใจและรับผิดชอบใน
การปฏิบัติหน้าท่ีการงาน
รกั ความเปน็ ไทย ศีล ความซือ่ ตรง ความเพียร การไมเ่ บยี ดเบยี น ความยตุ ิธรรม
ตวั ชว้ี ดั ที่ ๗.๑ ภาคภมู ใิ จในขนบธรรมเนยี ม บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ประเพณี ศิลปะ วัฒนธรรมไทย และ
มีความกตญั ญกู ตเวที
นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูลเก่ียวกับพระราชกรณียกิจในด้าน
ต่าง ๆ ของพระมหากษตั รยิ ไ์ ทยและพระบรมวงศานวุ งศ์ โดยการสืบคน้ ขอ้ มูล
จากแหล่งความรู้ต่าง ๆ โดยเขียนแผนขั้นตอนการศึกษา แล้วนำ�เสนอ
ผลการศึกษาหนา้ ชั้นเรยี น
สุดยอดคู่มือครู 24
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
จุดประกายความคิด ตวั ชวี้ ัด
ส ๒.๒ ป.๔/๓
ภาระงาน/ชิน้ งาน
วาดภาพพระราชกรณยี กิจของ
พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดช-
มหาราช บรมนาถบพติ ร และตอบค�ำ ถาม
Step 1 ข้ันสังเกต
พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธิเบศร พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธบิ ด-ี รวบรวมขอ้ มลู
มหาภมู ิพลอดุลยเดชมหาราช ศรีสนิ ทรมหาวชิราลงกรณ
บรมนาถบพิตร ๑. นักเรียนร่วมกันสนทนาเก่ียวกับ
รชั กาลที่ ๙ มหิศรภูมพิ ลราชวรางกรู กิติสิริสมบูรณอดุลยเดช สถาบันพระมหากษัตริย์ในสังคมไทย
สยามินทราธเิ บศรราชวโรดม บรมนาถบพติ ร โดยตอบคำ�ถาม ดังนี้
พระวชิรเกล้าเจา้ อยูห่ ัว รัชกาลที่ ๑๐ • นั ก เ รี ย น ท ร า บ ห รื อ ไ ม่ ว่ า
ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย มี พ ร ะ ม ห า ก ษั ต ริ ย์
๑. สถาบันพระมหากษตั ริย์ตามระบอบประชาธปิ ไตย ปกครองมาต้ังแต่สมัยใด (ตัวอย่าง
๑.๑ สถาบันพระมหากษัตริย์ในสังคมไทย คำ�ตอบ มีมาตั้งแต่สมัยสุโขทัยจนถึงสมัย
สถาบันพระมหากษัตริย์อยู่คู่กับ
สังคมไทยมาเป็นเวลาช้านาน มีความผูกพัน รัตนโกสินทร์นับเป็นเวลาพันปมี าแลว้ )
อย่างแนบแน่นและลึกซึ้งกับสังคมไทย • พระมหากษตั รยิ ท์ ที่ รงครองราชย์
เหตผุ ลทีส่ ถาบนั พระมหากษตั รยิ ก์ บั สงั คมไทย
อยู่เคียงคู่กันมาอย่างยาวนาน เป็นเพราะ ในสมัยรัตนโกสินทร์นับต้ังแต่อดีต
พระมหากษัตริย์ทรงยึดถือหลักทศพิธราชธรรม จนถึงปัจจุบันมีท้ังสิ้นกี่พระองค์ และ
ในการปกครองประเทศ ซึ่งประกอบด้วย พระมหากษตั รยิ ไ์ ทยผูท้ รงเปน็ พระองค์ปัจจุบัน ทรงพระนามว่า
มง่ิ ขวญั ของปวงชนชาวไทย อย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ มีทั้งหมด
การเมืองการปกครองของไทย 25 ๑๐พระองค์พระองคป์ จั จบุ นั ทรงพระนามวา่
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 พระบาทสมเด็จพระวชริ เกลา้ เจา้ อยู่หวั )
๒. นักเรียนศึกษาเนื้อหาเร่ือง สถาบัน
พ ร ะ ม ห า ก ษั ต ริ ย์ ต า ม ร ะ บ อ บ
ประชาธิปไตย จากหนังสือเรียน
และแหลง่ การเรียนรู้อน่ื เพ่มิ เติม
ครูนำ�พระบรมฉายาลักษณ์หรือพระบรมสาทิสลักษณ์ของพระมหา-
กษัตริย์ไทยในสมัยรัตนโกสินทร์มาให้นักเรียนดู และร่วมกันตอบว่าแต่ละ
พระองค์ทรงพระนามวา่ อยา่ งไร
25 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
St St บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 1 ขนั้ สังเกต ๑) ทาน หมายถึง การให้โดยไม่มุ่งหวังประโยชน์ตอบแทน
รวบรวมขอ้ มลู
๓. นักเรียนสังเกตภาพพระราชกรณียกิจของ ๒) ศีล หมายถึง ความประพฤติที่ดีงามทั้งกาย วาจา และใจ
พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดช- ๓) บริจาค หมายถึง การเสียสละความสุขส่วนตนเพื่อประโยชน์
มหาราช บรมนาถบพติ ร ทเี่ สดจ็ พระราชด�ำ เนนิ
ยังสถานทต่ี ่าง ๆ และบัตรคำ�ทศพธิ ราชธรรม ส่วนรวม
มาติดบนกระดาน จากนั้นร่วมกันสนทนา ๔) ความซื่อตรง หมายถึง การดำารงตนอยู่ในความซื่อสัตย์สุจริต
โดยตอบคำ�ถาม ดงั นี้ ๕) ความอ่อนโยน หมายถึง การมีอัธยาศัยไมตรี มีกิริยาสุภาพ
• การท่พี ระบาทสมเดจ็ พระมหาภมู พิ ล-
อดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จ- นุ่มนวล มีสัมมาคารวะต่อผู้ใหญ่
พระราชดำ�เนินยังสถานท่ีต่าง ๆ เพ่ือบำ�บัด ๖) ความเพียร หมายถึง ความวิริยอุตสาหะในการปฏิบัติงาน โดย
ทุกข์บำ�รุงสุขพสกนิกร เพราะพระองค์ทรงมี
หลกั ธรรมใด (ทศพธิ ราชธรรม) ไม่ย่อท้อต่อความลำาบาก
• ทศพิธราชธรรม มีความหมายว่า ๗) ความไม่โกรธ หมายถึง ไม่มุ่งร้ายผู้อื่น ไม่อาฆาตพยาบาท
อย่างไร (ธรรมของพระราชาหรือธรรมของ ๘) การไม่เบียดเบียน หมายถึง การไม่สร้างทุกข์ให้แก่ผู้อื่น
ผู้ปกครอง ๑๐ ประการ) การไม่นำาของผู้อื่นมาเป็นของตนโดยเจ้าของไม่ยินยอม
๙) ความอดทน หมายถึง ความอดทนต่อสิ่งต่าง ๆ ทั้งกาย วาจา และใจ
๑๐) ความยุติธรรม หมายถึง ความหนักแน่น ถือความถูกต้อง
เที่ยงตรงเป็นหลัก ไม่มีอคติ ไม่หลงในลาภสักการะใด ๆ
ep 2 ขนั้ คิดวิเคราะห์ ๑.๒ ความสำาคัญของสถาบันพระมหากษัตริย์ในสังคมไทย
และสรุปความรู้ สถาบันพระมหากษัตริย์เป็นสถาบันหลักของชาติ ที่มีความ
๔. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น สำาคัญต่อสังคมไทย คนไทยทุกคนควรเทิดทูนและเคารพในสถาบัน
เ กี่ ย ว กั บ ส ถ า บั น พ ร ะ ม ห า ก ษั ต ริ ย์ ใ น พระมหากษัตริย์ พระมหากษัตริย์ไทยทรงมีความสำาคัญต่อสังคมไทย ดังนี้
สงั คมไทย โดยตอบค�ำ ถาม ดังน้ี
• การปฏิบัติพระราชกรณียกิจของ ๑) ทรงเป็นประมุขของชาติ
ทรงเป็นมิ่งขวัญของประชาชนชาวไทย
พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดช-
มหาราช บรมนาถบพิตร มีความสำ�คัญ ๒) ทรงเป็นศูนย์รวมแห่ง
กับประเทศไทยและพสกนิกรชาวไทย ความเป็นชาติและความสามัคคีของ
อย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ ทำ�ให้ราษฎรของ คนในชาติ
พระองคก์ นิ ดอี ยดู่ ี พน้ื ทท่ี รุ กนั ดารไดร้ บั การดแู ล พระมหากษตั ริย์
ประเทศมกี ารพัฒนาในดา้ นตา่ ง ๆ ประชาชนไทย 26 สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔ ทรงดาำ รงตำาแหนง่ จอมทพั ไทย
ไดเ้ ขา้ เฝา้ และกราบบงั คมทลู รายงานความเปน็ อยู่
ตอ่ พระองค์อยา่ งใกลช้ ิด) ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
• จากพระราชกรณียกิจต่าง ๆ ของ
พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดช- นกั เรียนจะปฏบิ ตั ติ นตามหลักทศพิธราชธรรมในหลกั ความอ่อนโยนไดอ้ ยา่ งไร
มหาราช บรมนาถบพิตร และพระบรม- ๑ ตัง้ ใจเรียนหนงั สือ
วงศานุวงศ์ทุกพระองค์ แสดงให้เห็นว่า ๒ แบ่งของเล่นใหเ้ พ่ือนเล่น
สถาบันพระมหากษัตริย์มีความสำ�คัญ ๓ พูดจาสุภาพไพเราะกับทกุ คน
ตอ่ สังคมไทยอย่างไร ๔ ชว่ ยเพื่อนท�ำ ความสะอาดหอ้ งเรยี น
ครูบันทึกคำ�ตอบของนักเรียนเป็น (เฉลย ๓ เพราะเปน็ การปฏบิ ตั ิตนเปน็ ผูม้ คี วามออ่ นโยนตามหลกั ทศพธิ ราชธรรม)
แผนภาพความคดิ บนกระดาน
สุดยอดคู่มือครู 26
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
ep 2aseanSt
๓) ทรงดำ�รงอยู่ในฐ�นะอันเป็นที่เค�รพสักก�ระ ผู้ใดจะละเมิดมิได้ ขัน้ คิดวิเคราะห์
๔) ทรงสร้�งคว�มเป็นปึกแผ่นให้แก่ช�ติ และสรุปความรู้
๕) ทรงท�ำ นบุ �ำ รงุ ศลิ ปวฒั นธรรมแขนงต�่ ง ๆ ซึง่ ท�ำ ใหส้ ิง่ นีต้ กทอด
สืบต่อกันม�จนถึงปัจจุบัน ๕. นักเรียนคิดประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่า
๖) ทรงนำ�คว�มเจริญก้�วหน้�ในด้�นต่�ง ๆ จ�กต่�งประเทศ แล้วสรุปเป็นความคิดรวบยอด โดย
เข้�ม�เพื่อให้บ้�นเมืองเจริญทัดเทียมกับน�น�อ�รยประเทศ ตอบคำ�ถาม ดังนี้
๗) ทรงเป็นผู้นำ�ในก�รพัฒน� เช่น ก�รปฏิรูปประเทศในรัชก�ล
พระบ�ทสมเด็จพระจุลจอมเกล้�เจ้�อยู่หัว และโครงก�รในพระร�ชดำ�ริ • นั ก เ รี ย น เ ห็ น ภ า พ ก า ร ป ฏิ บั ติ
ของพระบ�ทสมเด็จพระมห�ภูมิพลอดุลยเดชมห�ร�ช บรมน�ถบพิตร พระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จ-
พ ร ะ ม ห า ภู มิ พ ล อ ดุ ล ย เ ด ช ม ห า ร า ช
พระมหากษัตรยิ ์ทรงประกอบพระราชกรณยี กิจ พระมหากษัตรยิ ์เสด็จเยย่ี มประชาชน บรมนาถบพติ รแลว้ มคี วามรสู้ กึ อยา่ งไรบา้ ง
เพือ่ ประโยชนแ์ กป่ ระชาชนชาวไทย เพอ่ื รับฟงั ปัญหาความเดอื ดร้อน (ตัวอย่างคำ�ตอบ เห็นความเสียสละของ
ทฤษฎีใหม่ แนวทางการจดั การที่ดินและน�ำ้ เพือ่ การเกษตรทย่ี ัง่ ยืน พระองค์ที่ทรงตรากตรำ�พระวรกาย ในการ
ทพี่ ระบาทสมเดจ็ พระมหาภมู ิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงศึกษาและเผยแพร่ใหแ้ ก่ประชาชน
เ ส ด็ จ พ ร ะ ร า ช ดำ � เ นิ น ยั ง ถ่ิ น ทุ ร กั น ด า ร
การเมืองการปกครองของไทย 27
หา่ งไกลความเจรญิ ท�ำ ใหเ้ กดิ ความจงรกั ภกั ดี
เสริมความรู้ ครูควรสอน
ต่อสถาบันพระมหากษัตริย์ และภูมิใจที่เกิด
พระบาทสมเดจ็ พระมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร หลงั ทรงรบั
พระบรมราชาภิเษกเป็นพระมหากษัตริย์โดยสมบูรณ์ตามแบบโบราณ เป็นคนไทย)
ราชประเพณี ทรงเฉลิมพระปรมาภิไธยว่า “พระบาทสมเด็จพระปรมินทร- ๖. นักเรียนแบ่งกลุ่ม ๓-๔ กลุ่ม แล้ว
มหาภูมพิ ลอดลุ ยเดช มหิตลาธิเบศรามาธิบดี จกั รนี ฤบดินทร สยามินทราธริ าช
บรมนาถบพติ ร” เมอื่ วนั ท่ี ๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๙๓ เสด็จสวรรคตเมื่อวนั ท่ี แต่ละกลุ่มร่วมกันแสดงความคิดเห็น
๑๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ โดยตอบคำ�ถาม ดังน้ี
• นักเรียนมีวิธีในการแสดงความ
จงรักภักดีต่อสถาบันพระมหากษัตริย์
อย่างไรบ้าง (ตัวอยา่ งค�ำ ตอบเป็นประชาชน
ท่ดี ีของพระองค์ โดยการตั้งใจศึกษาเลา่ เรยี น
พัฒนาความรู้ความสามารถเพ่ือจะได้นำ�
ความรู้ไปช่วยพัฒนาประเทศ ปฏิบัติตนเป็น
พลเมืองดี โดยการปฏิบตั ิตนตามกฎหมาย)
๗. นักเรียนแต่ละกลุ่มฟังเพลง “พ่อแห่ง
แผน่ ดนิ ” และเพลง “ภมู แิ ผน่ ดนิ นวมนิ ทร-์
มหาราชา” แล้วร่วมกันฝึกร้องเพลง
ดังกล่าว จากน้ันให้นักเรียนแต่ละกลุ่ม
ร่วมกันแสดงความคิดเห็นว่า เพลงท้ัง
๒ เพลง แสดงใหเ้ หน็ ถงึ ความส�ำ คญั ของ
พระมหากษัตริย์ไทยอย่างไร โดยครู
บันทึกคำ�ตอบของนักเรียนเป็นแผนภาพ
ความคดิ บนกระดาน
27 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 3 ขน้ั ปฏิบัติ
St และสรุปความรู้
หลงั การปฏบิ ตั ิ
เพลง “พ่อแห่งแผ่นดิน” และเพลง “ภูมิแผ่นดินนวมินทร์มหาราชา”
แสดงให้เห็นถึงพระปรีชาสามารถของพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพล-
๘. นั ก เ รี ย น แ ต่ ล ะ ก ลุ่ ม ว า ด ภ า พ ห รื อ อดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ดังนี้
ห า ภ า พ เ กี่ ย ว กั บ พ ร ะ ร า ช ก ร ณี ย กิ จ
ของพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพล-
อดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พ่อแห่งแผ่นดิน
มาติดลงใน และตอบค�ำ ถาม แลว้ สรุป
เป็นความคิดรวบยอด
(หญิง) อัครศิลปิน กรองศาสตร์ กรองศิลป์
ภาพ การดนตรี ร้อยกรอง บทกวี ซึ้งกมล
พระบาทสมเดจ็ พระมหาภูมิพล- ตราบฟากฟ้า ครึ้มฝน ต้นไม้ทุกต้น
อดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พลอยยินดี รู้รักสามัคคีเพื่อพ่อแห่งไทย
ทรงเสด็จเย่ยี มราษฎรที่อยูบ่ นภูเขา (ชาย) เหล่าประชา คารวะ สดุดี
๑) จากภาพ ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจ แผ่นดินนี้ มีสุข ด้วยองค์ พระทรงชัย
ตามหลกั ทศพิธราชธรรมในดา้ นใด บรรดาชาติชน ชื่นชม สมใจ
ถวายบังคม เทิดไท้ ภูมิพลมหาราชา
ทาน ความเพยี ร (หญิง) ภักดีถวาย ดวงใจ ของไทยทั้งชาติ
๒) พระราชกรณียกิจดังกล่าวส่งผลอย่างไร มหาราช ปราดเปรื่อง เรื่องของกีฬา
(ชาย) ล้ำ�เลิศสื่อสาร พลังงานแทนแก้ปัญหา
ชาวเขามีความเป็นอยู่ดขี ึ้น ฝนหลวง ฟ้าห่วงชาวนา
๓) นกั เรยี นจะน�ำ แบบอยา่ งทด่ี ขี องพระองค์ ชาติไทย นับว่าโชคดี
(ชาย-หญิง) ทรงนำาเศรษฐกิจพอเพียง หล่อเลี้ยงชีวา
มาปฏบิ ตั อิ ย่างไร เป็นปรัชญา เกริกฟ้า ก้องปฐพี
มีความพยายาม ไมท่ อ้ ถอยต่อความเหนด็ เหนื่อย ไทยทั้งผอง ภูมิใจ ไทยเป็นไทยจนวันนี้
๔) สถาบันพระมหากษัตริย์ตามระบอบ เพราะองค์ภูมิพลที่ คุ้มครองไทย
ป ร ะ ช า ธิ ป ไ ต ย มี ค ว า ม สำ � คั ญ ต่ อ 28 สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
สงั คมไทยอยา่ งไร
เปน็ ศนู ยร์ วมจติ ใจของคนไทย เสริมความรู้ ครูควรสอน
จ า ก น้ัน นั ก เ รี ย น อ ภิ ป ร า ย ผ ล ว่ า
จากภาพพระราชกรณียกิจของพระบาท-
สมเดจ็ พระมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช
บรมนาถบพิตร นักเรียนรู้สึกอย่างไร
นักเรียนจะยึดถือแนวทางการปฏิบัติตน
ดงั กล่าวไปปฏิบตั ิหรือไม่ อย่างไร
เพลง “พอ่ แหง่ แผน่ ดนิ ”เปน็ เพลงเฉลมิ พระเกยี รตพิ ระบาทสมเดจ็ พระมหาภมู พิ ล-
อดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร เนอ่ื งในโอกาสมหามงคลเฉลมิ พระชนมพรรษา
๘๐ พรรษา ในวันท่ี ๕ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕๕๐
สุดยอดคู่มือครู 28
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
ภูมิแผ่นดินนวมินทร์มหาราชา St St Stasean
ep 3 ขัน้ ปฏบิ ัติ
และสรปุ ความรู้
หลงั การปฏิบตั ิ
บุญของแผ่นดินไทย พ่อหลวงบันดาลให้ ที่ในยุ้งฉางมีข้าว ๙. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงที่เข้าใจเป็น
น้ำ�รินดินดีใครเล่า ทุกข์ใดเหินไปบรรเทา ด้วยพระบาท ความรรู้ ว่ มกนั ดังน้ี
เกือบศตวรรษ ธ นำาไทยทั้งชาติ พ้นภัย
แผ่นดินถิ่นเมืองทอง ผ่านพ้น โพยภัยเนืองนอง พระทรงคุ้มครองไทยไว้ • ส ถ า บั น พ ร ะ ม ห า ก ษั ต ริ ย์ เ ป็ น
ธ เป็นพลังแผ่นดิน สมานพลังชีวินของชนชาวไทย สถาบันหลักของชาติที่มีความสำ�คัญ
อุ่นใจไพร่ฟ้า พระบุญญาเกริกไกร ภูมิพลมหาราชา ต่อสังคมไทย ในฐานะศูนย์รวมแห่ง
**อ้าองค์สุรีย์ศรี มีธรรมส่อง ปกครองอย่างทรงพระเมตตา ความสามัคคขี องคนในชาติ ทรงพฒั นา
ดุจบิดรเหล่าประชา ทุกข์ร้อนใดใดกรายมา โอ้ฟ้าเป็นดั่งฝนดับไฟ ค ว า ม เ ป็ น อ ยู่ ข อ ง ป ร ะ ช า ช น แ ล ะ
ภูมิใจไทย ร่วมร้อยหัวใจร่วมใฝ่ร่วมหวัง ภูมิพลัง แผ่นดินถิ่นนี้ยิ่งใหญ่ ประเทศชาติให้มีความเจริญก้าวหน้า
ภูมิประวัติ ประชาชาติภูมิผไท ภาคภูมิประชาชัย ภูมิพลังแผ่นดิน เราคนไทยจึงต้องสำ�นึกในพระมหา
เทิดไท้ นบน้อมเทิดทูน ธ เหนือเกล้า สราญนานเนา หทัยสุขล้ำ�สมจินต์ กรุณาธิคุณและประพฤติปฏิบัติตนเป็น
เพริศแพร้ว พิพัฒน์ เภทภัยพ่ายแพ้สิ้น นวมินทร์มหาราชา ภูมิพล คนดีของสังคม เพื่อแสดงความจงรัก
ภักดีต่อสถาบันพระมหากษัตรยิ ์
ด้วยพระปรีชาสามารถของพระมหากษัตริย์ ชาติไทยจึงมีความเจริญ
รุ่งเรือง มีความเป็นปึกแผ่น สงบร่มเย็น ดังนั้น คนไทยทุกคนจึงควรสำานึก ep 4
ในพระมหากรุณาธิคุณของพระมหากษัตริย์ไทย ด้วยการตั้งใจทำาความดี
ช่วยกันพัฒนาชาติบ้านเมือง เพื่อแสดงความจงรักภักดีต่อพระองค์ ขน้ั สอื่ สารและนำ� เสนอ
ความรู้เพิ่มเติม ๑๐. นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมานำ�เสนอ
ภาพพระราชกรณียกิจ และอธิบายถึง
ชาติไทยเป็นชาติที่มีพระมหากษัตริย์ปกครองสืบต่อมายาวนาน ตั้งแต่สมัย ความส�ำ คญั ของสถาบนั พระมหากษตั รยิ ์
สุโขทัย อยุธยา ธนบุรี และรัตนโกสินทร์ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดี-
ศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ มหิศรภูมิพลราชวรางกูร กิติสิริสมบูรณอดุลยเดช 5ep ขน้ั ประเมินเพือ่ เพม่ิ คุณคา่
สยามินทราธิเบศรราชวโรดม บรมนาถบพิตร พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเป็น บริการสังคม
พระมหากษัตริย์ ลำาดับที่ ๑๐ แห่งราชวงศ์จักรี และจิตสาธารณะ
การเมืองการปกครองของไทย 29 ๑๑. นักเรียนร่วมกันจัดกิจกรรมประกวด
เ ขี ย น คำ � ข วั ญ ห รื อ ก ล อ น เ กี่ ย ว กั บ
พระมหากษัตริย์ไทย โดยนักเรียน
ร่วมกันโหวตคำ�ขวัญหรือคำ�กลอน
๑ ๐ ลำ � ดั บ เ พื่ อ นำ � ม า จั ด แ ส ด ง
บนป้ายนเิ ทศ
เสริมความรู้ ครูควรสอน
เพลง “ภูมิแผ่นดินนวมินทร์มหาราชา” ได้จัดทำ�เน่ืองในโอกาสมหามงคล
พระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษาของพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพล-
อดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร ครบ ๖ รอบ พ.ศ. ๒๕๔๒
29 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ตัวช้ีวดั
ส ๒.๒ ป.๔/๑ ๒. การปกครองระบอบประชาธิปไตยอนั มีพระมหากษตั รยิ ์
ภาระงาน/ช้ินงาน ทรงเป็นประมุข
แผนภาพความคิดสรุปการปกครอง
St ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหา- ในอดีตประเทศไทยมีการ
กษตั ริย์ทรงเปน็ ประมุข ปกครองระบอบสมบูรณาญา-
สิทธิราชย์ แต่เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๕ อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย
ep 1 ขัน้ สังเกต ได้มีการเปลี่ยนแปลงการปกครอง
ม า เ ป็ น ก า ร ป ก ค ร อ ง ร ะ บ อ บ
รวบรวมขอ้ มลู ป ร ะ ช า ธิ ป ไ ต ย อั น มี พ ร ะ ม ห า -
๑. นักเรียนร่วมกันสนทนาเก่ียวกับ กษัตริย์ทรงเป็นประมุข โดยมีรัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุดในการปกครอง
การปกครองระบอบประชาธิปไตย ประเทศ
อันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ๒.๑ การปกครองในระบอบประชาธิปไตยของไทย
โดยตอบค�ำ ถาม ดังน้ี ลักษณะสำาคัญของการปกครองในระบอบประชาธิปไตยของไทย
• ก า ร ป ก ค ร อ ง ด้ ว ย ร ะ บ อ บ
สมบูรณาญาสิทธิราชย์มีลักษณะ มีดังนี้
อย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ การปกครอง ๑) ประเทศไทยเป็นราชอาณาจักรอันหนึ่งอันเดียว จะแบ่งแยก
ที่ ร ว ม ศู น ย์ อำ � น า จ ทั้ ง ห ม ด อ ยู่ ที่ มิได้
๒) ประเทศไทยมีการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมี
พระมหากษตั ริย์)
• การปกครองระบอบประชาธปิ ไตย พระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข
๓) อาำ นาจอธปิ ไตย เปน็ อาำ นาจสงู สดุ ในการปกครองประเทศ ไดแ้ ก่
มีลักษณะอย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ
อำานาจนิติบัญญัติ อำานาจบริหาร และอำานาจตุลาการ โดยพระมหากษัตริย์
ระบอบการปกครองท่ีอำ�นาจอธิปไตย ทรงใชอ้ าำ นาจนติ บิ ญั ญตั ผิ า่ นทางรฐั สภา อำานาจบรหิ ารผา่ นทางคณะรฐั มนตรี
และอำานาจตุลาการผ่านทางศาล
เป็นของปวงชน ประชาชนมีสิทธิเสรีภาพ
เท่าเทียมและยอมรับฟังความคิดเห็น
ซง่ึ กันและกนั )
• นกั เรยี นชอบระบอบการปกครอง 30 สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
ใ น รู ป แ บ บ ใ ด ร ะ ห ว่ า ง ร ะ บ อ บ
สมบูรณาญาสิทธิราชย์กับระบอบ ๒. นักเรียนศึกษาเน้ือหาเร่ือง การปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมี
ประชาธปิ ไตย เพราะเหตใุ ด พระมหากษัตรยิ ท์ รงเป็นประมุข จากหนงั สือเรยี นและแหล่งการเรยี นรู้อื่น
เพม่ิ เติม
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ระบอบประชาธิปไตย
เพราะประชาชนมีสิทธิเสรีภาพในการคิด รอบรู้อาเซียนและโลก
และการกระทำ�ได้อย่างอิสระ แต่ต้องอยู่ asean
ภายใตข้ อ้ บงั คบั ของกฎหมายและไมล่ ะเมดิ ประเทศสมาชิกอาเซยี นที่ปกครองประเทศดว้ ยระบอบสมบูรณาญา-
สทิ ธขิ องผอู้ ืน่ )
สทิ ธิราชย์ คอื ประเทศบรูไนดารุสซาลาม
สุดยอดคู่มือครู 30
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
Step 1asean
อำานาจนิติบัญญัติ อำานาจอธิปไตย อำานาจตุลาการ ขัน้ สงั เกต
ผ่าน ผ่าน รวบรวมขอ้ มลู
อำานาจบริหาร ๓. นักเรียนสังเกตแผนภาพความคิดแสดงอำ�นาจ
รัฐสภา ผ่าน ศาล อธปิ ไตย ดงั ตวั อย่าง
คณะรัฐมนตรี ประเทศไทย
อ�ำ นาจอธิปไตย
ออกกฎหมาย บริหารประเทศให้เป็น ตัดสินคดีความ อ�ำ นาจนิติบญั ญัติ อ�ำ นาจตุลาการ
ควบคุมการทำางาน ไปตามกฎหมาย ตามกฎหมาย
ของรัฐบาล
อ�ำ นาจบริหาร ศาล
สภาผ้แู ทนราษฎร
(ส.ส.) คณะรฐั มนตรี
อำานาจนิติบัญญัติ เป็นอำานาจในการออกกฎหมายและกลั่นกรอง รฐั สภา
กฎหมายทีจ่ ะนาำ ไปใชใ้ นการบรหิ ารประเทศ โดยกฎหมายทีอ่ อกมานัน้ จะตอ้ ง
เป็นไปเพื่อประโยชน์ของส่วนรวม หน่วยงานที่เข้ามาทำาหน้าที่นี้คือ รัฐสภา วฒุ ิสภา บรหิ ารประเทศ
ซึ่งประกอบด้วย สภาผู้แทนราษฎร และวุฒิสภา (ส.ว.)
อำานาจบริหาร เป็นอำานาจในการกำาหนดนโยบายและแนวทาง ออกกฎหมาย ตดั สนิ คดคี วาม
การปฏิบัติงานในการบริหารประเทศด้วยความซื่อสัตย์สุจริต เพื่อสร้าง
ความเจริญเติบโตให้แก่ประเทศ และสร้างความสงบสุขให้แก่ประชาชน การปกครอง
หน่วยงานที่เข้ามาทำาหน้าที่นี้คือ รัฐบาล ซึ่งได้แก่ คณะรัฐมนตรี ระบอบประชาธิปไตย
อำานาจตุลาการ เป็นอำานาจในการพิจารณา พิพากษาคดี จากน้ันร่วมกันศึกษาแผนภาพความคิด
ด้วยความบริสุทธิ์และยุติธรรม หน่วยงานที่เข้ามาทำาหน้าที่นี้คือ ศาล ประกอบเนื้อหาจากบทเรียน โดยครูอธิบาย
อำานาจทัง้ สามอำานาจจะเป็นอิสระจากกนั เพื่อปอ้ งกนั ไมใ่ หแ้ ตล่ ะฝ่าย เพมิ่ เตมิ ความรู้ในประเด็นต่าง ๆ เชน่
มีอำานาจมากเกินไป เพราะอาจเป็นช่องทางให้เกิดการใช้อำานาจแบบ
เผด็จการได้ เช่น ถ้าให้ฝ่ายบริหารใช้อำานาจนิติบัญญัติได้ด้วย ฝ่ายบริหารก็ • อำ�นาจหน้าท่ีและที่มาของอำ�นาจ
อาจจะออกกฎหมายที่ไม่สอดคล้องกับความต้องการของประชาชน และ นิติบัญญัติ อำ�นาจบริหาร และอำ�นาจ
นำากฎหมายนั้นไปบังคับใช้เพื่อประโยชน์ของตนเองและพวกพ้อง นอกจากนี้ ตุลาการ
การเมอื งการปกครองของไทย 31 ๔. นักเรียนร่วมกันสนทนา โดยตอบคำ�ถาม
ดังน้ี
เสริมความรู้ ครูควรสอน
รฐั สภา เปน็ องคก์ รนติ บิ ญั ญตั ิ ท�ำ หนา้ ทบี่ ญั ญตั กิ ฎหมาย ประกอบดว้ ยสภาผแู้ ทนราษฎรและ • อำ�นาจนิติบัญญัติมีอำ�นาจหน้าที่
วุฒิสภา อยา่ งไร(ออกกฎหมายในการใชบ้ รหิ ารปกครอง
สภาผแู้ ทนราษฎร ท�ำ หนา้ ทอ่ี อกกฎหมายและตรวจสอบการท�ำ งานของรฐั บาลรว่ มกบั สมาชกิ
วุฒิสภา ประเทศ เช่น พระราชบัญญตั ติ า่ ง ๆ)
วฒุ สิ ภา มีอ�ำ นาจหนา้ ทีใ่ นการกล่นั กรองกฎหมายควบคมุ การบริหารราชการแผน่ ดิน • ผู้ที่อยู่ในอำ�นาจนิติบัญญัติมีที่มา
คณะรัฐมนตรี มีอำ�นาจหน้าท่ีบริหารราชการแผ่นดินให้เป็นไปตามนโยบายท่ีได้แถลงไว้ต่อ
รฐั สภาตามรัฐธรรมนูญและกฎหมาย อย่างไร (มาจากการเลือกต้ังของประชาชนและ
ประธานวุฒิสภา บางส่วนมาจากการสรรหาโดย
ไดร้ ับโปรดเกล้าฯ แต่งตง้ั จากพระมหากษัตริย์)
• อำ�นาจบริหาร ใครเป็นผู้บังคับบัญชา
สงู สดุ (นายกรฐั มนตรี)
• มอี �ำ นาจหนา้ ทค่ี วามรบั ผดิ ชอบอยา่ งไร
(ทำ�หน้าที่บริหารพัฒนาประเทศตามที่ได้แถลง
นโยบายไวต้ ่อรัฐสภา)
• อ�ำ นาจตุลาการ ใครเป็นผบู้ ังคับบัญชา
สงู สุด (ประธานศาลฎกี า)
• มอี �ำ นาจหนา้ ทคี่ วามรบั ผดิ ชอบอยา่ งไร
(พิจารณาตัดสินคดีความให้ความยุติธรรม
เพื่อความสงบเรียบรอ้ ยของบ้านเมอื ง)
31 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขัน้ คิดวิเคราะห์
St
และสรุปความรู้ ถ้าให้ฝ่ายบริหารสามารถใช้อำานาจตุลาการในการพิจารณาและพิพากษาคดี
๕. นักเรียนวิเคราะห์เก่ียวกับความสำ�คัญของ ได้ด้วย ฝ่ายบริหารก็อาจตัดสินคดีความที่เป็นประโยชน์ต่อตนเองและ
อำ�นาจอธิปไตย โดยใช้แผนภาพความคิด พวกพ้องได้ ดังนั้น การถ่วงดุลอำานาจระหว่างฝ่ายนิติบัญญัติ ฝ่ายบริหาร
ดงั ตวั อย่าง และฝ่ายตุลาการ จึงเป็นสิ่งที่จำาเป็น กล่าวคือ ให้อำานาจแก่ฝ่ายบริหารที่จะ
ยบุ สภาผูแ้ ทนราษฎร เพือ่ ใหม้ กี ารเลอื กตัง้ ทัว่ ไปขึน้ ใหม่ และในขณะเดยี วกนั
เพอื่ ถว่ งดลุ อำ�นาจทั้งสามฝ่าย
ความสำ�คญั ของ ก็ให้อำานาจแก่ฝ่ายนิติบัญญัติเข้าไปควบคุมการบริหารราชการแผ่นดินของ
อำ�นาจอธิปไตย ฝ่ายบริหาร รวมทั้งให้อำานาจแก่ฝ่ายตุลาการที่จะเข้าไปตัดสินคดีความทั้งที่
เกิดมาจากฝ่ายบริหารและฝ่ายนิติบัญญัติ
การใช้อำ�นาจเป็นไป เป็นอำ�นาจสูงสุดใน อำานาจอธิปไตยเป็นของคนไทยทุกคน แต่ประชาชนไม่ได้ใช้
เพ่อื ประโยชนข์ อง การปกครองประเทศ อาำ นาจนดี้ ว้ ยตนเอง โดยบคุ คลทีจ่ ะมาใชอ้ าำ นาจนแี้ ทน คอื ตวั แทนทีป่ ระชาชน
ประเทศชาติเปน็ สำ�คญั เลือกตั้งให้เข้าไปทำาหน้าที่แทนตนเอง ดังนั้น การจะได้คนดีหรือคนไม่ดี
๖. นักเรียนคิดประเมินเพ่ือเพิ่มคุณค่า เข้าไปบริหารบ้านเมือง จึงอยู่ที่การเข้าไปมีส่วนร่วมของประชาชนโดยการ
แล้วสรุปเป็นความคิดรวบยอด โดย ไปเลือกตั้งนั่นเอง ถ้าประชาชนเลือกคนดีให้เข้าไปทำางาน ประเทศจะ
ตอบค�ำ ถาม ดงั น้ี เจริญก้าวหน้า แต่ถ้าประชาชนเลือกคนไม่ดีเข้าไปบริหารประเทศ คนเหล่านี้
ก็จะเข้าไปแสวงหาผลประโยชน์ให้แก่ตนเองและพวกพ้อง ซึ่งจะทำาให้
• ในฐานะที่เป็นพลเมืองไทย นักเรียน ประเทศชาติเสียหาย ดังพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพล-
สามารถมีส่วนร่วมในอำ�นาจอธิปไตยได้
อย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ ส่งเสริมสนับสนุน อดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่พระราชทานไว้ความตอนหนึ่งว่า
คนดีให้เข้าไปมีบทบาทในการบริหารชาติ
บ้านเมอื ง)
๗. นักเรียนแบ่งกลุ่มออกเป็น ๓ กลุ่ม และ “ในบ้านเมืองนั้น มีทั้งคนดีและคนไม่ดี ไม่มีใครจะทำาให้คนทุกคน
ส่งตวั แทนออกมาจับสลากในหัวข้อ เป็นคนดีได้ทั้งหมด การทำาให้บ้านเมืองมีความปรกติสุขเรียบร้อย จึงมิใช่
การทำาให้ทุกคนเป็นคนดี หากแต่อยู่ที่การส่งเสริมคนดี ให้คนดีได้ปกครอง
• ความเสมอภาค
• สิทธิ บ้านเมืองและควบคุมคนไม่ดีไม่ให้มีอำานาจ ไม่ให้ก่อความเดือดร้อน
• เสรีภาพ
จากนั้นให้แต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์ วุ่นวายได้”
ความสำ�คัญของการปกครองตามระบอบ
ประชาธปิ ไตยอนั มพี ระมหากษตั รยิ ท์ รงเปน็ 32 สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๔
ประมุขในประเดน็ ที่จับสลากได้
๘. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันบอกถึงความ
ส�ำ คญั ของการปกครองระบอบประชาธปิ ไตย
อั น มี พ ร ะ ม ห า ก ษั ต ริ ย์ ท ร ง เ ป็ น ป ร ะ มุ ข
ท้งั ๓ ดา้ น ทมี่ ตี อ่ ตนเองและสงั คม โดยครู
บันทึกคำ�ตอบของนักเรียนเป็นแผนภาพ
ความคิด การปกครองตามระบอบ
ประชาธิปไตยอันมีพระมหา-
กษัตรยิ ์ทรงเปน็ ประมุข
สุดยอดคู่มือครู 32
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
หนังสือคู่มือครูสังคมศึกษา สำนักพิมพ์ พว
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search