A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด ep 3aseanรอบรู้อาเซียนและโลก
St ขั้นปฏบิ ัติ
และสรุปความรู้
๔) รัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศ หลังการปฏบิ ตั ิ
๕) รูปแบบการปกครองของไทยเป็นแบบรัฐสภา ประกอบด้วย ๙. นักเรียนสรุปความรู้การปกครอง
สภา ๒ สภา คือ สภาผู้แทนราษฎร และวุฒิสภา ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหา-
๖) ประชาชนชาวไทยย่อมได้รับการคุ้มครองตามที่กฎหมาย กษัตริย์ทรงเป็นประมุข โดยเขียน
รัฐธรรมนูญกำาหนด แผนผังอำ�นาจอธิปไตย แล้วสรุปเป็น
๗) ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ สิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาค ความคดิ รวบยอด
ของบุคคลย่อมได้รับความคุ้มครอง
อำ�นาจอธิปไตย
๘) ประชาชนมีสิทธิออกเสียงหรือลงสมัครเพื่อเข้ารับการเลือกตั้ง
เป็นผู้แทนราษฎรตามที่กฎหมายกำาหนด อำ�นาจ อ�ำ นาจบรหิ าร อำ�นาจ
นติ ิบัญญตั ิ ตลุ าการ
๙) รัฐบาลมาจากเสียงส่วนใหญ่ของผู้แทนราษฎรในสภา และ
มีพรรคฝ่ายค้านทำาหน้าที่ตรวจสอบการทำางานของรัฐสภา ผา่ น ผ่าน ผา่ น
๑๐) ประชาชนมีสิทธิและเสรีภาพในด้านต่าง ๆ เช่น เสรีภาพในการ รัฐสภา คณะรฐั มนตรี ศาล
นับถือศาสนา เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น สิทธิในการได้รับการศึกษา
๑) การแบง่ อำ�นาจอธปิ ไตยออกเปน็
๒.๒ ความสำาคัญของการปกครองตามระบอบประชาธิปไตย ๓ ฝา่ ย เพือ่ อะไร เพอ่ื ถว่ งดลุ อำ�นาจ
อันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข
๒) การปกครองระบอบประชาธิปไตย
ระบอบประชาธิปไตยให้ความสำาคัญกับประชาชนในฐานะที่เป็น มคี วามส�ำ คญั อยา่ งไร
เจ้าของอำานาจอธิปไตย เป็นระบอบที่เปิดโอกาสให้ประชาชนทุกคนได้มี อำ�นาจอธิปไตยเป็นของปวงชนชาวไทย
ส่วนร่วมในการบริหารประเทศ ทั้งทางตรง เช่น การชุมนุมประท้วงรัฐบาล ประชาชนมสี ิทธเิ สรภี าพเท่าเทียมกนั
ในกรณีที่รัฐบาลไม่แก้ไขปัญหาปากท้องให้แก่ประชาชน หรือทางอ้อม
โดยการเลือกตั้งผู้แทนราษฎรให้เข้าไปทำาหน้าที่แทนตน ดังนั้น บทบาท จากน้ันนักเรียนอภิปรายผลจาก
ของประชาชนในระบอบประชาธิปไตยจึงมีความสำาคัญมาก ความสำาคัญ การศึกษาอำ�นาจอธิปไตยว่า นักเรียน
ของการปกครองตามระบอบประชาธิปไตยแบ่งออกได้เป็น ๓ ด้าน คือ มคี วามเขา้ ใจในการปกครองในระบอบ
ด้านความเสมอภาค ด้านสิทธิ และด้านเสรีภาพ ดังนี้
การเมืองการปกครองของไทย 33 ประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์
ทรงเป็นประมุขมากน้อยเพียงใด ควร
รอบรู้อาเซียนและโลก ค้นคว้าศึกษาเพ่ิมเติมอีกหรือไม่ และ
นักเรียนจะมีแนวทางการปฏิบัติตน
asean ต า ม ห ลั ก สิ ท ธิ เ ส รี ภ า พ แ ล ะ ค ว า ม
เสมอภาคแห่งประชาธิปไตยอย่างไร
ประเทศสมาชิกอาเซยี นท่ีปกครองในระบอบประชาธิปไตยอนั มี
พระมหากษตั ริย์ทรงเป็นประมุข ประกอบด้วย
๑. ประเทศไทย
๒. ประเทศกมั พูชา
๓. ประเทศมาเลเซยี
33 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 3 ขน้ั ปฏบิ ตั ิ
St St St แหลละงั สกราปุรปควฏาบิ มัตริู้
๑) ด้านความเสมอภาค การปกครองตามระบอบประชาธิปไตย
๑๐. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงที่เข้าใจเป็น ทำาให้ประชาชนมีความเสมอภาคเท่าเทียมกัน เช่น
ความร้รู ่วมกัน ดังนี้ (๑) ได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายเท่าเทียมกัน
• ประเทศไทยมีการปกครอง
(๒) มีความเท่าเทียมกันในการเข้าเรียนหนังสือ โดยเฉพาะ
ในระบอบประชาธปิ ไตยอนั มพี ระมหา- การศึกษาขั้นพื้นฐานที่รัฐต้องจัดให้โดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่าย
กษัตริย์ทรงเป็นประมุข ซ่ึงระบอบ
ประชาธิปไตยให้ความสำ�คัญกับ (๓) มีความเท่าเทียมกันในการตรวจรักษาสุขภาพที่ได้
ประชาชนในฐานะทเ่ี ปน็ เจา้ ของอ�ำ นาจ มาตรฐานในโรงพยาบาลและสถานบริการสาธารณสุขต่าง ๆ
อธปิ ไตย ๒) ด้านสิทธิ การปกครองตามระบอบประชาธิปไตย ทำาให้
ประชาชนมีสิทธิต่าง ๆ เช่น
ep 4 (๑) เจ้าหน้าที่ของรัฐ เช่น ตำารวจ จะเข้าไปตรวจค้นบ้านเรือน
ขนั้ สอ่ื สารและนำ� เสนอ ของประชาชนไม่ได้ ถ้าไม่มีคำาสั่งของศาล
๑๑. นักเรียนออกมานำ�เสนอความสำ�คัญ (๒) ทรัพย์สินของประชาชนได้รับความคุ้มครอง รัฐหรือ
ของการปกครองระบอบประชาธปิ ไตย บุคคลที่ไม่ใช่เจ้าของไม่มีสิทธิที่จะนำาทรัพย์สินที่ตนไม่ได้เป็นเจ้าของ
อันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ไปเป็นของตนได้
หน้าชนั้ เรยี น (๓) ประชาชนมีหลักประกันในเรื่องของความปลอดภัย
5ep ขั้นประเมนิ เพื่อเพ่ิมคุณค่า และการได้รับสวัสดิการในการทำางาน
บริการสงั คม
และจติ สาธารณะ (๔) ผู้สูงอายุและผู้พิการมีสิทธิได้รับสวัสดิการ สิ่งอำานวย-
ความสะดวก และความช่วยเหลือที่เหมาะสมจากรัฐ
๑๒. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น จั ด ป้ า ย นิ เ ท ศ ๓) ด้านเสรีภาพ การปกครองตามระบอบประชาธิปไตย ทำาให้
เ กี่ ย ว กั บ ห ลั ก ก า ร ป ก ค ร อ ง แ ล ะ ประชาชนมีเสรีภาพต่าง ๆ เช่น
ความส�ำ คญั ของระบอบประชาธปิ ไตย
อันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข (๑) เสรีภาพในการเลือกนับถือศาสนา
หน้าช้ันเรียน (๒) เลือกประกอบอาชีพที่ถูกกฎหมายได้ตามที่ตนต้องการ
34 สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๔
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็นว่านักเรียนได้รับประโยชน์อย่างไร
จากความสำ�คัญของการปกครองตามระบอบประชาธิปไตยท้ัง ๓ ด้าน คือ
ความเสมอภาค สิทธิ และเสรีภาพ
สุดยอดคู่มือครู 34
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
ตัวช้วี ัด
(๓) สามารถแสดงความคิดเห็นที่ไม่กระทบกระเทือน ส ๒.๒ ป.๔/๒St
ต่อผู้อื่นหรือไม่ผิดศีลธรรมได้อย่างเต็มที่ ไม่ว่าจะโดยการพูด การเขียน
การพิมพ์ หรือการโฆษณา ภาระงาน/ช้ินงาน
(๔) สามารถรวมตัวกันเป็นสมาคม สหภาพ สหกรณ์ แผนภาพความคิดสรุปบทบาทหน้าที่
กลุ่มเกษตรกร หรือองค์กรในรูปแบบอื่น ๆ ได้ พลเมอื งในกระบวนการเลือกตัง้
กล่าวได้ว่า ภายใต้การปกครองตามระบอบประชาธิปไตย ประชาชน ep 1 ขนั้ สงั เกต
จะได้รับความคุ้มครองในด้านความเสมอภาค สิทธิ และเสรีภาพอย่างมาก
ประชาชนมีโอกาสที่จะพัฒนาตนเองและสามารถที่จะเข้าไปดำาเนินการใด ๆ รวบรวมข้อมูล
ตามกฎระเบียบที่สังคมกำาหนดไว้อย่างเสมอภาคและเป็นธรรม
๑. นักเรียนรวบรวมข้อมูลโดยการสังเกต
๓. บทบาทหน้าทขี่ องพลเมืองในกระบวนการเลือกตั้ง
การเลือกตั้งเป็นการแสดงออกอย่างหนึ่งของประชาชนในประเทศที่มี ภาพการไปใช้สิทธิเลือกตั้ง จากนั้น
การปกครองในระบอบประชาธิปไตย เพื่อเปิดโอกาสให้ประชาชนได้ใช้อำานาจ ร่วมกันสนทนา โดยตอบค�ำ ถาม ดังนี้
อธิปไตยเลือกตัวแทนของตนเข้าไปเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเพื่อเข้าไป
ทำาหน้าที่บริหารประเทศ หรือเลือกสมาชิกวุฒิสภาเพื่อทำาหน้าที่กลั่นกรอง • บุคคลในภาพกำ�ลังท�ำ อะไร
กฎหมายและตรวจสอบการใช้อำานาจรัฐ
(ไปใชส้ ทิ ธิเลือกต้งั )
การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทน
ราษฎรและสมาชิกวุฒิสภา เป็นการมี • นักเรียนคิดว่ากิจกรรมในภาพ
ส่วนร่วมในกิจกรรมทางการเมืองตาม
ระบอบประชาธิปไตย โดยมีขั้นตอน มีความสำ�คัญอย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ
สำาคัญดังนี้
การไปใชส้ ทิ ธเิ ลอื กตง้ั มคี วามส�ำ คญั เนอื่ งจาก
การใช้สิทธอิ อกเสียงเลอื กตงั้
เป็นการเลือกตัวแทนเข้าไปทำ�หน้าที่ดูแล
การเมืองการปกครองของไทย 35
บรหิ ารประเทศ)
เสริมความรู้ ครูควรสอน
๒. ครูนำ�ข้อความท่ีบัญญัติไว้ในกฎหมาย
สมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎร เรียกโดยย่อว่า ส.ส.
สมาชิกวุฒสิ ภา เรยี กโดยย่อว่า ส.ว. รัฐธรรมนูญว่าด้วยบทบาทหน้าที่ของ
พลเมืองต่อระบอบประชาธิปไตยมา
อธบิ ายให้นกั เรียนเข้าใจตามหัวขอ้ ดงั นี้
๑) ปฏบิ ตั ิตามกฎหมาย
๒) เสียภาษีอากร
๓) รบั ราชการทหาร
๔) ชว่ ยเหลอื สงั คม สรา้ งประโยชนส์ ขุ
แก่ประชาชน
๕) ศกึ ษาหาความรูต้ ามท่รี ฐั ก�ำ หนด
๖) สนับสนุนรัฐบาลท่ีถูกต้องตาม
ระบอบประชาธปิ ไตย
๗) ใช้สิทธิการเลือกตั้งเพ่ือรักษา
ผลประโยชนข์ องประเทศชาติ
๘) ตรวจสอบการบริหารงานของ
รัฐบาล
จากนน้ั นกั เรยี นศกึ ษาเรอ่ื ง บทบาทหนา้ ที่
ของพลเมืองในกระบวนการเลือกตั้ง
จากหนงั สอื เรยี นและแหลง่ การเรยี นรอู้ นื่
เพมิ่ เตมิ 35 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
St บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ข้นั คิดวเิ คราะห์ ๓.๑ ก่อนการเลือกตั้ง
๑) ให้ความสนใจและติดตามข่าวการเลือกตั้ง
และสรปุ ความรู้ ๒) ศึกษาประวัติของผู้ที่จะลงสมัครรับเลือกตั้ง และพรรคการเมือง
ต่าง ๆ
๓. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น ส น ท น า เ กี่ ย ว กั บ ๓) กระตุน้ ให้สมาชิกในครอบครัวและเพื่อนบา้ นเห็นความสาำ คญั
การเลือกตง้ั โดยตอบค�ำ ถาม ดงั นี้ ของการเลือกตั้ง
๔) ตรวจสอบการมีสิทธิเลือกตั้งของตนและสมาชิกในครอบครัว
• นักเรียนเคยใช้สิทธิเลือกต้ังตาม กอ่ นการไปใชส้ ทิ ธอิ อกเสยี งเลอื กตัง้ ถา้ พบวา่ มคี วามผดิ พลาด
ระบอบประชาธิปไตยหรือไม่ ถ้าเคย ให้แจ้งเจ้าหน้าที่เพื่อแก้ไขให้ถูกต้อง
ปฏิบัติเมื่อใด (ตัวอย่างคำ�ตอบ เคย ๕) สอดส่องดูแลเกี่ยวกับการกระทำาความผิดต่าง ๆ ที่อาจจะ
เกิดขึ้นในการเลือกตั้ง
เม่ือเลือกหัวหน้าห้องเรียนและประธาน
๓.๒ ระหว่างการเลือกตั้ง
นกั เรียน) ๑) ติดตามรับฟังการหาเสียงของพรรคการเมืองหรือบุคคลที่
• นักเรียนมีแนวทางปฏิบัติก่อนการ ลงสมัครรับเลือกตั้ง
เลือกต้ังอย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ ศึกษา
ประวัติ นโยบาย คุณสมบัติของผู้ลงสมัคร
รบั เลือกตั้ง)
• ขั้ น ต อ น ร ะ ห ว่ า ง ก า ร เ ลื อ ก ต้ั ง
นักเรียนปฏบิ ตั ติ นอยา่ งไร
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ออกไปใช้สิทธิโดยการ
ตรวจสอบรายช่ือหน้าคูหา กาหมายเลข ๒) สอดส่องดูแล เพื่อไม่ให้มีการทำาความผิดในการเลือกตั้ง
๓) รณรงค์ให้คนไปใช้สิทธิเลือกตั้งให้มาก ๆ
คนที่เลือก และหย่อนบัตรเลือกตั้งลง ๔) ไปใช้สิทธิเลือกตั้งตามวันเวลาที่กำาหนด
๕) สังเกตการณ์การลงคะแนนและนับคะแนน
หีบบตั ร) ๖) ติดตามการประกาศผลนับคะแนน
• หลังจากใช้สิทธิเลือกตั้งเสร็จ ๓.๓ หลังการเลือกตั้ง
๑) ติดตามผลการทำางานของพรรคการเมืองหรือบุคคลที่ได้รับ
นกั เรยี นมหี นา้ ทอ่ี ย่างไรบ้าง
(ตัวอย่างคำ�ตอบ คอยตรวจสอบการทำ�งาน เลือกตั้งว่าปฏิบัติตามหน้าที่หรือนโยบายที่ให้ไว้หรือไม่
๒) เข้าลงชื่อถอดถอนผู้ที่ทุจริตในการปฏิบัติหน้าที่ตามที่รัฐธรรมนูญ
ของผู้ท่ีได้รับเลือกว่าปฏิบัติหน้าที่ได้ดี
กำาหนดไว้
หรอื ไม่)
๔. นักเรียนวิเคราะห์ผลที่เกิดจากการที่ 36 สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๔
ประชาชนไปใชส้ ทิ ธเิ ลอื กตงั้ และผลทเี่ กดิ
จากการให้ไปใช้สิทธิเลือกต้ัง โดยใช้
แผนภาพความคิด ดงั ตวั อยา่ ง
ถ้าปฏิบัติ ผลทีเ่ กิดข้ึน ๕. นกั เรยี นคดิ ประเมนิ เพอื่ เพม่ิ คณุ คา่
ได้คนดีมีความสามารถ แล้วสรุปเป็นความคิดรวบยอด
โดยตอบคำ�ถาม ดังนี้
เข้าไปทำ�หน้าที่บรหิ ารประเทศ บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
• ก า ร เ ข้ า ไ ป มี ส่ ว น ร่ ว ม
การไปใช้ ใ น บ ท บ า ท ห น้ า ท่ี ข อ ง พ ล เ มื อ ง นกั เรยี นรว่ มกนั สนทนาแลกเปลยี่ น
สทิ ธเิ ลือกตง้ั ในกระบวนการเลอื กตง้ั มปี ระโยชน์ ค ว า ม รู้ เ กี่ ย ว กั บ คุ ณ ส ม บั ติ ที่ ดี ข อ ง
อ ย่ า ง ไ ร ( ตั ว อ ย่ า ง คำ � ต อ บ ผู้ลงสมัครรับเลอื กตงั้ ว่ามีอะไรบ้าง
ถา้ ไมป่ ฏิบัติ ผลทเ่ี กดิ ขึน้
คนไม่ดีเข้ามาบริหารประเทศ
ทำ�ให้เกดิ ความเสียหาย
ประชาธิปไตยมีความเจริญรุ่งเรือง
สุดยอดคู่มือครู 36 บ้านเมอื งมีการปกครองท่ดี ี)
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
คุณสมบัติของผู้มีสิทธิเลือกตั้ง บุคคลต้องห้ามมิให้ใช้สิทธิเลือกตั้ง St St ep 2asean
คือ คือ
๑. มีสัญชาติไทย หรือได้ ขั้นคิดวเิ คราะห์
๑. เป็นภิกษุ สามเณร หรือนักบวช และสรปุ ความรู้
สัญชาติไทยมาแล้วไม่น้อยกว่า ๒. อยู่ในระหว่างเพิกถอนสิทธิ
๕ ปี เลือกตั้ง ๖. นักเรยี นแบง่ กลุ่มออกเป็น ๒ กลมุ่ ดงั น้ี
๒. เป็นผู้มีอายุไม่ต่ำ�กว่า ๑๘ ปี ๓. ต้องคุมขังอยู่โดยหมาย • กลุม่ ที่อาสาสมคั รรบั เลอื กตัง้
บริบูรณ์ในวันเลือกตั้ง • กลมุ่ ผใู้ ชส้ ทิ ธใิ นการลงคะแนนเสยี ง
ของศาล
๓. มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้าน เลอื กตงั้
๔. วิกลจริตหรือจิตฟั่นเฟือน ๗. นกั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ รว่ มกนั ท�ำ ความเขา้ ใจ
ในเขตเลือกตั้งนั้นเป็นเวลา
บทบาทและซักซ้อมการแสดงบทบาท
ไม่น้อยกว่า ๙๐ วัน สมมตุ ขิ องตนเองในกระบวนการเลอื กตงั้
ความรู้เพิ่มเติม ep 3 ขน้ั ปฏิบัติ
แหลละงั สกราุปรปควฏาบิ มตั ริู้
ผู้ไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้งและมิได้แจ้งเหตุจะต้องเสียสิทธิทางการเมือง เช่น
• สิทธิในการสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สมาชิกวุฒิสภา ๘. นักเรียนร่วมกันแสดงบทบาทสมมุติ
ผู้บริหารท้องถิ่นและสมาชิกสภาท้องถิ่น ในกระบวนการเลือกต้ัง จากนั้น
• สิทธิในการสมัครรับเลือกตั้งเป็นกำานัน และผู้ใหญ่บ้าน ส รุ ป บ ท บ า ท ห น้ า ท่ี ข อ ง พ ล เ มื อ ง
• สิทธิในการยื่นคำาร้องคัดค้านการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ในกระบวนการเลือกต้ังลงในแผนภาพ
สมาชิกวุฒิสภา ผู้บริหารท้องถิ่นและสมาชิกสภาท้องถิ่น ความคดิ แลว้ สรปุ เปน็ ความคดิ รวบยอด
• สิทธิเข้าชื่อร้องขอเพื่อให้วุฒิสภามีมติถอดถอนบุคคลตามกฎหมายประกอบ
รัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต กอ่ นการเลอื กต้ัง
การเสียสิทธิดังกล่าวจะได้กลับคืนมาเมื่อไปใช้สิทธิเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทน- ตดิ ตามขา่ ว ตรวจสอบรายชื่อผ้มู ีสทิ ธิเลือกตั้ง
ราษฎร สมาชิกวุฒิสภา ผู้บริหารท้องถิ่นและสมาชิกสภาท้องถิ่นครั้งต่อไป บทบาทหน้าทีข่ องพลเมือง
ในกระบวนการเลอื กตง้ั
หลังการเลอื กตัง้ ระหวา่ งการเลือกต้งั
ติดตามการทำ�งานของ ติดตามการหาเสียง
บคุ คลท่ไี ดร้ บั เลือกตั้ง รณรงค์ให้คนไปใช้สิทธิ
เลือกตง้ั
การเมืองการปกครองของไทย 37 จากนั้นนักเรียนอภิปรายผลจากการ
สรุปหน้าที่ของพลเมืองในกระบวนการ
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 เลือกต้ังว่านักเรียนจะนำ�ความรู้ดังกล่าว
ไปใชใ้ นการดำ�เนินชวี ิตอย่างไรไดบ้ า้ ง
นักเรียนร่วมกันแลกเปล่ียนความคิดเห็นว่า ถ้าโตขึ้นเป็นผู้ใหญ่
นักเรียนต้องการเป็นผู้ลงสมัครรับเลือกต้ังหรือผู้ใช้สิทธิลงคะแนนเลือกตั้ง
เพราะเหตใุ ด
37 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
St St St บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
เว็บไซต์แนะนำา
ep 3 ขนั้ ปฏิบัติ
แหลละังสกราปุรปควฏาบิ มัตริู้
๙. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งที่เข้าใจเป็น สำานักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง www.ect.go.th
ความรรู้ ว่ มกัน ดังน้ี
เพ่อื น ๆ จะมีสว่ นร่วมในกระบวนการเลอื กตัง้ ไดอ้ ย่างไร
• การเลอื กตง้ั เปน็ การเปดิ โอกาสให้
ประชาชนได้ใช้อำ�นาจอธิปไตยในการ ผังสรุปสาระสำาคัญ
เลอื กตวั แทนของตนเขา้ ไปท�ำ หนา้ ทใ่ี น
การบริหารประเทศตามการปกครอง สถาบนั พระมหากษัตริย์ตามระบอบประชาธิปไตย
ในระบอบประชาธิปไตย ดังนั้น การ สถาบันพระมหากษัตริย์เป็นสถาบันหลักของชาติที่อยู่คู่กับ
เลือกตั้งจึงเป็นบทบาทหน้าท่ีของ
พลเมอื งไทยตามระบอบประชาธปิ ไตย สังคมไทยมาเป็นเวลานาน พระมหากษัตริย์ไทยทรงยึดหลัก
เพ่ือรักษาไว้ซ่ึงความม่ันคงในการ ทศพิธราชธรรมในการปกครองประเทศ และเป็นศูนย์รวมจิตใจ
ปกครองประเทศ ของปวงชนชาวไทย
ep 4
ขน้ั สอื่ สารและนำ� เสนอ การเมือง การปกครองระบอบประชาธิปไตยอนั มีพระมหากษตั รยิ ์
การปกครอง ทรงเป็นประมขุ
๑๐. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น อ อ ก ม า นำ � เ ส น อ
แผนภาพความคิดสรุปบทบาทหน้าที่ ของไทย ประเทศไทยมีการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมี
ของพลเมืองในกระบวนการเลอื กต้งั พระมหากษัตริยท์ รงเปน็ ประมขุ โดยมรี ัฐธรรมนญู เปน็ กฎหมาย
สูงสดุ ของประเทศ และมีอาำ นาจอธปิ ไตยเปน็ อาำ นาจสูงสุดในการ
5ep ขั้นประเมินเพ่ือเพิ่มคณุ คา่ ปกครอง
บรกิ ารสงั คม
และจิตสาธารณะ บทบาทหน้าทขี่ องพลเมืองในกระบวนการเลือกตง้ั
๑๑. นักเรียนร่วมกันจัดทำ�ป้ายเพ่ือรณรงค์ การปกครองระบอบประชาธิปไตยจะให้สิทธิแก่ประชาชน
การออกไปใช้สิทธิเลือกต้ังในการ ในการออกเสียงเพื่อเลือกตัวแทนเข้าไปทำาหน้าที่บริหารประเทศ
ลงคะแนนเลอื กตง้ั ทงั้ ในระดบั ทอ้ งถน่ิ การเลือกตั้งจึงเปน็ หนา้ ทีส่ ำาคญั ของผู้ทมี่ ีสทิ ธิเลอื กตั้ง
และระดับประเทศ
38 สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๔
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
เพราะเหตุใดจึงตอ้ งศึกษาประวัติและผลงานของผ้สู มคั รรบั เลือกตง้ั
๑ เพ่อื ใหไ้ ดค้ นทมี่ ีฐานะดี
๒ เพ่อื ใหไ้ ดค้ นท่ีมีอ�ำ นาจ
๓ เพื่อใหไ้ ดค้ นทม่ี ีช่อื เสียง
๔ เพ่ือใหไ้ ด้คนทมี่ คี วามรูค้ วามสามารถ
(เฉลย ๔ เพราะคนท่ีมีความร้คู วามสามารถจะชว่ ยพัฒนาประเทศให้มคี วามเจรญิ มนั่ คงได้)
สุดยอดคู่มือครู 38
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
กิจกรรมการเรยี นรู้ ตัวชี้วัด
๑. นักเรียนสรุปความสำาคัญของสถาบันพระมหากษัตริย์เป็นแผนภาพ
ส ๒.๒ ป.๔/๑
ความคดิ ดังตัวอยา่ ง ส ๒.๒ ป.๔/๒
ส ๒.๒ ป.๔/๓
คขวอางมสสถาำาคบญััน
พระมหากษตั รยิ ์
๒. นักเรยี นเขียนแผนภาพความคดิ อธบิ ายอำานาจอธปิ ไตยตามความเขา้ ใจ
ของตนเอง พรอ้ มทั้งสรปุ ความสาำ คญั ของระบอบประชาธปิ ไตย
๓. นักเรียนร่วมกันแสดงบทบาทสมมุติการมีส่วนร่วมในกระบวนการ
เลือกต้ัง ตั้งแต่ก่อนการเลือกตั้ง ระหว่างการเลือกต้ัง และหลังการ
เลอื กตง้ั
๔. นักเรียนเขียนคำาขวัญเชิญชวนให้คนไทยท่ีมีอายุครบ ๑๘ ปีบริบูรณ์
ไปใชส้ ิทธิเลอื กตั้ง
คาำ ถามพัฒนากระบวนการคิด แนวค�ำตอบ
๑. นักเรียนจะแสดงความกตัญญูกตเวทีต่อสถาบันพระมหากษัตริย์ ๑. ปฏบิ ัติตนเป็นพลเมืองดขี องชาติ
๒. อำ�นาจนิติบัญญัติ อำ�นาจบริหาร และอำ�นาจ
อย่างไรบ้าง
๒. อำานาจอธิปไตยหมายถึงอะไร ตลุ าการ
๓. การปกครองระบอบประชาธิปไตยมีความสำาคัญอย่างไร ๓. เป็นการปกครองที่ประชาชนมีส่วนร่วมใน
๔. นักเรียนจะมีส่วนร่วมในกระบวนการเลือกตั้งได้อย่างไร
๕. ถ้านักเรียนได้มีโอกาสไปใช้สิทธิเลือกตั้ง นักเรียนจะปฏิบัติอย่างไร การปกครอง โดยการใช้สิทธิทางการเมือง
ตามกฎหมาย
การเมอื งการปกครองของไทย 39 ๔. ช่วยรณรงค์ในการชักชวนผู้ปกครองให้ไปใช้
สิทธิเลอื กตง้ั
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ ๕. เลือกบุคคลทีด่ ีเขา้ ไปเป็นตวั แทน
ข้อใดกล่าวถูกต้องเกี่ยวกับการปกครองในระบอบประชาธิปไตย 39 สุดยอดคู่มือครู
๑ ประชาชนเปน็ ผู้บริหารประเทศ
๒ ประชาชนเปน็ ผมู้ ีอ�ำ นาจอธิปไตย
๓ มีคณะตุลาการเปน็ ผู้ออกกฎหมายต่าง ๆ
๔ นายกรฐั มนตรีเป็นผมู้ อี �ำ นาจตัดสินใจทุกอย่าง
(เฉลย ๒ เพราะเปน็ ลกั ษณะส�ำ คญั ของการปกครองในระบอบประชาธปิ ไตย)
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
เป้าหมายการเรียนรู้
มาตรฐานการเรียนรู้ ห๔ วัฒนธรรมไทยนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี
มาตรฐาน ส ๒.๑
เขา้ ใจและปฏบิ ตั ติ นตามหนา้ ทข่ี องการเปน็ ผงั สาระการเรียนรู้ ตวั ชีว้ ดั
พลเมอื งดี มคี า่ นยิ มทดี่ งี ามและธ�ำ รงรกั ษา • อธบิ ายความแตกตา่ งทางวฒั นธรรม
ประเพณีและวัฒนธรรมไทย ดำ�รงชีวิต ความหมาย วัฒนธรรมไทย วฒั นธรรม ของกลุม่ คนในท้องถิ่น (ส ๒.๑ ป.๔/๔)
อยู่ร่วมกันในสังคมไทยและสังคมโลก และประเภท ในภาคตา่ งๆ ของไทย
อย่างสันตสิ ุข ของวฒั นธรรม สาระสำาคัญ
วฒั นธรรมการรบั ประทานอาหาร วัฒนธรรมไทยเป็นสงิ่ ดงี ามทป่ี ฏิบตั ิ
สมรรถนะส�ำ คญั ของผเู้ รียน สบื ทอดตอ่ กันมาเพอ่ื แสดงถงึ ความเจรญิ
ความหมาย วัฒนธรรมดา้ นการแตง่ กาย งอกงาม คนไทยทกุ คนจึงควรอนุรักษ ์
๑. ความสามารถในการส่ือสาร ของวัฒนธรรม วัฒนธรรมดา้ นภาษา วฒั นธรรมไทยใหอ้ ยคู่ กู่ บั สงั คมไทยตลอดไป
๒. ความสามารถในการคดิ ประเภทของวฒั นธรรม
๓. ความสามารถในการใช้ทกั ษะชวี ติ วฒั นธรรมดา้ นประเพณี
วัฒนธรรมไทย
คุณลักษณะอันพึงประสงค์ ประเพณยี ่เี ปง็
ใฝเ่ รยี นรู้
ตัวชี้วัดท่ี ๔.๑ ตั้งใจ เพียรพยายามใน ประเพณี
การเรียนและเขา้ ร่วมกจิ กรรมการเรียนรู้ แห่เทยี นพรรษา
มงุ่ มั่นในการทำ�งาน ประเพณี ประเพณีชักพระ
ตัวชี้วัดท่ี ๖.๑ ตั้งใจและรับผิดชอบใน ตกั บาตรเทโว
การปฏบิ ตั ิหน้าท่ีการงาน
วฒั นธรรมในภมู ภิ าคตา่ งๆ อาจมคี วามแตกตา่ งกนั ไป ขนึ้ อยกู่ บั สภาพแวดลอ้ มในแตล่ ะทอ้ งถนิ่
รกั ความเป็นไทย
ตวั ชวี้ ดั ที่ ๗.๑ภาคภมู ใิ จในขนบธรรมเนยี ม
ประเพณี ศิลปะ วัฒนธรรมไทย และ
มีความกตัญญกู ตเวที
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
นักเรียนสำ�รวจวัฒนธรรมในท้องถ่ินของตนเอง ศึกษาและรวบรวมข้อมูล
ความเป็นมา ประโยชน์ และแนวทางการอนุรักษ์วัฒนธรรมท้องถ่ิน โดยเขียน
แผนขั้นตอนการศึกษาในรูปแบบโครงงาน และนำ�เสนอข้อมูลเพื่อเผยแพร่
วัฒนธรรมทอ้ งถ่นิ
สุดยอดคู่มือครู 40
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
ตวั ชี้วัด
จดุ ประกายความคดิ ส ๒.๑ ป.๔/๔
ภาระงาน/ชน้ิ งาน
วัฒนธรรมใดของไทย แบบบันทึกวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์
ทน่ี ักเรยี นรู้สกึ ภาคภมู ิใจ ในภาคตา่ ง ๆ
เพราะเหตุใด ep 1 ขัน้ สงั เกต
St รวบรวมข้อมูล
๑. ความหมายและประเภทของวฒั นธรรม ๑. นักเรียนสังเกตภาพท่ีอยู่อาศัย ส่ิงของ
เครื่องใช้ ส่ิงอำ�นวยความสะดวกต่าง ๆ
๑.๑ ความหมายของวัฒนธรรม และภาพการปฏิบัติตนตามมารยาทไทย
วัฒนธรรมมีความหมาย ๔ ประการ คือ แลว้ รว่ มกนั สนทนา โดยตอบค�ำ ถาม ดงั น้ี
๑) สิ่งที่ทำาความเจริญงอกงามให้แก่หมู่คณะ เช่น วรรณกรรม
สถาปัตยกรรม ประติมากรรม จิตรกรรม • นกั เรยี นเคยเหน็ สงิ่ ของทอ่ี ยใู่ นภาพ
๒) วิถีชีวิตของหมู่คณะ เช่น ภาษา การแต่งกาย จารีต อาหาร หรอื ไม่ (ตวั อย่างค�ำ ตอบ เคยเห็น)
๓) ลักษณะที่แสดงถึงความเจริญงอกงาม ความเป็นระเบียบ
เรยี บร้อย ความกลมเกลยี วก้าวหนา้ ของชาตแิ ละศีลธรรมอนั ดีของประชาชน • ที่ บ้ า น ข อ ง นั ก เ รี ย น มี ส่ิ ง ข อ ง
เช่น กฎหมาย มารยาท เครอื่ งใช้อะไรบา้ ง (ตัวอย่างค�ำ ตอบเส้อื ผา้
๔) พฤติกรรมและสิ่งที่คนในหมู่คณะสร้างขึ้นด้วยการเรียนรู้
ซึ่งกันและกัน และร่วมใช้อยู่ในหมู่คณะของตน เช่น การละเล่นพื้นบ้าน เครื่องนุ่งหม่ รถยนต์)
เครื่องมือ เครื่องใช้ • เมอ่ื นกั เรยี นพบครตู อนเชา้ นกั เรยี น
วฒั นธรรมไทย 41 ควรปฏบิ ัติอยา่ งไร
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ยกมือไหว้และกล่าว
ค�ำ ทักทายสวัสดีครบั /สวัสดคี ะ่ )
• อะไรบ้างที่นักเรียนคิดว่าเป็น
วัฒนธรรม (ตัวอย่างคำ�ตอบ ภาษาไทย
ภาษาท้องถ่ิน บ้านทรงไทย พระพุทธรูป
การแต่งกายแต่ละภาค อาหารแต่ละภาค
มารยาทไทย)
เสริมความรู้ ครูควรสอน 41 สุดยอดคู่มือครู
การละเลน่ พื้นบา้ น
“ซักซ้าว” เป็นการละเล่นพ้ืนบ้านของไทยชนิดหนึ่ง นิยมเล่นในภาคกลาง
มผี ู้เล่น วิธีเล่น และบทร้องประกอบการละเลน่ ดงั น้ี
ผู้เลน่ ต้ังแต่ ๒ คนขนึ้ ไป
วิธีเล่น ผู้เล่นยืนหันหน้าเข้าหากัน ย่ืนมือทั้งสองยึดกันแล้วโยกแขนไปมา
พร้อมทัง้ รอ้ งเพลง
บทรอ้ งประกอบ “ซักซา้ วเอย มะนาวโตงเตง ขุนนางมาเอง จะเล่นซกั ซ้าว
มือใครยาวสาวไดส้ าวเอา มอื ใครสน้ั เอาเถาวัลยต์ ่อเข้า”
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 1 ขั้นสังเกต
St
รวบรวมขอ้ มูล ๑.๒ ประเภทของวัฒนธรรม
๒. นักเรียนศึกษาค้นคว้าเร่ือง ความหมาย วัฒนธรรมแบ่งออกได้เป็น ๒ ประเภท ได้แก่
และประเภทของวฒั นธรรม จากหนงั สอื - ๑) วฒั นธรรมทางวตั ถ ุ เปน็
เรียนและแหล่งการเรียนรู้อ่ืนเพ่ิมเติม วัฒนธรรมที่สามารถมองเห็นและ
แลว้ รว่ มกนั สนทนา โดยตอบค�ำ ถาม ดงั น้ี สัมผัสได้ มักจะเกี่ยวข้องกับความ
สะดวกสบายในการดำารงชีวิต เช่น
• นักเรียนคิดว่าวัฒนธรรมหมายถึง บ้าน ยานพาหนะ เสื้อผ้า
อะไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ ส่ิงดีงามท่ีมนุษย์
สร้างขน้ึ และปฏิบัติสืบต่อกนั มา)
• วัฒนธรรมทางวัตถุและวัฒนธรรม
ทางจิตใจแตกต่างกนั อยา่ งไร (วฒั นธรรม บา้ นเรือนไทยเปน็ วฒั นธรรม
ทางวตั ถเุ ปน็ วฒั นธรรมทสี่ ามารถมองเหน็ และ ทีแ่ สดงถงึ ภูมิปญั ญาของคนไทย
สัมผัสได้ ส่วนวัฒนธรรมทางจิตใจเป็น
๒) วฒั นธรรมทางจติ ใจ
วฒั นธรรมทไ่ี มส่ ามารถมองเหน็ และสมั ผสั ได)้ เปน็ วฒั นธรรมทีไ่ มส่ ามารถมองเหน็
จากนน้ั ครอู ธบิ ายเพมิ่ เตมิ วา่ วฒั นธรรม
หมายถึง ส่ิงดีงามท่ีมนุษย์สร้างข้ึนและ การกราบพระเปน็ วัฒนธรรมทางดา้ นจิตใจ และสัมผัสได้ วัฒนธรรมทางจิตใจ
ปฏิบัติสืบทอดกันมาเพื่อแสดงถึงความ ทแ่ี สดงให้เหน็ ถึงความเคารพนบั ถอื จะเกี่ยวข้องกับการดำาเนินชีวิต
เจรญิ งอกงามของคนในสงั คม วฒั นธรรม และความศรัทธา การควบคุมพฤติกรรมของบุคคล
แบ่งออกเป็น ๒ ประเภท คือ วัฒนธรรม และการอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุข
ทางด้านวัตถุ และวัฒนธรรมทางด้าน เช่น กฎหมาย มารยาทไทย
จิตใจ แล้วให้นักเรียนส่งตัวแทนออกมา ประเพณีไทย
สรุปเป็นแผนภาพความคดิ ดังตวั อยา่ ง วัฒนธรรมไทยมีทั้งวัฒนธรรมระดับชาติและวัฒนธรรมระดับ
ยานพาหนะ ศาสนวตั ถุ ท้องถิ่น วัฒนธรรมระดับชาติ เช่น อักษรไทย ศิลปกรรมไทย มวยไทย
วัฒนธรรมระดับชาติเกี่ยวข้องกับศักดิ์ศรีและความภูมิใจในการเป็นชาติเอกราช
อาคารบา้ นเรือน
วัฒนธรรมทางวตั ถุ ส่วนวัฒนธรรมระดับท้องถิ่นจะเกี่ยวข้องกับวิถีชีวิตของคนในแต่ละท้องถิ่น
เครือ่ งนุ่งห่ม สิ่งของเคร่ืองใช้ เช่น อาหารพื้นบ้าน ดนตรีพื้นบ้าน การละเล่นพื้นบ้าน
สง่ิ อำ�นวยความสะดวก
ภาษา 42 สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๔
มารยาท ประเพณี
วฒั นธรรมทางจติ ใจ รอบรู้อาเซียนและโลก
ทหาลงกั ศธารสรนมา วรรณคดี asean
คา่ นยิ ม เครอื่ งดนตรปี ระเทศสมาชิกอาเซียน เมียนมา ได้แก่ ซอง
บรูไนดารสุ ซาลาม ไดแ้ ก่ กัมบุส ฟิลิปปนิ ส ์ ได้แก ่ กลู นิ ตัง
กมั พูชา ได้แก่ กระปือ สิงคโปร์ ไดแ้ ก ่ กเู่ จงิ
อินโดนีเซีย ไดแ้ ก ่ อังกะลงุ ไทย ได้แก ่ ซอสามสาย
ลาว ได้แก ่ แคน เวยี ดนาม ได้แก ่ ด่านงเหวยี ต
มาเลเซยี ได้แก่ เรอบาบ
สุดยอดคู่มือครู 42
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
Step 1asean
๒. วัฒนธรรมในภาคต่างๆ ของไทย ขนั้ สงั เกต
วฒั นธรรมในภาคตา่ ง ๆ มคี วามแตกตา่ งกนั ทัง้ นีข้ ึน้ อยูก่ บั สภาพแวดลอ้ ม รวบรวมขอ้ มลู
เช่น ภูมิประเทศ ภูมิอากาศ การดำาเนินชีวิต
๓. นักเรียนสังเกตภาพอาหาร การแต่งกาย
วั ฒ น ธ ร ร ม ป ร ะ เ พ ณี ข อ ง แ ต่ ล ะ ภ า ค
แลว้ รว่ มกนั สนทนา โดยตอบค�ำ ถาม ดงั น้ี
๒.๑ วัฒนธรรมการรับประทานอาหาร • ภาพท่ีนักเรียนเห็นเป็นภาพอะไร
๑) ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
อาหารพื้นเมืองที่ประชาชนในภาคนี้นิยม (ตัวอย่างคำ�ตอบ อาหารภาคอีสาน ได้แก่
รับประทานมักมีรสจัด เช่น ลาบ ส้มตำา น้ำ�ตก
จิ้มจุ่ม แจ่ว ส่วนข้าวที่นิยมรับประทาน ได้แก ่ ข้าวเหนียว ไก่ย่าง ส้มตำ� ปลาร้า อาหารเหนือ
ขา้ วเหนยี ว ประชาชนในภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื
นิยมรับประทานอาหารประเภทปิ้งและย่าง อาหารภาคอีสาน ได้แก่ น้ําพริกหนุ่ม น้ําพริกอ่อง แกงโฮะ
มากกว่าทอด และเนื่องจากเป็นภาคที่มีอากาศร้อนและแห้งแล้ง ทำาให้อาหาร ข้าวซอย)
ขาดแคลน ดังนั้น คนในภาคนี้จึงมีการถนอมอาหารเพื่อให้เก็บไว้รับประทาน • ภาพดังกล่าวเป็นวัฒนธรรมของ
ได้นาน ที่รู้จักกันเป็นอย่างดี คือ ปลาร้า
ภาคใด (ภาคอีสาน ภาคเหนือ)
๒) ภาคเหนือ อาหารพื้นเมือง จากนั้นให้นักเรียนแบ่งเป็น ๔ กลุ่ม
ในภาคเหนือจะมีหลากหลายประเภท เช่น
น้ำ�พริกหนุ่ม น้ำ�พริกอ่อง แกงโฮะ แกงฮังเล กลุ่มละเท่า ๆ กัน ร่วมกันสืบค้นข้อมูล
ส่วนข้าวที่นิยมรับประทานคือข้าวเหนียว เก่ียวกับวัฒนธรรมการดำ�เนินชีวิตของ
รวมทั้งข้าวที่นำามาแปรรูปเป็นอาหาร ได้แก่ คนในภาคต่าง ๆ ของไทยตามหัวข้อทคี่ รู
ข้าวซอยและขนมจีนน้ำ�เงี้ยว นอกจากนี้ ก�ำ หนดให้
ยังมีอาหารพื้นเมืองประเภทอื่น เช่น จิ๊นปิ้ง • กล่มุ ท่ี ๑ วัฒนธรรมด้าน
อาหารภาคเหนอื การรบั ประทานอาหาร
• กล่มุ ที่ ๒ วฒั นธรรมด้าน
จิ๊นส้ม แคบหมู ไส้อั่ว ผักกาดจอ ถั่วเน่า การแต่งกาย
• กลุ่มท่ี ๓ วัฒนธรรมดา้ นภาษา
• กลมุ่ ท่ี ๔ วฒั นธรรมดา้ นประเพณี
จากนั้นให้นักเรียนแต่ละกลุ่มส่ง
ตวั แทนออกมานำ�เสนอหน้าชั้นเรยี น
วัฒนธรรมไทย 43 วัฒนธรรมไทย
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
นกั เรยี นแบ่งกลุ่ม ๑๐ กลุม่ ศกึ ษาและสบื ค้นขอ้ มูลอาหารยอดนยิ มของประเทศ
สมาชิกอาเซียนถึงองค์ประกอบและวิธีการประกอบอาหารดังกล่าว โดยเขียนแผน
ข้ันตอนการศกึ ษาในรปู แบบโครงงาน แล้วน�ำ เสนอหนา้ ชั้นเรยี น
43 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขนั้ คิดวิเคราะห์
St ๓) ภาคใต้ อาหารพื้นเมืองที่
และสรปุ ความรู้
๔. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น ประชาชนในภาคนี้นิยมรับประทานจะมี
โดยตอบคำ�ถาม ดงั น้ี รสจัดมากกว่าภาคอื่น เช่น แกงไตปลา
• วัฒนธรรมการรับประทานอาหาร แกงส้ม น้ำ�พริกกุ้งเสียบ อาหารพื้นเมือง
ของภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉยี ง- อื่น ๆ ของภาคใต้ เช่น ข้าวยำา บูดูหลน
เหนือ มีความคล้ายคลึงกันอย่างไร ส่วนผักที่นิยมรับประทาน ได้แก่ สะตอ อาหารภาคใต้
(ตวั อยา่ งค�ำ ตอบทงั้ สองภาคนยิ มรบั ประทาน และลูกเนียง ซึ่งมีมากในภาคใต้
ข้าวเหนยี ว)
• เพราะเหตุใดคนในภาคเหนือและ อาหารภาคกลาง ๔) ภาคกลาง เนือ่ งจากภาคกลาง
ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื จงึ นิยมสวมใส่ เป็นพื้นที่ที่มีความอุดมสมบูรณ์ ดังนั้น
เสอื้ ผา้ ทท่ี อมาจากผา้ ฝา้ ย(ตวั อยา่ งค�ำ ตอบ จึงมีอาหารพื้นเมืองมากมายหลายชนิด
เช่น แกงบอน แกงเขียวหวาน แกงขี้เหล็ก
เพราะทงั้ สองภาคมภี มู ปิ ระเทศทเี่ หมาะแกก่ าร พะแนง น้ำ�พริกปลาทู น้ำ�พริกลงเรือ
ส่วนข้าวที่นิยมรับประทาน คือ ข้าวเจ้า
ปลูกฝ้าย ผ้าฝ้ายท่ที อช่วยระบายอากาศไดด้ ี)
• นักเรียนคิดว่าภาษาถ่ินในภาคใด
ของไทยที่มีความคล้ายคลึงกันมากที่สุด
เพราะเหตใุ ด ๒.๒ วัฒนธรรมด้านการแต่งกาย
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ภาคเหนือ และภาค ในอดตี การแตง่ กายของคนไทยในแตล่ ะ
ภูมิภาคจะแตกต่างกัน ดังนี้
ตะวันออกเฉียงเหนือ เพราะท้ังสองภาค ๑) ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ผู้หญิง
ของไทยมีอาณาเขตติดต่อกับประเทศลาว
จงึ ไดร้ บั อทิ ธพิ ลทางภาษามาจากประเทศลาว)
• ประเพณสี ว่ นใหญข่ องไทยในแตล่ ะ จะนุ่งผ้าซิ่นหรือผ้าถุงสั้นประมาณเข่า สวมเสื้อ
ภาคมีความเช่ือเกี่ยวกับส่ิงใด (ตัวอย่าง แขนยาวผา่ หนา้ ตดิ กระดมุ เมือ่ ไปวดั มกั หม่ ผา้ สไบ
ค�ำ ตอบมคี วามเชอ่ื เกยี่ วกบั พระพทุ ธศาสนา) ทับ ส่วนผู้ชายจะสวมเสื้อผ่าหน้าติดกระดุม
• เพราะเหตุใดประเพณีในแต่ละภาค มีผ้าขาวม้าคาดเอว ถ้าเป็นงานพิธีจะใช้ผ้าขิด
พาดบ่า นุ่งผ้าโสร่ง หรือผ้าไหมหางกระรอก การแตง่ กายของชาวไทยภาคอสี าน
ของไทยจึงมีความแตกต่างกัน (ตัวอย่าง
ค�ำ ตอบเกดิ จากความเชอ่ื ลกั ษณะภมู ปิ ระเทศ
และอิทธิพลของประเทศเพื่อนบ้าน ที่เป็น 44 สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
ปั จ จั ย สำ � คั ญ ท่ี กำ � ห น ด ใ ห้ ป ร ะ เ พ ณี ใ น
แตล่ ะภาคของไทยมีความแตกตา่ งกนั )
เสริมความรู้ ครูควรสอน
บูดู ได้จากการหมกั ปลากบั เกลือใช้เวลา ๘-๑๕ เดอื น น�ำ้ บดู จู ะเปน็ ของเหลวขุน่
ที่เป็นสารแขวนลอย เป็นเครอ่ื งปรงุ ทีม่ คี วามเคม็ น้อยกวา่ นำ�้ ปลา
ผ้าขิด ชื่อผ้าทอชนิดหนึ่ง มีวิธีทำ�ลวดลายโดยใช้ไม้แผ่นแบนบางปากโค้ง
ให้ปลายหนึ่งแหลมเป็นเคร่ืองสำ�หรับสะกิดเส้นเครือหรือเส้นยืน เพื่อเก็บยกขึ้น
ตามรปู ลกั ษณะลวดลายทีต่ ้องการแต่ละแถว
สุดยอดคู่มือครู 44
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
ep 2aseanSt
๒) ภาคเหนอื ผูห้ ญงิ จะสวมเสอื้ คอกลม ขน้ั คิดวเิ คราะห์
ที่ทำาจากผ้าฝ้าย นุ่งผ้าซิ่นยาว มีลวดลายสวยงาม และสรุปความรู้
ส่วนผู้ชายจะสวมเสื้อม่อฮ่อม ย้อมสีคราม ผ่าหน้า
นุ่งกางเกงครึ่งแข้ง เรียกว่า เตี่ยว หรือเตี่ยวสะดอ ๕. นักเรียนคิดประเมินเพื่อเพ่ิมคุณค่า
แล้วสรุปเป็นความคิดรวบยอด โดย
การแตง่ กายของชาวไทยภาคเหนอื ตอบคำ�ถาม ดงั นี้
๓) ภาคกลาง ผู้หญิงจะสวมเสื้อแขนยาว • วฒั นธรรมมคี วามส�ำ คญั และคณุ คา่
คอตั้ง ห่มสไบแพร นุ่งผ้าซิ่นยาวถึงข้อเท้าหรือนุ่ง ต่อสงั คมไทยอยา่ งไร
โจงกระเบน ผู้ชายนุ่งกางเกงครึ่งแข้ง สวมเสื้อคอกลม
ถา้ ในงานพิธีจะสวมเสื้อแขนยาวสีขาว คอตั้ง นุง่ ผา้ มว่ ง (ตวั อยา่ งค�ำ ตอบเป็นมรดกอันลาํ้ คา่ ของไทย
แบบโจงกระเบนหรือกางเกง ทแี่ สดงถงึ ความเจรญิ งอกงามทส่ี บื ทอดตอ่ กนั มา
เป็นภูมิปัญญาของคนไทย ซึ่งเป็นเอกลักษณ์
การแตง่ กายของชาวไทย สำ�คัญของสังคมไทย)
ภาคกลาง
• นกั เรยี นคดิ วา่ การมคี า่ นยิ มทางวตั ถุ
๔) ภาคใต้ ผู้หญิงจะสวมเสื้อสีอ่อน มากเกินไป ส่งผลอย่างไรต่อสังคมไทย
คอกลม แขนสามส่วน ผู้ชายจะนุ่งกางเกงชาวเล (ตัวอย่างคำ�ตอบ ส่งผลให้เกิดปัญหา
หรือนุ่งโจงกระเบน มีผ้าขาวม้าคาดเอวหรือพาดบ่า ทส่ี ง่ ผลกระทบตอ่ สงิ่ แวดลอ้ มและวฒั นธรรม
นอกจากนี้ยังมีชาวไทยมุสลิม โดยผู้หญิงจะมี ท้องถิ่น)
ผ้าคลุมศีรษะ ใส่เสื้อลูกไม้ตัวยาว นุ่งผ้าซิ่นปาเต๊ะ
ผู้ชายใส่เสื้อคอตั้ง สวมกางเกงขายาว มีผ้าโสร่ง การแตง่ กายของ • นั ก เ รี ย น จ ะ มี วิ ธี ก า ร อ นุ รั ก ษ์
พันรอบเอว สวมหมวก ชาวไทยมุสลมิ ในภาคใต้ วัฒนธรรมไทยในภาคของตนเองได้
อย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ เข้าร่วมกิจกรรม
ปัจจุบันการแต่งกายของไทยเปลี่ยนไปตามกาลเวลา เนื่องมาจาก ประเพณที ที่ อ้ งถ่นิ จดั ขน้ึ เม่ือมีโอกาส)
การรับวัฒนธรรมจากต่างชาติ โดยจะแต่งกายตามแฟชั่นและปรับเปลี่ยน
ให้เหมาะสมกับสถานที่ เช่น ในงานพิธี ผู้ชายจะสวมสูท ผูกเน็กไท ๖. นักเรียนแบ่งกลุ่มใหม่โดยให้สมาชิก
ส่วนผู้หญิงจะสวมกระโปรงและใส่ถุงน่อง กลุ่มเดมิ แต่ละกลมุ่ นับ ๑ ถงึ ๔ จากนัน้
ให้นกั เรียนจับกลมุ่ ดังนี้
วัฒนธรรมไทย 45
• คนทีน่ ับ ๑ เป็นกลมุ่ ที่ ๑ ภาคอีสาน
• คนทีน่ บั ๒ เป็นกล่มุ ที่ ๒ ภาคกลาง
• คนทนี่ ับ ๓ เปน็ กลมุ่ ท่ี ๓ ภาคเหนอื
• คนทน่ี ับ ๔ เป็นกล่มุ ที่ ๔ ภาคใต้
จากนน้ั แตล่ ะกลมุ่ พจิ ารณายกตวั อยา่ ง
วัฒนธรรมของแต่ละภาควา่ มีอะไรบา้ ง
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ครจู ดั กจิ กรรมใหน้ กั เรยี นแสดงวฒั นธรรมของประเทศสมาชกิ อาเซยี นประเภท
ต่าง ๆ ได้แก่ อาหาร เครื่องดนตรี การแสดง การละเล่น และการแต่งกาย
โดยครคู อยใหค้ �ำ แนะน�ำ เพิ่มเตมิ
45 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ข้นั คดิ วิเคราะห์
St St และสรปุ ความรู้ ๒.๓ วัฒนธรรมด้านภาษา
๗. นกั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ ยกตวั อยา่ งวฒั นธรรม ประชาชนในแต่ละภาคจะมีภาษาถิ่นที่ใช้ติดต่อสื่อสารระหว่างกัน
แตกต่างกันออกไป
ที่เด่นเป็นเอกลักษณ์ของภาคตนเองมา
๑ วัฒนธรรม แลว้ วิเคราะหว์ ่าวฒั นธรรม
ดังกล่าวส่งผลอย่างไรและมีแนวทาง ตัวอย่างของภาษาถิ่นในแต่ละภาค เช่น
การอนุรักษ์อย่างไร พร้อมทั้งยกตัวอย่าง
ภาคกลาง ภาคอีสาน ภาคใต้ ภาคเหนือ
วั ฒ น ธ ร ร ม ข อ ง ภ า ค อ่ื น ที่ ส น ใ จ ม า พูด เว้า แหลง อู้
๑ วัฒนธรรม วิเคราะห์ว่าวัฒนธรรม ดู เบิ่ง แล ผ่อ
ดังกล่าวแตกต่างจากวัฒนธรรมใน
ภาคของตนเองอยา่ งไรบ้าง สับปะรด หมากนัด ขนุนทอง, ยานัด มะขะนัด, มะนัด
ep 3 ขัน้ ปฏบิ ตั ิ โกหก ขี้ตั๋ว ขี้ฮก ขี้จุ๊
แหลละงั สกราปุรปควฏาบิ มัตริู้
อร่อย แซ่บ หรอย ลำา
๘. นักเรียนแบ่งกลุ่มร่วมกันยกตัวอย่าง ๒.๔ วัฒนธรรมด้านประเพณี
วัฒนธรรมท่ีเป็นเอกลักษณ์ในภาค ๑) ภ า ค ต ะ วั น อ อ ก -
ข อ ง ต น เ อ ง แ ล ะ ภ า ค อื่ น ม า อ ย่ า ง ล ะ เฉียงเหนือ ประเพณีที่สำาคัญ เช่น
๑ วัฒนธรรม บันทึกข้อมูลลงใน การแหป่ ราสาทผึง้ การแหเ่ ทยี นพรรษา
การไหลเรือไฟ การแห่ผีตาโขน
แบบบนั ทึก
แบบบนั ทกึ วัฒนธรรมทเี่ ป็นเอกลกั ษณใ์ นภาคตา่ ง ๆ การแห่นางแมว การทำาบุญบั้งไฟ
วฒั นธรรมในภาคของตนเอง ประเพณีการแห่ปราสาทผ้งึ
๑. นกั เรียนอาศยั อยใู่ นภาค กลาง
๒. วฒั นธรรมในภาคที่นกั เรยี นสนใจ คือ การละเลน่ ๒) ภาคเหนือ ประเพณี
๓. วัฒนธรรมดงั กลา่ วสง่ ผลต่อคนในภาคอยา่ งไร
ทำ�ให้คนในภาคเกดิ ความสนุกสนาน สามคั คี ของภาคเหนือ เช่น ปอยหลวง
ปอยลูกแก้ว ยี่เป็ง งานสลากภัต
๔. นกั เรียนจะอนรุ กั ษว์ ัฒนธรรมดังกลา่ วได้อยา่ งไร
เข้ารว่ มประเพณีทุกครั้งท่ีมีโอกาส
วฒั นธรรมในภาคอนื่ ประเพณีปอยลกู แกว้ หรอื บวชลกู แกว้ งานทานโคม
๑. วัฒนธรรมที่สนใจคือ ภาษาใต้
๒. วฒั นธรรมนัน้ เป็นวฒั นธรรมของภาคใด ภาคใต้
๓. วัฒนธรรมนัน้ มีประโยชน์ต่อการด�ำ เนนิ ชวี ติ ของคนใน 46 สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๔
ภาคอย่างไร ใช้สอ่ื สารกนั ระหวา่ งคนในภาคใต้
๔. วฒั นธรรมดังกลา่ วแตกตา่ งจากวฒั นธรรมในภาคของ
นกั เรียนหรอื ไม่ อย่างไร แตกตา่ ง คือ สำ�เนยี งของภาคใต้ เสริมความรู้ ครูควรสอน
จะพดู เรว็ และเปน็ ค�ำ สั้น ๆ
สุดยอดคู่มือครู 46 การแห่ปราสาทผ้ึง เป็นประเพณีของชาวจังหวัดสกลนครที่จัดขึ้นในวัน
ออกพรรษา เพือ่ บชู ารอยพระพทุ ธบาทที่วดั พระธาตเุ ชงิ ชมุ ซงึ่ มีถึง ๔ รอย
การไหลเรือไฟ เปน็ ประเพณขี องชาวจงั หวดั นครพนมท่จี ัดขึ้นในวันออกพรรษา
เพื่อจดุ ประทปี บูชาพระพุทธเจา้ และบูชาแมพ่ ระคงคา
ปอยลกู แก้ว เปน็ ประเพณบี รรพชาสามเณรของชาวล้านนา
ย่ีเป็ง เป็นชื่อเรียกประเพณีลอยกระทงของชาวล้านนา โดยจะปล่อยโคมลอย
ขน้ึ ส่ทู อ้ งฟ้า
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
๓) ภาคใต้ ประเพณีของ St St asean
ภาคใต้ เช่น การชักพระ การทำาบุญ-
เดือนสิบ การแห่ผ้าขึ้นธาตุ ep 3 ขั้นปฏบิ ตั ิ
และสรปุ ความรู้
ประเพณชี กั พระ หลังการปฏิบตั ิ
๔) ภาคกลาง ประเพณี จากน้ันนักเรียนร่วมกันอภิปรายผล
ของภาคกลาง เช่น การรับบัว การ จ า ก ก า ร บั น ทึ ก วั ฒ น ธ ร ร ม ใ น ภ า ค
วิ่งควาย การตักบาตรเทโว ของตนเองและวัฒนธรรมในภาคอื่นว่า
ประเพณีรับบัว วัฒนธรรมท่ีบันทึกนั้นมีความสำ�คัญ
อย่างไร ควรค่าแก่การอนรุ ักษ์ไวห้ รือไม่
วัฒนธรรมในแต่ละท้องถิ่นเป็นสิ่งดีงาม สมาชิกทุกคนในท้องถิ่น และนกั เรยี นจะมแี นวทางในการอนรุ กั ษ์
วฒั นธรรมนั้นได้อย่างไร
ควรร่วมกันอนุรักษ์ และสืบทอดให้คงอยู่ต่อไป
๙. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงท่ีเข้าใจเป็น
ความรูร้ ว่ มกัน ดังนี้
• วัฒนธรรมไทยเป็นสิ่งท่ีแสดงถึง
ความเจริญงอกงาม ระเบียบแบบแผน
ที่ได้รับการสืบทอดต่อกันมาจากอดีต
ถึงปัจจุบันจนกลายเป็นเอกลักษณ์ของ
สังคมไทย เราจึงควรมีส่วนร่วมในการ
อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม อนุรักษ์วัฒนธรรมอันเป็นภูมิปัญญา
ของบรรพบุรุษให้คงอยู่คู่สังคมไทย
ประเพณีและวัฒนธรรมเป็นสิ่งแวดล้อมทางสังคมที่แสดงให้เห็นถึง สืบต่อไป
วิถีชีวิตที่ดีงาม นักเรียนในฐานะที่เป็นสมาชิกของท้องถิ่นจึงควรอนุรักษ์
ep 4
ประเพณีและวัฒนธรรม เช่น เข้าร่วมงานประเพณีในท้องถิ่น เผยแพร่ประเพณี ขนั้ สอ่ื สารและนำ� เสนอ
และวัฒนธรรมในท้องถิ่นให้ผู้อื่นได้รู้จัก
๑๐. นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมานำ�เสนอ
เว็บไซต์แนะนำา วัฒนธรรมที่เด่นเป็นเอกลักษณ์ของ
ภาคตนเองและวฒั นธรรมของภาคอน่ื ๆ
วัฒนธรรมและวิถีไทย www.buddyinthailand.com ทน่ี า่ สนใจหนา้ ชน้ั เรียน
วฒั นธรรมไทย 47
เสริมความรู้ ครูควรสอน
การชกั พระ เปน็ ประเพณใี นชว่ งวนั ออกพรรษา เพอื่ ตอ้ นรบั หรอื บชู าพระพทุ ธเจา้
ทเี่ สด็จกลับจากเทวโลก
การแหผ่ ้าขน้ึ ธาตุ เปน็ ประเพณนี �ำ ผ้าผืนยาวหม่ โอบล้อมพระบรมธาตุเจดยี ์ ณ
วัดพระมหาธาตวุ รมหาวิหาร จังหวดั นครศรีธรรมราช
การรับบัว เป็นประเพณีท้องถิ่นของชาวอำ�เภอบางพลี จังหวัดสมุทรปราการ
ในช่วงกอ่ นออกพรรษา คอื ขึ้น ๑๓-๑๔ ค่ำ� เดอื น ๑๑
47 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
St5ep ขั้นประเมนิ เพอ่ื เพม่ิ คุณค่า
บริการสงั คม
และจติ สาธารณะ ในทอ้ งถนิ่ ของเพือ่ น ๆ มวี ัฒนธรรมอะไรบา้ ง
๑๑. นกั เรยี นรว่ มกนั จดั โครงการเพอื่ เผยแพร่ ผังสรุปสาระสำาคัญ
วัฒนธรรมในท้องถ่ินของตนเอง วัฒนธรรม คอื สิ่งทเี่ จรญิ งอกงามและสบื ทอดตอ่ กนั มา แบง่ ออก
ผ่านส่ือออนไลน์ เพื่อการอนุรักษ์ เป็นวัฒนธรรมทางวัตถุและวัฒนธรรมทางจิตใจ โดยวัฒนธรรม
สื บ ส า น แ ล ะ เ ผ ย แ พ ร่ วั ฒ น ธ ร ร ม ในภมู ภิ าคตา่ ง ๆ อาจมคี วามแตกตา่ งกนั ไป ขน้ึ อยกู่ บั สภาพแวดลอ้ ม
ท้องถ่ิน ในแตล่ ะทอ้ งถ่ิน
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
รับประทานข้าวเหนียวเป็นหลัก ภาษาอีสานเป็นภาษาถ่ิน
ประเพณีส่วนใหญ่เก่ียวข้องกับพระพุทธศาสนา เช่น ประเพณี
แห่เทยี นพรรษา
วฒั นธรรมไทย ภาคเหนือ
รับประทานข้าวเหนียวเป็นหลัก ภาษาเหนือเป็นภาษาถ่ิน
ประเพณีสาำ คญั เชน่ ประเพณีลอยโคมย่ีเป็ง
ภาคใต้
รับประทานข้าวเจ้า อาหารส่วนใหญ่มีรสจัด ภาษาใต้เป็น
ภาษาถน่ิ ประเพณีสำาคัญ เชน่ ประเพณชี กั พระ
ภาคกลาง
เนื่องจากเป็นพื้นที่ท่ีมีความอุดมสมบูรณ์จึงมีอาหาร
หลากหลาย นิยมรับประทานข้าวเจ้า ประเพณีสำาคัญ เช่น
ประเพณตี กั บาตรเทโว
48 สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
วฒั นธรรมดา้ นการแต่งกายของคนในภาคใต้มลี ักษณะตรงกับข้อใด
๑ สวมเสอ้ื สายเด่ยี ว ๒ สวมสทู ผูกเน็กไท
๓ สวมผา้ ถงุ สนั้ ๆ ๔ นุ่งผ้าโสรง่
(เฉลย ๔ เพราะเปน็ วฒั นธรรมทส่ี บื ทอดมาจากสงั คมทม่ี เี ชอ้ื สายมลายูซงึ่ เปน็ กลมุ่ ชาตพิ นั ธุ์
ทีอ่ าศยั อยทู่ างภาคใตข้ องไทย)
สุดยอดคู่มือครู 48
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
ตัวช้ีวัด
กจิ กรรมการเรียนรู้ ส ๒.๑ ป.๔/๔
๑. นักเรียนแบง่ กลุ่มออกเป็น ๔ กลมุ่ ศึกษาวฒั นธรรมในภูมภิ าคตา่ ง ๆ
ดังนี้
กลุม่ ท่ ี ๑ ภาคเหนอื กลุม่ ท ่ี ๒ ภาคตะวันออกเฉยี งเหนือ
กลุ่มท ี่ ๓ ภาคใต้ กล่มุ ท่ ี ๔ ภาคกลาง
จากน้ันแตล่ ะกลมุ่ สง่ ตัวแทนออกมานำาเสนอหนา้ ช้นั เรียน
๒. นกั เรียนร่วมกันอธิบายความแตกต่างทางวัฒนธรรมของกลมุ่ คน
ในทอ้ งถนิ่ แลว้ สรุปลงในแผนภาพความคดิ ดังตัวอย่าง
ภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ความเหมือน
ภาคใต้ ภาคกลาง
คำาถามพัฒนากระบวนการคิด
๑. วัฒนธรรมของภมู ภิ าคตนเองมีลักษณะเดน่ อย่างไร แนวคำ� ตอบ
๒. วฒั นธรรมในแต่ละทอ้ งถ่นิ มคี วามสำาคญั อย่างไร
๓. นักเรียนจะอนุรกั ษ์วัฒนธรรมในทอ้ งถน่ิ ของตนเองไดอ้ ย่างไร ๑. ประเพณีชักพระเป็นการแสดงให้เห็นถึง
๔. วฒั นธรรมทางดา้ นจติ ใจมลี ักษณะแตกตา่ งจากวฒั นธรรมทางดา้ นวัตถุ ความสามคั คกี นั ของคนในพนื้ ทแี่ ละสบื ทอด
อย่างไร พระพทุ ธศาสนา
๕. วัฒนธรรมการแต่งกายของคนในปจั จุบันแตกตา่ งจากอดตี อย่างไร
๒. เปน็ ลกั ษณะเฉพาะวถิ ชี วี ติ ของแตล่ ะทอ้ งถนิ่
วัฒนธรรมไทย 49 ๓. เข้าร่วมในกิจกรรมท่ีเกี่ยวกับประเพณีและ
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ วัฒนธรรม
๔. วัฒนธรรมด้านจิตใจเป็นนามธรรม สัมผัส
ความแตกต่างของวัฒนธรรมแต่ละภาคส่งผลตอ่ สงั คมอยา่ งไร
ได้ด้วยความรู้สึก แต่วัฒนธรรมทางวัตถุ
๑ เกิดการแขง่ ขนั กันในสงั คม ๒ เกิดการแบง่ แยกกนั ทางสงั คม สัมผสั ไดด้ ้วยตา
๕. ในอดีตจะแต่งกายเหมาะสมกับลักษณะ
๓ เกิดการรวมกลมุ่ กันทางสังคม ๔ เกดิ ความหลากหลายทางวฒั นธรรม ภูมิประเทศและภูมิอากาศ แต่ปัจจุบัน
แตง่ กายตามสมัยนิยม
(เฉลย ๔ เพราะความหลากหลายทางวัฒนธรรมเกิดจากความแตกต่างของแต่ละภูมิภาค
ท่ีมวี ถิ ีชีวติ แตกตา่ งกัน)
49 สุดยอดคู่มือครู
เศรษฐศาสตร์
ผังสาระการเรียนรู้
ส ๓.๑
ตัวชี้วัดข้อ ระบุปัจจัยที่มีผลต่อการเลือกซื้อสินค้า หน่วยการเรียนรู้ที่ ๑
และบริการ การเลือกซื้อสินค้า
๑
และบริการ
ตัวชี้วัดข้อ บอกสิทธิพื้นฐานและรักษาผลประโยชน์ หน่วยการเรียนรู้ที่ ๑
ของตนเองในฐานะผู้บริโภค การเลือกซื้อสินค้า
๒
และบริการ
ตัวชี้วัดข้อ อธิบายหลักการของเศรษฐกิจพอเพียง หน่วยการเรียนรู้ที่ ๒
และนำาไปใช้ในชีวิตประจำาวันของ เศรษฐกิจพอเพียงและ
๓ ตนเอง ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ
ส ๓.๒
ตัวชี้วัดข้อ อธิบายความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ หน่วยการเรียนรู้ที่ ๒
ของคนในชุมชน เศรษฐกิจพอเพียงและ
๑ ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ
ตัวชี้วัดข้อ อธิบายหน้าที่เบื้องต้นของเงิน หน่วยการเรียนรู้ที่ ๓
หน้าที่เบื้องต้นของเงิน
๒
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
เป้าหมายการเรยี นรู้
ห๑นว่ ยการเรยี นร การเลือกซือ้ สินค้าและบรกิ ารทู้ ่ี มาตรฐานการเรียนรู้
มาตรฐาน ส ๓.๑
ผังสาระการเรียนรู้ สทิ ธิพ้นื ฐาน ตวั ช้ีวดั เขา้ ใจและสามารถบรหิ ารจดั การทรพั ยากร
ของผบู้ ริโภค ๑. ระบปุ จั จยั ที่มีผลตอ่ การเลอื กซ้ือสนิ คา้ ในการผลิตและการบริโภค การใช้
สินคา้ และบริการท่ีมอี ย่หู ลากหลาย และบรกิ าร (ส ๓.๑ ป.๔/๑) ท รั พ ย า ก ร ท่ี มี อ ยู่ จำ � กั ด ไ ด้ อ ย่ า ง
ในตลาดท่ีมคี วามแตกตา่ งดา้ นราคา สทิ ธขิ องผบู้ ริโภค ๒. บอกสทิ ธพิ น้ื ฐานและรกั ษาผลประโยชน์ มีประสิทธิภาพและคุ้มค่า รวมทั้งเข้าใจ
และคุณภาพ ของตนเองในฐานะผบู้ ริโภค หลักการของเศรษฐกิจพอเพียง เพ่ือการ
(ส ๓.๑ ป.๔/๒) ดำ�รงชีวิตอยา่ งมดี ลุ ยภาพ
การเลอื กซ้ือสนิ คา้
และบรกิ าร สาระสำาคญั สมรรถนะส�ำ คญั ของผเู้ รยี น
๑. ผูบ้ ริโภคควรเลือกซอ้ื สนิ คา้ และบรกิ าร ๑. ความสามารถในการสอ่ื สาร
ปัจจยั ที่มผี ล การเลอื กซ้อื ทม่ี ีคณุ ภาพ เพ่ือให้ได้รับความคมุ้ ค่า ๒. ความสามารถในการคิด
ตอ่ การเลือกซ้อื สนิ ค้า ๒. ผ้บู รโิ ภคควรทราบสทิ ธิของตนเอง ๓. ความสามารถในการใช้ทกั ษะชวี ิต
สนิ คา้ และบรกิ าร ในฐานะผู้บรโิ ภค เพื่อใหส้ ามารถ
และบริการ ปฏิบัติตนในการเลือกซือ้ และใชส้ ินค้า คณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์
และบรกิ ารไดอ้ ย่างถูกต้อง
สินคา้ และบริการทีม่ เี ครื่องหมายรับรองคณุ ภาพ
เครอื่ งหมายทีก่ าำ หนดขึน้ และให้ เคร่ืองหมายท่กี ำาหนดขึน้ และให้
การรบั รองโดยสาำ นักงานมาตรฐาน การรับรองโดยสาำ นักงาน
ผลติ ภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรมหรอื สมอ. คณะกรรมการอาหารและยา
โดยกาำ หนดเคร่ืองหมายมาตรฐาน หรอื อย.
สินค้าอุตสาหกรรม (มอก.)
๑ ๒ ๓ ๔ มวี นิ ัย
ตัวช้ีวัดที่ ๓.๑ ปฏิบัติตามข้อตกลง
ราคาสินคา้ รายไดข้ อง ความพึงพอใจ การโฆษณา กฎเกณฑ์ ระเบยี บ ขอ้ บงั คบั ของครอบครวั
ผบู้ ริโภค ของผบู้ ริโภค โรงเรยี น และสงั คม
ปัจจยั ที่มผี ล ๕ ๖ ๗ ใฝเ่ รยี นรู้
ตอ่ การเลือกซ้ือ ตัวชี้วัดท่ี ๔.๑ ต้ังใจ เพียรพยายามใน
คณุ ภาพของสินคา้ อายุ รสนยิ ม การเรยี นและเข้ารว่ มกจิ กรรมการเรยี นรู้
สนิ คา้ และบริการ ของผู้บริโภค
และบรกิ าร มุ่งมัน่ ในการทำ�งาน
ตัวช้ีวัดที่ ๖.๑ ต้ังใจและรับผิดชอบใน
การปฏิบัติหน้าท่ีการงาน
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
นักเรียนสำ�รวจและรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับรายการสินค้าและบริการท่ีมีในชุมชน
วเิ คราะหถ์ งึ ความจ�ำ เปน็ ของสนิ คา้ และบรกิ าร พรอ้ มเสนอแนวทางในการเลอื กซอ้ื สนิ คา้
และบรกิ าร แล้วสรุปผล พรอ้ มเผยแพร่ผลการศึกษา
51 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ตัวชีว้ ดั
ส ๓.๑ ป.๔/๑ จุดประกายความคดิ
ภาระงาน/ช้นิ งาน
แบบบนั ทึกการใช้สินคา้ และบริการ กอ่ นตัดสนิ ใจซือ้ สินคา้
ในชีวติ ประจำ�วนั และบรกิ าร นักเรียนคาำ นึงถึง
ep 1 ขั้นสังเกต สง่ิ ใด
St รวบรวมข้อมลู
๑. ตวั แทนนกั เรยี นออกมาเลา่ ประสบการณ์ ๑. การเลอื กซอื้ สนิ คา้ และบริการ
เกี่ยวกับการใช้จ่ายในแต่ละวัน แล้ว สินค้า คือ สิ่งที่สามารถนำามาซื้อขายหรือแลกเปลี่ยนกัน เพื่อตอบสนอง
ร่วมกันสนทนา โดยตอบคำ�ถาม ดังนี้ ความต้องการของมนุษย์ โดยเราสามารถเก็บรวบรวมสินค้าไว้หรือสามารถ
ที่จะถ่ายโอนไปให้คนอื่น ๆ ได้ เช่น เสื้อผ้า รองเท้า หนังสือแบบเรียน
• สินค้าที่นักเรียนใช้จ่ายในแต่ละวัน ดินสอ นาฬิกา ผลไม้ อาหาร สิ่งของเหล่านี้มีประโยชน์ต่อการดำารงชีวิต
ได้แก่อะไรบ้าง (ตัวอย่างคำ�ตอบ อาหาร
ตลาดสดเปน็ ทจ่ี าำ หนา่ ยสินคา้ หลากหลายชนิด รา้ นขายของชำามสี ินค้ามากมายท่ีให้ผบู้ ริโภคเลือกซ้อื
เสื้อผา้ กระเป๋า รองเทา้ ดินสอ) 52 สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๔
• เหตใุ ดจึงตอ้ งซ้ือสนิ คา้ มาใช้
(ตัวอย่างคำ�ตอบ เพ่ือใช้ในการด�ำ รงชวี ติ ) บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
• ร้านค้าในชุมชนของนักเรียนมี
นักเรียนสำ�รวจสินค้าท่ีจำ�เป็นในชีวิตประจำ�วันของทุกคนในครอบครัว
จำ�หน่ายสินค้าจำ�เป็นอะไรบ้าง (ตัวอย่าง พร้อมวิเคราะห์ถึงความจำ�เป็นและประโยชน์ที่ได้รับจากสินค้า แล้วออกมาน�ำ เสนอ
แลกเปลย่ี นความรหู้ น้าช้นั เรยี น
คำ�ตอบ ผงซักฟอก สบู่ ยาสีฟัน แปรงสีฟัน
ไข่ไก่ ปลากระปอ๋ ง นํ้าปลา นํ้ามนั พืช)
• นกั เรยี นเขา้ ใจความหมายของสนิ คา้
อย่างไรบ้าง (ตัวอย่างคำ�ตอบ วัตถุส่ิงของ
ที่สามารถแลกเปล่ียนหรือซื้อขายกันได้
และสามารถถ่ายโอนจากคนหนึ่งไปยังอีก
คนหนึง่ ได้)
• นักเรียนเข้าใจความหมายของ
บริการอย่างไรบ้าง (ตัวอย่างคำ�ตอบ
เปน็ การอ�ำ นวยความสะดวกทไ่ี มม่ วี ตั ถสุ งิ่ ของ
แลกเปล่ียน เช่น การโดยสารรถ-เรือ
การตดั ผมการชมภาพยนตร์การรับการรักษา
พยาบาล)
๒. นักเรียนศึกษาเนื้อหาเร่ือง การเลือกซ้ือ
สินค้าและบริการ จากหนังสือเรียนและ
แหลง่ การเรียนรู้อ่นื เพมิ่ เตมิ
สุดยอดคู่มือครู 52
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
บริการ คือ การให้ประโยชน์ในด้านการอำานวยความสะดวกสบาย St St ep 1asean
ความพึงพอใจ ความรู้ และความบนั เทิง โดยไมป่ รากฏเป็นรปู รา่ งหรือสิ่งของ
บริการเป็นสิ่งที่ไม่สามารถเก็บรวบรวมไว้ได้ และเมื่อได้มาแล้วก็ไม่สามารถ ข้ันสงั เกต
ถ่ายโอนไปให้คนอื่น ๆ ได้ เช่น บริการตัดผม บริการรถโดยสารประจำาทาง รวบรวมข้อมลู
บริการรักษาพยาบาล
๓. นักเรียนอ่านบัตรคำ�เก่ียวกับสินค้า
และบริการ ดงั นี้
อาหาร ไฟฟา้ รถโดยสาร
เครื่องด่ืม เสือ้ ผา้ โทรศพั ท์
น�้ำ ประปา รา้ นตัดผม หนังสือเรียน
เรอื โดยสาร สมุด ดนิ สอ ร้านอนิ เทอร์เน็ต
บริการรถโดยสารประจำาทาง บริการตัดผม จากน้ันแบ่งนักเรียนออกเป็น ๒ กลุ่ม
คือ กลุ่มสินค้าและกลุ่มบริการ โดยให้
๑.๑ สินค้าและบริการที่มีอยู่หลากหลายในตลาดที่มีความ แต่ละกลุ่มส่งตัวแทนมา ๖ คน เพ่ือ
แตกต่างด้านราคาและคุณภาพ จำ�แนกสินค้าและบริการจากบัตรคำ�
ไปตดิ บนกระดาน กลมุ่ ใดจ�ำ แนกถกู ตอ้ ง
ในตลาดจะมีสินค้าและบริการอยู่มากมายหลายชนิด แต่ละชนิด มากทสี่ ุดเป็นฝา่ ยชนะ
จะมีคุณภาพและราคาแตกต่างกัน
ep 2 ข้นั คิดวิเคราะห์
ตัวอย่างสินค้า
และสรปุ ความรู้
ไข่ไก่ ไข่ไก่เบอร์ ๐ ไข่ไก่เบอร์ ๑ ไข่ไก่เบอร์ ๒
(ขนาดใหญ่สุด) (ขนาดใหญ่) (ขนาดกลาง) ๔. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น
ราคาฟองละ ๔ บาท ราคาฟองละ ๓.๕๐ บาท ราคาฟองละ ๓ บาท เ ก่ี ย ว กั บ สิ น ค้ า แ ล ะ บ ริ ก า ร โ ด ย
ตอบคำ�ถาม ดงั นี้
• สินค้าชนิดใดมีความจำ�เป็นกับ
นกั เรียนมากทส่ี ุด (ตวั อย่างคำ�ตอบอาหาร
เพราะมีพลังงานและสารอาหารที่จำ�เป็นต่อ
ไข่ไก่เบอร์ ๓ (ขนาดเล็ก) ไข่ไก่เบอร์ ๔ (ขนาดเล็กสุด) ร่างกาย)
ราคาฟองละ ๒.๕๐ บาท ราคาฟองละ ๒ บาท
• หากในสังคมไม่มีการบริการจะ
สง่ ผลตอ่ การด�ำ เนนิ ชวี ติ ประจ�ำ วนั อยา่ งไร
การเลือกซือ้ สนิ ค้าและบรกิ าร 53 (ตัวอย่างคำ�ตอบ การดำ�เนินชีวิตได้รับ
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ความยากลำ�บาก)
• นกั เรยี นคดิ วา่ อะไรทม่ี ผี ลตอ่ การซอื้
นักเรียนร่วมกันสำ�รวจหรือสอบถามความต้องการของคนในชุมชนว่า
อยากให้มีบริการอะไรบ้างในชุมชน เพราะเหตุใด บันทึกและสรุปผล แล้วออกมา สินคา้ และบรกิ าร
นำ�เสนอหนา้ ชน้ั เรยี น (ตัวอย่างคำ�ตอบ ความพอใจ รายได้ ราคา
คุณภาพ ความจำ�เปน็ )
53 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ข้นั คดิ วเิ คราะห์
St
และสรปุ ความรู้
๕. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ ผักสด ต้นอ่อนทานตะวัน ต้นอ่อนทานตะวันปลอดสารพิษ
หลักการสำ�คัญในการตัดสินใจเลือก ราคาถุงละ ๒๐ บาท ราคาถุงละ ๒๕ บาท
ซื้อสินค้าและบริการ โดยใช้แผนภาพ
ความคดิ ดงั ตวั อยา่ ง
คณุ ภาพดี ราคาเปน็ ธรรม
มคี วามจำ�เปน็ มปี ระโยชน์ในการใชส้ อย ตัวอย่างบริการ
ตอ่ การดำ�รงชีวิต
ร้านตัดผมชาย ร้านตัดผมชาย
หลักการเลือกซอื้ สินค้า ร้านตัดผม (ห้องพัดลม) (ห้องปรับอากาศ)
และบรกิ าร นักเรียน ๘๐ บาท
นักเรียน ๖๐ บาท
เหมาะสมกับรายได้ ไม่ซ้อื สินค้าทฟี่ ุ่มเฟือย รถโดยสารประจำาทาง รถโดยสารประจำาทาง
ของตนเอง
รถโดยสาร (รถธรรมดา) (รถปรับอากาศ)
ไมซ่ ื้อหรือใช้บริการ ราคา ๘ บาท ราคา ๑๒ บาท
เพราะคำ�โฆษณาชวนเช่ือ
๖. นกั เรยี นวเิ คราะหค์ วามส�ำ คญั ของการน�ำ ๑.๒ ปัจจัยที่มีผลต่อการเลือกซื้อสินค้าและบริการ
หลักการเลือกซ้ือสินค้าและบริการมาใช้ ในการดำารงชีวิต ทุกคนต้องทำางานเพื่อหาเลี้ยงชีพ ซึ่งการทำางาน
ในชีวิตประจำ�วัน โดยใช้แผนภาพ
ความคิด ดงั ตวั อยา่ ง ก่อให้เกิดรายได้
ผู้มีรายได้จะนำารายได้ส่วนหนึ่งไปเลือกซื้อสินค้าและบริการ
หลกั การเลือกซือ้ ถา้ ปฏิบัติ ผลทเ่ี กดิ ข้นึ
สนิ คา้ และบรกิ าร คา่ ใชจ้ ่ายลดลง ที่จำาเป็นในการดำารงชีวิต หรือเลือกซื้อสินค้าและบริการที่ช่วยเพิ่มความ
สะดวกสบาย ให้ความสุข ความเพลิดเพลินกับผู้บริโภค
ประโยชนใ์ ชส้ อย ผลทีเ่ กิดขึ้น
ความจำ�เป็น ครอบครัวมีรายจ่าย การเลือกซ้ือสินค้าและบริการของผู้บริโภคข้ึนอยู่กับปัจจัย
ความคุ้มคา่ ถา้ ไมป่ ฏบิ ตั ิ เพ่มิ มากข้ึน ดังตอ่ ไปนี้
๗. นักเรียนคิดประเมินเพ่ือเพิ่มคุณค่า ๑) ราคาสินค้า ถ้าเรามีรายได้คงที่จำานวนหนึ่ง แต่สินค้ามี
แลว้ สรปุ เป็นความคิดรวบยอด โดยตอบ ราคาสูงขึ้นหรือแพงขึ้น เงินที่มีอยู่ก็สามารถจะซื้อสินค้าและบริการได้
ค�ำ ถาม ดังนี้ น้อยลง และในทางตรงกันข้าม เมื่อสินค้ามีราคาลดลงหรือถูกลง
• นักเรียนจะนำ�หลักความพอเพียงมา 54 สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
เป็นหลักในการตัดสินใจเลือกซื้อสินค้า
และบรกิ ารได้อยา่ งไร บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
(ตัวอย่างคำ�ตอบ คำ�นึงถึงความจำ�เป็น นักเรียนร่วมกันเสนอแนวทางในการเลือกซื้อสินค้าและบริการให้เกิดประโยชน์
ความเหมาะสม ความคุ้มค่า ประโยชน์ท่ีจะได้ สูงสุดตอ่ ตนเอง
ต่อการด�ำ รงชีวิต)
สุดยอดคู่มือครู 54
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
เงินที่มีอยู่ก็สามารถจะซื้อสินค้าและบริการได้มากขึ้น เช่น นักเรียนมีเงิน St St ep 2asean
อยู่ ๖๐ บาท ถ้าปกติข้าวผัดราคาจานละ ๒๐ บาท นักเรียนจะซื้อข้าวผัดได้
๓ จาน หากข้าวผัดมีราคาแพงขึ้นเป็นจานละ ๓๐ บาท นักเรียนจะซื้อข้าวผัด ข้นั คิดวิเคราะห์
ได้เพียง ๒ จาน แต่หากข้าวผัดมีราคาถูกลงเป็นจานละ ๑๕ บาท นักเรียนจะ และสรุปความรู้
ซื้อข้าวผัดได้มากขึ้นเป็น ๔ จาน ๘. นักเรียนแบ่งกลุ่ม ๓-๔ กลุ่ม ร่วมกัน
ยกตัวอย่างสินค้าและบริการที่มีอยู่อย่าง
จำานวนเงินที่มีอยู่ ราคาข้าวผัด จำานวนข้าวผัดที่ซื้อได้ หลากหลายในชุมชนท่ีมีความแตกต่าง
(บาท) (บาท/จาน) (จาน) ทัง้ ด้านราคาและคุณภาพ
๖๐ ๔ ๙. นกั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ เลอื กสนิ คา้ หรอื บรกิ าร
๑๕ ๓ มากลุ่มละ ๑ อย่าง จากนนั้ ใหแ้ ต่ละกลุ่ม
๒๐ ๒ อธิบายรายละเอียดเก่ียวกับสินค้าหรือ
๓๐ บริการในหัวข้อที่กำ�หนดให้ ดังน้ี
• ช่อื สนิ ค้าหรอื บริการ
โดยทั่วไปเมื่อสินค้าและบริการมีราคาถูกลง การบริโภคก็จะเพิ่มขึ้น • ประโยชน์ของสนิ ค้าหรือบรกิ าร
แต่เมื่อสินค้าและบริการมีราคาแพงขึ้น การบริโภคก็จะลดลง การลดราคา • เหตุผลในการเลอื กซื้อสนิ คา้
สินค้าอาจช่วยให้ขายสินค้าได้มากขึ้น หรอื บรกิ าร
• มีปจั จยั อะไรมาก�ำ หนดท่ตี ้อง
๒) รายได้ของผู้บริโภค การใช้จ่ายในการอุปโภคบริโภค ตัดสนิ ใจซ้ือสินค้าหรือบริการ
โดยทั่วไปแล้วจะขึ้นอยู่กับรายได้ คือ เมื่อมีรายได้เพิ่มขึ้น ระดับการ
ใช้จ่ายเพื่อการอุปโภคบริโภคก็จะเพิ่มขึ้นด้วย ep 3 ข้ันปฏิบตั ิ
แหลละังสกราปุรปควฏาบิ มตั ริู้
๓) ความพึงพอใจของผู้บริโภค เมื่อผู้บริโภคมีความพึงพอใจ
สินค้าหรือบริการชนิดใดแล้ว มักจะตัดสินใจเลือกซื้อสินค้าและบริการ ๑๐. นักเรียนยกตัวอย่างสินค้าและบริการ
ชนิดนั้น ถึงแม้ว่าสินค้าและบริการชนิดนั้นจะมีราคาสูงก็ตาม ท่ีจำ�เป็นในชีวิตประจำ�วันมาประเภทละ
๑ อย่าง แล้ววิเคราะห์ถึงประโยชน์และ
ปจั จยั ในการเลือกซ้อื ลงในแบบบันทกึ
แบบบนั ทกึ การใชส้ ินคา้ และบริการ
การจะบรโิ ภคสินคา้ และบริการชนดิ ใด ควรพิจารณาวา่ สินคา้ บริการ
คมุ้ คา่ กับเงินท่จี ่ายไป และต้องไม่ใช้จ่ายอยา่ งฟมุ่ เฟอื ยนะครบั
๑. สินค้าที่นักเรียนใช้เป็น ๑. บริการท่ีนักเรียนใช้เป็น
การเลือกซ้อื สนิ คา้ และบริการ 55
ประจำ� ยาสฟี นั ประจำ� ตดั ผม
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
๒. ประโยชนท์ นี่ กั เรยี นไดร้ บั ๒. ประโยชน์ที่นกั เรยี น
นักเรียนศึกษาและสำ�รวจเพื่อรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับราคาสินค้าและบริการ
ทจี่ �ำ เปน็ ภายในรา้ นคา้ ในชมุ ชนของนกั เรยี น แลว้ วเิ คราะหแ์ ละอภปิ รายสรปุ ผล น�ำ เสนอ จากสนิ ค้าดงั กลา่ ว ไดร้ บั จากบริการ
หนา้ ช้ันเรยี น โดยเขยี นแผนข้ันตอนการศึกษาและสำ�รวจ
ฟนั ขาวสะอาด ไมผ่ ุ ดงั กล่าว ท ร ง ผ ม
ถกู ระเบียบ
๓. ปัจจัยท่ีทำ�ให้นักเรียน ๓. ปัจจัยที่ทำ�ให้นักเรียน
เลอื กซือ้ สินค้าดังกลา่ ว เลอื กใช้บริการดงั กลา่ ว
คุณภาพของสนิ ค้า เพราะไม่สามารถทำ�ไดเ้ อง
จากนั้นนักเรียนประเมินว่าการเลือก
ซื้อสินค้าและบริการของนักเรียนสมเหตุ
สมผลหรอื ไม่ และจะน�ำ หลกั การเลอื กซอื้
ไปใชใ้ หเ้ กดิ ประโยชนแ์ กต่ นเองและผอู้ นื่
อย่างไร
55 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 3 ขั้นปฏบิ ตั ิ
St St St และสรปุ ความรู้ ๔) การโฆษณาสินค้า
หลังการปฏิบัติ
๑๑. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงท่ีเข้าใจเป็น และบริการ สินค้าและบริการทม่ี ีการ
โฆษณาจะทำาให้ผู้บริโภคสนใจเลือกซื้อ
ความรู้ร่วมกัน ดังนี้
สินค้าและบริการชนิดนั้นเพิ่มมากขึ้น
• สนิ คา้ และบรกิ ารเปน็ สงิ่ จ�ำ เปน็
ในการดำ�รงชีวิตท่ีสามารถตอบสนอง การโฆษณาสินค้าและบรกิ ารผ่านโทรทัศน์
ความต้องการของมนุษย์และช่วย
อำ�นวยความสะดวกด้านต่าง ๆ การ ๕) คุณภาพของสินค้าและบริการ ผู้บริโภคจะเลือกซื้อสินค้าและ
รู้จักคิดพิจารณาหลักการเพ่ือการ บริการที่มีคุณภาพเพื่อให้ได้รับความคุ้มค่าสูงสุด
เลอื กซอื้ สนิ คา้ และบรกิ ารจะชว่ ยใหไ้ ด้
รับประโยชน์จากการซื้อสินค้าและ ๖) อายุของผบู้ ริโภค ผู้มีอายตุ า่ งกนั ความต้องการสนิ ค้าและบรกิ าร
บริการอยา่ งค้มุ ค่าท่ีสดุ ก็แตกต่างกัน เช่น นักเรียนต้องการซื้อเครื่องเขียน แบบเรียน ของเล่น
ที่เป็นประโยชน์ วัยรุ่นต้องการสินค้าประเภทแฟชั่น การให้ความบันเทิง
ep 4 ตา่ ง ๆ วยั ผูใ้ หญ่ความตอ้ งการสินคา้ ที่แสดงถงึ ความมัน่ คง เช่น บา้ น รถยนต์
วยั ผสู้ ูงอายุความต้องการสินคา้ และบรกิ ารดา้ นการดูแลรกั ษาสขุ ภาพ
ขนั้ สอ่ื สารและนำ� เสนอ
๑๒. นกั เรยี นออกมาน�ำ เสนอตวั อยา่ งสนิ คา้ วัยเดก็ มีความตอ้ งการของเลน่ เพอ่ื ให้ความสนุกสนานเพลิดเพลิน
และบรกิ ารทใ่ี ชเ้ ปน็ ประจ�ำ พรอ้ มบอก
ป ร ะ โ ย ช น์ แ ล ะ ห ลั ก ก า ร เ ลื อ ก ซ้ื อ ๗) รสนิยม คือ ความนิยมในสิ่งใดสิ่งหน่ึง ซ่ึงแต่ละบุคคล
หนา้ ชนั้ เรยี น มีความนิยมแตกต่างกัน เช่น นักเรียนชอบอ่านหนังสือนิทาน เม่ือมีหนังสือ
ท่ีชอบนักเรียนก็จะซื้อมาอ่าน ความต้องการซ้ือสินค้าส่วนหน่ึงจึงมาจาก
5ep ขัน้ ประเมนิ เพอื่ เพมิ่ คุณคา่ ความชนื่ ชอบหรือรสนยิ มของแต่ละบุคคล
บรกิ ารสังคม
และจติ สาธารณะ 56 สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
๑๓. นักเรียนร่วมกันจัดทำ�ป้ายรณรงค์ ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
หลักการเลือกซื้อสินค้าและบริการ
ตามหลักของความพอเพียง และนำ� รายไดข้ องผบู้ รโิ ภคมผี ลตอ่ การเลอื กซอ้ื สนิ ค้าอยา่ งไร
ความรู้เรื่องหลักการเลือกซื้อสินค้า ๑ รายได้น้อยไมส่ ามารถซ้อื สนิ คา้ ได้
แ ล ะ บ ริ ก า ร ไ ป แ น ะ นำ � บุ ค ค ล ใ น ๒ รายได้มากซื้อสนิ ค้าได้จำ�นวนนอ้ ย
ครอบครวั และในชมุ ชน ๓ รายได้นอ้ ยเลอื กซ้ือสินค้าทมี่ รี าคาถูก
๔ รายได้มากซอ้ื สนิ ค้าไดท้ กุ อย่าง
(เฉลย ๓ เพราะรายได้เป็นปัจจัยสำ�คญั ในการตัดสินใจเลือกซ้อื สนิ ค้า)
สุดยอดคู่มือครู 56
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
๒. สิทธขิ องผู้บรโิ ภค ตัวชว้ี ัดSt
ในชีวิตประจำาวันเราต้องรับประทานอาหาร ซื้อเครื่องเขียน แบบเรียน ส ๓.๑ ป.๔/๒
บางคนต้องใช้รถโดยสารประจำาทาง ต้องใช้ถนน ใช้สะพาน ต้องใช้น้ำ� ภาระงาน/ชน้ิ งาน
ใช้ไฟฟ้าทั้งเมื่ออยู่ที่บ้านและอยู่ท่โี รงเรียน ใช้โทรศัพท์ติดต่อกับเพื่อน ตารางสำ�รวจสินค้าท่ีใช้ในชีวิตประจำ�วัน
หรือญาติพี่น้อง ในวันหยุดหรือปิดเทอม บางคนไปชมภาพยนตร์ ชมละคร ที่มีเครือ่ งหมายรบั รองคณุ ภาพ
ไปเที่ยวสวนสาธารณะ ไปเที่ยวภูเขา ไปเทยี่ วทะเล
ep 1 ขนั้ สังเกต
รวบรวมขอ้ มลู
การใชบ้ ริการรักษาพยาบาล ๑. นักเรียนร่วมกันรวบรวมข้อมูลข่าวสาร
เ กี่ ย ว กั บ สิ น ค้ า ที่ ไ ม่ มี คุ ณ ภ า พ แ ล ะ
การใช้บริการส่งพัสดุ การใชบ้ ริการรถโดยสารประจำาทาง เปน็ อนั ตรายตอ่ ผบู้ รโิ ภคหรอื ขา่ วอบุ ตั เิ หตุ
จากการใช้บริการรถโดยสารสาธารณะ
ผู้บริโภค หมายถึง ผู้ใช้สินค้าและบริการเพื่อตอบสนองความต้องการ และรว่ มกนั สนทนา โดยตอบค�ำ ถาม ดงั น้ี
ของตนเอง ซึ่งสินค้าและบริการบางชนิดไม่มีคุณภาพ หรือทำาให้ผู้บริโภค
เดือดร้อน ดังนั้น ผู้บริโภคจึงควรรู้สิทธิของตนเอง เพื่อให้สามารถเลือก • ข่าวที่นักเรียนรวบรวมข้อมูลได้
ซื้อสินค้าและใช้บริการได้อย่างถูกต้อง แ ส ด ง ใ ห้ เ ห็ น ถึ ง ปั ญ ห า อ ะ ไ ร ท่ี มี ต่ อ
ผบู้ ริโภค
การเลือกซอื้ สนิ ค้าและบริการ 57
(ตัวอย่างคำ�ตอบ สินค้าไม่มีคุณภาพ
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ การเลอื กซอ้ื สินคา้ การบรกิ ารไมม่ ีความปลอดภัย)
และบริการ
ขอ้ ใดเปน็ สทิ ธขิ องผบู้ รโิ ภค • จากข่าวกระทบตอ่ ผ้บู ริโภคอยา่ งไร
๑ ไดร้ ับสว่ นลดจากผขู้ าย (ตัวอยา่ งค�ำ ตอบ ทำ�ให้ได้รับอนั ตราย)
๒ เรยี กรอ้ งคา่ เสียหายได้หากเบื่อสนิ ค้า ๒. นักเรียนศึกษาเร่ือง สิทธิของผู้บริโภค
๓ มีอสิ ระในการเลอื กซอื้ สนิ คา้ และบริการ
๔ สามารถทำ�สัญญาทไ่ี ด้เปรียบตอ่ ผปู้ ระกอบธรุ กิจ จากหนงั สอื เรยี นและแหลง่ การเรยี นรอู้ นื่
(เฉลย ๓ เพราะเปน็ สิทธขิ องผบู้ รโิ ภคในการเลือกซ้ือ เพิ่มเติม จากน้ันร่วมกันสนทนา โดย
สนิ ค้าและบริการ) ตอบค�ำ ถาม ดงั นี้
• ผู้บริโภค หมายถึงบคุ คลใด
(ตวั อยา่ งค�ำ ตอบผเู้ ลอื กซอ้ื สนิ คา้ และบรกิ าร)
• สิทธิของผู้บริโภค หมายถึงอะไร
(ตัวอย่างคำ�ตอบ สิทธิหรืออำ�นาจตามท่ี
กฎหมายกำ�หนดเกี่ยวกับการซ้ือสินค้าและ
บริการ โดยกฎหมายให้การคุ้มครองและ
ดูแลความเสียหาย อันเกิดจากการใช้สินค้า
หรือบรกิ ารท่สี ่งผลเสยี หายตอ่ ผ้บู ริโภค)
• สิทธิพ้ืนฐานของผู้บริโภคท่ีได้รับ
ความคมุ้ ครองตามกฎหมายมีอะไรบ้าง
57 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 1 ขัน้ สงั เกต
St
รวบรวมข้อมูล สิทธพิ ืน้ ฐานของผู้บรโิ ภค
๓. นักเรียนร่วมกันศึกษาสถานการณ์ พระราชบญั ญัตคิ ุม้ ครองผูบ้ รโิ ภคไดบ้ ญั ญตั ิสทิ ธิของผู้บริโภคทีจ่ ะไดร้ บั
การถูกละเมิดสิทธิของผู้บริโภคในการ ความคุ้มครองตามกฎหมาย ๕ ประการ ดังนี้
เลอื กซือ้ สินคา้ และใช้บรกิ าร ดงั ตัวอย่าง
ภัสราเดินเข้าไปในตลาดนัดแห่งหนึ่ง ๑. สิทธิในการเลือกซื้อสินค้าและบริการอย่างอิสระ
แ ล้ ว มี ร้ า น ข า ย เ ค ร่ื อ ง สำ � อ า ง ทำ � ก า ร ผู้บริโภคสามารถเลือกซื้อสินค้าที่ต้องการได้อย่างอิสระ หากผู้ขายมีการ
โฆษณาชวนเช่ือว่า เป็นสินค้าจากบริษัท
ชื่อดังนำ�มาลดราคาสมนาคุณลูกค้า ภัสรา บังคับให้ซื้อสินค้าชนิดอื่น ผู้บริโภคสามารถเรียกร้องสิทธิได้
จึงซื้อสินค้าน้ันมา แต่ตรวจสอบพบว่าเป็น ๒. สทิ ธใิ นการไดร้ บั ขอ้ มลู ขา่ วสารจากการโฆษณา หรอื การแสดง
สินค้าลอกเลียนแบบ
คุณภาพของสินค้าและบริการอย่างถูกต้องและเพียงพอ
ผู้ ผ ลิ ต สิ น ค้ า แ ล ะ บ ริ ก า ร
ต้องนำาเสนอข้อมูลตามความเป็นจริง
จากนน้ั ใหน้ กั เรยี นรว่ มกนั สนทนา โดย และไม่แสดงข้อมูลท่ีทำาให้ผู้บริโภค
ตอบคำ�ถาม ดงั น้ี เข้าใจผิด หลงซื้อหรือใช้บริการ เช่น
• ภัสราถูกละเมิดสิทธิของผู้บริโภค ร้านค้าแห่งหนึ่งโฆษณาขายเตารีดว่า
ด้านใด (ตัวอย่างคำ�ตอบ สิทธิที่จะได้รับ “ไม่พอใจยินดีคืนเงิน” แต่ในความ
ความปลอดภยั จากการใช้สนิ ค้าและบรกิ าร)
จากนั้นครูร่วมสนทนากับนักเรียนว่า เป็นจริงมีเงื่อนไขว่า จะรับคืนภายใน
นักเรียนมีหลักการเลือกซ้ือสินค้าและ เวลา ๗ วัน ตั้งแต่วันที่ซื้อไปเท่านั้น
บริการอย่างไร จะรู้ได้อย่างไรว่าสินค้า ดังนั้น ผู้ซื้ออาจเข้าใจว่าถ้าไม่พอใจ การแสดงฉลากอาหารตามความเปน็ จริง
และบริการน้ันมีคุณภาพ แล้วครูอธิบาย ก็สามารถคืนสินค้าเมื่อไรก็ได้
เครื่องหมายรับรองคุณภาพแบบต่าง ๆ
จากตวั อยา่ งสนิ คา้ ใหน้ กั เรยี นฟงั เพม่ิ เตมิ ๓. สิทธิที่จะได้รับความปลอดภัยจากการใช้สินค้าและบริการ
ครูนำ�ตัวอย่างสินค้าที่มีเคร่ืองหมาย ผู้ผลิตและผู้ให้บริการจะต้องผลิตสินค้าและบริการที่ปลอดภัย
ต่อผู้บริโภค เช่น แม่ค้าต้องเลือกเนื้อสัตว์และผักที่สะอาดมาปรุงอาหาร
รับรองคุณภาพมาให้นักเรียนร่วมกัน ผู้ให้บริการรถโดยสารต้องเลือกรถที่ไม่ชำารุด มีสภาพดี ไม่เกิดอันตรายต่อ
ศึกษา ดังน้ี ผู้โดยสาร และขับรถโดยสารด้วยความระมัดระวัง
• เครื่องหมายมาตรฐานทั่วไปใน
บะหมีก่ ึง่ สำ�เรจ็ รูป น้าํ ตาลทราย 58 สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
• เคร่ืองหมายมาตรฐานบังคับใน
ผงซักฟอก เครอื่ งใชไ้ ฟฟา้
• เครื่องหมาย อย. ในขนมยี่ห้อ บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ต่าง ๆ เคร่อื งดม่ื ชนดิ ต่าง ๆ
นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ ๓-๕ คน เลือกโฆษณาสินค้าตามส่ือต่าง ๆ
ทนี่ กั เรียนสนใจกลมุ่ ละ ๑ เรื่อง แล้วบนั ทกึ ลงในแบบบนั ทึกในประเดน็ ตอ่ ไปนี้
• ชื่อสินคา้
• โฆษณาน้ีตอ้ งการสื่ออะไร
• สนิ ค้าน้ีมคี วามนา่ เชื่อถอื หรอื ไม่ เพราะเหตุใด
สุดยอดคู่มือครู 58
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
Stasean
๔. สิทธิที่จะได้รับการชดเชยความเสียหายเมื่อถูกละเมิด ep 2
ขน้ั คิดวิเคราะห์
และสรปุ ความรู้
ถ้าผู้บริโภคซื้อสินค้าหรือใช้บริการแล้วได้รับความเสียหาย เช่น ๔. นักเรียนยกตัวอย่างการปฏิบัติตนตาม
เมื่อซื้อนมกล่องที่ยังไม่หมดอายุ แต่เมื่อดื่มแล้วพบว่านมบูด ทำาให้ท้องเสีย สทิ ธขิ องผบู้ รโิ ภคและผลทเ่ี กดิ ขน้ึ โดยใช้
ต้องเข้ารับการรักษาพยาบาล ผู้บริโภคสามารถเรียกร้องค่ารักษาพยาบาล แผนภาพความคิด ดังตัวอยา่ ง
จากผู้ผลิตได้
การปฏบิ ตั ติ นตาม ถา้ ปฏิบตั ิ ผลทเี่ กดิ ข้นึ
๕. สิทธิที่จะได้รับความเป็นธรรมในการทำาสัญญา สิทธิของผูบ้ รโิ ภค ใช้สนิ คา้ ไดอ้ ย่าง
ผู้บริโภคจะต้องได้รับสัญญาที่ไม่ถูกเอาเปรียบจากผู้ประกอบธุรกิจ เช่น
- อา่ นฉลากสินคา้ ให้ ปลอดภัย
ในสัญญาซื้อขายบ้าน หากผู้ขายบ้านระบุว่าจะแถมเครื่องปรับอากาศ แต่ ละเอียด
ผู้ขายบ้านไม่แถมเครื่องปรับอากาศให้ ถือว่าเป็นการละเมิดสัญญา ผู้บริโภค - เลอื กซอื้ สินคา้ ท่มี ี ผลท่เี กิดข้นึ
สามารถเรียกร้องสิทธิได้ คุณภาพ อาจได้รบั อนั ตราย
ถา้ ไม่ปฏิบัติ จากการใช้สนิ คา้
๓. สินคา้ และบริการท่ีมเี ครือ่ งหมายรบั รองคุณภาพ
จากน้ันให้นักเรียนร่วมกันแสดงความ
ผู้บรโิ ภคทีด่ ีควรเลือกซื้อสนิ ค้าทีม่ ีเครื่องหมายรบั รองคุณภาพ ที่แสดงว่า คิดเห็นเก่ียวกับเครื่องหมายรับรอง
ผลิตภัณฑ์นั้นมีคุณภาพได้มาตรฐาน มีความปลอดภัย คุณภาพ โดยตอบค�ำ ถาม ดังน้ี
สำานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมหรือ สมอ. ให้การรับรอง • เพราะเหตุใดหน่วยงานของรัฐ
คุณภาพผลิตภัณฑ์แก่ผู้ผลิตที่สามารถผลิตผลิตภัณฑ์ที่ได้ตามมาตรฐาน จึงจัดให้มีเครื่องหมายรับรองคุณภาพ
ผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม โดยการออกใบอนุญาตให้แสดงเครื่องหมาย ในสินค้าและบรกิ าร
มาตรฐานตามชนิดของผลติ ภณั ฑน์ ั้น ๆ ซึ่งมีทั้งแบบไม่บังคับและแบบบังคับ
(ตัวอย่างคำ�ตอบ เพื่อแสดงว่าสินค้าและ
๓.๑ เครื่องหมายที่กำาหนดขึ้นและให้การรับรองโดยสำานักงาน บริการนั้นมีคุณภาพและมีความปลอดภัยใน
มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมหรือ สมอ. โดยกำาหนด
เครื่องหมายมาตรฐานสินค้าอุตสาหกรรม (มอก.) การอุปโภคและบรโิ ภค)
• หากนักเรียนต้องซ้ือเคร่ืองใช้ไฟฟ้า
เครื่องหมายมาตรฐานทั่วไป เป็น
เครื่องหมายสำาหรับผลิตภัณฑ์อุปโภคบริโภค เช่น นักเรียนควรสังเกตจากเคร่ืองหมาย
บะหมี่กึ่งสำาเร็จรูป น้ำ�ปลา ผู้ผลิตสามารถยื่นขอ รับรองคุณภาพใด (เครื่องหมายมาตรฐาน
การรับรองคุณภาพผลิตภัณฑ์ได้ด้วยความสมัครใจ บังคับ)
๕. นักเรียนคิดประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า
การเลือกซ้ือสินคา้ และบรกิ าร 59 แล้วสรุปเป็นความคิดรวบยอด โดย
ตอบค�ำ ถาม ดังนี้
• การรู้เรื่องสิทธิของผู้บริโภคและ
เคร่ืองหมายรับรองคุณภาพมีประโยชน์
ต่อนักเรียนอย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ
ป้องกันการถูกเอารัดเอาเปรียบจากการ
ซ้ือสินค้าและบริการ รู้วิธีการเรียกร้อง
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ความเสียหายจากการใช้สินค้าและบริการ
รวมท้ังช่วยให้สามารถเลือกซื้อสินค้าและ
นักเรียนร่วมกันเสนอแนวทางการจัดกิจกรรมเผยแพร่ความรู้เก่ียวกับสิทธิ บริการท่มี คี ณุ ภาพและมีความปลอดภัย)
ของผู้บริโภค หลักการเลือกซ้ือสินค้าและบริการที่มีเครื่องหมายรับรองคุณภาพ
โดยเขยี นแผนขนั้ ตอนการด�ำ เนนิ กจิ กรรม ลงมอื ปฏบิ ตั ิ สรปุ ผล แลว้ ออกมาน�ำ เสนอ
หนา้ ช้นั เรียน
59 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
St St บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ข้ันคดิ วิเคราะห์ เครื่องหมายมาตรฐานบังคับ เป็น
และสรปุ ความรู้
๖. นกั เรยี นแบง่ กลมุ่ ๓ กลมุ่ แลว้ สง่ ตวั แทน เครื่องหมายสำาหรับผลิตภัณฑ์ที่กฎหมายกำาหนดว่า
มาจับสลากเลือกเครื่องหมายรับรอง ต้องมีคุณภาพตามมาตรฐาน เพื่อคุ้มครองความ
คุณภาพ ดังน้ี ปลอดภัยของผู้บริโภค เช่น สายไฟฟ้า ถังดับเพลิง
ผงซักฟอก
• เครื่องหมายมาตรฐานทว่ั ไป
• เครื่องหมายมาตรฐานบงั คับ ๓.๒ เครื่องหมายที่กำาหนดขึ้นและให้การรับรองโดยสำานักงาน
• เคร่ืองหมาย อย. คณะกรรมการอาหารและยาหรือ อย.
๗. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันยกตัวอย่าง
สินค้าที่มีเครื่องหมายรับรองคุณภาพ
แ ต่ ล ะ ป ร ะ เ ภ ท ที่ ก ลุ่ ม รั บ ผิ ด ช อ บ เป็นเครื่องหมายสำาหรับผลิตภัณฑ์ 60-1-05841-2-0033
แลว้ บันทกึ ข้อมูลเป็นแผนภาพความคดิ ประเภทอาหารและยา สินค้าท่มี ีเครื่องหมาย
รับรองนี้ เช่น นม ขนม น้ำ�ดื่ม ครีมบำารุงผิว
ep 3 ขั้นปฏิบัติ
แหลละังสกราุปรปควฏาบิ มตั ริู้ หลกั การและวิธีการเลอื กบรโิ ภค
๑. เลือกซื้อเฉพาะสินค้าและบริการที่มีความจำาเป็นในการดำารงชีวิต
เท่านั้น โดยคำานึงถึงประโยชน์ในการใช้สอย
๘. นักเรียนสำ�รวจสินค้าที่ใช้ในชีวิต
ประจำ�วันของนักเรียนที่มีเครื่องหมาย ๒. เลือกซื้อสินค้าและบริการที่มีคุณภาพดี ราคาเหมาะสม
รับรองคุณภาพตามที่กำ�หนดให้อย่างละ ๓. ซื้อสินค้าและบริการที่มีเครื่องหมายรับรองคุณภาพ
๒ ชนิด บันทึกข้อมูลลงในตาราง ๔. ไม่เลือกซื้อสินค้าและบริการตามคำาโฆษณาชวนเชื่อ
แล้วสรุปเป็นความคดิ รวบยอด ๕. ไม่ควรซื้อสินค้าและบริการอย่างฟุ่มเฟือย
เครื่องหมาย ความหมายของ ปลอดภัยไว้ก่อน
รบั รอง รายการสนิ ค้า เครอื่ งหมายรับรอง
คุณภาพ คุณภาพสินคา้
เคร่ืองหมาย นํ้าตาล รบั รองผลิตภัณฑ์ การเลือกซอ้ื อาหารกระปอ๋ งควรสงั เกตจากลักษณะภายนอก ดังน้ี
มาตรฐานท่ัวไป นา้ํ ปลา อปุ โภค บริโภค ๑. ฉลากตอ้ งแสดงรายละเอยี ดเกย่ี วกบั เลขทะเบยี นอาหาร เครอ่ื งหมายรบั รอง
เครื่องหมาย กระตกิ นา้ํ ร้อน รับรองผลติ ภณั ฑ์
มาตรฐานบงั คบั เตารดี ท่กี ฎหมายกำ�หนดวา่ คณุ ภาพ วนั /เดือน/ปีทีผ่ ลิต และวันหมดอายชุ ัดเจน
ต้องมคี ุณภาพมาตรฐาน ๒. ภาชนะทบี่ รรจตุ ้องไม่บุบ บวม โปง่ และไม่เปน็ สนิม การรบั ประทานอาหาร-
เครื่องหมาย อย. น้าํ ดม่ื รับรองผลติ ภณั ฑ์
ขนม อาหารและยา กระป๋องทไ่ี ม่มคี ุณภาพอาจกอ่ ให้เกิดอันตรายได้
• นักเรียนจะรักษาผลประโยชน์ของ 60 สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
ตนเองในฐานะผบู้ รโิ ภคอยา่ งไร (ตวั อย่าง
ค�ำ ตอบเลอื กใชส้ นิ คา้ ทมี่ เี ครอื่ งหมายรบั รอง รอบรู้อาเซียนและโลก
คุณภาพเพื่อความปลอดภัย)
asean
จากนั้นนักเรียนประเมินการสำ�รวจ
สินค้าที่มีเครื่องหมายรับรองคุณภาพว่า การส่งออกสินค้าประเภทอาหารไปยังประเทศอ่ืนท่ีประชากรส่วนใหญ่นับถือ
มีความถูกต้องหรือไม่ และจะนำ�ความรู้ ศาสนาอสิ ลาม ผสู้ ง่ ออกจะตอ้ งผลติ อาหารใหถ้ กู ตอ้ งตามบทบญั ญตั ขิ องศาสนาอสิ ลาม
ไปปฏิบัติให้เกิดประโยชน์แก่ตนเองและ โดยเครื่องหมายทสี่ ามารถระบุไดว้ า่ เปน็ อาหารทช่ี าวมสุ ลมิ สามารถรับประทานได้ คอื
ผู้อนื่ อย่างไร เครอื่ งหมายฮาลาล
สุดยอดคู่มือครู 60
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
เว็บไซต์แนะนำา St St St asean
สำานักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค www.ocpb.go.th/index.asp ep 3 ขั้นปฏบิ ตั ิ
และสรุปความรู้
ผังสรุปสาระสำาคัญ หลงั การปฏิบตั ิ
การเลอื กซ้ือสินคา้ และบริการ ๙. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งท่ีเข้าใจเป็น
สินค้าและบริการ คือ ส่ิงที่นำามาซื้อขายแลกเปล่ียนกัน ความรู้รว่ มกนั ดังนี้
สินค้าและบริการในตลาดมีอยู่หลายชนิดซ่ึงแตกต่างกันท้ังด้าน • การท่ีผู้บริโภครู้จักสิทธิของ
ราคาและคณุ ภาพ โดยการเลอื กซอ้ื สนิ คา้ และบรกิ ารของผบู้ รโิ ภค ตนเองตามทกี่ ฎหมายก�ำ หนดจะท�ำ ให้
ข้ึนอยู่กับราคาสินค้า รายได้ของผู้บริโภค ความพึงพอใจของ สามารถเลือกซ้ือสินค้าและบริการได้
ผู้บริโภค การโฆษณาสินค้าและบริการ คุณภาพของสินค้าและ อย่างถูกต้องและปลอดภัย ซึ่งสินค้า
บริการ อายขุ องผู้บรโิ ภค รสนิยมของผบู้ ริโภค และบริการท่ีมีคุณภาพ จะต้องมี
เคร่ืองหมายรับรองคุณภาพและ
สทิ ธิของผ้บู ริโภค มาตรฐานจากหน่วยงานราชการ
ที่รับผิดชอบและกำ�กับดูแลให้การ
รับรอง ซึ่งจะมีความปลอดภัยต่อ
ผบู้ ริโภค
การเลอื กซอ้ื ผบู้ ริโภคยอ่ มมสี ทิ ธไิ ด้รับการคุ้มครองจากการใชส้ ินค้าและ ep 4
สินค้าและ บริการ ซ่ึงสิทธิพื้นฐานของผู้บริโภค ได้แก่ สิทธิในการเลือกซ้ือ
บรกิ าร สินค้าและบริการอย่างอิสระ สิทธิในการได้รับข้อมูลข่าวสารจาก ขน้ั สอ่ื สารและนำ� เสนอ
การโฆษณาหรือการแสดงคุณภาพของสินค้าและบริการอย่าง
ถูกต้องและเพียงพอ สิทธิท่ีจะได้รับความปลอดภัยจากการใช้ ๑๐. นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมานำ�เสนอ
สินค้าและบริการ สิทธิท่ีจะได้รับการชดเชยความเสียหายเมื่อ ตัวอย่างสินค้าที่มีเคร่ืองหมายรับรอง
ถูกละเมิด สิทธทิ ีจ่ ะได้รับความเป็นธรรมในการทาำ สัญญา คุ ณ ภ า พ ท่ี ใ ช้ ใ น ชี วิ ต ป ร ะ จำ � วั น
หน้าชัน้ เรยี น
สินค้าและบรกิ ารท่มี เี ครอ่ื งหมายรับรองคุณภาพ
5ep ขั้นประเมินเพื่อเพ่ิมคณุ คา่
ผู้บริโภคท่ีดีควรเลือกซื้อสินค้าที่มีเคร่ืองหมายรับรอง บริการสังคม
คุณภาพท่ีแสดงให้เห็นว่าผลิตภัณฑ์นั้นมีคุณภาพและได้ และจติ สาธารณะ
มาตรฐาน สามารถบรโิ ภคได้อยา่ งปลอดภยั
การเลือกซอื้ สินคา้ และบริการ 61 ๑๑. นักเรียนร่วมกันจัดทำ�สื่อรณรงค์
หรือป้ายนิเทศ เพ่ือรณรงค์การ
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 เลือกซื้อสินค้าและบริการท่ีมีคุณภาพ
และเผยแพรค่ วามรสู้ ทิ ธขิ องผบู้ รโิ ภค
ในการเลอื กซ้อื สนิ คา้ และบรกิ าร
นักเรียนร่วมกันเสนอแนวทางการป้องกันและแก้ไขปัญหาในกรณีท่ีถูก
เอารัดเอาเปรียบจากการได้รับสินค้าหรือบริการที่ไม่มีคุณภาพและเกิดอันตรายแก่
ตนเองว่านกั เรยี นจะใช้สิทธขิ องผู้บริโภคทางกฎหมายอย่างไร
61 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ตัวช้ีวัด กิจกรรมการเรียนรู้
ส ๓.๑ ป.๔/๑ ๑. นักเรียนสำารวจสินค้าและบริการในชุมชนมาอย่างละ ๑๐ ชนิด แล้วจำาแนกเป็น
ส ๓.๑ ป.๔/๒ แผนภาพความคิด ดังตัวอย่าง
สินคา้ บรกิ าร
ในชุมชน ในชุมชน
๒. นักเรียนวาดภาพสินค้าและบริการที่ใช้เป็นประจำามาอย่างละ ๑ ประเภท
แล้วเขียนอธิบายในหัวข้อ
• ชื่อสินค้าหรือบริการ • ประโยชน์ที่ได้รับ
• ปัจจัยในการเลือกซื้อสินค้า/เลือกใช้บริการ
๓. นักเรียนสำารวจสินค้าที่ใช้ในบ้านว่ามีเครื่องหมายรับรองคุณภาพอะไรบ้าง
ให้บันทึกเป็นแผนภาพความคิด ดังตัวอย่าง
60-1-05841-2-0033
๔. ครยู กตวั อยา่ งสถานการณก์ ารละเมดิ สทิ ธผิ ้บู รโิ ภค แลว้ รว่ มกนั วเิ คราะหข์ อ้ คดิ
ที่ได้จากสถานการณ์ดังกล่าว
แนวคำ� ตอบ คาำ ถามพัฒนากระบวนการคดิ
๑. คณุ ภาพและประโยชนใ์ นการใชส้ อย ๑. การเลือกซื้อสินค้าต้องคำานึงถึงสิ่งใดเป็นสำาคัญ
๒. ทำ�ให้ส้นิ เปลืองในการใช้จ่าย ๒. การตัดสินใจซื้อสินค้าโดยยึดความต้องการของตนเองเป็นหลัก
๓. สิทธิพ้ืนฐาน ๕ ประการ คือ สิทธิในการซื้อ
จะส่งผลอย่างไร
หรือใช้บริการอย่างอิสระ สิทธิในการรับ ๓. ในฐานะผู้บริโภค นักเรียนได้รับสิทธิอะไรบ้าง
ข้อมูลข่าวสารที่เพียงพอ สิทธิในความ ๔. การเลือกใช้สินค้าที่มีเครื่องหมายรับรองคุณภาพมีข้อดีอย่างไร
ปลอดภัย สิทธิในการได้รับค่าชดเชย ๕. นักเรียนจะปฏิบัติตนในฐานะผู้บริโภคที่ดีได้อย่างไร
ความเสียหาย สิทธิในการได้รับความ
เป็นธรรมในการทำ�สัญญา 62 สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๔
๔. ได้รับความปลอดภัยในการใช้สนิ คา้
๕. รอบคอบในการซ้ือหรือใช้บริการทุกคร้ัง ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
เพือ่ ป้องกันสิทธขิ องตนเอง
เมือ่ ผู้บรโิ ภคถกู ละเมดิ สิทธิควรร้องเรยี นหน่วยงานใด
สุดยอดคู่มือครู 62 ๑ กระทรวงพาณชิ ย์
๒ ส�ำ นักงานคณะกรรมการอาหารและยา
๓ ส�ำ นกั งานมาตรฐานผลิตภัณฑอ์ ตุ สาหกรรม
๔ ส�ำ นกั งานคณะกรรมการคมุ้ ครองผู้บริโภค
(เฉลย ๔ เพราะเป็นหน่วยงานที่ดูแลรักษาผลประโยชน์และความเป็นธรรมให้แก่ผู้บริโภค
ตามกฎหมาย)
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
เป้าหมายการเรยี นรู้
ห๒นว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี เศรษฐกจิ พอเพียงและความสมั พนั ธ์ มาตรฐานการเรียนรู้
ทางเศรษฐกจิ
มาตรฐาน ส ๓.๑
ผังสาระการเรยี นรู้ การประยกุ ตใ์ ชป้ รชั ญา ตวั ชว้ี ดั เขา้ ใจและสามารถบรหิ ารจดั การทรพั ยากร
ของเศรษฐกจิ พอเพียง ๑. อธบิ ายหลักการของเศรษฐกิจพอเพยี ง ในการผลิตและการบริโภค การใช้
หลกั การของเศรษฐกิจพอเพียง ในการดาำ รงชีวิต และนาำ ไปใชใ้ นชวี ติ ประจาำ วนั ของตนเอง ทรพั ยากรทมี่ อี ยจู่ �ำ กดั ไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ
(ส ๓.๑ ป.๔/๓) และคุ้มค่า รวมทั้งเข้าใจหลักการของ
เศรษฐกจิ พอเพยี ง ๒. อธิบายความสมั พนั ธ์ทางเศรษฐกิจ เศรษฐกิจพอเพียงเพ่ือการดำ�รงชีวิต
ของคนในชุมชน (ส ๓.๒ ป.๔/๑) อยา่ งมีดุลยภาพ
มาตรฐาน ส ๓.๒
เศรษฐกิจพอเพยี ง สาระสาำ คญั เข้าใจระบบและสถาบันทางเศรษฐกิจ
และความสัมพันธ์ ๑. การนาำ หลกั การของเศรษฐกิจพอเพยี ง ต่าง ๆ ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ และ
มาประยกุ ตใ์ ชใ้ นชวี ติ ประจาำ วนั จะทาำ ให ้ ค ว า ม จำ � เ ป็ น ข อ ง ก า ร ร่ ว ม มื อ กั น ท า ง
ทางเศรษฐกิจ ดำารงชวี ิตอยา่ งมีความสุข และสามารถ เศรษฐกิจในสงั คมโลก
ชว่ ยเหลอื ตนเองได้
ความสัมพนั ธ์ทางเศรษฐกจิ ในชมุ ชน ๒. ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจของคน สมรรถนะสำ�คัญของผ้เู รยี น
ในชุมชน จะทาำ ให้เศรษฐกจิ ในชมุ ชน
อาชพี สนิ ค้าและบรกิ ารต่างๆ การสรา้ งความเข้มแข็งให้ชุมชน มกี ารพฒั นาและเป็นการช่วยเหลอื กนั ๑. ความสามารถในการสือ่ สาร
ท่ีผลิตในชุมชน ด้วยการใช้สิ่งของทผี่ ลติ ในชุมชน เพื่อให้คนในชมุ ชนมรี ายได้ ๒. ความสามารถในการคิด
๓. ความสามารถในการใช้ทักษะชวี ติ
การพ่งึ พาอาศัยกนั ทางเศรษฐกิจของคนในชมุ ชน
เศรษฐกิจพอเพียงในการดาำ รงชวี ิต
๑ ๒ ๓๔ คณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์
มีวินัย
การเลอื กซื้อสง่ิ ของที่ รับประทานอาหาร ซ่อมแซม มนี ้ำาใจช่วยเหลือและ ตัวช้ีวัดที่ ๔.๑ ตั้งใจ เพียรพยายามใน
จำาเปน็ โดยยึดหลกั ให้หมดไม่เหลือทง้ิ เครอ่ื งแตง่ กายทีช่ าำ รุด แบง่ ปนั ผอู้ น่ื ตามกำาลัง การเรียนและเขา้ ร่วมกิจกรรมการเรยี นรู้
ความพอประมาณ อย่อู ยา่ งพอเพยี ง
เพอื่ นำามาใช้ใหม่ ความสามารถของตน ตวั ชวี้ ดั ที่ ๕.๑ ด�ำ เนนิ ชวี ติ อยา่ งพอประมาณ
มีเหตผุ ล รอบคอบ มคี ุณธรรม
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 มุง่ มนั่ ในการทำ�งาน
ตัวชีว้ ัดท่ี ๖.๑ ตั้งใจและรับผิดชอบใน
นกั เรยี นแบง่ กลุ่มศึกษาหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง แล้วน�ำ มาประยุกต์ใช้ การปฏิบตั หิ นา้ ทกี่ ารงาน
ในกิจกรรมต่าง ๆ ทั้งในโรงเรียน ครอบครัว และชุมชน โดยเขียนแผนข้ันตอน
การปฏิบัติกิจกรรม ปฏิบัติกิจกรรมดังกล่าว และสรุปผลการศึกษา แล้วออกมา
น�ำ เสนอผลการศกึ ษาและเผยแพร่ความรหู้ นา้ ช้ันเรียน
63 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ตวั ชีว้ ัด
ส ๓.๑ ป.๔/๓ จดุ ประกายความคิด
ภาระงาน/ชิน้ งาน นกั เรยี นจะดำ�เนินชวี ิต
ต�มหลักเศรษฐกิจพอเพียง
แนวทางการนำ�หลักเศรษฐกิจพอเพียง
ไปใชใ้ นชีวิตประจำ�วนั ไดอ้ ย่�งไร
St ep 1 ขนั้ สงั เกต
รวบรวมขอ้ มลู
๑. นกั เรยี นรวบรวมขอ้ มลู โดยการสงั เกต
ภาพการดำ�รงชีวิตของผู้คนในชุมชน
ท่ีมีการเพาะปลูกพืชผักสวนครัว และ
เลยี้ งสตั วเ์ พอื่ รบั ประทานในครอบครวั ๑. เศรษฐกจิ พอเพยี ง
จากน้ันให้นักเรียนร่วมกันสนทนา
โดยตอบคำ�ถาม ดังนี้ เศรษฐกิจพอเพียง เป็นปรัชญาท่ีพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร
• นักเรียนช่ืนชอบวิถีชีวิตของผู้คน มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงมุ่งเน้นให้คนไทย
พึ่งพาตนเอง ใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ให้ได้ประโยชน์อย่างคุ้มค่าที่สุด ซึ่งเป็นรากฐาน
ในภาพหรอื ไม่ อยา่ งไร (ตวั อยา่ งค�ำ ตอบ อันจะนำาไปสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืนทั้งทางเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม
เศรษฐกิจพอเพียงจึงเป็นแนวคิดหนึ่งในการพัฒนาเศรษฐกิจ ซึ่งสามารถนำามา
ชน่ื ชอบเพราะมคี วามใกลช้ ดิ กบั ธรรมชาต)ิ ประยุกต์ใช้ตั้งแต่ระดับบุคคล ครัวเรือน ชุมชน จนถึงระดับประเทศ
• นักเรียนคิดว่าบุคคลในภาพ หลักการของเศรษฐกิจพอเพียง มีหลักสำาคัญ ดังนี้
ดำ�เนินชีวิตตามหลักความพอเพียง ๑. ความพอเพียง ประกอบด้วยคุณลักษณะ ดังนี้
หรือไม่ อย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ ๑.๑ ความพอประมาณ หมายถึง ความพอดี ที่ไม่น้อยเกินไป
ดำ�เนินชีวิตตามหลักความพอเพียง ไม่มากเกินไป โดยไม่เบียดเบียนตนเองและผู้อื่น เช่น ใช้เงินให้พอดีกับ
รายรับ
เนอื่ งจากรจู้ กั ประหยดั คา่ ใชจ้ า่ ยในครวั เรอื น
โดยการเพาะปลูกพืชไว้สำ�หรับรับประทาน
ในครอบครัว)
๒. ครูนำ�พระราชดำ�รัสเก่ียวกับเศรษฐกิจ
พอเพยี งของพระบาทสมเดจ็ พระมหา- 64 สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๔
ภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถ
บพิตร มาอ่านให้นักเรียนฟัง เช่น จากนัน้ นกั เรียนร่วมกันสนทนาเก่ยี วกับพระราชดำ�รัสดังกล่าว
“คนเราถ้าพอในความต้องการ ก็มี ๓. นักเรยี นรว่ มกันศกึ ษาเรอ่ื ง เศรษฐกจิ พอเพียง จากหนังสือเรียน
ความโลภน้อย เม่ือมีความโลภน้อย และแหล่งการเรียนรู้อน่ื เพม่ิ เตมิ
กเ็ บยี ดเบยี นคนอน่ื นอ้ ย ถา้ ทกุ ประเทศ
มี ค ว า ม คิ ด อั น นี้ ไ ม่ ใ ช่ เ ศ ร ษ ฐ กิ จ บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
มีความคิดว่าทำ�อะไรต้องพอเพียง นักเรียนสืบค้นข้อมูลความรู้จากอินเทอร์เน็ตเก่ียวกับพระราชกรณียกิจ
หมายความว่าพอประมาณ ไม่สุดโต่ง ของพระบาทสมเดจ็ พระมหาภมู พิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร ทที่ รงด�ำ เนนิ
ไมโ่ ลภอยา่ งมาก คนเราก็อย่เู ป็นสุข” โครงการเกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียง แล้วนำ�ข้อมูลมาจัดป้ายนิเทศเผยแพร่ความรู้
หนา้ ชนั้ เรยี น
สุดยอดคู่มือครู 64
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
๑.๒ ค ว า ม มี เ ห ตุ ผ ล Stasean
ep 2
ขนั้ คดิ วเิ คราะห์
และสรปุ ความรู้
หมายถึง การตัดสินใจทำาสิ่ง ๔. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น
ต่าง ๆ ด้วยเหตุผล เช่น ตัดสินใจ โดยตอบคำ�ถาม ดงั นี้
ซื้อดินสอแท่งใหม่เพราะดินสอ
แท่งเดิมใช้หมดแล้ว ไม่ใช่ตัดสินใจ • นักเรียนเข้าใจอย่างไรเกี่ยวกับการ
ดำ�เนนิ ชีวิตทางสายกลาง
พระบาทสมเดจ็ พระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช เพราะอยากได้ดินสอแท่งใหม่ (ตัวอย่างคำ�ตอบ การดำ�เนินชีวิตบนความ
บรมนาถบพติ ร เพิ่ม
พอดี ไม่มากไม่น้อยเกินไป มีเหตุผล
๑.๓ การมีภูมิคุ้มกันใน
ตัวที่ดี หมายถึง การเตรียมตัว มีภูมิคุ้มกันในตนเอง เช่น มีความรู้รอบคอบ
ใ ห้ พ ร้ อ ม รั บ ผ ล ก ร ะ ท บ แ ล ะ
การเปลี่ยนแปลงด้านต่าง ๆ ที่จะ มีคุณธรรม เสียสละ แบ่งปัน รักษาประโยชน์
เกิดขึ้น
ของสว่ นรวม)
• การดำ�เนินชีวิตตามหลักปรัชญา
ของเศรษฐกิจพอเพยี ง มปี ระโยชนอ์ ย่างไร
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ทำ�ให้การดำ�เนินชีวิต
๒. เง่ือนไข ประกอบด้วยคุณลักษณะ ดังนี้ ไม่เดือดร้อน เพราะรู้จักการพึ่งพาตนเอง
๒.๑ เงื่อนไขความรู้ หมายถึง ต้องมีความรอบรู้ในด้านต่าง ๆ
มีความระมัดระวังในการดำ�เนินชีวิต ไม่เป็น
มกี ารใชค้ วามรูอ้ ยา่ งรอบคอบ และนาำ ความรูม้ าใชป้ ฏบิ ตั ดิ ว้ ยความระมดั ระวงั
คนทห่ี ลงไปตามกระแสวตั ถุนิยม)
• นั ก เ รี ย น จ ะ นำ � ห ลั ก ป รั ช ญ า
๒.๒ เงื่อนไขคุณธรรม ประกอบด้วย การมีความซื่อสัตย์สุจริต ของเศรษฐกิจพอเพียงไปปฏิบัติในชีวิต
มีความอดทน มีความขยันหมั่นเพียร ใช้สติปัญญาในการดำาเนินชีวิต ประจำ�วนั ได้หรือไม่ อยา่ งไร
ไม่โลภ และแบ่งปันให้ผู้อื่นตามความเหมาะสม (ตัวอย่างคำ�ตอบ ได้ โดยการลดค่าใช้จ่าย
เว็บไซต์แนะนำ� ทไี่ ม่จำ�เปน็ และประหยัดอดออม)
เศรษฐกิจพอเพียง www.sufficiencyeconomy.org ๕. นักเรียนคิดประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่า
เศรษฐกิจพอเพียงและความสมั พนั ธท์ างเศรษฐกจิ 65 แล้วสรุปเป็นความคิดรวบยอด โดย
ตอบค�ำ ถาม ดังน้ี
• การดำ�เนินชีวิตตามหลักปรัชญา
ของเศรษฐกิจพอเพียงส่งผลดีต่อสังคม
ชุมชน และประเทศชาตอิ ยา่ งไรบา้ ง
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ท�ำ ใหส้ งั คม ชุมชนสามารถ
เสริมความรู้ ครูควรสอน พึ่งพาตนเองได้เกิดการแบง่ ปันช่วยเหลอื กัน
ทำ�ให้เศรษฐกิจ สังคม ส่ิงแวดล้อมของ
ครูอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับการมีภูมิคุ้มกันในตัวที่ดีว่า การมีภูมิคุ้มกันในตัวที่ดี ประเทศชาติ เกิดความสมดุล มั่นคง และ
คือ การไม่ประมาทในการดำ�เนินชีวิต การมีสติ ความรอบคอบ และระมัดระวัง ยั่งยนื )
ความเตรียมพร้อมกับสง่ิ ต่าง ๆ ในการใช้ชีวติ
65 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
St St บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ข้ันคดิ วเิ คราะห์ แผนภาพ สรุปปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
และสรปุ ความรู้
๖. นักเรียนแบ่งกลุ่ม ๓-๔ กลุ่ม แล้ว ทางสายกลาง
ร่วมกันยกตัวอย่างการนำ�หลักปรัชญา
ของเศรษฐกิจพอเพียงไปประยุกต์ใช้กับ พอประมาณ
กจิ กรรมต่าง ๆ ในชีวิตประจ�ำ วัน
มีเหตุผล มีภูมิคุ้มกัน
๗. นักเรียนแต่ละกลุ่มเลือกตัวอย่าง ในตัวที่ดี
ก า ร นำ � ห ลั ก ป รั ช ญ า ข อ ง เ ศ ร ษ ฐ กิ จ
พอเพียงไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำ�วัน เงื่อนไขความรู้ เงื่อนไขคุณธรรม
แล้ววิเคราะห์แนวทางการปฏิบัติและ (รอบรู้ รอบคอบ ระมัดระวัง) (ซื่อสัตย์สุจริต ขยัน อดทน
ผลที่เกิดขึน้
สติปัญญา แบ่งปัน)
ep 3 ขัน้ ปฏิบตั ิ
แหลละังสกราปุรปควฏาิบมตั ริู้ นำาสู่
๘. นักเรียนแต่ละกลุ่มเสนอแนวทาง ชีวิต/เศรษฐกิจ/สังคม/สิ่งแวดล้อม
การนำ�หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง สมดุล/มั่นคง/ยั่งยืน
ไปประยกุ ตใ์ ชใ้ นชวี ติ ประจ�ำ วนั ตามหวั ขอ้
ทกี่ �ำ หนด พรอ้ มทง้ั บอกประโยชนท์ ไี่ ดร้ บั ๒. ก�รประยกุ ตใ์ ช้ปรชั ญ�ของเศรษฐกิจพอเพียงในก�รด�ำ รงชวี ติ
แลว้ สรปุ เปน็ ความคดิ รวบยอด
การน�ำ หลักปรชั ญาของ ประโยชน์ที่ไดร้ ับ นักเรียนสามารถนำาปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ใน
ท�ำ ให้มีเงินออม ชีวิตประจำาวันได้ ดังนี้
การ เศรษฐกิจพอเพียงมาใช้
ใชจ้ า่ ย
ใช้จา่ ยอยา่ งประหยดั
การนำ�หลักปรัชญาของ ประโยชนท์ ่ไี ด้รบั ๑. มีความประหยัด อดออม ใช้จ่ายแต่ส่ิงที่
ลดคา่ ใชจ้ า่ ยในครอบครวั จำาเปน็ การเลือกซื้อสิ่งของเครื่องใช้ ซื้ออาหาร หรือ
การรบั - เศรษฐกิจพอเพยี งมาใช้ ใช้จ่ายสิ่งต่าง ๆ ต้องเลือกใช้จ่ายเมื่อมีความจำาเป็น
ประทาน รับประทานอาหารไม่ให้ โดยยึดหลักความพอประมาณ มีเหตุผล ซื่อตรง
และไม่เบียดเบียนผู้อื่น เช่น ร้านเครื่องเขียน
อาหาร เหลือทิ้ง มีกล่องดินสอแบบใหม่มาวางขาย นักเรียนมี
การนำ�หลกั ปรชั ญาของ ประโยชน์ทไ่ี ด้รบั รูจ้ ักประหยดั เลือกซอ้ื
สิ่งของทจ่ี าำ เปน็
การ เศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ ชว่ ยครอบครวั ประหยัด
แตง่ ซ่อมแซมเสอ้ื ผา้ เพ่ือน�ำ ลดคา่ ใชจ้ า่ ยในการ 66 สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
ซอ้ื ใหม่
กาย กลบั มาใช้ใหม่
จากนั้นนักเรียนอภิปรายผลจากการ บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
เสนอแนวทางการนำ�หลักปรัชญาของ
เศรษฐกจิ พอเพยี งไปใชใ้ นชวี ติ ประจ�ำ วนั วา่ ครนู �ำ ภาพตวั อยา่ งการประยกุ ตใ์ ชห้ ลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งในการด�ำ รงชวี ติ
แนวทางดังกล่าวนักเรียนสามารถปฏิบัติ ของพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร มาจัดแสดง
ได้หรือไม่ แนวทางใดที่ควรนำ�ไปปฏิบัติ เพอ่ื ใหน้ กั เรยี นยึดถอื และนำ�ไปเปน็ ตัวอย่างการปฏบิ ัติตนในการด�ำ เนนิ ชีวิตประจำ�วนั
ในทันที เพราะเหตุใด และนักเรียนจะ
ปรับปรุงแก้ไขตนเองเร่ืองใดเพื่อให้
สอดคล้องกับหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ
พอเพียง
สุดยอดคู่มือครู 66
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
กล่องดินสออยู่แล้ว ถึงแม้จะไม่สวยงาม ไม่ใหม่ แต่ก็ยังใช้งานได้ นักเรียน St St St ep 3 ข้ันปฏิบตั ิ
จึงควรมีความพอใจ และมีความซื่อสัตย์ ไม่หยิบฉวยเอามาเป็นของตนเอง และสรปุ ความรู้
หลังการปฏิบัติ
๒. รับประทานอาหารในปริมาณที่เหมาะสม ควรรับประทาน-
อาหารใหพ้ อดี และรบั ประทานอาหารใหห้ มดไมเ่ หลือทิ้ง ๙. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงท่ีเข้าใจเป็น
ความรรู้ ่วมกนั ดังน้ี
๓. ซ่อมแซมสิ่งของท่ีชำารุดให้นำากลับ
มาใช้ใหม่ เช่น ซ่อมแซมเครื่องแต่งกายที่ชำารุด • หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
เพ่ือนำามาใช้ได้ใหมโ่ ดยไมต่ ้องซอื้ เป็นหลักหรือแนวทางปฏิบัติให้รู้จักการ
พึ่งพาตนเอง โดยการรู้จกั นำ�ทรพั ยากรที่
๔. การช่วยเหลือและแบ่งปันผู้อื่น รู้จัก มีอยู่อย่างจำ�กัดมาใช้ให้เกิดประโยชน์
มีน้ำ�ใจช่วยเหลือและแบ่งปันผู้อื่นตามกำาลัง สูงสดุ ต่อการด�ำ เนนิ ชีวติ ประจำ�วนั
ความสามารถของตนโดยไม่หวังส่ิงตอบแทน
และทาำ ประโยชน์เพ่ือสว่ นรวม ซอ่ มแซมเส้อื ผา้ ที่ชาำ รุด ep 4
เพ่อื นาำ กลบั มาใช้ใหม่
ขน้ั สอื่ สารและนำ� เสนอ
๓. คว�มสมั พนั ธท์ �งเศรษฐกิจในชุมชน ๑๐. นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมานำ�เสนอ
๓.๑ อาชพี สินค้าและบรกิ ารต่างๆ ที่ผลติ ในชมุ ชน แนวทางการน�ำ หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ
พอเพียงไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำ�วัน
การประกอบอาชีพของคนในชุมชนมีความแตกต่างกันออกไป หนา้ ชน้ั เรียน
ขึ้นอยู่กับความสามารถของแต่ละบุคคล อาชีพของบุคคลในชุมชน
ทำาให้เกิดสินค้าและบริการต่าง ๆ ดังนี้ 5ep ขนั้ ประเมินเพอื่ เพ่ิมคุณคา่
บริการสงั คม
และจิตสาธารณะ
อาชีพประมงทำาให้เกิดสินค้า คือ กุ้ง หอย ปู ปลา ๑๑. นั ก เ รี ย น คิ ด อ อ ก แ บ บ กิ จ ก ร ร ม ห รื อ
โครงการเก่ียวกับการสร้างความร่วมมือ
เศรษฐกจิ พอเพยี งและความสัมพนั ธท์ างเศรษฐกจิ 67 กบั ผนู้ �ำ ชมุ ชนในการเผยแพรใ่ หค้ �ำ แนะน�ำ
แก่ประชาชนเก่ียวกับหลักปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียง โดยนักเรียนเข้าไป
มีส่วนร่วมกจิ กรรมดังกลา่ ว
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
นักเรียนสำ�รวจและรวบรวมข้อมูลเก่ียวกับอาชีพ สินค้าและบริการต่าง ๆ
ทผ่ี ลติ ในชมุ ชนวา่ มอี ะไรบา้ ง จากนน้ั วเิ คราะหถ์ งึ ความสมั พนั ธท์ างเศรษฐกจิ ในชมุ ชน
ของอาชีพ สินคา้ และบรกิ ารต่าง ๆ แล้วออกมาน�ำ เสนอหน้าชั้นเรียน
67 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ตัวชี้วัด อาชีพแม่ครัวทำาให้เกิดสินค้า คือ อาหาร
ส ๓.๒ ป.๔/๑
Stภาระงาน/ชิน้ งาน
แบบบนั ทึกผลการส�ำ รวจความสมั พันธ์
ทางเศรษฐกจิ ของคนในชมุ ชน
ep 1 ขน้ั สังเกต
รวบรวมขอ้ มูล
๑. นักเรียนร่วมกันอ่านบัตรคำ�เก่ียวกับ
อาชพี สินค้าและบริการ ดงั น้ี
รา้ นตดั ผม ค้าขาย อาชีพทำานาทำาให้เกิดสินค้า คือ ข้าวเปลือก
ศูนย์อนามัยชุมชน ชาวสวน อาชีพชาวสวนผลไม้ทำาให้เกิดสินค้า คือ ผลไม้
ปลา รา้ นอินเทอรเ์ น็ต อาชีพขับรถโดยสาร คือ การบริการโดยสารรถประจำาทาง
ตโู้ ทรศัพทส์ าธารณะ ข้าวสาร 68 สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๔
พชื ผกั ข้าราชการ บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ชาวนา คนขับรถโดยสาร นักเรียนออกมานำ�เสนอหน้าชั้นเรียนว่าในอนาคตต้องการประกอบอาชีพอะไร
เพราะเหตุใด และท�ำ อย่างไรจงึ จะประสบความสำ�เรจ็ ในอาชีพนน้ั ได้
ผลไม้ ผา้ ไหม
รถโดยสารประจำ�ทาง
จากนั้นนักเรียนแบ่งกลุ่มออกเป็น
๓ กลมุ่ และแบง่ กระดานออกเปน็ ๓ สว่ น
ดงั น้ี
• สว่ นท่ี ๑ อาชีพ
• สว่ นที่ ๒ สินคา้
• ส่วนที่ ๓ บรกิ าร
หลงั จากนนั้ ใหน้ กั เรยี นสง่ ตวั แทนกลมุ่
ออกมาจัดบัตรคำ�ให้ตรงกับส่วนของ
ตนเอง กลุ่มท่ีจัดเสร็จก่อนและถูกต้อง
เป็นผู้ชนะ
๒. นกั เรียนศึกษาเน้อื หาเร่อื ง ความสมั พันธ์
ทางเศรษฐกิจในชมุ ชน จากหนังสอื เรียน
และแหลง่ การเรยี นรอู้ นื่ เพ่ิมเติม
สุดยอดคู่มือครู 68
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
ep 1asean
ขน้ั สงั เกต
รวบรวมข้อมูล
St
อาชีพตัดผม คือ การบริการตัดผม ๓. นักเรียนท้ัง ๓ กลุ่ม ยกตัวอย่างอาชีพ
ฝากเงิน สินคา้ และบรกิ ารท่ีเป็นผลผลิตในชมุ ชน
อาชีพตัดเย็บเสื้อผ้า คือ การบริการรับตัดเย็บเสื้อผ้า ู้กยืม ดงั นี้
อาชีพของคนในชุมชนทำาให้เกิดสินค้าและบริการที่ช่วยอำานวย
ความสะดวกให้คนในชุมชน • กลมุ่ ที่ ๑ อาชพี ของคนในชมุ ชน
๓.๒ การพง่ึ พาอาศยั กันทางเศรษฐกจิ ของคนในชมุ ชน • กลุ่มที่ ๒ สินค้าและผลติ ภณั ฑ์
ในชมุ ชน
คนในชุมชนมีการพึ่งพาอาศัยกันทางเศรษฐกิจเพื่อช่วยเหลือ • กลุ่มที่ ๓ การบรกิ ารในชุมชน
ซึ่งกันและกัน เช่น การซื้อขาย การกู้ยืม จากนั้นให้นักเรียนร่วมกันสนทนา
ตัวอย่าง
แลกเปลี่ยนความรู้เก่ียวกับการเช่ือมโยง
คนขายผลไม้ สัมพันธ์กันระหว่างอาชีพ สินค้าและ
ไปตัดผมที่ร้าน บริการในชุมชน โดยตอบคำ�ถาม ดงั นี้
• ระหว่างผู้ขายสินค้ากับผู้ซ้ือสินค้า
ช่างตัดผมซื้อผลไม้ มีการพ่งึ พาอาศัยกนั อย่างไร
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ผู้ขายสินค้าคอยให้บริการ
เศรษฐกิจพอเพยี งและความสมั พนั ธท์ างเศรษฐกิจ 69 แกผ่ ู้ซื้อ โดยผูข้ ายไดก้ �ำ ไรจากการขาย ส�ำ หรับ
เลย้ี งชวี ติ ตนเองและครอบครวั ผซู้ อื้ ไดส้ นิ คา้
ตามท่ีตนเองต้องการเพื่อนำ�ไปใช้หรือนำ�ไป
บรโิ ภคแกต่ นเองและครอบครัว)
นักเรียนศึกษาแผนภาพความคิด
การพ่ึงพาอาศัยกันทางเศรษฐกิจของ
คนในชมุ ชน ดังน้ี
ขายผลผซลื้อติ ผลผลติ ผซู้ อ้ื -ขาย ซ้ือสนิ คขา้ายจาสกนิ ผคขู้ ้าาแยก่ผบู้ ริโภค
ผูบ้ รโิ ภค
ผู้ผลิต
ชาวนา ฝากเงนิ
ชาวสวน ฝากเงนิ กู้ยืม กู้ยมื
ธนาคาร
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
นกั เรยี นแบง่ กลมุ่ ออกเปน็ ๓ กลมุ่ ดังนี้
๑. กลมุ่ ผู้ผลิตสนิ ค้า ๒. กลุ่มผ้ซู ้อื -ขาย ๓. กลุ่มสถาบนั ทางการเงนิ
จากน้ันให้นักเรียนร่วมกันแสดงบทบาทสมมุติการพ่ึงพาอาศัยกันทางเศรษฐกิจ
ของคนในชุมชนว่าแต่ละกลุ่มมีความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจอย่างไร โดยครูคอย
ใหค้ �ำ แนะนำ�เพ่ิมเตมิ
69 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
Step 2 ขนั้ คิดวเิ คราะห์
และสรุปความรู้ คนขายผลไม้นำาเงินที่ได้ เจ้าของร้านตัดผมกู้ยืม
จ า ก ก า ร ข า ย ผ ล ไ ม้ เงินจากธนาคารมาเปิด
๔. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น ไปฝากธนาคารและไดร้ บั ร้านตัดผม โดยต้องเสีย
โดยตอบค�ำ ถาม ดงั น้ี ด อ ก เ บี้ ย จ า ก ธ น า ค า ร ดอกเบี้ยให้แก่ธนาคาร
เป็นผลตอบแทน
• จากแผนภาพความคิดแสดง
ใ ห้ เ ห็ น ถึ ง ค ว า ม สั ม พั น ธ์ กั น ท า ง
เศรษฐกิจในชมุ ชนอยา่ งไร
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ชุมชนมีความสัมพันธ์
การซื้อขาย คือ การซื้อขายสินค้าและบริการโดยใช้เงินเป็นสื่อกลาง
ทางเศรษฐกจิ เปน็ ระบบทง้ั ชมุ ชนในลกั ษณะ ในการแลกเปลี่ยน ผู้ซื้อจะได้รับสินค้าและบริการ ผู้ขายจะได้รับเงินเป็นการ
พ่ึงพาอาศัยกัน เชน่ ชาวนา ชาวสวนพงึ่ พา ตอบแทน
ธนาคารและผู้ซื้อ-ขาย ผู้ซื้อ-ขายพ่ึงพา
ธนาคารเป็นแหล่งเงินทุน ซ้ือผลผลิตจาก คนขายอาหารซื้อผัก เนื้อสัตว์ ข้าว และเครื่องปรุงต่าง ๆ จากตลาดและ
ชาวนา ชาวสวน แล้วจำ�หน่ายสินค้าให้แก่ นำามาปรุงเป็นอาหารขายให้กับผู้ซื้อ
ผู้บริโภค ผู้บริโภคพึ่งพาผู้ซ้ือ-ขายในการ
ซอ้ื สนิ ค้าและบริการ)
• นกั เรยี นจะสามารถสง่ เสรมิ ระบบ
เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ข อ ง ชุ ม ช น ใ ห้ เ กิ ด ก า ร
หมุนเวยี นได้อยา่ งไร
(ตัวอย่างค�ำ ตอบ ผลิตสนิ คา้ เพ่อื จ�ำ หนา่ ย
แก่คนในชุมชน ซื้อสินค้าที่ผลิตภายใน
ชมุ ชน) แม่ค้าขายผลไม้ซื้อผลไม้จากชาวสวนและนำามาขายให้แก่คนในชุมชน
• นักเรียนจะมีแนวทางสร้างความ ชาวสวนนำาเงินรายได้ที่ได้จากแม่ค้าไปใช้จ่ายในครอบครัว และจ่าย
เป็นค่าแรงให้กับคนงานในสวน
เข้มแข็งให้กับชุมชนของตนอย่างไร
(ตวั อยา่ งค�ำ ตอบใชส้ งิ่ ของหรอื ผลติ ภณั ฑ์
ที่ผลิตภายในชุมชน พัฒนาอาชีพของ
คนในชุมชน สร้างสินค้าท่ีเป็นเอกลักษณ์
ของชุมชนขน้ึ เช่น สินค้า OTOP)
70 สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
เสริมความรู้ ครูควรสอน
ธนาคาร มีบทบาทหน้าท่ีสำ�คัญคือการรับฝาก-ถอนเงิน และให้บริการทางด้าน
การเงนิ ต่าง ๆ ไดแ้ ก่ การใหก้ ู้ยืมเงนิ การให้สนิ เช่อื
สุดยอดคู่มือครู 70
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
Step 2asean
ขั้นคิดวิเคราะห์
และสรุปความรู้
การกู้ยืมเงิน คือ การยืมเงินจากบุคคลหรือสถาบันการเงิน เช่น ๕. นักเรียนคิดประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า
ธนาคาร เพื่อนำาไปลงทุนทำากิจกรรมต่าง ๆ โดยผู้กู้จะต้องเสียดอกเบี้ย แล้วสรุปเป็นความคิดรวบยอด โดย
พร้อมทั้งชำาระเงินคืนตามระยะเวลาที่กำาหนด ตอบคำ�ถาม ดังน้ี
ชาวนากู้ยืมเงินจากธนาคาร เพื่อนำามาซื้อเมล็ดพันธุ์ข้าวและปุ๋ยในการ • การพึ่งพาอาศัยกันทางเศรษฐกิจของ
เพาะปลูกข้าว เมื่อจำาหน่ายข้าวได้แล้ว จึงนำาเงินพร้อมทั้งดอกเบี้ยไปคืนให้ คนในชมุ ชนมผี ลดอี ยา่ งไรตอ่ ระบบเศรษฐกจิ
กับธนาคาร โดยรวมของประเทศ
ก�รพึ่งพ�อ�ศัยกันท�งเศรษฐกิจในชุมชน จะทำ�ให้ ครูบันทึกคำ�ตอบของนักเรียนเป็น
เศรษฐกิจในชุมชนมีก�รพัฒน� และเป็นก�รช่วยเหลือกัน แผนภาพความคดิ บนกระดาน
เพ่ือให้คนในชมุ ชนมรี �ยได้ ผลดีของการพ่ึงพาอาศัยกนั
ทางเศรษฐกิจของชมุ ชน
เศรษฐกิจพอเพียงและความสมั พันธท์ างเศรษฐกิจ 71
เกดิ การหมุนเวยี นเงินในชุมชน
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ เกดิ การสรา้ งงานในชุมชน
มีสนิ คา้ และบรกิ ารหมนุ เวยี นในชมุ ชน
ข้อใดเปน็ ลกั ษณะของการพึ่งพาอาศยั กันทางเศรษฐกจิ เกดิ การสร้างรายได้ในชุมชน
๑ ชาวนานำ�เงินไปเลน่ การพนนั ๒ นกั เรียนขอเงินแมไ่ ปโรงเรยี น ท�ำ ใหร้ ะบบเศรษฐกิจชมุ ชนเข้มแข็ง
๓ ชาวนาไปกูเ้ งนิ จากธนาคารมาลงทนุ ๔ แม่คา้ ทำ�เงนิ หล่นหายทตี่ ลาด ชมุ ชนเกิดการพฒั นา
(เฉลย ๓ เพราะชาวนาตอ้ งพึง่ เงินทุนจากธนาคารโดยการกู้ยมื มาลงทนุ ท�ำ นา) เศรษฐกิจของประเทศมีเสถียรภาพ
ชว่ ยใหร้ ะบบเศรษฐกิจเกดิ การขบั เคลอ่ื น
๖. นักเรียนแบ่งกลุ่ม ๓ กลุ่ม แต่ละกลุ่ม
ร่วมกันสำ�รวจชุมชนของตนเองในประเด็น
ตอ่ ไปนี้
• กล่มุ ที่ ๑ สำ�รวจสนิ ค้าและบริการ
ทส่ี �ำ คญั ของชุมชน
• กลุ่มที่ ๒ ส�ำ รวจอาชพี หลักของชุมชน
• กลุ่มท่ี ๓ สำ�รวจจุดแขง็ ทาง
เศรษฐกิจของชุมชน
๗. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น
ว่าการที่ชุมชนมีความเข้มแข็งด้านอาชีพ
มีสินค้าและบริการท่ีเป็นของชุมชนเอง
สง่ ผลดีตอ่ ผู้คนในชมุ ชนอยา่ งไรบา้ ง
ครูบันทึกคำ�ตอบของนักเรียนเป็น
แผนภาพความคิดบนกระดาน
71 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 3 ข้ันปฏบิ ตั ิ
St และสรปุ ความรู้
หลังการปฏิบตั ิ
๓.๓ การสรา้ งความเขม้ แขง็ ใหช้ มุ ชนดว้ ยการใชส้ ง่ิ ของทผ่ี ลติ
๘. นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมานำ�เสนอ ในชมุ ชน
ผลสำ�รวจเกี่ยวกับความสัมพันธ์ทาง
เศรษฐกิจของคนในชุมชนของนักเรียน การใช้สินค้าและบริการที่ผลิตในชุมชน เป็นการส่งเสริมการประกอบ
บันทกึ ผลลงในแบบบนั ทึก แลว้ สรุปเปน็ อาชีพและสร้างรายได้ให้แก่คนในชุมชน ทำาให้คนในชุมชนมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
ความคิดรวบยอด ไมย่ า้ ยถิน่ ฐานไปทาำ งานทีช่ มุ ชนอืน่ ชมุ ชนจงึ เกดิ การพฒั นา มคี วามเจรญิ กา้ วหนา้
และความเข้มแข็ง สามารถพึ่งพาตนเองได้
แบบบนั ทึกความสัมพนั ธท์ างเศรษฐกจิ
ของคนในชมุ ชน ตัวอย่างชุมชนที่พึ่งพาตนเอง
๑. ค น ใ น ชุ ม ช น ข อ ง นั ก เ รี ย น มี ค ว า ม ชุมชนอำาเภอประจันตคาม สานสุ่มไก่
สัมพันธ์ทางเศรษฐกิจอยา่ งไร
มีผคู้ ้าและลูกคา้ ที่ซื้อขายสนิ คา้ ระหว่างกนั ชาวบ้านในชุมชนอำาเภอประจันตคาม จังหวัดปราจีนบุรี นำาไม้ไผ่ซึ่งมีอยู่
มากมายในจังหวัดมาจักสานเป็นสุ่มไก่ เพื่อขายให้คนในท้องถิ่นและคนที่สนใจ
ทั่วประเทศ เป็นรายได้เสริมในช่วงว่างจากการทำานา ทำาสวน ส่งผลให้คนในชุมชน
๒. ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจของคน มีรายได้เพิ่มขึ้น
ในชมุ ชนจากขอ้ ๑ มปี ระโยชน์อยา่ งไร
ท�ำ ให้เศรษฐกจิ เจรญิ เติบโต ชุมชนหมู่บ้านจำารุงเป็นชุมชนเน้นการพึ่งพาตนเอง
ชุมชนหมู่บ้านจำารุง ตำาบลเนินฆ้อ อำาเภอแกลง จังหวัดระยอง ส่งเสริมให้คน
ในชุมชนรับประทานผักพื้นบ้าน และมีโครงการต่าง ๆ หลายโครงการ ดังนี้
จากนั้นให้นักเรียนอภิปรายผลความ
สัมพันธ์ทางเศรษฐกิจของคนในชุมชนว่า กลุม่ ผู้สูงอายุบา้ นจาำ รุง : ผลติ ข้าวซอ้ มมอื บรรจุถุงจาำ หนา่ ย เพือ่ ใหค้ นในชุมชน
นักเรียนจะมีแนวทางสร้างความเข้มแข็ง มีสุขภาพดี สำาหรับเศษแกลบและรำานำาไปทำาปุ๋ยชีวภาพ
ให้กับชุมชนของตนเองได้อย่างไร และ
การท่ีชุมชนมีความเข้มแข็งด้านอาชีพ กลุ่มธนาคารขยะ : รับซื้อขยะและมีการคัดแยกขยะเพื่อนำาไปใช้
จะส่งผลตอ่ ผคู้ นในชมุ ชนอย่างไรบา้ ง นอกจากนี้ หมู่บ้านจำารุงยังเปิดเป็นแหล่งท่องเที่ยวให้ผู้สนใจเข้ามาสัมผัส
ในวิถีชีวิตการพึ่งพาตนเอง โดยมีบริการที่พักแบบโฮมสเตย์ ซึ่งนำารายได้มาเป็น
กองทุนพัฒนาหมู่บ้าน
72 สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๔
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็นว่า ชุมชนของตนเองมีการพ่ึงพาตนเอง
อย่างไร และนักเรียนจะมีแนวทางใดในการส่งเสริมการประกอบอาชีพและสร้าง
รายได้ให้แก่ตนเอง ครอบครวั และชุมชน
สุดยอดคู่มือครู 72
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
ผังสรุปสาระสำาคัญ St St St asean
เศรษฐกิจ- เศรษฐกจิ พอเพยี ง ep 3 ข้นั ปฏิบตั ิ
พอเพยี งและ และสรปุ ความรู้
ความสัมพันธ์ เศรษฐกิจพอเพียงเป็นปรัชญาท่ีพระบาทสมเด็จพระมหา- หลงั การปฏบิ ตั ิ
ทางเศรษฐกจิ ภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พระราชทานให้แก่
ประชาชนชาวไทย เพื่อเป็นแนวทางในการดำารงชีวิต และนำาไป ๙. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงที่เข้าใจเป็น
ส่กู ารพัฒนาทางเศรษฐกจิ สังคม และสง่ิ แวดล้อมอยา่ งยั่งยนื ความรรู้ ่วมกนั ดงั น้ี
การประยุกตใ์ ชป้ รชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงในการดำารงชวี ิต • การพ่ึงพาอาศัยกันของคนใน
ชมุ ชน โดยการซอื้ -ขาย การกยู้ ืม เปน็
การปฏิบัติตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสามารถ ความสมั พนั ธท์ างเศรษฐกจิ ของคนใน
ทาำ ได้โดยรจู้ ักประหยดั อดออม ใช้จ่ายในส่งิ ทีจ่ ำาเป็น รับประทาน ชุมชน เพื่อให้ระบบเศรษฐกิจใน
อาหารในปรมิ าณท่เี หมาะสม ไมเ่ หลอื ท้ิง ซอ่ มแซมส่งิ ของทีช่ ำารดุ ชุมชนเกิดการหมนุ เวยี น ทำ�ใหช้ มุ ชน
เพอ่ื นาำ มาใชใ้ หม ่ รจู้ กั ชว่ ยเหลอื และแบง่ ปนั ผอู้ นื่ ตามกาำ ลงั ของตน เกดิ ความเข้มแข็ง
ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจในชุมชน ep 4
คนในชุมชนประกอบอาชีพท่ีแตกต่างกันไปตามความ
สามารถและความถนัดของแต่ละบุคคล การประกอบอาชีพ ขน้ั สอ่ื สารและนำ� เสนอ
ทำาให้เกิดสินค้าและบริการต่าง ๆ ท่ีอำานวยความสะดวกให้แก่
ผู้บริโภค นอกจากนี้ คนในชุมชนยังมีการพึ่งพาอาศัยกันทาง ๑๐. นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมานำ�เสนอ
เศรษฐกิจโดยผ่านการซ้ือขายและการกู้ยืม การใช้สินค้าและ ผลการสำ�รวจเกี่ยวกับความสัมพันธ์
บริการในชุมชนจึงเป็นการร่วมสร้างการประกอบอาชีพและ ท า ง เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ข อ ง ค น ใ น ชุ ม ช น
สรา้ งรายไดใ้ ห้แก่คนในชุมชน หน้าชนั้ เรียน
เศรษฐกจิ พอเพียงและความสมั พนั ธท์ างเศรษฐกิจ 73 5ep ขน้ั ประเมินเพอื่ เพ่ิมคุณคา่
บรกิ ารสงั คม
และจิตสาธารณะ
๑๑. นักเรียนเข้าไปมีส่วนร่วมในกิจกรรม
ทางเศรษฐกิจของชมุ ชน เชน่ การจัด
กจิ กรรมตลาดนัดโรงเรยี น ตลาดนัด
ชมุ ชน โดยใหน้ กั เรยี นและผปู้ กครอง
นำ � สิ น ค้ า แ ล ะ บ ริ ก า ร ใ น ชุ ม ช น
มาจำ�หน่ายเพื่อสร้างรายได้แก่คน
ในชุมชน
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ขอ้ ใดเป็นลักษณะของเศรษฐกิจพอเพยี ง (เฉลย ๔ เพราะหลักเศรษฐกิจ
พอเพียง มีหลักการสำ�คัญ คือ
๑ ใช้ทรัพยากรท่มี ีอย่อู ย่างเตม็ ที่
พอประมาณ มีเหตุผลและมีภูมิคุ้มกัน
๒ ใชเ้ งินเพอื่ ซอื้ ความสะดวกสบาย
๓ ใชท้ รพั ยากรใหม้ ากท่สี ุดเทา่ ทีจ่ ะท�ำ ได้ เป็นข้อปฏิบัติที่ทำ�ให้การดำ�รงชีวิต
๔ การดำ�รงชีวติ อยูไ่ ด้อยา่ งมัน่ คงและย่ังยืน มีความมั่นคงและยัง่ ยนื )
73 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ตัวชี้วัด กจิ กรรมก�รเรียนรู้
ส ๓.๑ ป.๔/๓
ส ๓.๒ ป.๔/๑
๑. นักเรียนสรุปหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเป็นแผนภาพความคิด
ดังตัวอย่าง
หลกั ปรชั ญา
ของเศรษฐกิจ
พอเพียง
๒. นักเรียนเขียนคำาปฏิญาณตนในการปฏิบัติตามหลักปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียง
คำาปฏิญาณ
ข้าพเจ้า
จะขอปฏิบัติตนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ดังนี้
๓. นักเรียนแต่งนิทานเพื่อส่งเสริมการปฏิบัติตนตามหลักปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียง
๔. นักเรียนอธิบายความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจของคนในชุมชนมา
๑ ตัวอย่าง แล้วนำาเสนอเป็นแผนภาพความคิด
คำ�ถ�มพฒั น�กระบวนก�รคดิ
แนวคำ� ตอบ ๑. นักเรียนจะนำาหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ในชีวิตประจำาวัน
อย่างไร
๑. การรจู้ กั ใชจ้ า่ ยอย่างเหมาะสม
ไมท่ �ำ ความเดอื ดร้อนให้ผปู้ กครอง ๒. การปฏิบัติตนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมีประโยชน์อย่างไร
๒. ทำ�ให้รู้จกั การพึ่งพาตนเอง ๓. คนในชุมชนของนักเรียนมีความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจอย่างไรบ้าง
๓. มคี วามสัมพันธ์กนั ในฐานะเป็นผผู้ ลติ และ ๔. การใช้สิ่งของที่ผลิตในชุมชนมีประโยชน์อย่างไร
ผบู้ ริโภค ๕. นักเรียนจะช่วยเสริมสร้างความเข้มแข็งทางด้านเศรษฐกิจให้ชุมชน
๔. ทำ�ให้ชุมชนเข้มแข็ง เศรษฐกิจเกิดการ
ได้อย่างไร
หมุนเวยี น
๕. ใช้สนิ คา้ และบรกิ ารท่ีผลิตในชุมชน 74 สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๔
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
การใชผ้ ลิตภัณฑ์ทผ่ี ลิตในชุมชนมปี ระโยชน์อย่างไร
๑ ทำ�ให้คนในชมุ ชนเป็นคนดี (เฉลย ๒ เพราะเปน็ การสง่ เสรมิ
๒ ทำ�ใหค้ นในชมุ ชนมรี ายได้ เศรษฐกจิ ภายในชมุ ชน ทำ�ใหเ้ กดิ
๓ ท�ำ ใหเ้ กดิ การแข่งขนั กันในชมุ ชน รายไดห้ มนุ เวียนในชมุ ชน)
๔ ท�ำ ให้คนในชมุ ชนมีนสิ ยั ฟุม่ เฟอื ย
สุดยอดคู่มือครู 74
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
เป้าหมายการเรยี นรู้
ห๓นว่ ยการเรยี นร หน้าทเ่ี บื้องตน้ ของเงนิทู้ ่ี มาตรฐานการเรียนรู้
มาตรฐาน ส ๓.๒
ผงั สาระการเรยี นรู้ หน้าทเี่ บือ้ งตน้ ของเงนิ ตัวชวี้ ัด เข้าใจระบบและสถาบันทางเศรษฐกิจ
ความหมาย ในระบบเศรษฐกิจ • อธบิ ายหน้าทเี่ บื้องตน้ ต่าง ๆ ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ และ
ของเงนิ ค ว า ม จำ � เ ป็ น ข อ ง ก า ร ร่ ว ม มื อ กั น ท า ง
และประเภทของเงิน (ส ๓.๒ ป.๔/๒) เศรษฐกจิ ในสงั คมโลก
ความหมายของเงนิ เงนิ เปน็ สอื่ กลาง สาระสำาคัญ สมรรถนะส�ำ คญั ของผ้เู รียน
ประเภทของเงนิ ในการแลกเปล่ยี น ๑. เงินเปน็ สื่อกลางในการ ๑. ความสามารถในการส่อื สาร
เงนิ เป็นหนว่ ยมาตรฐาน แลกเปลี่ยนสินค้าและ ๒. ความสามารถในการคิด
หน้าที่เบอ้ื งต้น ในการวดั มลู คา่ บริการและใช้ชำาระหน้ี ๓. ความสามารถในการใช้ทักษะชวี ติ
ของเงนิ เงนิ เปน็ มาตรฐาน ไดต้ ามกฎหมาย ๔. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี
ในการชาำ ระหนี้ ๒. การซอ้ื สนิ คา้ หรอื บรกิ าร
ในอนาคต ระหวา่ งประเทศจะใช้ คณุ ลกั ษณะอนั พึงประสงค์
เงินเปน็ สงิ่ สะสมมูลค่า สกลุ เงินท่แี ตกตา่ งกนั ใฝ่เรียนรู้
ตัวชี้วัดที่ ๔.๑ ตั้งใจ เพียรพยายามใน
ดอลลารส์ หรัฐ สกุลเงนิ สาำ คญั ท่ีใช้ในการซื้อขาย รูปี การเรยี นและเข้ารว่ มกิจกรรมการเรียนรู้
ยูโร แลกเปลีย่ นระหวา่ งประเทศ กบี ม่งุ มัน่ ในการท�ำ งาน
ตัวชี้วัดท่ี ๖.๑ ตั้งใจและรับผิดชอบใน
ปอนดส์ เตอรล์ งิ รงิ กติ การปฏิบตั ิหนา้ ทกี่ ารงาน
เหรินหมินป ้ี (หยวน)
วอน เยน
เงนิ เป็นสื่อกลาง เงนิ เปน็ หน่วย
ในการแลกเปลย่ี น มาตรฐาน
ในการวัดมลู คา่
หน้าทเี่ บื้องตน้
ของเงนิ ในระบบเศรษฐกิจ
เงินเป็นสิ่งสะสมมูลค่า เงนิ เปน็ มาตรฐาน
ในการชำาระหนใี้ นอนาคต
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
นักเรียนแบ่งกลุ่มศึกษาและรวบรวมข้อมูลจากแหล่งความรู้ต่าง ๆ
เกย่ี วกบั พฒั นาการของเงนิ ตราไทย จากนน้ั น�ำ เสนอผลการศกึ ษาหนา้ ชน้ั เรยี น
75 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
St ตวั ชี้วัด จดุ ประกายความคิด
ส ๓.๒ ป.๔/๒ นกั เรียนคดิ ว่าเงนิ มีประโยชน์
ต่อการดำารงชีวติ อย่างไร
ภาระงาน/ชิ้นงาน
๑. ความหมายและประเภทของเงิน
แบบบันทึกเกี่ยวกับเงนิ ท่ีน�ำ มาโรงเรยี น ๑.๑ ความหมายของเงนิ
เงิน (Money) คือ สื่อกลางในการแลกเปลี่ยนและได้รับการ
ep 1 ขัน้ สงั เกต ยอมรับกันโดยทั่วไปตามกฎหมายให้สามารถจ่ายชำาระหนี้ระหว่างผู้บริโภค
และผู้ผลิต เงินที่พบเห็นกันโดยทั่วไปอยู่ในรูปของธนบัตรและเหรียญ
รวบรวมขอ้ มูล กษาปณ์ โดยบนธนบัตรของไทยจะมีข้อความเขียนไว้ว่า “ธนบัตรเป็นเงินที่
ชำาระหนี้ได้ตามกฎหมาย”
๑. นักเรียนสังเกตประเภทธนบัตรและ เงินเป็นสื่อกลางที่พกพาสะดวก ใช้ง่าย จึงทำาให้คนนิยมใช้เงิน
เหรียญกษาปณ์มูลค่าต่าง ๆ จากน้ัน เป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยน
ร่วมกันสนทนา โดยตอบคำ�ถาม ดังนี้
76 สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
• สง่ิ ทน่ี กั เรยี นเหน็ เรยี กวา่ อะไร (เงนิ )
• มลี กั ษณะอยา่ งไร (เปน็ ธนบตั รทท่ี �ำ มา บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
จากกระดาษและเหรียญกษาปณ์ที่ทำ�มาจาก นักเรียนร่วมกันเล่นเกมรวมเงิน โดยกำ�หนดให้นักเรียนแต่ละแถวมีค่าเงินเป็น
โลหะ) ๒๕ สตางค์ ๕๐ สตางค์ ๑ บาท ๕ บาท และ ๑๐ บาท จากนน้ั ครกู ำ�หนดจ�ำ นวนเงนิ
• นกั เรยี นใชป้ ระโยชนจ์ ากสง่ิ ดงั กลา่ ว ให้นักเรียนรวมกลุ่มตามจำ�นวนเงิน โดยครูคอยตรวจสอบความถูกต้อง และให้
อย่างไรบ้าง (ตัวอย่างคำ�ตอบ นำ�ไปใช้จ่าย ค�ำ แนะนำ�เพม่ิ เตมิ
ซอื้ สินค้าท่ตี นเองตอ้ งการ)
จากนั้นครูอธิบายความหมายและ
ประเภทของเงิน แล้วให้นักเรียนร่วมกัน
สนทนา โดยตอบค�ำ ถาม ดังนี้
• เ งิ น คื อ อ ะ ไ ร (ส่ือกลางในการ
แลกเปลี่ยน ซึ่งเป็นสิ่งท่ีได้รับการยอมรับ
กันโดยทั่วไปตามกฎหมาย และสามารถ
ใชช้ ำ�ระหน้ไี ด้)
• เงินมีกีป่ ระเภท อะไรบ้าง
(เงนิ มี ๒ ประเภท คือ ๑. ธนบตั ร
๒. เหรียญกษาปณ)์
• หน้าที่ท่ีสำ�คัญของเงิน ได้แก่
อะไรบ้าง (สื่อกลางในการแลกเปลี่ยน
มาตรฐานในการวัดมูลค่าของสินค้าและ
บริการ)
สุดยอดคู่มือครู 76
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
๑.๒ ประเภทของเงนิ St St ep 1asean
ในอดีตเคยมีการใช้สิ่งของที่มีค่า หายาก และสังคมยอมรับ
ขั้นสงั เกต
เช่น หอย เบี้ย หนังสัตว์ แร่ที่มีค่าเป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยน รวบรวมขอ้ มูล
แต่เนื่องจากพกพาไม่สะดวกและแตกหักง่าย จึงมีการพัฒนามาอยู่ในรูป
ของธนบัตรและเหรียญกษาปณ์ โดยธนบัตรพิมพ์จากกระดาษคุณภาพสูง ๒. ตัวแทนนักเรียนออกมาเล่าประสบการณ์
และเหรียญกษาปณ์ผลิตจากโลหะที่มีความคงทน ดังนั้น ทั้งธนบัตรและ การใช้จ่ายเงินของตนเองในแต่ละวัน
แล้วตอบค�ำ ถาม ดังนี้
เหรียญกษาปณ์จึงมีความคงทนและสะดวกในการพกพา
• เงินท่ีนักเรียนนำ�ติดตัวมาเป็นเงิน
เหรียญกษาปณ์ของประเทศไทย ธนบัตรของประเทศไทย ประเภทใดบ้าง (ตวั อย่างคำ�ตอบ
เหรยี ญกษาปณ์และธนบตั ร)
• นกั เรยี นน�ำ เงนิ ดงั กลา่ วไปใชท้ �ำ อะไร
บ้าง (ตัวอย่างคำ�ตอบ ซื้ออาหารกลางวัน
มารับประทาน เป็นค่าขนม เงินที่เหลือนำ�ไป
หยอดกระปกุ ออมสนิ )
• นักเรียนคิดว่าเงินมีหน้าท่ีสำ�คัญ
อยา่ งไร (ตวั อย่างค�ำ ตอบ ชว่ ยใหเ้ กดิ ความ
สะดวกสบายในการใช้จ่าย)
จากนน้ั นกั เรยี นศกึ ษาเรอื่ งหนา้ ทเ่ี บอ้ื งตน้
ของเงิน จากหนังสือเรียนและแหล่ง
การเรียนรอู้ ื่นเพมิ่ เตมิ
ep 2 ข้ันคดิ วิเคราะห์
และสรปุ ความรู้
หนา้ ทเี่ บ้อื งต้นของเงนิ 77 ๓. ครนู �ำ ภาพเกยี่ วกบั หนา้ ทข่ี องเงนิ ในระบบ
เศรษฐกจิ เชน่ ภาพการแลกเปลย่ี นสนิ คา้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ดว้ ยเงนิ มาใหน้ กั เรยี นรว่ มกนั แสดงความ
คิดเหน็ โดยตอบค�ำ ถาม ดงั น้ี
นักเรียนเลือกศึกษาลักษณะของเหรียญกษาปณ์หรือธนบัตรท่ีมีใช้อยู่ใน
ปัจจุบันอย่างใดอย่างหน่ึง โดยศึกษาสัญลักษณ์ รูป และข้อความที่ปรากฏบน • คนในภาพใช้เงนิ ทำ�อะไร
เหรียญกษาปณห์ รอื ธนบตั ร แลว้ นำ�มาแลกเปล่ียนความร้รู ว่ มกนั (ตวั อยา่ งคำ�ตอบ ซอื้ ขนม)
• ถา้ ไมม่ ีเงิน นักเรยี นคิดวา่ จะเกิดผล
อยา่ งไร (ตวั อยา่ งคำ�ตอบ ไม่สามารถท�ำ การ
ซอ้ื -ขายได้ท�ำ ใหเ้ กดิ ความยงุ่ ยากและล�ำ บาก)
• นักเรียนมีวิธีการบริหารจัดการเงิน
ท่ีมอี ยขู่ องตนเองอยา่ งไร
(ตัวอย่างคำ�ตอบ แบ่งเป็นส่วนต่าง ๆ ได้แก่
ค่าขนม ค่าอาหาร เงินออมเผ่ือฉุกเฉิน
และฝากไว้กบั ธนาคารเพือ่ ได้รับดอกเบ้ยี )
หนา้ ที่เบือ้ งต้นของเงิน 77 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
St บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขั้นคดิ วเิ คราะห์ การจัดทำาและนำาธนบัตรออกใช้ เป็นหน้าที่ของธนาคาร
แห่งประเทศไทย
และสรปุ ความรู้ การจัดทำาและนำาเหรียญกษาปณ์ออกใช้ เป็นหน้าที่ของ
๔. นักเรียนคิดประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า กรมธนารักษ์ กระทรวงการคลัง
แล้วสรุปเป็นความคิดรวบยอด โดย
ตอบค�ำ ถาม ดงั นี้
• การใช้เงินก่อให้เกิดประโยชน์
อย่างไร (ช่วยให้เศรษฐกิจหมุนเวียนดำ�เนิน
ไปอยา่ งตอ่ เนอ่ื งและไดร้ บั ความสะดวกสบาย ๒. หน้าทเี่ บอ้ื งต้นของเงนิ ในระบบเศรษฐกิจ
ในการดำ�เนินชวี ิต) เงินมีหน้าที่สำาคัญในระบบเศรษฐกิจ ดังนี้
๒.๑ เงินเปน็ สอ่ื กลางในการแลกเปล่ยี น
๕. นักเรียนแบ่งกลุ่ม ๒ กลุ่ม แล้ว เงินเป็นสิ่งที่ผู้ซื้อและผู้ขายยอมรับให้เป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยน
แต่ละกลุ่มร่วมกันสรุปความรู้เกี่ยวกับเงิน
ว่าเงินมีหน้าท่ีสำ�คัญเบ้ืองต้นอย่างไรบ้าง
ดังนี้ สินค้าและบริการ โดยที่ผู้ขายยอมรับเงินเป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยน
กลมุ่ ท่ี ๑ หน้าทเี่ บื้องต้นและ
ความสำ�คัญของเงิน สินค้าและบริการ ในขณะที่ผู้ซื้อยินดีชำาระเงินให้เป็นการแลกเปลี่ยน ดังนั้น
กลุม่ ท่ี ๒ ความส�ำ คญั ของเงนิ เงินจึงเป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยนที่ช่วยทาำ ให้การแลกเปลี่ยนสินค้าและ
ในระบบเศรษฐกิจ บริการมีความสะดวก รวดเร็ว ซึ่งมีผลช่วยทำาให้เศรษฐกิจเจริญก้าวหน้า
๖. นักเรียนแต่ละกลุ่มบอกหน้าที่สำ�คัญ ตัวอย่างเช่น นักเรียนต้องการซื้อรองเท้า และยินดีชำาระเงินให้กับผู้ขาย
ถ้าผู้ขายยินดีจะยอมรับเงิน การซื้อขายแลกเปลี่ยนจึงจะเกิดขึ้น
ของเงินตามหัวข้อท่ีรับผิดชอบ โดยบันทึก
ค�ำ ตอบเปน็ แผนภาพความคดิ ดงั ตวั อยา่ ง
หนา้ ท่ีเบ้ืองตน้
และความส�ำ คัญของเงิน
เป็นสอ่ื กลางในการแลกเปล่ียน การใชเ้ งนิ เพ่อื แลกเปลีย่ นสนิ คา้ และบรกิ าร
สนิ คา้ และบรกิ าร
เปน็ หน่วยมาตรฐาน 78 สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๔
ก�ำ หนดราคาสินคา้ และบรกิ าร เสริมความรู้ ครูควรสอน
ใชช้ ำ�ระหน้ีได้ตามกฎหมาย
ธนาคาร ที่เปิดด�ำ เนินการแห่งแรกในประเทศไทย ไดแ้ ก่
เปน็ ตวั ก�ำ หนดฐานะ ธนาคารเอชเอสบีซี เปิดดำ�เนินการในประเทศคร้ังแรกในนามของ ธนาคารฮ่องกง
ความเปน็ อยู่ และเซี่ยงไฮแ้ บงกง้ิ คอรป์ อเรช่นั จ�ำ กัด เม่อื วันท่ี ๒ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๔๓๑ นบั เป็น
ธนาคารพาณชิ ย์ของต่างชาตทิ เี่ ปดิ เป็นแหง่ แรกในประเทศไทย
เปน็ ปจั จัยอำ�นวยความสะดวก แบงก์สยามกัมมาจล ปัจจุบัน คือ ธนาคารไทยพาณิชย์ เป็นธนาคารแห่งแรกของ
ในการด�ำ เนินชวี ติ ประจ�ำ วัน ประเทศไทย กอ่ ตั้งขนึ้ เม่ือวันท่ี ๓๐ มกราคม พ.ศ. ๒๔๔๙
สุดยอดคู่มือครู 78
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
๒.๒ เงนิ เป็นหนว่ ยมาตรฐานในการวดั มูลคา่ St St St asean
การแสดงราคาเป็นหน่วยมาตรฐานของเงิน ช่วยให้ผู้ซื้อและผู้ขาย
สามารถเปรยี บเทยี บมลู ค่าของสินคา้ และบรกิ ารแต่ละชนดิ ไดง้ า่ ย ซื้อขายกนั ep 3 ขั้นปฏบิ ตั ิ
ได้สะดวกขึ้น เช่น สมุดเล่มละ ๒๐ บาท ปากการาคาด้ามละ ๕ บาท เมื่อ และสรปุ ความรู้
นำาเอาราคาของสมุดและปากกามาเปรียบเทียบกันก็จะทราบว่า สมุด ๑ เล่ม หลงั การปฏิบัติ
มีราคาเท่ากับปากกา ๔ ด้าม
๗. นักเรียนสำ�รวจเก่ียวกับการนำ�เงิน
๒.๓ เงนิ เปน็ มาตรฐานในการชาำ ระหนีใ้ นอนาคต มาโรงเรยี น บนั ทกึ ขอ้ มลู ลงในแบบบนั ทกึ
ในกรณีที่มีการกู้ยืมเงิน เช่น กู้เงินเพื่อซื้อบ้าน ซื้อตู้เย็น หรือ แลว้ ตอบค�ำ ถาม
ซื้อสินค้าต่าง ๆ โดยผู้ขายยินดีให้ผู้ซื้อชำาระเงินในภายหลัง เมื่อครบกำาหนด
ชำาระหนี้ผู้กู้ต้องนำาเงินมาชำาระให้แก่ผู้ขายพร้อมดอกเบี้ย แบบบนั ทึกเกีย่ วกบั เงนิ ทนี่ �ำ มาโรงเรียน
๒.๔ เงินเปน็ สงิ่ สะสมมูลค่า
เงินเป็นสินทรัพย์ที่มีสภาพคล่อง ผู้คนส่วนใหญ่นิยมเก็บสะสมไว้ นกั เรยี นน�ำ เงินมาโรงเรยี นวนั ละกี่บาท ๕๐ บาท
เพื่อนำามาใช้แลกเปลี่ยนสินค้าและบริการ เมื่อนำาเงินไปฝากไว้กับธนาคาร เงินท่ีนักเรียนน�ำ มาโรงเรียนเป็นเงินประเภทใด
ก็จะได้รับดอกเบี้ยเงินฝาก ธนบตั รและเหรยี ญ
นักเรยี นนำ�เงนิ ดงั กลา่ วไปใชท้ �ำ อะไร
การออมเงินโดยหยอดกระปอ๋ งออมสิน ซ้อื อาหารและอปุ กรณ์การเรียน
นักเรยี นคดิ ว่าเงินมีหนา้ ท่สี �ำ คญั อยา่ งไร
ปลอดภัยไว้ก่อน ใช้ซ้ือสินค้าและบรกิ าร
ถา้ ไม่มเี งนิ นกั เรียนคดิ ว่าจะเกิดผลอยา่ งไร
การออมเงินไว้กับตนเองอาจทำาให้เงินออมสูญหายได้ การนำาเงินออมฝากไว้ การซ้อื ขายสนิ ค้าไม่สะดวก
กับธนาคารจะทาำ ใหเ้ งินไมส่ ูญหายและได้รบั ดอกเบ้ยี เป็นผลตอบแทน
จากนนั้ นกั เรยี นอภปิ รายผลการน�ำ เงนิ มา
หนา้ ทเ่ี บือ้ งต้นของเงิน 79 โรงเรียนของตนเองว่าใช้จ่ายเหมาะสม
หรือไม่และจะใช้จ่ายอย่างไรให้เกิด
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ประโยชน์สงู สดุ
๘. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น ส รุ ป ส่ิ ง ที่ เ ข้ า ใ จ เ ป็ น
ความรรู้ ่วมกนั ดงั นี้
• เงินเป็นส่ิงจำ�เป็นท่ีใช้เป็นส่ือกลางใน
การแลกเปลยี่ นสนิ คา้ และบรกิ าร สามารถ
ใชช้ �ำ ระหนไี้ ดต้ ามกฎหมาย
ep 4
ขน้ั สอ่ื สารและนำ� เสนอ
๙. นกั เรยี นออกมาน�ำ เสนอผลส�ำ รวจตนเอง
เกยี่ วกบั เงนิ ทนี่ �ำ มาโรงเรยี นหนา้ ชนั้ เรยี น
5ep ขั้นประเมนิ เพ่ือเพิ่มคุณคา่
บรกิ ารสังคม
และจติ สาธารณะ
นักเรียนแบ่งกลุ่มร่วมกันประดิษฐ์กระป๋องออมสินจากวัสดุเหลือใช้ ๑๐. นักเรียนร่วมกันคิดรูปแบบการออมเงิน
อยา่ งสรา้ งสรรค์ โดยการเขยี นแผนขน้ั ตอนการประดษิ ฐใ์ นแบบโครงงาน แลว้ น�ำ เสนอ เพอ่ื สง่ เสรมิ ดา้ นการออมอยา่ งมวี นิ ยั และ
ผลงานและเผยแพรช่ นิ้ งาน เผยแพรแ่ นวทางการออมเงนิ ให้แก่ผอู้ ่ืน
79 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ตวั ช้วี ดั ๓. สกุลเงินสาำ คัญทใ่ี ช้ในการซ้อื ขายแลกเปล่ียนระหว่างประเทศ
Stส ๓.๒ ป.๔/๒ เนื่องจากแต่ละประเทศมีความแตกต่างทางทรัพยากร เช่น ประเทศไทย
ภาระงาน/ชิ้นงาน สามารถปลูกข้าวได้มากและมีคุณภาพดี ประเทศซาอุดีอาระเบียไม่สามารถ
ตารางอัตราแลกเปลีย่ นของไทย ปลูกข้าวได้เพราะพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นทะเลทราย แต่ประเทศซาอุดีอาระเบีย
กบั ต่างประเทศ มีทรัพยากรน้ำ�มันมาก ดังนั้น ทั้งสองประเทศจึงมีการแลกเปลี่ยนสินค้ากัน
หรือมีการค้าระหว่างประเทศ ในการชำาระเงินค่าซื้อขายสินค้าและบริการ
ep 1 ขน้ั สงั เกต นิยมที่จะชำาระด้วยเงินสกุลต่างประเทศที่เป็นที่ยอมรับของนานาประเทศ
เงินที่ใช้กันอยู่ในแต่ละประเทศ เป็นสิ่งที่มีค่ามาตรฐาน ใช้ชำาระหนี้ได้
รวบรวมข้อมลู ตามกฎหมาย ใช้เป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยนและใช้เป็นหน่วยวัดมูลค่า
เช่น วัดมูลค่าของรายได้และค่าใช้จ่าย เป็นหน่วยเงินตราที่แต่ละประเทศ
๑. นักเรียนสังเกตภาพสกุลเงินต่างประเทศ กำาหนดขึ้นเพื่อใช้ภายในประเทศเรียกว่า เงินตราในประเทศ ส่วนเงินตรา
เช่น เงินสกุลดอลลาร์สหรัฐ ยูโร ปอนด์- สกุลอื่นที่ไม่ใช่เงินตราที่ใช้อยู่ในประเทศเรียกว่า เงินตราต่างประเทศ
สเตอร์ลิง หยวน วอน เยน รงิ กิต จากนน้ั
รว่ มกันสนทนา โดยตอบคำ�ถาม ดังนี้ สกุลเงิน คือ หน่วยที่ใช้ในการแลกเปลี่ยนในรูปแบบของเงิน ซึ่งแต่ละ
ประเทศหรือกลุ่มประเทศจะใช้สกุลเงินแตกต่างกัน
• สกุลเงินของต่างประเทศมีความ
เหมอื นหรอื แตกตา่ งจากสกลุ เงนิ บาทของ สกุลเงินที่สำาคัญ ตัวอย่างประเทศที่ใช้
ไทยอย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ แตกต่างกัน สกุลเงิน
คือ จำ�นวนค่าของเงินจะไม่เท่ากัน เช่น
เงินต่างประเทศ ๑ ดอลลาร์สหรัฐ เทียบกับ ๑. ดอลลาร์ สหรัฐอเมริกา
เงนิ บาทไทยประมาณ ๓๑ บาท) สหรัฐ ประเทศสมาชิก
๒. ยูโร สหภาพยุโรป เช่น
๒. นกั เรยี นศกึ ษาเนอื้ หาเรอ่ื ง สกลุ เงนิ ส�ำ คญั ฝรั่งเศส เยอรมนี
ที่ใช้ในการซ้ือขายแลกเปลี่ยนระหว่าง
ประเทศ จากหนังสือเรียนและแหล่ง
การเรียนร้อู ่ืนเพิ่มเตมิ
๓. ปอนด์สเตอร์ลิง สหราชอาณาจักร
80 สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๔
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
นักเรียนแบ่งกลุ่มศึกษาและรวบรวมข้อมูลสกุลเงินของแต่ละประเทศสมาชิก
อาเซียน และอัตราแลกเปลี่ยนระหว่างเงินไทยกับประเทศสมาชิกอาเซียนในแต่ละ
ประเทศ จากน้ันออกมานำ�เสนอหน้าช้ันเรียน
สุดยอดคู่มือครู 80
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
St asean
๔. เหรินหมินปี้ ประเทศจีน ep 2
(หยวน) ประเทศเกาหลีใต้
๕. วอน ประเทศญี่ปุ่น ขั้นคิดวิเคราะห์
๖. เยน ประเทศมาเลเซีย และสรุปความรู้
๗. ริงกิต ประเทศลาว
๘. กีบ ประเทศอินเดีย ๓. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น
๙. รูปี โดยตอบคำ�ถาม ดงั น้ี
เว็บไซต์แนะนำา • ถ้านักเรียนเดินทางไปท่องเท่ียว
ประเทศมาเลเซียหรือสิงคโปร์ นักเรียน
ธนาคารแห่งประเทศไทย www.bot.or.th จะตอ้ งใช้เงนิ สกลุ อะไร (ใช้เงินริงกิต หรือ
ดอลลาร์สิงคโปร์ โดยการน�ำ เงนิ บาทแลกเป็น
ความรู้เพิ่มเติม เงนิ ริงกติ หรือดอลลาร์สิงคโปร)์
ปัจจุบันมีการนำาเอาธนบัตรปลอมมาใช้ ซึ่งถือว่าเป็นการกระทำาที่ผิดกฎหมาย ดังนั้น • ถา้ นกั เรยี นตอ้ งไปเทยี่ วตา่ งประเทศ
จึงควรสังเกตธนบัตรที่รับมาทุกครั้ง โดยสัมผัสเนื้อกระดาษซึ่งธนบัตรจริงจะมี ที่ใช้เงินบาทให้น้อยลง นักเรียนควร
ความเหนียวทนทานและแตกต่างจากกระดาษทั่วไป เมื่อลูบสัมผัสด้วยปลายนิ้วจะรู้สึก เดินทางไปประเทศใด (ควรเดินทางไป
สะดุด เมื่อยกส่องดูจะเห็นลายน้ำ�พระบรมสาทิสลักษณ์ชัดเจน ประดับด้วยรูปลายไทย ประเทศที่มีค่าเงินอ่อนกว่า เช่น ประเทศลาว
โปร่งแสง มีแถบสีโลหะในเนื้อกระดาษ บนแถบมีตัวเลขโปร่งแสงแจ้งชนิดราคาไว้ เวียดนาม กัมพูชา เพราะว่าอัตราแลกเปลี่ยน
มูลค่าเงินบาทจะสูงกว่า จะทำ�ให้การ
หน้าทเ่ี บือ้ งตน้ ของเงิน 81 แลกเงินได้มูลค่าเพม่ิ มากขึน้ )
เสริมความรู้ ครูควรสอน ๔. นักเรียนคิดประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่า
แล้วสรปุ เปน็ ความคิดรวบยอด ดงั น้ี
ธนบตั รปลอม ตามประมวลกฎหมายอาญา ลักษณะ ๗ ความผดิ เกีย่ วกบั การปลอม
และการแปลง หมวด ๑ ว่าดว้ ยความผิดเก่ียวกบั เงินตรา กำ�หนดโทษของการปลอม • เงินตราต่างประเทศมีความสำ�คัญ
หรือแปลงธนบตั รไว้ ตัวอยา่ งเชน่ มาตรา ๒๔๕ ผ้ใู ดไดม้ าซ่ึงสิ่งใด ๆ โดยไม่รูว้ ่าเป็น อยา่ งไร(ตวั อยา่ งค�ำ ตอบเพอื่ ใชแ้ ลกเปลยี่ น
ของปลอมตามมาตรา ๒๔๐ หรอื ของแปลงตามมาตรา ๒๔๑ ถา้ ตอ่ มารวู้ า่ เปน็ ของปลอม ซอื้ ขายสนิ คา้ ระหวา่ งประเทศ)
• นักเรียนจะมีแนวทางในการเพิ่ม
มลู คา่ เงนิ ของตนเองใหม้ ากขนึ้ ไดอ้ ยา่ งไร
(ตวั อย่างคำ�ตอบ ฝากธนาคาร ลงทุนคา้ ขาย)
๕. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ ๕ คน
แลว้ ยกตวั อยา่ งประเทศทต่ี นเองตอ้ งการ
ไปท่องเที่ยวหรือประกอบธุรกิจมา
๕ ประเทศ
๖. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันบอกว่า
แต่ละประเทศท่ีต้องการเดินทางไปน้ัน
ใช้สกุลเงินใดบ้าง โดยครูบันทึกคำ�ตอบ
ของนักเรียนเป็นแผนภาพความคิด
บนกระดาน
หรือของแปลงเช่นว่าน้ันยังขืนนำ�ออกใช้ ต้องระวางโทษจำ�คุกไม่เกินสิบปีหรือปรับ
ไม่เกนิ สองหมน่ื บาท หรือทัง้ จำ�ท้ังปรบั
81 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
St St Step 3 ขัน้ ปฏิบตั ิ ผังสรุปสาระสำาคัญ
แหลละงั สกราปุรปควฏาิบมตั ริู้
๗. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันสืบค้นอัตรา ความหมายและประเภทของเงนิ
แลกเปล่ียนเงินของไทยกับต่างประเทศ เงินเป็นส่ือกลางในการแลกเปลี่ยนและสามารถใช้ชำาระหน้ี
ที่ต้องการเดินทางไป ๕ ประเทศ บันทึก ได้ตามกฎหมาย เงินถูกออกแบบมาในรูปของธนบัตรและ
ผลลงในตาราง แล้วสรุปเป็นความคิด เหรียญกษาปณ์
รวบยอด
อัตราแลกเปล่ียนเงินไทยกบั ต่างประเทศ
ประเทศ สกุลเงนิ อตั ราแลกเปล่ียน หนา้ ทีเ่ บือ้ งต้นของเงินในระบบเศรษฐกิจ
๓๑-๓๒ เงินทำาหน้าท่ีเป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยนทางอ้อม
๑. สหรฐั อเมรกิ า ดอลลาร์ ระหว่างผู้ซื้อและผู้ขาย เงินเป็นหน่วยมาตรฐานในการวัดมูลค่า
ช่วยให้เปรียบเทียบมูลค่าของสินค้าและบริการได้ง่าย เงิน
๒. สหภาพยโุ รป ยูโร ๓๘.๖๕ สามารถใช้ชำาระหน้ีได้ตามกฎหมายและเป็นสิ่งสะสมมูลค่าท่ี
สามารถเก็บไว้เพื่อใช้ในอนาคต
๓. มาเลเซยี ริงกติ ๘.๖๒ หนา้ ท่ี
เบื้องตน้
๔. สิงคโปร์ ดอลลาร์ ๒๕.๘๐ ของเงิน
สิงคโปร์
๕. จีน หยวน
๕.๒๐
(บาท ต่อ ๑ หนว่ ยเงนิ ตราต่างประเทศ)
จ า ก นั้ น นั ก เ รี ย น ต ร ว จ ส อ บ ข้ อ มู ล สกุลเงินสาำ คัญท่ีใช้ในการซอ้ื ขายแลกเปล่ียนระหวา่ งประเทศ
และอภิปรายว่า สกุลเงินของประเทศใด เงินท่ีใช้ในแต่ละประเทศจะแตกต่างกัน โดยจะมีสกุลเงิน
มคี า่ เงนิ แข็งที่สุด เพราะเหตใุ ด ซึ่งเป็นหน่วยที่ใช้ในการแลกเปล่ียนในรูปแบบของเงิน ในแต่ละ
ประเทศจะมีสกุลเงินแตกต่างกัน สกุลเงินท่ีสำาคัญ เช่น ยูโร
๘. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงท่ีเข้าใจเป็น เป็นสกุลเงนิ ท่ใี ช้ในประเทศส่วนใหญ่ทีอ่ ยู่ในทวีปยุโรป ดอลลาร์
ความรรู้ ่วมกัน ดังนี้ เป็นสกลุ เงินของประเทศสหรฐั อเมริกา
• สกุลเงินของแต่ละประเทศมี
ความแตกต่างกัน โดยแต่ละประเทศ
จะมีสกุลเงินเป็นของตนเองสำ�หรับใช้
แลกเปล่ียนซื้อขายสินค้าหรือการบริการ
ภายในประเทศหรือต่างประเทศ
ep 4
ขนั้ สอื่ สารและนำ� เสนอ 82 สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๔
๙. นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมานำ�เสนอผล ข้อสอบเน้นสมรรถนะ (เฉลย ๓ เพราะประเทศอนิ เดียใช้สกุลเงนิ รูปี
การสำ�รวจอัตราแลกเปลี่ยนเงินของไทย ประเทศเกาหลใี ชส้ กุลเงิน วอน ประเทศมาเลเซยี
กบั ตา่ งประเทศหน้าชน้ั เรียน ขอ้ ใดสัมพนั ธ์กัน ใช้สกลุ เงนิ ริงกิต ประเทศเมียนมาใช้สกุลเงนิ
๑ ประเทศอนิ เดยี - ริงกิต จ๊าด เปน็ คำ�ตอบทถ่ี กู ต้อง)
5ep ขัน้ ประเมินเพือ่ เพิม่ คุณค่า ๒ ประเทศเกาหลี - เยน
บรกิ ารสงั คม ๓ ประเทศเมียนมา - จา๊ ด
และจติ สาธารณะ ๔ ประเทศมาเลเซีย - รปู ี
๑๐. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น เ ส น อ แ น ว ท า ง ก า ร
เพ่มิ รายได้ใหแ้ ก่ครอบครัว
สุดยอดคู่มือครู 82
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
หนังสือคู่มือครูสังคมศึกษา สำนักพิมพ์ พว
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search