คู่มือราชการสนาม 8-42 เรื่อง การบริการทางการแพทย์ในสนามในปฏิบัติการดำรงเสถียรภาพ

เอกสารแปล

ค่มู อื ราชการสนาม 8-42
เร่ือง การบรกิ ารทางการแพทย์ในสนาม

ในปฏบิ ัติการดารงเสถียรภาพ

แผนกวิชาการเสนารกั ษ์ กองการศึกษา
โรงเรยี นเสนารกั ษ์ กรมแพทย์ทหารบก

สารบญั i

บทท่ี เนอ้ื หา หน้า
บทที่ 1 มมุ มองการสนบั สนนุ บริการสขุ ภาพในสนามรบ 1
1-1 กล่าวทั่วไป 1
บทที่ 2 1-2 ปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 1
1-3. หลกั การพน้ื ฐาน 2
บทที่ 3 1-4 การเตรียมการดา้ นสง่ กาลังบารงุ ในเขตยุทธบรเิ วณ 3
1-5 ประเมินภัยคุกคามการแพทย์ (Medical Threat Assessment) 4
1-6 พ้ืนฐานสาหรบั โปรแกรมการสนับสนนุ บริการสขุ ภาพในสนาม 6
1-7 แพทย์ใหญ่ 7
1-8 บทบาทของแพทยใ์ หญ่ 8
1-9 กรมแพทยท์ หารบก กฎในสนามรบ 10
1-10 กฎของสงคราม 11
การปฏบิ ัติการสนับสนุนบริการสขุ ภาพในสนาม 12
2-1 กลา่ วทั่วไป 12
2-2 การวางแผนและการเตรียมความพร้อมสาหรับปฏิบัติการแผนเผชิญเหตุ 12
2-3 อัตราการจดั ยทุ โธปกรณ์ 13
2-4 การสนบั สนนุ การส่งกลับทางการแพทย์ 14
2-5 การรกั ษาผ้ปู ว่ ย การทาให้อาการคงที่ และ การรับไวร้ กั ษา 16
2-6 การเวชกรรมปอ้ งกันโรค 16
2-7 การสง่ กาลังสายแพทย์ 16
2-8 การสนับสนนุ สัตวแพทย์ 17
2-9 การควบคุมความเครียดจากการรบ 17
การสนับสนนุ บริการสุขภาพ ในปฏบิ ตั ิการดารงเสถียรภาพ 18
3-1 ท่วั ไป 18
3-2 การดาเนินการอพยพพลเรือน 18
3-3 การสนบั สนนุ ภายในประเทศ 19
3-4 ความชว่ ยเหลอื ด้านมนษุ ยธรรมตา่ งประเทศ 22
3.5 การใหค้ วามชว่ ยเหลือด้านความปลอดภัย 23
3-6 การชว่ ยเหลือชาติเจ้าบา้ น 24

ii

บทที่ เน้ือหา หน้า
บทที่ 4 3-7 การสนบั สนนุ กับการดาเนนิ งานตอ่ ตา้ นยาเสพติด การสนบั สนุนสขุ ภาพในสนาม 26
จะถูกจากัด
3-8 การต่อต้านการกอ่ การรา้ ย 26
3-9 ปฏบิ ัตกิ ารสนบั สนุนการดาเนนิ งานสนั ติภาพ 29
3-10 แสดงสถานะกองกาลัง 31
3-11 การสนับสนุนการก่อความไมส่ งบ และการต่อต้านการก่อความไมส่ งบ 32
3-12 การโจมตแี ละการบุก 37
ข้อพจิ ารณาเฉพาะหน้าทใี่ นปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 42
4-1 กล่าวทวั่ ไป 42
4-2 การพิจารณา 42
ตอนที่ 2 การส่งกลบั ผปู้ ่วยและการควบคุมทางการแพทย์ 43
4-3 ทัว่ ไป
4-4 การส่งกลบั ผู้ปว่ ยและการควบคุมดูแลการแพทยใ์ นปฏิบัตกิ ารดารงเสถยี รภาพ 43
ตอนท่ี 3 การรับไว้รกั ษาพยาบาลและการรักษา 45
4-5 กล่าวท่วั ไป
4-6 ผู้ใหบ้ ริการสขุ ภาพทีไ่ ม่ใชแ่ พทย์ 46
4-7 การรักษาในโรงพยาบาลและการรักษาทางการแพทย์ ในปฏิบตั ิการดารง 48
เสถียรภาพ
ตอนท่ี 4 เวชกรรมปอ้ งกนั 51
4-8 กล่าวท่ัวไป
4-9 ภยั คกุ คามการแพทย์ 51
4-10 การสนับสนนุ เวชกรรมปอ้ งกนั ในการดารงเสถยี รภาพ 54
ตอนที่ 5 การสนับสนนุ ดา้ นสัตวแพทย์ (VETERINARY SUPPORT) 57
4-11 กล่าวทว่ั ไป
4-12 การสนบั สนุนสตั วแพทย์ในการดารงเสถียรภาพ 58
ตอนที่ 6 การสนบั สนนุ ทางทันตกรรม 62
4-13 กลา่ วทั่วไป
4-14. การประเมินทันตกรรม 62
4-15 สนับสนนุ ทันตกรรมในปฏบิ ัตกิ ารดารงเสถยี รภาพ 64

บทท่ี เนอื้ หา iii
ตอนที่ 7 การควบคุมความเครยี ดจากการรบ และการบริการดา้ นสุขภาพจติ
4-16 กลา่ วท่ัวไป หน้า
4-17. การควบคุมความเครียดจากการรบ ในปฏิบตั ิการดารงเสถียรภาพ 65
ตอนท่ี 8 การส่งกาลังสายแพทย์
4-18.กล่าวทั่วไป 66
4-19. การสง่ กาลงั สายแพทย์ในการสนับสนนุ ปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 67
ตอนท่ี 9 การสนับสนนุ ทางห้องปฏิบตั ิการ
4-20 กล่าวทว่ั ไป 67
4-21 การสนบั สนนุ ห้องปฏิบัติการทางการแพทย์ในปฏิบตั ิการดารงเสถียรภาพ 70

ผนวก ก การต่อต้านการก่อการรา้ ย และ การปกป้องกาลงั รบ 70
ก-1 กล่าวท่วั ไป 72
ก-2 ข้อพิจารณาการก่อการร้าย 72
ก-3 การประมาณสถานการณ์สาหรับการประเมินความปลอดภยั 72
ก-4 การปกป้องค้มุ ครองกองกาลงั และมาตรการความปลอดภัย 72
73
ผนวก ข ปฏิบตั ิการระหว่างหนว่ ยงาน 76
ข-1 กลา่ วทั่วไป 76
ข-2 ความเปน็ หน่ึงเดยี วกัน 76
ข-3 การดาเนนิ งานในประเทศสหรัฐอเมริกา 76
ข-4 การดาเนินงานนอกประเทศสหรฐั อเมริกา 78
ข-5 ความพยายามทางทหาร 79
ข-6 ผลกระทบสนับสนนุ สุขภาพในปฏิบตั ิการการยุทธ์ร่วม 80
81
ผนวก ค การประเมินความเส่ียง 81
ค-1 กลา่ วทัว่ ไป 81
ค-2 การประเมินความเสี่ยง 81
ค-3 กฎของการประเมินความเสยี่ ง 82
ค-4 การเข้าถึงดว้ ยวิธกี ารเข้าถึง 3 ระดับ 83
ค-5 ระดบั ของความเสีย่ ง 84
ค-6 ปัจจยั ที่ตอ้ งพจิ ารณาในการประเมินความเสี่ยง 87
87
ผนวก ง ปฏบิ ัตกิ ารนานาชาติ
ง-1 กล่าวท่วั ไป

iv

บทที่ เนื้อหา หน้า
ง-2 พันธมิตรและพนั ธมิตร 87
ง-3 โครงสร้างการบงั คบั บญั ชาของกองกาลังข้ามชาติ พนั ธมิตร 87
ง-4 การทาใหเ้ ปน็ เหตุเป็นผล ทาให้ได้มาตรฐานและการทางานรว่ มกัน 89
ง-5 การสนับสนนุ บริการสุขภาพ 91
ง-6 ข้อพจิ ารณาสนับสนนุ สุขภาพ 91
94
ผนวก จ รายการตรวจสอบการสนบั สนนุ บรกิ ารดา้ นสขุ ภาพในสนาม 94
จ-1 กล่าวทว่ั ไป 94
จ-2 ตัวอยา่ งรายการตรวจสอบการประเมินทางการแพทย์ 102

ผนวก ฉ การวางแผนการประเมินการสนับสนุนดา้ นสุขภาพเพอ่ื ปฏบิ ัตกิ ารดารงเสถยี รภาพ

ตอนที่ 1 การประมาณการ สนับสนุนบรกิ ารสขุ ภาพ 102
ฉ-1 ท่ัวไป
ฉ-2 รูปแบบตวั อยา่ งสาหรับประมาณการณ์ การสนับสนุนบริการสุขภาพในสนาม 102
ฉ-3 รูปแบบตัวอย่างสาหรบั ประมาณการณด์ ้านการสตั ว์ 111
ฉ-4 รปู แบบตวั อยา่ งสาหรับประมาณการทางเวชกรรมปอ้ งกัน 116
ฉ-5 รูปแบบตวั อยา่ งสาหรับสานักงานประมาณการ 122
ฉ-6 รูปแบบตัวอยา่ งสาหรบั การประมาณการณ์การควบคุมความเครียดจากการรบ 126
ฉ-7 รปู แบบตัวอยา่ งสาหรับประมาณการณ์สง่ กาลงั สายแพทย์ 131
ส่วนท่ี 2 แผนการสนบั สนนุ สุขภาพบริการสุขภาพ 137
ฉ-8 กล่าวทั่วไป
ฉ-9 รปู แบบตวั อย่างสาหรับแผนสนบั สนนุ บริการสุขภาพ 137
ฉ-10 รปู แบบตัวอย่างสาหรบั สว่ นบริการดา้ นสตั วใ์ นแผนสนับสนุนบรกิ ารสขุ ภาพ 142
ฉ-11 รปู แบบตัวอย่างสาหรบั แผนงานการเวชกรรมป้องกนั โรคในแผนปฏิบัตกิ าร 143
สนับสนนุ บริการสุขภาพ
ฉ-12 รูปแบบตวั อยา่ งสาหรบั สว่ นบริการดา้ นทันตกรรมของแผนสนับสนุนบรกิ าร 144
สุขภาพ
ฉ-13 รปู แบบตวั อย่างสาหรับส่วนควบคุมความเครียดจากการสู้รบในแผนสนับสนุน 145
บริการสุขภาพ
ฉ-14 ตวั อยา่ งรูปแบบของสว่ นการสง่ กาลังสายแพทย์ของแผนสนับสนนุ บริการสุขภาพ 146

v

บทท่ี เน้อื หา หน้า
ผนวก ช ข้อพิจารณาเก่ยี วกับนวิ เคลยี ร์ ชีว และ เคมี 147
147
ช-1 การคกุ คาม 147
ช-2 สารทางชวี ภาพ 148
ช-3 สารในสงครามเคมี 149
ช-4 อาวุธนวิ เคลยี ร์ 150
ช-5 การดาเนินงานภายใตส้ ภาวะนวิ เคลียร์ ชวี วิทยา และสารเคมี 150
ช-6 ภยั พิบัตขิ องพลเรือน 151
ผนวก ซ ตวั อยา่ งรายการตรวจสอบสาหรบั การปฏบิ ตั หิ นา้ ทสี่ าหรับโรงพยาบาลสนบั สนุน
การรบ 151
ซ-1 กล่าวทั่วไป 151
ซ-2 ตัวอยา่ งรายการตรวจสอบการคาดการณล์ ่วงหนา้ 155
ผนวก ด ชุดตอบสนองพเิ ศษ 155
ด-1 ท่ัวไป 155
ด-3 การขอความชว่ ยเหลือ 156
ด-4 ส่วนประกอบของทมี และอุปกรณ์พิเศษเฉพาะ 156
ด-5 การออกปฏิบัตหิ นา้ ท่ไี ด้ และการดาเนนิ งานต่อเน่ือง 157
ด-6 การสนบั สนนุ ด้านการบริหารและความต้องการ 158
ด-7 อุปกรณ์ 158
ด-8 การอบรม 159
ค-9 ทมี การตอบสนองต่อการบาดเจ็บ / การบาดเจ็บทส่ี าคัญ 159
ด-10 ทีมตอบสนองการเผาไหม้แบบพิเศษ 160
ด-11 ชดุ ตอบสนองพเิ ศษ ในการประเมินภยั คกุ คาม ดา้ นเวชกรรมป้องกนั 161
ด-12 ชุดตอบสนองทางเคมี / ชวี วิทยา 162
ด-13 ทมี ตอบสนองความเครียด 163
ด-14 ทมี ตอบสนองทางไกลของ Telemedicine 164
ด-15 ความปลอดภัยด้านอาหาร เวชกรรมปอ้ งกนั ด้านสตั วแพทย ทีมงานตอบสนอง
การดแู ลสุขภาพสตั ว์ 166
ผนวก ต สถานการณ์ผูป้ ว่ ยเจ็บจานวนมาก 166
ต-1 กล่าวท่วั ไป 166
ต-2 การจดั การผู้บาดเจบ็ จานวนมาก (Mass Casualty Management)

vi

บทท่ี เนื้อหา หน้า
ผนวก ถ ต-3 ประเภทของการคัดแยก 167
ผนวก ท ต-4 องคป์ ระกอบของการควบคมุ 169
ต-5 การจัดตั้งการคดั แยก การรักษาและการรบั ไว้รักษาพยาบาล 169
ผนวก น ต-6 การส่งกลบั ทางการแพทย์ 171
ผนวก บ ต-7 disposition of remain 173
การปฏบิ ตั ิการชว่ ยเหลือภัยพบิ ตั ิ 174
ถ-1 ทัว่ ไป 174
ถ-2 ด้านการสนับสนนุ ทางธุรการ 174
ถ-3 การจัดลาดับความสาคัญของการสนบั สนนุ 175
ถ-4 รายการงานบรรเทาสาธารณภยั และคณะกรรมการ 175
ส่วนของการเลือกของชอื่ รหัสของสหรัฐอเมรกิ าในการใหค้ วามช่วยเหลอื ทาง 179
มานษุ ยธรรม
ท-1 ความช่วยเหลอื ดา้ นมนุษยธรรมภายใตห้ วั ขอ้ 10, ประมวลกฎหมายสหรฐั อเมรกิ า, 179
มาตรา 401
ท-2 การขนส่งเพือ่ การบรรเทาทุกข์ด้านมนษุ ยธรรมภายใต้หัวขอ้ 10, ประมวล 180
กฎหมายสหรัฐอเมริกา, มาตรา 402
ท-3 ความช่วยเหลือจากภยั พิบตั ิจากต่างประเทศภายใต้หวั ขอ้ 10, ประมวลกฎหมาย 181
สหรฐั อเมรกิ า, มาตรา 404
ท-4 ส่วนทเ่ี กินจากวัสดุเพ่ือการบรรเทาทุกขด์ ้านมนุษยธรรมภายใตห้ ัวข้อ 10, 180
ประมวลกฎหมายสหรฐั อเมริกา, มาตรา 2547
ท-5 ความช่วยเหลอื ด้านมนุษยธรรมภายใต้หวั ข้อ 10, ประมวลกฎหมายสหรฐั อเมรกิ า, 181
มาตรา 2551
รายการตรวจสอบการรบั ภารกจิ ดา้ นการแพทย์ 183
น-1 ทว่ั ไป 183
น-2 ตวั อย่างรายการตรวจสอบการตรวจสอบภารกิจทางการแพทย์ 183
การสนับสนนุ ดา้ นกาลงั การรบพิเศษของกองกาลงั ปฏบิ ตั ิการพเิ ศษ 187
บ-1 การปฏบิ ตั ิการพิเศษ 187
บ-2 กองกาลังพิเศษกองกาลงั พิเศษกองกาลงั หน่วยปฏิบตั ิการพิเศษกองทัพบก 187
บ-3 ภัยคกุ คามต่อการปฏิบัติการรบพิเศษ 187
บ-4 ภารกจิ กองกาลงั ปฏบิ ัติการรบพเิ ศษ 187

vii

บทท่ี เนื้อหา หน้า
บ-5 คาสงั่ และการควบคุม 188
บ-6 ปฏบิ ัตกิ ารรบพเิ ศษกองทัพบก 189
บ-7 ขีดความสามารถในการสนับสนนุ ด้านสขุ ภาพของหนว่ ยในอตั รา 190
บ-8 การวางแผนสาหรับการบรกิ ารแพทย์สาหรบั หนว่ ยปฏบิ ัตกิ ารกองกาลงั ปฏบิ ตั ิการ 192
พิเศษ
บ-9 การสง่ กลบั ผูป้ ว่ ยเจบ็ และการควบคุมทางการแพทย์ 192
บ-10 การรบั ไวร้ ักษาในโรงพยาบาล 192
บ-11 ควบคมุ ความเครยี ดจากการรบ 192
บ-12 การเวชกรรมป้องกนั 193
บ-13 ขา่ วกรองทางการแพทย์ 193
บ-14 บริการด้านการสัตว์ 193
บ-15 บริการหอ้ งปฏิบตั ิการทางการแพทย์ 194
บ-16 การสง่ กาลงั สายแพทย์ และ การจดั การโลหิต 194
บ-17 บริการทันตกรรม 194
บ-18 ภารกิจทีเ่ ก่ยี วพันกัน 194
บ-19 สงครามไมต่ ามแบบ 194
บ-20 การปอ้ งกนั ภายในให้มิตรประเทศ 195
บ-21 การตอ่ ตา้ นการก่อการร้าย 196
บ-22 การปฏิบตั กิ ารโดยตรง 197
บ-23 การลาดตระเวนพเิ ศษ 197
198
ผนวก ป กจิ กรรมการควบคุมความเครียดตามห้วงเวลาของการปฏิบตั ิการ 199
ผนวก ผ การพฒั นาขนั้ ตอนการทางานตามระเบียบปฏิบัติประจาทางยุทธวธิ ีของหนว่ ย
199
แพทย์ 199
ผ-1 ทวั่ ไป 200
ผ-2 วัตถปุ ระสงค์ของขน้ั ตอนการปฏิบัติงาน 201
ผ-3 รปู แบบสาหรับขน้ั ตอนระเบียบปฏิบตั ิประจาทางยุทธวธิ ี 202
ผ-4 การปฐมนเิ ทศพนกั งานท่ีได้รับมอบหมายใหม่ 202
ผ-5 ข้ันตอนระเบียบปฏิบัติประจาทางยุทธวธิ ี (ส่วน)
ผ-6 ขน้ั ตอนการปฏิบตั ิงาน (ยทุ ธวิธ)ี (อนผุ นวก)

คมูํ อื ราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทยใ์ นสนามในปฏบิ ตั ิการดารงเสถยี รภาพ 1

บทท่ี 1 มุมมองการสนบั สนนุ บริการสุขภาพในสนามรบ

(COMBAT HEALTH SUPPORT PERSPECTIVE)

1-1 กลา่ วทั่วไป
กองทัพมีเปาู หมายหลักคอื การตอํ สูแ๎ ละเอาชนะ แตํอยํางไรก็ตามกองทพั มกั จะถูกนามาใช๎ปฏบิ ัตกิ าร

ดารงเสถียรภาพ กองทัพบกปฏิบตั ิการในปฏบิ ัตกิ ารดารงเสถียรภาพในยามสงบ ยามขดั แยง๎ และ ยาม
สงคราม: สงครามหรือความขัดแย๎งจะถกู จากัดให๎อยํูในระดับทตี่ า่ ทส่ี ุดเพ่ือสนับสนุนวัตถุประสงค์ทางการเมือง
ในปฏบิ ัตกิ ารดารงเสถียรภาพสวํ นใหญผํ ๎ูรับการสนบั สนนุ เป็นพลเรอื นมากกวาํ เป็นทหารทท่ี าการรบ ผู๎วางแผน
ทางการแพทย์ต๎องมคี วามสามารถในการปรับเปล่ยี นวิธกี ารในการดแู ลสขุ ภาพแบบด้งั เดิม มีการใช๎ประโยชน์
จากเทคโนโลยีและการสรา๎ งวิธกี ารใหมเํ พื่อตอบสนองสงิ่ ท่เี กิดข้นึ

1-2 ปฏิบัติการดารงเสถียรภาพ
ก. ปฏบิ ตั ิการดารงเสถยี รภาพเป็นการดาเนนิ งานในสภาพแวดลอ๎ มทางการเมือง การทหาร ใน

สภาพแวดล๎อมของสนั ตภิ าพและความขดั แย๎ง บทบาทของกองทพั ชํวยคุม๎ ครองและสงํ เสรมิ วตั ถปุ ระสงค์
แหงํ ชาติโดยไมํนาไปประเทศเข๎าสูํสงคราม ความขดั แย๎งมีความแตกตํางจากยามสงบ ความขดั แยง๎ เป็น
สถานการณ์ทตี่ ๎องแกป๎ ัญหาทางการเมืองดว๎ ยการสนบั สนุนทางทหาร สํวนในยามสงบกองทัพเตรยี มความ
พร๎อมสาหรับการทาสงครามและการปูองปรามโดยแสดงให๎เหน็ ถึงความสามารถในดา๎ นตํางๆ การปฏิบตั กิ าร
ดารงเสถียรภาพ ไดแ๎ กํ การปฏิบตั ิในด๎านตํางๆดังน้ี

- การดาเนนิ งานการอพยพพลเรอื น
- การชวํ ยเหลือดา๎ นมนษุ ยธรรมและการบรรเทาภยั พบิ ัติ
- การตํอต๎านการกํอการรา๎ ย
- การชวํ ยเหลอื ประเทศชาติ
- การชวํ ยเหลอื การรักษาความปลอดภัย
- การสนบั สนุนตอํ การดาเนินงานตํอตา๎ นยาเสพตดิ
- การสนับสนนุ เพื่อตํอต๎านการกอํ ความไมสํ งบ
- การควบคุมอาวธุ และการลดอาวุธ
- การสนบั สนุนการดาเนนิ งานในประเทศ ดา๎ นมนษุ ยธรรมให๎ความชํวยเหลอื ฉกุ เฉนิ
- การปฏิบตั ิการเพื่อสันตภิ าพ
- การสนับสนุนการกํอกบฏ
ข. ในปฏิบัติการดารงเสถยี รภาพ การสนบั สนนุ บรกิ ารสุขภาพในสนามรบและการศกึ ษาสุขภาพมีผล
โดยตรงตอํ การโต๎ตอบทง้ั ภัยคุกคามทางการแพทยแ์ ละภัยคุกคามทวั่ ไป การสนบั สนนุ บริการสุขภาพใน
ปฏบิ ัตกิ ารดารงเสถียรภาพสามารถกาหนดเปน็ การกระทาท่ีครอบคลุมกิจกรรมทเ่ี กี่ยวข๎องกบั สขุ ภาพทางทหาร
ทง้ั หมด หรือโปรแกรมทีจ่ ดั ต้ังขนึ้ เพื่อสํงเสริมเปาู หมายแหํงชาติวตั ถุประสงค์และภารกิจของสหรัฐอเมริกา การ

พ.อ.หญงิ จิราภรณ์ ชมศรี 2

ปฏบิ ตั ิอาจแตกตํางจากการสนับสนนุ บรกิ ารสุขภาพในสนามรบแบบดัง้ เดิม การสนับสนุนบรกิ ารสุขภาพใน
สนามรบมบี ทบาทสาคัญและเชงิ รุกในการชํวยเหลือประเทศโดย

- ให๎ความชํวยเหลอื กับการพัฒนาโครงสร๎างพ้นื ฐานทางการแพทย์ของประเทศเจา๎ บา๎ น
- การให๎บริการและการบารงุ รกั ษาส่งิ จาเปน็ พนื้ ฐานของชวี ติ สาหรบั ประชาชนทวั่ ไปผาํ นโปรแกรมทาง
การแพทย์ของประเทศเจ๎าบา๎ น
- การใหค๎ วามชวํ ยเหลือในการสร๎างสุขภาพและสุขาภบิ าลบรกิ ารขน้ั พน้ื ฐาน

1-3. หลกั การพื้นฐาน
ก. หลักการพ้ืนฐานในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ หลกั การพ้นื ฐานเหลํานไี้ ด๎ถกู พัฒนาข้ึนมาเป็นอยาํ งดี

หลกั การพืน้ ฐานเหลํานน้ั ไดแ๎ กํ
1) วตั ถุประสงค์ (Objective)
ผบู๎ ังคับหนํวยท่ีให๎บรกิ ารทางสุขภาพในสนาม จะระบุอยํางชัดเจนถงึ เปูาหมาย ทหารจะตอ๎ งบรู ณา
การเพ่ือใหบ๎ รรลเุ ปูาหมายทางยทุ ธศาสตรแ์ ละทาให๎ถึงเปูาหมายสุดทา๎ ย ผ๎ูวางแผนจะตอ๎ งเขา๎ ใจ
เปูาหมายทางยุทธศาสตร์ ยทุ ธการและยุทธวธิ ี มกี ารตัง้ วตั ถุประสงค์ที่เหมาะสม ปฏิบตั ิตามภารกจิ
2) ความพยายาม (Unity of effort)
ผ๎ูบังคบั หนํวยทใ่ี หบ๎ รกิ ารทางสุขภาพในสนามจาต๎องใช๎ความพยายามเพื่อบรรลุเปาู หมาย ใน
ปฏบิ ตั ิการดารงเสถียรภาพปัญหาทางทหารจะมีความซับซ๎อน มีขนาดใหญํ ไมไํ ด๎สามารถปฏิบัติ
ภารกิจให๎บรรลุความสาเรจ็ ได๎ด๎วยคนคนเดยี ว ดังน้นั จงึ จาเป็นตอ๎ งมีผเ๎ู ก่ยี วข๎องในการทางานหลายคน
เพอ่ื เปูาหมายเดียวกัน การรวบรวมความพยายามทง้ั หมดต๎องการการวางแผนรํวมกัน
3) ความชอบธรรม (Legitimacy)
(ก) ความชอบธรรมถูกตอ๎ งตามกฎหมายเก่ียวข๎องกับความตงั้ ใจของประชาชนท่ีจะยอมรับสิทธขิ อง

รฐั บาลในการควบคุม หรือของกลํุมหรือหนวํ ยงานทีจ่ ะทาและดาเนินการตัดสนิ ใจ (ตัวอยําง เชํนในการ
ดาเนินงานตํอต๎านการกํอความไมํสงบ บริการทางสุขภาพในสนามรบและความคดิ รเิ รม่ิ จะต๎องไมํทาลายความ
เช่ือมน่ั ของคนท่มี ตี ํอรัฐบาลประเทศของพวกเขาเอง การบริการทางสุขภาพในสนามต๎องไมผํ ิดตํอกฎหมายของ
รฐั บาลประเทศเจา๎ บ๎าน

(ข) กองกาลังทหารสหรัฐอเมรกิ าจะต๎องคานึงถึงความถูกต๎องตามกฎหมายเมื่อมีสํวนเก่ียวขอ๎ งกับ
การแทรกแซงจากตํางประเทศ การบริการทางสุขภาพในสนามต๎องได๎รับการยอมรบั จากประชาชนพลเรอื นให๎
ชวํ ยในการบรรเทาผลกระทบท่ีเกิดข้ึนจากการแทรกแซงทางทหารอืน่ ๆ ของสหรฐั อเมริกา

4) ความเพยี ร (Perseverance)
ในปฏิบัติการดารงเสถียรภาพ การบรรลุเปาู หมายทางยุทธศาสตร์อาจจะตอ๎ งใช๎เวลานาน ต๎องมีการ
วางแผน และโปรแกรมในระยะยาว มกี ารดาเนินงานในระยะเวลาสั้นแตกํ ารดาเนินการเหลาํ นจ้ี ะตอ๎ งเปน็ สงิ่ ท่ี
สงํ ผลกระทบตํอเปูาหมายทางยทุ ธศาสตร์ในระยะยาว ดงั นั้นการวางแผนบริการทางสขุ ภาพในสนามรบจะต๎อง
เตรียมมาตรการ ความพรอ๎ มสาหรบั การสนบั สนุนเปาู หมายทางยทุ ธศาสตร์

คํูมือราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทยใ์ นสนามในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ 3

5) ข๎อจากดั (Restraint)
ในปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ มกี ารกาหนดสงิ่ ที่สามารถทาไดเ๎ พื่อให๎บรรลคุ วามสาเรจ็ และทาตาม
กฎของการปะทะ ถ๎าปฏบิ ตั ิไมดํ หี รือปฏิบตั ินอกเหนือกฎของการปะทะอาจจะมีผลกระทบตํอความสาเร็จ กอง
กาลังทงั้ หมดทีเ่ ข๎ารํวมในปฏิบัติการดารงเสถยี รภาพจะต๎องรวบรวมข๎อจากดั และกฎหมาย ระเบียบ นโยบาย
และบรรทดั ฐาน เพื่อให๎มัน่ ใจวําสงํ เสริมการปฏิบตั ติ ามเปาู หมายทางทหาร
6) การรักษาความปลอดภัย (Security)
การรักษาความปลอดภยั ของกองกาลังสหรัฐอเมริกาในตํางประเทศเปน็ สง่ิ สาคัญย่งิ ผบู๎ ัญชาการและ
ผู๎วางแผนจะต๎องตระหนักถึงอันตรายที่มอี ยูํจากกลมุํ ตําง ๆ กลุํมหรือรัฐบาลอืน่ ๆ ผูบ๎ ัญชาการตอ๎ งการประเมิน
ความเสยี่ งอยาํ งตอํ เน่ืองเพ่อื ความปลอดภยั ของการดาเนนิ งานท้ังหมด (ผนวก ค) แม๎จะอยูใํ นสภาพแวดลอ๎ มท่ี
สงบ กองกาลงั ทหารสหรฐั อเมรกิ าควรกาหนดเปาู หมายสาหรบั การกํอการร๎าย ผบ๎ู ัญชาการต๎องแนํใจวาํ กอง
กาลงั ใช๎ความระมดั ระวังเรือ่ งมาตรการรักษาความปลอดภัย มาตรการตํางๆ และสามารถปรบั เปลย่ี นจาก
ปฏบิ ัติการในยามสงบสํูสถานการณ์ส๎ูรบได๎ ผู๎วางแผนการสนบั สนุนบรกิ ารแพทย์ในสนามต๎องมนั่ ใจวาํ มกี าร
เตรียมเพื่อปูองกนั ตนเองและผป๎ู วุ ยได๎
ข. ในปฏิบตั ิการดารงเสถียรภาพ ประเด็นทางการเมืองในพื้นท่ปี ฏบิ ัติการท่ตี ๎องกระทาให๎เกดิ ผล
ความสาเร็จเป็นเร่อื งสาคัญท่ีต๎องพจิ ารณา ในปฏิบตั ิการทางทหารนั้นวตั ถปุ ระสงคท์ างการเมืองมีสํวนผลักดนั
การตดั สนิ ใจในระดับยุทธศาสตร์ ส่งิ สาคญั ทผี่ ูน๎ าควรตระหนกั ถึงคือวัตถุประสงค์ทางการเมอื ง ที่ต๎องนามาใช๎
ในการวางแผนและการปฏบิ ตั ิภารกจิ

1-4 การเตรยี มการด้านส่งกาลังบารุงในเขตยุทธบรเิ วณ
ก. การเตรียมการด๎านสงํ กาลังบารุงในเขตยุทธบรเิ วณต๎องวางแผนอยาํ งเป็นระบบ (โครงสรา๎ งกองกาลัง

ทรัพยากรและการเคล่ือนย๎าย) จะต๎องสนับสนนุ แผนของ ผบ. ขนั้ ตอนตํางๆของทรพั ยากรท่มี ีในเขตยุทธ
บริเวณเนน๎ ไปท่ีกาลังฝาุ ยเราและการเข๎าถงึ การวางแผนเหลํานีจ้ ะครอบคลมุ ถึง

- การระบุ แจกแจงและเตรียมตวั สาหรับปฏิบัติการ
- การเลอื กและการทาใหก๎ ารสอื่ สารดีย่ิงข้นึ
- การเตรยี มสาหรบั การสงํ กาลังให๎กับสํวนหนา๎
- การคาดการณแ์ ละการสร๎างคลงั เกบ็ สิง่ อปุ กรณ์เพื่อสงํ ตํอไปยังสํวนหนา๎
ข.ข้นั ตอนนี้เป็นสง่ิ จาเปน็ เพื่อใหค๎ วามมัน่ ใจวาํ มีทรัพยากรอยํางเพยี งพอในการจัดสรรและการแจกจาํ ย
ภายในเขตยทุ ธบรเิ วณ ในปฏิบตั ิการดารงเสถียรภาพซงึ่ มขี นาดเลก็ และอาจจะเป็นสวํ นแรกท่ีเขา๎ ไปในเขตยทุ ธ
บรเิ วณทรพั ยากรท่ีต๎องใชใ๎ ห๎นาเข๎าไปพร๎อมกนั การตดิ ตํอการสนบั สนนุ กับชาตเิ จ๎าบ๎านอาจจะได๎สงิ่ ที่ไมํมี
คุณภาพทไี่ มํเหมาะกับมาตรฐานของกองกาลัง ส่ิงอปุ กรณ์ทางการแพทยแ์ ละการซํอมชิน้ สํวนอาจจะมี
เทคโนโลยเี กนิ กวําขีดความสามารถของชาตเิ จา๎ บ๎าน
ค. ในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพจะใชป๎ ฏบิ ตั กิ ารรํวมหรือปฏิบัตกิ ารหลายๆชาติ (ผนวก ง) ผูว๎ างแผน

พ.อ.หญิง จิราภรณ์ ชมศรี 4

จะต๎องมองถงึ ความพร๎อมของทรัพยากรของบริการอนื่ ๆ ชาติเจ๎าบา๎ น และประเทศอื่น ๆ หนํวยงานและ
องค์กรภายในเขตยุทธบริเวณเพ่ือให๎แนใํ จวาํ ได๎มกี ารใช๎ทรพั ยากรท่มี ีอยํูเกดิ ประโยชน์สูงสุด และ ไมํมีความ
ซ้าซอ๎ นเกดิ ขนึ้

1-5 ประเมนิ ภัยคุกคามการแพทย์ (Medical Threat Assessment)
ก.องคป์ ระกอบทส่ี าคัญของการประเมินบริการแพทย์ในสนามคือการประเมนิ ภยั คุกคามทางการแพทย์

การประเมินน้ีรวมถงึ ภยั คุกคามทางการแพทยใ์ ห๎กับกองกาลังท่อี อกปฏบิ ัตหิ นา๎ ท่ีและประชาชนทอี่ าศัยอยใูํ น
พ้นื ทป่ี ฏิบัติการ ทหารสหรัฐอเมรกิ ามีความเส่ยี งมากข้นึ ในปฏบิ ัตกิ ารดารงเสถยี รภาพ เชนํ การสมั ผัสกบั โรค
ตดิ เชือ้ และเป็นอนั ตรายจากส่ิงแวดล๎อมมีมากขึ้นจากภยั พิบัตทิ ่ีมนุษยส์ รา๎ งข้ึนหรอื ภัยพิบัติทางธรรมชาตแิ ละ
จากการพัฒนาภายในประเทศน้นั ภัยคุกคามทางการแพทย์ได๎มาจากขําวกรองและจากแหลงํ ขอ๎ มูลภายนอก

ข. ความสามารถในการที่จะไดร๎ ับขอ๎ มลู การตคี วามและการใช๎ขําวกรองทางการแพทย์มีความสาคัญตํอ
ความสาเรจ็ ของภารกจิ บรกิ ารแพทย์ในสนาม ปฏิบตั ิการทีเ่ กิดขนึ้ ในสหรัฐอเมริกาหรือตาํ งประเทศ เป็นภัยที่
มนุษย์สร๎างข้ึนหรือเปน็ ภัยธรรมชาติสง่ิ ตํางๆเหลํานี้สามารถกํอใหเ๎ กิดโรคไดใ๎ นระดบั ตา่ และยงั อาจทาใหเ๎ กิด
การปนเปอ้ื นจากสงิ่ แวดลอ๎ ม ปัจจยั ตาํ งๆทเ่ี ชอ่ื มโยงกันเหลําน้ีจะสํงผลในการแพรํกระจายของโรคติดตอํ การ
แพรรํ ะบาดและเปน็ การเพิม่ โอกาสสาหรับการสัมผัสกับสารเคมี นวิ เคลียร์ ชีวะ ท่เี ป็นอันตราย ซง่ึ ทาให๎เกิดสิง่
ตํางๆดังตํอไปน้ี

- การหยุดชะงกั ของการบริการ สขุ าภิบาล (เชํน การกาจัดขยะหรือระบบทํอระบาย)
- การปนเปื้อนของอาหารและนา้
- การแพรขํ ยายพันธุ์ของหนูและแมลงสายพนั ธุ์ใหมํ (เชนํ ในซากปรักหักพังหรือในสระวาํ ยน้า น้านง่ิ )
- การหยุดชะงักของการดาเนินงานอุตสาหกรรม
- การกระจายตวั ของเสยี ทางชวี ภาพหรอื รงั สโี ดยการจัดการท่ไี มํเหมาะสมหรือกจิ กรรมการกอํ การรา๎ ย
(1) ขําวกรองทางดา๎ นการแพทยเ์ ป็นผลผลติ ทเ่ี กิดจาก การเกบ็ รวบรวม การประเมนิ ผล การวเิ คราะห์
บรู ณาการและการตีความดา๎ นสุขภาพทีม่ ีอยํูโดยทัว่ ไปและข๎อมลู ชวี สถิติ ขําวกรองทางการแพทย์พจิ ารณาสง่ิ
ตํางๆทเี่ กีย่ วขอ๎ งกบั การแพทย์ของตาํ งประเทศในพ้ืนทป่ี ฏบิ ัตกิ าร และสิง่ ท่ีสาคัญๆในการบริการแพทย์ใน
สนาม (ผนวก จ) หรอื การวางแผนทางทหารทัว่ ไป ข๎อมลู ทางการแพทย์ทยี่ ังได๎ได๎ถูกประมวลผลยังไมนํ บั วาํ เปน็
ขําวกรองทางการแพทย์ ข๎อมูลทางการแพทย์ทเี่ ก่ียวข๎องกับตาํ งประเทศจะถกู สํงไปทาการประมวลผลโดยศนู ย์
ขาํ วกรองทางการแพทย์ ข๎อมูลภัยคุกคามทางการแพทย์ในพนื้ ที่ปฏบิ ตั กิ ารในสหรฐั อเมริกาสามารถไดร๎ ับจาก

- กรมแพทย์ทหารบก
- ศูนยก์ ารแพทย์ กรมทหารบกแพทยแ์ ละสวํ นแยกภายในพ้ืนท่ที ันที
- หนวํ ยกจิ การพลเรือนและการปฏบิ ัตกิ ารจิตวทิ ยา
- เจ๎าหนา๎ ท่ีสาธารณสุขในพนื้ ท่ี
- สมาคมสาธารณสขุ
- ศูนยค์ วบคุมโรค

คมํู อื ราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทยใ์ นสนามในปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 5

(2) การฝกึ อบรมพเิ ศษด๎านเจ๎าหน๎าทีด่ า๎ นเวชกรรมปูองกัน ตลอดจนผ๎เู ชยี่ วชาญดา๎ น
การแพทยอ์ น่ื ๆจะถูกนามาใชเ๎ พ่อื ทาให๎ได๎การประเมนิ ภัยคุกคามทางการแพทย์ทีช่ ดั เจนมากยิง่ ขึน้ เจา๎ หน๎าที่
ดา๎ นเวชกรรมปูองกนั ไดร๎ ับการฝึกฝนมาโดยเฉพาะและมีความพร๎อมในการเก็บรวบรวม วเิ คราะหแ์ ละตีความ
ข๎อมลู ดา๎ นสุขภาพ รวมถึงการพิจารณาโรคในชํองปาก ทันตกรรมหรือใบหน๎า เจ๎าหน๎าทีท่ ันตสาธารณสุขมีการ
ฝกึ อบรมเฉพาะทาง เจา๎ หนา๎ ท่ีสตั วแพทยท์ ่ีทางานด๎านเวชกรรมปอู งกันมีความเชยี่ วชาญในดา๎ นสาธารณสุข
ดา๎ นโรคตดิ ตํอจากสตั ว์สํูคน สงครามทางชีวภาพและสงครามเคมี เจ๎าหนา๎ ท่ีเหลํานสี้ ามารถให๎คาแนะนาสาหรับ
กิจกรรมท่ีจะทาให๎ประสบความสาเร็จและจัดลาดบั ความสาคญั การสนับสนนุ ได๎ การใชท๎ ักษะเหลาํ นี้จะชํวย
เพิ่มประสทิ ธภิ าพของการใชท๎ รพั ยากรท่ีมอี ยํูอยาํ งจากดั ในสนาม สาหรับการใหค๎ าปรึกษาในระหวาํ งการ
ประเมนิ บคุ ลากรทางการแพทย์ทท่ี าการประเมนิ ควรมีอสิ ระทจ่ี ะเข๎าถึงผเ๎ู ช่ียวชาญด๎านการแพทย์ท้งั หมด
ภายในหนํวยท่ใี ห๎บรกิ ารแพทยใ์ นสนามและการแพทย์ที่มอี ยูใํ นชมุ ชนท๎องถิ่น

ค. การวางแผนสนบั สนุนสขุ ภาพจะต๎องทาความค๎นุ เคยกบั ขาํ วกรองทมี่ ีอยใูํ นปจั จุบัน ผลผลติ เหลําน้ี
รวมถงึ ผลผลติ ขําวกรองแหงํ ชาติ เชํน ความสามารถในการแพทย์ การศกึ ษา และการเกิดขึน้ ของโรคทปี่ รากฏ
อยูํท่วั โลก รายงานเหลํานจี้ ะผลิตขน้ึ มาเพ่ือสนบั สนุนการบริการแพทย์ในสนาม สํวนทหารที่ปฏบิ ตั ิหน๎าที่นอก
ประเทศสหรัฐอเมริกา รายงานเหลํานี้สามารถรบั ไดผ๎ ํานทางยทุ ธการ และ ขําวกรองการแพทย์ (เชํน สธ.2 ใน
กองพล [ขําวกรองเจ๎าหนา๎ ทก่ี องทัพสหรัฐอเมริกา] หรือสานกั งานแพทยฯ์ ใหญํ ) (อ๎างถึง ใน รส.8-10-8)

ง. การวางแผนบรกิ ารแพทยใ์ นสนาม (ผนวก จ) และงานทางยทุ ธการ จะมคี วามต๎องการขาํ วกรองทาง
การแพทย์เพิ่มมากข้ึน ความต๎องการดังกลาํ วได๎รบั โดยการร๎องขอผาํ นชํองทางขําวกรองทางการแพทย์โดยเรว็
ท่ีสุด มีการตรวจสอบเม่อื จาเปน็ การประสานงานควรจะกระทากับหนํวยงานท๎องถ่ินด๎วย

จ. ในการดาเนินงานนอกประเทศ ผ๎ูวางแผนบรกิ ารแพทย์ต๎องตระหนักถึงภยั คกุ คามทางการแพทยท์ เ่ี กดิ
จากภยั พบิ ตั ิ (เชนํ น้าทํวม แผํนดินไหวและอาฟเตอร์ชอ็ ก หรอื การระเบิดตํอไป) และ ฝุายตรงขา๎ ม
ผก๎ู ํอการรา๎ ย หรือกองกาลังของข๎าศกึ ศัตรภู ายในเขตยุทธบริเวณ ภยั คกุ คามนยี้ ังรวมถงึ ศกั ยภาพและขีด
ความสามารถของระบบอาวุธและอาวธุ คชรน. (ผนวก ช) directed energy อาวุธหรืออปุ กรณ์ทใ่ี ชใ๎ นการรบ
ตามแบบ และส่ิงที่มีโอกาสจะถกู ใช๎ในการโจมตขี องผูก๎ ํอการรา๎ ย หรอื การใช๎อาวุธเคมีและอาวธุ ชีวะ การ
วางแผนการสนับสนุนบริการแพทย์ในสนามรบและการทาให๎กองกาลงั มีความอยูํรอด ต๎องมองภาพขําวกรอง
ทางการแพทย์ที่สมบูรณ์ไดํ

ฉ. ภยั คกุ คามทางการแพทยร์ วมถึงภัยคุกคามที่เกิดจากความเครียด ภัยคุกคามจากความเครียดครอบคลุม
ความเครียดท้ังหมดท่ีมอี ยูํในสภาพแวดลอ๎ มท่ีมีแนวโน๎มทจ่ี ะเปน็ ภยั คกุ คามตํอภารกิจและทหารในปัจจบุ นั และ
ในอนาคต ภัยคกุ คามจากความเครียดสามารถทาให๎ผลดังตํอไปน้ี

- เกดิ ความเครยี ด แสดงพฤติกรรมการกระทาผิด
- PTSD
- ความขัดแยง๎ ในสนามรบ
- ความเมอ่ื ยล๎า
- ความผิดปกติด๎านระบบประสาท ความผิดปกตริ วมทง้ั ความผดิ ปกตทิ างจิต

พ.อ.หญิง จริ าภรณ์ ชมศรี 6

ช.กาลงั พลทีป่ ฏบิ ัติหนา๎ ทใี่ นสนามควรไดร๎ ับขอ๎ มลู ขําวกรองทางการแพทย์ในขณะท่ีพวกเขาทางาน พวก
เขาตอ๎ งการรายงานเพ่ือสนับสนุนนงานทางดา๎ นขําวกรอง (อ๎างถึง รส. 8-33)

ซ. สาหรบั ข๎อมลู เพิ่มเตมิ เร่ืองโรคติดเช้อื และอบุ ตั ิการณ์มอี ๎างถงึ ใน รส. 8-33
ด. สาหรับขอ๎ มูลเพม่ิ เตมิ เร่ืองภยั คกุ คามทางการแพทย์ และการเตรียมสนามรบดา๎ นการขาํ ว มีอ๎างถงึ ใน
รส. 8-10-3 และ รส. 8-55

1-6 พ้นื ฐานสาหรบั โปรแกรมการสนบั สนุนบริการสุขภาพในสนาม
ก. เสาหลักของการสนับสนนุ บริการแพทย์ในสนามสาหรบั ปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ ถูกกาหนดโดย

ภารกจิ ทเ่ี ฉพาะเจาะจง ที่รวมถึงสงิ่ ตาํ ง ๆดังตํอไปน้ี
- การวางแผนและการให๎บริการด๎านสขุ ภาพโดยตรงกับบคุ ลากรสหรัฐอเมริกา พันธมิตร รฐั บาลและ

กองกาลงั ทหารชาตเิ จ๎าบ๎าน รฐั บาลสหรฐั อเมรกิ า พลเรือน และสหประชาชาติ (UN) เมือ่ ได๎รับอนุญาต
- การวางแผนและการให๎บรกิ ารดา๎ นเวชกรรมปอู งกัน และบรกิ ารสัตวแพทย์ชาติเจ๎าบ๎านและพลเรือน
- การใหก๎ ารดูแลดา๎ นมนษุ ยธรรมและความชํวยเหลือแกผํ ู๎ประสบภยั พิบัติ
- การเสรมิ สร๎างความพรอ๎ มโดยแบบ real-time การจัดการฝกึ อบรม (การฝึกอบรมน้จี ะดาเนินการใน

สถานท่ีที่ไมํค๎นุ เคย เก่ยี วข๎องกบั โรคทไ่ี มคํ ํอยเกิดขึน้ ในสหรัฐอเมรกิ าหรือที่มีการระบาดวิทยาในระดบั ต่า.
ภารกิจเหลาํ น้จี ะดาเนินการในระดบั ที่แตกตาํ งกนั ตามสภาวะสขุ ภาพ)

- การสํงเสรมิ และเสริมสร๎างศักยภาพโครงสรา๎ งพื้นฐานทางการแพทย์ชาตเิ จ๎าบา๎ น
- การวางแผนและการพฒั นาโปรแกรมท่ีให๎การสนับสนนุ การดแู ลผู๎ปวุ ยโดยตรงสาหรบั ทง้ั ชาติเจา๎ บ๎าน
ประชากรทหารและพลเรอื น
- การวางแผนและการให๎ความรด๎ู ๎านสุขภาพและการฝึกอบรมสาหรบั การบรกิ ารแพทย์ในสนาม ใหก๎ ับ
ชาตเิ จ๎าบ๎าน หรอื ทหารที่ให๎การสนับสนุนสหรฐั อเมรกิ า หรือกองกาลงั ทหารอนื่ ๆ
-ให๎บริการแพทย์แกกํ องกาลงั รบตามแบบและไมํตามแบบ เพือ่ ให๎แนํใจวําการสงํ คืนไป
ปฏบิ ตั หิ น๎าท่ีทาได๎อยํางรวดเร็ว
ข. ผบู๎ ังคับหนวํ ยแพทย์และผู๎วางแผน จะต๎องมคี วามยดื หยํุนและมคี วามคดิ ริเรมิ่ เพื่อเพ่ิม
โอกาสในการประสบความสาเรจ็ ของภารกจิ ทางการแพทย์ และยุทธศาสตร์ชาติ ตํอไป
ค. แมว๎ าํ ภารกิจทมี่ อบหมายให๎หนวํ ยแพทยอ์ าจจะจดั อยํใู นกลุํมกิจกรรมทัว่ ไป (เชํน การบรรเทา
ภยั พิบตั ิและการสนบั สนุนการปราบปรามการกอํ ความไมํสงบ หรือการสนับสนุนตํอการตอํ ต๎านยาเสพตดิ ) แตํ
จะมีสถานการณ์ทเ่ี ป็นลักษณะเฉพาะ ความเฉพาะเจาะจงน้ขี ้ึนอยูกํ ับ

 ประเภทของการปฏบิ ตั กิ าร

 ระยะเวลาของการดาเนนิ การ

 ระดบั ความเป็นอนั ตราย

 กฎของการปะทะ

คูํมอื ราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทยใ์ นสนามในปฏบิ ตั ิการดารงเสถยี รภาพ 7

 บรรยากาศทางการเมือง
 สถานะทางเศรษฐกจิ
 อทิ ธพิ ลทางวฒั นธรรมและอคติ
 ความชอบทางศาสนา
 ขอ๎ พิจารณาทางเศรษฐกจิ และสังคมอืน่ ๆ
ผ๎ูบังคบั หนํวยแพทย์และผ๎ูวางแผนต๎องยอมรับอิทธิพลเหลาํ น้ี พรอ๎ มกาหนดความสาคญั และรวมไวใ๎ น
การวางแผนและกระบวนการแสวงข๎อตกลงใจ

1-7 แพทย์ใหญ่
ก. แพทยใ์ หญํเป็นเคร่ืองมือในการวางแผนการพัฒนาและการใช๎โปรแกรมบริการสนับสนุนสุขภาพใน

สนาม เนื่องจากความจาเปน็ ในการจัดระเบียบงานกองกาลงั ทใี่ ชใ๎ นปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถียรภาพ และการจัดตง้ั
กองกาลังสาหรับปฏบิ ตั ิการ จานวนบุคลากรทางการแพทย์ ลกู จา๎ งอาจถกู จากดั ในหลายกรณี ผ๎บู ัญชาการสวม
หมวกสองใบ

ข. หน๎าท่ีและความรบั ผิดชอบของแพทย์ใหญํ รวมถึง
- ความตอ๎ งการการกาหนดและใหก๎ ารกากบั ดแู ล
o ขอเสนอความต๎องการ การจัดซือ้ จัดจา๎ ง การจดั เก็บการบารุงรกั ษา การจดั การการแจกจาํ ย
และเอกสารของการสํงกาลงั สายแพทย์ เพ่อื รวมถงึ การจัดการธนาคารเลือด
o การสนบั สนนุ กาลังพลด๎านสุขภาพ
o การจดั การทางการเงนิ ของการจัดสรรทรพั ยากรและการใชจ๎ ําย
- การวางแผนและการประสานงานความต๎องการ การขนสงํ ให๎กบั หนํวยในอัตรา
- การวางแผนและการประสานงานกบั ผ๎ูบญั ชาการบริการแพทยใ์ นสนาม ผู๎บัญชาการหรือ
หนวํ ยงานอ่ืน ๆ สาหรับบริการแพทย์ในสนามได๎อยาํ งตํอเนื่อง
- การใหค๎ าแนะนา ปญั หาทางการแพทย์ ท่ีต๎องมีการวจิ ยั และการพัฒนา (ในประเทศกาลงั พัฒนา
ความรับผดิ ชอบนีจ้ ะมคี วามสาคญั เพราะมีความเส่ียงตํอการเปน็ โรคทีไ่ มํคนุ๎ เคย)
- ใหค๎ าแนะนาการใช๎ส่งิ อปุ กรณ์การแพทย์จากการจับได๎/สง่ิ ของทีท่ ้ิงไว๎ ส่ิงอุปกรณ์สายแพทย์ที่มีใน
ทอ๎ งถน่ิ ในการสนับสนนุ ผู๎ถูกคุมขัง นักโทษ เชลยสงคราม บุคลากรพลเรือนชาติเจา๎ บา๎ นและผร๎ู ับ
การใหค๎ าปรึกษาเกี่ยวกบั
o คาส่งั ด๎านสขุ ภาพ
o ทรัพยากรสนับสนุนการบริการแพทย์ในสนามที่มีอยภูํ ายในเขตยุทธบรเิ วณ
o ผลกระทบของสภาพแวดลอ๎ มการแพทย์และอาวธุ คชรน.หรือระบบอาวธุ อืน่ และอปุ กรณ์ท่ี
เกี่ยวกับกาลังพล สป.สายแพทย์ อาหารและนา้
o ความต๎องการด๎านขําวกรองทางการแพทย์

พ.อ.หญงิ จิราภรณ์ ชมศรี 8

- การวางแผนและการประสานงาน (ภายในและภายนอก) การดาเนนิ งานบริการแพทยใ์ นสนาม
ตอํ ไปน:้ี
o อพยพทางการแพทย์โดยกองทพั อากาศสหรัฐอเมริกา (USAF) หรอื กองทัพเรือสหรฐั อเมริกา
(USN) ทรัพยากรหรือทรัพยากรจากชมุ ชนพลเรือนชาติเจา๎ บ๎าน พนั ธมติ รหรือกลํุมพันธมิตร
o การรกั ษาพยาบาลในโรงพยาบาลท่ีจะรวมถงึ ส่ิงอานวยความสะดวกในการรกั ษาพยาบาล
จดั ต้ังขน้ึ โดยหนวํ ยอ่ืน ๆ พนั ธมิตร กองกาลงั รฐั บาลหรอื ชาตเิ จ๎าบ๎าน
o บรกิ ารทันตกรรม (เจ๎าหน๎าท่ีอาวุโสทางทนั ตกรรมที่ไดร๎ บั มอบหมายทาหนา๎ ทเ่ี ปน็ แพทย์ใหญํ
เพอ่ื วัตถุประสงค์ในการประสานงานกจิ กรรมทางทนั ตกรรม)
o ตรวจสอบอาหาร การดูแลสตั ว์ การเวชกรรมปอู งกนั การส่ังการ และโปรแกรมการชํวยเหลือ
ประชาสงั คมภายในชุมชนท๎องถิ่น
 บรกิ ารเวชศาสตร์ปอู งกัน
 บรกิ ารการพยาบาล
 บริการหอ๎ งปฏบิ ตั ิการทางการแพทย์
 ความชวํ ยเหลือดา๎ นมนุษยธรรมและการบรรเทาภยั พิบัติ
 โปรแกรม สุขภาพจติ
 การควบคุมความเครยี ด
 การสนบั สนุนการฟืน้ ฟูสมรรถภาพ
 บริการดแู ลโภชนาการ
 การดแู ลสุขภาพในการปูองกันพ้นื ท่สี ํวนหลัง
 การให๎คาแนะนาเก่ียวกบั หนวํ ยทบี่ รรจมุ อบ หนวํ ยขึ้นสมทบ หรอื บุคลากร
 การประเมินผล การประมาณการ การวางแผน

1-8. บทบาทของแพทย์ใหญ่
บทบาทของแพทย์ใหญจํ ะรวมถงึ หนา๎ ที่และความรับผิดชอบทีร่ ะบุในยํอหนา๎ ท่ี 1-7 การประเมินหนวํ ย

การแก๎ปัญหา การวางแผน และ การประสานงานเป็นสงิ่ สาคัญในปฏบิ ตั ิการดารงเสถยี รภาพ
ก.การประเมิน
(1) การประเมนิ บริการสขุ ภาพในสนาม จาต๎องมีความระมัดระวงั และ ทาให๎สมบรู ณ์ ซึ่งต๎อง

รวมสงิ่ ตาํ งๆดังตํอไปนี้ ไดแ๎ กํ
สถานะทางสขุ ภาพของกลํมุ เชนํ ผูป๎ ระสบภยั หรือ ทหารของชาติเจ๎าบ๎าน
ภัยคุกคามทางการแพทย์ในพื้นทป่ี ฏบิ ัติการ
ทรพั ยากรทางการแพทย์ที่มจี ากทกุ แหลงํ
(2) ในการดาเนินการดาเนินการนอกประเทศ ความชํวยเหลือของสหรฐั อเมริกาควรจะใหเ๎ มอ่ื

คูํมือราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทยใ์ นสนามในปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 9

ทรัพยากรทง้ั หมดของประเทศผ๎ูรอ๎ งขอใกล๎จะหมด
(3) ขาํ วกรองทางการแพทย์ ณ ปัจจบุ ันและทันเวลา (วรรค 1-5) เป็นสง่ิ สาคัญใน

การเตรียมการประเมินครอบคลุมการประเมินการบริการแพทย์ในสนาม (ผนวก จ )
(4) ควรมีอพั เดทการประเมินผล ในแตํละประเทศหรอื พื้นท่ที างภูมศิ าสตร์ภายในพื้นที่

ปฏิบัตกิ าร
ข.การแกป๎ ัญหา
เนอ่ื งจากความเปน็ เอกลักษณ์ของปฏิบัติการดารงเสถยี รภาพ การปฏบิ ตั กิ าร การวางแผน ตอ๎ งมีความ

รเิ ร่ิม ความอํอนตวั ความหลากหลาย และ การจดั หาเพ่ิมเติมเพื่อทาใหภ๎ ารกิจสาเร็จ ผวู๎ างแผน หรือ แพทย์
ใหญจํ ะต๎องไมกํ ลายเปน็ คนท่ีไมํมีความอํอนตวั ในเรอื่ งของการคิดหรอื การปฏบิ ัติ ผ๎ูวางแผนทางการแพทย์
จะตอ๎ งทาการสารวจหนทางปฏิบัตทิ ่ีเปน็ ไปไดท๎ ้ังหมด ต๎องเตรยี มตัวเพื่อแก๎ปัญหาทไ่ี มไํ ด๎คาดการณไ์ ว๎
ทรัพยากรทางการแพทยท์ ี่มีอยอํู ยํางจากัดทาให๎ผูว๎ างแผนทางการแพทยจ์ ะต๎องใชใ๎ ห๎เกดิ ประโยชน์สูงสุดเพ่ือทา
ใหแ๎ นใํ จวํามีการดูแลสุขภาพทีเ่ พยี งพอ

ค. การวางแผน
(1) การมีสวํ นรํวมในชวํ งแรกๆในขนั้ ตอนการวางแผน เพื่อทาใหม๎ นั่ ใจวาํ
- ทรพั ยากรมีอยํูเพยี งพอตามความต๎องการ
- สาหรบั การรอ๎ งขอท่มี ากเกินกวําทรัพยากรที่มีอยํู จะทาให๎สามารถดาเนนิ การแก๎ไขได๎
- การประเมินที่ถกู ต๎องตํอภัยคุกคามทางการแพทย์ ทาใหส๎ ามารถกาหนดมาตรการที่จะตอบโตภ๎ ัย
คกุ คามได๎
(2) ปฏิบัติการดารงเสถียรภาพจาเป็นต๎องมีการดาเนินการประสานงานกบั ตํางประเทศ และกองกาลัง
ทหารและอ่ืน ๆ ท้ังภาครฐั และเอกชนหนํวยงานพลเรือน
ง. การประสานงาน
(1) การดาเนนิ การของบริการแพทย์ในปฏบิ ัติการดารงเสถยี รภาพต๎องมกี ารประสานงานอยําง
ละเอยี ดกํอนทีจ่ ะมีการดาเนินการ การประสานงานเพ่ือให๎ม่ันใจวําจะไมเํ กดิ ความซา้ ซ๎อนในการให๎บริการ

 ภารกิจจะถูกดาเนินการอยํางถกู ต๎อง

 การทางานรวํ มกนั ระหวาํ งหนํวยงานอื่น ๆ ทม่ี ีสํวนรํวมกับหนวํ ยงาน/ประเทศตํางๆ เชํน การ
ส่ือสาร

 ทรัพยากรที่เพยี งพอในการจัดสรรสาหรับภารกิจ ซึ่งรวมถึงสิง่ อปุ กรณ์ทุกประเภทและวธิ ีการ
ในการแจกจํายสง่ิ อปุ กรณ์เพิม่ เตมิ

 ทรัพยากรที่ขาดแคลนมีการใช๎อยํางมีประสิทธภิ าพและมีประสทิ ธผิ ล

 การดาเนนิ งานการรักษาความปลอดภยั

พ.อ.หญิง จริ าภรณ์ ชมศรี 10

(2) ในปฏิบัติการดารงเสถียรภาพการประสานงานไมไํ ด๎จากดั อยเูํ พยี งในกองกาลงั ทหารภายในพน้ื ที่
ปฏบิ ตั ิการเทาํ นนั้ แตํขยายไปถึงหนวํ ยงานอืน่ ๆทัง้ หมด

(3) การประสานงานอยาํ งละเอยี ดในระหวํางขั้นตอนการวางแผนเพ่ือให๎มน่ั ใจวําแผนสุดท๎ายกอํ ใหเ๎ กิด

 ความสาเร็จตามที่ต๎องการ
 ตอบสนองความต๎องการของเจา๎ หน๎าท่พี ลเรือนหรอื ชาติเจ๎าบ๎าน

 สามารถทาได๎ด๎วยทรัพยากรท่ีมีอยํู
 มสี ภาพภมู อิ ากาศทเ่ี อื้ออานวยตํอการยอมรับของโครงการของรฐั บาลโดยประชากร

กลมํุ เปูาหมาย
 ไมใํ ช๎ทรัพยากรในท๎องถิน่ ท้ังหมด

1-9 กฎในสนามรบ
ก. กฎในสนามรบเนน๎ ของระบบบรกิ ารแพทย์ในสนาม ทั้งในสงครามและในปฏบิ ัติการดารง

เสถียรภาพ กฎเหลาํ น้ีเรียงตามลาดบั ความสาคัญไดด๎ ังนี้
- รกั ษาสถานะทม่ี ีทหารอยํู
- รักษาสขุ ภาพ
- ชวํ ยชวี ติ
- เคลียร์สนามรบ
- ใหก๎ ารดูแลอยํางมีศิลปะในการรักษา
- ตรวจสอบใหแ๎ นใํ จวํามีการสํงคนื ไปปฏบิ ตั ิหน๎าท่ีได๎
- ในปฏิบตั กิ ารดารงเสถียรภาพน้ัน งานด๎านเวชกรรมปูองกัน มบี ทบาทสาคัญในการมงํุ เนน๎ การสงํ

มอบการดแู ลสุขภาพ ซ่ึงเป็นส่ิงสาคัญทที่ าให๎ทหารมีประสทิ ธิภาพในสภาพแวดลอ๎ มทีไ่ มเํ ป็นโรคและไมไํ ด๎รับ
บาดเจ็บทีม่ ิใชํการรบ

ในหลาย ๆ สถานการณ์ บุคลากรบรกิ ารแพทย์ในสนามจะมาถงึ ในพืน้ ท่ีปฏิบัติการกํอนกองกาลงั รบ
และ สนบั สนุนการรบ มาตรการท่มี ีประสทิ ธภิ าพทจี่ ะตอบโตภ๎ ยั คกุ คามทางการแพทยท์ ่ีจะลดจานวนทหารให๎
กลายเปน็ คนปวุ ยจากโรคเฉพาะถิ่น และจะชํวยเพ่ิมความสามารถในการคืนปฏบิ ตั ิหน๎าที่อยาํ งรวดเร็ว การ
ควบคุมความเครียดจากการรบยังจะชํวยลดการบาดเจ็บที่มิใชจํ ากการรบได๎ และสํงเสริมประสิทธภิ าพการ
ปฏิบตั ภิ ารกิจ

ในชวํ งความขดั แย๎งและการปฏิบตั ติ ามแผนเผชิญเหตุ ทหารทไ่ี ด๎รับบาดเจบ็ จะถูกสงํ กลบั อยํางรวดเรว็
ออกจากสนามรบไปยงั สถานทีใ่ ห๎การรกั ษาพยาบาลท่ีจดั ตั้งขึน้ ภายในพ้นื ที่ปฏบิ ตั ิการ หรอื จดั ให๎มีการสงํ กลับ
ไปยังสหรฐั อเมริกา หรอื ฐานการสนับสนนุ อื่นทไี่ ดร๎ ับมอบหมาย ในระหวาํ งปฏิบัติการจะทาเพียงแคํทาให๎ทหาร
ไดร๎ ับบาดเจบ็ มีอาการคงทีแ่ ละทาการสํงกลับไปยงั Brooke Army Medical Center and Wilford Hall
Medical Center in San Antonio Texas สาหรบั การดแู ลเฉพาะทางและการฟื้นฟู การดูแลที่มใี ห๎กบั กอง

คมูํ ือราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทย์ในสนามในปฏบิ ตั ิการดารงเสถยี รภาพ 11

กาลงั เปน็ สิ่งท่ีมีความซับซ๎อน ในพ้นื ท่ีปฏบิ ัติการมีการดูแลท่ีครอบคลุมและเฉพาะทาง การสํงกลบั ทาง
การแพทย์มีการให๎การดแู ลทางการแพทย์ตลอดเสน๎ ทาง ซ่ึงจะชวํ ยให๎ผปู๎ วุ ยท่จี ะไดร๎ ับการดูแลระหวาํ งการ
สํงกลับไปยงั สถานท่ีให๎การรักษาพยาบาลปลายทาง

1-10 กฎของสงคราม
ก.การดาเนนิ การสงครามภาคพ้ืนดินถูกควบคุมโดยกฎของสงคราม กฎหมายน้ีเกดิ ขนึ้ จากความ

ปรารถนาทีจ่ ะลดความช่วั รา๎ ยของสงคราม

 ปกปอู งทงั้ พลรบและพลเรือนจากความทุกข์ทรมานท่ีไมํจาเป็น

 ปกปอู งบางสิทธมิ นษุ ยชนข้นั พนื้ ฐานของบุคคลทตี่ กอยใูํ นมือของศตั รโู ดยเฉพาะอยาํ งย่งิ เชลย
ศึกท่ีไดร๎ บั บาดเจบ็ และพลเรือน

 อานวยความสะดวกในการฟื้นฟูสันติภาพ
ข. กฎหมายของสงครามได๎มาจากแหลงํ ทมี่ า 2 แหลงํ
(1) สนธิสัญญา (หรอื การประชมุ ) เชํน อนสุ ญั ญาเฮกและเจนวี า
(2) ประเพณีทีม่ ีการปฏบิ ตั ทิ ่ีได๎รบั ความยนิ ยอมโดยทว่ั ไป และจดั ตัง้ ขนึ้ มายาวนาน มีการยดึ มน่ั ในการ
ดาเนนิ การเกีย่ วกับการบังคบั ของกฎหมาย
ค. ภายใต๎รฐั ธรรมนูญสหรฐั อเมริกา สนธิสัญญาถือเป็นสวํ นหนง่ึ ของกฎหมายสูงสุดของแผนํ ดินและ
ทาให๎ต๎องมกี ารตรวจสอบโดยเจ๎าหนา๎ ที่ทั้งทหารและพลเรือน กฎหมายทไี่ มํไดเ๎ ขียนไว๎หรือธรรมเนยี มของ
สงครามยังเปน็ สวํ นหนง่ึ ของกฎหมายของสหรฐั อเมรกิ า เป็นความผกู พันกบั พลเมอื งของสหรัฐอเมรกิ าและ
บคุ คลอืน่ ที่อยูํในประเทศ
ง. ผ๎ูบังคบั บญั ชาการบริการแพทย์ในสนามต๎องให๎แนํใจวําพวกเขาทางานอยภูํ ายในขอบเขตของ
กฎหมายของสงคราม นอกจากนี้ในปฏิบัติการดารงเสถียรภาพการดาเนนิ งานเกีย่ วกบั การมีสทิ ธ์ิ การไดร๎ บั
ผลประโยชน์ แหลงํ ท่มี าของเงินทนุ กฎการปะทะ และปัญหาทางกฎหมายอืน่ ๆ จะพบได๎ ผ๎บู งั คับหนวํ ยแพทย์
ในสนามตอ๎ งให๎แนใํ จวําพวกเขาไดร๎ ับคาแนะนาทางกฎหมายทเี่ พียงพอและทนั เวลากํอนทีจ่ ะปฏบิ ัติภารกจิ
การดาเนนิ การเหลาํ น้ีทาให๎ผู๎บญั ชาการต๎องให๎แนํใจวําการกระทาของพวกเขาไมํได๎ทาในส่ิงที่ไมํถูกต๎อง
จ. สาหรบั ข๎อมูลเพ่มิ เติมเกี่ยวกับกฎหมายของสงคราม อ๎างถึง รส.27-10

พ.อ.หญงิ จิราภรณ์ ชมศรี 12

บทท่ี 2
การปฏิบตั ิการสนบั สนนุ บรกิ ารสุขภาพในสนาม

2-1 กล่าวท่ัวไป
ก. การสนับสนุนบรกิ ารสุขภาพในสนามมีขีดความสามารถในการเวชกรรมปูองกนั ทาให๎ไมใํ ห๎เกดิ โรคท่ี

มิใชํจากการรบ การเกบ็ รวบรวม การคดั แยก การรักษา การสงํ กลับทางการแพทย์ การสํงคืนไปปฏบิ ัตหิ น๎าท่ี
วัตถุประสงค์ของกรมแพทย์ทหารบกคือการอนุรกั ษก์ าลังรบทีต่ ๎องเจอกับความท๎าทายในปฏิบัตกิ ารดารง
เสถียรภาพ ในบทน้ีกลําวถึงหลายแงํมมุ ของการใหบ๎ ริการแพทย์และปัจจัยทม่ี ีอทิ ธิพลตํอการปฏบิ ัตกิ ารดารง
เสถียรภาพ การทาให๎เกิดเสถียรภาพในพื้นที่

ข.การปฏบิ ัติการดารงเสถยี รภาพ มีเอกลกั ษณ์ ในแงพํ นื้ ท่ที างภมู ศิ าสตร์ การรวมกาลังของทหาร และ
วตั ถปุ ระสงค์ของการดาเนนิ การ การวางแผนบรกิ ารสุขภาพต๎องคานง่ึ สิ่งตํางๆดงั น้ี

 ตอ๎ งเข๎ารวํ มอยใูํ นชวํ งตน๎ ขนั้ ตอนการวางแผนการปฏบิ ัติการ

 มคี วามยืดหยุํนเพื่อรองรับความตอ๎ งการ

 เปิดกวา๎ งสาหรับวิธีการใหมํและนวตั กรรมใหมํของการให๎การสนบั สนนุ ทีจ่ าเปน็

 ให๎แนํใจวําการประสานงานจะประสบความสาเรจ็ ในทุกดา๎ นของการปฏบิ ัตกิ าร

2-2 การวางแผนและการเตรยี มความพร้อมสาหรับปฏบิ ตั ิการแผนเผชิญเหตุ
ในปฏิบตั กิ ารดารงเสถียรภาพหลายภารกิจท่ีมอบหมายใหก๎ องกาลงั ของกองทัพสหรฐั อเมรกิ าซง่ึ จะ

ไดร๎ บั มอบภารกจิ แจง๎ ให๎ทราบลวํ งหน๎าในระยะเวลาส้ันๆ การเตรยี มการลํวงหนา๎ เป็นข๎อจากัด นอกจากน้ี ยงั
เกีย่ วกับความออํ นไหวหรอื ระดบั การรกั ษาความปลอดภัยของการปฏิบตั ิการ จานวนของบคุ คลทม่ี สี ํวนรวํ มใน
ขัน้ ตอนการวางแผนอาจยงั ถูกจากัด ดังนน้ั ความจาเป็นสาหรบั ผู๎บังคับหนวํ ยสายแพทย์ในสนามตอ๎ งทาใหม๎ ัน่ ใจ
วาํ หนํวยของเขามคี วามพร๎อมเมอ่ื ได๎รับการแจ๎งใหท๎ ราบลวํ งหน๎าในระยะเวลาสน้ั ๆ (ผนวก น) เขาสามารถ
บรรลุภารกิจโดยการทาให๎มนั่ ใจวาํ

o กาลังพลในหนวํ ยมีการฉีดวคั ซนี ทจ่ี าเป็นทั้งหมด
o ตดิ ตามสถานะสุขภาพดา๎ นทนั ตกรรม
o การกระทาใด ๆ ท่เี กดิ จากบคุ ลากรทางการแพทย์ มีการจดั ตามความเช่ยี วชาญทางทหาร

ขนึ้ อยูกํ ับแผนยุทธการ และแผนเผชญิ เหตุ เสื้อผ๎า สงิ่ อุปกรณพ์ เิ ศษ หรอื วัสดจุ าเป็นสาหรับ
พื้นที่ปฏิบัตกิ าร มีอยูํในมือและพร๎อมใช๎งาน
ตัวอยําง เชํน ถา๎ มีพื้นท่ปี ฏิบัติการอยูํในภมู ิประเทศท่ีเปน็ ภูเขา อุปกรณ์ เชนํ เหล็กแหลม ค๎อนและ
เชอื กเปน็ อุปกรณ์พเิ ศษอาจจะตอ๎ งใช๎ ทัง้ นีข้ ึ้นอยํูกับสภาพภูมอิ ากาศ เคร่อื งแตงํ กายเพ่ิมเติมในฤดูหนาวอาจมี
ความจาเปน็ สาหรับการทางานในทีส่ งู วสั ดุและอปุ กรณ์อ่ืน ๆ ทอ่ี าจจะต๎องรวมถึงครีมกันแดดและแวนํ ตากนั
แดดทใ่ี ชต๎ า๎ นผลกระทบของแสงแดดจร๎า ในทางกลบั กัน การปฏิบตั ิการในปุาเขตรอ๎ นต๎องมีส่ิงอุปกรณ์ที่มี
นา้ หนักเบา อปุ กรณเ์ ดนิ ปุา ตาขาํ ยกันแมลง และยาฆําแมลง สเปรย์ ครีมกนั แดด และแวํนตากนั แดด การ

คูมํ ือราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทย์ในสนามในปฏบิ ตั ิการดารงเสถยี รภาพ 13

อัพเดทขําวกรองทางการแพทย์เร่อื งภยั คกุ คามทางการแพทย์ในพนื้ ทป่ี ฏบิ ัติการ ข๎อมลู น้ีมีความสาคัญเพ่ือให๎
แนํใจวํามีการฉีดวัคซีนท่เี หมาะสม ยากนิ ปูองกันลวํ งหน๎า (เชนํ โรคมาลาเรยี ) มมี าตรการเวชกรรมปูองกนั ท่ีมี
ประสิทธิภาพ มีการวางแผนสาหรบั และดาเนนิ การเพื่อตอบโตภ๎ ัยคุกคามทางการแพทยท์ ีเ่ ฉพาะเจาะจง
ยกตวั อยาํ งเชํน ในการปฏบิ ตั ิการอยาํ งเรงํ ดํวนในพ้นื ทก่ี องกาลังสหรัฐอเมรกิ าไมํค๎นุ เคยกบั พชื พนั ธุ์พนื้ เมือง

ทหารบางคนเรม่ิ ท่จี ะมแี ผลขนาดใหญบํ นรํางกายของพวกเขาหลังจากปฏบิ ัติในพ้ืนทีป่ าุ และพมํุ ไม๎
เงื่อนไขในข้นั ต๎นน้ีนาไปสูํการคาดเดากันวําอาจจะมีการใช๎อาวธุ เคมีในพ้นื ทีป่ ฏบิ ตั ิการ ซง่ึ พบแผลไหมแ๎ ละ
แผลพพุ องตามผวิ หนงั และความเสียหายของระบบทางเดนิ หายใจ ผลกระทบที่ปรากฏอยบูํ นต๎นไม๎ เป็นการ
แจ๎งเตอื นผลกระทบท่อี าจจะเกดิ ขึน้ ทหารสามารถทจ่ี ะปอู งกันตวั เองไมใํ ห๎ไดร๎ ับบาดเจ็บ

ความเครียดของทหารเกย่ี วข๎องกับปัญหาครอบครวั สามารถทาให๎ลดลงได๎โดยการบูรณาการหนวํ ย
ครอบครัว การรวมกันเป็นเครือขําย และการได๎พูดคยุ สั้นๆกับครอบครัว ถา๎ ระดบั การรกั ษาความปลอดภยั
อนญุ าตให๎ทาไดเ๎ พื่อเพิ่มความพร๎อม การวางแผนการดแู ลครอบครวั ควรดแู ลใหท๎ ันสมัย

เน่อื งจากการปฏิบัตกิ ารดารงเสถยี รภาพนั้น จะรํวมกันหรือรวมกันปฏิบตั ิการโดยธรรมชาติ ส่ิงสาคัญ
ทเี่ จา๎ หน๎าที่ดแู ลสขุ ภาพในสนามรบจะต๎องมีความค๎ุนเคยกับหนํวยงานอน่ื ๆ ท้งั อุปกรณ์และขนั้ ตอนการทางาน
การประสานงานในชํวงต๎นและตอํ เน่ืองกับแพทย์ใหญํจะชวํ ยอานวยความสะดวกในข้นั ตอนน้ี ตวั อยําง เชํนถา๎
กองทพั อากาศสหรัฐอเมริกาจะทาการสํงกลบั ทางอากาศทง้ั หมด หรอื ถา๎ จะให๎กองทพั เรือสหรัฐอเมรกิ าทาการ
รักษาในระดับ บุคลากรเข๎ารวํ มกองทัพสหรฐั อเมรกิ าควรรู๎วธิ กี ารโหลดและขนผปู๎ วุ ยเจ็บข้ึนบนเคร่ืองบิน และ
เรือ ในระหวาํ งการปฏบิ ัติอยํางเรํงดวํ นมีประสบการณก์ ับการตดิ ตอํ สอ่ื สารระหวาํ งกองทัพอากาศ
สหรัฐอเมรกิ า รถพยาบาล และเรือพยาบาล นอกจากนี้ นักบินสงํ กลบั ทางอากาศไมไํ ด๎มีดาดฟูาที่เหมาะสมใน
การลงจอดบนเรือ สถานการณ์เหลําน้ีทาให๎เกดิ ความยากลาบากท่ีได๎สามารถหลกี เลี่ยงไดอ๎ ยาํ งงาํ ยดาย ดว๎ ย
การประสานงานที่เหมาะสมและการฝึกอบรมการทาความคุ๎นเคย

ข. เพ่อื เสริมสรา๎ งความสาเรจ็ ของภารกจิ การวางแผนจะต๎องทาใหเ๎ กิดความท่ัวถึงและแผนจะต๎องมี
การฝึกซ๎อม การฝึกซอ๎ มเป็นกระบวนการของการฝึกซ๎อมแผนกอํ นการดาเนนิ การท่ีเกิดขึ้นจรงิ การซ๎อม
ปฏิบัติการเปน็ ส่ิงสาคัญชวํ ยใหผ๎ ๎เู ขา๎ รวํ มทาความคน๎ุ เคยกบั ปฏิบตั ิการ และเพอ่ื ใหม๎ องเห็นแผน การฝึกซ๎อมเป็น
ส่งิ สาคญั ในปฏบิ ัตกิ ารดารงเสถียรภาพ เพ่ือให๎แนํใจวําการประสานและการทางานรํวมกันระหวํางผูท๎ ี่เข๎ารวํ ม
ปฏบิ ตั ิการ

ค. ความสามารถในการตอบสนองอยํางรวดเรว็ มกั จะเปน็ สงิ่ จาเปน็ ในการระดมสรรพกาลัง การ
ประเมนิ ส่ิงทีจ่ าเปน็ ตอ๎ งใชใ๎ นการปฏิบตั ิสาหรับเกิดภัยพบิ ัติหรือเหตกุ ารณท์ ีเ่ กิดขนึ้ รา๎ ยแรงอนื่ ๆ
กองบัญชาการ กรมแพทยท์ หารบกได๎มกี ารพัฒนาทีมในการตอบสนองพิเศษ มีการกาหนดตารางการจัด ดู
ภาคผนวก I สาหรับขอ๎ มูลเพิ่มเติม

2-3 อัตราการจดั ยทุ โธปกรณ์
ก. กองกาลงั ให๎บริการแพทย์ในสนามมแี ผนเผชิญเหตุเพ่ือทาให๎ภารกจิ สาเรจ็ ในเขตยุทธบริเวณมี

บริการแพทย์ 4 ระดบั การดูแลทางการแพทย์ในระดับทสี่ ูงกวาํ จะมีขดี ความสามารถในการดแู ลได๎เหมอื น

พ.อ.หญิง จิราภรณ์ ชมศรี 14

ระดบั ท่ีต่ากวาํ และเสริมหรือขยายการดแู ลรักษาทเี่ พ่ิมมากข้นึ การดูแลในระดับทีห่ น่งึ ให๎บริการโดยนายสิบ
พยาบาล (การชํวยเหลือตํอจากการปฐมพยาบาลโดยทหารท่ีไมใํ ชํเหลําแพทย์ (ตนเองชํวยเหลือ ชํวยเหลือ
เพื่อนชํวยชีวิตและนายสบิ กชู๎ ีพ ) และทีพ่ ยาบาลกองพนั การดูแลรกั ษาประกอบดว๎ ยการรักษาฉุกเฉนิ ทางการ
แพทย์ การจัดการการบาดเจ็บขัน้ สูง และข้นั ตอนเหลํานนั้ จาเป็นท่จี ะต๎องรักษาผปู๎ วุ ยให๎มีอาการคงที่กํอนทา
การสํงกลบั ทางการแพทย์ (จะรวมถงึ การผาํ ตัดในเบ้ืองต๎นสาหรบั ผ๎ปู วุ ยท่ีไมํได๎ทาการเคลอ่ื นยา๎ ย) หรือทหารท่ี
ถกู สํงคืนไปปฏิบตั หิ น๎าที่ การบรกิ ารแพทย์ระดับท่ีสองโดยสงํ กองร๎อยเสนารกั ษ์สนบั สนนุ สํวนหนา๎ และ
กองร๎อยเสนารักษส์ นบั สนนุ สํวนหลกั กองรอ๎ ยเสนารักษส์ นับสนุนเป็นพนื้ ที่ และกองรอ๎ ยเสนารกั ษท์ ี่แยกออก
จากกองพลน๎อย และ กรมทหารม๎า ในระดบั นี้สามารถรับไวร๎ ักษาได๎ 72 ชม. สาหรบั ทหารที่สามารถคนื
กลับไปปฏิบตั หิ น๎าที่ได๎ ทาการผําตัดในพน้ื ท่ีกองพล ในระบบการรับไว๎รกั ษาพยาบาลปี 2000 จะรวมบรกิ าร
แพทย์ระดับสามไว๎ (โรงพยาบาลสนบั สนนุ การรบ และ ระดับทส่ี ่ี โรงพยาบาลสนาม และ โรงพยาบาลท่วั ไป)
ภายใตก๎ ารจัดระบบใหมํจะมีเพยี งหนึง่ โรงพยาบาลในพน้ื ที่กองทัพน๎อย และ ระดับสูงกวํากองทพั น๎อยข้นึ ไป
สาหรับรายละเอยี ดมคี าอธบิ ายใน รส. 8-10

ข.ในปฏิบัติการดารงเสถียรภาพ การดาเนนิ งานของเตม็ รปู แบบของหนวํ ยแพทย์อาจไมํสามารถทาได๎
สาหรบั การดูแลทจ่ี าเปน็ และจะดาเนินการสนบั สนุนจาเป็นตอ๎ งมีการประสานงานสาหรับการสํงกลบั ผ๎ปู ุวย
การดูแลและการรกั ษา

ค. ไมํมีอตั ราการจดั ยุทโธปกรณท์ ี่เฉพาะเจาะจงของหนํวยแพทย์ซึง่ ถูกออกแบบมาเพื่อใช๎ปฏิบัตงิ าน
แตเํ พยี งผูเ๎ ดียวในปฏิบตั ิการดารงเสถียรภาพ ในระหวาํ งขั้นตอนการวางแผนการจะพิจารณาสงิ่ อปุ กรณ์ท่ีต๎อง
ใช๎สนบั สนุนการดาเนนิ การ การสนบั สนนุ นี้อยํใู นอัตราการจัดจากหนํวยงาน กาหนดให๎บรกิ ารแพทยใ์ น
ปฏบิ ัติการ การปรับรปู แบบการดาเนนิ งานบริการแพทย์จาเป็นต๎องมสี วํ นรวํ มในชํวงต๎นของการวางแผน ถ๎าผู๎
วางแผนไมไํ ดร๎ ํวมอยใูํ นชํวงต๎นของกระบวนการ การสนบั สนุนท่จี าเป็นอาจไมํได๎รับการปรับให๎เหมาะสมเพื่อ
เพิ่มประสทิ ธิภาพในการใช๎ทรัพยากรที่มีอยํูอยํางจากัด

2-4 การสนบั สนนุ การสง่ กลับทางการแพทย์
ก. นโยบายการสํงกลับ
นโยบายการสํงกลับทางการแพทย์ในพน้ื ทปี่ ฏิบัติการ อาจจะเปน็ แคํไมํกี่ชั่วโมงหรอื วนั ทหารทีไ่ ด๎รบั

บาดเจ็บบาดเจ็บหรือปวุ ยและผู๎ทีไ่ มสํ ามารถคนื ไปปฏิบัติหน๎าทีไ่ ด๎อยาํ งรวดเร็ว มกี ารสงํ กลบั ไปยงั สถานที่ให๎
การรกั ษาพยาบาล ทั้งในและนอกสหรัฐอเมริกา ผู๎วางแผนทางการแพทย์ควรตรวจสอบสิง่ ทีน่ โยบายการ
สํงกลบั จะไดร๎ ับและการสร๎างสถานีการสํงกลบั มีขีดความสามารถในการรกั ษาอยาํ งเพยี งพอ ต๎องทาใหม๎ ่ันใจ
วําผูป๎ ุวยจะมอี าการคงที่พอที่จะทนตํอการสํงกลับได๎ นโยบายการสงํ กลบั ในปฏิบัติการดารงเสถยี รภาพอาจถกู
ควบคุมโดยปจั จัยตาํ งๆดังนี้

 การดาเนนิ การในระยะเวลาสัน้ ๆ

 มโี ครงสรา๎ งฐานทหารขนาดใหญํในพ้ืนทีป่ ฏิบตั ิการ การปรากฏตัวของสหรฐั อเมรกิ าไมํควร
เปดิ เผยตวั ตนมาก

คูํมอื ราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทย์ในสนามในปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 15

 กาหนดกองกาลงั ทตี่ ๎องใช๎ในการดาเนนิ งาน

 กาหนดภาระการทางานของผู๎ปุวย

 ระดบั ภยั คกุ คาม หรอื เหตุการณท์ ่ีเปน็ ปรปกั ษ์

 ความพร๎อมของการสนับสนนุ ของชาติเจา๎ บา๎ น
ข.การประสานในเขตยทุ ธบริเวณ การสนบั สนุนการสงํ กลับทางการแพทย์ใหบ๎ ริการโดยระดบั ของการ
ดแู ลผู๎ปวุ ยท่ถี ูกสงํ กลับทางการแพทย์ ในปฏิบัติการดารงเสถยี รภาพการสํงกลับทางการแพทย์อาจจะไมํใชก๎ าร
สงํ กลับแบบเดมิ (รส. 8-10-6) นอกจากนี้ยังอาจต๎องใชเ๎ วลารอคอยนานสาหรับการประสานงาน เชํน การใช๎
พลเรือนควบคมุ พื้นท่อี ากาศ ขา๎ มพรมแดนของประเทศ ได๎รับการอนุมัตเิ ส๎นทาง
ค.สนับสนุนกองทัพอากาศสหรฐั อเมริกา งานจัดหนวํ ยแพทย์ระดับสองอาจจาเปน็ ต๎องใชใ๎ นการ
ประสานงานสาหรับการสํงกลับทางการแพทย์และการสนบั สนุนการควบคุมทางการแพทยโ์ ดยตรงกับ
กองทัพอากาศสหรฐั อเมริกา (ในเขตยทุ ธบริเวณน้จี ะสาเรจ็ โดยการบริการแพทย์ระดับ 3 และ 4 และกองพล
นอ๎ ยเสนารักษ์ หรือ สานกั งานควบคมุ ทางการแพทย์ (ศนู ย์กลางการเคล่ือนยา๎ ยผปู๎ ุวยในเขตยุทธบรเิ วณและ
กองทพั อากาศสหรัฐอเมริกา การจัดการผป๎ู วุ ยท่เี ขา๎ มาในระบบของการสํงกลบั เป็นความรบั ผดิ ชอบของ
สถานพยาบาลตน๎ ทาง ซึ่งในกรณนี ้คี อื สถานท่ใี ห๎บริการทางการแพทย์ระดบั ทส่ี อง การเตรยี มความพร๎อมของ
กระทรวงกลาโหม (DD) แบบ 600 แบบฟอรม์ 601 ใบรายช่อื สงํ กลับผป๎ู วุ ย และแบบฟอร์ม DD 602 ปาู ยการ
สงํ กลบั ผูป๎ ุวยไมทํ าในระดบั น้ี สิ่งสาคญั สาหรบั ผูบ๎ ัญชาการบรกิ ารแพทย์ในสนามคาดการณ์ความต๎องการ
เหลาํ นี้ หนวํ ยควรจะมีแบบฟอร์มท่จี าเป็นในมือและควรจะมกี ารดาเนินการฝึกอบรมเกย่ี วกบั การเตรยี มความ
พรอ๎ มของพวกเขาหากจาเป็น (สาหรับขอ๎ มูลเกย่ี วกบั ข๎องอํานไดเ๎ พ่ิมเตมิ ใน รส. 8-10-6.)
ง.การสนับสนุนกองทพั เรือสหรัฐอเมรกิ า กองทัพเรืออาจทาการสงํ กลับทางการแพทย์ การรักษาใน
โรงพยาบาลและการสนบั สนุนระหวาํ งการดาเนนิ การ ผู๎บัญชาการต๎องแนํใจวําการประสานงาน ความสามารถ
ในการสอ่ื สารและความพร๎อมของการปฏิบัติการเพื่อประสบความสาเร็จ ถ๎าไมํมีการประสานงานท่ีดีอาจจะทา
ให๎การสอื่ สารไมไํ ดผ๎ ล และ ทาใหก๎ องทัพเรือไมํได๎รบั การสนบั สนุน
จ.ความรับผดิ ชอบตอํ การสงํ กลบั ทัง้ นี้ขนึ้ อยํูกบั สถานการณ์และทรัพยากรท่ีมี วิธีการตามหลกั นยิ ม
ระดบั บรกิ ารแพทย์ท่ีสงู กวาํ ทาการสงํ กลบั จากระดับต่าอาจจะทาไมํได๎ ผ๎ูวางแผนการแพทย์ต๎องใหแ๎ นใํ จวาํ การ
สนบั สนนุ การสํงกลับทางการแพทย์มคี วามยดื หยนํุ พอทจ่ี ะปรับให๎เขา๎ กบั ความเป็นจริงของสถานการณ์
ยกตัวอยําง เชนํ ทรพั ยากรในการสํงกลับทางอากาศอาจจะตอ๎ งขึ้นสมทบกบั ระดับที่สองเพื่อให๎แนํใจวําการ
สนบั สนนุ อยาํ งเพยี งพอสามารถรบั ได๎ การประสานงานกับน้ามันเชื้อเพลงิ การบารุงรักษาอากาศยาน (ทั้ง
หนวํ ยและระดบั กลาง) และการควบคุมการใช๎ห๎วงอากาศ นอกจากนผี้ ๎ูบัญชาการหนวํ ยแพทย์จะต๎องทา
ความคน๎ุ เคยกบั ลกู เรือ โปรแกรมการฝึกอบรมลูกเรือ ความสามารถอากาศยานและการสนับสนุนจาก
ศลั ยแพทย์ นโยบายการสงํ กลับทรี่ ะบุไว๎สาหรับจะมผี ลตํออัตราการจัดหนํวย นอกจากนยี้ ังจะกาหนดจานวน
ของสถานีในการสงํ กลบั ได๎อยํางมปี ระสทิ ธิภาพ นโยบายการสงํ กลบั สั้นต๎องวาํ จานวนของอากาศยานและ
รถพยาบาลเชนํ เดียวกับกองทัพอากาศสหรัฐอเมรกิ าทต่ี อ๎ งใช๎ทรัพยากรในการสํงกลับทางอากาศเพ่ิมขนึ้

พ.อ.หญงิ จริ าภรณ์ ชมศรี 16

2-5 การรกั ษาผู้ป่วย การทาให้อาการคงที่ และ การรับไว้รักษา
ในชํวงแรกของปฏบิ ตั ิการอาจจะไมํไดร๎ ับการสนับสนนุ เร่อื งการสงํ กลบั ทางการแพทย์ ผบ. หนํวยสาย

แพทย์จะตอ๎ งวางแผนเพ่ือจะเตรียมรับผู๎บาดเจ็บอาการหนักไว๎เปน็ ระยะเวลานานหลายชั่วโมงหรอื บางทีกเ็ ป็น
วนั การตอ๎ งเผชญิ กับความต๎องการน้ี ผบ.หนํวยสายแพทย์อาจจะตอ๎ งรวมขดี ความสามารถในการผําตัดเพ่ือ
รักษาอาการของผู๎ปุวยให๎คงที่เพ่อื ที่จะทนทานตํอความลาํ ช๎าในการสํงกลบั ได๎ หรือ อาจจะตอ๎ งเพิ่มขดี
ความสามารถในการรบั ไว๎ดแู ล การรกั ษาผูป๎ ุวยในชวํ งเวลานี้ การสงํ กลับอาจจะใช๎ยานพาหนะ/เครื่องบนิ ถา๎ มี
การวางแผนสาหรับสถานการณเ์ ชํนน้ี ผบ.หนวํ ยสายแพทย์อาจจะให๎การดูแลทางการแพทย์ระหวํางเสน๎ ทาง
สาหรับผู๎ได๎รับบาดเจ็บ

2-6 การเวชกรรมป้องกนั
ในห๎วงเวลาทผ่ี าํ นมาจานวนผ๎ูบาดเจบ็ ทม่ี ิใชจํ ากการรบมจี านวนมากกวําผ๎ูบาดเจ็บจากการรบ

โดยเฉพาะอยํางยิ่งในปฏบิ ตั ิการดารงเสถยี รภาพ ผลกระทบจากโรคและการแพรํระบาดของโรคประจาถ่ิน
ทหารไมํเคยชนิ กับสภาพแวดล๎อม การสุขาภบิ าลท่ีแยํทาให๎มีโอกาสเพม่ิ ขน้ึ เปน็ พาหะนาโรคและการปนเป้ือน
ส่งิ แวดล๎อมและท่เี กิดจากอาหารและนา้ โรคอาจมผี ลกระทบตํอความสาเรจ็ ของภารกจิ ผู๎บังคบั บัญชาทุกคน
จะตอ๎ งเตรียมที่จะตอบโต๎ภัยคกุ คามทางการแพทย์ผาํ นการเนน๎ ยา้ การใช๎คาส่งั เก่ียวกับโปรแกรมการใช๎น้า วนิ ัย
การฝึกอบรมทางกายภาพการสรา๎ งภูมคิ ม๎ุ กันโรค การกินยาปอู งกันลํวงหน๎า สุขอนามยั สํวนบคุ คล และเขต
สุขาภบิ าล ผ๎ูบังคบั บญั ชาตอ๎ งกากบั ดูแลอยาํ งใกล๎ชิด ควรจดั ให๎มโี ปรแกรมการจดั การพืชในเชิงรุกและมีการ
ตรวจสอบ ส่ิงอานวยความสะดวกทรี่ ับประทานอาหาร นอกจากน้เี ขายงั ต๎องใหแ๎ นํใจวําทุกหนํวยได๎รับการ
สนับสนุน ด๎านเวชกรรมปูองกัน สาหรบั ขอ๎ มูลเพมิ่ เตมิ เก่ียวกับประเด็นการเวชกรรมปูองกนั โปรดดูบทที่ 4
ของคํมู ือนี้ระเบียบกองทัพบก 40-5 21-10 รส. 21-10-1

2-7 การสง่ กาลงั สายแพทย์
ก.ในปฏบิ ัติการดารงเสถียรภาพ การสนบั สนุนการสงํ กาลงั สายแพทย์ในสํวนหลังอาจจะไมํสามารถทา

ไดภ๎ ายในพ้นื ทป่ี ฏิบตั ิการ การประสานงานสาหรบั การจัดหาสิ่งอปุ กรณ์สายแพทย์ การบารงุ รกั ษาอปุ กรณ์
การแพทย์ การประดษิ ฐ์แวํนตาและการจัดการเลือด มคี วามสาคัญมากในปฏิบัติการดารงเสถยี รภาพ กํอนเริม่
ปฏิบัติการควรมีการจัดลาดบั กอํ นหลัง มีการกาหนดจานวนวันสาหรับการสํงสิง่ อุปกรณ์เพ่ิมเติม รายการวัสดุ
สาคัญจะถูกจัดให๎อยใํู นความตอ๎ งการสูง และจะถูกจัดเตรียม การจัดเตรยี มแพคไว๎ลํวงหน๎าขน้ึ เพื่อรักษาระดับ
ของคงคลัง ทเี่ หมาะสมเขา๎ ไปในเขตยุทธบริเวณ เป็นการปฏบิ ตั ิและขน้ั ตอนการร๎องขอ

ข. เม่ือออกปฏิบัตกิ ารรวํ ม กองพันสํงกาลงั สายแพทย์อาจจะกาหนดใหเ๎ ปน็ ผจู๎ ัดการด๎านการสํงกาลงั
แบบบูรณาการดา๎ นการแพทย์สาหรับภารกิจ

ค. สาหรับข๎อมลู เพ่ิมเตมิ เกยี่ วการสงํ กาลงั สายแพทย์โปรดดูบทท่ี 4 ของคูํมอื น้ีและ รส.8-10-9

คมูํ ือราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทย์ในสนามในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ 17

2-8 การสนับสนุนด้านการสตั ว์
ก.การสนบั สนนุ ด๎านการสตั ว์ในปฏิบัตกิ ารดารงเสถยี รภาพ มีรายละเอียดการสนับสนนุ สัตวแพทยใ์ น

พืน้ ท่ขี องการเฝาู ระวงั ความปลอดภัยด๎านอาหารและการดูแลสขุ ภาพสัตวใ์ ห๎การบริการทหาร
ข.ปัจจยั การวางแผน ผู๎วางแผนการแพทย์ต๎องกาหนดนโยบายการให๎อาหาร ขอบเขตของการจัดซ้ือ

อาหารพื้นเมอื ง สถานท่จี ัดเก็บอาหาร ภยั คุกคามโรคสตั ว์สูคํ นทีจ่ ะเปน็ อนั ตรายตํอกองกาลงั สหรัฐอเมรกิ าและ
จาเป็นต๎องมีการสนบั สนุนการดแู ลสุขภาพสาหรบั สุนขั ทหารท่จี ะนาไปใชง๎ าน สัตว์อ่ืน ๆ ทเ่ี ป็นของรัฐบาล

ค. การสนบั สนนุ ด๎านการสตั ว์ สามารถปรบั ให๎ตอบสนองตํอทัง้ การเฝูาระวังความปลอดภัยดา๎ นอาหาร
หรอื ภารกิจการดแู ลสขุ ภาพ ซ่ึงทาไดใ๎ นข้ันตอนการวางแผน สาหรับข๎อมูลเพ่ิมเตมิ โปรดดทู ่บี ทท่ี 4 ของคูมํ ือน้ี
และ รส.8-55

2-9 การควบคุมความเครียดจากการรบ
การฝกึ อบรมการควบคุมความเครียดในชํวงกํอนออกปฏบิ ตั กิ าร เนน๎ เร่อื งการระบุความเครียดและ

การควบคมุ และสัง่ การ ประเดน็ ท่ีเก่ยี วข๎องกับการชํวยรกั ษาสภาพในด๎านดจี ะชํวยลดจานวนผ๎ูปุวยจาก
ความเครียดและการประพฤติผดิ ในระหวํางปฏบิ ตั ิการ ในสภาพแวดล๎อมของปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพทหาร
จะเกดิ ความเครยี ดจาก ความรูส๎ ึกเหงา ความเบื่อหนาํ ยและความแปลกแยกเนื่องจากความแตกตาํ งทาง
วัฒนธรรมและภาษา เกิดการบาดเจบ็ ท่เี กดิ จากอนั ตรายสํวนบุคคล การบาดเจ็บของบุคลากรในหนวํ ยงานอ่นื
หรอื ทุกข์จากความอยุตธิ รรม ความทุกขท์ รมานหรอื การเสยี ชวี ิตของประชาชนผ๎ูบรสิ ทุ ธิ์ การเปลยี่ น
วตั ถปุ ระสงค์ของภารกจิ และกฎการปะทะท่ีคลุมเครือสามารถเพิม่ ความเครียดได๎อยาํ งมาก ผู๎บงั คับบญั ชารเนน๎
ยา้ ใหม๎ กี ารใช๎มาตรการตํางๆ ควรให๎การรกั ษากับผป๎ู ุวยท่ีมีความเครยี ดเฉยี บพลนั ซ่ึงผปู๎ วุ ยประเภทนี้ควรเก็บไว๎
รักษานาน 1- 3 วัน มีการคุมเรอ่ื งสถานที่อยํางเครํงครดั สาหรับข๎อมลู เพม่ิ เติมโปรดดทู บ่ี ทท่ี 4 และ รส. 8-51
และ 22-51

พ.อ.หญิง จริ าภรณ์ ชมศรี 18

บทที่ 3
การสนับสนุนบริการสุขภาพในปฏบิ ตั ิการดารงเสถยี รภาพ

3-1 ทว่ั ไป
ผู๎บญั ชาการจะใชใ๎ นการคิดเกี่ยวกบั การเปล่ยี นแปลงทิศทางและความลึกของการตํอสู๎และการปรับ

แผนการตํอสเ๎ู พื่อให๎บรรลวุ ตั ถุประสงค์ ในปฏิบัติการดารงเสถยี รภาพตอ๎ งให๎ความสนใจกับปัจจยั ทอี่ าจจะไมํ
ปรากฏในการทาสงคราม มติ ิทางการเมืองเปน็ เรือ่ งหลักของในปฏิบัตกิ ารดารงเสถียรภาพ วัตถปุ ระสงค์ของ
การดาเนนิ การเหลาํ นี้จะให๎การสนับสนนุ ทางการเมือง การแก๎ปัญหาที่มีผลกระทบตํอผลประโยชน์แหํงชาติ
ของสหรัฐอเมริกา

3-2 การดาเนินการอพยพพลเรอื น
ก. การอพยพพลเรือนจะดาเนินการอพยพพลเรือน และบคุ ลากรทางทหารทีไ่ มํจาเปน็ ออกจาก

สถานที่ในตํางประเทศ (ประเทศเจา๎ บ๎าน) ในชวํ งเวลาที่มีความเส่ยี ง หลบไปยังพ้นื ทปี่ ลอดภัย ปฏิบัติการ
เหลํานี้จะอพยพประชาชนที่ตกอยใํู นสภาพแวดลอ๎ มทเี่ ปน็ อันตราย หรอื จากภยั ธรรมชาติ รวมถงึ การอพยพ
ของบุคลากรของกองทัพสหรัฐอเมริกา และประชาชนในประเทศนนั้ การดาเนินงานเหลํานเ้ี ปน็ ระยะเวลาส้นั
ๆ และตอ๎ งใชก๎ าลังเข๎าไปอยาํ งรวดเร็วตามวตั ถปุ ระสงค์และแผน ท่ีกาหนดไว๎ จานวนของกองกาลังจะมไี ว๎
สาหรบั การปูองกนั ตวั เองและการตัง้ รับ ระดับของความเป็นอันตรายขน้ึ กบั ภารกจิ ซ่งึ จะแตกตาํ งกันไปในแตลํ ะ
ภารกิจ ปัจจยั สาคัญในการวางแผนสาหรบั ประเภทของการปฏิบตั ิการนค้ี อื การประเมินสภาพแวดล๎อม
การเมืองทหารได๎อยํางถูกตอ๎ ง และปฏิบัตกิ ารไดใ๎ นสภาพแวดล๎อมนั้นๆ

ข. การบริการด๎านสขุ ภาพสาหรับการอพยพพลเรอื นจะมีการปรับขนาดให๎เหมาะสมกบั ขนาดของ
กาลังทหารและคาดการณ์ลํวงหน๎าวาํ จะมีความต๎องการดา๎ นการอพยพ มีการใชค๎ วามพยายามทุกวิถีทางท่จี ะ
ทาใหไ๎ ด๎ใชท๎ ักษะทางการแพทย์ทม่ี ีอยูํกบั ผู๎อพยพ

ค. ผ๎ูวางแผนทางการแพทย์ จะต๎องรํวมอยูํในการวางแผนการปฏบิ ตั ภิ ารกจิ การพิจารณาทาง
การแพทยแ์ ละปัจจัยท่ีอาจมีผลตํอความสาเร็จของภารกจิ ตัวอยํางเชนํ ผู๎อพยพทปี่ วุ ยหนักหรอื ได๎รับบาดเจ็บ
อาจจะไมสํ ามารถทาการสํงกลับไดจ๎ นกระท่งั อาการคงที่ การวางแผนมปี จั จัยตํางๆดังน้ี

- การประเมินภยั คุกคามทางการแพทย์
- ระยะเวลาที่คาดวาํ จะดาเนินการ
- ขนาดของกองกาลัง
- จานวนผอู๎ พยพ
- ระดบั ความรุนแรงทค่ี าดวาํ จะขอเกดิ ข้ึน
- ความต๎องการทางการแพทย์สาหรบั ทงั้ กองกาลงั และผอู๎ พยพ (รวมถึงสถานทส่ี าหรับการรกั ษาใน
โรงพยาบาล การควบคุมความเครยี ดจากการรบ อปุ กรณ์ทางการแพทยแ์ ละวสั ดุสน้ิ เปลืองและการสํงกลับทาง
การแพทยอ์ ยาํ งรวดเร็วของผ๎ูทไ่ี ดร๎ บั บาดเจบ็ หรือเจ็บปวุ ย)
- ศกั ยภาพสาหรบั การขนยา๎ ยกลับไปยังสหรฐั อเมรกิ า

คํูมอื ราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทยใ์ นสนามในปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 19

- การอพยพสัตวเ์ ลีย้ งเป็นของเอกชนและสัตว์ที่เปน็ ของรฐั บาล
- ศักยภาพของแหลํงเสบยี งอาหารและน้า
- บทบญั ญัตกิ ารรักษาความปลอดภยั สาหรับผูป๎ วุ ยและบุคลากรทางการแพทย์

3-3 การสนบั สนนุ ภายในประเทศ
กองทพั สหรฐั อเมริกาไดร๎ ับร๎องขอให๎การให๎ความชวํ ยเหลอื รฐั บาลกลาง รัฐ และทอ๎ งถ่นิ ในเวลาที่

จาเป็น การสนับสนุนกจิ กรรมในประเทศ (การสนบั สนนุ ให๎กบั เจ๎าหน๎าที่พลเรือนในประเทศ) มีสีป่ ระเภท ได๎แกํ
ความชวํ ยเหลือภยั พิบัติ ความชวํ ยเหลอื ชุมชน ความชวํ ยเหลือด๎านส่ิงแวดลอ๎ มและการสนบั สนนุ การบังคับใช๎
กฎหมาย (สาหรับข๎อมูลเพิ่มเตมิ เกี่ยวกบั การสนับสนนุ การดาเนินงานในประเทศอ๎างถงึ รส. 100-19 และแผน
ของรฐั บาลกลางในการตอบสนอง)

ก.การชํวยเหลือภยั พิบตั ิ The Federal Emergency Management Agency (FEMA) เปน็ ตวั แทน
รฐั บาลของผบ๎ู รหิ ารในการดาเนนิ การชวํ ยเหลอื ในระหวาํ งการบรรเทาภยั พิบัติ

(1) การชํวยเหลือภยั พิบัติรวมถึงการให๎ความชํวยเหลอื ดา๎ นมนษุ ยธรรม และการปอู งกนั พลเรอื น
หน๎าที่และภารกจิ ท่กี องทัพมีอานาจตามกฎหมายที่จะทาหนา๎ ที่ กองทัพให๎ความชวํ ยเหลอื ภยั พิบตั ิให๎กับรัฐ
และในพนื้ ท่ีตามขอบเขตที่รบั ผดิ ชอบ การใหค๎ วามชวํ ยเหลือจะขึน้ อยํูกับการร๎องขอจากเจ๎าหน๎าทีพ่ ลเรอื นและ
มกั จะเป็นผลมาจากภัยพิบัติทางธรรมชาติหรือที่มนุษย์สรา๎ งขนึ้ เชนํ พายเุ ฮอรเิ คน ไตฝ๎ นุ แผํนดินไหว หรอื การ
ระเบดิ ขนาดใหญํ กองทัพสหรัฐอเมริกาเป็นผู๎นาสาหรับการคน๎ หาและกภ๎ู ยั ในเมืองภายใตบ๎ ทบญั ญัติการให๎
ความชํวยเหลืออยาํ งฉุกเฉิน วัตถุประสงคค์ ือการให๎ความชวํ ยเหลือของรัฐบาลสหรัฐอเมริกาเพื่อเสรมิ
ทรัพยากรของรัฐและท๎องถ่ินในการตอบสนองตํอสุขภาพของประชาชนและความต๎องการการดูแลทาง
การแพทย์จากภยั พบิ ัตทิ างธรรมชาติหรือเหตุการณท์ ่ีมนุษย์สรา๎ งขึน้ ให๎ความชํวยเหลือภายใต๎ข๎อกาหนดน้ีอยูํ
ภายใต๎การดแู ลของกระทรวงสาธารณสุข จะได๎รบั การสนบั สนนุ ทรัพยากรเมอื่ ท๎องถิน่ ไมํสามารถดแู ลได๎ มกี าร
รอ๎ งขอไปยังรัฐ การสนับสนุนการทางานในภาวะฉกุ เฉนิ นจ้ี ะถกู นาไปใช๎เม่อื ปรากฏวํามีการร๎องขอของรัฐใน
ระดับทีเ่ หมาะสม เพื่อขอความชํวยเหลอื ภัยพิบัตทิ างธรรมชาตหิ รอื เหตุการณ์ทมี่ นุษย์สรา๎ งข้ึน และรฐั บาล
กลางได๎กาหนดให๎มีการตอบสนองตํอเหตกุ ารณ์

(2) เมื่อเรมิ่ ปฏบิ ตั ิการ หลักเกณฑ์ในการกาหนดการดูแล (เชํน ผป๎ู ระสบภยั พิบตั ิ การชวํ ยเหลือ
คนงาน พลเรือน ทหารเกษยี ณ และครอบครวั และ / หรือบุคคลอน่ื ๆ ในพื้นทภี่ ยั พิบตั )ิ จะต๎องจัดต้ังขน้ึ และ
เผยแพรํไปยังหนํวยงานที่สนับสนุนทัง้ หมด ต๎องมกี ารกาหนดขึ้นมาวําจะเมือ่ ใด และจะสน้ิ สดุ ลงเมอื่ ใด และ
ผป๎ู ุวยเข๎าสคํู วามรบั ผดิ ชอบหนํวยแพทยท์ ๎องถนิ่ นอกจากนี้การกาหนดจะตอ๎ งกาหนดวาํ จะเพ่ิมเติมสง่ิ อปุ กรณ์
และเรียกร๎องเงนิ คนื จากองค์กรเป็นผ๎ูรบั ผดิ ชอบ

(3) เม่อื มอบหมายให๎การสนับสนนุ การประเมนิ ของพนื้ ท่ีปฏบิ ตั ิการดาเนนิ งานจะตอ๎ งกระทา ทั้งน้ีจะ
ใช๎ในการตรวจสอบที่การผสมผสานทรัพยากรสนบั สนุนทางการแพทย์วาํ ไดร๎ ับการการสนับสนนุ ในทจี่ าเป็น
(ขนึ้ อยํูกบั สถานการณ์ทเ่ี ฉพาะ การเลอื กทีมพเิ ศษ หรือ องคก์ รท่ีสมบูรณ)์ สาหรับคาสงั่ การควบคุมและการ
ประสานงานเป็นส่ิงสาคัญสาหรับกองบัญชาการทจ่ี ะถูกสถาปนาข้ึนในสถานทที่ จ่ี ะอานวยความสะดวก สาหรับ

พ.อ.หญงิ จิราภรณ์ ชมศรี 20

การประสานงาน / ผป๎ู ระสานงาน จะเป็นการดีท่ี บก. สามารถอยํใู กลก๎ บั หนํวยงานพลเรือนทร่ี ับผิดชอบการ
ดาเนินงานบรรเทาภัยพิบตั ิ

 ผ๎ูวางแผนการแพทย์ต๎องรวมการประเมินโรคเฉพาะถ่นิ แพรํหลายในพน้ื ทปี่ ฏิบตั ิการ (แมว๎ าํ มกี าร
ระบาดอยํูในระดับต่า)
- สถานภาพทางสาธารณสขุ และบริการ (สุขาภบิ าล [รวมทั้งระบบทํอระบายน้าเสยี ] แหลงํ น้า และรถ

ขยะ) ความพร๎อมของส่งิ อานวยความสะดวกทางการแพทยใ์ นท๎องถนิ่ บุคลากร และทรัพยากร และบริการ
โดยหนํวยงานทีไ่ มํใชํของกระทรวงกลาโหม และองค์กรอน่ื ๆ

- จานวนของผป๎ู วุ ยที่คาดไว๎ และชนิดและประเภทของการบาดเจ็บ การพิจารณาต๎องคานึงถึงประเภท
ของอุปกรณ์ทม่ี ีอยํู ชดุ อปุ กรณ์ทางการแพทย์และส่ิงอปุ กรณเ์ พิม่ เตมิ

- ผ๎ูประสบภัยพบิ ตั ิจะอยใํู นชวํ งอายุต้ังแตทํ ารกแรกเกิดและคนชรา ประเภทของอุปกรณ์ท่ีจาเปน็
สาหรับผูป๎ วุ ยเด็กและผูส๎ งู อายุไมํไดม๎ อี ยํูในมาตรฐานชดุ อุปกรณท์ างการแพทย์

- ระยะเวลาทีค่ าดวําจะดาเนินการ

 กองทพั สหรฐั อเมริกาให๎การชํวยเหลือภยั พิบตั อิ าจรวมถึง
- การบรกิ ารแพทย์แบบดงั้ เดิมใหก๎ ับกองกาลังกองทัพสหรฐั อเมริกา
- การบรหิ ารจดั การสถานการณ์ผป๎ู ุวยเจ็บเปน็ กลุํมก๎อน (รวมถงึ การคดั กรอง การรักษาและการ
สํงกลบั ) (ผนวก ต)
- การบรกิ ารทางการแพทย์ การพยาบาล การดแู ลสขุ ภาพและบรกิ ารอนื่ ๆ ให๎กบั ผปู๎ ระสบภยั พิบัติ
- การสนบั สนนุ การแพทย์การอพยพออกจากพืน้ ที่ภยั พิบตั ิไปยังโรงพยาบาลในพน้ื ที่
- การเวชกรรมปูองกันในท่พี ักพิงชว่ั คราว เพื่อลดหนูและแมลง; สุขาภบิ าล; ใหก๎ ารฝึกอบรม
(การศึกษา) ในการสุขาภบิ าลในสนาม สุขอนามัยสํวนบคุ คลและมาตรการด๎านเวชกรรมปูองกนั
และตรวจสอบแหลํงนา้
- การสนบั สนนุ ดา๎ นการสัตว์ ปศสุ ัตว์ สตั ว์เล้ยี ง และ / หรือสัตวป์ าุ ท่ไี ดร๎ บั บาดเจบ็ และการ
ตรวจสอบวตั ถดุ บิ
- การสงํ กาลงั สายแพทย์ สนับสนุนเพ่อื เติมสิง่ อุปกรณ์การแพทย์ และการจดั การ การจัดเก็บ และ
การแจกจาํ ยของบริจาค เวชภณั ฑ์และอปุ กรณ์
- การสนบั สนนุ ด๎านสขุ ภาพจิตแกผํ ูป๎ ระสบภัย
- การสนับสนุนทางทนั ตกรรมบนพน้ื ฐาน และการบาดเจบ็ ท่ีใบหนา๎
- กจิ กรรมบาบัด และกายภาพบาบัด เพ่ือให๎การสนบั สนุนการดแู ลปูองกนั และฟนื้ ฟสู มรรถภาพ
- การดูแลโภชนาการและการให๎คาปรึกษาโรคเบาหวานและการศกึ ษา
- ขอ๎ กาหนดบรกิ ารสุขภาพพบได๎ในหลายวธิ ที ีแ่ ตกตาํ งกันขึ้นอยํูกับสถานการณ์ทีเ่ ฉพาะเจาะจง
เชํน แพทย์ทหารอาจถูกนามาใช๎เพื่อชวํ ยในการจัดสิง่ อานวยความสะดวกในทอ๎ งถิน่
- โรงพยาบาลสนบั สนุนการรบอาจจะนาไปใช๎ในพนื้ ทภี่ ัยพบิ ัติ

คํูมือราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทย์ในสนามในปฏบิ ตั ิการดารงเสถยี รภาพ 21

- การสงํ กลบั ทางการแพทย์สามารถใชใ๎ นการเคลอ่ื นย๎ายผปู๎ วุ ยจากพ้ืนที่ภัยพิบตั ิได๎ทันทีไปยังศนู ย์
การแพทยต์ าํ งๆ หรือ โรงพยาบาลพลเรอื นในพน้ื ท่โี ดยรอบ

- ระบบการแพทย์ฉกุ เฉนิ แหงํ ชาติ อาจจะเร่ิมทางาน เพราะมเี ครือขํายทว่ั ประเทศ ให๎ความ
ชํวยเหลือทางการแพทย์ ชวํ ยเหลอื ซึ่งกันและกนั ระหวาํ งรัฐและไมํใชํของรฐั บาล ครอบคลุมการ
ตอบสนองการแพทย์ การอพยพผ๎ูปวุ ยและการดูแลทางการแพทย์เฉพาะทาง

(4) ความสามารถในการสอื่ สารระหวํางทหารและหนํวยงานพลเรอื นจะต๎องจดั ตั้งขึ้น โรงพยาบาล
จะต๎องมคี วามสามารถในการสื่อสารระยะยาวทเี่ ขา๎ กนั ได๎กับพลเรือน เพอ่ื การประสานงานกับโรงพยาบาลและ
รถกู๎ภัย / รถฉุกเฉิน หนํวยท่ีออกปฏิบัตงิ านในพืน้ ทภี่ ยั พิบัติควรจะมอี ุปกรณ์ส่ือสารอยํูในมอื หากอปุ กรณท์ เี่ ข๎า
กนั ไมํไดก๎ ับของพลเรือน จะต๎องเตรยี มการสรา๎ งการตดิ ตํอ หรอื อปุ กรณเ์ พ่ิมเติม จะต๎องยมื หรือจดั หาเพ่ิมเติม

(5) ผนวก ถ สาหรบั ข๎อมูลเพิ่มเตมิ เก่ยี วกบั การดาเนินงานชํวยเหลอื ภยั พิบตั ิ
ข. การใหค๎ วามชํวยเหลือชมุ ชน การดาเนนิ การให๎ความชวํ ยเหลอื ชุมชนท่จี ดั ทาบํอยท่ีสุดสนบั สนุนใน
ประเทศ ดาเนนิ การเหลาํ นี้ใช๎ทรพั ยากรของกองทัพบกใหก๎ ารสนบั สนุนองคก์ รพลเรือนท่ีสงํ เสริมสวสั ดกิ ารของ
ชมุ ชน ภารกจิ และการดาเนินงานเหลําน้ีรวมถงึ การศึกษาและการฝกึ อบรม นอกจากน้ขี ๎อตกลงการสนบั สนนุ
ซึ่งกนั และกนั เก่ยี วกับทางการแพทย์ ตารวจหรอื บริการฉุกเฉินอาจจัดตงั้ ขนึ้ กบั ชมุ ชนท๎องถนิ่ ในการปฏิบัตติ าม
กฎระเบียบท่ีมอี ยูแํ ละคาสงั่ กรมแพทย์ทหารบกได๎ให๎ความชวํ ยเหลอื ใหก๎ บั ชุมชนในท๎องถนิ่ เชนํ
- การก๎ภู ัยและการอพยพผํานความชวํ ยเหลือทางทหารเพื่อความปลอดภัยและการจราจร โปรแกรม
น้ีใช๎กองทพั สหรฐั อเมริกา การอพยพพลเรือนท่ีได๎รบั บาดเจ็บอยาํ งรนุ แรงจากสถานทเี่ กดิ เหตุ (อบุ ตั ิเหตุทาง
รถยนต์หรอื ไดร๎ บั บาดเจบ็ ) ไปยงั โรงพยาบาลทเ่ี หมาะสม
- กภ๎ู ยั ใหก๎ บั ประชาชนท่ีตดิ อยํูในน้าทวํ ม ไฟไหมป๎ ุาหรือภยั คกุ คามชวี ิตอ่นื ๆ
- การใชง๎ านของศนู ย์การแพทย์เปน็ ศนู ย์อุบตั เิ หตุไดร๎ บั บาดเจ็บรา๎ ยแรงเมือ่ ชุมชนที่อยํูติดกันหรือถา๎
โรงพยาบาลทหารใกลเ๎ คียงกับการเกิดอุบตั ิเหตุ ไมมํ ีขดี ความสามารถเพยี งพอ (ผ๎ูปวุ ยควรมอี าการคงท่ีกํอนที่
จะทาการเคลอ่ื นย๎ายไปยงั โรงพยาบาลพลเรือน)
- การใช๎งานสถาบนั วิจัยผาํ ตดั เป็นศนู ยก์ ารแพทย์สาหรับรักษาแผลไฟไหม๎ เมอ่ื ไมํมีศนู ย์ท่ีดแู ล
บาดแผลไฟไหม๎
- โปรแกรมการดูแลสขุ ภาพชุมชน เชํน การตรวจสุขภาพและการนาเสนอผลการศึกษา
- การสรา๎ งภูมคิ ๎ุมกันและการคดั กรองทางการแพทย์ (รํวมกบั ภาครัฐและหนวํ ยงานท๎องถิ่น) ในพื้นท่ี
ชนบททห่ี นวํ ยการแพทยพ์ ลเรือนมขี ๎อจากัด
ค.การใหค๎ วามชวํ ยเหลือด๎านสง่ิ แวดล๎อม การดาเนนิ การให๎ความชวํ ยเหลือดา๎ นส่งิ แวดลอ๎ มชํวย
เจ๎าหน๎าท่พี ลเรือนในการรักษาปกปูองและเสริมสร๎างสภาพแวดล๎อม ยุทธศาสตร์กองทัพสหรฐั อเมริกาวางอยํู
บนสีเ่ สาหลกั ไดแ๎ กํ การปฏบิ ัติตาม การฟ้ืนฟูการปูองกนั และการอนรุ กั ษ์ การปฏิบัติตามรวมถงึ การ
ตอบสนองตอํ อันตรายขนาดเลก็ การรั่วไหลวสั ดทุ เ่ี ป็นอันตราย และการสนบั สนนุ การกากับดแู ลให๎กบั
หนวํ ยงานภาครฐั อนื่ ๆ การฟืน้ ฟเู กีย่ วขอ๎ งกบั การทาความสะอาด การปนเป้ือนจากการดาเนินงานท่ผี าํ นมา
การปูองกนั คือการพฒั นาและการแบํงปันเทคโนโลยใี หมทํ ีช่ ํวยลดการสรา๎ งมลพิษ อนรุ ักษ์มุํงเนน๎ ไปทีก่ าร

พ.อ.หญิง จิราภรณ์ ชมศรี 22

อนรุ กั ษ์ทรัพยากรธรรมชาติและวัฒนธรรม เชํน พน้ื ทช่ี ํมุ นา้ ท่เี กบ็ รกั ษาและการสูไ๎ ฟปาุ กองทัพสนับสนุนใน
พ้นื ทีเ่ หลํานอ้ี าจจะเรมิ่ ตน๎ ภายใต๎การชํวยเหลอื ภัยพิบตั ิหรืออาจจะดาเนินการภายใต๎อานาจแยกตาํ งหาก ใน
การเผชญิ กบั ภยั คุกคามด๎านส่งิ แวดลอ๎ มท่ีสาคัญความเชีย่ วชาญทางการแพทย์ทหารจากศูนย์กองทัพ
สหรฐั อเมรกิ าสาหรบั การสํงเสริมสขุ ภาพและเวชศาสตร์ปูองกนั การร่ัวไหลของสารพิษขนาดเลก็ ชมุ ชนพล
เรอื นประสบอาจขอรบั การสนับสนนุ ด๎านเวชกรรมปูองกนั จากเพื่อนบา๎ นที่อยใูํ กลเ๎ คยี งเพ่ือชํวยในการประเมิน

ง. สนับสนุนการบงั คบั ใชก๎ ฎหมาย การดาเนนิ งานในการสนับสนุนการบังคับใช๎กฎหมาย ได๎แกํ ความ
ชํวยเหลอื ในการดาเนินงานตํอต๎านยาเสพติด ความชํวยเหลอื สาหรบั การกํอความไมสํ งบ และการดาเนนิ งาน
การรักษาความปลอดภัยพิเศษตอํ ตา๎ นการกํอการร๎าย การกาจดั อาวุธยทุ โธปกรณร์ ะเบิดหรอื กิจกรรมท่ี
คลา๎ ยกนั ข๎อจากัดตามรัฐธรรมนูญและตามกฎหมายและคาสง่ั ทเ่ี กยี่ วข๎องและกฎระเบยี บท่ีจากัดประเภทของ
การสนบั สนนุ ทมี่ ใี ห๎ บรกิ ารแพทยใ์ นสนามจะถูกจากัดในกิจกรรมสนับสนนุ การบังคับใช๎กฎหมายและโดยปกติ
จะเป็นไปตามบทบาทเดมิ ของหนํวยบริการแพทย์ในสนามให๎กับกองกาลังและการสนับสนุนสัตวแพทย์

3-4 ความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมต่างประเทศ
โครงการความชํวยเหลอื ดา๎ นมนุษยธรรมตํางประเทศบรรเทาหรือลดผลกระทบจากภัยพิบตั ทิ าง

ธรรมชาติหรอื ที่มนุษย์สร๎างขึ้นหรือเงอ่ื นไขอื่น ๆ เชนํ อาการปวด ความหิวโหย หรือการกดี กัน ท่ีนาเสนอเป็น
ภยั คกุ คามร๎ายแรงตํอชวี ติ หรอื สํงผลใหเ๎ กิดความเสยี หายตํอทรพั ย์สนิ ความชํวยเหลอื ดา๎ นมนุษยธรรมโดยกอง
กาลงั สหรฐั อเมริกาจะจากดั อยูํในขอบเขตและระยะเวลา ถูกออกแบบมาเพ่ือเสริมหรือเติมเตม็ ความพยายาม
ของเจ๎าหน๎าท่ีพลเรือนชาตเิ จ๎าบ๎าน หรือหนํวยงานทอ่ี าจมีความรบั ผิดชอบหลกั ในการให๎ความชวํ ยเหลอื ด๎าน
มนุษยธรรม ความชํวยเหลอื ด๎านมนุษยธรรมตาํ งประเทศสํวนใหญจํ ะการดาเนินงานรํวมกันหรอื ข๎ามชาติ การ
ดาเนนิ งานท่ีพบมากท่สี ดุ คือการบรรเทาภยั พบิ ัติและผลู๎ ้ีภัยโปรแกรม (โปรดดูผนวก ท สาหรับขอ๎ มูลเพมิ่ เติม)

ก. การบรรเทาภยั พิบัติ
(1) ภยั พิบตั ใิ นตํางประเทศ การดาเนนิ งานเหลํานีม้ ีการตอบสนองตํอการร๎องขอความชวํ ยเหลือ
ทันที และการฟนื้ ฟสู มรรถภาพจากรัฐบาลตํางประเทศหรือหนวํ ยงานระหวํางประเทศ รวมถึง
- การลี้ภัย
- โปรแกรมอาหาร
- การรกั ษาพยาบาลและการดแู ลรักษา
- โปรแกรมสวัสดิการพลเรือนอ่ืน ๆ
(2) ใหค๎ วามชํวยเหลอื สนับสนนุ สุขภาพการตํอสูต๎ ๎องมีการประเมนิ อยาํ งรวดเรว็ ของความ
ตอ๎ งการด๎านสขุ ภาพทเ่ี กิดจากภัยพิบตั แิ ละการจัดอยํางรวดเรว็ ดา๎ นองค์ประกอบทาง
การแพทย์ท่ีจะรับมือกับภัยพิบตั ิหรอื การใชง๎ านชดุ ตอบสนองเคล่ือนท่ีเร็ว ในการทางานตาํ งๆ
- เวชกรรมปอู งกนั มีบทบาทสาคัญในการบรรเทาภยั พบิ ัติทางธรรมชาติ ซง่ึ สามารถ
ทาลายสมดุลของระบบนเิ วศท่กี ํอใหเ๎ กิดการระบาดของโรคได๎ ต๎องมีการวางแผนดา๎ นเวช
กรรมปอู งกนั ทาใหแ๎ นํใจเร่ืองสขุ าภิบาลและการจดั การพาหะ ดาเนินการโดยเรว็ ท่สี ดุ หลังจาก

คูมํ อื ราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทย์ในสนามในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ 23

ทเ่ี กดิ ขึ้น หนํวยงานดา๎ นการศึกษาและหนวํ ยงานสาธารณสุขอืน่ ๆต๎องมีมาตรการชวํ ยเหลือ
ดา๎ นสุขภาพให๎กับผ๎ปู ระสบภยั ตอํ สู๎กบั โรคระบาด

- การรักษาพยาบาลและการดูแลสุขภาพอนื่ ๆ
- หนวํ ยแพทยจ์ ะต๎องถึงพ้ืนท่ีภยั พบิ ตั ิโดยเร็ว พร๎อมขีดความสามารถทางดา๎ น
การแพทย์
- หนวํ ยแพทย์สามารถส่ือสารกับคนท๎องถ่นิ ได๎
- มีการควบคมุ ความเครียดในระหวํางและหลงั จากการดาเนนิ การ (ในบางกรณี
มาตรการควบคมุ ความเครียดสามารถนาไปใชก๎ ับผู๎ดแู ลผปู๎ วุ ยกอํ นทจ่ี ะเข๎าพ้นื ที่ภัยพิบตั ิ)
มาตรการเหลํานจ้ี ะถูกนามาใช๎เพอ่ื รักษาประสิทธิภาพการทางานที่มีประสทิ ธภิ าพและลด
ความผดิ ปกติจากความเครียดของผ๎ูดแู ลเชํนเดยี วกบั ผู๎ประสบภัย
ข. การดาเนนิ งานของผู๎อพยพ การดาเนินงานของผ๎ูอพยพอาจนามาซึ่งการชํวยเหลอื ของบุคคลท่ี
หลบหนอี อกจากประเทศและการจดั ตัง้ พ้ืนทป่ี ลอดภยั ชว่ั คราว ใช๎เปน็ ที่พักพงิ และดูแลคนเหลําน้ี ทรพั ยากร
สนับสนุนทางดา๎ นการแพทยจ์ าเป็นต๎องมเี พียงพอในการดแู ลการสุขาภิบาล ส่งิ อานวยความสะดวกท่ีมใี ห๎ การ
เฝูาระวังโรคทด่ี าเนินการและพาหะนาโรคจะถูกควบคุม แหลํงน้าท่ใี ชใ๎ นคาํ ยมีการตรวจสอบ และมีการบาบดั
น้า ตอ๎ งสามารถเคล่ือนยา๎ ยได๎ การรักษาคุณภาพอาหาร การดแู ลสขุ ภาพเบ้ืองต๎น

3.5 การให้ความช่วยเหลือด้านความปลอดภัย
ก. สหรัฐอเมรกิ ามโี ปรแกรมสาหรับการปอู งกนั การฝึกทางทหาร และ การปูองกนั ทเี่ กี่ยวข๎องกับการ

บริการจาก ทุน เงินยืม เครดิต และ เงินสดเพื่อการปฏิบัตติ ามนโยบาย และวัตถุประสงค์ โปรแกรมการฝึก
เรอ่ื งการชํวยเหลือเร่ืองความปลอดภัยมีสองสวํ นหลกั ๆ คือ ทนุ การศึกษาทางทหารระหวาํ งประเทศและ
โปรแกรมการฝกึ อบรมตาํ งประเทศทม่ี ีไว๎ขาย

ข. ทรัพยากรทางทหารอาจจะไมํถกู ใช๎ในทกุ ภารกิจ อยาํ งไรกต็ ามสามารถอาจจะถูกนามาใชใ๎ นสํวนท่ี
เกย่ี วข๎องกบั คุณภาพชวี ิต มีการฝกึ ทางทหารให๎กบั กาลังพลที่เข๎ารํวม

- ใหก๎ ารฝกึ และ สนบั สนนุ มาตรการเวชกรรมปูองกัน
- พฒั นาการฝกึ เปน็ แพคเกจ เพอื่ เสรมิ สร๎างทักษะทางการแพทย์
- เขา๎ รวํ มในการแลกเปลย่ี นวฒั นธรรม ระหวาํ งประเทศโดยการเยีย่ มเยยี น การฝึก การศกึ ษา
- การฝกึ ฝนการควบคุมความเครยี ดจากการรบ
ค. การปูองกันภายในตํางประเทศ (การปอู งกนั ภายในใหม๎ ิตรประเทศ) กาลังเสรมิ เปน็ แนวความคิด
ของการรวมกนั ขององคก์ รซง่ึ เป็นองค์การให๎ความชวํ ยเหลอื การรกั ษาความปลอดภยั เม่ือประกอบแรงเสรมิ
การปูองกันภายในให๎มติ รประเทศ ดาเนินงานภายใตค๎ าส่ังของสหรัฐอเมริกาหรอื ผใ๎ู ต๎บังคับบญั ชากองกาลัง
เฉพาะกิจรวํ ม ภารกิจการปอู งกันภายในใหม๎ ิตรประเทศคือการให๎ความชวํ ยเหลือด๎านการรกั ษาความปลอดภัย
ดว๎ ยการฝึกอบรม ใหค๎ าแนะนาการดาเนินงานและการให๎ความชํวยเหลอื แกกํ องกาลังชาติเจ๎าบา๎ น การสํงชุด
เคล่ือนท่เี ล็กเพ่ือไปตอบสนองภารกิจที่เฉพาะเจาะจง ชดุ นี้ควรไดร๎ บั การฝกึ ฝนมาเป็นพเิ ศษ ร๎ูพ้ืนท่เี ปน็ อยํางดี

พ.อ.หญงิ จิราภรณ์ ชมศรี 24

ภาษาดแี ละพรอ๎ มทางานได๎ทันที การบริการแพทย์ในสนามนจ้ี ะสนับสนุนงานการปูองกันภายในใหม๎ ิตร
ประเทศ สามารถให๎บริการในทุกพน้ื ที่อยํางมปี ระสิทธิภาพ ให๎การรกั ษาพยาบาล เวชกรรมปอู งกัน ควบคมุ
ความเครียด ทันตกรรม สตั วแพทย์

3-6 การชว่ ยเหลอื ชาติเจ้าบ้าน
ก. การกาหนดความตอ๎ งการบรกิ ารแพทย์ของประเทศเจ๎าบ๎าน
(1) ความสอดคล๎องกันและภายใต๎การดแู ลและคาแนะนาของเอกอัครราชทตู สหรฐั อเมรกิ า ทมี ของ

ประเทศและกฎหมายทใี่ ชบ๎ ังคบั แพทย์ใหญใํ ชบ๎ ทบาทเชิงรุกในการชวํ ยตรวจสอบความตอ๎ งการบริการสขุ ภาพ
ของประเทศตําง ๆ ท่ีอยํใู นพื้นท่ขี องเขาของความรบั ผดิ ชอบ ขอ๎ มลู จากหลายแหลํง เป็นข๎อมลู ประเทศเจ๎าบ๎าน
กองกาลังขาํ วกรองศูนย์การแพทย์ กระทรวงการตาํ งประเทศ กลาโหม ทูตทหาร หนํวยกองทพั สหรัฐอเมริกา
องค์กรเพื่อการพฒั นาระหวาํ งประเทศแหงํ สหรัฐอเมริกา องค์การอนามยั โลก องค์กรพัฒนาเอกชน องคก์ ร
อาสาสมัครเอกชน องค์กรทางศาสนา

(2) เมอ่ื ความต๎องการขน้ั ต๎นถูกกาหนดขึ้น แพทย์ใหญํจะต๎องนาเข๎าสกูํ ระบวนการการวางแผนในเวลา
ท่ีเรว็ ทสี่ ดุ เพ่อื ให๎แนํใจวําทรัพยากรท่ีจาเปน็ สามารถจดั สรรให๎บรรลภุ ารกิจได๎

(3) ในฐานะทเี่ ปน็ หน่งึ ในเปูาหมายของการใชท๎ รัพยากรบริการแพทยใ์ นสนามของทหารคือการเพ่ิม
ประสทิ ธิภาพของรัฐบาลชาติเจ๎าบ๎านในเวทีทางการแพทย์ การประเมนิ ความต๎องการบริการสขุ ภาพจะ
แตกตาํ งกนั ไปในแตํละประเทศ ปัจจยั การประเมนิ ผลรวมถึง

- สขุ ภาพโดยทั่วไปของประชากร (รวมถึงโภชนาการ)
- สถานทางจติ เวชและการบริการสนบั สนุนทางสังคม
- สถานะของสุขภาพทันตกรรมและการบรกิ ารการดูแลทนั ตกรรม
- การสุขาภบิ าลและสุขอนามัยสวํ นบคุ คล
- ผลกระทบของโรคเฉพาะถิน่
- สถานะของสขุ ภาพสตั ว์และบรกิ ารสัตวแพทย์
- ความสามารถในการดูแลเบื้องตน๎ ทจี่ ะรวมถงึ พนื้ ท่ชี นบท การเจ็บปวุ ยและอตั ราการตาย
- ขัน้ ตอนการพัฒนาของระบบการจดั การดูแลสุขภาพชาตเิ จา๎ บ๎าน

-ความเพยี งพอของส่ิงอานวยความสะดวกโรงพยาบาล
- การเขา๎ ถึงระบบการจัดสํงการดแู ลสุขภาพ
- การศึกษาและการฝึกอบรมระดบั ของผูเ๎ ชี่ยวชาญดา๎ นการดแู ลสุขภาพและชาํ งเทคนิค
- ความเพียงพอของทรัพยากรสาธารณสุข
- พรอ๎ มใช๎งานและความสามารถในการผลติ สาหรบั อุปกรณ์อวัยวะเทียมและอปุ กรณ์เสรมิ
- การดารงอยํูของการศึกษาและการสํงเสรมิ สขุ ภาพ ใหก๎ บั ประชากรท่วั ไป
-ความสามารถทางการแพทย์สัตวแพทย์ในภาครัฐและภาคเอกชน
- สถานะของทรัพยากรการดูแลสุขภาพ

คมํู อื ราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทยใ์ นสนามในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 25

- ระดับการศึกษาของประชากรทัว่ ไป
(4) รายการตรวจสอบการประเมินให๎ไวใ๎ น ผนวก จ และภารกจิ ลาดตระเวนทางการแพทย์
รายการตรวจสอบการใหบ๎ รกิ ารใน ผนวก M

ข. การพฒั นาโปรแกรมการดูแลสุขภาพ
(1) ในประเทศโลกท่ีสามหลาย ผูเ๎ ช่ยี วชาญทางการแพทย์ที่มอี ยูแํ ม๎ในจานวนจากดั โปรแกรมที่
เกย่ี วข๎องกบั การให๎คาปรึกษา ผ๎ูเชีย่ วชาญท่จี ะแบงํ ปนั ความรแ๎ู ละเทคนิคใหมํ ๆ ได๎อยํางมีประสทิ ธิภาพ
โปรแกรมเหลําน้ีเสรมิ สร๎างทักษะให๎กับบคุ ลากรทางการแพทย์และใหว๎ ธิ กี ารในการเช่ือมตํอกับเพื่อนรวํ มงาน
ของพวกเขาในการพัฒนาสาขาทเ่ี ชยี่ วชาญ โปรแกรมนีจ้ ะเปน็ ประโยชน์โดยเฉพาะในประเทศท่ีไมไํ ด๎มกี าร
จัดตงั้ หลกั สูตรการศึกษาทางการแพทย์ ในระดบั บัณฑิตศึกษา
(2) เพือ่ พฒั นาโปรแกรมการดูแลสขุ ภาพท่ีมีศักยภาพและมีประสิทธิภาพในระยะยาว ความชํวยเหลอื
จะตอ๎ งสามารถทาการแก๎ไขอยาํ งรวดเรว็ มน่ั ใจวาํ การให๎บริการดูแลสุขภาพท่ีเพยี งพอจะยังคงสามารถใชไ๎ ด๎กับ
พลเรอื นและทหาร นอกจากนี้วธิ กี ารแกป๎ ัญหาการแก๎ไขอยํางรวดเร็ว อาจจะไมํได๎มีเปูาหมายเพอื่ เสริมสรา๎ ง
ความมั่นคงของรัฐบาล
(3) สนับสนนุ การดาเนนิ งานบริการแพทยใ์ นสนามเพ่ือเสริมสร๎างความม่ันคงของรัฐบาลชาติเจา๎ บ๎าน
จะตอ๎ งมีการประสานงานกนั ไดด๎ กี บั หนวํ ยงานทเี่ ก่ยี วขอ๎ งทั้งหมด เชนํ
- ประเทศเจ๎าบ๎านเอง
- องคก์ รทางการแพทย์
- เอกอัครราชทูต
- ทมี งานของประเทศ
- องค์กรความชวํ ยเหลอื ดา๎ นการรกั ษาความปลอดภัย
- องค์กรเพอ่ื การพัฒนาระหวํางประเทศแหงํ สหรัฐอเมริกา
-การปูองกันภายในตํางประเทศ
- องค์ประกอบกจิ การพลเรือน
- กองกาลงั ปฏิบตั ิการพิเศษ (ผนวก บ)
- องค์การอนามยั โลก
- องคก์ รเอกชน
- ศาสนา
(4) ควรสนใจอานาจตามกฎหมายในการให๎การฝกึ อบรมให๎กับบคุ ลากรชาตเิ จา๎ บา๎ น และ การชาระ
เงนิ คืนของมูลคําของการฝึกอบรมหรอื บรกิ ารอน่ื ๆ ทีม่ ีให๎
(5) การเน๎นทโี่ ครงสรา๎ งพื้นฐานทางการแพทยซ์ ึ่งมีวิวฒั นาการผํานความชวํ ยเหลอื จากกองกาลัง
สหรฐั อเมริกาจะต๎องแผํกระจายทั่วประเทศและเป็นไปตามวงกว๎าง ตอ๎ งคิดถึงพนื้ ที่นอกเมอื ง การดแู ลสุขภาพ
ระดบั ปฐมภูมสิ ามารถใชไ๎ ด๎กับพืน้ ท่ชี นบท รัฐบาลควรจา๎ งงานและการฝึกอบรมบคุ ลากรทางการแพทย์และ

พ.อ.หญิง จิราภรณ์ ชมศรี 26

สาธารณสขุ ให๎บรกิ ารพื้นทชี่ นบท การเพิ่มการเข๎าถึงการดูแลสุขภาพได๎แมจ๎ ะมีทรพั ยากรท่ีจากดั อีกวิธีหนง่ึ คือ
การฝกึ การดูแลเบื้องตน๎ และระดับกลางในพืน้ ท่ีชนบท

(6) โปรแกรมดแู ลสุขภาพที่ได๎รับการออกแบบมาเพ่ือตอบสนองความต๎องการของชาติเจา๎ บา๎ นควรจะ
กาหนดเปาู หมายสุขภาพขนั้ พ้ืนฐานขั้นต๎นทจ่ี าเป็น ใหค๎ วามสาคัญกับสุขภาพและการศึกษาเก่ียวกับมาตรการ
ปูองกนั อนื่ ๆ การพฒั นาให๎เป็นสถาบันและทาใหม๎ ่ันใจในความสาเรจ็ อยาํ งตํอเน่ืองเมื่อความชํวยเหลอื ทาง
ทหารสหรัฐอเมรกิ าถอนกาลงั ออกไป

(7) ถา๎ เปน็ ไปได๎ความรวํ มมือระหวาํ งท๎องถนิ่ ระหวํางประเทศเพ่ือนบา๎ นและโปรแกรมควรไดร๎ ับการ
สงํ เสรมิ จะชวํ ยในการเสริมสร๎างความสัมพันธร์ ะหวาํ งประเทศและยังเพิ่มประสิทธภิ าพการใชท๎ รัพยากรท่ีขาด
แคลนในการฝึกอบรมและการพัฒนา

(8) ทรพั ยากรอาจจะขาดแคลน หรือมีส่ิงอุปกรณท์ จี่ ะให๎การดูแลนอ๎ ย ต๎องเข๎าใจธรรมชาติของโรค
เรือ้ รงั และเง่อื นไขทน่ี อกเหนอื ขอบเขตของโปรแกรมเหลํานี้ เพอื่ ให๎มีโปรแกรมการดูแลสขุ ภาพตอํ เน่ือง (การ
ประสานงานอยํางรอบคอบกับชาติเจ๎าบา๎ น) จาเปน็ ต๎องมีการมงุํ เนน๎ การประชาสมั พนั ธท์ ี่ดไี ปยังพ้ืนทที่ ี่กาหนด
และตารางเวลาท่ีจะเขา๎ ไป-และกลบั ออกมา

ต. ข๎อมูลเพิ่มเตมิ . ข๎อมลู เกีย่ วกับรหสั มีอยูใํ น ผนวก ท

3-7 การสนบั สนุนกบั การดาเนนิ งานต่อตา้ นยาเสพติด การสนับสนุนสุขภาพในสนามจะถูกจากัด
ก. บรกิ ารสัตวแพทย์ใหก๎ ารดูแลและการรักษาสุนขั ทหารใช๎ในการดาเนนิ การเหลาํ นี้ การสนบั สนุน

สตั วแพทยอ์ าจกลายเปน็ สวํ นรวํ มในการพัฒนาโปรแกรมการเลี้ยงสตั ว์ ซงึ่ สามารถในการเปดิ นาไปสกํู าร
เจริญเตบิ โตทางเศรษฐกิจของ ชาติเจ๎าบ๎าน และลดการพ่งึ พารายไดท๎ เ่ี กดิ จากการท่เี กี่ยวข๎องกับยา

ข. ทรพั ยากรกองทัพสหรัฐอเมริกาในการสํงกลับทางการแพทย์ยังอาจถูกใชเ๎ พ่ือสํงกลับ
ผู๎ได๎รับบาดเจบ็ หรอื ทหารไดร๎ ับบาดเจ็บทีเ่ ขา๎ รวํ มในปฏิบัติการเหลําน้ี

3-8 การตอ่ ต้านการกอ่ การรา้ ย
ก.กลําวทวั่ ไป
(1) การกอํ การร๎ายได๎กลายเป็นความจรงิ ในโลกสมัยใหมํ การกํอการรา๎ ยทอ่ี าจเกิดข้นึ ตลอดการ

ดาเนินงานตํอเนื่อง มันถูกกาหนดใหเ๎ ปน็ การใชง๎ านที่ผิดกฎหมายหรือขูํใช๎กาลงั ความรนุ แรงกับคนคุณสมบัติ
การบบี บังคับหรือขํมขูรํ ฐั บาลหรอื สังคมมกั จะประสบความสาเรจ็ ทางการเมืองศาสนาหรืออุดมการณ์
วัตถุประสงค์ การตอํ ต๎านการกํอการร๎ายประกอบดว๎ ยการกระทาเหลาํ นนั้ (รวมถึงการตํอต๎านการกํอการร๎าย
และการตํอต๎านการกํอการร๎าย) ดาเนินการเพ่อื ตํอตา๎ นการกํอการร๎าย

(2) กลยทุ ธท์ ใี่ ชโ๎ ดยผูก๎ ํอการรา๎ ยรวมถึงระเบดิ จ้ี ลอบสงั หาร และการลักพาตวั วตั ถปุ ระสงคข์ องการ
กํอการร๎ายได๎ทันทีที่มีการรบั รู๎การบงั คบั ขํมขูํและการยัว่ ยุ การกอํ การร๎ายเป็นกลยุทธท์ ี่ใช๎ในการดาเนินงาน
ตํอเนอื่ ง

(3) ข๎อมลู เพิ่มเติมเกี่ยวกบั การตอํ ตา๎ นการกํอการรา๎ ยท่ีมีอยํูใน (Joint pub) 3-07.2 และ รส.100-20

คมํู อื ราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทยใ์ นสนามในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ 27

ข. การตํอตา๎ นการกํอการร๎าย การตอํ ต๎านการกํอการร๎ายประกอบด๎วยมาตรการปูองกนั ผใ๎ู ช๎ในการลด
ความเสี่ยงของบุคลากรสมาชิกในครอบครวั สิง่ อานวยความสะดวก และอปุ กรณ์ เพื่อการกํอการรา๎ ย ซงึ่
รวมถงึ การรวบรวมและวเิ คราะห์ข๎อมลู ได๎อยาํ งถกู ต๎องประเมินขนาดของภยั คุกคาม (สาหรับการเก็บรวบรวม
ขอ๎ มูลทางการแพทย์ หมายถึง วรรค 1-5 ผนวก ก และ รส. 8-10-8.)

ค. การตอํ ต๎านการกํอการรา๎ ย การตํอตา๎ นการกํอการประกอบดว๎ ยมาตรการปอู งกนั ยบั ยง้ั และ
ตอบสนองกบั การกํอการรา๎ ย การสนบั สนนุ สขุ ภาพไมไํ ด๎มีสํวนเก่ยี วข๎องโดยตรงในดา๎ นตํอตา๎ นการกํอการรา๎ ย
แตอํ งคป์ ระกอบในการบริการแพทยแ์ บบเดิมให๎กองกาลงั สหรัฐอเมรกิ าและกองกาลงั พันธมิตรรํวมใน
ปฏิบตั ิการ

ง.ขอ๎ พิจารณาการสนับสนุนสขุ ภาพ
(1) ผ๎บู ญั ชาการต๎องวางแผนและดาเนินการโปรแกรมท่ีใช๎งานทลี่ ดความเปราะบางหนํวยของเขาทจ่ี ะ
ถูกกระทาการกํอการร๎าย รักษาระดับสมดลุ ทเ่ี หมาะสมของการเฝาู ระวังรักษาความปลอดภยั และความเชอ่ื มน่ั
ความสมดลุ นไ้ี มํควรผลกระทบตอํ การปฏิบัติภารกิจและผลในการสงสยั เกนิ ควรและความเครียด
(2) ผู๎วางแผนทางการแพทย์จะตอ๎ งตระหนักถึงภัยกํอการร๎ายในการวางแผนทางการแพทยใ์ นพื้นที่
ปฏิบตั ิการ ตอ๎ งคิดเรื่องการปูองกนั ที่เหมาะสมและการพิจารณาไว๎ในแผนยุทธการ ขอ๎ พจิ ารณาเหลําน้รี วมถงึ
- การพจิ ารณาการแพทย์
- การคกุ คามจากอาวธุ คชรน.
- หอ๎ งปฏบิ ัติการเพ่ือชํวยตรวจสอบสารที่ตอ๎ งสงสยั
- การฉดี วัคซนี หรอื ยาแก๎พิษชนิดพเิ ศษหรือ ยากินลํวงหน๎า สาหรับสารชวี ะ
- คาสง่ั เน๎นที่มาตรการปูองกนั ระดับบคุ คล รวมงานสขุ าภบิ าลและสุขอนามัย
- การตรวจสอบเสบียงอาหารและน้า
- การรักษาแหลงํ น้าท่ปี นเปื้อน
- ทรัพยากรในการควบคุมความเครียดสาหรบั ผ๎ูประสบภัย เจา๎ หน๎าทห่ี นํวยกภู๎ ัยและผูด๎ ูแลผป๎ู ุวย
หลงั จากโจมตีของผ๎ูกอํ การร๎าย
- การรักษาจากการสารเคมี หรอื สารชีวะต๎องสงสัย
- การสงํ กลบั ทางการแพทย์ภายในภมู ิประเทศที่เปน็ อนั ตราย หรือ ไมํพึงประสงค์ (รส. 8-10-6)
- ภาวะผู๎ปุวยเจ็บเป็นกลุมํ กอ๎ น (ผนวก ต และ รส. 8-10-1)
- การเพิ่มเติมกาลังของบุคลากรทางการแพทย์ เวชภณั ฑ์และสง่ิ อปุ กรณ์
- การรบั ไว๎รักษาโรงพยาบาล (ทตี่ ้งั และความต๎องการ)
- แผนสาหรับการดแู ลอยาํ งตํอเนือ่ งในกรณที ่ีสถานท่ใี ห๎การรักษาพยาบาลเป็นเปูาหมายของการโจมตี
ของผูก๎ ํอการรา๎ ย
- การกระจายตวั ของหนํวยงาน
- การดูแลสตั วท์ ่เี ป็นของรฐั บาลใชใ๎ นการตํอต๎านการกํอการร๎าย
- ชดุ ตอบสนองพเิ ศษ (ผนวก ด)

พ.อ.หญิง จิราภรณ์ ชมศรี 28

- ท่มี ิใชํการแพทย์
- ภยั กอํ การร๎าย
- สง่ิ ท่มี ีแนวโนม๎ เปน็ เปาู หมาย
- ความตระหนกั ระเบิดกอํ การร๎ายและตอบโต๎
- การรักษาความปลอดภัย
- การจัดซ้ือจัดจา๎ งของอปุ กรณ์รักษาความปลอดภัยพิเศษ เชํน สิง่ กน้ั ขวางแบบพกพาและอปุ กรณ์
ปอู งกนั การบกุ รกุ
- การปอู งกันของการจัดเก็บและการกระจายพื้นที่
- การรักษาความปลอดภยั กํอนระหวาํ งและหลงั การปฏิบตั ิงานในพนื้ ที่ปฏิบัติการ
- การจากัดการเข๎า-ออก โดยการลดจานวนของการเข๎าและออก
- การตรวจคดั กรองบคุ คล
จ. การจดั เตรยี มและการฝึกอบรม
(1) แม๎วําการกํอการร๎ายจะไมํได๎สงํ ผลทาใหเ๎ กิดสถานการณ์ผปู๎ ุวยเจ็บเป็นกลุํมก๎อนเสมอไป แตํ

อยํางไรกต็ ามหนวํ ยแพทย์จะตอ๎ งวางแผนและเตรยี มทจ่ี ะตอบสนองตํอสถานการณ์ผู๎ปุวยเจบ็ เปน็ กลมํุ ก๎อนทจี่ ะ
เกิดข้ึน แผนทุกแผนจะต๎องมีการนามาฝกึ ซ๎อมโดยผ๎ทู ่ีจะเข๎ารวํ ม เม่ือแผนการถูกนามาใช๎ ทง้ั การวางแผนและ
การปฏบิ ตั ติ ๎องมคี วามยืดหยํนุ พอทจ่ี ะรับกับสถานการณ์การหยุดชะงกั และขดี ความสามารถทลี่ ดลง ซงึ่ เปน็ ผล
จากการกระทาการกํอการรา๎ ย ผูบ๎ ัญชาการตอ๎ งการประสานงานทั้งภายในและภายนอกท่ีจาเปน็ การฝกึ ปฏิบัติ
ต๎องแนํใจวาํ หนวํ ยงานหรือ บุคลากรมีความคนุ๎ เคยกบั การปฏิบัตหิ นา๎ ท่แี ละการกาหนดของพวกเขาในชวํ ง
สถานการณ์ทเ่ี กิดขึ้นจริง แผนภยั พิบัติควรจะมีการฝึกซ๎อมปีละสองครั้งและบํอยครัง้ มากข้ึนในสถานทท่ี ี่มคี วาม
เส่ียงสูง แผนเผชิญเหตจุ าต๎องเตรียมทจ่ี ะดาเนินการภารกจิ บรกิ ารแพทยใ์ นสนาม แม๎วาํ สถานท่ใี ห๎บริการ
ทางการแพทย์ตกเป็นเปาู หมายการกํอการร๎าย

(2) บคุ คลทีไ่ ด๎รับมอบหมายใหมคํ วรจะใหม๎ ีการวางแนวทางท่ีทาความคุ๎นเคยกับภยั คุกคามกํอการ
ร๎าย การอภปิ รายอาจรวมถงึ บทบาทท่ีไดร๎ ับมอบหมายใหมํบุคลากรในการตํอต๎านการกอํ การรา๎ ยและใน
สถานการณผ์ ู๎ปุวยเจ็บเปน็ กลุํมกอ๎ น อาจรวมถงึ ข๎อมูลเกยี่ วกับส่งิ ทจ่ี ะทาถ๎าสถานทีใ่ ห๎การรักษาพยาบาลตกเป็น
เปูาหมายของผก๎ู ํอการร๎าย

(3) หนวํ ยฝกึ อบรมควรจะดาเนินการในหัวขอ๎ ตาํ งๆ เชนํ
- การรักษาความปลอดภยั
- ความตระหนกั ระเบดิ กํอการร๎ายและการตอบโต๎
- วิธีการพดู คยุ กับผูก๎ ํอการรา๎ ยหรือตวั ประกนั จนกระทั่งผ๎ูเชีย่ วชาญบังคับใชก๎ ฎหมาย
- การจดั การกับผู๎ยืนดเู หตุการณ์กํอการร๎าย
- การซกั ถามทางด๎านจิตใจและการจัดการทางการแพทย์ตัวประกันเม่ือการชํวยเหลือหรอื ปลอํ ย
- ความอยํรู อดของกองกาลัง
- การปูองกัน คชรน.

คํมู อื ราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทย์ในสนามในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 29

- หัวขอ๎ อ่นื ๆ
(4) ความมปี ระสิทธภิ าพในการใช๎บคุ ลากรทางการแพทย์ ผู๎ทไ่ี มํได๎ดแู ลผป๎ู วุ ยควรมอบหมายให๎
สนบั สนนุ งานอื่นๆ เชนํ การขับรถ การรกั ษาความปลอดภัยของหนํวย การแบกเปล (รส. 8-10-6) ทาหนา๎ ที่
เปน็ ผส๎ู งํ สาร และให๎การปฐมพยาบาลในพืน้ ที่ที่มกี ารดูแลรักษาน๎อย

3-9 ปฏบิ ัติการสนับสนนุ การดาเนนิ งานสันตภิ าพ
ครอบคลุมกจิ กรรมท่ีหลากหลายในการสร๎างความสงบสขุ หรือสงํ เสรมิ ให๎เกิดเงือ่ นไขท่สี าคญั ทจ่ี ะสรา๎ ง

ความสงบสุข ปฏิบัติการสนบั สนนุ สนั ตภิ าพรวมถึงกจิ กรรมทางการทูตเพื่อสนับสนุนการรักษาสันติภาพและ
การบังคับใช๎กาลัง กจิ กรรมอ่ืน ๆ ทส่ี นับสนุนการดาเนนิ งานสนั ติภาพอาจรวมถึงความชํวยเหลอื ดา๎ น
มนษุ ยธรรม (วรรค 3-4) และให๎ความชํวยเหลอื ประเทศ (วรรค 3-6)

ก.ปฏบิ ัตกิ ารรักษาสันติภาพ ปฏิบัตกิ ารรกั ษาสนั ตภิ าพแบบด้ังเดมิ รวมถึงกจิ กรรมตําง ๆ เชนํ การ
ตรวจสอบและกากบั ดูแล เพื่ออานวยความสะดวกความพยายามทางการทูตในการเขา๎ ถึงข๎อตกลงทางการเมือง
ของขอ๎ พิพาท บทบาทของกรมแพทยท์ หารบกในปฏบิ ัติการรักษาสนั ตภิ าพคอื การให๎บริการแพทยใ์ นสนามกับ
กองกาลงั รกั ษาสันตภิ าพ ซ่งึ กองกาลงั นี้อาจประกอบดว๎ ย เหลําอื่นๆ หรือ ชาตอิ ืน่ ๆ หรือ พลเรอื น และ
เจา๎ หน๎าท่สี หประชาชาติ

(1) นโยบายการสํงกลับทางการแพทย์ทจี่ ะจัดตั้งขึน้ อยํูกับขีดความสามารถทางการแพทย์ของประเทศ
นโยบายการสงํ กลับจะอนุญาตให๎รกั ษาเฉพาะอยาํ งจากัด และความสามารถในการรบั ไว๎รักษา สงํ กลบั จาก
พื้นทปี่ ฏบิ ัตกิ ารเพ่ือไปรักษาเฉพาะทาง

(2) เนอ่ื งจากความเป็นกลางโดยธรรมชาตขิ องกองกาลังรกั ษาสนั ตภิ าพเป็นส่ิงสาคัญสาหรบั หนํวย
แพทยแ์ ละบคุ ลากรทค่ี วรจะยึดคอื สง่ิ ท่ีกลําวไวใ๎ นภารกิจ สาหรับภารกิจที่เกี่ยวข๎องกบั ชาติเจา๎ บ๎านท่ีได๎รบั
มอบหมายต๎องปฏบิ ตั ิใหส๎ าเร็จ การปฏิบตั กิ ารโดยอิสระ หรอื การชํวยเหลอื ตาํ งๆทไี่ มไํ ด๎วางแผนการแพทย์ไว๎
โครงการความชวํ ยเหลือดา๎ นมนุษยธรรมเหลํานนั้ จะไมถํ ูกดาเนนิ การโดยกองกาลังรักษาสันติภาพ

(3) แพคเกจการบรกิ ารแพทย์สาหรบั กองกาลงั รักษาสันติภาพมกั จะมีข๎อจากัด ดังนั้นจึงต๎องมีการ
ปรับแตํงอยํางพิถพี ิถันเพ่ือตอบสนองความต๎องการภารกจิ ท่ไี มํซ้ากัน มาตรการด๎านเวชกรรมปูองกนั จะต๎อง
นามาใช๎และมีการเน๎นย้าเพ่ือลดภัยคกุ คามทางการแพทย์ อตั ราการสญู เสียทมี่ ิใชจํ ากการรบมคี วามสาคญั มาก
ขึ้นในปฏิบตั ิการเหลาํ น้ีมากกวําบาดแผลจากการรบ ปัจจัยในการปฏบิ ัติการรักษาสันตภิ าพอาจทาใหเ๎ กิด
ความเครยี ด ความผิดปกตเิ หลาํ นีร้ วมถงึ พฤตกิ รรมทแ่ี สดงออกโดยมิชอบซ่ึงอาจเปน็ ภัยคกุ คามตอํ ความสาเร็จ
ของภารกิจรักษาสนั ตภิ าพ เจ๎าหน๎าทด่ี ูแลสขุ ภาพจติ และ ความเครยี ดจากการรบสามารถชํวยปอู งกนั หรือ
จัดการภาวะแทรกซ๎อนเหลํานี้

(ก) รปู แบบบริการแพทย์ สาหรับการดาเนินงานรักษาสนั ติภาพจะต๎องปรับแตํงเปน็ พเิ ศษเพื่อ
ตอบสนองความต๎องการของและเข๎ากนั ได๎กบั ขนาดของแรงที่ได๎รบั การสนับสนนุ หากกองทพั น๎อยหรือกองพล
ออกปฏบิ ตั หิ นา๎ ท่ี ควรมีการปรับใชท๎ รพั ยากรทางการแพทย์ทเี่ พยี งพอในอตั รา นอกจากนี้อาจจะมีการ
เสรมิ แรงจากกองทพั น๎อย

พ.อ.หญงิ จริ าภรณ์ ชมศรี 30

(ข) สาหรับความสาเรจ็ ในบริการแพทย์ ผู๎วางแผนตอ๎ งใหแ๎ นํใจวาํ
- การสนบั สนุนด๎านเวชกรรมปูองกันมเี พยี งพอท่ีตามภัยคุกคามทางการแพทย์และการจัดการพาหะ
- ขนาดของหนวํ ยแพทย์มีเพยี งพอทจ่ี ะใหก๎ ารดูแล
- การสํงกาลังสายแพทย์ท่ีเชื่อมโยงกับการสงํ สงิ่ อปุ กรณ์สายแพทย์I
- การกาหนดสถานีการสงํ กลับทางการแพทย์ และ ประสานกบั หนํวยงานอนื่ ๆ ชาติพนั ธมติ รหรือกอง
กาลงั พนั ธมิตร
- สนับสนุนดา๎ นการสตั ว์มีเพยี งพอสาหรับการจัดซ้ือจดั จ๎าง การเฝูาระวงั อาหารและการดูแลรกั ษาสัตว์
ทีร่ ัฐบาลเปน็ เจา๎ ของ
- แผนสาหรบั ผูป๎ ุวยเจบ็ เปน็ กลุมํ กอ๎ น และ มีการจดั หาเพ่ือการปฏบิ ัติงานตามแผน
- มีการพิจารณาการบริการแพทย์จากแหลํงอื่น ถ๎าเหมาะสม ทางเลือกเหลาํ นอ้ี าจรวมถงึ

- เท่ยี วบินสาหรับการสํงกลบั ทางการแพทยห์ รือสงํ สง่ิ อุปกรณเ์ พิ่มเตมิ
- สถานทูตและ แพทย์ชาติเจ๎าบ๎าน หากมี
- ประเทศและกองกาลังพนั ธมติ ร พนั ธมิตร ความสามารถในการดแู ลฉกุ เฉินและรกั ษาใน
โรงพยาบาล
- แผนฉกุ เฉนิ ทเี่ ตรียมไว๎สาหรับบริการแพทยใ์ นสนามกรณีทม่ี กี ารถอนตัวของกองกาลงั รักษาสันติภาพ
หรอื อันตรายทเี่ พิ่มขนึ้ หากการสนับสนุนโรงพยาบาลไมสํ ามารถใชไ๎ ดภ๎ ายในพนื้ ท่ีปฏิบตั ิการ แผนจะต๎อง
ประสานงานกบั หนวํ ยงานผใ๎ู หก๎ ารสนบั สนนุ การรักษาในโรงพยาบาล ในแงํของภยั กอํ การร๎ายทีอ่ าจเกิดข้นึ ใน
ปฏิบตั ิรักษาสนั ตภิ าพ มีความจาเป็นท่ีสนับสนุนการรับไว๎รักษาในโรงพยาบาล (สถานบริการ ทม่ี ีการจดั หา
เลอื ด และจัดเกบ็ ) สามารถใช๎ได๎ในกรณีท่ีมีสถานการณ์ผ๎ูปุวยเจ็บเป็นกลํุมก๎อน
- หนํวยสนับสนุนบริการสุขภาพในสนามจะมีมาตรการปูองกันเพื่อลดความเสย่ี งของพวกเขากับการ
กอํ วินาศกรรมหรอื ผู๎กอํ การร๎าย มาตรการเหลาํ นรี้ วมถงึ การกระทาดังกลาํ วเป็น แสง เสียง และระเบียบวนิ ยั
หรอื การจากัดการเขา๎ ถึงในพ้ืนท่ีโดยชํองทางการจราจรในพน้ื ที่
(4) สาหรับข๎อมลู เพ่ิมเตมิ เกีย่ วกับการปฏิบตั ิการรักษาสันติภาพอา๎ งถึง 3-07.2 FM 100-20 และ
100-23
ข.การบงั คับใช๎สันติภาพ การดาเนินการบังคับใช๎สนั ติภาพเป็นรปู แบบหนงึ่ ของการตํอส๎ูแทรกแซงหรือ
ภัยคุกคามทางกายภาพของการแทรกแซงของกองกาลังติดอาวุธ พวกเขาจะใชบ๎ งั คับกบั การปฏบิ ัตติ าม
มาตรการคว่าบาตรของนานาชาตหิ รอื มติ รวมถึงการตํอสูเ๎ พ่ือกอบกู๎สร๎างหรอื เงอ่ื นไขท่เี ออื้ ตํอความสงบสขุ เชนํ
การบงั คับให๎คํปู รปกั ษแ์ ยกออกจากกนั
(1) การบงั คบั ใชส๎ ันตภิ าพเป็นปฏิบตั ิการทางทหารในการสนับสนุนเพือ่ ฟน้ื ฟูความสงบ พวกเขาสร๎าง
เง่ือนไขทด่ี สี าหรับการแทรกซึมของกองกาลงั รักษาสนั ติภาพระหวํางฝุายตํางๆ ซง่ึ อาจไมํได๎รับการยินยอมให๎มี
การแทรกแซง แม๎วาํ เจตนาของการบังคับใช๎สันติภาพคอื การยตุ ปิ ญั หาทางการเมืองโดยไมตํ ๎องหนั ไปใช๎ความ
รนุ แรงขมํ ขํูถกู นาไปใชเ๎ ม่ือมีความจาเป็น ความรุนแรงสามารถบานปลายและแผนทางการแพทย์ จะต๎องมี
ความเป็นไปได๎ในการรองรบั ความรนุ แรงในระดับปานกลางถึงการสรู๎ บ

คมูํ ือราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทยใ์ นสนามในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ 31

(2) หนวํ ยแพทย์ทใ่ี หก๎ ารสนับสนุนบริการสขุ ภาพจะได๎รบั การปรับแตํงเพ่อื
- มขี นาดที่เหมาะสมกับการบังคบั ใช๎สันตภิ าพ
- ระดบั ของการสรู๎ บที่จะต๎องพบเจอ
- ระยะเวลาทค่ี าดการณ์ไว๎ของภารกิจ

(3) ข๎อกาหนดสาหรบั การสนับสนุนบริการสุขภาพในสนาม ในรูปแบบของการดาเนินการนจี้ ะให๎การ
รกั ษาพยาบาลในสภาพแวดล๎อมที่ยากลาบากในการสงํ กลับทางการแพทย์ออกมาจากพ้ืนท่ปี ฏบิ ตั ิการเพ่ือรบั
การดูแลเฉพาะทางมากขน้ึ ผ๎ูวางแผนทางการแพทย์ควรรวมอยใํู นข้นั ตอนการวางแผนการปฏบิ ัตภิ ารกจิ เพื่อให๎
ม่นั ใจวาํ ทรพั ยากรการสนบั สนุนบรกิ ารสขุ ภาพในสนามเพียงพอให๎บริการ การวางแผนการ ควรพจิ ารณาถงึ สิ่ง
ตํอไปน:้ี

- เจตนารมณผ์ ู๎บังคบั บัญชา และแนวคดิ ของการดาเนนิ งาน
- ภยั คุกคามการแพทย์
- ภาระการทางานของผปู๎ วุ ยทคี่ าดการณ์ไว๎
- พืน้ ที่ที่คาดวาํ จะมีความหนาแนนํ ของผูป๎ วุ ย
- การสุขาภบิ าล และ การหยุดชะงกั ของการกาจัดขยะ น้าและทํอระบายน้าท้ิง
- พลเรอื นทต่ี ๎องการการดูแลทางการแพทย์ ถ๎าเป็นความต๎องการของภารกจิ
- การดูแลทางการแพทย์ให๎กับเชลยศึก
- ความยาวของเสน๎ ทางการส่ือสาร
`-`การสํงกลบั ทางการแพทย์ (รวมถึงจุดที่รวบรวมผู๎ปุวย จุดแลกเปลีย่ นรถพยาบาลและระบบรถรับสงํ
รถพยาบาล)
- สถานท่ตี ั้งของโรงพยาบาล
- การประสานงานกับบริการอ่นื ๆ พันธมติ ร ชาตเิ จา๎ บา๎ น
- ปฏิบตั ิการในลกั ษณะภมู ิประเทศทีเ่ ปน็ เมือง
- ความต๎องการดา๎ นการสงํ กาลงั และ ขน้ั ตอนตาํ งๆ

3-10 แสดงสถานะกองกาลัง
ก.การแสดงสถานะกองเพื่อเพิ่มความนาํ เช่ือถอื ใหก๎ บั ประเทศคูํสัญญาและประเทศทีม่ ีข๎อตกลงรวํ มกนั

เพมิ่ อิทธิพลในภมู ิภาคของตน และแสดงใหเ๎ ห็นถงึ การแกป๎ ัญหาโดยการใช๎กาลงั ทหารเป็นเครือ่ งมือของพลัง
แหงํ ชาติ นอกจากนหี้ นํวยงานท่ีมีอานาจจะส่ังการใหป๎ ฏิบัติการเหลํานสี้ นับสนุนและสร๎างความมน่ั ใจให๎เพ่ือน
และพันธมติ ร

ข. การสนบั สนนุ บรกิ ารสขุ ภาพในการแสดงสถานะกองกาลงั จะเป็นไปตามบทบาทด้ังเดมิ ของการ
ให๎บริการแพทย์ในสนามกับกาลงั รบ

(1) ขนาดของกองกาลงั ภารกิจ ระยะเวลาของการปฏิบตั ิการ การประเมนิ ผลภัยคุกคามทางการ
แพทย์ นโยบายการสํงกลบั และระดับความรนุ แรงที่คาดการณ์ไว๎

พ.อ.หญงิ จิราภรณ์ ชมศรี 32

- การกาหนดชวํ งของการบริการทีจ่ ะให๎บริการ
- ขนาดของหนํวยทางการแพทย์
- ภาระงานของผู๎ปุวยที่คาดการณไ์ ว๎
- ขอ๎ กาหนดสาหรับส่งิ อุปกรณ์สายแพทยแ์ ละการสงํ สงิ่ อุปกรณ์
(2) ผู๎วางแผนทางการแพทย์จะตอ๎ งเข๎ารวํ มอยูํในตงั้ แตํชวํ งต๎นของขน้ั ตอนการวางแผนสาหรบั ภารกจิ
ท้งั นเ้ี พ่ือใหแ๎ นํใจวาํ ไดว๎ างแผนในการใช๎ทรัพยากรเพ่ือการบรกิ ารแพทย์ท่ีเพียงพอ เพือ่ สนับสนนุ การแสดง
สถานะของกองกาลังวาํ มีความสามารถในการเปล่ยี นผํานบทบาทเขา๎ สํูการรบได๎ ถ๎าจาเป็นต๎องใช๎ นอกจากนี้
การปฏิบตั ิการรวํ ม การบริการทางการแพทยจ์ ะต๎องประสานงานอยาํ งท่วั ถงึ กับทุกฝุายท่เี กยี่ วขอ๎ งเพื่อปูองกัน
การกระทาท่ีซ้าซ๎อน หรือ เป็นชํองวํางในการบริการแพทย์

3-11 การสนบั สนุนการก่อความไม่สงบ และการตอ่ ต้านการก่อความไม่สงบ
การสนบั สนนุ การกํอความไมํสงบ และการตํอตา๎ นการกํอความไมสํ งบ ให๎ความท๎าทายท่ียิง่ ใหญแํ ละมี

โปรแกรมท่ีซับซ๎อนมากที่สุดในปฏิบัตกิ ารดารงเสถยี รภาพ ในพ้นื ทเ่ี หลาํ น้ีความเป็นไปได๎ทีม่ ีอยํูเป็นบทบาท
และวิธกี ารแบบด้งั เดิมของการออกปฏบิ ัติหนา๎ ที่ อาจจะเร่ิมจากการสนับสนุนการชํวยรบ การชวํ ยรบ การรบ
ความเปน็ เอกลกั ษณข์ องการตง้ั คาํ เหลํานี้ต๎องมีการประสานงานอยํางทวั่ ถงึ และมคี วามยืดหยุนํ ในการวางแผน
ในสวํ นของผบ๎ู ังคับบัญชาทีจ่ ะประสบความสาเร็จในการบรรลภุ ารกิจ หนวํ ยงานของรัฐบาลกลาง (นอกเหนอื
กระทรวงกลาโหม) โดยปกตมิ ีการฝึกในทิศทางทส่ี นับสนุนการกอํ ความไมํสงบและการตํอต๎านการกํอความไมํ
สงบ การกระทาของกองทัพสหรัฐอเมรกิ าทาหนา๎ ที่เปน็ สํวนสนบั สนนุ เม่ือมอบหมายให๎ถูกต๎องตามกฎหมาย
โดยองค์กรมอี านาจแหํงชาตเิ พอื่ ตกลงให๎สนับสนุนหรือเอาชนะการกํอความไมํสงบ กองกาลังทหาร
สหรฐั อเมริกาให๎ความชํวยเหลือท้ังรฐั บาล ชาตเิ จา๎ บา๎ น หรอื กลํมุ ท่ที าการเคลือ่ นไหวกํอความไมสํ งบ สาหรบั
การพจิ ารณาข๎อกฎหมายทเี่ กี่ยวข๎องกับการกํอความไมสํ งบและการตํอต๎านการกํอความไมสํ งบ อา๎ งถงึ รส.
100-20

ก. การกํอความไมสํ งบ การกํอความไมํสงบเปน็ การจดั หนวํ ย กลุํมตอํ ต๎านรฐั ที่มีเปูาหมายที่จะยดึ
อานาจโดยการปฏิวตั ิและแทนท่รี ัฐบาลปัจจุบัน แตกํ ํอความไมํสงบจะดาเนินการจะแยกตัวออก
จากการควบคมุ ของรฐั บาลและสร๎างรัฐอสิ ระภายใน เชื้อชาติดัง้ เดมิ หรือศาสนา อาจจะมีการ
ดาเนินการทน่ี าขอ๎ จากดั ทางการเมืองท่ีมี

(1) ความกอํ ไมํสงบประสบความสาเรจ็ โดยการระดมทรัพยากรมนษุ ย์และวัสดทุ ีจ่ ะให๎การสนับสนุนทงั้
ในเชิงรุกและเชงิ รบั การระดมทรัพยากรทาให๎เกิดแรงงานทม่ี ีทกั ษะและนักรบ เงนิ ทเี่ พิ่มขน้ึ และอาวธุ อุปกรณ์
และวสั ดุทุกชนิด การระดมเกิดจากความไมํพอใจท่ีนยิ มความรุนแรงที่มเี งื่อนไขทางการเมืองและสงั คมท่มี ีอยูํ
ผ๎สู นับสนนุ พจิ ารณาเงื่อนไขท่ีไมสํ ามารถทนทานได๎ พวกเขามีความยินดีท่จี ะเสี่ยงการเสียชวี ิตในการเผชญิ หน๎า
ความรนุ แรงกบั รัฐบาลของพวกเขาท่ีจะทาใหเ๎ กิดการเปลย่ี นแปลง ความเป็นผู๎นาการกํอความไมํสงบไมํพอใจ
ตาหนิรฐั บาลและนาเสนอท่ีจะทาให๎ดีขึ้น เมื่อเป็นผ๎นู ากํอความไมํสงบจะมีการจดั องค์กรและการบริหารจัดการ

คูํมอื ราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทยใ์ นสนามในปฏบิ ตั ิการดารงเสถยี รภาพ 33

ท่จี ะเปล่ียนคนทไ่ี มํพอใจเป็นกองกาลังที่มปี ระสทิ ธิภาพสาหรบั การดาเนินการทางการเมืองในทีส่ ดุ พวกกํอ
ความไมํสงบต๎องการการสนบั สนนุ จากทางการเมืองและการได๎รับสนับสนนุ จากประชากรสํวนใหญํ

(2) กระบวนการท่เี ปน็ พลวัตรน้อี าจจะเกดิ ข้ึนภายในระบบการเมืองใด ๆ รวมทงั้ การปกครองระบอบ
ประชาธปิ ไตย การกํอความไมสํ งบเกิดขน้ึ เมอ่ื รัฐบาลไมสํ ามารถทีจ่ ะทาตามความต๎องการของกลุมํ ทางสงั คม
เมอ่ื ฝุายตรงขา๎ มใชค๎ วามรุนแรงในการเปลย่ี นตาแหนงํ ของรัฐบาลนั้น ความไมสํ งบเปน็ พันธมิตรกับฝุายตอํ ต๎าน
รฐั บาล มีเปูาหมายรวํ มกัน พวกเขาจะรวมกัน เกิดการเจรจาตอํ รองและมีอิทธิพลกับกลํุมทีเ่ กย่ี วข๎อง การท่จี ะ
ประสบความสาเรจ็ ในการกํอความไมสํ งบจะต๎องพัฒนาความเป็นผนู๎ า หลักนิยม และวสิ ัยทศั น์ เม่ือเร่ิมมีส่ิง
เหลาํ น้ี นน่ั หมายความถงึ การกอํ ความไมํสงบไดเ๎ ริ่มตน๎ ผ๎ูกํอความไมสํ งบจะทาการทบทวนและตรวจสอบแก๎ไข
อยาํ งตํอเนอ่ื ง

(3) ความต๎องการของการบริการแพทย์ในสนามสาหรบั การสนับสนุนการกํอความไมํสงบจะถูก
กาหนดโดย

- ความตอ๎ งการของขบวนการกอํ ความไมํสงบ
- ปัญหาทางการเมืองสงั คมและเศรษฐกิจทีเ่ ก่ียวข๎อง
- ทรัพยากรที่มอี ยํู
- การดารงอยํูของความชดั เจนอานาจตามกฎหมาย
(4) สนับสนุนการบรกิ ารแพทยใ์ นสนามอาจจะนามาซง่ึ การใหค๎ าแนะนาและ
- การฝกึ อบรมในมาตรการดา๎ นเวชกรรมปูองกนั และสขุ าภิบาล ข๎อมูลเกย่ี วกบั การเวชกรรมปอู งกนั
และสุขาภิบาล ท่มี ีอยใูํ น

- คูํมอื ราชการ 8-10-7 8-33 8-250 21-10 และ 21-10-1
- คํูมือทางเทคนิค 5-632 ปัญหาทางเทคนคิ
- ศนู ยข์ าํ วกรองทางการแพทย์
- องคก์ ารอนามัยโลกรายงานและสิง่ พิมพ์
- รายงานขององค์การอนามัยแพนอเมรกิ ันและส่ือสิง่ พิมพ์
- การให๎ความชวํ ยเหลือในการจัดตงั้ โครงสร๎างพื้นฐานทางการแพทย์ใหต๎ รงกบั ความต๎องการทางการ
แพทย์ของพวกกอํ การร๎าย หนวํ ยบริการแพทย์ในสนามสนับสนนุ การกอํ ความไมสํ งบจะมคี นน๎อยท่ีสุด อยํูบน
พ้ืนฐานทมี่ ีข๎อจากัด ใหก๎ ารดูแลเริม่ จากการดแู ลแบบฉุกเฉิน ณ จุดท่ไี ด๎รบั บาดเจบ็ ผาํ นการรบั ไว๎รกั ษา ใน
โรงพยาบาลและการดูแลพักฟ้นื นายทหารพยาบาลอาจทาหน๎าท่เี ปน็ ผู๎ฝึกสอนเน๎นทักษะจาเปน็ เหลาํ นน้ั
สาหรับ การชวํ ยชีวติ ฉุกเฉนิ การคดั แยก การจดั ผูป๎ ุวยเจบ็ เป็นกลุมํ ก๎อน และด๎านการพยาบาลกอํ นและหลงั
การผําตัด พยาบาลเหลํานย้ี ังอาจจัดให๎มีการฝึกอบรมการปฐมพยาบาลให๎กบั บคุ ลากรที่กอํ ความไมสํ งบ หนึง่ ใน
ปจั จัยสาคัญในการรักษากาลงั ใจในหมํทู หาร เปน็ ความร๎ทู วี่ ําถ๎าไดร๎ ับบาดเจบ็ จะได๎รับการดแู ลทางการแพทย์
ทงั้ น้ขี ้นึ อยกํู ับสถานการณ์ทางยุทธวิธีภูมิประเทศและสภาพแวดล๎อมอืน่ ๆ สถานกี ารรักษาอาจจะต้ังอยํูในถา้
อโุ มงค์ อาคารท่ีมอี ยํู หรือท่ีพักพิงชั่วคราว เน่อื งจากการไหลลืน่ ของปฏิบัติการรักษาเสถียรภาพ สถานกี าร
รกั ษาทีจ่ ัดต้ังขึน้ ควรมีขนาดไมํเกินความจาเปน็ ทีจ่ ะบรรลภุ ารกิจ ควรจะเคล่ือนท่ีได๎ 100 เปอรเ์ ซน็ ต์

พ.อ.หญิง จิราภรณ์ ชมศรี 34

- การให๎ความชํวยเหลอื ในการวางแผนดแู ลสขุ ภาพ การพัฒนาการบรกิ ารแพทย์ในสนามตอ๎ งขนึ้ อยํู
กบั ความต๎องการท่แี ท๎จรงิ หรือการรบั ร๎ขู องประชาชน ความสมดลุ ระหวํางระยะส้นั และระยะยาวโปรแกรม
จะตอ๎ งบรรลุ โปรแกรมระยะส้นั (เชนํ การถอนฟนั ) ทาใหก๎ ารมองเหน็ และการรับร๎ทู นั ที โปรแกรมระยะยาว
เป็นหนทางท่ดี ีท่สี ุดเพื่อแกป๎ ัญหาประชากรไมํพอใจกบั ระบบดแู ลสขุ ภาพ การปรับปรุงมาตรฐานการครองชีพ
และคณุ ภาพชีวิต โปรแกรมระยะยาวรวมถึงโครงการ เชํน

- การดูแลสัตว์และการเล้ยี งสัตว์
- การกํอสรา๎ งสิ่งอานวยความสะดวกทางสุขาภบิ าล
- การฝกึ อบรมบุคลากรทางการแพทย์
- การให๎คาแนะนาด๎านโภชนาการและการฟื้นฟสู มรรถภาพ
- การใหบ๎ ริการทางทนั ตกรรมโปรแกรมสขุ ภาพของประชาชน
- การให๎การศึกษาด๎านสุขภาพ
(5) สงครามไมํตามแบบเป็นปฏบิ ัติการทางทหาร เป็นกลยทุ ธท์ ี่กองกาลังกบฏอาจเลือกท่จี ะใช๎
ปฏบิ ัติการเหลํานี้มรี ะยะเวลานานและมีการดาเนนิ การสํวนใหญโํ ดยกองกาลังของชนพืน้ เมอื ง กองกาลงั เหลําน้ี
มีการจดั ฝกึ อบรมพรอ๎ มสนับสนุนและมที ิศทางท่ีแตกตาํ งจากแหลงํ ภายนอก สงครามไมตํ ามแบบรวมถงึ
สงครามกองโจรและการรกุ แบบอน่ื ๆ หรือ ปฏบิ ตั กิ ารลับ นอกจากนี้ยงั มีกจิ กรรมทางอ๎อมของการโคํนลม๎ การ
กอํ วินาศกรรม การแทรกซึม และหลบหนี กองกาลงั หลักท่ีใชใ๎ นปฏิบตั ิการเหลํานเี้ ป็นหนํวยรบพเิ ศษ (สาหรบั
ขอ๎ มูลเพมิ่ เติมเก่ยี วกับหนวํ ยรบพิเศษ โปรดดู ผนวก บ)
- เปาู หมายของการดาเนินงานบรกิ ารแพทย์ในสนามของสงครามไมตํ ามแบบคือ การอนุรกั ษ์กองกาลัง
กองโจรให๎มีความแข็งแรงและการตํอสเ๎ู พื่อชวํ ยในการรักษาความปลอดภัยการสนับสนุนประชาชนในทอ๎ งถนิ่
ของสหรฐั อเมริกาและกองกาลังกบฏการดาเนนิ งานภายในหนํวยปฏบิ ตั กิ ารพเิ ศษรวํ มกัน
- องคป์ ระกอบการสนบั สนุนสุขภาพรบการสนบั สนุนกองกาลงั กํอความไมํสงบจะต๎องเคลอื่ นท่ีได๎
ตอบสนองไดแ๎ ละมีประสทิ ธภิ าพในการปูองกนั โรคและการกลบั มาปวุ ยและไดร๎ บั บาดเจ็บไปปฏบิ ัติหนา๎ ที่ ไมํมี
พื้นทด่ี า๎ นหลังท่ีปลอดภัยสาหรบั การรบแบบกองโจร คนท่ีไดร๎ ับบาดเจบ็ และคนปวุ ยเป็นปญั หาทางยทุ ธวิธี
มากกวําปญั หาด๎านการสงํ กาลงั บารุง
- ในสงครามไมตํ ามแบบ แพทย์พน้ื เมืองอาจให๎ความชวํ ยเหลอื ในระหวาํ งการดาเนินการตํอสู๎โดยการ
สรา๎ งจุดรวบรวมผปู๎ ุวยเจ็บ อนุญาตใหส๎ มาชิกท่ีเหลอื ของกองกาลังกํอความไมสํ งบทาการตอํ ส๎ูตอํ ไป
ผ๎ไู ดร๎ ับบาดเจบ็ ณ จดุ รวบรวม ใหท๎ าการสํงกลับไปยังฐานการรบแบบกองโจรหรือ สถานที่ให๎การ
รกั ษาพยาบาล เมื่อการรบมีมากขนึ้ จะมีผูบ๎ าดเจบ็ ผ๎ปู ุวยจากโรค ควรมีการตั้งสถานลี ับสาหรบั การสงํ กลับ ถ๎า
หากสถานการณไ์ มเํ อื้ออานวยให๎ใช๎การสํงกลบั ทางอากาศ
- ความต๎องการการสนับสนนุ ด๎านสุขภาพการตํอสภ๎ู ายในพ้ืนทปี่ ฏิบตั ิการพิเศษรวํ มแตกตํางจากการ
รบตามแบบ ในการรบไมตํ ามแบบนีจ้ ะมีผู๎บาดเจบ็ ล๎มตายจากการรบน๎อยลง แตํจะสูญเสียจากอบุ ตั ิการณ์ของ
โรคและการขาดสารอาหารมากข้ึน การบริการแพทย์ของสงครามตามแบบอาจจะถูกนามาใชก๎ บั การรบไมํตาม
แบบได๎ ถ๎าไมํกระทบตอํ ความปลอดภยั ของภารกจิ

คูมํ ือราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทย์ในสนามในปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 35

ข. การตํอตา๎ นการกํอความไมํสงบ
(1) การปอู งกันภายในและการพฒั นากลยุทธ์ การปูองกันภายในและการพัฒนากลยทุ ธเ์ ปน็ ปฏบิ ัติการ
เต็มรปู แบบของมาตรการของประเทศเพื่อสงํ เสริมการเจริญเติบโตและการปูองกนั ตัวเองจากความวํนุ วายและ
การกํอความไมสํ งบ จะมํงุ เน๎นไปทก่ี ารสรา๎ งสถาบนั ท่ีทางาน (การเมือง เศรษฐกิจ การทหาร และ สังคม) ท่ี
ตอบสนองความต๎องการของสงั คม พัฒนาการวางแผนอยาํ งรอบคอบ ดาเนนิ การเอาไปใช๎ และประชาสมั พนั ธ์
สามารถตอบสนองผลประโยชนข์ องกลุมํ ประชากร
พื้นฐานของกลยุทธ์การปอู งกันภายในและการพฒั นากลยุทธ์เป็นการปอู งกันการเพ่ิมของความขดั แย๎ง
ภายใน การกอํ ความไมํสงบจะเกดิ ขนึ้ จะเน๎นการทาให๎ระดับของความรนุ แรงลดลง จานวนประชากรจะถูก
ระดมไปให๎เขา๎ รํวมใน การปูองกนั ภายในและการพฒั นากลยทุ ธ์ ดงั น้นั การปูองกันภายในและการพัฒนากล
ยทุ ธ์เป็นกลยุทธโ์ ดยรวมในการปูองกนั การกํอความไมสํ งบ หรือหากกํอความไมสํ งบเกิดขึ้นมา การปูองกัน
สามารถทาไดโ๎ ดยการทานาย และเอาชนะภยั คกุ คามโดยองค์กรที่กํอความไมสํ งบ การทางานให๎ไดเ๎ ง่ือนไขที่
ถูกต๎องเป็นการเพ่ิมโอกาสของความสาเรจ็ ประเด็นคุณภาพชีวติ เชนํ ความพรอ๎ มของการดูแลสขุ ภาพสามารถ
จะทาให๎โดดเดนํ โดยการกระต๎ุนให๎พวกกํอการรา๎ ยเปลยี่ นแปลงความตอ๎ งการ การวางแผนอยาํ งละเอยี ดและ
ประสานงาน การปูองกันภายในและการพฒั นากลยุทธ์ (ซง่ึ การนาไปใช๎ท่ีจาเปน็ ในการปฏริ ูปการดูแลสขุ ภาพ
และมํงุ เนน๎ ไปท่ีคุณภาพชวี ิต) สามารถกระตน๎ุ ประชากรเพ่ือสนับสนุนรฐั บาล ชาตเิ จ๎าบ๎าน มากกวาํ กลํุมกํอ
ความไมํสงบ โปรแกรมเหลาํ นี้สามารถเพ่ิมความถกู ต๎องของรัฐบาลในขณะท่ีการทาลายความชอบธรรมของ
กลุมํ กํอความไมสํ งบ
(2) เปาู หมายและวัตถุประสงค์ของการสนบั สนนุ สุขภาพสาหรบั การปูองกนั ภายในใหม๎ ิตรประเทศ
การปูองกันภายในให๎มิตรประเทศ คือ บทบาทของสหรฐั อเมริกาในการปอู งกนั ภายในและการพัฒนากลยุทธ์
เป็นการเข๎ารํวมจากหนวํ ยงานพลเรือนและทหารในปฏบิ ัติการโดยรฐั บาลอื่นทีจ่ ะเป็นอิสระและปกปอู งสงั คม
จากการโคํนล๎ม ความวนุํ วายและการกํอความไมสํ งบ
เปาู หมายและวตั ถปุ ระสงค์ของบริการแพทยใ์ นสนามของทหารในสภาพแวดล๎อมนี้ จะมีการกาหนด
กลยุทธ์ของบญั ชาการในภูมภิ าค ชาติเจ๎าบ๎านมีสถานการณ์ท่ีแตกตาํ งจากประเทศเพ่ือนบ๎านและเปน็
เอกลักษณ์ของตัวเอง ลกั ษณะเหลํานร้ี วมถึง สงั คม เศรษฐกิจ วัฒนธรรม การทหาร และการเมอื ง ภายในชาติ
เจ๎าบา๎ น
ผู๎วางแผนการบริการแพทย์ในสนามตอ๎ งพัฒนาเปูาหมายทเี่ ฉพาะเจาะจงและวตั ถปุ ระสงคส์ าหรบั แตํ
ละประเทศในภมู ิภาค ในการพฒั นาเปูาหมายและวัตถปุ ระสงคเ์ หลํานี้ ผู๎วางแผนบรกิ ารแพทย์ต๎องแนํใจวาํ
- แผนถกู พัฒนาเพื่อชวํ ยเหลือชาติเจา๎ บ๎าน ดว๎ ยความชํวยเหลือ
- แผนชวํ ยเพิม่ เตมิ สง่ิ ที่ชาตเิ จ๎าบา๎ นมีมากกวาํ แทนท่โี ปรแกรมทม่ี ีอยํู
- ประเทศเจ๎าภาพมีทรัพยากรเพอ่ื ดาเนนิ การตํอโปรแกรมในกรณีที่ทหารสหรฐั อเมริกาลดความ
ชวํ ยเหลอื ลง หรอื ยกเลิกยกเลิกความชํวยเหลือ
- ประเทศเจา๎ ภาพไดร๎ บั เครดิตมากกวาํ ทหารสหรัฐอเมริกาซง่ึ ความสาเรจ็ น้ีเกิดจากการบรกิ ารแพทย์ที่
มีทัง้ หมดซ่ึงรวมชาติเจ๎าบ๎านหรอื ทที่ หารมี

พ.อ.หญิง จิราภรณ์ ชมศรี 36

(3) บทบาททหารในการบรกิ ารแพทย์สาหรับการปอู งกันภายในใหม๎ ิตรประเทศ มเี ปูาหมายและ
วตั ถุประสงค์ เชนํ เดียวกบั บทบาทของบรกิ ารแพทย์ในสนามที่ถูกกาหนดไวใ๎ นระดับภมู ภิ าค ส่งิ สาคัญของการ
บริการแพทยใ์ นสนามสาหรบั ปฏิบัติการดารงเสถียรภาพต๎องมกี ารวางแผนอยาํ งทว่ั ถึง การประสานงาน
บทบาทที่เฉพาะเจาะจงของการบรกิ ารแพทย์ในสนามสาหรับการปอู งกนั ภายในให๎มติ รประเทศ แตกตาํ งกันไป
ขึน้ อยํูกับขน้ั ตอนของการพัฒนาและการเมอื ง เศรษฐกจิ ทหาร และสถานการณท์ างสังคมของประเทศนัน้ แตํ
อยํางไรก็ตาม บทบาททว่ั ไป คือ

- การใหค๎ วามชํวยเหลือชาตเิ จ๎าบ๎าน ในการระบุความต๎องการด๎านสุขภาพของประชากร
- การทางานกบั ชาติเจา๎ บา๎ น ในการพฒั นามํุงเปูาไปที่การแกป๎ ญั หาสุขภาพ
- ใหค๎ าแนะนาสาหรับการพัฒนาโครงสรา๎ งพื้นฐานทางการแพทย์ชาติเจ๎าบ๎าน
- พฒั นาให๎กบั ชาติเจ๎าบา๎ น เรื่อง การฝึกอบรมทีเ่ ป็นมาตรฐานที่จะใช๎โดยชาติเจ๎าบ๎าน
- พัฒนาและจดั ทาเอกสาร เวชภัณฑ์พน้ื ฐานและอุปกรณ์ สาหรับการดาเนนิ การของชาติเจา๎ บ๎านและ
โปรแกรมชวํ ยชาติเจ๎าบา๎ น
- ชํวยผว๎ู างแผนทางการแพทย์ของชาติเจ๎าบา๎ น ในการจัดลาดับความสาคัญในการดูแลสุขภาพบน
พืน้ ฐานการขาดแคลนทรัพยากร
- ชํวยฝกึ ให๎บคุ ลากรของชาตินน้ั ๆ ร๎จู กั การจัดการและการบารุงรกั ษาโดยไมํต๎องความชํวยเหลอื จาก
ภายนอก
- การปฏบิ ตั กิ ารทางการแพทยใ์ นบทบาททเี่ ฉพาะ กองทัพสหรัฐอเมริกาควรจะแสดงบทบาทท่ีสงบ
เสงีย่ ม ชวํ ยรฐั บาลชาตเิ จ๎าบ๎านในการปรบั ปรุงคณุ ภาพชวี ิตของประชาชนจึงทาให๎ประทับใจในเชงิ บวก ความ
กังวลดา๎ นสุขภาพของคนต๎องถกู มองเห็นวํารัฐบาลไดร๎ บั รูแ๎ ละมีบทบาท ไมํไดเ๎ ป็นการขับเคลอื่ นโดยอิทธพิ ลของ
ชาวอเมริกัน ดว๎ ยเหตุน้ีการรายงานขาํ วของสื่อมวลชนเร่ืองความชํวยเหลือด๎านมนุษยธรรมหรอื การดาเนินการ
ให๎ความชํวยเหลอื ประเทศควรมงํุ เน๎น (ภาพและเร่ืองราว) เก่ียวกับการกระทาของชาติเจ๎าบ๎าน ไมใํ ชํการเขา๎
รํวมของสหรัฐอเมรกิ า ถ๎าเปน็ ไปไดบ๎ ทบาทของสหรัฐอเมริกาควรจะใหค๎ าปรึกษาเพิ่มเติมใหค๎ าปรึกษาหรือการ
ฝกึ อบรมเสริมสรา๎ งทกั ษะ ชาติเจ๎าบา๎ นเป็นผู๎ปฏบิ ัติงานให๎การดูแลผู๎ปวุ ยโดยตรงกบั พลเมืองประเทศนัน้ ๆ
- บทบาทของบรกิ ารแพทย์ในสนามในตาํ งประเทศจะถูกกาหนดโดยเอกอคั รราชทตู สหรฐั อเมรกิ า
(ยกเวน๎ เม่ือกองกาลงั ทหารสหรฐั อเมริกาอยูํภายใตค๎ าสั่งของผ๎บู ัญชาการรบ) การที่จะเปน็ ผ๎ูรับผดิ ชอบและมี
อานาจเหนือทกุ กิจกรรมของรัฐบาลสหรฐั อเมรกิ าภายในประเทศ การกระทาโดยบุคลากรทางการแพทย์ใน
สนามหนํวยจะได๎รับการแบบบูรณาการอยํางเต็มทกี่ บั แผนทั่วไปของสหรัฐอเมริกา บทบาทท่เี กดิ ขึ้นใหมํของ
บริการแพทยใ์ นสนามในการตํอตา๎ นความไมํสงบเกี่ยวข๎องในระยะยาวสอดคลอ๎ งกับนโยบายแหงํ ชาตขิ อง
สหรฐั อเมริกา และเปาู หมายทางสภาพแวดล๎อมทางสงั คมและเศรษฐกจิ ของชาตเิ จา๎ บ๎าน ตามทีร่ ะบุไว๎ในวรรค
ท่ี 3-6 ข. การแก๎ไขอยาํ งรวดเรว็ ควรหลีกเล่ยี ง เป็นเพียงยกความคาดหวงั ของประชาชน เมอ่ื สหรฐั อเมริกา
ถอนความชํวยเหลืออยํางรวดเรว็ ออกจากรัฐบาลชาตเิ จ๎าบา๎ น รัฐจะไมํมีความสามารถในการรกั ษาดแู ลใน
ระดับเดียวกัน สํงผลใหส๎ ถานการณ์นเ้ี พ่มิ ความไมํพอใจของประชากรตํอรัฐบาล

คูํมือราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทย์ในสนามในปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 37

(4) การสนบั สนนุ บรกิ ารแพทย์ในสนามต๎องการทหารประเทศเจ๎าภาพ การประเมินผลของโครงสร๎าง
พ้ืนฐานทางการแพทย์ชาติเจ๎าบา๎ นและขดี ความสามารถ (คล๎ายกบั ภาคพลเรือน) ควรจะทาให๎แลว๎ เสรจ็ ขวญั
กาลงั ใจของทหารทีท่ าการตอํ ส๎มู ักจะข้ึนอยูํกับความรู๎ท่วี ําเขาจะไดร๎ ับอยํางเพยี งพอและทาการรักษาพยาบาล
ทันเวลาเมือ่ ไดร๎ บั บาดเจ็บหรือเจ็บปุวย หากโครงสรา๎ งพืน้ ฐานทางการแพทย์ชาตเิ จ๎าบา๎ นไมไํ ด๎มีความสามารถ
ในการตอบสนองการดแู ลทางการแพทย์ ประสทิ ธิภาพของกาลังรบอาจต๎องทนทุกข์ทรมาน ปจั จยั การประเมนิ
ได๎แกํ

- การประเมินสถานการสขุ าภิบาลขอ๎ มูลและการปฏิบัติสุขอนามยั สํวนบุคคล
- สถานะของโปรแกรมการฉีดวคั ซีนสาหรับกองกาลงั ตดิ อาวุธ
- ระดับของการฝกึ อบรมนายสบิ พยาบาลท่ีไดร๎ บั การรักษาพยาบาลเบือ้ งตน๎
- สถานะของระบบการสํงกลับทางการแพทย์
- การดารงอยํูของหนํวยแพทย์ในสนาม (รวมถงึ การควบคุมและส่ังการ องค์ประกอบ)
- สถานะของหนํวยและการฝกึ อบรมของแตํละคน เรือ่ ง ปฐมพยาบาล (ชํวยเหลอื ตนเอง เพอ่ื น
ชวํ ยเหลอื เพ่อื น และนายสบิ ก๎ูชีพ)
- ขั้นตอนของการพัฒนาขององค์กรทางการแพทย์รวมทัง้ การพฒั นาอาชีพของบุคลากรทางการแพทย์
- ขน้ั ตอนของการพัฒนาระบบการรกั ษาในโรงพยาบาลทหาร
- สถานะของระบบการสํงกาลงั สายแพทย์(รวมถงึ การพัฒนาระเบียบมาตรฐานสาหรับการดาเนนิ งาน)
- สถานะของโปรแกรมปูองกันความเครยี ดจากการรบ และการจัดการความเครียดของผป๎ู ุวย
- สถานะของการบริการทันตกรรม
- โปรแกรมทางการแพทยแ์ ละการพยาบาลการฝกึ อบรมและมาตรฐานของการฝึกอบรม
- ระดบั ของการรับสมัครและการฝึกอบรมของผูเ๎ ชี่ยวชาญดา๎ นการดูแลสุขภาพพลเรือนสาหรับการ
ปฏิบัตหิ น๎าที่กับทหาร
- สถานะของการขาดสารอาหารในกองกาลงั ตดิ อาวธุ
- ระดบั การศึกษาของสมาชิกของกองกาลงั ติดอาวุธ
- การพฒั นาบริการฟนื้ ฟู เชนํ กายภาพบาบดั และ กจิ กรรมบาบดั และแนวทางการรักษาบรกิ ารสตั ว์

3-12 การโจมตแี ละการบุก
สหรัฐอเมริกาดาเนินการโจมตีและการบุกเพ่ือวัตถุประสงคเ์ ฉพาะอน่ื ๆ มากกวาํ ดึงดูดหรือถือภูมิ

ประเทศ การโจมตีและการบุกสามารถสนบั สนุนการกชู๎ ีพ และ การฟ้นื ฟู การทาลายหรือยดึ อุปกรณห์ รือส่ิง
อานวยความสะดวกซ่ึงเหน็ เป็นภยั คุกคามตํอผลประโยชนข์ องความมัน่ คงของชาตแิ ละสํวนรวม พวกเขายงั
สามารถสนับสนุนการดาเนนิ งานตอํ ต๎านยาเสพตดิ โดยการทาลายการผลติ ยาเสพติดหรอื สงิ่ อานวยความ
สะดวกถํายเทหรอื สนับสนนุ การกระทา ชาตเิ จ๎าบา๎ น ในเรื่องนี้

ก.การวางแผน
(1) การวางแผนทางการแพทยแ์ บบท่ัวไป (รส. 8-55) จะต๎องตอบสนองความต๎องการของ

พ.อ.หญงิ จิราภรณ์ ชมศรี 38

กองกาลงั ที่นาไปใช๎ในการปฏิบตั ิหนา๎ ท่ี การดาเนนิ การเหลํานอ้ี าจจะดาเนนิ การในพื้นท่ีทไี่ มํมกี ารจดั ตัง้ ฐานการ
สนบั สนุนทางทหาร การสนับสนนุ ทเ่ี ดยี วท่ีมอี ยูํอาจจะเปน็ ส่ิงทถี่ ูกวางแผนลํวงหน๎า และชวํ ยในการวางแผนท่ี
ครอบคลุมผํานการประสานงานอยาํ งทั่วถึงและมคี วามยดื หยํุนพอที่จะตอบสนองความตอ๎ งการทไี่ มํคาดคิด
ทรพั ยากร บริการแพทยใ์ นสนามตอ๎ งมอี ยาํ งเพียงพอทจ่ี ะใหก๎ ารดูแลทหาร ใหแ๎ นํใจวํา

- สามารถใหก๎ ารดูแลทางการแพทย์
- มีการจดั มาตรการเวชกรรมปูองกนั ให๎กับกองกาลงั

(2) ปัจจัย (METT-T) ปจั จยั และความต๎องการของภัยคุกคามทางการแพทยอ์ าจบํงบอกวํา
อปุ กรณ์พเิ ศษ (เชํน ตาขํายกันยุง หรอื อุปกรณ์ปนี เขา) จะตอ๎ งมีไวเ๎ พื่อทาให๎บรรลุภารกจิ ผู๎วางแผนทางการ
แพทยต์ ๎องให๎แนํใจวาํ มปี ริมาณทเี่ พยี งพอทีใ่ ช๎ไดส๎ าหรบั การใช๎งาน โดยบคุ ลากรทางการแพทย์

(3) การปฏบิ ัติเหลําน้ีในระยะเวลาส้นั มีลกั ษณะทต่ี อ๎ งเขา๎ ไปอยาํ งรวดเร็วของกองกาลงั รบ
สง่ิ แวดลอ๎ ม (ความร๎อนและเย็น) การบาดเจ็บอาจเกดิ ข้ึน หากมเี วลาไมํเพียงพอที่จะปรบั ตวั แรง ตวั อยาํ งเชํน
เมื่อมีการย๎ายกาลังพลจากสภาพภูมิอากาศท่หี นาวเยน็ ไปยังพ้ืนท่เี ขตรอ๎ นที่พวกเขาอาจจะต๎องทนทุกขท์ รมาน
จากการบาดเจ็บความร๎อน การวางแผนสาหรบั ปรมิ าณที่เพยี งพอของของเหลวทดแทน (นา้ ) สามารถลดภยั
คกุ คามน้ีได๎

(4) การวางแผนการสนับสนนุ บรกิ ารสขุ ภาพในสนามควรจะรวมการคาดการณ์ความตอ๎ งการ
ทางดา๎ นการแพทย์สาหรับ เชลยสงคราม ผูถ๎ ูกกกั ขัง พลเรอื นทบี่ าดเจบ็ ล๎มตาย นอกจากน้ยี งั ควรพจิ ารณา
ผลกระทบของสนธสิ ญั ญาเจนีวา (รส. 8-10) หรือการพิจารณากฎหมายอ่นื ๆ เก่ียวกับการดาเนนิ การเหลํานี้

(5) การสงํ กลับทางการแพทย์ของผู๎ปวุ ยท่ีไดร๎ ับบาดเจ็บหรือทหารไดร๎ ับบาดเจ็บจากพ้ืนที่
ปฏิบตั ิการ อาจจาเปน็ ต๎องมีการประสานงานกับหนํวยอ่นื ๆ อาจจะมกี ารใช๎ทรัพยากรของกองทัพอากาศ
สหรฐั อเมรกิ า หรือ กองทัพเรือ ในการเขา๎ รํวมสาหรับการสํงกลบั ทางการแพทย์จากพ้นื ท่ีปฏบิ ัตกิ าร การ
ประสานงานการทรัพย์สนิ ของผู๎ปวุ ยไปกบั การขนสํงท่ีมิใชกํ ารแพทย์l การจดั ตัง้ หอพักคอยเคลื่อนที่ทาง
อากาศ หรอื สนามบนิ เพ่ือให๎เครอื่ งบนิ ลงจอด จะต๎องชํวยให๎ภารกจิ สาเร็จ การประสานงานในชํวงแรกๆกับ
หนํวยแพทยท์ ีเ่ ข๎ารวํ มปฏิบัติงานเพื่อบรรลุการสํงกลับทางการแพทย์

(6) ผู๎วางแผนทางการแพทยต์ ๎องให๎แนํใจวาํ บุคลากรที่ดูและดา๎ นความเครียดพร๎อมท่ีจะพูดคยุ
กบั ทหารที่ได๎รับบาดเจบ็ หรือไดร๎ บั บาดเจ็บหรอื ผ๎ทู ่ีทุกข์ทรมานจากความอํอนลา๎ จากการรบ

ข.ลกั ษณะภูมิประเทศที่เปน็ เมือง
จากประวตั ิศาสตร์ที่ผํานมา ปฏิบัติการเกิดในภูมิประเทศท่เี ปน็ เมอื ง ตัวอยําง Hue Beirut and
Panama City การปฏบิ ัติการทางทหารในภูมิประเทศทม่ี ีลักษณะเปน็ เมือง ทหารวางแผนและปฏบิ ตั ิการใน
ภูมิประเทศท่ีมนุษย์สร๎างข้ึน ซง่ึ สํงผลทางยทุ ธวธิ ี ภมู ปิ ระเทศในสนามรบถกู จัดออกเปน็ 3 มิติ สนามรบมเี ศษ
หนิ หรืออิฐมาก มตี าแหนํงทช่ี ํวยเสรมิ การตํอสแ๎ู ละผลกระทบจากการแยกสวํ นของสวํ นรบ และ สนบั สนุนการ
รบ และ สนบั สนุนการชํวยรบ ผ๎ูวางแผนทางการแพทย์จาเป็นต๎องวางแผน ฝกึ ฝน เตรยี มตัว และ เตรยี ม
อุปกรณ์สาหรบั สภาพแวดลอ๎ มน้ี ภารกจิ การบรกิ ารแพทยใ์ นสนามจะรวมถงึ สถานท่ี การรกั ษา และการสงํ กลับ
ผู๎บาดเจบ็ ขอ๎ มูลเพ่มิ เติมเกย่ี วกบั การส๎รู บในพน้ื ทท่ี ่ีสร๎างข้นึ มอี ยใูํ น รส.90-10 รส. 90-10-1

คูมํ อื ราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทย์ในสนามในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ 39

(1) การคุกคามการแพทย์ ปฏบิ ัตกิ ารทางทหารในพ้นื ทที่ ่ีถูกสร๎างข้ึน สํงผลใหเ๎ กดิ ความ
แตกตํางอยาํ งมนี ัยสาคญั ท้ังในความถ่ี ชนิดของโรค และบาดแผล

- ประชากรพลเรอื นอาจพบอัตราการเกิดโรคเพ่มิ มากขึ้น เชํนเดยี วกับโรคท่ีพบบํอยน๎อยลง
เป็นผลโดยตรงของสภาพแวดล๎อมที่กาหนดโดยปฏบิ ัตกิ ารในพ้นื ท่เี มือง การปูองกันโรคประจาถิ่นจะลดลงจาก

- การขาดแคลนสุขอนามยั
- การสมั ผัส
- ความหวิ
- ความกังวล
- การทาให๎เกิดโรคติดเชือ้ ผาํ น ทางน้า อาหาร ละอองฝอย มนุษยห์ รือวัสดทุ ่ปี นเป้ือน
สามารถคาดการณ์ได๎วําจะเกิดผลกระทบในทางตรงข๎าม
- การร้ือถอนโครงสรา๎ งท่ีอาจจะกลายเปน็ แหลํงเพราะพนั ธ์ุ หนแู ละแมลง ปัจจัยที่เพิ่มเข๎ามา
สงํ เสรมิ การแพรํพนั ธ์ุอยํางรวดเรว็ ของหนแู ละแมลงพาหะ ซ่งึ นาโรคได๎ จะรวมถงึ
- การอุดตนั ของระบบทํอระบายนา้
- การหยุดชะงกั ของการเก็บขยะ
- การหยุดชะงกั ของบริการดูแลสุขภาพ
- การปรากฏของซากสัตว์
- ความเสยี หายจากการเกบ็ รักษาอาหารและการเตรยี มสถานที่
- ผลกระทบจากอาวุธจรวดเกดิ ผลกระทบ ทาให๎เกดิ เศษกระจก เหลก็ และหิน มากมาย
ตัวอาคารที่พังลํมสลายจะสํงผลให๎ไดร๎ บั บาดเจบ็ จานวนมากข้ึน อาจจะทาใหเ๎ กดิ แผลไหม๎และได๎รับบาดเจบ็
จากไอระเหย ทเี่ ป็นผลจาก
- การเผาไหม๎เชื้อเพลิง ยานพาหนะและโครงสร๎าง
- ควนั จากไฟจากการเผาไหม๎เหลํานี้
- ควันพิษและควนั ท่ีเกดิ จากการพราง
- เช้ือเพลงิ ในอากาศและอปุ กรณร์ ะเบดิ อน่ื ๆ
- ความเครยี ด เชํนการปรากฏตัวของพลเรือนที่ไมเํ ป็นมิตรเพิม่ ความเส่ียงของการประพฤติมิ
ชอบ พฤติกรรมความเครียดและ PTSD ตามมาในหมกูํ องกาลงั สหรัฐอเมริกา
(2) อุปกรณ์
ในปฏบิ ตั ิการในเมือง ส่งิ สาคัญสาหรบั การบริการแพทย์ในสนามต๎องมขี ีดความสามารถในการนา
ผบ๎ู าดเจบ็ ออกจากอาคารได๎ และ ทาการสงํ กลับจากใตพ๎ ืน้ ดินได๎ ต๎องการวสั ดทุ างการแพทย์ รวมถงึ
- ชะแลงและเคร่ืองมืออื่น ๆ ทจ่ี ะทาลายส่ิงกีดขวาง
- สายรัดพิเศษ บล็อกแบบพกพาและอปุ กรณร์ บั มือ เชอื ก ตะขอ ลูกครอกพับ นา้ หนักเบา
เปลพับได๎ ถุงมือ และผา๎ หมํ และการปูองกนั สาหรบั การลดการบาดเจบ็ จากการย๎ายออกจากอาคารหนึง่ ไปยัง
อกี แหํงหนึ่งโดยใช๎รอก

พ.อ.หญิง จริ าภรณ์ ชมศรี 40

- อุปกรณ์ท่ีชวํ ยทาให๎ชวํ ยไดอ๎ ยาํ งปลอดภัยและรวดเร็ว จากหลมุ ใตด๎ นิ ทํอระบายนา้ และ
รถไฟใต๎ดนิ การบาดเจบ็ ลม๎ ตายอาจจะต๎องถูกสกัดออกมาจากใตซ๎ ากปรกั หักพงั

- อุปกรณใ์ หส๎ ารน้าทางหลอดเลอื ดดา (IV) ในการรกั ษาผู๎บาดเจ็บและผู๎บาดเจบ็ ซ่ึงมีการ
คาดการณไ์ ว๎ ทหารแตลํ ะคนอาจมีสารนา้ เพ่ือความพร๎อมของพวกเขาเองและลดระยะเวลาระหวํางการ
บาดเจ็บและการเริ่มต๎นของการใหส๎ ารน้าเพ่มิ นอกจากนีย้ ังชวํ ยลดนา้ หนักและวสั ดทุ ่ีตอ๎ งใช๎โดยทมี
รักษาพยาบาล ในสถานการณ์ทที่ หารกาลงั ทุกข์ทรมานจากอํอนเพลียจากความร๎อนทรี่ นุ แรงหรอื การบาดเจบ็
สิ่งแวดล๎อมสารนา้ น้ีอาจจะให๎ทางปาก ถ๎าไมมํ ีชดุ ให๎สารน้าทางหลอดเลือดดา

- อากาศยานสาหรับการกช๎ู ีพ อาจจะต๎องรับผ๎ูบาดเจบ็ จากหลงั คาของอาคารหรอื อาจจะใชส๎ งํ
บคุ ลากรทางการแพทย์และวัสดสุ นิ้ เปลอื ง ทจ่ี าเปน็

- การสอื่ สารทีม่ ปี ระสทิ ธภิ าพทีต่ ๎องเผชิญกับอปุ สรรคมากมายในปฏิบัตกิ ารในเมอื ง การใช๎
วิทยุทางสายอาจจะไมมํ ีประสิทธภิ าพ ทหารอาจจะไมํสามารถเขา๎ ถึงอุปกรณว์ ิทยุ ต๎องมีการใช๎รูปแบบอนื่ ของ
การสอื่ สารเชนํ เคร่อื งหมาย แผง หรือ เสอ้ื ยดื ซ่งึ สามารถระบุวาํ มีทหารไดร๎ บั บาดเจ็บ

(3) การสงํ กลบั ทางการแพทย์
- การสํงกลบั ทางการแพทย์ในสภาพแวดล๎อมเมืองเปน็ ความพยายามท่ใี ช๎กาลังอยาํ งมาก เน่อื งจาก
เศษหนิ หรอื อฐิ เศษ เครื่องกดี ขวาง และถนนทีถ่ ูกทาลาย ทาใหต๎ อ๎ งใช๎พยายามในการสงํ กลับโดยมือ หรอื ชุด
เปล เม่อื เกิดกรณนี รี้ ะบบรถรับสงํ รถพยาบาลควรเปน็ ระบบขน้ึ ลํอง
- มีการจดั ตัง้ จดุ เก็บรวบรวม ในพื้นที่ทีเ่ ข๎าถงึ ได๎ ท้ังทางพื้นดินและอากาศ ควรมีการกาหนดจดุ
รวบรวมลํวงหน๎า และ ควร

- ได๎รบั การค๎ุมครองจากการยิงของขา๎ ศึก
- จะอยูํไปขา๎ งหน๎าเทาํ ทเี่ ปน็ ไปไดต๎ ามสถานการณ์ทางยุทธวธิ ี
- ระบุโดยคณุ ลักษณะแนแํ ท๎ (ธรรมชาติหรือที่มนษุ ยส์ ร๎างข้ึน)
- มพี ื้นที่ให๎รถพยาบาลเลย้ี วกลับไดอ๎ ยํางรวดเรว็
- แยกออกจากพ้ืนทีเ่ ก็บเช้อื เพลิง และ กระสุน ท่จี อดรถยนต์ กาลังสารอง หรือ เปาู หมาย
ของข๎าศึก ป๊มั น้ามัน โรงงานอุตสาหกรรม สาหรบั ข๎อมลู เพิ่มเตมิ เกยี่ วกบั การอพยพทางการแพทย์ใน
สภาพแวดลอ๎ มนี้โปรดดู รส. 8-10-6
(4) ทักษะการปฐมพยาบาล ชํวยเหลอื ตวั เอง ชวํ ยเหลอื เพ่ือน นายสิบก๎ูชพี มีความจาเปน็ เนอื่ งจาก
ลักษณะทีแ่ ยกจากสภาพแวดลอ๎ ม การตํอสู๎นี้ผ๎ไู ด๎รบั บาดเจ็บอาจจะยังไมํไดร๎ บั การรกั ษาจากนายสบิ พยาบาล
อาจจะต๎องมีการเพม่ิ ระยะเวลาหลังจากท่ีได๎รบั บาดเจบ็
(5) พลเรือนไดร๎ ับบาดเจบ็ และผ๎ูลีภ้ ยั
(ก) ปฏบิ ัติการรบในเมือง มพี ลเรือนบาดเจบ็ ลม๎ ตายเกิดขน้ึ พลเรอื นบาดเจ็บควรได๎รับการปฏบิ ัติโดย
บุคลากรทางการแพทย์ในท๎องถ่ินของชาติเจ๎าบ๎าน ประชาชนพลเรอื นทีบ่ าดเจบ็ อาจเกดิ จากการกระทาโดยตรง
(เชํน ถกู ยิง) หรือโดยการกระทาทางอ๎อม (เชนํ โครงสรา๎ งที่พงั ทลายลงจากการกระทาของทหาร) ในท้ังสอง
กรณคี วามชวํ ยเหลอื ด๎านมนษุ ยธรรมอาจจะต๎องดาเนินการขัน้ ตอนการชํวยชวี ติ เมอ่ื ผ๎ปู วุ ยเหลําน้ีอาการคงที่

คมูํ ือราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทยใ์ นสนามในปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 41

จะถกู นาสงํ ไปยงั สถานทข่ี องชาตเิ จา๎ บา๎ น ผ๎ูวางแผนทางการแพทย์ต๎องจึงพจิ ารณาความต๎องการสาหรบั เร่ือง
ตาํ งๆ ดงั นี้ - การสนบั สนนุ การสํงกาลังเพ่ิมเตมิ

- การสงํ สง่ิ อุปกรณใ์ นระดบั ที่สงู กวาํ ระดับการเก็บเวชภณั ฑ์ปกติ
- อุปกรณท์ างการแพทย์เพิ่มเติม
- การเพม่ิ ขึน้ ของเจา๎ หน๎าที่การเวชกรรมปอู งกัน
- การเสริมหรอื เสริมแรงของสงิ่ อปุ กรณท์ างการแพทย์
(ข) การได๎รบั บาดเจบ็ ดังกลําว จานวนของผล๎ู ้ีภยั อาจเพิม่ ขึ้นอยาํ งรวดเร็วตามการปฏบิ ัตกิ าร
- เมือ่ มจี านวนผูล๎ ี้ภัยเพ่ิมมากขนึ้ เป็นภัยคุกคามทางการแพทย์ท้ังพลเรือนและทหาร จะมีความแออดั
เพม่ิ มากขึน้ ในสถานทร่ี ักษาพยาบาล จะทาให๎ขาดสิง่ อานวยความสะดวกสขุ าภิบาลทเี่ พียงพอ และมีความ
ต๎องการที่เพิ่มขึน้ สาหรับน้าด่ืมและเสบยี งอาหาร
- การประสานงานกบั โครงสรา๎ งพ้ืนฐานทางการแพทย์ชาติเจา๎ บา๎ น ควรจะทาให๎ประสบความสาเรจ็ ใน
การให๎บริการสุขภาพทีส่ าคัญตอํ ผ๎ลู ีภ้ ยั
(ค) การวางแผนการสนับสนุนสุขภาพในการรบตอ๎ งใหแ๎ นใํ จวําความตอ๎ งการสาหรับการให๎ความ
ชวํ ยเหลอื ด๎านมนษุ ยธรรมและมาตรการด๎านเวชกรรมปูองกัน ชุมชนพลเรือนจะรวมอยํูในแผนดว๎ ย สิ่งจาเป็น
เพื่อให๎แนใํ จวาํ ระดับของการบริการแพทย์ใหก๎ ับกองกาลงั จะไมํลดลงจากสถานการณ์ผู๎บาดเจบ็ หรอื
สถานการณผ์ ลู๎ ้ีภัย การพจิ ารณาการวางแผนเฉพาะรวมถงึ
- ภาระการทางานของผู๎ปุวยโดยประมาณและประเภทของการบาดเจ็บ
- ข๎อกาหนดสาหรบั การใหบ๎ ริการผูป๎ วุ ยเดก็ ภาวะฉกุ เฉินสูติและนรเี วช และการดูแลผู๎สูงอายุ
- ระยะเวลาของการดาเนนิ งานและช่ัวโมงของวันที่ดาเนินการจะเรม่ิ ต๎น (เชํน ในเวลาเทีย่ งคนื เมื่อคน
สํวนใหญํอยใูํ นบ๎านของพวกเขาหรือท่ีเวลาเชา๎ เมื่อมีคนออกไปทางาน)
- ความหนาแนํนของประชากรในพ้ืนที่ปฏบิ ัติการ
- สถานทต่ี ั้งและความพร๎อมของสง่ิ อปุ กรณ์สายแพทย์
- ความพรอ๎ มของสิง่ อานวยความสะดวกสุขาภิบาล
- สถานท่ีตง้ั ของคํายผ๎ลู ีภ้ ยั หรือพนื้ ท่ีถือครองและระยะเวลาท่คี าดวาํ จะเขา๎ พกั ในพื้นที่
- สถานที่ตง้ั และความพร๎อมของนา้ ดื่ม
- สถานที่ต้งั และความพร๎อมของเสบยี งอาหาร
- โรคประจาถนิ่ และการจดั การศัตรูพชื
- ทรพั ยากรสัตวแพทย์เพอ่ื ให๎มั่นใจในเสบียงอาหารจดั หาภายในประเทศและการเฝูาระวงั สาหรับการ
ใช๎ในงานด๎านมนุษยธรรม

พ.อ.หญิง จิราภรณ์ ชมศรี 42

บทท่ี 4

ข้อพิจารณาเฉพาะหนา้ ที่ในปฏบิ ตั ิการดารงเสถียรภาพ

บทน้ีกลาํ วถึงหนา๎ ท่ีเฉพาะเจาะจงของกรมแพทยท์ หารบก พนื้ ท่กี ารทางานในการสนับสนนุ ปฏบิ ตั ิการ
ดารงเสถยี รภาพ การให๎สนับสนนุ ทางการแพทย์ท้งั หมดในการสนบั สนุนทางการแพทยใ์ หก๎ บั หนวํ ยท่ไี มํมีหนวํ ย
แพทย์ในอตั รา ขอ๎ จากัดขนาดของกองกาลงั ในการสนับสนนุ ปฏิบัตกิ ารดารงเสถยี รภาพทาใหต๎ อ๎ งมีการวางแผน
ให๎ครอบคลมุ งานปฏิบตั ิการดารงเสถียรภาพ สาหรับข๎อมลู เพมิ่ เติมเกย่ี วกบั พ้นื ท่ีการทางานของกรมแพทย์
ทหารบก อ๎างถึง รส. 8-10 และ รส. 8-55 ตอนที่ 1 การควบคมุ บังคบั บัญชา การสื่อสาร คอมพวิ เตอร์และ
การขาํ ว

4-1 กล่าวทั่วไป
การควบคุม บังคับบญั ชา การสอ่ื สาร คอมพิวเตอรแ์ ละการขําว (C4I) เปน็ สวํ นทีส่ าคัญในการจัดการ

ภารกิจสนบั สนนุ บริการแพทย์ในสนาม ในการสนับสนุนปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ หนทางทใี่ ช๎ในการส่ือสาร
สายการบังคับบัญชา การอัพเดทขาํ วกรอง จะทาให๎ผ๎ูบังคบั บัญชาหนํวยแพทยท์ าการจัดภารกจิ พัฒนาแผน
เพ่อื ปฏิบตั ิการได๎อยาํ งเหมาะสมและมีประสทิ ธิภาพและสามารถที่จะ ปรบั เปลีย่ นและโยกย๎ายกาลงั พลเพ่ือ
สนบั สนุนตํอการเปลยี่ นแปลง

4-2 การพจิ ารณา
ก.ในการสนบั สนนุ ปฏบิ ตั ิการดารงเสถียรภาพผ๎เู ขา๎ รวํ มปฏิบัตกิ ารท้ังหมดสามารถส่ือสารไดอ๎ ยาํ งมี

ประสทิ ธภิ าพเป็นสิง่ จาเป็น ปฏิบัติการสวํ นใหญดํ าเนินการในสภาพแวดล๎อมการปฏบิ ัตกิ ารรํวมหรอื ผสมกบั
หนวํ ยงาน องค์กรพัฒนาเอกชนและ หนวํ ยงานที่ไมใํ ชํของรัฐ และ องค์กรตาํ งๆ ในฐานะท่ีเป็นผ๎เู ข๎ารํวมจะไมํ
ไดม๎ าจากองค์กรเดียวกนั การทางานรํวมกันของวธิ กี ารส่ือสารอาจจะยังไว๎ใจไมไํ ด๎ หากอุปกรณ์สื่อสารของ
ผูเ๎ ข๎ารวํ มตาํ ง ๆ เข๎ากันไมํได๎แลว๎ ระบบการประสานงาน / ผส๎ู ํงสารจะตอ๎ งจัดตั้งขึ้นจนอปุ กรณ์ทเี่ ข๎ากนั ได๎ ยมื
หรอื จดั หา ในการดาเนนิ งานรํวมกันประสานงานจะต๎องมคี วามสามารถในการพูดส่ือสารดา๎ นภาษากับ
กองบัญชาการ ซง่ึ กาหนดให๎ทาการส่ือสารไดอ๎ ยาํ งมปี ระสิทธภิ าพผํานลําม

ข. ในปฏิบัติการรํวม บก.ตอ๎ งทาใหม๎ ่ันใจวาํ มีรูปแบบการรายงาน การกาหนดมาตรฐานความต๎องการ
เวลาในชํวงเรมิ ตน๎ ปฏิบตั ิการ การขยายผลจากหนํวยงานทเี่ ขา๎ รวํ มและรปู แบบของรฐั บาลทอ๎ งถนิ่ ภายใต๎
ขั้นตอนการปฏิบตั ิตาม รปจ. หนํวยที่เข๎ารํวมอาจจะรายงานดว๎ ยรปู แบบที่คล๎ายกันของข๎อมูลในชวํ งเวลาที่
ใกลเ๎ คียงกัน สิ่งสาคัญแพทย์ใหญตํ ๎องเตรยี ม รปจ.ภายในหนวํ ยเพื่อทางานรวํ มกบั การปฏบิ ตั ิทีจ่ ดั ตั้งขนึ้ ใหมํ
และการกระทาในกรณีฉุกเฉิน ระดับของการจดั การในการสนับสนนุ ข้ึนอยกํู บั ประเภทของปฏิบตั กิ าร
ยกตัวอยาํ งเชํน ในการดาเนินงานชํวยเหลอื ภยั พบิ ตั ิ ระบบการควบคุมบังคบั บัญชา การสือ่ สาร คอมพิวเตอร์
การขาํ ว ที่ บก. ต๎องให๎แนํใจวําจะใหก๎ ารสนับสนนุ การการจัดการดว๎ ยตวั เองในทุกเรือง (วัสดุ อุปกรณ์ ทีพ่ กั พิง
และน้า) เป็นรายการและบริการทนี่ ้อี าจไมสํ ามารถหาได๎ในพ้นื ท่ีภัยพิบัติ ต๎องมีความรวํ มมอื กัน ได๎แกํ