คู่มือราชการสนาม 8-42 เรื่อง การบริการทางการแพทย์ในสนามในปฏิบัติการดำรงเสถียรภาพ

คมูํ ือราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทย์ในสนามในปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 143

ฉ-11 รปู แบบตัวอยา่ งสาหรับแผนงานการเวชกรรมป้องกันโรคในแผนปฏบิ ตั กิ ารสนบั สนนุ บริการสุขภาพ
(การกาหนดชน้ั ความลบั )

บริการเวชกรรมป้องกัน
1. ความเสีย่ งดา๎ นการแพทย์ (จากประมาณการ ด๎านเวชกรรมปูองกัน ใหภ๎ าพรวมโดยยํอของภัยคุกคาม)

ก. การบาดเจ็บจากสิง่ แวดลอ๎ ม
ข. โรคท๎องรํวง
ค. โรคทีเ่ กดิ จากน้า อาหาร แมลง
ง. อ่นื ๆ
2. แนวคดิ เรื่องการสนบั สนนุ
ก. บุคคล
ข. หนํวย
ค. หนวํ ยหลกั
ง. ทีมเวชกรรมปูองกนั / กองกาลงั พเิ ศษ
3. ความรบั ผิดชอบ:
ก. นโยบายทัว่ ไป (นโยบายของรฐั ท่บี งั คบั ใช๎กับทหารทุกคนท่อี ยใํู นบงั คบั บญั ชา)
(1) มาตราการเวชกรรมปูองกันสวํ นบคุ คล
(2) นโยบายเฉพาะ
ข. ผูบ๎ ังคบั บัญชาหนํวย
(1) การบาดเจบ็ ทางสงิ่ แวดลอ๎ ม
(2) ทอ๎ งรํวง
(3) แมลงกัด
(4) อ่ืน ๆ
ค. ความรับผิดชอบของผ๎ูบงั คับบัญชาหนํวยเฉพาะ
(1) หนํวยแพทย์
(2) หนํวยเรือนจา
(3) หนวํ ยรอง

พ.อ.หญงิ จริ าภรณ์ ชมศรี 144

ฉ-12 รปู แบบตวั อย่างสาหรับสว่ นบริการดา้ นทนั ตกรรมของแผนสนบั สนนุ บรกิ ารสขุ ภาพ
(การกาหนดชั้นความลับ)

บรกิ ารทนั ตกรรม
1. การมอบหมายความรบั ผิดชอบ (ใหข๎ ๎อมูลเกีย่ วกับสถานทีใ่ นการรักษา เวลาทาการ และบรกิ ารท่ีมอี ยูํในแตํ
ละสถานที)่
2. การปูองกัน (รวมถึงการพัฒนาโปรแกรมการศกึ ษาสาหรับชาติเจ๎าบา๎ น)
3. การรกั ษา (รวมถงึ บริการที่มีอยูํ โปรแกรมชวํ ยเหลอื ดา๎ นมนษุ ยธรรม หรือข๎อมลู ทีเ่ กี่ยวข๎องอ่นื ๆ )
4. บทบาททางเลือกในยามสงคราม
5. การรายงาน (รวมรายงานทง้ั หมดตามท่กี าหนดโดยนโยบาย คาสั่งระเบียบ ขอ๎ บงั คับ ชาตเิ จ๎าบา๎ น และ
กฎหมายและ รปจ.ทางยุทธวธิ ีของหนวํ ย)
6. สงิ่ อานวยความสะดวกการอพยพและการรกั ษาพยาบาล
7. วสั ดแุ ละวัสดุการฝกึ อบรม
8. โรคทางทันตกรรมตํางๆ

คมูํ อื ราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทย์ในสนามในปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 145

ฉ-13 รปู แบบตวั อยา่ งสาหรับสว่ นควบคุมความเครยี ดจากการสรู้ บในแผนสนับสนนุ บริการสุขภาพ
(การกาหนดชนั้ ความลับ)

การควบคุมความเครยี ดโดยรวม
1. แนวคิดเกย่ี วกับการสนับสนุน (ระบุบุคลากรชดุ จติ เวช/หนํวยงาน รวมกิจกรรมไว๎ในหนํวยงานท่ีสนบั สนุน)
2. ทมี / หนวํ ยงาน ยอํ หน๎าสาหรบั แตลํ ะทีมการควบคุมความเครียดจากการรบ ชุดจิตเวช

ก. หน๎าที่ (อาจเป็นคากลาํ ว -)
(1) พื้นที่ / ภารกจิ สนบั สนนุ ทัว่ ไป
(2) หนํวย (กลุมํ ) ภารกิจสนบั สนนุ (เชนํ การสนบั สนนุ กลุํม / หนํวยเฉพาะ (เชํนผู๎ทต่ี กเป็นเหยอื่ ของ
เหตกุ ารณ์กอํ การรา๎ ยผ๎ดู ูแลผ๎ูปวุ ยในการบรรเทาภัยพบิ ัตหิ รือหนวํ ยทหารที่รํวมปฏิบตั ิการรกั ษาสนั ติภาพ)
(3) ภารกจิ สนับสนนุ เฉพาะด๎าน (ประเภทของการดาเนนิ งานในปฏบิ ตั ิการดารงเสถยี รภาพ)
ข. ทีต่ ง้ั (ซงึ่ รวมถึงตาแหนํงของสง่ิ อานวยประโยชนใ์ นการควบคมุ ความเครยี ดจากการรบ จติ เวช และ
หนํวย / กลํมุ ที่สนบั สนุน)
ค. หนํวยทีข่ ้นึ สมทบ
ง ความตอ๎ งการการประสานงาน

พ.อ.หญิง จริ าภรณ์ ชมศรี 146

ฉ-14 ตัวอยา่ งรปู แบบของส่วนการส่งกาลงั สายแพทย์ของแผนสนบั สนนุ บรกิ ารสขุ ภาพ
(การกาหนดชัน้ ความลบั )

การสง่ กาลงั สายแพทย์
1. แนวคดิ เก่ียวกบั การดาเนินงาน (ยํอหน๎านี้ประกอบด๎วยข๎อมูลเกี่ยวกับหน๎าท่ขี องการจัดการด๎านสํงกาลงั สาย
แพทยแ์ บบบูรณาการ (ถา๎ มี) รวมถึงบรกิ ารหรือรัฐบาล / หนํวยงานอ่นื ๆ ทีใ่ หบ๎ ริการทางทหารหรือพลเรือน
(รวมถงึ เวชภัณฑ์ / อุปกรณท์ างการแพทยแ์ ละเลือด)
3. การผลติ แวนํ ตา
4. อปุ กรณ์รักษาพยาบาล
5. สิ่งอปุ กรณแ์ ละอุปกรณ์ทางการแพทยท์ ี่จบั ได๎ หรอื ท่ถี กู ละท้ิง
6. อปุ กรณ์และอุปกรณ์ทางการแพทย์ท่ีได๎จากการบรจิ าค

คํูมอื ราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทยใ์ นสนามในปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 147

ผนวก ช
ข้อพจิ ารณาเก่ยี วกับนวิ เคลียร์ ชีว และ เคมี

ช-1 การคุกคาม
ก.ศักยภาพในการใช๎อาวุธ คชรน.กบั กองกาลังสหรฐั อเมริกาทอ่ี อกปฏิบตั หิ นา๎ ท่ีจะต๎องได๎รับการ

พิจารณาจากผู๎บังคับบัญชาในทกุ ระดับ ความงํายในการใช๎อาวธุ คชรน. ความยากลาบากในการพสิ จู น์ และ
การรักษา สงิ่ สาคญั ทีส่ ดุ คือการแจ๎งให๎ทราบเร่ืองการโจมตีด๎วยสารชวี ะ หรอื สารเคมี ทอ่ี ยํูในพื้นที่ท่ีแยกพ้ืนท่ี
ออกไปยํอมดีตํอปฏบิ ัติการดารงเสถียรภาพ การใช๎สารทีส่ ามารถดงึ ความสนใจจากนานาประเทศได๎อยาํ ง
รวดเร็วเกี่ยวกับการสงํ กองกาลังสหรัฐอเมริกาทตี่ ๎องออกไปปฏิบัติภารกิจ การฝึกอบรม และเตรียมพร๎อมเพ่ือ
ปกปอู งตัวเอง นอกจากนอี้ งค์กรกอํ การรา๎ ยท่ีอา๎ งความรบั ผิดชอบในการโจมตจี ะไดร๎ ับความสนใจจาก
สื่อมวลชน (ซึ่งมกั เป็นเปาู หมายของพวกเขา) ในสํวนน้ีประวัติการใชส๎ ารเคมีท่ีจะเหมาะสมกับแนวความคิดของ
ผ๎กู อํ การร๎ายโดยเฉพาะเพื่อให๎ไดผ๎ ลกระทบทางดา๎ นจติ ใจมากที่สดุ

ข. ความสามารถขององค์กรขนาดเล็ก (โดยเฉพาะอยาํ งยง่ิ ผู๎กํอการร๎าย) ในการผลติ หรือจัดซ้ือวัตถุดิบ
ของสารชวี และสารเคมี ระดับท่ีสารดงั กลาํ วเปน็ ภยั คกุ คามตํอการใช๎กาลงั ของสหรัฐอเมริกาขน้ึ อยูกํ บั เปูาหมาย
และวตั ถปุ ระสงคข์ ององค์กรกํอการร๎าย ดงั น้ันระดบั ของภยั คกุ คามของ คชรน.จะต๎องไดร๎ ับการพฒั นาขึ้นจาก
ตัวบงํ ชี้ความเส่ยี งมาตรฐาน - ความสามารถ + เจตนา = ภยั คุกคาม ภัยคุกคามน้ตี ๎องได๎รับการระบุ ขนั้ ตอน
การปอู งกันได๎รับการพฒั นาโดยผบ๎ู ังคับบัญชาตามการประเมนิ มาตรการปูองกนั สาหรับผู๎บงั คับบัญชา
พจิ ารณา รวมถึง

• การฝึกอบรม
• การปอู งกัน
• การตรวจจบั และระบุประเภทของสาร
• การปูองกันโรค
• หลีกเลยี่ งการปนเป้ือน
• การปนเปอ้ื น (ผูป๎ ุวย กาลังพล และอุปกรณ์)

ช-2 สารทางชีวภาพ
ก. สารทางชวี ภาพมีความซบั ซอ๎ น ตั้งแตํการติดเช้ือจลุ ชีพ และ ผลิตภัณฑ์ทป่ี นเป้ือนสารพษิ ท่สี ร๎างขึ้น

ในห๎องปฏิบตั ิการเทคโนโลยชี วี ภาพที่ทันสมัยไปจนถึงสารปนเป้ือนจากอาหารที่ถูกใช๎โดยพวกกํอการร๎ายหรือ
ผกู๎ อํ การร๎าย ในปฏิบัติการดารงเสถยี รภาพการปนเปื้อนในแหลงํ นา้ หรือ อาหารท่ีคุณภาพตา่ มีความเปน็ ไปได
มากทส่ี ุดในการใชเ๎ ป็นสารชวี ะ เทคนิคทใี่ ชโ๎ ดยทวั่ ไปซ่ึงใช๎ในปฏบิ ัตกิ ารดารงเสถยี รภาพ รวมถงึ

• ไมแ๎ หลมปูายด๎วยขยะมนุษย์หรือสตั ว์ (ซึ่งสํงผลให๎เกดิ การติดเชอ้ื นอกเหนือจากแผลทีเ่ กิดจาก
บาดแผลจริง)การปนเปื้อนของแหลงํ นา้ และนา้ แขง็ โดยใชข๎ องเสยี จากการติดเช้อื (ทิง้ ผ๎าพนั แผลหรอื อปุ กรณ์
ทางการแพทย์) สัตว์และสิง่ ปฏิกลู ของมนุษย์หรอื ซากหรือซากศพ

พ.อ.หญงิ จริ าภรณ์ ชมศรี 148

• การปนเป้อื นของอาหารที่จัดหาในทอ๎ งถน่ิ กับสงิ่ มชี ีวิตท่ีติดเช้อื
• การปนเปอ้ื นโดยตรงของอาหารโดยพอํ ครัวที่ได๎รับการวาํ จา๎ งในท๎องถนิ่ และถูกบงั คบั โดย
ผก๎ู ํอการรา๎ ย
ข. ในการพิจารณาภยั คุกคามทเ่ี กิดจากสารชวี ะ วธิ ีการปอู งกนั ขน้ั พ้นื ฐานของกองทัพสหรัฐอเมรกิ าคือ
การใช๎มาตรการดา๎ นเวชกรรมปูองกนั มาตรการเหลําน้ี ไดแ๎ กํ
•การปฏิบตั ิสุขอนามยั สํวนบุคคลและการสุขาภิบาล
•การรักษาสถานะการให๎ภูมคิ ุ๎มกนั ในปจั จบุ นั สาหรบั พ้ืนที่ปฏบิ ัติการ
•การปูองกันโรคทีก่ าหนดไว๎
•การใช๎โปรแกรมสุขาภิบาลภาคสนามอยํางเข๎มงวด ซง่ึ รวมถงึ การตรวจสอบน้าโดยบุคลากรดา๎ นเวช
กรรมปูองกนั (การตรวจสอบอาหารเปน็ ความรบั ผิดชอบของบริการการสตั ว์)
•การพฒั นาโปรแกรมการตรวจคัดกรองทางการแพทย์ และการรับรองด๎านสขุ ภาพสาหรับสํงกาลังพล
ออกไปปฏบิ ตั ิหน๎าท่ี
•ระเบยี บวนิ ยั ในการใช๎นา้ และการนอนหลับ
•การจัดตั้งโปรแกรมการดูแลสุขภาพเพ่ือติดตามตรวจสอบสขุ ภาพของคาสง่ั อยํางใกลช๎ ดิ
•บุคลากรทางการแพทย์ต๎องต่ืนตัวตอํ การเพม่ิ อัตราการติดเชือ้ หรือโรคที่ไมพํ บในพื้นท่ปี ฏิบัติการ
(ผบู๎ งั คับบญั ชาจะต๎องแจง๎ ให๎ทราบเม่ือเกดิ ขนึ้ การสังเกตทางการแพทยใ์ ห๎คาเตือนเบ้ืองตน๎ เนอ่ื งจากไมํ
สามารถหาเครื่องตรวจจับสารชีวะได)๎
ค. รายงานเหตกุ ารณ์การทางานทเ่ี ปน็ ไปไดท๎ ่ีไดร๎ ับการยนื ยนั หรอื ยนื ยันการใชส๎ ารชีวะผํานทาง
รายงานขอ๎ มูลพิเศษ และผํานขัน้ ตอนการรายงานของ คชรน. ตามท่ีอธบิ ายไวใ๎ นการรกั ษาเบอ้ื งต๎นของผ๎ปู วุ ย
จากสารทางชีวภาพขึน้ อยกํู ับตัวบงํ ชอี้ าการ ดขู ๎อมูลเพมิ่ เติมที่ รส. 8-9 และ รส. 8-10-7

ช-3 สารในสงครามเคมี
ก. สารในสงครามเคมชี วํ ยใหผ๎ กู๎ อํ การรา๎ ยมขี ดี ความสามารถในการกอํ ใหเ๎ กดิ ความสูญเสียและดงึ ดูด

ความสนใจของสื่อมวลชนได๎ สารเคมีนามาใชไ๎ ดง๎ ํายและทาให๎เกดิ ผลกระทบไดท๎ นั ที สารเคมี/อาวุธเคมใี ช๎
สาหรบั การบาดเจบ็ หรือกลไกทาใหเ๎ กดิ การเสยี ชวี ติ โดยเฉพาะอยาํ งย่ิงความหลากหลายของการทาใหเ๎ กดิ
อาการพพุ อง และสารประสาท สารเหลํานีม้ ีศักยภาพมากท่สี ุดในการคุกคามกองกาลังสหรฐั อเมริกาท่ีออก
ปฏบิ ตั หิ น๎าท่ี วิธที ่ีเป็นไปได๎ท่ีจะใช๎สารเคมีได๎ ได๎แกํ

• การโจมตีทางเคมีของผกู๎ ํอการร๎ายโดยใช๎สารเคมีท่ผี ลติ ในประเทศ
•การปนเปื้อนแหลงน้า
•การปนเปือ้ นของอาหารรวมถึงการปนเปื้อนโดยตรงโดยพํอครัวทไี่ ด๎รับการวําจา๎ งและผลิตอาหารใน
ทอ๎ งถ่ิน
•อาวธุ เคมที าให๎เกดิ ความเห็นอกเห็นใจกบั เหตกุ ํอการร๎าย

คูมํ อื ราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทยใ์ นสนามในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 149

ข. แม๎วาํ จะไมไํ ด๎รบั การจัดประเภทวาํ เปน็ สารเคมี (อาวธุ ) อาวธุ ยุทโธปกรณ์ / เปลวเพลงิ
สารประกอบฟอสฟอรัส และสารระคายเคือง (CS และ CN) สํวนใหญกํ องกาลังสหรฐั อเมรกิ าทปี่ ฏบิ ัติหน๎าท่ีใน
การดารงเสถยี รภาพมกั จะพบเจอ

ค. การปูองกันของ คชรน. คือความสมดุลของหลกั การสามประการ ไดแ๎ กํ การหลกี เลยี่ ง การปอู งกัน
และการทาลายลา๎ งพิษ เพื่อปูองกนั ผลกระทบจากอาวุธของ คชรน. หลกั การเหลาํ นีน้ ามาใชใ๎ นปฏบิ ัตกิ ารดารง
เสถียรภาพ และยามสงคราม กองกาลังสหรฐั อเมริกาต๎องพยายามหลกี เล่ียงหรอื จากัดการแพรํกระจายของ
การปนเปอ้ื น มีกลมํุ กิจกรรมมาตรการปูองกัน พวกเขาตอ๎ งกปอู งทีม่ ั่นและต๎องใชก๎ ารปูองกันแบบบุคคลโดย

การใชช๎ ุดปูองกนั (MOPP) ตอบโต๎กับการโจมตี และใช๎มาตรการปูองกันโดยรวม กรณเี ชํนเดยี วกบั การปูองกัน

สารชวี ะ ต๎องดแู ลเร่อื ง อาหาร และนา้ สุขาภิบาล การตรวจสอบชํวยลดความเปน็ ไปได๎ของการทารา๎ ยด๎วย
สารเคมีในทางลบั ในกรณีท่มี ีการโจมตีทางเคมีอยํางเปิดเผยหรือทางอ๎อม การปูองกันทางกายภาพและการ
สนบั สนุนอุปกรณจ์ ะต๎องพร๎อมใชง๎ านทนั ทเี พ่ือตรวจจับและปอู งกัน กุญแจสาคัญในการปกปอู งกาลงั คือการ
ฝกึ ทักษะสวํ นบุคคลและการฝกึ หนํวยทหารข้นั พืน้ ฐานและงานผนู๎ าโดยมํงุ เน๎น ดังนี้

•การรับร๎แู ละการตอบโต๎ กบั อันตรายจาก คชรน. การสวมใสํการถอดและการเก็บรกั ษาหนา๎ กาก
ปูองกนั

• การทาลายลา๎ งพิษท่ีผวิ หนงั และอปุ กรณ์สํวนบุคคล
•การบรหิ ารยาแก๎พษิ ของยาแกป๎ ระสาทใหก๎ บั ตัวเอง (ตัวชวํ ย) และเพื่อน (ชวํ ยเพื่อน)
•เปล่ยี นชดุ ปอู งกนั
•การดูแลรักษาหน๎ากากปูองกันบคุ คล
•การรักษาและการวางอปุ กรณป์ อู งกนั คชรน. ไวใ๎ นการดาเนนิ งาน
ง. สญั ญาณเตอื นอาการการปฐมพยาบาลผป๎ู วุ ยที่ปนเปื้อนและวิธีการบาบดั รักษาผูบาดเจ็บทางเคมี
หรือการบาดเจบ็ ทางเคมีทางทหารจะมีอยูใน รส. 8-9 รส. 8-285 และ รส. 8-10-7

ช-4 อาวธุ นวิ เคลยี ร์
ก. การใชอ๎ าวุธนิวเคลียรใ์ นปฏิบัติการดารงเสถียรภาพ ไมํนําจะเป็นไปได๎ แตํผบู๎ ังคบั บัญชาตอ๎ ง

เตรยี มพร๎อมสาหรับการปฏบิ ัตกิ ารเพราะมีการกาเนิดข้ึนของเทคโนโลยีใหมํ ๆ เปน็ ไปได๎ทอ่ี งคก์ รกํอการร๎าย
หรือผก๎ู อํ การร๎ายอาจได๎รับอปุ กรณ์นิวเคลยี รข์ นาดเล็ก อปุ กรณน์ ีส้ ามารถใชเ๎ พ่อื คาํ ไถํ การใชอ๎ าวธุ นิวเคลียร์
อยํางรวดเรว็ อาจเพิม่ จากการปฏบิ ัตกิ ารดารงเสถยี รภาพให๎กลายเป็นสงครามขนาดใหญํได๎

ข. การใช๎วสั ดุกมั มันตภาพรังสีในการปนเปือ้ นอาหารและน้าเปน็ วธิ กี ารทีน่ ําจะเกิดขนึ้ โดยผกู๎ ํอการร๎าย
การตรวจสอบอาหารและนา้ จงึ เป็นส่ิงท่จี าเป็น

ค. อาหารทสี่ งสัยวาํ เปน็ สารปนเปอ้ื นสารกัมมันตภาพรงั สตี ๎องไดร๎ ับการตรวจสอบโดยเจ๎าหนา๎ ที่การ
สตั ว์ พวกเขาจะตรวจสอบวําอาหารวําตอ๎ งทาการลา๎ งพิษหรอื จะต๎องทาลาย สามารถปนเปื้อนภาชนะบรรจุ
อาหาร เชํนกระป๋องทีป่ ดิ สนิทได๎ โดยบุคลากรของหนํวย ดูขอ๎ มลู เพ่ิมเติมได๎จาก รส. 8-10-7

ง. บคุ ลากรด๎านเวชกรรมปอู งกันจะประเมินนา้ เพอื่ ระบุวําปลอดภยั หรือไมํ?

พ.อ.หญิง จริ าภรณ์ ชมศรี 150

ช-5 การดาเนนิ งานภายใตส้ ภาวะนิวเคลยี ร์ ชีว และเคมี
การดาเนินการภายใตส๎ ภาวะ คชรน. สาหรบั กองกาลังสหรัฐอเมรกิ าจะทาให๎เกิดความกงั วลเพมิ่ เติม

สาหรบั หนวํ ยแพทย์ อุบตั ิการณ์ความเสียหายที่เพิ่มขน้ึ ของความร๎อนที่อาจเกิดขึ้น เน่ืองจากสวมใสํเปน็
เวลานานของชดุ ปูองกนั จานวนบุคลากรท่ีเจบ็ ปวุ ยเพิ่มข้นึ อาจเกดิ ข้นึ บคุ ลากรทค่ี ิดวาํ ตนได๎รับสารเคมี
นอกจากนี้หากมีการใช๎สารพุพอง อาจต๎องใช๎ทรัพยากรมากในการดูแลผู๎ปวุ ยเหลํานี้ เนอื่ งจากการรกั ษา
บาดแผลช๎า การบาดเจ็บเหลาํ นต้ี อ๎ งใชก๎ ระบวนการบาบัดที่ยาวนานและต๎องดูแลอยํางดี

ช-6 ภัยพบิ ตั ิของพลเรอื น
ในปฏบิ ัติการดารงเสถยี รภาพจะต๎องเตรียมกาลังพลที่จะให๎บริการด๎านการแพทย์ ต๎องเตรยี มพร๎อมท่ี

จะตอบสนองตํอผูท๎ ี่ตกเปน็ เหย่อื ที่เป็นพลเรือนท่ีเกี่ยวข๎องกับการวิจัยทางชวี วิทยา การผลติ สารเคมี หรอื
โรงไฟฟูานวิ เคลียร์ สถานทเ่ี หลาํ นอี้ าจไดร๎ ับความเสยี หายเน่ืองจากความเสยี หายทีเ่ กิดขึ้นจากการปฏบิ ัตกิ าร
ทางทหาร ความเสียหายจากภยั ธรรมชาติ (แผนํ ดินไหว พายุเฮอริเคน) หรอื การกํอการรา๎ ย การใช๎อาวธุ เคมี
หรืออาวุธนิวเคลยี ร์ หรอื วสั ดอุ าจกํอให๎เกิดสถานการณ์การปนเป้อื นสารเคมี / นวิ เคลียร์ ภายในชมุ ชนพลเรอื น
อันเนอ่ื งมาจากอุบตั ิเหตุหรือเหตุการณก์ ารกํอการร๎าย การคดั กรองและการรกั ษาแบบเดียวกันจะใช๎ในกรณี
เหลาํ นเ้ี ชํนเดียวกับท่ีใชส๎ าหรับการบาดเจ็บล๎มตายจากอาวุธ คชรน.ทางทหาร

คํูมือราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทย์ในสนามในปฏบิ ตั ิการดารงเสถยี รภาพ 151

ผนวก ซ
ตัวอยา่ งรายการตรวจสอบสาหรบั การปฏิบัตหิ นา้ ท่สี าหรับโรงพยาบาลสนบั สนนุ การรบ

ซ-1 กล่าวทั่วไป
ก. ผนวกนม้ี ตี วั อยาํ งรายการตรวจสอบทสี่ ามารถใช๎ในกรณีท่ีมีการระดมสรรพกาลงั หรือการปฏบิ ัติ

หน๎าที่ การพิจารณาอาจจะไมํไดร๎ วมทกุ อยํางไว๎ เน่ืองจากมีขนั้ ตอนเฉพาะหรอื ข๎อกาหนดท่ีเฉพาะดา๎ นจาก
คาส่ังทไี่ ด๎รบั มอบหมายและปฏบิ ตั ิการที่ไดร๎ บั

ข. รายการตรวจสอบเพ่ิมเตมิ สาหรับปฏิบตั ิการสนบั สนนุ การชวํ ยรบโดยทัว่ ไปมอี ยูใํ นคูํมือราชการ
สนาม

ซ-2 ตวั อย่างรายการตรวจสอบการคาดการณ์ลว่ งหนา้
ก. หนํวยปฏิบตั กิ าร
____ มีการจัดทาผลิตภณั ฑ์และขั้นตอนการศึกษาทบทวนความร๎ู และการศึกษาทเ่ี หมาะสมหรือไมํ?
____ เป็นแผนยุทธการปัจจุบันและมีหรือไมํ? (มแี ผนฉุกเฉินหรอื แผนสาหรับผู๎ปุวยเจ็บจานวนมาก

หรอื ไมํ?)
____ คาแนะนาเจตนาและแนวความคิดของผู๎บงั คับบัญชาทช่ี ดั เจนและพร๎อมใช๎งานหรือไมํ?
____ มีการขอรับการปรับปรุงการคุกคามทางการแพทย์หรือไมํ?
____ ผู๎วางแผนโครงการบริการสนบั สนนุ ได๎มีสวํ นรวํ มในกระบวนการวางแผนมากํอนหรือไมํ?
____ มีแผนที่ แผนํ บรวิ าร ภาพถาํ ยการสารวจทางอากาศ หรือเอกสารอนื่ ท่ีคลา๎ ยคลงึ กันของพื้นท่ี
ปฏบิ ัติการ หรอื ไมํ?
____ มกี ารระบโุ ครงสร๎างการควบคมุ บังคับบญั ชาเร่อื งการบรกิ ารแพทย์ในสนามหรือไมํ?
____ มีการระบุความรับผิดชอบตํอหนํวย / คาส่งั ของแตํละบคุ คลหรือไมํ?
____ มีการระบคุ วามรับผิดชอบไวอ๎ ยํางชัดเจนสาหรับหนํวยสนับสนนุ หรอื หนวํ ยสนบั สนนุ หรือไมํ?
____ มกี ารเตรียมพร๎อมสาหรับการเคลอ่ื นย๎ายในตํางประเทศหรอื ไมํ หรอื ไมํ?
____ มีมาตรการรกั ษาความปลอดภยั ของการปฏบิ ตั กิ ารท้ังหมดหรอื ไมํ?
____ มีการระบุบุคลากรท่ีมคี ุณสมบตั ิภาษาหรือไมํ?
____ ต๎องใช๎หนังสือเดินทางหรอื ไมํ? (ถ๎าเป็นเชํนน้ันต๎องใชเ๎ วลานานเทาํ ไหรเํ พื่อใหไ๎ ด)๎
____ สาหรับการดาเนนิ การสนับสนนุ ภายในประเทศ
____ ได๎รับอานาจหนา๎ ท่ีอยาํ งเหมาะสมหรือไมํ?
____ มหี น๎าทรี่ ับผดิ ชอบในสํวนของกระทรวงกลาโหมหนํวยงานรัฐบาลกลางหนํวยงานของ
รัฐและทอ๎ งถน่ิ หนวํ ยงานบรรเทาทกุ ขแ์ ละอ่นื ๆ ถูกกาหนดไว๎อยํางชดั เจนหรอื ไมํ?
____ มีการระบแุ หลํงเงินทุนเพอ่ื การชาระเงนิ คืนหรอื ไมํ?
____ มกี ารพิจารณาเรื่องการดูแลหรือไมํและมกี ารกาหนดนโยบายไวอ๎ ยาํ งชดั เจนหรอื ไมํ?

พ.อ.หญงิ จริ าภรณ์ ชมศรี 152

____ มกี ารประสานงานการสนับสนนุ ดา๎ นการจดั การ / การสงํ กาลงั แล๎วหรือยงั ?
____ สาหรบั การชวํ ยเหลือดา๎ นมนษุ ยธรรมและการบรรเทาสาธารณภยั

____ มีอานาจทางกฎหมายที่ชัดเจนในการเข๎ารํวมโครงการหรอื ไมํ?
____ มกี ารประสานงานกบั ทีมงานของประเทศและหนํวยงานทเี่ หมาะสมอื่น ๆ หรือไมํ?
____ มกี ารระบแุ หลํงเงนิ ทนุ หรอื ไมํ?
ข. การอบรม
____ มีการฝกึ อบรมเรมิ่ ต๎นหรอื ทบทวนในพน้ื ทีต่ ํอไปนหี้ รอื ไมํ?
____ ข๎อพิจารณาด๎านเวชกรรมปอู งกันในพื้นทป่ี ฏิบัตกิ าร

____สขุ าภิบาลสนาม และสุขศาสตร์สวํ นบุคคล
____ ความชุกของโรคระบาดและโรคระบาด
____ พชื ท่เี ป็นพษิ สตั วป์ าุ และสัตว์เลื้อยคลาน
____ สภาพภมู อิ ากาศและความกังวลด๎านส่ิงแวดล๎อมท่ีเกี่ยวข๎อง
____ การจดั การศตั รูพชื
____ มาตรการปอู งกนั สํวนบุคคล (ยาขับไลํแมลง เตียงตาขาํ ย ครมี กันแดด)
____ มาตรการควบคุมความเครียด
____ การดาเนนิ งานสญั ญาณและการรักษาความปลอดภัยการสื่อสาร
____ การฝึกอบรมทบทวนความเชี่ยวชาญพเิ ศษทางทหาร
____ การฝกึ อบรมทบทวนความรูข๎ องทหาร
____ สถานการณ์ผป๎ู ุวยเจ็บจานวนมาก
____ การปฐมพยาบาลเบ้ืองต๎นสาหรบั บคุ ลากรท่ีไมํใชเํ หลําแพทย์
____ คาแนะนาในการจดั การขยะมูลฝอย
___ มีบคุ ลากรใหมํในพ้ืนทป่ี ฏิบตั กิ าร และมีการแจ๎งให๎ทราบถึงภารกิจ รวมถึง
____การอัพเดทภารกจิ
____ การปรบั แผนยทุ ธการ คาสง่ั ยทุ ธการ หรือคาสงั่ เปน็ สํวนๆ ใหท๎ ันสมัย
____ สัญญาณเตอื นภัยฉุกเฉิน
____ การปรับขอ๎ มลู ภัยคุกคามให๎ทนั สมัย
____ บังคบั มาตรการปูองกนั
____ การรับรกู๎ ารกํอการร๎ายและมาตรการการตํอต๎านการกํอการร๎าย
____ กฎการมีสํวนรวํ ม
____ ข๎อกาหนดและรปู แบบเฉพาะของอปุ กรณ์หรือเส้อื ผา๎ ท่ใี ชใ๎ นภารกิจ (เชํนการ
ดาเนนิ งานในชํวงเย็นท่ีหนาวมาก)
____ ประเพณีและประเพณีทอ๎ งถน่ิ

คมูํ อื ราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทย์ในสนามในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 153

____ ความเชือ่ ทางศาสนาของประชากร (ในหลาย ๆ กรณีอาจมีมากกวาํ หนึ่งข๎อและอาจ
ขดั แย๎งกับแตลํ ะอืน่ ๆ)

____ สถานะขอ๎ ตกลงของกองกาลงั
____ กฎหมายทอ๎ งถิน่
____ขอ๎ จากัด ด๎านบุคลากรการแจ๎งเตือนและขั้นตอนการผําน
____ กฎหมายระหวํางประเทศข๎อตกลงหรืออนุสัญญาตาํ งๆทใ่ี ชบ๎ ังคบั ได๎
____ กฎหมายรหัสและหลกั เกณฑ์ที่ใช๎บงั คบั ในสหรัฐอเมริกา
____ ภาษา (อาจมีมากกวาํ หนง่ึ ภาษาหรอื ภาษาทมี่ ีอทิ ธพิ ลเหนอื ภาษา)
____ ขอ๎ พจิ ารณาทางการเมืองและการเปลีย่ นแปลงในภูมิภาค
____ ภูมอิ ากาศและภูมิประเทศและผลกระทบทอี่ าจเกดิ ข้ึนตํอความสาเรจ็ ของภารกิจ
____ สถานะการสนบั สนุนชาติเจ๎าบา๎ น ทมี่ ีอยูํ
ค. แนวคิดเรื่องการสนับสนนุ บริการแพทย์ในสนาม
____ มีการประเมนิ ภารกจิ เสร็จแล๎วหรือไมํ?
____ ได๎รับการสนับสนุนใหเ๎ หมาะสมกับภารกจิ เฉพาะหรือไมํ?
____ มีบุคลากรหรืออปุ กรณ์เสรมิ หรอื การเสรมิ กาลังที่จาเปน็ ในการบรรลภุ ารกจิ หรือไมํ?
____ มีการตรวจสอบชุดอุปกรณ์รายการแพทยฉ์ ุกเฉนิ สาหรบั รายการท่ลี งวันทแ่ี ละ /
หรือหายไปหรือไมํ?
____ มีอปุ กรณ์พเิ ศษ (ค๎อน เชือกและอื่นๆ) หรือไมํ?
____ มีข๎อกาหนดเกยี่ วกับเส้ือผา๎ ทเ่ี ฉพาะเจาะจง (เสภาพอากาศหนาวเยน็ ปาุ ) หรือไมํ?
____ มีข๎อกาหนดสาหรับการรกั ษาดว๎ ยเคมีบาบัดในขณะท่อี ยูํในกลุํม พ้นื ทป่ี ฏบิ ัตกิ าร หรอื ไมํ?
____ หนวํ ยจะมีสวํ นรํวมในการดาเนนิ การซ่ึงประกอบดว๎ ยโครงสรา๎ งบังคบั แบบเดิม (แพทย์ กองร๎อย
เสนารักษ์สนับสนุนสํวนหน๎า กองร๎อยเสนารักษ์สนบั สนุนสํวนหลัก หนวํ ยแพทย์ทหาร) หรือไมํ? หากไมํมี –
____ มีความต๎องการในการประสานงานกบั กองทัพอากาศ โดยตรงสาหรบั การสนับสนุนการ
สงํ กลับทางอากาศหรอื ไมํ? (ถ๎ามี มีรปู แบบทเี่ หมาะสมในการติดตอํ ประสานงานหรือไมํ?)
____ มีความตอ๎ งการในการประสานงานโดยตรงกบั กองทัพเรอื เพ่ือขอรับการสนับสนุนเรือ
ของโรงพยาบาลหรือไมํ?
____ นกั บนิ ผู๎สงํ กลับทางการแพทย์สามารถลงจอดได๎หรือไมํ?
____ อปุ กรณ์ส่ือสารสามารถทางานรวํ มกันไดห๎ รือไมํ?
____ การสํงกาลังสายแพทย์ (รวมธนาคารเลือด) จะไดร๎ บั อยาํ งไร?
____ มีข๎อกาหนดในการจัดเก็บข๎อมูลพเิ ศษหรือไมํ?
____ ระบบการรายงานขอ๎ มูลอัตโนมตั ิ หรือไมํ? ถ๎ามี
____มีอปุ กรณแ์ ละซอฟตแ์ วร์อยใํู นมือหรือไมํ?
____ มีขอ๎ กาหนดในการประสานงานพิเศษเพื่อสนับสนุนอุปกรณ์นห้ี รือไมํ?

พ.อ.หญงิ จิราภรณ์ ชมศรี 154

____ ภารกจิ นเ้ี กี่ยวข๎องกบั กองกาลงั ข๎ามชาติหรือไมํ? ถ๎าเปน็ เชํนน้นั
____ โรคระบาดของประเทศทเี่ ข๎ารํวมโครงการคืออะไร?
____ สหรฐั อเมริกาเปน็ ผร๎ู ับผิดชอบบรกิ ารแพทย์สาหรับกองกาลังของประเทศอน่ื หรือไมํ?

____ องคป์ ระกอบของประชากรท่จี ะได๎รับการสนับสนุนคืออะไร?
____ ทหารที่มีสุขภาพดีในบทบาทที่เก่ียวขอ๎ งกบั การสู๎รบหรือขา๎ มสวํ นของชุมชนพลเรือน

ต้งั แตเํ ดก็ ทารกจนถงึ เด็กกาพรา๎ ?
____ หากคาดวาํ ทารกและผู๎สูงอายจุ ะไดร๎ บั ชดุ อุปกรณ์ทางการแพทย์ฉุกเฉนิ เพิม่ ขึน้ ด๎วยยา

และอปุ กรณท์ ี่เหมาะสมในการรกั ษาผ๎ปู วุ ยเหลํานีห้ รอื ไมํ?
____ ชาติเจ๎าบา๎ นสามารถให๎การสนบั สนุนอะไร? มีการจ๎างบคุ ลากรเพอ่ื เจรจาความต๎องการ การ
สนบั สนนุ หรือไมํ?
____ เปน็ เจา๎ หนา๎ ท่ีการสัตว์ทพ่ี รอ๎ มสาหรบั การตรวจสอบอาหารท่ีจัดหาในทอ๎ งถ่นิ หรือไมํ?
____ เจ๎าหน๎าท่ีเวชกรรมปูองกันสามารถตรวจสอบแหลํงน้าและนา้ แขง็ ได๎หรือไมํ?
____ มีความเป็นไปได๎ท่ีการสนับสนนุ เวชกรรมปอู งกันจะต๎องมสี าหรับคํายพักช่ัวคราวทจ่ี ัดต้ังขน้ึ
สาหรับผล๎ู ี้ภัยหรอื ผู๎ล้ีภยั ? ถ๎ามี

____จะมผี ลอะไรตํอการจดั หามาตรการเวชกรรมปูองกันใหก๎ ับกองกาลังท่สี นับสนนุ ?
____สถานะของวสั ดกุ ารเวชกรรมปูองกนั เพ่อื สนบั สนนุ ภารกิจเพิ่มเติมคืออะไร?
____ ทรพั ยากรดา๎ นการเวชกรรมปอู งกัน จะตอ๎ งมีการเพ่ิมหรือไมํ?
____ การสนบั สนุนผอู๎ พยพคาดวาํ จะเกดิ ข้ึน?
____ การสนับสนนุ เชลยศกึ และ / หรอื ผ๎ูถูกคมุ ขงั ที่คาดวําจะได๎รบั ?

คูํมือราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทยใ์ นสนามในปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 155

ผนวก ด
ชดุ ตอบสนองพเิ ศษ

ด-1 ทว่ั ไป
ผนวกนม้ี คี าอธิบายสน้ั ๆ เก่ียวกับชดุ ตอบสนองพิเศษชดุ เหลาํ นเี้ ตรียมพร๎อมออกปฏิบัตงิ านได๎อยําง

รวดเรว็ เพอ่ื ตอบสนองความต๎องการในการครอบคลุมการตอบสนองทางการแพทยข์ องทหารทัง้ ในประเทศและ
ตํางประเทศ ชุดเหลาํ นี้จดั โดยคาส่ังของกรมแพทยท์ หารบก หนํวยบญั ชาการชดุ ตอบสนองพิเศษโดยใช๎ตาราง
แจกจาํ ยและอัตราเฉพาะกจิ และสง่ิ อุปกรณ์ ชดุ เหลํานชี้ วํ ยให๎ผ๎ูบงั คบั บัญชาสนามสามารถใช๎โมดลู มาตรฐานใน
แตลํ ะพนื้ ทข่ี องชดุ ตอบสนองพิเศษเพ่ือใหเ๎ ปน็ ไปตามขอ๎ กาหนดของภารกิจ

ด-2 ความรบั ผิดชอบ
ก. ตามทีร่ ะบุขา๎ งต๎นชุดตอบสนองพิเศษจะได๎รับการกาหนดมาตรฐาน และเปน็ ทางการภายในอตั รา

เฉพาะกจิ และส่ิงอปุ กรณ์ ของคาส่ังหนวํ ยรองของกรมแพทย์ทหารบก
(1) ศนู ยก์ ารแพทย์ของภมู ภิ าค แตลํ ะคนจะรบั ผิดชอบในการจัดระเบียบและการจดั ชดุ ตอบสนอง

พเิ ศษ ทางเคมี / ชวี ภาพ ดแู ลการบาดเจ็บ/การดูแลผ๎ปู ุวยวกิ ฤติก ชดุ จัดการความเครยี ด และชดุ ท่ีทาหน๎าทีใ่ น
การสอ่ื สารทางไกล (Telemedicine)

(2) ศนู ยก์ ารแพทย์ของภมู ิภาคของสหรฐั อเมริกา สถาบนั วิจยั การผําตัดกองทัพสหรฐั อเมริกาจะจัด
ระเบยี บและทรัพยากรสาหรับชุดดแู ลบาดแผลไฟไหม๎

(3) ศูนย์สงํ เสริมสขุ ภาพและเวชกรรมปอู งกันจะจัดทาและจดั ทารายงานการประเมินการคุกคามดา๎ น
เวชกรรมปอู งกนั จานวน 3 ชุด

(4) ศนู ย์บัญชาการดา๎ นการสตั ว์จะจัดและปฏบิ ัตงิ านด๎านความปลอดภัยด๎านอาหาร สัตวแพทย์ การ
เวชกรรมปอู งกันด๎านการสัตว์

ข. ชุดหนึ่ง หรอื สองชุดอาจจะออกปฏบิ ตั ิหนา๎ ที่ในภารกจิ เฉพาะ เจ๎าหน๎าที่อาวุโสดา๎ นการแพทย์ออก
ปฏิบตั ิหนา๎ ที่ทาหนา๎ ที่ในการควบคมุ บงั คับบญั ชา ซึ่งเขาจะทาหนา๎ ทใ่ี นการรับผิดชอบตํอชดุ ประสานงาน
สาหรับการทาภารกิจให๎สาเร็จ

ด-3 การขอความช่วยเหลอื
การขอความชํวยเหลอื อาจเกิดจากหลายแหลงํ แหลงํ เหลาํ น้ีอาจรวมถึง
• สนบั สนนุ กองกาลงั ทหารภายในศูนยก์ ารแพทย์ของภมู ิภาค หรอื ในตาํ งประเทศ
• ชุมชนท๎องถิน่ ภายในขอบเขตทางภูมศิ าสตร์ของศนู ยก์ ารแพทย์ของภมู ิภาค
• หนวํ ยงานของรฐั บาลกลางผํานกระทรวงกลาโหม
• ตาํ งประเทศ ผาํ นกระทรวงการตาํ งประเทศ

การร๎องขอความชวํ ยเหลือต๎องประสานงานผํานกองบัญชการแพทย์ของสหรัฐอเมริกา

พ.อ.หญงิ จริ าภรณ์ ชมศรี 156

ค. สาหรบั ขอ๎ มลู เพิ่มเติมเกยี่ วกบั คาขอความชํวยเหลอื ในการดาเนนิ การสนบั สนุนภายในประเทศโปรด
ดูทีย่ อํ หน๎า 3-3 สาหรับข๎อมูลเพิม่ เติมเกยี่ วกบั การดาเนนิ งานระหวํางหนํวยโปรดดูท่ี ผนวก ข

ด-4 ส่วนประกอบของทีมและอุปกรณพ์ เิ ศษเฉพาะ
ก. กองบัญชาการทางการแพทย์สหรัฐอเมริกาจะพิจารณาองคป์ ระกอบของแตํละทีมและจะระบุ

อปุ กรณ์เฉพาะพเิ ศษทจ่ี าเป็นในการบรรลุภารกจิ ข๎อมลู นจี้ ะถกู จดั เตรียมใหก๎ บั คาสั่งของผ๎ูใต๎บังคบั บญั ชาโดย
คาสัง่ นโยบายคาส่งั หรอื รปจ.ทเี่ หมาะสม

ข. ทมี เหลาํ นอี้ าจประกอบด๎วยทหารประจาการ หรือพลเรือนกลาโหม ตามที่ผบ๎ู งั คบั บัญชากาหนด

หมายเหตุ เมือ่ มีบุคลากรพลเรือนเขา๎ รวํ มทีมเหลําน้ีจาเป็นต๎องมีการประสานงานกับเจา๎ หนา๎ ที่ฝาุ ยพลเรือนท่ี
ใหบ๎ ริการ

ค. กาหนดกาลงั พลเพ่ือออกปฏิบัติการในในตาแหนงํ ตาม อจย. ผาํ นทางโปรแกรม Professional
Filler System แตจํ ะไมเํ ลือกชุดตอบสนองพิเศษ

ง. สมาชิกของหนํวยกาลังสารอง ทม่ี หี ลากหลายในการสนบั สนนุ ภารกจิ ตาํ งๆ ที่ต๎องทาหน๎าทีใ่ นชดุ
ตอบสนองพเิ ศษ สมาชกิ บางคนอาจจาเปน็ ต๎องเพิม่ พูนทักษะในศนู ย์การแพทย์ของภมู ภิ าคซงึ่ มีการระบวุ าํ เป็น
สวํ นสาคัญของชุดตอบสนองพเิ ศษ ในฐานะทเี่ ปน็ บคุ ลากรในผ๎เู ชยี่ วชาญเหลําน้ันออกปฏบิ ัติการสนบั สนุน
ภารกิจของชดุ ตอบสนองพเิ ศษกาลังพลอาจจะต๎องกรอกข๎อมลู ตาแหนงํ งานทวี่ ํางลงไว๎ดว๎ ย

ด-5 การออกปฏบิ ตั ิหนา้ ท่ีและการดาเนนิ งานต่อเน่ือง
ก.ชุดตอบสนองพเิ ศษท้งั หมดจะสามารถปฏิบัติหนา๎ ทไี่ ด๎ตํอเน่ืองภายใน 18 ชั่วโมงหลังจากไดร๎ ับการ

แจ๎งเตือน ยกเว๎นชดุ ดูแลบาดแผลไฟไหม๎จะออกได๎ภายใน 2 ช่วั โมง หลังจากได๎รบั การแจ๎งเตือน สาหรับความ
ปลอดภัยดา๎ นอาหาร การเวชกรรมปูองกันทางสตั วแพทย์ และการดูแลสตั ว์เลีย้ งออกปฏิบตั ิหนา๎ ที่ได๎ภายใน 8
ชวั่ โมง

ข. สมาชิกในทมี ต๎องรักษาสถานะความพรอ๎ มในการออกปฏิบัตหิ นา๎ ที่
(1) การฉีดวคั ซีนที่เกี่ยวข๎องท้ังหมดตอ๎ งเปน็ ปัจจุบนั และครบถว๎ นตามท่ีผเ๎ู ชี่ยวชาญด๎านการแพทย์ใน
ประเทศกาหนด โดยไมคํ านึงถงึ วําเหตกุ ารณ์เหลํานี้เกิดขน้ึ หรอื ไมํ พาหะของโรคจะแพรํพันธ์ุและทาให๎สมาชกิ
ในทมี ตดิ เชื้อได๎
(2) ควรดแู ลรักษาฟันเพื่อลดความเป็นไปได๎ในการเกิดภาวะฉุกเฉนิ ทางทนั ตกรรมอยาํ งรุนแรงใน
ขณะทอี่ อกปฏิบตั ิหน๎าท่ี โดยเคร่ืองบินพาณิชย์หรือของรัฐบาล หรอื ยานพาหนะ ชดุ ดูแลบาดแผลไฟไหม๎เป็น
ทมี เดยี วท่ีมีเครอ่ื งบินสาหรบั การสํงกลบั ทางการแพทย์โดยเฉพาะเพ่ือจาหนาํ ย
ง. สมาชิกในทีมควรได๎รับหนงั สอื เดนิ ทางสหรฐั อเมริกาอยํางเป็นทางการ เม่อื มกี ารแจง๎ ใหท๎ ราบถงึ การ
ออกปฏบิ ตั ิหนา๎ ท่ีควรมีการประสานงานเพ่อื ให๎มกี ารผํานการตรวจคนเข๎าประเทศทเ่ี หมาะสม

คมํู อื ราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทย์ในสนามในปฏบิ ตั ิการดารงเสถยี รภาพ 157

จ. ชดุ ตอบสนองพิเศษไมํสามารถทางานได๎ตํอเน่อื งตลอด 24 ช่วั โมง เพอ่ื ดาเนินการอยาํ งตอํ เนื่อง ชดุ
ตอบสนองพเิ ศษต๎องมีการเพิ่มหรอื เสรมิ กาลงั ของบุคลากรและวสั ดุหรือการสนบั สนนุ จากบคุ ลากรทาง
การแพทย์

ด-6 การสนบั สนนุ ด้านการบริหารและความตอ้ งการ
ก. ข๎อกาหนดด๎านความชวํ ยเหลือด๎านการดูแลระบบสาหรับทมี เหลาํ นจ้ี ะแตกตาํ งกันไปขึ้นอยกํู ับ

ประเภทของภารกิจสถานทตี่ ้ังทางภูมิศาสตร์ ความสาคญั ของภยั พิบัต/ิ เหตุการณ์และระยะเวลาทค่ี าดไวข๎ อง
การปฏบิ ัตงิ าน ดังท่ีกลําวไวใ๎ น ผนวก ถ ถา๎ ทมี เหลํานี้ถูกนาไปใช๎ในพ้นื ทภ่ี ัยพบิ ัติทส่ี าคัญควรเตรียมพร๎อมท่ีจะ
จดั เตรยี มเอกสารเกย่ี วกับการบริหารและการทาหน๎าที่ของตวั เอง

(1) ตอ๎ งมีการประสานงานเพื่อการเก็บอาหาร การให๎อาหารและการขนสงํ กํอนออกเดินทาง ทีมงาน
อาจไมสํ ามารถอยํูในพนื้ ท่ีใกล๎เคยี งกบั เหตุการณ์และอาจต๎องเดนิ ทางจากบรเิ วณที่อยํตู ิดกับพน้ื ที่นั้นๆ ทีมที่
ออกปฏบิ ัติหนา๎ ที่ในพ้ืนที่ภัยพิบัติควรนาอาหารพร๎อมรบั ประทานท่ีเพยี งพอสาหรับระยะเวลาทคี่ าดไวข๎ องการ
ดาเนินงานหากไมํสามารถยืนยนั ไดว๎ ํามีการสนบั สนุนอ่นื ๆ

(2) เปน็ สิ่งสาคัญทท่ี มี จะให๎ความสามารถในการส่อื สารของตนเอง (วทิ ยุเชิงพาณชิ ย์หรอื
โทรศพั ท์มอื ถอื อาจเพยี งพอ) เม่ืออยใูํ นพ้นื ทภี่ ยั พบิ ตั ิ / เหตุการณ์การเชอื่ มโยงกับระบบสื่อสารอน่ื ๆ (โทรศพั ท์
วิทยุ FM หรือดาวเทียม) อาจตอ๎ งใชเ๎ พอ่ื บรรลุภารกิจชดุ ตอบสนองพิเศษอาจใช๎การส่ือสารใด ๆ ตอํ ไปน้:ี
โทรศัพท์มอื ถือ โน๎ตบค๏ุ แลป็ ทอ็ ปพร๎อมโมเดม็ บริการโทรศัพท์ท๎องถนิ่ เครือขาํ ยท๎องถ่ินบรกิ ารโทรศพั ท์
ทางไกลระบบอินเทอร์เนต็ วิทยทุ หาร และระบบ telemedicine (audio video interactive video และ
ดาวเทยี ม)

(3) ความตอ๎ งการสาหรับวัสดุสิน้ เปลืองท่ีสามารถใช๎งานไดจ๎ ะข้นึ อยํูกับ ประเภทและระยะเวลา
ปฏบิ ัติการ การดาเนนิ งานระดบั สงํ กาลงั สายแพทย์ที่คาดการณ์ไว๎ และการสนับสนนุ การจัดหาท่วั ไปในพน้ื ท่ี
ปฏิบัตกิ าร และความพร๎อมใช๎งานของทรัพยากรในทอ๎ งถนิ่

ข. เครือ่ งแบบสาหรับการเคล่ือนที่ โดยปกตชิ ุดรบเคร่ืองแตํงกายและชุดพลเรอื นท่ีเหมาะสม (หรือ
ทหาร) สาหรบั พลเรือนกลาโหมเปน็ ส่ิงจาเปน็ อยาํ งไรก็ตามในบางกรณีการไมํแสดงตวั ตนวาํ เปน็ คนสญั ชาติใด
อาจจาเปน็ คาแนะนาเกี่ยวกับข๎อกาหนดเคร่ืองแตํงกายจะได๎รบั เมื่อมีการระดมกาลังคน สมาชิกในทมี ควรมี
ตารางเบย้ี เล้ยี ง 50 และอุปกรณ์ปูองกนั สํวนบุคคลของ คชรน. พรอ๎ มใชง๎ านและยงั อยํใู นสภาพดี ข๎อมลู
เก่ียวกบั เสื้อผา๎ / อุปกรณ์พเิ ศษอ่นื ๆ ตามภารกิจสถานท่ีฤดกู าลและสภาพอากาศทร่ี ะบุใน พน้ื ทปี่ ฏิบตั กิ าร
จะแจ๎งใหท๎ ราบ

พ.อ.หญิง จิราภรณ์ ชมศรี 158

ด-7 อุปกรณ์

ตามที่ระบไุ วใ๎ นยํอหนา๎ ด-4 ขา๎ งตน๎ ข๎อกาหนดของอปุ กรณส์ าหรบั แตํละทีมจะถูกกาหนดโดย
กองบัญชาการทางการแพทย์สหรฐั อเมรกิ า และสํงไปยงั หนํวยรอง ขอ๎ พจิ ารณาท่วั ไปเกี่ยวกบั ขอ๎ กาหนดของ
อุปกรณ์ ได๎แกํ

ก. อุปกรณ์ทัง้ หมดเพื่อสนบั สนุนทีมต๎องนาไปใชก๎ ับทีมงานทง้ั ในฐานะสัมภาระทนี่ าติดตัวหรอื สัมภาระ
ลงทะเบยี น อาจมคี ําใช๎จํายเพ่ิมขึน้ หากอปุ กรณม์ นี า้ หนักเกินกวาํ จานวนที่อนุญาตหรือจานวนภาชนะบรรจุ

ข. คาส่ังหนวํ ยเหนือจะต๎องรับผิดชอบในการจดั เตรียมและแจกจํายแพคเกจการสํงกาลังสายแพทย์
เพิม่ เติม ทจ่ี าเป็นสาหรบั การสนบั สนนุ ทมี ท่ีออกปฏิบัตหิ น๎าที่

ค. อปุ กรณ์ทางการแพทย์ทัง้ หมดท่ีจะใชใ๎ นอากาศยานกองทพั อากาศสหรฐั อเมริกาต๎องไดร๎ บั การ
รบั รองความเหมาะสมด๎านอากาศทีเ่ หมาะสม

ง. หากทีมกาลังออกปฏบิ ตั หิ น๎าทีใ่ นพนื้ ที่ในตาํ งประเทศต๎องมีการกาหนดระยะเวลาท่ีเหมาะสม
สาหรบั ประเทศตํางๆกํอนอุปกรณ์และวสั ดสุ ิ้นเปลอื ง (เชนํ ยาและสารเคมี) ทสี่ ามารถนาเขา๎ สํูชาติเจ๎าบา๎ นได๎
นอกจากนที้ มี งานตอ๎ งตรวจสอบใหแ๎ นใํ จวาํ พวกเขาทาตามกฎขอ๎ บังคับทจ่ี าเปน็ ในการขนสํงสารเคมีก๏าซทาง
การแพทยห์ รอื วัสดุอ่ืน ๆ ท่ีมีข๎อจากดั บนเคร่ืองบิน

จ. ทมี ตอ๎ งปฏบิ ตั ติ ามมาตรการท้งั หมดของการเวชกรรมปอู งกัน / อุปกรณ์สนามและอุปกรณ์
สุขาภิบาล

ด-8 การอบรม
ก. บคุ ลากรท่ีไดร๎ บั การแตํงตงั้ ใหเ๎ ป็นชุดตอบสนองพิเศษควรได๎รบั การฝึกอบรมและได๎รบั ความร๎ู

เกยี่ วกับพน้ื ท่ีทีน่ าํ สนใจทั่วไปสาหรับการดาเนนิ การเหลาํ นี้ หวั ขอ๎ ตาํ งๆอาจรวมถึง
• การดาเนนิ งานดา๎ นความชวํ ยเหลือดา๎ นมนษุ ยธรรม การฝึกอบรมเก่ียวกับส่ือ
• การดาเนินการระหวาํ งหนวํ ยงาน
• การดาเนนิ งานสนบั สนนุ ภายในประเทศ บทบาทของหนํวยงานภาครัฐและเอกชนในการบรรเทาภัย

พิบัติ บทบาทของ FEMA
• ระบบการจัดการภัยพบิ ัติแหํงชาติ
• การรักษาพยาบาลฉุกเฉินและ / หรอื การปฐมพยาบาล (สาหรบั บุคลากรนอกระบบ)
• การดาเนนิ งานนานาชาติ ข๎อมูลทางสังคมการเมืองเศรษฐกิจและศาสนากบั ประชาชนในทอ๎ งถ่ินใน

พ้นื ท่ีปฏิบัติการ
• การฝึกสุขาภิบาลสนามทมี และหนํวย / แตลํ ะมาตรการ การเวชกรรมปูองกัน
ข. ข๎อกาหนดดา๎ นการฝึกอบรมวชิ าชพี จะไดร๎ บั การกลําวถึงภายใต๎ชุดตอบสนองพิเศษแตํละประเภท

คํมู ือราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทย์ในสนามในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ 159

ค. หน่งึ ในกญุ แจสาคัญในการทางานเปน็ ทีมคือการปฏบิ ตั ิ เพอื่ เพิ่มประสทิ ธิภาพและประสิทธิผลของ
ชดุ ตอบสนองพเิ ศษ ควรฝึกซ๎อมอยาํ งน๎อยไตรมาสละคร้ัง การประเมนิ และประเมนิ ผลการฝกึ ซ๎อมคร้ังน้ที าให๎
ทมี มีโอกาสท่ีจะเสริมสร๎างทักษะและการทางานเปน็ ทมี ของพวกเขา

ง. หากเป็นไปได๎ ควรติดตามโอกาสและโอกาสในการฝึกอบรมกบั หนํวยงานและองค์กรในทอ๎ งถ่นิ
ระดับชาตแิ ละระหวาํ งประเทศ ปฏิสมั พนั ธ์น้มี คี วามสาคญั ตํอขัน้ ตอนการปรับปรุงการประสานงานและอานวย
ความสะดวกในการรวมชุดตอบสนองพิเศษเขา๎ ไว๎ดว๎ ยกันในการชวํ ยบรรเทาทุกข์

จ. หลังจากออกปฏบิ ัติการแล๎ว ทีมงานควรดาเนินการซักถามหลังการดาเนินการเพอื่ ระบพุ ื้นท่ี
เหลาํ นนั้ ทต่ี ๎องได๎รบั การปรับเพม่ิ เตมิ

ด-9 ทมี การตอบสนองต่อการบาดเจบ็ / การบาดเจ็บท่ีสาคญั
ก. การบาดเจ็บ / การดแู ลทส่ี าคญั ของชดุ ตอบสนองพเิ ศษมีความสามารถในการให๎ความร๎คู วาม

ชานาญด๎านเทคนิคแกผํ ใ๎ู ห๎การตอบสนองในพื้นที่ในชวํ งแรก ในพืน้ ที่ของการประเมินผลและการจัดการการ
บาดเจบ็ ท่ีรนุ แรงของผ๎บู าดเจบ็ จานวนมากท่ีเสียชวี ติ จากการบาดเจบ็ การบาดเจ็บอยํางรุนแรง อาจชวํ ยในการ
ดแู ลผป๎ู ุวยโดยตรงโดยใช๎ทรัพยากรและสถานท่ี ในสถานทท่ี ่ีมอี ยํูในพื้นท่ีนน้ั ๆ นอกจากน้ีทมี งานดังกลาํ วยงั
สามารถประเมินวาํ ทักษะพเิ ศษดา๎ นใดตํอไปน้ี จะชํวยเพิ่มการดแู ลผูเ๎ สียหายให๎คาแนะนาแกํเจา๎ หนา๎ ที่บริหาร
เกี่ยวกบั ความต๎องการในการดแู ล / การดแู ลทรี่ ุนแรงและให๎คาปรกึ ษาแกผํ เ๎ู ชีย่ วชาญด๎านสขุ ภาพรายอืน่ ใน
สถานทีเ่ กิดเหตุ

ข. คุณสมบตั ิสาหรับทีมน้คี ือผ๎ูใหบ๎ รกิ ารจะไดร๎ ับการฝกึ ฝนการดูแลผ๎ูบาดเจ็บขั้นสงู รักษามาตรฐาน
ปจั จุบนั สาหรบั การออกปฏบิ ัตหิ น๎าที่ และได๎รบั การศกึ ษาทางการแพทย์ในการดูแลการบาดเจบ็ ขั้นสงู ในแผน
ประจาปี

ด-10 ทีมตอบสนองการเผาไหม้แบบพเิ ศษ
ก. ชุดตอบสนองพิเศษดา๎ นแผลไหมส๎ ามารถออกปฏิบัตหิ น๎าท่ไี ด๎ทวั่ โลกภายใน 2 ชัว่ โมง ชดุ นี้หลัง

ได๎รบั การแจ๎งเตอื นจะทาการคัดแยกและให๎การรักษาชวํ ยชวี ิตผปู๎ ุวย นอกจากนีท้ ีมงานสามารถสงํ กลับผปู๎ ุวยได๎
ถงึ หนง่ึ ในหา๎ คนไปยงั สถาบันการผาํ ตัดซง่ึ ตง้ั อยทํู ่ีศนู ยก์ ารแพทย์ Brooke Army Fort Sam Houston Texas
ในระหวํางการสํงกลับทางการแพทย์ ชดุ ตอบสนองพิเศษจะใหก๎ ารดูแลทางการแพทย์ระหวาํ งเส๎นทางเพื่อ
รกั ษาผูป๎ ุวยไวใ๎ นระหวาํ งการขนสงํ

ข. บุคลากรท่ปี ระกอบด๎วยทีมทั้งหมดมีคณุ สมบัติในการบินบนเครือ่ งบนิ สํงกลับทางการแพทย์
นอกจากนค้ี วามต๎องการของอุปกรณ์อาจมกี ารเปลยี่ นแปลงข้ึนอยูํกับสถานการณจ์ รงิ ถ๎าภารกจิ ของทีมคือการ
กาหนดใหม๎ ีอยูํในเหตุการณ์ / ภยั พิบัติ อปุ กรณ์ทางการแพทยเ์ พ่ิมเติมจาเปน็ ต๎องมี

ค. ชุดตอบสนองพิเศษสาหรบั แผลไฟไหม๎ถูกนาไปใชก๎ ับเครื่องบินทางทหารท่ียังคงอยูํในสถานท่ีเกิด
เหตุและถูกนามาใชเ๎ พ่ือสํงกลับผูป๎ วุ ยท่ถี ูกเผาไหม๎ไปยังหนวํ ยในสถาบันการผาํ ตดั ถ๎าภารกจิ ของทมี คือการอยูํ
ในสถานทีเ่ กิดเหตุและรักษาผ๎ูปวุ ยในสถานทต่ี อ๎ งมีการประสานงานกับเคร่ืองบินสงํ กลับทางการแพทย์

พ.อ.หญิง จิราภรณ์ ชมศรี 160

ง.บุคลากรท่ปี ระกอบไปดว๎ ยชุดตอบสนองพเิ ศษสาหรับแผลไหม๎ ควรไดร๎ ับการฝึกอบรมและมี
ประสบการณ์ในการรักษาผ๎ูปุวยทต่ี ิดเชอื้ แพทย์ควรได๎รบั การฝกึ อบรมใน Advanced Burn Life Support
การชวํ ยเหลือชีวติ ขนั้ สงู จากการบาดเจบ็ การชํวยชวี ิตข้ันสูงทางด๎านหวั ใจ และการชํวยชีวิตขน้ั สูงในเด็ก
สมาชิกทไี่ มํใชนํ กั กายภาพบาบัดตอ๎ งใชป๎ ระสบการณ์ใน USAISR เปน็ เวลา 1 ปี ABLS และ ACLS สมาชิกทุก
คนควรเขา๎ รวํ มหลกั สตู รสรีรวิทยาการบนิ ที่สนามบนิ Brooks Air Force Base Texas

ด-11 ชดุ ตอบสนองพิเศษ ในการประเมินภยั คกุ คาม ดา้ นเวชกรรมป้องกนั
ก. ภารกิจของชุดตอบสนองพิเศษคือ การประเมนิ ภัยคุกคามตํอสุขภาพจากสิง่ แวดล๎อม โรคที่อาจจะ

เกิดขน้ึ จากภัยพิบตั ิ สง่ิ เหลําน้ีจะทาไดก๎ ํอนหรือในระยะเรม่ิ แรกของปฏิบตั ิการฉุกเฉินหรือในชํวงตน๎ หรือ
ข้ันตอนการให๎ความชํวยเหลอื อยาํ งตํอเนื่องของภัยพิบัติ

ข. แม๎วําชุดตอบสนองพิเศษขั้นพน้ื ฐานจะได๎รับมาตรฐานแลว๎ การประเมนิ ภัยคกุ คามของชดุ
ตอบสนองพเิ ศษในดา๎ นการเวชกรรมปูองกนั อาจไดร๎ ับการปรับแตํงตามความต๎องการของภารกิจเฉพาะ ถา๎
ผู๎บังคบั บญั ชาในกองบญั ชาการกรมแพทยท์ หารบกกาหนดพิเศษเพิม่ เติม การประเมนิ ความเส่ยี งด๎านสขุ ภาพ
เบ้ืองตน๎ ในสถานที่ การสุํมตวั อยาํ งเพื่อทาการติดตาม และการวิเคราะห์ความเส่ียงดา๎ นสุขภาพ และการ
ประเมนิ ความต๎องการของการเวชกรรมปูองกนั หรอื การสนับสนุนทางการแพทย์อืน่ ๆ ในพ้นื ท่ีปฏบิ ัตกิ าร

•จดั เตรยี มประมาณการ การเวชกรรมปูองกนั
•ทาการวเิ คราะห์
•ตัวบํงชโี้ รคเฉพาะถ่นิ และโรคระบาดภายใน พื้นทีป่ ฏิบตั ิการ สารพิษจากส่ิงแวดล๎อมท่เี ก่ียวข๎องกับ
ห๎องทดลองการผลติ และโรงงานผลติ เครือ่ งปฏกิ รณ์นวิ เคลียรห์ รอื โรงงานอตุ สาหกรรมอ่ืน ๆ
•อนั ตรายที่อาจเกิดขน้ึ จาก คชรน.
•ให๎ข๎อมลู ความเป็นภยั คกุ คามทางการแพทย์ และระบุความเสี่ยงด๎านสขุ ภาพตํอกองกาลงั ที่ตดิ ตง้ั หรือ
ประชากรพลเรือน
•ให๎คาแนะนาแกํเจ๎าหน๎าท่สี าธารณสุขในพ้นื ทใี่ นการสารวจตรวจสอบประเมนิ และควบคุมอนั ตรายตํอ
สขุ ภาพทเ่ี กิดขึน้ ตามธรรมชาติและภัยธรรมชาตทิ เ่ี กิดจากมนษุ ย์
•ชํวยเจา๎ หนา๎ ทส่ี าธารณสขุ ทอ๎ งถน่ิ ในการสารวจตรวจสอบประเมินและควบคุมอนั ตรายตํอสขุ ภาพท่ี
เกดิ ขน้ึ ตามธรรมชาติและภยั ธรรมชาตทิ ่ีเกดิ จากมนุษย์
ค. องค์ประกอบของชดุ ตอบสนองพิเศษในการประเมินภยั คุกคามด๎านเวชกรรมปูองกนั จะถูกกาหนด
โดยภารกจิ เฉพาะและคาแนะนาจากศนู ย์บัญชาการทางการแพทย์สหรฐั อเมริกา ทีมอาจจะขอข๎อมูลจาก
หนวํ ยขาํ วกรอง องค์การอนามัยโลก และหนวํ ยงานอ่นื ๆ ที่มีข๎อมูลด๎านสิง่ แวดล๎อมเพื่อเตรยี มฐานขอ๎ มูล
สาหรบั พ้ืนทปี่ ฏิบตั ิการ
•ขอข๎อมูลจากศูนย์ควบคุมโรค (ในกรณีภัยพิบตั แิ หํงชาต)ิ เพ่อื สร๎างพ้นื ฐานสาหรับการกาหนด
ผลกระทบ / ผลกระทบจากภัยพิบตั ิ

คมูํ ือราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทย์ในสนามในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 161

•กาหนดความจาเป็นในการติดตามทีมแพทย์เฉพาะทางหรือทีมงานของการเวชกรรมปอู งกัน เพื่อระบุ
ลักษณะความเสีย่ งด๎านสขุ ภาพของปฏบิ ัติการท่ีเกยี่ วข๎องกับภัยฉุกเฉนิ ในประเทศการใช๎งานในตํางประเทศหรือ
การดาเนินการอื่น ๆ ท่ีอาจเกิดขนึ้

•เลือกทจ่ี ะใช๎ telemedicine หรือขอความชํวยเหลือจากสินทรัพย์ตอบกลบั ภายในประเทศหรอื
ตํางประเทศทเ่ี หมาะสมหลังจากการประเมนิ ครง้ั แรกเสร็จส้ิน

ง. นอกเหนอื จากการปฐมนิเทศและการฝึกอบรมที่กลาํ วถึงในยอํ หน๎า ด-8 การประเมนิ การคกุ คาม
ของชดุ ตอบสนองพเิ ศษดา๎ นการเวชกรรมปูองกัน ควรได๎รบั การฝกึ อบรมรวํ มกนั

•ในสาขาวศิ วกรรม
•วทิ ยาศาสตรส์ ่งิ แวดล๎อม
•เวชกรรมปูองกัน
•โรคติดเช้อื และโรคตดิ ตํอ สขุ อนามัยในโรงงานอตุ สาหกรรม
•วิทยาศาสตร์การแพทยน์ วิ เคลียร์
•กีฏวิทยา
•สขุ ภาพสตั วค์ วามปลอดภัยของอาหารและสตั วแพทย์ การเวชกรรมปูองกนั
•การจัดการฐานข๎อมูล ข๎อมูลทางการแพทย์ / การวางแผนดา๎ นสาธารณสุข

ด-12 ชดุ ตอบสนองทางเคมี / ชีววิทยา
ก. ชดุ ตอบสนองทางเคมี / ชวี วทิ ยา รวมอยใํู นเจ๎าหน๎าท่ีของกองบัญชาการกรมแพทยท์ หารบก ทมี ที่

ปรกึ ษาด๎านการแพทย์ทางชวี วิทยาศาสตร์แหํงชาติ ทศ่ี ูนยก์ ารแพทย์ของภมู ภิ าค และชดุ เคม/ี ชีวะที่อยูํในศนู ย์
การแพทยข์ องภมู ภิ าค MCBAT ประกอบดว๎ ยหนํวยของศูนย์การแพทย์ของภมู ภิ าค จากสถาบนั วจิ ยั โรคตดิ
เช้อื ในกองทัพสหรัฐอเมริกา และสถาบันวิจัยเคมีแหํงประเทศสหรัฐอเมรกิ าของกระทรวงกลาโหม หนวํ ย
เหลาํ นเ้ี ป็นองค์ประกอบระดับ 1 ของชดุ ตอบสนองอยํางรวดเรว็ ของกระทรวงกลาโหม และพร๎อมที่จะใช๎งาน
ไดท๎ ่วั โลกภายใน 4 ชว่ั โมงหลังจากไดร๎ ับคาส่งั ชุดนี้ไดร๎ ับการฝึกอบรมจากศูนยแ์ พทย์ของภูมิภาคซ่ึงสามารถ
ออกปฏบิ ัติหนา๎ ที่ได๎เพื่อตอบสนองตอํ เหตุการณ์ทางเคมีชวี ภาพหรอื รงั สี

ข. ตัวอยาํ งของเหตุการณ์ท่ีอาจต๎องไดร๎ บั การตอบสนองอยาํ งรวดเรว็ ได๎แกํ – อุบัติเหตทุ ่เี กยี่ วข๎องกับ
การขนสํงหรือเกบ็ อาวุธ คชรน.

•การปลดปลอํ ยสารเคมี หรอื สารชีวะ หรือวัสดุรังสี
•การรวั่ ไหลของสารเคมีอตุ สาหกรรมสารติดเชอ้ื หรือสารกมั มันตภาพรงั สี
ค. MCBAT แหงํ ชาตเิ ปน็ ที่ปรึกษาดา๎ นการแพทย์ของกระทรวงกลาโหมที่สาคัญของ Commander
CBQRF และ Interagency Response Task Force ทั้ง MCBAT แหํงชาตแิ ละ ชดุ ตอบสนองพเิ ศษเคมี ชวี ะ
ระดับภมู ิภาค สามารถให๎คาแนะนาทางการแพทย์และใหค๎ าปรึกษาแกํผ๎ูบงั คับบัญชาหรอื เจา๎ หนา๎ ที่ทาง
การแพทยแ์ ละการเมืองในทอ๎ งถ่นิ เพื่อเตรยี มการตอบสนองตอํ ภยั คุกคามหรือเหตกุ ารณท์ ่ีเกดิ ขึน้ จริง
นอกจากนี้ยังสามารถใหค๎ าแนะนาทางการแพทย์แกํผูบ๎ ังคบั บญั ชาหรอื หนํวยงานในท๎องถ่ินเกี่ยวกบั การปูองกัน

พ.อ.หญิง จริ าภรณ์ ชมศรี 162

ผู๎ปฐมพยาบาลและบุคลากรทางการแพทย์อื่น ๆ ข้นั ตอนการทาลายล๎างพษิ ผ๎ปู วุ ยเป้ือนพิษ การปฐมพยาบาล
(สาหรับบุคลากรท่ีไมเํ กีย่ วกับการรักษาพยาบาล) และการรักษาพยาบาลเบ้ืองต๎นและการจัดการอุบตั ิเหตุ
คาแนะนาเบ้อื งต๎นประกอบด๎วย การปฐมพยาบาล (การชํวยเหลือตนเอง เพื่อนชวํ ยเพอื่ น นายสบิ ก๎ชู พี ) และ
การรกั ษาเบื้องต๎นเมื่อมเี หตุการณเ์ กิดข้นึ นอกจากนี้ยงั ชํวยอานวยความสะดวกในการจัดซอื้ ทรัพยากรทจี่ าเปน็
ในระหวาํ งการตอบสนองตอํ เหตกุ ารณ์ ทุกคนต๎องปูองกันตัวเองกํอน จากนั้นให๎ความชวํ ยเหลอื ผท๎ู ต่ี กเป็นเหย่ือ

ง. ชุดตอบสนองพิเศษ เคม/ี ชีวะ จะดาเนนิ การตอบสนองเบอ้ื งตน๎ และเมื่อมาถึงสถานท่ีเกดิ เหตุหรือ
พืน้ ทีป่ ฏิบตั กิ าร จะกาหนดชนิดและจานวนผตู๎ อบสนองอืน่ ๆ ทต่ี ๎องการ ชุดตอบสนองพิเศษเคมี/ชีวะ ของ
ศูนยก์ ารแพทย์ของภูมิภาค หลงั จากประเมินสถานการณ์คร้ังแรกแล๎วเลือกทจ่ี ะใช๎ telemedicine เพ่ือตดิ ตํอ
กลบั หรอื โทรหาหนวํ ยเพื่อตอบกลับภายในประเทศหรอื ตาํ งประเทศท่จี ดั ขึ้นในระดับประเทศ เน้ือหาการ
ตอบสนองเหลําน้ีประกอบด๎วย MCBAT แหงํ ชาตแิ ละชุดสงํ กลับทางการแพทย์จาก USAMRIID AIT เป็นแหลํง
สํงกลับทางการแพทยท์ ่ีมีความเช่ยี วชาญสูงสาหรบั การสงํ กลับผ๎ูบาดเจบ็ จานวนมากทีม่ ีโรคตดิ เช้ือร๎ายแรงหรือ
ให๎คาปรึกษาเกยี่ วกับการจัดการที่เหมาะสมสาหรบั การจดั การผู๎ปวุ ยเจบ็ จานวนมาก

ด-13 ทมี ตอบสนองความเครียด
ก. ภารกิจของการจัดการความเครยี ดนี้ ชดุ ตอบสนองพิเศษคือการประเมนิ ดา๎ นจิตเภทเบื้องต๎น

สขุ ภาพจติ และการประเมนิ ความเครียดกํอนหรอื ในข้นั เร่มิ ตน๎ การจดั การความเครียดอาจจัดเตรยี มไว๎ ทาการ
คัดแยกผูป๎ วุ ยท่ีมอี าการจติ เภทและเพอื่ ทาการรักษาให๎อาการคงที่ ทมี งานนอ้ี าจใหก๎ ารจัดการความเครยี ด
เบื้องตน๎ แกผํ ูป๎ ฏบิ ัตหิ นา๎ ท่ที างทหารและพลเรือนและผร๎ู อดชวี ติ ตามทก่ี าหนด

ข.มีการจัดต้ังทีมบรหิ ารความเครียด ภายในไมํกป่ี ีทผ่ี าํ นมามีผ๎ูปวุ ยเจ็บจานวนมากและเหตุการณท์ ่ี
เลวร๎ายไดท๎ าให๎เห็นถึงคุณคาํ ของการควบคุมความเครยี ดในภาวะวิกฤตสาหรบั ทหารครอบครัวและพลเรอื นที่
ติดอยูํในความสบั สนวํุนวาย การปฏบิ ัตใิ นยามสงบผ๎นู าหนํวยได๎รับความชํวยเหลอื จากเจา๎ หนา๎ ที่ด๎านสขุ ภาพจติ
ในโรงพยาบาล โรงพยาบาลมีบทบาทสาคัญในการควบคุมวิกฤติความเครียดสาหรบั เหตุการณท์ ่ีนําเศร๎า
มากมาย ในยามสงบ ทหาร ตารวจ พลเรอื น และการบรรเทาภยั พบิ ัติ บรรยายสรุปผลหลังเหตกุ ารณส์ าคัญทา
ใหเ๎ หน็ ถึงคุณคําของการปฏิบัติภารกจิ มีคงอยูํเร่ือยมา และลดปัญหาความผดิ ปกติของความเครยี ดหลงั ผาํ น
เหตกุ ารณ์รา๎ ยๆลงได๎

ค. ความสามารถของชุดตอบสนองพิเศษในการจดั การความเครยี ด รวมถงึ
•ให๎การประเมนิ เบ้ืองตน๎ ของความเครียด การตอบสนองความเครียดและปญั หาการบาดเจ็บทาง
จิตวทิ ยา ระบุและจัดกลํุมประชากรท่ีมีความเส่ียง
•ใหก๎ ารประเมินเบอ้ื งตน๎ เก่ยี วกบั ความเครียดและความต๎องการดา๎ นสขุ ภาพจิต
•ให๎คาแนะนาแกํผู๎บงั คบั บญั ชาหรือหนวํ ยงานท๎องถ่ินเกีย่ วกับปญั หาสุขภาพจิตและความเครียด จัดให๎
มกี ารจัดการความเครยี ดในเหตกุ ารณ์ท่ีสาคญั รวมทง้ั การให๎คาปรกึ ษาและการใหค๎ าปรกึ ษาแบบกลุํม
•การสารวจและสมั ภาษณ์ การถามคาถาม และการระบกุ รณเี พ่ือขอคาปรึกษาและการรกั ษาตํอไป
•ใหค๎ าปรึกษาหรือเพม่ิ ดา๎ นสุขภาพจิตและความสามารถในการจดั การความเครยี ด

คํมู อื ราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทย์ในสนามในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 163

•ประสานงานเพ่ือเพมิ่ ทรัพยากรด๎านสขุ ภาพจิต / ความเครียด ตามทีก่ าหนด
ง.ชุดตอบสนองพิเศษการจัดการความเครยี ดจดั ทาขึ้นเพอื่ จัดการกับความเครยี ดสาหรบั การ
ดาเนินงานหลายประเภท สมาชิกทกุ คนควรเรยี นหลักสตู รการจัดการเหตุการณ์ทีส่ าคญั เจา๎ หน๎าท่ีมอื อาชีพ
อยํางน๎อยสองคนควรมีความเช่ียวชาญในดา๎ นการพัฒนาเด็กและวยั รํุน และสุขภาพจิต หัวข๎อทก่ี ารฝกึ อบรม
รวมถึง
•ความชํวยเหลอื ของผปู๎ ระสบภยั
•การบาดเจบ็ ทางจิตวิทยา
•ความผิดปกตขิ องความเครียดหลงั บาดเจบ็
•ประเภทของปัญหาสุขภาพจิตเมื่อเกิดภยั พิบตั ิ
•กลํมุ ความเสีย่ งพเิ ศษ
•กลุมํ อาการ "Burnout" ซึง่ เกี่ยวขอ๎ งกบั การบริการของมนุษย์ และเจ๎าหนา๎ ท่ีบรรเทาสาธารณภัย
จรรยาบรรณในการสัมภาษณ์ (ความลับและความเป็นสํวนตัว)
ผลกระทบจากการไดร๎ บั รังสีเคมี / ชวี ภาพ / รังสีและการวินจิ ฉยั และการรักษาที่แตกตาํ งกนั

ด-14 ทีมตอบสนองทางไกลผา่ นวิดโิ อ(Telemedicine )
ก. Telemedicine เชอื่ มการส่ือสารทส่ี าคญั สาหรบั ชุดตอบสนองพิเศษท่ีใช๎งานระบบอื่น ๆ เพอื่ ติดตํอ

กับ ศนู ย์การแพทย์และกิจกรรมอนื่ ๆ ตามทกี่ าหนด ชุดตอบสนองพเิ ศษชํวยให๎ผใ๎ู หบ๎ ริการด๎านการดแู ล
สขุ ภาพที่ออกปฏิบัตหิ นา๎ ที่และผเู๎ ชยี่ วชาญดา๎ นสุขภาพรายอน่ื ๆ สามารถให๎คาปรกึ ษาอยาํ งใกลช๎ ิดกับ
ผ๎ูเชีย่ วชาญในชาตเิ จ๎าบา๎ นหรอื ที่อืน่ ๆ ชุดตอบสนองพิเศษทางไกลผํานวิดโิ อสรา๎ งขึ้นระหวาํ ง ชดุ ตอบสนอง
พิเศษ ทอี่ อกปฏิบัติหน๎าท่ี และ ศูนย์การแพทย์ทส่ี นบั สนนุ และกิจกรรมอน่ื ๆ ชํวยใหส๎ ามารถแลกเปลยี่ นข๎อมูล
ด๎านสุขภาพและสํงผลให๎มคี วามสามารถในเร่อื งตํางๆดังนี้

•การปรบั ปรงุ การวนิ จิ ฉัยและการบาดเจ็บไดอ๎ ยาํ งรวดเรว็ และถกู ต๎อง
•กาหนดการรกั ษาทีเ่ หมาะสมที่แมนํ ยา
•ตรวจสอบสภาพทางการแพทยข์ องผป๎ู วุ ย
•สํงและรบั ข๎อมูลภยั คกุ คามทางการแพทย์ในรปู แบบเรียลไทม์อยํางรวดเร็วและอานวยความสะดวกใน
การวิเคราะห์ข๎อมลู ดังกลาํ วใหเ๎ ป็นขอ๎ มูลทางการแพทย์ เรํงการแจ๎งเตือนของทีมใหบ๎ ริการแพทย์อืน่ ๆ ท่ี
จาเป็นในการปรบั ใชเ๎ พอ่ื ตอบสนองตอํ ภยั พิบตั ิ / เหตุการณ์หลังจากการประเมนิ ครั้งแรกเสร็จสน้ิ และ
ขอ๎ กาหนดจะระบโุ ดยชดุ ตอบสนองพเิ ศษที่ออกปฏิบตั หิ นา๎ ที่
ข. ขนาดและความสามารถของชดุ ตอบสนองพเิ ศษทางไกลผาํ นวดิ โิ อจะขึน้ อยํกู บั จานวนของชดุ
ตอบสนองพิเศษทปี่ ฏบิ ตั ิหนา๎ ท่ี ประเภทของภารกิจ ระยะเวลาท่ีคาดวําจะใช๎ในการดาเนินการ และประเภท
และปรมิ าณของอปุ กรณ์ท่ใี ช๎งาน
ค. เพอื่ เพิ่มความสามารถในการทางานรํวมกนั ระหวํางทีมที่ออกปฏบิ ตั หิ นา๎ ท่ี และสง่ิ อานวยความ
สะดวกและหนํวยงานสนับสนุนอุปกรณ์ท่ีใชจ๎ ะเป็นไปตามที่มีอยํแู ละสามารถใช๎รํวมกนั ได๎ อปุ กรณ์นี้จะไดร๎ ับ

พ.อ.หญงิ จิราภรณ์ ชมศรี 164

การปรับปรงุ เม่ือมีการใช๎ระบบสารสนเทศทางการแพทย์อันทันสมัย (ฮารด์ แวร์และซอฟตแ์ วร์) ใหมํและจะมี
การพยายามปรับปรุงระบบเหลํานีใ้ ห๎เป็นมาตรฐาน ตลอดระบบยทุ ธวิธขี องกรมแพทย์ทหารบก และ
กองทพั บก

ง. เนือ่ งจากทรัพยากรของชดุ ตอบสนองพิเศษทางไกลผํานวิดิโอจะถูกจากัด จงึ ตอ๎ งมีการจดั ลาดบั
ความสาคัญของความต๎องการการสนบั สนนุ ชุดตอบสนองพิเศษทางไกลผํานวิดโิ อ มรี ะบบเสียงกระจายเสยี ง
ระบบวิดโี อการประชุมทางไกลระบบภาพดิจติ อลระบบข๎อมลู และเครือขาํ ยท๎องถ่ินท่ีมกี ารเขา๎ ถึงเครือขาํ ย
บรเิ วณกว๎าง ๆ ซงึ่ รวมถงึ ซอฟต์แวรแ์ บบบูรณาการเพ่ือสนับสนุน การเวชกรรมปอู งกนั การสํงกาลัง การ
สนบั สนุนการตดั สนิ ใจและเมื่อจาเป็นผ๎ใู ห๎บรกิ ารด๎านสขุ ภาพปอู นขอ๎ มลู ประวัติผ๎ูปวุ ยแบบดิจทิ ลั และการดแู ล
ผู๎ปวุ ย

จ. บริการท่จี าเป็นตํอการบรรลุภารกิจชุดตอบสนองพเิ ศษทางไกลผาํ นวดิ ิโอประกอบด๎วยเสยี ง
ข๎อกาหนดด๎านเสียงของชุดตอบสนองพิเศษทางไกลผาํ นวดิ ิโอประกอบดว๎ ยการส่ือสารภายในสาหรบั การ
ควบคุมการประสานงานและการประสานงานภายใน

•ข๎อมลู ชุดตอบสนองพเิ ศษทางไกลผาํ นวดิ โิ อจะขน้ึ อยกํู บั การใช๎การสํงข๎อความแบบสองทิศทาง
การประยุกต์ใชก๎ ารให๎คาปรึกษาสํวนใหญสํ ามารถทาได๎โดยใชเ๎ ทคโนโลยกี ารจดั เกบ็ และสงํ ตํอและ
ระบบการส่ือสาร
•บริการ Reach-Back เมือ่ มีการเปล่ียนแปลงขอ๎ กาหนดในระหวาํ งการปฏบิ ัตภิ ารกจิ การเข๎าถึงบริการ
ท่จี าเป็นต๎องใช๎จะรวมถึงการประชมุ ทางไกลแบบวิดีโอ จดหมายอิเลก็ ทรอนิกส์; เสยี ง; การถํายโอนไฟลภ์ าพ
เครอื ขํายบรเิ วณกวา๎ ง และอาจเป็นเพจจิ้ง ข๎อกาหนดเก่ยี วกบั แบนดว์ ิดท์ แบนดว์ ดิ ทต์ ามความต๎องการจะให๎
ความเปน็ ไปได๎ทีด่ ีทีส่ ดุ สาหรับการใหบ๎ รกิ ารด๎านโทรคมนาคมและการส่ือสารโทรคมนาคมขนาดเล็ก

ด-15 ความปลอดภยั ดา้ นอาหาร เวชกรรมป้องกันด้านการสัตว์ ทีมงานตอบสนองการดแู ลสขุ ภาพสัตว์
ก. ภารกิจของชุดตอบสนองพิเศษความปลอดภัยดา๎ นอาหาร การเวชกรรมปอู งกนั ด๎านการสตั ว์ และ

การดูแลสุขภาพสตั ว์ คือการประเมินระดบั ของการทาลายที่มีอยแํู ละ/หรอื ความเสยี่ งที่อาจเกิดขึน้ และเพ่ือ
ตรวจสอบการดาเนินการตํอไปท่แี นะนาเกย่ี วกบั สุขภาพสตั ว์และความปลอดภยั ของอาหาร ชดุ ตอบสนอง
พเิ ศษใหค๎ าแนะนาเกยี่ วกับ

•ประเดน็ ดา๎ นความปลอดภัยดา๎ นอาหาร / สตั วแพทย์ สตั ว์ปุา
•ให๎คาแนะนาแกํทอ๎ งถ่นิ เกยี่ วกับการตรวจสอบและการรกั ษาสัตว์ทไี่ ด๎รับบาดเจบ็
•ใหก๎ ารการรกั ษาสตั ว์ที่ถูกทารา๎ ยโดยเฉพาะอยาํ งยิ่งรวมท้ังกระบวนการชวํ ยชีวติ ท่ีชํวยชวี ิตหรือใน
กรณที ่เี หมาะสม การการุณยฆาตเพื่อปูองกันความทุกข์ทรมานทไ่ี มํพงึ ประสงค์จากกรณเี หลาํ น้นั ทีพ่ บใน
ระหวํางกระบวนการประเมิน
•ใหก๎ ารดูแลดา๎ นการสัตว์สาหรบั การค๎นหาทหารและสนุ ขั ก๎ูภยั เมือ่ ไดร๎ บั อนญุ าตก็ยังให๎ความสนใจไป
ยงั สัตวอ์ ืน่ ๆ ของหนวํ ยงานภาครฐั และเอกชนทเ่ี ข๎ารํวมในการดาเนนิ งาน

คมํู อื ราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทยใ์ นสนามในปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 165

ข. ความปลอดภยั ด๎านอาหาร การเวชกรรมปอู งกนั ด๎านการสัตว และการดูแลสขุ ภาพสัตว์ ชดุ
ตอบสนองพเิ ศษสามารถประเมนิ การปนเป้ือนของอาหารและโอกาสในการระบาดของโรคทีเ่ กิดจากอาหาร

•กาหนดขนาดของการมสี ํวนรํวมของสัตวใ์ นดา๎ นสาธารณสุขและโรคจากสตั ว์
•ทาการประเมินเบื้องตน๎ และแนะนาใหด๎ าเนนิ การแกไ๎ ข
•ประสานงานกบั องค์กร / หนํวยงานบรรเทาทุกขท์ ต่ี ิดตามผล
•ชวํ ยในการกาหนดการควบคุมสาหรับ พ้นื ท่ปี ฏิบตั กิ าร ประสานงานกับหนวํ ยงานและองค์กรดา๎ น
ความปลอดภยั ด๎านยาและอาหารทเ่ี ป็นทร่ี ๎ูจักในพ้นื ท่ปี ฏบิ ัติการ
ค. ความปลอดภัยของอาหาร การเวชกรรมปูองกนั ด๎านการสตั ว์ และการดแู ลสขุ ภาพสตั ว์ ชุด
ตอบสนองพเิ ศษต๎องไดร๎ บั การฝกึ อบรมเปน็ อยาํ งมาก และเตรียมพร๎อมทจ่ี ะให๎บรกิ ารด๎านการสัตว์สาหรับการ
ปฏิบัตกิ ารฉุกเฉนิ หลายประเภท สมาชิกทุกคนควรรักษาความชานาญด๎านการทหาร สมาชิกในทมี ทกุ คนควรมี
การฝึกอบรมดา๎ นสือ่ สัมพนั ธ์ สาขาวชิ าที่เฉพาะเจาะจงซึ่งการฝึกอบรมอาจมีคุณคํารวมถึง
•การชวํ ยเหลอื ผ๎ูรอดชวี ิต
•หลกั สตู รเกษตรของสหรฐั อเมรกิ า
•หลกั สูตรสตั วแพทย์อเมริกัน
•การรกั ษาพยาบาลฉุกเฉนิ
•เหตุการณน์ ิวเคลียร์ ชวี และเคมี (รวมถึงข๎อมลู การคุกคามของ คชรน. การทางานในสภาพแวดลอ๎ ม
ทป่ี นเปือ้ นและการปนเปือ้ นและการบาบัดรักษาสัตว์ท่ีปนเปื้อนจาก คชรน. )

พ.อ.หญงิ จริ าภรณ์ ชมศรี 166

ผนวก ต
สถานการณผ์ ปู้ ว่ ยเจ็บจานวนมาก

ต-1 กล่าวท่วั ไป
สถานการณผ์ ๎ปู ุวยเจบ็ เปน็ จานวนมากเกดิ ขึ้นเมื่อจานวนผู๎เสียชีวติ เกนิ กวําความสามารถทาง

การแพทยท์ ่มี ีอยูํในการรกั ษา และทาการสํงกลบั อยํางรวดเรว็ ในการปฏบิ ัตกิ ารบรรเทาภยั พบิ ัติและใน
ปฏิบัติการบรรเทาทุกข์และหลังเกิดการกํอการร๎าย สถานการณ์ผ๎ปู ุวยเจบ็ เป็นจานวนมากทีม่ ักเกิดขึน้
ตวั อยาํ งเชํน ภัยพบิ ตั ทิ ท่ี าลายทรพั ย์สนิ จานวนมากอาจสงํ ผลให๎เกดิ สถานการณก์ ารบาดเจ็บ การทาลาย
สถานท่ีใหบ๎ ริการทางการแพทยภ์ ายในชมุ ชน ผบ๎ู าดเจบ็ เหลํานี้ไมํสามารถไดร๎ ับการดแู ลรกั ษาในท๎องถ่ินได๎
ความต๎องการทางการแพทย์ท่ีมเี กนิ สถานท่ีบรกิ ารทางการแพทยท์ ่ีมเี หลอื อยํู

ต-2 การจัดการผู้บาดเจบ็ จานวนมาก (Mass Casualty Management)
- ผ๎ูท่ีตกเป็นเหย่อื อยใํู นข้ันตอนตาํ งๆของความเจ็บปวดและความทุกขล์ าบาก
- อุบตั เิ หตุอาจมกี ารบาดเจบ็ เพยี งคร้งั เดียวหรอื หลายครงั้ หรอื อาจไดร๎ บั บาดเจบ็ จากการรบตามแบบ

การบาดเจ็บอาจจะมคี วามซบั ซอ๎ นโดยการได๎รบั สัมผสั จาก คชรน. (เชนํ ในกรณีท่เี กดิ การร่วั ไหลเปน็ พิษหรือ
อุบัติเหตุโรงไฟฟูานิวเคลยี ร)์

- การบาดเจ็บจะครอบคลมุ ชวํ งอายตุ งั้ แตํเดก็ ทารกไปจนถึงผูส๎ ูงอายุ ผู๎ปกครองและคนที่รกั อาจไมํ
อยากให๎แยกผ๎ูปวุ ยออกไป แม๎กระท่ังเพ่ือใหม๎ ีการดแู ลรักษาทางการแพทย์

- ความรนุ แรงของเงื่อนไขทางการแพทย์จะแตกตาํ งจากการบาดเจบ็ เลก็ น๎อยตํอการบาดเจ็บสาหสั ท่ี
คุกคามชีวิต การดูแลทางการแพทย์อาจมีความซับซ๎อนเนื่องจากเงื่อนไขทางการแพทย์ที่มีอยํู (โรค การ
บาดเจ็บ หรือความพกิ าร)

- ผ๎บู าดเจ็บใหมจํ ะมาถึงกํอนท่ผี ป๎ู ุวยจะได๎รับการรกั ษา
- อาจมบี ุคลากรทงี่ ุนงงและหลงทางไปทั่วบรเิ วณ และอาจขดั ขวางการปฏบิ ตั ิงาน
- อาจมบี ุคคลทีไ่ มํได๎รับบาดเจ็บทีก่ าลงั มองหาสมาชกิ ในครอบครวั เพื่อนหรอื เพ่ือนรวํ มงาน การค๎นหา
ของพวกเขาอาจเปน็ อปุ สรรคตอํ การดาเนนิ การทางการแพทย์อยาํ งตํอเนื่อง
ก. การวางแผน. เพอื่ ให๎แนใํ จไดว๎ าํ การจดั การกับสถานการณ์ความเสยี หายอยาํ งมปี ระสิทธิภาพ ผู๎
วางแผนระบบบรกิ ารสุขภาพตอ๎ งพฒั นาแผนงานที่มีประสิทธิภาพ แลว๎ จึงฝึกซ๎อมตามกาหนดเวลา
(1) ในสถานการณท์ ี่มผี ูป๎ วุ ยเจ็บจานวนมาก ทรัพยากรทางการแพทย์หายาก การวางแผนตอ๎ งมีความ
ครอบคลุมและมปี ระสทิ ธิภาพในการใช๎ทรัพยากรทางการแพทย์ท่ีมีอยํู
(2) ข๎อควรพิจารณาในการวางแผนรวมถึง
•การจัดต้งั องค์ประกอบควบคุมเพื่อประสานงานกจิ กรรมท่ีกาลังดาเนนิ อยูํ และเผยแพรํขอ๎ มูลอัพเดต

คมํู อื ราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทยใ์ นสนามในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ 167

การรกั ษาพ้นื ท่ีและ จากัดการเขา๎ ถงึ บุคลากรท่ีไมํจาเป็น การติดตอํ สอ่ื สารระหวาํ งพื้นทีภ่ ายในสถานทหี่ รือ
บรเิ วณที่ทาการรักษา

•การจัดต้งั เขตพนื้ ท่ีการบาบดั รกั ษาและการเกบ็ รักษา
•การสร๎างรปู แบบการจราจรท่ใี หก๎ ารไหลเวียนของผูป๎ วุ ยและยานพาหนะอยํางราบร่นื
•การทาเครื่องหมายเสน๎ ทางไปยงั พื้นท่ีอ่ืน
•กาหนดบุคลากรทกุ คน (ทางการแพทย์และไมํใชํการแพทย์) ใหป๎ ฏบิ ัติตามสถานีท่ตี อ๎ งปฏบิ ัติตาม
รปู แบบ
•การจดั บุคลากรทางการแพทย์ให๎กับพนักงานในพื้นท่ีตาํ งๆ (เชนํ จากองค์กรบรรเทาทกุ ข)์ และ
อาสาสมคั รเพอ่ื เป็นพลเปล เป็นผู๎สงํ สารเพ่อื จดั หาอุปกรณใ์ หมแํ ละสาหรบั การทางานในหนา๎ ท่ีอนื่ ๆ
•การจดั หาโลหติ ทเ่ี พียงพอและ /หรือรายการอนื่ ๆ ใน สงิ่ อุปกรณส์ ายแพทย์ ทสี่ ามารถจัดหาได๎
•ให๎การอพยพอยํางทันทํวงที
ข. การซอ๎ มและการฝึกอบรม
(1) ต๎องมกี ารซอ๎ มรบตอํ สถานการณผ์ ู๎ปวุ ยเจบ็ เปน็ กลํุมก๎อน โดยการฝกึ ซอ๎ มพนักงานของหนวํ ยจะ
ค๎ุนเคยกับสถานที่ท่ีพวกเขาควรรายงานและควรทาอยาํ งไร
(2) บคุ ลากรทีม่ ิใชํทางการแพทย์ท่ไี ดร๎ ับมอบหมายใหป๎ ฏิบัติงานในหนวํ ยนี้ควรได๎รบั การฝึกอบรม
เกี่ยวกับเทคนคิ ท่ีเหมาะสมสาหรบั การบรรทกุ การขนย๎าย การนาลง การฝกึ อบรมนจ้ี ะชวํ ยเพิม่ ความสามารถ
ในการปฏิบัติงาน โดยลดความเมอ่ื ยล๎าและความเส่ยี งตอํ การบาดเจบ็ จากการขนสงํ ผ๎ปู วุ ยอยาํ งไมถํ ูกตอ๎ ง (ดู
รส. 8-10-6 สาหรบั ข๎อมลู เพ่ิมเตมิ )
(3) ในการดาเนนิ การเพ่ือบรรเทาภัยพิบตั ใิ นการตอบสนองตอํ เหตกุ ารณ์การกอํ การร๎ายหรือใน
สถานการณ์ความเสียหายอ่ืน ๆ หนวํ ยทหารอาจไมสํ ามารถดาเนนิ การไดเ๎ พยี งลาพงั แตรํ ํวมกับหนํวยงาน
บรรเทาทุกขอ์ ่นื ๆ องค์กรความชวํ ยเหลือด๎านมนษุ ยธรรมและกลํุมศาสนา แม๎วําจะไมํมีเวลาที่จะฝึกซ๎อมรบกับ
หนํวยงาน / หนวํ ยงานอ่นื ๆ ท่ีเกยี่ วข๎องหนวํ ยแพทยส์ ามารถฝกึ ซ๎อมรบเพ่ือตอบสนองตํอสถานการณ์ความ
สูญเสยี ท่ัวไปได๎ การฝึกซ๎อมครง้ั น้ีจะชวํ ยใหพ๎ วกเขาสามารถทางานได๎อยํางมีประสทิ ธิภาพ และสามารถรวม
และปรับตวั ใหเ๎ ข๎ากับการเปล่ียนแปลงในสถานการณ์จริงได๎งาํ ยขน้ึ

ต-3 ประเภทของการคัดแยก
ก. ประเภทของการคดั แยกคือการเรียงลาดับผ๎ูปุวยตามประเภทและความรุนแรงของการบาดเจ็บ

ความนาํ จะเป็นของการมีชวี ิตรอดและการจัดลาดบั ความสาคัญในการรักษาและการสงํ กลับ การคดั แยกชวํ ยให๎
ม่ันใจไดว๎ ําทรัพยากรทางการแพทย์ถูกนามาใชเ๎ พื่อใหเ๎ กิดประโยชนส์ งู สุดแกผํ ๎บู าดเจ็บจานวนมากที่สุด เพื่อให๎
ผ๎ทู ตี่ กเปน็ เหยื่อทกุ คนสามารถไดร๎ ับการดูแลทจ่ี าเปน็ ได๎ทนั เวลา อยํางไรก็ตามหลงั เหตุการณ์อาจจะไมมํ เี วลา
เพียงพอ จึงจาเป็นต๎องมีขนั้ ตอนการคดั แยก (หรอื การเรียงลาดับ) คอื กระบวนการจัดลาดบั ความสาคญั หรือ
จัดอันดับผ๎ทู ต่ี กเปน็ เหยอื่ การบาดเจบ็ ตามความต๎องการสํวนบคุ คล สาหรบั การผาํ ตดั ผลที่คาดวาํ จะไดร๎ ับจาก
เหยื่อแตลํ ะรายจะต๎องเปน็ ปัจจัยในกระบวนการตัดสนิ ใจกํอนท่ีจะมีการใช๎ทรัพยากรทางการแพทย์ที่จากดั ผูท๎ ี่

พ.อ.หญิง จิราภรณ์ ชมศรี 168

ตกเปน็ เหยือ่ จะถูกแบงํ ออกเป็นส่ีประเภท (หรือลาดับความสาคัญ) การจัดลาดับความสาคญั เหลําน้ีจะกลาํ วถึง
ในลาดบั ความเรงํ ดํวนทางการผาํ ตดั ท่ีนอ๎ ยลงไป

ข. ประเภทของการบาดเจ็บ 4 ประเภท จากการที่ไดร๎ บั บาดเจบ็ ท่ัวไปคือ
(1) ทนั ที หมวดหมํูนเี้ หมาะสาหรับผปู๎ วุ ยท่ีมอี าการตอ๎ งการ การรักษาชวํ ยชีวิตโดยทันที ตัวอยํางของ
การรกั ษานี้ คอื การควบคุมการตกเลือดจากปลายแขน โดยทั่วไปข้นั ตอนที่ใช๎มีระยะเวลาสั้น และใช๎ทรพั ยากร
ทางการแพทย์ไมํมาก
(2) รอได๎ ผู๎ที่ตกเปน็ เหยื่อในประเภทรอได๎สามารถทนตํอความลาํ ชา๎ ได๎ กํอนที่จะมีการผําตัดได๎โดยไมํ
สํงผลตํอผลลพั ธ์ที่ไมเํ หมาะสม เมอื่ ทรัพยากรทางการแพทย์มีจากดั เหย่ือผเู๎ คราะห์ร๎ายในประเภทนีจ้ ะถูกจัดไว๎
รอจนกวาํ จะได๎รับการดูแลเป็นกรณพี เิ ศษ ตัวอยํางเชํนมีการบาดเจบ็ ท่ีชอํ งท๎องอาจมีอวยั วะภายในได๎รบั
บาดเจ็บแตํไมมํ ีอาการตกเลือดอยาํ งมนี ัยสาคัญ กรณเี หลําน้อี าจรอไดเ๎ ปน็ เวลา 8 ถงึ 10 ชั่วโมงหลงั จากนัน้ จะ
มคี วามสมั พันธโ์ ดยตรงระหวาํ งเวลาท่ีลวํ งไปและการเกิดขึน้ ของภาวะแทรกซ๎อน ตวั อยํางอื่น ๆ ไดแ๎ กํ
•การบาดเจ็บของเน้ือเยื่ออํอนทีต่ ๎องใชก๎ ารตดั สมอง
•การบาดเจบ็ ของกระดูกขากรรไกรโดยไมํกระทบกระเทือนทางเดินหายใจ
•การบาดเจ็บที่เสน๎ เลอื ดท่ีมีการไหลเวียนของหลักประกันท่ีเพียงพอ
•การทาลายระบบทางเดนิ ปัสสาวะ
•รอยร๎าวทต่ี อ๎ งใช๎การจัดการการผําตัดการหยอํ นยานและการตรงึ ภายนอก
•ตาและการบาดเจ็บของระบบประสาทสวํ นกลาง
(3) เลก็ นอ๎ ย หรอื ผู๎ปวุ ยนั่ง ผปู๎ วุ ยเหลํานีป้ ระกอบดว๎ ยผท๎ู ่ตี กเป็นเหยอ่ื ท่ีมอี าการบาดเจบ็ ทผ่ี ิวเผินไมํ
จาเป็นตอ๎ งมีการทาความสะอาดมาก มีการระงับความรสู๎ ึกเฉพาะท่ี การดูแลบาดแผลบาดทะยัก และการใช๎
เครือ่ งชวํ ยปฐมพยาบาล ถกู นาทางออกจากบรเิ วณทที่ าการสารวจไปยงั พนื้ ที่ท่ไี ดร๎ บั การปฐมพยาบาลอยําง
รวดเรว็ ตัวอยํางเชนํ การเผาไหมน๎ ๎อยกวาํ ร๎อยละ 15 ของพื้นทผ่ี ิวกายทัง้ หมด ยกเว๎นคนที่เกยี่ วข๎องกบั ใบหน๎า
มือและอวัยวะเพศ ตวั อยํางอ่ืน ๆ ได๎แกํ
•กระดกู สนั หลงั สํวนบน เคลด็ ขดั ยอก
•รอยถลอก
•ความผดิ ปกติเกี่ยวกับพฤตกิ รรมหรอื การรบกวนทางจิตทช่ี ัดเจนอื่น ๆ
(4) คาดวําจะถงึ แกํกรรม ผ๎ทู ่ีตกเปน็ เหยือ่ ในประเภทนี้มีอาการบาดเจบ็ ท่ีครอบคลุมถึงแมว๎ าํ จะเปน็
อบุ ตั ิเหตแุ ตเํ พียงผ๎เู ดียว และมปี ระโยชน์ในการใช๎ทรัพยากรทางการแพทย์ท่ีดที ส่ี ุดเพือ่ ให๎อยํูรอดเป็นไปไมไํ ด๎
ในระหวาํ งสถานการณ์ความสญู เสียขนาดใหญํผปู๎ ุวยประเภทนจ้ี ะต๎องใชท๎ รัพยากรที่มเี หตุผลจากัด ทีจ่ ะ
นามาใชอ๎ ยํางชาญฉลาดกับผ๎เู สยี หายอืน่ ๆ อีกหลายคน ผ๎ูปวุ ยที่คาดหวงั ควรแยกออกจากมุมมองของผ๎ูทต่ี ก
เป็นเหยื่อรายอ่ืน แตพํ วกเขาไมํควรละทิ้ง เหนือสิง่ อื่นใดคนหนึ่งพยายามทจ่ี ะทาให๎พวกเขารส๎ู ึกสบายใจด๎วยสง่ิ
ทจ่ี าเป็น ตวั อยาํ งของประเภทน้ี ไดแ๎ กํ
•ผปู๎ วุ ยท่ีไมํไดร๎ บั การตอบสนองท่ีมอี าการบาดเจ็บท่ีศีรษะแทรกซึม
•บาดเจ็บไขสันหลงั อักเสบสงู

คํมู ือราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทยใ์ นสนามในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 169

•การไหม๎คร้ังทีส่ องและสามในสวํ นที่เกินพ้นื ผิวราํ งกาย รอ๎ ยละ 60
•ชอ็ ตทีร่ ุนแรงโดยมีการบาดเจ็บหลายครงั้ การหายใจแบบ Agonal

ต-4 องค์ประกอบของการควบคุม
ก. กุญแจสํูการจดั การกบั สถานการณ์ความเสียหายโดยรวมคือการควบคุมเพ่ือเพิ่มประสิทธภิ าพใน

การดาเนินการจดั การผปู๎ วุ ยจานวนมาก มกี ารกาหนดองค์ประกอบการควบคุมในสถานทเ่ี พ่ือประสานงาน
ดา๎ นตาํ งๆของการสนบั สนนุ ผอู๎ านวยการสถานบาบัด (หรอื ถา๎ สถานทีใ่ หบ๎ ริการทางการแพทย์ทางานอยํางเป็น
อิสระจากองคก์ รบรรเทาทกุ ข์อนื่ ๆ) ผ๎ูบังคบั หนํวยจะกาหนดบุคคลทจ่ี ะเป็นผูค๎ วบคุมองค์ประกอบการควบคุม
องค์ประกอบนี้รบั ผิดชอบสาหรับ

•การดาเนินการตามแผน
•การสร๎างความปลอดภัย
•จากัด การเข๎าถงึ พน้ื ท่ี
•ติดตามกิจกรรมตํอเน่ือง
•ใหข๎ อ๎ มลู การปรบั ปรงุ ตามทีก่ าหนด
ข. การสอ่ื สารด๎วยการคัดกรอง การรักษา พืน้ ที่รบั ไว๎รกั ษาพยาบาลเป็นส่ิงจาเปน็ สาหรับการทา
ภารกจิ ให๎สาเร็จในการประสานงานและการควบคุม หากไมํสามารถใช๎งานระบบโทรศัพท์หรือวทิ ยสุ ่ือสารได๎
ระบบผู๎นาสารจะถูกใช๎โดยใช๎อาสาสมคั รบางคนหรือผูป๎ วุ ยนอกเพ่อื ทาหนา๎ ท่ีน้ี

ต-5 การจดั ตั้งการคัดแยก การรกั ษาและการรับไว้รกั ษาพยาบาล
ขึ้นอยูกํ ับสถานที่ตั้งของผ๎ูบาดเจบ็ จานวนมาก การจัดพื้นท่ีการบาบดั รักษาและการถือครองพื้นท่ีอาจ

เกดิ ขึ้นในโรงพยาบาลหรอื คลินกิ ที่มีอยซํู ึ่งเปน็ ทพ่ี ักพิงชั่วคราว หนวํ ยภาคสนามหรือนอกอาคาร ใช๎โรงพยาบาล
หรือคลนิ ิกที่มีอยํู

(1) เมอ่ื มีการใช๎โรงพยาบาลหรือคลนิ ิกทมี่ ีอยูํบริเวณท่ีทาการศกึ ษาควรจะเข๎าถึงไดง๎ ํายสาหรบั ทมี รบั
ผปู๎ วุ ยครรภเ์ ขา๎ รถพยาบาลภาคพ้นื ดนิ และทางอากาศ และยานพาหนะฉุกเฉนิ อื่น ๆ รวมถึงสินทรพั ย์ด๎านการ
ขนสงํ ทไี่ มํได๎จัดเตรยี ม (เชํน รถของเอกชนหรือรถบรรทุกของกองร๎อย ) ต๎องจัดสรรพ้นื ท่ีอยํางเพียงพอสาหรบั
การตอบสนองตํอรถพยาบาลและยานพาหนะภาคพนื้ ดินเพ่ือให๎แนํใจได๎วาํ การจราจรจะราบรนื่ นอกจากนี้
พน้ื ทจี่ อดเฮลิคอปเตอรจ์ าเป็น พ้ืนทจ่ี อดเฮลิคอปเตอร์ต๎องพรอ๎ มใชง๎ าน เม่ือวางแผนหรือใช๎สิง่ อานวยความ
สะดวกที่มีอยํู อันตรายจากสายไฟและสงิ่ กดี ขวางอ่นื ๆ ต๎องได๎รบั การพิจารณาเมอื่ ตง้ั เขตพืน้ ทีล่ งจอด
เฮลคิ อปเตอร์ทีป่ ลอดภัย ข๎อกาหนดเหลาํ นมี้ ักจะได๎พบการจัดตงั้ ห๎องฉุกเฉนิ โรงพยาบาล แม๎กระน้นั กต็ าม
คลินกิ บางแหํงอาจไมํได๎รับผ๎ูปุวยท่ีได๎รบั การขนย๎ายโดยยานพาหนะฉุกเฉินโดยเฉพาะอยํางย่งิ เม่อื ต้ังอยูํใน
อาคารสานักงานและข้นึ อยกํู ับจานวนผู๎ท่ตี กเปน็ เหย่ือ อาจจาเป็นตอ๎ งใช๎พ้นื ทเ่ี พม่ิ เติมเพ่ือรองรบั การไหลของ
ผปู๎ วุ ย (เชํน เคร่ืองเลอ่ื ยสายพานทร่ี องรับเปล (เม่อื ไมํมเี ครื่องมืออ่นื ) สาหรบั วางผป๎ู ุวยท่จี ะถกู คดั กรอง อยาํ ง
นอ๎ ยทีส่ ุดควรจัดเจ๎าหน๎าที่สองคนสาหรบั การคัดแยกระหวํางสถานี การฟน้ื คนื ชวี ิตและการให๎สารน้าเพ่ิม

พ.อ.หญงิ จิราภรณ์ ชมศรี 170

ปรมิ าตรของหลอดเลือดจะเริ่มตน๎ ในพ้ืนทที่ าการคดั แยก ต๎องมีการควบคุมการไหลของผ๎ูบาดเจ็บในบริเวณท่ี
ทาการคัดแยก อาจจะมเี สียงและความสบั สนสํงผลตํอผูท๎ ่ีตกเป็นเหยือ่ ผเ๎ู คราะห์รา๎ ยได๎ในพ้นื ที่ที่ทาการคัดแยก
ปัจจยั เหลาํ นีอ้ าจสํงผลกระทบตอํ ความสามารถของบุคลากรทางการแพทย์ในการประเมนิ และจดั ลาดับ
ความสาคญั ของเหย่ือแตลํ ะรายอยาํ งละเอยี ด

(2) กาหนดพ้นื ที่เฉพาะภายในสถานท่ีทกี่ าหนดสาหรบั หมวดหมูํในการคัดแยก การรวมกาลังพล และ
องคป์ ระกอบการควบคมุ นอกจากน้ตี ๎องระบเุ ส๎นทางการจราจรภายในไปยังพ้ืนท่ีไปยังพื้นทข่ี องหอ๎ งเอกซ์เรย์
ห๎องแลป หอ๎ งเตรียมการผาํ ตัด และพน้ื ทรี่ ับไว๎รกั ษา

•ควรมกี ารจัดพื้นท่ีสาหรบั แตํละประเภท แตํละพน้ื ท่ีควรมีการระบุไวอ๎ ยํางชัดเจนและมีการทา
เครอ่ื งหมายเส๎นทางไปยังพน้ื ทดี่ งั กลําว การทาเคร่ืองหมายสามารถทาไดโ๎ ดยใช๎แผํนสีตาํ งๆหรอื ระบบตวั เลข
แตลํ ะพน้ื ทส่ี ามารถกาหนดให๎เปน็ สหี รอื จานวนเฉพาะและเสน๎ ทางไปยังพื้นที่ทท่ี าเครื่องหมายไว๎ ระบบ
เครือ่ งหมายทีใ่ ช๎ควรทางานในชวํ งเวลาทมี่ กี ารมองเห็นทด่ี ีและ มีข๎อจากดั (เชํนในเวลากลางคนื หรอื ในระหวําง
ที่ขาดแคลนพลังงาน) วัสดทุ ใี่ ช๎ในการทาเครื่องหมายควรจัดทาขน้ึ เม่ือมีการจัดทาแผนการจดั ทาแผนรองรับ
ผป๎ู วุ ยเจบ็ จานวนมากไว๎จนกวําจะมกี ารใช๎งาน ไมํควรใช๎วสั ดุเหลําน้ีเป็นภาษาเฉพาะ เชํน ภาษาองั กฤษ
เน่ืองจากการใชภ๎ าษาองั กฤษอาจจะไมใํ ชภํ าษาหลักในพ้นื ที่ (เหตผุ ลท่ีสีและตัวเลขมีประสิทธภิ าพมากข้นึ )

•ควรกาหนดบุคคลสองคนขึ้นมา บคุ ลากรทางการแพทย์หน่งึ คน และสาหรับบุคลากรที่มใิ ชํทางการ
แพทย์อีกหนึ่งคน ผอ.สถานที่ใหบ๎ ริการควรกาหนดแตํละคนท่จี ะทาการให๎คาแนะนา การใชร๎ ะบบนช้ี ํวยให๎
มั่นใจได๎ถึงการใช๎ทรพั ยากรที่มีอยูํอยาํ งมปี ระสิทธิภาพ และอนญุ าตใหม๎ ีการจัดสรรทรัพยากรใหมเํ มื่อมีการ
เปล่ยี นแปลงข๎อกาหนด ผป๎ู ุวยประเภทเลก็ น๎อยสามารถใชเ๎ ปน็ กาลังพลเพิม่ เติม ในขณะทร่ี อการจัดเตรยี มการ
เคลื่อนยา๎ ย พวกเขาสามารถทาหน๎าทเ่ี ป็นพลเปล หรือเพื่อเพ่ิมบคุ ลากรทางการแพทยเ์ พ่ือให๎พวกเขาสามารถ
เขา๎ รบั การรักษาทางการแพทยไ์ ด๎

•การควบคมุ หนํวยในการเขา๎ ถงึ ทกุ พ้ืนท่ีตามท่ีต๎องการ
•ระบบการสอ่ื สารภายในควรได๎รบั การแก๎ไขตามความตอ๎ งการเพ่ือใหส๎ ามารถส่ือสารกบั พ้ืนทสี่ าคญั ๆ
ภายในสถานท่ีได๎ หรือถา๎ ไมํมีระบบอยูํ จะสรา๎ งระบบผ๎ูนาสารข้ึน
(3) รปู แบบตัวอยํางของสถานีการจัดการผปู๎ ุวยเจ็บเปน็ กลุํมก๎อนแสดงไว๎ในรูปที่ ต-1พื้นที่ทค่ี วร
วางแผนและพื้นที่ท่ีกาหนดข้ึนสาหรับการปนเปื้อนของผู๎ปุวยหากจาเปน็ ตัวอยํางนเี้ ปน็ กองร๎อยเสนารักษ์ซง่ึ
รวมถึงการเสรมิ การผาํ ตัด สถานการณค์ วามสญู เสียในแตลํ ะครัง้ จะไมํซ้ากนั สาหรับจานวนและประเภทของ
การบาดเจ็บ ส่ิงอานวยความสะดวกทางการแพทยท์ ี่มอี ยํูและทรัพยากรทางการแพทย์ท่ีสามารถใชร๎ ักษาได๎
สถานการณผ์ ๎ูปวุ ยเจบ็ จานวนมากควรได๎รับการปรับเปลีย่ นเพื่อใหพ๎ อดกี ับความเปน็ จริงของสถานการณ์ความ
สูญเสยี โดยเฉพาะ
ข. ใช๎โครงสรา๎ งทพ่ี รอ๎ มใช๎งานหรอื หนวํ ยแพทยภ์ าคสนาม สถานการณ์ผ๎บู าดเจบ็ จานวนมากเกิดข้ึนใน
พ้ืนที่หํางจากโรงพยาบาลหรือคลนิ กิ ท่จี ัดตัง้ ข้นึ หรือในบริเวณทส่ี ถานทนี่ ้นั ถกู ทาลาย อาจไมเํ ปน็ ประโยชนห์ รอื
เปน็ ไปได๎ที่จะสงํ กลับหรือเคล่ือนยา๎ ยเหย่อื ไปท่โี รงพยาบาลหรือคลินิกนอกพน้ื ทภี่ ยั พิบัติ ขอ๎ กาหนดสาหรับการ
จัดต้งั พน้ื ที่เปน็ เชนํ เดียวกบั เมื่อมโี รงพยาบาลหรือคลินิกท่มี ีอยํู รูปแบบจะแตกตํางกันไปขึ้นอยกํู ับโครงสร๎างท่ี

คูํมอื ราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทยใ์ นสนามในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 171

ใช๎ ต๎องใช๎ความระมดั ระวังในการพัฒนารูปแบบการจราจรเพ่อื หลีกเลย่ี งความแออดั และการแยกเสน๎ ทาง
ภายในและการไหลเวยี นของผ๎ูปุวย อกี ทางเลือกหน่งึ คอื การจัดต้งั หนํวยแพทย์ภาคสนาม (เชํน กองรอ๎ ยเสนา
รกั ษ์ สนับสนนุ พืน้ ทส่ี ํวนหน๎า) ในบริเวณใกล๎เคียงกับพ้ืนทภี่ ัยพิบตั ิและใช๎เป็นสถานทบ่ี าบัด

ค. การจัดตั้งสถานีในการดูแลผปู๎ วุ ยเจ็บจานวนมาก
ในบางกรณีอาจมีการจัดตง้ั สถานีดูแลผู๎ปวุ ยเจบ็ จานวนมากขน้ึ นอกอาคาร นเี่ ป็นความจริงโดยเฉพาะ
อยํางย่งิ กบั ผลพวงของแผนํ ดินไหวรนุ แรง ทค่ี วามมั่นคงของโครงสรา๎ งทเี่ หลอื ถูกทาลายหรอื เมอ่ื เกิดพายุใหญํ
ขึ้น เมอื่ เกดิ เหตุการณ์เชํนนี้ การใชร๎ ํมเงาทสี่ ามารถหาได๎ และถ๎าต๎องการความปลอดภัยควรมีหลงั คา ถ๎าสภาพ
อากาศเลวรา๎ ยเกดิ ขึ้นพ้นื ท่ีสาหรบั การบาดเจ็บเลก็ น๎อยทีส่ ุดจะยังคงอยํูกลางแจ๎ง พืน้ ทที่ ี่ทาการคัดแยกต๎อง
สามารถเขา๎ ถงึ ดว๎ ยยานพาหนะและมพี ้ืนทเี่ พียงพอสาหรบั ยานพาหนะ นอกจากนไ้ี มํควรตั้งไกลจากพ้นื ทีก่ าร
รกั ษาเนื่องจากระยะทางจะเพ่ิมภาระใหก๎ ับพลเปล เม่ือคัดกรองแล๎วผู๎ปวุ ยควรถูกนาเขา๎ ไปในท่พี ักพิงชวั่ คราว
โดยเร็วทส่ี ดุ เทาํ ท่ีจะเป็นไปได๎ การใช๎ท่พี ักพิงชวั่ คราว (เชนํ ถ้า) อาจต๎องใช๎จนกวําจะสามารถหาหรอื จดั ต้ังที่
พักพงิ ท่ีเหมาะสมขึ้นได๎

ต-6 การสง่ กลับทางการแพทย์
เมื่อเกดิ เหตกุ ารณ์ความไมํสงบเรยี บรอ๎ ยจานวนผป๎ู ระสบภยั มักจะมจี านวนมากกวํารถฉุกเฉนิ และ

รถพยาบาลที่มอี ยูํ ดังน้ันแผนรองรบั ผ๎ูปุวยเจ็บควรรวมถงึ ข๎อพิจารณาตาํ งๆตามรูปท่ี ต-1

พ.อ.หญงิ จริ าภรณ์ ชมศรี 172

รูปที่ ต-1 สถานอี บุ ัติเหตสุ วํ นบุคคลท่ีมีพืน้ ท่จี ดั เกบ็ และบริเวณทด่ี แู ลอยํางนอ๎ ยทต่ี งั้ อยูํกลางแจง๎

คมูํ อื ราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทย์ในสนามในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 173

การใชย๎ านพาหนะที่ไมํใชยํ านพาหนะทางการแพทย์ และอากาศยาน (เชํน จากกลํุมศาสนา อาสาสมัครและ
ธุรกิจชุมชน) เมือ่ ใดกต็ ามท่ีเป็นไปไดผ๎ ๎ูที่ตกเป็นเหยื่อสงํ กลบั ในรถพยาบาลฉุกเฉนิ และยานพาหนะฉุกเฉิน
ผู๎ปวุ ยเหลํานี้จะไดร๎ ับประโยชน์มากท่สี ุดจากการให๎ดูแลระหวาํ งทาง เหยอื่ ผ๎ูเคราะห์รา๎ ยทไ่ี ด๎รบั บาดเจ็บ
เลก็ น๎อยและมีอาการไมเํ จ็บมากสามารถขนสงํ โดยการยานพาหนะทมี่ ิใชํทางการแพทย์โดยไมํต๎องมีความเสยี่ ง
รา๎ ยแรงของการพยากรณโ์ รคทางการแพทย์ทีเ่ ลวรา๎ ยลง

ต-7 disposition of remain
ในสถานการณผ์ ๎ูปุวยเจบ็ จานวนมาจะมเี หยื่อทีเ่ สยี ชีวิตกํอนท่ีจะถงึ บรเิ วณท่ีทาการรักษา (ตายเมื่อ

เดินทางมาถึง) หรือผูท๎ ่ีเสยี ชีวติ จากการบาดเจบ็ กํอนทจี่ ะสามารถรกั ษาตวั ใหม๎ ีอาการคงที่และสงํ กลับตํอไปได๎
ควรตง้ั พืน้ ทเี่ กบ็ ศพชั่วคราวไว๎หํางจากบริเวณท่ีทาการทดลองและบริเวณที่ทาการรกั ษา ถ๎ามกี ารจัดต้ังสถานี
ภายนอกบริเวณนี้อาจเปน็ ทีต่ ้ังอยหูํ ลังกาแพงก้นั ธรรมชาติ เชนํ ตน๎ ไมห๎ รอื สามารถตัง้ คําได๎โดยการใชเ๎ ตน็ ท์หรอื
ผา๎ ใบกันฝน พน้ื ท่ีน้ีไมใํ ชํสถานท่ีเก็บศพจรงิ เน่ืองจากไมํมีอุปกรณ์ท่ีจาเป็น พนื้ ที่การถือครองต๎องใชพ๎ นักงาน
น๎อยทีส่ ุดเพือ่ ความปลอดภัย ยังคงมีการระบุและถํายโอนไปยงั สถานทฝ่ี ังศพโดยเร็วที่สดุ

พ.อ.หญงิ จิราภรณ์ ชมศรี 174

ผนวก ถ
การปฏิบตั ิการช่วยเหลอื ภยั พบิ ัติ

ถ-1 ทัว่ ไป
ก. ในระหวาํ งการดาเนินการใหค๎ วามชํวยเหลอื ด๎านภยั พบิ ตั ิสงิ่ สาคญั คือการตอบสนองบริการสุขภาพ

จะเปน็ ไปอยํางรวดเรว็ วางแผนและประสานงานกนั อยํางท่ัวถงึ สิง่ นี้สามารถทาได๎โดยการพัฒนาแผนเผชิญ
เหตุ ความเข๎าใจแผนตอบสนองของรัฐ และการกาหนดขอบเขตหน๎าทีแ่ ละความรบั ผิดชอบและการประเมนิ
อยํางรวดเรว็ เกย่ี วกับขอ๎ กาหนดด๎านการดแู ลสขุ ภาพท่เี กิดจากภัยพิบัติ

ข. ในการดาเนินงานเหลํานหี้ นวํ ยงานรัฐบาลอ่ืน ๆ อาจมบี ทบาทนา ความเขา๎ ใจในการจัดการคาสง่ั /
การประสานงานเป็นส่งิ จาเป็นในทุกระดับ เพ่ือให๎ได๎ความพยายามที่มรี วมกันทัง้ หมดและหลีกเลีย่ งการทาซา้
กันทไี่ มํจาเป็นและเป็นผลเสีย

ถ-2 ดา้ นการสนบั สนุนทางธรุ การ
ก. เพื่ออานวยความสะดวกในการจัดการบุคลากรและทรัพยากรที่เกิดน้าทวํ มในเขตภยั พิบัตินนั้ จาเป็น

ทีจ่ ะต๎องจดั ตง้ั จดุ ศูนย์กลางการบริหารให๎เรว็ ท่ีสดุ เทําทีจ่ ะเปน็ ไปได๎ในพื้นทภ่ี ัยพิบัติ เมื่อแพทย์ใหญํหนํวย
ปฏบิ ตั ิการเฉพาะกจิ ได๎รบั การแตํงตง้ั และฝาุ ยอานวยการของเขาได๎รบั การจดั ตั้งข้ึน กองบญั ชาการทจี่ ดั ต้งั
หนวํ ยงานบรหิ ารนีม้ หี น๎าทใี่ นการจดั ทา รปจ. สาหรับการดาเนนิ งาน รปจ. นก้ี าหนดรปู แบบรายงานความ
ตอ๎ งการในการสงํ และรายละเอยี ดเก่ยี วกับการจัดการอน่ื ๆ ทีจ่ าเปน็ เพื่อเพ่ิมประสทิ ธิภาพในการจดั การ
เน่อื งจากกองกาลังที่ออกปฏิบตั ิหนา๎ ท่ีอาจมลี กั ษณะเปน็ รํวมกนั หรอื อาจมาจากหนํวยท่ีแตกตํางกนั เชนํ จาก
กองกาลังประจาการ กองกาลังสารองของกองทัพสหรฐั อเมรกิ า หรอื หนํวยรักษาความปลอดภยั แหํงชาติ จะไมํ
มีระบบการรายงานท่ัวไป ตอ๎ งมกี ารกาหนดหนํวยบรรเทาสาธรณภัยท้ังหมดเพื่อใช๎

ข ระบบการสื่อสารรํวมกนั ระหวํางหนํวยงานตาํ งๆ / กองกาลังที่ออกปฏบิ ัตหิ น๎าที่จะต๎องมกี ารจัดตงั้
ข้นึ ในชํวงต๎นของการทางาน ถา๎ ไมสํ ามารถเข๎าถึงระบบการควบคมุ และบังคบั บัญชา กองกาลงั ที่ออกปฏิบัติ
หนา๎ ท่ีในการบรรเทาทุกข์อาจะมปี ระสทิ ธิภาพโดยรวมลดลง

ค. ทกุ หนวํ ยงานไมํวาํ จะเปน็ ด๎านการบริหารหรือการปฏบิ ตั ิงานต๎องมีการจัดการดา๎ นสงํ กาลังและ
ความตอ๎ งการของตนเอง รวมถึงโน๎ตบค๏ุ กระดาษ ดนิ สอ ปากกา อปุ กรณ์อัตโนมตั ิ (คอมพิวเตอร์ แล็ปท็อป
เครอื่ งโทรสาร) เครอื่ งพมิ พด์ ีด และอืน่ ๆ ชมุ ชนท๎องถ่นิ ในพ้นื ทภ่ี ัยพิบัติจะไมํสามารถให๎การสนบั สนุนน้ไี ด๎

ง. เม่อื มกี ารใช๎งานทมี เลก็ ๆ พวกเขาจะต๎องประสานงานการสนบั สนนุ ท่พี ักและการให๎อาหารกอํ นที่
จะมีการใชง๎ าน ทีมงานไมสํ ามารถคาดเดาได๎วําจะสามารถพักในโรงแรม / โรงแรมท่ีไมํเสียหายในพนื้ ท่ภี ัยพิบัติ
หรอื พืน้ ทีห่ ํางไกลได๎ พวกเขาตอ๎ งเตรียมพร๎อมท่จี ะนอนหลับและรับประทานอาหารในสภาพแวดล๎อมสนาม

คํูมอื ราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทยใ์ นสนามในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 175

ถ-3 การจดั ลาดบั ความสาคญั ของการสนบั สนนุ
ก. ในขั้นตอนแรกของการดาเนนิ การใหค๎ วามชํวยเหลือดา๎ นภยั พบิ ัติความสาคัญของการสนับสนนุ คอื

การชํวยเหลือการรกั ษาและการอพยพผ๎ปู ระสบภยั เพือ่ ให๎ การเวชกรรมปอู งกนั (รวมถึงน้า) และการประกัน
คุณภาพอาหารและความปลอดภยั ควรใช๎การสํงกลับของทหาร (โดยเฉพาะอยํางย่ิงเฮลิคอปเตอร์) เพ่ือเพิ่ม
ความสามารถของพลเรือนเพ่ือให๎มั่นใจได๎วาํ พน้ื ท่ภี ัยพิบตั ิทั้งหมดได๎รับอยาํ งเพียงพอ ควรใช๎การสํงกลับทาง
พ้ืนดนิ ท่เี ครอื ขํายถนนยงั คงเดิมและไมํถูกบลอ็ กโดยเศษหรือเศษหนิ ความสามารถในการสํงกลบั ทางอากาศใน
พืน้ ท่ที ี่ไมสํ ามารถเข๎าถงึ ได๎โดยทางถนน หรอื ทสี่ าคญั ของการบาดเจ็บท่ีสํงกลับทางอากาศ สง่ิ อานวยความ
สะดวกทางการแพทยท์ ี่มีอยํูเดิมที่มีความเสยี หายอยาํ งตอํ เนอื่ ง อาจถูกนามาใชห๎ ลงั จากท่ีไดร๎ ับการตรวจสอบ
เพ่อื ใหแ๎ นํใจ ท่ีพยาบาลกองพัน ทพ่ี ยาบาลกองพล สามารถจดั ตั้งได๎ในพนื้ ที่ทีจ่ าเป็นต๎องมีการชวํ ยเหลือทาง
การแพทย์ แตสํ ถานพยาบาลทีม่ ีอยูํไมสํ ามารถให๎การสนบั สนนุ ได๎ นอกเหนือไปจากการปฏิบัติงานทเี่ ป็นอิสระ
แลว๎ บุคลากรทางการแพทยท์ หารอาจใชเ๎ พ่ือเพ่มิ บุคลากรในสถานพยาบาลทางการแพทย์

•การเวชกรรมปอู งกนั ที่มีความพรอ๎ มใช๎งาน สามารถลดอบุ ัตกิ ารณ์ของโรคและอตั ราการตายเนอ่ื งจาก
สาเหตุของโรค การควบคุมพาหะและหนูทเี่ ป็นโรคสตั ว์ รบกวนการหยดุ ชะงักของสิง่ อานวยความสะดวกดา๎ น
สุขอนามัย การกาจดั ขยะและระบบระบายน้าทิ้ง นอกจากน้จี าเป็นต๎องใชท๎ รัพยากรการเวชกรรมปูองกนั เพอ่ื
ความปลอดภยั ในการจดั หาน้าในพืน้ ที่ปฏิบตั ิการ

•ทรัพยากรด๎านการสัตวต์ อ๎ งมีเพ่ือสรา๎ งความม่นั ใจและความปลอดภัยในการจัดหาอาหารในพนื้ ทภี่ ยั
พบิ ตั ิ เปน็ เร่อื งสาคัญอยํางยิ่งในสภาพแวดลอ๎ มท่ปี นเปือ้ นของ คชรน.

ข. เน่ืองจากภาระงานของผ๎ูปุวยลดลง การสนับสนนุ ทส่ี าคัญสามารถเปล่ียนจากการจัดการการ
บาดเจบ็ ไปเปน็ การสนับสนนุ ประเภทอื่น ๆ บุคลากรด๎านสุขภาพจติ สามารถดาเนินการสารวจและใหก๎ าร
ชวํ ยเหลอื ตามทตี่ ๎องการ เจ๎าหน๎าท่ีดา๎ นการสัตว์สามารถมีแนวโนม๎ ท่ีจะได๎สตั ว์เลีย้ งและสตั ว์ปาุ ทบ่ี าดเจ็บ ทั้งนี้
ขึน้ อยํูกับกฎระเบยี บทเี่ กี่ยวกับที่อยํูอาศยั ชัว่ คราวหรือศูนย์ชวํ ยเหลือชวี ิตความชวํ ยเหลือดา๎ นการสตั ว์อาจต๎อง
ใช๎กับสัตว์เล้ียงทเ่ี ปน็ ของเอกชนไมํได๎รบั อนญุ าตใหอ๎ ยํูกบั เจา๎ ของของพวกเขาในสถานทเี่ หลาํ นี้ พยาบาล
สาธารณสขุ ชุมชน นกั โภชนาการ และนักกายภาพบาบดั สามารถเริม่ ตน๎ ทางานรํวมกบั ผู๎ท่ีตกเป็นเหย่ือใน
กิจกรรมในชีวติ ประจาวนั และตอบสนองความต๎องการดา๎ นการดแู ลสขุ ภาพในแตลํ ะวนั

ค. แนวทางทมี่ งํุ เน๎นเปาู หมายในการให๎ความชวํ ยเหลอื ในกรณีภัยพบิ ัตติ ๎องนามาซึ่งความรับผิดชอบ
โดยชุมชนในพนื้ ทีภ่ ยั พิบตั ิ ในเวทีการแพทยอ์ าจตอ๎ งได๎รบั ความชํวยเหลอื ในการสรา๎ งโครงสร๎างพืน้ ฐานทาง
การแพทย์การซํอมแซมและ / หรือเปลยี่ นสถานท่ีและลดการพง่ึ พาการชวํ ยเหลือทางการแพทย์ของทหาร
ควรกาหนดสถานะทต่ี ๎องการและกาหนดเสน๎ เวลาสาหรบั การถอนการชํวยเหลอื ทางการแพทย์ของทหาร ทต่ี ง้ั
ขึน้ รํวมกบั หนํวยงานอ่ืน ๆ ท่ีดาเนินการบรรเทาทกุ ข์

ถ-4 รายการงานบรรเทาสาธารณภยั และคณะกรรมการ
สภาวะในการบรรเทาภัยพิบตั ิเปน็ สง่ิ สาคญั ที่บริการทางสุขภาพจะให๎ความสาคัญกบั เปาู หมายและ

ไดร๎ ับการตรวจสอบอยํางตํอเนอื่ งเป็นส่ิงสาคัญ ดังนน้ั การกาหนดรายการงานสาหรบั การดาเนนิ การเฉพาะ

พ.อ.หญงิ จิราภรณ์ ชมศรี 176

นอกจากนี้ควรมกี ารจัดคณะกรรมการเพื่อตดิ ตามความคบื หนา๎ ในการแก๎ไขปัญหา รายชอ่ื งานบรรเทาภยั พบิ ัติ
จะประกอบไปด๎วยองคป์ ระกอบที่แตกตาํ งกันสาหรบั แตลํ ะงาน รายการนไี้ ดร๎ บั การพฒั นาโดยแพทย์ใหญํ กอง
กาลังเฉพาะกจิ เจา๎ หน๎าทใ่ี นการประสานงานกับผูเ๎ ข๎ารํวมอื่น ๆ ปัจจัยตํางๆ เชํน สาเหตุของภัยพิบตั ทิ รัพยากร
ที่พร๎อมใชง๎ านเวลาท่ีมีและปจั จัยอ่ืน ๆ จะแตกตาํ งกันไปในแตํละสถานการณ์ รายการงานตวั อยํางมใี ห๎สาหรับ
ภยั พบิ ตั ิทางธรรมชาติ รายการงานนี้ (ตาราง ถ-1) ไมํควรถือวําเป็นแบบเหมารวม แตํควรปรบั ใหเ๎ หมาะสมกบั
การดาเนนิ การเฉพาะ

คํมู ือราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทย์ในสนามในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 177

ตาราง ท-1. ตัวอยาํ งรายการงานชวํ ยเหลือภยั พบิ ตั ิ

•สร๎างระบบการสื่อสารกับผู๎ประสานงาน บริการสขุ ภาพ กระทรวงกลาโหม ภายในพืน้ ที่ปฏบิ ตั ิการท่ีรับผดิ ชอบ
•โรงพยาบาลพลเรอื นที่ไดร๎ ับการเพ่ิมเติม ภายใตท๎ รัพยากรของโครงสรา๎ งที่ออกปฏบิ ัติงาน
•จัดหาบริการสขุ ภาพท่ีให๎บรกิ ารประจาใหก๎ บั กองกาลงั ทหารของสหรฐั อเมรกิ าท่ีไดร๎ ับการปลดประจาการ
•กาหนดสถานท่ีให๎บริการทางการแพทย์ของพลเรือนที่มีความสามารถในการชํวยชวี ิตและทาให๎อากาคคงท่ี
•ให๎การสนบั สนุนทางการแพทย์แกสํ ถานทพ่ี ักชวั่ คราวท่ีให๎การชวํ ยเหลือผป๎ู ระสบภัยจากภัยพิบตั ิ
•ชํวยเหลือและจัดระเบียบองคก์ รท๎องถิน่ และองค์กรปกครองสวํ นทอ๎ งถิน่ ทดี่ าเนนิ การปฏบิ ตั กิ ารบรรเทาภัย
พบิ ัติ
•จดั ทาโครงการ การเวชกรรมปูองกัน ทเ่ี น๎นการจดั การศัตรูพชื สขุ อนามยั ในสนามและมาตราการดา๎ นเวช
กรรมปูองกนั สาหรับผู๎ที่ตกเป็นเหยอื่ ของภัยพบิ ตั ิและพ้นื ที่ชัว่ คราวที่จดั ตงั้ ขน้ึ เพื่อการพักพิงและการทาอาหาร
•สรา๎ งจดุ ตดิ ตอํ เดย่ี วสาหรับการสงํ กาลังสายแพทย์

ข. เพ่ือให๎แนํใจวําสถานะของแตํละสํวนประกอบของบริการสุขภาพจะได๎รับการตรวจสอบในระหวาํ ง

ดาเนินการบรรเทาควรจัดเตรียมบอร์ดสถานะไว๎ บอร์ดสถานะน้ี (รปู ภาพ ท-1) ควรให๎ข๎อมูลภาพอยาํ งรวดเร็ว

ขอ๎ มูลนีส้ ามารถแสดงเปน็ แผนภูมซิ ่งึ แสดงถงึ ความสามารถของชุมชนพลเรือนในการใหก๎ ารสนบั สนนุ ของ

ตัวเอง สีและความหมาย

•สเี ขยี วสาหรับความสามารถในการทาเกอื บทง้ั หมด

•สีอาพันสาหรบั ความสามารถบางอยําง (50-75 เปอร์เซ็นต์)

•สีแดงสาหรับความสามารถน๎อยหรอื ไมมํ เี ลย ต๎องการความชํวยเหลือจาก กระทรวงกลาโหม เป็น

จานวนมาก

สถานะทางสาธารณสุขของ..................................................................................................................................

จาก..................................................................ถงึ ................................................................................................

หน๎าท่คี วามรับผดิ ชอบ สีเขียว สอี าพัน สแี ดง

การสงํ กลบั ผู๎ปุวยเจบ็ และการควบคมุ

การสนับสนนุ เป็นพื้นที่ และ การรักษาฉกุ เฉิน

การรบั ไวร๎ กั ษา การรกั ษา หอ๎ งแลป

เวชกรรมปูองกนั

การสํงกาลงั สายแพทย์ รวม ธนาคารเลือด

บริการทันตกรรม

สนบั สนนุ ด๎านสขุ ภาพจติ

การควบคุมและบงั คบั บัญชา

การสอ่ื สาร

พ.อ.หญิง จริ าภรณ์ ชมศรี 178

หมายเหตุ สเี ขยี ว มขี ีดความสามารถเกือบเต็ม
สีอาพนั มีขีดความสามารถ 50-75 %
สแี ดง มีขีดความสามารถเล็กนอ๎ ย
รปู ที่ ท-1 ตวั อยาํ งแสดงสถานะ

คมํู ือราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทย์ในสนามในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ 179

ผนวก ท
ส่วนของการเลอื กของช่ือ รหัสของสหรัฐอเมริกาในการใหค้ วามช่วยเหลอื ทางมนษุ ยธรรม

ในผนวกน้ีมไี ว๎เพ่ือให๎ขอ๎ มูลเทําน้ัน ผู๎บังคับบัญชาตํอสูเ๎ พือ่ สนบั สนุนสุขภาพควรตรวจสอบให๎แนํใจวาํ มี
ความเห็นทางกฎหมายจากเจ๎าหนา๎ ทีผ่ ู๎พิพากษาศาลไดร๎ ับกํอนท่ีจะปฏิบตั ภิ ารกิจใด ๆ ท่ีดาเนินการซ่งึ ถูก
ควบคุมโดยหัวข๎อ 10 หวั ข๎อในรหัสเหลํานี้

ท-1 ความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมภายใต้หัวข้อ 10 ประมวลกฎหมายสหรัฐอเมรกิ า มาตรา 401
ก. ความชํวยเหลือด๎านมนุษยธรรมอยํูภายใต๎หัวข๎อ 10 US Code Section 401 ซง่ึ ระบุวํา: ความ

ชํวยเหลอื ด๎านมนษุ ยธรรม
•ตอ๎ งทารวํ มกับบคุ ลากรทางทหารหรือพลเรอื นของ ชาตเิ จา๎ บ๎าน
•จะเสรมิ และไมํซ้ากบั รปู แบบอ่นื ๆ ของความชวํ ยเหลือทางสงั คมหรอื เศรษฐกจิ ท่อี าจมใี ห๎แกํชาติเจา๎

บ๎าน โดยหนํวยงานหรอื หนวํ ยงานอืน่ ใดของรฐั บาลสหรัฐอเมรกิ า
•ไมอํ าจจดั ให๎โดยทางตรงหรือทางอ๎อมแกบํ คุ คลกลุมํ หรือองคก์ รใด ๆ ทีเ่ ก่ยี วข๎องกับกิจกรรมทาง

ทหารหรอื ทางทหาร
•ไมสํ ามารถให๎ได๎เว๎นแตํกระทรวงการตํางประเทศจะไดร๎ บั การอนุมัตโิ ดยเฉพาะ
ข. ความชํวยเหลือดา๎ นมนุษยธรรมดา๎ นการแพทย์รวมถึงการใหค๎ วามชวํ ยเหลือแกํชาติเจ๎าบา๎ น เชํน

การดแู ลทางการแพทย์ ทนั ตแพทย์ และสัตวแพทยท์ ่จี ัดให๎อยํใู นพนื้ ทีช่ นบทของประเทศ (รายการตรวจสอบ
ภารกิจการสารวจทางการแพทย์มไี วใ๎ น ผนวก น) ความชวํ ยเหลือน้ีจะเตมิ เต็ม แตํไมซํ า้ กับความชํวยเหลอื ทาง
สังคมหรอื เศรษฐกจิ อื่นใดที่หนวํ ยงานหรอื หนํวยงานอื่น ๆ ของสหรัฐอเมรกิ าจดั หาให๎ กิจกรรมเหลําน้รี องรับ
ความต๎องการทางเศรษฐกิจและสงั คมขั้นพนื้ ฐานของประชาชนในประเทศที่เกย่ี วข๎อง

•สนับสนนุ ความเป็นผนู๎ าพลเรือน
•เปน็ ประโยชนต์ ํอชมุ ชนในวงกวา๎ ง
•มีความสามารถในการพ่งึ พิงตนเอง (เมื่อเสรจ็ สน้ิ ) หรือไดร๎ ับการสนบั สนุนจากหนํวยงานพลเรอื นหรอื
หนวํ ยงานทางทหารของฮานอยเมื่อความชวํ ยเหลอื ของสหรฐั อเมรกิ าถกู ถอนออก
ค. โครงการความชวํ ยเหลือด๎านมนุษยธรรมของกระทรวงกลาโหมสํงเสรมิ
•ความสนใจด๎านความม่นั คงของทัง้ สหรฐั อเมรกิ าและ ชาติเจา๎ บา๎ น
•ทักษะการเตรียมพร๎อมในการปฏิบตั งิ านเฉพาะของกองกาลงั ท่ีเข๎ารวํ มกจิ กรรม
ง. โครงการความชวํ ยเหลอื ดา๎ นมนษุ ยธรรมหรือกจิ กรรมใน ชาตเิ จา๎ บา๎ น ใด ๆ ตอ๎ งมกี ารอนุมตั ิ
โดยเฉพาะอยาํ งย่ิงกํอนท่ีรัฐมนตรวี ําการกระทรวงการตํางประเทศจะไดร๎ บั ความชวํ ยเหลอื ดงั กลําว
(1) คาํ เดนิ ทาง คาํ เดนิ ทางและคาํ ใช๎จํายในการดารงชวี ิตของบุคลากรของกระทรวงกลาโหมท่ีใหค๎ วาม
ชํวยเหลอื

พ.อ.หญิง จิราภรณ์ ชมศรี 180

(2) คําใช๎จํายของอุปกรณบ์ รกิ ารหรือวสั ดุส้นิ เปลืองใด ๆ ที่ได๎มาเพื่อวัตถปุ ระสงคใ์ นการดาเนินการ
หรือสนับสนุนกจิ กรรมรวมถึงอปุ กรณ์ อาวธุ ทไี่ มรํ า๎ ย หรอื ของชดุ ทนุํ ระเบดิ ขนาดเลก็ ซึ่งจะตอ๎ งถาํ ยโอนหรือจดั
ให๎เปน็ อยาํ งอน่ื เพื่อไปตํางประเทศในการสนบั สนนุ บทบัญญตั ิของความชํวยเหลอื ภายใต๎หัวข๎อนี้

ฉ. คําใช๎จาํ ยของอุปกรณ์บริการและวัสดสุ ้นิ เปลอื งท่จี ดั หาในปีงบประมาณจะตอ๎ งไมํเกิน$ 5000000
ช. ไมํมสี ง่ิ ใดในสํวนน้อี าจถูกตีความเพ่ือปูองให๎เกิดคําใชจ๎ ํายท่ีน๎อยท่ีสุดโดยกระทรวงกลาโหมเพื่อ
วตั ถปุ ระสงคใ์ นการให๎ความชวํ ยเหลอื ด๎านมนุษยธรรมและประชาสังคมจากเงินทุนอ่นื ท่ีไมใํ ชเํ งินที่จดั สรรเอาไว๎

ท-2 การขนสง่ เพอื่ การบรรเทาทุกขด์ ้านมนุษยธรรมภายใต้หัวข้อ 10 ประมวลกฎหมายสหรฐั อเมริกา
มาตรา 402
การขนสงํ สิ่งของบรรเทาทกุ ข์ดา๎ นมนษุ ยธรรมไปยังตาํ งประเทศ อยํูภายใตช๎ ื่อ 10 US Code Section 402.

ก. กระทรวงกลาโหมอาจขนสํงไปยังประเทศใด ๆ โดยไมเํ สียคาํ ใชจ๎ าํ ยอุปกรณ์ทจี่ ดั ทาขน้ึ โดย
แหลงํ ท่มี าของเอกชนและทมี่ ีไวส๎ าหรับความชํวยเหลือดา๎ นมนุษยธรรม อุปกรณ์ดังกลําวอาจขนสงํ ไดเ๎ ฉพาะบน
พน้ื ฐานของพ้นื ที่ทม่ี ีอยูํเทําน้ัน

ข. รมว.กห. อาจไมสํ ามารถเคลอ่ื นย๎ายเสบียงไดเ๎ วน๎ แตํจะกาหนดวํา
• การขนสงํ ของส่ิงของดงั กลําวสอดคลอ๎ งกบั นโยบายตํางประเทศของสหรัฐอเมรกิ า
• วสั ดุที่จะขนสงํ มคี วามเหมาะสมสาหรบั วัตถุประสงค์ด๎านมนุษยธรรมและอยูใํ นสภาพใชส๎ อย
• ความต๎องการดา๎ นมนุษยธรรมตามกฎหมายมอี ยูํสาหรบั สิ่งของดงั กลาํ วโดยประชาชนท่ีกาหนดไว๎
• ในความเป็นจรงิ วัสดสุ ้นิ เปลืองจะถูกนามาใชเ๎ พื่อวตั ถปุ ระสงคด์ า๎ นมนษุ ยธรรม
• มกี ารจดั เตรยี มอุปกรณด์ ังกลําวในประเทศปลายทางเรียบร๎อยแลว๎
ค. ประธานจะตอ๎ งกาหนดข้นั ตอนในการตัดสินใจตามยํอหน๎า ข ขัน้ ตอนดังกลาํ วรวมถึงการตรวจสอบ
วัสดุกอํ นทีจ่ ะยอมรับการขนสํง
ง. ผบ๎ู ริจาคจะตอ๎ งเป็นผูร๎ ับผดิ ชอบเพื่อใหแ๎ นํใจวําอปุ กรณท์ ี่จะขนสงํ ภายใตห๎ ัวข๎อนเ้ี หมาะสาหรบั การ
ขนสํง
(1) อุปกรณ์ทข่ี นสงํ ภายใต๎สวํ นนอี้ าจได๎รบั การแจกจาํ ยโดยหนวํ ยงานของรัฐบาลสหรฐั อเมริการฐั บาล
ตํางประเทศองค์กรระหวาํ งประเทศหรือองคก์ รบรรเทาทุกขท์ ีไ่ มํแสวงหาผลกาไรของเอกชน
(2) อปุ กรณ์ท่ีขนสํงตามข๎อนี้ไมสํ ามารถแจกจาํ ยให๎กบั กลุํมหรอื องค์กรใด ๆ ทเี่ ก่ยี วข๎องกับกิจกรรม
ทางทหารหรือทางทหารไดโ๎ ดยตรงหรือโดยอ๎อม

ท-3 ความช่วยเหลือจากภัยพบิ ตั ิจากต่างประเทศภายใต้หวั ข้อ 10 ประมวลกฎหมายสหรฐั อเมริกา มาตรา
404.

ความชวํ ยเหลือจากภัยพิบัตจิ ากตาํ งประเทศถกู ควบคุมโดย Title 10 US Code Section 404.
ก. แนวทางของประธานาธิบดี ประธานาธิบดีอาจสัง่ ให๎กระทรวงกลาโหมใหค๎ วามชํวยเหลือด๎านภัย
พิบัตินอกสหรัฐอเมริกา เพ่ือตอบสนองตํอภัยจากมนุษยแ์ ละธรรมชาติเม่ือจาเปน็ เพ่ือปูองกนั การสญู เสยี ชวี ติ

คมูํ ือราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทย์ในสนามในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ 181

ข. รูปแบบการใหค๎ วามชวํ ยเหลอื ความชํวยเหลอื ภายใตห๎ วั ข๎อน้ีอาจรวมถงึ การขนสํงวสั ดุบริการและ
อุปกรณ์

ค. จาเปน็ ต๎องมีการแจ๎ง ไมชํ ๎ากวํา 48 ชั่วโมง หลงั จากเรมิ่ กิจกรรมการให๎ความชวํ ยเหลอื ด๎านภัยพิบัติ
เพ่อื ใหค๎ วามชวํ ยเหลอื ภายใต๎หัวข๎อนป้ี ระธานจะตอ๎ งสํงรายงานทมี่ ีการแจ๎งเตือนถึงความชํวยเหลอื ท่ีมีอยูํใน
สภาคองเกรสและเสนอให๎จดั เตรยี มภายใตส๎ ํวนนี้และคาอธิบายของจานวนมาก

(1) ภยั พบิ ัตทิ ีม่ นุษย์สร๎างข้นึ หรอื ธรรมชาตซิ ่งึ จาเปน็ ต๎องให๎ความชํวยเหลือด๎านภัยพบิ ัติ
(2) ภัยคกุ คามตํอชีวิตมนษุ ย์ที่นาเสนอโดยภัยพบิ ัติ
(3) บุคลากรทางทหารและทรัพยากรทางทหารของสหรฐั อเมริกาทเี่ กีย่ วข๎องหรือคาดวําจะไมํเขา๎ รํวม
(4) ความชวํ ยเหลือจากภัยพิบัติทมี่ ใี ห๎หรอื คาดวําจะไดร๎ บั จากประเทศอน่ื หรือองค์กรบรรเทาสาธารณ
ภัยภาครฐั และเอกชน
(5) ระยะเวลาทค่ี าดไว๎ของกจิ กรรมการชวํ ยเหลอื ภัยพบิ ตั ิ

ท-4 ส่วนที่เกินจากวสั ดุเพื่อการบรรเทาทุกขด์ า้ นมนุษยธรรมภายใต้หวั ข้อ 10 ประมวลกฎหมาย
สหรฐั อเมริกา มาตรา 2547

บทบัญญัติเร่ืองวัสดุสิ้นเปลืองสวํ นเกินสาหรบั การชํวยเหลือด๎านมนษุ ยธรรมจะอยํูภายใต๎หวั ข๎อ 10
ประมวลกฎหมายสหรฐั อเมริกา มาตรา 2547

ก. รัฐมนตรีวําการกระทรวงกลาโหมอาจจัดให๎มีการจัดหาวัสดุสาหรับการชํวยเหลือด๎านมนุษยธรรมมี
อยูํเกนิ สิ่งอุปกรณ์ทีก่ ระทรวงกลาโหมมอี ยํู

ข. สํวนเกินทีจ่ ดั หาใหเ๎ พ่ือการบรรเทาทุกข์ดา๎ นมนุษยธรรมตามมาตรานจี้ ะถูกโอนไปยังเลขาธกิ ารแหงํ
รฐั ซ่งึ จะต๎องเปน็ ผร๎ู บั ผดิ ชอบในการจดั จาหนาํ ยส่งิ ของดังกลําว

ค. สํวนน้ีไมถํ อื วําเปน็ ผ๎ูมีอานาจในการดาเนนิ กจิ กรรมใด ๆ ซึ่งหากดาเนนิ การด๎านขําวกรองโดย
กระทรวงกลาโหม จะต๎องแจง๎ ให๎คณะกรรมการขาํ วกรองภายใต๎หัวขอ๎ V แหํงพระราชบัญญตั ิความมน่ั คง
แหํงชาตขิ องปี 1947 ในสํวนนค้ี าวาํ nonlethal excess supplies หมายถงึ ทรัพย์สนิ ซึ่งนอกเหนอื จาก
ทรัพย์สินทแี่ ทจ๎ ริงของ กระทรวงกลาโหม นน่ั คือ

(1) ทรัพย์สนิ สํวนเกินตามที่กาหนดไวใ๎ นข๎อบงั คบั ของ กระทรวงกลาโหม และ
(2) ไมํใชอํ าวธุ กระสุนหรือ อุปกรณห์ รอื วสั ดุอื่น ๆ ท่อี อกแบบมาเพื่อทาาลายการบาดเจ็บสาหัสหรอื
เสยี ชวี ิต

ท-5 ความช่วยเหลือดา้ นมนุษยธรรมภายใตห้ ัวข้อ 10 ประมวลกฎหมายสหรัฐอเมรกิ า มาตรา 2551
ก. ความชวํ ยเหลอื ที่ไดร๎ บั อนุญาต ในขอบเขตท่รี ะบุไวใ๎ นการกระทาที่ไดร๎ บั อนุญาตตามคาใหก๎ าร

อนุญาตให๎ใชเ๎ งนิ ทไ่ี ด๎รับอนุญาตใหจ๎ ดั สรรให๎กระทรวงกลาโหมสาหรับปีงบประมาณเพ่อื ขอความชวํ ยเหลอื ดา๎ น
มนุษยธรรมเพ่ือวตั ถปุ ระสงค์ในการให๎การชํวยเหลือดา๎ นมนุษยธรรมและเพือ่ มนุษยธรรมอืน่ ๆ ทว่ั โลก

พ.อ.หญิง จิราภรณ์ ชมศรี 182

ข. ความพรอ๎ มใช๎งานของกองทนุ ในขอบเขตท่ีระบุไวใ๎ นการกระทาทเี่ หมาะสมเงินทจ่ี ดั สรรเพื่อการ
ชวํ ยเหลือดา๎ นมนุษยธรรมเพื่อความมํุงประสงค์ของมาตราน้ีจะยงั คงมีอยจูํ นกวาํ จะมีการใช๎จําย

ค. รายงานสถานะ
(1) เลขาธิการกลาโหมตอ๎ งเสนอรายงานประจาปีเก่ยี วกับการใหค๎ วามชํวยเหลือด๎านมนุษยธรรมตามท่ี
กาหนดไว๎ในสวํ นนใ้ี นรอบปีงบประมาณกํอนหนา๎ น้ใี หค๎ ณะกรรมการรฐั สภา รายงานจะต๎องย่นื ในแตลํ ะปใี น
ชํวงเวลาทง่ี บประมาณของประธานาธบิ ดไี ด๎รบั ในปีงบประมาณถดั ไป
(2) รายงานแตํละฉบบั จะครอบคลมุ บทบัญญตั ิท้ังหมดของกฎหมายทอ่ี นุญาตให๎มีการจัดสรรเงิน
ชํวยเหลือด๎านมนษุ ยธรรมให๎กับกระทรวงกลาโหม
(3) รายงานแตํละฉบบั ภายใต๎หวั ขอ๎ ยอํ ยน้ีจะต๎องระบุขอ๎ มูลตํอไปนี้เก่ียวกบั กิจกรรมในชวํ ง
ปีงบประมาณกํอนหน๎านี้

(ก) จานวนเงินทง้ั หมดทต่ี ๎องจํายเพื่อการชํวยเหลอื ดา๎ นมนุษยธรรมตามหมวดนี้
(ข) จานวนภารกจิ ในการขนสํงท่ีกาหนดและเสรจ็ ส้นิ เพ่ือจุดประสงคใ์ นการให๎ความชํวยเหลอื
ด๎านมนษุ ยธรรมภายใต๎หวั ข๎อน้ี
(ค) คาอธบิ ายเกย่ี วกบั การถํายโอนสงิ่ ของที่ไมใํ ชขํ องนอกชายฝง่ั ของกระทรวงกลาโหมที่มไี ว๎
เพ่อื การชวํ ยเหลอื ด๎านมนุษยธรรม คาอธบิ ายจะตอ๎ งรวมถงึ วันที่โอนยา๎ ยกิจการที่ไดร๎ บั โอนกรรมสทิ ธ์ิ
และปรมิ าณของสนิ คา๎ ท่ีถํายโอน

คํมู ือราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทยใ์ นสนามในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ 183

ผนวก น
รายการตรวจสอบการรับภารกจิ ด้านการแพทย์
น-1 ทั่วไป
ก. ภารกิจทางการแพทย์ของแตํละบคุ คลภายใตโ๎ ครงการความชํวยเหลอื ดา๎ นมนุษยธรรมตอ๎ งมกี าร
วางแผนทคี่ รอบคลมุ และการประสานงานกํอนเพื่อให๎ม่ันใจวําประสบความสาเรจ็ ผนวกนีม้ ีรายการตรวจสอบ
ตัวอยํางสาหรบั การลาดตระเวนพน้ื ท่ีปฏิบัตภิ ารกิจกํอนท่จี ะมกี ารจัดต้งั ทีมแพทย์
ข. คาศพั ท์ท่ีใช๎เพ่อื อธิบายถึงระดับตํางๆของระบบการจัดสํงการดแู ลสขุ ภาพและผู๎เชี่ยวชาญดา๎ นการ
ดูแลสุขภาพในประเทศใดประเทศหน่งึ อาจแตกตาํ งจากที่ระบุในรายการตรวจสอบน้ี รายการตรวจสอบ
ตัวอยํางนีค้ วรไดร๎ บั การแก๎ไขเพอ่ื ให๎สอดคล๎องกับระบบการจดั สํงดา๎ นการดแู ลสุขภาพใน พน้ื ทีป่ ฏิบัติการ

น-2 ตัวอย่างรายการตรวจสอบการตรวจสอบภารกจิ ทางการแพทยร์ ายการตรวจสอบการปฏบิ ตั ิภารกิจ
ทางการแพทยต์ ัวอย่างมอี ยู่ในรปู น-1

ช่อื หมบูํ า๎ น____________________________
กริด _________________________________________
หมายเลขเอกสาร _______________________________
ก. ทรัพยากรที่มีอยํูในหมํบู ๎านและบรเิ วณโดยรอบ
1) การส่อื สารความหมายเข๎าถงึ และบริการฉุกเฉนิ
ก) การสื่อสาร
ข) ประเภทของเครือขํายถนน: ลาดยาง _____ สกปรก_________เปน็ ทางเดิน ________
ค) ดังเพลิง / ค๎นหาและกภู๎ ยั (ตาแหนงํ ): ____________________________
ง) ตารวจ: _________________________กองกาลังติดอาวุธ:___________________
2) สขุ ภาพของคนทางาน
ก) * สุขภาพของ รปภ. : ______________________________________________
ข) * หมอตาแย : ___________________________________________________
ค) * ตัวแทนด๎านสขุ ภาพ:______________________________________________
3) บุคคลอ่ืน ๆ ที่มีอยํู
ก) ครโู รงเรียน: ______________________________________________
ข) ผน๎ู าหมูํบา๎ น: _______________________________________________
ค) อ่ืน ๆ : ______________________________________________________
4) * คลนิ ิกการแพทย์ทใ่ี กลเ๎ คียงทสี่ ุด
ก) ระยะทาง: ________
ข) จานวนการขนสงํ : __________________________________________________
ค) จานวนและประเภทของเจ๎าหน๎าท่ี (เฉพาะทาง): ____________________________

พ.อ.หญิง จิราภรณ์ ชมศรี 184

(1) * ชอื่ หัวหนา๎ แผนกวิชา: _______________________________________
(2) * ชือ่ ผู๎จดั จาหนํายผลิตภณั ฑเ์ พอ่ื สขุ ภาพ: ___________________________
(3) อื่น ๆ : _______________________________________
* ขอ๎ กาหนดสาหรบั บุคคลหรือองค์กรเหลํานี้อาจแตกตํางกันไประหวาํ งระบบจัดสํงพัสดุการดแู ลสุขภาพ

5) * หนํวยงานทีอ่ ยํใู กล๎ทสี่ ดุ หรือคลินิกการแพทยใ์ นภูมิภาค
ก) ระยะทาง:________________________________________________________
ข) การขนสํงทม่ี ีอยํู:___________________________________________________
ค) จานวนและประเภทเจา๎ หน๎าท:ี่ _________________________________________
(1) * ช่อื แพทย์ (เลขใบประกอบโรคศลิ ป์):_____________________________
(2) อ่ืนๆ _____________________________________________________

6) โรงพยาบาลท่ีใกล๎ท่สี ุด (สาธารณะและเอกชน) และประเภท โรงพยาบาล
ก) โรงพยาบาล ในพืน้ ที่:______________________ ระยะทาง : _________________
ข) * โรงพยาบาลในภูมิภาค: ___________________ระยะทาง: ___________________
ค) * โรงพยาบาลแหํงชาต:ิ ____________________ระยะทาง: ___________________

7) แพทย์ รพ.เอกชน
ก) ชื่อ: ____________________________________________________________
ข) ท่ีอยํ:ู ___________________________________________________________
ค) เชี่ยวชาญเฉพาะสาขา: _______________________________________________

8) รายการยาท่ีมคี วามสาคัญ (ยาท่ีใช๎ในภารกิจชวํ ยเหลือดา๎ นมนุษยธรรม ควรจะสอดคล๎องกับ
ทอ๎ งถิน่ และความพร๎อมใช๎งาน) _____________________________________________________

9) การจัดสงํ กาลังสายแพทย์ (วัสดุ บริการ ความสามารถในการซํอมแซม) _______

ข. ขอ๎ มลู ด๎านสุขภาพ
1) ขนาดของประชากร

ก) ผ๎ูใหญ:ํ ____________________________________________
ข) เดก็ : __________________________________________
ค) ทารก: ___________________________________________
2) การอยูํอาศยั และการเข๎าถึงมาตรการทาง สขุ ศาสตรแ์ ละการสขุ าภบิ าล
ก) จานวนบ๎าน ลกั ษณะการกํอสร๎าง รวมถงึ การทาความร๎อน : ___________
ข) สุขา
ค. เครือ่ งปัม๊ น้า
ง) แหลงํ นา้ และวธิ ใี ช๎ (หอ๎ งอาบนา้ ซักล๎าง และการทาอาหาร): ____________________

คํมู ือราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทยใ์ นสนามในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ 185

3) โรคประจาถ่ิน ___________________________________________

4) สาเหตสุ าคญั ของการเสยี ชีวิต 5 อันดบั แรก

ก) ผูใ๎ หญํ: _____________________________________________________

ข) เดก็ : ___________________________________________________________

ค) ทารก: _______________________________________________________

5) ข๎อมลู ทางการสตั ว์

ก) จานวนของ

(1) ววั __________________________________________________________

(2) มา๎ : __________________________________________________________

(3) แพะ: ___________________________________________________________

(4) สกุ ร: ______________________________________________________

(5) สนุ ัข / แมว: ______________________________________________________

ข) จานวนสัตวท์ ีถ่ ูกฆําตายในชวํ ง 3 เดอื นท่ผี าํ นมา : ________________________

ค) สาเหตุหรือเหตุผลในการเสียชวี ติ : _____________________________

6) ข๎อมลู การดแู ลด๎านทนั ตกรรม

ก) ระดับสขุ ภาพทว่ั ไปในชํองปาก: _______________________________________

ข) โรคทางเดินหายใจ: _______________________________________

ค) ความพร๎อมใช๎งานของการดแู ลทันตกรรม: ________________________________

ง) * ชื่อผูใ๎ หบ๎ ริการด๎านทันตกรรม: ________________________________________

7) เง่อื นไขการใชช๎ วี ิตทว่ั ไป

ก) เส้อื ผา๎ รองเท๎า เท๎าเปลํา

ข) ท่ีอยูํอาศัย

ค) ไฟฟาู

ง) จานวนวิทยุ โทรทศั น์

จ) คลงั เก็บของ

ฉ)พืชไรํ

ช) แหลงํ ทีม่ าของอาหาร: _____________________________________________

ซ) แหลงํ ทม่ี าของรายได๎ __________________รายได๎ของครอบครวั เฉลีย่ : _________

ด) ตูเ๎ ย็น

8) ประเภทของการดูแลสขุ ภาพท่ีควรจะม:ี _______________________________________

9) การประมาณคําความนําเช่ือถือของข๎อมลู : __________________________________ ___

ค. ขอ๎ มูลการขนสงํ

1) ทางอากาศ

พ.อ.หญิง จริ าภรณ์ ชมศรี 186

ก) กลุํมคนที่มสี ํวนรํวมในการประเมิน: ____________________________________
ข) การมีพนื้ ทล่ี งจอดอยํางพอเพยี งสาหรับ

(1) UH-1
(2) UH-60
(3) CH-47
(4) อ่นื ๆ
ค) เวลาเดินทาง
2) ทางพ้ืนดิน
ก) ประเภทยานพาหนะ
ข) เวลาการเดินทาง

รปู น-1 ตัวอยํางรายการตรวจสอบการตรวจสอบภารกจิ ทางการแพทย์

คมํู ือราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทยใ์ นสนามในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 187

ผนวก บ
การสนบั สนนุ ด้านกาลงั การรบพเิ ศษของกองกาลงั ปฏบิ ัติการรบพิเศษ

บ-1 การปฏบิ ตั กิ ารรบพิเศษ
ก. การปฏบิ ตั ิการรบพิเศษ คือการดาเนนิ งานทด่ี าเนินการโดยกองกาลงั กระทรวงกลาโหม ทีไ่ ดร๎ ับ

การฝกึ ฝนมาเปน็ พเิ ศษพร๎อมและจัดไว๎เพื่อเปูาหมายยุทธศาสตรห์ รอื ยุทธวิธีในการแสวงหาวตั ถปุ ระสงค์ทาง
ทหารของประเทศการเมือง เศรษฐกิจ สังคมจิตวิทยา การดาเนินการเหลาํ น้อี าจดาเนนิ การในชวํ งเวลาสงบ
หรอื การสร๎ู บ พวกเขาอาจสนบั สนุนการดาเนนิ การตามปกติ หรอื อาจถูกใช๎อยํางอสิ ระเมื่อใช๎กองกาลังแบบเดมิ
ไมเํ หมาะสมหรือไมํสามารถทาได๎

ข. เนอื่ งจากภารกิจหน่ึงของการปฏิบตั ิการรบพิเศษ เกย่ี วข๎องกับการฝกึ อบรมทางทหารของชาติเจ๎า
บา๎ น เพือ่ สนับสนุนตนเอง ข๎อยกเวน๎ ของแหลํงเงนิ ทนุ ตามปกตจิ ะอยูภํ ายใตห๎ วั ข๎อ 10 ของรหสั US Code
2011 ซ่งึ อนญุ าตใหใ๎ ช๎กองทนุ ปฏิบตั ิการ และการบารงุ รักษาเมือ่ หนํวยงานการปฏบิ ตั ิการรบพิเศษกาลัง
ฝกึ ซ๎อม ทกั ษะใน ชาตเิ จา๎ บา๎ น ผลประโยชน์ท่ีชาตเิ จา๎ บ๎านเกดิ ขึ้นจากคาแนะนานี้ถือเป็นข๎อไดเ๎ ปรียบของ
สภาคองเกรส

ค. ความสามารถทางการแพทยแ์ ละข๎อกาหนดสาหรบั การสนบั สนนุ องคป์ ระกอบการปฏิบัติการรบ
พเิ ศษ แตํละข๎อของบริการได๎กลาํ วถึงใน Joint Pub 3-05.3

บ-2 กองกาลังรบพเิ ศษ หน่วยปฏบิ ัติการรบพเิ ศษกองทพั บก ประกอบดว๎ ย:
•กองกาลงั พเิ ศษ เรนเจอร์
•การดาเนนิ งานด๎านจติ วิทยา (PSYOP)
•การบินการบนิ พเิ ศษ (เทยี่ วบินปฏิบัตกิ ารรบพเิ ศษ)
•การสนับสนนุ การปฏบิ ัติการพิเศษ

บ-3 ภัยคุกคามต่อการปฏิบตั ิการรบพิเศษ
แตกตาํ งกนั ไปตามสภาพแวดลอ๎ มพืน้ ทีท่ างภูมิศาสตรภ์ ารกิจและระดับของการส๎ูรบ ภัยคุกคามที่

เฉพาะเจาะจงของการปฏบิ ัติการรบพิเศษครอบคลุมภัยคุกคามเดียวกนั ทเี่ ผชญิ กับกองกาลงั แบบเดิม
นอกจากน้ี ชํวงเวลาที่การปฏิบตั กิ ารรบพิเศษถูกแทรกเข๎าไปในกลมุํ เล็ก ๆ เข๎าไปในพน้ื ท่ีทางบกทะเลหรอื ทาง
อากาศพวกเขาจะต๎องสามารถอยํูรอดได๎ ทางานทางลกึ ในพื้นที่บงั คบั โดยไมํถกู ตรวจพบและทางานอยําง
ใกลช๎ ิดกับคนในท๎องถ่นิ

บ-4 ภารกิจกองกาลงั ปฏบิ ตั ิการรบพิเศษ
ก. ภารกจิ กองกาลังปฏิบัตกิ ารรบพเิ ศษของกองทัพบกดาเนินการโดยปกติ เปน็ ปฏิบัติการรํวมกันหรือ

รวมกันในทุกชํวงเวลาของการปฏิบัตกิ ารทางทหาร

พ.อ.หญงิ จิราภรณ์ ชมศรี 188

(1) ตามมาตรา 167 หัวข๎อ 10 US Code ตอํ ไปน้ีเป็นภารกิจสาคัญของกองกาลงั ปฏิบตั ิการรบพเิ ศษ
•การตอํ ตา๎ นการแทรกซมึ
•การลาดตระเวนพิเศษ
•การดาเนนิ งานด๎านจติ วิทยา
•การปฏบิ ตั ิการโดยตรง
•การปอู งกันประเทศภายใน
•กจิ การพลเรือน
•การตํอสู๎กบั การกํอการร๎าย
•สงครามข๎อมลู ขําวสาร
•สงครามทไี่ มตํ ามแบบ
(2) การปฏิบตั ิการรบพิเศษทเ่ี กดิ ข้นึ รวํ มกนั
•สนบั สนุนรัฐบาล
•การตํอต๎านยาเสพตดิ
•การตํอตา๎ นวัตถรุ ะเบดิ Countermine
•ความชํวยเหลือด๎านมนษุ ยธรรม
•ความชํวยเหลอื ด๎านความปลอดภยั
•กจิ กรรมพิเศษ
ข. กองกาลงั ปฏิบัตกิ ารพเิ ศษสามารถ มีขดี ความสามารถที่มเี อกลักษณแ์ ละมีความยดื หยํุนเพื่อสํงผล
ตอํ การปฏิบัติงานในพนื้ ท่ี ลกึ ใกล๎ และดา๎ นหลงั

บ-5 การควบคมุ และบังคบั บัญชา
ก. กองกาลงั ปฏิบตั ิการรบพเิ ศษเป็นประโยชน์ในเขตยุทธบรเิ วณเม่อื อยใูํ นพื้นท่ีปฏิบตั ิการ

ผบ๎ู งั คับบัญชาระดบั ปฏิบัติการและยุทธวิธรี อ๎ งขอกองกาลังปฏบิ ตั ิการรบพิเศษผํานสายการบังคับบญั ชารวํ ม
หนํวยที่ทาหนา๎ ทใี่ นการควบคุมบังคับบญั ชา กองกาลังปฏบิ ัตกิ ารรบพิเศษได๎รบั การจัดต้งั ข้ึนที่กองบัญชาการ
แหํงใดแหงํ หนึ่งหรือในประเทศสหรฐั อเมริกา เพอ่ื ให๎แนํใจวํามกี ารปฏิบัติตามข๎อกาหนดภารกิจและข้ันตอน
การปฏิบัติท่ีไมซํ ้ากนั

ข. ผบู๎ งั คบั บัญชาตามสายการบงั คบั บญั ชาชแ้ี นะฝุายอานวยการท่ีปฏบิ ัติหน๎าท่ีในกองกาลังปฏิบตั ิการ
รบพิเศษ ศนู ยป์ ฏบิ ตั ิการรบพิเศษเป็นหนวํ ยออกคาส่ังรํวมที่ควบคุมกองกาลงั ปฏิบัตกิ ารรบพิเศษกองทัพบก
กองทพั เรือ และ กองทัพอากาศ ในฐานะหนวํ ยเชงิ กลยุทธ์ หนํวยกองกาลงั ปฏบิ ตั ิการรบพเิ ศษจะออกปฏบิ ัติ
หน๎าทใ่ี นเขตยุทธบรเิ วณ และอยํูภายใตก๎ ารควบคุมการดาเนนิ งานของศูนยป์ ฏบิ ัตกิ ารรบพเิ ศษ

ค. กองกาลงั ปฏบิ ตั กิ ารพเิ ศษไมไํ ด๎มีความสามารถในอตั ราที่จะปฏิบตั ิการส๎ูรบอยํางยาวนาน กองกาลัง
ปฏบิ ตั ิการพเิ ศษต๎องการการสนับสนนุ จากหรอื หนวํ ยสนบั สนนุ หรอื หนวํ ยขึ้นสมทบ จากหนวํ ยรบ หนํวย

คํมู อื ราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทย์ในสนามในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ 189

สนบั สนนุ การรบ หนวํ ยสนบั สนุนการชวํ ยรบ (หนวํ ย / องคป์ ระกอบ / บุคลากร) กองกาลังปฏบิ ตั ิการรบพิเศษ
หนํวยท้ังหมดขน้ึ อยกํู บั ทรัพยากรของเขตยุทธบริเวณเพ่ือสนับสนุนการปฏิบัติการ

บ-6 ปฏิบตั ิการรบพเิ ศษกองทัพบก
กลุํมรบพิเศษเป็นหนวํ ยรบที่มีเอกลกั ษณ์เฉพาะซ่ึงสามารถวางแผนดาเนนิ การและสนบั สนุน

ปฏิบตั ิการรบพเิ ศษในทุกสภาพแวดลอ๎ มรวมถึงปฏิบัตใิ นยามสงบ ยามขดั แยง๎ และสงคราม หนวํ ยกองกาลงั รบ
พิเศษมีลกั ษณะเดํนคือแรงจงู ใจการฝกึ อบรมและทกั ษะเฉพาะของสมาชกิ แตลํ ะคน ลักษณะเหลาํ นี้ทาให๎เกิด
หนวํ ยท่ีมที ักษะทย่ี อดเย่ียมรวมทงั้ สามารถปรบั ตวั ใหเ๎ ขา๎ กับสถานการณ์ทีม่ ีพลวัตรและซับซอ๎ นได๎

(1) กลํุมรบพเิ ศษประกอบดว๎ ยกลุํม บก.และ ร๎อย บก. กลุํมสนับสนุน และกองพันรบพเิ ศษ กลมุํ
สามารถทางานไดเ๎ ปน็ หนํวยเดยี ว แตโํ ดยปกตกิ องทัพจะวางแผนและดาเนนิ การจากสถานท่แี ยกกัน

(2) กองร๎อย รบพเิ ศษ ประกอบด๎วย บก.ร๎อย ("B" หนํวยขึ้นสมทบ) และกองกาลงั ปฏิบัตกิ าร 6 ชดุ
("A" หรือ ชุดขึ้นสมทบ A) ทีมงาน 12 คน เปน็ หนํวยรบพิเศษขนั้ พน้ื ฐานและไดร๎ บั การออกแบบมาเป็นพเิ ศษ
เพื่อดาเนินกิจกรรมปฏิบตั กิ ารรบพเิ ศษในพืน้ ทห่ี ํางไกล หนวํ ยน้สี ามารถทางานได๎เป็นระยะเวลานานโดยมี
ทศิ ทางและการสนับสนุนจากภายนอกน๎อยทส่ี ดุ โครงสร๎างและระดับประสบการณ์ของชุดข้นึ สมทบ A ต๎องมี
การพัฒนา จัดระเบียบ จดั ฝกึ อบรมและใหค๎ าแนะนาทหารและพลเรือนท๎องถิน่ และหนํวยทีม่ ีขนาดกองพนั
สาหรบั กิจกรรมปฏิบัตกิ ารรบพิเศษอืน่ ๆ ที่ไมํจาเป็นต๎องมีขีดความสามารถเต็มรูปแบบ ชดุ ขึน้ สมทบ A จะทา
หนา๎ ท่ีรวมกาลงั พลมีกาลังคนซึ่งผบ๎ู งั คบั บัญชาหนํวยปฏบิ ตั ิการรบพิเศษจะจดั ทมี ท่เี หมาะสมเพ่ือดาเนนิ ภารกจิ
ท่ีเฉพาะเจาะจง

ข. กองร๎อยจโํู จมเป็นหนํวยพลรมํ ที่มีเอกลักษณเ์ ฉพาะท่ีสามารถวางแผนดาเนนิ การและสนับสนนุ
กิจกรรมปฏบิ ตั กิ ารรบพิเศษ ให๎หนวํ ยงานของชาติ ความสามารถในการปรบั ใชก๎ าลังทหารได๎อยํางรวดเร็วไปยัง
พ้ืนทต่ี าํ ง ๆ ของโลก ภารกจิ จํูโจมหลกั ในปฏิบัติการรบพิเศษคอื การดาเนินการโดยตรงที่ประสบความสาเร็จ
โดยใช๎กองกาลังทหารราบเบาโดยใชเ๎ ทคนคิ พิเศษ ปฏบิ ตั ิการโดยตรงของแรนเจอร์อาจสนบั สนนุ หรืออาจไดร๎ ับ
การสนับสนนุ โดยกจิ กรรมอ่ืน ๆ ของปฏิบตั ิการรบพเิ ศษ หรืออาจดาเนนิ การโดยอสิ ระหรือรวํ มกับการ
ปฏิบตั ิการทางทหารของกองทพั บก และกองกาลงั ปฏบิ ัตกิ ารรบพเิ ศษอน่ื ๆ การสนบั สนนุ น้มี ีให๎ในทุก
สภาพแวดล๎อมการดาเนินงานและในยามสงบ ยามขดั แยง๎ และสงคราม เนื่องจากโครงสร๎างและความต๎องการที่
อาจเกิดข้นึ กองร๎อยไมํทางานเพยี งหนํวยเดยี ว แตํจะปรับแตงํ กองพนั หนํวยบินปฏบิ ัตกิ ารรบพเิ ศษหรือกอง
กาลงั ของกองร๎อยเพ่ือทาภารกิจเฉพาะ ภารกิจหลกั ของหนํวยบนิ ปฏิบตั ิการรบพิเศษคือการลักลอบเขา๎ ไปใน
นาํ นฟาู ข๎าศึกและมีความอํอนไหวเพ่อื ดาเนินการและสนบั สนนุ กจิ กรรมปฏิบัติการรบพเิ ศษ

ง. กองกาลงั สารองกองทัพสหรัฐอเมรกิ า กจิ การพลเรือนมีทีมงานสวัสดิการสาธารณะท่มี ีแพทย์พเิ ศษ
ตํางๆ ทีมเหลําน้ีสามารถฝึกใหค๎ าแนะนาและชํวยเหลอื กองกาลังสหรัฐอเมริกาและชนพ้ืนเมอื งในการ
ดาเนนิ การใหค๎ วามชวํ ยเหลือทางการแพทย์และทาการฝึกอบรม

จ. การดาเนนิ งานทางจติ วทิ ยา คอื การวางแผนเพื่อนาเสนอขอ๎ มลู ให๎กบั ชาวตาํ งชาติ เพ่ือมอี ิทธิพลตํอ
อารมณ์ แรงจงู ใจและเหตผุ ล การดาเนนิ งานเหลํานี้มีอทิ ธิพลตํอพฤติกรรมของรัฐบาลประเทศ องค์กร กลมํุ

พ.อ.หญิง จริ าภรณ์ ชมศรี 190

และบคุ คลในตาํ งประเทศ หนวํ ยปฏิบตั ิการจิตวทิ ยาของกองทัพบกออกปฏบิ ตั หิ นา๎ ทโี่ ดยหนวํ ยงานของชาติ
เพอื่ ให๎เป็นไปตามวตั ถุประสงค์ดา๎ นความมั่นคงของชาตหิ รือผูบ๎ ังคบั บญั ชาในเขตยทุ ธบริเวณเพื่อตดิ ตาม
วัตถุประสงค์ของหนํวยปฏบิ ัติการจิตวทิ ยาเหลาํ นี้อาจได๎รับการออกแบบมาเพ่ือสนับสนนุ กลมํุ และประเทศที่
เป็นมิตรกับสหรัฐอเมริกา ได๎รับการสนบั สนนุ และความรวํ มมือจากประเทศทีเ่ ปน็ กลาง เสรมิ สรา๎ งหรอื
เปลยี่ นแปลงพนั ธมิตร ยบั ยงั้ ประเทศจากการรกุ ราน และกระต๎นุ การยอมจานนของกองกาลังศัตรู

บ-7 ขดี ความสามารถในการสนบั สนนุ ด้านสขุ ภาพของหน่วยในอตั รา
หนวํ ยในอัตราของกองกาลังปฏบิ ตั กิ ารรบพเิ ศษมีจากดั ดงั น้นั กองกาลงั ปฏิบัตกิ ารรบพเิ ศษจึงขน้ึ อยูํ

กับโครงสรา๎ งบริการทางสขุ ภาพการรบตามแบบ สาหรับการสนบั สนนุ ทางการแพทย์ในเขตยทุ ธบรเิ วณ หนวํ ย
ปฏิบัตกิ ารพเิ ศษใช๎หนํวยในอัตราเพื่อดาเนนิ การในการดูแลทางการแพทย์ระดับท่หี นง่ึ ระดับสอง (ระดบั
หมวด) ระดบั สาม (ระดบั กองพล) และระดับส่ี (ระดบั เหนอื กองทัพน๎อย) ตอ๎ งให๎การดแู ลทางการแพทย์แกํกอง
กาลงั กองกาลงั รบพเิ ศษ

ก. กองกาลังปฏบิ ัตกิ ารรบพเิ ศษ
(1) กลํุมปฏบิ ตั กิ ารรบพเิ ศษ มีขีดความสามารถในการดแู ลทางการแพทย์ระดับหนึง่ ทเี่ พิ่มขึน้ การ
ดแู ลสํวนบุคคลประกอบดว๎ ยการชํวยตนเอง และชวํ ยเพื่อนชํวยชีวติ นายสบิ ก๎ูชีพ และนายสบิ พยาบาล (SF
medic [MOS 18D]) มีนายสบิ พยาบาลสองนายอยใํู นแตลํ ะชุดข้ึนสมทบ A นายสิบพยาบาลในปฏิบตั ิการรบ
พิเศษได๎รบั การฝึกอบรมอยํางดีเพ่ือทาหนา๎ ท่ีอยาํ งเป็นอสิ ระ อาจจะมีขอ๎ จากดั สาหรบั เร่ืองตาํ งๆ ได๎แกํ
-การเวชกรรมปูองกัน
-ขาํ วกรองทางการแพทย์
- การสัตว์ ทันตกรรม
- การสนับสนุนทางห๎องปฏิบัติการสาหรับการวินิจฉยั ทางคลินิก
-การจดั การการบาดเจ็บในระยะสัน้
-การฝึกอบรมสาหรบั ผู๎ปฏิบัติงานด๎านการดูแลสุขภาพของ ชาตเิ จ๎าบ๎าน ในดา๎ นทกั ษะทางการแพทย์
สัตวแพทย์ ทนั ตกรรมและ การเวชกรรมปูองกัน
(2) แพทยแ์ ละผ๎ูชํวยแพทย์ จะไดร๎ ับมอบหมายให๎อยใูํ นกองพนั ปฏบิ ัติการรบพเิ ศษแตํละคน ท่ีอยใํู น
ฐานปฏบิ ตั กิ ารหนา๎ แพทย์และผู๎ชวํ ยแพทย์ สามารถดาเนนิ การขัน้ ตอนการดูแลอาการบาดเจ็บข้นั สงู และให๎
การดแู ลชํวยชีวติ จากดั นอกจากน้ีฐานปฏบิ ตั ิการหนา๎ มีเจ๎าหนา๎ ที่ การเวชกรรมปูองกนั นายทหารประทวนที่
สามารถให๎การประเมนิ ผลการคุกคามทางการแพทย์และมีขกี ความสามารถท่ีจากัดในการสนับสนนุ โดยตรง
ดา๎ นเวชกรรมปูองกัน
(3) ฐานปฏบิ ัติการกองกาลังรบพเิ ศษ มี แพทย์ เจา๎ หนา๎ ทีท่ ันตแพทย์ เจ๎าหน๎าทส่ี ัตวแพทย์เจ๎าหนา๎ ที่
ปฏิบตั กิ ารทางการแพทย์ เจา๎ หนา๎ ที่สํงกาลังสายแพทย์ และเจา๎ หน๎าท่ดี า๎ นวทิ ยาศาสตรส์ ่ิงแวดล๎อมท่ีได๎รับ
มอบหมาย ในระดับน้ีเจา๎ หน๎าทที่ างการแพทย์จะทาหน๎าทหี่ ลกั ในฐานะเจา๎ หนา๎ ทท่ี ่ปี รกึ ษาให๎กบั ผบู๎ ังคับบัญชา

คมํู ือราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทยใ์ นสนามในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 191

กลมํุ และให๎การชวํ ยเหลือเจ๎าหนา๎ ทท่ี างการแพทย์แกํกองพันปฏิบัติการรบพิเศษที่ออกปฏิบัติหน๎าที่ สามารถ
ชํวยในการฝึกอบรมของชาติเจ๎าบ๎าน

(4) กองพันเสนารกั ษ์ของกองกาลังสนับสนนุ การปฏิบัติการรบพิเศษของกองทัพบก ใหก๎ าร
รกั ษาพยาบาลระดับท่หี นึง่ ให๎กบั หนวํ ยปฏบิ ตั กิ ารรบพเิ ศษกองทพั บก (ต๎องมีการสนบั สนุนระดับท่ีสองจนถงึ
การสนบั สนนุ ระดบั ทีส่ ี่) ให๎บริการในเร่ืองดังตํอไปนี้

•การสํงกลับผ๎ูปุวยได๎อยํางจากัด
•มีขีดจากดั ความสามารถทางขาํ วกรองทางการแพทย์
•ความสามารถในการตดิ ตํอส่ือสาร
หมวดมีการจดั เปน็ ทีบ่ งั คบั การ และ ตอนรักษาพยาบาล ตอนรถยนต์พยาบาล และ ตอนสงํ กาลงั
สาหรบั ข๎อมลู เพิ่มเติมโปรดดทู ่ี รส. 8-10-1
ข. จํโู จม
•กรมจูโํ จมมีขีดความสามารถในการดาเนินการบริการแพทย์ระดบั ทหี่ นึ่งและการดูแลระดับทสี่ อง
อยาํ งจากัด ตอ๎ งมีการดูแลระดับที่สามโดยใชท๎ รพั ยากรบริการแพทย์แบบเดิม
•หนํวยจูํโจมมหี นวํ ยบริการแพทย์ในอตั รา แตํไมมํ ีท่พี ยาบาลกองพัน (ทมี รักษา)
•เจา๎ หนา๎ ทท่ี างการแพทย์ท่วั ไป และผช๎ู ํวยแพทย์ ได๎รับบรรจุมอบให๎กับกองพนั จูโํ จม กรม กองพนั และ
รอ๎ ย บก. แตํละแหํงได๎รับมอบหมายนายสบิ พยาบาล หนํวยปฏบิ ตั ิการรบพิเศษ ชกท.18D นายสบิ พยาบาล ที่
มตี าแหนํงจาํ อาวุโสในหมวด ชกท.91B เป็นผเ๎ู ชยี่ วชาญดา๎ นการเสนารกั ษ์
ค. การบนิ ปฎบิ ัตกิ ารพิเศษ
• การบนิ การปฏิบตั กิ ารพิเศษ มแี พทย์ และจิตแพทยท์ ี่ได๎รับมอบหมายในระดับกลุมํ การบนิ การบิน
ปฏบิ ตั ิการพิเศษข้นึ อยํกู ับพืน้ ท่ีบริการแพทย์จากหนวํ ยท่ีกาลังสนบั สนนุ (โดยปกตคิ ือหนํวยปฏบิ ตั ิการรบพเิ ศษ
สวํ นหน๎า) หนวํ ยปฏิบัตกิ ารพเิ ศษของหนํวยบินไมํได๎กาหนดใหม๎ เี ครื่องบินทางการแพทย์โดยเฉพาะ ซ่งึ มีภารกจิ
หลักในการสงํ กลับทางการแพทย์ การสํงกลบั โดยเคร่ืองบนิ ที่ไมเํ ป็นมาตรฐานจะได๎รับการสนบั สนนุ และเสริม
กาลงั จากการสนบั สนนุ จากการบริการแพทยร์ ะดบั ทส่ี อง
• เชํนเดยี วกบั ทรพั ยากรทางการแพทย์อ่นื ๆ ปฏบิ ัติการรบพเิ ศษ บุคลากรทางการแพทย์ของเที่ยวบนิ
ปฏบิ ตั กิ ารรบพเิ ศษ สามารถใหก๎ ารฝกึ อบรมทางการแพทย์แบบจากดั สาหรับบคุ ลากรสายการบินชาตเิ จา๎ บ๎าน
ง. ปฏบิ ตั กิ ารทางจิตวิทยา หนวํ ยปฏบิ ตั ิการทางจิตวิทยาไมมํ ีหนํวยบรกิ ารแพทยใ์ นอตั รา จะขึน้ อยํูกบั
บริการแพทย์ในพน้ื ที่ หนวํ ยปฏิบตั กิ ารทางจิตวทิ ยายังตอ๎ งการขอ๎ มูลทันเวลา และแมํนยาเก่ยี วกับสุขภาพของ
ประชาชนทงั้ หมด และโครงการของชาตเิ จ๎าบ๎าน เพื่อบรรลภุ ารกิจของพวกเขา
จ. กิจการพลเรอื น กองกาลังทหารสหรฐั อเมริกา กองพนั กิจการพลเรือนมที ีมงานสวัสดิการทมี่ ีทกั ษะ
หลากหลาย ความชานาญทาให๎มคี ุณสมบัติท่ีเปน็ เอกลกั ษณ์ในการใหค๎ าแนะนาเก่ียวกบั โครงสรา๎ งพ้ืนฐานด๎าน
การดแู ลสขุ ภาพของชาติเจา๎ บ๎าน รวมทงั้ ประเด็นเกย่ี วกบั การเวชกรรมปอู งกนั

พ.อ.หญิง จิราภรณ์ ชมศรี 192

บ-8 การวางแผนสาหรบั การบรกิ ารแพทยส์ าหรบั หน่วยปฏิบัตกิ ารกองกาลังปฏิบัตกิ ารรบพิเศษ
หนํวยปฏบิ ตั กิ ารกองกาลงั รบพิเศษต๎องใช๎บริการแพทย์เหมือนกบั หนํวยรบ หนวํ ยสนบั สนนุ การรบ

และสนับสนนุ การชวํ ยรบ ตอ๎ งการข๎อมูลทางการแพทย์เพ่ือตอบโตก๎ ารคุกคามทางการแพทย์ การสนับสนุนควร
รวมถึงพื้นท่ีการทางานทางการแพทยท์ ั้งหมด

บ-9 การส่งกลับผู้ป่วยเจ็บและการควบคมุ ทางการแพทย์
การสํงกลับของปฏบิ ตั ิการรบพเิ ศษทางอากาศเป็นส่ิงท่ีระบุไว๎เฉพาะเม่ือจะไมํกระทบภารกิจ การ

วางแผนการสนับสนุนบริการแพทย์จะต๎องใหแ๎ นใํ จวํามคี วามสามารถในการสํงกลับทางการแพทย์ที่เพยี งพอทั้ง
ภายในและระหวาํ งพน้ื ที่ หากมกี ารทรัพยากรของกองกาลงั ปฏิบัติการรบพเิ ศษ ซ่ึงอาจเป็นกรณที ม่ี ีการสํงกลบั
ภายในพน้ื ทตี่ ๎องมีการรกั ษาพยาบาลระหวํางทาง ผว๎ู างแผนการสนับสนุนด๎านบริการแพทย์ต๎องมน่ั ใจวํา กอง
กาลงั ปฏบิ ัตกิ ารรบพิเศษ มนี โยบายการสงํ กลับของตวั เองเพื่อให๎สามารถสํงไปยังผ๎ูเชี่ยวชาญท่ีให๎การดแู ล แทน
การสํงกลับออกนอกเขตยุทธบริเวณ การประสานงานในชํวงตน๎ ตอ๎ งทาควบคํูไปกบั หนวํ ยของกองทัพอากาศใน
เขตยุทธบรเิ วณ หรอื สนบั สนุนเทยี่ วบินปฏิบัตกิ ารรบพิเศษ เพ่ือให๎แนใํ จวํามคี วามสามารถในการสงํ กลบั
ระหวํางโรงพยาบาลได๎ทันทวํ งที กองพนั สนบั สนุนปฏิบตั กิ ารรบพิเศษมีขีดจากัดความสามารถในการสํงกลับ
ทางพ้นื ดนิ ท่จี ากดั ตั้งแตรํ ะดับหน่งึ ถงึ ระดับสาม การดูแลรกั ษาทางการแพทย์เปน็ ความรับผดิ ชอบในการ
ใหบ๎ รกิ าร การควบคมุ ทางการแพทยภ์ ายในเขตยทุ ธบริเวณของหนวํ ยปฏบิ ตั ิการรบพิเศษกองทัพบกเป็นหนา๎ ท่ี
ของกองทัพบก การถํายโอนผ๎ูปุวยจากระดบั ที่สามไปยังระดับที่ส่ใี นเขตยุทธบริเวณ ดงั นั้น จะมีการควบคุมท้ัง
ภายในเขต และ ระหวาํ งเขตยทุ ธบริเวณ การควบคมุ ทางการแพทย์ไมํใชํหนา๎ ทขี่ องหนวํ ยปฏิบัตกิ ารรบพิเศษ
กองทัพบก เน่อื งจากหนํวยงานไมไํ ดร๎ บั ภารกจิ ใหท๎ าหนา๎ ที่น้ี เปน็ สิง่ สาคญั ท่แี พทย์ทุกระดบั จะเข๎าใจวาํ ผปู๎ วุ ย
ถกู กากับดูแลภายภายในเขตยุทธบริเวณและระหวํางเขตยุทธบริเวณ และติดตามผาํ นระบบได๎

บ-10 การรบั ไวร้ กั ษาในโรงพยาบาล
กองกาลงั ปฏบิ ัติการพิเศษไมํได๎มคี วามสามารถระดับท่สี ามในอตั รา พวกเขาพ่ึงพาโรงพยาบาลท่อี ยใํู น

ระบบกรมแพทย์ทหารบก โรงพยาบาลในเขตหน๎า และสูงกวําระดบั กองทัพนอ๎ ย ในพน้ื ที่ปฏบิ ัติการ กองกาลงั
ปฏิบตั ิการรบพิเศษอาจพึง่ พาชาติเจ๎าบา๎ นเพ่ือใชก๎ ารรักษาในโรงพยาบาล เมื่อความอํอนไหวของภารกิจพิเศษ
กาหนดระดบั การรักษาความปลอดภยั ของข๎อมูลท่เี ข๎มงวด การบังคบั บัญชาปฏิบัติการรบพิเศษตอ๎ ง
ประสานงานกับหนํวยบัญชาการทางการแพทย์เพื่อจัดการกับผปู๎ ุวยได๎ตามหลกั เกณฑ์

บ-11 การควบคุมความเครยี ดจากการรบ
ก.การจัดการกบั ความอํอนล๎าควรได๎รับการจดั การให๎อยํูในสํวนหน๎าทส่ี ดุ เทําทจ่ี ะเป็นไปได๎เพ่อื ไมํให๎

บุคลากรสญู เสียโดยไมํจาเปน็ เรํงใหค๎ ืนไปปฏบิ ัติหน๎าท่ีและปูองกนั ไมใํ ห๎มกี ารสงํ กลับทางการแพทยม์ ากเกนิ ไป
ข.กองกาลังปฏิบัตกิ ารรบพเิ ศษกองทัพบกไมํมีทีมควบคุมความเครยี ดจากการรบในอัตรา จาเป็นตอ๎ ง

มกี ารสนับสนนุ จากกองบัญชการทางการแพทย์ในเขตยทุ ธบริเวณ