คู่มือราชการสนาม 8-42 เรื่อง การบริการทางการแพทย์ในสนามในปฏิบัติการดำรงเสถียรภาพ

คูํมือราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทยใ์ นสนามในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ 43

หนวํ ยงานพลเรอื น หนวํ ยงานอน่ื ๆ ของรฐั บาลกลาง และ ชาตเิ จา๎ บ๎าน หรือทูต อาจจะมีความรับผิดชอบหลัก
ในการให๎การสนบั สนุนและประสานงาน

ง. มมุ มองทางกฎหมายในปฏิบัติการดารงเสถยี รภาพเป็นสิ่งสาคัญสาหรบั ผู๎บงั คบั บัญชาต๎องพิจารณา
ท้ังน้ขี นึ้ อยํกู ับสถานการณ์ที่อาจจะมีการกาหนดกลํุมของบุคคลทไ่ี ดร๎ บั อนุญาตในการดแู ล ผ๎ทู ีไ่ มไํ ดร๎ บั
ผลประโยชนจ์ ากระบบการดูแลสขุ ภาพของทหาร เชํน ผ๎ูประสบภัยพิบตั ิ ผ๎ูทท่ี าการก๎ชู ีพ เจ๎าหน๎าที่
สหประชาชาติ ฝุายพลเรอื น ชาติเจา๎ บา๎ น ผู๎บังคบั หนวํ ยสายแพทยต์ ๎องกาหนดผู๎ได๎รบั การบริการ วธิ กี ารที่จะ
ไดร๎ ับการคืนเงินจากรัฐบาลสาหรับการใหบ๎ รกิ ารเหลํานี้

ตอนที่ 2 การส่งกลบั ผูป้ ่วยเจบ็ และการควบคมุ ทางการแพทย์
4-3 ทว่ั ไป

การสํงกลับผูป๎ ุวยเจบ็ มีการเช่ือมโยงระดบั การบริการทางการแพทย์ มีการกาหนดวถิ กี ารขนสงํ ให๎การ
ดูแลทางการแพทย์อยํางตํอเนื่องบนเสน๎ ทางการสํงกลบั ความสามารถนี้ชํวยเพ่ิมการพยากรณโ์ รคของผป๎ู วุ ย
การควบคมุ การแพทย์หมายถึงการกาหนดให๎ผป๎ู วุ ยไปรกั ษาตัวในสถานที่ใหก๎ ารรกั ษาพยาบาลทด่ี ีทีส่ ดุ ที่
สามารถให๎ได๎

4-4 การส่งกลับผู้ปว่ ยเจ็บและการควบคุมดูแลการแพทย์ในปฏบิ ัติการดารงเสถยี รภาพ
ก.ในระหวาํ งการอพยพพลเรือน บคุ คลผู๎ท่ีได๎รับบาดเจ็บหรือปุวยได๎รบั การรักษาใหอ๎ าการคงท่จี าก

หนวํ ยแพทย์ที่มาพร๎อมกับกองกาลงั เมื่อผ๎ูบาดเจ็บมีอาการคงที่แลว๎ ให๎ทาการสํงกลับโดยกองกาลังท่ีทาการ
อพยพพลเรือน

(1) ในการอพยพพลเรอื นดาเนนิ การในสภาพแวดล๎อมท่ีเอ้ืออานวย (ไมํมีภัยคุกคามทางกายภาพท่ี
ชดั เจนตอํ ผูอ๎ พยพ) คนปุวยที่ไดร๎ ับบาดเจบ็ หรอื บุคคลที่ไดร๎ ับบาดเจบ็ ควรจะถูกสํงกลบั ไปยงั สถานท่ีทาง
การแพทย์ท่ีกาหนดไว๎ (ถ๎าเป็นไปได๎) ในสภาพแวดลอ๎ มที่มีความไมํแนนํ อนหรือยังมีอนั ตรายจากฝาุ ยตรงข๎าม
ทรพั ยากรในการขนสงํ ทใ่ี ช๎ควรแทรกเข๎าและนาออกมากองกาลังท่ีอพยพพลเรือนที่ใชใ๎ นการสํงกลับผูป๎ ุวยเจ็บ
บุคลากรทางการแพทย์ท่มี าพร๎อมกบั กองกาลงั ใหก๎ ารดแู ลทางการแพทย์ในระหวํางเส๎นทาง จนกระทั่งกอง
กาลังทท่ี าการอพยพมาถงึ หรือถงึ ทป่ี ลอดภยั ผ๎ูอพยพทตี่ ๎องการการดูแลทางการแพทย์ถูกสํงตํอไปยังสถานี
สาหรับการสงํ กลับทางการแพทย์ ไปยังสถานทีใ่ หก๎ ารรักษาพยาบาลทมี่ ีความสามารถในการใหก๎ ารดูแลท่ี
จาเปน็

(2) การประสานงานการควบคมุ การแพทย์สามารถทาไดโ๎ ดยหนวํ ยทางการแพทยท์ ี่มาพร๎อมกับกองกาลัง
อพยพพลเรือน (โดยใชค๎ วามสามารถในการสอ่ื สารของหนวํ ยในอัตรา) เพอ่ื ใหแ๎ นํใจวําสถานีที่เฉพาะในการ
สํงกลบั ทางการแพทยท์ ่ีมีอยูํสามารถใช๎ในการสํงตํอผปู๎ ุวยได๎ นอกจากน้ีการประสานงานน้ีชํวยให๎มั่นใจความ
พรอ๎ มของเตยี งในโรงพยาบาล การควบคุมทางการแพทยจ์ ะประสบความสาเรจ็ ด๎วยกลมํุ แพทย์ กองพลนอ๎ ย
หรอื นายทหารควบคุมทางการแพทย์

พ.อ.หญิง จิราภรณ์ ชมศรี 44

ข. การสงํ กลับผูป๎ ุวยและการควบคุมการแพทยด์ าเนนิ การในการสนบั สนนุ การดาเนนิ งานในประเทศจะ
แตกตาํ งกบั ประเภทของกิจกรรมได๎รับการสนบั สนุน

(1) การดาเนนิ งานบางอยาํ งท่ีเกดิ ขึ้นเปน็ ประจาและมีรายละเอียดในข๎อตกลงการสนับสนุนกบั ชมุ ชน
ทอ๎ งถ่นิ ตวั อยาํ งเชํน โปรแกรม MAST ใช๎อากาศยานของกองทัพบกในการสงํ กลับผปู๎ ุวยพลเรอื นที่ได๎รบั
บาดเจ็บอยาํ งรุนแรงจากสถานทเ่ี กดิ เหตุ (อุบัติเหตุทางรถยนต์หรอื ที่ทางาน) ไปยงั โรงพยาบาลในพืน้ ที่ที่
เหมาะสม

(2) ในการดาเนนิ งานอน่ื ๆ ความสามารถในการสงํ กลับผู๎ปุวยเจบ็ อาจจะต๎องทาการรอ๎ งขอในภาวะ
วิกฤต เชนํ แผนํ ดินไหวหรอื น้าทวํ ม การสนบั สนุนนอี้ าจจาเป็นต๎องใช๎ในระดบั ชุมชน (นา้ ทวํ มในพน้ื ทจ่ี ากัด
เฉพาะแหงํ ) หรือระดบั รัฐหรือรัฐบาลกลาง (เชนํ แผํนดินไหวใหญํ หรอื พายุเฮอริเคน) บทบาทของการสํงกลบั
ของอากาศยานกองทัพบกสหรัฐอเมรกิ า อาจจะขยายตวั ในการดาเนนิ งานเหลํานจ้ี ะรวมถึงการดาเนินการ
ชํวยเหลอื โดยใชร๎ อกกภ๎ู ยั (ตัวอยําง เชํน การเอาคนท่ีมาจากหลังคาของบา๎ นของพวกเขาในน้าทํวม)

(3) ผ๎ูบงั คบั บัญชาจะต๎องมีการกาหนดแนวทางทเ่ี ปน็ ขอบเขตของการดาเนินการทชี่ ัดเจน และกลไก
การเรียกร๎องเงินคืนจากรฐั บาลสาหรบั คําใช๎จํายท่เี กิดข้นึ อยํางชดั เจน

(4) ในการดาเนนิ งานที่กาหนดให๎เปดิ ใชง๎ านของระบบการจดั การภยั พบิ ตั แิ หํงชาติ (NDMS) และเม่ือ
กระทรวงกลาโหมมอบหมายให๎การสนบั สนุนการอพยพ ทรัพยากรของกองทัพสหรัฐอเมริกา (อากาศและ
พน้ื ดิน) โดยปกติจะใชใ๎ นการเคลือ่ นยา๎ ยผป๎ู ุวยที่อยูํในพ้นื ที่ภยั พิบตั ิ ในขณะท่ีกองทัพอากาศสหรฐั อเมริกาถูก
นามาใช๎ ท่ีจะยา๎ ยผ๎ปู ุวยออกจากพ้นื ท่ีปฏบิ ตั ิการ

(5) หนํวยงานของกระทรวงกลาโหมรับผดิ ชอบในการกากับดูแลทางการแพทย์ให๎ผูป๎ ุวยจากพน้ื ทภ่ี ยั
พิบัติขนาดใหญํท่ีต๎องมกี ารเปิดใชง๎ านของระบบการจัดการภยั พบิ ตั แิ หํงชาติเป็นศูนย์ควบคุมการเคลื่อนย๎าย
ผ๎ูปุวยเจ็บในการสนบั สนุนการดาเนินงานในประเทศ โรงพยาบาลทหารอาจจะไมเํ ข๎ารํวมในการให๎การดแู ล
ผปู๎ วุ ยโดยตรงความสามารถในการรกั ษาในโรงพยาบาลหรือบรกิ ารเสริม เชนํ ส่ิงอานวยความสะดวกทาง
การแพทย์ โรงพยาบาลพลเรือนในท๎องถน่ิ จะมีความสามารถเพียงพอ แพทย์ใหญํ และ การแพทยพ์ ลเรือนจะ
รวํ มกันเปน็ เคร่ืองมือการดาเนินการแผนควบคุมทางการแพทย์ในการควบคมุ การสงํ ผป๎ู วุ ยไปยังสถานท่ี
รกั ษาพยาบาลของพลเรอื นตาํ งๆ

(6) แผนตอบสนองของรัฐให๎ข๎อมลู รายละเอียดเกีย่ วกบั การสํงกลบั ผู๎ปุวย / ความต๎องการควบคุม
การแพทยแ์ ละความรับผิดชอบในชวํ งการตอบสนองของรัฐบาลกลาง

ค. ในการดาเนินงานชวํ ยเหลอื ด๎านมนุษยธรรม การสงํ กลับทางการแพทย์มกั จะไมํได๎เปน็ ปจั จยั สาคัญท่ี
ผู๎ปวุ ยไดร๎ บั การรักษา สถานท่ีใดๆก็ตามทจ่ี ัดตัง้ เป็นสถานท่ีให๎บรกิ ารทางการแพทย์ ในกรณที แ่ี ยกผ๎ูปวุ ยอาจจะ
มกี ารอพยพไปยังเขตเมืองสาหรบั การดแู ลทช่ี ัดเจนมากข้นึ แตนํ ี้ไมํได๎เป็นบรรทัดฐานสาหรบั การดาเนินการ
เหลําน้ี อยํางไรก็ตามสถานกี ารสํงกลบั ทางการแพทย์ (โดยเฉพาะเฮลคิ อปเตอร์) อาจจะใช๎เพ่อื เคล่ือนยา๎ ย
หนวํ ยที่รกั ษาไปยังสถานท่ีต๎องมกี ารให๎ความชํวยเหลือดา๎ นมนุษยธรรม การดาเนินการน้ีเปน็ สถานการณ์ที่
สนบั สนุนการใช๎งานของสถานกี ารสงํ กลับทางการแพทย์

ง. ในการดาเนินการบรรเทาภัยพบิ ัตแิ ละการสนับสนนุ สงํ กลับทางการแพทย์ข้นึ อยกํู บั สถานการณ์

คํูมือราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทยใ์ นสนามในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 45

หากเกดิ ภยั พิบัติทเ่ี กิดขึ้นในพ้ืนทที่ ีม่ ีประชากรมากแตํมีความเสียหายน๎อย การบาดเจบ็ ทีเ่ กิดใชก๎ ารรักษาใน
ทอ๎ งถ่นิ ทมี่ ีอยูํ การสงํ กลับไปยังสถานท่ีตํางๆด๎วยยานพาหนะ (ยานพาหนะฉุกเฉินสาหรับการบาดเจบ็ รนุ แรง
หรือ ใช๎การขนสงํ เอกชนสาหรับผไู๎ ด๎รบั บาดเจ็บรนุ แรงไมมํ าก) แตํถา๎ เกดิ ภัยพิบัตทิ ี่เกิดข้ึนในพ้ืนทหี่ าํ งไกลหรือ
ในกรณีที่มคี วามเสียหายมาก / มีการบาดเจบ็ หรือความเสยี หายของสง่ิ อานวยความสะดวกทางการแพทยใ์ น
ทอ๎ งถิ่น และบุคลากรผ๎ูปุวยอาจจาเป็นตอ๎ งอพยพออกจากพน้ื ท่ีภัยพบิ ัตเิ ปน็ ลาดับแรก หนํวยทหารท่ีอยูใํ น
บรเิ วณของภัยพิบตั ิและเปน็ ผู๎ทาการอพยพผูท๎ ี่ตกเป็นเหย่ือจากพนื้ ที่พืน้ ท่ีภัยพบิ ตั ิได๎ทนั ที ทหารที่มีความ
เช่ยี วชาญในการนาผ๎ูประสบภยั จากดา๎ นบนและด๎านลํางพนื้ ดินอาจจะต๎องการดาเนินการชวํ ยเหลืออยาํ ง
ตํอเน่ือง ผ๎ปู วุ ยจะต๎องได๎รับการควบคุมไปยงั สถานที่ใหบ๎ ริการแพทย์ที่อยใํู นพนื้ ท่ีภัยพบิ ตั ิได๎อยาํ งมี
ประสทิ ธิภาพ ไมํควรเกิดเหตุการณ์ท่ีสถานที่ใหบ๎ ริการแพทย์แหํงหนง่ึ รับผปู๎ ุวยเจ็บไว๎มาก แตอํ ีกสถานที่หนึ่ง
ไมํได๎รบั ผป๎ู วุ ยเจ็บ ถ๎าผู๎ปวุ ยจะไดร๎ บั การสงํ กลบั ออกจากพื้นทปี่ ฏบิ ตั กิ าร และการสํงกลับไปยงั สหรัฐอเมริกา
โดยกองทัพอากาศ กรมกจิ การทหารผํานศึก หรอื โรงพยาบาลพลเรอื น อาจจะต๎องเปดิ ใช๎งานศูนย์ควบคุมการ
เคลื่อนย๎ายผ๎ูปวุ ย ดังนนั้ ผ๎ูวางแผนทางการแพทยต์ ๎องจาไวว๎ าํ ปฏิบัติการเหลําน้ีควรมีแผนการสํงกลบั ทางการ
แพทย์ทมี่ ีความยืดหยํุนเพยี งพอท่จี ะสนับสนนุ และเสรมิ แผนในการปฏิบัติการ

จ. ปจั จยั ที่ควรพจิ ารณาในการวางแผนสาหรบั การสํงกลบั ผู๎ปวุ ยในการตํอต๎านการกํอการร๎าย การปฏิบัติ
รวมถงึ

- การใช๎ทรัพยากรในการขนสํงทางการแพทยแ์ ละไมใํ ชํการแพทย์ ในการสํงกลับผ๎ปู ุวยเจ็บจานวนมาก
ในสถานการณ์ภัยพิบตั ิ หากมีการใชท๎ รพั ยากรท่ีไมํใชํการแพทย์ ควรมีการวางแผน ใชท๎ ีมเสริม พรอ๎ มบุคลากร
ทางการแพทย์เพื่อให๎การดแู ลทางการแพทย์ในระหวํางเส๎นทาง

-การประยุกตใ์ ชเ๎ ทคนิคในการอพยพผูป๎ วุ ยของชาติเจ๎าบ๎านภายใตส๎ ถานการณ์ท่เี ป็นอนั ตราย หรอื ใน
ภูมปิ ระเทศทไ่ี มพํ งึ ประสงค์ (จากซากปรักหกั พงั หรอื จากระดบั สูงกวําพน้ื หรอื ตา่ กวาํ ระดับพนื้ ดนิ ) (สาหรบั
ข๎อมลู เพิ่มเติมโปรดดูท่ี รส. 8-10-6) ให๎ความม่นั ใจมาตรการรกั ษาความปลอดภัย (เชนํ การจัดต้งั ดาํ นตรวจคัด
กรองบุคลากร และยานพาหนะ และการจากดั การเขา๎ ถงึ พ้ืนท่ีสถานทใี่ ห๎การรักษาพยาบาล)

ตอนที่ 3 การรับไวร้ กั ษาพยาบาลและการรักษา
4-5 กลา่ วทั่วไป

การรบั ไว๎รกั ษาในโรงพยาบาลและหน๎าที่การรักษาในปฏิบัติการดารงเสถยี รภาพจะมีความแตกตาํ งกนั
ในภารกจิ ปฏิบัติการดารงเสถียรภาพหลาย ๆ ครัง้ องคป์ ระกอบทางการแพทยม์ ีข๎อจากัด ในเรื่องขนาดความ
จาเปน็ ในการให๎บริการบางอยําง (เชนํ การรบั ไว๎รกั ษาในโรงพยาบาล) มีการใหบ๎ ริการนอกพืน้ ท่ีปฏิบตั ิการ
หนวํ ยแพทย์มีการจัดภารกิจเฉพาะ ทรัพยากรการบริการแพทย์ถูกนาเอาไปใชภ๎ ายในโรงพยาบาลอาจจะ
รวมอยํใู นการจดั ของหนวํ ย (แมว๎ าํ หนวํ ยโรงพยาบาลจะไมํได๎ออกไปปฏบิ ตั ิงาน)

พ.อ.หญิง จิราภรณ์ ชมศรี 46

4-6 ผูใ้ หบ้ ริการสขุ ภาพทไี่ มใ่ ช่แพทย์
กรมแพทย์ทหารบกมีความหลากหลายของผูเ๎ ช่ยี วชาญทางการแพทย์ ทใี่ ห๎การดแู ลผู๎ปวุ ยโดยตรง การ

บรกิ ารฟืน้ ฟสู มรรถภาพ และใหค๎ าปรกึ ษาในการประกอบอาชีพทางการแพทย์อืน่ ๆ แกํชาติเจ๎าบ๎าน หรือใน
การสนบั สนนุ การดาเนนิ งานในประเทศ ผู๎เชย่ี วชาญดา๎ นการแพทยเ์ หลาํ น้ใี หบ๎ ริการเสรมิ ภายในโรงพยาบาล
แตใํ นระหวาํ งปฏบิ ตั ิการดารงเสถยี รภาพ อาจจะตอ๎ งออกไปปฏบิ ตั หิ นา๎ ทีน่ อกโรงพยาบาล (ระเบยี บกองทัพ
40-48 กาหนดบทบาทดูแลหลักของแพทยท์ ี่ไมํใชํผป๎ู ฏบิ ตั ิงานการดแู ลสขุ ภาพบรกิ าร) ทางกายภาพและ
กิจกรรมบาบดั สาขาวชิ าเหลาํ นสี้ ามารถชํวยปอู งกนั การเชํนเดียวกบั การประเมนิ และรกั ษาระบบประสาท
กล๎ามเนอ้ื และโครงกระดูก

ก. กายภาพบาบดั และกิจกรรมบาบัด เรื่องนสี้ ามารถปูองกันและชวํ ยประเมินผลและรักษาระบบ
ประสาท ระบบกลา๎ มเนื้อ กจิ กรรมบาบัดจะถกู จากัดเพยี งสํวนบน กิจกรรมบาบดั และกายภาพบาบดั สามารถ
ประเมินและรักษาสาหรับพัฒนาการระบบประสาทหรือเง่ือนไขทางการแพทย์ทัว่ ไป ผเ๎ู ชย่ี วชาญเหลํานี้ยงั
สามารถชํวยในการปูองกนั การบาดเจ็บการลดความเจบ็ ปุวยและการลดผลกระทบของความพิการ ทผ่ี ํานมา
การศึกษาโดยใชห๎ ลกั การตามหลกั สรีระศาสตร์ นกั กายภาพบาบัดมีสวํ นรวํ มในการประเมินผลและการรกั ษา
โรคเรือ้ รงั และปัญหาดา๎ นสขุ ภาพจติ เฉยี บพลนั เปน็ หนา๎ ท่ีของทมี ควบคุมความเครยี ด

(1) ในประเทศและความชํวยเหลือด๎านมนุษยธรรมอาชพี เหลาํ นี้ สามารถมบี ทบาทสาคญั ในการ
พัฒนาและดาเนินการของโปรแกรมการดแู ลสขุ ภาพ ขน้ึ อยํูกบั การประเมนิ ผล โปรแกรมการรกั ษาของแตํละ
บคุ คลหรือกลํมุ ผูป๎ ุวยทมี่ ีเนื้อตายหรือการบาดเจ็บของเส๎นประสาท ทท่ี าให๎เพิ่มความเปน็ อิสระของการทางาน
รวมทั้งการปรับปรงุ คณุ ภาพชวี ติ และกาลังใจในการทางาน นอกจากนยี้ งั นกั กายภาพบาบัดท่ีมีทักษะในการ
สอนมีประสบการณ์ท่ีจะทาการประเมนิ รักษา ให๎ความร๎ู การปอู งกนั ภาวะทุพลภาพและการบาดเจ็บตลอด
ชวํ งชีวิต

(2) ในการดาเนินงานสนบั สนุนทีเ่ กยี่ วข๎องกบั การสํงทหารไปปฏบิ ัติหนา๎ ที่ การสนบั สนุนของนัก
กจิ กรรมบาบดั และ นกั กายภาพบาบดั จะอยบูํ นการคาดการณ์ลวํ งหน๎าถงึ ภาระการทางานของผปู๎ ุวย (ได๎รับ
บาดเจบ็ กระดกู มาก และ มีภาวะดา๎ นสุขภาพจติ ) และขนาดของหนํวยแพทย์ นกั บาบัดท่ีทางานใหก๎ ารดแู ล
เป็นหลักสาหรบั ผูป๎ ุวยท่ีมีปัญหากลา๎ มเนอื้ และกระดูก การประเมินผลทีร่ วดเรว็ และการรักษาอาการบาดเจ็บ
เหลาํ นีช้ วํ ยเพ่ิมการรกั ษา ทาให๎สํงคืนกลับไปปฏบิ ัตหิ นา๎ ทไี่ ด๎เรว็ ขึ้น และชวํ ยปูองกันไมํให๎เกดิ การสงํ กลับออก
จากพน้ื ที่ปฏิบตั ิการ นอกเหนือไปจากการดูแลผ๎ูปวุ ย นกั กจิ กรรมบาบดั และ นักกายภาพบาบัดทาหนา๎ ทเี่ ป็น
ผใ๎ู หค๎ าปรึกษาด๎านสขุ ภาพ / ฟิตเนสและการบาดเจ็บ ทั้งเปน็ รายบคุ คลและหนวํ ย นักอาชีวบาบดั ทาหนา๎ ทีใ่ น
ฐานะสมาชิกของทีมดแู ลด๎านการควบคุมความเครยี ดจากการรบและใหก๎ ารรกั ษาเปาู หมายท่มี ุํงเนน๎ กจิ กรรมท่ี
ใชส๎ าหรบั ทหารและพลเรือน

ข.การดูแลโภชนาการ
(1) ในปฏิบัตกิ ารดารงเสถียรภาพ การดูแลโภชนาการสามารถลดผลกระทบของการขาดสารอาหารได๎
อยํางมนี ยั สาคัญ จากการรับประทานอาหารไมํเพียงพอในเด็กและผู๎ใหญํ และยังชวํ ยลดการเจบ็ ปวุ ย

คํมู อื ราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทย์ในสนามในปฏบิ ตั ิการดารงเสถยี รภาพ 47

นักโภชนาการสามารถสํงเสริมสุขภาพโดยการออกแบบ และการใชโ๎ ปรแกรมการสอนให๎กบั ประชาชนใน
ท๎องถ่ิน ในการเตรียมอาหารท่ดี ีตอํ สขุ ภาพจากอาหารที่มใี นท๎องถ่นิ โปรแกรมยังสามารถได๎รบั การพฒั นาเพ่ือ
เพิ่มศักยภาพในการสนับสนนุ ทางด๎านโภชนาการ และการกาหนดอาหารภายในโรงพยาบาล โดย

- การสร๎างเมนูอาหารทีไ่ ด๎มาตรฐาน
- การใหค๎ าปรึกษาผ๎ูปุวยและการพัฒนาอาหารเปน็ รายบุคคล ตามเง่ือนไขทางการแพทยท์ ี่เฉพาะ
- การสอนให๎ร๎ูจกั การปรบั อาหาร
- การชวํ ยเหลอื ในการฝกึ อบรมให๎กบั พนกั งานบริการอาหารโรงพยาบาลในการเตรียมการและการ
ใหบ๎ ริการอาหารผ๎ปู ุวย
(2) ในการดาเนนิ งานความชํวยเหลือดา๎ นมนษุ ยธรรม การดูแลดา๎ นโภชนาการอาจเก่ียวข๎องกบั การให๎
อาหารกบั ประชากรท่ีมีสขุ ภาพดหี รอื การทางานให๎กบั ประชากรทอ๎ งถ่นิ ทข่ี าดสารอาหาร บริการดแู ล
โภชนาการอาจจะใหโ๎ ดยตรงกับประชากรชาติเจ๎าบา๎ น หรอื โดยออ๎ มผํานโปรแกรมโภชนาการของชาตเิ จ๎าบ๎าน
ตัวอยาํ งของการชํวยเหลอื โดยตรงคอื การวางแผนและการให๎อาหารพเิ ศษกบั ชาติเจา๎ บา๎ น พลเรอื นทบ่ี าดเจบ็
หรือให๎คาปรึกษาเร่ืองระบบการศกึ ษาด๎านการแพทย์ของชาติเจ๎าบา๎ น การพฒั นาผเ๎ู ชีย่ วชาญทางดา๎ น
โภชนาการและการดูแลของโปรแกรมโภชนาการสาหรบั เด็กและผูใ๎ หญํ
(3) ในการดาเนนิ การบรรเทาภยั พบิ ัติ การดูแลดา๎ นโภชนาการเกีย่ วข๎องกบั การให๎อาหารแกํ
ผู๎ประสบภยั พิบัติ การชํวยเหลือคนงานและผูด๎ ูแลผ๎ปู วุ ย นกั โภชนาการและผ๎ูเช่ียวชาญด๎านการบรกิ ารอาหาร
ในโรงพยาบาลสามารถใหค๎ วามชํวยเหลือ ในการประเมนิ วางแผนและดาเนนิ การ กาหนดจดุ ให๎อาหาร
สํวนกลางสาหรับผู๎ระสบภัยหรอื ผท๎ู ่ีไมํมคี วามสามารถในการเตรียมอาหารของตัวเอง และสาหรบั เจา๎ หนา๎ ท่ที ่ี
ทางานบรรเทาภัยพิบตั ิ ผ๎เู ช่ยี วชาญด๎านการดูแลโภชนาการยงั สามารถชวํ ยในการวางแผนและการดาเนนิ การ
สาหรับการแจกจาํ ยอาหารสาหรับผ๎ูประสบภัยพิบตั ิได๎ นอกจากนีพ้ วกเขาสามารถให๎ความชวํ ยเหลือ
โรงพยาบาลพลเรือนในท๎องถ่ินโดยการประเมินและให๎การดแู ลโภชนาการสาหรับผูป๎ ุวย
ค. การบริการพยาบาล ภายในวชิ าชพี การพยาบาล มีจานวนของผ๎ปู ฏิบัติงานพยาบาล เชํน พยาบาล
ผดุงครรภ์ ทรัพยากรเหลํานสี้ ามารถนามาใช๎เพ่ือให๎การดูแลผ๎ปู ุวย ประชากรของชาติเจ๎าบา๎ น หรือสามารถทา
หน๎าท่ใี นบทบาทการสอน / การให๎คาปรกึ ษาในการพัฒนาโปรแกรมการศกึ ษาสาหรับทงั้ ประชากร และผใ๎ู ห๎
การดูแลสุขภาพ พยาบาลพเิ ศษอาจจะมาชวํ ยเพิม่ เติม เชนํ พยาบาลสขุ ภาพชมุ ชน นอกจากนย้ี งั สามารถใช๎ใน
การพฒั นาโปรแกรมการศึกษาและให๎การดูแลผ๎ูปุวยโดยตรงและใหค๎ าปรกึ ษา ยกตัวอยาํ ง เชนํ การพยาบาล
สขุ ภาพชุมชน สามารถพฒั นาโปรแกรมการของมารดาและเด็ก และการสรา๎ งคลินิกสาหรับเด็ก
ง. ร๎านขายยา บุคลากรร๎านขายยาท่ีสามารถใชใ๎ นการดาเนินงานบางสวํ นในบทบาทการใหค๎ าปรกึ ษา
เพือ่ ชวํ ยชาตเิ จา๎ บา๎ นดว๎ ยการพฒั นาของระบบเภสชั กรรมภายในโรงพยาบาล และเพื่อเพ่ิมศักยภาพในการ
ฝกึ อบรมบุคลากรทช่ี วํ ยในรา๎ นขายยา การให๎ความชํวยเหลอื อาจจะจดั ให๎อยูํเป็นพน้ื ท่ี เชนํ การควบคมุ สนิ ค๎า
คงคลัง และการร๎องขอ การควบคมุ การจัดการ การจดั เก็บและการแจกจําย การจัดตงั้ สถานประกอบการ และ
การเตรยี มยา

พ.อ.หญงิ จริ าภรณ์ ชมศรี 48

จ. รงั สวี ิทยา เทคโนโลยที ่ีทนั สมัยดา๎ นรังสวี ิทยาจะกลายเป็นความซับซ๎อนและมคี วามหลากหลายมาก
ขึ้น ศลิ ปะในการใช๎อุปกรณ์และการศึกษาทค่ี รอบคลมุ การวินิจฉยั ต๎องศึกษาอยํางตํอเนื่อง และทาการฝกึ อบรม
เพ่อื ใหท๎ ันกบั การพัฒนาใหมํ หลายประเทศไมํมอี ปุ กรณ์รังสวี ิทยาท่ซี ับซ๎อนเหมือนสหรัฐอเมริกา ประเทศกาลัง
พฒั นาต๎องการความชวํ ยเหลือและการฝกึ อบรมในการใชง๎ านของอุปกรณใ์ หมํและการศึกษาดา๎ นการวนิ ิจฉยั ท่ี
สามารถทาได๎ดว๎ ยอปุ กรณเ์ หลํานี้ซง่ึ เป็นการยกระดับขีดความสามารถ การให๎คาปรึกษาและการพฒั นา
โปรแกรมเพ่ือการศึกษาและการฝกึ อบรม การประเมินความตอ๎ งการจะประสบความสาเรจ็ ไดด๎ ว๎ ยการกาหนด
ขีดความสามารถในการให๎บริการในพืน้ ที่ ในการทช่ี าตเิ จ๎าบา๎ นต๎องการที่จะขยายและเพ่ิมขดี ความสามารถของ
ตน

ฉ. จักษุ บริการด๎านจักษุ ตรวจสอบสายตาสาหรบั การสง่ั แวํนตาเพ่ือให๎การปฏิบตั หิ นา๎ ทีใ่ นการดารง
เสถยี รภาพมีอุปกรณ์ด๎านสายตาที่เหมาะสม ผ๎ูเช่ียวชาญท่ีมีความสามารถใช๎ในการใช๎อปุ กรณ์ที่สามารถระบุ
การบาดเจบ็ ทต่ี าและต๎องใช๎การสงํ ตํอผ๎ปู ุวยเจบ็

4-7 การรักษาในโรงพยาบาลและการรักษาทางการแพทย์ ในปฏบิ ัติการดารงเสถียรภาพ
การสนับสนนุ ปฏบิ ัติการดารงเสถยี รภาพ เชํน การเขา๎ โจมตี การตอํ ต๎านยาเสพตดิ จะสํงกาลังออก

ปฏบิ ัตกิ ารเหมือนกับการบริการแพทย์ในสนาม หนํวยสายแพทย์ที่ให๎บริการในสนามจะใหก๎ ารสนบั สนนุ ตามท่ี
ร๎องขอ ปฏิบัติการเหลําน้จี ะมีระยะเวลาสัน้ ๆ เน๎นการให๎การดแู ลการแพทย์ฉุกเฉิน และ การดูแลผบู๎ าดเจบ็ ข้ัน
สูง การรับไว๎รักษาพยาบาลในสถานท่ีใหก๎ ารรักษาพยาบาลภายในพน้ื ท่ีปฏบิ ตั กิ าร อยาํ งไรกต็ ามการดูแลทาง
การแพทยต์ ๎องมีการปรึกษาและใหค๎ าแนะนา

ก. ชดุ ดูแลการแพทย์ฉกุ เฉนิ จัดไว๎ใหส๎ าหรับกองกาลังทช่ี วํ ยในการอพยพพลเรือนและผู๎ถูกอพยพโดย
ใชห๎ นํวยแพทย์ที่มากบั กองกาลงั การสนับสนนุ การรบั ไว๎รกั ษาในโรงพยาบาลให๎บริการโดยโรงพยาบาลท่ี
กาหนดไวใ๎ นการปฏิบตั ิภารกิจ สถานท่ใี ห๎บรกิ ารเหลาํ นจ้ี ะไมํได๎อยูํในพ้ืนที่ปฏบิ ตั ิการแตํจะอยใํู นสวํ นฐาน
ปฏบิ ตั กิ ารหรอื ทห่ี ลบภัยซง่ึ ผ๎ูปวุ ยไดร๎ ับการสํงกลบั ทางการแพทย์ออกจากพ้นื ท่ีปฏบิ ัติการ

(1) กองกาลังในการอพยพพลเรอื นควรเพิ่มการใชบ๎ ุคลากรทางการแพทย์ในหมํูผอู๎ พยพที่จะให๎การ
ดูแลตามปกติและการตรวจสอบปวุ ยทีไ่ ดร๎ บั บาดเจบ็

(2) กํอนท่ผี ู๎อพยพจะมาถึง กองกาลังควรมกี ารกาหนดส่ิงอุปกรณท์ างการแพทย์ทจ่ี าเปน็ สาหรบั ผ๎ู
อพยพ ทง้ั นี้ขน้ึ กบั ปจั จยั METT-T จานวนวันสงํ กาลังสาหรับส่งิ อุปกรณส์ ายแพทย์ แตํทงั้ นีก้ ไ็ มํสามารถ
รบั ประกันให๎กับผู๎อพยพได๎วาํ จะมขี องใช๎นานกวี่ นั เพราะการเตรียมการแจกจาํ ยน้นั ขึ้นกับสถานทตู การ
ประสานงานจะรวมถงึ ขําวสารสาหรับการอพยพซ่ึงต๎องทากํอนที่กองกาลังจะมาถงึ

ข. การสนับสนนุ ภายในประเทศ การรักษาทางการแพทย์และการรับไวร๎ ักษาในโรงพยาบาลตอ๎ งการ
ปฏบิ ตั ิการทเ่ี ฉพาะเปน็ เอกลักษณ์

(1) ปจั จัยที่กาหนดรวมถงึ ประเภทของกิจกรรมการดาเนินการความสามารถของชมุ ชนในท๎องถ่ิน ที่ต้งั
ทางภูมิศาสตร์ของเหตุการณ์ทีเ่ กดิ ขึ้นภารกจิ ภัยคุกคามทางการแพทย์ ขนาดของการดาเนินงาน (เมอื่ เทียบกับ
ท๎องถนิ่ รัฐหรือรฐั บาลกลาง) และภาระงานท่ีคาดวําจะเกดิ ขึ้นกบั การดูแลผ๎ูปุวย การสนับสนนุ ที่มีใหบ๎ ริการได๎

คูมํ อื ราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทยใ์ นสนามในปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 49

ต้งั แตหํ นวํ ยแพทยท์ ี่อยูํในกองกาลงั ดาเนนิ การบงั คับใช๎กฎหมาย การคัดแยกผ๎ูปุวยในสถานท่ีเกิดเหตุ การรกั ษา
ในโรงพยาบาลของผปู๎ ระสบภัยพิบัติ อาจจะมีการจัดชุดทางการแพทย์เพ่ือสถานการณ์ท่ีเฉพาะเจาะจง เชํน
หนํวยแพทยท์ ่ใี ห๎บริการทางการแพทย์ระดับทีส่ อง ให๎การปฐมพยาบาลในสถานท่ีเกิดเหตุและการรักษาการ
เพิ่มเติมขีดความสามารถในการผําตดั เพื่อทาให๎อาการของผ๎ูปวุ ยคงทีก่ ํอนท่ีจะสงํ กลบั ทางการแพทย์ออกจาก
พ้นื ที่ปฏิบัตกิ าร หรืออาจจะนามาซง่ึ การสนับสนุนใหโ๎ ดยศนู ย์การแพทยท์ ตี่ ัง้ อยใํู นบรเิ วณใกล๎เคียงกบั
เหตุการณ์ผู๎ปุวยเจ็บจานวนมาก (เชํนการระเบิดของทํอก๏าซในชุมชนท๎องถิน่ ) ศูนย์การแพทย์มีขีด
ความสามารถให๎การดแู ลการบาดเจบ็ ได๎

(2) คาแนะนาเฉพาะ ผม๎ู ีอานาจและคาแนะนาด๎านกฎหมาย ควรจะได๎รบั กํอนท่ีจะมีการดาเนนิ การ
เหลาํ นี้ เพ่อื ให๎แนํใจได๎รับผลประโยชน์ ให๎การสนับสนนุ ท่ีเฉพาะเจาะจง มีการระดมทุนและการเรียกเงนิ คนื ได๎

ค. การดาเนินงานความชวํ ยเหลอื ด๎านมนษุ ยธรรมเกยี่ วข๎องกบั กจิ กรรมการดูแลผ๎ปู วุ ยโดยตรงหรอื
ความชํวยเหลือใหค๎ าปรึกษาและการเรียนการสอน การดาเนนิ งานให๎ความชวํ ยเหลอื ด๎านมนษุ ยธรรม หนํวยท่ี
ใหก๎ ารรักษาจะถูกสํงไปยงั พน้ื ทปี่ ฏิบตั กิ าร และผป๎ู ุวยได๎รบั การรักษาที่สถานท่ี ปฏบิ ตั ิการเหลาํ น้ีต๎องใหบ๎ ริการ
แพทยใ์ นระยะยาว การรักษาทคี่ รอบคลมุ อาจจะทาไมํได๎ ซึ่งสามารถรบั การสนบั สนุนจากชาติเจา๎ บ๎านได๎ ถา๎
หากผป๎ู วุ ยท่จี าเป็นตอ๎ งมกี ารสงํ กลบั ทางการแพทย์ไปยังสถานทโี่ รงพยาบาลของชาติเจ๎าบ๎านหรือสถานที่ท่ี
เหมาะสมมากที่สุดมากกวําจะเป็นของทหารสหรฐั อเมริกา ในปฏิบัติการใหค๎ วามชํวยเหลอื ด๎านมนุษยธรรมบาง
ประเภทอาจจะทาการดูแลสขุ ภาพใหก๎ บั ผ๎ูปุวยในโรงพยาบาล ซงึ่ อาจใช๎รูปแบบของการให๎คาปรกึ ษาระหวาํ ง
การผาํ ตัดกับเจา๎ หน๎าทีท่ างการแพทย์ชาติเจา๎ บา๎ นหรือการดูแลรกั ษาผปู๎ ุวยโดยตรงจากผูเ๎ ช่ียวชาญในการผาํ ตัด

ง.ในการดาเนินการบรรเทาภัยพบิ ตั ิ ข๎อกาหนดสาหรบั การสนบั สนนุ โรงพยาบาลทหารจะข้นึ อยูํกับ
ประเภทของภัยพิบตั ิ ขอบเขตของความเสยี หายดา๎ นโครงสร๎างพน้ื ฐานทางการแพทย์ในท๎องถน่ิ และความ
พร๎อมในการให๎บริการท่ีอยํใู นบริเวณใกล๎เคยี ง จานวนของผ๎ูปุวยท่ตี ๎องการการดูแลทางการแพทยแ์ ละ
ระยะเวลาท่ีคาดไว๎ในการสนบั สนนุ ทีจ่ าเปน็ ตวั อยํางเชนํ ถา๎ เกิดภยั พิบัตทิ ี่เกดิ ขน้ึ ในท๎องที่บางแหํงทห่ี ํางไกล
จานวนผปู๎ ุวยท่ีต๎องการการสนบั สนนุ อาจจะมจี านวนผ๎ูที่ได๎รับผลกระทบจากภัยพบิ ัติน๎อยกวาํ จานวนผท๎ู ี่ได๎รับ
ผลกระทบในพ้นื ที่เมือง แตํเน่ืองจากพ้ืนท่ีทางภูมิศาสตร์ในพ้ืนที่ท่ีอยูํแยกออกไป การดูแลทางการแพทย์และ
การรับไว๎รกั ษาในโรงพยาบาลอาจจะไมํสามารถหาได๎ จงึ มคี วามต๎องการทรัพยากรทางการแพทย์มาก ในทาง
กลับกนั พ้ืนทเ่ี มืองจะมีผู๎บาดเจบ็ จานวนมาก มีทรัพยากรมากเพยี งพอ และ ไมไํ ด๎รบั ผลกระทบเหมือนพ้ืนท่ี
อื่นๆ ทรพั ยากรที่ไมํได๎รับผลกระทบเหลาํ นอ้ี าจจะมีความจาเป็นในการปรบั ใช๎ไปยังพืน้ ทภี่ ยั พิบัติอนื่ ๆ
สวํ นประกอบทีส่ าคัญในปฏิบัตกิ ารเหลาํ น้ี คอื การรับไว๎รกั ษาในโรงพยาบาลและการรักษา ซงึ่ ตอ๎ งมกี าร
ประเมินท่ีครอบคลุม ณ พื้นท่ีเกดิ เหตุ เพ่ือกาหนดทรัพยากรท่มี ีอยแํู ละทรัพยากรที่จาเป็นตอ๎ งใช๎

จ.ในการตํอต๎านการกํอการรา๎ ย การดาเนนิ งานของโรงพยาบาลและสถานที่บริการทางการแพทย์อื่น ๆ
จะต๎องมแี ผนเผชญิ เหตุสาหรับสถานการณ์ภยั พบิ ตั ิ (ผนวก ถ) และสาหรับการสงํ กลับทางการแพทยข์ องผป๎ู วุ ย
ภายใตก๎ ารดูแลของพวกเขาถ๎าหากพวกเขากลายเปน็ เปูาหมายของการกอํ การร๎ายทีเ่ กดิ ข้ึน

(1) โรงพยาบาลตามปกติมแี ผนสาหรับการดาเนนิ การของผปู๎ วุ ยเจ็บเปน็ กลุํมก๎อนและมีการ
ดาเนินการฝึกซ๎อมแผนเหลํานี้เป็นระยะๆ แผนการเหลําน้สี ามารถนาไปดาเนนิ การได๎ หากมคี วาม

พ.อ.หญิง จิราภรณ์ ชมศรี 50

จาเปน็ ในการตํอตา๎ นการกํอการรา๎ ยเหตกุ ารณ์กํอการร๎ายทจี่ ะเกิดขน้ึ ซงึ่ จะสรา๎ งการบาดเจ็บลม๎
ตายจานวนมากและมีมากกวําชนะทรพั ยากรทางการแพทยท์ ี่มอี ยํู ข๎อควรพิจารณาสาหรบั แผนน้ี
รวมถึง

- การจดั ตง้ั พน้ื ท่ีการคัดแยกและพน้ื ที่ การรกั ษา
- การจดั หนํวยควบคมุ และการสนบั สนนุ บุคลากรเป็นสวํ นรวม
- ข๎อจากัด การเข๎าถงึ สิ่งอานวยความสะดวกทผ่ี าํ นการใช๎เครอื่ งกดี ขวาง การขุดคลอง ทจี่ ุด
เข๎าและออก
- การคัดกรองบคุ ลากรทเ่ี ข๎าและออกจากสถานที่สิง่ อานวยความสะดวก
- การสร๎างทีมตอบสนองทางการแพทย์ ใช๎ยังพืน้ ทที่ เ่ี กิดเหตุการณ์ขน้ึ ในกรณีที่จาเปน็
- การประสานงานกับสิ่งอานวยความสะดวกทางการแพทย์อืน่ ๆ ในพน้ื ท่ที ่ีทีผูป๎ ุวยกระจัด
กระจายกันอยํู ท้ังน้ีเพ่ือเพ่ิมประสิทธิภาพในการดูแลผ๎ปู วุ ย
(2) ในปฏบิ ัติการดารงเสถียรภาพ สถานการณ์บางเหตุการณ์ การกํอการรา๎ ยที่อาจเกิดขึ้นในพื้นท่ี
ทไ่ี มํมีโรงพยาบาล ทรัพยากรทางการแพทย์ทม่ี ีอยํใู นชมุ ชนจะใช๎เพื่อรกั ษาอาการผบ๎ู าดเจ็บใหม๎ ี
อาการคงทเี่ พ่ือทจ่ี ะทาการสํงกลบั ออกจากพืน้ ท่ีปฏิบตั ิการทันทีเพื่อสํงไปทาการดูแลรักษาใน
โรงพยาบาลตามความทจ่ี าเป็น
(3) แผนฉกุ เฉินสาหรับ การจัดการ การสํงตํอผ๎ูปุวย การรักษา และการรบั ไว๎รักษาใน
โรงพยาบาลสาหรับผ๎ูที่ได๎รับบาดเจบ็ ทเี่ กิดข้นึ เป็นสง่ิ จาเป็น ในกรณที โี่ รงพยาบาลและ/หรอื
สถานทใี่ ห๎การรักษาเป็นเปูาหมายของการโจมตีของผู๎กํอการร๎าย
จ. ในการสนับสนุนสันติภาพ การรักษาพยาบาลและการรับไว๎รกั ษาในโรงพยาบาล สวํ นใหญํจะตอ๎ ง
บรกิ ารแพทยใ์ นสนามแบบดั้งเดมิ ที่เคยปฏิบตั ิอยํู
(1) ไดร๎ ับผลประโยชน์ของการสนับสนุนน้อี าจรวมถงึ จากเหลําทัพอ่นื ๆ พนั ธมติ รหรือกองกาลงั
รฐั บาลและพลเรือนรัฐบาลสหรฐั อเมรกิ า และเจา๎ หน๎าทีส่ หประชาชาติ ผูบ๎ ัญชาการหนํวยแพทย์ / แพทย์ใหญํ
ควรได๎รับการแนะนาทางกฎหมายในการกาหนดสง่ิ ทป่ี ระเภทของบุคลากรมสี ทิ ธไ์ิ ดร๎ ับการดแู ล
(2) ขนาดของกองกาลังทอี่ อกปฏิบัติการ ระยะเวลาท่คี าดวาํ จะการดาเนินการ นโยบายการสํงกลับ
และระดับความรนุ แรงที่คาดการณไ์ ว๎กาหนดขนาดของหนํวยแพทย์ ในขนั้ ต๎นในสวํ นการดาเนินงานสนบั สนุน
สนั ตภิ าพ หนํวยแพทยจ์ ะให๎บรกิ ารเปดิ ทต่ี รวจโรคท่วั ไป การบริการแพทยฉ์ กุ เฉนิ การดูแลผู๎บาดเจ็บขัน้ สูง
และ การเวชกรรมปูองกนั ผปู๎ ุวยที่มโี รครา๎ ยแรงหรือเปน็ อันตรายตํอชีวิต ได๎รบั บาดเจบ็ หรอื มบี าดแผลจะได๎รับ
การดูแลใหม๎ ีอาการคงทก่ี ํอนท่จี ะถูกสํงกลับไปยงั โรงพยาบาลที่ใหก๎ ารสนบั สนนุ อยํูภายนอกเขตพน้ื ท่ีปฏิบตั ิการ
ในกรณที ่ีมรี ะยะเวลาของการดาเนินการยาวนาน มกี ารเสริมด๎วยบรกิ ารอน่ื ๆ เชนํ การควบคมุ ความเครียด
จากการรบ กายภาพบาบัด กิจกรรมบาบัด อยํางไรก็ตามการดาเนนิ งานสนับสนุนสนั ตภิ าพมักจะมีการกาหนด
อัตรากาลังที่แนํนอน ซึง่ ทาให๎มีข๎อจากัดในการขยายการให๎บริการภายในพ้นื ทป่ี ฏิบตั กิ าร การรบั ไวร๎ กั ษาใน
โรงพยาบาลจะไมสํ ามารถทาไดใ๎ นพืน้ ที่ปฏบิ ัติการ

คูมํ อื ราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทยใ์ นสนามในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ 51

ฉ. ในการสนับสนนุ ปฏบิ ัติการกอํ ความไมสํ งบ โครงสร๎างพ้ืนฐานทางการแพทย์ของกองกาลังกอํ ความ
ไมสํ งบมักจะยังไมํไดร๎ ับการพัฒนา นอกจากนี้ยงั ให๎การดูแลผูป๎ วุ ยโดยตรงกับพวกกํอการร๎ายและครอบครวั ของ
พวกเขา โปรแกรมสาหรับหนํวยฝึกอบรมนายสบิ พยาบาลและผู๎เชยี่ วชาญด๎านสุขภาพอ่นื ๆ และการกาหนด
ขอ๎ จากัดในการรักษาในโรงพยาบาล ประเภทของภารกจิ น้ีมักจะดาเนนิ การโดยกาลังพลหนวํ ยปฏิบัติการรบ
พเิ ศษ อยํางไรก็ตาม อาจจะมีความต๎องการในการเพิ่มเติมกาลังพลจากการรบตามแบบ

ตอนท่ี 4 เวชกรรมป้องกนั
4-8 กล่าวทั่วไป

การเวชกรรมปูองกนั ต๎องมีการวางแผนอยาํ งใกลช๎ ิดและมีการประสานงานระหวํางเจ๎าหนา๎ ท่ีดา๎ นเวช
กรรมปูองกนั แพทยใ์ หญํ และผ๎ูบงั คับบัญชาของหนํวย เพื่อระบภุ ัยคุกคามทางการแพทย์ กาหนดเปาู หมาย
สงํ เสริมมาตรการด๎านเวชกรรมปอู งกันและปูองกันไมใํ หเ๎ กดิ ความซ้าซ๎อน

ก.การบาดเจ็บและโรคส่ิงแวดล๎อม สุขอนามยั และสุขาภบิ าล และการเวชกรรมปูองกัน จะคานงึ ถงึ
ผลกระทบตํอสุขภาพของกองกาลังสหรฐั ที่ออกปฏบิ ตั ิการดารงเสถียรภาพ กองกาลงั ที่ใช๎เป็นหนํวยขนาดเลก็
ปฏบิ ัติการเป็นอสิ ระ ในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถียรภาพโรคทม่ี ิใชํเกดิ จากการรบและได๎รับบาดเจ็บสิ่งแวดลอ๎ มทาให๎
เกดิ ความไมํมปี ระสิทธิภาพในการส๎รู บและอาจมีผลตํอความสาเร็จของภารกจิ

ข.เปูาหมายและวัตถปุ ระสงค์แหํงชาติสหรัฐอเมริกา การเวชกรรมปอู งกนั ทหารสามารถเปน็ หลกั ใน
การปฏิบัติการดารงเสถียรภาพ ธรรมชาตขิ องการเวชกรรมปอู งกันทหารทเี่ ออื้ ตํอการประเภทของกจิ กรรมที่
สนบั สนนุ เปาู หมายตามนโยบายของสหรฐั อเมริกา

4-9 ภยั คกุ คามการแพทย์ (Medical Threat)
ก. กลาํ วท่ัวไป ภัยคุกคามทางการแพทยท์ ่ีถูกประเมินตามแบบด้งั เดิมวาํ สํงผลกระทบตํอกองกาลัง

สหรัฐอเมริกาและการดาเนินงานของกองทัพสหรฐั อเมริกา แตํในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพจะต๎องมีการ
ประเมนิ ในแงํของผลกระทบตํอชาติเจ๎าบา๎ นและผ๎ูคนที่ได๎รบั การสนบั สนุน หรอื กองกาลังกบฏ ในปฏิบตั ิการ
ดารงเสถียรภาพการดาเนินงานมักจะเกดิ ข้นึ ในประเทศกาลังพฒั นา ซง่ึ มโี รคประจาถิน่ และการระบาดของโรค
ที่ชุกชุม ภัยคกุ คามทางการแพทยท์ เี่ ปน็ แรงผลกั ในการพฒั นาโปรแกรมการเวชกรรมปูองกนั ท่มี ปี ระสทิ ธภิ าพ

ข. โรคทีเ่ กดิ จากแมลง (Arthropod borne)
(1) บคุ ลากรทางทหารจานวนเลก็ นอ๎ ยที่มีความตระหนักในความสาคญั ของภัยคุกคามทางการแพทยท์ ่ี
เกิดจากโรคท่ีเกิดจากแมลง โรคเหลาํ น้จี ะถูกแพรเํ ชอ้ื ผํานแมลงกดั หรอื จากการติดตํอทางกายภาพโดยรับเชือ้
ผู๎วางแผนการสนับสนุนสขุ ภาพ และบุคลากรทป่ี ฏบิ ตั ิงานในพ้ืนที่ประเทศสหรฐั อเมรกิ าจะตอ๎ งตระหนักถงึ ภัย
คุกคามทัว่ โลกรวมเชนํ เดียวกับภยั คกุ คามท่เี ฉพาะเจาะจงในพื้นท่ี และการวางแผนในการปฏบิ ัตกิ าร
(2) ในปฏบิ ัติการดารงเสถยี รภาพ ระดับของการสุขาภิบาล มาตรการท่ีใชใ๎ นการควบคมุ พาหะนาโรค
และทรัพยากรท่ีมีอยํูในการปูองกันและรักษาโรคจากแมลงแตกตํางกนั ไป กองกาลงั สหรัฐอเมรกิ าที่ปฏบิ ตั ิ
หน๎าท่ใี นประเทศเปน็ กลมํุ ประชากรอํอนไหวและมีความเส่ียงเพ่มิ ข้ึน

พ.อ.หญิง จิราภรณ์ ชมศรี 52

(ก) โรคประจาถิ่น ชาวพนื้ เมืองอาจปรากฏมสี ุขภาพดี ซง่ึ ทจี่ รงิ ๆแลว๎ พวกเขามีการติดเช้อื แตไํ มํแสดง
อาการของโรค การได๎รับการสมั ผสั กบั การตดิ เชอ้ื ซ้ามาต้ังแตํเกดิ เช้ือโรคจะถกู เก็บไว๎ในระดับทใ่ี นระดบั ตา่ โดย
ระบบภมู ิค๎มุ กันของราํ งกายทาให๎ไมเํ กดิ เป็นโรคร๎ายแรง แตํการติดเชือ้ นี้สามารถจะอยใํู นระดับทที่ าให๎เกิดการ
ตดิ เชือ้ กับกองกาลงั สหรัฐอเมรกิ าได๎ กองกาลังสหรัฐอเมริกาอาจจะปูองกันโรคได๎ เมอ่ื พวกเขาจะตดิ เช้อื จาก
เชือ้ โรคกส็ ามารถทาใหเ๎ กิดซา้ ได๎อีก ซงึ่ สํงผลให๎บุคคลนัน้ ไมํมีประสิทธภิ าพในการรบอกี ตํอไป นอกจากนีส้ ํวน
ของทรัพยากรทางการแพทย์ท่ีจากัดจะตอ๎ งได๎รบั การจัดสรรในการดแู ลรักษาและการสํงกลับทางการแพทย์

(ข) ทัง้ นี้ขึน้ อยูํกบั การปฏิบัติภารกิจ ทรัพยากรทจี่ าเปน็ ในการรกั ษาพนื้ ท่ีขนาดใหญํสาหรบั การ
ควบคมุ ของแมลงอาจทาได๎ยาก กองกาลังสหรฐั อเมรกิ าต๎องใช๎มาตรการดา๎ นเวชกรรมปูองกันในการปูองกนั
โรคจากแมลง มาตรการเหลาํ นร้ี วมถึง

- ยาทาปูองกันแมลง (ประกอบด๎วย ยาทาผิวหนัง และการเคลือบเสื้อผา๎ วสั ดุเฉพาะ)
- ตาขาํ ยแมลง
- สเปรยย์ าฆาํ แมลง
- การตรวจสอบเปน็ ระยะ สาหรบั เห็บหรอื ปรสิตอ่ืน ๆ ท่ีมองเห็นได๎
(3) ในสภาวะของความขดั แย๎งยืดเย้อื หรือเป็นผลมาจากภยั พบิ ตั ทิ างธรรมชาตหิ รือท่ีมนุษย์สร๎างขน้ึ
ในพ้นื ท่ีของประเทศที่มกี ารระบาดของโรคประจาถน่ิ มากํอน (เชนํ โรคมาลาเรีย ไข๎เหลืองหรอื กาฬโรค)
สามารถคาดการณ์การฟื้นตัวของโรคเหลาํ น้ี ตามธรรมชาตโิ รคเกดิ ข้นึ ท่ผี ดิ ธรรมชาติจากพ้ืนท่ที ผ่ี าํ นการ
ควบคุมทางดา๎ นสาธารณสขุ สามารถเกิดขน้ึ อกี ครัง้ เมื่อความขดั แย๎งหรือภัยพบิ ัติทาใหเ๎ กิดการหยุดชะงักในการ
ควบคุม การหยุดชะงกั ของการควบคมุ เหลาํ น้ีอาจเกิดข้ึนเน่ืองจากความขาดแคลน เชนํ
- ปัญหาการขาดแคลนยาฆําแมลงและปูองกนั แมลง
- น้ามันเชือ้ เพลิงท่ีใช๎สาหรับอุปกรณส์ าธารณสขุ และยานพาหนะ
- การสํงสิ่งอุปกรณส์ าหรบั การรกั ษา การฉีดวัคซีนสรา๎ งภูมิคมุ๎ กันและยากินปอู งกันลํวงหนา๎
ค. โรคทเ่ี กดิ จากอาหารและน้า
(1) ในพื้นทก่ี ารสุขาภิบาลแยํ การจดั หาอาหารในประเทศกํอใหเ๎ กิดความเส่ยี งสูงตํอการเกิดโรคแกํ
กองกาลงั มาตรฐานในการเตรยี มอาหารสาหรับสหรัฐอเมริกามกั จะไมมํ ี การเตรียมอาหารมกั จะนาพาหะของ
โรคตดิ ตํอผาํ นอาหารที่จดั เตรียมไวใ๎ ห๎กับกองกาลงั
(2) นา้ ดืม่ ที่พกพาติดตวั ได๎มักจะเป็นสิง่ ทห่ี ายากในปฏิบตั กิ ารดารงเสถียรภาพ กองกาลงั ที่ออกปฏิบตั ิ
หน๎าที่ไมสํ ามารถม่นั ใจได๎ในความปลอดภัยหรอื คุณภาพของแหลงํ น้าในท๎องถนิ่ น้าแขง็ ที่ซอ้ื มาภายในประเทศ
มคี วามเสี่ยงตํอสขุ ภาพเชนํ เดียวกบั อาหารและนา้
(3) ความเส่ียงจากการท่ีเกิดจากโรคติดตํอจากอาหารและน้า ตํอกองกาลงั ในปฏบิ ตั กิ ารดารง
เสถยี รภาพสามารถทาให๎ลดลงโดยการบงั คบั ใช๎คาส่ังของหลกั การพนื้ ฐานการเวชกรรมปูองกนั
(ก) ความเสี่ยงของการเจ็บปุวยทีเ่ กดิ จากอาหารต๎องชงั่ น้าหนกั ระหวาํ งผลกระทบตํอความสมั พนั ธ์กบั
เจ๎าหนา๎ ท่ขี องชาติเจ๎าบ๎าน การปฏเิ สธท่จี ะกนิ กับชาตเิ จ๎าบา๎ นอาจจะคดิ วําเปน็ การดูถกู ซ่ึงจะเปน็ อนั ตราย
มากกวําเปน็ ผลดี การปฏบิ ตั ิภารกิจอาจจะจบลงจากการปฏเิ สธท่จี ะทานอาหาร

คมูํ อื ราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทย์ในสนามในปฏบิ ตั ิการดารงเสถยี รภาพ 53

(ข) ถ๎าเป็นไปได๎ กินอาหารที่จัดทาโดยบุคลากรทใ่ี หบ๎ รกิ ารอาหารทหารสหรฐั อเมรกิ า เม่อื ไมสํ ามารถ
หาได๎ เพิ่มการใช๎อาหารที่พรอ๎ มรบั ประทาน

(ค) การดม่ื นา้ ที่ได๎รับการรกั ษามาตรฐานของกองทัพสหรัฐอเมริกาเทําน้นั หา๎ มใชน๎ า้ แขง็ เตรียมไว๎ใน
ประเทศ ให๎แนํใจวาํ อปุ กรณ์ฆําเชื้อในน้าทเ่ี พียงพอ (เมด็ ไอโอดีนและแคลเซียมไฮโปคลอไรต์) มพี ร๎อมใช๎งาน ใช๎
ความระมัดระวงั เมื่อดืม่ ขวดปิดสนิทหรอื กระป๋องนา้ อัดลมที่ผลติ ในประเทศ

(4) ผบู๎ ญั ชาการควรจะแจ๎งเตือนความเป็นไปได๎ของการโจมตีของผก๎ู ํอการร๎ายหรือปนเป้ือนของแหลํง
น้า เปูาหมายที่เปน็ ไปได๎ ได๎แกํ ระบบบาบัดน้าและอุปกรณ์ อาํ งเกบ็ นา้ และระบบการกระจายน้า

(5) การใช๎สิง่ อานวยความสะดวกการรักษาน้าในทอ๎ งถิน่ อาจจัดใหม๎ ีแหลงํ นา้ ทจี่ าเปน็ สาหรบั กอง
กาลงั รกั ษาเสถียรภาพ สง่ิ อานวยความสะดวกดงั กลาํ วอาจจาเป็นต๎องมีการอพั เกรดเพือ่ ใหม๎ ีนา้ ด่ืมมาตรฐาน
ในทุกกรณีที่พวกเขาจะต๎องตรวจสอบอยาํ งใกล๎ชดิ และตํอเนอื่ งโดยบุคลากรดา๎ นการเวชกรรมปูองกนั

(6) ผบ๎ู งั คบั หนวํ ยสายแพทย์ /แพทยใ์ หญํต๎องใหแ๎ นใํ จวํามาตรการปอู งกนั ดา๎ นเวชกรรมปูองกันให๎
คาแนะนาเกย่ี วกบั การกระจายทีเ่ หมาะสมของอุปกรณ์สขุ าภิบาลสนามและการฝกึ อบรมใหร๎ จ๎ู กั การวางแผน
และจัดงานตามความเหมาะสม ในชวํ งเตรยี มการกํอนออกปฏิบัติหน๎าท่ี ผบ.หนวํ ยสายแพทยห์ รือ แพทย์ใหญํ
ตอ๎ งทาการเนน๎ อยาํ งตํอเนือ่ งในประเดน็ เหลาํ น้ีใหก๎ ับผบู๎ ญั ชาการกองกาลังเฉพาะกจิ และ และผู๎นาระดับสูง

ง.ได๎รบั บาดเจบ็ จากส่งิ แวดลอ๎ ม
(1) การบาดเจ็บจากความร๎อนทาใหป๎ ระสิทธิภาพลดลงได๎อยํางรวดเร็ว ผ๎ูบังคับบัญชาจะต๎องบังคบั ใช๎
นโยบายการดม่ื น้า นอกจากน้ีเขาจะต๎องแนํใจวําทหารไดบ๎ ริโภคอาหารและนา้ ในจานวนที่เพยี งพอ มีการ
บรโิ ภคอาหารจาเปน็ ในการปูองกนั การสญู เสียของแคลอรี่ เกลือ และเกลือแรํผาํ นเหงือ่ ทหารในหนํวยจะปรบั
สภาพเมือ่ ใดก็ตามที่เปน็ ไปได๎ ปฏิบตั ิการควรจะดาเนินการในชํวงเย็นๆของวนั ซง่ึ จะชวํ ยลดความเสย่ี งของการ
บาดเจ็บจากความรอ๎ น
(2) การบาดเจบ็ จากความเยน็ สามารถปอู งกันได๎ ผ๎ูบญั ชาการตอ๎ งม่ันใจวาํ ทหารจะไดร๎ ับแจง๎ เก่ยี วกับ
ความเสย่ี งของการบาดเจบ็ ที่หนาวเยน็ นอกจากน้ีพวกเขาควรจะให๎เสอ้ื ผา๎ ท่ีใช๎ปูองกันท่ีเหมาะสมพื้นท่เี ย็นและ
พน้ื ท่ีร๎อน เรื่องน้เี ป็นสิ่งสาคญั สาหรับทหารทีม่ กี ารสมั ผสั กับความหนาวเยน็ เมอ่ื มกี ารทางานในระดับทน่ี ๎อย
ทสี่ ุด เชนํ การเข๎าเวร การเสียนา้ ยงั เพม่ิ ความเสี่ยงของการบาดเจบ็ ที่หนาวเยน็ ผ๎ูบงั คบั บัญชาจึงตอ๎ งมน่ั ใจวํา
นโยบายการใชน๎ ้าจะถูกบังคับใช๎
(3) ไดร๎ บั บาดเจบ็ จากการสัมผสั กับอนั ตรายอตุ สาหกรรมและการประกอบอาชีพเป็นภยั คกุ คามที่
สาคญั กบั ทหารในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ อันตรายมาจากหลายแหลงํ สารเคมีที่เกิดขึ้นจากความเขม๎ ข๎น
มากเกนิ ไปในอากาศ หมอก ก๏าซ ไอระเหย ควนั หรอื ฝนุ ละออง หรือสัมผัสกบั ของเหลวที่เป็นพิษหรือของแข็ง
ความเป็นพิษอาจจะเกิดจากการสมั ผัสผํานการสูดดมการกลืนกิน สัมผสั กับผิวหนงั และตา การรับร๎ใู นชวํ งต๎น
ของพน้ื ที่อนั ตรายที่อาจเกดิ ขึ้นเป็นกญุ แจสาคัญในการปูองกนั ทหาร เน่ืองจากการท้ิงขยะจากโรงงาน
อตุ สาหกรรมในประเทศโลกท่ีสาม สามารถสรา๎ งสารเคมอี นั ตรายพ้นื ท่ีเหลาํ นี้ควรหลีกเลยี่ งถ๎าเปน็ ไปได๎
ในกรณที เี่ ป็นไปไมํได๎ มาตรการปูองกนั ท่ีเหมาะสมจะต๎องนามาใช๎เพ่ือลดการสมั ผัสของทหาร การปูองกนั เป็น
บุคคลสามารถให๎แพทย์ใหญสํ ่ังการ และผบ๎ู ญั ชาการทัง้ หมดให๎ความชวํ ยเหลอื และคาแนะนาท่ีมคี ุณคําเมื่อต๎อง

พ.อ.หญงิ จริ าภรณ์ ชมศรี 54

รบั มือกบั อันตรายจากอุตสาหกรรมและการประกอบอาชีพ โดยเฉพาะอยํางย่ิงจะต๎องปฏิบตั ิการ เมื่อมกี ารใช๎
อาคารที่มอี ยูํหรืออาคารร๎างเป็นพนื้ ท่ีพักแรมหรือที่บังคบั การ พน้ื ทเ่ี หลําน้ีอาจมกี ารปนเปอ้ื นของอากาศ
ภายใน (เชนํ ตะก่วั หรือใยหิน) นอกจากนีท้ ีด่ นิ โดยรอบศูนยอ์ ุตสาหกรรมอาจจะปนเป้ือนและเปน็ อนั ตราย
เม่อื นามาใช๎สาหรับการจัดเก็บหรอื พักแรมในพ้ืนท่ี (เชํน ควนั หรอื ไอระเหยทต่ี ดิ อยภํู ายในเตน๎ ท์)

4-10 การสนับสนนุ เวชกรรมปอ้ งกนั ในการดารงเสถียรภาพ (Preventive Medicine Support to
Stability and Support Operations)

ก. การดาเนนิ การอพยพพลเรือนอาจมกี ารพจิ ารณางานดา๎ นเวชกรรมปอู งกนั ทมี่ ลี กั ษณะเฉพาะ
ในขณะท่ีการส๎ูรบอาจจะหรืออาจจะไมํได๎เป็นสวํ นหนง่ึ ของปฏิบัติการแตคํ วามต๎องการสาหรบั การอพยพจะมี
หลากหลายทรี่ ะบวุ ํามีการหยุดชะงกั ของการให๎บริการตามปกติ สุขาภบิ าลทถ่ี ูกทาลายลง การกาจดั ของเสยี
และการให๎การดแู ลสุขภาพที่อาจเกดิ ข้นึ การชมุ นุมของจานวนมากของบคุ ลากรในพนื้ ท่ีจากัดทรี่ อการอพยพ
อาจซา้ เติมเงอื่ นไขเหลํานี้ มาตรการท่ีอาจจะต๎องมีการดาเนนิ การเพ่ือปูองกันการแพรํของโรคแปลกใหมํไปยงั
ประเทศสหรฐั อเมริกา การฝึกอบรมเกี่ยวกบั การสุขาภบิ าลในชํวงกอํ นออกปฏบิ ัติการ การใช๎ยาทาปอู งกัน
แมลงและมาตรการสุขอนามัยสํวนบุคคลทีส่ ามารถเพิม่ ประสิทธภิ าพของการเวชกรรมปูองกนั

ข. ทรัพยากรดา๎ นการเวชกรรมปอู งกันอาจจะใชใ๎ นการสนับสนนุ ของรัฐบาลกลาง รฐั หรอื สนบั สนุน
การดาเนินงานในประเทศท๎องถนิ่ เม่ือไดร๎ บั อนญุ าต ความชวํ ยเหลอื นอ้ี าจไดร๎ บั การจัดให๎อยใํู นพ้นื ทต่ี ํอไปน้ี

(1) การให๎ความชํวยเหลอื ด๎านภัยพิบตั ิ หลังจากท่ภี ัยพิบัตเิ กิดขึ้น สาธารณปู โภคตํางๆถกู ทาลายลง
ทาใหเ๎ กดิ ของเสยี และ การแพรพํ นั ธ์ุของโรค อาจจะสรา๎ งสภาพแวดล๎อมสาหรับการเพิ่มขึน้ จานวนอยําง
รวดเร็วของพาหะนาโรค (หนู และ แมลง) เจา๎ หน๎าทีเ่ วชกรรมปูองกนั สามารถให๎คาแนะนาเกย่ี วกับการควบคมุ
พาหะนาโรคเหลํานีผ้ ํานการควบคุมกาจัดแมลง นอกจากนเ้ี จ๎าหนา๎ ท่ีเวชกรรมปูองกันสามารถ

- ใหค๎ าแนะนาและความชํวยเหลือในการฟื้นฟูการบริการสขุ ภาพของประชาชน
- ดาเนนิ การตรวจสอบทางระบาดวิทยา
- เตรยี มความพร๎อมและนาเสนอโปรแกรมการศึกษาอยูใํ นภาคสนามและสขุ อนามยั สุขาภิบาลใหก๎ ับ
ผ๎ปู ระสบภยั พบิ ตั ิ
(2) ใหค๎ วามชํวยเหลือดา๎ นส่งิ แวดลอ๎ ม บรกิ ารดา๎ นเวชกรรมปอู งกนั อาจถูกร๎องขอโดยชุมชนท๎องถน่ิ
เมื่อมีการร่วั ไหลของวสั ดุทเ่ี ป็นอนั ตราย จะเกิดขึน้ เม่อื มกี ารปนเป้ือน ในหลมุ โดยรอบหรือระบบนา้ ชุมชน
(3) ใหค๎ วามชํวยเหลอื ชมุ ชน เจา๎ หน๎าทปี่ ูองกนั อาจมสี วํ นรํวมในกจิ กรรมของชมุ ชน เชนํ โปรแกรมดา๎ น
สาธารณสขุ เพือ่ ให๎การศกึ ษาเกยี่ วกบั พาหะนาโรคการสบื สวนทางระบาดวทิ ยาและมาตรการปอู งกนั ทางเวช
กรรมปูองกนั
ค. บทบาทการเวชกรรมปูองกันแตกตํางกันในการบรรเทาภัยพบิ ตั ติ าํ งประเทศ และความชํวยเหลอื
ดา๎ นมนุษยธรรม ข้นึ อยํกู บั ประเภทของภารกจิ สถานที่ และระยะเวลาของการสนับสนุน หนวํ ยงานของรฐั บาล
สหรฐั อเมริกา (เชนํ กระทรวงการตาํ งประเทศ USAID) ในการประสานงานกับชาตเิ จ๎าบา๎ น จะมบี ทบาทนาใน
กิจกรรมเหลํานี้ กาลังพลที่ทาหน๎าท่กี ารเวชกรรมปูองกัน จะให๎การสนบั สนนุ กจิ กรรมอยํางตอํ เน่ือง

คมํู ือราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทย์ในสนามในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ 55

ง. ภัยกอํ การร๎ายอาจรวมถึงการปนเปอื้ นโดยเจตนาของอาหารและน้าทีผ่ ํานการสาร คชรน. (สัตว์
แพทย์ ตรวจสอบอาหาร) เชํน การเวชกรรมปอู งกัน และบคุ ลากรดา๎ นสตั วแพทย์อาจจะดีทสี่ ุดทม่ี ีคุณภาพเพอ่ื

- ประเมินภยั คกุ คามดังกลําว
- ดาเนนิ การเฝาู ระวงั
- การวิเคราะหก์ ารปฏบิ ัติและการทดสอบของผ๎ตู อ๎ งสงสยั อาหารและนา้
- ใหค๎ าแนะนาสาหรับการจดั การและการทาลายล๎างพิษอาหารและนา้
จ. กองกาลงั รักษาสนั ตภิ าพโดยทัว่ ไปมีกองกาลงั อยูํจากดั เป็นปฏิบตั ิการทางทหารท่อี ยํภู ายใต๎
โครงสร๎างการสนับสนนุ การสํงกาลังทมี่ ีอยํูอยาํ งจากัด ดังนั้นการประเมนิ ผลภัยคกุ คามทางการแพทย์ทาให๎
มัน่ ใจวาํ ทรพั ยากรทางการแพทยม์ ีเพียงพอสาหรับความต๎องการของกองกาลงั ท่ีออกปฏิบัติหน๎าที่ ผบ.เน๎นย้า
มาตรการดา๎ นเวชกรรมปอู งกันและเปน็ สงิ่ จาเปน็ มาตรการเหลาํ นี้ควรจะรวมอยํใู นการฝึกอบรมกํอนออกไป
ปฏิบัติหน๎าท่ี จานวนผ๎ทู ี่ได๎รับบาดเจ็บจากการตอํ สู๎ควรมีจานวนเล็กน๎อย โรคและการบาดเจ็บทมี่ ใิ ชํจากการรบ
และไดร๎ บั บาดเจบ็ ด๎านสิ่งแวดล๎อมจะมผี ลกระทบมากที่สุดตํอกองกาลงั เหลาํ น้ี สวํ นใหญขํ องเง่ือนไขเหลําน้ี
สามารถปอู งกนั ได๎ การฝึกอบรมทบทวนในชวํ งตน๎ และเนน๎ คาสั่งและมาตรการด๎านเวชกรรมปอู งกนั จะลด
ผลกระทบตํอภยั คุกคามทางการแพทย์ใหก๎ บั กองกาลังรักษาสนั ตภิ าพได๎
ช.ประเภทของการสนบั สนุนด๎านเวชกรรมปูองกันในปฏบิ ัติการกํอความไมํสงบ ข้นึ อยํูกบั การ
เคลอื่ นไหวของกลมํุ กํอความไมํสงบ และ การสนบั สนุนของผ๎ูมอี านาจตามกฎหมาย อบุ ตั ิการณข์ องโรคที่มใิ ชํ
จากการรบสามารถมีจานวนท่ีสูงมากและมนี ยั สาคัญในการลดประสิทธภิ าพตํอสขู๎ องพวกเขา ความเส่ียงดา๎ น
สุขภาพที่จะเกดิ ขึน้ ในฝุายกํอความไมํสงบเป็นเพราะมจี านวนคนทจ่ี ากัด ระบบการสํงกาลงั ที่ยากลาบาก
โครงสรา๎ งพ้ืนฐานการดูแลสุขภาพทจี่ ากดั เงื่อนไขยทุ ธวธิ ีสภาพแวดล๎อมและความชุกของโรค นอกจากน้ยี งั
ได๎รับอิทธพิ ลจากการสขุ าภิบาลเขตของตนและการปฏิบตั ิสขุ อนามยั สวํ นบคุ คล การสนับสนนุ การกํอความไมํ
สงบทเี่ กยี่ วกับการสนับสนนุ จากพลเรือน ในฐานะที่กองกาลังกํอความไมํสงบได๎ควบคุมคนมากกวาํ สํวนของ
ประเทศ พวกเขาอาจจาเป็นต๎องให๎บรกิ ารข้ันพ้ืนฐานให๎กับประชากรท่ีไมํสามารถให๎บริการโดยรฐั บาลท๎องถนิ่
ในกรณีน้ีต๎องใข๎ความพยายามทจ่ี ะให๎ความชํวยเหลอื ในการใหบ๎ รกิ ารด๎านสุขภาพและสุขอนามัย และ
มาตรการด๎านสุขาภิบาล
ฉ. การสนบั สนุนดา๎ นเวชกรรมปูองกนั สาหรบั ปฏบิ ัติการมุํงเน๎นองค์กรของชาตเิ จา๎ บา๎ น ทหาร หรือ
ประชาชนพลเรอื น
(1) ทหารประเทศชาติเจา๎ บา๎ น
(ก) การสนบั สนุนเวชกรรมปอู งกันทหารสาหรับชาตเิ จ๎าบ๎าน สามารถใชห๎ ลายรูปแบบและควรจะ
ดาเนินการในเปน็ ระยะๆ
- ภยั คกุ คามทางด๎านการแพทยท์ หารทชี่ าติเจา๎ บา๎ นกาลังเผชญิ อยจูํ ะถูกประเมนิ และกาหนด
มาตรการด๎านเวชกรรมปอู งกันเพื่อตอบโตภ๎ ยั คุกคามเหลํานี้
- การประเมนิ ขดี ความสามารถทางทหารของชาตเิ จ๎าบา๎ นในการใช๎มาตรการเวชกรรมปูองกนั ที่จาเป็น
- แผนการเวชกรรมปูองกนั ได๎รับการพฒั นา

พ.อ.หญงิ จิราภรณ์ ชมศรี 56

- สายการบงั คับบญั ชาจะต๎องมีสวํ นรํวมอยาํ งแข็งขนั ในการดาเนนิ การตํอการจัดโปรแกรม
(ข) ประเภทของโปรแกรมทสี่ ามารถพฒั นารวมถึง
- การสุขาภิบาลสนามและการฝกึ อบรมสุขอนามัยสํวนบคุ คล (รส. 21-10 และ 21-10-1)
- การฉีดวัคซีน
- โภชนาการและการฝกึ อบรมการสุขาภบิ าลอาหาร
- การทานา้ ให๎บรสิ ทุ ธิ์
- โรคและการเฝาู ระวังการบาดเจ็บ
- การฝกึ อบรมนายทหารฝาุ ยเสนาธิการของผเู๎ ช่ยี วชาญชาติเจา๎ บา๎ นดา๎ นการเวชกรรมปูองกนั เพื่อ
ดาเนนิ การตํอโปรแกรม เม่ือสหรฐั อเมริกาถอนการสนบั สนนุ ออกไป
(2) ประชากรพลเรือนประเทศเจา๎ บา๎ น
(ก) เน่ืองจากปัญหาสุขภาพในประเทศกาลงั พัฒนาเป็นการเออ้ื ตํอสาธารณสขุ และการแก๎ปัญหาการ
เวชกรรมปอู งกนั ทรพั ยากรของสหรฐั อเมริกาดา๎ นการเวชกรรมปอู งกนั ทหารสามารถมีบทบาทสาคญั
เมอ่ื นาแผนไปใช๎ การมสี วํ นรํวมของชาติเจ๎าบา๎ นเปน็ ส่งิ จาเป็น การมีสวํ นรํวมของประเทศเจา๎ บา๎ นใช๎
ทรพั ยากรทอ๎ งถ่นิ ใชป๎ ระสบการณ์และความเช่ียวชาญ และทาใหม๎ ่ันใจวาํ โปรแกรมท่ีพฒั นาข้ึนมีการ
ดาเนนิ การอยํางถูกตอ๎ ง การมีสวํ นรวํ มนยี้ ังชํวยให๎ม่นั ใจวาํ โปรแกรมจะไมํขดั กับการเมือง เศรษฐกิจ
สังคมศาสนาและวัฒนธรรมธรรมเนยี มปฏิบัติของท๎องถ่ินและความเช่ือ
(ข) โปรแกรมซึง่ สามารถลดความเสยี่ งตอํ สุขภาพ และเพิม่ สถานะสุขภาพของประชากรรวมถึง
- การสรา๎ งโปรแกรมการเฝาู ระวังโรคและการตรวจสอบได๎ในชวํ งเรมิ่ ตน๎ ของการเกิดปญั หาสขุ ภาพ
- การพฒั นาระบบนา้ ดมื่ ท่ีสามารถเคลื่อนย๎าย พกพาได๎
- แนะนาวิธีการจัดการกาจัดพาหะ และวิธีการและขั้นตอนการปฏิบตั ิ
- การเพมิ่ หรือการสรา๎ งขั้นตอนการกาจัดของเสีย
- การเสริมสรา๎ งการดแู ลสขุ ภาพมารดาและเด็กและการศึกษาคุณคาํ ทางโภชนาการ
- การบรหิ ารการฉดี วคั ซีน
- การประยกุ ต์ใช๎โปรแกรมอ่ืน ๆ ตามความเชยี่ วชาญและประสบการณด์ ๎านการเวชกรรมปอู งกนั
(ค) มาตรการดา๎ นเวชกรรมปูองกันและโปรแกรมจะต๎องบรู ณาการอยํางเต็มท่ีในการบรกิ ารแพทย์อื่น
ๆ และการดาเนนิ งานพลเรือน-ทหาร (เชํน คลนิ ิก ทนั ตกรรม สัตวแพทย์ หรอื วศิ วกรรม)
ช. บทบาทของการเวชกรรมปูองกนั ในการโจมตแี ละบกุ รุก แตกตํางกันไปขึน้ อยํูกบั การปฏิบัติภารกจิ
สภาพแวดลอ๎ ม และกองกาลงั ท่ีนาไปใช๎ ในชวํ งตน๎ ของการมีสํวนรวํ มการเวชกรรมปอู งกนั เก่ยี วขอ๎ งในขนั้ ตอน
การวางแผนการดาเนินงานเป็นสงิ่ จาเปน็ การประเมนิ ผลของภัยคุกคามทางการแพทย์และผลกระทบตํอ
ปฏบิ ตั ิการ จะต๎องพจิ ารณา
- ความต๎องการตอบสนองอยํางรวดเร็วและการขาดแคลนของเวลาในการปรบั ตวั ให๎ทหาร
สภาพแวดลอ๎ ม (ร๎อนและเยน็ ) อาจมบี ทบาทสาคัญในความสาเรจ็ ของภารกจิ
- ผลกระทบของโรคเฉพาะถ่นิ อาจจะลดลง เนื่องจากระยะเวลาสั้น ๆ

คํมู อื ราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทยใ์ นสนามในปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 57

- ทหารตอ๎ งแนํใจวําได๎นาส่งิ ที่ต๎องการข้ั
นตา่ ไปด๎วย เชนํ ยาเมด็ ทานา้ ให๎บริสทุ ธิ์ ในกรณีที่การเพ่ิมเตมิ สงิ่ อุปกรณ์ของน้าหรือสกัดจากพื้นที่
ปฏิบตั ิการลําช๎า ทหารอาจมีการทานา้ ดืม่ ของตวั เอง

ตอนที่ 5 การสนบั สนุนดา้ นการสัตว์ (VETERINARY SUPPORT)
4-11 กล่าวท่วั ไป

ก.กองทพั สหรฐั อเมรกิ าใหก๎ ารสนับสนุนดา๎ นการสตั ว์สาหรับกจิ กรรมของกระทรวงกลาโหมและ
หนวํ ยงานรฐั บาลกลาง (ยกเว๎นสาหรับการตรวจสอบอาหารกองทพั อากาศบนอากาศยาน) ความสามารถใน
การสัตว์จาเป็นต๎องมคี วามหลากหลายและครบวงจร ทกั ษะและความสามารถเหลํานี้ควรได๎รบั การยอมรบั ใน
การพฒั นาของแผนประเทศและสํวนของแผนทางการแพทย์

ข. ความต๎องการด๎านการสตั ว์โดยทว่ั ไปมกั จะขอผํานตามสายการบงั คบั บัญชาของสานักงานแพทย์
ใหญใํ นฐานะท่ีเป็นสํวนหนงึ่ ของแผนการสนับสนุนบริการสขุ ภาพหรอื เป็นความคิดริเริม่ ที่แยกตาํ งหาก แผน
และนโยบาย (J5) / ฝาุ ยยทุ ธการ (J3) ร๎องขอผํานตามลาดับชนั้ ตามความรบั ผิดชอบในพ้นื ท่ี การตอบสนอง
ความตอ๎ งการ การประสานงาน การวางแผนทางการแพทย์ กับแพทย์ใหญแํ ละเจา๎ หนา๎ ท่ีฝุายยุทธการกํอนท่จี ะ
มีการวางแผนและกาหนดภารกิจ ชวํ ยใหม๎ ่ันใจวําการสนบั สนนุ สัตวแพทยเ์ พียงพอใหบ๎ ริการ

ค. การสนับสนุนด๎านการสตั ว์สามารถนาไปสํูความสาเรจ็ ของการดาเนนิ งานด๎านบริการแพทย์ใน
ปฏบิ ตั ิการดารงเสถียรภาพ โดย

- ทาให๎ม่นั ใจวาํ การดารงชีวติ และอาหารมีการตรวจสอบแหลงํ ที่มาสาหรบั สุทธ์ที่มีคุณภาพและการ
สุขาภิบาล (เจ๎าหนา๎ ที่เวชกรรมปอู งกันการตรวจสอบแหลงํ น้า)

- ใหก๎ ารดูแลสัตว์ท่ีรัฐบาลเปน็ เจ๎าของ (สนุ ัขทหารและสัญลักษณ์ทางทหาร)
- ชวํ ยในการปรบั ปรุงด๎านสาธาณสขุ เชํน โปรแกรมเชนํ การฉีดวคั ซีนเพ่ือควบคุมโรคตดิ ตํอในสตั ว์
การฝกึ อบรมด๎านสาธารณสขุ และการฝกึ อบรมการสุขาภบิ าล
- การฝกึ อบรมในด๎านสุขอนามัยอาหารปลอดภัยและเทคนิคการตรวจสอบโปรแกรมการเล้ียงสตั ว์
(เม่ือได๎รับอนญุ าตโดยเฉพาะ)
ง. ในปฏบิ ตั ิการดารงเสถียรภาพ ความสัมพันธ์ระหวาํ งมนุษยแ์ ละสัตว์ การแพรํเช้อื โรคและ
เศรษฐศาสตร์มักจะซับซ๎อน สามารถสํงผลกระทบตํอภาวะสขุ ภาพโดยรวมของประเทศ การเล้ียงสตั ว์ (ม๎า วัว
แพะ และ หม)ู สงํ ผลกระทบตํอทั้งเศรษฐกิจและสุขภาพของประชาชน การดูแลและสร๎างเสรมิ ภมู ิค๎มุ กันโรค
ของทรัพยากรที่สาคัญเหลํานคี้ วรไดร๎ ับความสนใจในการวางแผนและการจัดสรรทรพั ยากรของการดาเนินงาน
ความชวํ ยเหลอื ด๎านมนษุ ยธรรม ยาทีใ่ ชส๎ าหรับสัตวแพทยว์ ัสดุสน้ิ เปลืองและอปุ กรณ์ท่จี าเป็นสาหรับการดแู ล
ของปศสุ ัตวไ์ มํได๎ตามปกติพร๎อมใช๎งานผํานชอํ งทางจาหนํายทหาร สง่ิ อปุ กรณเ์ หลาํ น้ีจะต๎องจดั หาทรัพยากร
ในชํวงตน๎ ๆของการวางแผนการปฏบิ ตั ิภารกิจ และในระยะการพัฒนาขั้นตอนปฏิบตั ิการ
จ.บุคลากรดา๎ นการสัตว์จะต๎องประสานงานอยํางใกล๎ชดิ กับเจ๎าหนา๎ ท่ีการเวชกรรมปูองกัน เพื่อเพ่ิม
คาํ ใช๎จํายของทรัพยากรทม่ี ีจากัด

พ.อ.หญงิ จิราภรณ์ ชมศรี 58

4-12 การสนับสนุนด้านการสตั วใ์ นปฏบิ ตั ิการดารงเสถียรภาพ
ก.ในการอพยพพลเรือน ตอ๎ งมีการกาหนดให๎มีการอพยพสัตว์เลยี้ ง สาหรบั วัตถปุ ระสงคใ์ นการ

วางแผนอพยพพลเรอื นใด ๆ จะเป็นระยะเวลาสน้ั ๆ สัตว์เลยี้ งจะมาพร๎อมกับเจา๎ ของของพวกเขาหรอื ต๎อง
อพยพบนแยกเทีย่ วบินเชําเหมาลาทหาร ไมํมีการเสริฟ์อาหารรอ๎ นให๎กับผู๎อพยพจนกวาํ จะอพยพไปยังที่
ปลอดภัยเสรจ็ สมบรู ณ์

(1) การอพยพสตั ว์เลย้ี งจะถกู จากัด ให๎สตั วเ์ ลี้ยงในประเทศปกติ ไดแ๎ กํ สนุ ัข แมว หนูตะเภา และหนู
แฮมสเตอร์ นกจะถกู จัดการเป็นกรณไี ป ไมํมสี ัตวเ์ ลีย้ งแปลกใหมํจะได๎รับการอพยพ

(2) แม๎วาํ การการุณฆาตของสัตว์เลีย้ งเปน็ ทางเลือก แตจํ ากประสบการณ์ในอดีต หนทางปฏิบัตินไ้ี มํ
แนะนาให๎ทา ภาพทหารจะมวั หมองอยํางรุนแรง

(3) สตั วแพทย์ทหารจะตอ๎ งนาเสนอที่จะจัดการกับการฉีดวคั ซีนท่ีจาเปน็ ท้ังหมด ออกใบรับรอง
สุขภาพระหวํางประเทศ ประสานงานกับเจ๎าหน๎าที่ศลุ กากรสหรัฐอเมรกิ า ใหก๎ ารดูแลสุขภาพและการเลีย้ งตาม
ความจาเป็น

(4) การวางแผนสาหรับการอพยพสัตว์เลย้ี งต๎องมีสตั วแพทยแ์ ละการสนบั สนนุ การเลี้ยงดูตาม
กาหนดเวลาและจุดรับสํง

(5) การใช๎การขนสงํ ทางอากาศ มกี ารสนับสนุนด๎านการสัตว์ให๎กับการอพยพสตั วเ์ ป็นหนทางปฏิบตั ทิ ่ี
ดที ีส่ ดุ ถา๎ เวลาทรัพยากรและระดับของการส๎ูรบเอ้ืออานวย

ข.การสนับสนนุ ด๎านการสตั ว์อาจจาเป็นต๎องใช๎ทั้งในการดาเนนิ งานชํวยเหลอื ภัยพิบัติในประเทศและ
ตํางประเทศเพอื่ ให๎มน่ั ใจในคุณภาพและความบริสทุ ธ์ของแหลํงอาหาร เสบยี งอาหารใชใ๎ นการดาเนนิ การ
บรรเทาภัยพบิ ตั ิมักจะจัดหาไดอ๎ ยาํ งรวดเรว็ ไมํมีข๎อกาหนดท่ีเฉพาะ วัสดเุ หลํานี้เป็นอาหารพื้นเมืองหรอื
ภมู ิภาค สตั ว์แพทยแ์ นํใจวําเสบียงอาหารท่ปี ลอดภัยเทาํ นน้ั ที่ถูกนามาใช๎ นอกจากน้ีหลังภยั พบิ ตั ิ เชนํ พายเุ ฮ
อรเิ คนจะมีสตั ว์หลายชนิด (สัตว์เลย้ี งของเอกชน ปศุสัตว์หรอื สตั วป์ ุา) เดนิ ผาํ นอยูํในพนื้ ท่ีภัยพบิ ัติ บางสวํ นของ
สตั ว์เหลาํ น้ีอาจจะไดร๎ บั บาดเจ็บหรือเจ็บปวุ ย เจ๎าหนา๎ ท่ดี ๎านการสัตว์จะตอ๎ งมปี ระสทิ ธิภาพในการจดั การกับ
ปัญหานี้เพื่อความปลอดภยั ของผ๎ูประสบภยั พบิ ัติ หนวํ ยก๎ภู ัย ผ๎ดู ูแล และสตั ว์ นอกจากน้ีเจ๎าหน๎าที่ด๎านการสัตว์
สามารถชํวยในการควบคุมโรคในสตั ว์ที่ตดิ ตํอสูคํ นได๎

ค. การดาเนนิ การให๎ความชวํ ยเหลอื การรักษาความปลอดภัยตามปกตปิ ระกอบด๎วยการใหก๎ าร
สนบั สนนุ ดา๎ นสงํ กาลงั ไปยังประเทศพนั ธมิตร หรอื ประเทศทม่ี ีภยั คกุ คามลักษณะคลา๎ ยกัน

(1) ถา๎ การสนับสนุนการสํงกาลงั รวมถงึ การขนสํงสง่ิ ทใี่ ช๎ในการดารงชวี ติ จะมีความตอ๎ งการเพ่ิมข้ึนใน
การตรวจสอบการขนสงํ สนิ ค๎าเพื่อความปลอดภัยท้ังหมด การแจง๎ ให๎ทราบลํวงหนา๎ ในชวํ งระยะเวลาส้ันอาจจะ
ทาใหเ๎ กิดความเครยี ดจากการสํงเสบยี งอาหารเน่ืองจากการขาดการต๎ูเยน็ หรือปจั จยั อ่ืน ๆ จงึ จาเปน็ ต๎อง
ตรวจสอบเพิม่ เติม

(2) ให๎ความชํวยเหลือทใ่ี หไ๎ ว๎อาจรวมถึงสุนัขทหารหรือสัตว์อืน่ ๆ ทรี่ ัฐบาลเปน็ เจ๎าของ สัตว์เหลาํ นต้ี ๎อง
มกี ารสนับสนุนสตั วแพทย์เพื่อรักษาพวกเขาและเพ่อื ให๎แนํใจวาํ ไมมํ ีโรค

คูํมือราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทย์ในสนามในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 59

ง. การสนบั สนนุ ของกระทรวงกลาโหมตอํ การดาเนนิ งานการตอํ ตา๎ นยาเสพตดิ เป็นสวํ นหนงึ่ ของกล
ยทุ ธ์ดา๎ นยาเสพติดระดับชาติและเสริมความพยายามของหนวํ ยงานบังคบั ใชก๎ ฎหมายและรฐั บาลชาตเิ จา๎ บา๎ น
การสนับสนนุ การดาเนนิ งานสัตวแพทย์ในการตํอตา๎ นยาเสพตดิ รวมถงึ

- การดูแลรกั ษาสัตวท์ ี่รัฐบาลเปน็ เจ๎าของทีใ่ ช๎ในการดาเนนิ การเหลาํ น้ี
- การใหค๎ วามชวํ ยเหลือ ชาติเจา๎ บ๎าน ในการพัฒนารปู แบบอื่นของการผลิตเกษตร/ปศุสัตว์ในการผลติ
หรอื เพมิ่ รายได๎ ความชํวยเหลอื นี้ชํวยในการลดภาวะการพงึ่ พาของพวกเขาในการปลกู พชื ยาเสพตดิ
จ.เจา๎ หนา๎ ทีด่ ๎านการสัตว์ควรมสี วํ นรํวมในการวางแผนทจ่ี ะตอบโต๎ภัยกํอการรา๎ ย การสนับสนนุ การ
สตั ว์อาจมีบทบาทสาคัญในการตํอต๎านการกํอการร๎าย ภยั กํอการร๎ายอาจรวมถงึ การใช๎อาวธุ คชรน. เจ๎าหน๎าที่
การสตั ว์จงึ ตอ๎ งมีการแจ๎งเตือนการใช๎สารทน่ี ําสงสัยที่อาจจะถูกนามาใชโ๎ ดยผกู๎ ํอการรา๎ ย เจา๎ หนา๎ ทีด่ า๎ นการสตั ว์
ยังมคี วามจาเป็นท่ีจะแยกความแตกตํางการเสยี ชวี ิตตามปกตขิ องสัตว์ออกจากสารเคมี หรือ สารชีวะท่ี
ผู๎กํอการรา๎ ยใช๎ บุคลากร สัตว์ และเสบยี งอาหาร และแหลํงทีม่ า (เชนํ พืช) ทีน่ าํ สงสยั วําเปน็ สารชีวภาพ
เจา๎ หน๎าทีด่ า๎ นสตั วแพทย์จะต๎องเตรยี มการตรวจสอบสารต๎องสงสัย และการดแู ลสตั วไ์ ด๎รบั ผลกระทบ นอกจาก
สนุ ขั ทหารได๎รับการฝึกฝนในการตรวจสอบวัตถุระเบดิ ที่ชํวยในการค๎นหาสิง่ บอกเหตใุ นการกํอการรา๎ ยที่อาจ
เกดิ ขน้ึ สตั วเ์ หลํานจ้ี ะต๎องดารงรักษาไว๎
ฉ. การสนับสนุนดา๎ นการสัตว์จาเปน็ ต๎องมีในสํวนการดาเนินงานสนบั สนนุ สนั ตภิ าพ
(1) เน่ืองจากลักษณะของการดาเนินการเหลาํ น้ี ระบบการจัดซ้อื อาหารในการปฏบิ ัตงิ านนอกประเทศ
อาจจะต๎องจดั ต้ังขึน้ ความชํวยเหลือสตั วแพทยเ์ ป็นส่งิ จาเป็นเพื่อให๎แนใํ จวาํ น้นั เป็นอาหารทีป่ ลอดภยั
(2) ในการดาเนนิ งานเหลาํ นี้ สุนัขทหารอาจจาเป็นต๎องใช๎ในการดาเนินงานเป็นจานวนมาก (เชํน การ
ปกปอู งพ้นื ที่ และ การดาเนนิ การคน๎ หาระเบิด) สนับสนนุ ด๎านการสัตว์จะต๎องรกั ษาใช๎เหลาํ นแ้ี ละสตั ว์อ่นื ๆที่
รฐั บาลเปน็ เจา๎ ของ
ช. การสนบั สนนุ ด๎านการสตั ว์ในการกํอความไมํสงบ และการปอู งปราบการดาเนินงานความชํวยเหลือ
ดา๎ นมนษุ ยธรรม และความชวํ ยเหลอื ของประเทศ รวมถงึ
(1) บุคลากรด๎านการสัตว์ที่อาจจะใหก๎ ารฝึกอบรมกองกาลังเพ่อื สนบั สนุนกองกาลังทีป่ ฏบิ ัติงานการ
กํอความไมํสงบ ในการสร๎างระบบการจดั ซอื้ อาหารการตรวจสอบอาหาร การดแู ลสุนขั ทหาร สัตว์ในกรง และ
การดูแลการจดั การปศสุ ัตว์
(2) การใชท๎ รพั ยากร และความเชยี่ วชาญดา๎ นการสตั ว์ ในการดาเนินงานเหลก็ กล๎ารวมถึงการ
สนบั สนนุ ใหก๎ บั กองกาลังสหรัฐอเมรกิ าและให๎ความชํวยเหลือกองกาลงั ทหารและพลเรอื น ชาตเิ จ๎าบ๎าน

(ก) การสนบั สนุนของกองกาลังสหรัฐอเมรกิ ามาจากบริการแบบดงั้ เดมิ แสดงโดยบุคลากร
ดา๎ นการสัตว์ เชนํ การรักษาสัตว์ทร่ี ฐั บาลเปน็ เจ๎าของ การสรา๎ งความมนั่ ใจและความปลอดภัยของ
เสบยี งอาหารของกองทพั สหรัฐอเมริกา สรา๎ งความม่นั ใจในกระบวนการจดั ซื้อจดั จ๎างในท๎องถน่ิ
สาหรบั รายการอาหารรักษามาตรฐานเพียงพอสาหรบั สุขอนามัยความปลอดภยั และการประกนั
คณุ ภาพ

พ.อ.หญงิ จริ าภรณ์ ชมศรี 60

(ข) ในฐานะที่เก่ยี วขอ๎ งกบั บริการแพทย์ เจ๎าหนา๎ ทดี่ ๎านการสตั ว์สามารถใหค๎ วามชวํ ยเหลือใน
การประเมินผลของโปรแกรมดา๎ นการสตั ว์ ชาตเิ จ๎าบา๎ น โดยเฉพาะกาลังพลหนํวยปฏิบัตกิ ารรบพิเศษ
มีสวํ นรวํ มในชวํ งแรกของปฏบิ ตั กิ ารสง่ิ อปุ กรณ์ทางการแพทย์ (กองกาลังรบพเิ ศษ บุคลากรแพทย์
และสตั วแพทย์) ไดร๎ บั การฝึกฝนเร่ืองการเลีย้ งสัตว์ และการตรวจสอบอาหาร ควบคํูไปกับสัตวข์ อง
พวกเขา และความร๎ูพนื้ ฐานงานเกษตร ทักษะการใช๎ภาษาและความร๎ูของวัฒนธรรม ทาให๎พวกเขา
เข๎ากบั คนทอ๎ งถิ่นไดอ๎ ยํางงาํ ยดาย และสามารถนามาใช๎อยํางมปี ระสิทธิภาพเพ่ือเพิ่มเสถียรภาพทาง
เศรษฐกจิ ให๎กับชาตเิ จ๎าบ๎าน พวกเขาสามารถให๎คาแนะนาการฝึกอบรมและการรกั ษาของโปรแกรม
การดแู ลสตั ว์ของทหาร และของชาตเิ จา๎ บ๎าน (สตั ว์ ปศุสตั ว์ และสุนัขทหาร) นอกจากนี้บริการดา๎ น
การสตั ว์สามารถชวํ ยในการสร๎างระบบการจัดซ้ืออาหารหรือในการเสริมสรา๎ งระบบทมี่ ีอยูํ
(3) บริการดา๎ นการสตั ว์สหรัฐอเมรกิ า บทบาทท่ที า๎ ทายมากท่สี ุดและในรูปแบบใหมํ ไดแ๎ กํ ความ
ชวํ ยเหลือประเทศและให๎ความชํวยเหลือในการสรา๎ งโปรแกรมทเี่ ปน็ ประโยชนต์ ํอประชาชนของชาติเจ๎าบ๎าน
การมีสวํ นรวํ มของบคุ ลากรในประเทศ ในการให๎ความชวํ ยเหลอื จะต๎องประสานงานอยํางทัว่ ถงึ ผํานทีมงานของ
ประเทศ ประสานงานกบั หนํวยงานตาํ ง ๆ เชํน กระทรวงการตํางประเทศกระทรวงเกษตร และหนํวยงานชาติ
เจา๎ บ๎าน (บุคลากรด๎านการสัตว์กองทัพสหรฐั อเมริกาไมไํ ด๎เป็นสมาชิกของทีมงานของประเทศ การประสานงาน
กบั สมาชกิ ท่เี กี่ยวข๎องของหนํวยงานอ่ืน ๆโดยตรงของสหรัฐอเมรกิ าและ ชาตเิ จา๎ บ๎าน แตจํ ะขาดเจา๎ หน๎าทก่ี าร
สตั ว์ไมํได)๎ The USAID เปน็ ผู๎รับผิดชอบในการให๎ความชํวยเหลอื ชาติเจา๎ บา๎ นปรับปรุงระบบการดูแลสขุ ภาพ
ของพวกเขา (รวมถงึ การดูแลด๎านการสตั ว์) กระทรวงเกษตรของสหรฐั อเมรกิ ามักจะมสี ํวนเกี่ยวขอ๎ งกับการ
พัฒนาของโปรแกรมเหลาํ น้ี ในหลายกรณที ห่ี นวํ ยงานเหลําน้ีไมไํ ดอ๎ ยูํในสถานท่สี าหรบั ปฏิบัติการ แตํทาสญั ญา
กับหนํวยงานภายนอก ทหารสหรฐั อเมรกิ ามักจะมีทรัพยากรสตั ว์และระบบสนบั สนนุ การสงํ กาลงั อยูํแลว๎ ใน
ประเทศท่จี ะดาเนินการได๎อยํางมปี ระสทิ ธภิ าพและสํงเสริมโปรแกรมดงั กลาํ ว บุคลากรด๎านการสตั ว์ (หลังจาก
การวิจยั การประสานงานและการประเมนิ ผลของความสามารถและทรพั ยากร) สามารถพฒั นาหนทางปฏิบัติที่
จะสนบั สนุนความพยายามดา๎ นการสัตว์โดยรวม

(ก) การพัฒนาโปรแกรมดา๎ นสัตว์ดสี ามารถสงํ ผลทาใหเ๎ กิดประโยชน์ไดอ๎ ยํางหลากหลายในวง
กวา๎ ง (เชํน สาธารณสุข การแพทย์ โภชนาการ และ เศรษฐกจิ ) โปรแกรมเหลําน้จี ะต๎องเตมิ เตม็ สงั คม
ศาสนา การเมือง และปจั จัยในชาติเจา๎ บ๎าน โปรแกรมดา๎ นการสตั ว์ต๎องมีการพัฒนาและการ
ประเมนิ ผล สาหรับพ้นื ท่ีท่ีมีปัญหาเฉพาะดา๎ น ซง่ึ ทม่ี แี นวโน๎มที่จะสงํ เสรมิ ให๎เกดิ ความไมสํ งบในพน้ื ท่ี
ตวั อยํางเชํน ถ๎าปัญหาหลักพ้ืนฐานกอํ ความไมสํ งบเปน็ ศาสนา การประยุกต์ใช๎โปรแกรมขจดั เชอื้
Brucellosis อาจจะสงํ ผลเพียงเล็กนอ๎ ยตํอของชาตเิ จา๎ บ๎านในการอยรูํ อดจากการกํอความไมสํ งบ
ในทางตรงกนั ขา๎ ม ถ๎าเป็นขยายตวั การเติบโตทางเศรษฐกิจ การกํอความไมสํ งบอาจฐานกลยุทธ์การไร๎
ขดี ความสามารถของชาติเจ๎าบ๎านในการจดั ให๎มกี ารตอบสนองความต๎องการข้ันพน้ื ฐาน เชนํ อาหาร
เชอื้ เพลิง เสื้อผ๎า และท่ีอยูอํ าศัย ในสถานการณ์เชํนนี้การใชโ๎ ปรแกรมการควบคุมโรคอหิวาตส์ ุกรใน
ฟารม์ ขนาดเลก็ จะชํวยเพ่ิมการผลิตเนอ้ื หมู การควบคุมโรคน้จี ะมีผลโดยตรงของการผลติ อาหาร
เพมิ่ ขนึ้ เพมิ่ รายไดใ๎ ห๎กบั เกษตรกรและบางทอี าจจะมีความสาคัญมากท่สี ุดความสามารถในการ

คูํมอื ราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทย์ในสนามในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 61

เปลย่ี นแปลงอาหาร การปรับปรุงฐานะความเป็นอยูํของประชาชน การเปล่ียนแปลงเชํนนก้ี ารโจมตี
หลักการของการกํอความไมสํ งบโดยตรง การปฏบิ ตั ิการจิตวิทยาในเวลาเดยี วกนั จะเป็นการเพิ่มความ
นําเช่ือถือและการสนับสนนุ ท่ีเปน็ ท่ีนยิ มของรฐั บาลชาตเิ จ๎าบา๎ น
หมายเหตุ บุคลากรด๎านการสัตว์ต๎องใหแ๎ นํใจวาํ โปรแกรมที่พัฒนาข้ึนมีความสอดคลอ๎ งกับท๎องถน่ิ
ศลุ กากรคํานยิ ม และอุดมการณท์ างศาสนา ตัวอยาํ ง เชนํ มันจะทาไมดํ ที ่ีจะเพิม่ การผลิตเน้ือหมูใน
ประเทศมุสลมิ หรอื ชาวยวิ การผลติ เนือ้ วัวในประเทศของชาวฮนิ ดู
(ข) การพฒั นา การประสานงาน และ การให๎การสนบั สนนุ ดา๎ นการสุนขั ทหารในการปูองกนั ภายในให๎
มติ รประเทศ หลายปัจจยั ที่ต๎องพิจารณา หลกั ๆคือการตรวจสอบการสนับสนนุ ด๎านการสตั ว์เฉพาะที่จาเปน็ ถา๎
ภารกิจคือการรวมกันของหลายๆกิจกรรมแลว๎ ควรมกี ารจดั ลาดับความสาคญั เมอ่ื ภารกจิ ถูกจัดตั้งข้ึนมา ระดับ
ของทรพั ยากรสตั ว์ทมี่ ีอยูํจะถูกกาหนด การพจิ ารณาการวางแผนรวมถึง
- การพัฒนาโครงสรา๎ งพ้นื ฐานด๎านการสัตว์ในของชาติเจ๎าบ๎าน
- การเขา๎ ถงึ และความสามารถในการสนับสนนุ บรกิ ารด๎านการสตั ว์ของชาตเิ จา๎ บ๎าน
- ข๎อมลู ความชกุ ของโรคในมนษุ ยแ์ ละโรคสัตว์
- สถานะของระบบการผลิตทางการเกษตร
- ความมงํุ มัน่ ของช่ือท๎องถิ่นสาหรับโรคท่พี บบํอย
- ปัจจัยภมู อิ ากาศ (ปริมาณน้าฝน อุณหภูมิ ฤดูกาล แหง๎ และ เปยี ก)
- ปัจจยั ดนิ (ความเปน็ กรดดํางความไมํพอเพียง)
- เศรษฐศาสตร์เกษตร (ระบบตลาด สหกรณ์ ธนาคาร)
- โครงสร๎างพ้ืนฐาน (ถนน แมํนา้ พลงั งานไฟฟูา)
- ความพร๎อมของอาหารสัตว์
- สถานะของการฉดี วคั ซนี และยาต๎านสาหรับปศุสตั ว์
(ค) โปรแกรมทไ่ี ดร๎ ับการพัฒนาควรมงุํ เนน๎ โครงการระยะยาว ตามท่ีระบุไว๎ในยํอหนา๎ 3-6 ข. การ
แก๎ไขอยาํ งรวดเร็วควรหลกี เล่ียงในเวทนี ้ี แตํอยํางไรกต็ ามมีจานวนของโปรแกรมซึ่งสามารถพัฒนาและต๎องการ
เพียงระยะสนั้ ของทหารสหรัฐอเมรกิ าเข๎าไปเกย่ี วข๎อง รวมถึงโปรแกรมการฉีดวัคซนี ที่ใช๎คร้งั เดียวใหภ๎ มู คิ ุ๎มกนั ที่
อยูไํ ดต๎ ลอดไป
- โปรแกรมควบคมุ ค๎างคาว
- การกันนา้ และการกํอสรา๎ งกังหนั ลมในพ้ืนที่ ทเ่ี ลือกในการเพม่ิ ทุํงหญา๎ สาหรับเลย้ี งสตั ว์
- การควบคุมพชื ทีเ่ ปน็ พิษบนทดี่ นิ ทงํุ เลยี้ งสัตว์
(ง) โปรแกรมระยะยาวในการปรับปรงุ สขุ ภาพสตั ว์และการเพม่ิ กาลังการผลติ เป็นหนทางแก๎ปญั หาทด่ี ี
ทีส่ ุดสาหรบั การเปลย่ี นบางสวํ นของสภาพแวดลอ๎ ม โปรแกรมเหลาํ นจ้ี ะขึน้ อยกํู บั หลักการทางเศรษฐกจิ ทม่ี น่ั คง
และรวมถงึ ข้นั ตอนการออกจากความชํวยเหลือของสหรฐั อเมริกา โปรแกรมดงั กลาํ วจะต๎องได๎รับการพฒั นา
หลงั จากการประเมินผลอยํางกวา๎ งขวางโดยผ๎เู ชยี่ วชาญในระดบั ภูมภิ าค โปรแกรมทก่ี าหนดให๎เขา๎ รํวมงานโดย
สถาบนั การเงนิ ในประเทศมีแนวโนม๎ ท่ีจะประสบความสาเร็จอยาํ งมาก พวกเขาใหแ๎ รงจงู ใจและการให๎รางวัลท่ี

พ.อ.หญงิ จริ าภรณ์ ชมศรี 62

จับต๎อง ตวั อยํางเชนํ ความต๎องการโดยธนาคารท๎องถน่ิ สาหรับการกู๎ยมื เงินการผลติ ปศุสัตว์ สาหรบั ผผ๎ู ลิตและ
ฉีดวคั ซีนววั กับโรคปากและเท๎า เพอ่ื เปน็ หลักประกันเงินก๎ยู ืม

(จ) นวัตกรรมและความคดิ สร๎างสรรคเ์ ปน็ เครื่องหมายรับประกันคุณภาพของโครงการให๎ความ
ชวํ ยเหลอื ประเทศท่ีประสบความสาเรจ็ ความสามารถในการสนับสนนุ ดา๎ นการสตั ว์รวมถงึ

- การให๎ความชวํ ยเหลือในการพัฒนาหอ๎ งปฏิบัติการทางการสตั ว์
- การใหค๎ วามชวํ ยเหลอื ในการพฒั นาการผลิตวัคซีน
- การฝกึ อบรมบุคลากรชาติเจ๎าบา๎ น หรอื ชนพื้นเมืองในการรกั ษาสตั ว์และทักษะการเลี้ยง
- การใหค๎ วามชํวยเหลอื ในการพฒั นายา และระบบการกระจายวคั ซนี ปูองกัน
- การให๎ความชํวยเหลือในการพฒั นาของการควบคมุ โรคและการกาจดั
- การปรบั ปรุงสขุ าภบิ าลสาหรับพืชท่ีใช๎เปน็ อาหาร
- ดาเนินการสารวจทางระบาดวิทยา
- การให๎ความชํวยเหลือในการเกดิ โรคสัตวแ์ ละการควบคุมพยาธิ
- การพัฒนาระบบการตรวจสอบอาหาร
-การพฒั นาดา๎ นการศึกษาและการแลกเปลี่ยนโปรแกรม ที่ทาหน๎าท่เี ปน็ ท่ปี รึกษา
(ฉ) ในปฏบิ ตั ิการดารงเสถียรภาพ ทรี่ ะยะเวลาท่คี าดวาํ จะดาเนินการจะเพียงพอทจี่ ะสร๎างฐาน ทหาร
มแี นวโน๎มทจี่ ะนาสัตวใ์ นประเทศและ/หรือสตั ว์ปาุ ท๎องถน่ิ มาใช๎เป็นสญั ลกั ษณ์ แบบไมํเป็นทางการ (เชํน
พังพอน ในชวํ งสงครามเวียดนาม) คาสัง่ โยบายและใหค๎ าแนะนาเกีย่ วกับเรอ่ื งนีก้ ํอนทีจ่ ะมีการออกปฏบิ ตั ิ
หนา๎ ที่ สญั ลกั ษณ์แบบไมเํ ปน็ ทางการ มีศักยภาพทจ่ี ะเป็นภยั คกุ คามท่ีสาคัญทางการแพทย์ในการตดิ ของโรค
สัตวส์ ํูคนกองกาลังสหรัฐอเมริกา

ตอนที่ 6 การสนับสนนุ ทางทันตกรรม
4-13. กลา่ วทั่วไป

ก.บทบาทของทันตกรรมในปฏบิ ัตกิ ารดารงเสถยี รภาพมีชวํ งจากการสนับสนนุ แบบดงั้ เดิมจนกระทั่ง
ออกปฏิบตั ิหน๎าทใ่ี นตํางประเทศ ใหก๎ ารชวํ ยหลือทางดา๎ นมนุษยธรรม และ การสนับสนนุ ภายในประเทศ

ข. การอภิปรายเชงิ ลกึ ในการให๎การสนบั สนนุ ทางทนั ตกรรม มีใน รส. 8-10-19

4-14. การประเมนิ ทันตกรรม
ก. การประเมนิ ทนั ตกรรม การวางแผนลวํ งหน๎าเป็นสง่ิ สาคญั ในการทาความเขา๎ ใจความต๎องการดา๎ น

ทนั ตกรรมของประชากร ข๎อมูลและขาํ วกรองทางการแพทย์ควรจะรวมกันกบั ข๎อมูลท่ีไดม๎ าจากชาติเจ๎าบา๎ น
เพ่อื กาหนดความต๎องการทางทนั ตกรรมสาหรบั ภารกิจ ถ๎าเป็นไปได๎ เจ๎าหน๎าทที่ ันตกรรมควรสังเกต (การมี
สํวนรํวมอยํางตํอเน่ือง หรอื ปรึกษาหารือกบั เจา๎ หน๎าทที่ นั ตสาธารณสุขเป็นทพี่ ึงปรารถนา)

ข เจ๎าหนา๎ ทอ่ี าวุโสทันตกรรมควรจะประเมินและให๎ข๎อเสนอแนะตํอแพทย์ใหญํ คาแนะนาเหลาํ น้คี วร
จะครอบคลมุ ถึง

คํมู อื ราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทยใ์ นสนามในปฏบิ ตั ิการดารงเสถยี รภาพ 63

- เปาู หมายการดูแลทันตกรรมและวัตถุประสงค์
- แนวคดิ ของการดาเนนิ งานทันตกรรม
- ความตอ๎ งการกาลงั คน วสั ดุ และงบประมาณ
- มาตรฐานของการดูแลรักษา
- เหตุการณส์ าคัญและห๎วงเวลา
ค การมสี ํวนรวํ มในชํวงตน๎ ของการสนับสนุนของรฐั บาลชาติเจา๎ บา๎ น หรือ กองกาลังกบฏเป็นสิ่งสาคัญ
ในกระบวนการพฒั นาแผน เครดิตในการวางแผนและการปฏบิ ัติควรจะมอบให๎กบั รัฐบาลชาตเิ จ๎าบ๎าน หรือกอง
กาลังทไ่ี ด๎รับการสนบั สนนุ
ง. การพิจารณาการวางแผนทันตกรรมอาจรวมถึงทรัพยากรชาติเจ๎าบ๎าน เชํน

- ทรพั ยากรทนั ตกรรมของทหาร และขดี ความสามารถ
- โรงเรยี นทนั ตกรรม ท่ีไดร๎ บั การรบั รองจากรฐั บาล ไดป๎ ระกาศนยี บัตรทนั ตกรรม
- บคุ ลากรด๎านการดูแลสุขภาพที่ไมใํ ช๎ด๎านทันตกรรม ทีส่ ามารถมีสํวนรวํ มในโปรแกรมทันต
กรรมของชมุ ชนได๎ เชํน พยาบาล
- ทนั ตแพทย์พลเรือน
- การฝึกอบรมทันตาภิบาลและการใช๎งาน
- แหลงํ สนบั สนุนสง่ิ อปุ กรณท์ างทันตกรรม
- หอ๎ งปฏิบัติการทนั ตกรรม
- โปรแกรมสขุ ภาพของประชาชน
- ระบบโรงเรียนของรัฐและเอกชน
- กลไกในการจัดหาเงินทุนการดแู ลทนั ตกรรม
- ระบบการจํายนา้ และความสามารถในการให๎ fluoride
- ความสามารถในการสื่อสารใหม๎ กี ารเฝูาระวงั
- องคก์ รศาสนา
- กจิ กรรมทางสงั คมและท่ีเกี่ยวข๎องกับสุขภาพ

4-15 สนับสนนุ ทนั ตกรรมในปฏิบัติการดารงเสถียรภาพ

ก.การสนับสนนุ ทางทนั ตกรรมในการดาเนนิ งานสนบั สนุนในประเทศสหรัฐอเมริกาจะถูกจากดั สาเหตุ
จากโครงสรา๎ งพืน้ ฐานทางทันตกรรมท่มี ีการพัฒนาอยํางดีในประเทศน้ี บทบาทหลกั ของทรัพยากรทางทนั ต
กรรมของกองทัพสหรัฐอเมริกาจะถูกจัด และ เพิ่มขดี ความสามารถใหก๎ บั โครงสรา๎ งพ้นื ฐานทางทันตกรรมของ
พลเรือนเม่ือมีการหยุดชะงักชั่วคราวจากภัยพบิ ัติ (ธรรมชาติหรือที่มนุษย์สรา๎ งขึน้ ) ในบางสถานการณ์ ความ
ชํวยเหลือชมุ ชนอาจจะจดั ให๎อยูใํ นสถานทห่ี าํ งไกลสาหรับประชากรท่ีไมสํ ามารถเขา๎ ถงึ การดแู ลทันตกรรม หรือ
การร๎องขอโปรแกรมการปูองกนั และการศึกษาของชมุ ชน

พ.อ.หญิง จริ าภรณ์ ชมศรี 64

ข.เมือ่ ไดร๎ ับอนุมตั อิ าจจะมีการสนบั สนุนทางทนั ตกรรมเพ่ือความหลากหลายของปฏบิ ัติการดารง
เสถยี รภาพ เชนํ ความชวํ ยเหลือดา๎ นมนษุ ยธรรม หรือความชํวยเหลือประเทศ การปรบั เปล่ยี นวิธีการสนบั สนุน
ทางทันตกรรมที่จาเป็นสาหรับการดาเนินการเหลํานี้ ภัยคกุ คามทางทนั ตกรรมในประเทศกาลังพัฒนารวมถึง
การตดิ เชอื้ ในชํองปาก ฟนั ผุ ความชุกสงู จากเง่ือนไขในชํองปาก เชํน ปากแหวํง และไดร๎ ับบาดเจ็บใบหน๎า
เน่อื งจากการตํอส๎ู และได๎รับบาดเจบ็ ที่ไมใํ ชํเกดิ จากการรบ ประเทศเหลํานม้ี ักจะมโี ครงสรา๎ งพื้นฐานดา๎ นการ
ดูแลทนั ตกรรมไมํเพยี งพอท่จี ะปอู งกันและรักษาเงอื่ นไขเหลาํ นี้ โปรแกรมทันตกรรมและปฏบิ ตั ิการสามารถ
ดาเนนิ การควบคูํไปกบั การดาเนินงานอ่ืน ๆของบริการแพทยใ์ นสนาม หรือแยกกจิ กรรมออกมา

ง.การมองเห็นของการสนับสนุน (เครดติ สาหรบั การสนบั สนุนควรจะเป็นของชาตเิ จา๎ บ๎านมากกวาํ
สหรัฐอเมริกา) ควรจะพจิ ารณาวาํ เปน็ ผลประโยชนร์ ะยะสั้น บทบาทสนบั สนุนทนั ตกรรมท่ีใหผ๎ ลประโยชน์ใน
ระยะยาวรวมถงึ

- การประเมนิ ผลการดาเนินชาตเิ จ๎าบ๎าน การระบคุ วามต๎องการในชอํ งปากฟันและใบหน๎าขากรรไกร
และความสามารถในสขุ ภาพฟนั

- ใหค๎ วามชํวยเหลอื ในการสร๎างโครงสรา๎ งพ้ืนฐานการสนับสนนุ ทางทนั ตกรรม
- โปรโมช่ันสํงเสริมการดแู ลสขุ ภาพชํองปากและโปรแกรมการปูองกันโรค
- การให๎ความชํวยเหลือในการพฒั นาความสามารถทางทันตกรรมทหารในการปูองกันและรักษา
สภาพในชํองปากฟันและใบหน๎า
- การให๎ความชํวยเหลือในการวางแผนสาหรับการดาเนินงานทนั ตกรรมทางนิตเิ วช
(2) ทรพั ยากรเพ่อื ใหบ๎ รรลวุ ัตถปุ ระสงค์เหลาํ น้ีมีความแตกตาํ งจากผู๎ท่ีจาเปน็ ตอ๎ งใชใ๎ นการรกั ษาทหาร
สหรฐั อเมรกิ าในสนาม ผู๎วางแผนการบรกิ ารทางการแพทย์ตอ๎ งใหแ๎ นํใจวําการผสมผสานที่เหมาะสมของ
อปุ กรณ์พเิ ศษและอุปกรณท์ จี่ าเป็นต๎องเปน็ งานท่ีจดั ขึน้ เปน็ ภารกิจทเ่ี ฉพาะเจาะจง ทันตกรรมฉกุ เฉนิ อาจ
จาเปน็ ตอ๎ งมีการเสรมิ ด๎วยอุปกรณส์ าหรบั การให๎การดแู ลให๎กบั เด็กและสาหรบั การรักษาโรคเหงอื กทมี่ ี
อุบตั ิการณส์ ูงขน้ึ สือ่ การสอนและวสั ดปุ ูองกัน ความแตกตํางเหลาํ นค้ี วรจะรวมอยํูในข้ันตอนการวางแผนและ
การได๎รบั การสนับสนุนอยํางเพยี งพอ
(3) ข๎อจากดั เกยี่ วกบั ทรพั ยากรอาจมผี ลอยาํ งมนี ัยสาคญั ตํอระดบั ของการดแู ลหรือขอบเขตของการ
รกั ษา แตมํ ีมาตรฐานบางอยํางสาหรบั การดูแลที่ไมสํ ามารถยอมได๎ ตัวอยํางเชนํ การควบคมุ การติดเชอื้
คุณสมบตั ิของผ๎ใู ห๎ดแู ลรักษา การเลอื กของขนั้ ตอนการปฏิบัติ และมาตรฐานตามท่ีกฎหมายชาติเจ๎าบา๎ น
กาหนด ปจั จยั ทีม่ ีผลตํอขอบเขตของการปฏบิ ัตริ วมถงึ การขาดเงนิ ทนุ การเข๎าไมํถึงสถานท่หี าํ งไกล และ ขาด
แคลนอุปกรณแ์ ละวัสดุ
ค. การสนับสนนุ ทางทันตกรรมอนื่ ๆ แบบดงั้ เดมิ ทหารสหรัฐอเมรกิ าและ ชาติเจ๎าบ๎าน อาจจะจาเปน็
แสดงกาลงั ปฏบิ ัติการรักษาสันตภิ าพ การบังคบั ให๎เกิดสนั ติภาพ การโจมตแี ละบกุ

คูมํ อื ราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทย์ในสนามในปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 65

ตอนที่ 7 การควบคุมความเครียดจากการรบ และการบริการดา้ นสุขภาพจติ
4-16 กลา่ วทวั่ ไป

ก.ปฏบิ ัติการดารงเสถียรภาพ อาจจะมคี วามรุนแรงชํวงเวลาสั้น ๆ หรอื ไมมํ ีอะไรเกิดข้นึ เป็นระยะ
เวลานานๆ เงอ่ื นไขเหลาํ น้ีสามารถทาให๎เกดิ ความเหนอื่ ยหลา๎ จากการรบได๎ การดาเนินงานที่อาจจะเก่ยี วข๎อง
กบั ภยั คุกคามจากอาวุธ นิวเคลียร์ ชวี ะ เคมี ทเี่ พิ่มความเครียดทางราํ งกายและจิตใจจากการสวมใสชํ ุดปอู งกนั
(MOPP) อยาํ งไรกต็ าม การเกิดความเครียดจะมาจาก ความสับสน ความเหงาและความเบอื่ หนําย เหลําน้มี า
จากการอยใูํ นดนิ แดนทไี่ มํค๎ุนเคยไกลจากบ๎าน; มีความเป็นสํวนตัวจากัด บางทสี ภาพแวดล๎อมอาจจะไมเํ ปน็
มิตร และการดาเนินงานภายใต๎กฎการปะทะทีเ่ ข๎มงวด นอกจากน้ียังมีการใช๎ยาเสพตดิ และเคร่ืองด่ืม
แอลกอฮอล์จากแหลํงท๎องถิ่น กลยทุ ธ์ของศตั รูพยายามทีจ่ ะขยายให๎เกดิ ความเครียดเหลาํ นแ้ี ละจะกระตุ๎น
พฤติกรรมความเครียด ประพฤตติ วั ไมํเหมาะสม พฤติกรรมเหลาํ นี้ (เชนํ ดอื้ รนั้ และการใช๎อานาจในทางท่ผี ิด)
สามารถทาให๎ประชากรทอ๎ งถ่ินตอํ ต๎านสหรฐั อเมริกา

ข ชาตเิ จ๎าบ๎าน อาจมีแนวคดิ พื้นฐานและทรัพยากรสาหรบั การดูแลผูป๎ วุ ยจติ เวช การดแู ลสุขภาพจติ
และการบริการทางสงั คม ข๎อจากดั เหลํานีอ้ าจจะเปน็ จดุ สาคญั ของการเสรมิ สร๎างความม่ันคงรฐั บาลชาติเจา๎
บา๎ น แตํเฉพาะในกรณีท่ีความแตกตํางทางวัฒนธรรมถูกนาเข๎ามาใช๎

ค. บคุ คลากร ควบคุมความเครียดจากการรบและสุขภาพจิต ให๎บรกิ ารในปฏิบตั ิการดารงเสถียรภาพ
หลายภารกจิ พวกเขาให๎การสนบั สนนุ ด๎านสขุ ภาพจติ อยํางตํอเนื่องในปฏิบัติการดารงเสถียรภาพ ยกตัวอยาํ ง
เชนํ

- บคุ คลการดูแลดา๎ นสุขภาพจิตให๎การสนับสนุนทหารในเวยี ดนาม โซมาเลีย ไฮติ บอสเนีย
- การควบคมุ ความเครียดจากการรบสาหรับกาลงั พลสหรัฐอเมรกิ า และ ผู๎ปุวยจิตเภท การดูแลผูป๎ ุวย
ใน สาหรับผู๎ลี้ภยั จาก คบู นั ไฮติ ที่ กัวตานาโม
- มีกาลังพลจานวนมากท่ีออกปฏบิ ตั หิ นา๎ ที่รักษาสันติภาพในตะวันออกกลาง
- ชดุ ควบคุมความเครยี ดจากการรบใหก๎ ารชํวยเหลือทหาร พลเรอื น และ สมาชกิ ครอบครัวท่เี ผชิญกับ
การกํอการรา๎ ย ภยั พิบัติ
- ให๎คาแนะนากับรฐั บาลชาติพันธมิตรในการปูองกัน และ รักษาผป๎ู ุวยเจ็บจากความเครียด ในกอง
กาลงั
ง. ทรพั ยากรท่ีใชใ๎ นการควบคุมความเครียดจากการรบ ในปฏบิ ัตกิ ารดารงเสถียรภาพ มีการจัดหนวํ ย
และอาจจะรวมสวํ นดูแลสุขภาพจิตไว๎ดว๎ ย สาหรบั ใหบ๎ ริการในกองพนั เสนารักษ์ ในสํวนแยกกองทัพน๎อย และ
กองร๎อย เจา๎ หนา๎ ที่ทางดา๎ นระบบประสาทในโรงพยาบาลสามารถให๎การปอู งกนั ความเครียด กองทัพอากาศ
และ กองทัพเรอื ทีป่ ฏิบตั งิ านในเขตยุทธบริเวณควรจะระบุ และประสานงาน เมือ่ ต๎องการ
จ.ข๎อมูลเพิ่มเติม อา๎ งถึงใน ผนวก ป รส. 8-51 and FM 22-51.

พ.อ.หญิง จิราภรณ์ ชมศรี 66

4-17 การควบคมุ ความเครยี ดจากการรบ ในปฏบิ ัตกิ ารดารงเสถียรภาพ
ก.ชุดจัดการความเครียดเปน็ สํวนหนง่ึ ของการทางานของทหารในการชวํ ยเหลือคนท่ีเขา๎ ไปเกีย่ วข๎อง

กบั การตํอตา๎ นการกํอการรา๎ ย ชดุ น้มี ภี ารกจิ ในการสนบั สนุนให๎ฟื้นคนื ประสิทธิภาพโดยเรว็ ชํวยปูองกัน
ความเครยี ดทจ่ี ะเกดิ ขึ้น และชวํ ยคนทม่ี ีสวํ นเกี่ยวข๎องกบั การกอํ การรา๎ ย ชุดนีจ้ ะมาจากหลากหลายกลํมุ และ
ควรจะสํงออกไปปฏบิ ัติหน๎าท่ีโดยเรว็ ในพืน้ ท่ีทีเ่ ลอื กไว๎ ประสบการณน์ าวกิ โยธินเหตกุ ารณ์ระเบิดในเบรุต และ
เมอื งโอกาโฮมา ตกึ โคบาร์ในเมืองดาร์ลาน และอีกหลายแหํงท่ีมกี ารประท๎วง ซ่ึงตอ๎ งการชุดจัดการความเครยี ด
หลักในการปูองกันและรักษา การเขา๎ หาใช๎การรกั ษาแบบเดียวกันกับความอํอนลา๎ จากการรบ

ข. เจ๎าหนา๎ ท่ีดแู ลสุขภาพจติ ควรอยกูํ บั กองกาลงั รักษาสันติภาพสหรฐั อเมรกิ า ประวัติศาสตรท์ ่ีผาํ นมา
กองกาลงั เหลําน้ีจาเป็นต๎องเพิ่มการจดั หนวํ ยสงํ กาลงั บารุงในอตั รา และ เจ๎าหนา๎ ที่สขุ ภาพจิตทางานได๎อยาํ งมี
ประสิทธภิ าพเพื่อสนับสนุนความหลากหลายของการปฏบิ ัตภิ ารกจิ รักษาสันตภิ าพ เจ๎าหน๎าทดี่ า๎ นสขุ ภาพจิต
สามารถชํวยผูบ๎ ัญชาการในการสารวจประสทิ ธภิ าพหนวํ ยกํอนออกปฏบิ ัติหนา๎ ที่ ใหก๎ ารฝึกอบรมและให๎
คาปรึกษาท่ีเกย่ี วข๎องกบั การจัดการกบั ความเครียดและหนวํ ยงานการทางานรวํ มกัน ทาการคดั กรองและการ
ประเมินผลสขุ ภาพจติ ให๎ทหารทงั้ หมดในชวํ งกํอนและหลงั ปฏบิ ัติหนา๎ ท่ี และกาลงั พลที่อยใํู นระหวํางการปฏิบตั ิ
หน๎าท่ี การดาเนนิ การบรรยายให๎ครอบครัวกํอนออกปฏิบัติหน๎าท่ี ในระหวาํ งการปฏิบตั กิ ารรกั ษาสนั ติภาพ
โฟกสั อยํูกบั การประเมนิ สขุ ภาพจติ และให๎คาปรึกษา

ค. กจิ กรรมสขุ ภาพจิตในการสนับสนุนปฏบิ ัติการปราบปรามและการกํอความไมสํ งบ ออกแบบมาเพือ่
ตอบสนองภารกจิ ที่เฉพาะเจาะจง การสู๎รบที่เขม๎ ข๎นและระยะเวลาทเ่ี พิ่มข้นึ ของการปฏิบัตภิ ารกิจเกย่ี วขอ๎ งกับ
ปญั หาความเครยี ดจากการรบเพ่มิ ข้นึ อัตราความอํอนลา๎ จากการรบที่คาดไว๎ไมํควรเกิน 1:10 ตอํ การบาดเจ็บ
ในการรบ เจา๎ หนา๎ ท่ีสุขภาพจิตใช๎หลกั การควบคุมความเครียดจากการรบ ไดแ๎ กํ หลกั ความใกล๎ชดิ ความฉับไว
ความคาดหวงั และ ความเรยี บงาํ ย ในการรกั ษาทหารที่อํอนล๎าจากการรบ อยาํ งไรกต็ าม ปัญหาหลกั จะเปน็
พฤติกรรมความเครียดประพฤตติ ัวไมเํ หมาะสม พฤติกรรมความเครยี ดประพฤติตวั ไมเํ หมาะสมเหลาํ น้ีอาจ
รวมถึง สารเสพติด การกระทาผิดวนิ ยั และบางคนกระทาผดิ ทางอาญา พฤตกิ รรมจากความเครยี ดอาจรบกวน
ภารกิจการดารงเสถียรภาพ ถ๎าไมํปูองกัน คาดการณไ์ ด๎วาํ ทหารจะต๎องทนทุกขท์ รมานจากการปรับความเขา๎ ใจ
โรคระบาดในท๎องถ่นิ ความผิดปกติทางจิตเวช ยาเสพติดและเครอ่ื งดม่ื แอลกอฮอล์

ง. เนอ่ื งจากระยะเวลาท่ีจากัดของการอพยพพลเรือน ชดุ จัดการความเครยี ดจะไมมํ าพร๎อมกับกอง
กาลงั แตํเมื่อกองกาลงั อพยพพลเรือนเข๎าถึงพ้ืนท่ีที่ปลอดภัย การจดั การความเครียดในรูปแบบของการ
ทบทวนเหตกุ ารณห์ ลังการปฏิบตั ิอาจลดอุบัติการณข์ องปัญหาความเครยี ดท่ีเกยี่ วข๎อง

จ. ความชํวยเหลือด๎านสุขภาพจติ อาจจาเปน็ ต๎องใชใ๎ นการดาเนินงานสนบั สนุนภายในประเทศ
กิจกรรมสขุ ภาพจติ (มาตรการปูองกนั และการแทรกแซงเฉียบพลนั ) อาจจะใชใ๎ นการจดั การปัญหาท่เี กี่ยวขอ๎ ง
กบั ความเครียด/ปฏิกิริยาทเ่ี กิดขึน้ จากประสบการณ์ท่ีเจบ็ ปวด (เชนํ ภัยธรรมชาติหรือทม่ี นษุ ยส์ ร๎างข้นึ หรอื
เหตุการณต์ ํางๆท่ีเกดิ ข้นึ เชนํ อบุ ัตเิ หตุรถโรงเรียนที่มีผลในการเสียชีวติ หรือไดร๎ บั บาดเจ็บสาหัสของนักเรียน)
ผลกระทบของความเครยี ด สํงผลกระทบตํอผ๎ูท่ตี กเป็นเหยื่อของเหตุการณท์ ่เี กิดข้ึน และสมาชกิ ในครอบครัว
เพื่อน คนงานกภู๎ ัย และผูด๎ ูแล การทบทวนหลังเหตุการณ์ (สาหรับผูป๎ ระสบภยั ครอบครัวและเพื่อน) และการ

คมํู อื ราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทย์ในสนามในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 67

ทบทวนหลงั ดาเนินการ (สาหรับผ๎ดู แู ล และ การก๎ูชีพ) ชวํ ยให๎ผทู๎ ต่ี กเป็นเหยื่อ/ผ๎ูเขา๎ รวํ ม ไดแ๎ สดงความรู๎สึกของ
พวกเขา ไดม๎ ุมมองจากคนอื่น ๆ มสี วํ นรํวมในประสบการณ์และใหเ๎ ข๎าใจถงึ เหตุการณ์ทเ่ี กิดขน้ึ ความรูส๎ ึกของ
พวกเขาอาจจะลดอบุ ตั ิการณ์ของการบาดเจบ็ หลงั ความเครยี ด

ตอนท่ี 8 การส่งกาลงั สายแพทย์
4-18.กล่าวท่ัวไป

ก.การสํงกาลังสายแพทย์มบี ทบาทสาคัญในการใหบ๎ ริการสุขภาพในปฏิบตั ิการดารงเสถียรภาพ
ภารกจิ สํวนใหญจํ ะกระทาในเขตยุทธบรเิ วณทีส่ งครามยงั ไมํเตม็ รปู แบบ อาจจะยังไมมํ ีการสงํ กาลังสายแพทย์ ผ๎ู
วางแผนทางการแพทยจ์ ะต๎องมคี วามอํอนตัวในการคิดและสามารถเช่ือมชํองวาํ งของความต๎องการได๎
โดยปฏิบัตกิ ารบนขีดความสามารถในการสนับสนุนส่ิงอุปกรณท์ างการแพทย์และอุปกรณท์ จ่ี าเปน็

ข.เพ่อื ใหแ๎ นํใจวํามีการผสมผสานทถ่ี กู ต๎องของเวชภัณฑแ์ ละอุปกรณ์ที่ได๎รับ แพทย์ใหญํจะตอ๎ ง
ประสานงานตามต๎องการทเี่ ฉพาะเจาะจงกับหนวํ ยสงํ กาลงั สายแพทย์

ค. ผ๎ูบญั ชาการหนํวยสายแพทย์ทรี่ ับผิดชอบในการสรา๎ งความม่ันใจวําของเสยี ทางการแพทย์ท่ีเกดิ จาก
ปฏิบัติการจะถูกจดั การอยาํ งถกู ต๎อง เคลอื่ นย๎ายและกาจดั ตามระเบียบทบี่ งั คบั ใชข๎ ๎อตกลงและกฎหมาย การ
จัดการของเสียที่ไมํเหมาะสมเหลํานี้อาจมผี ลกระทบตํอสุขภาพตอํ กองกาลงั และประชาชนในท๎องถิน่

ง. ในปฏิบัติการรวํ ม หนํวยใตบ๎ งั คับบญั ชาหนวํ ยงานสงํ กาลังสายแพทย์ของกองทัพสหรฐั อเมรกิ า
อาจจะแตงํ ตง้ั เปน็ SIMLM ซ่ึงเปน็ ตวั แทนผบ๎ู รหิ ารของกระทรวงกลาโหมสาหรับสง่ิ อุปกรณส์ ายแพทย์ ความ
จาเป็นนต้ี อ๎ งเขา๎ มามีสวํ นรวํ มในชวํ งต๎นของการวางแผนสงํ กาลงั สายแพทย์ในข้ันตอนการวางแผน สาหรบั
ขอ๎ มลู เพิม่ เติมเกย่ี วกบั SIMLM โปรดดูท่ี Joint pub 4-02

4-19. การสง่ กาลังสายแพทย์ในการสนับสนนุ ปฏิบัติการดารงเสถียรภาพ
ก. กอํ นทจ่ี ะมีการปฏิบตั กิ ารอพยพพลเรอื น เจา๎ หน๎าทีอ่ าวโุ สทางการแพทยจ์ ะกาหนดวาํ มคี วาม

ต๎องการจดั หาแพทยห์ รืออปุ กรณ์พิเศษใด ๆ สาหรับกองกาลังทก่ี าลังจะออกไปปฏิบัติหน๎าทหี่ รือไมํ การปรบั ใช๎
จะต๎องพร๎อมท่จี ะให๎การสนบั สนุนทางการแพทย์อยํางตํอเนือ่ งเพ่ือผอู๎ พยพ ตัวอยาํ งเชํน ถ๎ามจี านวนผอ๎ู พยพจะ
เปน็ เด็กทารกและเดก็ ชุดแพทย์ฉกุ เฉนิ จะต๎องมีการเพ่ิมยาเด็กและอปุ กรณท์ างการนาติดไปด๎วย
ภายใตส๎ ถานการณ์สํวนใหญํ สิ่งอุปกรณส์ ายแพทย์และอปุ กรณท์ ่ีกองกาลงั นาไปดว๎ ยในการอพยพพลเรือน
อาจจะได๎รับการสนบั สนุนในทอ๎ งถิน่ บา๎ งบางสวํ น ถ๎ามสี ่ิงอุปกรณ์ทต่ี ๎องการและได๎มาตรฐานทางการแพทย์
สหรัฐอเมริกา (อปุ กรณท์ างการแพทย์ทซี่ ้อื ในประเทศอาจจะไมสํ ามารถทจ่ี ะซํอมบารุงได๎เนื่องจากไมํสามารถ
ช้นิ สํวนไดภ๎ ายใต๎ระบบการสํงกาลงั สายแพทย์) ควรจะซื้อสาหรับการใชง๎ านเพยี งครง้ั เดียวเทําน้นั ข๎อควรระวงั
จะต๎องใชเ๎ มอ่ื การซ้ืออุปกรณ์ทางการแพทย์ในท๎องถนิ่ อาจจะไมํได๎รบั การอนุญาตให๎ใชง๎ านบนเครื่องบนิ ของ
กองทพั อากาศสหรัฐอเมริกา

ข.ในการดาเนนิ งานชํวยเหลอื ภัยพิบัติ การจัดการของส่งิ อปุ กรณ์สายแพทย์ที่มคี วามสาคัญตอํ
ความสาเร็จของการดาเนินงานสนับสนนุ

พ.อ.หญงิ จริ าภรณ์ ชมศรี 68

(1) งานจัดหนํวยสํงกาลงั สายแพทย์จะจดั ตงั้ ขึ้นเพ่ือให๎การบริหารจัดการ ใบเสรจ็ รับเงนิ การ
เรียงลาดบั การจัดเกบ็ การบรรจุใหมํ การจดั จาหนาํ ย และการบญั ชีสาหรบั บรจิ าคเวชภัณฑแ์ ละ
อปุ กรณ์ นอกจากน้ยี ังเปน็ ผ๎ูรับผดิ ชอบในการเบิกใบเสร็จรับเงนิ และความรบั ผดิ ชอบของสง่ิ อปุ กรณ์
สายแพทย์ท่ีไมํไดจ๎ ากการบริจาค โดยปกตใิ นพ้ืนท่ีภัยพบิ ตั ิองค์กรตาํ งๆมาดว๎ ยการจัดหีบหํอ ขนาด
และ จานวนทแี่ ตกตาํ งกัน จะตอ๎ งมีการรับ คดั แยก บรรจใุ หมํ และ มีการแจกจํายไปตามพ้นื ท่ตี าม
ความจาเป็น หนวํ ยสํงกาลังสายแพทย์สามารถให๎การสนับสนนุ ทจ่ี าเปน็

(2) การประเมนิ พืน้ ทภ่ี ัยพบิ ัติ (จะรวมถงึ การประสานงานกับหนวํ ยงานอื่น ๆ / ประเทศให๎
ความชํวยเหลอื ) จะต๎องประสบความสาเร็จในการตรวจสอบชนดิ และปรมิ าณของวสั ดแุ ละอปุ กรณ์ที่มี
อยูํหรอื ที่คาดวาํ จะนาไปบรจิ าคและจานวนลูกค๎าที่หนํวยจะสนับสนนุ

(3) ขนาดของหนวํ ยสํงกาลงั สายแพทย์ที่ออกปฏบิ ตั ิหน๎าท่ีจะขึ้นอยํูกับขนาดและระยะเวลาที่
คาดวําจะปฏบิ ตั ิการ ปริมาณของวสั ดุท่จี ะจดั การและจานวนของหนํวยทจ่ี ะไดร๎ ับการสนับสนุน
ค. ในการดาเนนิ งานความชํวยเหลอื ด๎านมนุษยธรรม ผู๎วางแผนสํงกาลังสายแพทย์จะต๎องได๎รบั และ
ประสานงาน การขนสํง และการไดร๎ บั การจัดเรยี ง การจัดเกบ็ และแจกจํายส่งิ อุปกรณส์ ายแพทย์ ทัง้ นีข้ ึ้นอยูํ
กบั ขอบเขตของการดาเนินการ นอกจากนีย้ ังอาจนาไปบรจิ าคเวชภณั ฑแ์ ละอปุ กรณ์ซ่งึ จะต๎องไดร๎ บั การจัดการ
จดั เก็บและกระจาย เนื่องจากการดาเนินงานในพน้ื ที่หํางไกล การดาเนนิ งานใหค๎ วามชํวยเหลอื ด๎านมนุษยธรรม
ได๎รับอปุ กรณใ์ นพน้ื ท่ีเปาู หมายอาจจะเปน็ ไปได๎ยาก การวางแผนสํงกาลงั สายแพทย์ต๎องพจิ ารณา
- ปจั จยั METT-T ขอบเขตการปฏิบัติการ และ ความต๎องการเฉพาะดา๎ น
- ความพร๎อมของการสนับสนุนท่ีมอี ยูํของชาติเจ๎าบา๎ น
- ความพร๎อมของส่งิ อุปกรณส์ ายแพทย์ และบริการภายในชุมชนท๎องถน่ิ
- ความตอ๎ งการการประสานงานกับหนํวยงานที่ไมใํ ชํกระทรวงกลาโหม พนั ธมิตร คคํู า๎ พันธมิตร ชาติ
เจ๎าบ๎าน และองค์กรทางศาสนาและการกศุ ล
- ปรมิ าณและประเภทของการบริจาคสงิ่ อุปกรณ์สายแพทย์
- ขอ๎ กาหนดสาหรบั การจดั การบรรจหุ บี หอํ ใหมํ
- การจดั เก็บและกระจายของบริจาค
- แหลงํ ทีม่ าของเงนิ ทุนสาหรับสิ่งอปุ กรณส์ ายแพทย์
- ความพรอ๎ มของโครงสร๎างสาหรบั การจัดเก็บวสั ดุ (รวมถึงความสามารถเพื่อทาความเย็น)
- วธิ ีการจัดสงํ สินคา๎ และการขนสํงตอ๎ งการ
- การรกั ษาความปลอดภัยและความรบั ผดิ ชอบของสารควบคุม
- ผลกระทบทางวฒั นธรรมและจริยธรรมของรายการทางการแพทยบ์ างอยําง เชนํ ผลติ ภณั ฑ์เลอื ด
ง. ในโปรแกรมการชวํ ยเหลือของประเทศ เจา๎ หนา๎ ทีส่ ํงกาลังสายแพทยส์ ามารถชํวยชาตเิ จา๎ บ๎าน โดย
การดาเนนิ การประเมินผลของการสํงกาลังทหารและโครงสรา๎ งพื้นฐานสํงกาลังสายแพทย์พลเรือนและ
อตุ สาหกรรม

คํูมือราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทยใ์ นสนามในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ 69

(1) ในหลายประเทศไมํมรี ะบบสงํ กาลงั สายแพทย์อยํางเปน็ ทางการ หรอื ไมํเปน็ ทยี่ อมรับ โดยการ
สร๎างและจดั ต้งั ประเภทของระบบน้ีชาติเจ๎าบ๎านสามารถ

- พัฒนาประวตั ิการใชง๎ านส่งิ อปุ กรณ์ทางการแพทย์
- พัฒนามาตรฐานการใชง๎ าน
- ลดคาํ ใช๎จาํ ยโดยการซอ้ื ในจานวนมาก
- การได๎รับราคาท่ดี ีทสี่ ุดผาํ นการประกวดราคา
- การจดั ตง้ั ใหม๎ ีขัน้ ตอนทีต่ รวจสอบได๎
- การจดั การระดบั การจัดเกบ็ และสนิ ค๎าคงเหลือระหวาํ งสถานทใี่ ห๎การรกั ษาพยาบาล
- การลดลงของผลจากการจัดเก็บทไี่ มํเหมาะสม ทาความเย็นไมํเพยี งพอและยาเกาํ
- ระบคุ วามขาดแคลนที่สาคัญ
- สรา๎ งข๎อมลู จาเพาะของสนิ ค๎า
(2) เจา๎ หน๎าที่สํงกาลังสายแพทย์สามารถให๎การฝกึ อบรมและการเรียนการสอนในพน้ื ที่การทางาน
จานวนมากภายในเขตน้ี ความชํวยเหลืออาจจะใหใ๎ นพื้นท่ี เชํน
- เทคนิคการจัดการสัมภาระ
- การจดั เก็บข๎อมูลและเทคนิคของชาตเิ จ๎าบ๎าน
- วธิ ีการและรูปแบบใบเบิก
- การควบคมุ และความรับผดิ ชอบของอุปกรณ์การแพทย์ เลือดและสวํ นประกอบของเลือด
- การผลิต และ การประกอบ
- เทคนคิ การแจกจาํ ย
- การกาหนดคาํ การตง้ั คําอุปกรณ์ทางการแพทย์
- การหมนุ เวียนส่งิ ของ
จ. ในการดาเนนิ งานสนับสนนุ สนั ตภิ าพ ภารกิจการสํงกาลงั สายแพทย์ คือการสนบั สนนุ แบบดงั้ เดิมท่ี
จะนาไปใช๎สนบั สนุนกองกาลงั ทีอ่ อกปฏิบัติหน๎าที่ เน่ืองจากขอ๎ จากดั ดา๎ นกาลังพลในหลายภารกจิ หนํวยสํง
กาลังสายแพทย์อาจถูกจากดั ในขนาด นอกเหนือจากการสํงมอบวสั ดุ หนา๎ ท่ีการจัดเก็บ การบญั ชี การจัดหา
การจดั หีบหอํ ใหมํ เสอ้ื ผา๎ แวํนตา และการจดั การผลิตภณั ฑเ์ ลอื ดและองคป์ ระกอบของเลอื ด อาจจะกระทาใน
พน้ื ที่ปลอดภยั ขอ๎ พิจารณาการวางแผนรวมถึง
- ระยะเวลาทค่ี าดวําจะปฏิบัติภารกจิ
- การสนบั สนนุ จากพันธมติ ร กองกาลังรฐั บาลและ ชาติเจ๎าบา๎ น
- ขนาดขององคป์ ระกอบในประเทศ
- ระดับของการสูร๎ บทจี่ ะต๎องเผชญิ
- วธิ ีการ การจดั สงํ สินค๎าและการขนสงํ ต๎องการ
- จานวนลกู ค๎าท่ีจะให๎การสนับสนนุ
- การออกแบบและการบารุงรักษาของบริการแพทยฉ์ ุกเฉินเพ่ือตอบสนองความต๎องการภารกจิ

พ.อ.หญงิ จริ าภรณ์ ชมศรี 70

ฉ.การสนบั สนุนการสํงกาลังสายแพทยส์ าหรบั การเขา๎ ตี และ การซมํุ โจมตีเป็นสวํ นแรกที่ตอ๎ งทาการ
วางแผนไว๎เป็นระยะๆของปฏิบตั กิ ารเหลํานี้ การแทรกอยาํ งรวดเรว็ ของกองกาลงั รบและการแยกตวั ออกมา
อยาํ งรวดเรว็ หรือการเสริมกาลงั จะไมจํ าเปน็ ต๎องมีการดาเนินการเพ่ิมเตมิ สงิ่ อปุ กรณ์ท่ีมากมาย การวางแผนสงํ
กาลงั สายแพทย์เนน๎ ไปท่ีกรณีที่เลวรา๎ ยที่สดุ ที่กองกาลงั อาจจะได๎รับบาดเจบ็ จานวนมาก และ อาจจะหลุดพน๎
หรือการเสรมิ แรงลาํ ชา๎ แพทย์ใหญคํ วรพิจารณาประเด็นตํอไปน้แี ละใหค๎ าแนะนาแกผํ ๎บู ัญชาการทางยุทธวธิ ี

- การเพิ่มจานวนของแผลและผา๎ พันแผลให๎กับทหารแตลํ ะคน
- กระเป๋าปฐมพยาบาล ใชไ๎ ด๎อยํางงํายดาย มผี า๎ พนั แผล
- ทหารแตํละคนหรือทหารทุกคน ถือสารน้า 500 มลิ ลิลิตร เพื่อใช๎ในการรักษาภาวะขาดน้าหรอื (ใน
กรณขี องการบาดเจบ็ ความรอ๎ น (ถ๎าไมํมีชดุ ใหส๎ ารนา้ ทางหลอดเลือดดา ทหารสามารถดม่ื นา้ เพ่ือแก๎ปญั หาได๎)
- พัฒนาหีบหํอ เพ่ือใสํชดุ ให๎สารน้าทางหลอดเลือดดา ผา๎ พันแผล เฝอื ก และ มีสวํ นประกอบอ่นื ๆ อยํู
กับดลุ ยพนิ ิจของแพทย์ใหญํ ภาชนะบรรจุสง่ิ อุปกรณส์ ายแพทย์จะต๎องมีการระบไุ ว๎อยํางชัดเจนและไมํรวม
รายการทไ่ี มํใชํสายแพทย์

ตอนที่ 9 การสนับสนนุ ทางห้องปฏิบตั กิ าร
4-20 กลา่ วท่ัวไป

ข้นึ อยกํู ับขนาดของกองกาลงั ทอี่ อกปฏบิ ัติหน๎าท่ี ภารกจิ ทเ่ี ฉพาะเจาะจงจะประสบความสาเร็จและ
ระยะเวลาปฏบิ ตั กิ ารณ์ท่ีคาดไว๎ ทรัพยากรหอ๎ งปฏิบตั ิการทางการแพทย์ที่อาจจะต๎องใชใ๎ นปฏิบัติการดารง
เสถยี รภาพ หากการออกปฏิบัติงานรวมถงึ การใช๎บริการทางการแพทย์ระดับทส่ี องหรือสงู กวํา ควรมกี ารจัดให๎
มหี อ๎ งปฏบิ ตั ิการทางการแพทย์ในหนํวย อยาํ งไรกต็ ามในการดาเนินงานในระยะเวลาสน้ั ๆท่อี งค์ประกอบของ
การบรกิ ารทางการแพทย์เป็นการจดั ขึ้นให๎มภี ารกิจเฉพาะ อาจจะไมมํ ีการนาห๎องปฏิบตั ิการทางการแพทย์ไป
ใช๎ในการสนบั สนนุ ความจาเป็นของห๎องปฏิบัติการทางการแพทย์อาจจะมใี ห๎บรกิ ารโดยหนวํ ยทอี่ ยํูนอกพน้ื ที่
ปฏบิ ัตกิ าร

4-21 การสนับสนนุ ห้องปฏิบัติการทางการแพทย์ในปฏบิ ัตกิ ารดารงเสถยี รภาพ
ก. บรกิ ารห๎องปฏบิ ัติการทางการแพทยม์ ักจะไมํเป็นปัจจยั ในการอพยพพลเรือน เจา๎ หนา๎ ท่ี

หอ๎ งปฏิบตั ิการทางการแพทย์และอุปกรณ์ไมํรวมอยใูํ นการจดั หนํวยแพทยท์ ี่มาพร๎อมกบั กองกาลงั อพยพพล
เรอื น เน่อื งจากในชํวงระยะเวลาสน้ั ๆของการปฏิบตั ิการเหลาํ นี้ หากพืน้ ทปี่ ฏบิ ตั ิการสงสัยวาํ ปนเปือ้ นดว๎ ยสาร
ชีวะหรอื สารเคมี เจา๎ หนา๎ ท่ีอพยพพลเรอื นควรขอความชํวยเหลือจากการสนบั สนนุ ทีม การเวชกรรมปูองกนั
ห๎องปฏิบตั กิ ารเคมี ทีมตรวจสอบ หรอื ห๎องปฏบิ ตั ิการในเขตยทุ ธบรเิ วณที่ได๎รับการฝกึ ฝนในการจัดการสารชีวะ
และ สารเคมี ในกรณีท่ีไมํมีหนํวยสนบั สนุน กองกาลังอพยพพลเรือนควรอา๎ งถึง รส. 8-10-7 สาหรบั คาแนะนา
ในการเกบ็ รวบรวมและการจัดการสง่ิ สงํ ตรวจที่ปนเป้ือนสารชีวะ สารเคมี

ข. ความสามารถห๎องปฏิบัตกิ ารทางการแพทย์จะแตกตาํ งกันขนึ้ กับชนดิ ของกองกาลงั ใชง๎ านในพนื้ ที่
ปฏบิ ัตกิ ารทีก่ าหนด เหตุการณ์กํอการรา๎ ยที่อาจเกิดขนึ้ ในสถานท่ีใด ๆ การสนบั สนนุ ดา๎ นสถานท่ใี หบ๎ ริการ

คมํู ือราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทยใ์ นสนามในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ 71

ทางการแพทยจ์ ะต๎องประสานงานกับสนบั สนนุ ทีม การเวชกรรมปอู งกนั ทมี สตั ว์แพทย์ หรอื ในเขตยุทธบริเวณ
เพื่อได๎รับการบริการอยํางเต็มรูปแบบเพื่อระบุสารชวี ะหรือสารเคมที ี่สงสัย ทดสอบอาหารและนา้ สาหรับการ
ปนเปอ้ื นทเ่ี ป็นไปได๎

ค. เนื่องจากความซับซ๎อนของการบริการสุขภาพในสหรฐั อเมริกา หอ๎ งปฏิบัติการทางการแพทย์
จานวนมากทัว่ ประเทศมีอุปกรณ์ที่ทันสมัยและมีความพร๎อมใช๎งาน ความชวํ ยเหลอื ชุมชนและการบรรเทาภัย
พิบตั ิในระดับท๎องถนิ่ เบ้ืองต๎นอาจต๎องใช๎ความสามารถในการตรวจทางห๎องปฏบิ ตั ิการทางการแพทย์ท่ีอยํูใน
อัตราการจดั ของหนวํ ย แตเํ มื่อการดาเนนิ การสนับสนนุ ในประเทศเกินกวาํ ระดับชุมชนท๎องถน่ิ และมกี ารใช๎แผน
ตอบสนองของรฐั และศนู ย์ควบคมุ โรคมีความพร๎อมทจี่ ะเข๎าถึงขั้นตอนการตรวจทางหอ๎ งปฏิบัติการท่ีมีความ
ซับซ๎อน/อุปกรณท์ ี่พวกเขาต๎องการ

พ.อ.หญิง จริ าภรณ์ ชมศรี 72

ผนวก ก
การต่อต้านการก่อการร้าย และ การปกป้องกาลังรบ

ก-1 กล่าวท่วั ไป
มาตรการรักษาความปลอดภัยและเวชกรรมปูองกนั ควรจะดาเนนิ การโดยหนวํ ยทหารและทหารแตํละ

นายในการดแู ลปกปูองตวั เองและสามารถปฏิบตั ิบรรลุภารกจิ ได๎ ผูบ๎ งั คับบัญชาพฒั นาแผนตํอตา๎ นการกํอการ
ร๎าย สรา๎ งมาตรการปูองกัน ผ๎ูบงั คบั บญั ชาจะต๎องประเมนิ แผนรกั ษาความปลอดภยั และมาตรการปอู งกนั ภยั กํอ
การร๎ายอยาํ งตํอเน่ืองเพ่อื ระบุความตอ๎ งการได๎อยํางมปี ระสทิ ธภิ าพ

ก-2 ขอ้ พิจารณาการกอ่ การร้าย
ในฐานะท่เี ป็นผบ๎ู ังคบั บัญชาและฝุายอานวยการที่ใหค๎ วามสาคัญเรอื่ งการกํอการร๎าย พวกเขาจะต๎อง

พจิ ารณาลักษณะทเี่ กี่ยวข๎องกับผก๎ู อํ การร๎ายหลายๆแบบ ข๎อพจิ ารณาประการแรกคือทกุ คนอาจตกเปน็ เหยื่อได๎
(ผ๎กู ํอการรา๎ ยบางกลํุมยังคงดาเนนิ งานภายใตก๎ ารยึดเหนีย่ วทางวฒั นธรรม เชนํ หลีกเลย่ี งการทารา๎ ยผห๎ู ญงิ แตํ
ผ๎ูวางแผนไมํสามารถวางใจได๎) ประการทีส่ อง การโจมตซี ่ึงไรค๎ วามปรานี การโจมตที าให๎ร๎ูสึกสะเทือนใจ เชํน
การวางระเบดิ สถานที่สาธารณะ การยิงเขา๎ ไปในร๎านอาหารท่ีมคี นเยอะ ระดบั ความวติ กกังวลของประชาชนจะ
มมี ากซึ่งนั่นทาใหผ๎ ู๎กํอการรา๎ ยบรรลุวัตถปุ ระสงค์ทนั ที ประการทีส่ าม ผ๎กู ํอการรา๎ ยจาเป็นท่ีจะต๎องการเผยแพรํ
ใหท๎ ี่สาธารณะได๎รับทราบ ถ๎าไมมํ ีคนร๎ู กจ็ ะไมํมคี วามกลัวเกิดขึน้ การเผยแพรํไปสูํท่สี าธารณะจะทาใหเ๎ กดิ การ
เลือกกลํุมเปาู หมาย เปูาหมายทางสัญลกั ษณ์ใหญํๆจะมดี ึงความสนใจของการโจมตีและแพรํขยายความกลวั ได๎
ประการสดุ ท๎าย ผ๎นู าทีท่ าการวางแผนการตอํ ต๎านการกํอการร๎ายจะตอ๎ งเข๎าใจวําไมํสามารถปกปูองเปาู หมายได๎
ตลอดเวลา ดังนนั้ จาเปน็ ต๎องเข๎าใจผก๎ู ํอการร๎ายทจ่ี ะมีการขยบั การโจมตีจากเปูาหมายท่ีมีการปกปูองมากไปสูํที่
มกี ารปกปูองน๎อย มาตรการในการปอู งกนั จงึ เป็นสงิ่ ทสี่ าคัญ

ข. หนํวยแพทย์มกี ารปกปูองทีส่ าคญั ภายใต๎สนธิสญั ญาเจนีวา ผบ๎ู ังคบั บญั ชาจะต๎องเข๎าใจวําการ
ปกปอู งบางทีไมํไดย๎ ึดติดอยกูํ ับหนํวยการกอํ การรา๎ ย ผบ.หนวํ ยแพทยพ์ ัฒนาแผนการรักษาความปลอดภยั ที่
ไมไํ ด๎ขึ้นกับสนธสิ ญั ญาเจนีวา ท่ีจะได๎รบั การปกปูองจากการโจมตี

ค. ผูก๎ ํอการร๎ายมักจะทาใหเ๎ หยื่อประหลาดใจ สบั สน การตํอตา๎ นการกํอการรา๎ ยจะเกยี่ วขอ๎ งกบั การ
รกั ษาความปลอดภยั ทางกายภาพและการรกั ษาความปลอดภยั การฝึกกาลังพลใหร๎ ๎ูจักมาตรการปูองกนั
ผ๎บู ังคบั บัญชาและฝาุ ยอานวยการจะต๎องวางแผนในการตอบสนองตอํ ภัยคุกคามจากการกํอการรา๎ ยและ
เหตุร๎าย การตอํ ส๎ูกบั การกํอการรา๎ ยเปน็ มมุ มองของการปูองกนั กองกาลังและเปน็ ความรับผิดชอบของ
ผูบ๎ ังคบั บญั ชาในทุกระดับ การวางแผนและการปฏบิ ตั ิทเี่ หมาะสมตลอดเวลา การวางแผนและการปฏบิ ัติท่ี
เหมาะสมในการตํอตา๎ นการกํอการรา๎ ยจะชวํ ยลดโอกาสทีท่ าใหเ๎ กิดความประหลาดใจหรือท๎อแท๎เมอื่ ต๎องเผชญิ
กับการโจมตี

คํูมือราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทย์ในสนามในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 73

ก-3 การประมาณสถานการณ์สาหรับการประเมินความปลอดภัย
ผ๎ูบงั คับบญั ชาและฝุายอานวยการ ควรจะทาการประเมนิ สถานการณ์ให๎ตลอด การใช๎ปจั จยั METT-T

และ การวางแผนในการพัฒนาการประเมนิ ความปลอดภัย คาถาม ในตาราง ก-1 อาจจะชวํ ยในการประเมนิ
ตาราง ก-1 ภารกจิ ข้าศกึ ภูมิประเทศ กองกาลงั เวลาทมี่ ีอยู่ และ การเมือง ปัจจัยในการวางแผน

ภารกจิ
1. ประเภทของภารกจิ คืออะไร (เชนํ ความชวํ ยเหลอื ด๎านมนุษยธรรม ความชํวยเหลือในประเทศ ความ
ชํวยเหลือบรรเทาภยั พิบตั ิ หรอื บริการแพทย์ในสนามสาหรับการรบตามแบบ)
2. ปฏบิ ัติการทีไ่ หน (เชํน ภายในตัวอาคารท่ีปลอดภัย ในหมูํบ๎านท๎องถิน่ / เมือง ในสภาพแวดล๎อมสนาม
3. หนวํ ยทัง้ หมดทางานรํวมกันหรอื ไมํ? (เชํน การจดั ตงั้ สถานทีร่ ักษาพยาบาล หรอื การแยกชุดออกไป
ปฏบิ ัติหน๎าท่ใี นสถานทห่ี ํางไกล (เชนํ ทีมการรักษาเยีย่ มชมหมํบู ๎านท่อี ยโํู ดดเด่ยี ว)
4. ภารกจิ นี้เป็นภารกิจทางการแพทย์ของหนวํ ยท่ีถกู สงํ ออกไปกํอนที่กองกาลังการรบจะออกไปปฏิบตั ิ
หน๎าทีห่ รอื ไมํ?
5.เม่อื ออกปฏบิ ัตหิ น๎าทแี่ ล๎ว มีการเปลยี่ นแปลงภารกิจเกดิ ข้ึนหรอื ไมํ

ข้าศกึ (ฝ่ายตรงขา้ ม กลุ่มก่อการรา้ ย)
1. ใครคอื ผู๎ที่อาจจะเปน็ ผ๎ูกํอการรา๎ ยอาจเกดิ ขน้ึ ?
2. ส่ิงท่ีเรียกวําเกย่ี วกบั ผ๎ูกํอการรา๎ ย?
3. ผ๎กู ํอการร๎ายไดร๎ บั ข๎อมูลอยํางไร
4. วิธีอาจผูก๎ ํอการร๎ายเขา๎ โจมตี ใชว๎ ิธอี ยํางไร? (คดิ เหมือนเปน็ ผ๎ูกอํ การร๎ายท่ีจะซํุมโจมตีหรอื เข๎าตโี ฉบ
ฉวย? จะใช๎พลซุมํ ยิง จรวด โจมตีทางอากาศ หรือพื้นดนิ การพลีชพี เขา๎ โจมตี ทิ้งระเบดิ จักรยาน รถยนต์
รถบรรทกุ ระเบิดหรือ?)
5. หนํวยมีการปฏิบัตหิ รือพิมพเ์ ผยแพรํ หว๎ งเวลา (เชนํ ตามทร่ี ะบุไว๎ )?
6. การโจมตจี ะไดร๎ บั การเหน็ อกเห็นใจจากเข๎าโจมตีของผ๎ูกํอการร๎ายจากประชากรได๎รบั การสนบั สนนุ ?
7. การรับรทู๎ ี่อาจเกิดภัยกํอการรา๎ ยสาหรบั ความรนุ แรงคืออะไร

ภูมิประเทศ
1. อะไรคือจุดแข็ง / จดุ ออํ นของหนวํ ยพนื้ ท่ีและสภาพแวดล๎อม ท่ีอยลูํ ๎อมรอบ
2. เส๎นทางการเข๎าถึง ?
3. มีพ้ืนทส่ี งั เกตการณ์หรือไมํ? พ้นื ทส่ี งั หาร พน้ื ที่การยิง แสงสวําง หรอื ไมใํ ชํพนื้ ทก่ี ารยิง?
4. จะมีอาคารสูง แทงคน์ า้ หรอื ภมู ิประเทศ ได๎ทัง้ ภายนอก หรอื ตดิ กับปรมิ ณฑลที่อาจจะกลายเปน็ ภูมิ
ประเทศทส่ี าคัญในกรณีทีม่ ีการโจมตไี ดอ๎ ยาํ งไร
5. เมอ่ื ทีมจะต๎องถูกสํงออกไปปฏบิ ตั ิหนา๎ ที่ในพ้ืนท่หี ํางไกลเพอ่ื ทาให๎บรรลุภารกจิ (เชนํ การใหค๎ วาม
ชํวยเหลือด๎านมนุษยธรรมไปยังหมูํบา๎ นโดยไมํมีแพทย์ และทรัพยากร ) ส่ิงทีเ่ ป็นเงื่อนไขของ ถนน และ
ภูมิประเทศท่ตี ๎องเคล่ือนผาํ น ( ถนนทสี่ ร๎างไว๎อยาํ งดี หรือถนนทไี่ มํได๎รบั การพฒั นา )

พ.อ.หญงิ จิราภรณ์ ชมศรี 74

กองกาลัง
1. ตรวจสอบสถานะกองกาลงั พนั ธมิตร
2. กองกาลังสหรฐั อเมรกิ าและอุปกรณ์อนื่ ๆ ที่มใี ห๎บริการหรือไมํ?
3. มวี ศิ วกรในพ้นื ท่ี? พวกเขาจะสามารถให๎การสนับสนนุ ?
4. มที หาร ตารวจ หรืออ่ืน ๆ ทที่ าการปูองกนั ใหก๎ ับหนํวยแพทย์?
5. มีทมี สนุ ัขทหารท่ีพร๎อมใชง๎ านเพ่อื ดาเนนิ การคน๎ หาวตั ถุระเบดิ ในพืน้ ที่ มีหรือไมํ?
6. อะไรคือความรบั ผิดชอบของชาตเิ จ๎าบ๎าน ขีดความสามารถและทัศนคติทมี่ ีตํอการให๎ความชํวยเหลอื ?
7. กฎการปะทะคืออะไร?

เวลา
1. อะไรคอื ระยะเวลาของภารกจิ ?
2. ขอ๎ จากัด ด๎านเวลามีหรือไมํ ?
3. จะมเี วลาเพียงพอทจ่ี ะสร๎างสง่ิ อานวยความสะดวกปกปูองกองกาลงั หรอื ไมํ (เชํน ร้ัว และการตดิ ต้งั ของ
แสงสวําง)?

การวางแผนการเมอื ง
1. ทัศนคตขิ องชาติเจ๎าบา๎ นจะสํงผลกระทบตอํ สถานการณ์หรอื ไมํ?
2. สถานการณท์ ่จี ะได๎รบั อิทธิพลจากการมอี ยูํของศาสนาเช้ือชาตวิ ฒั นธรรมหรือความกังวลใด ๆ คือ
อะไร?
3. ความสาเรจ็ ของภารกจิ จะเป็นสวํ นหนงึ่ จากการสนบั สนุนทางบริการทางการแพทย์ สาหรบั สวํ นท่เี หลอื
ภายในประเทศ (เชํนการเข๎าถึงการดูแลสขุ ภาพทด่ี ีกวาํ หรอื เหนย่ี วรั้งการเจ็บปุวยและการตายอตั รา
สาหรบั เด็กไดห๎ รือไมํ? )

ก-4 การปกป้องคุ้มครองกองกาลังและมาตรการความปลอดภัย
ก. การปกปูองค๎ุมครองกองกาลงั เป็นกระบวนการท่ีซบั ซ๎อนในการปฏบิ ตั ิการสงํ ผลกระทบตํอสํวนอน่ื

ๆ อีกมากมาย การวางแผนสาหรับการปกปูองค๎ุมครองกองกาลงั เปน็ กระบวนการท่ีตอํ เนื่อง การปกปอู ง
ค๎มุ ครองกองกาลงั ในปฏิบัติการดารงเสถียรภาพสามารถกํอให๎เกิดความท๎าทายท่ีสาคญั

ข. ผบู๎ งั คบั บญั ชาเป็นผู๎รับผิดชอบในการใหก๎ ารรักษาความปลอดภัยสาหรบั หนวํ ยและผ๎ูปวุ ย ในบาง
สถานการณห์ นวํ ยรบหรอื สนับสนุนการรบอาจจัดให๎มกี องกาลงั รกั ษาความปลอดภยั เพื่อชํวยในการปูองกนั
หนํวยทใ่ี หบ๎ รกิ ารทางการแพทย์ ในสถานการณ์อ่นื ๆ หนวํ ยแพทย์อาจจะไมํได๎อยูํรํวมกับกับประเภทอื่น ๆ
ของหนวํ ยสนับสนุนการชวํ ยรบและผ๎บู ังคบั หนวํ ยสายแพทย์จะตอ๎ งดแู ลเรอื่ งความปลอดภัยของตวั เอง

ค. ในปฏบิ ัตกิ ารดารงเสถยี รภาพ การดาเนนิ งานหนวํ ยแพทยอ์ าจจะออกปฏบิ ตั หิ น๎าท่ีในพน้ื ทที่ าง
ภูมศิ าสตร์กอํ นที่หนวํ ยสนับสนุนการรบจะเขา๎ พืน้ ที่ ในระหวาํ งการชวํ ยเหลอื และการบรรเทาภยั พบิ ัติด๎าน
มนษุ ยธรรมการรับร๎ภู ัยกํอการรา๎ ยอาจจะอยํูในระดับต่า แตํผูบ๎ งั คับบัญชาต๎องใหแ๎ นํใจวํามาตรการรักษาความ

คูํมือราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทย์ในสนามในปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 75

ปลอดภยั ของเขาเป็นทีเ่ พยี งพอสาหรับระดบั การคุกคามท่ีเหมาะสม นอกจากน้เี ขาจะตอ๎ งให๎แนํใจวําเขามี
ความสามารถในการเพ่มิ มาตรการปูองกนั เหลํานี้เม่ือมีการเปลยี่ นแปลงสถานการณ์ ถ๎าหากวาํ สถานการณด์ ๎าน
การเมือง สงั คมเศรษฐกิจ หรือสถานะของชาตเิ จา๎ บ๎านหรือภูมิภาคเส่อื มถอยลง ทาใหม๎ โี อกาสสาหรบั การกํอ
การร๎าย ผ๎ูบงั คับบญั ชาจะตอ๎ งประเมินศักยภาพอยํางตํอเนื่องสาหรับกจิ กรรมการกํอการร๎ายและปรับแผน
ปูองกนั กองกาลังตามแผน

ง. มาตรการปอู งกันหนวํ ยและบุคคลจะในรายละเอยี ด Joint pub 3-07.3

พ.อ.หญงิ จิราภรณ์ ชมศรี 76

ผนวก ข
ปฏบิ ตั ิการระหวา่ งหน่วยงาน

ข-1 กล่าวท่ัวไป
ก.ปฏบิ ตั ิการระหวาํ งหนํวยทาใหเ๎ กิดความเปน็ หนง่ึ เดยี วกันและรวํ มกนั ในการใชค๎ วามพยายามอยาํ ง

สูงสดุ ในการใช๎ทรัพยากรและมีการเสริมกาลงั จากหนํวยงานอนื่ ๆท่ีเกีย่ วข๎อง เชนํ กระทรวงการตาํ งประเทศ
ปฏิบัตกิ ารรํวมกนั ระหวาํ งหนํวยงานทาใหเ๎ กิดการใช๎พลงั อานาจของชาติทั้งหมดในการเชื่อมโยงหนวํ ยงานของ
กระทรวงกลาโหมและหนํวยงานอ่นื ๆ

ข.ปฏิบตั ิการระหวาํ งหนํวยสามารถรวมถึงหนวํ ยงานนานาชาติ องค์กรตาํ งประเทศ หนวํ ยงานเอกชน
หนวํ ยงานการกศุ ลและหนวํ ยงานทางศาสนา

ข-2 ความเปน็ หน่งึ เดยี วกัน
ทหารและหนวํ ยงานตาํ งๆ จะชํวยสรา๎ งวตั ถปุ ระสงคข์ องหนํวยงานในการบูรณาการความพยายาม

รวํ มกัน มีข๎อตกลงตามภารกจิ และมีการแบงํ ทรัพยากรผํานการเจรจาตํอรอง ทหารไมสํ ามารถใช๎คาส่งั ภายใต๎
สถานการณ์เหลาํ น้ี แตจํ ะต๎องโน๎มน๎าวและใช๎ทักษะความเป็นผนู๎ า ความร๎ู และวธิ คี ดิ ทเ่ี ป็นเหตุผล เมอ่ื มกี ารตก
ลงและบันทึกความเข๎าใจ การอ๎างอิงข๎อตกลง หรือเอกสารอื่น ๆ แม๎วาํ ขอ๎ ตกลงดงั กลําวจะไปถึงที่ระดับสูงสุด
ของการสั่งการ แตํมีความเป็นไปไดว๎ ําผ๎ูบงั คับบญั ชาในระดับท๎องถ่นิ และผูบ๎ งั คับบัญชาหนํวยงานสามารถทา
ข๎อตกลงความรวํ มมือภายในพ้ืนที่ความรบั ผิดชอบ ผู๎บงั คบั บญั ชาและฝุายอานวยการต๎องรขู๎ อ๎ จากัดทาง
กฎหมาย เกี่ยวกับเงนิ วัสดุ และบคุ ลากร สามารถนามาใช๎ได๎ ดังนน้ั ควรปรกึ ษากับทนายตลอดในขนั้ ตอนน้ี

ข-3 การดาเนินงานในประเทศสหรัฐอเมรกิ า
ก. กระทรวงกลาโหมอาจจะต๎องทางานรํวมกบั หนวํ ยงานอ่ืน ๆ ของรัฐบาลกลางในการดาเนนิ งานท่ี

เกดิ ข้นึ ภายในประเทศสหรัฐอเมรกิ า (เชํน การบรรเทาภัยพิบตั ิ ความชํวยเหลือชมุ ชนการบังคบั ใชก๎ ฎหมาย
หรือการดาเนนิ การตํอต๎านยาเสพตดิ ) หนํวยงานราชการอน่ื ๆ อาจจะมีความรบั ผดิ ชอบหลักในการดาเนนิ งาน
ในขณะทีก่ ระทรวงกลาโหมมีบทบาทสนบั สนนุ หนวํ ยงานเหลํานร้ี วมถึง

- กรมวิชาการเกษตร ในฐานะทเี่ ป็นหนํวยงานทด่ี ูแลเรื่องอาหารและเคร่ืองดับเพลิงภายใต๎แผนการ
ตอบสนองของรัฐ กระทรวงกระเกษตรมหี นา๎ ท่สี าคัญในการดาเนนิ งานชวํ ยเหลอื ดา๎ นภยั พิบัติ หนวํ ยพทิ กั ษ์
ปุาเป็นหนํวยงานภายใต๎กระทรวงน้ี เปน็ ผู๎รบั ผดิ ชอบในการดบั เพลิงเชนํ เดียวกบั การปกปูองปาุ ไม๎และตน๎ น้าลา
ธารทดี่ นิ จากไฟไหม๎

- สภากาชาดอเมรกิ ัน ภายใต๎กฎบตั รจากรัฐสภาเป็นหนํวยงานบรรเทาภยั พิบัติทอ่ี าสาสมัครเขา๎ มา
อยาํ งเปน็ ทางการ มีบทบาทสาคญั ในการดาเนนิ งานชวํ ยเหลอื ภัยพิบตั ิ ได๎รบั มอบหมายให๎เปน็ หนํวยงานหลัก
ในการดูแลทั้งหมดภายใตแ๎ ผนการตอบสนองของรฐั

คํูมอื ราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทยใ์ นสนามในปฏบิ ตั ิการดารงเสถยี รภาพ 77

- กระทรวงพาณชิ ย์ ทาการการพยากรณ์อากาศและไฟไหม๎ตามความจาเป็น โดยศนู ย์ดับเพลิง
แหงํ ชาติ (ดาเนนิ การรวํ มกับกรมมหาดไทย) หรอื จากส่งิ อานวยความสะดวกในบรเิ วณใกลเ๎ คียง ผํานการ
จดั การด๎านทะเลและชายฝ่ัง ในการสนบั สนุนทางวิทยาศาสตรส์ าหรบั การตอบสนองและการวางแผนฉุกเฉนิ
ในพน้ื ที่ทางทะเลและชายฝั่ง

- กระทรวงศึกษา กาหนดนโยบายในการบรหิ ารจดั การและประสานงานชํวยเหลอื ของรัฐบาลกลาง
มากทส่ี ุดในการศึกษา สนบั สนุนขอ๎ มลู และการวางแผนสาหรบั ภัยพิบัติและการดาเนนิ งานชํวยเหลอื ดา๎ น
ส่ิงแวดล๎อม นอกจากน้ียงั อาจมีสวํ นรวํ มในพ้ืนทที่ ่ีกองทัพเลอื กไว๎ สาหรบั โปรแกรมการชํวยเหลอื ชุมชนในดา๎ น
การศกึ ษาและการฝึกอบรม

- กระทรวงพลงั งาน เป็นผู๎นาแผนการตอบสนองของรฐั สาหรบั พลงั งาน มกี รอบในการจัดทาแผน
พลงั งานแหงํ ชาติท่คี รอบคลมุ และมคี วามสมดุลผํานการประสานงานและการบริหารงานของรฐั บาลกลาง

- หนวํ ยงานคุม๎ ครองสิง่ แวดล๎อม ในฐานะท่เี ป็นหนํวยงานหลกั ในการตอบสนองวัตถุอันตรายภายใต๎
แผนการตอบสนองของรฐั หนํวยงานคุ๎มครองสง่ิ แวดล๎อมมบี ทบาทสาคัญและความรับผิดชอบทั้งในภัยพิบัติ
และความชวํ ยเหลอื เกีย่ วกบั การดาเนินงานด๎านสงิ่ แวดล๎อม ใหก๎ ารตอบสนองตํอการประสานงานโดย
หนํวยงานของรัฐบาลกลางและหนวํ ยงานของรัฐและหนํวยงานท๎องถนิ่ และหนํวยงานเอกชนในการควบคมุ การ
ร่วั ไหลของวัสดทุ ี่เป็นอนั ตราย

- FEMA เปน็ หนํวยงานในการดาเนนิ การชํวยเหลือของรฐั บาลกลางไปยงั รฐั และรัฐบาลท๎องถนิ่ ของตน
ในกรณสี วํ นใหญจํ ะดาเนนิ การชวํ ยเหลือในการใหส๎ อดคลอ๎ งกบั แผนการตอบสนองของรัฐ

- การบรหิ ารจดั การท่ัวไป เป็นหนวํ ยงานหลักท่ใี หก๎ ารสนับสนุนทรพั ยากรภายใต๎แผนการตอบสนอง
ของรัฐ มคี วามเชยี่ วชาญท้ังในการทาสญั ญาและการใหบ๎ ริการ การบรหิ ารจัดการท่วั ไปน้ีเป็นผูเ๎ ลนํ ทรงคณุ คํา
ในการบรรเทาภัยพบิ ตั แิ ละการดาเนนิ งานให๎ความชวํ ยเหลือด๎านส่ิงแวดล๎อม

- กระทรวงสาธารณสขุ เปน็ หนวํ ยงานหลกั สาหรับสขุ ภาพและบรกิ ารทางการแพทย์ภายใตอ๎ ปุ กรณ์
แผนการตอบสนองของรัฐ หนํวยบรกิ ารดา๎ นสาธารณสขุ ซ่ึงเปน็ หนวํ ยงานภายใต๎กระทรวงสาธารณสุขใช๎ความ
พยายามในการทางานไปสํูระบบการจดั การภัยพบิ ัตแิ หงํ ชาติ กระทรวงสาธารณสุขยังมหี นา๎ ท่ใี นการชวํ ย
ประเมินอันตรายตํอสขุ ภาพ ณ จดุ ท่ที าการตอบสนอง และทาการปกปูองคนทางานและประชาชนทว่ั ไป

- กระทรวงมหาดไทย ในฐานะท่ีเป็นหนํวยงานภายใต๎การสนับสนุนแผนการตอบสนองของรฐั
กระทรวงมหาดไทย ให๎การสนบั สนุนความชวํ ยเหลือสาหรับภัยพิบตั ิและความชํวยเหลือเกีย่ วกับการ
ดาเนินงานด๎านส่งิ แวดลอ๎ ม

- กระทรวงยุตธิ รรม มบี ทบาทสาคญั ในการบังคับใช๎กฎหมาย และ การดาเนินงานตํอต๎านยาเสพติด
เป็นหนวํ ยงานในกระทรวงมหาดไทยทีร่ ับผดิ ชอบเรื่องการตํอตา๎ นยาเสพตดิ ในฐานะทเ่ี ป็นตวั แทนทาง
กฎหมายของรัฐบาล กระทรวงมหาดไทยจะเกี่ยวข๎องกับการบงั คบั ใช๎กฎหมาย การดาเนินงานใหค๎ วาม
ชวํ ยเหลอื ชมุ ชน และภัยพิบัติและความชํวยเหลือเกยี่ วกับการดาเนนิ งานดา๎ นสิง่ แวดล๎อม

พ.อ.หญงิ จริ าภรณ์ ชมศรี 78

- กระทรวงแรงงาน ดแู ลดา๎ นความปลอดภัยและอาชีวอนามัย ผํานการจดั การด๎านความปลอดภัยและ
การจดั การดา๎ นสุขภาพ ดาเนินการด๎านความปลอดภัยและการตรวจสอบวัตถุอันตราย ณ พ้ืนทเ่ี กดิ เหตุ และ
การตอบสนองตํอภาวะฉุกเฉิน

- กระทรวงการตํางประเทศ ให๎คาแนะนาแกปํ ระธานาธบิ ดีในการกาหนดและการดาเนนิ การนโยบาย
ตํางประเทศ ภารกิจหลักในความสัมพนั ธ์ระหวาํ งประเทศคือการสงํ เสริมผลประโยชนข์ องสหรัฐอเมริกาใน
ตาํ งประเทศ ขดี ความสามารถของกระทรวงการตํางประเทศในการจดั การหนวํ ยงาน USAID และหนํวยงาน
ขาํ วของสหรฐั อเมริกา กระทรวงการตาํ งประเทศจะมบี ทบาทในการชวํ ยเหลือการจัดการสิ่งแวดล๎อมและภัย
พบิ ตั ิ หรือ ปฏิบัตกิ ารตํอตา๎ นยาเสพติดภายในประเทศ

- กระทรวงการคมนาคม ในฐานะทเ่ี ปน็ หนวํ ยงานนาสาหรับการขนสงํ ภายใต๎แผนการตอบสนองของ
รัฐ กระทรวงการคมนาคม ประสานงากับหนวํ ยงานรัฐบาลกลาง หนวํ ยงานอาสาสมัคร รฐั และรัฐบาลท๎องถ่นิ

- กรมธนารกั ษ์ กรมธนารกั ษ์ผํานหนวํ ยงานของบริการศลุ กากรสหรัฐอเมริกาควบคมุ สนิ ค๎าที่ผค๎ู นและ
ยานพาหนะทเี่ ข๎าหรือออกจากสหรัฐอเมริกาและดินแดนที่เปน็ เจา๎ ของ

- หนวํ ยรายงานสภาพอากาศแหํงชาติ หนวํ ยนจ้ี ะทาการพยากรณ์ ติดตาม และแจ๎งเตือนสภาพอากาศ
- ระบบการสื่อสารแหํงชาติ ระบบการส่ือสารแหํงชาติเป็นหนวํ ยงานนาสาหรบั การสอ่ื สารภายใต๎
อุปกรณ์ แผนการตอบสนองของรัฐ ประกอบดว๎ ยผแ๎ู ทนจาก 23 หนํวยงานรัฐบาลกลางและดาเนินงานภายใต๎
อานาจของหนํวยงานบริหารจัดการทัว่ ไประบบการสื่อสารแหงํ ชาติให๎การสนบั สนนุ การสื่อสารของรฐั บาลกลาง
รฐั และการตอบสนองของทอ๎ งถ่ินและมกี ารดาเนินการตามแผนสนับสนุนกิจการโทรคมนาคมแหงํ ชาตเิ พ่ือให๎
แนํใจวําภยั พิบัตดิ ังตํอไปน้ีการสอ่ื สารท่เี พยี งพอ
- คณะกรรมการกากบั ดแู ลนวิ เคลียร์ กากับกจิ การพลงั งาน เปน็ ผร๎ู ับผิดชอบแผนฉุกเฉินด๎านรงั สีใน
รฐั บาล ตอบสนองตํอการเปิดตวั ของสารกัมมนั ตรงั สโี ดยได๎รบั ใบอนุญาต
สาหรับขอ๎ มูลเพิม่ เติมเก่ียวกบั หนํวยงานเหลํานใ้ี ห๎ดทู ่ี รส. 100-19

ข-4 การดาเนนิ งานนอกประเทศสหรัฐอเมริกา
ก. กระทรวงการตาํ งประเทศมกี ารจดั ระเบยี บเพื่อให๎คาปรึกษาดา๎ นนโยบายตาํ งประเทศไปยังประธาน
- เป็นตัวแทนของประเทศไปยังประเทศตาํ งๆทว่ั โลก
- สหรัฐอเมรกิ าประสานงานกับประเทศตํางๆที่มีความสัมพันธก์ ับสหรัฐอเมริกา
- บริการข๎อมลู ทั่วโลก
ข. ผ๎ูวางแผนคนสาคญั ภายในกระทรวงการตํางประเทศ รวมถึง
- รฐั มนตรกี ระทรวงการตาํ งประเทศ เป็นทีป่ รึกษาด๎านนโยบายตาํ งประเทศให๎กับประธานาธบิ ดีและ

เปน็ ผร๎ู บั ผดิ ชอบสาหรบั ทิศทางโดยรวม ประสานงานและกากับดูแลความสัมพันธ์ระหวํางประเทศ
สหรฐั อเมริกาและกจิ กรรมของรฐั บาลสหรัฐอเมรกิ าในตาํ งประเทศ ตัวแทนและฑตู ท่ีอยูํในประเทศตาํ งๆ และ
นานโยบายของสหรัฐอเมรกิ าไปปฏิบตั ิ เปน็ ผรู๎ บั ผดิ ชอบกจิ กรรมท่ีเกีย่ วข๎องกับนโยบาย เจ๎าหน๎าที่ทีท่ างานจะ
ขน้ึ อยูํกับลกั ษณะงานและสถานการณ์ อานาจที่มีอยจํู ะไมํรวมการใช๎กองกาลังทหาร การใช๎ทหาร การควบคุม

คํูมือราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทย์ในสนามในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ 79

ส่งั การทางทหาร โดยตามสายการบังคบั บัญชาเป็นสมาชิกที่อยใํู นทีมในประเทศ แตํไมํไดเ๎ ป็นสมาชิกทางด๎าน
การเมืองอาจจะไมไํ ดอ๎ าศยั อยํูในประเทศนัน้

- ท่ปี รึกษาทางการเมือง เปน็ เจา๎ หน๎าท่บี ริการตํางประเทศ จากกระทรวงการตํางประเทศ
กระทรวงการตาํ งประเทศกาหนดทปี่ รกึ ษาทางการเมืองให๎กับผู๎บงั คบั บญั ชาและอาจมอบหมายให๎กับ
ผบ๎ู งั คบั บญั ชาในการดาเนนิ งานระหวาํ งการดาเนินการรวํ มกนั หลายชาติ ที่ปรกึ ษาทางการเมืองเปน็ บุคลากรที่
มคี าํ ที่มคี วามเหมาะสมความร๎ูและทกั ษะภาษาในระดับภูมภิ าคที่สามารถชํวยผ๎ูบังคบั บญั ชาในการแปล
วัตถุประสงค์ทางการเมืองเขา๎ สํเู ปาู หมายทางทหาร ท่ปี รึกษาทางการเมอื งสามารถเปน็ คนเชือ่ มความรวํ มมือ
ระหวาํ งการเมืองและการทหาร ที่ปรึกษาทางการเมืองมักจะมีความสามารถในการเคลือ่ นที่ได๎อยาํ งอิสระ
ตลอดในพนื้ ที่ปฏิบตั ิการและทางานที่มีความหลากหลายที่แตกตาํ งกนั แตํอาจจะไมํทางานรํวมกับบคุ ลากรของ
กองทัพสหรฐั อเมรกิ า

- องค์กรพัฒนาเอกชน / องค์กรอาสาสมัครเอกชน การพิจารณาทางการเมืองมีความสาคญั สาหรับ
หนวํ ยงานที่ไมใํ ชทํ หาร องค์กรพัฒนาเอกชน/องคก์ รอาสาสมัครเอกชน ซง่ึ มกั จะอยํูในท่เี กิดเหตุกํอนที่
กองกาลงั ทหารจะเขา๎ ไปปฏิบัตกิ าร และจะดาเนินการในพื้นที่ท่มี คี วามเสย่ี งสูง พวกเขาสํวนใหญํมี
แนวโนม๎ จะยงั คงอยูํเปน็ เวลานานหลังจากกองกาลงั ทหารไดอ๎ อกจากพื้นที่ จานวนคนท่ีอยใํู นพื้นที่สงํ
ผลกระทบ และทาให๎องค์กรพัฒนาเอกชนและชมุ ชนมีการจัดการทรัพยากร ความสามารถในการ
ตอบสนองได๎อยํางรวดเร็วและมปี ระสิทธิภาพตํอวิกฤตท่ีเกิดขึ้น สามารถชํวยลดทรพั ยากรปฏบิ ตั กิ าร
ทางททหาร-พลเรอื น มิฉะนน้ั ผบ๎ู งั คบั บญั ชาจะต๎องทุํมเทให๎กบั การปฏบิ ตั ิการ ตวั อยาํ งขององค์กร
ดงั กลาํ วรวมถงึ

- สมาคมระหวาํ งประเทศของกาชาดสากล
- ข๎าหลวงใหญํผลู๎ ี้ภยั แหงํ สหประชาชาติ
- แพทยไ์ ร๎พรมแดน
- และ อืน่ ๆ

ข-5 ความพยายามทางทหาร
ตามทก่ี ลาํ วในวรรค ข-2 ทหารอาจจะไมํได๎มบี ทบาทเปน็ ผู๎นาในการดาเนินงานระหวาํ ง ในการ

ดาเนนิ งานภายในประเทศ สานักงานปลัดกระทรวงกลาโหมและเจา๎ หน๎าทป่ี ระสานงานการดาเนนิ งานรํวมกัน
ระหวํางหนํวยงานในระดบั ยุทธศาสตร์ การประสานงานนี้กาหนดกรอบการทางานสาหรบั การประสานงานโดย
ผู๎บงั คับบัญชาในระดับปฏบิ ตั ิการและยุทธวิธี ผบ๎ู ังคบั บญั ชาในการรบเปน็ ศูนย์กลางสาหรบั การวางแผนและ
การนาไปใช๎ในเขตยทุ ธบริเวณ และต๎องมีการประสานงานระหวํางหนวํ ยงาน ผ๎บู ังคับบัญชาในการรบอาจจัดตง้ั
คณะกรรมการทปี่ รกึ ษาการเช่ือมโยงกลยุทธ์ในเขตยุทธบริเวณกับเปูาหมายของนโยบายระดบั ชาตแิ ละ
วตั ถปุ ระสงค์ของกระทรวงกลาโหม บุคลากรทางทหารอาจจะประสานงานกับหนํวยงานอ่ืน ๆ ของรัฐบาล
สหรฐั อเมรกิ าในขณะที่ปฏบิ ัติการภายใตอ๎ านาจทางการทูต ในขณะท่ที างานให๎กับหนวํ ยงานชํวยเหลอื ด๎าน
ความปลอดภยั หรอื ในขณะท่ีไดร๎ ับมอบหมายใหเ๎ ป็นผ๎ูบญั ชาการรบในระดับภมู ิภาค

พ.อ.หญิง จริ าภรณ์ ชมศรี 80

- การประสานงานระหวาํ งหนวํ ยงานภาครฐั ของกระทรวงกลาโหมสหรัฐอเมริกา และหนํวยงานอน่ื ๆ
ทอ่ี าจเกดิ ขนึ้ ในชุดที่ทางานในประเทศหรือภายในกองบัญชาการรบ บุคลากรทางทหารที่ทางานในระหวําง
หนํวยงานตอ๎ งให๎แนํใจวาํ ทูตและผู๎บญั ชาการรบทราบและอนมุ ัติของโปรแกรมทง้ั หมด อานาจท่ีถูกต๎องตาม
กฏหมาย กาหนดคาสั่งที่เฉพาะเจาะจงสาหรับปฏบิ ตั ิการแตํละประเภท

ข-6 ผลกระทบสนบั สนุนสุขภาพในปฏิบตั กิ ารการยุทธ์ร่วม
ขึ้นอยํูกับประเภทของปฏบิ ัติการ (เชนํ บรรเทาภัยพิบัติ การสนับสนนุ ภายในประเทศ หรือความ

ชวํ ยเหลอื ประเทศ) ประเภทและขอบเขตของการสนบั สนุนบริการสุขภาพจะแตกตํางกัน การสนับสนนุ นจี้ ะ
ข้ึนอยูํกับความต๎องการเฉพาะสาหรบั ปฏบิ ตั ิการ เปาู หมายของรัฐ และระยะเวลาของการดาเนนิ การ การดูแล
สุขภาพ การศึกษาดา๎ นสขุ ภาพหรอื การใหค๎ าแนะนาและให๎คาปรกึ ษาโดยบคุ ลากรทางการแพทย์ทหารมกั จะมี
บทบาทในการสนบั สนุนปฏบิ ัติการในภาพรวม ผู๎บังคับบญั ชาต๎องใหแ๎ นใํ จวํา -

- มกี ารให๎คาแนะนาทางกฎหมายตลอดปฏิบตั ิการ เพ่ือใหม๎ ่ันใจวําไดท๎ าตามข๎อจากัดทางกฎหมาย ใน
การใช๎งานของบุคลากรทางทหาร วัสดุและเงินทนุ

- มีการกาหนดวาํ ใครมีสทิ ธไิ ด๎รบั การดแู ลโดยผูเ๎ ช่ยี วชาญด๎านการดูแลสุขภาพทหาร หรอื ในสถานท่ี
ให๎บริการทางการแพทย์ ทหารทาและดาเนินการอยาํ งถูกต๎อง ชานาญ

- มกี ารกาหนดขอบเขตของการปฏิบัติและการกระทา และบงั คบั ใช๎สาหรบั ผูเ๎ ชีย่ วชาญทางการแพทย์
ที่ไมใํ ชทํ หารทีท่ าหนา๎ ท่ีภายในสถานทใ่ี ห๎การรักษาพยาบาล

- ผู๎วางแผนสนับสนุนสขุ ภาพความเขา๎ ใจในขดี ความสามารถท่มี ีอยํูของหนํวยงานอื่น ๆ ทีเ่ กี่ยวข๎องใน
ปฏิบตั ิการ (การวางแผนทคี่ รอบคลมุ จะให๎แนํใจวําไมํมีความซา้ ซ๎อนในการทางานระหวํางหนํวยงาน มีการใช๎
ทรพั ยากรทข่ี าดแคลนให๎เกดิ ประโยชน์สงู สุด )

- ได๎รบั มอบให๎สนับสนนุ บรกิ ารสขุ ภาพ พฒั นาระเบยี บปฏบิ ัตปิ ระจา อธิบายถึงหน๎าที่ความรบั ผดิ ชอบ
และวิธกี ารในแตํละพ้ืนท่ี ซง่ึ จะทาให๎การดแู ลสขุ ภาพมปี ระสทิ ธภิ าพและประสิทธผิ ล

- การระบแุ หลงํ ที่มาของการสนับสนุน และลดความสับสนในการดาเนินการของการสนับสนุน
การเวชกรรมปูองกนั ที่มีอยูํอยํางเพยี งพอเพ่ือให๎แนใํ จวํามีการดแู ลด๎านสุขาภิบาลและสุขอนามัย อาหารจะถูก
นาไปในพ้ืนที่ มีการดูแลด๎านท่ีอยํูอาศัยและอาหาร ทไ่ี ดร๎ บั การสนับสนนุ จากหนํวยงานของรัฐท่ไี มใํ ชํของ
สหรฐั อเมริกา

- การสัตว์ท่ีมีอยํูแนํใจวําอาหารมีคุณภาพ เมือ่ มกี ารจัดซื้ออาหารและการสนับสนุนท่ีมีให๎โดย
หนํวยงานของรัฐท่ีไมใํ ชขํ องสหรัฐอเมริกา

คูํมอื ราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทยใ์ นสนามในปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 81

ผนวก ค
การประเมนิ ความเสี่ยง

ค-1 กลา่ วท่ัวไป
การประเมินความเส่ยี งท่วั ไปคือกระบวนการคดิ ในการทาการดาเนนิ งานความปลอดภยั มากข้ึนโดยไมํ

สูญเสยี การปฏบิ ตั ิภารกิจ ผบู๎ งั คบั บญั ชาต๎องดาเนินการอยํางตํอเน่ืองการประเมินความเสี่ยงภายใต๎เง่ือนไขการ
ทางานเพื่อปูองกนั การสญู เสียท่ไี มจํ าเปน็ ของบุคลากรหรืออุปกรณแ์ ละการบั่นทอนความสาเรจ็ ของภารกจิ

ค-2 การประเมนิ ความเสี่ยง
ก.การประเมนิ ความเส่ยี งเป็นวธิ กี ารเขา๎ หา 5 ข้ันตอน เพ่ือใหม๎ ั่นใจในการดาเนินงานและความสาเร็จ

ของภารกจิ
ข ข้ันตอนของการประเมินความเสี่ยง 5 ขน้ั ตอน
(1) ระบุอนั ตราย ระบอุ ันตรายทนี่ ําจะเปน็ ทส่ี ดุ สาหรับภารกจิ อนั ตรายจากเงอื่ นไขที่เปน็ ไปได๎ในการ

กํอใหเ๎ กิดการบาดเจบ็ ของบุคลากรความเสียหายให๎กับอุปกรณ์ การสูญเสียของวัสดุ หรือการลดขีด
ความสามารถในการปฏิบัตภิ ารกจิ อนั ตรายทนี่ ําจะเป็นไปได๎มากท่ีสุดเกิดจากความไมํพร๎อมในการปฏิบัตกิ าร
เม่ือมีอันตรายเกดิ ข้ึนซ้าๆจะมีการนาไปใช๎ระบุงานหรือภารกิจ ส่งิ ทเ่ี ป็นอนั ตรายมากท่สี ุดจะสามารถระบไุ ด๎

(2) การประเมินอันตราย เม่ืออนั ตรายทน่ี าํ จะเป็นทสี่ ดุ ถกู ระบุ วเิ คราะห์ และ มกี ารกาหนดความ
นาํ จะเป็นทท่ี าให๎เกิดอุบตั ิเหตุและผลทน่ี าํ จะเปน็ ของการเกิดอุบตั ิเหตุ การระบุการควบคุมเพื่อขจดั หรือลด
อันตราย เครื่องมือท่ใี ชใ๎ นการประเมินน้เี ปน็ มาตรฐานการประเมินความเสีย่ งของกองทัพ (รูปท่ี ค-1) การ
อภิปรายของปจั จัยท่ีใชใ๎ นตารางเมทริกซ์ การประเมินความเสย่ี งของกองทพั บกที่มอี ยูํในตาราง ค-1

(3) การตดั สินใจทม่ี ีความเสย่ี ง ชั่งน้าหนักความเสีย่ งกบั ผลประโยชน์ในการดาเนินการ การดาเนนิ การ
ทไ่ี มยํ อมรบั ความเส่ยี งท่ีไมํจาเป็นและการตัดสินใจความเสย่ี งใด ๆ อยใํู นระดบั ที่เหมาะสม

(4) การควบคมุ การนาไปใช๎ การบูรณาการท่ีควบคมุ เฉพาะใน แผน คาสง่ั รปจ.ทางยุทธวิธี และการ
ฝึกซ๎อม การควบคุมการติดตํอสอื่ สารทหารของแตํละบุคคล

(5) การกากับดแู ล ตรวจสอบประสทิ ธิภาพของการควบคุมในการลดความนําจะเป็นและผลกระทบ
ของอันตรายทร่ี ะบุไว๎ ม่นั ใจวํามาตรการควบคุมความเสี่ยงที่มปี ระสทิ ธิภาพตามที่คาดไว๎ รวมถงึ ตดิ ตามความ
คดิ เหน็ ในระหวํางและหลงั การดาเนินการ เพ่ือให๎แนํใจวําทุกอยาํ งเปน็ ไปตามแผนประเมินหรอื ปรบั แผนตาม
ความจาเปน็ และการพัฒนาบทเรยี นทผ่ี ํานมา

ค-3 กฎของการประเมินความเสยี่ ง

กฎนี้เป็นแนวทางในการประเมนิ ความเสยี่ ง เป็นขน้ั ตอนตาํ งดงั นี้
ก. การบูรณาการ การประเมินความเสยี่ งในการวางแผน

พ.อ.หญิง จิราภรณ์ ชมศรี 82

ข. ไมยํ อมรับความเส่ยี งทไ่ี มจํ าเปน็
ค. ทาการตดั สนิ ใจที่มคี วามเสี่ยงในระดับท่ีเหมาะสม
ง. ยอมรบั ความเสย่ี งถา๎ ผลประโยชนม์ คี าํ มากกวําคําใช๎จาํ ย

ความนาํ จะเป็นท่เี กิดอนั ตราย

บํอยทีส่ ดุ บอํ ย ปานกลาง น๎อย ไมมํ ี

ผลกระทบ ภัยพิบตั ิ สูงมาก สูง ปานกลาง

วิกฤติ สูงมาก สูง ปานกลาง ตา่

ปานกลาง สูง ปานกลาง ตา่

เล็กน๎อย ปานกลาง ตา่

รปู ที่ ค-1. ตารางการประเมินความเสยี่ งของกองทัพบก

ค-4 การเขา้ ถึงดว้ ยวิธีการเข้าถงึ 3 ระดับ
กองทัพบกไดจ๎ ดั ตง้ั แนวทางการเขา๎ ถงึ ไว๎สามระดับในการประเมินความเสี่ยง
ก. ขนั้ พนื้ ฐานเป็นระดับคาสั่ง ระดบั นีจ้ ะเปน็ ผู๎รบั ผิดชอบสาหรบั แผนความปลอดภัย การตงั้ คาํ

มาตรฐาน การฝกึ อบรมใหส๎ อดคลอ๎ งกบั ความสามารถของผู๎ทไี่ ดร๎ บั การฝกึ ให๎ทรัพยากรและการตดั สินใจ
ยอมรบั ความเสี่ยง

ข. ระดบั ผนู๎ าเป็นระดับถดั ไป ในตาแหนงํ ผ๎นู าเนน๎ การยึดมนั่ ในมาตรฐาน การประเมนิ ความเสี่ยงและ
ทาใหเ๎ กดิ ความสมดุลในการเสี่ยง และเปน็ ผ๎ูควบคุมความปลอดภัยในการกาจดั หรือควบคุมความเส่ียง
นอกจากนี้ สอนทหารแตลํ ะนายให๎รูจ๎ กั ความรบั ผดิ ชอบท่ีอยูํในข้ันตอนการประเมินความเส่ียง

ค. ระดับบคุ คลเป็นระดับสุดท๎าย ทหารแตลํ ะคนจะต๎องเข๎าใจความรบั ผิดชอบเร่ืองความปลอดภัย
การรับรสู๎ ภาพที่ไมปํ ลอดภัยและแสดงออก และปฏิบัติการให๎ได๎ตามมาตรฐาน

1.ภยั พิบัติ ตาราง ค-1 ปัจจยั ทใ่ี ช้ในการประเมนิ ความเส่ียงกองทพั
2 วิกฤติ ผลกระทบ

3 ปานกลาง การตาย หรือความพิการถาวร ระบบสญู เสีย ความเสียหายตอํ ทรัพย์หลัก
ทุพพลภาพถาวรบางสํวน ทุพพลภาพชวั่ คราวไมเํ กิน 3 เดอื น ระบบเสียหาย ความ
4 เล็กน๎อย เสียหายของทรัพย์สนิ ทสี่ าคญั ๆ
บาดเจบ็ เลก็ น๎อย เกิดอุบตั ิเหตุ ไปทางานไมํได๎ เกิดการบาดเจบ็ / เจ็บปุวยเล็กนอ๎ ย
เกดิ ความเสยี หายของระบบ ความเสยี หายตอํ ทรัพย์สินเลก็ น๎อย
การปฐมพยาบาล การรักษาประคบั ประคองการรักษาทางการแพทย์ ระบบเสยี หาย
เลก็ น๎อย

คูํมือราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทย์ในสนามในปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 83

ก.บํอยครั้ง ความน่าจะเป็น
ข.นําจะเกดิ ข้นึ ทหารมกั จะพบได๎ในการทางาน และ เกดิ จากประสบการณ์ทีท่ างานอยาํ งตํอเน่ือง
พบได๎ในการทางานหลายๆหนา๎ ที่ และ จากลักษณะของการทางานทาให๎ต๎องพบเจอได๎
ค.บางครง้ั บํอยคร้ัง
พบได๎ในการทางานหลายๆหนา๎ ท่ี และ จากลักษณะของการทางานทาให๎ตอ๎ งพบเจอได๎
ง.นานๆคร้ัง บางครั้ง บางชวํ งเวลา
มีโอกาสเกิดขึน้ จากการทางาน และ จากลกั ษณะของการทางาน อาจจะเกดิ ข้นึ ได๎แตํ
จ.ไมนํ าํ จะเกดิ นอ๎ ยมาก
ไมํเกิดขน้ึ จากการทางาน และ จากลกั ษณะของการทางาน อาจจะเกดิ ขึ้นไดแ๎ ตนํ ๎อย
หมายเหตุ: มาก
ประสบการณ์ของหนํวยอาจจะทาใหเ๎ กดิ ความเสี่ยงเกดิ ขึน้ ได๎
สงู มาก
สงู ระดับความเส่ียง
สญู เสยี ความสามารถเพอ่ื ให๎บรรลภุ ารกิจ
ปานกลาง ขีดความสามารถในการปฏิบตั ภิ ารกจิ ลดลงอยาํ งมีนยั สาคัญ ตามข๎อตกลงและเง่ือนไข
ตา่ ทเี่ ป็นมาตรฐาน
ขดี ความสามารถของการปฏบิ ัตภิ ารกจิ ลดลง ตามข๎อตกลงและเงื่อนไขที่เปน็ มาตรฐาน
เกิดผลกระทบตอํ ความสาเร็จในการปฏบิ ัติภารกจิ ในระดับต่า หรอื ไมํมีเลย

ค-5 ระดบั ของความเส่ยี ง
ความเสี่ยงมีสี่ระดับ ระดับเหลํานเี้ ปน็
ก. ความเสย่ี งตา่ การดาเนินงานท่มี คี วามเสี่ยงต่า อยํูที่ข้ันตอนการระมดั ระวังการกากบั ดูแลและความ

ปลอดภัยตามปกติใหแ๎ นํใจวําเปน็ ภารกิจทปี่ ระสบความสาเร็จและมีความปลอดภยั
ข ความเสีย่ งปานกลาง มีโอกาสนาํ จะเกิดขน้ึ เป็นเรอ่ื งเลก็ ๆ น๎อย ๆ ไมํถึงแกํชวี ิต เปน็ การบาดเจบ็ ที่

คุกคามบคุ ลากรและความเสียหายของอปุ กรณ์ในการดาเนินงานมคี วามเสี่ยงปานกลาง ปฏิบัติการเหลาํ นีม้ ี
ความเปน็ ไปไดร๎ ะยะยาวที่ได๎รับบาดเจ็บสาหัสหรอื เสียชวี ติ จะเกิดขึน้ ปฏิบัติการเหลาํ น้ตี ๎องการหนํวยท่ี
สมบูรณม์ สี ํวนรวํ ม มีกาลงั พลทไี ดร๎ บั บาดเจบ็ ตาย และ มีอุปกรณเ์ สียหายเกิดข้นึ

ง. มีความเส่ยี งสูงมาก ในระดับนหี้ นวํ ยจะไมสํ ามารถบรรลุภารกจิ ของตน และมีความเป็นไปไดว๎ ําการ
บาดเจบ็ ลม๎ ตายจานวนมากหรอื การเสยี ชีวติ จะเกิดขนึ้ รวมทง้ั การทาลายที่สมบรู ณ์ของอุปกรณ์

พ.อ.หญิง จริ าภรณ์ ชมศรี 84

ค-6 ปจั จัยที่ต้องพจิ ารณาในการประเมนิ ความเสี่ยง
ปัจจัยบางอยาํ งท่ีอาจจะได๎รับการพิจารณาในขนั้ ตอนการประเมนิ ความเส่ียงจะถกู นาเสนอในยอํ หน๎า

นี้ ซงึ่ ในสํวนนไี้ มํไดเ๎ ป็นรายการทีส่ มบรู ณ์ของทุกปัจจัยที่ควรพจิ ารณา แตํในบางสํวนเป็นประเภทงานประจา
ปัจจัยในแตํละภารกิจจะขน้ึ อยูํกบั สง่ิ ที่เก่ยี วข๎องกบั ภารกิจทเี่ กิดข้ึนจริงและที่คาดวาํ จะดาเนินการ

ก.ระดบั ของกิจกรรม ในสวํ นนส้ี ามารถรวมทัง้ รายบุคคลและหนํวยงาน ในเรือ่ งเกีย่ วกบั บคุ คลท่ีมีก็
สามารถรวมถึงประเภทของกิจกรรม (เชํน งานหนกั แรงงานทางราํ งกาย หรือนง่ั โตะ๏ ทางานอยปํู ระจา) หรอื
จานวนกา๎ วทตี่ ๎องการ (เชํน การทางานอยํางตํอเน่ืองทไ่ี มมํ ีการหยดุ พัก) ในเร่ืองเกยี่ วกับระดบั ของกิจกรรม
หนํวย ท่รี วมถงึ จงั หวะของการดาเนนิ การ (เชนํ สถานการณม์ ผี ูป๎ ุวยเจบ็ จานวนมาก หรือเปิดทีต่ รวจโรคทุกวนั )
หรอื ขั้นตอนของการดาเนินการ (เชนํ การจดั ตง้ั หรอื ถอนกาลัง การเพ่มิ เติมกาลงั การปูองกันอยาํ งเรํงดวํ น
หรอื หนํวยงานท่ีเป็นหนวํ ยพ้ืนฐาน)

ข. อนั ตรายของอุปกรณ์ทีใ่ ช๎ อันตรายของอุปกรณท์ ่ใี ชโ๎ ดยหนวํ ยงานทส่ี ามารถรวมท่ีมีศักยภาพ
สาหรับการเกดิ อบุ ตั เิ หตุหากอุปกรณ์นใ้ี ช๎ไมํถูกตอ๎ ง หรือถา๎ ทางานไมถํ ูกต๎อง ในหนวํ ยแพทยถ์ ๎าอุปกรณ์ทางการ
แพทย์ที่ไมํได๎รับการสอบเทียบอยํางถูกต๎องหรือทางานผิดปกติอยาํ งอ่ืน เปน็ อันตรายไมํเพยี งการปฏิบตั ิการแตํ
ยงั รวมถึงผูป๎ วุ ย (เชํน การปรับเทียบไมํถูกต๎องเครอ่ื ง X-ray) นอกจากนี้ในหนวํ ยมคี วามสมบูรณ์พร๎อมของ
อุปกรณ์ทางการแพทย์และท่ีมใิ ชกํ ารแพทย์ ซ่ึงอาจทาใหเ๎ กิดไฟไหมห๎ รือระเบิดทาให๎เกิดความเสียหาย

ค. วสั ดุท่เี ปน็ อนั ตราย ในหนวํ ยแพทย์มวี สั ดทุ ีเ่ ป็นอันตรายจานวนมากที่จะใช๎ในการปฏบิ ัติหนา๎ ทขี่ อง
หนวํ ยงานหรอื มีการผลติ เป็นผลพลอยได๎จากการปฏิบัตภิ ารกิจ (ของเสยี ทางการแพทย์) หนํวยต๎องม่ันใจวาํ
วัสดุท่เี ป็นอนั ตรายได๎รับการจัดการอยํางถกู ตอ๎ งและจาหนาํ ยเพือ่ ให๎แนใํ จวําไมไํ ด๎สร๎างอนั ตรายใหก๎ ับบคุ ลากร
ทางการแพทยผ์ ูป๎ วุ ยและสงิ่ แวดลอ๎ ม

ง.การคานึงถึงด๎านสิง่ แวดล๎อม การคานงึ ด๎านสิง่ แวดล๎อมครอบคลุมหลายพ้นื ท่ีซ่ึงจะต๎องไดร๎ ับการ
พิจารณาโดยหนวํ ยแพทย์ อุณหภมู ทิ ่ีต่ามากหรือสงู มากๆกอํ ใหเ๎ กดิ การบาดเจ็บจากความร๎อน/เย็น กบั บคุ ลากร
ทางการแพทย์และการเพ่ิมภาระการทางานกับผู๎ปวุ ย ผู๎บังคับบัญชาต๎องมนั่ ใจวําพนื้ ท่ีทท่ี หารเขา๎ ไปยดึ ครอง
ปลอดจากการปนเปื้อนจากอุตสาหกรรม เชนํ โรงงานเคมี พนื้ ทีจ่ ดั เกบ็ ปโิ ตรเลียม หรือ โรงหลอํ เหลก็ ซึง่
ปฏิบตั ิการสามารถนาไปสกูํ ารเจบ็ ปวุ ยได๎ จานวนผูท๎ ไี่ ดร๎ บั การบาดเจ็บเพม่ิ ขนึ้ ผ๎ูบงั คบั บัญชายงั ต๎องพิจารณาถึง
ผลกระทบของภารกิจทม่ี ตี ํอสิ่งแวดล๎อม ผลกระทบดงั กลาํ วอาจทาให๎เกิดความไมํสมดุลในระบบนิเวศซึ่งอาจ
นาไปสูํเงื่อนไขท่ีนาไปสํูความเจ็บปุวยสาหรบั ทหารและประชากรพ้นื เมืองและผูล๎ ีภ้ ยั

จ.ความพร๎อมของอปุ กรณป์ ูองกัน ปัจจยั นี้รวมถึงรายการตํางๆทพี่ บไดบ๎ ํอยในหนํวยทหาร (เชนํ
เครอื่ งดบั เพลิง ชุดปูองกัน หรอื ปลัก๊ อุดหู) เชนํ เดียวกับรายการทพ่ี บสํวนใหญใํ นหนวํ ยแพทย์ (เชํน แผํนปกปูอง
ปูองกนั ผ๎ปู วุ ย และรายการที่ใชส๎ าหรับมาตรการปอู งกนั สากล) หนวํ ยแพทย์จะต๎องพิจารณาอุปกรณ์ทสี่ ามารถ
ใชไ๎ ด๎กับสมาชิกหนํวยเชํนเดยี วกับท่จี าเปน็ ต๎องใช๎สาหรบั ผป๎ู วุ ยท่ีอยใูํ นความดแู ลของพวกเขา

ฉ. ความถ่ใี นการเกดิ อบุ ัตเิ หตุ ผ๎ูบังคบั บัญชาควรมุงํ เน๎นทีป่ ระเภทของการเกดิ อบุ ตั ิเหตทุ ี่เกิดขน้ึ ภายใน
หนวํ ย ความถที่ ่ีเกิดขน้ึ พน้ื ที่ใดๆทเี่ กดิ ขน้ึ ถ๎าความถข่ี องการเกิดอุบตั เิ หตุเพ่ิมข้ึนหรอื ถา๎ เกดิ อุบตั เิ หตยุ ังคง

คมูํ ือราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทยใ์ นสนามในปฏบิ ตั ิการดารงเสถยี รภาพ 85

เกดิ ขึ้นในพื้นทป่ี ฏิบัติการหน่งึ ก็อาจมีความจาเปน็ ท่ีจะใช๎มาตรการควบคมุ ที่เฉพาะขนึ้ ในพ้ืนทเี่ ฉพาะเหลํานี้
มากกวําที่จะจัดตั้งมาตรการท่ัวไปข้ึนตลอดทั้งพ้ืนท่ีปฏิบตั ิการ

ช. การดแู ล การกากบั ดูแลสามารถทาหน๎าท่เี ป็นมาตรการควบคุมในพน้ื ท่ีทีม่ ีความถ่ีของการเกิด
อุบตั ิเหตุ และ/หรือ มขี ๎อบงํ ชี้ของอนั ตรายอนื่ ๆทม่ี ีอยํู การขาดการกากับดูแลหรอื การกากับดแู ลไมํเพยี งพอจะ
สํงผลในการเพ่ิมขึน้ ของอันตราย ผบ.จะต๎องกากับดแู ลเพ่ือลดอันตราย และไมํทาใหเ๎ กดิ อนั ตรายเพ่ิมมากขึ้น

ซ. สภาพอากาศ สภาพอากาศที่สามารถเพิ่มอันตรายของการบรรลภุ ารกจิ การบรกิ ารแพทย์อาจจะ
กระทาไดย๎ ากขนึ้ และมคี วามเสยี่ งเพิม่ ขึน้ ในสํวนทเ่ี ก่ียวข๎องกบั อุปกรณ์ทใ่ี ชใ๎ นการปฏบิ ตั ิการ / ยานพาหนะ /
เครือ่ งบิน ตัวอยํางเชนํ อากาศซ่งึ ผลกระทบในทางลบเกย่ี วกับการใช๎อากาศยาน เป็นการเพมิ่ ภาระการทางาน
กบั ผู๎ปุวยทจี่ ะต๎องทาการสํงกลบั ทางรถพยาบาลภาคพน้ื ดนิ มากขึ้น อากาศท่ีเลวร๎ายยังอาจสงํ ผลให๎ท่พี ยาบาล
กองพนั หรอื ท่ีพยาบาลกองพลต๎องรบั ผป๎ู วุ ยไว๎นานกวําปกติ ซ่งึ จะสงํ ผลทาใหเ๎ กิดความแออดั ในสถานพยาบาล
นนั้ ๆ และ มผี ลตํอวสั ดุทางการแพทย์ อาจจะมีการสํงสิง่ อปุ กรณเ์ พิ่มเตมิ ได๎ยากหรือเปน็ ไปไมไํ ด๎เลย

ด. เงื่อนไขของการปฏบิ ัติการ จะมีความแตกตํางในแตํละปฏบิ ตั ิการ หนํวยปฏิบัติการในพื้นท่ีหาํ งไกล
หรอื ยังไมํพัฒนา มีความเส่ยี งสงู ทจ่ี ะสัมผัสกับโรคประจาถิ่น โรคระบาด ซ่งึ เปน็ ภัยคุกคามทางการแพทย์ ถนน
ที่ยังไมํได๎รบั การพัฒนา สขุ าภิบาลพ้ืนฐานท่ีไมํดี และภมู ปิ ระเทศทย่ี ากลาบาก ควบคูํไปกับสภาพอากาศทสี่ ดุ
ขั้วสามารถทาให๎เกิดอนั ตรายแบบที่ไมํเคยพบมากํอนหนา๎ นี้ในสภาพการปฏิบตั กิ ารได๎

ต.สภาพรํางกายของกาลงั พล ทหารทมี่ รี ํางกายปรับตัวกับสภาพภมู อิ ากาศในพื้นท่ีปฏิบัติการได๎ และ
ไดร๎ บั การฝกึ อบรม และมีแรงจงู ใจการปฏิบตั งิ านให๎มมี าตรฐานท่สี งู กวําทหารท่ีไมํได๎มีการเตรียมตัว การ
ปฏิบัติการอยํางตอํ เนื่องพกั ผํอนไมํเพียงพอ และไมไํ ด๎การฝึกให๎ปรับตัวกบั สภาพภมู ิอากาศท่ีดพี อ อาจจะทาให๎
มีอุบัติเหตุเกิดขนึ้ ไดบ๎ ํอยครง้ั ทางานไมํไดต๎ ามมาตรฐานการปฏบิ ัติงาน

ถ.กาลังพล / ประสบการณ์ของหนํวยงานหรอื องค์กร กาลังพลในสวํ นสนบั สนุนบริการสขุ ภาพจะ
ไดร๎ ับการฝกึ ฝนอยาํ งดีภายใต๎การเป็นผู๎เช่ยี วชาญทางการแพทย์ เนือ่ งจากการฝึกอบรมที่ยาวนานและ
มาตรฐานท่ีจะต๎องทาให๎ได๎เพ่ือการเปน็ ผู๎เช่ียวชาญเฉพาะด๎าน กาลงั พลที่ไมํคุ๎นเคยกบั หน๎าที่ในสนาม ซึง่ ต๎อง
ปฏบิ ัตใิ นสถานพยาบาลเหลาํ น้นั ผู๎บังคับบญั ชาต๎องประเมินวําทหารได๎ทาความคนุ๎ เคยกับอปุ กรณท์ างการ
แพทย์ทที่ ่ีมีอยูใํ นชุดการแพทยฉ์ กุ เฉิน และ ทางานรวํ มกันในสนามได๎ มพี ้ืนทที่ เ่ี พียงพอสาหรับการสร๎าง
สถานพยาบาลทางการแพทย์ มีจุดเชือ่ มตํอรถพยาบาล สร๎างพ้ืนท่ีจอดเฮลคิ อปเตอร์ พื้นทสี่ าหรบั ผ๎ูปุวยเปอ้ื น
พิษ และ มพี ื้นทใี่ นการบริหารและพืน้ ที่พักผํอนนอนหลับ พยายามท่ีจะสร๎างสถานที่ให๎บรกิ ารทางการแพทย์ใน
พ้ืนทท่ี ี่จากัดอาจจะเพิ่มการจราจรตดิ ขดั สงํ ผลในการเกิดอุบตั เิ หตุและการบาดเจบ็ เปน็ อันตรายภายในหนํวย
และอาจจะกระทบกบั การสํงผู๎ปวุ ย

ท. ระดับของการวางแผน การวางแผนเปน็ กุญแจสคูํ วามสาเร็จภารกิจและการทางานท่ีปลอดภยั ของ
หนวํ ย การวางแผนเปน็ สิง่ ทมี่ ากกวําการวางแผนที่รอ๎ งขอการสนบั สนนุ แผนยทุ ธวธิ ี ในแตํละขนั้ ตอนของการ
ปฏบิ ตั ิการตอ๎ งวางแผนอยํางละเอยี ดและตํอเนื่องเพ่ือให๎แนํใจวําการใชง๎ านการดาเนนิ ภารกิจและการ
สับเปลย่ี นกาลังจะประสบความสาเร็จในลกั ษณะทมี่ ีประสทิ ธภิ าพมากทีส่ ดุ และปลอดภัยเทําทเ่ี ป็นไปได๎

พ.อ.หญงิ จิราภรณ์ ชมศรี 86

ตวั อยาํ งเชํน ถา๎ แผนสุขาภบิ าลในสนามไมํไดร๎ บั การพัฒนาและดาเนนิ การ การสูร๎ บอาจจะดอ๎ ยประสทิ ธภิ าพ
เป็นผลให๎เกดิ การแพรํกระจายของโรคและการปนเปือ้ น

บ.ความซบั ซ๎อนของการเคลอ่ื นทไ่ี หว เมอื่ หนํวยมีการออกปฏบิ ัตหิ น๎าท่ี หรือ ออกปฏิบตั หิ น๎าท่ีใหมํ
จานวนของวธิ กี ารขนสํงอาจจะถกู ใชเ๎ พ่ือให๎การเคลือ่ นยา๎ ยสาเร็จลลุ ํวง (เชํน ทางรถไฟไปยงั ทําเรอื จากเรอื สูํ
ทําเรือทุกแหงํ หรือโดยขบวนรถจากทาํ เรือทุกแหํงไปยังพ้ืนท่ีปฏิบตั ิการ) แตํละโหมดเหลํานีข้ องการขนสงํ มี
ความต๎องการพเิ ศษเพ่ือใหแ๎ นํใจวาํ กาลงั พล ยานพาหนะและอุปกรณ์ได๎รับการขนสํงอยาํ งปลอดภัยจากจดุ หนงึ่
ไปยังอีกทแ่ี หํงหน่ึง ผบ๎ู ังคบั บัญชาตอ๎ งประเมนิ แผนสาหรบั การเคลือ่ นย๎าย ประเมินอันตรายที่มอี ยํู และการ
ควบคุมเพื่อให๎แนใํ จวาํ การเคลื่อนย๎ายจะประสบความสาเร็จในลกั ษณะทีป่ ลอดภยั การวางแผนและการ
ประเมนิ อนั ตรายจาเปน็ ต๎องเคลอื่ นไหวในขอบเขตเล็กๆ เชํน เม่ือหนวํ ยระดับสองมีการปรับทมี การรักษาไป
ข๎างหน๎าเพื่อเพิม่ ขีดความสามารถให๎กับระดบั ท่ีพยาบาลกองพนั โดยใช๎หนวํ ยทม่ี ีในอตั รา

ป. คาแนะนา ผนู๎ าจาต๎องแนํใจวาํ คาแนะนาทพ่ี วกเขาให๎ มีความชดั เจนและสมบูรณ์ ทหารทไ่ี ด๎รับการ
แนะนาเข๎าใจส่ิงที่พวกเขาจะต๎องทา อุบัตเิ หตุ การปฏิบตั ิงานตา่ กวาํ มาตรฐาน และภารกจิ ลม๎ เหลวอาจจะเป็น
ผลมาจากการท่ีกาลงั พลไมํเข๎าใจวาํ สงิ่ ทพี่ วกเขา เม่ือไรจะทา และ จะทาอยาํ งไร

คํมู ือราชการสนาม 8-42 การบริการทางการแพทย์ในสนามในปฏบิ ตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 87

ผนวก ง
ปฏิบตั กิ ารนานาชาติ

ง-1 กลา่ วท่ัวไป
ปฏิบตั ิการนานาชาติเป็นการทางานของทหารทีม่ ากกวําสองประเทศ ปฏบิ ตั ิการเหลํานม้ี ีจุดประสงค์

สองอยําง ได๎แกํ จุดประสงค์แรกเปน็ การรวมตวั ที่เรียบงํายดว๎ ยจานวนประเทศเชอื่ มโยงกบั การปฏบิ ตั ิการทาง
ทหารทจ่ี ะนากองกาลงั ทหารเข๎าด๎วยกนั รวมพลงั แลว๎ มปี ระสทิ ธภิ าพมากขึน้ แตํปฏบิ ตั ิการนานาชาติท่ี
ตอบสนองวตั ถปุ ระสงค์ทางการเมอื ง เป็นความพยายามของสองประเทศหรือมากกวํา นาเอาถูกต๎องตาม
กฎหมายขององคก์ รท่แี สดงใหเ๎ หน็ ถงึ การข๎อตกลงระหวาํ งประเทศ ยกตวั อยํางเชนํ ในสงครามอําวเปอร์เซยี ปี
1991 (ปฏบิ ัติการพายุทะเลทราย) การมสี ํวนรวํ มทางทหารโดยประเทศที่มีขนาดเลก็ ไดเ๎ พม่ิ การสนบั สนนุ ดา๎ น
ขวญั กาลงั ใจและทางการเมืองเพอื่ ความพยายามของนานาชาติท่จี ะบงั คับให๎อริ ักออกจากคูเวต

ง-2 พนั ธมิตรและพันธมิตร
ประเภทของการปฏบิ ัตินานาชาติมีสองประเภท คือ พนั ธมิตรถาวร และ พนั ธมิตรชั่วคราว กองกาลัง

เหลํานีจ้ ะต๎องสร๎างโครงสรา๎ งทีต่ รงกบั ความต๎องการที่แท๎จริง ความเปน็ จริงทางการเมือง ข๎อจากดั และ
วัตถปุ ระสงค์ของประเทศทเี่ ข๎ารํวมเป็นพนั ธมติ ร

ก. พันธมิตรถาวร พันธมิตรมีข๎อตกลงยาวนาน หรอื ในระหวาํ งประเทศสาหรับความสาเร็จของวงกว๎าง
วัตถปุ ระสงค์ในระยะยาว ตัวอยํางของการเป็นพันธมิตร คือองค์การสนธิสญั ญาปูองกนั แอตแลนติกเหนือ

ข. พนั ธมิตรชว่ั คราว พันธมติ รท่ีเปน็ ข๎อตกลงเฉพาะกจิ ระหวํางสองหรอื มากกวาํ ประเทศสาหรับการ
กระทารํวมกัน (ความสาเรจ็ ของเปูาหมายระยะส้นั )

ง-3 โครงสรา้ งการบังคบั บญั ชาของกองกาลงั ข้ามชาติ พันธมติ ร
(1) พนั ธมิตรเป็นลักษณะของความรํวมมอื ระหวํางชาติ ในพันธมติ ร
- ตกลงกันตามวตั ถปุ ระสงค์ท่ีมอี ยูํ
- มกี ารจดั ข้ันตอนการดาเนนิ งานมาตรฐาน
- แผนการทีเ่ หมาะสมไดร๎ บั การพัฒนาและการฝกึ รํวมกนั ระหวํางผ๎ูเขา๎ รํวม
- การพัฒนาที่มีอยํู บางสํวนของยุทโธปกรณ์ทม่ี ีอยนํู ามาทางานรํวมกนั และความสัมพนั ธข์ องคาสง่ั ท่ี

ไดร๎ บั การกํอต้ังขึน้ อยํางมั่นคง
(2) พันธมติ รทม่ี ีการจดั ตามปกติภายใต๎โครงสร๎างพ้ืนฐานแบบบูรณาการท่ีรวมความสามัคคขี องการส่งั

การในการจดั ตง้ั การบังคับบญั ชากนานาชาติ สง่ิ สาคัญในการสงั่ การของพันธมติ รเปน็ การบูรณาการให๎มี
ผูบ๎ งั คบั บญั ชาเดยี ว ทจ่ี ะผู๎กาหนดวาํ ฝาุ ยอานวยการของเขาจะประกอบดว๎ ยผู๎แทนจากประเทศสมาชิกทง้ั หมด
และทค่ี าสงั่ ผใ๎ู ตบ๎ งั คับบัญชาและฝุายอานวยจะบรู ณาการไปยงั ระดับต่าสดุ ท่ีจาเป็น ในการบรรลุภารกิจ รูปที่
ง-1 แสดงใหเ๎ หน็ ถึงการเป็นพันธมติ รนานาชาติภายใตค๎ าสง่ั พืน้ ฐานแบบบูรณาการ

พ.อ.หญงิ จริ าภรณ์ ชมศรี 88

รูปท่ี ง-1. โครงสรา๎ งการจดั ของกองกาลงั นานาชาติ และ ชาตพิ ันธมิตร และ หนวํ ยรอง

(3) รปู แบบของพันธมิตรเป็นโครงสร๎างของชาติท่ีออกคาส่ัง โครงสรา๎ งแบบนี้อาจมอี ยูํในการพฒั นา
พันธมติ ร เม่ือทุกประเทศที่เป็นสมาชิกอยํูภายใต๎การควบคุมของหนง่ึ ในประเทศ ซ่ึงหมายความวาํ วธิ ีการท่ี
ประเทศผ๎นู าและหลักนยิ มทเ่ี กดิ ขึน้ จากรูปแบบพ้ืนฐานสาหรบั การวางแผนและประสานปฏิบัติการ ของการ
ดาเนินงาน แม๎วาํ ประเภทของข๎อตกลงนเี้ ป็นเรอื่ งปกติในการเป็นพนั ธมติ รอยํางเปน็ ทางการ เชํน โครงสร๎าง
คาสงั่ อาจจะมขี ๎อได๎เปรียบในสนธสิ ญั ญาภายใตส๎ ถานการณ์บางอยําง คาส่งั ของประเทศผ๎นู าในการเป็น
พันธมติ รอาจจะถูกจดั โดยฝุายอานวยการเพื่อจัดระดบั ความจาเปน็ เพ่ือใหแ๎ นํใจวําความรํวมมือระหวํางชาติ
หรือระดบั ชาติหรือผ๎ูใตบ๎ งั คบั บัญชา

ข. พันธมิตร พันธมติ รจะเกิดขนึ้ ด๎วยการจดั อยํางรวดเร็วไปยงั เหตุการณว์ ิกฤต และตามที่ระบไุ ว๎
ข๎างต๎น มีการเตรียมการเฉพาะกิจระหวาํ งสองหรือมากกวําประเทศสาหรับการกระทารวํ มกนั

(1) ในชวํ งระยะแรกของภาวะฉกุ เฉิน ประเทศพงึ่ พาระบบคาสั่งของทหารในการควบคุมกจิ กรรมของ
กองกาลัง ดงั นั้นการจัดพันธมิตรในครง้ั แรกมักจะเกี่ยวขอ๎ งกบั โครงสร๎างคาสั่งแบบคูํขนาน (รปู ง-2) ภายใต๎
คาสั่งแบบคูํขนาน ยังไมํมีการกาหนดผ๎บู งั คบั บัญชา โดยปกติแล๎วประเทศสมาชกิ รกั ษาควบคมุ ของกองกาลัง
ชาติตนเอง การตัดสินใจของรัฐบาลจะทาผาํ นความพยายามประสานงานระหวาํ งผูเ๎ ขา๎ รวํ ม พันธมิตรทาการ
ประสานงาน การส่ือสาร และศนู ยบ์ ูรณาการ (C3IC) สามารถจัดตงั้ ข้ึนเพื่ออานวยความสะดวกในการ
แลกเปลี่ยนขาํ วกรอง และขอ๎ มูลการปฏบิ ัติการ เพอื่ ให๎แนใํ จวําการประสานงานของปฏบิ ัติการระหวําง
พนั ธมติ ร มกี ารแก๎ปัญหาระหวาํ งฝุายอานวยการรํวมกัน

คูํมอื ราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทยใ์ นสนามในปฏิบตั กิ ารดารงเสถยี รภาพ 89

รปู ง-2. โครงสรา๎ งการจดั หนํวยกองกาลงั ชาติพนั ธมิตร การควบคุมกาลัง

(2) ในฐานะท่ีพนั ธมิตรที่เกําแกํ สมาชิกอาจเลือกท่ีจะรวบรวมความพยายามผาํ นการจัดต้งั โครงสรา๎ ง
การสั่งการของประเทศผ๎นู า (รูป ง-3) คาสัง่ ของประเทศผ๎นู าเป็นหนึง่ ในโครงสรา๎ งคาส่งั รํวมกัน สมาชกิ ที่เขา๎
รวํ มนบั รวมวาํ เปน็ สํวนเดยี วกนั โดยปกติชาติที่สํงกองกาลงั ไปรวํ มกับพันธมิตรยงั คงอยภํู ายใตก๎ ารสัง่ การของ
บงั คบั บัญชาของชาตินนั้ ประเทศที่เป็นผ๎ูนาจะทาการบูรณาการฝาุ ยอานวยการและมกี ารกาหนดโดยผน๎ู าจาก
กองกาลงั ของพันธมิตร

ง-4 การทาให้เปน็ เหตุเปน็ ผล ทาให้ได้มาตรฐานและการทางานร่วมกัน
ในด๎านหนง่ึ ท่ยี ากที่สดุ ของปฏิบัติการนานาชาติเกีย่ วข๎องกบั การหาเหตผุ ล การทาให๎ได๎มาตรฐานและ

การทางานรํวมกันของอปุ กรณ์ สิง่ อุปกรณ์ และวธิ กี ารทางาน อีกท้ังความแตกตาํ งเร่ืองคาศพั ท์ ภาษาและหลัก
นยิ ม

ก. การสอ่ื สาร เพ่ือทาให๎มัน่ ใจในความสาเร็จของภารกจิ มีความจาเปน็ ทจี่ ะจดั ต้ังการสื่อสารไดอ๎ ยําง
รวดเรว็ กบั ประเทศท่ีเขา๎ รวํ มโครงการทั้งหมด

(1) การสอื่ สารเบือ้ งตน๎ สามารถอานวยความสะดวกโดยการแลกเปล่ยี นทีมประสานงานท่ีจะใหส๎ วํ น
ตดิ ตอํ ที่จะทาการติดตํอโดยตรงกบั ประเทศทเี่ ข๎ารํวมโครงการ เม่อื เปน็ ไปได๎บุคลากรประสานงานควรจะ
ออกไปปฏิบัตหิ นา๎ ท่ีในชํวงต๎นขั้นตอนการวางแผน / ชวํ งปฏิบตั ิการของหนํวยงาน

(2) อุปกรณ์สื่อสารที่นามาใชร๎ วํ มกันได๎อาจกํอให๎เกดิ ปัญหารนุ แรงสาหรบั กองกาลังนานาชาติ แม๎จะ
อยํูในการดาเนินงานรวํ มกัน สหรัฐอเมรกิ าประสบปัญหาการทางานรวํ มกันกับการติดตอํ สอื่ สาร ขน้ึ กับขนาด
ของกองกาลังนานาชาติ อาจจะมีชาติทมี่ อบอปุ กรณส์ ่ือสารเพือ่ วัตถุประสงค์การควบคมุ และสัง่ การ การ
วางแผนสาหรับการเลอื กใชผ๎ น๎ู าสาร และ การสื่อสารผํานสายอาจจะชํวยบรรเทาสถานการณน์ ี้ได๎

พ.อ.หญิง จริ าภรณ์ ชมศรี 90

รูปท่ี ง-3. โครงสรา๎ งชาติผนู๎ า (ฝาุ ยอานวยการเพ่ิมเติม และ การจดั หนวํ ยรองของกองกาลังนานาชาต)ิ

ข. การทาให๎ได๎มาตรฐานภายในชาติพนั ธมติ ร การทาใหไ๎ ด๎มาตรฐานสามารถทาได๎ในหลายพื้นที่ การ
กาหนดคณุ สมบัติเฉพาะและข๎อกาหนดสาหรับอุปกรณ์ ขั้นตอนการรักษาและวิธกี าร สามารถพัฒนาโดย
คณะทางานและนามาใชส๎ าหรับการใชง๎ านโดยแตลํ ะประเทศ ตวั อยาํ งน้ีเปน็ มาตรฐานของกลํุมนาโต๎ซึง่ สามารถ
ใชแ๎ ลกเปล่ยี นกนั ไดใ๎ นการใช๎ในรถพยาบาลท้ังหมดท่ีออกไปปฏิบตั หิ น๎าท่ีโดยประเทศสมาชกิ ในกลมํุ พันธมิตร
ไมมํ เี วลาที่เพียงพอในการทาให๎ได๎ข๎อตกลงตามมาตรฐานในลักษณะการทางานเชํนนี้ เน่ืองจากระยะเวลาท่ีส้นั
และวตั ถุประสงค์ทจี่ ากดั ของการเตรยี มการ จะมีเวลาเพียงแคํสร๎างหลกั การท่ีเปน็ มาตรฐานและวธิ กี ารไว๎ใน
หว๎ งเวลาท่จี ากัด เชํน รูปแบบรายงาน หรอื การใช๎ความถ่ีวิทยุ

ค. การควบคุมและสง่ั การ ในฐานะท่ีเป็นพันธมติ รเป็นข๎อตกลงเฉพาะกิจของประเทศรวํ มกนั ในเรื่องที่
มคี วามสนใจรํวมกนั เป็นไปไมํไดท๎ จี่ ะสร๎างการควบคุมบังคับบญั ชาผ๎ูเขา๎ รวํ มทงั้ หมดทมี่ ีความต๎องการที่
เฉพาะเจาะจงของตวั เองซ่ึงจะต๎องมีการจากัดอานาจท่จี ะอนุญาตให๎ผ๎บู งั คบั บัญชาระดบั ชาติหรอื นานาชาติใน
การสั่งการ คาสง่ั ทเี่ ป็นทางการอาจจะไมมํ ีปรากฏ แตํจะมีระบบท่ีเปน็ การทางานรวํ มกนั มีข๎อตกลงแบบ
เรํงดํวนทีจ่ ะต๎องทาในการกาหนดวิธีการทส่ี ามารถทางานได๎ มกี ารกาหนดทเ่ี ฉพาะเจาะจงกบั สถานการณแ์ ละ
ต๎องตัดสินใจโดยผู๎บงั คับบญั ชาและฝุายอานวยการโดยคานึงถงึ ภารกิจท่ตี ๎องการและความสามารถของกอง
กาลงั ทเี่ ข๎ารํวมโครงการ

คูํมือราชการสนาม 8-42 การบรกิ ารทางการแพทย์ในสนามในปฏิบตั ิการดารงเสถยี รภาพ 91

ง-5 การสนับสนุนบรกิ ารสขุ ภาพ
ทหารสหรัฐอเมรกิ ามีระบบการดแู ลสขุ ภาพทซ่ี บั ซอ๎ น เมอ่ื ต๎องมีสํวนรวํ มในปฏิบตั ิการนานาชาติ

สหรัฐอเมริกาอาจจะเรียกรอ๎ งให๎กองกาลงั ของพนั ธมิตรมีสวํ นรวํ มในการดาเนินงานอยาํ งตอํ เนอ่ื ง ปัจจยั ทอ่ี าจ
สํงผลกระทบตํอการสํงมอบการดแู ลน้ี ได๎แกํ การมสี ทิ ธิ์ไดร๎ ับผลประโยชน์ ในชํวงตน๎ ของกระบวนการวาง
แผนการสนับสนุนบริการสขุ ภาพ จะต๎องมีการกาหนดวาํ ใครจะมสี ทิ ธิ์ได๎รบั ผลประโยชนไ์ ด๎รบั การดแู ลใน
สถานทใี่ ห๎การรักษาพยาบาลของสหรัฐอเมริกา การกาหนดน้ีควรจะทาในระดับสูงสุดที่เปน็ ไปดว๎ ยคาแนะนา
ของเจา๎ หน๎าท่ผี ูใ๎ หก๎ ารสนับสนุนจะสํงผลกระทบตอํ โครงสร๎างของกาลงั พลเหลาํ แพทยท์ จ่ี ะออกไปปฏบิ ตั ิหนา๎ ท่ี
และใชเ๎ งนิ สาหรบั สิง่ อปุ กรณส์ ายแพทย์ท่ตี อ๎ งการในการสนับสนนุ ที่มีประชากรทม่ี ีสทิ ธ์ิ

ข.การระดมทนุ การระดมทนุ และ / หรือการชาระเงินคืนในแงมํ มุ ของปฏบิ ตั ิการควรจะเลีย่ งอยาํ ง
ชดั เจนในตอนแรกของปฏบิ ัติการ ปฏิบัติการนานาชาติมักจะมกี ารดาเนนิ การภายใตก๎ ารอุปถัมภ์ของหนวํ ยงาน
อสิ ระ เชนํ สหประชาชาติ ผ๎ูวางแผนทางการแพทย์ต๎องร๎ูวํากลไกสาหรับการชาระเงนิ คนื และวธิ ีการเพ่ิมเตมิ สง่ิ
อุปกรณ์ท่จี ะต๎องใช๎

ค. ความแตกตาํ งในภาษา ลํามจะต๎องให๎ความชํวยเหลือบคุ ลากรทางการแพทย์ในการรักษาทหารจาก
ประเทศอืน่ ๆ ท่ีไมํไดพ๎ ูดภาษาอังกฤษ ในเอกสาร 40-3 มีคาถามทางการแพทย์ขัน้ พ้ืนฐานและการตอบใน
ภาษาของสมาชิกนาโต แตํสํวนท๎ายเพม่ิ เตมิ โดยการผลติ ในท๎องถ่นิ สาหรับภาษาที่ไมรํ วมอยํใู นท่ีกลาํ วมา

ง. โรคประจาถิน่ เมือ่ การรักษาทหารจากประเทศอื่น ๆ ผู๎ท่ีใหบ๎ รกิ ารดแู ลสุขภาพจะต๎องคุ๎นเคยกบั โรค
ประจาถน่ิ ในทหาร โรคเหลาํ น้อี าจจะหรืออาจจะไมํเป็นโรคประจาถิน่ ในพืน้ ท่ีปฏิบตั ิการ การรกั ษาทหารที่มี
โรคประจาถ่ินท่ีแตกตํางกนั อาจต๎องใช๎ยาที่ไมํได๎เก็บรักษาตามปกติ ในฐานะทีเ่ ปน็ โรคเหลําน้ีผู๎ใหบ๎ ริการดแู ล
สขุ ภาพอาจจะไมคํ ุน๎ เคย อาจจะตอ๎ งการคาปรึกษาเพิ่มเติมจากผู๎เชีย่ วชาญ

จ. ความแตกตาํ งทางศาสนาและวัฒนธรรม ความแตกตํางทางศาสนาและวฒั นธรรมจะปรากฏอยํู
ระหวํางกองกาลังตํางๆ ผใ๎ู หบ๎ รกิ ารดูแลสุขภาพจะต๎องตระหนกั ถงึ บรรทัดฐานทางวัฒนธรรม หรือความเชือ่
ทางศาสนาท่ีมีผลตอํ การจัดการดูแลสขุ ภาพ ความแตกตาํ งเหลํานอี้ าจจะพบในพ้ืนท่ี เชํน การใช๎งานของ
ผลิตภัณฑเ์ ลอื ดและเลอื ดหรือข๎อจากัดการบรโิ ภคอาหาร โดยผ๎ใู ห๎บรกิ ารดา๎ นการดแู ลสุขภาพการตระหนกั ถึง
และพจิ ารณาความแตกตํางทางวฒั นธรรมเหลาํ น้ี และความเช่อื ทางศาสนา ความรวํ มมือของผป๎ู วุ ยในการ
รกั ษาระบอบการปกครองอาจจะอานวยความสะดวก

ฉ. ภยั คกุ คามทาง นิวเคลียร์ ชีวภาพ และ เคมี แตํละประเทศจะมีวัสดแุ ละวิธกี ารท่ีแตกตํางกนั เพ่ือ
การปกปูองกองกาลังของพวกเขาจากผลกระทบของอาวุธ คชรน. ซึ่งอาจสงํ ผลในระดบั ที่แตกตํางของการ
ปอู งกันสาหรบั กองกาลังตํางๆที่มสี วํ นรวํ มในการปฏบิ ัติการ ผ๎ูวางแผนการแพทย์ต๎องพจิ ารณาการปูองกนั
ระดับตํางๆเพ่ือให๎มน่ั ใจวาํ การสนบั สนนุ การดแู ลสขุ ภาพมีเพยี งพอสามารถใหใ๎ นกรณที ่ีมีการใช๎ อาวุธ คชรน.

ง-6 ข้อพจิ ารณาสนบั สนนุ สุขภาพ
แพทยใ์ หญใํ หต๎ ๎องกาหนดนโยบายและข้นั ตอนซง่ึ จะสงํ ผลกระทบตํอชนดิ และปริมาณของการบรกิ าร

สขุ ภาพ สามารถใช๎ได๎กับกองกาลังทเี่ ข๎ารํวมโครงการเป็นอยํางน๎อย ปัจจยั ตอํ ไปนีค้ วรได๎รบั การพจิ ารณา

พ.อ.หญิง จริ าภรณ์ ชมศรี 92

ก. การสํงกลับทางการแพทย์และการควบคุมการแพทย์
- นโยบายการสํงกลับทางการแพทยภ์ ายในเขตยุทธบริเวณตอ๎ งมีการกาหนดขึ้นมาในห๎วงระหวาํ งการ
วางแผนเรมิ่ ตน๎ เพราะโครงสร๎างของหนวํ ยแพทย์ทจี่ ะออกไปปฏบิ ัติงานจะขึน้ อยูํกบั นโยบายน้ี
- จะตอ๎ งเปน็ ที่ยอมรับท่จี ะปฏิบตั ิภารกจิ การสงํ กลบั ทางการแพทยแ์ ละสถานีในการสงํ กลบั (เป็นเพยี ง
หนงึ่ ในประเทศท่ีเป็นผ๎ูสงํ กลบั หรอื แตํละประเทศจะสํงกลับผปู๎ วุ ยของตวั เอง)
- จะตอ๎ งมีการกาหนดผปู๎ วุ ยจากประเทศสมาชิกที่แตกตํางกันจะได๎รบั การสงํ กลับทางการแพทย์ (เชนํ
ไปยังสถานท่ีทใ่ี กลท๎ ่สี ดุ หรอื โดยไมํคานึงถึงสญั ชาตหิ รือไปยังสถานท่ที จ่ี ัดต้ังขน้ึ โดยประเทศของตวั เอง)
การสอื่ สารทเี่ ชอื่ มถงึ กนั (ประเภทของวิทยุ ความถ่ี และรปู แบบคาขอ) ต๎องมีมาตรฐานเพือ่ อานวยความ
สะดวกในการได๎รับการรอ๎ งขอ และเรงํ รัดการจดั สถานีในการสํงกลบั ทางการแพทย์ นโยบายเพิม่ เติมอาจ
จาเปน็ ต๎องใชใ๎ นการแลกเปล่ียนสง่ิ ของ ได๎แกํ เปล ผ๎าหมํ และอุปกรณท์ างการแพทย์ประเภทอ่ืน ๆ ท่มี าพรอ๎ ม
กบั ผ๎ปู วุ ย สงิ่ อปุ กรณ์ทางการแพทย์และเลือด ทอ่ี ยํูในรถพยาบาลการสํงตํอผูป๎ วุ ยชาติหน่ึงไปยังอกี ประเทศแหงํ
หนึ่ง
ข. การรบั ไว๎รักษาในโรงพยาบาล โรงพยาบาลภายในเขตยทุ ธบริเวณหรือในพ้ืนทีป่ ฏบิ ตั ิการข้ึนอยกูํ ับ
ลักษณะและระยะเวลาของปฏิบตั ิการ ภาระงานที่คาดวําจะเกดิ ขึน้ กับผปู๎ วุ ย และนโยบายการสํงกลับ ใน
ปฏบิ ัติการนานาชาติ มีการกาหนดความจาเป็นท่ีจะต๎องมกี ารรับไวร๎ กั ษาในโรงพยาบาลและหลังจากที่มกี าร
จัดต้งั แล๎ว มขี ีดความสามารถไดต๎ ามมาตรฐานของการดแู ลทางการแพทย์ มีความชานาญตามขอบเขตของการ
ปฏบิ ัตแิ ละการดูแลรักษาเพิม่ เตมิ สาหรบั ชาตทิ ีเ่ ขา๎ รํวม ความเขา๎ ใจท่ีชดั เจนของความสามารถในการแพทย์
ของสถานทแ่ี ตลํ ะประเทศคือความตอ๎ งการท่จี าเป็นสาหรับการวางแผนทางการแพทย์ เพ่ือให๎แนํใจวาํ ไมํมี
ความซ้าซ๎อนในการบริการ นอกจากนี้ประเทศท่ีเขา๎ รวํ มโครงการจะต๎องกาหนดจดุ ท่ีผป๎ู ุวยจะไดร๎ บั การดแู ล
สุขภาพ และการสํงคืนไปปฏิบัตหิ น๎าทต่ี ามระบบของประเทศตวั เอง
ค.การสํงกาลังสายแพทย์ ประเทศท่ีแตกตาํ งกนั มีมาตรฐานทีแ่ ตกตาํ งกันสาหรบั การจัดเก็บ และการ
ทดสอบเลอื ด เชนํ เดยี วกบั การผลิตยาและอปุ กรณ์ทางการแพทย์ เน่ืองจากกฎระเบยี บท่ีเขม๎ งวดของ
ผลติ ภัณฑ์เลือดและเลอื ด และการผลติ ยาในสหรัฐอเมริกา ส่งิ อุปกรณ์ทางการแพทยจ์ ะได๎รับการจดั หาผาํ น
ระบบของกองกาลังสหรฐั อเมริกาสาหรับการใชง๎ านกับกองกาลงั สหรฐั อเมรกิ า เงนิ ทนุ และกลไกการชาระเงิน
คนื จะต๎องระบุและจะทาไว๎อยํางเป็นทางการถ๎ามีการใช๎ระบบของสหรฐั อเมรกิ าในการสํงสิ่งอุปกรณ์เพม่ิ เตมิ
ใหก๎ ับสถานบริการทางการแพทย์ของประเทศ อน่ื ๆ
ง. บรกิ ารดา๎ นเวชกรรมปูองกัน โปรแกรมดา๎ นเวชกรรมปูองกันมีความจาเป็นในการลดการเจบ็ ปวุ ย
และการตายเนื่องจากการโรคทมี่ ิใชํเกิดจากการรบ ในกองกาลงั นานาชาติ เจา๎ หนา๎ ที่ด๎านเวชกรรมปอู งกันต๎อง
คน๎ุ เคยกบั วัฒนธรรม และ ศาสนาที่แตกตํางของผู๎ที่เข๎ารวํ ม การสุขาภบิ าลสนาม และ สุขศาสตร์สํวนบคุ คล
ไมํใชํเรอื่ งสากลท่ีทกุ ชาติจะกระทาเหมือนกัน เพื่อใหแ๎ นํใจวาํ ไมมํ กี ารระบาดของโรคประจาถิ่นต๎องมกี ารเฝูา
ระวงั โรค ควบคุมพาหะนาโรค และ การใช๎ชุดปอู งกนั มีการตรวจสอบทพ่ี ัก โรงอาหาร และ แหลํงนา้ ด่มื หรือ
การกาจดั ของเสยี ต๎องได๎รับความรวํ มมือจาก ท๎องถิ่น รฐั และชาตเิ จ๎าบ๎าน ในการควบคุมกากับดแู ลตาม