แผนการจัดการการเรียนรู้

แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ (ดนตรี) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ตรงตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ธนัทชัย ตาลโยธา สาขาวิชาดนตรีศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี ปีการศึกษา 2566

แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ (ดนตรี) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ตรงตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 จัดทำโดย นายธนัทชัย ตาลโยธา รหัสนักศึกษา 62100104108 สาขาวิชาดนตรีศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2566

ก คำนำ แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ สาระดนตรีชั้นชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เล่มนี้จัดทำขึ้น เพื่อใช้เป็นแนวทางในการจัดทำแผนการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ซึ่งผู้จัดทำได้ศึกษาหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 สาระแกนกลางของการเรียนรู้ นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 แล้วนำมาวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างสาระ มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด นำมาจัดทำหน่วยการจัดการเรียนรู้ จัดทำแผนการเรียนรู้ การวัดผลและประเมินผลและจัดทำแบบทดสอบ ปลายภาคเรียน ในการจัดทำแผนการจัดการเรียนรู้นั้น ผู้จัดทำคำนึงถึงธรรมชาติวิชาและหลักการจัดการเรียนรู้ ตามแนวปฏิรูปการศึกษาเป็นสำคัญ กล่าวคือได้ให้ผู้มีส่วนร่วมเป็นผู้ลงมือกระทำ เป็นผู้ฝึกปฏิบัติทดลอง แสวงหา ความรู้ ค้นหาคำตอบ สรุปและสร้างองค์ความรู้ด้วยตนเองให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้คำนึงถึงกระบวนการกลุ่ม ปฏิสัมพันธ์ของนักเรียนแบบกลุ่มเพื่อน มุ่งส่งเสริมการพัฒนาองค์ประกอบการเรียนรู้ ทั้งด้านความรู้ (K) กระบวนการทำงาน (P) และคุณลักษณะที่พึงประสงค์ (A) ให้ผู้เรียนเกิดการพัฒนาทั้งด้านความรู้ ความสามารถ (IQ) และพัฒนาทางด้านคุณลักษณะที่พึงประสงค์ความสามารถทางอารมณ์ (EQ) ได้สร้างแบบสอบวัดประเมินทั้งแบบทดสอบวัดด้านความรู้และแบบประเมินคุณที่พึงประสงค์ อย่างครอบคลุมการปฏิบัติงานและได้สร้างเกณฑ์การประเมิน (Rubrics) ไว้ให้ด้วย ผู้จัดทำ นายธนัทชัย ตาลโยธา

ข สารบัญ เรื่อง หน้า คำนำ ก สารบัญ ข คำอธิบายรายวิชา ง หน่วยการเรียนรู้ จ หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 โน้ตและเครื่องหมายสัญลักษณ์ทางดนตรี (จำนวน 9 ชั่วโมง) แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1 เรื่องบรรทัด 5 เส้น 1 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 2 เรื่องเครื่องหมายและสัญลักษณ์ดนตรีสากล 8 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 3 เรื่องการปฏิบัติจังหวะ 19 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 4 เรื่ององค์อ่านและร้องโน้ตดนตรีไทย 31 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 5 เรื่องโน้ตสากลในกุญแจซอล 38 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 6 เรื่องเครื่องหมายและสัญลักษณ์ดนตรีไทย 46 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 7 เรื่องโน้ตดนตรีไทย 53 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 8 เรื่องโน้ตกุญแจเสียงซอลบันไดเสียง C Major 61 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 9 เรื่องโน้ตกุญแจเสียงซอลบันไดเสียง C Major 68 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 การขับร้องและการบรรเลงเครื่องดนตรี (จำนวน 8 ชั่วโมง) แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 10 เรื่องการขับร้องเพลงไทย 75 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 11 เรื่องสีสันและน้ำเสียงของเครื่องดนตรีไทย 85 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 12 เรื่องร้องและบรรเลงดนตรีประกอบเพลงพื้นบ้าน 92 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 13 เรื่องร้องและบรรเลงดนตรีเพลง Happy birthday 100 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 14 เรื่องหลักการบรรเลงเครื่องดนตรีไทย (ขลุ่ยเพียงออ) 109 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 15 เรื่องขับร้องและบรรเลงดนตรีประกอบเพลงไทยเดิม 121 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 16 เรื่องบทเพลงประสานเสียง 2 แนว 130 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 17 เรื่องการร้องเพลงสรรเสริญพระบารมี 138 หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ประเภทของเครื่องดนตรีและวงดนตรี (จำนวน 3 ชั่วโมง) แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 18 เรื่องประเภทเครื่องสาย 146 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 19 เรื่องประเภทเครื่องป่าลมไม้ 157 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 20 เรื่องประเภทเครื่องเป่าลมทองเหลือง 166

ค คำอธิบายรายวิชาพื้นฐาน กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ (ดนตรี) ชั้นชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เวลา 40 ชั่วโมง ศึกษาเกี่ยวกับสิ่งต่าง ๆ อ่าน เขียน ร้องโน้ตเพลงไทยและสากล การเปรียบเทียบเสียงร้องและเสียงของ เครื่องดนตรีที่มาจากวัฒนธรรมที่ต่างกัน ศึกษาการร้องเพลงและใช้เครื่องดนตรีบรรเลงประกอบการร้องเพลง ด้วยบทเพลงที่หลากหลายรูปแบบ ศึกษาจัดประเภทของวงดนตรีไทย และวงดนตรีที่มาจากวัฒนธรรมต่าง ๆ มีการแสดงความคิดเห็นที่มีต่ออารมณ์ของบทเพลงที่มีความเร็วของจังหวะและความดัง - เบาแตกต่างกัน การเปรียบเทียบอารมณ์ ความรู้สึกในการฟังดนตรีแต่ละประเภท ได้นำเสนอตัวอย่างเพลงที่ตนเองชื่นชอบ และอภิปรายลักษณะเด่นที่ทำให้งานนั้นน่าชื่นชม ได้เรียนรู้การใช้เกณฑ์สำหรับประเมินคุณภาพงานดนตรี หรือเพลงที่ฟัง การใช้และบำรุงรักษาเครื่องดนตรีอย่างระมัดระวังและรับผิดชอบ ได้ศึกษาเรียนรู้อธิบายบทบาท ความสัมพันธ์และอิทธิพลของดนตรีที่มีต่อสังคมไทย ระบุความหลากหลายขององค์ประกอบดนตรีในวัฒนธรรม ที่ต่างกัน โดยการใช้กระบวนการถ่ายทอดความรู้ กระบวนการคิด การฝึกทักษะความชำนาญ เพื่อให้เกิดความรู้ ความเข้าใจ และตระหนักถึงคุณค่าของดนตรีที่ถือเป็นเอกลักษณ์ประจำชาติและเห็นคุณค่าของดนตรีท้องถิ่น เพื่อให้เห็นคุณค่างานดนตรีที่เป็นมรดกทางวัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น ภูมิปัญญาไทยและสากล และเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างดนตรีกับประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม และการนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ ในชีวิตประจำวัน มีจริยธรรม คุณธรรม และค่านิยมที่เหมาะสม

ง หน่วยการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ดนตรี ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 หน่วยการเรียนรู้ 6 หน่วย เวลา 40 ชั่วโมง หน่วยการเรียนรู้ที่ ชื่อหน่วยการเรียนรู้ เวลา (ชม.) 1. โน้ตและเครื่องหมายสัญลักษณ์ ทางดนตรี - โน้ตและเครื่องหมายสัญลักษณ์ทางดนตรี - บรรทัด 5 เส้น - เครื่องหมายและสัญลักษณ์ดนตรีสากล - การปฏิบัติจังหวะ - องค์อ่านและร้องโน้ตดนตรีไทย - โน้ตสากลในกุญแจซอล - เครื่องหมายและสัญลักษณ์ดนตรีไทย - โน้ตดนตรีไทย - โน้ตกุญแจเสียงซอลบันไดเสียง C Major - โน้ตกุญแจเสียงฟาบันไดเสียง C Major (9) 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2. การขับร้องและการบรรเลง เครื่องดนตรี - การขับร้องและการบรรเลงเครื่องดนตรี - การขับร้องเพลงไทย - สีสันและน้ำเสียงของเครื่องดนตรีไทย - ร้องและบรรเลงดนตรีประกอบเพลงพื้นบ้าน - ร้องและบรรเลงดนตรีเพลง Happy birthday - หลักการบรรเลงเครื่องดนตรีไทย (ขลุ่ยเพียงออ) - ขับร้องและบรรเลงดนตรีประกอบเพลงไทยเดิม - บทเพลงประสานเสียง 2 แนว - การร้องเพลงสรรเสริญพระบารมี (8) 1 1 1 1 1 1 1 1

จ หน่วยการเรียนรู้ที่ ชื่อหน่วยการเรียนรู้ เวลา (ชม.) 3. ประเภทของเครื่องดนตรี และวงดนตรี - ประเภทของเครื่องดนตรีและวงดนตรี - ประเภทเครื่องสาย - ประเภทเครื่องป่าลมไม้ - ประเภทเครื่องเป่าลมทองเหลือง - ประเภทเครื่องลิ้มนิ้ว - ประเภทเครื่องกระทบ - การใช้และรักษาเครื่องดนตรีสากล - วงดนตรีพื้นเมือง - วงดนตรีไทย - วงดนตรีสากล (9) 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4. หลักกการขับร้องและการฝึก ขับร้องเพลงไทยและสากล - หลักกการขับร้องและการฝึกขับร้องเพลงไทย และสากล - หลักการขับร้อง - คุณสมบัติของผู้ที่จะขับร้องและการวางท่าทาง - การควบคุมการหายใจ - การเปล่งเสียงและเปิดคอ - การฝึกขับร้องทำนองเพลงไทย - ฝึกปฏิบัติขลุ่ยรีคอร์เดอร์ - การถ่ายทอดอารมณ์ของบทเพลง (7) 1 1 1 1 1 1 1 5. การประเมินคุณภาพของบทเพลง - การประเมินคุณภาพของบทเพลง - การประเมินคุณภาพของบทเพลงด้านเนื้อหา - การประเมินคุณภาพของบทเพลงด้านเนื้อหา - การประเมินคุณภาพของบทเพลง (3) 1 1 1 6. บทบาทและองค์ประกอบ ของดนตรีไทยและสากล - บทบาทและองค์ประกอบของดนตรีไทยและสากล - บทบาทของเครื่องดนตรีไทยต่อสังคมไทย - อิทธิพลของดนตรีต่อสังคมไทย - องค์ประกอบของดนตรีไทย - องค์ประกอบของดนตรีสากล (4) 1 1 1 1 รวม 40

1 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1 กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ (ดนตรี) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 โน้ต และเครื่องหมายสัญลักษณ์ทางดนตรี เวลา 9 ชั่วโมง เรื่อง บรรทัด 5 เส้น เวลา 2 ชั่วโมง วันที่สอน วันจันทร์ ที่22 เดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2566 โรงเรียนเทศบาล 5 สีหรักษ์วิทยา มาตรฐานการเรียนรู้ ศ 2.1 เข้าใจและแสดงออกทางดนตรีอย่างสร้างสรรค์ วิเคราะห์ วิพากษ์วิจารณ์คุณค่าดนตรีถ่ายทอด ความรู้สึก ความคิดต่อดนตรีอย่างอิสระ ชื่นชม และประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน ตัวชี้วัด ม.1 (1/1) อ่าน เขียน ร้องโน้ตไทยและสากล สาระสำคัญ การบันทึกสัญลักษณ์ของเสียงสากลนั้นจะบันทึกไว้ในบรรทัด 5 เส้น โดยมีกุญแจประจำหลัก เป็นตัวกำหนดเสียงดนตรี การจะเล่นดนตรีหรือร้องเพลงให้เป็นไปตามโน้ตที่กำหนดนั้นจำเป็นอย่างยิ่งจะต้อง ศึกษาสัญลักษณ์ต่าง ๆ ให้เข้าใจและจดจำความหมายให้ได้ จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. นักเรียนสามารถบอกชื่อและความหมายของบรรทัด 5 เส้นที่ใช้บันทึกทำนองเพลงได้ (K) 2. นักเรียนสามารถบอกคุณประโยชน์ของบรรทัด 5 เส้นได้(P) 3. นักเรียนตั้งใจเรียนเวลาครูสอนในชั้นเรียน (A) สาระการเรียนรู้ 1. ชื่อและความหมายของบรรทัด 5 เส้นที่ใช้บันทึกทำนองเพลง 2. คุณประโยชน์ของบรรทัด 5 เส้น สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 1. ความสามารถในการคิด 2. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต

2 คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1. มีวินัย 2. มุ่งมั่นในการทำงาน ภารงาน/ชิ้นงาน ใบงาน คำถามสำคัญ นักเรียนรู้ไหมว่าบรรทัด 5 เส้นมีคุณประโยชน์อย่าไรบ้าง กระบวนการจัดการเรียนรู้ ขั้นนำ ครูและนักเรียนสนทนาทบทวนเกี่ยวกับสัญลักษณ์ของเสียงดนตรี ตัวโน้ตและตัวหยุดตัวโน้ต ขั้นสอน 1. ครูเปิดวิดีทัศน์เรื่องบรรทัด 5 เส้น โดยให้นักเรียนศึกษาข้อมูลจากใบความรู้ประกอบ การอธิบายจากครูพร้อมเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามข้อสงสัยในเนื้อหาได้ 2. ตัวแทนนักเรียน 3 คน อธิบายเพื่อทดสอบความเข้าใจในเรื่อง บรรทัด 5 เส้น 3. ครูแจกใบงานที่ 1 เรื่อง บรรทัด 5 เส้น โดยนักเรียนจับคู่ร่วมกันลงมือทำใช้เวลาในการทำ ประมาณ 15 นาที 4. นักเรียนออกมานำเสนอผลงานตามใบงาน เรื่อง บรรทัด 5 เส้น มา 2 - 3 คู่ พร้อมเปิดโอกาส ให้นักเรียนร่วมกันตอบคำถามตามข้อสงสัยในใบงานที่นักเรียนนำเสนอ ขั้นสรุป ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปเนื้อหา เรื่อง บรรทัด 5 เส้นนักเรียนสรุปความรู้ที่ได้เรียน จดบันทึก ลงในสมุดแล้วให้นักเรียนนำไปต่อยอดความรู้จากแหล่งต่าง ๆ แล้วนำมาประยุกต์ใช้กับตัวเองได้และสามารถนำ ความรู้นั้นไปถ่ายทอดให้ผู้อื่นได้อย่างถูกต้อง สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ 1. ใบความรู้เรื่อง บรรทัด 5 เส้น 2. สื่อวิดีทัศน์ 3. ห้องดนตรี

3 กระบวนการวัดและการประเมินผล เครื่องมือ 1. แบบสังเกตการมีส่วนร่วมและสนใจในการทำงาน 2. ใบงาน เรื่อง บรรทัด 5 เส้น วิธีการ 1. สังเกตพฤติกรรม 2. ตรวจใบงาน เกณฑ์ 1. ผ่านเกณฑ์ 70% 2. ผ่านเกณฑ์ 70%

4

5

6 เส้นที่ 5 เส้นที่ 4 ช่องที่ 4 เส้นที่ 3 ช่องที่ 3 เส้นที่ 2 ช่องที่ 2 เส้นที่ 1 ช่องที่ 1 ใบความรู้เรื่อง บรรทัด 5 เส้น บรรทัด 5 เส้น คือ เส้นตรงที่ขีดขนานกันตามยาว 5 เส้น ระยะห่างของแต่ละเส้นจะเท่ากัน ใช้สำหรับบันทึก ตัวโน้ตเพื่อแสดงระดับสูง - ต่ำของเสียง นอกจากบรรทัด 5 เส้น ซึ่งใช้เป็นหลักในการบันทึกตัวโน้ตแล้ว ยังมีเส้นสั้น ๆ ที่ใช้ขีดบรรทัด 5 เส้น หรือ เหนือบรรทัด 5 เส้น หรือเส้นสั้น ๆ ที่ขีดเฉพาะตัวโน้ต ใช้สำหรับการบันทึกตัวโน้ตที่มีระดับเสียงที่สูงขึ้น หรือต่ำกว่าบรรทัด 5 เส้น เรียกเส้นสั้น ๆ นี้ว่า เส้นน้อย ใบงานที่ 1 เส้นน้อย เส้นน้อย

7 เรื่อง บรรทัด 5 เส้น 1. จงอธิบายความหมายของ บรรทัด 5 เส้น ............................................................................................................................. .......................... ....................................................................................................................................................... 2. จงอธิบายความหมายของ เส้นน้อย ............................................................................................................................. .......................... ..................................................................................................................................................... .. ...................................................................................................................... ................................. 3. ให้นักเรียนบอกตำแหน่งเส้นและช่อง ลงในบรรทัด 5 เส้น 4. ให้นักเรียนตั้งคำถาม เกี่ยวกับบรรทัด 5 เส้น มาตามจำนวนข้อที่กำหนด 4.1...................................................................................................................... ............ 4.2.......................................................................................................................... ........ 4.3......................................................................................................... ......................... 5. จงบอกประโยชน์ของบรรทัด 5 เส้น ตามที่นักเรียนเข้าใจ .................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... .............................................. ..................................................................................................... ............................................................................... ........................................................................................................................................................... ......................... ชื่อ-สกุล…………………………………………………………………………เลขที่………………ชั้น……………………….

8 แบบสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาชั้นปีที่ 1 แบบสังเกตพฤติกรรมในชั้นเรียน เกณฑ์คะแนน 4 = ดีมาก อยู่ในเกณฑ์ 75 - 100% ลงชื่อ............................................. 3 = ดี อยู่ในเกณฑ์ 50 - 75% (..........................................) 2 = ปานกลาง อยู่ในเกณฑ์ 25 - 50% ผู้ประเมิน 1 = ปรับปรุง อยู่ในเกณฑ์ 25% ………/………./…… ลำ ดับ ชื่อ-สกุล (นักเรียน) พฤติกรรม เข้าเรียน รวม หมายเหตุ (1) ส่งงาน (1) มีส่วนร่วม (1) ความสนใจ /ตั้งใจ (1) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 19 20

8 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 2 กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ (ดนตรี) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 หน่วยการเรียนรู้ที่1 โน้ตและเครื่องหมายสัญลักษณ์ทางดนตรี เวลา 9 ชั่วโมง เรื่อง เครื่องหมายและสัญลักษณ์ดนตรีสากล เวลา 2 ชั่วโมง วันที่สอน วันจันทร์ ที่29 เดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2566 โรงเรียนเทศบาล 5 สีหรักษ์วิทยา มาตรฐานการเรียนรู้ ศ 2.1 เข้าใจและแสดงออกทางดนตรีอย่างสร้างสรรค์ วิเคราะห์ วิพากษ์วิจารณ์คุณค่าดนตรีถ่ายทอด ความรู้สึก ความคิดต่อดนตรีอย่างอิสระ ชื่นชม และประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน ตัวชี้วัด ม.1 (1/1) อ่าน เขียน ร้องโน้ตไทยและโน้ตสากล สาระสำคัญ เครื่องหมายและสัญลักษณ์ในทางดนตรีสากลมีความสำคัญและเป็นพื้นฐานในการปฏิบัติตามตัวโน้ตได้ สามารถอ่าน เขียน และร้องตามโน้ตสากล โดยใช้ตัวอย่างฝึกปฏิบัติโน้ตสากลในกุญแจซอลและฟาในบันไดเสียง C Major จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. นักเรียนสามารถบอกเครื่องหมายและสัญลักษณ์ในดนตรีสากลได้(K) 2. อ่านและเขียนเครื่องหมายและสัญลักษณ์ในดนตรีสากลได้(P) 3. นักเรียนตั้งใจฟังเวลาครูสอนในชั้นเรียน (A) สาระการเรียนรู้ 1. เครื่องหมายและสัญลักษณ์ทางดนตรีสากล 2. โน้ตสากลในกุญแจซอลและฟาในบันไดเสียง C Major

9 สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 1. ความสามารถในการคิด 2. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1. มีวินัย 2. มุ่งมั่นในการทำงาน ภาระงาน/ชิ้นงาน ใบงาน คำถามสำคัญ นักเรียนรู้ไหมว่าเครื่องหมายและสัญลักษณ์ในทางดนตรีสากลมีอะไรบ้าง กระบวนการจัดการเรียนรู้ ขั้นนำ 1. ครูเปิดภาพบรรทัดห้าเส้นบนจอทีวีแล้วถามนักเรียนว่าโน้ตดนตรีสากลบรรทัดห้าเส้น มีไว้สำหรับอะไร 2. ครูอธิบายขยายความเข้าใจของนักเรียน แล้วเขียนตัวโน้ตสากล 2 - 3 ตัว เพื่อยกตัวอย่าง ให้นักเรียนดูก่อนเข้าสู่เนื้อหาของบทเรียน ขั้นสอน 1. นักเรียนศึกษาเครื่องหมายและสัญลักษณ์ที่ใช้ในดนตรีสากล จากสื่อที่ครูเปิด 2. ให้นักเรียนทำใบงานที่ 2 เรื่อง เครื่องหมายและสัญลักษณ์ในดนตรีสากล 3. นักเรียนแต่ละคนจับคู่กับเพื่อน แล้วผลัดกันเล่าความรู้ที่ได้จากการศึกษาและแลกเปลี่ยน ใบงานที่ 2 เพื่อเปรียบเทียบคำตอบ 4. ตัวแทนนักเรียน 2 - 3 คู่ ออกมานำเสนอใบงานที่ 2 หน้าชั้นเรียน แล้วให้เพื่อนคู่อื่น ๆ ช่วยกัน ตรวจสอบความถูกต้อง ขั้นสรุป ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปเรื่องเกี่ยวกับเครื่องหมายและสัญลักษณ์ที่ใช้ในดนตรีสากล

10 สื่อ/แหล่งเรียนรู้ 1. สื่อ เรื่อง เครื่องหมายและสัญลักษณ์ในดนตรีสากล 2. ใบงานที่ 2 เรื่อง เครื่องหมายและสัญลักษณ์ในดนตรีสากล 3. ห้องดนตรี กระบวนการวัดและการประเมินผล เครื่องมือ 1. ใบงาน 2. แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล วิธีการ 1. ตรวจใบงาน 2. สังเกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล เกณฑ์ 1. ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ 2. ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์

11

12

13 เครื่องหมายและสัญลักษณ์ในดนตรีสากล 1. บรรทัดห้าเส้น (Staff Line) เป็นสัญลักษณ์ทางดนตรีที่ผู้เรียนดนตรีสากลควรทราบต่อจากตัวโน้ต และตัวหยุด เป็นสิ่งที่แสดงว่าตัวโน้ตที่บันทึกลงในบรรทัดห้าเส้นนี้มีเสียงระดับใด เสียงสูงหรือต่ำกว่า ตัวโน้ตตัวอื่น ๆ หรือไม่ ลักษณะของบรรทัดห้าเส้นหรือเส้นบันทึกโน้ตเป็นเส้นตรงแนวนอน 5 เส้นที่ขนานกัน และมี ระยะห่างเท่า ๆ กัน ใช้สำหรับบันทึกได้ทั้งตัวโน้ตและตัวหยุด วิธีนับเส้นและช่องจะนับจากข้างล่างขึ้นไปหาข้างบน ดังนี้ เส้นที่ ช่องที่ นอกจากบรรทัดห้าเส้นซึ่งใช้เป็นหลักในการบันทึกตัวโน้ตและตัวหยุดแล้ว ยังมีเส้นที่ใช้ขีดใต้บรรทัด ห้าเส้น หรือเหนือบรรทัดห้าเส้น เป็นเส้นสั้น ๆ ที่ขีดใช้เฉพาะตัวโน้ตที่มีระดับเสียงต่ำกว่า หรือมีระดับเสียง สูงกว่าเส้นที่ปรากฏในบรรทัดห้าเส้น เรียกเส้นสั้น ๆ นี้ว่า “เส้นน้อย” (Ledger Line) 2. ลักษณะตัวโน้ตและตัวหยุด 1) ตัวโน้ต คือ เครื่องหมายที่ใช้บันทึกแสดงความสั้น-ยาวของเสียง อัตราความสั้น-ยาวของตัวโน้ต จะมีกี่จังหวะนั้นจะขึ้นอยู่กับเครื่องหมายกำหนดจังหวะ ลักษณะของตัวโน้ตที่พบโดยทั่วไปมีลักษณะ ดังนี้ เสียงดนตรี เรียกว่า ตัวกลม มีอัตราความยาวของเสียงยาวที่สุด เรียกว่า ตัวขาว มีอัตราความยาวของเสียงเป็นครึ่งหนึ่งของตัวกลม เรียกว่า ตัวดำ มีอัตราความยาวของเสียงเป็นครึ่งหนึ่งของตัวขาว 5 4 3 2 1 4 3 2 1 เส้นน้อย เส้นน้อย

14 เรียกว่า ตัวเขบ็ตหนึ่งชั้น มีอัตราความยาวของเสียงเป็นครึ่งหนึ่งของตัวดำ เรียกว่า ตัวเขบ็ตสองชั้น มีอัตราความยาวของเสียงเป็นครึ่งหนึ่งของตัวเขบ็ตหนึ่งชั้น เรียกว่า ตัวเขบ็ตสามชั้น มีอัตราความยาวของเสียงเป็นครึ่งหนึ่งของตัวเขบ็ตสองชั้น ตัวโน้ตที่กล่าวมาข้างต้น สามารถแตกค่าออกเป็น 2 จำนวนเสมอ การเปรียบเทียบอัตราความยาวของเสียงของตัวโน้ต การเขียนโน้ตตัวเขบ็ต ในกรณีที่ตัวโน้ตเรียงต่อกัน นิยมเขียน ดังนี้ เขียนเป็น เขียนเป็น เขียนเป็น เขียนเป็น

15 2) ตัวหยุดหรือเครื่องหมายพักเสียง คือ เครื่องหมายที่ทำให้เสียงเงียบหรือหยุดชั่วคราว แต่จังหวะ ยังคงดำเนินต่อเนื่องไป จะหยุดนานเท่าใดนั้นขึ้นอยู่กับลักษณะของตัวหยุด ลักษณะและอัตราความยาว ของตัวหยุด มีดังนี้ หยุดตัวกลม มีอัตรายาวที่สุด เทียบเท่ากับอัตราจังหวะของโน้ตตัวกลม หยุดตัวขาว มีอัตราเป็นครึ่งหนึ่งของหยุดตัวกลม เทียบเท่ากับอัตราจังหวะของโน้ตตัวขาว หยุดตัวดำ มีอัตราเป็นครึ่งหนึ่งของหยุดตัวขาว เทียบเท่ากับอัตราจังหวะของโน้ตตัวดำ หยุดตัวเขบ็ตหนึ่งชั้น มีอัตราเป็นครึ่งหนึ่งของหยุดตัวดำ เทียบเท่ากับอัตราจังหวะของโน้ตตัวเขบ็ตหนึ่งชั้น หยุดตัวเขบ็ตสองชั้น มีอัตราเป็นครึ่งหนึ่งของหยุดตัวเขบ็ตหนึ่งชั้น เทียบเท่ากับอัตราจังหวะของโน้ตตัวเขบ็ตสองชั้น หยุดตัวเขบ็ตสามชั้น มีอัตราเป็นครึ่งหนึ่งของหยุดตัวเขบ็ตสองชั้น เทียบเท่ากับอัตราจังหวะของโน้ตตัวเขบ็ตสามชั้น หยุดตัวเขบ็ตสี่ชั้น มีอัตราเป็นครึ่งหนึ่งของหยุดตัวเขบ็ตสามชั้น เทียบเท่ากับอัตราจังหวะของโน้ตตัวตัวเขบ็ตสี่ชั้น 3. เครื่องหมายกำกับบรรทัด เครื่องหมายกำกับบรรทัด โน้ตสากลที่บันทึกลงในบรรทัด 5 เส้น ที่อยู่ในตำแหน่งหรือในระดับ ต่างกัน จะมีชื่อเรียกหรืออ่านออกเสียงต่างกัน การอ่านออกเสียงตัวโน้ตในบรรทัด 5 เส้น อ่านออกเสียง เป็น โด (Do) เร (Re) มี (Mi) ฟา (Fa) ซอล (Sol) ลา (La) ที (Ti) ตำแหน่งของตัวโน้ตที่อ่านออกเสียง ต่างกันนี้ ถูกกำหนดโดยเครื่องหมายกำกับบรรทัดซึ่งเรียกว่า “กุญแจ” (Clef) กุญแจที่ผู้เรียนควรทราบในระดับชั้นเรียนนี้ คือ กุญแจซอล (G Clef) และ กุญแจฟา (F Clef) 1) กุญแจซอล คือ เครื่องหมายที่กำหนดเสียงของตัวโน้ตในบรรทัด 5 เส้นให้อ่านออกเสียงเป็น โด เร มี ฟา ซอล ลา ที โด มีตำแหน่งเสียงคงที่ โดยยึดเสียง ซอล เป็นหลัก

16 ลักษณะของกุญแจซอลเป็นดังนี้ กุญแจซอลบันทึกหัวกุญแจคาบเส้นที่ 2 ของบรรทัด 5 เส้น ตัวโน้ตทุกลักษณะที่บันทึก คาบเส้นที่ 2 อ่าน ออกเสียง ซอล ทั้งหมด เสียงอื่น ๆ ก็ลำดับต่อเนื่องกันไปทั้งทางสูงและทางต่ำ ดังนี้ ซอล ลา ที โด เร มี ฟา ซอล ลา ที โด เร มี ฟา ซอล ลา ที โด เร 2) กุญแจฟา คือ เครื่องหมายที่กำหนดเสียงของตัวโน้ตในบรรทัด 5 เส้น ให้อ่านออกเสียงเป็น โด เร มี ฟา ซอล ลา ที โด มีตำแหน่งเสียงคงที่โดยยึดเส้นเสียง ฟา เป็นหลัก ลักษณะของกุญแจฟาเป็นดังนี้ กุญแจฟาบันทึกหัวกุญแจคาบเส้นที่ 4 ของบรรทัด 5 เส้น ตัวโน้ตทุกลักษณะที่บันทึกเส้นที่ 4 อ่านออกเสียง ฟา ทั้งหมด เสียงอื่น ๆ ก็ลำดับต่อเนื่องกันไปทั้งทางสูงและทางต่ำ ดังนี้ ความสัมพันธ์ระหว่างบรรทัด 5 เส้น กุญแจซอล และกุญแจฟา อาจเขียนเป็นบรรทัดรวมใหญ่ (Great Staff) ได้ ดังนี้ มี ฟา ซอล ลา ที โด เร มี ฟา ซอล ลา ที โด 4. เครื่องหมาย (Signs) ทางดนตรี ในกิจกรรมดนตรีสากล ทั้งการอ่าน การเขียน การขับร้องและการปฏิบัติเครื่องดนตรีต้องเกี่ยวข้อง กับเครื่องหมายเป็นจำนวนมาก เครื่องหมายทางดนตรีที่ผู้เรียนควรทราบเบื้องต้น คือ เครื่องหมายแปลง เสียง เป็นเครื่องหมายที่ทำให้เสียงของตัวโน้ตสูงขึ้นหรือต่ำลงครึ่งเสียง ตามปกติใช้เขียนหน้าตัวโน้ต ที่ต้องการแปลงเสียง มีดังนี้ 1) ชาร์ป (sharp) ใช้สัญลักษณ์ คือ เครื่องหมายที่ใช้แปลงเสียงตัวโน้ตให้สูงขึ้นกว่าเสียง ปกติครึ่งเสียง 2) แฟลต (flat) ใช้สัญลักษณ์ คือ เครื่องหมายที่ใช้แปลงเสียงตัวโน้ตให้ต่ำลงกว่าเสียงปกติ ครึ่งเสียง

17 3) เนเจอรัล (natural) ใช้สัญลักษณ์ คือ เครื่องหมายที่ใช้แปลงสภาพของตัวโน้ตที่เคยถูก เครื่องหมายชาร์ป หรือแฟลต บังคับเสียงให้สูงขึ้นหรือต่ำลงกว่าปกติไว้แล้วให้กลับเป็นเสียงเดิม การเรียกชื่อตัวโน้ตที่ถูกแปลงเสียงด้วยเครื่องหมายชาร์ปหรือแฟลตนั้น ให้คงเรียกชื่อเดิม แต่ต่อท้ายด้วยคำว่า “ชาร์ป” หรือ “แฟลต” เช่น ซอลชาร์ป ซอลแฟลต ซอลเนเจอรัล

18 ใบงาน เครื่องหมายและสัญลักษณ์ในดนตรีสากล ตอนที่ 1 คำชี้แจง : ให้นักเรียนเขียนเครื่องหมายและสัญลักษณ์ทางดนตรีสากลตามที่หัวข้อกำหนด 1. กุญแจซอล 2. กุญแจฟา ตอนที่ 2 คำชี้แจง : ให้นักเรียนบันทึกตัวโน้ตลงในบรรทัดห้าเส้นจนถึงเส้นน้อยในบรรทัดเสียงกุญแจซอล พร้อมระบุชื่อ ตัวโน้ตแต่ละตัว

19 แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล คำชี้แจง : ให้ผู้สอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียน แล้วขีด ลำดับ ที่ ชื่อ-สกุล ของผู้รับการประเมิน ความตั้งใจ ในการทำงาน ความ รับผิดชอบ การตรงต่อ เวลา ความสะอาด เรียบร้อย ผลสำเร็จ ของงาน รวม 20 คะแนน 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 ลงชื่อ.....................................................ผู้ประเมิน ……………/…………………/……………. เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอให้ 4 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมน้อยครั้ง ให้ 1 คะแนน

20 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 3 กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ (ดนตรี) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 โน้ต และเครื่องหมายสัญลักษณ์ทางดนตรี เวลา 9 ชั่วโมง เรื่อง การปฏิบัติจังหวะ เวลา 2 ชั่วโมง วันที่สอน วันจันทร์ ที่5 เดือนมิถุนายน พ.ศ. 2566 โรงเรียนเทศบาล 5 สีหรักษ์วิทยา มาตรฐานการเรียนรู้ ศ 2.1 เข้าใจและแสดงออกทางดนตรีอย่างสร้างสรรค์ วิเคราะห์ วิพากษ์วิจารณ์คุณค่าดนตรีถ่ายทอด ความรู้สึก ความคิดต่อดนตรีอย่างอิสระ ชื่นชม และประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน ตัวชี้วัด ม.1 (1/1) อ่าน เขียน ร้องโน้ตไทยและโน้ตสากล สาระสำคัญ การเป็นนักดนตรีหรือนักร้องจะต้องปฏิบัติทำนองในส่วนของตนเองให้ถูกต้องกับจังหวะที่เพลงกำหนดให้ จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. นักเรียนสามารถบอกความหมายของจังหวะได้ (K) 2. นักเรียนสามารถปฏิบัติจังหวะหลักและตามตัวโน้ตได้ (P) 3. นักเรียนตั้งใจฟังเวลาครูสอนในชั้นเรียน (A) สาระการเรียนรู้ 1. ความหมายของจังหวะหลัก 2. การปฏิบัติจังหวะตามตัวโน้ต สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 1. ความสามารถในการคิด 2. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต

21 คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1. มีวินัย 2. มุ่งมั่นในการทำงาน ภาระงาน/ชิ้นงาน ใบงาน คำถามสำคัญ นักเรียนรู้ไหมว่าจังหวะมีความสำคัญกับนักดนตรีอย่างไร กระบวนการจัดการเรียนรู้ ขั้นนำ 1. ครูกล่าวทักทาย เช็คชื่อนักเรียนและสุ่มถามนักเรียน 3-4 คน ว่าการปฏิบัติจังหวะ มีความสำคัญกับนักดนตรีอย่างไร 2. ครูตอบคำถามกับนักเรียน ว่า นักดนตรีและนักร้องต้องมีจังหวะในตัวเอง โดยนักดนตรีจะมี การปฏิบัติจังหวะตามตัวโน้ตดนตรี ส่วนนักร้องจะปฏิบัติตามจังหวะหลัก วันนี้เราจะมาเรียนเรื่อง การปฏิบัติ จังหวะกัน ขั้นสอน 1. ครูเปิดเพลงจังหวะปานกลางที่เป็นอัตรา 4/4 ให้นักเรียนสังเกตดูเท้าของครู 2. ครูอธิบายว่าการปฏิบัติเมื่อสักครูนี้เป็นการปฏิบัติจังหวะหลัก โดยครูจะตบเท้าตามความเร็ว ของเพลง 3. ครูสุ่มนักเรียน 3-4 คนมาสาธิตให้เพื่อนดู โดยครูจะสอนท่าเตรียมคือ ยืนตรงยกปลายเท้าขวา ขึ้น 45 องศา จากนั้นครูจะให้นักเรียนทั้งห้องตบมือเป็นจังหวะ 4/4 ความเร็วปานกลาง โดยก่อนจะปฏิบัติต้องนับ มาก่อน 2 จังหวะคือ 3 4 ก่อน จากนั้นให้นักเรียนหน้าชั้นตบเท้าตามจังหวะของเพื่อนในห้องนับ (3 4) 1 2 3 4 ส่วนจังหวะยกเท้าให้พูดคำว่าและ เช่น 1 และ 2 และ 3 และ 4 และ 1 4. ครูแจกใบความรู้ให้นักเรียน 5. ครูอธิบายการปฏิบัติตามตัวโน้ต ว่าการปฏิบัติตามตัวโน้ตต้องใช้การปรบมือตามลักษณะของ ตัวโน้ตที่บันทึกให้สัมพันธ์กับการตบเท้าหลักอย่างที่เคยปฏิบัติมา 6. ครูสาธิต การปฏิบัติโน้ตตัวกลม ตัวขาว ตัวดำ และเขบ็ต 1 ชั้น ให้นักเรียนดู 7. ครูให้นักเรียนหน้าชั้นปฏิบัติโน้ต ตัวกลม ตัวขาว ตัวดำ และเขบ็ต 1 ชั้นโดยท่าเตรียม จากนั้น ครูจะให้นักเรียนทั้งห้องตบมือเป็นจังหวะ 4/4 ความเร็วปานกลาง โดยก่อนจะปฏิบัติต้องนับมาก่อน 2 จังหวะ คือ 3 4 ก่อน จากนั้นให้นักเรียนหน้าชั้นตบเท้าตามจังหวะตามตัวโน้ต ตัวกลม ตัวขาว ตัวดำ และเขบ็ต

22 8. ครูให้นักเรียนแบ่งกลุ่มสอบปฏิบัติโดยเป็น 4 กลุ่ม ขั้นสรุป ครูสรุปเนื้อหาเรื่องการปฏิบัติจังหวะคือการปฏิบัติจังหวะจังหวะในส่วนของตนเองให้ถูกต้อง ไพเราะกลมกลืนกับจังหวะหลักที่เพลงกำหนดให้ จังหวะแบ่งออกเป็น 2 ส่วนด้วยกันคือ 1. การปฏิบัติจังหวะหลัก 2. การปฏิบัติจังหวะตามโน้ต สื่อ/แหล่งเรียนรู้ 1. ใบความรู้ 2. Mp3 กระบวนการวัดและการประเมินผล เครื่องมือ 1. ใบงานอธิบายความหมายจังหวะ 2. แบบประเมินการปฏิบัติค่าโน้ต วิธีการ 1. ตรวจใบงาน 2. ประเมินการปฏิบัติค่าโน้ต เกณฑ์ 1. ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ 2. ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์

23

24

25 ใบความรู้เรื่อง การปฏิบัติจังหวะ จังหวะ (Rhythm) เป็นส่วนประกอบของงานศิลปะในทุกสาขาแม้แต่ในสาขาดนตรี และนาฏกรรม ซึ่งจะมีจังหวะของเสียงที่เกิดจากการเรียบเรียงเสียงประสานเสียงสูงต่ำ จังหวะของการเต้นรำ การเคาะ วัสดุต่าง ๆ หรือในสาขาวรรณกรรม โคลง ฉันท์ กาพย์ กลอน จะมีระเบียบบังคับของจังหวะในแต่ล่ะบท แต่ละท่อน การอ่านออกเสียงต้องให้เป็นไปตามจังหวะทั้งนั้น จังหวะ จึงอาจหมายถึงความเคลื่อนไหวอย่างต่อเนื่อง หรือการเคลื่อนไหวที่หยุดเป็นช่วง ๆ เน้นเป็น ระยะในทางทัศนศิลป์ จังหวะเกิดจาก การเว้นระยะ ความห่าง หรือการซ้ำจากรูปแบบปกติที่มีช่วง ระยะเท่า ๆ กัน มาเป็นรูปแบบที่ซับซ้อนขึ้น ของทัศนธาตุ (Visual Elements) เช่น เส้น รูปร่าง รูปทรง สี ที่ทำให้เกิดการเคลื่อนไหว (Movement) ที่สัมผัสได้ทางสายตา เราจึงพอจะบอกได้ว่าจังหวะก็คือการซ้ำ ของทัศนธาตุในงานศิลปะนั่นเอง 1. การปฏิบัติจังหวะหลัก จังหวะหลัก (ใช้จังหวะปกติ เป็นแบบฝึก) เป็นจังหวะที่นักดนตรีและนักร้องจะต้องปฏิบัติอยู่ ในกรอบอันเดียวกันตามความเร็วที่กำหนดไว้ในเพลง Moderato (ความเร็วปานกลาง) ท่าเตรียม ( 3 – 4 – ) ( 1 – 2 – 3 – 4 – )

26 ข้อสังเกต ก่อนการปฏิบัติจังหวะหลักทุกครั้ง ต้องอยู่ในท่าเตรียม และตบเท้าตามความเร็วที่กำหนดให้ ในจังหวะนับมาก่อน (3- 4-) เสมอ 2. การปฏิบัติจังหวะตามตัวโน้ต การปฏิบัติจังหวะตามตัวโน้ต (ใช้จังหวะปกติ เป็นแบบฝึก) โดยใช้การตบมือตามลักษณะของ ตัวโน้ตที่บันทึกให้สัมพันธ์กับการตบเท้าจังหวะหลักอย่างที่เคยปฏิบัติมา ท่าเตรียมและนับมาก่อน 2 จังหวะ (3-4-) ยังคงปฏิบัติเช่นเดียวกับการปฏิบัติจังหวะหลัก 1) โน้ตตัวกลม จังหวะตามโน้ต ข้อสังเกต 1. มีโน้ต 1 ตัว ตบมือ 1 ครั้ง 2. ตบมือในจังหวะที่ 1 แล้วค้างไว้ถึงจังหวะที่ 4 3. ยกมือในจังหวะยกเท้าของจังหวะที่ 4 เพื่อเตรียมตบมือตามโน้ตตัวต่อไป 2) โน้ตตัวขาว จังหวะตามโน้ต ท่าเตรียมและนับมาก่อน 2 จังหวะ (3-4-) ยังคงปฏิบัติเช่นเดียวกับการปฏิบัติจังหวะหลัก ( 1 – 2 – 3 – 4 – ) 1 & 2 & 3 & 4 &

27 ข้อสังเกต 1. มีโน้ต 2 ตัว ตบมือ 2 ครั้ง 2. ตบมือครั้งที่ 1 ในจังหวะที่ 1 ตบมือครั้งที่ 2 ในจังหวะที่ 3 3. ยกมือในจังหวะยกเท้าของจังหวะที่ 2 และ 4 เพื่อเตรียมตบมือตามโน้ตตัวต่อไป 3) โน้ตตัวดำ จังหวะตามโน้ต ท่าเตรียม และนับมาก่อน 2 จังหวะ (3-4-) ยังคงปฏิบัติเช่นเดียวกับการปฏิบัติจังหวะหลัก ข้อสังเกต 1. มีโน้ต 4 ตัว ตบมือ 4 ครั้ง 2. ตบมือทุกครั้งที่นับ 1 2 3 4 (ตบมือพร้อมๆ กับตบเท้า) 3. ยกมือในจังหวะยกเท้าของจังหวะที่ 4 เพื่อเตรียมตบมือตามโน้ตตัวต่อไป 4) โน้ตตัวเขบ็ต 1 ชั้น จังหวะตามโน้ต ท่าเตรียม และนับมาก่อน 2 จังหวะ (3-4-) ยังคงปฏิบัติเช่นเดียวกับการปฏิบัติจังหวะหลัก 1 & 2 & 3 & 4 & 1 & 2 & 3 & 4 &

28 ข้อสังเกต 1. มีโน้ต 8 ตัว ตบมือ 8 ครั้ง 2. ตบมือทุกครั้งที่ตบเท้าลง (เมื่อนับเลข) และยกเท้าขึ้น (เมื่อนับ &)

29 ใบงาน เรื่อง จังหวะ คำชี้แจง : ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปนี้ 1. นักเรียนคิดว่าจังหวะมีความสำคัญกับนักดนตรีมากน้อยแค่ไหน ตอบ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. จงบอกความหมายของคำว่า “จังหวะ” ตอบ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ชื่อ……………...........………………………………………………………..ชั้น………………………………..เลขที่

30 แบบสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาชั้นปีที่ 1 แบบสังเกตพฤติกรรมในชั้นเรียน เกณฑ์คะแนน 4 = ดีมาก อยู่ในเกณฑ์ 75 - 100% ลงชื่อ................................................ 3 = ดี อยู่ในเกณฑ์ 50 - 75% (.................................................) 2 = ปานกลาง อยู่ในเกณฑ์ 25 - 50% ผู้ประมิน 1 = ปรับปรุง อยู่ในเกณฑ์ 25% ………/………./……… ลำดับที่ ชื่อ-สกุล (นักเรียน) พฤติกรรม รวม หมายเหตุ เข้าเรียน (1) ส่งงาน (1) มีส่วนร่วม (1) ความสนใจ /ตั้งใจ (1) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

31 แบบประเมินการปฏิบัติค่าโน้ต เกณฑ์คะแนน 4 = ดีมาก อยู่ในเกณฑ์ 75 – 100% ลงชื่อ................................................ 3 = ดี อยู่ในเกณฑ์ 50 - 75% (.................................................) 2 = ปานกลาง อยู่ในเกณฑ์ 25 - 50% ผู้ประเมิน 1 = ปรับปรุง อยู่ในเกณฑ์ 25% ………/………./……… ที่ ชื่อ-สกุล (นักเรียน) เกณฑ์ ถูกต้อง รวม หมายเหตุ (1) ตรง จังหวะ (1) ชัดเจน (1) นับจังหวะได้ ถูกต้อง (1) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

32 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ (ดนตรี) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 โน้ต และเครื่องหมายสัญลักษณ์ทางดนตรี เวลา 9 ชั่วโมง เรื่อง อ่านและร้องโน้ตดนตรีไทย เวลา 2 ชั่วโมง วันที่สอน วันจันทร์ ที่12 เดือนมิถุนายน พ.ศ. 2566 โรงเรียนเทศบาล 5 สีหรักษ์วิทยา มาตรฐานการเรียนรู้ ศ 2.1 เข้าใจและแสดงออกทางดนตรีอย่างสร้างสรรค์ วิเคราะห์ วิพากษ์วิจารณ์คุณค่าดนตรีถ่ายทอด ความรู้สึก ความคิดต่อดนตรีอย่างอิสระ ชื่นชม และประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน ตัวชี้วัด ม.1 (1/1) อ่าน เขียน ร้องโน้ตไทยและโน้ตสากล สาระสำคัญ การเรียนรู้เกี่ยวกับเครื่องหมายและสัญลักษณ์ที่ใช้ในการบันทึกโน้ตเพลงไทย จะทำให้อ่าน เขียน และขับร้องเพลงไทยได้ถูกต้อง จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. นักเรียนสามารถบอกเครื่องหมายและสัญลักษณ์ที่ใช้ในการบันทึกโน้ตเพลงไทยได้(K) 2. นักเรียนสามารถ อ่าน เขียน และร้องตามโน้ตบทเพลงไทยได้(P) 3. นักเรียนตั้งใจเรียนเวลาครูสอนในชั้นเรียน (A) สาระการเรียนรู้ 1. เครื่องหมายและสัญลักษณ์ทางดนตรี 2. โน้ตบทเพลงไทย อัตราจังหวะสองชั้น สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 1. ความสามารถในการคิด 2. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต

33 คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1. มีวินัย 2. มุ่งมั่นในการทำงาน ภาระงาน/ชิ้นงาน ใบงาน คำถามสำคัญ นักเรียนรู้ไหมว่าเครื่องหมายและสัญลักษณ์ที่ใช้ในการบันทึกโน้ตเพลงไทยมีอะไรบ้าง กระบวนการจัดการเรียนรู้ ขั้นนำ 1. ครูกล่าวทักทาย เช็คชื่อและเขียนโน้ตเพลง เขมรไล่ควาย บนกระดานแล้วให้นักเรียนช่วยกัน บอกว่า สิ่งที่ครูนำมาให้ดูนี้คืออะไร และมีความสำคัญต่อการเล่นดนตรีไทยอย่างไร 2. ครูเฉลยคำตอบและอธิบายเชื่อมโยงเข้าสู่บทเรียน ขั้นสอน 1. นักเรียนศึกษาความรู้เรื่อง เครื่องหมายและสัญลักษณ์ทางดนตรี และเรื่อง โน้ตดนตรีไทย จากหนังสือเรียน 2. นักเรียนอ่านโน้ตเพลง เขมรไล่ควายให้นักเรียนฟัง 2-3 รอบ เพื่อให้นักเรียนสังเกตและจดจำ 3. นักเรียนแต่ละคนฝึกอ่านโน้ตเพลงเขมรไล่ควาย ตามแบบที่ครูสาธิตให้ดู 2-3 รอบ จนเกิดความเข้าใจ 4. นักเรียนฝึกร้องและเขียนโน้ตเพลงเขมรไล่ควาย โดยมีครูสังเกตการปฏิบัติกิจกรรมของ นักเรียน ขั้นสรุป ครูแนะนำเทคนิคเพิ่มเติมให้นักเรียนฝึกอ่าน เขียน และร้องตามโน้ตเพลงไทยให้เกิดความชำนาญ เพื่อนำไปปรับใช้ในกิจกรรมอื่น ๆ ต่อไป สื่อ/แหล่งเรียนรู้ 1. หนังสือเรียน ดนตรี-นาฏศิลป์ ม.1 2. โน้ตเพลงเขมรไล่ควาย

34 กระบวนการวัดและการประเมินผล เครื่องมือ 1. ใบงาน 2. แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล วิธีการ 1. ตรวจใบงาน 2. สังเกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล เกณฑ์ 1. ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 60 2. ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 60

35

36

37 เพลงเขมรไล่ควาย เ นอ เก น แ – – – ม – – ร ม ซ ม ร ด – ร – ด – – – – – – – – ม ร ด ล – ด – ร – – – – – – – ร – ร ร ร – ร – ร – – – ล – ด ด ด – – – ร – ด ด ด – – – ล – ม ร ด – ล – ด – – – – – – – – – ล ด ร – ม ซ ร ม ร ด ล – – – ด – – – – – ร – ด – – – ร – – ซ ม – – ร ด – ล ซ ล ด ม ร ด – – – ด – – – – – ด – ด – – – ด

38 ใบงาน เรื่อง เครื่องหมายและสัญลักษณ์ทางดนตรีไทย คำชี้แจง : ให้นักเรียนบรรจุ โน้ต ด ร ม ฟ ซ ล ท ลงในห้องข้อ 1 - 4 ตอบคำถามข้อ 5 1) ให้บรรจุโน้ตใน 1 ห้อง 1 ตัว 2) ให้บรรจุโน้ตใน 1 ห้อง 2 ตัว 3) ให้บรรจุโน้ตใน 1 ห้อง 3 ตัว 4) ให้บรรจุโน้ตใน 1 ห้อง 4 ตัว 5) เครื่องหมาย (.) อยู่ข้างบนตัวโน้ต และข้างล่างตัวโน้ต จะทำให้ตัวโน้ตตัวนั้นเป็นอย่างไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

39 แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล คำชี้แจง : ให้ผู้สอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียน แล้วขีด ✓ ลงในช่องที่ตรงกับระดับคะแนน ลงชื่อ....................................................ผู้ประเมิน .............. /.............. /.............. เกณฑ์การให้คะแนน ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 18 - 20 ดีมาก 14 - 17 ดี 10 - 13 พอใช้ ต่ำกว่า 10 ปรับปรุง ลำ ดับ ที่ ชื่อ-สกุล ของผู้รับการประเมิน ความตั้งใจ ในการ ทำงาน ความ รับผิดชอบ การตรงต่อ เวลา ความ สะอาด เรียบร้อย ผลสำเร็จ ของงาน รวม 20 คะแนน 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1

40 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 5 กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ (ดนตรี) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 โน้ต และเครื่องหมายสัญลักษณ์ทางดนตรี เวลา 9 ชั่วโมง เรื่อง โน้ตสากลในกุญแจซอล เวลา 2 ชั่วโมง วันที่สอน วันจันทร์ ที่19 เดือนมิถุนายน พ.ศ. 2566 โรงเรียนเทศบาล 5 สีหรักษ์วิทยา มาตรฐานการเรียนรู้ ศ 2.1 เข้าใจและแสดงออกทางดนตรีอย่างสร้างสรรค์ วิเคราะห์ วิพากษ์วิจารณ์คุณค่าดนตรีถ่ายทอด ความรู้สึก ความคิดต่อดนตรีอย่างอิสระ ชื่นชม และประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน ตัวชี้วัด ม.1 (1/1) อ่าน เขียน ร้องโน้ตไทยและโน้ตสากล สาระสำคัญ โน้ตสากลในกุญแจซอลแบ่งออกเป็น 2 ลักษณะคือ โน้ตที่อยู่ในช่องและโน้ตที่อยู่คาบเส้นจะบ่งบอก ระดับเสียงของโน้ตแต่ละระดับเสียงในการเล่นดนตรี จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. นักเรียนสามารถเข้าใจในลักษณะของโน้ตสากลในกุญแจซอลได้ (K) 2. นักเรียนสามารถอ่านเขียนและโน้ตสากลในกุญแจซอลได้ (P) 3. นักเรียนเรียนขณะครูสอนในชั้นเรียน (A) สาระการเรียนรู้ โน้ตสากลในกุญแจซอล สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 1. ความสามารถในการคิด 2. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต

41 คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1. มีวินัย 2. มุ่งมั่นในการทำงาน ภาระงาน/ชิ้นงาน ใบงาน คำถามสำคัญ นักเรียนรู้หรือไม่ว่าลักษณะของโน้ตสากลในกุญแจซอลเป็นอย่างไร กระบวนการจัดการเรียนรู้ ขั้นนำ 1. ครูนำรูปภาพโน้ตดนตรีสากลในบรรทัด 5 เส้นให้นักเรียนดูแล้วครูใช้ คำถามดังนี้ 1.1 นักเรียนเคยเห็นโน้ตดนตรีสากลไหมโน้ตสากลที่นักเรียนเห็นว่ามีลักษณะอย่างไร 1.2 นักเรียนคิดว่าการอ่านโน้ตสากลยากหรือไม่ ขั้นสอน 1. แจกใบความรู้เรื่องโน้ตสากลในกุญแจซอล และเขียนบรรทัด 5 เส้นกุญแจซอลบนกระดาน 2. อธิบายลักษณะของตัวโน้ตสากลในกุญแจซอลโดยระบุตำแหน่งของตัวโน้ต โด เร มี ฟา ซอล ลา ที โด ในบรรทัด 5 เส้น 3. นักเรียนอ่านโน้ต โดยเริ่มจากโน้ตที่อยู่คาบเส้น เริ่มจาก เส้นที่ 1 เสียง มี เส้นที่ 2 เสียซอล เส้นที่ 3 เสียง ที เส้นที่ 4 เสียง เร เส้นที่ 5 เสียง ฟา 4. นักเรียนอ่านโน้ต ที่อยู่ในช่อง เริ่มจาก ช่องที่ 1 เสียง ฟา ช่องที่ 2 เสียง ลา ช่องที่ 3 เสียง โด ช่องที่ 4 เสียง มี และครูอธิบายเพิ่มเติมสำหรับโน้ตที่ไม่ได้อยู่ในบรรทัด 5 เส้น 5. ครูแจกแบบฝึกหัดเรื่อง โน้ตสากลในกุญแจซอล แล้วให้นักเรียนทำ 6. ครูและนักเรียนร่วมกันเฉลยแบบฝึกหัด ขั้นสรุป 1. ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปโน้ตสากลในกุญแจซอล พร้อมเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถาม เพื่อความเข้าใจ 2. ครูฝากให้นักเรียนขยันอ่าน ขยันเขียน เพื่อที่จะได้เป็นประโยชน์ในการเล่นเครื่องดนตรี

42 สื่อ/แหล่งเรียนรู้ 1. ใบความรู้เรื่องโน้ตสากลในกุญแจซอล 2. แบบฝึกหัดโน้ตสากลในกุญแจซอล กระบวนการวัดและการประเมินผล เครื่องมือ 1. แบบประเมินการอ่านโน้ตสากลในกุญแจซอล 2. แบบฝึกหัด วิธีการ 1. ประเมินการอ่านตัวโน้ตในกุญแจซอล 2. ตรวจใบงาน เกณฑ์ 1. ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ 2. ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์