Manual Perkhidmatan Kesihatan Ibu Anak

ABC ISTILAH/SINGKATAN
ABM
ADR Alternatif Birthing Center (Pusat Bersalin Alternatif)
AN Anggaran Belanja Mengurus
BAKAS Alat Dalam Rahim
BPKK Antenatal
BP Set Unit bekalan air dan kebersihan alam sekeliling
BSSK Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
BF/MP Blood Pressure Set (Alat Pengukur Tekanan Darah)
BMI Borang Saringan Status Kesihatan
CH Blood Film for Malaria Parasit
C&P Body Mass Index
CD Child Health
COC Credentialing & Privileging
FBC Comunicable Dieases
FMS Combined Oral Contraceptive
FSH Full Blood Count
GP Family Medicine Specialist (Pakar Perubatan Keluarga)
GDM Follicle Stimulating Hormone
HIMS General Practicioner
HIV Gestational Diabetes Mellitus
JK Health Indormation System (sistem Maklumat Kesihatan)
JM Human Immunodeficiency Virus
KKM Jururawat Kesihatan
KIA Jururawat Masyarakat
KK Kementerian Kesihatan Malaysia
KD Klinik Ibu & Anak
K1M Klinik Kesihatan
KUP Klinik Desa
KJK Klinik Satu Malaysia
KZM Jawatan Khas Untuk Penyandang
KPAS Ketua Jururawat Kesihatan
KMAM Kurang Zat Makanan
LAM Kesihatan Pekerja dan Alam Sekitar
Kawalan Mutu Air Minum
Lactational Amenorrhoea Method

Manual Perkhidmatan Kesihatan Ibu & Anak
Bagi Anggota Kejururawatan di Perkhidmatan Kesihatan Awam

LH Luteinising Hormone
MCH Maternal & Child Health
MEC Medical Eligibility Criteria
NBOS National Blue Ocean Strategy
NGO Non Govement Organisation (Badan Bukan Kerajaan)
OKU Orang Kurang Upaya
O&G Obstetric & Gynaecology
OPD Out Patient Department
PJK Penyelia Jururawat Kesihatan
PHN Public Health Nurse
PKD Pejabat Kesihatan Daerah
PPK Pembantu Perawatan Kesihatan
POA Period of Amenorrhoea
POP Progesteron Only Pill
PP & K Pegawai Perubatan dan Kesihatan
PPH Post Partum Haemorrhage
STI Sexually Transmitted Infections
SISPEK Sistem Pengumpulan Maklumat Aktiviti Promosi Kesihatan
VDRL Venereal Disease Research Laboratory
Y/M Yang Menyelia

242 243

PENGHARGAAN

Setinggi-tinggi penghargaan dan ucapan terim kasih kepada semua yang terlibat dalam menghasilkan manual ini.

Penasihat: To’ Puan Dr. Safurah bt. Jaafar Dr. Zul Azwin bt. Zulkifli
Pengarah Bahagian Pembanginan Kesihatan Keluarga Ketua Penolong Pengarah
Kementerian Kesihatan Malaysia Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM

Dr. Faridah bt. Abu Bakar Pn. Mahawa bt. Abd. Manan
Timbalan Pengarah (Kesihatan Keluarga) Bahagian Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Kanan
Pembangunan Kesihatan Keluarga Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM
Kementerian Kesihatan Malaysia
Pn. Athnah bt. Sulaiman
Dr. Majdah bt. Mohamed Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Kanan
Ketua Penolong Pengarah Kanan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, BPKK,
KKM Pn. Chupia @ Jupiah bt. Guting
Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Kanan
Dr. Noraziah bt. Aboo Bakar Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM
Ketua Penolong Pengarah Kanan
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Pn. Noor Aini bt. Karimon
Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan
Dr. Rohana bt. Ismail Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM
Ketua Penolong Pengarah Kanan
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Pn. Lidwina bt. Edwin Amir
Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan
Dr. Aminah Bee bt. Mohd. Kassim Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM
Ketua Penolong Pengarah Kanan
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Pn. Wong Moi Lan
Pengajar Jururawat Kanan
Dr. Siti Zaleha bt. Sulaimen Kolej Sains Kesihatan Bersekutu Sg. Buloh, Selangor
Pakar Perubatan Keluarga
Klinik Kesihatan Merlimau, Melaka Pn. Chen Phaik Guan
Pengajar Jururawat Kesihatan Awam
Dr. Yusmawati bt. Mohd Yusof Kolej Sains Kesihatan Bersekutu Sg. Buloh, Selangor
Pakar Perubatan Keluarga
Klinik Kesihatan Seberang Jaya Pn. Norkiah bt. Arshat
Pulau Pinang Pengajar Jururawat Kesihatan Awam
Kolej Sains Kesihatan Bersekutu, Kota Kinabalu,
Dr. Lilawati bt. Ismail Sabah
Pakar Perubatan Keluarga
Klinik Kesihatan Hutan Melintang Pn Umi Kalsom bt. Abd. Rahman
PKD Hilir Perak, Perak Ketua Penolong Pengarah
Bahagian Kejururawatan, KKM
Dr. Rozita bt. Ab. Rahman
Ketua Penolong Pengarah Kanan Pn. Masnie bt. Baliran
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Ketua Penolong Pengarah
Bahagian Kejururawatan, KKM
Dr. Tuty Aridzan Irdawati bt. Mohsin
Ketua Penolong Pengarah Kanan Pn. Farah bt. Abdullah
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan
Unit Perkhidmatan Kesihatan Orang Asli,
Dr. Siti Habsah bt. Abdul Halim Pejabat TKPK (Kesihatan Awam), KKM
Ketua Penolong Pengarah
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Pn. Norazlina bt. Mohd Sab
Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan
Dr. Amy Nur Diyana bt. Mohamed Nasir Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM
Ketua Penolong Pengarah
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Pn. Rajeswary a/p N.Marie
Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM

Manual Perkhidmatan Kesihatan Ibu & Anak
Bagi Anggota Kejururawatan di Perkhidmatan Kesihatan Awam

Pn. Puah Hooi Meng Pn. Fatimah bt. Abu Bakar
Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Penyelia Jururawat Kesihatan
Klinik Kesihatan Taiping, PKD Larut Matang & Selama, Bahagian Pembangunan Kesihatan, KKM
Perak
Pn. Norasmah bt. Hakim
Pn. S. Kalyani a/p Sangaran Penyelia Jururawat Kesihatan
Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Klinik Kesihatan Kepala Batas
PKD Kuala Pilah, Negeri Sembilan PKD Seberang Prai Utara, Pulau Pinang

Pn. Munah bt. Abd. Rahman Pn. Diwi Murni bt. Mohd. Yusof
Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Penyelia Jururawat Kesihatan
JKN Pahang Klinik Kesihatan Batu Pahat, Johor

Pn. Noorhiyati bt. Ayoob Pn. Juwita bt. Abu Talib @ A. Hamid
Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Penyelia Jururawat Kesihatan
PKD Kepala Batas, Kedah JKN Johor

Pn. Norlela bt. Hassan Pn. Jameah bt. Megat Sahabudin
Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Ketua Jururawat Kesihatan
PKD Tampin, Negeri Sembilan Klinik Kesihatan Bota Kiri, PKD Perak Tengah, Perak

Pn. Narry Lwi Pn. Sharifah Hasliza bt. Syed Harun
Penyelia Jururawat Kesihatan Ketua Jururawat Kesihatan
Klinik Kesihatan Bukit Kuda, PKD Klang, Selangor JKN Pulau Pinang

Pn. Rohayati bt. Ibrahim Pn. Zalelawati bt. Zainuddin
Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Penyelia Jururawat Kesihatan
PKD Kangar, Perlis JKN Selangor

Pn. Hassmah bt. Yussof Pn. Sarimah bt. Ibrahim
Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Penyelia Jururawat Kesihatan
PKD Tanah Merah, Kelantan Klinik Kesihatan Kapar, PKD Klang, Selangor

Pn Tay Yock Moy Pn. Roszlita bt. Musman
Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Ketua jururawat Kesihatan
JKN Negeri Sembilan Klinik Kesihatan Sg. Tengi, PKD Kuala Selangor,
Selangor
Pn. Manuela Sodoi
Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan’ Pn. Norhafishah bt. Abu Hassan
PKK Penampang, Sabah Penyelia Jururawat Kesihatan
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM
Pn. Khamisah Barukang
Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Pn. Teressa Mansai
Klinik Kesihatan WP Labuan Penyelia Jururawat Kesihatan
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM
Pn. Maimunah bt. Hamid
Penyelia Jururawat Kesihatan Pn. Suzana bt. Kipli
KKIA Batu Gajah, PKD Kinta, Perak Ketua Jururawat Kesihatan
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM
Pn. Namishah bt. Kamaruddin
Penyelia Jururawat Kesihatan Pn. Rosinah bt. Hashim
PKD Manjung, Perak Ketua Jururawat Kesihatan
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM

244 245

EDITOR

Pn. Noor Aini bt. Karimon
Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan, Sektor Kesihatan Ibu,

Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM
Pn. Chupia @ Jupiah bt. Guting

Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Kanan, Sektor Kanak-kanak,
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM
Pn. Lidwina bt. Edwin Amir

Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan, Sektor Kanak-kanak,
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM

Manual Perkhidmatan Kesihatan Ibu & Anak
Bagi Anggota Kejururawatan di Perkhidmatan Kesihatan Awam

246 247

[email protected]

Bahagian PEMBANGUNAN KESIHATAN KELUARGA
Kementerian kesihatan malaysia

Aras 7 & 8, Blok E10, Kompleks E,
Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan,

62590 Putrajaya
03- 8883 3888 03-8888 6150

[email protected]
Manual Perkhidmatan Kesihatan Ibu & Anak
Bagi Anggota Kejururawatan di Perkhidmatan Kesihatan Awam