24. occupation 3. 31002

หนงั สือเรียนสาระการประกอบอาชีพ

รายวชิ า ทกั ษะการขยายอาชีพ

(อช31002)

ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย
(ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560)

หลกั สูตรการศึกษานอกระบบระดบั การศึกษาข้นั พ้ืนฐาน
พทุ ธศกั ราช 2551

สานกั งานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั
สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ
กระทรวงศึกษาธิการ

ห้ามจาหน่าย

หนงั สือเรียนเลม่ น้ีจดั พิมพด์ ว้ ยเงินงบประมาณแผน่ ดินเพอ่ื การศึกษาตลอดชีวติ สาหรับประชาชน ลิขสิทธ์ิเป็นของ สานกั งาน
กศน. สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ
เอกสารทางวชิ าการลาดบั ท่ี 29/2555

หนงั สือเรียนสาระการประกอบอาชีพ

รายวชิ า ทกั ษะการขยายอาชีพ (อช31002)

ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย
ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560

ลิขสิทธ์ิเป็นของ สานกั งาน กศน. สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ
เอกสารทางวชิ าการลาดบั ที่ 29/2555

คํานํา

กระทรวงศึกษาธิการไดประกาศใชหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน
พุทธศักราช 2551 เมอ่ื วันท่ี 18 กันยายน พ.ศ. 2551 แทนหลกั เกณฑแ ละวธิ ีการจดั การศึกษานอกโรงเรียน
ตามหลกั สตู รการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 ซ่ึงเปนหลักสูตรที่พัฒนาขึ้นตามหลักปรัชญาและ
ความเช่ือพื้นฐานในการจัดการศึกษานอกโรงเรียนที่มีกลุมเปาหมายเปนผูใหญมีการเรียนรูและส่ังสม
ความรู และประสบการณอ ยางตอเน่อื ง

ในปงบประมาณ 2554 กระทรวงศึกษาธิการไดกําหนดแผนยุทธศาสตรในการขับเคล่ือน
นโยบายทางการศึกษาเพ่ือเพิ่มศักยภาพและขีดความสามารถในการแขงขันใหประชาชนไดมีอาชีพ ท่ี
สามารถสรางรายไดท่ีมง่ั คัง่ และมน่ั คง เปนบุคลากรที่มีวินัย เปยมไปดวยคุณธรรมและจริยธรรม และมี
จิตสํานึกรับผิดชอบตอตนเองและผูอ่ืน สํานักงาน กศน. จึงไดพิจารณาทบทวนหลักการ จุดหมาย
มาตรฐาน ผลการเรียนรูที่คาดหวงั และเนื้อหาสาระ ท้ัง 5 กลุมสาระการเรียนรู ของหลักสูตรการศึกษา
นอกระบบระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ใหมีความสอดคลองตอบสนองนโยบาย
กระทรวงศึกษาธิการ ซึ่งสงผลใหตองปรับปรุงหนังสือเรียน โดยการเพ่ิมและสอดแทรกเน้ือหาสาระ
เกย่ี วกับอาชพี คณุ ธรรม จริยธรรมและการเตรยี มพรอม เพือ่ เขา สปู ระชาคมอาเซียน ในรายวิชาที่มีความ
เก่ียวของสัมพันธกัน แตยังคงหลักการและวิธีการเดิมในการพัฒนาหนังสือที่ใหผูเรียนศึกษาคนควา
ความรูดวยตนเอง ปฏิบัติกิจกรรม ทําแบบฝกหัด เพื่อทดสอบความรูความเขาใจ มีการอภิปราย
แลกเปลย่ี นเรยี นรกู บั กลุม หรือศกึ ษาเพิ่มเตมิ จากภูมิปญญาทอ งถ่นิ แหลงการเรยี นรแู ละสอ่ื อืน่

การปรับปรุงหนังสือเรียนในคร้ังนี้ ไดรับความรวมมืออยางดีย่ิงจากผูทรงคุณวุฒิในแตละ
สาขาวชิ า และผูเก่ยี วของในการจัดการเรียนการสอนที่ศึกษาคนควา รวบรวมขอมูลองคความรูจากส่ือ
ตาง ๆ มาเรยี บเรียงเนอ้ื หาใหค รบถว นสอดคลองกบั มาตรฐาน ผลการเรยี นรทู คี่ าดหวัง ตัวช้ีวัดและกรอบ
เนื้อหาสาระของรายวิชา สํานักงาน กศน. ขอขอบคุณผมู สี วนเก่ียวขอ งทกุ ทา นไว ณ โอกาสนี้ และหวงั วา
หนงั สอื เรยี นชดุ น้ีจะเปน ประโยชนแกผ ูเรยี น ครู ผูสอน และผูเกี่ยวของในทุกระดับ หากมีขอเสนอแนะ
ประการใด สาํ นักงาน กศน. ขอนอ มรบั ดวยความขอบคณุ ยงิ่

สารบญั

หนา

คาํ นํา

คําแนะนาํ การใชหนงั สือเรียน

โครงสรา งรายวิชาทกั ษะการขยายอาชพี

บทท่ี 1 ทักษะในการขยายอาชพี 1

เรอื่ งท่ี 1 ความจําเปนในการฝก ทักษะอาชพี 2

เร่ืองที่ 2 ทักษะการใชนวัตกรรมและเทคโนโลยเี พ่ือการขยายอาชพี 15

บทที่ 2 ตรวจสอบระบบความพรอมการสรา งอาชพี ใหมคี วามม่ันคง 24

เรอ่ื งท่ี 1 การตรวจสอบระบบความพรอ มการสรา งอาชีพใหมัน่ คง 25

บทท่ี 3 การพัฒนาตนเองเพ่ือการขยายอาชพี 43

เร่อื งที่ 1 การวเิ คราะหทําความเขาใจและรูจกั ตัวตนทแี่ ทจ ริง 44

เรอ่ื งที่ 2 การพฒั นาทกั ษะการขยายอาชีพใหเปน ลกั ษณะนสิ ัย 48

บทท่ี 4 ความหมาย ความสําคญั ของการขยายอาชีพ 53

เรื่องท่ี 1 ความหมายของการจดั การขยายอาชพี 54

ตามแนวคดิ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง

เรอ่ื งท่ี 2 ความสําคัญของการจดั การขยายอาชีพ เพือ่ ความมนั่ คง 58

ตามแนวคดิ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง

บทท่ี 5 ความรเู บ้อื งตนเก่ียวกับการบริหารจดั การในการขยายอาชพี 65

บทที่ 6 การจดั ทาํ และพัฒนาระบบการขยายอาชพี 87

ตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง

เรอ่ื งท่ี 1 องคป ระกอบของระบบขยายอาชพี 88

ตามแนวปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง

เรื่องที่ 2 การจดั ทาํ แผนธรุ กจิ 95

บทที่ 7 การขบั เคลอ่ื นธรุ กจิ เพ่ือการขยายอาชพี 130

เรอ่ื งที่ 1 การควบคมุ ใหการขยายอาชพี เปนไปตามแผนกลยุทธ 131

เรอ่ื งที่ 2 การตรวจสอบใหก ารปฏิบตั ิการขยายอาชพี เกดิ ผลตามแผนปฏบิ ัติการ 137

บทที่ 8 โครงการขยายอาชพี 142

เรือ่ งที่ 1 การจดั ทาํ โครงการขยายอาชพี เพื่อนาํ เสนอแหลงทุน 143

คาํ แนะนําการใชห นังสอื เรยี น

หนงั สือเรียนสาระการประกอบอาชีพ รายวิชาทกั ษะการขยายอาชีพ ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย
เปน แบบเรยี นท่ีจัดทาํ ขึ้น สําหรบั ผูเ รียนทเ่ี ปน นักศึกษานอกระบบ

ในการศึกษาหนังสือเรียนสาระการประกอบอาชีพ รายวิชาทักษะการขยายอาชีพ ผูเรียนควร
ปฏิบตั ิดังนี้

1. ศกึ ษาโครงสรา งรายวชิ าใหเขาใจในหัวขอและสาระสําคัญ มาตรฐานการเรียนรูระดับ และ
ผลการเรียนรทู ่ีคาดหวงั และขอบขายเนอ้ื หาของรายวิชานน้ั ๆ โดยละเอียด

2. ศกึ ษารายละเอยี ดเน้อื หาของแตล ะบทอยา งละเอียด และทํากิจกรรมตามที่กําหนด ถาผูเรียน
ไมเ ขา ใจควรกลับไปศึกษาและทําความเขาใจในเนื้อหานั้นใหมใหเขาใจ กอ นท่จี ะศกึ ษาเร่อื งตอ ๆ ไป

3. ครูควรทบทวนสาระสําคญั ของรายวชิ าชอ งทางการขยายอาชีพ (อช31001) ใหผูเรียนสามารถ
เชื่อมโยงระหวางรายวชิ าได ทาํ ใหเ กดิ ความเขาใจตอเนือ่ งกบั รายวิชาทักษะการขยายอาชีพ

4. หนังสือเรียนเลมนี้เนนการจัดการเรียนรูในลักษณะกระบวนการสวนใหญ จะยกตัวอยาง
อาชพี เกษตรกรรมแตอาชีพอืน่ ๆ ก็สามารถนํากระบวนการไปใชไ ด

5. หนังสือเรยี นเลมน้ีมี 8 บท คือ
บทที่ 1 ทกั ษะในการขยายอาชีพ
บทที่ 2 ตรวจสอบระบบความพรอ มการสรางอาชพี ใหม ีความมน่ั คง
บทที่ 3 การพฒั นาตนเองเพ่อื การขยายอาชีพ
บทท่ี 4 ความหมาย ความสาํ คญั ของการขยายอาชพี
บทที่ 5 ความรูเบ้ืองตน เกย่ี วกับการบริหารจดั การในการขยายอาชพี
บทที่ 6 การจดั ทําและพฒั นาระบบการขยายอาชีพ
ตามแนวปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
บทที่ 7 การขับเคล่อื นธุรกิจเพ่อื การขยายอาชีพ
บทท่ี 8 โครงการขยายอาชีพ

โครงสรางรายวชิ าทกั ษะการขยายอาชพี (อช31002)
ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย

มาตรฐานการเรยี นรรู ะดบั และผลการเรียนรูทคี่ าดหวัง
มาตรฐานการเรยี นรรู ะดบั

1. มคี วามรู ความเขาใจ ทักษะในการขยายอาชีพ เพื่อสรางความม่ันคงบนพ้ืนฐานความรูใน
กระบวนการผลิต กระบวนการตลาด ท่ีใชนวัตกรรม เทคโนโลยีที่เหมาะสม มีความ
หลากหลายทางชีวภาพ พฒั นาตอ ยอดและประยกุ ตใชภ มู ิปญ ญา

2. มีความรู ความเขาใจ และสามารถจัดทําแผนงานและโครงการธุรกิจเพ่ือขยายอาชีพเขาสู
ตลาดการแขง ขัน ตามแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งเพอ่ื สคู วามม่นั คง

ผลการเรียนรูทค่ี าดหวัง
1. อธิบายทกั ษะทีเ่ กยี่ วขอ งในกระบวนการผลติ และการตลาดทใี่ ชนวตั กรรม เทคโนโลยีในการ
ขยายอาชีพท่ีตดั สนิ ใจเลอื ก
2. ตรวจสอบระบบความพรอมในการขยายอาชพี ใหม คี วามมั่นคง
3. ปฏบิ ตั กิ ารวเิ คราะหต นเองและพฒั นาทกั ษะการขยายอาชพี ใหเปน ลกั ษณะนสิ ยั
4. อธิบายความหมาย ความสําคัญของการจัดการอาชีพ เพ่ือการขยายอาชีพได
5. ดําเนนิ การจัดทําและหรอื ปรับปรงุ แผนธุรกิจดานการจัดการ การผลิตหรือ การบริการและ
ดา นการจดั การ การตลาด ตามแนวคดิ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงได
6. ตรวจสอบระบบธรุ กจิ เพ่ือการขยายอาชีพได
7. ปฏบิ ัติการจดั ทาํ แผนและโครงการขยายอาชพี ได

ขอบขา ยเน้ือหา
บทที่ 1 ทักษะในการขยายอาชีพ
บทที่ 2 ตรวจสอบระบบความพรอ มการสรา งอาชีพใหม คี วามมน่ั คง
บทที่ 3 การพฒั นาตนเองเพ่อื การขยายอาชพี
บทที่ 4 ความหมาย ความสาํ คญั ของการขยายอาชพี
บทท่ี 5 ความรเู บือ้ งตน เกี่ยวกบั การบรหิ ารจดั การในการขยายอาชีพ
บทที่ 6 การจดั ทาํ และพัฒนาระบบการขยายอาชีพ
ตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง
บทท่ี 7 การขับเคลือ่ นธรุ กิจเพ่ือการขยายอาชพี
บทท่ี 8 โครงการขยายอาชีพ

1

บทที่ 1
ทักษะในการขยายอาชีพ

ผลการเรียนรทู ี่คาดหวงั
อธิบายทักษะท่ีเก่ียวของในกระบวนการผลิตและการตลาดท่ีใชนวัตกรรม เทคโนโลยีในการ

ขยายอาชีพทีต่ ัดสนิ ใจเลอื ก

ขอบขา ยเนอ้ื หา
เร่อื งที่ 1 ความจําเปน ในการฝกทกั ษะอาชพี
เรอื่ งที่ 2 ทกั ษะการใชนวัตกรรมและเทคโนโลยเี พ่อื การขยายอาชีพ

สือ่ ประกอบการเรยี นรู
1. เอกสารหมายเลข 1 ใบความรู เรื่อง ทักษะการทํางานบนฐานขอมลู
2. เอกสารหมายเลข 2 ใบความรู เรอ่ื ง การตอ ยอดภมู ปิ ญญายกระดบั ความรูใ หสงู ขึ้น
3. เอกสารหมายเลข 3 ใบความรู เรอ่ื ง การสรา งความหลากหลาย เพื่อความมั่นคงในอาชพี
4. เอกสารหมายเลข 4 ใบความรู เร่อื ง การประเมนิ ประสิทธภิ าพ นวตั กรรม เทคโนโลยี
5. เอกสารหมายเลข 5 ใบความรู เรื่อง การวิเคราะหเพื่อจําแนกบทบาทหนาที่ของนวัตกรรม
เทคโนโลยี

2

เรื่องที่ 1 ความจําเปน ในการฝก ทกั ษะอาชพี

ลักษณะบง ชี้ความสําเรจ็ ของการเรยี นรู
1. มีความเขาใจทกั ษะการทํางานบนฐานความรู

2. เขา ใจการเรยี นรตู อ ยอดภูมปิ ญ ญา ยกระดบั ความรใู หส งู ขึ้น
3. เขาใจความหลากหลายทางชีวภาพ และกิจกรรม เพอ่ื ความมัน่ คงของอาชพี

แผนปฏิบัติการเรยี นรู

ลักษณะบง ช้ีความสําเรจ็ กจิ กรรม การวดั ผล ประเมินผล ส่ือการเรียน
ของการเรียนรู

1. มีความเขาใจทกั ษะ เรียนดวยตนเอง 1. การระบเุ หตุการณข อง เอกสารหมายเลข 1
การทาํ งานบนฐานความรู 1. ผเู รยี นแตล ะคนทําความเขา ใจ การประกอบอาชีพที่ ใบความรเู รอ่ื งทักษะการ
เรื่องทักษะการทํางานบน ตองใชความรูข อ มูล ทาํ งานบนฐานขอมลู
ฐานขอ มูลจากเอกสารใบความรู สารสนเทศ
2. ทบทวนประสบการณก าร
ทาํ งานบนฐานขอมูลของ
ตนเองแลวบูรณาการความรู
เขา ดวยกัน หาแนวทาง
วิธีการทํางานบนฐานขอ มูลเพอ่ื
ขยายขอบขา ยอาชีพของตนเอง

2. เขา ใจการเรยี นรตู อ เรียนดว ยตนเอง
ยอดภมู ปิ ญ ญา
ยกระดับความรูใ หส ูงขน้ึ 1. ผูเรยี นแตล ะคนทําความเขาใจ 1. การระบุภูมิปญญาที่ เอกสารหมายเลข 2
ใบความรเู รอ่ื งการ
3. เขาใจความ เร่อื งการตอยอดภูมปิ ญญา จะใชเปนความสามารถ ตอ ยอดภูมิปญ ญา
หลากหลายทางชีวภาพ ยกระดับความรูใหส งู ขึ้น
และกิจกรรมเพื่อความ ยกระดบั ความรใู หส ูงขนึ้ หลักของการขยาย
มนั่ คงของอาชพี เอกสารหมายเลข 3
เรยี นโดยกลุม ขอบขา ยอาชีพ ใบความรูเรอื่ งการสรา ง
ความหลากหลาย เพื่อ
2. ใหคณะผเู รียนทเี่ ปนกลมุ อาชีพ ความมั่นคงในอาชพี

ลักษณะเดียวกัน รวมกลุมกัน 2. การกาํ หนดแนวทาง

คน หาภมู ิปญ ญาท่ีจะตอ งใชเ ปน การยกระดบั ความรู

ความสามารถหลักและกาํ หนด ใหสูงข้ึน

แนวทางยกระดบั ความรูใหส งู ขึ้น

เรียนรูดว ยตนเอง

ทาํ ความเขาใจเรื่องการสรางความ 1. ไมค ดิ เชงิ เดยี่ ว

หลากหลายในอาชีพ เพอ่ื ความ 2. การบูรณาการความ

ม่นั คง ลดอัตราเส่ยี งของตลาด หลากหลาย สรา ง

ความมน่ั คง

3

เอกสารหมายเลข 1 : ใบความรู เรอ่ื ง ทกั ษะการทํางานบนฐานขอ มลู

การขยายอาชพี หลายคนใชวิธที ําตามกระแสความนิยม เห็นเขาไดดีก็จะทําตามเขาดวย
คิดตัดสนิ ใจดวยความรูสึก บางคนกป็ ระสบผลสาํ เรจ็ แตหลายคนพบความลมเหลว แตห ากเราหันมามอง
คนประสบความสําเร็จอาชีพม่ันคง เราจะเห็นวาบุคคลเหลาน้ีจะทําอะไรตองคิดอยางถ่ีถวน หาความรู
ขอมูลมากมายมาใชคิดชั่งน้ําหนักโอกาสความสําเร็จ จัดระบบทําการทดลองสรุปผลจนม่ันใจจึงจะมี
การลงทุน การกระทําลักษณะนีเ้ ปน ลักษณะของคนทํางานบนฐานขอมลู ผูเรียนการศึกษานอกระบบจึงมี
ความจําเปนท่ีจะตองพัฒนาทักษะการทํางานบนฐานขอมูล เพื่อใหการขยายอาชีพเริ่มตนไดเหมาะสม
เฉพาะกบั ตนเอง

กรอบแนวคดิ การทาํ งานบนฐานขอ มลู

ฐานขอ มูลอาชพี   
ทุน
สรา งแบบจาํ ลอง ปฏบิ ตั ิการใชแ ละ
ผลติ ภณั ฑ อาชพี สาํ หรับตนเอง สรปุ บทเรียน

ลูกคา

ตนเอง

แผนภมู กิ รอบแนวคดิ การทํางานบนฐานขอมลู
จากแผนภูมิกรอบแนวคิดการทํางานบนฐานขอมูล แสดงใหเห็นวา การทํางานบน

ฐานขอ มูลจะมีกิจกรรมอยา งนอ ย 3 กิจกรรมที่จาํ เปน สําหรับการพฒั นาตนเองของผูเรียนที่จะตองเรียนรู
สรางเปน พฤติกรรมใหเ ปนลักษณะนิสยั ในอันท่จี ะเปลยี่ นแปลงหรือขยายขอบขา ยอาชีพสูความม่ันคง

ฐานขอ มูลอาชพี
การดําเนินการทางธรุ กิจ มอี งคป ระกอบรวม 4 องคประกอบดว ยกนั คอื
(1) องคประกอบดานทนุ
(2) องคประกอบดานผลติ ภณั ฑ
(3) องคป ระกอบดานลูกคา
(4) องคประกอบดา นตนเอง
องคป ระกอบดังกลาวเปนฐานขอมูลอาชีพที่ผูเรียนจะตองจัดระบบขอมูลไวใชทํางาน

โดยมรี ายละเอียดดังน้ี

4

1. องคป ระกอบดา นทนุ ประกอบดว ย
1.1 ทนุ อสังหารมิ ทรพั ย ไดแก บา น ทีด่ ิน โรงงาน ของที่เรามีอยู หรือตองจัดซื้อ จัดทํา

ไวใ ชทําธรุ กจิ
1.2 ทุนเงิน มีหรือยัง ถายังไมมีแหลงเงินทุนอยูท่ีไหน จะเขาถึงไดอยางไร จะสูกับ

ดอกเบ้ยี ไดหรือไม
2. องคป ระกอบดานผลติ ภณั ฑ ประกอบดว ย
2.1 คุณภาพของผลติ ภณั ฑ ตลาดตอ งการอยางไร
2.2 กระบวนการผลติ ท่ีตอ งใช
2.3 นวตั กรรม เทคโนโลยี การลดตน ทุน เปนอยางไร
2.4 นวัตกรรม เทคโนโลยี การผลติ จะเขาถึงไดระดบั ใด
2.5 บรรจุภัณฑ
2.6 การเก็บรักษา
3. องคป ระกอบดานลูกคา ประกอบดวย
3.1 คา นยิ มเปน อยางไร
3.2 ชองทางเขา ถึงลกู คา
3.3 การสรา งความภักดใี หเ กดิ กบั ลกู คา
3.4 การสงเสรมิ การขาย
4. องคประกอบดา นตนเอง ประกอบดวย
4.1 ความรทู กั ษะการดาํ เนนิ งาน ตอ งมีอะไรบาง
4.2 การพัฒนาทมี งาน คนงาน จะตอ งทําอะไร อยางไร
4.3 ความนาเชอื่ ถือของเรา
4.4 สงั คม สง่ิ แวดลอม กับสถานประกอบการของเรา
จากรายละเอียดพอสังเขปดังกลาวขางตน ผูเรียนจะตองสืบคน เรียนรู ทําความเขาใจ

อยางลึกซ้ึง สําหรับตดั สนิ ใจออกแบบระบบทาํ งานหรอื จะคอย ๆ ศึกษา สรางความมั่นใจดานการจัดทํา
แบบจาํ ลองอาชีพแลว ทดลองทําเพ่ือสรุปผล ตดั สินใจกาํ หนดขนาดธรุ กจิ หรือจะยกเลิกเปลี่ยนความคิด

5

การสรา งแบบจําลองอาชีพ
แบบจาํ ลองอาชีพ เปนเหมือนสมมติฐาน เพ่อื การพสิ ูจนข องการทําอาชีพ โดยมีขั้นตอน

ดําเนนิ การดงั น้ี
ข้ันตอนที่ 1 การศึกษาเบอ้ื งตน เพ่อื สรปุ ขอมลู สรา งแบบจําลองอาชีพ
โดยเร่ิมตนวิเคราะหฐานขอมูลอาชีพที่เราจะทําทั้ง 4 องคประกอบ แลวนําขอมูลมา

กาํ หนดรูปแบบเบือ้ งตน เพอ่ื การทดลองสรุปขอ มลู สารสนเทศ ดงั ตวั อยาง

ธรุ กจิ เปาหมาย กิจกรรม วิธกี ารทาํ งาน สมมติฐาน ปจจยั นําเขา

ปลกู มะเด่อื ฝรง่ั อบแหง - ขยายพนั ธุ 1. ใหผลผลิตลูกสด 1. มะเดอ่ื ฝรั่งสาย

เขาสตู ลาด - งานผลิตปุย หมัก 5 กก./ตน /ป พนั ธุญีป่ นุ

- งานผลิตจุลนิ ทรยี  2. ไดผลผลิตแหง 2. ข้ีไกท ําปยุ หมกั

- งานปลูกบาํ รุงรกั ษา 1.5 กก./ตน /ป 3. จุลินทรีย พด. 1

- งานอารักขาตน พืช 3. พน้ื ท่ี 1 ไรสามารถ พด. 2 และ พด. 3

- งานเก็บเกยี่ ว ปลกู ได 400 ตน 4. พนื้ ท่ดี นิ 1 ไร

- งานอบแหง

- งานบรรจุหบี หอ

ข้ันตอนท่ี 2 การจดั ทาํ แบบจาํ ลอง

หลังจากการศึกษาเบอ้ื งตน ผลการทดลองไดข อมูลสารสนเทศตามที่กําหนดแลวนํามาจัดทํา

แบบจําลองธุรกิจ การผลิตลกู มะเด่อื ฝรัง่ อบแหง (Fix) เขา สูตลาดใหไ ดส ปั ดาหละ 200 กก. ดังตวั อยา งนี้

1. รปู แบบการดาํ เนินงาน

เปา หมาย เกณฑช ี้วดั กจิ กรรมวธิ กี ารทาํ งาน ปจจัยดาํ เนนิ งาน

ผลติ มะเดือ่ ฝรัง่ อบแหง ความสําเร็จ 1. ขยายพนั ธุโดยวธิ ปี กชาํ 1. สารเคมเี รง รากพืช
(Fix) เขา สูตลาด 1. ผลผลติ สดได 5 กก./
สัปดาหล ะ 200 กก. ตน /ป แปรรปู เปน 2. ผลิตปุยหมักจากมูลไก 96 ตัน/ป 2.ถุงและขยุ มะพรา ว ปก ชาํ
ผลแหงได 1.5 กก./ตน/ป
2. ตอ งปลูกตน มะเดอ่ื ฝร่ัง 3. งานผลติ จลุ นิ ทรีย 9,600 ลิตร/ป 3. มลู ไก 96 ตัน
จํานวน 6,400 ตน
3. ใชพ้ืนท่ี 16 ไร 4. งานปลกู บาํ รุงรักษา 16 ไร 4. จลุ นิ ทรยี 

5. งานอารกั ขาพืช - พด. 1

6. งานเกบ็ เก่ยี ว - พด. 2

7. งานอบแหง - พด. 3

8. งานบรรจหุ ีบหอ 5. ทด่ี ินพฒั นา

คุณภาพแลว 16 ไร

6

2. เอกสารขัน้ ตอนการทํางาน เปนการนํากิจกรรมวิธีการไปจัดทํารายละเอียดวิธีการ
ขนั้ ตอนการทาํ งานเปนเอกสาร เพอ่ื ใหคนทํางานไดใชป ฏิบัติตาม ปฏิบัติการใชและสรุปบทเรียน

ขั้นตอนนีเ้ ปนการปฏบิ ัติการเรม่ิ ตน ทดลองเตม็ รูปแบบการทําธุรกจิ จริงดา นการวางแผน
ปฏิบัติการ(Plan) ทํางานตามแผนปฏิบัติการ(Do) ติดตามตรวจสอบหาขอบกพรอง (Check) ปฏิบัติการ
แกไขขอบกพรอง (Action) เปนวงจร PDCA โดยในทุกขั้นตอนตองมีการจดบันทึกขอมูลเกี่ยวกับ
ปรากฏการณ ผลที่เกิดและผลกระทบอยางเปนระบบ เพื่อนํามาสรุปบทเรียนพัฒนาระบบธุรกิจใหมี
ประสิทธิภาพอยางตอ เนื่องเขาสูความม่นั คง
สรุป

การประกอบธุรกิจท้ังภาคการผลิต ภาคบริการ เปนอาชีพอิสระท่ีผูประกอบการตอง
สรางภูมิคมุ กันใหก บั ธุรกจิ ของตนเอง จะตองอาศัยขอมูลสารสนเทศทางอาชีพมากมาย ซึ่งสามารถจํากัด
ขอบเขตลงได 4 องคประกอบ คอื (1) ทุน (2) ผลติ ภัณฑหรอื บรกิ ารทจี่ ะทํา (3) ลูกคา และ (4) ตนเอง มา
ใชตั้งแตเริ่มตนคิดตัดสินใจ กําหนดแบบจําลองอาชีพใหเหมาะสมกับตนเอง และปฏิบัติการใชสรุป
บทเรียนเปนองคค วามรูท ีจ่ ะตองถูกพัฒนาใหส งู สดุ เปนระยะ ๆ ดวยตนเอง การกระทําดังกลาวหรือเร่ือง
ของการใชขอมูลสารสนเทศเขามาใชทํางานทั้งส้ินจําเปนที่ผูเรียนจะตองพัฒนาทักษะการทํางาน
บนฐานขอ มูลไปอยางตอเนอื่ ง

กจิ กรรมท่ี 1
1. ผูเรยี นพจิ ารณาอาชพี ของตนเอง หรืออาชพี ท่ีสนใจวา มคี วามจาํ เปนตอ งฝกทกั ษะเพือ่ ขยายอาชีพ
ดานใดบา ง อยา งไร
2. ผูเรียนสรางแบบจาํ ลองอาชีพทตี่ นเองประกอบอยู หรืออาชีพตามความสนใจ หรือถอดบทเรียน
การจาํ ลองอาชพี จากภูมิปญญามา 1 อาชพี โดยมีองคประกอบ 2 ขั้นตอน คือการศึกษาเบื้องตน
เพ่ือสรปุ ขอ มลู สรา งแบบจาํ ลองอาชพี และการจัดทําแบบจาํ ลอง

7

เอกสารหมายเลข 2 : ใบความรู เร่อื ง การตอยอดภมู ปิ ญญายกระดบั ความรูใหส งู ขน้ึ

การถายทอดภูมปิ ญญาจากเจา ขององคค วามรไู ปสบู ุคคลที่รบั การถา ยทอด สวนใหญจะ
ใหความสําคัญกับเทคนิค ขั้นตอน วิธีการของการทํางานหรือการแกปญหา แตในความเปนจริงแลว
ภูมิปญญายังมีองคประกอบอื่น ๆ อีกมากมาย เปนองครวมที่จะนําไปสูความสําเร็จ มั่นคง ย่ังยืนได
แตผ ูรบั การถา ยทอดมักจะมงุ ไปรับเทคนคิ วิธกี ารมากกวา เชน ภมู ปิ ญ ญาแยกอินทรียก็จะใหความสําคัญ
กับวธิ ีการทําปุยหมัก ปุยนํ้า เทานั้น ทั้ง ๆ ยังมีสวนประกอบอ่ืน ๆ ท่ีสําคัญมากมาย ดังน้ัน การตอยอด
ภมู ปิ ญ ญาจงึ เปน เรื่องทจ่ี ะตองมกี ระบวนการคิดวิเคราะหอยางเปนระบบ เพ่ือยกระดับความรูใหสูงขึ้น
สอดคลอ งไปกบั ยุคสมัย

กรอบความคดิ
การถา ยทอดภมู ิปญ ญานาจะมกี รอบแนวคดิ ดังนี้

ขน้ั ตอนการวเิ คราะห ขน้ั ตอนศกึ ษา ข้ันตอนพฒั นา
ภมู ิปญ ญา เจาะลึก

1.1 วเิ คราะหภ ูมิปญ ญาระบภุ ารกจิ ระบคุ วามรสู ารสนเทศ ตอยอดภมู ิปญญา
ปรับแตง พฒั นาเขา สยู ุคสมยั
1.2 วิเคราะหภารกจิ ระบุกจิ กรรม และขอ มูล ศกึ ษาทบทวน

1.3 วเิ คราะหก ิจกรรมระบุข้นั ตอนระบบ ทําความเขาใจใหกระจา ง

1.4 วิเคราะหข้ันตอนระบบ ระบุเทคนิควธิ กี าร

8

1. กรอบการคดิ วิเคราะห ภมู ปิ ญ ญาและการศึกษาเจาะลึก กรณกี ารผลติ ผลมะเด่ือฝร่งั อบแหง

ภารกจิ กจิ กรรม ขนั้ ตอนระบบของภมู ิปญญา เทคนิควิธกี าร สารสนเทศ
ความรทู จ่ี าํ เปน

ผลติ ผลสด 1. การขยายพนั ธุ 1.1 การควัน่ ก่งิ 1.1.1 เลือกตําแหนง ใตตา

1.1.2 ใชมดี ควั่นรอบกิ่ง

1.1.3 ขดู เยอ่ื เจรญิ ออก

1.4 ทาฮอรโมนเรง ราก ชนดิ ของฮอรโ มน

ใหป ด ทับรอยแผล เรง รากและวิธใี ช

ดา นบน ท่ีมจี ําหนา ยใน

ทอ งตลาด

2. การปลูกบํารุงรักษา 1.2 การหอ วัสดตุ อน

3. การอารกั ขาพืช

ผลิตผล 1. การเกบ็ เกย่ี ว

อบแหง 2. การแปรรูป

3. การบรรจุภัณฑ

2. กรอบการคิดพฒั นาตอยอดภูมิปญญาเขาสยู คุ สมยั

ภูมปิ ญญา ทฤษฎแี นวคดิ ยคุ ใหม

1. ภารกจิ ของภูมิปญญา 1. ความเหมาะสมของ 1.1 บทบาทหนา ที่ของ
การบรหิ ารจดั การคณุ ภาพ ผูประกอบการธรุ กจิ
2. กจิ กรรม ขนั้ ตอนระบบ 1.2 การบริหารทรัพยากรดาํ เนินงาน
ของภูมิปญ ญา 2. ความเหมาะสมของ 1.3 การบริหารการผลิต
ระบบการผลิต 1.4 การควบคมุ คณุ ภาพ
3. เทคนคิ วธิ ีการ 2.1 คณุ ภาพผลผลติ
3. ความเหมาะสมของ 2.2 ประสิทธิภาพของกระบวนการผลติ
เทคนคิ วธิ ีการ 2.3 ความสามารถของปจจัยนําเขา
3.1 ความสามารถลดตนทุนและเวลา
3.2 มคี วามถกู ตอ ง เสียหายนอย
3.3 สงิ่ แวดลอ มปลอดภยั

9

จากกรอบแนวคดิ ดังกลา ว ผเู รียนจะพบวา การขยายอาชีพหรือพัฒนาอาชีพเขาสูความ
มั่นคงเปน เรอ่ื งของการคดิ วิเคราะห การใชสารสนเทศขอมูล การประยกุ ตใ ชค วามรู เปนเรื่องสําคัญของ
การตอยอดภมู ิปญ ญามายกระดับความรใู หส ูงขนึ้
การตอยอดภูมิปญ ญายกระดับความรูใหสูงข้ึน

เปนกระบวนการขั้นตอนการวิเคราะหภูมิปญญาทองถ่ิน เพ่ือใหมีความรูเกิดความ
กระจา งในองคค วามรูข องภูมิปญญานําไปสูการวเิ คราะห ระบุ ทฤษฎีแนวคิดยุคใหมใชยกระดับความรู
ใหสงู ขน้ึ ดังแผนภูมิน้ี

10

แผนภูมิตอ ยอดภูมปิ ญญายกระดับความรู

ภูมิปญ ญาผลติ ผลมะเด่อื ฝรง่ั อบแหง การวเิ คราะหร ะบบ เพอื่ ระบุทฤษฎแี นวคดิ
ยคุ ใหมใ ชยกระดับความรใู หสูงข้นึ

ภารกจิ ความเหมาะสมของ
การบริหารจดั การ

1. การผลติ ผลสด - บทบาทเจาของธุรกจิ ขอมลู สารสนเทศ
2. การผลิตผลแหง - การบรหิ ารทรพั ยากร ยกระดบั ความรใู หส ูงขนึ้
- การบริหารการผลิต
กิจกรรมระบบ - การควบคมุ คุณภาพ 1. การบรหิ ารจัดการคณุ ภาพ
การดําเนนิ งาน ISO 90001/2000
ความเหมาะสมของระบบ
1. การขยายพนั ธุ
2. การปลกู - คณุ ภาพผลผลิต ขอมูลสารสนเทศ
3. การอารกั ขาพืช - ประสทิ ธิภาพของ ยกระดับความรใู หสงู ขนึ้
ขนั้ ตอน กระบวนการ
วิธีการ - ความสามารถของ 1. การกาํ หนดมาตรฐานผลผลติ
ทาํ งาน ปจ จัยดาํ เนนิ การ 2. การจดั การระบบ ISO
3. การควบคุมเชิงกลยทุ ธ
ความเหมาะสมของ

เทคนคิ วธิ กี าร

ปจจยั การคว่ัน การหอ ก่ิงพันธุ

นําเขา กิง่ วสั ดุ พรอมปลูก

1. เลอื กตําแหนง ใตต า 1. นําถงุ ขนาด 2” บรรจขุ ุย
2. ควน่ั เปลอื กใตตา มะพรา วมคี วามช้ืนมัดปากถงุ ให
3. ขูดเยอ่ื เจริญ แนน
4. ทาฮอรโมนเรง ราก 2. ผา ถุงมคี วามยาวหุมรอยแผล
ใหม ดิ ชิด
3. มัดตุม ดว ยเชือกฟางตดิ กบั กิง่
ใหแนน
4. ทาฮอรโมนเรงราก

11

เอกสารหมายเลข 3 : ใบความรู เรื่อง การสรางความหลากหลายเพอ่ื ความม่ันคงในอาชพี
กรอบความคิด

ความหลากหลาย ผลผลิตเพิม่ มรี ายได อาชพี
ทางชวี ภาพและ มั่นคง
กิจกรรม ยงั่ ยืน

การหมุนเวียน
เปลีย่ นรปู บน
ความหลากหลาย

รปู แสดงผังความสัมพนั ธของการสรา งความหลากหลายสคู วามม่นั คงในอาชพี

การสรา งความหลากหลาย
การสรางความหลากหลายในอาชีพเปนภูมิปญญา เพ่ือใชสรางภูมิคุมกันใหกับการดํารง

อาชพี ตามหลักทฤษฎีใหมของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระราชประสงคท่ีจะ
ใหอ าชีพเกษตรกรสูความเขมแข็งม่ันคงย่ังยืน ดวยการใหปลูกขาว ปลูกผัก ผลไม และเลี้ยงไก ไวกินใน
ครอบครัวเหลือขาย เลี้ยงหมูไวเปนเงินเก็บ เงินออม ปลูกไมใชงาน ใชเปนเช้ือเพลิง ใหรมเงา จัดการ
บา นเรือนใหสะอาด ชีวิตก็จะรํ่ารวยความสุข (จากความจําของผูเขียน เม่ือคร้ังเขาเฝาถวายงานโครงการ
เกษตรธรรมชาติถาวรนมิ ิตอันเนอื่ งมาจากพระราชดําริ จังหวัดนครนายก พ.ศ. 2537 โดยมีพระมหาถาวร
จิตตภาวโรวงศม าลัยเปน ผอู ปุ ถมั ภ)

พระราชดํารัสของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บงช้ีถึงการสราง
ความหลากหลายทางชีวภาพ การหมนุ เวียนเปลี่ยนรูปบนความหลากหลายไดผลผลิตพอเพียงกับการกินอยู
และเหลอื ขายเปนรายไดใ ชด าํ รงชวี ติ

12

ตวั อยาง การหมนุ เวียนบนความหลากหลายทางชวี ภาพของอาชพี เกษตรกร

การหมุนเวยี นระหวางชีวภาพ

ผใู ห ผูรบั ประโยชนจ ากการหมุนเวยี น

ชวี ภาพ สิง่ ที่ได

รําขาว ผัก - รําขา วใชเปน อาหารจุลินทรยี  พัฒนาดนิ

ฟางขาว ไมผล - ฟางขางเปนอนิ ทรยี วตั ถุใชท าํ ปยุ หมัก

ไมใ ชงาน

ขา ว ราํ ขาว เปด

ฟางขา ว ไก - หมุนเวยี นเปนอาหารสตั ว
หมู

ปลา

เศษผักผลไม เปด

ผัก สวนกนิ ไมไ ด ไก - หมุนเวยี นเปน อาหารสตั ว
ไมผ ล ขายไมได หมู

ปลา

ไมใ ชง าน ใบรว งหลนลงหนา ดนิ ขา ว - ใบตกลงดินยอยสลายเปน ปยุ อินทรยี 
(ไมป าตระกลู ถ่ัว) ผกั
ไมผล

เปด อุจจาระ ขาว - ใชท าํ ปยุ หมกั บํารุงดนิ ใหธ าตอุ าหาร
ไก ปส สาวะ ผัก แกพ ชื
หมู ขน ไมผ ล
ไมใชง าน

จากตัวอยางการหมุนเวียนดังกลาวทําใหเกษตรกรสามารถลดตนทุนลงได หากมีการ
จดั การวางแผนการทํางานตามสูตรพระราชทานของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช
3 + 3 + 3 + 1 ประกอบดวยพื้นทนี่ าํ้ 3 สวน ใชก ักเกบ็ นํ้าเลี้ยงปลา พนื้ ทท่ี าํ นา 3 สว น จะมีผลผลิตพอเพียง
หมุนเวียนระหวางชีวภาพ พื้นท่ีปลูกผักผลไมและไมใชงาน 3 สวน และพื้นที่อยูอาศัย เล้ียงสัตวและ
ทางเดินอกี 1 สวน โครงสรางสูตรพระราชทานของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช
ดงั กลา วจะสามารถจัดระบบการผลติ ท่ีพง่ึ พาปจ จัยภายนอกไดนอยทส่ี ุด

ตวั อยา ง การเปลย่ี นรปู แปรรูป ยกระดบั มลู คา ผลผลิต 13

ชวี ภาพ ผลผลติ การแปรรปู ยกระดับมลู คา
- ขา วกลอ ง
ขาวเปลือก - ขาวขาว
- ธญั พืชเพ่ือสุขภาพ
ขา ว รํา - เช้อี เพลิงแทง
แกลบ - หวั ไชโปว หวาน
หวั ผักกาดขาว - เก้ียมฉาย
ผกั กาดเขียว - กง ฉา ย
- ผักกาดดอง
ผัก - นํ้าพรกิ เผา
พรกิ ชี้ฟา - นาํ้ พรกิ ตาแดง
หวั หอม - กระเทยี มดอง
หวั กระเทียม - ผลไมอบแหง
ผลไม - ผลไมกวน
- นํา้ สมสายชหู มกั
ไมผล - ถา น
- นาํ้ สมควันไม
ไมโ ตเร็ว ไมเช้อื เพลิง - เครอื่ งเรอื น
ไมใชง าน - กระดาน
- หมูสม
เนอื้ หมู - หมแู หนม
- หมกู นุ เชียง
หมู มันหมู - สบูเ หลวอาบน้าํ
- สบูลางชาม
- แคบหมู

จากตวั อยา ง จะเหน็ วา การแปรรปู ทาํ ใหเ กดิ ความหลากหลายทางกิจกรรมมากมายที่จะ
ทําใหเกิดการเพิ่มผลผลิตและผลิตภัณฑสามารถใชอยู ใชกินเหลือขาย เพิ่มมูลคาสรางใหเกิดรายไดสู
ความมน่ั คงย่งั ยืนได

14

ปจจยั แหงความสาํ เร็จ
ปจจัยแหงความสําเร็จของการสรางความหลากหลายทางชีวภาพและกิจกรรมท่ีจะ

จดั การใหค วามหลากหลายตาง ๆ นั้นลงตัว คงไมมีสูตรสําเร็จเปนเรื่องท่ีผูเรียนจะตองเรียนรูคนพบได
ดว ยตนเองจากวิธีการตา ง ๆ เชน

1. การสืบคนขอมูลสารสนเทศตาง ๆ นํามาวิเคราะหหาความลงตัวแลวจัดระบบการ
ดําเนินงาน

2. การถอดบทเรียนจากผูประสบความสําเร็จนําขอมูลสารสนเทศที่ไดมาจัดระบบให
เหมาะสมกบั ตนเอง

3. การทดลอง เพ่ือตรวจสอบระบบการดําเนินงานท่ีไดมาจากขอมูลสารสนเทศวา
เกดิ ผลตามความรเู พยี งใดจะตอ งเพ่ิมเติมพฒั นาอะไร

จึงอาจจะสรุปไดวา ปจ จยั แหงความสาํ เรจ็ ของการใชความหลากหลายทางชีวภาพและ
กิจกรรมมาสรางความม่ันคงย่ังยืนในอาชีพไดอยางลงตัว คือ การทํางานบนฐานขอมูลและใช
กระบวนการวจิ ยั มาเปน เครอ่ื งมอื ของผเู รียนนัน่ เอง

กจิ กรรมที่ 2
ใหผูเรยี นบอกการหมนุ เวียนบนความหลากหลายทางชีวภาพ หรือกิจกรรมในอาชีพของตนเอง

หรอื สัมภาษณผ ูป ระกอบอาชพี ทีส่ นใจมา 1 อาชพี ตามรูปแบบ ดงั นี้

การหมุนเวยี นระหวา งชวี ภาพหรือกจิ กรรม ประโยชนจากการ
หมุนเวยี น
ผใู ห ผรู ับ

ชีวภาพ ส่งิ ทไี่ ด

15

เรือ่ งท่ี 2 ทักษะการใชนวตั กรรมและเทคโนโลยีเพ่อื การขยายอาชพี

ลักษณะบง ช้คี วามสําเร็จของการเรียนรู

1. ประเมนิ ประสทิ ธภิ าพการตัดสินใจยอมรับหรอื ปฏเิ สธนวัตกรรมหรือเทคโนโลยีได

2. มีความรู ความเขา ใจและจาํ แนกบทบาทหนา ที่ของนวัตกรรมหรือเทคโนโลยไี ด

3. ปฏิบตั กิ ารใชนวัตกรรมและเทคโนโลยีไดอยา งคลอ งแคลว

แผนปฏิบตั ิการเรียนรู

ลกั ษณะบง ช้ีความสําเร็จ กิจกรรม การวดั ผล ประเมนิ ผล ส่อื การเรียนรู
ของการเรยี นรู

1. ประเมินประสิทธภิ าพ เรยี นดว ยตนเอง

ตดั สนิ ใจ ยอมรับ หรอื 1. ผเู รียนทาํ ความเขา ใจเกี่ยวกบั 1. ความสามารถตอบสนอง เอกสารหมายเลข 4

ปฏิเสธนวัตกรรมหรอื การประเมินประสิทธิภาพ วตั ถปุ ระสงค เรื่อง การประเมนิ

เทคโนโลยีได นวตั กรรมหรือเทคโนโลยจี าก 2. ประหยัดคา ใชจา ย ประสทิ ธิภาพ

เอกสารใบความรู 3. ทําใหง านดาํ เนนิ ไปอยาง นวตั กรรมเทคโนโลยี

2. ปฏบิ ัติการประเมินนวัตกรรม รวดเรว็

เทคโนโลยีทภี่ าครฐั และ

เอกชนเสนอใหใช

2. มคี วามเขา ใจ สามารถ เรยี นดวยตนเอง

จาํ แนกบทบาท หนา ที่ 1. ผูเรียนนาํ นวัตกรรมหรอื 1. บอกบทบาท เอกสารหมายเลข 5

ของนวัตกรรมหรอื เทคโนโลยีทตี่ ดั สนิ ใจใชมา 2. บอกหนา ท่ี เร่ือง การวิเคราะหเ พ่อื

เทคโนโลยไี ด วิเคราะห ศกึ ษา บทบาท หนา ที่ จาํ แนก บทบาทหนา ท่ี

เพื่อทราบรายละเอยี ดและ ของนวตั กรรม

ประยุกตใ ชใ หถ ูกตองไดด วย เทคโนโลยี

การศกึ ษาตวั อยางการวิเคราะห

จากเอกสารใบความรู

3. ปฏิบัติการใชน วตั กรรม เรยี นดวยตนเอง

และเทคโนโลยไี ดอยา ง ใหผ เู รียนศกึ ษาขน้ั ตอนการทาํ งาน 1. ใชนวตั กรรม เทคโนโลยี -

คลองแคลว ของนวัตกรรม เทคโนโลยี แลว อยา งคลองแคลว

ทาํ ตาม ตรวจสอบหาขอ บกพรอง

ของตนเองในการใชนวตั กรรม

เทคโนโลยี แลวฝก การใชง านจน

คลองแคลว

16

เอกสารหมายเลข 4 : ใบความรู เร่อื ง การประเมนิ ประสทิ ธิภาพนวัตกรรม เทคโนโลยี
กรอบความคิด

ความถกู ตองได
ตาม

วัตถปุ ระสงค

ประสทิ ธิภาพ

ลดตนทุน รวดเร็ว

จากแผนภูมิสามารถอธิบายไดวา ประสิทธิภาพมีองคประกอบรวมอยางนอย 3
องคประกอบ คือ (1) ความถูกตองเปนไปตามวัตถุประสงค (2) มีความรวดเร็ว และ (3) สามารถลด
ตนทุนรายจายได นอกจากนั้นในแตละองคประกอบจะตอ งมคี วามสมั พนั ธต อกนั หากนาํ กรอบแนวคิดน้ี
มาอธบิ ายกับประสิทธภิ าพของนวตั กรรมหรือเทคโนโลยอี าจจะสรปุ ไดว า

ประสิทธิภาพของนวตั กรรม เทคโนโลยกี ารประกอบอาชีพขน้ึ อยูกบั องคประกอบ ดงั น้ี
1 ความสามารถทาํ งานไดถ กู ตอ งตามวตั ถุประสงคแ ละมีขอ เสียนอ ย
2 ประหยดั คา ใชจ าย
3 ทาํ งานไดร วดเรว็

17

ประเมินการทาํ งานใหถกู ตองตามวัตถุประสงคของเทคโนโลยี

การประเมินความสามารถทํางานไดตามวตั ถปุ ระสงคของนวัตกรรม เทคโนโลยี ผูเรียน

ตอ งคดิ ลกั ษณะบงชคี้ วามสําเร็จ และตวั ชว้ี ดั ความสําเร็จดว ยตนเอง ดงั ตวั อยางนี้

ตัวอยาง การประเมนิ การทํางานใหถูกตอ งตามวตั ถปุ ระสงค

องคป ระกอบการประเมนิ ลกั ษณะบง ช้คี วามสําเร็จ เกณฑช ้ีวัดความสาํ เรจ็ ของงาน

1. การทาํ ไดต ามวตั ถปุ ระสงค 1. เนื้องานทนี่ วัตกรรม เทคโนโลยี 1. ความสามารถขน้ั ตาํ่ ที่ยอมรบั ได

ทําได รอ ยละ 90 ของเนื้องาน

2. ความเสียหายของผลงาน 2. ผลงานทเี่ สียหายหรือไมผาน 2. ความเสยี หายขน้ั สูงสุดที่ยอมรับ

คณุ ภาพ ไดรอยละ 5 ของงาน

จากตัวอยางเกณฑการประเมิน เพ่ือใหเห็นรูปธรรมจึงขอยกตัวอยางการกําหนดเกณฑการ

ประเมนิ การทํางานไดถ กู ตอ งของนวตั กรรม เทคโนโลยี ดังนี้

ตัวอยา ง เกณฑการประเมินการทาํ งานไดถ ูกตองของนวัตกรรมจลุ ินทรยี 

องคป ระกอบการประเมิน ลกั ษณะบง ชค้ี วามสําเรจ็ เกณฑช ้ีวัดความสาํ เร็จของงาน

1. การหมักสังเคราะห หลังจากปรุงสวนผสมกับจุลนิ ทรีย กระบวนการหมักตอ งแลวเสรจ็

อนิ ทรยี วัตถุใหเ ปนปยุ หมกั เสรจ็ แลว กระบวนการหมกั ตอง ภายใน 5 – 7 วัน โดยกระบวนการ

ดาํ เนนิ การแลว เสรจ็ ภายใน 5 – 7 วัน จลุ ินทรยี  100%

โดยกระบวนการของจลุ นิ ทรีย

2. ความเสยี หายของปยุ หมัก อินทรียวตั ถคุ วรจะไดรับการยอ ย จะมีอนิ ทรยี วตั ถุทย่ี งั ไมยอ ยสลาย

สลายใหม ากท่ีสุด ไดไ มเ กินรอยละ 10

ตัวอยา ง การประเมินเทียบเคยี งการทํางานไดตามจดุ ประสงคของจลุ ินทรีย 2 สํานัก

องคป ระกอบการประเมนิ เทคนคิ การใช พด.1 + พด.2 จุลินทรยี เ อกชน

กระบวนการหมักตอ ง กระบวนการหมักความรอน กระบวนการหมกั ความรอ นสูงมาก

ดําเนนิ การแลว เสร็จภายใน 35°C - 40°C และเย็นลงทงั้ หมด ตองใชแ รงงานคนเขาไปกลบั กอง

5 – 7 วัน โดยกระบวนการ ภายใน 5 – 7 วนั เปน กระบวนการ ปยุ ทกุ ๆ 6 ช่วั โมง เพือ่ รกั ษา

ของจลุ นิ ทรีย ทาํ งานของจลุ ินทรีย 100% อุณหภูมิตอง 35°C - 40°C

อินทรียวตั ถคุ วรจะไดรบั มอี นิ ทรยี วตั ถทุ ่รี าเดนิ มากกวา มีอนิ ทรียวัตถทุ ร่ี าเดนิ ไดเ พียง

การยอ ยสลายใหม ากทีส่ ุด รอ ยละ 95 รอยละ 70

จากตาราง บง ชีใ้ หเ หน็ วา จลุ ินทรยี  พด.1 + พด.2 สามารถทาํ งานไดถูกตองตามวัตถุประสงค
มากกวาชนิดอื่น

18

ประเมินความประหยดั คา ใชจ า ย
เปนการประเมินเทียบเคียงระหวางนวัตกรรมเทคโนโลยีอันใหมท่ีจะนําเขามาใช

เทียบเคียงกับนวัตกรรม เทคโนโลยเี กา โดยมีตวั แปรการประเมินประกอบการ
1 ราคานวตั กรรม เทคโนโลยีตองจายเทา ไร
2 คา ใชจายระหวา งการใชเ ทา ไร
3 ลดรายจายจากเดิมเทา ไร

ตวั อยา ง การประเมินเทียบเคียงคาใชจายนวัตกรรม เทคโนโลยี

เปาหมาย : พรวนดนิ ใหละเอยี ดบนพื้นที่ 3 ไร ใหแลว เสร็จไมเกนิ 6 ช่วั โมง (1 วัน)

ใชแ รงงาน คน ขุด พรวน ดวยจอบ ใชเ คร่อื งจอบหมุนแบบเดนิ ตามเครอื่ งยนต 5 แรงมา

1. ราคานวตั กรรมเทคโนโลยี 1. ราคานวตั กรรมเทคโนโลยี

- ตอ งใชคน 15 คน คาแรงงาน - รถพรวนแบบเดนิ ตามราคาคันละ 40,000 บาท ทํางานได

1 คน/200 บาท/วนั ตองจา ย 4,000 ช่วั โมง คิดคา ใชจายชวั่ โมงละ 100 บาท

คา แรงงาน 3,000 บาท - พื้นที่ขนาด 3 ไร ใชเวลาทํางาน 3 ช่วั โมง

ตอ งเสียคา ใชจา ย 300 บาท

2. คาใชจ ายระหวางการใชง าน 2. คา ใชจา ยระหวางใชงาน

- เคร่ืองดื่มชกู ําลัง 15 ขวด 150 บาท - คา นํา้ มนั เชอ้ื เพลงิ 3 ช่ัวโมง ขนาด 6 ลิตร

- น้าํ เยน็ 50 บาท เปนเงิน 180 บาท

รวม 200 บาท - คาใบมดี พรวนเสยี หาย ประมาณ 300 บาท

- คาแรงคนงาน 1 คน 200 บาท

รวม 680 บาท

รวมรายจา ยท้งั หมด 3,200 บาท รวมรายจายทัง้ หมดเปนเงิน 980 บาท

4. ลดรายจา ยจากเดมิ

คา ใชจายโดยแรงงานคน 3,200 บาท

คา ใชจา ยโดยเคร่อื งจอบหมุนแบบเดนิ ตาม 980 บาท

จงึ สามารถลดรายจา ยได 2,220 บาท

19

ประเมนิ ความรวดเร็ว
เปน การประเมินเทียบเคียงหรือเปรียบเทียบระหวางการใชเวลาทํางานจากนวัตกรรม

เทคโนโลยีท่ีจะนาํ เขากับนวตั กรรม เทคโนโลยที ใ่ี ชอยเู ดมิ ดงั ตวั อยา งการพรวนดินการใชแรงงานคนกับ
เคร่ืองจักรกลขนาดเล็ก พบวา เคร่ืองจักรกลขนาดเล็กพรวนดิน ใชเวลาเพียง 3 ชั่วโมง แตแรงงานคน
จะตอ งใชเ วลาถงึ 6 ช่ัวโมง ตองพบกบั ความยุงยากในการจัดการคนใหทํางานไปตามเปา หมาย

สรุป
การตัดสินใจนํานวัตกรรม เทคโนโลยีเขามาใชประกอบอาชีพ จําเปนตองประเมินให

มองเห็นเหตุผลการนาํ เขา มา ความคมุ คา และศกั ยภาพในการเปนภูมคิ มุ กนั ใหอาชีพมัน่ คงยั่งยนื จงึ ตองมี
การประเมนิ ดวยองคประกอบทั้ง 3 ดานและตัวแปรรวมตา ง ๆ จงึ มคี วามจําเปนท่ีจะตองแสวงหาความรู
ขอมูลใหมากพอท่จี ะใชป ระเมนิ ตดั สนิ ใจ ดงั น้นั การประเมินประสิทธิภาพนวัตกรรม เทคโนโลยีจึงเปน
สว นหนง่ึ ของการทํางานบนฐานความรู

20

เอกสารหมายเลข 5 : ใบความรู เร่อื ง การวเิ คราะหเ พือ่ จําแนกบทบาทหนา ท่ขี องนวัตกรรมเทคโนโลยี

การเขา สอู าชพี เมอื่ ดําเนินธรุ กจิ ไปจนประสบผลสาํ เร็จ มักจะถูกจับตามอง ทําตามกันมาก
สวนแบงการตลาดจึงมขี นาดเลก็ ลงโดยลาํ ดับ จนถึงวนั หนง่ึ จะเกิดวกิ ฤติ จึงมคี วามจําเปนทจี่ ะตองพัฒนา
หรือขยายขอบขายอาชีพออกไปหรือเรียนรูทําในสิ่งท่ีคนอ่ืนทําไมได เพ่ือใหอยูไดอยางม่ันคงยั่งยืน
การพฒั นาหรือขยายอาชพี จะตอ งใชน วตั กรรม เทคโนโลยีเขา มาชว ย

ปญหาดังกลา วสามารถแสดงใหเ ห็นข้ันตอนของพฒั นาการไดดงั นี้

4 ถา ไมมีการพัฒนาธุรกิจจะเปน
ขาลง จําเปนตอ งขยายขอบขา ย
จงึ มีความตอ งการใชนวตั กรรม
เทคโนโลยีเขามาใชงาน
3 ธุรกจิ ในอนาคตจะมผี คู นเขามาเรยี นรทู าํ ตาม
ทําใหเ กดิ วกิ ฤตสิ ว นแบง ตลาด
2 ธรุ กจิ อยใู นชว งพัฒนาขยายตวั
จะมีคนจับตามองพรอ มทาํ ตาม
1 ธรุ กจิ ระยะฟก ตวั ของ
การเขาสูอาชพี
แผนภูมแิ สดงวงจรชีวติ ของอาชีพ

ปญหาท่ีตอ งการคําตอบของผูป ระกอบธรุ กจิ
ปญหาการเลือกนวัตกรรม เทคโนโลยีของผูประกอบอาชีพ การตัดสินใจเลือก

นวตั กรรม เทคโนโลยไี ดตรงกับปญ หาความตองการในธุรกจิ ใหมากทีส่ ดุ ตรงนเี้ ปนจุดกําเนิดภูมิปญญา
แตเรายังอยูในสภาวะท่ีทําเองไมไดอาศัยการนําเขาดวยตัวเราเอง เพ่ือใหไดนวัตกรรม เทคโนโลยีท่ี
เหมาะสมลงตวั กบั งานอาชีพของเรามากท่ีสดุ

21

กรอบแนวคิด

กรอบแนวคิดการจดั การใหไ ดนวตั กรรมเทคโนโลยที เ่ี หมาะสมลงตวั กับธรุ กจิ มากที่สุด

มีกรอบแนวคดิ การดาํ เนินการดังน้ี

1. กําหนดความตอ งการ

1. ระบสุ ่ิงทีจ่ ะตองทาํ ตอ ง 2. แสวงหาความรู 3. ประเมนิ ความสามารถ 4. ตัดสินใจ

ใชน วตั กรรม เทคโนโลยี ความเขา ใจ เพ่ือระบุ ในการทาํ งานไดแ ทจรงิ นําเขา มาใช

เขา มาทํางาน นวัตกรรม เทคโนโลยี ของนวตั กรรมให งานใหเ หมาะสม

กระจา งดว ยตนเอง

วธิ ีการกําหนดความตองการ

1. ระบุสิ่งที่จะตองทําและจําเปนจะตองใชนวัตกรรม เทคโนโลยีเขามาใช เพื่อลดตนทุน

ลดระยะเวลา การทํางานและสรางงานใหม ขี องเสียหายเกดิ ขึ้นนอยทส่ี ุด

ตัวอยาง สงิ่ ทจ่ี ะตอ งทํา และจาํ เปน ตองใชนวัตกรรม เทคโนโลยี

(1) การพรวนดินใหละเอียดและผสมปุยหมักคลุกเคลาลงดินใหกระจายสมํ่าเสมอตองใช

แรงงานคนจํานวนมาก คาใชจ ายสงู งานหนัก คนงานสูไมไหว ท้ิงงานลาออก จําเปนตองใชเทคโนโลยี

การพัฒนาดนิ

(2) ชว งฤดหู นาวเบญจมาศไมอ อกดอก ถา สามารถทําใหอ อกดอกไดจะทําใหการปอนสินคาเขา

ตลาดไมขาดชว ง จาํ เปนตองใชเ ทคโนโลยกี ารบงั คับพืชใหอ อกดอกนอกฤดูกาล

2. บอกบทบาทหนา ท่ีที่จะตอ งนํานวตั กรรม เทคโนโลยเี ขามาใช

ตัวอยา ง

(1) ทําใหแสงของวนั ในชว งเดอื นธนั วาคม– กุมภาพันธมคี วามยาวขน้ึ เพอ่ื กระตนุ ตาดอกเบญจมาศ

(2) เกษตรอินทรียพืชขาดไนโตรเจน แตขอกําหนดหามใชปุยเคมี จําเปนตองใชไนโตรเจนจาก

ธรรมชาติ

แสวงหาความรู ความเขาใจเพอื่ ระบุ นวัตกรรม เทคโนโลยีทเ่ี หมาะสม

ดวยการนําผลการวิเคราะห (1) ระบุส่ิงท่ีตองทําและ (2) บทบาทหนาที่ท่ีจะตองนํา

นวัตกรรมเทคโนโลยเี ขา มาใชไ ปสืบคนขอ มลู สารสนเทศและศกึ ษา สังเกตจากผรู ูภ ูมิปญญาตาง ๆ ตองสรุป

ดว ยตนเองวา ควรจะใชเทคโนโลยีอะไรและจําแนกบทบาทหนาทีใ่ หช ัดเจน ดังตวั อยา ง

ตวั อยา งที่ 1 เทคโนโลยีการหมกั ดอง

เทคโนโลยี บทบาท หนา ที่

ลูกแปงขาวหมาก ยอยแปง สรางนํา้ ตาล

ลูกแปง เหลา ยอ ยน้าํ ตาล สรา งแอลกอฮอล

แลคโตบาซลิ ลสั ในเครอ่ื งดม่ื ยอ ยโปรตนี ยอยถว่ั เหลืองใหเปน กรดยูรคิ

ยาคลู ท ยอยปลาใหเปน นํ้าปลา

22

ตวั อยา งที่ 2 เทคโนโลยีบังคบั พืชออกผลนอกฤดกู าล

เทคโนโลยี บทบาท หนาท่ี

แสงหลอดฟลูออเรสเซนต สรางแสงใหวนั ยาวข้ึน กระตนุ ใหพ ชื ตองการวนั แสงยาว
ออกดอก
น้ําหมกั พืชผกั ผลไม เรงใบพืชใหสะสมอาหารแกต วั กระตนุ ผักกนิ ดอกใหอ อกดอก
ฮอรโมนเรงการออกดอก อยา งรวดเรว็ สมาํ่ เสมอทัง้ แปลง
เรงใบไมผลใหแกเรว็ ขึ้น กระตนุ ไมผล (มะมว ง) ออกดอก
นอกฤดกู าล
การงดนํ้าตนไม ทาํ ใหต น โทรม ใบรว ง กระตนุ ใหตน สม ทิ้งใบออกจาก
ดอกพรอมกนั
ตัวอยา งท่ี 3 เทคโนโลยพี ฒั นาดินดวยแทรกเตอร
หนาท่ี
เทคโนโลยี บทบาท

ผานกระทะ ไถบกุ เบิก พลิกหนา ดนิ จากลางขนึ้ บน

ผานหัวสิ่ว ไถแหวกดนิ ระดบั ลกึ สลายดนิ ดานใหแตกนาํ้ ซึมลกึ ลง

ในดนิ ได

โรตารี่ ตสี บั ดนิ สับดนิ ใหล ะเอยี ด เพื่อการปลูก

ผักและนาขา ว

ประเมินความเหมาะสมและตดั สินใจ

เมือ่ ไดศึกษาบทบาทหนาทข่ี องนวตั กรรม เทคโนโลยีแลว ตอไปเปนขั้นตอนการประเมินความ

เหมาะสมดว ยการเทยี บเคียงกับเทคโนโลยีทเ่ี คยใชว าจะทําใหดขี น้ึ แตกตางจากเดิมไดมากหรือปานกลาง

ดังตวั อยา ง

ตัวอยางที่ 1 มะมวงนํ้าดอกไม ถาเกษตรกรใหนํ้าใหอาหารพืชอยางตอเน่ืองอยางสมบูรณ มะมวง

นาํ้ ดอกไมจ ะออกลูกตอเนือ่ งใหลกู ตอ เนื่องใหลกู รนุ พี่ รุนนองในปรมิ าณพอเหมาะนําเขาสูตลาดไดเปนระยะ ๆ

อยางตอเนื่องกับการท่ีเราตองลงทุนใหสารเคมีบังคับใหออกดอกติดผลพรอมกันนอกฤดูกาลเหมาะสมกับ

ลักษณะตลาดทเี่ รามอี ยหู รือไม

ตัวอยา งที่ 2 หมกั นํา้ ปลา เดมิ เพียงเตมิ เกลือกับปลาในอตั ราสว นที่เหมาะสม หมักทิ้งขามปกจ็ ะได

นา้ํ ปลา แตถาเราใชเทคโนโลยีจุลินทรียแลคโตบาซิลลัสท่ีตองบดปลาใหละเอียดผสมแลคโตบาซิลลัส

เพิ่มเขามาจะใชเวลาหกเดือนไดน้ําปลา แบบใดจะเหมาะสมกวากัน เพราะถาใชเทคโนโลยีแลคโตบาซิลลัส

จะตอ งเพิม่ คา ใชจา ยบดปลาและคาจุลนิ ทรีย

23

สรุป
การตัดสินใจนํานวัตกรรม เทคโนโลยีเขามาใชโดยไมผานการวิเคราะหเพื่อศึกษา

บทบาทหนาที่และความเหมาะสมมีโอกาสท่ีจะเสี่ยงตอความเสียหายส้ินเปลืองได หากเราหันมาให
ความสําคัญเก่ียวกับขอมูลสารสนเทศของนวัตกรรม เทคโนโลยี เรียนรูทําความกระจางก็จะลดอัตรา
การเสี่ยงไดดี

กิจกรรมที่ 3
1. ผเู รียนปฏบิ ตั ิการประเมินนวัตกรรม เทคโนโลยที ภี่ าครัฐและเอกชนเสนอใหใ ช
2. ผูเรียนนํานวัตกรรมหรือเทคโนโลยีท่ีตัดสินใจใชมาวิเคราะห ศึกษา บทบาท หนาที่ เพื่อ
ทราบรายละเอียดและประยกุ ตใชใ หถ กู ตองไดดว ยการศึกษาตัวอยาง
3. ผูเรียนศึกษาข้ันตอนการทํางานของนวัตกรรม เทคโนโลยี แลวทําตาม ตรวจสอบหา
ขอ บกพรองของตนเองในการใชน วัตกรรม เทคโนโลยี แลว ฝกการใชงานจนคลองแคลว
4. ผูเรียนวางแผนการฝกทักษะท่ีจาํ เปนตอการขยายอาชีพ โดยรวมแหลง ฝก ความรทู ี่ตองการฝก
วิธีการฝก และผลการฝก

24

บทท่ี 2
ตรวจสอบระบบความพรอ มการสรางอาชีพใหมีความม่นั คง

ผลการเรยี นรทู ่คี าดหวัง
สามารถตรวจสอบระบบความพรอ มในการขยายอาชพี ใหมคี วามมัน่ คง

ขอบขายเนอ้ื หา
เรื่อง การตรวจสอบระบบความพรอ มการสรางอาชพี ใหม่นั คง

สื่อประกอบการเรียนรู
1. เอกสารหมายเลข 6 ใบความรู เร่อื ง ความหมายและลักษณะองคประกอบในขอบขา ยอาชีพ
2. เอกสารหมายเลข 7 ใบความรู เรอื่ ง การวิเคราะหชมุ ชน
3. เอกสารหมายเลข 8 ใบความรู เรอ่ื ง ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง
4. เอกสารหมายเลข 9 ใบความรู เรอื่ ง การวเิ คราะห ตรวจสอบระบบความพรอมในการสราง
อาชีพ

25

เร่ืองที่ 1 การตรวจสอบระบบความพรอมการสรางอาชพี ใหม ั่นคง

ลกั ษณะบงชคี้ วามสําเรจ็ ของการเรยี นรู

1. เขา ใจขอบขายระบบธรุ กจิ

2. เขา ใจขอบขา ยระบบเศรษฐกจิ พอเพยี ง

3. เขาใจการวิเคราะหตรวจสอบปฏิสัมพันธระหวางองคประกอบในขอบขายระบบ

ธุรกจิ กับเศรษฐกจิ พอเพยี งเพอ่ื ประเมนิ ระบุความพรอ มการสรางอาชีพใหมั่นคง

แผนปฏบิ ตั กิ ารเรยี นรู

ลกั ษณะบง ชีค้ วามสาํ เรจ็ กจิ กรรม การวัดผลและ ส่อื การเรยี น
ของการเรยี นรู ประเมนิ ผล

1. เขาใจขอบขา ยระบบ เรียนรดู ว ยตนเอง

ธุรกจิ ใหผ เู รียนศกึ ษาความหมายและ การระบอุ งคประกอบ เอกสารหมายเลข 6

ลกั ษณะองคประกอบรว มใน รวมในขอบขายระบบ ใบความรู เรอื่ ง

ขอบขา ยระบบอาชีพจาก ธรุ กจิ ความหมายและ

ใบความรู ลกั ษณะของ

องคประกอบใน

ขอบขา ยอาชพี

2. เขาใจขอบขา ยระบบ เรียนรดู ว ยตนเอง

เศรษฐกจิ พอเพยี ง ใหผเู รียนศกึ ษาความหมายและ การระบุองคประกอบ เอกสารหมายเลข 7

ลักษณะองคป ระกอบการคิดใน การคดิ ในระบอบ ใบความรู เร่ือง ปรชั ญา

ระบบเศรษฐกจิ พอเพยี งจาก เศรษฐกิจพอเพยี ง ของเศรษฐกจิ พอเพยี ง

ใบความรู

3. เขา ใจวเิ คราะห เรยี นรดู วยตนเอง

ตรวจสอบปฏิสัมพนั ธ 1. ใหผูเ รยี นศกึ ษา วเิ คราะหก าร ความคดิ รวบยอดของ เอกสารหมายเลข 8

ระหวา งองคประกอบ ประกอบอาชีพ โดยยดึ หลกั ปฏสิ ัมพนั ธระหวาง ใบความรู เร่อื ง การ

ในขอบขายระบบ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง องคประกอบในอาชพี วิเคราะห ตรวจสอบ

เศรษฐกจิ พอเพยี ง เพ่อื กับเศรษฐกจิ พอเพยี ง ระบบความพรอ มใน

ประเมนิ ระบคุ วาม 2. ผเู รียนทาํ บันทึกความพรอมใน การระบุปฏิสมั พันธบอก การสรางอาชพี

พรอ มการสรา งอาชพี การสรา งอาชีพตามความคดิ รวบ ขอ บกพรองทต่ี องพฒั นา

ใหมน่ั คง ยอดของปฏิสมั พนั ธ ระหวาง ใหเกิดความพรอ ม

เศรษฐกจิ พอเพียงกบั

องคประกอบการทาํ อาชพี

26

เอกสารหมายเลข 6 : ใบความรู เรอ่ื ง ความหมายและลักษณะองคป ระกอบในขอบขา ยอาชีพ
องคป ระกอบในระบบอาชีพ

ทนุ

การ ผลผลิต อาชีพมนั่ คง
พัฒนา

ลกู คา

แผนภูมแิ สดงความสมั พนั ธองคประกอบภายในระบบอาชีพ

จากแผนภูมิความสัมพันธองคประกอบภายในระบบอาชีพ มีองคประกอบท่ีสําคัญและ
สงผลกระทบความมั่นคงของอาชีพ 4 องคประกอบดวยกันคือ (1) ทุน (2) ผลผลิต (3) ลูกคา และ
(4) การเรยี นรูพฒั นาตนเองของสถานประกอบการ

ทุน
ในการประกอบอาชีพ การจัดการทุนเปนเรื่องสําคัญ เพราะทุนจะตองผันแปรสําคัญตอ

ความมัน่ คงของอาชพี ทุนมหี ลายประเภททผ่ี ูประกอบอาชพี จะนาํ เขามาบูรณาการใชลงทุนประกอบการ
เชน

1. เงินทุน ไดมาจากการออม จากการสะสมทนุ จากการกยู มื สถาบันการเงนิ
2. ทนุ ทีด่ นิ เปนที่ตั้งสถานประกอบการ เปนฐานการผลิตท่ีจะตองมีการจัดการใหการใชที่ดิน
เปนไปอยา งมีประสทิ ธิภาพ
3. ทนุ ทางส่งิ แวดลอ ม เชน การเกษตรอินทรีย ตั้งบนพ้นื ท่ีปาเขาโดยรอบ ทําใหไดความช้ืนและ
ปุยธรรมชาติมาตามลม และไหลมากบั น้ําฝน ทําใหลดตนทุนเกย่ี วกบั ปุย หมกั และจลุ นิ ทรียล งได

27

ผลผลติ
เปน ตัวเปา หมายการประกอบอาชีพที่จะตองมีมาตรฐาน ขอกําหนดในรูปแบบตาง ๆ ท้ังในรูป

ลายลกั ษณอักษร ในรปู ของคา นยิ มท่ยี อมรับกันท่ัวไปทีผ่ ผู ลติ จะตองทําใหไดตามมาตรฐานในการจัดการ
ใหเ กิดผลผลิตมีองคประกอบรวมอยหู ลายประการ เชน

1. คุณภาพผลผลติ ตองเปน ไปตามมาตรฐาน คานยิ มของลกู คา
2. กระบวนการผลติ ตอ งสามารถลดตนทนุ ได
3. การจัดการผลผลติ สงมอบใหลูกคา ในสภาพทีม่ คี ุณภาพใหมากท่ีสุด
4. ความปลอดภัยของผลผลิต

ลกู คา
เปนองคประกอบที่สําคัญเพราะถาไมมีลูกคาก็จะไมเกิดการหมุนเวียนทางรายได รูปแบบ

เศรษฐกจิ จะเปนการทําเพื่ออยูเพ่อื กนิ แบง ปนกันในชุมชน ประเทศชาติคงไมมีรายไดมาพัฒนาประเทศ
การประกอบอาชีพจึงใหความสําคัญกับลูกคาท่ีจะตองสรางความผูกพันภักดีตอกันและขยายวงกวาง
ออกไป ทาํ ใหผลผลติ จําหนายไดป รมิ าณสูงขน้ึ ซึ่งสงผลกระทบโดยตรงตอความมั่นคง ย่ังยืนของอาชีพ
สว นบุคคลและสังคมประเทศชาติ

การพฒั นาตนเอง
การประกอบอาชีพธุรกิจ ผูประกอบอาชีพจําเปนตองศึกษาวิเคราะหสภาพการผลิต การตลาด

การลงทนุ คา นยิ ม นวตั กรรมเทคโนโลยตี า ง ๆ ใหสามารถจดั การพฒั นาธรุ กิจใหกาวหนา สัมพันธกับการ
เปล่ียนแปลงของสังคมโลก เพือ่ สรา งความมน่ั คงในอาชีพใหเติบโตข้ึนไมใ หอ าชีพตกต่ําและตายลง

ตัวอยางที่ 1 อาชีพเขยี นปายประกาศถาพฒั นาตนเองไมใ ชคอมพิวเตอรและอิงคเจ็ทก็ยังสามารถ
ดาํ เนินธุรกิจตอไปได แตถาหากไมยอมรบั การเปล่ยี นแปลงและเรียนรูอาชีพเขยี นปายประกาศก็จะตายลง
ทั้งหมดแลว

ตัวอยางท่ี 2 รานโชหวยท่ีเรียนรูพัฒนาตนเอง วิจัยระบุสินคาจําเปนของคนในชุมชน ตองใช
ประจาํ และจาํ นวนมาก แลวจัดรานใหมบรรจุสินคาท่ีจําเปน ทําใหรานคาไมรกรุงรัง ถาหากราคาขายที่
เปนจริงไมเ อาเปรยี บ คนในชุมชนกเ็ ต็มใจซ้อื ไมเสยี เวลาไปศูนยการคา ท่ีตองมกี ารเดนิ ทาง รานโชหวยที่
ไมเ รียนรูพัฒนาตนเอง จึงตายไปจากทองถ่นิ

28

เอกสารหมายเลข 7 : ใบความรู เร่ือง การวเิ คราะหช มุ ชน

วิเคราะหช ุมชน
การขยายงานอาชีพ เปน แนวทางการดําเนินงานอาชพี ใหมคี วามเขม แขง็ และเกดิ ความมน่ั คงใน

การประกอบอาชีพ ที่มคี วามสอดคลองกบั ความตองการของตลาด
การขยายงานอาชพี จะประสบความสาํ เรจ็ หรอื ไมน น้ั ขนึ้ อยกู ับการศึกษาและการวิเคราะห

ขอ มลู สถานการณข องชมุ ชนทั้งภายในและภายนอก ใหต รงกับสภาพความเปน จริงตามสภาพการณที่มี
การเปลยี่ นแปลง เพ่ือสรา งความเชอ่ื ม่นั และกําหนดเปา หมายการขยายงานอาชีพท่ีชัดเจน

ดังน้ัน การดําเนินการขยายงานอาชพี ใหป ระสบความสําเร็จ แมวาผูดําเนินการอาชีพ จะไดมี
การพัฒนางานอาชีพมาแลวอยางตอเนือ่ ง พรอมทงั้ ไดวิเคราะหความเปนไปได รวมถึง ไดศึกษาขอมูล
องคประกอบท่เี ก่ยี วของมาแลวกต็ าม

ในการขยายงานอาชีพใหเกิดความมั่นคง จําเปนตองใหความสําคัญตอการวิเคราะหขอมูล
สถานการณของชุมชน ใหเหมาะสมและมีความสอดคลองกับสภาพบริบทของพื้นท่ี ไดแก
ทรัพยากรธรรมชาติ ลักษณะภูมิอากาศ ภูมิประเทศ ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวิต และ
ทรพั ยากรมนษุ ย

ดังนั้น เพ่ือเปนการสรางความเช่ือม่ันและสามารถกําหนดเปาหมายในการดําเนินงานขยาย
อาชพี เพ่อื ความม่ันคงไดอยา งเหมาะสม จงึ ควรไดมกี ารวเิ คราะหช มุ ชนเกี่ยวกบั สภาพบรบิ ทของพน้ื ทกี่ บั
งานอาชพี ท่ีตัดสินใจจะดาํ เนนิ การพฒั นา

การดาํ เนินการวเิ คราะหชมุ ชน โดยทั่วไปนิยมใชเทคนิค SWOT ในการประเมิน เพราะ เปน
เทคนิคสาํ หรบั การวิเคราะหส ภาพแวดลอ มทมี่ ผี ลกระทบวา มผี ลดีหรือผลเสียอยางไรตอส่ิงท่ีจะกระทํา
มีรายละเอียด ดังนี้

S (Strength) จุดแขง็ หมายถงึ ความสามารถ หรือสถานการณภายในชุมชนที่เปนเชิงบวก
ซึง่ สามารถนํามาใชป ระโยชนใ นการทาํ งาน เพอ่ื ใหงานบรรลุวัตถุประสงค หรือกอใหเกิดประโยชนตอ
การทาํ งาน สง ผลใหงานทที่ าํ เกดิ ความเขมแข็ง

W (Weakness) จดุ ออน หมายถึง สถานการณภ ายในชุมชนที่เปนเชงิ ลบ ซงึ่ ไมสามารถ
นํามาใชเปน ประโยชนใ นการทํางาน เพือ่ ใหงานบรรลุวัตถุประสงค หรือไมกอใหเกิดประโยชนตองาน
อาจสง ผลใหงานทท่ี ําเกดิ ความลมเหลวได

O (Opportunity) โอกาส หมายถงึ ปจ จยั และสถานการณภายนอกชุมชน ท่ีเอื้อประโยชน
ในการทํางานใหบรรลุวัตถุประสงค หรือหมายถึง สภาพแวดลอมภายนอกท่ีเปนประโยชนตอการ
ดาํ เนินงาน

29

T (Treat) อปุ สรรค หมายถึง ปจจัยและสถานการณภายนอกชุมชน ท่ีขัดขวางหรือไม

สนบั สนนุ ตอ การทาํ งานใหบ รรลวุ ัตถุประสงค หรอื หมายถงึ สภาพแวดลอ มภายนอกท่เี ปนปญหาตอการ

ดําเนินงาน

ในการดาํ เนนิ การวิเคราะหชมุ ชนตามสภาพบรบิ ทของพนื้ ท่ี ไดแ ก ทรัพยากรธรรมชาติ

ลกั ษณะภูมิอากาศ ภมู ปิ ระเทศ ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถชี ีวติ และทรัพยากรมนุษย กับงานอาชีพ

ที่ตัดสินใจจะดําเนินการพัฒนา ดวยเทคนิค SWOT เพื่อการเขาสูอาชีพ มีข้ันตอนการดําเนินงานดังนี้

1. กาํ หนดประเดน็ สภาพบริบทของพ้นื ทท่ี ีม่ คี วามสัมพันธตองานอาชีพที่ตัดสินใจท่ีจะ

ดําเนินการพัฒนา เพอ่ื การนํามาวเิ คราะห เชน

1.1 กลุมอาชพี เกษตรกรรม ประเด็นสภาพบริบทที่ควรนํามาวิเคราะห ไดแก

ทรพั ยากรธรรมชาติ ลกั ษณะภมู ิอากาศ ลกั ษณะภมู ิประเทศ และทรพั ยากรมนุษย

1.2 กลมุ อาชพี อตุ สาหกรรม ประเด็นสภาพบริบทที่ควรนํามาวิเคราะห ไดแก

ทรพั ยากรธรรมชาติ ลักษณะภมู ปิ ระเทศ สภาพภูมอิ ากาศ ศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชวี ติ

1.3 กลุมอาชพี พาณิชยกรรม ประเดน็ สภาพบรบิ ทที่ควรนํามาวิเคราะห ไดแก

ทรัพยากรธรรมชาติ ภูมอิ ากาศ ภูมปิ ระเทศ และทําเลที่ตงั้

1.4 กลุม อาชีพความคดิ สรางสรรค ประเด็นสภาพบริบทที่ควรนํามาวิเคราะห

ไดแ ก ทรัพยากรธรรมชาติ ทรพั ยากรมนุษย

1.5 กลุมอาชีพอํานวยการและอาชีพเฉพาะทาง ประเด็นสภาพบริบทท่ีควร

นาํ มาวเิ คราะห ไดแ ก ทรพั ยากรธรรมชาติ ลักษณะภูมิอากาศ ภูมิประเทศ ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี

วิถีชวี ติ และทรพั ยากรมนุษย

2. กําหนดรายละเอยี ดยอ ยทีจ่ ะทาํ การวิเคราะหในแตล ะประเด็นของสภาพบริบทแตละ

ดานกบั งานอาชีพที่กาํ หนดจะดําเนินการพฒั นา เชน

ประเด็นของสภาพบรบิ ท รายละเอียดของประเดน็

1. ทรพั ยากรธรรมชาติ 1.1 ความเหมาะสมและคณุ ภาพของทรพั ยากรธรรมชาติ

1.2 ทรพั ยากรธรรมชาตใิ นชมุ ชน และ/หรอื ชมุ ชนขา งเคียงที่

เอ้ือตองานอาชพี

1.3 ปริมาณและคาใชจ ายในการซ้ือทรัพยากร

1.4 ปริมาณนํ้า / แหลง นํ้า ทต่ี อ งใชใ นงานอาชีพ

1.5 รายละเอียดของประเด็นอืน่ ๆ ทเี่ กย่ี วของ

30

ประเดน็ ของสภาพบริบท รายละเอยี ดของประเด็น
2. ลกั ษณะภูมิอากาศ 2.1 ลกั ษณะภมู ิอากาศ
2.2 สภาพภมู อิ ากาศกบั การสนบั สนนุ งานอาชีพ
3. ภมู ิประเทศ 2.3 ความสัมพันธของภมู อิ ากาศกับสภาพพนื้ ท่ี
2.4 ความสัมพนั ธของภมู อิ ากาศกับทรพั ยากรธรรมชาติ
4. ศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี 2.5 รายละเอียดของประเดน็ อ่ืน ๆ ทเ่ี กย่ี วขอ ง
และวิถีชีวิต 3.1 ลกั ษณะภูมปิ ระเทศ
3.2 สภาพภมู ิประเทศกบั การเกอ้ื หนุนงานอาชีพ
5. ทรัพยากรมนษุ ย 3.3 ความสมั พนั ธของภูมปิ ระเทศกบั งานอาชีพ
3.4 ความสัมพนั ธข องภูมิประเทศกบั ทรพั ยากรธรรมชาติ
3.5 รายละเอียดของประเด็นอื่น ๆ ท่ีเกยี่ วของ
4.1 งานอาชีพสอดคลอ งกบั ศลิ ปะของชุมชน
4.2 งานอาชีพมีความสัมพนั ธก บั วัฒนธรรมของชุมชน
4.3 งานอาชีพมคี วามสัมพนั ธกับประเพณขี องชุมชน
4.4 งานอาชีพมีความสมั พันธกับวิถีชีวติ ของคนในชมุ ชน
4.5 รายละเอยี ดของประเด็นอนื่ ๆ ที่เกยี่ วของ
5.1 ความรู ในการประกอบอาชีพของตนเอง
5.2 ผูรใู นชุมชน ทีม่ คี วามรูเก่ียวกับงานอาชีพ
5.3 แรงงานในชมุ ชนทจ่ี าํ เปนตอ งใชใ นงานอาชพี
5.4 การบรหิ ารงานบคุ คล / แรงงาน
5.5 ความสมั พนั ธของคนในชุมชนกบั ผปู ระกอบการ
5.6 รายละเอยี ดของประเดน็ อ่ืน ๆ ท่เี กยี่ วขอ ง

3. เมื่อสามารถกําหนดรายละเอียดยอยไดในแตละประเด็นของสภาพบริบทแลว
ในการวิเคราะห ใหดําเนินการวิเคราะหในแตละดานของการวิเคราะหดวยเทคนิค SWOT ตามตาราง
วเิ คราะหด ังน้ี

31

อาชพี ทต่ี ดั สนิ ใจเลอื ก .................................................

สถานการณภ ายในชุมชน

จดุ แข็ง จุดออ น

1. ทรพั ยากรธรรมชาติ 1. ทรพั ยากรธรรมชาติ

2. ลักษณะภมู ิอากาศ 2. ลกั ษณะภูมิอากาศ

3. ภมู ิประเทศ 3. ภูมปิ ระเทศ

4. ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวิถีชวี ิต 4. ศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ชี ีวติ

5.ทรัพยากรมนุษย 5.ทรัพยากรมนุษย

สถานการณภ ายนอกชมุ ชน

โอกาส อปุ สรรค

1. ทรัพยากรธรรมชาติ 1. ทรัพยากรธรรมชาติ

2. ลกั ษณะภูมอิ ากาศ 2. ลกั ษณะภมู ิอากาศ

3. ภมู ิประเทศ 3. ภมู ปิ ระเทศ

4. ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวิถีชวี ติ \ 4. ศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ชี ีวิต

5.ทรัพยากรมนษุ ย 5.ทรัพยากรมนุษย

4. ดาํ เนินการวิเคราะหร ะบุขอ มูลตามความเปน จริง ตามหวั ขอ ของรายละเอียดยอยในแตละ
ประเด็นของสภาพบริบทชุมชนวา มีความสัมพันธกับงานอาชีพที่จะดําเนินการพัฒนาอยางไร ทั้งน้ี
ในการวเิ คราะหร ะบุขอ มลู ผูดําเนินการไดแกผ ทู ต่ี ัดสนิ ใจขยายอาชีพเพ่อื ความมน่ั คง เปน ผดู าํ เนนิ การเอง
โดยตองวเิ คราะหระบขุ อมูลดว ยความเปนจริง

ในการวิเคราะหระบุขอมูลสถานการณภายในชุมชน เปนการวิเคราะหระบุขอมูล
เกย่ี วกบั รายละเอยี ดยอ ยในแตล ะประเดน็ แยกขอ มลู ภายในชุมชนที่เปนเชิงบวกหรือเปนสวนสนับสนุน
เก้ือหนุนใหงานอาชีพประสบความสําเร็จ ในดา นจุดแขง็ และระบุขอ มูลในชุมชนท่ีเปนเชิงลบ หรือเปน
ขอมูลท่อี าจจะเปนปญหาไดก ับงานอาชีพ ในดา นจุดออน

ในการวิเคราะหระบุขอมูลสถานการณภายนอกชุมชน เปนการวิเคราะหระบุขอมูล
เก่ียวกับรายละเอียดยอยในแตละประเด็น แยกขอมูลภายนอกชุมชนที่เปนเชิงบวก หรือเปนสวน
สนบั สนุน เอือ้ ประโยชนใ นการทํางานอาชีพใหบ รรลุวัตถุประสงค หรือเปน ประโยชนตอการดาํ เนินงาน
ในดานโอกาส และระบุขอมูลภายนอกชุมชนท่ีเปนเชิงลบ หรืออาจจะเปนสิ่งที่ขัดขวางหรือไม
สนับสนุนตอการทํางานอาชีพใหบรรลุวัตถุประสงค หรือเปนปญหาตอการดําเนินงานอาชีพ ในดาน
อุปสรรค

32

ตวั อยา งการวิเคราะหระบุขอ มูล

อาชพี การขยายผลติ ภัณฑจ ากน้ํามนั มะพราวกลั่นเย็น

สถานการณภายในชมุ ชน

จดุ แข็ง จุดออ น

1. ทรัพยากรธรรมชาติ ในพน้ื ทตี่ าํ บลเกาะกดู มี 1. ทรัพยากรธรรมชาติ ไมม ที รัพยากรธรรมชาติ

มะพราวเปน จํานวนมาก เปนวตั ถุดบิ สว นผสมในการผลติ

2. ลกั ษณะภูมอิ ากาศ ลกั ษณะภูมิอากาศ มีความ 2. ลกั ษณะภูมอิ ากาศ อาจมีปญ หาไดใ นชว งฤดู

เหมาะสมตอการทองเท่ียว มีนักทอ งเทย่ี วทง้ั มรสมุ เพราะเรอื โดยสารอาจจะไมออกเรอื

ชาวไทยและชาวตา งประเทศนยิ มเดินทางมา 3. ภมู ิประเทศ ตําบลเกาะกูดหา งจากฝงรว ม

เทยี่ วเปนจํานวนมาก จึงเก้ือหนนุ ในการ 80 กโิ ลเมตรทางทะเล อาจจะมปี ญ หาในการ

ดําเนินงานอาชีพ ขนสงและการจําหนา ยผลผลิตได

3. ภมู ิประเทศ ตําบลเกาะกดู มภี ูมิประเทศเปน 4. ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ีชวี ิต ไม

เกาะที่มีธรรมชาติสวยงาม มนี ักทองเที่ยวท้งั มขี อ มลู เปน จดุ ออน

ชาวไทยและชาวตางประเทศเดนิ ทางมาเที่ยว 5. ทรพั ยากรมนษุ ย ไมมขี อ มูลเปน จดุ ออน
เปนจํานวนมาก จึงเก้ือหนนุ ในการดาํ เนนิ งาน

อาชพี 4. ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวติ

นา้ํ มันมะพราว เปนผลติ ภัณฑท ส่ี ามารถนําไปใช

รวมในการผลติ เปนผลติ ภัณฑอ นื่ ๆ ได

5. ทรพั ยากรมนษุ ย ดําเนินการดวยสมาชกิ

ภายในครอบครัว และสามารถจา งแรงงานใน

พน้ื ทีไ่ ด

33

สถานการณภายนอกชุมชน

โอกาส อปุ สรรค

1. ทรพั ยากรธรรมชาติ ไมม ขี อ มูลเปน โอกาส 1. ทรพั ยากรธรรมชาติ จะตอ งส่งั วัตถุดบิ

2. ลกั ษณะภมู อิ ากาศ นักทอ งเทยี่ วท้งั ชาวไทย สว นผสมในการผลติ จากภายนอกทองถนิ่ มาใช

และชาวตางประเทศนิยมเดนิ ทางมาเท่ยี วเปน ในการผลติ

จํานวนมาก เพราะมีลกั ษณะภมู อิ ากาศ มีความ 2. ลกั ษณะภมู อิ ากาศ อาจมปี ญ หาไดใ นชว งฤดู

เหมาะสมตอการทอ งเที่ยว จงึ เกื้อหนุนในการ มรสุม เพราะเรือโดยสารอาจจะไมออกเรือ

ดาํ เนินงานอาชีพ 3. ภมู ปิ ระเทศ ตาํ บลเกาะกูดหางจากฝง รว ม

3. ภมู ิประเทศ ภมู ปิ ระเทศของตาํ บลเกาะกูด 80 กโิ ลเมตรทางทะเล อาจจะมปี ญ หาในการ

มมี ะพรา วเปนจํานวนมาก และมธี รรมชาติ ขนสง และการจาํ หนา ยผลผลิตได

สวยงาม มีนักทองเท่ียวท้ังชาวไทยและชาว 4. ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ีชีวติ ไมมี
ตางประเทศเดินทางมาเที่ยวเปน จํานวนมาก ขอมูลเปน อปุ สรรค

จงึ เก้ือหนุนในการดําเนนิ งานอาชพี 5. ทรพั ยากรมนษุ ย มผี ูผ ลติ ในทอ งถน่ิ อื่น ที่

4. ศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวถิ ีชวี ิต ดาํ เนนิ การผลติ อาจสง ผลตอ การจําหนา ยได

การดํารงชวี ติ สามารถใชน ํ้ามันมะพราวกลน่ั เยน็

นาํ มาเปน สวนผสมหลกั ในการผลิตผลิตภัณฑ

เพอ่ื ใชใ นชวี ิตประจําวันได

5. ทรพั ยากรมนษุ ย ไมม ีขอมลู เปน โอกาส

5. เมอ่ื ดาํ เนนิ การวิเคราะหร ะบขุ อมูลตามหวั ขอ ของรายละเอียดยอยในแตละประเดน็
ของสภาพบริบทชุมชนแลว ผวู ิเคราะหข อมูลตองวเิ คราะหสรปุ ขอ มลู ทง้ั หมด เพื่อใหม องเหน็ สภาพการณ
ทงั้ หมด พรอ มที่จะนําไปกาํ หนดเปา หมายและทิศทางที่จะดาํ เนนิ การขยายอาชพี โดยควรสรุปเปน ขอ
เพอ่ื ความชดั เจน

ตวั อยา งการวิเคราะหส รุปขอ มูล
จากผลการวิเคราะหร ะบุขอมูล สามารถสรปุ ขอมูลไดดังน้ี

1. จากขอ มลู สภาพการณภ ายใน สรุปไดวา การขยายผลติ ภณั ฑจากน้ํามนั มะพรา วกลั่นเย็น
สามารถนําน้ํามันมะพราวกลั่นเย็น ไปใชเปนสวนผสมหลักในการผลิตผลิตภัณฑ สําหรับนําไปใชใน
ชีวติ ประจาํ วนั ได ประกอบกับ ตําบลเกาะกูด เปนแหลงทองเท่ียว ที่มีภูมิประเทศ อุดมไปดวยมะพราว

34

และธรรมชาตสิ วยงาม มลี ักษณะภูมิอากาศ ที่เหมาะสมตอ การทอ งเท่ยี ว ทําใหมีนักทองเที่ยวทั้งชาวไทย
และชาวตางประเทศ นิยมเดินทางมาเที่ยวเปนจํานวนมาก จึงเก้ือหนุนในการดําเนินงานอาชีพ โดย
สามารถดาํ เนนิ การไดด ว ยสมาชิกภายในครอบครวั และสามารถจางแรงงานในพน้ื ที่ได

ทั้งนี้ หากมีการดําเนินงานการขยายผลิตภัณฑจากน้ํามันมะพราวกล่ันเย็น ตอง
คํานงึ ถงึ วัสดุสวนผสมในการผลติ เพราะในพืน้ ทต่ี ําบลเกาะกูดไมมีทรัพยากรธรรมชาติ เพื่อใชในการผลิต
รวมทั้ง ระยะทางของตําบลเกาะกดู หา งจากฝงรวม 80 กิโลเมตรทางทะเล และสภาพภูมิอากาศในชวง
ฤดมู รสมุ เพราะเรือโดยสารทีจ่ ะฝากผลผลิตไปจาํ หนา ยอาจจะไมออกเรอื

2. จากขอมูลสภาพการณภายนอก สรุปไดวา การขยายผลิตภัณฑจากนํ้ามันมะพราว
กลั่นเย็น สามารถใชน้ํามันมะพราวกลั่นเย็น นํามาเปนวัสดุหลักในการผลิตผลิตภัณฑเพื่อใช
ในชวี ติ ประจําวัน เพื่อการจําหนายได เพราะตําบลเกาะกูด เปนแหลงทองเท่ียว ท่ีมีภูมิประเทศ อุดมไป
ดวยมะพราว และธรรมชาติสวยงาม มีลักษณะภูมิอากาศ ที่เหมาะสมตอการทองเที่ยว ทําใหมี
นักทอ งเท่ยี วทง้ั ชาวไทยและชาวตางประเทศ นิยมเดินทางมาเท่ียวเปนจํานวนมาก จึงเก้ือหนุนในการ
ดาํ เนินงานอาชพี

ทัง้ นี้ การขยายผลิตภัณฑจากน้ํามันมะพราวกลั่นเย็น ตองคํานึงถึงวัสดุสวนผสมใน
การผลิต เพราะตองสั่งซ้ือจากภายนอกพื้นที่ รวมท้ัง ระยะทางของตําบลเกาะกูดหางจากฝงรวม
80 กิโลเมตรทางทะเล และสภาพภมู ิอากาศในชวงฤดมู รสุม เพราะเรอื โดยสารทีจ่ ะฝากซื้อวัสดุสวนผสม
ในการผลติ และฝากผลผลติ ไปจําหนา ยอาจจะไมม กี ารออกเรือ

3. ภาพรวมการวิเคราะหสภาพการณส รุปไดวา
3.1 มคี วามเหมาะสมและเปนไปได ในการขยายผลิตภัณฑจากน้ํามันมะพราวกล่ันเย็น

เพราะสามารถนํานา้ํ มนั มะพรา วกล่ันเย็น ไปใชเปน สวนผสมหลกั ในการผลติ ผลิตภัณฑ สําหรับนําไปใช
ในชวี ิตประจาํ วันได

3.2 ดําเนินการขยายอาชีพเพื่อความมั่นคง ใชการบริหารจัดการอาชีพในลักษณะ
ครอบครัว และสามารถจางแรงงานเพ่ือสนับสนุนการผลิตได ตามจํานวนการผลิตในแตละชวง

6. เมอ่ื สามารถวิเคราะหก ําหนดเปา หมายและทิศทางท่ีจะดําเนินการขยายอาชีพไดแลว
เพ่อื ใหเ กดิ เปา หมายสงู สุดและเสนทางการดําเนินการขยายอาชีพใหเกิดความม่ันคง ผูประกอบการควร
จัดทําแผนพัฒนาธุรกิจชุมชน เพ่ือใหการบริหารจัดการงานอาชีพเปนไปอยางมีระบบและเปาหมายที่
ชัดเจน

35

กจิ กรรมที่ 4

ใหผ เู รียนวิเคราะหชุมชน ตามสภาพบริบทของพืน้ ที่ ไดแ ก ทรพั ยากรธรรมชาติ
ลกั ษณะภูมอิ ากาศ ภมู ปิ ระเทศ ศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณแี ละวิถชี ีวติ และทรพั ยากรมนษุ ย กบั งาน
อาชีพท่กี ําหนดจะขยายงานอาชพี ดว ยเทคนิค SWOT เพื่อการขยายอาชพี เพอ่ื ความม่นั คง

อาชพี ท่ีตดั สนิ ใจเลอื ก .................................................

สถานการณภายในชุมชน

จุดแขง็ จดุ ออ น

1. ทรัพยากรธรรมชาติ 1. ทรพั ยากรธรรมชาติ

2. ลักษณะภูมอิ ากาศ 2. ลกั ษณะภูมิอากาศ

3. ภูมปิ ระเทศ 3. ภมู ิประเทศ

4. ศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ีชีวติ 4. ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชวี ิต

5.ทรัพยากรมนษุ ย 5.ทรัพยากรมนษุ ย

สถานการณภ ายนอกชุมชน

โอกาส อปุ สรรค

1. ทรัพยากรธรรมชาติ 1. ทรัพยากรธรรมชาติ

2. ลักษณะภูมิอากาศ 2. ลักษณะภมู ิอากาศ

3. ภูมปิ ระเทศ 3. ภมู ปิ ระเทศ

4. ศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถชี ีวติ 4. ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวิถีชวี ติ

5.ทรพั ยากรมนุษย 5.ทรัพยากรมนุษย

36

เอกสารหมายเลข 8 : ใบความรู เรื่อง ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง

เช่ือวา คนไทยสามารถพัฒนาศักยภาพการคิด การกระทําใหเขมแข็งข้ึน เพ่ือสราง

เศรษฐกิจแกปญหาความยากจนดวยการสรางลักษณะนิสัยประจําใหเปนบุคคลที่จะทําอะไรตองคิดหา

เหตุผล คิดตัดสินใจระบบความพอดีสําหรับตนเองหรือชุมชน กําหนดแนวทางสรางภูมิคุมกันใหกับ

อาชพี ทจี่ ะทํา เรียนรู สรา งความรอบรูใหก ระจางพงึ่ พาตนเองได และมีคุณธรรม จริยธรรม สงผลใหการ

พัฒนาเศรษฐกจิ ของบุคคล สามารถสรางความพอเพียงอยูดีมีสุข และกาวถึงความม่ังมีศรีสุข ดํารงชีวิต

อยางพอเพยี งเกื้อกูลสงั คมได

การเรยี นรูเพ่อื พฒั นาศกั ยภาพ การคดิ การกระทํา ตามแนวปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง

จะมุงเนน องคป ระกอบแหงคณุ คา 5 ประการ คือ

1. การพฒั นาทักษะการคดิ หาเหตุผล

2. การพฒั นาทกั ษะการคิดตดั สนิ ใจระบุความพอดสี ําหรับตนเองและชมุ ชน

3. การพัฒนาทกั ษะการคดิ กําหนดแนวทางสรา งภูมิคุมกนั ใหกับเรอ่ื งทีจ่ ะทาํ

4. การพัฒนาทักษะการแสวงหาความรูและสรปุ องคค วามรูในเรือ่ งท่จี ะทาํ

5. การพัฒนาเจตคติเพอื่ การคิดการกระทาํ ใหเ กิดคณุ คา ในคณุ ธรรมและจริยธรรม

การประยุกตใชปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เปนการนําองคประกอบแหงคุณคา

5 ประการ ไปบูรณาการกับเหตกุ ารณสาระที่นาํ เขา มาเกยี่ วขอ ง ดวยการนํามาวิเคราะหความสัมพันธระบุ

ลกั ษณะปฏสิ มั พนั ธท่ีนาจะเกิดใชเปน ขอมูลสารสนเทศในการตดั สินใจกาํ หนดแผนพฒั นาระดบั ตาง ๆ

การวัดผลประเมนิ ผล ความสําเรจ็ ของการใชปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ควรจะเปน

การประเมินตนเองเพื่อการพัฒนา เพราะผลสําเร็จของแตละบุคคลแตกตางกัน จึงเปนการวัดผล

ประเมินผล เพอื่ บอกตนเองวา ขณะนี้เราอยูตรงไหน แลว เราพอหรือยัง มใิ ชก ารตดั สินใจวาเกง กวา ใคร

ความหมายและลักษณะองคประกอบแหงคณุ คา 5 ประการ

ความมีเหตผุ ล หมายถงึ การท่ีเราจะทําอะไร เราจะตองศึกษาวาอะไรเปนเหตุและลักษณะ

ผลท่เี กดิ เปน อยางไรดวยการจําแนกออกใหไดวา ถาเราตองการใหเ กดิ อะไร มีอะไรเปนเหตทุ ่ีทาํ ใหเกิด

เหตทุ ี่ 1

เหตทุ ี่ 2 ผลทเ่ี กิดจากความคิด

เหตุที่ 3

ตวั อยา ง

รสชาติถกู ปากคนไทยอยูแลว

กลว ยตากมี มีกระแสและผลการวิจยั วา

คนนิยมกนิ มาก กลวยตากเปนอาหารมีคณุ คาสูง

เปน อาหารราคาถูกหาซือ้ งา ย

37

ความพอดี หมายถึง ส่ิงท่ีเราจะทํามีความพอดีอยูตรงไหนท่ีเราสามารถเขาถึงไดจริง
อยางไมทุกขยากเดอื ดรอนมากนกั ซ่งึ เปน เร่อื งของเอกตั บุคคลดังตัวอยาง

ตัวอยางที่ 1 นางลอยตัดสินใจปลูกกลวยนํ้าวาพันธุมะลิออง เพ่ือใชทํากลวยตาก
บนพ้นื ท่ี 3 ไร โดยมขี อมูลในการระบคุ วามพอดี ดังนี้

1. ตองใชแ รงงานของตัวเองเพียงคนเดยี ว
2. มีความรูวา กลวยเมื่อปลูกแลวจะใชเวลา 12 เดือน จึงใหผลผลิต ถาปลูกเดือนละ
100 ตารางวา เมื่อครบ 12 เดือน จะเตม็ พ้ืนท่ี 3 ไร มผี ลผลิตออกมาในปริมาณพอดีกับการจัดการตากแหงได
เปน ระยะ ๆ
3. ผลผลิตกลว ยตากอบแหงจะมปี ริมาณพอดกี ับการจัดจําหนา ยดวยตนเอง
ตวั อยา งที่ 2 นายเขม็ ชายพกิ ารเดนิ ไมไ ด แตน่ังเคล่ือนที่ได ตัดสินใจปลูกหนอไมฝร่ัง
200 ตารางวา (ครง่ึ ไร) โดยมีขอมูลในการระบคุ วามพอดี ดงั น้ี
1. ตองการมีรายไดเพียงวนั ละ 300 บาท ใชเ ลยี้ งตนเอง และคุณแม
2. มที ดี่ ินของตนเอง 2 ไร อยูทา มกลางพ้นื ท่ปี ลูกหนอ ไมฝ รั่ง มีบริษัทจัดจําหนายมารับ
ซือ้ ถึงชุมชนทกุ วนั
3. ถาเริ่มตน ใชพ ้นื ที่ 200 ตารางวาในการผลิตจะพอดีกับสภาพรางกายทําไดส บาย ๆ
4. พ้นื ท่ี 200 ตารางวาสามารถใหผลผลิตไดวันละ 8 – 10 กโิ ลกรมั
5. หนอไมฝร่งั ราคากิโลกรัมละ 40 บาท วันหนึง่ จะมรี ายได 300 – 400 บาท คอ นขา งแนนอน
6. การปฏิบัติการดูแลตนหนอไมฝร่ัง คนปกตินั่งทํา คนพิการจะตองน่ังอยูแลว
การเคล่ือนตัวก็ใชว ิธีการถัดไป จงึ เปนกจิ กรรมทเ่ี หมาะสมทส่ี ุดขณะนี้
ภูมิคุมกัน หมายถึง การกําหนดแนวทางการจัดการปองกันความเสียหาย ไดแก
การออมสะสมทุนเพ่ือปองกันสภาพคลองทางการเงินและเปนทุนขยายกิจกรรม เมื่อไดจังหวะเวลา
ที่สมควรมาถึง การสรางศรัทธาใหลูกคายอมรับไมทอดทิ้งเลิกซื้อขายกับเรา การสรางคุณภาพผลผลิต
ใหล ูกคา เชอ่ื ถือไดว า ผลผลิตทซี่ ้อื มีคุณภาพแนน อน การสรา งความรกั ภกั ดีตอ คนรว มงานใหมีความรูส กึ วา
ทํางานอยูก บั เรามชี ีวติ ปลอดภัยมีอยมู กี ินแนนอน
ความรอบรู หมายถึง เม่อื เราคิดหาเหตหุ าผลวา เราจะทําอะไรแลวคิดตัดสินใจวาควรทํา
เทาไร จะพอดีกับสภาพท่ีเปนจริงและเขาถึงได ดังน้ัน เมื่อตัดสินใจไดและทําจริงเราจําเปนตองเรียนรู
รายละเอยี ดตา ง ๆ แสวงหาความรู ตรวจสอบความรูจนกระจา งบรู ณาการเขา กับประสบการณของตนเอง
สรปุ เปน องคความรูเพอ่ื ใชด ําเนินการจรงิ ได
คุณธรรม หมายถงึ ความคดิ เจตนาท่เี กยี่ วขอ งกับการประกอบอาชีพเปน ไปอยางมคี ุณคา
สอดคลอ งกับศลี ธรรม กฎระเบียบ ขอ กาํ หนด และไมส รางความเดอื ดรอ นแกส ังคม

38

สรุป
ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง เปนเรอ่ื งของความรูส กึ ความมงุ ม่ัน การรทู ันและเขาใจในส่ิงท่ีจะ

ทาํ คิดสรางสรรคและรับรูโลกกวาง เพ่ือการดํารงชีวิตอยูอยางพอเพียงในสังคม ชุมชนของงาน และกาว
เขาสโู ลกแหง การแขง ขนั ทางเศรษฐกจิ ในระบบทุนนยิ มไดอยางมีสติปญ ญา

ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไมไดปฏิเสธทุนนิยม แตจะใชพลังแหงสติปญญา พัฒนาตนเอง
สังคม ชุมชน รวมกัน สรางทุนนิยมใหม นําพาประเทศเขาสูความเปนมหาอํานาจแหงสันติสุขที่มั่นคง
ยงั่ ยนื

กิจกรรมท่ี 5
ใหผูเรยี นวเิ คราะหการประกอบอาชพี ของตนเอง หรือสัมภาษณภ มู ิปญ ญาในชุมชน วาไดย ดึ หลัก

ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เปนแนวทางในการประกอบอาชีพหรือไม โดยวิเคราะหใหครบท้ัง 5
องคประกอบ

39

เอกสารหมายเลข 9 : ใบความรู เรือ่ ง การวเิ คราะหตรวจสอบระบบความพรอมในการสรา งอาชีพ
กรอบแนวคิด

องคประกอบของ องคประกอบของ ปฏิสมั พนั ธ ตรวจสอบกับ
เศรษฐกจิ พอเพียง การทาํ อาชพี ทีค่ วรจะเปน สภาพจรงิ
สรุปความพรอ ม
1. เหตุผล 1. ทุน
2. ความพอประมาณ 2. ผลผลิต
3. ภูมคิ มุ กนั 3. ลกู คา
4. ความรอบรู 4. การเรยี นรูพฒั นา
5. คุณธรรม
ตนเอง

ใชตารางสัมพนั ธส องทาง
วิเคราะหความสมั พนั ธ

แผนภมู ิแสดงกรอบแนวคิดการวเิ คราะหต รวจสอบระบบความพรอ มในการสรา งอาชพี
จากแผนภมู ิดังกลาว จะเห็นวา การวิเคราะหตรวจสอบระบบความพรอมในการสราง

อาชีพมภี ารกจิ ท่จี ะตองทํา 2 ข้ันตอน คือ
1. การนาํ องคประกอบของเศรษฐกจิ พอเพยี งและองคป ระกอบการทําอาชพี มาวเิ คราะห

โดยตารางสัมพันธสองทาง เพอ่ื คดิ หาปฏิสมั พันธทเ่ี กิดขึน้ ระหวา งองคป ระกอบ
2. นําปฏิสัมพนั ธท่ีวเิ คราะหไดม าตรวจสอบกับสภาพจริงวา มีอะไรบางท่ียังไมพรอม

แลว สรุปลักษณะความพรอมและสงิ่ ทจ่ี ะตอ งสรางใหเ กดิ ความพรอ ม

การวเิ คราะหร ะบปุ ฏสิ มั พนั ธร ะหวางองคประกอบ
ดวยการนาํ องคประกอบของเศรษฐกิจพอเพียงมาบรรจุในตารางสัมพันธสองทางตาม

แนวตั้งแลว นําองคป ระกอบทางอาชพี มาบรรจุในตารางสมั พันธสองทางตามแนวนอน แลวระบุความคิด
รวบยอดของปฏสิ ัมพันธท่คี วรจะเปน ดงั น้ี

40

ตัวอยาง : การวเิ คราะหความสัมพันธเพอ่ื กาํ หนดความคิดรวบยอดของปฏสิ ัมพนั ธท ีค่ วรจะเกดิ

องคประกอบ

เศรษฐกจิ ของการ 1. ทุน 2. ผลผลติ 3. ลูกคา 4. การเรยี นรูพฒั นา
ตนเอง
พอเพียง ทําอาชพี

A A1 A2 A3 A4
ความมีเหตุผล เอาจากไหน คณุ ภาพเปน เปนใคร ความสามารถ
อยา งไร ขายใหใ คร ยกระดับคุณภาพ
B B1 อยางตอเนอ่ื ง
ความพอประมาณ เทา ไร B2 B3 B4
จะทําเทา ไร ขายแบบไหน ความสามารถที่
C จําเปน ตอ งพัฒนา
ภมู คิ ุมกนั C1 การออม C2 C3 ใหเกดิ มีอะไรบาง
- การสะสมทุน ลูกคายอมรบั ความเชอ่ื ทจ่ี ะได C4
D ผลติ ภัณฑที่ดี ความภกั ดขี อง
ความรอบรู D1 D2 D3 บุคลากรรว มงาน
- แผนธรุ กิจ วธิ ีการผลติ วิธกี ารบริโภค D4
E - แผนการลงทุน - การผลิต
คณุ ธรรม E3 - การตลาด
E1 E2 ผลผลติ ปลอดภัย - การกระจายสินคา
ระเบยี บวนิ ยั การ คุณภาพไดต าม E4
ใชเงิน ขอกําหนด อนรุ กั ษ
สภาพแวดลอม

จากตารางสัมพนั ธสอง ทางเราจะเห็นความคิดรวบยอดของปฏิสัมพันธท้ัง 20 รายการ
ทีผ่ ูเ รยี นผปู ระกอบอาชพี จะตองคิดหาคําตอบในทกุ รายการ (ตั้งแต A1 ไปจนถึง E4) กับสภาพท่ีเปนจริง
ของตนเองแลวจาํ แนกรายการทีม่ ีความพรอม และรายการที่ไมพรอ ม กจ็ ะเปนการตรวจสอบความพรอม
ในการสรางอาชพี จาก 20 คาํ ถาม แลว จัดทําบนั ทกึ สภาพความพรอ มในการสรา งอาชพี

41

ตวั อยาง บนั ทึกความพรอมในการสรางอาชพี การผลติ ผลมะเด่อื ฝรง่ั (Fix) อบแหง

ความคิดรวบยอดของปฏิสัมพันธ สภาพทเ่ี ปนจรงิ

A1 เหตผุ ลเกย่ี วกบั ทนุ : ใชทนุ จากแหลง ใด A1 ทุนจากการออมของตนเอง

B1 ความพอประมาณเกยี่ วกับทนุ : จะตอ งใชเทา ไร B1 เร่ิมตนท่ี 20,000 บาท

C1 ภมู คิ มุ กนั เก่ียวกับทนุ : การออม การสะสม C1 -

D1 ความรอบรูเก่ยี วกบั ทุน : แผนการลงทุน D1 -

E1 คุณธรรมทเ่ี ก่ียวกับทุน : ระเบยี บวนิ ัยการใชเงิน E1 มั่นใจในการฝกอบรมจากครอบครัว และไปรบั

การอบรมสัมมนาเกีย่ วกบั การจดั การทุนแลว

A2 เหตุผลเกย่ี วกับผลผลิต : คณุ ภาพเปนอยา งไร A2 ผลผลิตลกู โตขนาด 6 ลกู /กก. เนอ้ื หวานนุม กลิน่

แบบกุหลาบ

B2 ความพอประมาณเก่ียวกับผลผลิต : จะทําเทา ไร B2 จะทาํ ผลผลติ 2 ไร

C2 ภมู คิ ุมกนั เกีย่ วกบั ผลผลติ : ลกู คายอมรบั C2 -

D2 ความรอบรเู กี่ยวกบั ผลผลติ : วิธกี ารผลติ D2 แสวงหาความรูศ กึ ษาดูงานสรุปองคค วามรูไดแ ลว

E2 คณุ ธรรมเกี่ยวกบั ผลผลติ : คุณภาพไดตาม E2 -

ขอกาํ หนด

A3 เหตุผลเกยี่ วกบั ลูกคา : ขายใหใ คร A3 ขายกับกลุมผรู ักษาสขุ ภาพ

B3 เหตผุ ลเกยี่ วกบั ลูกคา : ขายไดไหม B3 ขายตรงกับผูรักสขุ ภาพ

C2 ภมู คิ ุมกันเกี่ยวกบั ลกู คา : ความเชื่อถือผลติ ภัณฑ C3 มีเอกสารรับรองคณุ ภาพเกษตรอินทรยี ข อง

กรมวิชาการเกษตร

D3 ความรอบรเู กย่ี วกับ : มาตรฐานคณุ ภาพผลผลติ D3 จัดทาํ เอกสารคณุ คา ผลผลติ และวิธกี ารบริโภค

กํากับสนิ คา

E3 คณุ ธรรมเก่ยี วกับลกู คา : ผลผลิตปลอดภัย E3 ใชก ระบวนการเกษตรอนิ ทรยี ไ มใชสารพษิ

A4 เหตุผลเก่ยี วกบั การพฒั นาตนเอง : ความสามารถ A4 -

ยกระดับคณุ ภาพอยา งตอ เน่ือง

B4 ความพอประมาณเกี่ยวกบั การพฒั นาตนเอง : B4 -

ศกั ยภาพทต่ี อ งพฒั นา

C4 ภูมิคมุ กนั เกยี่ วกับการพัฒนาตนเอง : ความภกั ดี C4 มีการพัฒนาทกั ษะการทํางาน มสี วสั ดิการรานคา

ของผูรว มงาน ประกนั ความอดอยาก

D4 ความรอบรเู กย่ี วกบั การพฒั นาตนเอง : การผลิต D4 การขยายพันธุ การบาํ รงุ รักษาตน การแปรรูป

การตลาด ความสัมพนั ธก บั ชุมชน อบแหง (Fix)

E4 คุณธรรมเกย่ี วกับการพฒั นาตนเอง : การอนรุ ักษ E4 กระบวนการเกษตรอนิ ทรยี เ ปนกระบวนการ

ส่ิงแวดลอ ม อนรุ ักษส่ิงแวดลอ มอยแู ลว

42

จากตารางตัวอยาง ทําใหเราทราบวา การเขาสูอาชีพผลิตมะเดื่อฝร่ังอบแหง ยังมีรายการที่ตอง
ดาํ เนนิ การเรยี นรูค ิดเพ่มิ เติม 6 รายการ
สรปุ

การวเิ คราะหต รวจสอบระบบความพรอมในการสรา งอาชีพ เปนกระบวนการวิเคราะห
ดวยตารางสองตาราง เพื่อสรุปความคิดรวบยอดของปฏิสัมพันธระหวางองคประกอบทางเศรษฐกิจ
พอเพียง กับองคประกอบในระบบอาชีพ จากสภาพท่ีเปนจริงของผูประกอบอาชีพจะสะทอนใหรูจัก
ตนเองมองเห็นสภาพทต่ี องเสรมิ เติมใหเ กดิ ความพรอม

กจิ กรรมที่ 6
ใหผูเรียนจัดทําบันทึกความพรอมในการสรางอาชีพท่ีตนเองประกอบอยู หรืออาชีพที่ผูเรียน

ตองการประกอบการมา 1 อาชีพ ตามความคิดรวบยอดของปฏิสัมพันธระหวางเศรษฐกิจพอเพียงกับ
องคประกอบการทําอาชพี (ตง้ั แต A1 ไปจนถึง E4)

43

บทท่ี 3
การพฒั นาตนเองเพอ่ื การขยายอาชีพ

ผลการเรยี นรทู ี่คาดหวงั
ปฏิบัตกิ ารวิเคราะหตนเองและพฒั นาทักษะ การขยายอาชพี ใหเ ปนลกั ษณะนิสยั

ขอบขา ยเน้อื หา
เรอ่ื งท่ี 1 การวิเคราะหทาํ ความเขาใจและรูจ กั ตวั ตนทแี่ ทจรงิ
เรอ่ื งท่ี 2 การพัฒนาทักษะการขยายอาชีพใหเปน ลักษณะนิสัย

สือ่ ประกอบการเรยี นรู
1. เอกสารหมายเลข 10 ใบความรู เรื่อง ตัวตนทีแ่ ทจ ริงของตนเอง
2. เอกสารหมายเลข 11 ใบความรู เร่อื ง การพัฒนาทกั ษะการขยายอาชพี ใหเ ปนลกั ษณะนสิ ัย