Modul Pengajaran Pendidikan Kesihatan Tahun 1

KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA

KURIKULUM STANDARD SEKOLAH RENDAH

MODUL PENGAJARAN

PENDIDIKAN KESIHATAN

Terbitan

Kementerian Pelajaran Malaysia

Bahagian Pembangunan Kurikulum

2010

Cetakan Pertama 2010
© Kementerian Pelajaran Malaysia

Hak Cipta Terpelihara. Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian
artikel, ilustrasi dan isi kandungan buku ini dalam apa juga bentuk dan dengan cara
apa jua sama ada secara elektronik, fotokopi, mekanik, rakaman atau cara lain
sebelum mendapat kebenaran bertulis daripada Pengarah, Bahagian Pembangunan
Kurikulum, Kementerian Pelajaran Malaysia, Aras 4-8, Blok E9, Parcel E, Kompleks
Pentadbiran Kerajaan Persekutuan, 62604 Putrajaya.

KANDUNGAN v
vi
Rukun Negara vii
Falsafah Pendidikan Kebangsaan
Pendahuluan 1
9
MODUL 1 : KESIHATAN FIZIKAL 13
Contoh 1 17
Contoh 2 20
Contoh 3 27
Contoh 4 30
Contoh 5 33
Contoh 6 37
Contoh 7 39
Contoh 8 45
Contoh 9 50
Contoh 10 54
Contoh 11 57
Contoh 12 61
Contoh 13 63
Contoh 14
Contoh 15 65
Contoh 16 68
73
MODUL 2 : KESIHATAN MENTAL, EMOSI DAN SOSIAL 76
Contoh 1 78
Contoh 2 81
Contoh 3 87
Contoh 4 92
Contoh 5 95
Contoh 6 99
Contoh 7 104
Contoh 8 106
Contoh 9 109
Contoh 10 112
Contoh 11 115
Contoh 12
Contoh 13
Contoh 14
Contoh 15

iii

MODUL 3 : KESIHATAN PERSEKITARAN 121
Contoh 1 125
Contoh 2 131
Contoh 3 134
Contoh 4 137
Contoh 5 141
Contoh 6 144
Contoh 7 148
Contoh 8 151
Contoh 9 154
Contoh 10 157
Contoh 11

iv

RUKUN NEGARA

BAHAWASANYA negara kita Malaysia mendukung cita-cita
hendak mencapai perpaduan yang lebih erat di kalangan
seluruh masyarakatnya; memelihara satu cara hidup
demokratik; mencipta masyarakat yang adil di mana
kemakmuran Negara akan dapat dinikmati bersama secara
adil dan saksama; menjamin satu cara yang liberal terhadap
tradisi-tradisi kebudayaannya yang kaya dan berbagai-bagai
corak; membina satu masyarakat progresif yang akan
menggunakan sains dan teknologi moden;

MAKA KAMI, rakyat Malaysia, berikrar akan menumpukan
seluruh tenaga dan usaha kami untuk mencapai cita-cita
tersebut berdasarkan prinsip-prinsip berikut:

 KEPERCAYAAN KEPADA TUHAN
 KESETIAAN KEPADA RAJA DAN NEGARA
 KELUHURAN PERLEMBAGAAN
 KEDAULATAN UNDANG-UNDANG
 KESOPANAN DAN KESUSILAAN

v

FALSAFAH PENDIDIKAN KEBANGSAAN

Pendidikan di Malaysia adalah suatu usaha berterusan ke
arah lebih memperkembangkan potensi individu secara
menyeluruh dan bersepadu untuk melahirkan insan yang
seimbang dan harmonis dari segi intelek, rohani, emosi dan
jasmani berdasarkan kepercayaan dan kepatuhan kepada
Tuhan. Usaha ini adalah bertujuan untuk melahirkan
warganegara Malaysia yang berilmu pengetahuan,
berketerampilan, berakhlak mulia, bertanggungjawab dan
berkeupayaan mencapai kesejahteraan diri serta memberikan
sumbangan terhadap keharmonian dan kemakmuran
keluarga, masyarakat dan negara.

vi

PENDAHULUAN

Pendidikan Kesihatan ialah disiplin ilmu yang membolehkan murid mendapat
pengalaman pembelajaran secara berterusan untuk membuat keputusan,
meningkatkan literasi kesihatan dan mengamalkan gaya hidup sihat. Murid
dididik supaya sentiasa bersedia menyesuaikan diri dalam aspek fizikal, mental,
emosi, sosial dan rohani. Pengajaran dan pembelajaran Pendidikan Kesihatan
yang terancang dapat meningkatkan potensi individu ke tahap kesihatan
optimum.
Justeru, Modul Pengajaran Pendidikan Kesihatan Tahun Satu ini dibina untuk
membantu guru menterjemah kandungan dokumen standard Pendidikan
Kesihatan Tahun Satu serta melaksanakan proses pengajaran dan
pembelajaran dalam Kurikulum Standard Sekolah Rendah (KSSR). Modul ini
adalah usaha Bahagian Pembangunan Kurikulum (BPK), Kementerian Pelajaran
Malaysia dengan pelbagai pihak. Modul ini mengandungi 42 contoh pengajaran
yang diharap dapat dimanfaatkan bersama oleh guru dan murid. Guru
digalakkan menggunakan kreativiti dan inovatif dalam mengubah suai serta
menambah baik aktiviti yang disediakan.
Bahagian Pembangunan Kurikulum (BPK), Kementerian Pelajaran Malaysia
merakamkan setinggi-tinggi penghargaan dan ucapan terima kasih kepada
semua pihak yang telah memberi sumbangan idea, kepakaran, masa serta
tenaga dalam penghasilan modul ini.

vii



1Modul : Kesihatan Fizikal

Tajuk : Kesihatan Diri dan Reproduktif

Standard Kandungan : 1.1 Memahami aspek fizikal lelaki dan perempuan.

Standard : 1.1.1 Mengenali bahagian tubuh – kepala, badan,
Pembelajaran tangan, kaki dan genital.

Bahan Bantuan : Lirik lagu
Pengajaran Poster

Langkah Pengajaran :

1. Edarkan lirik lagu "Tubuh Saya" (Lampiran 1).

2. Nyanyi sambil beraksi bersama dengan murid mengikut melodi lagu
“Are You Sleeping”.

3. Tunjukkan poster bahagian tubuh dan minta murid menamakan
bahagian tubuh dalam gambar (Lampiran 2).

4. Soal jawab dengan murid tentang bahagian tubuh.
Contoh : Mana mata kamu?
Berapa mata kamu?

5. Bincang dengan murid tentang fungsi bahagian tubuh.
Contoh: Mata untuk melihat.

6. Edarkan Lembaran Kerja 1, 2, 3, 4 dan 5.

11

1

Lembaran Kerja 1 Hari :_______________
Nama : ___________________ Tarikh :______________
Tahun : ___________________

Gunting dan lekatkan bahagian tubuh badan.

Lelaki Perempuan

2

Lampiran 1 1

Tubuh Saya

Mana rambut...mana rambut
Ini rambut...ini rambut
Mana rambut kamu
Ini rambut saya
Rambut saya...rambut saya

Mana mata...mana mata
Ini mata...ini mata
Mana mata kamu
Ini mata saya
Mata saya...mata saya

Mana telinga...mana telinga
Ini telinga...ini telinga
Mana telinga kamu
Ini telinga saya
Telinga saya...telinga saya

Mana mulut...mana mulut
Ini mulut...ini mulut
Mana mulut kamu
Ini mulut saya
Mulut saya...mulut saya

Mana tangan...mana tangan
Ini tangan...ini tangan
Mana tangan kamu
Ini tangan saya
Tangan saya...tangan saya

Mana kaki...mana kaki
Ini kaki...ini kaki
Mana kaki kamu
Ini kaki saya
Kaki saya...kaki saya

(Lagu dinyanyikan mengikut melodi lagu “Are You Sleeping”)

3

Lampiran 2 1

Zakar Faraj

4

Lembaran Kerja 2 1
Nama : ___________________
Tahun : ___________________ Hari :_______________
Labelkan. Tarikh :______________

kaki kepala faraj tangan zakar

Lelaki Perempuan

5

Lembaran Kerja 3 1
Nama : ___________________
Tahun : ___________________ Hari :_______________
Tarikh :______________

Tubuh Saya
Namakan bahagian tubuh anda. Warnakan.

tangan kepala badan kaki

6

Lembaran Kerja 4 1
Nama : ___________________
Tahun : ___________________ Hari :_______________
Tarikh :______________

Kepala Saya
Gunting dan lekatkan pada tempat yang betul.

Mata

Telinga

Hidung
Mulut
Lukiskan rambut dan bulu kening. Warnakan.

7

1

Lembaran Kerja 5

Nama : ___________________ Hari :_______________

Tahun : ___________________ Tarikh :______________

Lengkapkan lirik lagu dengan perkataan di bawah.

kepala tangan badan kaki

Angkat .......... kanan,
Angkat .......... kiri,
Tunjuk ........ kanan,
Tunjuk ......... kiri,

Pusing-pusing...........,
Geleng-geleng..........,

Saya sangat suka,
Tubuh badan saya.

Lagu dinyanyikan mengikut melodi lagu “Tepuk Amai-Amai”.

8

1Modul : Kesihatan Fizikal

Tajuk : Kesihatan Diri dan Reproduktif

Standard Kandungan : 1.1 Memahami aspek fizikal lelaki dan perempuan.

Standard : 1.1.2 Berkata TIDAK/JANGAN kepada sentuhan
Pembelajaran tidak selamat.

Bahan Bantuan : Kad gambar
Pengajaran Lirik lagu

Langkah Pengajaran :

1. Jalankan permainan mengenal jantina dengan meminta murid
menampal kad gambar mengikut jantina pada papan tulis (Lampiran 1).

2. Bincang tentang aspek fizikal lelaki dan perempuan.
Contoh : perbezaan gambar murid perempuan dan murid lelaki.

3. Terangkan tentang sentuhan selamat dan sentuhan tidak selamat.

4. Tunjukkan gambar dan meminta murid mengenal pasti situasi sentuhan
selamat dan sentuhan tidak selamat (Lembaran Kerja 1).

5. Terangkan cara mengatakan TIDAK atau JANGAN kepada sentuhan tidak
selamat.

6. Murid menyanyikan lagu "Tak Boleh Sentuh" (Lampiran 2) atau lagu lain
yang bersesuaian sambil menggayakan aksi 'tak boleh sentuh'.

9
9

1

Lampiran 1

10

1

Lampiran 2

Tak Boleh Sentuh

Atas kaki ada betis
Betis cantik tak boleh sentuh

Atas betis ada paha
Paha cantik tak boleh sentuh

Atas paha ada ’um um’
’Um um’ cantik tak boleh sentuh

Atas ’um um’ ada punggung
Punggung cantik tak boleh sentuh

Atas punggung ada perut
Perut cantik tak boleh sentuh

Atas perut ada dada
Dada cantik tak boleh sentuh

Atas dada ada bahu
Bahu cantik tak boleh sentuh

(Lagu dinyanyikan dengan aksi mengikut melodi lagu "Atas Bukit Ada Rumput")

11

1

Lembaran Kerja 1 Hari :_______________
Nama : ___________________ Tarikh :______________
Tahun : ___________________

Sentuhan Tidak Selamat

Tandakan ( √ ) bagi sentuhan selamat atau ( X ) bagi sentuhan
tidak selamat pada petak di bawah.

12

1Modul : Kesihatan Fizikal

Tajuk : Kesihatan Diri dan Reproduktif

Standard Kandungan : 1.2 Mengetahui penjagaan kebersihan diri.
Standard
Pembelajaran : 1.2.1 Memahami kepentingan menjaga
kebersihan diri.
Bahan Bantuan
Pengajaran 1.2.2 Menjaga kebersihan diri – kepala, badan,
tangan, kaki dan genital dengan cara
mandi yang betul.

: Permainan maze

Langkah Pengajaran :

1. Edarkan Lembaran Kerja 1.

2. Terangkan kepentingan menjaga kebersihan diri.

3. Bersoal jawab dengan murid tentang cara membersihkan setiap
bahagian tubuh.

4. Berbincang dengan murid tentang cara menjaga kebersihan diri
dengan betul.

5. Edarkan Lembaran Kerja 2 dan 3.

1313

Lembaran Kerja 1 1
Nama : ___________________
Tahun : ___________________ Hari :_______________
Tarikh :______________

Cari jalan untuk membersihkan diri.

Tamat

Mula

14

Lembaran Kerja 2 1

Nama : ___________________ Hari :_______________

Tahun : ___________________ Tarikh :______________

Tandakan ( √ ) atau ( X ) bagi cara menjaga kebersihan diri
pada petak di bawah.

15

1

Lembaran Kerja 3

Nama : ___________________ Hari :_______________

Tahun : ___________________ Tarikh :______________

Padankan cara menjaga kebersihan yang betul.

potong
kuku

basuh
tangan

cuci
muka

gosok
gigi

16

1Modul : Kesihatan Fizikal

Tajuk : Kesihatan Diri dan Reproduktif

Standard Kandungan : 1.2 Mengetahui penjagaan kebersihan diri.
Standard
Pembelajaran : 1.2.3 Menjaga kebersihan tangan dan kaki –
cara dan masa mencuci dengan betul.
Bahan Bantuan
Pengajaran 1.2.4 Menjaga kebersihan kuku tangan dan
kaki – cara membersih dan memotong
kuku dengan betul.

: Kad gambar

Langkah Pengajaran :

1. Periksa kebersihan kuku murid di bilik darjah. Bersoal jawab dengan
murid tentang kebersihan kuku dan tangan.

2. Bincang mengenai cara membersihkan tangan dan kaki (Lampiran 1).

2. Keadaan yang memerlukan kita mencuci tangan dan kaki (Lembaran
Kerja 1).

3. Tunjukkan cara mencuci tangan dan kaki.

4. Murid mencuci tangan dengan betul.

1717

1

Lampiran 1

1. Perbincangan cara mencuci tangan dengan betul.

2. Perbincangan cara mencuci kaki dengan betul.
3. Bilakah kita perlu mencuci tangan dan kaki?

18

Lembaran Kerja 1 1
Nama : ___________________
Tahun : ___________________ Hari :_______________
Tarikh :______________

Tandakan ( √ ) pada gambar yang menunjukkan kita perlu mencuci
tangan dan kaki.

19

1Modul : Kesihatan Fizikal

Tajuk : Kesihatan Diri dan Reproduktif

Standard Kandungan : 1.2 Mengetahui penjagaan kebersihan diri.

Standard : 1.2.5 Menjaga kesihatan gigi – menggosok gigi
Pembelajaran dengan cara yang betul dan mengurangkan
makanan yang boleh merosakkan gigi.

Bahan Bantuan : Berus gigi
Pengajaran Ubat gigi
Cawan
Poster

Langkah Pengajaran :

1. Bincang tentang kepentingan menjaga kebersihan gigi berpandukan
gambar gigi yang sihat dengan gigi yang telah rosak (Lampiran 1).

2. Murid melakukan aktiviti menggosok gigi dengan teknik yang betul secara
individu berpandukan poster .

3. Edarkan Lembaran Kerja 1dan 2.

4. Edarkan permainan bagi aktiviti pengayaan.

20 20

1

Lampiran 1

21

1

Lampiran 2

Teknik menggosok gigi dengan cara yang betul.

12

43

* Gambar ini merupakan contoh sahaja.
(Adaptasi sumber daripada Kementerian Kesihatan Malaysia)

22

Lembaran Kerja 1 1
Nama : ___________________
Tahun : ___________________ Hari :_______________
Tarikh :______________

Suaikan makanan dan minuman yang menyebabkan gigi sihat
atau gigi rosak.

susu Gigi yang sihat air berkarbonat
gula - gula jambu

aiskrim Gigi yang rosak jagung
ikan coklat
23
kuih manis 1lobak

Lembaran Kerja 2 1

Nama : ___________________ Hari :_______________

Tahun : ___________________ Tarikh :______________

Tandakan ( √ ) pada gambar penjagaan gigi yang betul.

24

1

Aktiviti Pengayaan
Mari bermain sambil belajar: Gigiku sihat dan kuat.

1

25

1

Cara bermain pemainan “Gigiku Sihat dan Kuat”
- gunakan ceper dan dadu
- lampung dadu untuk mendapatkan bilangan langkah ceper.

Catatan:

Menggosok gigi dengan menggunakan berus dan ubat gigi

Gigi terasa ngilu kerana makan ais krim
Menggosok gigi dengan cara yang betul

Gigi dijangkiti kuman
Makan gula-gula

Makan ais krim
Menjalani pemeriksaan doktor secara berkala

Gigi yang sihat dan ceria

26

1Modul : Kebersihan Fizikal

Tajuk : Kesihatan Diri dan Reproduktif

Standard Kandungan : 1.2 Mengetahui penjagaan kebersihan diri.

Standard : 1.2.6 Menjaga kebersihan organ genital –
Pembelajaran cara dan masa mencuci organ genital
dengan betul.

Bahan Bantuan : Bahan pencuci yang sesuai
Pengajaran (sabun buku, sabun cecair)

Tuala
Air yang bersih

Langkah Pengajaran :

1. Soal jawab tentang masa dan cara mencuci organ genital
Masa : Semasa mandi dan selepas membuang air besar atau air kecil.
Cara : Menggunakan pelbagai jenis bahan pencuci dan air bersih

2. Bincang mengenai cara membersihkan organ genital dengan betul.

3. Edarkan Lembaran Kerja 1.

27 27

1

Lampiran 1

1. Gunakan air yang bersih semasa mencuci organ genital.
2. Gunakan bahan pencuci yang sesuai.
3. Bilas semula dengan air sehingga bersih.
4. Lap dengan menggunakan tuala yang bersih dan kering.

28

Lembaran Kerja 1 1

Nama : ___________________ Hari :_______________

Tahun : ___________________ Tarikh :______________

Isikan jawapan yang betul mengikut masa sesuai untuk mencuci organ
genital.

Bilakah masa
yang sesuai saya

perlu mencuci

organ genital?

selepas membuang semasa mandi
air

29

1Modul : Kesihatan Fizikal

Tajuk : Kesihatan Diri dan Reproduktif
: 1.3 Mengetahui penjagaan pakaian dan alatan
Standard Kandungan
keperluan diri.
Standard : 1.3.1 Menjaga kebersihan pakaian dan alatan
Pembelajaran
Bahan Bantuan keperluan diri.
Pengajaran : Pelbagai alatan keperluan diri

Langkah Pengajaran :

1. Bandingkan gambar budak berpakaian bersih dan berpakaian kotor
(Lampiran 1). Bincangkan.

2. Kenal pasti alatan yang digunakan untuk membersihkan pakaian
(Lembaran Kerja 1).

3. Murid menyatakan kepentingan menjaga kebersihan pakaian dan
alatan keperluan diri berdasarkan gambar-gambar yang dibawa.

3030

1

Lampiran 1

Gambar A Gambar B

Perbincangan:

1. Gambar manakah yang kamu suka? Mengapa?

2. Apakah yang perlu dibuat apabila pakaian kita kotor?

3. Mengapakah kita perlu mencuci dan memakai pakaian
yang bersih?

31

Lembaran Kerja 1 1
Nama : ___________________ 11

Hari :_______________

Tahun : ___________________ Tarikh : ______________

Bulatkan alatan yang digunakan untuk menjaga kebersihan
pakaian.

32

1Modul : Kesihatan Fizikal

Tajuk : Kesihatan Diri dan Reproduktif

Standard Kandungan : 1.3 Mengetahui penjagaan pakaian dan alatan
keperluan diri.

Standard : 1.3.2 Mengelakkan daripada berkongsi alatan
Pembelajaran keperluan diri – sikat, berus gigi, tuala,
pakaian dalam, peralatan makan dan
minum.

Bahan Bantuan : Kad gambar
Pengajaran Kad imbasan
Radio
Langkah Pengajaran
:

1. Bentuk satu atau dua bulatan berdasarkan kepada bilangan murid.

2. Main permainan “kotak beracun” diiringi dengan muzik.
“Kotak beracun” mengandungi pelbagai gambar alat keperluan diri
(jumlah kad gambar adalah mengikut bilangan murid) seperti sikat,
berus gigi, sapu tangan, pengetip kuku, peralatan makan dan minum
yang digunting daripada Lampiran 1.

3. Murid berkumpul mengikut kad gambar yang mereka dapat dalam
permainan “Kotak Beracun” sambil menyebut nama alat keperluan diri
tersebut.

4. Murid bercerita dalam kumpulan kecil (mengikut nama peralatan
keperluan diri yang didapati semasa permainan Kotak Beracun”) sama
ada peralatan tersebut boleh dikongsi atau tidak boleh dikongsi.

5. Terangkan tentang peralatan keperluan diri yang tidak boleh dikongsi
dan sebab-sebabnya.

a) (a) Sikat
b) (b) Berus gigi
c) (c) Tuala
d) (d) Pakaian dalam
e) (e) Peralatan makan dan minum yang telah digunakan.

6. Edarkan Lembaran Kerja 1 dan 2.

33
33

Lampiran 1 berus gigi 1

pakaian pengetip kuku
dalam

ubat gigi pinggan tuala mandi

cawan sapu tangan sikat

34

Lembaran Kerja 1 1

Nama : ___________________ Hari :_______________

Tahun : ___________________ Tarikh :______________

Warnakan merah pada alatan yang tidak boleh dikongsi dan
warna biru pada alatan yang boleh dikongsi.

1. 2.

sikat pakaian dalam

3. 4.

kasut tuala mandi

5. 6.

stokin ubat gigi

7. 8.

sabun botol air

35

Lembaran Kerja 2 1
Nama : ___________________
Tahun : ___________________ Hari :_______________
Tarikh :______________

Namakan alatan keperluan diri yang tidak boleh dikongsi.

1.

2.

3.
4.

sapu tangan senduk berus gigi
sikat
sabun
bedak
tuala kasut

36

1Modul : Kesihatan Fizikal

Bidang Pembelajaran : Kesihatan Fizikal

Tajuk : Pemakanan

Standard Kandungan : 1.4 Mengetahui jenis makanan harian.

Standard : 1.4.1 Memilih jenis makanan harian yang berkhasiat.
Pembelajaran

Bahan Bantuan : Contoh pelbagai jenis makanan
Pengajaran

Langkah Pengajaran :

1. Tunjukkan contoh pelbagai jenis makanan.
Contoh makanan: roti , pisang , telur , makanan rapu.

2. Murid mengenal pasti jenis makanan harian yang berkhasiat.

3. Murid menyenaraikan jenis makanan berkhasiat yang lain seperti
buah-buahan dan sayur-sayuran.

4. Edarkan Lembaran Kerja 1.

37
37

1

Lembaran Kerja 1

Nama : ___________________ Hari : _______________

Tahun : ___________________ Tarikh :______________

Tandakan ( √ ) pada petak untuk makanan harian yang berkhasiat.

pas
b

38

1Modul : Kesihatan Fizikal

Tajuk : Pemakanan
: 1.4 Mengetahui jenis makanan harian.
Standard
Kandungan : 1.4.2 Mengamalkan pengambilan makanan yang
sesuai mengikut waktu makan (sarapan pagi,
tandard makan tengahari dan makan malam).
Pembelajaran
: Kad gambar
Bahan Bantuan
Pengajaran

Langkah Pengajaran :

1. Bersoal jawab dengan murid tentang waktu makan utama.

2. Murid menyenaraikan makanan untuk setiap waktu makan utama.
Kad gambar contoh makanan boleh digunakan.

3. Edarkan Lembaran Kerja 1, 2 dan 3.

39 39

Lembaran Kerja 1 1

Nama : ___________________ Hari : _______________

Tahun : ___________________ Tarikh :______________

Gunting dan lekatkan jenis makanan mengikut waktu makan di
tempat yang sesuai.

40