แผนการจัดการเรียนรู้วิชาวงจรไฟฟ้ากระแสตรง

148

7.2 กฎแรงดันไฟฟา้ ของเคอรช์ อฟฟ์
กฎแรงดนั ของเคอร์ชอฟฟ์ กลา่ วว่า “ผลรวมของแรงดันไฟฟา้ ที่จ่ายใหก้ บั วงจรไฟฟ้าปดิ ใดๆ จะมคี ่าเทา่ กบั

ผลรวมของแรงดนั ไฟฟ้าท่ีตกครอ่ มความต้านทานในวงจรปิดนัน้ ” ดงั รปู

ตัวอยา่ ง

149

7.3 ดีเทอร์มิแนนต์

เอกสารอา้ งองิ
หนังสือเรยี นวิชาวงจรไฟฟ้ากระแสตรง

150

พส.13

ใบงาน (Job Sheets)

รหสั วิชา………..…20104-2002……….วิชา……………………วงจรไฟฟา้ กระแสตรง…………………………

ช่อื หน่วย....................................กฎของเคอรช์ อฟฟ์............................................................

เรือ่ ง.........................................กฎของเคอรช์ อฟฟ์..........................................จานวนชัว่ โมงสอน.....4.............

จดุ ประสงค์การเรียนรู้ รายการเรียนรู้

จดุ ประสงค์เชิงพฤตกิ รรม เครื่องมอื /วสั ดุ-อปุ กรณ์

1. คานวณคา่ ตา่ งๆ ในวงจรโดยใช้กฎของเคอร์ชอฟฟ์ได้ 1. ใบงาน

2. เครอื่ งคานวณ

ลาดับขัน้ การทางาน ขอ้ ควรระวัง

1. ครูแจกใบงานให้กบั นกั เรยี น พร้อมทั้งช้แี จงและ 1. อา่ นโจทย์อย่างละเอยี ด และเตมิ คาตอบให้ตรงกบั ที่

อธิบายคาส่งั ของใบงาน โจทย์ต้องการ

2. นักเรียนอ่านและทาความเขา้ ใจโจทย์อย่างละเอียดว่า 2. ถา้ เป็นการคานวณควรแสดงวธิ ที าและใชส้ ูตรการ

โจทยต์ อ้ งการอะไร คานวณให้ถกู ต้อง

3. นกั เรียนเติมคาตอบที่ถูกต้องลงในช่องวา่ งที่กาหนดให้ มอบงาน
4. นักเรยี นอา่ นทบทวนคาตอบ หากพบว่าคาตอบ 1. ตอบคาถามลงในใบงานให้ถกู ต้องสมบรู ณ์
ผดิ พลาดใหแ้ ก้ไขให้ถกู ต้อง
วดั ผล/ประเมินผล

1. ความถกู ต้อง

2. ความเป็นระเบยี บเรียบรอ้ ย

151

ใบงานที่ 7
หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 7 เรอ่ื ง กฎของเคอร์ชอฟฟ์

จงแสดงวิธีทาให้ถกู ต้อง

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

152

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

153

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

154

แบบทดสอบก่อนเรียน
หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 7 เร่ือง กฎของเคอรช์ อฟฟ์

คาสง่ั ใหน้ ักเรียนเลือกคาตอบท่ถี กู ตอ้ งที่สุดเพยี งขอ้ เดยี ว ทาเครอื่ งหมาย Х ลงในกระดาษคาตอบ
1. ข้อใดคอื กฎกระแสไฟฟา้ ของเคอรช์ อฟฟ์
ก. ผลรวมทางพีชคณิตของกระแสไฟฟ้าทีไ่ หลเขา้ และไหลออกมคี ่าเทา่ กบั ศูนย์
ข. ผลรวมของกระแสไฟฟ้าทไี่ หลเขา้ ไมเ่ ท่ากบั ผลรวมของกระแสไฟฟ้าที่ไหลออก
ค. ผลรวมทางพชี คณติ ของกระแสไฟฟ้าทง้ั หมดเท่ากบั กระแสไฟฟ้ารวม
ง. ไม่มีข้อถูก
2. ขอ้ ใดคอื กฎแรงดนั ไฟฟ้าของเคอรช์ อฟฟ์
ก. ผลรวมทางพีชคณิตของแรงดนั ไฟฟา้ ที่ตกคร่อมตวั ตา้ นทานแต่ละตวั จะเท่ากบั แรงดันไฟฟ้าทแี่ หล่งจา่ ย
ข. ผลรวมทางพชี คณติ ของแรงดนั ไฟฟ้ามคี ่าไม่เทา่ กับศนู ย์
ค. ผลรวมทางพีชคณิตของแรงดนั ไฟฟา้ ท้ังหมดเทา่ กบั แหลง่ จ่าย
ง. ไม่มีขอ้ ถกู

จากวงจรในรูปที่ ก-10.1 ใชต้ อบคาถามขอ้ 3-10

A R1 = 3 W B R2 = 5 W C

E1 = 4 V I1 I3 R3 = 2IW2 E3 = 6 V
E2 = 2 V

F R4 = 4 W E D

รูปท่ี ก-10.1 สาหรับตอบคาถามขอ้ ที่ 3-10

3. ข้อใดคือสมการกระแสไฟฟา้ ตามกฎกระแสของเคอรช์ อฟฟ์

ก. I3  I1  I2 ข. I3  I1 - I2

ค. I3  -I1  I2 ง. I3  I2 - I1

4. สมการแรงดันไฟฟ้าตามกฎกระแสของเคอร์ชอฟฟใ์ นลปู ABEFA คอื ขอ้ ใด

ก. 9I1  2I2  -6 ข. 9I1  2I2  6

ค. 9I1 - 2I2  -6 ง. 9I1 - 2I2  6

5. สมการแรงดันไฟฟ้าตามกฎกระแสของเคอรช์ อฟฟใ์ นลปู BCDEB คือข้อใด

ก. 2I1  7I2  8 ข. 2I1  7I2  -4
ค. - 2I1  7I2  8 ง. - 2I1  7I2  -4

155

6. แก้สมการหาค่า I1 ได้เทา่ ใด ข. -0.92 A
ก. -0.96 A

ค. -0.88 A ง. -0.85 A

7. แก้สมการหาค่า I2 ไดเ้ ท่าใด ข. -0.94 A
ก. -1.22 A

ค. -0.81 A ง. -0.62 A

8. แก้สมการหาค่า I3 ไดเ้ ทา่ ใด

ก. -0.16 A ข. -0.12 A

ค. -0.08 A ง. -0.04 A

9. แรงดนั ไฟฟ้าที่ตกคร่อมตัวตา้ นทาน R 3 คอื ขอ้ ใด

ก. -1.70 V ข. -1.62 V

ค. -0.08 V ง. -0.06 V

10. แรงดนั ไฟฟ้าที่ตกคร่อมตวั ต้านทาน R 4 คือข้อใด

ก. -3.40 V ข. -3.24 V

ค. -0.24 V ง. -0.16 V

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน
หน่วยที่ 7 กฎของเคอร์ชอฟฟ์
--------------------------------------------------------------------------------------------------------

1. ก
2. ก
3. ข
4. ค
5. ง
6. ง
7. ค
8. ง
9. ค
10. ก

156

แบบทดสอบหลังเรยี น
หนว่ ยท่ี 7 กฎของเคอรช์ อฟฟ์

คาส่งั ใหน้ ักเรยี นเลือกคาตอบที่ถูกต้องที่สดุ เพยี งขอ้ เดยี ว ทาเครอ่ื งหมาย Х ลงในกระดาษคาตอบ
1. ข้อใดคอื กฎกระแสไฟฟา้ ของเคอรช์ อฟฟ์
ก. ผลรวมทางพชี คณติ ของกระแสไฟฟา้ ทัง้ หมดเทา่ กบั กระแสไฟฟ้ารวม
ข. ผลรวมทางพีชคณติ ของกระแสไฟฟ้าที่ไหลเข้าและไหลออกมีค่าเท่ากับศูนย์
ค. ผลรวมของกระแสไฟฟา้ ทีไ่ หลเขา้ ไมเ่ ทา่ กบั ผลรวมของกระแสไฟฟา้ ท่ไี หลออก
ง. ไมม่ ีขอ้ ถกู
2. ขอ้ ใดคอื กฎแรงดนั ไฟฟ้าของเคอรช์ อฟฟ์
ก. ผลรวมทางพีชคณติ ของแรงดนั ไฟฟ้ามีคา่ ไม่เทา่ กับศูนย์
ข. ผลรวมทางพีชคณติ ของแรงดันไฟฟา้ ทัง้ หมดเทา่ กับแหล่งจ่าย
ค. ผลรวมทางพีชคณติ ของแรงดนั ไฟฟา้ ทีต่ กคร่อมตวั ต้านทานแต่ละตวั จะเทา่ กบั แรงดันไฟฟ้าทแ่ี หล่งจ่าย
ง. ไมม่ ขี ้อถูก

จากวงจรในรปู ท่ี ล-10.1 ใช้ตอบคาถามขอ้ 3-10

A R1 = 3 W B R2 = 5 W C

E1 = 4 V I1 I3 R3 = 2IW2 E3 = 6 V
E2 = 2 V

F R4 = 4 W E D

รปู ที่ ล-10.1 สาหรับตอบคาถามข้อท่ี 3-10

3. ขอ้ ใดคือสมการกระแสไฟฟ้าตามกฎกระแสของเคอร์ชอฟฟ์

ก. I3  I1 - I2 ข. I3  I1  I2

ค. I3  I2 - I1 ง. I3  -I1  I2

4. สมการแรงดนั ไฟฟ้าตามกฎกระแสของเคอรช์ อฟฟใ์ นลูป ABEFA คือข้อใด

ก. 9I1  2I2  6 ข. 9I1  2I2  6
ค. 9I1 - 2I2  6 ง. 9I1 - 2I2  -6

157

5. สมการแรงดนั ไฟฟ้าตามกฎกระแสของเคอรช์ อฟฟใ์ นลปู BCDEB คือขอ้ ใด

ก. 2I1  7I2  -4 ข. 2I1  7I2  8
ค. - 2I1  7I2  -4 ง. - 2I1  7I2  8
6. แกส้ มการหาค่า I1 ไดเ้ ท่าใด
ก. -0.85 A ข. -0.88 A

ค. -0.92 A ง. -0.96 A

7. แก้สมการหาค่า I2 ไดเ้ ท่าใด ข. -0.81 A
ก. -0.62 A

ค. -0.94 A ง. -1.22 A

8. แกส้ มการหาค่า I3 ได้เทา่ ใด

ก. -0.04 A ข. -0.08 A

ค. -0.12 A ง. -0.16 A

9. แรงดันไฟฟา้ ทตี่ กครอ่ มตวั ตา้ นทาน R 3 คือข้อใด

ก. -0.06 V ข. -0.08 V

ค. -1.62 V ง. -1.70 V

10. แรงดนั ไฟฟ้าทต่ี กครอ่ มตัวตา้ นทาน R 4 คอื ขอ้ ใด

ก. -0.16 V ข. -0.24 V

ค. -3.24 V ง. -3.40 V

เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน
หน่วยท่ี 7 กฎของเคอรช์ อฟฟ์
--------------------------------------------------------------------------------------------------------

1. ข
2. ค
3. ก
4. ง
5. ค
6. ก
7. ข
8. ก
9. ข
10. ง

แผนการจัดการเรยี นรู้ 158

รหัสวิชา 20104-2002 วิชา วงจรไฟฟา้ กระแสตรง พส.9

ชื่อหนว่ ย วงจรบรดิ จ์ หน่วยที่ 8
เรอ่ื ง วงจรบริดจ์ เวลารวม 4 ชม.

สปั ดาห์ 11/18
จานวน 4 ชม.

1. สาระสาคัญ
วงจรบรดิ จ์ เป็นวงจรทปี่ ระกอบดว้ ยความตา้ นทานสีต่ ัว พรอ้ มแหล่งจา่ ยไฟฟา้ และกัลปว์ านอมิเตอร์ต่อไขว้

หรอื ต่อขา้ มกันระหวา่ งความตา้ นทานทั้งสีต่ วั เมื่ออตั ราส่วนของความตา้ นทานท้ังสี่ตัวเหมาะสมกันเขม็ ของกัลวานอ
มิเตอรจ์ ะชท้ี ่ีศนู ย์ จงึ เรียกวงจรบรดิ จน์ ีว้ ่า วงจรบรดิ จ์สมดุล วงจรบริดจ์น้ีสามารถนาไปหาค่าความต้านทานในวงจรที่
ไม่ทราบคา่ ได้

2. สมรรถนะประจาหนว่ ย
แสดงความรู้เก่ียวกับวงจรบริดจ์ คานวณหาค่าต่าง ๆ ในวงจรบรดิ จ์ ตอ่ วงจรบริดจท์ ดลองและวัดหาคา่ ต่าง ๆ

3. จดุ ประสงค์การเรียนรู้
1. อธิบายความหมายของวงจรบริดจไ์ ด้
2. บอกคุณสมบตั ขิ องวงจรบรดิ จแ์ บบสมดุลได้
3. บอกคุณสมบัตขิ องวงจรบริดจ์แบบไม่สมดลุ ได้
4. คานวณค่าต่างๆ ในวงจรบรดิ จ์ได้

4. สาระการเรียนรู้
1. วงจรบริดจ์
2. วงจรบรดิ จ์แบบสมดลุ
3. วงจรบริดจ์แบบไม่สมดุล

5. การออกแบบการจัดการเรยี นรู้
Active learning : ใหน้ กั เรยี นจัดทาใบปฏบิ ัตงิ านตามการทดลองท่ี 8 คานวณหาค่าต่าง ๆ ในวงจรบริดจ์

ต่อวงจรบริดจท์ ดลองและวดั หาค่าตา่ ง ๆ

6. กจิ กรรมการเรียนรู้
6.1 ขน้ั นาเข้าส่บู ทเรียน
1. ครูแจง้ จุดประสงค์การเรยี นรู้
2. ครูแจง้ เกณฑก์ ารวดั และประเมินผล

159

6.2 ขนั้ สอนทฤษฎี
1. ครูบรรยายเนื้อหาประกอบแผน่ ใส / power point
2. ครซู ักถามนักเรียนเกีย่ วกบั เนอ้ื หาทเี่ รียน
3. ครูใหน้ ักเรียนแสดงความคิดเหน็ หรือซักถามในประเดน็ ทส่ี งสยั หรือไมเ่ ขา้ ใจ

6.3 ข้ันสอนปฏบิ ัติ
1. นักเรยี นจดั เตรียมเคร่อื งมือและอุปกรณ์
2. ครูแบ่งกลมุ่ ให้นกั เรียนปฏิบตั ิการทดลองตามใบงาน
3. ครูสังเกตการณ์ปฏิบตั งิ านและคอยให้คาแนะนาอย่างใกล้ชดิ

6.4 ขั้นสรปุ
1. ครูสรปุ สาระสาคัญของหน่วยการเรียนรแู้ ละเปดิ โอกาสให้นกั เรียนซักถามหรือแสดงความคดิ เห็น
2. ใหน้ กั เรยี นทาแบบทดสอบหนว่ ยการเรียนรู้

7. บรรยากาศที่สง่ เสริมและพัฒนาผเู้ รยี น
ผ้เู รียนมคี วามสนใจในการเรียน เนื่องจากการสอนแบบ Active learning ทาให้ผู้เรียนได้ลงมอื ปฏบิ ตั ิและ

เกดิ การผิดพลาดและสามารถแก้ไขปัญหาดว้ ยตนเอง สง่ ผลใหเ้ กิดผลการเรยี นร้ทู ่ดี ี

8. คณุ ธรรม จริยธรรมประจาหน่วย
1. ความรับผิดชอบ
2. ตรงตอ่ เวลา
3. ความซ่ือสัตย์

9. สอื่ และแหล่งการเรียนรู้
พาวเวอร์พ้อยท์ เร่ือง วงจรบริดจ์
ใบความรู้ เรือ่ ง คานวณหาค่าตา่ ง ๆ ในวงจรบรดิ จ์ ตอ่ วงจรบรดิ จ์ทดลองและวัดหาคา่ ตา่ ง ๆ
วดิ ีโอ เร่ือง คานวณหาค่าต่าง ๆ ในวงจรบรดิ จ์

10. การวัดผลและประเมนิ ผล
แบบทดสอบท้ายบทเรยี น เรอ่ื ง การคานวณกฎของเคอร์ชอฟฟ์
แบบทดสอบกอ่ นเรยี น เรื่อง วงจรบริดจ์
แบบทดสอบหลังเรียน เรือ่ ง วงจรบรดิ จ์

11. หลักฐานการเรียนรู้
แบบฝกึ หดั เร่อื ง วงจรบริดจ์
ใบงาน เรื่อง คานวณหาค่าตา่ ง ๆ ในวงจรบรดิ จ์
ใบปฏิบตั งิ าน เร่อื ง คานวณหาคา่ ต่าง ๆ ในวงจรบรดิ จ์ ต่อวงจรบรดิ จท์ ดลองและวัดหาค่าตา่ ง ๆ

12. เอกสารอา้ งอิง
-

160

พส.10

เครอ่ื งมอื ท่ใี ช้ในการประเมิน

รหสั วชิ า…………20104-2002……….วิชา…………วงจรไฟฟา้ กระแสตรง………ท-ป-น...1-3-2...........

แบบประเมินแบบประมาณค่า (Ratting scale) เกณฑก์ ารให้คะแนน
54 321
ประเดน็ การประเมนิ

1. อธบิ ายความหมายของวงจรบริดจ์ได้
2. บอกคุณสมบัตขิ องวงจรบริดจแ์ บบสมดุลได้
3. บอกคณุ สมบัตขิ องวงจรบริดจ์แบบไม่สมดลุ ได้
4. คานวณคา่ ตา่ งๆ ในวงจรบรดิ จ์ได้

รวม
รวมทัง้ หมด (5 คะแนน+4 คะแนน+3 คะแนน+2 คะแนน+1 คะแนน)
คะแนนรวม (60%)

161

พส.11

บนั ทึกหลงั การจัดการเรียนรู้
รหสั วิชา...........................ชื่อวชิ า.........................................................................................ระดับช้ัน  ปวช.  ปวส.
สาขางาน..............................................................................................สปั ดาหท์ .่ี .........วันทส่ี อน..............................................
หนว่ ยท่.ี ...........ช่อื หนว่ ย......................................................................................................................จานวน................ช่ัวโมง
จานวนผู้เรียน..........................คน มาเรยี น........................คน ขาดเรียน.........คน ลาปว่ ย.........คน ลากิจ..........คน

1. ผลการจัดการเรียนรู้
……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………….…………
……………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
2. ปญั หาและอปุ สรรค
……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..….…………………………
……………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………….…………
3. ขอ้ เสนอแนะ/แนวทางแก้ไข
……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..….…………………………
……………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………

ลงชื่อ.......................................................ครผู ้สู อน
(............................................................)
........../................/............

ความเห็น................................................................................. ความเหน็ .................................................................................
................................................................................................ ................................................................................................

ลงช่อื ...............................................หวั หน้าแผนกวิชา ลงช่ือ............................................รองผู้อานวยการฝ่ายวิชาการ
(............................................................) (นางสาวนศิ ากร เจรญิ ดี)
............/................../............
............/................../............

ความเหน็ ผ้อู านวยการ.................................................................................
....................................................................................................................

ลงชอื่ ...........................................
(นางสาวสมุ ีนา แดงใจ)

ผอู้ านวยการวิทยาลัยการอาชีพนครปฐม
............/................../............

162

พส.12

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหัสวิชา………..20104-2002………….วชิ า………………..วงจรไฟฟา้ กระแสตรง……………………
ช่อื หน่วย.........................................วงจรบรดิ จ์.........................................................

เรือ่ ง.......................................วงจรบรดิ จ์......................................จานวนชั่วโมงสอน.............4.............

จุดประสงค์การเรียนรู้ รายการเรียนรู้

- จุดประสงค์ทัว่ ไป 1. วงจรบริดจ์

1. มีความรู้ ความเข้าใจเก่ยี วกับวงจรบรดิ จ์ 2. วงจรบริดจแ์ บบสมดลุ

2. มเี จตคติและกจิ นสิ ยั ทดี่ ีในการปฏบิ ัตงิ าน มีความ 3. วงจรบรดิ จ์แบบไม่สมดุล

ละเอียดรอบคอบ ปลอดภยั เป็นระเบยี บ สะอาด

ตรงต่อเวลา มีความซ่อื สตั ย์และมีความรบั ผดิ ชอบ

- จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม

1. อธบิ ายความหมายของวงจรบรดิ จ์ได้

2. บอกคณุ สมบตั ิของวงจรบริดจแ์ บบสมดุลได้

3. บอกคุณสมบัติของวงจรบรดิ จ์แบบไม่สมดุลได้

4. คานวณคา่ ตา่ งๆ ในวงจรบริดจไ์ ด้

163

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 8
เรอื่ ง วงจรบริดจ์

8.1 วงจรบริดจ์
วงจรบริดจ์ หมายถึง วงจรทป่ี ระกอบดว้ ยความตา้ นทาน 4 ตวั คอื R1 R2 R3 และ R4 มีกลั ปว์ านอมเิ ตอรพ์ ร้อม

กับแหลง่ จ่าย โดยท่ี R1, R2 เปน็ ความต้านทานทท่ี ราบค่า R3 สามารถปรบั ค่าได้ และ R4 เปน็ ความต้านทานท่ไี ม่
ทราบคา่ ดังรูป

8.2 วงจรบริดจแ์ บบสมดลุ
เมอ่ื วงจรบรดิ จ์อยูใ่ นสภาวะสมดุล จะทาให้ได้แรงดันไฟฟ้าตกครอ่ มความตา้ นทาน R1 เทา่ กับแรงดนั ไฟฟา้ ท่ี

ตกครอ่ มความตา้ นทาน R3 และแรงดันไฟฟา้ ท่ีตกคร่อม R2 และเทา่ กับแรงดนั ไฟฟา้ ท่ีตกครอ่ มความต้านทาน R4
จะไดว้ า่

164

8.3 วงจรบริดจแ์ บบไม่สมดุล
วงจรบริดจ์เม่อื มีกระแสไฟฟ้าไหลผา่ นกลั ป์วานอมิเตอร์ จะทาให้แรงดนั ไฟฟา้ ทต่ี กครอ่ ม R1 ไมเ่ ทา่ กับ

แรงดนั ไฟฟ้าที่ตกคร่อมความต้านทาน R3 และแรงดันไฟฟา้ ทีต่ กคร่อม R2 ไม่เท่ากับแรงดันไฟฟา้ ทตี่ กครอ่ มความ
ต้านทาน R4

165

166

โครงสร้างของวงจรบริดจ์ท่ีเรียกว่า วีตสโตนบริดจ์ (Wheastone Bridge) จะปรกอบด้วยด้วยความ
ต้านทานจานวนสองชดุ ๆ ละสองตวั โดยใช้หลักการแบ่งแรงดันไฟฟ้าของความตา้ นทานสองตัวแล้วนามาตอ่ ขนาน
กนั ใช้กัลป์วานอมิเตอรต์ ่อคนั่ ไว้ตรงกลาง เมื่อบริดจ์อยูใ่ นสภาวะสมดุล (Balance) จะไม่มีกระแสไฟฟ้าไหลผ่านกัล
วานอมิเตอรแ์ สดงว่าอตั ราสว่ นความต้องการทั้งสองชดุ มคี า่ เท่ากัน อัตราส่วนของแรงดันไฟฟ้ากจ็ ะเทา่ กันดว้ ย จาก
คุณลักษณะดังกล่าววงจรบริดจ์จึงถูกนาไปใช้เป็นวงจรสาหรับหาค่าความต้านทานที่ไม่ทราบค่า วงจรบริดจ์แบ่ง
ออกเป็นสองสภาวะ คือ วงจรบริดจ์ในสภาวะสมดุล (Balance Bridge) และวงจรบริดจ์ในสภาวะไม่สมดุล
(Unbalance Bridge)
1. คานวณหาค่าความต้านทานและแรงดนั ไฟฟ้าของวงจรบรดิ จ์ ได้ (จุดประสงคเ์ ชงิ พฤติกรรมขอ้ 2)

1. วงจรบริดจ์สภาวะสมดลุ ( Balance bridge circuit )

หลกั การของวงจรบรดิ จ์สมดุล กม็ ีอยวู่ ่าเมื่อเราทราบค่าของความต้านทาน ตามวงจรใน
รปู จนกระทั่งเขม็ ของกัลป์วานอร์มิเตอร์ชี้ทค่ี า่ ศูนย์ ซง่ึ จะพบว่าในขณะน้นั ไมไ่ ดม้ กี ระแสไหลผา่ นกัลป์วานอร์
มิเตอร์ เพราะวา่ ระดบั ของแรงดนั ที่จุด Rx กับท่ีจุด Rx มีค่าเทา่ กนั หรอื ความต่างศกั ยร์ ะหวา่ ง
จุด Rx กบั จดุ Rx มีค่าเท่ากับศนู ย์โวลท์ และในขณะน้ีถือวา่ วงจรบรดิ จอ์ ย่ใู นสภาวะสมดุล

167

เมอ่ื วงจรบรดิ จอ์ ยใู นสภาวะสมดุล จะทาให้ไดแ้ รงดนั ตกคร่อมทคี่ วามตา้ นทาน R1 กับ Rx มีคา่

เท่ากนั และแรงดนั ตกครอ่ มที่ความต้านทาน R2 กับ R3 มีคา่ เท่ากัน ดังน้ันจะได้
V1 = Vx

และ V2 = V3
แต่ V1 = I1 + R1

V2 = I1 + R2

V3 = I2 + R3
VX = I2 + Rx

แทนคา่ V1 และ Vx จะได้
I1 R3 = I2 Rx

แทนคา่ V2 และ V3 จะได้

I1 R2 = I2 R3
เม่ือเอาสมการท่ีหนึง่ มาหารสมการท่ีสองจะได้

R1 R x R1 R 2 Rx  R1 R3
R2
R 2 = R 3 หรอื R x = R 3 หรือ

รปู ที่ 1

จากวงจรรปู ท่ี 1 เม่ือกระแส I1 มีคา่ เท่ากบั I2 จะเป็นผลทาให้แรงดนั ท่ตี กครอ่ ม R1 เท่ากับแรงดนั ตกครอ่ ม

R2 และแรงดันตกครอ่ มตกครอ่ ม R3 เท่ากบั รงดนั ตกคร่อม R4 หรือแรงดันทีจ่ ุด A เท่ากบั แรงดนั ท่ีจุด B ใส

สภาวะนกี้ ระแสไหลผา่ นแอมมิเตอรจ์ ะเทา่ กับศนู ยเ์ รียกสภาวะน้ีวา่ บริดจส์ มดุล ( Balance bridge ) ซงึ่ สามารถ

เขียนเปน็ สมการได้ดังน้ี

VR1 = VR2

หรือ I1R1 = I2 R2 …………………………..( 1 )

VR3 = VR4

หรือ I1R3 = I2 R4 …………………………..( 2 )

นาสมการท่ี (1 ) หารดว้ ยสมการท่ี (2 ) จะได้

I1R1  I2R 2
I1R 3 I2R 4

ดงั นน้ั จะได้

168

R1  R2
R3 R4

จากสมการดงั กล่าว สามารถนามาประยกุ ต์ เพื่อหาค่าความต้านทานทไ่ี ม่ทราบคา่ ได้ จากวงจรรปู ที่ 1 ถ้า
กาหนดใหค้ ่าตัวต้านทาน R1 คือตวั ต้านทานท่ีไมท่ ราบคา่ และตัวตา้ นทาน R2 ,R3 และ R4 คือตวั ต้านทานทีท่ ราบ
ค่าแลว้ จะได้

R1  R2 R3 .........................................( 3 )
R4

2.วงจรบริดจ์สภาวะไมส่ มดุล

จากวงจรรปู ท่ี1 เมื่อกระแส I1 มคี า่ ไมเ่ ทา่ กับ I2 จะเปน็ ผลทาใหแ้ รงดันท่ตี กครอ่ ม R1 ไมเ่ ทา่ กบั
แรงดันตกครอ่ ม R2 และแรงดันตกครอ่ ม R3 ไม่เทา่ กับแรงดันตกครอ่ ม R4 หรือ แรงดนั ทีจ่ ุด A ไมเ่ ทา่ กับแรงดัน

ทีจ่ ดุ B ในสภาวะนีจ้ ะมกี ระแสไหลผ่านแอมมิเตอร์ เรยี กสภาวะนี้วา่ บริดจไ์ มส่ มดลุ ย์ ( UnBalance bridge )
ตวั อย่างท่ี 1 จากวงจรรปู ท่ี 2 จงคานวณหาคา่ ตัวตา้ นทานไมท่ ราบค่า R3

รปู ที่ 2

วิธที า

R1  R3
R2 R4

จะได้

R3  R1 R4  3 kΩ  8 kΩ  3 kΩ
R2 8 kΩ

169

ตวั อยา่ งท่ี 2 จงคานวณหาคา่ อตั ราส่วนความต้านทานของวงจรบริดจ์ (Bridge Circuit )แต่ละสาขา

รูปที่ 3

สาขาที่ 1

I1R1  R1  5 Ω  5 Ω
I1R 2 R2 1 Ω

สาขาท่ี 2

I2R3  R3  4 Ω 1.333 Ω
I2R4 R4 3 Ω

คาถาม
1. ขณะบรดิ จ์อยใู่ นสภาวะทไี่ ม่สมดลุ จะมีกระแสไฟฟา้ ไหลผา่ นกัลปว์ านอรม์ ิเตอร์หรือไม่
2. ขณะบรดิ จ์อยใู่ นสภาวะทีไ่ ม่สมดุลเข็มของเครอ่ื งวัดกัลป์วานอมิเตอร์มกี ารเคล่ือนที่หรือไม่อย่างไร

เอกสารอา้ งอิง
หนังสอื เรียนวชิ าวงจรไฟฟา้ กระแสตรง

170

พส.14

ใบปฏิบตั งิ าน (Operation Sheets)

รหสั วชิ า………..20104-2002……….วชิ า……………………วงจรไฟฟ้ากระแสตรง……………………………

ชอื่ หน่วย...........................................วงจรบริดจ.์ ................................................................

เรือ่ ง....................................................วงจรบรดิ จ์.......................................จานวนชัว่ โมงสอน...........4............

จุดประสงค์การเรียนรู้
- จดุ ประสงคเ์ ชิงพฤติกรรม

1. วดั ความตา้ นทานปรบั ค่าได้อย่างถกู ตอ้ ง
เครอ่ื งมือ-อุปกรณ์-วัสดุ
1. ใบปฏบิ ัตงิ าน
2. ชุดทดลองวิชาวงจรไฟฟ้ากระแสตรง 1 ชดุ
3. มัลติมเิ ตอร์ 1 เครื่อง

ลาดบั ขน้ั การปฏิบัติงาน
1. ครแู จกใบงานใหก้ บั นกั เรียน พร้อมทงั้ ช้ีแจงและอธบิ ายคาสงั่ ของใบงาน
2. นักเรียนอา่ นและทาความเขา้ ใจโจทยอ์ ย่างละเอียดว่าโจทย์ต้องการอะไร
3. นักเรยี นเตมิ คาตอบท่ีถูกต้องลงในชอ่ งว่างทีก่ าหนดให้
4. นักเรยี นอา่ นทบทวนคาตอบ หากพบวา่ คาตอบผดิ พลาดใหแ้ ก้ไขให้ถูกต้อง

ขอ้ ควรระวัง
1. อ่านโจทย์อยา่ งละเอยี ด ระมัดระวงั ในทุกๆขั้นตอน และเติมผลการทดลองทีไ่ ดล้ งในช่องว่างให้ถูกต้อง
ถา้ เป็นการคานวณควรแสดงวธิ ีทาและใชส้ ูตรการคานวณให้ถกู ตอ้ ง
ขอ้ เสนอแนะ

-
การประเมินผล
1. ความถกู ต้อง
2. ความเป็นระเบยี บเรียบรอ้ ย
เอกสารอา้ งองิ
1. หนังสือเรียนวิชาวงจรไฟฟ้ากระแสตรง

171

ใบปฏบิ ัตงิ าน
หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 11 เร่ือง วงจรบรดิ จ์

สรุปผลการทดลอง
.........................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................……

172

สรปุ ผลการทดลอง
.........................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................……
.........................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................……
.........................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................

แผนการจัดการเรยี นรู้ 173

รหสั วชิ า 20104-2002 วชิ า วงจรไฟฟ้ากระแสตรง พส.9

ช่อื หนว่ ย ทฤษฎีการวางซ้อน หนว่ ยที่ 9
เรื่อง ทฤษฎกี ารวางซ้อน เวลารวม 4 ชม.

สปั ดาห์ 12/18
จานวน 4 ชม.

1. สาระสาคญั
ทฤษฎีการวางซ้อน เป็นการวเิ คราะห์วงจรไฟฟ้าที่มีแหล่งจ่ายไฟฟ้าตั้งแต่ 2 แหล่งจ่ายขึ้นไป กระแสไฟฟ้าที่

เกิดจากแหล่งจ่ายไฟฟ้าเหล่านั้น เราสามารถแยกการพิจารณาได้คร้ังละ 1 ตัว จน ครบทุกตัว แล้วนาค่าของ
กระแสไฟฟา้ ที่ได้มารวมกนั ทางพีชคณติ จะไดผ้ ลของกระแสไฟฟา้ ท่ี แท้จรงิ ของวงจรนั้น

ทฤษฎีการวางซ้อน กล่าวไวว้ ่า วงจรลิเนียรห์ รือวงจรแบบเชิงเส้นใด ๆ ท่ีมีแหล่งจ่ายพลังงาน (แหล่งกาเนิด
กระแสหรือแรงดัน) ตั้งแต่สองตัวขึ้นไป เมื่อนาค่าของกระแสท่ีเกิดจากแหล่งพลังงาน ของแต่ละตัวท่ีจ่ายพลังงาน
ให้แก่วงจรอย่างอิสระมารวมกันทางพีชคณิตนั้น ก็จะได้ค่ากระแสท่ีไหล ในแต่ละสาขาต่าง ๆ ของวงจรท่ีแท้จริง ใน

การนาทฤษฎีการวางซ้อนมาใช้ในการวเิ คราะห์ เราจะต้องพจิ ารณาแหล่งจ่ายทลี ะตัว คือวา่ ในตอนแรกให้มีแหล่งจ่าย
พลังงานหน่ึงตัวในวงจร คือ ถ้า เป็นแหล่งกาเนิดกระแสให้เปิดวงจร ถ้าเป็นแหล่งกาเนิดแรงดันให้ลัดวงจรและคิด

เฉพาะความ ตา้ นทานภายในของแหลง่ กาเนดิ แรงดันเท่านัน้ และในตอนต่อไปใหม้ าคิดจากแหล่งจ่ายพลงั งานตวั อ่นื ที่
เหลอื ในวงจรทลี ะตัวและคดิ ลักษณะทานองเดียวกนั กับตอนแรกจนกวา่ จะครบทุกตัว
2. สมรรถนะประจาหน่วย

แสดงความรู้เกย่ี วกบั ลักษณะทฤษฎกี ารวางซ้อน อธิบายวธิ กี ารหาผลลพั ธ์ทฤษฎีการวางซอ้ น แสดงวธิ ีคานวณหา
ผลลพั ธโ์ ดยวิธีทฤษฎกี ารวางซ้อนได้

3. จุดประสงค์การเรียนรู้
1. บอกคณุ ลักษณะของทฤษฎกี ารวางซ้อนได้

2. อธิบายวธิ กี ารหาผลลพั ธด์ ว้ ยทฤษฎีการวางซ้อนได้
3. แสดงวิธคี านวณหาผลลัพธ์โดยวธิ ีทฤษฎกี ารวางซ้อนได้

4. บอกความหมายและข้นั ตอนการแกส้ มการของทฤษฎกี ารวางซอ้ นได้
5. แสดงวธิ ีการคานวณการแก้สมการเชิงเสน้ โดยใช้ทฤษฎีการวางซ้อนได้

4. สาระการเรียนรู้
1. คุณลกั ษณะทฤษฎีการวางซ้อน

2. การหาผลลพั ธ์ทฤษฎกี ารวางซอ้ น
3. การแก้สมการเชิงเส้นโดยใช้ทฤษฎีการวางซ้อน

5. การออกแบบการจดั การเรยี นรู้
Active learning : ให้นกั เรียนจดั ทาใบปฏบิ ัตงิ านตามการทดลองท่ี 9 แสดงวธิ ีคานวณหาผลลัพธ์โดยวธิ ี

ทฤษฎีการวางซอ้ น

174

6. กจิ กรรมการเรียนรู้
6.1 ขัน้ นาเข้าสบู่ ทเรยี น
1. ครแู จ้งจุดประสงคก์ ารเรียนรู้
2. ครูแจ้งเกณฑก์ ารวัดและประเมนิ ผล
6.2 ขน้ั สอนทฤษฎี
1. ครูบรรยายเนื้อหาประกอบแผ่นใส / power point
2. ครซู ักถามนกั เรียนเกย่ี วกับเนือ้ หาที่เรียน
3. ครใู หน้ กั เรยี นแสดงความคิดเห็นหรอื ซกั ถามในประเด็นที่สงสัยหรือไมเ่ ข้าใจ
6.3 ข้ันสอนปฏบิ ัติ
1. นักเรียนจดั เตรยี มเคร่อื งมือและอุปกรณ์
2. ครแู บง่ กล่มุ ให้นักเรยี นปฏิบตั กิ ารทดลองตามใบงาน
3. ครสู งั เกตการณป์ ฏิบตั งิ านและคอยให้คาแนะนาอย่างใกล้ชิด
6.4 ขน้ั สรปุ
1. ครูสรปุ สาระสาคัญของหน่วยการเรยี นรู้และเปิดโอกาสให้นกั เรยี นซักถามหรือแสดงความคิดเห็น
2. ให้นกั เรยี นทาแบบทดสอบหน่วยการเรยี นรู้

7. บรรยากาศท่ีส่งเสริมและพัฒนาผู้เรยี น
ผู้เรยี นมคี วามสนใจในการเรียน เน่อื งจากการสอนแบบ Active learning ทาให้ผ้เู รียนได้ลงมอื ปฏบิ ตั แิ ละ

เกดิ การผดิ พลาดและสามารถแก้ไขปญั หาด้วยตนเอง ส่งผลให้เกิดผลการเรยี นรูท้ ีด่ ี

8. คุณธรรม จริยธรรมประจาหนว่ ย
1. ความรับผิดชอบ
2. ตรงตอ่ เวลา
3. ความซอ่ื สัตย์

9. สอ่ื และแหล่งการเรยี นรู้
พาวเวอรพ์ ้อยท์ เรอื่ ง ทฤษฎีการวางซ้อน
ใบความรู้ เรือ่ ง แสดงวธิ คี านวณหาผลลัพธโ์ ดยวธิ ีทฤษฎกี ารวางซ้อน
วิดีโอ เรือ่ ง คานวณหาคา่ ต่าง ๆ ในทฤษฎีการวางซอ้ น

10. การวัดผลและประเมินผล
แบบทดสอบท้ายบทเรียน เรือ่ ง การคานวณทฤษฎีการวางซอ้ น
แบบทดสอบก่อนเรยี น เรือ่ ง ทฤษฎีการวางซอ้ น
แบบทดสอบหลงั เรียน เร่อื ง ทฤษฎกี ารวางซอ้ น

175

11. หลักฐานการเรยี นรู้
แบบฝึกหดั เรอ่ื ง ทฤษฎีการวางซ้อน
ใบงาน เรื่อง คานวณหาคา่ ต่าง ๆ ในวงจรทฤษฎกี ารวางซอ้ น
ใบปฏบิ ัตงิ าน เรอื่ ง แสดงวธิ คี านวณหาผลลพั ธ์โดยวธิ ีทฤษฎีการวางซอ้ น

12. เอกสารอา้ งอิง
-

176

พส.10

เครอื่ งมือทใี่ ชใ้ นการประเมิน

รหสั วิชา…………2104-2002……….วชิ า…………วงจรไฟฟ้ากระแสตรง………ท-ป-น...1-3-2...........

แบบประเมนิ แบบประมาณคา่ (Ratting scale) เกณฑก์ ารให้คะแนน
54 321
ประเด็นการประเมิน

1. บอกความหมายของกฎกระแสไฟฟ้าของเคอรช์ อฟฟไ์ ด้
2. บอกความหมายของกฎแรงดันไฟฟา้ ของเคอรช์ อฟฟไ์ ด้
3. บอกลาดับข้นั ตอนการใช้กฎของเคอรช์ อฟฟ์ได้
4. บอกความหมายและขัน้ ตอนการแก้สมการของดีเทอรม์ ิแนนตไ์ ด้
5. คานวณคา่ ต่างๆ ในวงจรโดยใชก้ ฎของเคอร์ชอฟฟ์ได้

รวม
รวมทั้งหมด (5 คะแนน+4 คะแนน+3 คะแนน+2 คะแนน+1 คะแนน)
คะแนนรวม (60%)

177

พส.11

บนั ทึกหลงั การจัดการเรียนรู้
รหสั วิชา...........................ชื่อวชิ า.........................................................................................ระดับช้ัน  ปวช.  ปวส.
สาขางาน..............................................................................................สปั ดาห์ที่..........วันทส่ี อน..............................................
หน่วยท่.ี ...........ช่อื หน่วย......................................................................................................................จานวน................ช่ัวโมง
จานวนผู้เรียน..........................คน มาเรยี น........................คน ขาดเรียน.........คน ลาปว่ ย.........คน ลากิจ..........คน

1. ผลการจัดการเรียนรู้
……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………….…………
……………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
2. ปญั หาและอปุ สรรค
……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..….…………………………
……………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………….…………
3. ขอ้ เสนอแนะ/แนวทางแก้ไข
……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..….…………………………
……………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………

ลงช่อื .......................................................ครผู ้สู อน
(............................................................)
........../................/............

ความเห็น................................................................................. ความเห็น.................................................................................
................................................................................................ ................................................................................................

ลงช่อื ...............................................หวั หน้าแผนกวิชา ลงช่ือ............................................รองผู้อานวยการฝ่ายวิชาการ
(............................................................) (นางสาวนศิ ากร เจรญิ ดี)
............/................../............
............/................../............

ความเหน็ ผ้อู านวยการ.................................................................................
....................................................................................................................

ลงชอื่ ...........................................
(นางสาวสมุ ีนา แดงใจ)

ผอู้ านวยการวิทยาลัยการอาชพี นครปฐม
............/................../............

178

พส.12

ใบความรู้ (Information Sheets)

รหัสวิชา………..20104-2002………….วชิ า………………..วงจรไฟฟา้ กระแสตรง……………………
ชื่อหนว่ ย.........................................ทฤษฎกี ารวางซ้อน.........................................................

เรื่อง...................................ทฤษฎกี ารวางซ้อน..........................................จานวนช่วั โมงสอน.............4.............

จุดประสงค์การเรยี นรู้ รายการเรียนรู้

- จุดประสงค์ท่วั ไป 1. คุณลกั ษณะทฤษฎกี ารวางซอ้ น

1. มีความรู้ ความเข้าใจเก่ยี วกับทฤษฎีการวางซ้อน 2. การหาผลลัพธ์ทฤษฎีการวางซอ้ น

2. มเี จตคติและกิจนิสยั ที่ดีในการปฏบิ ตั ิงาน มีความ 3. การแกส้ มการเชิงเส้นโดยใช้ทฤษฎกี ารวางซ้อน

ละเอียดรอบคอบ ปลอดภัย เป็นระเบียบ สะอาด

ตรงต่อเวลา มีความซื่อสัตย์และมคี วามรับผดิ ชอบ

- จดุ ประสงค์เชิงพฤติกรรม

1. บอกคณุ ลักษณะของทฤษฎกี ารวางซอ้ นได้

2. อธบิ ายวิธีการหาผลลัพธ์ทฤษฎีการวางซอ้ นได้

3. แสดงวธิ ีคานวณหาผลลัพธ์โดยวิธีดีทฤษฎกี ารวาง

ซอ้ นได้

4. บอกความหมายและข้ันตอนการแกส้ มการของ

ทฤษฎีการวางซ้อนได้

5. แสดงวิธกี ารคานวณการแก้สมการเชิงเส้นโดยใช้

ทฤษฎีการวางซ้อนได้

179

หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี 9
เรื่อง ทฤษฎกี ารวางซอ้ น

การนาหลักการทฤษฎกี ารวางซ้อน มาใช้แก้ปัญหาวงจรไฟฟา้ มขี ั้นตอน ดังน้ี
1. สมมตแิ ละกาหนดทิศทางกระแสไฟฟา้ ท่ไี หลในแต่ละสาขาของวงจร
2. เลอื กแหลง่ จ่ายพลังงานหนึง่ ตัว แหล่งจ่ายท่เี หลืออื่นเปน็ ศนู ย์ คือ ถ้าแหล่งกาเนดิ แรงดนั ให้ลัดวงจร แต่ถา้
แหล่งกาเนิดกระแสให้เปิดวงจร
3. คานวณหาค่ากระแสไฟฟา้ ที่ไหลผา่ นตัวต้านทานแต่ละตัวในวงจร
4. ทาซา้ อีก ตง้ั แตข่ อ้ 2-3 สาหรับแหล่งจ่ายพลงั งานทเี่ หลือแต่ละตัวในวงจร
5. นาค่าของกระแสที่ได้ในแตล่ ะครง้ั มารวมกนั ทางพีชคณติ ก็จะได้ค่าของกระแสทแี่ ทจ้ รงิ ที่ ไหลในวงจร

180

181

182

183

184

185

186

187

188

เอกสารอ้างอิง
หนังสือเรียนวชิ าวงจรไฟฟ้ากระแสตรง

189

พส.13

ใบงาน (Job Sheets)

รหัสวชิ า………..…20104-2002……….วชิ า……………………วงจรไฟฟ้ากระแสตรง…………………………

ชอ่ื หน่วย....................................ทฤษฎกี ารวางซอ้ น............................................................

เรื่อง.....................................ทฤษฎกี ารวางซอ้ น..........................................จานวนชั่วโมงสอน...........4.............

จุดประสงค์การเรยี นรู้ รายการเรียนรู้

จดุ ประสงค์เชิงพฤตกิ รรม เครื่องมอื /วัสดุ-อุปกรณ์

1. คานวณค่าตา่ งๆ ในวงจรโดยใช้ทฤษฎกี ารวางซอ้ นได้ 1. ใบงาน

2. เครื่องคานวณ

ลาดบั ขน้ั การทางาน ขอ้ ควรระวัง

1. ครแู จกใบงานใหก้ ับนักเรียน พร้อมทั้งช้แี จงและ 1. อ่านโจทยอ์ ยา่ งละเอียด และเติมคาตอบใหต้ รงกบั ท่ี

อธบิ ายคาสงั่ ของใบงาน โจทยต์ อ้ งการ

2. นกั เรยี นอ่านและทาความเข้าใจโจทย์อย่างละเอียดว่า 2. ถ้าเปน็ การคานวณควรแสดงวิธที าและใชส้ ูตรการ

โจทย์ต้องการอะไร คานวณใหถ้ ูกตอ้ ง

3. นักเรยี นเตมิ คาตอบท่ีถูกตอ้ งลงในชอ่ งวา่ งทกี่ าหนดให้ มอบงาน

4. นักเรียนอ่านทบทวนคาตอบ หากพบว่าคาตอบ 1. ตอบคาถามลงในใบงานให้ถกู ต้องสมบรู ณ์
ผดิ พลาดใหแ้ ก้ไขให้ถูกตอ้ ง
วดั ผล/ประเมนิ ผล

1. ความถกู ตอ้ ง

2. ความเปน็ ระเบียบเรียบรอ้ ย

..

190

ใบงานที่ 9
หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 9 เรอื่ ง ทฤษฎีการวางซอ้ น

จงแสดงวิธีทาให้ถูกตอ้ ง

1.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

191

3.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

192

5.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

6.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

แผนการจัดการเรยี นรู้ 193

รหัสวชิ า 20104-2002 วิชา วงจรไฟฟา้ กระแสตรง พส.9

ชื่อหน่วย ทฤษฎีของเทวินิน หน่วยท่ี 10
เรอ่ื ง ทฤษฎีของเทวินนิ เวลารวม 4 ชม.

สัปดาห์ 13/18
จานวน 4 ชม.

1. สาระสาคัญ

ทฤษฎีของเทเวนนิ เป็นทฤษฎีทีใ่ ช้แกป้ ญั หาวงจรไฟฟ้าท่มี ีความยงุ่ ยากซับซ้อน โดยสามารถยุบวงจรท่ียงุ่ ยาก
ให้เหลือเพียงแหล่งจ่ายแรงดันไฟฟ้าหน่ึงตัวต่ออนุกรมกับตัวต้านทานหนึ่งตัว การแก้ปัญหาวงจรไฟฟ้าเพ่ือหาค่า

กระแสไฟฟ้าทไี่ หลผา่ นตัวต้านทานทส่ี นใจ มีข้ันตอน คือ ปลดตัวต้านทานที่ต้องการหากระแสไฟฟ้าไหลผ่านออกจาก
วงจร จากน้ันหาแรงดันเทียบเท่าเทเวนินท่ีตกคร่อม ณ จุดท่ปี ลดตัวต้านทานออกแล้วหาความต้านทานเทียบเทา่ เท
เวนนิ โดยมองจากจดุ ที่ปลดตวั ต้านทานออก โดยลัดวงจรที่แหล่งจา่ ยแรงดนั ไฟฟ้าทกุ ตวั หากมแี หลง่ จ่ายกระแสไฟฟ้า

ให้เปิดวงจรที่แหล่งจ่ายกระแสไฟฟ้าทุกตัว จากนั้นเขียนวงจรเทียบเท่าเทเวนิน (ซึ่งเป็นวงจรท่ีมีแรงดันเทียบเท่าเท
เวนินต่ออนุกรมกับตัวต้านทานที่มีค่าความต้านทานเทียบเท่าเทเวนิน) โดยใช้ค่าแรงดันเทียบเท่าเทเวนินและความ

ต้านทานเทียบเท่าเทเวนินจากที่คานวณได้ จากน้ันนาตัวต้านทานที่ได้ปลดออกในตอนแรกมาต่ออนุกรมกับตัว
ตา้ นทานที่มีค่าความตา้ นทานเทยี บเท่าเทเวนนิ แล้วจงึ ใชก้ ฎของโอหม์ คานวณหาค่ากระแสไฟฟ้าทไี่ หลผา่ นตวั ตา้ นทาน
ท่ีสนใจ

2. สมรรถนะประจาหนว่ ย
แสดงความรเู้ กย่ี วกับทฤษฎีของเทเวนิน คานวณหาค่าต่างๆ ในวงจรโดยใช้ทฤษฎีของเทเวนนิ ต่อวงจร

ทดลองตามทฤษฎีของเทเวนินและวดั หาคา่ ต่างๆ

3. จดุ ประสงค์การเรียนรู้
1. เขียนวงจรเทยี บเท่าเทวนิ นิ ได้
2. หาคา่ กระแสไฟฟ้าท่ไี หลผา่ นโหลดเมอื่ เปล่ียนแหล่งจา่ ย และคา่ ความต้านทานภายในวงจรได้
3. อธบิ ายการหาแรงดนั ไฟฟา้ และความตา้ นทานเทียบเท่าเทวนิ ินได้
4. บอกขั้นตอนการคานวณวงจร โดยใช้ทฤษฎขี องเทวินินได้
5. คานวณคา่ ต่างๆในวงจร โดยใช้ทฤษฎขี องเทวินินได้

4. สาระการเรียนรู้
1. ทฤษฎีของเทวินนิ
2. ขั้นตอนการใชท้ ฤษฎีของเทวนิ นิ

5. การออกแบบการจัดการเรียนรู้
Active learning : ใหน้ กั เรียนจัดทาใบปฏิบัตงิ านตามการทดลองที่ 10 คานวณหาค่าตา่ ง ๆ ในทฤษฎขี องเท

วินินต่อวงจรทฤษฎขี องเทวินินทดลองและวัดหาคา่ ตา่ ง ๆ

194

6. กจิ กรรมการเรยี นรู้
6.1 ข้ันนาเขา้ สบู่ ทเรยี น
1. ครแู จง้ จุดประสงค์การเรียนรู้
2. ครแู จง้ เกณฑ์การวดั และประเมินผล
6.2 ขนั้ สอนทฤษฎี
1. ครบู รรยายเน้ือหาประกอบแผน่ ใส / power point
2. ครซู ักถามนกั เรียนเกย่ี วกับเน้อื หาทเ่ี รียน
3. ครใู ห้นกั เรยี นแสดงความคิดเหน็ หรอื ซกั ถามในประเดน็ ทส่ี งสยั หรือไม่เข้าใจ
6.3 ข้นั สอนปฏบิ ตั ิ
1. นักเรียนจดั เตรียมเครื่องมอื และอปุ กรณ์
2. ครแู บง่ กลุม่ ให้นกั เรยี นปฏิบตั ิการทดลองตามใบงาน
3. ครสู ังเกตการณป์ ฏิบตั ิงานและคอยให้คาแนะนาอยา่ งใกล้ชดิ
6.4 ขัน้ สรปุ
1. ครสู รุปสาระสาคญั ของหนว่ ยการเรียนรแู้ ละเปดิ โอกาสใหน้ กั เรียนซกั ถามหรอื แสดงความคิดเหน็
2. ใหน้ กั เรียนทาแบบทดสอบหน่วยการเรยี นรู้

7. บรรยากาศที่ส่งเสรมิ และพัฒนาผเู้ รียน
ผู้เรยี นมีความสนใจในการเรียน เนื่องจากการสอนแบบ Active learning ทาให้ผเู้ รยี นได้ลงมอื ปฏิบตั แิ ละ

เกดิ การผดิ พลาดและสามารถแกไ้ ขปญั หาดว้ ยตนเอง ส่งผลให้เกิดผลการเรียนร้ทู ี่ดี

8. คณุ ธรรม จรยิ ธรรมประจาหนว่ ย
1. ความรบั ผิดชอบ
2. ตรงตอ่ เวลา
3. ความซอ่ื สตั ย์

9. ส่อื และแหลง่ การเรียนรู้
พาวเวอร์พ้อยท์ เรื่อง ทฤษฎขี องเทเวนนิ
ใบความรู้ เร่ือง คานวณหาค่าต่างๆ ในวงจรโดยใชท้ ฤษฎขี องเทเวนิน ต่อวงจรทดลองตามทฤษฎขี องเท
เวนินและวัดหาคา่ ต่างๆ
วิดีโอ เรอ่ื ง คานวณหาค่าต่าง ๆ ในทฤษฎีของเทเวนนิ

10. การวัดผลและประเมนิ ผล
แบบทดสอบท้ายบทเรียน เร่อื ง การคานวณทฤษฎีของเทเวนิน
แบบทดสอบกอ่ นเรยี น เร่อื ง ทฤษฎีของเทเวนิน
แบบทดสอบหลงั เรียน เร่ือง ทฤษฎีของเทเวนิน

11. หลักฐานการเรยี นรู้
แบบฝึกหดั เรอื่ ง ทฤษฎีของเทเวนนิ

195

ใบงาน เรื่อง คานวณหาค่าต่าง ๆ ในทฤษฎขี องเทเวนนิ
ใบปฏิบตั งิ าน เรื่อง คานวณหาค่าตา่ งๆ ในวงจรโดยใช้ทฤษฎขี องเทเวนิน ตอ่ วงจรทดลองตามทฤษฎขี องเท

เวนินและวัดหาค่าตา่ งๆ

12. เอกสารอ้างอิง
หนงั สือวงจรไฟฟา้ กระแสตรง

196

พส.10

เครือ่ งมอื ทใ่ี ช้ในการประเมิน

รหัสวิชา…………20104-2002……….วิชา…………วงจรไฟฟ้ากระแสตรง………ท-ป-น...1-3-2...........

แบบประเมนิ แบบประมาณคา่ (Ratting scale) เกณฑก์ ารให้คะแนน
54 321
ประเดน็ การประเมิน

1. เขียนวงจรเทียบเท่าเทวนิ ินได้
2. หาค่ากระแสไฟฟา้ ท่ีไหลผ่านโหลดเมอ่ื เปล่ยี นแหลง่ จ่าย และค่าความ
ต้านทานภายในวงจรได้
3. อธบิ ายการหาแรงดนั ไฟฟา้ และความตา้ นทานเทียบเท่าเทวนิ ินได้
4. บอกขนั้ ตอนการคานวณวงจร โดยใช้ทฤษฎขี องเทวินนิ ได้
5. คานวณค่าตา่ งๆในวงจร โดยใช้ทฤษฎขี องเทวินนิ ได้

รวม
รวมท้ังหมด (5 คะแนน+4 คะแนน+3 คะแนน+2 คะแนน+1 คะแนน)
คะแนนรวม (60%)

197

พส.11

บนั ทึกหลงั การจัดการเรียนรู้
รหสั วิชา...........................ชื่อวิชา.........................................................................................ระดับช้ัน  ปวช.  ปวส.
สาขางาน..............................................................................................สปั ดาหท์ .่ี .........วันทส่ี อน..............................................
หนว่ ยท่.ี ...........ช่อื หน่วย......................................................................................................................จานวน................ช่ัวโมง
จานวนผู้เรียน..........................คน มาเรยี น........................คน ขาดเรียน.........คน ลาปว่ ย.........คน ลากิจ..........คน

1. ผลการจัดการเรียนรู้
……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………….…………
……………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
2. ปญั หาและอปุ สรรค
……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..….…………………………
……………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………….…………
3. ขอ้ เสนอแนะ/แนวทางแก้ไข
……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..….…………………………
……………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………

ลงชื่อ.......................................................ครผู ้สู อน
(............................................................)
........../................/............

ความเห็น................................................................................. ความเหน็ .................................................................................
................................................................................................ ................................................................................................

ลงช่อื ...............................................หวั หน้าแผนกวิชา ลงช่ือ............................................รองผู้อานวยการฝ่ายวิชาการ
(............................................................) (นางสาวนศิ ากร เจรญิ ดี)
............/................../............
............/................../............

ความเหน็ ผ้อู านวยการ.................................................................................
....................................................................................................................

ลงชอื่ ...........................................
(นางสาวสมุ ีนา แดงใจ)

ผอู้ านวยการวิทยาลัยการอาชีพนครปฐม
............/................../............