สื่อการเรียนรู้รายวิชาทักษะประสบการณ์การแสดง

198

ภาพท่ี 86
เนือเพลง : เพลงเสมอ
อธบิ ำยทำ่ รำ : มอื ซ้ายจบี แขนตงึ ระดบั ไหลม่ ือขวาตั้งวงล่างเอยี งซา้ ยเท้าขวากา้ วหนา้

199

ภาพท่ี 87
เนือเพลง : เพลงเสมอ
อธบิ ำยทำ่ รำ : มอื ขวาจบี แขนตึงระดับไหลม่ อื ซา้ ยตั้งวงล่างเอยี งขวาเทา้ ซา้ ยกา้ วหนา้

200

ภาพท่ี 88
เนือเพลง : เพลงเสมอ
อธบิ ำยทำ่ รำ : มอื ซ้ายจบี แขนตงึ ระดบั ไหลม่ ือขวาตั้งวงล่างเอยี งซา้ ยเท้าขวากา้ วหนา้

201

ภาพท่ี 89
เนือเพลง : เพลงเสมอ
อธบิ ำยทำ่ รำ : มอื ขวาจบี แขนตึงระดับไหลม่ อื ซา้ ยตั้งวงล่างเอยี งขวาเทา้ ซา้ ยกา้ วหนา้

202

ภาพที่ 90
เนอื เพลง : เพลงเสมอ
อธิบำยท่ำรำ : มอื ขวาจีบแขนตงึ ระดับไหลม่ อื ซา้ ยตัง้ วงลา่ งเอยี งขวาถอนเทา้ ขวาวางหลัง

203

ภาพท่ี 91
เนอื เพลง : เพลงเสมอ
อธบิ ำยท่ำรำ : มอื ขวาสอดสงู มือซา้ ยจบี สง่ หลงั เอียงซ้ายยกเท้าซา้ ย

204

ภาพที่ 92
เนอื เพลง : เพลงเสมอ
อธิบำยทำ่ รำ : มือขวาแทงวงแขนตงึ มอื ซา้ ยตั้งวงบนเอยี งซา้ ยจรดเทา้ ขวา

205

ภาพที่ 93
เนือเพลง : เพลงเสมอ
อธบิ ำยท่ำรำ : มอื ขวาแทงวงมือซ้ายจบี ควา่ เอียงซา้ ยยกเท้าซา้ ย

206

ภาพที่ 94
เนือเพลง : เพลงเสมอ
อธบิ ำยท่ำรำ : มือขวาต้งั วงแขนตงึ ระดบั ไหลม่ ือซ้ายสอดสูงเอยี งขวาผสมเท้าใช่ตวั 6 คร้งั

207

ภาพท่ี 95
เนือเพลง : เพลงเสมอ
อธิบำยทำ่ รำ : มือขวาต้งั วงระดบั ปากมอื ซา้ ยจบี ปกข้างเอียงขวากา้ วขา้ งเทา้ ซา้ ย

208

ประวัติเพลงศภุ ลักษณ์อุม้ สม

ศุภลกั ษณ์อมุ้ สมเป็นการแสดงชุดหนึง่ อยใู่ นละครในเรอ่ื งอณุ รทุ ซึง่ เปน็ พระราชนิพนธใ์ นพระบาทสมเดจ็
พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก โดยบทละครในเรื่องอุณรุทน้ี กรมศิลปากรได้ให้เจ้าหน้าที่ตรวจสอบชาระและได้
จัดพมิ พเ์ ปน็ คร้งั แรกในงานพระราชทานเพลิงศพ พลตรีหมอ่ มเจ้าฉัตรมงคล โสณกุล เม่ือ พ.ศ.2508

ที่มาของบทละครเร่ืองอุณรุท นายธนิต อยู่โพธิ์ อดีตอธิบดีกรมศิลปากรได้กล่าวไว้ว่า เร่ืองอุณรุท
ปรากฎว่ารู้จกั กนั ดมี าตั้งแต่สมยั กรุงศรีอยุธยา แตท่ ี่เปน็ ท่ีรู้จกั กนั ทว่ั ไปคือปรากฎเป็นวรรณคดเี ร่อื งสาคญั คอื "
อนิรุทธคาฉนั ท์ " ของศรปี ราชญ์ ในรชั กาลสมเด็จพระนารายณม์ หาราชซ่งึ เน้ือเรอ่ื งตลอดจนชอ่ื คน และ
สถานทใ่ี นอนริ ทุ ธคาฉนั ท์ มกั กลา่ วถงึ ตรงกันกบั ทป่ี รากฎในคมั ภีร์วิษณปุ ุราณะ ดังข้อความตอนหน่ึงมีวา่

" อุษา ธิดาของพาณะ ได้เห็นพระแม่เจ้าบารพตี กาลังสาเริงกรีฑาอยู่กับพระสัมพุผู้พระมหาสวามี
ก็ดลใจให้นางปรารถนากระทาเชน่ นั้นบา้ ง พระแม่เจ้าเคารผี ู้ทรงโฉม ซึ่งทรงทราบวาระน้าจติ ของปวงประชา
สัตว์ จึงตรัสแก่อุษาว่า " อย่าเสียใจ เธอจะมีสามี " อุษาราพึงกบั ตนเองว่า " แล้วเมื่อไหร่จะมี ผู้ใดหนอจะมา
เป็นสามีของเรา " พระแม่เจ้าจึงตรัสต่อไปว่า " ผู้ใดปรากฎแก่เจ้าในความฝัน ณ วันขึ้น 12 ค่า แห่งเดือน
ไพศาข เขาผนู้ ้ันแหละจะเป็นสามขี องเจ้า " เหตุนี้ครน้ั ถึงวันตามทีพ่ ระแม่เจา้ ทรงพยากรณไ์ ว้หนุ่มนอ้ ย ผหู้ น่ึงก็
ปรากฎในสุบินนิมิตรของนางอุษา ซ่ึงเธอรักใคร่ใฝ่ฝัน ครั้นเธอต่ืนขึ้นภายในสุบินนิมติ รกอ็ ันตรธานไปไมเ่ หน็
หน่มุ น้อยผู้น้ัน เธอจึงเศรา้ โศกเสยี ใจไมส่ ามารถระงับไวไ้ ด้ พร่าบน่ ถึงใครจ่ ะไปได้อย่รู ่วมกับบุคคลทเ่ี ธอเห็นใน
ความฝันน้ัน อุษามีเพ่ือนหญิงคนหนึ่งช่ือว่า จิตรเลขา ธิดาของกุมภาณฑ์ผู้เป็นเสนาบดีของพาณะ จิตรเลขา
ถามอุษาว่าบ่นถึงใคร เธอได้สติรู้สกึ ตวั กม็ คี วามละอายจึงนงิ่ เสีย อย่างไรก็ดีเมือ่ นางจติ รเลขาเฝา้ ปลอบโยนให้
เช่ือใจแล้วซักถามอยู่เป็นเวลานาน อุษาก็ได้เล่าเรื่องซึ่งได้เกิดข้ึนกับตน และเล่าคาท่ีพระแม่เจ้าบารพตีทรง
พยากรณ์ไว้ให้จิตรเลขาฟัง ครั้นแล้วก็วิงวอนเพ่ือนให้ช่วยหาวิธีได้อยู่ร่วมกับบุคคลท่ีเธอได้เห็นในความฝัน
แตไ่ มท่ ราบวา่ เป็นใครนน้ั จติ รเลขาจึงวาดรปู ของบรรดาเทวดา ผูม้ มี หิทธิฤทธ์ิ วาดรูปของพวกแพตย์ คนธรรพ์
และมวลมนุษยท์ ี่มฤี ทธยิ์ ิ่งใหญแ่ ลว้ นามาใหด้ ู อษุ ากป็ ัดรปู เทวดา คนธรรพ์ และอสรู เหลา่ นัน้ ท้งิ เสยี เลอื กไว้แต่
รูปมนุษย์ ครั้นเธอได้เห็นรูปของพระกฤษณ์และพระราม ซึ่งละม้ายคล้ายหนุ่มน้อยท่ีปรากฏในความฝัน
กร็ สู้ ึกละอาย พอมาถึงรปู พระปรัทยุมน์เธอก็ชะมอ้ ยชายตาเมนิ ไป แต่พอเธอไดเ้ ห็นรปู โอรสของพระปรัทยุมน์
ดวงตาท้ังสองของเธอก็เบิกกว้าง ความขวยเขินสะเทิ้นใจหายไปหมด ร้องบอกแก่จิตรเลขาว่า "คนนี้ คนนี้ "
สหายของเธอจึงบอกอุษาใหย้ ิ้มแย้มแจม่ ใสได้แล้วจิตรเลขาก็เหาะไปยังกรุงทวารกา นาเอาพระอนิรทุ ธมายัง
ปราสาทของนางอุษา

ขอ้ ความข้างตน้ เป็นตอนหน่งึ ทีก่ ล่าวไว้ในคัมภีร์วิษณปุ รุ าณะ ( พระบาทสมเดจ็ พระพุทธยอดฟา้ จฬุ าโลก
จติ รเลขาในคัมภีร์วษิ ณปุ ุราณะ ในอนิรุทธคาฉนั ท์ เรียกว่า พจิ ติ รเลขา แตใ่ นบทละครเรื่องอุณรทุ เรยี กช่อื ไปอกี
อย่างหนึ่งว่า ศุภลักษณ์ และว่าศุภลักษณ์เปน็ ช่ือของนางพระพเ่ี ลี้ยงคนหนึ่งในพระพ่ีเลยี้ งทั้งหา้ ของนางอุษา
นางเอกในบทละครเรอ่ื งอณุ รุท

209

องคป์ ระกอบกำรแสดงชดุ ศภุ ลกั ษณ์อุม้ สม

ผูแ้ สดง

การแสดงชุดศุภลกั ษณ์อุ้มสมเป็นการราคู่ ประกอบด้วยผ้แู สดง 2 คน คือ ตัวพระ อุณรุท และนาง

ศุภลักษณ์ มวี ธิ กี ารคัดเลือกผ้แู สดง ดังนี้

- ผู้แสดงเป็นพระอุณรทุ ต้องเป็นผูท้ ม่ี ีรปู ร่างสูงโปรง่ ใบหน้างาม มีบุคลิกลักษณะงามตามลักษณะ

ของชายงามใน วรรณคดี มีพื้นฐานและทักษะด้านนาฏศิลป์ไทยดี จังหวะแม่นยา และมีลีลาท่าราเป็นแบบ

ละครใน

- ผู้แสดงเปน็ นางศุภลักษณ์ มีรูปร่างท้วมเลก็ น้อย ( ไม่ควรมีรูปรา่ งบอบบางกว่าตัวพระ ) มีรูปหนา้

ใกลเ้ คยี งกับตวั พระ แตเ่ ม่อื แต่งหน้าแล้วควรดมู ีอายุมากกว่าตัวพระ เปน็ ผ้ทู ี่มีพื้นฐานและทกั ษะดา้ นนาฏศิลป์

ไทยดี จังหวะแม่นยา และมลี ีลาทา่ ราเปน็ แบบละครใน อย่างไรก็ตามทา่ ราของนางศุภลกั ษณ์ต้องมที ่วงทีลีลา

เขม้ แข็ง เน่ืองจากเปน็ นางยักษ์ ( สมั ภาษณ์ เวณิกา บุนนาค วันที่ 18 กรกฎาคม 2545 )

โดยสรุปการคัดเลือกผู้แสดงชุดศุภลักษณ์อุ้มสม ต้องคัดเลือกผู้แสดงจากผู้ที่มีฝีมือในการราดี

มีรปู รา่ งใกลเ้ คยี งกัน และยงั ต้องเปน็ ผูท้ ม่ี ีฝมี ือในการราอยู่ในระดับเดียวกันทัง้ ตัวพระและตวั นาง เนอ่ื งจากการ

แสดงชุดนี้ผู้แสดงจะต้องราต่อตัวในลกั ษณะเป็นคนๆเดียวกัน ไม่ว่าจะเป็นการยกเท้า ยืดยุบจังหวะ ใบหน้า

และมอื ตอ้ งสมั พันธ์สอดคล้องในทา่ เดียวกัน เพ่ือให้เกดิ ความพร้อมเพรียง กลมกลนื เป็นอันหนง่ึ อนั เดียวกัน

ดนตรแี ละเพลงร้อง

เพลงท่ใี ช้ประกอบการราชุดศภุ ลกั ษณอ์ มุ้ สม เปน็ เพลงท่ีบรรเลงดว้ ยทางใน กล่าวคือมจี ังหวะดนตรี

ที่เชื่องช้า นุ่มนวล มีบทรอ้ งประกอบ

บทที่ใช้ประกอบการแสดง ได้มีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงแตกต่างไปจากบทพระราชนิพนธ์ ใน

พระบาทสมเดจ็ พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชในบางส่วนไปบา้ ง โดยเฉพาะเพลงหนา้ พาทย์ และเพลงขบั

รอ้ ง

บทรอ้ งกำรแสดงชุดศุภลักษณ์อมุ้ สม

ป่พี ำทย์ทำเพลงเชิด รอ้ งร่ำย

เมอ่ื นนั้ ศุภลกั ษณ์ผู้มีอัชฌาสัย

ได้ฟังบรรหารภูวไนย อรทยั ชนื่ ชมยินดี

ร้องเพลงเชดิ ฉ่ิง จงึ โอบอุ้มองคพ์ ระเยาวเรศ

ประไพเพศ เพยี งทอ่ นมณศี รี

ออกโดยบญั ชรรจู ี เทวกี พ็ าออกไป

ปี่พำทยท์ ำเพลงเชดิ ฉิ่ง

ร้องเพลงปะหล่ิม

เลอ่ื นลอยมากลางนภากาศ โอภาสงามแข่งแขไข

แสงจนั ทร์จบั องค์ภวู ไนย วไิ ลล้ากวา่ นวลจันทรา

สีดาวจบั เคร่ืองพระโฉมฉาย อร่ามพรายกว่าดาวในเวหา

นวลพระองค์จับทรงกลั ยา รจนางามเนือ้ นวลผจง

210

งามนางเปน็ พาหนะรอง ร้องเพลงเบำ้ หลดุ ทานองดั่งนางราชหงส์
งามภวู นาทน่งั ดารงทรง ปี่พำทยท์ ำเพลงเชิด ดงั องคพ์ รหมเมศฤทธี
ดั้นหมอกออกเมฆมาไวไว เทเวศอวยชยั องึ ม่ี
รบี เร่งเรว็ มาในราตรี หมายมุง่ บุรีรตั นา

วงดนตรีประกอบกำรแสดงกำรแสดงชุดศุภลักษณ์อุ้มสมใชว้ งปี่พำทยไ์ ม้นวมเคร่ืองห้ำ เครือ่ งคู่หรือ
เคร่อื งใหญ่ตำมโอกำสและควำมเหมำะสมในกำรแสดง เคร่ืองดนตรีในวงป่พี ำทยเ์ ครอ่ื งห้ำ ประกอบด้วย

1. ระนาดเอก
2. ฆอ้ งวงใหญ่
3. ป่ีใน
4. ตะโพน
5. กลองทดั
6. ฉงิ่
กำรแต่งกำย
ตวั พระ (พระอณุ รทุ ) แตง่ ยนื เคร่ืองพระ ดังนี
1 เสื้อแขนยาว (สีเหลือง)
2 ผา้ นุ่ง (แดงหรือมว่ ง)
3 สนับเพลา
4 หอ้ ยหนา้
5 ห้อยข้าง
6 รัดสะเอว
7 กรองคอ
8 ทับทรวง
9 สังวาล
10 เขม็ ขดั พรอ้ มหวั
11 อนิ ทนู
12 ทองกร
13 ปะวะหลา่
14 แหวนรอบ
15 กาไลเท้า
16 ศรี ษะสวมชฎา
17 อบุ ะดอกไม้ทัด

211

ตวั นำง (นำงศุภลกั ษณ์) แตง่ ยนื เคร่ืองนำงหม่ สะไบสองชำย ดงั นี
1 ผ้าห่มนาง
2 ผ้านงุ่
3 เส้อื ในนาง
4 นวมนาง
5 จีน้ าง
6 เข็มขัดพร้อมหวั
7 สะองิ้
8 ทองกร
9 ปะวะหลา่
10 แหวนรอบ
11 กาไลเท้า
12 ศรี ษะใส่รัดเกลา้ เปลว
13 อบุ ะดอกไมท้ ดั

วงดนตรีประกอบกำรแสดง

วงดนตรปี ระกอบการแสดง การแสดงชุดศุภลักษณ์อ้มุ สมใช้วงปพี่ าทย์ไม้นวมเครือ่ งหา้ เครอ่ื งค่หู รือ
เครอื่ งใหญ่ตามโอกาสและความเหมาะสมในการแสดง เครอื่ งดนตรีในวงปีพ่ าทยเ์ ครื่องหา้ ประกอบดว้ ย

1. ระนาดเอก 2. ฆอ้ งวงใหญ่
3. ปี่ใน 4. ฉ่งิ

212

5. กลองทัด 6. ตะโพน

โอกำสทใี่ ช้ในกำรแสดง
ใช้แสดงแทรกอยู่ในละครในเรอ่ื งอุณรทุ ตอน ศภุ ลกั ษณ์วาดรปู

213

ท่ำรำเพลงศภุ ลักษณอ์ ้มุ สม

ภำพท่ี 1
เนือเพลง : ทานองเพลง
อธบิ ำยทำ่ รำ

ตัวพระ : เดินพระออกมาจากทางฝง่ั ขวาของเวที

214

ภำพที่ 2
เนือเพลง : ทานองเพลง
อธบิ ำยท่ำรำ
ตัวพระ : ยนื บนเตียงโดยมอื ขวาตงั้ วงระดบั แงศ่ รี ษะมือซา้ ยจีบสง่ หลงั เหล่ยี มเท้าซา้ ยไวข้ า้ งหนา้

215

ภำพที่ 3
เนือเพลง : ทานองเพลง
อธิบำยทำ่ รำ
ตัวพระ : ทาท่ายืนพระ
ตัวนำง : วง่ิ ซอยเท้าออกมาจากฝงั่ ขวาของเวที แลว้ ก้าวเทา้ ซ้ายไว้ข้างหนา้ มอื ขวาแบมือหงายมือข้นึ มือซา้ ย
ตงั้ วงแทงลงงอแขนระดบั สะเอวเอียงศรี ษะซา้ ย

216

ภำพท่ี 4
เนอื เพลง : ทานองเพลง
อธิบำยทำ่ รำ
ตวั พระ : ทาท่ายืนพระ
ตวั นำง : วง่ิ ซอยเทา้ แลว้ ก้าวเท้าขวาไว้ขา้ งหนา้ มือขวาแบมอื หงายมือข้ึน มอื ซา้ ยตงั้ วงแขนตงึ ระดบั ไหลเ่ อียง
ศีรษะขวา

217

ภำพท่ี 5
เนอื เพลง : ทานองเพลง
อธิบำยท่ำรำ
ตัวพระ : ทาทา่ ยืนพระ
ตวั นำง : ว่งิ ซอยเท้าไปอย่ทู ิศซา้ ย แลว้ ก้าวเทา้ ซ้ายไว้ขา้ งหนา้ มือขวาแบมือหงายมือขึ้น มอื ซา้ ยต้งั วงแทงลงงอ
แขนระดบั สะเอวเอียงศรี ษะซ้าย

218

ภำพที่ 6
เนอื เพลง : ทานองเพลง
อธบิ ำยทำ่ รำ
ตัวพระ : กา้ วขา้ งเท้าซ้ายมือซา้ ยตง้ั วงระดับแง่ศรี ษะ มอื ขวาเท้าสะเอวหน้ามองที่ทศิ ซา้ ย
ตัวนำง : วง่ิ ซอยเท้าไปอยทู่ ศิ ขวา แลว้ กา้ วเท้าซ้ายไว้ขา้ งหนา้ มอื ขวาแบมอื หงายมอื ข้นึ มือซา้ ยตั้งวงงอแขน
ระดบั ไหลเ่ อียงศีรษะขวาหน้ามองไปหาตวั พระ

219

ภำพท่ี 7
เนอื เพลง : ทานองเพลง
อธิบำยท่ำรำ
ตวั พระ : ก้าวขา้ งเทา้ ขวามือขวาตั้งวงระดับแงศ่ รี ษะ มอื ซา้ ยเทา้ สะเอวหน้ามองทที่ ศิ ขวา
ตวั นำง : แบมือพรอ้ มตง้ั มอื ไว้ระดับแงศ่ รี ษะงอแขนเลก็ น้อย มือขวาแบมือหงายขึ้นไวท้ ่หี ัวเข็มขดั จรดเทา้ ซา้ ย
ไว้ข้างหน้าเอยี งศรี ษะซ้าย

220

ภำพท่ี 8
เนือเพลง : ทานองเพลง
อธบิ ำยท่ำรำ
ตวั พระ : แบมือทง้ั สองขา้ งหงายขึ้น จรดเทา้ ขวาไว้ข้างหนา้ หนา้ ตรง
ตัวนำง : เอยี งศรี ษะซา้ ย มือซ้ายจีบระดบั ปาก มอื ขวาแบมอื หง่ายขึ้นระดบั เอว ยมื นาง

221

ภำพที่ 9
เนือเพลง : ทานองเพลง
อธบิ ำยทำ่ รำ
ตวั พระ : ยืนพระ
ตวั นำง : คลานเข่าจากฝง่ั ขวาไปฝั่งซ้าย มอื ขวาแบมอื

222

ภำพท่ี 10
เนอื เพลง : ทานองเพลง
อธบิ ำยทำ่ รำ
ตวั พระ : ยืนพระ
ตวั นำง : นง่ั ทา่ เทพพระบุตร แลว้ ทาท่าไหวห้ ัวแม่อยู่ระหว่างตีนผม

223

ภำพท่ี 11
เนอื เพลง : ทานองเพลง
อธิบำยทำ่ รำ
ตัวพระ : ก้าวขา้ งเท้าซ้ายมือซา้ ยตั้งวงระดับแงศ่ ีรษะ มอื ขวาเทา้ สะเอวหน้ามองทีท่ ศิ ซา้ ย
ตวั นำง : นัง่ ตั้งเข่าซ้ายกระดกหลงั เท้าขาว มอื ซ้ายวางท่ีเข่าซ้าย มือขาวแบหงายข้นึ ระดับสายตา

224

ภำพท่ี 12
เนอื เพลง : ทานองเพลง
อธบิ ำยท่ำรำ
ตวั พระ : ทา่ ย้มิ
ตัวนำง : น่ังทา่ เทพพระบตุ ร แลว้ ทาท่าไหว้หัวแมอ่ ยรู่ ะหว่างตนี ผม

225

ภำพที่ 13
เนือเพลง : ทานองเพลง
อธิบำยทำ่ รำ
ตัวพระ : กา้ วขา้ งเท้าซา้ ย มือทั้งสองข้างรบั ของ
ตัวนำง : น่ังกระดกหลงั เท้าขวา มือทั้งสองขา้ งแบหงายระดับศีรษะ

226

ภำพที่ 14
เนอื เพลง : ทานองเพลง
อธิบำยทำ่ รำ
ตัวพระ : ยืนพระ กามอื ทั้งสองขา้ งระดบั จมูก
ตัวนำง : น่งั ทา่ เทพพระบุตร แล้วทาทา่ ไหวห้ ัวแมอ่ ยรู่ ะหว่างตนี ผม

227

ภำพที่ 15
เนือเพลง : ทานองเพลง
อธบิ ำยทำ่ รำ
ตวั พระ : ก้าวขา้ งเท้าซา้ ย โน้มตัวไปทีท่ ิศซา้ ยเพ่อื วางของแลว้ ยืนพระ มือซา้ ยทา้ วสะเอว มือขวาเหนบ็ ของไปท่ี
สะเอวดา้ นซา้ ย
ตวั นำง : นั่งท่าเทพธดิ า มือซ้ายประกบมือขวาแลว้ กม้ ตวั ลง

228

ภำพท่ี 16
เนอื เพลง : ทานองเพลง
อธิบำยท่ำรำ
ตวั พระ : ยืนทาท่าย้มิ
ตัวนำง : น่ังทา่ เทพธดิ า มือซา้ ยประกบมอื ขวาแล้วก้มตัวลง

229

ภำพท่ี 17
เนอื เพลง : ทานองเพลง
อธิบำยทำ่ รำ
ตัวพระ : ยืนพระ
ตัวนำง : น่ังทา่ เทพธดิ ามือซา้ ยไวม้ อื ระดบั ศีรษะ มือขวาวางมือทหี่ นา้ ตกั

230

ภำพท่ี 18
เนือเพลง : ทานองเพลง
อธบิ ำยท่ำรำ
ตัวพระ : ยนื พระ
ตัวนำง : นัง่ ท่าเทพพระบุตร มอื ทงั้ สองข้างแบมอื หงายขน้ึ ไวท้ ข่ี า้ งหูขวาแลว้ เปลย่ี นมาทางหูซา้ ย

231

ภำพท่ี 19
เนอื เพลง : ทานองเพลง
อธบิ ำยทำ่ รำ
ตวั พระ : ยืนพระ
ตวั นำง : นง่ั ทา่ เทพพระบุตร แลว้ ทาท่าไหวห้ ัวแม่อยรู่ ะหว่างตีนผม

232

ภำพที่ 20
เนือเพลง : ทานองเพลง
อธิบำยทำ่ รำ
ตัวพระ : มือขวาทา้ วเอามือซ้ายทาท่าเรียก ยนื เหลี่อมเท้าขวา
ตัวนำง : นง่ั ทา่ เทพธิดา มือซ้ายประกบมอื ขวาแลว้ กม้ ตัวลง

233

ภำพท่ี 21
เนือเพลง : ทานองเพลงเชดิ รอ้ งร่าย
อธบิ ำยทำ่ รำ
ตวั พระ : มือซ้ายจีบเขา้ อก มือขวาทา้ วสะเอว เอยี งศรี ษะซ้าย ยนื เหลอ่ื มเทา้ ขวา
ตวั นำง : นั่งท่าเทพธิดา มอื ซ้ายประกบมือขวาแลว้ ก้มตวั ลง

234

ภำพที่ 22
เนอื เพลง : ทานองเพลงเชดิ ร้องร่าย
อธบิ ำยทำ่ รำ
ตัวพระ : มอื ขวาท้าวเอว มอื ซา้ ยตงั้ วงระดบั ปากงอแขนเล็กน้อย
ตัวนำง : นั่งท่าเทพธิดา มือซ้ายประกบมือขวาแล้วกม้ ตัวลง

235

ภำพท่ี 23
เนอื เพลง : ทานองเพลงเชดิ ร้องร่าย
อธิบำยทำ่ รำ
ตวั พระ : มอื ซ้ายจบี ระดบั ปาก มอื ขวาทา้ วสะเอว ยืนเหลื่อมเท้าขวา
ตวั นำง : นง่ั ท่าเทพธิดา มอื ซ้ายประกบมอื ขวาแล้วกม้ ตวั ลง

236

ภำพท่ี 24
เนอื เพลง : เม่ือน้ัน
อธบิ ำยทำ่ รำ
ตวั พระ : ยืนพระ
ตวั นำง : นง่ั ทา่ เทพธดิ า มอื ทงั้ สองวางทห่ี นา้ ขาขวา เอียงศีรษะขวา

237

ภำพที่ 25
เนอื เพลง : ศุภลกั ษณ์ผมู้ อี ัชฌาสยั
อธบิ ำยท่ำรำ
ตวั พระ : ยนื พระ
ตวั นำง : น่งั ท่าเทพพระธิดา มือขวาวางมอื ท่หี นา้ ขาขวา มอื ซา้ ยจบี เขา้ อก เอยี งขวา

238

ภำพที่ 26
เนอื เพลง : ได้ฟงั บรรหารภวู ไนย
อธิบำยท่ำรำ
ตัวพระ : ยนื พระ
ตวั นำง : นัง่ ทา่ เทพธดิ า มือซ้ายประกบมือขวาแลว้ ก้มตวั ลง

239

ภำพท่ี 27
เนอื เพลง : อรทัย
อธิบำยท่ำรำ
ตัวพระ : ยนื พระ
ตัวนำง : นง่ั ทา่ เทพพระธิดา มอื ขวาวางมือที่หนา้ ขาขวา มือซา้ ยจีบเขา้ อก เอยี งขวา

240

ภำพที่ 28
เนอื เพลง : ชน่ื ชมยนิ ดี
อธิบำยทำ่ รำ
ตัวพระ : ยนื พระ
ตัวนำง : น่ังพับเพียบไปทางขวา มอื ขวาวางทพ่ี ืน้ แขนตีง มือซายจีบเข้าระดบั ปาก เอียงศีรษะซา้ ย

241

ภำพที่ 29
เนอื เพลง : จงึ โอบอ้มุ องค์
อธบิ ำยท่ำรำ
ตวั พระ : ก้าวข้างเท้าซ้าย มือทัง้ สองขา้ งจับท่ีไหล่ของตวั นาง
ตัวนำง : ต้ังเข่าซา้ ย มอื ทั้งสองข้างจบั ขาซ้ายของตัวพระ

242

ภำพท่ี 30
เนือเพลง : พระเยาวเรศ
อธิบำยทำ่ รำ
ตัวพระ : มอื ซ้ายจบี เขา้ ระดบั ปาก มอื ขวาทา้ วสะเอว ยนื เหลื่อมเท้าขวา
ตัวนำง : นั่งพบั เพียบไปทางซ้าย มอื ซ้ายวางท่ีพ้ืนแขนตึง มอื ขวาต้งั วงเนบท่ีแก้วขวา

243

ภำพที่ 31
เนอื เพลง : ประไพเพศเพียงทอ่ นมณศี รี
อธบิ ำยท่ำรำ
ตัวพระ : มอื ขวาทา้ วสะเอว มอื ซา้ ยวางมือทีห่ น้าขาซา้ ย ยกเทา้ ซา้ ยขึ้น
ตัวนำง : ยืนกระดกขวา มือซา้ ยจับหลงั ตวั พระ มือขวาประครองเท้าตัวพระ

244

ภำพท่ี 32
เนอื เพลง : ออกโดยบญั ชรรูจี
อธิบำยท่ำรำ
ตัวพระ : กา้ วขา้ งเท้าซ้าย มือซ้ายวางไว้ทหี่ น้าขาซ้าย มือขวาท้าวสะเอว
ตัวนำง : ก้าวข้างเท้าซา้ ย เอียงศีรษะขวา มือทง้ั สองขา้ งจับเอวตวั พระ

245

ภำพท่ี 33
เนอื เพลง : เทวีกพ็ าออกไป
อธบิ ำยท่ำรำ
ตัวพระ : จีบคว่ามอื ขวา มือซา้ ยจับหลังตัวนาง เอียงศรี ษะซ้าย กา้ วหน้าเทา้ ขวาแลว้ เปลี่ยนเป็น มือขวาทาท่า
บัวชฝู ัก เอยี งศรี ษะขวา จรดเท้าซา้ ย แล้วซอยเท้าวิ่งไปทางทิศซา้ ยคร่งึ วงกลม
ตัวนำง : ตั้งวงแทงลงระดับเอว มือขวาจับหลังตัวพระ เอียงศีรษะซ้าย ก้าวหน้าเท้าขวาแล้วเปลี่ยนเป็น มือ
ซา้ ยตัง้ วงแขนตงึ ระดับไหล่ เอยี งศีรษะขวา จรดเทา้ ซ้าย แลว้ ซอยเท้าวง่ิ ไปทางทศิ ซ้ายครึง่ วงกลม

246

ภำพที่ 34
เนอื เพลง : เพลงเชดิ ฉง่ิ
อธบิ ำยทำ่ รำ
ตัวพระ : มือขวาบัวชูฝัง มือซ้ายจับหลังตัวนาง เอียงศีรษะซา้ ย ยกเท้าซ้ายขึ้น แล้วสไลด์ตัวไปข้างหน้า แล้ว
ก้าวเท้าซา้ ยลง เอยี งศรี ษะขวา
ตัวนำง : มือซ้ายตั้งวงแขนตึง มือขวาจับหลงั ตัวพระ เอียงศีรษะซ้าย ยกเท้าซ้ายข้ึน แล้วสไลด์ตัวไปขา้ งหน้า
แลว้ กา้ วเท้าซ้ายลง เอยี งศีรษะขวา

247

ภำพท่ี 35
เนือเพลง : เพลงเชดิ ฉ่งิ
อธบิ ำยท่ำรำ
ตวั พระ : มอื ขวาบวั ชูฝงั มอื ซ้ายจับหลังตวั นาง ก้าวข้างเท้าขวา เอยี งศีรษะซา้ ย
ตวั นำง : มือซา้ ยตั้งวงแขนตึง มอื ขวาจบั หลังตัวพระ ก้าวขา้ งเท้าขวา เอยี งศีรษะซา้ ย