ĐH 090

Baây Giôø
Em ÔÛ Ñaâu?

ªª Nguyenã Minh Thanh K22

Binh löûa vöøa taøn em vöôït bieân 201
Meânh moâng bieån lôùn moät con thuyeàn
Nhoû nhö thuyeàn giaáy chôi hoài nhoû
Gioït nöôùc traøn leân ñuû ngöûa nghieâng...!!

Thuôû aáy ta ñang voøng lao lyù
Laøm sao chaáp caùnh ñeå cuøng ñi
Laøm sao chung laïi muøa traêng quí
Nguyeät Queá soi theàm ngaâm coå thi...!!
Hiu haét röøng thu khoùc laù bay
AÂm thaàm nhaïn traéng reõ ñöôøng maây
Ta nghe loaùng thoaùng ngaøy hoâm aáy
Möa öôùt vöôøn cau em öôùt mi...!!
Mong moûi thuyeàn ñi ñöôïc ñeán nôi
Ngôø ñaâu maây nöôùc cuoái chaân trôøi
Nöôùc maây môø mòt con thuyeàn nhoû
Maây traéng trôøi xanh giaùp bieån khôi...!!
Möôøi naêm caëm cuoäi trong khe nuùi
Dieän bích tham thieàn vaøo moãi ñeâm
Tónh laëng thieàn taâm ñaâu chaúng thaáy
Chaäp chôøn boùng daùng ñoùa hoa tieân...!!
Chieàu nay daïo bieån. Bieån laëng trang
Moät daûi luïa xanh traûi nguùt ngaøn
Töôûng nhôù ngaøy nao em vöôït bieån
Maây chieàu ruõ röôïi, böôùc lang thang...!!
Thaàm hoûi baây giôø em ôû ñaâu
Hoàn nöông ngoïn soùng giaït phöông naøo...?!
Haûi aâu bay löôïn treân vuøng bieån
Coù chôû hoàn em leân ñænh cao...?!

ÑA HIEÄU 90

ªª Tuyø buùt

Bao Muøa Naéng Haï

ªª Phamï Vaên Hoøa K19

Vaøo tuoåi hoïc troø, muøa heø baùo hieäu khi nhöõng
ñoùa hoa phöôïng ñoû thaém khaép neûo ñöôøng. Saéc
phöôïng nhö saéc phaùo, lung linh nôi nôi, töø thò töù
nhö chôï Beán Thaønh Saøi Goøn, ñeán caùc con ñöôøng rôïp boùng
maùt quanh caùc saân tröôøng, ñeán con ñöôøng veà thoân gaäp geành,
cheânh veânh qua nhöõng caùnh ñoàng, treân trieàn nuùi, treân con
loä caùi quan... nôi naøo coù caây xanh laø coù maøu hoa phöôïng
vó. Maøu hoa phöôïng coøn baùo hieäu muøa chia tay, laø luùc vieát
löu buùt ngaøy xanh, laø luùc bòn ròn taïm bieät thaày troø baèng
höõu, laø baùo hieäu cho caùc só töû ñeán ngaøy tyû thí, töông lai
vaø thaát voïng chæ trong taàm tay. Ngöôøi veà queâ, ngöôøi böôùc
theâm böôùc nöõa treân ñöôøng hoïc vaán, ngöôøi xeáp buùt nghieân
lo mieáng côm manh aùo, ngöôøi khoaùc aùo chieán binh... Noãi
buoàn vui meânh mang laãn tieáng ve keâu ra raû döôùi caùi noùng
oi böùc vaøo haï.
Thuôû beù, toâi yeâu muøa heø, giaûn dò laø khoâng phaûi lo hoïc
baøi hoïc vôû! Toâi ñöôïc töï do luïc laên khaép xoùm treân, xoùm
döôùi, tuï taäp cuøng ñaùm baïn daàm mình trong caùc con kinh
nhoû quanh xoùm cho ñeán khi nöôùc da ñen saäm, moác côøi ñeán

202 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

ñoä coù theå vieát caùc maät hieäu cho nhau ñeå qua maét cha meï.
Sau khi tuï naêm tuïm ba, chuùng toâi tìm ñuû troø chôi. Naéng
lung linh, noå hoa, ñoå löûa, ñuû quyeán ruõ chuùng toâi ñua nhau
röôït ñaøn traâu treân ñaùm ruoäng sau vuï muøa maø khoâng sôï bò
traâu röôït cheùm. Chaùn röôït traâu, röôït boø, chuùng toâi ñi saâu
vaøo soùc Mieân ñeán Chuøa Dôi ñeå choïi phaù baày dôi ñang chí
choùe treo luûng laúng trong saân chuøa cho ñeán khi caùc sö saûi
vaùc roi röôït ñuoåi. Coù hoâm ruû nhau ñi choïi traùi me keo chín
roä treân caây. Veát theïo treân ñaàu toâi laø kyû nieäm cuûa nhöõng
laàn duøng xöông boø phang traùi me keo bò toå traùc! Bôûi phaù
phaùch quaù thì bò traëc chaân, traày tay, loã ñaàu, chaûy maùu cuõng
laø chuyeän thöôøng tình cuûa ñaùm chuùng toâi. Sau vöôøn thì traùi
caây baét ñaàu aên ñöôïc. Ñìa baét ñaàu saéc nöôùc laø luùc haáp daãn
chuùng toâi bì boõm chia nhau taùt caù heát möông naøy ñeán ao
noï. Nieàm vui cuûa nhöõng ñöùa treû ôû xoùm ngheøo cuûa chuùng toâi
ñöôïc traùm ñaày nhöõng ngaøy thaùng nghæ xaû hôi quanh quaån
trong xoùm. Tuy vaäy, caùc cuoäc vui khoâng bao giôø taøn, caùc
troø chôi khoâng bao giôø nhaøm chaùn.

Trôøi vaøo haï ôû queâ toâi vaøo thôøi ngaøy xöa coøn beù tuyeät vôøi
khoâng ñaâu baèng. Ñaùm tre vaïm vôõ cao vuùt vaét veûo treân neàn
trôøi xanh khoâng moät veät maây. Caùc loùng tre vaøng oùng nhö
ñöôïc theâm sinh khí khi naéng haï. Voùc daùng tre duõng maõnh
bao nhieâu thì truùc, ngöôïc laïi, khieâm nhöôøng kheùp neùp, rì
raøo theo gioù nhö hình aûnh coâ gaùi mieàn thoân daõ. Trong khi
hoa phöôïng ñoû thaém khoe saéc nhoän nhòp hôïp nôi phoàn hoa
ñoâ hoäi, thì kheá khieâm nhöôøng ôû vöôøn sau, quanh bôø ao, maøu
hoa tim tím nheï nhaøng nhö neùt chaám phaù laøm dòu ñi caùi
naéng muøa heø ñoå löûa ôû thoân queâ. Trong ñaàm thì hoa suùng,
treân chuøa thì hoa sen ñua nhau nôû. Laøm sao queân ñöôïc töøng
ñoùa sen vöôn cao thôm ngaùt bao quanh bôûi caùc laù sen to
nhö tai voi phe phaåy theo gioù. Laøm sao queân ñöôïc khi möa
laát phaát, loäi vaøo ñaàm rau suùng, caûm nhaän ñöôïc phaàn ñaát
buøn döôùi chaân maùt röôïi, thaät deã chòu. Haùi töøng coïng suùng,
ngaét vaøi caønh hoa suùng vaøng, tím boû ñaày gioû ñem veà troän
aên maám-vaø-rau. Khoâng coøn gì sung söôùng cho baèng ñöôïc
sì suïp aên böûa maám-vaø-rau noùng hoåi khi beân ngoaøi aâm u,

ÑA HIEÄU 90 203

trôøi möa ray röùt.
Bao nhieâu muøa heø ñi qua

ñôøi toâi. Tuoåi thô cuõng maát daàn
theo ngaøy thaùng. Ñaùm baïn cuûa
chuùng toâi laàn hoài taûn maùc. Neáu
nhöõng muøa heø trong ñôøi toâi cöù
ñeàu ñaën troâi qua thì chaúng coù gì
ñaùng keå ra ñaây. Nhöng...

MUØA HEØ NAÊM AÁY xoùm
treân cuûa xoùm toâi coù theâm boùng
moät ngöôøi con gaùi maø laàn ñaàu
trong ñôøi toâi hoài hoäp, boàn choàn moãi laàn chaïm maët. Laàn ñaàu
tieân toâi caûm thaáy nhôù caùi daùng ngöôøi thon thaû. Nhôù taám aùo
traéng bay bay nhòp nhaøng treân chieác xe ñaïp con gaùi maøu
röôïu chaùt. Töø ñoù, toâi yeâu maøu trôøi, nhôù vaàng traêng vaø mô
maøng nghe tieáng möa rôi loäp ñoäp treân vaùch laù. Taâm hoàn
toâi thay ñoåi vì mô töôûng. Toâi bieát ngaém mình trong göông,
bieát trau chuoát maùi toùc, bieát taäp laøm thô vaø aäm ôø ca nhöõng
baøi tình ca. Hình aûnh ngöôøi con gaùi môùi nhaäp cö ôû xoùm treân
ñaõ ñeán vôùi toâi trong giaác mô ñeâm ñeâm. Duø chöa noùi vôùi
nhau moät lôøi, chöa moät laàn tröïc dieän, nhöng trong aùnh maét
tình côø thoaùng gaëp, em nhö ñaõ noùi vôùi toâi thaät nhieàu. Toâi
khoâng theå dieãn taû taâm traïng mình, cuûa ñöùa treû vöøa böôùc
qua ngöôõng cöûa voâ tö sang moät theá giôùi khaùc.
Tình yeâu!
Baây giôø ngoài oân laïi nhöõng taâm tình cuûa mình naêm saùu
chuïc naêm tröôùc vaãn coøn thaáy nhö nheï nhaøng bay boãng
trong nhöõng caûm nghó thaàn tieân cuûa tuoåi thô; toâi nhö coøn
caûm nhaän ñöôïc söï hoàn nhieân vaø thaáy loøng thô thôùi vì ñöôïc
trôû laïi khung trôøi moät thôøi mình ñaõ soáng khi ngaøy xöa coøn
beù. Taát caû nhöõng caùi ñeïp nhaát cuûa moät ñôøi ngöôøi ñöôïc baét
ñaàu khi moái tình ñaàu chôùm nôû. Caùi may maén cuûa ngöôøi vöøa
bieát yeâu vaø ñöôïc yeâu. Thuôû aáy, taâm tình toâi nheï nhaøng, voâ
tö nhö maët hoà coøn môø söông mai. Ngöôøi con gaùi thì nhö
con thieân nga ñeïp hôn aùnh bình minh laøm maët hoà gôïn soùng,
töôi maùt hôn ñaùm coû non ñaàu ngaøy coøn ngaäm söông sôùm.

204 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

Nhöõng ngoïn soùng tình caûm raït raøo maø thi só vieát neân thô,

vaên só vieát thaønh truyeän, nhaïc só vieát neân noát nhaïc ñeå ca só

dieån taû baèng nhöõng aâm ñieäu traàm boång, baèng caùc aâm giai,

aâm saéc tuyeät vôøi. Con thieân nga ñaõ khuaáy ñoïng söï bình yeân

ngaây daïi cuûa thaèng beù trong xoùm ngheøo. Tình caûm cuûa toâi

nhö nhöõng voøng troøn gôïn treân nöôùc, lôùn daàn theo töøng böôùc

chaân thieân nga, nhö chieác göông ñeå thieân nga soi boùng,

nhö tieáng gioù nheï rì raøo baøi haùt ca tuïng neùt ñeïp deã thöông

maø thieân nga ñaõ ñeå laïi loøng toâi. Thieân nga laø taát caû nhöõng

gì ñeïp nhaát cho toâi moät ngaøy môùi, moät nieàm vui, moät öôùc

voïng vaø moät giaác mô tuyeät vôøi. Tình yeâu ban ñaàu ñeïp nhö

theá ñoù. Maáy ai coù ñöôïc caùi dieãm phuùc nhö tình yeâu maø Em

ñaõ ñaùp laïi cho toâi. Böùc thô ñaàu tieân trong ñôøi toâi vieát cho

Em vôùi taát caû can ñaûm, laø keát tuï nhöõng caâu vaên hoa nhaát

maø toâi nghó ñöôïc vôùi ñaàu oùc non nôùt, laø gom nhaët nhöõng

maãu töï naén noùt vieát treân giaáy pelure maøu laù caây non töôi

maùt cuûa tình yeâu vöøa chôùm nôû. Caùi dieãm phuùc cuûa moät ñôøi

ngöôøi, thích quaù, ñeïp quaù, toâi muoán giöõ cho rieâng mình,

nhöng ñoàng thôøi toâi muoán khoe cho maáy ñöùa baïn cuõ môùi.

Toâi muoán heùt to cho moïi ngöôøi trong xoùm, trong tröôøng,

bieát laø toâi yeâu vaø ñaõ ñöôïc yeâu.

Muøa heø naêm ñoù mang cho toâi nhöõng caûm nghó tuyeät vôøi

nhaát cuûa moät ñôøi ngöôøi, vaø toâi ñaõ böôùc qua khoûi ranh giôùi

cuûa tuoåi thô. Chaân trôøi daàn môû roäng, khi caùc muøa haï keá

tieáp qua ñi mang theo nhöõng kyû nieäm thôøi thô aáu... thì tuoåi

hoa nieân vaø tình yeâu thô moäng giöõa Em vaø Toâi lôùn daàn theo

töøng muøa haï ñi qua...

***

Töø khi gaëp em, vieãn töôïng cuoäc soáng cuûa toâi sau naøy luoân

luoân coù hình aûnh em, vì em laø chaát xuùc taùc môùi tìm ñöôïc, laø

naêng löïc môùi khaùm phaù, vì em laø con ñöôøng maø toâi muoán

ñöa em ñi, laø ñích ñieåm maø toâi muoán ñöa em ñeán, laø nieàm

haïnh phuùc maø toâi muoán mang ñeán cho Em.

Nhöõng muøa heø keá tieáp bao nhieâu ñoåi thay trong cuoäc

soáng, toâi phaûi töø giaõ em ñeå leân Saøi Goøn tieáp tuïc con ñöôøng

hoïc vaán. Ñöùa con trai ôû tænh leû, bôõ ngôõ ñeán moät nôi hoaøn

ÑA HIEÄU 90 205

toaøn xa laï. Toâi löu laïc töø nhaø troï ñöôøng Phaùt Dieäm, ñeán
ñöôøng Nguyeãn Hoaøng, ñeán ñöôøng Nguyeãn Thieän Thuaät,
ñeán ñöôøng Phan Thanh Giaûn, ñeán khu Baøn Côø chæ trong
voøng coù maáy naêm. Toâi chöa heà caûm thaáy an cö nhöõng nôi
toâi töøng troï qua vì toâi phaûi soáng ngoaøi vuøng an toaøn maø toâi
ñaõ quen töø taám beù. Caùch sinh hoaït ôû ñaây cuõng khoù laøm toâi
hoäi nhaäp, nhöõng khuoân maët môùi cuûa caùc truù sinh töù xöù maø
toâi phaûi tieáp xuùc... nhöng ñieàu buoàn nhaát laø toâi khoâng ñöôïc
nhöõng giaây phuùt rieâng tö ñeå cho taâm hoàn mình ñöôïc ru bôûi
tieáng noùi tình yeâu. Toâi khoâng ñöôïc höôûng nhöõng giaây phuùt
thaàn tieân khi nhìn vaàng traêng troøn vaèng vaëc saùng töø chaân
trôøi. Toâi khoâng thaáy ñöôïc khung trôøi hình caùnh cung ñaày
sao maø toâi ñaõ töøng moäng töôûng. Toâi ñaùnh maát nhöõng thuù
vui maø toâi töøng vui höôûng. Laém luùc, toâi phaûi treøo leân maùi
toân cuûa caên nhaø troï vaøo nhöõng ñeâm traêng saùng thaû hoàn
veà queâ toâi ñeå töôûng nhôù ñeán em. Cöù theá, moãi muøa heø troâi
qua, tình yeâu cuûa chuùng toâi lôùn daàn theo nhöõng thöû thaùch.
Nhöõng böùc thô keå leå noãi nhôù nhung vaø phaùt hoïa moät töông
lai thaät xinh xaén. Nieàm haïnh phuùc nhaát cuûa toâi laø nhöõng
laàn hoø heïn tröôùc khi chia tay, khi hai ñöùa ngoài trong ruoäng
döa haáu, vaây quanh bôûi höông ñoàng gioù noäi, treân trôøi laø aùnh
traêng, hay nhöõng ñeâm ñaày sao laáp laùnh, ñeå toâi ñöôïc soáng
laïi nhöõng gì bò ñaùnh maát töø khi xa nhaø.

Theá roià , moät muaø he.ø ..
Khi chieán cuoäc lôùn daàn treân queâ höông, toâi ñaõ choïn cho
mình moät höôùng ñi. Em vaø gia ñình toâi khoâng heà hay bieát,
vì toâi nghó seõ coù söï phaûn khaùng, vaø vì toâi khoâng can ñaûm
nhìn nhöõng aùnh maét coù theå laøm loøng mình lung laïc. Toâi
ñaõ trôû thaønh ngöôøi lính luùc naøo khoâng hay, khi chieán cuoäc
noùng nhö gioù Haï Laøo. Baây giôø, nhìn laïi nhöõng taám aûnh cuûa
chính mình vöøa troøn 19, 20 ôû quaân tröôøng. Nhôù laïi nhöõng
muøa Heø ôû quaân tröôøng Ñaø Laït trong muøa quaân söï. Trôøi Ñaø
Laït coù maùt, gioù Ñaø Laït coù môn man, thoâng Ñaø Laït coù reo
vui, hoa Ñaø Laït muoân hoàng nghìn tía phôi phôùi döôùi naéng
Haï, nhöõng taám thaûm hoa sim tim tím traûi daøi töø söôøn ñoài
ñeán taän thung luõng ñöôïc chaám phaù baèng nhöõng ngoâi bieät

206 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

thöï laáp loù sau raëng thoâng…. Ñaø Laït quaû
tuyeät ñeïp nhöng laïi thieáu boùng em.

Cuõng vaøo nhöõng muøa Heø ôû ñaây, toâi
ñaõ vieát khoâng bieát bao nhieâu böùc thö
gôûi cho em. Töøng caùnh hoa penseùe
maøu tim tím, töøng chuøm hoa mimosa
vaøng oùng ñöôïc eùp khoâ, taåm nöôùc hoa
Nuit D'Orient ngoït ngaøo, keøm theo caùc
baøi thô khoâng loái, khoâng vaän nhöng
chôû ñaày öôùc voïng vaø yeâu thöông gôûi veà em töø cao nguyeân
Ñaø Laït. Nhaø thô Höõu Loan trong Ñoài Tím Hoa Sim, tình
töù bao nhieâu thì cuoäc tình cuûa toâi vaø Em ôû queâ nhaø cuõng
thô moäng baáy nhieâu. Bao muøa naéng Haï ôû cao nguyeân nhö
cuoäc soáng thaàn tieân ñaày mô moäng roài cuõng chaám döùt khi
ñeán ngaøy "xuoáng nuùi".
Naéng Haï Laøo, noùng laïi caøng noùng hôn. Ngaøy ñeâm tröïc
dieän vôùi nhöõng baát traéc khoân löôøng. Nhöõng ngaøy chuyeån
vaän qua caùc ñoaïn ñeøo doïc ngang treân phaàn ñaát queâ höông.
Nhöõng ñoaïn ñöôøng thô moäng traûi ñaày hoa daïi môn man theo
gioù nhö taám chaên hôø che bôùt caùi noùng oi böùc. Thô moäng
quaù, nhöng caïm baåy giaêng maéc ñaâu ñaây, treân söôøn ñoài,
döôùi thung luõng, treân ñoaïn ñöôøng quanh co khuùc khuyûu,
beân khu röøng hay trong xoùm vaéng. Toâi hieåu söï taøn khoác
cuûa chieán tranh, vaø lôùn nhanh theo töøng ngaøy thaùng vì côn
naéng haï noå hoa ban ngaøy, vaø hoûa chaâu soi saùng ñeâm ñeâm.
Bao nhieâu taám theû baøi ñöôïc ñöa veà töø traän tuyeán?! Bao
nhieâu gia ñình, ngöôøi vôï, ngöôøi tình, ñöùa con... phaûi gaït leä
vónh bieät ngöôøi thaân?! Bao nhieâu xöông traéng maùu ñaøo ñaõ
ñoå treân phaàn ñaát thaân yeâu?! Bao nhieâu ngao ngaùn, chaùn
chöôøng... vaø bieát bao nhieâu ngöôøi phaûi soáng ñôøi thieáu phuï
Nam Xöông?!
Chaéc em ñaõ moûi meät ñôïi chôø! Taùm naêm chôø ñôïi khaù daøi
cho moät kieáp ngöôøi neân em ñaõ döùt boû söï bình an cuûa mình
ñeå mong hieåu roõ hôn cuoäc soáng cuûa ngöôøi lính chieán.
Neáu muøa heø naêm xöa voâ tö, ñaùnh daáu cho tình yeâu maät
ngoït cuûa chuùng toâi baét ñaàu, neáu nhöõng muøa heø keá tieáp nuoâi

ÑA HIEÄU 90 207

döôõng vaø thöû thaùch cho tình yeâu cuûa chuùng toâi tröôûng thaønh,

thì muøa heø naêm aáy, khi em ñeán thaêm toâi ôû vuøng chieán tuyeán

vôùi boä ñoàng phuïc ñaõ noùi leân taát caû nhöõng gì em ñaõ hy sinh

cho tình yeâu hai ñöùa.

Tình yeâu laø theá ñoù, khi ñaõ yeâu thì khoâng theå duøng ñôn vò

ñeå ño löôøng, duøng bieåu ñoà ñeå phaùn xeùt, duøng tieàn baïc ñeå

ñaùnh giaù loøng ngöôøi... maø vì yeâu coù theå hy sinh caû maïng

soáng ñeå ñöôïc gaàn guûi ngöôøi mình yeâu.

Ñeán khi cuoäc chieán taøn luïi moät caùch töùc töôûi, em, toâi vaø

caùc con ñaõ soáng nhöõng ngaøy thaùng cuûa muøa haï nôi haûi ñaûo ôû

xöù ngöôøi. Coâng cuûa bao nhieâu naêm taïo döïng, nay trôû thaønh

traéng tay. Em ñaõ ñoåi söûa ñeå nuoâi con baèng taát caû nhöõng gì

chuùng toâi coù, keå caû chieác nhaãn cöôùi, laø kyõ vaät cuûa cuoäc tình

ñeïp nhaát. Khi yeâu, em ñaõ hy sinh cho toâi. Khi coù gia ñình,

em ñaõ hy sinh cho tình maãu töû. OÂi! laøm sao coù theå dieãn taû

heát ñöôïc söï hy sinh ngöôøi toâi yeâu nhaát ñôøi, ngöôøi Meï Vieät

Nam. Coù phaûi ngöôøi con gaùi Vieät ñöôïc sinh ra ñeå hy sinh,

hay toâi laø ngöôøi coù dieãm phuùc nhaát maø khoâng bieát? Em

laø chieác boùng laëng leõ beân toâi sôùm toái, trong suoát cuoäc ñôøi

phieâu baït sau naøy. Bao nhieâu naêm xa xöù laø baáy nhieâu naêm

em ñaõ cuøng toâi laøm laïi nhöõng gì maø chieán tranh ñaõ cöôùp

maát. Em ñaõ cuøng toâi kieân nhaãn laøm laïi töø ñaàu nhö ñoâi daõ

traøng xe caùt bò soùng bieån xoùa tan.

***

Theá roài, ñaùng ra laø ñeán luùc em vaø toâi chung höôûng tuoåi

giaø... thì muøa heø naêm 2009, khi Ñoâng taøn, Xuaân ñeán, vaïn

vaät ñoåi maøu, caây coû trôû laïi xanh töôi, ñeå caây hoa thì nôû

hoa, caây traùi thì ñôm boâng keát traùi, nhöng em vaãn coøn heùo

haét vì côn beänh ngaët ngheøo. Muøa Xuaân khoâng trôû laïi vôùi

em nöõa. Em nhö ngoïn ñeøn heo haét, luïn daàn khi muøa Haï

ñeán. Khi hoa phöôïng ñôm boâng, ñoû thaém treân phaàn ñaát queâ

höông, thì em ñaõ ra ngöôøi thieân coå. Naém tro taøn haøi coát laø

kyû vaät cuoái cuøng, em ñaõ ñeå laïi cho toâi, laø ngöôøi maø em ñaõ

yeâu thöông vaø hy sinh. Naém tro taøn haøi coát laø kyû vaät cuoái

cuøng maø em ñaõ ñeå laïi cho ñôøi, beø baïn thaân quyeán vôùi bao

nhieâu thöông tieác. Naém tro taøn haøi coát laø kyû vaät cuoái cuøng

208 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

maø Meï ñaõ ñeå laïi cho ñaùm con chaùu ñeå nhôù baàu söõa ngoït
ñaõ nuoâi döôõng chuùng, ñeå nhôù töøng gioït söõa ñöôïc ñoåi baèng
nhöõng kyû vaät cuûa tình yeâu cuûa ngöôøi Meï ñeå con ñöôïc soáng
qua nhöõng ngaøy cuøng cöïc nhaát ñôøi.

May maén thay, toâi ñaõ ghi laïi phaàn naøo nhöõng taâm tình,
nhöõng caûm nghó trong suoát thôøi gian cuoái cuøng cuûa ñôøi em.
Toâi ñaõ ghi laïi nhöõng quaèn quaïi maø em ñaõ bò côn beänh giaøy
voø. Toâi ñaõ vieát laïi nhöõng ñaéng cay ñaõ gaäm nhaám em, vaø
toâi ñaõ vieát nhöõng daèn vaët vôùi noäi taâm vaø ngoaïi löïc. Toâi keå
laïi nhöõng caûm nghó chaân thaønh nhaát maø em ñaõ ñeå laïi cho
toâi, cho con vaø ngöôøi ñôøi. Toâi ñaõ ghi laïi hieän thöïc tröôùc khi
noù bò phoâi pha, choân vuøi theo thôøi gian.

Toâi muoán moïi ngöôøi hieåu em hôn. Toâi muoán moïi ngöôøi
bieát ñöôïc caùi baát traéc cuûa cuoäc soáng, vaø toâi muoán vieát
nhöõng lôøi caùm ôn chaân thaønh nhaát cho em nhö baøi haùt cuoái
cuøng tieãn em ñi. Coù ngöôøi ñoïc vaø muoán toâi vieát tieáp ñeå noùi
leân taâm traïng cuûa mình, vì bieát ñaâu cuõng laø taâm traïng cuûa
ngöôøi. Coù ngöôøi laïi khuyeân toâi laø ñöøng neân tieáp tuïc vieát vì
sao nghe quaù buoàn ñau. Toâi vaãn coøn muoán vieát khoâng vì
ngöôøi khuyeân neân, hay ngöôøi baûo ñöøng, maø toâi muoán vieát
vì toâi nhö coøn nôï em nhöõng ñieàu chöa noùi heát. Toâi seõ vieát
cho ñeán khi naøo ñaàu khoâng coøn minh maãn ñeå nhaän ñöôïc em,
tay khoâng coøn ñuû söùc ñeå cheùp laïi nhöõng ñieàu caûm nhaän veà
em... vaø toâi coøn tieáp tuïc vieát veà boån phaän mình phaûi thay
em töø khi em ra ñi. Ñoù laø phaän laøm cha meï.

Khi sanh tieàn, em vaø anh moãi ngöôøi coù moät thieân chöùc,
keû laøm Cha, ngöôøi laøm Meï. Anh khoâng heà lo laéng ñeán vieäc
gì em phaûi laøm trong thieân chöùc cuûa em. Nhöng töø khi em
maát, anh phaûi caùn ñaùng coâng vieäc maø anh chöa töøng laøm,
anh phaûi chu toaøn phaän söï maø anh khoâng heà bieát. Ñoù laø vöøa
laøm cha vöøa laøm meï. Giôø naøy anh môùi hieåu ñöôïc caùi gaùnh
naëng maø boán naêm chuïc naêm qua em ñaõ chu toaøn. Nhö anh
phaûi nghó ñeán caùc moùn aên, lo naáu nöôùng caùc thöù maø ñaùm
con öa thích, ñeå khi chuùng ñeán thaêm vaãn caûm nhaän ñöôïc
nhö luùc em coøn sanh tieàn. Anh phaûi ghi töøng thöù ñeå ñi chôï
nhö em ñaõ töøng laøm. Anh phaûi daäy sôùm luïc ñuïc trong beáp

ÑA HIEÄU 90 209

nhö thoùi quen cuûa em. Nhöõng thöù ñoù chæ laø moät vaøi ñieàu
nho nhoû keå ra ñeå nghó ñeán coâng lao cuûa em. Vieát ñeán ñaây
anh môùi caûm thaáy thaám thía khi nghó ñeán caùc baø meï Vieät
Nam, caùc baø vôï cuûa baïn beø anh, chieán höõu anh ñaõ phaûi
ñaûm ñöông phaän laøm Cha Meï khi ngöôøi choàng bò tuø toäi
nôi sôn lam chöôùng khí maø khoâng bieát ngaøy ñoaøn tuï. Caùc
baø Meï thay Cha lo cho ñaùm con treû neân ngöôøi. Em bieát
khoâng? Bao nhieâu ngöôøi ñaõ
traûi qua phaän laøm Cha Meï vaø
bao nhieâu ngöôøi seõ phaûi, trong
soá kieáp laøm ngöôøi....

Naéng leân cao roài, anh thaép
neùn höông treân baøn thôø vaø
chia cuøng em ly caø pheâ söõa
ñaàu ngaøy....

Muøa heø naêm nay, ôû xöù laï queâ ngöôøi naøy, maøu phöôïng ñoû
chæ coøn trong kyù öùc. Thuù vui ngaøy xöa coøn beù ñaõ qua maát
roài. Naéng Haï Laøo cuõng coøn ñoù, nhöng cuoäc chieán ñaõ ñi vaøo
dó vaõng. Nhöõng muøa Haï truaân chuyeân cuûa vôï choàng mình
cuõng chæ laø quaù khöù. Nhö em, môùi thaáy ñoù roài vuït maát nhö
ngoâi sao bieán daïng treân trôøi.

Töø nay, anh noùi moät mình, ñoäc thoaïi! Ñi ñöùng moät mình,
ñoäc haønh! Coù nhöõng ñeâm veà saùng, anh rôøi nhaø laùi xe lang
thang qua nhöõng nôi maø mình hay lui tôùi. Vôùi anh, khoâng coù
chuyeän xa hay gaàn, ñeâm ngaøy, maø chæ muoán oân laïi nhöõng
giaây phuùt ñaàm aám maø chuùng mình ñaõ soáng. Anh caûm thaáy
taâm hoàn bình an hôn vì thaáy nhö ñöôïc san seû cuøng em duø
laø aûo töôûng.

Caên nhaø mình ñang ôû, anh troàng theâm moät caây ñaët teân
Dieäu Toaøn, laø Phaùp danh cuûa em. Caây naøy voán ñöôïc ñöùa
con UÙt mua caû naêm baûy naêm tröôùc ngaøy em maát. Caây bò heùo
uùa nhö em luùc laâm troïng beänh, bò boû laên loùc treân caùc condo/
apartment cuûa con nhö em ra vaøo heát nhaø thöông naøy ñeán
nhaø thöông khaùc. Hoaøn caûnh cuûa em vaø caây kia coù khaùc gì
nhau. Anh ñaõ baát löïc khoâng cöùu ñöôïc em khoûi beänh taät, thì
nay anh seõ chaêm soùc ñeå caây Dieäu Toaøn ñaâm choài xanh toát.

210 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

Khi buoàn anh thì thaàm cuøng caây ñeå khoâng coøn ñoäc thoaïi.
Khi nhôù em, anh laùi xe vôùi böùc aûnh em, ñeå khoâng coøn caûm
thaáy ñoäc haønh, vaø khi khoù nguû anh nieäm Phaät ñeå khoâng coøn
caûm thaáy coâ ñôn, cho loøng nheï nhaøng thanh thaûn.

Cuoäc ñôøi laø vaäy ñoù, tieàn kieáp, hieän taïi vaø haäu thaân bieán
ñoåi voâ thöôøng. Keå caû hình haøi cuûa em, cuûa anh, cuûa con
ngöôøi cuõng chæ laø aûo aûnh maø thoâi!

Toâi vôùi em töø ñaâu ñeán ñaây? Phaûi chaêng khôûi ñaàu laø nhöõng
teá baøo nhoû laém. Söï nhieäm maàu ñaõ bieán ñoåi, keát taïo thaønh
hai con ngöôøi nam nöõ, bieát suy tö, bieát yeâu, thöông, hôøn,
giaän. Toâi vaø em laø hai thöïc theå hoaøn toaøn xa laï, cô duyeân
naøo ñaõ taùc hôïp ñeå tình yeâu ñöôïc naûy nôû? Bao nhieâu naêm
cho moät ñôøi ngöôøi qua côn daâu beå, roài phuùt choác thaân xaùc
kia giôø trôû thaønh tro buïi, vaø mình phaûi maõi maõi xa nhau?
Roài töï hoûi cho thaân phaän mình:

Hatï buiï naoø hoùa kieáp thaân toâi,
Ñeå moät mai vöôn hình haøi lônù dayä ? (Caùt Buïi, TCS)
Luùc soáng coù nhieàu ñieàu ta aân höôûng maø khoâng bieát. Cho
ñeán khi chôït hieåu, thì taát caû chæ laø aûo aûnh. Töø nay, anh ñeå
loøng buoâng xaû haàu mong tìm ñöôïc söï bình an cho taâm hoàn
bôûi vì cuoäc soáng con ngöôøi coù thaät nhieàu caâu hoûi maø khoâng
coù lôøi giaûi ñaùp, caøng nghó caøng thaáy huït haång nhö bò cuoán
huùt vaøo hoá ñen maø thoâi!
Baây giôø em ñaõ an vò treân Chuøa, haõy thanh thaûn Trôû Veà
Nhaø. Coøn anh, chaêm soùc caây Dieäu Toaøn, laø thuù vui cuûa
nhöõng ngaøy coøn laïi. Ñeå vôi ñi nhöõng öu tö, ray röùt, anh
thay em keå taâm tình thaàm kín cuûa mình vì bieát ñaâu cuõng
laø cuûa tha nhaân. Bao nhieâu muøa naéng Haï trong ñôøi, laø bao
nhieâu kyû nieäm ñeïp keát thaønh böùc tranh tuyeät taùc cuûa em vaø
toâi. Anh caûm ôn em vì mình ñaõ soáng qua bao muøa naéng Haï
haïnh phuùc tuyeät vôøi. Nay em duø ñaõ vónh vieãn ra ñi, nhöng
nhöõng muøa naéng Haï cuûa ñaát trôøi vaãn coøn ñoù... thì anh seõ
khoâng bao giôø queân em...

Phamï Vaên Hoøa
Muaø heø 2009

ÑA HIEÄU 90 211

Neáu Ai Hoûi

Neáu ai hoûi, sao chöa veà thaêm laïi
Nhöõng con ñöôøng cuõ, nhöõng chöùng tích xöa
Nhöõng caùnh ñoàng hoang beân bôø coû daïi
Nhöõng naám moä buoàn öôùt suõng côn möa.
Toâi seõ noùi, hôn moät laàn ñöôïc thaáy
Daáu ñaïn bom ngaøy aáy vaãn coøn ñaây
Coå Thaønh ñoù! Ñoåi vinh quang baèng maùu,
Quaûng Trò, Ñoâng Haø giaëc ngaõ phôi thaây.
Toâi ñaõ ñi töø ñòa ñaàu giôùi tuyeán
Böôùc laàn theo töøng kyû nieäm naêm nao
Doøng Thaïch Haõn, hoâ vang “theà quyeát chieán”
Sao nay buoàn soùng nheï voã lao xao.
Vaø Myõ Chaùnh, nöôùc caêm hôøn vaãn chaûy
Gioù nieàm Nam nhö vaãy goïi hoàn ai
Ñaïi loä Kinh Hoaøng ñaát trôøi baõo daäy
Löûa oaùn cöøu, naêm thaùng chaúng taøn phai
Roài ngöôïc chieàu, xuoâi veà doác An Cöïu
Tröôøng Tieàn ôi! Vyõ Daï phoá buoàn thiu,
Nhôù Maäu Thaân, xaùc choân ñaày nuùi Ngöï,
Vaêng vaúng chuoâng chieàu, Linh Muï ñìu hiu.
Toâi ñaõ thaêm mieàn phuø sa nöôùc maën
Ñaø Naüng, Nha Trang, Beán Ngheù, Ñoàng Nai
Saøi Goøn hôõi! Teân ngöôøi ñaâu coøn nöõa!

212 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

Moät cuoäc ñoåi ñôøi, gieát cheát töông lai. 213
Caûnh coøn ñoù maø ngöôøi xöa ñaâu taù?
Daêm baåy anh em toùc baïc maùi ñaàu
Cheùn taïc, cheùn thuø ngoài quanh töôïng ñaù
Keå chuyeän thaêng traàm baõi beå nöông daâu.
Nhöng khoâng leõ ta ngoài ñaây khoùc haän!
Haõy vuøng leân cuøng ñöùng daäy maø ñi.
Ñöøng naûn chí ñöøng bi quan soá phaän
Phuø Ñoång vöôn mình, laãm lieät uy nghi
Khoâng laøm ñöôïc, chaùu con ta seõ theá,
Tieáp noái cha oâng dieät luõ baïo taøn.
Döïng laïi cô ñoà Vieät Nam ngaïo ngheã
Ñeå muoân ñôøi khoâng theïn maët giang san.

Chöông Ñaiø Quaùi Ñieuå Leâ Vaên Chamâ

ÑA HIEÄU 90

Baøi Thô Taâm Caûm

Naêm thaùng chöa môø côn quoác söï
Tình daân ngaøn thuôû giuïc loøng ai
Möa naéng hai muøa qua phoá chôï
Baïn tuø xöa ngöôøi tænh, ngöôøi say

Ta ñi vaãn giöõ lôøi taâm quyeát
Vaãn nhôù röøng thieâng buoåi hoäi theà
Chinh chieán cuõ heà! nhö thoaùng moäng
Chuùt tình rieâng chuyeån löûa veà queâ
Naøy ly röôïu tieãn ngöôøi tri kyû
Daãu Kinh Kha khoâng heïn ngaøy veà
Voâ thöôøng moät coõi trong thieân haï
Töï coå höông ñôøi phuû sôn kheâ
Caïn ly naøy roùt ñaày ly caïn
Taøn ñeâm thaâu coøn laïi cô ñoà
Trong ñaùy maét aån hoàn töû só
Röôïu khaø hôi baøy toû nieàm mô
Ai veà Ta gôûi theo töøng böôùc
Moät böôùc thôøi gian, moät böôùc tình
Beán nöôùc laâu roài khoâng keû ñôïi
Con ñoø muoân neûo baët ñöa tin
Ta ñi söông traéng in maøu toùc
Boû laïi ñaøng sau giaác moäng ñaàu
Ta nghe voù ngöïa reo trieàn nuùi
Ngôõ tieáng ñôøi qua cuoäc beå daâu
Ta mô troáng leänh vang lôøi hòch
Hoäi boùng Côø Vaøng cöùu muoân daân.

Leâ Anh K27

214 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

ªª Hoià kyù thaùng Tö

Thaùng Tö Kinh Hoaøng

ªª Lan Chi 10B

Haøng naêm, cöù ñeán thaùng Tö laø loøng toâi laïi caûm
thaáy xao xuyeán, boài hoài, caùi caûm giaùc boài hoài
khoù dieãn taû cuûa söï sôï haõi, kinh hoaøng vaãn coøn
naèm saâu trong kyù öùc cuûa toâi. Laøm sao toâi coù theå queân ñöôïc
nhöõng ngaøy cuoái thaùng Tö naêm aáy?
Choàng toâi laø só quan trong Quaân Löïc Vieät Nam Coäng
Hoøa, ñôn vò cuûa anh ñoùng caùch Saøi Goøn 30 caây soá veà phía
baéc. Thôøi gian ñoù anh ñang phaûi thi haønh coâng taùc caùch
ñôn vò chöøng 16 caây soá, boán meï con toâi ôû laïi nhaø trong cö
xaù só quan cuûa ñôn vò.
Toâi thöôøng nghe ñaøi BBC moãi toái, vaø vaãn theo doõi nhöõng
ñôït trieät thoaùi quaân cuûa QLVNCH ñoùng ôû mieàn trung do
ñaøi BBC töôøng thuaät. Toâi phaäp phoàng lo sôï cho söï an nguy
cuûa caû gia ñình vì caùc con toâi coøn quaù nhoû daïi, choàng toâi thì
coøn nhieàu troïng traùch ôû ñôn vò cuûa anh. Haàu nhö ñeâm naøo
Vieät Coäng cuõng phaùo kích vaøo ñòa phöông chuùng toâi cö nguï.
Hoâm aáy laø ngaøy thöù Baûy 12 thaùng 4 naêm 1975, choàng toâi
trôû veà thaêm nhaø vaøo dòp cuoái tuaàn; toâi ñang lo aâu vaø raát sôï
haõi nhöõng ñôït phaùo kích cuûa Vieät Coäng baén vaøo haøng ñeâm,

ÑA HIEÄU 90 215

neân toâi baøn
vôùi anh:

“Mình
aø, em
muoán ñem
caùc con veà
Saøi Goøn, ôû
ñaây em sôï
laém! Mình
thì vaéng
nhaø, caùc
Canû h chaïy loanï mienà Nam VN, 28/04/75 - aûnh Corbis c o n c o ø n
quaù nhoû daïi,
beù tí teo, noùi daïi, coù beà naøo moät mình em laøm sao coù theå
lo lieäu ñöôïc!”
Choàng toâi khoâng ñoàng yù, anh baûo toâi:
“Cuoái thaùng naøy laø coâng taùc cuûa anh hoaøn taát, anh seõ
trôû veà ñôn vò cuõ, mình ñem caùc con veà Saøi Goøn laøm chi cho
maát coâng. Ñöøng laøm khoå anh.”
Toâi naên næ anh maõi cho tôùi luùc gioïng noùi cuûa toâi trôû neân
ngheïn ngaøo vaø nöôùc maét toâi ñaõ laên daøi treân hai maù, baáy
giôø anh môùi chòu cho taøi xeá cuûa anh laùi xe ñöa meï con toâi
veà Saøi Goøn, nhöng anh chæ cho pheùp toâi ñöôïc mang theo
moät ít quaàn aùo
ñuû ñeå thay ñoåi cho boán meï con, coøn taát caû moïi thöù ñeàu
phaûi ñeå laïi trong cö xaù.
Anh noùi vôùi toâi:
“Mình nhaùt quaù neân anh cho meï con mình veà Saøi Goøn
trong luùc anh ñi coâng taùc. Cuoái thaùng naøy xong coâng taùc,
anh veà laïi ñôn vò, anh seõ baûo taøi xeá ñi ñoùn mình vaø caùc con
leân vôùi anh.”
Ñoù laø ngaøy Chuùa Nhöït 13 thaùng 4 naêm 1975. Meï con
toâi ñaõ veà tôùi Saøi Goøn, nhöng trong loøng toâi vaãn coøn naëng
tróu nhöõng lo aâu....
Theá roài, ngay taïi Saøi Goøn nhöõng ngaøy cuoái thaùng 4 naêm
aáy, ai naáy ñeàu hoang mang lo sôï, ngöôøi ngöôøi tìm ñöôøng

216 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

di taûn, nhaø nhaø ñoùng cöûa im lìm, baø con haøng haøng lôùp lôùp
boàng beá, daét díu nhau keùo vaøo phi tröôøng Taân Sôn Nhaát
hoaëc ra beán taàu Baïch Ñaèng, nhöõng ngöôøi laøm sôû Myõ thì hoï
ruû nhau ñi ñeán toøa Ñaïi Söù Hoa Kyø.

Taát caû moïi ngöôøi ñeàu hy voïng ñeán ñöôïc nhöõng nôi ñoù thì
seõ ñöôïc ngöôøi Myõ giuùp ñôõ, lo cho hoï rôøi ñöôïc Saøi Goøn ñeå
ñi di taûn an toaøn. Khoâng ai coù theå ngôø ñöôïc raèng Vieät Coäng
laïi voâ cuøng daõ man taøn baïo ñeán theá, vì khi daân chuùng ñang
chôø ñôïi tôùi löôït ñeå ñöôïc leân maùy bay ñi di taûn thì Coäng Saûn
Baéc Vieät ñaõ phaùo kích vaøo phi tröôøng Taân Sôn Nhaát, gieát
haïi raát nhieàu thöôøng daân voâ toäi, gaây neân caûnh ñau thöông,
tang toùc cho bieát bao nhieâu gia ñình vaø bieán nhieàu ngöôøi
trôû thaønh pheá nhaân taøn taï heát caû cuoäc ñôøi.

Toâi boàn choàn quaù! Trong daï chaúng an, toâi ñang lo laéng
cho soá phaän cuûa gia ñình chuùng toâi vaø nhaát laø sinh meänh
cuûa anh nôi traän ñòa, may ít ruûi nhieàu. Toâi ñang ao öôùc anh
veà kòp luùc naøy ñeå ñem meï con toâi ñi di taûn, nhöng mong
maõi, mong hoaøi cuõng chaúng thaáy anh ñaâu! Coù leõ anh ñang
saùt caùnh cuøng anh em ñoàng ñoäi chieán ñaáu ngoaøi maët traän.

Saùng ngaøy 30 thaùng 4 naêm 1975, ñaøi phaùt thanh Saøi Goøn
phaùt ra leänh cuûa Quaân Vuï Thò Traán Saøi Goøn Gia Ñònh, yeâu
caàu caùc Só Quan QLVNCH thuoäc moïi ñôn vò hieän ñang coù
maët taïi Saøi Goøn vaø Gia Ñònh phaûi ñeán Quaân Vuï Thò Traán
trình dieän gaáp.

Toâi chaúng hieåu aát giaùp gì nhöng trong loøng lo sôï laém!
Toaøn thaân toâi run leân baàn baät, chaân tay toâi rôøi raïc, raõ rôøi,
loøng daï toâi boàn choàn khoâng theå dieãn taû noåi, vôùi moät tinh thaàn
hoang mang, baát oån gaàn nhö hoaûng loaïn. Vì maáy ngaøy roài
toâi ñaõ lo sôï quaù ñoä, vöôït möùc chòu ñöïng yeáu ñuoái cuûa toâi,
neân toâi khoâng theå aên uoáng gì ñöôïc, coá gaéng aên vaøo moät chuùt
ñeå cho coù söùc chòu ñöïng thì ngay laäp töùc laïi bò oùi ngay ra.

Ngoaøi ñöôøng phoá thì vaéng tanh vaéng ngaét, khoâng moät
boùng ngöôøi qua laïi vì Saøi Goøn coù leänh giôùi nghieâm 24/24
vaø thieát quaân luaät töø maáy hoâm nay.

Gaàn tröa ngaøy 30 thaùng 4, Toång Thoáng Döông Vaên Minh
tuyeân boá ñaàu haøng. Toâi sôï haõi run raåy, hai tay oâm chaët caùc

ÑA HIEÄU 90 217

con vaøo loøng, moà hoâi vaõ ra ñaàm ñìa nhö taém, nöôùc maét toâi
laõ chaõ tuoân rôi. Caû boán meï con toâi ñeàu khoùc, noãi sôï haõi
kinh hoaøng ñaõ leân ñeán toät cuøng, toâi laû ñi vaø guïc xuoáng...

Vöøa khi aáy, choàng toâi trôû veà nhaø, anh mang theo trong
ngöôøi moät khaåu suùng luïc, anh laàm laàm, lì lì chaúng noùi chaúng
raèng, anh oâm chaët caùc con vaø xieát maïnh, moät cöû chæ nhö
muoán töø giaõ, ñoàng thôøi anh baûo toâi:

“Anh khoâng muoán loït vaøo tay Vieät Coäng, anh laïi khoâng
ñuû can ñaûm ñeå baén vôï con tröôùc khi töï keát lieãu ñôøi mình.
Thoâi em raùng soáng, thay anh lo cho caùc con, anh phaûi töï
keát lieãu ñôøi anh ñeå ñeàn nôï nöôùc.”

Toâi taù hoûa tam tinh, oøa khoùc nöùc nôû thaät nhieàu, toâi noùi
trong nöôùc maét vaø ngheïn ngaøo khoâng thaønh tieáng:

“Em khoâng theå soáng noåi neáu anh töï vaãn. Nhö anh ñaõ
bieát, em yeáu ñuoái caû veà theå xaùc laãn tinh thaàn. Khoâng coù
anh, em cuõng seõ cheát laàn cheát moøn thoâi, chæ toäi nghieäp cho
caùc con, chuùng quaù beù boûng haõy coøn tröùng nöôùc, maát caû
cha laãn meï, con cuûa chuùng ta seõ khoå sôû laàm than nhö theá
naøo ñaây? Anh ôi! Vì caùc con cuûa chuùng ta, anh phaûi soáng
vaø em cuõng phaûi soáng.”

Theá roài, toâi vaãn ngaøy ñeâm lo ngay ngaùy chæ sôï anh seõ
laøm lieàu, neân toâi ñaõ leùn laáy khaåu suùng vaø giaáu bieät ñi. Sau
naøy, chính toâi laø ngöôøi ñem khaåu suùng aáy lieäng xuoáng soâng
Saøi Goøn chöù toâi khoâng noäp cho Vieät Coäng khi chuùng ra
leänh cho daân chuùng, ai coøn caát giöõ vuõ khí cuûa QLVNCH
phaûi ñem noäp.

Vieät Coäng cöôõng chieám mieàn Nam Vieät Nam ñöôïc vaøi
ngaøy, chuùng beøn ra leänh cho caùc quaân nhaân cuûa QLVNCH
töø caáp thieáu uùy trôû leân vaø beân daân chính töø caáp tröôûng ty vaø
tröôûng phoøng trôû leân phaûi ñeán trình dieän taïi Ban Quaân Quaûn
cuûa Vieät Coäng, ñaët treân ñöôøng Traàn Hoaøng Quaân, Saøi Goøn.

Khi moïi ngöôøi ñeán trình dieän vaø laøm thuû tuïc khai baùo
vôùi chuùng xong, chuùng cho caùc oâng aáy veà heát, chuùng khoâng
giöõ laïi moät ngöôøi naøo, chuùng duøng nhöõng lôøi ñöôøng maät giaû
nhaân, giaû nghóa, ñeå phænh gaït caùc oâng, chuùng noùi laø khoan
hoàng cho taát caû caùc oâng, nhöng thaät ra laø baét ñaàu moät aâm

218 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

möu nguy hieåm.
Cuoái thaùng 5 naêm 1975 Vieät Coäng ra leänh cho taát caû caùc

haï só quan cuûa QLVNCH phaûi ñi trình dieän vaø hoïc taäp 3 ngaøy
taïi caùc trung taâm do chuùng chæ ñònh (laø taïi caùc tröôøng hoïc
ôû ñòa phöông, nôi caùc quaân caùn chính cuûa VNCH ñang cö
nguï), saùng ñi chieàu veà gioáng nhö ñi hoïc, xong 3 ngaøy chuùng
caáy cho moãi ngöôøi moät giaáy chöùng nhaän vaø cho veà heát.

Chöøng maáy ngaøy sau Vieät Coäng ra leänh tieáp:
“Taát caû caùc só quan cuûa QLVNCH phaûi ñi trình dieän gaáp
ñeå ñöôïc hoïc taäp cho bieát roõ chính saùch khoan hoàng nhaân ñaïo
cuûa Caùch Maïng. Thôøi haïn phaûi trình dieän trong 3 ngaøy laø:
14, 15 vaø 16 thaùng 6 naêm 1975. Só quan caáp uùy phaûi mang
theo 10 ngaøy tieàn aên; só quan caáp taù trôû leân phaûi mang theo
30 ngaøy tieàn aên.”
Toâi caûm thaáy ngôø ngôï theá naøo aáy, neân toâi khoâng theå naøo
an taâm ñöôïc maø toâi luoân luoân phaäp phoàng lo sôï. Toâi laïi rôi
vaøo traïng thaùi traàm caûm naëng neà, aên nguû ñeàu suùt keùm vaø
söùc khoûe suy yeáu ñi nhieàu.
Vaøi ngaøy tröôùc khi anh phaûi ñi trình dieän, toâi ra chôï OÂng
Taï ñeå mua nhöõng ñoà duøng caù nhaân cho anh, vaø mua thöïc
phaåm ñeå cheá bieán thaønh moät ít löông khoâ döï phoøng cho
anh, vì toâi nghó anh mang theo 30 ngaøy tieàn aên nhö thoâng
baùo cuûa chuùng, nhöng heát 30 ngaøy ruûi Vieät Coäng trôû maët
chöa cho veà thì coøn coù moät chuùt löông aên ñôõ daï, toâi ñaõ döï
truø nhö theá, nhöng khi ra ñeán chôï, hoàn vía toâi ñaõ laïc ñi ñaâu
maát roài. Loøng daï toâi trôû neân muï maãn, luù laãn, ñaàu oùc thì
vaån vaån, vô vô, roái bôøi töïa naém tô voø neân toâi mua saém lung
tung, thöù thöøa, thöù thieáu vaø khi töø chôï trôû veà nhaø, toâi cuõng
ñi laïc sang con ñöôøng khaùc.
Ngaøy 15 thaùng 6 ñaõ ñeán vaø laïi ñeán raát nhanh, anh phaûi ra
ñi ñeå trình dieän Vieät Coäng nhö chuùng ñaõ thoâng baùo. Hoâm
aáy, anh töø giaõ vôï con ra ñi, toâi tieãn choàng leân ñöôøng maø
loøng daï baát an, moïi vaät quanh toâi ñeàu quay cuoàng vaø toâi coù
caûm giaùc nhö trôøi ñaát ñang suïp ñoå...

BÒ LÖØA VAØO CHOÁN HANG HUØM
Theo thoâng baùo vaø qui ñònh cuûa Vieät Coäng, choàng toâi

ÑA HIEÄU 90 219

phaûi ñeán tröôøng Don
Bossco trong Goø Vaáp
ñeå trình dieän chuùng.

Ngaøy 15 thaùng 6 anh
töø giaõ vôï con ñeå ra ñi,
mang theo 30 ngaøy tieàn
aên nhö Vieät Coäng ñaõ
thoâng baùo.

Tieãn choàng leân
ñöôøng maø loøng daï baát
an, moïi vaät quanh toâi
ñeàu quay cuoàng vaø trôøi
ñaát nhö suïp ñoå... Toâi
ñöùng nhìn theo anh cho
tôùi khi khuaát daïng, taàn
ngaàn maõi khoâng muoán quay goùt trôû lui. Cuoái cuøng toâi cuõng
phaûi leâ chaân töøng böôùc chaäm chaïp quay veà. Böôùc ñi cuûa toâi
chuøng haún laïi, töïa hoà nhö coù ai ñoù ghì baøn chaân toâi xuoáng.
Moät noãi buoàn meânh moâng voâ taän ñang traøn ngaäp taâm hoàn
toâi, moät caûm giaùc laï luøng nhö bò huït haãng, choaùng vaùng vaø
gioáng nhö toâi vöøa môùi bò maát maùt moät thöù gì to lôùn laém.
Trôøi ôi! Taïi sao laïi coù theå nhö theá naøy? Traùi tim toâi ñang
thoån thöùc vì quaù ñau ñôùn vaø tuyeät voïng. Toâi ñang maõi suy
nghó mieân man thì chôït giaät mình khi taø aùo bò keùo maïnh.
Nhìn xuoáng, toâi nhaän ra beù trai ñaàu loøng cuûa toâi ñang meáu
maùo, chaùu noùi:

“Meï ôi! Meï veà ñi, hai em ñang khoùc quaù.”
Toâi daét con chaäm böôùc trôû veà nhaø, vöøa böôùc chaân vaøo
tôùi cöûa, toâi quïy ngay xuoáng, hai chaân toâi meàm nhuõn ra,
khoâng theå ñöùng leân noåi nöõa. Caùc con toâi sôï haõi quaù, theá
laø caû meï caû con ñeàu oøa khoùc. Toâi meät laû vaø lòm ñi luùc naøo
khoâng bieát, khi caùc con toâi lay goïi inh oûi, toâi tænh daäy, nhöng
khoâng coøn ñuû söùc ñeå naáu böõa côm chieàu cho caùc con; maõi
tôùi toái mòt hoâm ñoù, toâi phaûi coá gaéng laém môùi naáu ñöôïc noài
côm ñeå con aên cho ñôõ ñoùi loøng.
Caû ñeâm hoâm ñoù toâi thao thöùc maõi khoâng taøi naøo chôïp

220 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

maét ñöôïc, vì con gaùi nhoû cuûa toâi ñang noùng soát li bì. OÂ kìa,
eo ôi! Maùu töø muõi con gaùi toâi ñang ri ræ chaûy ra, chaùu beù ñaõ
bò noùng soát töø maáy böõa nay roài. Toâi nhö hoàn xieâu, phaùch
laïc, toái taêm caû maët muõi, lo sôï cuoáng cuoàng, khoâng bieát phaûi
lo lieäu laøm sao khi ñeâm hoâm khuya khoaét nhö theá naøy? Toâi
chæ coøn bieát caàu nguyeän vaø mong Trôøi mau saùng ñeå ñem
con gaùi ñeán beänh vieän Nhi Ñoàng.

Trôøi vöøa saùng, toâi voäi vaõ thueâ xe xích loâ chôû hai meï
con toâi ñi beänh vieän Nhi Ñoàng. Khi tôùi nôi chuùng toâi phaûi
laøm nhieàu thöù giaáy tôø, maëc duø con gaùi toâi ñang noùng soát
meâ man nhöng hai meï con toâi vaãn phaûi chôø ñôïi raát laâu, vì
coøn phaûi qua nhieàu giai ñoaïn ñeå laøm nhieàu thuû tuïc raát ö laø
nhieâu kheâ vaø phieàn phöùc.

Baùc só khaùm beänh vaø cho bieát:
“Chaùu bò Soát Xuaát Huyeát, phaûi naèm ñieàu trò taïi beänh
vieän.”
Laïi theâm moät moái lo môùi ñoå aäp xuoáng ñaàu toâi. Toâi buûn
ruûn caû ngöôøi, chaân tay run raåy vì luùc naøy taïi Saøi Goøn beänh
Soát Xuaát Huyeát ñang lan traøn khaép nôi vaø ñaõ coù nhieàu treû
em bò töû vong vì caên beänh naøy. Toâi haàu nhö kieät söùc, ñeán ñoä
khoâng theå beá noåi con gaùi beù boûng cuûa toâi ñeå ñi theo ngöôøi
y taù höôùng daãn ñeán phoøng ñieàu trò.
Trong khi toâi ñang luùng tuùng, khoâng bieát xoay sôû caùch
naøo, thì raát may maén cho meï con toâi, moät ngöôøi ñaøn baø toát
buïng böôùc tôùi vaø tình nguyeän beá chaùu giuùp cho. Chuùng toâi
theo chaân y taù ñeán phoøng ñieàu trò. Vöøa tôùi nôi, toâi nhìn vaøo
vaø giaät mình khöïng laïi. Giöôøng naøo giöôøng naáy ñeàu coù hai
chaùu beù naèm, caùc giöôøng con nít ñaõ naèm kín heát, ngay döôùi
saøn phoøng con nít cuõng naèm la lieät, moãi beù naèm treân moät
manh chieáu nhoû; loøng toâi buoàn röôøi röôïi nhöng vaãn phaûi
tieán vaøo. Ngöôøi y taù ñöa cho toâi moät chieác chieáu con vaø baûo
toâi traûi xuoáng saøn phoøng cho con gaùi naèm.
Tôùi luùc naøy toâi trôû neân vuïng veà vaø loùng ngoùng. Ngöôøi
ñaøn baø toát buïng ñaët con toâi xuoáng, roài voäi vaõ ra ñi, nhanh
ñeán noãi toâi khoâng kòp ngoû lôøi caûm ôn.
Y taù chích vaø cho con toâi uoáng thuoác xong, toâi môùi ngöûng

ÑA HIEÄU 90 221

maët leân vaø nhìn ra phía cöûa, toâi chôït thaáy ngöôøi ñaøn baø khi
naõy laïi xuaát hieän, hai tay chò böng hai toâ gì ñoù vaø ñang tieán
laïi phía meï con toâi. Chaùo, thì ra chò ñi mua chaùo cho meï con
toâi aên. Thaät caûm ñoäng bieát bao! Toâi caûm thaáy loøng mình
aám laïi. Toâi caûm ôn chò ñaõ quaù toát vôùi meï con toâi trong luùc
ngaët ngheøo naøy, toâi cuõng xin chò cho pheùp toâi ñöôïc hoaøn laïi
tieàn mua chaùo, nhöng chò moät möïc töø choái vaø caùo bieät ra ñi.

Ñaõ hai ngaøy nay, beänh tình con toâi vaãn chöa thuyeân
giaûm. Toâi trôû neân thaãn thôø vaø lo quaù! Toâi khoâng thieát aên
uoáng gì, vì toâi khoâng caûm thaáy ñoùi, maëc daàu buïng toâi ñaõ
thoùt laïi coù caûm giaùc nhö buïng mình ñaõ dính chaët vaøo xöông.

Giôø ñaây, toaøn thaân toâi meät moûi,raõ rôøi, toâi quaù buoàn chaùn
vaø voâ voïng... Nieàm ñau ñôùn, tuûi nhuïc keøm theo noãi lo aâu, sôï
haõi ñaõ theo nhau aøo aøo keùo ñeán. Toâi run sôï quaù chöøng! Ñeán
noãi khoâng sao coù theå chôïp maét ñöôïc ít phuùt ñeå laáy laïi söùc.

Laøm sao toâi coù theå an taâm ñöôïc khi choàng toâi vöøa môùi
phaûi ñem thaân vaøo nôi ñaày nguy hieåm, chæ toaøn laø nanh
huøm, noïc raén. Khoâng bieát soá phaän cuûa anh roài ñaây seõ ra
sao? Laïi coøn hai thaèng con trai beù boûng cuûa toâi ñang bô vô
trô troïi ôû nhaø. Vì quaù voäi vaøng, neân toâi chöa kòp göûi gaém
haøng xoùm troâng chöøng duøm. Chaúng hieåu giôø naøy chuùng coù
ñöôïc an laønh khoâng? Toâi chæ coøn bieát caàu nguyeän....

Thôøi ñieåm naøy, ngaøy naøo trong beänh vieän cuõng coù con
nít bò töû vong vì beänh soát xuaát huyeát, neân toâi khoâng daùm rôøi
con gaùi nhoû cuûa toâi, vaø ñaønh ôû lyø trong beänh vieän.

Maõi ñeán boán ngaøy sau, beänh con toâi môùi töø töø thuyeân
giaûm, vaø tôùi ngaøy thöù möôøi moät, con gaùi toâi môùi ñöôïc xuaát
vieän. Toâi ñem con trôû veà nhaø, vaø hai con trai beù boûng cuûa
toâi cuõng ñöôïc baø con haøng xoùm thöông tình giuùp ñôõ neân
hai chaùu vaãn ñöôïc bình an.

Sau ngaøy mieàn Nam VN bò Vieät Coäng cöôõng chieám,
nhöõng gia ñình coù hoaøn caûnh gioáng gia ñình toâi, phaàn nhieàu
ñeàu bò baø con, hoï haøng thaân thích xa laùnh, vì hoï sôï bò lieân
luïy. Chuùng toâi phaûi chòu caûnh thaân coâ theá coâ, tuûi nhuïc vaø
ñau ñôùn bieát chöøng naøo!!!

Toâi lieàn ñeå caùc con toâi ôû nhaø vaø ñoùng cöûa laïi, daën caùc con

222 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

phaûi ngoan, meï caàn ñi tìm boá. Toâi ñeán tröôøng Don Bossco
laø ñòa ñieåm caùc anh bò goïi phaûi taäp trung ôû ñoù. Khi tôùi nôi,
toâi thaáy töù beà vaéng laëng, beân trong khoâng moät boùng ngöôøi.
Toâi beøn laân la doø hoûi nhöõng ngöôøi daân soáng quanh ñoù vaø
ñöôïc hoï cho bieát:

“Caùch ñaây caû chuïc ngaøy roài, vaøo khoaûng nöûa ñeâm, baø
con quanh ñaây nhìn thaáy nhieàu xe vaän taûi che kín mít töø
trong tröôøng Don Bossco ñi ra.”

Toâi ñang laéng nghe baø con thuaät laïi chuyeän, thì moät cuï
giaø ñi ngang qua choã chuùng toâi, cuï gheù laïi goùp chuyeän, cuï
keå raèng:

“Cuï nghe con chaùu cuï thì thaøo vôùi nhau laø chuùng noù chôû
caùc oâng aáy ñi veà phía Bieân Hoøa.”

Toâi luûi thuûi quay veà maø loøng buoàn röôøi röôïi. Toâi khoâng
theå veà nhaø baây giôø ñöôïc, toâi phaûi ñeán nhaø nhöõng ngöôøi baïn
ñoàng caûnh ngoä ñeå hoûi xem söï theå ra sao. Moïi ngöôøi cuõng
chaúng bieát gì hôn. Theá laø maáy chò em ñoàng caûnh ngoä oâm
nhau khoùc thuùt thít...

Vì quaù buoàn phieàn vaø lo nghó nhieàu neân toâi bò ngaõ beänh,
toâi trôû neân oám yeáu, thuoác men laïi thieáu thoán. Cô khoå bieát
chöøng naøo!!!

Ñaõ ba thaùng troâi qua maø choàng toâi vaãn baët voâ aâm tín.
Toâi phaûi laøm gì ñaây ñeå nuoâi baày con thô vaø nuoâi soáng baûn
thaân mình? Töø ngaøy anh cöôùi toâi veà, toâi ñöôïc naáp boùng
tuøng quaân. Giôø ñaây, tröôùc caûnh ngoä naøy, toâi phaûi tính sao
ñeå gaùnh vaùc caùi giang sôn nhoû beù cuûa toâi? Baây giôø vöøa laø
meï, toâi laïi phaûi kieâm theâm nhieäm vuï laøm cha, suy ñi tính
laïi, toâi phaûi vaùc thuùng ñi buoân ñeå nuoâi baày con thô daïi vaø
caû baûn thaân mình. Vaát vaû sôùm hoâm, thaân coø laën loäi...

Moät hoâm vöøa töø chôï trôû veà, caùc con toâi chaïy uøa ra ñoùn
meï, beù gaùi uùt tay caàm bao thö vaø caû ba anh em, veû maët hí
ha hí höûng, tranh nhau noùi:

“Meï ôi! Coù thö boá!”
Toâi möøng quaù, oâm chaàm caû ba ñöùa con vaøo loøng, nöôùc
maét öùa ra vì nieàm vui hieám hoi ñaõ ñeán; toâi voäi môû thö anh
ra ñoïc, trong thö anh vieát vaén taét coù vaøi haøng, anh baùo tin

ÑA HIEÄU 90 223

söùc khoûe toát vaø anh raùng lao ñoäng cho toát ñeå ñöôïc cho veà
ñoaøn tuï vôùi gia ñình.

Nhaän ñöôïc thö anh, toâi möøng möøng tuûi tuûi, nhöõng doøng
chöõ thaân yeâu quen thuoäc cuûa anh ñaây. Nhöng anh ñang bò
Vieät Coäng ñaày ñoïa ôû phöông trôøi naøo? Beân ngoaøi bì thö
khoâng ghi roõ ñòa chæ cuûa ñòa phöông anh ñang ôû, maø chæ ghi
“Hoøm thö...” Khoå thaân anh quaù chöøng!!! Noãi thöông caûm
laïi traøo daâng trong toâi.

Nhö vaäy laø caùc oâng ñaõ bò Vieät Coäng noù löøa thöïc söï roài,
noù nhoát caùc oâng vaøo tuø vaø ñaày aûi caùc oâng khoâng bieát ôû nôi
xa xaêm naøo? Töø ngaøy anh ra ñi tôùi nay ñaõ hôn boán thaùng,
baây giôø chuùng môùi cho anh vieát laù thö naøy veà nhaø.

Moät ngaøy kia, chò baïn ñoàng caûnh ngoä vôùi toâi, ruû toâi ñi
Long Giao tìm caùc oâng aáy. Vì chò môùi nghe ñöôïc tin Vieät
Coäng nhoát caùc oâng aáy ôû Long Giao thuoäc tænh Long Khaùnh.
Chuùng toâi baøn nhau ñem theo löông khoâ vaø moät ít tieàn, may
ra gaëp ñöôïc choàng thì tieáp teá.

Chò em chuùng toâi ra ñi töø sôùm tinh mô ñeå ñaùp xe ñoø ñi
Long Khaùnh, roài chuùng toâi coøn phaûi thueâ xe Lam ba baùnh
môùi tôùi ñöôïc Long Giao. Khi tôùi nôi, chuùng toâi phaûi chôø
ñôïi ñeán quaù tröa, ngöôøi boä ñoäi Vieät Coäng môùi töø trong ñi
ra coång vaø thoâng baùo cho chuùng toâi:

“Chæ ñöôïc göûi quaø, khoâng cho gaëp maët!”
Ngaøy hoâm ñoù, chò em chuùng toâi ñoâng laém, öôùc chöøng caû
traêm ngöôøi, hoï thu heát soá ñoà tieáp teá cuûa chuùng toâi ñem ñeán,
roài hoï baét buoäc chuùng toâi phaûi ra veà ngay laäp töùc.
Luùc trôû veà, chuùng toâi phaûi ñi boä raát xa, ñeå ra con loä chính
ñoùn xe Lam ñi Long Khaùnh. Trong khi coøn ñang ñi boä treân
con ñöôøng ñaát nhoû, chuùng toâi gaëp ñöôïc moät toaùn caùc oâng
Só Quan QLVNCH, phaûi ñi lao ñoäng, giôø naøy ñang trôû veà
traïi giam Long Giao. Toâi chaêm chuù nhìn, vaø nhaän thaáy oâng
naøo, oâng naáy ñeàu gaày yeáu xanh xao, quaàn aùo lam luõ, maët
muõi hoác haùc, bô phôø meät moûi. Taát caû caùc oâng ñeàu laàm luûi,
buoàn thaûm böôùc ñi theo haøng moät. Coù nhieàu boä ñoäi Vieät
Coäng ñi keø keø hai beân, treân tay chuùng ghì chaët khaåu suùng,
laêm laêm le le nhö muoán saün saøng nhaû ñaïn.

224 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

Chò em chuùng toâi, ai naáy ñeàu raùng nhìn cho kyõ, vôùi hy
voïng nhìn thaáy ñöôïc choàng mình, nhöng taát caû ñeàu thaát
voïng. Coù theå caû vôï laãn choàng ñeàu tieàu tuïy, gaày coøm bieán
daïng, neân trong giaây phuùt baát ngôø khoù maø nhaän ñöôïc ra
nhau. Nhìn thaáy caùc oâng aáy trong hoaøn caûnh naøy, tim toâi
ñau nhoùi, loøng toâi se thaét laïi vì thöông caûm, maét cay cay
vaø coå laïi ngheïn ngaøo. Toâi lieân töôûng tôùi choàng mình cuõng
ñang bò Vieät Coäng haønh haï, ñaày ñoïa nhö theá naøy maø teâ daïi
caû coõi loøng.

Chæ coù moät laàn duy nhaát naøy, chuùng toâi ñöôïc göûi ñoà tieáp
teá ôû Long Giao. Sau ñoù chuùng caám, khoâng cho chuùng toâi
ñöôïc tôùi gaàn. Roài thö töø cuõng khoâng nhaän ñöôïc nöõa, ñaõ saùu,
baåy thaùng nay roài. Maáy meï con toâi laïi buoàn phieàn, lo laéng
vaø mong ngoùng chôø ñôïi nhöõng laù thö cuûa anh. Vaøi ngaøy
nay toâi bò ñau neân phaûi naèm nghæ ôû nhaø, khoâng ra chôï baùn
haøng ñöôïc, toâi ñang buoàn naûn chaùn chöôøng, vaø roài laïi nhôù
tôùi anh, lo laéng cho soá phaän cuûa choàng thaät voâ cuøng bi ñaùt
ñau thöông.

Coù ai ñoù goõ cöûa. Tieáp theo laø tieáng ngöôøi ñöa thö quen
thuoäc caát leân oang oang:

“Ra maø laáy thö, coù thö cuûa oâng aáy ñaây naøy.”
Toâi möøng quaù! Heát caû meät moûi, vuøng ngay daäy, voäi vaøng
ra môû cöûa ñeå nhaän thö choàng vaø trao moät chuùt tieàn thöôûng
cho ngöôøi ñöa thö. Trôû vaøo nhaø, toâi oâm goïn thö anh vaø ghì
chaët vaøo ngöôøi, nhö sôï laù thö bay ñi maát, nöôùc maét toâi daøn
duïa vì möøng vaø caûm thaáy ñöôïc moät chuùt an loøng, nhaän ñöôïc
thô cuûa anh laø anh vaãn coøn soáng. Toâi lieàn boùc thö anh ra
coi, anh cho bieát:
“Anh ñang lao ñoäng toát ngoaøi mieàn Baéc!”
OÂi! Chua xoùt bieát chöøng naøo!!! Nöôùc maét toâi laïi tuoân rôi,
ngheïn ngaøo vaø nöùc nôû...
Nhö vaäy laø choàng ñang phaûi chòu caûnh tuø ñaày bieät xöù vaø
lao ñoäng khoå sai nôi röøng thieâng nöôùc ñoäc taän mieàn Baéc xa
xoâi. Toâi laû ñi vì ñau ñôùn...

GÖÛI ÑOÀ TIEÁP TEÁ

ÑA HIEÄU 90 225

Töø khi nhaän ñöôïc tin anh vaø caùc baïn ñoàng ñoäi ñang bò
Vieät Coäng ñaày ñi bieät xöù vaø phaûi lao dòch khoå sai naëng neà,
ñoùi khoå laàm than nôi thaâm sôn cuøng coác taïi mieàn Baéc Vieät
Nam, toâi voâ cuøng ñau ñôùn, xoùt xa, nöôùc maét laïi tuoân rôi,
maø loøng thì nöùc nôû, ngheïn ngaøo vaø traøn ñaày uaát haän. Ñau
xoùt bieát chöøng naøo!!! Boïn Vieät Coäng taøn aùc daõ man hôn
loaøi caàm thuù. Nhö vaäy taám thaân taøn taï cuûa choàng toâi coù
chòu ñöïng noåi khoâng? Khoù loøng coù hy voïng vôï choàng con
caùi gaëp laïi ñöôïc nhau. Toâi laïi rôi vaøo traïng thaùi u buoàn vaø
khoâng sao caàm ñöôïc nöôùc maét.

Hoâm nay, toâi môùi nhaän ñöôïc thö anh töø mieàn Baéc göûi
veà, trong thö anh noùi:

“Baây giôø caùc anh baét ñaàu ñöôïc nhaän ñoà tieáp teá cuûa gia
ñình göûi qua ñöôøng böu ñieän.”

Toâi hieåu ñöôïc raèng anh ñang raát caàn löông thöïc vaø thuoác
men ñeå duy trì maïng soáng, neân toâi boû caû vieäc buoân baùn, voäi
vaøng ñeán thaúng böu ñieän Saøi Goøn ñeå nghe ngoùng tin töùc.

Khi tôùi böu ñieän toâi ñoïc ñöôïc thoâng baùo:
“Gia ñình chæ ñöôïc pheùp göûi quaø cho moãi caûi taïo vieân
ñang hoïc taäp caûi taïo taïi mieàn Baéc:
- Moät goùi quaø naëng 3kg.
- Hoaëc nhöõng goùi quaø nhoû, moãi goùi naëng 1kg.
- Nhöng chæ ñöôïc pheùp göûi cho moãi caûi taïo vieân töø 3kg
trôû xuoáng.
- Tuyeät ñoái khoâng ñöôïc göûi ñoà aên.
- Chæ ñöôïc pheùp göûi quaàn aùo vaø ñoà duøng.”
Vieät Coäng daõ man thaâm ñoäc, caùc oâng aáy ñoùi khaùt thieáu
aên maø chuùng khoâng cho tieáp teá löông thöïc.
Toâi ñi thaúng ñeán chôï Taân Bình ñeå kieám mua cho anh
moät caùi aùo len thaät daày, vôùi hy voïng uû aám thaân anh moãi ñoä
Ñoâng veà reùt ñaäm, giaù buoát nôi thaâm sôn, cuøng coác xa xoâi.
Toâi cuõng ra chôï OÂng Taï mua vaûi K.T veà may vaøi boä ñoà baø
ba roäng raõi ñeå anh maëc khi muøa heø oi noàng khaéc nghieät
cuûa mieàn Baéc Vieät Nam.
Anh muoán coù moät caùi voõng, ñeå ngaû löng moãi khi coù dòp,
toâi kieám mua voõng baèng vaûi duø, nhöng tìm maáy ngaøy nay

226 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

maø vaãn chöa gaëp. Sau cuøng toâi phaûi ñeán ñöôøng Huyønh Thuùc
Khaùng môùi mua ñöôïc voõng.

Chæ coøn hai ngaøy nöõa thoâi, laø tôùi ngaøy böu ñieän cho chuùng
toâi göûi quaø tieáp teá. Toâi laïi maát nguû, vì cöù loanh quanh, laån
quaån, caân tôùi, caân lui ñeå laøm sao cho goùi quaø vöøa ñuùng 3kg
vì khoâng ñöôïc dö, maø toâi laïi khoâng muoán thieáu moät chuùt
naøo. Mong moûi maõi, theá roài ngaøy ñi göûi quaø cuõng ñeán.

Saùng hoâm aáy, toâi boû ñoà vaøo caùi gioû coùi ñeå mang ñi, naøo
laø aùo len, hai boä ñoà baø ba, caùi voõng vaûi duø, vaøi caùi quaàn ñuøi,
xaø boâng, khaên maët, kem vaø baøn chaûi ñaùnh raêng v.v... coäng
theâm giaáy goùi, daây ñeå coät vaø moät caùi bao caùt nhoû ñeå boû
taát caû ñoà vaøo ñaáy. Toâi ñi thaät sôùm, tôùi nôi môùi coù ít ngöôøi.
Beân hoâng böu ñieän Saøi Goøn, veà meù ñöôøng Nguyeãn Du, hoï
ñaõ caém saün taám baûng coù haøng chöõ vieát:

“Yeâu caàu xeáp haøng 5.”
Chuùng toâi voäi xeáp haøng chôø ñôïi. Baø con luùc naøy ñaõ uøn
uøn keùo ñeán moãi luùc moät ñoâng. Tuaàn töï töøng haøng 5 ngöôøi
vaøo moät löôït. Khi tôùi löôït haøng cuûa toâi ñöôïc vaøo, töøng ngöôøi
moät boû ñoà ra cho hoï khaùm, keá ñeán hoï caân, dö moät chuùt cuõng
phaûi boû laïi, hoï baét buoäc moïi ngöôøi goùi ñoà tröôùc maët hoï, roài
ghi teân vaø hoøm thö cuûa ngöôøi nhaän, sau ñoù hoï môùi ñoùng daáu
nhaän ñoà vaø tieàn cöôùc phí, lieân tuïc nhö vaäy, heát ngöôøi naøy tôùi
ngöôøi khaùc. Rieâng toâi, vì e raèng giaáy goùi coù theå seõ bò raùch,
chuùt ñoà bò haïn cheá quaù ít, neáu bò rôi vaõi thì anh seõ thieáu

ñoà duøng, neân toâi
ñem theo caùi bao
caùt nhoû, chôø khi
khaùm xong, toâi
boû taát caû ñoà vaøo
ñaáy roài khaâu chaéc
laïi, sau ñoù toâi môùi
goùi giaáy daàu beân
ngoaøi, coät laïi cho
thaät chaët xong ghi
teân vaø hoøm thö
Tayå naõo (tranh bieám hoïa Ba Buiø ) cuûa anh.

ÑA HIEÄU 90 227

Göûi ñoà xong, toâi caûm thaáy vui vui, nhöng nieàm vui aáy
trong toâi qua ñi raát mau vaø loøng toâi laïi tróu naëng nhöõng lo
aâu vaø thöông nhôù....

Moät thaùng sau khi göûi quaø, toâi nhaän ñöôïc thö anh, anh baùo
cho toâi bieát, anh ñaõ nhaän ñöôïc goùi quaø toâi göûi, anh coøn noùi:

“Anh thích nhaát caùi voõng, vaø caûm thaáy aám loøng vì vôï con
vaãn daønh nhieàu tình caûm noàng haäu cho anh.”

Trong thö, anh laïi noùi boùng gioù xa gaàn, cho toâi hieåu
ñöôïc raèng:

“Anh ñang bò ñoùi trieàn mieân!”
Thöông quaù laø thöông!!! Toâi phaûi laøm gì ñeå coù theå giuùp
anh luùc naøy? Toâi suy nghó maõi, cuoái cuøng toâi nghó: “Hay
laø ta phaûi laøm lieàu.” Toâi seõ tìm ñuû moïi caùch göûi ñoà aên cho
anh, thöù maø böu ñieän ñaõ caám, khoâng cho pheùp göûi.
Suy nghó, tính toaùn xong, toâi thöïc hieän lieàn vì choàng toâi
ñang raát caàn thöïc phaåm. Toâi ra chôï OÂng Taï mua ñuû naêm
thöù ñaäu ñem veà röûa saïch, rang chín. Sau ñoù toâi tìm ñeán nhaø
ngöôøi xay boät baép, toâi thueâ hoï xay thaät mòn, ñem veà troän
theâm ñöôøng vaøo. Toâi cho vaøo tuùi nylon vaø gaén kín laïi.
Xong ñaâu ñaáy, toâi kieám boán hoäp nhoû baèng giaáy caùc toâng,
gioáng nhau nhö heät vaø coù theå tích chöùa vöøa khít tuùi boät ñaäu.
Toâi boû hai tuùi boät ñaäu vaøo hai hoäp, goùi laïi baèng giaáy daàu,
ghi teân vaø hoøm thö cuûa anh roài coät giaây chu ñaùo. Hai hoäp
giaáy kia, toâi boû toaøn ñoà duøng, sao cho moãi goùi caân ñuû 1kg
theo ñuùng qui ñònh cuûa böu ñieän. Toâi boû boán goùi quaø gioáng
nhau vaøo hai caùi gioû coùi gioáng nhau, roài chôû con toâi cuøng
vôùi hai caùi gioû ñeán böu ñieän Saøi Goøn baèng xe ñaïp. Khi tôùi
nôi toâi ñöa cho chaùu xaùch caùi gioû coù ñoà aên, toâi mang caùi
gioû coù ñoà duøng vaø daën con:
“Khi vaøo beân trong, con ñöùng xa meï ra, con neùp saùt vaøo
quaày kia maø ñöùng. Chöøng naøo con thaáy hoï khaùm ñoà cuûa
meï xong vaø thaáy meï trôû laïi quaày ñeå göûi quaø thì con ñeán saùt
beân meï, nhôù neùp saùt vaøo quaày maø ñi, khi ñeán beân meï, con
ñaët caùi gioû cuûa con saùt chaân meï, roài con caàm caùi gioû cuûa
meï vaø laëng leõ ñi ra beân ngoaøi böu ñieän chôø meï”.
Raát may maén, con toâi ñaõ laøm ñuùng nhöõng gì toâi daën, vaø

228 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

toâi ñaõ göûi ñöôïc 2kg ñoà aên cho anh troùt loït. Toâi thôû phaøo
nheï nhoõm, meï con toâi vui veû ra veà, vöøa ñi vöøa thì thaàm
caàu nguyeän cho choàng toâi may maén nhaän ñöôïc hai goùi quaø
naøy. Tuy ít, nhöng thöïc phaåm naøy coù theå giuùp anh ñôõ ñöôïc
phaàn naøo vì caùi ñoùi reùt trieàn mieân ñang haønh haï anh giöõa
nôi röøng saâu, nuùi thaúm reùt möôùt taän mieàn Baéc xa xoâi ñaâu ñoù.

Maáy tuaàn leã sau anh vieát thö veà, anh cho bieát raát möøng
vaø ngaïc nhieân khi nhaän ñöôc hai goùi quaø nhoû naøy. Anh ñaõ
nhaän ñöôïc, neân toâi an taâm vaø tieáp tuïc göûi nöõa cho anh. Moãi
thaùng hai meï con toâi ñi göûi hai laàn, vì phaûi phoøng xa, neáu
maát goùi noï thì coøn goùi kia. Coù khi toâi göûi chuoái khoâ, keïo
ñaäu phuïng, thuoác laøo, nhöng bao giôø cuõng phaûi coù moät goùi
toaøn boät ñaäu. Choàng toâi vieát thö baùo cho bieát nhaän ñöôïc ñoà
ñeàu ñeàu neân söùc khoûe ñaõ khaù leân. Tuy anh khoâng baûo toâi
göûi giaày, nhöng toâi nghó, anh raát caàn giaày vì phaûi lao dòch
naëng neà ôû taän nôi röøng ruù laïnh leõo saâu thaúm nhö theá, neân
toâi ñaõ mua giaày ñeå göûi, nhöng toâi khoâng göûi moät laàn caû ñoâi
giaày, maø toâi chia ra hai laàn göûi khaùc nhau caùch xa caû thaùng,
nhö vaäy môùi coù hy voïng anh nhaän ñöôïc giaày; neáu chuùng coù
muoán laáy giaày cuûa anh thì chæ coù moät chieác, nhö vaäy chuùng
seõ cheâ khoâng laáy nöõa vaø anh seõ nhaän ñöôïc moät chieác giaày.
Khi coù moät chieác giaày, anh suy nghó vaø theá naøo cuõng hieåu
ra vaø bieát seõ nhaän ñöôïc moät chieác giaày nöõa.

Hai meï con toâi ñi göûi quaø cho anh nhö vaäy laàn naøo cuõng
troùt loït, vì toâi khoâng göûi ôû moät böu ñieän coá ñònh, maø toâi göûi
taïi nhieàu nôi khaùc nhau Saøi Goøn, Chôï Lôùn vaø Gia Ñònh.

Göûi ñoà tieáp teá cho anh nhö vaäy ñöôïc troøn taùm thaùng, thì
Vieät Coäng laïi ra leänh môùi:

“Ngöng vieäc göûi quaø tieáp teá!”
Toäi nghieäp anh quaù chöøng!!! Moät chuùt quaø nho nhoû cuûa
vôï con tieáp teá giuùp anh bôùt ñoùi daï phaàn naøo vaø cuõng laøm
aám coõi loøng anh thì baây giôø chuùng laïi caám maát roài. Böu
ñieän khoâng nhaän ñoà göûi cho caùc oâng nöõa. Thö anh daïo naøy
cuõng khoâng coù nöõa, toâi laïi baên khoaên lo nghó, nhieàu nghi
vaán luaån quaån trong ñaàu toâi, coù theå chuùng laïi khoâng cho
pheùp vieát thö veà nhaø, hay laø coù gì baát traéc xaûy ñeán vôùi anh?

ÑA HIEÄU 90 229

Toâi laïi hoang mang vaø
lo sôï....

RA BAÉC THAÊM NUOÂI

Laâu nay chöa nhaän

ñöôc thö anh, toâi mong

töøng ngaøy, trong loøng

ñaày öu tö vaø lo sôï, toâi

Canû h ñi tauø löûa ôû VN sau 30/4/75 caàu mong coù theå ñaây
chæ laø vieäc chuyeån traïi

nhö moïi laàn. Nghó vaäy thoâi chöù toâi vaãn khoâng an loøng.

Ñeâm daøi khoù nguû, toâi cöù suy nghó mieân man, chæ lo nhöõng

söï chaúng laønh ñaõ xaåy ra vôùi anh, toâi laïi caûm thaáy haõi huøng,

run sôï. Toâi chæ coøn bieát caàu nguyeän, xin Thöôïng Ñeá cho

tính meänh cuûa anh ñöôïc an toaøn vaø xin Ngaøi ban cho anh

coù ñuû nghò löïc vaø can ñaûm ñeå vöôït qua noãi gian nan naøy.

Caùc con toâi thaáy toâi lo buoàn, saàu thaûm neân chuùng cuõng

uû ruõ theo. Thaät toäi nghieäp cho chuùng! Coøn quaù beù boûng maø

khoâng coù ñöôïc tuoåi thô an bình ñeå vui soáng.

Moät ngaøy kia, ngöôøi ñöa thö quen thuoäc ñeán khu nhaø toâi

ôû, sôùm hôn thöôøng leä, vaø ñaäu xe ñaïp ngay tröôùc cöûa nhaø toâi,

vöøa ñuùng luùc toâi töø trong nhaø böôùc ra, oâng ta nhìn toâi cöôøi

cöôøi; thaáy vaäy neân toâi hy voïng coù thö anh, toâi tieán ñeán ñeå

nhaän thö thì ñuùng laø laù thö toâi ñang mong ñôïi.

Möøng quaù ñi thoâi! Taï ôn Thöôïng Ñeá, Ngaøi ñaõ nhaän lôøi

van xin cuûa toâi. Caùc con toâi tranh nhau môû thö cuûa boá.

Anh baùo cho toâi bieát laø caùc anh ñaõ chuyeån traïi, baây giôø

coâng an hoï coi caùc anh, vaø môùi coù leänh cho pheùp gia ñình

ñeán thaêm nuoâi. Hieän nay, anh bò beänh tró khaù naëng, haøng

ngaøy maùu chaûy ra raát nhieàu neân anh meät laém, vaø anh laïi môùi

coù moät caùi böôùu moïc nôi mang tai, ñaõ lôùn baèng caùi hoät gaø.

Möøng vì nhaän ñöôïc tin anh, giôø toâi laïi coù theâm moái lo

môùi veà nhöõng beänh cuûa anh.

Töø ngaøy anh bò coäng saûn löøa, baét phaûi tuø ñaày bieät xöù vaø

lao dòch khoå sai nôi röøng saâu, nuùi thaúm taän maõi vuøng ngöôïc

cuûa mieàn Baéc Vieät Nam, noù ñaõ haønh haï anh gaàn 4 naêm trôøi

230 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

nay roài, baây giôø vì Vieät Coäng ñang bò Trung Coäng gaây haán
ôû nhöõng vuøng bieân giôùi Vieät Trung, neân chuùng noù ñaõ ñem
caùc oâng aáy ra khoûi mieàn ngöôïc maø ruùt ñeán gaàn mieàn trung
du trong laõnh thoå Vieät Nam nôi caùc traïi tuø do coâng an coäng
saûn troâng coi vaø haønh haï.

Maõi tôùi luùc naøy Vieät Coäng môùi cho thaêm nuoâi, chuùng
ñaõ cho gia ñình ñi thaêm caùc anh, thì toâi phaûi thu xeáp gaáp
ñeå ñi tieáp teá vaø thaêm anh ngay baây giôø môùi an loøng vì anh
ñang mang beänh neân raát caàn thuoác men vaø thöïc phaåm môùi
coù hy voïng cöùu nguy cho anh ñöôïc. Toâi töùc toác ñeán nhaø chò
baïn, ruû chò cuøng ra Baéc thaêm nuoâi caùc oâng, vì choàng chò vaø
choàng toâi cuøng ôû chung moät nôi.

Töø ngaøy Vieät Coäng cöôõng chieám mieàn Nam, ai ñi ñaâu
cuõng phaûi xin giaáy pheùp ñi ñöôøng, rieâng vieäc ñi thaêm ngöôøi
thaân ñang ôû tuø, thì phaûi xin theâm giaáy pheùp thaêm nuoâi nöõa.

Chuùng toâi baét tay vaøo vieäc ngay, vieäc thöù nhaát phaûi laøm
laø ñi xin giaáy pheùp, vì coù giaáy pheùp thì môùi coù theå ra Baéc
tieáp teá cho caùc anh ñöôïc.

Ñaàu tieân toâi ñeán coâng an phöôøng xin giaáy pheùp ra Baéc
thaêm nuoâi choàng, nhöng phöôøng baûo toâi phaûi leân coâng an
quaän, toâi laïi voäi vaøng leân coâng an quaän. Tôùi ñaây hoï chæ cho
toâi phaûi leân coâng an thaønh, toâi laïi ñaïp xe ñaïp leân coâng an
thaønh. Nôi naøy hoï traû lôøi phaûi veà coâng an quaän!

Tình traïng chò baïn toâi cuõng nhö vaäy, khoâng hôn gì toâi,
chuùng toâi leân coâng an thaønh roài laïi veà coâng an quaän, ñi ñi
laïi laïi nhö theå con thoi gaàn hai thaùng trôøi vaãn chöa xin ñöôc
giaáy, chò baïn toâi chaùn naûn neân boû cuoäc. Rieâng baûn thaân toâi,
vì choàng ñang bò beänh neân toâi phaûi tìm ñuû caùch ñeå ra Baéc
thaêm vaø tieáp teá cho anh, toâi khoâng theå buoâng xuoâi ñöôïc.

Maáy ngaøy sau, toâi laïi moät mình ñeán coâng an quaän, toâi
nhìn thaáy ngöôøi nöõ coâng an ôû ñaây ñang ñöa giaáy pheùp ñi
ñöôøng cho maáy ngöôøi daân ngoài chôø ôû ñoù. Toâi tieán ñeán noäp
ñôn, nhöng laïi bò töø choái. Toâi ra veà vaø ngaøy hoâm sau toâi
ñeán thaät sôùm, toâi laïi gaëp ngöôøi nöõ coâng an hoâm tröôùc, luùc
ñoù vì coøn sôùm neân chöa coù ai, toâi laïi noäp ñôn vaø ñoàng thôøi
noùi vôùi coâ naøy raèng:

ÑA HIEÄU 90 231

“Coâ raùng giuùp toâi coù giaáy pheùp, toâi seõ coù quaø xöùng ñaùng
ñeàn ôn coâ.”

Vì caàn giaáy pheùp quaù, neân toâi lieàu lónh moät phen. Noùi
xong caâu aáy toâi run quaù, chæ sôï hoï baét loãi roài boû tuø thì khoán
khoù cho toâi vaø caùc con toâi nhieàu laém. Nhöng khoâng, coâ ta
vui veû nhaän ñôn vaø höùa seõ ñem giaáy pheùp ñeán taän ñòa chæ
nhaø toâi sau Teát AÂm Lòch, vì luùc ñoù ñaõ giaùp Teát roài. Toâi ñeán
nhaø chò baïn thuaät laïi ñaàu ñuoâi söï vieäc cho chò nghe, chò nhôø
toâi daãn chò ñi gaëp coâ ta ñeå chò cuõng coù giaáy pheùp nhö toâi.
Toâi daãn chò vaøo noäp ñôn vaø cuõng höùa vôùi coâ ta nhö vaäy.

Khoù khaên nhaát laø khaâu xin giaáy pheùp, baây giôø ñaõ xong.
Chuùng toâi ruû nhau ra ga xe löûa Bình Trieäu ñeå coi tình hình
mua veù xe löûa ra Baéc. Ñeán nôi chuùng toâi môùi thaáy vieäc mua
veù xe löûa vôùi giaù chính thöùc raát laø khoù khaên, neân chuùng toâi
baøn nhau, ñaønh phaûi mua veù chui vôùi giaù chôï ñen duø ñaét
gaáp saùu laàn giaù veù chính thöùc, nhöng cuõng ñaønh phaûi nhaém
maét maø mua ñeå coù phöông tieän ra Baéc gaëp ñöôïc choàng vaø
tieáp teá.

Ñuùng heïn, coâ coâng an tìm ñeán nhaø toâi, ñöa hai taám giaáy
pheùp, toâi ñöa tieàn ñeàn ôn coâ ta nhö ñaõ höùa. Coù giaáy pheùp
trong tay roài, chuùng toâi ñi mua thöïc phaåm veà naáu nöôùng,
cheá bieán, vaø mua nhöõng thöïc phaåm khoâ, thuoác men cuøng
nhöõng ñoà duøng caàn thieát ñeå ñem ñi tieáp teá cho choàng.

Ngaøy 13 Teát aâm lòch naêm aáy (ñaàu naêm 1979), toâi ñeå ba
chaùu beù ôû nhaø, nhôø baø chò choàng coi chöøng giuùp cho vaø toâi
leân taàu Thoáng Nhaát ñi ra Haø Noäi ñeå thaêm vaø tieáp teá cho anh.

Traûi qua 3 ngaøy 2 ñeâm meät moûi treân taàu, chuùng toâi ra tôùi
Haø Noäi thì cuõng ñuùng vaøo giai ñoaïn Trung Coäng vaø Vieät
Coäng khôûi ñaàu coù chieán tranh nôi bieân giôùi Vieät Trung.
Taàu Coäng phaùo kích roài ñem quaân traøn sang xaâm chieám 6
tænh bieân giôùi phía Baéc cuûa Vieät Nam. Daân chuùng phía Baéc
chaïy veà Haø Noäi nhieàu laém, hoï goàng gaùnh, boàng beá nhau
ñi treân heø phoá, moät soá naèm la lieät ngay taïi nhöõng væa heø.

Thôøi gian naøy (1979) taïi thaønh phoá Haø Noäi, khi chuùng
toâi ñaët chaân ñeán, raát ö laø vaéng veû, caùc caên nhaø maët tieàn
hai beân ñöôøng phoá ñeàu ñoùng cöûa im lìm, ngay caû khu phoá

232 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

Haøng Ñaøo, Haøng Ngang, Haøng Ñöôøng vaø nhöõng phoá xung
quanh chôï Ñoàng Xuaân cuõng cöûa ñoùng then caøi. Chuùng toâi
ñi vaøi ba phoá môùi gaëp ñöôïc moät cöûa haøng quoác doanh, vì
khoâng coù tö nhaân môû cöûa haøng ñeå buoân baùn neân Haø Noäi
troâng gioáng nhö thaønh phoá cheát.

Chuùng toâi tìm kieám ñeå mua theâm thöïc phaåm töôi cho
caùc anh nhöng raát khan hieám vì hoï chæ baùn chui, khoâng
buoân baùn coâng khai, daân chuùng buoân baùn leùn leùn, luùt luùt,
caû ñeán thöïc phaåm nhö ñöôøng, söõa maø daân baùn chui cuõng
phaûi giaáu giaáu, gieám gieám, vì neáu ñeå loä ra, hoï seõ bò coâng
an coäng saûn tòch thu heát. Cöûa haøng thöïc phaåm quoác doanh
chæ coù nhöõng boù rau muoáng, caø phaùo muoái vaø döa chua,
chuùng toâi chæ thaáy ñöôïc vaøi, ba thöù theá thoâi. Chò em chuùng
toâi laïi voäi vaõ leân ñöôøng, tìm ñeán traïi giam cuûa Vieät Coäng
ñang giam giöõ caùc anh.

Sau bao khoù khaên, vaát vaû, nhoïc nhaèn cuoái cuøng chuùng toâi
cuõng ñeán ñöôïc traïi tuø, nôi caùc anh ñang bò Vieät Coäng giam
giöõ. Vöøa vaøo tôùi coång traïi, chuùng toâi phaûi xuaát trình giaáy
pheùp cho ngöôøi coâng an, haén ngoài trong caên phoøng ñaàu tieân
cuûa daãy nhaø môùi caát ngay coång traïi giam. Chuùng canh gaùc
nghieâm ngaët laém, beân ngoaøi coång coù theâm voïng gaùc treân
cao vaø coâng an caàm suùng ngoài canh treân ñoù.

Nhaän giaáy tôø cuûa chuùng toâi xong, haén coi raát kyõ roài haén
môùi chaáp thuaän cho chuùng toâi ñöôïc pheùp thaêm nuoâi. Haén
daãn chuùng toâi sang caên phoøng keá beân vaø baûo chuùng toâi ngoài
chôø ôû ñoù, haén ñi vaøo beân trong cuûa traïi giam.

Ñôïi cho ngöôøi coâng an ñi roài, hai chò em chuùng toâi môùi
böôùc ra saân phía tröôùc vaø doõi maét nhìn theo haén. Töøng giaây
phuùt im laëng, hoài hoäp ñôïi chôø.... Baát chôït toâi thaáy töø phía xa
xa, ngöôøi coâng an daãn hai ngöôøi tuø theo sau, toâi chaêm chuù
nhìn khoâng rôøi maét, töøng giaây laïi töøng giaây qua ñi, sao toâi
caûm thaáy daøi quaù. Tôùi khi hoï tieán ra moãi luùc moät gaàn hôn,
toâi ñaõ nhaän ra anh. Luùc aáy, toâi nhö muoán ngöøng thôû, sao
anh laïi coù theå ra ñeán noâng noãi naøy? Ñau ñôùn xoùt thöông
laø döôøng naøo!!! Khoán khoå thaân anh!!! Tim toâi ñau nhoùi,
nöôùc maét daøn duïa khoâng theå ngaên laïi ñöôïc khi nhìn anh

ÑA HIEÄU 90 233

ñang loaïng choaïng böôùc nhöõng böôùc yeáu ôùt ñi theo ngöôøi
coâng an. Caøng tôùi gaàn toâi caøng thaáy roõ anh hôn, anh gaày
yeáu quaù chöøng! Coøm coõi khoâng theå töôûng töôïng noåi vì chæ
coøn da boïc xöông, tieàu tuïy, xanh xao, maët maøy hoác haùc bô
phôø vaø ngô ngaùc.

Anh vöøa ra tôùi nôi, toâi voäi aøo tôùi, hai tay oâm chaàm laáy
anh, ngöôøi coâng an ñaåy maïnh toâi ra. Hai vôï choàng toâi nhìn
nhau maø ñaàm ñìa nöôùc maét, ngheïn ngaøo.... Chuùng toâi phaûi
vaøo moät caên phoøng daønh rieâng cho vieäc thaêm nuoâi. Ngöôøi
coâng an naøy ngoài ôû ñaàu baøn vaø ra leänh cho chuùng toâi:

“Vôï choàng khoâng ñöôïc ngoài caïnh nhau. Caùi baøn ôû giöõa,
moãi ngöôøi phaûi ngoài moät beân baøn ñoái dieän nhau, khoâng
ñöôïc noùi nhoû, phaûi noùi to ñeå caùn boä kieåm tra. Giôùi haïn, chæ
ñöôïc thaêm 15 phuùt.”

Noùi chuyeän vôùi anh ñöôïc maáy caâu vaén taét, toâi chæ coøn kòp
boû ñoà tieáp teá ra cho hoï khaùm laø ñaõ nghe baùo heát giôø. Ngöôøi
coâng an hoái haû giuïc caùc anh mau mau trôû vaøo traïi giam.
Phaûi töø giaõ anh maø loøng toâi ñaày löu luyeán xoùt thöông. Toâi
laïi nhìn theo anh ñang laûo ñaûo, ngaõ nghieâng xeáp ñoà tieáp
teá leân chieác xe boø, maø Vieät Coäng goïi laø xe caûi tieán, anh
phaûi leâ töøng böôùc, keùo caùi xe naëng neà chaäm chaïp trôû vaøo
traïi tuø. Khi caùc anh ñaõ ñi khuaát taàm nhìn, chuùng toâi môùi lui
goùt trôû ra. Loøng ñaày xoùt thöông vaø ñau khoå, nöôùc maét laïi
tuoân rôi, chò em chuùng toâi muoán noùi chuyeän vôùi nhau thoâi
maø ngheïn ngaøo khoâng sao noùi noåi thaønh tieáng.

Veà ñeán Haø Noäi, khoâng kòp nghæ ngôi, chuùng toâi ñaõ phaûi
gaáp ruùt lo phöông tieän ñeå veà Nam, luùc naøy nôi bieân cöông
phía baéc ñang hoài gay caán, Trung Quoác ñaõ ñem quaân laán
saâu vaøo laõnh thoå Vieät Nam. Ga Haøng Coû khoâng baùn veù xe
löûa ñi Saøi Goøn nöõa, veù chôï ñen cuõng khoâng coù luoân. Chuùng
toâi doø hoûi, thì ñöôïc ngöôøi daân ôû ñaây cho bieát, taàu löûa vaø taát
caû xe ñoø chaïy Baéc Nam, ñeàu bò tröng duïng duøng vaøo vieäc
taûi quaân vaø vuõ khí.

Chôø ñôïi maõi vaãn khoâng tìm ñöôïc phöông tieän veà Saøi
Goøn, chuùng toâi laïi phaûi laàn moø tìm kieám mua veù xe ñoø chôï
ñen ñeå ñi töøng chaëng ñöôøng ngaén vaäy. Duø laø mua veù chôï

234 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

ñen, nhöng cuõng raát khan hieám neân chò em chuùng toâi cuõng
maát nhieàu ngaøy aên chöïc naèm chôø ngay taïi moãi beán xe môùi
coù veù ñeå veà Nam.

Veà ñeán nhaø, toâi meät laû, caùc con toâi chaïy ra tíu tít oâm
chaët laáy meï vaø noùi:

“Toái ñeán laø ba anh em ñeàu khoùc, meï ñi maõi khoâng veà,
caùc con sôï laém.”

Thaät toäi nghieäp cho caùc con toâi, thöông quaù ñi thoâi!!!
Chuyeán ñi naøy quaù vaát vaû, laïi keùo daøi tôùi 21 ngaøy vì
khoâng may gaëp phaûi luùc Vieät Coäng bò Trung Coäng xaâm
laêng bôø coõi ñaùnh phaù tôi bôøi. Toâi nghæ ngôi ôû nhaø ít ngaøy
cho laïi söùc roài môùi ra chôï, thaân coø tieáp tuïc laën loäi sôùm hoâm
taàn taûo ñeå kieám gaïo nuoâi con vaø tieáp teá cho choàng.
Sau khi ra Baéc tieáp teá laàn ñaàu tieân aáy, anh göûi thö veà
baùo cho toâi bieát, nhôø coù thuoác men vaø löông thöïc toâi tieáp
teá kòp thôøi, neân beänh cuûa anh ñaõ thuyeân giaûm raát nhieàu, vaø
anh ñang töø töø hoài phuïc. Anh cuõng cho toâi bieát theâm, traïi
tuø naøy môùi coù leänh:
“Moãi 3 thaùng traïi seõ phaùt cho caùc anh moãi ngöôøi moät
phieáu göûi quaø 5kg, ñeå gia ñình tieáp teá cho caùc anh qua
ñöôøng böu ñieän.”
Anh khuyeân toâi khoâng neân ra Baéc nöõa, chæ caàn tieáp teá
cho anh qua ñöôøng böu ñieän thoâi, vaø phaûi nghe lôøi anh maø
ôû nhaø, coøn phaûi böông chaûi buoân baùn töøng ngaøy lo kieám
soáng nuoâi caû gia ñình vaø saên soùc cho caùc con.”
Tuy anh muoán vaäy, nhöng toâi khoâng ñaønh loøng, ngoaøi
vieäc göûi ñoà tieáp teá cho anh baèng ñöôøng böu ñieän. Moãi naêm
toâi ñeàu ra Baéc moät laàn ñeå thaêm vaø tieáp teá cho anh.
Giöõa naêm 1982, anh vaø moät soá anh em ñöôïc Vieät Coäng
chuyeån vaøo Nam, nhöng vaãn phaûi tieáp tuïc bò tuø ñaày taïi traïi
tuø Haøm Taân, khu Röøng Laù.
Traïi naøy cho gia ñình ñöôïc thaêm nuoâi 3 thaùng moät laàn.
Tôùi kyø haïn ñöôïc thaêm nuoâi, toâi beøn daãn theo moät chaùu ñeå
anh theâm aám loøng vaø boá con bôùt nhôù nhau.
Nhôø ñöôïc tieáp teá thöôøng xuyeân hôn, neân söùc khoûe cuûa
anh daïo naøy ñaõ coù phaàn khaù hôn tröôùc nhieàu, tuy nhieân coøn

ÑA HIEÄU 90 235

cuïc böôùu nôi mang tai, moãi laàn ñeán thaêm anh toâi laïi nhìn
thaáy noù lôùn theâm.

Toâi vaãn lo ngaïi veà caùi böôùu aáy, nhöng khoâng theå laøm gì
hôn ñöôïc, toâi chæ coøn bieát caàu nguyeän xin Thöôïng Ñeá cho
anh ñöôïc may maén an laønh vaø ñöôïc chuùng tha veà ñoaøn tuï
vôùi gia ñình. Ñoàng thôøi toâi cuõng phaûi thaêm doø, tìm kieám
moät baùc só gioûi, ñeå khi anh ñöôïc tha veà thì ñaõ coù baùc só saün
saøng giaûi phaãu caùi böu cho anh.

Choàng toâi ñaõ phaûi tuø ñaày bieät xöù, traûi qua nhöõng naêm
daøi khuûng khieáp trong caùc traïi taäp trung cuûa Coäng Saûn Vieät
Nam nôi hang oå ñaày nguy hieåm toaøn nhöõng nanh huøm noïc
raén, anh phaûi chòu bieát bao caûnh haønh haï ñau ñôùn veà theå
xaùc vaø tinh thaàn, keùo daøi nhö vaäy cho ñeán naêm thöù möôøi
thì anh môùi ñöôïc Boä Noäi Vuï Vieät Coäng kyù giaáy tha cho
veà ñoaøn tuï vôùi gia ñình. Tuy nhieân, anh vaãn phaûi chòu söï
quaûn cheá cuûa Coâng An Vieät Coäng taïi ñòa phöông nôi cö
nguï theâm 2 naêm nöõa.

Chieàu hoâm aáy, khi anh töø traïi tuø trôû veà ñeán nhaø, toâi vaø
caùc con heát söùc vui möøng, khoâng sao coù theå dieãn taû noåi, vì
ñaây laø nieàm vui lôùn lao nhaát maø Thöôïng Ñeá ñaõ daønh cho
gia ñình chuùng toâi.

LAN CHI

236 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

Vöôït Bieân!

ªª Traàn Ngoïc Toaøn K16

Töø Traïi Tuø Caûi Taïo Soá 3 Taân Kyø, ôû vuøng nuùi Ngheä
Tónh, naêm 1981, toâi ñöôïc chuyeån veà Nam vôùi gaàn
300 ngöôøi cuøng soá phaän treân moät chuyeán xe löûa.
ÔÛ traïi tuø Haøm Taân ñeán ngaøy 22/3/1984, toâi ñöôïc leänh thaû
veà nhôø söï xoay sôû cuûa gia ñình. Ñaùng lyù, toâi phaûi chòu theâm
“moät leänh taäp trung caûi taïo 3 naêm” nöõa môùi hy voïng ra khoûi
traïi giam theo tieâu chuaån cuûa Vieät Coäng. Naêm 1978, khi
coøn ôû traïi tuø Hoaøng Lieân Sôn, trong laù thö ñaàu tieân ñöôïc
gôûi veà cho gia ñình, toâi töï thaáy khoâng coù ngaøy veà neân ñaõ
nhaén vôùi gia ñình tìm caùch vöôït bieân baèng caâu: “Haõy ñi
khu kinh teá môùi vôùi baø chò cuûa toâi,” trong khi baø chò toâi ñaõ
sang Myõ töø naêm 1969. Sau ñoù baüng ñi caû naêm sau toâi môùi
ñöôïc tin vôï con toâi ñaõ vöôït bieân vaø ñònh cö taïi Virginia vôùi
baø chò cuûa toâi, naêm 1979. Ñöùa con gaùi lôùn cuûa toâi môùi 10
tuoåi vaø ñöùa em vöøa 5 tuoåi.
Tính ra toâi ôû tuø coäng saûn gaàn troïn 9 naêm vôùi 5 naêm ngoaøi
Baéc vaø 4 naêm trong Nam. Giaáy Ra Traïi buoäc toâi phaûi trôû veà
Ñaø Laït vôùi cha toâi vì gia ñình toâi ôû Saøi Goøn ñaõ vöôït bieân
töø naêm 1978. Toâi phaûi quay veà Ñaø Laït ñeå thaêm gia ñình.
Ba toâi xoay sôû cho toâi chöùng nhaän cuûa coâng an laø toâi ñaõ rôøi
khoûi ñòa chæ naøy töø naêm 1963 ñeå toâi quay veà laïi Saøi Goøn tìm
caùch vöôït bieân. Toâi chöa coù quyeàn coâng daân vaø coøn chòu
cheá ñoä quaûn cheá cuûa coâng an ít nhaát 6 thaùng. Haèng ngaøy
toâi phaûi mang cuoán taäp giaáy 100 trang vaøo trình dieän coâng
an khu vöïc vôùi töôøng trình ñaõ laøm vieäc gì trong ngaøy ñoù.

ÑA HIEÄU 90 237

Hai thaùng sau ngaøy ra tuø, soá phaän ñaåy ñöa, moät hoâm

treân ñöôøng ñaïp chieác xe möôïn ñöôïc quanh thaønh phoá Saøi

Goøn tìm thaêm baïn beø, chôït moät ngöôøi trung nieân vôùi nöôùc

da ngaâm ñen vaø göông maët “buïi ñôøi” xaén ngang tröôùc ñaàu

xe toâi, ngay treân ñöôøng phoá Phan Thanh Giaûn. Khi toâi coøn

ngaïc nhieân chöa bieát chuyeän gì, chaøng ta cöôøi nhö ñaéc thaéng

vaø noùi: "OÂng khoâng bieát toâi laø ai ñaâu, nhöng toâi bieát oâng

laø Tieåu Ñoaøn Tröôûng Tieåu Ñoaøn 4 TQLC.” Vaãn bình tónh

toâi im laëng chôø. Anh ta vui veû xuoáng xe noùi: “Gheù voâ saïp

caø pheâ beân naøy roài noùi chuyeän tieáp.” Sau ñoù, anh ta töï giôùi

thieäu laø moät thöôïng só trong tröôøng Thieáu Sinh Quaân (TSQ)

ôû Vuõng Taøu, ñoái dieän vôùi haäu cöù cuûa Tieåu Ñoaøn 4 TQLC,

ñaõ bieát vaø nghe nhieàu chuyeän veà toâi luùc coøn laøm tieåu ñoaøn

tröôûng. Chuyeän troø daàn daø ñeán khi toâi nhaän ra anh laø “phe

ta” toâi môùi thuù thaät toâi ñang tìm ñöôøng vöôït bieân vì gia ñình

ñang ôû Myõ. Luùc aáy, anh ta môùi cho toâi teân vaø ñòa chæ cuûa

ngöôøi chò ruoät ñeå lieân

laïc theo chaân vöôït

bieân. Lo ngaïi toâi bò baét

khi ñeán nhöõng nôi naèm

chôø, anh ta höùa seõ ñöa

toâi thaúng xuoáng ghe

lôùn. Toâi phaûi ra chôï

tìm mua moät boä quaàn

aùo coâng nhaân maøu

xanh cuûa mieàn Baéc.

Tranà Ngocï Toaøn K16 Veà sau naøy, toâi môùi
ñöôïc bieát oâng thöôïng

só TSQ naøy coù caäu ruoät laøm quaän uûy Quaän 4 ñaõ ñöùng ra toå

chöùc vöôït bieân. Toâi khoâng tìm hieåu theâm nhöng ñaõ caûm

nhaän ñöôïc tình caûm chaân thaønh cuûa moät chieán höõu xuaát

thaân töø Thieáu Sinh Quaân ñoái vôùi toâi.

Vaøo moät buoåi chieàu ngaøy 30/ 4/1984, vaøo khoaûng 7 giôø

toái, ñoät nhieân anh ta xuaát hieän vaø hoái thuùc toâi mang tuùi nhoû

haønh trang leo leân chieác xe gaén maùy Honda chæ trong voøng

5 phuùt. Toâi ñaõ chuaån bò taát caû vaø luoân ôû trong tö theá “saép

238 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

saün” cuûa moät höôùng ñaïo sinh. Anh naøy chôû toâi chaïy vuøn
vuït trong caûnh Saøi Goøn coøn nhaù nhem vì thieáu ñieän. Duø ñi
ñaâu toâi cuõng quan saùt kyõ, anh ta vöôït qua caàu Trònh Minh
Theá leân ñöôøng chaïy doïc theo thöông caûng Saøi Goøn. Vöøa
vöôït qua caàu Taân Thuaän, xe reõ tay maët roài chaïy thaúng vaøo
moät chieác taøu saét loaïi chôû haøng duyeân haûi. Khoâng noùi gì
nhieàu, anh ta ngoaéc toâi ñi theo xuoáng taøu, böôùc thaúng vaøo
buoàng maùy vaø noùi lôùn vôùi moät ngöôøi ñöôïc xem laø thôï maùy
taøu: “Anh naøy laø coâng nhaân cuûa taøu. Maáy anh saép ñaët cho
oâng ta.” Theá laø anh quay ngoaét ngöôøi boû ñi ñeå toâi khoâng
kòp chaøo hay caùm ôn nöõa.

Toâi ñöôïc bieát anh thôï maùy nguyeân laø Haï Só Quan Haûi
Quaân phuïc vuï trong giang ñoaøn. Chuû taøu coù con trai tröôùc
75 ñi lính Ñòa Phöông Quaân cuøng vöôït bieân vôùi vôï, mang
theo moät khaåu suùng M16 giaáu laïi sau ngaøy 30 thaùng 4.
Nhoùm toå chöùc vöôït bieân goàm Vieät Voõ Ñöôøng vaø gia ñình
cuûa hoï. Toâi moät mình ñôn chieác lieàu thaân ñaùnh moät canh
baïc “nhaát chín nhì buø”. Vôùi ngoaøi 40 tuoåi ñôøi, toâi bieát mình
khoâng theå soáng noåi döôùi cheá ñoä coäng saûn baïo taøn. Vôï con
ñaõ vöôït bieân qua Myõ töø ñaàu naêm 1979. Anh thöôïng só TSQ
naøy ñaõ cho toâi ñi vôùi giaù 3 caây vaøng nhöng khoâng phaûi ñoùng
tröôùc moät ñoàng naøo, khi qua tôùi ñaûo gia ñình môùi traû tieàn.
Em gaùi cuûa toâi beân Phaùp ñaõ gôûi tieàn veà nuoâi toâi sau ngaøy
ra tuø nhöng coâ aáy nhaát quyeát khoâng cho toâi vöôït bieân vì sôï
nguy hieåm. Duø vaäy toâi cuõng nhaát quyeát ra ñi bôûi cuoäc soáng
chaúng coøn yù nghóa gì sau ngaøy nöôùc maát nhaø tan.

Trong tuùi xaùch tay nhoû, toâi mang theo hai boä ñoà loùt, chieác
quaàn Jean coøn soùt laïi sau ngaøy du hoïc Hoa Kyø trôû veà naêm
73, moät maûnh giaáy mang lyù lòch treân taäp saùch kyû nieäm sau
ngaøy toát nghieäp khoùa Chæ Huy vaø Tham Möu cuûa TQLC
Hoa Kyø, taïi Quantico, vaø tôø Giaáy Ra Traïi vôùi toäi danh laø
Tieåu Ñoaøn Tröôûng TÑ4/TQLC Nguïy. Toâi gaëp nhieàu raéc roái
vôùi toäi danh naøy khi veà trình dieän taïi ñòa phöông. Nhöng ôû
traïi taïm cö vöôït bieân ñaây laø moät baèng chöùng cuï theå nhaát
ñeå xin ñi ñònh cö ôû Hoa Kyø. Duø vaäy toâi cuõng chuaån bò cho
mình moät lyù lòch giaû laáy teân cuûa moät ngöôøi anh chuù baùc ñaõ

ÑA HIEÄU 90 239

chaïy sang Myõ töø naêm 1975 ñeå ngöøa tröôøng hôïp bò baét laïi.
Sau gaàn 9 naêm tuø caûi taïo trôû veà, toâi gaày nhom. Maáy thaùng
ra tuø cuõng chaúng phuïc hoài ñöôïc bao nhieâu vì chaúng khaùc
naøo töø nhaø tuø nhoû ra nhaø tuø lôùn.

Lay hoay phuï doïn deïp döôùi taøu ñeán khoaûng sau 10 giôø
ñeâm toâi nghe hoï nhoå neo rôøi beán. Boãng döng, trong giôø
phuùt aáy loøng toâi chôït daäy leân noåi buoàn ñau thaét vì töø nay
khoâng bieát ñeán bao giôø môùi trôû laïi queâ höông. Queâ höông
maø chính toâi cuõng ñaõ ñoå maùu xöông ñeå baûo veä. Queâ höông
vôùi bao ngöôøi thaân, vôùi nhöõng maûnh ñaát thaân yeâu suoát treân
nhöõng chaëng ñöôøng haønh quaân ngaøy naøo, töø muûi Caø Mau
ra taän Gio Linh, Quaûng Trò. Queâ höông vôùi thaønh phoá Ñaø
Laït söông muø ñaày thô moäng nôi toâi ñöôïc sinh ra vaø lôùn
leân. Chính vì tình queâ höông aáy ñaõ thuùc ñaåy toâi voäi vaõ
rôøi Tröôøng Chæ Huy vaø Tham Möu cuûa TQLC Hoa Kyø taïi
Quantico, Virginia, trôû veà vôùi cuoäc chieán ngaøy caøng taøn
khoác treân khaép moïi neûo ñöôøng queâ höông. Baáy giôø ñaõ 10
naêm sau ngaøy voäi vaõ tìm ñöôøng trôû veà töø Hoa Kyø, toâi phaûi
lìa boû ra ñi ñeå tìm laïi gia ñình vaø tìm laïi baûn thaân cuûa mình
sau nhöõng naêm daøi chinh chieán, sau nhöõng naêm thaùng tuø
toäi khuûng khieáp.

Nhöõng ñieàu veà chuû taøu vaø nhoùm ngöôøi vöôït bieân maõi
vaøi naêm sau ngaøy ñònh cö ôû Virginia toâi môùi ñöôïc bieát. Töø
ngaøy ñaët chaân xuoáng taøu ra ñi, toâi chaúng quen bieát moät ai vaø
cuõng muoán giöõ kín lyù lòch ñeå ngöøa tröôøng hôïp bò VC baét laïi.

Chieác taøu rôøi beán laëng leõ trong ñeâm khoâng moät aùnh ñeøn.
Ñeán khoaûng 10 giôø ñeâm, chôït nghe tieáng ngöôøi lao xao keøm
theo tieáng ñoäng doäi treân thaønh taøu, toâi nghe tieáng ngöôøi
hoái thuùc: “Chaïy ra ñoùn ngöôøi töø ghe nhoû leân taøu”. Trong
boùng toái ñen nhö möïc, toâi nhaøo ngöôøi ra boong taøu vöøa luùc
ngöôøi vaø ñoà vaät lao xuoáng töø thaønh taøu. Toâi voäi ñöa tay ra
ñôõ, khoâng nhìn ra ñöôïc ai laø ai. Tuy hoãn loaïn nhöng khoâng
ai daùm lôùn tieáng. Caû hai beân bôø thaønh taøu ñeàu coù ngöôøi
nhaûy xuoáng trong ñeâm toái. Chieác taøu vaãn chaïy vôùi toác ñoä
chaäm treân soâng Saøi Goøn. Taát caû nhöõng lao xao, hoãn loaïn
chôït ngöng haún sau ñoä nöûa giôø ñoàng hoà troâi qua. Toâi moø trôû

240 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

veà goùc taïm truù döôùi buoàng maùy töï doã mình vaøo giaác nguû.
Voán xuaát thaân laø moät ngöôøi lính Thuûy Quaân Luïc Chieán

neân toâi raát quen thuoäc vôùi nhöõng chuyeán haønh quaân ñoå boä
treân taøu. Naêm 1971, toâi cuõng ñaõ coù dòp xuoáng thöïc taäp döôùi
moät chieác taøu ngaàm nguyeân töû cuûa Myõ ôû Okinawa. Naêm
1972, toâi cuõng coù dòp laøm Só Quan Lieân Laïc treân Haøng
Khoâng Maãu Haïm Entrerprise cuûa Ñeä Thaát Haïm Ñoäi Hoa
Kyø. Baây giôø vöôït bieân treân moät chieác taøu chôû haøng nhoû vôùi
hôn 50 ngöôøi. Thieáp ñi moät giaác ñeán saùng, toâi boø leân boong
taøu xem xeùt thì thaáy mình ñang ôû giöõa bieån caû meânh moâng.
Nghe taøi coâng noùi taøu chöa ra ngoaøi vuøng bieån quoác teá. Taøu
coøn coù theå bò truy naõ vaø baét quay veà Vuõng Taøu. Toâi cuõng
chaúng baän taâm maø ñeå maëc cho soá phaän.

Trôøi trong saùng vaø bieån laëng eâm. Taøu chaïy khaù nhanh so
vôùi taøu ñoå boä LCU cuûa Haûi Quaân Coïng Hoøa. Toâi tìm moät
goùc vaéng treân boong taøu vaø doûi maét quan saùt. Nhö theá laø taøu
ñang chaïy veà höôùng Nam. Neáu taøu chaïy xa ñaát lieàn chaéc seõ
gaëp moät hoøn ñaûo cuûa Nam Döông hoaëc Maõ Lai. Ngöôïc laïi,
saùt vaøo duyeân haûi ñoä vaøi haûi lyù, theá naøo taøu cuõng phaûi gaëp
Hoøn Khoai hay Phuù Quoác. Tuy Haûi Quaân cuûa Vieät Coäng
luùc aáy raát yeáu nhöng chuùng coù theå duøng ghe ñaùnh caù vôùi
trang bò AK47 vaø Thöôïng Lieân ñeå khoáng cheá ñöôïc. Nhöõng
yù töôûng naøy chæ naèm trong ñaàu cuûa toâi vì toâi chaúng coù tö
caùch gì treân taøu vaø cuõng muoán che giaáu lyù lòch cuûa mình
khi thaáy coøn trong taàm tay cuûa VC.

Quaû thöïc, sau moät ngaøy vaø moät ñeâm ngoaøi bieån caû, saùng
sôùm hoâm sau coù nhieàu ngöôøi la lôùn: “Ñaát lieàn! Ñaát lieàn!”
Khi chaïy leân boong, nhìn veà phía Ñoâng, toâi thaáy khoaûng 3,
4 chieác ghe ñaùnh caù ñang daøn haøng ngang nhaém chieác taøu
xoâng tôùi. Roài coù ngöôøi la lôùn: “Ghe VC! Ñoåi höôùng chaïy
mau!” Laäp töùc, chieác taøu quay höôùng ngöôïc laïi chaïy heát
toác löïc. Moät thôøi gian ngaén ñoaøn ghe ñaùnh caù bieán maát ôû
cuoái maët bieån chaân trôøi. Ai naáy thôû phaøo, möøng rôõ.

Taøu tieáp tuïc chaïy suoát ngaøy thöù ba cho ñeán gaàn nöûa ñeâm
môùi ngöøng maùy khi thaáy moät giaøn khoang daàu tröôùc maët.
Nghe noùi nhoùm toå chöùc vöôït bieân quyeát ñònh chaïy tieáp. Trôøi

ÑA HIEÄU 90 241

vöøa raïng höøng ñoâng, baát chôït taøu ngöøng haún giöõa bieån caû
meânh moâng. Nghe noùi maùy taøu bò hö vaø coøn raát ít daàu. Coù
vaøi chieác taøu buoân lôùn xuyeân ñaïi döông chaïy ngang trong
taàm maét. Caû taøu, giaø treû lôùn beù xoâ nhau leân treân boong keâu
la vaø phaát khaên aùo traéng caàu cöùu. Chaúng thaáy coù moät chuùt
quan taâm. Toâi bieát mình ñaõ ñeán haûi phaän quoác teá. Nhìn
quanh chæ thaáy bieån caû cheânh veânh. Ñaõ quen chòu ñöïng
nhöõng naêm thaùng ñoùi daøi trong 5 naêm tuø ngoaøi Baéc neân toâi
khoâng nghó gì ngoaøi vieäc tìm loái thoaùt duø ñang bò keït cöùng
treân chieác taøu cheát maùy.

Maõi ñeán khi maët trôøi ñöùng boùng, chôït moät chieác taøu
buoân mang côø Nam Döông xuaát hieän töø höôùng Ñoâng chaïy
tôùi trong tieáng reo hoø möøng vui cuûa ngöôøi vöôït bieân treân
taøu. Chieác taøu Nam Döông khoång loà caëp saùt beân hoâng chieác
taøu hoûng maùy. Nhieàu tieáng ngöôøi la lôùn reùo goïi: “Ai noùi
ñöôïc tieáng Anh leân gaáp!” Toâi chen chaân chaïy leân. Töø treân
bôø thaønh cao, moät ngöôøi tay caàm loa noùi xuoáng: “Caùc anh
caàn gì. Toâi muoán gaëp ngöôøi noùi tieáng Anh.” Toâi vöøa ñöa
tay cao leân vöøa noùi lôùn: “Toâi ñaây. Chuùng toâi laùnh naïn CS
Vieät Nam. Taøu bò hö maùy vaø thieáu moïi thöù!” Treân loa coù
tieáng ñaùp xuoáng: “Toâi laø Thuyeàn Tröôûng Haûi Döông Haïm
Nam Döông. Chính phuû toâi khoâng coù chính saùch cöùu ngöôøi
vöôït bieân töø Vieät Nam. Nhöng chuùng toâi saün saøng giuùp caùc
anh. Toâi seõ cho thôï maùy xuoáng giuùp söûa maùy vaø cho moät ít
tieáp lieäu. Töø ñaây, caùc anh chæ caàn chaïy theo höôùng… ñoä 3
tieáng ñoàng hoà seõ ñeán hoøn ñaûo gaàn nhaát cuûa Nam Döông.”
Toâi ñaùp: “Xin caùm ôn quyù vò raát nhieàu. Chuùng toâi seõ laøm
theo söï chæ daãn cuûa oâng.”

Ngay sau ñoù, moät ngöôøi thôï maùy leo thang xuoáng roài vaøo
thaúng buoàng maùy. Trong khi aáy, töø treân boong taøu buoân, thaùp
caâu töø töø thaû xuoáng 2 thuøng daàu caën côû 100 lít, moät baønh thöïc
phaåm vaø thöùc aên. Nhoùm toå chöùc vöôït bieân ñaõ nhanh nheïn
thu nhaän veà nôi cuûa hoï. Toâi khoâng coøn ngaàn ngaïi, chaïy leân
buoàng laùi, noùi vôùi ngöôøi laùi taøu: “Toâi laø moät só quan TQLC.
Theo oâng thuyeàn tröôûng cho bieát anh laáy höôùng phöông
giaùc… roài chaïy ñoä 3 tieáng ñoàng hoà seõ gaëp moät ñaûo nhoû

242 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

cuûa Nam Döông.” Anh

laùi taøu gaät gaät ñaàu coù veû

nhaän hieåu. Toâi lieác thaáy

coù chieác haûi baøn tröôùc

baùnh laùi. Moät ngöôøi treû

tuoåi ngoài gaàn coù veû chuû

taøu coøn oâm trong ngöôøi

moät khaåu carbine M1 vôùi

Tauø vöôït bienâ ñená Maõ Lai baêng ñaïn. Khoâng noùi gì
theâm toâi quay veà choã cuûa

mình. Chæ trong voøng chöa tôùi moät giôø sau nghe maùy taøu

noå vaø ngöôøi thôï maùy Nam Döông ñaõ leo trôû veà taøu buoân.

Töï döng toâi thaáy loøng mình nheï nhaøng phôi phôùi. Taøu khôûi

haønh ngay sau ñoù. Toâi yeân chí tìm choã naèm. Chaúng thaáy ai

reùo goïi gì ñeán mình. Toâi nghe ngöôøi ta xì xaøo trong kieän

haøng cuûa taøu Nam Döông cho xuoáng, ngoaøi nöôùc uoáng coøn

coù caû thuoác laù Dunhill nöõa. Cuõng may, toâi coøn ñöôïc oâng

baïn treû môùi töï xöng laø Thieáu UÙy Ñòa Phöông Quaân, cho 1

cheùn côm vôùi caù khoâ kho maën vaø moät baùt nöôùc laïnh. Theá

laø toâi nguû vuøi ñi sau bao ngaøy thaáp thoûm chôø ñôïi.

Taøu chaïy suoát ñeâm vaø troïn ngaøy hoâm sau, laø ngaøy thöù

5, cuõng chaúng thaáy ñaâu laø ñaát lieàn. Hoûi ra môùi bieát coù leõ

chuû taøu mua nhaàm haûi baøn “doûm” cuûa Chôï Lôùn. Sau cuøng

toâi ñeà nghò cöù chaïy veà höôùng Nam theá naøo cuõng ñeán Nam

Döông hay Maõ Lai, theo baûn ñoà trong trí nhôù cuûa toâi. Taát

caû nhôø kinh nghieäm vaø hoïc hoûi töø phong traøo Höôùng Ñaïo

vaø chæ huy ñaùnh traän trong quaân ñoäi. Ñeán raïng ngaøy thöù

Saùu, khi chöa thaáy ñaát lieàn boãng coù moät chieác taøu ñaùnh caù

khaù lôùn cuûa Nam Döông caëp theo. Chuû ghe Nam Döông noùi

baèng tieáng Anh khoù nghe vôùi ñaïi yù anh ta saün saøng keùo taøu

veà ñaûo Sian Tan cuûa Nam Döông vaø xin quyeân goùp moät soá

tieàn Vieät Nam cuûa ngöôøi treân taøu. Hoùa ra, theo leänh cuûa toå

chöùc Lieân hieäp Quoác, taøu ñaùnh caù naøo keùo ñöôïc taøu vöôït

bieân Vieät Nam vaøo bôø seõ ñöôïc troïng thöôûng. Theá laø taøu

ñöôïc keùo maõi tôùi chieàu toái môùi caäp vaøo caûng cuûa ñaûo Sian

Tan, Nam Döông, tröôùc muõi suùng chôø ñôïi cuûa quaân ñoäi Nam

ÑA HIEÄU 90 243

Döông treân bôø. Döôùi aùnh ñeøn pha chieáu saùng, moïi ngöôøi
treân taøu ñi haøng moät leân tröôùc hoïng suùng canh gaùc cuûa quaân
ñoäi Nam Döông. Töø caàu taøu ñi boä veà moät ngoâi tröôøng tieåu
hoïc vaø ñöôïc chia ra vaøo hai phoøng hoïc vôùi nam vaø nöõ rieâng.
Taát caû ñeàu phaûi loät heát quaàn aùo ra ñeå chòu söï khaùm xeùt.

Khi ñeán gaàn moät ngöôøi ngoài sau moät chieác baøn coù veû
só quan, toâi hoûi: “Anh laø TQLC haû?” Anh ta nhìn toâi töø
ñaàu ñeán chaân roài hoûi laïi: “Sao anh bieát?” Toâi ñaùp: “Neáu
ôû ñaûo, anh khoâng laø Haûi Quaân thì laø TQLC.” Haén cöôøi vaø
gaät ñaàu. Toâi hoûi tieáp: “Trong TQLC, anh coù bieát Trung Taù
Herman Mujirun khoâng?” Anh chôït ñöùng leân nhìn toâi ñaày
veû ngaïc nhieân: “Sao anh bieát?” Toâi ñaùp: “Toâi hoïc chung
cuøng khoùa Chæ Huy vaø Tham Möu cuûa TQLC Hoa Kyø vôùi
Trung Taù Herman Mujirun naêm 1972 vaø 1973, taïi Quantico,
Virginia, Hoa Kyø”.

Anh ta töôi cöôøi vaø ñöa tay baét tay toâi, noùi: “Toâi laø Trung
UÙy… TQLC Nam Döông. Trung taù Herman Mujirun baây giôø
laø Trung Töôùng Tö Leänh TQLC Nam Döông.” Toâi ñaùp:
“Neáu ñöôïc, anh vui loøng tin cho oâng aáy bieát toâi laø … TQLC
Vieät Nam ñang laùnh naïn CS Vieät Nam.”

Möôøi naêm sau ngaøy rôøi caên cöù TQLC Hoa Kyø taïi Quan-
tico, Virginia, trôû veà Vieät Nam, toâi ñaõ trôû thaønh keû chieán
baïi vôùi gaàn troïn 9 naêm tuø ñaøy CS. Ngöôøi baïn hoïc cuøng khoùa
töø Nam Döông nay ñaõ leân trung töôùng laøm Tö Leänh TQLC.
Dó nhieân toâi khoâng troâng ñôïi gì töø oâng ta nhöng duø sao oâng
cuõng coøn thaân thieát vôùi toâi hôn nhöõng ngöôøi cuøng maùu muû
Vieät Nam theo chuû nghóa CS. Hoï ñaõ thaúng tay tröøng trò vaø
tieâu dieät chuùng toâi ngay sau ngaøy laán chieám mieàn Nam döôùi
nguoàn taøi trôï khoâng ngöøng cuûa CS Nga vaø Taøu. Toâi cuõng ñaõ
laøm troïn boån phaän cuûa moät chieán binh gìn giöõ mieàn Nam.

Ngaøy hoâm sau, toâi tìm caùch moø ra khu chôï nhoû gaàn tröôøng
hoïc ñoåi chieác chæ vaøng may giaáu laän trong löng quaàn ñuøi vôùi
giaù 10 ngaøn ñoàng Nam Döông. Toâi gheù vaøo traïm böu ñieän
xin gôûi moät ñieän tín sang Myõ cho gia ñình. Vaøi ngaøy sau,
toâi cuøng ngöôøi treân taøu ñöôïc chuyeån veà ñaûo Kuku. Trong
keá hoaïch taäp trung ngöôøi vöôït bieân, moät tuaàn sau toâi ñöôïc

244 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

xuoáng taøu veà ñaûo Ga Laêng. Suoát thôøi gian naøy toâi chaúng
gaëp ai quen bieát.

Chieác taøu taäp trung ngöôøi tî naïn cuûa Nam Döông vôùi
ñoä 300 ngöôøi ñuû haïng tuoåi, höôùng veà Ga Laêng. Trong suoát
chuyeán haûi trình daøi moät ngaøy vaø moät ñeâm, vôùi taâm tö
traàm xuoáng, toâi tìm moät goùc vaéng, naèm suy töôûng laïi caû
moät thôøi gian daøi trong chieán traän vaø nhöõng naêm thaùng tuø
ñaøy khoå aûi. Töø moät thieáu uùy treû xoâng pha vaøo löûa ñaïn cho
ñeán ngaøy boãng choác taát caû suïp ñoå xuoáng khi Döông Vaên
Minh keâu goïi buoâng suùng vaøo tröa ngaøy 30 thaùng 4 naêm
1975. Roài ñeán noãi thaát voïng chaùn chöôøng cuøng cöïc daøy voø
treân chuyeán taøu Soâng Höông khi bò VC luøa xuoáng chuyeån
ra Baéc vaøo ñaàu thaùng 6 naêm 1976. Queâ höông yeâu daáu moät
ñôøi chôït xa xoâi nghìn daëm, töø Ñaø Laït nôi choân caét ruùn, cho
ñeán mieàn Taây baùt ngaùt ñoàng luùa, mieàn Ñoâng chaäp chuøng
röøng nuùi vaø mieàn Trung ñaày soûi ñaù ngheøo naøn. Khoâng bieát
ngaøy naøo toâi môùi nhìn thaáy laïi queâ cha ñaát toå.

Saùng ngaøy hoâm sau, boãng chôït moïi ngöôøi treân taøu laêng
xaêng chaïy tôùi lui vaø xoân xao tieáng goïi reùo nhau inh oûi: “Taøu
vaøo caûng roài! Chuaån bò leân bôø!” Thaáy moïi ngöôøi chen chuùc
toâi cöù naèm nguyeân chôø ñôïi. Cöù theá maø yeân chí chôø ñôïi vì
baây giôø ñaõ vöôït qua hieåm nguy roài. Chôït moät ngöôøi treû
chaïy laïi lay maïnh hai chaân toâi vaø noùi: “Anh T. daäy mau!
Tröôûng phaùi ñoaøn Myõ treân caûng goïi loa xuoáng muoán gaëp
anh tröôùc heát ñoù.”

Toâi hôi ngaïc nhieân. Tröôûng phaùi ñoaøn Myõ chôø ñoùn?
Tuy vaäy toâi cuõng töø töø ngoài daäy, tay xaùch tuùi nhoû ñi leân töø
cuoái boong taøu. Töï nhieân, moïi ngöôøi töï ñoäng daït heát ra hai
beân nhöôøng ñöôøng cho toâi ñi tôùi. Nhieàu tieáng nhoû to xaàm
xì hai beân tai.

“OÁng Taù TQLC naøy chaéc laø Sòa (CIA) roài. Cuõng khoâng
phaûi oâng töôùng. Laøm gì maø tröôûng phaùi ñoaøn Myõ ra taän caàu
taøu ñoùn nhö vaäy?” “Chaéc cuõng thöù döõ aø nghen!” Ñuùng! VC
goïi TQLC laø boïn “aùc oân coân ñoà Lính Thuûy Ñaùnh Boä” maø.
Nhöng toâi khoâng phaûi laø Sòa laø caùi chaéc. Khoâng coù ngöôøi
naøo sinh ñeû ngoaøi nöôùc Myõ laøm vieäc cho CIA ñöôïc. Chæ coù

ÑA HIEÄU 90 245

ngöôøi laøm tay sai thoâi. Xong vieäc laø heát.
Toâi nghó chaéc coù baøn tay cuûa ngöôøi baïn cuøng hoïc khoùa

Chæ Huy vaø Tham Möu cuûa TQLCHK taïi Quantico laø Trung
Töôùng Herman Mujirun, duø oâng ta khoâng lieân laïc hay gaëp
toâi trong thôøi gian qua. Khi vöôït bieân toâi ñaõ chuaån bò moïi
thöù caàn thieát.

Duø vaäy, toâi nhö ngöôøi töø cung traêng rôi xuoáng. Môùi ngaøy
naøo, laàm luûi ñi phaù röøng treân taän mieàn thöôïng du Baéc Vieät
thaâm ñoäc, döôùi muõi suùng cuûa boä ñoäi VC. Töôûng mình seõ
cheát laàn hoài trong ñoùi khaùt vaø beänh hoaïn, khoâng coøn mong
gì ngaøy veà. Chính nhôø boïn Taøu muoán “daïy cho VC moät baøi
hoïc” baèng cuoäc taán kích naêm 1979, tuø caûi taïo môùi ñöôïc laàn
chuyeån veà Nam. Neáu khoâng, chæ vaøi naêm sau seõ khoâng coøn
moät ai soáng soùt noåi. Môùi ngaøy naøo ñaây, moãi saùng tay coøn
caàm quyeån taäp giaáy 100 trang ñi trình dieän coâng an phöôøng,
chòu moïi lôøi hoaïnh hoïe vì mang toäi danh Tieåu Ñoaøn Tröôûng
Tieåu Ñoaøn 4 Lính Thuûy Ñaùnh Boä. Baây giôø toâi ñang thaûnh
thôi ñi leân vuøng ñaát cuûa Töï Do vaø Nhaân Phaåm.

Tröôûng Phaùi Ñoaøn Myõ hôi nhoû con nhöng troâng coù veû
ñaày töï tin khi oâng ta böôùc tôùi ñöa tay baét tay toâi.

- “Möøng oâng ñeán vuøng töï do. Toâi laø Ñaïi UÙy Haûi Quaân
Alan Barr, Tröôûng Phaùi Ñoaøn Myõ cuûa Lieân Hieäp Quoác taïi
Ga Laêng.”

- “Caùm ôn Ñaïi UÙy. Toâi laø… TNT TQLCVN soá quaân
60A/402. 189 nguyeân laø Tieåu Ñoaøn Tröôûng Tieåu Ñoaøn 4
TQLC Vieät Nam.”

- “Chuùng toâi ñöôïc giaûi quyeát nhanh hoà sô cuûa Trung Taù
ñeå oâng seõ leân chuyeán bay ñi Myõ sôùm nhaát. Môøi oâng leân xe.”

Ñaïi UÙy HQ Alan leo leân gheá taøi xeá vaø chæ toâi ngoài vaøo
gheá tröôûng xa tröôùc bao nhieâu caëp maét vöøa theøm muoán vöøa
neå phuïc cuûa moïi ngöôøi ñang chen nhau leân bôø. Coù leõ möôøi
naêm ñen toái cuûa ñôøi toâi ñaõ troâi qua.

Alan cuõng khoâng ra hieäu cho moät cöïu só quan treû, laøm
thoâng dòch vieân, quay veà traïi: “Toâi khoâng caàn anh nöõa. Saùng
mai gaëp laïi.” Böôùc vaøo moät caên phoøng laøm vieäc nhoû, trong
khu traïi Ga Laêng 1, Alan cuùi xuoáng chieác tuû laïnh nhoû laáy

246 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

ra moät lon Coke chìa ra môøi toâi. Sau gaàn 10 naêm ñoùi khaùt,
moät hôùp nöôùc Coca rôi xuoáng coå töôûng nhö uoáng nöôùc tieân,
söôùng ñaõ caû ngöôøi.

Alan ngoài töôi tænh sau baøn laøm vieäc vôùi moät hoà sô ngay
tröôùc maët.

- “Anh hoïc Tröôøng Cao Ñaúng Chæ Huy vaø Tham Möu
TQLC/HK naêm naøo? Ai laø chæ huy tröôûng? Töôùng Tö Leänh
TQLC/HK luùc ñoù laø ai? Anh trôû veà Vieät Nam naêm naøo?
Anh toát nghieäp khoùa maáy cuûa Tröôøng Voõ Bò Quoác Gia Vieät
Nam?....”

- “Tröôùc heát toâi xin nhaéc laïi soá quaân cuûa toâi cho anh
kieåm nghieäm. Sau ñaây laø nhöõng caâu traû lôøi…..”

Chæ trong voøng 15 phuùt sau, Ñaïi UÙy HQ Alan Barr töôi
cöôøi ñaåy hoà sô tröôùc maët anh veà phía toâi.” Cho anh xem
qua hoà sô cuûa anh töø Nguõ Giaùc Ñaøi chuyeän tôùi.”

Toâi lieác maét ñoïc qua vaø khoâng khoûi söûng soát khi thaáy
ñaày ñuû nhö baûn Töôùng Maïo Quaân Vuï cuûa toâi trong Phoøng
Toång Quaûn Trò Sö Ñoaøn ngaøy xöa, vôùi caû hình aûnh môùi
nhaát chuïp taïi Tröôøng CHTM cuûa TQLC/HK taïi Quantico,
Virginia, naêm 1972-73. Trong aáy, coøn coù caû hình aûnh vôï
con toâi vôùi ñòa chæ taïi Falls Church, Virginia. Theá laø toâi ñaõ
qua cuoäc phoûng vaán vaø ñöôïc bieát toâi seõ ñöôïc ñöa ñi beänh
xaù laäp thuû tuïc khaùm söùc khoûe ñi Myõ vaøo saùng mai.

Ngay sau ñoù, Alan nhôø toâi giuùp giaûi quyeát moät hoà sô
khoù khieán oâng ta ngaàn ngaïi khi quyeát ñònh. Alan noùi: “Coù
moät oâng töï xöng laø ñaïi taù nhöng laïi laøm xaõ tröôûng ôû mieàn
ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Ñeå toâi goïi oâng ta leân ñeå anh
tìm hieåu xem sao.”

Moät oâng trung nieân ngöôøi Nam da ñen maøu naéng vaø raén
chaéc böôùc vaøo phoøng. Toâi ñöùng daäy chaøo vaø baét tay oâng
ta, noùi thaân thieän: “OÂng tröôûng phaùi ñoaøn Myõ naøy muoán
nhôø toâi tìm hieåu veà anh ñeå giaûi quyeát hoà sô cho anh. Nghe
noùi anh xöng laø ñaïi taù maø laïi laøm xaõ tröôûng. Toâi thuoäc binh
chuûng TQLC neân khoâng bieát nhieàu beân Boä Binh nhöng caáp
baäc ñaïi taù chaéc toâi cuõng bieát. Coù gì anh coù noùi thaät cho toâi
bieát may ra toâi giuùp ñöôïc cho anh.”

ÑA HIEÄU 90 247

- “Thuù thieät toâi laø Xaõ Tröôûng Xaõ… vaø caáp baäc Ñaïi Taù
cuûa Hoøa Haûo.”

Toâi aø leân moät tieáng möøng rôõ vaø hieåu lieàn. Toâi quay
sang giaûi thích baèng Anh ngöõ cho Alan. Chaøng ta cöôøi noùi:
“Ñuùng roài Hoøa Haûo. Thay vì laøm tænh tröôûng maø laøm xaõ
tröôûng thoâi.”

Toâi ñöôïc xeáp ñaët ôû taïm trong moät daõy nhaø daøi vôùi vaùn
goã vaø maùi lôïp toân trong khu tî naïn Ga Laêng I, vôùi khoaûng
30 ngöôøi ñuû haïng tuoåi. Khi raûnh roãi, toâi moät mình ñi lang
thang trong khu taïm cö, thaêm nhöõng ngoâi moä cuûa ngöôøi
vöôït bieân. Moät naêm tröôùc ñaây, ngöôøi Vieät goác Hoa ñöôïc
VC cho “ñi baùn chính thöùc” ñaõ mang theo caû gia ñình vaø
taøi saûn giaáu gieám ñöôïc. Treân chuyeán taøu 600 ngöôøi aáy chæ
coù ñoä 10 ngöôøi voán laø coâng chöùc vaø quaân nhaân cuûa mieàn
Nam. Toâi ñöôïc gaëp laïi moät soá anh em chieán höõu TQLC ñaõ
ñeán ñaây goàm haàu heát ngöôøi treû vaø caáp baäc thaáp nhöng hoï
heát loøng vaø taän tuïy giuùp ñôõ laãn nhau taïi traïi tî naïn. Tröôùc
ngaøy rôøi ñaûo, toâi gaëp ngöôøi khoùa ñaøn em Voõ Bò cuøng phuïc
vuï trong TQLC ñaõ vöôït bieân laàn thöù 14 môùi thoaùt. Tröôùc
ñoù, trong chuyeán ñi thöù 13 anh ñaõ bò chìm ghe ngoaøi khôi
Vuõng Taøu. Vôï con anh laàn hoài cheát troâi trong taàm tay cuûa
anh. Toâi thaät heát söùc may maén sau nhöõng gian lao khoå aûi
gaàn 10 naêm.

Traïi tî naïn ôû Ga Laêng nhö moät xaõ hoäi thu heïp cuûa Vieät
Nam Coïng Hoøa ngay treân laõnh thoå cuûa Nam Döông. Trong
soá haøng trieäu ngöôøi baát chaáp maïng soáng hieåm nguy vöôït
thoaùt khoûi goâng cuøm CS, chaéc coù ít nhaát moät phaân nöûa
khoâng ñeán beán bôø töï do, maø bò haûi taëc Thaùi Lan cöôùp cuûa,
cheùm gieát hoaëc ñoùi khaùt, chìm ghe, laïc höôùng roài bò vuøi
thaân xuoáng bieån caû. Maëc cho theá giôùi töï do ñau xoùt, boïn
VC vaãn chöôûi ruûa duø laø cuøng maøu da xaùc thòt Vieät Nam.

Toâi löu laïi ñaûo Ga Laêng chæ trong voøng 11 ngaøy vaø ñöôïc
chæ ñònh laøm tröôûng phaùi ñoaøn tî naïn sang Myõ vaøo chuyeán
bay ngaøy 12 thaùng 6 naêm 1984 töø Singapore.

Tranà Ngocï Toanø 3/2010

248 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ

Thieáu nöõ vaø hoa quyønh
tranh Chung Thò Thanh Thuûy

Ngöôiø Em Tha La

Quocá Nam K22

Toâi gaëp coâ em, neùt cöôøi aùnh saùng,
Phöôïng, xinh töôi, vaø ôû choán queâ ngöôøi.
Nhöõng xaùc khoå voâ thöøa nhaän trong ñôøi,
Phöôïng cuûa toâi maát giöõa muøa naéng löûa.

Nay toâi ñaõ thaønh ngöôøi khoâng nhaø cöûa,
Ngay treân phaàn ñaát höùa cuûa Hoa Kyø.
Vaãn thöông töôûng em giaây phuùt bieät ly,
Trong loøng huyeät Tha La saàu aûo naõo.

ÑA HIEÄU 90 249

Toâi gaëp em chieàu gaùc chuoâng xoùm ñaïo,
Boùng hình em, thaùnh nöõ giöõa trôøi queâ.
OÂi, nhan saéc. Ngöôøi thô röïc say meâ.
Coá níu em baèng taâm hoàn thaùnh thieän.

Toâi ñaâu ngôø Tha La hôøn chinh chieán,
Giaùo xöù buoàn laïi thoaùng boùng giai nhaân.
Em tuyeät dieäu treân maûnh ñaát ngheøo naøn,
Hình aûnh aáy ngöï tim toâi baát dieät.

Nhöng em ñaõ bò giaëc thuø phaùo cheát,
Xaùc thaân baêng trinh troän ñaát queâ höông.
Cuõng töø ñoù, toâi thöông Tha La buoàn,
Duø xa caùch maø tim toâi höôùng voïng.

Nay queâ ngöôøi, toâi gaëp naøng teân Phöôïng,
Nuï cöôøi vaàng traêng, y heät em toâi.
Yeâu daáu hôõi, neáu hoàn em ñôn coâi,
Haõy nhaäp hoàn xaùc coâ em haûi ngoaïi.

Toâi seõ cuøng Phöôïng moät laàn trôû laïi,
Quyø beân m em ñeå khaán nguyeän raèng:
- Em, Queâ Höông, maõi maõi trong tim anh,
Ñeå ‘‘Daân-Chuû’’ ñöôïc khai hoa nôû nhuïy.

(Thaùng 7/2008)

250 VÌ TÖÏ DO - DAÂN CHUÛ