คู่มือวิทย์ป.2 เล่ม1

คู่มอื ครูรายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หนว่ ยท่ี 1 การเรยี นรูส้ ง่ิ ต่าง ๆ รอบตวั 64

ตาราง แสดงการวิเคราะห์ทักษะแห่งศตวรรษท่ี 21 ตามระดบั ความสามารถของนักเรียน
โดยอาจใช้เกณฑก์ ารประเมนิ ดงั นี้

ทักษะแห่ง รายการประเมิน ดี (3) ระดบั ความสามารถ ควรปรบั ปรงุ (1)
ศตวรรษท่ี 21 พอใช้ (2)
C2 การคิด
อย่างมี การคิดโดยใช้เหตุผล ส า ม า ร ถ คิ ด โด ย ใช้ สามารถคิดโดยใช้เหตุผลที่ สามารถคดิ โดยใชเ้ หตุผล
วจิ ารณญาณ
ท่ี ห ล า ก ห ล า ย เหตุผลที่หลากหลาย หลากหลาย วิเคราะห์และ เพียงเหตุผลเดียว มา
C3 การ
แก้ปัญหา วิเคราะหแ์ ละประเมิน วิเคราะห์และประเมิน ประเมินคาตอบท่ีน่าจะเป็น วิเคราะห์และประเมิน

C4 การสอื่ สาร คาตอบท่ีน่าจะเป็น คาตอบที่น่าจะเป็นจาก จากข้อมูลที่มีด้วยมุมมองท่ี คาตอบได้ โดยต้องได้

C5 ความ จากข้อมู ลท่ี มีด้ วย ข้อมูลท่ีมีด้วยมุมมองที่ หลากหลายได้ถูกต้องจาก รับคาช้ีแนะจากครูหรือ
ร่วมมอื
มุมมองทีห่ ลากหลาย หลากหลายได้ถูกต้อง การช้แี นะของครหู รอื ผู้อน่ื ผอู้ ่นื

ด้วยตนเอง

การแก้ไขปัญหาจาก สามารถแก้ไขปัญหา สามารถแก้ไขปัญ หาจาก สามารถแก้ไขปัญหาจาก

สถานการณ์ปลาย่าง จากสถานการณ์ปลา สถานการณ์ปลาย่างหายไป สถานการณ์ ปลาย่าง

หายไปไหนได้โดยการ ย่างหายไปไหนได้โดย ไหนได้โดยการคิดหาวิธีที่ หายไปไหนได้ โดยใช้

คิ ด ห า วิ ธี ที่ ก า ร คิ ด ห า วิ ธี ท่ี หลากหลายในการรวบรวม วิธีการรวบรวมข้อมูล

หลากหลายในการ ห ล าก ห ล าย ใน ก า ร ข้อมูลเพื่อนามาแก้ปัญหา เพี ยงวิธีเดียว ในการ

รวบรวมข้อมูลมาใช้ รวบรวมข้อมูลมาใช้ โดยอาศัยการช้ีแนะจากครู นามาแก้ปัญหา แม้ว่าจะ

แกป้ ญั หา แก้ปญั หาด้วยตนเอง หรือผ้อู ่ืน ได้ รั บ ค า ช้ี แ น ะ จ า ก ค รู

หรือผู้อืน่

การนาเสนอข้อมูล สามารถนาเสนอข้อมูล สามารถนาเสนอข้อมูลจาก สามารถนาเสนอข้อมูล

จ า ก ก า ร อ ภิ ป ร า ย จ า ก ก า ร อ ภิ ป ร า ย การอภิปรายเก่ียวกับการ จ า ก ก า ร อ ภิ ป ร า ย

เกี่ยวกับการรวบรวม เก่ียวกับการรวบรวม รวบรวมข้อมูลและเหตุผลใน เก่ียวกับการรวบรวม

ข้อมูลและเหตุผลใน ข้อมูลและเหตุผลใน ก า ร ห า ค า ต อ บ จ า ก ข้อมูลและเหตุผลในการ

การหาคาตอบจาก ก ารห าค าต อ บ จ าก ส ถ าน ก ารณ์ ใน รูป แ บ บ ห า ค า ต อ บ จ า ก

ส ถ า น ก า ร ณ์ ใ น สถานการณ์ ในรูปแบบ แผนภาพหรือรูปแบบอ่ืน ๆ สถานการณ์ในรูปแบบ

รูปแบบแผนภาพหรือ แผนภาพหรือรูปแบบ เพ่ือให้ผู้อ่ืนเข้าใจได้อย่าง ให้ผู้อื่นเข้าใจได้เพียง

รปู แบบอ่ืน ๆ เพื่อให้ อื่ น ๆ เพื่ อ ให้ ผู้ อ่ื น ถูกต้อง จากการช้ีแนะของครู บางส่วน และต้องใช้

ผอู้ นื่ เขา้ ใจ เข้าใจได้อย่างถูกต้อง หรอื ผอู้ ่ืน เวลานาน โดยต้องได้

ไดด้ ว้ ยตนเอง รับคาช้ีแนะจากครูหรือ

ผ้อู ื่น

ทางานร่วมกับผู้อื่นใน สามารถทางานร่วมกับ สามารถทางานร่วมกับผู้อื่น สามารถทางานร่วมกับ

การสังเกต รวบรวม ผู้อื่นในการสังเกต การ ในการสังเกต การนาเสนอ ผู้อื่นในการสังเกต การ

ฉบบั ปรับปรุง เดือนกรกฎาคม 2562 สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

65 คมู่ อื ครรู ายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 1 การเรียนรูส้ ่ิงตา่ ง ๆ รอบตวั

ทกั ษะแห่ง รายการประเมิน ดี (3) ระดับความสามารถ ควรปรับปรงุ (1)
ศตวรรษที่ 21 พอใช้ (2)

ขอ้ มูล ลงข้อสรปุ การ นาเสนอ และการแสดง และการแสดงความคิดเห็น นาเสนอ และการแสดง

น าเส น อ แล ะก าร ความคิดเห็นเพ่ือหา เ พ่ื อ ห า ค า ต อ บ จ า ก ค วาม คิ ด เห็ น เพื่ อ ห า

แสดงความคิดเห็น คาตอบจากสถานการณ์ สถานการณ์บางช่วงเวลาทที่ า คาตอบจากสถานการณ์

เพื่อหาคาตอบจาก ต ล อ ด เ ว ล า ที่ ท า กิจกรรม รวมท้ังยอมรับฟัง ใน บ างช่วงเวลาที่ ท า

สถานการณ์ กิ จ ก ร ร ม ร ว ม ท้ั ง ความคิดเห็นของผู้อ่นื กิ จ ก รรม แ ต่ ไม่ ค่ อ ย

ยอมรับฟังความคิดเห็น สนใจความคิดเห็นของ

ของผู้อืน่ ผูอ้ ื่น

C6 ก า ร ใ ช้ การสืบค้นข้อมูลทาง สามารถสืบค้นข้อมูล สามารถสืบค้นข้อมูลทาง สามารถสบื คน้ ข้อมูลทาง

เ ท ค โ น โ ล ยี อินเทอร์เน็ตเก่ียวกับ ท า ง อิ น เ ท อ ร์ เ น็ ต อินเทอร์เน็ตเก่ียวกับรอยตีน อินเทอร์เน็ตเก่ียวกับ

สารสนเทศและ รอยตีนสัตว์เพ่ือใช้ เกี่ยวกับรอยตีนสัตว์ สัตว์เพ่ือใช้เปรียบเทียบกับ รอยตีนสัตว์ได้ แต่ไม่

การส่อื สาร เปรียบเทียบกับรอย เพื่อใช้เปรียบเทียบกับ รอยตีนสัตว์ท่ีปรากฏในตลาด สามารถเปรียบเทียบกับ

ตีนสัตว์ท่ีปรากฏใน รอยตีนสัตว์ที่ปรากฏใน จากแหล่งข้อมูลท่ีน่าเช่ือถือ รอยตีนสัตว์ท่ีปรากฏใน

ตลาดจากแหล่งข้อมูล ตลาดจากแหล่งข้อมูลท่ี ได้ จากการชี้แนะของครู ต ล าด ได้ แ ม้ ว่ าจ ะ ได้

ท่นี ่าเช่ือถอื น่ า เชื่ อ ถื อ ได้ ด้ ว ย หรือผอู้ น่ื รับคาชี้แนะจากครูหรือ

ตนเอง ผู้อ่ืน

⎯ สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ฉบบั ปรงุ เดือนกรกฎาคม 2562

คมู่ ือครูรายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 1 การเรียนรูส้ ่งิ ต่าง ๆ รอบตวั 66

กิจกรรมท้ายบทที่ 1 เรียนร้แู บบนกั วทิ ยาศาสตร์ (2 ช่วั โมง)

1. ครูให้นักเรียนวาดรูปหรือเขียนสรุปสิ่งท่ีได้เรียนรู้จากบทนี้ ในแบบบันทึก
กิจกรรมหน้า 24

2. นกั เรยี นตรวจสอบการสรปุ สิง่ ที่ได้เรยี นรู้ของตนเองโดยเปรยี บเทียบกับภาพ
สรปุ เนอื้ หาประจาบทในหัวขอ้ รู้อะไรในบทน้ี ในหนงั สอื เรยี น หน้า 17

3. นักเรียนกลับไปตรวจสอบคาตอบของตนเองในสารวจความรู้ก่อนเรียน ใน
แบบบันทึกกิจกรรม หน้า 2-5 อีกคร้ัง ถ้าคาตอบของนักเรียนไม่ถูกต้องให้
ขีดเส้นทับข้อความเหล่าน้ัน แล้วแก้ไขให้ถูกต้อง หรืออาจแก้ไขคาตอบด้วย
ปากกาที่มีสีต่างจากเดิม นอกจากนี้ครูอาจนาคาถามในรูปนาบทในหนังสือ
เรียน หน้า 2 มารว่ มกนั อภปิ รายคาตอบอีกครัง้

4. นักเรียนทา แบบฝึกหัดท้ายบทที่ 1 เรียนรู้แบบนักวิทยาศาสตร์ ในแบบ
บันทึกกิจกรรมหน้า 25-27 จากนั้นนาเสนอคาตอบหน้าช้ันเรียน ถา้ คาตอบ
ยงั ไม่ถูกต้องครูควรนาอภิปรายหรือให้สถานการณ์เพิ่มเติมเพื่อแก้ไขแนวคิด
คลาดเคลือ่ นใหถ้ กู ตอ้ ง

5. นักเรียนร่วมกันทากิจกรรม ร่วมคิด ร่วมทา โดยนักเรียนทากิจกรรมตาม
วิธีการที่กลุ่มของตนเองกาหนด เพ่ือพยายามหาเจ้าของลายน้ิวมือของ
นักเรียนในกลุ่มอ่ืน โดยการเปรียบเทียบความเหมือนของลายนิ้วมือ ครูควร
เน้นให้นักเรียนเห็นความสาคัญของการเก็บข้อมูลท่ีละเอียดจะสามารถทา
ให้หาคาตอบได้ง่ายขน้ึ

6. นักเรียนอ่านและอภิปรายเนื้อเรื่องในหัวข้อวิทย์ใกล้ตัว ในหนังสือเรียน
หน้า 19 โดยครูกระตุ้นให้นักเรียนเห็นความสาคัญของความรู้จากส่ิงที่ได้
เรียนรู้ในหน่วยนี้ ว่าสามารถนาไปใช้ประโยชน์ในชีวิตประจาวันได้อย่างไร
บ้าง ดงั น้ี
6.1 เหน็ ดว้ ยหรือไมว่ ่าวิทยาศาสตร์เป็นส่ิงที่เราพบได้เฉพาะในห้องเรียน
เพราะเหตุใด (ไมเ่ ห็นด้วย เพราะวิทยาศาสตร์เปน็ ส่งิ ท่ีอยรู่ อบ ๆ ตัวเรา)
6.2 เมื่อพบปัญหาใหม่ ๆ ทเ่ี ราไม่ค้นุ เคย เช่น การทาคุกก้ี เราจะแก้ปัญหา
อย่างไร (รวบรวมข้อมูลทเ่ี กี่ยวกับวิธีการทาคุกก้ีจากแหลง่ ต่าง ๆ เช่น
สอบถามผ้รู ู้ สบื คน้ ข้อมลู จากอินเทอร์เน็ต หรืออ่านจากหนังสือสอนการ
ทาอาหาร เพ่ือให้ได้ข้อมลู ทั้งเรือ่ งวัตถุดบิ ท่ีต้องใชแ้ ละวธิ ีการทาคุกก)้ี

7. นั ก เรีย น ร่ว ม กั น ต อ บ ค าถ าม ส าคั ญ ป ระ จ าห น่ ว ย อี ก ค ร้ัง ดั งน้ี
“เราเรียนรู้สิ่งต่าง ๆ รอบตัวได้อย่างไร” ถ้าคาตอบยังไม่ถูกต้อง ใหน้ ักเรียน
ร่วมกันอภิปรายเพอื่ ให้ไดค้ าตอบท่ีถกู ต้อง

ฉบบั ปรบั ปรุง เดอื นกรกฎาคม 2562 สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

67 คู่มอื ครูรายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หน่วยที่ 1 การเรียนร้สู ง่ิ ต่าง ๆ รอบตัว

สรุปผลการเรียนรู้ของตนเอง

วาดรปู หรอื เขียนข้อความสรปุ สงิ่ ที่ได้เรียนร้จู ากบทเรยี นน้ตี ามความเข้าใจของนกั เรยี น

⎯ สถาบนั สง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ฉบบั ปรงุ เดอื นกรกฎาคม 2562

คมู่ ือครรู ายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หน่วยที่ 1 การเรียนรู้สิง่ ต่าง ๆ รอบตัว 68

แนวคาตอบในแบบฝึกหัดทา้ ยบท

การดูโดยใช้ตาเปลา่
การสมั ผสั การดูโดยใชต้ าเปล่า การดูโดยใชแ้ ว่นขยาย
การดม

ฉบบั ปรับปรงุ เดอื นกรกฎาคม 2562 สถาบันส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ⎯

69 คู่มือครรู ายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 1 การเรียนรสู้ ิ่งตา่ ง ๆ รอบตวั

การตอบข้นึ อยกู่ ับการสังเกตและเหตุผลของนักเรียน เช่น
ประเภทการใช้งาน

3

1. รองเทา้ สาหรับเดินในบา้ น/นอกบ้าน
2. รองเท้าสาหรับสวมไปโรงเรียน
3. รองเทา้ สาหรับออกกาลังกาย เลน่ กฬี า

⎯ สถาบันส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ฉบับปรุง เดอื นกรกฎาคม 2562

คมู่ อื ครรู ายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 1 การเรยี นรสู้ ่งิ ตา่ ง ๆ รอบตวั 70

การตัง้ คาถาม คาตอบ
สอื่ สาร ขอ้ มลู

เราสามารถรวบรวมข้อมูลส่วนประกอบและประโยชน์ของข้าวมันไก่ ได้โดย
สอบถามผู้รู้ เช่น ผู้ปกครอง แม่ครัวในโรงอาหาร หรือสืบค้นข้อมูลจาก
แหลง่ อ่ืน ๆ ท่เี ชอ่ื ถือได้ เชน่ หนงั สือ อินเทอรเ์ น็ต วดี ทิ ัศน์

ฉบบั ปรบั ปรงุ เดอื นกรกฎาคม 2562 สถาบันส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

71 คูม่ อื ครรู ายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 1 การเรียนรสู้ ่ิงตา่ ง ๆ รอบตัว

⎯ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ฉบบั ปรงุ เดอื นกรกฎาคม 2562

คมู อื ครูรายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร ป.2 เลม 1 | บรรณานุกรม หนว ยที่ 1 72

บรรณานกุ รม (หนว ยที่ 1)

Egger, A.E. (2009). As a part of a collaboration between Visionlearning and the SERC Pedagogic Service, and
includes the products of a July 2009 workshop on Teaching Process of Science, Stanford University.

Ecklund, E.H. & Scheitle, C.P. (2007). Religion among academic scientist: Distinctions, disciplines, and
demographics. Social Problem 54(2):289-307.

National Research Council. (2000). Inquiry and the national science education standards: A guide for
teaching and learning. Washington, DC: National Academy Press.

75 คูม่ อื ครูรายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 2 วัสดแุ ละการใช้ประโยชน์

หนว่ ยท่ี 2 วัสดแุ ละการใช้ประโยชน์

ภาพรวมการจัดการเรียนรู้ประจาหนว่ ยที่ 2 วัสดุและการใช้ประโยชน์

บท เร่ือง กิจกรรม ลาดบั การจดั การเรียนรู้ ตวั ช้วี ัด

บทที่ 1 สมบัติการ เร่ืองที่ 1 สมบัติการ กจิ กรรมที่ 1 การ  วัสดุแต่ละชนิดมีสมบัติการดูดซับนา ว 2.1

ดูดซับนาของวัสดุ ดดู ซบั นาของวสั ดุ ดูดซบั นาของวสั ดุ แตกต่างกัน จึงนาไปทาวัตถุเพ่ือใช้ ป. 2/5 เปรยี บเทียบ
ประโยชนไ์ ด้แตกตา่ งกนั สมบัติการดูดซับนา
แ ล ะ ก า ร ใ ช้ แต่ละชนดิ เปน็ ข อ ง วั ส ดุ โ ด ย ใ ช้
 การดูดซับนาของวัสดุสังเกตได้จาก ห ลั ก ฐ า น เ ชิ ง
ประโยชน์จากวัสดุ อย่างไร ปริมาณนาท่ีอยู่ในวัสดุนัน โดยวัสดุบาง ประจักษ์ และระบุ
ชนิดดูดซับนาได้มาก บางชนิดดูดซึมนา การนาสมบัติการดูด
ได้นอ้ ย และบางชนดิ ดูดซบั นาไมไ่ ด้

ซั บ น า ข อ ง วั ส ดุ ไ ป

ประยุกต์ใชใ้ นการทา

วัตถุในชีวิตประจา

วนั

เรื่องท่ี 2 สมบัติของ กิจกรรมท่ี 2  วัสดุบางชนิดสามารถนามาผสมกันแล้ว ป.2/6 อธิบายสมบัติ

วัสดุที่ได้จากการ สมบตั ขิ องวสั ดุ ได้วัสดุใหม่ท่ีมีสมบัติแตกต่างไปจาก ท่ีสังเกตได้ของวัสดุท่ี

ผสมวสั ดุ กอ่ นและหลงั ผสม สมบตั ิของวัสดเุ ดิม เกิดจากการนาวัสดุ

 วัสดุบางอย่างสามารถนามาผสมกันทา มาผสมกัน โดยใช้
ให้มีสมบัติท่ีเหมาะสมกับการนาไปใช้
ประโยชน์ เช่น กระดาษเหลือใช้แช่นา ห ลั ก ฐ า น เ ชิ ง
ผสมกบั กาว ใช้ทาหน้ากากเปเปอร์มาเช่ ประจักษ์

ปนู ผสมหิน ทราย และนาใชท้ าคอนกรีต

เร่ืองท่ี 3 การใช้ กิจกรรมท่ี 3.1  การนาวัสดุมาทาเป็นวัตถุเพ่ือใช้งาน ป.2/7
ประโยชนจ์ ากวัสดุ เลือกวัสดุมาใช้
ป ร ะ โ ย ช น์ ไ ด้ ตามวัตถุประสงค์ขึนอยู่กับสมบัติของ เปรยี บเทยี บสมบตั ิ
อย่างไร วัสดุนนั ๆ
ทีส่ ังเกตได้ของวสั ดุ
 วัสดุท่ีใช้แล้วอาจนากลับมาใช้ใหม่ได้ เพ่อื นามาทาเป็น
เพื่อใช้ประโยชน์จากวัสดุที่ใช้แล้วให้
กิจกรรมที่ 3.2 คุ้มค่า ดังนันจึงควรคัดแยกขยะก่อน วัตถุในการใช้งาน
วั ส ดุ ท่ี ใ ช้ แ ล้ ว ทิง เพ่ือนาวัสดุที่ยังใช้ประโยชน์ได้มา ตามวตั ถุประสงค์
น า ก ลั บ ม า ใ ช้ ใช้ต่อไปจนไม่สามารถใช้ได้ และยัง และอธบิ ายการนา
ใหม่ได้อย่างไร
ร่วมคดิ รว่ มทา ชว่ ยให้ปริมาณขยะลดลง วสั ดุทใ่ี ชแ้ ลว้

กลบั มาใชใ้ หม่โดย

 สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ฉบบั ปรบั ปรงุ เดือนกรกฎาคม 2562

คู่มือครรู ายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หนว่ ยที่ 2 วัสดแุ ละการใช้ประโยชน์ 76

บท เรอ่ื ง กิจกรรม ลาดับการจดั การเรียนรู้ ตวั ช้วี ดั

ใชห้ ลกั ฐานเชิง
ประจกั ษ์

ป. 2/8 ตระหนัก
ถึ ง ป ร ะ โ ย ช น์ ข อ ง
การนาวัสดุท่ีใช้แล้ว
กลับมาใช้ใหม่ โดย
การนาวัสดทุ ี่ใช้แล้ว
กลับมาใช้ใหม่

ฉบบั ปรบั ปรงุ เดือนกรกฎาคม 2562 สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

75 คมู่ ือครูรายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หนว่ ยที่ 2 วัสดแุ ละการใช้ประโยชน์

บทที่ 1 สมบัตกิ ารดูดซบั นา้ ของวสั ดุและการใชป้ ระโยชนจ์ ากวัสดุ

จดุ ประสงค์การเรยี นรปู้ ระจาบท

เม่ือเรยี นจบบทนี นักเรยี นสามารถ

1. อธบิ ายและเปรยี บเทียบสมบัตกิ ารดูดซับนาของวสั ดุ
แต่ละชนดิ

2. อธิบายสมบัติของวสั ดทุ เ่ี กดิ จากการนาวัสดุตา่ ง ๆ มา
ผสมกัน

3. เปรยี บเทยี บสมบัติของวสั ดุเพ่ือนามาทาวตั ถตุ าม
ความต้องการ

4. บอกแนวทางการนาวสั ดทุ ่ีใช้แล้วกลบั มาใชใ้ หม่

เวลา 17 ชวั่ โมง

แนวคดิ สาคญั

วัสดุแต่ละชนิดมีสมบัติการดูดซับนาแตกต่างกัน จึงนาไป บทนม้ี ีอะไร สมบตั กิ ารดูดซับนา้ ของวสั ดุ
ทาเป็นวตั ถเุ พ่ือใช้ประโยชน์ได้แตกต่างกัน วัสดุบางชนิดเมื่อนามา การดูดซับนาของวัสดุแต่ละ
ผสมกันแล้ว วัสดุท่ีได้อาจมีสมบัติเปล่ียนไปจากเดิมทาให้ เร่ืองที่ 1 ชนิดเปน็ อยา่ งไร
เหมาะสมกับการใช้งาน การเลือกวัสดุไปทาเป็นวัตถุเพื่อใช้ กจิ กรรมที่ 1
ประโยชน์ต้องพิจารณาจากสมบัติของวัสดุนัน ๆ วัสดุบางอย่างที่ สมบัติของวัสดุที่ได้จากการ
ใชแ้ ลว้ สามารถนากลบั มาใชใ้ หม่ไดอ้ ย่างคมุ้ คา่ เรอ่ื งที่ 2 ผสมวสั ดุ
สมบตั ขิ องวัสดุก่อนและ
สอ่ื การเรยี นรู้และแหลง่ เรียนรู้ กจิ กรรมที่ 2 หลังผสมกันเปน็ อยา่ งไร

1. หนงั สือเรียน ป.2 เลม่ 1 หน้า 20-49 การใชป้ ระโยชน์จากวัสดุ
2. แบบบันทกึ กิจกรรม ป.2 เล่ม 1 หน้า 30-61 เลือกวัสดุมาใช้ประโยชน์ได้
อยา่ งไร
เรื่องท่ี 3 วัสดุท่ีใช้แล้ว นากลับมาใช้
กจิ กรรมท่ี 3.1 ใหมไ่ ด้อย่างไร

กจิ กรรมที่ 3.2

 สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ฉบบั ปรบั ปรุง เดอื นกรกฎาคม 2562

คู่มอื ครูรายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 2 วสั ดแุ ละการใชป้ ระโยชน์ 76

ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตรแ์ ละทกั ษะแห่งศตวรรษท่ี 21

รหสั ทักษะ กจิ กรรมที่
1 2 3.1 3.2
ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 
S1 การสงั เกต
S2 การวดั 
S3 การใชจ้ านวน 
S4 การจาแนกประเภท
S5 การหาความสมั พนั ธ์ระหวา่ ง 

 สเปซกับสเปซ 
 สเปซกับเวลา 
S6 การจัดกระทาและสอื่ ความหมายข้อมลู 
S7 การพยากรณ์
S8 การลงความเหน็ จากข้อมลู 
S9 การตังสมมตฐิ าน 
S10 การกาหนดนยิ ามเชงิ ปฏิบัตกิ าร
S11 การกาหนดและควบคุมตัวแปร 
S12 การทดลอง 
S13 การตีความหมายข้อมลู และลงข้อสรุป
S14 การสรา้ งแบบจาลอง
ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21
C1 การสร้างสรรค์
C2 การคดิ อยา่ งมวี จิ ารณญาณ
C3 การแก้ปัญหา
C4 การส่ือสาร
C5 ความร่วมมือ
C6 การใชเ้ ทคโนโลยีสารสนเทศและการสอื่ สาร

หมายเหตุ : รหัสทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตรแ์ ละทกั ษะแหง่ ศตวรรษที่ 21 ท่ีปรากฏในตาราง ใช้เฉพาะหนงั สือค่มู อื ครเู ลม่ นี

ฉบบั ปรับปรงุ เดือนกรกฎาคม 2562 สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

77 คูม่ ือครูรายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หนว่ ยท่ี 2 วัสดุและการใช้ประโยชน์

แนวคิดคลาดเคลอื่ น

แนวคดิ คลาดเคล่ือนท่ีอาจพบและแนวคิดท่ีถกู ตอ้ งในบทที่ 1 สมบตั กิ ารดูดซับนาของวัสดุและการใชป้ ระโยชนจ์ าก
วัสดุ มีดังต่อไปนี

แนวคิดคลาดเคลื่อน แนวคิดทถ่ี กู ต้อง
- -

ถา้ ครพู บว่ามีแนวคิดคลาดเคลอื่ นใดทีย่ ังไม่ได้แกไ้ ขจากการทากิจกรรมการเรยี นรู้ ครูควรจดั การเรยี นรเู้ พ่ิมเตมิ เพอ่ื
แกไ้ ข

 สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ฉบบั ปรับปรงุ เดอื นกรกฎาคม 2562

คู่มอื ครรู ายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หนว่ ยที่ 2 วัสดแุ ละการใชป้ ระโยชน์ 78

บทนี้เริ่มต้นอยา่ งไร (2 ชวั่ โมง) ใ น ก า ร ท บ ท ว น ค ว า ม รู้ พื น ฐ า น
คุณครูควรให้เวลานักเรียนคิดอย่าง
1. ครูทบทวนความรู้พืนฐานของนักเรียนเกี่ยวกับวัสดุและวัตถุ เ ห ม า ะ ส ม ร อ ค อ ย อ ย่ า ง อ ด ท น
โดยให้นักเรียนพิจารณาตัวอย่างวัตถุที่ทาจากวัสดุต่าง ๆ เช่น นักเรียนต้องตอบคาถามเหล่านีได้
ตุ๊กตาผ้า ช้อนพลาสติก แก้วนา ลูกบอลยาง หนังสือ และนา ถู ก ต้ อ ง ห า ก ต อ บ ไ ม่ ไ ด้ ห รื อลืม
อภปิ รายโดยอาจใช้แนวคาถามตอ่ ไปนี ครูต้องให้ความรู้ท่ีถกู ตอ้ งทนั ที
1.1 วัตถุต่อไปนีทาจากวัสดุอะไร (นักเรียนตอบตามความจริง
เช่น ตุ๊กตาทาจากผ้า ช้อนพลาสติกทาจากพลาสติก ลูก
บอลยางจากยาง หนังสือทาจากกระดาษ)
1.2 สมบัติของวัสดุมีอะไรบ้าง (คาตอบขึนอยู่กับวัตถุที่นามาเปน็
ตัวอย่าง เช่น ผา้ มสี มบัตนิ ุม่ ยืดได้ พลาสติกมสี มบตั ิแขง็ ขุ่น
หรือใส ยางมีสมบัติยืดได้ และกระดาษมีสมบัติแข็ง) ครูอาจ
ให้นักเรียนตอบสมบัติของวัสดุบางชนิดท่ีนักเรียนมักเข้าใจ
คลาดเคล่ือน เช่น โลหะ ยาง เป็นต้น ครูบันทึกคาตอบ
ของนักเรยี น ดังตวั อยา่ ง

วตั ถุ วสั ดุ สมบตั ขิ องวสั ดุ ในการตรวจสอบความรู้ ครูรับ
ฟังเหตุผลของนักเรียนเป็นสาคัญ
ตุ๊กตา ผา้ นุ่ม/ยืดได้/ผวิ ไมม่ ันวาว ครูยังไม่เฉลยคาตอบใด ๆ แต่
ช้อน พลาสติก แขง็ /ยดื ไม่ได้/ผิวไมม่ นั วาว ชักชวนให้หาคาตอบที่ถูกต้องจาก
ลกู บอล นุ่ม/ยดื ได้/ผวิ ไมม่ นั วาว กจิ กรรมต่าง ๆ ในบทเรียนนี
หนงั สือ ยาง แขง็ /ยืดไม่ได้/ผวิ ไม่มนั วาว
กระดาษ

หมายเหตุ สมบัติของวัสดุท่ีทาตุ๊กตาและลูกบอลอาจแตกต่างจาก

ในตารางขนึ กับสภาพทีส่ ังเกตได้จรงิ

2. ครูตรวจสอบความรู้เดิมเรื่องวัสดุและการใช้ประโยชน์ โดยให้
นักเรียนสังเกตภาพเด็ก ๆ ที่กาลังเดินท่ามกลางสายฝนในหนังสือ
เรยี นหน้านาหน่วยหนา้ 20 และใชค้ าถามในการอภิปรายดังนี
2.1 เด็ก ๆ ในภาพใช้วัตถุใดป้องกันตนเองไม่ให้เปียกฝน (ใช้ร่ม
เสือกนั ฝน รองเท้ายาง)
2.2 วัตถุเหล่านันทามาจากวัสดุอะไร (นักเรียนตอบได้ตามความ
เข้าใจ ซ่ึงควรตอบได้ว่า ร่มทาจากผ้าร่ม เสือกันฝนทาจาก
พลาสตกิ รองเทา้ ทาจากยาง)
2.3 เพราะเหตุใดวัตถุเหล่านีจึงทาจากผ้าร่ม พลาสติก และยาง
(นักเรยี นตอบตามความเขา้ ใจของตนเอง)

3. ครูชกั ชวนนกั เรียนศกึ ษาเรอ่ื งวัสดแุ ละการใช้ประโยชน์โดยให้อ่าน
ชื่อหน่วย และอ่านคาถามสาคัญประจาหน่วยท่ี 2 คือ
“การเลือกวัสดุมาใช้ประโยชน์พิจารณาจากอะไรบ้าง” ครูให้

ฉบับปรับปรุง เดือนกรกฎาคม 2562 สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

79 คมู่ ือครูรายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 2 วสั ดแุ ละการใช้ประโยชน์

นักเรียนตอบคาถามนี โดยยังไม่ต้องเฉลยคาตอบ แต่จะให้
นักเรียนย้อนกลับมาตอบอีกครงั หลงั จากเรยี นจบหน่วยนีแลว้
4. ครูให้นักเรียนอ่าน ชื่อบท และจุดประสงค์การเรียนรู้ประจาบท
ในหนงั สอื เรียนหน้า 21 จากนนั ครูใช้คาถามวา่
4.1 บทเรยี นนีจะไดเ้ รยี นเร่ืองอะไร (สมบัติการดูดซับนาของวัสดุ
และการใช้ประโยชนจ์ ากวัสดุ)
4.2 จากจุดประสงค์การเรียนรู้ เม่ือเรียนจบบทนีนักเรียน
สามารถทาอะไรได้บ้าง (อธิบายและเปรียบเทียบสมบัติการดูด
ซับนาของวัสดุแต่ละชนิด อธิบายสมบัติของวัสดุท่ีเกิดจากการ
นาวัสดุต่าง ๆ มาผสมกัน เปรียบเทียบสมบัติของวัสดุที่นามา
ทาวัตถุตามความต้องการ บอกแนวทางการนาวัสดุที่ใช้แล้ว
กลับมาใชใ้ หม่)
5. นักเรียนอา่ นชื่อบท และแนวคิดสาคัญ ในหนังสือเรยี นหน้า 22
จากนันครูใช้คาถามว่า จากการอ่านแนวคิดสาคัญ นักเรียนคิด
ว่าจะได้เรียนเก่ียวกับเรื่องอะไรบ้าง (ในบทนีจะได้เรียนเรื่อง
สมบัติการดูดซับนาของวัสดุ สมบัติของวัสดุท่ีได้จากการผสม
วสั ดุ และการใช้ประโยชน์จากวัสดุ)
6. ครูชักชวนให้นักเรียนสังเกตรูป และอ่านเนือเร่ืองในหน้า 22
โ ด ย ค รู ฝึ ก ทั ก ษ ะ ก า ร อ่ า น ต า ม วิ ธี ก า ร อ่ า น ท่ี เ ห ม า ะ ส ม กั บ
ความสามารถของนักเรียน ครูใช้คาถามเพื่อตรวจสอบความ
เข้าใจจากการอ่าน โดยใชค้ าถามดงั นี
6.1 จากรูปนักเรียนสังเกตเห็นอะไรบ้าง (กระเป๋าเป้ ขวดนม
ที่วางขวดนม ห่วงยางรูปสุนัข ตะกร้า ของเล่นต่าง ๆ เช่น
ลกู บอล เสาโยนห่วง)
6.2 วัตถุต่าง ๆ เหล่านีทาจากวัสดุชนิดเดียวกันหรือไม่
อย่างไร (วัตถุต่าง ๆ เหล่านีบางอย่างทาจากวัสดุชนิดเดยี วกนั
และบางอย่างทาจากวัสดุต่างชนิดกัน เช่น ห่วงยางและลูก
บอลทาจากยาง ขวดนา ขวดนม ท่ีวางขวดนม และของเล่น
ต่าง ๆ ทาจากพลาสติก กระเป๋าเป้ทาจากผ้า ตะกร้าใส่ของ
ทาจากพลาสตกิ และหุม้ ดว้ ยผ้า หว่ งไมห้ ลากสที าจากไม)้
6.3 วัตถุแต่ละชินนามาใช้ประโยชน์อะไรได้บ้าง (นักเรียน
ตอบตามความเข้าใจของตนเอง เชน่ วตั ถุบางชินเปน็ ของใช้ใน
ชีวิตประจาวัน ได้แก่ กระเป๋าเป้ ตะกร้าใส่ของ ขวดนมและที่
วางขวดนม ขวดนา และวัตถุบางชินนามาใช้เป็นของเล่น
ได้แก่ หว่ งยางและลูกบอล ห่วงไมห้ ลากสี รถเข็น ตกุ๊ ตาเปด็ )
6.4 วัตถุหรือส่ิงของรอบตัวเราทาจากวัสดุท่ีมีสมบัติอะไรบ้าง
(ขรุขระ เรยี บ มนั วาว แข็ง ยดื ได้ งอได้ ใส ทึบ)

 สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ฉบับปรบั ปรงุ เดอื นกรกฎาคม 2562

คู่มอื ครูรายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 2 วัสดุและการใชป้ ระโยชน์ 80

6.5 นอกจากสมบัติเหล่านีแล้ว วัสดุยังมีสมบัติอ่ืนอีกหรือไม่ ถ้านักเรียนไม่สามารถตอบคาถาม
และนาไปใช้ประโยชน์ได้อย่างไรบ้าง (นักเรียนตอบตามความ หรืออภิปรายได้ตรงตามแนวคาตอบ
เขา้ ใจของตนเอง) ครูคว รให้เว ลานักเรียนคิดอย่าง
7. ครูชักชวนนักเรียนตอบคาถามเก่ียวกับสมบัติการดูดซับนาของ เหมาะสม รอคอยอย่างอดทน รับฟัง
วัสดุและการใช้ประโยชน์จากวสั ดุในสารวจความรกู้ ่อนเรียน แนวความคิดของนักเรียน และช่วย
8. นักเรียนทาสารวจความรู้ก่อนเรียน ในแบบบันทึกกิจกรรม นักเรียนสรปุ โดยใช้คาพดู ของนักเรยี น
หน้า 32-34 โดยนักเรียนอ่านคาถามแต่ละข้อ ครูตรวจสอบ
ความเข้าใจของนักเรียน จนแน่ใจว่านักเรียนสามารถทาได้ด้วย
ตนเอง จงึ ให้นกั เรยี นตอบคาถาม โดยคาตอบของนักเรียนแต่ละ
คนอาจแตกต่างกนั และคาตอบอาจถูกหรอื ผิดกไ็ ด้
9. ครูสังเกตคาตอบของนักเรียน เพ่ือตรวจสอบว่านักเรียนมี
แนวคิดอย่างไรเก่ียวกับสมบัติการดูดซับนาของวัสดุและการใช้
ประโยชน์จากวัสดุ โดยอาจสุ่มให้นักเรียน 2 – 3 คน นาเสนอ
คาตอบของตนเอง ซ่ึงครูยังไม่ต้องเฉลยคาตอบ แต่จะให้
นักเรียนยอ้ นกลบั มาตรวจสอบอีกครังหลังจากเรยี นจบบทนีแล้ว
ทังนีครูอาจบันทึกแนวคิดคลาดเคลื่อนหรือแนวคิดท่ีน่าสนใจ
ของนักเรียน แล้วนามาออกแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อแก้ไข
แนวคิดคลาดเคลื่อนให้ถูกต้อง และต่อยอดแนวคิดท่ีน่าสนใจ
ของนกั เรยี น

การเตรยี มตัวล่วงหน้าสาหรบั ครู
เพือ่ จดั การเรียนรู้ในครง้ั ถัดไป

ในครังถัดไป นักเรียนจะได้เรียน
เรื่องที่ 1 สมบัติการดูดซับนาของวัสดุ ครู
ควรเตรียมสื่อการสอน เช่น ผ้าปูโต๊ะที่ทา
จากผ้าและพลาสติก หรือภาพวัสดุท่ี
ดูดซับนาได้ และวัสดุท่ีไม่ดูดซับนา
เพ่ือให้นักเรียนได้สังเกตประกอบเนือหา
ในเรือ่ งที่อา่ น

ฉบับปรบั ปรงุ เดอื นกรกฎาคม 2562 สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

81 คู่มือครูรายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หนว่ ยท่ี 2 วัสดุและการใช้ประโยชน์

แนวคาตอบในแบบบนั ทกึ กิจกรรม

การสารวจความรกู้ ่อนเรยี น นกั เรยี นอาจตอบคาถามถูกหรือผิดก็ไดข้ นึ อย่กู ับความรเู้ ดิมของนักเรยี น
แตเ่ มื่อเรยี นจบบทเรียนแลว้ ใหน้ ักเรยี นกลบั มาตรวจสอบคาตอบอกี ครังและแก้ไขให้ถกู ต้อง ดังตวั อย่าง






ผา้ 

ดินเผาหรอื กระเบอ้ื ง 

 สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ฉบับปรบั ปรุง เดือนกรกฎาคม 2562

คู่มอื ครูรายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หนว่ ยท่ี 2 วัสดแุ ละการใช้ประโยชน์ 82

กระดาษ 
พลาสตกิ
โฟม 


 ของเหลวหนดื

ของแขง็ / ผง

ฉบบั ปรบั ปรุง เดือนกรกฎาคม 2562 สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

83 คู่มือครรู ายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หน่วยที่ 2 วสั ดุและการใช้ประโยชน์

นักเรยี นอาจตอบไดห้ ลากหลาย เชน่ การนาขวดนา้ พลาสติกที่นักเรยี น
ดืม่ น้าหมดแล้ว มาใช้เป็นภาชนะบรรจขุ องเหลวชนิดอน่ื หรือ นามาทา
ของเลน่ ของใช้อยา่ งอ่นื นากล่องนมมาทากลอ่ งใส่ดนิ สอ เปน็ ต้น

 สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ฉบบั ปรับปรงุ เดือนกรกฎาคม 2562

คู่มือครูรายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 2 วัสดแุ ละการใช้ประโยชน์ 84

เรื่องที่ 1 สมบตั ิการดดู ซบั น้าของวัสดุ

เรื่องนีนักเรียนจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับสมบัติการดูดซับนา
ของวัสดุโดยสังเกตปรมิ าณนาท่ีวสั ดแุ ต่ละชนิดดูดซับไว้

จุดประสงค์การเรยี นรู้

1. สงั เกตและเปรียบเทียบสมบตั ิการดูดซบั นาของวสั ดุแตล่ ะ
ชนดิ

2. สงั เกตและอธิบายสมบตั ิการดูดซับนาของวตั ถแุ ละวสั ดทุ ี่
ใช้ทาวัตถุ

เวลา 4 ช่วั โมง

วัสดุ อุปกรณ์สาหรับทากจิ กรรม

พลาสติก ผ้าฝ้าย กระดาษ อะลูมิเนียมฟอยล์
นาสี แกว้ นา หลอดหยด กล่องนม กรรไกร

ส่อื การเรยี นรู้และแหลง่ เรยี นรู้

1. หนงั สอื เรียน ป.2 เล่ม 1 หน้า 24-29

2. แบบบันทกึ กิจกรรม ป.2 เล่ม 1 หนา้ 35-43

3. วดี ทิ ัศน์ปฏบิ ตั กิ ารวิทยาศาสตรส์ าหรับครู เร่ือง

วสั ดใุ ดนาซึมผา่ นไดด้ ที ส่ี ุด

http://ipst.me/8757

ฉบบั ปรับปรงุ เดอื นกรกฎาคม 2562 สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

85 คู่มือครรู ายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หนว่ ยที่ 2 วัสดุและการใช้ประโยชน์

แนวการจัดการเรียนรู้ (60 นาท)ี

ขั้นตรวจสอบความรู้ (5 นาท)ี

1. ครูตรวจสอบความร้เู ดิมของนักเรยี นเกย่ี วกับสมบัติการดูดซับ ในการตรวจสอบความรู้ ครูเพียง
นาของวสั ดุ โดยครนู าผา้ ปูโตะ๊ ทท่ี าจากผ้าและพลาสติกมาให้ รับฟังเหตุผลของนักเรียนและยังไม่
นักเรยี นสังเกต และนาอภปิ รายโดยใชค้ าถามดงั นี เฉลยคาตอบใด ๆ แต่ชักชวนให้
1.1 นักเรียนคิดว่าผ้าปูโต๊ะทัง 2 ผืนนีเหมือนหรือแตกต่าง นักเรียนไปหาคาตอบด้วยตนเองจาก
กันอย่างไร (นักเรียนตอบตามความเข้าใจ เช่น ใช้ปูโต๊ะ การอ่านเนอื เรื่อง
ได้เหมือนกัน แต่แตกต่างกันคือ ทาจากวัสดุท่ีไม่
เหมอื นกัน)
1.2 ผ้าปโู ตะ๊ แตล่ ะผนื ทามาจากวัสดใุ ด (ผนื หนงึ่ ทามาจากผ้า
ส่วนอกี ผืนหนึง่ ทาจากพลาสติก)
1.3 ถ้านักเรียนจะเลือกผ้าปโู ต๊ะไปปูโต๊ะอาหาร นักเรียนจะ
เลือกผ้าปูโต๊ะชนิดใด เพราะเหตุใด (นักเรียนตอบตาม
ความเขา้ ใจ)
1.4 จะเกิดอะไรขึนหากทานาหกรดผ้าทัง 2 ผืนนี เพราะ
เหตุใดจงึ เปน็ เช่นนัน (นักเรียนตอบตามความเข้าใจ)

2. ครูเชื่อมโยงความรู้เดิมของนักเรียนสู่การเรียนเร่ืองสมบัติการ
ดูดซับนาของวัสดุโดยใช้คาถามว่า การดูดซับนาของวัสดุคือ
อะไรและจะตรวจสอบการดูดซับนาของวัสดุแต่ละชนิดได้
อย่างไร ครูชักชวนนักเรียนหาคาตอบจากการอ่านเร่ือง
การดดู ซบั นาของวัสดุ

ข้ันฝึกทกั ษะจากการอา่ น (40 นาท)ี นั ก เ รี ย น อ า จ ต อ บ ค า ถ า ม ห รื อ
อภิปรายไม่ได้ตามแนวคาตอบ ครู
3. นักเรียนอ่านช่ือเร่ืองและคิดก่อนอ่าน ในหนังสือเรียนหน้า ค ว ร ใ ห้ เ ว ล า นั ก เ รี ย น คิ ด อ ย่ า ง
24 แล้วร่วมกันอภิปรายในกลุ่มเพ่ือหาคาตอบตามความ เหมาะสม รอคอยอย่างอดทน และ
เข้าใจของกลุ่ม ครูสุ่มตัวแทนกลุ่มนาเสนอคาตอบ ครูบันทึก รับฟงั แนวความคิดของนักเรียน
คาตอบของนักเรียนบนกระดานเพ่ือใช้เปรียบเทียบคาตอบ
ภายหลงั การอา่ นเรือ่ ง

4. นักเรียนอ่าน คาสาคัญ ทังภาษาไทยและภาษาอังกฤษ (หาก
นักเรียนอ่านไม่ได้ ครูควรสอนอ่านให้ถูกต้อง) จากนันครู
ชักชวนให้นักเรียนอธิบายความหมายของคาสาคัญจากเนือ
เร่ืองท่ีจะอ่าน ซ่ึงอาจถูกหรือผิดก็ได้ ครูชักชวนให้นักเรียน
หาคาตอบจากการอา่ นเนือเรื่อง

5. นักเรียนอ่านเนือเรื่องในหนังสือเรียนหน้า 24 โดยครูฝึก
ทักษะการอ่านตามวิธีการอ่านที่เหมาะสมกับความสามารถ

 สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ฉบับปรบั ปรุง เดอื นกรกฎาคม 2562

คู่มอื ครรู ายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 2 วสั ดุและการใชป้ ระโยชน์ 86

ของนักเรียน ครูใช้คาถามเพื่อตรวจสอบความเข้าใจจากการ นักเรียนอาจตอบคาถาม หรื อ
อ่าน โดยใช้คาถามดังนี อภิปรายไม่ได้ตามแนวคาตอบ ครูควร
5.1 จากเรื่องท่ีอ่าน เขาไปกินอาหารที่ร้านเน่ืองในโอกาส ให้เวลานักเรียนคิดอย่างเหมาะสม รอ
ค อ ย อ ย่ า ง อ ด ท น แ ล ะ รั บ ฟั ง
อะไร (ฉลองวันคลา้ ยวันเกดิ ) แนวความคิดของนักเรยี น
5.2 เกิดอะไรขึนขณะที่เขาก้มลงไปเป่าเทียน (ขณะท่ีเขาก้ม

ลงไปเป่าเทียน มือของเขาปัดไปโดนแก้วนาทาให้นาหก
ลงบนโตะ๊ แล้วทาใหผ้ ้าปโู ต๊ะเปียก)
5.3 ทราบได้อย่างไรว่าผ้าปูโต๊ะดูดซับนาได้ดี (เพราะพบว่า
ผ้าปูโตะ๊ เปียก แสดงว่านาท่หี กรถผ้าซึมและแทรกเข้าไป
อยู่ในเนือผา้ ปูโต๊ะ)

ขั้นสรุปจากการอ่าน (15 นาท)ี การเตรียมตวั ลว่ งหน้าสาหรบั ครู
เพือ่ จัดการเรียนรใู้ นครงั้ ถดั ไป
6. นักเรียนร่วมกันสรุปเร่ืองที่อ่านซึ่งควรสรุปได้ว่าผ้าปูโต๊ะทา
จากผา้ ทมี่ ีสมบตั ิการดดู ซบั นาได้ โดยสามารถดดู ซบั นาเข้าไป ในครังถัดไป นักเรียนจะได้ทากิจกรรมท่ี
อยู่ในเนือผ้าได้ สังเกตไดจ้ ากเม่ือนาหกลงบนผ้าปูโต๊ะแล้วไม่ 1 การดูดซับนาของวัสดุแต่ละชนิดเป็นอย่างไร
เห็นนาเหลอื อยบู่ นผ้าปูโตะ๊ โดยครูเตรียมสื่อเพ่ือการเรียนการสอน เช่น
พลาสติก ผ้า กระดาษ อะลูมิเนียมฟอยล์ แก้วนา
7. นักเรียนตอบคาถามจากเร่ืองที่อ่านใน รู้หรือยัง ในแบบ นาสี กล่องนม หลอดหยด กรรไกร
บนั ทกึ กิจกรรม หนา้ 35
คาแนะนา
8. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายเพื่อเปรียบเทียบคาตอบของ 1. ควรเตรียมพลาสติก ผ้า กระดาษ และ
นักเรียนในรู้หรือยังกับคาตอบและบันทึกในคิดก่อนอ่าน
จากนันให้นักเรียนฝกึ เขียนคาว่า การดูดซับ ในเขียนเปน็ ใน อะลูมิเนียมฟอยล์ ให้มีขนาดและความหนา
แบบบันทกึ กจิ กรรมหนา้ 35 เท่ากนั
2. ผ้าที่นามาใช้ในการทากิจกรรมอาจเป็นผ้าฝ้าย
9. ครูชักชวนนักเรียนลองตอบคาถามท้ายเร่ืองทอี่ า่ น ดงั นี ที่ซักแล้วเพื่อให้เนือผ้านุ่มและสังเกตการดูด
9.1 หากทานาหกรดบนผ้าปูโต๊ะพลาสติก ส่ิงที่เกิดขึน ซบั นาไดช้ ดั เจน
จะเหมอื นหรอื ต่างจากเรื่องท่อี ่านอย่างไร 3. แก้วนาพลาสติกต้องใสมองเห็นระดับนา
9.2 ยกตัวอย่างวัสดุที่มีสมบัติเหมือนกับผ้า และรู้ได้ ชดั เจน
อยา่ งไรวา่ มีสมบัตเิ หมอื นกัน

ครูบันทึกคาตอบของนักเรียนบนกระดานโดยยังไม่เฉลย

คาตอบแตช่ ักชวนใหน้ กั เรียนหาคาตอบจากการทากจิ กรรม

ฉบบั ปรบั ปรงุ เดือนกรกฎาคม 2562 สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

87 คู่มือครรู ายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หน่วยที่ 2 วัสดแุ ละการใช้ประโยชน์

แนวคาตอบในแบบบันทึกกิจกรรม

ผา้ ปโู ตะ๊ ท่ีทาจากผ้าดูดซับนา้ ท่หี กรดบนผ้าปูโตะ๊ ได้ดี

การดดู ซับ
การดูดซบั

 สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ฉบับปรับปรงุ เดือนกรกฎาคม 2562

คู่มือครูรายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หนว่ ยที่ 2 วัสดุและการใชป้ ระโยชน์ 88

กจิ กรรมที่ 1 การดดู ซบั นา้ ของ
วัสดแุ ตล่ ะชนดิ เปน็ อย่างไร

กิจกรรมนีนักเรียนจะได้สังเกตลักษณะของวัสดุ
วางแผนการตรวจสอบ และตรวจสอบการดดู ซับนาของ
วสั ดุชนดิ ตา่ ง ๆ รวมทงั กลอ่ งนม

เวลา 3 ชว่ั โมง

จุดประสงค์การเรียนรู้

1. สงั เกตและเปรยี บเทียบสมบตั กิ ารดูดซับนาของ
วสั ดแุ ต่ละชนดิ

2. สงั เกตและอธิบายสมบตั ิการดูดซับนาของวตั ถุ
และวสั ดุทใี่ ช้ทาวัตถุ

ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ สื่อการเรียนรู้และแหล่งเรียนรู้ หนา้ 25-29
หน้า 36-43
S1 การสังเกต 1. หนงั สอื เรียน ป.2 เลม่ 1
S4 การจาแนกประเภท 2. แบบบันทึกกจิ กรรม ป.2 เล่ม 1
S5 การหาความสมั พนั ธ์ระหว่างสเปซกบั สเปซ
S8 การลงความเหน็ จากข้อมูล
S10 การกาหนดนยิ ามเชิงปฏิบัตกิ าร

S11 การกาหนดและควบคมุ ตัวแปร
S12 การทดลอง
S13 การตีความหมายข้อมลู และลงขอ้ สรปุ

ทกั ษะแห่งศตวรรษที่ 21

C4 การสอ่ื สาร
C5 ความรว่ มมอื

ฉบบั ปรบั ปรุง เดอื นกรกฎาคม 2562 สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

89 ค่มู ือครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หน่วยที่ 2 วสั ดแุ ละการใช้ประโยชน์

แนวการจดั การเรยี นรู้ ครูรับฟังเหตุผลของนักเรียนเปน็
สาคัญ ครูยังไม่เฉลยคาตอบใด ๆ
1. ครทู บทวนความรพู้ นื ฐานเก่ียวกับการดูดซบั นาของวัสดุ โดยหยดนาลง แต่ชักชวนให้หาคาตอบท่ีถูกต้อง
บนโตะ๊ และถามคาถามดังนี จากกจิ กรรมตา่ ง ๆ ในบทเรียนนี
- หากมีนาหกรดพืนโต๊ะ เพราะเหตุใดจึงเลือกใช้ผ้ามาเช็ดนา
(นักเรยี นตอบตามความเขา้ ใจ) ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์และ
ทกั ษะแหง่ ศตวรรษท่ี 21 ท่นี กั เรียนจะได้
2. ครูใช้คาถามเพื่อเช่ือมโยงความรู้พืนฐานของนักเรียนเข้าสู่กิจกรรมท่ี 1
โดยใช้คาถามว่า วัสดุชนิดอ่ืน ๆ มีสมบัติดูดซับนาเหมือนหรือแตกต่าง ฝึกจากการทากจิ กรรม
กับผา้ อย่างไร เราจะได้เรยี นรู้จากการทากิจกรรมที่ 1
S1 การสังเกตลกั ษณะของวัสดแุ ตล่ ะชนิด
3. นกั เรยี นอา่ นช่ือกิจกรรม และ ทาเป็นคดิ เปน็ และรว่ มกันอภปิ รายเพ่ือ S4 การจาแนกประเภทของวัสดุออกเป็น
ตรวจสอบความเข้าใจเก่ียวกับจุดประสงค์ในการทากิจกรรม โดยใช้
คาถามดงั นี วสั ดทุ ีด่ ูดซับนาได้และวสั ดุทด่ี ูดซับนา
3.1 กิจกรรมนีนักเรียนจะได้เรียนรู้เรื่องอะไร (การดูดซับนาของวัสดุ ไม่ได้
แต่ละชนดิ )
3.2 นักเรียนจะได้เรยี นรู้เรื่องนดี ้วยวธิ ใี ด (การสงั เกต)
3.3 เมอื่ เรียนแลว้ นักเรยี นจะทาอะไรได้ (เปรียบเทยี บสมบัติการดูดซับ
นาของวสั ดุแตล่ ะชนิดและอธบิ ายสมบตั กิ ารดดู ซับนาของวตั ถุและ
วัสดทุ ี่ใช้ทาวัตถุ)

4. นกั เรยี นบันทึกจดุ ประสงคล์ งในแบบบนั ทกึ กิจกรรม หน้า 36
5. นักเรียนอ่านสิ่งที่ต้องใช้ในการทากิจกรรม หากนักเรียนไม่รู้จักวัสดุ

และอปุ กรณ์บางอยา่ ง เชน่ ผา้ ฝา้ ย อะลมู ิเนยี มฟอยล์ ครคู วรนาสิ่งนัน
มาแสดงให้ดู และถ้านักเรียนไม่รู้วิธีการใช้อุปกรณ์ เช่น หลอดหยด
ครคู วรแนะนาและสาธิตวิธีการใชอ้ ปุ กรณ์
6. นักเรียนอ่าน ทาอย่างไร ตอนท่ี 1 ทีละข้อ โดยครูใช้วิธีฝึกทักษะการ
อ่านที่เหมาะสมกับความสามารถของนักเรียน จากนันครูตรวจสอบ
ความเขา้ ใจวา่ นักเรยี นจะต้องทากจิ กรรมอย่างไร โดยให้นกั เรยี นดูแบบ
บนั ทึกกิจกรรมควบคูก่ ันไปดว้ ย จนนกั เรียนเข้าใจลาดับการทากจิ กรรม
โดยครูใช้คาถามดงั ต่อไปนี
6.1 กิจกรรมนีนักเรียนเริ่มทากิจกรรมอย่างไร (สังเกตลักษณะของ

วัสดุแต่ละชนิดอย่างละเอียด บันทึกผลการสังเกตในแบบบันทึก
กิจกรรม หน้า 36 จากนันคาดคะเนว่าถ้าจุ่มวัสดุแต่ละชนิดลงใน
นาสี วัสดุชนิดใดจะดูดซับนาสีได้ดีท่ีสุดและบันทึกผลในแบบ
บนั ทึกกจิ กรรม หนา้ 36)
6.2 “ดูดซบั ได้ด”ี หมายถึงอะไร (นกั เรียนตอบตามความเข้าใจ)
ครูให้ความรู้เพ่ิมเติมว่า วัสดุที่ดูดซับนาได้ดี แสดงว่านา
สามารถแทรกเขา้ ไปในเนอื วัสดไุ ดม้ าก และครถู ามต่อว่า
6.3 เราจะสงั เกตอะไรบ้างเพื่อระบุว่าวสั ดุใดดูดซับนาได้ดี (ปรมิ าณ
นาท่ีแทรกเข้าไปในวัสดุ โดยดูจากปริมาณนาที่เหลืออยู่ใน
ภาชนะ)

 สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ฉบับปรบั ปรงุ เดอื นกรกฎาคม 2562

คู่มอื ครูรายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หนว่ ยที่ 2 วัสดุและการใชป้ ระโยชน์ 90

6.4 หลังจากนักเรียนคาดคะเนการดูดซับนาของวัสดุแล้ว นักเรียน ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตรแ์ ละ
ต้องทาอย่างไรต่อไป (รว่ มกนั วางแผนเพื่อตรวจสอบการดูดซับ ทกั ษะแหง่ ศตวรรษที่ 21 ทนี่ ักเรียนจะได้
นาของวัสดุ 4 ชนิด คือ พลาสติก ผ้าฝ้าย กระดาษและ
อะลูมเิ นยี มฟอยล์ เพ่ือสรุปวา่ วัสดชุ นิดใดดูดซบั นาได้ดีท่สี ุด) ฝึกจากการทากจิ กรรม

7. ครูอาจช่วยนักเรียนวางแนวทางการตรวจสอบการดูดซับนาของ S5 การหาความสมั พนั ธร์ ะหว่างสเปซ
วัสดุโดยใหน้ ักเรยี นพจิ ารณาวสั ดุและอปุ กรณ์ทตี่ ้องใช้อีกครัง แล้ว กบั สเปซเม่ือจมุ่ วัสดุลงในแก้วแลว้
ใหน้ กั เรยี นชว่ ยกันอภิปรายในประเด็นตา่ ง ๆ ตามหนังสอื เรยี นและ ยกขึน
บนั ทกึ ผลในแบบบันทึกกิจกรรมหน้า 37
S8 การลงความเหน็ จากข้อมูลปริมาตร
8. ครูสุ่มตัวแทนนกั เรยี น 1 กลุ่มนาเสนอผลการอภิปรายเพ่ือวางแผน นาทเี่ หลอื อยู่ในแก้วน้อยแสดงว่าวัสดุ
ตรวจสอบการดูดซับนาของวัสดุ บันทึกผลการอภิปรายบน นนั ดูดซบั นาได้มาก
กระดาน
S10 การกาหนดนิยามเชงิ ปฏิบัติการเพ่ือ
9. ครูใช้ผลการอภิปรายที่บันทึกไว้บนกระดานมาอภิปรายโดยใช้
คาถามดังนี สังเกตการดดู ซับนาของวสั ดุ
9.1 วสั ดุท่ีใชใ้ นกจิ กรรมนีมีกชี่ นิด อะไรบา้ ง (4 ชนิด คือ พลาสติก
ผ้าฝ้าย กระดาษและอะลมู ิเนียมฟอยล์) S11 การกาหนดและควบคุมตัวแปรใน
9.2 แก้วท่ใี ชม้ จี านวนกใี่ บ (4 ใบ) การตรวจสอบการดูดซบั นาของวัสดุ
9.3 เราใช้แก้วนาเพ่อื ทาอะไร (ใช้แกว้ นาบรรจุนาสี)
9.4 นาสีที่รินลงในแก้วแต่ละใบต้องเท่ากันหรือไม่ เพราะเหตุใด S12 การทดลองการดูดซบั นาของวสั ดุ
(นาสีในแก้วแต่ละใบต้องมีปริมาณเท่ากัน เพราะต้องใช้สังเกต โดยมีการกาหนดนยิ ามเชิงปฏบิ ัติการ
และเปรียบเทียบปริมาณนาเม่ือจุม่ วสั ดแุ ต่ละชนิดลงไปในนาสี) และการกาหนดและควบคมุ ตัวแปร
และครูควรยากับนักเรียนว่า ปริมาณนาสีของแต่ละกลุ่มว่าไม่ การทดลอง
จาเป็นต้องเท่ากัน แต่ในกลุ่มเดียวกัน นาสีในแก้วทังสี่ใบต้อง
เท่ากัน C2 การคิดอย่างมวี จิ ารณญาณเพ่ือ
9.5 การรินนาสีในแก้ว 4 ใบให้มีปริมาณเท่ากันได้อย่างไร (อาจมี จาแนกกล่มุ วัสดุ
หลายคาตอบ เช่น รินให้สูงเท่ากันหรือตวงให้มีปริมาตรเท่ากัน
โดยครคู วรอภปิ รายเพ่มิ เตมิ วา่ วิธไี หนที่สะดวก) C4 การส่ือสารเพ่ือใหเ้ พ่ือนเข้าใจสมบัติ
9.6 นักเรียนจะมีวิธีการอย่างไรจึงจะทาให้ทราบระดับความสูงของ การดดู ซับนาของวสั ดุ
นาสีในแต่ละแก้ว (ใช้ปากกาเคมีขีดท่ีแก้วเพ่ือบอกระดับความ
สูงเทา่ ๆ กนั ) C5 ความรว่ มมือในการตรวจสอบการ
9.7 นักเรียนต้องตัดวัสดุแต่ละชนิดให้มีขนาดเท่ากันหรือไม่ เพราะ ดูดซับนาของวสั ดุ
เหตุใด (ตอ้ งตดั วสั ดุแต่ละชนิดใหเ้ ท่ากนั เพราะต้องสังเกตและ
เปรียบเทียบปริมาณนาที่อยู่ในเนอื วสั ดุแตล่ ะชนดิ เม่ือจุ่มวัสดุลง
ในนาสี) และครูควรยากับนักเรียนว่าขนาดวัสดุของแต่ละกลุ่ม
ไม่จาเป็นต้องเท่ากัน แต่ในกลุ่มเดียวกันวัสดุทังส่ีชนิดต้องมี
ขนาดเทา่ กนั

ฉบบั ปรบั ปรุง เดือนกรกฎาคม 2562 สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

91 คมู่ ือครูรายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หนว่ ยที่ 2 วัสดแุ ละการใช้ประโยชน์

9.8 นักเรียนต้องจุ่มวัสดุลงในแก้วแต่ละใบอย่างไร และนานเท่าใด
(ใช้ปากคีบคีบวัสดุแต่ละชนิดแล้วจุ่มลงในนาสีทังชิน เป็นเวลา
10 วินาที แล้วใช้ปากคีบคีบยกวัสดุให้อยู่เหนือแก้วนาสี รอจน
ไมม่ นี าสหี ยดจึงนาวัสดุออก)

9.9 นักเรียนต้องสังเกตอะไรบา้ งหลังจากยกวสั ดขุ ึนจากนาสีและไม่
มนี าสีหยดออกจากวสั ดุแลว้ (สังเกตปริมาณนาสีแทรกเข้าไปใน
วัสดุ โดยดูจากปริมาณนาที่เหลอื อย่ใู นภาชนะ)

9.10นักเรยี นจะทราบปริมาณนาสีทเี่ หลืออยใู่ นแก้วได้อยา่ งไร
(ใช้ปากกาเคมีขดี ท่แี ก้วเพอื่ บอกระดับนาสีที่เหลืออยู)่

10. ครูสรปุ ขันตอนการทากจิ กรรมอีกครงั โดยอาจเขียนแผนผังประกอบ
ดงั ตวั อยา่ งดา้ นลา่ ง

11. เมื่อนักเรียนเข้าใจวิธีการทากิจกรรมในทาอย่างไรแล้ว ครูแจกวัสดุ
อุปกรณ์ และให้นกั เรียนเร่ิมปฏบิ ัติกิจกรรมตามขันตอน

12. หลงั จากนักเรยี นทากจิ กรรมเสร็จแล้ว ครสู มุ่ ตวั แทนนักเรียน 1-2
กลุ่ม ออกมานาเสนอผลการทากิจกรรม โดยครูบันทึกผลบน
กระดาน จากนันครูซักถามนักเรยี นที่เหลอื ว่าได้ผลไปในแนวทาง
เดียวกันหรือไม่ อย่างไร ครูเพ่ิมเติมผลการทากิจกรรมใน
ประเด็นท่ียังไม่ครบถ้วนสมบูรณ์ และให้นักเรียนช่วยกันหา
สาเหตใุ นกรณที ผี่ ลการทากิจกรรมคลาดเคลอ่ื น

 สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ฉบับปรับปรุง เดือนกรกฎาคม 2562

คู่มอื ครูรายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 2 วัสดแุ ละการใช้ประโยชน์ 92

13. ครนู าอภิปรายผลการทากจิ กรรม โดยใชค้ าถามดังต่อไปนี ความรูเ้ พม่ิ เตมิ สาหรับครู
13.1 เม่ือจุ่มวัสดุแต่ละชนิด ลงในนาสี นักเรียนสังเกตเห็นอะไร หลอดหยด (dropper) เป็นอุปกรณ์ท่ีใช้
(นักเรียนตอบตามข้อมูลจริงในห้องเรียน เช่น เม่ือจุ่มผ้า
ฝ้ายและกระดาษลงในนาสี ผลท่ีเกิดขึนคือปริมาณนาสีใน สาหรับตวงของเหลวปริมาณน้อย ๆ ทาได้โดยการ
แก้วลดลง ส่วนแผ่นพลาสติกและแผ่นอะลูมิเนียมฟอยล์มี นับจานวนหยดของของเหลวท่ีหยดลงไป และ
ปรมิ าณนาสีเท่าเดมิ ) สามารถเทยี บมาตรฐาน (calibrate) ด้วยกระบอก
13.2 วัสดุใดดูดซับนาได้ วัสดุใดดูดซับนามาก และวัสดุใดดูดซับ ตวง แล้วใช้เป็นค่าโดยประมาณสาหรับทาการ
นาได้น้อย รู้ได้อย่างไร (กระดาษและผ้าฝ้ายเป็นวัสดุที่มี ทดลองตอ่ ไปได้
สมบัติดูดซับนาได้ และผ้าฝ้ายดูดซับนาได้มากกว่า วธิ กี ารใช้หลอดหยด
กระดาษ เพราะปริมาณนาสีในแก้วที่จุ่มผ้าฝ้ายเหลือน้อย 1. ค่อย ๆ บีบจุกยางเพ่ือไล่อากาศออกจาก
กว่าปริมาณนาสใี นแก้วท่จี มุ่ กระดาษ)
13.3 วัสดุใดดูดซับนาไม่ได้ รู้ได้อย่างไร (แผ่นพลาสติกและ หลอดหยด จุ่มหลอดหยดในสารที่ต้องการ
อะลูมิเนียมฟอยล์มีสมบัติไม่ดูดซับนา รู้ได้จากปริมาณนาสี ตวง
เทา่ เดมิ ) 2. ค่อย ๆ ปล่อยจุกยางเพื่อดูดสารเข้ามาใน
13.4 เม่ือเปรียบเทียบวัสดุที่ดูดซับนาได้ วัสดุชนิดใดดูดซับนาได้ หลอดหยด โดยดูดสารเข้ามาให้ปริมาณ
ดีกว่ากัน รู้ได้อย่างไร (ผ้าฝ้ายดูดซับนาได้มากกว่า เพราะ ของเหลวใกลเ้ คยี งกบั ปริมาตรทตี่ อ้ งการ
เมื่อจุ่มผ้าฝ้ายในนาสี ปริมาณนาสีที่เหลืออยู่ในแก้วมี 3. นาหลอดหยดท่ีบรรจุสารไปยังภาชนะหรือ
ปริมาณน้อยกวา่ กระดาษ) บรเิ วณทต่ี อ้ งการหยดสาร
13.5 จากกิจกรรมนีนักเรียนค้นพบอะไรบ้างเกี่ยวกับการดูดซับ 4. ค่อย ๆ บีบจุกยาง เพ่ือปล่อยสารทีละหยด
นาของวัสดุ (กิจกรรมนีค้นพบว่าผ้าฝา้ ยดูดซับนาได้มากกวา่ อย่างสม่าเสมอ อย่าปล่อยให้ปลายหลอด
กระดาษ โดยสังเกตจากปริมาณนาสีในแก้วท่ีจุ่มผ้าฝ้าย หยดแตะที่ปลายภาชนะหรือแตะกับบริเวณ
เหลือน้อยกว่าปริมาณนาสีในแก้วท่ีจุ่มกระดาษ ส่วน ทตี่ อ้ งการหยด และอยา่ ให้หลอดหยดอยู่สูง
พลาสติกและอะลูมิเนียมฟอยล์ไม่ดูดซับนา โดยสังเกตจาก จนเกนิ ไป
ปริมาณนาสที ีอ่ ยู่ในแกว้ เทา่ เดิม) 5. ไม่หงายหลอดหยดขณะที่มีของเหลวอยู่ใน
13.6 สรุปกิจกรรมนีได้อย่างไร (วัสดุแต่ละชนิดดูดซับนาไม่ หลอดหยด
เท่ากัน บางชนดิ ดดู ซับนามาก บางชนิดดดู ซับนานอ้ ย บาง
ชนิดไม่ดูดซบั นา) ข้อเสนอแนะเพ่ิมเตมิ

14. นักเรียนตอบคาถาม ฉันรู้อะไร ตอนท่ี 1 ครูนาอภิปรายโดยสุ่ม ครูควรใช้หลอดหยดแบบพลาสติก
นักเรียนตอบคาถามคนละ 1 ข้อ ครูและนักเรียนร่วมอภิปราย แต่ถ้าไม่สามารถหาได้อาจใช้หลอด
เพือ่ ตรวจสอบคาตอบหากคาตอบไมถ่ ูกต้องให้แกไ้ ขให้ถูกตอ้ งด้วย ดดู นาแทนหลอดหยดได้
สานวนภาษาของนกั เรียน

15. ครูใช้คาถามเพื่อนาเข้าสู่กิจกรรมที่ 1 ตอนที่ 2 โดยใช้คาถามว่า
เราจะนาวัสดุท่ีมีสมบัติการดูดซับนาแตกต่างกันมาประกอบเป็น
วัตถุได้หรือไม่ อย่างไร เราจะได้เรียนรู้จากการทากิจกรรมท่ี 1
ตอนท่ี 2

16. นักเรียนอ่าน ทาอย่างไร ตอนท่ี 2 ทีละข้อ โดยครูใช้วิธีฝึกทักษะ
การอ่านท่ีเหมาะสมกับความสามารถของนักเรียน จากนันครูใช้
คาถามเพ่ือตรวจสอบความเข้าใจเกี่ยวกับขันตอนการทากิจกรรม

ฉบับปรับปรงุ เดือนกรกฎาคม 2562 สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

93 คมู่ ือครรู ายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 2 วสั ดแุ ละการใช้ประโยชน์

พร้อมกับให้นักเรียนดูแบบบันทึกกิจกรรมประกอบ จนนักเรียน ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตรแ์ ละ
เขา้ ใจลาดบั การทากจิ กรรม โดยใช้คาถามดังนี ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 ทนี่ ักเรยี นจะได้
16.1 นักเรียนเร่ิมทากิจกรรมอย่างไร (ร่วมกันอภิปรายว่า เพราะ
ฝกึ จากการทากิจกรรม
เหตุใดกล่องนมจึงใช้ใส่นมแล้วไม่ร่ัวซึม จากนันตัดกล่องนม
และสังเกตกล่องนมทังด้านนอกและด้านใน ตรวจสอบสมบัติ S1 การสงั เกตลกั ษณะของวสั ดทุ ใ่ี ชท้ ากล่องนม
การดูดซบั นาสขี องกล่องนมดา้ นนอกและดา้ นใน) S4 การจาแนกประเภทของวัสดทุ ีใ่ ช้ทากล่อง
16.2 การทดสอบสมบัติการดูดซับนาสีของกล่องนมด้านนอกและ
ด้านในทาได้อย่างไร (แกะวัสดุที่ใช้ทากล่องนมออกทีละชัน นมออกเปน็ วสั ดทุ ดี่ ูดซบั นาได้และวัสดทุ ี่
เพ่ือดูว่ากล่องนมทามาจากวัสดุอะไรบ้าง บันทึกผล จากนัน ดูดซบั นาไม่ได้
จึงพยากรณ์การดูดซับนาสีของวัสดุแต่ละชนิดท่ีใช้ทากล่องนม S5 การหาความสัมพนั ธ์ระหว่างสเปซกบั สเปซ
จากนันจึงทดสอบการดดู ซบั นาสีในตอนท่ี 2 ทาไดอ้ ยา่ งไร) เมือ่ หยดนาลงวัสดแุ ต่ละชนดิ ที่ใช้ทา
17. ครูตรวจสอบจนแน่ใจว่านักเรียนเข้าใจวิธีการทากิจกรรมในทา กลอ่ งนม
อย่างไร ตอนที่ 2 แล้ว ครูแจกวัสดุอุปกรณ์ แล้วให้นักเรียนเริ่ม S8 การลงความเหน็ จากข้อมูลปรมิ าณนาที่
ปฏบิ ตั ติ ามขนั ตอนของกจิ กรรม เหลืออยบู่ นชินวสั ดุ ถา้ มนี ้อยแสดงว่าวัสดุ
18. หลงั จากทากิจกรรมแลว้ นักเรยี นนาเสนอผลการทากิจกรรม ครนู า นนั ดดู ซบั นาได้ดี
อภปิ รายผลการทากิจกรรม โดยใช้คาถามดงั ตอ่ ไปนี S10 การกาหนดนิยามเชิงปฏิบตั กิ ารเพื่อ
18.1 จากการสังเกตกล่องนมทังด้านนอกและด้านในแล้ว พบว่า
กล่องนมมีสมบัติใดบ้างที่เหมือนกัน (ทังกล่องนมด้านนอก กาหนดวธิ กี ารสงั เกตการดูดซับนาของวัสดุ
และกล่องนมด้านในมีสมบัติเหมือนกัน คือ แข็ง ทึบ
ผวิ มนั วาว ไมด่ ูดซับนา) ที่ใช้ทากลอ่ งนม
18.2 กล่องนมแต่ละชันทาจากวัสดุอะไรบ้าง (ตอบคาถามตาม
ข้อมูลจรงิ ) S11 การกาหนดและควบคมุ ตัวแปรเพอ่ื
18.3 เมอ่ื หยดนาสลี งบนวัสดุแต่ละชนดิ ทใ่ี ช้ทากลอ่ งนม สงั เกตเห็น ตรวจสอบการดดู ซับนาของวสั ดุทใี่ ช้ทา
อะไร (ตอบตามข้อมูลจริง เช่น เมื่อหยดนาสีบนชันกระดาษ กล่องนม
หยดนาสีค่อย ๆ เล็กลง แต่เม่ือหยดนาสีบนชนั พลาสติกและ
อะลูมเิ นยี มฟอยล์ หยดนาสียงั คงอยบู่ นชินวัสดุเหมอื นเดิม) S12 การทดลองการดูดซับนาของวสั ดทุ ใ่ี ช้ทา
18.4 นาสีที่หยดลงบนกระดาษหายไปไหน รู้ได้อย่างไร (นาสีเข้า กล่องนมโดยมีการกาหนดนิยามเชิง
ไปอยู่ในเนือกระดาษ สังเกตจากการที่วัสดุเปียก และ ปฏบิ ตั กิ ารและการกาหนดและควบคุมตวั
ปริมาณนาสีท่เี หลืออยู่บนกระดาษน้อยลง) แปรการทดลอง
18.5 วัสดุที่ใช้ทากล่องนมชนิดใดดูดซับนาได้ และวัสดุชนิดใดไม่
ดูดซับนา ทราบได้อย่างไร (กระดาษดูดซับนาสีได้ สังเกตจาก C5 ความร่วมมือในการตรวจสอบการดดู ซับ
หยดนาสีที่เหลืออยู่บนกระดาษน้อยลง ส่วนพลาสติกและ นาของวัสดุ
อะลูมิเนียมฟอยล์ไม่ดูดซับนาสี สังเกตจากนาสีที่หยดบน
พลาสตกิ และอะลูมิเนียมฟอยล์ยังคงอยบู่ นวสั ดเุ หมือนเดมิ )
18.6 เพราะเหตุใดเม่ือนาวัสดุที่ดูดซับนาได้และดูดซับนาไม่ได้มา
ประกอบกันเป็นกล่องนมแล้ว กล่องนมจึงไม่ร่ัวซึมและไม่
ดูดซับนมท่ีบรรจุ (เพราะกล่องนมประกอบด้วยชันวัสดุหลาย
ชัน ชันพลาสติกท่ีไม่ดูดซับนาเคลือบอยู่ทังด้านนอกและด้าน

 สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ฉบับปรับปรงุ เดือนกรกฎาคม 2562

คู่มอื ครูรายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หนว่ ยท่ี 2 วสั ดแุ ละการใช้ประโยชน์ 94

ในระหว่างชันกระดาษและชันอะลูมิเนียมฟอยล์ จึงทาให้ นักเรียนอาจตอบคาถามหรือ
กล่องนมไม่รั่วซมึ และไมด่ ูดซบั นมทบ่ี รรจุ) อภิปรายไม่ได้ตามแนวคาตอบ ครู
18.7 จากกิจกรรมนีค้นพบอะไรบ้างเกี่ยวกับการดูดซับนาของวัสดุ ค ว ร ใ ห้ เ ว ล า นั ก เ รี ย น คิ ด อ ย่าง
(กิจกรรมนีค้นพบว่ากระดาษที่ใช้ทากล่องนมดูดซับนาได้ เหมาะสม รอคอยอย่างอดทน และ
ส่วนพลาสติกและอะลูมิเนียมฟอยล์ดูดซับนาไม่ได้ โดยชัน รบั ฟงั ความคิดเห็นของนักเรียน
พลาสติกที่ไม่ดูดซับนาเคลือบอยู่ทังด้านนอกและด้านในของ
กล่องนม เม่ือนาวัสดุแต่ละชนิดมาประกอบกันเป็นกล่องนม
จงึ ทาให้กลอ่ งนมไมด่ ูดซับนมที่บรรจุ และนานมไม่รว่ั ซมึ )
18.8 สรุปกิจกรรมนีได้อย่างไร (วัสดุบางชนิดท่ีใช้ทากล่องนมมี
สมบัติดูดซับนาได้และบางชนิดดูดซับนาไม่ได้ และเม่ือนา
วัสดุเหลา่ นีมาประกอบกันเป็นกล่องนมดว้ ยการเรยี งชนั วัสดุที่
เหมาะสม จะทาให้ได้กล่องนมที่บรรจุนมแล้วไม่ดูดซับนมที่
บรรจุ)
18.9 สรุปกิจกรรมทังสองตอนได้ว่าอย่างไร (การดูดซับนาของวัสดุ
สังเกตได้จากปริมาณนาท่ีวัสดุนันดูดซับไว้ วัสดุแต่ละชนิดมี
สมบัติการดูดซับนาที่แตกต่างกัน บางชนิดดูดซับนาได้มาก
บางชนิดดูดซบั นาไดน้ ้อย บางชนดิ ดดู ซับนาไม่ได้)
19. นักเรียนตอบคาถาม ฉันรู้อะไร ตอนที่ 2 โดยสุ่มนักเรียนตอบคาถาม
คนละ 1 ข้อ ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายเพ่ือตรวจสอบคาตอบ
ห า ก ค า ต อ บ ไ ม่ ถู ก ต้ อ ง ใ ห้ แ ก้ ไ ข ใ ห้ ถู ก ต้ อ ง ด้ ว ย ส า น ว น ภ า ษ า ของ
นกั เรยี น
20. นักเรียนร่วมกันอภิปรายคาตอบใน ฉันรู้อะไร ตอนที่ 1 และ 2 โดย
ครอู าจใช้คาถามเพ่มิ เตมิ ในการอภปิ รายเพ่ือให้ได้แนวคาตอบทถี่ ูกตอ้ ง
21. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายและลงข้อสรุปว่าการดูดซับนาของ
วัสดุสังเกตได้จากปริมาณนาท่ีวัสดุนันดูดซับไว้ วัสดุแต่ละชนิดมี
สมบตั ิการดดู ซับนาทแี่ ตกต่างกนั บางชนิดดดู ซบั นาได้มาก บางชนดิ
ดูดซับนาได้น้อย บางชนิดดูดซับนาไม่ได้ การที่วัสดุมีสมบตั ิดูดซบั นา
ได้แตกต่างกัน สามารถนามาประกอบกันเป็นวัตถุซงึ่ มีลักษณะเหมาะ
กับการใช้งาน เช่น ทากล่องนมให้สามารถบรรจุนมได้โดยไม่ดูดซับ
นมทบี่ รรจแุ ละนานมไม่รั่วซมึ
22. ครูอาจนาอภิปรายและให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่าวัสดุท่ีดูดซับนาได้แตกตา่ ง
กัน สามารถนามาประกอบกันเป็นวัตถุท่ีมีสมบัติอย่างใดอย่างหนึ่ง
ตามต้องการ เข่น การทากล่องนมต้องการวสั ดทุ ่ีมสี มบัติไม่ดูดซับนา
เมือ่ นากระดาษ พลาสติก และอะลมู ิเนยี มฟอยลม์ าประกอบกันอย่าง
เหมาะสมทาให้ได้กลอ่ งนมทไี่ ม่ดูดซบั นมทบ่ี รรจแุ ละไม่ร่ัวซมึ
23. นักเรียนอ่าน เกร็ดน่ารู้ ในหนังสือเรียน หน้า 27 และอภิปราย
ร่วมกันเพ่อื เปรยี บเทยี บการดดู ซบั นาและการซึมผา่ นของนา

ฉบับปรับปรงุ เดอื นกรกฎาคม 2562 สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

95 คูม่ ือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หน่วยที่ 2 วสั ดุและการใช้ประโยชน์

24. นักเรียนสรุปสิ่งท่ีได้เรียนรู้ในกิจกรรมนี จากนันครูให้นักเรียน การเตรียมตวั ล่วงหนา้ สาหรับครู
อ่าน สิ่งที่ได้เรียนรู้ และเปรียบเทียบกับข้อสรุปของตนเอง (ถ้า เพ่ือจัดการเรยี นรใู้ นคร้ังถัดไป
มีเวลาให้ย้อนกลับไปตอบคาถาม ในส่วนที่เคยถามไว้ในตอน
นาเขา้ สบู่ ทเรยี น) ในครังถัดไป นักเรียนจะได้เรียนรู้เรื่อง
ท่ี 2 สมบัติของวัสดุที่ได้จากการผสมวัสดุ ส่ิงท่ี
25. ครูกระตุ้นให้นักเรียนฝึกตังคาถามเก่ียวกับเรื่องท่ีสงสัยหรือ ครูต้องเตรียมมีดังนี
อยากรู้เพิ่มเติมใน อยากรู้อีกว่า จากนันครูอาจสุ่มนักเรียน 2-3
คน นาเสนอคาถามของตนเองหน้าชันเรียน และให้นักเรียน 1. ผลงานเปเปอร์มาเช่รูปแบบต่าง ๆ เช่น
ร่วมกันอภิปรายเกย่ี วกบั คาถามทีน่ าเสนอ กระปุกออมสิน กระถางต้นไม้ ภาพประดิษฐ์
เพอื่ ให้นักเรยี นสงั เกต
26. ครูนาอภิปราย เพื่อให้นักเรียนทบทวนว่าได้ฝึกทั กษะ
กระบวนการทางวิทยาศาสตร์และทักษะแห่งศตวรรษท่ี 21 2. ส่ื อ ห รื อ ห นั ง สื อ เ ก่ี ย ว กั บ ก า ร ท า
อะไรบา้ งในขันตอนใด เปเปอร์มาเช่ เพ่ือให้นักเรียนได้ศึกษาเพ่ิมเติม
หากนักเรยี นสนใจวธิ กี ารทาเปเปอรม์ าเช่
27. นักเรียนร่วมกันอ่านรู้อะไรในเรื่องน้ี ในหนังสือเรียน หน้า 29
ครนู าอภปิ รายเพ่ือนาไปสขู่ ้อสรุปเก่ียวกับสิ่งท่ีได้เรยี นรูใ้ นเรื่องนี
โดยอาจใชค้ าถามในประเด็นต่อไปนี
- การดูดซับนาของวัสดุสังเกตได้จากอะไร (สังเกตจาก
ปริมาณนาทว่ี สั ดุดูดซับเขา้ ไป)
- เพราะเหตุใดวัสดุท่ีใช้ทากล่องนมจึงต้องทาจากวัสดุหลาย
ชนิดประกอบกัน (เพราะวัสดุที่ใช้ทากล่องนมแต่ละชนิดมี
สมบัติการดูดซับนาและประโยชน์แตกต่างกัน โดยชัน
อะลูมิเนียมและพลาสติกไม่ดูดซับนา และประโยชน์ของ
อะลูมิเนียม คือ ช่วยป้องกันแสงสวา่ ง อากาศ และเชือโรค
พลาสติก คือ ช่วยป้องกันความชืนจากภายนอกและการ
รั่วซึม ทาใหว้ ัสดยุ ึดติดกันสนิท สว่ นชันกระดาษเปน็ วัสดุที่
ดูดซับนา แต่ประโยชน์ของกระดาษ คือ ช่วยให้กล่องนม
แขง็ แรง ทนทาน)
ครูควรอธิบายเพิ่มเติมเพื่อให้นักเรียนตระหนักถึงการ
เลอื กใชว้ ัสดุให้เหมาะสม ปลอดภยั ประหยดั และคุ้มค่า จงึ ต้อง
คานึงถึงสมบัติอื่น ๆ ของวัสดุด้วย ไม่ควรพิจารณาแค่สมบัติใด
สมบัติหนึง่ เพยี งอยา่ งเดยี วเทา่ นนั โดยอาจใช้คาถามดงั นี
- พลาสติกและอะลูมิเนียมไม่ดูดซับนาและยังช่วยป้องกัน
แสง แก๊ส และเชือโรคได้ แต่ทาไมจึงต้องใช้กระดาษเป็น
สว่ นประกอบของกล่องนมด้วย (เพราะกระดาษทาให้กล่องนมมี
โครงสรา้ งทแ่ี ข็งแรงและคงรปู รา่ งของกล่องไวไ้ ด้)
- การเลือกวัสดุมาใช้ทาวัตถุต่าง ๆ จะคานึงถึงสมบัติใด
สมบัติหน่ึงของวัสดุได้หรือไม่ อย่างไร (ไม่ได้ เพราะวัสดุแต่ละ
ชนิดมีสมบัติเฉพาะตัวหลายอย่างจึงควรเลือกใช้ให้เหมาะสม
เช่น กล่องนมท่ีต้องนาวัสดหุ ลายชนดิ มาประกอบกนั )

 สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ฉบับปรบั ปรุง เดอื นกรกฎาคม 2562

คู่มือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หน่วยที่ 2 วสั ดุและการใช้ประโยชน์ 96

จากนันครูกระตุ้นให้นักเรียนตอบคาถามในช่วงท้ายของ
เนือเรื่อง ซึ่งเป็นคาถามเพื่อเชื่อมโยงไปสู่การเรียนเนือหาในบท
ถัดไป ดังนี “ถ้านาวัสดุหลายชนิดมาผสมกัน จะทาให้วัสดุท่ี
ผสมกันแล้วมีสมบัติอย่างไร” นักเรียนสามารถตอบตามความ
เข้าใจของตนเอง ซง่ึ จะหาคาตอบไดจ้ ากการเรียนในบทตอ่ ไป

ความรเู้ พิ่มเตมิ สาหรบั ครู

การดูดซับนา คือ การที่น้าเช้าไปอยู่ในช่องว่างในเน้ือ
วัสดุจนเต็ม ถ้าวัสดุดูดซับน้าไว้ในเนื้อวัสดุได้มาก วัสดุน้ันจะมี
สมบัติดูดซับได้ดี ส่วนการซึมผ่านของน้า คือ การที่น้าไหลผ่าน
ในช่องวา่ งของเนื้อวัสดุ

ฉบับปรบั ปรงุ เดอื นกรกฎาคม 2562 สถาบันส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

97 คู่มือครูรายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หนว่ ยที่ 2 วสั ดแุ ละการใช้ประโยชน์

แนวคาตอบในแบบบนั ทึกกจิ กรรม

สงั เกต สมบตั ิ

การดูดซบั น้า








หมายเหตุ ผลการสงั เกตขนึ้ อยู่กบั ชนดิ ของกระดาษทน่ี ามาทากจิ กรรม
ตอบตามความคิดของนกั เรียน

 สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ฉบับปรับปรงุ เดอื นกรกฎาคม 2562

คู่มอื ครูรายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หนว่ ยที่ 2 วสั ดแุ ละการใชป้ ระโยชน์ 98

4
4



คร่ึงหน่ึง



10 15
จุ่มวสั ดใุ ห้จมลงในนา้ ท้ังชน้ิ

10

สังเกตปรมิ าณนา้ ทเ่ี หลืออย่ใู นภาชนะ

บันทกึ ผลตามทสี่ งั เกตได้จรงิ

ฉบับปรบั ปรุง เดอื นกรกฎาคม 2562 สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

99 คมู่ ือครรู ายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 2 วสั ดแุ ละการใช้ประโยชน์

สังเกต สมบัติ

การดูดซับนา้
ของวตั ถุ

 













 สถาบันส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ฉบับปรบั ปรงุ เดอื นกรกฎาคม 2562

คู่มือครูรายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หน่วยที่ 2 วัสดแุ ละการใชป้ ระโยชน์ 100

กระดาษ 
พลาสติก
อะลมู ิเนยี มฟอยล์ 


** ผลการพยากรณ์เป็นไปตามความคดิ เหน็ และประสบการณเ์ ดิมของนกั เรยี น

ฉบับปรับปรงุ เดอื นกรกฎาคม 2562 สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

101 คมู่ ือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หน่วยที่ 2 วัสดแุ ละการใช้ประโยชน์

วัสดุที่นามาตรวจสอบการดดู ซบั น้า คือ พลาสติก ผา้ ฝา้ ย
กระดาษ และอะลูมิเนียมฟอยล์

- ปริมาณน้าสี
- ขนาดของแก้วนา้ และวัสดุแตล่ ะชนิด
- เวลาท่ีจมุ่ วสั ดุแตล่ ะชนิดลงในน้าสี
- พืน้ ท่ีวางแกว้ น้าที่อยใู่ นระดับเดยี วกนั

สังเกตลกั ษณะของวสั ดุเนอ้ื แตล่ ะชนิด และปริมาณนา้ สที ่ี
เหลืออยใู่ นแก้วนา้ แต่ละใบ

 สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ฉบบั ปรบั ปรงุ เดือนกรกฎาคม 2562

คู่มือครูรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หนว่ ยท่ี 2 วสั ดุและการใชป้ ระโยชน์ 102

ผ้าฝ้าย
ปรมิ าณนา้ สที ีเ่ หลืออย่ใู นแก้ว พบวา่ เหลือน้าสอี ยใู่ นแก้วน้อยทสี่ ดุ

ผ้าฝ้าย กระดาษ
นา้ สที เ่ี หลอื อยู่ในแกว้ มีปรมิ าณนอ้ ยลง

ผ้าฝา้ ย
น้าสที ่ีเหลืออยู่ในแกว้ มปี ริมาณน้อยท่สี ดุ

พลาสติกและอะลูมิเนียมฟอยล์
นา้ สีทีเ่ หลืออยใู่ นแกว้ มีปรมิ าณเท่าเดิม

ฉบบั ปรบั ปรุง เดอื นกรกฎาคม 2562 สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

103 คู่มือครรู ายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 2 วสั ดุและการใช้ประโยชน์



นา้ ที่หยดลงบนกลอ่ งนมยังมีปรมิ าณเท่าเดิม
กลอ่ ง

เหมอื นหรือไม่เหมือน (คาตอบขน้ึ อยู่กับการพยากรณ์ของนกั เรียน)
เมือ่ หยดน้าสลี งบนวสั ดแุ ต่ละชนิดแลว้ พบวา่ กระดาษดูดซับนา้
แต่พลาสติกและอะลมู เิ นยี มฟอยลไ์ ม่ดดู ซับน้า

ไม่ดูดซับ หยดน้าสยี ังคงอยู่บน
วัสดุเหมือนเดมิ

กระดาษ

กระดาษเปยี กและมปี ริมาณน้าสีที่หยดลงบนกระดาษน้อยลง
พลาสตกิ และอะลูมเิ นยี มฟอยล์

หยดนา้ สียังคงอยบู่ นชิ้นวัสดเุ หมอื นเดิม

 สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ฉบบั ปรับปรงุ เดือนกรกฎาคม 2562

คู่มือครูรายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หนว่ ยที่ 2 วัสดุและการใช้ประโยชน์ 104

ดูดซับ สมบัติ
ไม่ดดู ซับ
ดูดซบั นา้
วัตถุ

ครกู ระตนุ้ ใหน้ กั เรียนฝกึ ตัง้ คาถามเกย่ี วกบั เรื่องท่สี งสัย
หรืออยากรเู้ พิ่มเติมหรือสิ่งทยี่ งั ไม่เขา้ ใจจากการทา
กิจกรรมในห้องเรียน

ฉบับปรบั ปรุง เดือนกรกฎาคม 2562 สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

105 คมู่ ือครรู ายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หนว่ ยท่ี 2 วัสดแุ ละการใช้ประโยชน์

แนวการประเมินการเรียนรู้

การประเมนิ การเรียนรู้ของนกั เรยี นทาได้ ดังนี
1. ประเมนิ ความรเู้ ดิมจากกจิ กรรมสารวจความรูก้ ่อนเรียนและการอภิปรายในชันเรยี น
2. ประเมินการเรียนรู้จากคาตอบของนักเรียนระหวา่ งการจดั การเรยี นรแู้ ละจากแบบบันทึกกิจกรรม
3. ประเมนิ ทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตรแ์ ละทักษะแหง่ ศตวรรษที่ 21 จากการทากิจกรรมของนักเรียน

การประเมินจากการทากจิ กรรมที่ 1 การดูดซบั นา้ ของวสั ดแุ ตล่ ะชนิดเปน็ อยา่ งไร

ระดบั คะแนน 1 คะแนน หมายถงึ ควรปรับปรงุ
3 คะแนน หมายถึง ดี 2 คะแนน หมายถึง พอใช้

รหัส สง่ิ ทป่ี ระเมิน ระดบั คะแนน

ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
S1 การสงั เกต
S4 การจาแนกประเภท
S5 การหาความสัมพันธ์ระหว่างสเปซกับสเปซ
S8 การลงความเห็นจากข้อมูล
S10 การกาหนดนยิ ามเชงิ ปฏิบัตกิ าร
S11 การกาหนดและควบคุมตัวแปร
S12 การทดลอง
S13 การตคี วามหมายข้อมลู และลงข้อสรปุ
ทกั ษะแห่งศตวรรษที่ 21
C4 การสอ่ื สาร
C5 ความรว่ มมือ

 สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ฉบบั ปรบั ปรุง เดอื นกรกฎาคม 2562

คู่มือครรู ายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หนว่ ยที่ 2 วสั ดุและการใชป้ ระโยชน์ 106

ตาราง แสดงการวเิ คราะห์ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตรต์ ามระดบั ความสามารถของนักเรียน
โดยอาจใช้เกณฑก์ ารประเมิน ดงั นี

ทักษะ ระดบั ความสามารถ
กระบวนการทาง รายการประเมนิ
วิทยาศาสตร์ ดี (3) พอใช้ (2) ควรปรบั ปรงุ (1)

S1 การสังเกต การบรรยาย ใช้ประสาทสัมผัสเก็บ ใช้ประสาทสัมผัสเก็บ ใช้ประสาทสัมผัสเก็บ

รายละเอยี ดเกย่ี วกบั ข้อมูลจากการสังเกตการ ข้อมูลจากการสังเกตการ ข้อมูลจากการสังเกตการ
การดูดซบั นาของวสั ดุ ดูดซับนาของวัสดุและ ดูดซับนาของวัสดุและ ดูดซับนาของวัสดุและ
แต่ละชนิด โดยบอก บรรยายรายละเอยี ดสิ่งท่ี บรรยายรายละเอียดส่ิงท่ี
- ลกั ษณะของเนือ สงั เกต เชน่ ลักษณะของ สังเกต เชน่ ลกั ษณะของ บรรยายรายละเอียดสิ่งที่
วัสดุ เ นื อ วั ส ดุ ว่ า มี รู พ รุ น เ นื อ วั ส ดุ ว่ า มี รู พ รุ น สังเกต เช่น ลักษณะ

- ปรมิ าณนาสีในแก้ว หรือไม่มี ปริมาณนาสีที่ หรือไม่มี ปริมาณนาสีท่ี ของเนือวัสดุว่ามีรูพรุน
หลงั จากจมุ่ วัสดแุ ต่ เหลืออยู่ในแก้ว เมื่อจุ่ม เหลืออยู่ในแก้ว เม่ือจุ่ม หรือไม่มี ปริมาณนาสีท่ี

ละชนดิ ลงในนาสี วัสดุแต่ละชนิดลงในนาสี วัสดุแต่ละชนิดลงในนาสี เหลืออยู่ในแก้ว เมื่อจุ่ม
และยกขนึ รอจนนา และยกขึนรอจนนาไม่ และยกขึนรอจนนาไม่ วัสดุแต่ละชนิดลงในนาสี
ไม่หยดออกจาก หยดออกจากวัสดุแล้ว หยดออกจากวัสดุแล้ว
วัสดุ บอกได้ว่านาสีในแก้วมี บ อ ก ไ ด้ ว่ า น า ใ น แ ก้ ว มี แ ล ะ ย ก ขึ น ร อ จ น น า ไ ม่
- ปริมาณนาสที ีห่ ยด ป ริ ม า ณ ล ด ล ง ห รื อ เ ท่ า ป ริ ม า ณ ล ด ล ง ห รื อ เ ท่ า หยดออกจากวัสดุ แล้ว
ลงบนวสั ดุที่ใช้ทา เดิม และปริมาณนาสีที่ เดิม และปริมาณนาสีท่ี บ อ ก ไ ด้ ว่ า น า ใ น แ ก้ ว มี

กลอ่ งนม หยดลงบนวัสดุที่ใช้ทา หยดลงบนวัสดุท่ีใช้ทา ปริมาณลดลงหรือเท่า
กล่องนม ได้ด้วยตนเอง กล่องนม ได้จากการ เดิม และปริมาณนาสีท่ี

โดยไม่เพ่ิมเติมคว าม ชีแนะของครูหรอื ผู้อื่น หยดลงบนวัสดุท่ีใช้ทา
คดิ เหน็ กล่องนม ได้เพียงบาง

ลักษณะ แม้ว่าจะได้

รับคาชีแนะจากครูหรือ

ผอู้ ืน่

S4 ก า ร จ า แ น ก การจาแนกวัสดโุ ดย สามารถจาแนกวสั ดุโดย จาแนกวสั ดโุ ดยใชเ้ กณฑ์ จาแนกวสั ดุโดยใช้เกณฑ์
ประเภท ใชส้ มบตั กิ ารดดู ซับ ใชเ้ กณฑ์การดดู ซับนา การดูดซับนา และจดั การดดู ซับนา และจดั
นาเปน็ เกณฑแ์ ละจัด และจดั กลุม่ วัสดุออกเป็น กลมุ่ วัสดุออกเปน็ วสั ดุที่ กลมุ่ วสั ดอุ อกเปน็ วัสดุที่
กลุ่มวสั ดอุ อกเปน็ วสั ดุท่ดี ดู ซบั นาได้มาก ดดู ซับนาได้มาก น้อย ดดู ซับนาได้มาก น้อย
วสั ดุที่ดดู ซับนาได้ นอ้ ย และวัสดุทด่ี ดู ซับนา และวัสดทุ ่ีดูดซบั นาไม่ได้ และวัสดทุ ดี่ ูดซบั นาไม่ได้
มาก นอ้ ย และวสั ดทุ ่ี ไม่ได้ได้ถกู ต้อง ด้วย ไดถ้ ูกต้อง จากการชีแนะ ได้เพยี งบางส่วนแมว้ า่ จะ
ดดู ซับนาไม่ได้ ตนเอง ของครูหรือผู้อน่ื ได้รับคาชีแนะจากครู
หรือผอู้ ืน่

ฉบับปรบั ปรงุ เดอื นกรกฎาคม 2562 สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

107 คู่มือครูรายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 2 วัสดแุ ละการใช้ประโยชน์

ทกั ษะ ระดับความสามารถ
กระบวนการทาง รายการประเมิน
วิทยาศาสตร์ ดี (3) พอใช้ (2) ควรปรบั ปรงุ (1)

S5 การหาความ การบอกการ สามารถบอกการ สามารถบอกการ สามารถบอกการ

สัมพันธ์ระหว่าง เปลย่ี นแปลงท่ีอยู่ เปลี่ยนแปลงทีอ่ ยู่ของนาสี เปลีย่ นแปลงท่อี ยู่ของนา เปล่ียนแปลงทอ่ี ยู่ของนา
สเปซกับสเปซ ของนาสี เมื่อจุม่ วัสดุ
ลงในนาสีแล้วยกวัสดุ เม่ือจ่มุ วัสดลุ งในนาสีแลว้ สี เม่ือจุม่ วสั ดลุ งในนาสี สี เมือ่ จ่มุ วัสดุลงในนาสี
ขึนจากนาสี ยกวสั ดขุ นึ จากนาสีได้ แล้วยกวสั ดุขนึ จากนาสี แล้วยกวสั ดุขนึ จากนาสี
อย่างถูกต้องได้ด้วยตนเอง ไดถ้ ูกตอ้ งโดยอาศัยการ ไดแ้ ต่ไมส่ มบรู ณ์ แมว้ ่าจะ

ชีแนะจากครหู รือผ้อู ่ืน ไดร้ ับคาชีแนะจากครูหรือ

ผอู้ ื่น

S8 การลงความ การลงความเห็นจาก สามารถลงความเห็นจาก สามารถลงความเห็นจาก สามารถลงความเหน็ จาก

เหน็ จากข้อมูล ขอ้ มูลว่าวัสดุต่างชนิด ข้อมลู ได้ถูกตอ้ งดว้ ย ขอ้ มูลได้ถูกต้องโดย ข้อมลู ได้เพียงบางสว่ น
กนั มีสมบตั กิ ารดูด ตนเองว่า วสั ดตุ ่างชนดิ อาศัยการชีแนะจากครู แมว้ ่าจะได้รบั คาชแี นะ
ซบั นาแตกต่างกนั กนั มสี มบัติการดูดซบั หรือผอู้ ่นื วา่ วัสดตุ า่ ง จากครหู รือผู้อ่นื วา่ วสั ดุ

โดยสังเกตจาก นาแตกตา่ งกนั โดย ชนิดกนั มีสมบัตกิ ารดูด ตา่ งชนดิ กนั มีสมบัติ

ปรมิ าณนาสีที่ สงั เกตจากปริมาณนาสีที่ ซบั นาแตกต่างกนั โดย การดูดซบั นาแตกต่างกัน

เหลอื อยูใ่ นแก้วเมื่อ เหลืออยู่ในแกว้ เมื่อจ่มุ สงั เกตจากปริมาณนาสีที่ โดยสังเกตจากปริมาณ

จ่มุ วัสดลุ งในนาสีและ วัสดลุ งในนาสแี ละยก เหลืออยใู่ นแกว้ เม่ือจมุ่ นาสีที่เหลืออยู่ในแก้ว
ยกวสั ดุขึน และ วัสดุขึน และปรมิ าณ วสั ดลุ งในนาสแี ละยก เมือ่ จ่มุ วสั ดลุ งในนาสี
ปริมาณหยดนาสีท่ี หยดนาสีท่เี หลอื อยู่บน วสั ดุขนึ และปรมิ าณ และยกวัสดุขึน และ

เหลอื อยูบ่ นวสั ดุเม่ือ วัสดุเมื่อหยดนาสีลงบน หยดนาสีที่เหลืออยู่บน ปรมิ าณหยดนาสีท่ี

หยดนาสีลงบนวสั ดุ วสั ดุ วสั ดุเม่ือหยดนาสีลงบน เหลืออยู่บนวสั ดุเมื่อหยด

วสั ดุ นาสีลงบนวัสดุ

S10 การกาหนด การกาหนดนยิ ามเชงิ สามารถระบุวธิ สี ังเกต สามารถระบวุ ธิ ีสงั เกต สามารถระบวุ ธิ ีสังเกต

นยิ ามเชิง ปฏิบัติการโดยระบุ ปริมาณนาสที เี่ หลืออยู่ใน ปรมิ าณนาสีท่เี หลืออยู่ ปรมิ าณนาสีทเ่ี หลืออยู่ใน

ปฏิบัติการ วิธีการสงั เกตการดดู แก้ว หลงั จากจมุ่ วสั ดุลง ในแก้ว หลังจากจุ่มวัสดุ แก้ว หลังจากจุ่มวสั ดลุ ง

ซบั นาของวสั ดุทัง ไปทงั ชินรอจนนาไมห่ ยด ลงไปทังชนิ รอจนนาไม่ ไปทงั ชินรอจนนาไมห่ ยด

สังเกตจากปริมาณนา ออกจากวสั ดุ และสงั เกต หยดออกจากวัสดุและ ออกจากวสั ดแุ ละสงั เกต

สีทเี่ หลอื อยใู่ นแกว้ ปรมิ าณหยดนาสีท่ี สังเกตปรมิ าณหยดนาสี ปรมิ าณหยดนาสที ่ี

หลังจากจุ่มวัสดลุ งไป เหลืออยู่บนวัสดุทีห่ ยด ทีเ่ หลืออยบู่ นวสั ดุที่หยด เหลอื อยูบ่ นวสั ดุที่หยด

ทังชนิ แลว้ ยกขึนรอ นาสีลงไปได้ถูกต้องด้วย นาสลี งไปได้ถูกต้องจาก นาสีลงไปได้เพียงบางวิธี

จนนาไมห่ ยดออก ตนเอง การชีแนะของครหู รือ แมว้ า่ จะได้รบั คาชีแนะ

จากวัสดุ และสังเกต ผอู้ น่ื จากครหู รือผู้อื่น

ปริมาณหยดนาสที ี่

 สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ฉบับปรับปรงุ เดือนกรกฎาคม 2562

คู่มอื ครรู ายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หนว่ ยที่ 2 วสั ดุและการใชป้ ระโยชน์ 108

ทกั ษะ ระดับความสามารถ
กระบวนการทาง รายการประเมิน
วิทยาศาสตร์ ดี (3) พอใช้ (2) ควรปรบั ปรุง (1)

เหลืออยู่บนวสั ดุท่ี

หยดนาสลี งไป

S11 การกาหนด การกาหนดตัวแปร สามารถกาหนดตัวแปร สามารถกาหนดตัวแปร สามารถกาหนดตัวแปร
แ ล ะ ค ว บ คุ ม ตั ว ก า ร ท ด ล อ ง เ ร่ื อ ง การทดลองเร่ืองสมบัติ การทดลองเร่ืองสมบัติ การทดลองเรื่องสมบัติ
แปร สมบัติการดูดซับนา การดูดซับนาของวัสดุได้ การดูดซับนาของวัสดุได้ การดูดซับนาของวัสดุได้

ของวสั ดุได้ว่า ว่า ตัวแปรต้น คือ วัสดุ ว่า ตัวแปรต้น คือ วัสดุ ว่า ตัวแปรต้น คือ วัสดุ

ตัวแปรต้น คือ วัสดุ แต่ละชนิด ตัวแปรตาม แต่ละชนิด ตัวแปรตาม แต่ละชนิด ตัวแปรตาม

แต่ละชนิด ตัวแปร คือ การดูดซับนาของ คือ การดูดซับนาของ คือ การดูดซับนาของ

ตาม คือ การดูดซับ วัสดุแต่ละชนิด และตัว วัสดุแต่ละชนิด และตัว วัสดุแต่ละชนิด และตัว
น า ข อ ง วั ส ดุ แ ต่ละ แปรที่ต้องควบคุมให้ แปรท่ตี อ้ งควบคุมให้คงท่ี แปรท่ตี อ้ งควบคุมให้คงที่
ชนิด และตัวแปรท่ี คงที่ คอื ขนาดและความ คือ ขนาดและความหนา คือ ขนาดและความหนา

ต้องควบคุมให้คงท่ี ห น า ข อ ง ชิ น วั ส ดุ ของชินวัสดุ ปริมาณนา ของชินวัสดุ ปริมาณนา
คือ ขนาดและความ ปริมาณนาสี ขนาดของ สี ข น า ด ข อ ง แ ก้ ว น า สี ข น า ด ข อ ง แ ก้ ว น า
ห น า ข อ ง ชิ น วั ส ดุ แก้วนาพลาสติก เวลาท่ี พลาสติก เวลาที่จุ่มวัสดุ พลาสติก เวลาที่จุ่มวัสดุ

ปริมาณนาสี ขนาด จุ่มวัสดุแต่ละชนิดลงใน แต่ละชนิดลงในนาสี แต่ละชนิดลงในนาสี
ของแก้วนาพลาสติก นาสี วิธีการจุ่มวัสดุลง วิธีการจุ่มวัสดุลงในนาสี วิธีการจุ่มวัสดุลงในนาสี
เวลาที่จุ่มวัสดุแต่ละ ในนาสี พืนทีว่ างแกว้ นา พืนท่ีวางแก้วนาสี ได้ พืนที่วางแก้วนาสี ได้

ช นิ ด ล ง ใ น น า สี สี ได้ถูกต้องครบถ้วน ถูกต้อง ครบถ้วนจากการ เพียงบางตัวแปร แม้ว่า

วิธีการจุ่มวัสดุลงใน ดว้ ยตนเอง ชแี นะของครูหรอื ผู้อน่ื จะได้รับคาชีแนะจากครู

นาสี พืนท่ีวางแก้ว หรอื ผูอ้ ่นื

นาสี

S12 การทดลอง การปฏบิ ัติการ สามารถปฏิบัติการ สามารถปฏิบตั ิการ สามารถปฏิบัติการ

ทดลองเก่ยี วกับ ทดลองเก่ยี วกับสมบตั ิ ทดลองเกีย่ วกับสมบตั ิ ทดลองเก่ยี วกับสมบตั ิ

สมบตั กิ ารดดู ซบั นา การดูดซับนาของวสั ดุ การดูดซบั นาของวัสดุ การดดู ซับนาของวสั ดุ

ของวัสดุ โดยบอก โดยบอกวิธีการและ โดยบอกวธิ ีการและ โดยบอกวิธีการและ

วธิ ีการและอปุ กรณ์ อุปกรณ์ในการตรวจสอบ อุปกรณ์ในการตรวจสอบ อุปกรณ์ในการตรวจสอบ

ในการตรวจสอบการ การดูดซบั นาของวสั ดุได้ การดูดซบั นาของวัสดุได้ การดดู ซับนาของวัสดุได้

ดูดซับนาของวัสดุ ถกู ต้องด้วยตนเอง ถกู ต้องจากการชีแนะ เพยี งบางอยา่ ง แม้ว่าจะ

ของครูหรือผู้อ่ืน ได้รบั คาชแี นะจากครูหรอื

ผู้อ่ืน

ฉบับปรบั ปรุง เดอื นกรกฎาคม 2562 สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

109 ค่มู ือครูรายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หน่วยที่ 2 วสั ดแุ ละการใช้ประโยชน์

ทกั ษะ ระดับความสามารถ
กระบวนการทาง รายการประเมิน
วิทยาศาสตร์ ดี (3) พอใช้ (2) ควรปรบั ปรงุ (1)

S13 การตี ก า ร ตี ค ว า ม ห ม า ย สามารถตีความหมาย สามารถตีความหมาย สามารถตีความหมาย

ความหมายข้อมลู ข้อมูลและลงข้อสรุป ข้อมูลและลงข้อสรุป ข้อมูลและลงข้อสรุป ข้ อ มู ล แ ล ะ ล ง ข้ อ สรุป
และลงข้อสรุป เกยี่ วกับสมบัติการดูด เก่ียวกับสมบัติการดูดซบั เก่ียวกับสมบัติการดูดซบั เก่ียวกับสมบัติการดูดซับ

ซับนาของวัสดุ ว่า นาของวสั ดุ วา่ วสั ดุแต่ละ นาของวัสดุ ว่าวสั ดุแต่ละ นาของวัสดุ ว่าวัสดุแต่ละ

วั ส ดุ แ ต่ ล ะ ช นิ ด มี ชนิดมีสมบัติการดูดซับ ชนิดมีสมบัติการดูดซับ ชนิดมสี มบตั ิการดดู ซับนา

สมบัติการดูดซับนาที่ นาท่ีแตกต่างกัน บาง นาท่ีแตกต่างกัน บาง ที่แตกต่างกัน บางชนิด

แตกต่างกัน บาง ชนิดดูดซับนาได้มาก ชนิดดูดซับนาได้มาก ดูดซับนาได้มาก บาง

ชนิดดูดซับนาได้มาก บางชนิดดูดซบั นาได้น้อย บางชนิดดดู ซับนาได้น้อย ชนิดดูดซับนาได้ น้ อย

บางชนิดดูดซับนาได้ บางชนิดดูดซับนาไม่ได้ บางชนิดดูดซับนาไม่ได้ บางชนิดดูดซับนาไม่ได้

น้อย บางชนิดดูดซับ ไดถ้ ูกต้องดว้ ยตนเอง ได้ถูกต้องจากการชีแนะ ได้เพียงบางส่วนแม้ว่าจะ

นาไม่ได้ ของครูหรือผ้อู ่ืน ได้รบั คาชแี นะจากครูหรือ

ผูอ้ น่ื

 สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ฉบบั ปรบั ปรุง เดอื นกรกฎาคม 2562

คู่มอื ครูรายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 2 วสั ดแุ ละการใช้ประโยชน์ 110

ตาราง แสดงการวเิ คราะหท์ ักษะแห่งศตวรรษท่ี 21 ตามระดบั ความสามารถของนักเรียน
โดยอาจใช้เกณฑ์การประเมนิ ดังนี

ทกั ษะแห่ง รายการประเมนิ ระดบั ความสามารถ
ศตวรรษท่ี 21
ดี (3) พอใช้ (2) ควรปรับปรงุ (1)
C4 การสื่อสาร
การนาเสนอขอ้ มูล สามารถนาเสนอข้อมลู สามารถนาเสนอข้อมลู สามารถนาเสนอขอ้ มูลจาก

จากการสังเกตและ จากการสังเกตและ จากการสงั เกตและ การสงั เกตและอภิปราย

อภิปรายเกยี่ วกบั อภิปรายเกี่ยวกบั สมบัติ อภิปรายเก่ยี วกบั สมบัติ เก่ียวกบั สมบัติการดูดซับ

สมบัตกิ ารดดู ซบั นา การดดู ซบั นาของวสั ดุ การดดู ซบั นาของวสั ดุ นาของวสั ดุ โดยใชค้ าพดู

ของวสั ดุ โดยใช้ โดยใช้คาพูด รปู ภาพ โดยใชค้ าพูด รูปภาพ รปู ภาพ หรอื เขยี นบรรยาย

คาพดู รูปภาพ หรือ หรือเขยี นบรรยาย หรือ หรอื เขียนบรรยาย หรือ หรอื มกี ารยกตัวอยา่ ง

เขียนบรรยาย หรอื มี มกี ารยกตวั อย่างเพือ่ ให้ มกี ารยกตวั อย่างเพอ่ื ให้ เพ่อื ให้ผ้อู น่ื เข้าใจได้ เพยี ง

การยกตัวอย่าง ผู้อน่ื เข้าใจไดด้ ้วยตนเอง ผู้อ่ืนเขา้ ใจได้ โดยอาศัย บางสว่ น แมว้ ่าจะไดร้ ับคา

เพือ่ ใหผ้ ูอ้ น่ื เขา้ ใจ การชีแนะจากครหู รือ ชแี นะจากครหู รือผู้อ่ืน

ผู้อน่ื

C5 ความร่วมมือ การทางานรว่ มกับ สามารถทางานร่วมกับ สามารถทางานร่วมกับ สามารถทางานร่วมกับ
ผู้อืน่ ในการสังเกต ผู้ อื่ น ใ น ก า ร สั ง เ ก ต ผู้ อ่ื น ใ น ก า ร สั ง เ ก ต ผู้ อ่ื น ไ ด้ ใ น ก า ร สั ง เ ก ต
การออกแบบวิธีการ การออกแบบวิธีการ การออกแบบวิธีการ ก า ร อ อ ก แ บ บ วิ ธี ก า ร
ทดสอบสมบตั ิการ ทดสอบสมบัติการดูด ทดสอบสมบัติการดูดซับ ทดสอบสมบัติการดูดซับ
ดดู ซบั นา การ ซับนา การนาเสนอ นา การนาเสนอ และ นา การนาเสนอ และการ
นาเสนอ และการ และการแสดงความ การแสดงความคิดเห็น แสดงความคิดเห็นเพื่อ
แสดงความคดิ เหน็ คิดเห็นเพ่ือบรรยาย เพอื่ บรรยายลกั ษณะของ บรรยายลักษณะของวัสดุ
เพอ่ื บรรยายลักษณะ ลักษณะของวัสดุเม่ือดูด วั ส ดุ เ ม่ื อ ดู ด ซั บ น า เ ม่ื อ ดู ด ซั บ น า ร ว ม ทั ง
ของวัสดเุ ม่ือดดู ซับ ซับนา รวมทังยอมรับ รวมทังยอมรับ คว าม ยอมรับความคิดเห็นของ
นารวมทงั ยอมรบั ความคิดเห็นของผู้อ่ืน คิดเห็นของผู้อื่นเป็นบาง ผู้อ่ืน เพียงบางเวลาที่ทา
ความคดิ เห็นของ ตังแต่เริ่มต้นจนสาเรจ็ ชว่ งเวลาท่ที ากิจกรรม กิจกรรม ทังนีต้องอาศัย
ผอู้ ่ืน การกระตุ้นจากครูหรือ

ผอู้ นื่

ฉบบั ปรับปรุง เดอื นกรกฎาคม 2562 สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

111 คมู่ ือครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หนว่ ยที่ 2 วัสดุและการใช้ประโยชน์

เรื่องที่ 2 สมบัติของวสั ดุท่ไี ด้จากการผสมวัสดุ

ในเร่ืองนีนักเรียนจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับสมบัติของ
วัสดุท่ีได้จากการผสมวัสดุ โ ดย การสังเกตแล ะ
เปรยี บเทยี บสมบตั ขิ องวัสดุกอ่ นและหลงั ผสม

จดุ ประสงค์การเรียนรู้

สังเกตและเปรียบเทียบสมบัติของวสั ดุ
กอ่ นและหลังผสม

เวลา 4 ชว่ั โมง

วสั ดุ อุปกรณส์ าหรบั ทากจิ กรรม

กระดาษจากกลอ่ งนม กระดาษหนังสอื พมิ พ์
หรือกระดาษเหลือใช้ กาวลาเทกซ์หรือกาวแป้ง
เปียก นา กะละมงั กรรไกร ถงุ มือ จานกระเบอื ง
หลอดหยด

สอ่ื การเรียนรู้และแหลง่ เรียนรู้ หน้า 30–35
หนา้ 44-48
1. หนังสือเรยี น ป.2 เล่ม 1
2. แบบบนั ทึกกจิ กรรม ป.2 เล่ม 1

 สถาบนั สง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ฉบบั ปรบั ปรุง เดือนกรกฎาคม 2562

คู่มือครรู ายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 2 วัสดแุ ละการใช้ประโยชน์ 112

แนวการจดั การเรียนรู้ (60 นาที) ในการตรวจสอบความรู้ ครูเพียง
รับฟังเหตุผลของนักเรียนและยังไม่
ขนั้ ตรวจสอบความรู้ (5 นาที) เฉลยคาตอบใด ๆ แต่ชักชวนให้
นักเรียนไปหาคาตอบด้วยตนเองจาก
1. ครูตรวจสอบความรู้เดิมเก่ียวกับสมบัติของวัสดุท่ีได้จากการ การอ่านเนือเร่อื ง
ผสมวัสดุ โดยให้นักเรียนสังเกตของเล่นหรือของใช้ประเภท
เดียวกัน แต่ทาจากวัสดุคนละแบบ โดยชินหน่ึงทาจากวัสดุ นักเรียนอาจไม่สามารถตอบ
ชนิดเดียวและอีกชินทาจากวัสดุที่ได้จากการผสมวัสดุ เช่น คาถามหรืออภิปรายได้ตามแนว
กระปุกออมสินท่ีทาจากอะลูมิเนียมหรือพลาสติก กับกระปุก คาตอบ ครูควรให้เวลานักเรียนคิด
ออมสินท่ีทาจากเปเปอร์มาเช่ เพ่ือให้นักเรียนสังเกต และนา อย่างเหมาะสม รอคอยอย่างอดทน
อภปิ รายโดยใช้คาถาม ดงั นี แ ล ะ รั บ ฟั ง แ น ว ค ว า ม คิ ด ข อ ง
1.1 ทราบหรือไม่ว่า กระปุกออมสิน ทัง 2 ชินนีทาจากวัสดุ นกั เรยี น
อะไร (นกั เรียนตอบตามความเข้าใจของตนเอง)
1.2 การนาวัสดุมากกว่า 1 ชนิด มาผสมเข้าด้วยกัน มีผลต่อ
สมบัติของวัสดุหรือไม่ อย่างไร (นักเรียนตอบตามความ
เขา้ ใจของตนเอง)
1.3 ตัวอย่างวัสดุท่ีได้จากการผสมวัสดุ (แป้งผสมนาตาลและ
นากะทเิ พอื่ ทาขนมไทย)

2. ครูเชื่อมโยงความรู้เดิมของนักเรียนสู่การเรียนเรื่องที่ 2 สมบัติ
ของวัสดุท่ีได้จากการผสมวัสดุ โดยตังคาถามว่าการผสมวัสดุ
ต่าง ๆ มีผลต่อสมบัติของวัสดุอย่างไร ครูชักชวนนักเรียนหา
คาตอบจากการอ่านเรือ่ งสมบัติของวสั ดทุ ี่ไดจ้ ากการผสมวสั ดุ

ขัน้ ฝึกทกั ษะจากการอา่ น (40 นาท)ี

3. นักเรียนอ่านช่ือเร่ืองและคิดก่อนอ่าน ในหนังสือเรียนหน้า
30 แล้วร่วมกันอภิปรายในกลุ่มเพ่ือตอบคาถามตามความ
เขา้ ใจของกลุม่ ครสู มุ่ ตวั แทนกลุม่ นาเสนอคาตอบ ครูบันทึก
คาตอบของนักเรียนบนกระดานเพ่ือใช้เปรียบเทียบคาตอบ
ภายหลังการอา่ นเร่ือง

4. นักเรียนอ่านเนือเรื่องในหนังสือเรียนหน้า 30-31 โดยครู
ฝึกทักษะการอ่านด้วยวิธีที่เหมาะสมกับความสามารถ
ของนักเรียน ครูใช้คาถามเพ่ือตรวจสอบความเข้าใจจาก
การอา่ น ดงั นี
4.1 เปเปอร์มาเช่ คืออะไร (งานศิลปะกระดาษอัดกาว
รปู ทรงต่าง ๆ)
4.2 เปเปอรม์ าเช่ ทามาจากอะไร (กระดาษผสมกบั กาว)

ฉบับปรบั ปรุง เดือนกรกฎาคม 2562 สถาบันส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

113 ค่มู ือครูรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 1 | หนว่ ยที่ 2 วสั ดุและการใช้ประโยชน์

4.3 เปเปอร์มาเช่หรือกระดาษอัดกาว สามารถนาไปทา การเตรียมตวั ล่วงหนา้ สาหรบั ครู
เป็นอะไรได้บ้าง (ทาของเล่นของใช้ เช่น ทาหน้ากาก เพือ่ จดั การเรียนรใู้ นครง้ั ถัดไป
กระปุกออมสนิ ตกุ๊ ตารปู สตั ว์)
ในครังถัดไป นักเรียนจะ ไ ด้ ท า
4.4 นอกจากเปเปอร์มาเช่แลว้ ยงั มีวัสดอุ ะไรอีกบ้าง ที่ กิจกรรมที่ 2 สมบัติของวสั ดกุ อ่ นและหลังผสม
เกิดจากการนาวัสดุหลายชนิดมาผ สม กัน กันเป็นอย่างไร ซ่ึงจะมีการสังเกตและ
(คอนกรีต วัสดุที่ได้จากการนาซีเมนต์ ทราย หิน เปรียบเทียบสมบัติของวัสดุท่ีนามาทาเปเปอร์
และนามาผสมกนั ) ม า เ ช่ ก่ อ น แ ล ะ ห ลั ง ผ ส ม โ ด ย สั ง เ ก ต ค ว า ม
ยืดหยุ่น ความแข็ง และการดูดซับนาของวัสดุ
ขัน้ สรุปจากการอา่ น (15 นาที) ท่ยี ังไมไ่ ดอ้ ัดกาวและวสั ดุทอ่ี ดั กาวแลว้

5. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายเพ่ือให้ได้ข้อสรุปว่า ขันสอนครูอาจเตรียมวัสดุมาให้หรือให้
การทาเปเปอร์มาเช่ เป็นการนากระดาษเหลือใช้มา นกั เรียนเตรยี มกระดาษจากกล่องนม กระดาษ
ผสมกับกาวเพ่ือทาเป็นวัตถุต่าง ๆ เช่น หน้ากาก หนงั สือพิมพห์ รอื กระดาษเหลอื ใชม้ าเอง โดย
กระปุกออมสิน ตุ๊กตารูปสัตว์ เมื่อนาวัสดุต่าง ๆ มา
ผสมกัน อาจทาให้สมบัติของวัสดุต่างไปจากวัสดุท่ี 1. ให้นักเรียนช่วยกันฉีกและแช่นาก่อน
นามาผสม ตัวอย่างเช่น เปเปอร์มาเช่ และยังมีวัสดุ เวลาเรียนช่วงเช้า (เน่ืองด้วยเวลาในการ
อื่น ๆ ท่ีเกิดจากการนาวสั ดหุ ลายชนดิ มาผสมกัน เชน่ จัดการเรียนการสอนจากดั )
คอนกรตี ท่ไี ด้จากการนาซเี มนต์ ทราย หิน และนามา
ผสมกัน 2. ครูอาจเตรียมวัสดุอุปกรณ์สาหรับ
ป้องกันเสือผ้าและโตะ๊ นกั เรยี นเปรอะเปือ้ น
6. นักเรียนตอบคาถามจากเรื่องที่อ่านในรู้หรือยัง ใน
แบบบันทกึ กจิ กรรม หน้า 44

7. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายเพื่อเปรียบเทียบ
คาตอบของนักเรียนในรู้หรือยัง กับคาตอบที่เคยตอบ
และบันทกึ ไว้ในคิดกอ่ นอ่าน

8. ครชู ักชวนนกั เรียนตอบคาถามท้ายเรอื่ งทอี่ า่ นดังนี
8.1 การทาเปเปอร์มาเช่ใช้วัสดุใดบ้างมาผสมกัน
(กระดาษเหลือใชผ้ สมกบั กาว)
8.2 เม่ือนากระดาษผสมกับกาวสมบัติของกระดาษ
จะเปลี่ยนแปลงอย่างไร (ทาให้กระดาษแข็งขึน
นามาทาเปน็ รปู ทรงตา่ ง ๆ ได้)
ครูบันทึกคาตอบของนักเรียนบนกระดานโดยยังไม่

เฉลยคาตอบแตช่ กั ชวนใหน้ กั เรยี นหาคาตอบจากการ

ทากจิ กรรม

 สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ฉบับปรบั ปรุง เดอื นกรกฎาคม 2562