ເອກະສານປະກອບການສອນພາສາລາວ 2

ກມົ ສາ້ ງຄູ
ວທິ ະຍາໄລຄປູ າກເຊ
ສາຍຄອູ ະນບຸ ານ-ປະຖມົ

ເອກະສານປະກອບການສອນ

ວຊິ າ: ພາສາລາວ-ວັນນະຄະດີ 2

ລະບບົ 12+4

ໂດຍ: ທາ້ ວ ໜໃູ ໝ່ ສລຸ ຍິ ະວງົ

ຫອ້ ງການຄອູ ະນບຸ ານ-ປະຖມົ

ໜວ່ ຍງານຄປູ ະຖມົ

2019-2020



ຄານາ

ເພື່ອເປັນການປັບປຸງຄຸນະພາບ ແລະ ປະສິດທິພາບຂອງການສ້າງຄໃູ ຫ້ສູງ, ແນ່ໃສ່ເພື່ອສະມັດຕະພາບຂອງຄູ ແລະ
ພັດທະນາອາຊີບຄູໃຫ້ດີຂຶ້ນເທື່ອລະກ້າວ. ວິທະຍາໄລຄູປາກເຊໄດ້ພັດທະນາເອກະສານປະກອບການສອນນີ້ຶຂ້ຶນມາເພື່ອຮບັ
ໃຊ້ໃນການຈັດການຮຽນ-ການສອນສາລບັ ສ້າງຄປູ ະຖມົ ລະບບົ (12+4) ໃນວິທະຍາໄລຄປູ າກເຊ, ຕາມໂຄງສ້າງຫກັ ສດູ ທີື່
ກະຊວງສກສາ - ກົມສາ້ ງຄໄູ ດ້ການດົ ໄວ້. ເອກະສານເຫັມ້ຶ ນ້ີຶ ໄດຮ້ ຽບຮຽງຂນ້ຶ ຕາມທິດທາງການສ້າງຄແູ ບບໃໝ່ທ່ືີເນຶ້ັນການ
ປູກຈິດສານກ, ອຸດມົ ການ, ຄຸນະທາ ແລະ ຈດິ ວນິ ຍານຂອງຄວາມເປນັ ຄູໃຫແ້ ກນ່ ກັ ຮຽນຄູ.

ເອກະສານປະກອບການຮຽນເຫັ້ຶມນີ້ຶໄດ້ຮຽບຮຽງຂ້ຶນດ້ວຍການປະກອບສ່ວນຈາກຄູ-ອາຈານທີື່ສອນພາສາລາວ-
ວັນນະຄະດີ ແລະ ວິຊາການຂອງວທິ ະຍາໄລຄູປາກເຊ ເພອ່ື ແນໃ່ ສເ່ ຮັດໃຫ້ນັກຮຽນຄທູ ີື່ຈົບຈາກສະຖາບັນສ້າງຄູປາກເຊ ໃຫ້
ເຂົາເຈົ້ຶາມຄີ ວາມຮູ້, ເຂົຶ້າໃຈໃນທັກສະການຟັງ, ເວົຶ້າ, ອ່ານ ແລະ ສາມາດຂຽນແບບຕ່າງໆເຂົຶ້າໃນຊວີ ດິ ປະຈາວັນໄດ້. ນອກ
ຈາກນ້ຶັນ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຄູມນີ ້າໃຈຮກັ ອາຊີບ, ຮກັ ພາສາລາວ ແລະ ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບໃນການ ພັດທະນາອາຊບີ ຂອງຕົນ.

ເອກະສານປະກອບການຮຽນເຫມັຶ້ ນຶ້ີໄດ້ຮຽບຮຽງຂນ້ຶ ມາຕາມໂຄງສ້າງຫັກສູດທີ່ືກະກະຊວງສກສາ - ກົມສ້າງຄູ ໄດ້
ການົດໄວ້. ໄດ້ຜ່ານການກວດແກ້ຈາກຄູອາຈານທີ່ືສອນພາສາລາວ ແລະ ວິຊາການຈາກພາກສ່ວນ ທີື່ກ່ຽວຂ້ອງມາແລ້ວ
ແລະ ຂຶັ້ນຕອນຕໄ່ໍ ປຈະໄດ້ເອາົ ໄປປະກອບການສດິ ສອນຢ່າງເປັນທາງການໃນວທິ ະຍາໄລຄູ ປາກເຊ.

ຫວັງຢາ່ ງຍິ່ືງວ່າ ຄູ-ອາຈານ, ນັກຮຽນຄູ ແລະ ພາກສ່ວນອ່ືນໆຫາກຍັງພົບເຫັນບັນຫາໃດບັນ ຫາໜ່ືງທີ່ືບໍ່ ເໝາະ
ສົມ ແລະ ບໍ່ສອດຄ່ອງ ກະລຸນາປະກອບຄາຄິດເຫັນຂອງຕົນເພື່ອຊ່ວຍປັບປຸງເຮັດໃຫ້ ປ້ຶມເຫັຶ້ມນີຶ້ສົມບູນ ແລະ ມີປະສິດທິ
ຜນົ ຍງ່ິື ຂຶ້ນໃນອະນາຄົດ.

i

ສາລະບານ ໜ້າທີ

ໜັງສຮື ບັ ຮອງ i
ຄານາ ii
ສາລະບານ iii
ບົດທີ 1 ຄວາມຮູ້ກຽ່ ວກບັ ການຟັງ
1
1. ຄວາມສາຄນັ ຂອງການຟງັ 1
2. ປະໂຫຍດຂອງການຟັງ 3
3. ປະເພດຂອງຟງັ 6
4. ລັກສະນະ, ອຸປະສກັ ແລະ ສິລະປະຂອງການຟງັ 9
5. ການພັດທະນາ ແລະ ການເຝກິ ຝົນການຟງັ ໃຫ້ມປີ ະສິດທພິ າບ
14
ບດົ ທີ 2 ຄວາມຮູ້ກຽ່ ວກັບການເວຶ້າົ (ທັກສະການເວາົຶ້ ) 14
1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການເວາ້ົຶ 14
1.1 ອົງປະກອບຂອງການເວາົຶ້ 15
1.2 ຈຸດປະສົງຂອງການເວ້ົຶາ 16
2. ຫັກການ ແລະ ມາລະຍາດຂອງການເວາຶ້ົ 18
2.1 ຫກັ ການເວາ້ົຶ 18
2.2 ມາລະຍາດໃນການເວົ້າຶ 18
3. ການພັດທະນາການເວຶົາ້ 20
3.1 ການພັດທະນາແນວຄດິ 21
3.2 ການພັດທະນາຄວາມສາມາດໃນການເວຶ້າົ 23
3.3 ການພັດທະນາກິລຍິ າຕ່າງໆຂອງການເວົຶາ້ 26
4. ຫກັ ການວເິ ຄາະຜຟູ້ ງັ
5. ສລິ ະປະການຕັຶ້ງຄາຖາມ 33
34
ບດົ ທີ 3 ຄວາມຮກ້ ຽ່ ວກບັ ການອາ່ ນ (ທກັ ສະການອາ່ ນ)

1. ຄວາມໝາຍຂອງການອ່ານ
2. ຄວາມສາຄນັ ຂອງການອ່ານ

ii

3. ປະເພດຂອງການອ່ານ 37
4. ຄນຸ ປະໂຫຍດຂອງການອ່ານ 45
5. ການອ່ານເພອ່ື ຈັບໃຈຄວາມ 46
6. ການອາ່ ນໜັງສືປະເພດຕ່າງໆ 47
7. ກດິ ຈະກາສົງ່ ເສີມການອາ່ ນ 52

ບົດທີ 4 ຄວາມຮູ້ກຽ່ ວກບັ ການຂຽນ 58
58
1. ຄວາມໝາຍສາຄນັ ຂອງການຂຽນ 59
2. ລກັ ສະນະ ແລະ ປະເພດຂອງການຂຽນ 59
3. ອງົ ປະກອບຂອງການຂຽນ
4. ຫັກການຂຽນ 66
66
ບົດທີ 5 ການຂຽນຈົດໝາຍ 67
70
1. ຄວາມໝາຍຂອງຈົດໝາຍ 71
2. ຄວາມສາຄັນຂອງຈົດໝາຍ
3. ຮູບແບບການຂຽນຈົດໝາຍແຕງ່ ລະປະເພດ 73
4. ວທິ ຂີ ຽນຈດົ ໝາຍ 73
5. ປະເພດຂອງຈດົ ໝາຍ 73
78
ບົດທີ 6 ການຂຽນບດົ ພັນລະນາ 78

1. ຄວາມໝາຍຂອງບົດພັນລະນາ 80
2. ຄວາມສາຄັນຂອງບົດພັນລະນາ 80
3. ປະເພດຂອງບົດພນັ ລະນາ 80
4. ໂຄງຮາ່ ງການຂຽນບົດພນັ ະນາ
5. ຫກັ ການ ແລະ ວິທແີ ຕງ່ ບົດພັນລະນາ

ບົດທີ 7 ການຂຽນບດົ າຍງານ

1. ຄວາມໝາຍຂອງບດົ ລາຍງານ
2. ຄວາມສາຄັນຂອງບດົ ລາຍງານ
3. ປະເພດຂອງບດົ ລາຍງານ

iii

4. ຮ່າງການຂຽນຂອງບົດລາຍງານ 81

ບດົ ທີ 8 ການຂຽນບົດບນັ ທກ 84
84
1. ຄວາມໝາຍຂອງບດົ ບັນທກ 84
2. ຄວາມສາຄັນຂອງບດົ ບັນທກ 100
3. ປະເພດຂອງບດົ ບັນທກ 101
4. ຮ່າງການຂຽນບົດບັນທກ
5. ວທິ ີ ແລະ ຫກັ ການຂຽນບດົ ບນັ ທກ 102
103
ບົດທີ 9 ການຂຽນຂາ່ ວ ແລະ ປະກາດແຈ້ງການ 103
110
1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການຂຽນຂາ່ ວ 111
2. ວທິ ຂີ ຽນຂາ່ ວ 112
3. ລກັ ສະນະພ້ືຶນຖານຂອງຂາ່ ວ
4. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການຂຽນປະກາດແຈ້ງການ 113
5. ວິທຂີ ຽນປະກາດແຈງ້ ການ 113
6. ຮາ່ ງການຂຽນປະກາດແຈ້ງການ 114
118
ບົດທີ 10 ການຂຽນບດົ ອະທິບາຍ ແລະ ພສິ ູດ 119
119
1. ຄວາມໝາຍຄວາມສາຄັນຂອງບົດອະທບິ າຍ
2. ວທິ ຂີ ຽນບດົ ອະທບິ າຍ 122
3. ຮ່າງການຂຽນບດົ ອະທບິ າຍ 122
4. ຄວາມໝາຍຄວາມສາຄັນຂອງບດົ ພສິ ດູ 123
5. ວທິ ີຂຽນບດົ ພສິ ດູ 127
6. ຮ່າງການຂຽນບົດພສິ ູດ

ບດົ ທີ 11 ການຂຽນບົດວິຈານ ແລະ ການຂຽນບົດວເິ ຄາະ

1. ຄວາມໝາຍຄວາມສາຄນັ ຂອງບດົ ວຈິ ານ
2. ປະເພດບດົ ວິຈານ
3. ຮາ່ ງການຂຽນບດົ ວຈິ ານ
4. ການສົມທຽບບດົ ອະທິບາຍ, ພິສູດ ແລະ ວິຈານ

iv

5. ຄວາມໝາຍຄວາມສາຄັນຂອງບດົ ວເິ ຄາະ 129
6. ຫກັ ການວິເຄາະຕົວລະຄອນ 130
7. ວິທີການແຕງ່ ບດົ ວເິ ຄາະຕົວລະຄອນ 130
8. ຮ່າງການຂຽນບດົ ວເິ ຄາະ 131

ບດົ ທີ 12 ການຂຽນເນອຶື້ ໃນສະແດງທັດສະນະ

1. ຄວາມສາຄັນຂອງການຂຽນເນ້ອືຶ ໃນສະແດງທດັ ສະນະ 155
2. ຫັກການຂອງການຂຽນເນຶອ້ື ໃນສະແດງທດັ ສະນະ 155
3. ປະເພດຂອງການຂຽນບດົ ສະແດງທດັ ສະນະ 158

ບດົ ທີ 13 ການຂຽນຫຍ້ໍເລື່ອງ

1. ຄວາມໝາຍຂອງການຂຽນຫຍເ້ໍ ລອື່ ງ 163
2. ຫກັ ການຂຽນຫຍ້ໍຄວາມໝາຍເລ່ືອງ 163
3. ແບບການຂຽນຫຍເ້ໍ ລ່ືອງ/ນິທານ 164

ບົດທີ 14 ລະຄອນ

1. ຄວາມໝາຍຂອງລະຄອນ 172
2. ສະພາບທ່ືພີ າໃຫ້ກາເນດີ ລະຄອນລາວ 172
3. ເນ້ອືຶ ໃນລະຄອນລາວໃຫຍ່ 173
4. ບາງບົດະຄອນລາວໃຫຍ່ທ່ີືເດົັນ່ 174

ເອກະສານອ້າງອີງ…………………………………………………………………… 191

v

ບດົ ທີ 1

ຄວາມຮກູ້ ຽ່ ວກບັ ການຟງັ

1. ຄວາມສາຄນັ ຂອງການຟງັ

ການສ່ືສານດ້ວຍຄາເວົຶ້າ ເປນັ ການສື່ສານທືີມ່ ີມາກ່ອນການສສື່ ານດ້ວຍລາຍລັກອັກສອນ, ການເວົາ້ຶ ແລະ ການຟັງ
ຈິື່ງເປັນຂະບວນການສ່ືສານທີື່ມະນຸດໃຊ້ມາກ່ອນທັກສະການຂຽນ ແລະ ການອ່ານ. ປັດຈຸບັນ, ໂລກມີຄວາມຈະເລີນກ້າວ
ໜ້າທາງດ້ານເທັກໂນໂລຊີ, ມະນຸດຂະຫຍາຍການຕິດຕໍ່ສ່ືສານຜ່ານສື່ເອເລັກໂຕນິກ(electronics)ເຊັ່ນ: ໂທລະເລກ,
ໂທລະສັບ, ວິທະຍຸ, ໂທລະທັດ ຫ ດາວທຽມ; ເຊິ່ືງເປັນສື່ສານເຖິງກັນຂ້າມທະວີບ ຫ ຄົນລະຟາກໂລກໄດ້ໃນເວລາອັນ
ໄວວາ.

ສາລັບການສື່ສານໃນຊີວິດປະຈາວັນ, ມະນຸດຮັບສານດ້ວຍການຟັງມາຕັຶ້ງແຕ່ຮັບຮູ້ສິື່ງແວດລ້ອມຕ່າງໆຈິື່ງມີຄາ
ຖາມງ່າຍທີື່ຈະຖາມຕົນເອງວ່າ “ຖ້າເຮົາຫູໜວກມາຕັ້ຶງແຕ່ເກີດຈະເກີດອັນໃດຂຶ້ນ” ແນ່ນອນວ່າເຮົາຈະບໍ່ໄດ້ຍິນສຽງຕ່າງໆ
ແລະ ບໍ່ສາມາດຮຽນເພອື່ ຫັດອອກສຽງໄດເ້ ໝອນເດັກນ້ອຍຄນົ ອ່ືນໆ. ເຮາົ ເປັນທັງຫູໜວກ ແລະ ຄົນບອດໃບຕ້ ະຫອດຊີວິດ
ນີ້ຶເຮົາຈະບໍ່ໄດ້ຍິນສຽງໃດໆບ່ໍວ່າຈະເປັນສຽງດົນຕີ, ສຽງທາມະຊາດ ຫ ສຽງມະນຸດເຮົາຄົງຕ້ອງສື່ສານດ້ວຍສັນຍານມ, ທ່າ
ທາງ ແລະ ສັນຍະລັກອັກສອນ. ການສື່ສານກບັ ຜູ້ອື່ນບ່ໍມຄີ ວາມສະດວກຄກັນກບັ ສືສ່ ານດວ້ ຍຄາເວຶາ້ົ .

ການມີອະໄວຍະວະຮັບສຽງ (ປະສາດຫູ) ເປັນປົກກະຕິ
ເຮັດໃຫ້ມະນຸດຮຽນຮູ້ສິ່ືງຕ່າງໆດ້ວຍການຟັງໄດຕ້ ະຫອດຊີວດິ . ນັບ
ຕັຶ້ງແຕ່ການຟັງສຽງພ ່ໍແມ່ແລ້ວຈົດຈ າຮຽນສຽງເວົຶ້າຈົນຮອດ
ພັດທະນາຂະບວນການສ່ືສານໃນການຮຽນຮູ້, ຂະຫຍາຍຂອບເຂດ
ໄປໃຫ້ກວ້າງຂວາງບໍວ່ ່າ ຄວາມຮູ້ນຶັ້ນຈະຢູ່ໄກປານໃດກຕາມມະນດຸ
ກສາມາດຮັບສານຜ່ານສຕື່ ່າງໄດດ້ ວຍການຟງັ .

ໂດຍທົ່ັວໄປແລ້ວ, ການຮັບສານດ້ວຍກາມນຟັງໃນແຕ່ລະວນັ ຂອງຄນົ ເຮົາອາດຈະເວຶົ້າໄດ້ວາ່ ເຮົາໃຊເ້ ວລາການຟງັ
ຫາຍກວ່າການເວົຶ້າ, ການອ່ານ ແລະ ການຂຽນສະເລ່ຍແລ້ວບ່ໍໜ້ອຍກວ່າ 1 ໃນ 3 ຂອງເວລາທີ່ືໃຊ້ໃນການຕິດຕ່ໍສ່ືສານ
ເຊັນ່ ຟັງສື່ເອເລັກໂຕຣນິກ, ຟງັ ຄົນໃນຄວບຄວົ , ຟງັ ເພອ່ື ນມິດອາ້ ຍນອ້ ງລມົ ກັນກ່ຽວກັບວຽກງານອ່ນື ໆເປນັ ຕນົ .

2 ປະໂຫຍດຂອງການຟັງ

ການຟງັ ແມນ່ ພດຕິກາການຮັບສານທີ່ມື ີປະໂຫຍດຕໍຕ່ ົນເອງ ແລະ ສັງຄົມ.

ກ. ປະໂຫຍຕໍຕ່ ນົ ເອງ.

1

ການຟງັ ທດີື່ ີເຮັດໃຫຜ້ ູ້ຟັງໄດຮ້ ັບປະໂຫຍດຕາ່ ງໆເຊັ່ນ:

- ການຟັງທີື່ດີແມ່ນພດຕິກາຂອງຜູ້ມີມາລະຍາດ ໃນການຄົບຄ້າສາມາຄົມ, ໃນວົງສົນທະນາ ຫ ການເວົຶ້າໃນ
ສະຖານທີ່ື ແລະ ໂອກາດຕ່າງໆບ່ໍມີຄົນໃດຢາກໃຫ້ຄົນອ່ືນຍາດເວົຶ້າ ຫ ບໍ່ຍອມຟັງຄາເວົຶ້າຂອງຕົນເອງ. ຜູ້ຟັງທີື່ດີ
ຍອ່ ມໄດຮ້ ບັ ຄວາມນຍິ ມົ ຊົມຊອບຈາກຄ່ສູ ົນທະນາ, ການຟງັ ຈ່ືງເປັນການຊ່ວຍສ້າງບນັ ຍາກາດຂອງຄວາມເປັນມິດ
, ເຮັດໃຫເ້ ກີດຄວາມເຂາ້ຶົ ໃຈ, ເກດີ ການຍອມຮບັ ແລະ ຄວາມເຫນັ ອົກເຫນັ ໃຈເຊງ່ືິ ກນັ ແລະ ກນັ .

- ການຟັງທີດ່ື ເີ ຮດັ ໃຫ້ເຮາົ ຮູ້ເລອື່ ງລາວຕ່າງໆສາມາດເຂ້າົຶ ໃຈຄວາມສາຄັນຂອງເລື່ອງທືີຟ່ ັງ ແລະ ຈດຸ ໝາຍຂອງຜູ້ເວາ້ົຶ ,
ຜູ້ຟັງຈະສະແດງປະຕິກິລິຍາຕອບສະໜອງຕ່ໍຄູ່ສົນທະນາໄດ້ສອດຄ່ອງ ແລະ ກົງກັບຫົວຂ້ໍສົນທະນາການຟັງຈິ່ືງເໝ
ອນກັບການຫີຶ້ນບານບ້ວງ ເຊິື່ງຜູ້ຟັງຈະເປັນຜູ້ຫີຶ້ນສາຄັນຄົນໜ່ືງທີ່ືຕ້ອງຄອຍຮັບໝາກບານ ແລະ ສົັ່ງໃຫ້ຜູ້ຫຶ້ີນ
ຄົນອື່ນໆໃນທມິ ດຽວກັນເພື່ອໃຫ້ໄດ້ຊະນະຕາມຄວາມຕອ້ ງການຂອງຜູ້ຫ້ີຶນໃນທິມ.

- ການຟງັ ທ່ີືດີຊ່ວຍພດັ ທະນາສະມັດທະພາບໃຊ້ທັກສະພາສາ ແລະ ດາ້ ນອ່ືນໆຄ: ການຟງັ ຊວ່ ຍໃຫ້ຜູ້ຟງັ ຮຽນຂະບວນ
ການເວົຶ້າທີື່ດີຂອງຜູ້ອື່ນນັບຕັ້ຶງແຕ່ວິທີການເລອກຫົວຂໍ້ໃນການເວົ້ຶາ, ປັບ ປຸງບຸກຄະລິກະພາບໃນການເວົ້ຶາ ແລະ

ວິທີການສະເໜີເນ້ຶອໃນທື່ີມີປະສິດທຜິ ົນ ນອກຈາກນີຶ້ການຟັງເຮັດໃຫຜ້ ູ້ຟັງມີຄວາມຮູ້ກວ້າງ, ມີຄວາມໝ້ັຶນໃຈໃນ

ຕົນເອງ, ການເວົ້ຶາການສະແດງອອກຫາຍຂ້ຶນ ຜູ້ຟັງຈະນາໄປພັດທະນາສະມັດທະພາບການອ່ານ ແລະ ການຂຽນ
ຂອງຕົນເອງໄດອ້ ກີ ດວ້ ຍ.
- ການຟັງທີື່ດີເປັນພຶ້ນຖານເຮັດໃຫ້ເກີດສະມັດທະພາບທາງຄວາມຄິດ, ຜູ້ຟັງໄດ້ພັດທະນາພຶ້ນ ຖານຄວາມມີສະຕິ
ປັນຍາຈາກການລວບລວມຂໍ້ມູນ ແລະ ຂ້ໍຄິດຕ່າງໆຈາກການຟັງແຕ່ລະຄັ້ຶງ. ການຟັງຊ່ວຍໃຫ້ເຮົາຮຽນຮູ້ຈົດຈາ
ເຂາ້ົຶ ໃຈສງິື່ ຕາ່ ງໆ ແລະ ແນວຄດິ ໃໝ່ໆອກີ ດວ້ ຍ.
- ການຟັງທີື່ດີເຮັດໃຫ້ເຮາົ ຮູ້ດ້ານຄາສັບ ແລະ ເພີ່ືມພູນຄວາມສາມາດໃນການໃຊ້ຖອ້ ຍຄາພາສາໄດ້ຢ່າງຖກຕ້ອງເໝ
າະສມົ , ຜຟູ້ ງັ ຈະສງັ ເກດໃຊຄ້ າສັບ ແລະ ຖ້ອຍຄາພາສາຂອງຜູ້ເວາົຶ້ , ສກສາວທິ ີໃຊ້ຖ້ອຍຄາ ຫ ສານວນໂວຫານຈາກ
ຜູ້ເວ້ົຶາແລວ້ ຈດົ ຈາໄປເປນັ ແບບຢາ່ ງໃນການເວ້າົຶ ແລະ ການຂຽນ.

ຂ ຕສ່ໍ ງັ ຄົມ

ການຟັງທີ່ືດີ ແມ່ນຂະບວນການສ່ືສານທີື່ກໃຫ້ເກີດປະໂຫຍດຕໍ່ສັງຄົມ ແລະ ຕ່ໍປະເທດຊາດໃນດ້ານທີ່ືຜູ້ຟັງນາ
ຄວາມຮູ້ ແລະ ຂ້ໍຄິດຕ່າງໆໄປໄຊ້ໂດຍຜູ້ຟັງເອງໄດ້ຮັບຜົນດີຈາກການປະຕິບັດ ແລະ ສັງຄົມໄດ້ປະໂຫຍດທາງອ້ອມ ເຊັ່ນ
ການຟັງອະພປິ າຍເລອ່ື ງການຮກັ ສາສຂຸ ະພາບສ່ວນບຸກຄົນ, ຜຟູ້ ງັ ຈະໄດຄ້ ວາມຮແູ້ ນວຄິດຕາ່ ງໆໃນການຮກັ ສາສຸຂະພາບສ່ວນ
ບຸກຄົນ, ຜູ້ຟັງຈະຮັບຄວາມຮູ້ແນວຄິດຕ່າງໆໃນການຮັກສາສຸຂະພາບແຂງແຮງສາມາດປະຕິບັດງານຢ່າງມີປະສິດທິພາບ.
ປະເທດຊາດໄດຮ້ ບັ ປະໂຫຍດທາງອ້ອມໃນການສາ້ ງຊບັ ພະຍາກອນບຸກຄນົ ຂອງຊາດ, ສາມາດພດັ ທະນາປະເທດຊາດໄດ້ຢ່າງ
ເຂ້ັຶມແຂງ.

ໃນບາງຄ້ງັຶ , ລດັ ທະບານຕອ້ ງການຄວາມຮວ່ ມມຈາກປະຊາຊົນໃນເລື່ອງຕາ່ ງໆ ເຊ່ັນ ການເສຍພາສີອາກອນ, ການ
ເລອກຕັ້ຶງສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາດເປັນຕົ້ຶນ. ລັດກຈະປະຊາສາພັນແຈ້ງເລື່ອງລາວຕ່າງໆຜ່ານທາງວິທະຍຸ ແລະ ໂທລະທັດ.

2

ການແຂງຂ່າວສານເຊັ່ນນີຶ້ເຮັດໃຫ້ຜູ້ຟັງຮັບຮູ້ຂ່າວສານ ແລະ ຄວາມຕ້ອງການຂອງລັດບານປະຊາຊົນກຮ່ວມມ ແລະ
ປະຕິບດັ ຕາມ. ຜນົ ການຮ່ວມມຂອງປະຊາຊນົ ຍ່ອມເປັນປະໂຫຍດຕປ່ໍ ະເທດຊາດຢ່າງແທ້ຈິງ.

ການຟັງແມນ່ ທັກສະທາງບພາສາທີມີຄວາມສາຄັນ ແລະ ມີຜົນປະໂຫຍດຕໍຄ່ ົນເຮົາເປັນຢ່າງດີ. ເພາະການຟັງແມນ່
ພດຕິກາໃນການສ່ືສານຂອງມະນຸດທີ່ືສະແດງໃຫ້ເຫັນສັງຄົມມະນຸດແຕກຕ່າງຈາກສັງຄົມສັດ. ມະນຸດໃຊ້ພາສາເປັນພາຫາ
ນະສສ່ື ານຕ່ໍກັນເຊ່ິງື ເຮັດໃຫມ້ ະນຸດຢູ່ຮ່ວມກັນໃນສັງຄມົ ໄດ້ດີ, ໂດຍສະ ເພາະມະນດຸ ໃຊ້ການຟັງເປນັ ພາຫານະໃນການຮຽນຮູ້
ສິື່ງຕ່າງໆຮອບຕົວ, ສະສມົ ເປັນຄວາມຮູ້ສບຕໍ່ມາຕັຶງ້ ແຕ່ສະໄໝບຮູ ານ.

3. ປະເພດຂອງການຟັງ

ປະເພດຂອງການຟງັ ມີ 4 ປະເພດຄ: ການຟງັ ໂດຍຜ້ຟູ ັງມີສ່ວນຮ່ວມໂດຍກງົ ໃນຂະບວນການສືສ່ ານ, ການຟັງໂດຍ
ຜູ້ຟັງບ່ໍມສີ ່ວນຮວ່ ມໂດຍກົງໃນຂະບວນການສື່ສານ, ການຟັງຈາກການອີເລກັ ໂຕນິກ ແລະ ການຟງັ ເພື່ອຈັບໃຈຄວາມ

3.1 ການຟງັ ໂດຍຜູ້ຟງັ ມສີ ວ່ ນຮວ່ ມໂດຍກງົ ໃນຂະບວນການສືສ່ ານ

ກ. ການຟັງໃນການສສ່ື ານລະຫວາ່ ງບຸກຄນົ

ການສ່ືສານລະຫວ່າງບຸກຄົນ ແມ່ນກິດຈະກາທີື່ບຸກຄົນ
ສື່ສານຕໍ່ກັນມີຈານວນບ່ໍເກີນ 2 ຄົນ, ແຕ່ລະ ຄົນຈະເຮັດໜ້າທີ່ືຮບັ
ສານ, ສົັ່ງສານເຊີື່ງກັນ ແລະ ກັນໂດຍໃຊ້ວິທີຢ່າງມີການຄົຶ້ນຄວ້າພິ
ຈະລະນາ. ຜູ້ຟັງຕ້ອງໃຊ້ຄວາມຄິດຕີຄວາມໝາຍສາຄັນ ສິ່ືງທີ່ືຜູ້ເວຶ້າົ
ຕ້ອງສ່ືສານມາຍັງຕົນເອງຜູ້ຟັງຕ້ອງວິເຄາະວ່າຕອນໃດເປັນ ຄວາມ
ຈງິ ມຫີ ກັ ຖານເປັນໜ້າເຊອື່ ຖປານໃດ, ຕອນໃດເປັນຂຄໍ້ ິດເຫນັ ແລະ
ຂ້ໍຄິດເຫັນນັຶ້ນສົມເຫດສົມຜົນພຽງໃດ, ຜູ້ຟັງອາດຈະມີການປະເມີນ
ວ່າມປີ ະໂຫຍດໜ້ອຍຫາຍພຽງໃດ?

ນອກຈາກນ້ີຶ, ການສື່ສານລະຫວ່ືາງບຸກຄົນ ແມ່ນການ
ສ່ືສານທີບ່ື ່ຈໍ າກັດໄລຍະເວລາ ເຊັ່ນ ການສນົ ທະນາ, ການສາພາດ, ການໃຊເ້ ວລາພຽງ 2 ນາທີ ຫເປັນຊັ່ົວໂມງກໄດ້. ການ
ໃຊເ້ ວລາຈິ່ງື ຂນຶ້ ກບັ ກາລະເທສະ, ບກຸ ຄນົ ແລະ ສະຖານທີ່ື ການສ່ສື ານລະຫວ່ າງບຸກຄນົ ຍັງເປັນໂອກາດເຮດັ ໃຫ້ເຮົາໄດ້ສື່ສານ
ກັບບຸກຄົນຕາ່ ງໆໂດຍບໍ່ໄດ້ຈາກດັ ເພດໄວ ຫ ວ່າເຄີຍຮູ້ຈັກ, ບໍ່ເຄີຍຮູ້ຈັກກັນມາກອ່ ນເລີຍ. ດັ່ງນັຶ້ນ, ເຮົາຈືິ່ງຕ້ອງປັບຕົວໃຫ້
ເຂາ້ຶົ ກັບຄ່ສູ ົນທະນາດ້ວຍການໃຊ້ຄາເວຶາ້ົ ທສືີ່ ພຸ າບເຊັ່ນ ເຂົຶາ້ ໃຈງາ່ ຍ, ຕ້ອງຄອບຄຸມອາລົມຕາມມາລະຍາດ ແລະ ສະແດງໄມຕິ
ຈດິ ຕ່ກໍ ນັ .

3

ສະນັຶ້ນ, ການຟັງໃນການສສື່ ານລະຫວ່າງບຸກຄນົ ແມ່ນການສື່ສານຂັ້ຶນພຶ້ນຖານທື່ີຈາເປັນຕມະນຸດ, ມະນຸດຈາເປັນ
ຕ້ອງເຮັດຢ່ເູ ປັນປກົ ກະຕິໃນການດາລົງຊີວິດເຊນັ່ : ການທກັ ທາຍປາໄສຕກ່ໍ ນັ , ການໄຕຖ່ າມຄວາມສຸກທກຸ , ການສນົ ທະນາ,
ການໂຕ້ຖຽງ, ການປກສາຫາລ, ການສາພາດ, ການເຈລະຈາທຸລະກິດລະຫວ່າງບຸກຄົນ ແລະ ການສື່ສານທາງໂທລະສັບ
ໆລໆ. ດ້ວຍເຫດນັ້ຶນ; ການຟັງການສ່ືສານລະຫວ່າງບຸກຄົນຈິ່ືງມີລັກສະນະສາຄັນຄເປັນຜູ້ຟັງທີື່ດີມີຄວາມຈິງໃຈ, ສະແດງ
ກລິ ິຍາຕອບສະໜອງທ່ເືີ ໝາະສົມກບັ ບຸກຄນົ ແລະ ມຄີ ວາມສນົ ໃຈນາຄູສ່ ົນທະນາຕະຫອດເວລາ.
ຂ. ການຟງັ ສສ່ື ານພາຍໃນກຸນ່

ການສສ່ື ານພາຍໃນກຸ່ນແມນ່ ການສ່ສື ານທື່ມີ ີບກຸ ຄນົ ເຂົາຶ້ ຮ່ວມຕັ້ຶງແຕ່
3 ຄນົ ຂຶນ້ ໄປຢູ່ກັບໂອກາດ, ສະຖານທີ່ືເອ້ຶອອານວຍຄວາມສະດວກທື່ີ
ເຮັດໃຫກ້ ານສສ່ື ານລະຫວາ່ ງບຸກຄນົ ພາຍໃນກຸມ່ ດາເນນີ ໄປໄດ້. ການ
ສ່ືສານພາຍໃນກຸ່ມ, ການປະຊຸມປກສາຫາລເພື່ອແກ້ບັນຫາແຜນ
ຮ່ວມກັນເຊິື່ງໄດ້ພົບເຫັນທົ່ັວໄປໃນໂຮງຮງນ, ວິທະຍາໄລຄູ,
ມະຫາວິທະຍາໄລ ແລະ ອົງການຕ່ືາງໆ.
ບຸກຄົນພາຍໃນກຸ່ມມີບົດບາດເປັນທັງຜູ້ຟັງ ແລະ ຜູ້ເວົຶ້ານອກຈາກຈະມີການປກສາຫາລແລ້ວ, ບາງ ທີກໍ່ຈະມີ
ການຖນົ ຖຽງກັນເພ່ືອເປັນການແລກປງ່ ນຄວາມຮູ້, ຄວາມຄດິ ປະສບົ ການເຊືງ່ິ ກນັ ແລະ ກນັ ຮູບແບບການສ່ືສານອາດມີປະ
ທ່ານກ່ມຸ ຫ ບ່ມໍ ກີ ໍ່ໄດ້ ແລະ ອາດເປັນການລວມຕວົ ກນັ ຢ່າງເປນັ ທາງການ ແລະ ບ່ໍເປນັ ທາງການກ່ໄໍ ດ້.

3.2 ຟງັ ໂດຍຜຟູ້ ງັ ບໍມ່ ສີ ່ວນຮວ່ມໂດຍກງົ ໃນຂະບວນການສືສ່ ານ

ການສື່ສານແບບນີ້ຶໄດ້ແກ່ການເວົ້ຶາໃນຊຸມຊົນຕ່າງໆເຊັ່ນ:
ການອະພິປາຍໃນທີ່ືສາທາລະນະການສະ ແດງປະຖະກະຖາ, ການ
ໂຄສະນາຫາສຽງ, ການກ່າວຄາປາໄສ, ການກ່າວຕອນຮັບ,ການຮບັ
ບັນຍາຍສະຫຸບການຊີຶ້ແຈງຕ່ໍທີື່ປະຊຸມ ແລະ ການເວົ້ຶາໃນໂອກາດ
ຕ່າງໆຕ່ທໍ ່ືີປະຊມຸ .
ການສືສ່ ານສາທາລະນະແມນ່ ການສືສ່ ານໃນທືີປ່ ະຊຸມເຊ່ິືງແບ່ງໄດຈ້ ະແຈງ້ ວ່າຜເູ້ ວາົ້ຶ ແມນ່ ໃຜ ແລະ ຜຟູ້ ັງແມ່ນໃຜ. ຜູ້
ເວ້າຶົ ອາດມຜີ ດູ້ ຽວ ຫ ຫາຍກວ່າ ສວ່ ນຜູ້ຟັງຈະມີໜ້ອຍຫາຍພຽງໃດຂ້ນຶ ຢກູ່ ບັ ໂອກກາດ,ກາລະເທສະ ແລະ ເງືອ່ ນໄຂຕ່າງກັນ.

4

3.3 ຟັງຈາກສ່ເື ອເລກັ ໂຕຣນິກ

ຟັງຈາກສື່ເອເລັກໂຕຣນິກໄດ້ແກ່ວິທະຍຸ, ໂທລະທັດ,
ຮູບເງົາ, ເທັບບັນທກສຽງ ແລະ ພາບສ່ືເຫົັ່ານີຶ້ແຜ່ຫາຍຢູ່ໃນທ່ັົວ
ປະເທດເຮົາໂດຍສະເພາະວິທະຍຸນັບວ່າເປັນສ່ືທີ່ືແຜ່ຫາຍ, ມີຄວາມ

ສະດວກ, ຜູ້ຟັງສາມາດເລອກຟັງຈາກລາຍການຕ່າງໆໄດ້ຕາມໃຈ
ມັກເຖິງແມ່ນວ່າພັດທະນາໄປດ້ວຍຫາຍຮູບແບບກຕາມແຕ່ກຍັງຈາ
ກັດຢູ່ໃນກຸ່ມຂອງຜູ້ຟັງທີື່ມີຖານະດີ, ມີເງີນຊຶ້ເຄ່ືອງໃຊ້ລາຄາແພງ
ແລະ ຍງັ ຕ້ອງເສຍຄາ່ ໃຊຈ້ າ່ ຍອນື່ ໆອກີ ເປນັ ຈານວນຫວງຫາຍ.

• ຂ້ໍຄວາມເອາົ ໃຈໃສ່ໃນການສືເ່ ອເລັກໂຕຣນິກ.
ເປັນທີື່ຍອມຮັບທົັ່ວໂລກແລ້ວວ່າ ສ່ືເອເລັກໂຕຣນິກມີບົດບາດທີື່ສາຄັນໃນສັງຄົມ ແລະ ມີຄວາມສາຄນັ
ໃນຊີວິດປະຈາວັນຂອງຄົນຈານວນຫາຍ, ໂທລະທັດຈັດວາງເປັນສ່ືທີ່ືມີຜົນສະ ທ້ອນຕໍ່ການປ່ຽນແປງທັດສະນະ
ຄະຕິ ແລະ ພດຕິກາຂອງຜູ້ຟັງໄດ້ ຫາຍທີ່ືສຸດ, ມີຜົນສະທ້ອນຮອງລົງມາແມ່ນວິທະຍຸ. ສະນັ້ຶນ ໂທລະທັດ ແລະ
ວິທະຍຸ ຈີື່ງເປັນສື່ທືີ່ກະຕຸກຊຸກຍູ້ຄວາມສົນໃຈ ແລະ ມີອິດທິພົນຕໍ່ເດັກນ້ອຍ, ເຍົາວະຊົນ ແລະ ຊາວໜຸ່ມເພາະວ່າ
ພວກເຂົາຮັບຮູ້ທາງປະສາດຫູ, ຕາ ແລະ ຄວາມຮສູ້ ກອນ່ື ໆຢ່າງໄວວາທ່ືສີ ດຸ .

ຈາກຜົນວິໄຈຂອງດັກລັສເອຟຸຊ (Douglus a Fuches) ແລະ ແຈັກໄລ (Jack lyle) ພົບວ່າ

“ໂທລະທັດມີສ່ວນຮ່ວມສາຄັນໃນການກະຕຸກ ແລະ ເພີ່ືມພດຕິກາຮ້າຍແຮງຂອງເດັກນ້ອຍ ແລະ ເຍົາວະຊົນ, ຍິື່ງ
ໄປກວ່ານັ້ຶນຍັງປະກົດຈາກຜົນການວິໄຈວ່າ ການສະແດງຄວາມຮາ້ ຍແຮງທ່ືີເດັກນ້ອຍຮັບມາຈາກໂທລະທັດຍງັ ຈະ
ຕດິ ຕວົ ເຂົຶ້າໄປໃນໄວອາຍໃຸ ຫຍຂ່ ນ້ຶ ແລະ ຍງັ ຄງົ ຢູຕ່ ະຫອດຊວິ ດິ ” ນບັ ວ່າໂທລະທັດມີຜົນສະທອ້ ນໃນທາງລົບຕ່ໍການ

ຮຽນຮູ້ ແລະ ການພດັ ທະນາບຸກຂະລກິ ຕະພາບຂອງເດກັ ນ້ອຍ ແລະ ເຍົາວະຊນົ ຜ້ຟູ ງັ ຄວນຮູ້ຢສູ່ ະເໝີ.
ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ ຜົນສະທ້ອນທາງບວກຂອງໂທລະທັດລວມທັງສື່ເອເລັກໂຕຣນິກຄຜູ້ຟັງໄດ້ຮັບ

ຂາ່ ວສານທີ່ອື ານວຍປະໂຫຍດໃນການດາລົງຊີວິດປະຈາວັນ ເຊັນ່ ຂາ່ ວດນິ ຟ້າອາກາດ, ຂາ່ ວການຈະລາຈອນ ແລະ
ຂ່າວຕ່າງໆທີື່ເກີດຂຶ້ນໃນສັງຄົມ.ນອກຈາກນີຶ້ຍັງໄດ້ຮັບການຍອມຮັບນັບຖກຸ່ມວ່າເປັນຜູ້ຮອບຮູ້ເຫດການຕ່າງໆ,
ໄດຮ້ ຈູ້ ກັ ເຫດການສາຄັນໃນສງັ ຄມົ ອີກດວ້ ຍ.

ຂ່າວສານຈາກສ່ືເອເລັກໂຕຣນິກ ມີຜົນເຮັດໃຫ້ເກີດການຄວບຄຸມຈະລິຍະທາທາງສັງຄົມ, ເມື່ອຜູ້ຟັງ
ວິພາກ, ວິຈານເຫດການການກະທາທີື່ຜິດສິນທາ ແລະ ຕານິການກະທາເຫົັ່ານັ້ຶນພດຕິກາການກະທາ ແລະ
ອະທບິ າຍເຊງ່ືິ ກນັ ແລະ ກນັ ພາຍໃນກຸ່ມເຮດັ ໃຫ້ຜູ້ຟັງຢໃູ່ ນຂອບເຂດວັດທະນະທາ ແລະ ປະເພນ.ີ

ສາລັບດ້ານການຮຽນທັງສ່ືເອເລັກໂຕຣນິກ ເຊິ່ືງນາມາປຽບທງບກັບການຮຽນໃນຫ້ອງຮຽນຈະເຫັນວ່າ
ຜນົ ແຕກຕາ່ ງກັນພຽງເລັກນ້ອຍແຕກ່ ານຮຽນທາງເອເລັກໂຕຣນິກມີຄວາມແຕກຕ່າງຫາຍ, ນັກຮຽນນັກສກສາຈະ
ມີແຕ່ຮັບ ແລະ ຄິດຫາເຫດຜົນເທົ່ັານັ້ຶນ. ສາລັບນັກຮຽນໃນຫ້ອງຈະມີເວລາໂຕ້ຕອບຊັກຖາມກ່ຽວກັບການບໍ່
ເຂຶ້າົ ໃຈກັນໄດ້.

5

ນອກຈາກນີຶ້, ສ່ືເອເລັກໂຕຣນິກຍັງມີຜົນສະທ້ອນທາງບວກໃນດ້ານການໃຫ້ຄວາມຮູ້ຄວາມເບີກ ບານມວນຊື່ນ
ເພ່ືອຜ່ອນຄາຍອາລົມຄວາມເຄັ່ງຕງໃນຊີວິດປະຈາວັນ. ສະນັຶ້ນ, ຈິື່ງສະ ຫຸບໄດ້ວ່າ ຜູ້ຟັງຈະມີຄວາມໜັກແໜ້ນໃນຜົນ
ສະທ້ອນຂອງສ່ເື ອເລັກໂຕຣນິກເຊ່ິືງມີທັງປະໂຫຍດ ແລະ ໂທດ, ຜຟູ້ ງັ ຈາເປັນຕອ້ ງຮຽນຮູ້ການຟັງສື່ເອເລັກໂຕຣນິກເພື່ອໃຫ້
ປະໂຫຍດຫາຍທີືສ່ ຸດ.

3.4 ການຟງັ ເພືອ່ ຈັບໃຈຄວາມ

ການຟັງເພ່ືອຈັບໃຈຄວາມລະອຽດນັ້ຶນ ເປັນການຟັງເຊິ່ືງຜູ້ຟັງຈະຈັບໃຈຄວາມສາຄັນລະອຽດຈາກ ສ່ືິງຕ່າງໆທີ່ືຟັງ
ມາການຟັງປະເພດນີຶ້ຜູ້ຟັງຈະຕ້ອງມີສາມະທິ, ຕັ້ຶງໃຈຟັງຮ່ວມທັງບັນທກເພ່ືອຊ່ວຍຄວາມຈື່ຈາ. ການຟັງເພ່ືອການຈັບໃຈ
ຄວາມເຊິ່ງື ມລີ າຍລະອຽດດ່ັງນ:ິ້ຶ

- ເຝິກການຟງັ ໂດຍຊວ່ ຍການສະຫູບຸ ເລືອ່ ງລາວຈາກຫາຍຄນົ ແລວ້ ອອກມາເວ້ຶາົ ຕ່ໍໝູ່ຄູ່ໃນຫ້ອງ.
- ມອບໃຫ້ນັກຮຽນເປນັ ລາຍບກຸ ຄນົ ຫ ເປນັ ກຸມ່ ໄປຟັງເລ່ືອງໃດເລອື່ ງໜງື່ ເມອ່ື ຟງັ ແລວ້ ອາດຊກັ ຖາມບນັ ຫາການຂຶ້ນ

ເຊ່ັນ ຖ້າແບ່ງເປນັ ກຸ່ມໃນຫ້ອງເປນັ ສອງກຸ່ມ ກມຸ່ ທີ1 ຊັກຖາມບນັ ຫາ, ກຸ່ມທີ 2 ຟັງບັນຫາແລວ້ ກຕອບ, ຖ້າຕອບ
ຖກແລວ້ ກຸ່ມທີ 2 ຈະຖາມສະຫບັ ກັນ.
- ເຝິກການຟັງເລ່ືອງລາວທີື່ຄູກະກຽມມາໃຫ້ອາດຈະອ່ານໃຫ້ຟັງ ຫ ບັນທກໄວ້ໃນເທັບບັນທກສຽງແລວ້ ໃຫ້ສະຫຸບ
ໃຈຄວາມສາຄັນ ແລະ ໃຈຄວາມທ່ືີຮອງລງົ ໄປ.
- ຟັງນທິ ານເລື່ອງສນັ້ຶ , ບດົ ລະຄອນ, ບົດຄວາມຕາ່ ງໆ.
- ເຝກິ ການຟງັ ໂດຍໃຫ້ນັກຮຽນບອກເນຶອ້ ເລອື່ ງ, ຈຸດມງຸ້ ໝາຍ, ຄນຸ ຄ່າ ຫ ປະໂຫຍດທ່ືີໄດ້ຮບັ .
- ຫີ້ຶນເກມການຟັງເລື່ອງແລ້ວສະແດງບົດບາດສົມມຸດ, ຄູອາຈານເລົ່ັານິທານ, ເລ່ືອງສັຶ້ນ, ບົດລະຄອນໃຫ້ນັກຮຽນ
ສະແດງທ່າທາງປະກອບໃນຂະນະທີືເ່ ລັ່າົ ຫ ເມືອ່ ເລ່ັາົ ຈົບແລວ້ ໃຫ້ສະ ແດງເປັນລະຄອນເວາົຶ້ ໂດຍໃຊ້ຄາເວຶົ້າຂອງຕົນ
ເອງ.
- ເຝກິ ການຟງັ ເລ່ືອງຕ່າງໆຈາກຄູ, ເທັບບັນທກສຽງອາດຈະເປັນເລອ່ື ງສັ້ນຶ ຫາຍເລ່ອື ງ, ເມືອ່ ຟັງແລວ້ ໃຫ້ຕອບຄາຖາມ
, ຂຽນເປນັ ອດັ ຕາໄນ ແລະ ປາລາໄນກໄດ.້

ການຟງັ ເພ່ືອຈບັ ໃຈຄວາມສາຄັນເປນັ ພຶ້ນຖານໃນການຟງັ ທີື່ດີ, ສາມາດຮູ້ລາຍລະອຽດ ແລະ ສາລະຕາ່ ງໆຫາຍຂຶນ້ .

4. ລັກສະນະ, ອປຸ ະສກັ , ສລິ ະປະຂອງການຟັງ

ການຟັງໂດຍຜູ້ຟັງມີສ່ວນຮ່ວມໂດຍກງົ , ການຟັງໂດຍຜູ້ຟັງບ່ໍມີສ່ວນຮ່ວມໂດຍກງົ ແລະການຟັງຈາກສື່ສານເອເລັກ
ໂຕຣນິກມີຄວາມແຕກຕາ່ ງກນັ ດາ້ ນລກັ ສະນະມີອຸປະສກັ ແລະ ສິລະປະຂອງການຟັງດງ່ັ ນ້:ີຶ

4.1 ລກັ ສະນະຂອງການຟງັ

6

ລັກສະນະຂອງການຟັງໂດຍຜູ້ຟັງມີສ່ວນຮ່ວມໂດຍກົງ, ຟັງໂດຍຜູ້ຟັງບ່ໍມີສ່ວນຮ່ວມໂດຍກົງ ແລະ ຟັງການສ່ືເອ
ເລກັ ໂຕຣນິກແມ່ນມີລກັ ສະນະຂອງມນັ ຄ:

• ລັກສະນະການຟັງໂດຍຜູ້ຟັງມີສ່ວນຮ່ວມໂດຍກົງແມ່ນ ການສື່ສານບຸກຄົນໜ່ືງໄປຫາບຸກຄົນໜ່ືງບໍ່ເກີນສອງຄົນ,
ໃຊ້ວິທີຟງັ ໂດຍພິຈາລະນາ, ຕີຄວາມໝາຍຄວາມສາຄັນຂອງສານບຈ່ໍ າກດັ ເວລາ, ຂຶ້ນກັບສະຖານະການ, ບ່ໍຈາກັດ
ເພດໄວ, ບໍຈ່ າກັດຊນົ ຊນຶັ້ ວນັ ນະ, ບໍ່ຈາເປນັ ວ່າເຄຍີ ຮ້ຈູ ັກ ຫ ບເຄຍີ ຮຈູ້ ັກກັນມາກ່ອນ.
ດັ່ງນ້ັນຶ ເຮາົ ຈ່ິືງຕອ້ ງປັບຕົວໃຫເ້ ຂ້າຶົ ກບັ ຄູ່ສົນທະນາດວ້ ຍການເວ້ົຶາທື່ີສພຸ າບເຂາ້ຶົ ໃຈງາ່ ຍຕ້ອງຄວບຄຸມອາລົມ
ຕາມມາລະຍາດສະແດງໄມຕິຈດິ ຕໍກ່ ັນ ແລະ ມີຄວາມສົນໃຈໃນຄສູ່ ນົ ທະນາຕະຫອດເວລາ.

• ລັກສະນະການຟັງໂດຍຜູ້ຟັງມີສ່ວນຮ່ວມໂດຍກົງ ໃນຂະນະສ່ືສານແມ່ນການສື່ສານທີ່ືໂຮມຄົນ ຈານວນຫາຍທີ່ືມີ
ຄວາມແຕກຕ່າງກັນໃນດ້ານຕ່າງໆ ເຊິ່ືງເປັນຜູ້ຮັບຟັງສະຖານທີ່ືເວລາໃດໜື່ງ, ເຊິ່ືງຜູ້ຟັງພຽງແຕ່ຟັງຢ່າງດຽວບໍ່ມີ
ໂອກາດຖາມບັນຫາ.

ດັ່ງນັ້ຶນ, ການຟັງລັກສະນະດັ່ງກ່າວຍ່ອມມີສຽງລົບກວນໄດ້ງ່າຍດ້ວຍເຫດນັຶ້ນຜູ້ຟັງຕ້ອງຕັ້ຶງໃຈຟັງ ແລະ

ຕດິ ຕາມສານຢ່າງຕໍເ່ ນອ່ື ງເພອ່ື ໄຫ້ໄດຮ້ ັບຜົນປະໂຫຍດຈາກການຟັງ.
• ລັກສະນະຂອງການຟັງຈາກສ່ືເອເລັກໂຕຣນິກ ແມ່ນຂຶ້ນກັບທັດສະນະຄະຕິຄວາມສົນໃຈຂອງກຸ່ມຄົນ ຫ ບຸກຄົນ

ເພ່ືອເລອກຟັງລາຍການຕ່າງໆ.

- ການຟັງສື່ເອເລກັ ໂຕຣນິກໂດຍທົ່ັວໄປຜູ້ຟັງຈະຟງັ ແບບຜ່ານໆ ຫ ຟັງໄປພ້ອມກັບເຮັດກິດກະກາອ່ືນໆເຊິ່ືງບ່ໍຕ້ອງມີ
ມາລະຍາດໃນການຟງັ .

- ການຟັງສ່ືເອເລັກໂຕຣນິກ ບໍ່ສາມາດຮັບສານຕາມໃຈຕົນເອງໄດ້ເຊັ່ນ: ການຟັງວິທະຍຸ, ເບິື່ງໂທລະທັດຜູ້ຟັງຕ້ອງ
ລຖ້າການດົ ເວລາຂອງການສົງສານ(ລາຍການ) ທີກື່ ານຟງັ ແລະ ຟງັ ໄດເ້ ທອ່ື ດຽວ.

- ສານຈາກເອເລັກໂຕຣນິກມີຈຸດປະສົງສ້າງຄວາມສົນໃຈໃຫ້ຜູ້ຟັງຕິດຕາມຂໍ້ມູນຂ່າວສານຕ່ໍໄປ ບໍ່ໃຫ້ເກີດຄວາມ
ເບອື່ ໜ່າຍຈືິ່ງຈດັ ລາຍການປະກອບເຊັນ່ ລາຍການເພງ, ແສງສີ ແລະອື່ນໆ...

- ສານຈາກສື່ເອເລັກໂຕຣນິກບາງລາຍການນາເອົາເລື່ອງສ່ວນຕົວຂອງຄົນອື່ນມາອອກໃນຮູບຂອງສາລະບັນເທິງ,
ບາງລາຍການເປັນເລື່ອງກ່ຽວກັບເພດສາພັນ ເຊີ່ືງເຮັດໃຫ້ຜູ້ຟັງມີຄວາມສົນໃຈແຕ່ເລ່ືອງດັ່ງກ່າວ. ນອກຈາກນີຶ້,
ການຟັງເລື່ອງສ່ວນຕົວຂອງຄົນອ່ືນຍັງເຮັດໃຫ້ຜູ້ຟັງເກີດມີນິໃສບດີ, ບ່ໍມີມາລະຍາດພດຕິກາທີື່ບໍ່ດີ ແລະ ບ່ໍເໝາະ
ສມົ .

ສະນນຶັ້ ການຟງັ ຈາກປະເພດຕ່າງໆ ຜ້ຟູ ງັ ຄວນມີການເລອກເຟັ້ຶນ, ພຈິ າລະນາ, ວິເຄາະ ສນັ ນຖິ ານເລິກເຊິື່ງເພ່ືອບ່ໍໃຫ້
ເກດີ ມີຜນົ ສະທອ້ ນໃນການນາໃຊເ້ ຂ້ຶາົ ໃນຊວີ ິດປະຈາວນັ .

4.2 ອຸປະສກັ ຂອງການຟັງ

- ອະໄວຍະວະຟງັ ບສ່ໍ ົມບູນ ແລະ ອປຸ ະກອນສື່ສານບົກຜອ່ ງ ຫ ຕດິ ຂັດຈະເຮດັ ໃຫ້ຂາດປະສິດ ທິພາບໃນການໄດ້ຍິນ
ແລະ ໄດຟ້ ງັ ເຊັນ່ ເວ້ົາຶ ໂຕຕ້ ອບກັນທາງໂທລະສັບ, ການສື່ສານໃນລັກສະນະດ່ງັ ກາ່ ວ; ຜ້ຟູ ັງບໍ່ສາມາດສັງເກດ ແລະ

7

ຕີຄວາມໝາຍຂອງພາສາໄດໂ້ ດຍສະເພາະຢາ່ ງຍ່ິືງອະໄວຍະວະຫູບົກຜ່ອງແລວ້ ຈະເຮດັ ໃຫຜ້ ູ້ຟັງຂາດຄວາມຮູ້ສກຕ່ໍຄູ່
ສນົ ທະນາເຊື່ິງຜູ້ເວ້ຶົາໄດ້ສະແດງອອກມາ.
- ສະຖານທີື່ບໍ່ເໝາະສົມ, ແສງສະຫ່ວາງບໍ່ພຽງພ, ອຸນຫະພູມຮ້ອນ ຫ ເຢັນໂພດລະບົບການກະຈາຍສຽງບໍ່ດີມີສຽງ
ພາຍນອກລົບກວນ, ຫ້ອງໃຫ່ຍມີຈານວນຜູ້ຟັງຫາຍ; ບ່ອນນັ່ງບໍ່ພຽງພຈະເຮັດໃຫ້ການຮັບສານບໍ່ໄດ້ຕາມຄວາມ
ຕ້ອງການ.
- ເວລາບໍ່ເໝາະສົມ, ເຮັດໃຫ້ຜູ້ຟັງສ້າງຄວາມຕັຶ້ງໃຈ, ສ້າງຄວາມວຸ້ນວາຍສັບສົນຂ້ຶນໃນເວລາຜູ້ເວົຶ້າເກີດຄວາມ
ສງົ ສານ, ການຈັດທາລາຍການອອກທາງສ່ືເອເລກັ ໂຕຣນິກບ່ໍ ເໝາະສົມຈະເຮັດໃຫ້ຜຟູ້ ັງບ່ມໍ ີໂອກາດຖາມບັນຫາ
ທບືີ່ ໍແ່ ຈ້ງຂດັ ກບັ ການເວາົຶ້ ນຶນັ້ ເພື່ອເອົາຊະນະກບັ ຜູ້ເວຶ້ົາ. ລະດບັ ຄວາມຮູ້ ແລະ ວັດທະນະທາບໍ່ເທັົາ່ ທຽມກັນ ເຊັ່ນ ວ່າ
ບາງຄນົ ຂາດທກັ ສະດ້ານພາສາ, ມີຄວາມຮບັ ຮນູ້ ້ອຍ ຫ ຂາດຄວາມເຂາ້ຶົ ໃຈຄວາມໝາຍຂອງຄາສັບ, ສານວນພາສາ
ດັງ່ ນັຶ້ນ, ຜູ້ຟງັ ຈະຮັບສານບ່ຖໍ ກຕາມຜເູ້ ວຶາົ້ ສັ່ງົ ມາ ຫ ອາດເຂຶົ້າໃຈສານຜິດຕາມຄວາມຕອ້ ງການຂອງຜເູ້ ວາົຶ້ . ຕົຍຢ່າງ:
ການສົນທະນາກບັ ວິຊາການມັກໃຊ້ສັບວຊິ າການ, ສນົ ທະນາກັບບກຸ ຄົນອາຊບີ ຕ່າງກນັ ກ່ໍຈະໃຊ້ສບັ ສະເພາະວິຊາຊບີ
ນັຶ້ນ, ຖ້າຜູ້ຟັງມີຄວາມຮູ້ນ້ອຍແນ່ນອນອາດບໍ່ເຂົ້ຶາໃຈ. ພ້ອມກັນນັ້ຶນ, ການສ່ືກັບບຸກຄົນທີ່ືມີລະດັບວັດທະນະທາ
ຕ່າງກັນ, ອາດສົນທະນະກບັ ບຸກຄົນຕາ່ ງໄວກຈະເຮັດໃຫກ້ ານຮັບສານບໄ່ໍ ດຕ້ າມຈດຸ ປະສງົ ຂອງຜສູ້ ່ົງັ ສານ.

4.3 ສິລະປະຂອງການຟັງ

- ປັບຕົວໃຫ້ເຂົຶ້າກັບຄູ່ສົນທະນາໃນທຸກເພດ, ໄວ, ອາຊີບ ຫ ບຸກຄົນທີື່ບ່ໍຮູ້ຈັກ ເຮົາຄວນເປັນຜູ້ຟັງທີື່ດີ, ສາມາດ
ສສ່ື ານດວ້ ຍກນັ ໄດ້.

- ສະແດງໃຫຜ້ ້ເູ ວຶົ້າເຫັນວ່າຄູ່ສົນທະນາຟງັ ຢຕູ່ ະຫອດເວລາ ໂດຍສະແດງກິລຍິ າຕອບສະໜອງການເວົຶາ້ ຂອງເຂົາ ເພື່ອ
ໃຫບ້ ນັ ຍາກາດສື່ສານດີ ແລະ ເຮດັ ໃຫກ້ ານສົນທະນາຮສູ້ ກສະບາຍໃຈ.

- ຟງັ ດ້ວຍຄວາມອດົ ທນົ , ດ້ວຍຄວາມຈງິ ໃຈ, ພໃຈຮັບຟັງຄວາມຄດິ ເຫັນ ຫ ຂ້ໍສະເໜຂີ ອງຄນົ ອນ່ື .
- ຟັງດ້ວຍຄວາມສພຸ າບ, ບໍ່ລົມກັບຄົນອື່ນ, ຟັງຢ່າງມີສະມາທິໂດຍພິຈາລະນາ ແລະ ຕິດຕາມຄົຶ້ນຄິດຄວາມຄດິ ເຫນັ

ຂອງຄນົ ອ່ືນ ຖາ້ ບເໍ່ ຫັນພ້ອມກບັ ຄວາມຄິດເຫນັ ຂອງຄນົ ອ່ືນຄວນອະນຍຸ າດສະເໜດີ ້ວຍເຫດຜນົ ທື່ີໜກັ ແໜນ້ .
- ສກສາ ແລະ ທາຄວາມເຂົຶ້າໃຈລ່ວງໜ້າກ່ຽວກັບຫົວຂໍ້ທີ່ືຈະຟັງ ເຊັ່ນ ສັບສະເພາະ, ທັດສະນະຕ່າງໆຂອງຜູ້ເວົຶ້າ

ເປັນຕນ້ົຶ ແມນ່ ໃຜເປັນຜູ້ເວຶາ້ົ , ມປີ ະສບົ ການດ້ານໃດແດ່ມຄີ ວາມເຊ່ືອ ແລະ ທັດສະ ນະແນວໃດຕ່ຫໍ ົວຂ້ທໍ ີືຈ່ ະຟັງ.
- ຈັບໃຈຄວາມທ່ືີສາຄັນພະຍາຍາມສັງເກດລັກສະນະການເວົຶ້າສະເພາະຕົວຂອງຜູ້ເວົ້ຶາ ເຊັ່ນ ອະລາພະບົດ, ລາດັບ

ເລື່ອງ, ການຍົກຕົວຢ່າງ, ການອະທິບາຍລາຍລະອຽດ, ການສະເໜຫີ ັກຖານອາ້ ງອງີ ຫ ການປຽບທຽບ
- ຄວນຈົດບັນທກໃຈຄວາມສາຄັນ, ເພ່ືອນາໄປໃຊ້ເປັນປະໂຫຍດໃນໂອກາດຕ່ໍືໄປ ສະເພາະຂໍ້ຄວາມສາຄັນຂອງ

ເລື່ອງ, ທັດສະນະຜເູ້ ວາົ້ຶ , ຂ້ມໍ ູນ ແລະ ຫັກຖານຕາ່ ງໆໄວ້ໂດຍຫຍໍ້ ເມື່ອມີເວລາຄວນອ່ານທົບທວນເພອື່ ເພີ່ືມເນ້ອຶ ໃນ

8

ໃຫສ້ ມົ ບນູ ແລະ ເຂ້າຶົ ໃຈເລອື່ ງທ່ືຟີ ງັ ມາແລວ້ . ການຈດົ ບັນທກອາດຈົດຂສໍ້ ງົ ໄສເພອ່ື ມາຖາມຜ້ເູ ວ້ົາຶ ໃນຕອນທາ້ ຍຫັງ
ຈາກຜູເ້ ວ້າຶົ ໆຈບົ ແລວ້ ຊັກຖາມກງົ ໄປກງົ ມາ, ບ່ໍເວາຶົ້ ຍາວບເໍ່ ວ້ຶົາອອ້ ມຈນົ ຜູເ້ ວ້ຶົາຈັບເນ້ອຶ ໃນສາຄັນຂອງຄາຖາມບໍ່ໄດ້.
- ເລອກຟັງລາຍການທີ່ືເປັນປະໂຫຍດເພ່ືອຮັບຮູ້ເລື່ອງ ຫ ເຫດການຂອງສັງຄົມພາຍໃນ ແລະ ພາຍນອກເຊັ່ນ:
ລາຍການຂ່າວ, ສຸຂະພາບອານາໄມ, ສົັ່ງເສີມວັດທະນະທາ ແລະ ອື່ນໆໂດຍໃຊ້ປັນຍາໃນການພິຈາລະນາ. ຮູ້ຈັກ
ການປະເມນີ ຄນຸ ຄາ່ , ຮຈູ້ ັກໄຈ້ແຍກຂ້ໍມນູ ຄວາມຈິງອອກມາເປນັ ຄວາມຄິດເຫັນຂອງຕນົ .

5 ການພດັ ທະນາ ແລະ ເຝກີ ຝນົ ການຟງັ ໃຫ້ມປີ ະສິດທພິ າບ

5.1 ການພັດທະນາສະມັດຖະພາບ

ສະມດັ ຖະພາບການຟງັ ແມ່ນຄວາມສາມາດໃນການຟັງຂອງຜູ້ຟງັ , ເຊ່ິງື ສາມາດເຂົ້ຶາໃຈຄວາມໝາຍຂອງສານຕາມທ່ືີ
ຜູເ້ ວົາຶ້ ຕ້ອງການ ຫ ເອນີຶ້ ວ່າຟງັ ຢາ່ ງມປີ ະສດິ ທຜິ ົນໂດຍມີວິທກີ ານພດັ ທະນາດັ່ງນີ້:ຶ

ກ. ພດຕິກາການຟງັ ຂອງນກັ ຮຽນ.

- ຟງັ ແລວ້ ສາມາດເຂ້ົຶາໃຈໄດ້.
- ຟັງແລວ້ ສາມາດຈັບໃຈຄວາມໄດ.້
- ຟັງແລວ້ ສາມາດວິເຄາະໄດ.້
- ຟັງແລ້ວສາມາດຕີຄວາມໝາຍໄດ້.
- ຟງັ ແລວ້ ສາມາດປະເມີນຄນຸ ຄ່າໄດ້.
- ຟັງແລ້ວສາມາດຈົດບັນທກໄດ.້

ຂ ການຟັງໂດຍໃຊພ້ ຈິ າລະນາ
ແມ່ນການຟັງທ່ືເີ ລີກກວາ່ ການຟັງເພືອ່ ຈບັ ໃຈຄວາມສາຄັນ ໃນການຟງັ ຂຶນ້ັ ພຈິ າລະນາຍານນແຶີ້ ມນ່ ນັກຮຽນຕ້ອງໃຊ້

ຄວາມຄິດ, ການວິເຄາະການຈາແນກໂດຍລະອຽດລົງແຕລ່ ະບັນຫາໃຫ້ແຈ່ມແຈ້ງແລ້ວມີການປະເມີນຄ່າສືີ່ງທີື່ໄດ້ຟັງໃນແງ່
ຕາ່ ງໆໂດຍໃຊ້ວິທກີ ານຄ:

- ວເິ ຄາະຈຸດປະສງົ ໃນການເວົຶ້າ ປະເມນີ ຄາ່ ດ້ານເນຶອ້ ໃນຂອງສານທ່ືີໄດຟ້ ັງວ່າມີປະໂຫຍດຄວາມຄິດກໍ່ໃຫ້ເກີດຄວາມ
ຈະເລນີ ງອກງາມ ແລະ ຄວາມຄິດສາ້ ງສນັ .

- ພິຈາລະນາເລອ່ື ງທີ່ຟື ງັ ມີຄວາມຈິງໃຈໜ້ອຍຫາຍປານໃດ ເປັນໜາ້ ເຊືອ່ ຖຫາຍພຽງໃດ?
- ພິຈາລະນາເລອ່ື ງທ່ຟີື ງັ ມີຄວາມຈາເປນັ ໄດໜ້ ອ້ ຍຫາຍພຽງໃດ, ເປນັ ໜ້າເຊອຖພຽງໃດ?
- ພິຈາລະນາວ່າຜູ້ເວ້າົຶ ມີຄວາມຈິງໃຈພຽງໃດ?
- ວິເຄາະວິທີການເວ້າຶົ ຫ ວທິ ີການຖ່າຍທອດຄວາມຮູ້ສກນກຄດິ ຂອງຜ້ເູ ວຶົາ້

9

ການຟັງແບບນີ້ຶ ມັກໃຊ້ໃນເວລາຟັງເລື່ອງທີ່ືມີເນຶ້ອຄວາມສະຫັບສັບຊ້ອນ ຫ ມີແນວຄິດບາງຢ່າງແຝງຢູ່. ດັ່ງນັຶ້ນ,
ຈິືງ່ ຄວນເຝກິ ການໃຊ້ພຈິ າລະນາໃນການຟັງໂດຍຟັງຄາບນັ ຍາຍ, ສູນທອນພົດ, ປາຖະກະຖາ, ພະທາມະເທສະໜາ, ການໂຕ້
ວາທີ ແລະ ລາຍການຕອບບນັ ຫາ.

ຄ. ການຟັງສານປະເພດຕ່າງໆ

ຄູຄວນເປີດໂອກາດໃຫ້ນກັ ຮຽນຮູຟ້ ງັ ສານປະເພດຕ່າງໆດງັ່ ນ້ີ:ຶ
ການຟັງສານປະເພດຄວາມຮູ້ ສານປະເພດນຶີ້ໄດ້ແກ່ເລື່ອງວິຊາການຂ່າວສານເປັນທັງເນຶ້ອໃນທີ່ືບໍ່ມີຄວາມສະຫັບ
ສັບຊ້ອນ ເຊິື່ງມີພດຕິກາການຟງັ ດ່ງັ ນ້:ຶີ
- ການົດສານທີື່ຟັງວ່າເລື່ອງໄດ້ຄວນມີພດຕິກາການຟັງໃນລະດັບໃດ, ຄວນຟັງເພື່ອຄວາມເຂົຶ້າໃຈ ແລະຈັບເນຶ້ອໃນ
ສາຄນັ ໄດ້ ຫ ຄວນຟັງໂດຍພຈິ າລະນາຍານ.
- ຟັງສານປະເພດຄວາມຮູ້ແລ້ວບັນທກໃຈຄວາມທີື່ສາຄັນໃວ້ເພ່ືອຄວາມຈ່ືຈາ ຫ ນາໄປໃຊ້ໃຫ້ເປັນປະໂຫຍດຕ່ໍໄປ
ພາຍໜາ້ .
- ຟັງດ້ວຍຄວາມຕັຶ້ງໃຈ ແລະ ຕິດຕາມຂ້ໍຄວາມຢ່າງລະມັດລະວັງເພ່ືອຈັບໃຈຄວາມສາຄັນ ແລະ ຕີຄວາມໝາຍສານ
ຂອງຜ້ເູ ວາຶົ້ ຢາ່ ງຖກຕອ້ ງ.
- ຟງັ ແລ້ວວິເຄາະອັນໃດເປັນຈິງອັນໃດເປັນຄວາມຄິດຂອງຜູ້ເວ້າຶົ ມີທັດສະນະຄະຕິຕໍ່ເລ່ືອງແນວໃດ ແລະ ພິຈາລະນາ
ສານທຟີ່ື ງັ ນັນ້ຶ ຄວນເຊອ່ື ໄດ້ໜອ້ ຍ ຫ ຫາຍພຽງໃດ.
- ຟັງດວ້ ຍຄວາມພຈິ າລະນາວ່າຜູ້ເວ້ົຶາມວີ ິທີເວ້າົຶ ທືໜ່ີ ້າສົນໃຈແນວໃດ, ການໃຊ້ຖອ້ ຍຄາສານວນໂວຫານຖກຕ້ອງເໝ
າະສົມກັບລະດບັ ການສສື່ ານຫບ?
ງ. ການຟັງສານປະເພດຊກັ ຊານ ( ກວດ fomat ແຕ່ບົດທາອິດຮອກນ້ຶີ)

ຄູຄວນແນະນາໃຫ້ນັກຮຽນຟັງແລ້ວພະຍາຍາມໄຈ້ແຍກສານທ່ືີໄດ້ຟັງໃຫ້ໄດ້ວ່າ ຜູ້ເວົ້ຶາມີຈຸດປະສົງຢ່າງໃດ ແລະ
ຈຸດປະສງົ ນັນ້ຶ ດີ ຫ ບໍດ່ ີ ເຊື່ງິ ມວີ ິທຟີ ັງສານດັ່ງນຶີ້:

- ຟງັ ແລ້ວພຈິ າລະນາວ່າຜູ້ເວຶ້າົ ມີວິທກີ ານຊັກຈູງໃຈທ່ສີື າມາດດງດດູ ຄວາມສນົ ໃຈຂອງຜູ້ຟັງ ຫ ຜເູ້ ວ້ົຶາໃຊວ້ ທິ ກີ ານເວ້ົຶາ
ທີືສ່ ້າງຄວາມເຊອ່ື ຖໜອ້ ຍຫາຍພຽງໃດ.

- ຟັງແລ້ວວິເຄາະວ່າຜູ້ເວຶາົ້ ມີຈດຸ ປະສົງເພື່ອດງດູດໃຈ ຫ ເພື່ອດາເນນີ ວຽກງານນັນຶ້ ຕ່ໄໍ ປ.
- ຜູ້ເວາຶົ້ ໃຊ້ພາສາທ່ືີມີລກັ ສະນະຊັກຊວນ ຫ ກະຕກຸ ຊຸກຍ້ຄູ ວາມຮູ້ສກຂອງຜຟູ້ ັງຢາ່ ງໃດ?
- ການຟັງສານປະເພດຊັກຊວນນີຄຶ້ ູຄວນເຝິກຟັງໃຫນັກຮຽນເລ້ຶອຍໆເພ່ືອບໍ່ໃຫ້ນກັ ຮຽນຫງົ ເຊືອ່ ໃນສືີ່ງທີື່ຜິດ ຫ ຕົກ

ເປນັ ເຫຍ່ືອຂອງການໂຄສະນາຊວນເຊອື່ ໄປທາງທີື່ບດ.ີ

ຈ. ການຟງັ ສານປະເພດຈູງໃຈ

10

ການຟງັ ສານປະເພດນີຶ້ ເຮດັ ໃຫ້ເກີດສະຕປິ ັນຍາ, ມີຄວາມຮອບຄອບ, ມຈີ ິນຕະນາ ການ, ມີຄວາມເຊ່ືອໝັຶ້ນ ແລະ
ມີຄວາມສຸກໃຈໃນການຟັງເຊີື່ງສາມາດຍົກລະລັບຈິດໃຈຂອງຜູ້ຟັງໃຫ້ສູງຂ້ຶນສາມາດເຮັດໃຫ້ຜູ້ຟັງມີຂໍ້ຄິດເຫັນ, ມີຄະຕິ
ຕາ່ ງໆເຊິງ່ື ເປັນແນວທາງໃນການກາລງົ ຊວີ ິດຂອງຕນົ ເອງ.

• ວທິ ກີ ານຟງັ ສານປະເພດການຈູງໃຈ
- ຟງັ ດ້ວຍຄວາມຕຶງ້ັ ໃຈ ແລະ ດວ້ ຍຈິດໃຈທ່ສືີ ະບາຍ, ບເ່ໍ ດອດຮ້ອນ.
- ຟງັ ແລ້ວພິຈາລະນາວ່າສານນ້ັຶນໃຫ້ຄວາມພໃຈແນວໃດ?
- ຟັງແລວ້ ເຂາ້ຶົ ໃຈ ແລະ ຈບັ ເອາົ ເນອຶ້ ໃນສາຄັນໄດ້.
- ຟງັ ແລວ້ ສ້າງຈິນຕະນາການໃຫ້ຖກຕ້ອງຕາມທດັ ສະນະຂອງສານນັຶ້ນ ເຊັ່ນ ບດົ ເພງບດົ ປະພັນ, ບດົ ລະຄອນ;
- ພິຈາລະນາເບືງ່ີ ວາ່ ພາສາທື່ໃີ ຊເ້ ໝາະສມົ ກບັ ຮູບແບບ, ເນຶອ້ ໃນ ແລະ ຜຮູ້ ັບສານ ຫບ.

5.2 ວິທີເຝກີ ຝົນການຟັງໃຫ້ມີປະສດິ ທິພາບ

ສາລັບຜູ້ຟັງທີື່ຕອ້ ງການພັດທະນາສະມັດທະພາບການຟັງ ບ່ໍຈາເປັນຈະເຝິກຟັງເລື່ອງຍາກຜູ້ຟັງຈະເຝກິ ຝົນຟັງເລື່ອງ
ຕ່າງໆ ຕັຶ້ງແຕຟ່ ັງສຽງຈນົ ເຖີງເຝິກຝົນຕົນເອງໃຫມ້ ີຄວາມຄິດແລະຈິດໃຈເປນັ ຜູ້ມັກຟັງເຊືິ່ງມີວິທີເຝກິ ຟັງແຕ່ງ່າຍຫາຍາກດັງ່
ນ້ຶີ:

ກ. ເຝິກຄວາມສາມາດໃນການໄດຍ້ ິນ ໂດຍເຝກີ ປະສາດຫູໃຫສ້ າມາດຮບັ ສຽງໄດສ້ ະ ແດງວອ່ ງໄວ

ແລະ ຖກຕອ້ ງ.

ຂ. ເຝິກຈດິ ໄຈໃຫ້ໝຶ້ັນຄງົ , ມສີ າມາທິ, ມຄີ ວາມອດົ ທນົ ຕ່ສໍ ີືງ່ ລົບກວນພາຍນອກວທິ ກີ ານຟງັ ມີຄ:

- ເວລາຟັງຄວນວິເຄາະຜເູ້ ວາ້ົຶ ມີວທິ ີການໃນການຮຽບຮຽງເນ້ອຶ ໃນແນວໃດ?.
- ເມອ່ື ຈັບໃຈຄວາມທ່ຟືີ ັງໄດ້ແລວ້ ໃຫຄ້ າດຄະເນວາ່ ຜເູ້ ວົຶາ້ ຈະເວຶົ້າຫຍງັ ຕໄໍ່ ປ.
- ຄວນທບົ ທວນໃຈຄວາມສາຄນັ ທ່ືີຜູ້ເວຶົ້າໆໄປແລວ້ .
- ພຈິ າລະນາຂໍສ້ ະໜັບສະໜນຸ ທ່ືຜີ ູ້ເວົາຶ້ ເວຶາ້ົ ເຖິງຈດຸ ປະສົງຫັຍງ ຈີື່ງຍົກເອົາຂໍ້ສະໜບັ ສະໜັບສະໜຸນມາອາ້ ງອີງ.
- ຕີຄວາມໝາຍອນັ ແນນ່ ອນຂອງຖອ້ ຍຄາ, ຄາໂຕງໂຕຍ, ຄາສພຸ າສິດ, ຄາພະຫຍາທ່ືຜີ ູເ້ ວົຶ້າຍົກຂ້ຶນມາ.

ຄ. ເຝກີ ຟງັ ສານທື່ສີ າມາດລວບລວມໃດ້ ແລະ ສານທ່ືີບສໍ່ າມາດລວບລວມໃດຄ້ :

- ຟັງດ້ວຍຈິດໃຈສະຫງົບ, ຕ້ອງຄິດຢູ່ສະເໝີວ່າເປນັ ເລ່ືອງທີືບ່ ່ໍເຄຍີ ຟັງມາກອ່ ນຢາ່ ຟ້າວສະຫຸບວ່າ ເປັນເລື່ອງບໍ່ມີ
ຄນຸ ຄາ່ . ຜຟູ້ ງັ ບ່ໍຄວນມອີ າລມົ ທ່ບີື ດ່ໍ ເີ ປນັ ສາເຫດໃນການໃຊ້ສາມາທິການຟັງ.

11

- ຟັງໂດຍພິຈາລະນາວ່າ, ຜູ້ເວົ້ຶາມີຈດຸ ມຸ້ງໝາຍໃນການເວົຶ້າແນວໃດ, ເນຶ້ອຄວາມທີື່ເວົຶ້າສາພັນກັບຈດຸ ປະສົງພຽງ
ໃດແດ່? ຂ້ໍອ້າງອີງຫັກຖານຕ່າງໆທີ່ືຜູ້ເວົ້ຶາຍົກຂຶ້ນມາສະໜັບສະໜຸນຄາເວົຶ້າເຊື່ອຖໄດ້ຫບ? ອັນໃດເປັນເຫດ,
ອນັ ໃດເປນັ ຜນົ ແລະ ຜເູ້ ວົ້ຶາປະສົບຜນົ ສາເລັດໜອ້ ຍຫາຍພຽງໃດ? ຜຟູ້ ັງຈະຕ້ອງພິຈາລະນາໃຫລ້ ະອຽດດີ.

- ເພີມ່ື ພນູ ຄວາມຮູ້ ແລະ ປະສບົ ການກຽ່ວກັບເລື່ອງທໃ່ືີ ດຟ້ ັງ ໂດຍສກສາເລ່ອື ງລາວຕາ່ ງໆໄວລ້ ່ວງໜາ້ ກອ່ ນທ່ີືຈະ
ຟງັ ເລ່ອື ງນັນຶ້ .

- ສະສົມຄວາມຮູ້ທາງພາສາຢູ່ສະເໝີດ້ວຍການສັງເກດ ແລະ ສກສາຫາຄວາມຮູ້ຄວາມໝາຍຂອງສັບສານວນ.
ຄາເວາຶົ້ ສະເພາະກຸມ່ ອາຊີບ ຫ ສະເພາະໃນວງົ ລັດ ຖະການ.

- ເຝກິ ຝນົ ໃຫຄ້ ົນມຈີ ິດໃຈກວາ້ ງຂວາງຍອມຮັບຟັງຄວາມຄິດເຫນັ ແລະ ເລອ່ື ງລາວຕາ່ ງໆໂດຍບ່ໍຈາກັດປະເພດ.
ຂອບເຂດ ແລະ ເລ່ືອງລາວ. ຮູ້ຈັກເບ່ືິງຄົນໃນແງດ່ ີມທີ ດັ ສະນະຄະຕິທື່ີດີຕຄໍ່ ົນອນື່ ພ້ອມທື່ີຈະຟັງໃນລະລັບຕ່າງໆ
ດວ້ ຍຄວາມເຕັມໃຈ ແລະ ອດົ ທນົ .

- ເຝກິ ຝນົ ການຟງັ ໃນລະລັບຕາ່ ງໆໃຫມ້ ຄີ ຸນນະພາບດີ.
- ເຝິກໃຫ້ຮຈູ້ ັກນາເອົາສານທ່ີມື ີປະໂຫຍດຈາກການຟັງໄປໃຊ້ໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ .
- ວິທີການເຝິກຝົນການຟັງດັ່ງກ່າວ, ຄູຄວນນາໄປເຝິກຝົນຕນົ ເອງເພ່ືອໃຫ້ມີຄວາມ ຮອບຮູ້ສິ່ືງຕ່າງໆທີ່ືເກີດ

ຂນ້ຶ ໃນສັງຄົມ ລວມທງັ ໃຊ້ສະມດັ ທະພາບການຟັງເພ່ືອພັດທະນະບກຸ ຄະລິກກະພາບຕົນເອງ.

5.3 ມາລະຍາດໃນການຟງັ

ການຟງັ ໃນສະຖານທຕື່ີ າ່ ງໆຄວນປະຕບິ ັດດງັ່ ນ້:ີຶ

- ຟັງດ້ວຍຄວາມສົນໃຈຜູ້ຟັງຈະຕ້ອງອົດທົນ ແລະ ເອົາໃຈໃສ່ເຊັ່ນ ນັ່ງຟັງຜູ້ເວົຶ້າດ້ວຍຄວາມຈິງໃຈ, ສະແດງທ່າທີ
ກລິ ິຍາໂຕ້ຕອບດ້ວຍທ່າທາງເອົາໃຈໃສ,່ ຟງັ ຢ່າງຈົດຈນ່ັງຕວົ ຊື່ ,ຍ້ມີຶ ແຍ້ມແຈມ່ ໃສ.

- ໃຫ້ກຽດຜູ້ເວົຶ້າຕາມໂອກາດທີ່ືເໝາະສົມເຊັ່ນ ລຸກຂຶ້ນ ແລະ ຕົບມເພ່ືອສະແດງຄວາມເຄົາ ລົບ, ມາກ່ອນເວລາ, ບໍ່
ສູບຢາໃນເວລາຟັງ, ບ່ໍນ່ັງເອາົ ຂາຂ້ຶນຫ້າງ.

- ບໍລ່ ົບກວນສະມາທຄິ ົນອນ່ື ເຊັ່ນ ໃຊ້ສຽງດງັ , ຍ່າງເຂ້ົຶາ, ທຽວອອກເລ້ຶອຍໆອາດຈະສາ້ ງຄວາມລາຄານແກ່ຄນົ ອ່ນື .
- ບໍ່ຄວນປະໃຫ້ແຖວໜ້າວ່າງ, ຄວນນັ່ງໃຫ້ເຕັມຕາມລາລັບແຕ່ແຖວໜ້າເຖີງສຸດທ້າຍ, ບ່ໍຄວນເອົາອາຫານ ແລະ

ເຄື່ອງດື່ມຮັບປະທານໃນເວລາຟງັ .
- ຜຟູ້ ັງຄວນຮຈູ້ ກັ ກາລະເທສະອນັ ເໝາະສມົ , ຖາ້ ມຄີ ວາມຂ້ອງໃຈບນັ ຫາຕ່າງໆແລ້ວຢາກສະແດງຄວາມຄິດເຫັນເພື່ີມ

ເຕີມກ່ໍຄວນໃຫ້ຈົບການເວົ້ຶາສາກອ່ ນ ເມື່ອມີການເປີດໂອກາດໃຫ້ຖາມຈີ່ືງຄ່ອຍຊັກຖາມ, ຖາມເພາະຢາກຮູ້ ຫ ບ່ໍ
ເຂົຶ້າໃຈອີຫີບໍ່ແມ່ນຖາມເພື່ອທົດລອງ ຫ ເຮັດໃຫ້ເສຍຫາຍໃນບ່ອນປະຊຸມ. ສະນັຶ້ນການຖາມຕ້ອງກະທາດ້ວຍ
ຄວາມຊ່ສື ດັ .

12

13

ບດົ ທີ 2

ການເວາົ້ຶ

1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄັນຂອງການເວ້າຶົ

ການເວົຶ້າແມ່ນວິທີການສື່ສານທ່ືີຈາເປັນໃຊ້ຕະຫອດເວລາ,
ດ້ວຍການໃຊ້ສຽງສະແດງຄວາມຮູ້ສກນກຄິດໃຫ້ຄົນອືນ່ ຮບັ ຮູ້ ພອ້ ມ
ດຽວກັນກມີການສະແດງກິລິຍາທ່າທາງປະກອບໃນເວລາເວົຶ້າເພື່ອ
ຊ່ວຍໃຫ້ມຄີ ວາມເຂ້ຶາົ ໃຈງາ່ ຍ. ກລິ ຍິ າທາ່ ທາງທື່ສີ ະແດງໃນເວລາເວ້ົຶາ
ມຄີ ວາມສາຄນັ ຫາຍເພາະມນັ ບງົ່ັ ບອກເຖງິ ອາລົມ - ຄວາມຮູ້ສກນກ
ຄິດນິໃສໃຈຄ, ລະດັບຄວາມຮູ້ ແລະ ຄຸນນະທາຕ່າງໆຂອງຜເູ້ ວົຶ້າ.

ການເວົຶ້າມີຄວາມສາຄັນເພາະຈະຕ້ອງນາໄປໃຊ້ໃນການຕດິ ຕໍ່ເວົ້ຶາລົມກັບຄນົ ອ່ືນສະເໝີບ່ໍສະເພາະທືີ່ໃຊ້ໃນຊີວິດປະ
ຈາວັນ, ຍັງນາໄປຕິດຕທໍ່ າງຖຸລະກິດ ຫ ການປະກອບງານ ເຊັ່ນ ພິທີກອນ, ນັກສະແດງ, ໂຄສົກ, ນັກຮ້ອງ, ນັກຂ່າວ, ນັກ
ການເມອງ, ນກັ ບລິຫານ, ຄອູ າຈານ,ແພດ…ເປນັ ຕົຶ້ນ.ໃນຂະນະດຽວກັນຜເູ້ ວົ້ຶາໆດີກມີຜົນແກ່ຜເູ້ ວົ້ຶາ, ຜເູ້ ວາົຶ້ ບ່ໍດີກມີຜົນຮ້າຍ
ແກ່ຕົນເອງໄດເ້ ຊັ່ນກັນ.

1.1 ອົງປະກອບຂອງການເວົ້າຶ

- ຕົວຜເູ້ ວາົຶ້ ເປັນຜູ້ສງົັ່ ສານ ຫ ເລື່ອງໄປຫາຜຟູ້ ງັ .
- ສານໝາຍເຖງີ ເລອື່ ງ, ຂາ່ ວ ຫ ຂ້ໍມນູ ຕາ່ ງໆທຕີື່ ອ້ ງການຖ່າຍທອດໄປຫາຜຟູ້ ງັ .
- ວິທີການສົັ່ງໝາຍເຖີງການຕິດຕ່ໍຂ່າວສານກັນດ້ວຍວິທີໃດໜື່ງ ເຊັ່ນ ດ້ວຍການສົນທະນາເຊິ່ືງກັນ ແລະ ກັນ ຫ

ການເວຶົາ້ ຜາ່ ນທາງວິທະຍກຸ ະຈາຍສຽງ, ໂທລະສັບ, ໂທລະທດັ ແລະອ່ືນໆ.
- ຜຮູ້ ບັ ສານໝາຍເຖີງຜຟູ້ ັງໄດຮ້ ບັ ສານຈາກຜເູ້ ວ້ຶາົ .
- ຜົນການເວົ້າຶ ໝາຍເຖງິ ຜົນຂອງການຟັງຮບັ ສານໄປແລວ້ ເກີດອັນໃດຂ້ນຶ ເຊນັ່ ເຂາົຶ້ ໃຈ, ບໍ່ເຂຶົ້າໃຈບ່ໍເຫັນພ້ອມ ຫ ພ

ໃຈຈະປະຕບິ ດັ ຕາມ.

1.2 ຈຸດປະສງົ ຂອງການເວົຶ້າ

- ເວົາ້ຶ ເພືອ່ ບອກເລ່ັາົ ໃຫ້ຂໍ້ມູນ ເປັນການເວາ້ຶົ ໃຫ້ຂາ່ ວສານເຜີຍແຜເ່ ລື່ອງຕາ່ ງໆໃຫ້ຜຟູ້ ັງຮັບຮູ້.

14

- ເວົ້ຶາເພື່ອໃຫ້ຮູ້, ຄວາມເຂົຶ້າໃຈ ເປັນການເວົຶ້າລາຍລະອຽດຫາຍຂ້ຶນ, ຟັງແລ້ວເກີດມີປັນ ຍາຄວາມຮູ້ ແລະ ນາໄປ
ປະຕິບັດໄດ້.

- ເວ້ຶາົ ເພ່ອື ຄວາມເພີດເພີນ ເປນັ ການເວ້ຶົາສົນທະນາແລກປ່ຽນຄວາມຄດິ ເຫນັ , ທກັ ທາຍປາໄສທີບື່ ່ໍເປນັ ທາງການ, ໃນ
ໂອກາດຕ່າງໆ ລວມທັງເວາ້ົຶ ການສະແດງໃນລາຍການ ບັນເທິງຕ່າງໆດວ້ ຍ. ການເວ້ົຶາປກຸ ລະດມົ ໃຫເ້ ກີດມີຄວາມ
ສານກ ແລະ ການກະ ທາຕວົ ຈິງເຊັ່ນ ລະດົມການອອກແຮງງານ, ການຮກັ ສາສະພາບແວດລອ້ ມ.

- ເວົຶາ້ ເພື່ອດງດດູ ຈດິ ໃຈໃຫ້ຜູ້ອ່ນື ຄ້ອຍຕາມເຫດຜົນ ແລະ ເຊ່ືອຖເຊ່ັນ ການໂຄສະນາຕ່າງໆ.

ໂຄງຮາ່ ງສະແດງອງົ ປະກອບຂອງການເວົຶາ້ ( ໂຕວ້ າທີ )

ຜເູ້ ວຶາົ້

ຂ້ມໍ ູນຂ່າວສານ ຂ່າວສານຄວາມຮສູ້ ກນກຄດິ

ວທິ ີືສ່ ່ງັົ ສານ

ຜົນຕອບສະໜອງ

ການສນົ ທະນາ ວທິ ະຍຸ ໂທລະພາບ ໂທລະສັບ

ຜຮູ້ ບັ ສານ

2. ຫກັ ການເວ້ຶົາ ແລະ ມາລະຍາດຂອງການເວາຶ້ົ

ນັກຮຽນຄວນສະແຫວງສກສາ ແລະ ເຂົຶ້າໃຈຫັກການເວົຶ້າທີ່ືດີ, ສກສາເຂົຶ້າໃຈແລ້ວນາໄປປະຕິບັດດ້ວຍຕົນເອງ,
ອາດຈະຮຽນແບບຈາກຄູແລ້ວເຝິກດວ້ ຍຕົນເອງໃນໂອກາດຕ່າງໆ; ການເວົາຶ້ ດີເກີດຈາກການສກສາຮ່າຮຽນ, ນັກຮຽນຕອ້ ງ

15

ສົນໃຈໃນການຟັງແລ້ວມາສົນໃຈໃນການເວົ້ຶາ, ຟັງໃຫ້ຫາຍເປັນນັກຟັງທີ່ືດີ, ສັງເກດຈົດຈາຫັກການເວົ້ຶາຕາມຜູ້ເວົ້ຶາທີື່ ພົບ
ເຫັນເຊັ່ນ ສັງເກດບຸກຄະລິກກະພາບ, ການນາໃຊ້ສຽງລີລາ, ຈັງຫວະຂອງການເວົ້ຶາ... ຫັກການເວົຶ້າ ແລະ ມາລະຍາດຂອງ
ການເວຶົາ້ ມດີ ່ັງນ້ຶີ :

2.1 ຫັກການເວົ້ຶາ

ກ. ການພດັ ທະນາບຸກຄະລິກກະພາບຂອງຜເູ້ ວ້ຶົາ

ບຸກຄະລິກກະພາບໝາຍເຖິງຮູບຮ່າງໜ້າຕາ, ການແຕ່ງກາຍ,
ການສະແດງອອກທັງ ໝົດນັບທັງສີໜ້າ, ທ່າທາງ, ສຸຂະພາບອະນາໄມ, ການ
ຍ່າງ, ການຢືນ, ການນັ່ງ... ການເຄື່ອນ ໄຫວທັງໝົດຖວ່າເປັນບຸກຄະລິກກະ
ພາບທັງນັ້ຶນ. ຄົນທີື່ເວົຶ້າແລ້ວປະສົບຄວາມສາ ເລັດກເພາະມີບຸກຄະລິກກະພາບ
ທີື່ດີ ເຊັ່ນ ທ່າທາງຄ່ອງແຄ້ວ, ໜ້າຕາຍີ້ຶມແຍ້ມແຈ່ມໃສ່, ອາລົມດີ, ນິໄສໃຈຄ
ເຢືອກເຢັນ, ມີຄວາມສຸພາບ, ອ່ອນນ້ອມໃຫ້ກຽດແກ່ຜູ້ກາລັງເວົຶ້າຈາຕິດຕໍ່
ພົວພນັ ສະສະເໝີ.

ສິ່ືງທນື່ີ ກັ ຮຽນຄວນພັດທະນາບກຸ ຄະລິກກະພາບຂອງຕົນໃນການເວົ້ຶາໄດ້ແກ່ :

- ກາຍແຕ່ງກາຍທີື່ດີຄວນເໝາະກັບສະພາບຮ່າງກາຍ, ເພດໄວ, ເລອກສີໃຫ້ເຂົ້ຶາກັບຕົນ, ເນ້ຶອຜ້າ - ລາຍເໝາະກັບ
ຜິວພັນ ແລະ ຮູບຮ່າງ, ແຕ່ງກາຍໃຫ້ສຸພາບ, ເໝາະກັບສະໄໝ, ບ່ໍນາແບບ ຫ ຫ້າຫັງເກີນໄປ, ບ່ໍສົມຄວນແຕ່ງ
ກາຍແບບໄປຫີ້ຶນ, ເຄື່ອງ ນຸ່ງຫີຶ້ນຢູ່ບ້ານເຮອນເປັນຕົ້ຶນ; ຄວນແຕ່ງໃຫ້ເໝາະສົມສຸພາບກັບສະຖານທີື່ ແລະ ໃຫ້
ກຽດກບັ ຜ້ຟູ ັງ.

- ການວາງທ່າຜ້ຟູ ງັ ປາຖະໜາຢາກເຫນັ ໜາ້ ຕາ, ທ່າທາງຜເູ້ ວ້າຶົ ທືມີ່ ີລັກສະນະເປນັ ທາມະຊາດບໍແ່ ມນ່ ແຂງກະດ້າງ, ທາ່
ທາງກົງກນັ ຂາ້ ມຄ ອອ່ ນແອ, ເຊຶຊ້ີ ້າ, ສ່ິືງດ່ັງກາ່ ວນີຶ້ລວ້ ນແຕ່ເປັນທ່າທາງທືີບ່ ໍເ່ ໝາະສມົ .

- ການເຄອ່ື ນໄຫວ, ຮ່າງກາຍຖເປນັ ການສ່ສື ານຢາ່ ງໜື່ງນັບແຕ່ການໃຊມ້ , ນຶ້ວິ ມ, ແຂນ, ຂາ, ຕນົ ຕວົ ບ່າໄຫ່, ລາຄ,
ໃບໜ້າໆລໆ, ການເຄື່ອນໄຫວທຸກຢ່າງຊ່ວຍໃນການສ່ືສານຄວາມໝາຍເປັນຢ່າງດີເຊັ່ນ ການສື່ຄວາມໝາຍໂດຍ
ກງົ ໄດແ້ ກ່ການຊ້ີຶມ, ກວັ ກມ, ໂບກມ, ຍກົ ມຂຶ້ນ... ແຕກ່ ານເຄອື່ ນໄຫວບາງຢ່າງສຄື່ ວາມໝາຍໄດ້ຫາຍຢ່າງ. ຜູ້ເວົຶາ້
ຕ້ອງຄານງ ສະເໝີວ່າ ເຮົາຕ້ອງການສ່ືເລື່ອງໃດເຊັ່ນ ການເຮັດສີໜ້າຈດຈາງມີຫາຍກລະນິເຊັ່ນ ຕາຕີື່, ຕາລານ,
ຍິກຄິວ້ຶ , ຫິຶວ້ ຕາໆລໆ.

- ການສະແດງອອກທາງໃບໜ້າເອີ້ຶນວາ່ “ສີໜ້າ’’ ບາງເທ່ອື ກເອ້ຶນີ ວ່າ “ສໜີ ້າທ່າທາງ’’ການຄບົ ຄາ້ ສາມະຄົມ, ຄາລາວ
ມີຄາສຸພາສິດສອນວ່າ ຕ້ອງສັງເກດສີໜ້າໃຫ້ດີເພາະສີໜ້າທ່າທາງຊ່ວຍບົງບອກນິດໄສໃຈຄໄດ້ເຊັ່ນ“ ຄົບຄົນໃຫ້
ຫຽວເບື່ງີ ໜ້າຊຶ້ຜ້າໃຫຫ້ ຽວເບງືີ່ ເຊງີ ຊເ້ຶ ສຶ້ອໃຫເ້ ບີື່ງແພ” ບາງຄນົ ໜ້າຕາກັບພດຕິກາສະແດງອອກຕາ່ ງກັນ, ກ່ອນຈະ
ຄບົ ຄ້າສາມະຄມົ ກບັ ໃຜ ຕ້ອງເບງ່ືີ ໜ້າຕາ ແລະ ນໄິ ສໃຈຄອກີ .

16

ການເວົ້ຶານຶັ້ນ ຜູ້ເວົຶ້າຕ້ອງສະແດງອອກທາງໃບໜ້າທີືດ່ ີໃຫ້ເໝາະກບັ ເລ່ືອງທື່ີເວົ້ຶາ, ຕ້ອງມີໃບໜາ້ ຍ້ີຶມແຍມ້ ແຈ່ມໃສ.
ສ່ວນການໃຊ້ສາຍຕາກມຄີ ວາມສາຄັນ, ຜູເ້ ວຶາົ້ ຕອ້ ງຫຽວເບື່ິງຜູ້ຟງັ ດ້ວຍຄວາມເປນັ ມິດ, ບ່ຄໍ ວນໝນິ່ື ປະໝາດຜູຟ້ ງັ ເປັນຕ້ົຶນ.

ຂ. ການໃຊ້ຄາເວຶາົ້

ຕອ້ ງໃຊຄ້ າເວົຶາ້ ທສີື່ ຸພາບ, ໜ້າຟງັ , ເໝາະສົມ, ມີຄາເວາ້ົຶ ຫາຍລະດັບຕອ້ ງເລອກໃຫ້ເໝາະສມົ ແລະ ຕ້ອງໃຫ້ກຽດຜູ້
ຟງັ ອີກດ້ວຍ. ການໃຊຄ້ າເວົຶ້າທຫີ່ື ຍາບຊາ້ ຈະມີຜົນເສຍ, ເຮັດໃຫ້ຄົນອ່ນື ບໍມ່ ກັ , ບາງເທອ່ື ເວຶ້າົ

ຮ້າຍກມອີ ັນຕະລາຍດງັ່ ສຸພາສິດວາ່ : “ເວົາ້ຶ ຄວາມດີປົງຖົງຄ້ຽວໝາກເວົ້ຶາຄວາມຮາ້ ຍຖອດດາບຟັນກັນ ’’

ຄ. ໃຈກາ້ ແລະ ເຊ່ືອໝັນຶ້ ຕົນເອງ

ມຄີ ວາມກາ້ ຫານທີືສ່ ະແດງອອກ, ກາ້ ເວົ້ຶາໃນສີງ່ື ທ່ືຄີ ວນເວຶົ້າ, ເຝິກເວ້າົຶ ຕໍໜ່ ້າໝຄູ່ ູໃ່ ນຫອ້ ງຮຽນ, ເວ້ຶົາໃນຫອ້ ງປະຊຸມ
ຫ ເວາົຶ້ ຕໍ່ໜ້າຄນົ ຫາຍໆຄນົ , ຢາ່ ຢາ້ ນຜິດ, ນກັ ຮຽນເວົ້າຶ ຜດິ ບໍຄ່ ວນຫົວເຍາະເຍຶຍີ້ ເຊນັ່ ການອອກພາສາທ້ອງຖືີນ່ ຜິດໆລໆ.

ງ. ກະກ່ຽມລວ່ ງໜາ້

ການເວົຶ້າທີື່ດີນັຶ້ນຕ້ອງມີການກະກ່ຽມຕົວ, ສກສາຫາຄວາມຮູ້ເລ່ືອງທີື່ຈະເວົຶ້າ, ຈື່ຈາເລື່ອງໃຫ້ໄດ້, ຖ້າຈ່ືບ່ໍໄດ້ຄວນ
ບັນທກຫຍ້ມໍ າ, ຄວນເຝິກຊອ້ ມຢູ່ສະເໝຈີ ະພາໃຫ້ເວຶາ້ົ ໄດດ້ ີ, ບ່ໍເກຶ້ເີ ຂີນ ຫ ຕື່ນເວທ.ີ

ຈ. ໃຊພ້ າສາຖກຕ້ອງ

ການເວຶົ້າທີດ່ື ແີ ມນ່ ການອອກສຽງໃຫ້ຖກຕອ້ ງຊັດເຈນ, ຖ້າອອກສຽງຜດິ ຈະຜິດຄວາມໝາຍ, ມຫີ ກັ ການ ໃນການ
ອອກສຽງພດ່ໍ ີກບັ ຈານວນຜູ້ຟັງ, ໃຊ້ສຽງຈະແຈງ້ , ມີຄວາມຊດັ ເຈນແນ່ນອນ

- ເວົ້ຶາລ່ຽນໄຫ່ບໍ່ຕິດຂັດລີລາ ແລະ ຈັງຫວະການເວົຶ້າຄວນໃຫ້ຄ່ອງແຄ້ວບໍ່ຕິດຂັດ ຫ ມີຄາເອີອາເລ້ຶອຍເກນີ ໄປ, ຢ່າ
ຢຸດຢູ່ເທິງ, ການເວົ້ຶາທີ່ືດີນັຶ້ນສຽງເວົ້ຶາມີລັກສະນະເໜອນກັບກາລັງລົມກັນ, ຖ້ອຍຄາອອກມາຕິດຕໍ່ກັນ, ເຂົຶ້າໃຈ
ງາ່ ຍ.

- ເວາຶ້ົ ຈະແຈງ້ ບໍ່ຄມຸ ເຄອ, ການເວົາ້ຶ ຕອ້ ງໃຫ້ຊດັ ເຈນ, ໃຊພ້ າສາສຶນັ້ ກະທດັ ຮັດ, ເຂາຶົ້ ໃຈງ່າຍ, ສຄ່ື ວາມໝາຍໄດໄ້ ວເຊັນ່
ຄາໂຄສະນາ, ຄາປະກາດ, ຈະເຫນັ ຂ້ໍຄວາມທງ່ີື າ່ ຍ, ສ້ນັຶ , ເຂ້ຶົາໃຈແຈມ່ ແຈງ້ ດ.ີ

- ເອົາເນ້ຶອບໍ່ເອົານ້າ ການເວົຶ້າພະຍາຍາມເວົຶ້າແຕ່ເນ້ຶອໃນບ່ໍເວົ້ຶາຫາຍແບບນ້າຖ້ວນທົັ່ງອາດຈະສອດແຊກຄວາມຮູ້
ນິທານ, ເລ່ືອງເລ່ົັາ, ຂ່າວ ແລະ ອື່ນໆໄດ້ແຕ່ເບີື່ງໃຫເ້ ໝາະສົມກັບເນຶ້ອເລື່ອງ, ບ່ໍຄວນເວ້ຶົານອກເລື່ອງເຊີື່ງຈະພາໃຫ້
ເສຍເວລາ.

- ຈົບການເວ້ົຶາຕາມການດົ ເວລາແລ້ວຄວນຈົງເວລາໄວຊ້ ກັ ຖາມ.
- ຕັ້ຶງໃຈປະເມີນຜົນການເວົຶ້າທຸກຄຶ້ັງ, ຜູ້ເວົຶ້າຄວນປະເມີນຕົນເອງ ແລະ ປະເມີນຜົນຜູ້ຟັງມີຄວາມສົນໃຈໜ້ອຍຫາຍ

ພຽງໃດ, ມີຂ້ໍບົກຜ່ອງຄວນແກ້ໄຂແນວໃດ ຫ ອາດຈະຊັກຖາມຄວາມຄິດເຫັນຂອງຜູ້ຟັງກໄດ້ ໃຫ້ຜູ້ຟັງຊ່ວຍປະ
ເມີນຜົນຈະເກດີ ປະໂຫຍດຫາຍຂຶນ້ .

17

- ເຝິກຝນົ ພດັ ທະນາຢາກເວົ້າຶ ໄດດ້ ີ, ຕ້ອງມີການເຝິກຢູ່ເລອ້ຶ ຍໆ, ພັດທະນາຕນົ ເອງຢູ່ສະ ເໝ,ີ ຢ່າທ້ໍຖອ້ ຍ, ພະຍາຍາມ
ຫາໂອກາດຟັງການເວົຶ້າໃນບອນຕ່າງໆຢູສະເໝີ ແລະ ໂອກາດເວົ້ຶາສະຖານະການຕ່າງໆເພື່ອເຮັດໃຫ້ຕົນມີປະສົບ
ການດຂີ ້ນຶ .

2.2 ມາລະຍາດການເວຶ້າົ

ການເວາ້ົຶ ທີດ່ື ີຕ້ອງມີມາລະຍາດສະເໝີ, ມາລະຍາດທ່ີືຄວນຮູ້ໄດ້ແກ່ :

- ນັ່ງ, ຢືນໃຫ້ຕົວຊ່,ື ສະງາ່ ງາມ ບ່ຄໍ ວນຍ່າງໄປມາໃນຂະນະທີເ່ື ວຶົ້າ.
- ສງັ ລວມທ່າທາງການນ່ັງ, ການຢນື , ຍ່າງ, ໃນບາງຄຶັງ້ ໃຫສ້ ຸພາບໜ້າເບີງ່ື .
- ມີການເຄ່ືອນໄຫວຕົນຕວົ , ໃບໜ້າ, ແຂນ, ຂາບ່ແໍ ຂງເກີດໄປ.
- ບໍຄ່ ວນຂດີ ຂຽນອັນໃດໃນເວລາທເີ່ື ວາົ້ຶ .
- ຫຽວເບື່ງີ ຜູ້ໃຫຟ້ ັງໃຫ້ທວົ່ັ ເຖີງ.
- ບໍ່ຍົກມ, ຊມີຶ້ , ກາກ່າປ້ັຶນເລອ້ຶ ຍຈນົ ໜາ້ ລາຄານ.
- ເວລາໄອ, ຈາມຄວນຂ້ໂໍ ທດເອາົ ແພມນົ ອດັ ປາກທຸກເທື່ອ.
- ເວົຶ້າໃຫສ້ ຽງດັ່ງພ່ດໍ ີກບັ ຜ້ເູ ວຶ້າົ .
- ບເໍ່ ວົຶ້າອວດອົັ່ງຍກົ ຕນົ ຂົັມ່ ເພື່ີນ ຫ ຖອ່ ມຕົວຈົນເກນີ ໄປ.
- ບເ່ໍ ວາ້ຶົ ນທິ າຄົນອື່ນ, ບໍ່ຜູກຂາດການເວາຶ້ົ ແຕຜ່ ູດ້ ຽວ.
- ບ່ຄໍ ວນໂຕ້ຖຽງເພອື່ ເອາົ ຊະນະ, ໂຕແ້ ຍ້ງຢ່າງມເີ ຫດຜົນ, ໃຊ້ສານຽງສຽງເວາ້ຶົ ສຸພາບອ່ອນຫວານ.
- ເວຶາ້ົ ມີສາມາຄາລະວະ, ຮ້ຈູ ັກທສີື່ ູງບໍ່ໃຊ້ສານວນຫຍາບຊ້າ ຫ ແຂງກະດາ້ ງ.
- ຄວນຄິດກ່ອນເວາົຶ້ , ລະມດັ ລະວັງຄາເວຶາ້ົ ຢ່າໃຫ້ກະທົບກະເທອນໃຈຜ້ຟູ ັງ.

3. ການພັດທະນາວທິ ກີ ານເວຶົ້າ

ນັກເວ້ຶາົ ທືໄ່ີ ດຮ້ ບັ ຜນົ ສາເລັດໃນການເວົຶ້ານັນ້ຶ ບໄ່ໍ ດ້ມພີ ອນສະຫວັນແຕ່ກາເນດີ , ແຕ່ຍອ້ ນເຂາົ ໄດ້ເຝກິ ຜນົ ການເວົຶ້າມາ
, ໂດຍສງັ ເກດການເວຶ້າົ ຂອງຄົນອນື່ ໆ ແລລະ ປັບປງຸ ທັກສະການເວຶ້າົ ຂອງຕນົ ໃຫດ້ ີຂຶນ້ .

ການພັດທະນາທັກສະພ້ຶນຖານ ໃນການເວົຶ້າທີ່ືນັກຮຽນຄວນເຝິກຝົນໃນຂັ້ຶນຕອນນັຶ້ນຄການພັດທະນາການຄິດ
ການສະສມົ ຄວາມຮູ້ ແລະ ປະສົບການ, ການໃຊ້ສານວນພາສາຕະ ຫອດຮອດການໃຊກ້ ິລຍິ າທາ່ ທາງຕາ່ ໆເຊິື່ງມວີ ິທີດງັ່ ນ:້ຶີ

3.1 ການພັດທະນາການຄດິ

ຜູ້ຖກເວົ້ຶາຈະຕ້ອງພັດທະນາການຄິດຂອງຕົນ ຈົນສາມາດຄິດໄລ່ໄວ, ຄິດຢ່າງຖກຕ້ອງຄຄິດເປັ ນ ຫ ເຝິກທັກ
ສະການຄິດດ້ວຍການຫັດຄິດແບບຕ່າງໆອັນໄດ້ແກ່.

18

- ການຄິດຝັນແມ່ນຄວາມຄດິ ອິດສະຫະ, ເຊີ່ືງຊກຸ ດັນໃຫ້ມະນຸດເຮັດວຽກງານຕາ່ ງໆເພ່ືອໄປສູ່ຄວາມສາເລັດ, ຜູ້ເວົຶາ້
ອາດຈະນາເອົາຄວາມຄິດຝັນມາໃຊເ້ ປັນປະໂຫຍດໃນການເວົ້ຶາໄດໂ້ ດຍບອກເລົັ່າຄວາມຄິດຝັນ, ຖ່າຍທອດໄປສູ່ຜູ້
ຝງັ .

- ການຄິດພິຈາກລະນາ ແມ່ນຄວາມຄິດທີ່ືມີລັກສະນະຕັດສິນສິື່ງທີື່ຜິດ, ສິື່ງທີື່ຖກ, ສ່ືິງທີື່ດີເຊື່ອຖໄດ້ບ່ໍໄດ້, ສິື່ງໃດ
ເປັນຄວາມຈິງ ຫ ສິື່ງບ່ໍເປັນຈິງ; ຜູ້ເວົ້ຶານາຄວາມຄິດແບບພິຈາ ລະນາມາໃຊ້. ໃນການກະກຽມເລ່ືອງເວົ້ຶາ, ການ
ກະກຽມຂ້ໍມູນຕ່າງໆ.

- ການຄິດສ້າງສັນ ແມ່ນການຄິດສ້າງສ່ິືງໃໝ່ຂຶ້ນມາ, ຈິນຕະນາການ ແລະ ຄວາມຢາກຮູ້ຢາກເຫັນຂອງມະນຸດ,
ຊ່ວຍໃຫ້ເກີດຄວາມຄິດສ້າງສັນເປັນປະໂຫຍດຕ່ໍສັງຄົມ, ຜູ້ເວົ້ຶາອາດນາໃຊ້ຄວາມຄິດສ້າງສັນຂ ອງຕົນເອງໄປສູ່ຜູ້
ຟງັ ເຊ່ິືງຈະໄດຮ້ ບັ ຄວາມຄດິ ໃໝໆ່ .

- ການຄິດແກ້ບນັ ຫາ ແມ່ນການຄິດທີື່ຊອກຫາວິທີແກ້ບັນຫາ ແລ້ວນາຄວາມຮູ້, ລາຍລະ ອຽດຕ່າງໆມາພິຈາລະນາ
ປະກອບແກ້ບັນຫາໃຫ້ຖກຕ້ອງທີ່ືສຸດ, ຜູ້ເວົ້ຶາອາດຈະນາເອົາບັນຫາໃນສັງຄົມທີື່ຜູ້ຟັງສົນໃຈມາສະເໜີວິທີແກ້ແກ້
ບັນຫາ ເພື່ອໃຫ້ຜູຟ້ ັງຄດິ ເຫນັ ແນວ ທາງແກ້ບັນຫາໄດ້ ຫ ຜູ້ເວົຶ້າອາດໃຊ້ຂະບວນການຄິດແກ້ບັນຫາມາໃຊ້ເວຶ້າົ ໃນ
ສະຖານະການຕ່າງໆເຊນ່ັ ໃນການອະພປິ າຍ, ການເວົຶ້າໂຕວ້ າທີເປັນຕ້ົຶນ.

ຄູຄວນເປັນນັກຄິດທີ່ືດີເພື່ອເປັນແບບຢ່າງໃຫ້ນັກຮຽນເປັນນັກຄິດທີື່ດີດ້ວຍ. ໂດຍພັດທະນາການຄິດເຊັ່ນດຽວ
ກນັ ນນັກເວົ້າຶ ນັຶ້ນຄຈະເຝກິ ຄິດສະເໝີ ແລະ ຫດັ ຄິດຫາຍຮບູ ແບບຄຕ້ອງເຂົາຶ້ ໃຈແກ້ບນັ ຫາ, ເບື່ີງບນັ ຫາໃຫເ້ ລິກເຊິ່ືງ, ສະສົມ
ລາຍລະອຽດໄວ້ ແລະ ພະຍາຍາມຢດໝັ້ຶນກັບກົດ ເກນໃດໜື່ງ ຫ ຄິດແບບດຽວຢູ່ຕະຫອດເວລາ. ຕ້ອງພະຍາຍາມທາຕົວ
ໃຫ້ມີຈິດໃຈກ້ວາງຂວາງຍອມຮັບເມື່ອໄດ້ຟັງ, ອ່ານສີື່ງໃດແລ້ວຄວນໃຊ້ເວລາຄິດທົບທວນ, ເຝິກການສັງເກດສີ່ືງຕ່າງໆ,
ເຝກິ ຕ້ງຶັ ຄາຖາມ, ເຝິກຫາເຫດຜນົ ສິງື່ ສາຄນັ ທສີ່ື ຸດຄເຝິກຄິດຫາຍໆ.

ກ. ການສະສມົ ຄວາມຮູ້ ແລະ ປະສົບ

ຄາວມຮູ້ ແລະ ປະສົບການຕ່າງໆຈະໄດ້ມາຈາກການອ່ານ, ການຟັງ, ການສັງເກດ ແລະ ການກະທາຈະເຮັດ
ໃຫກ້ ານເວ້ົາຶ ມເີ ນຶ້ອ ຖາ້ ຄຮູ ູ້ຈັກສະສມົ ແລະ ສະແຫວງຫາແລ້ວໃນ ແລະ ສົນ ໃຈຫາຍຂນ້ຶ .

ຂ. ການອາ່ ນ

ແມນ່ ວທິ ທີ ືເີ່ ໝາະສມົ ແກ່ການສະແຫກວງຫາຄວາມຮູ້, ເພາະຄວາມຮສູ້ ່ວນໃຫຍມ່ ັກຈະຢໃູ່ ນໜງັ

ສ ແລະ ສີ່ືງພີມຕ່າງໆ. ຄູຈະຕ້ອງຈັກວິທີໃຊ້ຫ້ອງສະໝຸດ, ຮູ້ຈັກວິທີຄົຶ້ນຄວ້າ, ເລອກເອ ກະສານອ່ານ ແລະ ກົງກັບຄວາມ
ຕ້ອງການຢ່າງໄວວາ.

• ການອາ່ ນເພື່ອສະສມົ ຄວາມຮູ້ ແລະ ປະສບົ ການດງັ່ ນຶ້:ີ
- ອາ່ ນເພືອ່ ຮູ້ວາ່ ອນັ ໃດຢູ່ໃສ, ເມ່ອື ໃດແມນ່ ການອາ່ ນຜາ່ ນໆເພອ່ື ຕດິ ຕາມຂາ່ ວຄາວ, ການ ເຄອື່ ນໄຫວຕ່າງໆອາດຈະ
ເລອກອາ່ ນສະເພາະສີື່ງທືສ່ີ ົນໃຈກໄດ້.

19

- ອ່ານເພ່ືອຄັດເລອກເອກະສານ ແມ່ນການເລອກອ່ານເພ່ືອໃຫ້ໄດ້ສີ່ືງທີ່ືກົງກັບຈຸດປະສົງ ຂອງເຮົາຕ້ອງໃຊ້ວິທີສາ
ຫວດ ແລະ ປະເມນີ ໜັງສແຕລ່ ະເຫມຶ້ັ .

- ອ່ານເພ່ືອຮູ້ໃຈຄວາມສາຄັນ, ການອ່ານແບບນີຶ້ຈະບ່ໍອ່ານລະອຽດຫາຍ, ພຽງໃຫ້ຮູ້ໄດ້ວ່າອັນໃດເປັນໃຈຄວາມ
ສາຄນັ ແລະ ສະຫຸບໄດເ້ ທາົ່ັ ນ້ັນຶ .

- ອ່ານລະອຽດແມນ່ ການອ່ານໃຫ້ຮເູ້ ລ່ືອງຄົບຖ້ວນນບັ ທງັ ເນຶ້ອໃນຕົນຶ້ ຕ ແລະ ສາຮອງ. ການອ່ານຄວນຕງັ້ຶ ຄາຖາມໄວ້
ໃນໃຈແລ້ວຕອບໃຫ້ໄດ້ ແລະ ພິຈາລະນາເຖີງຂ້ໍຄວາມທີ່ືອ່ານວ່າສາມາດນາໄປໃຊ້ໄດ້ ຫ ບ, ເນຶ້ອເລ່ືອງມີຄວາມ
ສົມບູນພຽງໃດ.

- ອ່ານຢ່າງມີວິເຄາະວິຈານແມ່ນການອ່ານທີື່ຕ້ອງໃຊ້ຄວາມພິຈາລະນາເຖີງເນ້ຶອໃນທີື່ສອດແຊກຢູ່ໃນເລ່ືອງທີື່ອ່ານ,
ພິຈາລະນາເລອ່ື ງທືີ່ອາ່ ນວ່າເປນັ ຄວາມຈງິ , ມເີ ຫດຜົນ, ເປັນປະໂຫຍດໜອ້ ຍຫາຍພຽງໃດເປັນຕົ້ຶນ.

ຄ. ການຟັງ

ແມນ່ ການເພືມ່ີ ສະຕິປັນຍາ ແລະ ຄວາມຮອບຮ້ໃູ ຫຫ້ າຍຂ້ຶນ, ເຮົາຈະຕອ້ ງຮູວ້ າ່ ເມື່ອໃດຄວນເວຶ້ົາ, ເມື່ອໃດຄວນຟັງ
ແລະ ຮູ້ຈັກສີືງ່ ທີໄ່ື ດ້ຮັບໄປໃຊ້ໃຫ້ເປັນປະໂຫຍດທງັ ໃນດ້ານຄວາມຮູ້, ຄວາມຄິດ ແລະ ການຕັດສິນໃຈ. ຢາກເປັນນັກຟງັ ທີ່ື
ດນີ ນຶັ້ , ນກັ ຮຽນຕອ້ ງຟງັ ດ້ວຍຄວາມຕຶງ້ັ ໃຈທຸກຄ້ັຶງ, ໂດຍກາຈດັ ສືງ່ີ ທື່ລີ ົບກວນ, ສີງື່ ທ່ີືທາລາຍສະມາທິໃຫໝ້ ົດໄປ, ໃຊ້ຄວາມ
ຮູ້ເພີື່ມເຕີມ, ຮູ້ຈັກປະເດັນສາຄັນ ແລະ ລາຍລະອຽດຂອງສື່ີງທີ່ືຟັງໃຫ້ໄດ້ແລ້ວຈົດບັນທກໄວ້ລວມທງັ ສາມາດປະເມີນສີ່ືງທືີ່
ໄດຮ້ ບັ ຟງັ ອກີ ດວ້ ຍ.

ງ. ການສງັ ເກດ ແລະ ການກະທາ

ຄູຄວນຈະເຝິກຕົນໃຫ້ເປັນຄົນຊ່າງສງັ ເກດ, ສົນໃຈທຸກສີື່ງທຸກຢ່າງທີ່ືຢູ່ຮອບຕວົ ຂອງເຮາົ , ເພ່ືອສັງເກດສືີ່ງໃດໜງ່ື
ແລ້ວເກີດຄວາມສົງໄສກຕ້ອງພະຍາຍາມຫາຂ້ໍມູນ, ພະຍາຍາມທົດສອບເພື່ອໃຫ້ໄດ້ຂໍ້ມູນສະຫຸບເຊີ່ືງເປັນຄວາມຮູ້ທົັ່ວໄປ.
ການຫາຂມໍ້ ູນ ແລະ ການທດົ ສອບນ້ນັຶ ອາດໄປສັງເກດເຖງີ ສະຖານທ່ີືໆມຂີ ໍມ້ ູນ. ເຖງີ ຢ່າງໃດກຕາມ, ການສະຫບຸ ເລອ່ື ງຈາກ
ການສັງເກດຈະຕ້ອງລະມັດລະວັງໃຫ້ຫາຍ. ດັງ່ ນນ້ຶັ , ກອ່ ນຈະສະຫຸບຂໍ້ສງັ ເກດຈະຕ້ອງໃຊ້ຄວາມລະອຽດຖ່ີືຖວ້ ນ.

3.2 ການພດັ ທະນາຄວາມສາມາດໃນການເວາົ້ຶ

ການພັດທະນາຄວາມສາມາດໃນການເວົຶ້າ ແລະ ການໃຊ້ຄາເວົ້ຶາຕະຫອດຈົນຮອດສານວນຄາເວົ້ຶານັຶ້ນມີຈຸດປະສົງ
ເພືອ່ ຖ່າຍທອດຄວາມຄດິ , ຄວາມຮູ້ ແລະ ປະສບົ ການຂອງຜເູ້ ວ້ົາຶ ໄດ້ຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ.

ດັງ່ ນຶັ້ນ, ຄູຈງື່ີ ຕ້ອງພດັ ທະນາສຽງ, ໃຊ້ສຽງ ແລະ ການໃຊຄ້ າເວາຶ້ົ

ກ. ສຽງ

ຄູຈະຕ້ອງຮູ້ຈັກອອກສຽງ ໂດຍໃຊ້ອະໄວຍະວະໃນການອອກສຽງ, ເຝິກຫາຍໃຈໃຫ້ຖກວິທີຈົນສາມາດອອກສຽງ
ໄດ້ຢາ່ ງຊັດເຈນຕາມທີ່ືຕ້ອງການ.

20

ຂ. ການໃຊສ້ ຽງ

ການເປັ່ງອອກສຽງອອກນັຶ້ນ, ຖ້າຜູ້ເວົຶ້າປັບຄວາມດັງ, ລະດັບສຽງຕ່າສູງ, ຄຸນນະພາບຂອງສຽງ, ອັດຕາໄວເໝາະ
ສມົ ກບັ ທງັ ສາມາດອອກສຽງໄດຖ້ ກຕ້ອງ ແລ້ວຈະຊວ່ ຍໃຫ້ເວຶາົ້ ມປີ ະສດິ ທພິ າບຂຶ້ນ.

- ຄວາມດັງຂອງສຽງທີ່ືເວົຶ້າຄວນໄດ້ຍິນທົັ່ວເຖີງ, ບ່ໍຄວນເວົ້ຶາດັງເກີນໄປເພາະຜູ້ຟັງອາດຈະລາຄານ, ແຕ່ຖ້າເວົຶ້າຄ່ອຍ
ເກີນໄປຜູ້ຟັງກບ່ໍໄດ້ຍິນ ແລະ ຈະໝົດຄວາມສົນໃຈ. ຖ້າ ວ່າໃນຂະນະທີື່ເວົ້ຶາມີສຽງລົບກວນ, ຜູ້ເວົຶ້າຈະຕ້ອງເປັ່ງ
ອອກໃຫດ້ ງັ ຂຶ້ນອີກ. ບາງເທ່ອື ອາດຈະຢດຸ ຈົນສຽງລບົ ກວນນັຶນ້ ໝົດໄປ.

- ລະດບັ ຄວາມແຫມຄວາມທຸ້ມຂອງສຽງເວາ້ຶົ , ຄວາມແຫມທມຸ້ ຂອງສຽງຂນຶ້ ຢູ່ກບັ ອະໄວຍະວະໃນການອອກສຽງຜູ້ທ່ີື
ມີສຽງສູງເກີນໄປຄວນປັບໃຫ້ຕ່າລົງ ເພາະສຽງສູງຈະເຮັດໃຫ້ຜູ້ຟັງເມື່ອຍ; ສ່ວນຜູ້ທີ່ືມີສຽງຕ່າຫາຍ ຄວນ
ພະຍາຍາມສຽງສງູ ຂນ້ຶ ເພາະຈະເຮດັ ໃຫ້ຜູຟ້ ັງງ້ວງ. ເວລາເວ້ົຶາເຮົາປັບລະດບັ ໃຫແ້ ຫມທ້ມຸ ຟງັ ແຈມ່ ແຈງ້ ທາມະຊາດ.

- ອດັ ຕາການເປັ່ງສຽງເວາ້ຶົ , ເວຶົ້າໄວເກນີ ໄປຜຟູ້ ັງຈະຕິດຕາມບ່ໍທັນ, ແຕ່ຖ້າເວ້ົຶາຊາ້ ເກີນໄປຈະເຮດັ ໃຫເ້ ກີດຄວາມເຫງົາ
(ຫາວນອນ) ເຊີງ່ື ສອງແບບນເຶີ້ ຮດັ ໃຫ້ການສ່ືຄວາມໝາຍບໍ່ໄດ້ຜົນເຕັມເມັດເຕັມໜວ່ ຍ. ການທືີ່ຈະເປັ່ງສຽງເວຶົ້າໄວ
ຫ ຊ້ານັຶ້ນຕ້ອງຄານງເຖີງເລ່ືອງທີ່ເື ວົ້ຶາດ້ວຍ, ຖ້າເປັນເລື່ອງວິຊາການຄວນເວົຶ້າໃຫ້ຊ້າລົງແຕ່ຖ້າເປັນເລ່ືອງເບົາສະໝ
ອງຄວາມເວຶາ້ົ ໃຫໄ້ ວ້ຂ້ຶນ.

- ຄວາມຊັດເຈນ ແລະ ຖກຕ້ອງຂອງສຽງ, ຜູ້ເວົຶ້າຈະຕ້ອງເຝິກອອກສຽງໃຫ້ຖກຕ້ອງຊັດເຈນເຊັ່ນ ຂວາບ່ໍແມ່ນຂົວ,
ຄວາຍບແ່ໍ ມນ່ ຄວຍ...

- ຄຸນນະພາບຂອງສຽງເຊັນ່ ສຽງແຫບ, ສຽງແຈ່ມໃສ, ສຽງກ້ອງກັງວານເຫ່ົັານີຶ້ຂ້ຶນກບັ ຄຸນນະພາບຂອງອະໄວຍະວະ
ທໃ່ືີ ຊໃ້ ນການອອກສຽງທມື່ີ ີຄນຸ ນະພາບທີດ່ື ສີ ະເໝ.ີ ຜເູ້ ວຶ້ົາຄວນຮ້ຈູ ັກຜອ່ ນລົມຫາຍໃຈເຂົຶ້າ ແລະ ອອກໃຫຖ້ ກຕ້ອງ
ກັບວທິ ,ີ ພະຍາຍາມຮັກສາສຸ ຂະພາບຮ່າງກາຍ. ສຂຸ ະພາບຈດິ ໃຈໂດຍສະເພາະຢ່າງຍ່ງີື ຮກັ ສາອະໄວຍະວະທື່ີໃຊ້ໃນ
ການອອກສຽງໃຫເ້ ປັນປົກກະຕຢິ ູ່ສະເໝີ. ນອກຈາກນຶີ້ຄຸນນະພາບຂອງສຽງຍັງມີສ່ວນສາພັນອາລມົ ແລະ ສະພາບ
ຈິດຂອງຜູ້ເວຶ້ົາ ເຊັ່ນ ຖ້າມີຄວາມຕ່ນື ເຕັ້ຶນ, ບໍ່ເຊື່ອໝັ້ຶນໃນຕົນເອງ, ສຽງທີ່ືອອກມາຈະສັ່ນ ແລະ ເບົາເພາະອາລົມທີື່
ເກດີ ຂນຶ້ ເຮັດໃຫກ້ ້າມເນຶ້ອ ແລະ ອະໄວຍະວະທີ່ອື ອກສຽງບບີ ຕົວ ຫ ເມືອ່ ຮ້າຍສຽງຈະສນັ່ ເຄອງ, ຖ້າຜູ້ເວົຶ້າມີອາລົມ
ດີ, ມີຄວາມໝັ້ຶນໃຈໃນຕົວເອງກຈະມີກິລິຍາທ່າທາງສະບາຍໆ, ອະໄວຍະວະອອກສຽງກໄດ້ໃຊ້ເຕັມທີື່, ສຽງຈະ
ອອກມາໜາ້ ຟັງ.

3.3 ການພດັ ທະນາກິລຍິ າທ່າທາງ

ກ. ການໃຊສ້ າຍຕາ

ເວລານີ້ຶຕ້ອງກວາດສາຍຕາເບີ່ືງຜູ້ຟັງທຸກຄົນ, ເພ່ືອຜູ້ຟັງຈະໄດ້ຮູ້ສກວ່າຜູ້ເວົ້ຶາໆກັບຜູ້ຟັງ, ນອກຈາກນີ້ຶ ຈະໄດ້ມີ
ໂອກາດສັງເກດປະຕິກິລິຍາຂອງຜູ້ຟັງທີ່ືມີຕ່ໍຜູ້ເວົ້ຶາ ແລະ ເລ່ືອງທີື່ເວົຶ້າ. ຖ້າພົບວ່າຜູ້ຟັງບ່ໍສົນໃຈ, ບ່ໍເຂົ້ຶາໃຈຈະຫາວິທີແກ້ໄຂ
ເຊງີື່ ອາດປຽ່ ນນ້າສຽງ, ອາດເວາ້ຶົ ເລ່ອື ງຕະຫົກ ຫ ອາດຂະຫຍາຍຄວາມໃຫຫ້ າຍຂ້ຶນໄດ.້

ຂ. ການສະແດງອອກທາງສໜີ ້າ

21

ຜູ້ເວົຶ້າທີ່ືມີສີໜ້າຍີຶ້ມແຍ່ມແຈ່ມໃສຍ່ອມໄດ້ປຽບເພາະສະແດງເຖີງອາການຕອບຮັບ ຜູ້ຟັງອາດຈະສົນ ໃຈເລື່ອງໃດ
ຄວນເຮັດສີໜາ້ ໃຫເ້ ບ່ງີື ຢູ່ສະເໝີ.

ຄ. ການວາງຕວົ

ການຢືນຄວນຢູ່ໃນລັກສະນະທີ່ືສະຫງ່າຜ່າເຜີຍພະຍາຍາມຢືນ, ຍ່າງ, ນັ່ງໃຫ້ຕົວຊ່ືຢູ່ສະ ເໝີ ແລະ ຢູ່ໃນລັກສະນະ
ສມົ ດູນ.

ງ. ການເຄອ່ື ນໄຫວ

ຜູ້ຟັງຈະເຫັນການເຄ່ືອນໄຫວຂອງຜູ້ເວົ້ຶາຕ້ັຶງແຕເ່ ລີື່ມຍາ່ ງ ຄວນເບີື່ງຄວາມຮຽບຮ້ອຍຂອງການແຕ່ງກາຍກອ່ ນແລ້ວ
ຍ່າງເຂົຶ້າມາດວ້ ຍຄວາມໝັ້ນຶ ໃຈ. ເມື່ອໄປເຖງີ ສະຖານທີື່ບຈໍ່ າເປນັ ຕອ້ ງຟ້າວເວ້ຶົາໂລດອາດຢຸດຢູ່ຄາວໜ່ືງຍີຶ້ມແລ້ວຫຽວເບື່ງີ ຜູ້
ຟັງແລ້ວທກັ ທາຍຜູ້ຟງັ ໃນຂະນະທື່ເີ ວ້ົາຶ ອາດຈະມີການເຄືອ່ ນໄຫວແບບທາມະຊາດ. ເມ່ອື ເວ້າົຶ ຈບົ ແລ້ວຜູ້ເວາົຶ້ ບຈໍ່ າເປນັ ອອກມາ
ຈາກບ່ອນໄປໂລດ, ຄວນຢຸດຢູ່ຈັກໜອ້ ຍແລວ້ ຈງື່ີ ຄ່ອຍຍ່າງໄປຢ່າງສະຫງ່າງາມ.

ຈ. ການສະແດງທາ່ ທາງ

ການສະແດງທ່າທາງປະກອບການເວົ້ຶາໂດຍໃຊ້ມ, ແຂນ, ຫົວ... ເຫົ່ັານີ້ຶຈະຊ່ວຍໃຫ້ການເວົຶ້າມີລົດຊາດ ແລະ
ເຂົ້ຶາໃຈຊັດເຈນຂ້ຶນ, ແຕ່ການສະແດງທ່າທາງຕ່າງໆນັ້ຶນຈະຕ້ອງສະແດງອອກມາຈາກຄວາມຮູ້ສກພາຍໃນຂອງຜູ້ເວົ້ຶາເຊ່ັນ
ການໃຊ້ມສະແດງທ່າທາງຈະຊ່ວຍໃຫ້ຜູ້ຟັງເຫັນຮູບຮ່າງ, ຄວາມສູງ, ຄວາມກວ້າງ, ຄວາມຍາວ, ໄລຍະທາງ, ທິດທາງໄດ້
ຊັດເຈນຫາຍຂ້ນຶ ແຕ່ບາງຄັງ້ຶ ອາດປະກອບໃຊຫ້ ວົ ປະກອບເຂົຶ້າ, ຜເູ້ ວົ້ຶາບຄ່ໍ ວນສະແດງທາ່ ທ່ີືບໍ່ງາມຕາມຄວາມຊິນເຄີຍຂອງຕົນ
ເຊັນ່ ຈກົ ຮດູ ງັ , ເສຍີ ຜມົ , ຈບັ ຫ້ັຶນຈບັ ນຕີ້ຶ ະຫອດເວລາ, ສະຖານທີື່ ແລະ ຫວົ ຂໍ້ທີື່ເວາົຶ້ ເບືງີ່ ແລວ້ ເປນັ ທາມະຊາດບໍ່ຊາ້ ຊາກ ແລະ
ບ່ຫໍ າຍເກນີ ໄປ, ສືີງ່ ສາຄນັ ຕ້ອງໃຫກ້ ມົ ກ່ຽວກັບຄາເວາ້ຶົ , ສານຽງ, ສໜີ ້າ, ສາຍຕາ ແລະ ການເຄອ່ື ນໄຫວຕາ່ ງໆດ້ວຍ.

ສ. ໄລຍະຫາ່ ງລະຫວາງຜເູ້ ວ້າຶົ ກບັ ຜູ້ຟງັ

ເປັນການສະແດງອອກໃຫ້ຄວາມຮູ້ສກກັບຜູ້ຟັງວ່າການເວົຶ້າເປັນແບບພິທີການ ຫ ບ່ໍເປັນພິທີການ. ຖ້ າເວົຶ້າ
ຕ້ອງການເພີື່ມຄວາມຮູ້ສກເປັນກັນເອງ. ບ່ໍມີແບບແຜນຫາຍກຈະຕ້ອງຢູ່ໃກ້ໆກັບຜູ້ຟັງ, ແຕ່ຖ້າບໍ່ຕ້ອງການບັນຍາກາດໃນ
ພິທີການຜູ້ເວົ້ຶາ ແລະ ຜູ້ຟັງຕ້ອງຫ່າງໄກກັນ, ການທີື່ຜູ້ເວຶົ້າຈະເລອກໃຊລ້ ະຍະຫາ່ ງໃນການເວຶົ້າຢ່າງໃດ ຕ້ອງຄານງເຖງີ ຫົວຂ້ໍ
ເລອ່ື ງທື່ເີ ວຶ້າົ ແລະ ຈາ ນວນຜູຟ້ ັງວ່າມເີ ທັ່ົາໃດຢູໃ່ ນໄວໃດ.

ຊ. ເວລາ

ເວລາມຄີ ວາມສາຄັນໃນການເວ້າົຶ , ຜຟູ້ ງັ ຈະຮູສ້ ກລາຄານ, ຖ້າຜເູ້ ວົ້ຶາບ່ໍຮ້ຈູ ັກຄວບຄມຸ ເວລາເວົຶ້າ, ການເວ້ົຶາຫາຍເກີນ
ໄປຈະເຮດັ ໃຫຜ້ ູຟ້ ງັ ເບື່ອໜ່າຍ, ຜູ້ເວຶົ້າຈະຕອ້ ງມາເວົາຶ້ ໃຫ້ທັນກບັ ເວລາທື່ກີ ານດົ ໄວ້ ແລະ ຕອ້ ງຫາວິທີໃຫ້ຜູ້ຟັງສົນໃຈເລື່ອງທີື່
ເວຶົາ້ .

ຍ. ສາ້ ງຄວາມເຊືອ່ ໝຶ້ນັ ຕນົ ເອງ

22

ຜູ້ທີ່ືເຝິກເວົ້ຶາໃໝ່ຈະມີຄວາມຮູ້ສກຢ້ານ, ລະອາຍ, ຕື່ນເຕັ້ຶນເຊັ່ນ ຂາສັ່ນ, ປາກສັ່ນ, ເຫ່ືອໄຫອອກເຕັມຕົນ ໂຕ,
ສາເຫດຂອງອາການຕາ່ ງໆນ້ນຶັ ອາດເປນັ ເພາະຜູເ້ ວຶ້າົ ບໍ່ສະບາຍໃຈ, ວິຕກົ ກາງວນົ ເກີນໄປ, ຢ້ານຜ້ຟູ ັງ, ຢ້ານວ່າຕົນເອງຈະເວາ້ົຶ ບ່ໍ
ດ.ີ ວິທສີ ້າງຄວາມເຊອື່ ໝນັ້ຶ ໃຫກ້ ບັ ຕນົ ເອງຈະໃຫໄ້ ດດ້ ງ່ັ ນຶ້ີ:

- ກະກຽມເລ່ືອງທີຈະເວົຶ້າໃຫ້ພ້ອມ, ທາຄວາມເຂົ້ຶາໃຈກັບລະດັບເລື່ອງ ຫ ຂັຶ້ນຕອນຕ່າງໆ ແລະ ເຝິກເວົຶ້າຈົນຄ່ອງ
ແຄ້ວບໍ່ແມນ່ ທອ່ ງຂນຶ້ ໃຈ.

- ໃນເວລາເວົ້ຶາຢ່າຄິດເຖີງຕົນເອງສົນໃຈຜູ້ຟັງ, ການເວົຶ້າຄວນຫາຂໍ້ມູນທີກ່ື ່ຽວກັບຜູ້ຟັງໃຫ້ຫາຍທີື່ສຸດເທົ່ັາທີື່ຈະຫາຍ
ໄດ້ເພ່ອື ກຽມແກໄ້ ຂບນັ ຫາທ່ີຈື ະເກີດຂຶ້ນ.

- ມີຄວາມອົດທົນໃນການເຝກິ ຊອ້ ມ ແລະ ແກ້ໄຂຂ້ບໍ ົກຜອ່ ງຕົນເອງ.
- ຮຈູ້ ກັ ຄວບຄມຸ ອາລົມພະຍາຍາມຄິດວ່າເຮົາຈະຕອ້ ງເວ້າຶົ ໃຫ້ຜ້ຟູ ງັ ເຂາົ້ຶ ໃຈໃຫ້ໄດ້.

ພັດທະນາສະມັດຖະພາບການເວົ້ຶາ ເປັນສີື່ງທີ່ືຊ່ວຍໃຫ້ການສ່ືສານລະຫວ່າງຜູ້ເວົຶ້າກັບຜູ້ຟັງມີຄວາມໝາຍຊັດເຈນ
ຫາຍກວ່າການສ່ືສານແບບໃຊ້ກິລິຍາທ່າທາງພຽງຢ່າງດຽວ. ນອກຈາກນີຶ້; ການເຝິກຝົນສື່ຄວາມໝາຍແບບໃຊ້ກິລິຍາທ່າ
ທາງ ຍັງຊວ່ ຍຮຽກຮອ້ ງໃຫ້ຜູ້ຟັງຮບັ ສານຂອງຜູ້ເວ້າຶົ ອກີ ດວ້ ຍ.

4. ຫກັ ການວິເຄາະຜຟູ້ ງັ .

ການວເິ ຄາະຜຟູ້ ງັ ມີຈດຸ ປະສົງເພື່ອໃຫ້ຜຮູ້ ຽນຮຈູ້ ັກສ່ສື ານໃນຊວີ ດິ ກ່ອນການເວາ້ົຶ ໃນທີຊ່ື ຸມ ນມຸ ຊົນໃນໂອກາດຕ່າງໆ.
ການຮູ້ລາຍລະຽດຂອງຜູ້ຟັງຫາຍເທົ່ັາໃດຍ່ອມມີປະໂຫຍດກັບຜູ້ຟັງຫາຍເທົ່ັານັ້ຶນ. ດັ່ງນັຶ້ນ, ຄູຈະຕ້ອງວິເຄາະຜູ້ຟັງຮ່ວມທັງ
ນັກຮຽນທືີ່ເຮາົ ສອນນຶ້ນັ . ວາ່ ຢໃູ່ ນລກັ ສະ ນະໃດ, ສນົ ໃຈຫຍງັ . ມັກຫຍງັ ເພອື່ ຈະໄດ້ຄດິ ກະກຽມເນອ້ຶ ໃນພາສາ ແລະ ເລອກ
ວິທີໃນການເວຶົ້າໃຫເ້ ໝາະສມົ ກັບຜູ້ຟັງ.

4.1 ວິເຄາະຕາມໃຈ

ຜູ້ຟັງເປັນເດັກນ້ອຍ, ຜູ້ໃຫຍ່, ໄວລຸ້ນ, ເປັນນັກຮຽນລະດັບປະຖົມສກສາສາ, ມັດທະຍົມສກສາ ຫ ເປັນນັກສກ
ສາລະດບັ ມະຫາວທິ ະຍາໄລ.

- ໄວລ້ນຸ ແມ່ນໄວທຕ່ີື ອ້ ງການການຍອມຮັບຈາກສັງຄົມ, ຢາກທົດລອງ, ມກັ ແບບໂລດໂຜນ. ດງ່ັ ນນຶ້ັ , ຜູ້ເວຶ້ົາຈະຕ້ອງ
ສະເໜສີ ງ່ືີ ໃໝ່ໆທ່ໜືີ າ້ ສນົ ໃຈ, ຍອມຮັບຄວາມຄດິ ເຫັນ ແລະ ຄວາມສາມາດຂອງຜ້ຟູ ງັ ດວ້ ຍ.

- ໄວເດັກແມ່ນໄວທ່ືີສນົ ໃຈເລອ່ື ງລາວຄວາມມ່ວນຊນື່ ບ່ໍສາມາດຟງັ ສີງື່ ໃດໄດ້ດນົ , ຜູ້ເວົຶ້າຕ້ອງໃຊຄ້ າເວ້ົຶາງ່າຍໆ ແລະ
ຕ້ອງພະຍາຍາມຮຽກຄວາມສນົ ໃຈຢູ່ສະເໝີ.

- ໄວກາງຄົນແມ່ນໄວທີ່ືມີຄວາມຢາກຄິດຢາກອ່ານ ມີອຸດົມຄະຕິຂອງຕົນມັກຈະສົນໃຈສ້າງຫັກຖານ ແລະ ຄວາມ
ກ້າວໜ້າດາ້ ນວຽກງານ, ຄອບຄົວ. ດັ່ງນນ້ຶັ , ການເວ້າຶົ ຕອ້ ງກະ ກຽມດ້ານເນ້ຶອໃນທ່ືເີ ປນັ ປະໂຫຍດແລະມີເຫດຜນົ .

23

4.2 ວເິ ຄາະຕາມເພດ

ຜູ້ຟັງເປັນຍິງ ຫ ຊາຍ /ມີຄວາມຮູ້ສກນກຄິດ, ລົດນິຍົມແຕກຕ່າງກັນ, ມີຜົນໃນການການົດເນ້ຶອໃນຕົວຢ່າງການ
ໃຊ້ຖ້ອຍຄາໃນເວລາເວົຶ້າແຕກຕ່າງກັນໄປແດ່. ຜູ້ຍິງສ່ວນໃຫຍ່ມກັ ຢດໝັຶນ້ ປະເພນີ, ວັດທະນາທາມີລັກສະນະລະອຽດລະອ
ສຸພາບນີ້ຶມນວນ, ມັກຈະສົນໃຈວຽກບ້ານການເຮອນ, ຄວາມສວຍງາມ, ການຄົບຄ້າສະມາຄົມ, ໃນເລ່ືອງມະຍິກມະຍ່ອຍ.
ສ່ວນຜູ້ຊາຍຈະສົນໃຈໃນເລ່ືອງການເມອງ, ກິລາ, ການຕ່ໍສູ້ການພະນັນ, ເລື່ອງຕະຫົກ, ວຽກງານ, ເຄ່ືອງຈັກເຄ່ືອງລາງ
ເປັນຕົຶນ້ .

ໃນການເວ້ຶົາແຕ່ລະຄ້ງຶັ ຜູ້ເວາົ້ຶ ຕ້ອງພຈິ ະລະນາວາ່ ມເີ ພດຍິງ ແລະ ເພດຊາຍໜ້ອຍຫາຍສາ່ ໃດ. ຖ້າເວຶົ້າໃຫ້ກຸ່ມຜູ້ຍິງຟັງ
ເປັນສ່ວນຫາຍການໃຊ້ພາສາ, ການຍົກຕົວຢ່າງຕ້ອງສຸພາບ, ຖ້າກຸ່ມຜູ້ຟງັ ແມ່ນຜູ້ຊາຍສ່ວນຫາຍຈະຕ້ອງເວົ້ຶາຢາ່ ງມີກດົ ເກດ.
ມີເຫດຜນົ ແລະ ຄວນສອດແຊກເລອ່ື ງຕະຫກົ ເຮຮາໄປ.

4.3 ວເິ ຄາະຕາມກ່ມຸ ອາຊີບ ແລະ ກຸ່ມສງັ ຄົມຜຟູ້ ັງ

ການຮູ້ອາຊີບ ແລະ ຖານະຂອງຜູ້ຟັງຍ່ອມຈະໄດປ້ ະໂຫຍດໃນການກຽມເນອຶ້ ໃນ ແລະການໃຊ້ພາສາເວົຶ້າເໝາະສມົ
ຂຶ້ນເຊັ່ນ ເວົຶ້າໃຫ້ທະຫານຟັງກ່ໍຄວນຈະໃຊ້ພາສາ ຫ ຍົກຕົວຢ່າງກ່ຽວກັບທະຫານແດ່. ເວົຶ້າໃຫ້ພະນັກງານຂາຍເຄ່ືອງຟັງກ່ໍ
ຕອ້ ງໃຊ້ພາສາຍກົ ຕວົ ຢ່າງກ່ຽວກບັ ສິນ ຄ້າທ່ເີື ຂົາຂາຍຢ່ໃູ ຫຟ້ ງັ ເປນັ ຕນ້ຶົ .

ນອກຈາກນັ້ຶນ, ການເປັນສະມາຊິກຂອງກຸ່ມສັງຄົມ, ການນັບຖສາສະໜາຂອງຜູ້ຟັງຈະຊ່ວຍບອກຄວາມສົນໃຈ,
ຄວາມລາອຽງທີ່ືຜູ້ຟັງກຸ່ມນັ້ຶນມີຢູ່ຍັງຊີ້ຶໃຫ້ເຫັນເຖີງລັກສະນະສ່ວນໃຫຍ່ຄວາມສາມາດພິເສດຂອງກຸ່ມຄົນນັຶ້ນໆເຊັ່ນ ກຸ່ມ
ເລຂານຸການ, ກມຸ່ ນກັ ການທະຫານ, ກ່ມຸ ກະ ເສດຕະກອນເປັນຕົນ້ຶ . ເມ່ືອຜູເ້ ວ້ຶົາຮູວ້ ່າຜຟູ້ ງັ ມອີ າຊບີ ຫຍງັ , ຢູໃ່ ນກຸ່ມສັງຄົມໃດ
ຈະຊ່ວຍໃຫ້ໄດ້ແນວທາງໃນການວເິ ຄາະຜ້ຟູ ງັ ກຸມ່ ນັນຶ້ ຫາຍຂ້ນຶ .

4.4 ວເິ ຄາະຕາມລະດບັ ການສກສາ ແລະ ປະສບົ ການຂອງຜູ້ຟງັ

ຜ້ເູ ວາຶົ້ ຄວນຈະຮ້ລູ ະດບັ ການສກສາລວມທງັ ປະສບົ ການຂອງຜູ້ຟັງ ເພາະຄົນຜູມ້ ລີ ະດັບການສກສາສງູ ຈະເຂ້ົຶາໃຈເນຶ້ອ
ເລື່ອງງາ່ ຍ, ແຕ່ໜັກໄປທາງວິຊາການ, ມີທັດສະນະຄະຕິກ້ວາງຂວາງກວ່າຄົນທີມ່ື ີລະດັບການສກສາຕ່າ. ຜູ້ເວົ້ຶາຈີ່ືງຕ້ອງການ
ກະກຽມເນຶ້ອໃນຫັກຖານຂໍ້ຄວາມເປັນຈິງຕ່າງໆມາອ້າອີງຫາຍຂ້ຶນ. ເຖີງຢ່າງໃດກຕາມປະສົບການຂອງຜູ້ຟັງກມີຄວາມ
ສາຄັນເຊັ່ນດຽວກັນ, ຖ້າຫາກເວົ້າຶ ເຖີງເລ່ືອງທີື່ຜູ້ຟັງມີປະສົບການຢູ່, ເຖີງວ່າຜູ້ຟງັ ກຸມ່ ນັ້ຶນຈະມີລະດັບການສກສາຕ່າກຍ່ອມ
ເຂົຶ້າໃຈໄດ້ເຊັ່ນ ເວົ້ຶາເຖີງລະບົບເຄ່ືອງຈັກໃຫ້ກຸ່ມຄົນຂັບລົດຟັງ, ຄົນກຸ່ມນີຶ້ອາດຈະເຂົ້ຶາໃຈໄດ້ຫາຍກວ່າເວົ້ຶາໃຫ້ນັກສກສາ
ພາສາສາດຟັງເປັນຕົນຶ້ .

24

ອີກປະການໜງື່ , ຜູ້ເວົຶ້າບໍຄ່ ວນລມວາ່ ການໃຊພ້ າສາເວ້າຶົ ເປນັ ເລື່ອງສາຄັນເຊນ່ັ ດຽວກນັ ຢາ່ ໃຊ້ພາສາພ້ຶນຖານ ຫ ພ້ຶນ
ບາ້ ນກບັ ຜູມ້ ກີ ານສກສາດີ ແລະ ຢາ່ ໃຊ້ພາສາວິຊາການກບັ ຜມູ້ ີການສກສາໜອ້ ຍ ຫ ຊາວບາ້ ນທາງທ່ດີື ຄີ ວນໃຊ້ພາສາສຸພາບ
ເປັນກາງຈີ່ງື ຈະເໝາະສມົ ທ່ສືີ ດຸ .

4.5 ວິເຄາະຕາມພນຶ້ ຖານຄວາມຮູ້ກຽ່ ວກັບເລອ່ື ງທືເ່ີ ວົຶ້າ

ຖາ້ ຜເູ້ ວຶ້າົ ຮ້ວູ າ່ ກມຸ່ ຜູຟ້ ັງຮູຢ້ ູ່ແລ້ວ ໂດຍສະເລ່ຍມີຄສາມຮູ້ໃນເລ່ືອງທື່ີຈະເວຶ້ົາພຽງໃດ, ຮ້ໃູ ນແງ່ໃດກຈະເປັນປະໂຫຍດ
ໃນການກະກຽມເລອ່ື ງເວາຶົ້ ໃຫ້ແຕກຕ່າງໄປຈາກສ່ງິື ທ່ືຜີ ຟູ້ ງັ ຮູ້ຢແູ່ ລວ້ ຈະໄດ້ສົນໃຈບ່ໍເບືອ່ ໜ່າຍ.

ບາງຄັ້ຶງຜູ້ເວົຶ້າຈາເປັນຕ້ອງໃຊ້ສັບສະເພາະ ແລະ ສັບວິຊາການໂດຍຜູ້ຟັງມີພຶ້ນຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບສັບເຫົ່ັານີຶ້ຢູ່ແດ່, ຜູ້
ເວົຶ້າບ່ໍຕ້ອງອະທິບາຍຫາຍ, ແຕ່ຖ້າຜູ້ຟັງບ່ໍມີພຶ້ນຖານຄວາມຮູ້ຫຍັງເລີຍຜູ້ເວົຶ້າຈະຕ້ອງຍົກຕົວຢ່າງ, ຕ້ອງອະທິບາຍ ແລະ ໃຊ້
ກົນລະວິທີທີ່ຈື ະເຮັດໃຫ້ຜູ້ຟງັ ເຂຶົ້າໃຈ.ດັ່ງນັ້ຶນ, ການເວົຶ້າແຕ່ລະຄ້ຶັງຄວນຈະຕັ້ຶງຈຸດປະສົງໄວວ້ ່າຈະເວົຶ້າເຖີງເນຶ້ອໃນ, ຂອບເຂດ
ພ້ຶນຖານຄວາມຮູ້ໃດໂດຍສະເລ່ຍໄລເ່ ບງ່ືີ ກມຸ່ ຜູຟ້ ັງຈະເຂ້ົາຶ ໃຈໂດຍທວົັ່ ເຖງິ .

4.6 ວເິ ຄາະຄວາມສົນໃຈໃນເລອ່ື ງທີຟື່ ັງ

ຜູ້ເວົ້ຶາຈະຕອ້ ງພະຍາຍາມຄົ້ຶນຫາວ່ືາ, ຜູ້ຟັງຈະສົນໃຈໃນເລືອ່ ງໃດຖາ້ ຫາກເລ່ືອງທີ່ືເວົ້າຶ ນັ້ນຶ ເປັນເລອື່ ງທີຜ່ື ູ້ຟັງສົນໃຈຢູ່
ແລວ້ , ຜເູ້ ວົາຶ້ ຈະເຂາ້ົຶ ສູ່ປະເດັນທນັ ທີ. ຂຄໍ້ ວນລະວງັ ເຮດັ ແນວໃດຈີື່ງຈະດງດູດຄວາມສນົ ໃຈຂອງຜ້ຟູ ັງມາສູ່ເລອື່ ງຈະເວຶ້ົາໃຫ້ໄດ້
, ຜູ້ເວົ້ຶາອາດຈະຍາຍາມສ້າງຄວາມສົນໃຈໂດຍໃຊ້ວິທີຕ່າງໆເຊັ່ນ ຊີ້ຶໃຫ້ເຫັນປະໂຫຍດຂອງການຟັງເລື່ອງທີ່ືເຮົາເວົ້ຶາ , ຊີ້ຶໃຫ້
ເປັນປະໂຫຍດເຊີື່ງບໍ່ມີຄົນຮູ້ມາກ່ອນ, ກ່ອນສ້າງຄວາມສົນໃຈນີ້ຶບໍ່ສະເພາະແຕ່ເຮັດຕອນຕົ້ຶນຂອງການເວົຶ້າທ່ໍນັຶ້ນ,ຈະຕ້ອງມີ
ການສ້າງຄວາມສົນໃຈເມື່ອໃດກໄດ້. ດັ່ງນຶັນ້ , ເພ່ອື ບັນລຸຈຸດປະສງົ ຂອງການເວົາຶ້ , ຜູ້ເວ້າຶົ ຕ້ອງພະຍາຍາມທກຸ ວິທທີ າງທືຈ່ີ ະດງ
ດູດຄວາມສົນໃຈຂອງຜູ້ຟັງໄວ້ຕະຫອດເວລາ, ເຊີື່ງຈະຕ້ອງອາໃສການກຽມຕົວ, ກະກຽມເລ່ືອງ, ກະກຽມຕົວຢ່າງເປັນຢ່າງ
ດ.ີ

4.7 ວເິ ຄາະຕາມທດັ ສະນະຄະຕິຂອງຜູ້ຟງັ

ຖ້າຜູ້ເວາົຶ້ ສາມາດຮູ້ທດັ ສະນະຄະຕຄິ ວາມເຊ່ືອຂອງກມຸ່ ຜ້ຟູ ັງ ທັງໃນສ່ວນກຽ່ ວກບັ ຕົວຜເູ້ ວົຶາ້ ແລ້ວກຈະເປັນປະໂຫຍດ
ໃນການກະກຽມເລ່ືອງຫາຍ, ຜູ້ຟັງບາງກຸ່ມມີທັດສະນະຄະຕິ ແລະຄວາມເຊື່ອຢູ່ໃນໃຈເຊັນ່ ຜູ້ຟັງບາງກຸ່ມເຊ່ອື ໝັ້ຶນໃນສາສະ
ໜາ, ບາງກຸ່ມຍດຖຄວາມຊື່ສັດເປັນຕ້ົຶນ.ຖ້າເວົຶ້າສາມາດທີ່ສື ະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ມີທັດສະນະຄະຕິເຊັ່ນດຽວກນັ , ເລື່ອງທີ່ືເວ້ຶົາ
ກັນໄປສະໜັບສະໜູນທັດສະນະຄະຕິຄວາມເຊ່ືອຂອງຜູ້ຟັງແລ້ວ, ການເວົ້ຶາຄັຶ້ງນີຶ້ຍ່ອມເປັນທີື່ສົນໃຈ ແລະ ປະ ສົບຄວາມ
ສາເລັດ. ຖ້າຜູ້ເວົ້ຶາສາມາດຫາເນ້ຶອໃນທີກ່ື ງົ ກັບໃຈຜູ້ຟັງນາໄປໃຊໄ້ ດ້. ເຂົ້ຶາກບັ ກົດເກນທີື່ມຢີ ູ່ໃນໃຈຜູ້ຟງັ . ຜູ້ເວົ້າຶ ຍ່ອມເປັນທ່ີື
ເຊື່ອຖຂອງຜູຟ້ ັງຢ່າງແນ່ນອນ.

ສ່ວນທດັ ສະນະຄະຕິກຽ່ ວກບັ ຕວົ ຜູ້ເວ້ຶົາ, ຜ້ເູ ວຶ້າົ ຄວນຈະຖາມຕົນເອງວ່າຜຟູ້ ັງມີທັດສະນະຄະຕຕິ ໍ່ຕນົ ຢ່າງໃດໂດຍພິຈະ
ລະນາທີ່ືໄດ້ຮັບເຊີນໃຫ້ເວົ້ຶານັ້ຶນເພາະອັນໃດ, ເພາະຜູ້ເຊີນເປັນໝູ່ຄູ່ຂອງຜູ້ເວຶົ້າ, ເພາະຜູ້ເຊີນນັບຖຄວາມຮູ້, ຄວາມຊ່ຽວຊານ

25

ໃນເລ່ອື ງທກື່ີ ານົດເພາະຄວາມນິຍົມໃນຕົວຜູເ້ ວຶ້າົ ເທ່າົັ ນ້ນຶັ , ຖ້າໄດຄ້ າຕອບກຈະໄດ້ທັດສະນະຄະຕິກຽື່ ວກບັ ຜ້ເູ ວາ້ຶົ . ຜູເ້ ວາ້ົຶ ຈະໄດ້
ກຽມປັບປຸງຕົນເອງ, ດດັ ແກເ້ ນອ້ຶ ໃນ, ວີທີການເວົາຶ້ ໄດຈ້ ະຊວ່ ຍແກ້ໄຂບັນຫາທດັ ສະນະຄະຕິຂອງຜຟູ້ ງັ ໄດ.້

4.8 ວິເຄາະຕາມຄວາມຄາດຫວັງຂອງຜຟູ້ ງັ

ເມື່ອຜູ້ຟັງຈະໄປຟັງເລ່ືອງໃດກຕາມ, ຜູ້ຟັງມັກຈະມຸ້ງຫວັງວ່າຈະໄດ້ປະໂຫຍດ, ໄດ້ຂໍ້ຄິດຈາກການຟັງລ່ວງໜ້າ. ຜູ້
ເວົຶ້າຄວນຄານງສະເໝີວ່າຈະຕ້ອງພະຍາຍາມປັບປຸງເນ້ຶອເລື່ອງທີືສ່ ະ ເໝີໃຫ້ຄ້ອຍຕາມຜູ້ຟັງ, ຜູ້ຟັງຈະເບື່ອໜ່າຍໄດ້ເມ່ືອພົບ
ວ່າ, ເລ່ືອງທີ່ືເວົ້ຶານັຶ້ນບໍ່ກົງກັບຄາດຫັວງໄດ້ ແລະ ເກີດທັດສະນະຄະຕິທີື່ບໍ່ດີ. ດັ່ງນັຶ້ນ, ຖ້າຜູ້ເວົຶ້າສາມາດຄົ້ຶນຫາໄດ້ວ່າ, ຜູ້ຟັງ
ຄາດຫັວງໄວ້ເຊັ່ນໄດ້ເນ້ຶອເລື່ອງທີື່ເວ້ົຶາ ແລະ ພະຍາຍາມຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຂອງຜູ້ຟັງໃຫ້ໄດ້, ການເວົຶ້າຍ່ອມ
ສາເລັດຜົນ.

ການວິເຄາະຜຟູ້ ັງຕາມຫົວຂທໍ້ ່ີືກາ່ ວມາທັງໝດົ ນີຶ້ ເມອ່ື ເວລາປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈິງຜ້ເູ ວຶ້ົາອາດຈະວິເຄາະຜຟູ້ ັງບ່ໍຄົບທຸກຫົວຂໍ້
, ແຕຖ່ າ້ ສາມາດວິເຄາະຜູຟ້ ັງໄດຫ້ າຍເທັາ່ົ ໃດ, ຮລູ້ າຍລະອຽດກ່ຽວກັບຜ້ຟູ ງັ ໄດຫ້ າຍເທ່ັົາໃດ, ກຈະເປນັ ປະໂຫຍດຕໍ່ຜູ້ເວ້ຶົາຫາຍ
ເທາ່ັົ ນ້ນຶັ .

5. ສລິ ະປະການຕຶັງ້ ຄາຖາມ

ຄູມີຄວາມກ່ຽວຂ້ອງກັບການຖາມຕອບຢູ່ຕະຫອດເວລາທີື່ດາເນີນການສອນ, ໃນຊົັ່ວໂມງໜ່ືງໆຄູໃຊ້ “ຖາມ-
ຕອບ” ເພ່ືອເຮັດໃຫ້ນັກຮຽນເກີດການຮຽນຮູ້ໄດ້, ໃນເວລາອັນໄວ ແລະ ງ່າຍທີ່ືສຸດໃນຂະບວນດຽວກັນຄູກສາມາດໃຊ້
“ຖາມ-ຕອບ” ໃນການຮຽນ-ການສອນບາງບົດເພ່ືອໃຫ້ນັກຮຽນມີພດຕິກາການຮຽນຮູ້ຢ່າງເລີກເຊິື່ງເປັນໄປຢ່າງຊາ້ ໆດ້ວຍ
ການພຈິ ະລະນາ, ຮີ່ືນຕອງໃຫ້ຮອບດ້ານໂດຍບຈໍ່ າເປນັ ຈະຕ້ອງໃຫ້ນັກຮຽນທົດລອງເຮດັ ຫ ເບິືງ່ ການສາທິດ. ດ່ັງນ້ຶັນ, ຄູຈ່ືີງ
ຄວນມີສີລະປະໃນການຖາມ, ຮູ້ຈັກຖາມໂດຍໄດ້ຮັບຄາຕອບທີື່ແຈ່ມແຈງ້ ຊັດເຈນ, ກົງຫົວຂ້ໍຄາຖາມ, ພ້ອມໆກັບຜູ້ຕອບ,
ນັກຮຽນຮູ້ສກເບກີ ບານໄດ້ຄວາມຮູ້ ແລະ ຕອບໄດຄ້ ົບຖ້ວນຕາມທື່ຄີ ຖູ າມມາ.

5.1 ຄວາມສາຄນັ ແລະ ລັກສະນະຂອງຄາຖາມ

ກ. ຄວາມສາຄນັ ຂອງຄາຖາມ

ໃນແງຂ່ ອງການຮຽນການສອນ, ການຖາມມີຄວາມສາຄັນ 6 ຢາ່ ງຄ:

- ກະຕຸກໃຫນ້ ັກຮຽນເກດີ ຄວາມສນົ ໃຈຢາກຮຽນຮ.ູ້
- ສງົັ່ ເສີມໃຫ້ນກັ ຮຽນມສີ ວ່ ນຮວ່ ມໃນການຮຽນຢາ່ ງທັົວ່ ເຖີງ.
- ເຮັດໃຫ້ຄູມີຄວາມຮູ້ຟື້ຶນຖານ ແລະ ປະສົບການເດີມຂອງນັກຮຽນ ຈົນສາມາດຈັດປະສົບການຮຽນ-ການສອນ

ບດົ ຮຽນໃໝໃ່ ຫນ້ ັກຮຽນໄດຢ້ າ່ ງເໝາະສົມ.
- ເຝກິ ໃຫນ້ ັກຮຽນຮູ້ຈກັ ຄດິ ຫາຄາຕອບ ຫ ແກບ້ ນັ ຫາດ້ວຍຕນົ ເອງ.

26

- ຊ່ວຍສ້າງຄວາມຮ້ຄູ ວາມຄິດຂອງນກັ ຮຽນ.
- ຊວ່ ຍໃຫ້ສາມາດປະເມີນຄວາມເຂາ້ຶົ ໃຈຂອງນກັ ຮຽນກຽ່ ກບັ ບດົ ຮຽນ ແລະ ປະເມນີ ການຮຽນ-ການສອນໄດ.້

ເຖິງຢ່າງໃດກຕາມ, ຖ້າພິຈະລະນາໃນດ້ານວັດຖປຸ ະສົງ ແລະ ປະໂຫຍດຂອງການຖາມແລ້ວ,ການຖາມມີ
ຄວາມສາຄັນຕ່ໍຄູຕະຫອດຮອດບຸກຄນົ ທ່ວັົ ໄປດັງ່ ນີ;້ຶ
- ການຖາມແມ່ນການແກ້ຂໍສ້ ງົ ໄສຕ່ໍບນັ ຫາຕາ່ ງໆ ຮວມທັງຜູ້ຕອບດວ້ ຍ.
- ການຖາມເຮັດໃຫ້ມກີ ານຕົກລົງໃຈໃຫ້ຖກຕ້ອງໄດ້ເມື່ອບຸກຄນົ ມີຄວາມສົງໃສເລື່ອງໄດກຕາມແລະໄຕ່ຖາມກັນຕໍ່
ກນັ ຈົນເຂຶົາ້ ໃຈດແີ ລວ້ ກຊ່ໍ ່ວຍກນັ ຕົກລງົ ໃຈ ຫ ຕັດສນິ ໃຈໄດໜ້ ັກແໜນ້ ຂ້ຶນ.
- ການຖາມແມ່ນຫົນທາງການເພີ່ືມປະສິດທິພາບໃນການຕິດຕ່ໍ. ໃນກລະນີທີື່ບຸກຄົນໄດ້ຕິດຕໍ່ທຸລະກິດຕ່າງໆໃນ
ບ່ອນທີື່ຕົນເອງບ່ໍລ້ຶງເຄີຍຖ້າວ່າເຂົາໄດ້ຊັກຖາມກ່ຽວກັບການເດີນທາງໄປສະຖານີທີ່ືແຫ່ງນັຶ້ນ ຫ ຖາມເຖີງຂ້ໍ
ມູນອື່ນໆກຈະເຮັດໃຫ້ເຂົາຮູ້ສກໝັຶ້ນໃຈຍິ່ືງ ຂຶ້ນໃນການຕິດຕ່ໍສົນທະນາກັນ ແລະ ເຮັດໃຫ້ການສົນທະນາມີລົດ
ຊາດ ແລະ ການຖາມຕອບດວ້ ຍກນັ ທງັ ສອງຝ່າຍ.
- ການຖາມໃຫ້ພັດທະນາຄູ່ສົນທະນາ ການສົນທະນາດ້ວຍປະໂຫຍດບອກເລົັ່າ, ອາດເຮັດໃຫ້ບັນຍາກາດການ
ສົນທະນາເປັນໜ້າສົນໃຈ ແລະ ຄູ່ສົນທະນາເກີດຄວາມຮູ້ສກເບ່ືອ ໜ່າຍບໍ່ກະຕລລົຶ້ນທີື່ຈະມີປະຕິກິລິຍາຕອບໂຕ້
ແຕ່ຖ້າປ່ຽນການສົນທະນາເປັນການຊັກຖາມຄູ່ສົນທະນາຈະຕ້ອງໃຊ້ຄວາມຄິດ, ທັກສະການຟັງ ແລະ ການຕອບ
ຄາຖາມ, ການຖາມຈ່ງື ເປນັ ການສສ່ື ານທືສ່ີ າມາດພດັ ທະນາຄູສ່ ົນທະນາໄດຫ້ າຍດ້ານ.

ນອກຈາກນີ້ຶ ການຖາມຍັງຊ່ວຍໃຫ້ຄູ່ສົນທະນາ, ຜູ້ຖກຖາມລະນກໄດ້ວ່າມີໜາ້ ທ່ືີຫັຍງ, ມີວຽກອັນໃດແດ່ທີ່ືຍັງບ່ໍ
ທັນໄດເ້ ຮດັ ເຊັ່ນ ຖາມວ່າ “ເຈ້ຶົາເຮັດບົດເຝິກຫັດແລ້ວ ຫບໍ່?...” ບຂ່ໍ ອ້ ຍຍັງບ່ທໍ ັນເຮດັ ເລຍີ ແລ້ວເຂາົ ກໍ່ຟ້າວໄປເຮດັ ແລະຖາມ
ວ່າ ເຈົ້ຶາຮຽນບົດຄວາມໄປຮອດໃສແລ້ວ...(ຂ້ອຍຍັງບ່ໍໄດ້ລົງມເລີຍ) ແລ້ວເຂົາກລົງມຂຽນ. ການຕອບຄາຖາມນີຶ້ຍັງຊ່ວຍ
ໃຫ້ເຂົາໄດເ້ ຮດັ ໜາ້ ທີ່ສື າເລດັ ສມົ ບູນດ້ວຍ ຈງ່ືີ ເອຶີ້ນວາ່ ການຖາມເພ່ືອພດັ ທະນາຄູສ່ ົນທະນາ.

ການຖາມພາໃຫເ້ ປນັ ບັນດດິ ການຖາມຈະກະຕຸກຄວາມຄດິ ຂອງຜູ້ຟັງບ່ໍວ່າຈະເປັນຄວາມຄິດແບບວເິ ຄາະ, ຄວາມ
ຄິດແກ້ບັນຫາ, ຄວາມຄິດແບບສ້າງສັນເຊີ່ືງເຮັດໃຫ້ຜູ້ຕອບເກີດຄວາມຮຽນຮູ້ຈາກການຄົ້ຶນຄິດຄາຕອບດ້ວຍຕົນເອງ ຖ້າ
ຫາກຜູ້ຕອບຄິດຄາຕອບບ່ໍໄດ້ຄາຖາມຍ່ອມຊັກຈູງໃຫ້ເຂົາສະແຫວງຫາຄາຕອບດ້ວຍວິທີຕ່າງໆ ເຊັ່ນ ການສອນແບບຜູ້ຮູ້,
ການອ່ານຄົ້ຶນຄວ້າຈາກໜັງສຕ່າງໆ, ການລົງມທົດລອງດ້ວຍຕົນເອງເປັນຕົ້ນຶ . ດັ່ງນັ້ຶນ. ການຖາມຈື່ງຊັກນາໃຫ້ຜູ້ຕອບຄຶົ້ນ
ຫາຄາຕອບຈນົ ເກດີ ການຮຽນຮ,ູ້ ເຊ່ືງີ ເປນັ ຫົນທາງໄປສູກ່ ານເປນັ ບັນດດິ ທີືແ່ ທຈ້ ິງ. ສະຫຸບໄດວ້ າ່ ການຖາມເປັນຂໍ້ຄວາມ ທ່ືີ
ມີຄວາມສາຄັນຕ່ກໍ ານສສື່ ານ ແລະ ການຮຽນຮຢູ້ າ່ ງດີ.

ຂ. ລັກສະນະຄາຖມ

ຄາຖາມແມ່ນຂ້ຄໍ ວາມທ່ືຜີ ້ເູ ວົາຶ້ ສາມາດຖາມເພ່ືອຫາຂ້ໍເປນັ ຈິງຕະຫອດ ຈນົ ໄດຂ້ ຄ້ໍ ິດເຫນັ ຕ່າງໆຈາກຜູ້ຕອບໂດຍທ່ັົວ
ໄປຜູ້ເວົຶ້າຈະໃຊ້ປະໂຫຍກຄາຖາມ ແລະ ໃຊ້ຄາຊີ້ຶບອກຄາຖາມ ເຊັ່ນ ໃຜ, ເຮັດຫັຍງ, ຢູ່ໃສ, ເມ່ືອໃດ, ເພາະເຫດໃດ, ຄິດ
ແນວໃດ ໆລໆ.

27

ລັກສະນະຄາຖາມທ່ໃືີ ຊ້ກັນທວົັ່ ໄປມີທັງຄາຖາມທ່ີືດີ ແລະ ບໍ່ດເີ ຊິືງ່ ປຽບທຽບໄດ້ດງັ່ ນຶ:້ີ

ຄາຖາມທດ່ືີ ີ ຄາຖາມທີບ່ື ດ່ໍ ີ

1. ເຊນີ ຊວນໃຫຕ້ ອບຢາ່ ງອິດສະຫະ 1. ແບບບັງຄັບ
2. ຊວ່ ຍໃຫ້ສະແດງຄວາມຄິດເຫນັ 2. ຄູມເຄອ
3. ຊວ່ ຍໃຫ້ສະແດງຄວາມຮູ້ສກ 3. ມເີ ລຫ່ ຽ່ ມ
4. ວາງແຜນໄດ້ດແີ ລວ້ . 4. ໝິື່ນປະໝາດສະຕປິ ນັ ຍາຜູ້ຕອບ.
ຕົວຢາ່ ງ: ຄາຖາມທີື່ດີ-ບດໍ່ ິ.ີ

ຄາຖາມທ່ດີື ີ ຄາຖາມທບີື່ ່ດໍ ີ

1. ທ່ານຢາກຈະຮຽນອາຊີບຫັຍງ? 1. ທ່ານຢາກຮຽນໝໍຫຮຽນຄູ,ຖ້າຢາກຮຽນໝໍ
ຂາ້ ພະເຈຶົາ້ ບມ່ໍ ປີ ນັ ຍາສັ່ງົ ?
2. ເຮົາຄວນຈະຂັບລົດໄປໃນເສັຶ້ນທາງໃດດີຈ່ືງ
ຈະເຖງີ ບ້ານພາຍໃນ1ຊັົ່ວໂມງ. 2. ໄປບາ້ ນເກນິ ຊັ່ວົ ໂມງ1ເຖີື່ງບໍ?່

3. ບົດເລື່ອງນີມ້ຶ ີການພວົ ພນັ ກບັ ຊວິ ິດຈິງຂອງຄົນ 3. ເຈົຶ້າແນໃ່ ຈຫບ່ວໍ ່າຂາ້ ພະເຈົຶ້າມາມເປາົ່ັ

ໃນສງັ ຄມົ ຄແນວໃດ? 4. ບັນຫານີ້ຶແກ້ບໍ່ຍາກແຕ່ຄົນແບບເຈົຶ້າຈະແກ້

4. ວລິ ະຊນົ ແປວາ່ ຫັຍງ? ບນັ ຫານຶໄ້ີ ດ້ຫບ່ໍ?

ຈາກຕົວຢ່າງຄາຖາມເຊີື່ງມີລັກສະນະທີື່ດີ ແລະ ບໍ່ດີທີ່ືກ່າວມາຂ້າງເທີງນີ້ຶຊີຶ້ໃຫ້ເຫັນວ່າ ການຕັ້ຶງຄາຖາມເປັນເລ່ືອງ

ງ່າຍໆທີື່ໃຜໆກເຮັດໄດ້ແຕ່ການໃຊ້ຄາຖາມທີື່ດີ, ເຊີື່ງຈະໄດ້ຄາຕອບຕ່າງໆຕາມທີ່ືຜູ້ຖາມຕ້ອງການ ແລະ ບ່ໍໃຫ້ເກີດຄວາມ

ເຂົາ້ຶ ໃຈທດືີ່ ີຕໍ່ກນັ ລະຫວ່າງຜຖູ້ າມ-ຜູ້ຕອບນຶ້ັນເປັນທັກສະທ່ືີຈະຕ້ອງເຝິກຝນົ , ໂດຍສະເພາະຜເູ້ ປນັ ຄຈູ ະຕ້ອງໄດ້ໃຊຄ້ າຖາມໃນ

ການຮຽນ-ການສອນຢສູ່ ະເໝ.ີ

5.2 ເທກັ ນິກການຖາມ

ການຖາມເປນັ ທັກສະການໃຊພ້ າສາທ່ມີື ຄີ ວາມສາຄນັ ຕໍ່ການຮຽນການສອນ, ຄູຈ່ືງີ ເຝິກຝນົ ການຖາມເພອື່ ນາໄປໃຊ້
ໃນຊຶນັ້ ຮຽນໄດຄ້ ອ່ ງແຄວ່ ແລະ ໄດຮ້ ບັ ຜນົ ດີ.

- ການການົດຈຸດປະສົງໃນການຖາມຢ່າງແນ່ນອນແລະຊັດເຈນຖາມເພ່ືອໃຫ້ສະແດງຄວາມຄິດເຫັນ, ຖາມເພ່ືອໃຫ້
ວິເຄາະບັນຫາ ແລະ ຮ່ວມມກັນແກ້ບັນຫານັຶ້ນເປັນຕົ້ຶນ, ບ່ໍແມ່ນໃຊ້ຄາຖາມເພື່ອເອົາຄວາມຜິດຜູ້ຕອບ ຫ ໃຊ້ຄາ
ຖາມຂູເ່ ຂັນໃຫຜ້ ູ້ຕອບຍອມຮັບຜດິ .

- ເລອກໃຊ້ຄາຖາມທີ່ືສອດຄ່ອງກັບຈຸດປະສົງໃນການຖາມບ່ໍຄວນໃຊ້ຄາຖາມທີ່ືຊີ້ຶບອກຕົວບຸກຄົນເພາະຄາຖາມທືີ່
ເຈາະຈງົ ເຖີງບກຸ ຄນົ ມກັ ເປນັ ຄາຖາມຈັບຜິດເຮັດໃຫຜ້ ູ້ຖາມບໄດຄ້ າຕອບຕາມທຕ່ືີ ້ອງການ.

- ການໃຊ້ຄາຖາມທີື່ເໝາະສົມເຮັດໃຫ້ບັນຍາກາດຂອງການຖາມ-ຕອບມີອິດສະຫະ, ເປີດ ເຜີຍ ແລະ ເປັນມິດ. ບໍ່
ຄວນໃຊຄ້ າຖາມຂູຜ່ ູ້ຕອບ ຫ ໃຊຄ້ າຖາມທ່ືກີ ໃຫ້ເກີດການໂຕ້ຖຽງກນັ .

28

- ໃຊ້ສຽງຖາມທີ່ືອ່ອນໂຍນ ແລະ ລະດມົ ໃຈໃຫ້ຕອບຜູ້ຖາມບ່ຄໍ ວນສະແດງກິລຍິ າທ່າທແີ ບບໃຊອ້ ານາດຖຕົນເອງຢູ່ເ

ໜອກ່ວາຜູ້ຕອບ, ບຄໍ່ ວນໃຊສ້ ຽງແບບແຂງກະດາ້ ງສະແດງຕົນວ່າເປນັ ປລະປກັ ຕຜໍ່ ູຕ້ ອບ.

ຕາຕະລາງສະຫຸບການໃຊ້ເທັກນິກການຖາມທືີ່ຈະໄດຮ້ ບັ ຄວາມຮວ່ ມມຕໍ່ໄປນ້ຶີ:

ການຖາມ ໄດ້ຮັບຄວາມຮວ່ ມມ ບ່ໄໍ ດ້ຮບັ ຄວາມຮວ່ ມມ

1. ວັດຖປຸ ະສງົ ເພື່ອວິເຄາະບັນຫາຮ່ວມກັນອັນໃດບົກພ່ອງ, ຈ ັ ບ ຜ ິ ດ , ຂ ູ ່ ເ ຂ ັ ນ , ໃ ຫ້
2. ປະເດັນ ຍອມຮັບຜິດໃຜບົກພ່ອງ,
3. ບນັ ຍາກາດ ເປີດເຜີຍ, ອິດສະຫະ, ເປັນມິດ, ນິຶ້ມນວນ ຂ ົ ່ັ ມ ຂ ູ ່ , ໂ ຕ ້ ຖ ຽ ງ , ແ ຂ ງ
4. ນ້າສຽງ ອ່ອນໂຍນ, ລະດົມໃຈ. ກະດ້າງໃຊ້ອານາດ, ເປັນປ

ລະປກັ .

5.3 ປະເພດຂອງຄາຖາມ

ນອກຈາກເຝິກຝົນເທກັ ນິກການຖາມແລ້ວ, ຄູຄວນຮູ້ຈັກໃຊ້ຄາຖາມທື່ີມີຄວາມຍາກ, ງ່າຍໃຫ້ເໝາະສົມກັບສະຕິ
ປັນຍາ ແລະ ຄວາມສາມາດຂອງຜູ້ຕອບຮວມທງັ ກງົ ຕາມວັດຖຸປະສົງຂອງການຖາມໂດຍພິຈະລະນາເລອກໃຊ້ຈາກຄາຖາມ
ປະເພດຕ່າງໆດັງ່ ນຶ້:ີ

ກ. ຄາຖາມນາ

ຄາຖາມນາຄູຖາມເພ່ືອໃຫ້ນັກຮຽນໃຊ້ຄວາມຮູ້ ແລະ ຄວາມຄິດເຫັນຂອງຕົນເອງສະຫຸບເປັນຄາຕອບ ແລະ ຄາ
ຖາມຂອງຄໄູ ດ້ທັນທີ.

ຕວົ ຢ່າງ:

- ນັກຮຽນຮູ້ ຫ ບວ່າການອ່ານໜງັ ສກມີປະໂຫຍດຕໍກ່ ານຮຽນເຊັ່ນດຽວກັບການຮຽນຟງັ ຄູອະທບິ າຍໃນຫ້ອງຮຽນ.
- ນັກຮຽນບເ່ໍ ຄຍີ ຄດິ ເລຍີ ແມ່ນບໍວ່ າ່ ຖາ້ ເຮົາຊ່ວຍກນັ ປກູ ຕຶ້ົນໄມ້ຈະເຮັດໃຫໂ້ ຮງຮຽນຂອງເຮົາມຮີ ັ່ົມເງາົ ?
- ເວລາພົບຜູ້ເຖ້ຶົາ, ນັກຮຽນຄວນທາຄວາມເຄົາລບົ ດວ້ ຍການຍກົ ມໄຫ້ວ ຫ ບ?່ໍ .

ຂ. ຄາຖາມໃຫເ້ ລອກ

ການຖາມບາງຄັຶ້ງຄູຈະຕັຶ້ງປະເດັນຄາຖາມປຽບທຽບກັນ ແລ້ວ ໃຫ້ນັກຮຽນຕັດສິນໃຈເລອກຕອບຕາມທີື່ຕົນ
ຕອ້ ງການ.

ຕວົ ຢາ່ ງ:

- ນັກຮຽນຈະຮຽນພາສາລາວ ຫ ພາສາອງັ ກິດ.

29

- ຈາກເລ່ອື ງທີືຮ່ ຽນມາພວກເຮາົ ຄວນປະຕບິ ັດຕາມແບບຢາ່ ງຂອງສນິ ໄຊ ຫ ທາ້ ວທັງຫົກ?
- ເວລາພົບຄົນເຈບັ ຢູ່ກາງທາງພວກເຮົາຈະຊ່ວຍເຫອ ຫ ຫກີ ໜີໄປໄກໆ.?
ຄ. ຄາຖາມຫາຂໍຄ້ ວາມເປນັ ຈິງ

ການຖາມຫາຂ້ໍຄວາມເປັນຈິງການຖາມໃຫ້ນັກຮຽນຄົຶ້ນຫາຂໍ້ເປັນຈິງ ຫ ໃຊ້ຄວາມຮູ້ທີື່ກຽມມາແລ້ວ ຫ ຈາກ
ປະສບົ ການຂອງນັກຮຽນມາເປັນຄາຕອບ.

ຕົວຢາ່ ງ:

- ຖ້າພວກເຮາົ ໝັ່ນສກສາຫາຄວາມຮູ້ ແລະ ຕັຶງ້ ໃຈຟງັ ຄສູ ອນ ພວກເຮາົ ຈະຕອ້ ງເສງັ ໄດຄ້ ະແນນເປນັ ຢ່າງດ.ີ
- ໃນບດົ ເລ່ືອງນຶ້ມີ ີຄານາມທເ່ືີ ປັນເພດຜ້ເູ ທັາ່ົ ໃດ? ແລະ ຄານາມທເືີ່ ປັນເພດແມ່ເທ່າົັ ໃດ? ລວມທັງໝົດເປນັ ເທົາ່ັ ໃດ?.
- ການເດນີ ທາງຈາກວທິ ະຍາໄລຄູປາກເຊ ໄປຫາວິທະຍາໄລຄູສະຫວັນນະເຂດໂດຍທາງລົດໂດຍສານຈະໃຊ້ເວລາຈກັ

ຊ່ວົັ ໂມງ?.
ງ. ຄາຖາມໃຫອ້ ະທບິ າຍ

ຄາຖາມໃຫ້ອະທິບາຍເປັນຄາຖາມໃຫ້ນັກຮຽນຕອບຢ່າງອິດສະຫະໂດຍປະມວນຄວາມຮູ້ແລະ ປະສົບການມາຊ້ຶີ
ແຈງ້ ຫວົ ຂ້ຄໍ າຖາມຢາ່ ງຊດັ ເຈນ ແລະ ເປັນຂນັ້ຶ ຕອນ.

ຕົວຢ່າງ:

- ເວລານັກຮຽນບເໍ່ ຂົຶາ້ ໃຈສບັ ພາສາຢູ່ໃນບົດຮຽນຄູຄວນເຮັດແນວໃດ?
- ການອອກກາລງັ ກາຍເພອ່ື ໃຫສ້ ຂຸ ະພາບແຂງແຮງຄວນປະຕບິ ັດຢາ່ ງໃດ?
- ການສູບຢາ ແລະ ດມື່ ເຫົຶາ້ ມີຜົນເສຍຫາຍຕໍ່ສຸຂະພາບຄແນວໃດ?
ຈ. ຄາຖາມຫາເຫດຜົນ

ການຖາມຫາເຫດຜົນ ແມ່ນການຕັ້ຶງຄາຖາມໃນຫົວຂໍ້ບັນຫາທີ່ືຂ້ອນຂ້າງເລີກເຊີ່ືງນັກຮຽນຈະຕ້ອງຄິດ ແລະ
ຮນ່ືິ ຕອງກອ່ ນຕອບ.

- ເປັນຫຍັ ງນກັ ຮຽນຈິ່ງື ຕອ້ ງປະຕບິ ດັ ກດົ ລະບຽບຂອງໂຮງຮຽນ?
- ດ້ວຍເຫດໃດຢູ່ໃນເລ່ອື ງຟນ້ຶື ເມອງ(ນິທານ)ຕົວລະຄອນຝ່າຍສິນທາຍອ່ ມຊະນະຝາ່ ຍອະທາຢູ່ສະເໝ.ີ
- ເປນັ ຫຍັ ງລົດຈື່ງຕາກນັ ເລອ່ື ຍໆຢ່ທູ ອ້ ງຖະນນົ ຫວງ?
ສ. ຄາຖາມເພື່ອປະນິປະນອມ

30

ໃນບາງເທອື່ ຫວົ ຂຄໍ້ າຖາມອາດຈະຂຮ້ອງໃຫນ້ ກັ ຮຽນຮ່ວມມກນັ ເຮັດວຽກ, ຄູມກັ ຈະໃຊ້ຄາຖາມເພື່ອປະນິປະນອມ
ທີ່ືສະແດງເຖີງນ້າໃຈທີ່ືບ່ໍເອົາປຽບຜູ້ຕອບ; ຄາຖາມແບບປະນິປະນອມຈີື່ງຊ່ວຍໃຫ້ນັກຮຽນເຂົຶ້າໃຈທີື່ດີຕໍ່ກັນ ແລະ ຍັງເຮັດ
ໃຫ້ຜູ້ຕອບເຕັມໃຈທີື່ຈະຮ່ວມມກບັ ຜຖູ້ າມອີກດວ້ ຍ.

ຕວົ ຢ່າງ:

- ຖ້າຄູຈະໃຫ້ນັກຮຽນທຸກຄົນມາຊ່ວຍກັນທາຄວາມສະອາດບລິເວນໂຮງຮຽນ ໃນວັນເສົານີ້ຶໂດຍໂຮງຮຽນຈະຈັດ
ອາຫານ ແລະ ເຄອື່ ງດ່ມື ບລິການແກ່ນັກຮຽນພວກເຮາົ ພາກັນມາບ?.

- ອາຈານຈະອະນຸຍາດໃຫເ້ ລກີ ກອ່ ນເວລາ, ຖາ້ ທຸກຄນົ ຟາ້ ວເຮັດເຝກິ ຫດັ ໃຫ້ແລວ້ . ທກຸ ຄົນຈະຕກົ ລົງບ?.
- ຖ້ານັກຮຽນບ່ໍສົັ່ງສຽງດັງໃນຫ້ອງສະໝຸດແລ້ວອາຈານຈະອະນຸຍາດໃຫ້ນັກຮຽນຢືມປືຶ້ມໜັງສໄດ້ເພີ່ືມຂຶ້ນອີກໜ່ືງ

ເຫມ້ັຶ ນກັ ຮຽນຈະມິດບ?.

ຊ. ຄາຖາມຫາສມົ ມດຸ ຖານ:

ການຖາມຫາສມົ ມຸດຖານເປັນຄາຖາມທ່ຜີື ູຕ້ ອບຕອ້ ງວິເີ ຄາະຫົວຂໍຄ້ າຖາມ ແລ້ວນາໃຊຄ້ ວາມຮູຫ້ ັກການ ຫ ທດິ ສະ
ດີຕ່າງໆທີື່ຕົນມີຄວາມຮູ້ນາມາເປັນຂ້ໍມູນຟື້ຶນຖານໃນການພິຈະລະນາຫາຄາຕອບພ້ອມກັບສະແດງເຫດຜົນປະກອບ ຫ ວ່າ
ເປັນຄາຖາມລະດັບສງູ ທືຂ່ີ ອ້ ນຂາ້ ງຍາກທັງການຖາມ ແລະ ການຕອບ.

ຕວົ ຢ່າງ:

- ຄວາມດີ ແລະ ທາດີແຕກຕ່າງກນັ ຫ ບ? ຄແນວໃດ?.
- ເປັນກົດລະບຽບຂອງໂຮງຮຽນ ແລະ ກດົ ລະບຽບຂອງສງັ ຄົມຈືງ່ີ ມີຄວາມຄ້າຍຄກນັ ?
- ການອອກກາລງັ ກາຍເປນັ ການປ້ອງກັນໂລກໄດ້ ເຊນັ່ ດຽວກັບການສກັ ຢານັກຮຽນເຊື່ອ ຫ ບໍ່ເພາະເຫດໃດ?

ຈະເຫັນໄດ້ວ່າ ການໃຊ້ຄາຖາມແຕລ່ ະປະເພດມີຈຸດປະສງົ ຂອງການຖາມແຕກຕາ່ ງກັນຄຈູ ີື່ງຄວນເລອກໃຊ້ຄາຖາມ
ໃຫຖ້ ກຈຸດປະສົງ ແລະ ໃຊຢ້ າ່ ງມີເທັກນກິ ທືີ່ດອີ ີກດວ້ ຍ.

5.4 ອຸປະສັກຂອງການຖາມ

ເຖີງແມ່ນວ່າ ຜູ້ຖາມຈະມີວິທີການຖາມ ແລະ ສາມາດໃຊ້ຄາຖາມຖກຕ້ອງຕາມຈຸດປະສົງໃນການຖາມ, ແຕ່ບາງ
ຄງ້ັຶ ອາດຈະຫ້ມຶົ ເຫວດວ້ ຍເຫດຜນົ ຕ່ໍໄປນຶ້ີ:

- ຜູ້ຖາມມີຄວາມເກງໃຈຜູ້ຕອບເຊັ່ນ ຜູ້ຕອບມີໄວວຸດທິ, ຄຸນວຸດທິສູງກ່ວາຜູ້ຖາມ ຫ ຜູ້ຕອບກາລັງຫງຸດຫງິດ, ມີ
ລກັ ສະນະບເ່ໍ ຕມັ ໃຈທີຈື່ ະຕອບເປັນຕົຶນ້ .

- ຜູ້ຖາມບມໍ່ ີຄວາມຮູ້ໃນປະເດນັ ຄາຖາມ, ອປຸ ະສກັ ຂໍ້ນີມ້ຶ ຄີ ວາມສາຄນັ ຫາຍຕໍກ່ ານສາພາດການສນົ ທະນາ ແລະ ການ
ດາເນນີ ການອະພປິ າຍເພາະຈະເຮັດໃຫ້ການຖາມບໍ່ຄວບຄມຸ ຫົວຂ້ທໍ ຄືີ່ ວນຖາມ. ນອກຈາກນ້ຖຶີ າ້ ຜູ້ຖາມບ່ໍໄດ້ສກສາ,

31

ຕິດຕາມເລ່ືອງນັ້ຶນຢາ່ ງໃກສ້ ິດ, ບໍທ່ ັນໄດຟ້ ັງຂ້ຄໍ ວາມທີື່ບັນຍາຍ ແລະ ອະພິປາຍນັຶ້ນມາແລ້ວ, ອາດຈະຖາມຕ້ຶນໆກ່ໍ
ໄດ້.
- ຜູ້ຖາມເປັນຄົນທີ່ືບ່ໍມັກສະແດງຄວາມຄດິ ເຫັນ ເພາະໃນການຖາມຜູ້ຖາມມັກສະແດງຄວາມຄິດເຫັນຂອງຕນົ ແຝງ
ມາໃນຄາຖາມດ້ວຍ, ຜຕູ້ ອບມກັ ຈະຕອບວ່າເຈາ້ຶົ , ແມນ່ ແລວ້ ຄຈະແມ່ນແບບນັນຶ້ ແລະໆລໆ. ຜູ້ຖາມຈີືງ່ ໄດຄ້ າຕອບ
ຄມຸ ເຄອ, ບໍ່ໝດົ , ບໍບ່ ນັ ລຈຸ ຸດ ປະສງົ ທີື່ຕ້ອງການ.
- ຜູ້ຖາມຂີ້ຶອາຍ,ບ່ໍກ້າຖາມຄາຖາມປະເພດໃຫ້ອະທິບາຍ,ຖາມຫາເຫດຜົນ ແລະ ຖາມຫາສົມມຸດຖານເພາະຢ້ານວ່າ
ຖ້າຖາມບໄດ້ເນຶອ້ ຄວາມ ຫ ຖາມບ່ໍເຂາຶ້ົ ເລ່ືອງຈະເຮດັ ໃຫຄ້ ນົ ອນື່ ຫົວຂວັ ນຈ່ືງບ່ໍກາ້ ຖາມ.
- ຜູ້ຖາມບ່ໍມີໂອກາດຖາມ, ການຖາມບາງຄັຶ້ງມີອຸປະສັກເນື່ອງຈາກເວລາ ຫ ສະຖານທີື່ເຊີ່ືງບໍ່ເອຶ້ອອານວຍໃຫ້ໃຊ້ຄາ
ຖາມໄດ້ເຊ່ັນ: ເວລາຮຽນທ່ີຈື າກດັ , ຄຕູ ້ອງອະທບິ າຍເນ້ຶອໃນຈນົ ໝດົ ເວລາ ຫ ໃນການສາພາດ, ຜູ້ສາພາດໄປພົບຜູ້
ໃຫ້ສາພາຢທູ່ າງກາງ, ກຍ່ອມຈະຖາມບໍໄ່ ດ້ ແລະ ສວ່ ນໃຫຍ່ມກັ ຈະພບົ ວ່າ ຜ້ບູ ັນຍາຍເວ້າົຶ ຫາຍຈົນຜ້ຟູ ັງບໍ່ມີໂອກາດ
ຖາມ ຫ ຖາມຄາດຽວ, ຜູ້ຕອບໆຍາວຈນົ ຜ້ຖູ າມໝົດໂອກາດຈະໄດຖ້ າມອີກເປນັ ຕນ້ົຶ .
ອປຸ ະສັກຂອງການຖາມເຫົາ່ັ ນຶີ້ ເປັນສງືີ່ ທແ່ືີ ກ້ໄຂໄດ້ໂດຍສະເພາະອຸປະສັກໃນຕົວຜູ້ຖາມເຊື່ງີ ສາມາດແກ້ໄຂໂດຍການ
ສ້າງຄວາມເຊືອ່ ໝັຶນ້ ໃນຕົນເອງ ແລະ ມ້ງຸ ຫວງັ ຖາມຢາ່ ງມີເປົ້ຶາໝາຍ.ເຝກິ ວທິ ີການຖາມ ແລະ ເຝິກຕຶັ້ງຄາຖາມແບບຕ່າງໆຈນົ
ຄອ່ ງແຄວ່ ລວມທັງພະຍາຍາມສກສາຫາຄວາມຮູ້ໃນເລອ່ື ງ ທ່ືຕີ ້ອງການຖາມຢາ່ ງຖກແທ້ ຫ ອາດຈະກຽມໄວກ້ ່ອນໃນຫາຍໆ
ຄາຖາມ,ສວ່ ນອປຸ ະສກັ ໃນຕົວຜູ້ຕອບນັນຶ້ ອາດຈະແກ້ໄຂໄດ້ໂດຍຜູ້ຖາມອາດຈະຕ້ອງພິຈະລະນາວ່າຄາຖາມນັ້ນຶ ຍາກເກນີ ໄປ
ຫ ບ່ໍ ຫ ຖາມໃນສິງ່ື ທີ່ືຜ້ຕູ ອບຕ້ອງການປກົ ປດິ , ຈະຕ້ອງປັບປຽ່ ນຄາຖາມໃຫງ້ ່າຍຂຶ້ນ ຫ ຖາມຫວົ ຂ້ອໍ ນ່ື ໆ.
ສະຫຸບໄດ້ວ່າ ຄູຄວນເຝິກເທັກນິກໃນການໃຊ້ຄາຖາມ ແລະ ການຕັຶ້ງຄາຖາມປະເພດຕ່າງໆໃຫ້ຊານຊິ ານານ ແລະ
ນາມາໃຊໃ້ ນການສອນເພ່ອື ເສມີ ສ້າງພດຕກິ າໃນການຮຽນຮູ້ໃຫແ້ ກນ່ ກັ ຮຽນ ນອກຈາກບນັ ຍາຍ ຫ ການອະພປິ າຍເນ້ອຶ ໃນ
ວິຊາ, ຖ້າມີອຸປະສັກໃນການຖາມເກີດຂ້ຶນ, ຄູຄວນວິເຄາະວ່າ ເກີດຈາກອັນໃດ ແລະ ຄວນພະຍາຍາມຈາກັດອຸປະສັກ
ເຫົ່ັານັຶ້ນ, ຈີື່ງຈະເຮັດໃຫ້ການຖາມຕອບມີບັນຍາກາດທີ່ືກະຕຸກໃຫ້ນັກຮຽນໄດ້ຮັບຄວາມຮູ້ຕະຫອດຮອດໄດ້ເຝິກຝົນການ
ສື່ສານດວ້ ຍພາສາຄາເວາົຶ້ ແລະ ການສນົ ທະນາຢາ່ ງມີສິລະປະ.

32

ບດົ ທີ 3

ຄວາມຮກູ້ ຽ່ ວກບັ ການອາ່ ນ

1. ຄວາມໝາຍຂອງການອາ່ ນ

ນັກທິດສະດີຫາຍທ່ານ ໄດ້ໃຫ້ທັດສະນະກ່ຽວກັບການອ່ານ
ຕາ່ ງກນັ ດງັ່ ນ:ຶ້ີ

• ທ່ານ ມຕີເມີ ເຈີ ແອັດເລີ (Mortimer J.Adler) ກ່າວ
ວ່າ “ການອ່ານໝາຍເຖີງຂະບວນຕີຄວາມໝາຍ ຫ ສ້າງຄວາມເຂ້ຶົາ
ໃຈຈາກຕົວອັກສອນອື່ນໆ. ຊ່ວຍໃຫ້ຜູ້ອ່ານເຂົຶ້າໃຈຫາຍຂຶ້ນ. ຂະ
ບວນການອ່ານຕ່າງໆທ່ີືກໃຫ້ເກີດຄວາມເຂົຶ້າໃຈນຶີ້ຮຽກວ່າ ສິລະ
ປະການອາ່ ນ”
• ທ່ານ ຣູດທູດ (Ruth Tooze) ໄດ້ການົດຄວາມໝາຍຂອງການອ່ານໄວ້ ໂດຍສະຫບູຼ ວ່າ ການອ່ານ ໝາຍເຖິງສື່ງິ ຕ່ໍ
ໄປນ:ີຶ້
- ການເຂົາຶ້ ສູ່ແຫ່ງທີ່ມື ີຊວີ ິດຢູ່ ແລະ ການຮຽນຮູ້ທສ່ືີ ົມບນູ .
- ການພາໃຫ້ເກດີ ຄວາມສະບາຍໃຈ ແລະ ຈິດໃຈແຈມ່ ແຈງ້ .
- ການອ່ານເປນັ ອງົ ປະກອບສາຄນັ ທີື່ສດຸ ໃນດ້ານສລິ ະປະທາງດາ້ ນພາສາສາດເຊື່ິງມີຢູ່ 4 ດ້ານຄ: ການຟງັ , ການເວ້າົຶ ,
ການອ່ານ ແລະ ການຂຽນ.
- ການອາ່ ນແມນ່ ການສ່ັົງເສີມຕົນເອງ, ປັບປຸງຕົນເອງໃຫ້ຈະເລນີ ເຕບີ ໂຕເປັນຜໃູ້ ຫຍ່ທສ່ີື ົມບນູ .
- ການອາ່ ນເປນັ ການສງ່ັົ ເສີມອາລມົ ຈດິ ຂອງແຕະ່ ຄນົ ໃຫ້ສາພັນກບັ ຜອູ້ ່ນື ເປັນການັບປງຸ ຕົນເອງໃຫ້ເຂາ້ຶົ ກບັ ຜອູ້ ນ່ື ໄດ.້
• ທາ່ ນ ເບີມາດໄອຊາມດິ (Bemard I Stefferud) ໄດໃ້ ຫ້ຄາຈາກັດຄວາມຂອງການອາ່ ນໄວ້ວ່າ “ແມ່ນຂະບວນການ
ທີ່ືສະຫັບສັບຊ້ອນ, ຫຍຸ້ງຍາກ ຍັງບໍ່ມີຄວາມໝາຍທີແ່ື ນ່ນອນ, ອາດເວົຶ້າໄດວ້ າ່ ເປັນທຸກສິື່ງທຸກຢ່າງຈາກຄາທ່ືີຈາໄດໄ້ ປ
ສູ່ຄວາມນກຄດິ ຕາ່ ງໆ. ການອ່ານຂອງແຕ່ລະຄນົ ຍ່ອມແຕກຕາ່ ງກັນໄຕາມສະພາບຮາ່ ງກາຍ, ສະຕປິ ັນຍາ ແລະ ອາລົມ.
• ທ່ານ ອັນເຟຣດ ສະເຕບເຟີຣຸດ (Alfred Stefferud) ໄດ້ໃຫ້ຄາຈາກັດຄວາມຂອງການອ່ານໄວ້ວ່າ “ເນການຮວບ
ຮວມຄວາມຄິດ, ຕຄີ ວາມໝາຍ ແລະ ປະເມີນຄາ່ ຄວາມຄດິ ທປີື່ ະກົດໃນແຕ່ລະໜ້າພິມ”

33

• ທາ່ ນ ເອດເກເດລ (Edger Dale) ໃຫ້ຄວາມໝາຍວ່າການອາ່ ນໝາຍເຖິງຂະບວນການຄົຶ້ນຄວາ້ ຫາຄວາມໝາຍຈາກ
ສງ່ືິ ພິມ, ເປັນການເພ່ມີື ພູນປະສບົ ການຂອງຜອຸ້ າ່ ນ. ການອ່ານບໍ່ໄດໝ້ າຍຄວາມວ່າ ເບ່ງືິ ຜາ່ ນສະເພາະແຕ່ລະປະໂຫຍກ ຫ
ແຕ່ລະຫຍ້ໍໜາ້ ເທົັ່ານ້ຶນັ . ແຕ່ວ່າຜອູ້ າ່ ນນຕອ້ ງເຂ້ົຶາໃຈຄວາມຄດິ ນຶັນ້ ໆດວ້ ຍ.

• ທ່ານ ຈອນດີສະປາດ ແລະ ພອກຊີເບິກ (George D. Spach and Paul Cberg) ກ່າວວ່າ ການອ່ານເປັນການ
ປະສົມປະສານລະຫວ່າງທັກສະຫາຍຊນິ ິດ ໂດຍສ້າງຄວາມເຂົຶ້າໃຈໂດຍເປັນໄປຕາມຈຸດປະສງົ ຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ວິ
ທີການຂອງຜອູ້ າ່ ນ.
ຈາກຄາຈາກດັ ຄວາມທກ່ີື າ່ ວມາຂ້າງເທງິ ນນ້ຶັ ແລ້ວຍງັ ມບີ ັນຫາເພ່ີມື ເຕີມດ່ັງນ້ຶີ:
- ການອ່ານແມນ່ ຂະບວນການຄຶົ້ນຄວາ້ ຫາຄວາມໝາຍໃນສງິ່ື ທອືີ່ ່ານ.
- ການອາ່ ນແມ່ນຂະບວນການຈັບໃຈຄວາມຈາກສງິ່ື ທໄີື່ ດອ້ າ່ ນ.
- ການອາ່ ນແມ່ນຂະບວນການທ່ີເື ຂາົຶ້ ໃຈພາສາຂຽນ.
- ການອາ່ ນແມນ່ ຂະບວນການຖອດຄວາມໝາຍຈາກພາສາຂຽນມາເປັນພາສາໃນການຄົຶ້ນຄດິ .
- ການອາ່ ນແມນ່ ການຮວມທັກສະຕາ່ ງໆເຂົ້າຶ ກັນ ເຊັ່ນ ທກັ ສະໃນການຄົຶ້ນຄິດ ແລະ ທກັ ສະທາງໄວຍາກອນ ມີ ສຽງ
, ສັບ, ໂຄງສາ້ ງ ແລະ ຄວາມໝາຍ.
- ການອ່ານເປນັ ການຄຶົ້ນຫາຄວາມໝາຍໃນສ່ງືິ ພິມ ຫ ຂໍ້ຂຽນ, ຈັບໃຈຄວາມ, ຕຄີ ວາມ ເພ່ືອພັດທະນາຕົນເອງດ້ານ
ສະຕປິ ນັ ຍາ, ອາລົມ ແລະ ສັງຄົມ.

2. ຄວາມສາຄນັ ຂອງການອາ່ ນ

ການອ່ານເປັນສິ່ືງ ທີ່ືຈາເປັນໃນຊີວິດປະຈາວັນ ໂດຍສະເພາະຢ່າງຍິ່ືງ ໃນການສກສາວິຊາການຕ່າງໆ. ການອ່ານ
ເຮັດໃຫ້ເຮາົ ຮູ້ສກນກຄິດຂອງຄົນເຮາົ ໃນອະດດີ ແລະ ປະຈຸບນັ ,ຊວ່ ຍເພ່ມີື ພູນສະຕປິ ັນຍາ, ຮູ້ຂໍ້ຄວາມເປັນຈິງຕະຫຫອດຈົນ
ເຮັດໃຫເ້ ຮາົ ເຂາຶ້ົ ໃຈໜສຕ່າງໆ. ສະນັຶ້ນ, ເຮາົ ຈາເປັນຕ້ອງໄດເ້ ຝິກທັກສະການອາ່ ນເປນັ ຢ່າງດີ.

ສະຫບຸ ລວມແລ້ວການອ່ານມີຄວາມສາຄນັ ຫາຍຢ່າງຄ:

- ການອ່ານເປັນພ້ຶນຖານຂອງການຮຽນວິຊາຕ່າງໆ ເພາະການສກສາຫາຄວາມຮູ້ຕ່າງໆອາໃສທັກສະການອ່ານເປັນ
ເຄືອ່ ງຊ່ວຍ.

- ການອ່ານຊ່ວຍຖ່າຍທອດຄວາມຮູ້ສກລະຫວາ່ ງຄົນກັບຄນົ .
- ການອ່ານຊວ່ ຍປະສົບຄວາມສາເລດັ ໃນການປະກອບອາຊບີ .
- ການອາ່ ນຊ່ວຍໃຫ້ການດາລງົ ຊີວິດຢູ່ຮວ່ ມກນັ ໃນສງັ ຄມົ ຢາ່ ງມຄີ ວາມສຸກ.
- ການອ່ານເປັນການສບທອດມລະດົກທາງດ້ານວັດທະນາທາຂອງລາວແຕ່ກອ່ ນສ່ຄູ ນົ ຮນຸ່ ໃໝຕ່ ່ໍໆໄປ.

34

- ການອ່ານພາໃຫ້ຄົນເຮົາເກີດຄວາມມ່ວນຊື່ນ, ໃຫ້ຄວາມຮູ້ແລະປະສົບການຢ່າງກວ້າງ ຂວາງການມີຊິວິດຢູ່ໃນ
ສັງຄົມຢ່າງມີຄວາມຜາສຸກ, ຕ້ອງເປັນຄົນສາມາດປັບຕົວໄດ້ທັນກັບເຫດການ, ການອ່ານຊ່ວຍໃຫ້ເຮົາມີຄວາມຮູ້
ກວ້າງຂວາງ, ນາຄວາມຮູ້ໄປພັດທະນາຕົນເອງ ແລະ ສັງຄົມໄດ້ດີ, ຊ່ວຍໃຫ້ຊີວິດການເປັນຢູ່ມີຄວາມສຸກ ແລະ
ປະສົບຜົນສາເລັດ, ທັງສາມາດຮັກສາຄຸນຄ່າທາງປະເພນີ, ວັດທະນາທາ, ພາສາ ແລະ ຕົວອັກສອນລາວໄວ້ອີກ
ດວ້ ຍ.

ການພັດທະນາຕົນເອງດ້ວຍການອ່ານ, ນອກຈາກໄດ້ຮັບປະໂຫຍດສະເພາະຕົນເອງແລ້ວ, ຍັງສາມາດນາໄປ
ພັດທະນາສັງຄົມໄດອ້ ກີ ດວ້ ຍ.

2.1 ການອາ່ ນໃນສະໄໝຕ່ໍສ້ກູ ູ້ຊາດ ແລະ ສະໄໝປດັ ຈບຸ ັນ

ກ. ການອາ່ ນສະໄໝກ້ຊູ າດ

ໃນສະໄໝກູຊ້ າດຕະຫອດໄລຍະ 30 ປແີ ຫງ່ ການຕສໍ່ ູ້, ປະຊາຊົນລາວຢໃູ່ ນເຂດທຸລະ ກັນດານ, ຫ່າງໄກສອກຫີກ,
ບໍ່ມີໂອກາດໄດ້ຮ່າຮຽນ, ຕ້ອງລົບຫີກສົງຄາມ, ຜົນສະທ້ອນຈາກສົງຄາມເຮັດໃຫ້ປະຊາຊົນຕ້ອງກກໜັງສເປັນຈານວນ
ຫວງຫາຍ ມປີ ະຊາຊົນຈານວນໜອ້ ຍໜືງ່ ເທົັ່ານນັ້ຶ ທີໄື່ ດ້ຮບັ ການສກສາຕ່ເໍ ນ່ືອງ.

ໃນດ້ານວຽກງານການສກສາວັດທະນະທາ, ພາຍຫັງປະເທດຊາດໄດ້ຮັບການປົດປ່ອຍລັດຈະບານກໄດ້ມີຄວາມ
ພະຍາຍາມປັບປຸງ ແລະ ສົ່ັງເສີມປະສົບຝົນສາເລັດອັນດີງາມໄດ້ມີການຟືຶ້ນຟູການສກສາຄນໃໝ່ໂດຍນາໃຊ້ພາສາລາວເປນັ
ພາສາກາງ.

ການກກໜັງສອ່ານໜັງສບໍຕ່ ົກໄດ້ແກ່ຍາວຮອດປີ 1990 ເດັກນ້ອຍເກນີ ອາຍຸ 6 – 11 ປີໂດຍສະເພາະ ປ1-ປ3
ອ່ານໜັງສບໍ່ໄດ້ແຕ່ເລົັ່າປາກຕໍ່ປາກໄດດ້ດີ, ການສກສາມີຄຸນະພາບຕາບໍ່ໄດ້ມາດຕະຖານດ້ານວຽກງານສົ່ັງເສີມການອ່ານບ່ໍ
ທັນໄດເ້ ປດີ ກ້ວາງແລະເປນັ ຂະບບວນໃນໝູ່ມະຫາຊນົ .

ຂ. ການອາ່ ນໃນສະໄໝປະຈບຸ ນັ

ຈາກສະຖິຕິຕົ້ຶນຕແຫ່ງ ສ ປ ປ ລາວ ປີ 1990 – 2000 ຂອງສູນສະຖິຕິແຫ່ງຊາດພົບວ່າໃນປີ 1999 ມີ
ປະຊາກອນທງັ ໝົດ 5.091.100 ຄົນ,ຍງິ 2.575.000 ຄນົ , ຊາຍ 2.516.100 ຄນົ ໃນນຶ້ັນເດັກນ້ອຍເກີນອາຍຸຢູ່ໃນໄວ
ກຽມອະນບຸ ານສກສາ 801.400 ຄົນ, ປະຖົມແລະມມັ ທະຍົມຕົຶ້ນ 1.450.200 ຄົນ, ຄິດສະເລ່ຍແລ້ວເທາ່ັົ ກັບ 44,1 %
ຂອງພົນລະເມອງລາວ, ນບັ ວ່າມເີ ດກັ ນອ້ ຍບເກອບເຖງິ ເຄິງື່ ໜື່ງຍັງຢູ່ໃນການກຽມເຂາ້ຶົ ຮຽນຂັຶ້ນພນ້ຶ ຖານ ແລະ ຢູ່ໃນເປ້ົຶາໝ
າຍຂອງໂຄງການສ່ົັງເສີມການອ່ານ.

ປະຊາຊົນສ່ວນຫາຍດາລົງຊວີ ິດຢູ່ໃນຊົນນະບົດ ມີຈານວນໜ່ອຍເທົ່ັານັຶ້ນທີື່ຢູ່ໃນຕົວເມອງການບລິການທາງການ
ສກສາໃນເມອງ. ໂດຍສະເພາະນະຄອນຫວງວຽງຈັນ, ເທດສະບານເມອງຕ່າງໆຂອງ 17 ແຂວງ ແລະ 1 ເຂດພິເສດຈະດີກ່
ວາຊົນນະບົດ. ໂອກາດດ້ານການສກສາຂອງຄົນໃນຊົນນະບົດໜ່ອຍກ່ວາໃນຕົວເມອງ. ມະຕິ 4 ຂອງກົມການເມອງສູນ

35

ກາງພັກໄດ້ເນັ້ຶນໃຫ້ກະຊວງ ສກສາທິການ, ກະຊວງຖະແຫ່ງຂ່າວ ແລະ ວັດທະນະທາໃຫ້ເອົາໃຈໃສຄວາມສາຄັນໃນການ
ພັດທະນາການສກສາປວງຊົນ ແລະ ກິດຈະ ການຫ້ອງສະໝຸດ, ສູນບລິການຂ່າວໃນ ສ ປ ປ ລາວ ເຮັດໃຫ້ປະຊາຊົນ
ບັນດາເຜົັາ່ ໃນຕົວເມອງ ແລະ ຊົນນະບດົ ໃນທ້ອງຖືີນ່ ຫ່າງໄກສອກຫກີ ໄດ້ຮບັ ຂ່າວສານ ອນັ ມີປະໂຫຍດທ່ືີເອ້ຶອອານວຍການ
ສດິ ສອນໃຫເ້ ດກັ ກ່ອນໄວຮຽນປະຖມົ ໃຫຮ້ ູ້ຈກັ ອ່ານ, ຮຂູ້ ຽນ, ຮຽນຮໃູ້ ຫນ້ ັບມ້ຶນບັ ສູງຂນ້ຶ ເລ້ຶອຍ.

ນັບແຕ່ປີ1975 ເປັນຕົ້ຶນມາຄວາມຈາເປັນໃນການປະຕິຮູບ ແລະ ພັດທະນາການສກສາໄດ້ເຮັດ ໃຫ້ໂຮຽຮຽນ
ປະຖົມເພີ່ມື ຂຶນ້ ຢ່າງໄວວາ, ຕົວເລກຈານວນນກັ ຮຽນກເພ່ືີມຂຶນ້ ສູງສມົ ຄວນ.

ພັກ ແລະ ລັດຖະບານໄດ້ຫຽວເຫັນຄວາມສາຄັນຂອງການສກສາ ປະຊາຊົນໂດຍສະເພາະແມ່ນການສກສານອກ
ຫກັ ສດູ . ເມືອ່ ພຈິ າລະນາເຖິງການຈັດການສກສາໃນໄລຍະຜ່ານມາເຖງິ ປັດຈຸບັນພບົ ເຫັນໜ່ວຍງານໜື່ງທືີ່ສາຄັນຊ່ວຍຊຸກຍູ້
ໃຫແ້ ກກ່ ານພດັ ທະນາສກສາແຫງ່ ຊາດ ແລະ ພັດທະນາຄຸນະພາບຊີວດິ ຂອງປວງຊນົ ກຄຫສະໝດຸ ເຊິ່ງື ພັກ ແລະ ລັດມອບໝ
າຍພາລະໜ້າທີ່ືຕົ້ຶນຕໃຫ້ຈັດຕັຶ້ງ ແລະ ຊີ້ຶນາຕັຶ້ງແຕ່ປີ 1999 – 2000 ຫສະໝຸດແຫ່ງຊາດໄດ້ເຮັດວຽກຢ່າງເປັນລະບົບຕໍ່
ເນື່ອງ, ຮ່ວມກັນກົມສາມັນສກສາ - ສະຖາບັນຄົ້ຶນຄ້ວາວິທະຍາສາດການສກສາ - ກົມສກສານອກລະບົບ - ກົມກ່ໍສ້າງ
ບາລຸງຄູໃນຂົງເຂດວຽກງານການສັົ່ງເສີມການອ່ານໜງັ ສ.

2.2 ສະພາບການອາ່ ນຢ່ໂູ ລກ ແລະ ລາວ

ກ. ສະພາບການອາ່ ນຢູ່ທົວັ່ ໂລກ

ປະເທດທ່ີພື ດັ ທະນາແລ້ວມີສະຖຕິ ກິ ານອາ່ ນສູງ ເຊນັ່ ຢຍູ່ ີ່ປື ນຸ່ ເດັກນອ້ ຍຍືີ່ປ່ນຸ ອ່ານປຶ້ມປະມານ 20 ຫວົ ຕໍ່ຄນົ , ຊາວ
ຍູໂຣອ່ານເທັ່ົາໆຫນັ , ການອ່ານຢໄູ່ ທ ສະຖຕິ ິໃໝ່ 600 ຫວົ ຕໍເ່ ດອນຕ່ໍຄົນ, ຢູ່ລາວ10 ປີ ຕໍ່ 200 ຫົວຕໍຄ່ ນົ , ຊາວຢູໂຣອ່ານ
ເປັນກິດຈະກາຂອງຊົນຊັ້ຶນສູງ, ນັກບວດໃນສາສະໜາ ຫ ຜູ້ນາເທົັ່ານັ້ຶນ. ປະເທດທີື່ຈະເລີນແລ້ວ, ແມ່ນທຸກໆໂຮຽຮຽນຈະ
ຕ້ອງມຫີ ້ອງສະໜຸດຂອງຕົນເອງຈົນເຖິງຂຶັ້ນອະນຸບານກຈະມຫີ ສະໝດຸ .

ຂ. ສະພາບການອ່ານຢູລ່ າວເຮາົ

ປະຊາຊົນລາວກຄປະຊາຊົນຊາດອ່ືນໆ ໃນພາກພ້ຶນນີຶ້ມີວັດທະນະທາ ຟັງຫາຍກວ່າການອ່ານ. ໂດຍສະເພາະແມ່ນ
ແມ່ຍິງອາຊີຈະຖກກີດກັຶ້ນອອກຈາກວັດທະນະທາ. ການອ່ານຢູ່ປະເທດລາວ ເຮົາສະຖິຕິການອ່ານ 10 ປີ ໄດ້ 200 ຫົວ.
ນັບແຕ່ມີໂຄງການສົງັ່ ເສີມການອ່ານເຂົ້ຶາມາແຕ່ປີ 1990 ຈົນຮອດປະຈຸບັນມີປມ້ຶ ໃໝ່ປະມານ 150 ຫົວເລ່ືອງ. ໄລຍະ 10
ປີ ຜ່ານມາຖ້າສະເລ່ຍ 1 ປີຕ່ໍ 15 ຫົວເລື່ອງ,ຖ້າສົມທຽບໃສ່ປະເທດທີ່ືພັດທະນາແລ້ວ ເຮົາຍັງຫຸດໂຕນຫາຍ. ຢູ່ລາວຮ້ານ
ຂາຍປຶ້ມບໍ່ຂະຫຍາຍ, ມີຈານວນບາງແຂວງບທໍ່ ນັ ມີຮອດຮາ້ ນຂາຍປມຶ້ ສາລບັ ການອາ່ ນຖ້າທຽບໃສ່ປະເທດທີື່ກາ້ ວໜ້າໃນ 1
ຕົວເມອງເຂົາເຈົ້າຶ ມີຮາ້ ນຂາຍປືມ້ຶ .ສາລບັ ການອ່ານຫາຍແຫ່ງ. ບັນຫາພນຶ້ ຖານແມ່ນຄົນລາວຍັງບທ່ໍ ນັ ເຫັນໄດ້ຄວາມສາຄັນ
ຂອງການອາ່ ນຈ່ືິງບມ່ໍ ກັ ຊຶ້ປຶ້ມໄປອ່ານນີແ້ຶ ມນ່ ສາເຫດໜງ່ື ທ່ືເີ ຮດັ ໃຫ້ບໍ່ມີຮ້ານຂາຍປຶມ້ ຫາຍຢ່ໃູ ນລາວເຮາົ .

ຢຕູ່ າມໂຮງຮຽນແຫ່ງຕາ່ ງໆບາງແຫ່ງບໍ່ທັນມີຫ້ອງສະໝຸດ ປດັ ຈຸບນັ ທ່ັວົ ປະເທດມຫີ ້ອງສະໝຸດປະມານ 100 ກ່ວາ
ແຫ່ງ . ບັນຫາໜື່ງກ່ໍແມ່ນສາເຫດມາຈາກພວກເຮົາຍັງຂາດເຂີນປ້ຶມຂຽນ ແລະ ຜະລິດປຶ້ມອ່ານສາລັດເດັກ, ວິທີການໜື່ງ

36

ຫາຍປະເທດກປະຕບິ ັດກັນ, ກໍ່ຄການດດັ ແປງ, ປັບປງຸ ເອາົ ນທິ ານພ້ຶນເມອງມາຂຽນເປັນປ້ຶມນທິ ານປະກອບຮູບສາລັບເດັກ,
ສະນັ້ຶນ, ປຶ້ມທ່ເືີ ວຶາົ້ ເຖີງສາລັບເດກັ ຍງິ ບໍ່ມຫີ າຍຫົວເລື່ອງ, ໂດຍສະເພາະຈະມີແຕ່ປມຶ້ ນິທານ, ຍັງຂາດປມ້ຶ ທ່ືມີ ີເນອຶ້ ຫາສາລະໜ້
າຮູ້ ແລະ ພ້ອມທັງໃຫ້ຄວາມມ່ວນຊ່ນື ແກເ່ ດັກເພ່ອື ດງດດູ ເດັກໃຫສ້ ນົ ໃຈຕໍປ່ ມ້ທັງຫາຍເຫົັ່ານຶນັ້ .

ສະຫຸບລວມແລ້ວທີື່ມີໂຄງການສົ່ັງເສີມການອ່ານ ແລະເຮັດໃຫ້ສະພາບການດີຂ້ຶນ ເທື່ອລະກ້າວ. ແຕ່ຖ້າທຽບໃສ່
ປະເທດທີື່ຈະເລີນແລ້ວເຫັນວ່າສະພາບການອ່ານຢູ່ລາວຍັງຕ່ໍ. ສະນັ້ຶນ,ໂຄງການສັົ່ງເສີມການອ່ານຈິ່ືງສບຕໍ່ປະຕິບັດຢູ່ລາວ,
ໂດຍສະເພາະແມນ່ ຈດັ ເຝກິ ອບົ ຮຮມົ ກຽ່ ວກບັ ວິຊາບັນນາຮັກສາດ ແລະ ກິດຈະກາສງັົ່ ເສມີ ການອາ່ ນໃຫແ້ ກ່ຄູທືີ່ວິທະຍາໄລຄູ
ແຫ່ງຕ່າງໆໃນທົ່ັວປະເທດ. ເພ່ືອນາໄປພັດທະນາເດັກນ້ອຍທີື່ຕົນສິດສອນໃຫ້ເດັກເຫົ່ັານັຶ້ນກາຍເປັນນັກອ່ານທີື່ດີໃນອານະ
ຄດົ .

2.3 ຄວາມສາຄັນ ແລະ ວທິ ີເລອກເຟັ້ນຶ ປຶ້ມອາ່ ນສາລບັ ເດກັ

ກ. ຄວາມສາຄນັ ຂອງການເລຶອ້ ກເຟຶນັ້ ປຶມ້ ອ່ານ

ການເລອກເຟັ້ຶນປມຶ້ ອ່ານໃຫເ້ ດັກມີຄວາມສາຄັນຫາຍ. ເພາະປ້ມຶ ອາ່ ນສາລບັ ເດັກກຕອ້ ງມີຄວາມມ່ວນຊ່ືນມາກ່ອນ
ໝູ່ໝົດ. ຫັງຈາກນັ້ຶນກແມ່ນຮູບພາບທີື່ສວຍສົດງົດງາມທີື່ດງດູດໃຫ້ເດັກມີຄວາມສົນໃຈຢາກອ່ານປຶ້ມຫົວນັ້ຶນ ແລະ ສຸດ
ທ້າຍກ່ໍແມ່ນເນຶອ້ ໃນບ່ໍໂສກເສົາ້ຶ ຫ ໜາ້ ເບ່ອື ຫ ຍາວເກີນໄປ. ສະນຶ້ນັ ., ໃນຫາຍສານັກພມີ ປມ້ຶ ອ່ານສາລັບເດັກກອ່ນຈະຈັດ
ພີມຕ້ອງເອົາໄປທົດລອງເລົ່ັາໃຫ້ເດັກຟັງກ່ອນ, ວ່າເດັກມີຄວາມສົນໃຈ ແລະ ມ່ວນຊ່ືນກັບເລ່ືອງນັ້ຶນບ? ມີຈຸດໃດທີ່ືເດ່ັນ
ແລະ ຈຸດໃດທ່ຢືີ າກປຽ່ ນນາມາປບັ ປຸງແກ້ໄຂຈືິ່ງຈດັ ພິມ.

ຂ. ການເລອກປມ້ຶ ອາ່ ນສາລັບເດກັ ອະນຸບານ

ເດກັ ນ້ອຍໃນໄວນຶຄີ້ ວາມຮັບຮູ້ຍັງຕ່າ. ສະນຶັ້ນ ປຶ້ມອ່ານຕ້ອງເປນັ ປ້ຶມທ່ືມີ ສີ ສີ ດົ ໃສ, ຕວົ ໜັງສໃຫຍ່ ແລະ ຈະແຈ້ງດີ
, ເນ້ຶອໃນສັຶ້ນ. ເດັກໃນໄວນີ້ຶຈະມັກຕົວລະຄອນໃນເລ່ືອງເປັນສັດ ແລະ ນັຶ້ນໃສ່ເລື່ອງທີ່ືມີຄວາມມ່ວນຊື່ນສ້າງໃຫ້ເດັກມີ
ຄວາມຄິດມັກອ່ານ.

ຄ. ການເລອກປ້ຶມອາ່ ນສາລບັ ເດັກປະຖມົ

ເດັກໃນໄວນີຶ້ສົນໃຈຟັງນິທານ. ສະນັ້ຶນ, ປ້ຶມທີ່ືເໜາະສົມໃນໄວນີ້ຶຄວນເລອກປ້ຶມເລື່ອງນິທານພຶ້ນເມອງ, ການພະ
ຈົນໄພ, ເລື່ອງຕສໍ່ ູ,້ ເລ່ອື ງທາມະຊາດ, ເລືອ່ ງທືີ່ມເີ ນຶ້ອຫາ. ສະນ້ັຶນ, ເດກັ ໄວນ້ີຶຄວນຈະມີ

ປມຶ້ ຫາຍແບບໃຫແ້ ກ່ເດກັ ໄດ້ອາ່ ນ.

3. ປະເພດຂອງການອາ່ ນ

ການອາ່ ນແບງ່ ອອກເປນັ 2 ປະເພດຄ: ການອ່ານໃນໃຈ ແລະ ການອາ່ ນອອກສຽງ.

37

1.1 ການອ່ານໃນໃຈ

ການອ່ານໃນໃຈ ໝາຍເຖິງການອ່ານເພອື່ ຈັບເອົາໃຈຄວາມ ໃນເລ່ອື ງທີື່ໄດອ້ ່ານຢາ່ ງມິດງຽບໂດຍບໍ່ໄດອ້ ອກສຽງ ຄ
ໃຊ້ສາຍຕາກວດສາຍຕາໄປຕາມເລ່ືອງທ່ືີເຮົາກາລັງອ່ານ, ຜູ້ອ່ານຈະຕ້ອງມີຄວາມສາມາດດ້ານພາສາ ແລະ ຄວາມຄິດ.
ການນອ່ານໃນໃຈມີປະສິທພິ າບ ຄວນມລີ ກັ ສະນະດັ່ງນ:ີ້ຶ

1) ການອາ່ ນໄດໄ້ ວ

ການອາ່ ນໄດໄ້ ວໝາຍເຖິງການໃຊ້ເວລາໜອ້ ຍ ແຕ່ອ່ານໄດ້ຫາຍເຊິື່ງມີວທິ ີດັງ່ ນ:ີ້ຶ

- ອ່ານໂດຍພິຈາລະນາກຸ່ມຄວາມຄິດ ແມ່ນການອ່ານສະເພາະຂໍ້ຄວາມທີ່ືໃຫ້ຄວາມຄິດເຫັນເທົ່ັານັຶ້ນ ເພື່ອຊ່ວຍໃຫ້
ເຂົ້ຶາໃຈເນຶ້ອເລ່ືອງໄດ້ຢ່າງໄວວາ (ໂດຍສະເພາະໃນເລ່ືອງທີື່ຜູ້ອ່ານມີຄວາມຮູ້ພຶ້ນຖານຢູ່ແລ້ວ) ເປັນຕົ້ຶນແມ່ນການ
ອາ່ ນເລື່ອງສນຶັ້ , ນະວະນິຍາຍ ແລະ ບົດຄວາມ.

- ອາ່ ນຂ້າມເພ່ືອຈັບໃຈຄວາມ ໃຊ້ເຂາ້ົຶ ໃນການອ່ານບົດຄວາມ, ວາລະສານ, ໜັງສພິມ ຫ ອ່ານເລອກປມ້ຶ ໃນຫ້ອງສະ
ໝດຸ . ຖາ້ ເປນັ ປມຶ້ ກໃຫ້ພຈິ າລະນາສວ່ ນສາຄນັ ຄ: ຫວົ ເລ່ອື ງ, ສາລະບານ ແລະ ຄວາມຄດິ ຫກັ ; ຖ້າເປັນຂໍ້ຄວາມ ຫ
ວາລະສານໃຫ້ອ່ານຫຍໍ້ໜ້າທາອິດ ຫ ເປີດຫົວເລື່ອງ, ອ່ານປະໂຫຍກທາອິດຂອງທຸກໆຫຍໍ້ໜ້າ ແລະ ອ່ານປະ
ໂຫຍກທາ້ ຍຂອງຫຍ້ໍໜ້າຫງັ .

- ອ່ານໄວເພ່ືອຊອກຫາຄາຕອບ ຊອກອາ່ ນສະເພາະຄາຕອບທ່ຕືີ ອ້ ງການ, ອາດເປນັ ຊ່ືບຸກຄນົ , ສະຖານທີື່, ວນັ ທີ ຫ ຂ້ໍ
ຄວາມສັ້ຶນໆ ສ່ວນຂ້ໍຄວາມທ່ືີບໍ່ຕ້ອງການໃຫ້ເບິ່ືງຂ້າມໄປ. ການອ່ານແບບນີ້ຶມີປະໂຫຍດໃນການຄົຶ້ນຫາຄາໃນປ້ຶມ
ບາງປະເພດເຊນັ : ວດັ ຈະນານຸກມົ , ສາລານຸກົມ, ໜງັ ສອ້າງອີງ…

2) ການອ່ານຈັບໃຈຄວາມ

ການອາ່ ນຈັບໃຈຄວາມຄການອ່ານທສ່ີື າມາດຈບັ ໃຈຄວາມສາຄນັ ແລະ ຈບັ ໃຈຄວາມລະອຽດໄດ.້

- ຈັບໃຈຄວາມສາຄນັ ໝາຍເຖິງທາຄວາມເຂາຶ້ົ ໃຈກບັ ເນຶອ້ ໃນລວມຂອງສ່ງືິ ທື່ີໄດອ້ ່ານເຊງ່ິື ຜອູ້ ່ານສາມາດຕອບຄາຖາມ
ໃນໃຈໄດວ້ າ່ ເລືອ່ ງຂອງໃຜ, ກ່ຽບກບັ ຫຍັງ, ເກດີ ຂຶ້ນຢໃູ່ ສ, ເວລາໃດ ແລະ ເປນັ ແນວໃດ.

- ຈັບໃຈຄວາມລະອຽດ ໝາຍເຖິງການທາຄວາມເຂົຶ້າໃຈກັບເນ້ຶອໃນຂອງສິ່ືງທື່ີໄດ້ອ່ານຢ່າງລະອຽດ ເຊິື່ງຜູ້ອ່ານຈະ
ຕ້ອງພິຈາລະນາຄາ, ພາສາ, ສານວນ, ອາລົມຈິດ… ຕະຫອດເຖິງເຈຕະນາຂອງຜູ້ຂຽນທືີ່ຊ້ອນແຝງຢູ່ໃນນັ້ຶນອີກ
ດ້ວຍ.

ຕົວຢາ່ ງ:

38

ໂຮງໝເໍ ຊດຖາທິລາດຕັຶ້ງຢູ່ນະຄອນຫວງວຽງຈນັ ແມນ່ ໂຮງໝແໍ ຫ່ງທາອດິ ຂອງ ສາທາລະນະລດັ ປະຊາທິປະໄຕ ປະ
ຊາຊົນລາວ ໄດສ້ າເລັດການຜາ່ ຕັດກະໂຫກຫວົ ຂອງຄນົ ເຈບັ ທມ່ືີ ເີ ລອດຕົກຄາ້ ງຢ່ເູ ຍ່ືອ
ຫມຸ້ ສະໝອງ ອນັ ເນືອ່ ງຈາກການຖກກະທົບຢ່າງຮຸນແຮງ ຍອ້ ນເກີດອຸບດັ ເຫດຕາມທ້ອງຖະໜົນ.

ເວລາ 11 ໂມງ 30 ນາທີ ຊອງວັນທີ 27 ເດອນ ກລະກົດ ໄດ້ມີຄົນເຈັບມາປິ່ນປົວຢູ່ໂຮງໝໍເຊດຖາທິລາດ ຄົນ
ເຈບັ ດ່ງັ ກາ່ ວຖກອບຸ ັດເຫດລົດຕາ. ພາຍຫັງການສ່ອງໄຟຟ້າແລ້ວ ໄດພ້ ົບເຫັນກອ້ ນເລອດຕົກຄາ້ ງຢ່ໃູ ນສະໝອງ. ມາເຖິງວັນ
ທີ 2 ເດອນ ສິງຫານີຶ້ຄົນຈັບໄດ້ຮັບການຜ່າຕັດກະໂຫກຫົວ ແລະ ມາເຖິງວັນທີ 3 ເດອນ ສິງຫາຄົນເຈັບຢູ່ໃນສະພາບປົກ
ກະຕິ ໂດຍອາການດຂີ ຶ້ນ ແລະ ສາມາດກນິ ເຂາົຶ້ ໄດ.້

ຜົນສາເລັດດັ່ງກ່າວ ເປັນສິື່ງຢັຶ້ງຢືນໃຫ້ເຫັນຄວາມສາມາດຂອງພະນັກງານເເພດລາວທີ່ືໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ກອບກຊູ້ ່ວຍ
ເຫອຊິວດີ ຂອງຄົນເຈັບ ແລະ ຄວາມກາ້ ວໜ້າໃນວງົ ການເເພດລາວ ໂດຍບ່ໍຈາເປນັ ໄປປິ່ນປວົ ຢູ່ຕາ່ ງປະເທດ ແລະ ທັງປະຢັດ
ລາຍຈາ່ ຍອີກດ້ວຍ.

+ ໃຈຄວາມສາຄັນເວົ້ຶາເຖິງຜົນສາເລັດຂອງແພດລາວ ໃນໂຮງໝໍເຊດຖາທິລາດ ທີ່ືໄດ້ຜ່າຕັດກະໂຫກຫົວຂອງຄົນ
ເຈັບ ຍອ້ ນເກດີ ອຸບັດເຫດຕາມທ້ອງຖະໜນົ ໃນເວລາ 11 ໂມງ 30 ນາທີ ຂອງວນັ ທີ 27 ກລະກົດ.

+ ໃຈຄວາມລະອຽດ ການໃຊພ້ າສາທກື່ີ ະທັດຮດັ ເຂ້າຶົ ໃຈງ່າຍ ເພ່ອື ໃຫ້ຜອູ້ ່ານຮັບຮູ້ເຖງິ ເຈຕະນາຂອງຜູ້ຂຽນທືີ່ຢາກ
ປກຸ ລະດົມໃຫ້ຄົນລາວ ໄດ້ຮບັ ຮູ້ເຖິງຄວາມສາມາດຂອງແພດລາວ ເຊືິ່ງພວກເຮົາບໍ່ຈາເປນັ ໄປປິ່ນປວົ ຢປູ່ ະເທດອນື່ .

3) ການອ່ານຕຄີ ວາມໝາຍ
ການອ່ານຕີຄວາມໝາຍ ເປັນການອ່ານຢ່າງພິຈາລະນາຄວາມຄິດ, ຄວາມຮູ້ສກ ຫ ເຈຕະນາຂອງຜູ້ຂຽນທີື່ຊ້ອນ

ແຝງນອກເໜອໄປຈາກເນອ້ຶ ເລື່ອງ ເປນັ ຂັນ້ຶ ຕອນການອ່ານສູງຂຶ້ນກວ່າການອ່ານວິເຄາະ.

ການຕີຄວາມບ່ໍຈາເປັນຈະກົງສະເໝີໄປ ອາດແຕກຕ່າງກັນຕາມຄວາມຮູ້ສກ ແລະ ປະສົບການຂອງແຕ່ລະຄົນ,
ຄວາມຍາກງ່າຍຂອງການຕຄີ ວາມ ມີຄວາມສາພັນກັບປະເພດ ແລະ ວທິ ີໃນການຂຽນຂອງເລື່ອງທ່ືີໄດ້ອ່ານ. ຜອູ້ ່ານສາມາດ
ບອກໄດວ້ າ່ ຂ້ໍຄວາມທອ່ືີ າ່ ນນັຶ້ນໝາຍຍຄວາມວ່າແນວໃດ ເຊິງື່ ອາດຈະປະຕບິ ດັ ດັ່ງນ:້ີຶ

- ອ່ານເນ້ຶອເລ່ືອງໃຫ້ລະອຽດ ພະຍາຍາມທາຄວາມເຂົຶ້າໃຈເລ່ືອງໃຫ້ຖກຕ້ອງຈະແຈ້ງ, ຈາກນັ້ຶນຈິ່ືງຈັບປະເດັນສາຄັນ
ໃຫ້ໄດ.້

- ຂະນະອາ່ ນພະຍາຍາມຄິດຫາເຫດຜົນ ແລະ ຕກຕອງວ່າຂ້ໍຄວາມນັ້ນຶ ມຄີ ວາມໝາຍແນວໃດ.

39

- ພະຍາຍາມທາຄວາມເຂາຶ້ົ ໃຈຖ້ອຍຄາ ຫ ປະໂຫຍດທເີື່ ຫັນວ່າມີຄວາມສາຄນັ .
- ຮຽງຄວາມຖ້ອຍຄາທຈ່ືີ ະໃຊບ້ ນັ ຍາຍໃຫ້ມຄີ ວາມໝາຍຈະແຈ້ງ.
- ຈັບໃຈຄວາມສາຄັນຂອງເລອື່ ງນັຶນ້ ດ້ວຍໃຈເປັນກາງບ່ໍມອີ ະຄະຕ.ິ
4) ການອ່ານນຂະຫຍາຍຍຄວາມ

ການອ່ານຂະຫຍາຍຄວາມ ໝາຍເຖງິ ການອະທບິ າຍເພ່ມືີ ເຕີມໃຫ້ລະອຽດ ຫັງຈາກໄດຕ້ ຄີ ວາມໝາຍແລ້ວເຊື່ິງອາດ
ຈະໃຊ້ວິທີຍົກຕົວຢ່າງປະກອບ, ໃຊ້ວິທີປຽບທຽບເພ່ືອໃຫ້ເນ້ຶອໃນກວ້າງຂວາງອອກໄປ ຈົນເຮັດໃຫ້ເຂົຶ້າໃຈແຈ່ມແຈ້ງຍ່ືິງ
ຂ້ຶນ.

“ຕວົ ຢາ່ ງ: ຊາ້ ງສານ ງູຼເຫັາ່ົ ຢາ່ ໄວ້ວາງໃຈ”

- ຢາ່ ໄວ້ວາງໃຈຊ້າງສານ ເພາະເປນັ ສດັ ໃຫຍ່ອາດຈະເປນັ ອັນຕະລາຍ, ມນັ ບ່ໍມີສະຕປິ ັນຍາທົບທວນຄວາມຊວັົ່ ດຂີ ອງ
ຄນົ ; ຍາມໃຈຮາ້ ຍມນັ ອາດຈະບ້າຂ້ຶນຍາມໃດກໄດ,້ ບໍ່ແນ່ນອນເຖງິ ແມນ່ ນແຕ່ເຈ້ົາຶ ຂອງມນັ ກອາດຈະຂ້າໄດ.້

- ງູຼເຫົ່ັາກເຊັ່ນດຽວກັນມັນເປັນສັດທືີ່ມີພິດ ມັນບ່ໍຮູ້ບາບບຸນຄຸນໂທດ. ພວກເຮົາບໍ່ຄວນຈະໄວ້ໃຈໍ່ດັ່ງນັຶ້ນຈະເປັນເໝ
ອນນິທານ “ພນ່ໍ າກບັ ງເຼູ ຫາ່ັົ ”. ຈະໄປທວງບນຸ ຄຸນນາສດັ ບໍ່ໄດ.້

ຈາກສານວນຂາ້ ງເທງິ ນ,້ຶີ ເຮາົ ສາມາດຂະຫຍາຍຄວາມກຽ່ ວກັບຄວາມອັນຕະລາຍຂອງຊຊາ້ ງສານ ແລະ ຄວາມເປັນ
ພິດຂອງງຼູເຫາັ່ົ .

3.2 ການອາ່ ນອອກສຽງ

ການອ່ານອອກສຽງ ໝາຍເຖິງການອ່ານໂດຍເປັ່ງສຽງຕາມຕົວໜັງສເຊັ່ນ: ການອ່ານຂ່າວ, ການອ່ານປະກາດ,
ອ່ານບດົ ຫັດອາ່ ນເປນັ ຕົ້ຶນ. ກາອາ່ ນນອອກສຽງນນ້ັຶ ຜອູ້ ່ານຕ້ອງອ່ານໃຫ້ຈະແຈງ້ , ຖກຕອ້ ງຕາມຫກັ ພາສາ ແລະ ຄວາມນິຍົມ;
ຕອ້ ງຄານງເຖງິ ລະດັບສຽງ (ສງູ , ກາງ, ຕ່າ), ການປຽ່ ນນາສຽງ (ຄ່ອຍ-ແຮງ) ການປ່ຽນຄວາມໄວ (ຊາ້ -ໄວ) ໃຫ້ດັງພທີ່ືຜຟູ້ ງັ
ຈະໄດ້ຍິນຢ່າງທົັ່ວເຖິງກັນ. ຖ້າຜູ້ອ່ານມີເວລາກຽມລ່ວງໜ້າກອາ່ ນໃນໃຈກ່ອນເພື່ອໃຫ້ເຂົຶ້າໃຈເນຶ້ອໃນ, ຈັດແບ່ງຕອນ, ກາ
ນົດຈງັ ຫວະ ແລະ ອາລມົ ຈິດໃຫ້ເໝາະສມົ ກັບເນອ້ຶ ໃນສິື່ງທໄືີ່ ດອ້ າ່ ນແລວ້ ຈືິ່ງອາ່ ນອອກສຽງ

ຕົວຢາ່ ງ: ອ່ານປະກາດ
ປະກາດການປະກວດຮບູ ແຕມ້

40

ເນືອ່ ງໃນໂອກາດຄົບຮອບ 60 ປຂີ ອງຖະແຫງການສາກົນ ວາ່ ດວ້ ຍສິດທມິ ະນດຸ (10/12/1948-10/12/2009)
ການຊວງການຕ່າງປະເທດ (ໂຄງການກົດໝາຍສາກນົ ) ແຈ້ງມາຍັງທກຸ ທາ່ ນຜທູ້ ່ືີສົນໃຈກຽ່ ວກັບການແຕ້ມຮບູ ເພ່ືອສ່ົັງເຂົຶ້າ
ການນແຂງ່ ຂັນ ແລະ ປະກອບສ່ວນລະນກວັນດງ່ັ ກາ່ ວ.

• ສາລບັ ຜທູ້ ື່ີສນົ ໃຈຮນຸ່ ເຍົາວະຊນົ
• ສາລບັ ຜທູ້ ື່ີສົນໃຈຮນຸ່ ຊາວໜ່ມຸ
• ສາລັບຜທູ້ ີ່ືສົນໃຈທວົ່ັ ໄປ

ເນ້ອຶ ໃນແຕ້ມຮບູ ແມ່ນໃຫ້ສ່ອງແສງເຖິງບັນດາສດິ ທຕິ າມລດັ ຖະທາມະນູນ ແລະ ກົດໝາຍຂອງ ສ.ປ.ປ ລາວ ມາດ
ຕາຕ່າງໆຖະແຫງການສາກົນວ່າດ້ວຍສິດທິມະນຸດ. ຜົນສາເລັດໃນການສ້າງສາພັດທະນາປະເທດຊາດເຊິື່ງເປັນການສ້າງ
ເງ່ືອນໄຂໃຫ້ແກ່ການປກົ ຄອງ ແລະ ສັົງ່ ເສີມສິດທິຂອງພົນລະເມອງລາວບບັນດາເຜ່າັົ .

ລາຍລະອຽດກະລຸນາຕິດຕໄ່ໍ ດ:້

ໂທ: 021 244190 (ໂຄງການກດົ ໝາຍສາກົນ, ກມົ ສນົ ທສິ ນັ ຍາ ແລະ ກົດໝາຍ, ກະຊວງການຕາ່ ງປະເທດ)

(ຄັດຈາກໜັງສພິມປະຊາຊົນ ສະບບັ ວັນອາທິດ ວນັ ທີ 30 ສງິ ຫາ 2009)

ສືິ່ງທ່ີືຄວນເອາົ ໃຈໃສ່
ການອ່ານຕົວຢ່າງຂ້າງເທິງນັ້ຶນ ຄວນອ່ານໃຫ້ຖກຕ້ອງຕາມຫັກພາສາຄ: ບ່ອນໃດຍະຫວ່າງ, ຈຸດ, ຈ້າ… ຜູ້ອ່ານກ
ຄວນເວັຶ້ນວັກສຽງໃຫ້ຖກຕ້ອງ ບ່ອນໃດມີຈຸດ ແລະ ຍະຫວ່າງກລົງສຽງ (ພັກສຽງ) ເມື່ອຂຶ້ນຕົ້ຶນປະໂຫຍກໃໝ່ ກຂຶ້ນສຽງ
ຕາມຮບູ ແບບລັກສະນະເນອຶ້ ໃນຂອງບົດນັນ້ຶ .

ການອ່ານອອກສຽງມີ 2 ປະເພດຄ: ການອາ່ ນອອກສຽງທາມະດາ ແລະ ອາ່ ນອອກສຽງສະແດງອາລົມຈດິ .

ກ. ການອາ່ ນອອກສຽງທາມະດາ

ການອ່ານອອກສຽງທາມະດາ ແມ່ນການອ່ານທ່ືີຄ້າຍຄກັນກັບການເວົຶ້າແຕ່ຊ້າກວ່າການເວົ້ຶາເລັກນ້ອຍເວລາອ່ານ
ຕອ້ ງເອົາໃຈໃສ່ຢຸດພັກຕາມເຄ່ືອງໝາຍວັກ ແລະ ເນນຶ້ັ ສຽງຕາມເນຶ້ອໃນຂອງສງ່ືິ ທີໄື່ ດ້ອ່ານ. ຫັກການອາ່ ນພາສາລາວໃນປັດ
ຈຸບັນສ່ວນຫາຍແມ່ນອ່ານຕາມຂຽນ ໝາຍຄວາມວ່າຂຽນແນວໃດແມ່ນອ່ານອອກສຽງແນວນັຶ້ນ ແຕ່ກມີບາງຄາສັບເຊ່ິືງ
ຕອ້ ງໃຫ້ອ່ານອອກສຽງບໍ່ກງົ ກັບການຂຽນ.

ຕົວຢາ່ ງ:

41

- ສາສະໜາ ອາ່ ນວ່າ ສາດສະໜາ
- ເອກະພາບ ” ເອກກະພາບ
- ຜະລິດ ” ຜະຫດິ
- ສິລະປະ ” ສນິ ລະປະ

ຂ. ການອ່ານສະແດງອາລມົ ຈດິ

ການອາ່ ນສະແດງອາລົມຈິດ ແມ່ນການອາ່ ນທ່ືີຕ້ອງການເອົາໃຈໃສ່ສຽງອາ່ ນ (ຈັງຫວະ ແລະ ທາ

ນອງ) ໃຫ້ສອດຄ່ອງກັບອາລົມຈິດ, ຄວາມຮູ້ສກຂອງຜູ້ແຕ່ງ, ຈຸດພິເສດຂອງຕົວລະຄອນ ແລະ ເນຶ້ອໃນຂອງສິື່ງທືີ່ອ່ານ.
ຢາກອ່ານສະແດງອາລົມຈິດໄດ້ດີ, ນັກຮຽນຕ້ອງເຂົຶ້າໃຈເນຶ້ອໃນຂອງເລື່ອງໃຫ້ດີ, ມີຄວາມສາມາດຜັນສຽງພາສາລາວໄດ້
ຢ່າງຈະແຈ້ງ, ສາມາດຖຖ່າຍທອດຄວາມຮູ້ສກ, ອາລົມຈິດຂອງຕົວລະຄອນ ແລະ ຜູ້ແຕ່ງສູ່ຜູ້ຟັງໄດ້ເປັນຢ່າງດີເຊັ່ນ: ການ
ອ່ານສະແດງອາລົມຈິດບົດກອນ, ບົດພັນລະນາ, ການອ່ານສະແດງຕາມບົດບາດຂອງຕົວລະຄອນໃນບັນດາບົດນິທານ,
ເລືອ່ ງສນ້ຶັ , ນະວະນຍິ າຍ ແລະ ບດົ ລະຄອນ…

ການອ່ານສະແດງອາລົມຈິດບົດກອນ ແມ່ນການອ່ານກອນປະເພດຕ່າງໆໃຫ້ໄປຕາມທານອງລີລາ ແລະ ຈັງຫວະ
ອັນຖກຕ້ອງ ເພື່ອຄວາມມ່ວນອອນຊອນ, ເກີດຄວາມປະທັບໃຈໄດ້ເຖິງລົດແຫ່ງຄວາມງາມຂອງພາສາ. ການອ່ານກອນຍັງ
ໃຫ້ຄານງເຖິງອາລົມຈດິ , ຄວາມຮູ້ສກຂອງຜແູ້ ຕ່ງທສ່ືີ ະແດງອອກຜ່ານບດົ ກອນນນ້ັຶ ໆ.

ການອ່ານສະແດງຕາມບົດບາດຂອງຕົວລະຄອນ, ຜູ້ອ່ານຕ້ອງພະຍາຍາມອ່ານດ້ວຍສຽງທ່ືີກົງກັບລັກສະນະນິໄສ
ຂອງຕົວລະຄອນຢ່າງແທ້ຈິງ ຫີກເວັນ້ຶ ການດດັ ສຽງ ເຊິ່ືງເຮັດໃຫ້ຜຟູ້ ັງເກດີ ຄວາມລາຄານໃຈ, ບາງຄັຶງ້ ກສະແດງທ່າທີ, ສໜີ າ້
ແລະ ການເຄືອ່ ນໄຫວປະກອບການອາ່ ນອກີ ດ້ວຍ.

ການເຝິກອ່ານສະແດງອາລົມຈິດ ຫ ອ່ານສະແດງບດົ ບາດຂອງຕົວລະຄອນນີ້ຶ ນກັ ຮຽນຄວນເລີື່ມຕຶົ້ນດ້ວຍການທາ
ຄວາມເຂົ້ຶາໃຈເນ້ຶອໃນບດົ , ຟັງການອ່ານຂອງຄ,ູ ເທັບບັນທກສຽງອາ່ ນຂອງພິທີກອນ ຫ ຜູ້ທ່ີືສານານງານຈົນເປັນທີ່ືເຂຶ້າົ ໃຈ
ແລະ ຈຈື່ າທານອງລລີ າ ຈງັ ຫວະຂອງຄາປະພັນນັຶນ້ ໆ ແລ້ວຈງ່ືິ ເຝິກອ່ານດວ້ ຍຈົນເອງຕໄ່ໍ ປ.

ຕົວຢາ່ ງ:
ການອ່ານອອກສຽງບດົ ກອນ
ເມອງລາວສວຍງາມຮັ່ງມີ

42

<…> ແຕ່ໂດຍ: ທາ່ ນ ພມູ ີ ວົງວິຈດິ
ເມອງລາວ ເປັນເຂດບ້ານ
ທາງເໜອມີພຜູ າ ສະຖານຖິນ່ື ງາມຕາ
ຍິນສະອອນດງົ ໄມ້ ໜ່ວຍພະນອມລຽນຊອ້ ນ
ເປັນດັງ່ ອຸທຍິ ານໃຫຍກ່ ວ້າງ ໄພສົນແສນຍ່ານ
ເດອນຍ່ີືສາມສືເ່ີ ຕົາ້ຶ ຂຽວສະອຸ້ມຊູ່ຼຍາມ
ແສນສ່າປານມາລາ ເອົາ້ຶ ອ່ນຸ ລະດູບານ
ສີດາ່ ງແດງດາແຫ້ມ ເບີກເບີຍບານແຍມ້
ເໜອນດັ່ງ ດາວສອ່ ງຟ້າ ເຫອງກະຈາຍເຕັມປ່າ
ຍາມເມ່ອື ລມົ ປນ່ິ ເປຶ້ືອງ ປະດາເຫ້ຶອມເຮອ່ື ເຮອງ
ໄປສູ່ຈອມພສູ ງູ ພັດຝ່ນຸ ລະອອງຫອມ
ຝງູ ໝດູ່ ງົ ດອນດາ້ ວ ກືິນ່ ກະຈຈວນຟອງຟງົ້ຶ
ຫອມກິນື່ ດວງດອກໄມ້ ຕະການຕາກວາ້ ງໃຫຍ່
ນັບແຕ່ໃນເຂດແຄວ້ນ ກະຈາຍກົຶວ້ ທວັ່ົ ແດນ
ບ່ໍອາດພັນລະນານັບ ພະນອມປາ່ ໄພໜາ
ອະເນກນອງລາໄມ້ ອາ່ ນປຸນໄປໄດ້
ສາມາດຂາຍແລກຄາ້ ແນວດມີ ີຄາ່
ຈັ່ງແມນ່ ມນັ ມວ່ ນແທ້ ຂອງໃຊ້ເຄອື່ ງດົງ…
ເປນັ ທງ່ົັ ຍາວໄກສຸດ ທອ້ ງຖິືນ່ ດິນລາວ
ຕາມທານຽມເມອງບາ້ ນ ຊ່ັົວຕາຕົງຢ້ຽມ
ເປັນບອ່ ນພົງພນີ້ຶ ອ້ ງ ສະຖານທອງທ່ຽວທອ່ ງ
ທຽວຢ້ືຶຢ່ອງຢາມ
43