ເອກະສານປະກອບການສອນພາສາລາວ 2

ຄວາມສະຫາດ ບໍ່ຄິດເຖງິ ແງເ່ ສຍຫາຍ ຈ່ືງຖື່ງຈອນຟອນກິນລູກ ແລະ ໄດ້ເວົຶ້າຕ່ໍໄປອກີ ວ່າ "ພວກເຮົາຕ້ອງຫາອຸບາຍທີື່ແບບ
ນຽນ ປາສະຈາກຄວາມເສຍຫາຍ". ຄັນແລ້ວຈງື່ ເອົາສ່ຽວທັງໝົດໄປຫານົກຫອນຂວານ (ນົກຕອດຝ່ນຸ ) ເລ່າົັ ເຫດການທຸກ
ຢ່າງໃຫຟ້ ັງ. ນົກຫອນຂວານຈື່ງເວົ້ຶາວ່າ "ພວກເພື່ອມາຂຄວາມຊວ່ ຍເຫອໃນເທື່ອນີຶ້ເຮົາບໍ່ຂີນ ແຕ່ເຮົາຂີນເຄີຍໄດ້ຍິນບູຮານ
ວ່າ ຜູ້ໃດປະສົບໄພມັກແລ່ນຫາຜູ້ອ່ືນຊ່ວຍ ໂດຍຍອມເຮັດທຸກຢ່າງຂແຕ່ໃຫ້ພົ້ຶນໄພ ຄັນພົ້ຶນໄພແລ້ວສ່ວນຫາຍບເຮັດຕາມ
ສັນຍາ", ວາແລ້ວນົກຫອນຂວານກຊັກນິທານເລ່ືອງ ນົກສົບແຫມເອົາດູກກວາງອອກຈາກຫວ່າງແຂ້ວເສອ ໂດຍເສອ
ສັນຍາວ່າຈະເບິື່ງແຍງຊ່ວຍເຫອ, ແຕ່ແລ້ວບ່ໍເຮັດຕາມສັນຍາ. ເມື່ອສັດເຫົ່ັານຶັ້ນຕົກລງົ ກັນແລ້ວກໄປຈດັ ການຊາ້ ງຕາມທີໄື່ ດ້
ນັດໝາຍກັນໄວ້, ໃຫ້ກາກັບນົກຫອນຂວານ ແລະ ນົກຈອກໄປລອບສັບຕາຊ້າງໃນເວລາມັນນອນຫັບ, ຕາຊ້າງເປັນບາດ
ແລວ້ ໃຫ້ແມງວນັ ຂຽວໄປຂຶໄີ້ ຂຂ່ າງໃສ່ ເມື່ອຕາຊາ້ ງບອດເພາະໜອນເຈາະແລ້ວຈງ່ື ພາກັນໄປບອກສ່ຽວກບົ ເພື່ອສ່ຽວກົບພາ
ບລວິ ານໄປຮອ້ ງຢູທ່ ື່ີປາກເຫວ ຊ້າງສານຕາບອດອດຫຍາ້ ແລະ ນາ້ ມາ ຫາຍວັນ ຄັນໄດຍ້ ນິ ສຽງກົບຮ້ອງເຂາຶົ້ ວ່າມີໜອງນ້າຢູ່
ທາງສຽງນັຶ້ນ ຈື່ງຍ່າງຊັດເຊງມົ ງວາໄປທປືີ່ າກເຫວ ເລຍີ ພະລາດຕກົ ເຫວຕາຍ.

ຕົວຢ່າງ

ຫຍເ້ໍ ນ້ອຶ ຄວາມເລື່ອງຊາ້ ງກບັ ນົກຈອກຟາ້ ຂອງກົມຄົຶ້ນຄວາ້ ຮຽບຮຽງກະຊວງສກສາທິການ ແລະ ທາມະການຈາກ
ປຶ້ມວັນນະຄະດີຊັ້ຶນອຸດົມ 1. ໜ້າ 42-44, 1982 ມີເນ້ຶອຄວາມວ່າ: "ຜູ້ທີື່ມີກາລັງແຮງອັນມະຫາສານ ຫ ຜູ້ທີ່ືມີອານາດ
ມັກໃຊອ້ ດິ ທພິ ົນຂັົ່ມເຫັງຜູ້ທອືີ່ ອ່ ນນ້ອຍກວາ່ ຕົນ ຍອ່ ມໄດຮ້ ັບຜົນກາຕອບສະໜອງ. ຜູ້ທືີ່ອອ່ ນນອ້ ຍຫາກມຄີ ວາມສາມັກຄີ
ມີໄວພິກ ແລະ ສະຕິປັນຍາຮ່ວມແຮງ ຮ່ວມໃຈກັນແລ້ວ ກສາມາດຕໍ່ສູ້ກັບຜູ້ມີກາລັງແຮງອັນມະຫາສານຢ່າງມີໄຊ. ດັ່ງ
ນກົ ຈອກຟາ້ ຊະນະຊາ້ ງນນ້ັຶ ເອງ.

ຂ. ການຂຽນຫຍເ້ໍ ລ່ືອງ ແມນ່ ຫຍເ້ໍ ລື່ອງຍາວໃຫສ້ ້ັນຶ ເຂ້າົຶ ແຕເ່ ນຶອ້ ໃນຄວາມໝາຍບໍຜ່ ດິ ຈາກເດມີ .
ຫຍເໍ້ ລອ່ື ງ “ ເລອ່ື ງສິນໄຊ " ຕອນທາ້ ວທງັ 6.

ຢູ່ເມອງເປັງຈານ ລູກຊາຍທ່ືີເກີດຈາກນາງທງັ 6 ກໃຫຍກ້ າ້ ໜາ້ ບານ ແລະ ມີຊ່ືສຽງເລົັ່າລກັນວ່າ ເປັນພວກທີື່ມີບຸນ
ມາເກີດ. ພວກທາ້ ວທງັ 6 ໄດຮ້ ຽນຮູ້ຮຄີ ອງປະເພນີໃນພະລາຊະວງັ ແລະ ມີຄວາມສະຫາດຫັກແຫມໃນການເວຶ້ົາຈາ. ແຕ່ກ
ມີຫາງສຽງວ່າທັງ 6 ສະຫາດໃນການລົບລີຶ້ນປີຶ້ນຄວາມຄ ປາກເວົຶ້າແນວໜື່ງແຕ່ຕົວຈິງເຮັດແນວໜ່ືງ. ແນວໃດກຕາມ
ພະຍາກຸດສະລາດກຮັກແພງລູກຊາຍປານແກ່ນຕາ ແລະ ຖວ່າເປັນບດຸ ຂອງພະອົງທີື່ໄດ້ລູກຊາຍສົມປາຖະນາເປ້ຶົາໝາຍອັນບ່ໍ
ປຽ່ ນແປງທື່ພີ ະອົງຕຶງັ້ ໄວ້ໃກ້ຈະເປນັ ຄວາມຈງິ ເຂາົ້ຶ ໄປເລອ້ຶ ຍໆຄ ພະອົງຈະໄດມ້ ອບໜາ້ ທໃ່ືີ ຫ້ລູກຊາຍທງັ 6 ໄປປາບຍັກ ແລະ
ນາເອົາອາສມຸ ຸນທາກບັ ຄນມາ. ຖ້າບໍ່ໄດ້ຮັບການປະຕິບດັ ໃຫ້ລຸລວ່ ງໄປ ຄວາມແຄ້ນເລິກໆຍັງເຮດັ ໃຫ້ດວງຈິດຂອງພະອງົ ບໍ່
ມີຄວາມສະຫງົບໄດ.້

ມຶ້ໜ່ືງພະຍາກຸດສະລາດກເອີ້ຶນລູກຊາຍທັງ 6 ອອກມາພົບແລ້ວບອກຈຸດປະສົງໃຫ້ລູກທຸກຄົນຮູ້. ພະອົງວ່າເມ່ືອ
ປາບຍກັ ລງົ ໄດ້ ແລະ ເອົາອາຄນມາແລ້ວ ພຈ່ໍ ະມອບເມອງເປັງຈານໃຫ້ລູກນງັ່ ຄອງ ຜໃູ້ ດຂັນອາສາລາ້ ງແຄນ້ ແທນພໍ່ກໃຫ້
ກຽມຕົວກຽມໃຈ, ຕ້ອງອດົ ເຂມ້ຶັ ແຂງ, ມຈີ ິດໃຈເຂັຶມ້ ແຂງ ແລະ ບ່ໍງ້ໍງຽງຕສ່ໍ ິ່ືງໃດໆ. ທາ້ ວທງັ 6 ຕອບຮັບພອ້ ມກນັ ເພອບໆ

ວາ່ ພວກລກູ ຂຂນັ ອາສາໄປປາບຍັກມານໃຫ້ໄດ,້ ເຖິງວ່າວຽກງານຈະຫຍງຸ້ ຍາກປານໃດກຕ່ໍ າມ, ແຕ່ວ່າພວກລູກນຍຶ້ີ ງັ ບໍ່ມີວິ

ຊາອາຄົມໃດໆ. ດັ່ງນັຶ້ນ,ຕ້ອງຂໄປຊອກຮຽນຮູ້ເຝິກຜົນຕົນເອງໃຫ້ເກ່ັງກ້າ ມີຄວາມສາມາດໃນ ເລ່ືອງສາດຕະສີນກອ່ນ .

94

ພະຍາກຸດສະລາດເຫັນດີຕາມຈຸດປະສງົ ຂອງພວກລູກທີື່ຈະໄປຮຽນວຊິ າໃຫ້ມີລິດເດດ. ໝາຍຄວາມວາ່ ທາ້ ວທງັ 6 ຈະຕ້ອງ
ເຂ້ົາຶ ປ່າຫາພະລສີຜມູ້ ີລດິ ເດດ ທຈ່ືີ າສິນຢກູ່ າງປາ່ ແລະ ຈະຕອ້ ງໃຊເ້ ວລາດົນສມົ ຄວນ. ມັນເປນັ ເລ່ງື ຈາເປນັ ທີ່ືລູກຊາຍພະຍາ
ຫ ກະສັດຈະຕ້ອງເກັງກ້າໃນວິຊາສາດຕະສິນ ທັງນ້ີຶກເພື່ອປົກປ້ອງບ້ານເມອງ ແລະ ປາບພວກຍັກມານທື່ີຈະມາຮາວິ ຕີ
ປນຸ້ . ໂດຍສະເພາະໃນການຕສໍ່ ູ້ກບັ ຍກັ ກມຸ ພັນນຶ້ັນ ຕອ້ ງມລີ ດິ ເດດເກ່ງັ ກາ້ ເປັນຍອດຄົນຈ່ງິື ຈະສູໄ້ ຫວ. ພະອົງແນມເບ່ືິງໜ້າ
ລກູ ຊາຍທງັ 6 ດ້ວຍຄວາມປະເອບີ ໃຈ ແລ້ວກມອບຄາໃຫ້ພວກລູກຈານວນເທ່າົັ ໆກນັ ເພ່ອື ໄວ້ແຮຖົງ . ຈາກນຶ້ັນທ້າວທັງ
6 ກຂາບທູນລາດສະພ່ໍລົງຈາກພະລາຊະວັງໄປ. ພະຍາກຸດສະລາດເຊ່ືອໜັຶ້ນວ່າ ໃນບໍ່ດົນນີ້ຶສັດຕູຄູ່ອາຄາດຈະຕ້ອງດັບດິຶ້ນ
ປະລາໄຊຢ່າງສົມນ້າໜ້າ. ທ້າວທັງ 6 ຈັດແຈງແຕ່ງເຄື່ອງສາລັບເດີນທາງໄກ ແລະ ພາຍຫັງສັ່ງລາແມ່ທັງ 6 ແລ້ວພວກ
ທາ້ ວກອອກເດີນທາງມຸ່ງໜ້າສູ່ສາຍພທູ ທ່ີື ບັ ກນັ ເປັນລ່ັນຢສູ່ ຸດຂອບຟາ້ ທ່າມກາງຄວນັ ໝອກຈາງໆນະຈຸດໜງື່ ໄກໆພຸ້ນ ເຊ່ງືິ
ລກັນວາ່ ພະລສຜີ ມູ້ ີມົນຄາຖາເຂັດຢາດາລົງຢູ່ຢ່າງສນັ ໂດດ ທ່າມກາງທາມະຊາດອນັ ສະຫງບົ .

ຊາຍທັງ 6 ອ້າຍນ້ອງ ຂຶ້ນພູສູງເລາະລຽບເຫວຊັນຫຽວລົງລຸ່ມ ເຫັນນ້າໂຕນຕາດຫີນດັງອງຄະນງ ອາຍນ້າເປັນ
ຄວນັ ຂາວໆລອຍກົຶ້ວປກົ ຄມຸ ປາຍໄມ້ສີຂຽວອຸມທມຸ່ . ພວກລີງພວກຄ່າງ ແລະ ທະນີພາກນັ ເຕັຶ້ນໂຕນໂຍນໂຕໄປມາຕາມງ່າ
ໄມ້ ແລະ ເຄອເຂົາ; ແມງພູ່ ແລະ ແມງກະເບ້ຶອບິນສວ່ ນສົນຕອມດອກໄມ້ອັນມີດອກເຜງ້ຶິ ; ດອກກ້ຽງລມົ ດອກສ້ຽວ
ທ່ີືພວມເບັງ່ ບານເຮອງເຮືອ່ ຢທູ່ ັົ່ວປາ່ ດົງ.ພວກທ້າວເດີນທາງເລາະປ່າໄດ້ສາມເດອນປາຍ ໄດ້ຜ່ານຜາດ້າວ, ຜາດາ, ຜາດ່າງ
ແລະ ຜາກະໄດແ້ ລ້ວກເລີຍຫົງທາງ. ທງັ 6 ວົນວຽນຢໃູ່ ນດງົ ທມີ່ື ີສັດປາ່ ເຊັ່ນ ຊ້າງ, ກະທງິ , ໝ,ີ ເໝີຍ, ແຮດ...ໄດຍ້ ນິ
ສຽງສັດຮ້ອງແລ້ວກພາກັນຢ້ານສັ່ນເຊັນ ຮີບກ້າວຍ່າງໄປໄວໆ ເພ່ືອໃຫ້ຫວິດຈາກດົງສັດຮ້າຍ. ທັງ 6 ຍ່າງໄປໜ້າ
ເລຶ້ອຍໆຄດວາ່ ໄປໄກຫາຍໂພດ ແຕ່ແລ້ວຊ້າພັດດກຽ້ ວຄນມາບ່ອນເກົາັ່ . ເທິງຟາ້ ເມກດາກປົກຄຸມໄປທົ່ັວທຸກທິດໃຫ້ທາ້ ວ
ທງັ 6 ອກຸ ອັ່ງຄັງ່ ແຄ້ນຈົນປັນຍາເພາະຕັ້ຶງແຕ່ເກີດມາຍງັ ບໍ່ເຄຍີ ລ້າບາກກາກກາຢ່າງແສນສາຫດັ ປານນີ້ຶຈກັ ເທອື່ . ພວກເຂົາ
ພາກັນໄຫວ້ວອນຫາສິ່ືງສັກສິດຢູ່ຕາມພູຜາ ໄມ້ໃຫ້ຊ່ວຍຊ້ຶີທາງເພ່ືອໄປຖກປ່ອງລ່ອງແມ່ນແປວປາກົດວ່າ ໃນເວລາຕໍ່ມາ
ເມກດາໄດ້ມະຫັບມະຫາຍໄປ, ຫົນທາງແຈ້ງສະຫວ່າງເປັນທີື່ໄປແລ້ວຢ່າງໜ້າອັດສະຈັນ, ພວກທ້າວໄດ້ໄຕ່ຕາມທາງນຶ້ັນ
ໄປ ຮອດບລິເວນອັນເປນັ ທື່ີຢ່ຂູ ອງສນິ ໄຊ.

ບົດຫຍ້ໍເລ່ືອງສິນໄຊ “ຕອນທາ້ ວທັງ 6 ເກີດຈາກນາງທັງ 6 . ພໃຫ່ຍຂຶ້ນມາກມີສຽງກາ່ ວຂານກັນວ່າເປັນຜມູ້ ີ
ບຸນ ແລະ ສະຫາດຫັກແຫມ ແຕ່ກມີບາງຫາງສຽງວາ່ ເປັນຜູ້ສະຫາດໃນການຫົບລີນ້ຶ ປີຶ້ນຄວາມ , ເຖິງຢ່າງໃດພວກເຂົາກ
ເປັນທີ່ືຮັກແພງຂອງຜູ້ເປັນພໍ່ຄພະຍາກຸດສະລາດ”.ວັນໜ່ືງ ພະຍາກຸດສະລາດໄດ້ບອກທ້າວທັງ 6 ວ່າຈະມອບເມອງເປັງ
ຈານໃຫ້ນງ່ັ ຄອງ ຖ້າຜໃູ້ ດສາມາດປາບຍກັ ແລະ ນາເອົາອາຄນມາໃຫ້ ພວກທັງ 6 ຕອບເປນັ ສຽງດ່ຽວກັນວ່າພວກເຂົາ
ຂັນອາສາແຕ່ຈາເປນັ ຕອ້ ງຫາຮຽນວິຊາສາດຕະສນິ ກອ່ ນ. ຈາກນັ້ຶນ , ພວກເຂົາກລາພໍ່ແມ່ອອກເດີນທາງທ່ຽວຊອກຫາຮຽນ
ນາພະລສີຜມູ້ ີວິຊາອາຄມົ ໃນປ່າແຕ່ປາກດົ ວາ່ ບໍ່ພົບຈກັ ເທອ່ື . ໃນທືີ່ສຸດພວກເຂົາກໄປພົບບລເິ ວນ ອັນເປັນທ່ຢືີ ຂູ່ ອງທາ້ ວສນິ
ໄຊ.

3.6 ການບັນທກເຫດການ

95

ເຫດການແມນ່ ເລ່ືອງທ່ືເີ ກີດຂ້ຶນກບັ ຕົນເອງ ກບັ ຜອູ້ ນື່ ຫ ກບັ ສະພາບແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມທ່ວັົ ໄປ. ໃນການບັນ
ທກເຫດການນ້ນຶັ ມີໜ້າທືີ່ສາຄັນຢວູ່ າ່ ຈະຕອບຄາຖາມຕົນເອງໃຫ້ໄດຄ້ ເຫດການນັນ້ຶ ເປັນແນວໃດ? ເກີດຢໃູ່ ສ? ເມ່ືອໃດ?
ເກດີ ກັບໃຜ? ມີຜົນຢ່າງໃດ? ເຫດການນຶັນ້ ແນ່ນອນວາ່ ຕ້ອງກາຍເປນັ ປະຫວັດສາດ ໃນອະນາຄົດ . ສະນນຶັ້ , ຜູ້ບັນທກຈະ
ຕ້ອງມກີ ານສງັ ເກດຈົດຈາຂ້ໍມູນຢາ່ ງຖກຕ້ອງ ທງັ ສະແດງຄວາມຄິດເຫັນທເີື່ ປັນປະໂຫຍດຕ່ໍຜູ້ອ່ານດວ້ ຍ. ບັນທກເຫດການ
ອາດແບ່ງອອກເປັນ 3 ປະເພດຄ ບນັ ທກປະຈາວັນ, ບນັ ທກຂ່າວສານແລະ ບນັ ຄວາມຄດິ ເຫນັ .
ກ . ບນັ ທກປະຈາວນັ

ການບັນທກປະຈາວັນເປັນການຂຽນຢ່າງອິດສະຫະຕາມທານອງຂອງແຕ່ລະຄົນ ບາງຄົນ ອາດພັນ ລະນາແບບ
ປຽບທຽບ ຫແບບບັນລະຍຍາຍ ບາງຄົນອາດສົນໃຈລາຍລະອຽ ຫ ບາງຄົນອາດຈະເນັ້ຶນໃນດ້ານຄວາມຄິດເຫັນ ແລະ
ຄວາມຮູ້ສກທ່ືີມີຕ່ໍສິື່ງທີ່ືໄດ້ພົບເຫັນໃນຊີວິປະຈາວັນ . ຜູ້ບັນທກປະຈາວັນສະໝ່າສະເໝີນັຶ້ນ ນອກຈາກຈະເຝິກທັກສະໃນ
ການໃຊພ້ າສາແລວ້ ຍງັ ເປັນການເຝກິ ຄວາມຈຈື່ າ ຄວາມຄິດ ແລະ ນິໄສອີກດ້ວຍ.
• ວທິ ຂີ ຽນບົດບັນທກປະຈາວັນ

ການຂຽນບົດບັນທກປະຈາວນັ ມີດ່ງັ ນ:້ຶີ
- ເລີ່ມື ຕົ້ຶນດວ້ ຍການຂຽນວນັ ທ,ີ ເດອນປີ, ສະຖານທບື່ີ ນັ ທກ.
- ຂຽນຂ້ໍຄວາມຕ່າງໆທ່ືີຕ້ອງການຈົດຈາໄວ້ ຕາມລາດັບຂອງເວລາ ແລະ ເຫດການເປນັ ແຕ່ລະຫຍໍ້ ໜ້າ.
- ການຂຽນຫຍ້ໍໜ້າຕ່າງໆຕ້ອງແມ່ນເຫດການ ແລະ ການເຄ່ືອນໄຫວທື່ີເຫັນວ່າສົມຄວນທີ່ືຈະບັນທກໄວ້ ຫ ອາດ

ເປນັ ປະສບົ ການ ທືີ່ເປນັ ບົດຮຽນອັນໃໝກ່ ຍິືງ່ ຕ້ອງບັນທກ.
- ການບັນທກປະຈາວັນ ບໍ່ແມ່ນຈະຈົດເອົາທຸກການເຄ່ືອນໄຫວມະຍິກມະຍ່ອຍ ເຊັ່ນ ວຽກກິດຈະວັດປະຈາວັນ

ຕາ່ ງໆກກບໍ່ຈາເປນັ ບັນທກ .
- ຕ້ອງຂຽນຕາມຄວາມຈິງທ່ີືເກດີ ຂຶນ້ ທຸກຢ່າງ ບ່ໍຄວນແຕມ້ ແຕ່ງເຕມີ ໃຫ້ເກນີ ຄວາມຈງິ ຫ ບ່ຖໍ ກຕ້ອງກັບຄວາມຮູ້

ສກນກຄິດຂອງຕົນເອງ .
- ຕອ້ ງຮູ້ວິທີໃຊພ້ າສາໃຫ້ກະທັດຮັດ , ເຂົາຶ້ ໃຈງາ່ ຍ, ສາມາດຮວບຮວມເອົາເນຶ້ອໃນສາຄັນໄດ້
ຕົວຢາ່ ງ ການບນັ ທກປະຈາວນັ

ຕ ອ ນ ເ ຊ ົ ຶ້ າ ຂ ອ ງ ວ ັ ນ ທີ 14 \5\1958 ທ ະ ຫ າ ນ ຂ ອ ງ ພ ວ ກ ປ ະ ຕິ ກ າ ນ ເ ຄ ່ື ອ ນ ທີ ຂ ະ ຫ ຍ າ ຍ ແ ຖ ວ ປິ ດ
ລ້ອມກອງພັນທີສອງຂອງພວກເຮົາໃນທຸກດ້ານ . ເຖິງຍາມຂ້ອນແຈ້ງຂອງວັນທີ 18 ກອງທະຫານຂອງພວກເຂົາໄດ້
ເຄື່ອນຫຍັບເຂົຶ້າມາໃກ້ຄ້າຍຂອງພວກເຮົາພຽງ 50 ແມັດ. ພ້ອມກັນນັຶ້ນ ພວກເຂົາກໄດ້ປະກາດບໍ່ເບີກຈ່າຍເຂົຶາ້ ໃຫ້ພວກ
ເຮາົ ກິນ ແລະ ກເອາົ ເຮອບິນມາຫວ່ານໃບປວິ , ເອົາທລະໂຄ່ງມາຫອ້ ຍໃສ່ຮວ້ຶົ ຂອງພວກເຮາົ ແລ້ວຮຽກຮອ້ ງໃຫ້ພວກເຮົາ
ຍອມ. ສະພາບໃນມຶ້ນັ້ຶນເຄັງຕງທີສ່ື ດຸ , ພປະມານ 8ໂມງເຊົຶ້າ ພວກເຂາົ ໄດ້ປະກາດວ່າ “ກອງພັນທີສອງຈະຍອມ ຫ ບໍ່ຍອມ
ກຕອ້ ງຮູ້ພາຍໃນ 12ໂມງຂອງມ້ຶນ້ີຶ ບໍ່ດັ່ງນັນ້ຶ ຈະໃຊ້ກາລງັ ດັບສນູ ໃຫ້ກຽ້ ງ” . ເວລານັນຶ້ ກອງບນັ ຊາການຂອງພວກເຮາົ ໄດສ້ ງັ່
ທກຸ ກມົ ກອງ ແລະ ໝວດໝູ່ໃຫ້ຢໃູ່ ນທ່າກຽມພ້ອມ . ພວກເຮາົ ເຫນັ ດີໃຫ້ກອງບນັ ຊາການຄຶົ້ນຄ້ວາແຜນການສູ້ຮົບ, ຄະນະ
ກອງບັນຊາການສູ້ຮົບເຫັນດີວ່າ ຕີມຶ້ສວຍຈະບໍ່ມີຜົນດີປານໃດເພາະວ່າບລິເວນແຫ່ງນີຶ້ແມ່ນທົ່ັງກ້ວາງ ແລະ ເປົ່ັາແປນ
ພວກເຮົາຈະຫົບຫີ້ຶກກາລັງໄຟຂອງສັດຕູຍາກ. ດັ່ງນັຶ້ນ, ພວກເຮົາຈ່ືງຕ້ອງມີວິທີເລ່ືອນເວລາໄປຮອດຄ່າ ດ້ວຍວິທີເຈລະຈາ

96

ກັບພວກກເຂົາ ພວກເຮົາກເປີດສາກກັນກ່ອນ.ຮອດເວລາ 3ໂມງແລງພວກສັດຕູພັດເວ້ຶົາວ່າ “ ໄດ້ຈົດຊື່ພວກທີື່ເຫັນດແີ ລວ້
ບໍ່?” ເຂາົ ກຖາມອີກວ່າ “ພວກໃດທືຍ່ີ ງັ ຫຍຸ້ງຍາກຢູ່ ແລະ ພວກທາ່ ນຕ້ອງການໃຫ້ຊ່ວຍເຫອອັນໃດ?” ພວກເຮາົ ໄດຕ້ ອບ

ວ່າ: “ຖ້າທ່ານຈິງໃຈແທ້ ກອງທະຫານຂອງທ່ານທື່ີມາປິດລ້ອມພວກເຮົາກຕ້ອງຖອນອອກຈາກບ່ອນນຶີ້ແມ້”ຫັງຈາກນັ້ຶນຜູ້
ແທນພວກກໄດກ້ ັບຄນ ມາບ່ໍທນັ ຮອດຄາ້ ຍກປາກົດເຫນັ ທະຫານຂອງພວກເຂົາໄຊໂຍໂຫ່ຮອ້ ງຖອຍໜອີ ອກໄປ . ພວກເຮາົ
ເຫັນດັ່ງນັຶ້ນ ພວກເຮົາກຮ້ອງໄຊໂຍຢ່າງສະໜັ່ນຫວັ່ນໄຫວໄປຕາມໆກັນ. ທາງກອງບັນຊາການໄດ້ຮຽກໂຮມປະຊຸມ ບັນ

ດາພະນັກງານໃນທົ່ັວກອງພັນຍ່າງຮີບດ່ວນເພ່ືອປຽນແປງການຕໍ່ສູ້. ຂັ້ຶນທາອິດມີພະນັກງານຫາຍຄົນຍັງບ່ໍທັນລົ່ັງ ແຕ່ສຸດ
ທ້າຍທາງກອງບັນຊາການກໄດອ້ ອກຄາສັງ່ ວ່າ “ ຕ້ອງການອອກຢ່າງປດິ ລບັ ເພື່ອຮັກສາກາລງັ ”,ທຸກກມົ ກອງໄດຈ້ ັດຕຽມຢ່າງ
ຮຽບຮອ້ ຍໃນ 7 ໂມງແລງຂອງມນ້ຶ ້ຶັນ ກອງພັນທີສອງ ກໄດຖ້ ອນຕົວອອກຈາກວົງປດິ ລ້ອມຂອງສັດຕຢູ ່າງປອດໄພ (1).
ຂ ການບັນທກຂ່າວສານ

ການບັນທກຂ່າວສານ ແມ່ນການບັນທກກ່ຽວກັບເຫດການທືີ່ເກີດຂ້ຶນຢູ່ໃນສັງຄົມເຊິ່ືງອາດມີຜົນກະທົບຕໍ່ຜບູ້ ັນ
ທກໂດຍກົງ.

ການບັນທກຂາ່ ວສານມຫີ າຍຮູບແບບຕ່າງແຕ່ຈາແນກອອກເປັນ 4 ຮບູ ແບບຄ ໜັງສພິມລາຍວນັ , ຈດົ ໝາຍເຫດ

, ປະຫວດັ ສາດ ແລະ ເອເລັກໂຕນກິ (Electronics).
• ຈົດໝາຍເຫດ

ຈົດໝາຍເຫດແມນ່ ໜັງສບອກຂາ່ ວຄາວ ເປັນການລາຍງານ ຫ ບນັ ທກເຫດການຕາ່ ງໆທ່ເີື ກີດຂຶ້ນ ຫ ເອກະສານ
ທາງລັດຖະການ , ລັດວສິ າຫະກດິ ຫ ເອກະຊນົ ແຕງ່ ຂຶ້ນເພ່ືອ ໃຊເ້ ປັນຫກັ ຖານ ແລະ ເຄືອ່ ງມໃນການປະຕບິ ັດງານ. ການ
ຂຽນຈົດໝາຍເຫດນີ້ຶ ຜູ້ຂຽນຈະເນັ້ຶນໜັກສະເພາະເຫດການທືີ່ເປັນຈິງ ບ່ໍສະແດງຄວາມຄິດເຫັນສ່ວນຕົວຫາຍອາດຖເປັນ
ເອກະສານອ້າງອງິ ທາງປະຫວດັ ສາດ, ການເມອງ, ເສດຖະກິດ ແລະ ສັງຄົມໄດ.້

ຕົວຢາ່ ງ ຈົດໝາຍເຫດ

ກາປູເຈຍ ເຈຶ້າົ ອາໂຣດມົ ສຫີ ານຸ ປະມຸກລັດກາປູເຈຍບອກວ່າ ຫງັ ຈາກໄດຮ້ ບັ ສະຖາປານາຂ້ຶນເປັນກະສັດໃນວັນທີ

24 ກັນຍາແລ້ວ ພະອົງຈະບໍ່ຮັບເງນີ ປະຈາຕາແໜງ່ ເພາະວ່າ ຈີນ ແລະ ຍີ່ືປຸ່ນໃຫ້ຄວາມຊ່ວຍເຫອເລອື່ ງຄາ່ ໃຊາຈ່າຍຢູ່ແລ້ວ.

ເຈົ້ຶາສີຫານ ຊົງທະແຫງໃນສານັກທືີ່ ປັກກິື່ງໂດຍເປິດເພີຍວ່າ ຫາຍປີຜ່ານມາລັດຖະບານຈີນໄດ້ຈ່າຍເງິນເປນັ ລາຍປີໃຫຈາ
ນວນ 3 ແສນໂດລາ ຂະນະທ່ືີ ຍ່ີືປຸ່ນໃຫ້ 8 ໝ່ືນໂດລາ.(ຈັບກະແສຂ່າວ, ປະຊາຊົນສະບັບທີ 6433 ປະຈາວັນທີ 24 ກັນ

ຍາ1993ໜ້າ 4).

• ປະຫວັດສາດ
ປະຫວັດສາດແມ່ນ ການບັນທກເລ່ືອງກ່ຽວກັບຄວາມເປັນໄປຂອງບຸກຄົນ,ສະຖານທີ່ື ສິື່ງໃດສີ່ືງ ໜ່ືງລວມທັງ

ເຫດການທ່ີືເປັນມາ ຫ ເລ່ືອງຂອງປະເທດຊາດ ເຊືິ່ງບັນທກໄວ້ເປັນຫກັ ຖານ . ບັນທກທເືີ່ ປັນປະຫວັດສາດນຶີ້ ເປັນເລື່ອງທ່ືີ

ຜ່ານການພິສູດຄວາມຈິງ ມາເປັນໄລຍະເວລາໜື່ງ. ການບັນທກແບບນີຶ້ໄດ້ມາໂດຍການອາໄສຂ້ໍມູນຫັກຖານຕ່າງໆ ທີ່ືມີຜູ້

ບັນທກໄວ້ໃນຮູບແບບຕ່າງກັນ ແລ້ວກນາມາວະຫຸບເປັນຂໍ້ຄວາມ ທື່ີກົງກັບຄວາມຈິງຫາຍທສ່ືີ ຸດ . ບາງໄລຍະເວລາທີ່ືບ່ໍມີ

97

ຫັກຖານອື່ນບັນທກເອາົ ໄວ້,ນັກປະຫວັດສາດກຈະບັນທກດ້ວຍການສະແດງຄວາມຄດິ ຄວາມເຫັນໂດຍສັນນິຖານຈາກຫັກ
ຖານທາງບູຮານຄະດີອື່ນໆ.

ນອກຈາກການນບັນທກທີື່ເປນັ ປະຫວດັ ສາດໂດຍກົງແລ້ວ ຍັງມີບດົ ບັນທກອນື່ ໆທີືໜ່ າ້ ຈະຈົດເຂຶົາ້ ປັນການບັນທກ
ປະຫວັດສາດ ເຊັນ່ ບັນທກການຄຶ້ນົ ຄວ້າເຄືອ່ ງມ, ເຄືອ່ ງໃຊ້ຕາ່ ງໆ ; ບັນທກເລືອ່ ງບກຸ ຄົນຕສໍ່ ານ ຫ ຕາຫວດໃນຄະດີສາຄັນ
ທກ່ືີ ຽ່ ວຂອ້ ງກບັ ຄົນສວ່ ນໃຫຍ່ເປັນຕົ້ຶນ.
ຕວົ ຢາ່ ງ ຂຽນສາລະຄະດີທ່ອງທ່ຽວ

“ເພ່ືອເປັນການຄານັບຮັບຕ້ອນ 3 ວັນປະຫວັດສາດຂອງຊາດ ແລະ ຈາລກຄຸນງາມຄວາມດີຂອງທ່ານໄກສອນ
ພົມວິຫານ ຜູ້ນາທື່ີແສນເຄົາລົບຮັກ , ມາໃນວັນທີ 13 ທັນວາ 1994 ແລ້ວນີ້ຶ, ຄະນະຮັບຜິດຊອບສ້າງຫພິພິດຕະພັນ ໄກ
ສອນ ພົມວິຫານ ຂອງສູນກາງ ໄດ້ໄຂເຂດອະນສຸ ອນສະຖານ ໄກສອນ ພົມວິຫານ ຢ່າງເປນັ ທາງການ ເພ່ອື ເປີດໃຫ້ແກ່ປະ
ຊາຊນົ ບັນດາເຜາົັ່ , ພະນກັ ງານ, ທະຫານ, ຕາຫວດຕະຫອດຮອດແຂກຕ່າງປະເທດໄດ້ເຂາຶົ້ ຊມົ ແລະ ຮຽນຮູ້ຊີວິດການເຄ່ືນ
ໄຫວປະຕິວດັ ອັນປຊີ າສາມາດຂອງເພື່ີນ. ຜໃູ້ ດໄດໄ້ ປເບ່ງືິ ທາງທດິ ຕາເວັນຕົກ ສຽ່ ງໃຕ້ຂອງຄຸ້ມຫກັ 6 ກເຫັນປະຕູໂຂງ ແລະ
ທາງເຂົ້ຶາບ່ອນໃໝ່ທີື່ຫາກໄດ້ຕັດ ແລະ ໄດ້ຮັບການກສ້າງສາເລັດຢ່າງໜາແໜ້ນ . ຫຽວເບີື່ງກາແພງທັງ 2 ເບ້ຶອງປະຕູໂຂງ
ຈະເຫັນແຜ່ນຫີນສີດາ ແລະ ມີຕົວໜັງສສະຫັກໄວ້ຢ່າງບັນຈົງ ຢູ່ເບຶ້ອງຂວາມຂອງຜູ້ທີ່ືຈະເຂົຶ້າໄປ ເຊິ່ືງຈະຂຽນເປັນຕົວອັກ
ສອນລາວ ແລະ ອັງກິດສາມາດອ່ານໄດ້ຍ່າງແຈ່ມແຈ້ງວ່າ “ເຂດອະນຸສອນສະຖານປະທານໄກສອນ ພົນວິຫານ". ສ່ວນຂໍ້
ຄວາມສະຫກັ ໄວ້ຝາກາແພພງເບຶ້ອງຊາ້ ຍນັຶ້ນ ແມນ່ ຕາຕະລາງບອກແຈ້ງກ່ຽວກັບວນັ ເວລາໃຫ້ຄົນເຂ້ຶົາຢ້ຽມຊົມອະນຸສອນສະ
ຖານ. ຈາກປະຕໂູ ຂງນັຶ້ນເຂາຶ້ົ ໄປຮອດຮອ້ ຍແມດັ ກຈະໄປຮອດ “ເຂດອະນຸສອນສະຖານ ປະທານໄກສອນ ພົມວຫິ ານ” ພຶ້ນທີ່ື
ທີື່ໄດ້ການົດໃຫ້ເປັນເຂດອະນຸສອນສະຖານນັ້ຶນ ລ້ວນແຕ່ແມ່ນບອ່ນທື່ີມີຄວາມໝາຍສາຄັນຕິດພັນກັບຊີວິດ ແລະ ການ
ເຄ່ືອນໄຫວຂອງປະທານໄກສອນ ພົມວິຫານ ມາແຕ່ປີ 1975 ຫາປີ 1992. ຕາມຄະນະວິຊາການວັດແທກ ໃຫ້ຮູ້ເນຶ້ອທື່ີ
ຂອງເຂດອະນຸສອນສະຖານທັງໝົດກວມເອົາເຖິງ 39.894 ຕາແມັດ, ໄດ້ແບ່ງອອກເປັນ 3 ເຂດທ່ີືມີລັກສະນະຕ່າງກັນຄ
ສະເພາະເຂດທີໜງື່ ແມນ່ ເຂດທືີ່ນອນຢໃູ່ ນເປາ້ົຶ ໝາຍອະນຸຮັກ ປະຕສິ ງັ ຂອນໃຫ້ຢູ່ໃນສະພາບເດມີ ແລະ ເປັນບ່ອນວາ່ ງສະແດງ
ຜົນງານການເຄືອ່ ນໄຫວຂອງ ປະທານໄກສອນ ພົມວິຫານ ມເີ ນຶ້ອທືທີ່ ັງໜົດ10.051 ຕາແມດັ .ໃນເຂດນຶ້ີມເີ ຮອນ 8 ຫັງທ່ີື
ຈະຕ້ອງອະນຸຮັກ ແລະ ປົກປັກຮັກສາຄ ເຮອນປະທານເຮັດວຽກປະຈາວັນ ແລະ ຫ້ອງຮັບແຂກ; ເຮອນຢູ່ ແລະ ເຮັດວຽກ,
ເຮອນປະທານພັກຜອ່ ນປິນ່ ປວົ ແລະ ເຖງີ ແກ່ມລະນະກາ; ເຮອນຫັດແອບກກາຍະກາສະໂມສອນເລກໝ່ງື ສະໂມສອນເລກ
ສອງ; ເຮອນກອງເລຂາ ແລະ ເຮອນພະນກັ ງານຮັບໃຊ້. ທຜິື່ າ່ ນມາຄະນະຮບັ ຜິດຊອບສ້າງຫພພິ ິດຕະພັນ ໄກສອນ ພົມວິຫ
ຫານ ໄດ້ຂຸ້ນຂ້ຽວດາເນີນບູລະນະປະຕິສັງຂອນ,ບັນທກເກັບກາບັນດາເອກະສານ, ວັດຖຸມີຄ່າ, ຄົຶ້ນຄວ້າຫາເນຶ້ອໃນ ອະທິ
ບາຍຢ່າງມຊີ ີວດິ ຊວີ າ ແລະ ຈັບອກົ ຈບັ ໃຈ…
( ຈາກບົດທຽ່ ວຊມົ ພພິ ິດຕະພັນອະນຸສອນສະຖານ ໄກສອນ ພົມວຫິ ານ ຂອງທ່ານປະສານສຸກ, ວາລະສານກສ້າງພັກ ສະບັບ

ທ່ືີ VI,3\1995 ໜາ້ 39 -40).
• ໜງັ ສພີມລາຍວັນ

98

ການຂຽນບນັ ທກຂ່າວສານໃນໜັງສພິມຕ້ອງຕອບຄາຖາມໃຫ້ໄດ້ 6 ຄາຖາມຄ ແມນ່ ໃຜ, ເຮັດອັນໃດ, ຢໃູ່ ສ, ເວ
ລາໃດ, ເປນັ ຫຍັງຈງ່ື ເຮັດ, ເຮັດຢາ່ ງໃດ. ຖ້າມີຄວາມຄິດເຫັນກບັ ເລື່ອງນນ້ຶັ ກນາມາຂຽນໃນຮບູ ຂອງບົດຄວາມ ບົດວິຈານກ
ໄດ.້
ຕົວຢ່າງ (ລັດຖະມົນຕີກະຊວງແຮງງານກັບຈາກການຢ້ຽມຢາມ ສ.ປ.ຈີນ, ວຽງຈັນວັນໃໝ່, ປີທີ 19 ສະບັບທີ
1008004 ທີ 29 ເມສາ 1995 ໜ້າ 1 )

ຕອນຄ່າຂອງມຶ້ວານນີຶ້ ທ່ານ ທອງລຸນ ສີສຸລິດ ລັດຖະມົນຕີກະຊວງແຮງງານ ແລະ ສະຫວັດດີ ການສັງຄົມພ້ອມ
ດ້ວຍຄະນະໄດເ້ ດີນທາງກັບຄນເຖງິ ນະຄອນຫວງວຽງຈນັ , ພາຍຫງັ ສ້ນຶິ ສຸດກການຢ້ຽມຢາມ ສ.ປ.ຈີນ ຕາມຄາເຊີນຂອງລັດ
ຖະມົນຕກີ ະຊວງແຮງງານປະເທດດັງ່ ກ່າວລະຫວ່າງວັນທີ 20 –25 ເມສາຜາ່ ນມານ.ີຶ້

ໃນການຢ້ຽມຢາມຄັ້ຶງນີ້ຶຄະນະຜູ້ແທນລາວ ແລະ ຈີນ ຕ່າງກໄດ້ພົບປະແລກປ່ຽນຖອດຖອນບົດຮຽນເຊິ່ືງກັນ ແລະ
ກັນ ກຽ່ ວກບັ ແຮງງານຂາອອກ - ຂາເຂົຶາ້ . ນອກນຍ້ຶີ ງັ ໄດປ້ ກສາຫາລນາກນັ ກຽ່ ວກັບວຽກງານສັງຄົມສງົ ເຄາະ, ເບ້ຍບານານ,
ເສຍອົງຄະ, ເດັກກາພ້າ, ກຸ່ມຄົນດ້ອຍໂອກາດ…ອອກຕ້ອນຮັບຄະນະທີ່ືເດີື່ນບິນວັດໄຕ ມີ ທ່ານ ນ້ອຍ ອິນດາວົງ ຮອງລັດ
ຖະມນົ ຕກີ ະຊວງແຮງງານ ແລະ ສະຫວັດດກີ ານສງັ ຄົມ, ຜຕູ້ ່າງໜ້າສະຖານທູດ ສ.ປ. ຈີນ ປະຈາລາວ ພອ້ ມດວ້ ຍພະນກັ ງານ
ຂຶັ້ນສງູ ທກີື່ ່ຽວຂອ້ ງອກີ ຫາຍທ່ານ.
• ອເີ ລັກໂທນິກ ( ELECTRONICS )

ການຂຽນບັນທກຈາກ ອີເລັກໂທນິກ ( ELECTRONICS ) ແມ່ນການບັນທກຂໍ້ຄວາມຈາກວິທະຍຸ, ເທບ,ຊີ
ດີ ,ໂທລະພາບ ແລະ ອິນເຕີເນັດ ການບັນທກແບບນີຶ້ບໍ່ຈາເປັນຈະຂຽນໝົດທຸກຂໍ້ປກີ ຍ່ອຍ ອາດຈະຂຽນບັນທກແຕ່ສິ່ືງສາ
ຄັນກໄດ.້
ຄ. ການບັນທກຄວາມຄດິ ເຫັນ

ການບັນທກຄວາມຄິດເຫັນຂອງແຕ່ລະບຸກຄົນ ອາດສະແດງຮູບແບບໄວ້ຕ່າງກັນ ບາງຄົນຂຽນໃນຮູບແບບຈົດໝ
າຍ ຫ ແບບຈົດໝາຍເຫດ, ບາງຄົນກຂຽນໃນຮູບແບບບນັ ທກປະຈາວນັ ແລະ ບາງຄນົ ກຂຽໃນຮບູ ແບບຂອງບດົ ຄວາມ ຫ
ບດົ ວຈິ ານຕາ່ ງໆ. ການບນັ ທກຄວາມຄິດເຫນັ ຂອງຜບູ້ ັນທກມັກຈະເລີ່ມື ດ້ວຍການເລັ່າົ ເຖິງເລອ່ື ງລາວ ແລະ ເຫດການທີືເ່ ກດິ
ຂ້ຶນ ແລະ ຂໍ້ມູນອ່ືນທື່ີເປັນເບຶ້ອງຫັງ ຂອງເລື່ອງນັຶ້ນແລ້ວ ສະແດງຄວາມຄິດຄວາມເຫັນຂອງຕົນທີ່ືມີຕໍ່ເລື່ອງດັ່ງກ່າວ ລວມ
ທງັ ການຄາດຄະເນ ຫ ພະຍາກອນເຖງິ ຄວາມທ່ີອື າດເປນັ ໄປໄດໃ້ ນອະນາຄດົ . ການບນັ ທກໃນລກັ ສະນະນປີຶ້ າກດົ ໃນຮບູ ຂອງ
ບົດຄວາມ, ບົດວິຈານຕາມໜ້າໜັງສພິມຕ່າງໆ. ສ່ວນຄວາມຄິດເຫັນອ່ືນໆ ກຈະບັນທກໄດ້ໃນທານອງດຽວກັນ ເຊັ່ນ
ຄວາມຄດິ ເຫັນທີື່ມີຕວໍ່ ັດຖຸບູຮານທືີ່ຂຸດຄຶົ້ນໄດ,້ ຖະໜົນຫນົ ທາງ, ຕົ້ຶນໄມ້ໃບຫຍ້າ ຫ ທ້ອງຟ້າໃນໜ້າຝົນເປັນຕົ້ຶນ.
ຕົວຢາ່ ງ ບນັ ທກຄວາມຄິດເຫັນ

“ນບັ ແຕ່ກາ້ ວເຂຶ້ົາລະດູຮ້ອນມາ”

99

ມາຮອດມຶວ້ ານ ມຊ້ຶ ນນີ້ຶ ອາກາດກເລມືີ່ ດີຂຶ້ນເພາະຝນົ ຕົກໂຮຍຮາ ແຜນ່ ດນິ ທີ່ືແຫ້ງແລ້ງກຊ່ມຸ ຊື່ນຂຶ້ນ ແຕ່ລາຄາສຶ້ິນ
ຄ້າໃນທ້ອງຕະຫາດບາງຢາ່ ງກບ່ໍຍອມລງົ ສູ່ປົກກະຕິ. ເຄ່ືອງອຸປະໂພກ ບລິໂພກຕາມທ້ອງຕະຫາດເລີື່ມເໜັງຕງີ ມາຕັ້ຶງແຕ່ກດຸ
ສົງການປີໃໝ່ລາວພຸ້ນ. ພດພັນ, ຊິຶ້ນປາເຄື່ອງນຸ່ງຮົ່ັມ ແລະ ເຄື່ອງໃຊ້ສອຍປະຈາວັນອ່ືນໆ ແຫ່ກັນຂຶ້ນລາຄາປານວ່າປາຂ້ນຶ
ໄຂ່ໃນຍາມລະດກູ ານ. ປກົ ກະຕປິ າຂ້ຶນໄຂ່ຕາມຫວ້ ຍຮ່ອງຄອງບງ ເມ່ອື ໄຂ່ແລວ້ ກຈະກັບລົງຄນຄເກ່ົາັ . ແຕ່ລາຄາສິນຄ້າຕາມ
ທອ້ ງຕະຫາດຫາຍຊະນິດພັດຂ້ນຶ ບ່ໍລົງ.
( ນິວັດ “ຮ້ອນແທ້” ວຽງຈັນໃໝ່ປທີ ີ 19 ສະບບັ ທີ 10780 13,8 ພດສະພາ 1995 ໜ້າ 2 )

4 ຮ່າງການຂຽນບດົ ບນັ ທກ

4.1 ຂຽນບນັ ທກແບບບໍ່ເປນັ ທາງການ

ການຂຽນບົດບັນທກແບບນີຶ້ ຈະຄ້າຍຄກັບຈົດໝາຍ ເຊັ່ນ ມີຄາຂຶ້ນຕົ້ຶນ, ມີເນຶ້ອເລື່ອງ, ມີຄາລົງທ້າຍ ແລະ ມີຊ່ືຜູ້
ຂຽນ. ເຮາົ ສາມາດໃຊກ້ ານຂຽນບັນທກແບບນໃີຶ້ ນກລະນີແຈງ້ ຂ້ໍຄວາມສຶັ້ນໆໃຫ້ຜທູ້ ື່ີເຮົາຕ້ອງການຕິດຕຮ່ໍ ູ້ເລື່ອງໂດຍໄວ ຕົວ
ຢ່າງການບນັ ທກແຈງ້ ໃຫ້ອາຈານຮູ້, ການບັນທກນັດໝາຍກັບໝູ່ ຫ ການບັນທກຂໍ້ຄວາມຈາກໂທລລະສັບເປນັ ຕົຶ້ນ.

ຕວົ ຢ່າງ ການບັນທກແຈງ້ ຂໍຄ້ ວາມນັດໝາຍ

ຮຽນອາຈານ……………………………..........ທີ່ເື ຄາົ ລົບ.

ນ້ອງຂລົບກວນເວລາຂອງອາຈານ, ເພື່ອປກສາກ່ຽວກັບການລົງເຝິກຫັດ ໃນວັນທີ 1/2/ 95 ເວລາ 8
ໂມງ 30 ນາທີ ທີ່ຫື ້ອງພັກຂອງອາຈານເອງ.

ດ້ວຍຄວາມເຄົາລົບ
ນາງ ເມດຕາ
30/1/95 ເວລາ 10:00ໂມງ

4.1 ການຂຽນບັນທກແບບເປັນທາງການ

ການຂຽນບນັ ທກຕິດຕກ່ໍ ບັ ພາກສ່ວນລດັ ຖະການ ເຊືິງ່ ມລີ າຍລະອຽດດັ່ງຕ່ໍໄປນ:ີຶ້

- ພາກສວ່ ນລດັ ຖະການ ຫ ໜ່ວຍງານທອື່ີ ອກໜງັ ສ…
- ທ່ື,ີ ວັນທີ, ເດອນ, ປີ ທື່ີອອກໜັງສ…

100

- ເລອື່ ງໃຫ້ຫຍ້ໍເປັນໃຈຄວາມທີ່ືສັ້ນຶ ທ່ືີສດຸ .
- ຄາຂຶ້ນຕົ້ຶນໃຊຕ້ າມຖານະຜຮູ້ ັບໜັງສ.
- ການລົງທາ້ ຍ ບ່ໍຕ້ອງໃຊຄ້ າລງົ ທາ້ ຍໃດໆ ຈະຈບົ ດ້ວຍການຂຽນຊ່ື ແລະ ຕາແໜງ່ .
ຕວົ ຢາ່ ງ ບັນທກຂ້ໍຄວາມ

ພາກສ່ວນລັດຖະການ ຄະນະສກສາສາດ
ທ່ືີ ມຊ, ວນັ ທີ
ເຖງິ ອາຈານ, ພະນັກງານທກຸ ທາ່ ນ.
ເລອ່ື ງ ເຂົ້ຶາຮວ່ ມຟງັ ປະຖະກະຖາສອງວນັ ປະຫວັດສາດສາຍພົວພັນແບບພິ

ເສດສອງຊາດລາວ - ຫວຽດນາມ.
ເນື່ອງໃນໂອກາດວັນສະເຫີມສະຫອງສອງວັນປະຫວັດສາດສາຍພົວພັນແບບພິເສດຂອງຊາດລາວ - ຫວຽດນາມ
ຈະມາເຖິງຄ ວັນເຊັນສັນຍາມິດຕະພາບລາວ - ຫວຽດ ຄົບຮອບ 30 ປີ 8/7/1977 – 18/7/2007 ແລະ ວັນສ້າງຕັ້ຶງສາ
ຍົວພັນການທູດ ລາວ - ຫວຽດ ຄົບຮອບ 45 ປີ 5/9/1962 – 5/7 /2007 ເຊິື່ງຄະນະສກສາສາດໄດ້ຈັດຂຶ້ນທີື່ສູນເຝິກ
ອບົ ຮມົ ຜບູ້ ລິຫານການສກສາໃນວັນທີ 16/6/ 2007, ເວລາ 13 ໂມງ 30 ນາທ.ີ
ດງັ່ ນຶັນ້ ຈິ່ງື ຂເຊີນອາຈານ, ພະນັກງານທຸກທ່ານເຂົ້າຶ ຮ່ວມຕາມວັນເວລາແຈງ້ ມານ.ຶ້ີ

ຫົວໜ້າຫ້ອງການສັງລວມ
ຈນັ ຖະໜອມ

5 ວິທີ ແລະ ຫກັ ການຂຽນບົດບັນທກ

5.1 ວທິ ຂີ ຽນບັນທກ

ຢາກຈົດບນັ ທກໄດດ້ ີ ພວກເຮາົ ຕ້ອງຮູ້ວທິ ກີ ານຈົດບັນທກ ເຊ່ງິື ມີ 3 ວິທຄີ :
ກ. ບນັ ທກຢ່າງລະອຽດ

101

ແມ່ນການບັນທກໃຫ້ຄົບທຸກຢ່າງທືີ່ໄດ້ຮູ້, ໄດ້ເຫັນ, ໄດ້ຍິນ ຫ ໄດ້ຟັງມາ. ຖ້າວ່າເປັນການບັນທກຈາກຄາເວົ້ຶາ ກ
ແມນ່ ການບັນທກລະອຽດຈາກຄາເວຶາົ້ ນນັຶ້ ເອງ.

ຂ. ບນັ ທກຫຍ້ໍ

ແມນ່ ການບນັ ທກທບ່ືີ ່ໍລະອຽດຈາກທກຸ ຄາເວາຶົ້ ເລອກບັນທກສະເພາະໃຈຄວາມສາຄນັ ຂອງເລື່ອງເປັນທານອງດຽວ
ກນັ ກບັ ການນບັນທກຫຍ້ໍເນ້ອຶ ຄວາມນນັຶ້ ເອງ.

ຄ. ບັນທກບາງສ່ວນ

ອາດຈະເປັນການຈົດຢ່າງລະອຽດ ຫ ບັນທກຫຍໍ້ກໄດ້, ແຕ່ວ່າເລອກຈດົ ສະເພາະບາງຂ້ໍຄວາມ, ບາງເລື່ອງ ຫ ບາງ
ຕອນທືີ່ເຫັນວ່າສາຄັນ ຈາເປັນຕ້ອງບັນທກໄວ້. ໃນການປະຊຸມອາດບັນທກສະເພາະມະຕຂິ ອງກອງປະຊຸມ, ໃນການບັນລະ
ຍາຍອາດບັນທກສະເພາະຫວົ ຂ້ໍຂຶນ້ ກບັ ຄວາມສາຄນັ ຂອງເລ່ືອງ ແລະ ການຈະນາໄປໃຊ້ສືງິ່ ທີກື່ າ່ ວມາຂາ້ ງເທງິ .

5.2 ຫກັ ການຂຽນບບັນທກ

- ເລອກໃຊວ້ ທິ ີການຈດົ ບນັ ທກຕາມຄວາມສາຄັນຂອງເລ່ືອງ ແລະ ຄວາມມຸ່ງໝາຍທຈ່ືີ ະນາໄປໃຊ.້
- ເນ້ຶອໃນທືີ່ຈະເປັນວິຊາການ, ຂ້ໍຕົກລົງ, (ຈານວນເງິນ, ຈານວນສະຖິຕິຕ່າງໆ) ວັນ ເດອນ ປີ, ສະຖານທ່ີືທືີ່ກ່ຽວ

ຂອ້ ງກບັ ບຸກຄົນ, ຄວນຈົດໄວ້ໃຫ້ລະອຽດ.
- ເນຶ້ອໃນທື່ີເປັນຄວາມຄິດເຫັນ, ເຫດຜົນ ຫ ການຍົກຕົວຢ່າງເປັນເລ່ືອງ ຫ ເປັນເຫດການຄວນບັນທກຫຍໍ້ ເວ້ັຶນ

ແຕ່ຄວາມສາຄນັ ຢ່າງຍື່ງິ ຈິື່ງຄວນຈດົ ໄວ້ໃຫ້ລະອຽດ.
- ຈົດໂດຍໃຊສ້ ານວນພາສາທ່ີືກະທດັ ຮັດ ເຖງິ ວ່າຈະຈດົ ຢາ່ ງລະອຽດກຕາມ ຕອ້ ງຕັດຄວາມຟຸມເຟອື ຍອອກ ເຊັນ່ ເອີ,

ອາ້ ໆ ກບໍ່ຄວນຈດົ .
- ການກ່າວທັກທາຍຜູ້ຟັງ ອາລາພະບົດ, ການກ່າວສົັ່ງທ້າຍຈະບັນທກ ຫ ບໍ່ຈົດກໄດ້ ຖ້າວ່າຈົດກຄວນຈົດແບບຫຍໍ້

ເຊ່ນັ ປະທານກາ່ ວເປີດກອງປະຊມຸ ກ່າວປດິ ກອງປະຊມຸ ເວັນແຕ່ກລະນີຖອດຈາກເທບັ ບນັ ທກສຽງ ແລະ ກລະນີທີື່
ຈາເປັນ.
- ການຈົດບັນທກຄັ້ຶງໜ່ືງໆ ບໍ່ຈາເປັນໃຊ້ວິທີຈົດບັນທກພຽງແບບດຽວສະເໝີໄປຄວນໃຊ້ຫາຍແບບຕາມລັກສະນະ
ເນອຶ້ ໃນ ຄວາມສາຄນັ , ຄວາມຈາເປນັ ແລະ ການຈະນາໄປໃຊ້ ຫ ປະເພດຂອງການບັນຍາຍ. ຈາກຫັກການຂຂອງ
ການຈົດບັນທກດັ່ງກ່າວມາຂ້າງເທິງຈຈະເຫັນໄດ້ວ່າ ການບັນທກຈະເປັນແບບໃດກຕາມແມ່ນໃຊ້ວິທີການ ແລະ
ຫັກການດັ່ງກາ່ ວມານທຶີ້ ງັ ໝດົ ເວ້ຶັນແຕ່ຮບູ ແບບການບນັ ທກເຊືິ່ງແຕກຕາ່ ງກັນອອກໄປ.

102

ບດົ ທີ 9

ການຂຽນຂາ່ ວ ແລະ ປະກາດແຈງ້ ການ

1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການຂຽນຂ່າວ

1.1 ຄວາມໝາຍຂອງການຂຽນຂ່າວ

ຂ່າວ ແມ່ນຮູບແບບການສ່ອງແສງເຫດການໜື່ງທີື່ວ່ອງ
ໄວທັນການຕໍ່ເຫດການທີ່ືຫາກເກີດຂ ຶ້ນ, ພວມເກີດຂຶ້ນ
ແລະ ຈະເກີດຂຶ້ນໃນສະຖານທີື່ແຫ່ງໃດແຫ່ງໜ່ືງທີື່ມີມູນ
ຄວາມຈິງ ແລະ ມຫີ ກັ ຖານອ້າງອີງ.

1.2 ຄວາມສາຄນັ ຂອງການຂຽນຂາ່ ວ

ຍອ້ ນເກີດຂນ້ຶ ມາຫາຍປີ ຂ່າວຈິ່ງື ຂະຫຍາຍເປນັ ຫາຍປະເພດ, ຫາຍຮູບຫາຍສເີ ຊັ່ນ: ຂາ່ ວກອ້ ມ, ຂາ່ ວສ້ັຶນ, ຂ່າວວິຈານ,
ຂ່າວບັນທກ ແລະ ຂ່າວສາພາດເຫົັ່ານີຶ້ເປັນຕົ້ຶນ. ຊ່າວຍັງບໍ່ຢຸດຢູ່ເທົ່ັານີ້ຶມັນຈະຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງລຽນຕິດ ອີງໃສ່ຄວາມຮຽກ
ຮອ້ ງຕອ້ ງການຂອງສງັ ຄົມ.

ອາດເວົຶ້າໄດ້ວ່າຂ່າວແມ່ນການຂຽນລາຍງານປະເພດໜ່ືງທື່ີເປັນພຶ້ນຖານໃນວົງການສື່ມວນຊົນ. ສະນັ້ຶນ, ຈິ່ືງເຫັນປະລິ
ມານຂ່າວໃນໜັງສພິມ ໂດຍສະເພາະແມ່ນໜັງສພິມລາຍວັນກວມເຄິື່ງໜື່ງ. ເບ້ຶອງຄົນອ່ານກເຫັນວ່ານິຍົມອ່ານຂ່າວຫາຍ
ກວ່າການອາ່ ນບດົ ລາຍງານປະເພດອື່ນໆ.

ຈາກຄວາມຮຽນຮ້ອງຕ້ອງການດັ່ງກ່າວມັນຈິື່ງສົ່ັງຜົນປະເພດຂອງຂ່າວ ຕ້ອງມີການພັດທະນາດີຂ້ຶນ ທາງດ້ານເນຶ້ອໃນ
ເປນັ ຕົ້ຶນ: ຄວາມວອ່ ງໄວ, ຄວາມຖກຕ້ອງຂອງເຫດການທສີື່ ່ອງແສງ.

ຈາກຄວາມສາຄັນດັ່ງກາ່ ວ ໃນຖານະທ່ືີປະເທດເຮົາເປນັ ປະເທດລະບອບປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນ ກ້າວຂ້ຶນສັງຄົມນິຍົມ
ພວກເຮາົ ຍ່ອມມີຫັກການພ້ຶນຖານໃນການຂຽນຂາ່ ວຕ່າງກັບລະບອບທນນິຍົມ ເພາະວ່າເຮາົ ຖວາ່ ຂາ່ ວມັນເປັນເຄື່ອງມທາງ
ດ້ານການເມອງແນວຄິດ ເພື່ອນາໄປສກສາອົບຮົມມະຫາຊົນ, ຮັບໃຊ້ພາລະກິດປະຕິວັດ, ປົກປັກຮັກສາ ແລະ ສ້າງສາປະ
ເທດຊາດ, ຂ່າວຍັງແມ່ນອາວຸດທ່ີືແຫມຄົມ ຕ້ານຖອຍທານອງອັນບິດເບອນຂອງຄົນທີ່ືບໍ່ດີທ່ືີມີຕໍ່ລະບອບຂອງພວກເຮົາ
ແລະ ຕານິວິຈານປະກົດການຫຍ້ໍທໍ້ໃນສງັ ຄົມ.

103

2 ວິທກີ ານຂຽນຂາ່ ວ

ໃນການຂຽນຂ່າວປະກອບດວ້ ຍຄາຖາມທີື່ຖວາ່ ເປັນກຸນແຈສາຄນັ ໃນການຂຽນຂາ່ ວເຊິງ່ື ເອຶ້ນີ ວາ່ 5 W ແລະ H ດັ່ງນ:ີຶ້

- When, ເວລາໃດ? ເຫດການດ່ັງກ່າວເກດີ ຂຶ້ນເມ່ອື ໃດ?
- Where, ຢູ່ໃສ? ເຫດການດ່ັງກ່າວເກີດຂ້ຶນຢູ່ໃສ?
- Who, ແມ່ນໃຜ? ແມ່ນໃຜມສີ ່ວນຮ່ວມໃນເຫດການ?
- What, ແມ່ນຫຍງັ ? ແມ່ນຫຍັງເກີດຂຶນ້ ?
- Why, ເປັນຫຍັງ? ເປນັ ຫຍງັ ເຫດການດັ່ງກ່າວຈືງ່ິ ເກີດຂຶນ້ ? ແລະ How, ເປັນແນວໃດ?
ໂຄງປະກອບຂອງຂ່າວປຽບດັ່ງຮູບປີລະມິດປີ້ຶນລົງ ຫ ວ່າຮູບສາມແຫ່ມປີຶ້ນລົງເຊິ່ືງໝາຍເຖິງຄວາມສາຄັນໃນການຈດັ
ວາງສືິງ່ ສາຄນັ ທີືສ່ ຸດແມນ່ ຢທູ່ າງເທິງ ແລະ ຫຸດລົງຕາມລາດັບ.

3 ລັກສະນະພ້ນຶ ຖານຂອງຂາ່ ວ

1. ລກັ ສະນະພັກ
2. ລັກສະນະຄວາມເປັນຈິງ
3. ລກັ ສະນະມະຫາຊນົ
4. ລກັ ສະນະວອ່ ງໄວ, ທັນການ
5. ລັກສະນະສ້ຶັນກະທັດຮັດ ແລະ ຈະແຈ້ງ
ກ. ລັກສະນະພັກສະແດງອອກໃນຂາ່ ວຄແນວໃດ?

ຕ້ອງໃຫ້ຖກຕາມທັດສະນະ, ທິດທາງນະໂຍບາຍຂອງພັກ ເພື່ອແນໃສ່ຮັບໃຊ້ຜົນປະໂຫຍດຂອງປະຊາຊົນ, ຂອງຊາດ,
ຂ່າວຕ້ອງໂຄສະນາໃຫ້ທິດທາງນະໂຍບາຍ, ນາເອົາແສງສະຫວ່າງຕາມທິດທາງນະໂຍບາຍໄປສ່ອງແສງໃຫ້ມ່ວນຊົນ. ຕິດ
ຕາມເບິື່ງການປະຕິບັດທາງນະໂຍບາຍຖກ ຫ ຜິດຢູ່ບ່ອນໃດ? ພວກເຮົາຕ້ອງຍ້ອງຍສັນລະເສີນສີ່ືງທື່ີໄດ້ດີ ແລະ ຖກຕ້ອງ.
ພອ້ ມກັນນ້ນຶັ , ກຄ່ອຍດັດແປງຕານິວຈິ ານ ສິງ່ື ທຜີ່ື ິດພາດແລວ້ ຊີຶ້ທດິ ທາງ ແລະ ຊອກວິທີການທ່ືດີ ີໃຫ້ມະຫາຊົນເຮດັ ຕາມ.

ເຮັດໄດ້ຄແນວນັຶ້ນ, ຂ່າວຂອງພວກເຮົາຈິື່ງສ່ອງແສງໄດ້ທັນຕົວຈິງໃນການເຄ່ືອນໄຫວຂອງມະຫາຊົນທັງຊຸກຍູ້ການ
ເຄືອ່ ນໄຫວນັ້ນຶ ກ້າວຂນ້ຶ ຢາ່ ງເຂຶັ້ມແຂງກວາ່ ເກັາົ່ . ພອ້ ມການຶ້ນັ ກຊວ່ ຍໃຫ້ພັກກາແໜ້ນແທດເຖິງຕສໍ່ ະພາບການ, ສບຮູ້ ແລະ
ແກ້ໄຂບັນຫາທີື່ເກີດຂ້ຶນໄດ້ຢ່າງທັນການ. ເມ່ືອເປັນແນວນັຶ້ນກໝາຍວ່າ ທັງັບໃຊ້ພັກ ທັງຮັບໃຊ້ມະຫາຊົນ, ຂ່າວໄດ້ກາຍ
ເປນັ ຕ່ອງໂສ້ ຫ ເປນັ ສາຍໄຍຜກູ ພັນລະຫວ່າງພັກກັບມະຫາຊົນ.

104

- ລັກສະນະພັກບ່ໍຂດັ ແຍ່ງກບັ ເສລພີ າບຄວາມເປນັ ຈິງຂອງຂາ່ ວ.
ສດິ ເສລີພາບ ໃນການຂຽນຂາ່ ວກຄ່ໍ ເສລີພາບອ່ນື ໆ ໃນສງັ ຄມົ ຂອງພວກເຮົາລລວ້ ນແຕ່ແມ່ນເສລີພາບທມືີ່ ລີ ັກສະນະຊົນ

ຊັ້ຶນໃນບົດໂອ້ລົມຂອງ ທ່ານ ນາຍົກ ບຸນຍັງ ວລະຈິດ ກ່າວຕ່ໍກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັຶ້ງທີ VII ຂອງສະມາຄົມນັກຂ່າວລາວ (ຄຶັ້ງ
ວັນທີ 8/05/2002) ໄດ້ເວົ້ຶາເຖິງເສລີພາບຂອງສື່ມວນຊົນວ່າ: “…ເສລີພາບຕ້ອງຕິດພັນກັບລະບຽບວິໄນ, ປະຊາທິປະໄຕ
ຕ້ອງຢໃູ່ ນຂອບເຂດຂອງກົດໝາຍ, ເສລີພາບຂອງໜງັ ສພິມຕອ້ ງຕິດພັນກບັ ຄຸນສົມບດັ ແລະ ຄວາມຮບັ ຜດິ ຊອບຕໍ່ໜ້າທທື່ີ
ຂອງພົນລະເມອງນັຶນ້ ແມ່ນເນອ້ຶ ແທ້ເສລພີ າບຂອງໜັງສພິມຢລູ່ າວ…’’

ໃນລະບອບນາຍທນມີແຕ່ຊົນຊັຶ້ນນາຍທນ (ຜູ້ປົກຄອງຈານວນໜ້ອຍ) ຈິ່ືງມີເສລີພາບ, ສ່ວນຊົນຊັ້ຶນກາມະຊີບ ແລະ
ປະຊາຊົນຊາວຜູ້ອອກແຮງງານມີເສລີພາບແບບຈາກັດເສລີພາບນັ້ຶນເດດັ ຂາດ ບ່ໍໃຫ້ແຕະຕ້ອງເຖິງສິດຜົນປະໂຫຍດຂອງຊົນ
ຊັ້ຶນນາຍທນ ລະບອບສັງຄົມຂອງພວກເຮົາແມ່ນຮັບໃຊ້ຊົນຊັຶ້ນຊາວຜູ້ອອກແຮງງານ. ດັ່ງນັຶ້ນ, ເສລີພາບຂອງຊາວຜູ້ອອກ
ແຮງງານແມ່ນເສລີພາບທີ່ືແທ້ຈິງ ເສລີພາບນັຶ້ນ, ມັນຕ້ອງຕິດພັນກັບລັກສະນະພກັ . ຜູ້ຂຽນຂ່າວຖ້າຮັບຮູ້ໄດ້ຢ່າງຈະແຈ້ງຈືິ່ງ
ມີເສລີພາບຢາ່ ງເຕມັ ສວ່ ນໃນວຽກງານຂອງຕົນ.

ຂ. ລັກສະນະຄວາມຈິງ (ທຽ່ ງທາ)

- ຄວາມຈິງໃນຂາ່ ວແມ່ນລກັ ສະນະທີື່ຂາດບ່ໍໄດ້ໃນສມ່ື ວນຊນົ .

ທ່ານ ເລນິນ ເວົ້ຶາວ່າ: “ເວົ້ຶາຄວາມຈິງຂຽນຕາມລັກສະນະຕົວຈິງ ແລະ ນັບຖຄວາມເປັນຈິງ ແມ່ນບົດຮຽນທາອິດໃນ
ການຂ້ນຶ ຫອ້ ງຮຽນວິຊາຂຽນຂ່າວ’’ ສະນນັ້ຶ , ການນຂຽນຂ່າວກຕ້ອງອະທບິ າຍໃຫ້ໄດ້ສດັ ຈະທາ. ເພາະຄວາມຈງິ ມັນມີພະລັງ
ແຮງທົບຮ້ອຍເທືອ່ ທຽບກັບການເວາຶົ້ ດວ້ ຍປາກ. ຖ້າຈະເວົາ້ຶ ທດິ ສະດີເທາົ່ັ ໃດໜ້າກບ່ໍສາມາດເຮັດໃຫ້ຄນົ ເຊອື່ ໄດຢ້ ່າງໝັກແໜ້
ນ ເທາ່ົັ ກັບການອອກຂ່າວສ່ອງແສງດວ້ ຍຄວາມຈງິ , ສະແດງຄວາມຈິງຊດັ ເຈນ ແລະ ຖກກັບທາດແທ້ຂອງເຫດການ.

ການຕົວະຍົວະຫອກລອງ ບໍ່ໄວກຊ້າຈະຕ້ອງຖກເປີດເຜີຍ ແລະ ປະລາໄຊ ຖ້າພວກເຮົາຂຽນຂ່າວຕາມຕົວຈິງຈະເປັນ
ການປະກອບສວ່ ນຍກົ ສງູ ນ້າໃຈກຄຄວາມເຊ່ອື ໝນຶັ້ ຂອງມະຫາຊນົ ຕກໍ່ ານນາພາຂອງພັກ ແລະ ລດັ .

ລັກສະນະຄວາມຈິງຂອງຂ່າວ ມັນສະແດງອອກໃນການສ່ອງແສງທ່ຽງທາກ່ຽວກັບທາດແທ້ຂອງເຫດການ ແລະ ສະ
ພາບທ່ີືເກີດຂ້ຶນປະຈາມຶ້ປະຈາວັນ, ລັກສະນະຄວາມຈິງຂອງຂ່າວບໍ່ຂັດແຍ່ງກັບທາດແທ້ຂອງຊີວິດການນເປັນຢູ່ຂອງມະຫາ
ຊົນ. ລັກສະນະຄວາມຈິງຂອງຂ່າວຕ່າງກັບລັກສະນະຄວາມຈິງຂອງໃນບົດປະພັນວັນນະຄະດີເພາະຂ່າວບ່ໍສາມາດເຮັດໃຫ້
ເຫດການທາມະດາກາຍເປນັ ອັນເດັ່ນແບບປນຶ້ັ ແຕງ່ ຂນ້ຶ ອກີ ຢາ່ ງໜ່ງື ຂ່າວກບ່ໍມີສດິ ແຕມ້ ແຕງ່ ລະບາຍສີ. ຂາ່ ວມີແຕ່ອີງໃສ່ແຕ່
ເຫດການຕົວຈງິ ພວມເກດີ ຂ້ນຶ ຫ ຈະເກີດຂຶນ້ .

105

ແຕ່ຄວາມຈິງທ່ືີສະແດງອອກໃນພາຫະນະສື່ມວນຊົນ ມັນກຕ້ອງເໝາະສົມກັບສິດຜົນປະໂຫຍດຂອງພັກ ແລະ ລັດ
ຂອງປະເທດຊາດ ຂອງຊົນຊັຶ້ນ ບໍ່ແມ່ນວ່າຄວາມຈິງໃດໆກຕອ້ ງຂຽນອອກເປັນຂ່າວໝົດ. ຄວາມລັບຂອງຊາດ ຫ ບາງບັນ
ຫາຂຽນອອກມນັ ບ່ໍເປັນປະໂຫຍດໃຫ້ແກ່ປະເທດຊາດ ແລະ ປະຊາຊົນກບ່ໍຈາເປນັ ຂຽນອອກ.
- ເຮດັ ແນວໃດຈງ່ືິ ຮບັ ປະກນັ ຄວາມເປນັ ຈງິ ໃນຂາ່ ວ.

+ ຕ້ອງການດົ ຫັກໝັນຶ້ ອັນເດດັ ຂາດຄ: ນັບຖລັກສະນະຄວາມເປັນຈິງ, ເດັດດ່ຽວຄັດຄານການເສກສັນປ້ຶັນແຕ່ງ, ການ
ຕ່ືມແຖມ ແລະ ຖເບາົ ລັກສະນະຄວາມເປັນຈິງ.

+ ເຝິກຝົນຫໍ່ຫອມແນວຄວາມຄິດ, ໜູນໃຊ້ລັດທວັດຖຸນິຍົມສັດຈະວິພາກ ເພ່ືອກາແໜ້ນ ແລະ ສ່ອງແສງຄວາມຈິງ
ໂດຍຜ່ານບັນດາປະກົດການຮູບນອກທີື່ສບັ ສົນຂອງມັນ. ຫີກເວັຶ້ນການເບິ່ງື ເຫັນແຕ່ພາກສ່ວນໜື່ງຢາ່ ງຜວິ ເຜີນ, ໃຊ້ຫົວຄິດ
ຊອກຮູ້, ວໄິ ຈ ແລະ ມີແບບແຜນຄນົຶ້ ຄວ້າກວດກາຢາ່ ງເລີກເຊ່ງືິ .

+ ຍົກລະດັບໃນທຸກດ້ານ (ແນວທາງນະໂຍບາຍຂອງພັກກ່ຽວກັບວຽກງານແນວຄິດ, ສື່ມວນຊົນ, ເສດຖະກິດ ແລະ
ຄວາມຮັບຮູ້ທົ່ັວໄປກຄລະດັບທາງດາ້ ນນວິຊາສະເພາະທຸກຂົງເຂດວຽກງານ). ໂດຍສະເພາະແມ່ນລະດັບທາງດ້ານວິຊາການ
ຂີດຂຽນໃຫແ້ ໜ້ນໜາຕ້ອງຮາ່ ຮຽນເຝິກຝົນຫ່ໍຫອມໃຫຫ້ າຍ ແລະ ຕ້ອງມຄີ ວາມມານະພະຍາຍາມທສ່ີື ຸດຈືງ່ິ ຈະເຮັດໄດ.້
ຄ. ລັກສະນະມະຫາຊົນ.

- ມະຫາຊົນແມ່ນຜສູ້ າ້ ງປະຫວັດສາດ, ແມ່ນຜເູ້ ປນັ ເຈົຶ້າລວມໝໃູ່ ນສັງຄົມ ໂດຍພາຍໃຕ້ການນາພາຂອງພັກ. ຂາ່ ວແມ່ນ
ອາວຸດຕໍ່ສູ້ຊົນຊັ້ຶນ, ຮັບໃຊ້ຜົນປະໂຫຍດຂອງປະເທດຊາດ. ດັ່ງນັ້ຶນ, ຂ່າວຕ້ອງຮັບໃຊ້ສິດຜົນປະໂຫຍດຂອງປະຊາຊົນອັນ
ກວ້າງໃຫຍ່ໄພສານ. ຂ່າວຂອງພວກນາຍທນ, ມັນກຮັບໃຊ້ສິດຜນົ ປະໂຫຍດຂອງພວກປກົ ຄອງຈານວນໜ້ອຍເທົາັ່ ນັ້ຶນ, ບ
ແມນ່ ຈະໄດຮ້ ັບໃຊສ້ ດິ ຜົນປະໂຫຍດຂອງມະຫາຊນົ ອັນຫວງຫາຍຄພວກເຮາົ .

- ຂ່າວຈະຕ້ອງໄດ້ຮັບການສ່ອງແສງອອກຢ່າງເປັນປະຈາກ່ຽວກັບການເຄອ່ື ນໄຫວວຽກງານກຄຫົວຄິດປະດິດສ້າງຂອງ
ມະຫາຊົນໃນການອອກແຮງງານ, ການຕໍ່ສູ້ ແລະ ວຽກງານອ່ືນໆ ຂອງຊາດ. ສ່ອງແສງບຸກຄົນທີື່ມີຄວາມກ້າວໜ້າ, ບັນດາ
ປັດໄຈໃໝ່. ບັນຫາທ່ີືເດັ່ນໃນຂະບວນການຂອງມະຫາຊົນ ຕ້ອງກາແໜ້ນແນວຄິດຈິດໃຈຄວາມມຸ້ງມາດປາຖະ ໜາອັນ
ຊອບທາຂອງມະຫາຊນົ .

106

- ປຸກລະດົມ, ຈັດຕັຶ້ງມະຫາຊົນເຂົ້ຶາຮ່ວມປະກອບສ່ວນໃນວຽກງານສ້າງສາປະເທດຊາດ. ພ້ອມກັນນັຶ້ນກລະດົມ ແລະ
ຈັດຕັຶ້ງມະຫາຊນົ ເຂາຶົ້ ຮວ່ ມປະກອບສ່ວນໃນການຕານຕິ ິຊົມ, ການກະຈາ່ ຍຂ່າວໃນສືມ່ ວນຊນົ ເພື່ອເຮດັ ໃຫ້ໜງັ ສພິມ, ວິທະ
ຍຸ ແລະ ໂທລະພາບມີຂາ່ ວທມ່ືີ ີເນຶອ້ ໃນດ.ີ

- ລັກສະນະມະຫາຊົນ ຍັງສະແດງອອກໃນການຂຽນຂ່າວ, ອອກຂ່າວເຮັດແນວໃດໃຫ້ມະຫາຊົນຟັງໄດ້ງ່າຍ, ເບິ່ືງໄດ້
ງ່າຍ ແລະ ເຂຶາົ້ ໃຈງາ່ ຍ. ເຮດັ ໄດແ້ ນວນຶ້ນັ ຈິື່ງເປັນຜົນດີໃຫ້ມະຫາຊົນ ແລະ ຮັບໃຊມ້ ະຫາຊົນໄດຢ້ າ່ ງແທ້ຈງິ .

- ເພ່ອື ໃຫ້ຂ່າວມີລກັ ສະນະມະຫາຊົນ ຜຂູ້ ຽນຂ່າວຕອ້ ງມມີ ະນດຸ ສາພັນຮກັ ປະເທດຊາດບາ້ ນເມອງ, ມີນາໃຈຜູກພັນກັບ
ມະຫາຊົນ. ມີແຕ່ເຮັດໄດ້ຄແນວນຶ້ັນຈິືງ່ ສ່ອງແສງໄດ້ກ່ຽວກັບພາລະກິດຂອງມະຫາຊົນ. ຖ້າລັກສະນະມະຫາຊົນໄດ້ຮັບການ
ສະແດງອອກຢ່າງຄົບຖ້ວນ ແລະ ຖກຕ້ອງແລ້ວ ຈະເປັນການຊ່ວຍຊູຼ ແລະ ຮັບໃຊ້ໃຫ້ແກ່ລັກສະນະພັກ ແລະ ບັນດາຫັກ
ການອື່ນໆຂອງຂາ່ ວ.

ງ. ລກັ ສະນະໄວ ແລະ ທັນເຫດການ.

- ຂ່າວຍາມໃດກຕິດພັນກັບເຫດການທ່ືີຮີບດ່ວນທ່ືີສຸດໃນຊີວິດປະຈາວັນ ແລະ ສັງຄົມພວກເຮົາຕ້ອງການນາເອົາສະ
ພາບຂ່າວໄປເຜີຍແຜ່ຕໍ່ມະຫາຊົນໃຫ້ໄວ ແລະ ທັນການ. ນັຶ້ນແມ່ນຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການຂອງຂ່າວບັນດາພາຫະນະສ່ື
ມວນຊົນປະເພດລາຍວນັ ແມ່ນຕ້ອງການມີຂາ່ ວວເທ່າົັ ໃດຍື່ິງດີ. ເພາະການທໃ່ີື ຫ້ຂ່າວຊ້າເກນີ ໄປນຶນັ້ ມນັ ເປັນເຫດຜົນອັນໜືງ່
ທີ່ືພາໃຫ້ພາຫະນະສື່ມວນຊົນເຮົາເສຍລັກສະນະທັນການຫຸດຜ່ອນປະສິດທິພາບໃນການໂຄສະນາ, ປຸກລະດົມ ແລະ ການ
ຈດັ ຕັ້ຶງ.

ວິທະຍຸ ຫ ໂທລະພາບ ໃຊ້ຮູບການຖ່າຍທອດສົດ ການຮັບສົ່ັງຜ່ານດາວທຽມ ແລະ ອ່ືນໆ ນັ້ຶນແມ່ນຮັບໃຊ້ໃຫ້ແກ່
ຄວາມຕອ້ ງການດາ້ ນຄວາມໄວ ແລະ ທັນການຂອງຂ່າວທັງນຶ້ັນ.

-ຂາ່ ວບໍ່ສະເພາະຕອ້ ງການໃຫ້ວເທາ່ັົ ນຶນັ້ ແຕ່ຕອ້ ງການໃຫ້ທັນການອີກ. ທນັ ການໝາຍຄວາມວ່າຂຽນໄດໄ້ ວແລ້ວແຕ່ຍັງ
ຕອ້ ງອອກໃຫ້ໄດໄ້ ວ, ອອກໃຫ້ທນັ ກັບເວລາທຕີ່ື ອ້ ງການ. ຖ້າວ່າອອກທັນການກບັ ເວລາທ່ີຕື ້ອງການແລ້ວຈະມປີ ະສິດທິພາບ
ສູງ, ເປນັ ຜນົ ດໃີ ຫ້ແກ່ຄວາມຕ້ອງການໃດໜືງ່ ຂອງສັງຄມົ . ການອອກຂາ່ ວໄວ ຫ ຊາ້ ນນັ້ຶ ບາງກລະນກີ ຂນ້ຶ ກບັ ທ່າທີທາງການ
ເມອງ ຫ ການຊັ່ງຊາຜົນໄດ້ຜົນເສຍຕ່ໍບັນຫານັຶ້ນໆ. ແຕ່ບາງເທ່ືອບ່ໍອອກຂ່າວຢ້ານເສຍລັບ ຫ ອອກບໍ່ມີຜົນປະໂຫຍດຕໍ່ປະ
ເທດຊາດ, ບາງກລະນີການອອກຂ່າວໃດໜງ່ື ແມ່ນເພ່ືອສະແດງທ່າທີຄັດຄ້ານຕບ່ໍ ັນຫານຶັ້ນໆ ຫ ມີເຈດຕະນາແນວໃດແນວ
ໜ່ືງຕບ່ໍ ນັ ຫານຶັ້ນໆ.

107

ແຕ່ຢາກໃຫ້ຂ່າວອອກໄດ້ໄວ, ທັນເວລາ ກ່ອນອ່ືນນັກຂ່າວຕ້ອງຮູ້ຂຽນຂ່າວໄວ, ຕ້ອງກາແໜ້ນແນວທາງນະໂຍບາບ
ຂອງພັກ, ຂອງລັດ. ເຂົຶ້າໃຈໄດ້ໄວ, ມີຄວາມຮູ້ຕ່ໍອັນໃໝ່ຢ່າງວ່ອງໄວ, ມີນ້າໃຈຟົດຟື້ຶນຕໍ່ວຽກງານ ແລະ ແບບແຜນເຮັດ
ວຽກທວີື່ ອ່ ງໄວ.

ຈ. ລັກສະນະສ້ັຶນ, ກະທັດຮັດ ແລະ ຈະແຈ້ງ.

ເຫດຜນົ ທ່ືີວາ່ ຕ້ອງໃຫ້ສ້ນຶັ , ກະທດັ ຫັດນຶນ້ັ ມນັ ພົວພັນເຖງິ ຜູ້ອາ່ ນ, ຜຟູ້ ັງຂາ່ ວ ອ່ານຂາ່ ວເຂຶ້ົາໃຈງ່າຍໂດຍສະເພາະໃນ
ໜ້າໜັງສພິມແມ່ນມຂີ ອບເຂດຈາກດັ . ວິທະຍຸ, ໂທລະພາບເວລາກະຈາຍສຽງ ແລະ ພາບກຕອ້ ງການໃຫ້ຂາ່ ວສ້ັຶນ ຈິື່ງອອກ
ໄດ້ຫາຍຂ່າວ. ຂ່າວສັນຶ້ ຈືິງ່ ຂຽນໄດໄ້ ວ, ທັນເວລາເພາະຂ່າວຕິດພັນກບັ ເຫດການທຮີື່ ບີ ດວ່ ນ.

ຂ່າວຕ້ອງການຂຽນຈະແຈ້ງ, ເຂົຶ້າໃຈງ່າຍຈິື່ງຈະມີຜົນໃນການໂຄສະນາ. ປຸກລະດົມນາພາ ແລະ ຈັດຕັ້ຶງມະຫາຊົນ. ຖ້າ
ຂາ່ ວຂຽນບ່ໍຈະແຈ້ງຈະພາໃຫ້ມະຫາຊນົ ບ່ໍເຂາ້ຶົ ໃຈ ຫ ເຂາ້ຶົ ໃຈຜດິ , ເມອື່ ເປັນແນວນຶນ້ັ ກໝາຍຄວາມວ່າຂາ່ ວທ່ີເື ຮາົ ຂຽນໄປນັຶ້ນ
ບ່ໍເປັນປະໂຫຍດ ຊ້າບໍ່ໜາບາງເທື່ອຍງັ ກຄວາມເສຍຫາຍອີກດວ້ ຍ. ດັ່ງນຶັ້ນ ວິທຂີ ຽນຂ່າວຈະຕ້ອງເອົາໃຈໃສ່ ຂຽນໃຫ້ສັນ້ຶ ແຕ່
ຕອ້ ງຈະແຈງ້ , ມີເນ້ຶອໃນຄົບຖວ້ ນ.

ຢາກຂຽນຂາ່ ວໄດດ້ ຕີ ້ອງກາແໜນ້ ບາງບນັ ຫາທເ່ີື ປນັ ພນຶ້ ຖານດງ່ັ ນນັຶ້ :

ກ ຄວນເອົາໃຈໃສ່:

- ຫົວຂ້ໍຂາ່ ວຈະເນນັຶ້ ເຖິງບນັ ຫາໃດ?
- ຈດິ ໃຈລວມໃນຂາ່ ວຈະສະເໜີຫຍັງ?
- ເຫດການທື່ີເກີດຂນຶ້ (ຂ້ໍມນູ ອາ້ ງອງີ , ບກຸ ຄນົ ໃນຂາ່ ວ)
- ໂຄງຮາ່ ງການຂຽນຂ່າວ (ຫົວຂໍ້, ເດ່ນືີ ເລອ່ື ງ, ສະຫຼບູ ເລ່ອື ງ)
- ພາສາໃນຂາ່ ວ (ໄວຍາກອນ, ສານວນການຂຽນ)

ຂ ລະບຽບທ່ືີງາ່ ຍສາລັບຜູ້ທ່ີືຂຽນຂ່າວ.

- ຢ່າລມຜອູ້ ່ານ
- ຮກັ ສາເນອ້ຶ ໃນໃຫ້ສ້ນັຶ ແລະ ງ່າຍດາຍ
- ໃຫ້ຂ້ໍມູນຫາຍທສ່ີື ດຸ ໃນປະໂຫຍກຄາເວຶ້ົາທ່ີືສນ້ຶັ ທືສ່ີ ດຸ
- ຖາ້ ສົງໃສໃນຂ້ໍມູນໃຫ້ຖາມ, ຂໍ້ມນູ ບໍ່ລະອຽດໃຫ້ປະຖມ້ິຶ
- ຕ້ອງຄານງວາ່ ຜອູ້ ່ານຕອ້ ງການຢາກຮູ້ວ່າເຮົາເວົຶາ້ ຫຍັງໃນຂ່າວ
- ການອ້າງອີງຫັກຖານຢຶັງ້ ຢນື ແຫງ່ ຂາ່ ວ

108

ຊື່…………………………...
ຕາແໜງ່ ……………………..
ອາຍຸ………………………...
- ສງັ ກດັ ບາ້ ນ……………..ເມອງ, ອົງການ, ສານກັ ງານ……………………
- ກວດເບືງ່ິ ການຂຽນໜັງສ ແລະ ຢາ້ ຄນຂໍ້ມູນທໄີື່ ດຮ້ ບັ ດ້ວຍການຂນາມບດັ , ເບື່ິງຕາມໜັງສທາງການ, ໃບສະເ
ໜ,ີ ແຈງ້ ການ…

ຄ ໂຄງຮາ່ ງຂອງການຂຽນຂາ່ ວ

- ຫວົ ຂ້ໍ (ຫົວເລ່ອື ງ)
- ເດນ່ືີ ເລອ່ື ງ
- ສະຫຼູບເລື່ອງ

ງ ຄວາມສາຄັນຂອງຫົວຂໍ້ຂາ່ ວ

ຫົວຂ້ໍຂ່າວ (headline) ມີໜ້າທີື່ບອກໃຫ້ຜູ້ອ່ານຮູ້ເຖິງເນ້ຶອຫາສາລະສາຄັນຂອງຂ່າວ ແລະ ເປັນສ່ວນປະກອບທ່ືີສາ
ຄນັ ທືີ່ສດຸ ແລະ ໜາ້ ສນົ ໃຈຫາຍທ່ືີສຸດສາລບັ ຜອູ້ ່ານ. ຈຸດປະສົງໃນການພາດຫວົ ຂ້ໍແມ່ນເພືອ່ :

- ດງດູດຄວາມສນົ ໃຈ
- ບອກເນ້ຶອຫາສາລະທສື່ີ າຄນັ
- ຊ່ວຍການຈດັ ໜາ້
- ເສີມສ້າງລັກສະນະ
• ດງດດູ ຄວາມສົນໃຈ

ເປັນໜ້າທີື່ອັນດັບຕົ້ຶນໝາຍຄວາມວ່າ ສ້າງຄວາມສົນໃຈໃຫ້ຜູ້ອ່ານຄເຫັນຫົວຂໍ້ນັ້ຶນແລ້ວເກີດຄວາມຢາກອ່ານ, ຢາກຮູ້
ຄາຕອບ ຫ ຄວາມເປັນຈິງຈາກຫົວຂ້ໍທີື່ຂຽນໄວ້ຂ້າງເທີງນັຶ້ນ ຈົນໄດ້ຈັບໄປອ່ານຄຄນອີກຢູ່ເຮອນ. ອາດກ່າວໄດ້ວ່າຫົວຂໍ້
ຂ່າວເປັນສ່ວນໜງ່ື ທ່ືເີ ຊ້ອຶ ເຊນີ ໃຫ້ຜອູ້ າ່ ນຊ້ຶໜງັ ສພິມສະບັບນັຶ້ນໄດ.້

• ບອກເນ້ອຶ ຫາສາລະທ່ີືສາຄັນ

ຍອ້ ນວ່າເຫດການທ່ີືເກີດຂ້ຶນ ແລະ ນາສະເໜີຜ່ານໜາ້ ໜັງສພິມນຶ້ັນຢ່າງຫວງຫາຍຈນົ ເຮັດໃຫ້ຜອູ້ ່ານເກດີ ຄວາມເບ່ື
ໜ່າຍບໍ່ສົນໃຈ ຫ ຍ້ອນບໍ່ມີເວລາພທືີ່ຈະອ່ານຂ່າວນັ້ຶນ. ດັ່ງນັຶ້ນ, ການພາດຫົວຂໍ້ທືີ່ດີຈະຊ່ວຍປະຫຍັດເວລາໃຫ້ຜູ້ອ່ານສາ
ມາດຮູ້ເນອ້ຶ ຫາສາລະທສື່ີ າຄັນໄດ້ຈາກຫວົ ຂ້ໍ. ໃນນຶີ້ຖ້າວາ່ ເລ່ືອງໃດມີຄວາມສາຄັນຫາຍຄວນຂຽນຫົວຂ້ໍໃຫຍ່ຈດັ ໄວ້ຂ້າງເທີງ
ດ້ວຍວທິ ນີ ຈຶີ້ ະຊວ່ ຍໃຫ້ຜູ້ອ່ານມີຄວາມສະດວກໃນການເລອກອາ່ ນ.

109

• ຊ່ວຍຈັດໜາ້
ຄວາມແຕກຕ່າງກັນທັງຂະໜາດຕົວໜັງສ ແລະ ຄວາມຍາວສັຶ້ນໃນການພາດຫົວຂໍ້ ມີສ່ວນໃນການດງດູດຄວາມສົນ
ໃຈຂອງຜູ້ອ່ານ. ເຮົາລອງມາວາດພາບເບິື່ງວ່າ ໜັງສພິມຈດຊດບ່ໍເປັນຕາອ່ານ, ຂາດຄວາມມີຊີວິດຊີວາບໍ່ໜ້າສົນໃຈແມ່ນ
ຍ້ອນການຈດັ ໜາ້ ຫ ບ່ໍ?

• ຊ່ວຍເສີມສ້າງສີສນັ ຫ ບຸກຄະລິກຂອງໜາ້ ໜງັ ສພິມ
ໂດຍທ່ັວົ ໄປແລວ້ ໜັງສພິມແຕ່ລະສະບັບຈະຊອກເອກະລກັ ສ່ວນຕົວ ຫ ຈດຸ ພເິ ສດດ້ວຍວິທພີ າດຫວົ ຂ້ໍ ແລະ ສານວນພາ
ສາເພື່ອເຮັດໃຫ້ຜູ້ອ່ານເກີດຄວາມຄຸ້ມເຄີຍ (ໝາຍຄວາມວ່າເຫັນຫົວຂ້ໍ ຫ ສານວນແລ້ວກຮູ້ທັນທີວ່າແມນ່ ຂອງສະບັບໃດ)
ພຽງແຕ່ເບິ່ງື ລັກສະນະການພາດຫົວຂ້ໍ ແລະ ການຈດັ ໜາ້ ຜອູ້ ່ານກສາມາດບອກຊ່ືໜງັ ສພິມໄດຢ້ ່າງຖກຕອ້ ງ.

4 ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄັນຂອງການຂຽນປະກາດແຈງ້ ການ

4.1 ຄວາມໝາຍຂອງການຂຽນປະກາດແຈງ້ ການ

ປະກາ ດ ແ ມ່ນ ກາ ນ ເ ຮ ັດ ໃ ຫ້ ສ ່ືມວ ນ ຊ ົນ ທ ົ ັ່ ວ ໄປຮູ້ ເ ຖິງ
ຂ່າວສານ, ເຫດການ, ເລ່ືອງຕ່າງໆ ໂດຍອາໄສສ່ືຊະນິດ
ຕ່າງໆ ເປັນເຄ່ືອງມເພ່ືອເຜີຍແຜ່ ເຊັ່ນ: ໜັງສພິມ, ວິທະຍຸ
ກະຈາຍສຽງ, ໂທລະພາບ, ປ້າຍປະກາດ ແລະ ອ່ືນໆ. ການ
ປະກາດເປັນການແຈ້ງການໃຫ້ຮູ້, ໃນເມ່ືອຮູ້ແລ້ວຜູ້ທືີ່ມີ
ສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງຕ້ອງປະຕິບັດຕາມ ເປັນຕົ້ຶນ ປະກາດຮັບສະ
ໝັກພະນັກງານ ເຊິື່ງຜູ້ປະສົງທີ່ືຈະສະໝັກຕ້ອງປະຕິບັດ
ຕາມຂັຶ້ນຕອນ ແລະ ເງ່ືອນໄຂທືີ່ລະບຸໄວ້ໃນປະກາດ, ຍ້ອນມີການປະກາດ ພວກເຮົາຈິື່ງຮູ້ໄດ້ສະພາບການ, ເຫດການ, ປະ
ກດົ ການ ແລະ ເລື່ອງຕາ່ ງໆພາຍໃນ ແລະ ຕາ່ ງປະເທດໄດຢ້ າ່ ງວອ່ ງໄວ ແລະ ທັົວ່ ເຖິງ.

4.2 ຄວາມສາຄັນຂອງການຂຽນປະກາດແຈ້ງການ

ການປະກາດແມ່ນສ່ືສາຄັນຊະນິດໜື່ງທືີ່ຄົນທົ່ັວໄປນິຍົມໃຊ້, ແຕ່ການປະກາດນ້ີຶຍັງມຂີ ້ໍຈາກັດຢູ່ບ່ອນວາ່ ເມ່ືອຜູ້ປະກາດ
ສົ່ັງສານໄປ ຫ ປະກາດໄປແລ້ວ ຖ້າຜູ້ຮັບ ຫ ຜູ້ອ່ານບໍ່ທັນເຂົຶາ້ ໃຈຂໍ້ຄວາມໃດໜ່ືງໃນການປະກາດກສອບຖາມຜູ້ປະກາດໄດ້
ຍາກ. ດັງ່ ນ້ຶັນ, ການຂຽນປະກາດຈ່ິງື ຕ້ອງສະແດງຈດຸ ປະສົງຂອງການປະກາດໃຫ້ຈະແຈງ້ , ຖກຕອ້ ງຊດັ ເຈນ ເພອ່ື ສະດວກໃຫ້
ແກ່ຜອູ້ ່ານ.

110

5 ວິທຂີ ຽນປະກາດແຈງ້ ການ

ການຂຽນປະກາດແຈ້ງການປະກອບມີ 2 ວິທີ ຄ: ການຂຽນປະກາດແຈ້ງການທົັ່ວໄປ ແລະ ການຂຽນປະກາດແຈ້ງ
ການທາງລັດຖະການ.

5.1 ຫັກການໃນການຂຽນປະກາດ

- ບອກຈຸດປະສງົ ແລະ ຄວາມຕ້ອງການໃຫ້ຢາ່ ງຈະແຈ້ງ
- ບອກລາຍລະອຽດສືິງ່ ທືີ່ຕອ້ ງການ
- ໃຊ້ປະໂຫຍກສນັຶ້ ແລະ ຂຽນກະທັດຮັດ
- ສ່ງັົ ປະກາດເຖງິ ບ່ອນ

5.2 ພາກສວ່ ນປະກອບຂອງປະກາດ

ສວ່ ນປະກອບຂອງການຂຽນປະກາດທາງລດັ ຖະການມດີ ງ່ັ ນ:ີ້ຶ
- ຊ່ືໜວ່ ຍງານ ຫ ອງົ ການທ່ືີປະກາດເຖງີ
- ເລືອ່ ງທີື່ປະກາດ
- ເນອຶ້ ຄວາມທືປີ່ ະກາດ (ອາດມີ 2 ພາກສ່ວນ) ຄ: ເຫດຜນົ ແລະ ຈດຸ ປະສງົ ສາຄັນຕ່າງໆ ລວມທັງການແນະນາຂຶນ້ັ

ຕອນການປະຕິບັດ
- ວນັ , ເດອນ, ປີ ອອກປະກາດ
- ລງົ ຊ່ືຜປູ້ ະກາດ

ຕົວຢ່າງ: ປະກາດທ່ວົັ ໄປ

ສອບເສງັ ເຂາົຶ້ ຮຽນຄຫູ ກັ ສດູ ປະລນິ ຍາຕີ ພາກປກົ ກະຕິ
ທ່ືີ ວທິ ະຍາໄລຄປູ າກເຊ

ຄອູ ະນຸບານ, ຄປູ ະຖມົ , ຄຄູ ະນິດສາດ, ຄປູ ະຫວັດສາດ, ຄວູ ິທະຍາສາດ ແລະ ຄພູ າສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ

ເລມ່ີື ຂາຍຄາຮອ້ ງ ຕງຶ້ັ ແຕວ່ ນັ ທີ 1-26/8/2016 ທື່ີ ຫອ້ ງການສັົ່ງເສມີ ວຊິ າການ, ວທິ ະຍາໄລຄູປາກເຊ

ມຶ້ສອບເສງັ ວນັ ທີ 28/8/2016

- ຕອນເຊ້າົຶ : ເວລາ 8:00-10:00 ສອບເສັງຄວາມຮທູ້ ວ່ົັ ໄປ
ເວລາ 1:30-12:30 ສອບເສງັ ພາສາອງັ ກດິ

- ຕອນແລງ:ເວລາ 2:00-4:00 ສອບເສງັ ວຊິ າສະເພາະ

(ໝາຍເຫດ: ສາລບັ ຄອູ ະນບຸ ານ ແລະ ປະຖມົ ແມນ່ ສອບເສງັ ແຕ່ ຄວາມຮທູ້ ັ່ວົ ໄປ ແລະ ພາສາອງັ ກດິ )

111

6 ໂຄງຮາ່ ງການຂຽນປະກາດ

ຕົວຢາ່ ງ: ຮ່າງປະກາດແຈງ້ ການທາງລັດຖະການ

ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທປິ ະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ
ສນັ ຕິພາບ ເອກະລາດ ປະຊາທິປະໄຕ ເອກະພາບ ວັດທະນາຖາວອນ

====000====

ພະແນກ………..

ແຂວງ/ນະຄອນ………. ເລກທ…ີ ….

ຫ້ອງການ…………….
ແຈງ້ ການ

ເຖງິ :…………………………………………………………………………………

ເລື່ອງ:………………………………………………………………………………

ບອ່ ນອງີ ຕາມ:………………………………………………………………………

ຈຸດປະສົງ ຫ ເນຶອ້ ໃນການປະກາດແຈງ້ ການ……………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………

ດງັ່ ນນັຶ້ , ຈງ່ືິ ຮຽນ…………………………………………………

ທ່ີື………….ວັນທ…ີ ../……./……..
ຫວົ ໜ້າຫ້ອງການ

112

ບດົ ທີ 10

ການຂຽນບດົ ອະທບິ າຍ ແລະ ບດົ ພສິ ດູ

1. ຄວາມໝາຍຄວາມສາຄັນຂອງບດົ ອະທິບາຍ

ບົດອະທບິ າຍ ແມ່ນບົດແຕ່ງປະເພດໜື່ງ ເຊືງິ່ ໃຊ້ທດິ ສະດີ ແລະ ຕວົ ຈິງມາອະທິບາຍ ຫ ຊີຶ້ແຈງດວ້ ຍເຫດ ຜົນກ່ຽວ
ກບັ ບັນຫາໃດໜືງ່ ເພືອ່ ໃຫຜ້ ້ອູ ່ານຜູ້ຟັງເຂາ້ຶົ ໃຈ ແລະ ເຊືອ່ ໝນັຶ້ ຕບໍ່ ັນຫານຶັນ້ .

ເມ່ືອເຮົາຟັງຂ່າວ, ອ່ານໜັງສພິມຕ່າງໆ ມັກຈະພົບບົດອະທິບາຍເລ້ຶອຍໆເຊັ່ນ: ບົດອະທິບາຍການເມອງ, ບົດນາ,
ບດົ ຄວາມ ແລະ ອືນ່ ໆ. ນອກນ້ຶັນ, ການອອກຄາຄດິ ເຫັນ, ການລາຍງານ, ການສິດສອນ, ການເປກິ ສາຫາລວຽກງານຕາ່ ງໆ
ກຍງັ ຕ້ອງໃຊ້ການອະທບິ າຍ. ບດົ ອະທິບາຍ ມຄີ ວາມສາຄັນ ແລະ ຈາເປັນໃນຊວີ ິດປະຈາວັນ.

2. ວິທີການແຕງ່ ບດົ ອະທິບາຍ

ຢາກແຕ່ງບົດອະທິບາຍໄດ້ດີ ຄວນປະຕບິ ດັ ໄປຕາມຂັຶ້ນຕອນດັງ່ ນີຶ້:

2.1 ຊອກຮ້ລູ ະດັບຄາດໝາຍຂອງຫົວບດົ

ອ່ານຫົວບົດໃຫ້ຄັກແນ່ ເພ່ືອເຂົຶ້າໃຈວ່າ ຫົວບົດນັຶນ້ ຕ້ອງການໃຫອ້ ະທິບາຍບັນຫາໃດແດ່, ມີຂ້ໍຄວາມສາຄັນຈັກຂໍ້
ແລະ ຂໃໍ້ ດສາຄນັ ກວາ່ ໝ.ູ່
ຕວົ ຢາ່ ງ: ຫວົ ບດົ ອະທິບາຍຄາສພຸ າສດິ ທວ່ືີ ່າ:

“ ໄມລ້ າດຽວລ້ອມຮົວ້ຶ ບໄ່ໍ ຂວ່ ໄພ່ບ່ໍພ້ອມແປງບາ້ ນບໍ່ເຮອງ ”

ໃນຫວົ ບົດນ້ຶີ ຂ້ຄໍ ວາມທ່ີຕື ອ້ ງອະທບິ າຍຄ:

- ໄມ້ລາດຽວລ້ອມຮົ້ຶວບ່ໍໄຂວ່ ( ອະທິບາຍຄວາມໝາຍແປນ ແລະ ເລກິ )
- ໄພ່ບໍພ່ ອ້ ມແປງບາ້ ນບເໍ່ ຮອງ ( ອະທບິ າຍ )

ຂໍ້ຄວາມທ່ສີື າຄັນກວ່າໝແູ່ ມນ່ :

- ໄພບ່ ພ່ໍ ້ອມແປງບາ້ ນບ່ໍເຮອງ ເຊິງື່ ເວາ້ຶົ ເຖງິ ຄວາມສາມັກຄີນ້ຶັນເອງ.

2.2 ສ້າງໂຄງຮ່າງຂອງບດົ ອະທບິ າຍ

ຫງັ ຈາກຮູ້ ແລະ ເຂົຶ້າໃຈບັນຫາຂອງຫົວບົດແລ້ວ ຈງ່ິື ສ້າງໂຄງຮາ່ ງ. ການສາ້ ງໂຄງຮ່າງນ້ັຶນ ເພືິ່ນປະຕິບັດຕາມແຕ່ລະບາດ
ກ້າວຄ: ຕັ້ງຶ ບນັ ຫາ, ແກ້ໄຂບນັ ຫາ ແລະ ສະຫບຸ ບັນຫາ.

2.3 ການແຕ່ງຕົວຈງິ

113

- ຂຽນຕາມໂຄງຮາ່ ງທໄືີ່ ດ້ວາງໄວແ້ ລວ້ .
- ຮຽບຮຽງ ແລະ ປບັ ປຸງຄນ.
- ກ່າຍເປັນບດົ ແຕ່ງທີື່ສົມບູນ.
ສິ່ງື ທຄືີ່ ວນເອາົ ໃຈໃສໃ່ ນເວລາແຕ່ງຕວົ ຈິງ
- ຕ້ອງຮູ້ວິທີສາພັນວັກຕອນ ໂດຍໃຊ້ຄາເຊື່ອມ, ຄາຕໍ່ຕ່າງໆ ເພາະບົດຂຽນບົດໜ່ືງປຽບເໝອນຮ່າງຄີງຂອງຄນົ ເຮົາ,

ເພື່ອໃຫ້ວັກຕອນເຊ່ືອມເຂຶົ້າກັນ ເພິື່ນໃຊ້ຄາຕ່າງໆເຊັ່ນ: ແຕ່, ແຕ່ວ່າ, ເພາະ, ເພາະວ່າ, ເພາະເຫດວ່າ, ດັ່ງ, ດັ່ງວ່າ,
ດັ່ງນັຶ້ນ, ບ່ໍດັ່ງນັຶ້ນ, ຍ້ອນ, ຍ້ອນວ່າ, ຖ້າຫາກວ່າ, ເຫດນັຶ້ນ, ດ້ວຍເຫດນຶ້ັນ, ເຊິື່ງ, ທີື່, ອັນ, ແລະ.... ຄາຈາພວກນ້ຶີ
ບ່ໍຄວນໃຊ້ຊ້າກັນຫາຍເທື່ອ ເພາະຈະເຮັດໃຫ້ບ່ໍມ່ວນ. ຕ້ອງໃຊ້ຄາເວົ້ຶາງ່າຍໆ, ບໍ່ຄວນໃຊ້ສບັ ທີ່ືເຂົຶ້າໃຈຍາກ ຫ ສັບ
ທອ້ ງຖ່ນືິ , ໃຊ້ຄາເວົ້ຶາໃຫກ້ ົງກບັ ຄວາມ ໝາຍ, ບໍ່ໃຫຍ້ ດຍາວ ຫ ເວຶ້າົ ຫົບໄປຫົບມາແຕ່ບນັ ຫາດຽວ, ຄາເວຶົາ້ ດຽວ.
- ຮູ້ໃຊ້ສານວນຕ່າງໆເຂົຶ້າໃນບົດອະທິບາຍ ເຊິື່ງສ່ວນຫາຍເພິ່ືນມັກໃຊ້ສານວນພັນລະນາ ຫ ສານວນເລົ່ັາເລື່ອງເພື່ອ
ເຮັດໃຫ້ບັນຫາທີ່ືຕັຶ້ງຂຶ້ນມີຊີວິດຊີວາ ທັງມ່ວນ ແລະ ຈັບໃຈ. ການໃຊ້ສານວນໃຫ້ ເໝາະກັບທິດສະດີ ແລະ
ແນວຄິດຈດິ ໃຈທ່ສືີ ະເໜີຢູ່ໃນບດົ .

2.4 ອງົ ປະກອບຂອງບດົ ອະທິບາຍ

ອົງປະກອບຂອງບົດອະທິບາຍ ປະກອບດ້ວຍ 2 ດ້ານຄ: ດ້ານຮູບການ ແລະ ດ້ານເນຶ້ອໃນ. ບົດອະທິບາຍປະເພດ
ໃດກຕາມ ຈະຕ້ອງປະກອບດ້ວຍ 3 ພາກສວ່ ນຄ: ຕງຶັ້ ບັນຫາ, ແກ້ໄຂບນັ ຫາ ແລະ ສະຫບຸ ບນັ ຫາ.

ກ ດ້ານຮູບການ
ຮູບການຂອງບົດອະທິບາຍ ຕ້ອງສະເໜີຕາມວິທີຄົຶ້ນຄິດຕກຕອງຢ່າງຈະແຈ້ງ ໝາຍຄວາມວ່າຕ້ອງຈັດວາງເປັນ

ລາດບັ ໃຫເ້ ໝາະສມົ ແລະ ຖກຕ້ອງ. ການໃຊສ້ ບັ ພາສາຊດັ ເຈນ, ປະໂຫຍກງ່າຍ, ກະທດັ ຮັດ ເພອ່ື ເຮັດໃຫຜ້ ້ອູ າ່ ນ ແລະ ຜູ້ຟັງ
ເຂຶົາ້ ໃຈກົງກັບຄວາມຄິດຄວາມເຫນັ ຂອງຜູ້ແຕງ່ .

ຂ ດ້ານເນ້ຶອໃນ

ເນຶ້ອໃນຕ້ອງອຸດົມສົມບູນ ແລະ ຖກຕ້ອງ ເຊິ່ືງສະເໜີບັນຫາໄດ້ຫາຍດ້ານຫາຍແງ່, ມີເຫດຜົນ ພຽງພ, ອ້າງຫັກ
ຖານໄດ້ຫາຍ ເພື່ອປະກອບໃຫ້ທິດສະດີແໜ້ນ. ບົດອະທິບາຍທີ່ືຖກຕ້ອງ ຈະຕ້ອງແມ່ນບົດອະທິບາຍທີື່ມີທິດສະດີຊັດເຈນ
ແລະ ເນອ້ຶ ໃນແນວຄດິ ກ້າວໜ້າ.

3 ໂຄງຮ່າງການຂຽນບດົ ອະທບິ າຍ

3.1 ການຕຶ້ງັ ບັນຫາ

- ພາຜອູ້ ່ານເຂາຶ້ົ ສູ່ບັນຫາທ່ືຕີ ົນຢາກແກ້ໄຂ.
- ບັນຫາທີື່ຕົນຢາກແກ້ໄຂນັ້ຶນ ມີບັນຫາໃດແດ່, ອາດຈະຍົກເອົາຂໍ້ຄວາມຕ່າງໆ ທີ່ືສອດຄ່ອງກັບບັນຫາທີື່ຕົນຢາກ

ອະທບິ າຍແກ້ໄຂນຶນັ້ ມາຕັ້ຶງເປັນບັນຫາ.
- ຢາ້ ຄນຂ້ໍຄວາມຂອງຫົວບົດ ຄັດມາຈາກໃສ, ບດົ ໃດ, ຄາເວົາ້ຶ ຂອງໃຜ.

114

ສິື່ງສາຄັນໃນການຕັຶ້ງບັນຫາ ຕ້ອງໃຫ້ກະທັດຮັດ, ຈະແຈ້ງ, ບໍ່ຄວນເວົ້ຶາຍດຍາວ. ການຕັຶ້ງບັນຫາແມ່ນເຮັດໃຫ້ຜູ້
ອ່ານຮູ້ວ່າ ຜູ້ຂຽນຕ້ອງການແກ້ໄຂບັນຫາ ຫ ຊີ້ຶແຈງບັນຫາໃດ ແລະ ຮູ້ວິທີເພ່ືອເຮັດໃຫ້ຜູ້ອ່ານຈັບອົກຈັບໃຈ, ສົນໃຈຢາກ
ຕດິ ຕາມເນ້ອຶ ເລ່ອື ງຕ່ໄໍ ປ.

ການຕງຶ້ັ ບັນຫາມີບາງວທິ ດີ ັງ່ ນ້ຶີ:

+ ເຂຶົ້າສູ່ບນັ ຫາໂລດ
ຕວົ ຢ່າງ : ຫົວບດົ ອະທບິ າຍຄາສພຸ າສິດທືີ່ວາ່ :
“ ໄມລ້ າດຽວລອ້ ມຮ້ວຶົ ບໍ່ໄຂວ່ ໄພ່ບໍ່ພ້ອມ ແປງບາ້ ນບ່ໍເຮອງ ”
ການຕຶງ້ັ ບັນຫາໃນວິທນີ ້ຶີ ຕ້ອງໃຫ້ກະທັດຮັດ, ຈະແຈ້ງ ແລະ ງາ່ ຍດາຍອາດຈະຕຶ້ັງໄດ້ດັງ່ ນ:້ີຶ
ຄວາມສາມັກຄີ ແມ່ນກ້ອນກາລັງແຮງອັນມະຫາສານ, ເມ່ືອຂາດຄວາມສາມັກຄີແລ້ວການເຮັດວຽກງານໃດໆກ

ຍາກທຈື່ີ ະສາເລັດ ດ່ັງສຸພາສດິ ບຮູ ານລາວເຄີຍກາ່ ວໄວວ້ ່າ: “ ໄມ້ລາດຽວລ້ອມຮຶົວ້ ບໄ່ໍ ຂວ່ ໄພບ່ ພໍ່ ອ້ ມແປງບ້ານບເ່ໍ ຮອງ ”.
+ ເຂົ້ຶາສູ່ບນັ ຫາໂດຍທາງອອ້ ມ
ຖ້າເຮັດຕາມວິທີນີ້ຶ ຕ້ອງຍົກລະດັບຄວາມສາຄັນຂອງບັນຫາໃຫ້ຈະແຈ້ງ ສະເໜີບັນຫາດັ່ງກ່າວນັ້ຶນມາຈາກໃສ, ຢູ່

ໃນປຶມ້ ເຫຶັ້ມໃດ, ສະໄໝໃດ, ຄາເວ້ົາຶ ຂອງໃຜ ແລວ້ ຍົກຂ້ຄໍ ວາມທື່ຕີ ົນຢາກສະເໜ.ີ
ຕວົ ຢ່າງ : ຫົວບົດຂາ້ ງເທງິ
ອາດຈະຕງັ້ຶ ບນັ ຫາໄດດ້ ັ່ງນ:້ຶີ

- ຄວາມສາມັກຄີ ເປັນປັດໄຈທີື່ຂາດບ່ໍໄດ້ໃນການຮ່ວມເຮັດວຽກງານໃດໜື່ງ, ສາລັບການສາ້ ງສາປະເທດຊາດຍິື່ງມີ
ຄວາມສາຄັນ ແລະ ຈາເປັນທີ່ືສຸດ, ຖ້າຂາດຄວາມສາມັກຄີແລ້ວ ກຍາກທ່ືີຈະສ້າງສາປະເທດຊາດໃຫມ້ ີຄວາມກາ້ ວ
ໜ້າໄດ້. ດັ່ງນ້ນຶັ , ຈືງ່ ເໝາະສົມກບັ ຄາສຸພາສດິ ທປ່ືີ ະຊາຊນົ ເຮົາເຄຍີ ເວົາ້ຶ ວ່າ: “ ໄມລ້ າດຽວລ້ອມຮວ້ົຶ ບໄ່ໍ ຂວ່ ໄພ່ບ່ໍພ້ອມ
ແປງບ້ານບເ່ໍ ຮອງ ”

- ຍົກຂໍ້ຄວາມມາສະເໜີ ມີຄວາມສາມັກຄີຈື່ງຈະເຮັດໃຫ້ພວກເຮົາເຕົ້ຶາໂຮມເປັນກ້ອນກາລັງທີ່ືເຂັ້ຶມແຂງ, ຈື່ງຈະນາ
ເອາົ ຄວາມສາເລັດຕາ່ ງໆ ໃນໜາ້ ທື່ກີ ານງານມາສູ່ພວກເຮາົ ໄດ້.

3.2 ການແກ້ໄຂບນັ ຫາ

ພາກສ່ວນນີ້ຶມີຄວາມສາຄັນຫາຍ. ກ່ອນບັນຫາຕ່າງໆຈະໄດ້ຮັບການແກ້ໄຂ ຫ ຊີຶ້ແຈງເຫດຜົນໄດ້ຢ່າງລະອຽດ
ຈະແຈ້ງ ແລະ ໄດ້ຮັບຄວາມເຊື່ອໝັ້ຶນຈາກຜູ້ອ່ານນັ້ຶນ ມັນຂ້ຶນກັບຄວາມອາດສາມາດ ແລະ ວິທີການແກ້ໄຂບັນຫາຂອງຜູ້
ຂຽນ.

ຕວົ ຢາ່ ງ: ການແກໄ້ ຂບັນຫາຂອງຫວົ ບດົ ເພ່ືອອະທບິ າຍຄາສພຸ າສດິ ທື່ວີ ່າ:
“ ໄມ້ລາດຽວລ້ອມຮວົ້ຶ ບໄໍ່ ຂວ່ ໄພບ່ ພໍ່ ອ້ ມແປງບາ້ ນບໍເ່ ຮອງ ”
ບັນຫາທີ່ືຈະແກ້ໄຂຄ:
- ອະທບິ າຍຄວາມໝາຍແປນ: ໄມລ້ າດຽວ ລ້ອມຮົຶວ້ ບໄໍ່ ຂວ່ ແມນ່ ແນວໃດ ?
- ອະທບິ າຍຄວາມໝາຍເລິກ: ໄພບ່ ່ພໍ ອ້ ມແປງບ້ານບເໍ່ ຮອງ ( ອະທບິ າຍ )

115

ອະທິບາຍຄວາມໝາຍທແື່ີ ທຈ້ ິງຂອງສພຸ າສິດບົດນ້ຶີຄ:
“ ບົດບາດຂອງຄວາມສາມັກຄີ ”
+ ຄວາມສາມກັ ຄແີ ມ່ນແນວໃດ ?
+ ຄຸນປະໂຫຍດຂອງຄວາມສາມກັ ຄີ.
+ ຖາ້ ຂາດຄວາມສາມກັ ຄີ ຈະເປນັ ແນວໃດ ?

3.3 ການສະຫບຸ ບັນຫາ

ເມ່ອື ແກ້ໄຂບັນຫາສາເລດັ ແລວ້ ຕອ້ ງມ້ວນທາ້ ຍບນັ ຫານຶ້ັນ. ການມວ້ ນທາ້ ຍບັນຫາມວີ ທິ ີດງັ່ ນຶ້ີ:
- ກ່າວຂໍຄ້ ວາມສາຄນັ ໂດຍຫຍ.້ໍ
- ກາ່ ວເຖງິ ຄຸນຄາ່ ແລະ ຜນົ ສະທອ້ ນຂອງບນັ ຫານຶັ້ນ.
- ສົມທຽບຕົນເອງ ຫ ໃຫຂ້ ຄ້ໍ ິດເຫນັ ບາງຢ່າງແກຜ່ ້ອູ ່ານ.
- ໃຊ້ຫວົ ບົດ ຫ ຄາເວ້າົຶ ທືີມ່ ຄີ ວາມໝາຍຄ້າຍຄອດັ ທ້າຍ.
ຕວົ ຢາ່ ງ: ຫວົ ບົດຂາ້ ງເທິງ ເຮົາອາດສະຫບຸ ໄດ້ດ່ັງນີ້ຶ:
- ຄວາມສາມັກຄີເປນັ ສິ່ືງປະເສດີ ສາລບັ ທກຸ ຄົນ.
- ຕົນເອງ ແລະ ທກຸ ຄນົ ຄວນເຝິກຕນົ ເອງໃຫ້ຮູ້ຈັກສາມກັ ຄຊີ ່ວຍເຫອເຊ່ືງິ ກັນ ແລະ ກນັ .
- ຖາ້ ຫາກເຮົາມີຄວາມສາມກັ ຄແີ ລ້ວ ຜົນທ່ຕີື າມມາຄຄວາມສກຸ ແລະ ຄວາມສາເລັດຢາ່ ງແນນ່ ອນ.

ໂຄງຮ່າງແບບຢ່າງບດົ ອະທິບາຍສຸພາສດິ ທວືີ່ ່າ

“ ໄມລ້ າດຽວລ້ອມຮຶວ້ົ ບໄ່ໍ ຂວ່ ໄພ່ບ່ໍພອ້ ມແປງບ້ານບໍເ່ ຮອງ ”
ຕງ້ຶັ ບນັ ຫາ

- ກາ່ ວເຖງິ ຄວາມສາຄັນຂອງຄວາມສາມັກຄີ (ໂດຍຫຍໍ)້
- ປຽບທຽບໃສຄ່ າສພຸ າສດິ ທປືີ່ ະຊາຊົນເຮົາເຄີຍເວົຶ້າ:
“ ໄມ້ລາດຽວລອ້ ມຮວ້ຶົ ບໄໍ່ ຂວ່ ໄພບ່ ່ພໍ ້ອມແປງບ້ານບ່ໍເຮອງ ”
ແກໄ້ ຂບັນຫາ
- ອະທິບາຍຄວາມໝາຍແປນ: ອະທິບາຍຄວາມໝາຍ “ ໄມລ້ າດຽວລ້ອມຮວ້ຶົ ບໄໍ່ ຂວ່ ”
- ອະທບິ າຍຄວາມໝາຍ “ ໄພ່ບໍ່ພອ້ ມ ແປງບ້ານບ່ໍເຮອງ ”
- ອະທິບາຍຄວາມໝາຍເລິກ ເຊ່ິືງເປນັ ຄວາມໝາຍອນັ ແທ້ຈງິ ຂອງສພຸ າສດິ ນຶ້:ີ
- ຄວາມໝາຍ ແລະ ບົດບາດຂອງຄວາມສາມກັ ຄີ ( ອະທບິ າຍລະອຽດ )
+ ຄວາມສາມກັ ຄແີ ມ່ນແນວໃດ?
+ ຄວາມສາມັກຄີມຜີ ນົ ດແີ ນວໃດ? ຊີຶ້ແຈງເຫດຜົນຄ:
- ຜົນທເີື່ ກີດຈາກຄວາມສາມກັ ຄີມຫີ ຍງັ ແນ?່
- ຄວາມສາມັກຄີມຜີ ົນດຕີ ໍຕ່ ົນເອງແນວໃດ?

116

- ຕໍ່ສງັ ຄົມແນວໃດ? ແລະ ຕ່ໍປະເທດຊາດແນວໃດ?
+ ຖ້າຂາດຄວາມສາມັກຄີຈະມຜີ ນົ ສະທອ້ ນແນວໃດ?

ສະຫຸບບນັ ຫາ
- ກ່າວເຖິງຄວາມສາຄັນຂອງຄວາມສາມັກຄທີ ມ່ີື ີຕໍບ່ ຸກຄົນ.
- ທກຸ ຄົນຄວນສາ້ ງໃຫຕ້ ນົ ເອງຮູ້ຮັກຄວາມສາມກັ ຄຊີ ່ວຍເຫອເຊິືງ່ ກັນ ແລະ ກນັ .
- ຖາ້ ຫາກມຄີ ວາມສາມກັ ຄີທກຸ ຄົນກຍ່ອມໄດ້ຮບັ ແຕຄ່ ວາມສກຸ ແລະ ຄວາມສາເລດັ .
- ໃຊຫ້ ວົ ບົດ ຫ ຄາເວຶົາ້ ທີື່ມຄີ ວາມໝາຍຄາ້ ຍຄຫົວບົດອັດທາ້ ຍ.

ການແຕງ່ ຕວົ ຈິງ

- ຂຽນຕາມໂຄງຮາ່ ງທ່ີືໄດວ້ າງໄວແ້ ລວ້ .

- ຮຽບຮຽງ ແລະ ປັບປງຸ ຄນ.

- ກາ່ ຍເປັນບດົ ແຕງ່ ທສືີ່ ົມບນູ .

ສງິື່ ທືີ່ຄວນເອົາໃຈໃສ່ໃນເວລາແຕງ່ ຕວົ ຈງິ

- ຕ້ອງຮູ້ວິທີສາພັນວັກຕອນ ໂດຍໃຊ້ຄາເຊ່ືອມ, ຄາຕໍ່ຕ່າງໆ ເພາະບົດຂຽນບົດໜ່ືງປຽບເໝອນຮ່າງຄີງຂອງຄນົ ເຮົາ,

ເພື່ອໃຫ້ວັກຕອນເຊ່ືອມເຂົ້ຶາກັນ ເພິ່ືນໃຊ້ຄາຕ່າງໆເຊັ່ນ: ແຕ່, ແຕ່ວ່າ, ເພາະ, ເພາະວ່າ, ເພາະເຫດວ່າ, ດັ່ງ, ດັ່ງວ່າ,

ດັ່ງນັ້ຶນ, ບໍ່ດັ່ງນັ້ຶນ, ຍ້ອນ, ຍ້ອນວ່າ, ຖ້າຫາກວ່າ, ເຫດນັຶ້ນ, ດ້ວຍເຫດນັຶ້ນ, ເຊິື່ງ, ທີື່, ອັນ, ແລະ.... ຄາຈາພວກນຶີ້
ບໍ່ຄວນໃຊ້ຊ້າກັນຫາຍເທື່ອ ເພາະຈະເຮັດໃຫ້ບ່ໍມ່ວນ. ຕ້ອງໃຊ້ຄາເວົ້ຶາງ່າຍໆ, ບໍ່ຄວນໃຊ້ສັບທີ່ືເຂົ້ຶາໃຈຍາກ ຫ ສັບ
ທ້ອງຖື່ນິ , ໃຊຄ້ າເວາົ້ຶ ໃຫ້ກງົ ກັບຄວາມ ໝາຍ, ບ່ໍໃຫ້ຍດຍາວ ຫ ເວຶົ້າຫົບໄປຫົບມາແຕບ່ ັນຫາດຽວ, ຄາເວົຶ້າດຽວ.

- ຮູ້ໃຊ້ສານວນຕ່າງໆເຂົ້ຶາໃນບົດອະທິບາຍ ເຊິ່ືງສ່ວນຫາຍເພິ່ືນມັກໃຊ້ສານວນພັນລະນາ ຫ ສານວນເລົັ່າເລ່ືອງເພ່ືອ

ເຮັດໃຫ້ບັນຫາທີື່ຕັຶ້ງຂ້ຶນມີຊີວິດຊີວາ ທັງມ່ວນ ແລະ ຈັບໃຈ. ການໃຊ້ສານວນໃຫ້ ເໝາະກັບທິດສະດີ ແລະ
ແນວຄິດຈິດໃຈທສີ່ື ະເໜຢີ ່ໃູ ນບົດ.

ບດົ ແບບຢາ່ ງ ອະທິບາຍຄາສຸພາສດິ ທີ່ວື ່າ:

“ ໄມລ້ າດຽວລ້ອມຮຶົ້ວບໍໄ່ ຂວ່ ໄພ່ບ່ພໍ ້ອມແປງບາ້ ນບບ່ເໍ ຮອງ ”

ຄວາມສາມັກຄແີ ມ່ນກ້ອນກາລງັ ອັນມະຫາສານ, ເມື່ອຂາດຄວາມສາມັກຄີແລວ້ ການເຮັດວຽກງານໃດໆກຍາກທື່ີ

ຈະສາເລັດ ດ່ັງສຸພາສດິ ລາວເຄີຍກ່າວໄວ້ວ່າ: “ ໄມ້ລາດຽວລ້ອມຮຶ້ວົ ບໄ່ໍ ຂວ່ ໄພບ່ ່ພໍ ້ອມແປງບ້ານບໍ່ເຮອງ ”.

ຕາມທາມະດາແລວ້ ໄມທ້ ື່ີເຮົາຈະເອົາມາເຮັດຮວົ້ຶ ເພ່ອື ປອ້ ງກັນສດັ ທື່ີຈະມາທາລາຍຜົນລະປກູ ຫ ອື່ນໆນັຶ້ນ ບ່ໍແມ່ນ

ພຽງແຕ່ລາດຽວ ຈະສາມາດເຮັດເປັນຮົ້ຶວໄດ້, ນັ້ຶນກສະແດງວ່າຈະຕ້ອງມີຫາຍລາ ຈື່ງສາມາດເປັນຮົຶ້ວໄດ້. ໃນບ່ອນນີຶ້ຈ່ືງມີ

ຄວາມໝາຍວ່າ ເຮົາຄົນດຽວບໍສ່ າມາດເຮດັ ວຽກງານສາ້ ງສາປະເທດຊາດໃຫ້ກ້າວໜ້າໄດ້, ມັນຈະຕອ້ ງມຫີ າຍຄນົ ພອ້ ມພຽງ
ຮຽງໜ້າກັນ ເຊິື່ງກົງກັບຕອນໜ່ືງຂອງສຸພາສິດທ່ີືເວົ້ຶາວ່າ: ໄພ່ບໍ່ພ້ອມແປງບ້ານບ່ໍເຮອງ ອັນໝາຍເຖິງປະຊາຊົນຄົນໃນຊາດ
ຖ້າຫາກບໍ່ປຸ້ມລຸມເປັນຈິດໜ່ືງໃຈດຽວກັນ ປະເທດຊາດກຈະບໍ່ຈະເລີນໄດ້. ໃນສຸພາສິດນີ້ຶ, ຄວາມໝາຍທີ່ືແທ້ຈິງກຄ ຢາກ
ຍກົ ບົດບາດຂອງຄວາມສາມັກຄີ ແລະ ສ່ງັ ສອນໃຫ້ທກຸ ຄນົ ມີຄວາມສາມກັ ຄີກນັ .

117

ຄວາມສາມັກຄີ ແມ່ນການພ້ອມພຽງຮຽງໜ້າກັນ, ພ້ອມກັນປະຕິບັດຢູ່ໃນທຸກວຽກງານ. ເຖິງວ່າວຽກງານນັ້ຶນຈະ
ຫຍຸ້ງຍາກສັບສົນພຽງໃດ ກພ້ອມກນັ ເຮດັ ພ້ອມກນັ ທາ, ໜັກຊ່ວຍກັນຫາບ ຫຍາບຊ່ວຍກນັ ດງ, ຊວ່ ຍກັນແລກປ່ຽນຄວາມ
ຄິດປັນຍາ ພ້ອມທັງຄວາມສາມາດ ແລະ ເຫ່ືອແຮງ. ເຖິງຍາມທຸກກທຸກດ້ວຍກັນ ເຖິງຍາມສຸກກສກຸ ດວ້ ຍກັນ, ບໍ່ຄິດກ່ໍພກັ
ແຍ້ງພວກ ແບງ່ ກ່ມຸ ແບ່ງກ້ອນ, ຢ້ານລ່ນື ຢາ້ ນເຫອ, ອິດສາລິດສະຫຍາ ຫ ມແີ ນວຄດິ ເຫນັ ແກ່ສິດຜົນປະໂຫຍດສ່ວນຕົວສູງ
ກວ່າສ່ວນລວມ. ນອກນັ້ຶນ, ຜູ້ມີຄວາມສາມັກຄີ ຍັງຈະຕ້ອງຮູ້ຈັກຕາໜິສົ່ັງຂ່າວ, ກໍ່ສ້າງຊ່ວຍເຫອເຊິື່ງກັນ ແລະ ກັນ ດ້ວຍ
ຄວາມຈງິ ໃຈເພືອ່ ພ້ອມກນັ ກາ້ ວໜ້າ.

ການຂາດຄວາມສາມັກຄີ ຈະບໍ່ມີຜົນດີຫຍັງໝົດຕ່ໍຕົນເອງ ແລະ ທຸກຄົນ. ຊ້າບໍ່ໜາຍັງຈະນາເອົາຄວາມເສຍຫາຍ
ແລະ ຄວາມເດອດຮ້ອນມາໃຫ້ແກ່ເຮາົ ເອງ. ສຸພາສິດບົດໜ່ືງຍັງສັງ່ ສອນໄວ້ວ່າ: “ ໂຮມກັນເຮົາຢູ່ ແຕກໝູ່ເຮົາຕາຍ ” ນັ້ຶນກ
ສະແດງວ່າ ຖ້າຂາດຄວາມສາມັກຄີແລ້ວ ພວກເຮົາຈະຢູ່ນາໝູ່ຄູ່ ແລະ ສັງຄົມບໍ່ໄດ້ ເຮົາຈະຢູ່ໄດ້ຢ່າງໃດ ເພາະທຸ ກຄົນລ້ວນ
ແຕ່ອາໄສສັງຄົມ, ອາໄສເຊິ່ືງກນັ ແລະ ກັນ. ໃນການເຮັດວຽກງານກເໝອນກັນ ຖ້າຂາດຄວາມສາມັກຄີແລ້ວ ກຍາກທີ່ືຈະ
ໄດ້ຮັບຜົນສາເລັດລົງຢ່າງງ່າຍດາຍ. ເຊັ່ນດຽວກັນກັບຢາກໃຫ້ປະເທດຊາດຈະເລີນກ້າວໜ້າ ບໍ່ແມ່ນເຮົາຄົນດຽວຈະສ້າງສາ
ປະເທດຊາດໄດ,້ ມນັ ກຕ້ອງຮຽກຮອ້ ງໃຫທ້ ຸກຄນົ ພາຍໃນຊາດ ພອ້ ມພຽງຮຽງໜ້າກນັ ຊ່ວຍກັນເຮັດໂຮມກນັ ສ້າງ.

ສະນັ້ຶນ, ຈື່ງເວົ້ຶາໄດ້ວ່າ ຄວາມສາມັກຄີ ເປັນສິື່ງປະເສີດສຸດສາລັບທຸກຄົນ ເຊິ່ືງສຸພາສິດໄດ້ສັ່ງສອນໃຫ້ທຸກຄົນມີ
ຄວາມສາມັກຄີ. ໂດຍສະເພາະນັກຮຽນພວກເຮົາຍິ່ງື ມີຄວາມສາຄັນຢ່າງຫວງຫາຍ. ເຮົາທຸກຄົນຄວນເຝິກຝົນໃຫ້ຕົນເອງມີ
ນາ້ ໃຈສາມັກຄີ, ຮ້ຮູ ກັ ແພງຊ່ວຍເຫອໝຄູ່ ຢູ່ າ່ ງຈງິ ໃຈ ເພ່ືອພ້ອມກັນກ້າວໜາ້ . ທາຕນົ ໃຫ້ເປນັ ຄນົ ດີ, ມີຄຸນສົມບັດດີ ເປັນທື່ີ
ຮັກແພງຂອງໝູ່ຄູ່ ແລະ ຄູອາຈານ.

ຄາຖາມ

1. ບດົ ອະທິບາຍແມ່ນບົດແນວໃດ ?
2. ຢາກແຕງ່ ບົດອະທບິ າຍໄດດ້ ຄີ ວນປະຕິບັດຕາມຂັ້ນຶ ຕອນໃດແດ່ ?

ບົດເຝິກຫດັ

1. ຈັ່ງົ ອະທບິ າຍຄາສຸພາສດິ ທ່ີືວ່າ:
“ ຮຶົວ້ ຫາຍຫກັ ຈງື່ ໝ້ນັຶ ພີ່ນື ອ້ ງຫາຍຊຶ້ນັ ຈງ່ື ດີ ”

2. ຈງົັ່ ອະທບິ າຍຄາເວ້າົຶ ທີື່ວາ່ : “ ຮຽນໜງັ ສ ແມ່ນຮກັ ຊາດ ”
3. ສຸພາສິດບູຮານລາວກ່າວໄວ້ວ່າ:

“ ຄນຸ ພ່ໍທ່ພໍ ເູ ຂົາກາ້ ຄຸນແມທ່ ່ໍຟາ້ ກັບແຜນ່ ດິນ ” ຈງ່ັົ ອະທບິ າຍຄາສພຸ າສດິ ດ່ັງກ່າວ.

4. ຄວາມໝາຍຄວາມສາຄນັ ຂອງບົດພສິ ູດ

ບົດພິສູດ ແມ່ນບົດແຕ່ງປະເພດໜ່ືງເຊິື່ງໃຊ້ຫັກຖານຕົວຈິງມາອ້າງອີງ ແລະ ຢັຶ້ງຢືນລັກສະນະຕົວຈິງຂອງບັນຫາ
ຕ່າງໆທຍ່ືີ ກົ ຂ້ນຶ ມາພສິ ູດ. ການພສິ ດູ ບັນຫາ ແມ່ນເຮັດໃຫ້ບນັ ຫານັ້ຶນຈະແຈ້ງຂນຶ້ ພອ້ ມທັງຢງ້ັຶ ຢນື ເອົາບນັ ຫານັຶ້ນ.

118

ໂດຍທົ່ັວໄປ, ນອກຈາກບົດພິສູດແລ້ວ. ຢູ່ໃນບົດອະທິບາຍຕ່າງໆເຊັ່ນ: ບົດອະທິບາຍການເມອງ, ບົດອະທິບາຍ
ສັງຄົມ ຫ ບົດອະທິບາຍວັນນະຄະດີກຕ້ອງການພິສູດຄກັນ ຕ່າງແຕ່ວ່າພິສູດໜ້ອຍ, ພິສູດຫາຍເທົັ່ານັ້ຶນ. ບັນຫາທີື່ນາມາ
ພສິ ດູ ສ່ວນຫາຍແມ່ນຄາສພຸ າສິດ, ຄາຄົມ ຫ ຄາເວຶ້າົ ຂອງບຸກຄນົ ຕ່າງໆ.

5. ວິທີການແຕງ່ ບດົ ພສິ ດູ

ກອ່ ນຈະແຕ່ງບົດພິສດູ ໜງື່ ໆ ໃຫ້ໄດ້ດຈີ ະຕ້ອງປະຕບິ ັດໄປຕາມຂນຶັ້ ຕອນຕ່າງໆດງ່ັ ນີຶ:້

5.1 ຊອກຮູ້ເນຶອ້ ໃນ ແລະ ລະດບັ ຄາດໝາຍຂອງບນັ ຫາທືີເ່ ອາົ ມາພສິ ດູ :

• ຊອກຮູລ້ ະດັບຄາດໝາຍ ກ່ອນອ່ືນໝດົ ຕອ້ ງຮູ້ວ່າ:
- ພິສູດຫຍງັ ? ( ຊອກຮູ້ບັນຫາທື່ເີ ອົາມາພິສູດ )
- ຈະເອົາຫັກຖານຕົວຈງິ ອນັ ໃດມາພສິ ູດ ? ( ຊອກຫກັ ຖານຕວົ ຈງິ )
- ພສິ ດູ ແນວໃດ ? ( ວທິ ີການອາ້ ງຫັກຖານແນວໃດ ? ສະເໜີຕາມລາດບັ ແນວໃດ ? )

• ຊອກຮ້ເູ ນ້ຶອໃນ:

ຕວົ ຢ່າງ: ພສິ ດູ ຄາສຸພາສດິ ທື່ວີ ່າ:

“ ຢາກກິນໝາກຕ້ອງປກູ ຜນົ ຢາກເປນັ ຄນົ ຕອ້ ງຮາ່ ຮຽນຄວາມຮູ້ ”

ເນຶ້ອໃນທ່ຕີື ້ອງພສິ ູດມີສອງບນັ ຫາຄ:

- ຢາກກິນໝາກຕ້ອງປກູ ຜນົ .
- ຢາກເປນັ ຄນົ ຕອ້ ງຮາ່ ຮຽນຄວາມຮູ້.

ເນ້ຶອໃນຕົ້ນຶ ຕຂອງສພຸ າສດິ ນແ້ຶີ ມ່ນ: ຢາກເປນັ ຄົນທມີື່ ີຄວາມຮຄູ້ ວາມສາມາດກຕອ້ ງຮຽນ.

5.2 ຊອກຫກັ ຖານມາອາ້ ງອງີ

ຕ້ອງເລອກເຟັ້ຶນເອົາບັນຫາທີ່ືມີລັກສະນະເປັນຕົວແທນ, ມີຕົວຈິງ, ເໝາະກັບແຕ່ລະແງ່ຂອງບັນຫາທີ່ືຈະພິສູດ. ບ່ໍ
ແມ່ນວາ່ ສິ່ືງໃດກເກບັ ມາເປັນຫັກຖານອາ້ ງອີງຈນົ ໝົດ. ຕ້ອງສະເໜຕີ າມລາດບັ ໃຫ້ສມົ ເຫດ

ສມົ ຜົນ. ຍກົ ເທອ່ື ລະແງຂ່ ອງບນັ ຫາຂ້ນຶ ແລວ້ ອາ້ ງຫັກຖານໄປພ້ອມ.

6. ໂຄງຮ່າງຂຽນບດົ ພິສດູ

ຕາມທາມະດາແລ້ວ ບົດພິສູດປະກອບດ້ວຍ 3 ພາກສ່ວນຄກັນກັບບົດແຕ່ງປະເພດອື່ນໆຄ: ຕັ້ຶງບັນຫາ, ແກ້ໄຂ
ບັນຫາ ແລະ ສະຫຸບບັນຫາ.

ສື່ງິ ທືີ່ຄວນເອົາໃຈໃສ່ໃນການແຕ່ງບດົ ພິສູດ

119

ບດົ ພສິ ດູ ກຕ້ອງການໃຊກ້ ານອະທບິ າຍ ຄກນັ ກັບບດົ ອະທິບາຍກຕ້ອງການໃຊ້ການພສິ ູດ, ພຽງແຕ່ຕ້ອງການໜ້ອຍ
ຫາຍເທົາັ່ ນ້ຶນັ .

ສາລັບພາກສ່ວນຕັຶ້ງບັນຫາ ແລະ ສະຫຸບບັນຫາຄກັບບົດອະທິບາຍ ຫ ບົດຫັດແຕ່ງປະເພດອື່ນ ແຕ່ພາກສ່ວນແກ້
ໄຂບັນຫາ ຈະຕ້ອງໃຊເ້ ຫດຜົນ ແລະ ຫັກຖານຕວົ ຈິງມາພິສດູ ເປນັ ລາດບັ ຕງັຶ້ ແຕ່ບນັ ຫາທໜີ ງ່ື ຈນົ ເຖງິ ບັນຫາສດຸ ທາ້ ຍ.

ໃນບດົ ພສິ ູດ ການອາ້ ງຫັກຖານເປັນສ່ືິງສາຄນັ ຕ້ນຶົ ຕ, ການອະທິບາຍ ຫ ວຈິ ານເປັນສາຮອງ.
ໂຄງຮ່າງຕົວຢາ່ ງບົດພິສດູ ຄາສຸພາສດິ ທວ່ືີ ່າ:
“ ຢາກກນິ ໝາກຕ້ອງປກູ ຜົນ ຢາກເປັນຄນົ ຕອ້ ງຮາ່ ຮຽນຄວາມຮູ້ ”

ຕຶັ້ງບັນຫາ

ຄວາມຮູຂ້ ອງຄນົ ເຮົາບ່ຫໍ ອ່ ນເກີດມາເອງໄດ້, ຖາ້ ເຮາົ ຢາກເປນັ ຄົນທມືີ່ ຄີ ວາມຮຄູ້ ວາມສາມາດ ກຕ້ອງຮຽນຄກັນກັບ
ເຮົາຢາກກນິ ໝາກໄມ້ ກຕ້ອງປກູ ຕຶ້ນົ ໄມ້. ດັງ່ ສຸພາສດິ ບູຮານລາວເຄີຍກ່າວໄວ້ວາ່ :
“ ຢາກກນິ ໝາກຕ້ອງປູກຜົນ ຢາກເປນັ ຄນົ ຕອ້ ງຮາ່ ຮຽນຄວາມຮູ້ ”.

ແກໄ້ ຂບັນຫາ

• ພສິ ູດ “ ຢາກກິນໝາກຕອ້ ງປູກຜົນ ”
- ເປນັ ຫຍັງຈງ່ື ເວົ້າຶ ວ່າ ຢາກກນິ ໝາກຕ້ອງປກູ ຜົນ ? ( ອະທິບາຍຫຍ້ໍ )
- ຍກົ ຫັກຖານມາພິສດູ ເຊັ່ນ: ຊາວນາຢາກກນິ ເຂົຶ້າ ກຕອ້ ງປກູ ເຂາ້ົຶ , ຊາວສວນຢາກກນິ ຜັກ ກຕ້ອງປກູ ຜກັ , ຢາກ
ກິນສາລີ ກຕ້ອງປກູ ສາລີ...

• ພິສູດ “ ຢາກເປັນຄົນຕອ້ ງຮ່າຮຽນຄວາມຮູ້ ”
- ຢາກເປັນຄົນຢູ່ບ່ອນນີຶ້ ໝາຍເຖິງຢາກເປັນຄົນທີື່ມີຄວາມຮູ,້ ຄວາມສາມາດ, ຢາກມີຄວາມຮູ້ ຄວາມສາມາດ
ຕ້ອງຊອກຮ້ຮູ າ່ ຮຽນ.
- ຕອ້ ງຮຽນຫຍງັ ແດ່ ? ( ພສິ ດູ )
ຮຽນນາພ່ໍແມ່ເຊັ່ນ: ເລີ່ືມຈາກຮຽນຍ່າງ, ຮຽນເວົຶ້າ, ຮຽນເຮັດວຽກເຮອນການຊານ, ຮຽນເອົາຄາແນະນາສັ່ງສອນ

ຂອງພໍ່ແມ່ ແລະ ອ່ືນໆ.
ຮຽນນາຄູອາຈານເຊ່ັນ: ຢາກຮູ້ອາ່ ນກຕອ້ ງຮຽນອາ່ ນ, ຢາກຮຂູ້ ຽນກຕອ້ ງຮຽນຂຽນ, ຢາກມີຄວາມຮູ້ກຕ້ອງຊອກຮູ້

ຮາ່ ຮຽນ ໂດຍມຄີ ອູ າຈານເປນັ ຜູ້ສິດສອນຖາ່ ຍທອດໃຫ,້ ຢາກປະພດຕນົ ໃຫ້ເປັນຄນົ ດີ ກຕອ້ ງຟງັ ຄາສງ່ັ ສອນຂອງພແໍ່ ມ່ ແລະ
ຄອູ າຈານ.

ຮຽນນາໝຄູ່ ູ່ ແລະ ສັງຄົມເຊນັ່ : ຮຽນຮກູ້ ຽ່ ວກັບການໄປມາ, ການນງຸ່ ຖ, ກິລິຍາມາລະຍາດທ່ຈືີ ບົ ງາມ, ການຮກັ ສາ
ລະບຽບວໄິ ນ, ຮຽນຮູ້ການພົວພນັ ສັງຄມົ ແລະ ອນ່ື ໆ.

ສະຫບຸ ບນັ ຫາ

ການຮຽນເປນັ ສືິ່ງສາຄັນທສີື່ ຸດສາລັບທກຸ ຄນົ . ຢາກມີຄວາມຮູ້ ຄວາມສາມາດກຕ້ອງຮຽນ. ສາລບັ ພວກເຮາົ

120

ທີື່ເປັນນັກຮຽນຍິງ່ື ມຄີ ວາມສາຄັນຫາຍ. ການເຝິກຝົນຕົນເອງໃຫ້ເປນັ ຄົນດຸໝັ່ນຕໍ່ການຮ່າຮຽນນັຶ້ນເປັນຫົນທາງທີື່
ຈະພາຕົນເອງກາຍເປນັ ຄົນທືີມ່ ີຄວາມຮູ້, ຄວາມສາມາດ ແລະ ນາໄປສຄູ່ ວາມສກຸ ຄວາມສາເລັດໃນໜ້າທ່ກືີ ານງານອກີ ດວ້ ຍ.

ຕວົ ຢາ່ ງ: ບົດພສິ ູດຄາສພຸ າສດິ ທືີວ່ ່າ:
“ ຢາກກນິ ໝາກຕອ້ ງປູກຜົນ ຢາກເປັນຄນົ ຕ້ອງຮ່າຮຽນຄວາມຮູ້ ”
ຄວາມຮູ້ຂອງຄນົ ເຮົາບໍຫ່ ອ່ ນເກີດມາເອງໄດ,້ ຖາ້ ເຮາົ ຢາກເປັນຄົນທື່ີມຄີ ວາມຮຄູ້ ວາມສາມາດກຕ້ອງຮຽນຄກັນກັບ
ເຮົາຢາກກິນໝາກໄມ້ ກຕອ້ ງປກູ ຕົນ້ຶ ໄມ.້ ດ່ງັ ສຸພາສດິ ບູຮານລາວເຄຍີ ກາ່ ວໄວວ້ າ່ :
“ ຢາກກນິ ໝາກຕອ້ ງປູກຜນົ ຢາກເປັນຄົນຕ້ອງຮາ່ ຮຽນຄວາມຮູ້ ”
ໃນຊີວດິ ການເປັນຢູ່ຂອງຄນົ ເຮາົ , ເມ່ືອເວ້າົຶ ເຖງິ ອາຫານການກນິ ຕາ່ ງໆແລວ້ ບ່ມໍ ຈີ ັກເທືອ່ ຈະເກດີ ຂນຶ້ ເອງໂດຍທືີ່ເຮົາ
ບ່ໍຊອກຫາ. ເຮົາຈະມີຢູ່ມີກິນໄດ້ກຍ້ອນເຮົາຊອກຫາມາ. ບໍ່ມີຫຍັງຈະພູມໃຈໄດ້ເທົ່ັາສິື່ງທີື່ເຮົາຫາມາດ້ວຍຢາດເຫ່ືອ ແລະ
ແຮງງານຂອງເຮົາເອງ ບ່ໍແມ່ນລຖ້າແຕ່ກິນນາຜູ້ອື່ນ. ຢາກມີກິນກຕ້ອງປູກຝັງທາມາຫາກິນເພິື່ງຕົນເອງກຸ້ມຕົນເອງເຊັ່ນ:
ຊາວໄຮ່ນາຢາກກິນເຂົ້ຶາກຕ້ອງປູກເຂົ້ຶາ, ຊາວສວນຢາກກິນຜັກກຕ້ອງປູກຜັກ, ຢາກກິນສາລີກຕ້ອງປູກສາລີ... ຫ
ພະນັກງານ, ທະຫານ, ຕາຫວດ, ພ່ໍຄ້າຊາວຂາຍ ຢາກມີຢູ່ມີກິນກຕ້ອງເຮັດວຽກຕາມໜ້າທີ່ືຂອງຕົນ. ຖ້າເຮົາບໍ່ປູກຝັງ, ບ່ໍ
ຊອກເຮັດຊອກຫາເຮົາກບໍ່ໄດ້ກິນ. ດັ່ງນັຶ້ນ, ຢາກກິນໝາກກຕ້ອງປູກຜົນ ແຕ່ຜົນທີ່ືຊອກຫາມາໄດ້ນັຶ້ນກຕ້ອງໄດ້ມາດ້ວຍ
ຄວາມຊື່ສດັ ສຸດຈະຫດິ ບ່ຄໍ ົດໂກງຜອູ້ ນື່ .
ໃນເມ່ືອເຮົາເກີດມາເປັນຄົນຜູ້ໜ່ືງ ກນັບວ່າໂຊກດີທີ່ືສຸດແລ້ວ ແຕ່ສິື່ງສາຄັນຈະເປັນຄົນແນວໃດ ແລະ ຈະເຮັດ
ແນວໃດຈື່ງຈະສົມກັບຄວາມໂຊກດີດັ່ງກ່າວ. ຈາກເນ້ຶອໃນຕົ້ຶນຕຂອງສຸພາສິດນີ້ຶ ໝາຍເຖິງວ່າຢາກເປັນຄົນດີ, ມີຄວາມຮູ້,
ຄວາມສາມາດກຕ້ອງຊອກຮູ້ຮ່າຮຽນ. ການຮຽນເຮັດໃຫ້ຄົນເຮົາມີຄວາມສະຫຽວສະຫາດ ມີຫົວຄິດປັນຍາ ຈື່ງຈະເອີຶ້ນວ່າ
ເປັນຄົນທີື່ແທ້ຈິງ. ການຮຽນບໍ່ມີວັນທີື່ຈະສິ້ຶນສຸດ, ທ່ານເລນິນ ຜູ້ນາທີ່ືຍິ່ືງໃຫຍ່ ຍັງເວົ້ຶາວ່າ: “ ຮຽນແລ້ວ ຮຽນອີກ ຮຽນ
ເລ້ອຶ ຍໆໄປ ” ການຮຽນເຮດັ ໃຫ້ຄນົ ເຮົາມີຄວາມຮ.ູ້ ເມືອ່ ເຮົາຍງັ ນອ້ ຍ ພວກເຮົາຮຽນນາພ່ແໍ ມ,່ ພ່ແໍ ມ່ບອກສອນພາເຮາົ ຮເູ້ ວົຶ້າ
, ຈງູ ແຂນເຮົາແອບຍ່າງ, ຕກັ ເຕອນສື່ງິ ທດີື່ ,ີ ສອນໃຫ້ຮ້ເູ ຮັດວຽກຄອບຄົວ. ເຮົາຈະເວຶົາ້ ໄດໄ້ ປເປນັ , ເຮາົ ຈະຮູເ້ ຮັດວຽກເຮອນ
ການຊານກຍອ້ ນເຮາົ ຮຽນນາພໍ່ແມ.່ ຈາກນຶ້ນັ ເມ່ືອເຮາົ ໃຫຍ່ຂ້ຶນມາ ເຮົາໄປເຂຶາ້ົ ໂຮງຮຽນ ຍິືງ່ ຈາເປນັ ທສ່ີື ຸດສາລັບເຮົາໃນການ
ຮຽນຮູ.້ ຄູ ອາຈານເປັນຜູ້ສິດສອນໃຫເ້ ຮາົ ອາ່ ນໄດ້ຂຽນເປັນ ຈນົ ເຖງິ ຖາ່ ຍທອດຄວາມຮູ້ ຄວາມສາມາດຕາ່ ງໆ, ສອນໃຫ້ເຮົາ
ປະພດຕນົ ເປນັ ຄນົ ດີ ຈາກສິ່ງື ທືີບ່ ່ເໍ ຄຍີ ຮກູ້ ໄດຮ້ ູ້ ບເ່ໍ ຄີຍເຫນັ ກໄດເ້ ຫນັ ແລະ ເຂາ້ົຶ ໃຈຈົນເກດີ ຄວາມຮູ້ ຄວາມສາມາດຂນ້ຶ ມາ.
ບ່ໍພຽງແຕ່ເທົັ່ານັຶ້ນ, ພວກເຮົາຍັງຕ້ອງໄດ້ຮຽນນາໝູຄ່ ູ່, ນາສັງຄົມ; ຮູ້ຈັກປະຕິບດັ ຕົນໃຫ້ຖກຕ້ອງຕ່ໍໝູ່ຄູ,່ ຕ່ໍສັງຄົມ
ເຊັ່ນ: ຮຽນຮູ້ການໄປມາ, ນຸ່ງຖ, ຮູ້ກິລິຍາມາລະຍາດທີື່ດີ, ຮູ້ຮັກແພງຊ່ວຍເຫອຜູ້ອື່ນ, ຮູ້ລະບຽບວິໄນ ແລະ ຄວາມເປັນ
ລະບຽບຮຽບຮ້ອຍໃນສັງຄົມ. ເມືອ່ ເຮົາຫາກມຄີ ວາມຕັ້ງຶ ໃຈຊອກຮູ້ຮ່າຮຽນ ດໝຸ ັນ່ ຄ້ຶົນຄວາ້ , ຟງັ ຄາສງັ່ ສອນຂອງພໍ່ແມ່ ແລະ
ຄອູ າຈານ ເຮົາກຈະກາຍເປນັ ຜູ້ທມີ່ື ີຄວາມຮູ້ ຄວາມສາມາດ ແລະ ມີຄນຸ ສົມບດັ , ເປນັ ທ່ຮີື ັກແພງຂອງທຸກຄນົ .
ເວ້ຶົາລວມແລ້ວ ການຮຽນແມ່ນສິ່ືງທີ່ືສາຄັນທີສ່ື ຸດ, ຢາກເປັນຄົນດີກຕ້ອງຊອກຮູ້ຮ່າຮຽນໃຫ້ເກັ່ງ. ສາລັບນັກຮຽນ
ພວກເຮົາຍິື່ງມີຄວາມສາຄັນຫາຍ. ຄວນເຝິກຝົນຕົນເອງໃຫ້ເປັນຄົນດຸໝັ່ນຕໍ່ການຮ່າຮຽນ ເພ່ືອໃຫ້ຕົນເອງກາຍເປັນຄົນ
ທືແີ່ ທຈ້ ງິ ນນ້ັຶ ຄ ຄົນທືມີ່ ີຄວາມຮູ້ ຄວາມສາມາດໃນອະນາຄົດ.

121

ບດົ ທີ 11

ການຂຽນບດົ ວຈິ ານ ແລະ ການຂຽນບດົ ວເິ ຄາະ

1. ຄວາມໝາຍຄວາມສາຄັນຂອງບດົ ວິຈານ

ບົດວິຈານ ແມ່ນບົດແຕ່ງປະເພດໜື່ງ ເຊິື່ງອີງໃສ່ຄວາມຮູ້, ຄວາມຄິດ ແລະ ທັດສະນະຫັກໝັຶ້ນຂອງຜູ້ຂຽນ ເພື່ອ
ສັງເກດເບິືງ່ ບັນຫານັນຶ້ ວ່າຖກ ຫ ຜິດ. ຈາກນັ້ຶນ, ກຖອດຖອນເອົາຄວາມໝາຍ ແລະ ຄຸນປະໂຫຍດຂອງບັນຫານ້ັຶນ ໂດຍມີ
ການຕາໜິ, ການພິຈາລະນາ ແລະ ການຄົ້ຶນຄິດຕກຕອງໄປພ້ອມ ບໍ່ວ່າວຽກງານຈະຮ້າຍ ຫ ດີ, ຖກ ຫ ຜິດ ກ່ໍສາມາດຍົກ
ຂຶນ້ ມາວຈິ ານໄດ.້ ຕາມທາມະດາແລວ້ ການວິຈານບັນຫາໃດໜ່ືງ ແມ່ນຍ້ອງຍສິືງ່ ທືີ່ຖກຕ້ອງ ແລະ ຕາໜິສືິ່ງທີື່ຜິດພາດຂອງ
ບນັ ຫາດ່ັງກ່າວ ເພອ່ື ເຮດັ ແນວໃດໃຫຜ້ ູ້ອ່ານມີຄວາມຮບັ ຮູ້ ແລະ ນາໄປເຖິງການກະທາທ່ຖີື ກຕອ້ ງ.

2. ປະເພດ ແລະ ລັກສະນະຂອງບດົ ວິຈານ

ບດົ ວຈິ ານເຄີຍມລີ ັກສະນະຕາ່ ງໆດັງ່ ນີຶ:້
2.1 ວິຈານບນັ ຫາໃດໜື່ງທຖ່ືີ ກຕ້ອງສມົ ບູນ

ແມ່ນບັນຫາທີື່ຖກຕ້ອງທັງໝົດ ໂດຍບໍ່ສາມາດຈະປະຕິເສດໄດ້ ໝາຍຄວາມວ່າຖກກັບຄວາມເປັນຈິງ ແລະ ມີ
ວທິ ະຍາສາດ.

ຕວົ ຢ່າງ: - ວຈິ ານຄາເວົາ້ຶ ຂອງທາ່ ນ ເລນິນທີ່ືວ່າ:
“ ຮຽນ, ຮຽນອກີ , ຮຽນເລອ້ຶ ຍໆໄປ ”

- ວິຈານຄາສຸພາສິດທ່ືວີ ່າ:
“ ເກຶົ້າອດົ ເກົາຶ້ ເຍຶອ້ ນ ຫາກຊິໄດ້ທອ່ ນຄາ ”

- ວິຈານຄາເວ້ຶາົ ຂອງທ່ານຜູ້ນາທີວື່ າ່ :
“ ພວກເຮົາບໍ່ອາດຝາກຝັງທນຮອນອັນປະເສີດຂອງຊາດໄວ້ກັບຜູ້ທີ່ືບໍ່ມີຄຸນສົມບັດ ແລະ ຄວາມ

ສາມາດພຽງພ ”
2.2 ວິຈານບນັ ຫາໃດໜ່ືງທ່ຖືີ ກແດ່ ຜດິ ແດ.່

ແມນ່ ບນັ ຫາທ່ບືີ ໍ່ຖກຕ້ອງສມົ ບນູ ຈນົ ໝດົ ໝາຍຄວາມວ່າມສີ ວ່ ນຖກ ແລະ ສ່ວນຜິດ.
ຕົວຢ່າງ: - ວິຈານຄາສຸພາສິດທ່ວືີ າ່ :

“ ຕົກໝູແ່ ຮ້ງເປັນແຮ້ງ ຕົກໝ່ກູ າເປນັ ກາ ”

“ ເບງື່ິ ຊາ້ ງໃຫ້ເບືິ່ງຫາງ ເບື່ິງນາງໃຫ້ເບິ່ືງແມ່ ”
- ວຈິ ານຄາເວາ້ຶົ ທືີ່ວ່າ:

“ ພມູ ໃຈໃນສິື່ງທຕື່ີ ົນໄດ້ ພໃຈໃນສ່ືິງທ່ຕືີ ົນມີ ເປັນຄົນໂຊກດທີ ີສ່ື ຸດໃນໂລກ ”
2.3 ວຈິ ານບັນຫາໃດໜ່ງື ທ່ີຜື ດິ ໝົດ

122

ແມ່ນວິຈານບນັ ຫາໃດໜງື່ ທ່ເີື ຫັນວ່າຜິດພາດ ເຊິ່ງື ບໍ່ຖກກັບຄວາມເປນັ ຈິງໃດໆທັງໝດົ .
ຕົວຢາ່ ງ: - ວິຈານຄາເວົາ້ຶ ທີ່ວື າ່ :

“ ຄົນເຮາົ ຈະຮງັ່ ມີ ຫ ທກຸ ຍາກແມ່ນຍ້ອນໂຊກຊາຕາ ”

3. ໂຄງຮາ່ ງການການຂຽນບົດວິຈານ

ໂດຍທົ່ັວໄປແລ້ວ ບົດວິຈານປະກອບກດ້ວຍ 3 ພາກສ່ວນຄ: ຕັ້ຶງບັນຫາ, ແກ້ໄຂບັນຫາ ແລະ ສະຫຸບບັນຫາຄກບັ
ບດົ ຫດັ ແຕງ່ ປະເພດອນື່ ໆ.

❖ ການຕັຶງ້ ບັນຫາ
ຄກັບການຕງັ້ຶ ບັນຫາໃນບົດຫດັ ແຕ່ງປະເພດອນ່ື ໆ.

❖ ການແກ້ໄຂບັນຫາ
ດາເນນີ ຕາມວິທີດັງ່ ນ:ຶີ້
- ສັງເກດເບິື່ງບັນຫາທີ່ືນາເອົາມາວິຈານນັ້ຶນ ຖກໝົດ ຫ ຜິດໝົດ ຫວ່າຖກແດ່ຜິດແດ່, ຜິດຢູ່ບ່ອນໃດ, ຖກຢູ່
ບ່ອນໃດ. ອະທບິ າຍຄວາມໝາຍລວມຂອງບນັ ຫານນັຶ້ ໂດຍຫຍໍ.້
- ອ້າງເຫດຜົນຢັ້ຶງຢນື ແງທ່ ີື່ຖກຕ້ອງ ແລະ ຕາໜິແງ່ທີື່ຜດິ ພາດ ສະແດງທ່າທີເຫນັ ດີເຫັນພ້ອມນາແງ່ທີື່ຖກ ແລະ
ຄັດຄ້ານແງ່ທີຜື່ ດິ .
- ຕກຕອງພິຈາລະນາຄຸນປະໂຫຍດຂອງບັນຫານັຶ້ນ. ຈາກນັຶ້ນ, ຈິ່ືງສັງລວມເອົາບັນຫາທ່ືີໄດຍ້ ົກຂຶ້ນມານ້ັຶນ ເພື່ອ
ຖອດຖອນເປນັ ບດົ ຮຽນ ແລະ ນາໃຊ້ເຂ້ຶົາໃນການດາລົງຊີວິດຕວົ ຈງິ .

❖ ການສະຫບຸ ບັນຫາ
ສງັ ເກດຕີລາຄາບັນຫານຶ້ນັ ຄນ ແລ້ວສະແດງທດັ ສະນະຂອງຕົນເອງຕໍ່ບັນຫາດງ່ັ ກາ່ ວໂດຍຫຍໍ.້
ໂຄງຮ່າງຕົວຢ່າງ: ບດົ ວິຈານຄາສພຸ າສິດທີືວ່ າ່ :
“ ຕກົ ໝແູ່ ຮ້ງເປນັ ແຮ້ງຕົກໝກູ່ າເປັນກາ ”

❖ ຕ້ຶັງບນັ ຫາ
ສະພາບແວດລ້ອມສັງຄມົ ມີສ່ວນສົັ່ງຜົນສະທ້ອນຕ່ໍຄົນເຮາົ ຢ່າງເລິກເຊ່ິືງ ດັ່ງສຸພາສິດບູ ຮານເຄີຍເວົຶ້າວ່າ:

“ ຕົກໝູ່ແຮງ້ ເປັນແຮ້ງ ຕກົ ໝກູ່ າເປັນກາ ”
❖ ແກ້ໄຂບັນຫາ

- ອະທິບາຍຄວາມໝາຍຂອງຄາສຸພາສິດໂດຍຫຍ້ໍ: ຄົນເຮົາດາລົງຊີວິດຢູ່ໃນສະພາບແວດລ້ອມສັງຄົມ ຫ ກຸ່ມ
ຄນົ ແນວໃດຍອ່ ມຈະໄດຮ້ ບັ ຜນົ ສະ ທອ້ ນຈາກສະພາບແວດລອ້ ມນ້ຶນັ .

- ຢັ້ຶງຢືນສວ່ ນທື່ຖີ ກ: ສະພາບແວດລອ້ ມສັງຄມົ ສັງ່ົ ຜົນສະທ້ອນຕ່ຄໍ ນົ ເຮາົ ( ອະທບິ າຍ-ພສິ ູດ).
- ຄັດຄ້ານສ່ວນທີ່ືຜິດ: ສະພາບແວດລ້ອມບ່ໍອາດສົ່ັງຜົນສະທ້ອນເຖິງຄົນເຮົາໄດ້ໝົດທຸກຢ່າງ ແລະ ບ່ໍແມ່ນຈະ

ເຮັດໃຫຄ້ ົນເຮົາເປນັ ໄປຕາມສະພາບແວດລ້ອມນຶນ້ັ ຢ່າງຂາດຕົວ (ອະທບິ າຍ-ພິສູດ).
- ຕກຕອງ ພິຈາລະນາ:ສຸພາສິດນີຶ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ສະພາບແວດລ້ອມສົັ່ງຜົນສະທ້ອນຢ່າງເລິກເຊິື່ງຕໍ່ຄົນ

ເຮົາ ອັນນັຶ້ນແມ່ນກົດເກນຂອງສັງຄົມຢ່າງໜື່ງ. ເພ່ືອຢາກເປັນຄົນດີ ເຮົາອາດເລອກເຟັ້ຶນເອົາສະພາບແວດ

123

ລ້ອມທດ່ືີ ີເພ່ືອເຮດັ ວຽກ, ເພີືມ່ ພູນຜະລິດຜົນ, ຊອກຮຮູ້ າ່ ຮຽນນາຜູມ້ ີປະສບົ ການ ແລະ ໝູ່ຄູ່ຜູ້ທີ່ືດີ. ເມ່ືອຕົກຢູ່
ໃນສະພາບທ່ບືີ ໍ່ດີ ກ່ບໍ ່ຄໍ ວນປະປ່ອຍໃຫ້ຜນົ ສະທ້ອນອນັ ຊັ່ວົ ຮ້າຍແກ່ດງເຮາົ ໄປ.

- ອ້າງຫັກຖານ: ໃນການຮາ່ ຮຽນ ແລະ ພວົ ພັນໝູເ່ ພື່ອນ ຕອ້ ງຕ້ານການພວົ ພັນກັບຄນົ ທື່ີຈະພາເຮົາໄປທາງບ່ໍດີ.

ດ່ັງນ້ຶັນ, ຈະຕ້ອງເລອກເອົາການພົວພນັ ທືຖີ່ ກຕອ້ ງ ( ມີການສັງເກດພິຈາລະນາ, ຈາແນກ ອັນດີອນັ ຮ້າຍ).

❖ ສະຫບຸ ບັນຫາ

ຈາກສພຸ າສິດດງັ່ ກາ່ ວ ເຮົາສັງເກດເຫນັ ການສັົ່ງຜົນສະທ້ອນຂອງສ່ືິງແວດລ້ອມຕໍ່ຄົນເຮົາ ເຊິື່ງສຸພາສິດນຶ້ີກໍ່

ມີສ່ວນຖກ ແລະ ສ່ວນຜິດ. ເຖິງຢ່າງໃດກ່ໍຕາມ ມັນກໍ່ຍັງມີປະໂຫຍດເຕອນສະຕິພວກເຮົາໃຫ້ເອົາໃຈໃສ່ກ່ຽວກບັ

ສະພາບແວດລ້ອມສງັ ຄມົ ຢອູ່ ້ອມຂ້າງວ່າຄວນຮບັ ເອາົ ແຕ່ສືິ່ງທີດ່ື ີ ແລະ ພະຍາຍາມຫີກລຽງສງິ່ື ທືີບ່ ່ໍດີ ພ້ອມກັນນ້ັຶນກ

ປັບປງຸ ຕນົ ເອງອີກດວ້ ຍ.

- ສາລບັ ນັກຮຽນ ເຮາົ ຄວນຫໍ່ຫອມຕນົ ເອງແນວໃດ ?

ບົດວິຈານຕົວຢ່າງ

ຕົວຢ່າງທີ 1 ວິຈານຄາສພຸ າສດິ ທີືວ່ າ່ :

“ ຕົກໝແູ່ ຮງ້ ເປັນແຮງ້ ຕກົ ໝ່ກູ າເປນັ ກາ ”

ສະພາບແວດລ້ອມສງັ ຄມົ ມີສ່ວນສົັງ່ ຜນົ ສະທອ້ ນຢາ່ ງເລິກເຊື່ງິ ເຖິງຄນົ ເຮາົ ດ່ງັ ສພຸ າສດິ ກ່າວໄວ້ວາ່ :

“ ຕກົ ໝູແ່ ຮ້ງເປັນແຮງ້ ຕົກໝູ່ກາເປນັ ກາ ”

ເມ່ືອເຮົາດາລງົ ຊີວິດຢູໃ່ ນສະພາບແວດລ້ອມແນວໃດ, ກຸ່ມຄົນໃດກຍໍ່ ອ່ ມຈະໄດ້ຮັບຜົນສະທ້ອນຈາກສະພາບແວດ
ລ້ອມອັນນັ້ຶນ. ສະພາບແວດລ້ອມສັງຄົມເປັນປັດໄຈຢ່າງໜື່ງທີ່ືສະທ້ອນເຖິງແນວຄິດ, ຈິດໃຈ, ການປະພດ, ການກະທາ
ຕ່າງໆຂອງຄນົ ເຮົາທືີດ່ າລົງຊີວິດຢ່ໃູ ນສງັ ຄົມນ້ຶັນໆ. ສະພາບແວດລ້ອມສັງຄົມມີທັງອນັ ດີ ແລະ ອັນບ່ໍດ,ີ ຖ້າວາ່ ຄົນເຮົາຫາກມີ
ຫັກໝນັ້ຶ ດີ ກຈ່ໍ ະໄດ້ຮບັ ແຕສ່ ື່ງິ ທດື່ີ ີ ແລະ ໃນທາງກົງກັນຂາ້ ມ ຖ້າຄົນເຮົາຫາກຄອນແຄນກ່ໍຈະໄດ້ຮັບສື່ິງທ່ືີບ່ໍດີເຊັ່ນດຽວກັນ.

ສຸພາສິດລາວບົດໜ່ືງເຄີຍສັ່ງສອນໄວ້ວ່າ “ ພົບຄົນດີມີສີແກ່ຕົວ ພົບຄົນຊົ່ັວພາຕົວໝົ່ັນໝອງ ” ນັ້ຶນກ່ໍສະແດງໃຫ້ເຫັນ

ຄວາມສາຄັນຂອງສະພາບແວດລ້ອມສງັ ຄົມທີ່ືມີຕ່ຄໍ ົນເຮົາ. ຖ້າພວົ ພນັ ກບັ ຄນົ ດີ ກໍ່ຈະພາໃຫ້ເຮາົ ໄປທາງທີ່ືດີ. ຖ້າພົວພັນກັບ
ຄົນຊົັ່ວ ກໍ່ຈະພາເຮົາໄປໃນທາງທີື່ບ່ໍດີ ພາໃຫ້ເກີດຄວາມເສື່ອມເສຍ. ດັ່ງການພົວພັນລະຫວ່າງໝູ່ເພື່ອນດ້ວຍກັນ ຖ້າເຮົາ
ພົວພັນກບັ ເພ່ອື ນທື່ີດີກ່ໍຈະພາເຮາົ ກະທາແຕ່ສື່ິງທື່ີດີ ເຊັນ່ ວາ່ ເພືອ່ ນຂອງເຮາົ ເປນັ ຜູ້ມັກຮາ່ ຮຽນ ດໝຸ ັນ່ ຄຶ້ົນຄວ້າ ເອົາໃຈໃສ່ແຕ່
ວຽກງານ, ບຫ່ໍ ນຶິ້ ບທ່ໍ ຽ່ ວ ແລະ ມຄີ ຸນສົມບດັ ດີ ເພ່ືອນຜນູ້ ້ນັຶ ກໍຈ່ ະພາເຮົາຮ່າຮຽນ, ພາເຮາົ ຄົຶນ້ ຄວ້າບົດຮຽນ, ຜົນທີ່ຕື າມມາເຮາົ
ກ່ຈໍ ະກາຍເປນັ ຜູມ້ ກັ ຮຽນ ແລະ ຮຽນໄດ້ດ.ີ ໃນທາງກງົ ກນັ ຂ້າມ ຖາ້ ເຮົາຫາກມເີ ພື່ອນເປັນຄນົ ຂ້ລຶີ ັກ ເພືອ່ ນດັ່ງກ່າວກຈະຍຸຍົງ
ຫ ຊັກຊວນເຮົາລກັ ຄກັນກັບເຂົາ ແລ້ວຜົນສຸດທາ້ ຍກໍ່ຈະຕົກເຂົຶ້າສູ່ເສັ້ຶນທາງທີຜ່ື ິດພາດ. ດັ່ງນັ້ຶນ, ເຮົາຈິື່ງເຫັນໄດ້ວ່າສະພາບ
ແວດລ້ອມມສີ ວ່ ນທຈ່ືີ ະສ່ັງົ ຜົນສະທອ້ ນຕໍກ່ ານກະທາ ແລະ ແນວຄິດຂອງຄນົ ເຮົາ.

ເວົຶ້າແນວນີຶ້ ບ່ໍໝາຍຄວາມວ່າມັນຈະສົ່ັງຜົນສະທ້ອນຂອງຄົນເຮົາໄດ້ໝົດທຸກຢ່າງ. ຄາສຸພາສິດບົດນີຶ້ກ່ໍມີສ່ວນ
ຜິດພາດ. ຄນົ ເຮົາສາມາດດດັ ແປງຕົນເອງໄດ.້ ບແໍ່ ມນ່ ວາ່ ຄນົ ເຮົາຢູ່ໃນສະພາບແວດລອ້ ມສັງຄມົ ທື່ີດແີ ລ້ວກຈະດໄີ ປໝດົ , ຖ້າ
ເຮາົ ຫາກບໍ່ຮູ້ຈກັ ຮຽນ, ບໍ່ຮຈູ້ ກັ ເຝິກຝົນຫໍຫ່ ອມຕົນເອງກບໍອ່ າດຈະດີໄດ້. ກົງກນັ ຂ້າມຫາກຢູ່ໃນສະພາບທືບີ່ ໍອ່ ານວຍ ກບໍ່ໝ
າຍຄວາມວາ່ ຄນົ ເຮົາຈະເປັນຄົນຊວົ່ັ ໄປໝົດ, ເມອື່ ເຮົາຫາກຮູ້ຈັກຄດິ , ພິຈາລະນາດດັ ແປງຕົນເອງ, ຮູດ້ ີຮູ້ຊົ່ັວ, ຮູ້ຖກຮູ້ຜິດ ກ
ສາມາດເຮດັ ໃຫຕ້ ນົ ເອງກາຍເປັນຄນົ ດີໄດເ້ ຊ່ນັ ດຽວກັນ. ມຫີ າຍຄອບຄົວ, ຫາຍບຸກຄົນ ພແໍ່ ມເ່ ປນັ ພຽງປະຊາຊົນທາມະດາ,

124

ບໍ່ມີລະດັບຄວາມຮູ້ ກສາມາດເປັນຜູ້ທີື່ມີຄວາມກ້າວໜ້າ ມີຄວາມຮູ້ ຄວາມສາມາດສູງໄດ້. ໃນທາງກົງກັນຂ້າມ ເຖິງວ່າພໍ່

ແມ່ ຫ ຄນົ ຈະມຄີ ວາມຮ້ສູ ງູ ພຽງໃດ ແຕລ່ ກູ ພດັ ບ່ເໍ ອາົ ໃຈໃສຮ່ າ່ ຮຽນ, ບສ່ໍ ນົ ໃຈຊອກຫາວິຊາຄວາມຮູ້ໃສຕ່ ວົ ລກູ ກບໍ່ສາມາດ

ຈະເປນັ ດງ່ັ ພແ່ໍ ມໄ່ ດ້. ນ້ຶີສະແດງວ່າ ສະພາບແວດລອ້ ມບ່ໍສາມາດສົງັ່ ຜົນສະທ້ອນເຖິງຄົນເຮາົ ໝົດທກຸ ຢ່າງໄດ້.

ຄົນເຮົາຢູ່ໃນສັງຄົມໃດກຕາມ ເມ່ືອຢາກເປັນຄົນດີ, ມີຄວາມກ້າວໜ້າກເລອກເອົາສະພາບແວດລ້ອມທີ່ືດີ, ໝາຍ

ຄວາມວ່າເລອກພົວພັນແຕ່ສິື່ງທີື່ດີ. ເມ່ືອຕົກເຂົຶ້າສະພາບແວດລ້ອມທີ່ືບໍ່ດີ ກບ່ໍຄວນປະປ່ອຍໃຫ້ອັນບໍ່ດີແກ່ດງເຮົາໄປ. ໃນ

ການຮ່າຮຽນ ແລະ ການພົວພັນໝູ່ເພື່ອນກ່ໍເຊັ່ນດຽວກັນ ຄວນເລອກເອົາການພົວພັນທີ່ືເຫັນວ່າຖກຕ້ອງ ແລະ ຈະນາຕົນ

ເອງໄປໃນທາງດີ, ຫກີ ເວນ້ັຶ ການພົວພັນກັບກຸ່ມຄນົ ທື່ຈີ ະພາຕນົ ໄປໃນທາງທເື່ີ ສຍຫາຍ, ເສຍການຮຽນ. ໃນການພົວພັນໝູ່ຄູ່

ກຄວນເບິ່ືງອີກ ວ່າຜູໃ້ ດດີແທ້, ຜູ້ໃດສົມຄວນທີຈ່ື ະເອົາເປັນເພ່ືອນ ແລະ ບໍ່ສົມຄວນເອົາເປັນເພື່ອນ. ສິື່ງດັ່ງກາ່ ວນີ້ຶ ມັນເປນັ

ສືິ່ງທືີທ່ ກຸ ຄນົ ຕອ້ ງໄດ້ພຈິ າລະນາ, ຕກຕອງ ຈິື່ງຈະບ່ໍໃຫ້ຕນົ ເອງເສຍທາດຂາດຄຸນ ຫ ຮບັ ເອາົ ຜົນສະທ້ອນອັນບໍ່ດຈີ າກສະພາບ

ແວດລ້ອມນນັ້ຶ .

ຈາກການວິຈານມາຂ້າງເທິງ, ເຮົາສັງເກດເຫນັ ວ່າ ຄາສຸພາສິດນີຶມ້ ທີ ງັ ສ່ວນຖກ ແລະ ສ່ວນຜິດ. ເຖິງຢ່າງໃດມັນກໍ່

ເປັນຜົນປະໂຫຍດໃນການເຕອນສະຕິພວກເຮົາໃຫ້ເອົາໃຈໃສ່ເຖິງສະພາບແວດລ້ອມສັງຄົມທີື່ຢູ່ອ້ອມຂ້າງ. ຄວນຍອມຮັບ

ເອົາສະພາບທດີ່ື ີ ແລະ ພະຍາຍາມດດັ ແປງສະພາບທ່ີືບ່ດໍ ,ີ ພອ້ ມກັນນນຶ້ັ ກດດັ ແປງຕົນເອງອີກດ້ວຍ. ສາລັບນກັ ຮຽນພວກເຮົາ

ສິືງ່ ດງັ່ ກາ່ ວມານ້ຶັນໄດເ້ ປັນຄະຕສິ ອນໃຈໃຫເ້ ຮົາຮ້ຈູ ກັ ພົວພນັ ໝຄູ່ ູ່ໃນສງັ ຄມົ ແລະ ຮຈູ້ ກັ ຮາ່ ຮຽນເອົາແຕ່ສິງື່ ທດ່ືີ ເີ ທາົັ່ ນນ້ຶັ .

ຕົວຢ່າງ 2 ວຈິ ານຄາເວົຶາ້ ຂອງທ່ານເລນນິ ທີວ່ື າ່ :

“ ຮຽນ, ຮຽນອີກ, ຮຽນເລຶອ້ ຍໆໄປ ”

ຄວາມຮຂູ້ ອງຄນົ ເຮົາບໍມ່ ຍີ າມພຽງພ ແລະ ບໍ່ມຍີ າມສ້ິນຶ ສຸດເປນັ ຈກັ ເທ່ືອ, ບໍ່ມໃີ ຜດອກທີື່ຈະແກ່ກາຍຮຽນ. ດັ່ງນນຶ້ັ ,
ເມອ່ື ຢາກມີຄວາມຮູ້ ຈ່ງືິ ຈາເປນັ ຕ້ອງຮຽນ ຮຽນຫາຍເທັົ່າໃດກຍິື່ງເຮັດໃຫເ້ ຮາົ ຮູ້ຫາຍເທ່ົັານຶນ້ັ ດ່ັງທ່ານ ເລນິນໄດກ້ ່າວໄວ້ວ່າ:

“ ຮຽນ, ຮຽນອີກ, ຮຽນເລອ້ຶ ຍໆໄປ ”

ຄນົ ເຮາົ ບໍມ່ ຄີ ວາມສາມາດຮອບຮ້ໝູ ົດທຸກສງືິ່ ທກຸ ຢາ່ ງໄດ້ ແຕເ່ ວ້ຶົາແນວນີຶກ້ ບໝໍ່ າຍຄວາມວາ່ ຄວາມຮ້ຂູ ອງຄົນເຮົາມີ
ຂອບເຂດຈາກດັ , ກົງກນັ ຂ້າມຄນົ ເຮົາສາມາດຮູ້ຫາຍສືງ່ິ ຫາຍຢາ່ ງ ແລະ ມີຄວາມຮູ້ເລກິ ເຊືງ່ິ ແລະ ກວາ້ ງຂວາງໄດ້ດ້ວຍການ
ຊອກສະແຫວງຫາຮຽນ. ບໍ່ມບີ ກຸ ຄົນໃດກາ້ ເວ້ຶົາດອກວາ່ ຕນົ ເອງຮໝູ້ ດົ ທຸກສິືງ່ ທກຸ ຢ່າງແລວ້ ບ່ຈໍ າເປັນຕອ້ ງຮຽນອີກ, ຍ່ງິື ຮຽນ

ຫາຍເທົັ່າໃດກຍິ່ືງເຮັດໃຫ້ຢາກຮູ້ຫາຍເທົ່ັານັຶ້ນ. ຄາເວົຶ້າຂອງທ່ານ ເລນິນທີື່ວ່າ: “ ຮຽນ, ຮຽນອີກ, ຮຽນເລຶ້ອຍໆໄປ ” ຈ່ິືງ

ເປັນຄາເວາຶ້ົ ທຖ່ີື ກຕອ້ ງທ່ືີສຸດ ແລະ ບ່ມໍ ຜີ ູໃ້ ດທຈີື່ ະປະຕິເສດໄດ້. ການຮຽນແມນ່ ສ່ືິງຈາເປັນ ແລະ ສາຄັນຫາຍສາລັບທຸກຄົນ.
ຄວາມສະຫຽວສະຫາດ, ສະຕິປັນຍາໄຫວພິບຕ່າງໆ ລ້ວນແຕ່ໄດ້ຈາກການຮຽນທັງນັ້ຶນ. ການຮຽນສ້າງຄວາມຮູ້, ຄວາມ
ສາມາດຂອງຄົນ ໃຫນ້ າໄປໃຊປ້ ະໂຫຍດໃນການດາລົງຊີວດິ ຕວົ ຈງິ ໄດເ້ ປັນຢ່າງດ.ີ

ຄນົ ເຮາົ ທີຢື່ ໃູ່ ນສັງຄມົ ໜງື່ ໆ ຢາກມີຄວາມກາ້ ວໜ້າ, ຢາກມີຄວາມສາເລັດໃນໜ້າທວີ່ື ຽກງານຕ່າງໆນ້ຶັນ, ປັດໃຈທີ່ື
ຈະຕັດສິນໄດ້ກຄ ຄວາມຮູ້ຄວາມສາມາດ ແລະ ຖ້າຢາກມີຄວາມຮູ້ ຄວາມສາມາດກໍ່ຕ້ອງໄດ້ຮຽນ, ການຮຽນຈະເກີດເປັນ
ຜົນຂຶ້ນໃນມຶ້ໜື່ງຍາມດຽວແມ່ນເປັນໄປບໍ່ໄດ້ ມັນຈະຕ້ອງໄດ້ໃຊ້ເວລາ, ໃຊ້ຄວາມດຸໝັ່ນຂະຫຍັນພຽນຮຽນໄປເລຶ້ອຍໆ
ແລະ ບມ່ໍ ີເວລາໃດທີື່ມັນຈະສວາຍຈກັ ເທອ່ື . ມແີ ຕກ່ ານຮຽນເທາັ່ົ ນ້ັນຶ ທ່ືີຈະເຮັດໃຫ້ເຮາົ ເປັນຄົນເກ່ັງໄດ້. ການຮຽນບໍ່ແມ່ນຈະ
ຮຽນເອົາແຕ່ພຽງທິດສະດີແລ້ວເຂົຶ້າໃຈວ່າພຽງພ ຈະຕ້ອງໄດ້ຮຽນນາວຽກງານຕົວຈິງ, ຮຽນນາຜູ້ມີຄວາມຮູ້, ຮຽນນາ
ມະຫາຊົນ ແລະ ອື່ນໆ ຈືິງ່ ນັບວ່າບໍ່ມຍີ າມສິນຶ້ ສຸດເປັນຈັກເທ່ືອ. ໃນຕວົ ຈງິ ຕວົ ຢ່າງນາຍຊາ່ ງກໍເ່ ຮອນຜູ້ໜ່ງື ນອກຈາກລາວມີ

125

ຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບວິທີເຮັດເຮອນແລ້ວ ລາວຍັງຮຽນຮູ້ໄປເລ້ຶອຍໆ ວ່າເຮັດແນວໃດຈະໃຫ້ເຮອນນັຶ້ນງາມ, ຖກໃຈຜູ້ຢູ່, ມີ
ຄວາມທນົ ທານຢູໄ່ ດດ້ ນົ ນານ ເຊືິງ່ ການຮຽນຮ້ໃູ ນເລອ່ື ງນີຶ້ ບແ່ໍ ມ່ນລາວຈະຮໄູ້ ດໂ້ ລດ, ລາວຈະຕ້ອງຮຽນນາເວລາເຮັດຕົວຈິງ,
ຮຽນນາຜທູ້ ີືມ່ ີບົດຮຽນ, ຮຽນນາທຸກສງືິ່ ທກຸ ຢາ່ ງທີືຊ່ ່ວຍໃຫລ້ າວຮູ້ ແລະ ເຂ້າຶົ ໃຈກຽ່ ວກບັ ການເຮດັ ເຮອນໃຫ້ຫາຍຂນຶ້ ຈິື່ງຈະ
ເກີດຄວາມຊານິຊານານ. ພ່ໍນາກເໝອນກັນ, ລາວມີຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບການເຮັດນາ ລາວກຍັງຕ້ອງໄດ້ຮຽນໄປເລຶ້ອຍໆວ່າ
ເຮັດແນວໃດຈະໄດເ້ ຂຶ້ົາຫາຍ, ຈະປກູ ເຂາຶ້ົ ຊະນດິ ໃດໃຫ້ເໝາະກບັ ດິນ, ຈະໃສຝ່ ຸນ່ ຊະນດິ ໃດໃຫ້ເໝາະກບັ ເຂຶາ້ົ , ລາວກຕອ້ ງໄດ້
ຮຽນນາການເຮັດນາຂອງລາວແຕ່ລະປີ ຄວນຈະເຮັດວິທີໃດຈິ່ືງຈະໄດ້ເຂົ້ຶາຫາຍກວ່າປີຜ່ານມາ ແລະ ປີຕ່ໍໄປ. ຈືິ່ ງເວົ້ຶາໄດ້
ວ່າການຮຽນນ້ນຶັ ມັນຈະນາຄວາມຮູອ້ ນັ ຫວງຫາຍມາໃຫເ້ ຮົາ ແລະ ຄວາມຮ້ດູ ັງ່ ກາ່ ວນຶັ້ນກບ່ມໍ ີຍາມພຽງພ. ດ່ັງນັຶນ້ , ການຮຽນ
ກບ່ໍມີຍາມຈະສ້ຶິນສຸດ, ຢາກຮູ້ກຕ້ອງຮຽນໄປເລຶ້ອຍໆ.

ໃນການຮ່າຮຽນຂອງນັກຮຽນພວກເຮົາແລ້ວ ຍິ່ືງຖເປັນຄະຕິປະຈາໃຈທີື່ສາຄັນ. ພວກເຮົາຮຽນນາຄູ-ອາຈານນ້ຶັນ
ຍງັ ບທ່ໍ ັນພຽງພເທອື່ . ຢາກເຂ້າົຶ ໃຈບດົ ຮຽນໃຫ້ໄດ້ດີ ແລະ ເລກິ ເຊື່ງິ ໄດ້ ມນັ ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ເຮາົ ຕອ້ ງເປັນຄນົ ຂະຫຍັນໝັ່ນພຽນ
, ມີຄວາມດໝຸ ັນ່ ຂະຫຍນັ ພຽນ. ຖ້າເຮົາຮຽນຫາຍ ກຈະເຮດັ ໃຫເ້ ຮົາມຄີ ວາມຮ້ຫູ າຍ ແລະ ກວ້າງຂວາງອອກ ເຊ່ືິງຈະເຮດັ ໃຫ້
ເຮົາເຂົຶ້າໃຈບົດຮຽນໄດເ້ ປັນຢ່າງດີ. ຮຽນ, ຮຽນອີກ, ຮຽນເລຶ້ອຍໆໄປ ຈື່ິງເປັນຄາເວົຶ້າທີ່ືຖກຕ້ອງ ແລະ ຊັດເຈນທີ່ືສຸດ ເມ່ືອ
ເຮົາຫາກຍດຖຄາເວົຶ້ານີ້ຶ ເປັນແນວທາງໃນການຮຽນແລ້ວ ແນ່ນອນວ່າຈະຕ້ອງມີຄວາມກ້າວໜ້າ ແລະ ມີຜົນສາເລັດໃນ
ວຽກງານຂອງຕົນຢ່າງບໍ່ຕ້ອງສງົ ໄສ.

ຈາກການວິຈານມາຂ້າງເທິງເຮົາເຫັນວ່າ ຄາເວົ້ຶາຂອງທ່ານເລນິນທີື່ໄດ້ສັ່ງສອນໄວ້ນັຶ້ນ ນັບວ່າເປັນປະໂຫຍດຢ່າງ
ຫວງຫາຍໃຫແ້ ກ່ພວກເຮາົ ຮູວ້ າ່ ຈະກະທາຕນົ ແນວໃດຈ່ິືງຈະເຮັດໃຫ້ຕນົ ເອງມີຄວາມຮູ້ໂດຍແທ້ຈິງ. ການຮຽນນັຶ້ນຍັງບ່ໍທັນ
ສວາຍສາລັບພວກເຮາົ ຮຽນແລວ້ ຮຽນອີກ ຮຽນເລ້ຶອຍໆໄປ. ອະນາຄດົ ຄວາມຫວງັ ຍງັ ລຖ້າ ແລະ ເປັນຂອງເຮາົ ສະເໝ.ີ

ຕົວຢ່າງທີ 3 ວຈິ ານຄາເວຶາ້ົ ທວີ່ື ່າ:
“ ຄນົ ເຮົາຈະຮັງ່ ມີ ຫ ທຸກຍາກ ແມ່ນຍ້ອນໂຊກຊາຕາ ”

ຄນົ ຈະດີ ຫ ຊັົວ່ , ຈະຮ່ັງມີ ຫ ທກຸ ຍາກນນ້ຶັ ມີຫາຍຄົນຍງັ ເຊອື່ ກນັ ວ່າ ແມ່ນຍ້ອນບຸນກາ ຫ ວາສະໜາຊາຕາພາເປນັ
ບມ່ໍ ໃີ ຜຫີກໜຈີ າກສິ່ືງນີໄ້ຶ ປໄດ້. ດັ່ງຄາເວ້າົຶ ທີືວ່ າ່ : “ ຄນົ ເຮາົ ຈະຮັ່ງມີ ຫ ທຸກຍາກ ແມ່ນຍອ້ ນໂຊກຊາຕາ ”

ວາດສະໜາ ຫ ໂຊກຊາຕາ ແມນ່ ຄວາມເຊ່ືອອັນໜື່ງຂອງຄົນເຮົາມາຕ້ັຶງແຕ່ໃດໆ. ຄວາມເຊອື່ ຖດັ່ງກ່າວຕກົ ມາຮອດ
ປະຈຸບນັ ນ້ຶີ ກໍ່ຍງັ ມີຫາຍຄນົ ເຊ່ືອວ່າເປັນຄວາມຈງິ ຈນົ ມີຄາທເີື່ ຄຍີ ກ່າວກນັ ວ່າ: “ ແຂ່ງຫຍັງແຂງ່ ໄດ້ ແຕບ່ ່ໍມີໃຜແຂ່ງບຸນວາດ

ສະໜາໄດ້ ” ນັຶ້ນກສະແດງວ່າ ຄົນເຮົາຈະເປັນແນວໃດ ນັຶ້ນແມ່ນວາດສະໜາ ແລະ ໂຊກຊາຕາຕັດສິນ. ຄາເວົຶ້າດັ່ງກ່າວນີຶ້
ເປັນຄາເວົ້ຶາທີ່ືຜິດພາດທີ່ືສຸດ. ຄົນເຮົາຈະຮັ່ງມີ ຫ ທຸກຈົນ ມັນບ່ໍຂ້ຶນກັບໂຊກຊາຕາແຕ່ຢ່າງໃດ, ມັນຫາກຂຶ້ນຢູ່ກັບການ
ກະທາຂອງຄົນຕາ່ ງຫາກ. ຕົວຢາ່ ງ ເຮົາຢາກກິນເຂຶາ້ົ ຈະຄອງຖ້າແຕໂ່ ຊກຊາຕາ ໂດຍບໍ່ຊອກຫາ ຫ ປູກເຂ້ົຶາກິນ ເຮາົ ຈະມີເຂ້ຶົາ
ກິນໄດ້ແນວໃດ. ຄວາມຮັ່ງມີ ຫ ທຸກຍາກບໍ່ແມ່ນວາດສະໜາພາເປັນ ຖ້າເຮົາຢາກຮັ່ງ ຢາກມີ, ຢາກມີຢູ່ມີກິນອືິ່ມ
ໜາສາລານ ແຕບ່ ເໍ່ ຮັດບໍ່ທາ ມີແຕຄ່ ອງຄອຍວາດສະໜາຊາຕາຊ່ວຍ ຈະນັງ່ ຖາ້ ອກີ ຊາດໜາ້ ເຮາົ ກບສ່ໍ າມາດພບົ ພໍໄ້ ດ້. ຄນົ ເຮົາ
ແຕລ່ ະຄນົ ເກີດຂນຶ້ ມາບແໍ່ ມ່ນຈະຖເອາົ ເງນິ ເອົາຄາອອກມາພ້ອມ, ທຸກຄນົ ເກດີ ມາດວ້ ຍສອງຝາມເປາົັ່ ສິືງ່ ສາຄັນຢາກຮັ່ງຢາກ
ມີຂ້ຶນມາໄດ້ ກຕ້ອງໄດ້ດິ້ຶນດົນຊອກຫາດວ້ ຍນ້າເຫື່ອ ແລະ ແຮງງານຂອງຕົນເອງ ມີແຕ່ສອງຝາມ, ຄວາມຄດິ ແລະ ຄວາມ

126

ພາກພຽນຂອງເຮົາເທາ່ົັ ນ້ນັຶ ທ່ຈີື ະຊວ່ ຍເຮາົ ໄດ,້ ຈະໄປອາໄສໂຊກຊາຕານ້ຶັນແມ່ນເປັນໄປບໍ່ໄດ້ ຫ ເວາ້ຶົ ອີກຢ່າງໜື່ງ ຊາຕາຂອງ
ຄົນເຮົາຢ່ທູ ກືີ່ ານກະທາຂອງເຮົາເອງ.

ເມື່ອຫາກຄິດວ່າໂຊກຊາຕາຈະຊ່ວຍເຮາົ ນັ້ຶນ ຈິື່ງເປັນຄວາມຄິດທີຜ່ື ິດພາດທີື່ສຸດ. ມີສຸພາສິດບົດໜ່ືງສ່ັງສອນໄວວ້ ່າ
:

“ ຄອຍແຕ່ບນຸ ມາຄາ້ ບທໍ່ າເອາົ ມນັ ບແໍ່ ມ່ນ
ຖາ້ ແຕບ່ ນຸ ສ່ງົັ ໃຫ້ ຊໄິ ປໄດບ້ ່ອນໃດ ”

ສຸພາສິດບົດນີ້ຶຖກຕ້ອງ ແລະ ໃຫ້ຄຸນຄ່າສອນໃຈເຮົາຢ່າງຫວງຫາຍ. ຄົນທີ່ືຖໂຊກຊາຕາ ໄດ້ແຕ່ນັ່ງພາວະນາໃຫ້
ໂຊກຊາຕາຊ່ວຍ ໂດຍບ່ໍໄດ້ເຮດັ ໄດ້ທາຫຍັງນ້ຶັນປຽບເໝອນຄົນໂສສຸດໝດົ ຫວັງ. ຊອກຫາເສັນ້ຶ ທາງອອກໃຫ້ແກ່ຕົນເອງບ່ໍ
ໄດ້. ຊາ້ ບໍໜ່ າເມອ່ື ຄິດວ່າຕນົ ເອງລາບາກ ຫ ຕົກທຸກໄດ້ຍາກ, ຈະເຮດັ ຈະທາອນັ ໃດກຖຶມິ້ ໂທດໃສ່ໂຊກຊາຕາບ່ໍຊ່ວຍ ຖ້າຄິດ
ແນວນີ້ຶບ່ໍມີໂອກາດທີື່ຈະກ້າວໜ້າໄດ້ເປັນເດັດຂາດ. ບ່ໍມີໃຜດອກທີ່ືຈະຮັ່ງມີ, ມີຄວາມສຸກໂດຍບ່ໍຜ່ານຜ່າຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ
ລາບາກ ແລະ ຜາ່ ນວຽກງານຕົວຈິງຢ່າງມຄີ ວາມອົດທນົ . ການເອົາມກາ່ ຍໜ້າຜາກຄິດເອົານຶັນ້ ແມ່ນຄວາມຄິດທືີ່ຜິດພາດທ່ືີ
ສດຸ .

ສະນັ້ຶນ, ຈ່ິືງເວົຶາ້ ໄດວ້ ່າ ຄົນເຮາົ ຈະຮ່ັງມີ ຫ ທກຸ ຍາກນນ້ຶັ ບ່ແໍ ມ່ນຍອ້ ນໂຊກຊາຕາ ຄວາມຈງິ ທີື່ສດຸ ແມ່ນຂນ້ຶ ຢູ່ກັບການ
ກະທາຂອງຄນົ ເຮົາ. ຢ່າຄິດເອາົ ຄວາມເຊ່ອື ຖດງັ່ ກ່າວເປນັ ຄວາມຄິດຄອບງາຕນົ . ສງືິ່ ທ່ີືສາຄນັ ແລະ ຖກຕ້ອງທ່ສືີ ດຸ ຢູ່ທ່ີືຕົວເຮາົ
ເອງ. ໂຊກຊາຕານນ້ັຶ ກຢູທ່ ີ່ືຕວົ ເຮົາກະທາເອາົ , ສ້າງເອົາ, ສະຫວັນຊວ່ ຍຄົນທ່ຊືີ ວ່ ຍຕນົ ເອງສະເໝ.ີ

4. ການສມົ ທຽບລະຫວາ່ ງບົດອະທິບາຍ, ບົດພິສດູ ແລະ ບົດວິຈານ.

4.1 ຈຸດຄກນັ .
ຢູ່ໃນບົດອະທິບາຍ, ພິສູດ ແລະ ວິຈານ ແຕ່ລະປະເພດບົດດັ່ງກ່າວແມ່ນລ້ວນຕ້ອງການໃຊ້ການອະທິ ບາຍ ພິສູດ

ແລະ ວິຈານຮ່ວມກັນຢູ່ໃນບດົ ດຽວກັນ ພຽງແຕຕ່ ້ອງການໜ້ອຍຫາຍຕ່າງກັນເທັ່າົ ນນ້ັຶ .
4.2 ຈດຸ ຕາ່ ງກນັ .

ໃນບດົ ອະທິບາຍ, ການໃຊ້ເຫດຜນົ ເພ່ອື ຊຶີ້ແຈງບັນຫາເປັນສ່ວນສາຄັນ, ການອາ້ ງຫັກຖານຕວົ ຈງິ ແລະ ວິຈານເປັນ
ສ່ວນສາຮອງ.

ໃນບົດພິສູດ, ການອ້າງຫັກຖານຕົວຈິງມາຢັ້ຶງຢືນເປັນສ່ວນສາຄັນ, ການຊີຶ້ແຈງບັນຫາ ແລະ ວິຈານເປັນສ່ວນ
ສາຮອງ.

ສາລບັ ບົດວຈິ ານນນັ້ຶ ປະກອບດວຍ້ ສວ່ ນຕາ່ ງໆຄຂ້າງເທງິ ແຕ່ເປນັ ພຽງສາຮອງ, ສວ່ ນສາຄັນ ແລະ ຕຶົ້ນຕແມ່ນການ
ໄຈ້ແຍກ, ວຈິ ານອັນຖກຜດິ ແລະ ປະໂຫຍດຂອງບນັ ຫາ.

ຕາຕະລາງປຽບທຽບລະຫວາ່ ງບດົ ອະທບິ າຍ, ບົດພສິ ູດ ແລະ ບົດວິຈານ.

ບດົ ອະທິບາຍ ບົດພິສູດ ບົດວຈິ ານ

- ວຈິ ານ ແລະ ພິສດູ ສ້ນຶັ ໆ. - ອະທິບາຍຄວາມໝາຍຂອງບັນຫາ. - ອະທບິ າຍ ແລະ ພສິ ດູ ສຶັ້ນໆ.

127

- ອະທິບາຍດ້ວຍເຫດຜົນເປັນຕົຶ້ນ - ວຈິ ານສັ້ຶນໆ. - ວິຈານເປນັ ບັນຫາສາຄນັ ຕຶ້ນົ ຕ
ຕ. - ອາ້ ງຫກັ ຖານຕົວຈິງເປັນຕ້ົນຶ ຕ.

ຕວົ ຢ່າງ: ຮ່າງການແກໄ້ ຂບັນຫາໃນບດົ 3 ປະເພດຂາ້ ງເທິງ.
ຫົວບົດ : “ ຄວາມສາມກັ ຄີ ເປນັ ກາລັງມະຫາສານ ”

ບົດອະທບິ າຍ ບົດພສິ ູດ ບົດວຈິ ານ

- ສາມກັ ຄີແມ່ນແນວໃດ ? - ຄວາມສາມັກຄີແມ່ນຫຍງັ ? - ຄວາມສາມັກຄີແມນ່ ຫຍັງ ?

(ອະທບິ າຍສັຶນ້ ໆ) (ອະທິບາຍສນັຶ້ ໆ).

- ເຫດໃດຈງື່ ວາ່ ຄວາມສາມກັ - ອ້າງຫກັ ຖານ: ສາມັກຄີເປັນກາລງັ - ອ້າງຫັກຖານສັ້ຶນໆ.
ຄເີ ປັນກາລງັ ອັນມະຫາສານ
(ຈດຸ ຕົຶ້ນຕ). ມະຫາສານ (ຈດຸ ຕ້ຶົນຕ). - ວິຈານ: ຜນົ ປະໂຫຍດຂອງ

- ອ້າງຫກັ ຖານສັ້ຶນໆ. - ຜນົ ປະໂຫຍດຂອງຄວາມສາມັກຄີ ຄວາມສາມກັ ຄີ. ສາມກັ ຄີ
- ຜນົ ປະໂຫຍດຂອງຄວາມ
(ວຈິ ານສ້ັຶນໆ). ກັບໃຜ?ສາມັກຄີແນວໃດ?
ສາມກັ ຄີ (ວຈິ ານສັ້ນຶ ໆ). ສາມັກຄີເພ່ືອຫຍັງ?

(ຈຸດຕນ້ຶົ ຕ).

ຕົວຢາ່ ງ: ບດົ ປະສມົ ອະທບິ າຍ ແລະ ພສິ ດູ .
ຫວົ ບດົ ອະທບິ າຍ-ພິສດູ ຄາສພຸ າສດິ ທ່ືີວາ່ : “ ເກາຶົ້ ອົດເກ້າົຶ ເຍຶອ້ ນ ຫາກຊໄິ ດ້ທອ່ ນຄາ. ”
ຄວາມອົດທົນພະຍາຍາມເປັນຫົນທາງພາໄປສູ່ຄວາມສາເລັດໃນໜ້າທີ່ືການງານຕ່າງໆ. ດັ່ງນັຶ້ນ, ບູຮານ ຈິ່ືງມີຄາ

ສອນໄວວ້ າ່ : “ ເກາຶ້ົ ອົດເກຶົ້າເຍຶ້ອນ ຫາກຊໄິ ດ້ທອ່ ນຄາ. ”
ຄວາມອົດທົນໄດ້ກາຍເປນັ ປັດໄຈອັນໜື່ງທີ່ືສາຄັນຂອງມະນຸດ ເຊິ່ືງມະນຸດທຸກຄົນບ່ໍອາດສາມາດຂາດປັດໄຈນີຶ້ໄດ້

ຖາ້ ບຸກຄົນໃດຂາດຄວາມອດົ ທົນໃນການສກສາຮາ່ ຮຽນ ຫ ເຮັດໜ້າທວ່ືີ ຽກງານຕາ່ ງໆ. ກຍາກທຈ່ີື ະກາ້ ວໄປສ່ຄູ ວາມສາເລັດ
ໄດ້ ດັ່ງຄາເວົ້ຶາທ່ີືວ່າ “ ຄວາມອົດທົນພະຍາຍາມຢູທ່ ີໃື່ ດ ຄວາມສາເລັດຢູ່ບອ່ ນນຶ້ັນ.” ສະນັ້ຶນ, ຄາວ່າ “ ອົດ ” ແມ່ນສະແດງ
ເຖິງຈິດໃຈຍດໝ້ຶັນ, ຕໍ່ສູ້ ແລະ ຕັຶ້ງໝັ້ຶນໃນອດຸ ົມການອັນໃດອນັ ໜ່ືງ ເພ່ືອກ້າວໄປສູຄ່ ວາມສາເລດັ ໃນເປົຶ້າໝາຍດັ່ງກ່າວນັຶ້ນ
ໃຫ້ໄດ້. ຖ້າພວກເຮາົ ມຄີ ວາມອົດທນົ ແນ່ນອນຜົນສາເລັດກຈະຕ້ອງຕາມມາຈະຊາ້ ຫ ໄວ ສດຸ ທ້າຍກຕ້ອງໄດດ້ ັ່ງປະສົງ. ແຕ່
ໃນບາງເທື່ອຖ້າພວກເຮົາອົດພຽງຄ້ຶັງໜ່ືງຍາມດຽວ ອາດບພ່ໍ ຽງພ ຫ ບໍເ່ ໝາະກບັ ຄວາມຫຍຸ້ງຍາກສັບສົນໃນໜ້າທີ່ືວຽກງານ

128

ທີື່ພວກເຮົາກາລັງປະເຊີນຢູ່ ເພື່ອໃຫ້ວຽກງານທີ່ືເຮົາດາເນີນຢູ່ນັ້ຶນ ມີປະສິດທິຜົນ ແລະ ສາເລັດຕາມຄາດໝາຍ ພວກເຮົາ
ຕ້ອງການຄາວ່າ “ ອົດ ” ຫາຍໆເທ່ືອ ຈິ່ືງຈະປະສົບຜົນສາເລັດໄດ້ “ ຄາ ” ໝາຍເຖິງ ວັດຖຸສິື່ງໜື່ງທີ່ືມີມູນຄ່າລາຄາແພງ
ສາມາດແປຮບູ ມາເປນັ ເຄື່ອງປະດັບເອ້ທ່ີືມຄີ ວາມສວຍສດົ ງດົ ງາມ ເປນັ ສິງ່ື ໝາຍຕາ ແລະ ຕອ້ ງການຂອງຜູ້ພົບເຫັນ ຢາກໄດ້
ມາຄອບຄອງ. ແຕ່ “ ທ່ອນຄາ ” ໃນຄາສຸພາສິດຂ້າງເທິງນັຶ້ນ ໝາຍເຖິງຄວາມສາເລັດທີ່ືໄດ້ມາຈາກຄວາມອົດທົນ ເຊິ່ືງຜົນ
ຕອບແທນຂອງຄວາມພະຍາຍາມນັຶ້ນ ມນັ ອາດຈະອອກມາໃນຮູບຂອງວດັ ຖຸ ຫ ຈິດໃຈ ກມີຄນຸ ຄາ່ ສາລບັ ມະນຸດເຮົາທັງນ້ຶັນ
ຄດັງ່ ໄລຍະເຮັດການປະຕິວັດຊາດ ປະຊາທິປະໄຕ, ບັນດາຜູນ້ າຂອງການປະຕວິ ດັ ພອ້ ມດວ້ ຍອາ້ ຍນ້ອງທະຫານ, ພະນັກງານ,
ພໍແ່ ມ່ປະຊາຊນົ ຜທູ້ ື່ີມີນ້າໃຈຮກັ ຊາດໝດົ ທຸກຄນົ ໄດຄ້ ຽງບ່າຄຽງໄຫຕ່ ສໍ່ ູ້ຕ້ານພວກຈກັ ກະພດັ ລ່າຫວົ ເມອງຂນ້ຶ ແບບເກາ່ັົ ແລະ
ແບບໃໝ່ ເຊ່ືິງເປນັ ການຕສໍ່ ູທ້ ີື່ສຸດແສນລະອິດລະອຽ້ ວລາບາກ, ຍດເຍ້ອຶ ຍາວນານ. ເຖິງປານນຶ້ນັ ກ່ຕໍ າມ ນັກຮົບປະຕິວັດທຸກ
ຄົນໄດ້ອົດທົນຕໍ່ສູ້ຜ່ານຜ່າອຸປະສັກນາໆປະການເຊັ່ນ: ຝົນຕົກແຮງ, ທາກກັດຍຸງກິນ. ສິ່ືງເຫົ່ັານີຶ້ເປັນພຽງບັນຫາເລັກນ້ອຍ.
ສາລັບນັກຮົບປະຕິວັດແລ້ວ ບັນຫາທີ່ືຍິ່ືງໃຫຍ່ແມ່ນການຕສໍ່ ູ້ທີ່ືມີກາລັງພົນອັນເໜອກວ່າ, ທັງອາວຸດຍຸດໂທປະກອນກທັນ
ສະໄໝ ແຕ່ຍອ້ ນນ້າໃຈຮັກຊາດອັນສງູ ສ່ັົງຂອງບັນດານັກຮົບປະຕິວັດ ແລະ ພ່ແໍ ມ່ປະຊາຊນົ ທມີ່ື ນີ ້າໃຈຮກັ ຊາດທຸກຄົນ, ສຸດ
ທ້າຍກ່ໍສາມາດຕີເອົາຊະນະພວກສັດຕູຮຸກຮານໄດ້. ສາມາດປົດປ່ອຍປະເທດຊາດອອກຈາກແອກຄອບຄອງຂອງພວກ
ຈັກກະພັດລ່າເມອງຂນຶ້ ເຮັດໃຫ້ປະຊາຊນົ ລາວທັງຊາດມີອດິ ສະຫະພາບ ນັຶ້ນກຄຜົນສາເລດັ ທີ່ືໄດ້ຈາກການອົດທນົ ຕສໍ່ ູ້ເປັນ
ເວລາຫາຍສິບປີ. ມາເຖິງປດັ ຈຸບັນນຶ້ີ ຄົນລາວໄດ້ເປັນເຈົ້ຶາຂອງປະເທດຊາດຢູ່ທາມາຫາກນິ ສ້າງບ້ານແປງເມອງ. ຖ້າເວ້ຶາົ ເຖິງ
ຊາວນາທີື່ທາການຜະລິດກ່ອນຈະໄດ້ເຂົຶ້າ ກຕ້ອງໄດ້ອົດທົນຜ່ານຜ່າຕຄໍ່ ວາມທກຸ ຍາກ ແລະ ເວລາ: ນັບແຕ່ໄຖຮຸດ, ໄຖຄົຶ້ນ,
ຫວ່ານກ້າ, ປັກດາ, ຫົກຫຍ້າ, ໃສ່ຝຸ່ນ, ເກັບກ່ຽວ... ສິ່ືງດັ່ງກ່າວນັຶ້ນ ຊາວນາຕ້ອງໄດ້ອົດທົນຜ່ານຜ່າທຸກຂະບວນການຂຶນ້ັ
ຕອນ ເຖິງຝົນຈະຕົກແດດຈະກ້າ ຊາວນາກບໍ່ໄດ້ຫວາດຫວັ່ນ ເພື່ອໃຫ້ຜົນຜະລິດໄດ້ເຕັມເມັດເຕັມໜ່ວຍ. ແຕ່ກົງກັນຂ້າມ
ຖ້າຊາວນາພວກເຮົາຂາດຄວາມອົດທົນເຊັ່ນ: ແດດກ້າກຢຸດ, ຝົນຕົກກເຊາົ , ເມ່ືອຍຫາຍກຢ່າ... ການເຮດັ ໄຮ່ໃສ່ນາກຈະບ່ໍ
ທັນກັບລະດູການ ຜົນເກັບກ່ຽວກຈະບ່ໍໄດ້ຮັບຜົນດີ ຊີວິດການເປັນຢູກ່ ຈະທຸກຍາກຂາດເຂີນ. ຊີວິດຂອງນັກຮຽນພວກເຮາົ
ກເຊັ່ນດຽວກັນ ຖ້າຢາກຮຽນໃຫ້ເກັ່ງ ເສັງໃຫ້ໄດ້ ກຈາເປັນຕ້ອງອົດທົນພະຍາຍາມໃນການຄົ້ຶນຄວ້າຮ່າຮ ຽນ, ແກ້ບົດເຝິກ
ຫັດ, ຖາມຄູອາຈານໃນສິືງ່ ທີື່ຕນົ ເອງບໍ່ທັນເຂຶ້ົາໃຈດີ ຫ ສົນທະນາແລກປຽ່ ນບົດຮຽນກັບໝູ່ຄູ.່ ນອກຈາກນີຶ້, ການປະຕິບັດ
ລະບຽບວິໄນກເປນັ ສ່ືິງທີື່ຕອ້ ງເອົາໃຈໃສ່ ເພາະວ່ານອກຈາກຈະຮຽນເກັ່ງແລ້ວ ພວກເຮົາຍັງຈະຕອ້ ງມີຄນຸ ສົມບັດດີອກີ ດວ້ ຍ
ຈິ່ືງຈະສົມເປັນສິດເອກຂອງຄູ ເປັນລູກຄາຮູ້ຂອງພ່ໍແມ່ ເປັນຄົນດີຂອງສັງຄົມ. ສະນັ້ຶນ, ທຸກຄົນຕ້ອງມີຄວາມອົດທົນ ເພື່ອ
ໃຫ້ເກດີ ປະໂຫຍດອັນສູງສຸດໃຫແ້ ກ່ຕນົ ເອງ ແລະ ປະເທດຊາດ.

ຜ່ານການໃຫ້ເຫດຜົນ ແລະ ອ້າງຫັກຖານຕົວຈິງມາຂ້າງເທິງ ພວກເຮົາເຫັນໄດ້ວ່າ ບໍ່ວ່າວຽກງານໃດໆຈະນ້ອຍ ຫ
ໃຫຍ່ ລ້ວນແຕຕ່ ້ອງການຄວາມມານະອົດທນົ ພະຍາຍາມ ຈງື່ິ ຈະກ້າວໄປສູຜ່ ົນສາເລດັ ໄດ.້ ດ່ງັ ນນຶັ້ , ພວກເຮາົ ຍງັ ຢໃູ່ ນໄວຮຽນ
ຈາເປັນຕ້ອງໄດ້ເຝິກຝົນຕົນໃຫ້ມີຄວາມອົດທົນເຂົ້ຶາໃນການສກສາຮ່າຮຽນ ເພ່ືອນາເອົາຄວາມຮູ້ຄວາມສາມາດໄປສ້າງສາ
ພັດທະນາປະເທດ ສາທາລະນະລດັ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊນົ ລາວ ໃຫ້ຈະເລີນຮງຸ່ ເຮອງຂນ້ຶ ເລ້ອຶ ຍໆ.

5. ຄວາມໜາຍຄວາມສາຄນັ ຂອງບດົ ວິເຄາະ

ບົດວິເຄາະແມ່ນບົດແຕງ່ ປະເພດໜືງ່ ທີ່ືຄຶ້ນົ ຄວາ້ ແລະ ຈາແນກເຂົາຶ້ ເລິກກ່ຽວກບັ ລັກສະນະຕ່າງໆ

129

ໃນບັນຫາໃດໜ່ືງ ຫ ຕວົ ລະຄອນໃດໜື່ງ ໂດຍມີການຕີລາຄາຕາມທດັ ສະນະ ແລະ ຄວາມຄດິ ຂອງຜວູ້ ເິ ຄາະເຊ່ັນ: ບົດວເິ ຄາະ
ການເມອງສັງຄມົ , ບດົ ວເິ ຄາະບົດປະພນັ ວນັ ນະຄະດີ, ບດົ ວເິ ຄາະຕົວລະຄອນ ແລະ ອ່ືນໆ.

6. ບດົ ວເິ ຄາະຕວົ ລະຄອນແມນ່ ຫຍງັ ?

ບົດວິເຄາະຕົວລະຄອນ ແມ່ນບົດວິເຄາະປະເພດໜ່ືງ ເຊິື່ງໄຈ້ແຍກລົງເລິກໃຫ້ເຫັນຈຸດພິເສດດ້ານຕ່າງໆຂອງຕົວ
ລະຄອນໃນເລ່ືອງໃດໜ່ືງ ໂດຍອາໄສຂ້ໍປີກຍ່ອຍຂອງເລ່ືອງເພ່ອື ສະເເດງໃຫ້ເຫນັ ຈຸດພເິ ສດ ດ້ານນິໄສໃຈຄພອ້ ມທັງຕີລາຄາ
ຕົວລະຄອນນັຶ້ນຕາມທດັ ສະນະ ແລະ ຄວາມຄິດເຫັນຂອງຜວູ້ ິເຄາະ.

7. ວິທໃີ ນການວເິ ຄາະຕວົ ລະຄອນ

ວທິ ີ ທີ 1

ອາ່ ນບດົ ເລອື່ ງນັນ້ຶ ຈນົ ເຂາ້ົຶ ໃຈ ເພ່ືອສງັ ເກດຕົວລະຄອນນ້ັນຶ ວາ່ ແມ່ນຄນົ ແນວໃດ? ປະເພດໃດ?ເປນັ ຕົວລະຄອນເອກ
ຫ ຮອງ ? ເປນັ ຕວົ ລະຄອນສາຄນັ ໃນເລ່ືອງຫບ ?

ວທິ ີ ທີ 2

ບນັ ຫາຂປ້ໍ ີກຍອ່ ຍ ແລະ ລາຍອຽດຕ່າງໆກຽ່ ວກັບຕວົ ລະຄອນນຶ້ັນໃຫໝ້ ດົ ເຊິງ່ື ຈະຢໃູ່ ນຕອນຕາ່ ງໆຂອງບດົ
ປະພນັ ເຊັ່ນ: ກິລິຍາທາ່ ທີ, ການກະທາ, ຄວາມເວາົ້ຶ , ຮບູ ຮາ່ ງ, ຄວາມຄິດ, ແບບແຜນດາລົງຊວີ ິດ, ການນຸ່ງຖ, ການຢກູ່ ິນ
ແລະ ອື່ນໆ ນອນນນຶັ້ ຍງັ ຕອ້ ງບັນທກຄວາມເຫນັ ຂອງນກັ ປະພນັ ແລະ ຄວາມເຫັນຂອງຕວົ ລະຄອນອືນ່ ໆ ໃນເລ່ອື ງຕຕ່ໍ ົວ
ລະຄອນນຶນັ້ ນາອກີ .

ວທິ ີ ທີ 3

ເລອກເຟຶ້ນັ ເອົາເເຕ່ຈຸດພເິ ສດ ແລະ ປີກຍອ່ ຍທືີ່ສາຄັນ. ສ່ວນຈຸດພເິ ສດໃດບສ່ໍ າຄັນ ຫ ມະຍິກມະຍອ່ ຍໂພດ ກບເ່ໍ ອົາ
ເເລວ້ ຈັດຮຽງໃຫເ້ ປັນລະບຽບ. ການຊອກຈຸດພິເສດນ້ຶີເພ່ືິນສັງເກດ 2 ດາ້ ນຄ:
- ຈຸດພເິ ສດພາຍນອກ: ຮບູ ຊງົ , ສີໜາ້ , ການນງຸ່ ຖ, ຄວາມຊນິ ເຄີຍ, ທາ່ ທາງ, ການໄປມາ...
- ຈຸດພິເສດພາຍໃນ: ເພ່ນືິ ສັງເກດຈາກແນວຄິດຈດິ ໃຈ, ຄວາມສາມາດ, ນິໄສໃຈຄ.

ສາລບັ ຈດຸ ພິເສດທື່ຕີ ອ້ ງການວເິ ຄາະນຶນັ້ ແມນ່ ຈດຸ ພເິ ສດພາຍໃນແຕ່ຈຸດພິເສດນ້ມີຶ ກັ ສະເເດງອອກພາຍນອກເຊນ່ັ :
ວາດການຢູກ່ ິນ, ການນງຸ່ ຖ, ກລິ ິຍາມາລະຍາດ...ສະນນັ້ຶ , ຕ້ອງອງີ ໃສຈ່ ດຸ ພິເສດພາຍນອກເພື່ອຈາແນກຈດຸ ພເິ ສດທາງດາ້ ນ
ຈິດໃຈຂອງຕົວລະຄອນ ການວິເຄາະຕົວລະຄອນ ຄວນເລອກເອົາຈດຸ ພິເສດທືີເ່ ດນັ່ ແລະ ແຕກຕ່າງຈາກຕວົ ລະຄອນອ່ືນ ບໍ່
ແມນ່ ຈະນາມາກາ່ ວຈົນໝດົ .

130

ວທິ ີ ທ4ີ

ຊອກຫາຫັກຖານທ່ີືຢກູ່ ະເເຈກກະຈາຍໃນຫາຍຕອນຂອງບດົ ປະພັນມາອ້າງ ແລະ ຢ້ຶັງຢນື ຈຸດພິເສດຕາ່ ງໆຂອງຕົວ
ລະຄອນທີື່ຊອກມາໄດ້ນ້ຶັນ.

8. ໂຄງຮ່າງບດົ ວເິ ຄາະຕວົ ລະຄອນ

*ຕງ້ັຶ ບນັ ຫາ
- ສະເໜຕີ ວົ ລະຄອນ
- ກາ່ ວເຖງິ ຈດຸ ພິເສດຕາ່ ງໆຂອງຕວົ ລະຄອນ ທີ່ຕື ນົ ຈະໄຈແ້ ຍກຢາ່ ງເເຈມ່ ແຈງ້ .
* ແກໄ້ ຂບັນຫາ
- ໄຈເ້ ເຍກຈຸດພເິ ສດຕ່າງໆໂດຍຍກົ ເອົາບັນຫາຂ້ປໍ ກີ ຍ່ອຍອອກມາພສິ ດູ ແຕລ່ ະຈຸດພິເສດ.
- ສງັ ເກດເບ່ງືິ ຈຸດພິເສດເຫາົ່ັ ນນຶ້ັ (ຄຸນຄ່າທາງດ້ານປະຫວັດສາດໃນສະໄໜນັນ້ຶ ແລະ ໃນປັດຈຸບັນຕາມທດັ ສະນະ
ຂອງຜູວ້ ິເຄາະອາດຈະວິຈານເຖງິ ຂບ້ໍ ົກພ່ອງກໄດ້).
- ສງັ ເກດຕລີ າຄາເຖິງຄຸນສມົ ບດັ ທາດແທ້ຂອງຕວົ ລະຄອນມີຜົນສະທອ້ ນແກສ່ ັງຄມົ ແຕ່ກ່ອນ ແລະ ປະຈຸນັນແນວໃດ?
* ສະຫບຸ ບັນຫາ
- ຄວາມຮສູ້ ກນກຄດິ ຂອງຕນົ ຕຕໍ່ ົວລະຄອນນັນ້ຶ ເປັນເເນວໃດ?
- ຖອດຖອນບດົ ຮຽນກ່ຽວກັບການດາລງົ ຊີວດິ ທໄືີ່ ດຈ້ າກແນວຄິດຈິດໃຈຂອງຕົວລະຄອນ ສົມທຽບໃສ່ຕນົ ເອງ.
ຕວົ ຢາ່ ງ:

ການວເິ ຄາະຕວົ ລະຄອນປເູ່ ຍໃີ ນເລອື່ ງ " ປເູ່ ຍີ "
ກ. ບດົ ເລອື່ ງ: " ປເູ່ ຍີ "
ຍາ່ ເຍເີ ລົັາ່ ພນ້ຶ ໃຫ້ລກູ ຕນົ ຟັງດ້ວຍຄວາມໂສກເສ້າົຶ ເຊື່ິງເລື່ອງລະທມົ ຂມົ ຂນື່ ມາຫາຍຟາ້ ຫາຍປແີ ລ້ວ ທມ່ືີ ນັ ອັດອັນ້ຶ
ໃນຊວ່ງອກົ ຂອງເພືນິ່ .
ລກູ ເອີຍ! ນັບເປນັ ເວລາເຫິງນານແລວ້ ທີແື່ ມ່ຄອງຄອຍຖາ້ ລກູ ມີປັນຍາພທ່ີຈື ະຮບັ ຟງັ ເລື່ອງແມ່ເລົາ່ັ : ພໍ່ຂອງເຈ້າຶົ
ຊ່ວື າ່ ປ່ເູ ຍີ, ສວ່ ນແມເ່ ອງກບ່ໍແມນ່ ມະນດຸ ທາມະດາດອກ. ແຕເ່ ດມີ ພແໍ່ ມນ່ ້ີຶ ແມ່ນແຖນ ເຊືິ່ງຖກພະອນິ ພະພົມສົງ່ັ ລົງມາຍງັ ໂລກ
ມະນດຸ ເພືອ່ ເປັນເຈົາ້ຶ ຈອມແຫງ່ ສັດສາວາສງິື່ ທັງຫາຍ.

131

ຄາວກ່ອນໂລກນີ້ຶກມມີ ະນດຸ ແລວ້ . ແຜນ່ ດນິ ເຢອື ກເຢນັ , ຄົນເຮົາດາລົງຊີວດິ ດ້ວຍຄວາມທກຸ ຍາກລາບາກທ່ືີສດຸ ລມົ
ມີດຕດັ ມດີ ແຖພັດວື່ໆີ ປານວາ່ ຈະແຫກເນອຶ້ ແຫກໜງັ . ມະນຸດມີຂົນດົກປກົ ຕົນໂຕ, ເປືອຍເນ້ຶອເປືອຍກາຍ ເຮັດຫຍງັ ກບ່ໍເປັນ
, ນອນນາດນິ ກິນນາຫຍ້າ...ພຕາເວັນປະກົດຂນຶ້ ແຕ່ລະເທື່ອ ສ່ອງແສງແຜ່ລງົ ສ່ໜູ າ້ ດິນມະນດຸ ຈ່ິືງຫດຸ ຜອ່ ນຄວາມໜາວ,
ຕ້ຶົນໄມໃ້ ບຫຍາ້ ສັດສາວາສງືິ່ ຈ່ືິງຟນ້ືຶ ຄນມາ.

ໃນແຕລ່ ະຄຶ້ງັ ທືີ່ດວງຕາເວນັ ລບັ ໄປ ແຜນ່ ດນິ ກັບເຢອື ກເຢນັ ລົງ ມະນດຸ ໜາວສັນ່ ທດົ ໆ, ກົກໄມໃ້ ບຫຍາ້ ຮວ່ ງໂຮຍ
ຍຸບຍອບຫຽ່ ວແຫ້ງ. ສດັ ສາວາສິືງ່ ຕາຍຂດົ ໂຂໂງກະດາ້ ງ. ຄນົ ຮຽກຊມຸ ກນັ ເປນັ ກຸ່ມເປັນກອ້ ນພາກນັ ຫ່ງັ ໄຫທັ່ງເທມຸ່ງໜາ້ ໄປສູ່
ດວງຕາເວນັ . ມງຸ່ ໜາ້ ໄປເລຶອ້ ຍໆຈນົ ທົນຄວາມຫວິ ໂຫຍບໄ່ໍ ດ້ກຕາຍອດຕາຍຫິວໄປ. ເຂາົ ເຈາົ້ຶ ຕາຍຂຕຸ າຍຫນ່ັົ ແຕກ່ ບໄໍ່ ປ
ຮອດບອ່ ນມີດວງຕາເວັນ. ພໍ່ເຈຶ້າົ ເຫັນເປນັ ຈ່ັງຊັນຶ້ , ຍາມໃດກອຸກອັງ່ ຄັງ່ ເເຄນ້ ຊອກຫາວທິ ໃີ ຫ້ມະນດຸ ບັນເທາົ ຄວາມທກຸ ໄຮ້
ເຂັນໃຈ. ພໍ່ເຈຶາ້ົ ໄປຮອດພູໜ່ວຍໜ່ືງ ເຊງ່ືິ ມນີ ້າໂຕນຕາດຕມູ້ ໆ. ອາຍນາ້ ພຸ່ງຂນ້ຶ ມດກຸມ້ ດງັ່ ເມກປົກຄຸມໜວ່ ຍພູ, ຄວາມເຢນັ
ພຸ່ງ

ອອກດັງ່ ລກູ ສອນຮ້ອຍເຫຶມ້ັ ພນັ ເຫ້ຶັມສຽບແທງເນ້ອຶ ກາຍ.ພ່ເໍ ຈ້ົຶາເຫນັ ບອ່ ນນຶັນ້ ມີໜາກໄມ້ມະນີໂຄດ ຍ້ອນ

ໄດ້ກນິ ໜາກໄມນ້ ຶັນ້ ທນັ ໃດພ່ໍເຈ້ົຶາກເກດີ ມີກາລັງເເຮງມະຫາສານ. ຕ່ແໍ ຕນ່ ້ັຶນມາພໍ່ເຈາົຶ້ ທຽ່ ວໄປທກຸ ແຫງ່ ທກຸ ຫນົ ເພືອ່ ໃຊເ້ ຫອ່ື
ເເຮງຂອງຕົນຊ່ວຍຊມຼູ ວນມະນຸດຕາ້ ນທານຄວາມໜາວ, ຕາ້ ນທານຍກັ ມານຜສີ າງ ນາງຮາ້ ຍ ແລະ ສດັ ຮາ້ ຍຕາ່ ງໆ. ແຕເ່ ຖງິ
ປານນຶ້ນັ ມະນຸດກຍງັ ປະສບົ ຄວາມທຸກຍາກລາບາກຢູ່. ເມືອ່ ເຫັນແນວນັ້ຶນ ພເ່ໍ ຈຶາ້ົ ຈງືິ່ ອຸກອງັ່ , ລາວຈື່ງິ ຕດັ ສນິ ໃຈເດັດດຽ່ ວວາ່
ເຮດັ ແນວໃດຈະຊ່ວຍມະນດຸ ໃຫມ້ ຄີ ວາມສຸກ ພໍ່ເຈົ້ຶາຈິງື່ ໂສຕາຍທະຍານເລາະຂນຶ້ ໄປສູບ່ ່ອນຕາເວນັ ຢູ່. ໃນບອ່ ນນຶັ້ນມີກອງໄຟ
ມະໄລກນັ ອັນມະຫມິ າ, ຍາມໃດກລູກວໆື່ ຢຈູ່ ່ງັ ຊຶ້ນັ ສ່ົງັ ແສງແຈ້ງສະຫວາ່ ງສະໄຫວຢທູ່ ກຸ ເວລາ. ພໍເ່ ຈາ້ຶົ ຈື່ງິ ລກັ ເອົາໄຟກອ້ ນໜງື່
ໄປຍັດໃສໃ່ ຈກາງຂອງໜ່ວຍດນິ . ໄຟກອ້ ນນນ້ຶັ ນັບມໃຶ້ ຫຍ່ຂຶນ້ ແລະ ໄໜ້ລາມໄປທວັ່ົ ແກນ່ ຂອງດິນ ຈິ່ງື ເຮັດໃຫ້ພຶ້ນດິນເກີດ
ຄວາມອບົ ອ່ນຸ . ຍອ້ ນແນວນັຶ້ນສັດສາວາສ່ິືງທງັ ປວງ ຈືິ່ງເກດີ ແມ່ແຜລ່ ກູ ຢາ່ ງຫວງຫາຍໄວວາ. ນັບແຕ່ມີໄຟມາການດາລົງຊີວດິ
ຂອງມະນດຸ ກມກີ ານປ່ຽນແປງຕ່າງເກາ່ັົ . ມະນດຸ ທີືຢ່ ທູ່ ຸກຫົນແຫ່ງຕາ່ ງກຮ້ອງລາທາເພງເພອື່ ສັນລະເສນີ ຄຸນງາມຄວາມດີຂອງ
ພ່ເໍ ຈົຶາ້ .

ແຕ່ມ້ໜຶ ່ງື ພະອນິ ຢຽ້ ມຜາ່ ນຫບເມກສ່ອງລງົ ມາ ເຫັນວ່າໂລກມະນດຸ ມີເຮອນຊານບາ້ ນຊ່ອງເກດີ ຂນຶ້ ຫາຍດັ່ງໃບໄມ້
ໃນປ່າ, ຜູ້ຄົນຫຫຸ ັ່ງທງ່ັ ເທກັນໄປອອກແຮງງານທາມາຫາກນິ ດງັ່ ຝູງມດົ ຝູງປວກ.

ພະອນິ ມີຄວາມໂກດເຄອງທ່ສືີ ດຸ ເພາະຮູ້ວ່າພ່ຂໍ ອງເຈົ້າຶ ໄດນ້ າເອົາໄຟໄປຍັດສ່ໂູ ລກມະນຸດ. ພະອິນກ່ຮໍ ຽກເອົາພເ່ໍ ຈົາຶ້
ໄປລງົ ໂທດແລວ້ ສງ່ັ ໃຫ້ເອົາໄຟຍັດໃສທ່ ອ້ ງພໍ່ເຈ້ົາຶ , ໄຟເຜົາໄໝພ້ ໍເ່ ຈ້ຶົາຕາຍ. ຊາກຂອງພເ່ໍ ຈຶ້າົ ເລຍີ ກາຍເປນັ ພເູ ຂາົ ໄຟມະໄລກນັ .
ໃນໃຈກາງພູນນັຶ້ , ຍາມໃດໄຟກໍ່ລຸກວູ່ໆເຜາົ ຕບັ ໄຕ ໄສພ້ ຸງ ພໍ່ເຈາຶ້ົ ຕະຫອດເວລາ. ຄອນໆໄຟຟດັ ພຸ່ງຂນ້ຶ ໝດົ ມໝ້ຶ ົດຄນ.ເຖິງວາ່
ພໍ່ເຈົາ້ຶ ໄດຕ້ າຍໄປແລ້ວກໍຕ່ າມ,ພໍ່ເຈ້ົຶາກຍ່ໍ ງັ ເປັນຜູ້ທີ່ືເປັນຫ່ວງເປນັ ໃຍນາມະນດຸ ຢ້ານມະນດຸ ຈະຖກດບັ ສນູ ຍອ້ ນຄວາມໝາວ.

ຂ; ບາດກາ້ ວໃນການແຕງ່ ບດົ ວເິ ຄາະຕວົ ລະຄອນ " ປເູ່ ຍີ "

ບາດກາ້ ວທີ 1

132

ຈາກການອາ່ ນຕອນໜ່ງື ຂອງເລື່ອງ:" ປເູ່ ຍີ "ເຮາົ ເຫັນວ່າປເູ່ ຍເີ ປັນຜູໂ້ ຜດມະນຸດ ເຊ່ງືິ ເປັນສັນຍາລກັ ແຫ່ງຄວາມມງຸ່
ມາດປາຖະໜາ ແລະ ນາ້ ໃຈຕ່ໍສຂູ້ ອງມວນມະນຸດ, ເປນັ ຕົວລະຄອນເອກຂອງເລື່ອງ.

ບາດກາ້ ວທີ 2

ຈົດຂໍ້ປກິ ຍ່ອຍຕາ່ ງໆທກືີ່ ່ຽວພນັ ກັບປູເ່ ຍເີ ຊັ່ນ:

- ພ່ເໍ ຈາ້ຶົ ເຫນັ ຈ່ັງຊ້ນຶັ , ຍາມໃດກ່ອໍ ຸກອັງ່ ຄ່ັງແຄ້ນຊອກຫາວທິ ໃີ ຫມ້ ະນຸດບັນເທາົ ຄວາມທຸກໄຮ້ເຂັນໃຈ.

- ຍ້ອນໄດກ້ ນິ ໝາກໄມມ້ ະນໂີ ຄດນ້ຶນັ , ທນັ ໃດພເ່ໍ ຈາຶ້ົ ກເ່ໍ ກີດມກີ າລງັ ແຮງອນັ ມະຫາສານ.

- ພໍ່ເຈຶ້າົ ທຽ່ ວໄປທກຸ ແຫງ່ ທກຸ ຫົນ ເພື່ອໃຊເ້ ຫ່ືອແຮງຂອງຕົນຊວ່ ຍຊຼູມະນຸດ.

- ເມ່ືອເຫນັ ມະນດຸ ທຸກຍາກລາບາກພ່ໍເຈຶ້າົ ກຍໍ່ ງິື່ ອຸກອ່ງັ .

- ພເ່ໍ ຈົາ້ຶ ຈືິ່ງໂສຕາຍທະຍານເຫາະຂນຶ້ ໄປສ່ບູ ່ອນຕາເວັນຢູ່.

- ພ່ໍເຈຶົາ້ ຈືິ່ງລກັ ເອາົ ໄຟກອ້ ນໜ່ືງໄປຍັດໃສໃ່ ຈກາງຂອງໜ່ວຍໂລກ.

- ມະນຸດທື່ີຢູ່ທກຸ ຫນົ ທຸກແຫງ່ ຕາ່ ງກຮອ້ ງລາທາເພງ ເພ່ືອສັນລະເສນີ ຄຸນງາມຄວາມດຂີ ອງພເໍ່ ຈົ້ຶາ.

- ຊາກຂອງພໍ່ເຈົ້ຶາເລຍີ ກາຍເປັນພູເຂົາໄຟມະໄລກັນ.

- ເຖງິ ວ່າພເ່ໍ ຈຶ້າົ ໄດຕ້ າຍໄປແລ້ວກຕໍ່ າມ, ພໍ່ເຈາ້ຶົ ກຍ່ໍ ງັ ເປັນຜູ້ທືເີ່ ປນັ ຫວ່ ງເປັນໃຍນາມະນດຸ , ຢ້ານມະນດຸ ຈະຖກດັບສູນຍ້ອນ

ຄວາມໜາວ ແລະ ອ່ືນໆ.

ບາດກາ້ ວທີ 3

ໂດຍອາໃສຂປ້ໍ ກີ ຍ່ອຍດ່ງັ ກາ່ ວຈິງື່ ສາມາດເຫັນຈຸດພິເສດຂອງປເູ່ ຍີ ແລ້ວຈດັ ຮຽງໃຫເ້ ປນັ ລະບຽບດັ່ງນຶ້ີ:

1. ນ້າໃຈຮັກຫອມມະນດຸ ແລະ ນ້າໃຈເສຍສະຫະອນັ ສງູ ສັົງ່ ຂອງປ່ເູ ຍທີ ື່ມີ ີຕ່ໍມະນຸດ.
- ຄວາມສານກຂອງປູ່ເຍີ.

-ນາ້ ໃຈອັນເສຍສະຫະຂອງປູ່ເຍີ.

2. ນ້າໃຈຕ່ສໍ ຕູ້ າ້ ນໄພທາມະຊາດຂອງປ່ເູ ຍີ.

- ກາລັງອັນມະຫາສານຂອງປູ່ເຍເີ ພອື່ ເອາົ ຊະນະໄພທາມະຊາດ.

- ຄວາມຕຶ້ັງໃຈອນັ ເດັດດ່ຽວຂອງປູເ່ ຍີໃນການຕສ່ໍ ຕູ້ າ້ ນໄພທາມະຊາດເພືອ່ ຍາດເອົາຊວີ ດິ ໄວໃ້ ຫມ້ ະນຸດ.

ບາດກາ້ ວທີ 4

ຫກັ ຖານຕ່າງໆ ເພ່ືອອາ້ ງອີງ ແລະ ຢງຶັ້ ຢນື ຈຸດພິເສດຂ້າງເທງິ .

* ນ້າໃຈຮກັ ຫອມມະນຸດ ແລະ ນ້າໃຈເສຍສະຫະອນັ ສູງສັງ່ົ ຂອງປເູ່ ຍີ:
- ພ່ເໍ ຈ້າົຶ ເຫັນຈັ່ງຊນ້ຶັ , ຍາມໃດກອຸກອ່ັງຄັ່ງເເຄນ້ ຊອກຫາວິທີໃຫ້ມະນຸດບັນເທົາຄວາມທກຸ ໄຮ້

133

ເຂນັ ໃຈ.

- ເມ່ອື ເຫນັ ມະນຸດພົບຄວາມທຸກຍາກລາບາກພ່ໍເຈົ້ຶາຍິງ່ື ອກຸ ອັງ່ .

- ຊາກຂອງພໍເ່ ຈາ້ຶົ ເລີຍກາຍເປນັ ພເູ ຂາົ ໄຟມະໄລກັນ.

* ນາ້ ໃຈຕສໍ່ ູຕ້ າ້ ນໄພທາມະຊາດຂອງປູເ່ ຍີ:

- ພໍເ່ ຈ້ົຶາທຽ່ ວໄປທກຸ ແຫງ່ ທກຸ ຫນົ ເພ່ືອໃຊ້ເຫ່ອື ເເຮງຂອງຕົນຊ່ວຍຊມູຼ ະນດຸ .

- ພ່ໍເຈ້ົຶາລັກເອົາໄຟກອ້ ນໜ່ງື ໄປຍັດໃສໃ່ ຈກາງຂອງໜວ່ ຍໂລກ ແລະ ອ່ືນໆ

ບດົ ວເິ ຄາະຕວົ ຈງິ

ປູ່ເຍແີ ມນ່ ຕວົ ລະຄອນເອກຂອງນຍິ າຍພ້ນຶ ເມອງລາວເລື່ງ " ປູ່ເຍີ " ເຊ່ິືງແມນ່ ບກຸ ຄົນທືີມ່ ີນາ້ ໃຈເສຍສະຫະອັນສງູ ສົັ່ງ
ແລະ ຮກັ ຫອມມະນດຸ . ພອ້ ມກັນນຶ້ັນຍງັ ມີນ້າໃຈຕສໍ່ ອູ້ ນັ ເດັດດຽ່ ວໃນການຕ່ໍສຕູ້ າ້ ນກບັ ໄພທາມະຊາດ ຍາດເອົາຄວາມສກຸ ມາ
ໃຫ້ແກມ່ ະນຸດ.

ຈດິ ໃຈຂອງປູເ່ ຍີ ແມນ່ ຈິດໃຈທ່ປີື ະເສດີ ແລະ ສູງສົ່ງັ ຫາຍທສ່ີື ດຸ ປູເ່ ຍເີ ປນັ ຜູ້ທຮີື່ ກັ ຫອມມວນມະນດຸ ຢາ່ ງເເທ້ຈງິ .
ທຸກໆເວລາເພ່ນິື ໄດ້ເເຕ່ຄົ້ຶນຄິດເປັນຫວ່ ງເປນັ ໄຍ, ອກຸ ອັງ່ ຄັ່ງແຄນ້ ເມອ່ື ເຫນັ ມວນມະນຸດທກຸ ຍາກລາບາກດັງ່ ຕອນໜງື່ ຂອງ
ບົດເລ່ືອງເວົາ້ຶ ວາ່ : " ພໍເ່ ຈຶາົ້ ເຫນັ ຈ່ງັ ຊ້ຶັນ, ຍາມໃດກອຸກອັ່ງຄ່ງັ ແຄ້ນຊອກຫາວທິ ໃີ ຫມ້ ະນຸດບນັ ເທົາຄວາມທຸກໄຮເ້ ຂັນໃຈ "
ຄວາມສານກຂອງປເູ່ ຍເີ ວລາໃດກຢາກໃຫມ້ ວນມະນດຸ ພນ້ຶົ ຈາກຄວາມທຸກຍາກລາບາກ. ເຫັນມະນຸດລາບາກລົຶ້ມຕາຍໄປກ
ຍ່ືິງເຮັດໃຫປ້ ູ່ເຍີມຄີ ວາມອກຸ ອັ່ງດງັ່ ຕອນໜງື່ ຂອງເລອ່ື ງຍງັ ກາ່ ວອກີ ວ່າ: " ເມ່ືອເຫັນມະນດຸ ພບົ ຄວາມທຸກຍາກລາບາກ ພ່ເໍ ຈຶົ້າ
ຍງ່ິື ອກຸ ອັງ່ ". ນີຶ້ກສະແດງວ່າປ່ເູ ຍີໄດມ້ ີຈິດໃຈຮກັ ຫອມ ແລະ ເປັນຫ່ວງເປນັ ໄຍມະນດຸ ຢາ່ ງແທ້ຈິງ.

ຈາກຄວາມເປັນຫວ່ ງເປັນໄຍ ແລະ ຄວາມຮັກອັນບ່ໍມີຂອບເຂດຂອງປເູ່ ຍີ ທ່ືມີ ີຕມ່ໍ ະນດຸ ນ້ຶັນ ໄດກ້ າຍເປັນສືິ່ງຊກຸ ຍູ້
ໃຫ້ປູ່ເຍມີ ຈີ ດິ ໃຈອນັ ປະເສດີ ແລະ ສູງສົງ່ັ ນ້ຶັນຄນ້າໃຈເສຍສະຫະ, ຄວາມເສຍສະຫະດັ່ງກາ່ ວນຶ້ນັ ບມໍ່ ສີ ງ່ິື ໃດຈະປຽບທຽບໄດ້.
ປູເ່ ຍີໄດ້ສ່ຽງຕ່ຄໍ ວາມລາບາກນາໆປະການ ເພ່ອື ຊອກຫາບອ່ ນທື່ີມຕີ າເວນັ ແລ້ວນາເອາົ ຄວາມອົບອນຸ່ ມາໃຫແ້ ກ່ມວນມະນດຸ

ດງັ່ ຕອນໜງ່ື ຂອງບົດເລອ່ື ງໄດກ້ າ່ ວວ່າ: " ພ່ໍເຈາ້ົຶ ຈງ່ືິ ໂສຕາຍທະຍານເລາະຂນ້ຶ ໄປສ່ບູ ອ່ ນຕາເວັນຢູ່ ".ເຖງິ ຈະມີໄພ
ອນັ ຕະລາຍຮອ້ ຍຢ່າງພນັ ເເນວ.

ເຖງິ ຕົນເອງຈະພົບຄວາມຫຍງຸ້ ຍາກປເູ່ ຍກີ ຍອມເສຍສະຫະສ່ຽງຕຄໍ່ ວາມຕາຍ ເພອື່ ຊວ່ ຍເຫອມະນຸດ ຈົນໃນທີື່ສດຸ ປູ່
ເຍກີ ສະມາດເສຍສະຫະແມ່ນແຕ່ຊີວດິ ເພອື່ ແລກເອົາຄວາມສຸກມາໃຫ້ມວນມະນດຸ ດັ່ງຕອນທີໜງ່ື ກ່າວວ່າ: " ຊາກຂອງພໍ່ເຈຶ້າົ
ເລຍີ ກາຍເປນັ ພູເຂາົ ໄຟມະໄລກນັ " ປູ່ເຍໄີ ດ້ຕາຍໄປຍ້ອນຖກພະອິນລງົ ໂທດ ແຕ່ນາ້ ໃຈເສຍສະຫະອັນສູງສັ່ົງນຶນັ້ ຍງັ ຄງົ ຢ່ໃູ ນ
ດວງໃຈຂອງມະນດຸ ໂດຍບ່ໍມວີ ນັ ຈະຫງົ ລມໄດ້. ໃຜໆກຍ້ອງຍສັນລະເສນີ ຄນຸ ງາມຄວາມດຂີ ອງປເູ່ ຍີ ດັ່ງຕອນໜງ່ື ກາ່ ວອກີ
ວ່າ: " ມະນຸດທ່ຢີື ທູ່ ຸກຫນົ ແຫ່ງຕາ່ ງກຮ້ອງລາທາເພງເພືອ່ ສນັ ລະເສີນຄຸນງາມຄວາມດຂີ ອງພ່ໍ ". ຄວາມເປັນຫວ່ ງເປນັ ໄຍ

134

ແແລະ ນາ້ ໃຈອນັ ປະເສດີ ຂອງປູ່ເຍີ ບໄໍ່ ດ້ຕາຍໄປພອ້ ມກັບການຕາຍຂອງປເູ່ ຍີ. ເຖິງເພນ່ິື ຈະຕາຍໄປເເລ້ວກຕາມແຕຍ່ ັງເປນັ
ຫ່ວງເປນັ ໄຍນາມະນຸດ ຢາ້ ນມະນຸດຖກດັບສູນຍ້ອນຄວາມໜາວ.

ນອກຈາກນ້າໃຈເສຍສະຫະດັ່ງກາ່ ວນນັ້ຶ ແລວ້ ປູ່ເຍຍີ ັງເປນັ ນັກຕສໍ່ ູ້ທ່ເີື ດັດດ່ຽວໜັກແໜ້ນ, ເປນັ ວລິ ະບູລດຸ ທ່ອີື ົງອາດ
ກາ້ ແກ່ນ ເພື່ອເອົາຊະນະໄພທາມະຊາດ. ກາລັງວັງຊາຂອງຂອງປູເ່ ຍີເກີດຂນຶ້ ຍອ້ ນ ໄດ້ກິນໜາກໄມມ້ ະນໂີ ຄດ ເຊ່ງືິ ກາລງັ ແຮງ
ດ່ັງກ່າວຍືິງ່ ເພີື່ມໃຫ້ນາ້ ໃຈຕໍ່ສູ້ຂອງປເູ່ ຍີ ສງູ ຂ້ຶນຢ່າງທະວີຄູນ. ປ່ເູ ຍໄີ ດໃ້ ຊກ້ າລງັ ແຮງຂອງຕນົ ເດີນທາງໄປທກຸ ຫນົ ແຫ່ງດວ້ ຍ
ຄວາມເດັດດຽ່ ວດງັ່ ຕອນໜ່ງື ຂອງບດົ ເລ່ອື ງກ່າວວາ່ : ພໍ່ເຈ້ຶາົ ທຽ່ ວໄປທຸກຫົນແຫ່ງ ເພືອ່ ໃຊເ້ ຫືອ່ ແຮງຂອງຕນົ ຊ່ວຍຊູຼມະນຸດ.
ການຕສໍ່ ້ຂູ ອງປູ່ເຍີ ນັນຶ້ ແມ່ນການຕສ່ໍ ດູ້ ້ວຍຊີວດິ , ບໍຫ່ ວັ່ນໄຫວຢາ້ ນກວົ ຕ່ໍອປຸ ະສກັ ໃດໆ. ເຖງິ ທາມະຊາດຈະນາບຂູ່ ແລະ ມແີ ຕ່
ອນັ ຕະລາຍຮອ້ ຍຢ່າງພນັ ແນວ ແຕນ່ າ້ ໃຈຕໍ່ສູ້ຂອງປູ່ເຍນີ ນ້ຶັ ບ່ມໍ ສີ ືງິ່ ໃດຈະກີດຫາ້ ມໄດ້. ປເູ່ ຍໄີ ດ້ໃຊກ້ າລງັ ແຮງຂອງຕນົ ທມ່ືີ າ
ລັກເອາົ ໄຟໄປຍດັ ໃສ່ໃຈກາງຂອງໜ່ວຍໂລກ ເພືອ່ ໃຫ້ມະນຸດມຄີ ວາມອົບອນຸ່ ດັ່ງຕອນໜືງ່ ກ່າວອີກວາ່ : " ພເ່ໍ ຈາ້ຶົ ລກັ ເອົາໄຟ
ກ້ອນໜືງ່ ໄປຍດັ ໃສ່ໃຈກາງຂອງໜວ່ ຍໂລກ " ຄວາມຕງ້ັຶ ໃຈອນັ ແຮງກາ້ ຂອງປ່ເູ ຍີນນ້ຶັ ເຮດັ ໃຫປ້ ່ເູ ຍີສາມາດເອາົ ຊະນະອຸປະສັກ
ທຸກປະການ ແລະ ສາມາດຍາດເອົາຄວາມສກຸ ມາໃຫ້ ແກ່ມວນມະນຸດເຊິື່ງມະນຸດທກຸ ຄນົ ບໍ່ມວີ ນັ ຈະຫງົ ລມໄດ້.

ຈາກຄວາມເສຍສະຫະ ແລະ ນ້າໃຈອນັ ສູງສົັ່ງດງ່ັ ກ່າວ, ມນັ ສະແດງໃຫເ້ ຫັນຈິດໃຈຂອງມະນຸດເຮົາໃນສະໄໜກອ່ ນ.
ເຖງິ ວາ່ ເຂາົ ເຈ້າົຶ ຈະທຸກຍາກລາບາກແຕກ່ ມີຈິດໃຈອັນປະເສີດ, ເອອ້ຶ ເຟອື້ຶ ເພອື່ ແຜຊ່ ່ວຍເຫ່ອື ເຊງິ່ື ກັນ ແລະ ກັນເປັນຢ່າງດີ. ມາ
ຮອດປັດຈຸບັນນີ້ຶ, ມະນຸດເຮາົ ໄດ້ກາ້ ວໜ້າຫາຍແລວ້ ແຕ່ຄຸນຄາ່ ແຫ່ງຈິດໃຈ ແລະ ການກະທາຂອງປູ່ເຍີ ຍງັ ສາມາດນາມາເປັນ
ບດົ ຮຽນອນັ ລາ້ ຄ່າ ຕຄ່ໍ ນົ ເຮາົ ໃນສະໄໜປັດຈຸບນັ , ເປນັ ແວ່ນແຍງອັນໃສແຈ້ງໃນການພົວພັນກັນ ແລະ ການຢູ່ຮວ່ ມກນັ ໃຫມ້ ີ
ຄວາມຜາສກຸ ໃນສັງຄົມ.

ຈາກການໄຈ້ແຍກມາຂາ້ ງເທິງ ຕວົ ລະຄອນ ປູເ່ ຍີ ຈ່ງິື ສົມເປນັ ບຸກຄນົ ທໜືີ່ ້າຍກົ ຍອ້ ງສັນລະເສີນ, ບໍ່ວ່າທາງດາ້ ນ
ຈິດໃຈ ກຄການກະທາ. ພວກເຮົາທກຸ ຄນົ ຈິ່ງື ສົມຄວນທີື່ຈະນາໄປເປນັ ບົດຮຽນ ໃນການດາລົງຊີວິດ ໂດຍສະເພາະການມີ
ນາ້ ໃຈຕໍ່ກັນ, ຮຮູ້ ກັ ເເພງ ແລະ ຊວ່ ຍເຫອຜູອ້ ນ່ື ໃນຍາມຫຍ້ງຸ ຍາກ ແລະ ຮຈູ້ ັກເສຍສະຫະ ເພາະນາ້ ໃຈນັຶ້ນມຄີ ຸນຄ່າກວ່າວັດຖຸ
ເງິນຄາໃດໆດັ່ງສຸພາສິດບຮູ ານຍັງສັ່ງສອນໄວ້ວາ່ : " ເງິນຄາຂອງຫາໄດ້ ນາ້ ໃຈຂອງຫາຍາກ ".

ບດົ ເຝກິ ຫດັ

ຈັ່ົງອ່ານເລອ່ື ງສັ້ຶນ " ວິນຍານ " ແລ້ວວິເຄາະຕົວລະຄອນ ຂອ້ ຍ (ຄາແສງ).

ວນິ ຍານ

ເມືອ່ ຂອ້ ຍກາ້ ວຂາເຂາ້ຶົ ມາໃນເຮອນ ຂ້ອຍຕອ້ ງແປກໃຈ ຄົນໝົດເຮອນບໍສ່ ນົ ໃຈນາຂອ້ ຍ ບໍມ່ ີໃຜຖາມຂອ້ ຍເລຍີ ວາ່
ໄປໃສ່ມາ ຫ ເວຶ້າົ ລົມກບັ ຂ້ອຍ ບໍ່ມຈີ ກັ ຄົນຍືິງ່ ເຮັດໃຫຂ້ ້ອຍແປກໃຈຫາຍຂ້ຶນກວາ່ ເກາົັ່ ຂ້ອຍເວາ້ົຶ ຈາສນົ ທະນາກັບໃຜ ກບມ່ໍ ໃີ ຜ
ຕອບ. ຂອ້ ຍຄິດວາ່ ເຂາົ ເປນັ ຫຍງັ ນ ຫ ຄຽດໃຫ້ຂ້ອຍບ? ແຕບ່ ພໍ່ ຄາວສຽງໂທລະສັບດັງຂນຶ້ ຄານ້ອຍນອ້ ງສາວຂອງຂອ້ ຍແລນ່
ໄປຮບັ ແຕນ່ າງບໍ່ສົນໃຈກັບຂອ້ ຍເລີຍ ທງັ ໆທີເ່ື ກອບຈະຕາກນັ ຄານ້ອຍເອງຮ້ອງໄຫຂ້ ້ຶນ ແລວ້ ວາງໂທລະສບັ ລົງໂຕະຢາ່ ງແຮງ
ຂ້ອຍຮອ້ ງຖາມນອ້ ງສາວວາ່ :

" ຄານອ້ ຍເປນັ ຫຍັງ? "ແຕ່ບໍ່ມສີ ຽງຕອບ ພໍ່ກັບແມ່ ແລະ ເອຶ້ອຍແສງດາວຟ້າວແລນ່ ມາຖາມນອ້ ງຄານອ້ ຍວາ່ :

135

" ຄານອ້ ຍເປນັ ຫຍງັ ແມນ່ ໃຜໂທມາ"

ຄານອ້ ຍທງັ ຮອ້ ງທງັ ໄຫບ້ ອກທກຸ ຄົນວ່າ: "ໂຮງໝໂໍ ທມາບອກວ່າ ອາ້ ຍຄາແສງຕາຍແລ້ວເຂົາກາລງັ ເອົາສບົ ອາ້ ຍຄາ
ແດງມາສົງ່ັ ໃຫພ້ ວກເຮາົ ກຽມເຄ່ອື ງກຽມຂອງຈດັ ແຈງສະຖານທືໄ່ີ ວຖ້ ້າ" ແລວ້ ໝດົ ເຮົາທຸກຄົນກໄຫ້ສະອຶນ້ ປານຟາ້ ຊິປີນຶ້ ດິນ
ທັງຫງາຍ.

ຂ້ອຍເອງບອກກບັ ທຸກຄົນວາ່ : ຂອ້ ຍຢູ່ນຶີ້ ຢືນຢູ່ບອ່ ນນຶ້ີ ຍັງບ່ໍທັນໄດ້ຕາຍໄປໃສ່ ແຕກ່ ບ່ມໍ ີໃຜສນົ ໃຈຄເກັົາ່ ຂອ້ ຍບມໍ່ ີ
ທາງເຮັດຫຍງັ ອກີ ເພືອ່ ໃຫ້ພວກເຂົາມາສນົ ໃຈນາ ຂອ້ ຍເລີຍໄປນັງ່ ຢໂູ່ ຕະຮບັ ແຂກໃກໆ້ ກບັ ບ່ອນທີື່ເຂາົ ເຈົ້າຶ ນັ່ງໄຫ້ຢູ່. ພ່ໍລຸກໄປ
ໂທລະສບັ ຫາພ່ືີນອ້ ງ ແມລ່ ຸກໄປບອກຄນົ ໃກບ້ ້ານ ບພ່ໍ ຄາວຄນົ ກເລ່ມືີ ມາເຮອນ ແລ້ວກໍແ່ ຍກກນັ ເຮດັ ວຽກໃຜລາວ ບາງພວກ
ໂສກັນ ວ່າຊິພາກັນໄປຊ້ຶເຄອ່ື ງໄວຄ້ ້າຄນົ ບາງພວກວ່າຊິພາກັນໄປຊຶ້ໂລງ ແລວ້ ຂ້ອຍກໄດ້ຍນິ ສຽງລົດໂຮງໝໍມາມໆ່ໍ ເຮອນ ຈນົ
ມາຈອດຢຕູ່ ່ໍໜ້າເຮອນຂ້ອຍຍ່າງໄປສອ່ ງເບື່ິງ ເຫັນເຂົາເຈາຶ້ົ ແກຕ່ ຽງອອກມາຈາກລດົ ທມີື່ ຜີ າ້ ຂາວປກົ ບາງສ່ິືງບາງຢາ່ ງໄວ້ ພໍແ່ ມ່
ຄອບຄົວພ້ອມດວ້ ຍຍາດຕພິ ່ນີື ອ້ ງພາກນັ ຮ້ອງໄຫ້ອາໄລອາວອນ ພ່ຍໍ າ່ ງມາເອົາຜາ້ ຂາວນັ້ຶນອອກ ເຮັດໃຫ້ຂອ້ ຍຕກົ ໃຈຢາ່ ງແຮງ
ເມ່ືອເຫນັ ຕວົ ເອງນອນຢ່ເູ ທງິ ຕຽງ ດວ້ ຍສະພາບທຮືີ່ ບັ ບໄ່ໍ ດ້, ຂາຂາ້ ງຂວາຫກັ ສ່ວນຂາຊາ້ ຍ ແລະ ແຂນທັງສອງເຕັມແຕ່
ບາດແຜ ເມືອ່ ຂ້ອຍໄດເ້ ຫນັ ໂຕເອງໃນສະພາບແບບນຂ້ຶີ ອ້ ຍເກອບຈະເປນັ ລມົ ລົມ້ຶ ລງົ ກບັ ພ້ນຶ ພາບທຂ່ີື ້ອຍໄດເ້ ຫັນຢຕູ່ ໍໜ່ າ້
ແຮງເຮັດໃຫຂ້ ້ອຍຕອ້ ງຮບີ ຮ້ອນຟ້າວບອກຄນົ ອ່ືນວາ່ ຂອ້ ຍຍງັ ບ່ໍຕາຍ ຂອ້ ຍພະຍາຍາມຮ້ອງບອກໃຜແແຮງເທັ່າົ ໃດ ກບມ່ໍ ີ
ປະໂຫຍດຫຍັງ ເພາະບມ່ໍ ີໃຜຍນິ ສຽງຂອ້ ຍຈກັ ຄນົ .

ເມອ່ື ເຂາົ ເຈາົ້ຶ ເອົາຮ່າງກາຍ ທຂີື່ ອ້ຶ ຍບໍ່ມີວນິ ຍານຂອງຂ້ຶອຍເຂາົ້ຶ ໄປໄວ້ໃນເຮອນ ເພອ່ື ຈະໃສ່ຟັອກໂມນຂ້ອຍພະຍາຍາມ
ເຂາົຶ້ ໄປຫາ້ ມ ແລະ ຂວາງທາງເຂົາເຈາ້ຶົ ແຕພ່ ເຂາົ ເອາົ ຮາ່ ງກາຍຂອງຂ້ອຍເຂາຶົ້ ມາວາງລງົ ພວກເຂາົ ເຫາົັ່ ນຶ້ນັ ພັດຍາ່ ງກາຍຂ້ອຍ
ໄປ ມັນຄບ່ສໍ ະດຸດຄາຫຍັງເລຍີ . ໃນທີສ່ື ດຸ ຂ້ອຍກຕອ້ ງເສຍໃຈຢາ່ ງໜກັ ເມ່ອື ຮູ້ວາ່ ຕົນເອງໄດ້ຕາຍໄປແລ້ວ ແລະ ບ່ໍມໂີ ອກາດ
ຟຶນື້ ຄນມາອກີ ຮາ່ ງຂອງຂອ້ ຍຖກມຽ້ ນໃສ່ໃນໂຮງສບົ ເປນັ ທຮີ່ື ຽບຮອ້ ຍ.

ຂອ້ ຍເຮດັ ຫຍັງບ່ໍໄດ້ໃນຕອນນຶີ້ ໄດ້ແຕພ່ ຽງຫຽວເບງ່ິື ຄົນໃນຄອບຄວົ ແລະ ຍາດຕພິ ່ີນື ອ້ ງ ພາກັນຮອ້ ງໄຫໂ້ ສກເສາ້ົຶ
ເສຍໃຈ ບຕ່ໍ າ່ ງຫຍັງກັບຂອ້ ຍທຕີ່ື ອ້ ງເສຍໃຈຢາ່ ງແຮງ ເພາະອານາຄົດທພືີ່ ວມຈະສດົ ໃສຂອງຂ້ຶອຍໃນທກຸ ໆດ້ານກຕອ້ ງຈບົ ຊນ້ຶິ
ລງົ ໃນຊ່ວັົ ຂາ້ ມຄນ. ສຽງຮອ້ ງໄຫສ້ ະອຶນ້ ດງັ ເຂາຶົ້ ຫຂູ ອ້ ຍເຮດັ ໃຫຂ້ ້ອຍຕ້ອງຍ່າງເຂາ້ຶົ ມາຫາເຈຶ້ົາຂອງສຽງນັ້ນຶ ແມ່ນແລ້ວ ແມນ່
ສຽງຂອງຄາສກຸ ຍງິ ງາມຄນົ ດຽວທີຂ່ື ອ້ ຍຮັກໝດົ ຈິດໝົດໃຈ ນາງໄຫ້ສະອກສະອຶ້ນກບັ ການຈາກໄປຂອງຂອ້ ຍ ອັນເປັນການ
ຈາກຢາ່ ງບໍມ່ ວີ ນັ ກບັ ມາອກີ . ຂອ້ ຍໄດ້ແຕ່ນງັ່ ອອຍນາງຢູ່ຂາ້ ງໆແຕ່ນາງບໍສ່ າມາດຮູ້ ແລະ ບເໍ່ ຫັນຂ້ອຍຄຄົນອ່ືນໆ. ຂ້ອຍໄດ້ແຕ່
ຍາ່ ງໄປຍ່າງມາ ເຫນັ ຍາດຕພິ ນ່ືີ ້ອງມິດສະຫາຍ ຮ່ວມທງັ ໄທບາ້ ນໄທເມອງພາກັນນ່ງັ ຫ້ຶິນໄພ້ ຫ ໂອລ້ ມົ ກັນເພື່ອຄົບງນັ
ຮາ່ ງກາຍທບືີ່ ໍ່ມີຄວາມຮສູ້ ກ, ບມ່ໍ ີວນິ ຍານຂອງຂອ້ ຍ ຕາມປະເພນີທືີ່ເຄຍີ ປະຕບິ ັດຕຶ້ງັ ແຕປ່ ຸແຕປ່ ູ້.

ໃນຊ່ວງເວລາທຂີື່ ້ອຍລອ່ ງໄປມານ້ັນຶ ເອງ, ກບັງເອນີ ໄດ້ຍນິ ສຽງໜູຄ່ ູ່ບາງກຸ່ມສນົ ທະນາກຽ່ ວກບັ ເລື່ອງສັນຂານເຮຮາ
ມນັ ເຮດັ ໃຫ້ຂອ້ ຍຕ່ນື ຍຸບບາດໜື່ງ ແລະ ເລ່ມີື ຄດິ ຮອດຕອນຂ້ອຍມີຊີວິດຢູ່ ກຄເລາັ່ົ ມ້ວຶ ານນເີ້ຶ ອງ.

136

ຂ້ອຍກາລັງນັງ່ ສ້າງສັນກບັ ໜູ່ຄສູ່ ີຫາ້ ຄນົ ໃນຮ້ານກນິ ດມື່ ທພີ່ື ອ້ ມພຽງໃນເລອ່ື ງຂອງການບລກິ ານບວ່ໍ ່າຈະເປນັ
ອາຫານກັບແກມ້ , ເຫາ້ົຶ , ເບຍ ຫ ຫາກຕ້ອງການສາວເສບີ ຢ່ໂູ ຕະ ກມໃີ ຫພ້ ້ອມຕາມຄວາມຕອ້ ງການອັນເປນັ ເຫດໃຫ້ທກຸ ຄນົ
ຕ່າງກຊ່ນື ອົກຊນ່ື ໃຈເວລາມີຜ້ແູ ສຜ້ ສູ້ າວມາເຫຍ້ນຶັ ເຫາົຶ້ ເຫຍຶັນ້ ເບຍໃຫ້ ແລະ ໃນທີືສ່ ຸດພວກເຮາົ ທັງຫົກຄົນກເມົາມນ ຍອ້ ນ
ລິດເດດຂອງນ້າຕາຜີເຜດ ພວກເຮົາທັງຫົກຄນົ ຕາ່ ງກພາກນັ ແຍກຍາ້ ຍກບັ ໃຜກບັ ມັນໃນຂະນະທີມນເມາົ ຢູ່. ຂ້ອຍເອງຂລ່ີື ົດ
ເທນາ່ ຄູ່ໃຈ ກບັ ມາຕາມເສ້ນັຶ ທາງເລກທີ 13 ເໜອ ແຕ່ມ້ນຶ ຂ້ີຶ ອ້ ຍສງັ ເກດວ່າ ບ່ໍຄອ່ ຍມີລົດສັນຈອນຫາຍບານໃດ ຂ້ອຍຈງິ່ື ເລີື່ມ
ບິດຄນັ ເລັ່ງຂນ້ຶ ຕມ່ື ຈາກ 60 ເພມືີ່ ຂນຶ້ ເກອບ 100 ພຂີືໄ່ ດບ້ ພ່ໍ ຄາວ ເວລາທຈ່ືີ ະເຂາ້ົຶ ໂຄ້ງທາງໜ້າລດົ ຂອງຂອ້ ຍພັດບໄໍ່ ດ້ໄປ
ຕາມທາຍ້ອນຄວາມໄວ ແລະ ຄວາມເມາົ ພາໃຫລ້ ົດຂອງຂ້ອຍເຈດີ ອອກ ຂອ້ ຍພະຍາຍາມຫ້າມແຕກ່ ບໍ່ ທໍ່ ນັ ສາແລ້ວ ເພາະມນັ
ແລນ່ ໄປຕາລດົ ກະບະທີື່ສວນທາງມາ ຈາກນັຶນ້ ຂ້ອຍກບ່ໍຮຫູ້ ຍງັ ອກີ ເລຍີ ມາຮູອ້ ີກເທອ່ື ໜງື່ ກຕອນເຂາ້ຶົ ເຮອນແລ້ວບມ່ໍ ີໃຜ
ສົນໃຈນາຈກັ ຄົນ. ຈນົ ຮອດດຽວນຈ້ຶີ ືງ່ິ ຮູ້ວາ່ ຕນົ ເອງຕາຍໄປແລວ້ ຕາຍໄປພອ້ ມກບັ ອະນາຄົດທື່ີສດົ ໃສ ແຕປ່ ະຖ້ມຶິ ຄວາມເຈັບ
ປວດ ແລະ ຄວາມໂສກເສາຶົ້ ໄວໃ້ ຫ້ພ່ແໍ ມ່ອ້າຍເອ້ອຶ ຍນອ້ ງຍາດມິດສະຫາຍ ລວມທງັ ຄາສກຸ ຍງິ ທືແ່ີ ສນໜ້າທະນຖຸ ະໜອມທ່ືີ
ຂອ້ ຍຮັກສຸກຫວົ ໃຈ. ຫາກກັບໄປຢອ້ ນອະດິດໄດ້ຂອ້ ຍກຍາກກບັ ໄປແກ້ໄຂເຫດການມ້ຶວານນີຶ້ ແຕ່ຄິດໄປຄດິ ມາ ມັນກເປັນ
ອະດີດທີແ່ື ກໄ້ ຂບໍ່ໄດແ້ ລວ້ ໃນທີື່ສດຸ ຂອ້ ຍຕ້ອງເບງ່ິື ຮ່າງກາຍຂອງຕນົ ເອງຖກເຜາົ ໄໝດ້ ວ້ ຍແປວໄຟທຮ່ືີ ອ້ ນແສນຮ້ອນ ຈືິງ່ ເຮັດ
ໃຫຂ້ ້ອຍຮ້ອນໄປທັວ່ົ ທງັ ຕນົ ທງັ ໂຕ ຂອ້ ຍໄດແ້ ຕ່ຮອ້ ງໄຫອ້ າໄລອາວອນໃນທຸກສງື່ິ ທຸກຢ່າງ ຈົນນາ້ ຕາເລ່ມືີ ປຽກຊຸມ່ ໄປທ່ົວັ
ແກ້ມ ຄ້າຍກບັ ວ່ານ້າຕາຈະໄຫອອກມາເປັນສາຍເລອດເຮັດໃຫ້ຂອ້ ຍຮ້ສູ ກເຢນັ ຕາມແກ້ມ ແລະ ລາຄໃນເວລານ້ນັຶ ເອງ ຂ້ອຍ
ກປະກົດໄດ້ຍນິ ສຽງແມຮ່ ອ້ ງຂ້ຶນວ່າ: " ຄາແສງ ! ຄາແສງ ! ຕ່ືນແມ ພາແມ່ໄປຕະຫາດແດ່, ແມ່ລກູ ເປັນຫຍັງຄຮ້ອງໄຫ້ເອາົ

ເປນັ ເອາົ ຕາຍແທ້! ".

ພຂ້ອຍມນຕາຂ້ຶນມາ ກຮູ້ວາ່ ຕນົ ເອງນອນຢເູ່ ທິງຕຽງທືມ່ີ ໝີ ອນປຽກຊມຸ່ ດ້ວຍນ້າຕາ.

ຈງົັ່ ອາ່ ນນທິ ານ " ໝາກບັ ແມວໄປເອາົ ແກວ້ " ແລວ້ ວເິ ຄາະຕວົ ລະຄອນໝາກບັ ແມວ.

ໝາກບັ ແມວ ໄປເອາົ ແກວ້

ຜ້ເູ ລັາ່ົ - ສາລາ ວີລະວງົ

ຜຂູ້ ຽນ - ດວງເດອນ ວີລະວົງ

ພ່ນໍ າຄນົ ໜ່ງື ມສີ ດັ ລ້ຽງຢສູ່ າມໂຕຄ: ງວົ , ໝາ ແລະ ແມວ ງົວຂອງລາວເປັນງົວເຖກິ ແຂງແຮງມີເຂົາກົັງ່ ກອມພດງີ າມ
ພນ່ໍ າຮກັ ງົວໂຕນຶີ້ຫາຍເພາະມນັ ດໜຸ ັ່ນ ຮ້ຈູ ກັ ວຽກໄຮນ່ າດີ ບ່ໍລັງ ບໍຮ່ າ້ ຍຈັກເທ່ືອ. ຢ່ມູ າໄດ້ຫາຍຟາ້ ຫາຍປີ ງົວລມຶ້ົ ປ່ວຍ ແລະ
ຕາຍລົງກະທັນຫັນ ພນໍ່ າເສຍໃຈຫາຍ ຮ້ອງໄຫນ້ າງົວພປໍ່ ານວ່າມນັ ແມນ່ ຍາດຕິພນ່ືີ ອ້ ງ, ລາວຈັດພິທສີ ົັ່ງສະການງົວຄກບັ
ມະນດຸ ຜໜູ້ ່ງື . ຫັງຈາກນ້ນັຶ ເຜາົ ສົບງົວແລ້ວພໍນ່ າຈ່ືິງໄປເກບັ ກະດກູ ຄດິ ວ່າຈະເອົາກະດູກງົວມາໃສ່ທາດໄວເ້ ປັນທລີ ະລກ ເມ່ອື
ຄວັດເຂຍ່ ເທງິ ກອງຟອນ ລາວເຫນັ ແກ້ວສຂີ ຽວງາມດໜີ ວ່ ຍໜ່ງື ພ່ໍນາດໃີ ຈຫາຍຄດິ ວາ່ ງວົ ຂອງຕນົ ໄດ້ປະເຄ່ອື ງຄ້າຂອງຄນູ
ໄວ້ໃຫ້ລາວຈງືິ່ ເກບັ ຮັກສາໄວເ້ ທງິ ຮາ້ ນພະຢູ່ເຮອນ ເມອື່ ເວລາອອກໄປເຮັດໄຮໄ່ ຖນາຈືິ່ງສັງ່ ໃຫ້ໝາ ແລະ ແມວຢ່ເູ ຝຶາົ້ ເຮອນໃຫ້
ດີ ເປນັ ໜາ້ ອັດສະຈນັ ຢູວ່ ່າແຕໄ່ ດແ້ ກ້ວໜວ່ ຍນ້ມີຶ າໄວ້ໃນເຮອນ ເຂາ້ົຶ ໃນນາປາໃນໜອງຂອງພໍນ່ າລວ້ ນແຕອ່ ດຸ ົມສມົ ບນູ ຂຶ້ນ
ເລ້ອຶ ຍໆ. ໃນທືີ່ສຸດກກາຍເປັນທືຊ່ີ ່າລກນັ ວ່າ ພໍ່ນາມແີ ກ້ວວເິ ສດຢູໃ່ ນເຮອນ. ຂີຶ້ຂະໂມຍຄນົ ໜ່ືງໄດ້ຍນິ ຄາຊ່າລດ່ັງກ່າວ ຈ່ືງິ ມາ

137

ຜປິ ອງລັກເອົາແກວ້ , ໃນມ້ຶໜງ່ື ໃນຂະນະໝາກບັ ແມວຢູ່ເຝົຶ້າເຮອນ ແຕຫ່ າກພວກມັນຢອກໄລກ່ ັນຫ້ິຶນ ( ແຕກ່ ່ອນໆໝາກບັ
ແມວຖກກນັ ດີ ) ຢູ່ເດີນ່ື ໜ້າບ້ານຂະໂມຍຈອບມາທາງຫງັ ເຮອນ ປນີ ຂຶນ້ ປອ່ ງຢ້ຽມແລວ້ ເຂ້ຶົາໄປຍິບເອາົ ໜວ່ ຍແກ້ວເທງິ ຮາ້ ນ
ພະໄປໂດຍບໍ່ມໃີ ຜຮູເ້ ຫນັ ນາ.

ເມ່ືອພນ່ໍ າກບັ ມາເຮອນໃນຕອນຄາ່ ບ່ເໍ ຫນັ ແກວ້ ຈ່ງິື ຮ້າຍດາ່ ໝາກບັ ແມວຢ່າງໃຫຍ່ ຈາໄລ່ສັດທງັ ສອງໜີ ແມວກັບ
ໝາຮອ້ ງໄຫ້ອອ້ ນວອນຂຢູ່ນາຄົນຕໍ່ ແລະ ອາສາວ່າຈະໄປນາເອົາແກ້ວຄນມາໃຫໄ້ ດ້.

- ເອີ! ກໃູ ຫ້ເວລາສູສາມມຶ້ ຜູ້ໃດໄດແ້ ກ້ວຄນມາກຈູ ະໃຫ້ຢໃູ່ ຫ້ກນິ ຢເູ່ ທິງເຮອນນາ, ພນໍ່ າສງັ່ ຄວາມກອ່ ນທີື່ສັດທງັ ສອງຈະອອກ
ເດ່ືີນທາງ.

ແມວຮູ້ວາ່ ໝາມດີ ງັ ວເິ ສດສາລບັ ສບກິນ່ື ຈ່ືງິ ໂອລ້ ົມເຈລະຈາກັບໝາດ້ວຍຄວາມອອ່ ນຫວານວ່າ:

- ພວກເຮົາໄປນາກັນເນາະ! ມໄີ ພອັນຕະລາຍແນວໃດຈ່ງິື ຈະຊວ່ ຍເຫອກັນທວ່ ງທນັ ເຮດັ ແນວນ້ຶີ

ພວກເຮາົ ຈະໄດແ້ ກວ້ ຄນມາສ່ົັງນາຍ ແລະ ໄດ້ຢເູ່ ຮອນດຽວກນັ ຕ່ໄໍ ປ. ໝາເຫັນດນີ າແມວ ເພາະ

ມນັ ມນີ ໃິ ສຂ້ຶຢີ ້ານມັນມີສຽງຮອ້ ງແຮງໆອອກມາໃນເວລາຕນ່ື ຕົກໃຈຈ່ງັ ຊ້ຶນັ ສັດທງັ ສອງຈ່ິງື ຮວ່ ມມກັນ ໝາເລ່ມືີ ຕ້ຶນົ ດົມສບ
ກ່ືິນຢອູ່ ອ້ ມເຮອນຈາກນັຶ້ນມັນໄດຮ້ ວູ້ າ່ ຂະໂມຍໄດ້ເຂຶ້ົາມາທາງປອ່ ງຢຽ້ ມ ແລະ ກບັ ໄປທາງສວນຫງັ ບາ້ ນ ໝາກັບແມວແລນ່
ໄປຕາມກືນ່ິ ທໝີ່ື າສບໄດ້ ຮອດເວລາບາ່ ຍສັດທັງສອງ ໄດມ້ າເຖິງໜອງໃຫຍ່ບອ່ ນໜງ່ື ມເີ ເຂເ້ ຈາຶ້ົ ຂອງວັງນ້ານອນຂວາງທາງ
ຢໝູ່ າເຫນັ ແຂ້ໄດ້ກນິ່ື ຄາວກຍຸ ກຢ້ານສັ່ງຫງົ ຮອ້ ງເຫງັງໆອອກມາ ສ່ວນແມວມີສະຕດິ ຈີ ່ິືງເຂາົ້ຶ ໄປຖາມແຂ້ດ້ວຍທາ່ ທນີ ອບ
ນອ້ ມວາ່ :

- ພະຍາແຂເ້ ຫັນຂຂ້ີຶ ະໂມຍຜ້ໜູ ່ືງມາຂາ້ ມນ້າໄປຟາກພ້ນຸ ບ່ໍ? ມັນໄດ້ລັກເອາົ ແກວ້ ວິເສດຂອງນາຍເຮາົ ໄປ ນາຍເຮາົ
ໃຈຮາ້ ຍຫາຍ ຖ້າບໄໍ່ ດ້ແກ້ວຄນມາພວກເຮົາຕອ້ ງຖກນາຍໄລໜ່ ີບມໍ່ ບີ ອ່ ນຢູ່. ແຂຖ້ ກແມວຍ້ອງໃຫ້ເປັນພະຍາກຂ້ຶນເອກິ ອາ້
ປາກອາ້ ງແຂ້ວແຫມຫວົ ໃສ່ແມວດ້ວຍຄວາມດີໃຈ.

- ເອີ...ເອແີ ມວນອ້ ຍເຈຶົ້າກາ້ ຫານດີຫາຍ ກາ້ ຖາມຮອດເຮາົ ເປນັ ພະຍາແຂ້ເຮົາຈະບອກຄວາມຈື່ິງກບັ ເຈຶົ້າທກຸ ຢາ່ ງ ຂີ້ຶ
ຂະໂມຍທີ່ວື ່ານັຶນ້ ຂ້າມນ້າໄປຟາກພຸ້ນແຕ່ວານນ້ີພຶ ນຸ້ ແລ້ວ!

- ຂອບໃຈຫາຍໆທາ່ ນພະຍາແຂ້...ແຕເ່ ອີຂຂີ້ຶ ະໂມຍມນັ ຂາ້ ມໄປແນວໃດລະ? ມັນຂເີ່ື ຮອໄປບໍ່?
- ມັນຂເີ່ື ຮອຂອງມັນລະບ? ຂີື່ໄປແລວ້ ມັນເອາົ ຂນ້ຶ ຝັງ່ ໄວ້ພອ້ ມ.
- ໂອ້...ຊ້ນຶັ ພວກເຮາົ ຈະຂ້າມໄປໄດແ້ ນວໃດເນາະ? ແມວຫນັ ມາປກສາກບັ ໝາ ເຊ່ິືງໄດ້ເເຕແ່ ກວ່ງຫົວເຮດັ ຄາງ
ເຕອ່ື ຍຍ້ອນຢາ້ ນແຂ້ ແມວຈງິື່ ເປນັ ຜູຄ້ ິດອອກເວົຶ້າກັບແຂ້ວາ່ :
- ພະຍາແຂເ້ ອີຍ! ຫັງຂອງທາ່ ນກກວາ້ ງໃຫຍ່ພປານແຜນ່ ແປ້ນ ຂໃຫ້ພວກເຮົາຂຫື່ີ ັງທ່ານຂາ້ ມນາ້ ໄປໄດບ້ ? ພວກ
ເຮາົ ຈະບລໍ່ ມບຸນລມຄຸນຂອງທາ່ ນພະຍາເລີຍ.
- ເອີ...ພວກສູຕ້ອງການຈັງ່ ຊ້ັຶນກໄດ້ ເພາະກກູ ຈະພວມຊິຂ້າມໄປຟາກພ້ນຸ ຢູ່ ຫງັ ຂອງກຟູ ພູ ນ້ົຶ ນາ້ ຈະເປັນບ່ອນນ່ັງໃຫ້
ພວກສູທັງສອງໄດ້ຢາ່ ງສະບາຍ...ເອົາມາ...ມາຂື່ີເລີຍ!

138

ໝານນ້ັຶ ຢ້ານແຂກ້ ຢາ້ ນ ແລະ ຢາ້ ນບໄໍ່ ດ້ແກວ້ ໄປສ່ງັົ ນາຍທໆ່ໍ ກັນ ເມ່ືອເຫັນແມວບໍຢ່ າ້ ນກົວອັນຕະລາຍໃດໆຈືິ່ງ
ຕັດສິນໃຈໂດດຂ້ຶນຫງັ ແຂ້ນາແມວ.

ແຂ້ໃຫຍ່ຟາດຫາງໃສນ່ ້າເປນັ ຟອງຍວກເເຕກກະຈາຍອອ້ ມຂາ້ ງແລວ້ ຈືງ່ິ ພຸ່ງຕົວອອກສວູ່ ງັ ນາ້ ດວ້ ຍຈິດໃຈເບີກບານ
ອອນຊອນ ບາງເທອ່ື ແຜ່ນຫງັ ກ້ວາງຂະໜາດແຜນ່ ແປ້ນປູເຮອນຂອງມັນກຈົມປດູ ລົງໃນນາ້ ສັດທັງສອງທືອ່ີ າໄສຢູເ່ ທງິ ຫງັ ຈ່ືິງ
ຖອຍຫຍບັ ໄປທາງຫວົ ເລຶ້ອຍໆ
ເຮັດໃຫ້ໝາເຊ່ິືງຢ້ານສັນ່ ເຊັນແຕ່ຫົວແຕເ່ ກັົ່າຮູ້ສກເຈັບທ້ອງຢາກຖ່າຍໜກັ ທັນທີ ມັນຄາງຫງດິ ໆ ອດົ ຍູ້ມກນຶ້ັ ໄວ້. ແມວເຫນັ

ອາການຕາ່ ງຂອງໝາຈິ່ືງຖາມວາ່ :
- ໂຕເປນັ ຫຍງັ ລະຫ້ັນຶ ?
- ເຮົາເຈບັ ທອ້ ງແຮງຢາກຖາ່ ຍໜກັ ! ໝາຕອບໜ້າບິດໜາ້ ບຽ້ ວ.

- ອດົ ໄດ໋ສ່ຽວ...ຍາ່ ຂີຶ້ໃສ່ແຂເ້ ປັນເດັດຂາດເດີ! ແມວຊືິມ່ ບອກດວ້ ຍຄວາມຫວງັ ດີ, ບຊ່ໍ ນຶ້ັ ເກີດເລຶ້ອງໃຫຍຄ່ ກັ ໆຕວາ໋ !

- ໂອ້ຍເຮົາໃຈຊິຂາດແລ້ວເດ່! ໝາຄາງໂອຍ່ ! ໆຢາ່ ງທລະມານ

- ພະຍາແຂເ້ ອຍີ ! ພດັ ແຕ່ໄດ້ເດນີ ທາງມາກຫາຍແບບຫາຍແນວແລວ້ ພວກເຮົາບໍເ່ ຄຍີ ໄດໄ້ ປໄວປານນີ້ຈຶ ັກເທື່ອທາ່ ນ

ລອຍມານີຶຄ້ ຈະແມ່ນໄວສຸດຂີດແລ້ວເນາະ! ແມວໂອ້ລົມແຂ້.

- ເຮຶ້ຍີ ! ສາ່ ນີມຶ້ ນັ ຊິໄວຫຍັງ? ກໄູ ປໄວກວ່ານຶກ້ີ ະຍງັ ໄດ້ນ່າ! ວາ່ ແລວ້ ແຂ້ຜູ້ສະເເດງກຟາດຫາງຕາ້ ມໆ ເຄິງື່ ຕົວດ້ານ
ທາງຫາງຈົມປດູ ລົງໃນນາ້ ເພອ່ື ເປ່ັງກາລັງດນັ ພຸ້ງໂຕໄປທາງໜ້າພປານບຶັ້ງໄຟຫູດຼ ຈາກຄາງ. ໝາ ແລະ ແມວຖອຍແຫຍ້ຂນ້ຶ ໄປ
ຢູຮ່ ອດກາ້ ນຄແລວ້ , ບ່ດໍ ົນແຂກ້ ພາສັດທັງສອງເຂຶ້ົາມາໃກ້ຕາຝັງ່ ໝາເຈບັ ທ້ອງຂນ້ຶ ເປັນລາດັບ ລເວລາຈະໂດດອອກຈາກຫວົ
ແຂດ້ ້ວຍໃຈຈົດໃຈຈຈໍ່ ັງ່ ຊັ້ນຶ ພແຕແ່ ຂ້ຫຍບັ ເຂຶົ້າໃກ້ຕາຝັງ່ ກະວ່າຈະໂດດເຖງິ ດິນມນັ ກໂຢ້ໂຕລົງລຸກຂ້ນຶ ໂດດທນັ ທີ ບໍ່ເປນັ ຈ່ັງ
ບຸນການເຄື່ອນເໜງັ ຢາ່ ງກະທັນຫນັ ເຮດັ ໃຫ້ມນັ ບໍ່ສາມາດບັນຊາເສນັ້ຶ ປະສາດທງັ ໝດົ ໄດ້ ຈງ່ິື ຂຢ້ຶີ ອດປ໊ອດອອກໃສ່ປາຍດັງແຂ້
ພດີ ແຂ້ໃຈຮາ້ ຍຟາດຫາງໃສນ່ ້າອາ້ ປາກຊສິ ວາບແຕ່ບໍທ່ ັນເສຍແລ້ວ ໝາແລ່ນເຂົຶ້າໄປລຶໃ້ີ ນພຸ່ມໄມເ້ ທງິ ຝັງ່ ສູງໆຮ້ອງເຫງງັ ໆ
ແລະ ຖາ່ ຍໜກັ ອອກມາດ້ວຍຄວາມສະສວາ່ ງໃຈ. ແມວເອງ ກຕົກໃຈຄກນັ ຈິື່ງໂດດຂຶ້ນຝ່ັງ ແຕມ່ ັນບ່ລໍ ມຮອ້ ງຂອບອກົ
ຂອບໃຈແຂ້ ແຕ່ແຂບ້ ຟ່ໍ ັງສຽງ ຮ້ອງດ່າໄປໃສໝ່ າວາ່ :

- ມາເດ້ຶີ ບກັ ໝາເອີຍ! ນັບແຕນ່ ຕີຶ້ ໍ່ໄປມງຢາ່ ໄດ້ໃຫກ້ ເູ ຫນັ ໜ້າອີກກູຂຈອງເວນຈອງກາມງ ບວ່ໍ ່າຊາດນີຶ້ ຫ ຊາດໃດ
ຂເປັນສັດຕູກັບມງຕະຫອດໄປ. ຍອ້ ນແນວນນັຶ້ ແລວ້ ໝາກບັ ແຂ້ຈ່ງິື ບ່ຖໍ ກຕອ້ ງປອງດອງກນັ ແລະ ແຂກ້ ມີກອ້ ນຂ້ຶີໝາຕດິ ຢູ່
ປາຍດັງຈນົ ເທັາ່ົ ທກຸ ວນັ ນີ້ຶ ເອ້ນີຶ ວາ່ " ຂຶ້ໝີ າກ້າຍ "

ຫງັ ຈາກພກັ ເຊາົ ເອົາແຮງແລວ້ ໝາ ແລະ ແມວຈື່ງິ ອອກເດີນທາງຕ່ຈໍ ນົ ຮອດເຮອນຂະໂມຍ. ເວລານຶ້ນັ ພດຄີ ອ້ ຍຄາ່
ແລວ້ ແສງແດດເລົາສຸດທາ້ ຍມວ້ ຍມອດລົງ. ບລເິ ວນອ້ອມເຮອນຂະໂມຍຕົກຢູໃ່ ນຄວາມມດ ໝາ ແລະ ແມວຄອ່ ຍໆຈອບ
ເຂ້ົາຶ ໄປຮວູ້ າ່ ບມ່ໍ ີຄນົ ຢູ່ໃນເຮອນແລ້ວຈືງິ່ ຕກົ ລົງກັນໃຫ້ແມວຂນ້ຶ ໄປຊອກຄ້ນຶົ ຢ່ເູ ທິງເຮອນ. ສ່ວນໝາຈອບເຝຶາ້ົ ຢູກ່ ້ອງຕະລາ່ ງ
ແມວຂ້ນຶ ໄປຊອກຕຶງັ້ ດົນກບໍເ່ ຫນັ ແກ້ວ ຈນົ ເດິກດ່ືນເກອບທຽ່ ງຄນ ໝາເລັງ່ ແມວເພາະຢ້ານເຈົາຶ້ ຂອງເຮອນກັບມາ ແມວກບັ
ໝາເລມີື່ ຖຽງກັນ ພດມີ ີໜູໂຕໜ່ງື ອອກມາຫາກນິ ແມວໂດດຄບຸ ໄວ້ແລ້ວຖາມວາ່ :

- ມງຢເູ່ ຮອນນ້ຶີດົນແລວ້ ບ?

139

- ຢ່ມູ າແຕເ່ ກີດພຸ້ນແລວ້ ພແໍ່ ມ່ອ້າຍນ້ອງຂອງຂອ້ ຍຢນູ່ ໝຶີ້ ົດເຈາ້ຶົ ມາແຕ່ໃສ? ແຕ່ກອ່ ນມາຫງັ ຂ້ອຍຄບໍ່ເຫນັ ເຈ້ົຶາຈກັ
ເທືອ່ ? ໜູຖາມຄນຢາ່ ງບ່ໍຢາ້ ນກວົ ພເທົາ່ັ ໃດ ເພາະມັນບທ່ໍ ັນຮລູ້ ດິ ເດດຂອງແມວ ຈງ່ັ ຊຶນັ້ ມນັ ຈງ່ິື ກາງເລັບຂມ່ັົ ຄໜລູ ົງອກີ ແຮງໆ
ທັງຫຍງຶ້ິ ແຂວ້ ຮ້ອງຟໆູ ໆໃສ່ໜ.ູ

- ໂອຍ້ ໆໆເຈັບແລ້ວ! ໜຮູ ອ້ ງທັງດີ້ຶນດ່ັນໆແຕ່ຍິື່ງມັນດນຶ້ີ ເທົັ່າໃດແຕ່ປະກດົ ວ່າເລັບແຫມຄົມຂອງແມວຈກິ ຫວົ ມນັ ແ
ໜນ້ ເທ່ົັານ້ຶັນ.

- ຍອມແລວ້ ຍອມແລ້ວ ທາ່ ນຢາກໄດ້ຫຍງັ ? ຢາກຮຫູ້ ຍງັ ຖາມມາໂລດ! ໜູຂອ່ອນຍອມ ຈັ່ງຊັຶນ້ ແມວຈງືິ່ ຫຸດຜ່ອນ
ຄວາມແຮງຈາກອງຸ້ ເລັບມລົງພເໜງັ ໄປມາໄດ້.

- ເອີ...ກູມແີ ນວຊຖິ າມຖ້າມງບອກຄວາມຈິງກູຊິປອ່ ຍມງເປນັ ອິດສະຫະ ຖາ້ ມງຕົວະ ບໍ່ແມ່ນແຕ່ມງດອກຊິຕາຍ,
ແຕໝ່ ດົ ໂຄດໝົດເຊ້ອຶ ມງກະຊິຈິບຫາຍວາຍວອດໄປນາ. ແມວຂູ່ຍງື່ິ ເຮດັ ໃຫ້ໜນູ ້ອຍຢາ້ ນສັ່ນເຊັນຂນ້ຶ ອກີ .

- ໂດຍ...ຂາ້ ນ້ອຍ ມີຫຍງັ ຖາມມາໂລດ.
- ມງຢເູ່ ຮອນນມີ້ຶ າດົນມງຮູ້ຕີວາ່ ນາຍຂອງມງແມ່ນຍອດຂະໂມຍຜ້ໜູ ື່ງ! ຫວາ່ ງບໍ່ດົນມານຶີ້ ມັນໄປລັກເອາົ ແກ້ວ
ວິເສດຂອງນາຍກູມງຈົັ່ງບອກກມູ າຕາມຄວາມຈິງວາ່ ແກ້ວວເິ ສດນຶ້ນັ ຢ່ໃູ ສ?
ໜູເອິນ້ຶ ຍາດຕິພີນື່ ້ອງຂອງມັນມາປະຊຸມແລວ້ ແຈ້ງເຖິງໄພອນັ ຕະລາຍທີື່ຂ່ົັມຂູ່ມນັ ໄຫ້ໜທູ ຸກໂຕໄດຮ້ ູ້ ຈ່ັງຊຶນ້ັ ພວກໜູ
ທັງຫາຍຈິ່ືງຢາ້ ນກວົ ແມວນບັ ແຕມ່ ນ້ຶ ນ້ັຶ ມາພວກມັນຊອກໝ້ຶົນຕາມຮຮູ ອຍແຕກທກຸ ຢ່າງຢ່ໃູ ນ ແລະ ອ້ອມແອ້ມເສື່ອ ເພື່ອ
ຊອກຫາແກວ້ ໃຫ້ແມວບອ່ ນໃດເປ້ືອຶ ນຮກົ ມດດາມັນກລໍ່ ອດເຂຶ້າົ ໄປແມນ່ ແຕ່ໃນໄຫເຂຶ້າົ ສານເຊິ່ງື ມຝີ າອັດດີ ດ້ວຍຄວາມຮກັ
ຕົວກົວຕາຍພວກໜູຈ່ືງິ ຕ້ອງເຮດັ ວຽກຢາ່ ງໜັກຈງັ່ ຊນັ້ຶ ໜຕູ ວົ ໜງື່ ຈິງື່ ໄປພົບແກ້ວເຊືອ່ ງໄວ້ຢູໃ່ ນໄຫເຂຶ້ົາ, ມັນຟາ້ ວມາບອກ
ແມວ. ແມວໄດ້ແກວ້ ຕາມປະສງົ ປ່ອຍໜເູ ປັນອິດສະຫະ ແລ້ວກລງົ ເຮອນໜຢີ າ່ ງມດິ ງຽບປອ່ ຍຄວາມສະທ້ານຢາ້ ນກົວໄວໃ້ ນ
ຈດິ ວິນຍານຂອງໜູນບັ ແຕນ່ ັຶ້ນມາ.
ໝາເຊງິື່ ຈອບລີ້ຢຶ ກູ່ ້ອງກະລ່າງໄດຍ້ ິນສຽງແມວໂດດລົງມາ ປາກຄາບແກ້ວໃສມງ້ຶົ ໆ ຈ່ືງິ ຖາມດ້ວຍຄວາມອດັ ສະຈນັ ວ່າ:
- ເຮດັ ແນວໃດໂຕຈງິື່ ຫາພ້ໍລະ? ແມວບໍຕ່ ອບເພາະປາກຄາບແກວ້ ຢູ່ ມນັ ອອກແລນ່ ມງຸ່ ໜ້າກບັ ຄນທາງເກາົ່ັ ເຮດັ ໃຫໝ້ າສັກ
ຂະໂຍງຮອ້ ງເຫັົາ່ ວງົຶ້ ໆ ຕດິ ຕາມແມວໄປທັນທຈີ ົນຮອດໜອງໃຫຍບ່ ່ອນເກົາັ່ ແມວຈ່ືງິ ວາງແກ້ວຫນັ ໃຈຫອບຢ່າງເມ່ອື ຍອອ່ ນ
ແລ້ວປກສາກບັ ໝາວາ່ :
- ບັດນ້ພຶີ ວກເຮາົ ເຮດັ ແນວໃດຈ່ງືິ ຈະຂ້າມນ້າໄດ້? ນກ້ຶີ ໍ່ເດິກດ່ືນແລ້ວພະຍາແຂ້ຄົງນອນຫບັ ພກັ ຜ່ອນ ເຮາົ ບ່ຫໍ ານໄປລບົ ກວນ
ອີກດອກ ອກີ ຢາ່ ງໜ່ືງໂຕກຂຢີຶ້ ອດໃສຫ່ ວົ ແຂໄ້ ວ້ ເພືິ່ນຄງົ ບ່ໍໃຫຂ້ ຫີ່ື ງັ ອີກແລວ້ .
- ເຮຶີ້...ເຮາົ ກຄິດຢູ່ດອກວາ່ ເປນັ ຕາຍຮາ້ ຍດີແນວໃດກຈະບຂໍ່ ຂືີຫ່ ັງແຂ້ອີກແລ້ວ ຄວາມຈິງເຮາົ ເອງກມຄີ ວາມສາມາດສວ່ ນ
ຕວົ ແດຢ່ ູດ່ ອກ! ໝາສະແດງຄວາມໃນໃຈອອກມາ.
- ຄວາມສາມາດອນັ ໃດ ?
- ກະເຮົາສາມາດລອຍນ້າໄດຢ້ ູ່...ແຕ່ບໍໄ່ ຫມ້ ແີ ຂໃ້ ນນ້າເທາັ່ົ ນ້ນຶັ ລະ.
- ຈ່ັງຊນ້ັຶ ໂຕເລາະໄປຂາ້ ມທາງໃຕພ້ ນຸ້ ຍາມນຶແີ້ ຂ້ນອນພດີ ແລ້ວມ້ຶອ່ືນເຊຶາ້ົ ພບົ ກນັ ຢູ່ຕຶົນ້ ຂາມໃຫຍແ່ ຄມທາງເມອບາ້ ນ! ແມວ
ແນະນາ ສ່ວນເຮາົ ຂອ້ ນແຈ້ງຈ່ິງື ຈະຂຂຫືີ່ ັງແຂຂ້ າ້ ມເມອ.

140

- ແລວ້ ແກວ້ ເດໂຕຄາບຂ່ີືຫັງແຂມ້ ັນຈະປອດໄພບ? ແຂແ້ ຮງ່ ປາກກວ້ າງມັນມກັ ກນິ ກ້ອນຫນີ ຢແູ່ ລ້ວຈັກໜ່ອຍມນັ ຄິດວາ່

ແມນ່ ອາຫານມັນຈະຂກນິ ໂຕຈະເຮດັ ແນວໃດ? ໝາສະແດງຄວາມເປັນຫວ່ ງເປັນໃຍເຊ່ງືິ ກແມນ່ ຄວາມຈງິ ເພາະແຂມ້ ນັ ມກັ
ກນິ ກອ້ ນຫນີ ຂອງໜກັ ໆເຂາ້ຶົ ໄປໃນທອ້ ງ ເພ່ືອທວ່ ງນ້າໜກັ ເວລາມນັ ຢາກມຸດນ້າ.
- ເອີຶ້!ແມ່ນຄວາມໂຕຊຶັ້ນຈະເຮດັ ແນວໃດ?
- ເຮາົ ຈະຄາບແກວ້ ລອຍຂ້າມນ້າເອງ...ແບບນີິຶຄ້ ິດວາ່ ຄງົ ປອດໄພກວ່າໝ່ເູ ນາະ! ແມວຕກົ ລົງຕາມໝາສະເໜີເພາະບໍ່ເຫນັ ມີ
ວທິ ີອນື່ .

ໝາຄາບເອົາແກວ້ ແລ້ວແລນ່ ໄປທາງໃຕ້ ເຫັນວາ່ ຫາ່ ງຈາກແຂ້ຫາຍແລວ້ ຈ່ືງິ ໂຕນລົງນ້າລອຍມ່ງຸ ໜາ້ ຂ້າມໄປຍງັ ຟາກຝັ່ງ
ອີກເບ້ຶອງໜງ່ື , ພລອຍມາຮອດເຄິື່ງກາງວັງ ໝາກຈອ້ ງຈບັ ໝປູ່ າໂດ ທເືີ່ ລາະຫາສວາບເຫຍື່ອ ໂຊກຮ້າຍແທໆ້ ເມືອ່ ປາໂດຮອ້ ງ
ຖາມໝາກບ່ໍສາມາດອ້າປາກຕອບ ເຮດັ ໃຫ້ໝູ່ປາໂດຄິດຢາກຢອກພາໂລ ຈງ່ືິ ລອຍເຂົ້ຶາມາຫມຸ້ ລ້ອມໝາເອົາຫາງຟາດນ້າເປນັ
ຟອງຍວກທັ່ງໃສ່ໝາບາດແຮງໆທງັ ພາກນັ ຫວົ ບາງຕວົ ໃຈກາ້ ຈ່ງິື ເຂຶາ້ົ ມາຫາສວາບຂາ້ ງສວາບແອວຄາບຫາງດງເຮັດໃຫໝ້ າຂີ້ຶ
ກະດຽມອ້າປາກແກ້ວຈິືງ່ ຫດຸ ອອກຈາກປາກ ພວກປາໂດມາບເຫນັ ແກ້ວໜ່ວຍໃສງາມ ຈິງ່ື ລວິ ເຂົາ້ຶ ໃສໂ່ ຕອາ່ ວໃຫຍ່ວອ່ ງໄວກ່
ວາໝູ່ສວາບໄດກ້ ນລົງທ້ອງແລວ້ ລອຍລັບມະຫັບມະຫາຍໄປໃນກະແສນ້າທຂ່ີື ຸ່ນມວົ ເຢັນຈ້ອຍໆນນັ້ຶ ເສຍ ໝາອດົ ທົນລອຍ
ເລອເຂ້ຶາົ ຫາຝັ່ງແລວ້ ປນີ ຂ້ຶນມາຢນື ເທິງໂຄກ ເຫັົ່າຫອນອ້ອນວອນຂໃຫ້ປາເອົາແກວ້ ມາສັ່ງົ ຢຕູ່ ະຫອດຄນ ແຕ່ອະນຈິ າປາໂຕ
ໃດຈະໄດ້ຍິນສຽງໝາຮ້ອງໃນເມ່ືອພວກມັນບມໍ່ ຮີ ອດຫູ ແລະ ລອຍຈມົ ຢໃູ່ ນນ້າພ້ຶນເລິກບອ່ ນກະແສສຽງໃດໆບນົ ພຶນ້ ດິນຢ່ງັ
ບເໍ່ ຖິງພຸນ້ .

ຝ່າຍແມວ ເມືອ່ ຂ້າມນ້າມາໄດ້ແລ້ວກແລນ່ ກົງໄປຍັງຕນ້ົຶ ຂາມໃຫຍ່ ບ່ອນນດັ ໝາຍກບັ ໝາ, ແຕ່ບ່ເໍ ຫັນໝາໄປຮອດ
ຈັກເທື່ອ. ໄດ້ຍິນສຽງໝາດັງວ່ອນມາຕາມສາຍລມົ ຕອນຂອ້ ນແຈງ້ ຈື່ິງຄດິ ເປັນຫ່ວງວ່າໝາອາດໄດ້ຮບັ ອັນຕະລາຍຈືງ່ິ
ແລ່ນນາຫາສຽງເຫນັ ໝາຢືນເຫາັົ່ ຫອນຢູແ່ ຄມໜອງ, ນ້າຕາໄຫອາບໜາ້ ເບ່ງືິ ແລວ້ ເປັນຕາສງົ ສານ ຈ່ືງິ ຖາມຂ້ນຶ ດ້ວຍຄວາມສງົ
ໃສວາ່ :
- ແມ່ນໂຕຮ້ອງຫອນເຮດັ ຫຍັງ ?
- ເຮາົ ຂແກ້ວນາປາໂດສ່ຽວ ໂຕຮູບ້ ວ່ໍ າ່ ແກວ້ ...ແກວ້ ...ເອຶ້ີ...ພວກປາໂດມັນມາກວນເຮົາເອາົ ຫາງຟາດນາ້ ຟາດເຮາົ ຈົນແກວ້
ຫຸດແລ້ວມັນກໍ່ກນກນິ ເລີຍ...ຮ ໆ ໆ ເຮາົ ບຮ່ໍ ູຈ້ ະເຮັດແນວໃດແລ້ວ.

ແມວໄດຍ້ ນິ ແນວນັຶ້ນກປາກບອໍ່ ອກ ຄດິ ຢາກຮ້າຍໃຫໝ້ າເປັນທ່ີືສດຸ .
- ໂທ້! ເປັນແນວນ້ຶບີ ໂຕຮກັ ສາແກ້ວບຫໍ່ ອ້ ນ...ເຮົາຊິໄປຟອ້ ງນາຍ ແມວເວຶາ້ົ ຢ່າງໂມໂຫ .
- ເຮົາຂຮບັ ຜດິ ທກຸ ຢາ່ ງສຽ່ ວເອ້ຍຶີ ! ໂຕຢາ່ ຟ້າວໄປຟອ້ ງນາຍເລຍີ ພວກເຮົາມເີ ວລາອກີ ຕ້ງັຶ ມຶ້, ຈ່ັົງມາຄິດຫາອຸບາຍເອົາແກວ້ ນາ
ປານກຶີ້ ອ່ ນ ລຮອດມຶອ້ ື່ນເຊາຶ້ົ ໃຫ້ຫແູ ຈງ້ ຕາໃສເຫນັ ຮຸ່ງກອ່ ນເນາະສຽ່ ວ! ຄາເວາ້ຶົ ທີມ່ື ເີ ຫດຜນົ ຂອງໝາເຮັດໃຫແ້ ມວໃຈອ່ອນ
ນາ. ສດັ ທງັ ສອງຈິງື່ ພາກັນນອນພກັ ຜ່ອນເຊົາແຮງລຖາ້ ວນັ ໃໝ່.

ຢູແ່ ຄມໜອງໃຫຍໃ່ ກໆ້ ກັບບ່ອນໝາ ແລະ ແມວນອນຢນູ່ ້ັຶນ ມີຕນ້ົຶ ງຶ້ວິ ໃຫຍ່ຂນ້ຶ ລຽນກນັ ຫາຍຕົຶ້ນ ເມອ່ື ດວງຕາເວນັ
ຂອງວນັ ໃໝສ່ ອ່ ງແສງສເີ ຫອງຈັບຂອບຟາ້ ໝ່ນູ ົກກາທ່ີເື ຮັດຮັງຢູ່ເທິງງາ່ ງວິຶ້ ກບິນເຈີດເຊີດອອກຫາກິນທັງສົງັ່ ສຽງຮ້ອງຈບິ໊ ໆໆ
ດັງແຊວໆຄກບັ ວ່າຢາກປຸກໃຫປ້ ່າຕນື່ ຂນ້ຶ ມາຊມົ ກັບຄວາມສວຍງາມຂອງອະລໂຸ ນໄທ.

141

ແມວໄດຍ້ ິນສຽງຈບິ ຈິັ໊ອບເຫ່າັົ ນ້ີຶຈືິ່ງຊວດຕ່ນື ແນມເບງ່ິື ໝູ່ນົກທີ່ບື ນິ ອອກຈາກຕນົຶ້ ໄມ້ມງຸ່ ໜາ້ ສູ່ໜອງປາຢາ່ ງເອົາໃຈໃສ່
ບໍ່ດົນສະໝອງນ້ອຍໆຂອງມນັ ກແຈມ່ ໃສຂນ້ຶ ໄວປານຟາ້ ແມບ ແມວແລນ່ ບກັ ໜາ້ ໄປຫາຕົຶນ້ ງວຶິ້ ໃຫຍຕ່ ນຶົ້ ໜ່ງື ແລ້ວປີນໄຕ່ຂ້ຶນ
ຢ່າງຄອ່ ງແຄວ້ ຈົນຮອດບ່ອນງ່າງຶິວ້ ແຕກອອກເປັນຫາຍງ່າມຢູ່ທີນື່ ້ັຶນມັນເຫນັ ຮັງນົກຂະໜາດໃຫຍຢ່ ່ຮູ ງັ ໜ່ືງມລີ ູກຢ່ແູ ປດໂຕ
ຂົນປກີ ຂອງພວກມນັ ຍັງອອ່ ນບິນບທ່ໍ ນັ ໄດນ້ ກົ ນ້ອຍພາກັນຮ້ອງແຊວໆເມື່ອເຫນັ ສັດປະຫາດມຂີ ນົ ປກົ ໜາ້ ຕາໃສໂມ້ງໆປນີ
ຂຶນ້ ໄປຢາ່ ງບໄໍ່ ດ້ເຊ້ອຶ ເຊນີ .

" ສູມດິ ດຽວນີເຶ້ ດີ ບໍຊ່ ັ້ຶນກຊູ ິຈກີ ກິນສູໝົດໃດ໋! "ແມວຮ້ອງຂູ່ແຕ່ບເໍ່ ປັນຜນົ ນົກນອ້ ຍບ່ໍຮຈູ້ ກັ ຢ້ານເທ່ືອ.

" ເຈຶົາ້ ແມ່ນໃຜ ? ຂຶ້ນມາເທງິ ຕ້ົນຶ ໄມ້ຂອງເຮາົ ເຮດັ ຫຍງັ ? ຖ້າພ່ແໍ ມ່ພວກເຮົາມາພ້ເໍ ພ່ິືນຊິຕອດຕາເຈົຶາ້ ແຕກລະຮບີ ໜີ
ສາ ! "

" ສູຍັງບໍຮ່ ູ້ວາ່ ກູແມນ່ ໃຜຊ່ໆື ດອກ!" ແມວເວົາຶ້ ແລວ້ ກາງເລບັ ຍ່ືິງແຂ້ວຂ່ຟູ ໆໍ້ ຂ້ນຶ ໂດດສັກຂະໂຍງເຂຶ້ົາໃກ້ຮັງນົກຢາ່ ງ
ວ່ອງໄວ ເຮັດໃຫ້ພວກນົກນອ້ ຍມິດລງົ .

ພໍ່ພວກເຮົາເປັນພະຍານກົ ກະສາ ມບີ ລວິ ານຫາຍຮ້ອຍຫາຍພັນ... ນກົ ນ້ອຍຕວົ ໃຫຍກ່ ່ວາໝູເ່ ວຶາົ້ ໂອອ້ ວດຫວງັ ຈະໃຫ້
ແມວຢ້ານ.

"ພສ່ໍ ເູ ປັນພະຍາຫວະ! ດີແລວ້ ກູຊິເອາົ ພວກສູໄປເປນັ ຕົວປະກັນເວ້ຍຶິ !" ວາ່ ແລວ້ ແມວກຈ່ໍ ັດແຈງຄາບເອົາລູກນົກອອກ
ຈາກຮງັ ມາເຊ່ອື ງໄວ້ໃນພຸມ່ ໄມຈ້ ົນໝົດທຸກໂຕ ມນັ ນາບຂບູ່ ໍ່ໃຫ້ນກົ ນ້ອຍຮ້ອງ ແລ້ວມນັ ເອງກໄປຈອບລຢ້ຶີ ່ກູ ້ອງຕົນ້ຶ ງຶ້ວິ
ລຄອຍການກັບມາຂອງພແໍ່ ມ່ນກົ ນອ້ ຍ.

ພບາ່ ຍຄອ້ ຍແສງຕາເວນັ ອອ່ ນລງົ ພວກໝູນ່ ກົ ກາກພາກັນບິນກບັ ຮວງຮງັ ເປັນຄ່ໆູ ສອງຜົວເມຍນກົ ກະສາຄາບເຫຍອື່
ມາເຕັມປາກ ເພອ່ື ຈະເອົາມາປ້ອນລກູ ຂອງພວກມັນ ແຕອ່ ະນິດຈາ...ຮງັ ຂອງມນັ ວາ່ ງເປັ່າົ ເຫນັ ແຕ່ປີກຂນົ ອອ່ ນຂອງລກູ ປົນຢູ່
ກັບເສຶ້ັນຫຍ້າ ເຮດັ ໃຫ້ນກົ ກະສາຕົວເມຍຮອ້ ງໄຫຮ້ າ່ ໄຮຂນ້ຶ ທນັ ທນີ ກົ ກະສາຕົວຜູ້ຈງິື່ ຮ້າຍວາ່ :

"ເຊົາເທາະ! ເຈຶົ້າຮ້ອງໄຫແ້ ນວນ້ມຶີ ັນໄດ້ຫຍງັ ຂຶ້ນ? ຂອ້ ຍບອກເຈ້ົຶາແລວ້ ວາ່ ໃຫ້ຢູ່ກັບລກູ ແຕເ່ ຈົຶາ້ ບ່ຟໍ ັງ!"

" ອ້າຍເອີຍ...ອາ້ ຍຜ້ດູ ຽວຫາລຽງ້ ຕຶ້ງັ ເຈັດແປດປາກ ເຮດັ ແນວໃດຈິງ່ື ຈະກ້ມຸ ? ອ້າຍເອງກ່ໍເມ່ືອຍເປນັ ຄກນັ ນອ້ ງຈືິງ່ ຂ
ອອກໄປຫາເຫຍ່ືອຊ່ວຍອາ້ ຍ! ບໍ່ຄດິ ວາ່ ຈະມໄີ ພອນັ ຕະລາຍແນວນີຶ້".

" ບດັ ນີຈ້ຶ ະເຮດັ ແນວໃດລະ? ລກູ ຂອງພວກເຮາົ ຍງັ ບ່ໍປກີ ກາ້ ຂາແຂງ ພບິນໄປໃສໄດ້ເອົາເອງ ແມ່ນພວກມນັ ພາກັນໄປ

ໃສ?"

ທນັ ໃດນຶ້ນັ ນົກສອງຜົວເມຍກໄໍ່ ດ້ຍິນສຽງຮ້ອງແມວໆ ຢູ່ເບຶ້ອງລມຸ່ ນກົ ທັງສອງບ່ເໍ ຄຍີ ເຫນັ ແມວມາກ່ອນຈງິື່ ຮູສ້ ກ
ຕ່າງໃຈ ຊວນກັນບິນລງົ ມາຈບັ ຢູ່ງ່າຕ່າ.

" ເຈາ້ົຶ ແມນ່ ໃຜ? ມາເຮັດຫຍງັ ຢ່ທູ ີືນ່ ຶໃ້ີ ນຍາມຄ້ອຍຄາ່ ? ຕ້ຶົນງຶ້ິວນີ້ແຶ ມ່ນອານາຈກັ ຂອງພວກເຮາົ ເຈ້ົຶາມກີ ິດທລຸ ະອນັ ໃດ
ຈ່ັົງເວາຶົ້ ມາ" ນກົ ຕວົ ຜູ້ເວາົຶ້ ຂນ້ຶ ຮາ້ ຍໆ.

" ເຮາົ ຊ່ວື ່າແມວ ຢູ່ກັບຄນົ ໃນບາ້ ນພນຸ້ ພວກເຈຶາົ້ ເປນັ ຊາວປ່າຊາວດົງ ບໍ່ຮູຈ້ ັກເຮົາທີ່ມື າຫາພວກເຈາ້ຶົ ກ່ຍໍ ້ອນວ່າມວີ ຽກໜ້
ອຍໜືງ່ ! ແມວວາງທາ່ ສາຄັນທງັ ໆທມ່ືີ ນັ ເອງກໍ່ຢາ້ ນນກົ ຕອດຕາຢູ່ ແລະ ທັງຢ້ານວາ່ ວຽກຂອງຕນົ ຈະບແ່ໍ ລ້ວ".

142

" ມີວຽກອັນໃດເອົາໄວ້ເວຶົ້າມ້ຶອ່ືນ ດຽວນຶຄ້ີ າ່ ແລ້ວ ແລະ ພວກເຮາົ ພວມອກຸ ໃຈນາລກູ ຢູ່ ພວກເຮົາຈະພາກນັ ໄປຊອກ
ລກູ ກ່ອນ".

" ເຮົາຮູ້ເລອ່ື ງເດອດຮອ້ ນຂອງພວກເຈຶາົ້ ແລວ້ ທັງຮູອ້ ີກວາ່ ລູກທງັ ແປດຂອງພວກເຈົຶາ້ ຢໃູ່ ສ?"
ນົກສອງຜວົ ເມຍຟາ້ ວສໍ້ແມວຈົນເຂ້າຶົ ໃຈເລອ່ື ງທງັ ປວງ ແລະ ຮບັ ເອົາຂສ້ໍ ະເໜຂີ ອງແມວ. "ຕົກລົງ".
ມາໃກ້ຕາຝ່ງັ ໝາເຈບັ ທ້ອງຫາຍຂຶ້ນເປັນລາດບັ ລເວລາຈະໂດດອອກຈາກຫວົ ແຂດ້ ວ້ ຍໃຈຈດົ ໃຈຈ່ໍຈັງ່ ຊ້ັຶນພແຕແ່ ຂ້ຫຍບັ
ເຂ້ຶົາໃກຕ້ າຝັ່ງກະວາ່ ຈະໂດດເຖງິ ດິນມັນກ່ໍໂຢ້ໂຕລຸກຂ້ນຶ ໂດດທັນທີ ບເ່ໍ ປັນຈັງ່ ບຸນການເຄື່ອນເໜັງຢາ່ ງກະທັນຫັນເຮດັ ໃຫ້ມນັ
ບ່ສໍ າມາດບັນຊາເສນ້ຶັ ປະສາດທງັ ໝົດ ຈ່ງິື ຂີຶ້ຢອດປ໊ອດອອກໃສປ່ າຍດັງແຂ້ພດີ ແຂ້ໃຈຮ້າຍຟາດຫາງໃສ່ນາ້ ອ້າປາກຊິສວາບ
ແຕ່ບໍ່ທັນເສຍແລ້ວ ໝາແລນ່ ເຂົາ້ຶ ໄປລໃ້ຶີ ນພມຸ່ ໄມເ້ ທງິ ຝງ່ັ ສງູ ໆຮອ້ ງເຫງງັ ໆ ແລະ ຖ່າຍໜັກອອກມາດວ້ ຍຄວາມສວາ່ ງໃຈ.
ແມວເອງ ກຕກົ ໃຈຄກັນຈິ່ງື ໂດດຂ້ນຶ ຝັ່ງ ແຕມ່ ັນບ່ລໍ ມຮ້ອງຂອບອກົ ຂອບໃຈແຂ້ ແຕ່ແຂບ້ ່ຟໍ ັງສຽງ ຮ້ອງດາ່ ໄປໃສໝ່ າວາ່ :
- ມາເດີ ບັກໝາເອີຍ! ນບັ ແຕ່ນ້ີຶຕໄໍ່ ປມງຢ່າໄດໃ້ ຫ້ກເູ ຫນັ ໜ້າອກີ ກູຂຈອງກາຈອງເວນມງ ບ່ວໍ າ່ ຊາດນຫີ້ຶ ຊາດໃດ ຂເປນັ
ສັດຕູກບັ ມງຕະຫອດໄປ. ຍ້ອນແນວນຶ້ນັ ແລວ້ ໝາກບັ ແຂ້ຈິງ່ື ບໍຖ່ ກຕອ້ ງປອງດອງກັນ ແລະ ແຂ້ກມີກ້ອນຂ້ີຶໝາຕິດຢູ່ປາຍດັງ
ຈົນເທ່າົັ ທຸກວັນນຶີ້ ເອຶ້ິນວາ່ “ຂຶໝິ້ າກ້າຍ”.
ຫັງຈາກພັກເຊາົ ເອາົ ແຮງແລວ້ ໝາ ແລະ ແມວຈິືງ່ ອອກເດີນທາງຕໍຈ່ ົນຮອດເຮອນ
ຂະໂມຍ. ເວລານ້ຶັນພດຄີ ້ອຍຄາ່ ແລ້ວ ແສງແດດເລົາສຸດມວ້ ຍມອດລງົ , ບລິເວນອອ້ ມເຮອນ

ຂະໂມຍຕກົ ຢໃູ່ ນຄວາມມດ, ໝາ ແລະ ແມວຄ່ອຍໆຈອບເຂຶາົ້ ໄປຮູ້ວາ່ ບໍ່ມີຄົນຢໃູ່ ນເຮອນແລວ້ ຈ່ງືິ ຕກົ ລົງກນັ ໃຫ້ແມວຂຶ້ນໄປ
ຊອກຄຶນ້ົ ຢູເ່ ທງິ ເຮອນ. ສວ່ ນໝາຈອບເຝຶາົ້ ຢກູ່ ້ອງຕະລາ່ ງ ແມວຂ້ນຶ ໄປຊອກຄົ້ນຶ ຢູຕ່ ້ັງຶ ດນົ ກບ່ເໍ ຫັນແກວ້ ຈົນເດິກດ່ືນເກອບ
ທ່ຽງຄນ ໝາເລັ່ງແມວເພາະຢ້ານເຈ້ຶົາຂອງເຮອນກບັ ມາ ແມວກັບໝາເລ່ີືມຜິດຖຽງກັນ ພດມີ ີໜໂູ ຕໜື່ງອອກມາຫາກນິ ແມວ
ຈິ່ງື ໂດດຄຸບໄວ້ແລວ້ ຖາມວາ່ :
- ມງມາຢູ່ເຮອນນດ້ີຶ ົນແລ້ວບ?

- ຢ່ມູ າແຕເ່ ກີດພຸນ້ ແລ້ວພ່ແໍ ມອ່ ້າຍນ້ອງຂອງຂອ້ ຍຢູນ່ ິໝດົ ເຈາ້ຶົ ມາແຕ່ໃສ? ແຕ່ກອ່ ນມາຫງັ ຂ້ອຍຄບເ່ໍ ຫນັ ເຈົາຶ້ ຈກັ ເທື່ອ?ໜູ
ຖາມຄນຢ່າງບໍ່ຢ້ານກວົ ພເທາ່ົັ ໃດ ເພາະມັນຍັງບທໍ່ ັນຮູລ້ ິດເດດຂອງແມວ ຈັ່ງຊັຶ້ນມັນຈິື່ງກາງເລັບຄ່ັົມຄໜູລງົ ອີກແຮງໆທງັ
ຫຍິື່ງແຂວ້ ຮອ້ ງຟໆູ ໆ ໃສໜ່ ູ.
- ໂອ້ຍ ໆ ໆ ເຈບັ ແລວ້ ! ໜູຮ້ອງທງັ ດນຶ້ິ ດັນ່ ໆແຕ່ຍງ່ືິ ມັນດຶີ້ນເທັົາ່ ໃດກປະກດົ ວາ່ ເຫບັ ແຫມຄມົ ຂອງແມວຈກິ ຫົວມັນແໜ້ນ
ເທົາ່ັ ນນ້ຶັ .
- ຍອມແລວ້ ຍອມແລວ້ ທາ່ ນຢາກໄດຫ້ ຍງັ ? ຢາກຮຫູ້ ຍງັ ຖາມມາໂລດ! ໜູຂອ່ອນຍອມ ຈັ່ງຊ້ນຶັ ແມວຈືງິ່ ຫຸດຜ່ອນຄວາມ
ແຮງຈາກອງຸ້ ເລັບມລງົ ພເໜງັ ໄປມາໄດ້.
- ເອີ...ກມູ ແີ ນວຊິຖາມ ຖາ້ ມງບອກຄວາມຈິງກູຊປິ ່ອຍມງເປັນອດິ ສະຫະ ຖາ້ ມງຕົວະບໍ່ແມນ່ ແຕມ່ ງຕວົ ດຽວດອກຊິຕາຍ,
ແຕໝ່ ົດໂຄດໝົດເຊ້ອຶ ມງກະຊິຈິບຫາຍວາຍວອດໄປນາ. ແມວຂູ່ຍິ່ືງເຮັດໃຫໜ້ ູນອ້ ຍຢ້ານສັ່ນເຊນັ ຂ້ນຶ ອີກ.
- ໂດຍ...ຂ້ານອ້ ຍ ມີຫຍັງຖາມມາໂລດ.
- ມງຢູ່ເຮອນນີມ້ຶ າດົນມງຮຕູ້ ິວາ່ ນາຍຂອງມງແມນ່ ຍອດຂະໂມຍຜ້ໜູ ່ືງ! ຫວາ່ ງບໍດ່ ົນມານີຶ້ ມນັ ໄປລັກເອາົ ແກວ້ ວເິ ສດຂອງ
ນາຍກມູ ງຈັົ່ງບອກກູມາຕາມຄວາມຈງິ ວາ່ ແກ້ວວເິ ສດໜວ່ ຍນນັ້ຶ ຢູໃ່ ສ?

143