ມຶ້ອນື່ ເຊ້ົາຶ ແຕ່ເດກິ ພວກເຮົາຊິເອີ້ນຶ ປະຊຸມພວກໝູ່ທງັ ໝົດທື່ີຢູ່ໃນປ່ານຶ້ີ ມາຫຍມຸ ປາຫາແກວ້ ໃຈເຈົຶ້າ!
ນກົ ກະສາຕົວຜູ້ໃຫ້ຄາໝນຶັ້ ສນັ ຍາ ຈາກນຶນ້ັ , ສັດທັງສາມຈ່ງິື ແຍກຍາ້ ຍກັນໄປລຄອຍໃຫ້ຕາເວນັ ຂຶ້ນ.
ທກຸ ຢາ່ ງເປັນໄປຕາມແຜນການຂອງແມວ ດ້ວຍຄວາມຮກັ ຄວາມຫວ່ ງໃຍໃນເຊ້ຶອຊາດອັນດຽວກນັ ຝງຸ ນກົ ກາຊະນິດ
ຕາ່ ງໆໃນປ່າໄດ້ມາຕມຸ້ ໂຮມກັນຕາມຄາຮຽກເອີ້ນຶ ຂອງນົກກະສາສອງຜວົ ເມຍ ບລເິ ວນປ່າແຄມໜອງມວົ ມດໄປດວ້ ຍໝູນ່ ກົ
ອນົ ອົວນນັ ນອງໄປດວ້ ຍສຽງຮອ້ ງຖາມຂ່າວຄາວກນັ ຂອງພວກມນັ . ພຮງຸ່ ແຈງ້ ໝ່ນູ ົກກໍ່ຈັດແບງ່ ກນັ ເປັນໝວດເປັນໝູ່ ທາ
ອິດນກົ ໝູໜ່ ງື່ ບິນເຊ່ີນື ເທິງໜ້າ
ໜອງຂຢ້ີຶ ອດຢາຍອ່ອຍປາແລວ້ ຫາຍລບັ ຕາໄປ ເຮດັ ໃຫ້ໝູ່ປາຕາຍໃຈແນມເຫນັ ອາຫານອຸດົມສົມບູນຕກົ ມາຫາຈິ່ືງບ້ອນຂນຶ້
ມາສວາບກິນແລວ້ ສ່ົງັ ຂ່າວຄາວບອກກນັ ຕ່ໍໆໄປພວກໝນູ່ ກົ ປະເພດນົກເຕັນແລະແຫວທື່ີຈອບຢູ່ແຄມປາ່ ໃກໆ້ ໜອງໄດ້
ໂອກາດດກີ ບໍ່ ິນຈວາດອອກມາແຊວ່ ລົງຫຍຸມເອາົ ປາຄ່ປໍ າໂດແລະປາທຸກຊະນດິ ເຊື່ງິ ໂປໂລຂ້ນຶ ມາສວາບຂ້ີຶນົກນຶນັ້ ຢາ່ ງວອ່ ງໄວ
ພປານສາຍຟ້າແມບສະພາບການອັນນີເ້ຶ ກດີ ຂ້ຶນຊ້າແລວ້ ຊ້າອີກຈນົ ເວລາລ່ວງໄປຮອດບ່າຍຄອ້ ຍການສບຄວາມຫາແກ້ວ
ວເິ ສດນາປາດາເນີນໄປຢ່າງເຄັ່ງຮອ້ ນມນັ ເປັນການແລກປຽນ່ ຊີວດິ ສັດຕສ່ໍ ັດ. ໃນທສື່ີ ຸດປາໂດໃຫຍ່ໂຕສວາບກນແກ້ວກ່ຖໍ ກ
ຫຍຸມຂ້ນຶ ມາເມອ່ື ເຫັນຊາດເຊອ້ຶ ວງົ ວານນອນຫາຍໃຈແງບໆລຖາ້ ມັດຈລຸ າດຈະລາກເອາົ ຊີວດິ ໄປມັນຈງ່ິື ຍອມຄາຍແກວ້ ວ
ວິເສດຄນໃຫ້ນົກ ຈາກນຶ້ັນ, ພວກປາອ່ນື ຈິງ່ື ຖກໂຍນລງົ ນ້າກັບຄນສູຊ່ ວີ ດິ ອັນຊມຸ່ ເຢັນໃນວັງນາ້ ເລກິ ສບຕມໍ່ າ. ນັບແຕ່ວັນນນັຶ້
ເປນັ ຕົນຶ້ ມາພວກປາທງັ ຫາຍຈິງ່ື ລະມດັ ລະວັງບ່ເໍ ຂາົ້ຶ ໃກນ້ ກົ ທກຸ ຊະນິດ.
ສ່ວນນົກກະສາສອງຜົວເມຍໄດ້ແກວ້ ແລວ້ ກເອົາໄປສ່ັົງແມວ ແມວກຈິ່ືງຄາບລກູ ນົກອອກມາສັ່ົງເທ່ອື ລະໂຕຈົນຄບົ ຈານວນ
ຄດ່ັງສັນຍາກັນໄວ້. ນັບແຕ່ນນັ້ຶ ມານົກຈືງິ່ ຢ້ານແມວມາກນິ ລກູ ນອຍ້ ຂອງຕນົ ມັກຫົບຫີກແມວຢູ່ເປນັ ນດິ ແລະ ໄປລຶີ້ເຮັດຮງັ ຢູ່
ເທິງຕົນ້ຶ ໄມ້ຢໃູ່ ນປາ່ ໄກບາ້ ນຄນົ .
ແມວຄາບແກວ້ ແລນ່ ມຸ້ງໜາ້ ເມອເຮອນນາຍ ເພາະບັດນ້ຶີເປັນເວລາມດຄາ່ ກຫຍັບໃກເ້ ຂາຶົ້ ມາແລວ້ ແຕໝ່ າດັງດໄີ ດສ້ ບກນ່ິື
ຕາມແມວມາ. ເມ່ືອເຫນັ ແມວໄດແ້ ກວ້ ມາຕາມຈຸດປະສງົ ໝາອິດສາຢາ້ ນບໄໍ່ ດ້ຢູ່ເຮອນນາຄົນຕ່ໍໄປຈື່ງິ ໄລຄ່ ຸບແມວທງັ ຮອ້ ງທງັ
ວອນແຕແ່ ມວຫາບຈ່ື ແລະ ເບອ່ື ໜ່າຍການກະທາຕາ່ ງໆຂອງໝາຫາຍແລວ້ ມນັ ຈ່ິືງບຍ່ໍ ອມປອ່ ຍແກ້ວໃຫ້ແກ່ໝາຫາກໄດແ້ ຕ່
ຕັຶ້ງໜ້າແລ່ນລີຫ້ຶ ົບຫກີ ໝາຈນົ ມາຮອດນາຍ.
“ໂອ.້ .. ມາແລວ້ ຫວາ! ແມວນອຍ້ ຂອງພໍ່ ເຈົ້າຶ ເກງັ່ ແທ້ໆ!” ພນໍ່ າພວມກິນເຂົາ້ຶ ເຫນັ ແມວຄາບແກວ້ ມາວາງໄວ້ຕໜໍ່ າ້ ຈ່ງິື
ດໃີ ຈຫາຍ ອູມ້ ເອົາແມວນ້ອຍໄວ້ໃນວງົ ແຂນເຮດັ ໃຫໝ້ າເຊື່ິງໂດດຂນ້ຶ ເຮອນມາທງັ ຮ້ອງເຫາົ່ັ ວົ້ຶງໆ ແຕ່ກ່ຕໍ ອ້ ງຢດຸ ເຫາົ່ັ ທັນທີ.
ສ່ວນມງນຶນັ້ ມີແຕເ່ ຫັ່າົ ມີສຽງດງັ ລາ້ ໆ! ພໍນ່ າຫັນມາຊໜີຶ້ າ້
ໝາແລ້ວປະກາສິດຕວ່ໍ າ່ : “ນບັ ແຕ່ມນ້ຶ ເຶີ້ ປນັ ຕົຶ້ນໄປ ແມວຈ່ງັົ ຂນ້ຶ ມາຢ່ເູ ທິງເຮອນນາພ່ໍ ກິນເຂຶົ້ານາຄົນ. ສ່ວນໝາມງຈງ່ັົ ເຝ້ຶາົ ຢູ່ຕນີ
ຂັນ້ຶ ໄດຫນັຶ້ ຍາມໃດຄນົ ກນິ ເຂົຶ້າແລ້ວມງຈງິ່ື ຈະໄດກ້ ນິ ດກູ ກິນເຂ້ົຶາເຫອຈາກຄົນຈື່ໄວ້!” .
ນແຶ້ີ ລວ້ ຄາປະກາສິດຂອງຄນົ ເຊືິງ່ ຍັງຄງົ ສັກສິດມາຮອດປັດຈບຸ ັນ ແມວໄດຢ້ ່ໃູ ກຊ້ ດິ ກັບຄົນເທິງເຮອນເວລາຫວິ ມາ
ຮ້ອງແມວໆ ຄົນກຫາເຂົຶ້າຫາປາໃຫ້ກນິ ບາງເທອ່ື ກໍ່ໄດ້ກິນພອ້ມໆຄນົ ສ່ວນໝານ້ັຶນໄດ້ຢ່ກູ ອ້ ງຕະລ່າງ ແລະ ອາຫານກລຖາ້
ໃຫຄ້ ົນກິນອມືີ່ ກອ່ ນທັງນຍ້ີຶ ອ້ ນວ່າໝາໄປເອາົ ແກວ້ ວເິ ສດມາສງົ່ັ ໃຫຄ້ ົນບໍ່ໄດ້ຄກບັ ແມວນັນ້ຶ ເອງ ແລະ ໝາ! ຍັງມຄີ ວາມອາ
ຄາດຕໍແ່ ມວທື່ລີ ມການປະກອບສວ່ ນຂອງຕົນ ເຫັນໜາ້ ຍາມໃດຈືງ່ິ ຕວໍ່ າ່ ຕໍຂ່ ານ ແລະ ແມວກມັກຈະເປັນຝາ່ ຍຖອຍໜີສະເໝີ
.
144
( ຄັດຈາກ ໂຮມນທິ ານພຶ້ນເມອງ, ສະຖາບັນຄ້ົຶນຄວ້າສິລະປະວັນນະຄະດີແຫ່ງຊາດ, 1986 )
ເລ່ອື ງສ້ັນຶ : “ປະເພນີ ແລະ ຊີວິດ ” ໂດຍ ບນຸ ເສນີ ແສງມະນີ
ພະອາທິດຍາມອດັ ສະດົງຄອ່ ຍໆອ່ວຍລງົ ລບັ ປາຍໄມເ້ ທງິ ພຫູ ວດຈອມສງູ ... ໝູ່ນົກຂຽວບິນເປນັ ພງອອກຈາກກົກໝ
າກແງວປາ່ ແສ່ວລົງຈົນເກອບເລຍໜ້ານ້າລ່ອງຊານ ທື່ຄີ ດົ ໂງເງຕາມຕນີ ພູຍມົ ... ສຽງຕາເຂາົຶ້ ແລະ ສຽງໄກ່ຂນັ ດງັ ມາແຕ່ໄກ
ຈົນເປັນຄນຶ້ ສະທ້ອນເຂົ້າຶ ໃນປາ່ ດົງພົງໄພ.
ເຮອຈກັ ຫາງຍາວລາໜງື່ ພວມພຸ່ງຫົວຂ້ນຶ ຕາ້ ນກັບແປວນ້າທື່ຊີ ຸທັງ່ ລງົ ຕາມແລວນາ້ ທຄີ່ື ດົ ລຽ້ ວກຽ້ ວກອດຂອງສາຍນາ້
ຊານ ແຕ່ທັນໃດນຶ້ນັ ...
- “ລປີ າວ...ລະວັງ! ...”
ລຈີ ູຮ້ອງຂ້ຶນໝົດແຮງ ເມື່ອແປວນ້າແຫຍຫ້ ົວເຮອບເຸ ຂ້ຶົາພມຸ່ ໜາມໄຜ່ກະຊະ...ລຈີ ູໝູບຕິດກບັ ພຶນ້ ເຮອເພ່ືອຫບົ ຫກີ
ຈາກໄພອັນຕະລາຍ ແຕ່ລປີ າວຜູ້ມໜີ ້າທືີ່ບນັ ຊາເຮອໄດ້ບີບຄັນເລັ່ງແລວ້ ງດັ ຄັນຈກັ ຫກັ ທ້າຍຢາ່ ງຄ່ອງແຄວ້ ຈົນຫວົ ເຮອໄດ້ເວ
ອອກຈາກພມຸ່ ໄມ້ຢ່າງຫວດຸ ຫວດິ ປອດໄພ. ລີປາວຂັ່ົມຄັນຈກັ ໄວ້ແໜ້ນໃນກາມ, ຢນື ກງົ່ັ ຫັງຄງຕົວ ລາແຂນຈິື່ງແຫ້ມແດດ
ສອງເບອ້ຶ ງສັນ່ ທົດໆຕາມຈງັ ຫວະເຕັຶ້ນຂອງຫວົ ຈກັ ທ່ງືີ ອຍໂຕດໂປດຢ່ທູ າ້ ຍເຮອ. ລຈີ ູ ໂງຫົວຂ້ນຶ ຫາຍໃຈຢ່າງໂລ່ງອົກ...
ເຮອລານັ້ຶນພງຸ່ ຂ້ນຶ ຕາມລານາ້ ຊານ ຜ່ານບ່ອນຄົດບ່ອນໂຄງ້ ລອດພ່ມຸ ຕຸ່ມຕຂອງລາໄມ້ຕາຍຢນື ດ້ວຍຄວາມຄ່ອງແຄວ້
ຊິນເຄີຍຂອງຜຂູ້ ັບເຮອຈກັ ຫາງຍາວລາດ່ັງກາ່ ວ... ລີຈູແນມເບງິື່ ທວິ ທດັ ທາມະຊາດຂອງປາ່ ດງົ ພົງໄພທເື່ີ ປນັ ຫບເປນັ ລ່ນັ ນຶ້ນັ
ຢ່າງບ່ໍຮອູ້ ີ່ມື ຮເູ້ ບື່ອ... ເຂົາຍງັ ຈໄື່ ດ້ວາ່ ກ່ອນໜ້ານ້ຶີ 6 ປີຢບູ່ ່ອນຫບຸ ຂອງຫວ່າງພທູ ຕ່ືີ ້ົຶນໄມ້ດູ່ສອງຕນົ້ຶ ເນຶ້ີງລາຕວົ ມາທາງຫ້ວຍນາ້
ນັນ້ຶ ແຫະທືີອ່ າ້ ຍລີຊົງພາເຂາົ ມາຖາງໄຮ່... ບາງຄນເພິືນ່ ກພານອນຢູຮ່ ັົມ່ ກກົ ໄມເ້ ພື່ອຈອບດັກສະກດັ ພວກສດັ ປາ່ ລງົ ກິນນ້າ
ແລະ ຊອກຢູ່ຫາກນິ ໃນຍາມກາງຄນ... ລຈີ ຖູ ໜາ້ ເກັກເຮັດດວ້ ຍໄມ້ດ່ຄູ ັນແຂງຄເຫກັ ແໜບນ່ງັ ພກົ ຢູ່ພມຸ່ ໄມ້... ແຕ່ອາ້ ຍລຊີ ງົ
ຫາ້ ມບ່ໃໍ ຫຍ້ ງິ ກ່ອນຖ້າມສີ ດັ ປ່າໂຕໃຫຍ່ກາຍມາ ເພາະເພນືິ່ ມີປນື ແກັບຍັດໝຶໃ້ ສລ່ ູກໂລດ... ບາງເທືອ່ ເຂາົ ຢາກອອກປາກ
ຊວນ ໃຫ້ອາ້ ຍລຊີ ງົ ກັບເມອເຮອນ ເພາະບໍມ່ ີພຽງແຕ່ໂຕຍງຸ ແລະ ໂຕຮຶ້ິນບນິ ປມຸ້ ມາກດັ ໜ້າກັດຕາແລ້ວໂຕທາກທ່ໍ ໃບໄຜ່
ອອ່ ນຍັງໄຕຂ່ ້ຶນກັດຮອດຄຫອຍ, ຂແ້ຶີ ຮ້ ຫ ກດັ ຮອດກອ້ ງກົກຫູ... ອາ້ ຍລຊີ ງົ ຫ້າມບໍ່ໃຫ້ມສີ ຽງດງັ ແລະ ເໜັງຕີງຢາ່ ງເດດັ ຂາດ
... ຕະຫອດເວລາສາຍຕາແມນ່ ຈບັ ຈ້ອງໄປໃສທ່ າງຮ່ອມນອ້ ຍໆທື່ີຕດັ ແລວມາແຕຕ່ ີນປ່າເທງິ ພູ, ດ້ຶວິ ຊຶີຂ້ ອງເພິືນ່ ຍາມໃດກ
ກຽມພ້ອມແຕຈ່ ະໄງ້ໄກປນື ຫາກເມອ່ື ໃດມີສດັ ປາ່ ຜ່ານກາຍມາ... ອາ້ ຍລຊີ ົງຫາຍໃຈບາດຍາວໆ ແລວ້ ເອນຫັງໃສລ່ າໄມດ້ ູ່
ຈົກຖງົ ຢາເສນັ້ຶ ອອກມາພນັ ສບູ ເພ່ືອຂບັ ໄລຮ່ ຶ້ນິ ຍຸງເຫາ່ັົ ນຶ້ນັ ... ເພ່ນິື ຫຽວເບິືງ່ ນອ້ ງຊາຍຫາຍເທອ່ື ແຕກ່ ບເ່ໍ ຫນັ ຊິອອກປາກວາ່
ແນວໃດ... ເມ່ືອທນົ ຕຄ່ໍ ວາມໝຸດໝັດເຈັບປວດບ່ໍໄດ້ ລຈີ ູ ກວາງໜາ້ ເກກັ ທຍີື່ ັງຫ້າງລູກຢູ່ ເອົາໄປຢອງໄວເ້ ທງິ ຂອນໄມ້ແລວ້
ສອດມເຂາ້ຶົ ໄປປດິ ໂຕທາກອອກຈາກຂີຶແ້ ຮ້ ແລະ ກົກຫູ...
- “ນອ້ ງລີຈ.ູ .. ເອົານີ້ຶ... ສູບຢາສະ ຍຸງຈ່ືິງບໍກ່ ັດ...”
ສຽງຂອງເພ່ິືນຄ່ອຍຄເຈາະຈງົ ຢາກເວຶົາ້ ໃຫໄ້ ດ້ຍນິ ພຽງສອງຄົນ ແຕໜ່ ວ່ ຍຕາຂອງເພິ່ືນຍັງກງ້ຶ ໄປໃສ່ທາງຮ່ອມທີຕ່ື ັດມາ
ແຕ່ເທງິ ພພູ ຸ້ນ... ລຈີ ລູ ງັ ເລບໍ່ຮູ້ແນວຊິເຮັດ... ອາ້ ຍລຊີ ົງຈິື່ງເວາ້ ຂນຶ້ ແບບອອກຄາສັງ່ ວາ່ :
- “ມາຈັບເອົາທະແມ້... ຊຕິ ່ໍໄຟໃຫ້...”
- “ເອີໆ... ອ້າຍລີຊົງ... ນອ້ ງບເໍ່ ຄຍີ ສູບຢານ່າ...”
145
- “ບໍເ່ ຄີຍ ກະຮຽນເອາົ ຊຶ້ນັ ລະບ...”
ອາ້ ຍລຊີ ງົ ເວຶາົ້ ຕາໜແິ ນະນາຈນົ ລີຈລູ ຸກຈາກອອກບອ່ ນຄານກອ່ ມເກາະກ່ອມກ້ອຍໄປຈບັ ເອົາກອກຢາທຕືີ່ ໍໄ່ ຟຮຽບ
ຮອ້ ຍແລວ້ ມາຍດັ ໃສປ່ າກ. ເຂາົ ຫດີ ຄວັນຢາເຂຶາົ້ ປອດອກໃຫຍຈ່ ນົ ປາຍກອກຢາຮຸງ່ ມາບຂຶ້ນ ແລະ ໃນທນັ ໃດນັນຶ້ ຜົນຕດິ ຕາມ
ມາກແມນ່ ການສະມກັ ອກັ ໆຂອງລີຈູ... ເຂົາໄອຂນຶ້ ຮູດບັກໃຫຍຈ່ ນົ ປາ່ ດົງເຫາ່ົັ ນ້ນຶັ ລ່ັນກອ້ ງເຂົາ້ຶ ໄປໃນໂກນຜາ ແລະ ຮອ່ ມ
ຫວ້ ຍ... ຟານໂຕໜື່ງໂດດອອກຈາກພມຸ່ ໄມສ້ ັກຄະໂຍງແລ່ນໄປຕາມຮອ່ ມຫ້ວຍໄວປານລມົ ແລະ ຫາຍລບິ ເຂົ້າຶ ໄປໃນປາ່ ຕບ
... ອາ້ ຍລຊີ ົງຢາກຮາ້ ຍຈນົ ໂດດເຂຶົາ້ ໄປອດັ ປາກນອ້ ງຊາຍໄວ້ ເພອື່ ຮັກສາຄວາມມດິ ງຽບ.
- “ມດິ ແດ່ດູ ບັກເສອຂົບຫວົ ມງເອຍີ ... ເສຍຟານໂຕໜື່ງລາ້ ໆ...”
ແຕ່ປານນັນຶ້ ເຂາົ ກຍງັ ບ່ໍສາມາດອດົ ກ້ຶນັ ຕກໍ່ ານໄອງກັ ໄອແງ້ນນຶັນ້ ໄດ້ ແລະ ແລວ້ ໃນເວລາຕ່ໍມາທງັ ສອງກກັບຄນເຮອນ
ແບບສອງຝາ່ ມເປາ່ົັ , ສອງອ້າຍນ້ອງຍ່າງນາຫງັ ກນັ ໄປຕາມທາງນ້ອຍລຽບປ່າດົງ... ອາ້ ຍລີຊົງ ຈົັມ່ ພມພາປ້ອຍດາ່ ຕາມພາສາ
ຊາວບາ້ ນ ບໍຈ່ ກັ ເທ່າັົ ໃດຫບົ ເທາັົ່ ໃດຕາ່ ວ. ລີຈຢູ ່າງມດິ ນາຫງັ ເຮັດຄຫບູ ໄ່ໍ ດຍ້ ນິ ແລະ ຄບໍ່ມີຫຍັງເກີດຂນຶ້ ... ເຂາົ ບກໍ່ າ້ ເອີ່ືຍປາກ
ແມນ່ ແຕ່ຄາດຽວ... ບາງເທື່ອເຂົາກຢາກແວ່ເຂາຶ້ົ ໄປເກບັ ໝາກມ່ວງປາ່ ທ່ີຫື ົັນ່ ລົງຂາ້ ງທາງ ແຕ່ມຶນ້ ີ້ເຶ ຂາົ ບກ່ໍ ້າຮອດຊິຫຽວຫງັ
ເພາະຢາ້ ນຍ່າງບ່ທໍ ັນອາ້ ຍລຊີ ງົ ...
ລຈີ ູຍ່າງໄປຄິດໄປ... ເຂາົ ຄດິ ຮອດແຕມ່ ຶ້ເປີດໂຮງຮຽນມັດທະຍມົ ຢ່ລູ ອ້ ງຊານ... ເຂາົ ຢາກຮຽນເຕະບານ ແລະ ຮຽນ
ໜັງສເກງ່ັ ... ເລອື່ ນຂຶນ້ ຮອດມັດທະຍົມຕອນປາຍພນຸ້ ຈືງິ່ ຈະບມໍ່ ໂີ ອກາດໄດ້ມາຖາງໄຮ່ ແລະ ນັ່ງຜກົ ຟານລງົ ກິນນ້າຄແນວນຶີ້
ອີກ. ທ່າມກາງສາຍລົມ ແລະ ສຽງຄ້ນຶ ຄວນຂອງປາ່ ດງົ ພງົ ໄພ, ລີຈູໄດສ້ ້າງພາບຈນິ ຕະນາການທງີື່ ດົ ງາມຂຶ້ນໃນຜົ້ງຶ ສະໝ
ອງນອ້ ຍໆຂອງເຂົາ. ທນັ ໃດນນຶ້ັ ລີຈໄູ ດ້ຫອກໝາກບານແລ່ນຂຶ້ນ ໄປຫາ
- “ລີຈ.ູ .. ລຈີ .ູ .. ໄວໆ... ໄວແດ່... ອ້າວ...ໆ...ໆ...ໆ”
ເຂາົ ຫອກລໍ້ຜ່ານນັກກລິ າຄຕູ່ ່ສໍ ູຂ້ ້ນຶ ໄປຢ່າງຫວດຸ ຫວິດຄອ່ ງແຄວ້ ແລະ ບມໍ່ ີໃຜສາມາດຕາ້ ນທານລູກບານຂອງເຂາົ ໄດ້
ເລຍີ ... ລີຈລູ ຈັງຫວະ ແລວ້ ທຸມ້ ລູກບານດ້ວຍບາດຕນີ ໜກັ ໆດັງຕູມບາດໜ່ງື ແລະ ແລ້ວໝາກບານ ໜ່ວຍນນ້ັຶ ກລອຍລວ້ຶິ ພຸ່ງ
ຕວົ ໄປໄວປານລກູ ໜ້າ ລອດຫວ່າງແຂນຂອງຜຮູ້ ກັ ສາປະຕູ ຫິບເຂຶ້າົ ໂກນຢາ່ ງສວຍງາມ... ໝຄູ່ ່ແູ ລນ່ ເປັນປມຸ້ ມາໂອບຫຸ້ມ
ແລ້ວຍົກອູ້ມຮາ່ ງກາຍຂອງເຂາົ ຍາ່ ງອອ້ ມເດ່ນີື ແລະ ໃນຊວ່ ງເວລາທີມື່ ີ ຄວາມກະຕລລນຶ້ົ ນ້ັນຶ ເຂົາກຕອ້ ງສະດ້ງຸ ເຊຖະຫາຫົວ
ປກັ ໄປເບ້ອຶ ງໜ້າ... ເມ່ືອລກູ ບານໜວ່ ຍທີສອງທ່ືເີ ຂາົ ທຸ້ມບາດຕນີ ໄປໃສຢ່ າ່ ງແຮງນ້ຶນັ ແມນ່ ກະຕໄມ້ນ້ອຍຕາມທາງຮ່ອມ...
ເຂົາລົມຶ້ ລງົ ... ຈົນອ້າຍລຊີ ົງຍາ່ ງກບັ ຄນມາຊຂູຼ ແີ້ຶ ຮໃ້ ຫ້ລຸກຂນຶ້ .
“ນ້ອງຈູ... ມຫີ ູມີຕາກະເບື່ງິ ແດ່... ນອ້ ງເຈັບບ... ”
ເຂົາເງີຍຫວົ ຂນຶ້ ຈາກຄວາມຄິດຝນັ ... ແກວ່ງຫວົ ປະຕເິ ສດ... ແຕ່ກຮສູ້ ກແສບຈ້າວຢຫູ່ ົວໂປ້ຕີນ... ເລອດສແີ ດງຍມຸ້
ອອກຕາມຫບໜັງທສ່ືີ ກີ ອອກທໍເ່ ລັບໂປມ້ ... ອາ້ ຍລີຊງົ ຈກີ ຍອຍຖົງຜາ້ ສດີ າດາ້ ນຍອ້ ນບ່ໍໄດຊ້ ັກນັບແຕມ່ ຶ້ເອອຶ້ ຍສີເຮີເມຍເພ່ືິນ
ຫຍິບໃຫ້ພຸນ້ ມາພັນຫົວໂປຕ້ ີນນອ້ ງຊາຍ... ເຂາົ ຍາ່ ງນາຫງັ ອາ້ ຍລຊີ ົງສກັ ຄະເຢກັ ຄະເຢກັ ຊາ້ ລງົ
ກວ່າເກ່າັົ ຈົນເພນືິ່ ຢນື ຖ້າສອງສາມເທອື່ ຈິງ່ື ໄປຮອດເຮອນ.
<...>
ເຂ້ຶົາໄຮ່ເທງິ ພພູ ວມຖອກຮວງກັງົ່ ຄລາກ່ຽວ... ມາຮອດຕອນນ້ຶີອ້າຍລຊີ ົງໄປນອນປະຈາຢຖູ່ ຽງໄຮເ່ ພ່ືອຮກັ ສາບໃ່ໍ ຫໝ້ ປູ ່າ ແລະ
ຝງູ ລີງລົງມາລັກກິນເຂຶົາ້ ... ລີຈຄູ ິດຢາກຈາກພໍ່ແມ່ ອາ້ ຍເອ້ຶອຍເຂ້າຶົ ໄປໂຮງຮຽນມັດທະຍມົ ຢູລ່ ອ້ ງຊານ... ຂນຶັ້ ຕຶົນ້ ພແ່ໍ ມ່ ແລະ
146
ອ້າຍຂັດຂ້ອງຈນົ ຊິເປັນເດອດເປນັ ແຄ້ນ ເພາະພ່ອໍ ້າງເຫດຜົນວ່າບໍມ່ ໃີ ຜຊວຍ່ ອ້າຍກຽ່ ວເຂາ້ົຶ ແລະ ເຮດັ ໄຮ່ໃນປີຕໍ່ໄປ. ຮຽນພ
ອາ່ ນໄດຂ້ ຽນເປັນ ຈົບປະຖົມຢບູ່ ້ານຫນີ ສນຶີກ້ ະພແລ້ວ... ລຈີ ໄູ ປລຶຢ້ີ ່ກູ ອ້ ງກກົ ເປອື ຍຂາວແຄມຫວ້ ຍຫາຍເເທອື່ ເມ່ອື ຮູ້
ວ່າຄວາມຫວງັ ຂອງຕນົ ທືີ່ຄາດຄດິ ໄວ້ພວມພງັ ທະລາຍລງົ . ບາງເທື່ອເຂາົ ກນັງ່ ຝນັ ຄແນວນັນ້ຶ ຈົນຕາເວັນຕົກດນິ ເຂາົ ຈ່ິືງກບັ
ເມອເຮອນ... ມາເທ່ືອໃດພກໍ່ ະຮ້າຍ, ໄລ່ໄປນອນໄຮນ່ າອ້າຍລີຊງົ ... ແມ່ບເໍ່ ຄີຍເວ້ົາຶ ວ່າຊວ່ ຍເຫອລຈີ ູ ເພ່ອື ຊອກຫາຊອ່ ງທາງ
ເພ່ອື ໃຫ້ເຂົາໄດ້ໄປຮຽນຕໍ່ມັດທະຍມົ ໃນເທ່ອື ນ້ຶເີ ລີຍ. ກົງກນັ ຂາ້ ມ ແມ່ມີແຕຟ່ ັງຄວາມພໍນ່ ັງ່ ໝກົ ຢູ່ຂ້າງເຕາົ ໄຟ ເອົາແຂນສອງ
ເບ້ຶອງ ເທົາ້ຶ ຫວົ ຢຄູ່ ຄນົ ຫໜູ ວກແບບໝດົ ອາໄລຕາຍຢາກ... ມີແຕ່ເອ້ຶອຍໃພ້ຄົນດຽວທີື່ເຂາົຶ້ ໃຈລີຈູ... ເອອຶ້ ຍຢາກຊຸກຍ້ໃູ ຫ້
ອາວຮຽນ... ພ່ໍຮ້າຍເທ່ືອໃດກມເີ ພ່ືິນນແີຶ້ ຫະດງແຂນອາວອອກໄປນອກເຮອນ ແລ້ວແນະນາວິທີສານກະເປໃ້ ຫ້. ແຕ່ເມ່ືອເບງິື່
ແລວ້ ທາງເອ້ອຶ ຍໃພ້ ແລະ ແມ່ກຍາ້ ນພ່ຫໍ າຍທີື່ສດຸ . ຜາ່ ນມາພວກເພນ່ິື ບ່ເໍ ຄຍີ ຖຽງກັບພໍ່ແມນ່ ແຕຄ່ ວາມດຽວ... ສາລັບອາ້ ຍລີ
ຊງົ ບາງເທອື່ ກຍງັ ມີແນວຄດິ ກາ້ ຫານກະຟດກະຟາດຕວໍ່ ່າພຄໍ່ ນ ແລ້ວກຈບັ ເອາົ ປນື ແກ໊ບິັ ພາຍຖງົ ລົງນ້າອອກເຮອນໄປ... ເຊິື່ງ
ປະໄວ້ແຕ່ສຽງຮ້າຍດາ່ ຂອງພໍດ່ ງັ ໄລ່ຫງັ ມາ.
ຈົນມາຮອດມ້ໜຶ ື່ງ ເອຶອ້ ຍໃພ້ໄດ້ອອ້ ນວອນຜວົ ຂອງລາວໃຫ້ໄປເວາົຶ້ ນາພ່ເໍ ພອື່ ໃຫນ້ ້ອງລີຈູໄດມ້ ໂີ ອກາດໄປຮຽນຕ່ໍ
ມັດທະຍົມ, ສະນ້ັນຶ , ຄວາມຫວງັ ຂອງເຂາົ ຈືງ່ິ ໄດເ້ ກາະຫ້ອຍຢນູ່ າອາ້ ຍລຊີ ງົ ພຽງຄນົ ດຽວ ແລະ ໃນທ່ີືສຸດອາ້ ຍລຊີ ງົ ກຕກົ ລົງໄປ
ເວາົ້ຶ ນາພ່ໍ ໂດຍຍກົ ເຫດຜົນວາ່ “ຕນົ ເອງພມເີ ຫອ່ື ແຮງໄປມາຫາໄດ້ໃນການຫັກຫ່າປາ້ ຂອນ... ຫຍງຸ້ ຍາກສອງຜົວເມຍ ກຈະ
ຄອ່ ຍອົດຄ່ອຍທົນລຽງ້ ພແໍ່ ມເ່ ອງ...” ພໍບ່ ໍ່ປາກນັງ່ ເຈັົ່າຄຄນົ ໃຊຄ້ ວາມຄດິ ... ແລະ ມ້ຕຶ ່ມໍ າພໍ່ຈງືິ່ ຕົກລົງໃຫລ້ ີຈູໄປຮຽນ ແລະ
ເພນ່ືິ ຍັງເວາ້ຶົ ວາ່ ກອ່ ນຈະໄປຕ້ອງເຮັດພິທີຄອບເຈົາຶ້ ບ້ານ ເຈົາ້ຶ ເຮອນຄກັ ແນ່ ເພືອ່ ປກົ ປັກຮັກສາລຈີ ວູ າ່ ຊຶ້ນັ ... ອາ້ ຍລຊີ ົງ ແລະ
ເອອ້ຶ ຍໃພດ້ ີໃຈບໍຮ່ ແູ້ ນວຊິເວາຶ້ົ ທພີື່ ໍ່ເຫັນດີໃຫນ້ ອ້ງຊາຍໄປຮຽນໜັງສ. ລຈີ ຍູ ຶິມ້ ເປຶ້ຍີ ເຕຶນັ້ ຄະໂຍງໂລງ່ ອກົ ໂລງ່ ໃຈ... ຄວາມຄດິ
ຫວັງໄວປ້ ່ັົງຊອນປອນ່ ຕວົ ຂ້ນຶ ມາອີກເທອື່ ໃໝ່... ແຕກ່ ົງກັນຂ້າມ ແມພ່ ດັ ຮອ້ ງໄຫ້ເພາະບໍຢ່ າກໃຫ້ລກູ ຊາຍຫາ້ ທີື່ເພນ່ິື ຮກັ ຫາຍ
ທ່ສືີ ດຸ ຈາກໄປບ່ອນອື່ນ. ແຕ່ແມກ່ ບສາມາດ
ຂດັ ຂນຄາເວຶົາ້ ຂອງພໍ່ໄດ້ ຖ້າຫາກເພືນ່ິ ຕກົ ລົງແລວ້ ... ລີຈໄູ ປຮອດໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ກອ່ ນມເຶ້ ປດີ ໂຮງຮຽນສອງມຶ້...
ພາຍຸລມົ ຝົນໄດ້ພັດຍໃູ້ ຫຊ້ ວີ ດິ ໜຸ່ມນອຍ້ ຂອງລີຈໄູ ດ້ເຕີບໃຫຍ່ຂນ້ຶ ໃນບ່ອນທມີ່ື ີການຈັດຕງັຶ້ ແລະ ມີ
ລະບຽບວໄິ ນຢາ່ ງເຂ້ັຶມງວດ. ຕະຫອດໄລຍະເວລາທືີ່ຢບູ່ ່ອນນ້ຶີ ເຂາົ ໄດເ້ ຝກິ ຝົນຫຫ່ໍ ອມ ແລະ ຮາ່ ຮຽນເອົາແບບແຜນ
ຄຸນສົມບດັ ທັດສະນະຂອງຄນົ ລາວໃໝ່. ໃນໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ຊນົ ເຜາັ່ົ ແຫ່ງນ້ໄີຶ ດ້ມໝີ ູ່ເພ່ອື ນຈາກຫາຍທ້ອງຖິ່ນື ຕ່າງໆມາ
ເຕົຶ້າໂຮມຮ່ວມຢູຮ່ ວ່ ມກັນ ແລະ ຮ່ວມສກສາຮ່າຮຽນນາກັນ ເຊືິງ່ ການມຊີ ວີ ິດຢູຄ່ ແນວນ້ຶີ ແມ່ນມຄີ ວາມໝາຍທສີ່ື ຸດສາລບັ
ຊວີ ິດໜຸ່ມໄວຄະນອງຂອງເຂົາເຈຶ້ົາ.
ສາລັບລີຈູ ເຂົາຍັງຄິດວາ່ ຖ້າພໍ່ແມ່ ແລະ ອາ້ ຍເອຶອ້ ຍໃພຮ້ ວູ້ ່າດຽວນລ້ຶີ າວໄດ້ຮຽນຢູ່ຫ້ອງ ມ.3 ດວ້ ຍຄະແນນຮາ່ ຮຽນນາ
ໜ້າໝູ່ຄູ່ໃນຫອ້ ງຮຽນດຽວກັນ, ທັງຮບັ ຜິດຊອບວຽກປອ້ ງກນັ ແລະ ສງັ ກດັ ຢູໃ່ ນໜ່ວຍທມີ ເຕະບານຂອງໂຮງຮຽນຕ່ມື ອກິ
ນ້ຶັນ, ແນນ່ ອນພວກເພ່ິນື ຄົງດີໃຈທີສ່ື ຸດ.
ລີຈຈູ ບົ ຈາກມັດທະຍົມລ້ອງຊານ ແລ້ວກຖກການຈັດຕຶ້ງັ ນາສັງົ່ ໃຫໄ້ ປຮຽນມດັ ທະຍົມຕອນປາຍເມອງໂພນໂຮງ...
ແລະ ແຕ່ມນ້ຶ ັ້ນຶ ... ມທ້ຶ ີື່ລີຈູພາຍຜົກເຄ່ອື ງນຸງ່ ອອກຈາກບາ້ ນໄປຮຽນມດັ ທະຍົມຈນົ ມາຮອດມນ້ຶ ້ຶີ... ເຂົາຮສູ້ ກວ່າຕນົ ເອງໄດ້
ເປັນໂຕຂອງຕນົ ເອງ ແລະ ຢູ່ໃນໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ຕອນປາຍແຫ່ງນແ້ີຶ ຫະລຈີ ຈູ ິງ່ື ໄດພ້ ບົ ກັບນອ້ ງເຢຍໄທບ້ານຫວ້ ຍແສນ
147
ຕາວທ່ີຂື ້ຶນກບັ ເມອງຮມັົ່ ແຂວງວຽງຈັນ. ນາງເປັນຄນົ ທໜືີ່ າ້ ຮກັ ແລະ ໜາ້ ສົງສານຫາຍ... ນາງບໍພ່ ຽງແຕເ່ ປັນຄນົ ຮຽນເກງັ່
ມຄີ ະແນນນາໜາ້ ທຸກໆເດອນແລວ້ ນາງຍງັ ເປນັ ຄນົ ດມີ ຄີ ນຸ ສົມບດັ ນາອີກ.
ທງັ ສອງຮູ້ຈັກຮັກແພງກັນເໝອນອ້າຍນອ້ ງຄງີ ໆ...ນອ້ງເຢຍໄດ້ອະທິບາຍວຊິ າເລກໃຫ້ລຈີ ຟູ ງັ ເລ້ອຶ ຍໆ... ແລະ ໃນ
ເວລາຫວາ່ ງເຂົາເຈາົຶ້ ຍງັ ເວ້າົຶ ເຖງິ ສະພາບຄອບຄົວ ແລະ ຊີວດິ ຄວາມເປັນມາຂອງໃຜລາວໃຫກ້ ນັ ຮຕູ້ ືມ່ ອກີ ... ນອ້ ງເຢຍເຮດັ ສີ
ໜາ້ ເສຶົ້າລົງເມືອ່ ນາງເວາ້ຶົ ເຖິງພ່ແໍ ມ່ທີເື່ ສຍອງົ ຄະ... ພໍ່ຂາກດຸ ແຕແ່ ມ່ຕາບອດເບຶອ້ ງໜງ່ື ຍອ້ ນເຮອບນິ ຂອງອາເມລິກາຖມິຶ້
ລະເບດີ ໃສບ່ າ້ ນເກດີ ເມອງນອນຂອງເພນ່ິື ໃນຍາມສງົ ຄາມ... ນາງບ່ພໍ ຽງແຕໄ່ ດເ້ ບງິ່ື ແຍງພແໍ່ ມ່ ແຕ່ຍງັ ໄດ້ລຽ້ ງດູນ້ອງຊາຍຈົນ
ອາຍຸ 16 ປີ ຈງິ່ື ໃຫນ້ ້ອງຊາຍຕດັ ສນິ ໃຈເອາົ ເມຍມາລ້ຽງພແ່ໍ ມ່... ແລະ ພາລະເຫັາົ່ ນ້ນຶັ ຂອງນາງກຕກົ ເປນັ ພດູ ຂອງນອ້ ງຊາຍ
ແລະ ນ້ອງໃພໃ້ ນການເບິງ່ື ແຍງ ແລະ ລຽ້ ງດູຄອບຄວົ ພ່ແໍ ມ່ແທນ... ດຽວນີຶ້ນອ້ ງເຢຍບ່ໄໍ ດທ້ ຽ່ ວໄປທຽ່ ວມາຫາບ້ານຄແຕເ່ ກາັົ່
ອກີ ແລ້ວ... ນອ້ ງທນຸ່ ທ່ຽງຄນຶົ້ ຄວາ້ ຮ່າຮຽນ... ແລະ ມເີ ວລາເປນັ ຂອງຕນົ ເອງຫາຍຂ້ນຶ ປີນີຶນ້ ອ້ ງເຢຍມີອາຍຫຸ ດຸ ລີຈູ ພຽງແຕປ່ ີ
ດຽວ... ບາງເທ່ືອເຂາົ ກມຄີ ວາມຮ້ສູ ກອຽງອາຍ ແລະ ຫງຫວງນາງຢ່າງງຽບໆ ຫາກເມ່ອື ໃດນາງຢູ່ໃກໆ້ ກັບຊາຍຄນົ ອນື່ ... ແຕ່
ລີຈູກບ່ໍຮ້ຊູ ້າວາ່ ອນັ ນັນ້ຶ ແມ່ນຍອ້ ນເຫດຜົນອນັ ໃດ... ເຂົາເປນັ ຫຍັງຈິືງ່ ຄິດແນວນັນ້ຶ ກັບນາງ ລີຈລູ ກັ ຈອບເບືິ່ງການເຄ່ືອນໄຫວ
ຂອງນາງເຢຍ ຄາ້ ຍຄວາ່ ສືິ່ງນ້ນັຶ ມນັ ໄດ້ເປນັ ພະລັງດງດູດເອົາຄວາມຮສູ້ ກທື່ບີ ຮ່ໍ ູສ້ ດຸ ຮູສ້ ້ຽງຂອງຊາຍໜ່ມຸ ... ເຂາົ ຍງິື່ ສງຶິ້ ຊອມເບງ່ືິ
ນາງເທ່າົັ ໃດນອ້ ງເຢຍກຍືິງ່ ງາມຂ້ນຶ ເທົ່າັ ນ້ຶັນ... ບາງເທືອ່ ເຂົາເອງກຮູ້ສກວາ່ ນອ້ ງເຢຍກມີຄວາມໃນໃຈທືຢີ່ າກເວ້ຶາົ ອນັ ໃດອນັ ໜື່
ງກັບເຂາົ ຄກນັ ແຕ່ນາງບ່ໍມີຄວາມກາ້ ຫານພຽງພ ແລະ ແລວ້ ທກຸ ຢ່າງກຜາ່ ນໄປຕາມການເວລາ.
ວັນເວລາຜ່ານໄປຄສາຍທານລນິ ໄຫ... ເມ່ອື ໃດຫາກມນີ າງຄຽງຂ້າງ ລຈີ ກູ ຍງັ ມີກາລັງໃຈ, ມຄີ ວາມອົບອຸ່ນ ແລະ ມີ
ກາລງັ ວັງຊາເພືອ່ ຕສ່ໍ ູ້ກບັ ອປຸ ະສັກຂອງຊີວິດ, ຄວາມເຂາ້ົຶ ໃຈ ແລະ ຄວາມສາພນັ ແບບງຽບໆນນຶ້ັ ເກີດຂຶ້ນໂດຍບໄ່ໍ ດຕ້ ັ້ຶງໃຈ ແລະ
ກບ່ໍມີໃຜສ້ຽມສອນສງິ່ື ເຫັາົ່ ນຶ້ີມາກ່ອນ. ຄວາມເຫນັ ອກົ ເຫັນໃຈຫາຍເທາ່ັົ ໃດ... ຄວາມຈງິ ໃຈໃນການຊວ່ ຍເຫອເຊງ່ິື ກນັ ແລະ
ກນັ ກມຫີ າຍຂ້ນຶ ເທາົັ່ ນັ້ນຶ .ນອ້ ງເຢຍມພີ ອນສະຫວັນທາງດ້ານພາສາ-ວັນນະຄະດີ, ປະຫວັດສາດ ແລະ ຢາກເປນັ ຄູ. ແຕ່ລຈີ ພູ ັດ
ມກັ ກວາ່ ໝ່ແູ ມ່ນເປນັ ທະຫານຂບັ ລດົ ຖງັ , ເຂາົ ຝັນວ່າມ້ໜຶ ືງ່ ໃນອະນາຄົດຄວາມຄດິ ຫວັງນັຶ້ນຄົງຈະປາກົດເປັນຈງິ ... ລີຈມູ ກັ
ອາ່ ນປ້ມຶ ທີເ່ື ວາ້ຶົ ເຖງິ ຊວີ ິດການເຄືອ່ ນໄຫວຂອງບນັ ດາທ່ານຜນູ້ າ, ຜູ້ໃຫ້ກາເນດີ ແກກ່ ານປະຕວິ ັດລາວ ໂດຍສະເພາະແມນ່
ປະຫວດັ ສາດ ການຕໍ່ສູ້ຂອງນກັ ຮບົ ວິລະຊົນ.
ສອງຊີວດິ ໜ່ມຸ ນັຶນ້ ມີຄວວາມຄິດຫວັງແຕກຕ່າງກນັ ທາງດາ້ ນການປະກອບອາຊບີ ວຽກງານໃນອະນາຄົດ. ແຕ່
ຄວາມເຂົຶ້າໃຈໃນຄວາມຄິດ ແລະ ອຸດົມການນ້ຶັນ ມຄີ ວາມມງຸ່ ໝັ້ນຶ ສູ່ຈຸດໝາຍປາຍທາງອັນດຽວກນັ ... ແລະ ແລ້ວຂາ່ ວຮາ້ ຍ
ກຕກົ ມາເຖງິ ລີຈູ ເມ່ອື ເຂົາເສງັ ຈົບຊ້ັຶນມັດທະຍມົ ຕອນປາຍ... ຂາ່ ວນຶ້ັນແມ່ນອ້າຍລຊີ ງົ ເສຍຊີວິດຍ້ອນພະຍາດໄຂ້ຍຸງຕາມ
ການບັົງ່ ມະຕິຂອງແພດ. ກ່ອນອ້າຍລີຊງົ ຈະສຶ້ນິ ໃຈ... ອາ້ ຍຖກສ່ັົງໂຮງພະຍາບານຊາ້ ເກີນກວ່າແພດໝຈໍ ະກອບກຊູ້ ວ່ ຍເຫອ
ໄດທ້ ັນ. ທງັ ໝດົ ນັຶ້ນກເພາະວ່າ ພໄ່ໍ ດເ້ ຮັດພທິ ີເສ້ັຶນເຢົາເຈົຶ້າບາ້ ນເຈ້າຶົ ເຮອນ ຈົນເກອບໝົດເນ້ຶອໝດົ ຕົວ ກບ່ໍເຫັນວ່າຈະດີຂຶນ້
ເລຍີ ... ຊາ້ ບໍພ່ ອາການຂອງອ້າຍລີຊົງນັບມກ້ຶ ນບັ ຊດຸ ໂຊມລງົ . ເມອ່ື ເປນັ ແນວນຶນັ້ ເອອຶ້ ຍໃພ້ສີເຮີກເກີດຕວ່ໍ ່າຮ່ນຸ ແຮງໂດຍຍກົ
ເຫດຍົກຜນົ ໃຫ້ພ່ໍຟັງເພ່ອື ໃຫ້ພຢໍ່ ຸດ ເຊົາຈາກການເສ້ັຶນເຢົາງມົ ງວາຍ... ແຕທ່ ງັ ໝດົ ມນັ ກສວາຍເກີນກວາ່ ຈະແກ້ໄຂເອາົ ໄວ້
ທັນ. ດງັ່ ນັ້ຶນ, ຄວາມໂສກເສຶົາ້ ຫງວ່ ມເຫງົາ ແລະ ຄວາມກນິ ແໜງແຄງໃຈ ຈງື່ ຕົກມາເປັນພູດຂອງຄອບຄວົ ອ້າຍລີຊງົ ...ໂດຍ
ສະພາະກແມ່ນເອ້ຶອຍສີເຮີທີຕ່ື ອ້ ງເປັນແມໝ່ ້າຍໄປຈນົ ຕະຫອດຊວີ ດິ .
<...>
148
ເຮອຈກັ ຫາງຍາວເຊີດຫວົ ໃສແ່ ຄມຝັງ່ ... ລີຈູ ແລະ ອາ້ ຍລີປາວ ພືີ່ນອ້ ງຮ່ວມນາມສະກນຸ ໄດຊ້ ່ວຍກັນປົດເອາົ ຫວົ ຈກັ
ເຮອ ແລ້ວແບກຂນ້ຶ ໄປໄວກ້ ້ອງກົກໄມຕ້ າຍຢນື ແຄມຝັ່ງນ້າ. ຈາກນ້ນັຶ ກດງເອົາແພຢາງສີຟາ້ ມາປກົ ຫົວຈັກແລ້ວສອງອ້າຍນອ້ ງ
ກມຸ່ງໜ້າໄປຫາໝູ່ບາ້ ນ... ເຮອນແຕລ່ ະຫັງປຸກຢັ່ງຢາຍໄປຕາມຕີນພູຍົມ. ເຂາົ ເຈ້ົາຶ ມາຮອດບາ້ ນກພດີຄວາມຄາ່ ມດຈດຕາໄດ້
ປົກຄຸມໄປທັົ່ວບລເິ ວນແຫງ່ ນນ້ຶັ ແລວ້ ... ແສງໄຟແຕລ່ ະເຮອນໄດ້ຮຸງ່ ແຈ້ງເປັນເລາົ ແສງພງຸ່ ລອດອອກມາຈາກປ່ອງຝາໄມເ້ ຮຍ້
... ສຽງໝາເຫາັົ່ ໂວງ້ ໆບ່ໍຢຸດບ່ໍເຊົາເມື່ອເຫນັ ແຂກຄນົ ເຂົາຶ້ ບ້ານ... ອາ້ ຍປາວຍ້ປູ ະຕູໃຫ້ແງມ້ ອອກພຫມົ ຫົວຄົນ ແລວ້ ພວກເຂົາ
ກຫາຍລິບເຂ້ຶາົ ໄປໃນເຮອນ. ມດັ ໄຟຢູ່ກາງເຮອນແຕກປັ໊ອບແປັ໊ບອອກຈາກຖາ່ ນໄຟສີແດງ ເມອ່ື ແມ່ຍງິ ກາງຄນົ ຄນົ ໜ່ງື ກມ້ຶົ
ຫົວລົງເປ່ັາົ ຝໆູ່ , ຖັດໄປຈາກນນ້ຶັ ກແມ່ນແມເ່ ຖ້ຶົາເກົ້ຶາຜມົ ຫຍຸ້ງລງຸ ລງັ ໃສ່ໂສງ້ ຫມົ ໆຂາກິນຶ້ ພວມນັ່ງຄາ້ ແກມ້ ກງ້ຶ ຕາໃສໝ່ ໍ້ແກງທີ່ື
ຄາ້ ງຢ່ເູ ທິງຄຽງເຫັກສາມຂາ... ແມວລາຍສອງໂຕນອນຢຽດຄາ້ ນຢູ່ແປະກອງຂີຶ້ເທັ່າົ ບເ່ໍ ໜັງບຕໍ່ ງີ ... ສຽງໄອຫດໄອຫອດບາດ
ຍາວໆຂອງຜ້ເູ ຖາ້ຶົ ດັງມາແຕໃ່ ນສວ້ ມນອນທ່ືມີ ຜີ າ້ ກັຶ້ງລາຍດອກໄມປ້ ິດບງັ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ທຸກຄນົ ບສ່ໍ ະບາຍໃຈໄປນາອາການຄ
ແນວນນ້ັຶ ຂອງພ່ໍ.
ການຕອ້ ນຮບັ ຂອງຄົນໃນເຮອນຕ່ຜໍ ທູ້ ືີ່ເດນີ ທາງມາຮອດເປນັ ໄປແບບຈດຈາງບ່ມໍ ຄີ ວາມກະຕລລຶົ້ນຄາ້ ຍຄມາແຕໄ່ ຮ່
ແຕສ່ ວນທາມະດາ... ມແີ ຕ່ເອອ້ຶ ຍໃພສ້ ີເຮລີ ກຸ ອອກມາຈາກຂ້າງເຕາົ ໄຟມາປດົ ເອາົ ເຄືອ່ ງອອກຈາກບ່ານ້ອງລີຈູໄປຍອງໄວ້ຢູ່
ເທງິ ກອງຟືນ.
“ນ້ອງລຈີ ູ ເປນັ ຫຍງັ ຈື່ງນານມາຮອດແທ້...”
ເອຶ້ອຍເອຍີ່ື ປາກຖາມດ້ວຍຄວາມເປນັ ຫວ່ ງເປັນໃຍ ແລະ ແທນທ່ີືຈະແມນ່ ເຂົາຕອບ ແຕອ່ ້າຍລີປາວພັດຕອບແທນ
ວ່າ:
“ມນັ ຍາກນານ້າຫ້ຶັນແຫະ, ເກອບເຮອເຊດີ ກະຕກາງນາ້ ແລະ ໝົນຶ້ ເຂາຶ້ົ ສດຸ ໄຜໜ່ າມພນຸ້ ເດ...”
ລຈີ ຢູ າ່ ງໄປນງ່ັ ຂ້າງແມ່ ແລ້ວຖາມວ່າ:
“ແມ່ ພິທີສົັ່ງສະການອ້າຍລີຊົງລູກມາບ່ໍທັນເພາະຄາເສັງ... ແຕລ່ ູກຢາກຮູ້ວ່າເພ່ືິນຕາຍຍອ້ ນຫຍັງ? ເປນັ ຫຍງັ ບ່ເໍ ອາົ
ໄປໂຮງໝໍ...”
ແມບ່ ປ່ໍ າກ ເມື່ອເວາຶ້ົ ເຖິງການຕາຍຂອງອ້າຍລຊີ ງົ , ແມສ່ ະອ້ນຶ ໄຫ້ຄອ່ ຍໆ ລຈີ ູຖອນຫາຍໃຈບາດຍາວໆ ເມອື່ ຜູເ້ ປັນ
ແມຕ່ ອບຄາຖາມນຶນ້ັ ດວ້ ຍນາ້ ຕານອງໜ້າທ່ີຫື ົດຫຽ່ ວຂອງຄົນຊະລາ, ສຽງສບູ ຂ້ີຶມກູ ຂອງແມ່ ດັງຜ່າຄວາມມດິ ງຽບອອກໄປ.
ແມ່ອວາ່ ຍໜາ້ ມາຫາລູກຊາຍຫາ້ ແນມເບງ່ືິ ໜ່ວຍຕາດາຂອງລກູ ຊາຍໜ່ມຸ ລ້າສນັ ແຂງແຮງນ້ນຶັ ດວ້ ຍຄວາມອື່ດີ ສູ ົງສານ ແລວ້
ເວ້າຶົ ຂນຶ້ ວາ່ :
“ລກູ ເອຍີ ...ແມບ່ ່ໍມຜີ ເູ້ ພງິ່ື ພາອາໄສອິກແລວ້ ແລະ ພ່ກໍ ເຈບັ ປວ່ ຍມາແຕມ່ ມຶ້ ຽ້ ນສົບອາ້ ຍລີຊງົ ຂອງມງ, ເອອຶ້ ຍໃພ້ສເີ ຮີ
ກຍາກມີລກູ ພແຮງແລ້ວ...” ສຽງຂອງແມ່ແຜວ່ ເບາົ ຄຊບັ ຊືິ່ມ ແຕ່ມນັ ກເປັນປະໂຫຍກຄາເວາົຶ້ ທແ່ືີ ຈ້ງໃສຟງັ ງ່າຍ ໄດ້ຍນິ ໝົດ
ເຮອນ.
“ພ່ເໍ ຈບັ ໜກັ ແຕ່ໝໍຜເີ ຂາົ ມາມເບິື່ງວາ່ ຜິດຜີຢາ້ ວຜີເຮອນ ເອົາຄົນຕາຍໄປຝັງບ່ໍຖກມຖຶ້ ກຍາມ... ນອ້ ງຊາຍຫາ້ ຍງັ ມີ
ຊວີ ິດຢູ່ ພດັ ບໍມ່ າລ່າມາແລ. ຢາກໃຫ້ພໍ່ຫາຍດີ ແລະ ທັງຊ່ວຍໃຫວ້ ິນຍານຂອງອາ້ ຍລຊີ ົງໄດໄ້ ປຮອດ ເມອງຟາ້ ພະຍາແຖນກ
ຕ້ອງເສຶນ້ັ ເຢົາລມຶ້ົ ໝສູ ໄູ່ ກ່, ຖາ້ ບໍ່ເຮັດບ່ແໍ ກແ້ ນນ່ ອນຜູ້ທື່ີສອງ ຈະແມ່ນພ່ຂໍ ອງມງຊິໄດເ້ ອົາໄປຝັງອກີ ວາ່ ຊຶ້ນັ ...”
149
ຄາເວາຶົ້ ຂອງແມ່ລຽ່ ນໄຫຄ່ າ້ ຍຄກບັ ວ່າເພື່ນິ ໄດຄ້ ົ້ຶນຄດິ ແລະ ຕງຶ້ັ ໃຈຢາກເວົາຶ້ ມາແຕດ່ ົນແລ້ວ. ສະແສນໄມ້ພາງໃນ
ສ້ວມນອນລນັ່ ຂອບແຂບ ຍອ້ ນການພກິ ຄີງຂອງພທ່ໍ ່ີືນອນຊນົ້ຶ ຫ່ມົັ ຜາ້ ມາແຕ່ເຊາ້ຶົ ຮອດແລງນ້ັນຶ . ອ້າຍລປີ າວໝຸດໝດັ
ຫົນຫວຍຢູ່ ຟັງນາບໍ່ພຄາວກຍາ່ ງອອກໄປຫາເຮອນຂອງເພິື່ນຢູແ່ ຄມຫ້ວຍນາ້ ພຸນ້ .
ລຈີ ລູ າ້ ງມກນິ ເຂຶາົ້ ແລງເມອ່ື ເອຶ້ອຍໃພແ້ ຕງ່ ມາປະໄວຂ້ ້າງເຕາົ ໄຟ... ຄາບເຂາຶ້ົ ແລງມີຫງຸ ເຂາຶ້ົ ຈາ້ ວໄຮ່ຫອມ, ຕົຶ້ມ
ປາຂາວໃສຍ່ ອດໝາກອ, ແຈ່ວໝາກເຜດັ ດິບ ແລະ ຖ້ວຍນາ້ ... ກິນເຂົ້ຶາແຕລ່ ະຄາແບບລາ້ ເມອື່ ຍໂຮຍແຮງຄຄົນປວ່ ຍໂຊເມອ່ື
ໄດຍ້ ນິ ຄາເວຶ້ົາຂອງແມ່.
ພ່ລໍ ຸກຈາກບອ່ ນນອນ ໝຶົນ້ ອອກຈາກຜ້າກງຶັ້ ຍາ່ ງຊົກເຊັກທາວຝາເຮອນມາ... ເອ້ອຶ ຍໃພ້ ແລະ ລີຈູລກຸ ປບຸ ປັບໂຊມ
ເອາົ ຂແີ້ຶ ຮພ້ ່ຊໍ ູຼໄປນັ່ງລງົ ຕງັ່ ນອ້ ຍຂ້າງເຕາົ ໄຟ.
ລຈີ ຄູ ນໄປກນິ ເຂົຶາ້ ... ແຕພ່ ໍຍ່ ງັ ໄອຫດໄອຫອບບາງຄຶງັ້ ຄາວ, ເມອື່ ສຽງໄອມິດງຽບໄປ... ພ່ໍຈງືິ່ ເວຶົ້າຂນ້ຶ ດວ້ ຍນາ້ ສຽງທື່ີ
ສັ່ນເຄອວ່າ:
“ລູກເອີຍ... ພ່ໍເຖຶົາ້ ແລວ້ ... ບຮໍ່ ວູ້ ່າຊຕິ າຍມ້ໃຶ ດ... ປົວ ຫ ບປ່ໍ ົວກພສ່ານ້ັນຶ ແຫະ ແຕ່ສາຄນັ ແມນ່ ຄອບຄວົ ເຮອນຊານ
ເຊຶອ້ ສາຍວົງວານເຮາົ ຍັງຢູ່... ດຽວນ້ອຶີ ້າຍລີຊົງຂອງສູກຕາຍແລວ້ ... ເມຍລາວຕ້ອງຮັບພາລະລ້ຽງພໍ່ແມ່, ລ້ຽງລູກ... ດຽວນຶ້ີ
ເຂາ້ົຶ ໄຮກ່ ສກຸ ເຫອງກາຍກຽ່ ວແລວ້ ບມ່ໍ ີຜູເ້ ຝົຶ້າຜູ້ເບງ່ືິ . ພ່ອໍ ຸກອັງ່ ຫາຍລກູ ເອີຍ... ຕາມປະເພນີພວກເຮົາແລວ້ ແມ່ນວາ່ ອ້າຍຕາຍ
ອາ້ ຍຍັງ... ຜວົ ຕາຍຜົວຍງັ ... ອນັ ນັຶນ້ ກໝາຍຄວາມວາ່ ອ້າຍຕາຍກແມນ່ ນ້ອງຊາຍແທນ ເພອື່ ບໃ່ໍ ຫ້ເສຍເລອດເສຍເນຶອ້ ຂອງ
ຜເູ້ ປນັ ອາ້ ຍ...”
“ພໍໝ່ າຍຄວາມວາ່ ແນວໃດ? ”
ລີຈຮູ ອ້ ງຂຶ້ນຕດັ ຄວາມພ່ແໍ ບບບໄໍ່ ດ້ຕ້ງັຶ ໃຈ... ເອ້ອຶ ຍສີເຮີຫອບເອາົ ລກູ ໝ້ົນຶ ເຂົາ້ຶ ຫ້ອງນອນກອດລກູ ຮ້ອງໄຫຟ້ ູມ
ຟາຍນ້າຕາ ແລະ ກບ່ໍມີຜໃູ້ ດຮໄູ້ ດ້ວ່າເອ້ອຶ ຍສເີ ຮເີ ພິ່ືນຄດິ ຫຍງັ ແລະ ມີຄວາມເຈັບປວດທລະມານພຽງໃດ ຕໍ່ກບັ ຄາເວາຶົ້ ຂອງພ່ໍ
...
“ລຈີ ູເອຍີ ... ລກູ ຕ້ອງແຕງ່ ດອງກັບເອຶອ້ ຍໃພ້ ແລະ ຮັບພາລະລ້ຽງລກູ ລ້ຽງເມຍຄເລອດເນອຶ້ ເຊຶ້ອໄຂທື່ີເກີດກັບອກົ
ຂອງຕົນເອງ...”
“ພເ່ໍ ປນັ ຫຍັງຈງ່ືິ ໃຫລ້ ກູ ເຮັດຄແນວນີຶ້ ລູກຍງັ ຊໄິ ປຮຽນໜງັ ສຕ່ໍ ແລະ ລກູ ກບສ່ໍ າມາດເຮັດສງ່ິື ທ່ືີຝືນຈດິ ໃຈຄແນວນີຶ້
ໄດດ້ ອກພ່ໍເອຍີ , ເອອຶ້ ຍສີເຮແີ ມນ່ ເມຍຂອງອາ້ ຍລີຊົງຂອງພວກເຮາົ ລກູ ເຮດັ ຄພວໍ່ າ່ ບໍໄ່ ດດ້ ອກ.”
ລີຈູຢືນຢນັ ປະຕເິ ສດໂດຍທ່ືີຕົນເອງບໍ່ເຄຍີ ຕວ່ໍ ່າຕໍ່ຖຽງພຄ່ໍ ແນວນຶມ້ີ າກ່ອນເລີຍ.
“ລຈີ ເູ ອີຍ ຖ້າລກູ ຫາກປະຕິເສດ ວນິ ຍານຂອງອ້າຍລຊີ ົງກຄງົ ບ່ໍມີຄວາມສຸກ... ບໍ່ໄດໄ້ ປເກດີ ແລະ ຍັງໄປເປັນຜີຢູ່
ປ່າຕບດງົ ໜາຮ້ອງໄຫ້ຮາ່ ໄຮຄໂຕລງີ ໂຕຄາ່ ງ...”
ລຈີ ລູ ກຸ ຂ້ຶນຍ່າງຮ່ວນໄປມາໃນຫອ້ ງເຮອນ ສຽງສະອນຶ້ ໄຫ້ຂອງເອອ້ຶ ຍໃພຄ້ ເຫັກເຜາົ ໄຟຊີເຂຶ້າົ ໄປໃນຮຫູ ູຂອງຊາຍໜຸ່
ມ...
150
“ນແຶີ້ ມນ່ ຮີດຄອງປະເພນີຂອງພວກເຮົາ ລູກເອີຍ... ຖ້າບເໍ່ ຮັດບປໍ່ ະຕິບດັ ພ່ີນື ້ອງທື່ມີ ເີ ຊຶອ້ ສາຍນາມສະກນຸ ພວກເຮົາກ
ຈະຕານນິ ນິ ທາ ແລະ ບ່ເໍ ຊອ່ື ຖພວກເຮົາອກີ ...”
ຄາເວາົຶ້ ຂອງພໍຄ່ ສາຍເຊອກມັດຄ ເຊ່ງືິ ພວມຮັດໜີບແກ່ນເຂ້ຶົາຈົນລຈີ ູຮູ້ສກໝຸດໝັດຫາຍໃຈບໍ່ອອກ.
“ຖ້າລກູ ຕກົ ລງົ ພຈໍ່ ະຮຽກໝຮໍ ຽກລາ່ ມມາຫາມຶຫ້ າຍາມເຮັດພທິ ີໄຫວ້ເຈົຶ້າໄຫວຈ້ ອມ... ບອກພີບ່ື ອກນອ້ງ ແລ້ວອາການເຈບັ
ຂອງພໍ່ກຈະດຂີ ້ຶນເອງ.”
ລີຈບູ ່ຕໍ ອບຄາເວາຶົ້ ຂອງພ່ໍແມ່ນແຕ່ຄວາມດຽວ ເຂາົ ຍູ້ປະຕເູ ຮອນໃຫແ້ ງ້ມອອກ ແລວ້ ກຫາຍລບັ ໄປໃນເງາົ ມດຂອງ
ລາຕກີ ານທີຫ່ື ົດຫູ່ອ້າງວາ້ ງ... ປະໄວແ້ ຕ່ສຽງຮ້ອງໄຫຮ້ າ່ ໄຮ່ຂອງເອອ້ຶ ຍໃພ້ ແລະ ການຄອງຄອຍຂອງພ່ໍແມ່ໃນເຮອນຫງັ ໜງ່ື
ເຊືິ່ງໝບູ ຊ້ົຶນຢູ່ຂາ້ ງປາ່ ດງົ ...
ລຈີ ມູ າຢນື ເອອ່ື ຍຫງັ ໃສ່ກົກເປອື ຍໃຫຍ່ ແລວ້ ແນມເບື່ງິ ທ້ອງຟ້າ ຈອ້ ງສາຍຕາຈັບໄລໝ່ ່ດູ າວທເີ່ື ຫຶ້ອມຍບິ ຍບັ ສະຫັບ
ສນີ ຶັນ້ ... ຄາເວາົ້ຶ ແລະ ສຽງຫວົ ຂອງອ້າຍລຊີ ົງຍັງດງັ ກກກອ້ ງເຂ້ົາຶ ໄປໃນປາ່ ດົງພງົ ໄພ ເມືອ່ ເວລາເພິືນ່ ຫາກຍງິ ໄດຟ້ ານ ຫ ໝປູ າ່
ລົງກິນນາ້ . ສອງອາ້ ຍນອ້ ງຈັບແຂນກນັ ຍາ່ ງຮ້ອງເພງໄປຕາມທາງລຽບດງົ ທ່ມີື ີປາ່ ຕບດກົ ໜາກົກໄມ້ໃຫຍ່ຕີງນວຍນາຍຄການ
ແອ່ນຟ້ອນ... ຮບູ ພາບຂອງອ້າຍລຊີ ງົ ຟຂູ ຶນ້ ໃນຄວາມສານກ... ແລ້ວກຫາຍໄປໃນຄວາມຄາ່ ມດຈດຕາ... ບຶົ້ງກະເລັນຮ້ອງຕະ
ລິດຕະລິດຄນົກປາ່ ພະຍາໄພ... ລີຈູກອດແຂນແນບເອິກເອົາຫງັ ເອນໃສ່ລາໄມ້ ແລ້ວໂຢ້ຫວົ ເຂາັ່ົ ນ່ງັ ຢ່ອງຢ້ລໍ ົງເທງິ ຮາກໄມ້...
ນ້ອງເຢຍນງຸ່ ສິຶ້ນສຟີ ້າເສອ້ຶ ຂາວ ພວມແລນ່ ຫອບປມ້ຶ ມາແຕໄ່ ກ ນາງຍິຶມ້ ຫົວສະອກິ ສະອອ້ ຍ... ພາບຂອງນາງຫຍບັ ມເ່ໍ ຂຶາ້ົ ພມຍ້ຶ
ເຖິງແລ້ວກຫາຍວບັ ພາຍໃນຊວັົ່ ພບິ ຕາ. ລຈີ ູໄລ່ຕດິ ຕາມເຂົຶາ້ ໄປຕາມຫວ່າງໄມ້ຂອງປ່າດົງພງົ ໄພ ເປນັ ຫບລ່ັນເຫອພນັ ລະນາ
ຫວິດຈາກບ່ອນນ້ີຶກລັດໄປໃສ່ບ່ອນໃໝຈ່ ົນໄປເຖິງບ່ອນທ່ີືມີທົງັ່ ຫຍ້າຂຽວງາມ... ດວງດອກຫຍາ້ ຫາຍສພີ ວມອ້າກບີ ສົັ່ງກນິ
ຫອມຫວນໄປທວົ່ັ ບລິເວນ...ນອ້ ງເຢຍລຶົມ້ ລົງເທິງທງ່ົັ ຫຍາ້ ພວມວ່າຈະລກຸ ຂຶ້ນ ແຕ່ມເບ້ອຶ ງໜງ່ື ຂອງລຈີ ໄູ ດເ້ ດັດດອກໄມປ້ ່າ
ບານງາມດອກໜງື່ ມາມອບໃຫແ້ ກ່ນາງ... ທັງສອງພອ້ ມກັນລກຸ ຂຶນ້ ແລວ້ ຈບັ ມກັນແລນ່ ອອກໄປສ່ທູ ົ່ັງກວາ້ ງທ່າມກາງສຽງ
ນອງນນັ ລັ່ນກອ້ ງຂອງສດັ ປາ່ ນານາພັນ... ແລະ ແລວ້ ລາຕກີ ານທ່ຫີື ົດຫູ່ດຽວດາຍນ້ຶັນກຜັນຜ່ານໄປພພອ້ ມກບັ ພາບພົດໃນຝັນ
ທື່ີແສນແຊບຊ້ອຍລອຍວົນວຽນເປນັ ຮູບເປນັ ຮ່າງ...
<...>
ຍາມຮງຸ່ ລະອນຸ່ ... ຕາເວັນພວມໝົຶ້ນຂຶນ້ ຕາມຫບເມກທືກີ່ ຸມ້ ກົຶ້ວເປັນເຝອ້ຶື ປົກຄມຸ ສັນພູຍມົ ... ນົກຫາຍຝຸງບິນອອກ
ມາຈາກດງົ ແລວ້ ຜາ່ ນກາຍໄປທາງພູຜາດ່າງ. ລຈີ ູຂດັ ພາ້ ຂ ແລະ ກຽ່ ວໃສແ່ ອວເຊິື່ງແມ່ນຂອງອ້າຍລີຊງົ ເຄຍີ ໃຊ້ມາຈນົ ຮອດມຶ້
ເພນິ່ື ລມ້ົຶ ເຈບັ ຍ່າງອອກຈາກເຮອນມຸ່ງໜາ້ ໄປຫາຜນໄຮທ່ ືເີ່ ຂຶ້າົ ພວມສຸກເຫອງເຮອງງາມ.
ເຂາົ ປນີ ຂ້ນຶ ໂພນປວກກາງໄຮຢ່ ນື ແນມໄປຮອບໆ... ຕນົຶ້ ເຂຶ້າົ ບາງບອ່ ນສກຸ ເຫອງກາຍກ່ຽວລມົ້ຶ ລງົ ຕດິ ດິນ ຈນົ ແນມ
ເຫັນເປນັ ຫວ່າງເປັນວົງ... ນກົ ຈບິ ເຟອື ງ ແລະ ນກົ ປີດເຕນ້ັຶ ໄຕ່ໄປຕາມຮວງເຂາົຶ້ ...
ລີຈູລງົ ມເຮັດວຽກແຕເ່ ຊາຶົ້ ຮອດຄ່າ ເຂາົ ເຮັດສົມເຫ່ອື ສົມແຮງແບບບໍ່ຮ້ອູ ິດຮເູ້ ມ່ືອຍ. ຮວງເຂາົ້ຶ ທກືີ່ ຽ່ ວແລ້ວ ໄດຖ້ ກ
ຈັດວາງເປັນຖນັ ແຖວ... ລຈີ ູມ້ນຶ ບ້ຶີ ່ໍແມ່ນລຈີ ູຂີຶຄ້ າ້ ນຢາ້ ນຍຸງຄແຕ່ກອນ່ ມາບດັ ນເ້ຶີ ຂົາມຮີ ່າງກາຍລາ້ ສນັ ກ່າກດ, ຮບູ ຊງົ ຄອາ້ ຍລີ
ຊງົ ... ເຂາົ ໃຊເ້ ວລາກຽ່ ວເຂຶ້າົ ໝດົ ຜນໄຮເ່ ກອບສບິ ມຶ້ຈ່ງືິ ສາເລັດລງົ ... ແລະແຕລ່ ະມແ້ຶ ມ່ນເອຶ້ອຍສເີ ຮີເອາົ ເຂົຶ້າເອົານ້າໄປສງ່ັົ ຢູ່
ຖຽງໄຮຄ່ ກນັ ກັບເພ່ືນິ ເຄຍີ ເຮດັ ກັບອາ້ ຍລີຊົງຜ່ານມານັນຶ້ ແຫະ. ມ້ນຶ ຶ້ັນດວງຕາເວັນເຄື່ອນລົງລບັ ປາຍໄມ້ ກພດີເຂົ້າຶ ໃນຜນໄຮ່
151
ຖກກອງຂນຶ້ ເປນັ ໂພນ, ເອອ້ຶ ຍສເີ ຮຄີ ອຍຊວ່ ຍເຫອຍກົ ຫຶັ້ນຫາມນຶ້ີ... ລຈີ ູນ່ງັ ລງົ ເທງິ ຂອນໄມ້ ຍກົ ແຂນເສຶ້ອຂຶນ້ ເຊັດເມດັ ເຫອ່ື
ທືີ່ໄຫ່ຊມອາບໜ້າ... ເອອ້ຶ ຍສີເຮກີ ນັງ່ ຖດັ ໄປ ຈາກນນ້ຶັນບຮໍ່ ອດສາມໂຢບກ້າວ... ລີຈໝູ າດຄແລວ້ ເວົາ້ຶ ຂ້ນຶ ຄ່ອຍໆວາ່ :
“ເອອ້ຶ ຍເອຍີ , ນ້ອງບໄໍ່ ດຄ້ ິດວ່າເອອ້ຶ ຍແມ່ນຄົນອື່ນຄນົ ໄກ... ນ້ອງຮກັ ອ້າຍລຊີ ງົ ຫາຍສ່າໃດ ແລະ ນັບຖເພ່ືິນເທາ່ັົ ໃດ
ນອ້ ງກຮັກ ແລະ ນບັ ຖເອຶອ້ ຍຫາຍສາ່ ນຶນ້ັ ... ຈ່ງັ ຊັ້ນຶ ນອ້ ງຈິ່ືງຢາກເວາ້ຶົ ກບັ ເອອຶ້ ຍວາ່ : ນ້ອງ... ເອ.ີ ..
ຄ... ຄວາ່ ...”
ສເີ ຮີເງີຍໜາ້ ຂນຶ້ ຄຕັ້ງຶ ໃຈຢາກໄດ້ຍິນຄາເວາົ້ຶ ໃດໜ່ງື ທື່ອີ ອກມາຈາກຈດິ ໃຈຂອງລຈີ ູ. ແຕຄ່ າເວ້ົຶາຂອງເຂົາພດັ ກະຕຸກ
ກະຕັກຂາດວັກຂາດຕອນ ລີຈູໄດເ້ ວຶ້າົ ຕໄ່ໍ ປວ່າ:
“ຄວ່າແນວນຶ້ເີ ອ້ຶອຍເອີຍ... ຖ້າຫາກນອ້ ງເຮດັ ຄພວໍ່ າ່ ກໝາຍຄວາມວາ່ ນອ້ ງໄດ້ທລະຍົດຕອໍ່ າ້ ຍລີຊງົ ລະບ... ອາ້ ຍເຄຍີ
ເວ້າຶົ ກບັ ນອ້ ງເລອ້ຶ ຍໆໃນເວລາເຮັດໄຮ່ນາກນັ ວາ່ :ເພນ່ິື ຮກັ ເອ້ຶອຍສເີ ຮຫີ າຍທສ່ີື ຸດ ແລະ ແມນ່ ເອ້ອຶ ຍຄົນທາອດິ ທືີໄ່ ດໄ້ ປຍາດເອົາ
ນາພໍແ່ ມ່ຂອງເອອຶ້ ຍມາດ້ວຍຄວາມຫຍງຸ້ ຍາກລາບາກ... ພາຍຫງັ ທດົ ແທນບຸນຄຸນພ່ໍເຖົ້າຶ ແມນ່ າຍແລວ້ ເພນື່ິ ຈ່ືິງເຮັດທຸກສງ່ືິ
ທກຸ ຍ່າງເພ່ອື ເຮດັ ໃຫຄ້ ອບຄົວລກູ ເມຍຂອງເພນ່ືິ ມຄີ ວາມສກຸ . ເພນື່ິ ຍັງເວົາຶ້ ອີກວາ່ ໃນຕະຫອດຊີວດິ ຂອງເພືນິ່ ແມ່ນບຕໍ່ ອ້ງ
ການໃຜອກິ ນອກຈາກເອອ້ຶ ຍພຽງຄນົ ດຽວ... ແຕໜ່ າ້ ເສຍດາຍອາຍຂຸ ອງເພື່ນິ ສຶນັ້ ໂພດ ແລະ ນ້ອງກບ່ຄໍ ດິ ບໍ່ຝນັ ວ່າອ້າຍລຊີ ົງ
ຈະມາຕາຍຕອນອາຍເຸ ພິນ່ື ຍັງໜມຸ່ ແໜ້ນຄດຽວນ້ຶີ. ເອຶ້ອຍສເີ ຮີ, ນ້ອງເຮັດຄພເ່ໍ ວາ້ົຶ ບໍໄ່ ດດ້ ອກ... ເຖິງວາ່ ຈະເປນັ ການປະຕເິ ສດ
ບ່ຟໍ ັງຄວາມພແໍ່ ມ່ ຫ ທລະຍດົ ເນລະຄນຸ ແນວໃດ ນອ້ ງກເຮັດນາບໍໄ່ ດ້... ອີກອນັ ໜື່ງນອ້ ງກຍັງມີວຽກງານຫວງຫາຍໃນການ
ສບຕໍ່ ຄຶນ້ົ ຄວ້າຮາ່ ຮຽນໃຫ້ສູງຂນຶ້ ໄປເລ້ຶອຍໆ...”
ລີຈລູ ກຸ ຂ້ນຶ ຈາກຂອນໄມ້ ແລ້ວໄປນງ່ັ ລງົ ເຊງິື່ ໜ້າໃກໆ້ ກບັ ເອອ້ຶ ຍສີເຮີ ແລະ ແລວ້ ເວຶ້ົາແບບເປີດຈິດເປີດໃຈວ່າ:
“ເອຶອ້ ຍສີເຮເີ ອີຍ... ນອ້ ງມຄີ ົນຮັກແລວ້ ... ພວກນ້ອງຮຽນໜງັ ສນາກນັ ແລະ ເຄຍີ ໄດ້ໃຫ້ຄາໝນ້ັຶ ສັນຍາວາ່ ຈະລຖ້າຈນົ ນາງ
ຮຽນຈບົ ມະຫາວທິ ະຍາໄລ..”
ເອອ້ຶ ຍສເີ ຮປີ ້າຍແຂນເສອຶ້ ເຊດັ ເມດັ ເຫື່ອ ແລວ້ ກງຶ້ ເບື່ງິ ໜວ່ ຍຕາສດີ າຂອງລຈີ ູດວ້ ຍຄວາມອ່ີດື ສູ ົງສານ. ແລະ ແລ້ວ
ຄວາມມດິ ງຽບກຄບຄານເຂາົ້ຶ ມາທາ່ ມກາງສາຍລົມພດັ ຜ່ານ ເຊງິ່ື ຕາ່ ງຄົນຕາ່ ງກຄດິ ແລະ ໃນຊວ່ ງຂອງຄວາມນກຄິດນນ້ຶັ ລຈີ ູ
ໄດຄ້ ິດເຫັນເຫດການໜື່ງ...
ມ້ຶນ້ຶັນ ໃນພິທສີ ະຫບຸ ປຮີ ຽນ, ຜູ້ອານວຍການໄດສ້ ະເໜລີ າຍຊືນ່ ັກຮຽນທ່ືເີ ສັງຈົບຊ້ຶັນ ມ.6 ໄປຮຽນການທະຫານ...
ໃນນ້ຶັນມຊີ ລື່ ຈີ ຄູ ນົ ໜງ່ື ແຕ່ນອ້ ງເຢຍພດັ ບທ່ໍ ນັ ມຊີ ື່ ນາງໄດ້ແລນ່ ມາຫາເຂາົ ແລະ ກ່າວຊົມເຊີຍເພາະອາຊບີ ນັຶນ້ ໄດຖ້ ກກັບ
ຈິດໃຈຂອງລີຈູແລວ້ ... ເຖງິ ນາງຈະຍິມ້ຶ ຫົວແຕ່ໃນເເວວຕານຶນັ້ ກຍັງມີຄວາມຫງ່ວມເຫງາົ ທສ່ີື ະແດງເຖິງຄວາມເປນັ ຫວ່ ງເປນັ
ໃຍ ແລະ ຂ່າວຄາວເບອ້ຶ ງຕຶ້ົນນຶ້ແີ ຫະທີກ່ື າຍເປນັ ສັນຍາລກັ ເຊງ່ືິ ເຂົາເຈາ້ຶົ ທງັ ສອງພວມຈະໄດພ້ ັດພາກຈາກກັນ...ລີຈູບໍ່ປາກມີ
ແຕ່ງກຫົວຍຶິມ້ ຈດໆ... ແລະ ສອງອາທດິ ຕ່ມໍ າທາງການຈັດຕງັ້ຶ ໂຮງຮຽນໄດ້ແຈງ້ ໃຫນ້ ້ອງເຢຍຮວູ້ ່ານາງມຊີ ສື່ ບັ ຊອ້ ນໄປຮຽນ
ວິຊາສະເພາະຢູປ່ ະເທດຣັດເຊຍ ຂະແໜງພາສາວນັ ນະຄະດີ... ແລະ ແຕ່ມ້ນຶ ັນຶ້ ມາທງັ ສອງກໄດ້ເລືີ່ມເຂຶົາ້ ອກົ ເຂົຶາ້ ໃຈເຊງືິ່ ກນັ
ແລະ ກັນ, ເຂົາເຈ້ົຶາມັກເວຶ້າົ ເຖງິ ອະນາຄົດ... ເວາ້ຶົ ເຖິງໜ້າທວື່ີ ຽກງານ... ເວລາສອງເສ້ນຶັ ທາງໄດອ້ ວ່າຍໄປຄນົ ລະເບ້ອຶ ງ ແຕ່
ການນັດໝາຍຈດຸ ຈອດຫາກັນນ້ັຶນ ແມ່ນມ້ທຶ ເີື່ ຂົາເຈົຶ້າທງັ ສອງສາເລດັ ການສກສາຮາ່ ຮຽນ... ນ້ອງເຢຍໄດໃ້ ຫ້ຄາໝ້ຶນັ ໝາຍ
ຮກັ ດຽວໃຈດຽວ... ແລະ ລຈີ ູກຄກນັ ... ເຖງິ ເຂາົ ຈະໄປຮບັ ໃຊ້ໜ້າທືີ່ະຫານ ແຕ່ອັນນຶນ້ັ ກໄປເພືອ່ ການຈດັ ຕຶ້ງັ ແລະ ປະເທດ
152
ຊາດມອບໝາຍ... ເຂົາຈະຄອຍຈນົ ກວ່ານ້ອງເຢຍລາເລັດການສກສາກັບມາ... ລີຈຖູ ອດແຫວນເງນິ ນ້ອຍວົງໜງື່ ສຸບໃສນ່ ວິຶ້
ມຂອງນ້ອງເຢຍ ເພື່ອເປັນສິື່ງໝັຶນ້ ໝາຍ ທັງເປນັ ສິື່ງເຕອນໃຈໃນຍາມພດັ ພາກຈາກກນັ ຈາກນັນຶ້ ເຂົາກມອບຮບູ ເຄິງື່ ຄງີ ສະ
ລກັ ຄາເວ້ົຶາໃສຫ່ ັງພາບເພ່ອື ກັນລມ. ຂ່າວຮາ້ ຍທ່ືອີ ້າຍລີຊົງຕາຍນ້ັຶນຈ່ືງເປນັ ເລອື່ ງກະທບົ ກະເທອນຈິດໃຈຂອງລຈີ ູຫາຍທ່ືີສຸດ
... ເຂົາຄິດວ່າຈະຢູ່ລຖາ້ ໄປສົັງ່ ນ້ອງເຢຍຂ້ຶນເຮອບິນ ແຕເ່ ວລາຂອງການເດີກທາງພດັ ຍງັ ບ່ໍທັນແນນ່ ອນວາ່ ຈະແມ່ນມຶໃ້ ດ...
ລຈີ ູຈິື່ງຕັດສນິ ໃຈກັບຄນມາຫາຄອບຄບົ ພໍ່ແມ່ ແລະ ໃນທສີື່ ດຸ ເຫດການທາງດ້ານ
ປະເພນີກເກດີ ຂນຶ້ ກບັ ເຂົາ ແລະ ມຶນ້ ຶ້ີທື່ເີ ນນີ ໄຮຕ່ ີນພູຍມົ ລີຈູກໄດເ້ ລ່ັົາຄວາມໃນໃຈຂອງຕົນສູ່
ເອ້ຶອຍສີເຮຟີ ັງຢາ່ ງເປີດຈດິ ເປີດໃຈ.
ລຈີ ຢູ ດຸ ຄາ້ ງເວ້ຶົາລມົ ນນ້ຶັ ໄວດ້ ້ວຍສາຍຕາທື່ີເມື່ລີ ອຍຫງອຍເຫງາົ ເຂາົ ບຮໍ່ ້ປູ ກສາຫາລ ແລະ ຊອກຫາທາງອອກໃຫ້ແກ່
ຕົນເອງຄແນວໃດ... ເອຶ້ອຍສີເຮີເດ່ມມາບບີ ກກົ ແຂນສອງເບອ້ຶ ງຂອງນ້ອງຊາຍ ແລະ ເວາຶ້ົ ຂນ້ຶ ວາ່ :
“ນ້ອງລີຈ.ູ .. ຖ້າຫາກນ້ອງເຂຶ້າົ ໃຈເອອ້ຶ ຍ ແລະ ຮູ້ຄວາມໃນໃຈຂອງເອ້ຶອຍແລວ້ ...ນອ້ ງຈະຮູວ້ າ່ ເອຶ້ອຍບໍ່ແມນ່ ຄນົ ຜິດ
... ນອ້ ງລອງຄດິ ເບິ່ືງດວູ າ່ ເອອຶ້ ຍມຄີ ວາມໂສກເສົ້າຶ ເສຍໃຈຂະໜາດໃດໃນການສນູ ເສຍອາ້ ຍລີຊງົ ຜູ້ທີື່ເອຶ້ອຍຖວາ່ ເປນັ ທື່ີເພງືິ່
ບ່ອນສດຸ ທ້າຍ. ພາຍຫັງທືໜີ່ ຈີ າກພແໍ່ ມອ່ າ້ ຍນອ້ ງຂອງເອອຶ້ ຍມາ...ໂດຍສະເພາະແມ່ນນອ້ ງຈູ... ເຊງ່ືິ ເອ້ຶອຍຮັກຄນ້ອງຊາຍ
ຄງີ ໆຄົນໜືງ່ . ນອ້ ງຈູ ຖ້າຫາກນອ້ ງຕກົ ລົງໃນກລະນີຄກັນກັບເອອຶ້ ຍ ນ້ອງຈະເປັນແນວໃດ ແລະ ຖາ້ ຫາກນອ້ ງ ແລະ ເອຶອ້ ຍ
ຕົກລົງປົງໃຈເຮດັ ຄຄວາມປະສງົ ຂອງພ່ໍ...ນອ້ ງເຢຍຜູເ້ ຊງື່ິ ມຄີ ວາມບລິສດຸ ຈງິ ໃຈທືໃີ່ ຫ້ຄາໝນັຶ້ ສນັ ຍາກັບຄົນທື່ນີ າງຮກັ ແລວ້ ,
ນອ້ ງເຢຍຈະເປັນແນວໃດ ແລະ ນອ້ ງເດຍັງຈະມີເວລາໄປຮັບໃຊ້ທະຫານຢູ່ຫວາ...”
ຄາເວາຶົ້ ຂອງເອ້ອຶ ຍໜັກແໜ້ນເລອື່ ນໄຫ ແຕ່ບາງຕອນກສັ່ນເຄອຄຄົນກາລງັ ຈະຮ້ອງໄຫ້...ລຈີ ມູ ິດຟງັ ຄວາມເວາຶົ້ ນຶ້ັນ
ດ້ວຍຄວາມຕນ້ຶ ຕັນໃຈ... ເຂາົ ຫາກກຮ້ຈູ ັກມ້ຶນີ້ເຶ ອງວ່າ ເອ້ອຶ ຍບຢ່ໍ າກມີຈຸດປະສົງເຮັດຄພວໍ່ ່າ ແລະ ຕະຫອດເວລາເອອ້ຶ ຍຍັງຄິດ
ສະເໝວີ ່າ ເອອຶ້ ຍ ແລະ ນ້ອງກຕ້ອງເປັນນ້ອງ...ເອຶ້ອຍຍງັ ເວາ້ຶົ ຕໄ່ໍ ປອີກວາ່ :
“ສາລບັ ເອອຶ້ ຍກບໍເ່ ຖງິ ຂ້ນັຶ ວ່າຈະປະຕເິ ສດບແໍ່ ຕງ່ ງານເລຍີ ໃນການມີຄູ່ຄອງສາ້ ງເຮອນສ້າງຊານ... ແຕ່ໃນຂຶ້ນັ ຕໍ່ໄປ
ຖາ້ ຫາກມຜີ ້ຮູ ກັ ຜ້ແູ ພງ ບລິສຸດຈິງໃຈຢາກສົມສຢູ່ ູ່ກິນນາເພືອ່ ຊວ່ ຍລຽ້ ງພໍ່ແມ່ ແລະ ລູກໂດຍທບື່ີ ຕໍ່ ິບຮ່ໍ ິຄອບຄວົ ເຮາົ ເອ້ຶອຍກ
ສາມາດເຮດັ ໄດ.້ ແຕ່ສງ່ືິ ທ່ໄີື ດມ້ າຈາກການບັງຄບັ ຝນື ໃຈຂອງກົດເກນປະເພນເີ ກົັ່າແກຫ່ າ້ ຫງັ ຄແນວນ້ຶີ ເອ້ອຶ ຍເຮັດບໄ່ໍ ດ້
ເດດັ ຂາດ. ແຕເ່ ອຶອ້ ຍຈະເປັນຜຝູ້ ່າຝນື ຕາ້ ນຮີດຄອງຂອງພ່ໍແມ່ ແລະ ເຊ້ຶອສາຍນາມສະກນຸ ເຊ່ງືິ ເຄຍີ ປະຕບີ ັດກນັ ມາແຕ່ໃດໆ
ດອກ. ຖ້າຫາກວ່າອນັ ນນ້ັຶ ມັນຖກຕ້ອງເປນັ ທາ ແລະ ເໝາະສົມແບບບໍຝ່ ນື ຈດິ ໃຈຂອງຝາ່ ຍໃດຝ່າຍໜືງ່ ... ເອ້ຶອຍຈະເຮດັ ທກຸ
ສງິື່ ທຸກຍາ່ ງຖ້າຫາກວ່າອັນນນຶັ້ ມັນສົມເຫດສມົ ຜົນ... ຖກຕອ້ ງສອດຄ່ອງກບັ ແນວທາງນະໂຍບາຍແລະລະບຽບກົດໝາຍຂອງ
ພກັ ຂອງລັດເຮາົ .”
ຄາເວາົຶ້ ຂອງເອຶ້ອຍສເີ ຮີ ເຖງິ ຈະບແໍ່ ຮງ ແຕ່ທກຸ ໆຄາເວາ້ຶົ ທືຜີ່ ິ່ືວລອດອອກມາຈາກປາກນຶນັ້ ໄດ້ລອຍເຂົ້າຶ ຮຫູ ູຂອງລຈີ ູ
ຈົນໝົດ... ເຂາົ ຟັງຄວາມເວາົຶ້ ນຶນ້ັ ດ້ວຍຄວາມຕ້ຶນຕັນໃຈ ແລະ ເຂົາກບ່ໍຄິດເລຍີ ວ່າເອຶອ້ ຍຜເູ້ ຊ່ືິງຍາມໃດ ກໝກົ ຢູ່ນາຜນໄຮ່
ແລະ ຫອ້ ງເຮອນທືອີ່ ູດເອາົຶ້ ໝຸດໝດັ ຍອ້ ນການໜີບຮດັ ຂອງຮີດຄອງປະເພນນີ ັຶ້ນຈະສາມາດເວຶົາ້ ວາ່ ໄດຄ້ ແນວນີຶ້... ລີຈູມີ
ຄວາມສັດທາເຫ້ຶອມໃສ່ ແລະ ເຊ່ອື ໝັ້ຶນຕໍຄ່ າເວາົ້ຶ ທີືບ່ ເໍ່ ຄຍີ ໄດ້ຍນິ ຈັກເທືອ່ ນັ້ຶນຈາກປາກເອຶ້ອຍສເີ ຮີ ແລະ ມາຮອດເວລານຶ້ີ ລຈີ ູ
ຈ່ືງິ ໄດແ້ ນມເຫັນຄວາມອດົ ທນົ ເຂ້ຶັມແຂງເອາົ ຈິງເອົາຈງັ ຂອງແມ່ຍງິ ຊົນເຜັ່າົ ພູດອຍ ເຊງື່ິ ເຂົາບຄໍ່ າດຄດິ ມາກ່ອນວ່າຈະເຮັດໄດ້ຄ
ແນວນນຶັ້ .
153
<...>
ອາການເຈັບຂອງພນ່ໍ ັບມ້ນຶ ັບຊດຸ ໂຊມລງົ ຈົນບາງຄນພ່ກໍ ບໄດສ້ ະຕເິ ຫໃີ ຫຄຜີເຈ້າຶົ ເຂ້າົຶ ສນູ ເວ້ຶາົ ເຖິງຜພີ ູຜຫີ ວ້ ຍຮ້ອຍ
ແປດພນັ ຜີວ່າແຕ່ບ່ໍຄິດພ້ໍ... ແຕບ່ າງເທື່ອພກໍ່ ສ່ນັ ໜາວໂຕຮອ້ ນຄໄຟລວກໄຟລນົ , ໜາວມາເທອ່ື ໃດກຫອບຜາ້ ຫັົ່ມໝດົ ເຮອນ
ມາໂຮມກັນປໃົ ສ່ຮາ່ ງຄງີ ຂອງພກໍ່ ຍງັ ບ່ເໍ ຊາົ ໜາວ, ເມອ່ື ເປນັ ດ່ັງນັ້ນຶ , ອາການປວດຂອງ ພແ່ໍ ມ່ນບສ່ໍ າມາດທົນເບ່ິງື ໄດ້ຄແນວ
ນ້ນຶັ ນອກຈາກການປິນ່ ປວົ ຂອງແພດໝໍ. ໄທບ້ານບາງຄົນມີອາຊີບເປັນໝໍຜີ ໝເໍ ຢົາຍງັ ໄດເ້ ວຶ້າົ ແລ້ວເວົຶາ້ ອີກວາ່ “ຕ້ອງເຮດັ
ເສນ້ຶັ ເຮອນລ້ົຶມໝູສູ່ໄກ່... ຖາ້ ປະໄປດົນຈະລຶ້ົມງວົ ຫ ຄວາຍ... ຈືງ່ິ ຈະຫາຍດີ.” ແຕທ່ ັງໝົດເຫົ່ັານຶກ້ີ ຖກປະຕເິ ສດຕວ່ໍ ່າຕໍຂ່ ານ
ແບບເອາົ ຈງິ ເອາົ ຈັງຈາກເອ້ອຶ ຍສີເຮີ ແລະ ລີຈູ ຖາ້ ປົວບໍ່ໄດແ້ ກ້ໄຂບນັ ຫາບ່ໍທນັ ກຂໃຫໄ້ ປຕາຍຢູ່ໂຮງໝໍພນຸ້ . ແລະ ໃນທ່ືີສດຸ ພໍ່
ກຖກນາສ່ັງົ ໄປປ່ິນປົວຢູ່ໂຮງໝໍເມອງຮ່ັມົ ແລະ ອກີ ສອງວັນຕ່ໍມາ ແພດກນາສົັ່ງໄປປິນ່ ປວົ ຢ່ໂູ ຮງໝໍແຂວງ.
ຈົນໃນທື່ສີ ດຸ ອາການຂອງພໍ່ກຄ່ອຍໆຫາຍວັນຫາຍຄນ, ເມືອ່ ອາການຂອງພ່ດໍ ຂີ ນ້ຶ ... ລຈີ ູກກັບຄນໄປຫານ້ອງເຢຍຢູ່
ຫພກັ ໂຮງຮຽນ ແຕ່ໝກູ່ ບອກວ່ານາງລງົ ໄປວຽງຈນັ ແຕສ່ າມມກຶ້ ອ່ ນພຸ້ນແລ້ວ... ເຂາົ ຈ່ງືິ ນາໄປຫານາງ ແລະ ໃນທ່ີສື ຸດເຂາົ ກ
ພບົ ເພ່ອື ນຮ່ວມຫ້ອງຮຽນດຽວກນັ ຊື່ ນາງບວົ ໄຂ... ລຈີ ູຈິືງ່ ຟາ້ ວຖາມຫານອ້ ງເຢຍໃນເວລາພບົ ພໍກ້ ນັ ທາອິດ... ບວົ ໄຂບໍ່ຕອບ
ຫຍງັ ... ແຕນ່ າງໄດຍ້ ື່ນຊອງຈດົ ໝາຍສະບັບໜ່ືງໃຫແ້ ກລ່ ຈີ ູ ແລວ້ ເວາົຶ້ ວາ່ :“ອາ້ ຍຈອູ າ່ ນເອາົ ເອງ...” ຊອງຈດົ ໝາຍສະບບັ ນນຶັ້
ຖກພອອກ ແລະ ມເີ ນອຶ້ ໃນຂຽນວາ່ :
“ອາ້ ຍລີຈູທນີ່ື ້ອງຮັກ ແລະ ຄິດເຖິງ, ນ້ອງຮູວ້ ່າໃນເວລາທີື່ອ້າຍພວມອາ່ ນຈດົ ໝາຍສະບບັ ນ້ີຶ, ນອ້ ງໄດ້ຈາກອາ້ ຍໄປໄກແສນໄກ
ແລ້ວ, ເສຍດາຍມຶນ້ ້ອງເດນີ ທາງບໍມ່ ີອາ້ ຍໄປສງ່ົັ ແຕນ່ ້ອງພູມໃຈໃນຄາໝ້ັນຶ ສນັ ຍາທື່ເີ ຮາົ ທັງສອງເຄີຍມີຕກ່ໍ ັນ, ແລະ ນ້ອງກ
ເຊືອ່ ວາ່ ມອີ າ້ ຍໃຫກ້ າລງັ ໃຈຢເູ່ ບ້ອຶ ງຫງັ ແນນ່ ອນວາ່ ຫົກປຕີ ໜ່ໍ ້ານອ້ ງຈະສາເລດັ ການສກສາກັບມາ. ນ້ອງຂຖໂອກາດນຶີ້
ອວຍພອນໃຫອ້ ້າຍຈ່ັງົ ປະສບົ ກັບຄວາມສາເລັດໃນການເຮັດໜ້າທປ່ືີ ້ອງກນັ ຊາດປ້ອງກນັ ຄວາມສະຫງບົ ຢູ່ເທງິ ແຜນ່ ດນິ ອັນ
ແສນຮກັ ຂອງພວກເຮາົ ພົບກນັ ໃໝ່ໃນຈດົ ໝາຍສະບບັ ໜ້າ.”
ອ້າຍລຈີ ູ ນ້ອງລາກອ່ ນ
ຮັກ ແລະ ຄິດເຖງິ ສະເໝີ
ຈາກນ້ອງເຢຍ
ລີຈສູ ບູ ລມົ ຫາຍໃຈເຂາຶົ້ ປອດບາດຍາວໆ ແລ້ວປ່ອຍອອກຈົນສດຸ ຖວ່ ງ... ເຂາົ ຖກົ ບາດຕນີ ຍາ່ ງໄປເບອ້ຶ ງໜາ້
ດວ້ ຍທວ່ ງທ່າແຫງ່ ຄວາມຫວັງເທງິ ເສຶນ້ັ ທາງສາຍໃໝ່ທີສ່ື ະຫວາ່ ງສະໄຫວໃຫ້ແກຊ່ ວີ ິດໃນອະນາຄົດ.
154
ບດົ ທີ 12
ການຂຽນບດົ ເພອ່ື ສະແດງທດັ ສະນະ
1. ຄວາມໝາຍຂອງການຂຽນບົດເພອ່ື ສະແດງທັດສະນະ
ການຂຽນບດົ ເພອ່ື ສະແດງທດັ ສະນະ ແມ່ນການຂຽນເພອື່ ສະແດງຄວາມຄດິ ຄວາມເຫນັ ຂອງຜູຂ້ ຽນໃນເລືອ່ ງຕາ່ ງໆ
ໃຫ້ຜູ້ອ່ານຮັບຮູ້ ແລະ ເຂົຶ້າໃຈນາ ອາດຈະປະກອບດ້ວຍຄາແນະນາ, ຂ້ໍຄິດ, ຂໍ້ເຕອນໃຈ ຫ ບົດປຸກໃຈໃຫແ້ ກ່ການຂຽນບົດ
ຄວາມ, ບົດວິຈານ ແລະ ການຂຽນຂ້ໍຄວາມ ຫ ເລ່ືອງໃນຮູບແບບຕ່າງໆ ເຊັ່ນ ການຕອບຄາຖາມໃນເມື່ອຖກສອບຖາມ,
ການຂຽນບດົ ບນັ ທກສະເໜຄີ ວາມຄິດເຫັນໃນໜວ່ ຍງານ, ເລ່ືອງສນຶ້ັ , ກາຕູນ ແລະ ອື່ນໆ.
2. ຫັກການຂຽນບົດເພືອ່ ສະແດງທັດສະນະ
ການຂຽນບົດເພອ່ື ສະແດງທັດສະນະມຫີ ັກການດັງ່ ນ້ຶ:ີ
- ຕ້ອງມີຄນຸ ສົມບັດຂອງນັກຂຽນ.
- ເລອື່ ງທືີນ່ າມາຂຽນຕ້ອງເປັນຈງິ ຈະແຈ້ງ.
- ການດົ ຈດຸ ປະສົງ ແລະ ວາງແຜນການຂຽນ.
- ລງົ ມຂຽນຕາມຫັກການຂຽນທືດ່ີ ີ.
- ປະເມີນຜົນ ແລະ ປັບປງຸ ການຂຽນ.
2.1 ຕ້ອງມີຄຸນສົມບດັ ຂອງນັກຂຽນ
ໃນການຂຽນບດົ ເພ່ອື ສະແດງທັດສະນະຜູ້ຂຽນຕອ້ ງມຄີ ນຸ ສມົ ບັດດັ່ງນ:້ຶີ
ກ. ຕອ້ ງດຸໝ່ັນສະແຫວງຫາຄວາມຮູ້ຢ່ສູ ະເໝີ
ສາລັບນັກຂຽນໃໝ່ແລ້ວ, ການສກສາການຂຽນຂອງຜູ້ອື່ນ ຈະເປັນຕົວຢາ່ ງທີື່ດີໃຫແ້ ກຕ່ ົນເອງ, ສ່ວນຜູ້ທີໄ່ື ດ້ເປັນ
ນັກຂຽນມາກ່ອນແລວ້ ນັຶ້ນ ຍງັ ມີຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ຈາເປັນທຈ່ີື ະຕອ້ ງຕິດຕາມຄວາມກ້າວໜາ້ ທາງແນວຄວາມຄິດຂອງ
ຄົນອນ່ື ໆຢູສ່ ະເໝ.ີ ບາງຄນົ ກມຄີ ວາມຄດິ ທື່ດີ ີຫາຍຢາ່ ງຄວນເອາົ ມາເຜີຍແຜເ່ ພ່ືອໃຫ້ຜ້ອູ ື່ນຮັບຮູ້ ແລະ ຮຽນເອົາບົດແບບຢ່າງ
ນາ, ແຕ່ກບໍ່ຮູ້ວ່າຈະສະແດງຄວາມຮູ້ອອກມາແນວໃດ. ໃນເມ່ືອໄດ້ອ່ານບົດຄວາມ, ບົດວິຈານຂອງຄົນອື່ນແລ້ວກຄິດໄດ້
ທັນທີວ່າຕົນຈະເລີ່ືມຕົຶ້ນດ້ວຍວິທີການໃດ, ມີບາງເທື່ອກຮູສ້ ກວ່າລະອາຍ ບໍ່ກ້າສະແດງຄວາມຄິດຂອງຕົນອອກມາຢ້ານວ່າ
ມັນຈະບໍ່ຄັກ ພຈະນາມາສະເໝີສູ່ສາຍຕາມະຫາຊົນ. ແຕ່ໃນເມ່ືອໄດ້ອ່ານບົດຄວາມ, ບົດວິຈານຂອງຄົນອື່ນແລ້ວ ເຫັນວ່າ
ທັດສະນະຂອງຜນູ້ ນ້ຶັ ກບຫໍ່ ດຸ ລນ່ື ແນວຄິດຂອງຕົນພປານໃດ. ດັ່ງນ້ຶັນ, ຈ່ງິື ເກດີ ມຄີ ວາມກ້າຫານ, ມີຄວາມໝັ້ຶນໃຈຕໍ່ຕົນເອງ
ຍງິື່ ຂນຶ້ ແລະ ກກາ້ ລງົ ມຂຽນສະແດງທັດສະນະຂອງຕົນ.
155
ການສກສາຫົວຂ້ໍທີື່ຈະຂຽນບົດ ເພ່ືອສະແດງທັດສະນະຂອງຜູ້ຊົງຄຸນວຸດທິນັ້ຶນ ເປັນການສກສາຈາກຕົວຈິງ ເຊິື່ງມີ
ຜົນໄດ້ຮັບໂດຍກົງຕ່ໍການຂຽນ ຫ ອາດເປັນຂ້ໍມູນເພ່ືອສະສົມໄວ້ ເພື່ອເປັນການຂຽນຕ່ໍໄປ. ວິທີການຂຽນຂອງແຕ່ລະຄົນ
ແມ່ນເຕັກນິກສະເພາະຕົວຂອງໃຜມັນ ເຊິ່ືງເປັນການຍາກຈະສກສາຈາກຕາລາໃດໆ, ຈາເປັນຕ້ອງສກສາຈາກຕົວຢ່າງຫາຍ
ແບບ, ຈາກບົດຂຽນຂອງຜູ້ຊົງຄຸນວຸດທິ ເຊິື່ງເປນັ ຜ້ທູ ມີື່ ີປະສບົ ການສງູ ມາຫາຍແລວ້ . ນ້ີຈຶ ະເປັນຕົວຢາ່ ງທີ່ດື ີ ເຊ່ິືງສອນໃຫເ້ ຮົາ
ຕາມແບບທເືີ່ ອນ້ຶີ ວາ່ “ອຸປະມາ ຫ ອປຸ ະໄມ” ຄສະເໜີຕົວຢາ່ ງກອ່ ນ ແລ້ວຈິງື່ ສະຫບຸ ມາເປນັ ຫັກການຕາມຫງັ . ວິທີນີເ້ຶ ປັນວິທີ
ການໃຊເ້ ປນັ ການເຝິກຫດັ ການຂຽນໄດເ້ ປັນຢາ່ ງດ.ີ
ການສກສາວຽກງານຂອງຜອູ້ ່ນື ຈະຊ່ວຍໃຫ້ເຮາົ ສົມມດຸ ຖານໄດ້ວາ່ ຖາ້ ເຮົາເປນັ ຜູ້ຂຽນເອງຜອູ້ ື່ນຈະຮູ້ສກແນວໃດ,
ສງ່ືິ ໃດທເ່ືີ ຮາົ ອ່ານແລວ້ ເກດີ ຄວາມຮສູ້ ກໃນທາງລົບ, ສື່ງິ ນ້ຶນັ ກຕ້ອງຫກີ ລຽງເມອື່ ເຮົາເປັນຜຂູ້ ຽນ.
ຂ. ເປນັ ນັກຄ້ນົຶ ຄດິ ທີືດ່ ີ
ການຂຽນບົດເພ່ືອສະແດງທັດສະນະ ເປັນການເພີື່ມຄວາມຄິດໂດຍກົງໃຫ້ແກ່ຜູ້ອ່ານ, ຜູ້ທີື່ຈະເປັນນັກຂຽນທີື່ດີ
ຈາເປັນຕ້ອງເປັນນັກຄົຶ້ນຄິດທີື່ດີນາອີກດ້ວຍ ຕາມປົກກະຕິຄວາມຄິດຂອງຄົນເຮົານັຶ້ນຈະດາເນີນໄປຢ່າງວ່ອງໄວຖ້າຫາກ
ປະປ່ອຍໃຫ້ຄິດຢ່າງປາສະຈາກຈຸດໝາຍແລ້ວຍາກທີ່ືຈະນາຄວາມຄິດມາຮຽບຮຽງເປັນຕົວອັກສອນໄດ້. ສະນັຶ້ນ, ໃນການ
ຄົ້ຶນຄິດຄວນວາງເປົ້ຶາໝາຍໄວໃ້ ຫຊ້ ັດເຈນວາ່ ຈະຄົ້ຶນຄດິ ໃນເລ່ືອງໃດ, ຫາກແນວຄິດບໍ່ຈະແຈ້ງ ກຫາສາເຫດວາ່ ມັນເກີດມາ
ຈາກອັນໃດ, ອາດຈະເປນັ ຍອ້ ນເຮາົ ມຄີ ວາມຮ້ສູ ກກຽ່ ວກບັ ເລື່ອງນຶັນ້ ຍັງບໍ່ທັນພຽງພເທ່ືອ, ເມື່ອຄິດຄັກໆຈິງື່ ຮສູ້ ກວ່າຕົນຖກ
ທ່າຮັບໃນເລື່ອງນີ້ຶ, ຖ້າເປັນເຊັ່ນນັ້ຶນກຕ້ອງສກສາຫາຄວາມຮູ້ ຫ ຂ້ໍມູນເພີື່ມຕ່ືມຈົນກວ່າຄວາມຄິດກະ ຈ່າງແຈ້ງ ແຈ່ມໃສ,
ສາມາດລຽງລາດັບເປັນຂັຶ້ນຕອນ, ສາມາດຖ່າຍທອດເປັນຕົວອັກສອນໄດ້. ບ່ໍຄວນລົງມຂຽນ ໃນເມ່ືອຄວາມຄິດຍັງບໍ່ທັນ
ປອດໂປ່ງ ເພາະວ່າມັນຈະເຮັດໃຫ້ການຂຽນບ່ໍຕ່ໍເນື່ອງກັນ. ການຈັດແນວຄວາມຄິດເປັນຜົນສະທ້ອນໂດຍກົງ ຕ່ໍການຈັດ
ຂໍ້ຄວາມໃນການຂຽນ, ຖ້າຄວາມຄິດສັບສົນ ຂ້ໍຂຽນກຈະສັບສົນໄປຕາມໆກັນ. ໃນການຄິດນັຶ້ນຕ້ອງປາສະຈາກຄວາມ
ລາອຽງ ຫ ອວດດີ, ບ່ໍຄິດເຂົຶ້າຂ້າງຕົນເອງແຕ່ພຽງຜູດ້ ຽວ, ຕ້ອງຄານງເຖິງຜູ້ອ່ານເປນັ ສ່ວນໃຫຍ່ ແລະ ຕັຶ້ງຈຸດປະສງົ ໄວ້ຢ່າງ
ຈະແຈ້ງວ່າ ຂຽນເພ່ືອຄວາມສ້າງສັນສິື່ງທີື່ດີງາມໃຫແ້ ກ່ສັງຄົມ, ບ່ໍແມ່ນຂຽນເພື່ອໂຄ່ນລົ້ຶມໂຈມຕີຝ່າຍໃດຝ່າຍໜື່ງ, ເພາະ
ຄວາມຄິດແບບນັນຶ້ ສ່າກັບວາ່ ທາລາຍຕົນເອງຕັ້ຶງແຕ່ມຍຶ້ ງັ ບທ່ໍ ນັ ເລີືມ່ ຂຽນພນຸ້ .
ຄ. ມາລະຍາດໃນການຂຽນ
ມາລະຍາດໃນການຂຽນເປນັ ສ່ິງື ສາຄັນຍືິງ່ , ຜູ້ຊົງຄຸນວດຸ ທິບາງທ່ານທ່ີເື ປັນໜ້ານັບຖໃນສງັ ຄົມ,
ບາງເທື່ອກຂຽນບົດຄວາມ, ບົດວິຈານໂດຍໃຊ້ອາລົມຮຸນແຮງ ດ້ວຍຄາເວົຶ້າອັນບໍ່ສົມຄວນ, ເຮັດໃຫ້ຜູ້ອ່ານເຊື່ອ ມສັດທາ
ໂດຍໜ້າເສຍດາຍ. ໃນການຂຽນໂຕ້ແຍ້ງ ຜູ້ຂຽນຕ້ອງມີຄວາມລະມັດລະວັງເປັນພິເສດ, ບ່ໍດັ່ງນັ້ຶນມັນອາດຈະກາຍເປັນ
ສານວນວິວາດ ແລະ ເປັນຄວາມຫົ້ຶມເຫວໃນການຂຽນ, ດີທີື່ສຸດຄວນມີເຫດຜົນ ແລະ ຂ້ໍມູນພຽງພໃນການໂຕ້ແຍ່ງ, ບໍ່
ແມນ່ ເອົາຄວາມຮູ້ສກສ່ວນຕົວມາເປນັ ເກນໃນການປະເມນີ ຄນຸ ຄ່າທັດສະນະຂອງຄົນອນ່ື .
156
ບ່ຄໍ ວນຂຽນໂຕແ້ ຍ່ງພຽງຄວາມຮູ້ສກທວ່ືີ ່າ “ບ່ໍມກັ ໜ້າ” ຜ້ຂູ ຽນຄນົ ນນຶ້ັ ແຕ່ຕ້ອງຄານງຢູສ່ ະເໝີວາ່ ເຮາົ ຂຽນໃຫ້ມະຫາຊົນທົັ່ວ
ໄປອ່ານ, ບ່ໍແມ່ນເລ່ືອງສ່ວນຕົວລະຫວ່າງຜູ້ຂຽນສອງຄົນ ໂດຍອາໄສສ່ືມວນຊົນ ເປັນສະໝາມເພ່ືອທົດລອງສີປາກ,
ເຫດການເຊ່ນັ ນຶ້ີປາກດົ ມີຫາຍຢູ່ ແລະ ກໍ່ຄວາມລາຄານໃຫ້ແກ່ຜູ້ອ່ານຢູ່ສະເໝີ.
2.2 ເລອື່ ງທື່ນີ າມາຂຽນຕ້ອງຊດັ ເຈນ
ກອ່ ນຈະຂຽນບົດເພື່ອສະແດງທດັ ສະນະໃນເລ່ອື ງໃດ ເລືອ່ ງໜງື່ , ຜູຂ້ ຽນຕ້ອງກວດເບງືິ່ ຄວາມເປັນຈງິ ສາກອ່ ນ ເພື່ອ
ຫາຂ້ໍມູນທີຖື່ ກຕອ້ ງແຈ່ມແຈ້ງ ບ່ໍແມ່ນຂຽນຂຶ້ນດວ້ ຍທັດສະນະສ່ວນຕົວໂດຍປາສະຈາກຫັກຖານອ້າງອີງ ຫ ວ່າຂຽນບແໍ່ ຈງ້
ສຸດແລ້ວແຕຜ່ ູອ້ າ່ ນຈະຕລີ າຄາຄວາມໝາຍເອົາເອງ. ຄວາມເປນັ ຈິງທືນີ່ າມາຂຽນ ອາດຈະເປັນວຊິ າການ, ເຫດການຕ່າງໆໃນ
ບ້ານເມອງ ເຊິງ່ື ເປນັ ເລ່ອື ງສາຄນັ ຈະຕອ້ ງລະມັດລະວັງເປນັ ພເິ ສດ, ຜູ້ຂຽນອາດແມນ່ ຜູ້ທືີມ່ ີຄວາມຮູ້ໃນດ້ານນນ້ັຶ ຢູ່ແລ້ວ ແຕ່ບ່ໍ
ຄວນປະໝາດ, ຂຽນແຕ່ໂດຍອາໄສ “ຄູ່ມເກົັ່າ” ແຕ່ຢ່າງດຽວ, ຕ້ອງຄານງຢູ່ສະເໝີວ່າໃນການຂຽນແຕ່ລະເທື່ອຈາເປັນຕ້ອງ
ໄດ້ເຮັດໃຫ້ຄວາມເປັນຈິງ ທີ່ືຈະນາມາຂຽນນັຶ້ນຈະແຈ້ງ ແລະ ສະເໝີຂ້ໍມູນ ຕະຫອດຈົນເຖິງທັດສະນະໃໝ່ໃນທາງສ້າງສັນ
ອກີ ດວ້ ຍ.
2.3 ການົດຈຸດປະສງົ ແລະ ວາງແຜນການຂຽນ
ຈດຸ ປະສງົ ໃນການຂຽນບດົ ເພື່ອສະແດງທັດສະນະແບງ່ ອອກເປນັ ຈດຸ ປະສົງທ່ົວັ ໄປ ແລະ ຈດຸ ປະສົງສະເພາະດັ່ງນ:ຶ້ີ
ກ. ຈຸດປະສົງທວ່ົັ ໄປ
ຈດຸ ປະສົງທວັົ່ ໄປມີຢູ່ 3 ປະການຄ:
- ເພ່ືອສະແດງທັດສະນະທົ່ັວໄປ ການສະເໜີທັດສະນະທົັ່ວໄປນີ້ຶ ບ່ໍແມ່ນຈຸດປະສົງເພ່ືອສະໜັບສະໜູນ ຫ ຄັດຄ້ານ
ຄວາມຄິດເຫນັ ຂອງຜໃູ້ ດຜູ້ໜ່ືງ, ພຽງແຕ່ສະເໜີປະເດນັ ໃຫຜ້ ູອ້ ່ານເກີດຄວາມຄດິ ທ່ຈືີ ະອະທບິ າຍຕໄ່ໍ ປ.
- ເພ່ືອສະໜັບສະໜູນທັດສະນະຂອງຜູ້ອ່ືນ ທີື່ຜູ້ຂຽນໄດ້ອ່ານ ຫ ໄດ້ຍິນ, ໄດ້ຟັງມາແລ້ວ ແລະ ມີຄວາມຄິດລອຍ
ຕາມໃນແບບດຽວກັນ ຫ ວ່າເພື່ອເພມ່ືີ ຕ່ມື ທັດສະນະຂອງຜອູ້ ່ນື ໃຫກ້ ວ້າງຂວາງຍືງິ່ ຂ້ນຶ .
- ເພື່ອໂຕ້ແຍ່ງທັດສະນະຂອງຜູ້ອື່ນທີື່ຜູ້ຂຽນໄດ້ອ່ານ, ໄດ້ຍິນ ຫ ໄດ້ຟັງ ແຕ່ມີຄວາມຄິດຄວາມເຫັນເປັນແນວອ່ືນ,
ຜູ້ຂຽນຈິ່ືງໄດ້ຂຽນໂຕ້ແຍ່ງ, ສະເໜີເຫດຜົນ ແລະ ຂ້ໍມູນທີ່ືຈະໃຫ້ຜູ້ອ່ານປ່ຽນໃຈຈາກຄວາມຄິດເດີມແລ້ວຫັນມາ
ຕາມທັດສະນະຂອງຜໂູ້ ຕແ້ ຍງ່
ຈຸດປະສົງຂອງການຂຽນ ອາດມີພຽງແຕ່ຂ້ໍໃດໜື່ງ ຫ ຫາຍຂໍ້ກໄດ້, ອາດສະໜັບສ ະໜູນແນວຄິດບາງດ້ານ ແລະ
ຄັດຄ້ານໃນບາງດາ້ ນ, ແລວ້ ສະເໜຄີ ວາມຄດິ ໃໝທ່ ີືເ່ ປນັ ຄວາມຄິດຂອງ ຕົນເອງ.
ຂ. ຈດຸ ປະສງົ ສະເພາະ
• ຈດຸ ປະສົງສະເພາະໃນການຂຽນບດົ ເພື່ອສະແດງທັດສະນະມີດັງ່ ຕໍໄ່ ປນີຶ້:
- ເພອ່ື ປະເມີນຄນຸ ຄາ່ .
- ເພ່ອື ແນະນາ.
157
- ເພ່ອື ໃຫ້ຂໍ້ສງັ ເກດ.
- ເພ່ອື ໃຫຕ້ ັດສນິ ໃຈ.
- ເພອື່ ສະແດງອາລມົ .
2.4 ເລືີ່ມລງົ ມຂຽນຕາມຫກັ ການຂຽນທ່ີືດີ
ຫັກການຂຽນທ່ືດີ ີຄວນມີລັກສະນະດັ່ງນ້ຶ:ີ
- ມີຄວາມເປັນເອກະພາບ (ທາງດ້ານເນ້ຶອໃນ ແລະ ຮູບການ).
- ມສີ າພັນທະພາບ (ມີຄວາມຕໍ່ເນືອ່ ງ, ກຽ່ ວຂ້ອງກັນ).
- ມີສາລັດຖະພາບ (ມີເນຶອ້ ໃນແກ່ນສານດ)ີ .
- ມີຄວາມລິເລມືີ່ ສາ້ ງສນັ .
- ຂຽນໄດມ້ ່ວນໜາ້ ສົນໃຈ
2.5 ປະເມີນຜນົ ແລະ ປບັ ປຸງການຂຽນ
ການຂຽນບົດເພື່ອສະແດງທັດສະນະ ເປັນເລ່ືອງເຮັດໃຫ້ຜູ້ອ່ານ ວິພາກວິຈານກັນຫາຍ, ຜູ້ຂຽນຈິື່ງຄວນຟັງຄວາມ
ຄດິ ຄວາມເຫນັ ຂອງຜູ້ອາ່ ນ ເພື່ອຮູເ້ ຖິງຂຕ້ໍ ົກບົກພ່ອງຂອງຕົນ ແລະ ເພືອ່ ໃຫ້ໄດຄ້ ວາມຄິດເຫັນທ່ີກື ວ້າງຂວາງຍ່ືງິ ຂຶນ້ . ຄວາມ
ຄິດຄວາມເຫັນ ຂອງຜູ້ຂຽນພຽງແຕ່ຜູ້ດຽວ ອາດບໍ່ກວ້າງຂວາງເທົັ່າກັບຄວາມຄິດເຫັນຂອງຜູ້ອ່ານຈານວນຫວງຫາຍ, ຜູ້
ຂຽນຄວນເປີດໃຈຍອມຮັບຄວາມເປັນຈິງສະເໝີ ແລະ ຕ້ອງມີມານະອົດທົນຕໍ່ຫາງສຽງວິພາກວິຈານຂອງຜູ້ອ່ານ ທັງນີ້ຶກ
ເພອ່ື ນາມາປັບປຸງການຂຽນຂອງຕນົ ໃຫດ້ ີຂນ້ຶ ໃນຂ້ຶັນຕໆ່ໍ ໄປ.
3 ປະເພດຂອງການຂຽນບດົ ເພືອ່ ສະແດງທັດສະນະ
• ການຂຽນບົດເພ່ອື ສະເເດງທດັ ສະນະ ອາດເເບ່ງອອກ 4 ວທິ ຄີ :
- ແບງ່ ຕາມຈຸດປະສົງ.
- ແບງ່ ຕາມເນອ້ຶ ໃນ.
- ແບງ່ ຕາມປະເພດຂອງຜູ້ສົັງ່ ສານ.
- ແບ່ງຕາມຮູບແບບ.
3.1 ແບງ່ ຕາມຈຸດປະສົງ
ດັ່ງທີື່ໄດ້ກ່າວມາກ່ອນແລ້ວວ່າເປົຶ້າໝາຍໃນການຂຽນບົດເພ່ືອສະແດງທັດສະນະມີ 5 ຢ່າງຄ ເພື່ອປະເມີນຄ່າ,
ເພ່ືອແນະນາ, ເພ່ືອໃຫ້ຂສ້ໍ ັງເກດ, ເພື່ອຕັດສິນໃຈ ແລະ ເພ່ືອສະແດງອາລົມແນວໃດແນວໜ່ືງ ຫ ອາດມີເປົ້ຶາໝາຍຫາຍຢ່າງ
ໃນເລ່ືອງດຽວກັນ ເຊັ່ນວາ່ ບົດເລ່ືອງຂອງຈາປາແດງ ( 1979 ) ທື່ີໃສຫ່ ົວເລ່ືອງວ່າ “ ໄຟປະຕິວດັ ເປັນແປວ ” ໄຟຢູ່ໃນທີື່ນ້ຶີ
ບໄ່ໍ ດ້ໝາຍເຖງິ ຄວາມຮອ້ ນສະເໝີໄປ ມັນຂນ້ຶ ຢກູ່ ັບເຮົາເອງ ຫ ທດັ ສະນະຂອງເຮາົ ເອງ. ຖາ້ ຫາກເຮາົ ເວົຶ້າເຖິງໄຟໃນລັກສະນະ
158
ທືທ່ີ າລາຍ ມນັ ຈະເປນັ ເລ່ືອງທື່ຮີ ້ອນຮົນ, ແຕ່ຖ້າເວົຶາ້ ເຖິງໃນລັກສະນະທີື່ດີ ກໃຫເ້ ກີດຄວາມດີ, ຄວາມສ້າງສັນມັນກເປັນໄປ
ແນວໃໝ່ໄດ້. ແປວໄຟໃນທີ່ືນີຶ້ແມ່ນເວົ້ຶາແບບວັນນະຄະດີ, ໝາຍເຖິງຄວາມແຂງແກ່ນຂອງກາລັງແຮງຂອງການປະຕິວັດ
ລາວ.
3.2 ແບ່ງຕາມເນຶອ້ ໃນ
ປະເພດຂອງການຂຽນບດົ ເພື່ອສະແດງທດັ ສະນະນີ້ຶ ອາດແບ່ງໄດ້ຕາມເນອຶ້ ໃນຂອງເລອ່ື ງ ເຊັ່ນ:
ກ. ໝັງສວທິ ະຍາສາດຕ່າງໆ
ເປັນເລື່ອງວິຊາການໂດຍກົງ ເຊັ່ນ ອັກສອນສາດ, ວິທະຍາສາດ, ສັງຄົມສາດເປັນຕົ້ຶນ. ການຂຽນບດົ ເພື່ອສະແດງ
ທັດສະນະທາງວິຊາການນີ້ຶຕ້ອງມີຫັກວິຊາການອ້າງອີງຢ່າງຊັດເຈນ, ຖກຕ້ອງຕາມຄວາມເປັນຈິງ. ຜູ້ຂຽນຕ້ອງຄານງວ່າມີ
ທ່ານຜູ້ຮູ້ຢູ່ແລ້ວເຖິງວ່າທ່ານບ່ໍໄດ້ຂຽນເລື່ອງນີ້ຶໄວ້ແຕ່ກອາດຈະໄດອ້ ່ານຂ້ໍຂຽນຂອງຕົນ, ອັນໃດທີ່ຍື ັງບ່ທໍ ນັ ແນ່ໃຈ ຫວ່າ ຫາ
ຂ້ໍມນູ ມາຢຶ້ງັ ຢນື ບ່ໍທັນໄດ້ກບອກໄວໃ້ ຫ້ຈະແຈ້ງ ວາ່ ບໍ່ແນໃ່ ຈ, ບຕ່ໍ ອ້ ງຢ້ານວ່າຕົນເອງຈະກາຍເປນັ ຜູ້ທມ່ືີ ີຄວາມຮໜູ້ ້ອຍ.
ການຂຽນບົດ ເພື່ອສະແດງທັດສະນະທາງວິຊາການນີຶ້ ນອກຈາກຈະປາກົດໃນວາລະສານທາງວິຊາການແລ້ວ ຍັງ
ປະກົດຫາຍໃນການສອບເສງັ , ໂດຍສະເພາະແມ່ນໃນການຕອບຂໍສ້ ອບແບບອັດຕະໄນ.
ຂ. ເລອື່ ງທວັົ່ ໄປ
ເລ່ືອງທົ່ັວໄປນີ້ຶອາດຈະອ້າງອີງຫັກວິຊາ ຫ ບໍ່ອ້າງອີງກໄດ້ ເຊັ່ນ ເລື່ອງເສດຖະກິດ, ການເມອງ, ວັດທະນະທາ,
ສັງຄົມເປັນຕົຶ້ນ. ສິ່ືງເຫົັ່ານີ້ຶເປັນເລື່ອງທີ່ຊື ອກອ່ານໄດ້ງ່າຍຈາກໜັງສພມິ ແລະ ວາລະສານທົ່ັວໄປ. ການຂຽນເພ່ືອສະແດງ
ທັດສະນະໃນເລື່ອງທົັ່ວໄປນີຶ້ຜູ້ຂຽນມີອິດສະຫະໃນການສະແດງຄວາມຄິດຄວາມເຫັນຂອງຕົນເອງຢ່າງເຕັມທີ່ືໃນຂົງເຂດ
ຂອງມາລະຍາດ ແລະ ຫັກການຂຽນທດ່ີື ີ.
3.3 ແບງ່ ຕາມປະເພດຂອງຜສູ້ ົງັ່ ສານ
ຜສູ້ ງ່ົັ ສານ ຫ ຜ້ຂູ ຽນບດົ ເພອ່ື ສະແດງທັດສະນະມີຫາຍປະເພດຄ:
ກ. ບັນນາທກິ ານ ຫ ກອງບນັ ນາທິການ
ບົດຄວາມໃນໜັງສພິມທີ່ືຂຽນໂດຍບັນນາທິການ ຫ ກອງບັນນາທິການ ກເປັນຄວາມຄິດຄວາມເຫັນຂອງໜັງສ
ພິມ ຫ ວາລະສານສະບັບນ້ຶັນ.
ຂ. ປະຊາຊນົ ທ່ົັວໄປ
ແມ່ນບົດຄວາມ, ບດົ ວຈິ ານ ເຊິງ່ື ປະຊາຊົນທ່ວົັ ໄປຂຽນລົງຕາມໜັງສພມິ ຕາ່ ງໆ.
ຄ. ຜສູ້ ອບເສັງ
ໃນການສອບເສງັ ຂອງໂຮງຮຽນ, ສະຖາບນັ ການສກສາ ຫ ວາ່ ການເສງັ ຄດັ ເລອກເອາົ ບຸກຄົນເຂຶາົ້ ເຮັດການຕາມໜ່
ວຍງານຕ່າງໆ, ຜູ້ສອບເສງັ ແມ່ນຜູສ້ ່ງັົ ສານປະເພດ ຂຽນສະແດງທດັ ສະນະໃນເລ່ືອງທື່ຂີ ້ສໍ ອບໄດກ້ ານົດໄວ້.
ງ. ຜູ້ເຮດັ ວຽກໃນໜ່ວຍງານ
ໜ່ວຍງານນຶີ້ ນັບທງັ ໜ່ວຍງານວຊິ າການ, ລັດວິສາຫະກດິ ຫ ບລິສດັ ຫາ້ ງຮ້ານ ເປັນຜູ້ສົງ່ັ ສານທືີ່ມທີ ັດສະນະໃນຮູບ
ແບບບັນທກ, ໂຄງການ, ລາຍງານຕະຫອດຈົນເລື່ອງປກີ ຍ່ອຍ ໃນໜ່ວຍງານນນຶ້ັ ຫ ລະຫວ່າງໜ່ວຍງານດ້ວຍກນັ .
ຢູ່ໃນສ່ື ນອກຈາກສ່ືສິື່ງພິມແລ້ວ ຍັງມີສ່ືອ່ືນອີກ ເຊັ່ນ: ສື່ວິທະຍຸກະຈາຍສຽງ, ໂທລະພາບ, ເທັບ, ວິດີໂອ, ຊີດີ,
ຮູບເງົາເຫົ່ັານີຶ້ ສ່ວນຫາຍຕ້ອງມີບົດທີື່ຂຽນເພື່ອອ່ານ ຫ ເພື່ອສະແດງທັດສະນະ ເຊັ່ນ ການວິເຄາະຂ່າວຕ່າງປະເທດ,
ການສະແດງລະຄອນເປນັ ຕ້ົນຶ .
ສ. ຜສູ້ ສ່ື ານປະເພດອ່ືນ
ຜູ້ສົ່ັງສານປະເພດນີ້ຶ ບໍ່ໄດ້ຈັດຢູ່ໃນປະເພດຂ້າງເທິງນັຶ້ນ ເຊັ່ນວ່າ ຜູ້ທີ່ືມີຄວາມສາພັນຕໍ່ກັນໃນຖານະພໍ່ແມ່ກັບລູກ,
ເພື່ອນກບັ ເພອ່ື ນ, ຜວົ ກບັ ເມຍ ຫ ຄົນຮັກກັບຄົນຮັກ. ຈດົ ໝາຍ ຫ ຂໍຄ້ ວາມທີືສ່ ່ົັງເຖງິ ກນັ ມັກສະແດງທັດສະນະຕ່າງໆ ເຊັນ່
ຄາຕັກເຕອນສງັ່ ສອນ ໃຫ້ເຮດັ ແຕຄ່ ວາມດດີ ວ້ ຍຄາສະແດງອາລມົ ຄວາມຮສູ້ ກທີືມ່ ີຕກ່ໍ ັນ.
159
3.4 ແບ່ງຕາມຮບູ ແບບ
ການຂຽນບົດເພອ່ື ສະແດງທດັ ສະນະນີ້ຶ ອາດແບ່ງອອກເປັນປະເພດໄດຕ້ າມຮູບແບບຂອງການຂຽນ ເຊນ່ັ ບດົ ຄວາມ
, ວຈິ ານ, ບນັ ທກ, ຄາຖາມ ຄາຕອບ, ກາຕູນ, ເລື່ອງສ້ນຶັ , ນະວະນິຍາຍ, ກາບກອນ ແລະ ອ່ືນໆ
ຕວົ ຢາ່ ງການຂຽນບດົ ເພອື່ ສະແດງທດັ ສະນະ
• ຈງົັ່ ສງັ ເກດຕົວຢາ່ ງການຂຽນບດົ ເພືອ່ ສະແດງທັດສະນະຕ່ໄໍ ປນ.້ີຶ
ຕວົ ຢ່າງ 1 ບົດວິຈານສັງຄົມໃນເລື່ອງ “ ຢາກກິນຫາຍໄດ້ກິນທ່ໍກ້ອຍ...” ປູ່ຍ່າຕາຍາຍເຮົາເຄີຍສອນແລ້ວສອນອີກ
ວາ່ .
ຢາກມີຫາຍ ມັນໄຮ້
ຢາກໄດຫ້ າຍ ມັນຕາຍ
ແຕ່ພວກນັກພະນັນທັງຫາຍກບ່ໍສົນໃຈນາເລື່ອງນີ້ຶເລີຍ ພວກເຂົາຄິດວ່າ “ລວຍທາງລັດ” ເປັນວິທີ ດຽວເພື່ອການ
ດາລົງຄົງຊີບຈົນມີຄາວ່າ “ຜູ້ທຸກຊ້ຶຫວຍຜູ້ລວຍຊ້ຶເບີ” ແລະ ມັນກມີອານາດບ້າດງດູດໃຫ້ຄົນເຂົ້ຶາຫາຢ່າງແກະບ່ໍອອກ ໂດຍ
ສະເພາະ ແມ່ນໃນມ້ຶອອກຫວຍໃນແຕ່ລະຄງຶັ້ ບ່ວໍ າ່ ຂອງລາວ ຫ ຂອງໄທ, ທັງຖກຕອ້ ງ, ທັງເຖອ່ື ນ.
ຄວາມຈິງແລວ້ ຄົນເຮົາສ່ວນຫາຍກມັກຊ້ຶຫວຍພັດທະນາ ເພ່ືອສ່ຽງໂຊກ, ສ່ຽງມ່ວນ ພໃຫ້ເບາົ ສະໝອງໄປ, ແຕ່ມີ
ຄົນຈານວນໜ່ືງພັດຄິດຫິຶ້ນຈົນກາຍເປັນຊີວິດຈິດໃຈ, ກາຍເປັນອາຊີບທີ່ືບ່ໍຊອບທາ. ຜູ້ມີເງິນນ້ອຍກຊຶ້ແບບເລກບວກ, ຜູ້
ຫິ້ຶນແທ້ ກແມ່ນຊ້ຶແບບເລກຄູນ, ຄູນຂຶ້ນເລ້ຶອຍໆຈົນກະທັງລັດຖະກອນໃນບາງສານັກງານ ກພາຍຖົງຫວຍເຖື່ອນ ແລະ
ຂາຍເປັນປະຈາ.
ໃນທີື່ສຸດກພາໃຫ້ເກີດສະພາບຂວ້າຄົວເຮອນ, ຕົກທຸກໄດ້ໄປແລ້ວຫາຍລາຍ. ບາງຄົນເຄີຍຮັ່ງມີສີສຸກ ກຕົກມາ
ເປັນຄົນທກຸ ຍາກ, ບາງຄົນເຄີຍເປນັ ເຈົາຶ້ ໜີ້ຶ ກກາຍເປນັ ລກູ ໜີຖຶ້ ້ວມຫວົ , ແຕປ່ ະກົດວາ່ ພວກເຂາົ ເຫາັົ່ ນຶ້ນັ ກຍງັ ບໍຫ່ າບ ບໍ່ຈ່.ື
ຄວາມໃຝ່ຝນັ ຢາກຮງ່ັ ຢາກມີ ໃນພິບຕາດຽວນີຶ້ ແມນ່ ແກ້ໄຂຍາກທີສື່ ຸດ ເພາະວ່າມຄີ ົນຈານວນບ່ໍໜອ້ຍຖກແທ,້ ໄດ້
ແທ້ ຍ້ອນຊຶ້ຫວຍລວຍເບີ, ຜູ້ໄດ້ໂທລະພາບ, ຕູ້ເຢັນ, ຜູ້ໄດ້ລົດຈັກ, ລົດກະບະກມີແລ້ວ. ຈາກບັນຫານັຶ້ນ ການຊ້ຶເລກ ຊ້ຶ
ຫວຍ ຈງ່ືິ ກາຍເປັນບນັ ຫາໃຈກາງ ຂອງທກຸ ວຽກງານຂອງກຸມ່ ຄນົ ຈານວນໜື່ງ, ເຂາົ ພົບປະກັນຢູ່ພາເຂາຶົ້ ຫ ຢສູ່ ະພາກາເຟ, ຢູ່
ຕາມຖະໜົນຫົນທາງ ຫ ຢູ່ໃນສານັກງານອົງການ ແມ່ນແຕ່ເວົຶ້າເຖິງການຊຶ້ເລກ, ຊ້ຶເບີ, ຕົວເດັດ ຈົດຈ່ໍທີື່ສຸດກແມ່ນຮອດ
ເວລາປະກາດຜນົ ຂອງການອອກເລກ, ເມອ່ື ເລກຂອງຕົຶ້ນບ່ໍຖກບາງຄົນກໄດ້ແຕ່ຫາຍໃຈຍາວ,ຄເຕ່ອື ຍໄປ ຖວາ່ ໂຊກຍັງບໍທ່ ນັ
ມາເຖິງ ແລ້ວກຄິດໄລ່ເລກທີື່ຈະຊ້ຶໃນງວດຕ່ໍໆໄປ ເຊິ່ືງເປັນຮອບວຽນທີື່ບໍ່ສິຶ້ນສຸດ ຈົນເຖົ້ຶາແກ່ກບໍ່ຍອມຢຸດເຊົາ ແລະ ສ່ວນ
ຫາຍຜຕູ້ ິດການພະນຶ້ັນແບບນ້ຶີມກັ ຈະສຶິນ້ ເນອຶ້ ປະດາຕວົ ບໍຂ່ ນຶ້ ບໍ່ເກີນ...
ທີື່ກ່າວມານັ້ຶນ ເປັນພຽງເຫດການກ່ຽວກັບຜູ້ທີ່ືໃຝ່ຝັນຢາກຕົກຂຸມເງິນ ຂຸມຄາ ໂດຍບ່ໍຕ້ອງອອກແຮງງານເຊິ່ືງເປັນ
ປາກົດການຫຍໍ້ທ້ໍອັນໜ່ືງ ທີື່ແຜ່ຫາຍສົມຄວນໃນສັງຄົມບ້ານເຮົາ. ຄວນທີື່ຈະພອ້ມກັນສກສາອົບຮົມ ຈາກັດພວກທີື່
ສະແຫວງຫາຊຶຂ້ າຍເລກເຖອ່ື ນ ອນັ ເປນັ ຜົນເສຍຫາຍໃຫ້ແກສ່ ວ່ ນຕວົ ແລະ ປະເທດຊາດເອງ.
ຕົວຢ່າງ 2 ລາງວນັ ແລະ ການໃສໂ່ ທດ ຄວາມຮບັ ຜິດພາດ (ບດົ ຂອງເຄນຄາ).
ຄົນຈານວນບໜໍ່ ້ອຍວ່າ ວິທທີ ີື່ດີທີສ່ື ຸດໃນການເຝິກແອບເດັກນ້ອຍ ໃຫຮ້ ູຈ້ ັກຄວາມນັນ້ຶ ກຄການໃຫລ້ າງວນັ ແກ່ເຂົາ
ໃນເວລາເຮັດອນັ ໃດອນັ ໃດອັນໜ່ງື ທີຖ່ື ກໃຈ ແລະ ລງົ ໂທດເມືອ່ ເຮັດຜິດ.
ການກະທາເຊັ່ນນີຶມ້ ຄີ ວາມຈິງ ໂດຍບ່ໍຕ້ອງສົງໄສເລຍີ ວ່າ ຜູ້ປົກຄອງສາມາດ “ດັດແປງ” ພດຕິກາຂອງເດັກນ້ອຍໄດ້.ຢ່າງໃດ
ກຕາມ ລາງວັນ ຫ ລົງໂທດ ຈະສ້າງໃຫ້ເດັກນ້ອຍເປັນຄົນໄດ້ແຕ່ເພິ່ືງພາອາໄສຄົນອນ່ື ແລະ ຢ້ານກົວ, ມັກສໍ້ໂກງ ແລະ ກະ
ທາຕົວເປັນປລະປັກ, ມັກເຮັດລບັ ໆ ລຶ້ີໆ, ບສ່ໍ ດັ ຊ່ື, ຂາດຄວາມເປນັ ເຈຶ້ົາຕນົ ເອງ ແລະ ບໍແ່ ນ່ໃຈໃນຕນົ ເອງ.
ການໃຫ້ລາງວັນ ແລະ ການລົງໂທດໃນຖານະເປັນເຄ່ືອງມ ສາລັບການບອກສອນເດັກນ້ອຍນັຶ້ນມີຂ້ໍບົກພ່ອງຮ້າຍ
ແຮງຫາຍຢ່າງ, ເປັນຕົຶ້ນສົ່ັງເສີມການໃຊ້ກາລັງ ແລະ ອານາດ. ຫາຍຄັງ້ຶ ການໃຫ້ລາງວນັ ໄດ້ເປັນການຕດິ ໜຶີ້ສິນ, ສ່ວນການ
ລົງໂທດ ໄດ້ກາຍເປັນຄວາມແກ້ແຄ້ນ. ມັນມີຕົວຢ່າງຂອງຄວາມສາພັນແບບຜູ້ໃຫຍ່ກັບຜູ້ນ້ອຍ ສົມມຸດພ່ໍເວ້າກັບລູກວ່າ
160
“ຈະພາໄປຊຶ້ເກີບໃໝ່ຢູ່ຕະຫາດ, ຖ້າລູກຕັດຜົມ” ພຕື່ນເຊົຶ້າລູກເວົຶ້າວ່າ “ຖ້າແມ່ໃຫ້ເງິນ 100 ກີບ ລູກຈະມ້ຽນບ່ອນນອນ”
ເປັນອນັ ວາ່ ເດັກນອ້ ຍຮຽນຮວູ້ ິທຂີ ູເ່ ຂັນຈາກພ່ແໍ ມ່ຮຽບຮອ້ ຍແລວ້ .
ມີຫາຍໆເທື່ອ ໃຊ້ວິທີການລົງໂທດ ຍ້ອນບ່ໍຮູ້ຈັກວິທີອື່ນໃນການຮັບມກັບລູກເທົັ່ານັ້ຶນເອງການລົງໂທດທາງ
ຮ່າງກາຍ (ຕບົ ຕ)ີ , ການລົງໂທດດວ້ ຍວາຈາ (ດາ່ ວາ່ ), ການຕດັ ສດິ ທິ (ໄລ່ໄປນອນບ່ໃໍ ຫກ້ ິນເຂຶ້ົາແລງ), ການແຍກຕົວ (ໃຫ້
ຢໃູ່ ນຫ້ອງຄນົ ດຽວໄລຍະໜງ່ື ), ການກກັ ຕວົ (ບໍ່ອະນຸຍາດໃຫ້ອອກເຮອນໄປຫຶິນ້ ນາໝ່)ູ ແລະ ອນື່ ໆ.
ປົກກະຕິແລ້ວການລົງໂທດ ມັກເປັນການໃຊ້ອານາດຕາມລາພັງໃຈຂອງພ່ໍແມ່ ເຊິ່ືງເປັນຜູ້ຕັດສິນແຕ່ຝ່າຍດຽວວາ່
ຄວນລົງໂທດ ຫ ບ່ໍ, ເມື່ອໃດ ແລະ ຫາຍໜ້ອຍສ່າໃດ, ພໍ່ແມ່ເປັນທັງໄອຍະການ, ຂຸນສານ, ຜູ້ພິພາກສາ ແລະ ເຈົ້ຶາໜ້າທ່ືີ
ຄວບຄມຸ . ເດັກນ້ອຍອາດຈະສະຫຸບເປນັ ຄາດຽວວ່າ “ອານາດມີນາດມີຄວາມເປັນທາ”.
ບາງເທອ່ື ການລົງໂທດ ບໍ່ກຽ່ ວເນ່ືອງກບັ ການກະທາຜິດທີື່ຖກ ທີື່ຖວາ່ ເປັນຄວາມຜດິ ນ້ັຶນເລີຍ. ສມົ ມຸດຖ້າເຮົາບອກ
ເດັກນ້ອຍຄົນໜື່ງວ່າ “ເບີື່ງໂທລະພາບບ່ໍໄດ້ຖ້າບໍ່ລ້າງມກ່ອນ” ການລົງໂທດມີແນວໂນ້ມຈະບໍ່ໄດເ້ ກດີ ມີຄວາມບົກພ່ອງບາງ
ບກຸ ຄະລກິ ະພາບ ເພາະເດັກນ້ອຍຈະພະຍາຍາມຫີກລຽງ ບ່ໃໍ ຫ້ຖກຈັບໄດໄ້ ລທ່ ັນ, ເຮັດຫຍງັ ແບບລັບໆລີຶ້ໆ ແລະ ຂີຶ້ຕວົ ະ.
ນກັ ຈິດຕະວິທະຍາເວ້ຶົາວ່າ “ພໍແ່ ມສ່ າມາດຫີກລຽງການລງົ ໂທດຕ່ໍລູກໄດ້ ຖ້າຫາກພແ່ໍ ມມ່ ີຄວາມສະຫາດພຽງພທຈີື່ ະ
ແກ້ໄຂສະຖານະການ ຢ່າງສົມເຫດສົມຜົນ”. ເມື່ອເດັກກະທາສີ່ືງທີ່ືເຮົາຖວ່າມັນບ່ໍດີ ຖ້າເຮົາຊອກຫາຈຸດປະສົງທີດື່ ີ (ຄວາມ
ຕັຶ້ງໃຈທີ່ືດີ) ຂອງເດັກໃຫ້ພົບເຫັນ ມັນຈະຊ່ວຍເຮົາໄດ້ຫາຍ ໂດຍສະເພາະຄວາມຕງຄຽດ ຈະຫຸດຜ່ອນລົງ ເພາະຖ້າຍັງຕງ
ຄຽດຕໄ່ໍ ປ ຄວາມສາພັນຍ່ງືິ ຈະຊດຸ ໂຊມລງົ .
ທັງການໃຫ້ລາງວັນ ແລະ ການລົງໂທດ ລ້ວນແລ້ວແຕ່ບໍ່ແມ່ນວິທີການເຟິກແອບໃຫ້ເດັກນ້ອຍໃນຍຸກປະຈຸບັນມີ
ປະສິດທິພາບ. ວິທີທີ່ືດີທີື່ສຸດສາລັບພໍ່ແມ່ໃນການແກ້ໄຂພດຕິກາ ເຊິ່ືງພາໃຫ້ໃຫ້ສາຍພົວພັນອັນດີຍັງຄົງດາລົງຢູ່ນັຶ້ນກຄ
ຄວາມພະຍາຍາມເຮດັ ໃຫພ້ ວກລູກມຄີ ວາມຕື່ນຕົວ, ສະໝກັ ໃຈຮ່ວມມກັບພ່ໍແມ່ ໂດຍການນາໃຊ້ວິທີຕາມຂນ້ັຶ ຕອນ ທເືີ່ ປນັ
ປະຊາທປິ ະໄຕໃນຄອບຄົວນນຶັ້ ເອງ.
ຕວົ ຢາ່ ງ 3
ສະໄໝກ່ອນການຊອກຄູ່ຜົວເມຍໃຫ້ລູກສ່ວນຫາຍຂຶ້ນກັບຜູ້ໃຫຍ່ ແລະ ພໍ່ແມ່ຫາໃຫ້, ການເລອກຄູ່ຜົວເມຍໃຫ້
ລູກ ເພິື່ນຈະເລອກເອົາຄຸນສົມບັດດີເປັນອັນດັບໜ່ືງ, ທີສອງແມ່ນຜູ້ທີື່ມີຊັບສົມບັດຫາຍ ເພ່ືອຈະໄດ້ເພິ່ືງພາອາໄສ, ທີສາມ
ແມ່ນເລອກຜູ້ທີ່ືມີຮູບຊົງສວຍງາມ ເພາະວ່າຮູບຊົງສວຍງາມ ກຖວ່າສາຄັນ ເພາະເມື່ອເຂົາມີລູກມາ ເຂົາຈະມີເຊ້ຶອສາຍສບ
ທອດຄວາມງາມຄ ພ,ໍ່ ແມ່, ປູ,່ ຍ່າຂອງເຂາົ .
ແຕ່ການເລອກເອົາຮູບຊົງຄວາມງາມ ຈັດເຂົຶ້າຢູ່ໃນປະເພດສຸດທ້າຍນັ້ຶນ ເພິື່ນກມີເຫດຜົນຍອ້ ນວ່າເປັນເລື່ອງຂອງ
ອາຍຸສັງຂານຮ່າງກາຍ. ຄວາມສວຍງາມນີຶ້ ມັນມີຢູ່ໃນໄວອາຍຸເປັນບ່າວ, ເປັນສາວ, ແຕ່ຄວາມງາມນັ້ຶນ ຍ່ອມປ່ຽນແປງໄປ
ຕາມວັນເວລາ. ສະນັ້ຶນ, ຜູ້ທີື່ໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມຍົກຍອ້ ງວ່າເປັນຄົນງາມທີື່ສດຸ ຂອງສະໄໝໃດໜ່ືງນັຶ້ນ, ຄວາມງາມມັນກບ່ໍ
ໄດ້ຂ້ຶນຕາມອາຍຸ, ອາຍຸແກ່ເທົ່ັາໃດ ຄວາມງາມກຫດຸ ລົງເທັ່ົານ້ັຶນ. ເຖິງວ່າຮ່າງກາຍຈະຖກຫໍ່ລ້ຽງບາລຸງຮັກສາເທົ່ັາໃດກຕາມ
ເພາະຄວາມແກ່ເຖ້ົຶາຄອບງາແລ້ວ ຄວາມງາມກຄອ່ ຍໆສນູ ຫາຍຕາມໆໄປ. ສະນັ້ຶນ, ຜູ້ທີື່ງາມແຕ່ຄັຶ້ງກອ່ ນ, ສະໄໝກ່ອນເຄຍີ
ເປັນຄົນງາມມາແລ້ວ ເມ່ືອແກ່ເຖົຶ້າແລ້ວຄວາມງາມກບຍ່ໍ ັງເຫອໄວ້ເລີຍ. ຄວາມງາມເປັນຮູບສົມບັດທີ່ືບໍ່ແນ່ນອນ, ມັນຕ່ າງ
ກບັ ຄນຸ ສົມບັດ ເພາະວ່າຄຸນສົມບດັ ນ້ຶັນຫາຍວັນຫາຍປີເທົັາ່ ໃດ ຍິງ່ື ໝັນຶ້ ຄງົ ໜຽວແໜ້ນ, ບເ່ໍ ຊ່ືອມຄາຍ ແລະ ກເປັນຄວາມດີ
ມີຄ່າ. ສະນັ້ຶນ, ທ່ານຜູ້ໃຫຍ່ທີ່ືສະຫາດ, ມີສະຕິປັນຍາ, ເຫັນໂລກມາກ່ອນແລ້ວ ຈິື່ງໄດ້ເລອກເຟັຶ້ນຄົນດີ ເພື່ອໄວ້ເປັນຄູ່ຜວົ
ເມຍໃຫ້ລູກ ເພິ່ືນຈິື່ງຈັດລຽງຄວາມສາຄັນຂອງສົມບັດ ແລະ ຈັດເປັນລາດັບທີືເ່ ຫັນວ່າສາຄັນກວາ່ ກັນ ຄ: ຄຸນສົມບັດ, ຊັບ
ສົມບດັ ແລະ ຮູບສົມບັດ.
ແຕ່ສາລັບຊາຍ ແລະ ຍິງ ທີື່ຕ້ອງການເປັນຜົວເມຍນັນ້ຶ ເຂົາເຈົຶາ້ ພັດຄິດກົງກັນຂ້າມກບັ ພໍ່ແມ່. ເຂົາຕ້ອງການຜູທ້ ີືມ່ ີ
ຮູບສົມບັດຫາຍກວາ່ , ເຂົາເອາົ ຄວາມງາມເປນັ ອັນດັບໜື່ງ, ອນັ ດັບທສີ ອງແມ່ນຜູ້ທີມື່ ຊີ ັບສມົ ບດັ ແລະ ເປັນຜ້ທູ ີືຮ່ ັ່ງມ.ີ ສ່ວນ
ຫາຍເຂົາສນົ ໃຈນາສອງຂນ້ໍ ີ້ຶ, ໄດສ້ ອງຂ້ໍນ້ຶີເຂຶົ້າກພໃຈແລ້ວ. ສວ່ ນຄວາມດມີ ຄີ ນຸ ສົມບັດ ເຂົາບ່ເໍ ອົາໃຈໃສ່ພປານໃດ, ເຂົາຈັດ
ໄວ້ສຸດທ້າຍ ເພາະວ່າຄຸນສົມບັດນີ້ຶຕອ້ ງເບິ່ືງກັນໄປດົນໆມັນຈິື່ງເຫັນໄດ້. ສ່ວນຄວາມງາມ ແລະ ຊັບສົມບັດມັນເບິ່ືງໄດ້ງ່າຍ
161
ພຽງແຕເ່ ບືງິ່ ດວ້ ຍຕາກເຫນັ ແລ້ວ. ດ້ວຍເຫດນຄຶີ້ ົນສະໄໝກ່ອນ ການເອົາກນັ ເປັນຜົວເມຍໂດຍພາຍໃຕກ້ ານຄອບຄອງຂອງພໍ່
ແມ່ ຫ ຜູ້ໃຫຍ່ນັຶນ້ ເຂາົ ຈິ່ືງຢູ່ນາກັນຍາວນານ ແລະ ໝັ້ຶນຄົງກວ່າ ແລະ ມີຄວາມສຸກກວ່າ, ຄຄາບູຮານເພິ່ືນວາ່ “...ຖໄມ້ເທຶົ້າ
ຍອດທອງ ກະບອງຍອດເພັດ”.
ແຕ່ຄົນສະໄໝນີຶ້ແຕ່ງດອງ ແລະ ເລອກຄູ່ເອົາເອງ. ສະນັຶ້ນ, ຢູ່ນາກັນບໍ່ຄ່ອຍໝັຶ້ນຄົງຄກັບຄົນບູຮານພປານໃດ, ມີ
ຄົນບາງຄົນແຕ່ງດອງບໍ່ພເທ່າົັ ໃດຢ່າຮາ້ ງກນັ ແລ້ວ, ດງ່ັ ຄາບູຮານເວ້າຶົ ວາ່ “ຢູ່ນາກັນໝ້ໍໜຶ້ງບທ່ໍ ນັ ດາ” ເພາະວ່າຂາດຄຸນສົມບັດ,
ຍອ້ ນວ່າເປນັ ການຮດັ ໜີບນາ້ ໃຈຂອງກນັ ແລະ ກັນໄວນ້ ັ້ຶນເອງ.
ເລ່ອື ງນຈ້ີຶ ະເປັນຄວາມຈິງພຽງໃດແທ້ພວກນ້ອງ, ພວກລກູ ຫານທງັ ຫາຍ ລອງນາໄປຄນ້ົຶ ຄິດພິຈາລະນາເບິື່ງ, ແຕ່ຢ່າ
ມີຄວາມເຂົ້ຶາໃຈຜິດຕ່ໍກັບພໍ່ແມ່ວ່າ ເປັນຜູ້ຫາຜົວຫາເມຍໃຫ້, ເພາະວ່າພວກພ່ໍແມ່ນີຶ້ຂ້ອນຂ້າງບູຮານ, ແຕ່ວ່າພ່ໍແມ່ກຍັງນບັ
ຖຄາສຸພາສິດທ່ີວື ່າ: “...ປຸກເຮອນຕາມໃຈຜຢູ້ ູ່ແຂວນອູ່ຕາມໃຈຜູ້ນອນ”.
162
ບດົ ທີ 13
ການຂຽນຫຍເ້ໍ ລອື່ ງປະເພດບດົ ຕາ່ ງໆ
1. ຄວາມໝາຍຂອງການຂຽນຫຍໍ້ເລອື່ ງ
ການຂຽນຫຍ້ໍເນ້ຶອຄວາມ ແມ່ນການຈົດເອົາເນ້ຶອໃນທືີ່ສາຄັນແລ້ວມາຮຽບຮຽງຄນໃໝ່ເພ່ືອເຮັດໃຫ້ເນຶ້ອ
ໃນຂອງເລອື່ ງນນຶັ້ ສນັຶ້ , ກະທັດຮດັ ກວ່າເກ່າັົ , ຄາສບັ ຫ ປະໂຫຍກໃດທີ່ບື ຈ່ໍ າເປັນກຕ້ອງຕັດອອກ,ແຕ່ຮັກສາເນຶ້ອໃນ
ຄວາມໝາຍຂອງເລ່ືອງນນັ້ຶ ໄວຄ້ ເກາົ່ັ .
ການຂຽນຫຍ້ໍເນຶ້ອຄວາມ ສາມາດຫຍ້ໍໄດ້ຈາກການຟັງ ແລະ ການອ່ານ. ຢາກຂຽນເນ້ຶອຄວາມໄດ້ດີເຮົາ
ຕ້ອງອີງໃສ່ທັກສະຂອງການຟັງ,ການອ່ານ ແລະ ການຂຽນຈື່ງສາມາດຈັບປະເດັນສາຄັນຂອງເລ່ືອງທ່ືີອ່ານ, ເລ່ືອງທີື່
ຟັງນັຶ້ນໄດ້ຢ່າງຖກຕ້ອງ. ຢາກເຮັດໄດ້ແນວນັ້ຶນຕ້ອງອາໄສຄວາມສາມາດຂອງການຮັບຮູ້, ຄວາມເຂົຶ້າໃຈຂອງຜູ້ທີື່
ຂຽນກຽ່ ວກັບເລ່ອື ງນັ້ຶນໄດ້ຢ່າງຖກຕອ້ ງ ແລະ ຄົບຖ້ວນ.
ໃນການຫຍ້ໍເນຶ້ອຄວາມ ບໍ່ມີກົດເກນຕາຍໂຕວ່າ ເລື່ອງຂະໜາດໃດຄວນຫຍ້ໍໃຫ້ສັ້ຶນເທົັ່າໃດຈິ່ືງຈະພດີ,
ມັນຂນຶ້ ກບັ ເນຶອ້ ໃນຂອງເລືອ່ ງນັຶນ້ . ຖາ້ ຫາກເນ້ຶອໃນຂອງເລອ່ື ງມີຄວາມໝາຍໜ້ອຍເລື່ອງນ້ັຶນອາດຈະສຶ້ັນປະມານເຄື່ິງ
ໜ່ງື ຂອງເນຶ້ອໃນເກັາົ່ , ຖາ້ ເລືອ່ ງໃດເນຶ້ອໃນໜ້ອຍແຕ່ຂຄ້ໍ ວາມຫາຍເລອ່ື ງນນັ້ຶ ອາດຈະສ້ັນຶ ປະມານໜ່ງື ສ່ວນສາມ ຫ ໜ່ື
ງສ່ວນສີື່ຂອງເລື່ອງເກົ່າັ ກເປັນໄດ້, ການຂຽນຫຍ້ໍເນຶ້ອຄວາມ ຕ້ອງອີງໃສຫ່ ັກການຂຽນຮຽບຮຽງຂໍ້ຄວາມໃຫກ້ ະທດັ
ຮັດ ແລະ ກງົ ກັບຄວາມໝາຍ.
2. ຫັກການຂຽນຫຍ້ໍ
ຫກັ ການຂຽນຫຍໍ້ເລ່ອື ງຕອ້ ງປະຕບິ ດັ ດັງ່ ລມຸ່ ນຶ:ີ້
1. ການອ່ານເລ່ືອງທີື່ຈະຫຍໍ້ ກ່ອນອື່ນຕ້ອງພິຈາລະນາປະເພດຂອງເລ່ືອງນັ້ຶນວ່າເປັນເລ່ືອງປະເພດໃດ ເຊັ່ນ: ບົດ
ຄວາມ,ບດົ ເລ່ອື ງ,ຈົດໝາຍ ຫ ໜັງສທາງລັດຖະການ. ຖ້າເລ່ອື ງຂຽນຫຍ້ນໍ ນ້ຶັ ເປັນບດົ ຮ້ອຍກອງ ຕ້ອງປ່ຽນມາ
ເປນັ ຮ້ອຍແກວ້ ທາມະດາ.
2. ອາ່ ນເລືອ່ ງທີືຈ່ ະຫຍໍ້ນນ້ຶັ ໃຫ້ລະອຽດ ແລະ ກາເນຶອ້ ໃນລວມຂອງເລ່ອື ງນ້ນຶັ ໃຫ້ໄດ້.
3. ແຍກຂໍ້ຄວາມອອກເປັນຕອນ,ພະຍາຍາມອ່ານເພ່ືອທາຄວາມເຂົຶ້າໃຈແລະກາເນ້ຶອໃນໃຈຄວາມ ຂອງແຕ່ລະ
ຕອນວ່າເວາົ້ຶ ເຖິງຫຍັງ.
4. ນາເອົາເນຶອ້ ໃນສາຄັນມາຮຽບຮຽງຄນໃໝ່ ໂດຍອງີ ໃສ່ຫັກການດັ່ງຕ່ໍໄປນີຶ:້
- ປ່ຽນສານຽງໂວຫານຕ່າງໆຂອງຜູ້ຂຽນ ມາເປັນຂອງຕົນເອງ, ບໍ່ຄວນຫຍ້ໍເອົາຂໍ້ຄວາມເດີມ ແລ້ວນາມາ
ຕດິ ຕຮໍ່ ຽງກນັ . ສານວນພາສາທ່ີືຫຍນໍ້ ນ້ຶັ ຕ້ອງສ້ນຶັ , ກະທດັ ຮດັ ທັງມເີ ນ້ຶອໃນດີ ໜາ້ ອ່ານ.
- ມີບາງເລອ່ື ງບໍຈ່ າເປນັ ເອາົ ຕາມລາດບັ ເນອຶ້ ໃນເລ່ືອງເດີມກໄດ້,ອາດສບັ ປ່ຽນໄປຕາມຄວາມ ເໝ
າະສມົ ຖາ້ ເຫນັ ວາ່ ຜູ້ອ່ານຈະເຂົຶ້າໃຈໄດ້ດີກວ່ າ, ງາ່ ຍກວາ່ ແຕຕ່ ້ອງຖກຕາມຄວາມໝາຍເດີມ.
163
- ຂໍ້ຄວາມທີ່ືຫຍ້ໍຕ້ອງເປັນເລ່ືອງເລົັ່າ,ຫ້າມບ່ໍໃຫ້ໃຊຄ້ າແທນນາມບຸລຸດທີ 1 ແລະ ບຸລຸດທີ 2 ໃນຂ້ໍຄວາມທື່ີ
ຫຍ້ແໍ ລວ້ , ໃຊ້ໄດ້ແຕບ່ ລຸ ດຸ ທີ 3 .ຖາ້ ຕອ້ ງເວົ້າຶ ເຖງິ ຕວົ ທືີກ່ ຽ່ ວຂ້ອງໃນເລ່ອື ງນຶ້ນັ ໃຫໃ້ ສ່ຊື່ໂດຍກົງ.
- ຖ້າຂຄ້ໍ ວາມເດມີ ຫາກໃຊ້ລາຊາສັບ,ເມ່ືອຂຽນຫຍຕໍ້ ້ອງໃຊ້ລາຊາສັບໄວ້ຄເກ່ັົາ.
- ບໍ່ຄວນເຮັດແບບສານວນເດີມຢ່າງຕາຍຕົວ, ເວັ້ຶນແຕ່ກລະນີສານວນເດມີ ຫາກກະທດັ ຮດັ ຢູ່ແລ້ວ, ເຊິ່ືງຜູ້
ຂຽນບສໍ່ າມາດຫຍ້ເໍ ອົາຄາສບັ ອນື່ ທື່ດີ ກີ ວາ່ ມາແທນໃຫໄ້ ດ.້
- ຖ້າມີເນ້ອຶ ໃນຊ້າກັນຫາຍບອ່ ນ ເມືອ່ ຂຽນຫຍໃໍ້ ຫ້ເວ້ົາຶ ພຽງເທ່ອື ດຽວ.
- ລາຍລະອຽດປີກຍ່ອຍຕ່າງໆ ເຊັ່ນ: ຖ້ອຍຄາໃດມີລັກສະນະຟຸມເຟືອຍ ຫ ຄາສັບທີ່ືເຮັດໃຫ້ບົດນັຶ້ນຍາວ
ເກີນໄປຄວນຕັດອອກ.
ຕວົ ຢ່າງ ຖອ້ ຍຄາທີມື່ ລີ ັກສະນະຟຸມເຟອື ຍ
- ຈະຕຸປັດໄຈ ຂອງຄົນເຮົາລວມມີ 4 ຢ່າງເຊັ່ນ: ເຄື່ອງນຸ່ງຫົ່ັມ,ອາຫານການກິນ,ບ່ອນຢູ່ອາໄສ,ຢາປົວ
ພະຍາດ,ເວລາຫຍໃໍ້ ຫໃ້ ຊ້ຄາວ່າ "ປດັ ໄຈທງັ 4" ໃສ່ແທນ.
- ບໍ່ຄວນໃຊ້ຕົວອັກສອນຫຍໍ້ເວັຶ້ນແຕ່ຊື່ເດີມຍາວເກີນໄປ.ຄວນບອກຊືເ່ ດີມນັຶ້ນໄວ້ຕອນຕົຶ້ນ ແລະ ຕ້ອງໄດ້
ຂຽນໄວ້ໃນວົງເລັບເຊັ່ນ:ສາທາລະນະລັດສັງຄົມນິຍົມຫວຽດນາມ(ສ.ສ ຫວຽດນາມ).ສາທາລະນະລັດ
ປະຊາທປິ ະໄຕປະຊາຊນົ ລາວ(ສ.ປ.ປ.ລາວ).ສນູ ວັດທະນະທາເດັກ(ສ.ວ.ດ).
- ເມ່ືອຂຽນຂໍຄ້ ວາມນ້ຶເີ ທອ່ື ໜ້າເຮາົ ສາມາດຂຽນຫຍໍ້ໄດ,້ ຕົວອກັ ສອນຫຍໍໃ້ ນກລະນີ ທາງການຮບັ ຮູທ້ ົັ່ວເຖງິ
ກັນຢາ່ ງແຜ່ຫາຍ ເຊ່ນັ : ກ.ຊ (ກະຊວງ), ສ.ປ.ຊ (ສະຫະປະຊາຊາດ) ແລະ ອື່ນໆ ກສາມາດໃຊ້ໄດ້.
- ເມ່ືອຂຽນຫຍ້ໍເນອ້ຶ ໃນສາເລັດແລວ້ ຄວນຮຽບຮຽງຄນອີກ.ມນັ ມີການຕເ່ໍ ນື່ອງກັນຫບໍ່,ມີຂຄໍ້ ວາມຕອນໃດ
ຍັງບໍທ່ ນັ ພ,ຂໍ້ຄວາມໃດມີການຜິດພາດໄປຈາກເລືອ່ ງເດີມກແປງໃຫ້ຖກຕ້ອງ.
- ເນ້ອຶ ໃນບົດທີືຂ່ ຽນຫຍໍຄ້ ວາມແລ້ວ ຄວນໃຫເ້ ປັນບົດຕເ່ໍ ນື່ອງກັນແຕບ່ ່ເໍ ຮັດຄຂໍ້ຄວາມຂອງບດົ ເດີມ.
- ການຂຽນຫຍເໍ້ ລ່ອື ງປະກອບມີ 2 ພາກສວ່ ນຄ : ສ່ວນທີເື່ ປນັ ຄານາໜ້າຮຽກວາ່ ຄາຂຶນ້ ຕຶົ້ນເຊິ່ືງຜູ້ຂຽນເລຶີ້ມ
ຕນ້ຶົ ຫຍໍ້ໜ້າ, ສ່ວນທືີ່ສອງແມນ່ ເນອ້ຶ ໃນທີຮື່ ຽບຮຽງແລວ້ ແລະ ໄດ້ຂຽນຫຍໍໜ້ າ້ ຕໄ່ໍ ປ.
- ຫຍໜ້ໍ າ້ ທີເປນັ ຄານາໜ້າ ມີຈດຸ ປະສົງໃຫ້ຜູ້ອ່ານຮູ້ໄດ້ທືີ່ມາຂອງເລ່ືອງ,ຖ້າຜູໃ້ ດມີຄວາມສົນໃຈຢາກສກສາ
ຄນ້ຶົ ຄວ້ າເພີື່ມເຕີມກໄປອາ່ ນຕົນຶ້ ສະບບັ ເດີມໄດ.້
3. ປະເພດຂອງການຂຽນຫຍໍ້ເລອື່ ງ
ການຂຽນຫຍເ້ໍ ນຶ້ອຄວາມແບງ່ ອອກເປນັ 3 ປະເພດດ່ງັ ນ:ຶ້ີ
- ຂຽນຫຍ້ເໍ ນ້ອຶ ຄວາມປະເພດວນັ ນະຄະດຄີ າຮ້ອຍກອງ ເຊ່ນັ : ໂຄງ,ສານ,ກອນ ແລະ ອ່ືນໆ
- ການຂຽນຫຍ້ໍເນ້ຶອຄວາມປະເພດວັນນະຄະດີຄາຮ້ອຍແກ້ວ ແມ່ນການຂຽນຫຍ້ໍເນຶ້ອໃນທາມະດາ ເຊັ່ນ: ບົດ
ຄວາມ,ເລອ່ື ງສນ້ຶັ ,ນິທານ,ຄາອະພິປາຍ ແລະ ອ່ນື ໆ.
164
- ຂຽນຫຍໍ້ເນຶ້ອຄວາມຈາກການຟັງເອີນ້ຶ ວ່າ "ສຸຕະນິພົນ" ໄດ້ແກ່ການຂຽນຫຍ້ໍຂ່າວ,ຄາສາພາດ,ຄາປາໄສ,ຂຽນ
ຫຍເ້ໍ ນຶອ້ ຄວາມຈາກການອະພິປາຍ ຫ ສາມະນາຕ່າງໆ.
3.1 ຂຽນຫຍ້ໍນິທານເພ່ອື ເລາ່ັົ ຕ່ໍ
ຖ້າເລື່ອງທີື່ຫຍໍເ້ ປັນປະເພດວັນນະຄະດີຮ້ອຍແກ້ວ,ຕານານ,ບົດຄວາມ,ເລື່ອງສັຶນ້ ຕ່າງໆ ຈະຂ້ຶນຕົ້ຶນດ້ວຍເລ່ືອງຫຍັງ,ໃຜ
ແຕ່ງ,ຈາກປມ້ຶື ເລ່ອື ງໃດ,ໜາ້ ທີເທົ່ັາໃດມີຄວາມໝາຍເຖງິ ຫຍັງ.
ຕົວຢ່າງ
ຫຍໍ້ເນຶ້ອຄວາມເລ່ືອງ............................ຂອງ.............................ຈາກ................. ໜ້າ
.................ມເີ ນ້ຶອໃນຄວາມໝາຍ.......................... ........................................
ນທິ ານ "ກາກັບບ້ຶົງ"
ມຶ້ໜື່ງຍ່າກາເຫັນບົ້ຶງໂຕໜື່ງພວມຕາກແດດເທິງໃບໄມ້ຂຽວ, ຍ່າກາເກີດໃຈຮ້າຍເລີຍແສວ່ ລົງຄາບ. ບົງຕ່ືນຕົກໃຈ
ກງຫວົ ຂນຶ້ ຮອ້ ງໃຫ້ ແລະ ອ້ອນວອນວ່າ : "ຍ່າກາເອຍີ ! ຫານຂກາບຂໄຫວ້ ຍ່າກ່ອນ ຫາກວາ່ ຍ່າແກ້ຄາທວາຍສອງສາມຂ້ໍນ້ຶີ
ໄດ້ ຫານຂຖວາຍໂຕໃຫຍ້ ່າກນິ ໂລດ" ຍາ່ ກາ ເຫັນດີ ຈງິື່ ເວາຶົ້ ວາ່ :
- ໄດ!້ ເອົາ! ທວາຍມາເບງື່ິ ແມ!໋ ທວາຍມາເບງິ່ື ແມ໋! ບ້ງຶົ ເລີຍທວາຍວາ່
- ແຫມທີືສ່ ດຸ ນນັ້ຶ ແມ່ນຫຍງັ ?
- ລກູ ສອນແມ່ນບ?ຍ່າກາຟາ້ ວຕອບ
- ບໍແ່ ມນ່ ໃດຍ໋ າ່ ເອຍີ ! ເບົາທີ່ສື ດຸ ແມນ່ ຫຍັງ?
- ແມນ່ ນນຸ່
- ບແ່ໍ ມນ່ ອກີ ແລ້ວຍາ່ ເອຍີ ! ໄວທ່ສີື ດຸ ແມນ່ ຫຍງັ ?
- ແມນ່ ມາ້ ມະນກີ າບ!ຍາ່ ກາຕອບດ້ວຍຄວາມໃຈຮ້າຍ
- ບ່ໍແມນ່ ແລ້ວຍ່າເອີຍ!ແຮງສຸດທີື່ແຮງແມນ່ ຫຍັງ?
- ແມ່ນຊ້າງ
- ກຜິດອີກແລ້ວຍ່າເອຍີ ! ໜັກທີື່ສຸດແມ່ນຫຍງັ ?
- ໜ່ວຍໂລກຊ້ນຶັ ຕວ່າ! ຍ່າກາຕອບດວ້ ຍຄວາມໂມໂຫ
- ບ່ໍແມນ່ ແລ້ວຍາ່ ເອຍີ !
ຍ່າກາເກີດໂມໂຫ,ໜ້າດາຢູ່ແລ້ວ ພັດແຮງໜ້າດາຂຶ້ນຕື່ມ, ກາຊັດດຽກຂຶ້ນຟ້າແລ້ວໝາຍຈະສັກລົງສັບບົຶ້ງໃຫ້
ຕາຍກບັ ບ່ອນ,ບ້ຶົງໄຫວ້ວອນກາອີກ ຈ່ັງົື ໄປຊອກຫານກັ ປາດຜທູ້ ມ່ີື ີປນັ ຍາມາຕັດສິນສາກ່ອນ,ກາແລະບ້ົຶງພາກັນ
ໄປ. ພໄປເຖິງເຮອນນັກປາດຜູ້ໜ່ືງຍ່າກາໄດ້ແຈ້ງຕົ້ຶນປາຍສາເຫດຂອງເລ່ືອງໃຫ້ຟັງ ແລ້ວບົ້ຶງເວົຶ້ າຕໍ່ໄປວ່າ:
165
ໂດຍຂ້ານ້ອຍ! ຄວາມຈິງແລ້ວ ຍ່າກາເອງຢາກກິນຂ້ານ້ອຍ ແຕ່ຂ້ານ້ອຍເວົ້ຶາວ່າ ຖ້າຍ່າກາແກ້ຄາທວາຍຂອງ
ຂ້ານ້ອຍໄດ້ຈງ່ືິ ຍອມໃຫຍ້ ່າກນິ , ບງຶົ້ ໄດ້ແກ້ຄາທວາຍຂອງຕົນໃຫ້ກາ ແລະ ນັກປາດຟັງວາ່ :
- ໂດຍຂ້ານ້ອຍ,ແຫມສດຸ ທ່ແືີ ຫມແມ່ນປັນຍາ
- ເບາົ ສດຸ ທີື່ເບົາ ແມ່ນມະໂນທາບລສິ ດຸ
- ໄວສດຸ ທີໄ່ື ວ ແມນ່ ແນວຄດິ
- ແຮງສຸດທ່ືີແຮງ ແມ່ນຄວາມເປັນທາ
- ໜກັ ສດຸ ທີ່ືໜັກ ແມນ່ ໃຈບາບ
- ຂນກັ ປາດຈ່ັົງພຈິ າລະນໃຫຄ້ ວາມຍຕຸ ິທາເບງືິ່ ວາ່ ໃຜຜດິ ,ໃຜຖກ, ນກັ ປາດນິຶງ້ ຄດິ ບດໜ່ືງ ແລວ້ ງກຫົວເວ້ຶາົ ອອກ
ມາວ່າ:
- ບ້ງົຶ ນແຶີ້ ລວ້ ເປັນຜເູ້ ວົາ້ຶ ຖກຍ່າກາເອີຍ!
ເຈົຶ້າບໍ່ມີເຫດຜົນຫຍັງທີື່ຈະກິນບົຶ້ງໄດ້,ແຕ່ນັ້ຶນມາວົງສາຂອງກາກຄາດໃຫ້ພົງພັນຂອງບົ້ຶງ,ເມ່ືອກາເຫອດ
ເຫັນບົ້ງຶ ບ່ວໍ ່າໂຕນອ້ ຍ ຫ ໃຫຍກ່ ່ຕໍ ອດກນິ ຈົນກ້ຽງ.
ຕົວຢາ່ ງ
ຫຍໍ້ເລ່ືອງ ກາກິນບົ້ຶງຈາກປື້ຶມວັນນະຄະດີ ຊັຶ້ນອຸດົມ ອ1 ໜ້າ 57,1987 ມີເນ້ຶອຄວາມວ່າ: ຜູ້ມີກາລັງ ຫ ຜູ້ມີ
ອານາດ ມັກຂັົ່ມເຫັງ ແລະ ຫວັງຊະນະຜູ້ອ່ອນນ້ອຍກ່ວາຕົນ,ສຸດທ້າຍຜູ້ທີື່ອ່ອນນ້ອຍແຕ່ມີສະຕິປັນຍາດີກວ່າກສາມາດເອົາ
ຊະນະໄດ້. ດງັ່ ບງົຶ້ ເອາົ ຊະນະກາດວ້ ຍປັນຍາສະຫາດນນັຶ້ ເອງ.
3.2 ຂຽນຫຍກ້ໍ າບກອນ
ຖາ້ ເລື່ອງທືຂີ່ ຽນຫຍໍເ້ ປັນປະເພດບົດວນັ ນະຄະດີ ເຊັນ່ ໂຄງ,ກອນ,ຕອ້ ງບອກປະເພດຂອງວັນນະຄະດນີ ັ້ນຶ , ຫວົ ຂບໍ້ ົດ
, ຜູ້ແຕງ່ , ທ່ືມີ າຂອງບົດນຶ້ນັ ວ່າມາຈາກເລ່ອື ງໃດ, ໜາ້ ທເີ ທັົ່າໃດ ເທັາົ່ ທຈ່ືີ ະຮໄູ້ ດ.້
ຫຍໍ້ບດົ ປະພນັ ວັນນະຄະດ.ີ ..................ເລືອ່ ງ..............ບົດຂອງ.................ຕອນທີ...........ຈາກ
ປືຶມ້ ...................................ຫນາ້ ທີ...........ມີເນອ້ຶ ຄວາມວ່າ.........................
ໝດົ ປາ່ -ໝົດນ້າ
ອທຸ ຍິ ານປ່າໄມ້ ຕົຶ້ນໃຫຍ່ລາງາມ
ກງ່ືິ ກ້ານໃບດກົ ໜາ ທປ່ີື ່າເຮົາມີໄວ້
ໄມ້ດູ່,ແດງ,ແຄນເຕົຶ້າ ເງາົ ງາມນກົ ແກ່ນ
ກະແຕ,ແລນ່ ,ລນື່ິ ລຶີ້ ຍາມຮອດແດດເຜົາ
ແຕ່ວາ່ ຊຼູມ່ ນຶ້ ້ຶປີ ່າໄມໃ້ ຫຍ່ ບເໍ່ ຫອຫາຍ
ຕດັ ໄມສ້ ້າງເຮອນຊານ ລາລຽງເປນັ ສນິ ຄາ້
ລົດແກມ່ າລຽນມ້ຶ ເຮົາເຫັນແນມເບງ່ິື
166
ໃຈຫາຍບາດພົບພໍ້ ລາຕ້ນົຶ ມະຫມາ
ສະພາກາເຟເຄີຍເວາ້ົຶ ວ່າລາວເຮົາໝດົ ປາ່ ແລວ້ ນ
ຫວ້ ຍນາ້ ເຄີຍອາບໃຊ້ ກເຫນັ ແທແ້ ປກຕາ
ລາທາລາສາຍນ້ີຶ ມີມາແຕອ່ ່ີືປູ່
ນ້າບໍເ່ ຄີຍເຫອດແຫ້ງ ດຽວນ້ນຶີ າ້ ຂາດວງັ
ຄັນວາ່ ເປັນດ່ງັ ນຶ້ນັ ຢາ່ ປະປ່ອຍໃຫເ້ ປັນໄປ
ຮີບເອົາກັບຄນມາ ສະພາບເດມີ ຍນໝັຶ້ນ
ປູກໄມ້ວັນລະຕນົຶ້ ຫາຍປກີ າຍເປັນປາ່
ມີໄມ,້ ມປີ າ່ ,ມີນາ້ ແຜນ່ ດນິ ນີ້ຊຶ ຸມ່ ເຢນັ ແທ້ໄດ໋
ຕວົ ຢ່າງ
ຫຍໍ້ເນຶ້ອຄວາມບົດກອນ "ໝົດປ່າ-ໝົດນ້າ" ຂອງນາງຄາບາງ. ຈາກປືຶ້ມວາລະສານສະຫວັນພັດທະນາ,ສະບັບທີ
155, ໜ້າ 3,ມີຖຸນາ 2004 ມີເນຶ້ອຄວາມວ່າ ເມື່ອກ່ອນປະເທດລາວເຕັມໄປດ້ວຍຄວາມອຸດົມສົມບູນຂອງປ່າໄມ້, ເປັນ
ບ່ອນຢູ່ອາໄສຂອງສັດປ່າ, ເປັນຕົ້ຶນກາເນີດຂອງສາຍນາ້ . ແຕ່ຍ້ອນມະນຸດຕັດໄມ້ທາລາຍປ່າ ຈິ່ືງເຮັດໃຫ້ປ່ານັບມຶ້ຫດຸ ໜອ້ ຍ
ຖອຍລົງ. ພວກເຮົາທກຸ ຄນົ ຈະຕ້ອງຮວ່ ມມກນັ ປກູ ຕົຶນ້ ໄມ້ທົດແທນ.
3.3 ການຂຽນຫຍ້ໍເລອ່ື ງຍາວ
ບົດເລອື່ ງ "ແຮງກະຕັນຍູ"
ແສງພະອາທິດ ຍາມຮຸ່ງອາລຸນ ໄດ້ສ່ອງເຂົຶ້າມາຕາມໄມ້ໃບຫຍ້າ - ນ້າຄ້າງສະທ້ອນກັບແສງຕາເວັນໄດ້ສົັ່ງປະກາຍ
ແວວວັບຄເມັດເພັດໄໝຄາ, ໃບພ້າວຕີງນວຍນາຍລັ່ນຂອບແຂບເມື່ອສາຍລົມພັດຜ່ານເຮອນບູຮານຫັງສູງຫາກຕ່ືນຈາກ
ຄວາມຫບັ ໄຫ ຂອງລາຕີການທໜື່ີ າວສະທອ້ ນໃນທອ້ ງເດອນຕູລາ, ເຈຶ້ົາຂອງເຮອນເທາົ້ຶ ແຂນສອກໃສປ່ ່ອງຢຽ້ ມ, ປ່ອນໜ້
າແນມເບິງ່ື ທ້ອງທ່ງົັ ນາ,ທອ້ ງຟາ້ ແລະ ກ້ອນເມກສີຂາທ່ີືພວມໄຫເລອນລາງ.
"ສະບາຍດີຄູ! " ຄົນກາຍທາງທັກທາຍແບບຄນົ ທີືຮ່ ຈູ້ ັກຮກັ ແກວ່ນ
"ເອີ ສະບາຍດີ ຊິໄປໃສແຕເ່ ຊາ້ົຶ ແທ້ລະບກັ ກິ"
"ຊໄິ ປຕະຫາດ ຊ້ຶດອກໄມ້ອວຍພອນຄູ"
ປ້າຄູ ຊວາດຕນ່ື ວາ່ ຕນົ ເອງຍັງມີຫາຍອນັ ທີືຈ່ ະຕອ້ ງໃນມ້ນຶ ຶ້ີແລະ ຄນນ້ຶີຕົນເອງກນອນບໍຄ່ ່ອຍຫບັ ຍອ້ ນເລ່ືອງຄູນິແຫະ
, ບັນຫາໜ່ງື ກແມ່ນບດົ ຄາເຫັນທືີ່ຈະຂ້ຶນກ່າວຢູ່ຕ່ໍໜ້າຊມຸ ຊົນເຊ່ິືງມີທັງ ຄູ-ອາຈານ,ນັກຮຽນ, ພໍແ່ ມນ່ ັກຮຽນ ແລະ ແຂກທ່ືີ
ຖກເຊີນຈາກພາກສວ່ ນຕາ່ ງໆຢາ່ ງຫວງຫາຍ ບ່ຮໍ ວູ້ າ່ ຈະກາ່ ວແນວໃດຈື່ິງຈະເໝາະສມົ ກບັ ວັນສາຄນັ ຄແນວນນ້ັຶ . ໃ ນ ຖ າ ນ ະ
ເປັນຜູ້ອານວຍການໂຮງຮຽນປະຖມົ ສົມບູນ ແນນ່ ອນກຈະຕ້ອງໄດ້ປະເຊນີ ໜ້າກັບຫາຍອັນຫາຍແນວ, ໂດຍສະເພາະ ແມ່ນ
ແຂກຄນົ ທື່ເີ ປັນພ່ໍແມ່ຂອງນກັ ຮຽນ ແລະ ນັກຮຽນທັງເກົ່າັ ແລະໃໝ່ ທ່ືຈີ ະມາອວຍພອນຄູ.
167
ລົດຖີບຄັນເກົັ່າທີື່ປ້າຄູໃຊ້ມາກ່ອນກ່ວາ 20 ປີ ຍັງຮັກສາສີສັນ ແລະ ຄວາມທົນທານຂອງມັນໄດ້ ກຍ້ອນວ່າ
ເດກັ ນອ້ ຍຢູໃ່ ນເຮອນ ບ່ກໍ າ້ ເອົາໄປຂ່ີືຫ້ນິຶ ເພາະໃຜໆກ່ໍຮູ້ວ່າ ປ້າຄຮູ ັກມັນຫາຍກວ່ າສງ່ິື ອນື່ ໄດ. ລດົ ຄັນນີຶ້ບໍ່ພຽງແຕ່ຊ່ວຍໃຫ້ປ້າ
ຄູໄປທັນເວລາ, ແຕ່ຍັງເຮັດໃຫ້ປ້າຮັບຄວາມສະດວກໃນການໄປມານາອີກ. ລົດຖີບຄັນດັ່ງກ່າວໄດ້ຊ່ວຍເຮັດໃຫ້ປ້າຄູມາ
ຮອດໂຮງຮຽນແຕ່ເຊົຶ້າເພ່ືອກວດກາເບິື່ງຄວາມພ້ອມສາລັບການສະເຫີມສະຫອງວັນຄູແຫ່ງຊາດ ທີ 7 ຕູລາ. ວັນຄູຜ່ານມາ
ປ້າບໍ່ໄດ້ຮັບຜິດຊອບພຽງເທົ່ັາໄດຄັຶ້ງ ແຕ່ປີນີຶ້ທາງຂັ້ຶນເທິງໄດ້ການົດໃຫ້ເປັນຄັຶ້ງທີື່ສາຄັນຍ້ອນວ່າແມ່ນວັນຄູຄົບຮອບ 5 ປີ.
ຖ້າເວົ້ຶາເຖິງການກະກຽມແລ້ວ ພໍ່ແມ່ນັກຮຽນ, ຄູແລະນັກຮຽນກໄດ້ພ້ອມພຽງຮຽງໜ້າກັນເປັນພິເສດ. ເຊິື່ງຕ່າງຄົນຕ່າງກ
ຈົດຈໍ່ລຄອຍ ເພື່ອໃຫ້ເວລານັ້ຶນມາເຖິງ, ພິທີບໍ່ທັນເລີ້ຶມຕົຶ້ນແຂກຄົນ ກມາພ້ອມໜ້າພ້ອມຕາກັນຢູ່ໃນສະໂມສອນຂອງ
ໂຮງຮຽນໝົດແລ້ວ, ຄູແຕ່ລະຄົນເຊີນໃຫ້ຂ້ຶນນັ່ງຢູ່ເທິງເວທີຢ່າງສົມກຽດ. ນັກຮຽນກມີຄວາມກະຕລລົຶ້ນ, ຊ່ໍດອກໄມ້ແຕ່
ລະຊໍ່, ຂອງຂວັນແຕ່ລະຫຄ່ໍ າ້ ຍຄວ່າແຕ່ລະຄນົ ໄດ້ກຽມມາເພອ່ື ຜເູ້ ປັນຄູຂອງຕນົ ເອງ.
ເມ່ືອພິທີທາງການໄຂຂ້ຶນ,ປ້າຄູກກ້າວຂ້ຶນສູ່ເວທີປາໄສ ດ້ວຍສຽງຕົບມຢ່າງສະໜັ່ນຫວັ່ນໄຫວ, ຕອນໜ່ືງປ້າເວ້ຶົາ
ວາ່ : "ຈດຸ ປະສົງໃນການຈັດຕຶ້ັງໃຫມ້ ວີ ັນຄູກເພອື່ ໃຫພ້ ົນລະເມອງລາວທກຸ ເຜາ່ົັ ,ທກຸ ຊຶ້ັນຄນົ ໃນວງົ ສາຄະນາຍາດແຫງ່ ຊາດລາວ
ໄດ້ມໂີ ອກາດທບົ ທວນຄນເຖງິ ວິວັດທະນາການແຫ່ງຊີວດິ ຂອງຕນົ ໃນແຕລ່ ະໄລຍະ ໂດຍເລມ້ຶີ ຈາກຊີວດິ ໃນຍາມເຍາົ ໄວທືີ່ໄດ້
ເລຶີມ້ ເຂຶາົ້ ຮຽນຊ້ຶັນປະຖົມ,ມັດທະຍົມ, ແລະ ຊ້ຶັນສູງຂນ້ຶ ໄປກວາ່ ນ້ັຶນຈົນມາເຖິງປັດຈຸບັນຕນົ ໄດ້ຮັບຫຍັງແດ່ຈາກຄູ-ອາຈານທ່ືີ
ໄດຖ້ ່າຍທອດວິຊາຄວາມຮູ້ໃຫຈ້ ນົ ກາຍເປນັ ຜມູ້ ວີ ິຊາອາຊບີ ,ສະຕິປນັ ຍາ, ມີຄວາມຮຄູ້ ວາມສາມາດ"
ປ້າຄູເວົຶ້າມາຮອດນີຶ້ ກຍົກຈອກນ້າຂຶ້ນດ່ືມ, ທີ່ືປະຊຸມມິດງຽບຄວ່າບ່ໍມີຄົນ, ທຸກຄົນຕັ້ຶງໃຈຈົດຈໍ່ຟັງຄວາມເວຶົ້າ
ເຫ່າັົ ນນຶ້ັ ,ແລວ້ ປ້າຄູກເວາຶ້ົ ຕໍ່ "ເພ່ືອສະແດງເຖິງຄວາມກະຕນັ ຍູກະຕະເວທີເຊງືິ່ ຕົນມີຕ່ຄໍ ນູ ້ຶັນ,ຜາ່ ນມາພວກເຮົາໄດ້ເຮັດຫຍັງແດ່
..." ຄາຖາມນັຶ້ນບ່ໍມີຄາຕອບນອກຈາກໜ່ວຍຕາດາໆຂອງນັກຮຽນ, ຄູ ອາຈານ ແລະ ພ່ໍແມ່ປະຊາຊົນໃນນະທີ່ືນັ້ຶນຈ້ອງ
ແນມມາໃສຜ່ ູ້ປາໄສຢູ່ເທງິ ເວທຄີ ົນດຽວ. "ພວກນອ້ ງນງຸ່ ລູກຫານໃນທ່ີືນຶີ້ ຮູ້ບວາ່ , ປາ້ ຄູເປັນຄູມາແລວ້ ເກອບ 35ປີ ,ປ້າເຄີຍ
ເປນັ ນກັ ຮຽນ,ເຄຍີ ມຄີ ູ ແລະ ຄວາມກະຕນັ ຍຕູ ຄ່ໍ ນູ ັຶນ້ ປ້າຈງື່ິ ໄດຕ້ ດັ ສນິ ໃຈເຮັດໜາ້ ທຄີື່ ູ ດ້ວຍຄວາມບລສິ ດຸ ໃຈມາຈນົ ເຖງິ ທຸກ
ວັນນຶີ້ ແລະ ປາ້ ກປະຕິຍານວາ່ ປ້າຈະເປນັ ຄູຕະຫອດໄປຈົນຮອດອາຍກຸ ະສຽນລັດຖະການ". ເວຶົ້າມາຮອດນີປຶ້ ້າກນນ້າລາຍລົງ
ຄ ເຫອກຕາໄປທົ່ັວໆແລ້ວເວົຶ້າວາ່ "ລູກສິດຂອງປ້າມີເຕັມບ້ານເຕັມເມອງ,ມີທັງພະນັກງານ,ທະຫານ,ຕາຫວດ,ມີພ່ໍ້ຶຄ້າຊາວ
ຂາຍ,ມີກາມະກອນຕະຫອດຮອດຊາວໄຮ່ຊາວນາ". ມາຮອດປ້າຈິງື່ ເວົ້ຶາວ່າ "ອາຊີບຄູສດຸ ທີືມ່ ີກຽດ" ສຽງຕົບມດງັ ຂຶ້ນສະນ່ັນ
ຫວັ່ນໄຫວ, ທຸກຄົນໃນທີນື່ ັ້ຶນລຸກຂ້ນຶ ນາເອົາຊໍດ່ ອກໄມ້ ແລະ ຫໍ່ຂອງຂວັນມາມອບໃຫ້ປ້າຄູຈົນບ່ໍຮູວ້ ່າໃຜເປັນໃຜ, ປ້າກ່າວ
ຂອບໃຈ ແລະ ຍິຶ້ມຕອບຮັບ ແຕ່ໃນຮອຍຍິ້ຶມນັ້ຶນ ປ້າພວມສະອຶ້ນໄຫ້ກັບຄວາມດີໃຈ. "ຫານຂອວຍພອນແດ່ປ້າຄູຈົ່ັງມີ
ສຸຂະພາບເຂຶມັ້ ແຂງມຄີ ວາມສຸກຄວາມມວ່ ນຊນ່ື ".
ຄູແຕລ່ ະຄົນກໄດຮ້ ັບການອວຍພອນໃນເວລາດຽວກັນ ອັນໄດເ້ ຮດັ ໃຫ້ບນັ ຍາກາດໃນເວລານັນ້ຶ ສຸດທ່ືມີ ີຄວາມໝາຍ
ໃນວນັ ທີ 7 ຕຸລາ ເຊງິື່ ແມນ່ ວນັ ບຸນຂອງຄູລາວ ແລະ ປະຊາຊນົ ລາວບັນດາເຜ່ົັາ ເພອື່ ພອ້ ມກັນລະນກເຖງິ ບຸນຄຸນຂອງຄູ. ໃນ
ສະຖາານທີຫື່ ້ອງປະຊຸມ,ສຽງເພງ "ບນຸ ຄນຸ ຂອງຄູ" ທີື່ຄກູ ະເສມີ ສີ ມີລະໄມ ເປັນຜູ້ປະດິດຄດິ ແຕ່ງຂ້ນຶ ນ້ຶນັ ໄດດ້ ່ງັ ກ້ອງກັງວານ
168
ເຂົຶ້າໃນສ່ວນເລິກຂອງຫົວໃຈແຕລ່ ະຄົນແລະທຸກໆຄນົ ກຮ້ອງໄປນາເພງນຶ້ັນວ່າ "ບຸນຄຸນຄູສູງສົັ່ງເໜອໃດໆແມ່ນໃຜໆກໍ່ມຄີ ູ
ສັ່ງສອນມາ ໂລກຂາດຄູຈະຢູ່ດ້ວຍອັນໃດ ຄູຍິ່ືງໃຫຍ່ ມາກອັງແກນ ແລະ ເລນິນ... ບຸນຄຸນຄູສູງສົັ່ງເໜອໃດໆ ໃຜໆກໍ່ມຄີ ູ
ສັ່ງສອນມາ. ສຽງຮ້ອງເພງນ້ຶັນບໍ່ທັນຈົບແຕ່ປ້າຄູກພິກຕົວອອກມາ ແລະ ຄິດວ່າຈະກັບບ້ານຍ້ອນອາຍຸສັງຂານ ຈື່ງທົນຕໍ່
ບນັ ຍາກາດຂອງຄວາມອກກະທກຕນຶ້ ຕັນ ໃຈນຶັນ້ ບໄ່ໍ ຫວ, ປ້າອມູ້ ດອກໄມ້ຈງູ ລົດຖີບອອກຈາກປະຕຮູ ວົ້ຶ ໂຮງຮຽນ ແລະ ໃນ
ເວລານນຶ້ັ ກມີລດົ ເກງຄັນໜງື່ ຈອດລາຢ່ກູ ່ອນແລ້ວ, ຜູ້ເປັນເຈົາ້ຶ ຂອງລົດນາຊໍ່ດອກໄມ້ ແລະ ຫຂໍ່ ອງຂວນັ ຍ່າງກງົ ເຂາ້ຶົ ມາຫາປາ້
ຄູ ແລ້ວເວົ້ຶາຂ້ຶນວ່າ: ສະບາຍດີຍາເອ້ຶອຍ!" ປາຄູງວາກຄນມາຕາມສຽງທັກທາຍ ແລ້ວແນມເບິ່ືງໜ້າຊາຍໜຸ່ມດ້ວຍຄວາມ
ແປກໃຈ " ສະບາຍດີອາວ ອາວແມ່ນ...", ຂ້ານ້ອຍ ແມ່ນທ້າວ ສີສະເຫວີຍ ນັກຮຽນຫ້ອງທີສອງ ນ້ອງຂອງຍາເອຶ້ອຍເມອ່ື
25 ປີກ່ອນ " ປ້າຄູທົບທວນຄນຫາຄວາມຫັງເມ່ືອຫຫາຍປີທີື່ຜ່ານມາ, ແຕ່ແນວໃດກຄິດບ່ໍພ້ໍວ່າ ຜູ້ຊາຍຄົນນີ້ຶແມ່ນໃຜ "
ທ້າວສີສະເຫວີຍ ເອ!ີ ທ້າວສສີ ະເຫວີຍໃດນ...ປ້າເຖ້ົາຶ ແລວ້ ຄວາມຈ່ຈື າບ່ໍຄອ່ ຍຈະດີປານໃດ"
"ຄຄູ ນົ ດຽວ ລກູ ສິດເປັນຮອ້ ຍເປັນພັນ ຈ່ບື ໍໄ່ ດ້ກເປນັ ທາມະດາ, ແຕ່ນັກຮຽນຄນົ ໜງື່ ກອ່ ນຈະມີມຶ້ນີຶ້ໄດ້ ກຍ້ອນມີຄູ
ເປັນຜູ້ອົບຮົມສັ່ງສອນ ແລະ ຄົນໆນັຶ້ນ ກ່ໍບໍ່ເຄີຍລມຈົນຕະຫອດຊີວິດ". ຄາເວົຶ້າຂອງຜູ້ຊາຍຄົນນັຶ້ນເຮັດໃຫ້ປ້າຄູຊາບຊຶງ້ ຕງ
ໃຈ ແຕກ່ ພະຍາຍາມທບົ ທວນຄວາມຫງັ , ແຕ່ປ້າຄກູ ຍງັ ຄດິ ບໍ່ອອກ.ໃນເວລາທີ່ປື າ້ ຈະເວ້າົຶ ສ່ງິື ໃດສງືິ່ ໜ່ືງອອກມາເຂົາຄົນນັ້ຶນກ
ໄດ້ມອບຊໍ່ດອກໄມ້ ແລະ ຫໍ່ຂອງຂວັນໃຫ້ແກ່ປ້າຄູດ້ວຍຄວາມນ້ອມນອບຖ່ອມຕົນ."ເນື່ອງໃນວັນຄູແຫ່ງຊາດຂ້ານ້ອຍ ຂ
ອວຍພອນແດ່ຄຈູ ງ່ັົ ມສີ ຸກສມົ ຫວັງໃນຊວີ ິດ". "ຂອບໃຈ!ຂອບໃຈອາວຫາຍໆ"
ປ້າຄປູ າ້ ຍມຂນຶ້ ເຊດັ ນ້າຕາໃນຄາບຍິ້ມຶ ຂອງຄົນຊະລາ, ແຕໃ່ ນເວລາທ່ີືກະຕ້ນຸ ໃຈນຶ້ນັ ຊາຍໜຸ່ມຄົນນຶ້ັນກຂຶ້ນລົດຈາກ
ໄປອັນປະປ່ອຍໄວ້ແຕ່ພາບພົດຂອງຄວາມກະຕັນຍູ ກະຕະເວທີ, ປ້າຄູຢືນແນມນາຫັງຈົນລົດຄັນນັຶ້ນຫາຍອອກໄປ. ແຕ່ໃນ
ເວລາດຽວກັນນນ້ຶັ ກມຜີ ູຊ້ າຍຜູ້ໜງື່ ໃສ່ໂສ້ງຂາສຶ້ັນ, ເສອ້ຶ ຍອ້ ມນ້າຄາມແກ່ ກາ້ ວຂາລງົ ຈາກສາມລ້ຄໍ ນັ ເກັາ່ົ ພ້ອມດ້ວຍຊ່ໍດອກ
ໄມສ້ ດົ ຍາ່ ງມາຫາປາ້ ຄຢູ ືນກົງ, ປດົ ໝວກອອກຢ່າງນອ້ ມນອບ ແລ້ວກມ້ຶົ ຫວົ ຂາ່ ນັບ "ສະບາຍດີເອອຶ້ ຍ!"
ປ້າຄູແນມເບິ່ງື ຄົນໆນັ້ຶນງຸນງົງຄົນ້ຶ ຄິດ "ສະບາຍດີອາວ...ອາວແມ່ນ,ແມ່ນ..." ປ້າຄູທັກທ້ວງແຕ່ເຂົາຄົນນັ້ຶນກຍາດ
ຕອບກອ່ ນວາ່ : "ຂ້ານ້ອຍແມ່ນທາ້ ວຄານັກຮຽນຫອ້ ງທສີ ອງ ນ້ອງຂອງຍາເອ້ອຶ ຍເມອື່ 20 ປກີ ອ່ ນໆ
ປ້າຄູບມໍ່ ເີ ວລາທົບທວນຫາເຫດການຕາ່ ງໆຂອງຄວາມຫງັ , ຕ່ໍກ່ຊໍ າບຊງ້ຶ ຕໍ່ຄວາມກະຕັນຍູຂອງຊາຍຄົນນ້ຶັນ. "ວັນຄູ
ແຫ່ງຊາດ 7 ຕລຸ າແມນ່ ວັນທ່ີືຂ້ານອ້ ຍຄອງຄອຍ ເພ່ືອວ່າຕນົ ເອງຈະໄດ້ມໂີ ອກາດເຮດັ ອັນໃດ ອັນໜງື່ ເພອ່ື ຄູ" ແລະ ເປັນການ
ຊົດເຊີຍໃຫ້ແກ່ເລ່ອື ງຕາ່ ງໆທ່ືີຜາ່ ນມາໃນເວລາທີຂ້ານ້ອຍຍັງເປັນນກັ ຮຽນ,ເວົຶ້າແລ້ວຊາຍຄນົ ນ້ຶັນກມອບຊໍດ່ ອກໄມໃ້ ຫປ້ ້າຄູ."
ຂາ້ ນ້ອຍຂອວຍພອນແດ່ຄຈູ ່ງັົ ມີແຕ່ຄວາມສຸກຄວາມຈະເລນີ ແລະ ມອີ າຍຍຸ ນຍາວດວ້ ຍເທຶີນ້ "
ປ້າຄແູ ນມເບ່ງືິ ເຂາົ ດ້ວຍຄວາມອີື່ດຮູ ກັ ແພງແລະປຽ່ ມລ້ຶົນໄປດວ້ ຍຄວາມສຸກເມອ່ື ເຫນັ ຜ້ຊູ າຍ ຄົນນີ້ມຶ ີຄວາມສຸກທາງ
ໃຈ ເພາະຕົນເອງໄດ້ເຮັດໃນສິ່ືງທີ່ືຕົນເອງລາຄອຍ. "ຂອບໃຈຫາຍໆອາວທີື່ເຈົ້ຶາເປັນຄົນກະຕັນຍູ" "ຄູເອີຍ! ມາຮອດສູ່ມຶ້ນ້ຶີ
169
ນ້ອງຈ່ືງຮູ້ຄຸນຄ່າຂອງຄູຮູ້ຄຸນຄ່າຂອງການສກສາຮ່າຮຽນແຕ່ທຸກຢ່າງມັນກສວາຍເກີນໄປແລ້ວ" ທ້າວຄາ!ທ້າວຄາ...ປ້າເວາ້ຶົ
ຂນຶ້ ແລວ້ ເອົາມວາງໃສບ່ ່າຂອງຊາຍຄນົ ນ້ນັຶ .
ຊາຍໜຸ່ມເຊື່ອງໜ້າປ້າຍມຂຶ້ນເຊັດນ້າຕາ,ແຕ່ປ້າຄູກຮູ້ວ່າ ນັຶ້ນມັນແມ່ນນ້າຕາຂອງຄວາມກິນ ແໜງແຄງໃຈຕ່ໍ
ຊີວດິ ຍາມເຍົາໄວ ທີປ່ື ອ່ ຍໃຫ້ການເວລາທື່ີມີຄ່າຜ່ານໄປແບບເປັົ່າດາຍ,ທາ້ ວຄາກຶົ້ມຫົວອາລາປາ້ ຄູ ແລ້ວຢ່ວງຂາຂຶ້ນລົດສາມ
ລ້າຈາກໄປ. ແຕ່ປ້າຄູກຍັງຢືນຄິດ, ຄິດເຖິງພາບເກົ່ັາໆກ່ຽວກັບຕົວຂອງຊາຍໜຸ່ມຄົນນີ້ຶ,ແຕ່ໃນທີື່ສຸດປ້າຄູ ກຄິດເຫັນພາບ
ຕອນໜ່ງື ວ່າ,ທ້າວຄາຂດ້ີຶ ບ້ຶ ່ໍມັກຮຽນໜັງສ,ລດັ ຕີໝຢູ່ ູເ່ ລຶ້ອຍຍໆ,ຢາ້ ນຄວາມຜິດ ກອອກໂຮງຮຽນໄປແລະຕຶ້ັງແຕ່ນຶ້ັນມາຂ່າວ
ຄາວ ຂອງທ້າວຄາ ກໍບ່ື ່ໍມໃີ ຜຮູອ້ ີກ. ຈນົ ມາເຖິງມຶນ້ ຶ້.ີ ມຶ້ທາ້ ວຄາ ຮູ່ຄາ່ ຂອງການສກສາ,ຮເູ້ ສຍດາຍຕ່ກໍ ານເວລາແຕ່ທກຸ ຢ່າງ ກໍ່
ບ່ໍສາມາດຈະຫວນຄນມາໄດ້ອີກແລ້ວ. ປ້າຄູຖອນຫາຍໃຈຍາວໆ ແກວ່ງຫົວແລ້ວຈົ່ັມພມພາອອກມາຄ່ອຍໆວ່າ: "ຄາເອີຍ
ທາງສາຍນ້ຶີແມນ່ ນອ້ ງເລອກເອງ, ດແີ ຕ່ນ້ອງຍງັ ເປນັ ຄົນກະຕນັ ຍູ...
ແຕ່ປ້າຄູກຍັງບ່ໍທັນຮູ້ຊ້າວ່າ, ລູກຊາຍຂອງທ້າວຄາ 2 ຄົນກແມ່ນນັກຮຽນຢູ່ບ່ອນນີ້ຶ ແລະ ມຶ້ນີ້ຶເຂົາ ເຈົ້ຶາກພວມ
ອວຍພອນຄູຢູ່ຂ້າງໃນ.
ຕົວຢາ່ ງ ຫຍເ້ໍ ນອ້ຶ ຄວາມເລອ່ື ງ "ແຮງກະຕັນຍູ"
ແຮງກະຕນັ ຍູຂອງ ບນຸ ເສີນ ແສງມະນີ ຈາກໂຮມເລອ່ື ງສັຶນ້ "ໃບໄມ້ໃບສຸດທ້າຍ" ໜ້າທີ 132-135, ມເີ ນຶອ້ ໃນຄວາມ
ວ່າ ລູກສິດທຸກຄົນຄວນຮູ້ບຸນຄຸນຄູ-ອາຈານ ຜູ້ທີ່ືໄດ້ສິດສອນສົ່ັງຄວາມຮູ້ທຸກຂະແໜງການ,ທຸກວິຊາຊີບ ລ້ວນແຕ່ໄດ້ຮັບ
ການອບົ ຮບົ ບ່ັົມສອນຈາກຄູທງັ ນ້ັຶນ.
3.4 ການຂຽນກຫຍ້ສໍ າລະຄະດີ
• ບດົ ຂາ່ ວ ເຫດການ
ເລື່ອງ "ຈາປາສກັ ຄວບຄຸມສນິ ຄາ້ ໃນທອ້ ງຕະຫາດ"
ທ່ານ ສາຍທອງ ໄຊຍະວົງ ຄະນະພະແນກການຄ້າແຂວງຈາປາສັກ ຊີຶ້ແຈງກ່ຽວກບັ ສະພາບການຄມຸ ຄອງລາຄາສັດ
ປີກໃນຕະຫາດວ່າ ປັດຈຸບັນລາຄາປະເພດຕ່າງໆແມ່ນລອຍຕົວຕາມກົນໄກຕະຫາດ, ແຕ່ຢູ່ພາຍໃຕ້ການຄຸ້ມຄອງຂອງລັດ,
ໝາຍເຖິງວ່າພໍ່ຄ້າຊາວຂາຍ ຈະຂຶ້ນລາຄາສິນຄ້າແຕ່ລະປະເພດຕ້ອງມີເຫດຜົນພຽງພ ພວກເຮົາຈິ່ືງຈະຮັບເອົາ, ຖ້າຫາກ
ບກຸ ຄົນໃດຂຶນ້ ລາຄາສິນຄ້າຕາມລາພັງໃຈ ແລະ ບ່ໍມເີ ຫດຜົນ ພວກເຮົາກໍຈ່ ະໃຫ້ຂາຍຢໃູ່ ນລະດບັ ເກ່າົັ , ແນວໃດກຕາມ ຍ້ອນ
ມີການລະບາດຂອງພະຍາດໄຂ້ຫວັດສັດປີກ ອີກຄັ້ຶງໄໝ່ໃນປະເທດໃກ້ຄຽງ,ດັ່ງນັ້ຶນ ຈິ່ືງມີຄາສັ່ງ ຫ້າມເດັດຂາດບໍ່ໃຫ້ນາ
ຜະລິດສິນຄ້າ ເຊັ່ນ : ໄກ່ ແລະ ໄຂ່ ຈາກຕ່າງປະເທດທີື່ບ່ໍໄດ້ຮັບການກວດກາເຂົຶ້າປະເທດ. ການສັ່ງຫ້າມຜະລິດຕະພັນ
ດັ່ງກ່າວນຶ້ັນ ມັນໄດສ້ ງົັ່ ຜົນກະທົບບຫ່ໍ າຍກໜອ້ ຍ ຕກ່ໍ ບັ ລາຄາສິນຄາ້ ປະເພດອື່ນໆ ເຊນ່ັ : ຊ້ຶີນງວົ ,ຊຶີ້ນຄວາຍ,ຊີນຶ້ ໝູ ແຕ່ວ່າລະ
ຄາສິນຄ້າປະເພດຕ່າງໆນ້ຶີ ແມນ່ ມີການເກບັ ກາແຕລ່ ະວັນ ແລະ ລັດໃຫຂ້ າຍໃນລາຄາທສີ ມົ ເຫດສມົ ຜົນພໃຈລະຫວາ່ ງແມ່ຄ້າ
ຊາວຂາຍຕ່າງໆ.
ຕົວຢ່າງ
170
ຫຍ້ຂໍ ່າວ "ຈາປາສັກຄວບຄຸມສນິ ຄາ້ ໃນທ້ອງຕະຫາດ" ຈາກໜງັ ສພິມ ປະເທດລາວ ສະບບັ ທີ 918, ລົງ
ວັນທີ 27.7.2004, ມີເນ້ຶອຄວາມວາ່ : ການຄວບຄຸມສນິ ຄ້າ ແມ່ນໜາ້ ທຂືີ່ ອງພະແນກການຄາ້ ແຂວງ, ສິນຄ້າແຕ່
ລະປະເພດຈະຂຶ້ນ ຫ ລົງຕາມໃຈພ່ໍຄ້າແມ່ຄ້າບ່ໍໄດ້ເດັດຂາດ. ການນາເຂົ້ຶາສິນຄ້າຈາກຕ່າງປະເທດກ ຕ້ອງມີການ
ກວດກາຄັກແນເ່ ພາະມນັ ຈະເປນັ ຜນົ ສະທອ້ ນ ແລະ ກະທົບຕໍ່ສິນຄ້າພາຍໃນປະເທດ.
3.5 ຂຽນນທິ ານປາກເປົັ່າສາລບັ ເດັກ
ຖາ້ ເລືອ່ ງທີຂຽນຫຍ້ໍເລ່ອື ງ ເປນັ ນິທານປາກເປ່ົັາ, ຕານານຈະຂ້ນຶ ຕົນ້ຶ ດວ້ ຍເລື່ອງຫຍງັ ,ໃຜແຕ່ງຈາກປຶື້ມເລື່ອງ
ໃດ,ຫນາ້ ທເີ ທັົ່າໃດ,ມຄີ ວາມໝາຍເຖິງຫຍັງ ເຊນ່ັ :
ຫຍໍ້ເນ້ຶອຄວາມເລ່ືອງ.......................ຂອງ..................ຈາກ.............................ຫນ້າທີ
...................ມີເນຶ້ອຄວາມວ່າ.......................
ນິທານ "ແມ່ນໃຜຮ້ອງມວ່ ນ"
ມຶ້ໜ່ືງ ອາກາດສົດຊ່ືນແຈ່ມໃສດີ ໄດ້ມີໄກ່ຜູ້,ໄກ່ນ້ອຍ,ໄກ່ແມ່,ເປັດຜູ້,ແບ້ແລະໝາເຕົ້ຶາໂຮມກັນ ເພື່ອເສັງ
ຮ້ອງເພງ,ແມວ ເປັນກາມະການຕັດສນິ ວາ່ ໃຜຈະຮ້ອງມວ່ ນ. ການແຂ່ງຂນັ ເລື່ມີ ຕົນ້ຶ ,ໄກ່ນອ້ ຍສະໝັກໃຈຮອ້ ງກ່ອນ.
ໄກ່ນ້ອຍຮອ້ ງ ຈບິ ! ຈບິ ! ຈບິ ! ສຽງຂອງໄກ່ນອ້ ຍຢດຸ ລົງ, ແມວໃຫ້ຂໍ້ສງັ ເກດວາ່ ໄກ່ນ້ອຍຮ້ອງຄ່ອຍໂພດ,
ບທໍ່ ນັ ມວ່ ນປານໃດ. ຕ່ໄໍ ປແມ່ນໄກແ່ ມ່ ມກັ ກະຕາດຂ້ຶນຕິດໆກັນຈດົ ໝດົ ແຮງວາ່ :
171
ບດົ ທີ 14
ລະຄອນ
1 ຄວາມໝາຍຂອງລະຄອນ
ລະຄອນແມ່ນຮູບການສະແດງປະເພດໜ່ືງ ທີື່ສ່ອງແສງເຖິງຊີວິດຕົວຈິງຂອງສັງຄົມແຕ່ລະຍຸກແຕ່ລະສະໄໝ ທີື່
ປະກອບດ້ວຍ ແສງ, ສີ, ສຽງ, ສາກ, ອຸປະກອນ, ບົດປະພັນ, ການກາກບັ , ຜູ້ສະແດງ ແລະ ຜູ້ຊົມເຊ່ືິງຜູ້ປະພັນໄດ້ຄດັ ຈ້ອນ
ຈາກການເຄື່ອນໄຫວຂອງຄນົ ໃນສງັ ຄົມ ໂດຍມີຂ້ຂໍ ດັ ແຍງ່ ໃນລະດບັ ທືແ່ີ ຕກຕາ່ ງກັນ.
2 ສະພາບພາໃຫກ້ າເນດີ ມີລະຄອນລາວ
ເມື່ອສົງຄາມໂລກຄັ້ຶງທີ 2 ໄດ້ເກີດຂ້ຶນ ພວກລ່າເມອງຂ້ຶນຍິ່ືງເພີ່ືມທະວີການໂຄສະນານະໂຍບາຍການເມອງຂອງ
ພວກເຂົາໂດຍກົງ, ກ່ອນອື່ນໝົດແມ່ນພວກເຂົາຢາກສາ້ ງໃຫ້ຄົນລາວທງັ ຫາຍຮັກແພງ ແລະ ນັບຖປະເທດຝຣັ່ງ ຄປະເທດ
ແມ່ຂອງຕົນໂດຍໄດ້ໃຊຫ້ າຍຮບູ ການຄ ອອກໜັງສພິມ (ໜັງສພິມລາວໃຫຍ່) ແລະ ເຄື່ອນໄຫວສິລະປະອນ່ື ໆຂຶ້ນ. ຖ້າເບງິື່
ຮູບນອກແລ້ວຄຈັ່ງວ່າພວກເຂາົ ຈະສ້າງຄວາມຈະເລີນຮງຸ່ ເຮອງໃຫ້ແກ່ປະເທດລາວ ຄກັບປະເທດພວກເຂາົ ເນ້ຶອແທ້ມັນແມ່ນ
ວິທີຂອງພວກລ່າເມອງຂຶ້ນ ແນໃສ່ເຮັດໃຫ້ຄົນລາວຢູ່ພາຍໃຕ້ ການປົກຄອງຂອງພວກເຂົາເປັນຄົນບອກໄດ້ໃຊ້ຟັງ ຍອມ
ປະລະແນວຄິດຕ່ໍຕ້ານຄນກັບພວກເຂົາ. ຍ້ອນແນວນັ້ຶນ, ມາເຖິງຕົ້ຶນຊຸມປີ 40 ພວກລ່າເມອງຂຶ້ນ ຈື່ງມີການຈັດຕັຶ້ງຄະນະ
ລະຄອນ “ລາວໃຫຍ່” ຂ້ຶນ, ປຸກສ້າງໂຮງລະຄອນຂ້ຶນ ແລະ ມີການເຄ່ືອນໄຫວສະແດງລະຄອນໃນຕົວຈິງຂຶ້ນມາ ເພ່ືອ
ປະຕິບັດນະໂຍບາຍຊຶ້ຈ້າງເອົາຄົນຊັຶ້ນສູງຢູ່ໃນຊົນຊັ້ຶນສັກດີນາ ແລະ ນາຍທນ. ປຸກປັ້ຶນໃຫ້ມີກະແສຟອງຮັກຊາດອັນປອມ
ແປງຕາມນະໂຍບາຍລາ່ ເມອງຂຶ້ນຂອງພວກເຂົາ.
ໃນຂະບວນການເຄ່ືອນໄຫວຂອງ “ລາວໃຫຍ່” ເຖິງວ່າບ່ໍທັນມີການເຄື່ອນໄຫວຢ່າງກວ້າງຂວາງພປານໃດກໍ່ຕາມ
ແຕ່ດວ້ ຍການເຄ່ອື ນໄຫວໃນຫາຍດ້ານ, ມຫີ າຍການຈດັ ຕັຶ້ງດວ້ ຍກັນ ເຊ່ັນ “ຄະນະອັກສອນສາດ”, “ຄະນະລະຄອນ”, “ຄະນະ
ເສບ”, “ຄະນະໝຸ່ມລາວ”, “ຄະນະຜູ້ຍິງລາວ” ແລະ ອື່ນໆ. ເຊິ່ືງເປນັ ບອ່ ນເຕົຶ້າໂຮມບັນດາຊັ້ນຶ ຄົນນັກຮຽນຮູ້ປັນຍາຊົນ ແລະ
ຊາວໝຸມ່ ລາວຜູມ້ ີນາ້ ໃຈຮກັ ຊາດ ເຂ້ຶົາມາເຄ່ືອນໄຫວໃນຂະບວນດງັ່ ກາ່ ວ. ໃນຂະບວນການທື່ີກ່າວມານ້ີຶ ຄະນະລະຄອນລາວ
ໄດຮ້ ບັ ການສງົ່ັ ເສີມຊກຸ ຍູ້ ໃຫມ້ ກີ ານເຄອ່ື ນໄຫວຢ່າງຕັ້ຶງໜ້າ ແລະເກີດໝາກຜົນຂຶ້ນມາໂດຍສະເພາະຄົນລາວຈານວນທ່ືີມີນ້າ
ໃຈຮັກຊາດ, ມີນ້າໃຈຊາດນິຍົມທີື່ເຄ່ືອນໄຫວໃນ “ຄະນະລະຄອນ” ເຮັດເປົ້ຶາໝາຍຂອງ “ ຄະນະລະຄອນລາວໃຫຍ່ ”
ສະແດງອອກໃນທ່າອ່ຽງຮັກຊາດ, ຄຽດຊັງຕໍ່ທັດສະນະແບບແຜນ ການດາລົງຊີວິດອັນຫ້າຫັງຕ່າຊ້າລາມົກ ແລະ
ເຫນັ ແກຕ່ ວົ ຂອງພວກເຈົຶາ້ ຂນຸ ມນູ ນາຍສກັ ດນີ າ.
ໄປພ້ອມໆກັບການຈັດຕັຶ້ງ “ຄະນະລະຄອນລາວ” ຂຶ້ນ, ພວກລ່າເມອງຂຶ້ນໄດ້ມີການປຸກສ້າງໂຮງສະແດງລະຄອນ
ຂ້ຶນຄ: ໂຮງລະຄອນລາວວຽງຈັນ ເພ່ືອກຽມໃຫ້ແກ່ການສະແດງລະຄອນຂອງ “ຄະນະລະຄອນລາວ” ແລະ ໃຫ້ “ຄະນະ
ລະຄອນລາວ” ອອກສູ່ສາຍຕາຜູ້ຊົມຊາວລະຄອນຫວງວຽງຈັນ. ພວກລ່າເມອງຂ້ຶນຍັງໄດ້ຈັດຕຶ້ັງໃຫ້ມກີ ານສະແດງທດົ ລອງ
ສອງສາມຄງຶັ້ ຂນຶ້ ທນີ່ື ະຄອນຫວງວຽງຈັນ. ໃນວນັ ທີ 28 ພະຈິກ ປີ 1941 ໄດ້ເປດີ ການສະແດງເປັນຄຶັງ້ ທາອິດ ເພ່ືອສະຫອງ
172
ໂຮງລະຄອນລາວວຽງຈນັ . ວັນດັ່ງກາ່ ວໄດ້ກາຍເປັນຂດີ ໝາຍ ແຫ່ງການກາເນດີ ຂອງລະຄອນລາວສະໄໝໃໝ່ ເຊງ່ືິ ປັດຈຸບັນ
ນີ້ຶກໍ່ມີກອງລະຄອນເວົຶ້າສູນກາງ, ລະຄອນສະໝັກຫິ້ຶນຕາມກົມກອງ ແລະ ໂຮງຮຽນຕ່າງໆຢ່າງຫວງຫາຍ ແນໃສ່ເຜີຍແຜ່
ແນວທາງນະໂຍບາຍຂອງ ພກັ -ລັດ, ຕາ້ ນສງືິ່ ຫຍ້ທໍ ຕໍ້ ່າງໆໃນສງັ ຄົມ.
“ລະຄອນລາວໃຫຍ່” ໄດ້ເກີດຂຶ້ນໃນສະພາບການຂອງສງົ ຄາມໂລກຄງຶ້ັ ທີ 2 ແລະ ມີກການເຄ່ອື ນໄຫວເປັນພຽງແຕ່
ໄລຍະເວລາອນັ ສັຶ້ນໆ (1941 – 1943) ສະພາບແວດລ້ອມຂອງການແຕງ່ , ຜູ້ແຕງ່ ແລະ ສະຖານທ່ແີື ຕງ່ ແມ່ນບໍ່ທັນໄດບ້ ັ່ົງ
ບອກ, ບັນທກໄວ້ລະອຽດຈະແຈ້ງ. ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມຜົນງານການລິເລີື່ມຂຶ້ນມາຂອງລະຄອນ “ລາວໃຫຍ່” ແມ່ນບໍ່ມີໃຜຈະ
ສາມາດປະຕິເສດໄດ.້
3 ເນຶ້ອໃນລະຄອນລາວໃຫຍ່.
ເນຶ້ອໃນຕົ້ຶນຕຂອງລະຄອນ “ ລາວໃຫຍ່ ” ແມ່ນສະແດງເຖິງທ່າອ່ຽງຮັກຊາດ, ທ່າອ່ຽງຄຽດຊັງຕ່ໍທັດສະນະແບບແຜນ
ການດາລົງຊີວິດອັນຫ້າຫັງ ເຫັນແກ່ຕົນເອງຂອງພວກເຈົ້ຶາຂຸນມຸນນາຍສັກດິນາ. ຜ່ານສຽງຕະຫົກ, ຜູກແຕ່ໄດ້ໃຊ້ສຽງຫົວ
ນັຶ້ນເປັນການສະແດງທ່າທີກ່າວປະນາມຕ່ໍຄວາມບ່ໍຍຸດຕິທາໃນສັງຄົມສັກດິນາເຄິ່ືງເມອງຂ້ຶນ, ກ່າວປະນາມພວກສັກດິນາ,
ພວກອາດຍາຜູ້ມີອານາດວາດສະໜາຫາທາງທາການກົດຂີື່ຂົມເຫັງປະຊາຊົນຜູ້ອອກແຮງງານ ເພ່ືອສ້າງອານາດບາດໃຫຍ່,
ສ້າງຄວາມຮັ່ງມີ ແລະສ້າງບົດບາດໃຫ້ແກ່ຕົນເອງ. ພວກເຂົາບໍ່ໄດ້ຄານງເຖິງສິດຜົນ ປະໂຫຍດຂອງປະຊາຊົນ ດັ່ງສະແດງ
ອອກໃນຕົວລະຄອນພະຍາສາມະລດິ (ລະຄອນບ້າຍດົ ), ອາດຫວງສີ (ລະຄອນບາບໄລເວນທນັ ).
ເນ້ຶອໃນລະຄອນຍັງໄດ້ຍົກຍ້ອງ, ສັນລະເສີນຄົນດີ, ມີຄວາມຍຸດຕິທາ, ມີຄວາມຊ່ືສັດບລິສຸດຕໍ່ກັບປະຊາຊົນ,
ສັນລະເສີນຕໍ່ຄວາມສະຫຽວສະຫາດຂອງມະຫາຊົນຜູ້ອອກແຮງງານ. ຜ່ານການສັນລະເສີນຕໍ່ຜູ້ດີ, ມີຄວາມຍຸດຕິທາໃນ
ສັງຄົມ, ຜູ້ແຕ່ງຢາກຢືນຢັນສິງື່ ສັດຈະທາຄຄວາມບ່ໍຍຸດຕິທາຂອງຄົນທື່ີມີຄວາມໂລບມາກໂລພາ, ເຫັນແກ່ຕົວ, ເມົາມົວນາ
ແຕ່ຍົດຖາບັນດາສັກ, ເປັນຄົນໄຮ້ມະນຸດສະທາໃນທີື່ສຸດກຫີກບໍ່ມົຶ້ມການລົງໂທດຢ່າງສະສົມ. ປະຊາຊົນທີື່ເປັນກາລັງ
ຈານວນລວງຫາຍໃນສັງຄົມຈະຕ້ອງໄດຮ້ ບັ ໄຊຊະນະຢ່າງແນ່ນອນ. ຄົນຜູ້ດີມີຈິດໃຈຜ່ອງໃສ, ຢດໝັຶ້ນໃນສັກສີຄວາມເປນັ
ທານັຶ້ນເຂົາເຈົຶ້າເຖິງຈະຕົກຢູ່ບ່ອນໃດ, ໃນສະພາບແວດລ້ອມຄແນວໃດກຕາມເຂົາເຈົຶ້າເປັນຄົນດີແລ້ວກຄົງເປັນຄົນດີ
ຕະຫອດໄປ.
ເນຶອ້ ໃນທກື່ີ າ່ ວມານັ້ນຶ ໄດ້ສະທອ້ ນເຖິງທດັ ສະນະທກີື່ າ້ ວໜາ້ ຖກຕ້ອງຂອງຜແູ້ ຕ່ງ ທ່ືມີ ີທາ່ ທີຄຽດແຄ້ນຢ່າງເລິກເຊືິ່ງຂອງ
ຜູ້ແຕ່ງ ຕສ່ໍ ູ້ຊົນຊຶນ້ັ ກດົ ຂີືຂ່ ດູ ຮດີ ໃນລະບອບສກັ ດນິ າເຄ່ງືິ ເມອງຂນ້ຶ ຍປູ່ ະເທດເຮົາໃນລະຫວ່າງຕນົຶ້ ສດັ ຕະວດັ ທີ xx.
ເນ້ຶອໃນ “ລະຄອນລາວໃຫຍ່” ຍງັ ມຂີ ້ໍຈາກດັ ເຊິງື່ ສະແດງອອກໃນການສອ່ ງແສງຕົວຈິງຂອງສັງຄົມລາວ ເປັນຕຶ້ົນແມ່ນ
ບໍ່ທນັ ສ່ອງແສງຕົວຈງິ ເຖງິ ການດາລົງຊີວິດອັນທຸກຍາກລາບາກຂອງປະຊາຊນົ ເຮົາ ໃນລະບອບສັກດິນາ ແລະ ເຄິື່ງເມອງຂ້ຶນ
ໃຫເ້ ຫນັ ຢ່າງຈະແຈ້ງ. ຍ່ງິື ໄປກວາ່ ນຶນ້ັ , ເນຶອ້ ໃນຂອງລະຄອນ “ລາວໃຫຍ”່ ບທ່ໍ ນັ ສ່ອງແສງໃຫລ້ ະອຽດເຖງິ ໂທດກາຂອງພວກ
ລາ່ ເມອງຂຶນ້ ນທີື່ໄດ້ກຂໍ່ ້ຶນຕປ່ໍ ະຊາຊນົ ລາວເຮົາ, ຍັງບທ່ໍ ນັ ຊແີຶ້ ຈງໃຫປ້ ະຊາຊນົ ເຮາົ ເຫນັ ແຈ້ງວາ່ ໃຜເປນັ ສັດຕູ, ໃຜເປັນຕ້ົຶນປາຍ
ສາເຫດທ່ພືີ າໃຫ້ປະຊາຊນົ ລາວຕອ້ ງຕົກຢໃູ່ ນຄວາມອດຢາກປາກໝອງ.
ທາງດ້ານການປະດິດແຕ່ງຂອງລະຄອນ “ ລາວໃຫຍ່ ” ແມ່ນມີສິລະປະການແຕງ່ ດີພສນົ ຄວນ ເປັນຕົ້ຶນແມ່ນການສາ້ ງ
ຕວົ ລະຄອນຕ່າງໆ ເຊ່ງິື ໃນແຕ່ລະຕວົ ນຶັ້ນກມີຄວາມໝາຍ ບ່ມໍ ຕີ ວົ ລະຄອນເຫອ ແລະສາມາດເຄ່ືອນໄຫວໄດ້ເຕັມສວ່ ນ. ຄຽງ
173
ຄູ່ກັນນັຶ້ນ, ດ້ານສິລະປະການແຕ່ງຂອງລະຄອນ “ລາວໃຫຍ່” ກ່ໍຍັງຈາກັດຄການວາດພາບພັນລະນາກໍ່ຍັງບ່ໍທັນຈະແຈ້ງ (ຕໍ່
ຕົວລະຄອນ, ເຫດການ, ພາບພົດຕາ່ ງໆ) ບ່ທໍ ັນລະອຽດລະອຄັກແນ່ ໃນການເລັົ່າເລື່ອງສ່ວນຫາຍ ແມ່ນເປັນການເລັ່ົາເລື່ອງ
ຕາມລາດັບຂອງເຫດການທ່ເີື ກດີ ຂ້ຶນ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວຂອງມນັ ເຊງິ່ື ບ່ໍທັນສາ້ ງຂໍ້ຂດັ ແຍງ່ ໃຫ້ຂຶ້ນສລູ່ ະດບັ ສູງ ແລະ ສຶ້ິນສຸດ
ລງົ ດ້ວຍການແກ້ໄຂຂ້ຂໍ ດັ ແຍງ່ ການແກຂ້ ອດປະທະກັນກງ່ໍ າ່ ຍດາຍ.
ບດົ ລະຄອນ “ ລາວໃຫຍ່ ” ຕ່າງໆ ແມ່ນມປີ ະລມິ ານໜ້ອຍ ເຊືິງ່ ເຫອຄາ້ ງມາເຖິງປັດຈບຸ ນັ ກໍ່ເປັນລະຄອນ
ຕະຫົກ ເປັນຕນ້ຶົ ລະຄອນບາ້ ຍດົ ແລະ ລະຄອນບາບໄລ່ເວນທັນ ເນຶ້ອໃນຍັງບທໍ່ ັນສ່ອງແສງສັງຄມົ ໄດ້ກວ້າງຂວາງເທົັ່າ
ທືຄີ່ ວນ.
4 ບາງບດົ ລະຄອນລາວໃຫຍ່ທດ່ີື ເີ ດັນ່
ລະຄອນ “ບາ້ ຍົດ”
ລະຄອນ “ບ້າຍົດ” ເປັນບົດໜືງ່ ທຄ່ືີ ະນະລະຄອນ “ລາວໃຫຍ່” ໄດ້ນາມາສະແດງໃນຄັ້ງຶ ທາອິດ ແລະ ທງັ ເປັນຄງ້ຶັ
ສະແດງເພື່ອສະຫອງໂຮງລະຄອນລາວວຽງຈັນ ເຊິື່ງຈັດຂ້ຶນໃນຄັຶ້ງວັນທີ 28 ພະຈິກ ປີ 1941, ລະຄອນບົດນີ້ຶ ແມ່ນ
ເປັນບົດລະຄອນໜື່ງທີືເ່ ດນັ່ ຢູໃ່ ນຈາ “ລະຄອນລາວໃຫຍ່”.
ບົດລະຄອນ “ ບາ້ ຍດົ ” ນທ້ຶີ າງຄະນະລະຄອນ “ ລາວໃຫຍ່ ” ໄດປ້ ະດິດແຕ່ງຂ້ນຶ ມາໃນຄະນະທ່ີືຂະບວນ “ລາວ
ໃຫຍ່ ” ເຄ່ືອນໄຫວຢູ່ວຽງຈັນພວມຟົດຟືຶ້ນ, ໃນນັ້ຶນ “ແນວຄິດຟືຶ້ນຟູຊາດລາວ” ພວມພຸ່ງຂຶ້ນ. ຄະນະລະຄອນ “ ລາວ
ໃຫຍ່ ”. ໄດ້ຕົບແຕ່ງ ແລະ ຈັດການສະແດງລະຄອນນີຶ້ຂຶ້ນ ແມ່ນແນ່ໃສ່ກະຕຸກຊຸກຍູ້ຈິດໃຈຊາດນິຍົມຂອງຄົນລາວ
ເພາະວ່າປະຊາຊົນລາວໃນເວລານັຶ້ນໄດ້ຖກພວກລ່າເມອງຂ້ຶນປິດຫູບັງຕາ ພາໃຫ້ພວກເຂົາເຈົ້ຶາຕົກຢູ່ໃນຄວາມຫ້າຫັງ
ແລະ ຖກກາຈັດຮັດແຄບທາງດ້ານຊີວິດການເປັນຢູ່. ລະຄອນ “ ບ້າຍົດ ” ໄດ້ປາກົດຂຶ້ນມາໃນເງທ່ອນໄຂ ແລະ ຈຸດ
ພິເສດດ່ັງກາ່ ວ.
ຕວົ ລະຄອນ
ພະຍາສາມະລດິ ທ້າວຜຍຸ
ນາງ ເພຍ ນາງສາວ ສຸພາລກັ
ນາງ ສວຸ ນັ ທອງ ນາງສາວ ພນູ ສະວດັ
ຈານ ກາທອງ ທາ້ ວ ກະຕາ່ ຍ
ທດິ ໜຈູ ັນ ທ້າວເກອ່ື ງ
ພມົ ພັກດີ ທ້າວ ເພງັ
ທິດແຮດ ທ້າວບຸນມີ
ສາກທີໜ່ງື
ໃນຫ້ອງຮບັ ແຂກຂອງພະຍາສາມະລິດ
ຊດຸ ທີ 1
(ນາງ ເພຍນັ່ງຫຍບິ ຢ່)ູ
174
ຕົວລະຄອນພະຍາສາມະລດິ ແລະ ນາງເພຍໃນລະຄອນ “ບ້າຍດົ ”
ພະຍາສາມະລິດ ( ຍ່າງເຂົາຶ້ ມາ ) ນາງເພຍເອີຍ ຈັງແມ່ນອອນຊອນໃຈມຶ້ນຶ້ີ ເພາະຂ້ອຍຄດເຫັນທ່າມວ່ ນ ທ່າຊື່ນອກີ
ແລ້ວ. ບະເກີນວາ່ ຄດອອນຊອນສະມນ້ຶ ້ີ!ຶ
ນາງເພຍ ອອນຊອນສັງນຂາ້ ນອ້ ຍ?
ພະຍາ ອອນຊອນລະບ ເຂົາມາຈ່າວຂາຍດິນຕອນໝ່ງື ກວາ້ ງສບິ ເຮັກຕາ ລາຄາແຕພ່ ັນຫ້າຮ້ອຍເທ່ັົານ້ນຶັ .
ນາງເພຍ ລາຄາພນັ ຮ້ອຍກີບຫວະ? ຍາພ່ຈໍ ະຊມຶ້ າເຮດັ ຫຍັງ?
ພະຍາ ຂອ້ ຍຈະຊມຶ້ າປກຸ ຄອກມາ້ ມາເຮັດເດນ່ືີ ຊ່ວງມາ້ .
ນາງເພຍ ເອົາແລວ້ ຖກຄວາມຍົວະເຍ້າຶົ ຂອງຈານກາທອງອກິ ແລ້ວ ! ໂດຍ ! ຈະປຸກໄວເ້ ຮດັ ຫຍງັ ? ມາ້ ກຍັງບ່ໍມຈີ ກັ ໂຕ.
ພະຍາ ມາ້ ບມ່ໍ ກີ ຊ້ຶເອົາເທັາ່ົ ນັ້ຶນຕິອດຢາກຫຍັງມ້າຫ້ຶັນ ໂຕລະເຈັບສິບແປດສບິ ກບິ ມຖີ ົມໄປ.
ນາງເພຍ ຈະຊຶມ້ າໄວ້ເຮັດຫຍັງ? ຂທານນາທ້ອນ.
ພະຍາ ເຈຶ້າົ ຢາ່ ສມູ າເວົ້າຶ ,ເຈຶົາ້ ບໍ່ຮູຈ້ ກັ ບວາ່ ຂອ້ ຍແມ່ນໃຜ?
ນາງເພຍ ກຮູ້ຈັກຫຶ້ັນແລ້ວວ່າແມ່ນຍາຫວງພະຍາສາມາລິດ. ແຕ່ຄັນພເວົາຶ້ ກຂທານເວົຶາ້ ແດ່.ເພາະຍາພຕໍ່ ຶັ້ງຕແຕ່ຊິຫາແນວ
ເຮດັ ອນັ ເປນັ ປະໂຫຍດໃສ່ເຮອນໃສ່ຊານກບ່ໍມີ. ຊ້ເຶ ຮອນເປຍີ ເຢນັ ຫ ກອ້ ງຊັກຮບູ ຊຶລ້ ົດໂອໂຕ ? ຊ້ຶັນດອກວຽກ
ຂອງຍາພໍຫ່ ຶ້ນັ . ບາດນຶ້ີຊ້າພັດຊິມວ່ັົ ເມາົ ນາເດ່ືນີ ມາ້ ເດື່ນີ ລວົ ອີກ. (ເວ້ົາຶ ຜ້ດູ ຽວ) ໂອຍກກູ ມາໜ່າຍເດ ມາໄດ້ຜົວບ້າ
ຍົດຈງັ ຊີຶ້ ! ບແມມນ່ ລະຕງັ້ຶ ແມ່ນຈານ ກາທອງຫັນລະ ມນັ ທຽວມາຍວົ ະມາເຍົຶາ້ ໃຫຜ້ ົວກູຊອກຫາແຕ່ທາງດບັ ວາຍ
ຈິດຫາຍຈງັ່ ຊ້ຶີ ! ມັນຄາດ ມາຫງົ ກັນແຕຊ່ າດແລວ້ ພ້ນຸ ຕິ.
ພະຍາ ຢ່າມາເວົຶ້າແບ໊ບໆ ນີ້ຶຍູ່ໃດ ! ອັນເຈົ້ຶາຫັນຊິຮູ້ຈັກເຮັດເອົາໜ້າເອົາຕາເປັນບ່ໍ ! ເຈົ້ຶາລມແລ້ວບວ່າຂ້ອຍແມ່ໃຜ?
ເຈຶົ້າຢ່າເວ້ົຶາຕໍ່ໄປອກີ .
ນາງເພຍ ເວາຶົ້ ລະຕິ ເງິນຄາມີເທັາ່ົ ໃດອາດຍາກເອົາໄປຈາ່ ຍແຕ່ແນວບໍ່ເປັນຕາໄສແ້ ຕກ ດຽວນີຶລ້ ູກສາວກໃຫຍ່ເຕັມຄີງ ຈົນ
ຜ້ບູ າ່ ວມາຂແລ້ວ ບາດພລົດຍັງເມົາມົວແຕ່ບ້າຍົດຍ່ບຸ ່ໍ ! ອາຍບ້ານເມອງເພ່ີືນບໍເ່ ຮົາ?
ພະຍາ ແມ່ນຜູ້ໃດມາຂລກູ ສາວເຮົາກ?
ນາງເພຍ ກະແມ່ນທດິ ໜຈູ່ ນັ ຫຶັ້ນລະບ
ພະຍາ ໜຈູ່ ນັ ໃດ?
ນາງເພຍ ໜຈູ່ ັນບາ້ ນເໜອນ.້ີຶ ມັນກເປນັ ພໄຮ່ພນາຊໆື່ ນີ້ແຶ ລ້ວ ແຕ່ຫາກແມນ່ ລກູ ກບັ ບາ້ ນ ຫານກັບເມອງໂອ້ຍ ! ເຈົ້າຶ ລມ
ເຂົາແລວ້ ຫວາ? ທດິ ໜູຈນັ ກແມນ່ ລກູ ອ້າຍທິດແອບ້ານເໜອນຕີຶ້ ໋ວາແຕ່ ຍາພ່ຍໍ ັງໜນຸ່ ກຍັງເປັນເພ່ອື ນຫນິຶ້ ນາກນັ ກັບລາວກ,
ຢາ່ ຟາງແຕ່ບາ້ ຍົດຫາຍໂລດລມລກູ ຫານບ້ານເມອງໝົດ.
ພະຍາ ຄົນໜາ້ ຈ່ງັ ຊຶນ້ັ ຫວະ ມາເປນັ ລູກເຂຍີ ຂອ້ ຍ ! (ຄດິ ຊງຢູຄ່ ່າວໜງື່ )ເຂົາສັງມາດູໝິື່ນດແູ ຄນກູແທ້.
ນາງເພຍ ດູໝິື່ນດູແຄນຈັ່ງໃດ? ເຂົາມັກ, ເຂົາຢາກໄດ້ເຂົາກຮ້ອງກຂເອົາ ມັນກເປັນທາມະດາຕວ່າ. ໃຫ້ເຂົາເຮັດມັບມູ້
ມັບແມບແຕພ່ ເເຂາົ ຈ່ງັ ຊ້ຶັນບ ຈງ່ື ຈະວ່າດີ ? ກຢາ່ ຊຼໂູ ດຫາຍເທາະຍາພ່ເໍ ອຍີ ! ຄນັ ລມຄີງກຕາຍ!
ພະຍາ ໂພດຈັ່ງໃດ ຂອ້ ຍເປັນອາດຍາຫວງ ລກູ ເຂີຍຂອ້ ຍກຕ້ອງແມ່ນເຈົາຶ້ ເມອງ ຫ ອປຸ ະຮາດ ບາເຊີລຢີ ອກ ບາເຊີລີເຢ
ພຸ້ນຕິ ! ຫເປັນຂຸນ ເເປັນກວນຜູ້ໃຫຍຍ່ກຍັງໄຄແດ່. ໂສບໍ່ໄດ້ແທ້ໆ ເຊີກາເລີ ແຈແປລັງຊີປອກ ແປລັງຊີປອກແປລັງສີປານ
ກຍັງຈະສມົ ໜ້າສົມຕາແດ່ຕ
175
ຊຸດທີ2
ຈານກາທອງ (ເຂຶົ້າມາແລ້ວຍກົ ມໄຫວ)້ ສະບາຍດີອາດຍາຫວງຂ້ານ້ອຍ. ສະບາຍດອີ າດຍາແມ່ຂາ້ ນ້ອຍ. ດິນ
ພະຍາ ຈານກາທອງ ມານຶີແ້ ມ ກາລັງຄິດເຫັນໜາ້ ກເຫນັ ຊອດມາໂລດ. ສະບາຍດີຈານເຊີນນ່ັງ.
ຈານກາທອງ ຄ່ອຍຢູ່ດອກຂ້ານ້ອຍ, ຂ້ານ້ອຍມາຫາອາດຍາຫວງຢາກໃຫ້ຍາຫວງຕົກລົງສະໃນເລື່ອງຊຶ້
ຕອນນັນຶ້ .
ພະຍາ ກຈງິ ວາ່ ຫນ້ັຶ ຕ.ິ ຂອ້ ຍກຈ່າມຈະໄປຫາເຈົຶາ້ ຢູ່ແຕຜ່ ູຍ້ ງິ ເຂົາຫາກມຄີ ວາມເວາຶ້ົ ຢ.ູ່
ຈານກາທອງ ໂອຍ! ກະຍັງວ່າຜູ້ຍິງຂ້ານ້ອຍ. ມີແຕ່ທ່າຈະຍິງຢູ່ຊັ້ຶນແລ້ວ. ຖກກຍິງບ່ໍຖກກຍິງ. ແຕ່ຈະ ຟັງ
ຄວາມເຂົາບ່ໍສດຸ ບສ່ໍ ຽ້ງຈກັ ເທອື່ ແລ້ວຂ້ານ້ອຍ...
ນາງເພຍ ບະເຈົຶ້າກະຊຼໂູ ພດຫາຍທາ້ ວຈານກາທອງ!
ຈານກາທອງ ຈັກຊໂິ ພດອສື່ີ ງັ ອາດຍາແມ່ຂ້ານອ້ ຍ (ເວາ້ົຶ ນາພະຍາສາມະລດິ ຕໍໄ່ ປ) ສນັ ໃດຈະສົມໜາ້ ສມົ ຕາຈະສົມ
ຍົດສົມສັກເຊີນອາດຍາຫ ວງຕົກລົງໂລດ ຂ້ານ້ອຍຈະໄປເປິກສາຫາລ ນ າຜູ້ຍິງຈັກເທື່ອ
ຂາ້ ນອ້ ຍ.
ນາງເພຍ ໂອຍ! ເລື່ອງຊຶ້ດິນເຮັດຄອກມ້າ ເຮັດເດີື່ນຊ່ວງມ້ານີຶ້ ຂ້ານ້ອຍຢາກຂຫ້າມກ່ອນ ເພາະມັນຈະ ຫາ
ປະໂຫຍດໃສເ່ ຮອນໃສຊ່ ານບ່ໍມຈີ ັກຢ່າງ.
ພາຍາ ເຈາຶ້ົ ຢາ່ ປາກ ແມ່ວັນທອງ! ເຈົຶາ້ ບ່ໍຮູ້ຈກັ ບວ່າຂອ້ ຍແມນ່ ໃຜ?
ນາງເພຍ ກະຮູ້ຈັກວ່າແມ່ນຍາຫວງຫັ້ຶນແລ້ວ ແຕ່ຂເວົຶ້າແດ່ເພາະຢາກແພງເງິນໄວ້ຈ່າຍສາລັບວຽກງານການ
ອນັ ສາຄັນກວ່ານັຶ້ນ.
ຈານກາທອງ ອັນໃດເດ ທ່ືີຈະວາ່ ບສໍ່ າຄນັ ໄດສ້ າລບັ ເຈົາ້ຶ ນາຍຜູ້ໃຫຍ່ ເໝອນດັງ່ ອາດຍາພຫ່ໍ ວງເຮົານີຶ້.
ພະຍາ (ງວກໜ້າໃສ່ຈານກາທອງ) ຟັງເບິ່ືງດູ ໝູ່ຟັງໄດ້ບເມຍເຮົາເວົ້ຶາ? ມັນຕ້ອງບໍ່ຮູ້ເມື່ອຄີງ ວ່າເຮົາມີ
ຍດົ ສັກພຽງໃດ.
ຈານກາທອງ ເອົາແຕ່ອາດຍາພຈ່ໍ ະເວາຶ້ົ ແລ້ວຂາ້ ນ້ອຍໃນເລື່ອງຊ້ດຶ ິນນຶີ້. ຖ້າຍາພບ່ໍ ໍ່ຊ້ຶ ເຂົາກຈະຂາຍໃຫ້ຜູ້ໃໝ່ ແຕ່
ຂ້ານ້ອຍຄິດວາ່ ຈັ່ງໃດອາດຍາພໍ່ກຄົງຈະຄິດກິນແໜງ ຕາມພາຍຫັງແທ້ແລ້ວ. ຈະໄປຫາດິນທາງ
ໃດກວ້າງຄດິນຕອນນີ້ຶລາຄາກຖກໆ. ອີກປະການໜ່ືງຖ້າຍາພໍ່ບໍ່ຊຶ້ເຂົາກຈະວ່າຍາພ່ໍບໍ່ມີເງິນ ຈະບໍ່
ເສຍປຽບເຂົາບ ອາດຍາພຫ່ໍ ວງຂ້ານອ້ ຍ?
ພະຍາ ນັຶ້ນຕິ! (ລຸກຂຶ້ນ) ອັນວ່ານາເມຍນີຶ້ມັນໂລດບ່ໍຮູ້ເມ່ືອເຜ່ືອຝັນຫຍັງ. ໂລດບໍ່ຮູ້ຮອດຊິເຮັດເອົາໜ້າ
ເອົາຕາຈັ່ງວາ່ ! ມັນບໍ່ຮູ້ວາ່ ກນູ ຶ້ີເປັນເປນັ ອາດຍາຫວງບ?່ໍ
ນາງເພຍ (ເວົ້ຶາຜູ້ດຽວ) ເປັນນາໝາກຕາຍດັບນິຫະ ມັນມາຍົວະມາເຍີ້ຶຍ, ຜົວໂຕຊ້າບ້າຍົດແດ່ຄົນເຂົາເວຶົ້າ
ພະຍາ ເລອ່ື ງເພິ່ືນຈະຈບິ ຫາຍນ້ນັຶ ມນັ ຈງ່ັ ແມນ່ ໄປນາເຂົາໄວ.
ຈານກາທອງ (ເວົ້ຶາໃຫ້ຈານກາທອງ) ໄປເທາະເຮົາເວົຶ້າໄປຫາຍເສຍເວລາ. ຄັນພທັນເຮດັ ໜັງສຊ້ຶຂາຍກຈະເຮດັ
ໃຫ້ແລວ້ ໄປສະ.
(ລກຸ ຂນຶ້ ) ແມ່ນແລ້ວຂ້ານອ້ ຍ. ອາດຍາແມຂ່ າ້ ນ້ອຍຂລາໄປກອ່ ນ.
176
ນາງເພຍ ບ່ໍປາກເຮັດໜ້າຮ້າຍດັບຕາຊັງ.
ຊດຸ ທ3ີ
ນາງເພຍ ໂອຍ! ກູກມາໜາ່ ຍຄົນເປັນບ້າຍດົ ເດ! ຕັງ້ຶ ແຕ່ກຶ້ແີ ຕ່ກ່ອນກຍງັ ບ່ເໍ ປນັ ຈ່ັງຊ້.ຶີ ບາດໄດຂ້ ນຶ້ ຍົດຂນຶ້ ສັກ
ເປັນເຈົຶ້າບ້ານສະພານມານ້ຶີເລີຍລມຄີງໄປມັນເປັນນາຈານກາທອງນິລະ, ອັນເພິື່ນຫັ້ຶນກະດາຍຖກ
ເຂາົ ຍວົ ະເຂາົ ເຍຍີຶ້ ເທົັາ່ ໃດແຮງມັນຂນຶ້ . ເກນີ ກູອຸກໃຈເດ!
ນາງສວູ ນັ ທອງ (ເຂາົ້ຶ ມາ) ຍາແມ່ເປັນຫຍັງສງັ ມາເຮດັ ໜາ້ ເສົຶ້າແທມ້ ້ນຶ ຶ?້ີ
ນາງ ເພຍ ໜ້າເສົ້ຶາລະຕິ ອຸກນາພ່ໍເຂົາບ້າຍົດ. ຊ້າພັດຖກຄວາມຍັວະເຍົາບັກຈານກາທອງ ອີກແລ້ວ. ລູກບ່ໍ
ຮູ້ເມອ່ື ຫວະເພື່ນິ ພາກນັ ໄປຊ້ຶດນິ ມາເຮັດຄອກມ້າ, ມາເຮດັ ເດ່ືີນຊວ່ ງມ້າພນຸ້ ເນ.້
ນາງສຸວນັ ທອງ ( ນງ່ັ ລງົ ) ແມ່ກຫ້າມເພືິ່ນແດ່ເດ້. ເພ່ິນື ຊິຊ້ຶມາເຮັດຫຍັງ?
ນາງເພຍ ຫ້າມບໍ່ຫ້າມກຈົນວ່າຜິດກັນແລ້ວກຈ່ືງລົງເຮອນໄປຫັຶ້ນແລ້ວ. ເພິ່ືນບ່ໍຟັງຄວາມເຮົາຈັກຢ່າງ ຖ້າ
ເວົ້ຶາຄວາມກຈະກວ້າງເມອໜ້າອ້າເມອໃນນັ້ຶນນະ. ຕັຶ້ງແຕ່ແມ່ແຍ້ມອອກເລ່ືອງ ຈະຄິດແຕ່ງແປງ
ໃຫ້ລູກເປັນຢ້າວເປັນເຮອນນັຶ້ນ ເພິ່ືນກບ່ໍເອົາຫົວກັບນັບຊາແມ່, ຊ້າບ່ໍໜາຍັງກ້າວຍັງໂກດບໍ່ສົມ
ໜ້າສົມຕາສົມຍົດສົມສັກເພິື່ນ ບັກຈານກາທອງ ມັນຈະຄິດລ້າງຄິດຜານໂຕຢູ່ກຍັງບ່ໍຮູ້ເມື່ອຄີງ.
(ນາງ ສວຸ ັນທອງທາທ່າໂສກເສ້າົຶ ແລ້ວເງຍີ ໜາ້ ຂຶ້ນຢາກລົມນາແມ່ແຕເ່ ຫັນທິດໜູຈັນເຂ້ົຶາມາກ່ອນ
).
ຊຸດທີ 4
ທດິ ໜູຈນັ ຍາແມ່ຄອ່ ຍຈະເລນີ ດີຢຕູ່ ?ິ ຂ້ານອ້ ຍ.
ນາງ ເພຍ ຍັງຄ່ອຍສະບາຍດີດອກ, ເຊີນນັ່ງ ທ້າວ ໜູຈັນ. ເຂົາໄປໃສຈ່ືງບໍ່ມາຫິຶ້ນພີຶ້ ແຕ່ກ່ອນເຄີຍມາຢ່ຊູ ູ່ຼ
ມ້ຶ.
ທດິ ໜູຈັນ ວານນີຶ້ ຂ້ານອ້ ຍອອກໄປເບ່ງືິ ນາ.
ນາງ ເພຍ ເຈົຶ້າໄປນາຫວະ? ເປັນແນວໃດເຂົຶ້ານາງາມແດບ່ ? ເປັນຕາຊິໄດ້ຢູ່ໄດ້ກິນຢູ່ບ? ໃກ້ຊິກ່ຽວແລ້ວ
ຫວາ?
ທິດໜູ ຈັນ ງາມສົມຄວນດອກຍາແມ່ ເຕັມທີຝົນຕກົ ຫາ້ ຄຊິໄດລ້ ຸຍນ້າກຽ່ ວເຕມັ ທີແລ້ວ.
ນາງເພຍ ຕາມລກູ ກະວາ່ ຈະໄດຫ້ າຍປານໃດ?
ທິດ ໜູຈັນ ເປນັ ແຕ່ບນຸ ດອກຊໄິ ດແ້ ດ່ສົມຄວນຈັກພັນໜື່ງພັນປາຍນຄີຶ້ ຈະບ່ໍຜດິ .
ນາງ ສຸວັນທອງ ໂທ!້ ຄນັ ນາອ້າຍໄດ້ເຂາ້ຶົ ຫາຍປານນປີ້ຶ ັນນ້ອງກນິ ຈັກວຽນແດ່ເນີ.ຶ້ ປີນີຶນ້ ອ້ ງມາຢໃູ່ ໝ່ນາກບໍ່ທັນໄດ້
ທິດ ໜູຈນັ ເຮັດ.
ຖາ້ ຕ້ອງການກໄດ້ໂລດແລວ້ , ບໍວ່ າ່ ແຕ່ກວຽນດຽວດອກຈະເອົາໝົດກຊໃິ ຫ້. ແຕວ່ ່າເຂ້າຶົ ນ້າຖ້ວມ
ມນັ ແຂງໃດ.
ນາງ ເພຍ ພນຸ້ ນະ! ຢ້ານແຕແ່ ກມຫາຍໂລດເວ້ົຶາລັດໄວ້ກ່ອນບ?
ທິດ ໜຈູ ັນ ບແ່ໍ ມ່ນຈ່ັງຊຶັນ້ ດອກຂາ້ ນ້ອຍ. ຂາ້ ນອ້ ຍເວາຶ້ົ ຕາມຄວາມເປນັ ຈງິ .
ນາງ ສວຸ ນັ ທອງ ລາວຫາກຢາ້ ນແຕແ່ ກມລາວຫຶນ້ັ ແລ້ວອ້າຍໜູຈນັ ນີ້ຶ
177
ທິດ ໜູຈນັ ເກີນຊ່າງເວຶົ້າບາບຂ້ານອ້ ຍນຍາແມ່ (ມດິ ຢູ່ຄາວໜືງ່ ) ອາດຍາພໍ່ໄປໃສຄບໄໍ່ ດຍ້ ນິ ສຽງປາກເພິືນ່ ?
ນາງ ເພຍ ເພ່ິນື ບໍຢ່ ່ເູ ພນືິ່ ໄປຊ້ຶດນິ ພນຸ້ ເນ.້
ທິດ ໜູຈນັ ຊດຶ້ ນິ ! ດນິ ອນັ ໃດຂາ້ ນອ້ ຍ?
ນາງ ເພຍ ຊ້ດຶ ິນເຮດັ ຄອກມ້າ, ເຮັດເດື່ີນຊວ່ ງມ້າເພ່ືິນຕຈິ ານກາທອງຕວ໋າພາໄປ.
ທິດ ໜຈູ ນັ ໂທ້! ບ່ໍແມນ່ ໃຫຈ້ ານກາທອງຕມ້ຶົ ອີກແລ້ວບອາດຍາພໍນ່ ້ຶີ?
ນາງ ສວຸ ັນທອງ ຄຊແິ ມ່ນແລ້ວ. ຍາມໃດລາວກມາສາອິສາອອຍເພື່ິນເລອ້ຶ ຍໆນະ ຈກັ ວ່າລລາວເປນັ ອິຫຍງັ ບຸ?
ນາງ ເພຍ ລູກຍັງບ່ໍທນັ ຮກູ້ ນົ ອບຸ າຍມນັ ເທ່ືອຫວາ? ແມ່ນມັນຕ້ັຶງແກ້ງມາຍວົ ະມາເຍ້ຶີຍເພ່ືິນໃຫ້ຕນ່ື ຍົດຕື່ນສັກ
ລະບ! ເຮັດຈັ່ງໃດຂິື່ງຊິແຍກບັກຈານກາທອງນີ້ຶອອກຈາກເພິ່ືນໄດ້? ທິດໜູຈັນຄິດຊ່ວຍແມ່ແນ່
ແມ້.
ນາງ ສວຸ ນັ ທອງ ແມນ່ ແລວ້ ເພງິື່ ອາ້ ຍ ໜູຈນັ ຄິດຊ່ວຍແດ່ທ້ອນ. ບນຸ ຄນຸ ອາ້ ຍນ້ນຶັ ບລໍ່ ມດອກ.
ທິດ ໜຈູ ນັ ( ຕອບນາງ ເພຍ ) ໂດຍຂ້ານອ້ ຍຈະພຈິ າລະນາໄວໆນີແຶ້ ລ້ວ.
ນາງ ເພຍ ຂໃຫເ້ ອາົ ໃຈໃສ່ຫາຍໆທ້ອນ!
ທິດ ໜຈູ ັນ ( ແລເຫັນຍາພ່ໍ ແລະ ຈານກາທອງກາລັງຈະຂຶນ້ ເຮອນມາ) ອາດຍາພໍ່ມາແລ້ວຂ້ານອ້ ຍຂລາກ່ອນ
(ຍກົ ມໄຫວ້ ນາງ ເພຍ)
ນາງ ເພຍ ເຊນີ ເມອດເີ ທາະ.
ທດິ ໜູຈັນ ສວຸ ນັ ທອງ ອ້າຍລາໄປກ່ອນເດ.ີ
ນາງ ສຸວນັ ທອງ ອ້າຍຈ່ັົງໄປດທີ ອ້ ນ (ທດິ ໜູຈັນອອກໄປ)
ນາງ ເພຍ ສວຸ ັນທອງເອຍ້ີຶ ! ສວາຍແລວ້ ໃຫ້ລກູ ໄປມ່າເຂ້ົຶາມ່ານ້າເຮດັ ແລງເຮດັ ງາຍສາຕີລູກ.
ຊຸດທີ 5
ພະຍາສາມະລິດ ແລະ ຈານກາທອງຕາມຫງັ ກນັ ເຂາ້ຶົ ມາ
ພະຍາ ດີໃຈແລວ້ ບາດນ.ີຶ້ ໄດສ້ ມົ ມກັ ສມົ ຫວງັ ແລ້ວ. ດິນທ່ືເີ ຮາົ ຊນຶ້ ີຶ້ຈັງ່ ແມນ່ ໄດ້ຖກ. ຂ້ອຍຄິດຢາກຕ່ໍເຂົາ
ແຕ່ຂອ້ ຍບໍ່ຕໍ່ພັນຫ້າ ຂອ້ ຍກຊໂຶ້ ລດ ເພາະຢາ້ ນເຂາົ ດູຖຼກູ ວ່າເຮາົ ເປນັ ຄນົ ຈນົ ຈະເສຍກຽດຕຍິ ດົ .
ຈານກາທອງ ແມນ່ ແລ້ວ ຂອງເລກັ ໆນອ້ ຍໆ ບ່ໍຄວນຈະຕຈ່ໍ ະໂອມ ຄັນຊ້ຶັນມັນຈະສົມໜ້າສມົ ຕາບ? ມັນຈະເສຍ
ພະຍາ ຍດົ ເສຍສກັ ອາດຍາຫວງເທ່ັາົ ນ້ນັຶ ແລ້ວ.
(ຫົວ) ຂ້ອຍກຄິດວ່າຈັ່ງຊັ້ນຶ ແລ້ວ ຈ່ືງບໍ່ຕ່ໂໍ ອມ (ຍ່າງປິນ່ ຫັງໃສ່ປະຕູເຂົ້ຶາ ພົມພັກດເີ ຂຶົ້າມາກັບທດິ
ພມົ ພັກດີ ແຮດພາກນັ ນ່ັງລງົ ໄຫວ)້
ພະຍາ ຍງັ ຄ່ອຍຈະເລີນດີຍາຫານ.
ພົມພັກດີ ແມ່ນແລວ້ ຂາ້ ນອ້ ຍເປັນຍາຫວງຢເູ່ ມອງນີໄ້ຶ ດ້ເດອນປາຍແລວ້ ເຈາົ້ຶ ບ່ໍຮູບ້ ?
ກໄດ້ຍິນແຕ່ເດັກນ້ອຍເວົ້ຶາກະໝອງກະແໝງລູງບ່ໍຄັກ ເພາະວ່າຕັຶ້ງແຕ່ຫານຈາກບ້ານເຮົາໄປຮ່າ
ຮຽນ ຈົນໄດ້ເຮັດລ້າເຮັດການຈົນມີລູກສາວໃຫຍ່ ພເອົາຜົວແລ້ວຈື່ງຄນມາບ້ານເຮົາ. ລູງກຈ່ືບໍ່
178
ພະຍາ ຄັກ..ໂອ້! ເຈົຶ້ານີ້ຶມັນແມ່ນລູກອ້າຍທິດຄາມີຜົວສາວທອງສີ ບ້ານເໜອນີ້ຶຕວາ ຕັຶ້ງແຕ່ລຸງຍັງເປັນ
ທິດ ແຮດ
ພມົ ພັກດີ ກມຸ ມານ ລຸງກັບພ່ເໍ ຈຶາ້ົ ກເຄີຍໄດ້ໄປທາມາຄ້າຂາຍຮ່ວມໜ້າຮວ່ ມຕາກັນຢູ່ ນັບວາ່ ເປນັ ສະຫາຍ ຫ
ເປັນສ່ຽວກັນຢູ່ກວ່າໄດ້ໂອ້! ພໍ່ເກີນດີອົກດີໃຈຫາຍເອີຶ້ຍ! ຫານໄດ້ເປັນດີມີໜ້າເບິ່ືງແຍງແມ່ປ້າ
ທດິ ແຮດ
ພມົ ພັກດີ ນ້າສາວແນເ່ ນີຶ້.
ທິດແຮດ ຢ່າຊຼູເວຶາ້ົ ຍາວຫາຍພ່ເໍ ຖົ້າຶ ! ແມ່ນພວກເຈ້າຶົ ມາມກີ ານຫຍັງແທໆ້ ກ?
ພມົ ພັກດ:ີ (ກົຶ້ມກາບລງົ ) ເພນ່ິື ພາຂາ້ ນ້ອຍນຶີ້ມາຂາບອາດຍາຫວງພໍ່ ...
ລຸງພາບັກທິດແຮດນີຶ້ມາຂາບມາຫອງຫານດ້ວຍຄະດີກ່ຽວຂ້ອງເລັກນ້ອຍ (ງວາກໃສ່ ທິດແຮດ)
ພະຍາ ມຄີ ວາມຫອງເພນ່ືິ ແນວໃດກຫອງເພື່ິນສາລູກເອີຍ!
ທິດແຮດ
ພົມພກັ ດີ: (ທາທາ່ ຢ້ານ ແລະ ເວົຶ້າບອໍ່ ອກສຽງ) ຂາ້ ... ນອ້ ຍ... ມາ... ມາຂາບຫວງ ອາດ...ອາດຍາພ.ໍ່ ..
ມາພໍ່ຊິເວົຶາ້ ຕາງຊະ.
ພະຍາ (ເວົ້ຶາກະເມີກະມາ) ຂໃຫ້ພໍ່ເຖົາຶ້ ເວຶົ້າຕາ່ ງແດ.່ .. ຄວາມຊິຫອງເພິື່ນຫັ້ຶນຮຽນໄດກ້ ັບປາກມາແລວ້ ...
ທດິ ແຮດ ມາຮອດພີລຶ້ ມໝດົ ຈກັ ວາ່ ຫາຍໄປທາງໃດ...
ພະຍາ ບກັ ທິດແຮດນີມ້ຶ ັນມດີ ິນຢູ່ກົກນາບອ່ ນໜືງ່ ເຊືງ່ິ ມນັ ໄດ້ຮກັ ສາຄມຸ້ ຄອງແຕເ່ ຊັ່ນພໍ່ ເຊັ່ນແມ່ ພນຸ້ ທັງ
ເປນັ ບອ່ ນຫຜີມະເຫສັກຫັກນາຂອງມັນ. ຄັນມາຮອດປນີ ີຶ້ທດິ ຈາປີ ບ້ານໃຕເ້ ລຍີ ໄປໝາຍເອົາດິນ
ພມົ ພກັ ດີ ນັຶ້ນສະມ້າງເພຫຜີທງັ ຈູດເຫົັ່າເຜົາຫຍ້າໝົດ. ແລ້ວບັກທິດແຮດນ້ຶີມັນມນຕາບ່ໍເຫນັ ພີື່ຕີື່ຈາບໍ່ເຫນັ
ທດິ ແຮດ ໂຕ... ໂອ້ ຫົງຄວາມ... ມນຕາບເ່ໍ ຫນັ ພຕືີ່ ່ືີຕາບໍເ່ ຫນັ ນ້ອງຊັຶນ້ ດອກຄດິ ເຫນັ ແຕຫ່ ານນີ້ຶແລ້ວຊິເວ້ຶົາຊິ
ວາ່ ໃຫ.້
ພະຍາ ແລວ້ ເຈາ້ົຶ ຊໃິ ຫຂ້ ້ອຍເຮັດຈ່ງັ ໃດໃຫ້? ຄັນບດໍ່ ໃີ ຈກໃຫໄ້ ປຟອ້ ງສານພຸ້ນຕ.ິ
ພົມພັກດີ
(ເວາ້ຶົ ສຽງສັນ່ ) ຂາ້ ນ້ອຍບມ່ໍ ເີ ງິນຈະໄປຟອ້ ງ ອດຢາກຍາກແຄ້ນຈື່ງຢາກຂໃຫ້ຍາພ່ໍເວຶົ້າໃຫ.້
ມັນບ່ໍຟ້ອງ ມັນຢາກໃຫ້ລູກຮ້ອງທິດຈາປີມາເວົຶ້າມາສັ່ງສອນໂອບລົມ ໃຫ້ສົັ່ງດິນຄນແລ້ວກ
ແລ້ວໄປ.
ທດິ ຈາປີແມນ່ ໃຜ?
ທດິ ຈາປແີ ມ່ນແຫ້ງເອົາຫຍາ້ ມ້າຂອງທ່ານທະຫານຢໃູ່ ນເມອງນແ້ຶີ ລວ້ .
(ຕື່ນໃຈ) ຂ້ອຍບໍ່ຊ່າງຊິເວົ້ຶາແລ້ວເຖົ້ຶາເອີ້ຶຍ. ມຶ້ນີ້ຶຂ້ອຍມີການຫາຍໃຫ້ເຈົ້ຶາເມອສາກ່ອນ. ມຶ້ອ່ືນຈ່ືງ
ມາຫາຂອ້ ຍໃໝ່.
ໂດຍ! ເອົາແຕລ່ ກູ ແຕຫ່ ານຊໂິ ຜດແລ້ວ.
ຂໃຫ້ຍາພໍ່ເວົຶ້າໃຫ້ເປັນການເລີກແລ້ວໄປທ້ອນ, ດົນຫາຍຢ້ານເພິ່ືນຈະມາມ້າງເອົາຮອດຖຽງໄຮ່
ຖຽງນາຂາ້ ນອ້ ຍອກີ . ດີບໍ່ດີຢ້ານມນັ ມາຍາດເອາົ ຮອດເມຍຂາ້ ນອ້ ຍພນຸ້ .
ເອ້ກຶີ ູຊິເວ້າຶົ ໃຫ້ດອກມອ້ຶ ື່ນກ່ອນ.
ຕົນເປັນດັ່ງນັ້ຶນ ລຸງຊິລາເມອກ່ອນ, ມຶ້ອ່ືນລຸງຈະມາຫາອີກ. ລູກຫານໄດ້ເປັນເຈົຶ້າເປັນໃຫຍ່ລຸງກ
ດີໃຈຫາຍແລ້ວ, ຕູ້ແມ່ປ້ານ້າສາວຫານເອີຍ (ເວົຶ້າໃຫ້ທິດແຮດ) ລາເພິ່ືນເທາະ. (ປ້ອງ) ໂອ້! ບັກ
179
ທິດຄາມີບກັ ສ່ຽວເອີຍຶ້ ! ມງຂາຍໄປກ່ອນນໍ້ບໍ່ທັນໄດ້ເຫັນລູກເຫັນເຕົຶ້າໄດຍ້ ດົ ໄດສ້ ັກເປັນຜູ້ດມີ ໜີ ້
ທິດແຮດ າ.
ພະຍາ ຂາ້ ນ້ອຍຂລາຍາພ່ໍເມອໄປກອ່ ນ.
ເມອດີເທາະ. (ພົມພັກດີ ແລະ ທິດແຮດພາກັນອອກໄປ ແຕ່ເມື່ອເວລາພະຍາລົມກັບພົມພັກດີ
ແລະ ທດິ ແຮດ ນນ້ຶັ ຈານກາທອງ ຍາ່ ງໄປມາຢແູ່ ຈຫອ້ ງເບ້ຶອງໜງື່ ທັງແສງຕາກິລິຍາດູຖກຼູ ພມົ ພັກດີ
ແລະ ທິດແຮດດວ້ ຍ)
ຈານກາທອງ ເວ້ຶົານາໄທນອກໄທນາ ມນັ ຕັຶ້ງບ່ຮໍ ້ຈູ ກັ ຖອ້ ຍຈັກຄວາມອິຫຍັງແທ້ລະແມ! ເຖາົຶ້ ຫົວຫງອກຫົວຂາວ
ກຍັງບ່ໍຮູ້ເວົ້ຶານາເຈົ້ຶານານາຍຫຍັງ! ອາດຍາຫວງແທ້ໆມັນກຍັງຮ້ອງວ່າຫານ ແລະ ລູກສ່ຽວ ແລະ
ຢ່າງນັ້ຶນຢ່າງນີຶ້ຮ! ຄັນແມ່ນປາງບູຮານເຂົາໂລດເອົາໄປຕັດຄຖີ້ຶມ ດີແຕ່ວ່າ ຍາພ່ໍນີຶ້ໃຈດີເຫອເກີນ
ສົມມີບູນກຸສົນເປັນອາດຍາຫວງແທ້ໆລະເນາະ (ພະຍາດີໃຈຫວົ ) ມຶ້ນີ້ຶມີບຸນຢູ່ບ້ານສໄີ ຄຂ້ານ້ອຍ.
ເຮົາພາກັນໄປເທາະອາດຍາພໍ່.
ພະຍາ ໄປກໄປຕ.ິ ມຶນ້ ຂຶ້ີ ້ອຍຊ່ືນອກົ ຊ່ືນໃຈຄພບົ ຂອງຊອບໃຈໂລດດອກ.
ຈານກາທອງ ຄັນອາດຍາພໍ່ໄປທາງໄດມັນຫາກລວຍໂລດແລ້ວ ຄັນຜູ້ສາວຮ້ອງໂລດວ່າ “ຫ້າໆ!ຄາໆ!” ບະເກີນ
ໂພດສາແລວ້ ອາດຍາພ່ໍນຶຜ້ີ ໄູ້ ດກຊິເອາົ ເປັນເມຍໝົດສະບ?
ພະຍາ (ຫວົ ) ຈັ່ງຊຶ້ນັ ແລ້ວ. ເຈຶາ້ົ ລມແລ້ວບວາ່ ຂ້ອຍເປັນອາດຍາຫວງ?
ຈານກາທອງ ຊິລມຈັ່ງໄດກຍັງວາ່ ອາດຍາຫວງ, ອາດຍາຫວງຢ່ນູ ີເ້ຶ ດ້ (ພະຍາຈບັ ເອາົ ໝວກ ແລະ ໄມ້ຄ້ອນ) ໄປ
ເທາະຂາ້ ນອ້ ຍມນັ ຊຄິ ່າ. ( ແລວ້ ກເລີຍພາກນັ ອອກໄປ)
ຊູດຼ ທີ 6
ນາງສວູ ັນທອງ (ເຂົ້ຶາມາຈັບຍູປັດເຮອນມ້ຽນເຄ່ືອງ) ມົວເມົາແຕ່ເຮັດຢູ່ເຮັດກິນຫາຍເຮອນກບ່ໍທັນໄດ້ປັດໄດ້
ກວາດ.
ທິດໜູຈັນ (ເຂ້ົຶາມາສ່ອງພຸ້ນ, ສ່ອງພີ້ຶແລ້ວເວົຶ້າ) ສຸວັນທອງ ອ້າຍລມກອກຢານະໄປຮອດໃກ້ບ້ານແລ້ວຈື່ງ
ຮ້ເູ ມ່ອື .
ນາງ ສູວນັ ທອງ ອ້າຍເອາົ ໄວ້ໃສ? (ຊອກພຸ້ນຊອກພຶີ)້
ທດິ ໜຈູ ັນ (ເຮັດຕິຕາງຊອກ) ໂອຍ້ ! ບ່ເໍ ຫັນກຢາ່ ເທາະ (ຕົບຖງົ ເສ້ອຶ ຮວ້າຍ! ຢູ່ໃນຖງົ ເສອຶ້ ພເີຶ້ ນ ຫງົ ! ຫງົ ! ...
ນາງ ສວຸ ັນທອງ ນອ້ ງຕົກໃຈໝົດວ່າກບັ ກອກຢາອ້າຍຊເິ ສຍ
ທດິ ໜຈູ ນັ (ທາທ່າຈະອອກໄປແລ້ວກັບຄນມາ) ນີ້ຶສຸວັນທອງບ່ໍແມ່ນອ້າຍລມອີື່ຫຍັງດອກ. ອ້າຍຕັ້ຶງຄນມາ
ຫານອ້ ງນລ້ີຶ ະອາ້ ຍຢາກເວົຶ້າກັບນອ້ ງຈັກຄວາມໜງ່ື .
ນາງສຸວນັ ທອງ ອ້າຍມີຄວາມຫຍັງກເຊີນເວຶ້າົ ມາແມ້. ນ້ອງດໃີ ຈຟງັ ອ້າຍຢູ່ສະເໝີ.
ທິດໜູຈັນ ນີ້ຶນະ, ຄວາມມກັ , ຄວາມຮັກທືີ່ອາ້ ຍມີຕ່ໍນ້ອງນຶ້ີແມ່ນສຸດໃຈແລວ້ ບໍ່ມີເວລາຈັກເທ່ືອ. ນອນກຄິດ
ຫານ້ອງນງ່ັ ກລະເມເີ ຖງິ ນ້ອງ.ຄັນອາ້ ຍບ່ໄໍ ດນ້ ້ອງມາເປັນຄຊູ່ ວີ ດິ ອາ້ ຍຄຈະເປນັ ບ້າໄປສະດອກ.
180
ນາງ ສຸວນັ ທອງ ນອ້ ງກຄກັນຫັນຶ້ ແລວ້ , ແຕ່ຖ້າວາ່ ອາ້ ຍຮັກນ້ອງ, ນ້ອງຮກັ ອາ້ ຍເທວະດາກຈະກະລຸນາພວກເຮົາແດ່
ຕວົ ະ.
ທິດໜຈູ ັນ ກດາຍແລ້ວ, ອ້າຍຢ້ານອາດຍາພ່ໍນ້ອງຫັຶ້ນຕິ,ຢ້ານເພິື່ນບ່ໍເຕັມໃຈກັບອ້າຍ,ເພາະອ້າຍບ່ໍເປັນເຈ້ຶົາ
ເປນັ ນາຍບໍ່ມຍີ ົດ, ບ່ໍມີສັກຄເພືິນ່ ເປັນແຕພ່ ໄໍ່ ຮພ່ ນໍ່ າລາ້ ໆເພິືນ່ ຊິເອົາບ?
ນາງ ສຸວັນທອງ ພໍ່ໄຮ່ພໍ່ນາກຕາມແລ້ວ, ການຜົວເມຍເງິນທອງເຂົ້ຶາຂອງ ຫ ຍົດຖາບັນດາສັກອັນໄດເດ້ຈະດີເທ່ັົາ
ຄວາມຮກັ ຄວາມແພງກັນ.
ທດິ ໜຈູ ັນ ກຮູ້ວ່າແລ້ວ “ນ້ອງຫາ້ ແມນ່ ເຊອຶ້ ໄກແ່ ກວ້ ປະສົມຕ່ແໍ ຕ່ຄນຄາ ອ້າຍແມນ່ ແນວຄນຄວາຍຕ່ໍເອົາບ່ໍມີ
ໄດ້ສຸວນັ ທອງເຮຍຶີ້ ”
ນາງ ສຸວັນທອງ “ນອ້ ງບ່ໄໍ ດຫ້ ຍ້ໍ ນອ້ ຍໜສ່ໍ ະກຸນສງູ ພຢາກຍທນູ ຫົວບໍອ່ າດປປງົ ລງົ ໄດ້ຍຍົກຂ້ຶນພຽງຕາຍັງວ່າຕ່າຍ
ຍົກຂນຶ້ ພຽງຄິຶວ້ ໄວລ້ າ່ ແຍງ”
ທດິ ໜຈູ ນັ ກຮູ້ແລ້ວອາດຍາພໍ່ເພິ່ືນບໍ່ວ່າຕິ. ເພິື່ນຖກຄວາມຍົວະ ຄວາມເຍົ້ຶາຂອງຈານກາທອງ ເພິື່ນໂລດມ
ມນຂຶ້ນທກຸ ມ.້ຶ ເພິ່ືນຊິຫຽວເຫນັ ເທົ່າັ ໂຕມົດບໍບ່ ນຸ ຄອ້າຍນີ້ຶ!
ນາງ ສວູ ັນທອງ ນ້ອງກອຸກນາຈານກາທອງນີ້ແຶ ລ້ວ. ເຮັດຈັງໄດອາດຍາພຈໍ່ ື່ງຈະຮູ້ເມື່ອຄີງວ່າ ມັນຕັ້ຶງແກ້ງຍົວະເຍາຶົ້
ເພິືນ່ ໃຫເ້ ພ່ືນິ ຕືນ່ ຍົດຕື່ນຕົວຫັນ້ຶ ນາ?
ທດິ ໜຈູ ນັ ຖ້ານ້ອງຫາກຕົກລົງນາອ້າຍອິຫີ ອ້າຍຈະວິເຄາະຊອກຫາຊ່ອງທາງໃຫ້ເພິື່ນເຊື່ອວ່າ ຈານກາທອງ
ຕັງ້ຶ ແກງ້ ເຮດັ ໃຫເ້ ພື່ນິ ຕນື່ ຍດົ ຕືນ່ ສັກຊໆ່ື . ນ້ອງຊິເຫັນດີນາອ້າຍບ?
ນາງ ສວຸ ັນທອງ ກາຍວາ່ ແລວ້ ! ຄນັ ເປນັ ດັ່ງນັຶ້ນຈ່ັງໄດເຮາົ ກຈະໄດ້ກນັ ເປັນແນ.່
ທດິ ໜຈູ ນັ ຊັຶ້ນເຮົາກມາສາບານຕກ່ໍ ັນສະ (ແລວ້ ເລຍີ ຢືນຮຽງກັນຮ້ອງ)
ເພງ “ແຂກໜງັ “
“ເຮາົ ທງັ ສອງ ໝາຍຈ່ອງເປັນຄໝູ່ ັຶນ້
ຈະຮກັ ກນັ ເທ່ັົາໄດບ່ໍໜາ່ ຍແໜງ
ຂເທລາອາລັກ ເປນັ ຫັກຖານ
ແລະ ບນັ ດານ ໃຫໄ້ ດ້ກນັ ສມົ ໝ້ຶນັ ໝາຍ”
ທິດໜູຈນັ ເລ່ືອງອາດຍາພນໍ່ ັຶ້ນອ້າຍຈະເອົາໃຈໃສ່ຈນົ ໄດ້ (ເວົຶ້າທັງຖອດແຫວນໃຫ້ພ້ອມ)ອ້າຍຂ ຝາກຄວາມ
ຮກັ ຄວາມແພງນີ້ຶໄວ້ກັບນ້ອງ.
ນາງ ສວຸ ັນທອງ (ຮັບເອົາແຫວນ) ດີໃຈແລ້ວອ້າຍເອີຶ້ຍ ຂອ້າຍຈົັ່ງຄິດພິຈາລະນາທ້ອນ , ສ່ວນແຫວນນີຶ້ນ້ອງຈະ
ກອດໄວ້ທຸກເຊາ້ົຶ ແລງ.
ທດິ ໜູຈັນ ລາເມອກ່ອນເນ້ນຶີ ້ອງ.
ນາງ ສວຸ ັນທອງ ເຊີນໄປທ້ອນແລ້ວຄິດຮອດນ້ອງແນ່ເນີ (ທດິ ໜູຈັນດໃີ ຈລາອອກໄປ)
ຄາຄອນສະຫວັນ
181
ບດັ ນພີຶ້ ີຊ່ື ິຍົກຍ່າງຍາ້ ຍ ຕາມທືຖີ່ ະໜົນຫວງລຽບລ່າແລແຄມຂອງ ເປາ່ົັ ແປນສະເທນີ ກວາ້ ງ
ຮຽມບ່ໍເຫນັ ສາຍສ້ອຍສາຍໂຍນຍັງຄ້າງມວ່ ນເຫນັ ແຕພ່ ເູ ມກຂນ້ຶັ ຂວາງຟາ້ ສ່ອງບໍ່ເຫັນນ້ອງເຮີຍ.
ຫວງເມອງທາງພະນາງນ້ອງເຫັນຄວນັ ກຸ້ມຢູ່ ເຫັນແຕຟ່ ້າກວາມກມຸ້ ພະນາງນອ້ ງເລັາ່ົ ບໍ່
ເຫນັ ຄິດຢາກຝາກດອກໄມ້ ນາອາກາດກາງຫາວ ຂອງບ່ໍມີວິນຍານ ບໍອ່ າດເດີນໄປໄດ້ ຊພຼູ້ ືເ່ີ ຮຍີ ສຸວັນທອງ
ເຮີຍ.
(ເມອື່ ທິດໜູຈນັ ລົງເຮອນລາໄປນ້ັນຶ ນາງສຸວນັ ທອງ ຍ່າງມາຈອບຟງັ ຢູ່ປະຕຈູ ອ່ ງຄສ່ອງເບ່ງືິ
ຄາວໜື່ງ ກເລຍີ ປດິ ສາກ)
\\\\\\\\ສາກທີສອງ
ໃນຫອ້ ງຮັບແຂກຂອງພະຍາສາມະລິດດັງ່ ເກົ່າັ 7 ຫາ 8 ວັນລຸນມາ
ຊຸດທີ 1
(ນາງເພຍ ກັບລກູ ສາວນງັ່ ເຮັດວຽກ ແລະ ລົມກນັ ຢ)ູ່
ນາງ ເພຍ ສຸວັນທອງເອີຍ! ແມ່ສັງມາອຸກມົກອຸກໃຈແທ້! ດົນໄປເທົັ່າໃດແຫ່ງອຸກແຫ່ງອັ່ງ, ຫົວໃຈແມຈ່ ະບໍ່
ແຕກເປັນບນັ້ຶ ເປັນປຽງ່ ສະບ!
ນາງ ສຸວນັ ທອງ ອຸກອັ່ງຫຍັງຍາແມ່?
ນາງ ເພຍ ອຸກອ່ງັ ຫຍັງ? ກອຸກອງັ່ ນາອາດຍາພໍ່ເຈົ້ຶາເມາົ ຍົດເມາົ ສັກຫ້ຶັນລະບ! ລກູ ຄດິ ເບື່ິງດູຕ້ຶັງແຕ່ 15 ມຶ້ມາ
ນີ້ຶ ເພິື່ນຖກລໍ້ຈາກຈານກາທອງຫຍັງແດ່ແລ້ວ ມັນຍົວະເພິື່ນຊຶ້ດິນລ້າໆ 1500 ກີບ ຊີຶ້ຮູບອັນ
ຫ້ອຍໄວ້ຝາຫນ້ັຶ 250 ກີບ ...
ນາງ ສວຸ ັນທອງ ຮບູ ນຶນ້ັ ຫວາ 250 ກີບ? ໂທ! ຂາ້ ນອ້ ຍຄດິ ວາ່ ເຂົາເອາົ ໃຫເ້ ພນື່ິ ລ້າໆນະ!
ນາງ ເພຍ ລາ້ ໆຫວາ! ໄຫອອມນຶ້ເີ ນ້ 150 ກບີ , ຄນັ ຫັົ່ມ, ຄນັ ຈ້ອງນ້ຶີອກີ ກ 300 ກບີ ...
ນາງ ສຸວນັ ທອງ ໂທ່! ເປັນຫຍງັ ອາດຍາພໍ່ຄມາຊ້ຶແພງແທ້!
ນາງ ເພຍ ກແພງລະບ ເພ່ິນື ວາ່ ເປັນຂອງບຮູ ານແຕ່ປາງເຈ້ົາຶ ອະນວຸ ົງ ເປັນຂອງຫາຍາກວາ່ ຊນ້ຶັ ເນ້.
ນາງ ສຸວນັ ທອງ ບຮູ ານຫຍງັ ຂອງຈງັ່ ຊ້ີຶ!
ນາງ ເພຍ ບໍພ່ ຽງແຕ່ເທັ່ົານັນຶ້ ນາລກູ ເອີຍ.ກຄລກູ ເຫັນນຶ້ັນແລ້ວ ເພ່ິືນຍງັ ຊຶມ້ າ້ ມາໄວ້ຄອກທງັ 7-8 ໂຕນັຶ້ນເນ.
ຢ່ໄູ ປຢູ່ມາຊ້າຖມຶິ້ ມ້າໄປຊຶ້ປືນມາໄວ້ 2 ບອກ 3 ບອກ. ດຽວນຶ້ີຊ້າເປັນບ້າເມາົ ມົວນາໄປໂຫໄ່ ປຍິງ.
ໂອຍ່ ! ປານໃດຈະສດຸ ຈະສຽງ້ ຄວາມມວົ ເມົາບາ້ ຍດົ ຂອງເພືິນ່ ນັ້ນຶ ນາ?
ນາງ ສຸວັນທອງ ອາດຍາພ່ໍນີ້ຶຕັ້ຶງແມ່ນໂພດອີ່ືຫີແລ້ວ. ມັນເປັນນາບັກຕາຍດັບ, ຕາຍວາຍຈານກາທອງນັຶ້ນນາມັນ
ທຽວມາຍົວະເຍີຶ້ຍເພື່ິນ. ປາຖະໜາຢາກໃຫເ້ ຮົາຈບິ ຫາຍວາຍວອດແທ້ແລວ້ .
ນາງ ເພຍ ບແ່ໍ ມນ່ ແຕ່ຈານກາທອງໃດ ທ້າວທດິ ໜຈູ ນັ ກແຊກແຊງ ເຂົາມາຍົວະມາເຍຍ້ີຶ ນາກນັ ອກີ .
ນາງ ສວຸ ນັ ທອງ ແມນ່ ຄິດຜິດດອກຕື?ີ່ ອ້າຍໜຈູ ນັ ລາວຈະຄດິ ອິດສາບັງບຽດເຮາົ ໄດແ້ ນວໃດ?
ນາງ ເພຍ ບ່ຄໍ ດິ ບງັ ບຽດຈງ່ັ ໃດ? ຍາມໃດກບອ່ໍ ອກຈາກຂ້າງເພນື່ີ ຈັກເທ່ອື . ຟງັ ສຽງມັນວາ່ “ ອາດຍາພໍ່! ” “ ອາດຍາ
ພ່ໍຫວງ !” ພ່ເໍ ຈ້າຶົ ພັດໂລດຕືນ່ ໂຕຂ້ນຶ ທຸກມ.້ຶ ມາພນຸ້ ເນເບ່ງິື ດູເຈົາ້ຶ .
182
ຊດຸ ທີ 2
ທິດໜູຈັນ (ນງຸ່ ເຄື່ອງນາຍພານເຂ້ົຶາມາ ແລ້ວຍມນບົ ) ອາດຍາແມເ່ ອຍີ ຂາ້ ນອ້ ຍເກອບຍງິ ໄດ້ໄກຂ່ ວາມາຕອ້ ນອາດຍາແມ່
ເມ່ອື ກນີ້ຶ ີຶ້.
ນາງ ເພຍ ຕອ້ ນບໍຕ່ ອ້ ນຕາຍກຢາ່ ເທາະ. ຂອ້ ຍບ່ມໍ ີຍນິ ດຍີ ນິ ອ່ອນນາສູເຈຶ້າົ .
ທິດໜູຈນັ ຮວາ້ ຍ ອີື່ຫຕີ ວ໋າຍາແມ່ ຂາ້ ນອ້ ຍເກອບໄດ້ມາຕອ້ ນຍາແມອ່ ່ືຫີ ີນາ ແຕບ່ ໍ່ເເປັນຈັງ່ ບນຸ ຂ້ານອ້ ຍຍງິ ບຖ່ໍ ກຊາ້ . ຈ່ັງ
ແມ່ນເສຍດາຍ!
ນາງ ເພຍ ເຈາຶົ້ ຊມູຼ າເວົຶ້ານາຂ້ອຍເລື່ອງເນຶອ້ ເລອ່ື ງພານນາ. ເກນີ ແຕເ່ ຈາື້ົຶ່ ຊັົວ່ ນາກັນໜດົ ສູ່ຄນົ ສາ! ເຈົຶາ້ ນ້ເີຶ ປັນຄນົ ສອງຫົວ
ຄຈານກາທອງນນ້ຶັ ແລວ້ .
ທິດໜຈູ ັນ ອາດຍາແມ່ສັງມາຊາ່ ງເວົ້າຶ ໃຫຂ້ ້ານອ້ ຍແທ.້
ນາງ ສຸວັນທອງ ຍາແມຢ່ າ່ ສູ່ຊາ່ ງເວົາຶ້ ໃຫ້ລາວຫາຍ
ທິດໜຈູ ັນ (ຫົວ) ອາດຍາແມ່ຍງັ ບທັນຮູກ້ ົນອຸບາຍຂອງຂ້ານອ້ ຍເທື່ອບ?
ນາງເພຍ ກົນອຸບາຍຫຍັງຫ? ຄວາມຍົວະເຍີ້ຶຍຂອງເຈ້ຶົາມັນບ່ໍແມ່ນເກັ່ງກ່ວາຈານກາທອງພຸ້ນບ? ຂ້ອຍບໍ່ຢາກເວົ້າຶ ນາ
ຄົນຊັ່ວົ ຄຈງັ ຊນຶັ້ .
ນາງ ສວຸ ນັ ທອງ ຍາແມ່ຄດິ ຜິດຕືຂ່ີ າ້ ນອ້ ຍຟັງໄປເບີງື່ ກ່ອນຢາກຮາ້ ຍຈືງ່ ຮາ້ ຍໄປຕາມຫັງ.
ທິດໜູຈັນ ຂອາດຍາແມ່ຈົ່ັງຟັງໄປກ່ອນ,ບໍ່ຟັງໄປດົນດອກຈັກ 2 ຊົັ່ວໂມງເທົັ່ານັຶ້ນ. ຍັງ 2ໂມງເທົັ່ານັຶ້ນຍາແມ່ຄົງຈະ
ນາງ ເພຍ ຮູ້ຈັກກນົ ອຸບາຍຂອງຂ້ານອ້ ຍດອກ.
ທດິ ໜູຈນັ ເຮເີ ຮີຍ! ຢາກຫວົ ເດບໍ່ຢາກໄດຍ້ ນິ ນາ, ຢ່າຊຼູ່ມາເວ້ຶົາຍ່ນູ ເີຶ້ ທາະ.
ອາດຍາແມ່ຢ່າພ້າວຮ້າຍຂ້ານ້ອຍ ຈັກໜ່ອຍນີ້ຶອາດຍາພໍ່ ແລະ ຈານກາທອງກຈະກັບມາແຕ່ໂຫ່ເນ້ຶອ.
ດຽວນີ້ຶຈານກາທອງເມົາເຫົຶ້າແດ່ແລ້ວ. ເມ່ືອເວລາມັນມາຮອດຕ້ອງເອົາເຫົ້ຶາ ໃຫ້ມັນກິນຫາຍໆ ຫາຍ
ເທົັ່າໃດແຫ່ງດີ. ຂ້ານ້ອຍຈະເປັນຜູ້ຖອກໃຫ້ມັນກິນດອກ. ຂແຕ່ໃຫ້ນາງ ສຸວັນທອງເອົາເຫົຶ້າມາປະໄວ້ໃຫ້
ຂາ້ ນອ້ ຍຫາຍໆຂວດເທາ່ົັ ນັນ້ຶ ແລວ້ (ງວາກໃສ່ນາງສວຸ ນັ ທອງ) ເນີ ສຸວັນທອງເນ.ີ ໃຫນ້ ອ້ ງຫາເຫາຶ້ົ ໄວ້ 2 –
3 ຂວດເນອີ າ້ ຍມີຂວດໜງື່ ແລ້ວນຶແີ້ ຕ່ຢາ້ ນບພ່ໍ .
ນາງ ເພຍ ເອົາເຫ້ົຶາໃຫ້ເຂາົ ກິນກດີໃຈເຂົາເທາົັ່ ນັຶ້ນແລວ້ .
ນາງ ສວຸ ນັ ທອງ ລອງຟັງໄປເບິືງ່ ກອ່ ນຍາແມເ່ ອື່ຍີ ຫ ຈະເປນັ ຄຄວາມລາວວ່າກບຮ.ູ້
ທິດໜູຈນັ ຫນຶັ້ ເນອາດຍາພມ່ໍ າຮອດແລວ້ ເດ.
ຊຸດທີ 3
( ນາງ ເພຍບດໍ່ ໃີ ຈ ພຫຽວເຫນັ ກອອກໄປ, ນາງ ສຸວນັ ທອງ ກເລີຍອອກໄປນາແມ່ ພະຍາສາມະລດິ ແລະ
ຈານກາທອງນຸ່ງເຄື່ອງນາຍພານຕາມຫງັ ກັນເຂົ້ຶາມາ)
ພະຍາ ບະ ມ້ນຶ ຈຶ້ີ ງັ່ ແມ່ນໂຊກບ່ໍດ,ີ ຍງິ ຫຍັງກບຖ່ໍ ກ ຕອ້ ງດື່ມເຫ້ຶາົ ແກ້ ແມຊ່ ວ່ ຍເສຍກອ່ ນ(ຮອ້ ງໃສນ່ າງເພຍ)
ນາງເພຍເອີຍ່ື ! ຊອກຂອງມາແກມ້ ເຫາ້ຶົ ແດ.່
183
ນາງ ເພຍ (ຕອບຢູ່ໃນ) ໂດຍ! (ເຂົຶ້າມາ) ເບິ່ືງຊົງຜູ້ໃດກຄເມົາ ແຕ່ສູ່ອ້າຍແລ້ວຍັງຊິດື່ມຕໍ່ໄປຢູ່ບ! ສຸວັນທອງເອີ່ືຍ!
ຈານກາທອງ ຈັດແຈ້ງເຫົ້ຶາ ແລະ ຂອງແອ້ມອອກມາສູ່ໝູ່ເພິືນ່ ດູ ລູກເອີື່ຍ! (ນາງ ສຸວັນທອງ ເອົາເຫົຶ້າ ແລະ ເຄ່ືອງແກ້ມ
ອອກມາ)
ທດິ ໜູ ຈນັ ບະ ມ້ຶນ້ີຶຍງິ ເນອ້ຶ ບໄໍ່ ດ້ຈກັ ໂຕ ຍັງຈະໄດກ້ ນິ ເຫາົຶ້ , ກິນແຕ່ຢາ່ ງສະໜກຸ ສະໜານ ໄດກ້ ບຮ່ໍ ້ອນ, ບໍ່ໄດ້ກບ່ໍຮ້ອນ
ພະຍາ ອນັ ເພນິ່ື ວາ່ ເປັນເຈ້ຶົາເປັນນາຍນ້ຶີ ຕ້ງຶັ ແມນ່ ມັນສະໜກຸ ສະໜານແທ້ ຄວາມບຮູ ານກຍັງວ່າກ້ໍ “ຄັນເປັນຂ້ອຍ
ຈານກາທອງ ໃຫ້ເປັນຂ້ອຍອາດຍາ, ຄັນເປັນໝາໃຫ້ເປັນໝາວັດ” (ພະຍາຫົວດັງ). ເຮົາຕັ້ຶງບ່ໍມີໂຊກນ ອາດຍາພ່ໍ.
ທິດໜນູ ຂ້ານ້ອຍຕັ້ຶງງດງໍ້ອັດສະຈັນ! ຕັຶ້ງບ່ໍຄາດໄດ້ໝູມາເຮັດລາບຊຸມກັນລູກປືນອາດຍາພ່ໍຕັ້ຶງວ່າໄປຄັກແນ່ແທ້ໆ
ຈານກາທອງ ອາດຍາພລ່ໍ ່ັນໄປຟັງສຽງດງັ “ເປຶງັ້ ” ຂ້ານ້ອຍຄິດວ່າ “ເອົາລະເນີ” ບາດນ້ຶີຊໄິ ດ້ ຫາມໝູແລ້ວເນີ! ມັນເປັນຈ່ັງ
ໃດຈງ່ື ບຖໍ່ ກສະ! ໂອຍ່ ! ຈັ່ງແມ່ນເສຍດາຍ.
ທດິ ໜູຈັນ ເປັນຫຍັງຈ່ືງວ່າບ່ໍຖກ, ຖກນະແຕ່ມັນບ່ໍຢູ່ ເພາະເພິື່ນໃສລູກໜ້ອຍໂພດ ເພິ່ືນໃສລູກຫວ່ານ, ຄັນວ່າໃສ
ລູກໂດດ ຮວ້າຍ! ໃຫວ້ ່າໄດຫ້ າມໝູ ຊງ່ັ ຊະຊັງ່ ຊະໂລດລະແມ.
ທິດໜຈູ ັນ ຂ້ອຍກ່ໍວ່າແນແທ້ໆ ແຕ່ບ່ໍເປັນດັ່ງໂຊກ, ຢ່າເທາະເທ່ືອໜ້າຈ່ືງເອົາມັນ. ເຂົາວ່າປືນຂອງຂ້ອຍມັນໝານ
ພະຍາ ແທ້ໆໃດ.
ຈານກາທອງ (ເຫນັ ທດິ ໜູຈັນຖອກເຫາ້ຶົ ໃຫ້) ໂອ! ເຊາົ ໆ.
(ຫວົ ) ແນຈານນ້ີຶເພິື່ນຫາກເຮດັ ຕ່າງຕເິ ປນັ ໄດ ແຕຄ່ ວາມຈງິ ແທເ້ ອົາໃຫ້ເພິືນ່ ເທາົ່ັ ໃດກບໍພ່ ດອກ.
(ຫົວ ) ຊ່າງເວົຶ້າຊ່າງເວົຶ້າຊ່າງເຍີຍເວີຍ! ຖອກເອົາເຈົຶ້າແດ່ຕີຶ້. ໄປນາກັນມານາກັນກິນດ້ວຍກັນຕ້ອງດ່ືມ
ດ້ວຍກັນ. ບ່ໍຈ່ືບໍ່ຄວາມຮ້ອງລາຂອງທ່ານ ໝໍທອງດີ “ຊາວລາວຕ້ອງຮ່ວມໃຈກັນ (ເພງ ລາວຮ່ວມ
ສາພັນ)”
ແມ່ນແລ້ວເວີຍ! ເອົາໆ! ເຮົາເອົາ! ຮ້ອງລາຈັກບົດເທາະເວີຍ. (ຍມໃສ່ອາດຍາພ່ໍ)ອາດຍາພວກຂ້ານ້ອຍຂ
ໂອກາດສະເໜມີ ຶ້ນ້ຶີ. ຊ່ນື ອົກຊ່ນື ໃຈແທ້ໆ! ໄປໂລດບ່ເໍ ນຶອ້ ຈກັ ໂຕກມ່ໍ ່ວນ, ໂອຍ່ ! ມວ່ ນຫາຍແທໆ້ (ເວາຶົ້ ໃຫ້
ຈານກາທອງ) ເອົາຮ້ອງ! (ເລີຍພາກັນຮ້ອງຜດິ ໆຖກໆ ຕາມພາສາຄົນເມົາເຫົາຶ້ ) “ຊາວລາວຕອ້ ງດ່ືມດ້ວຍ
ກັນສາມັນສາພັນທະໄມຕີ...” (ທິດໜູຈັນ ຖອກເຫົ້ຶາໃຫ້ຈານກາທອງ) ຖອກໃຫ້ໂຕເອງແດ່. ເອົາ! ດ່ືມ
ເຮົາດ່ືມ! ເຢິກ! (ເມົາຈົນເຊຊັດ) ບະອາດຍາພໍ່ຫວງໃຫຍ່ນີ້ຶເຮັດເປັນທາເປັນທາງພິລກແທ້ໆເວີຶ້ຍ (ຕົບຫງັ
ພະຍາ) ຈ່ັງຊີແໝຈງື່ ສົມເປັນເຈົ້ຶາເປນັ ນາຍຜໃູ້ ຫຍ່!
ຊຶ້ັນແລວ້ ຄັນບ່ໍເປນັ ຈ່ັງຊ້ຶນັ ຊິເວ້ຶົາວາ່ ແມ່ນອາດຍາພ່ຫໍ ວງບ?
(ຫວົ )ເຫຶາ້ົ ເຂາົຶ້ ປາກຄວາມຍາກບ່ມໍ ນີ ຊຼເູ ຈ້ຶົານີຶ້
ອາດຍາພ່ໍ! ອາຍາພໍຫ່ ວງ! ເຊີນດມ່ື ນາພວກຂ້ານ້ອຍຈກັ ໜ້ອຍແດ່ (ຖອກເຫ້ຶາົ ໃຫ້ພະຍາແລວ້ ເຊີນເພິ່ືນດມ່ື )
ເອົາ! ເຊີນ! ອາດຍາພຫໍ່ ວງເຢກິ !
184
ທດິ ໜຈູ ັນ ຈານໆ ເອົາອີກຈັກໜ້ອຍເທາະເວີ້ຶຍ! ບະ ເສຍດາຍຕ້ຶັງແຕ່ກ່ອນບໍ່ໄດ້ພບົ ກັນກັບຈານ! ໂອ່ຍ! ຈົນດົນນານ
ປານນີຶ້ຈື່ງໄດ້ພົບກັນ. ຮັກແພງເອົາກັນແນ່ເດີຈານເອີຍ! (ໃນເວລາທິດໜູຈັນ ເຍາະໃຫ້ຈານກາທອງດື່ມ
ຈານກາທອງ ເຫາ້ຶົ ແລະ ໄຂຄວາມຈງິ ໃຫ້ຟງັ ນ້ັນຶ ທິດໜູຈັນກທາທາ່ ເມາົ ຫາຍຈົນເຊຊັດຢູ່ສະເໜີ).
ທດິ ໜູຈນັ (ເມົາ) ຢາ່ ເວ້ົາຶ ຈານລາ້ ໆແໝ... ໃຫວ້ ່າສຽ່ວວາ່ ຊນຶັ້ ແໝ
ຈານກາທອງ (ຫວົ ) ໂອ່! ແມນ່ ແລ້ວເວຶຍ້ີ ສຽ່ ວ! ຕບົ ຫງັ ຈານກາທອງ)
ອາດຍາພໍ່ເຊີນເຢິກອີກເທາະ! (ພະຍາເສີຍຢູ່) ບະ ອາດຍາພໍ່ນີຶ້ ເບິ່ືງຊົງບ່ໍມ່ວນປານໃດ. ແມ່ນເພິື່ນຄິດນາ
ພະຍາ ແຕ່ຄອກມາ້ ເພິືນ່ ຫ ນາເດີ່ືນຊ່ວງມ້າພຸນ້ ບ? ເອົາ! ເຢິກ! (ດ່ືມ) ສະຫອງ ຄອກມ້າເຢິກອີກ! ສະຫອງເດີື່ນ
ທດິ ໜຈູ ນັ ຊ່ວງມາ້ ເຢກິ ອກີ ບາດໜງື່ ! ສະຫອງຄນັ ຈອ້ ງຂອງເຈ້ຶາົ ອານຸເຢກິ ອີກ!
(ກິນແດ່ແຕ່ບ່ໍເມົາຫາຍ) ເຢິກຫາຍເທື່ອຫາຍມັນຈະຢູ່ກັບໝ້ອງໃດໂຕນີ້ຶ. ໂອ່! ຊຸມກັນຖ້າບດໜື່ງເນີຈະ
ຈານກາທອງ ເຂາ້ຶົ ໄປຫ້ອງໃນບດໜື່ງກ່ອນ (ພະຍາອອກໄປ).
ທດິ ໜຈູ ັນ (ຕບົ ຫງັ ຈານກາທອງ) ໂອ!່ ຈານເອີຍ ... ໂອ!່ ຫົງໆ! ... ສ່ຽວເອຍືີ່ ວ່າຊ້ນຶັ ດອກໂຕ ນີຶ້ ຈງັ່ ແມນ່ ເປັນຍາໄວ
ເວີຶ້ຍ! ໂຕເກັ່ງແທ້ໆ! ເກັ່ງດ້ວຍໂຕຕົວະເຍົ້ຶາໃຫ້ອາດຍາພ່ໍຫວງຫົງ ເຊື່ອອົກ ເຊື່ອໃຈຈົນລມເນ້ຶອລມຄີງ.
ຈານກາທອງ ເຮົາຮ້ຈູ ັກແລວ້ ສ່ຽວເອຍີ ! ກນົ ອບຸ າຍຂອງໂຕນ້ນຶັ .
ທດິ ໜຈູ ັນ (ຫວົ ) ຢາ່ ເວຶ້ົາແຮງຫາຍ ເພືິນ່ ຊໄິ ດຍ້ ນິ (ພະຍາອອກມາ)
ຈານກາທອງ ຄດິ ເບືງິ່ ດິນລາ້ ໆ ສ່ຽວຍງັ ຍວົ ະເພນ່ືິ ຊໄຶ້ ດ້ຮອດ 1500 ກບີ . (ພະຍາປະຫາດໃຈກເລີຍ ຢນື ຟງັ ຢູ່ມ່ໍໆປະຕູ ບ່ໍ
ເຂຶົ້າມານັງ່ ) ໄຫອອມ ເຂາົ ເຮດັ ຢູ່ໂພນພໃິ ສນ້ີຶລາຄາ 15 ອັດ. ສ່ຽວ ກຕົວະເພ່ືນິ ວາ່ ເປັນໄຫບູຮານ ໃຫ້ເພິື່ນ
ພະຍາ ຊເຶ້ ຖິງ 200 – 250 ກບີ . ຄນັ ຫັ່ມົ ເຈ້ຍ ຂາດເຂົາຖ້ຶິມແລວ້ ສຽ່ ວກເວຶ້ົາວ່າແມ່ນສັບປະທົນຂອງເຈົ້ຶາອະນຸວົງ
ຈານກາທອງ , ບະ ປັນຍາໂຕເກງ່ັ ແທໆ້ ! ໂຕໄປຮຽນມາແຕໃ່ ສກ?
(ຫວົ ) ຄນັ ຊນ້ັຶ ໂຕລມແລວ້ ຫວາວ່າເຮາົ ເປນັ ຈານ? ຈານ ... ຈານ. ບ່ແໍ ມນ່ ຈານເຂາົ້ຶ ໃສນ່ າ້ ໃດຕງັຶ້ ແມ່ນເພິື່ນ
ພະຍາ
ຫົວສງົ ໃສຈນົ ໄດຫ້ າຍເງິນຫາຍຄາພ້ນຸ ໃດ!
ກຈື່ງວ່າເກງັ່ ຫັຶ້ນແລ້ວ! (ພົມພກັ ດກີ ບັ ທດິ ແຮດເຂ້ຶາົ ມາ ກພາກັນນ່ງັ ລງົ ຍມໄຫວແຕບ່ ມໍ່ ຜີ ້ໃູ ດເຫນັ )
ບ່ແໍ ມນ່ ແຕ່ເທົ່າັ ນຶັ້ນໃດສຽ່ ວ ເຮາົ ຍັງຍວົ ະເພນ່ືິ ຊ້ຶຮບູ ອກີ . ເຫນັ ບຮບູ ອັນແຂວນໄວ້ຫັນ? ແມ່ນຮບູ ເດັກນ້ອຍ
ແຕມ້ ຫຶິ້ນລາ້ ໆ ເຮົາກຍວົ ະເພນ່ືິ ຊຮຶ້ ອດສອງຮອ້ ຍປາຍເພິື່ນມັກຍ້ອງດອກເຮາົ ກຍ້ອງຍເພນ່ິື ເທັ່ົາໃດເພືິ່ນແຮງ
ມແຮງມນຂ້ຶນ.
(ເຮດັ ໜາ້ ຄຽດຍາ່ ງເຂົາ້ຶ ມາຕໂີ ຕະ)ບະແມ່ນໝເູ່ ຈຶ້າົ ເວຶາົ້ ຫຍງັ ຫວະ! ຄດິ ວາ່ ຂ້ອຍບໍ່ໄດຍ້ ິນຄວາມສູເຈ້ຶົາເວ້ຶົາກັນ
ນັ້ຶນນາ?
(ລຸກຂຶ້ນໄປຕົບບ່າພະຍາ) ຢ່າໂກດຢ່າຮ້າຍນາໝູ່ເອີ່ືຍ ໂຕຕົກໂງ່ໃຫ້ເຮົາອີຫີຫນັ ແລ້ວ.ແຕ່ວ່າໂຕບ່ໍເປັນຄົນ
ຊັົ່ວດອກ. ດຽວນ້ຶບີ ້ານເມອງເຂາົ ດູຖູກຼ ຫົວຂວນັ ໂຕ ກເປັນດວ້ ຍການຍົວະເຍາົ ເຮົາຊື່ໆດອກ. ພາຍໃນແທ້ໆ
ໂຕຕຶ້ງັ ເປັນຄົນໃຈດີສົມໄດ້ເປັນອາດຍາຫວງຈ່ືງໄດເ້ ປນັ ລະແມ໋.
ມງຢ່າມາເວຶ້ົາຢູ່ນີຶ້ອີກ! ກູ່ອີື່ມພແລ້ວກັບຄວາມເຢີຍຂອງມງ! ມງຊິໜີລະຮີບໜີ! ຖ້າດົນໄປກູຊິເອົາມງຕກົ
ຂຶ້ັນໄດໃດ?
185
ຈານກາທອງ ຢ່າຮ້າຍນ່າເພິື່ນ ໂຕເປັນເຈົຶ້າເມອງ, ເປັນຍາຫວງ ໂຕຫາກຕົກລໍ້ເຂົ້ຶາແລ້ວກ່ໍຍອມໂງ່ສະຕິ. ຊິຮ້າຍຊິໂກດ
ພະຍາ ເຮດັ ຫຍງັ ?
ຈານກາທອງ ບກັ ຈອງຫອງນ້ຶກີ ບູ ່ເໍ ຄຍິ ເຫນັ ຄນົ ຊົວປານນຈ້ີຶ ກັ ເທອື່ !
ພະຍາ ຍາມໃດໂຕກວ່າເຮາົ ເປັນຄົນໂງ່ເປັນຄນົ ຊ່ວັົ ແຕ່ບໍ່ແມ່ນເຮາົ ໂງ່ແມນ່ ໂຕເອງຫນ້ຶັ ໂງ່ຖ້າບໍ່ເປັນດັ່ງນ້ຶັນໂຕຈະຟັງ
ຈານກາທອງ ຄວາມເຍຍີ ຂອງເຮົາບ?
ມງຢ່າມາເວົຶາ້ ຢູ່ນີຶ້, ຈະໜໄີ ປໃສຮບີ ໜໄີ ປໄວ້ໆ.
ພະຍາ ຈັກໂຕໂງ່ຫບ່ໂໍ ງ່ກປານນັຶ້ນລະ ຄິດເບ່ງືິ ແຕໂ່ ຕກບັ ເຮົາ ເມ່ອື ເປນັ ກມຸ ມານຢູນ່ າກນັ ນັຶ້ນນາ ໂຕຮຽນຫຍັງກບ່ໍ
ຊດຸ ທີ4 ໄດ້, ອັນໃດກກ່າຍນາເຮົາໝົດ ບາດນີຶ້ເຫັນໂຕໄດ້ເປັນອາດຍາຫວງແລ້ວ ໂຕຊິໂງ່ຊິແງ້ນວ່າໂຕສະຫາດ
ພະຍາ ສະຫຽວກວ່າເຮາົ ມນັ ຈະແມ່ນບ? ຄິດເບິື່ງຄັກໆດູ.
ມງຢາ່ ເວົຶ້າຢ່ນູ ີ້ອຶ ກີ ! ເຢັດແມ່ມງ! (ຊກຸ ອອກໄປ)
ນາງ ເພຍ
ພະຍາ (ຍ່າງໄປຍາ່ ງມາ) ເກີດເປນັ ຄນົ ມາກູບ່ໍເຄີຍຖກຫອກລ້ໍຄົນປານນີຶ້ຈັກເທອື່ !...ເດີນຊ່ວງມ້າກູເດ!ຄອກມ້າກູ
ທິດແຮດ
ພົມພັກດີ ເດ?... ກູຈະຂາຍໃຫ້ຜູ້ໃດເຂົາຈ່ືງຊິເອົາ!... (ນາງ ເພຍ ແລະ ທິດໜູຈັນ ຢືນເບິ່ືງຢູ່) ພະຍາຄິດໄປຄິດມາ
ພະຍາ ຫຽວເຫັນຄັນຮົັ່ມເຫັນໄຫອອມເຫັນຮູບ ແຂວນຢູ່ຝາກເລີຍຄວາເອົາມາຫັກມາເຕະຟາດຖິຶ້ມ ທິດໜູຈັນ
ທິດແຮດ ຢ້ານກເລຍີ ອອກໄປ.ເປນັ ນາຂອງໝນູ່ ີ້ລຶ ະ ມັນມາພາໃຫັກູຫົງຜດິ ໄປ... (ຄາວໜ່ງື ເຫັນພມົ ພກັ ດີ ແລະ ທິດ
ພະຍາ ແຮດນງ່ັ ມອບຢແູ່ ຈເຮອນທງັ ຢ້ານທງັ ສນ່ັ ) ອ້າວ! ພໍເ່ ຖົຶ້າເຈາຶົ້ ມາຢູ່ຫັນແຕ່ປາງໃດ? (ເວຶ້າົ ແລວ້ ນງັ່ ລົງ) ຫຍບັ
ພມົ ພັກດີ ມາພີດ້ຶ .ູ ..ເປນັ ຈງັ ໃດເລຶອ້ ງລາວຂອງເຈາົ້ຶ ຫນັ ນະ? (ພົມພັກດີ ແລະ ທິດແຮດ ຄານເຂ້ຶາົ ມາທາສັນ່ ທາງສາຍ)
ເຂ້ຶົາມາ! ເຂຶ້ົາມາ! ພເ່ໍ ຖຶາ້ົ ເຂຶາົ້ ມາຢາ່ ສຸຢາ້ ນ.
ເຂຶາົ້ ໄປໃກ້ໆເພນ່ິື ພນຸ້ ຕ້ຶີ (ພມົ ພັກດີ ແລະ ທິດແຮດຍັງທາທ່າຢ້ານ ແລະ ສ່ັນສາຍຢ່)ູ
ເວົຶ້າໃຫຂ້ ້ອຍຟງັ ດ,ຸ ຕ້ນົຶ ປາຍສາເຫດມັນເປັນແນວໃດ?
ມນັ ກເປນັ ຈງັ່ ພໍເ່ ຖົ້ຶາພມົ ພກັ ດີໄດ້ຫອງສູ່ອາດຍາພ່ຟໍ ັງມ້ນຶ ັຶນ້ ແລ້ວ.
ຄວາມກມແີ ຕເ່ ທົັ່ານນ້ັຶ ຫັ້ນຶ ແລ້ວ.
ເອີຄນັ ເປນັ ຈັງ່ ຊຶນ້ັ ກດແີ ລ້ວ ກແມນ່ ເຂາົ ຕງ້ຶັ ແກ້ງຂັົມ່ ເຫັງພວກເຈົຶາ້ ແລ້ວ. ເອີື່ ຂ້ອຍຈະຮຽກມັນມາທາໂທດ
ໃຫ້.
ຂາ້ ນ້ອຍຂບ່ໍໃຫ້ປັບໄໝໃສໂ່ ທດມນັ ພແຕ່ໃຫ້ສງ່ັົ ດນິ ແລວ້ ກໄປ. ຄົນຄກັນບ່ຢໍ າກໃຫ້ເຂາົ ໄດຮ້ ບັ ຄວາມທຸກ
ຍາກລາບາກໃຈ.
ຢ່າຮ້ອນໃຈເທາະ ຂອ້ ຍຈະພຈິ າລະນາໃຫ້ໄດ້ດ່ັງຄວາມມກັ ຂອງພວກເຈົ້ຶາດອກ.
(ງວາກໃສ່ທິດແຮດ) ເພິື່ນເວົ້ຶາດີນາຈັ່ງຊີ້ຶກຍັງໄຄແດ່ (ເວົ້ຶາຕ່ໍພະຍາ) ຄັນເປັນ ດັ່ງນັຶ້ນ ກດີອົ ກດີໃຈແລ້ວ.
ໂອ່! ລກູ ຫານໄດເ້ ປັນເຈ້ຶາົ ເປັນນາຍຜູ້ໃຫຍຕ່ ມຸ້ ແມ່ປ້ານ້າສາວດ່ັງນເຶ້ີ ກີນວ່າລງຸ ດີໃຈຫາຍແລວ້ .
186
ພະຍາ (ຮ້ອງໃສລ່ ກູ ສາວ) ສຸວັນທອງເຮຶ້ຍີ ! ຮາ່ ຍນາ້ ມາກິນແດ່ (ນາງ ສວຸ ັນທອງ ເອົາເຕາ້ຶົ ນ້າ ແລະ ຈອກແກ້ວເຂ້ົາຶ
ນາງ ເພຍ ມາເຫຍ້ນຶັ ໃຫ້ພໍ່).
ບາດນີຶ້ອາດຍາພ່ໍຄຊິຮູ້ເມ່ືອຄີງແລ້ວນວ່າຕົກລ້ໍຈານກາທອງນະ? ແມ່ນກົນອຸບາຍຂອງທິດໜູຈັນດອກໄດ້
ພາໃຫ້ອາດຍາພ່ຮໍ ້ເູ ມ່ືອຄີງນ້ີ.ຶ
ພະຍາ (ຫົວສີອາຍໆແດ)່ ຊັຶ້ນບ? ມນັ ໄປໃສແລວ້ ?
ນາງ ເພຍ ມນັ ເຫນັ ອາດຍາພໍຮ່ າ້ ຍຫາຍມັນຢາ້ ນ ມັນເລຍີ ເຂົາໄປລຶີຢ້ ່ໃູ ນເຮອນຄວົ ພນຸ້ ເນ.
ພະຍາ ເອຶນີ້ ມັນອອກມາດຸ.
ນາງ ເພຍ (ຮ້ອງໃສທ່ ິດໜູຈນັ ) ໜຈູ ນັ ເຮຍີ ! ອອກມາຫາແມແ່ ດ່ດູ!
ທດິ ໜຈູ ັນ (ຂານຕອບ) ໂດຍ! (ແລວ້ ເຂ້ົຶາມາ).
ພະຍາ (ຕົບບ່າທດິ ໜຈູ ນັ ) ໜຈູ ັນເອ່ີືຍ ຂອບໃຈຫາຍໆ ແລ້ວ ໃນການທ່ືເີ ຈົຶາ້ ເຮັດກົນອຸບາຍໃຫພ້ ໍຮ່ ເູ້ ມ່ືອຄີງນ້ຶນັ .
ນາງ ສວຸ ນັ ທອງ ນອ້ ງກຂຂອບອກົ ຂອບໃຈອາ້ ຍຫາຍໆ.
ນາງ ເພຍ ໜຈູ ນັ ເອຍ່ີື ! ແມຂ່ ອາໄພນາລູກແນເ່ ນີ ແມ່ໄດໂ້ ກດໃຫລ້ ກູ ນາ! ແຕນ່ ີຕ້ຶ ່ໍໄປແມ່ືຂກຮັກຜູກແພງນາລກູ .
ທດິ ໜຈູ ນັ ລູກກຂຍມນບົ ແລວ້ .
ພະຍາ ໜູຈັນເອີ່ືຍ ບາດນີ້ຶໝົດເຄາະໝົດເຂັນຂອງພໍ່ແລ້ວ. ການທີື່ລູກໄດ້ເຮັດໃຫ້ພ່ໍຮູ້ເມ່ືອຄີງ ດັ່ງນີຶ້ ກແມ່ນລູກ
ເຮັດຄຸນຄວາມດໃີ ຫ້ພ່ໍ ແລະຄອບຄວົ ຂອງພ,ໍ່ ບມໍ່ ອີ ັນປຽບໄດ້ແລວ້ ເພື່ອຕອບບນຸ ຕອບຄຸນລູກນຶັ້ນ ພໍ່ຊິປຸກ
ທດິ ໜຈູ ນັ ບົງໃຫລ້ ູກເອາົ ກນັ ກັບສຸວັນທອງສະລູ ກຊິດໃີ ຈບ?
ພະຍາ
ນາງ ສຸວັນທອງ ຖ້າອາດຍາພໂ່ໍ ຜດປະທານຢາ່ ງນຶ້ນັ ຂາ້ ນອ້ ຍກສຸດອົກສຸດໃຈແລ້ວ.
ນາງ ເພຍ ສວຸ ັນທອງ ດຽວນພີ້ຶ ເ່ໍ ຫນັ ດີຈະຜູກແຂນມັດມໃຫລ້ ູກເອົາກບັ ທິດໜູຈັນ ຈະເອາົ ບ?
ພົມພັກດີ
ທດິ ໜຈູ ັນ ລກູ ກບ່ເໍ ຫອຄວາມພຄ່ໍ ວາມແມ່ແລວ້
(ເວົ້າຶ ກັບພມົ ພັກດ)ີ ລຸງຢ່ກູ ຄ້ອມພແໍ່ ມ່ນ ຂໃຫ້ລຸງເປັນເຖົາຶ້ ເປນັ ແກ່ຜກູ ຮກັ ຜກູ ແພງໃຫລ້ ກູ ໃຫ້ຫານແດ່.
ໂດຍເປນັ ໂອກາດດີແລ້ວ, ຂ້ານອ້ ຍ
(ປ້ອງ) ເກີນວ່າດີໃຈສະມຶ້ນ້ີຶ! ກົນອຸບາຍກໄດ້ຜົນດີແລ້ວ ຍັງຈະໄດ້ສົມຫວັງອີກ! ອອນຊອນໃຈໂພດຂ
ຮອ້ ງເສຍກອ່ ນເທາະ (ຮ້ອງເພງ “ ບາ້ ຍດົ ” ທານອງຂອງຄນຸ ພໍ່ກັບຊເີ ນຶ້ອຮອ້ ງຂອງ ທາ້ ວ ທອງເພດັ ).
“ມ້ນຶ ້ີດຶ ີໃຈ ໄດໄ້ ຊໂຊກສມົ ໝາຍ
ເພາະເພື່ອເທພາພນົ ຊວ່ ຍຊທູຼ ັງຄ້າຍ
ຂໃຫສ້ າຍໃຈນອ້ ງ ວນັ ທອງຂວນັ ພ່ີື
ຈັ່ງົ ໄດ້ຍິນດີດ້ວຍ ອ້າຍໂຊກມີ”
ລກູ ຄູ່ (ຕວົ ລະຄອນໝົດທຸກຄນົ ພອ້ ມກັນ)
“ໃຜຢາກຮເູ້ ປຶອື້ ງ ສຸກຊາດເມອງພນົ
187
ຢາ່ ສະແຫວງສງູ ສກັ ຍົດນາມຫາຍລົຶ້ນ
ເຮດັ ໃຫພ້ ດີດ້າມ ພງາມສົມສວ່ ນ
ທັງເຂຶ້າົ ຂອງເຄືອ່ ງໃຊ້ ຢາ່ ດົນລືນ່ ຄວນ”
ທດິ ແຮດ ບະ ໜູຈັນນີຶ້ຄອອນຊອນແທ້! ເຮົາໄດ້ຍິນຫຜີຄ ເຮົາກດີໃຈຕີກັນ. ເຮົາກຕ້ອງຮ້ອງຄກັນ (ຮ້ອງເພງອັນ
ດຽວກນັ ) ດິນໄຮຄ່ ນມາ
“ເຮົາກຍນິ ດີໄດ້
ໂດຍວ່າເຕໂຊເຊັງ ພະອງົ ກ້າ
ຂໃຫເ້ ທພາພອ້ ມ ໂມທະນານາຊ່ວຍ
ຜເູ້ ພນິ່ື ໃຫ້ໂຜດຂາ້ ປາງຮາ້ ຍກວື່ິ ຄອຍ”
(ລູກຄລູ່ ັບ) ໃຜກດີໃຈໝດົ , ເຮົາເອງກຮເູ້ ມືອ່ ຄີງວ່າເຮາົ ໄດ້ຖກຫອກລໍ້ເຂາົ ເຮົາກຈະຮອ້ ງຄກັນ (ຮ້ອງເພງດຽວກັນ)
ພະຍາ
“ເຮາົ ໄດຫ້ ົງໄຫບາ້ ປານປ່ວຍປາງຫວງ
ຈນົ ວ່າລມຕົນໂຕ ໂງ່ເງາົ ມວົ ງວ້ ງ
ບາດນີ້ຶສະຕຕິ ້ຶັງ ດີຄນຖກຄ່ອງ
ເຖງິ ວາ່ ເປນັ ເຈາ້ົຶ ຟ້າ ຢ່າລມຈາ້ ແຈ່ວບອງ”
(ລກູ ຄູ່ລບັ ) (ຖຄັນຫົັມ່ ເພໜີບຫັກແລ້ກັບຄນມາ ຍງັ ເມົາເຫ້ຶົາຢາ່ ງເຊຊັດເຊຊດັ ຢ່)ູ ໃຜກດໃີ ຈໝົດ! ເຮົາຜູ້ມີກົນອຸບາຍດີ
ຈານກາທອງ ເຮົາກດີໃຈຄກັນ! ເຮາົ ກຕ້ອງຮອ້ ງຄກນັ ! (ຮອ້ ງເພງອັນດຽວກນັ )
“ຂາ້ ໄດ້ລວງຫອກລໍ້ ຍາໃຫຍ່ເມາົ ຫງົ
ບາບກາມາທາເວນ ເງື່ອນເງາົ ຟຟູ ງົ້ຶ
ຂາ້ ຂສມົ ມາເຈຶ້ົາ ຈອມທັນຍາໃຫຍ່
ສນິ ຫ້າບລ່ໍ ະເວນັຶ້ ຈາຂວນັ ໃສໃ່ ຈ”
(ຄຮູ່ ກັ ລບັ )
(ເມ່ືອລູກຄູ່ລັບສດຸ ແລ້ວທິດໜູຈັນ ທິດແຮດ, ພະຍາສາມະລິດ ແລະ ຈານກາທອງ ຮ້ອງຄນໃໝ່ບົດໃຜບົດລາວຕໍໆ່
ກັນໄປມີລກູ ຄູ່ຮອ້ ງລັບດ່ັງຄາວກ່ອນ)
ສາກປດິ
ເຕອນໃຈລາວ
ທານອງຂອງນາຍແພດທອງດີ
ເນຶອ້ ຮອ້ ງຂອງ ທ້າວ ຄາສີ
ລູກຄູ່ ຍາດວງົ ພົງເຜັາ່ົ ເຮົານີ້ເຶ ອີຍ ລາວເຮົານຶີ້ເອຍີ
ເຮດັ ຕບໍເ່ ຄີຍ ຈະມາເສຍີ ບໍ່ຢາກລາຄານ
188
ບາດທີ 1 ການຄິດເຊນ່ັ ນີ້ຶ ຜດິ ປະເພນີ ພົ້ຶນວິໄສ
ບາດທີ 2 ເພາະໄພຮາວີ
ບາດທີ 3 ເຊອຶ້ ລາວຊາວໄພ່ ທີື່ໄດ້ເກດີ ມີ ບ່ໍຫາ່ ງໄກ
ບາດທີ 4 ຄວນຫນ້ອງພີື່
ບາດທີ 5 ກກກອງໝອງໄໝ້ ເກອບສິນ້ຶ ສນູ ໄປ ໄດເ້ ສຍຊ່ື
ບາດທີ 6 ໃຜຮເູ້ ຊັນ່ ນີ້ຶ
ເຊອຶ້ ເຜັາົ່ ເຮາົ ນັນຶ້ ເຮາົ ຈະຍິນດີ ໄປຢ່າງໃດ
ຫາທື່ປີ ອ້ ງກັນ
ທາ່ ທດີ ເີ ລດີ ເປັນທີເສຍໃຈ ໃຫ້ຫວນເຫນັ
ຊາວເຮົາພ່ືີນ້ອງ
ຊວ່ ຍສ້າງຄວາມດີ ຮບີ ຕືນ່ ທັນທີ ຢ່າມົວຝັນ
ເປັນຕາຍຮ່ວມທກຸ
ເພາະເພື່ອຄວາມສຸກ ຕອ້ ງຕກຸ ເຕອນກນັ ທຸກເວລາ
ຢາ່ ຫງົ ເພໃີ້ຶ ຈ
ຫາທວ່ ງຫາທີ ປະເທດເຮົານັນຶ້ ໃຫໜ້ ້ນຶັ ຄງົ
ສງິື່ ໃດຈະໄດ້
ການຂອງຄວນຫາ ອັນຈະປະເສດີ ສມົ ໃຈປອງ
ຄວາມດທີ າໄວ້
ເກີດມາເປນັ ຄນົ ຕອ້ ງຮກັ ແພງກັນ ນນັຶ້ ແສນດີ
ສງົ່ັ ເສມີ ໃຫ້ລາວ
ດ້ວຍຄວາມເກ່ງັ ກາ້ ຈົນໜດົ ຊີວດິ ທໝ່ີື ັ້ຶນໝາຍ
ພາຍໃຕ້ປົກຄອງ
ປະສົງຈະໃຫ້ ເປນັ ສຸກຍ່ິງື ດີ ດັ່ງນຶ້ໄີ ປ.
ທງຸ ສາມສີໄດ້ເປັນ
ສູ້ທົນໝ້ນຶົ ທຸກ ໃຫ້ຈົນໄດ້
ລະເລຍີ ເສຍີ ໄວ້ ໃນຄາວນ້ຶີ
ວຽກການເຮາົ ມີ ຕອ້ ງທາໄດ້
ຮບີ ເຮ່ງັ ຂນົ ຂວາຍ ດ້ວຍນາ້ ໃຈ
ຫົວຂ້ປໍ ັນຍາ ຢ່ານ້ອຍໃຈ
ຕດິ ຕາມເຮົາໄປ ໃຫມ້ ີຜນົ
ຕອ້ ງຮູຮ້ ັກຊາດ ເຊອ້ຶ ຍາດວງົ
ກາ້ ວສີວໄິ ລ ໄປພາຍໜາ້
ສາມາດອາດຫານ ການຊງີ ໄຊ
ຂອງຊາວຝຣ່ງັ ທີືຕ່ ັ້ຶງໃຈ
ຊາວລາວກາ້ ວເດນີ ຈະເລນີ ໄປ
ຮ່ົັມເຢັນດີ ທກຸ ທີເ່ື ທນຶີ້ !
ກດິ ຈະກາທີ 1 ຈດັ ຕັງ້ຶ ກມຸ່ ຄນຶ້ົ ຄວ້າເນຶ້ອໃນຫຍໍ້ລະຄອນ “ບ້າຍດົ ” (50 ນາທີ)
ອປຸ ະກອນ ບົດລະຄອນ “ບ້າຍົດ” ໃນປມ້ືຶ ແບບຮຽນ.
ວິທດີ າເນນີ ກິດຈະກາ
- ແບງ່ ນັກຮຽນອອກເປນັ ກ່ມຸ ກຸ່ມລະ 4 – 5 ຄົນ.
- ໃຫ້ນັກຮຽນອ່ານເລ່ອື ງລະຄອນ “ບ້າຍດົ ” ແລ້ວຂຽນຫຍ້ໍເນອຶ້ ໃນເລື່ອງຕາມຄາຖາມ ລມຸ່ ນ້ຶີ
2. ແຕລ່ ະສາກມີເນຶ້ອໃນເວົຶາ້ ເຖງິ ຫຍັງ?
- ພາຍຫັງຄຶນ້ົ ຄວ້າແລ້ວໃຫ້ແຕ່ລະກມຸ່ ລາຍງານ.
189
- ຄສູ ົມທຽບຄາຕອບຂອງແຕ່ລະກມຸ່ ແລະ ສະຫຸບເນ້ຶອໃນຫຍຂໍ້ ອງເລື່ອງຄນ.
- ຄູແນະນາກດຈະກາທີື່ຈະປະຕິບັດໃນຊົ່ັວໂມງຫນ້າ ໂດຍໃຫ້ຄະນະຫ້ອງຈັດແບ່ງອອກເປັນກຸ່ມ, ກູ່ມລະ 7 – 8 ຄົນ ໄປ
ເຝິກຊອ້ ມລະຄອນ “ ບ້າຍດົ ” ໃນເວລາຫວາ່ ງເພອ່ື ກຽມສະແດງບົດບາດສມົ ມດຸ ໃນຊັົວ່ ໂມງຮຽນວຊິ ານ້ຶ.ີ
190
ເອກະສານອາ້ ງອງີ
- ປຶ້ມພາສາລາວ-ວັນນະຄະດີ 1 ລະບົບ 12+2 ສ້າງຄປູ ະຖົມ, ສະຖາບັນຄ້ຶົນຄວ້າວທິ ະຍາສາດ, ກະຊວງສກ
ສາທກິ ານ ແລະ ກິລາ 2009
- ປມຶ້ ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ 2 ລະບົບ 12+2 ສາ້ ງຄປູ ະຖົມ, ສະຖາບນັ ຄນົຶ້ ຄວ້າວທິ ະຍາສາດ, ກະຊວງສກ
ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ 2009
- ພາສາລາວນາໃຊ້ ລະບົບ 12+4 ສາ້ ງຄມູ ັດທະຍົມ, ສະຖາບນັ ຄນົຶ້ ຄວ້າວທິ ະຍາສາດ, ກະຊວງສກສາທິການ
ແລະ ກິລາ
- ປ້ມຶ ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ 1 ສ້າງຄອູ ະນຸບານ ລະບົບ 11+2 ກຸມ່ ວຊິ າສະເພາະໜ້າທີ 1-4
- ປຶ້ມພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ ລະບບົ 11+3 ສ້າງຄູມັດທະຍມົ ຊນຶ້ັ ສງູ (ປີ 1-2-3)
191
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
ເອກະສານປະກອບການສອນພາສາລາວ 2
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search