ชีวประวัติ หลวงปู่สวาท ปัญญาธโร

เอ๋ มันเป็นบุญหรอื เปน็ บาปกันแน่วะ่ ไหนวา่ จะไปแสวงหาพระไตรสรณคมน์ กลับไปวา่
อยา่ งนน้ั มันผดิ หรือเปล่าละ่ หอื้ มสุ านะ่ นนั่ น่ะ โกหกตวั เองแลว้ (หลวงปู่ขำ� พอใจ) แสดงวา่
กินยาผดิ ไปแลว้ น่ะนน่ั น่ะ กินยาผิดแนน่ อน

ยงั ไมพ่ อทนี ้ี จติ ใจทนี ี้ เกดิ โรคทนี่ ี้ โรคอนั ยง่ิ ใหญ่ โรคโลภะ โรคโทสะ โรคโมหะ เอาแลว้
เกดิ เปน็ ไฟผดุ ขน้ึ มาเลยโรคอนั นี้ เหน็ ไหมมนั เผานนั่ ละ่ กลู ะเวย้ คนหนง่ึ (เอาละเวย้ ถอื ตวั ถอื ตนละ
ทีน่ี โอ้ย นา่ สงสารเน๊าะ) กไู ป กใู หญล่ ะเว้ย กลู ะเวย้ เศรษฐี มหาเศรษฐี

เอาแลว้ ทีนี้ เกดิ ใหญ่เลยทีนี้ ไฟลกุ ลามเลยทนี ้ี โลกมนั กจ็ ะพงั ละสิ

พอ่ พระแมพ่ ระคงจะไมเ่ ปน็ อยา่ งนเี้ นา๊ ะ คงจะพากนั สงบเสงย่ี มกนั ดนี ะ่ ไมไ่ ดว้ า่ ใหพ้ อ่ พระ
แมพ่ ระทๆี่ มารว่ มกนั ทว่ี ดั สงั ฆทานนะ่ ไปเหน็ ทอ่ี น่ื มากเ็ ลยจะมาพดู ใหฟ้ งั กนั หรอก ขอโทษนะ่
ไมไ่ ดว้ า่ ใหโ้ ยมพอ่ โยมแมท่ น่ี น้ี ะ่ โยมพอ่ โยมแมท่ น่ี น้ี ง่ั ฟงั ดว้ ยความสงบเรยี บรอ้ ยจรงิ ๆ ดใี จและ
ตงั้ ใจจดจอ่ ฟงั ฟงั ใหเ้ ขา้ ใจสิ และกพ็ ากนั อดทนฟงั ดใี จมาก อดทนใหถ้ งึ ทสี่ ดุ จะไดด้ กี นั ทกุ คน
ความอดทนมนั ขมขืน่ แตจ่ ะหวานช่นื เมอื่ ภายหลังนะ่

ถอดจากเทปพระธรรมเทศนา หลวงปู่สวาท ปญั ญาธโร วดั โปง่ จนั ทร์ อ.เขาคิชฌกูฏ จ.จนั ทบรุ ี

100

เร่ือง อานุภาพแห่ง “พุทโธ”

ทอ่ งพทุ โธตัวเดียว คุ้มครองไดห้ มด

ยง่ิ นานยิง่ เห็นแปลกๆ พวกท่เี ล่นวชิ าคาถา “โอย้ มันยงั มอี ิหลตี ัว๋ น่ี แนวนีม้ นั ยังมีอยู่”
โยม : แลว้ ถา้ เรามีพทุ โธอยา่ งเดียวสู้เขาไดไ้ หมค่ะหลวงปู่ เราพุทโธๆ อยา่ งเดียว
หลวงปู่ : ได้ เราไมเ่ อาอย่างอ่ืนทุกสงิ่ อยา่ ง เราเอาแตพ่ ุทโธอยา่ งเดียว อยา่ งอน่ื ไม่สน
อยา่ ไปสนส่ิงแวดลอ้ ม “เฉย เงยี บ” ไม่ต้องไปคิด มนั ไม่มีมาใกลเ้ ราเลย
โยม : ไอ้พวกของอะไรกช็ า่ งใชไ่ หมค่ะหลวงปู่ ถา้ เรามพี ทุ โธ
หลวงปู่ : ของอะไรกช็ ่าง มาไม่ได้
โยม : ถ้าเราบริกรรมพทุ โธไวต้ ลอดใชไ่ หมคะ่ หลวงปู่
หลวงปู่ : อนั นก้ี ็ได้
โยม : หนูนง่ั ไม่คอ่ ยไดค้ ่ะ แตห่ นจู ะบรกิ รรมตลอดเวลาแบบเปน็ วันๆ อะไรแบบนีค้ ะ่
หลวงปู่ : แต่เวลาหลวงปูน่ ่งั รถ หลวงปูก่ ย็ งั สวดมนตไ์ ปนะ่ “อติ ิปิโส” ไปนัน่ ละ่
โยม : คะ่ หลวงปู่ แตเ่ วลาหนนู ง่ั หนนู งั่ ไมค่ อ่ ยไดค้ ะ่ นง่ั ไดน้ อ้ ยๆ กเ็ ลยใชบ้ รกิ รรมตลอด
แบบเวลาขบั รถ เวลาทำ� งาน อะไรอยา่ งนี้ล่ะหลวงปู่ ก็ปอ้ งกนั ไดเ้ หมือนกันใชไ่ หมค่ะหลวงปู่
หลวงปู่ : ป้องกนั ได้ อันตรายเกิดมาก็ไม่มอี นั ตรายกับเรา
โยม : ตอนหนไู ปสกลฯ นะ่ คะ่ ไปงานหลวงปแู่ บนนะ่ คะ่ กไ็ ดเ้ จอหลวงปดู่ ว้ ย หนกู ข็ บั รถ
ข้ึนเขา เขามันกน็ า่ กลวั ดว้ ยไม่รูจ้ ะทำ� ไง หนูกพ็ ทุ โธไปอยา่ งเดยี ว เขาบอกอนั ตรายมากเวลา
กลางคนื เห็นคณุ นรนิ ทร์บอกแถวนัน้ นา่ กลัว เขาอะไรสคิ ุณนรินทร์ (ผเู้ ขยี น : เขาภูพาน)
เขาภพู านคะ่ หนไู มเ่ คยไป หนเู พงิ่ เคยไปครง้ั แรกนคี้ ะ่ แลว้ เมอ่ื กหี้ ลวงปกู่ บ็ อกวา่ มเี รอ่ื งพวกของ
มพี วกคณุ ไสยดว้ ย ลมเพลมพดั อยา่ งนนี้ ะ่ คะ่ กเ็ ลยอยากรวู้ า่ “ถา้ เรามพี ทุ โธอยา่ งเดยี วนปี้ อ้ งกนั
ไดใ้ ชไ่ หมคะ่ ” หนวู งิ่ ขนึ้ เขาภพู านตอนเกอื บเทยี่ งคนื คะ่ กลวั ทงั้ คนทงั้ อะไรอยา่ งอนื่ ดว้ ย หนจู บั
พวงมาลยั และกพ็ ทุ โธอย่างเดียวเลยคะ่

101

หลวงปู่ : ใจของเราไม่มีอะไรสกั อย่าง มนั กไ็ ม่มอี ะไรเลย
โยม : เผอื่ มีใครมาท�ำร้ายแบบทำ� ของใสอ่ ะไรอยา่ งน้ี
หลวงปู่ : ให้วางถึงอย่างน้ันจริงๆ น่ะใจเรา ให้วางถงึ จริงๆ วางจรงิ ๆ ถา้ ใจเราวาง
แลว้ ไมม่ จี รงิ ๆ (ทา่ นเนน้ ยำ�้ ประโยคน)ี้ สงิ่ เหลา่ นนี้ ะ่ ไมม่ มี าใกลเ้ ลยละ่ ถา้ มากก็ ระดอนกลบั หมด
นม้ี นั แปลกอยนู่ ะ่ มนษุ ยท์ กุ รปู ทกุ นามมนั มอี ยเู่ หมอื นกนั หมด แตว่ า่ จติ ของใครมนั จะแขง็ กวา่ กนั
เทา่ น้นั แหละ จะแก่กล้ากวา่ กนั เทา่ น้นั
ผู้เขียน : มนั สำ� คัญอยทู่ จ่ี ิตเฮานำ� แมน่ บค่ รบั
หลวงปู่ : อมื อยนู่ อี่ ยทู่ จ่ี ติ เฮาตา่ งหาก มนั แขง็ กลา้ อยนู่ ้ี ขนาดปอู่ ยฮู่ อดมาสมู อื้ น้ี กะยงั วา่
เจา้ ของอยรู่ อดมาไดจ้ กั ใด๋ ยงั ถามเจา้ ของเลน่ มงึ อยรู่ อดไดจ้ ง่ั ไดเ่ ฮย้ เฮด็ หยงั สรา้ งหยงั คอื กนั
เอา้ มงึ สรา้ งเสรจ็ ไดจ้ งั่ ใด๋ ไมร่ นู้ ะ่ บางครงั้ มนั สำ� เรจ็ ไดย้ งั ไง บางครงั้ นะ่ มแี ตเ่ รอื่ งแปลกใจทง้ั นนั้
หรอื บุญเก่าบห่ อื (หลวงปูพ่ ูดแล้วกห็ วั เราะพอใจ)

ถอดจากเทปโอวาทคำ� สอนหลวงปสู่ วาท ปัญญาธโร วัดโปง่ จนั ทร์ ต.คลองพลู อ.เขาคิชฌกฏู จ.จันทบรุ ี

102

“ไม่มีอะไรจะเกิน พทุ ธคณุ ธรรมคณุ สังฆคณุ ๑

“สเิ ปน็ คาถากด็ ี วชิ ากด็ ี อาคมกด็ ี คาถาหรอื วชิ าอาคมพวกนอ่ี ยใู่ นโลกมนษุ ย์ ทเี่ ขาบญั ญตั ิ
ขึน้ น่ะ กอ็ ยู่ในพุทธคุณน้ีหมด อย่ใู นพุทธคณุ ๓ อันน้ลี ะ่ เขาแยกไปใช้ซือๆ แลว้ เขาไป
บริกรรมอย่างเดียว คำ� เดียวอย่างเดียวเบิ่ด เฮาอยา่ ไปย่านมันพวกนี้ ถา้ มพี ทุ ธคุณนะ่
ไปเมืองอินเดียน่ะ แต่ละประเทศที่เขา้ มาอินเดียมาสวดน่ะ เขาสวดหยงั
“สวดอติ ปิ โิ ส” มแี ต่อติ ิปโิ สอย่างเดยี วแหม๊ เขาสวดกนั นัน่ น่ะ บม่ สี วดแนวอื่นได๋เด๋ยี วนี่
ถา้ ประเทศได๋ขน้ึ มาสวด ก็สวดแต่อิตปิ ิโสเจา้ มีแตอ่ ติ ิปโิ สท้งั น้นั เลย มแี ต่พทุ ธคณุ ทง้ั น้ันเลย
พทุ ธคณุ ธรรมคณุ สงั ฆคณุ ของเฮาน่ี อยแู่ คน่ นั้ แหม๊ ไมม่ อี ะไรจะเกนิ พทุ ธคณุ ธรรมคณุ สงั ฆคณุ
ให้จำ� เอาไว้เด้อ
ถ้าผู้ใดม๋ าถามหลวงปู่ หลวงปู่กจ็ ะบอกวา่ พุทโธ ธัมโม สังโฆ อายุ วัณโณ สุขงั พลงั
ไดเ้ ท่านลี้ ะ่ ขอ่ ยบวชมากม็ ีเทา่ นี้ เอาไปโลด้ พวกเจา้ กะบอกจ่งั ซี่แหลว่ วะ่

โอวาทคำ� สอน หลวงปสู่ วาท ปัญญาธโร วัดโป่งจันทร์ อ.เขาคิชฌกฏู จ.จนั ทบุรี

103

“ไมม่ ีอะไรจะเกิน พุทธคุณ ธรรมคุณ สงั ฆคณุ ๒

รแู้ คน่ แ้ี หละ ความลกึ ลบั มหศั จรรยข์ องสง่ิ เหลา่ นนี้ ะ่ มนั มอี ยใู่ นในโลกอนั นอี้ ยแู่ ลว้ มนั ไมใ่ ช่
แตโ่ ลกภายนอก โลกภายในคอื ตัวเราก็มเี หมือนกัน เราจะเข้าถึงไหมเทา่ น้ัน จะเข้าตัวเราไหม
ตวั เราเขา้ ตวั เราไดไ้ หม บางทกี ารพจิ ารณานสี้ ง่ิ เหลา่ นน้ี ่ี “อนั นก้ี ก็ ู อนั นนั้ กก็ นู ”่ี ตวั เองนง่ั ตรงน้ี
กไ็ ปเหน็ ตวั เองนง่ั ตรงนน้ั เหมอื นเดมิ “เอา้ นกี้ ต็ วั กู นนั้ กต็ วั กนู ”่ี นส้ี ง่ิ มหศั จรรยก์ ม็ เี หมอื นกนั ออ๋
ยงั มาคดิ อกี นหี้ รอื ทวี่ า่ ครงั้ สมยั พทุ ธกาลวา่ ทง้ั ทรี่ า่ งอยตู่ รงน้ี แตว่ า่ ไปโนน้ ไปปรากฏอยทู่ โ่ี นน้
มันอันน้เี หรอ “แต่ว่า ไมเ่ ล่นไมเ่ อา” แตว่ า่ มีน่ะ ถ้าท�ำใหถ้ งึ นะ่
โยม : เปน็ อย่างนน้ั ได้ใชไ่ หมคะ่ หลวงปู่ มันแยกอย่างนี้เหรอคะ่ หลวงปู่
หลวงปู่ : เออ เปน็ ไปไดน้ ะ่ บางทเี ราไปแตต่ วั เรานี่ ทำ� ไปอยา่ งนท้ี ำ� ไมมนั เบาขน้ึ วะ่ กต็ อ้ งหยดุ
กลวั เปน็ บา้ (หลวงปหู่ วั เราะพอใจ) บางทกี น็ ง่ั ภาวนาอยนู่ ่ี ราวลกู กรงกย็ งั ออกแสง ไมแ้ ทๆ้ มนั ออก
แสงไดย้ งั ไง อนั นก้ี ย็ งั เปน็ ใหเ้ หน็ กเู ปน็ บา้ แนน่ อนอนั นวี้ ะ่ จนไดม้ าหยกิ ตวั เองกย็ งั เจบ็ หมด หมื
กย็ งั รวู้ ธิ มี าหยกิ ตวั เอง กย็ งั รวู้ า่ มนั เจบ็ มนั จะเปน็ บา้ ยงั ไง ยงั วา่ เจา้ ของอกี นะ่ หยดุ ไมด่ ไู มภ่ าวนา
ผา้ หม่ หวั หลับเฉย ฮา ฮา (หลวงปหู่ ัวเราะ)
เดนิ จงกรม เดนิ สวนกนั กลบั มานี่ เราเดินจงกรมกลบั มา กำ� ลังจะกลับข้ึนกฏุ ี พวกหนง่ึ
กเ็ ดนิ สวนไป กย็ งั เลย่ี งใหเ้ ขาอยู่ กย็ นื อยเู่ รากเ็ ลยี่ งไป แตไ่ มพ่ ดู เขากค็ ยุ กนั ไป (เขาไมเ่ หน็ ) กลบั ไป
ถึงกุฏี เขาก็ดับไฟอยู่ ก็ไปจุดเทียนตรงที่หลวงปเู่ คยอยู่ เขากลบั ไปเขากห็ าอยู่ เขากร็ ้องเรียก
อยู่ กพ็ ากันกลับมา มาก็เหน็ อยทู่ ีก่ ฏุ ี
“เอา้ พวกผมก็เดนิ ตามทางมา ทำ� ไมไมเ่ หน็ กลบั มายังไง”
หลวงปู่ : ก็เดนิ สวนกันอยู่ ผมก็ยนื ดูพวกทา่ นอยู่ (พวกเขาไมเ่ ห็น) เอา้ มันอะไรกนั ว่ะ
กูเปน็ ผหี ลอกเหรอน้ี ฮา ฮา่ (หลวงปู่หัวเราะ)
บางทมี นั เปน็ ไปในตวั ของมนั มนั มอี ยใู่ นตวั เรามนั นแ้ี หละ กด็ ว้ ยการภาวนานเี้ อง ใจของเรา
นเ้ี อง ไมใ่ ชอ่ นื่ ไกลเลย เปน็ กเ็ ปน็ ตายกต็ าย ชา่ งมนั วะ่ ใครจะไปจะมา กม็ าสไิ ปสิ ไมไ่ ดห้ า้ มนะ่
วดั เปดิ อยู่ ๒๔ ชว่ั โมงนะ่ ถา้ ฉนั ไมจ่ รงิ ปฏบิ ตั ไิ มด่ ี ทำ� ตวั ไมด่ แี ลว้ กอ็ ยากจะเดนิ มายงิ กเ็ ดนิ มา

104

ยงิ เอาเลยนะ่ โป้งเดยี วเลย กอ่ นตายจะใหพ้ รและยมิ้ ใหด้ ว้ ยวะ่ ไมเ่ อาโทษดว้ ยมนั ถงึ อยา่ งนลี้ ะ่
บางทีก็พดู ไปแบบบ้าๆ ไปเลย มันเปน็ ไปไดท้ ง้ั นนั้ ในตัวของเรานี่ ไม่มสี ิ้นสดุ นอกจากตาย
เทา่ นนั้ แหละส้ินสุด (ภพน)ี้
หลวงปอู่ งคน์ เี้ อาชวี ติ เปน็ เดมิ พนั เลย ลา้ นเปอรเ์ ซน็ ตเ์ ลยนะ่ ใหต้ อบในใจนะ ทห่ี ลวงปถู่ ามน่ี
ที่พากันมาท�ำบุญใส่บาตรหยาดน�้ำในวันนี้ เอาเท้าเหยียบพ้ืนดินมาใช่ไหม หรือเดินมาบน
อากาศกนั เวลาเดนิ มานะ จติ ของเราตงั้ มนั่ อยใู่ นการใหท้ านไหม หรอื จติ ยงั สาดสา่ ยวง่ิ ไปตาม
อนื่ ๆ อยู่ เวลาเหยยี บลงเทา้ ซา้ ยเทา้ ขวาทจี่ ารกึ ไวบ้ นพน้ื แผน่ ดนิ นี่ รอยเทา้ ของเราทตี่ ดิ บนแผน่ ดนิ
นน้ั แหละผเู้ ปน็ พยาน จติ ของเราคดิ วา่ เปน็ กศุ ลหรอื อกศุ ลทตี่ ดิ อยบู่ นแผน่ ดนิ นนั้ แหละ เรยี กวา่
บญั ชใี หญข่ องยมทตู ยมบาล อยตู่ รงนี้ เราคดิ ดหี รอื ไมด่ ี ฝาเทา้ จารกึ ไวบ้ นแผน่ ดนิ หรอื จารกึ ไว้
บนแผ่นกระดาษ ปลายปากกาเขียนบันทกึ จารึกไว้บนกระดาษอา่ นไดฉ้ ันใด รอยเทา้ ของเราที่
ประทบั ไวใ้ นพน้ื แผน่ พสธุ า ทเี่ ราทำ� ดหี รอื ไมด่ ี คดิ ดหี รอื ไมด่ ี กเ็ หมอื นบนั ทกึ เอาไวใ้ นแผน่ พสธุ า
ได้แลว้ นนั้ แหละ จะมาบอกว่า ไมม่ ใี ครรู้หรอกวา่ เราคดิ อะไรทำ� อะไร
โอย้ ไมต่ อ้ งมาสงสยั หรอก หลวงปอู่ งคน์ เ้ี อาชวี ติ เปน็ เดมิ พนั เลย ๑,๐๐๐,๐๐๐% เลยนะ่
คดิ อะไรทำ� อะไร มเี หรอจะไมร่ ู้ ใจตวั เราเองคดิ วา่ จะทำ� บญุ กศุ ล ยงั เขยี นบนั ทกึ จารกึ ความดี
ความช่วั ประทบั แลว้ มนั จะหนีไปไหน ยมทตู ยมบาล กเ็ หน็ อย่นู ้ี พอเขาเปดิ ต�ำรากเ็ หน็ ออ๋
คนนี้มาอยา่ งนี้ รอยเทา้ ของมงึ รอยนี้ ตอนน้นั จิตของมงึ คดิ ไปแบบนั้นอยา่ งน้ี กรรมตัวนั้น
กเ็ ปน็ อยา่ งนี้ เขาตดั สนิ นะ ใครเปน็ ผตู้ ดั สนิ ตวั เราเองเปน็ ผตู้ ดั สนิ เอง ตวั เราเองตา่ งหากทท่ี ำ�
จะไปโทษคนอน่ื เหรอ อยา่ ไปโทษ ตวั คนอน่ื เขากม็ ขี าเดนิ เหมอื นกนั เขากม็ จี ติ ใจเหมอื นกนั กบั เรา
เขา้ ใจไหม นนั้ มันเป็นโลกของเขา โลกอันนกี้ ค็ อื ตวั ตนสกนธก์ ายเรานี้

โอวาทคำ� สอนหลวงปู่สวาท ปญั ญาธโร วดั โป่งจนั ทร์ ต.คลองพลู อ.เขาคชิ ฌกูฏ จ.จนั ทบุรี

105

บุคคลใดท่ไี ม่รู้จักทุกข์ บคุ คลน้นั ยังไม่เขา้ ถงึ

“สจั ธรรมอนั แทจ้ รงิ ” ถา้ ไมเ่ จบ็ ไมป่ ว่ ยไมไ่ ข้ แสดงวา่ ไมม่ กี ำ� ไรชวี ติ เขา้ ใจไหมอยา่ งน้ี
“กำ� ไรชวี ติ คอื การต่อสู้” ออ๋ อันน้ีหรอื ทุกข์ ทำ� ไมถงึ ไมร่ วู้ า่ มันเปน็ ตวั ยังไง มันเปน็ ตัว
เป็นตนจรงิ ไหม หรอื มันมาปรากฏแป๊บเดยี วเทา่ นนั้ มนั เกดิ ขึน้ เพราะอะไรเปน็ เหตุ เพราะเรา
นัง่ เป็นเหตุ เพราะเราท�ำงานเปน็ เหตุ มันถงึ เหน่ือย
พระพุทธเจ้าตรัสวา่ ทุกฺขเมว หิ สมฺโภตทิ ุกขฺ ํ ตฏิ ฺ ติ เวติ นาญฺตรฺ ทุกขฺ า สมโฺ ภติ
นาญฺตฺร ทกุ ขฺ า นริ ชุ ฺฌติ ทกุ ขเ์ ท่านน้ั เกดิ ข้นึ ทกุ ข์ย่อมต้งั อยู่ และเส่ือมไป นอกจากทุกข์
ไม่มอี ะไรเกิด นอกจากทกุ ข์ไมม่ ีอะไรดับ มนั เปน็ ของมนั มนั เกิดของมนั มนั ไปของมนั เอง
เข้าใจไหม
พระพทุ ธเจา้ ตรสั อยา่ งน้ี ภาษติ บอกเอาไวอ้ ยา่ งนเ้ี ลย ภกิ ษเุ อย๋ ทกุ ขอ์ ะไรมนั เกดิ ทกุ ขอ์ ะไร
มนั อยู่ ทกุ ขอ์ ะไรมนั ดบั ไป ไมม่ ใี ครเกดิ ใหม้ นั ไมม่ ใี ครดบั ใหม้ นั หรอก ทกุ ขม์ นั เกดิ มนั ดบั มนั เปน็ ไป
ของมันเอง
จรงิ ไหมคำ� สอนพระพทุ ธเจา้ นะ่ เราบอกใหม้ นั เกดิ หรอื เปลา่ เจบ็ ปวดนี่ บอกใหม้ นั เกดิ ใชไ่ หม
เวลานงั่ นะ่ (เปล่าครับ)
แนะ๊ กไ็ มไ่ ดบ้ อกใหม้ นั เกดิ มนั เกดิ ของมนั เองน่ี แลว้ เวลาเราผลกิ ตวั ไปแลว้ มนั หายไปไหน
ตามมนั หรอื ยงั ตามตวั มนั เจอหรอื ยงั ตวั ทกุ ขน์ ะ่ มนั หนไี ปไหน ถา้ ตวั ทกุ ขม์ นั มตี วั นะ่ เพราะมนั
ไม่มตี วั ตน ทุกข์กค็ ือ เวทนา สขุ กค็ อื เวทนา เวทนาว่าเลิศ กค็ ือสขุ โสมนสั กค็ ือสขุ โสมนัส
ความดีใจ
โทษของความลา้ กค็ อื ความเจบ็ ปวด ความแปรปวนของธาตขุ นั ธ์ พน้ ของเวทนาทว่ี า่ พน้ กค็ อื
“วาง” วางเสยี ปลอ่ ยเสยี อยา่ ไปยดึ ถอื มนั มนั จะเกดิ กเ็ รอ่ื งของมนั ไมใ่ ชเ่ หรอ ถา้ เราจะไปตาม
หามนั จะตามหาท่ีไหนละ่ ก็มันไม่มตี วั ไม่มตี นนะ่ จะเรียกวา่ ขันธมารกไ็ ด้ ธรรมะเปน็ ส่ิงที่แยก
ยากมากพ่อ

106

(หลวงปถู่ ามโยม) มนั ละเอยี ดมาก พอ่ เคยแยกสขุ กบั ทกุ ขอ์ อกจากกนั ไหม เคยแยกบาปบญุ
ออกจากกันไหม (ไมเ่ คยแยกครบั )

ไม่มใี ครเคยเหน็ เลยเหรอ บาปกบั บญุ มันอยู่ตรงไหน ไมม่ ีใครเคยเหน็ เลย สขุ กบั ทกุ ข์
อยู่ท่ไี หน มันเลยหยิบเปน็ ตัวเป็นตนไมไ่ ดส้ ิง่ เหลา่ นน้ี ะ่ แต่ถา้ เราสบายเราก็บอกวา่ สุขใช่ไหม
แตพ่ อเราเจบ็ ปวด โอย้ ทกุ ขห์ ลายๆ เพนิ่ วา่ ทกุ ขธ์ าตุ ทกุ ขธ์ าตนุ ะ่ ถงึ ไดพ้ ดู วา่ แมแ้ ตห่ มอกย็ งั
พากันปว่ ย แลว้ คนป่วยรกั ษาคนป่วยนี่ มันกพ็ ดู ยากเข้าใจไหม ทำ� ไมถงึ ว่าคนปว่ ยรักษาคน
ป่วยพอ่

โยม : คงเพราะคนปว่ ยรกั ษาคนอน่ื ไม่ได้ ตอ้ งรักษาตวั เองก่อนครบั (โยมพดู แบบเขินๆ)

หลวงปู่ : นัน่ เหน็ ไหมล่ะ คนปว่ ยต้องรักษาคนป่วย ถา้ งกู ดั กเ็ อาพิษงูแก้ไมใ่ ช่เหรอ
คณุ หมอคะ่ มนั จรงิ ไหม ถา้ หมาบา้ กดั กเ็ อาพษิ หมาบา้ นนั้ แหละแก้ หมอกป็ ว่ ยเหมอื นกนั เอ๋ คนปว่ ย
มาพูดอย่างนี้ เพราะคำ� พดู ของคนปว่ ยมาพูดใหฟ้ ัง ออ๋ กเู คยเหน็ มาอย่างน้ี ออ๋ กูเคยเป็นมา
อย่างนี้ เคยวางยามาอย่างนี้ มันถึงแก้ไดไ้ ม่ใช่เหรอพอ่ (หลวงปขู่ ำ� เบาๆ)

กำ� ลงั ใจในธรรมค�ำสอน

โอวาทคำ� สอนหลวงปู่สวาท ปญั ญาธโร วัดโป่งจนั ทร์ ต.คลองพลู อ.เขาคิชฌกฏู จ.จันทบุรี

107

อยา่ หนจี ากมูลและเหตสุ ิทีเ่ รียกว่าเหตุปจั จะโย

ทุกสงิ่ เกดิ ขึน้ เพราะเหตุ และดบั ลงท่เี หตุ

พระพทุ ธเจา้ ตรสั วา่ ภกิ ขฺ เว ดกู ร ภกิ ษทุ งั้ หลาย ถา้ ไมม่ โี ลก เรากไ็ มร่ จู้ กั โลก เพราะเราอาศยั
โลก เราถงึ มองเห็นสจั จะของจรงิ เม่อื เรารู้ของจรงิ น้ี เรากป็ ล่อยวางของจริงนี้ไปซะ ให้เปน็
ไปตามธรรมชาติไปน้ันละคือนิพพาน ก�ำจัดโลกก็เหมือนกัน โลกน่ีนับต้ังแต่มหาอเวจีโลก
อบายโลกจนมาถงึ มนสุ สโลกขน้ึ มานนั่ นะ่ เมอื่ เปน็ มนษุ ยแ์ ลว้ ทำ� ไมไมร่ กั ษาสขุ ภาพของมนษุ ยใ์ ห้
มนั ทรงตวั อยู่ จะรไู้ ดไ้ งมนั ตำ�่ กวา่ มนษุ ยน์ ะ่ ตำ่� กวา่ มนษุ ยน์ ะ่ คอื โลกอะไร ”มนสุ สเปโต” เปน็ มนษุ ย์
กจ็ รงิ แตจ่ ติ ใจละ่ ตวั นามธรรมละ่ กลบั เปน็ เปรต แตอ่ ยใู่ นคราบของมนษุ ย์ ตวั เองยงั ไมร่ เู้ ปน็
ตวั เองทำ� อะไรถูกหมด ทุกคนคดิ อะไรถกู หมด มันเป็นของเฉพาะ มันเป็นปตั จัตตัง เข้าใจไหม
ถกู ทกุ คน ทกุ คนคดิ ขน้ึ มาทำ� ขนึ้ มานะ่ ถกู หมด ออ๋ มนั เปน็ เรอื่ งกรรมของแตล่ ะบคุ คล พระพทุ ธเจา้
ถงึ บอกว่ามกี รรม

แลว้ ถา้ ตำ่� กวา่ เปรตอกี ละ่ มอี กี ไหม (ม)ี “มนสุ สตริ จั ฉาโน” เปน็ มนษุ ยไ์ มพ่ อ ตำ่� กวา่ เปรต
อกี ละ่ คอื เปน็ สตั วเ์ ดรจั ฉาน ตำ่� กวา่ มนสุ สตริ จั ฉาโนละ่ มอี กี ไหม (ม)ี ”มนสุ สอบาย” สน้ิ สดุ แลว้
แหง่ ภพทจี่ ะมาเกดิ ในภพภมู ขิ องมนษุ ย์ ไมร่ ลู้ ะ่ วา่ จะไปเกดิ เปน็ อะไรใหค้ นกนิ คนฆา่ เปน็ กบเปน็
เขยี ดเปน็ ปเู ปน็ ปลาสารพดั เหนอื กวา่ มนษุ ยล์ ะ่ ภพกลางๆ นะ่ มไี หม (ม)ี “มนสุ สเทโว” เปน็ มนษุ ย์
แทๆ้ สองขาเหมอื นกนั นี้ ทำ� ไมจติ ใจเปน็ เทวดาอยใู่ นคราบของมนษุ ย์ กเ็ พราะจติ ใจไมใ่ ชเ่ หรอ
ตวั ปรงุ ตวั แตง่ ใหเ้ ปน็ บญุ เปน็ กศุ ลนไ่ี มใ่ ชเ่ หรอ เหนอื กวา่ นน้ั มไี หม (ม)ี “มนสุ สพรหมา” เปน็ มนษุ ย์
แท้ๆ ท�ำไมจิตใจเป็นพรหมได้ เป็นเทพอนั ยง่ิ ใหญไ่ ด้ เหนอื กวา่ นั้นมีไหม (มี) คอื โลกตุ ระ คอื
นพิ พานแลว้ เหมอื นกันทส่ี ้นิ สุดคอื อบาย อบายคอื ไมม่ คี วามสว่างแล้ว มีแต่มืดกับมืด สว่ น
โลกตุ รโลก คือมีแตแ่ จง้ กับแจง้ มแี ต่สว่างกบั สวา่ งน่ะพอ่ แลว้ จะไปสงสัยทำ� ไมละ่

พระโสดาบนั อกี ๗ ชาติ ภมู ขิ องโสดาบนั สกทาคามี อนาคามี มนั เหนอื ขนึ้ ไปเรอื่ ยๆ จรงิ ๆ
บนั ไดขนั้ ท่หี นึง่ มนั สูงไหมพอ่ แล้วขนั้ ที่สองละ่ พอ่ เหมอื นฌาน เม่ือฌานปฐมบทประกอบด้วย
องค์ ๕ แลว้ ฌานที่ ๒ ท�ำไมมันมถี งึ ๓ แล้ว ๓ ทำ� ไมถึงมี ๒ ฌานท่ี ๔ ท�ำไมถงึ เป็นองค์
ประกอบ

108

ทกุ สงิ่ อยา่ งมอี งคป์ ระกอบทงั้ นน้ั จะสรา้ งบญุ ใหท้ านตอ้ งประกอบดว้ ยองค์ ๓ จะเปน็ ทานมยั
ก็ดี ต้องพรอ้ มดว้ ยองค์ ๓ จะรกั ษาสีลมัยกป็ ระกอบองค์ ๓ จะเปน็ ภาวนามยั กป็ ระกอบเป็น
องค์ ๓ นะ่
ถงึ ไดพ้ ดู วา่ กายเรานที้ านจรงิ ไหม แนจ่ รงิ ไหม เสยี สละจรงิ ไหม พระโพธสิ ตั วบ์ ำ� เพญ็ มาน้ี
ใครต้องการกแ็ บง่ เอาไปสิ แบง่ เอาไปเลย ยนิ ดีใหเ้ ป็น “ปรมัตถบารมี” ก็จริง แตย่ งั ไม่ถือว่า
สดุ ยอด สดุ ยอดจรงิ ๆ ตอนเป็นพระเวสสนั ดร ทานลกู ทานเมยี ทานอยา่ งอื่นเตม็ เปี่ยมหมด
เสียสละหมด จะเต็มเปยี่ มได้กอ่ นจะมาเปน็ พระอนตุ ตรสัมมาสมั พุทธเจ้านี้ จะต้องมาทานลกู
ทานเมยี เสยี กอ่ น ถงึ มาเปน็ พระเวสสนั ดรชาดก ควกั ลกู ตาออก ตดั ศรี ษะออกเปน็ ทานกม็ ากมาย
สดุ ทจ่ี ะคณานบั ชวี ติ นโ้ี ดดลงไปใหส้ ตั วก์ นิ กม็ ี (ตอนเปน็ พระโพธสิ ตั ว)์ ทำ� ไมถงึ ไมเ่ ตม็ เปย่ี มพอ่
กายเปน็ ทานพรอ้ มดว้ ยองคป์ ระกอบ ๓ ศลี กเ็ หมอื นกนั ประกอบดว้ ยองค์ ๓ เหมอื นกนั
คือ กาย วาจา ใจ การเจรญิ ภาวนาก็เหมือนกนั ตอ้ งประกอบด้วยองค์ ๓ คอื กาย วาจา ใจ
เหมอื นกนั นะ่ พอ่ อยา่ หนจี ากมลู และเหตสุ ิ ทเี่ รยี กวา่ เหตปุ จั จะโย ทกุ สง่ิ เกดิ ขนึ้ เพราะเหตแุ ละ
ดับลงทีเ่ หตุ เพราะมหาภตู ประชุมกนั เป็นตวั เปน็ ตน สดุ ท้ายละ่ กส็ ลายเปน็ ดนิ น้ำ� ไฟ ลม
เปน็ มหาภตู เหมอื นเดมิ ตวั ผมู้ าอาศยั มาอาศยั กายอนั นแ้ี หละในมหาภตู วา่ เปน็ สรณะทพ่ี ง่ึ กต็ วั นี้
จติ ของเรามาอาศยั ในมหาภตู ๔ มายดึ ถอื รปู สว่ นตวั พทุ ธะตวั รลู้ ะ่ ตวั ทมี่ าปฏสิ นธิ ตวั ทมี่ าถอื
เอาเปน็ สรณะ มาถอื เอารปู นี้ เขาเรยี กวา่ นามธรรม คอื เวทนา สญั ญา สงั ขาร วญิ ญาณ ถา้ กลา่ ว
ถึงขันธ์ รูป เวทนา จิต ธรรม ธรรมคอื อะไร กอ้ นธรรมก็คือ ดิน นำ้� ไฟ ลม ท่ีมาประชมุ กัน
เปน็ กองนี่ คอื ตัวสมมุติทัง้ หลายนี่แหละคอื ตัวธรรม ขากท็ �ำหนา้ ทเ่ี ดนิ ตากท็ �ำหนา้ ที่ดู หกู ท็ ำ�
หนา้ ทฟ่ี งั จมกู กท็ ำ� หนา้ ทหี่ ายใจ เปน็ ธรรม มนั เปน็ ธรรมหมดใชไ่ หม ธรรมเหลา่ นม้ี นั เปน็ อนจิ จงั
เกดิ ขน้ึ และดบั ไปนะ่

พระธรรรมเทศนาหลวงปสู่ วาท ปัญญาธโร วนั ที่ ๒๒ พ.ค. ๖๑
ณ ห้องชมรมพทุ ธศาสนา รพ.สมเด็จพระนางเจา้ สิรกิ ติ ิ์ อ.สตั หีบ จ.ชลบรุ ี

109

หลวงปเู่ จ้าขา หนูฟงั เทศนห์ ลวงป่ตู นื่ ตกใจหมดเลยเจา้ คะ

(เทศนด์ ุเดอื ดๆ) หลวงปู่ : ต่ืนเลยเหรอ โอโห้ (หลวงปูข่ �ำพอใจ)

หลวงปู่ : ข้างนอกถา้ จะเข้ามากเ็ ขา้ มา ไม่เข้ามาก็ไมเ่ ปน็ ไรไม่ว่ากัน

พระอาจารยส์ ชุ นิ : เอา้ ทกุ คนนงั่ ลง นงั่ ลงฟงั หลวงพอ่ สวาทเทศน์ ดเุ ดอื ดๆ (พระอาจารย์
สุชิน ปรปิ ณุ โณ วดั ธรรมสถิตย)์

หลวงปู่ : ฟงั ขา้ งนอกกฟ็ งั ได้ ฟงั นะ เพราะการฟงั นเี่ ราฟงั ขา้ งนอกเราเอาหฟู งั แตถ่ า้ เขา้
มาขา้ งในเอาตาฟงั กไ็ ด้ วนั นอ้ี ยากจะฟงั อะไร เอ๋ มโี ยมคนหนง่ึ เมอื่ กน้ี เ้ี ปน็ หมอ กพ็ อรธู้ รรมะอยู่
พอสวดมนตส์ วดอะไรไดห้ ลายอยา่ งอยู่ เออ อนโุ มทนาสาธนุ ะ แตย่ งั ไมไ่ ดป้ ฏบิ ตั ิ เอา้ กต็ วั เอง
สวดมนตส์ วดพรอยกู่ ย็ งั วา่ ตวั เองไมไ่ ดป้ ฏบิ ตั ิ เออ อนั นม้ี นั กน็ า่ คดิ อกี วะ่ นล้ี ะความสงสยั ของมนษุ ย์
มนั ก็มีอยอู่ ยา่ งน้ี

เอา้ ถา้ ใครอยากจะนอนหรอื อยากจะพกั ผอ่ นกพ็ กั ผอ่ นไดน้ ะ ไมไ่ ดว้ า่ เดย๋ี วกจ็ ะพากนั สงสยั
ว่า เอ๋ เวลาฟังพระท่านเทศนน์ กี่ ต็ ้องนงั่ ฟังถึงจะไดบ้ ญุ ได้กศุ ลใชไ่ หม เปล่า ยืนฟังก็ได้ ไดบ้ ญุ
เหมอื นกัน นอนฟังกไ็ ด้ ยนื เดนิ น่งั นอน ใน ๔ อิริยาบถนี่ ล้วนแต่เป็นบุญเปน็ กุศลทง้ั น้ัน
ลองทำ� ดสู ิ ถา้ เรามสี ตใิ นการเดนิ เราสวดมนตส์ วดพรในการเดนิ ดสู เิ ปน็ บญุ ทง้ั นน้ั แลว้ พากนั นง่ั
อยู่น้กี น็ ง่ั เอาบุญไม่ใชเ่ หรอ พากันมาก็พากันมาเอาบุญไม่ใช่เหรอ ทพ่ี ูดข้ึนใหฟ้ งั กใ็ หต้ อบใน
ใจเอง

นแ่ี หละตวั เองสรา้ งบญุ กส็ งสยั บญุ สรา้ งบาปกส็ งสยั บาป บญุ มนั อยทู่ ไ่ี หน เขาบอกวา่ ทานมยั
สลี มยั ภาวนามยั เปน็ สง่ิ ทต่ี งั้ ของเปน็ บญุ นนั้ มอี ยู่ ๓ แลว้ ทานมยั อยทู่ ไี่ หน สลี มยั อยทู่ ไ่ี หน ภาวนามยั
อยทู่ ไี่ หน ปราชญแ์ ละบณั ฑติ กแ็ สดงไป ๒ ธรรมมาสนแ์ ลว้ ฟงั เพราะยอมรบั เลย แหม๊ ทา่ นพดู ไมม่ ี
ตดิ เลย เหมอื นกบั นำ�้ ทม่ี นั ไหล โอย้ มองดแู ลว้ เปน็ คลนื่ นำ้� นะ เคยเหน็ คลนื่ นำ้� มหาสมทุ รไหม กระแส
ธรรมทท่ี า่ นแสดงไปนะ มองไปเปน็ คลนื่ เลก็ คลน่ื นอ้ ย ฟงั ดแู ลว้ เพราะ ฟงั เพลนิ จนเกอื บหลบั เลยวะ่
แตม่ าโดนเดก็ ชนั้ ป.๔ ขนึ้ เทศนใ์ หฟ้ งั ขอโทษนะ สงสยั นมิ นตพ์ ระผดิ วดั มา (โยมและหลวงปขู่ ำ� )

เมือ่ ฟงั ครูบาอาจารย์ที่ทา่ นเทศนไ์ ปเพลนิ ๆ ยังคิดอยู่วา่ จะเอาอะไรเทศนใ์ ห้ญาติโยมฟัง
เลยวะ่ ทจ่ี รงิ ถา้ อยากจะฟงั กจ็ ะพดู ใหฟ้ งั (แลว้ หลวงปทู่ า่ นกเ็ ทศนเ์ รอื่ งการเขา้ พระไตรสรณคมน์
และเรอื่ งยมทตู ยมบาล) ไม่ได้ว่าให้ญาตธิ รรมนะ วา่ ให้กิเลสญาติธรรมตวั ทม่ี นั สิงอยู่ในจิต

110

ญาติธรรมนนั่ นะ เดีย๋ วจะบอกวา่ เอ๋ พระองคน์ ล้ี ะที่นิมนต์มาผิดวดั มาว่าใหพ้ วกเราเหรอ
ไม่ได้ว่านะ ขอโทษ อยา่ มาโกรธให้กันเลย เด๋ียวพรุง่ นีจ้ ะไมใ่ ส่บาตรให้ แหม๊ อยา่ นะ ขอเถอะ
เดยี๋ วจะไม่ได้กินข้าว (หลวงปขู่ �ำพอใจ)
ใหเ้ ขา้ ใจในการปฏบิ ตั ิ เราตอ้ งรตู้ วั เรา ไมใ่ ชใ่ หค้ นอนื่ รู้ ไมต่ อ้ งใหค้ นอนื่ รหู้ รอก คนอนื่ เขา
กร็ ู้ของเขาเอง เพราะมนั เป็นโลกของเขา โลกของเรา ตวั ใครตวั มัน รใู้ ครรูม้ ัน “ปตั จัตตัง”
(หลงั จากทา่ นเทศน์จบ กม็ โี ยมเข้ามากราบ)
โยม : หลวงปู่เจ้าขา หลงั จากเทศน์เสร็จหลวงปูจ่ ะกลับวดั เลยไหมเจา้ คะ
หลวงปู่ : ยงั ไม่ไดก้ ลบั พรุ่งนีเ้ ชา้ สงสยั จะตอ้ งกนิ ขา้ วอม่ิ กอ่ นถงึ จะกลบั ได้นะ มาแล้ว
ไมไ่ ดอ้ มิ่ กลบั ไม่ได้วะ (หลวงปขู่ ำ� )
โยม : หลวงปเู่ จ้าขา หนฟู ังเทศนห์ ลวงปู่ต่นื ตกใจหมดเลยเจา้ คะ สะดุ้งจนหายงว่ งเลย
เจ้าคะ
หลวงปู่ : ตนื่ เลยเหรอ โอโห้ (หลวงปู่ขำ� พอใจ) คงจะฟงั มาจนเบื่อแล้วเน๊าะ
โยม : ไมเ่ บ่ือเจ้าคะ
หลวงปู่ : วันนเ้ี อามะพร้าวมาขายสวน ขอโทษเด้อ
โยม : ชอบเจา้ คะ
หลวงปู่ : หา ชอบยงั ไง
โยม : ชอบทที่ า่ นเทศนเ์ จ้าคะ
หลวงปู่ : บ๊ะ (หลวงปู่ข�ำพอใจ)

ถอดจากเทปพระธรมมเทศนาหลวงป่สู วาท ปญั ญาธโร วดั โปง่ จันทร์ อ.เขาคชิ ฌกฏู จ.จันทบุรี
เมตตาแสดงธรรมในงานผ้าป่ามหากศุ ลจดั ซอ้ื เคร่ืองแพทย์

ณ หอประชมุ รพ.สมเด็จพระนางเจ้าสิรกิ ิติ์ อ.สตั หีบ จ.ชลบรุ ี วันที่ ๒๐ ส.ค. ๒๕๕๙

111

เรือ่ งยมทูต ยมทูตเขาตามดูพวกเราอยู่ทุกเวลา

ทกุ ลมหายใจเลย

หลวงปู่ : เขามาเตือนเราแลว้ นะ่ เราท�ำไมมันโง่นัก พากนั ประมาทอยู่อย่างนี้ ขอถาม
หน่อยน่ะ เคยรู้จกั เคยได้ยินยมโลกไหม เคยไดย้ นิ กนั นะ่
โยม : เคยครับ/เคยเจ้าค่ะ
หลวงปู่ : เคยได้ยนิ ค�ำว่ายมราชไหม
โยม : เคยครับ/เคยเจา้ คะ่
หลวงปู่ : แลว้ เคยไดย้ ินยมบาลไหม เคยไดย้ นิ ยมทตู ไหม เคยเหน็ หนังสอื แผ่นกระดาษ
ยมทตู หรอื ยมบาลทเ่ี ขาถอื มาเซน็ ไหมวา่ เราทำ� ผดิ ทำ� ถกู ทำ� บญุ ทำ� บาป เหน็ หรอื ยงั แผน่ กระดาษ
เขาน่ะ เห็นละ่ ติ
โยม : ยงั ครับ/ยงั เจา้ ค่ะ
หลวงปู่ : แลว้ เห็นตวั ยมทตู หรือยัง แผ่นกระดาษเขากย็ ังไม่เหน็ อีก
โยม : (เงียบ)
หลวงปู่ : บะ๊ มิน่าละ่ ยมทูตกับยมบาลเขาถงึ โกรธใหม้ นุษยน์ กั รู้ไหมยมทูต ยมบาล
เขาโกรธพวกเราทเี่ ป็นมนุษย์นี่ ยังไมเ่ คยเห็นจรงิ ๆ หรือยมทตู น่ี
นี้ล่ะ เป็นมนุษย์เราน่ี ทุกคนก็ล้วนแต่เคยอ่านพุทธประวัติพระพุทธเจ้ามากันบ้างแล้ว
เรอ่ื งเทวทตู เทวทตู กค็ อื ยมทตู ๔ พระพทุ ธเจา้ เมอ่ื ตรสั รแู้ ลว้ จงึ ตรสั ถามภกิ ษวุ า่ ภกิ ขเว ดกู อ่ น
ภกิ ษทุ ง้ั หลาย เมอ่ื ผมเสน้ ผมนถ้ี า้ มสี ขี าวเกดิ ขนึ้ มาแซมขน้ึ มาสกั เสน้ สองเสน้ ใหเ้ ธอเขา้ ใจไวเ้ ลย
นะ่ วา่ นนั้ ละ่ “มจั จรุ าช” คอื ยมทตู มาเตอื นแลว้ เตอื นมนษุ ย์ เขา้ ใจหรอื ยงั ยมทตู นะ่ ยมทตู มา
เตอื นแลว้ ตาทไ่ี มเ่ คยฝา้ มวั กเ็ กดิ ฝา้ มวั ขน้ึ หทู เ่ี คยฟงั เสยี งดๆี มนั กลบั จะหนวกจะตงึ แลว้ ขนึ้ มาแลว้
เห็นไหมยมทตู เขามาเตอื นเขามาเก็บเอาแล้ว รไู้ หมน้นั นะ่ น้แี หละยมทตู เขาถึงได้เหน็ แลว้ ว่า

112

โอ้ย ขา้ พเจา้ เกิดข้ึนมาน่ี ก็มาเกิดในยมโลกน้อ ท�ำไมถงึ ไม่ไปเกิดในมนษุ ยโ์ ลก” คำ� วา่
ยมโลก นแี่ ปลวา่ โลกแหง่ ความมดื โลกแหง่ ความไมเ่ จรญิ เขา้ ใจนะ่ โลกแหง่ ความมดื โลกแหง่
ความไมเ่ จรญิ เขาเรยี กวา่ โลกทต่ี ำ่� เรยี กวา่ อบายภมู ิ นรกเขากเ็ รยี ก เขาอยากมาเกดิ เปน็ มนษุ ย์
ยมทตู ยมบาลนิ เขาตามพวกเราอยทู่ กุ เวลาเลย ทกุ ลมหายใจเหน็ ไหม เรานจ่ี ารกึ บนแผน่ กระดาษ
แผน่ กระดาษทเี่ ขาปเู อาไว้ แลว้ แผน่ กระดาษคอื อะไร กค็ อื แผน่ พนื้ พสธุ านี่ แผน่ กระดาษแหง่ การ
ทำ� ดที ำ� ชวั่ เราทำ� ดที ำ� บญุ ทำ� ชว่ั หรอื อกศุ ล เราเหยยี บแผน่ ดนิ ทำ� หรอื เปลา่ หรอื เหยยี บอากาศ
มนษุ ยห์ นา้ ไหนมนั เหยยี บอากาศมนั ไมเ่ หยยี บดนิ ตวั เองจารกึ ความดคี วามชวั่ ตวั เองบนแผน่ ดนิ
จะไปสงสัยอะไรอีก

ยมทูตน่ะถ้าเขาอยากจะรู้ใครสร้างคุณงามความดี ถ้าเขาใช้มือปัดเป็นทักษิณาเท่าน้ัน
เขาเปดิ ในตำ� รานะ่ ออ๋ มนษุ ยค์ นนเี้ ขาทำ� ทกั ษณิ า เขาทำ� บญุ ทำ� กศุ ลนะ่ เหมอื นกบั วนั นนี้ ะ่ ถา้ เขา
เปิดดู เขาคงจะเหน็ พวกเราทม่ี านั่งเอาบญุ กันในวันน้นี ่ะ แต่ถา้ เขาเปิดกลบั เวียนซา้ ยขน้ึ มาละ่
ลากเขา้ เมรเุ ลยวะ่ เฮอ่ ตำ� ราใบเดยี วกนั นนั้ แหละ ยมทตู ยมบาล เขารกั ษาอยู่ เขาถงึ วา่ “โอย้
มนษุ ยเ์ อย๋ ฉนั ทรมานเหลอื เกนิ มาตามลา่ ชวี ติ มนษุ ยน์ ตี่ งั้ เทา่ ไหร่ ตงั้ แตฉ่ นั มาอบุ ตั ขิ นึ้ บนยมโลกนี่
ฉนั เบอื่ แลว้ อยากเกดิ เปน็ มนษุ ยเ์ หลอื เกนิ ฉนั จะสรา้ งแตค่ ณุ งามความดี มนษุ ยท์ ำ� ไมมนั โงน่ กั
พากันแตส่ ร้างสง่ิ ที่ไมด่ ี ประมาทกันอย่อู ยา่ งนี้” ยมทตู ยมบาลเขาบน่ รหู้ รอื เปลา่ สงสารเขา
บา้ งเถอะ เขาตามดพู วกเรานะ่ นไี้ มม่ คี วามสงสารยมทตู ยมบาลกนั เลย แลว้ จะใหพ้ ดู ยงั ไงกนั แนห่ อื
อยา่ บอกนะ่ ว่า ฉันไมอ่ ยากเจอเลยคะ่ อยา่ พดู นะ่

ยมทูตก็น้ีแหละ ยมทูตก็คือตัวเราน้ีแหละยมทูตน่ะ ก่อนผมที่เคยเป็นสีด�ำก็เป็นสีขาว
ตาจากทม่ี องเหน็ ชดั กฝ็ า้ มวั หกู ห็ นวกตงึ สารพดั แลว้ ฟนั กร็ ว่ ง เนอื้ หนงั กเ็ หย่ี วยน่ เหยี่ วยานหมด
น้ีล่ะตัวยมทูตรู้หรือยัง ยมทูตท่ีน่ี ไม่ใช่อยู่ท่ีอื่น อยู่ที่โลกอันน้ี โลกอันน้ีมันมีท้ังความมืด
โลกความมดื ทอี่ ยใู่ นนแ้ี หละ อยใู่ นตวั ตนสกนธก์ ายอนั น้ี เขาเรยี กวา่ ยมโลก แตโ่ ลกทแี่ สงสวา่ ง
อีกหนงึ่ นะ่ เรยี กว่ามนุษย์โลก ในมนุษย์โลกนี่ เปน็ โลกตอนกลางๆ มีทัง้ ยมโลก มีทงั้ เทวโลก
มันอยดู่ ้วยกันน่ี เราจะไปทางไหนละ่

ถอดจากเทปพระธรรมเทศนาหลวงปู่สวาท ปญั ญาธโร วัดโปง่ จันทร์ อ.เขาคิชฌกูฏ จ.จนั ทบรุ ี
ณ หอประชุม รพ.สมเด็จพระนางเจ้าสิริกติ ิ์ ๒๐ ส.ค. ๕๙

113

เรื่องยมทูต ยมทตู เขาตามดพู วกเราอยทู่ ุกเวลา

หยึ๋ วงิ่ หาอาจารยโ์ นน้ วง่ิ หาอาจารยน์ ้ี วา่ กไู ดไ้ ปกราบทา่ นแลว้ กเิ ลสกคู งจะเบาบาง
ทา่ นคงจะทำ� ให้
ใครเขาจะทำ� ใหก้ นั การปฏบิ ตั มิ นั อยกู่ บั เราหมด เวลาทพี่ อ่ แมค่ รอู าจารยท์ า่ นพดู นะ่ จะไป
หาครอู าจารยท์ ีไ่ หนใหท้ า่ นบนั ดาลใหไ้ ดน้ ะ่ ไมม่ หี รอก นอกจากตวั เราปฏบิ ัตเิ องซิ จะให้ใคร
ปฏิบตั ิให้ ไปหาอาจารยโ์ นน้ โอ้ย อาจารยโ์ น้นดนี ่ะ อาจารยน์ ีด้ ีน่ะ ท่านดีของทา่ น ตัวเราละ่
ดีหรอื ยัง ตัวเราดีหรอื ยงั ล่ะ หา จรงิ อย่สู ิ่งใดที่ไมร่ ู้ควรถามท่านผรู้ ู้ ควรศกึ ษาเมือ่ ไปหาท่าน
ทา่ นกบ็ อกทา่ นกก็ ลา่ ว ทา่ นกบ็ อกทาง ทา่ นเปน็ เพยี งแตผ่ บู้ อกผกู้ ลา่ วเทา่ นน้ั ทา่ นทำ� ใหไ้ มไ่ ด้
เขา้ ใจไหม เราเปน็ ผทู้ ำ� เองปฏบิ ตั เิ องตา่ งหาก มขี าเอาไวเ้ ดนิ ทำ� ไมไมเ่ ดนิ มตี าเอาไวด้ ทู ำ� ไมไมด่ ู
มีหไู ว้ฟังท�ำไมไม่ฟัง มีจมกู ให้หายใจทำ� ไมถงึ ไม่หายใจ ทุกวนั เรากก็ นิ ข้าวไมใ่ ช่เหรอ ไปยมื
ปากใครมากนิ ล่ะ คิดง่ายๆ การปฏิบัตินะ่
เขา้ มาเทยี่ ววดั ในซิ “กายวดั ” คำ� วา่ เขา้ เขา้ ทไ่ี หน เขา้ ทก่ี าย เขา้ ยงั ไง “อสั สาสะ ปสั สาสะ”
หายใจเขา้ หายใจออก (ทา่ นชท้ี จี่ มกู เขา้ ออก) เขา้ ใจไหม จติ ใจตวั รใู้ หม้ นั รเู้ ขา้ ไปสิ รเู้ ขา้ ไปทำ� ไม
รเู้ ข้าไปบงั คับให้มนั สงบให้มนั นงิ่ อยู่ เรียกว่า “ฌาน” แปลวา่ เพ่ง เพง่ ดสู อิ ารมณอ์ ันเดียว
ใหม้ นั เข้าไป บางทเี ราก็ใชอ้ ารมณ์คำ� วา่ “พุทโธ ธมั โม สังโฆ” กม็ ีใชค้ ำ� ว่า “ตาย” กม็ ี
เปน็ อารมณเ์ ขา้ ไป อยใู่ นสงิ่ ใดสงิ่ หนง่ึ เทา่ นน้ั การเขา้ เปน็ หลกั ยดึ หลกั ปฏบิ ตั ิ จงึ เรยี กวา่ สมาธิ
มนั ตงั้ มน่ั ไหม อยใู่ นอารมณอ์ นั เดยี วไหม ถา้ มนั อยใู่ นอารมณเ์ ดยี วกเ็ ขา้ ไปสิ ใหม้ นั เงยี บเขา้ ไปสิ
ใหม้ นั เกดิ พลังข้นึ มา พลังจิตน่ะ จติ ผู้รู้ จิตตวั รู้ มนั มแี ตต่ ัวจติ ตัวใจ ตัวเหม็นตวั สา่ ยอยู่นี่
จติ ทมี่ นั ปรงุ แตง่ นแ้ี หละ เขาวา่ จติ ทม่ี กี เิ ลสจงู จมกู เราไปใช้ ไปบญั ชาเราไปใช้ มนั กกั ขงั พวกเราอยู่
มนั กกั ขงั ไมใ่ หผ้ รู้ นู้ นั้ รจู้ รงิ รแู้ จง้ รหู้ รอื เปลา่ มนั พยายามเอารา่ งกาย เอาธาตขุ นั ธท์ พี่ อ่ แมใ่ หม้ าน้ี
ไปทำ� ในสงิ่ ทด่ี สี ง่ิ ทไ่ี มด่ มี ว่ั อยนู่ ้ี ตกเวยี นวา่ ยในวฏั สงสารอนั น้ี ไมใ่ หห้ นใี นวฏั สงสารอนั น้ี ไมใ่ ห้
ออกนอกโลกอนั นี้ เขา้ ใจไหม กค็ อื ตวั จติ ของเรานแ้ี หละ จติ ตวั นคี้ อื จติ กเิ ลส “จติ เจตสกิ ” ตวั นเี้ อง
ตวั ปรงุ ตวั แตง่ ตวั ฟงุ้ ซา่ น ตวั ใหเ้ ราทำ� ทกุ สงิ่ ทกุ อยา่ งคอื ตวั นี้ “ตวั จติ เรานเี้ อง” ญาตธิ รรมเอย๋

ถอดจากเทปพระธรรมเทศนาหลวงปู่สวาท ปัญญาธโร วดั โปง่ จันทร์ ต.คลองพลู อ.เขาคิชฌกฏู จ.จนั ทบุรี

114

ท�ำดีไดด้ มี ีทไ่ี หน ทำ� ชั่วไดด้ มี ถี มไป

“ทำ� ดไี ดด้ มี ที ไี่ หน ทำ� ชว่ั ไดด้ มี ถี มไป” ภาษติ อะไรนี่ ทำ� ไมถงึ พดู อยา่ งนน้ั จรงิ ๆ นะ่ บางคน
เขาพดู อยา่ งนจี้ รงิ ๆ นะ่ “ทำ� ดไี ดด้ มี ที ไ่ี หน ทำ� ชว่ั ไดด้ มี ถี มไป เหตไุ ฉนแลว้ ขา้ พเจา้ จะทำ� ดเี วย้ ”
วา่ งนั้ น่ะ แล้วกไ็ ปกนิ เหลา้ ซะอุตลุดเลย (หลวงปขู่ ำ� )
อนั นม้ี นั ภาษติ กะเหรยี่ งวะ่ มนั หาเรอ่ื งนะ่ คอื พวกนถี้ า้ มนั ไดก้ นิ เหลา้ เมายา ถา้ มนั เพลดิ เพลนิ
ไปหนอ่ ย มนั พดู ขน้ึ มาได้ มนั พดู ไปไดห้ มด แตค่ วามจรงิ นะ่ มนั มไี หม มนั ไมม่ เี ลย มนั เดนิ ไปแค่
นดิ เดยี วเทา่ นน้ั กกู ท็ ำ� ดแี ลว้ มนั จะเอายงั ไงอกี ละ่ แลว้ ไอค้ นทท่ี ำ� ความเพยี รมาตงั้ เทา่ ไหรแ่ ลว้
เขากย็ งั ไมเ่ หน็ วา่ มนั สงบยงั ไง มนั สบายอยา่ งไร จติ มนั วางอยา่ งไร มนั ยงั ไมร่ ไู้ มเ่ หน็ ความจรงิ เลย
ยังมดื มนอยู่ แลว้ ไอ้คนทมี่ นั ทำ� ไปแป๊บเดยี วจะไปรู้ไปเห็นทุกสงิ่ อยา่ งได้
อมื มนั ไปพดู อะไรอยา่ งนน้ั มนั ผดิ หลกั ไปวะ่ ทำ� ไมไมน่ กึ ถงึ พระพทุ ธเจา้ บำ� เพญ็ มา ๔ อสงไขย
แสนมหากปั ชาติ ถงึ ไดม้ าตรสั รู้ กปั หนง่ึ มนั กน็ ดิ เดยี วใชไ่ หมกปั หนงึ่ นะ่ แมน่ ำ้� นล่ี กึ และกวา้ ง ๘ โยชน์
เทวดานะ่ เอาเมด็ งานะ่ เม็ดงาเทา่ กบั เม็ดงาของเราทกุ วันนนี้ ่ะ ท้งิ ลงในแม่นำ้� นั่นน่ะ จนกว่า
เมด็ งาจะเตม็ ใหร้ าบเรยี บเหมือนกบั แผน่ ดนิ นน้ั เขาเรยี กว่ากปั นะ่
แลว้ ไอค้ นทมี่ าแคย่ กมอื ไหวน้ ะ่ แลว้ กไ็ ปบน่ หย๋ึ ไมน่ กึ สกั หนอ่ ยเวย้ คนอนื่ เขาไปใสบ่ าตร
หยาดนำ�้ ทำ� กนั จนเทา่ ไหรต่ อ่ เทา่ ไหรก่ ม็ ใี ชไ่ หม แตเ่ ขากท็ ำ� บางทคี นมนั กย็ งั ไมร่ วู้ า่ บญุ มนั เปน็
ยงั ไง บางทกี เ็ หมือนอ่อนลา้ ใจไปเลยก็มี กูก็ทำ� มามากอยูเ่ หมอื นกนั เอาแล้วคดิ คดิ อ่อนแอ
อ่อนใจไปอีกก็มีน่ะ นี้เรื่องจริง เพราะอะไรล่ะ เพราะศรัทธาความเชื่อมั่นเขามันคอนแคน
มันไม่หนักแนน่ เหมอื นกบั แผ่นดิน หรอื แผ่นศิลาท่ฝี ังอยูใ่ นแผน่ ดนิ ถ้าท�ำจติ ใจมันต้องท�ำให้
หนักแนน่ แบบนัน้ หนงึ่ เปน็ หน่ึงสิ ท้งั กาย ทัง้ วาจา ทั้งใจ ทุ่มลงไปในพระไตรสรณคมนด์ ูสิ
ของจริง สว่ นใหญ่มันท�ำไม่จริงว่ะ มนั หยกิ แกมหยอกเนา๊ ะ

ถอดจากเทปโอวาทคำ� สอนหลวงปสู่ วาท ปญั ญาธโร วดั โปง่ จนั ทร์ ต.คลองพลู อ.เขาคชิ ฌกูฏ จ.จนั ทบรุ ี

115

เหตเุ กิดของนะโม นะโมคืออะไร

“นะ คอื นำ้� โม คอื ดนิ ” นำ้� และดนิ ทมี่ าประชมุ กนั น่ี เมอ่ื จะกลา่ วแลว้ ธาตตุ วั เมยี กค็ อื นำ�้
ธาตขุ องตวั ผกู้ ค็ อื ดนิ นำ้� และดนิ เมอื่ มาประชมุ กนั กก็ อ่ ใหเ้ กดิ ไฟและลม นะ คอื แม่ โม คอื พอ่
กเ็ คยแปลนะโมใหฟ้ งั “นะโม” อนั วา่ นำ้� และดนิ คอื พอ่ และแมน่ น้ั ละ่ “ตสั สะ” ของบดิ ามารดานน้ั
“ภะคะวะโต” บดิ ามารดาเปน็ ผจู้ ำ� แนกธาตนุ ำ�้ และธาตดุ นิ “อะระโต” จำ� แนกแจกใหแ้ ลว้ จนเสรจ็
“สัมมา” ตั้งให้อยใู่ นครรภ์นาน ๙ เดือนแลว้ จนชอบ “สัมพทุ โธ” จงึ ได้เกิดมา พอ่ แมข่ องเรา
เปน็ ผูส้ ร้างเรอื นกายข้ึนมานี่
พระพทุ ธเจา้ จงึ ทรงตรสั ขน้ึ มาวา่ ภกิ ษทุ งั้ หลาย เรอื นของเขา เราเปน็ ผอู้ าศยั นะ่ ไมใ่ หเ้ รา
ประมาท ใหเ้ รารจู้ กั พระคณุ ของพอ่ ของแมส่ ิ พอ่ แมใ่ หส้ มบตั ิ สมบตั อิ นั ลน้ โลก ใหเ้ รอื นกายเรามา
ใครไมเ่ กิดมาจากพอ่ จากแม่มีไหม
วญิ ญาณหรอื จติ ใจตวั เรานะ่ เรยี กวา่ ชวี ะ แปลวา่ ลมหายใจเขา้ ออก ชวี ะ คอื ชวี ติ มนั มา
ตดิ แค่ปลายจมูกเรานิ มาเกาะอยู่ตรงน้ี ถ้าลม อัสสาสะ ปัสสาสะ ขาดไปกต็ ายแล้ว
นพ้ี ดู กนั งา่ ยๆ บอกกนั ใหเ้ หน็ สจั ธรรมของจรงิ นเี้ ปน็ หลกั ปฏบิ ตั นิ ะ่ ถา้ จะไปเอาตามหนงั สอื
หรอื วา่ ตามตำ� รบั ตำ� ราแลว้ โอย้ มนั ยาว อา่ นเทา่ ไหรแ่ ลว้ มนั กไ็ มจ่ บหรอก นบ้ี อกแนวปฏบิ ตั งิ า่ ย
คอื มารูเ้ หตุแหง่ ความจรงิ เหตปุ ัจจโย

โอวาทค�ำสอนหลวงปูส่ วาท ปัญญาธโร วัดปา่ โปง่ จันทร์ อ.เขาคิชฌกฏู จ.จนั ทบรุ ี

116

“สงสัยนิมนตพ์ ระมาผิดวัด”
เรื่อง สรณะอนั เปน็ ที่พ่ึงทีแ่ ท้จริง

นตั ถิ เม สะระณงั อญั ญงั พทุ โธ เม สะระณงั วะรัง พุทธงั สะระณงั คัจฉามิ
จะพูดทำ� ไม ธมั มัง สะระณงั คจั ฉามิ จะพดู ทำ� ไม สังฆงั สะระณงั คจั ฉามิ จะพูดทำ� ไมว่าเป็น
“สรณะ” นเี้ ปน็ ทพี่ งึ่ กค็ อื ตวั เราทเ่ี ปน็ ทพี่ งึ่ ตวั เรา พระพทุ ธเจา้ ตรสั สน้ั ๆ วา่ “อตั ตา หิ อตั ตโน
นาโถ” เคยอ่านไหมพ่อ
โยม : เคยอา่ นครบั
หลวงปู่ : ใชไ่ หม ตนเป็นท่ีพงึ่ ของตนใช่ไหม เรามขี าเดนิ ไปยืมขาใครเดิน พ่อยืมไหม
โยม : ไมไ่ ดย้ มื ครบั
หลวงปู่ : ไมไ่ ดย้ มื ของใครเลย ของเราเองใชไ่ หม เรามขี ายนื พน้ื แลว้ ใชไ่ หม นนั้ กเ็ ปน็ สรณะ
แลว้ เห็นไหม ใครจะมาเดนิ แทนเราได้ เราจะไปเดินแทนใคร ตาของเราก็เป็นสรณะสำ� หรบั ดู
เหน็ ไหมพอ่ ใครจะมาดแู ทนเราไมม่ ี หกู เ็ ปน็ สรณะของเราไมใ่ ชเ่ หรอ กล็ ว้ นแตเ่ ปน็ พระไมใ่ ชเ่ หรอ
หกู พ็ ระกรรณ ตากพ็ ระเนตร ไปแสวงหาพระทไี่ หนอนั เปน็ ทพ่ี ง่ึ นะ พระกอ็ ยกู่ บั ตวั เรานี้ เขา้ ใหม้ นั
ถงึ สิ ถา้ เขา้ ไมถ่ งึ ไมเ่ หน็ ของจรงิ ไมเ่ หน็ ธรรมตวั จรงิ แลว้ จะปฏบิ ตั ไิ ดย้ งั ไง ไมเ่ หน็ ขา้ วในจานมา
เราจะไดก้ นิ อมิ่ เหรอ ไมร่ จู้ กั โรงพยาบาล ถา้ ปว่ ยมาจะเขา้ โรงพยาบาลทไี่ หนถา้ ไมร่ จู้ กั โรงพยาบาล
ต้องมาใหถ้ ึงโรงพยาบาล โรงพยาบาลตง้ั อยู่ท่ไี หนก็ตอ้ งรู้ จึงไดม้ าเข้ารกั ษา ความจริงมัน
เปน็ อย่างนน้ั คนเราไมช่ อบความจรงิ
หลวงปู่ : เหนือ่ ยไหมพอ่ น่ังฟังอยา่ งนี้ เหน่ือยไหม
โยม : ไมเ่ หนื่อยครบั หลวงพอ่ เหนือ่ ยไหมครบั (โยมถามคนื เพราะเห็นท่านพูดเสยี งดงั
บ่อยๆ จึงทำ� ให้หลวงปู่กบั ญาตโิ ยมในห้องถึงกับขำ� พรอ้ มกนั อยา่ งพอใจเสียงดงั )
หลวงปู่ : ไมเ่ หน่ือย รู้ไหมว่าเพราะอะไร เหน็ หลวงพอ่ นงั่ สบายนะเพราะอะไร ถ้าพดู
มแี สดง การฟงั มอี ยู่ ๒ อยา่ งนะพอ่ หสู ำ� หรบั ฟงั เสยี ง เสยี งทอ่ี อกจากปาก ใชไ่ หมพอ่ แตว่ า่ อกี
อย่างหนง่ึ ล่ะ

117

ตาก็ฟังเสียงทพิ ยน์ ะพ่อ เสียงนไ้ี ม่ได้ยินหรอก แต่ตาก็ฟงั ได้นะ เสยี งทิพย์พูด (ญาตโิ ยม
พากนั ทำ� หนา้ งง) ใครเปน็ คนพดู มอื พดู มอื เราพดู ไดน้ ะ จรงิ ไหมพอ่ มอื พดู ไดน้ ะ แตว่ า่ ตาฟงั ได้
ฟงั เสยี งมอื พดู พอ่ กค็ งจะเคยมคี วามรกั เมอื่ เวลาไปเทยี่ วกนั ไกลๆ นดั พบกนั ไวท้ ไี่ หน มคี นสว่ นมาก
นี่ ถา้ เราเหน็ อยไู่ กลๆ กนั เราจะรอ้ งตะโกนนี้ อายเขา กต็ อ้ งใชม้ อื พดู วะ่ (ทา่ นทำ� ทา่ ยกมอื กวกั เรยี ก)
ใชไ่ หมพ่อ

โอโ้ ฮ้ หวั ใจชอ็ ตเลยละ พอมอื พดู ออกมานะ พอมอื พดู ตาฟงั รเู้ รอ่ื ง เหน็ ไหม หฟู งั ไมร่ เู้ รอ่ื งเลย
เพราะหตู อ้ งฟงั เสยี งออกจากปาก ตาตอ้ งฟงั เสยี งมอื พดู นะ เปน็ เสยี งทพิ ย์ เขา้ ใจไหมพอ่ ฟงั ให้
สมบูรณ์แบบอยา่ งนี้ จึงเรยี กว่าฟังให้สมบรู ณ์ ฟังดว้ ยความบริสุทธ์ิ ให้มนั เกิดขึ้นจากใจ รขู้ ้ึน
จากใจสิ นั่นเขาเรยี กวา่ ฟงั สุสสสู ัง ละภะเต ปญั ญัง ฟังดว้ ยดีย่อมเกิดปญั ญา ปญั ญาจะ
เกดิ ขนึ้ ได้ กก็ ิรยิ าทแี่ สดงออกนั้นแหละ คอื การพดู ตามจริง จริงไหมพ่อ

โฮ้ วนั นค้ี งจะพดู มากจรงิ ๆ เนาะ นกึ วา่ ฝนั รา้ ยนะพอ่ วนั นนี้ ะ วนั นเ้ี ปน็ วนั พระเสยี ดว้ ยนะ
สงสยั โยมพอ่ ตอ้ งฝนั รา้ ยแนน่ อนเลยทไี่ ดม้ าฟงั อยา่ งนี้ หา ฝนั รา้ ยหรอื เปลา่ พอ่ วนั น้ี (โยมตอบ
เปลา่ ครับ)

ไมไ่ ดฝ้ นั รา้ ยนะ คงจะฟงั มาจนเบอื่ แลว้ ใชไ่ หมพระอยา่ งน้ี ฟงั มาจากไหนบา้ ง ครบู าอาจารย์
มาเทศนอ์ ยา่ งนไี้ หม พระมาเทศนอ์ ยา่ งนไี้ หม (โยมตอบ เปลา่ ครบั ) ไมม่ เี ลยเหรอ โยมพอ่ ชมุ พร
(ทา่ นเรยี กหาโยมชมุ พร) สงสยั นมิ นตพ์ ระมาผดิ วดั หรอื เปลา่ นนี้ มิ นตพ์ ระมาผดิ วดั (หลวงปขู่ ำ�
พอใจ)

โยมอกี คนหน่งึ : นิมนตห์ ลวงป่มู าเทศนโ์ ปรดญาติโยมครับ

หลวงปู่ : ไมใ่ ชม่ าทน่ี เ่ี พราะโยมพอ่ คดิ ถงึ โยมพอ่ เคยไปเจอกนั ทงี่ านหลวงปลู่ ี (หลวงปลู่ ี
กสุ ลธโร จ.อดุ รธาน)ี เอ้อ งานหลวงป่ทู อ่ นจะไปไหม ๒๖ มกราคม นีน่ ะ

โยม : คงจะไมท่ นั แล้วครับ

หลวงปู่ : อา้ ว เหรอ แลว้ งานวนั ท่ี ๑๖ กมุ ภาพนั ธ์ ทเ่ี ชยี งใหมล่ ะ งานอาจารยเ์ ปลยี่ นนะ
ก็เคยอยู่ด้วยกัน (ในสมัยที่หลวงปู่สวาทเคยไปอยู่ปฏิบัติธรรมกับหลวงปู่แหวน สุจิณโณ)
หลวงปู่ท่อนนี้กเ็ ป็นญาตๆิ กันกบั หลวงปู่นแ่ี หละ (หลวงปูข่ �ำพอใจ)

ถอดจากเทปพระธรรมเทศนา หลวงปสู่ วาท ปญั ญาธโร วัดโปง่ จันทร์ อ.เขาคชิ ฌกูฏ จ.จนั ทบรุ ี
ณ หอ้ งผา่ ตัดใหญ่ รพ.สมเด็จพระนางเจ้าสิรกิ ติ ิ์ อ.สัตหีบ จ.ชลบรุ ี วันที่ ๒๐/๐๑/๒๕๖๒

118

ผ้ทู อี่ ยากจะฟังกฟ็ ัง หรือสนใจในการฟงั กฟ็ งั
ผทู้ ส่ี นใจในการเดินจะกลับกก็ ลับ

กค็ นจะเกดิ ไปหา้ มเกดิ ไดย้ งั ไง คนจะตาย หา้ มตายไดซ้ ะเมอ่ื ไหร่ การฟงั กเ็ หมอื นกนั จะฟงั
เทศนฟ์ ังธรรมกเ็ หมือนกัน มนั ห้ามไดเ้ หรอ อันน้ีพดู ในเร่อื งสจั ธรรม
ผทู้ ม่ี ศี รทั ธาฟงั กใ็ หฟ้ งั เมอื่ ไมม่ ศี รทั ธาฟงั กน็ ง่ั หลบั กไ็ ด้ เดย๋ี วจะไปเขา้ ใจวา่ หา้ มโนน้ หา้ มนี้
ไมไ่ ด้ห้าม
การปฏบิ ตั มิ นั ของใครของมนั ทกุ คนกป็ รารถนาบญุ ปรารถนากศุ ล ใครไมอ่ ยากจะพน้ ทกุ ข์
ใครไม่อยากจะไดบ้ ุญ
พระพทุ ธเจา้ กย็ งั ตรสั เอาไวว้ า่ “ถา้ หากพวกเธออยากจะไดบ้ ญุ นะ ทำ� เอาสติ อนมชี วี ติ อยู่
อยากไดบ้ ญุ กศุ ลเหรอ ทำ� เอาสติ อนมชี วี ติ อยู่ หรอื อยากจะไปสวรรคช์ น้ั ไหนใน ๖ ชน้ั หรอื จะไป
พรหมโลก ๑๖ ชน้ั ท�ำเอาสิ” พระพทุ ธเจ้าตรสั อยา่ งนัน้ นะ
“แมแ้ ตเ่ ราตถาคตมาตรสั รเู้ ปน็ พระอนตุ ตรสมั มาสมั โพธญิ าณ กม็ าตรสั ตอนมชี วี ติ อย”ู่
น้เี ป็นสัจจะคำ� พูดของพระสัมมาสมั พุทธเจา้ เปน็ พระสัพพัญญู
แล้วญาตธิ รรมที่จะกลับกันไป จะไปหา้ มได้ยงั ไง นพี้ ดู เรอื่ งจริง ผทู้ ี่ต้องการอยากจะฟัง
อยากจะปฏบิ ัติ กท็ ำ� เอาสิ ใน ๔ อริ ิยาบถทำ� ได้ท้ังน้นั เหมอื นอยา่ งที่พระพทุ ธเจา้ ตรัสเอาไว้
ว่า “พวกเธอทำ� เอาสิ เราตถาคตได้ตรสั รู้ก็มาทำ� สำ� เร็จในตอนมชี ีวติ อยู”่
เม่อื เวลาอยากจะฟังก็ฟังสิ ปฏบิ ตั สิ ิ ไม่มีใครห้ามนี่ พอจะเขา้ ใจไหมท่พี ูดเน้ีย ใครปฏิบัติ
แทนเราได้
นิมนต์พระมาผิดวัดหรือเปลา่ ว่ะนี้ หือ (โยมหัวเราะ) อะไร พอนมิ นต์ข้ึนธรรมาสนม์ า
กม็ าต่อวา่ กนั เลยเนา๊ ะ เอ๋ ไม่สมอยา่ งน้ี หือ อยากจะฟังก็เคยพูด เอาหูฟงั น่ะ ให้ฟงั เสยี งท่ี
ออกจากปาก ถ้าตาจะฟงั มนั ฟังเสียงทพิ ย์ มอื มนั เป็นผพู้ ูด ก็เคยบอกสิ่งเหล่านี้
ถา้ เราจะฟงั เพ่ือการปฏิบตั ิจรงิ ๆ ทำ� ไมเม่ือครงั้ พุทธกาล เมื่อเวลาฟังเทศน์ฟงั ธรรมกัน
จึงพากนั รู้แจ้งเห็นจริงได้ เพราะศรัทธาความเชือ่ ภาษาพระความเลอ่ื มใสของพุทธบริษัท ๔

119

ผนู้ อ้ มกายลงแลว้ นอ้ มวาจาลงแลว้ นอ้ มใจเพ่ือจะฟัง ก็รวู้ า่ อานิสงส์ในการฟงั มนั มีจรงิ ผู้ฟงั
ยอ่ มไดฟ้ งั จากสงิ่ ทไ่ี มเ่ คยไดฟ้ งั สงิ่ ใดทเี่ คยไดฟ้ งั แลว้ ไมเ่ ขา้ ใจชดั จะเขา้ ใจในสงิ่ นน้ั ชดั บรรเทา
ความสงสัยได้ ท�ำความเหน็ ให้ถูกตอ้ งได้ จติ ของผูฟ้ ังนนั้ จะผ่องใส
เปน็ ความจรงิ หรอื ไม่จริง ค�ำสอนของสมเด็จสัมมาสมั พุทธเจ้านัน้ ๑ ไม่มี ๒ เป็นสจั จะ
ล้วนๆ เลย เปน็ ของจรงิ ทั้งนน้ั
เหมอื นอย่างพระพทุ ธเจา้ ตรัสเอาไวว้ ่า “ผูใ้ ดเหน็ ธรรมผนู้ น้ั เห็นเรา ผู้ใดปฏบิ ตั ธิ รรม
ผู้นั้นปฏิบตั เิ ราตถาคต”

โอวาทคำ� สอนหลวงป่สู วาท ปัญญาธโร วดั ปา่ โป่งจนั ทร์ อ.เขาคชิ ฌกูฏ จ.จันทบรุ ี

120

หลวงปู่ไมม่ ีปฏิปทาการบอกบญุ เรยี่ ไร ๑๐๐%

ถา้ ไมม่ เี หตใุ หท้ า่ นตอ้ งพดู เชน่ เวลามพี อ่ แมค่ รอู าจารยด์ ว้ ยกนั ถามขา่ วและชว่ ยประกาศ
แจง้ ขา่ วใหญ้ าติโยมทราบ หรอื บางครง้ั กอ็ าจจะมลี กู ศิษยล์ กู หาญาตโิ ยมทเี่ ขารู้ข่าวเองแล้วไป
กราบเรียนถามทา่ น ท่านถึงจะพดู ใหฟ้ งั แต่จะใหท้ ่านไปประกาศบอกบญุ เรีย่ ไรขอเงิน หรือ
ไปขอน่ันขอน่ีกบั ญาติโยมเองน้นั โดยทไี่ ม่มีคนมาถามหรือมาขอปวารณาไวก้ ่อนนัน้ เป็นอัน
ไม่มเี ด็ดขาด น้ีคือขอ้ วัตรปฏบิ ัติของท่าน (ขนาดมีคนมาประกาศขอปวารณานน่ั นี่ดว้ ยปัจจัย
สิ่งของ ฯลฯ กม็ บี ่อยครงั้ แตถ่ งึ เวลากไ็ ม่ได้ท�ำตามท่ขี อปวารณาไว้ ท่านก็ไมเ่ คยไปทวงถาม
แตก่ ลบั จะบอกวา่ “เขาจะมากม็ าเอง ไมม่ ากไ็ มเ่ ปน็ ไร”) ฉะนน้ั อยา่ เชอื่ เดด็ ขาด จงึ ขอยกตวั อยา่ ง
สกั ๒ เรือ่ ง

เมอ่ื ปี ๒๕๕๙ ตอนทห่ี ลวงปไู่ ปเทศนท์ ง่ี านผา้ ปา่ จดั ซอ้ื เครอ่ื งมอื แพทยท์ โี่ รงพยาบาลสมเดจ็
พระนางเจา้ สิรกิ ิติ์ อ.สตั หบี จ.ชลบุรี พอองคห์ ลวงปูท่ ่านแสดงธรรมและให้พรเสรจ็ ท่านกจ็ ะ
ลงธรรมาสน์เลย โดยไมไ่ ด้รอรับเครื่องไทยธรรมและปจั จัยกัณฑ์เทศน์ จนพระอาจารยส์ ุชิน
ปริปณุ โณ วัดธรรมสถติ จ.ระยอง ได้ประกาศทักหลวงปู่ก่อนวา่

พระอาจารยส์ ชุ นิ : หลวงปๆู่ อยา่ เพง่ิ ลงๆ เดย๋ี วโยมเขาจะถวายกณั ฑเ์ ทศนก์ อ่ น นตี่ อนนี้
หลวงปกู่ ำ� ลงั สรา้ งพระใหญน่ ี่ สรา้ งพระใหญห่ นา้ ตกั ๑๙ เมตรนะโยม กณั ฑเ์ ทศนใ์ นวนั นี้ หลวงปู่
จะไดเ้ อาไปซอ้ื ปนู ซอ้ื อฐิ ซอื้ หนิ ซอ้ื ทราย ไปสรา้ งพระใหญ่ จะไดเ้ ปน็ ทกี่ ราบไหวข้ องหมพู่ ระสงฆ์
ของหมู่ศรทั ธาญาติโยมทง้ั หลาย

หลวงปู่ : เออ กเ็ ลยลมื บอก ถา้ ทา่ นอาจารยช์ นิ ไมบ่ อก กเ็ ลยไมพ่ ดู ซะดว้ ยเมอื่ กน้ี ้ี ไอท้ ถี่ วาย
มาน่จี ะเอาไปสรา้ งพระใหเ้ ดอ้ จะเอาไปสร้างพระทุกบาททุกสตางคเ์ ลยวะ่

พระอาจารยส์ ชุ นิ : หนา้ ตกั ๑๙ เมตรโนน้ โยม คนทสี่ รา้ งพระใหญน่ ี่ ทา่ นพอ่ เฟอ่ื ง (หลวงพอ่
เฟอ่ื ง โชตโิ ก) ทา่ นบอกวา่ ตอ่ ไปจะไดเ้ กดิ เปน็ พระมหากษตั รยิ ์ แตเ่ ราอยา่ ไปเกดิ เลย เอานพิ พาน
ดีกว่า

หลวงปู่ : สรา้ งองคน์ อ้ ยๆ แตว่ า่ ไปสรา้ งทว่ี งั นำ้� เยน็ ๑๐ เมตรวะ่ แตส่ รา้ งทว่ี ดั โปง่ จนั ทรน์ ะ
สรา้ งไมถ่ งึ ๑๐ เมตรนะ กแ็ ค่ ๙ วา ๒ ศอกเทา่ นน้ั แหละ นดิ เดยี ว (หลวงปแู่ ละพระอาจารยส์ ชุ นิ
และญาติโยมขำ� กันอย่างพอใจ)

121

พระอาจารย์สุชิน : ๙ วา ๒ ศอก ๑๙ เมตร นะโยม

หลวงปู่ : สรา้ งองคน์ อ้ ยๆ ไมถ่ งึ ๑๐ เพราะทโ่ี นน้ มนั สรา้ งตง้ั ๑๐ เมตร ทโี่ นน้ ทวี่ งั นำ้� เยน็ นะ
สรา้ งตงั้ ๑๐ เมตร กเ็ ลยไมม่ วี าสนาจะสรา้ งใหญ่ กเ็ ลยสรา้ งแค่ ๙ วา ๒ ศอกกพ็ อ พอใหค้ นมอง
เหน็ ไกลๆ หนอ่ ย

พระอาจารย์สชุ ิน : โยม ก่อนหลวงปู่จะลงนะ กราบกนั ๓ คร้ังก่อนเด้อ ก่อนหลวงปู่
จะลงธรรมาสนน์ ะ ทา่ นใหอ้ รรถใหธ้ รรมใหเ้ ราไดค้ ดิ ทา่ นพดู ถงึ เรอ่ื งยมบาล ฉะนนั้ จะประมาท
ไมไ่ ด้ ถา้ เราประมาทเราก็ตายฟรๆี

หลวงปู่ : ไมร่ วู้ า่ พดู อะไรบา้ งนะ ลมื หมดแลว้ นะ จะขน้ึ ธรรมาสนม์ ากไ็ มไ่ ดค้ ดิ เลยวา่ จะพดู
เรอื่ งอะไร ไมร่ เู้ รอ่ื งเลยวะ่ พอมาเขากใ็ หข้ นึ้ เทศนเ์ ลยวะ่ เคยพจิ ารณาเหน็ ดอกวะ่ เหน็ พวกยมราช
ยมทตู พวกน้ี เลยมาพดู ให้ฟัง ดีใจเด้อๆ เดี๋ยวจะเอาไปสร้างพระใหญใ่ หเ้ ด้อ

และอกี เรอ่ื ง เมอ่ื ตน้ ปที ผี่ า่ นมาน้ี เมอ่ื ครงั้ ทหี่ ลวงปมู่ นี มิ นตไ์ ปเทศนท์ โ่ี รงพยาบาลสมเดจ็
พระนางเจา้ สริ กิ ติ ์ ในชว่ งเยน็ ทา่ นเมตตาไปพกั ทบ่ี า้ นของ ร.อ.ชมุ พร ในขณะทก่ี ำ� ลงั สนทนาธรรม
กับทา่ นอย่นู ้ัน จ่ๆู ก็มเี สยี งมอื ถอื ของทา่ นดงั ขน้ึ ปลายสายอยู่ภาคเหนือ (จำ� จังหวดั ไมไ่ ด)้

โยม : กราบนมสั หลวงปเู่ จา้ คะ ตอนนห้ี ลวงปอู่ ยทู่ ไี่ หน และพรงุ่ นหี้ ลวงปอู่ ยวู่ ดั ไหม ถา้ อยู่
หนจู ะเขา้ ไปกราบทว่ี ัด ตอนนีห้ นูมาปฏบิ ัตแิ ละพักผอ่ นอย่เู หนอื เจา้ คะ

หลวงปู่ : สาธๆุ ลูก ตอนนปี้ ่อู ยูส่ ตั หบี เขานิมนตม์ าทำ� บญุ แผนกและเทศนด์ ว้ ย พรุง่ น้ี
หลงั จากฉันเช้าเสร็จ สายๆ ถึงจะกลับ ประมาณบา่ ย ๓-๔ โมงเขา้ มาหาได้ ถา้ สะดวกก็เขา้ มา
ไมส่ ะดวกก็ไม่เปน็ ไร (ทา่ นก็คยุ กันไปสกั พกั ก็ว่างสาย แลว้ หันหนา้ มาคยุ กับผม)

หลวงปู่ : อมื เรอื่ งทคี่ วรจะพดู ควรจะบอกเขากไ็ มพ่ ดู ไมบ่ อก มนั ตดิ อยทู่ ปี่ าก มนั พดู ไมไ่ ด้
เพราะถา้ บอกไป มนั กเ็ หมอื นกบั เราอยากได้ “ความอยากนแี่ หละเปน็ ตวั ตณั หา” มนั กจ็ ะมาตดิ
อย่ตู รงน้แี หละ ใหเ้ ขามารูม้ าเหน็ เอง ใหเ้ ขาพิจารณาเอง ถ้าเขาศรทั ธา เด๋ยี วเขากท็ �ำเอง

ผมนงั่ ฟงั อยกู่ เ็ ลยรวู้ า่ โยมผหู้ ญงิ ทโี่ ทรมาเมอื่ กตี้ อ้ งเปน็ คนมฐี านะดแี นๆ่ และนา่ จะชว่ ยทา่ น
ในเรอ่ื งแกะพระจากหนิ ตา่ งๆ ไดม้ าก (ทา่ นตง้ั ใจจะสรา้ งขนึ้ จำ� นวน ๓๐ องค์ เพอื่ นำ� ไปบรรจไุ ว้
ในพพิ ิธภณั ฑใ์ ตฐ้ านพระองคใ์ หญ่) แต่ทา่ นกลับไมบ่ อกไมข่ อ แตใ่ ห้เขามารู้มาเห็นเอง และ
พจิ ารณาเองดว้ ยปญั ญาของเขาเอง (ซง่ึ จรงิ ๆ แลว้ ถา้ ทา่ นจะบอกกบ็ อกได้ แตท่ า่ นกลบั ไมบ่ อก)

โอวาทค�ำสอนหลวงปสู่ วาท ปญั ญาธโร วดั ป่าโป่งจันทร์ อ.เขาคิชฌกูฏ จ.จนั ทบุรี

122

มีใครบ้างไมต่ ายนะ่ มใี ครเปน็ อมตะ

ทกุ สงิ่ อยา่ งลว้ นอยใู่ นหลกั กฎเกณฑข์ องธรรมชาตทิ งั้ นน้ั อยา่ ไปเขา้ ใจวา่ อนั น้ี “ขากู แขนกู
ตวั กู สมบตั ิสมบัติพัสถานกข็ องกู”
องคส์ มเด็จสัมมาสมั พทุ ธเจ้าทรงตรสั เอาไว้ว่า “ดกู ร พุทธบริษัท ๔ ถึงจะเปน็ คฤหบดี
ผมู้ สี มบตั อิ นั มหาศาล จะสามารถทำ� กจิ การไดเ้ งนิ มามากมายกา่ ยกอง กองตง้ั แตพ่ นื้ แผน่ ดนิ
โลกอนั นจี้ นถงึ โลกพระอาทติ ย”์ เราตถาคตตรสั วา่ “เศษขยะของโลก กองมตู รคถู ของโลก
เท่านนั้ ”
จำ� เอาไวน้ ะ่ คำ� เตอื นของพระพทุ ธเจา้ ตรสั เอาไว้ ลว้ นแตเ่ ปน็ กองมตู รคตู ทงั้ นน้ั เปน็ ของ
เหม็นสาบสางทั้งนัน้ มนั เปน็ ของทีม่ อี ยใู่ นโลกอันนี้ วัน เดือน คนื หรอื ปี มีอยู่แล้วฉนั ใด
อนั เปน็ เรอื่ งอจนิ ไตย ทกุ สงิ่ อยา่ งมนั กอ็ ยใู่ นหลกั ของธรรมชาติ ทกุ สงิ่ อยา่ งเลย ไมม่ ใี ครแบกไป
ได้หรอก เห็นคนตายแล้วแบกไปไดไ้ หม จ�ำคำ� เตอื นของหลวงปู่เอาไว้น่ะ หลวงปไู่ ม่ค่อยจะ
พูดหรอกอยทู่ ่นี ้ีนะ่ ท่ีอ่ืนพูด พูดไม่เคยลดละ
ไปหาครอู าจารย์ท่ีหมดบุญไปแล้ว ให้ขึ้นไปแสดงธรรม กแ็ สดงธรรมอันน้ี ตอ้ งการใหร้ ู้
ใหร้ กั ษาตวั เราวา่ ตวั เราเปน็ พระทง้ั องค์ เอาพระไปทำ� ลายทำ� ไม ทำ� ลายภพทำ� ลายชาตติ วั เอง
เขา้ ใจไหม ภพชาตทิ จ่ี ะอบุ ตั ขิ น้ึ มาในวนั ขา้ งหนา้ ละ่ โนน้ มหาอเวจโี นน้ เปน็ ทเ่ี กดิ นะ่ อยา่ ฝนั เลยนะ่
วา่ จะไดเ้ กดิ เปน็ มนษุ ย์ ถา้ หากเรามสี ตสิ มั ปญั ชญั ญะ ฟงั แลว้ กใ็ หร้ บี ปฏบิ ตั ติ วั เองซะ “กลบั เถอะ”
กลบั ในสง่ิ ทไี่ มด่ ใี หด้ ขี น้ึ มา ทวยเทพยงั สรรเสรญิ นะ่ ผทู้ กี่ ลบั นะ่ แมแ้ ตอ่ งคส์ มเดจ็ สมั มาสมั พทุ ธเจา้
“ภกิ ษพุ วกเธอทำ� ผดิ อยา่ งนน้ี ะ่ ตอ่ ไปอยา่ กระทำ� ถา้ พวกเธอสำ� นกึ แลว้ เราอโหส”ิ จงึ ไดบ้ ญั ญตั ิ
พระวินยั ศีล ๒๒๗ ขอ้ ข้ึน “จำ� เอาไว้น่ะ ค�ำเตอื น”

โอวาทค�ำสอนหลวงป่สู วาท ปญั ญาธโร วัดปา่ โป่งจันทร์ อ.เขาคชิ ฌกฏู จ.จนั ทบุรี

123

พรปีใหมแ่ ละธรรมะเตือนสติ

เรอ่ื ง สตั ว์ ๖ ประเภท (กายคตาสติ) มนั มสี ัตวอ์ ยู่ ๖ ประเภท

๑. งู ถา้ เรามเี ชอื กมามดั มันทเ่ี หนียวแนน่ ละ่ มนั ดิน้ ไม่ขาดหรอก เพราะเชอื กมนั เหนียว
แลว้ เหลือไว้เปน็ เสน้ ยาวๆ มาวางไว้ จับไอเ้ ข้มาอีกคร้ังสิ จบั มาสักตวั สิ เป็นตัวที่ ๑
๒. มามัดอีกให้มันแน่น เชือกมาวางในเสน้ เดียวกนั ตวั ที่ ๑
๓. ไปจับนกอีกสทิ นี ่ี มามัดอกี ทีนี่ ดว้ ยเชือกเดียวกนั ที่เหนียวแน่น สตั ว์ประเภทท่ี ๓
๔. จบั สนุ ขั มาสิ เอามามดั ดสู ดิ ว้ ยเชอื กทเ่ี หนยี ว จบั สนุ ขั จงิ้ จอกสนุ ขั ปา่ มามดั อกี สกั ตวั ดสู ิ
เปน็ ตวั ที่ ๔
๕. แล้วกไ็ ปจบั เอาลงิ น่ะมามัดเปน็ ตวั ท่ี ๕
๖. เชือกแต่ละเสน้ ทมี่ ารวมกันแลว้ นิ มามดั เปน็ คดเดยี วกนั หรือจะมดั ใสห่ ลกั เดยี วกัน
แลว้ ขงั ดสู ิ แลว้ เรากเ็ ดนิ ไปซะ
สตั ว์ ๖ ประเภทมนั ไปตามทางของมนั นะ่ “เจา้ ง”ู มนั กก็ ระเสอื กกระสนจะพยายามเขา้ ไป
ในจอมปลวก สว่ น “ไอเ้ ข”้ ละ่ มนั กพ็ ยายามลากหมคู่ ณะนน้ั แหละจะลงไปในนำ้� สว่ น “นก” ละ่
กต็ ีปกี จะบินข้ึนบนอากาศโน้นนะ่ สว่ น “สนุ ขั ” ล่ะ กก็ ระเสือกกระสนพยายามรอ้ งจะเข้าบ้าน
“สนุ ัขจ้ิงจอก” ล่ะ กด็ น้ิ รนจะเข้าป่าช้า สว่ น “ลิง” ละ่ ทง้ั รอ้ งทั้งแยกเข้ียวกระโดนโลดเต้น
ชกั ดนิ้ ชกั งอ ดงึ เชอื กอยอู่ ยา่ งนน้ั ละ่ จะเขา้ ไปในดงไพรสตั ว์ ๖ ประเภท เขากม็ คี วามคดิ ของเขา
อยา่ งนนั้ มนั เป็นหน้าทีข่ องเขา
โยมพอ่ โยมแมเ่ อย๋ ญาติธรรมเอย๋ ตามันกค็ กู่ ับรูปใชไ่ หม หกู ็คกู่ ับเสยี งใชไ่ หม จมกู กค็ ู่
กับกล่ิน ลิ้นกค็ ่กู ับรส กายก็คู่กบั โผฏฐพั พะ ใจก็คู่กบั ธรรมารมณใ์ ช่ไหม มนั คนละเส้นทางเดนิ
เหมือนกับสตั ว์ ๖ ประเภท ถา้ สตั วต์ วั ไหนท่ีมีกำ� ลงั เร่ียวแรงมากกว่า มนั กจ็ ะลากสัตว์พวกน้ี
แตล่ ากก็ลากไปไมไ่ ด้ เพราะมนั ติดเชอื กทเ่ี รามัดรวมกนั ไว้เปน็ ปมไวน้ ี่ ท้งั เหยยี บหวั กันวนุ่ วาย
ท้ังท่เี ชอื กก็เสน้ ใครเสน้ มนั ของใครของมัน มันไปไม่ได้ มันตดิ อยู่ท่ีไหน ถา้ ไมต่ ดิ อยู่กับหลัก

124

ใจเราก็เหมอื นกนั ให้เราดูรสู้ ิ ทกุ ส่งิ อย่างมันอยู่ในสภาพธรรมชาติอนั เดยี วกัน แตเ่ รา
สมมุตวิ า่ อนั นี้เป็นงู อนั นเ้ี ป็นไอ้เข้ อันนเี้ ปน็ นก อนั นี้เป็นสุนขั อันนเี้ ป็นสุนัขปา่ อันนเ้ี ป็นลิง
ทจ่ี รงิ มนั เปน็ หลกั ของธรรมชาติ ของสรรพสตั ว์ มันไปก็ไปตามเส้นทางของมัน ทางของตา
กไ็ ปดรู ปู เห็นรูป รู้รปู ทางของหูละ่ มนั ก็ไปฟงั เสียงสมั ผัสเสียง วา่ เสยี งเพราะหรอื ไมเ่ พราะ
พลงั ของหมู นี ะ่ พลงั ของตากม็ ี พลงั ของจมกู กม็ ี รปู กม็ พี ลงั สามารถดงึ ดดู ทำ� ใหต้ าเรานไิ ปดไู ด้
ตากม็ พี ลงั สามารถไปรวู้ า่ เปน็ รปู เหน็ ไหม มนั มพี ลงั ของมนั อยตู่ ามธรมมชาติ มนั มคี วามมหศั จรรย์
หขู องเรากม็ พี ลงั สามารถดงึ ดดู เสยี งวา่ เปน็ เสยี งของใครได้ เสยี งกม็ พี ลงั สามารถดงึ ใหห้ มู าฟงั ได้
ความมหัศจรรย์ของธรรมชาติมีอยู่ อนั เปน็ กองสมมตุ ิท้ังนั้น

องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงบอกให้ไปติดไปยึดเหรอ ว่าเป็นของเราของเขา
วา่ เปน็ ตวั เปน็ ตนเหรอ ถา้ ไปยดึ แคน่ น้ั กห็ า้ มตวั เองสิ หา้ มตวั เองซะ ขามงึ อยา่ เดนิ เดอ้ (บอกมนั ส)ิ
ขาใครขามนั ไมใ่ ชเ่ หรอทจ่ี ะถงึ หรอื ยมื ขากนั เดนิ ญาตธิ รรมทม่ี านยี่ มื ขากนั มาเดนิ ใชไ่ หม หรอื
วา่ ขาของตวั เอง ตาของเราเองไมใ่ ชเ่ หรอ คนอนื่ เขากม็ ตี าเหมอื นกนั เรายมื ตาเขามาดใู ชไ่ หม
หรอื เอาตาเราดู หเู ราฟงั ใชไ่ หม หรอื เอาหใู ครฟงั ธรรมชาตขิ องชวี ติ มนั เปน็ อยา่ งน้ี เขาเรยี กวา่
ยานอันเปน็ สรรี ะ

ยานคอื อวยั วะของเรา มนั เปน็ หลกั ธรรมชาติ มนั มาจากมหาภตู ๔ มนั มารวมกนั เขา้ ใจมยั้
มาเปน็ กอ้ นเปน็ ตวั เปน็ ตน มนั เปน็ ตวั เปน็ ตนซะเมอื่ ไหร่ มนั เปน็ กองเฉยๆ อนั ไหนเปน็ ตวั เสน้ ผม
เปน็ ตวั เหรอ ตาเปน็ ตัวเหรอ ไมม่ ีเลย กม็ าสมมตุ ิใหว้ นุ่ วาย มันวนุ่ วายยงั ไง มนั วุ่นวายเพราะ
หนทางมนั คด ใจเรานะ่ มนั ขบั ไปไมไ่ หว เพราะหนทางมนั คด มนั เกดิ ขน้ึ พรอ้ มกนั นะ่ เหมอื นกนั
กบั สตั ว์ ๖ ประเภทนะ่ ตา่ งคนตา่ งจะยอ้ื แยง่ ไปตามทางตวั เองใชไ่ หม ตวั สตขิ องเรามนั ไปตามมนั
ทีน้ี ไมร่ ูจ้ ะไปอันไหนทนี ้ี อนั น้ีกเ็ สยี งดี อนั นี้กร็ ปู สวย รูปงาม อันน้กี ็กลนิ่ หอม เอาแลว้ ทีนี้
โอย้ อนั นีก้ ร็ สอร่อย ไมร่ ้จู ะหันไปทางไหนทนี ี้ มันวนุ่ เข้าใจไหม

วางซะเถอะ วางเถอะ เหมอื นกบั สง่ิ ทดี่ แี ละไมด่ ใี นปี ๖๐ นป่ี ลอ่ ยใหม้ นั ผา่ นไปซะ ปี ๖๑ ใหม้ ี
แตส่ งิ่ ทด่ี เี กดิ ขน้ึ เดอ้ ใหญ้ าตธิ รรมประสบแตค่ วามสขุ ความเจรญิ จะทำ� อะไรกข็ อใหส้ ำ� เรจ็ นกึ สง่ิ ใด
ก็ใหส้ มดงั ความปรารถนาทกุ ๆ ประการตามทต่ี อ้ งการจะปรารถนา เอวัง

พระธรรมเทศนาหลวงปสู่ วาท ปญั ญาธโร วดั โป่งจันทร์ อ.เขาคชิ ฌกฏู จ.จนั ทบรุ ี
วันท่ี ๑ ม.ค. ๖๑ ณ ศาลาวดั โป่งจนั ทร์

125

ยานยนต์กับทางโค้ง

ธรรมชาติของกระแสจิต มนั คดิ มันปรงุ มันฟงุ้ ซ่านน่ะ
ชวี ติ มนษุ ยเ์ ราน่ี ธรรมชาตเิ มอื่ เราหลบั แลว้ ตนื่ ขนึ้ มามนั ไมอ่ ยนู่ งิ่ มนั ไมอ่ ยนู่ ง่ิ “ยาน” คอื
“อวยั วะ” เมอ่ื เวลาหลบั มนั กเ็ งยี บ นเี้ ปน็ หลกั ธรรมชาตขิ องจติ แตพ่ อตนื่ ขนึ้ มานี่ “ยาน” คอื อวยั วะ
ตัวตนสกนธก์ ายของเรามันจะทำ� หนา้ ท่ีของมันเอง
ตา มนั กท็ ำ� หนา้ ทร่ี บั รปู หู กท็ ำ� หนา้ ทกี่ บั จติ จมกู กท็ ำ� หนา้ ทกี่ บั จติ ลน้ิ กท็ ำ� หนา้ ทกี่ บั รส
กายกท็ �ำหน้าทีก่ บั โผฏฐพั พะ (สัมผัส) ใจก็ท�ำหนา้ ทขี่ องใจ เราจะเดินทางน่ี เข้าใจไหมทางนี่
เหมอื นกบั รถยนต์ รถยนต์ ๔ ลอ้ ถา้ ตดิ เครอ่ื งแลว้ กส็ ามารถนำ� พาพวกเราไปถงึ ทไี่ ดน้ ะ่ แตเ่ หน็ ทาง
หรอื ยงั ทางมนั ไมต่ รงนะ่ จรงิ ไหม ทางมนั เปน็ แบบนนี้ ะ่ (ทา่ นทำ� มอื เปน็ ทางคดโคง้ ) มนั เลย้ี ว
คดโคง้ แบบนน้ี ะ่ จรงิ หรอื เปลา่ นนั้ เปน็ ทางรถอนั เปน็ ยานพาหนะเรยี กวา่ “ยานยนต”์ หนทาง
กย็ งั โคง้
เอ๋ หนทางใจเรามันโคง้ จริงหรอื เปลา่ นะ่ ถามใจตวั เองน่ะ แตล่ ะโคง้ แต่ละโคง้ เป็นยังไง
ถงึ เรียกวา่ โคง้ ยานอวยั วะรา่ งกายเรานมี่ ใี จเป็นพาหนะ มีตัวสตเิ ป็นผู้ขบั มน่ั คงอยู่กับเสน้ น้นั
แตห่ นทางมันก็คดเคีย้ ว ทำ� ไมจะรูไ้ ดย้ ังไงว่าทางจติ มันคดโคง้ มันโคง้ เพราะอะไร
โคง้ ท่ี ๑ ก็คอื รูป
โค้งที่ ๒ กค็ ือเสยี ง
โคง้ ที่ ๓ กค็ ือจติ
โค้งท่ี ๔ กค็ อื รส
โค้งท่ี ๕ ก็คอื โผฏฐพั พะ
โคง้ ท่ี ๖ กค็ ือธรรมารมณ์ อารมณด์ หี รอื อารมณ์ช่วั

126

จติ ของเรานเ่ี ปน็ รถ สตขิ องเรามนั มพี รอ้ มไหม และสมั ปชญั ญะทเ่ี ราจะขบั รถน่ี ไมใ่ หม้ นั
ลน่ื ไถลออกจากโค้ง ให้มันไปตามกระแสของความโค้งเหมอื นกับยานยนต์ อยา่ ใหม้ ันลื่นไหล
ตกร่องตกทางสิ เราเป็นคนขับไม่ใช่เหรอ รู้ว่ามันโค้งยังจะทะลุไปเหรอ มันอันตรายไหม
ทางภายนอกมนั โคง้ ยงั พนั กนั ทางภายในนสี้ มิ นั เปน็ จดุ สำ� คญั นะ่ มนั โคง้ ยงั ไง รปู มนั โคง้ ยงั ไง
มันโค้งเพราะความสวย ความไมส่ วย ความงาม ความไม่งาม จติ ของเราน่ะ สตขิ องเรานะ่
ตามใหม้ นั ทนั มนั ไปชมแตข่ องงาม ของไม่งามนี้ เป็นความโคง้ เสียงก็เปน็ เสียงทช่ี อบใจบ้าง
ไม่ชอบใจบ้าง คำ� พดู ท่เี พราะน่ะ ค�ำพูดทีข่ ดั หบู ้าง

นค้ี อื รอยโคง้ ของทางใจ มนั โคง้ ไปตามกระแสโลก เรามสี ตฟิ งั ไหมผขู้ บั จะเปน็ รปู เสยี ง
กลนิ่ รส โผฏฐพั พะ ทม่ี นั เกดิ ขน้ึ บนโคง้ ทางเดนิ นี่ จะเปน็ “รปู ” มนั กอ่ ใหเ้ กดิ สขุ และทกุ ขก์ ค็ อื
“เวทนา” เราจับได้วา่ หนทางมนั อันตรงไปอย่างน้กี ็เกิด “สญั ญา” เม่อื ปรุงแตง่ ว่าทางนี้ กท็ ำ�
ใหต้ รงไปไมไ่ ดเ้ ชยี วเหรอหนทาง มนั กเ็ ปน็ “สงั ขาร “รวู้ า่ เปน็ หนทางละเอยี ดออ่ น เปน็ หนทาง
เรียบรน่ื ก็เป็น “วญิ ญาณ”

เราจะไปห้ามมันได้ไหม ห้ามรูปภายนอกยังไม่ได้ ห้ามขันธ์ตัวเองดูสิ มึงอย่าแก่น่ะ
มงึ อยา่ เฒา่ นะ่ หนงั อยา่ เหยี่ วอยา่ แหง้ นะ่ ตาอยา่ ฝา้ ฟางนะ่ ผมมงึ อยา่ หงอกนะ่ ถามตวั เองหนอ่ ย
ถามตวั เองหน่อยเถอะ

พระพทุ ธเจ้าจึงตรัสว่า : ภิกขเว ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย รปู เทีย่ งหรือไมเ่ ทย่ี ง

สาวกตอบ : ไม่เทยี่ งพระเจ้าคะ่

ถา้ รปู ไมเ่ ทยี่ งแลว้ มนั เปน็ บญุ หรอื เปน็ สขุ เหน็ ไหม เหตทุ เ่ี กดิ ความวนุ่ วาย เหตทุ ใี่ หเ้ กดิ ความ
อาฆาตพยาบาท ก็เพราะไม่ถกู ใจ ใจเราคอื เส้นทาง

ภิกษทุ งั้ หลาย เวทนาเป็นสขุ หรือทกุ ข์

ทกุ ข์พระเจ้าค่ะ (สาวกตอบ)

เหน็ ไหม เวทนามนั เทย่ี งหรอื ไมเ่ ทย่ี ง เมอื่ รวู้ า่ มนั ไมเ่ ทย่ี งแลว้ จะตามตดิ มนั ไปทำ� ไม จะตาม
ไปยดึ เอามนั ยดึ ไดเ้ หรอ มนั ยดึ ไดซ้ ะเมอ่ื ไหร่ ธรรมชาตขิ องมนั มนั กค็ ดิ อยอู่ ยา่ งนี้ เราเปน็ ผขู้ บั
ยานยนต์อันนี้ คิดงา่ ยๆ สิ

โอวาทคำ� สอนหลวงปสู่ วาท ปัญญาธโร วัดปา่ โป่งจนั ทร์ อ.เขาคิชฌกูฏ จ.จันทบรุ ี

127

ธรรมะสวัสดีในวันปใี หมไ่ ทย

เรอื่ งของผลบุญทเ่ี ราได้ท�ำไปน้นั เราจะได้รับหรอื ไม่ได้รบั ถ้าได้ ได้ยงั ไง มใี ครรับรู้
มีใครเปน็ พยาน เพราะของท่ีเราทำ� ไปน่ีมนั เปน็ ของเราจรงิ ไหม ทกุ ๆ คนมแี ตส่ งสัยอย่อู ยา่ งน้ี
ไม่วา่ ที่ไหน วนั นี้ปู่เลยจะพดู ใหฟ้ ัง เมอ่ื อยากฟัง สงสัย ท�ำไม ไมว่ า่ ทานมัย สีลมัย ภาวนามัย
ทเ่ี ราทำ� ขน้ึ มานเ่ี ปน็ ของเรานะ่ ใครจะมายอื้ แยง่ ไปไมไ่ ดห้ รอก เมอื่ มคี นสงสยั วา่ ฉนั ทำ� บญุ ไปนี่
มนั จะสญู เปลา่ ไปไหม มนั จะสญู เปลา่ ไปไหน มนั ไมม่ คี ำ� วา่ สญู คำ� วา่ สญู นค้ี อื ความวา่ ง ใหเ้ ขา้ ใจ
ในบญุ สิ เราทำ� อะไรไป มนั คอยเราอยู่ ไมต่ อ้ งสงสยั หรอก ถา้ เราทำ� บญุ สรา้ งกศุ ล ไมว่ า่ วดั ไหน
หรอื ทไ่ี หน การทเี่ ราแจกจา่ ยบรจิ าคทานไปทกุ สงิ่ อยา่ ง ไมใ่ ชแ่ ตม่ นษุ ย์ ภกิ ษุ สามเณรซะเมอ่ื ไหร่
สรรพสตั วแ์ มแ้ ตม่ ดดำ� มดแดง แมแ้ ตป่ ปู ลานานำ�้ สตั วใ์ หญ่ สตั วเ์ ลก็ “สง่ิ ทเี่ รากระทำ� ผลนนั้ เปน็
ของเรานะ่ ” ปกู่ ลา้ รบั รองเลยวา่ จรงิ ถา้ ไมจ่ รงิ ปไู่ มพ่ ดู ไมบ่ อกหรอก จะรไู้ ดย้ งั ไง ใครเปน็ ผเู้ หน็
ใครเปน็ พยานใหม้ ี ผรู้ กู้ ม็ ี ผเู้ หน็ กม็ ี ผเู้ ปน็ พยานกม็ พี รอ้ มหมด มนั สวา่ งในใจของเรา มนั สะทอ้ น
เข้าในใจของเรา เป็นนามธรรม เพราะรปู ธรรมมันสะทอ้ น

ถา้ อยากรวู้ า่ ทำ� บญุ หรอื ทำ� บาปนมี้ จี รงิ ไหม มจี รงิ มยี งั ไง ขอถามหนอ่ ยนะ่ ใหต้ อบในใจนะ่
ทกุ คนให้ตัง้ ใจฟังให้ดี ไม่ต้องตอบออกเสยี งหรอก อายเขา วนั นีเ้ ปน็ วนั เรมิ่ สงกรานตใ์ ช่ไหม
กศุ ลทค่ี วรจะทำ� กนั เขาทำ� กนั ยงั ไง อนั เปน็ ประเพณมี าแตโ่ บรำ�่ โบราณ มนั มสี ว่ นไดแ้ ละมนั มสี ว่ น
บกพรอ่ งอยู่ กใ็ หค้ ดิ เอา กเ็ หน็ อยนู่ ี้ เมอื่ เวลาผลหมากรากไมเ้ กดิ ขนึ้ มา ทำ� ไมถงึ มอี ะไรเขา้ มาแทรก
มาแซง ทำ� ให้มนั แหวง่ ใหม้ นั หมนิ่ ไปล่ะ มนั ทำ� ไมถงึ ไมเ่ ตม็ กศุ ลผลทานทท่ี ำ� ไปน้นั กป็ รากฏให้
เหน็ อยู่ จะไปสงสัยท�ำไม แลว้ ใครจะไปรเู้ ห็นกศุ ลผลทานทฉ่ี นั ทำ� บุญ เวลาเมอ่ื ตายไปแลว้ นะ่
กแ็ ผน่ ดนิ นแี้ หละเขาเหน็ อยู่ ตอบในใจนะ่ ทหี่ ลวงปถู่ ามน่ี ทพ่ี ากนั มาทำ� บญุ ใสบ่ าตรหยาดนำ�้ วนั นี้
เอาเทา้ เหยยี บพนื้ ดนิ มาใชไ่ หม หรอื เดนิ มาบนอากาศกนั เวลาเดนิ มานะ่ จติ ของเราตงั้ มนั่ อยใู่ น
การใหท้ านไหม หรอื จติ ยงั สาดสา่ ยวงิ่ ไปตามอน่ื ๆ อยู่ เวลาเหยยี บลงเทา้ ซา้ ยเทา้ ขวาทจี่ ารกึ ไว้
บนพนื้ แผน่ ดนิ นี่ รอยเทา้ ของเราทต่ี ดิ บนแผน่ ดนิ นนั้ แหละผเู้ ปน็ พยาน จติ ของเราคดิ วา่ เปน็ กศุ ล
หรอื อกศุ ล ทตี่ ดิ อยบู่ นแผน่ ดนิ นนั้ แหละ เรยี กวา่ บญั ชใี หญข่ องยมทตู ยมบาล อยตู่ รงนี้ เราคดิ ดี
หรือไม่ดี ฝาเท้าจารึกไว้บนแผ่นดินหรือจารึกไว้บนแผ่นกระดาษ ปลายปากกาเขียนบันทึก
จารกึ ไวบ้ นกระดาษอา่ นไดฉ้ นั ใด รอยเทา้ ของเราทป่ี ระทบั ไวใ้ นพนื้ แผน่ พสธุ า ทเ่ี ราทำ� ดหี รอื ไมด่ ี
คดิ ดหี รอื ไมด่ ี กเ็ หมอื นบนั ทกึ เอาไวใ้ นแผน่ พสธุ าไดแ้ ลว้ นน้ั แหละ จะมาบอกวา่ ไมม่ ใี ครรหู้ รอก

128

ว่าเราคิดอะไรท�ำอะไร โอ้ย ไม่ต้องมาสงสัยหรอก หลวงปู่องค์น้ีเอาชีวิตเป็นเดิมพันเลย
ลา้ นเปอรเ์ ซน็ ตเ์ ลยนะ่ คดิ อะไรทำ� อะไรมเี หรอจะไมร่ ู้ ใจตวั เราเองคดิ วา่ จะทำ� บญุ กศุ ล ยงั เขยี น
บนั ทกึ จารกึ ความดคี วามชว่ั ประทบั แลว้ มนั จะหนไี ปไหน ยมทตู ยมบาล กเ็ หน็ อยนู่ ี้ พอเขาเปดิ ตำ� รา
กเ็ หน็ ออ๋ คนนม้ี าอยา่ งนี้ รอยเทา้ ของมงึ รอยนี้ ตอนนนั้ จติ ของมงึ คดิ ไปแบบนนั้ อยา่ งน้ี กรรมตวั นน้ั
กเ็ ปน็ อยา่ งนี้ เขาตดั สนิ นะ่ ใครเปน็ ผตู้ ดั สนิ ตวั เราเองเปน็ ผตู้ ดั สนิ เอง ตวั เราเองตา่ งหากทที่ ำ�
จะไปโทษคนอนื่ เหรอ อยา่ ไปโทษ ตวั คนอนื่ เขากม็ ขี าเดนิ เหมอื นกนั เขากม็ จี ติ ใจเหมอื นกนั กบั
เราเข้าใจมย้ั น้นั มนั เป็นโลกของเขา โลกอันนก้ี ็คอื ตวั ตนสกนธ์กายเราน้ี

บางทบี างคนกพ็ ดู แบบแปลกๆ วา่ ต่อไปโลกเราก�ำลังจะแตกแล้ว โลกกจ็ ะแตก โลกจะ
สลายแลว้ เข้าใจไหมวา่ โลกแตกน่ะ โลกหรือแผน่ ดนิ นีเ้ หรอจะแตก กแ็ ตกระแหงอยู่ถา้ ฝนมัน
ไมต่ กนะ่ พระพทุ ธเจา้ กต็ รสั อยวู่ า่ โลกนก้ี ค็ อื ตวั ของเรา เขา้ ใจหรอื ยงั มนั แตกระแหงมาแตเ่ กดิ
โนน้ นะ่ ตง้ั แตอ่ ยใู่ นทอ้ งแมโ่ นน้ มนั เจรญิ เตบิ โตขน้ึ มาจนกระทงั่ เนอื้ หนงั เหย่ี วยน่ เหย่ี วยาน สายตา
มันก็พรา่ มวั ไปหมดแลว้ เห็นไหม มนั แตกอยู่ทกุ วนั ไมใ่ ชเ่ หรอ ท�ำไมไม่ดขู องจรงิ ไม่พจิ ารณา
ของจรงิ กนั บ้าง เดยี๋ วจะหาวา่ หลวงป่ไู ม่เคยพูดอะไรให้ฟงั เลย พดู แลว้ มใี ครฟงั บา้ ง มแี ตป่ าก
ปราชญบ์ ณั ฑิตทั้งนน้ั จับคู่เถียงกันทะเลาะกัน เกง่ กันทั้งนัน้ เลย จะให้หลวงปหู่ ลวงพอ่ องคน์ ี้
พูดได้ยังไง ปู่เลยฟังพระธรรมเทศนาของญาติธรรมของพ่อพระแม่พระนั้นแหละพูดให้ฟัง
เป็นผ้เู ทศน์ใหห้ ลวงปู่ฟงั ปู่นั่งฟงั สบายเลย ไดเ้ วลากฉ็ นั กก็ นิ เต็มทอ้ งให้อิม่

เมอ่ื เวลาตวั เองทำ� บญุ สรา้ งกศุ ลนเี้ ลยพดู ถงึ เรอ่ื งบญุ ใหฟ้ งั พดู เรอ่ื งบาปใหฟ้ งั เขา้ ใจบา้ งสิ
ก็เพราะมันหลงกนั เข้าใจไหม มันเมากนั เมาจนไมร่ ู้สำ� นึกตวั เอง เมาจนไม่เขา้ ใจว่าเราเกิดมา
ไม่รู้ก่ภี พกชี่ าติแลว้ วนเวียนในวฏั สงสารน้ี เกิดมากภ่ี พกชี่ าตกิ นั แลว้ รูแ้ ลว้ ใชไ่ หม ตายไปแล้ว
จะขึ้นสววรค์ชั้นไหนหรือว่าจะไปลงนรก ตั้งแต่พ่อแม่ปู่ย่าตายายตายไปแล้วน่ะ เห็นไหม
มนั กย็ งั ไมเ่ หน็ อกี แลว้ รตู้ วั เองหรอื เปลา่ วา่ ตายแลว้ จะไปไหน แลว้ กพ็ ากนั ไปสงสยั วา่ ทก่ี ทู ำ� บญุ
ไปนัน้ กจู ะได้หรอื เปลา่ จะไปสงสัยท�ำไหมในการทำ� ดี อย่างนั้นจะบอกท�ำไม “อะนตุ ตะรัง
ปญุ ญักเขตตัง โลกัสสาติ” เป็นเนอื้ นาบุญของโลก เนือ้ นาบุญของโลก ค�ำว่าโลกก็คอื ตวั เรา
บญุ แลว้ ทเ่ี รามขี า้ วปลาอาหารใหเ้ ราอยู่ ไมใ่ หม้ นั แตกมนั ดบั ไมใ่ หม้ นั ตายงา่ ย เขา้ ใจไหม ใหม้ นั
เปน็ ไปตามอายขุ ยั ให้เข้าใจสิ รูไ้ หมว่าโลกแตกนะ่ ก็คอื ตวั เรานแ้ี หละ

ถอดจากเทปพระธรรมเทศนาหลวงปสู่ วาท ปญั ญาธโร วดั โปง่ จนั ทร์ ต.คลองพลู อ.เขาคชิ ฌกูฏ จ.จันทบุรี ในวนั ท่ี ๑๓ เมษายน ๒๕๖๑
ทำ� บุญถวายภตั ตาหารเชา้ ในวนั ปใี หม่ไทย และรว่ มท�ำบญุ กองผา้ ป่าสร้างโรงครวั ทสี่ �ำนักสงฆ์เขานอ้ ยเมตตาหลวง อ.วงั น�ำ้ เยน็ จ.สระแกว้

(วัดสาขา) / ท�ำบญุ ขนทรายเข้าวดั / ท�ำบุญบังสกุ ลุ ให้กับผทู้ ีล่ ว่ งลบั ไปแลว้ ณ วัดโป่งจันทร์ ต.คลองพลู อ.เขาคิชฌกูฏ จ.จนั ทบุรี

129

เคยไดย้ นิ เสียงทิพยไ์ หม

ญาติธรรมท้ังหลายในที่นี้ก็ล้วนแต่เป็นปราชญ์บัณฑิตทั้งน้ัน ศึกษากันมาเท่าไหร่แล้ว
เดก็ นอ้ ยนะ่ เดก็ นอ้ ยชนั้ ป.๔ นะ่ ไมใ่ ชป่ รญิ ญา เปน็ เดก็ นอ้ ยชน้ั ป.๔ (ทา่ นชท้ี ต่ี วั เอง) มนั ไมเ่ หมอื น
ปริญญาทเ่ี ขาเรียนจนทะลุ ทะลไุ ปไหนไม่ไม่รนู้ ะ่ ทะลุไปไหน หือ มะมว่ งก็สุกเป็นพวงเหลอื ง
อรา่ มอยู่ มนั นา่ กนิ นะ่ แตเ่ วลาปาคอ้ นไป มนั ขา้ มหมดเลยวะ่ จรงิ หรอื เปลา่ หอื ปรญิ ญา จรงิ ไหม
ท้งั ท่ีมะม่วงก็เตม็ ตน้ อยู่ แต่เวลาปาค้อนไป มนั ข้ามหมดเลยว่ะแหม่ แลว้ เรียนยังไงศึกษายงั ไง
ถึงไมเ่ ขา้ ใจถงึ เหตุของมนั
ทพ่ี ดู ใหฟ้ งั วนั นพี้ อจะเขา้ ใจไหม พอจะมสี ตริ บั รไู้ หม เอาหฟู งั อยหู่ รอื เปลา่ เอาหฟู งั อยใู่ ชไ่ หม
ฟังเสียงออกจากปากใชไ่ หม
เอ๋ เคยฟงั เสยี งทพิ ยห์ รอื เปลา่ เสยี งทพิ ยท์ ที่ ำ� ไมมนั มเี สยี งนะ่ คยุ กนั แบบไมม่ เี สยี งนะ่ เคยได้
คยุ กัน เคยไดย้ ินเสยี งทพิ ย์หรือเปล่า
ยังไมเ่ คยเหรอ เคยคุยกบั เสยี งทิพยห์ รือยงั
(ญาตธิ รรมเงียบ)
ยังเลยเหรอ อย่าโกหกนะ่
ยงั เจา้ ค่ะ (ญาตโิ ยมในหอ้ งตอบ)
หลวงปู่ : หอื้ ยงั จะมาโกหกอกี ตวั เองกเ็ คยคยุ ไดย้ นิ เสยี งทพิ ยก์ นั ทกุ คน กย็ งั มาบอกวา่
ไม่ได้คุย นเ้ี ห็นไหมยงั จะมาโกหกหลอกลวงกนั เลย นิเหน็ ไหม
หฟู งั เสยี งทอี่ อกจากปากใชไ่ หม แลว้ เชอื่ ไหมตากฟ็ งั ได้ ตาฟงั เสยี งทพิ ยไ์ ดน้ ะ่ ฟงั ใครพดู มอื สิ
มอื พูด ถ้าหากวา่ เรามแี ฟนสวยๆ เวลาไปเท่ียวไกลๆ ไปอยใู่ นงาน เวลาเรานัดกนั ไปใชไ่ หมล่ะ
พอนดั กนั ไปแลว้ เจอกนั ในงานแลว้ ถา้ อยไู่ กลกนั ถา้ จะเรยี ก เอาปากตะโกนเรยี กเหรอ กก็ ลวั
คนอื่นจะไดย้ ินเสยี งดว้ ย ก็เลยใช้มือพูด
(ท่านท�ำทา่ เอามอื กวกั เรียก)

130

โอโ้ ห้ ชอ็ ตในหัวใจเลย เฟ้ยี งเข้าใจเลยละ่ วา่ เรียกกแู ล้ว น้ีแหละคอื เสียงทพิ ย์
(ทา่ นหัวเราะเบาๆ)
ยังมาโกหกอกี ว่าไม่ไดพ้ ดู จรงิ ไหม
แลว้ คนใบล้ ะ่ ทำ� ไมครสู อนถงึ ใชม้ อื สอนจรงิ ไหม ทงั้ ๆ ทรี่ กู้ ว็ า่ ไมร่ ู้ นๆี้ ขนาดพดู ถงึ เรอื่ งน้ี
ก็มุสาแล้ว ก็ยงั จะมาโกหกกันอีกแล้วน่ะนี่ แล้วจะใหใ้ ครมาพดู มาสอนอกี ก็ของจริงมนั มีอยู่ท่ี
เรานี้หมด
ใหน้ ำ� ไปพจิ ารณานะ่ ทพี่ ดู หลกั วนั น้ี นหี้ ลกั วปิ สั สนา นฐี้ านของสมถะ ของจรงิ อยทู่ นี่ ้ี ไมใ่ ช่
ไปแสวงหาที่อื่น บุคคลใดนำ� ข้นึ มาพิจารณาของสกปรกเหล่าน้แี ลว้ ใหเ้ กิดความหน่าย ความ
เบอ่ื ซะ วางมนั ซะ มนั จะเบา จะสะอาด รปู ธรรมใหม้ นั หมดไปจากไป ใหม้ นั เหลอื แตน่ ามธรรม
ผดุ ผอ่ ง คือความบริสุทธช์ิ �ำระปลอ่ ยไปแล้ว
เมอื่ เราทำ� โลกอนั นใ้ี หม้ นั สวา่ งเพยี งโลกเดยี ว มนั จะสวา่ งหมดเลยทง้ั สามแดนโลกธาตุ
องคข์ องนพิ พานก็อยทู่ นี่ ีแ้ หละ

โอวาทคำ� สอนหลวงปสู่ วาท ปัญญาธโร วัดปา่ โปง่ จันทร์ อ.เขาคชิ ฌกูฏ จ.จันทบุรี

131

ใครไม่เกดิ มาจากพอ่ จากแมม่ ีไหม

ถา้ เราจะกล่าวสรรเสรญิ พระคุณของพ่อแม่ เราจะใชแ้ ผน่ ดินเป็นกระดาษ ให้มหาสมุทร
เป็นนำ�้ หมกึ ใช้ภเู ขาเขียนจารกึ กส็ าธยายสรรเสริญพระคณุ ของพอ่ ของแม่ไม่หมด
เอาใจเรยี นกายบา้ งเถอะ เอาใจของเรานปี่ ฏบิ ตั ใิ หม้ นั สงบใหป้ ญั ญามนั เกดิ บา้ งเถอะ ทำ� ใจ
ของเราใหม้ กี ำ� ลงั ขน้ึ มาเถอะ ศรทั ธาพละ วริ ยิ พละ สตพิ ละ สมาธพิ ละ ปญั ญาพละ ใหม้ นั เกดิ ขนึ้
ทใ่ี จ เปน็ องคป์ ญั ญาขน้ึ มาสิ มนั จะเกดิ แสงสวา่ ง เมอ่ื ใจเรามแี สงสวา่ ง มนั เปน็ องคป์ ญั ญานนั้ นะ่
ตัวจิตตัวใจที่มันเป็นองค์ปัญญานั้นแหละ มันจะมาพิจารณากายเรา เราจะได้ถอนอุปาทาน
ทั้งหลายซะ ให้มันแก้ภพแพ้ชาติออกไป อย่ามาหลงภพหลงชาตอิ ีกเลย
ความรมู้ นั รอู้ ยไู่ หน อยใู่ นหนงั สอื เหรอ แมน่ อยบู่ ห่ อื ถา้ ไมใ่ ช่ ทำ� ไมถงึ เอาหนงั สอื มาอา่ นกนั อยู่
มาสวดมนตก์ นั อยลู่ ะ่ มนั รกู้ นั ทกุ คนแตม่ นั กเ็ หมอื นไมร่ ู้ มนั เหน็ กนั ทกุ คน แตม่ นั กไ็ มเ่ หน็ มนั รจู้ น
ทอ่ งบทสาธยายยาวๆ ไดจ้ นตดิ ปากไดน้ ะ่ มนั ตดิ ในสมอง แตก่ ไ็ มร่ วู้ า่ มนั ฝงั อยใู่ นทไี่ หน กเ็ ลยมี
การสงสยั ทงั้ ทห่ี นงั สอื กม็ กี ารเปดิ อา่ นอยู่ ซดี กี ม็ เี ยอะจนลน้ กองอยแู่ ลว้ แลว้ กย็ งั ไปนมิ นตป์ ราชญ์
บัณฑิตพระคณาจารย์มาเทศน์ให้ฟงั อกี
การทเี่ ราจะปฏบิ ตั ิ การทเ่ี ราจะศกึ ษา มนั ไมใ่ ชว่ า่ จะสะสมงา่ ยๆ เพราะการปฏบิ ตั มิ นั เปน็
การปฏบิ ตั นิ ามธรรม มนั มแี ตช่ อ่ื มนั ไมม่ ตี วั ไมม่ ตี น สง่ิ ทเี่ ราปฏบิ ตั นิ นั้ นะ่ มนั ไมเ่ หมอื นกบั
ปฏิบัติภายนอก มันต่างกนั
โอวาทคำ� สอนของพระพทุ ธเจา้ นน้ั เปน็ นามธรรม มองไมเ่ หน็ ไมม่ ตี วั ไมม่ ตี น แตป่ ฏบิ ตั ิ
แลว้ สามารถนำ� ปถุ ชุ นมนษุ ยเ์ รานเ้ี ขา้ ถงึ มรรคผลนพิ พานได้ มนั เปน็ สงิ่ มหศั จรรย์ ถา้ อยา่ ง
มนษุ ยส์ อนกันน่ะ กเ็ หมือนอยา่ งครสู อนนกั เรยี น มกี ระดานก็เขียนใหอ้ ่านให้ท่องในกระดาน
ให้เห็นกับตาอยู่อย่างนี้ แต่ค�ำสอนของพระพุทธเจ้าที่จะน�ำสรรพสัตว์ออกจากโลกอันน้ีน่ะ
มนั เปน็ นามธรรม มันต้องปฏบิ ัติกันขา้ งในโน้น มนั ไมใ่ ช่การปฏิบัติข้างนอก มันรูแ้ ตส่ ัญญา
ความจำ� ทีเ่ รารเู้ ห็นในหนังสือทเี่ ราอา่ นทอ่ งกนั น้นั ละ่

โอวาทค�ำสอนหลวงปู่สวาท ปัญญาธโร วดั ป่าโป่งจันทร์ อ.เขาคิชฌกฏู จ.จันทบุรี

132

ธรรมะยามเช้า

สงิ่ ไหนทเ่ี ราท�ำบกพร่อง เราปฏิบตั ิปะติดปะต่อกนั หรือไม่ หรือว่าทำ� แบบขาดๆ เขินๆ
ถา้ เราปฏบิ ตั ใิ หป้ ะตดิ ปะตอ่ มนั กจ็ ะเชอ่ื มโยงกนั ไป สง่ิ ทเี่ ราไดฟ้ งั สง่ิ ทเ่ี ราสงสยั สงิ่ ทม่ี นั ทำ� ให้
จติ ใจเรามวั หมอง หรอื เรายงั ทำ� ไมถ่ กู เรากจ็ ะทำ� ถกู แลว้ เรากจ็ ะพอใจ ฟงั ไมใ่ ชจ่ ะนงั่ ฟงั อยา่ งเดยี ว
ถงึ จะส�ำเร็จในมรรคในผล หรือมดี วงตาเหน็ ธรรม เปล่า จะยนื ฟังก็สามารถส�ำเร็จได้ เขา้ สู่
มรรคเข้าสู่ผลไดส้ �ำเรจ็ เหมอื นกนั หรือจะเดินก็สามารถทีจ่ ะฟงั ทจ่ี ะปฏบิ ตั ไิ ด้ เข้าสู่มรรคผลได้
เหมอื นกนั แมแ้ ตอ่ ริ ยิ าบถการนอน ยงั สามารถปฏบิ ัตถิ ึงมรรคผลนิพพานไดน้ ่ะ

ใน ๔ อริ ยิ าบถ จะเปน็ ยนื เดนิ นงั่ นอน กเ็ ปน็ การปฏบิ ตั ิ แตส่ ตสิ มั ปชญั ญะของเราสิ
ใหร้ ูต้ วั อยูว่ า่ เรากำ� ลงั ทำ� อะไร เราทำ� ตดิ ต่อกันอยู่หรือไม่ มีสตพิ ิจารณานกึ คดิ ได้ถูกตอ้ งไหม
ไมใ่ ชว่ า่ เอากายตวั เองมาตง้ั ทนโทไ่ วเ้ หมอื นกบั ตอไม้ สว่ นจติ สว่ นใจมนั ไปอยไู่ หนนนั้ มนั ไมใ่ ชผ่ ฟู้ งั
มันนักโกหก นักหลอกลวง มันคิดถงึ ข้างนอก ออกนอกโลก ออกนอกวัด มันไปอยู่กบั อะไร
หมดละ่

จติ ใจของเราตอ้ งอยกู่ บั ตวั เราเองสิ เรานง่ั อยสู่ ภาพไหน อยลู่ กั ษณะไหน สตสิ มั ปชญั ญะอยู่
พรอ้ มไหม เมอ่ื สตสิ มั ปชญั ญะอยพู่ รอ้ มกบั ตวั เรา มนั สงบตรงน้ี ตวั สมาธกิ เ็ กดิ อยตู่ รงน้ี เรารวู้ า่
มันไม่เคล่อื นไปไหน เราพจิ ารณาเข้าไปสู่ร่างกาย มันกเ็ ป็นสมาธิ มันก็เกิดปญั ญา

เอาใจมาเรยี นกายสิ หาเหตมุ นั หนอ่ ยเถอะ อยากใหญ้ าตธิ รรมหาเหตตุ วั นใี้ นกรรมฐาน ๕
(เกศา โลมา นขา ทนั ตา ตะโจ) เปน็ สงิ่ ทเ่ี ราควรจะหยบิ ยกขน้ึ มาพจิ ารณา นแี้ หละตวั จอมปลอมนะ่
ตวั หลอกลวงเรานะ่ ท่ีจริงมนั ไมม่ ตี ัวตนเลย กายก็สกั วา่ กาย ผมกส็ กั แต่ว่าผม ไม่มีตวั ไมม่ ตี น
ฟันจนถงึ หนงั มันไม่มีตัวตนหรอก มันไม่จรงิ ไมจ่ งั อะไรเลย เวทนามันกไ็ ม่มีตัวตน ว่าเปน็ สุข
เปน็ ทกุ ข์ มนั กไ็ มม่ ตี วั ตน มนั ไมม่ อี ะไรสกั อยา่ งเลย จติ กส็ กั แตว่ า่ จติ ใจกส็ กั แตว่ า่ ใจ ไมม่ ตี วั ตน
จะวา่ ธรรมกศุ ล อกศุ ล มนั กไ็ มม่ ตี วั ตนอกี อะไรเปน็ ตวั เปน็ ตวั เปน็ ตนละ่ กม็ นั สมมตุ เิ ฉยๆ ใหร้ ู้
ตามความเป็นจรงิ กพ็ อนะ่ ดูตรงนี้ให้มันทะลุใหม้ นั สว่างเถอะ

ตวั ตนเรานม้ี าจากมหาภตู ๔ มหาภตู ๔ คอื องคส์ งฆ์ เขา้ ใจไหม มหาภตู ๔ คอื พระสงฆ์
องค์สงฆข์ องเราเอง องค์สงฆ์ทัง้ ๔ คือ ดิน น้ำ� ไฟ ลม นคี้ อื สงฆ์ สงฆ์ภายในอันเป็นสรณะ

133

เมือ่ มหาภตู ๔ ท่มี าประชมุ กันมันเป็นธาตุนี้ ตัวธาตุ ตวั ธรรมน้ี ในมหาภูตตัวน้ี มารวมกันจึง
เป็นกอง “กองแหง่ ธาต-ุ กองแห่งธรรม” ก็คือตวั เรา มันจงึ เปน็ ธรรมขันธ์ เปน็ ธรรมธาตุ
เปน็ เบญจขนั ธก์ ค็ อื ตวั เรา เปน็ กอ้ นธรรม กอ้ นธรรมอนั นเ้ี มอ่ื มนั ตงั้ ขนึ้ มาจากสงฆท์ ง้ั ๔ ประชมุ
กนั แลว้ โนน้ ตวั ผรู้ ู้ คอื ตวั ใจ ตวั แทจ้ รงิ คอื ใจ มนั ไมใ่ ชต่ วั จติ ตวั ใจ แตม่ นั คอื ตวั ผรู้ ู้ ตวั ทไ่ี มต่ าย
ของพวกเราจริงๆ น่ะ มันเข้าถงึ กนั หรือยัง ตัวพทุ ธะน่ะ
ขอโทษนะ่ ญาตธิ รรม ใครบอกวา่ ตาเรา ใครบอกวา่ หเู รา ใครบอกว่าเปน็ กายของเรา
ตวั น้แี หละคอื “ตวั สมมตุ ิน่ะ” มันมาหลงมนั มาตดิ อย่ตู รงนจ้ี รงิ ไหม
ถา้ หากวา่ ตวั เราของเรานี่ จะบอกวา่ ตา ตามนั รวู้ า่ เปน็ ตาไหม หู มนั รวู้ า่ เปน็ หไู หม เอาแต่
กองสมมตุ ใิ หเ้ ขา ตา หู จมกู ลน้ิ กาย เขาไมร่ วู้ า่ เขาเปน็ ตา เปน็ หู เปน็ จมกู เปน็ กายเลย ญาตธิ รรมเอย๋
เพราะเขาเปน็ อะไร เพราะเขาเปน็ ธรรมธาตุ มาจากธรรมชาติ ทธ่ี าตุ ๔ ประชมุ กนั กค็ อื ดนิ นำ้�
ไฟ ลม

โอวาทคำ� สอนหลวงปสู่ วาท ปญั ญาธโร วดั ป่าโป่งจันทร์ อ.เขาคชิ ฌกฏู จ.จันทบรุ ี

134

อุปาทาน แปลวา่ ความเขา้ ไปยึดถอื

ยดึ ถอื เปน็ ตวั เปน็ ตน เปน็ อตั ตาไปหมด พระพทุ ธเจา้ สอนวา่ “อนตั ตา” นะ่ ไมไ่ ดส้ อนวา่
“อตั ตา” เขา้ ใจไหม จะไปหลงอยทู่ ำ� ไม
เมอ่ื เรามคี วามกลา้ อยใู่ นสกิ ขาบท เมอ่ื เราเคารพ เรากป็ ฏบิ ตั กิ ายใหเ้ ปน็ ศลี สิ ปฏบิ ตั กิ าย
วาจา ใจ ให้เป็นศีลสิ เมอื่ เรารกั ษาใหม้ ันสงบ มนั กจ็ ะเกิดปญั ญา ปญั ญามนั จะเกิดขนึ้ ได้
กอ็ ยู่ทใ่ี จเรานะ่ ขอแต่ว่าใจเราสงบลงเท่านนั้ แหละ ปญั ญาก็จะเกิด
นเ้ี ปน็ การบำ� เพญ็ นะ่ การกระทำ� คอื การรกั ษาใจ ปฏบิ ตั ใิ จใหม้ นั สงบสิ เมอ่ื เกดิ ปญั ญาขนึ้
มนั จะรเู้ อง เพราะปญั ญาคอื แสงสวา่ ง จะนำ� ทางใหเ้ ราอกี รวู้ า่ ออ๋ กายเราสงบนี้ กายเราตงั้ มน่ั น้ี
รวู้ ่ากายต้งั ม่ัน ใจก็ต้องตัง้ มัน่ แลว้ น่ะ นน้ั ล่ะคือสมาธิ
พอกาย วาจา ใจ มนั สะอาดแล้วกเ็ ป็นศีล ถ้ากายมันตง้ั ม่ัน เพราะการบ�ำเพ็ญกาย ใจ
ใจจะต้องมาเรียนรู้ รู้ว่ามนั ตงั้ ม่ัน ปัญญาก็เกิดข้ึน ของเรานะ่ ไม่ใชข่ องคนอนื่
สนั ดานมนษุ ยน์ ่ี มนั มคี วามดงี ามมาแตก่ ำ� เนดิ และมคี วามเลวรา้ ยมาแตก่ ำ� เนดิ เปลา่ ไมใ่ ช่
สนั ดานมนษุ ยเ์ รานจี้ ะมาดมี ารา้ ยกเ็ พราะเราเปน็ ผกู้ ระทำ� ขนึ้ เองตา่ งหาก ใครจะมาทำ� ให้ เราจะ
ท�ำดหี รือท�ำไม่ดีล่ะ
พระพทุ ธเจา้ จงึ ทรงตรสั วา่ ทำ� ดไี ดด้ ี ทำ� ชวั่ ไดช้ ว่ั เหน็ ไหม กต็ วั เรานแ่ี หละทำ� เองปฏบิ ตั เิ อง
อยากจะไดย้ งั ไงละ ใครเขาจะมาทำ� ให้ ถงึ ตวั เราไมท่ ำ� เอง ใครจะมาผดิ แทน ถา้ เราไมผ่ ดิ เองนะ่
ผดิ อยู่ทเ่ี รา ถกู อยทู่ ีเ่ ราตา่ งหาก กเ็ พราะปัญญาทเี่ กิดข้ึนกบั ใจในการภาวนา
การกระทำ� ภาวนากค็ อื การเจรญิ สมถะ เมอื่ เราทำ� กายใหส้ งบแลว้ มหี รอื จติ ใจเราจะไมส่ งบ
เมอื่ จติ ใจเราสงบ มหี รอื ทม่ี นั จะไมเ่ ปน็ วเิ วกนะ่ นแี้ หละคอื การวเิ วกกาย วเิ วกจติ แลว้ มนั กจ็ ะเขา้ ไป
ในโนน้ อกี คอื อปุ ธวิ เิ วก มนั สงบไปถงึ ขา้ งในโนน้ นะ่ เมอ่ื จติ เรามนั สงบเขา้ ไปในทตี่ ง้ั ฐาน เขา้ ไปสู่
ฐตี ภิ ตู งั ฐานอนั เปน็ ทต่ี ง้ั ของสตขิ องจติ ใจเราสิ เมอื่ มนั เขา้ ไปตง้ั ไดอ้ ยา่ งนนั้ มนั กเ็ ปน็ ฌาน กเ็ พราะ
การเขา้ การทำ� จติ ใจใหส้ งบ ปญั ญาจะบอกเราเองวา่ “ออ๋ ทแี่ ทร้ า่ งกายอนั นกี้ ม็ าจากธาตเุ หรอ
มาจากมหาภตู เหรอ มาจากดนิ นำ�้ ไฟ ลม เรามาถอื เปน็ ตวั เปน็ ตนกเู องอกี เรากจ็ ะรเู้ องทนั ทวี า่

135

ไมเ่ ทยี่ ง แลว้ พอความอยากเกดิ ขนึ้ มนั กเ็ ปน็ ทกุ ขอ์ กี แลว้ เมอ่ื รวู้ า่ มนั เปน็ ทกุ ข์ นนั้ ละ่ มนั คอื อนตั ตา
แล้วจะยึดอนั ไหนเปน็ ตวั เราตวั เขา อะไรเปน็ ของเขาของเรา มนั ไม่มี ไม่มนี ะ่ ไมม่ ีของเขาไม่มี
ของเรา มนั เปน็ เพียงธรรมธาตุอันหนง่ึ ”
กฏธรรมธาตนุ ถี้ า้ มนั จะมขี นึ้ มนั กม็ ขี องมนั เอง เมอ่ื มนั มขี นึ้ มา มนั กต็ ง้ั อยอู่ ยา่ งนี้ เมอ่ื มนั
จะเปลยี่ นแปลง มนั กจ็ ะเปลยี่ นแปลงของมนั ไปเอง ใครจะบญั ชาใครจะบงั คบั มนั ได้ กค็ อื ธรรมธาตุ
ก็คือตวั ตนสกนธก์ ายเรานี้ ท่เี รียกวา่ ตวั ตนนวี้ า่ นาย ก ข ค ง อยูน่ ้แี หละ
นธ่ี รรมธาตอุ นั นี้ พระพทุ ธเจา้ จงึ ทรงบญั ญตั วิ า่ เปน็ ธรรมขนั ธ์ รปู เวทนา สญั ญา สงั ขาร
วญิ ญาณ กม็ าจากธรรมธาตุ สง่ิ เหลา่ นม้ี ารว่ มกนั แลว้ กแ็ ปรเปลย่ี นไป มนั กเ็ ปน็ ไปตามธรรมชาติ
มนั เปน็ อนจิ จงั ทกุ ขงั อนตั ตา ไปหมด แลว้ จะแบกตรงไหนวา่ เปน็ ตวั เปน็ ตนอกี ใหน้ กั ปฏบิ ตั ิ
และญาติธรรมเขา้ ใจตามนน้ี ะ่

โอวาทค�ำสอนหลวงปูส่ วาท ปัญญาธโร วัดปา่ โปง่ จนั ทร์ อ.เขาคิชฌกูฏ จ.จนั ทบรุ ี

136

น�้ำใจส�ำคญั นะ

การที่เราจะใหท้ านน่ี ทานน้ีคอื การแสดงนำ้� ใจของเราออกมา มันแสดงออกมาให้เห็น
แตว่ า่ เปน็ นำ้� ใจทแ่ี สดงออกมานี่ มนษุ ย์ แปลวา่ สตั วใ์ จสงู การแสดงนำ้� ใจอยา่ งนถ้ี งึ เปย่ี มดว้ ย
เมตตา มนั ออกมาจากขา้ งใน เมตตาจึงเปน็ เคร่อื งค�้ำจุนโลก ค้�ำจุนสรรพสัตว์

เหมือนดังองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงเปี่ยมด้วยพระเมตตามหากรุณาธิคุณต่อ
สรรพสตั ว์ ถา้ หากพระองคไ์ มม่ เี มตตาตอ่ สรรพสตั วแ์ ลว้ จะวางหลกั คำ� สอนของศาสนาออกมา
ได้ยงั ไง จะบญั ญัติพระสจั ธรรม ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขนั ธ์ อนั มาจากกองสมมตุ ิ คือธาตขุ ันธ์
อันเป็นธาตุขันธ์ของพ่อของแม่เราได้ยังไง ยกเอาพระสัจธรรมเหล่านี้ออกมาสอนเวไนยสัตว์
สอนพวกเราทกุ คนใหไ้ ดม้ าศกึ ษาปฏบิ ตั ธิ รรมกนั มาทกุ วนั นแี้ หละ กเ็ พราะคำ� สอนทบี่ ญั ญตั ขิ น้ึ มา
เป็นก้อนพระสัจธรรม

แตว่ า่ ยงั เปน็ ของปลอมนะ ฟงั แลว้ ยงั เปน็ ของปลอมนะ่ ใหป้ ฏบิ ตั เิ อาจรงิ สถิ งึ จะไดจ้ รงิ นะ่
อยา่ ไปลบู ๆ คลำ� ๆ นะ สว่ นมากฟงั แลว้ กไ็ ปลบู ๆ คลำ� ๆ วา่ โอย้ ฉนั ไดไ้ ปฟงั ธรรมมา ฉนั จำ� ไดแ้ ลว้
ฉันได้แล้วละธรรมะ

“ของปลอมนะ ของจรงิ อยทู่ ใี่ จเรานะ”

ใหเ้ ราดเู ขา้ ไปในกายขา้ งในเรานะ อยตู่ รงน้ี อยทู่ หี่ วั ใจเรานแี่ หละ ทเี่ ราแสดงออกมานน่ั ละ
ใครเปน็ ผแู้ สดง นำ้� ใจของเรานะ ออกมาทางกาย ใหเ้ ขา้ ใจในหลกั เรอื่ งการทำ� บญุ จะเปน็ ทานมยั
สลี มยั และ ภาวนามยั ประกอบไปดว้ ยองคส์ าม ถามกายเราสวิ า่ เปน็ ทานไหม ถามกายเราสวิ า่
เปน็ ศลี บรสิ ทุ ธไิ์ หม ถามกายเราดสู วิ า่ กายเอย่ เจรญิ ภาวนาอยหู่ รอื เปลา่ แลว้ กถ็ ามวาจาเราดสู ิ
วา่ วาจามงึ เปน็ ทานจรงิ ไหม วาจามงึ เปน็ ศลี เปน็ สจั จรงิ ไหม วาจามงึ เจรญิ ภาวนาอยปู่ ระจำ� จรงิ
หรอื เปลา่ แลว้ ธรรมท่สี ามก็ถามใจตวั เองดนู ะ ใจเอย่ มีศรทั ธาอันแรงกล้าเปน็ ทานจรงิ ไหม
ใจเอย่ มงึ บรสิ ทุ ธอ์ิ ยใู่ นอรยิ มรรคเปน็ วสิ ทุ ธมิ รรค สมบรู ณแ์ ลว้ ใชไ่ หม ถามใจตวั เองนะ ใจเอย่
มึงเจรญิ ภาวนาในหลกั ค�ำสอนของพระสมั มาสมั พุทธเจา้ ไมเ่ คยขาดใชไ่ หม ถามดนู ะ่

มนุษย์น้ีแปลว่าสัตว์ใจสูง เป็นมนุษย์นี่เป็นพรหมได้ เป็นเทพเทวดาได้ “มนุสสเทโว”
“มนสุ สพรหมา” เปน็ ไดถ้ งึ เทวดาเปน็ ไดถ้ งึ พรหมทเ่ี ปน็ มษุ ยอ์ ยู่ ถา้ มนษุ ยท์ ตี่ ำ�่ ลงละ่ “มนสุ สเปโต”

137

“มนสุ สตริ จั ฉาโน” มนั ตำ่� ลงไปแลว้ รกั ษามนษุ ยเ์ อาไวส้ ใิ หม้ นั สมำ่� เสมอ อยา่ ใหข้ าดทนุ สิ เกดิ เปน็
มนุษย์น่ะ สมกบั เปน็ สตั ว์ใจสงู เมื่อเปน็ สตั ว์ใจสูง แล้วทำ� ไมจงึ ท�ำลายพระคณุ ของพ่อของแม่
เอาธาตุขันธ์ของพ่อของแม่ไปท�ำในทางท่ีผิดท�ำไม ก็เหมือนไปท�ำลายพระคุณของพ่อของแม่
ไมใ่ ช่เหรอ

องคส์ มเดจ็ สมั มาสมั พทุ ธเจา้ มาพจิ ารณา ๘,๔๐๐๐ พระธรรมขนั ธ์ กม็ าพจิ ารณาอยทู่ กี่ ายเรา
ไมใ่ ชเ่ หรอ ทำ� ไมจงึ เอาแกว้ อนั วเิ ศษสดุ นไ้ี ปทำ� ใหเ้ ปน็ มลทนิ จะไปถามทำ� ไมละ่ สวรรค์ จะไปถาม
นรกทำ� ไมอกี จะไปถามอะไร เนรคณุ มยั้ ทำ� ลายศาสนาไหม เนรคณุ คำ� สอนหรอื เปลา่ จรงิ หรอื
ไม่จริง หลอกลวงตัวเอง หลอกลวงคนอ่ืนหรอื เปลา่

การภาวนามนั เปน็ ปตั จตั ตงั รไู้ หม มนั เปน็ ของเฉพาะตนรเู้ ฉพาะตนสิ เขา้ ใจหรอื ไมเ่ ขา้ ใจ
ตวั เรารวู้ า่ เราโกหกตวั เองหรอื เปลา่ พอฟงั แลว้ มนั บอกตวั เอง รู้ มนั รจู้ รงิ ไหม ไมใ่ ชว่ า่ ทำ� ตวั เอง
เปน็ ผรู้ เู้ พอื่ ใหค้ นอน่ื ดแู ลว้ วา่ “โอ้ คนนเี้ ขารจู้ รงิ หนอ” จะใหเ้ ขาคดิ อยา่ งนนั้ เหรอ ไมอ่ ายทนี่ งั่ เหรอ
ไมอ่ ายลมหายใจ ไมอ่ ายไฟฟา้ บา้ งเหรอ อายบา้ งสิ เปน็ มนษุ ยแ์ ทๆ้ วา่ เปน็ สตั วใ์ จสงู หลอกลวง
ตวั เองไมพ่ อ ยังไปหลอกลวงคนอืน่ อีก

เราท�ำติดต่อกันอยู่หรือไม่ มีสติพิจารณานึกคิดได้ถูกต้องไหม ไม่ใช่ว่าเอากายตัวเอง
มาตั้งทนโท่ไว้เหมือนกับตอไม้ ส่วนจิตส่วนใจมันไปอยู่ไหน นั้นมันไม่ใช่ผู้ฟัง มันนักโกหก
นกั หลอกลวง มนั คดิ ถงึ ขา้ งนอก ออกนอกโลก ออกนอกวดั มนั ไปอยกู่ บั อะไรหมดละ่ จติ ใจของเรา
ตอ้ งอยกู่ บั ตวั เราเองสิ เรานงั่ อยสู่ ภาพไหน อยลู่ กั ษณะไหน สตสิ มั ปชญั ญะอยพู่ รอ้ มไหม เมอื่ สติ
สมั ปชญั ญะอยพู่ รอ้ มกบั ตวั เรา มนั สงบตรงน้ี ตวั สมาธกิ เ็ กดิ อยตู่ รงน้ี เรารวู้ า่ มนั ไมเ่ คลอื่ นไปไหน
เราพจิ ารณาเขา้ ไปสู่รา่ งกาย มันกเ็ ปน็ สมาธิ มันก็เกดิ ปัญญา

ศลี เปน็ พนื้ ฐาน ใชศ้ ลี ชำ� ระเขา้ ใจไหม ศลี คอื การรกั ษาตวั นี้ รกั ษาใจใหม้ นั มนั่ คงสิ รกั ษา
ใหม้ นั สะอาดสิ ลงตรงนเ้ี หตขุ องมนั นะ่ “กค็ อื ถอื ศลี ” ถา้ ไมม่ ศี ลี เปน็ ทเี่ รมิ่ ตน้ แลว้ ไมต่ อ้ งถาม
หาหรอก ไม่ต้องถามหาสรรค์ ไมต่ อ้ งถามหาโภคทรพั ย์ เพราะศลี น้นั ละ่ เป็นฐานทีจ่ ะเขา้
ส่สู วรรค์ เข้าสู่พรหมโลก จนถึงพระนพิ พาน

ญาติธรรมเอย๋ พอ่ พระแมพ่ ระเอย๋ กเิ ลสมนั ลากจมูกต้งั แตเ่ กดิ มาแลว้ จะให้มันลากไป
อีกเหรอ ยงั จะใหเ้ ขาปดิ หปู ดิ ตาเราอีกเหรอ ปฏิบัติตรงนี้แหละ ดตู รงนแ้ี หละ ชำ� ระตรงน้ี
องคส์ มเดจ็ พระสมั สมั พทุ ธเจา้ กย็ งั มาพจิ ารณาธาตุ ๔ ดนิ นำ�้ ไฟ ลม อนั เปน็ ตวั ตนสกนธก์ าย
คอื กอ้ นพระธรรมอนั นแ้ี หละ เปน็ พระคณุ ของพอ่ ของแมเ่ หน็ ไหม มาอาศยั ตวั น้ี เมอ่ื อาศยั กจ็ งึ มา
พจิ ารณาแยกพระธรรมอนั นี้ โอ้ กม็ ารขู้ องจรงิ มเี กดิ มแี ก่ มเี จบ็ มตี ายอนั เปน็ เสอื่ มสลายไดน้ อ้
ธรรมกอ้ นน้ี เกิดจากมหาภตู ๔ เทา่ นัน้

138

ออ้ มารขู้ องจรงิ อนั นผี้ ดิ อนั นถ้ี กู อนั นจี้ รงิ อนั นเี้ ทจ็ อนั นเ้ี ปน็ กศุ ล อนั นเี้ ปน็ กรรม
อนั นเี้ ปน็ มรรค เปน็ ผลนพิ พาน จงึ มารขู้ องจรงิ มารอู้ รยิ สจั วา่ มนั มาประชมุ กนั มนั แตกออก
อยา่ งนีเ้ หรอ มนั ทุกข์อยา่ งนเี้ หรอ เหน็ ไหม มนั เจ็บมันปวดอย่างน้เี หรอ เพราะพระองค์
ทรมานตวั เองอยู่ จะเหน็ ทกุ ขอ์ ยทู่ ตี่ วั เราเอง ไมใ่ ชอ่ ยทู่ ค่ี นอนื่ เลย คนอน่ื กเ็ สวยทกุ ขเ์ หมอื นกนั
ก็ของใครของมัน โลกใครโลกมนั ของเรามนั กเ็ ป็นของเราสิ

พระพทุ ธเจา้ ทรงมองเห็นของจริงมาแลว้ จึงมาบอกตรสั กับพุทธบรษิ ัท ๔ ว่า ดกู ่อน
พทุ ธบรษิ ทั ๔ จะเปน็ บาปเปน็ บญุ จะเปน็ ดเี ปน็ ชว่ั จะเปน็ กศุ ลหรอื อกศุ ล จะเปน็ สขุ หรอื ทกุ ข์ จะ
เปน็ มรรคเปน็ ผล หรอื เปน็ นพิ พาน มนั มอี ยปู่ ระจำ� โลกนะ่ เราตถาคตมาเปน็ มาเหน็ แลว้ จงึ มา
บอกสง่ิ เหล่าน้ี เดินสิ มรรคอันเป็นหนทางเดนิ มอี ย่แู ล้ว เราตถาคตบอกแลว้ ว่า “อรยิ มรรค”
เดนิ สิ เดนิ ไปใหถ้ งึ สขุ และทกุ ข์ มรรคผลนพิ พาน มนั เปน็ ของประจำ� โลก ไมใ่ ชข่ องเราตถาคต
มันมีอย่อู ยา่ งนี้

เปน็ มนษุ ยส์ ตั วใ์ จสงู น่ี มนั มอี ยปู่ ระจำ� โลกแลว้ ไมใ่ ชข่ องพระอรหนั ตร์ ปู ไหน ไมใ่ ชข่ อง
พระอรยิ สงฆ์องคไ์ หน ไม่ใช่ของพระพุทธเจ้า ไม่ใช่ของพระสัพพญั ญู มันมอี ยู่ประจำ� โลก
ทำ� ใหถ้ งึ สิ เดนิ ใหถ้ งึ สิ ปฏบิ ตั ใิ หถ้ งึ สิ ทกุ สง่ิ อยา่ งเปน็ ของคกู่ นั มบี าปกม็ บี ญุ มอี กศุ ลกม็ กี ศุ ล
มีสขุ ก็ตอ้ งมที กุ ข์ มีมรรคก็มีผล มีโลกยี ะก็ต้องมโี ลกตุ ระ

เดินใหถ้ ึงน่ะญาติธรรมนะ่ ปฏบิ ัติให้ถงึ นะ่ วันน้ีมาเตอื นเหตมุ าบอกเหตุไว้น่ะ

ถา้ เราไมร่ ักษาตวั เรา เราจะไปรกั ษาใคร เวลาเจบ็ เวลาปว่ ย เวลาไข้ มีเหรอลูกหลาน
เหลนโหลน ผวั เมยี มนั จะมาแบง่ เอาความเจบ็ ความปว่ ยไขอ้ อกจากตวั เราได้ ตวั เราเสวยคนเดยี ว
รคู้ นเดยี ว หนกั หรือเบารู้คนเดียว แต่จิตเอาความปวดความเจบ็ มาชง่ั กิโลกไ็ มไ่ ด้ “มนั เปน็
นามธรรม” เรารสู้ กึ ขา้ งในเทา่ นน้ั เราจงึ ปฏบิ ตั ติ วั เราสิ รกั ษาตวั เราสิ รกั ษากอ้ นพระธรรมอนั
นไี้ ว้ วริ ัติพระธรรมอันนช้ี ำ� ระกายให้บรสิ ุทธิ์ คือศลี มสี ติระลกึ อยู่ให้เป็นสมาธมิ น่ั คงอยทู่ กี่ าย
ปญั ญาใหม้ นั แทงตลอดเขา้ ไปสิ สมาธนิ ะ่ คอื การเพง่ เพง่ เขา้ ไปขา้ งในสิ จะเหน็ ของจรงิ จะเหน็
ความเสอื่ ม จะเหน็ ความสญู ของมนั ความสลายของมนั ไป ดสู ลิ องวา่ ถา้ ธาตมุ นั ประชมุ กนั มเี หรอ
จะไมส่ กปรก

ใหพ้ จิ ารณาเองนะ่ วนั นบี้ อกเหตุ พดู เหตใุ หฟ้ งั ใหฉ้ ลาดขน้ึ มาบา้ ง อยา่ ใหก้ เิ ลสอาสวะเขาจงู
จมกู ไปมากนักเลย

ถอดจากพระธรรมเทศนาหลวงปู่สวาท ปัญญาธโร วัดโป่งจันทร์ อ.เขาคิชฌกฏู จ.จนั ทบุรี

139

แสดงพระธรรมเทศนางานโยมแมท่ วี ศรสี ลวย

โยมแม่พระอาจารยส์ มหุ ์สชุ ิน ปริปณุ โณ

ตอนที่ ๑

หลวงปเู่ คยพดู กบั ลกู ศษิ ยท์ ข่ี บั รถเอาไว้ ตอ้ งเอย๋ ถา้ หลวงปมู่ าแสดงธรรมตดิ ตอ่ กนั ถงึ ๒ ครง้ั
เวน้ แคว่ นั เดยี ว จะตอ้ งมคี รงั้ ท่ี ๓ บอกเอาไวล้ ว่ งหนา้ จะตอ้ งมคี รง้ั ท่ี ๓ ตอนนง่ั รถมานะ่ ยงั ไมไ่ ด้
แสดงธรรมหรอก พอขน้ึ รถเขาถงึ บอกไง แต่ว่ากไ็ มไ่ ด้ขัด “ถ้าเปน็ อาจารยส์ ชุ ิน”
เพราะว่าทา่ นเคยแสดงนำ้� ใจออกใหเ้ หน็ แล้ว ปลม้ื ใจแลว้ ภมู ใิ จมาจนเท่าทกุ วนั น้ี คือ
วันฉลองพระประธาน ฉลองพระประธาน ทา่ นไปท�ำให้สุด ปชู่ ่นื ใจมาก คือบอกไม่ถกู เลยวา่
ทา่ นมเี มตตาธรรม ทา่ นเมตตา นอ้ มนกึ ถงึ ตรงนน้ั แลว้ “โอ้ เราขดั ไมไ่ ด้ ยาก” เราตอ้ งปลอ่ ยทาง
นซี้ ะกอ่ น ตอ้ งไปทางโนน้ จงึ ตดั สนิ ใจวา่ บอกอาจารย์ “เดย๋ี วพรงุ่ นเี้ จอกนั ทธี่ รรมสถติ ทานขา้ วกนั
ท่นี นู่ ”
แต่ไมไ่ ดน้ กึ ว่าจะไดม้ าใหข้ นึ้ ธรรมาสน์เป็นครัง้ ท่ี ๓ เท่านัน้ แหละวะ่ แต่คดิ และพูดเอาไว้
กบั ลกู ศษิ ยแ์ ลว้ คนขบั รถ ตง้ั แตค่ รงั้ ท่ี ๒ ทก่ี อ่ นจะขนึ้ รถจากวดั มา มนั จะมคี รง้ั นคี้ รง้ั ท่ี ๒ มนั มี
ครง้ั ท่ี ๓ อกี นะ ตามมาแน่ว่ะ กไ็ มเ่ ปน็ ไร
ตามทย่ี กกระทเู้ อาไว้ กสุ ลา ธมั มา วนั ที่ ๒ ทม่ี าแสดงธรรม ยกกระทตู้ วั นข้ี น้ึ กสุ ลา ธมั มา
อีกเหมือนกัน แต่วันที่แรกน่ะ มาตาปิตอุ ปุ ฏั ฐานงั ปตุ ตทารัสสะ สังคะโห ปติ คุ โุ ณ ตวั น้นั
วันแรกนั่นน่ะก็ได้พูดให้ฟังแล้ว โยมแม่นะเป็นคนแสดงธรรม แต่ตัวหลวงพ่อหรือเณรน้อย
เปน็ คนมาพดู มาบอกมากล่าวใหฟ้ ังเท่านน้ั ว่าโยมแมท่ า่ นพดู อะไรไว้ คนตายนพี่ ูดของจริงนะ
สอนของจริง
น่ีโยมแมท่ วนี ีล่ ่ะอายุ ๙๒ ปกี วา่ เนีย่ ทา่ นแสดงธรรม
วันแรกทีม่ าเหน็ พวกญาติธรรมท่ีมาก็พากันประกาศวา่ นมิ นตห์ ลวงปวู่ ัดโปง่ จันทรม์ า
แสดงธรรม
ไมใ่ ช่ ไมใ่ ช่หรอก ญาตธิ รรมมาฟงั ธรรม มาฟังธรรมของแมท่ วี

140

แม่ทวีทา่ นแสดงธรรม พวกเราพากันมาดู พากันมาปลง ใช่ไหม มาปลงความจริง มาดู
ความจริง มาเห็นความจริง มาปลอ่ ย มาละ มาวาง ตรงนไี้ มใ่ ช่เหรอ แมท่ วีพูดนะ พดู ไว้
อยา่ งนี้

องคพ์ ระสัพพญั ญูสัมมาสัมพทุ ธเจา้ กป็ ลงอยา่ งนี้ พระองค์ยังพาภกิ ษุ สามเณร ออกไป
ธุดงควัตร

ธุดงค์ทไ่ี หน ในปา่ หรอื ใช่ ในป่า

ปา่ ไหน ปา่ ชา้ ผดี บิ อสกุ สาเร เปน็ ทท่ี ิ้งศพ

พระพทุ ธเจา้ พาจรไป ใหไ้ ปสมาทานธดุ งควตั รกนั ทน่ี น่ั เพอ่ื จะไดป้ ลอ่ ย เพอื่ จะไดล้ ะ เพอื่ จะได้
วางธาตุขันธ์สังขารตัวเองตา่ งหาก

เหมอื นกบั วนั น้ีแหละ ญาติธรรมพากนั ทราบขา่ วว่าแมท่ วหี มดบุญแลว้ พวกเราไปปลง
กนั เถอะใชไ่ หม แลว้ พากนั มาปลงหรอื เปลา่ ละ่ กถ็ ามตวั เองนะ พากนั มาปลง มาปลงสงั เวชไหม
ขา้ พเจา้ จะเปน็ อยา่ งแมห่ รอื เปลา่ หนอ เคยปลงบา้ งไหม โยมแมม่ อี ายถุ งึ ขนาดนถี้ งึ ๙๐ กวา่ ปี
แล้วพวกเราละ่ จะอยูถ่ งึ โยมแมไ่ หม ถามตวั เองดนู ะ

ตอนท่ี ๒

ก็พากันไม่อยากจะตายกันสักคนหรอก มันก็ไม่อยากจะปลงธาตุขันธ์สังขารเหมือนกัน
นนั่ แหละ แตม่ นั กจ็ ำ� เปน็ พอจำ� เปน็ กต็ อ้ งมาพดู เรอื่ งนใ้ี หฟ้ งั ถา้ ไมพ่ ดู แลว้ มนั จะเกดิ ความสลด
สงั เวช มนั จะเกดิ การปลอ่ ย การวาง ไดอ้ ยา่ งไร มนั กพ็ ากนั มาหลง พากนั มาถอื เอาอยอู่ ยา่ งนี้
ถือเอาอะไรล่ะ ถือเอาของทเ่ี ขาไม่ได้ให้ ของอะไรทเี่ ขาไม่ไดใ้ ห้ “ก็ตวั ตนสกนธ์กายธาตุขันธ์
ของเรานี้เอง”

พระพทุ ธเจา้ จงึ บญั ญตั ศิ ลี ขอ้ ที่ ๒ วา่ อทนิ นาทานา เวระมณี หา้ มไมใ่ หถ้ อื เอาสงิ่ ของที่
เจ้าของเขาไมไ่ ดใ้ ห้

ใครเปน็ เจา้ ของ ถา้ จะพดู เปน็ นยั ๆ หรอื วา่ แนว หรอื การเกดิ วปิ สั สนาจรงิ ๆ แลว้ นนู่ ธรรมธาตุ
เปน็ ผใู้ ห้ ผแู้ ยกออกมาเปน็ ใคร กค็ อื พอ่ และแม่ ผใู้ หธ้ าตมุ ากค็ อื พอ่ และแมเ่ รา ธาตทุ ท่ี า่ นใหเ้ ปน็
ของสะอาดหรอื ของสกปรก สกปรก แต่กส็ ะอาด อยา่ ไปเขา้ ใจวา่ มหาภูตท่แี มใ่ หจ้ ะวา่ เป็น
ของสกปรกก็ถูก จะวา่ เป็นของสะอาดก็ถูกนะ

141

ถ้าไม่มีของสกปรกแล้วจะมีของสะอาดขึ้นมาไดอ้ ย่างไร ถ้าไมม่ ตี ายแลว้ มนั จะมีการละ
การปล่อย การวาง ได้อย่างไร มนั จะเกดิ ความเบื่อ เกิดความหนา่ ยได้อย่างไร กม็ ันก็มาจาก
ของสง่ิ เหล่านี้ทม่ี นั เนา่ เปือ่ ยผุพงั อยู่ ก็คอื ตัวตนสกนธก์ ายของเราน่ี

ศลี ขอ้ ท่ี ๒ วา่ อยา่ ถอื เอาของทเ่ี จา้ ของไมไ่ ดใ้ หน้ ะ เขาไมไ่ ดใ้ หเ้ ราวา่ เปน็ ของเหมอื นไมใ่ ช่
อมตะนะ่ ทเ่ี ขาบอกนนั่ นะ่ อยา่ ไปถอื เอาวา่ เปน็ ของอมตะ ของซงึ่ ไมต่ าย ไมแ่ ตก ไมด่ บั นะ “อทนิ นา”
ตวั นนั้ นะ่ ไมใ่ หถ้ อื เอา “ทานา” ของไมใ่ หถ้ อื เอานน่ั ใหถ้ อื เอาทว่ี า่ มนั แตก มนั ดบั มนั ผุ มนั พงั นะ
ใหพ้ จิ ารณาปลอ่ ยวางแลว้ ปลงละไปเสยี นนั่ เปน็ ศลี ขอ้ ที่ ๒ มนั คนละศกั ด์ิ คนละวรรค คนละตอน
กนั นะ พอเอาจติ วญิ ญาณ เอาตวั พทุ ธะ เขา้ ไปตงั้ ไวก้ บั ธมั มะ สงั ฆะ แลว้ กถ็ อื วา่ เปน็ ตวั ตนของกู
ถา้ มนั ออกปากมากม็ แี ตก่ หู มด มนั ไมใ่ ช่ มนั มแี ตข่ องไมเ่ ทยี่ งทงั้ นน้ั แหละ ปรารถนามนั ไดเ้ หรอ

“เนอ้ื หนงั มงั สงั เอย๋ มงึ อยา่ เหย่ี ว มงึ อยา่ ยน่ นะ ใหม้ งึ เตง่ ตงึ อยอู่ ยา่ งนตี้ ลอดไปเดอ้ ” บอกมนั สิ
บอกไดไ้ หม “ตาเอย๋ มงึ อยา่ ฝา้ อยา่ ฟาง อยา่ มวั เดอ้ ” บอกมนั สิ ถา้ ไปถอื วา่ เปน็ ของตวั จรงิ นะ่
มนั ไม่ใช่

โยมแมท่ วีก็แสดงให้เหน็ อยูน่ ี่ เหน็ ไหม แต่ว่าเณรน้อยเปน็ แต่เพียงผู้พูดนะ ผพู้ ดู ผูก้ ลา่ ว
ใหฟ้ งั (เณรนอ้ ย เปน็ คำ� ทท่ี า่ นหมายตวั ทา่ นเอง) บอกวา่ แมพ่ ดู อยา่ งนเี้ ขา้ ใจไหม ใหพ้ จิ ารณาสิ
ให้ปลง ให้ปล่อย ใหว้ างนนู่ พอพดู บอกอยา่ งน้ี โยมแมย่ ิม้ เลย ใช่ไหมน่ัน

ดใู นภาพยมิ้ ใสเ่ ลยวะ่ โยมแมน่ ย่ี ม้ิ ยม้ิ สวยนะ (หวั เราะ) ทา่ นเมตตาลกู หลาน ทา่ นจงึ บอก
ท่านจงึ กล่าว ท่านจึงเตอื น “เม่ือแม่ตายแลว้ ขอให้มพี ระมาสวดมนต์ มาเทศน์เด้อ แมอ่ ยาก
จะฟงั ”

เชอื่ ไหมวา่ แมก่ ฟ็ งั ไดเ้ หมอื นกนั แตเ่ ราไมเ่ หน็ เฉยๆ นะ ทงั้ ๆ ทที่ า่ นกม็ าอยกู่ บั เรานนั่ แหละ
มาฟงั อยู่ ใครไปใครมารู้ ทา่ นรนู้ ะ ไมใ่ ชโ่ กหกนะ พดู เรอื่ งจรงิ เดย๋ี วกจ็ ะวา่ นมิ นตพ์ ระผดิ วดั มา
พดู เหรอ ยังงน้ั

ในมหาภตู ๔ นะ่ คอื อะไรบา้ ง ดนิ นำ้� ไฟ ลม ธาตดุ นิ ทม่ี ลี กั ษณะแขง็ แกรง่ ผม ขน เลบ็
ฟนั หนงั เนอ้ื เอน็ กระดกู เยอ่ื ในกระดกู มา้ ม หวั ใจ ตบั พงั ผดื ไต ปอด ไสเ้ ลก็ ไสใ้ หญ่ อาหารใหม่
อาหารเก่า น่ๆี คุณพ่ออะไรนะ (เสียงตอบ ศริ คิ รบั ศริ ิ ศรีสลวย ครบั ) พอ่ ศริ ิ ศรีสลวย ใชไ่ หม

นเ่ี หน็ ไหม พอ่ เรากต็ ั้งอยกู่ ับเรานี่ ถ้าน้�ำละ่ ของแม่ ดี เสลด หนอง เลอื ด เหงือ่ มันข้น
นำ�้ ตา เปลวมนั นำ�้ มกู นำ้� ลาย นำ�้ ไขขอ้ นำ้� มตู ร ธาตทุ ง้ั สองตงั้ อยใู่ นตวั เราน่ี อนั เปน็ มหาภตู นี่
ทา่ นกฟ็ ังเราอยนู่ ี่

142

ทา่ นกด็ เู ราอยนู่ ี่ ไมใ่ ชเ่ ณรนอ้ ยหรอื หลวงปอู่ งคน์ พี้ ดู เลน่ นะ จะไปบอกวา่ ตายแลว้ จะมาฟงั
ไดย้ งั ไง กต็ วั ของเราเองเปน็ ผฟู้ งั นะ่ กธ็ าตขุ นั ธข์ องใครกข็ องมนั นี่ ธาตนุ ำ�้ เปน็ ธาตแุ ม่ ธาตดุ นิ
เปน็ ธาตพุ ่อ อยา่ ไปบอกวา่ พอ่ แม่ตัวเองไมไ่ ดม้ าฟังด้วย อยา่ นะ ศลี ข้อท่ี ๔ นะ มสุ านะน่ันนะ่

พระพุทธเจา้ สอนทางเดนิ มอี ยู่ ๒ ทาง อริยมรรค กับ อบายมรรค กเ็ คยพดู อยแู่ ลว้
เราตถาคตไมส่ อนนะในอบายมรรค “ทางเดนิ เขา้ สอู่ เวจมี หานรก” เราไมก่ ลา่ ว เราไมป่ ระกาศ
เราไมข่ นเวไนยสัตว์ท่ปี ระเภทหลังเข้าไป คอื เป็นบุคคลทส่ี อนไมไ่ ดแ้ ล้ว จงึ ปล่อยไปอย่างนนั้
เราสอนผูท้ ี่ใคร่ครวญในอริยมรรค “พระอรยิ ะ”

เดยี๋ วกจ็ ะพากนั สงสยั ถามกนั อกี ละ่ ผมกไ็ มใ่ ชพ่ ระอรยิ ะ ผมกเ็ ปน็ ชาวบา้ น ชอื่ นาย ก นาย ข
นแ่ี หละครบั ผมกไ็ มไ่ ดบ้ วช ไมไ่ ดโ้ กนหวั หม่ ผา้ เหลอื ง จะเปน็ พระอรยิ ะไดไ้ หม จะเปน็ พระอรยิ ะ
ไดเ้ หรอ

ทำ� ไมจะไมไ่ ด้ ชาวบา้ นธรรมดานแี่ หละเปน็ พระอรยิ ะได้ ถา้ ปฏบิ ตั กิ าย ปฏบิ ตั วิ าจา ปฏบิ ตั ใิ จ
อนั เปน็ พระคณุ ของพอ่ ของแม่ ใหร้ จู้ กั มง่ั สิ พอ่ แมใ่ หส้ มบตั อิ นั ลน้ คา่ มาแลว้ เคยคดิ เคยนกึ ไหม
ตงั้ แตเ่ ราอยใู่ นทอ้ งนนู่ นะ่ พอ่ แมป่ ระคบั ประคองมา เมอ่ื ยงั ไมไ่ ดแ้ ตง่ งาน ไมร่ หู้ รอกความลำ� บาก
ไมร่ ู้

ถา้ แตง่ งานแลว้ มลี กู แลว้ จะรวู้ า่ รกั ลกู อยา่ งไร ชวี ติ นท้ี ง้ิ ใหล้ กู ไดอ้ ยา่ งไร ถงึ จะรู้ ชวี ติ ของ
พอ่ และแมร่ กั ลกู นนั่ นะ่ ลกู ไปไหนนไ่ี มเ่ คยหา่ งสายตาเลย ลกู จะไปเทย่ี วเลน่ ตรงไหน พอเหน็ แม่
ลูกว่ิงมากอด โดดเต้นเหยียบ โอ้โห ทุกสิ่งอย่างเพ่ือลูกท�ำได้หมด แม่ไม่เคยโกรธเลย
กลับดใี จช่ืนใจอีก “ลูกกูแข็งแรง” โอ้โห กอดจูบอุ้มหอมอกี

จรงิ หรอื เปลา่ สงั เกตดไู หม พวกเรากเ็ หมอื นกนั ตอนเปน็ เดก็ เลก็ นะ่ ขอโทษนะ จะจรงิ หรอื
เทจ็ กไ็ มร่ ู้ แตม่ นั พจิ ารณาเหน็ ถา้ แมไ่ ปในงานไหนกช็ า่ ง ชอบหาขนมหาอะไรมา หวงั จะมาใหล้ กู
เอามาฝากลกู ซอ่ นมานะ กลัวใครจะเห็น เอา้ ซอ่ นมา เก็บไว้ด๊ดี ีนะ ผู้เป็นแม่ ถ้ามีคนเห็นเขา้
กอ็ ายเขา อายคนอน่ื จะตอ่ วา่ ดสู ผิ เู้ ปน็ แม่ พอเอามาใหเ้ อาออกใหล้ กู เหน็ ลกู กก็ นิ กนั โอโ้ ห เหน็ ลกู
กนิ แลว้ โอย๊ ดใี จนำ้� ตารว่ งเลยนะแม่ จะขจ้ี ะเยยี่ วรดเสอ้ื ผา้ แมเ่ คยบน่ ไหม ไมเ่ ลย แมเ่ คยดา่ ไหม
ไมเ่ ลย ดใี จอกี “โอ้ รา่ งกายของลกู กนู ี่ สง่ิ ทไี่ มด่ มี นั ขบั ถา่ ย กเ็ หลอื แตส่ ง่ิ ทดี่ ๆี ใหล้ กู วะ่ ” ยงั คดิ
ไปโน้นอกี

ขอโทษเถอะนะ แตเ่ มอื่ เวลาทา่ นแกช่ รามา เราไดป้ ฏบิ ตั อิ ะไรไหม เราไดป้ ฏบิ ตั พิ อ่ ปฏบิ ตั แิ ม่
เรามาอย่างสมควรสมความปรารถนาแล้วใช่ไหม เคยอุ้มข้ีอุ้มเย่ียวท่านหรือเปล่า เคยซัก
เส้อื ผ้าให้แมไ่ หม

143

ถา้ พดู แลว้ ก็จะวา่ เปน็ การขายหนา้ ตวั เองก็ได้ หลวงปูม่ ีพชี่ ายอยคู่ นหนง่ึ ก็มีนอ้ งชายอยู่
๖ คน ๗ คน กร็ วมตวั หลวงพอ่ นแี่ หละ กอ่ นพอ่ จะหมดบญุ นอ้ งชายกอ็ ยวู่ ดั เออ่ ซอยลาซาล ๑๐๕
กรงุ เทพฯ สว่ นตวั หลวงพอ่ ออกจากวดั ธรรมมงคลมาแลว้ มาอยทู่ ก่ี ลางดงพญาเยน็ พอ่ ปว่ ยหนกั
นอ้ งชายเขยี นจดหมายเลก็ ๆ เทา่ กบั ๓ นว้ิ มอื นี่ สง่ ขนึ้ ไปบนภเู ขาบนถำ�้ ฝากกบั ชาวไรข่ า้ วโพด
ขน้ึ ไป หา้ มไมใ่ หน้ อ้ งไปบอกวา่ อยทู่ ไี่ หน ใครถามกช็ า่ ง จนกระทงั่ พอ่ ปว่ ยนอนอยโู่ รงพยาบาล
ทข่ี อนแกน่ ลงมากไ็ มม่ ตี งั ค์ คา่ รถกไ็ มม่ ี ตอ้ งไปขอยมื จากหลวงปเู่ มตตาหลวง “หลวงพอ่ ครบั
ผมจะไปเยีย่ มพ่อ พอ่ ปว่ ยหนกั อยู่โรงพยาบาล น้องเขียนจดหมายมาถึงว่าคงจะไมร่ อด”

ตอนนน้ั กไ็ ปตงั้ ๆ วดั ไดส้ รา้ งวดั เทพพทิ กั ษป์ ณุ ณารามใหมๆ่ แตว่ า่ องคพ์ ระกย็ งั ไมเ่ สรจ็ ปน้ั อยู่
ขา้ งบนภเู ขานนั่ แหละ เขาสเี สยี ดอา้ ไปกราบเรยี นทา่ น ทา่ นกท็ งิ้ ปจั จยั ให้ ๕๐ บาท “พอกพ็ อนะ
ค่ารถไม่พอก็เดนิ เอา” ท่านวา่ งั้น

เออ ดเี วย้ เรา พอไปๆ ดแู ลว้ ไปกบั นอ้ ง นอ้ งกเ็ ปน็ พระเหมอื นกนั เลยบอกนอ้ งวา่ “เอาพอ่
เรากลบั บา้ นเถอะ”

น้องชายก็ถามกลับมาวา่ “ทำ� ไมเหรอ”

“เอาพอ่ เรากลบั บา้ นเถอะ ไปบอกหมอ” จะไปบอกหมอขออนญุ าตกลบั บา้ น แตพ่ อ่ ยงั เดนิ ได้
พดู ไดอ้ ยนู่ ะ ดๆี อยู่ เสรจ็ แลว้ กก็ ลบั ไปจบั ดไู ปแมะดู แมะดทู ห่ี นา้ ผาก แมะดทู ตี่ ามขอ้ มอื เออ ใช่
เหมือนฟังระบบหัวใจของพ่อ แลว้ กพ็ ิจารณาดู พ่อเราจะอยู่ได้อีกกวี่ นั พ่อฉนั จะอยูไ่ ดอ้ กี กวี่ นั
มนั ก็เลยบอกข้นึ มา “ถ้าเอากลบั ไปบ้าน ๓ วนั กห็ มดบุญ”

มันพูดมนั เขา้ ใจนะ มนั โกหกตัวเองวะ่ ก็ยอมรบั พอน่ังรถแลว้ จะกลบั จากขอนแกน่ มา
อำ� เภอฝาง บ้านฝาง นอ้ งกถ็ ามอีก “พอ่ เราเป็นยังไง”

หลวงป่ตู อบ : “พ่อเราจะอย่กู บั เราอกี ๓ วันเท่านัน้ นะ เราเตรยี มตวั ได้”

ก็ไปกลบั มาถึงบา้ น น้องชายวนั นไี้ ม่ได้มาด้วย น้องชายใหเ้ ฝ้าวดั อยู่ เป็นโยม เมื่อกอ่ น
แกเปน็ พระ แกตดิ ทหารกเ็ ลยได้สกึ ออกไป

“กาศเอ๊ย (ช่ือน้องชายท่าน) พ่อเราจะอยกู่ ับเราได้อกี แค่ ๓ วันนะน้อง พวกเราเปน็ พระ
ปฏบิ ัติพอ่ ของเราให้ถึงทเ่ี ลย” ได้ทำ� แค่ ๓ วัน คิดเสยี ใจเท่าทุกวนั น้ี

“กไู มม่ วี าสนาทจ่ี ะไดป้ ฏบิ ตั พิ อ่ เลย” หนตี งั้ แตอ่ อกโรงเรยี น ตอนเรยี นหนงั สอื อยกู่ ไ็ มไ่ ด้
อยบู่ า้ น ไปอยทู่ อ่ี นื่ เรยี นจบชนั้ ม. ๖ ออกมาแลว้ กบ็ วช เพราะวา่ เปน็ นกั กฬี าเตะฟตุ บอล เปน็

144

นักฟตุ บอล แต่ไม่ได้เตะฟุตบอล แตฟ่ ุตบอลเตะว่ะ กระเดน็ เข้าโกลเลยนใ่ี ช่ไหม ถงึ ไดโ้ กนหวั
หม่ ผา้ เหลอื งนี่ บอลเตะมาเขา้ โกล ไมไ่ ดเ้ ตะบอลเขา้ โกลนะ มนั กลบั ตาลปตั รกนั วะ่ ถา้ ไดเ้ ตะบอล
เขา้ โกลคงจะไมไ่ ดม้ ายงั งห้ี รอก กค็ งจะอยเู่ หมอื นกบั ญาตธิ รรมทงั้ หลายนแี่ หละเนย่ี แตน่ บี่ อล
มันเตะเอาว่ะ บอลมนั เตะกระเดน็ เขา้ โกลเลยว่ะ สุดท้ายกไ็ ด้อยู่ยังงี้ว่ะ

นน่ั นะ่ พอจบกบ็ วชเลย จบปลาย ๒๕๐๖ กเ็ ขา้ นาค ไปเขา้ นาคอยทู่ ก่ี รงุ เทพฯ วดั บรมนวิ าส
พอจะเขา้ พรรษา กลบั ออกจากวดั บรมนวิ าสไปขอนแกน่ โกนหวั บวชเณรเลยในปนี นั้ บวชเณร
ปี ๒๕๐๗ บวชพระปี ๒๕๐๘ นิดเดียวเนาะ หายใจยังไม่ทว่ั ท้องเลย

ในวนั ที่ ๓ ทพี่ อ่ จะหมดบญุ สงั เกตดู ไมร่ หู้ ลวงพอ่ สชุ นิ เราจะอยสู่ งั เกตแมห่ รอื เปลา่ ตอนจะ
หมดลมทา่ น ดยู งั ไง โยมพอ่ นอนอยู่ สงั เกตแตป่ ลายเทา้ ของพอ่ ขน้ึ มา คนเราเนอื้ มนั เขมน่ กนั
ยงั ไง คลา้ ยๆ กบั มนั เป็นตะครวิ น้ีนะ มนั ยิกๆ นใี้ ช่ไหม แต่ปลายเท้าน่ี กเ็ ลยชใี้ หน้ ้อง บอกวา่

“กาศเอย๊ น่ีพ่อเราจะไปแลว้ นะ ดใู ห้ด”ี

ปลายเทา้ นย่ี กิ ๆ ขนึ้ มา ขนึ้ มาเรอื่ ยๆ ไลข่ นึ้ มา พอมาถงึ สะดอื หยดุ มองดอู กี จะมาจากสว่ นไหน
เพราะว่าศรี ษะกว็ างอย่ทู ่ตี ักเนีย่ ศรี ษะของพ่อ เปน็ พระแตเ่ ราเอาศีรษะพ่อมาวางบนตกั น่ี ดดู ิ
นงั่ ดู นงั่ เพง่ นะ ขนึ้ มาจากปลายนว้ิ มอื น่ี จากปลายฝา่ เทา้ มาปลายนว้ิ มอื ทง้ั ๒ ขา้ งเลย เขมน่ มาเลย
ขึ้นมา เชอ่ื แน่วา่ วญิ ญาณพ่อจะต้องออก ไมไ่ ดอ้ อกลงขา้ งลา่ ง แตจ่ ะออกขน้ึ ข้างบน เอะ๊ ภเู ขา
เลากานีใ่ นตำ� นาน พระพทุ ธเจ้าเขาตรสั เอาไว้ ไม่มอี ะไรท่ีจะห้ามจติ ของมนษุ ย์ได้ ภูเขาเลากา
จะแนน่ หนาสักเทา่ ไหร่ ไกลสกั เท่าไหร่กใ็ กล้ จิตเวลามันไปนะ่ จรงิ หรอื เปลา่ ลองนกึ ถงึ บ้าน
แลว้ คิดถงึ ปับ๊ หรอื เปลา่ ไม่มอี ะไรกั้นเลยใช่ไหม ไมม่ เี ลย นก้ี อ็ วดเกง่ ท่ีเนี่ย อาจารยช์ นิ คงจะ
ไม่อวดเก่งเหมือนกบั หลวงพอ่ องคน์ นี้ ะ ไมง่ ้นั จะก้ันจิตพอ่ ตวั เองไม่ให้ออกนะ ปดั โธ่ ตง้ั ใจเขา้
จรงิ ๆ แล้วตั้งใจปง๊ิ เลยว่ะ ลองดู มันจะมกี ารบงั คับกนั ได้จรงิ หรือเปล่า จะต้องการพิสูจน์

พอพอ่ มานนี่ ะ เวลาจะไปละ่ คลา้ ยๆ รา่ งกายนะ่ มนั เปน็ ของวา่ งนะ ตวั ตนสกนธก์ ายของ
พวกเรานแี่ หละมนั วา่ งนะ มนั ไมม่ อี ะไรเลย แตม่ นั วา่ ง คลา้ ยๆ มนั วา่ งเปน็ อากาศอยนู่ ่ี จติ ของพอ่
นน่ั วบ่ึ ไปเลยนะ เขา้ ขา้ งหนา้ ออกขา้ งหลงั วดื้ ไปเลย วา่ งไปเฉยๆ นะ อา้ ว มนั อะไรกนั วะ มนั ไปโดย
ไมม่ ีอะไรขดั ขอ้ งเลย

เชอ่ื แลว้ เชอื่ แลว้ เพราะตวั เองเคยอยวู่ ดั ธรรมมงคล พ.ศ. ๒๕๑๑ กเ็ คยตาย ไดไ้ ปนรกสวรรค์
กอ็ ยทู่ นี่ นั่ วดั ธรรมมงคล เอาภมู ธิ รรมทนี่ น่ั ทไ่ี ดอ้ อกจากอาจารยว์ ริ ยิ งั คม์ าพจิ ารณาเขา้ กบั หลกั
ทไ่ี ด้ทดลองดู ตายมา ๓ ครงั้ แต่วา่ การตายของพอ่ ตายมาอยา่ งนน้ั พอจะหมดนี่ ก�ำลงั จะ
ตอ่ สกู้ นั นี่

145

ถามขึน้ “พ่อ”

“หอื ” (โยมพอ่ ตอบ)

“พอ่ อยา่ คดิ อะไรใหว้ นุ่ เปน็ เดด็ ขาดนะ บญุ กศุ ลทพี่ อ่ กระทำ� มาแลว้ ดว้ ยกาย วาจา และใจ
นนั่ แหละคอื บญุ อนั แทจ้ รงิ มนั เปน็ ของพ่อนะ เป็นปัจจัตตงั นะ ไม่มใี ครอืน่ จะแย่งของพ่อไป
ไดห้ รอก แลว้ พอ่ จะมาถอื วา่ สมบตั พิ สั ถาน ไรน่ าเรอื กสวนทวี่ า่ พอ่ มี มที ม่ี ที างมอี ะไรไมร่ ู้ ไรน่ านนู่
มากๆ นี่ พอ่ จะแบกไปไดห้ รือ ไม่มีหรอก อยา่ นะ” รบี พูดเลย

พอพดู จบแลว้ ก็ “ทกุ สงิ่ อยา่ ง แมแ้ ตน่ อ้ งกไ็ มต่ อ้ งมาสนใจเขา แมก่ ไ็ มต่ อ้ งมาสนใจ ใหพ้ อ่
ท�ำใจใหส้ บาย” แลว้ กไ็ ปอยา่ งสบายเลย

“อื้อ” ไดย้ ินแต่เสียง “ออื้ ” ค�ำเดียว แลว้ กน็ อนหลบั ไปเฉยๆ นะ่ คยุ กันแล้วกห็ ลบั ไป
เวลานนั้ เหมอื นกบั หลบั กเ็ ลยบอก “กาศเอย๊ (ชอื่ นอ้ งชาย) นอ้ งเรา พอ่ เราหมดบญุ แลว้ ไปแลว้ ”

โอโ้ หย ไอพ้ วกนอ้ งๆ ทไ่ี มไ่ ดบ้ วช นอ้ งผหู้ ญงิ ผชู้ าย ทง้ั แม่ รอ้ งไหก้ นั กโ็ ฮขน้ึ อยา่ งหนกั เลย
ทนี ้ี ฮว่ ย มนั จังไดก๋ นั แนน่ ว้ี ะ มันไม่ถูกเลยนะร้องไห้นี่ ถือวา่ ผดิ แลว้ นะน่ีวะ่

กเ็ ลยถามแม่ข้ึน “แมร่ ้องไหท้ �ำไม ญาติโกโหตกิ ากม็ ากนะ รอ้ งไห้ทำ� ไม”

แม่ไม่พดู แตไ่ อพ้ วกญาตพิ ีน่ ้องน่นั แหละที่มาเฝา้ อยนู่ ั่นนะ่ พูดแทน “กร็ อ้ งไหเ้ พราะเขามี
ความอาลัยคดิ ถงึ ”

“เหรอ มนั ไมใ่ ช่” ท่ีแม่ฉนั รอ้ งไหไ้ ม่ใช่รอ้ งไห้ยังงนั้ พวกนอ้ งๆ เหมอื นกัน แม่ กเ็ ลยถาม
แม่ดูซิ “ทีแ่ มร่ ้องไหน้ ก่ี ลัวพ่อจะฟนื้ ข้นึ มา จะไม่ได้สมบตั พิ ่อใชไ่ หม” ก็เลยถามไปยังงวี้ ่ะ

ชาวบา้ นทฟี่ งั อยนู่ ะ่ กว็ า่ กนั วา่ “โอย๊ ดา่ กด็ า่ แสบเกนิ ไปเวย้ ” เขาวา่ ดา่ เขาอกี เอา้ กเ็ ลยถาม
พวกนอ้ งอกี “แลว้ พวกแกรอ้ งไหน้ ะ่ กลวั พอ่ จะตายไมจ่ รงิ ถา้ พอ่ ตายแลว้ จะไดก้ ดั กนั กนิ เหมอื น
กับหมาจะไดก้ นิ คือแยง่ สมบัตพิ อ่ กินเหมอื นกบั หมาใช่ไหม” เงียบหมดเลย นอ้ งๆ หนกี นั เลย
แตกสาโสเสกันหมดเลยว่ะ

ก็เลยวา่ “นี่มันไม่เขา้ ใจ ผู้มีพระคณุ กค็ อื พ่อและแมข่ องเรานะ่ หมดบุญแลว้ ท่านจากเรา
ไปแล้วนี่ เราจะปฏิบัติครั้งสุดท้ายอยากได้บุญก็ไม่คิดกัน ไปต้มน�้ำร้อนขึ้น เอามาอาบน้�ำ
เปล่ยี นเสือ้ ผ้าให้พ่อใหแ้ ม่ ให้นอนอยอู่ ยา่ งไร ท�ำให้มนั ถกู ตอ้ งสิ จะมาร้องไหก้ ลัวพอ่ ไมต่ าย
ยังไง จะไมไ่ ดส้ มบัตกิ ันไดย้ ังไง มันไม่ถูก” เราว่าเอาหนักเหมอื นกนั ว่ะ

146

แมแ้ ตก่ ำ� นนั ผใู้ หญบ่ า้ นหนเี ลยวะ่ โดดลงบา้ นหนหี มดเลยวะ่ (หวั เราะ) คนมนั บอกวา่ “ดา่ ก็
ดา่ เจบ็ ดา่ แสบเกนิ ไปเวย้ เฮย้ ” กไ็ ดด้ า่ ซะเมอื่ ไหร่ ไมไ่ ดด้ า่ เลย พดู เรอ่ื งจรงิ ใหฟ้ งั ยงั บอกวา่ ดา่ อกี
เออ๊ ชอบกลนะมนุษย์น่ี

แล้วกญ็ าตพิ ีน่ ้องหรือวา่ ญาติโกของโยมแม่ทวคี งจะไมร่ ้องไห้เนาะ อาจารยส์ ุชนิ กค็ งจะ
น้�ำตาไม่รว่ งเนาะ ใหผ้ มร่วงคนเดียวก็พอ ไมร่ ่วงขา้ งใน มันหมดน�้ำตาจะร่วงแล้ว (หวั เราะ)

น่ีมันเหตุการณ์ที่ผ่านมา ท�ำไมไม่นึกว่าอันไหนจะเป็นบุญเป็นกุศล ในเม่ือเวลาพ่อแม่
เราหมด พอ่ แมเ่ ราแสดงธรรมใหเ้ ราฟงั แลว้ กพ็ จิ ารณาขน้ึ มาในเวลานนั้ วนั หนง่ึ ขา้ งหนา้ แลว้
เราคงจะหมดลมหายใจ อสั สาสะ ปสั สาสะ เวลาเราเกดิ นน่ั ธาตดุ นิ แลว้ ธาตดุ นิ จะเกดิ ขน้ึ กอ่ นนะ
ธาตุนำ�้ มาผสม แล้วธาตุไฟ ธาตุลม จงึ มาอาศัย แต่เวลาดับละ่ ลมดบั กอ่ นนะ ไฟดับทหี ลงั
ส่วนน�้ำนะ่ ดบั ท่ี ๓ ดินดบั ทหี่ ลังสดุ

นกี่ ารเกดิ การดบั ของธาตุ อนั เปน็ ธรรมธาตอุ ยใู่ นตวั เราทกุ คนนแี่ หละ การเกดิ การดบั มนั มี
ของมนั กาลเวลาของมนั อยู่ มนั เปน็ ไปตามกาลเวลา อจเฺ จนตฺ ิ กาลา ตรยนตฺ ิ รตตฺ โิ ย วโยคณุ า
อนุปุพพฺ ํ ชหนตฺ ิ กาลยอ่ มลว่ งไป ราตรียอ่ มผ่านไป ชน้ั แห่งวัยย่อมละล�ำดับไป ใครห้ามได้
ไมม่ ใี ครหา้ มไดห้ รอก ถา้ ถงึ กาลเวลาจะไปแลว้ เนย่ี บงั คบั เทา่ ไหรก่ ไ็ มอ่ ยู่ จะวเิ ศษเทา่ ไหรก่ ไ็ มไ่ ด้
จงึ นกึ ถงึ องคส์ มเดจ็ พระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ พระองคต์ รสั เอาไว้ สมั มาสมั พทุ ธเจา้ จะมาตรสั รู้ กม็ า
ตรสั รใู้ นอรยิ สจั อนั เดยี วกนั การไปการมานอี่ าจจะชา้ จะเรว็ ผดิ กนั อมื ทำ� ไมถงึ วา่ ยงั งนั้ บางองคน์ ะ่
อายเุ ปน็ หมน่ื ๆ ปี สน้ิ อายขุ ยั หมน่ื ปี ๒ หมนื่ ปี ๖ หมนื่ ปี แตอ่ ายขุ องเราตถาคตนะ่ แคร่ อ้ ยปเี ทา่ นนั้
นอ้ ยทส่ี ดุ ในภทั รกปั มนั เปน็ อายขุ ยั กาล มนั เปน็ กองธาตกุ องธรรมของแตล่ ะพระองค์ เอาหลกั
เหลา่ นน้ั มาเทยี บกนั อกี อรรถเขา้ มาเทยี บในชวี ติ เราเองนะ อยา่ ใหอ้ อกไปขา้ งนอก อยา่ ไปซา่ น
ขา้ งนอก คำ� สอนของพระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ เปน็ ปจั จตั ตงั ทง้ั นน้ั นะ ถา้ ไมใ่ ชเ่ ปน็ ปจั จตั ตงั มนั เกดิ ขนึ้
เป็นของจริงแล้วยังเป็นของปลอมและของเทียม ของจริงมีจริงอยู่กับตัวเรา ไม่ใช่อยู่ท่ีอื่น
ของคนอน่ื เปน็ ของคนอนื่ ถา้ ไมเ่ ชอื่ ถามโยมแมส่ ิ “นข่ี องฉนั มนั แตกมนั ดบั แลว้ อยา่ งนแ้ี หละธาต”ุ
คณุ แมต่ อ้ งพดู คำ� นี้ “แลว้ ของพวกลกู พวกหลานยงั ไมแ่ ตก เขากน็ ง่ั ฟงั อยเู่ หรอกระดกุ กระดกิ ได้
แต่ฉันกระดุกไม่ได้เพราะธาตุของฉันแตกแล้ว” แม่พูดอย่างนี้นะ จริงหรือไม่จริงลองคิดดูสิ
แมจ่ ะพดู อยา่ งนจี้ รงิ ไหม แลว้ พวกเรายงั มวี ญิ ญาณครอบครองอยู่ มจี ติ ใจครอบครองอยู่ มนั ก็
กระดกุ กระดกิ ไดน้ ะ่ สิ จะลกุ ขนึ้ เดนิ กไ็ ด้ ลกุ ขนึ้ วง่ิ กไ็ ด้ จะนงั่ กไ็ ด้ ยนื กไ็ ด้ แตแ่ มล่ ะ่ โยมแมท่ วลี ะ่
ไมไ่ ดแ้ ลว้ อยทู่ า่ ไหนกอ็ ยทู่ า่ นนั้ มแี ตจ่ ะหลดุ ๆ หลดุ ลยุ่ ไปหมด ดสู ิ เนอื้ หนงั กจ็ ะเปอ่ื ยผพุ งั ไปเรอื่ ยๆ
มนั จะแปรสภาพเปน็ ธาตไุ ปแลว้ ทนี ้ี ดนิ กเ็ ปน็ ดนิ นำ�้ เปน็ นำ้� ไฟเปน็ ไฟ ลมเปน็ ลม แลว้ สมควรไหม
ทเ่ี ราจะนกึ วา่ อนั นตี้ วั กู อนั นขี้ องกู สมควรไหม โยมแมส่ อนพวกเรานะ เมอ่ื พวกเรามาปลงแลว้
มาปลงสงั ขาร คอื สงั ขารเราตา่ งหากนะ มาปลงชีวติ เราต่างหากนะ

147

ชวี ติ นคี่ อื สงั ขาร ชวี ะ แปลวา่ การสบื ตอ่ ดตู วั เราเองซี ขนาดเอาขา้ วเอานำ�้ บำ� รงุ มนั ทกุ วนั ๆ
มนั กย็ งั ไมเ่ ตง่ ตงึ อยเู่ หมอื นเดมิ มนั ทำ� ไมถงึ มาเหยี่ วมายน่ อยู่ หกู ต็ งึ ตากฝ็ า้ กฟ็ าง ทำ� ไมบำ� รงุ
มนั อยแู่ ทๆ้ มนั ทำ� ไมจงึ ไมอ่ ยู่ กใ็ หม้ นั อยถู่ งึ ขนาดนนี้ ะ ถา้ หากเราไมใ่ หม้ นั ละ่ กค็ งจะอยไู่ มไ่ หวแน่
จติ ใจคงจะดน้ิ รนวนุ่ วายอยอู่ ยา่ งนนั้ นแ่ี หละศลี ขอ้ ท่ี ๒ นส่ี ำ� คญั มากนะ หยง่ั ถงึ นพิ พานเหมอื นกนั
พจิ ารณาใหเ้ ปน็ อสภุ ะอสภุ งั ขน้ึ มาสิ เลบ็ นะ่ เสน้ ผม มแี ตข่ องเหมน็ ของสาบสางทงั้ นน้ั เลย หนงั มนั
หมุ้ หอ่ กเ็ หมอื นกบั วา่ ทวั่ ไปพลาสตกิ นหี่ อ่ หมุ้ ของเอาไวเ้ ฉยๆ นะ ถา้ โดนอะไรเขย่ี โดนอะไรขว่ น
ขดู สกั หนอ่ ยกม็ เี ลอื ด มนี ำ�้ เลอื ด นำ้� เหลอื งไหลออกมาแลว้ ใหใ้ ครเหน็ กไ็ มไ่ ดอ้ าย เพราะขาตวั เอง
เคยเปน็ แผลนนู่ นะ่ มันตรงไหนเปน็ อมตะ แล้วไปถอื เอาท�ำไม อทนิ นาไมใ่ หถ้ ือเอา

พระพทุ ธเจา้ สอนใหม้ ปี ญั ญาเฉลยี วฉลาด ใหแ้ ทงตลอดดว้ ยปญั ญารแู้ จง้ แทงตลอดรทู้ ไี่ หน
รใู้ นอทนิ นาตวั เรานี้ เหตอุ ยทู่ ไี่ หนตอ้ งดตู รงนน้ั สิ ทด่ี บั ของเหตนุ ะ่ ไมใ่ ชไ่ ปดขู า้ งนอก สมควรไหม
ทเี่ ราจะไปจบั ไปแตะตอ้ ง แตใ่ หเ้ รารู้ มปี ญั ญาใหร้ แู้ จง้ แทงตลอด ไมใ่ ชม่ ปี ญั ญาใหห้ ลง ใหม้ วั เมา
ใหเ้ พลดิ เพลนิ ไมใ่ ช่ ใหม้ นั รเู้ ปน็ ของจริงขนึ้ มาจรงิ ๆ แลว้ จะเข้าใจ มันจะเกิดความเหนอ่ื ย
ความออ่ นเพลยี ความระอาใจ เกดิ ความนอ้ ยเนอ้ื ตำ�่ ใจตวั เอง อะไรกไ็ มม่ อี ะไรเลย นน่ั ในพระธรรม
ทพ่ี ระพทุ ธเจา้ ตรสั วา่ นพิ พทิ า เกดิ ความเบอ่ื ความหนา่ ยขน้ึ ใชไ่ หม จะนกึ อะไรกไ็ มไ่ ด้ “ผมเอย๋
มงึ อยา่ ขาว” แล้วกข็ าวมาอีก “มันนา่ จะกลายเปน็ ทองค�ำวะ่ ” เส้นผมมันดนั ไปเปน็ สขี าวไดเ้ ลย
แลว้ ถา้ มนั แกม่ าแลว้ เสน้ ผมกลายเปน็ ทองคำ� น่ี โอ้ คกั เนาะ คงจะชอบใจกนั เนาะ แตน่ ม้ี นั ไมใ่ ช่
กลายเปน็ ผมสขี าว กลายเปน็ ผมหงอก แลว้ เหมน็ สาปสางอกี โอย๊ กม็ นั ไมส่ มปรารถนาสกั อยา่ งเลย

นแี่ หละพระพทุ ธเจา้ จงึ พาพระภกิ ษสุ งฆไ์ ปพจิ ารณาซากศพกำ� ลงั เนา่ เปอ่ื ยอยู่ ภกิ ษทุ งั้ หลาย
พวกเธอจงดูสิ ซากศพในอสุภะอสภุ งั เหลา่ นม้ี นั ไหลออก ดซู ล่ี �ำไส้ของแต่ละคนที่โดนสุนขั มนั
คาบลากออกไปน่ีมนั ไปกนิ ดซู ต่ี ับไตไสพ้ ุงเปน็ ยังไง เนื้อหนงั สว่ นน้เี ขากลับไปอย่างน้ี กระดกู
ส่วนน้เี ปน็ อยา่ งน้ี ซากศพอนั นนั้ กระดกู ยงั งั้นเป็นยังง้ี พระพทุ ธเจ้าชบี้ อกหมด ชีบ้ อกภิกษุ
ที่ไปปลงสังขารน่ะ แต่พวกเรามานี่เพ่ือมาปลงนี่มา โยมแม่ทวีก็ให้โอกาสพวกเราได้ดูเอา
เหมอื นอยา่ งพระพทุ ธเจา้ นำ� พาพระอรยิ สาวกไปพจิ ารณาอสภุ สาเวในปา่ ชา้ ผี อนั เปน็ ธดุ งควตั ร
สมาทานอยปู่ า่ ชา้ เพอ่ื จะไดพ้ จิ ารณาซากศพนใ่ี หม้ นั เกดิ อสภุ ะอสภุ งั ใหเ้ กดิ ความเบอ่ื ความหนา่ ย
เปน็ นพิ พทิ า เมอ่ื มนี พิ พทิ ากม็ วี ริ าคะ ความคลายกำ� หนดั คลายความเชอื่ ถอื ในตวั ตนสกนธก์ าย
ลว้ นแตเ่ ปน็ ของทไี่ มจ่ รี งั ยงั่ ยนื ปรารถนาพงึ ไมไ่ ดเ้ ลย มงึ จะพงั กพ็ งั เสยี ใหม้ จี ติ เปน็ สมาธิ ทำ� กาย
วาจา และใจ ใหม้ นั สงบและสงดั อยู่ลงตรงนี้เองนะทางพจิ ารณาเขา้ ไป

พระพทุ ธเจ้าจงึ สอนว่าในอรยิ มรรค อริยมรรคทางเดนิ เข้าสูน่ พิ พานจะต้องมสี มาธเิ ปน็
สดุ ทา้ ย สมาธิ แปลวา่ การตง้ั ใจมน่ั คอื ตง้ั ใจเจรญิ ฌาน ฌาน แปลวา่ การเพง่ เพง่ ทไี่ หน เพง่ อสั สาสะ

148

ปสั สาสะ เพ่งไปท�ำไม เพ่งเพอื่ จะใหร้ ู้เกดิ ญาณว่าลมอสั สาสะ ปัสสาสะ ที่มนั เขา้ และมนั ออก
มนั หยาบหรอื ละเอยี ด สนั้ หรอื ยาว หรอื วา่ มนั อยใู่ นระหวา่ งกลางเขา้ แลว้ ออก อนั นนั้ เปน็ มชั ฌมิ า
แล้วจะเข้าทางถูกหรือไม่ ถ้าเราเข้าทางถูกแล้ว สิ่งมหัศจรรย์มันจะเกิดขึ้นให้เราได้รู้ได้เห็น
นี่เป็นปัญญาญาณ ก็เรยี กวา่ ญาณทสั สนวสิ ทุ ธิ มันจะมอี ยูต่ รงนี้ จะเห็นอยูต่ รงนี้ เหน็ ออกไป
ขา้ งในเรานี่

จรงิ หรอื ไมจ่ รงิ ทำ� สิ ใหท้ ำ� เองสิ หลวงปหู่ รอื หลวงพอ่ เปน็ แตเ่ พยี งผบู้ อกวา่ “กนิ ขา้ วอรอ่ ยนะ
โอ้ ผดั ปลาวนั นกี้ แ็ ซบ่ เออ้ โอโ้ ห ตม้ ปลาวนั นซี้ ดกอ็ รอ่ ย ถา้ โยมไดก้ นิ ตม้ ปลาเหมอื นอยา่ งหลวงพอ่
บอกนี่เมอ่ื เช้านี่ คงจะอรอ่ ยตามๆ กนั เหมือนกนั ” ลองดูซี ถา้ อยากจะร้จู รงิ พิจารณาดูสิ
นี่ทางเข้านะ เป็นทางท่ีพระพุทธเจ้าน่ีทุกๆ พระองค์เดินทางเส้นน้ี อัสสาสะ ปัสสาสะ
ลมหายใจเขา้ ลมหายใจออก จะรเู้ อง ไมต่ อ้ งใหใ้ ครมาสอนหรอื เอาใครมาถาม ถา้ ไปเชอื่ คำ� พดู ของ
แลว้ กโ็ อย๊ สารพดั สาระเพ เชอ่ื ตวั เองสิ ทำ� ไมไมม่ ศี รทั ธาเปน็ กำ� ลงั เชอ่ื ตวั เอง ทำ� ไมไมม่ คี วามเพยี ร
สำ� หรบั ตวั เองละ่ เปน็ กำ� ลงั ของตวั เอง สตเิ รากม็ ไี มใ่ ชเ่ หรอ ทำ� ไมไมท่ ำ� ใหเ้ ปน็ มหาสตเิ ปน็ กำ� ลงั
สมาธกิ ใ็ จเราใหม้ นั ตงั้ มน่ั อยจู่ ดุ เดยี วในการกระทำ� ดสู ใิ นอสั สาสะ-ปสั สาสะ อยใู่ นระหวา่ งอสั สาสะ
ปสั สาสะ เปน็ ทางมชั ฌมิ า เข้าใหม้ นั ถงึ ดูสิ อันเปน็ ท่ีตงั้ ของการเดนิ ลมน่ี การที่จะเข้าไปเห็น
เขา้ ไปรวู้ า่ มนั สวา่ งไดย้ งั ไง มนั รแู้ จง้ ในโลกอนั นไี้ ดย้ งั ไง รแู้ จง้ ในโลกขา้ งนอกไดย้ งั ไง ในสามแดน
โลกธาตมุ นั ถงึ สว่างได้ เข้าตรงน้ี เพราะปัญญามันรู้แจ้งเอง กเ็ พราะการปลงส่ิงเหลา่ น้แี หละ
คือการสละ การละ การปลอ่ ย และการวางอันนเ้ี อง ปล่อยธาตปุ ล่อยขนั ธ์ตัวเราเอง

พระพทุ ธเจา้ ตรสั คำ� หนงึ่ เรานกึ ไดแ้ ลว้ ดกู อ่ นพราหมณ์ สมบตั แิ กว้ แหวนเงนิ ทองทว่ี า่ ทา่ น
จะมีมาก กองจากพ้ืนพสุธาจนถึงพระอาทิตย์ เราตถาคตสรรเสริญกล่าวว่าเป็นขยะมูลฝอย
ของโลกนะ ฟังดซู ี พระพทุ ธเจา้ สรรเสรญิ น่ะ สรรเสรญิ วา่ เปน็ ขยะมูลฝอยของโลก แก้วแหวน
เงนิ ทองกองจากพน้ื พสธุ าจนถงึ พระอาทติ ยน์ ะ่ ฮู้ เมอ่ื มาพจิ ารณาคำ� สอนวา่ เศษขยะมลู ฝอยของ
พระพทุ ธเจา้ แตเ่ ปน็ แกว้ แหวนเงนิ ทองทงั้ หลายกม็ าจากพน้ื พสธุ าทงั้ นนั้ เลย มนั มาจากเหตตุ วั นเี้ อง
ออ๋ มินา่ ล่ะ พระอัสสชสิ อนพระสารีบุตรวา่ ยํ กิญฺจิ สมทุ ยธมฺมํ สพพฺ นตฺ ํ นิโรธธมฺมนฺติ
สง่ิ ใดเกดิ แตเ่ หตุ สง่ิ นนั้ ดบั แตเ่ หตนุ ะ “คำ� นอี้ าจารยข์ องเรานก่ี ลา่ ว” “อาจารยข์ องทา่ นชอ่ื อะไร”
“ชอื่ โคตม” “อยทู่ ไี่ หน” “อยู่” ฟังเทา่ น้ันแหละ จติ ของพระสารีบตุ รทีเ่ มอ่ื เช้านีน้ ะ ตั้งอย่ใู น
พระโสดาเลย โสดาปัตตมิ รรค

เอา้ ดังไดแ้ สดงมาก็สมควรแกเ่ วลา เอวงั ด้วยประการฉะนี้

โอวาทค�ำสอนหลวงปสู่ วาท ปัญญาธโร วดั ปา่ โปง่ จันทร์ อ.เขาคชิ ฌกฏู จ.จนั ทบรุ ี

149