รายงานการพิจารณาศึกษา เรื่อง คุณูปการของสถาบันพระมหากษัตริย์ต่อการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขและฝ่ายนิติบัญญัติ

120 มาบังคับใช ยุบสภาผูแทนราษฎรและจัดใหมีการเลือกตั้งทั่วไป และฝายที่ไมไดเปนคูกรณีเชน องคกรธุรกิจ ภาคเอกชน องคกรตามรัฐธรรมนูญ พรรคการเมือง กองทัพ และวุฒิสภา ไดพยายามประสานใหมีการเจรจา ปรองดองกัน แตก็ไมเปนผลสําเร็จ กลับจะเกิดขอขัดแยงใหมในทางกฎหมายและการเมือง เปนวังวน แหงปญหาไมรูจักจบสิ้น ในขณะที่ความขัดแยงไดขยายตัวกวางขวางออกไปและมีแนวโนมจะรุนแรงมากขึ้น จนถึงขั้นจลาจลไดทุกขณะซึ่งอาจเปนอันตรายตอชีวิต ทรัพยสิน ความสะดวกสบายของประชาชนผูสุจริต กระทบตอการทํามาหากินและภาวะหนี้สินของเกษตรกร โดยเฉพาะชาวนา การพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ การปองกันปญหาจากภัยธรรมชาติ ความเชื่อถือในอํานาจรัฐ และความเชื่อมั่นของนักลงทุนตางชาติ ทั้งยังเปดชองใหมีการกออาชญากรรมและความไมสงบอื่นเพิ่มขึ้น อันจะเปนการทําลายความมั่นคงของชาติ และความศรัทธาของประชาชนที่มีตอการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุข ในที่สุด คณะรักษาความสงบแหงชาติจึงจําเปนตองเขายึดและควบคุมอํานาจการปกครองประเทศ เมื่อวันที่ ๒๒ พฤษภาคม ๒๕๕๗ และประกาศใหรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ สิ้นสุดลง ยกเวนความในหมวด ๒ พระมหากษัตริย โดยไดกําหนดแนวทางการแกปญหาไวสามระยะคือ ระยะเฉพาะหนา เปนการใชอํานาจสกัดการใชกําลังและการนําอาวุธมาใชคุกคามประชาชน ยุติความหวาดระแวง และแกปญหาเศรษฐกิจ สังคม และการเมืองการปกครอง ที่สะสมมากวาหกเดือนใหคลี่คลายลง เพื่อเตรียมเขาสูระยะที่สองซึ่งจะจัดใหมีรัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราว จัดตั้งสภาขึ้นทําหนาที่ในทางนิติบัญญัติ และใหมีคณะรัฐบาลบริหารราชการแผนดินแกไขสถานการณอันวิกฤติใหกลับคืนสูสภาวะปกติ ฟนฟู ความสงบเรียบรอย ความรูรักสามัคคี และความเปนธรรม แกปญหาเศรษฐกิจ สังคม การเมือง การปกครอง จัดใหมีกฎหมายที่จําเปนเรงดวน จัดตั้งสภาปฏิรูปแหงชาติและองคกรตาง ๆ เพื่อใหมี การปฏิรูปในดานการเมืองและดานอื่น ๆ และใหมีการยกรางรัฐธรรมนูญฉบับใหมที่วางกติกาการเมือง ใหรัดกุม เหมาะสม ปองกันและปราบปรามการทุจริต สามารถตรวจสอบการใชอํานาจรัฐไดอยางมีประสิทธิภาพ รวดเร็ว และเปนธรรม กอนจะสงมอบภารกิจเหลานี้แกผูแทนปวงชนชาวไทยและคณะรัฐบาลที่จะเขามา บริหารราชการแผนดินในระยะตอไป ในการดําเนินการดังกลาวนี้จะใหความสําคัญแกหลักการพื้นฐาน ยิ่งกวาวิธีการในระบอบประชาธิปไตยเพียงประการเดียว จึงจําเปนตองใชเวลาสรางบรรยากาศแหง ความสงบเรียบรอยและปรองดอง เพื่อนําความสุขที่สูญหายไปนานกลับคืนสูประชาชน และปฏิรูปกฎเกณฑ

121 ภาพที่ ๔.๑๘ พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวภูมิพลอดุลยเดช ทรงลงพระปรมาภิไธยและพระราชทาน รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ เมื่อวันที่ ๒๒ กรกฎาคม พุทธศักราช ๒๕๕๗, ที่มา: พิพิธภัณฑรัฐสภาเลาเรื่องการเมือง การปกครองไทย, “รัฐธรรมนูญฉบับที่ 19 รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗,” สืบคนเมื่อวันที่ ๑๙ มีนาคม ๒๕๖๖, https://parliamentmuseum.go.th/constitution/constitution-19-2557.html. บางเรื่องที่เคยเปนชนวนความขัดแยง ไมชัดเจน ไรทางออกในยามวิกฤติขาดประสิทธิภาพหรือไมเปนธรรม ใหสอดคลองกับสภาพปญหาและความตองการของชนในชาติ ซึ่งควรใชเวลาไมยาวนาน หากเทียบกับเวลา ที่จะตองสูญเสียไปโดยเปลาประโยชนถาปลอยใหสถานการณผันแปรไปตามยถากรรม จึงมีพระบรม ราชโองการโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหใชบทบัญญัติตอไปนี้เปนรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) จนกวาจะไดประกาศใชรัฐธรรมนูญฉบับใหมที่จะจัดทําขึ้นตามบทบัญญัติแหงรัฐธรรมนูญ นี้ตอไป46 66 66 รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗, ราชกิจจานุเบกษา ตอนที่ ๕๕ ก เลมที่ ๑๓๑ (๒๒ กรกฎาคม ๒๕๕๗): ๑ – ๒.

122 ๔.๒.๑.๒๙ รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๑) พุทธศักราช ๒๕๕๘ คำปรารภของรัฐธรรมนูญ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระบรมราชโองการโปรดเกลา ฯ ใหประกาศวา โดยที่เปนการสมควรแกไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหตรารัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ แกไขเพิ่มเติมขึ้นไวดังตอไปนี้47 67 หมายเหตุ: - เหตุผลในการประกาศใชรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ แกไขเพิ่มเติมฉบับนี้ คือ โดยที่เปนการสมควรแกไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ เพื่อกําหนดวิธีการจัดทําประชามติรางรัฐธรรมนูญและบทบัญญัติอื่นใหเหมาะสมยิ่งขึ้น จึงจําเปนตองตรารัฐธรรมนูญนี้48 68 ๔.๒.๑.๓๐ รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๒) พุทธศักราช ๒๕๕๙ คำปรารภของรัฐธรรมนูญ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระบรมราชโองการโปรดเกลา ฯ ใหประกาศวา โดยที่เปนการสมควรแกไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหตรารัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ แกไขเพิ่มเติมขึ้นไวดังตอไปนี้49 69 67 รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๑) พุทธศักราช ๒๕๕๘, ราชกิจจานุเบกษา ตอนที่ ๖๔ ก เลมที่ ๑๓๒ (๑๕ กรกฎาคม ๒๕๕๘): ๑. 68 เรื่องเดียวกัน, ๗. 69 รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๒) พุทธศักราช ๒๕๕๙, ราชกิจจานุเบกษา ตอนที่ ๒๕ ก เลมที่ ๑๓๓ (๒๒ มีนาคม ๒๕๕๙): ๑.

123 หมายเหตุ: - เหตุผลในการประกาศใชรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย(ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ แกไขเพิ่มเติมฉบับนี้ คือ โดยที่เปนการสมควรแกไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ ซึ่งแกไขเพิ่มเติมโดยรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๑) พุทธศักราช ๒๕๕๘ เกี่ยวกับการออกเสียงประชามติรางรัฐธรรมนูญใหเหมาะสมยิ่งขึ้น จึงจำเปนตองตรารัฐธรรมนูญนี้50 70 ๔.๒.๑.๓๑ รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๓) พุทธศักราช ๒๕๕๙ คำปรารภของรัฐธรรมนูญ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระบรมราชโองการโปรดเกลา ฯ ใหประกาศวา โดยที่เปนการสมควรแกไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกลา ฯ ใหตรารัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ แกไขเพิ่มเติมขึ้นไวดังตอไปนี้51 71 หมายเหตุ: - เหตุผลในการประกาศใชรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ แกไขเพิ่มเติมฉบับนี้ คือโดยที่เปนการสมควรแกไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ เกี่ยวกับจํานวนสมาชิกสภานิติบัญญัติแหงชาติ เพื่อใหการปฏิบัติหนาที่ของสภานิติบัญญัติแหงชาติ และการพิจารณารางพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญตลอดจนรางกฎหมายที่จะตองตราขึ้นตามรางรัฐธรรมนูญ แหงราชอาณาจักรไทยที่ไดรับความเห็นชอบในการประชามติเมื่อวันที่ ๗ สิงหาคม ๒๕๕๙ เปนไปอยางรวดเร็ว และมีประสิทธิภาพ จึงจําเปนตองตรารัฐธรรมนูญนี้52 72 70 รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๒) พุทธศักราช ๒๕๕๙, ราชกิจจานุเบกษา ตอนที่ ๒๕ ก เลมที่ ๑๓๓ (๒๒ มีนาคม ๒๕๕๙): ๔. 71 รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๓) พุทธศักราช ๒๕๕๙, ราชกิจจานุเบกษา ตอนที่ ๗๗ ก เลมที่ ๑๓๓ (๑ กันยายน ๒๕๕๙): ๑. 72 เรื่องเดียวกัน, ๓.

124 ๔.๒.๑.๓๒ รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๔) พุทธศักราช ๒๕๖๐ คำปรารภของรัฐธรรมนูญ สมเด็จพระเจาอยูหัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร มีพระราชโองการโปรดเกลาฯ ใหประกาศวา โดยที่เปนการสมควรแกไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกลา ฯ ใหตรารัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ แกไขเพิ่มเติมขึ้นไวดังตอไปนี้53 73 หมายเหตุ: - เหตุผลในการประกาศใชรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ แกไขเพิ่มเติมฉบับนี้ คือ ตามที่นายกรัฐมนตรีไดนํารางรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช .... ขึ้นทูลเกลาฯ ถวาย เพื่อทรงพิจารณานั้น ตอมาคณะรัฐมนตรีและคณะรักษาความสงบแหงชาติไดพิจารณา รวมกันแลวเห็นวา สมควรแกไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ จึงจําเปนตองตรารัฐธรรมนูญน54ี้ 74 73 รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๔) พุทธศักราช ๒๕๖๐, ราชกิจจานุเบกษา ตอนที่ ๖ ก เลมที่ ๑๓๔ (๑๕ มกราคม ๒๕๖๐): ๑. 74 เรื่องเดียวกัน, ๓.

125 ๔.๒.๑.๓๓ รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (พุทธศักราช 2560) คำปรารภของรัฐธรรมนูญ สมเด็จพระเจาอยูหัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร ทรงพระกรุณาโปรดเกลาโปรดกระหมอม ใหประกาศวา นายกรัฐมนตรีไดนําความกราบบังคมทูลวา นับแตพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาประชาธิปก พระปกเกลาเจาอยูหัว ไดทรงพระกรุณาโปรดเกลาโปรดกระหมอมพระราชทานรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรสยาม พุทธศักราช ๒๔๗๕ เปนตนมา การปกครองของประเทศไทยไดดํารงเจตนารมณยึดมั่นในระบอบประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุขตอเนื่องมาโดยตลอด แมไดมีการยกเลิกแกไขเพิ่มเติม และประกาศใช รัฐธรรมนูญเพื่อจัดระเบียบการปกครองใหเหมาะสมหลายครั้ง แตการปกครองก็มิไดมีเสถียรภาพหรือ ราบรื่นเรียบรอยเพราะยังคงประสบปญหาและขอขัดแยงตาง ๆ บางครั้งเปนวิกฤติทางรัฐธรรมนูญที่หา ทางออกไมได เหตุสวนหนึ่งเกิดจากการที่มีผูไมนําพาหรือไมนับถือยําเกรงกฎเกณฑการปกครองบานเมือง ทุจริตฉอฉลหรือบิดเบือนอํานาจ หรือขาดความตระหนักสํานึกรับผิดชอบตอประเทศชาติและประชาชน จนทําใหการบังคับใชกฎหมายไมเปนผล ซึ่งจําตองปองกันและแกไขดวยการปฏิรูปการศึกษาและการบังคับใช กฎหมาย และเสริมสรางความเขมแข็งของระบบคุณธรรมและจริยธรรม แตเหตุอีกสวนหนึ่งเกิดจากกฎเกณฑ การเมืองการปกครองที่ยังไมเหมาะสมแกสภาวการณบานเมืองและกาลสมัย ใหความสําคัญแกรูปแบบ และวิธีการยิ่งกวาหลักการพื้นฐานในระบอบประชาธิปไตย หรือไมอาจนํากฎเกณฑที่มีอยูมาใชแกพฤติกรรม ของบุคคลและสถานการณในยามวิกฤติที่มีรูปแบบและวิธีการแตกตางไปจากเดิมใหไดผล รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๑) พุทธศักราช ๒๕๕๘ จึงไดบัญญัติใหมีคณะกรรมการรางรัฐธรรมนูญมีหนาที่รางรัฐธรรมนูญเพื่อใชเปนหลัก ในการปกครอง และเปนแนวทางในการจัดทํากฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญและกฎหมายอื่น โดยไดกําหนดกลไก เพื่อจัดระเบียบและสรางความเขมแข็งแกการปกครองประเทศขึ้นใหมดวยการจัดโครงสรางของหนาที่ และอํานาจขององคกรตางๆ ตามรัฐธรรมนูญ และสัมพันธภาพระหวางฝายนิติบัญญัติกับฝายบริหารใหเหมาะสม การใหสถาบันศาลและองคกรอิสระอื่นซึ่งมีหนาที่ตรวจสอบการใชอํานาจรัฐสามารถปฏิบัติหนาที่ไดอยางมี ประสิทธิภาพ สุจริต เที่ยงธรรม และมีสวนในการปองกันหรือแกไขวิกฤติของประเทศตามความจําเปน และความเหมาะสม การรับรอง ปกปอง และคุมครองสิทธิเสรีภาพของปวงชนชาวไทยใหชัดเจนและครอบคลุม อยางกวางขวางยิ่งขึ้น โดยถือวาการมีสิทธิเสรีภาพเปนหลัก การจํากัดตัดสิทธิเสรีภาพเปนขอยกเวน แตการใชสิทธิเสรีภาพดังกลาวตองอยูภายใตกฎเกณฑเพื่อคุมครองสวนรวม การกําหนดใหรัฐมีหนาที่ ตอประชาชนเชนเดียวกับการใหประชาชนมีหนาที่ตอรัฐ การวางกลไกปองกัน ตรวจสอบ และขจัดการทุจริต และประพฤติมิชอบที่เขมงวด เด็ดขาด เพื่อมิใหผูบริหารที่ปราศจากคุณธรรม จริยธรรม และธรรมาภิบาล เขามามีอํานาจในการปกครองบานเมืองหรือใชอํานาจตามอําเภอใจ และการกําหนดมาตรการปองกัน และบริหารจัดการวิกฤติการณของประเทศใหมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ตลอดจนไดกําหนดกลไกอื่น ๆ ตามแนวทางที่รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ ระบุไว เพื่อใชเปนกรอบ

126 ในการพัฒนาประเทศตามแนวนโยบายแหงรัฐและยุทธศาสตรชาติซึ่งผูเขามาบริหารประเทศแตละคณะ จะไดกําหนดนโยบายและวิธีดําเนินการที่เหมาะสมตอไป ทั้งยังสรางกลไกในการปฏิรูปประเทศในดานตางๆ ที่สําคัญและจําเปนอยางรวมมือรวมใจกัน รวมตลอดทั้งการลดเงื่อนไขความขัดแยงเพื่อใหประเทศมีความสงบสุข บนพื้นฐานของความรูรักสามัคคีปรองดอง การจะดําเนินการในเรื่องเหลานี้ใหลุลวงไปได จําตองอาศัย ความรวมมือระหวางประชาชนทุกภาคสวนกับหนวยงานทั้งหลายของรัฐตามแนวทางประชารัฐภายใตกฎเกณฑ ตามหลักการปกครองในระบอบประชาธิปไตยและประเพณีการปกครองที่เหมาะสมกับสถานการณ และลักษณะสังคมไทย หลักความสุจริต หลักสิทธิมนุษยชน และหลักธรรมาภิบาล อันจะทําใหสามารถ ขับเคลื่อนประเทศใหพัฒนาไปขางหนาไดอยางเปนขั้นตอนจนเกิดความมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน ทั้งในทาง การเมืองการปกครอง เศรษฐกิจและสังคมตามระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุข ในการดําเนินการดังกลาว คณะกรรมการรางรัฐธรรมนูญไดสรางความรับรูความเขาใจแกประชาชน ในหลักการและเหตุผลของบทบัญญัติตาง ๆ เปนระยะ ๆ เปดโอกาสใหประชาชนเขาถึงรางรัฐธรรมนูญ และความหมายโดยผานทางสื่อตางๆ อยางกวางขวาง และใหประชาชนมีสวนรวมในการพัฒนาสารัตถะของ รางรัฐธรรมนูญดวยการเสนอแนะขอควรแกไขเพิ่มเติม เมื่อการจัดทํารางรัฐธรรมนูญแลวเสร็จ ก็ไดเผยแพร รางรัฐธรรมนูญและคําอธิบายสาระสําคัญของรางรัฐธรรมนูญโดยสรุปในลักษณะที่ประชาชนสามารถเขาใจ เนื้อหาสําคัญของรางรัฐธรรมนูญไดโดยสะดวกและเปนการทั่วไป และจัดใหมีการออกเสียงประชามติ เพื่อใหความเห็นชอบแกรางรัฐธรรมนูญทั้งฉบับ ในการนี้สภานิติบัญญัติแหงชาติไดมีมติเสนอประเด็น เพิ่มเติมอีกประเด็นหนึ่งเพื่อใหมีการออกเสียงประชามติในคราวเดียวกันดวย การออกเสียงประชามติ ปรากฏผลวา ประชาชนผูมีสิทธิออกเสียงประชามติโดยคะแนนเสียงขางมากของผูมาออกเสียงประชามติ เห็นชอบกับรางรัฐธรรมนูญและประเด็นเพิ่มเติมดังกลาว คณะกรรมการรางรัฐธรรมนูญจึงดําเนินการแกไข รางรัฐธรรมนูญในสวนที่เกี่ยวของใหสอดคลองกับผลการออกเสียงประชามติในประเด็นเพิ่มเติม และไดสงให ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาวาเปนการชอบดวยผลการออกเสียงประชามติแลวหรือไม ซึ่งตอมาศาลรัฐธรรมนูญ ไดวินิจฉัยใหคณะกรรมการรางรัฐธรรมนูญแกไขเพิ่มเติมขอความบางสวน และคณะกรรมการรางรัฐธรรมนูญ ไดดําเนินการแกไขตามคําวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญแลว นายกรัฐมนตรีจึงนํารางรัฐธรรมนูญขึ้นทูลเกลา ทูลกระหมอมถวาย ตอมารัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ แกไข เพิ่มเติม (ฉบับที่ ๔) พุทธศักราช ๒๕๖๐ บัญญัติใหนายกรัฐมนตรีขอรับพระราชทานรางรัฐธรรมนูญนั้น คืนมาแกไขเพิ่มเติมเฉพาะบางประเด็นไดเมื่อดําเนินการแลวเสร็จ นายกรัฐมนตรีจึงนํารางรัฐธรรมนูญนั้น ขึ้นทูลเกลาทูลกระหมอมถวายเพื่อทรงลงพระปรมาภิไธย ประกาศใชเปนรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย สืบไป ทรงพระราชดําริวาสมควรพระราชทานพระราชานุมัติ จึงมีพระราชโองการดํารัสเหนือเกลาเหนือกระหมอมใหตรารัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทยฉบับนี้ ขึ้นไวใหใชแทนรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ ซึ่งไดตราไว ณ วันที่ ๒๒ กรกฎาคม พุทธศักราช ๒๕๕๗ ตั้งแตวันประกาศนี้เปนตนไป

127 ภาพที่ ๔.๑๙ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกลาเจาอยูหัว ทรงลงพระปรมาภิไธยและพระราชทานรัฐธรรมนูญ แหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ เมื่อวันที่ ๖ เมษายน ๒๕๖๐ ณ พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน, ที่มา: หอจดหมายเหตุรัฐสภา ๒๕๖๐. ขอปวงชนชาวไทยจงมีความสมัครสโมสรเปนเอกฉันทในอันที่จะปฏิบัติตามและพิทักษรักษา รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทยนี้ เพื่อธํารงคงไวซึ่งระบอบประชาธิปไตยและอํานาจอธิปไตยของ ปวงชนชาวไทย และนํามาซึ่งความผาสุกสิริสวัสดิ์พิพัฒนชัยมงคล อเนกศุภผลสกลเกียรติยศสถาพรแก อาณาประชาราษฎรทั่วสยามรัฐสีมา สมดั่งพระราชปณิธานปรารถนาทุกประการ เทอญ55 75 ๔.๒.๑.๓๔ รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๑) พุทธศักราช 256๔ คำปรารภของรัฐธรรมนูญ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกลาเจาอยูหัว มีพระบรมราชโองการโปรดเกลา ฯ ใหประกาศวา โดยที่เปนการสมควรแกไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย จึงทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหตรารัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย แกไขเพิ่มเติมขึ้นไว ดังตอไปนี้56 76 75 รัฐ ธรรม นู ญ แ ห งราช อ าณ าจั ก รไท ย พุ ท ธศั ก ราช 2560, ราช กิ จ จ านุเบกษา ต อ น ที่ ๔ ๐ ก เล ม ที่ ๑ ๓ ๔ (๖ เมษายน ๒๕๖๐): ๑ – ๓. 76 รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๑) พุทธศักราช 256๔, ราชกิจจานุเบกษา ตอนที่ ๗๖ ก เลมที่ ๑๓๘ (๒๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๔): ๑.

128 หมายเหตุ : - เหตุผลในการประกาศใช รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย แกไขเพิ่มเติมฉบับนี้ คือ โดยที่มาตรา ๘๓ และมาตรา ๙๑ ของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย ไดกำหนดสภาผูแทนราษฎร ประกอบดวยสมาชิกจำนวนหารอยคน มีสมาชิกซึ่งมาจากการเลือกตั้งแบบแบงเขตเลือกตั้งจำนวน สามรอยหาสิบคน สมาชิกซึ่งมาจากบัญชีรายชื่อของพรรคการเมืองจำนวนหนึ่งรอยหาสิบคน เปนจำนวน ที่ไมสอดคลองตอจำนวนประชากรในแตละเขตเลือกตั้ง หากมีการกำหนดใหมีสมาชิกสภาผูแทนราษฎร มีจำนวนสี่รอยคนก็จะทำใหการดูแลปญหาของประชาชนมีความใกลชิดและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น จะเปนประโยชนตอประชาชน และการคำนวณคะแนนสมาชิกสภาผูแทนแบบบัญชีรายชื่อก็มีความจำเปน ที่จะตองมีหลักเกณฑที่ชัดเจนและเปนธรรมตอพรรคการเมืองและตองเคารพหนึ่งสิทธิหนึ่งเสียง ของประชาชน การใหมีบัตรเลือกตั้งสองใบเพื่อใหประชาชนมีสิทธิในการเลือกพรรคการเมืองและผูสมัคร รับเลือกตั้งเปนสมาชิกสภาผูแทนราษฎรแบบแบงเขต ยอมทำใหประชาชนไดใชเจตจำนงในการเลือกตั้ง ที่สอดคลองกับความเปนจริงมากยิ่งขึ้น จึงจำเปนตองตรารัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๑) พุทธศักราช ๒๕๖๔57 77 ๔.๒.๒ การเสด็จพระราชดำเนินทรงเปดประชุมรัฐสภา ๔.๒.๒.๑ ความหมายของรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภา รัฐพิธีหมายถึง งานที่รัฐบาลกราบบังคมทูลขอพระมหากรุณาธิคุณใหทรงรับไวเปนงาน รัฐพิธีมีหมายกำหนดการที่กำหนดไวเปนประจำ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวจะเสด็จพระราช ดำเนินไปทรงเปนประธานในพิธี หรือทรงพระกรุณาโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหมีผูแทนพระองคไปเปน ประธานในพิธี ซึ่งแตกตางจากพระราชพิธีที่พระมหากษัตริยจะทรงกำหนด สวนรัฐพิธีเปนงานที่รัฐบาล กำหนด แลวขอพระราชทานเชิญเสด็จพระราชดำเนิน รัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภา มีความหมายรวมความถึงรัฐพิธีเปดประชุมสภาผูแทน สภาผูแทนราษฎร พฤฒสภา วุฒิสภา สภารางรัฐธรรมนูญ สภานิติบัญญัติแหงชาติ หรือสภาที่เรียกชื่ออื่น ที่ทำหนาที่ในฐานะรัฐสภา ซึ่งมีชื่อแตกตางกันไปตามรัฐธรรมนูญแตละฉบับ และบงบอกไดวา “รัฐ” เปนฝายดำเนินการ โดยมีพระมหากษัตริยเสด็จพระราชดำเนินไปทรงเปนองคประธาน หรือจะทรง พระกรุณาโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหผูใดผูหนึ่งเปนผูแทนพระองคไปกระทำรัฐพิธีก็ได เพื่อเปนการ พระราชทานพระบรมราชวโรกาสใหผูแทนของปวงชนชาวไทยเฝาทูลละอองธุลีพระบาทรับเสด็จ โดยพรอมเพรียงกันอยางเปนทางการกอนปฏิบัติหนาที่ 77 รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๑) พุทธศักราช 256๔, ราชกิจจานุเบกษา ตอนที่ ๗๖ ก เลมที่ ๑๓๘ (๒๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๔): ๔.

129 สิ่งสำคัญที่สุดในรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภา คือ พระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จ พระเจาอยูหัวที่พระราชทานแกสมาชิกรัฐสภา ไมวาจะเปนรางที่รัฐบาลทูลเกลาทูลกระหมอมถวาย ซึ่งมีเนื้อความแถลงผลงานของ “รัฐบาลในพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว” หรือพระราชดำรัสที่แทจริง ซึ่งแสดงความในพระราชหฤทัย ที่ทรงมุงหวังใหผูแทนของปวงชนชาวไทยทำหนาที่ของตนอยางไร โดยแจงชัด เสมือนหนึ่งพระบรมรโชวาทที่สมาชิกรัฐสภานอมกระแสพระราชดำรัสใสเกลาใสกระหมอม เพื่อยึดถือเปนแนวทางในการปฏิบัติหนาที่อยางสูงสุด58 78 ๔.๒.๒.๒ ความเปนมา ในสมัยการปกครองระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย พระราชพิธีตาง ๆ โดยเฉพาะอยางยิ่ง พระราชพิธีอันเกี่ยวกับการปกครองบานเมือง ถือเปนพระราชอำนาจของพระมหากษัตริยโดยตรง จึงเปนราชประเพณีของไทยสืบมาที่พระมหากษัตริยจะเสด็จพระราชดำเนินไปทรงประกอบพระราชพิธี ที่สำคัญ เมื่อพระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัวเสด็จขึ้นครองราชยแลวพระองคทรงโปรดเกลา โปรดกระหมอมตั้งสภากรรมการองคมนตรีขึ้น และสภากรรมการองคมนตรีไดเปดประชุมเปนครั้งแรก เมื่อวันที่ ๓๐ พฤศจิกายน ๒๔๗๐ แมวาพระองคจะไมไดเสด็จพระราชดำเนินไปทรงประกอบพิธีเปด ประชุมดวยพระองคเอง แตไดพระราชทานกระแสพระราชดำรัสใหเจาพระยามหิธร ราชเลขาธิการ อัญเชิญไปอานในการเปดประชุม เมื่อลวงเขาสูการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมี พระมหากษัตริยทรงเปนประมุขในระบบรัฐสภา และไดมีการเปดประชุมสภาผูแทนราษฎรขึ้นเปนครั้งแรก เมื่อวันที่ ๒๘ มิถุนายน ๒๔๗๕ เปนขณะที่ยังไมมีบทบัญญัติที่ชัดเจนเกี่ยวกับรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภา จึงไดอาศัยราชประเพณีไทยที่ถือปฏิบัติสืบตอกันมาอยางยาวนานมาใชเพื่อการเปดประชุมสภา ผูแทนราษฎรครั้งนี้ การเสด็จพระราชดำเนินทรงประกอบรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภา นอกจากเปนไปตาม ราชประเพณีแลว ยังเปนไปตามบทบัญญัติแหงรัฐธรรมนูญดวย อาทิ การเสด็จพระราชดำเนิน ทรงประกอบรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภาครั้งแรกในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัว ซึ่งมีขึ้นเมื่อวันที่ ๑๐ ธันวาคม ๒๔๗๖ โดยเปนไปตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรสยาม พุทธศักราช ๒๔๗๕ ซึ่งไดบัญญัติเกี่ยวกับรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภาไวในมาตรา ๓๐ ดังนี้ “พระมหากษัตริยทรงเรียกประชุมสภาผูแทนราษฎรตามสมัยประชุม และทรงเปดปด ประชุม พิธีเปดประชุมจะทรงพระกรุณาเสด็จพระราชดำเนินมาทรงทำหรือจะโปรดเกลาฯ ใหรัชทายาทที่บรรลุนิติภาจะแลว หรือนายกรัฐมนตรีกระทำพิธีแทนพระองคก็ได” 78 คณะกรรมการจัดทำหนังสือที่ระลึกเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว เนื่องในโอกาสการจัดงานฉลองสิริราชสมบัติ ครบ ๗๐ ป และเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจาสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๑๒ สิงหาคม ๒๕๕๙, สภานิติบัญญัติแหงชาติ, สำนักงานเลขาธิการสภาผูแทนราษฎร, หนังสือ ๗๐ ป ครองราชย พระมหากษัตริย ประชาธิปไตย, (กรุงเทพฯ: บริษัทอมรินทรพริ้นติ้งแอนดพับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน), ๒๕๖๐), ๘๒.

130 รัฐธรรมนูญสวนใหญมีบทบัญญัติเรื่องรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภาที่คลายคลึงกันตรง องคประธานผูกระทำพิธีเปดประชุม แตสาระในการประกอบรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภานั้นมีความแตกตางกัน อยูบาง อาทิ ไมมีบทบัญญัติที่ระบุชัดเจนวาใหกระทำรัฐพิธีเปดประชุมในสมัยใด จึงไดอาศัยธรรมเนียม ที่ปฏิบัติสืบตอกันมา โดยกระทำรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภาทุกครั้งที่เปนการประชุมสภาสมัยสามัญ ดังเชนรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรสยาม พุทธศักราช ๒๔๗๕ รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๔๘๙ รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๔๙๒ เปนตน แตรัฐธรรมนูญ บางฉบับไดมีบทบัญญัติที่ระบุไวชัดเจนวาใหกระทำรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภาในสมัยใด อาทิ รัฐธรรมนูญ แหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๑๗ รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๒๑ รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช ๒๕๓๔ รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๔๐ และรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ ไดบัญญัติไวชัดเจนวา “พระมหากษัตริย จะเสด็จพระราชดำเนินมาทรงทำรัฐพิธีเปดประชุมสมัยประชุมสามัญประจำปครั้งแรกดวยพระองคเอง หรือจะโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหพระรัชทายาทซึ่งบรรลุนิติภาวะแลว หรือผูใดผูหนึ่งเปนผูแทน พระองคมาทำรัฐพิธีก็ได” นับตั้งแตพระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัวเสด็จพระราชดำเนินทรงประกอบรัฐพิธีเปด ประชุมสภาผูแทนราษฎรครั้งแรก เมื่อวันที่ ๑0 ธันวาคม ๒๔๗๖ จนถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จ พระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกลาเจาอยูหัว รัชกาลที่ ๑๐ มีรัฐพิธี เปดประชุมรัฐสภาที่ไดกระทำขึ้นทั้งสิ้น จำนวน ๖๕ ครั้ง ดังนี้ โดยพระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัว จำนวน ๑ ครั้ง เมื่อวันที่ ๑๐ ธันวาคม ๒๔๗๖ โดยผูแทนพระองคในพระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัว จำนวน ๑ ครั้ง วันที่ ๑๕ ธันวาคม ๒๔๗๗ ผูแทนพระองคคือ พันเอก พระยาพหลพลพยุหเสนา นายกรัฐมนตรี โดยพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวอานันทมหิดล จำนวน ๒ ครั้ง เมื่อวันที่ ๒๔ มกราคม ๒๔๘๙ และวันที่ ๑ มิถุนายน ๒๔๘๙ โดยผูแทนพระองคในสมเด็จพระเจาอยูหัวอานันทมหิดล จำนวน ๑๒ ครั้ง วันที่ ๑ สิงหาคม ๒๔๗๘ วันที่ ๑ สิงหาคม ๒๔๗๙ วันที่ ๑๐ ธันวาคม ๒๔๘๐ วันที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๘๑ วันที่ ๑๐ ธันวาคม ๒๔๘๑ วันที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๘๒ วันที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๘๓ วันที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๘๔

131 วันที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๘๕ วันที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๘๖ วันที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๘๗ วันที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๘๘ โดยพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ ๙ จำนวน ๓๓ ครั้ง ดังนี้ (๑) พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในรัฐพิธีเปด ประชุมรัฐสภา สมัยประชุมวิสามัญ ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันพ ฤหัสบดีที่ ๑ มิถุนายน ๒๔๙๓ ดังนี้ “สมาชิกวุฒิสภาและสมาชิกสภาผูแทน ขาพเจามีความยินดีมากที่ไดมาประกอบพิธีเปดประชุมรัฐสภาสมัยวิสามัญ ในวันนี้ นับแตขาพเจาไดกลับมาสูประเทศไทยในคราวนี้ ขาพเจาไดรับการตอนรับจาก ทานทั้งหลายและจากประชาชนเปนอยางดียิ่ง ขาพเจาจึงขอแสดงความขอบใจไว ณ ที่นี้ ดวย ทานทั้งหลายคงจะตระหนักใจอยูวา เหตุการณของโลกกำลังอยูในระยะอัน จะผันแปรไปสูทางรายหรือทางดี ก็หามีผูใดอาจพยากรณไดไม เทาที่ปรากฏอยูในเวลานี้มี การขัดแยงกันในทางลัทธิการเมือง แมใกลประเทศเรานี้เอง ก็ถึงกับประหัตประหารกัน ดวยอาวุธ ดวยมีความเห็นแตกแยกกัน สถานการณ เชนนี้ยอมจะกอใหเกิดความวิตกอยู บางวา จะเปนการกระทบกระเทือนถึงประเทศไทยเพียงใด แตขาพเจามีความพอใจที่เห็น ประเทศชาติของเรายังสามารถรักษาความสงบสุขไวไดดี การเศรษฐกิจ ไดฟนฟูจนเกือบจะเขาสูปกติ มีการแลกเปลี่ยนสินคาระหวาง ประเทศไทยเกือบเทาระดับเดิม เปนตน สำหรับการเงิน เรามีรายไดพอที่จะใชจายในการสาธารณประโยชน การฟนฟู เศรษฐกิจและบูรณะบานเมืองในสาขาสำคัญตาง ๆ ได และถาภาวะของบานเมืองดำเนิน เชนนี้ตอไปแลว ในอนาคตก็มีความมั่นใจวา จะนำความสุขมาสูอาณ าประชาราษฎรได ตามสมควร ตลอดจนประเทศของเราจะมีเสถียรภาพมั่นคง สวนการครองชีพของประชาชนนั้น มีเครื่องอุปโภคบริโภคทุกอยางตามที่พึง ตองการ ถาเปรียบกับประเทศอื่นแลว เราอยูในฐานะดีกวาหลายประเทศ ยังคงเหลืออยู แตการยกมาตรฐานการครองชีพใหสูงขึ้นตอไป

132 โดยที่สุขภาพของขาพเจาในเวลานี้ยังไมสมบูรณ และยังตองรับการ รักษาพยาบาลจากนายแพทยผูเชี่ยวชาญอยู ขาพเจาจึงมีความจำเปนตองเดินทางกลับไป ยังประเทศสวิสส ในสองสามวันขางหนานี้ และจะไดกลับมาในเวลาอันสมควร ขาพเจาเชื่อวาทานทั้งหลายจะไดมีความตั้งใจในการสรางความเจริญกาวหนา ใหแกบานเมืองและประชาราษฎร โดยตั้งมั่นในสามัคคีธรรม และพรอมใจกันรวมมือใน การดำเนินการของรัฐสภา ใหเปนประโยชนแกประเทศชาติอันเปนที่รักของเราใหวัฒนา ถาวรสืบไป บัดนี้ ถึงเวลาอันเปนอุดมฤกษแลว ขาพเจาขอเปดประชุมรัฐสภาสมัยวิสามัญ ตั้งแตบัดนี้เปนตนไป และขาพเจาขออวยพรใหทานทั้งหลายจงประสบแตความสุขความ เจริญโดยทั่วกัน”59 79 (๒) พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในรัฐพิธีเปด ประชุมสภาผูแทนราษฎร สมัยประชุมสามัญณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันอังคารที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๙๕ ดังนี้ “วันนี้เปนอภิลักขิตมงคลการของประชาชนชาวไทย ที่สภาผูแทนราษฎรได กำหนดเปดสมัยประชุมสามัญ พุทธศักราช ๒๔๙๕ อีกสมัยหนึ่ง ซึ่งทานทั้งหลายจะได มารวมปรึกษาหารือชวยกันดำเนินงานของชาติอีกวาระหนึ่ง ขาพเจารูสึกยินดีเปนอันมาก ที่ไดมาประกอบพิธีเปดสมัยประชุมในโอกาสนี้ ในระหวางที่ปดสมัยประชุมนั้น ขาพเจาไดแตงตั้งคณะองคมนตรีขึ้นเมื่อวันที่ ๘ เมษายน ๒ ๔ ๙ ๕ ป ระกอบ ดวย พระวรวงศเธอ กรมห มื่น พิ ท ยลาภพ ฤฒิ ยากรเป น ประธาน ซึ่งขาพเจาหวังอยางยิ่งวาองคมนตรีคณะนี้จะไดชวยเหลือขาพเจาเปนประโยชน ดีในราชการแผนดินสืบไป สวนการบริหารราชการแผนดินนั้น ปรากฏวา ประเทศชาติไทยของเราได ดำเนินเจริญกาวหนาไปดวยดี สามารถรักษาสถานการณของบานเมืองใหคงอยูในความ สงบเรียบรอย และไดเตรียมรับสถานการณที่อาจจะบังเกิดขึ้นดวยความไมประมาทตลอด ม า ใน ท า งเศ ร ษ ฐ กิ จ ก็ ป ร า ก ฏ ว า อ ยู ใน ส ภ า พ ที่ มั่ น ค ง ป ร ะ ช า ร า ษ ฎ ร ได ป ร ะกอบ สัมมาอาชีวะเปนผลดี จนยังผลใหฐานะการเงินของประเทศดีขึ้นเปนลาดับมา โดยเฉพาะ รายไดและทุนสำรองเงินตราของแผนดินเพิ่มมากขึ้น คาน้ำเงินบาทมีราคาดีขึ้น เหลานี้ ควรจะยังผลใหราคาสินคาในทองตลาดลดลงตามสวนไปดวย ในสวนการตางประเทศนั้น 79 คณะกรรมการจัดทำหนังสือที่ระลึกเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว เนื่องในโอกาสการจัดงานฉลองสิริราชสมบัติ ครบ ๗๐ ป และเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจาสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๑๒ สิงหาคม ๒๕๕๙, สภานิติบัญญัติแหงชาติ, สำนักงานเลขาธิการสภาผูแทนราษฎร, หนังสือ ๗๐ ป ครองราชย พระมหากษัตริย ประชาธิปไตย, ๙๙.

133 ก็ ได เพิ่ ม พู น ค ว า ม สั ม พัน ธ ไม ต รี กั บ ป ร ะ เท ศ ที่ เป น มิ ต ร ดี ยิ่ ง ขึ้ น แ ล ะ ยั ง ได เริ่ ม ผู ก ความสัมพันธทางการทูตกับประเทศญี่ปุนและเยอรมันนีตะวันตกอีกดวย โดยเฉพาะใน ดานการศึกษา การสาธารณ สุขและการคมนาคม ไดเรงรัดจัดการสงเสริมเปนพิเศษ ซึ่ง หวังไดวาจะเปนผลเพิ่มพูนความสมบูรณพูนสุขของราษฎรสืบไป ขาพเจาหวังอยางยิ่งวา ทานทั้งหลายคงจะรวมใจรวมแรงกันเพื่อชวยกันสราง ประเทศชาติ และครอบครัวอาณาประชาราษฎรของขาพเจาใหเจริญกาวหนามีมาตรฐาน ความผาสุกทวีดียิ่งขึ้นดวยดีทั่วกัน บัดนี้ ไดอุดมมงคลฤกษแลว ขาพเจาขอเปดการประชุมสภาผูแทนราษฎร ตั้งแตบัดนี้ และขออาราธนาคุณพระศรีรัตนตรัย และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายจงอภิบาลรักษา ใหสมาชิกทุกทานประสพแตความสุขความเจริญทั่วกัน”60 80 (๓) พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในรัฐพิธี เปดประชุมสภาผูแทนราษฎร สมัยประชุมสามัญ ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันพุธที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๙๖ ดังนี้ “ทานสมาชิกสภาผูแทนราษฎร ในโอกาสที่สภาผูแทนราษฎรไดกำหนดเปดประชุมสามัญประจำป พุทธศักราช ๒๔๙๖ ในวันนี้ นับเปนศุภมงคลกาล ซึ่งทานทั้งหลายผูเปนผูแทนปวงชนชาว ไทยจักไดมารวมปรึกษาหารือชวยกันดำเนินงานของชาติอีกวาระหนึ่ง ขาพเจามีความ ยินดีเปนอันมากที่ไดมาประกอบพิธีสำคัญของชาติ ในระหวางปดสมัยประชุมที่แลวมานี้ รัฐบาลของขาพเจาไดบริหารราชการ แผนดินมาดวยดี เหตุการณภายในประเทศสงบเรียบรอย แมจะไดมีเหตุการณอันนาวิตก เนื่องจากสถานการณ ในประเทศเพื่อนบานใกลเคียงของเรา ก็ไดตระเตรียมปองกันดวย ความเขมแข็งและรวดเร็วเพื่อใหอาณ าประชาราษฎรไมเสียขวัญ หรือตื่นตระหนกตกใจ ประการใด การเศรษฐกิจของชาติก็ดำเนินไปเปนปกติ ราษฎรประกอบการอาชีพไดผลดี เปน ที่ พึ งพ อใจ แ ล ะ รั ฐ บ าล ได ก ำชั บ เรงรั ด เพื่ อ ให จั ด ส งสิ น ค า อ อ ก ไป จ ำ ห น าย ยั ง ตางประเทศใหมาก ซึ่งจะเสริมสรางเสถียรภาพทางเศรษฐกิจยิ่งขึ้น ในสวนการเงินนั้นแม อัตราแลกเปลี่ยนเงินตราตางประเทศจะไดผันแปรอยูชั่วขณะหนึ่ง ก็ไดแกไขใหคืนดีไมเปน ที่นาวิตกแตประการใด 80 เรื่องเดียวกัน, ๑๐๔.

134 ในสวนการตางประเทศ ก็ไดพยายามรักษาไวและเพิ่มพูนความสัมพันธไมตรี กับมิตรประเทศเปนอยางดี ทั้งยังรวมมือกับสหประชาชาติอยางหนักแนน นอกจากการ สนับสนุนสหประชาชาติในกรณีประเทศเกาหลีแลว รัฐบาลยังสนับสนุนการถอนทหารจีน คณ ะชาติออกจากประเทศพะมาอยางเต็มที่ตามความมุงหมายของสหประชาชาติ ในอัน ที่จะรักษาสันติภาพและบูรณภาพของประเทศตาง ๆ ในโลก ในสวนการศึกษาและการสาธารณสุข ก็ไดเรงรัดการสงเสริมโดยหาเงินพิเศษ มาชวยอีกทางหนึ่ง อันจะใหเกิดผลดีแกราษฎรเปนอันมาก สำหรับการคมนาคมก็ได ขยายทั้งทางหลวง ทางรถไฟ ตลอดจนการไปรษณีย โทรเลข และโทรศัพท ใหประชาชน ไ ดไ ป ม า ห า สูแ ล ะ ติด ตอ สื่อ ส า รกัน ส ะ ด ว ก ดีขึ้น เ ปน อัน ม า ก ซึ่ง เ ปน อัน ห วัง ไ ดวา ประเท ศ ชาติ ขอ งเราจะเจริญ ก าวห น าเป น ลาดั บ แ ล ะอ าณ าป ระช าราษ ฎ รจะได รับ ความสุขสมบูรณสมดังความมุงหมายของสภาผูแทนราษฎร ในโอกาสอันเปนมงคลนี้ ขาพเจาขอใหทานทั้งหลายจงตั้งปณิธานในอันที่จะ รวมใจรวมแรงชวยกันจรรโลงประเทศชาติใหเจริญกาวหนาและทำนุบำรุงอาณาประชาราษฎรของขาพเจา ใหมีความสมบูรณพูนสุขทวีดียิ่งขึ้นสืบไป บัดนี้ ไดอุดมมงคลฤกษแลว ขาพเจาขอเปดการประชุมสภาผูแทนราษฎร และ ขออาราธนาคุณพระศรีรัตนตรัยและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลาย จงอภิบาลรักษาใหสมาชิกทุกทาน ประสบแตความสุขสวัสดีทั่วกัน”61 81 (๔) พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในรัฐพิธี เปดประชุมสภาผูแทนราษฎร สมัยประชุมสามัญ ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันพฤหัสบดีที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๙๗ ดังนี้ “ทานสมาชิกสภาผูแทนราษฎร ในอภิลักขิตกาลนี้ ทางสภาผูแทนราษฎรจะไดมีการเปดประชุมสมัยสามัญ ประจำป ๒๔๙๗ ขาพเจามีความยินดีที่ไดมาประกอบพิธีเปดสมัยประชุมนี้อีกวาระหนึ่ง เพื่อ ทา น ทั้ง ห ล า ย ซึ่ง เปน ผูแ ท น ป ว ง ช น ช า ว ไ ท ย ทั่ว ร า ช อ า ณ า จัก ร จะไดประชุม ปรึกษาหารือกัน เพื่อประกอบกรณียกิจอันสำคัญของประเทศชาติสืบไป ในโอกาสนี้ ขาพเจาขอแจงใหทานทั้งหลายทราบถึงภาวการณ ซึ่งเห็นวา จะเปนประโยชนในการประชุมปรึกษาหารือของทานทั้งหลายไวดวยตามสมควร คือ 81 เรื่องเดียวกัน, ๑๐๕.

135 ๑) การตางประเทศ รัฐบาลของเราไดพยายามสงเสริมความสัมพันธไมตรีกับ ประเทศเพื่อนบานสนิทสนมเปนอยางดี โดยอำนวยความชวยเห ลือซึ่งกันและกัน เปน พิเศษ ในสวน ความสัมพั นธกับสห รัฐอเมริกา ก็ไดทวีความสนิทสน มใกลชิดยิ่งขึ้น ทาง สหรัฐอเมริกาไดใหความรวมมือและชวยเหลือแกประเทศของเรา ทั้งทางเศรษฐกิจและ การปองกันประเทศมากกวาที่แลวมา ซึ่งจะเปนปจจัยใหประเทศของเราสามารถรักษา แ ละสงเสริม สัน ติ สุ ขภ าย ใน ป ระเท ศ แ ละป อ งกั น ก ารรุก ราน จาก ภ ายน อ กป ระเท ศ เพื่อจักรักษาไวซึ่งเอกราชอธิปไตยของชาติไดสมบูรณขึ้นตามกาลสมัย สำหรับประเทศผูเปน มิตรอื่น ๆ โดยเฉพาะอยางยิ่งจักรภพแหงประชาชาติบริติช ก็ไดมีสัมพันธไมตรีตอกันดียิ่ง โดยรวมกัน ประกอบกรณี ยกิจภายใตอุดมคติขององคการสหประชาชาติ นอกจากนั้น รัฐบาลไดปฏิบัติตามมติสหประชาชาติ อพยพทหารจีนคณ ะชาติออกจากประเทศพมา ไปยังไตหวัน สำเร็จลงดวยความเรียบรอย รัฐบาลไดสงคณะผูแทนไปรวมประชุม ณ นครเจนิวา เพื่ อ ห าท างท ำความตกลงใน ก รณี เก าห ลี แ ล ะอิ น โด จี น โด ย สั น ติ วิธี แ ล ะก ารป ระชุ ม นี้ยังกระทำอยูที่นครเจนิวานั้น อนึ่ง เปนที่ทราบกันอยูแลววา สถานการณทั่วไปของโลกขณะนี้ไมไดอยูใน ภาวะปกติ โดยเฉพาะในบริเวณรอบประเทศของเรามีการรบกันทั่วไป จนถึงรัฐบาลไดสั่ง การปองกันราชอาณ าจักรอยางเขมแข็ง และไดมีประกาศสถานการณ ฉุกเฉินในจังหวัด ชายแดนตลอดจนไดจัดกำลังทหาร ตำรวจ ออกไปเตรียมพรอมอยูเสมอ ฉะนั้นสถานการณ ของประเทศจึงเขาภาวะที่ทุกอยางจะตองเตรียมพรอมกันอยางรีบดวนตอไป และรัฐบาล ไดยื่นขอเสนอตอคณ ะมนตรีความมั่นคงแหงสหประชาชาติ ขอใหสงคณะกรรมการของ สหประชาชาติมาสังเกตการณตามบริเวณพรมแดนติดตอกับอินโดจีน เรื่องนี้กำลังอยูใน ระหวางการพิจารณาขององคการสหประชาชาติแลว ๒) การภายในประเทศ ทางรัฐบาลของเราไดบริหารราชการมา โดยมุงที่จะ ใหอาณาประชาราษฎรไดรับความผาสุกเปนความมุงหมายสำคัญ ไดเรงรัดการบริหารตาม หนาที่ของกระทรวงทบวงกรมใหรวดเร็วและกวางขวางยิ่งขึ้น อาศัยจัดใหมีการประชุม ขาราชการ เจาพนักงานเทศบาล ตลอดจนราษฎร เพื่อชวยกันแสวงหาหลักการบริหาร ราชการแผนดินอันเหมาะสมตอไป อนึ่ง เปนที่นายินดีที่อาศัยความสามัคคีธรรมอันดี ต ลอด มา ป ระเท ศ ชาติอัน เป น ที่ รักยิ่งข องเราจึงยังคงอยูใน ความ สงบ สัน ติ ดีเสมอม า อาณาประชาราษฎรพึงไดรับความรมเย็นผาสุกอยูตามควรแกกาลสมัย ๓) การเศรษฐกิจของชาติเนื่องจากการขยายการศึกษา การสาธารณสุข การคมนาคม สื่อสาร การใหคำแนะนำในการเกษตร อุตสาหกรรม และการทำมาหากิน โดยทั่วไปเปนตน จึงทำใหการผลิตพืชพันธุธัญญาหารทวีผลดียิ่งขึ้น ในสวนดุลยการคา

136 ร ะ ห ว า ง ป ร ะ เท ศ แ ม จ ะ มี ก า ร เสี ย เป รี ย บ อ ยู บ า ง บ า ง เดื อ น เนื่ อ ง จ า ก ต ล า ด ข าว ในตางประเทศมีอุปสรรคบางประการ ทำใหสงขาวไปขายตางประเทศลดจำนวนลงก็ตาม ทางรัฐบาลก็ไดปรับปรุงแกไขใหกลับดีขึ้นตลอดมา มีความหวังวา ในอนาคตอันใกลนี้ การสงขาวไปจำหนายยังตางประเทศจะกลับสูสถานการณปกติตอไป ในสวนรายไดของรัฐ ป ราก ฏ วาเป น ไป ต าม ที่ ป ระ ม าณ ไว แ ล ะ เมื่ อ ก ล าว ถึ งฐ าน ะ ท างเศ รษ ฐกิ จ ข อ งช าติ ในสวนรวมแลว ทางรัฐบาลพิจารณาเห็นวา ยังอยูในสภาพที่มีหวังจะงอกงามยิ่งขึ้นตอไป นอกจากนี้รัฐบาลเห็นวา แมวาขาวจะเปนสินคาหลัก และเปนกระดูกสันหลังของประเทศ เราก็ตามแตในอนาคตจะยึดเอาเปนสินคาหลักอยางเดียว เปนมูลฐานการเศรษฐกิจและ การเงิน ขอ งป ระเท ศ ชาติ ต ล อด จน ขอ งป ระชาชน ยอ ม จะไม ป ระสิ ท ธิป ระส าท ผล ให สมปรารถนาไดดีพอ จึงไดวางนโยบายเปนหลักมูลฐานใหสงเสริมการผลิตผลของชาติ โดยเพิ่มการทำพืชไร การเลี้ยงปศุสัตวและการทำนาเกลือ เปนตนขึ้นอีก ซึ่งสิ่งเหลานี้ ในตางประเทศยังมีความตองการอยูมาก นอกจากนี้ยังกำหนดนโยบายในอันที่จะสงเสริม การอุต สาห กรรม เพื่ อให สามารถผลิต เครื่องอุป โภ คบ ริโภ คที่ จำเป น แ กการครองชีพ พ อเลี้ยงตน เองได โด ยไมตองสั่งซื้อสิน คาจากตางป ระเท ศห รือสั่งเขามาเท าที่ จำเป น เพื่อรักษาเสถียรภาพการคาและการเงินของชาติใหมั่นคงสืบไปดวย บั ด นี้ ถึงเว ล า อั น เป น อุ ด ม ฤ ก ษ แ ล ว ข า พ เจ า ข อ เป ด ก า ร ป ร ะ ชุ ม ส ภ า ผูแทนราษฎรตั้งแตบัดนี้เปน ตน ไป ขอคุณ พ ระศรีรัตนตรัยชวยดลบันดาลใหภารกิจที่ จะปฏิบัติในสภานี้ จงสัมฤทธิ์ผลนำความเจริญรุงเรืองมาสูประเทศชาติและความรมเย็น ผาสุกมาสูประชาชนทวียิ่งขึ้นไปโดยทั่วกัน”62 82 (๕ ) พ ระราช ด ำรัส พ ระบ าท ส ม เด็ จ พ ระป รมิ น ท รม ห าภู มิ พ ล อดุ ล ย เด ช ในพิธีเปดประชุมรัฐสภา สมัยประชุมสามัญประจำป ๒๔๙๘ ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันศุกรที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๙๘ ดังนี้ “ทานสมาชิกสภาผูแทนราษฎร บัดนี้เปนมงคลวาร ซึ่งทานทั้งหลาย ไดมาชุมนุมกันอยางพรอมเพรียง เพื่อเริ่มการปรึกษาหารือ บำเพ็ญกรณียกิจอันสำคัญของชาติ โดยมุงหวังประโยชนสุขแกปวง ชนชาวไทย ขาพเจาจึงรูสึกยินดี ที่ไดมากระทำพิธีนี้ กอนที่จะไดดำเนินพิธี ขาพเจาใครถือโอกาส แถลงถึงกรณียกิจ และนโยบาย ของรัฐบาลของขาพเจาบางประการ กลาวคือ 82 เรื่องเดียวกัน, ๑๐๖ - ๑๐๗.

137 ในดานการตางประเทศ รัฐบาลของขาพเจา มีนโยบายอันแนวแนในการ ตอ ต าน ก ารรุก ราน ข อ งฝ าย ค อ ม มิ ว นิ ส ต แ ล ะ จ ะ ด ำเนิ น ก ารต าม แ น ว น โย บ าย ข อ ง สหประชาชาติเพื่อรักษาสันติสุขของโลก เชิดชูอุดมคติ ของสหประชาชาติ และยึดมั่นอยู ในฝายเสรีประชาธิปไตย ทั้งจะสงเสริมสัมพันธไมตรี ใหความรวมมือชวยเหลือประเทศ เพื่อนบานใกลเคียงเปนอยางดี โดยนัยดังกลาว เมื่อรัฐบาลไดเขารวมเปนภาคีในสนธิสัญญาการปองกัน รวมกันแหงเอเชียตะวันออกเฉียงใตแลว รัฐบาลก็ไดเชิญใหประเทศภาคีสงผูแทนมารวม ปรึกษาหารือกัน ณ กรุงเทพฯ และโดยที่ประเทศภาคีทั้งหลายเล็งเห็นความสำคัญ และ ความ จริงใจของประเทศไท ย จึ งได ต ก ล งม ารวม ป ระชุ ม กั น ต าม ที่ เชิ ญ ก ารป ระชุ ม คณะมนตรีแหงสนธิสัญ ญาการปองกันรวมกันแหงเอเชียตะวันออกเฉียงใต จึงไดเริ่มขึ้น ในกรุงเทพฯ อันนับวาเปนเกียรติยิ่งใหญสำหรับประเทศชาติและปวงชนชาวไทย และแสดง ถึงเจตนาอันแนวแนของประเทศภาคีที่จะรวมมืออยางแทจริงในการตอตานภัยรุกราน ทุกประการ กับทั้งจะกอใหเกิดสันติสุขและเสถียรภาพของประเทศในภูมิภาคนี้ของโลก และ การประชุมเอเชียแอฟริกาที่เมืองบันดุง ประเทศอินโดนีเซีย ซึ่งประเทศตาง ๆ ในทวีป เอเชียและแอฟริกา เกือบทุกประเทศไดสงบุคคลชั้นผูนำไปรวมประชุมนั้น รัฐบาลก็ไดสง รัฐม น ต รีวาก ารก ระท รวงก ารต างป ระเท ศ ไป รวม ป ระชุม ด วย แ ม ก ารป ระชุ ม ค รั้งนี้ จะไมเกิดผลขอตกลงเปนพันธะใด ๆ ระหวางกันก็ยอมกอใหเกิดความเขาใจดีระหวางกัน ขึ้นเปนอันมาก นอกจากนี้ รัฐบาลของขาพเจายังไดมอบหมายใหนายกรัฐมนตรีเดินทางไป เยี่ยมมิตรประเทศตาง ๆ รวม ๑๗ ประเทศ ทั้งนี้ ยอมจะสงเสริมความสัมพันธไมตรีและ สนิทสนมระหวางประเทศและประชาชาติตาง ๆ ซึ่งจะกระทำใหความรวมมือระหวาง ประเทศเปนไปดวยดียิ่งขึ้น สวนการชวยเหลือ ประเทศเพื่อนบานใกลเคียงนั้น รัฐบาลของขาพเจาก็ได รวมมืออำนวยความสะดวกแกรัฐบาลพมา ในการที่รัฐบาลพมาดำเนินการกวาดลางกอง ทหารตางดาวที่เหลืออยูในพมา และรวมมือกับรัฐบาลสหพันธรัฐมลายู ในการกวาดลาง โจรจีนคอมมิวนิสตในอาณ าเขตภาคเหนือของสหพันธรัฐมลายู สำหรับประเทศลาวและ กัมพูชา รัฐบาลของขาพเจาก็ไดใหความชวยเหลือในทางวิชาการ และในทางเศรษฐกิจ บางประการ ซึ่งทั้งนี้ยอมกอใหเกิดความสัมพันธ อันสนิทสนมแนนแฟน และมีความเขาใจ ระหวางกันอยางดียิ่ง

138 สำหรับดานภายในประเทศนั้น รัฐบาลของขาพเจามีนโยบายที่จะเรงรัด สงเสริมใหบั งเกิด ผลดีใน ท างเศรษฐกิจของชาติยิ่งขึ้น และไดพ ยายามอบ รมเรงรัดให เจาหนาที่ฝายปกครองมีความรูและสนใจในเรื่องการอาชีพของราษฎรยิ่งขึ้นเพื่อจะได บริหารราชการใหเปนผลไปตามนโยบายของรัฐบาล และจะไดดำเนินการทุกวิถีทางในอัน ที่จะกอใหเกิดผลิตผล ทั้งทางเกษตรและอุตสาหกรรมตามความมุงหมาย ในสวนการรักษาความสงบภายในนั้น ก็ไดคนควาวิจัยหาวิธีปองกันและ ปราบปรามอาชญ ากรรม รวมทั้งการกอกวนและแทรกซึมของฝายคอมมิวนิสต กับได จัดตั้งกองอาสารักษาดินแดนขึ้นทุกจังหวัด เพื่อเตรียมไวเปนกำลังชวยเสริมกำลังทั้งฝาย ทหารและตำรวจในเมื่อจำเปน สำหรับการศึกษาสาธารณสุขและคมนาคม รัฐบาลของขาพเจาก็ไดเรงรัด สงเสริมใหเจริญ กาวหนายิ่งขึ้น โดยมุงหวังที่จะกอใหเกิดความสุขสมบูรณ อาณ าประชา ราษฎรสืบไป ในโอกาสอันเปนอุดมมงคลฤกษนี้ ขาพเจาขอเปดประชุมสภาผูแทนราษฎร เพื่อทาน สมาชิกทั้งห ลายจะไดเริ่มดำเนิน กิจการตอไป และขอตั้งสัตยาธิษ ฐาน อาศัย อำนาจแหงคุณพระศรีรัตนตรัยกับสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายทั้งปวง ในสากลโลก จงดลบันดาล ให ธุรกิจของสภานี้ไดดำเนิ น ไป ดวยดี บั งเกิด ความเจริญ รุงเรืองแกป ระเท ศชาติและ ความผาสุกไพบูลยแกปวงชนชาวไทยทั่วหนากัน”63 83 (๖ ) พ ระราช ด ำรัส พ ระบ าท ส ม เด็ จ พ ระป รมิ น ท รม ห าภู มิ พ ล อดุ ล ย เด ช ในพิธีเปดประชุมรัฐสภา สมัยประชุมสามัญประจำป ๒๔๙๙ ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันศุกรที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๙๙ ดังนี้ “ทานสมาชิกสภาผูแทนราษฎร ในโอกาสที่สภาผูแทนราษฎรเปดสมัยประชุมสามัญ สำหรับป ๒๔๙๙ ในวันนี้ นับเปนมงคลวาร เพราะทานทั้งหลาย ซึ่งเปนผูแทนของปวงชนชาวไทย ไดมาชุมนุมกัน อยางพรอมเพรียง เพื่อรวมกันปรึกษาหารือ ชวยกันบำเพ็ญกรณี ยกิจของชาติโดยมุงมาด ที่จะใหเกิดประโยชนสุขแกประชาชน ขาพเจาจึงมีความยินดีที่ไดมาประกอบพิธีนี้ การบริหารราชการแผนดินในระหวางปดสมัยประชุมนี้ รัฐบาลของขาพเจา ไดดำเนินการดวยความเรียบรอย บานเมืองอยูในความสงบ ประชาชนพลเมืองมีความ สันติสุขตามอัตภาพ ในการบริหารราชการแผนดินตอไป รัฐบาลของขาพเจาจะไดปฏิบัติ 83 เรื่องเดียวกัน, ๑๐๘ - ๑๐๙.

139 ตามนโยบายที่แถลงไวตอสภานี้ และจะไดปรับปรุงใหเห มาะสมกับเหตุการณ ดียิ่งขึ้น ดังตอไปนี้ การปองกันรักษาเอกราชและอธิปไตยของชาติ จะเพิ่มพูนกำลัง สมรรถภาพและประสิทธิภาพของทหารทั้ง ๓ กองทัพ และตำรวจ เพื่อสามารถปองกัน ราชอาณาจักรและรักษาความสงบภายใน การตางประเทศ จะรักษานโยบายในการเพิ่มพูนสัมพันธไมตรี กับนานาประเทศ ดั งเดิ ม แ ล ะจ ะ รวม มื อ กั บ อ งค ก ารส ห ป ระ ช าช าติ รัก ษ าไวแ ล ะ ป ฏิ บั ติ ต าม ก ฎ บั ต ร สหประชาชาติกับพันธะระหวางประเทศ บรรดาที่ไดมีสนธิสัญญาตอกัน ทั้งจะพยายาม เปดสัมพันธไมตรีทางการทูตระหวางประเทศเพิ่มยิ่งขึ้น การปกครองภายใน จะยึดมั่นในอันที่จะรักษา และปฏิบัติตามบทบัญญัติ แ ห งรัฐ ธ รรม นู ญ โด ย เค รงค รัด แ ล ะ จ ะ ได เร งรัด วิ ธี ก าร ป ก ค รอ งป ระ เท ศ ให เป น ป ระ ช าธิป ไต ย ยิ่ งขึ้ น โดยจะ สงเสริม ก ารป ระ ถ ม ศึ ก ษ า เพื่ อ ให ราษ ฎ รได เลื อ ก ตั้ ง สมาชิกสภาผูแทนราษฎรประเภทที่ ๑ เพิ่มขึ้นแทนประเภทที่ ๒ กับจะขยายอำนาจการบริหาร ออกไปสูทองถิ่นใหมากโดยลำดับ รวมถึงสภาตำบลดวย เพื่อใหการบริหารราชการใกลชิด และ ปฏิบัติโดยราษฎรมากยิ่งขึ้น การวัฒนธรรม จะยึดมั่นในการสงเสริมศาสนา เพื่อปลูกฝงศีลธรรม แกประชาชน โดยเฉพาะพระพุทธศาสนา จะไดสงเสริมทั้งการศึกษา การปฏิบัติและ การบูรณ ะปฏิสังขรณ ถาวรวัตถุ และจะสงเสริมเผยแพรวัฒ นธรรมทุกสาขา เพื่อเชิดชู วัฒ นธรรมอันดีงามของไทย ทั้งจะไดคนควาประวัติศาสตร โบราณคดี โดยทำการฟนฟู จังหวัดสุโขทัย จังหวัดพระนครศรีอยุธยาตอไป การเศรษฐกิจ จะใหเสรีภาพและสมรรถภาพแกประชาชนในการประกอบ การคา และจะชวยเหลือหาตลาดการคาสำหรับผูผลิต ใหมีทางจำหนายไดกวางขวาง ยิ่งขึ้น กับจะสงเสริมการคาระหวางประเทศ ตามระบบปฏิบัติการคาทั่วไปของโลก การเกษตร จะสงเสริมการเกษตรในการผลิตใหไดผลิตผลที่ดี มีคุณภาพสูง มีปริมาณมาก และตนทุนถูก โดยจะชวยเหลือใหเกษตรกร ใชพื้นที่ในการเกษตรที่เหมาะสม ชวยสงเสริมการขยายพันธุ การใชเครื่องมือทุนแรง การชลประทาน ซึ่งมีความสำคัญยิ่งในการเกษตร จะเรงรัดการสราง เขื่อนเจาพระยาใหเสร็จสมบูรณโดยเร็ว และตอไป ก็จะไดเรงรัดการชลประทานในภาคเหนือ ด วย ก ารส รางเห มื อ งฝาย ภ าค ใต ด ว ย ก ารส รางเขื่ อ น แ ล ะ อ างเก็ บ น า แ ล ะ ใน ภ าค

140 ตะวันออกเฉียงเหนือ ดวยวิธีการจัดหาน้ำบาดาลเพิ่มขึ้นจากวิธีสรางอางเก็บน้ำซึ่งกระทำ อยูแลวอีกทางหนึ่ง การอุตสาหกรรม จะสงเสริมการอุตสาหกรรมในประเทศใหมากยิ่งขึ้น โดยชวยในทางลงทุน งดและลดภาษีอากรเครื่องจักร และวัสดุอุตสาหกรรม ตลอดถึง การชวยในการจำหนาย ไมวาจะเปนการลงทุนของคนไทย หรือชาวตางประเทศ และ จะจัดสรางพลังงานไฟฟาน้ำตก ใหกระแสไฟฟาราคาถูก เพื่อชวยพลังงานอุตสาหกรรม อีกสวนหนึ่ง การสหกรณ จะเรงรัดสงเสริมการจัดสหกรณใหกวางขวางยิ่งขึ้น โดยเฉพาะ สหกรณ ผูผลิต และสหกรณ การคาสำหรับผูผลิตดวย เพื่อใหผูผลิตสามารถรวมกันเปน กลุมเปนกอน ผลิตสินคาไดดี และจำหนายสะดวก การคลัง จะรักษาคาของเงินตราไทย ใหมีเสถียรภาพอันเหมาะสมที่จะ กระทำใหการคาระหวางประเทศเปนไปโดยสะดวก และจะยึดมั่นในหลักการภาษีอากร อันเปนธรรมแกสังคม การศึกษา จะเรงรัดสงเสริมใหราษฎรมีความรูวิชาชีพ โดยจะสรางและขยาย มหาวิทยาลัย วิทยาลัยวิชาการศึกษา วิทยาลัยเทคนิค และโรงเรียนอาชีพตาง ๆ เพิ่มขึ้น เพื่อใหราษฎรแตละคนมีความรูความสามารถ ประกอบอาชีพในสาขาใดสาขาหนึ่งไดดี การสาธารณสุข จะไดขยายโรงพยาบาลที่มีอยูแลวทุกจังหวัด และสถานี อนามัยที่มีอยูแลวทุกอำเภอ ใหกวางขวางมีบริการดีขึ้นอีก กับจะปรับปรุงกิจการแพทย การอนามัยใหเจริญกาวหนาทันสมัย และเหมาะสมแกความตองการของประชาชน และ จ ะ ข ย าย โรงเรีย น ส าธ ารณ สุ ข ศ าส ต ร แ ล ะ โรงเรีย น เท ค นิ ค ก ารแ พ ท ย เพื่อ ส งเส ริม การอนามัยใหกาวหนายิ่งขึ้น การคมนาคม จะไดเรงรัดการสรางทางใหสามารถติดตอทั่วถึงกันได ทุกจังหวัด อำเภอ และตำบล ทั่วราชอาณาจักร และติดตอกับประเทศขางเคียงในกาลตอไป รว ม ทั้ งจ ะ ข ย าย ก ารสื่ อ ส าร โด ย เฉ พ าะ ก ารโท รค ม น าค ม ให ก าว ห น า เพื่ออำนวย ความสะดวกยิ่งขึ้น สำหรับการขนสงทางทะเล จะเรงรัดการปรับปรุงทาเรือกรุงเทพฯ ใหทันสมัยยิ่งขึ้น และกวางขวางพอแกการขนสงสินคาระหวางประเทศ และจะขยาย ทาอากาศยานดอนเมืองใหกวางขวาง และมีบริการที่ดียิ่งขึ้น เพื่อใหเปนศูนยการบินพลเรือน ระหวางประเทศ ในภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใตตอไป

141 การศาลยุติธรรม จะไดสงเสริมกิจการศาลยุติธรรม โดยจะเสนอราง พระราชบัญ ญั ติ เพื่อใหมีการจัดตั้งศาลแขวงเพิ่มขึ้น และตอไปจะไดจัดใหมีผูพิพากษา ส ม ท บ โด ย ป ระช าช น เลื อ ก ตั้ ง เป น ก ารส งเส ริม ข บ วน ก ารยุ ติ ธรรม แ ล ะชวยอำนวย ความสะดวกแกประชาชนในทางอรรถคดี อนึ่ง ในการที่รัฐบาลของขาพเจา ไดสนับสนุนใหมีการพรรคการเมือง เพื่อเปนการสงเสริมระบอบประชาธิปไตยแลวนั้น นับเปนความกาวหนาแหงระบอบ ประชาธิปไตยอีกขั้นหนึ่ง และเหมาะสมแกกาลสมัย แตขาพเจาใครขอถือโอกาสเตือนไว สักเล็กนอย วาเมื่อคนไทยทุกคนมีสิทธิที่จะตั้งพรรคการเมืองไดตามกฎหมายแลว ก็ควรที่จะใชวิถีทาง ของพรรคการเมืองใหเหมาะสมกับความเปนอยูของประเทศชาติ อยาไดดำเนินการพรรคการเมือง ในทางทำลายความสามัคคี ซึ่งจะกอใหเกิดความเสียหายแกประเทศชาติในสวนรวมได บัดนี้ ไดอุดมมงคลฤกษแลว ขาพเจาขอถือโอกาสเปดการประชุมสภา ผูแทนราษฎรตั้งแตบัดนี้เปนตนไป ขออำนาจคุณ พระรัตนตรัย จงดลบันดาลใหภารกิจ ของสภานี้สัมฤทธิ์ผล นำความเจริญวัฒนาสถาพรมาสูประเทศชาติ และนำความรมเย็น ไพบูลยมาสูปวงชนชาวไทยทั้งชาติ และขอใหสมาชิกสภาผูแทนราษฎรทุกทาน ประสบ ความสุขสวัสดิ์พิพัฒนมงคล เจริญดวยอายุ วรรณะ สุขะ พละ และปฏิภาณโดยทั่วกัน”64 84 (๗ ) พ ระราช ด ำรัส พ ระบ าท ส ม เด็ จ พ ระป รมิ น ท รม ห าภู มิ พ ล อ ดุ ล ย เด ช ในพิธีเปดประชุมรัฐสภา (ชุดที่ ๒) ครั้งแรก ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันพฤหัสบดีที่ ๑๔ มีนาคม ๒๕๐๐ ดังนี้ “สมาชิกสภาผูแทนราษฎร ขาพเจามีความยินดีที่ไดมาประกอบพิธีเปดการประชุมสภาผูแทนราษฎร ชุดที่ ๒ เปนครั้งแรก ซึ่งมีสมาชิกสภาผูแทนราษฎรที่ไดรับเลือกตั้งทั่วราชอาณ าจักร มาประชุมกันเพื่อปฏิบัติหนาที่ตามรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย ตามหลักแลว การที่ทานมารวมกันปฏิบัติภารกิจตามรัฐธรรมนูญแหง ราชอาณาจักรนี้ เปนการปฏิบัติงานที่สำคัญยิ่งของประเทศชาติบานเมืองจะเจริญกาวหนา อาณาประชาราษฎรจะไดรับความผาสุกเพียงไรหรือไม ยอมอาศัยการที่ทานทั้งหลาย จะสมัครสมานสามัคคีกัน ปฏิบัติหนาที่โดยสุจริต หวังประโยชนสวนรวมเปนที่ตั้งโดยยึดมั่น ในการสรางเสริมความวัฒ นาสถาพรแกประเทศชาติอันเปนที่รักของเรา และสงเสริม ประโยชนสุขแกอาณาประชาราษฎรทั้งปวงเปนหลักปฏิบัติ 84 เรื่องเดียวกัน, ๑๑๐ - ๑๑๒.

142 บั ด นี้ ไดเวลาอัน เปน ศุภ ม งคลแ ลว ขาพ เจาขอเป ด การป ระชุม สภาผูแทนราษฎร ขออาราธนาคุณ พระศรีรัตนตรัย ไดดลบันดาลใหสรรพกรณียกิจของ สภาผูแท น ราษ ฎ รดำเนินไป ป ราศจากอุปสรรค บ รรลุผลน ำมาซึ่งความวัฒ น าสถาพ ร แกประเทศชาติ บังเกิดความสุขความเจริญ แกอาณ าประชาราษฎร และขอใหทุกทาน มีความสุขสวัสดีโดยทั่วกัน”65 85 (๘ ) พระราช ด ำรัส พ ระบ าท ส ม เด็ จ พ ระป รมิ น ท รม ห าภู มิ พ ล อดุ ล ย เด ช ในพิธีเปดประชุมรัฐสภาสมัยประชุมสามัญ ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันจันทรที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๕๐๐ ดังนี้ “สมาชิกสภาผูแทนราษฎร วันนี้เปนอภิลักขิตกาล ซึ่งสภาผูแทนราษฎร กำหนดเปดสมัยประชุมสามัญ สำหรับปพุทธศักราช ๒๕๐๐ สมาชิกสภาผูแทนราษฎรทั้งหลาย จะไดรวมกันประชุม ปรึกษาหารือ บำเพ็ญ กรณี ยกิจอันสำคัญ ของประเทศชาติ ตามรัฐธรรมนูญ เพื่อใหเกิด ป ระ โยช น สุ ข แ กอาณ าป ระชาราษ ฎ ร ข าพ เจามี ค วาม ยิ น ดี ที่ ได ม าป ระก อ บ พิ ธีเป ด สมัยประชุม ภายหลังที่สภานี้ ไดใหความไววางใจแกรัฐบาลของขาพเจาแลว รัฐบาลก็ได เขาบริหารราชการแผนดิน ดวยเจตนาและความปรารถนา ที่จะใหอาณ าประชาราษฎร ไดรับความเจริญผาสุก ปนี้เปนปที่พระพุทธศาสนาเจริญรุงเรืองมาครบ ๒๕๐๐ ป รัฐบาลของ ขาพเจาไดจัดงานฉลอง ๒๕ พุทธศตวรรษขึ้นทั่วราชอาณ าจักร บรรดามิตรประเทศ พุทธศาสนิกก็ไดสงผูแทนมารวมดวย งานไดสำเร็จลงดวยดีและเรียบรอย แสดงประจักษ ชัดถึงสามัคคีธรรมและความเจริญงอกงามแผไพศาล ของพระพุทธศาสนา เปนที่นายินดี และอนุโมทนา ในระหวางปดสมัยประชุมนั้น การบริหารราชการแผนดิน ไดดำเนิน มาโดยเรียบรอย บานเมืองอยูในความสงบ ประชาชนมีความสุขตามควรแกกาลสมัย รัฐบาล ไดเริ่มบริห ารงาน ตามน โยบายที่ไดแถลงไวตอสภา ตอไปนี้เปน รายละเอียด เกี่ยวกับ การดำเนินการตามนโยบายนั้น 85 เรื่องเดียวกัน, ๑๑๓.

143 การปองกันเอกราชและอธิปไตยของชาติ สงเสริมกองทัพทั้งสามใหมี สมรรถภาพและประสิทธิภาพอยางสูง ทางวิทยาการ ไดปรับปรุงโรงเรียนเสนาธิการ ทั้งสามกองทัพ และตั้งโรงเรียนนายทหารเสนาธิการผสมเพิ่มขึ้น ในสวนกำลังพลและ กำลังอาวุธ ก็จัดใหเหมาะสมกับกำลังเศรษฐกิจของชาติ ประกอบกับความชวยเห ลือ จากสหรัฐอเมริกา ตามความตกลงที่ไดลงนามไวเมื่อวันที่ ๑๗ ตุลาคม ๒๔๙๓ นอกจากนั้น จะประสานการปฏิบัติกับกองทัพประเทศภาคีสนธิสัญญา การปองกันรวมกันแหงเอเชีย ตะวันออกเฉียงใต เพื่อเตรียมตอตานการรุกราน โดยมีการประชุมวางแผนปองกันและ มีการประลองยุทธรวมกันดวย การตางประเทศ สงเสริมไมตรีกับนานาประเทศ ใหสนิทสนมแนนแฟนยิ่งขึ้น และป ฏิ บั ติตามพั น ธกรณี ที่ มีตอกัน อยางเครงครัด ใน การนี้ จะไดเป ด ความสัมพั น ธ ทางการทูตเพิ่ มขึ้น อีก โดยเฉพาะประเทศเพื่อน บานใกลเคียง จะไดมีการแลกเปลี่ยน คณะทูตสันถวไมตรีซึ่งกันและกันใหมากยิ่งขึ้น ในระหวางปดสมัยประชุม ไดมีนายกรัฐมนตรี ออสเตรเลีย ปากีสถาน พมา และญี่ปุน มาเยี่ยมประเทศของเรา ทำใหมิตรสัมพันธและ ความเขาใจดีตอกันไดเพิ่มพูนแนนแฟนยิ่งขึ้น สวนที่เกี่ยวกับองคการสหประชาชาติก็ได สงเสริมเชิดชูอุดมคติขององคการนี้ใหสามารถดำเนินกิจการไปตามวัตถุประสงคในอันจะ รักษาสันติสุขของโลก ไดมีการประชุมคณะกรรมาธิการสาขาตาง ๆ ขององคการสหประชาชาติ ที่ศาลาสันติธรรมในพระนครนี้เปนประจำ การปกครองภายใน ปฏิบัติตามรัฐธรรมนูญ และบทกฎหมายอยางเครงครัด และเรงรัดวิธีการปกครอง ใหเปนประชาธิปไตยโดยสมบูรณ โดยจะรีบดำเนินการปฏิบัติ ใหราษฎรไดเขามีสวนควบคุมการบริหารราชการใกลชิดยิ่งขึ้น ในกรณีนี้ มีการสุขาภิบาล และสภาตำบลทั่วราชอาณาจักร สวนการเทศบาล จะไดขยายกวางขวางไปทั่วราชอาณาจักรตอไป ตามลำดับ สำหรับการจัดสรรที่ดิน ก็จะไดเรงรัดจัดใหราษฎรไดมีที่ดินเปนของตนเอง สวนการอาคารสงเคราะหนั้น จะไดพยายามจัดดวยวิธีการตาง ๆ เพื่อใหราษฎรมีที่อยู อาศัยมากขึ้น และจะไดปรับปรุงกิจการตำรวจ ใหประชาชนไดมีสวนเขาเกี่ยวของอยางใกลชิดดวย การวัฒนธรรม สงเสริมศาสนา เพื่อปลูกฝงศีลธรรมแกประชาชน โดยเฉพาะ พระพุทธศาสนา จะไดสงเสริมทั้งการศึกษา การปฏิบัติและการบูรณปฏิสังขรณถาวรวัตถุ และทำการฟนฟูจังห วัดพระน ครศรีอยุธยา จังหวัดสุโขทัย และอำเภอเชียงแสนตอไป กับจะสงเสริมเผยแพร และปลูกฝงวัฒนธรรมใหเขาถึงจิตใจประชาชน เพื่อเชิดชูวัฒนธรรม อันดีงามของไทย ทั้งจะไดคนควา และสงเสริมการศึกษาประวัติศาสตรโบราณ คดีและ

144 ศิลปทุกสาขาใหกวางขวางยิ่งขึ้น เปนที่นายินดี วามีชาวตางประเทศมาศึกษาคนควา การศาสนา ศิลป และวัฒนธรรมของเรา กับอุปสมบทในพระพุทธศาสนาทวีมากขึ้น การเศรษฐกิจ ใหเสรีภาพแกประชาชนในการประกอบการคา และ จะชวยเหลือหาตลาดการคาสำหรับผูผลิต ใหมีทางจำหนายไดกวางขวางยิ่งขึ้น โดยจะสราง คลังสินคาและฉางขาวเปลือกในภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เฉพาะกรุงเทพฯ จ ะ ส ร า ง ฉ า ง ข า ว เป ลื อ ก ข น า ด ให ญ เพื่ อ ช ว ย ใน ก า ร จ ำ ห น า ย กั บ จ ะ ส ง เส ริ ม การคาระห วางประเทศ ตามระบบปฏิบัติการคาทั่วไปของโลก และจะเรงดำเนินการ สำรวจเศรษฐกิจโดยรวมมือกับผูเชี่ยวชาญของธนาคารโลก เพื่อประโยชนในการวางแผน การบูรณะ และวิวัฒนาการประเทศตอไป การเกษตร สงเสริมการศึกษา และคนควาในทางเกษตรกรรม และสงเสริม ชาวกสิกรในทางวิชาการ เพื่อใหไดผลิตผลที่ดี มีคุณภาพสูง มีปริมาณมาก และตนทุนถูก โดยจะชวยเหลือใหเกษตร ใชพื้นที่ในการเกษตรที่เหมาะสม ชวยสงเสริมการขยายพันธุ การใชปุย และการใชเครื่องมือทุนแรง และจัดตั้งสถานีทดลอง และขยายพันธุขาวเพิ่มขึ้น อีก ๒ แหง คือ ในจังหวัดราชบุรี และจังหวัดชัยนาท รวมเปน ๑๔ แหง และจัดตั้งสถานี กสิกรรมขึ้นในจังหวัดสุราษฎรธานี เพื่อคนควาเรื่องยาง พืชไร และตนผลไมตาง ๆ กับจะสรางโรงงาน สาวไหมขึ้นที่จังหวัดอุบลราชธานี และปรับปรุงกิจการของโรงงานสาวไหมกับสถานีกสิกรรมอื่น ๆ การประมง จะชวยเหลือชาวประมงในการใชเครื่องมือจับสัตวน้ำ และ เพาะเลี้ยงสัตวน้ำ ตลอดจนการเก็บรักษาสัตวน้ำในหองเย็น การปศุสัตว นอกจากการสงเสริมในเรื่องการขยายพันธุสัตวที่ดีแลว ก็ไดทำ การปองกันปราบปรามโรคระบาด และผลิตวัคซีนเซรุมใหเพียงพอ การชลประทาน จะเรงรัดการสรางโครงการเจาพระยา ใหเสร็จสมบูรณ โดยเร็ว และโครงการชลประทานตาง ๆ ใหเสร็จตามกำหนด จะสรางการชลประทาน ราษฎรประเภทเหมืองฝาย โครงการอางเก็บน้ำ โครงการคันนา-คูนา และโครงการพลังน้ำ ในบางทองที่ เฉพาะอยางยิ่งทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งขาดแคลนน้ำ นอกจาก การสรางอางเก็บน้ำแลว จะไดวางโครงการเจาะน้ำบาดาล เพื่อชวยแกไขการขาดแคลน น้ำอีกทางหนึ่งดวย

145 การปาไม จะทำการคุมครองสงวนปา และทำการปลูกสรางสวนปา ใหมากยิ่งขึ้น จะทำการบำรุง และคนควาในดานการปาไม ถาปาใดเหมาะสมที่จะใหราษฎร เขามาทำมาหากินก็จะดำเนินการจัดสรร กับจะสงเสริมการเพาะเลี้ยงครั่ง ใหเปนสินคา สำคัญอีกอยางหนึ่ง การอุตสาหกรรม สงเสริมการอุตสาหกรรมประเภทตาง ๆ ตลอดจน อุตสาหกรรมใน ครอบครัวใหมากยิ่งขึ้น โดยสนับสนุนการลงทุน งดและลดภาษีอากร เครื่องจักร และวัสดุอุตสาหกรรม ตลอดถึงการชวยในการจำหนาย ไมวาจะเปนการ ลงทุนของคนไทย หรือชาวตางประเทศ และเมื่อการสรางเขื่อนยันฮีสำเร็จแลวก็จะได กระแสไฟฟาเพิ่มขึ้นในราคาถูก เพื่อชวยการอุตสาหกรรม ฉะนั้น รัฐบาลของขาพเจา จึงจะไดเรงรัดการอุตสาหกรรม เพื่อประสานงานกับการพลังงานไฟฟานี้ตอไป ผลจาก การสงเสริมอุตสาหกรรมของรัฐบาลไดเกิดโรงงานอุตสาห กรรมขน าดให ญ ขึ้น แลวคือ โรงปูนซีเมนตที่อำเภอตาคลี โรงน้ำตาลที่จังหวัดชลบุรี โรงน้ำตาลที่จังหวัดสุพรรณบุรี และ โรงกระดาษที่อำเภอบางปะอิน เปนตน การสหกรณ เรงรัดปรับปรุงและสงเสริมการจัดสหกรณ ใหกวางขวางยิ่งขึ้น โดยเฉพาะสหกรณผูผลิตและการคา เพื่อใหผูผลิตสามารถรวมกันเปนกลุมเปนกอนผลิต สินคาไดดี และจำหนายสะดวก กับจะขยายสหกรณ ประเภทตาง ๆ อันเกี่ยวกับที่ดิน เพื่อใหราษฎรมีหลักฐานมั่นคง ในการประกอบอาชีพใหเจริญยิ่งขึ้น นอกจากนั้น จะไดตั้ง ศูนยการอบรมการสหกรณแกเจาหนาที่ ตลอดถึงประชาชนตอไปดวย ขณะนี้มีสหกรณ ประเภทตาง ๆ รวม ๑๐,๕๗๗ สมาคม การคลัง รักษาคาของเงินตราไทย ใหมีเสถียรภาพอันเหมาะสม ที่จะกระทำ ใหการคาระหวางประเทศ เปนไปโดยสะดวก และจะปรับปรุงการภาษีอากรใหเปนธรรม และสะดวกแกประชาชน ในดานบริหารการคลัง ก็จะไดปรับปรุงวิธีการเสียใหม ในสวน ฐานะการเงินของชาติ มีฐานะเปนปกติดี ในเวลานี้อัตราแลกเปลี่ยนเงินมีเสถียรภาพมั่นคง แสดงวาฐานะเศรษฐกิจเปนปกติดี จึงเปนเหตุใหการกูเงินจากธนาคารโลก มาลงทุนไดรับ การสนับสนุนสะดวกดี และการขอกูเงินจากธนาคารโลก เพื่อสรางเขื่อนยันฮีก็ไดสำเร็จแลว กำลังจะลงนามในสัญญากูตอไปในเร็ว ๆ นี้ การศึกษา จะเรงรัดและสงเสริมการศึกษา ใหเจริญกาวหนา ทั้งในดาน ปริมาณและคุณภาพขนานกันไป ใน พ.ศ. ๒๕๐๐ นี้ ไดจัดตั้งโรงเรียนเพิ่มขึ้นอีกดังนี้ โรงเรียนประถมศึกษา เพิ่มขึ้น ๔๒๑ โรงเรียน โรงเรียนมัธยมศึกษา เพิ่มขึ้น ๑๑๓ โรงเรียน

146 โรงเรียนอาชีวศึกษา เพิ่มขึ้น ๔ โรงเรียน วิทยาลัยเทคนิค เพิ่มขึ้น ๑ โรงเรียน และไดขยายโรงเรียนอีกหลายแหงใหรับนักเรียนไดมากกวาเดิม ดวยการขยาย สถานที่บาง ทำการสอนสองผลัดบาง โดยเฉพาะอยางยิ่งในดานอาชีวศึกษา ไดขยายรับนักเรียนเพิ่มขึ้น พรอมเพิ่มวิชาชีพ ใหนักเรียนไดเลือกเรียนมากแผนกขึ้นอีก ทั้งนี้ มุงหวังเพื่อจะใหประชาชนแตละคน มีความรูความสามารถ ไปประกอบอาชีพใหเหมาะแกอัตภาพ นอกจากนี้จะเรงรัดการผลิตครู ใหเพียงพอแกความตองการ โดยขยายโรงเรียนฝกหัดครูใหรับนักเรียนเพิ่มขึ้นทุกโรงเรียน เพื่อใหมีครู เพียงพอแกความตองการ และจะไดสงเสริมกิจการของโรงเรียนราษฎร ใหเปนปกแผนแนนหนายิ่งขึ้น การสาธารณสุข ขยายโรงพยาบาลที่มีอยูแลวทุกจังหวัด และสถานีอนามัยที่ มีอยูแลวทุกอำเภอ ใหกวางขวางมีบริการดีขึ้นอีก กับจะปรับปรุงกิจการแพทย การอนามัยใหเจริญกาวหนา ทันสมัย และเหมาะสมแกความตองการของประชาชน และจะสรางโรงพยาบาลประจำอำเภอที่สำคัญ เพิ่มขึ้น เปดโรงพยาบาลบำบัดโรคประสาทขึ้นในจังหวัดพระนคร กับจะสรางสถานศึกษาแพทยศาสตร ขึ้นที่จังหวัดเชียงใหมอีก ๑ แหง การคมนาคม ไดเรงรัดบูรณะทางหลวงซึ่งไดเปดการจราจรแลว ใหเขาระดับ มาตรฐาน เพื่อความมั่นคงแข็งแรง สามารถรับน้ำหนักของรถที่เพิ่มขึ้น สวนการกอสราง ทางใหติดตอกันไดทั่วทุกจังหวัด อำเภอ ตำบล และติดตอกับประเทศใกลเคียง ก็จะได จัดทำตามโครงการตอไป ในดานโทรคมนาคม คือการสื่อสารทางสาย และทางวิทยุ ก็จะไดปรับปรุง ใหไดรับความสะดวกรวดเร็ว และขยายใหแพรหลายยิ่งขึ้น เชนการโทรศัพทในพระนคร และในจังหวัดตาง ๆ ตลอดจนการใชวิทยุโทรศัพททางไกลซึ่งไดเปดแลว ๑๕ แหง และ จะขยายเครื่องรับสงใหใหญขึ้นอีก ๓ แหง คือที่จังหวัดเชียงใหม จังหวัดนครสวรรคและ ที่อำเภอหาดใหญ การขนสงทางบก ไดเรงใหการรถไฟแหงประเทศไทย จัดหารถจักรมาเพิ่ม ใหพอแกความตองการ และเปลี่ยน รางใหมีน้ำห นักเพิ่มขึ้น เปลี่ยนขอพ วงรถใหเปน อั ต โน มั ติแ ล ะ ให แ ข็ งแ รง เพื่ อ รถ จั กรจ ะ ได ท ำก ารล าก จู งข บ ว น ใหย าว ขึ้ น จั ด ตั้ ง เครื่องโท รศัพ ท ควบคุมขบ วน รถ สวน การขน สงบ น ท างห ลวง ก็จะไดวางเสน ท างรถ ประจำทางใหเหมาะสม การขนสงทางทะเล จะไดทำการปรับปรุงการทาเรือกรุงเทพฯ ใหทันสมัยยิ่งขึ้น และกวางขวางพอแกการขนสงสินคาระหวางประเทศ และจะเริ่มสราง ทาเรือในทะเลลึก ที่บริเวณจังหวัดชลบุรีขึ้นอีก

147 ในดานการขนสงทางอากาศนั้น จะไดขยายทาอากาศยานดอนเมืองให กวางขวางแ ละมี บ ริก ารที่ ดียิ่งขึ้น เพื่ อให สม กับ ที่ เป น ศู น ยกลางบิ น พ ลเรือ น ระห วาง ประเทศในภาคเอเซียตะวัน ออกเฉียงใตและก็จะไดปรับ ป รุงสน ามบิ น ใน ตางจังห วัด เพื่อใหใชการไดทุกฤดูกาล สำหรับในดานการบิน ก็จะไดจัดใหมีการบินติดตอระหวางประเทศ ใหกวางขวางยิ่งขึ้น และจัดหาเครื่องบินที่ทันสมัยมาเพื่อการนี้ การศาลยุติธรรม จะไดสงเสริมการศาลยุติธรรมใหกาวหนาตอไป โดยจะเรง เป ด ศ าล แ ข วงเพิ่ ม ขึ้น จาก ที่ เป ด ใน ป นี้ แ ล ว ๒๐ ศาล เพื่ อ อ ำน ว ยค วาม ส ะด วก แ ก ประชาชนทางอรรถคดีตามที่ปรากฏผลดีมาแลว และตอไป จะไดจัดใหมีผูพิพากษา สมทบใหศาลแขวง โดยประชาชนเลือกตั้ง เปนการสงเสริมขบวนการยุติธรรม อนึ่ง ตั้งแตครึ่งหลังของ พ.ศ. ๒๕๐๐ นี้ เปนตนไป ศาลแขวงพระนครธนบุรี จะไดกำหนดไปนั่งพิจารณ าพิพากษาคดี ในอำเภอชั้นนอกในเวลากลางคืนเปนประจำ เพื่อใหประชาชนผูมีอรรถคดี ไมตองถูกจับกุมขังขามวัน ซึ่งทั้งนี้ เปนการที่ทางราชการ อำนวยความสะดวกแกประชาชนยิ่งขึ้น ทั้งนี้ ถึงเวลาอันเปนมงคลฤกษแลว ขาพเจาขอถือโอกาสเปดการประชุม สภาผูแทนราษฎรตั้งแตบัดนี้ เปนตนไป เพื่อสมาชิกทั้งหลาย จะไดเริ่มดำเนินกิจการตามหนาที่ ของทานตอไป และขอตั้งสัตยาธิษฐาน อาศัยอำนาจคุณพระศรีรัตนตรัย ดลบันดาลใหกิจการของสภานี้ ไดดำเนินไปดวยดี เกิดประโยชนนำความรมเย็นเปนสุข มาสูประชาชนชาวไทยทั้งชาติ และขอใหสมาชิก ทุกทาน จงประสบสิริสวัสดิ์พิพัฒนมงคล มีความสุขและความสำเร็จตามปรารถนาโดยทั่วกัน”66 86 (๙) พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในพิธีเปดประชุม รัฐสภาสามัญสมัยแรก ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันพฤหัสบดีที่ ๒๖ ธันวาคม ๒๕๐๐ ดังนี้ “สมาชิกสภาผูแทนราษฎร ขาพเจามีความยินดีเปนอันมากที่ไดมาประกอบพิธีเปดการประชุม สภาผูแทนราษฎร ซึ่งมีสมาชิกเขามาใหมจากการเลือกตั้งทั่วไป เพื่อปฏิบัติหนาที่อันมีเกียรติ ตามรัฐธรรมนูญ ตามวิถีทางแหงการปกครองในระบอบประชาธิปไตย ยอมถือวา สมาชิกสภาผูแทนราษฎรมีความสำคัญ อันดับแรกของระบอบการปกครองในรูปนี้ คือ เปนตัวแทนของประชาชนทั้งประเทศเขามาดำเนินการปกครองโดยใชอำนาจในทางนิติบัญญัติเพื่อพิจารณา ออกกฎหมายตาง ๆ ใหรัฐบาลถือเปนหลักในการบริหารราชการแผนดิน ฉะนั้น ประเทศชาติ 86 เรื่องเดียวกัน, ๑๑๔ - ๑๑๙.

148 จะมีความเจริญเพียงไรยอมขึ้นอยูกับสติปญญา ความสามารถของทานทั้งหลายที่จะดำเนินงานในสภานี้ จึงใครขอใหทานทั้งหลายไดพิจารณาดำเนินงานตาง ๆ ดวยความสุขุมรอบคอบและบริสุทธิ์ใจ ขอใหคำนึงถึงประโยชนของประชาชนและประเทศชาติสวนรวมเปนสำคัญ ดังที่ประชาชนไดให ความไววางใจเลือกทานเปนผูแทนมาใหคำปรึกษาปฏิบัติหนาที่ทางฝายนิติบัญญัติ กับปฏิบัติ หนาที่ตามความมุงหมายแหงรัฐธรรมนูญ เมื่อทุกทานไดยึดถือหลักดำเนินการดังนี้แลว ผลแหงการปฏิบัติของทานจะสัมฤทธิ์ผลแตในทางที่ชอบตามความปรารถนา บัดนี้ ถึงเวลาอันสมควรและเปนมงคลฤกษแลว ขาพเจาขอเปดการประชุม สภ าผูแท น ราษ ฎ รตั้งแ ตบั ด นี้ เปน ตน ไป ขออัญ เชิญ คุณ พ ระศรีรัต น ต รัยจงป ระสิท ธิ์ ประสาทความรุงเรืองใหแกประชาชาติไทย และใหสภานี้จงบรรลุผลปรากฏความสุข ความเจริญแกปวงประชาชนและประเทศชาติ กับขอใหทานทั้งหลายจงมีความสมบูรณ พูนสุขโดยทั่วกัน”67 87 (๑ ๐ ) พ ระราชด ำรัสพ ระบ าทสมเด็จพ ระป รมินทรมห าภูมิพ ลอดุล ยเด ช ในพิธีเปดประชุมรัฐสภาสมัยประชุมสามัญ ณ พระนั่งอนันตสมาคม เมื่อวันอังคารที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๕๐๑ ดังนี้ “สมาชิกสภาผูแทนราษฎร ขาพเจามีความยินดีที่ไดมีโอกาสมาเปดประชุมสภาผูแทนราษฎรสมัยสามัญ ประจำป ๒ ๕ ๐ ๑ ใน วัน นี้ ซึ่งตอจากนี้ไป ท าน ทั้ งห ลายก็จะไดป ฏิบั ติห นาที่ พิจารณา ปรึกษาหารือและชวยกันดำเนินงานสำคัญของชาติอีกสมัยหนึ่ง ในระยะเวลาที่ผานมาตั้งแตรัฐบาลของขาพเจาชุดนี้ไดเขารับหนาที่บริหาร ราชการแผนดินเปนตนมา ทานคงจะไดเห็นผลงานของรัฐบาลนี้กาวหนาลุลวงไปประการ ใดบางแลว ถึงแมระยะเวลาที่รัฐบาลนี้จะไดเขารับหนาที่มาเพียงไมนานนักก็ตาม แตก็ได พยายามปฏิบัติหนาที่ใหเปนคุณประโยชน และเปนไปตามความประสงคของประชาชน สวนมากตามควรแกเวลา สวนกิจการทางดานสภาผูแทนราษฎรนี้ ก็นับวาทานทั้งหลายมีสวนในการ ส ร างเส ริ ม ค ว า ม เจ ริ ญ ให ป ร ะ เท ศ ช า ติ อ ยู มิ ใชน อ ย โด ย ท า น ส ม าชิ ก ทั้ งห ล า ย ได ทำหนาที่เปนตัวแทนของปวงชนชาวไทย เมื่อทานทั้งหลายมีสวนสำคัญในการปกครอง ประเทศชาติดังนี้แลว ขาพเจาก็ใครขอใหพิจารณาดำเนินงานดวยความละเอียดรอบคอบ แ ล ะข อ ให ป ฏิ บั ติ ต รงต าม ค ว าม ป รารถ น าข อ งป ระช าช น เป น ส ว น รว ม อ ย างแ ท จ ริง โดยคำนึงถึงประโยชนของประเทศชาติและประชาชนเปนสิ่งสำคัญเหนือสิ่งอื่นใด กับขอให 87 เรื่องเดียวกัน, ๑๒๐.

149 ยึดมั่น ใน หลักสามัคคีธรรมดวย ประเทศชาติจึงจะกาวห นาลุลวงไปสูความปรารถน า ของเราได บัดนี้ ถึงเวลาอันสมควรและไดอุดมฤกษแลว ขาพเจาขอเปดประชุม ส ภ าผู แ ท น ราษ ฎ รส มั ยส ามั ญ ตั้ งแ ต บั ด นี้ เป น ต น ไป ขอ อั ญ เชิ ญ คุ ณ พ ระศ รีรัต น ต รัย และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลาย จงดลบันดาลใหการดำเนินงานของสภานี้สัมฤทธิ์ผล ประสิทธิ์ประสาท ความเจริญ รุงเรืองใหแกประชาชนและประเทศชาติยิ่ง ๆ ขึ้นไป กับขอใหทานทั้งหลาย จงมีความเจริญสุขทุกประการ เพื่อจะไดเปนกำลังชวยกันวางรากฐานสรางความเจริญ ของประเทศชาติใหยืนยงวัฒนาถาวรตลอดไป”68 88 (๑๑) พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในพิธีเปดประชุม สภารางรัฐธรรมนูญ พุทธศักราช ๒๕๐๒ ณ พระนั่งอนันตสมาคม เมื่อวันพฤหัสบดีที่ ๕ กุมภาพันธ ๒๕๐๒ ดังนี้ “ขาพเจามีความยินดีเปนอันมากที่ไดมากระทำพิธีเปดประชุมสภาราง รัฐธรรมนูญในวันนี้ หนาที่ของสภานี้มีอยูสองประการคือ (๑) เปนสภารางรัฐธรรมนูญ (๒) เปนสภานิติบัญญัติ หนาที่ที่วานี้มีความสำคัญเปนอยางยิ่ง จักวางหลักอันแนวแนในการ ปกครองแผนดินใหยั่งยืน ตอไป ปฏิบัติงาน อันจะเปนประโยชนไดเสียแกประชาชน พลเมืองทั่ วไป ขาพ เจาจึงใครขอใหท าน ทั้งห ลายไดสำนึกใน ภาระอัน ให ญ ยิ่งของทาน และเพียรพยายามปฏิบัติดวยความรอบคอบเต็มความสามารถของทาน ทั้งนี้ เพื่อเปน ทางที่จะนำความเจริญรุงเรืองมาสูชาติบานเมืองอันเปนที่รักของเรา บัดนี้ ไดเวลาอันเปนศุภมงคลแลว ขาพเจาขอเปดการประชุมสภาราง รัฐธรรมนูญ ขออาราธนาคุณพระศรีรัตนตรัยไดดลบันดาลใหสภารางรัฐธรรมนูญประสบ ผ ล ส ำเร็จ อั น ดี งาม ใน ก รณี ย กิ จ อั น เป น ห น าที่ เพื่ อ น ำม าซึ่ งค ว าม เจ ริญ ส ถ าพ รแ ก ประเทศชาติ และความสุขสมบูรณ แกประชาชนยิ่ง ๆ ขึ้นไป ทั้งขอใหทานทั้งหลายจงมี ความสุขสวัสดีโดยทั่วกัน”69 89 88 เรื่องเดียวกัน, ๑๒๑. 89 เรื่องเดียวกัน, ๑๒๒.

150 (๑ ๒ ) พระราชด ำรัสพ ระบ าทส มเด็จพ ระป รมิน ทรมห าภูมิพ ลอดุลยเดช ในรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภา ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันพฤหัสบดีที่ ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๑๑ ดังนี้ “ขาพเจามีความยินดีเปนอันมาก ที่ไดมาประกอบพิธีเปดประชุมรัฐสภา ในวันนี้ การประชุมรัฐสภาครั้งนี้ นับวามีความสำคัญ ยิ่ง เพราะเปนการประชุมครั้งแรก ภายหลังที่ไดประกาศใชรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๑๑ รัฐสภา จักไดเริ่มปฏิบัติการตามอำนาจหนาที่ตามที่รัฐธรรมนูญกำหนดไวโดยที่เปนวาระเริ่มแรก ยังไมมีการเลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทน วุฒิสภาตองทาหนาที่ของรัฐสภา จึงมีภาระอันหนัก และมีความรับผิดชอบมาก ขาพเจาเชื่อวาทุกทานตางตระหนักในหนาที่และพรอมที่จะ รวมกันปฏิบัติโดยเต็มกำลัง เพื่อความเจริญมั่นคงของประเทศชาติและความผาสุกของ ประชาชน ในดานรัฐบาลนั้น ตามบทบัญญัติแหงรัฐธรรมนูญ รัฐบาลปจจุบันมีหนาที่ บริหารราชการแผนดินตอไป ภารกิจอันเปนหนาที่สำคัญ ของรัฐบาลประการหนึ่ง คือ จะตองจัดใหมีการเลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทนภายในกำหนดเวลาที่รัฐธรรมนูญบัญญัติไว ซึ่งขณ ะนี้ รัฐบ าลไดเริ่มป ฏิ บั ติการเพื่ อการนี้ อยูแ ลว แ ละใน ไมชานี้ก็จะไดเสน อราง พระราชบัญญัติพรรคการเมือง และรางพระราชบัญญัติเลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทนราษฎร ตอสภานี้เพื่อพิจารณา นับเปนการปฏิบัติการตามลำดับขั้น เพื่อใหเปนไปตามบทบัญญัติ ของรัฐธรรมนูญโดยบริบูรณ บัดนี้ ไดเวลาอันเปนศุภมงคลฤกษแลว ขาพเจาขอเปดประชุมรัฐสภา เพื่อดำเนินการตามหนาที่ตอไป ขอคุณพระศรีรัตนตรัยจงดลบันดาลใหภารกิจของรัฐสภา ดำเนินไปโดยเรียบรอยปราศจากอุปสรรคทั้งปวง ใหเกิดความวัฒนาสถาพรแกประเทศชาติ และความรมเย็นเปนสุขแกอาณาประชาราษฎรโดยทั่วหนา และขอใหทานทั้งหลายประสบความสุข ความเจริญยิ่ง ๆ ขึ้นตลอดไป”70 90 90 เรื่องเดียวกัน, ๑๒๓.

151 (๑๓) พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในรัฐพิธีเปดประชุม รัฐสภา สมัยประชุมสามัญประจำป พ.ศ. ๒๕๑๒ ณ พระที่ นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันพฤหัสบดีที่ ๒๗ กุมภาพันธ ๒๕๑๒ ดังนี้ “ขาพเจามีความยินดี ที่ไดมาทำพิธีเปดประชุมรัฐสภา ณ โอกาสนี้ขอแสดง ความชื่นชมกับทานทั้งปวง ที่ไดรับมอบห มายจากประชาชนใหมารวมบริห ารงานของ แผนดิน การเรียกประชุมรัฐสภาครั้งนี้ เปนผลของการปฏิบัติตามบทบัญญัติ แหงรัฐธรรมนูญอีกขั้นหนึ่ง ซึ่งนับวาเปนความสำเร็จและเปนการเริ่มตนที่ดี สมควรที่ทุกฝาย จะพ อใจ นั บ แ ต วาระนี้ เป น ต น ไป ส ภ านี้ จะเป น ผูใช อ ำน าจนิ ติ บั ญ ญั ติ สม บู รณ ต าม รัฐธรรมนูญ สมาชิกของสภาจะมีภาระที่จะตองปฏิบัติตามหนาที่ ขอใหทานสำนึกวา งานของทานนั้นสำคัญมาก มีความผูกพันรับผิดชอบอยูกับชีวิตของประเทศและประชาชน ทุกคน จำเปนที่ทานจะตองใชสติปญญาความสามารถปฏิบัติ ใหดำเนินไปตามวิถีทางของ รัฐธรรม นู ญ แ ละดวยความ คิ ด ความ ตั้งใจที่ จะให บั งเกิดความ มั่ น ค งป ลอด ภั ย แ ล ะ ความกาวหนาแกบานเมือง ปจจุบันนี้ภยันตรายรายแรงเกี่ยวดวยความปลอดภัยของชาติ ยังมีอยู ฝายบริหารซึ่งจะไดรับแตงตั้งใหเขามาบริหารราชการแผนดินตอไป ยอมจะตอง มีภาระอันหนัก ความไมแตกแยกกันเทานั้น ที่จะเปนปจจัยสำคัญชวยใหชาติบานเมือง ของเราดำรงอยูตอไปโดยสวัสดีได ดังนั้น การปรึกษาตกลง หรือการอภิปรายในปญหา ใด ๆ ที่จะมีขึ้นในสภานี้ จึงควรจะไดเปนไปเพื่อประโยชนของประเทศชาติและสวนรวม อยางแทจริง และดวยความปรารถนาที่จะใหงานทุกอยางสัมฤทธิผล ที่ดีที่สุด ถึงเวลาอันเปนมงคลแลว ขาพเจาขอเปดประชุมรัฐสภาตั้งแตบัดนี้เปนตนไป ขอคุณพระศรีรัตนตรัยจงดลบันดาลใหการดาเนินงานของสภานี้เปนผลสำเร็จทุก ๆ สถาน อำนวยประโยชนสุขแกอาณาประชาราษฎร และความเจริญรุงเรืองแกประเทศชาติยั่งยืน สืบไป ขอใหทานทั้งปวงมีความสุขความเจริญโดยทั่วกัน”71 91 91 เรื่องเดียวกัน, ๑๒๔.

152 (๑ ๔ ) พ ระราชด ำรัสพ ระบ าทส มเด็จพ ระป รมิน ทรมห าภูมิพ ลอดุล ยเด ช ในพิธีเปดประชุมรัฐสภา สมัยประชุมสามัญประจำป พ.ศ. ๒๕๑๒ ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันศุกรที่ ๒๐ มิถุนายน ๒๕๑๒ ดังนี้ “ขาพเจามีความยินดี ที่ไดมาทำพิธีเปดประชุมรัฐสภา สมัยประชุมสามัญ ประจำปพุทธศักราช ๒๕๑๒ ณ โอกาสนี้ ขาพเจาขอกลาวย้ำแกสมาชิกแหงสภานี้อีกครั้งหนึ่งวา งานในหนาที่ของทาน ทั้งหลาย มีความสำคัญอยางยิ่งตอความมั่นคงและความเจริญของประเทศชาติ ควรที่ทาน จักไดปฏิบัติดวยความตั้งใจและบริสุทธิ์ใจ โดยเต็มกำลังความสามารถ และพยายามกระทำหนาที่นั้น ใหครบถวน ทั้งในฐานะเปนผูแทนของปวงชน และในฐานะเปนผูที่จะทำใหกลไกการปกครองดำเนินไป โดยเรียบรอย ตามระบอบประชาธิปไตย ซึ่งหมายความวา ทานจะตองปฏิบัติการทุกอยางเพื่อประชาชน และเพื่อใหบังเกิดประโยชนสุขและความรมเย็นแกประชาชนอยางแทจริง บัดนี้ ถึงเวลาอันเปนมงคลแลว ขาพเจาขอเปดประชุมรัฐสภา สมัยประชุม สามัญประจำป พุทธศักราช ๒๕๑๒ ตั้งแตวาระนี้เปนตนไป ขอคุณพระศรีรัตนตรัยจงดลบันดาล ใหการดำเนินงานของสภานี้เปนไปโดยความเรียบรอย สำเร็จผลอันพึงประสงคอำนวยความผาสุก แกอาณาประชาราษฎร และความเจริญรุงเรืองแกชาติบานเมืองยั่งยืนสืบไป ขอใหทานทั้งปวงมีความสุข ความสวัสดีโดยทั่วกัน”72 92 (๑ ๕ ) พระราชด ำรัสพ ระบ าทส มเด็จพ ระป รมิน ทรมห าภูมิพ ลอดุล ยเด ช ในพิ ธีเป ดป ระชุมรัฐสภา สมัยประชุมส ามัญ ป ระจำป พ .ศ. ๒ ๕ ๑ ๓ เมื่อวันเสารที่ ๒๐ มิถุนายน ๒๕๑๓ ดังนี้ “ขาพเจามีความยินดี ที่ไดมาทำพิธีเปดประชุมรัฐสภา สมัยประชุมสามัญ ประจำปพุทธศักราช ๒๕๑๓ ณ โอกาสนี้ การประชุมรัฐสภามีความสำคัญมิใชนอย ทานทั้งหลายควรจะไดพิจารณา เรื่องตาง ๆ ใหลุลวงไป ดวยเหตุผลสติปญญาและความรอบคอบ โดยยึดหลักวา งานของ รัฐสภาจะตองดำเนิน ไปตามวิถีทางของการปกครองอยางแทจริง เพื่อประโยชนและ ความเจริญผาสุกของประชาชน ฐานะความเปนอยูที่ดีของประชาชนนั้น เปนปจจัยสำคัญ ที่จะทำใหเกิดความมั่นคงแกประเทศชาติโดยสวนรวม ขาพเจาหวังเปนอยางยิ่ง ที่จะให สมาชิกแหงสภานี้รวมมือกัน ปฏิบัติงานของชาติใหกาวห นาตอไปดวยความบริสุทธิ์ใจ มั่นใจ และกลาหาญ เสียสละ 92 เรื่องเดียวกัน, ๑๒๕.

153 บัดนี้ ไดเวลาอันเปนมงคลแลว ขาพเจาขอเปดประชุมรัฐสภาสมัยประชุม สามัญประจำป พุทธศักราช ๒๕๑๓ ตั้งแตวาระนี้เปนตนไป ขอใหการดำเนินงานของสภานี้ เปนไปโดยเรียบรอย บรรลุผลอันพึงประสงค อำนวยประโยชนสุขแกอาณาประชาราษฎร และความเจริญมั่นคงแกชาติบานเมืองสืบไป ขอใหทานทั้งปวงมีความสวัสดีโดยทั่วกัน”73 93 (๑ ๖ ) พ ระราชด ำรัสพ ระบ าทส มเด็จพ ระป รมิน ทรมห าภูมิพ ลอดุล ยเด ช ในพิธีเปดประชุมรัฐสภา สมัยประชุมสามัญประจำป พุทธศักราช ๒๕๑๔ เมื่อวันอาทิตยที่ ๒๐ มิถุนายน ๒๕๑๔ ดังนี้ “ขาพเจามีความยินดีที่ไดมาทำพิธีเปดประชุมรัฐสภา สมัยประชุมสามัญ ประจำป พุทธศักราช ๒๕๑๔ ณ โอกาสนี้ โดยหลักการแทจริงของระบอบประชาธิปไตย สมาชิกรัฐสภาคือผูรับ มอบ ห มายจากป วงชน ให มาป รึกษ าห ารือกัน ดำเนิน การป กครองป ระเท ศ ให บั งเกิด ประโยชนสุขและความเจริญ มั่น คงแกชาติบ าน เมือง มากที่ สุด เท าที่ จะเป น ได ดังนั้ น การอภิปรายทั้งปวง จึงควรเปนไปเพื่อวัตถุประสงคดังกลาว มิใชเพื่อสิ่งอื่น ขาพเจาใครขอใหทานทั้งหลายรวมกันปฏิบัติหนาที่ของผูแทนแหงปวงชน โดยเที่ยงตรง โดยบริสุทธิ์ใจ และโดยเต็มกำลัง เรื่องราวและปญหาตาง ๆ ที่เขามาสูสภา ควรจักไดพิจารณาใหสำเร็จลุลวงไปดวยเหตุผล สติปญญา และความรอบคอบ โดยถือหลักวา งานของรัฐสภาจะตองดำเนินไปตามวิถีทางของรัฐธรรมนูญ ดวยความปรารถนาที่จะให สัมฤทธิ์ผลที่ดีที่สุด เพื่อประโยชนและความผาสุกของประชาชน บัดนี้ ไดเวลาอันเปนมงคลแลว ขาพเจาขอเปดประชุมรัฐสภา สมัยประชุม สามัญประจำป พุทธศักราช ๒๕๑๔ ตั้งแตวาระนี้เปนตนไป ขอใหการดำเนินงานของสภานี้ เปนไปโดยเรียบรอย บรรลุผลอันพึงประสงค อำนวยประโยชนสุขแกอาณาประชาราษฎร และความเจริญมั่นคงแกชาติบานเมืองสืบไป ขอใหทานทั้งปวงมีความสวัสดีโดยทั่วกัน”74 94 93 เรื่องเดียวกัน, ๑๒๖. 94 เรื่องเดียวกัน, ๑๒๗.

154 (๑ ๗ ) พระราชด ำรัสพระบ าทส มเด็จพ ระป รมิน ทรมห าภูมิพ ลอดุล ยเด ช ในพิธีเปดประชุมสภานิติบัญญัติแหงชาติณ พระที่นั่งอนันตสมาคม พระราชวังดุสิต เมื่อวันจันทรที่ ๑๘ ธันวาคม ๒๕๑๕ ดังนี้ “ขาพเจามีความยินดีเปนอันมาก ที่ไดมาทำพิธีเปดประชุมสภานิติบัญญัติ แหงชาติในโอกาสนี้ สภานิติบัญญัติแหงชาติทำหนาที่สำคัญอยางยิ่งเกี่ยวดวยผลไดผลเสีย ของปวงชนโดยตรง จึงถือไดวา สมาชิกแหงสภานี้ทุกคนมีความรับผิดชอบผูกพันอยางแนบแนน ตอชีวิตของประเทศและประชาชน ขาพเจาใครขอใหทานทั้งหลายสำนึกตระหนักในภาระอันใหญยิ่ง ดังกลาวแลวตั้งเจตนาอันแนวแนที่จะใชความเพียรพยายาม ความสุจริตเที่ยงธรรม พรอมทั้งวิจารณญาณ อันรอบคอบสุขุม ดำเนินงานทุก ๆ สิ่ง ใหสัมฤทธิ์ผลอันไพบูลย เพื่อนำความเจริญวัฒนา ความรมเย็น และความมั่นคงมาสูบานเมือง ซึ่งเปนจุดหมายอันสูงสุดของเราทุกคน บัดนี้ ไดเวลาอันเปนศุภมงคลแลว ขาพเจาขอเปดการประชุมสภานิติบัญญัติ แหงชาติ เพื่อดำเนินงานตามหนาที่ตอไป ขอคุณพระศรีรัตนตรัยจงบันดาลใหภารกิจของ สภ ารุด ห นาไปโด ยเรียบ รอย ปราศจากอุปสรรคทั้ งป วง บ รรลุผลสำเร็จอัน ดีงามต าม วัตถุประสงค ยังใหเกิดความผาสุก ความเจริญ ความมั่นคงแกประเทศชาติและประชาชน ทั่วหนา และขอใหทานทั้งหลายมีความสุขสวัสดีทุกเมื่อตลอดไป”75 95 (๑๘) พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในพิธีเปด ประชุมสมัชชาแหงชาติณ ราชตฤณมัยสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ เมื่อวันอังคารที่ ๑๘ ธันวาคม ๒๕๑๖ ดังนี้ “ขาพเจามีความยินดีเปนอยางยิ่ง ที่ไดมาเปดการประชุมสมัชชาแหงชาติ ในวาระนี้ วัตถุประสงคแหงการแตงตั้งสมาชิกสมัชชาแหงชาติ และหนาที่ของ สมัชชาแหงชาติ นั้น ทานทั้งหลายคงจะทราบดีโดยทั่วกัน เพราะไดแจงไวแลวในประกาศแตงตั้ง สมาชิกสมัชชาแหงชาติ ในการประชุมครั้งนี้ สมาชิกแหงสมัชชาจะตองกระทำหนาที่ของ ท าน โด ยสุจริต ยุติธรรม เพื่ อใหไดมาซึ่งสภานิ ติบั ญ ญั ติแหงชาติ อันเป น ตัวแท น ของ ผลประโยชน อาชีพ วิชาการ ตลอดจนทรรศนะความคิดเห็นอันกวางขวาง ในประเทศ ของเราอยางแทจริง เพื่อที่จะไดทำหนาที่ทางนิติบัญญัติ รวมทั้งพิจารณารางรัฐธรรมนูญ แหงราชอาณาจักร อันจักไดประกาศใชเปนหลักในการปกครองบานเมืองตอไป 95 เรื่องเดียวกัน, ๑๒๘.

155 ขาพเจามั่นใจวาทานทุกคนที่มาประชุม ณ ที่นี้ มีเจตนาดีตอบานเมือง และ มีความรับ ผิดชอบตอป ระเท ศชาติอัน เป น ที่รักของเราทั้งปวง และดวยความมั่น ใจนี้ ขาพ เจาขอมอบห มายใหทาน รวมกัน เลือกผูที่สมควรจะไดเปนสมาชิกสภานิติบัญ ญั ติ แหงชาติตอไป บัดนี้ ไดเวลาอันเปนมงคลแลว ขาพเจาขอเปดการประชุมสมัชชาแหงชาติ ณ บั ด นี้ ขอให การป ระชุมและการเลือกตั้งด ำเนิ น ไป โด ยเรียบ รอย สำเร็จป ระโยชน ที่ปรารถนาทุกประการ ทั้งขอใหทุกทานที่มาชุมนุมพรอมกัน ณ ที่นี้ มีความสุขความสวัสดี ทั่วกัน”76 96 (๑๙) พระราชดำรัส พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในพิธีเปด ประชุมสภานิติบัญญัติแหงชาติณ พระที่นั่งอนันตสมาคม พระราชวังดุสิต เมื่อวันศุกรที่ ๒๘ ธันวาคม ๒๕๑๖ ดังนี้ “ขาพเจามีความยินดีเปนอันมาก ที่ไดมาทำพิธีเปดประชุมสภานิติบัญญัติแหงชาติ ในโอกาสนี้ สภานิติบัญญัติแหงชาติชุดนี้ ถึงแมวาโดยนิตินัยจะเปนสภาแตงตั้ง แตก็ได แตงตั้งมาจากบุคคลที่สมัชชาแหงชาติไดคัดเลือกแลว วาเปนผูที่สมควรจะเปนสมาชิกได ขาพเจามีความพอใจมากที่ไดเห็นวา ผลแหงการคัดเลือกนั้น ไดทำใหสภามีสมาชิกที่มา จากคนหลายกลุมหลายอาชีพ ซึ่งตามปกติอยูหางไกลกัน แตไดมารวมประชุมกันในสภา นิติบัญญัตินี้ เพื่อแลกเปลี่ยนและรับฟงความคิดเห็นของกันและกัน แลวรวมกันตัดสินใจ ในทางที่จะเปนประโยชนตอบานเมืองที่รักของเราตอไป ตามเจตนารมณแหงการปกครอง ระบอบประชาธิปไตย ขาพเจามีความหวังวาทานทั้งหลายจะไดรวมกันรักษาเจตนารมณ นี้ไว ใหเปนรากฐานแหงการปกครอง ซึ่งประชาชนของขาพเจาจะไดเขามามีสวนมีเสียง โดยสมบูรณในเวลาขางหนา ภารกิจที่ทานทั้งหลายจะตองรับตอไปนั้น นับวาเปนภารกิจอันหนัก เพราะ นอกจากจะตองพิจารณารางกฎหมายสำคัญตาง ๆ ที่รัฐบาลจะไดเสนอขึ้นมา ในยามที่ ประเทศตองตกอยูในภาวะแหงความผันผวนในทางเศรษฐกิจและในทางการเมืองนี้แลว ทานทั้งหลายยังจะตองเปนผูพิจารณ ารางรัฐธรรมนูญ ฉบับถาวร อันจักเปนหลักในการ ปกครองประเทศ ดวยความเปนธรรม ดวยสันติสุข และดวยความกาวหนาตอไป 96 เรื่องเดียวกัน, ๑๒๙.

156 ขาพเจามั่นใจวา เมื่อไดตระหนักในภารกิจอันหนักของทานนี้แลว ทานก็คง จะไดปฏิบัติหนาที่ทั้งหมดดวยความสุจริตเที่ยงธรรม และดวยความรอบคอบสุขุม ใหกิจการงานทุกอยาง สัมฤทธิ์ผลอันสมบูรณ เพื่อความมั่นคงของบานเมืองและเพื่อประโยชนสุขของประชาชนทั้งปวง บั ดนี้ ไดเวลาอัน เป น ศุภ มงคลแ ลว ขาพ เจาข อเป ดการป ระชุม สภานิติบัญญัติแหงชาติ เพื่อดำเนินงานตามหนาที่ของสภาตอไป ขอคุณพระศรีรัตนตรัยและ สิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายในสากลโลก จงบันดาลใหกิจการทุกอยางดำเนินไปโดยเรียบรอยปราศจากอุปสรรคใด ๆ จนบรรลุผลสำเร็จตามวัตถุประสงคทุกประการ ขอใหทานทั้งหลายประสบแตความสุขสวัสดีตลอดไป”77 97 (๒๐) พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในพิธีเปด ประชุมรัฐสภา ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันศุกรที่ ๑๖ เมษายน ๒๕๑๙ ดังนี้ “ขาพเจามีความยินดี ที่ไดมาทำพิธีเปดประชุมรัฐสภา ณ โอกาสนี้ ภาระหนาที่ของสมาชิกแหงรัฐสภามีความสำคัญอยางยิ่งตอความมั่นคงและ ความเจริญกาวหนาของประเทศ จำเปนที่จะตองใชสติปญญาความสามารถของทานปฏิบัติ โดยเต็มกำลัง เพื่อใหดำเนินไปตามวิถีทางแหงรัฐธรรมนูญ การปรึกษาตกลงในปญหา ใด ๆ ที่จะมีขึ้นในสภานี้ ควรเปนไปอยางมีเหตุผลและหลักการ ทั้งดวยความสมัครสมาน สามัคคีรวมมือกันดวยความบริสุทธิ์ใจ เพื่อประโยชนสุขของประเทศชาติและประชาชน บัดนี้ ถึงเวลาอันเปนมงคลแลว ขาพเจาขอเปดประชุมรัฐสภาตั้งแตบัดนี้ เปนตนไป ขออำนาจคุณพระศรีรัตนตรัยและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลาย อันเปนที่เคารพเลื่อมใส ของชาวเรา จงดลบันดาลใหการดำเนินงานของสภานี้เปนไปโดยเรียบรอย บรรลุผลสำเร็จ อันพึงประสงค อำนวยความเจริญ ผาสุกแกอาณ าประชาราษฎรและแกชาติบานเมือง ยั่งยืนสืบไป ทั้งขอใหทานทั้งหลายมีความสุขความสวัสดีโดย ทั่วกัน”78 98 97 เรื่องเดียวกัน, ๑๓๐. 98 เรื่องเดียวกัน, ๑๓๒.

157 (๒๑) พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในพิธีเปดประชุม สภาปฏิรูปการปกครองแผนดิน ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม พระราชวังดุสิต เมื่อวันพฤหัสบดีที่ ๒๕ พฤศจิกายน ๒๕๑๙ ดังนี้ “ขาพเจามีความยินดี ที่ไดมาทำพิธีเปดประชุมสภาปฏิรูปการปกครองแผนดิน ในโอกาสนี้ ขอแสดงความชื่นชมกับทานทั้งปวง ที่ไดรับมอบหมายใหมารวมงานสำคัญ ของบานเมือง การเรียกประชุมสภาปฏิรูปการปกครองแผนดินครั้งนี้ควรจะนับเปน นิมิตห มายของการเริ่มตน ที่ดี นับ แตวาระนี้ไป ท าน ทั้ งห ลายจะไดป ระชุมป รึกษ ากัน ด ำเนิ น ก า ร ป กครองข อ งป ร ะ เท ศ แ ล ะ ใช อ ำ น า จ นิ ติ บั ญ ญั ติ ต า ม รั ฐ ธ รร ม นู ญ แ ห ง ราชอาณาจักรไทย เพื่อฟนฟูเสถียรภาพของประเทศทุก ๆ ดาน ใหบังเกิดความมั่นคง ปลอดภัยและความวัฒ นาผาสุกขึ้น แกชาติบานเมืองและประชาชน ขาพเจาเชื่อใจวา บ รรด าสม าชิกแ ห งส ภ านี้ มี ความ สำนึ กใน ชาติ อยูถวน ทั่ วทุ กค น แ ละต างเล็งเห็ น วา สถานการณ อันเปนภัยตอความปลอดภัยของชาติยังคงมีอยูตามที่ทราบกันแลว ดังนั้น จึงควรจะตระหนักวาภารกิจของทานมีความสำคัญอยางยิ่งยวด และจะตองรีบเรงพิจารณา ดำเนินการใหลุลวงไปโดยถูกตองและรวดเร็ว ขอใหทานรวมแรง รวมใจ รวมสามัคคีกัน ป ฏิ บั ติห น าที่ ดวยความสุจริต บ ริสุท ธิ์ใจ และดวยความคิด พิ จารณ าอัน รอบ คอบ สุขุม ให กิจการงาน ทุ กอยางสัม ฤท ธิ์ผลอัน สมบู รณ บ ริบู รณ แ ละบ รรลุผลต าม จุด ป ระสงค ของการปกครองระบอบประชาธิปไตยของเรา บัดนี้ ไดเวลาอันเปนศุภมงคลแลว ขาพเจาขอเปดการประชุมสภาปฏิรูป การป ก ค รอ งแ ผน ดิ น เพื่ อ ให ด ำเนิ น ก ารต าม ห น าที่ ส ภ านิ ติ บั ญ ญั ติ ต อ ไป ขออำนาจ คุณ พ ระศ รีรัตน ตรัยแ ละสิ่งศักดิ์สิท ธิ์ใน สากลโลก จงด ลบั น ด าลให กิจการของสภ านี้ ดำเนินไปโดยราบรื่นปราศจากอุปสรรคทั้งปวง และบรรลุผลอันเลิศทุกประการ ขอให ทานทั้งหลายประสบแตความสุขความสวัสดีจงทุกเมื่อ”79 99 99 เรื่องเดียวกัน, ๑๓๓.

158 (๒๒) พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในรัฐพิธีเปด ประชุมสภานิติบัญญัติแหงชาติณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันพุธที่ ๒๓ พฤศจิกายน ๒๕๒๐ ดังนี้ “ขาพเจามีความยินดี ที่ไดมาทำพิธีเปดประชุมสภานิติบัญญัติแหงชาติซึ่งบัดนี้ ทานทั้งปวงไดรับมอบหมายใหเปนสมาชิกรวมบริหารงานแลว ภาระหนาที่ของสมาชิกแหงสภานิติบัญญัติแหงชาติ มีความสำคัญอยางยิ่ง ตอความมั่นคงและความเจริญของประเทศ จำเปนที่จะตองใชสติปญญาความสามารถของ ทานปฏิบัติโดยเต็มกำลัง ทั้งในการรางรัฐธรรมนูญและการบัญญัติกฎหมาย การปรึกษา ตกลงกัน ในปญหาใด ๆ ที่จะมีขึ้นในสภานี้ จะตองกระทำไปอยางมีเหตุผลและหลักการทั้งดวยความ สมานสามัคคี รวมมือกันดวยความบริสุทธิ์ใจ เพื่อประโยชนสุขของ ประเทศชาติและประชาชนอันเปน เปาหมายอันสูงสุด บัดนี้ ถึงเวลาอันเปนมงคลแลว ขาพเจาขอเปดประชุมสภานิติบัญญัติแหงชาติ ตั้งแตบัดนี้เปนตนไป ขออำนาจคุณพระศรีรัตนตรัยและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลาย อันเปนที่เคารพ เลื่อ ม ใสข องช าวเรา จงด ล บั น ด าล ให ก ารด ำเนิ น งาน ขอ งสภ านี้ เป น ไป โด ยเรียบ รอ ย บรรลุผลสำเร็จอันพึงประสงค อำนวยความเจริญผาสุกแกอาณาประชาราษฎรและแกชาติบานเมือง ยั่งยืนสืบไป ทั้งขอใหทานทั้งหลายมีความสุขความสวัสดีทั่วหนากัน”80 100 (๒๓) พระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในรัฐพิธีเปด ประชุมรัฐสภา เมื่อวันอังคารที่ ๘ พฤษภาคม ๒๕๒๒ ดังนี้ “ขาพเจามีความยินดีที่ไดมาทำพิธีเปดประชุมรัฐสภาในโอกาสนี้ ขอแสดง ความชื่นชมกับทานทั้งปวง ที่ไดรับมอบหมายใหมารวมงานสำคัญของบานเมือง ควรจะเปนที่พึงพอใจทั่วกัน ที่บัดนี้ไดมีรัฐสภาขึ้นเปนฝายนิติบัญญัติ โดยสมบูรณตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญแลว ตอไป จึงเปนภาระและความรับผิดชอบโดยตรงของทาน ทั้งหลาย ทั้งสมาชิกวุฒิสภา ทั้งสมาชิกสภาผูแทนราษฎร ที่จะตองปฏิบัติหนาที่ใหถูกตอง เที่ ยงตรง และส ม บู รณ บ ริบูรณ เพื่ อ ให บั งเกิ ด แ ต เฉ พ าะสิ่ งที่ เป น คุ ณ เป น ป ระโย ช น แกบานเมืองและประชาชน โดยไมละเลยปลอยปละใหเกิดความบกพรองและความลาชา ติดขัดขึ้นอยางไรเหตุผล แตละทานที่ไดรับการเลือกเฟนแตงตั้งเขามาในสภานี้ อยูในฐานะผูทรงความรู ความสามารถและความรับผิดชอบ เหมาะสมที่จะรวมกันปฏิบัติหนาที่ทางนิติบัญญัติอยูแลว ขอใหตั้งใจ ใชสติปญญาความสามารถปฏิบัติภาระของตน ๆ โดยเต็มกำลังดวยความสุจริตและบริสุทธิ์ใจ เรื่องราว และปญหาใด ๆ ที่เขามาสูสภา ควรจะพิจารณาดวยเหตุผลอันถูกตองและดวยความฉลาดรอบคอบ 100 เรื่องเดียวกัน, ๑๓๔.

159 ใหสำเร็จลุลวงไปโดยมิชักชา งานของชาติจักไดดำเนินรุดหนาไปโดยสวัสดี และบานเมืองของเราจักได ดำรงมั่นคงอยูดวยความสงบผาสุก บั ดนี้ ได เวลาอั น เปน มงคลแล ว ข าพ เจ าขอเป ดประชุ มรั ฐสภ า ขอคุณพระศรีรัตนตรัยจงดลบันดาลใหกิจการของสภานี้ สัมฤทธิ์ผลที่จะอำนวยประโยชนแกประเทศ ประชาชนชาวไทยทั้งมวลอยางเต็มเปยม ขออวยพรใหทานทั้งปวงมีความสุขความเจริญ โดยทั่วกัน”81 101 (๒๔) พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในพิธีเปด ประชุมรัฐสภา เมื่อวันจันทรที่ ๒๕ เมษายน ๒๕๒๖ ดังนี้ “ขาพเจามีความยินดี ที่ไดมาทำพิธีเปดประชุมรัฐสภา ณ โอกาสนี้ งานของรัฐสภามีความสำคัญอยางยิ่งสวนหนึ่งตอความดำรงมั่นและ ความเจริญเปนปกแผนของประเทศ. จึงจำเปนที่สมาชิกแหงสภานี้แตละคนและทุกคนจะตอง ใชสติปญ ญ าความสามารถปฏิบัติการทุกสิ่งโดยเต็มกำลัง ไปในทางสรางสรรค เพื่อให บังเกิดความกาวหนาผาสุกแกสวนรวม. การพิจารณาปรึกษาและตกลงกันในปญหาใด ๆ ควรจะเปนไปอยางรอบคอบประกอบดวยเหตุผลและหลักการ ทั้งดวยความสมัครสมาน รวมมือกันโดยบริสุทธิ์ใจ มุงหมายถึงประโยชนสุขและความเจริญของประเทศชาติราษฎร เปนจุดประสงค ไดเวลาอันเปนมงคลแลว ขาพเจาขอเปดประชุมรัฐสภาตั้งแตบัดนี้เปนตนไป. ขออำนาจคุณพระศรีรัตนตรัยและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลาย อันเปนที่เคารพยึดมั่นของชาวไทย จงดลบันดาลใหการดำเนินงานของรัฐสภาเปนไปโดยเรียบรอย บรรลุผลสำเร็จอัน จะ อำน วยความเจริญ มั่น คงและความรมเย็น เปน สุขแกอาณ าประชาราษ ฎรและแกชาติ บานเมืองยั่งยืนสืบไป. ขออวยพรใหทานทั้งหลายมีความสวัสดีจงทุกเมื่อทั่วหนากัน”82 102 101 เรื่องเดียวกัน, ๑๓๕. 102 เรื่องเดียวกัน, ๑๓๖.

160 (๒๕) พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในพิธีเปด ประชุมรัฐสภา ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันจันทรที่ ๔ สิงหาคม ๒๕๒๙ “บัดนี้การเลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทนราษฎรสำเร็จเสร็จสิ้นลง และไดมีการ เรียกป ระชุมรัฐสภ า พุ ทธศักราช ๒ ๕ ๒ ๙ ต ามบท บัญ ญั ติใน รัฐธรรมนูญ แลว ขาพ เจา ขอเปดประชุมรัฐสภา เพื่อใหทำหนาที่ฝายนิติบัญญัติตอไป ขอใหสมาชิกแหงสภานี้สำนึกถึงความรับผิดชอบในการปฏิบัติหนาที่ของทาน ซึ่งจะมีผลโดยตรงตอความมั่นคงของประเทศและสุขทุกขของประชาชน จำเปนที่แตละ คนจะตองพยายามปฏิบัติการทุกอยางโดยเต็มกำลังสติปญญาความสามารถ ดวยความสุจริตเที่ยงตรง ดวยความคิดพิจารณาอันสุขุมรอบคอบ ประกอบดวยเหตุผลที่ถูกตอง และดวยความสมานสามัคคีกัน โดยบริสุทธิ์ใจ ใหงานของชาติบรรลุผลเลิศ และบังเกิดประโยชนอันพึงประสงคโดยครบถวน ขออวยพรใหการดำเนินงานของรัฐสภาเปนไปโดยเรียบรอยและราบรื่น บรรลุผลสำเร็จที่จะอำนวยความเจริญผาสุกอันยั่งยืนแกอาณาประชาราษฎรและแกชาติ บานเมืองสืบไป. ขอใหทุก ๆ ทานที่ประชุมรวมกันอยู ณ ที่นี้ ประสบความสุขความสวัสดี จงทุกเมื่อทั่วกัน”83 103 (๒๖) พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในพิธีเปด ประชุมรัฐสภา ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันจันทรที่ ๑ สิงหาคม ๒๕๓๑ ดังนี้ “บัดนี้การเลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทนราษฎรเสร็จสิ้นลงแลว และไดมีการเรียก ประชุมรัฐสภา พุทธศักราช ๒๕๓๑ ตามบทบัญญัติแหงรัฐธรรมนูญแลว ขาพเจาขอเปด ประชุมรัฐสภา เพื่อใหทำหนาที่ฝายนิติบัญญัติตอไป ขอใหสมาชิกแหงสภานี้นึกถึงความสำคัญและความรับผิดชอบในการปฏิบัติ หนาที่ของตน ๆ ใหมาก เพราะการกระทำทุกอยางของแตละคนจะมีผลโดยตรงถึงความมั่นคงของประเทศ และสุขทุกขของประชาชน ทุกคนจึงจำเปนจะตองปฏิบัติภารกิจทั้งปวงโดยเต็มกำลังสติปญญา ความสามารถ ดวยความสุจริตเที่ยงตรง ดวยความคิดพิจารณาอันสุขุมรอบคอบ ประกอบดวยเหตุผล และความสมัครสมานกันโดยบริสุทธิ์ใจ ใหงานของชาติดำเนินกาวหนาไปไมติดขัด จนบรรลุผลเลิศ บังเกิดประโยชนอันพึงประสงคโดยสมบูรณบริบูรณทุกดาน ขออวยพรใหการดำเนินงานของรัฐสภาเปนไปโดยเรียบรอย สัมฤทธิ์ผลที่เปน ความผาสุกและความเจริญมั่นคงแทจริงแกอาณาประชาราษฎรและแกชาติบานเมือง ขอใหทุก ๆ คน ที่ประชุมรวมกันอยู ณ ที่นี้ ประสบความสุขความสวัสดีจงทุกเมื่อทั่วกัน”84 104 103 เรื่องเดียวกัน, ๑๓๗. 104 เรื่องเดียวกัน, ๑๓๘.

161 (๒๗) พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในพิธีเปด ประชุมสภานิติบัญญัติแหงชาติณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันศุกรที่ ๒๙ มีนาคม ๒๕๓๔ ดังนี้ “ขาพเจามีความยินดี ที่ไดมาทำพิธีเปดประชุมสภานิติบัญญัติแหงชาติ ในวาระนี้ การปฏิบัติหนาที่ของสมาชิกสภานิติบัญญัติแหงชาติมีความสำคัญอยางยิ่ง ตอความมั่นคงของประเทศ และความผาสุกสงบของประชาชน ทานทั้งหลายจึงควรจะไดใช สติปญญาความสามารถของทานปฏิบัติโดยเต็มกำลัง ทั้งในการจัดทำรัฐธรรมนูญและ ในดานนิติบัญญัติ การปรึกษาตกลงกันในสาระและปญหาใด ๆ ที่จะมีขึ้นในสภานี้ ก็ควรจะ ไดกระทำอยางมีเหตุผลและหลักการ ดวยความสมัครสมานสามัคคีรวมมือกันโดยบริสุทธิ์ใจ เพื่อจักไดสัมฤทธิ์ผลเปนประโยชนสุขแกบานเมืองอยางแทจริง บัดนี้ ไดเวลาอันเปนศุภมงคลฤกษแลว ขาพเจาขอเปดประชุม สภานิติบัญญัติแหงชาติ ใหทำหนาที่ตามบทบัญญัติแหงธรรมนูญการปกครองราชอาณาจักร พุทธศักราช ๒๕๓๔ ตั้งแตบัดนี้เปนตนไป ขออำนาจแหงคุณพระศรีรัตนตรัยและสิ่งศักดิ์สิทธิ์จงดลบันดาลใหการดำเนินงาน ของสภาเปนไปโดยเรียบรอยปราศจากอุปสรรค และบรรลุผลไพบูลยตามวัตถุประสงคยังใหเกิด ความผาสุกมั่นคงแกประเทศชาติและประชาชนทั่วหนา ทั้งขอใหทุกคนที่มารวมประชุมในพิธีนี้ มีความสุขสวัสดีตลอดกาลทุกเมื่อไป”85 105 (๒๘) พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในรัฐพิธีเปด ประชุมรัฐสภา ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันพฤหัสบดีที่ ๒ เมษายน ๒๕๓๕ ดังนี้ “บัดนี้การเลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทนราษฎรไดเสร็จสิ้นลง และมีการเรียก ประชุมรัฐสภา พุทธศักราช ๒๕๓๕ ตามบทบัญญัติแหงรัฐธรรมนูญแลว ขาพเจาขอเปด ประชุมรัฐสภา เพื่อใหทำหนาที่ฝายนิติบัญญัติตั้งแตวาระนี้เปนตนไป ขอให สมาชิ กแห งสภานี้ นึ กถึ งความสำคั ญ และความรับผิ ดชอบ ในการปฏิบัติหนาที่ใหมาก เพราะการกระทำทุกอยางของแตละคนจะมีผลโดยตรงถึงความมั่นคง ของประเทศ และสุขทุกขของประชาชน จึงจำเปนที่ทุกคนจะตองรวมมือปรองดองกันปฏิบัติภารกิจทั้งปวง โดยเต็มกำลังสติปญญาความสามารถ ดวยความสุจริตและดวยความคิดพิจารณาอันสุขุมรอบคอบ หนักแนนดวยเหตุผลที่ถูกตองเที่ยงตรง ตามหลักนิติธรรมและคุณธรรม ใหงานของชาติดำเนินกาวหนา ไปโดยไมติดขัดจนบรรลุผลเลิศ และบังเกิดประโยชนอันพึงประสงคสมบูรณบริบูรณทุกดาน 105 เรื่องเดียวกัน, ๑๓๙.

162 ขออวยพรใหการดำเนินงานของรัฐสภาเปนไปโดยเรียบรอย สัมฤทธิ์ผล เปนความผาสุกสวัสดิ์ และความวัฒนาถาวร แกอาณาประชาราษฎรและชาติบานเมือง ทั้งขอใหทุกคน ที่ประชุมรวมกันอยู ณ ที่นี้ ประสบความสุขความเจริญทุกเมื่อทั่วหนากัน”86 106 (๒๙) พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในพิธีเปด ประชุมรัฐสภา ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันจันทรที่ ๒๑ กันยายน ๒๕๓๕ ดังนี้ “บัดนี้การเลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทนราษฎรไดเสร็จสิ้นลง และมีการเรียก ประชุมรัฐสภาตามบทบัญญัติแหงรัฐธรรมนูญแลว ขาพเจาขอเปดประชุมรัฐสภา เพื่อให ทำหนาที่ฝายนิติบัญญัติตั้งแตวาระนี้เปนตนไป การเลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทนราษฎรคราวนี้ ประชาชนตางเล็งเห็น ความสำคัญของการไปใชสิทธิเลือกตั้ง ใหไดผูแทนที่ดีเขามารับภาระของแผนดิน เพื่อให เกิดความมั่นคงในชาติบานเมือง และใหการปกครองประเทศดำเนินไปตามระบอบประชาธิปไตย ที่ทุกคนปรารถนา จึงขอใหสมาชิกแหงสภานี้นึกถึงความสำคัญและความ รับผิดชอบในการปฏิบัติหนาที่ ใหมาก แลวพยายามใชสติปญญาความสามารถ ปฏิบัติหนาที่ใหเปนไปตามวิถีทางของรัฐธรรมนูญ ดวยความสำนึกตระหนักวาการกระทำทุกอยางของแตละคนมีผลโดยตรงตอความมั่นคงของประเทศ และสุขทุกขของประชาชน ทุกคนควรอยางยิ่งที่จักไดรวมมือปรองดองกันในภารกิจทั้งปวง ดวยความคิด พิจารณาอันสุขุมรอบคอบ หนักแนนดวยเหตุผลที่ถูกตองเที่ยงตรงตามหลักนิติธรรมและคุณธรรม ใหงานของแผนดินดำเนินกาวหนาไปโดยไมติดขัดจนบรรลุผลเลิศ บังเกิดประโยชนอันพึงประสงคสมบูรณ บริบูรณทุกดาน ขออวยพรใหการดำเนินงานของรัฐสภาเปนไปโดยเรียบรอย สัมฤทธิศุภผล เปนความผาสุกสวัสดิ์ และความวัฒนาถาวร แหงราชอาณาจักรและประชาชาติไทย ขอใหทุกคนที่รวม ประชุมรวมกันอยู ณ ที่นี้ ประสบแตความสุขความเจริญทุกเมื่อทั่วหนากัน”87 107 106 เรื่องเดียวกัน, ๑๔๐. 107 เรื่องเดียวกัน, ๑๔๑.

163 (๓๐) พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในพิธีเปด ประชุมรัฐสภา ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันจันทรที่ ๑๐ กรกฎาคม ๒๕๓๘ ดังนี้ “บัดนี้การเลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทนราษฎรไดเสร็จสิ้นลง และมีการเรียก ประชุมรัฐสภา พุทธศักราช ๒๕๓๘ ตามบทบัญญัติแหงรัฐธรรมนูญแลว ขาพเจาขอเปด ประชุมรัฐสภา เพื่อใหทำหนาที่ฝายนิติบัญญัติตอไป สมาชิกรัฐสภาคือผูไดรับมอบหมายจากประชาชน ใหมาปรึกษาหารือกัน บริหารประเทศ ใหการปกครองดำเนินไปตามวิถีทางแหงระบอบประชาธิปไตย และให บั งเกิด ป ระโยชน สูงสุด แ กชาติบ าน เมือง การป ฏิ บั ติห น าที่ ของสมาชิกแ ห งรัฐสภ านี้ จึงมีผลโดยตรงตอความเจริญมั่นคงของประเทศ และสุขทุกขของประชาชน ขอใหทุกคน ไดตระห นักถึงความสำคัญ และความรับผิดชอบ ในภาระอันให ญดังกลาว แลวรวมมือ ปรองดองกันปฏิบัติภารกิจทั้งปวงโดยเต็มสติกำลังปญญาความสามารถ ดวยความสุจริต เที่ยงตรง ดวยความคิดพิจารณาอันสุขุมรอบคอบ ประกอบดวยเหตุผลอันถูกตองตามหลัก นิติธรรมและคุณ ธรรม เพื่ อให งาน ของชาติดำเนิน กาวห นาไปจน บ รรลุผลเลิศ บังเกิด ประโยชนอันสมบูรณทุกดาน ขออวยพรใหการดำเนินงานของรัฐสภาเปนไปโดยเรียบรอย สัมฤทธิ์ผล เปน ความผาสุกสวัสดิ์ และความวัฒ นาถาวร แหงราชอาณ าจักรและประชาชาติไทย ขอใหทุกคนที่ประชุมรวมกันอยู ณ ที่นี้ ประสบแตความสุขความเจริญทุกเมื่อทั่วหนากัน”88 108 (๓๑) พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในพิธีเปด ประชุมรัฐสภา ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันเสารที่ ๒๓ พฤศจิกายน ๒๕๓๙ ดังนี้ “บัดนี้การเลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทนราษฎรไดเสร็จสิ้นลง และมีการเรียก ประชุมรัฐสภาตามบทบัญญัติแหงรัฐธรรมนูญแลว ขาพเจาขอเปดประชุมรัฐสภา เพื่อใหทำหนาที่ นิติบัญญัติตั้งแตวาระนี้เปนตนไป สม าชิกสภ าผูแ ท น ราษ ฎ รคื อผูได รับ มอ บ ห ม ายจากป ระชาชน ใหมาปรึกษาหารือกัน เพื่อใหการปกครองดำเนินไปตามวิถีทางแหงระบอบประชาธิปไตย และ ใหบังเกิดประโยชนสูงสุดแกชาติบานเมือง ตอแตนี้ไป จึงเปนภาระและความรับผิดชอบ โดยตรงของทานทั้งหลายที่จะตองรวมแรง รวมใจ รวมสามัคคีกัน ปฏิบัติหนาที่โดยเต็ม กำลังสติปญ ญ าความสามารถ ใหงานของชาติดำเนิ น ลุลวงไปโดยถูกตองและรวดเร็ว ดังนั้น การปรึกษาตกลงหรือการอภิปรายในปญหาใด ๆ ที่จะมีขึ้นในสภาแหงนี้ จึงควร 108 เรื่องเดียวกัน, ๑๔๒.

164 จะไดเปนไปเพื่อประโยชนของประเทศชาติและประชาชนอยางแทจริง และดวยความปรารถนาที่จะใหงาน ทุกอยางสัมฤทธิ์ผลที่ดีที่สุด ขออวยพรใหการดำเนินงานของรัฐสภาเปนไปโดยเรียบรอย ปราศจาก อุปสรรคทั้งปวง บรรลุผลสำเร็จอันดีงามตามวัตถุประสงคทุกอยาง และขอใหทุกคน ที่ประชุมรวมกันอยู ณ ที่นี้ มีความสุขสวัสดีทุกเมื่อไป”89 109 (๓๒) พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในพิธีเปด ประชุมรัฐสภา ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันอาทิตยที่ ๔ กุมภาพันธ ๒๕๔๔ ดังนี้ “บัดนี้การเลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทนราษฎรไดเสร็จสิ้นลง และมีการเรียก ประชุมรัฐสภาตามบทบัญญัติแหงรัฐธรรมนูญแลว ขาพเจาขอเปดประชุมรัฐสภา เพื่อให ทำหนาที่ฝายนิติบัญญัติตั้งแตวาระนี้เปนตนไป การเลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทนราษฎรคราวนี้ ประชาชนตางตระหนักถึง ความสำคัญของการไปใชสิทธิเลือกตั้ง เพื่อใหการปกครองประเทศดำเนินไปตามระบอบประชาธิปไตย ที่ทุกคนปรารถนา จึงขอใหสมาชิกแหงสภานี้นึกถึงความสำคัญและความรับผิดชอบในการปฏิบัติหนาที่ ใหมาก แลวพยายามใชสติปญญาความสามารถปฏิบัติหนาที่ใหถูกตองเที่ยงตรง ดวยความสุจริต บริสุทธิ์ใจ และดวยความรูตัวอยูตลอดเวลาวา แตละคนเปนผูที่ประชาชนเลือกเขามาเปนผูแทน คือใหมาพูดแทนเขา ดังนั้น การปรึกษาตกลงหรือการอภิปรายปญหาใด ๆ ที่จะมีขึ้นในสภาแหงนี้ จึงควรจะไดเปนไปอยางมีเหตุมีผล และดวยความรวมมือปรองดองกัน โดยคำนึงถึงประโยชน ที่พึงประสงคของประเทศชาติและประชาชนเปนเปาหมายสูงสุด ขออวยพรใหการดำเนินงานของรัฐสภาเปนไปโดยเรียบรอย สัมฤทธิ์ผล ที่เปนความผาสุกสวัสดิ์ และความวัฒนาถาวร แกอาณาประชาราษฎรและชาติบานเมือง ทั้งขอใหทุกคน ที่ประชุมรวมกันอยู ณ ที่นี้ ประสบแตความสุขความเจริญจงทุกเมื่อทั่วกัน”90 110 109 เรื่องเดียวกัน, ๑๔๓. 110 เรื่องเดียวกัน, ๑๔๔.

165 (๓๓) พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในพิธีเปด ประชุมรัฐสภา ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อวันศุกรที่ ๔ มีนาคม ๒๕๔๘ ดังนี้ “บัดนี้การเลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทนราษฎรไดเสร็จสิ้นลง และมีการเรียก ประชุมรัฐสภาตามบทบัญญัติแหงรัฐธรรมนูญแลว ขาพเจาขอเปดประชุมรัฐสภา เพื่อให ทำหนาที่ฝายนิติบัญญัติตั้งแตวาระนี้เปนตนไป การเลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทนราษฎรคราวนี้ ประชาชนตางตระหนักถึง ความสำคัญ ของการไปใชสิทธิ์เลือกตั้ง เพื่อใหการปกครองประเทศดำเนิน เปนไปตาม ระบอบประชาธิปไตย ตอแตนี้ไป จึงเปน ภาระและความรับผิดชอบโดยตรงของทาน ทั้งหลาย ที่จะตองรวมแรงรวมใจกันปฏิบัติหนาที่โดยเต็มกำลังความสามารถ ใหงานของ แผน ดิน ด ำเนินกาวห น าไป โดยถูกตอง เที่ ยงตรง และบั งเกิด ผลที่ พึ งป ระสงคทุ กดาน ดังนั้น เรื่องราวและปญหาใด ๆ ที่เขามาสูสภาแหงนี้ จึงควรจะไดพิจารณา ปรึกษา ตกลงกัน ดวยเหตุดวยผล ดวยความสามัคคีปรองดอง และดวยความสุจริตบริสุทธิ์ใจ โดยคำนึงถึงประโยชน ของประเทศชาติและประชาชนเปนเปาหมายสูงสุด ขออวยพรใหการดำเนินงานของรัฐสภาเปนไปโดยเรียบรอย ปราศจากอุปสรรค ทั้งปวง บรรลุผลสำเร็จอันดีงามตามวัตถุประสงคทุกอยาง ทั้งขอใหทุกคนที่มาประชุมรวมกันอยู ณ ที่นี้ มีความสุขสวัสดีทุกเมื่อไป”91 111 111 เรื่องเดียวกัน, ๑๔๕.

166 โดยผูแทนพระองคในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ ๙ จำนวน ๑๔ ครั้ง92 112 ทั้งนี้ รายละเอียดปรากฏในหนา ๑๓๐ ถึงหนา ๑๓๑ โดยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกลา เจาอยูหัว รัชกาลที่ ๑๐ จำนวน ๒ ครั้ง เมื่อวันที่ 24 พฤษภาคม 2562 ณ หองประชุมวิเทศสโมสร กระทรวงการตางประเทศ93 113 และเมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม 2566 ณ อาคารรัฐสภา94 114 ดังนี้ (๑) พระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกลาเจาอยูหัว ในรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภา เมื่อวันที่ 24 พฤษภาคม 2562 ณ หองประชุม วิเทศสโมสร กระทรวงการตางประเทศ “บัดนี้ การเลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทนราษฎร ไดเสร็จสิ้นลง และมีการเรียกประชุมรัฐสภา พุทธศักราช ๒๕๖๒ แลว ขาพเจาขอเปดประชุมรัฐสภา เพื่อใหทำหนาที่นิติบัญญัติตั้งแตวาระนี้เปนตนไป ขอใหสมาชิกแหงสภา พึงนึกถึงความสำคัญ และความรับผิดชอบ ในการปฏิบัติหนาที่ อยางจริงจัง เพราะการกระทำทุกอยางของแตละคน จะมีผลโดยตรงถึงความมั่นคงของประเทศ และ ความสุขทุกขของประชาชน จึงจำเปนที่ทุกคนจะตองรวมมือกันปฏิบัติภารกิจทั้งปวง โดยเต็มสติปญญา ความสามารถ ดวยความสุจริต และดวยความคิดพิจารณาอันสุขุมรอบคอบ หนักแนนดวยเหตุผล ที่ถูกตองเที่ยงตรง ตามหลักนิติธรรมและคุณธรรม ใหงานของชาติดำเนินกาวหนาไปโดยไมติดขัด และบังเกิดประโยชนอันพึงประสงค สมบูรณ บริบูรณ ขออำนวยพรใหการดำเนินงานของรัฐสภา เปนไปโดยเรียบรอย สัมฤทธิ์ผล เปนความผาสุกสวัสดิ์ และความวัฒนาถาวร แกอาณาประชาราษฎรและชาติบานเมือง ทั้งขอใหทุกคนที่ประชุมรวมกันอยู ณ ที่นี้ ประสบความสุขความเจริญทุกเมื่อทั่วหนากัน”95 115 112 เรื่องเดียวกัน, ๘๓ - ๘๕. 113 พิพิธภัณฑรัฐสภาเลาเรื่องการเมืองการปกครองไทย, “รัฐพิธีเปดประชุมสภา,” สืบคนเมื่อวันที่ ๒๐ มีนาคม ๒๕๖๖, https://parliamentmuseum.go.th/2564/ar64-opening-thai-parliament-assembly.html. 114 หนวยราชการในพระองค, “พระราชดำรัสในพิธีเปดประชุมรัฐสภา ณ โถงรัฐพิธีชั้น 11 อาคารรัฐสภา วันจันทรที่ 3 กรกฎาคม 2566,” หนวยราชการในพระองค, สืบคนเมื่อวันที่ ๔ กรกฎาคม 256๖, https://www.royaloffice.th/royal-guidance/. 115 หนวยราชการในพระองค, “พระราชดำรัสในพิธีเปดประชุมรัฐสภา 24 พฤษภาคม 2562,” หนวยราชการในพระองค, สืบคนเมื่อวันที่ ๘ สิงหาคม 256๖, https://www.royaloffice.th/wp-content/uploads/2022/07/T0156-10.pdf.

167 (๒) พระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกลาเจาอยูหัว ในรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภา เมื่อวันจันทรที่ 3 กรกฎาคม 2566 ณ หองโถงพิธี ชั้น 11 อาคารรัฐสภา ดังนี้ “บัดนี้ การเลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทนราษฎร ไดเสร็จสิ้นลง และมีการเรียก ประชุมรัฐสภา พุทธศักราช 2566 แลว ขาพเจาขอเปดประชุมรัฐสภา ตั้งแตวาระนี้เปนตนไป ขอใหทาน ทั้ งห ลาย ผูเป น สมาชิกของรัฐสภ าแห งนี้ ไดระลึกไวเสม อวา ทานเปนผูไดรับมอบหมายจากประชาชน ใหมาเปนตัวแทนของคนทั้งประเทศ ในการใช อำนาจนิติบัญญัติ เพื่อดำเนินการปกครอง และพิจารณาออกกฎหมายตาง ๆ ใหรัฐบาล ถือเปนหลักในการบริห ารราชการแผนดิน ดังนั้น ประเทศชาติจะมีความเจริญ เพียงไร ยอมขึ้นอยูกับสติปญญาความสามารถ และความสุจริตบริสุทธิ์ใจของทาน ที่จะปฏิบัติหนาที่ ทั้งปวง โดยยึดถือประโยชนของประเทศชาติและประชาชน เปนสิ่งที่มีความสำคัญสูงสุด หากทุกทานจะไดสำนึกตระหนักเชนนี้อยูเสมอ ก็จะสามารถปฏิบัติหนาที่ไดสำเร็จลุลวง เปนประโยชน เปนความเจริญมั่นคง ของอาณาประชาราษฎร และชาติบานเมืองอยางแทจริง ขออำนวยพรใหการดำเนินงานของรัฐสภา เปนไปโดยเรียบรอย สำเร็จผล ที่พึงประสงคทุกประการ ทั้งขอใหทุกทานมีความสุขความเจริญทุกเมื่อไป” 116 ๔.๒.๒.๓ รูปแบบของรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภา ธรรมเนียมที่ปฏิบัตินับแตการเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย มาเปนการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุขภายใตรัฐธรรมนูญ รัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภาจะกระทำ ณ ทองพระโรง พระที่นั่งอนันตสมาคมเสมอมา สำนักพระราชวัง จะออกหมายกำหนดการเปนงานเสด็จพระราชดำเนิน สมาชิกสภาผูแทนราษฎร สมาชิกวุฒิสภา คณะรัฐมนตรี คณะทูตานุทูต ที่มาเฝาทูลละอองธุลีพระบาททุกคนแตงกายเต็มยศ ประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ ชั้นสูงสุดที่ไดรับพระราชทาน เมื่อพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ ๙ เสด็จพระราชดำเนินไปถึงพระที่นั่งอนันตสมาคม รถยนตพระที่นั่งเทียบที่อัฒจันทรดาน ทิศตะวันตก ฝงพระที่นั่งอัมพรสถาน เสด็จผานทองพระโรงหลัง แลวเสด็จขึ้นประทับเหนือพระที่นั่ง พุดตานกาญจนสิงหาสนบนพระราชบัลลังก ภายใตพระนพปฎลมหาเศวตฉัตรภายในพระวิสูตร ขณะที่ผู มาเฝาทูลละอองธุลีพระบาททั้งหลายรอเฝาทูลละอองธุลีพระบาทอยูที่ทองพระโรงหนา หนาพระวิสูตร 116 หนวยราชการในพระองค, “พระราชดำรัสในพิธีเปดประชุมรัฐสภา ณ โถงรัฐพิธีชั้น 11 อาคารรัฐสภา วันจันทรที่ 3 กรกฎาคม 2566,” หนวยราชการในพระองค, สืบคนเมื่อวันที่ ๘ สิงหาคม 256๖, https://www.royaloffice.th/royal-guidance/?s words=&srf=&sdt=& sdate=3&smonth=7&syear=2023.

168 เมื่อประทับพระราชบัลลังกเรียบรอยแลว มหาดเล็กรัวกรับ ชาวมานไขพระวิสูตร ชาวพนักงานประโคม กระทั่ง แตร มโหระทึก ทหารกองเกียรติยศถวายการเคารพ แตรวงบรรเลงเพลงสรรเสริญพระบารมี เมื่อสุดเสียงประโคมแลว พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ ๙ พระราชทานพระราชดำรัสเปดประชุมรัฐสภา จบแลวมหาดเล็กรัวกรับใหสัญญาณอีกครั้งหนึ่ง ชาวมานปดพระวิสูตร มีประโคมและบรรเลงเพลงสรรเสริญพระบารมีเชนเดียวกับเมื่อเสด็จออกอันเปน การสิ้นสุดของการเสด็จออกมหาสมาคม เพื่อทรงประกอบรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภาอยางบริบูรณ ดวยพระราชอิสริยยศตามโบราณราชประเพณีของไทยโดยแทจริง เมื่อรัฐพิธีสำคัญนี้ผานพนไปแลว รัฐสภาจะไดเริ่มดำเนินงานตามบทบาท อำนาจหนาที่ โดยไมตกอยูในความผูกมัดแหงอาณัติมอบหมาย หรือความครอบงำใด ๆ และตองปฏิบัติหนาที่ ดวยความซื่อสัตยสุจริต เพื่อประโยชนสวนรวมของปวงชนชาวไทย โดยปราศจากการขัดกัน แหงผลประโยชน และกอนที่สมาชิกรัฐสภาจะปฏิบัติหนาที่ไดนั้น จะตองปฏิญาณตนตอที่ประชุม ดวยถอยคำวา “ขาพเจา (ชื่อผูปฏิญาณ) ขอปฏิญาณวา ขาพเจาจะปฏิบัติหนาที่ดวยความซื่อสัตยสุจริต เพื่อประโยชนของประเทศและประชาชน ทั้งจะรักษาไวและปฏิบัติตามซึ่งรัฐธรรมนูญแหง ราชอาณาจักรไทยทุกประการ” ตลอดรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติเมื่อวันที่ ๙ มิถุนายน ๒๔๘๙ มีรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภา รวม ๔๗ ครั้ง โดยแบงออกตามองคผูกระทำพิธีเปดประชุมรัฐสภา ดังนี้ ๑. พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ ๙ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ ๙ ไดเสด็จพระราชดำเนินทรงประกอบรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภาดวยพระองคเองเปนครั้งแรก เมื่อวันที่ ๑ มิถุนายน ๒๔๙๓ ถึงวันที่ ๔ มีนาคม ๒๕๔๘ รวมทั้งสิ้น จำนวน ๓๓ ครั้ง ในรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภา พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ ๙ ไดพระราชทานพระราชดำรัสเปดประชุมทุกครั้ง พระราชดำรัสนี้ถือเปน สิ่งสำคัญยิ่ง ดวยเปนขอคติเตือนใจสำหรับผูทำหนาที่ในฐานะผูแทนของปวงชนชาวไทยและผูที่เกี่ยวของ เพื่อใหยึดถือเปนแนวทางในการปฏิบัติหนาที่ โดยคำนึงถึงประโยชนของประเทศชาติและประชาชน เปนสำคัญ

169 ๒. ผูแทนพระองค คราใดที่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ ๙ ไมสามารถเสด็จพระราชดำเนินทรงประกอบรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภาไดดวยพระองคเอง ไดทรงพระกรุณาโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหผูแทนพระองคไปประกอบรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภาแทน รวมทั้งสิ้น ๑๔ ครั้ง ดังนี้ ครั้งที่ ๑ โดยพระเจาบรมวงศเธอ กรมขุนชัยนาทนเรนทร ประธานคณะผูสำเร็จราชการ แทนพระองค ทรงประกอบรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภา เมื่อวันที่ ๑๐ พฤษภาคม ๒๔๙๐ เนื่องจากขณะที่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัตินั้น พระองคยังทรงพระเยาวอยูยังทรงบริหารพระราชภาระ ดวยพระองคเองไมได รัฐสภาไดอาศัยอำนาจตามความในรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๔๘๙ มาตรา ๑๐ ซึ่งบัญญัติวา “ในเมื่อพระมหากษัตริยจะไมประทับอยูใน ราชอาณาจักร หรือดวยเหตุใดเหตุหนึ่งจะทรงบริหารพระราชภาระไมได จะไดทรงตั้งบุคคลคนหนึ่ง หรือหลายคนเปนคณะขึ้นใหเปนผูสำเร็จราชการแทนพระองคดวยความเห็นชอบของรัฐสภา” และในวันที่ ๑๖ มิถุนายน ๒๔๘๙ รัฐสภาไดลงมติตั้งคณะผูสำเร็จราชการแทนพระองค ประกอบดวย ๑. พระเจาบรมวงศเธอ กรมขุนชัยนาทนเรนทร เปนประธาน ๒. พระยามานวราชเสวี ครั้งที่ ๒ โดยพระเจาบรมวงศเธอ กรมขุนชัยนาทนเรนทร ประธานอภิรัฐมนตรี ในหนาที่ ประธานคณะผูสำเร็จราชการแทนพระองค ทรงประกอบรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภา เมื่อวันที่ ๒๔ พฤศจิกายน ๒๔๙๐ ครั้งที่ ๓ โดยพระเจาบรมวงศเธอ กรมขุนชัยนาทนเรนทร ประธานอภิรัฐมนตรี ในหนาที่ ประธานคณะผูสำเร็จราชการแทนพระองค ทรงประกอบรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภา เมื่อวันที่ ๑๙ กุมภาพันธ ๒๔๙๑ ครั้งที่ ๔ โดยพระเจาบรมวงศเธอ กรมขุนชัยนาทนเรนทร ประธานอภิรัฐมนตรี ในหนาที่ ประธานคณะผูสำเร็จราชการแทนพระองค ทรงประกอบรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภา (สภารางรัฐธรรมนูญ) เมื่อวันที่ ๑๒ กรกฎาคม ๒๔๙๑ ครั้งที่ ๕ โดยพระเจาบรมวงศเธอ กรมขุนชัยนาทนเรนทร ประธานอภิรัฐมนตรีในหนาที่ ประธานคณะผูสำเร็จราชการแทนพระองค ทรงประกอบรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภาเมื่อวันที่ ๑๕ มิถุนายน ๒๔๙๒ ครั้งที่ ๖ โดยพระเจาบรมวงศเธอ กรมขุนชัยนาทนเรนทร ประธานคณะผูสำเร็จราชการ แทนพระองค ทรงประกอบรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภา เมื่อวันที่ ๑ ตุลาคม ๒๔๙๓ ครั้งที่ ๗ โดยพระวรวงศเธอ กรมหมื่นพิทยลาภพฤฒิยากร ผูสำเร็จราชการแทนพระองค ทรงประกอบรัฐพิธีเปดประชุมรัฐสภา เมื่อวันที่ ๑ ตุลาคม ๒๔๙๔