ÿŠüîĔĀâŠđðŨîÖćøîĞćöćĔßšýċÖþćÿĆêüŤüÜýŤđÿČĂ (Felidae) ÿîĆïÿîčîÜïðøąöćèđóČęĂàĚČĂĂčðÖøèŤÿĞćĀøĆïđðŨîóČĚîåćî
óïìĆĚÜĀöéÝĞćîüî 15 đøČęĂÜ đðŨîÖćøýċÖþćđÿČĂēÙøŠÜ 7 ĔîÖćøìĞćÜćîĔîÿîćöĔĀšđĀöćąÿöÖĆïÖćøýċÖþćÿĆêüŤðść
đøęČĂÜ đÿČĂéćü đÿČĂðúć Ă÷ŠćÜúą 1 đøČęĂÜ ĔîÖúčŠöÿĆêüŤÖĉî ĒêŠúąßîĉé ĀøČĂĒêŠúąÖúčŠö øüöëċÜÖćøüĉđÙøćąĀŤ×šĂöĎúìĆĚÜ
đîĚČĂ×îćéđúĘÖ ÝĞćîüî 4 đøęČĂÜ ÿĆêüŤÖĉîđîČĚĂ×îćéĔĀ⊠3 ĔîđßĉÜÿĆöóĆìíŤĒúąÙŠćÿöïĎøèŤ ÖćøÙøĂïÙøĂÜđßĉÜóČĚîìęĊ
ßîĉé 1 đøČęĂÜ ÿĆêüŤóüÖđÿČĂ 1 đøČęĂÜ ĀöĊÙüć÷ 1 đøęČĂÜ ×ĂÜÿĆêüŤðść đðŨîÖćøóĆçîćîĉÿĉêĔĀšÿćöćøëðøą÷čÖêŤ
óïüŠćđðŨîÖćøýċÖþćÿĆêüŤüÜýŤÖüćÜ (Cervidae) ÝĞćîüî 3 ĀúĆÖÖćøêŠćÜėìęĊÿćöćøëîĞćĕðĔßšðøąē÷ßîŤĔîđßĉÜÖćø
đøęČ Ă Ü ü Ü ýŤ ÿ ö đÿ øĘ Ý (Tapiridae) 1 đøČę Ă Ü ßš ć Ü ðś ć ÝĆéÖćøÝċÜđðŨîÿĉęÜÝĞćđðŨîìęĊÙèąüîýćÿêøŤēé÷õćÙüĉßć
(Elephantidae) 1 đøęČĂÜ đðŨîÿĆêüŤđúĚĊ÷ÜúĎÖéšü÷îöēé÷ ßĊüüĉì÷ćðśćĕöšøŠüöÖĆïÿöćÙöĂîčøĆÖþŤÿĆêüŤðśćĔîÖćøóĆçîć
öĉĕéšđÞóćąđÝćąÝÜßîĉéÝĞćîüî 6 đøČęĂÜ đðŨîêšî ÖćøĔßš îĉÿĉêĔĀšöĊÙüćöøĂïøĎš ĒúąÿćöćøëĒ׊Ü×ĆîĔîđßĉÜ×ĂÜ
ÖćøýċÖþć ÖćøêĊóĉöóŤñúÜćîéšćîÿĆêüŤðśćìĊęđðŨîöćêøåćî
ÖúšĂÜéĆÖëŠć÷õćóĔîÖćøýċÖþćÿĆêüŤðść×ĂÜÙèąüîýćÿêøŤ ĂĊÖìćÜĀîęċÜđóęČĂđÿøĉöÿøšćÜÙüćöđךöĒ×ĘÜìćÜüĉßćÖćø đðŨî
ðøąē÷ßîêŤ ĂŠ ÿĆÜÙö×ĂÜÙèąüîýćÿêøĔŤ Āöš ćÖ÷ęĉÜ×îċĚ êĂŠ ĕð
öĊĒîüēîšöđóĉęööćÖ×ĚċîìĆĚÜēé÷îĉÿĉêðøĉââćêøĊ Ēúą
øąéĆïïĆèæĉêýċÖþć đîČęĂÜÝćÖđðŨîüĉíĊöćêøåćî éĆÜîĚĆî
ÖćøđÿøĉöÿøšćÜÙüćöøĎšĀúĆÖÖćøĔßšÖúšĂÜéĆÖëŠć÷õćó Öćø
ïบìทÙคüวćาöมðśปćาĕไ šöม Ö šúĂÜ ĆéÖëŠć÷õćó ĆÖïÖćøýċÖþć ĆÿêüŤðść
8 ðāĀüüĂ ĀòāċăîüĿ āċăîüĿĖĄàĻ ãĀĎ îč | 99
ÝđìÝĻċĖþĉÚċüóüčÚċüÛĆàüĉóóòčĕĀāôċĶ ĕÛîüļĆò:
÷ĐĞòðîĝĎ òļ òċĢĞ ĖúÚĻ þĆàáĊàĄĀĊíÚċæáòóüđ Ď
üā.íü. íĆÚüĊÚ úċüĆí1 üā.íü. Ćðđ čā ÚđèĆčòðü1Ŀ , òċûîĻĆþċù ÝĢċėû1 Ėþĉ òċûăĢċĕüčà ôċòĆđðûĊ 2
ÖćøýċÖþćÙčèÙŠćĒúąÖćøïøĉÖćø×ĂÜøąïïîĉđüýðść ÖćøĕĀú×ĂÜîĞĚćöĊðøąÿĉìíĉõćóđóĉęö×ċĚî ×èąđéĊ÷üÖîĆ Ùüćö
đ×êøšĂîéĞćđîĉîÖćøĔîóĚČîìĊęêšîîĚĞćĒöŠÖúĂÜ Ý.ÖćâÝîïčøĊ ĀúćÖĀúć÷ìćÜßĊüõćó×ĂÜóČßóøøèĒúąÿĆêüŤðśćÖĘöĊ
đøĉęö éĞ ćđîĉ î Ö ćøøąĀ üŠćÜðŘ ó .ý . 2 5 5 5 –2 5 5 7 öĊ Ēîüēîšöđóęĉö×ċĚî ēé÷đÞóćąÖúčŠöìĊęöĊÿëćîõćóöĊĒîüēîšö
üĆ ê ëč ð ø ą ÿ Ü ÙŤ đóęČ Ă ýċ Ö þ ć Ù ü ć ö ÿĆ ö óĆ î íŤ ø ą Ā üŠ ć Ü Ö ć ø ĔÖúšÿĎâóĆîíŤč đߊî đúĊ÷Üñć ĀöĊĀöć ĒúąĀöĊÙüć÷ óïĕéš
đðúęĊ÷îĒðúÜóČĚîìĊęðśćêŠĂÙčèÙŠćĒúąÖćøïøĉÖćø×ĂÜøąïï ïŠĂ÷ÙøĆĚÜ×Ěċî øüöëċÜÖćøđóĉęö×ĚċîìĚĆÜßîĉéĒúąðøĉöćè
îĉđüýéšćîÖćøÙüïÙčö (úĆÖþèąìćÜĂčìÖüĉì÷ć) ĒúąÖćø ñúñúĉêøĂÜ×ĂÜðśćìęĊßčößîÿćöćøëđÖĘïĀćđóČęĂÖćøïøĉēõÙ
ÿîĆïÿîčîÖćøïøĉÖćø (ÙüćöĀúćÖĀúć÷ìćÜßĊüõćó) ēé÷ Ēúą×ć÷êćöìšĂÜêúćéßčößîàęċÜߊü÷đóęĉöøć÷ĕéšĔĀšÖĆï
ĔßšÖćøĒðúõćóëŠć÷éćüđìĊ÷ö êĚĆÜĒêŠ ó.ý. 2535-2551 ĀöĎŠïćš îđìŠćÖĆï 56,055 ïćì/ðŘ
ÙüïÙŠĎÖĆïÖćøÿĞćøüÝúĆÖþèąìćÜĂčìÖüĉì÷ćĒúąÙüćö
ĀúćÖĀúć÷ìćÜßüĊ õćó éĆÜîĆĚî ÖćøéĎĒúøĆÖþćóĚČîìĊęðśćĕöšđóČęĂĔĀšđðŨîĒĀúŠÜ
êšîìčîêćöíøøößćêĉîĆïüŠćÝĞćđðŨîĂ÷ŠćÜ÷ĉęÜêŠĂßĊüĉêÙüćö
ñúÖćøýċÖþć óïüŠćÖćøđðúĊę÷îĒðúÜóČĚîìęĊðśćđÿęČĂö đðŨîĂ÷ŠĎ×ĂÜöîčþ÷Ť øĆåïćúÙüøÖĞćĀîéöćêøÖćøÝŠć÷đóęČĂ
ēìøöÖúĆïđðŨîóĚČîìĊęðśćíøøößćêĉöĊÙüćöñĆîĒðøĒúą đ÷Ċ÷ü÷ćÿęĉÜĒüéúšĂö (PES) đóęČĂÖøąêčšîĔĀšđÖĉéÖćøĂîčøĆÖþŤ
ĒêÖêŠćÜÖĆîøąĀüŠćÜߊüÜđüúć óČĚîìęĊðśćđÿęČĂöēìøöđéĉö ìøĆó÷ćÖøíøøößćêĉ ĒúąêøąĀîÖĆ ëċÜÖćøĔßšðøąē÷ßîéŤ šćî
ÿćöćøëìéĒìîĕðđðŨîðśćøŠčîìęĊÿĂÜĕéšëċÜ 19.06 Öö.2 (85 ÙčèÙŠćĒúąÖćøïøĉÖćø×ĂÜøąïïîĉđüýđóęČĂĔĀšđÖĉéÙüćö
% ×ĂÜóČĚîìĊęðśćđÿęČĂöēìøöìĆĚÜĀöé) ēé÷óĚČîìĊęðśćđóĉęöÿĎÜÿčé ÷ĆęÜ÷ČîĒúąÿöéčúøąĀüŠćÜÙčèõćóßĊüĉêĒúąÿęĉÜĒüéúšĂöìęĊéĊ
ĔîðŘ ó.ý. 2535 ëċÜ 2543 Ĕî×èąìĊęÖćøđðúęĊ÷îĒðúÜìćÜ ×ċĚî
Ăìč Öüìĉ ÷ćöÙĊ üćöÿĆöóĆîíÖŤ ĆïÖćøđóöęĉ ×Ěċî×ĂÜóĚČîìęðĊ śćĂ÷ŠćÜ
öĊîĆ÷ÿĞćÙĆâ ēé÷ðøĉöćèîĞĚćìŠćøć÷ðŘöĊĒîüēîšöúéúÜĒúą ÿøčð ÖćøôŚŪîÿõćó×ĂÜóĚČîìęĊðśćߊü÷ìĞćĔĀšøąïï
đðŨîĕðĔîìĉýìćÜđéĊ÷üÖĆïðøĉöćèîĞĚćìŠćĔîߊüÜîĚĞćĀúćÖ îĉđüýđóĉęöÙüćöÿöéčúéšćîĀîšćìĊęĒúąÖćøïøĉÖćøđóĉęööćÖ
đöęČĂóĉÝćøèćߊüÜđüúćÖćøĕĀú×ĂÜðøĉöćèîĞĚćĔîߊüÜ 5 ×Ěċî ēé÷đÞóćąéšćîÖćøÙüïÙčöĒúąÖćøÿŠÜđÿøĉöêšîìčî
Ēúą 1 % ÿčéìćš ÷×ĂÜîćĞĚ ìćŠ ìĆÜĚ Āöé óïüŠćöĊøą÷ąđüúćÿĚĆî ìøĆó÷ćÖøíøøößćêĉ (regulation and supporting on
úÜĒÿéÜĔĀšđĀĘîüŠćúčŠöîĚĞćöĊÙüćöÿćöćøëĔîÖćøÖĆÖđÖĘïîĚĞć natural resource capital) ÝċÜÝĞćđðŨîĂ÷ŠćÜ÷ęĉÜìĊęêšĂÜ
ĕüšĕéšöćÖ×ĚċîìĞćĔĀšöĊðøĉöćèîĚĞćìĊęðúéðúŠĂ÷úÜÿŠĎúĞćíćø ÿŠÜđÿøĉöĔĀšöĊÖćøĂîčøĆÖþŤìøĆó÷ćÖøêšîìčîìćÜíøøößćêĉĔĀš
ĔîߊüÜùéĎĒúšÜöćÖ×ċĚî Öćøđóĉęö×ċĚî×ĂÜóČĚîìĊęðśćÝċÜìĞćĔĀš ÙÜĂ÷ŠĎĂ÷ŠćÜ÷ĆęÜ÷Čî ēé÷đÞóćąÖćøðÖðŜĂÜøĆÖþćóĚČîìĊęðść
ÖćøïøĉÖćø×ĂÜøąïïîĉđüýéšćîÖćøÙüïÙčöðøĉöćèĒúą ĕöŠĔĀšđÖĉéÖćøïčÖøčÖđóČęĂĔßšðøąē÷ßîŤĔîøĎðĒïïĂęČîöćÖĕð
ÖüŠćìĊęđðŨîĂ÷ĎŠ Ĕî×èąđéĊ÷üÖĆîÖĘđøŠÜôŪŚîôĎóČĚîìĊęðśćđÿęČĂö
100 1õćÙüĉßćßüĊ üĉì÷ćðśćĕöš [email protected], 2 ÿëćîĊüÝĉ ÷Ć êîš îćĚĞ ĒöÖŠ úĂÜ ÖøöĂčì÷ćîĒĀŠÜßćêĉĄ
ēìøöĔĀšÙČîÖúĆïÿŠĎÿõćóíøøößćêĉēé÷đøĘü ÖćøéĞćđîĉîÜćî ÖćøêĊöĎúÙŠć×ĂÜøąïïîĉđüýĂ÷ŠćÜđðŨîíøøö đóČęĂîĞćĕðÿŠĎÖćø
éĆÜÖúŠćüĔĀšðøąÿïÙüćöÿĞćđøĘÝĕéšîĆĚîĂćÝÝĞćđðŨîêšĂÜĔßš Ā ćö ćê øÖ ćøìĊę ÿŠ Üĕð ëċ ÜñšĎ ìęĊ ÖŠ Ă Ù üćö đÿĊ ÷ Ā ć÷ Ā øČ Ă ĕéš øĆ ï
øąïïÖćøßéđß÷ĀøČĂÖćøđ÷Ċ÷ü÷ćđóČęĂÖćøøÖĆ þćîĉđüýïøÖĉ ćø ð øą ē÷ ß îŤ Ý ćÖ øąï ï îĉ đüý êš Ă ÜđðŨ î ñšĎ ßĞ ćøą ÙŠ ćđ÷Ċ ÷ ü ÷ ć
ĀøČĂ ÖćøÝŠć÷ÙŠćêĂïĒìîĔĀšÖĆïÖćøïøĉÖćø×ĂÜøąïïîĉđüý ÿĉÜę ĒüéúĂš ö
(payment for ecosystem services, PES) àċęÜđðŨîñúÝćÖ
การเปลยี่ นแปลงของพนื้ ท่ีไรร า งสพู ้นื ที่ปา ทดแทนระหวางป พ.ศ. 2335 ถึง 2511
ความสัมพนั ธระหวางการเปลี่ยนแปลงของพนื้ ที่ปาตอปริมาณน้าํ ทาของตนนาํ้ แมกลอง ïบìทÙคüวćาöมðśปćาĕไ šöม ÙčèÙŠćĒúąÖćøï ĉøÖćø×ĂÜøąïï ĉîđüýðśćđ×ê šøĂî: ČĚóî Ċęì šêî ĚĞîćĒ ŠöÖúĂÜ ĆÝÜĀ ĆüéÖćâÝîïč Ċø
8 ðāĀüüĂ ĀòāċăîüĿ āċăîüĖĿ ĄĻàãĀĎ îč | 101
ĕùăãĊ ÷ĞòĐ óċļ òÛĆàîòļ ėþíðĉòà
õā.íü. Āãč ċæ ĕĆĎûíðĆà1
Ùüćöîĉ÷ö×ĂÜðøąßćßîìęĆüĕðìĊęÝąĔßšóČßÿöčîĕóøĔîðøąđìýĕì÷
đóęČĂÖćøéĎĒúéšćîÿč×õćóĔĀšÙüćöÿîĔÝđóĉęööćÖ×Ěċî ēé÷îĞćĕðïĞćïĆéøĆÖþć
ēøÙ đÿøĉöÙüćöÜćöĒúąĔßšĔîÖćøøĆÖþćĂćÖćøõĎöĉĒóšĒúąĒÖšóĉþêŠćÜė
öćÖöć÷ óČßÿöčîĕóøđĀúŠćîĆĚîöĊÿćøđÙöĊÿĞćÙĆâïćÜßîĉéìęĊÿćöćøëîĞćöćĔßš
ðøąē÷ßîŤéšćîÖćøĒóì÷Ť ÙüćöĀúćÖßîĉé×ĂÜÿöčîĕóøìęĊÿĎÜĔîðøąđìý
ĕì÷đðŨîðŦÝÝĆ÷ìĊęÿĞćÙĆâìęĊđĂČĚĂĂĞćîü÷êŠĂÖćøîĞćĕðĔßšðøąē÷ßîŤöćÖêćöĕð
éšü÷ ðøąÖĂïÖĆïðøąßćßîìęĆüĕððøąÖĂïĂćßĊóđÖþêøÖøøöđðŨîĀúĆÖĂ÷ŠĎ
ĒúšüÿŠÜñúĔĀšöĊÖćøñúĉêóČßÿöčîĕóøĕéšđĂÜ đöČęĂöĊÖćøðúĎÖöćÖ×ĚċîìĞćĔĀšóČß
ÿöčîĕóøßîĉééĆÜÖúŠćüÿćöćøëĀćĕéšÜŠć÷×Ěċî ÝćÖđĀêčñúéĆÜÖúŠćü Öćø
óĆçîćóČßÿöčîĕóøóĚČîïšćîîĞćĕðÿĎŠÖćøĔßšøĆÖþćĔîøąïïĒóì÷ŤìćÜđúČĂÖ
öćÖđóęĉö×ċĚîđðŨîđÜćêćöêĆü üĉíĊÖćøéĆÜÖúŠćüÝċÜđðŨîÖćøߊü÷đóęĉööĎúÙŠć
ìøóĆ ÷ćÖøìćÜßüĊ õćóĂÖĊ ìćÜĀîÜċę
ēúéìąîÜĀøĂČ ïćÜÙøÜĚĆ đøĊ÷ÖüćŠ ēúéìąîÜĒéÜ
(Trigonostemon reidioides (Kurz) Craib) đðŨ î ĕöš óčŠ ö ÿ ö ćßĉÖüÜýŤ
Euphorbiaceae úĞćêšîĒêÖÖĂđðŨîóŠčöÿĎÜ 50-150 àö. ĔïđéęĊ÷ü đøĊ÷Ü
ÿúĆï øĎð×Ăï×îćî ĀøČĂ×Ăï×îćîĒÖöĔïĀĂÖ öĊ×îðÖÙúčöêćöĒñŠîĔï
éĂÖđðŨîߊĂÖøąÝčÖĒ÷ÖđóýĂ÷ŠĎïîêšîđéĊ÷üÖĆî éĂÖ÷ŠĂ÷đóýđöĊ÷öĊÖúĊï
éĂÖÿĊ×ćü 5 ÖúĊï éĂÖ÷ŠĂ÷đóýñĎšöĊÖúĊïéĂÖÿĊĒéÜ 5 ÖúĊï đÖÿøđóýñšĎöĊ
ÝĞćîüîöćÖ ĒêŠĕöŠöĊøĆÜĕ׊ìęĊÿöïĎøèŤ ñúĒĀšÜĒÖŠĒúšüĒêÖ 3 óĎ ÿćöćøëóï
ĕéšìĆęüĕðĔîðśćđêĘÜøĆÜ ßęČĂóĚČîïšćîöĊóČßĀúć÷ßîĉéìĊęöĊßČęĂđøĊ÷ÖÙĞćüŠć
“ēúéìąîÜ” Ă÷ĎŠĔîßęČĂ ĕöŠüŠćÝąđðŨîēúéìąîÜ×ćü (T. albiflorus)
ēú é ì ą î Ü ĔĀ ⊠(T. phyllocalyx) Ē ú ą ēú é ì ą î Ü đĀ úČ Ă Ü (T.
thrysoideus) ßČĂę đøĊ÷ÖóîČĚ ïćš îđĀúŠćîĊđĚ ðîŨ ßČęĂđøĊ÷ÖÙîúąßîĉéÖïĆ ēúéìąîÜ
102 1õćÙüĉßćßüĊ üĉì÷ćðśćĕöš [email protected]
ÖćøĔßšðøąē÷ßîŤìćÜđõÿĆßóČĚîïšćîìćÜ÷ć×ĂÜ îĚĞćéČęöúéĂćÖćøúöĒéÜ×ĂÜĂćÖćøĂ÷ćÖ÷ć×ĂÜñĎšðśü÷
êšîēúéìąîÜöĊÿøøóÙčè×ĂÜÖćøëĂîóĉþìčÖßîĉé ĕöŠ êĉé÷ćđÿóêĉé đðŨîêšî
üŠćóĉþÜĎ ĒöÜöčö êą×ćï ĒöÜðśĂÜ đðŨîêšî óĉþđïČęĂđöć
ÝćÖđĀĘéóĉþ ñĆÖóĉþ (ÖøèĊñĆÖĀüćîđöć) ëĂîĂćÖćø ÜćîüĉÝĆ÷éšćîóùÖþđÙöĊĔîêšîēúéìąîÜóïüŠćöĊ
đöćÙšćÜ ĄúĄ ÖøøöüĉíĊÖćøĔßšßćüïšćîĕéšîĞćÿŠüî×ĂÜ ÿćø afzelechin – (4ɲї8) – afzelechin,
øćÖ (đð úČĂÖøćÖĒúąđîČĚĂĕöš×ĂÜøćÖ) ×ĂÜêšî trigonostemone, a phenanthrenone,
ēúéìąîÜöćĔßšĔîÖćøĒÖšóĉþêŠćÜ ė àċęÜĀöĂóČĚîïšćî lotthanongine, rediocide A, rediocides B,
îĞćøćÖöćòîÖĆïĀöćÖĒĀšÜ ñÿöîĞĚćöąîćüĔßšìć ĀøČĂ rediocides C, rediocides D, rediocides E
éČ ęö Ĕ î Ö ć ø ø ĆÖ þ ć Ē ñ ú Ē Ö šó ĉþ Ü ĎìĊ ęĂ Ă Ö ù ì íĉ ĝê ŠĂ ø ą ï ï (Jayasuriya et al., 2004), rediocides F
ðøąÿćìĀøČĂÿĆêüŤóĉþêŠćÜ ė đðŨî÷ćìĞćĔĀšĂćđÝĊ÷îđóČęĂ (Soonthornchareonnon et al., 2005)
ëĂîóĉþđĀĘéđöćĒúąĒÖšóĉþÝćÖóČßóĉþ ĒÖšĀĂïĀČé îĞć ,rediocide G, (Tempeam et al., 2005) (+)-
ñÜòîøćÖöćôĂÖòŘĔĀš÷čïĀøČĂéĎéĀîĂÜđöČęĂòŘĒêÖĒÖš syringaresinol Ēúą scopoletin (øąüĊüøøè, 2556)
ôÖßĞĚćïüö ĀøČĂîĞćøćÖêšîēúéìąîÜĕðòîøŠüöÖĆïøćÖ
êšîðúćĕĀúđñČĂÖ (Eurycoma longifolia) úąúć÷ îĂÖÝćÖîĚĊÿćøÿÖĆéøćÖêšîēúéìąîÜéšü÷êĆüÿÖĆé
đöìćîĂúóïÿćøĂĂÖùìíĉĝĔßšĔîÖćøÖćĞ ÝĆéĀöĆéĒÖŠÿĆêüŤ
đúĚĊ÷ÜĂĊÖéšü÷
ïบìทÙคüวćาöมðśปćาĕไ šöม đõ Ćÿß ČĚóîïšćî×ĂÜ šêîēúéìąîÜ
8 ðāĀüüĂ ĀòāċăîüĿ āċăîüĖĿ ĄàĻ ãĎĀčî | 103
òĞċĢ úòĊ ûċà...ĕãĞĆĐ ĕ÷þčàðĝĎïÚĒ þúĐ
õā.íü. Āčãċæ ĕĆĎûíðĆà1
ÖćøĔßšðøąē÷ßîŤ õĎöĉðŦââćÖćøđÝćąîĚĞćöĆî÷ćÜîĆĚîöĊÖøøöüĉíĊìĊęđøĉęöÝćÖ
Ý ć Ö êš î ÷ ć Ü î ć ÖćøđÝćąúĞćêšî÷ćÜĔĀšđðŨîēóøÜ×îćéðøąöćè 10 x 15x 10
îĂÖÝćÖđîĚČĂĕöš àö. êćöðÖêĉĂčðÖøèŤìęĊĔßšđÝćąîĚĆîÙČĂ×üćî ×èąìęĊñĎšđÝćą
Ēúšü îĞĚćöĆî÷ćÜ îćĞĚ öĆî÷ćÜĔîõćÙĔêšöĊÖćøêĊ×üćîĒïïóĉđýþ×ĚċîöćđøĊ÷ÖüŠć øą
đðŨ î × Ă Üðś ćìĊę ĒöąĀøČĂïćÜÙøĚĆÜĂćÝđøĊ÷ÖüŠć “×üćîēóøÜ” ìĞćĔĀš×čéđÝćą
ÿĞćÙĆâìęĊÙîĕì÷ ĕéšÜŠć÷ đðŨî×üćîìĊęöĊĀĆüĒïîÙúšć÷ÝĂïöĊéšćöÝĆïđðŨîĕöš
đøćøĎšÝĆÖîĞćöćĔßš (îđøý, 2529) đöČęĂđÝćąēóøÜĒúšüÖĘìĞćúć÷ÝčéĕôÖøąêščîĔĀš
êĆĚÜĒêŠÙøĆĚÜēïøćè îĚĞćöĆî÷ćÜĕĀúĔîēóøÜ óøšĂöéĆïĕôìĆîìĊéšü÷Ĕïĕöšÿé öĉ
Ö ć ú Ē ú ą Ĕ ßš đߊîîĚĆîĂćÝđÖĉéĕôúčÖúćöđñćĕĀöšĕðìĚĆÜêšîĕéš ĀúĆÜÝćÖîĚĆî
êŠĂđîČęĂÜ÷ćüîćî ðúŠĂ÷ìĚĉÜĕüšîćî 5-7 üĆî ïćÜÙøĚĆÜÝĞćđðŨîêšĂÜĔßšõćßîąĀøČĂ
ÝüïÝîðŦÝÝčïĆî đðúČĂÖĕöšöćðŗé đóČęĂðŜĂÜÖĆîĕöŠĔĀšîĚĞćòîĀ÷éđךćĕððîÖĆï
ðøąē÷ßîŤ×ĂÜîĚĞćöĆî÷ćÜöĊöćÖöć÷ĕöŠüŠć ĔßšđðŨîđßČĚĂđóúĉÜ Ĕßš îĞĚćöĆî÷ćÜĔîēóøÜĕéšøĂĔĀšîĚĞćöĆîÙŠĂ÷ėĕĀúÿąÿöĂĂÖöćÝî
đðŨî“×ĊĚĕêš”ĀøČĂ ÙïĕôõćÙĂĊÿćîđøĊ÷ÖüŠć “×ĊĚÖøąïĂÜ” đêĘöĂ÷ŠĎĔîēóøÜ÷ćÜÝċÜìĞćÖćøđÖĘïîĞĚćöĆîđöČęĂÙøïđüúć Ēúšü
îĂÖÝćÖîĊĚ÷ĆÜĔßš÷ćđøČĂ ĔßšđðŨîÿŠüîñÿöĔîîĞĚć÷ćÜøĆÖÿĞćĀøĆï îĞćöćïøøÝĔč îðŘïēúĀąđóęĂČ ÿąéüÖĔîÖćøĔßšðøąē÷ßîêŤ ŠĂĕð
ìĞćđÙøČęĂÜøĆÖ ßČęĂÿćöĆâ×ĂÜîĞĚćöĆî÷ćÜÙČĂ wood oil êŠĂöć
õć÷ĀúĆÜĂćÝđøĊ÷ÖêćöēÙøÜÿøšćÜÿćøđÙöĊüŠć ēĂúĊēĂđøàĉî ðŦÝÝčïĆîÖćø×čéđÝćąêšî÷ćÜîćĔîðøąđìýĕì÷óïđĀĘî
(oleoresin) đðŨîîĚĞć÷ćÜñÿöÖĆïîĞĚćöĆîìĊęđÖĉéÝćÖÖćø×ĆïĀúęĆÜ ĕéšîšĂ÷úÜìčÖüĆî ĒêŠÙüćöêšĂÜÖćøĔßšĕöŠĕéšúéúÜĒêŠĂ÷ŠćÜĔé
(exuding) ĀúĆÜÝćÖÖćøđÝćąúĞćêšî×ĂÜóøøèĕöšÿÖčú÷ćÜîć ìĚĆÜîĚĊĕéšöĊÖćøîĞćđךćîĞćöĆî÷ćÜöćÝćÖðøąđìýóČĚîïšćîĕöŠüŠć
(Dipterocarpus) àċęÜĔîïšćîđøćöĊĕöšÿÖčúîĊĚĂ÷ŠĎĀúć÷ßîĉé úćü ÖĆöóĎßćĒúąđöĊ÷îöćøŤ ĒöšüŠćÖćøđñćÖøąêčšîïîúĞćêšî
îĂÖÝćÖêšî÷ćÜîć (Dipterocarpus alatus) ĒúšüóïüŠćĕéš ×ĂÜóøøèĕöšÿÖčú÷ćÜîćÿøšćÜÙüćöđÿĊ÷Āć÷ĒÖŠêšîĕöš ĀćÖöĊ
ÝćÖêšî÷ćÜöĆîĀöĎ (D. kerrii) Ēúą÷ĎÜ (D. grandiflorus) óï ÖćøÝĆéÖćøĂ÷ŠćÜđĀöćąÿöÿćöćøëúéÙüćöđÿĊ÷Āć÷ĒÖŠêšîĕöš
đÞóćąĔîõćÙĔêšóúüÜ (D. tuberculatus) ĒúąÖøćé (D. ðøąđéĘîÿĞćÙĆâÖćøÙÜĕüš×ĂÜĒĀúŠÜñúĉêîĚĞćöĆî÷ćÜđðŨîĂĊÖ
intricatus) óïĔîõćÙđĀîČ ĂĒúąĂĊ ÿćî÷ćÜĒéÜ (D. üĉíĊÖćøĀîęċÜ×ĂÜĂîčøĆÖþŤõĎöĉðŦââćÖćøđÝćąîĚĞćöĆî÷ćÜĒúąĔßš
turbinatus) Ēúą÷ćÜðć÷ (D. costatus) óïĕéšìęĆüðøąđìý îĞĚćöĆî÷ćÜĔîøĎðĒïïêŠćÜ ė ĕðéšü÷ ĕöŠüŠć ÖćøìĞćøąĒöą Öćø
đðŨîêšî ĀĂŠ ×ĊĚĕêš Öćø÷ćđøČĂ ÖćøìćĞ ÖøąéšÜ đðîŨ êîš
104 1õćÙüßĉ ćßüĊ üìĉ ÷ćðśćĕöš [email protected]
ระแมะสาํ หรับใชข ดุ โพรงบนลําตนไมยาง ïบìทÙคüวćาöมðśปćาĕไ šöม îĞĚć Ćöî÷ćÜ...đßČĚĂđó ĉúÜìĊęëĎÖ Čúö
ทม่ี า: http://board.trekkingthai.com/
ข้ีกระบอง หรอื ขี้ไต ทใ่ี ชเ ปนเช้ือเพลงิ
ทม่ี า: https://www.gotoknow.org
นํา้ มันยางผสมกบั ผงชนั ใชยาเรอื
ที่มา: https://www.gotoknow.org
8 ðāĀüüĂ ĀòāċăîüĿ āċăîüĖĿ ĄàĻ ãĀĎ îč | 105
÷ýÚĂāċăîüĿ÷òĞĐ óċļ òîòļ ăļúôĆĶ û: ÷ĐãúàÝþĘòĀòĊ ôijĘĄúĻĕúĐĆà
ÚĊóÝĀċúĕãĝĐĆÛĆàãċĀęðûĀò
õā.íü. Āčãċæ ĕĆûĎ íðĆà1
ÿšöðśĂ÷ đðŨî ßęČĂìšĂÜëĉęî: ÿšö×ĂîĀöćÖ×Ăî ĀöŠćĀĆî (ĕì÷ĔĀâŠ-
ĕöš đë ć đîČĚ Ă Ē ×Ę Ü ĒöŠăŠĂÜÿĂî) ðĎúč (öšÜ-đßĊ÷ÜĔĀöŠ) ÿšöðśĂ÷ (õćÙđĀîČĂ) óšĂßĉ
ßîĉéóĚČîđöČĂÜ×ĂÜ (ÖąĀøŠćÜ-đóßøïøč Ċ) ßČęĂÿćöâĆ Soap pod
ĕì÷ìĊęÖúčöŠ ßćêóĉ îĆ íčŤ
ĕì÷üîĔîðøąđìý úĆÖþèąÿĆèåćîüĉÿĆ÷ ĕöšđëćđîČĚĂĒ×ĘÜ úĞćêšîìĂéđúČĚĂ÷
ĕì÷ĒúąĔÖúšđÙĊ÷Ü úĞćêšîÿĎÜ 3-6 ö.êćöúĞćêšîĒúąÖęĉÜÖšćîöĊĀîćöĒĀúö
ĔßšđðŨîüĆêëčéĉïĔîÖćøÿćîÿøšćÜđĂÖúĆÖþèŤìćÜüĆçîíøøö ĔïðøąÖĂï×îîÖÿĂÜßĚĆîÖšćîĔï÷ćü 3.6-5.0 àö. Ĕï÷ŠĂ÷
Āúć÷ĒÜŠĀúć÷öčö ĕöŠüŠćĔßšđðŨîóČßĂćĀćø óČßÿöčîĕóø óČß
ĒĀŠÜÙüćöđßęČĂ Ăćìĉ ĔîÖúčŠößćüĕì÷üîđßČęĂüŠćÖćøßĞćøąúšćÜ đøĊ÷ÜêøÜךćöøĎðĔï÷ŠĂ÷ ×Ăï×îćîēÙîĔï÷ŠĂ÷đïĚĊ÷üöĊ×îîčŠö
éšü÷îĞĚćĒߊòŦÖÿšöðśĂ÷ÿćöćøë×ÝĆéÿĉęÜßĆęüøšć÷đõìõĆ÷êŠćÜ ė ĀîćĒîŠîĀøČĂđÖúĊĚ÷ÜߊĂéĂÖĒïïߊĂÖøąÝčÖĒîŠî 1-3 ߊĂ
ĔĀšĀöéĕðÝćÖêĆüĒúąïšćîđøČĂîĕéšêúĂéÝîÿšöðśĂ÷öĊ éĂÖêŠĂߊà ĒêŠúąßŠĂöĊ 35-45 éĂÖñúđðŨîòŦÖÖüšćÜ 1.3-1.4
đÖĊę÷üךĂÜÖĆïðøąđóèĊĒúąóĉíĊÖøøö ßćüĕìĂĊÿćîîĞć÷Ăé àö. ÷ćü 7.0-9.3 àö.
ĂŠĂîÿšöðśĂ÷ìęĊöĊøÿđðøĚĊ÷üĕðêšöðúć ĄúĄ éĆÜîĚĆîÝċÜîĆïüŠć îđĉ üýüĉì÷ćìĊęóï: ðśćđïâÝóøøè ĒúąðśćéĉïĒúÜš
ÿšöðśĂ÷đðŨîìøĆó÷ćÖøóČßìęĊđÿøĉöÿøšćÜüĉëßĊ üĊ ĉêĒúąÿćîêŠĂÖĆï ëęĉîÖøąÝć÷óĆîíčŤ: ĂĉîđéĊ÷ ïĆÜÙúćđìý đîðćú óöŠć ĕì÷
ÖćøéĞćøÜßĊó×ĂÜÖúčŠöÙîĀúć÷ÖúčŠöĒúąêŠćÜßćêĉóĆîíŤčìĊęĕéš
ðøĆïđĂćìøĆó÷ćÖøóČßïćÜßîĉéöćđÖĊę÷üךĂÜÖĆïüĉëĊ×ĂÜÙüćö úćü ÝĊîêĂîĔêš đüĊ÷éîćö ÖĆöóßĎ ć öćđúđà÷Ċ
đðŨîĂ÷ŠĎĕéšĂ÷ŠćÜÿĂéÙúšĂÜĒúąÖúöÖúČî đóČęĂÖćøÿøšćÜÙüćö øą÷ąÖćøĂĂÖéĂÖ: ÖčöõćóĆîí-Ť óùþõćÙö
đך ć ĔÝ ìęĊ éĊ êŠ Ă êš î ÿš ö ðś Ă ÷ êŠ Ă üĉ ëĊ ßĊ üĉ ê Ē ú ą Ö ć ø ÿ ć î ÿ øš ć Ü øą÷ąÖćøêĉéñú: óùþõćÙö-êúč ćÙö
üĆçîíøøöìęĊéĊêŠĂĕðđøćÙîĕì÷ÙüøìĞćÙüćöøšĎÝĆÖÖĆïêšî Öćø×÷ć÷óîĆ í:Ťč đóćąđöúéĘ ĒúąðŦÖßćĞ
ÿöš ðśĂ÷éĆÜîĊĚ
ÙüćöĀöć÷×ĂÜßęČĂÙĞćüŠć “ÿšöðśĂ÷”öćÝćÖßČęĂÝćÖÙĞćüŠć óùÖþýćÿêøŤóČĚîïšćî ÷ĂéĂŠĂîĔïĂŠĂî øÿđðøĚĊ÷ü
“ÿöš ” Āöć÷ëÜċ đðø÷ĊĚ ü “ðĂś ÷” Āöć÷ëċÜ ðúéðúŠĂ÷
ßĂęČ óùÖþýćÿêø:Ť Acacia concinna (Willd.) DC. îĞćöćêšöîĚĞćĒúąñÿöÖĆïîĞĚćñċĚÜéęČöđðŨî÷ćߊü÷×ĆïðŦÿÿćüą
ßęČĂüÜýŤ: Fabaceae-Mimosoideae ÙüćöĀöć÷ßČęĂÙĞćüŠć ĀøČĂîćĞ öćêĞćøüöÖïĆ ×öĉĚîĂĂš ÷Ēúüš ĔÿŠîĞĚćöîĆ óßČ đúĘÖîšĂ÷ óĂÖ
“concinna” ĒðúüŠćđĀöćąÿöĕéšÿĆéÿŠüîÿü÷ÿÜŠćÜćöĀøČĂ
ÿúąÿúü÷ ĒÖšòŘ Ĕßš÷ĂéÿšöðśĂ÷êšöÖĉîÖĆïךćüêšöĒÖšĕךĒúąĒÖšìšĂÜĂČé
Ĕï øÿđðøĊĚ÷ü òćéøšĂîđúĘÖîšĂ÷ ×ĆïøąéĎ×ćü ĒÖšïĉé ĒÖšēøÙ
êć êĞćĀŠĂñšćðøąÙïđÿšîĔĀšđÿšîĂŠĂî ĒìïìčÖêĞćøĆïÝąĔßšĔï
ÿöš ðĂś ÷đéĊę÷ü ė ĀøČĂñÿöÿöîč ĕóøêĆüĂČęîĔÿŠĔîúĎÖðøąÙïđóČęĂ
ĒÖšðüéđöČęĂ÷Ēúą÷ĆÜîĞćĔïÿšöðśĂ÷öćêšöéęČöĕéš îĞĚćêšöĔï
ÿšöðśĂ÷öĊøÿđðøĚĊ÷üđðŨî÷ćÿêøĊߊü÷ëŠć÷øąéĎ×ćü ôĂÖēúĀĉê
ðøąÝćĞ đéĂČ î ßüŠ ÷úćš ÜđöĂČ ÖöîĆ ĔîìćÜđéĉîĂćĀćø ĒúąĔßđš ðŨî
106 1õćÙüßĉ ćßüĊ üĉì÷ćðćś ĕöš [email protected]
÷ćøąïć÷ߊü÷ÖĞćÝĆéóĉþĂĂÖÝćÖøąïïìćÜđéĉîĂćĀćø đßČęĂüŠć đðŨîóČßìĊęöĊóúĆÜĒĀŠÜÙüćöýĆÖéĉĝÿĉìíĉĝ đøĊ÷Öêćöõćþć ïบìทÙคüวćาöมðśปćาĕไ šöม óùÖþýćÿê Ťø ĚČóîïšćî šêî šÿöðśĂ÷: ČóßöÜÙúĔî ĆüîðŘĔĀ Šöđ ČöĂÜ ĆÖïÙüćöđ ęČßĂ×ĂÜßćüĕì÷üî
îĂÖÝćÖîÙĚĊ üćöđðøĚĊ÷ü×ĂÜÿšöðśĂ÷÷ĆÜߊü÷úąúć÷đÿöĀą ĒÖš ëĉęîüŠć ÿšöðśĂ÷ đðŨîêĆüĒóš ÿęĉÜÝĆâĕø ĂĆðöÜÙú ßęĆüøšć÷ (Ēóš
ĕĂĕéšĂĊÖéšü÷ éĂÖ øÿđðøĚĊ÷üĒÖšđÿšîđĂĘîóĉÖćø øćÖ øÿ×ö đðŨîõćþćëĉęî đĀîČĂ Āöć÷ëċÜ ßîą) ĒúąÙĞćüŠć “ðśĂ÷”
ĒÖšĕך đðúČĂÖúĞćêšî øÿđðøĊĚ÷üêšöđðŨî÷ćøąïć÷ ĒÖšēøÙêć Āöć÷ëċÜ ðúéðúŠĂ÷ ÿĉęÜÝĆâĕøìĚĆÜĀúć÷ĔĀšĀúčéóšîÝćÖßĊüĉê
ĒéÜ òŦÖ øÿđðøĚĊ÷üߊü÷×ÝĆéøĆÜĒÙ ïĞćøčÜñö ĒÖšîĚĞćúć÷ ÙîđøćÖúŠćüÖĆîüŠćñĎšöĊÙćëćĂćÙöîĆĚî ĀćÖĕðúĂé ÿęĉÜìęĊìĞćĔĀš
đĀîĊ÷üìĞćĔĀšĂćđÝĊ÷î đðŨî÷ćëŠć÷ ĒÖšĕךÝĆïÿęĆî ðŗéĒñúēøÙ ĂćÙöđÿęČĂö đߊî úĂéøćüñšćàĉęîúĂéĔêšøšćîïüï úĂéđÙøČĂ
ñĉüĀîĆÜßćüÖąĀøŠćÜĔî Ă.ĒÖŠÜÖøąÝćî Ý.đóßøïčøĊ îĞćòŦÖöć Öúšü÷ ĀćÖĔßšîĚĞćÿšöðśĂ÷úĎïêćöêĆüĀøČĂĂćïîĚĞćĒߊòŦÖ
êšöĒúšüÿøąñöøĆÖþćĂćÖćøßĆîîąêč (đúĂýĆÖéĉĝ, 2551) ÿšöðśĂ÷ĒúšüÙćëćìĊęđÿęČĂöĕðîĚĆîÝąÖúĆïÙČîöć ßćüïšćîÝą
đöúĘé ÙęĆüĔĀšđÖøĊ÷öïéĔĀšúąđĂĊ÷é îĆêëčŤìĞćĔĀšÙĆîÝöĎÖĒúą đÖĘïòŦÖÿšöðśĂ÷ĔîߊüÜđéČĂî 5 đðŨÜ ĀøČĂ ×Ěċî 15 ÙęĞć đéČĂî 5
Ýćö ĔßšøćÖêšöîĚĞćéČęö÷ćĒÖšìšĂÜđÿĊ÷ đðúČĂÖúĞćêšîĔĀšÿĊ ðøąöćèđéČĂîöĊîćÙö-đöþć÷î đøĊ÷ÖÿšöðśĂ÷ìĊęđÖĘïĔî
îĞĚćêćúĒúąÿĊđ×Ċ÷üÿćöćøëĔßšĔîÖćø÷šĂöñšć ÷šĂöĒĀ Ēúą đéČĂîîĊĚüŠć ÿšöðśĂ÷đéČĂî 5 ÝąìĞćĔĀšĕéšÿšöðśĂ÷ýĆÖéĉĝÿĉìíĝĉ
Ăüîĕéš ĒúąîĚĞć×ĂÜòŦÖÿšöðśĂ÷Ĕßš×ĆéúšćÜđÙøČęĂÜđÜĉî đÙøęČĂÜ ÷ĉęÜ×Ěċî đöęĂČ ĕéđš üúćđÖïĘ ßćüïćš îÝąđúČĂÖđÖïĘ òÖŦ ÿšöðĂś ÷ìęĒĊ ÖŠ
ìĂÜ ðøąđóèĊĒúąóĉíĊÖøøöĔîìšĂÜëĉęîúšćîîćîĉ÷öîĞć ÝĆé îĞćĕðêćÖĔîÖøąéšÜĔĀšĒĀšÜÿîĉì đÖĘïĔÿŠêąÖøšćĕüšĔßšĔî
ÿšöðśĂ÷öćĔÿŠĔîîĚĞćđóęČĂĔßšÿøÜîĞĚćóøąóčìíøĎðĒúąĔßšøéîĚĞćéĞć óĉíĊÖøøöêŠćÜ ė ìĚĆÜóĉíĊöÜÙúĒúąĂĆðöÜÙú ÖŠĂîîĞćĕðĔߚݹ
ĀĆüñĎšĔĀ⊠đóęČĂ×ĂóøĒúą×Ă×öćúćēìþđßęČĂüŠćÿšöðśĂ÷Ýą îĞćòŦÖÿöš ðĂś ÷ĕðñĉÜĕôóĂĔĀšÿčÖ ÿöš ðśĂ÷ÝąöĊÖúęĉîĀĂöđðø÷ĊĚ ü
ߊü÷ðúéðúŠĂ÷ÿęĉÜßĆęüøšć÷ĔĀšĂĂÖĕð îĂÖÝćÖîĊĚ÷ĆÜöĊ×öĉĚî ÝćÖîĚĆîĀĆÖòŦÖÿšöðśĂ÷đðŨîßĚĉîđúĘÖ ė ĒߊĔîîĚĞć ÝąĕéšîĚĞć
đøĊ÷ÖüŠć ×öĉĚîÿšöðśĂ÷ “×öĚĉî” đßČęĂüŠćđðŨîêĆüĒìî×ĂÜ ÿšöðśĂ÷ìęĊöĊÿĊđĀúČĂÜĂŠĂî ė ÿĞćĀøĆïĔßšĔîóĉíĊÖøøöÿĞćÙĆâ
óøąóčìíđÝšć (óøąÿÜÛŤìĊęîŠčÜđĀúČĂÜĀŠöđĀúČĂÜ) ëČĂüŠćđðŨîÿĉøĉ Ă÷ćŠ ÜĕøÖêĘ ćö ĔîéšćîÖćøðäĉïĆêĉ ßćüĕì÷üîî÷ĉ ö ĔßšÿšöðśĂ÷
öÜÙú îĚĞć×öĉĚîÿšöðśĂ÷ ÝĆéđðŨî îĚĞćÿčÙĆîēíìÖą ÙČĂîĚĞćĂï öćêĆĚÜĒêŠēïøćè ēé÷đÞóćąĂ÷ŠćÜ÷ĉęÜ ĔîđìýÖćúÿÜÖøćîêŤ
îĞĚćĀĂö ÿšöðśĂ÷đðŨîóČßìęĊđÖęĊ÷üךĂÜÖĆïÙüćöđßęČĂ ēé÷đßęČĂüŠć ÿĞćĀøĆïüĉíĊÖćøĔߚݹĔßšòŦÖĒĀšÜ×ĂÜÿšöðśĂ÷ðŪŗÜĕôĔĀšĀĂö Ēߊ
ÿćöćøë ×ÝĆéÿĉęÜ ßęĆüøšć÷đõìõĆ÷êŠćÜ ė ĔĀšĀöéĕðÝćÖêĆü úÜĔîîĞĚćÿąĂćéìęĊöĊñÜ×öĉĚîúąúć÷đÝČĂĂ÷ĎŠ đøĊ÷ÖîĞĚćîĊĚüŠć "îĚĞć
ĒúąïšćîđøČĂîĕéšüĉëĊßĊüĉêßćüĕì÷üî ÖúöÖúČî ÿĂéÙúšĂÜÖĆï ×öĚĉîÿšöðśĂ÷" ÜćîöÜÙúÿĞćÙĆâ×ĂÜßćüĕìĔĀ⊠đߊî Üćî
íøøößćêĉ ÙüćöđßČęĂĒúąĒîüðäĉïĆêĉÝċÜĕéšøĆïĂĉìíĉóúÝćÖÿęĉÜ ïüßúĎÖĒÖšü (ïüßóøąĀøĂČ đèø) îĚĞćÿšöðśĂ÷ÖĘđðîŨ ÿĆâúĆÖþèŤ
øĂïêĆü ëĎÖîĞćöćĔßšĔĀšđÖĉéðøąē÷ßîŤÿĎÜÿčé ÙčèÙŠćÿĞćÙĆâ ĀîċęÜ×ĂÜÖćøßĞćøąúšćÜđîČĚĂêĆüĔĀšïøĉÿčìíĝĉÖŠĂîđךćÿŠĎøŠöÖćÿćü
×ĂÜíøøößćêĉđÖĉéÝćÖĔÝ ìęĊöĊĒøÜýøĆìíćĒúąÙüćöđßČęĂöęĆî óĆÿêøŤ ðøąđóèĊÜćîïčâìęĊóŠĂĒöŠìčÖÙîêŠćÜøĂÙĂ÷ēĂÖćÿ
Āúć÷Ă÷ŠćÜÝċÜïĆÜđÖĉéñúéĊĒúąëŠć÷ìĂéĔĀšëČĂðäĉïĆêĉÿČïöć ÿøšćÜÖčýúĔĀâŠđóČęĂðøćøëîćĔĀšúĎÖßć÷óćĕðóïßĊüĉêìęĊéĊ
îĂÖÝćÖîĊĚ ÿšöðśĂ÷÷ĆÜñĎÖóĆîđÖĊę÷üךĂÜüĆçîíøøößćüĕì÷üî ÙčèÙŠć×ĂÜÿšöðśĂ÷ÿĂéÙúšĂÜÖĆïÙüćöđßČęĂìĊęđðŨîĕðêćö
ĔîđøęČĂÜóĉíĊÖøøöÿĞćÙâĆ êćŠ Ü ė ßćüĕì÷üîđßĂČę üćŠ ÿöš ðĂś ÷ đðîŨ ÙøøúĂÜ×ĂÜüĆçîíøøöìĊęÿąìšĂîëċÜüĉëĊßĊüĉêßčößîìšĂÜëęĉîìĊę
óČßýĆÖéĝĉÿĉìíĉĝ ×ÝĆéÿĉęÜđúüøšć÷ ĂĆðöÜÙú đðŨîÖćøðúéðúŠĂ÷ òŦÜúċÖÝîđðŨîöøéÖìćÜüĆçîíøøöÙčèÙŠćéĆÜÖúŠćüĂćÝÝąêĊÙŠć
ÿĉęÜĕöŠéĊĔĀšĀúčéóšîÝćÖßĊüĉê ēé÷đÞóćąÙîßćüĕì÷üîöĊÙüćö ĕöĕŠ éšéüš ÷đÜîĉ ìĂÜ
8 ðāĀüüĂ ĀòāċăîüĿ āċăîüĖĿ ĄàĻ ãĀĎ čî | 107
ÚċüáíĊ áĢċĖòÚüĉóóòčĕĀāîċúüĉóóòĕč ĀāĀčðûċ÷ĞòĐ óċļ ò
õā.íü. Āãč ċæ ĕĆĎûíðĆà1
Ethnoecology đðŨ î ìĊę ö ć Ý ć Ö ÙĞ ć üŠ ć Ethno Ĕî Ă.đÿúõĎöĉ Ý.øšĂ÷đĂĘé ÖčéđÙšć Ĕî Ă.öĆâÝćÙĊøĊ Ý.
(óĚČîïšćî) ÖĆïÙĞćüŠć Ecology (îĉđüýüĉì÷ć) øüöÖĆîđðŨî
“îĉđüýüĉì÷ćóČĚîïšćî” đðŨîñÿćîÖĆî×ĂÜÙüćöøšĎìšĂÜëĉęîìęĊ ×ĂîĒÖŠî ĒúąÖčéÿĉö Ĕî Ă.ÖčÞĉîćøć÷èŤ Ý.ÖćāÿĉîíŤč ßČęĂ
đÖęĊ÷üךĂÜìćÜéšćîîĉđüýüĉì÷ćìęĊĒÿéÜëċÜóĚČîÙüćöøĎš×ĂÜÖúŠčö
ßćêĉóĆîíčŤêŠĂøąïïîĉđüýøĂïêĆü (ïšćî = ʉଽʃʉʎo Ĕîõćþć ĂĞćđõĂìęĊ×ċĚîêšîÙĞćüŠć ÖčéĔîðøąđìýĕì÷ Ăćìĉ Ă.ÖčéøĆÜđðŨî
ÖøĊÖ) éšü÷îĉđüýüĉì÷ćđðŨîÿć×ćÖćøýċÖþćĒïïÿĀüĉì÷ćÖćø
ìęĊøüößĊüüĉì÷ćĒúąüĉì÷ćýćÿêøŤēúÖ đóČęĂÝąĕéšĀĆîöćöĂÜüŠć ĂĞćđõĂĀîċęÜ×ĂÜ Ý.öĀćÿćøÙćöĔîÙüćöĀöć÷×ĂÜ
üĉì÷ćÖćøìĊęđðŨîÿćÖú ÙüćöøĎšÙüćöđךćĔÝ×ĂÜÖúčŠößćêĉóĆîíčŤ
êŠĂîĉđüýüĉì÷ćöĊöćÖîšĂ÷đóĊ÷ÜĔéĔîĒêŠúąõćÙ×ĂÜĕì÷ ēé÷ ÙĞ ćüŠć “Öč éøĆÜ” đðŨ î ßČę Ăïċ ÜēÙš ÜìĊę öĊ êš î øĆÜ (Shorea
ñšĎđ×Ċ÷î÷ÖÖøèĊêĆüĂ÷ŠćÜÖćøÖćøÝĆéÝĞćĒîÖÿĆÜÙöóČßïćÜ
ÿĆÜÙööćđðŨîÖøèĊýÖċ þćéÜĆ îĊĚ siamensis) ×ĚċîĂ÷ĎŠÝĞćîüîöćÖ Ă.ÖčéßčöđðŨîĂĞćđõĂ
1. “Öéč ”
ĀîċęÜ×ĂÜ Ý.÷ēÿíøĔîÙüćöĀöć÷×ĂÜÙĞćüŠć “Öčéßčö” đðŨî
ÖčéđðŨîÙĞćĔîõćþćĕì÷ëĉęîĂĊÿćî ÙĞćüŠć “Öčé” đðŨîÙĞć
đøĊ÷ÖìęĊĀöć÷ëċÜ óČĚîìęĊúĞćîĚĞćēÙšÜìĊęðúć÷éšüîđÖĉéÝćÖĒöŠîĞĚć ÿëćîìĊęìęĊöĊïċÜēÙšÜ×îćéđúĘÖĂ÷ŠĎÝĞćîüîöćÖ Ă.ÖčéÝĆïđðŨî
ĕĀúÙéđÙ÷ĚĊ üêüĆéĕðöć ÝîĔîìĊęÿéč úĞćîĞćĚ ÿüŠ îìĊęēÙšÜöćÖëÖĎ êĆé
×ćéĂĂÖĕðÝćÖúĞćîĚĞćÿć÷ĔĀâŠÖúć÷đðŨîĀîĂÜ ĀøČĂïċÜøĎð ĂĞćđõĂĀîċęÜ×ĂÜ Ý.ĂčéøíćîĊĔîÙüćöĀöć÷×ĂÜÙĞćüŠć “Öčé
ēÙšÜĂ÷ŠĎĔÖúšÖĆïúĞćîĞĚćÿć÷ĔĀ⊠ĀćÖđìĊ÷ïÙĞćýĆóìŤĔî
õćþćĂĆÜÖùþÙČĂ ox -bow lake ĔîõćÙÖúćÜïćÜÙøĆĚÜđøĊ÷Ö ÝĆï” đðŨîßęČĂïċÜēÙšÜìĊęöĊêšîÖøąÝĆï (Trapa spp.) àċęÜđðŨîóČß
ïċÜßîĉéîĊĚüŠć ïċÜēÙšÜ ĀøČĂ ïċÜēÜšÜ Āúć÷ÝĆÜĀüĆéĔîêĂîÖúćÜ
×ĂÜõćÙĂÿĊ ćîöĊÖčéĂ÷ŠĎìĆęüĕð đîČĂę ÜÝćÖĒöîŠ ĞĚćßĊĒúąĒöŠîĚĞćöĎú îĞĚć×ĚċîĂ÷ĎŠÝĞćîüîöćÖ Ă.ÖčéךćüðŜčîđðŨîĂĞćđõĂĀîęċÜ×ĂÜ Ý.
ĕĀúÙéđÙĊĚ÷üöćÖ ÖčéìĊęöĊßęČĂđðŨîìęĊøĎšÝĆÖÖĆîéĊ ĕéšĒÖŠÖčéÖüšćÜ
ĂčïúøćßíćîĊĔîÙüćöĀöć÷×ĂÜÙĞćüŠć “ÖčéךćüðŜčî ” öĊ
ÙüćöĀöć÷ĕéšÿĂÜîĆ÷ ÙČĂ úĞćîĚĞćìęĊÙéÜĂđĀöČĂîđÿšî×îöÝĊî
ĀøČĂ ßćüïšćîĕéšĂćýĆ÷ìĊęĔîìĊęĒĀŠÜîĊĚĔî×ïüîÖćøìĞć×îöđÿšî
(ךćüðŜčî = ×îöÝĊî, ×îöđÿšî) Ă.ÖčéïćÖ đðŨîĂĞćđõĂ
ĀîęċÜ×ĂÜ Ý.ÿÖúîÙø ĔîÙüćöĀöć÷×ĂÜÙĞćüŠć “ÖčéïćÖ”
đðŨîßęČĂïċÜēÙšÜìęĊöĊêšîÖąïćÖ (Anisoptera costata) ×ċĚîĂ÷ŠĎ
ÝĞćîüîöćÖ
2. “ðćś ĕÿ”
ĕÿ đðŨ îÙĞ ćĔî
õćþćĕì÷ëęĉîĔêš ÙĞćüŠć
“ĕÿ” đðŨîÙĞćđøĊ÷ÖìĊę
Āöć÷ëċÜ ðśćôŚŪîêĆü
ĀøČĂ ÿĆÜÙöóČßìĊęÖĞćúĆÜ
×Ěċ î ì é Ē ì î ê ć ö
108 1õćÙüĉßćßĊüüìĉ ÷ćðśćĕöš [email protected]
íøøößćêĉ ĀøĂČ óîČĚ ìęđĊ ðúŠćìÜĚĉ øšćÜĔĀöš ÖĊ ćøôŪŚîêüĆ õć÷ĀúĆÜÝćÖ ĀøČĂĕöŠöĊÖĘĕéš (óÝîćîčÖøöÞïĆï øćßïĆèæĉê÷ÿëćî ó.ý. ïบìทÙคüวćาöมðśปćาĕไ šöม Öćø ĆÝé ĞÝćĒîÖøąïï ĉîđüýêćöøąïï ĉîđüý ĉüì÷ć ĚČóîïšćî
2542) öĊÙüćöĀöć÷đéĊ÷üÖĆïÙĞćüŠć “úĞćöćï”, “úĞćúćï”
ÿÜĆ ÙöóČßéĆĚÜđéĉöĕéëš ĎÖìĞćúć÷éšü÷Āúć÷ÿćđĀêč ĕöŠüćŠ ĕøŠđúČęĂî “ Ē ĂŠ Ü ” “ ïċ Ü ” Ā ć Ö đìĊ ÷ ï ÙĞ ć ýĆ ó ìŤ Ĕî õ ć þ ć ĂĆ Ü Ö ù þ ÙČ Ă
marshland, plain éĆÜîĆĚîÙĞćüŠć “öćï” ÝĆéĕéšüŠćđðŨîóČĚîìĊę
úĂ÷ éĉîëúŠö ĕôðść đĀöČĂÜĒøŠđÖŠć ĄúĄ ĀćÖđìĊ÷ïÙĞćýĆóìŤ
ĔîõćþćĂĆÜÖùþÙČĂ secondary forest, successional ßčŠöîĚĞćĂĊÖúĆÖþèąĀîęċÜ×èąđéĊ÷üÖĆîöĊÙĞćìĊęĔßšđøĊ÷Öøąïï
plant community ìęöĊ ć×ĂÜÙĞćüŠć “ðśćĕÿ” ÿîĆ îþĉ åćîüŠć
îŠćÝąöćÝćÖÙĞćüŠć “ĕÿÖï”ìęĊöĊÙüćöĀöć÷üŠćìĞćĔĀšđøĊ÷ï öĊ îĉđüýóČĚîïšćîìęĊóïĂ÷ĎŠĔîÿõćóđéĊ÷üÖĆïöćïĒúąöĊßČęĂđøĊ÷Ö
êŠćÜĂĂÖĕðßĆéđÝî đßŠî “ēóøŢą”, “óøč” (ðŦÖþŤĔêš) “óč”
ìęöĊ ć×ĂÜÿëćîìęĀĊ úć÷ĒĀÜŠ ìęöĊ ĊÙĞćĕÿîćĞ Āîšć (ÖćâÝîïčøĊ) đðŨîÙĞćĔîõćþćĕì÷ëęĉîĔêš Āöć÷ëċÜøąïï
ïšćîĕÿêšîüć ßČęĂïšćîìĊęêĚĆÜĂ÷ŠĎĔî ê.ïŠĂĀĉî Ă.ÿĉđÖć Ý.
îĉđüýìĊęöĊÿĆÜÙöóČß×ĚċîĂ÷ĎŠĔîóĚČîìĊęöĊîĞĚćìŠüö×ĆÜìĆĚÜëćüøĒúą
êøĆÜ ĔîÙüćöĀöć÷×ĂÜÙćĞ üŠć “ïšćîĕÿêšîüć” đðîŨ ĀöïŠĎ šćîìęĊ
öĊ ðś ć ôŚŪ î êĆ ü ìĊę đðŨ î ĕöš đéŠ î ÙČ Ă ĕöš ü ć (Garcinia ßĆęüÙøćü ĀćÖđðŨîÿĆÜÙöóČßìĊęöĊĕöšêšî×îćéĔĀâŠ×ĚċîĂ÷ŠĎĔîóøč
hombroniana) đøĊ÷ÖüŠć “ðśćóøč” (swamp forest) ÿëćîìĊęìęĊöĊßČęĂÙĞćüŠć
“öćï” îĞćĀîšćìęĊóï đߊî öćïêćóčé öćï÷ćÜóø Ý.øą÷ĂÜ
ïšćîĕÿÙüî ßČęĂĀöĎŠïšćîìĊęêĚĆÜĂ÷ĎŠĔî ê.đ×ćĕöšĒÖšü
Ă.ÿĉđÖć Ý.êøĆÜ ĔîÙüćöĀöć÷×ĂÜÙĞćüŠć “ïšćîĕÿÙüî” đðîŨ êšî
ĀöĎŠïšćîìĊęöĊðśćôŚŪîêĆüìĊęêĆĚÜïîđîĉîđ×ć (Ùüî) ìĊęÙüćöúćéßĆî 4.“ēÿÖ”
ĕööŠ ćÖ đðŨîÙĞćĔîõćþćĕì÷ëĉęîĂĊÿćî ÙĞćüŠć “ēÿÖ” öĊ
ïšćîĕÿĔî ßęČĂĀöŠĎïšćîìĊęêĆĚÜĂ÷ĎŠĔî ê.ÖøĎé Ă.ÖćâÝî
ÙüćöĀöć÷Ăíĉïć÷ëċÜøŠĂÜîĞĚćìĊęöĊđðŨîúĞćĀšü÷ øŠĂÜĕöŠ÷ćüöćÖ
éĉþåŤ Ý.ÿčøćþãøŤíćîĊĔîÙüćöĀöć÷×ĂÜÙĞćüŠć “ïšćîĕÿĔî”
îĆÖîĚĞćĕĀúđÞóćąĔîùéĎòîđìŠćîĆĚî ÝċÜđøĊ÷ÖÖĆîüŠć ēÿÖ
đðŨîïšćîìöęĊ ðĊ śćôŪŚîêüĆ ĒúąêĚĆÜĂ÷ŠéĎ ćš îĔîĀøČĂúċÖđךćĕð
3.“öćï” ÿëćîìĊìę ęĊößĊ ęĂČ ÙĞćüŠć ēÿÖ îĞćĀîšć ìĊęóï đßîŠ
ēÿÖðúćéčÖ ßČęĂêĞćïúĀîęċÜĔî Ă.ĀîĂÜïĆüøąđĀü
đðŨîÙĞćĔîõćþćĕì÷ëęĉîÖúćÜĒúąĔêš ÙĞćüŠć “öćï”
Ý.ßĆ÷õĎöĉĔîÙüćöĀöć÷×ĂÜÙĞćüŠć “ēÿÖðúćéčÖ” đðŨîĀšü÷ìęĊ
îĚĆîöĊÙüćöĀöć÷ïøĉđüèìĊęúčŠöÖüšćÜĔĀâŠàċęÜĂćÝöĊîĞĚć×ĆÜ
öðĊ úćéčÖĂ÷ĎÝŠ ćĞ îüîöćÖ
ēÿÖéĆÜ ßČęĂïšćîĔî êĞćïúēÙÖÜćö Ă.ïšćîòćÜ
Ý.×ĂîĒÖŠîĔîÙüćöĀöć÷×ĂÜÙĞćüŠć “ēÿÖéÜĆ ” đðŨîĀšü÷ìîęĊ ĞćĚ
ĕĀúéĆÜ
îĂÖÝćÖÙĞćךćÜêšî÷ĆÜóïüŠćöĊÙĞćĂĊÖÝĞćîüîĀúć÷ìĊę
đðŨîÙĞćđøĊ÷Ö×ĂÜøąïïîĉđüýêćöóĚČîïšćî êĆüĂ÷ŠćÜēïÖ
(õćþćĕì÷ëęĉîĂĊÿćî ĒĂŠÜîĞĚćìęĊ×ĆÜĂ÷ŠĎïŠĂìøć÷ìĊęđÖĉéÝćÖÖćø
ÖĆîÖøŠĂî íćøîĞĚćíøøößćêĉ) Ă÷ŠćÜđߊî ÿëćîìĊęöĊßęČĂđÿĊ÷ÜĔî
Ý.ĂčïúøćßíćîĊìĊęöìĊ ĆÜĚ óĆîēïÖ ÿćöóĆîēïÖ ĀøČĂ đÖćš óîĆ ēïÖ
đðŨîêîš
8 ðāĀüüĂ ĀòāċăîüĿ āċăîüĿĖĄĻàãĀĎ čî | 109
ÚċüĄúĊÚäĎĆĀčğ ÷òĞĐ óċļ òáċÚĘóÛĆàîòļ ăċñü
õā.íü. Āčãċæ ĕĆûĎ íð1Ćà1
ÙĞćüŠć “àĂÿðøčÜøÿ”ìęĊđðŨîÙĞćìĊęïĆââĆêĉ×ċĚîöćđóęČĂ îĞĚćêćúđךö ĔîÖćøñúĉêàĊĂĉěüđÙöĊóïüŠć öĊøÿßćêĉĒêÖêŠćÜ
ĔßĒš ìîÙĞćüŠć “àĂĊ ěĉüđÙöĊ” àĂÿðøÜč øÿëĎÖÙüïÙŠĎĂ÷ïŠĎ îēêŢą ÝćÖàĊĂěĉüĀöĆÖéĆĚÜđéĉö ÝċÜĕéšó÷ć÷ćöìęÝĊ ąðøĆïÿĊĒúąøÿßćêĉ
ĂćĀćø×ĂÜÙîĕì÷ÙøĆĚÜĒøÖđöČęĂĀúć÷ÿĉïðŘÖŠĂîĔîßČęĂ ĔĀšĔÖúšđÙĊ÷ÜÖĆï×ĂÜéĚĆÜđéĉö àċęÜÖúĉęîøÿĀúć÷Ă÷ŠćÜ÷ĆÜĕöŠ
ÖćøÙšćüŠć “ĒöĘÖÖĚĊ” àęċÜđðŨîñúĉêõĆè æŤ ÝćÖ÷čēøð đĀöČĂîđÿĊ÷ìĊđéĊ÷ü đóøćąĔîàĊĂĉěüĀöĆÖÿĎêøéĆĚÜđéĉöđÖĉé×Ěċî
üĆêëčðøąÿÜÙŤ×ĂÜÖćøñúĉêàĂÿðøčÜøÿ ÙČĂ đóęČĂúé ÝćÖÖćøìĞćÜćî×ĂÜÝčúĉîìøĊ÷ŤĒúąÖćøđðúęĊ÷îĒðúÜìćÜ
øą÷ąđüúćĔîÖćøñúĉêàĊĂĉěüĔĀšđøĘü×ċĚî ìĆĚÜîĚĊēé÷ìĆęüĕðÖćø đÙöĊĂ÷ŠćÜßšć ė àċęÜÝąĕöŠđÖĉé×ċĚîĕéšĔîðäĉÖĉøĉ÷ćđÙöĊìęĊ
ĀöĆÖîĞĚćàĂÿàĊĂěĉüëĆęüđĀúĂČ Ü (àĊĂěĉüĒïïéĚĆÜđéöĉ ) êšĂÜĔßšđüúć øüéđøüĘ ĒúąøčîĒøÜđĀöČĂîÖćøñúêĉ àĊĂĉěüđÙöĊ
ĔîÖćøĀöĆÖîćîÖüŠćàĊĂĉěüđÙöĊöćÖ üĉíĊÖćøñúĉêđøĉęöêšîÝćÖ
Öćø÷ŠĂ÷ēðøêĊîēé÷ìęĆüĕðÝąĔßšüĆêëčéĉïÙČĂ ÖćÖëęĆüđĀúČĂÜ ÿĞćĀøĆïàĊĂěĉüóĚČîïšćîìĊęÖúŠćüëċÜîĚĊđðŨîàĊĂěĉüìĔĊę ßšĔï×ĂÜ
ĀøČĂëĆęüđĀúČĂÜìęĊÿÖĆéîĚĞćöĆîĂĂÖöćĒúšü ĀøČĂĂćÝđðŨî êš î ÿ ą ìš Ă î Ē ì î Ö ć ø Ĕ ßš ëęĆ ü đĀ úČ Ă Ü Ĕ î Ö ć ø Ā öĆ Ö Ē ú ą
ēðøêĊîÝćÖđöúĘéóČßĂČęî ĀøČĂēðøêĊîÝćÖÿĆêüŤ đߊî đÙàĊî ÿ ć ö ć ø ë ñ úĉ ê àĊ Ăĉě ü Ă Ă Ö ĕ éš ø ÿ ß ć êĉ đߊ î đéĊ ÷ ü ÖĆ ï àĊ Ăĉě ü
(casein) ĀøČĂēðøêĊîîö ēðøêĊîÝąëĎÖ÷ŠĂ÷ĔîÖøéđךöךî ĒïïéĚĆÜđéĉö×ĂÜßćüïšćî è ïšćîîćéĊ Ă.éŠćîàšć÷ Ēúą
àęċÜđøĊ÷ÖÖøąïüîÖćøîĊĚüŠć acid hydrolysis ĀúĆÜÝćÖêšĂÜ ïšćîïċÜ Ă.îćĒĀšü Ý.đú÷ ÝćÖõĎöĉðŦââćÖćøìĞćàĊĂĉěü
ðøĆïĔĀšÖøéĀöéÿõćóéšü÷ÖćøđêĉöéŠćÜ êćöðÖêĉîĉ÷öĔßš óČĚîïšćîéĆÜÖúŠćüđðŨîÖćøߊü÷đóęĉööĎúÙŠćìøĆó÷ćÖøìćÜ
ēàđéĊ÷ö ĕăéøĂÖĕàéŤ (NaOH) đöęČĂéŠćÜìĞćðäĉÖĉøĉ÷ćÖĆï ßüĊ õćóĂĊÖìćÜĀîċęÜ
Ö øé ìęĊ Ĕßš ÷Š Ă ÷ Ý ą ìĞ ćĔĀš đÖĉ é đÖ úČ Ă (NaCl) ×ċĚ î ĕéš
ÿćøĂćĀćøĀúĆÖìęĊëĎÖ÷ŠĂ÷ēé÷Öøé ÙČĂ ĒðŜÜĒúąēðøêĊî üĆêëčéĉïìĊęîĞćöćĔßšĀöĆÖĕöŠĕéšđðŨîëęĆüđĀúČĂÜĒêŠÖúĆï
ĒðŜÜìĊęëĎÖ÷ŠĂ÷ÖĘÖúć÷đðŨîîĞĚćêćú ÿŠüîēðøêĊîÖĘÝąëĎÖ÷ŠĂ÷ đðŨîđóĊ÷ÜĔïĕöš×ĂÜêšîÿąìšĂî àċęÜöĊĂ÷ĎŠ 2 ßîĉééšü÷ÖĆîÙČĂ
Öúć÷đðŨîÖøéĂąöĉēî ÖøéĂąöĉēîßîĉéìęĊđðŨî÷Ăé ÿąìšĂîîĚĞćñĆÖ ÖĆïÿćíø ìĆĚÜÿĂÜßîĉéđðŨîĕöšêšî×îćéđúĘÖ
ðøćøëîć×ĂÜÖćøñúĉêÿĉîÙšćðøąđõìîĊĚĒúąøüöëċÜÖćø ÿöćßĉÖüÜýŤĕöšðøąéŠĎ (Fabaceae) öĊĔïðøąÖĂïßĚĆîđéĊ÷ü
ĀöĆÖàĊĂěĉüĒïïéĆĚÜđéĉöÖĘÙČĂ ÖøéÖúĎêćöĉÖ éęĆÜĀúć÷ÙîêšĂÜ ðúć÷ÙĊę đøĊ÷ÜÿúĆï éĂÖđðŨîߊĂÖøąÝą ÖúïĊ éĂÖÿ×Ċ ćü ñú
øĎšÝĆÖđÖúČĂ×ĂÜÖøéÖúĎêćöĉÖĔîßęČĂ ēöēîēàđéĊ÷öÖúĎêćđöê ĒĀšÜđðŨîòŦÖøĎðĔïĀĂÖĒÖŠĒúšüĒêÖ öĊîĉđüý×ċĚîĂ÷ŠĎĔîðść
ĀøČĂñÜßĎøÿ îĆęîđĂÜ àęċÜĔîÖøąïüîÖćøñúĉêàĂÿðøčÜøÿÝą đïâÝóøøèĒúąðśćéĉïĒúšÜđĀöČĂîÖĆî ÙüćöĒêÖêŠćÜóĂ
öĊñÜßĎøÿđÖĉé×Ěċîéšü÷ ÖøéĂąöĉēîïćÜßîĉéìĊęđÖĉéÝćÖÖćø ÿĆÜđ×ðøąĀüćŠ ÜÿĂÜßîéĉ óïüŠć
÷ŠĂ÷îĚĊđöęĂČ ìĞćðäĉÖøĉ ÷ĉ ćÖĆïîĚćĞ êćú ÝąìćĞ ĔĀñš úĉêõèĆ æđŤ ÖĉéÿĊ 1) êšîÿąìšĂîîĚĞćñĆÖ (Millettia utilis Dunn) úĞćêšî
đðúČĂÖïćÜ öĊÝĞćîüîĔï÷ŠĂ÷êŠĂĔïđóĊ÷Ü 5 Ĕï÷ŠĂ÷ Ĕï
110 ÷ŠĂ÷øĎðĔïĀĂÖ ĀøČĂĕ׊ÖúĆïĒÖöĔïĀĂÖ ×îćéĔïđÞúĊę÷
1õćÙüßĉ ćßüĊ üĉì÷ćðćś ĕöš [email protected]
ĔĀâŠÖüŠćĔïÿąìšĂîñĉüđðúČĂÖòŦÖđøĊ÷ï 2) êšîÿćíø (M. îĞćĕððøčÜøÿ ĔÿŠÿšöêĞć ĒÝŠü îĚĞćóøĉÖĀøČĂĔÿŠðøčÜøÿĂćĀćø
leucantha Kurz var. buteoides (Gagnep.) P.K. ĂČęîđߊîđéĊ÷üÖĆïàĊĂĉěüìĆęüĕð ĒêŠàĊĂěĉüìęĊĕéšÝćÖĔïêšîÿąìšĂî
Lôc) úĞćêšîđðúČĂÖĀîć Ĕï÷ŠĂ÷øĎðĔïĀĂÖÝĞćîüî 7 Ĕï îĚĞćñĆÖöĊøÿßćêĉĂøŠĂ÷ÖüŠćìęĊìĞćöćÝćÖĔïÿćíø êúĂéÝî
÷ŠĂ÷ ñüĉ đðúĂČ ÖòŦÖĀîćĒ×ÜĘ ñúĉê×ć÷đðŨîÿĉîÙšćēĂìĂðĒúąÿøšćÜøć÷ĕéšĒÖŠÙøĂïÙøĆü
Ēúąßčößîĕéš ĂĆîđðŨîÖćøđóęĉööĎúÙŠćìøĆó÷ćÖøóČßìšĂÜëĉęî
Ĕî×ïüîĀöĆÖìĞćàĊĂĉěüđøĉęöêšîÝćÖÖćøđúČĂÖđÖĘïĔï ĔßšßčößîìšĂÜëęĉî ìĞćĔĀšđÖĉéÙüćöøĎšÿċÖøĆÖĒúąĀüÜĒĀîĔĀš
×ĂÜêšîÿąìšĂîîĞĚćñĆÖĒúąêšîÿćíøìęĊĕöŠĒÖŠöćÖîĆÖĂ÷ĎŠ ĕöÿš ąìšĂîîćĞĚ ñÖĆ ĒúąêšîÿćíøÙÜĂ÷ĎÖŠ ïĆ ßčößîêúĂéĕð
øą÷ąĔïđóÿúćéàċęÜÝąđÖĘïĔîߊüÜðúć÷đéČĂîöĊîćÙö
ÝîëċÜêšîđéČĂîóùþõćÙöĒúšüîĞćĕðĀöĆÖ îĞćàĊĂěĉüìęĊĕéš
ïบìทÙคüวćาöมðśปćาĕไ šöม ÖćøĀöĆÖàĊ ěĉĂü ĚČóîïšćîÝćÖĔï×ĂÜ šêîÿćíø
8 ðāĀüüĂ ĀòāċăîüĿ āċăîüĖĿ ĄàĻ ãĎĀîč | 111
ÝđìÝċĻ ĕãčàĀĊëòñüüúăčàĝ ðĆÛĆàăÝĎ üċúñüüúãċîč
õā.íü. Āãč ċæ ĕĆĎûíðĆà1
ö îč þ ÷ ß ć êĉ âĊęðčśî đøĊ÷ÖüŠćêšîĂąüą (awa) (Persicaria tinctoria (Aiton)
øĎš ÝĆ Ö Ö ćøĔßš ÿĊ Ù øćö Spach) ÿĞćĀøïĆ ÿÖčúëęüĆ ÙøćööĊÙüćöĀúćÖßîéĉ ÿĎÜ öïĊ ćÜßîĉé
í ø ø ö ß ć êĉ ö ć Ĕßš ìęĊîĞćöćÿÖĆéÿĊ÷šĂöñšćđßĉÜÖćøÙšćêŠĂÖćø÷šĂöđÿšîĔ÷ĔîìüĊð
ðøąē÷ßîŤ Ĕî Öćø đĂđßĊ÷öĊßîĉé×ĂÜóČßÿÖčúëĆęüÙøćöÿĞćÙĆâóïüŠćöĊĂ÷ĎŠ 2 ßîĉé
÷š Ă ö ñš ćö ćĂ ÷Š ćÜ ÙČ Ă Ù øćö (common indigo) öĊ ßęČ Ă ó ù Ö þ ý ćÿ ê øŤ üŠ ć
÷ćüîćîĕöŠîšĂ÷ÖüŠć Indigofera tinctoria L. Ē ú ą Ù øćö ĔĀ ⊠(anil) öĊ ßęČ Ă
6,000 ðŘ ÿĊÙøćöÝċÜ óùÖþýćÿêøŤüŠć Indigofera suffruticosa Mill. ĔîÖúčŠö
đðŨîÿĊ÷šĂöíøøößćêĉ ðøąđìýđĂđßĊ÷êąüĆîĂĂÖđÞĊ÷ÜĔêš ÝĊî ĒúąđĂđßĊ÷Ĕêš÷ĆÜøĎšÝĆÖîĞć
ìĊę đÖŠ ć Ē ÖŠ ìĊę ÿč é ìęĊ ÿĊÿÖĆéÝćÖêšîăŠĂö (Strobilanthes cusia (Nees) Kuntze)
öîčþ÷ŤøšĎÝĆÖđøĊ÷ÖĔî óßČ úöš účÖüÜýŤêĂš ÷êęÜĉ (Acanthaceae) öćĔßšđðŨîÿĊ÷Ăš öìęĊĔĀšÿĊ
õćþćĂĆÜÖùþüŠć “indigo” ĂÜÙŤðøąÖĂïìćÜđÙöĊ×ĂÜÿĊ÷šĂö ĔîēìîÿĊÙøćöéĆÜìĊęÙîĕì÷øšĎÝĆÖêŠĂÖćøĔßšðøąē÷ßîŤüŠćÿĊñšć
Ùøćö đøĊ÷ÖüŠćĂĉîéĉĒÙî (indican) Öćøĕéšöć×ĂÜÿĊ÷šĂöÙøćö ĀöĂš ăŠĂöîĆîę đĂÜ
îĂÖÝćÖÖćøÿÖĆéÝćÖêšîóČßĒúšü÷ĆÜóïüŠćĕéšÝćÖđðúČĂÖĀĂ÷
ìĊęîĞćöćÝćÖĀĂ÷ìćÖìąđúēôîĊđàĊ÷î (Phoenician sea Ö ø øö üĉ íĊ Ö ćøÿ ÖĆ é ÿĊ Ù øćö Ē ú ąÖ ćø÷š Ă ö ÿĊ Ù øć ö
snail) ÖćøĔßšìøĆó÷ćÖøóČßöćĀöĆÖđóČęĂĔĀšÿĊÙøćöñŠćî íøøößćêĉĕéšöćÝćÖÖćøîĞćĔïóČßêîš ÙøćööćĀöĆÖÖĆïîĞĚćðĎîìęĊ
×ïüîÖćøÿÖĆé ÷šĂö ĒúąëĆÖìĂđÿšîĔ÷ĔĀšđÖĉéēìîÿĊ úüéúć÷ öĊÙčèÿöïĆêĉđðŨîéŠćÜđóęČĂêšĂÜÖćøđðúĊę÷îÿćøĕÖúēÙēàéŤĂĉîéĉ
ïîñČîñšć ÝîìĞćĔĀšđÖĉéÙüćöøšĎìšĂÜëęĉîìęĊđÞóćąđÝćąÝÜêŠĂ ĒÙî (glycoside indican) íøøößćêĉìĊęóïĂ÷ĎŠĔîóČßĂĂÖöć
ÖúčŠößćêĉóĆîíŤč ÝîìĞćĔĀšđÖĉéõĎöĉðŦââćĒúąöøéÖìćÜ Ă÷ĎŠĔîøĎð×ĂÜÿĊ÷šĂöîĞĚćđÜĉîēìîôŜć đøĊ÷ÖüŠć ĂĉéĉēÖêĉî
üĆçîíøøöìęĊðøąđöĉîÙŠćöĉĕéš ìĊęđøćìčÖÙîÿöÙüøĔĀšÖćø (idigotin) ÿĊÙøćöđðŨîÿĊ÷šĂöìĊęĕöŠúąúć÷îĚĞć đöČęĂîĞćđÿšîĔ÷
ĂîčøĆÖþŤ ĂĂÖÝćÖïŠĂ÷šĂö ÿĊÙøćöÝąìĞćðäĉÖĉøĉ÷ćĂ÷ŠćÜøüéđøĘüÖĆï
ìęĊöć×ĂÜÿĊÙøćöíøøößćêĉĕéšöćÝćÖóČßĀúć÷ßîĉé ĂĂÖàđĉ ÝîĔîĂćÖćý
éšü÷ÖĆî ÖúčŠöĔĀâŠđðŨîóČßÿÖčúëĆęüÙøćö (Indigofera) đðŨîóČß
úšöúčÖÿÖčúĀîęċÜ×ĂÜóČßüÜýŤëęĆü (Fabaceae) ÿÖčúîĊĚóï×Ěċî ÙčèÿöïĆêĉìćÜđÙöĊ×ĂÜÿĊÙøćöÿĊÙøćöđðŨîÿĊîĚĞćđÜĉîđךö
ÖøąÝć÷óĆîíŤčìĆęüĕðĂ÷ĎŠĔîđ×êøšĂîßČĚî×èąìĊęđ×êĂïĂčŠîĕéšÝćÖ ìęĊĂ÷ĎŠĔîøĎðñÜñúċÖöĊÝčéđéČĂéĂ÷ĎŠìĊę 390-392 ºà. ĕöŠúąúć÷îĚĞć
êšîēüé (woad) (Isatis tinctoria L.) ĒúąêšîñĆÖĕñŠÙøćöìĊęĔî ĒĂúÖĂăĂúŤ ĀøČĂĂĊđìĂøŤ ĒêŠúąúć÷ĔîÙúĂēøôĂøŤö ĕîēê
øđïîàîĊ ĒúąÖøéßúĆ ôŗüøĉÖđ×öš ךî öĊÿêĎ øēÙøÜÿøšćÜìćÜđÙöüĊ Šć
C6H10N2O2 ĔîÿĊÙøćöíøøößćêĉĂ÷ŠĎĔîøĎð×ĂÜÿćøìęĊđøĊ÷ÖüŠć
112 1õćÙüßĉ ćßüĊ üĉì÷ćðśćĕöš [email protected]
ĂĉîéĉĒÙî (indican) đðŨîÿćøĕöŠöĊÿĊ úąúć÷îĚĞćĕéš ĂĉîéĉĒÙî (indoxyl) đÖĉéĂĂÖàĉđéßęĆîĕéšÜŠć÷đöęČĂÿĆöñĆÿÖĆïĂćÖćýđðúęĊ÷î ïบìทÙคüวćาöมðśปćาĕไ šöม ÙčèÙŠćđßĉÜüĆçîíøøö ĉęÿÜìĂ×ĂÜ ĊÿÙøćöíøøößć ĉê
úąúć÷ĔîîĚĞćêćúÖúĎēÙÿ ("ɴ"-D-glucose)ĒúąĂĉîéĂÖàĉú ÿõćóÝćÖĂĉîéĂÖàúĉ đðŨîÿÙĊ øćö (indigo)
สูตรโครงสรา งของสีคราม (2, 2’-Bis (2,3-dihydro-3- oxoindolyliden):A) Indigotin) และ B) indigocarmine
AB
8 ðāĀüüĂ ĀòāċăîüĿ āċăîüĿĖĄĻàãĀĎ čî | 113
üôĒ ãĀĎ čîÛĆà÷ãĐ íĆÚĀčăĊûĕóûĎ òĖðļ
õā.íü. Āãč ċæ ĕĆûĎ íðĆà1
óČßéĂÖēé÷ìęĆüĕðöĊïìïćìđðŨîñĎšñúĉêĔîøąïïîĉđüý ü Ü ýŤ Cynomoriaceae (2 ß îĉ é 2 ÿ Öč ú ) ü Ü ýŤ
ñŠćîìćÜÖøąïüîÖćøÿĆÜđÙøćąĀŤéšü÷ĒÿÜ ĒêŠöĊóČßéĂÖïćÜ Lennoaceae (5 ßîĉé 2 ÿÖčú) üÜýŤ Apodanthaceae
ßîĉéöĊĔïìĊęúéøĎðĕöŠöĊÙúĂēøôŗúúŤ ðøĆïøĎðßĊüĉêđðŨîóČßđïĊ÷î (23 ßîĉé 3 ÿÖčú) üÜýŤ Cytinaceae (7 ßîĉé 2 ÿÖčú)
ĕðéĎéÿćøĂćĀćøÝćÖóČßĂęČîēé÷öĊÖćøÿøšćÜĂüĆ÷üąóĉđýþ üÜýŤđĀĘéĀĉî (Mitrastemonaceae; 2 ßîĉé 1 ÿÖčú)
đøĊ÷ÖüŠć øćÖđïĊ÷î (haustorium) ÙüćöĀúćÖßîĉé×ĂÜóČß üÜýŤïĆ üñčé (Rafflesiaceae; 20 ßîĉ é 3 ÿÖčú) üÜýŤ
éĂÖüĉÿĆ÷đïĊ÷îìĆęüēúÖöĊðøąöćè 4,500 ßîĉé 280 ÿÖčú 20 Hydnoraceae (15-18 ßîĉé 2 ÿÖčú) ĒúąüÜýŤ×îčîéĉî
üÜýŤ (Heide-Jorgensen, 2008) óČßđïĊ÷îìęĊöĊøĎðßĊüĉêđðŨî (Balanophoraceae; 44-45 ß îĉ é 17 ÿ Öč ú ) Ù ü ć ö
ðøÿĉêÖĆïóČßĂęČîìĊęđðŨîđĀ÷ęČĂĂ÷ŠćÜÿöïĎøèŤđóøćąêĆüđĂÜĕöŠ
ÿćöćøëÿøšćÜÿćøĂćĀćøđóČęĂđúĚĊ÷ÜêúĂéßĊüĉêĕéšéĆÜìęĊđøĊ÷ÖüŠć ĀúćÖßîĉé×ĂÜóČßđïĊ÷îÖúŠčöîĊĚĔîðøąđìýĕì÷óïÖúŠčö÷ŠĂ÷
“óČßēăēúðøÿĉê” (holoparasitic plant) úĞćêšîĕöŠÿøšćÜ
ÙúĂēøôŗúúŤĀøČĂÿøšćÜĕéšîšĂ÷öćÖ ÿćøĂćĀćøÝċÜĕéšöćÝćÖ ĕéšéÜĆ îĊĚ
ÖćøéĎéÖĉîöćÝćÖóČßđĀ÷ęĂČ ÖúŠčöîĚĊÝċÜîĆïĕéüš ŠćđðîŨ “óČßđïĊ÷î 1.1 ÖúčöŠ óČßđï÷Ċ îĒìšìĊđę ÖćąÖĉîïîÿüŠ î×ĂÜêšîóßČ ìĊę
Ēìš” Ēúą ĂĊÖÖúčŠöĀîċęÜđðŨîóČßđïĊ÷îìĊęĂ÷ŠĎĔîõćüąðøÿĉêÖĆï
óČßĂČęîìĊęđðŨîđĀ÷ČęĂđóĊ÷ÜïćÜߊüÜĔîüÜÝøßĊüĉê öĊÙúĂēøôŗúúŤìęĊ ÿĆÜđÙøćąĀŤéšü÷ĒÿÜĕöŠĕéš(Nonphotosyntheticstem
ÿćöćøëÿĆÜđÙøćąĀŤéšü÷ĒÿÜ ÿøšćÜÿćøĂćĀćøđóęČĂđú÷ĚĊ ÜêĆüđĂÜ parasitic plants) đðŨîÖúŠčöóČßìęĊĕöŠöĊÖćøÿøšćÜÙúĂēøôŗúúŤ
ĕéšđÖĉé×ĚċîđóĊ÷ÜߊüÜĔéߊüÜĀîċęÜ×ĂÜüÜÝøßĊüĉê éĆÜîĚĆîîĚĞćĒúą
ÿćøĂćĀćøĕéšøĆïÝćÖóČßđĀ÷ęČĂđøĊ÷ÖÖúčŠöîĚĊüŠć “đăöĉðøÿĉê” ĕéšøĆïÝćÖÿćøĂćĀćøöćÝćÖóČßđĀ÷ęČĂĂ÷ŠćÜđéĊ÷üēé÷ìęĊóČß
ĀøĂČ “óČßÖÜęċ đïĊ÷î” (hemiparasitic plant) ĔîìĊęîĚĊöćìĞć
ÙüćöøšĎÝĆÖÖĆïÖúŠčöóČßéĂÖđïĊ÷îĒìš àċęÜ×ĂđøĊ÷ÖÿĆĚîėüŠć óČß đïĊ÷î×ċĚîđÖćą ĒúąéĎéÖĉîÿćøĂćĀćøÝćÖóČßđĀ÷ęČĂïîÿŠüî
đï÷Ċ îĒìš
êšî×ĂÜóČßĔîÿŠüîìęĊÿĆÜđÙøćąĀŤéšü÷ĒÿÜĕöŠĕéš ïšćÜÖĘòŦÜêĆüĂ÷ĎŠ
1. ÖúŠčöóČßđïĊ÷îĒìšđðŨîÖúčŠöóČßìęĊĕöŠöĊÖćøÿøšćÜ
ÙúĂēøôŗúúŤĕéšøĆïÝćÖÿćøĂćĀćøöćÝćÖóČßđĀ÷ęČĂĂ÷ŠćÜđéĊ÷ü õć÷ĔîúĞćêšîóČßđĀ÷ČęĂĂ÷ĎŠîćîÝîÖüŠćÝąðøćÖäéĂÖĒúąñú
öĊøĎðĒïïßĊüĉêìęĊđðŨîóČßđïĊ÷îēé÷ÿöïĎøèŤ ìęĆüēúÖóïüŠćóČß ĂĂÖöćĔĀšđĀĘîïćÜÙøĚĆÜúĆÖþèąđߊîîĚĊĂćÝđøĊ÷ÖüŠć “ÖúŠčöóČß
đïĊ÷îÖúčŠöîĚĊöĊðøąöćè 390 ßîĉé ÝćÖÝĞćîüî 9 üÜýŤ ÙČĂ đïĊ÷îĒìšõć÷Ĕî”(endoparasitic plant) Ĕîðøąđìýĕì÷
üÜýŤüćŠ îéĂÖÿćöÿĊ (Orobanchaceae; 270 ßîĉé 17 ÿÖčú)
óïüŠćđðŨ îóČ ßúš öúč ÖìęĊ đðŨ îÿöćßĉ Ö×ĂÜüÜýŤ ïĆ üñč é
(Rafflesiaceae) ×ċĚîĂ÷ŠĎÖĆïúĞćêšîóČßđĀ÷ČęĂĔîÿÖčúđëćîĚĞć
(Tetrastigma) ×ĂÜüÜýŤĂÜčŠî (Vitaceae) ÿöćßĉÖ×ĂÜüÜýŤ
ïĆüñčéĔîðøąđìýĕì÷óï 5 ßîĉééšü÷ÖĆîÙČĂ ïĆ üñčé
(Rafflesia kerrii Meijer) Ö ø ą ē ë î ù ć þĊ (Sapriahi
malayana Griff.), Öøąēëî ó øąøćö (Sapria ram H.
Banziger & B. Hansen), Ö ø ą ēë î î ć ÜÿĊ é ć (Sapria
114 1õćÙüĉßćßĊüüìĉ ÷ćðśćĕöš [email protected]
poilanei Gagnep.), ïüĆ ÙøÜĆę (Rhizanthes zippelii Spach) óČßđïĊ÷îĔîúĆÖþèąîĚĊĔîðøąđìýĕì÷óïđðŨîÿöćßĉÖ×ĂÜ
1.2 ÖúčŠöóČßđïĊ÷îĒìšìĊęđÖćąÖĉîïîêšîóČßìęĊđðŨîÿŠüî üÜýŤüŠćîéĂÖÿćöÿĊ (Orobanchaceae) ĕéšĒÖŠ ÿÖčú
ìęĊ ÿĆ ÜđÙøćąĀŤ éš ü÷ĒÿÜĕéš (photosynthetic stem éĂÖéĉî (Aeginetia), üŠćîéĂÖÿćöÿĊ (Christisonia)
parasitic plants) đðŨîÖúŠčöóČßìęĊöĊÖćøÿøšćÜÙúĂēøôŗúúŤ üÜýŤđĀĘéĀĉî (Mitrastemnaceae) ĕéšĒÖŠ ÿÖčúđĀĘéøćÖÖŠĂ
ĒúąÿćöćøëéĎéÖĉîÿćøĂćĀćøöćÝćÖóČßđĀ÷ęČĂĕéšóøšĂö ė (Mitrastemon) ü ÜýŤ × îč î éĉ î (Balanophoraceae)
ÖĆîĒúąđÖćąéĎéÿćøĂćĀćøÝćÖóČßđĀ÷ČęĂïîÿŠüîêšîóČßìĊę ĕéĒš ÖŠÿÖúč ×îčîéîĉ (Balanophora)
ÿĆÜđÙøćąĀŤéšü÷ĒÿÜĕéš Ĕîðøąđìýĕì÷óïüŠć đðŨîóČßúšöúčÖ ðøąē÷ßîŤ×ĂÜóČßÖúčŠöîĚĊ ÷ĆÜĕöŠðøćÖäìęĊĒîŠßĆé ĒêŠìęĊ
úĞćêšîđúĚČĂ÷ĒúąÿøšćÜøćÖđïĊ÷îĕðéĎéÖĉîÿćøĂćĀćøÝćÖóČß ÿĞćÙĆâóČßÖúŠčöîĊĚđðŨîóČßĒðúÖìęĊĀć÷ćÖ×ĂÜēúÖĒúąöĊÙŠć
đĀ÷ČęĂßîĉéìĊęóïĕéšĒÖŠÿÖčúòĂ÷ìĂÜ (Cuscuta) ×ĂÜüÜýŤ Ă÷ŠćÜ÷ęĉÜìćÜîĉđüýìęĊđðŨîéĆßîĊìĊęïŠÜïĂÖëċÜÙüćöÿöïĎøèŤ×ĂÜ
ñĆÖïčÜš (Convolulaceae) ñČîðść àęċÜðśćñČîĔéöĊÖúŠčöóČßđĀúŠćîĊĚðøćÖäĂ÷ŠđĎ ðŨîéĆßîĊĕéšéĊ
1.3 ÖúčŠöóČ ßđïĊ÷îĒìšÖĉîøćÖ (root parasitic üŠćđðŨîñČîðśćìęĊöĊÙüćöÿöïĎøèŤĂ÷ĎŠ ēé÷đÞóćąĂ÷ŠćÜÿöćßĉÖ
plants) đðŨîÖúčŠöóČßđïĊ÷îìĊęĕöŠöĊÖćøÿøšćÜÙúĂēøôŗúúŤĕéšøĆï ĔîüÜýéŤ ĂÖïĆüñčé
ÿćøĂćĀćøöćÝćÖóČßđĀ÷ęČĂĂ÷ŠćÜđéĊ÷üÝćÖøćÖêšîóČßđĀ÷ęČĂ
___________________________________________________________________________________________
กากหมาก (Balanophora latisepala (Tiegh.) Lecomte) ข้ึนอยูรากพืชเหยื่อหลายชนิด วาน
ขันหมาก (Aglaonema simplex (Blume) Blume) ของวงศบุกบอน (Araceae) และตนสมพง
จัดเปน พืชเบียนแทท่ีขึ้นตามราก
กระโถนฤาษีจุดแตมขาว (Sapria himalayana Griff. Forma albovinosa Bänziger ïบìทÙคüวćาöมðśปćาĕไ šöม Ďøð Ċßüĉê×ĂÜ ČóßéĂÖ ĉü Ćÿ÷đïĊ÷îĒìš
& Hansen.) พืชท่ีมีสถานภาพหายากข้ึนอยูรากพืชเหย่ือในสกุลยานไกตม (Tetrastigma)
ของวงศอ งนุ (Vitaceae) พบในเขตรักษาพนั ธุส ตั วปาภเู ขียว จดั เปนพืชเบียนแทท่ีขึ้นตามราก
วานดอกสามสี (Christisonia siamensis Craib) จัดเปนพืชที่มีสถานภาพหายาก
จดั เปนพืชเบียนแทจริงที่ข้ึนตามราก
8 ðāĀüüĂ ĀòāċăîüĿ āċăîüĖĿ ĄàĻ ãĀĎ čî | 115
ĖĄþĻàĀîĊ ïđíóč ÛĆààċòĄîĊ ïÚüüúĕÝüĝĐĆàüÚĊ ÚĊóăïċòÚċüìĿðĝĎ
ĕôþûĝĎ òęô
õā.íü. Āãč ċæ ĕĆûĎ íðĆà1
“÷ćÜøĆÖ”đðŨîüĆÿéč ßîĉéĕöšøĆÖìęĊÿĞćÙĆâìęĊđðŨîĒĀúŠÜñúĉê÷ćÜøĆÖìęĊĔßšĔîìüĊðđĂđßĊ÷
íøøößćêĉìęĊĕéšÝćÖîĞĚć öĂĊ ÷ŠĎ 4 ßîĉé (üßĉ ćâ, 2554; 2557) éšü÷ÖĆîÙĂČ
÷ćÜ×ĂÜêšîøĆÖ êšîøĆÖ
đðŨîĕöšêšî×îćéđúĘÖ 1. øĆÖĔĀ⊠(Gluta usitata (Wall.) Ding Hou) ßęČĂ
ëċÜ×îćéÖúćÜ ìęĊóï ÿćöĆ â ÙČ Ă Burmese lacquer tree, Burmese vanish
Ö øą Ý ć÷ óĆ î íŤč Ă ÷ŠĎ Ĕî wood, Black lacquer tree, Thai vanish wood, Red
đ×êøšĂîßČĚîĒúąđ×ê zebra wood ëĉęîÖøąÝć÷óĆîíčŤ×ĂÜêšîøĆÖĔĀ⊠óïĔî
ĂïĂîčŠ ×ĂÜìüĊðđĂđßĊ÷ ðøąđìý ĂĉîđéĊ÷ (ĂĆÿÿĆö) ïĆÜÙúćđìý đöĊ÷îöćøŤ ĕì÷ úćü
öîčþ÷ŤøĎšÝĆÖüĉíĊîĞć÷ćÜ
øĆÖöćĔßšðøąē÷ßîŤöćĂ÷ŠćÜ÷ćüîćîéĆÜìĊęĕéšóïĀúĆÖåćîìćÜ ĒĀúŠÜñúĉê÷ćÜìĊęÿĞćÙĆâ ÙČĂ đöĊ÷îöćøŤ Ēúąĕì÷ đðŨîßîĉéìęĊ
ēïøćèÙéĊĔîðøąđìýÝĊîìęĊöèæúđÝšĂđÝĊ÷Ü (Zhejiang) öĊ
Ăć÷čĕöŠîšĂ÷ÖüŠć 7,000 ðŘ (Wan et al., 2007) Ĕîðøąđìý ÖĞćúÜĆ ñúêĉ öćÖđðŨîĂĆîéïĆ ÿĂÜ×ĂÜēúÖ
âęĊðśčîöĊĀúĆÖåćîêĆĚÜĒêŠ 5,300 ðŘÖŠĂîÙøĉÿêÖćú (Noshiro 2 . øĆ Ö ÝĊ î Ā øČ Ă øĆ Ö âęĊ ðčś î (Rhus verniciflua
et al., 2007) đóČęĂîĞćöćđÙúČĂïñĉüõćßîąêŠćÜ ė ĔĀšöĊÙüćö
ÿü÷ÜćöĒúąÙÜìî õĎöĉðŦââćĔîÖćøìĞćõćßîąđÙøęČĂÜøĆÖ Stokes.) ßČĂę ÿćöâĆ ÙČĂ Japanese lacquer tree, Chinese
×ĂÜĒêŠúąÖúŠčößćêĉóĆîíŤčöĊÖøøöüĉíĊĒúąøć÷úąđĂĊ÷éìĊę lacquer tree, Japanese vanish tree, Chinese vanish
ĒêÖêŠćÜÖĆî÷ćÜøĆÖđðŨîÿćøđĀîĊ÷üìęĊöĊÙüćöđĀîĊ÷üךîĒúąÿĊ wood, Oriental lacquer tree ëĉęîÖøąÝć÷óĆîíčŤ×ĂÜêšî
ÙúĚĞć Ē×ĘÜêĆüđöęČĂĒĀšÜ àęċÜđøĊ÷ÖüŠć ßĆî (gum) ÷ćÜøĆÖÝĆéĕéšüŠć
đðŨîÖúčŠöÿćøēóúĊđöĂøŤíøøößćêĉìĊęĒêÖêŠćÜÝćÖîĚĞć÷ćÜ øĆÖÝĊî óïĔîðøąđìý ÝĊî đÖćĀúĊ âęĊðčśî øĆÿđàĊ÷ĒúąĕêšĀüĆî
íøøößćêĉìĊęđøĊ÷ÖüŠć úćđìÖàŤ (latex) ìęĊĕéšÝćÖîĚĞć÷ćÜóćøć
÷ćÜøĆÖĕéöš ćÝćÖêšîøĆÖìęĊđðŨîÿöćßĉÖ×ĂÜóøøèĕöšÿÖčúøĆÖ ĒĀúŠÜñúĉê÷ćÜìęĊÿćĞ ÙĆâÙČĂ ÝĊî đÖćĀúĊ ĒúąâðęĊ čśî đðŨîßîĉéìęĊ
ĔĀ⊠(Gluta) Ēúą ÿÖčúøĆÖÝĊî (Rhus) ìĆĚÜÿĂÜÿÖčúđðŨî
ó ø ø è ĕöš ÿ ö ć ßĉ Ö ü Ü ýŤ ö ą öŠ ü Ü Ē ú ą ö ą Ö Ă Ö ðś ć ÖĞćúÜĆ ñúĉêöćÖìĊęÿéč ĔîēúÖ
(Anacardiaceae) 3. øĆÖĒÖîöĂĀøČĂĒÖîöĂ (Rhus succedanea L.)
ßČĂę ÿćöĆâÙČĂ Vietnamese wax tree ëęĉîÖøąÝć÷óĆîíŤč×ĂÜ
êšîøĆÖĒÖîöĂóïĔîðøąđìý úćü ĕì÷ đüĊ÷éîćö ĕêšĀüĆî
ĒúąÝĊîêĂîĔêš (ĕĀĀîćî ÖüćÜêčšÜ ăŠĂÜÖÜ) ĒĀúŠÜñúêĉ ÷ćÜìęĊ
ÿĞćÙĆâÙČĂ đü÷Ċ éîćö
4. øĆÖîĚĞ ćđÖúĚĊ ÷Ü(Gluta laccifera (Pierre) Ding
Hou) ßČęĂÿćöĆâÙČĂ Khmer lacquer tree, Thai lacquer
tree ëęĉîÖøąÝć÷óĆîíčŤ×ĂÜêšîîĞĚćđÖúĚĊ÷ÜóïĂ÷ŠĎ ĕì÷
116 1õćÙüßĉ ćßĊüüĉì÷ćðćś ĕöš [email protected]
đöĊ÷îöćøŤ (êĂîĔêš) úćü(êĂîĔêš) ÖĆöóĎßć ĒĀúŠÜñúĉê÷ćÜ ìęĊĕéšÝćÖêšîøĆÖĔĀâŠĒúąîĚĞćđÖúĊĚ÷ÜđÖþêøÖøñĎšđÖĘïĀć÷ćÜøĆÖ ïบìทÙคüวćาöมðśปćาĕไ šöม ĒĀ ŠúÜüĆêëč ĉéï×ĂÜÜćî ĆĀêëÖøøöđÙ ęČøĂÜ ĆøÖ ĆÖïÿëćîÖćøèŤìĊęđð ęĊú÷îĕð
ìÿĊę ćĞ ÙâĆ ÙČĂ ÖöĆ óßĎ ć ìĞćĕéšđðŨîøĎðĒïï×ĂÜÖćøđÖĘïĀć×ĂÜðśćÝćÖðśćíøøößćêĉ
àęċÜîĆïüĆîóĚČîìĊęìęĊđðŨîëęĉîÖøąÝć÷óĆîíŤč×ĂÜøĆÖìĚĆÜÿĂÜßîĉé
ÿĞćĀøĆïÙüćöĀúćÖßîĉéĕöšøĆÖĂĆîđðŨîĒĀúŠÜñúĉê×ĂÜ úéúÜÝćÖÖćøïčÖøčÖóČĚîìĊęðśćĒúąđðúĊę÷îĒðúÜÖćøĔßš
÷ćÜøĆÖĔîðøąđìýĕì÷óïìĚĆÜÿÖčúøĆÖĔĀâŠĒúąÿÖčúøĆÖÝĊîĔî ðøąē÷ßîŤìęĊéĉîĔîúĆÖþèąĂČęî ĀúĆÜêĆĚÜĒêŠðŘ ó.ý. 2530
ÿÖčúøĆÖĔĀâŠóïöĊÿĂÜßîĉéÙČĂøĆÖĔĀâŠĒúąîĚĞćđÖúĚĊ÷ÜĔîÿÖčú ÝîëċÜðŦÝÝčïĆî (2558) ÖĞćúĆÜñúĉê÷ćÜøĆÖéĉïøć÷ðŘĔîðøąđìý
øĆÖÝĊîóïÙČĂ øĆÖĒÖîöĂ ÙĞćüŠć “øĆÖ” Ĕîõćþćĕì÷ öĊßîĉé ĕì÷úéúÜđĀúČĂĕöŠđÖĉî 500 ÖÖ.ÝćÖđéĉö (ðŘ ó.ý. 2530) öĊ
ĕöšìęĊöĊßČęĂđøĊ÷ÖüŠć “øĆÖ” đĀöČĂîÖĆîĒêŠĕöŠĕéšĔßš÷ćÜøĆÖĔîÜćî ÖĞćúĆÜñúêĉ ÷ćÜøĆÖéïĉ øć÷ðŘðøąöćè 2-3 êîĆ /ðŘ ×èąìĊęÙüćö
ĀĆêëÖøøö ĂĊÖĀúć÷ÿÖčúÙČĂ ÿÖčúøĆÖ×ćü (Semecarpus) êšĂÜÖćøĔßš×ĂÜ÷ćÜøĆÖéĉïõć÷ĔîðøąđìýöĊöćÖëċÜ 8 êĆîêŠĂ
ÿÖčúøĆÖ×ĚĀĊ öĎ (Holigarna) ÿÖčúøĆÖóøč (Melanochyla) ðŘ ĒöšüŠćöĊ÷ćÜøĆÖïćÜÿŠüîĕéšîĞćđךć÷ćÜøĆÖ×ĂÜêšîøĆÖĔĀâŠ
ÝćÖðøąđìýđöĊ÷îöćøŤ ĒúąøĆÖÝĊîÝćÖðøąđìýÝĊîÖĘêćö ÷ĆÜ
êćöïĆîìċÖĔîđĂÖÿćøìćÜðøąüĆêĉýćÿêøŤ×ĂÜÿ÷ćö ĕöŠđóĊ÷ÜóĂ ÿĉęÜìĊęđÖĉé×ĚċîĔîߊüÜðŘ ó.ý. 2550 đðŨîêšîöć
Āúć÷÷čÙĀúć÷ÿöĆ÷ ÷ćÜøĆÖĔßšđðŨîÿĉîÙšć ĒúąđÙøęČĂÜ ð ø ą đì ý ĕì ÷ × ć é Ē Ù ú î ÷ ć Ü øĆ Ö éĉ ï Ă ÷Š ć Ü ö ć Ö Ý î ìĞ ć ĔĀš
ïøøèćÖćø (ÿŠü÷) ÝćÖðøąđìýøćß Ăćìĉ ÿöĆ÷ÖøčÜýøĊ ĂčêÿćĀÖøøöøąéĆïÙøĆüđøČĂîìęĊđÖĊę÷üךĂÜÖĆïÜćîĀĆêëÖøøö
Ă÷čí÷ć ÿ÷ćöĕéšÿŠÜ÷ćÜøĆÖĂĂÖĕð×ć÷đðŨîÿĉîÙšćĕð÷ĆÜđĂēéą đÙøęČĂÜøĆÖêšĂÜðŗéêĆüĕðîĆęîĀöć÷ëċÜöøéÖìćÜüĆçîíøøöĒúą
(âĊęðśčî) ēé÷ïøĉþĆì ĂĉîđéĊ÷êąüĆîĂĂÖ×ĂÜăĂúĆîéć (VOC) õĎöĉðŦââć×ĂÜߊćÜøĆÖĕéšÿĎâĀć÷ĕðéšü÷ ëċÜÖøąîĚĆîñĎš
đÝćš ñĎšÙøĂÜđöČĂÜđßĊ÷ÜĔĀöŠÿŠÜÿüŠ ÷÷ćÜøÖĆ ĒÖŠÖøčÜøêĆ îēÖÿĉîìøŤ ðøąÖĂïĀĆêëÖøøöđÙøęČĂÜøÖĆ ó÷ć÷ćöéĚĉîøîĀćüêĆ ëčéĉïöćĔßš
êøÜÖĆïÿöĆ÷óøąïćìÿöđéĘÝóøąîęĆÜđÖúšćĂ÷ŠĎ øĆßÖćúìĊę 3 ĔîÖćøðøąÖĂïÖćø ÜïðøąöćèĔîÖćøÝĆéàČĚĂ÷ćÜøĆÖìĊęöĊ
(óĉóĆçîŤ, 2557) ×èąìĊęĔîÿöĆ÷ÖøčÜýøĊĂ÷čí÷ćߊüÜóčìí Ēîüēîšöđóęĉö×ĚċîĒúąĀć÷ćÖöćÖ×ĚċîñšĎðøąÖĂïĀĆêëÖøøö
ýêüøøþìęĊ 22 ߊćÜđ×Ċ÷îúć÷øéîĞĚćêøąÖĎúüĆéđßĉÜĀüć÷ĕéš éĆÜÖúŠćüÖĞćúĆÜđéĉîĕðÿŠĎìćÜêĆî ĀćÖøĆåĕöŠđךćöćߊü÷ĒÖšĕ×
ÿøšćÜñúÜćîÝĉêøÖøøöïîêšĎóøąíøøöøéîĞĚćđðŨîñúÜćîìęĊöĊ ðŦâĀćéĆÜÖúŠćüÜćîĀĆêëÖøøöđÙøČęĂÜøĆÖÙÜđĀúČĂđóĊ÷ÜĒêŠßęČĂ
ÙüćöÜćößĆĚîđúĉý ÝćÖĀúĆÖåćîéĆÜÖúŠćüĒÿéÜĔĀšđĀĘîëċÜ đìŠćîîĆĚ ìćÜĂĂÖÖÙĘ ČĂÖćøðúĎÖÿøćš ÜÿüîðśćĕöšøÖĆ đóĂęČ ÖćøÖøĊé
ÙčèÙŠćüĆçîíøøö×ĂÜöøéÖĀĆêëÖøøöđÙøČęĂÜøĆÖìęĊöĊöćĂ÷ŠćÜ ÷ćÜîęĆîđĂÜìĊÿę ïČ êĂŠ ÜćîĀêĆ ëÖøøöđÙøęČĂÜøĆÖĔĀšÙÜĂ÷êĎŠ ĂŠ ĕðĕéš
÷ćüîćî×ĂÜîĞĚć÷ćÜĕöÿš ĊéćĞ êĂŠ ÿ÷ćö ĀøĂČ ĕì÷ðŦÝÝčïîĆ
ĔîÖćøÖøéĊ ÷ćÜøÖĆ Ĕîðøąđìýĕì÷ìñĊę ćŠ îöć×ĂÜ÷ćÜøÖĆ
8 ðāĀüüĂ ĀòāċăîüĿ āċăîüĖĿ ĄàĻ ãĎĀîč | 117
òčîčĀčðûċāċăîüíĿ ċļ òãĀĎ ùċ÷ôĶċęúļ : Úċü÷čăáĒ òĿÝļòĄċĄþÚĊ éċò
ÛĆàÚċüíċĢ ĕòòč ÝíÝĎ ĀċúðċàôċĶ ęúļ
õā.íü. Āãč ċæ ĕĆĎûíðĆà1 Ėþĉ Úđāþ îĊàĞ Ęá÷čðĊÚĂ1Ŀ
îĉêĉüĉì÷ćýćÿêøŤ (forensic science) ÙČĂ ÖćøìĊę ÿČïÙšîךĂđìĘÝÝøĉÜ ĔĀšîĞćÿČïēé÷ñšĎđßĊę÷üßćâìęĊĕéšêøüÝ
îĞćđĂćÙüćöøĎšìćÜüĉì÷ćýćÿêøŤĔîÿć×ćêŠćÜėĒúąÙüćöøšĎ üĉđÙøćąĀŤ ĀøČĂüĉÝĆ÷ÿĆÜđÖêđĀêčÖćøèŤ ĀøČĂÿĉęÜ×ĂÜêŠćÜ ė ìĊę
ìćÜéšćîÖãĀöć÷êŠćÜ ė öćðøą÷čÖêŤĔßšĔîÖćøđÖĘïĒúą đÖęĊ÷üךĂÜÖĆïĔîÙéĊîĚĆîöćĒúšü ÞąîĆĚîÝċÜÖúŠćüĕéšüŠć
óĉÿĎÝîŤĀúĆÖåćî ìĚĆÜðøąē÷ßîŤìćÜîĉêĉïĆââĆêĉĔîđøęČĂÜÖćø ó÷ćîĀúĆÖåćîìćÜüĉì÷ćýćÿêøŤîĊĚÿćöćøëîĞćĕðÿŠĎÖćø
ĂĂÖÖãĀöć÷ Ēúąðøąē÷ßîŤ×ĂÜÖćøÙúęĊÙúć÷ðŦâĀćĒúą ÝĆïÖčöñšĎÖøąìĞćñĉéĕéšĒúą÷čêĉÙéĊĕéšĔîìĊęÿčé ĒêŠëšćĀćÖĕöŠöĊ
ÖćøóĉÿĎÝîŤ×šĂđìĘÝÝøĉÜĔîÙéĊÙüćöđóČęĂñúĔîÖćøïĆÜÙĆïĔßš ó÷ćî ÙüćöđĀĘî×ĂÜñĎšđßęĊ÷üßćâêćöÖãĀöć÷ÖĘÝąĕöŠ
ÖãĀöć÷ĒúąÖćøúÜēìþ îêĉ ĉüìĉ ÷ćýćÿêøŤÝĞćĒîÖĕéđš ðîŨ 2 ÿćöćøëøąïčñšĎÖøąìĞćÙüćöñĉéĕéš ÖćøúÜēìþĕöŠĕéšđÖĉé×ċĚî
úĆÖþèą ÙČĂ 1) îĉêĉüĉì÷ćýćÿêøŤìęĊđðŨîüĉì÷ćýćÿêøŤ ÷ŠĂöÿŠÜñúøšć÷êŠĂÿĆÜÙöđóøćąöĊēĂÖćÿìęĊñĎšÖøąìĞćÙüćöñĉé
íøøößćêĉ đߊî üĉßćóĉÿĎÝîŤĀúĆÖåćî øüöëċÜÖćøêøüÝ ñĎšîĚĆîÝąÖøąìĞćÙüćöñĉéĒïïđéĉöàĞĚćĂĊÖ îĂÖÝćÖîĚĆî Öćø
ÿëćîìĊęđÖĉéđĀêčĒúąđÖĘïøüïøüöüĆêëčó÷ćîĔîÿëćîìęĊđÖĉé îĞćđĂćĀúĆÖîĉêĉüĉì÷ćýćÿêøŤöćĔßšÙüïÙŠĎÖĆïÖøąïüîÖćø
đĀêč 2) îĉêĉüĉì÷ćýćÿêøŤìęĊđðŨîüĉì÷ćýćÿêøŤðøą÷čÖêŤ ēé÷ ÷čêĉíøøöĕéšĂ÷ŠćÜöĊðøąÿĉìíĉõćóđߊîîĚĊ÷ŠĂöđðŨîöćêøÖćø
ÖćøîĞćÙüćöøšĎìćÜüĉì÷ćýćÿêøŤĔîÿć×ćêŠćÜ ė öć ĔîÖćøðŜĂÜÖĆîĒúąðøćïðøćöÖćøÖŠĂĂćßâćÖøøöĕéšĂĊÖ
ðøą÷čÖêŤĔßšĔĀđš ðîŨ ðøąē÷ßîŤêŠĂÖøąïüîÖćø÷êč íĉ øøö ìćÜĀîęÜċ
ÙéĊÙüćöìćÜðśćĕöšĔîðŦÝÝčïĆîđÖĉéöćÖ×ċĚîđðŨîđÜć ÖćøðäĉïĆêĉÖćøìćÜîĉêĉüĉì÷ćýćÿêøŤ Ē÷ÖúĆÖþèą
êćöêĆüĕöŠüŠćÖćøúĆÖúĂïúŠćĒúąÙšć×ć÷ÿĆêüŤðśćĂ÷ŠćÜñĉé Üćîĕéš éĆÜîĊĚ 1) ÖćøêøüÝÿëćîìĊęđÖĉéđĀêčĒúąÖćøëŠć÷øĎð
ÖãĀöć÷ ÖćøúĆÖúĂïêĆéĕöšĔîóČĚîìĊęðśćĂîčøĆÖþŤ ÖćøìĞćĕöš (crime scene investigation and forensic) 2) Ö ć ø
Ă÷ŠćÜñĉéÖãĀöć÷ ÖćøïčÖøčÖóĚČîìęĊðśćĂîčøĆÖþŤ ĄúĄ ĔîÖćø êøüÝúć÷îĚĉüöČĂòśćöČĂòśćđìšć (fingerprint, palm print,
ÝĆïÖčöñšĎêšĂÜĀćđóęČĂîĞćöćéĞćđîĉîÙéĊĕöŠÿćöćøëÖøąìĞćĕéš footprint) 3) ÖćøêøüÝđĂÖÿćø (document) đߊî
ëšćĀćÖ×ćéĀúĆÖåćî üĆêëčó÷ćî éĆÜîĆĚîĔîÖćøÿČïÿüî êøüÝúć÷đàĘî úć÷öČĂđ×Ċ÷î 4) ÖćøêøüÝĂćüčíðŚî Ēúą
óĉÿĎÝîŤĀúĆÖåćî ĒúąéĞćđîĉîÙéĊêćöÖãĀöć÷ÝąîĞćĕðÿŠĎ ÖøąÿčîðŚî×ĂÜÖúćÜ (forensic ballistics) 5) ÖćøêøüÝ
ÖćøîĞćêĆüñĎšÖøąìĞćÙüćöñĉéöćúÜēìþöĊÙüćöÝĞćđðŨîêšĂÜ ìćÜđÙöĊ (forensic chemistry) đߊî êøüÝüĉđÙøćąĀŤ
ĂćýĆ÷üĆêëčó÷ćî êćöÖøąïüîÖćøÿČïÙšîĀúĆÖåćîéšü÷ ĂÜÙŤðøąÖĂïìćÜđÙöĊ×ĂÜÿćøêŠćÜ ė 6) ÖćøêøüÝìćÜ
đì Ù îĉ Ù ì ć Ü üĉ ì ÷ ć ý ć ÿ ê øŤ ëċ Ü Ē öš üŠ ć đðŨ î Ù éĊ ìĊę öĊ Ù ü ć ö ôŗÿĉÖÿŤ (forensic physics) đߊî êøüÝøŠĂÜøĂ÷ÖćøđÞĊę÷ü
ÿúĆïàĆïàšĂîöćÖÖĘêćöĀćÖöĊĀúĆÖåćî üĆêëčó÷ćîìĊę ßîøë 7) ÖćøêøüÝìćÜßĊüüĉì÷ć (biological trace
üĉîĉÝÞĆ÷ĕéšĒúąÿćöćøëîĞćđךćÿŠĎÖćøìĞćÿĞćîüîđóęČĂîĞć evidence) đߊî êøüÝđÿšîñö đúČĂéĂÿčÝĉ 8) ÖćøêøüÝ
118 1õćÙüßĉ ćßĊüüĉì÷ćðśćĕöš [email protected]
ìćÜîĉêĉđüß (forensic medicine) ĕéšĒÖŠ îĉêĉó÷ćíĉüĉì÷ć (https://wan1966.files.wordpress.com/, 26 Oct
(forensic pathology) îĉêĉđüßÙúĉîĉÖ (clinical forensic), 2015) ÿĞćĀøĆïÖćøĔßšüĉì÷ćýćÿêøŤßĊüõćóðśćĕöšđךćߊü÷
îĉêĉÝĉêđüß (forensic psychiatry) îĉêĉóĉþüĉì÷ć (forensic đÖĘïĒúąóĉÿĎÝîŤĀúĆÖåćîĔîđøęĂČ ÜÖćøêøüÝìćÜßüĊ üĉì÷ćÖćø
toxicology) ÖćøóĉÿĎÝîŤĀúĆÖåćî (criminalistic) îĉêĉđàēø óÿĉ ĎÝîŤĀúĆÖåćîĒúąÖćøêøüÝìćÜîĉêĉđüß đðŨîêîš êĆüĂ÷ŠćÜ
üĉì÷ć (Forensic serology) đüßýćÿêøŤÝøćÝø (traffic ĔîÖøèĊ×ĂÜÙéìĊ ćÜðśćĕöš
medicine) Ö ã Ā ö ć ÷ Ö ć ø Ē ó ì ÷Ť (medicial law)
ของกลางของคดกี ารลักลอบทําไมพะยูงอยา งผดิ กฎหมาย ในพื้นที่อุทยานแหงชาตทิ ับลาน การพสิ จู นถ ึงวาชนิดไม
ของกลางวา เปน ไมพ ะยงู หรือไม ดวยการพสิ ูจนตอทถ่ี กู ตัดฟน และดโู ครงสรางเนอ้ื ไมอยางหยาบ
การพิสจู นห ลักฐานวา นอแรดจริง หรือปลอม ดว ยเทคนคิ ทางวิทยาศาสตร ïบìทÙคüวćาöมðśปćาĕไ šöม ĉî ĉêüĉì÷ćýćÿê Ťø šéćîßĊüõćóðśćĕ šö : Öćø ĉó ĎÿÝ ŤîÙšîĀćĀ ĆúÖåćî×ĂÜÖćø ĞéćđîĉîÙ ĊéÙüćöìćÜðśćĕöš
ทม่ี า: https://wan1966.files.wordpress.com, สบื คนเม่ือ 26 Oct. 2015.
8 ðāĀüüĂ ĀòāċăîüĿ āċăîüĖĿ ĄĻàãĀĎ îč | 119
ÚċüîčíîċúÚċüĄċÚòč ÛĆàÝļċàÝċĀĖúęĻ ÚùĻ ċÝÚþċà
(Pteropus lylei K. Andersen, 1908) íļĀûÚċüîíč
ĕÝüĐĆĝ àúĐĆ High-Resolution GPS Tracking ÝüàĞĊ ĖüÚÛĆàėþÚ
õā.íü. ôüĉðĎô íĀļ àĖÝ1
ÙšćÜÙćüĒöŠĕÖŠ (Flying fox: Pteropus spp.) ëČĂĕéš êĆü 500 ÖøĆö×ĚċîĕðđóČęĂêĉé GPS ìęĊöĊîĚĞćĀîĆÖ 20 ÖøĆö Ĕî
ïøđĉ üèüéĆ ĀúüÜóøĀööćüćÿ Ă.óîĆÿîĉÙö Ý.ßúïčøĊÝćĞ îüî
üŠć đðŨîÿĆêüŤđúĚĊ÷ÜúĎÖéšü÷îö×îćéĔĀâŠìęĊÿčéēúÖìęĊÿćöćøë 20 êĆü ĒïŠÜđðŨî đéČĂîđöþć÷îÝĞćîüî 10 êĆüĒúąđéČĂî
ïĉîĕéšÝøĉÜ ìęĆüēúÖöĊÝĞćîüî 59 ßîĉé ðøąđìýĕì÷ óï óùýÝĉÖć÷îÝĞćîüî 10 êĆü ĒúąìęĊ üĆéēóíĝĉ Ă.ïćÜÙúšć Ý.
ÙšćÜÙćüĒöŠĕÖŠ 4 ßîĉé ÙČĂ ÙšćÜÙćüĒöŠĕÖŠõćÙÖúćÜ (P. ÞąđßĉÜđìøć ñúÖćøýċÖþćóïüŠćøą÷ą×ĂÜđÿšîìćÜÖćøïĉî
lylei) ÙšćÜÙćüĒöŠĕÖŠđÖćą (P. hypomelanus) ÙšćÜÙćü ĕð÷ĆÜóĚČîìĊęĀćÖĉîĔîđüúćÖúćÜÙČî×ĂÜÙšćÜÙćüĒöŠĕÖŠõćÙ
Ē öŠ ĕÖŠ ðś ć ò î (P. vampyrus) Ē ú ą Ùš ć Ü Ù ć ü Ē öŠ ĕÖŠ ÖúćÜĒêŠúąêĆüöĊÙüćöĒêÖêŠćÜÖĆî êĆĚÜĒêŠĔÖúšìęĊÿčé 2.2 Öö.
îÙøÿüøøÙŤ (P. intermediate) öĊøć÷ÜćîüŠćÙšćÜÙćüĒöŠ ĒúąĕÖúìĊęÿčé 23.6 Öö. ĒêŠúąêĆüöĊđÿšîìćÜÖćøïĉîàĞĚćøĎð
ĒïïđéĉööĊúĆÖþèąđðŨîđÿšîêøÜàĞĚć ė ÖĆîìčÖüĆî đöČęĂ
ĕÖŠõćÙÖúćÜöĊÝĞćîüîðøąßćÖøĂ÷ŠĎĔîðøąđìýĕì÷öćÖ êĉéêćöêøüÝÿĂïÝčéêŠćÜė ìĊęÙšćÜÙćüĒüąĀćÖĉîìĞćĔĀš
ìęĊÿčé ëċÜðøąöćè 60,000 êĆüĒúąöĊĒîüēîšöđóĉęöÝĞćîüî ìøćïëċÜßîĉéóČßĂćĀćø×ĂÜÙšćÜÙćüĒöŠĕÖŠõćÙÖúćÜìĊęđðŨî
ÙüćöøšĎĔĀöŠđóęĉöĂĊÖ 34 ßîĉé ñúÖćøýċÖþćîĊĚìĞćĔĀšđÖĉé
×Ěîċ Ă÷ŠĎêúĂéđüúć Ă÷ŠćÜĕøÖĘêćöÙšćÜÙćüĒöĕŠ Ö÷Š ĆÜđðŨîĒĀúŠÜ ðøąē÷ßîŤêŠĂÖćøüćÜĒñîĂîčøĆÖþŤÙšćÜÙćüĒöŠĕÖŠõćÙÖúćÜ
øĆÜēøÙ×ĂÜđßČĚĂĕüøĆÿÿöĂÜĂĆÖđÿïîĉðćĀŤ (Encephalitis: ĕéšĂ÷ŠćÜöĊðøąÿĉìíĉõćó Ēúą÷ĆÜÿćöćøëüćÜĒñîðŜĂÜÖĆî
Nipah virus) öĊÙüćößčÖ×ĂÜđßĚČĂĂ÷ĎŠðøąöćè 5-10 % ÖćøĕöŠĔĀšđÖĉéÖćøĒóøŠøąïćé×ĂÜđßĚČĂĕüøĆÿÿöĂÜĂĆÖđÿïîĉ
ðćĀŤöćÿĎŠöîčþ÷ŤúŠüÜĀîšćĕéšéšü÷ ñúÖćøýċÖþćîĊĚđðŨîìęĊëĎÖ
×ĂÜðøąßćÖøÙšćÜÙćü ÷ĂöøĆïĔîøąéĆïÿćÖúđðŨîìęĊđøĊ÷ïøšĂ÷Ēúšü đîęČĂÜÝćÖ
ÿćöćøëĕéšøĆïÖćøêĊóĉöóŤúÜĔîüćøÿćøÖćøÝĆéÖćøÿĆêüŤðść
ÖćøýċÖþćüÝĉ Ć÷ÙøĚĆÜîĊĚĕéøš ïĆ ÙüćöøüŠ ööČĂÖĆîÝćÖĀúć÷ (The Journal of Wildlife Management) ĔîðŘ ó.ý.
2558 ðìŘ Ċę 79 ÞïĆïìĊę 6 Āîćš 957–968
ĀîŠü÷Üćî êĚĆÜĒêŠÖøöĂčì÷ćîĒĀŠÜßćêĉÿĆêüŤðśćĒúąóĆîíčŤóČß
ÙèąĒóì÷ýćÿêøŤ ÝčāćúÜÖøèŤöĀćüĉì÷ćúĆ÷ ĂÜÙŤÖćø
ÿüîÿĆêüŤĔîóøąïøöøćßĎðëĆöõŤĒúąĕéšøĆïìčîÿîĆïÿîčî
ÝćÖÿĞćîĆÖÜćîÖĂÜìčîÿîĆïÿîčîÖćøüĉÝĆ÷ (ÿÖü.)Ēúą
ĂÜÙŤÖćøĂćĀćøĒúąÖćøđÖþêøĒĀŠÜÿĀðøąßćßćêĉ (FAO)
ĕéšéĞćđîĉîÖćøÝĆïÙšćÜÙćüĒöŠĕÖŠõćÙÖúćÜìĊęöĊ×îćéîĞĚćĀîĆÖ
120 1õćÙüĉßćßĊüüĉì÷ćðśćĕöš [email protected]
การติดเครื่องมอื High-Resolution GPS Tracking คางคาวแมไ กภ าคกลาง (Pteropus lylei K. Andersen, 1908) ïบìทÙคüวćาöมðśปćาĕไ šöม Öćø ĉêéêćöÖćøĀć ĉÖî×ĂÜÙšćÜÙćüĒöŠĕ ŠÖõćÙÖúćÜ (Pteropus lylei K. Andersen, 1908) šéü÷Öćø ĉêéđÙ ęČøĂÜöČĂ High-Resolution GPS Tracking Ù ĆĚøÜĒøÖ×ĂÜēúÖ
แสดงเสนทางการบินของคางคาวแม
ไก ภ า ค ก ล า ง จ า ก วั ด ห ล ว ง พ ร ห ม า
วาสไปยังพ้นื ท่หี ากนิ
การติดตามผลการเคลอื่ นทีข่ องคางคาวหลังการปลอย
8 ðāĀüüĂ ĀòāċăîüĿ āċăîüĖĿ ĄàĻ ãĎĀîč | 121
óðóċððċàòĕč ĀāĀčðûċðăĝĎ ĢċÝæĊ ÛĆàĖúþàôĶċęúļ
õā.íü. ĀëĊ òãĊû îċĕăò1
ĒöúÜđðŨîÿęĉÜöĊßĊüĉêĀîęċÜìĊęöĊÙüćöĀúćÖĀúć÷ìĆĚÜ ÙüćößČĚîĔîéĉîÝąöĊÙüćöÿĆöóĆîíŤÖĆïðøĉöćèàćÖóČßàćÖ
ßîĉéĒúąÝĞćîüîöćÖìęĊÿčéđöČęĂđìĊ÷ïÖĆïÿęĉÜöĊßĊüĉêĂČęî ė ÿĆêüŤìęĊìĆïëö îĂÖÝćÖîĚĊ÷ĆÜđÖęĊ÷üךĂÜÖĆïúĆÖþè ą
ēé÷đÞóćąĔîøąïïîĉđüýðśćĕöš ÙüćöÿĞćÙĆâêŠĂøąïï ēÙøÜÿøšćÜéĉîĒúąðŦÝÝĆ÷õć÷îĂÖĂęČîĂĊÖéšü÷ Ĕî
îĉđüý×ĂÜĒöúÜĒêŠúąßîĉéĀøČĂĒêŠúąóČĚîìĊęĂ÷ŠĎĂćýĆ÷ÝćÖ Ö ø ą ï ü î Ö ć ø ÷Š Ă ÷ ÿ ú ć ÷ à ć Ö óČ ß îĚĆ î ēé ÷ ö ć Ö Ý ą ñŠ ć î
ĔîéĉîÝîëċÜïî÷ĂéĕöšöĊÙüćöĒêÖêŠćÜÖĆîđߊîÖĆî àęċÜ ÖĉÝÖøøöÖćøÖĉîĂćĀćø (Lavelle et al.,1992) Ùüćö
ēé÷øüöĒúšüĒöúÜöĊïìïćììĆĚÜìćÜéšćîĀŠüÜēàŠĂćĀćø ĀúćÖĀúć÷×ĂÜĒöúÜÖúčŠöîĚĊݹߊü÷đóęĉöÙüćöÿöÿöïĎøèŤ
ÖćøĕĀúđü÷Ċ î×ĂÜóúĆÜÜćî ĒúąÖćøĀöčîđüĊ÷îíćêčĂćĀćø ĒúąÙüćö÷ęĆÜ÷Čî×ĂÜøąïïîĉđüýðśćĕöš àċęÜÙüćöĕüĔîÖćø
ĀøČĂđøĊ÷ÖêćöøąéĆï×ĂÜĀŠüÜēàŠĂćĀćøĂćÝÝąÿćöćøë êĂïÿîĂÜêŠĂÖćøđðúęĊ÷îĒðúÜÿõćóóĚČ îìĊęĀøČĂ
ÝĆéđðŨîÖúŠčöĀúĆÖĕéšéĆÜîĚĊÙČĂÖúŠčöĒöúÜÖĉîóČß (insect ÿęĉÜĒüéúšĂö×ĂÜĒöúÜéĆÜÖúŠćüÝąÿćöćøëĔßšđðŨîêĆü
herbivore) ÖúčŠ öĒöúÜÖĉ îÿĆ êüŤ (insect carnivore) êĉéêćöøąïïîĉđüýðśćĕöšĕéš (Bird et al., 2000) àęċÜ
ÖúŠčöߊü÷ñÿöđÖÿø (insect pollinator) ĒúąÖúŠčöߊü÷ ÖĉÝÖøøö×ĂÜöîčþ÷ŤÿŠüîöćÖìĊęđÖĉé×ċĚîöĆÖÝąöĊñúêŠĂ
÷ŠĂ÷ÿúć÷ (insect decomposer) ēé÷ìĆęüĕðÿĆéÿŠüî ĂÜÙŤðøąÖĂïĒúąÙüćööćÖöć÷×ĂÜÖúčŠöĒöúÜĔîéĉî
×ĂÜÖúŠčöÖĉîóČßĒúąÖĉîÿĆêüŤÝąĂ÷ĎŠĔîÿĆéÿŠüîìęĊĔÖúšđÙĊ÷Ü ÖćøđðúęĊ÷îĒðúÜđĀúŠćîĚĊĂćÝÝąúéĂĆêøćÖćø÷ŠĂ÷ÿúć÷Ĕî
ÖĆ î Ĕî óĚČ î ìęĊ ðś ć ìĊę öĊ ø ą ï ï îĉ đü ý ìĊę öĊ Ù ü ć ö ÿ ö éč ú ì ć Ü éĉîéšü÷đߊîÖĆî éĆÜîĆĚîĒöúÜĔîéĉîøüöëċÜÿĆêüŤĔîéĉîÝċÜ
íøøößćêĉÿĎÜ ìĞćĔĀšĕöŠóïÖćøøąïćé×ĂÜĒöúÜĔîóĚČîìĊęðść ÝĆéđðŨîÿęĉÜöĊßĊüĉêìęĊöĊÿŠüîÿĞćÙĆâêŠĂÖćø÷ŠĂ÷ÿúć÷×ĂÜđýþ
ìęĊÿöïĎøèŤöćÖÖüŠćĔîóĚČîìęĊìĊęöĊÖćøøïÖüîĀøČĂëĎÖìĞćúć÷ àćÖóČßđóČęĂÙČîíćêčĂćĀćøÖúĆïÙČîÿŠĎéĉî ìĞćĔĀšéĉîöĊÙüćö
ĀøČĂóĚČîìĊÿę üîðśćđßĉÜđéĊę÷üđðŨîêîš ðøąßćÖø×ĂÜĒöúÜĒêŠ ĂčéöÿöïĎøèŤöćÖ÷ĉęÜ×Ěċî đĀöćąêŠĂÖćøđÝøĉâìéĒìî×ĂÜ
úąÖúčŠööĆÖïŠÜïĂÖëċÜĒĀúŠÜĂćĀćø ìęĊĂ÷ĎŠĂćýĆ÷ ĒúąÙüćö óøøèóČßêćöíøøößćêĉ ìĆĚÜĔîÿŠüî×ĂÜóøøèĕöšéĆĚÜđéĉö
ðúĂéõĆ÷ĔîÖćøéćĞ øÜßĊüĉêéüš ÷đߊîÖĆî ĔîÖúŠčöìĊöę Ċïìïćì Ēúąóøøèĕöđš ïÖĉ îćĞ đðîŨ êšî
ߊü÷÷ŠĂ÷ÿúć÷îĚĆ îÿŠüîĔĀ⊠đðŨ îóüÖÿĆêüŤĔîéĉî
(soil fauna) (Watanabe, 1 9 7 3 ; Anderson and ÿĞćĀøĆïÖúŠčöĒöúÜñÿöđÖÿøĔîïìïćììĊęđðŨîñšĎߊü÷
Flanagan,1989) ēé÷đÞóćąĒöúÜĔîéĉî (soil insect) ñÿöđÖÿø ÿŠüîĔĀâŠđðŨîĒöúÜĔîÖúŠčöìĊęöĊóùêĉÖøøöúÜ
ìĊęöĊìĆĚÜÝĞćîüîêĆüĒúąßîĉéöćÖìęĊÿčé ìĚĆÜîĚĊĂĆêøćÖćø÷ŠĂ÷ êĂöéĂÖĕöšđóęČĂĀćĂćĀćøĀøČĂĂćýĆ÷ïøĉđüèߊĂéĂÖĕöš
ÿúć÷ìęĊđÖĉé×ĚċîĔîóČĚîìĊęĀîċęÜ ė öĆÖÝąöĊÙüćöÿĆöóĆîíŤÖĆï Proctor Ēúą Yeo (1973) øć÷ÜćîüŠćöĊĒöúÜìĊęđðŨî
ðøĉöćèĂčèĀõĎöĉ ĒúąÙüćößČĚîĔîéĉî àċęÜĂčèĀõĎöĉĒúą ĒöúÜñÿöđÖÿøöćÖëċÜ 29 ĂĆîéĆï (Orders) ĒöúÜìĊęߊü÷
ñÿöđÖÿøìĊęĒìšÝøĉÜÿŠüîĔĀâŠöĆÖđðŨîóüÖđÖĘïđÖÿø ĀøČĂ
122
1õćÙüßĉ ćßĊüüĉì÷ćðćś ĕöš [email protected]
Ă÷ŠćÜîšĂ÷ìĊęÿčéóüÖìęĊđÖĘïîĞĚćĀüćî àęċÜìĞćĔĀšöĊđÖÿøêĉéöć ĒöúÜÖúčŠöîĚĊđøęöĉ úéîšĂ÷úÜÝćÖðŦÝÝ÷Ć ĒüéúšĂöìęđĊ ðú÷ęĊ îĕð
ĒêŠĔîðøąÿĉìíĉõćó×ĂÜĒöúÜñÿöđÖÿø÷ĆÜđðŨîÿĉęÜöĊßĊüĉêìĊę
ĂćÝđÖĉéÖćøëŠć÷úąĂĂÜđøèĎ ×ċĚîĕéš ĒöúÜĔîÖúčŠö ÿĞćÙĆâêŠĂøąïïîĉđüý ÖćøìĊęÿćöćøëߊü÷đóęĉöñúñúĉê×ĂÜ
Apoidea óüÖñĚċÜêŠćÜ ė ÝĆéđðŨîĒöúÜìĊęöĊðøąē÷ßîŤöćÖ óČßìĆĚÜóČßðśćĕöšĒúąóČßđÖþêøĀúć÷ßîĉéĕéšđðŨîĂ÷ŠćÜéĊ
ĒúšüîĚĆî ĔîðøąÿïÖćøèŤÖćøÿĞćøüÝĔîĀúć÷ ė óĚČîìĊę
ìĊęÿčéđóøćąßŠü÷ñÿöđÖÿøéĂÖĕöšìĞćĔĀšóČßêŠćÜė Āúć÷ óïüŠćîĂÖÝćÖßîĉéóČßĀúĆÖìęĊĒöúÜđĀúŠćîĊĚߊü÷ñÿöđÖÿø
ßîĉéöĊñúñúĉêÿĎÜ×Ěċî (ÿĉøĉüĆçîŤ Ēúą đóĘâýøĊ, 2529; đóČęĂĔßšđðŨîĒĀúŠÜĂćĀćøêćöùéĎÖćúĒúšü ÷ĆÜêšĂÜóċęÜóć
ÿćüĉêøĊ 2535; üĆçîßĆ÷ĒúąÙèą 2550) îĆÖÖĊäüĉì÷ćĕéš ßîĉéóČßĂČęîìĊęđðŨîĕöšóČĚîúŠćÜ ĀøČĂüĆßóČßìĊę×ĚċîÖøąÝć÷êćö
ךćÜìćÜ×ĂïðśćĀøČĂ×ĂïĒðúÜóĚČîìĊęđÖþêøĂĊÖéšü÷ ÖúčŠö
ÝĆéÖúčŠöñċĚÜđðŨ îĒöúÜìęĊߊü÷ñÿöđÖÿøĀúĆÖĒúąöĊ ĒöúÜñÿöđÖÿøđĀúŠćîĚĊöĆÖĔßšđðŨîĒĀúŠÜĂćĀćøøĂÜĔî÷ćö
ìęĊ×ćéĒÙúî ìćĞ ĔĀĒš öúÜĀúć÷ßîéĉ ÿćöćøëéĞćøÜđñćŠ óĆîíŤč
ÙüćöÿĞćÙĆâêŠĂóČßêŠćÜ ė Āúć÷ßîĉé àęċÜöĊóùêĉÖøøöđÖĘï ĕéšéĊĂĊÖéšü÷ éĆÜîĆĚîÖćøđüšîóĚČîìĊęÿĊđ×Ċ÷üĕüšêćö×ĂïĒðúÜ
đÖÿøߊü÷ĔĀšđÖĉéÖćøĒóøŠ×ĂÜúąĂĂÜđÖÿø (pollen óČĚîìĊęđÖþêøĀøČĂ×Ăïðść÷ŠĂöߊü÷ĂîčøĆÖþŤßîĉé×ĂÜĒöúÜ
transfer) ìĊęéĊ (Proctor and Yeo, 1973) Ēúąÿćöćøë ñÿöđÖÿøêĆüîšĂ÷ ė đĀúŠćîĚĊĔĀšĂ÷ŠĎÙĎŠÖĆïíøøößćêĉĕéš
ߊü÷ñÿöđÖÿøĔĀšĒÖŠóČßĕéšëċÜ 80-100 % ×ĂÜßîĉéóČßìęĊ đߊîđé÷Ċ üÖîĆ
ĒöúÜđĀúŠćîĊĚúÜĀćîĚĞćĀüćîĒúąúąĂĂÜđøèĎ (Crane and
Walker, 1983) îĂÖÝćÖóüÖñċĚÜĒúšü÷ĆÜöĊĒöúÜñÿöđÖÿø
ÖúŠčöĂČęî ė ĂĊÖ ĕéšĒÖŠ ĒöúÜüĆîéĂÖĕöš ñĊđÿĚČĂÖúćÜüĆî
ñĊđÿČĚĂÖúćÜÙČî ĒúąéšüÜêŠćÜ ė ĂĊÖĀúć÷ßîĉé ðŦÝÝčïĆî
แมลงผสมเกสร ïบìทÙคüวćาöมðśปćาĕไ šöม ïìïćììćÜ ĉîđüý ĉüì÷ć ęĊì ĞÿćÙĆâ×ĂÜĒöúÜðśćĕ šö
ก) ผเี สื้อฟาวาวสีตา งฤดู (Jamides celeno)
ข) ผเี ส้ือดาํ จดุ ขอบ (Pithecops corvus)
ค) แมลงวันดอกไม (Episyrphus sp.)
ง) ผ้งึ หลอดไม (Ceratina sp.)
8 ðāĀüüĂ ĀòāċăîüĿ āċăîüĖĿ ĄĻàãĎĀîč | 123
ñòòęãû ęúļîòļ ðòíòč ĕÝúĜ
íü. òăč ċ ĕĄþĜÚăĒàĕòčò1
ðŦâĀćéĉîđÙĘöĔîðŦÝÝčïĆîÖúć÷đðŨîðŦâĀćøąéĆïēúÖ đóćąðúĎÖìĞćÖĉî×ĂÜđÖþêøÖøúéúÜ ÿŠÜñúĔĀšĂćĀćøìęĊÝą
ĔîĀúć÷ ė ðøąđìýÖĞćúĆÜðøąÿïðŦâĀćéĉîđÙĘö đߊî ñúĉêđóęČĂêĂïÿîĂÜêŠĂðøąßćÖøìęĊđóĉęö×ĚċîîĚĆîúéúÜêćöĕð
ĂĂÿđêøđúĊ÷ ĂĉÿøćđĂú ÝĊî ĂĉîđéĊ÷ ðćÖĊÿëćî øüöëċÜ éšü÷ ĒúąĔîøą÷ą÷ćüÖĘÝąÖøąìïëċÜÙüćööęĆîÙÜìćÜĂćĀćø
ðøąđìýĕì÷éšü÷ ēé÷ðøąđìýĕì÷ĔîõćÙĂĊÿćîöĊóĚČîìęĊéĉî ìęĊĔîĂîćÙêÙćéÖćøèŤüŠćðøĉöćèĂćĀćøìĊęÝąđúĊĚ÷ÜðøąßćÖø
đÙĘöðøąöćè 17 % ×ĂÜõĎöĉõćÙ àċęÜðŦâĀćîĚĊìĞćĔĀšóČĚîìĊę ēúÖÝąĕöđŠ óĊ÷ÜóĂêŠĂÙüćöêĂš ÜÖćøîîęĆ đĂÜ
ĔîðøąđìýêŠćÜ ė ĕéšó÷ć÷ćöĀćüĉíĊÖćøĒÖšĕ×ðŦâĀć óČĚîìęĊ ĒêŠđöęČĂöîčþ÷ŤöĊÝĞćîüîđóĉęö×ċĚî ÙüćöêšĂÜÖćøóĚČîìęĊìĞć
ÖĉîÝċÜđóęĉö×Ěċîêćöĕðéšü÷ ÿŠÜñúĔĀšóČĚîìęĊðśćĕöšëĎÖđðúĊę÷îđðŨî
éĉîđÙĘö ēé÷ĔßšÖøąïüîÖćøìćÜéšćîüĉýüÖøøö ×čéÙúĂÜ óîĚČ ìęđĊ Öþêø ĒúąðúÖĎ óČßìęöĊ øĊ ąïïøćÖêČîĚ ÿÜŠ ñúĔĀîš ćĞĚ Ĕêéš îĉ
êŠĂđßęČĂöÖĆïìąđúĒúąøąïć÷îĚĞćĔîóČĚîìęĊéĉîđÙĘöĂĂÖĕð ìĊęđÙĘööĊøąéĆïÿĎÜ×ċĚîđøęČĂ÷ ė ÝîĔîìęĊÿčéîĚĞćđÙĘöÖĘ×ċĚîöćĂ÷ĎŠìęĊ
đóČęĂĔĀšøąéĆïîĞĚćđÙĘöĔêšéĉîúéúÜ àęċÜđðŨîÖćøĒÖšðŦâĀć ñĉüéĉî éĆÜîĆĚîÖćøĒÖšðŦâĀćéĉîđÙĘöĔîøą÷ą÷ćüĒúąĕéšñú
ßęĆüÙøćüĒúąúÜìčîÿĎÜ éĆÜîĆĚîüĉíĊÖćøìćÜßĊüüĉì÷ćÝċÜđðŨîĂĊÖ ÷ĆęÜ÷ČîÖÙĘ ĂČ ÖćøĀćóøøèóČßìęöĊ øĊ ąïïøćÖúÖċ öćðúÖĎ úÜĔîéĉî
ìćÜđúČĂÖìĊęöĊÙŠćĔߚ݊ć÷îšĂ÷ÖüŠć ĒêŠđîęČĂÜÝćÖéĉîđÙĘöĔî đÙĘö đóČęĂĔĀšøćÖĔßšîĚĞćĔîøąéĆïìĊęúċÖ ÿŠÜñúĔĀšîĞĚćĔêšéĉîìęĊđÙĘö
ðøąđìýĕì÷đÖĉéÝćÖĀĉîđÖúČĂàęċÜđöČęĂÿúć÷êĆüÖĘÝąĕéšéĉîìęĊöĊ ĕöŠøąđĀ÷×ċĚîöćĔÖúšñĉüéĉî ìĞćĔĀšóČĚîìęĊ÷ĆÜÿćöćøëđóćąðúĎÖ
ÙüćöđÙĘöĂ÷ŠĎĒúšü ēé÷ĔîĂéĊêöĊðśćĕöšðÖÙúčöóČĚîìęĊĂ÷ŠĎ ÝċÜìĞć óČßøąïïøćÖêČîĚ ÙüïÙŠĎÖîĆ ĕðĕéš
ĔĀîš ĚćĞ Ĕêéš ĉîìđęĊ ÙĘöĂ÷ĎŠĔêšéîĉ ìĊęúċÖĒúąĕöÿŠ ŠÜñúÖøąìïĔé ė êŠĂ
124 1õćÙüßĉ ćßüĊ üìĉ ÷ćðćś ĕöš [email protected]
íîîĕß÷ (Buchanania siamensis Miq.) đðŨîßîĉéóĆîíčŤìęĊ ÿčÖÿĊĒéÜ đîĚČĂĔîÿĊđ×Ċ÷ü öĊøÿĀüćîđðŨîĂćĀćø×ĂÜîÖ đöúĘé
óïüŠćÿćöćøëìîÿõćóéĉîđÙĘöĕéš ēé÷ÿćöćøëóïĕéšĔî øĆïðøąìćîĕéšöĊøÿßćêĉöĆî đðúČĂÖêšîîĞćöćĔßšìĞćÿĊ÷šĂöñšć
óĚîČ ìĊęìęöĊ ÙĊ øćïđÖúČĂìęĆüĕðĔîõćÙêąüĆîĂĂÖđÞĊ÷ÜđĀîĂČ Ēúą ĔĀšÿĊßöóĎ úĞćêšîĒúąøćÖîĞćöćêšöîĚĞćéęČöĒÖšĂćĀćøđðŨîóĉþ
öýĊ ĆÖ÷õćóìÝęĊ ąÿćöćøëîĞćöćðúÖĎ đóĂČę ðøïĆ ðøčÜóČĚîìęĊéĉîđÙĘö đðúČĂÖêšîêšöîĞĚćñÿöđÖúČĂ ĂöĒÖšēøÙđúČĂÖĂĂÖêćöĕøôŦî
ĕéš đîČęĂÜÝćÖđðŨîóČßìĊęöĊøąïïøćÖúċÖ ēé÷øćÖÿćöćøëĀ÷ęĆÜ đîČĂĚ ĕöšêšöéČęöđóĂęČ øĆÖþćĂćÖćøêÖ×ćüĔîñĎšĀâĉÜ
úċÖúÜĕðĔîéĉîêĚĆÜĒêŠ 50–100 àö. ĂĊÖìĆĚÜöĊēĂÖćÿĔîÖćøÿČï
êŠĂóĆîíŤčêćöíøøößćêĉĕéšÿĎÜ đîęČĂÜÝćÖđöúĘéÿćöćøëÜĂÖĕéš éĆÜîĚĆîÖćøýċÖþćëċÜÖćø×÷ć÷óĆîíŤč ÖćøÙĆéđúČĂÖĒöŠĕöš
ĔîéĉîìĊęöĊÙüćöđÙĘöÿĎÜÖüŠćÙüćöđÙĘö×ĂÜîĚĞćìąđú íîîĕß÷ ìĊęìîđÙĘöĕéšÿĎÜ üĉíĊÖćøðúĎÖĔîóČĚîìĊęéĉîđÙĘöĔĀšöĊĂĆêøćøĂé
đðŨîĕöš÷ČîêšîìšĂÜëęĉîĀć÷ćÖ×îćéÖúćÜ óïĔîðśćñúĆéĔï êć÷ÿĎÜÿčé øüöëċÜÖćøýċÖþćÖøąïüîÖćøìĊęìĞćĔĀšóČßßîĉéîĚĊ
×ĂÜĕì÷ ìîÙüćöøšĂîĒúąĒÿÜĒééĕéšéĊ óïĔîõćÙ ìîêŠĂéĉîđÙĘöĕéš ÝċÜđðŨîÜćîìĊęêšĂÜìĞćĂ÷ŠćÜêŠĂđîČęĂÜđóęČĂîĞć
êąüĆîĂĂÖđÞĊ÷ÜđĀîČĂ õćÙÖúćÜ õćÙêąüĆîĂĂÖ ĒúąõćÙ óČßßîĉéîĊĚĕððúĎÖđóČęĂđðúęĊ÷îĔĀšóĚČîìĊęéĉîđÙĘöĔĀšÿćöćøëîĞć
êąüĆîêÖ đðŨîóČßÖúčŠöđéĊ÷üÖĆïöąöŠüÜ øĎðìøÜÿü÷Üćö ÖúĆïöćĔßšðøąē÷ßîŤĕéšĂĊÖÙøĚĆÜ ĒúąßŠü÷úéÖćøĒóøŠÖøąÝć÷
đĀöćąìĊęÝąîĞćöćðúĎÖđðŨîĕöšðøąéĆïĔîđ×êđöČĂÜ ÷ĂéĂŠĂîÿĊ ×ĂÜéĉîđÙĘöĕéšĂ÷ŠćÜ÷ĆęÜ÷Čî ĂĊÖìĆĚÜ÷ĆÜđðŨîÖćøđóĉęöðøĉöćè
ĒéÜĔßšđðŨîĂćĀćøđðŨîñĆÖđÙĊ÷ÜÖĉîÖĆïîĚĞćóøĉÖĕéš ñúÿéđöČęĂ óČĚîìęÿĊ đĊ ×Ċ÷üĔĀÖš ïĆ ðøąđìýĕì÷ĂĊÖéšü÷
ลกั ษณะตนธนนไชย (Buchanania
siamensis Miq.) ทรงพุมที่สวยงามเหมาะ
สาํ หรับใชใ นงานปรบั แตง ภูมิทัศน ใบออ นสี
แดงใชเปน อาหาร มีรสเปรีย้ วอมฝาด ผลสุก
สีแดง เนอ้ื เมล็ดสีเขียวเปน อาหารของนก
เมล็ดรปู หัวใจ และเปลกื ลาํ ตน แตกแบบรอย
ไถ ใชส ําหรบั ยอมสีผา และเปนยาสมนุ ไพร
ïบìทÙคüวćาöมðśปćาĕไ šöม íîîĕß÷ ĕöš šêîìî ĉéîđÙĘö
8 ðāĀüüĂ ĀòāċăîüĿ āċăîüĿĖĄĻàãĀĎ čî | 125
ĕĄíĜ ĕĆÝėîęúÝĆüęĿ üäċ: ĕĄĜíăüļċàôċĶ ôċĶ ăüļċàĕĄĜí
íü. ñċüüĊîòĿ ĖÚļĀÚüĉáĻċà1
đĂ Ù ēê ĕö Ù Ă øŤĕøà ć (ectomycorrhiza) ÙČ Ă ðśćĒúšü đĀĘéïćÜßîĉéìęĊöĊøÿßćêĉéĊ Ùîîĉ÷öîĞćöć
Ù ü ć ö ÿĆ ö óĆ î íŤ Ē ï ï óęċ Ü ó ć Ă ć ýĆ ÷ ÖĆ î (symbiotic øĆïðøąìćî ĒúąöĊøćÙćĒóÜ÷ĆÜÿćöćøëîĞćöć×ć÷ÿøšćÜ
associations) øąĀüŠćÜøćÖĆïøćÖóČßßĆĚîÿĎÜ ēé÷óČßĕéšøĆï øć÷ĕéĔš îÙøüĆ đøĂČ îĕééš šü÷
íćêčĂćĀćøêŠćÜ ė ÝćÖøć ĒúąøćĕéšøĆïĂćĀćøìęĊđÖĉéÝćÖ đĂÙēêĕöÙĂøŤĕøàćöĊïìïćìÿĞćÙĆâĂ÷ŠćÜ÷ęĉÜĔîÖćø
đóęĉöÖćøđêĉïēê×ĂÜĕöšðśćĀúć÷ßîĉé đîČęĂÜÝćÖøćđĂÙēêĕö
ÖćøÿĆÜđÙøćąĀŤĒÿÜÝćÖóČß ÙüćöÿĆöóĆîíŤîĊĚߊü÷đóĉęöÖćø ÙĂøŤĕøàćߊü÷ÖøąêščîĔĀšøćÖöĊÖćøĒêÖĒ×îÜöćÖ×ċĚîĒúą
đÿšîĔ÷×ĂÜøćìĊęđÝøĉâĒñŠÖøąÝć÷øĂï ė øćÖóČßÝĞćîüî
đêĉïēêĔĀšĒÖŠóČß ßŠü÷ĔĀšóČßÿćöćøëêĚĆÜêĆüĒúąìîìćîêŠĂ öćÖ ÝċÜìĞćĔĀšøćÖóČßöĊóĚČîìĊęñĉüĔîÖćøéĎéíćêčĂćĀćøĒúą
îĚĞćĔîéĉîđóęĉööćÖ×ĚċîëċÜ 1,000 đìŠć îĂÖÝćÖîĚĊđÿšîĔ÷×ĂÜ
ÙüćöĒĀšÜĒúšÜĕéšéĊ îĂÖÝćÖîĚĊóČß÷ĆÜêšćîìćîêŠĂēøÙìĊę øćđĂÙēêĕöÙĂøŤĕøàćàċęÜöĊðøĉöćèöćÖĒúąöĊ×îćéđúĘÖÖüŠć
øćÖóČßîĚĆî ÷ĆÜÿćöćøëđÝøĉâĒñŠÖøąÝć÷ĕðĔîéĉîĕéšĕÖú
øąïïøćÖĂĊÖéšü÷ éĆÜîĚĆîøćđĂÙēêĕöÙĂøŤĕøàćÝċÜëĎÖ ÖüŠćøąïïøćÖóČßĒúą÷ĆÜÿćöćøëĒìÜñŠćîߊĂÜđöĘééĉî
îĞćöćĔßšđðŨîðčŞ÷ßĊüõćó (biofertilizer) Ēúą÷ĆÜîĞćöćĔßš ×îćéđúĘÖìęĊøćÖóČßĕöŠÿćöćøëđÝøĉâđךćĕðéĎéíćêčĂćĀćø
ÙüïÙčöēøÙóČßéšü÷ßĊüüĉíĊ (biological control) đóČęĂ ĒúąîĚĞćĕéš éšü÷đĀêčîĊĚøćÖ×ĂÜêšîĕöšìĊęöĊøćđĂÙēêĕöÙĂøŤĕø
àćÝċÜöĊðøąÿĉìíĉõćóĔîÖćøĀćĒúąéĎéíćêčĂćĀćøĒúąîĚĞć
ìéĒì îÖćøĔßšÿćøđÙöĊ ĔîìĆę üēúÖó ï üŠćöĊóČ ßìęĊ öĊ ĕéšéĊĔîÿõćóéĉîđÿęČĂöēìøöĒúąĒĀšÜĒúšÜ ĀćÖêšĂÜÖćøĔĀš
ÙüćöÿĆöóĆîíŤÖĆïøćđĂÙēêĕöÙĂøŤĕøàćöćÖÖüŠć 6,000 êšîĕöšöĊøćđĂÙēêĕöÙĂøŤĕøàćìęĊøćÖÿćöćøëìĞćĕéšéšü÷üĉíĊ
ßîĉé 145 ÿÖčú 26 üÜýŤ ÿĞćĀøĆïðøąđìýĕì÷öĊĕöšðśćìĊęöĊøć ÜŠć÷ ė ēé÷îĞćéĂÖđĀĘéđĂÙēêĕöÙĂøŤĕøàćìęĊĒÖŠöćïéĔĀš
đĂÙēêĕöÙĂøŤĕøàćĂ÷ŠĎìøęĊ ćÖöćÖÖüŠć 30 ßîĉé àċÜę Ă÷ŠĔĎ îüÜýŤ úąđĂĊ÷éĒúšüîĞćĕðñÿöÖĆïîĚĞć ÝćÖîĆĚîîĞćĕðøéïøĉđüèēÙî
êŠćÜ ė ĕéšĒÖŠ ĕöšüÜýŤ÷ćÜ (Dipterocapaceae) ĕöšüÜýŤÖŠĂ ×ĂÜêšîĕöš đóĊ÷ÜđìŠćîĚĊÖĘÿćöćøëñúĉêêšîĕöšìęĊēêéĊĒúą
(Fagaceae) ĕ öš ü Ü ýŤ ÿ î ( Pinaceae) ĕ öš ü Ü ýŤ ëĆę ü êšćîìćîêŠĂēøÙóČßĕéš
(Fabaceae) đðŨîêšî ĔîÿŠüî×ĂÜøćđĂÙēêĕöÙĂøŤĕøàć
øćÖ×ĂÜêšîĕöšđðøĊ÷ïđÿöČĂîïšćî×ĂÜđĀĘéđĂÙēêĕö
îĆĚî îĆÖøćüĉì÷ćĕéšÙćéÙąđîüŠćìęĆüēúÖöĊðøąöćè ÙĂøŤĕøàć đÿšîĔ÷đĀĘéĕéšĂćýĆ÷Ă÷ŠĎĔîøćÖĒúąĕéšøĆïĂćĀćø
20,000–25,000 ßîĉé ÿŠüîĔĀâŠđðŨîøćìĊęĂ÷ĎŠĔî class đóęČĂĔßšĔîÖćøđêĉïēêÝćÖóČß éĆÜîĚĆîđöČęĂêšîĕöšàċęÜđðŨîïšćî
basidiomycetes àċęÜđðŨîøćìĊęÿøšćÜéĂÖđĀĘéïîóĚČîðść Ĕî ×ĂÜđĀĘéđĂÙēêĕöÙĂøŤĕøàćëĎÖìĞćúć÷ ÝċÜÿŠÜñúĔĀšđĀĘéđĂÙ
ðøąđìýĕì÷öĊÖćøøć÷ÜćîóïđĀĘéđĂÙēêĕöÙĂøŤĕøàć
ðøąöćè 900 ßîĉé àęċÜÿŠüîĔĀâŠđðŨîđĀĘéøĆïðøąìćîĕéš
đߊî đĀĘéøąēÜÖ×ćü đĀĘéøąēÜÖĒéÜ đĀĘéöĆîðĎ đĀĘéđñćą
đĀĘéîĚĞćĒðŜÜ đĀĘéîĞĚćĀöćÖ đĀĘéëŠćî ĒúąđĀĘéêĆïđêŠć
îĂÖÝćÖđĀĘéđĀúŠćîĊĚÝąđðŨîĂćĀćøĔĀšÙîĔîßčößîøĂï ė
126 1õćÙüĉßćßüĊ üìĉ ÷ćðśćĕöš [email protected]
ēêĕöÙĂøŤĕøàćĕöŠöĊìęĊĂ÷ŠĎĂćýĆ÷ ×ćéĒÙúîĂćĀćøĒúąêć÷ ÿøšćÜïšćîĒúąđóĉęöóĚČîìĊęĂ÷ŠĎĂćýĆ÷ĒúąĒĀúŠÜĂćĀćøĔĀšÖĆï
ĔîìęĊÿčé éĆÜîĚĆîđĀĘéàęċÜđðŨîĒĀúŠÜĂćĀćø×ĂÜÙîĔîßčößîÝċÜ đĀĘéîęĆîđĂÜ îĂÖÝćÖîĚĊ÷ĉęÜðúĎÖêšîĕöšìĊęöĊÙüćöÿĆöóĆîíŤĒïï
úéðøĉöćèúÜĕðéšü÷ îĆÖüĉÝĆ÷ðøąđìýöćđúđàĊ÷øć÷ÜćîüŠć đĂÙēêĕöÙĂøŤĕøàćĀúćÖßîĉéĒúąïĞćøčÜøĆÖþćĔĀšöĊÙüćö
đöęČ Ă óČĚ î ìĊę ðś ć đêĘ Ü øĆ Ü ëĎ Ö ìĞ ć ú ć ÷ Ē ú ą đð úĊę ÷ î đðŨ î óĚČ î ìęĊ ĂčéöÿöïĎøèŤéĊ ÷ęĉÜđóĉęöÙüćöĀúćÖĀúć÷×ĂÜđĀĘéđĂÙēêĕö
đÖþêøÖøøöđðŨîøą÷ąđüúćîćîöćÖÖüŠć 20 ðŘ ðøĉöćè ÙĂøĕŤ øàćĔîóîĚČ ìîĊę ĚĆî ė ĕééš üš ÷ ÝćÖìęÖĊ úćŠ üöćìĚĆÜĀöéîĚÝĊ ą
đĀĘéđĂÙēêĕöÙĂøŤĕøàćÝąÙŠĂ÷ ė úéÝĞćîüîúÜÝîÖøąìĆęÜ đĀĘîüŠćđĀĘéđĂÙēêĕöÙĂøŤĕøàćÖĆïøćÖ×ĂÜêšîĕöšîĆĚîđðŨî
ĕöŠóïđĀĘéđĂÙēêĕöÙĂøŤĕøàćĔîóČĚîìĊęéĆÜÖúŠćüĂĊÖ ĔîìćÜ ÿŠüîĀîċęÜ×ĂÜÖĆîĒúąÖĆî Ýą×ćéÿęĉÜĔéÿĉęÜĀîċęÜĕðĕöŠĕéš ÝċÜ
ÖúĆïÖĆîĀćÖðúĎÖêšîĕöšìęĊöĊÙüćöÿĆöóĆîíŤÖĆïđĀĘéđĂÙēêĕö ĂćÝÖúŠćüĕéšüŠćĀćÖđøćÿøšćÜðść ÷ĆÜÿćöćøëÿøšćÜđĀĘéĒúą
ÙĂøŤĕøàćĔîóĚČîìęĊìęĊöĊÿõćóđÿČęĂöēìøö îĆęîÙČĂđøćÖĞćúĆÜ ÿøćš ÜĂćĀćøĔĀÙš îßöč ßîĕéšĂÖĊ éšü÷
ïบìทÙคüวćาöมðśปćาĕไ šöม đ ĘĀéđĂÙēêĕöÙĂ Ťøĕøàć: đ ĘĀéÿ šøćÜðść ðśćÿ šøćÜđ ĘĀé
8 ðāĀüüĂ ĀòāċăîüĿ āċăîüĿĖĄĻàãĎĀîč | 127
ĘóûĒÝċþčôîăĊ : ăčàĝ ĕĄþĆĐ ðĞàč ùċûĄþĊàÚċüîĊíøŁò..ăÚĻĒ ċüăÚĊíòĢċĞ úĊò
ĄĆúüĉĕĄû
íü. ăĀđ čúþ ĆđðĊûüāĊ úĎ1
÷Ď Ù ćúĉ ð êĆ ÿ ÝĆ é đðŨ î ĕöš ēê đøĘ üìĊę öĊ Ĕßðš øąē÷ßîŤĔîìćÜÖćøÙšćĕéšĀøČĂĕöîŠ ĚĆî êĂš Ü
öĎúÙŠćìćÜđýøþåÖĉÝöćÖđðŨîĂĆîéĆïĀîęċÜ óĉÝćøèćëċÜßîĉéĒúąðøĉöćè×ĂÜÿćøÿĞćÙĆâ
×ĂÜðøąđìý ēé÷öÖĊ ćøîćĞ ĕðĔßšðøąē÷ßîŤ ĔîîĚĞćöĆîĀĂöøąđĀ÷ øüöëċÜðøĉöćèîĚĞćöĆî
ĀúĆÖĔîĂčêÿćĀÖøøöÖćøñúĉêđ÷ČęĂĒúą ĀĂöøąđĀ÷ìĊęÿÖĆéĕéšéšü÷ ìĚĆÜîĊĚĂÜÙŤÖćø
Öøąéćþ ĂčêÿćĀÖøøößĚĉîĕöšÿĆï ĕöš ĂćĀćøĒúąđÖþêøĒĀŠÜÿĀðøąßćßćêĉ ĕéš
đÿćđ×Ęö ĒúąĕöšđßČĚĂđóúĉÜ ĒêŠÖćøĔßš ÝĞćĒîÖÖćøĔßšðøąē÷ßîŤîĚĞćöĆî÷ĎÙćúĉðêĆÿ
ðøąē÷ßîŤĂĊÖøĎðĒïïĀîċęÜìęĊÙîĕì÷ĕöŠ ĂĂÖđðŨî 3 ÖúŠčöĀúĆÖ ĕéšĒÖŠ 1) ÖćøîĞćĕðĔßš
ÙščîđÙ÷îĆÖ ĒêŠÖúĆïøĎšÝĆÖÖĆîéĊĔîßČęĂ ðøąē÷ßîŤĔîìćÜ÷ćĀøČĂ ìćÜÖćøĒóì÷Ť 2)
“îĚĞćöĆî÷ĎÙćúĉðêĆÿ” đðŨîĂĊÖĀîċęÜÖćøĔßš Ö ćøĔßš ð øąē÷ß îŤ Ĕî Ö ćøìĞ ćîĞĚ ćĀ Ă ö Ē ú ą
ðøąē÷ßîìŤ Ċöę ĊÖćøîĞćĔï÷ĎÙćúĉðêĆÿĕðÿÖĆé đÙøęČĂÜĀĂö Ēúą 3) ÖćøĔßšðøąē÷ßîŤĔîìćÜ
đóČęĂĔĀšĕéšîĞĚćöĆîĀĂöøąđĀ÷ ēé÷îĞĚćöĆî÷Ď ĂčêÿćĀÖøøö àċęÜĔîĒêŠúąÖúŠčöîĆĚîĕéš
Ù ćúĉ ð êĆ ÿîĊĚ öĊ ÖćøîĞ ćĕð Ĕßš Ĕî ì ćÜ ÖĞćĀîéßîĉé×ĂÜÿćøÿĞćÙĆâĔîîĞĚćöĆîĀĂö
ÖćøĒóì÷ŤđóęČĂߊü÷úéĂćÖćøĀúĂéúö øąđĀ÷ĕüšĒêÖêŠćÜÖĆî ÿĞćĀøĆïÖćøĔßš
ĂĆÖđÿï ïøøđìćĂćÖćøĀüĆéÙĆéÝöĎÖ ĂćÖćøĕĂ ĕàîĆÿ úé ðøąē÷ßîŤĔîìćÜ÷ćêšĂÜöĊÿćø 1,8-Cineole (eucalyptol)
ĂćÖćøðüéýĊøþąÝćÖÙüćöđĀîČęĂ÷úšć ĀøČĂîĞćĕðĔßšĔî đðŨîÿćøÿĞćÙĆâĀúĆÖ ēé÷öĊðøĉöćèĕöŠêĞęćÖüŠć 70 % àęċÜßîĉé
ĂčêÿćĀÖøøöîĞĚćĀĂöĒúąĒêŠÜÖúĉęî øüöëċÜĔßšđðŨîÿćøðŜĂÜÖĆî ìęĊ îĉ ÷öîĞ ćöćÿÖĆ éîĞĚ ćöĆ îĀĂöøąđĀ÷ĔîÖúŠčöîĚĊ ÙČ Ă
ĒúąÖĞćÝĆéĒöúÜ àċęÜĔîðŦÝÝčïĆîðøąđìýĕì÷êšĂÜîĞćđךćîĞĚćöĆî E. globulus, E. camaldulensis, E. smithii, E. dives Ēúą
ßîĉéîĚĊÝćÖêŠćÜðøąđìý ēé÷ÿŠüîĔĀâŠîĞĚćöĆî÷ĎÙćúĉðêĆÿìĊęĔßš E. polybractea ÿŠüîÖćøîĞćĕðĔßšìĞćîĞĚćĀĂöĒúąđÙøęČĂÜĀĂö
ÖĆ îĂ÷ĎŠ îĊĚ ÿÖĆ éĕéš ÝćÖĔï÷Ď Ùćúĉ ðêĆ ÿĀúć÷ßîĉ é đߊ î ÝąêšĂÜöĊÿćø Citronellal ĕöŠîšĂ÷ÖüŠć 70 % àęċÜÿŠüîĔĀâŠ
Eucalyptus globulus, E. camaldulensis, E. smithii, E. ÿÖĆéöćÝćÖ E. citriodora Ēúą E. staigeriana Ēúąÿčéìšć÷
dives, E. polybractea, E. tereticornis, E. leucoxylon, ÖćøîĞćĕðĔßšðøąē÷ßîŤĔîìćÜĂčêÿćĀÖøøö êšĂÜöĊÿćø
E. citriodora, E. staigeriana đðŨîêšî îĂÖÝćÖîĚĊ÷ĆÜöĊ÷ĎÙć Piperitone Ē ú ą Phellandrene ēé ÷ êš Ă ÜöĊ ð øĉ ö ć è
úĉðêĆÿĂĊÖĀúćÖĀúć÷ßîĉéìęĊÿćöćøëîĞćöćÿÖĆéđðŨîîĞĚćöĆî ÿćøÿĞćÙĆâîĊĚĕöŠêĞęćÖüŠć 70 % đߊîÖĆî ĒêŠĂ÷ŠćÜĕøÖĘêćöÖćø
÷ĎÙćúĉðêĆÿĕéš ĒêŠìĆĚÜîĊĚĔîÖćøóĉÝćøèćüŠćîĚĞćöĆîĀĂöøąđĀ÷ìĊę îĞćĕðĔßšðøąē÷ßîŤĔîìćÜĂčêÿćĀÖøøö÷ĆÜĕöŠđðŨîìĊęîĉ÷ööćÖ
ÿÖĆéĕéšÝćÖĔï÷ĎÙćúĉðêĆÿÝąöĊðøąÿĉìíĉõćóìĊęÝąîĞćöćóĆçîć îÖĆ
128 1õćÙüßĉ ćßüĊ üìĉ ÷ćðśćĕöš [email protected]
ÿĞ ćĀ øĆ ï Ö ćøð úĎ Ö ÷Ď Ù ćúĉ ð êĆ ÿ Ĕî ð øąđì ý ĕì ÷îĆĚ î öĊ ÿćøÿĞćÙĆâĒúšüóïüŠć öĊ÷ĎÙćúĉðêĆÿ 2 ÿć÷êšîìęĊîŠćÿîĔÝüŠćÝą ïบìทÙคüวćาöมðśปćาĕไ šöม Ĕï Ď÷Ùć ĉúð Ćêÿ: ęĉÿÜđĀ ČúĂ ĉĚìÜõć÷ĀúĆÜÖćø Ćêé Ŧôî.. ŠĎÿÖćøÿ ĆÖéîĚĞć ĆöîĀĂöøąđĀ÷
üĆêëčðøąÿÜÙŤđóęČĂñúĉêđîĚČĂĕöšđóĊ÷ÜĂ÷ŠćÜđéĊ÷ü ēé÷ĔîÿŠüî×ĂÜ ÿćöćøëîćĞ öćÿÖéĆ îĞĚćöĆîĀĂöøąđĀ÷đóęČĂĔßĔš îìćÜ÷ćĀøĂČ ìćÜ
Ĕïõć÷ĀúĆÜÖćøêĆéôŦîđîĚČĂĕöšÝąðúŠĂ÷ĔĀšđðŨîÿĉęÜđĀúČĂìĉĚÜĔî ÖćøĒóì÷Ťĕéš ÙČĂ ÿć÷êšî CT236 Ēúą K 58 àęċÜöĊðøĉöćè
ĒðúÜðúĎÖ ēé÷Ĕï÷ĎÙćúĉðêĆÿìęĊìĆïëöÖĆîîĚĊöĊøć÷ÜćîüŠćìĞćĔĀš ÿćø 1,8-Cineole đìŠćÖĆï 67.22 Ēúą 60.70 % êćöúĞćéĆï
éĉîöĊÙŠćÙüćöđðŨîÖøéöćÖ×Ěċî ÿøšćÜðŦâĀćéšćîÿĉęÜĒüéúšĂö ĒúąëċÜĒöšüŠćÝąöĊðøĉöćèÿćøÿĞćÙĆâĔîîĚĞćöĆîĀĂöøąđĀ÷ĕöŠ
ìĞćĔĀšđÖĉéìĆýîÙêĉìĊęĕöŠéĊêŠĂÖćøðúĎÖ÷ĎÙćúĉðêĆÿ ĂĊÖìĆĚÜĔî ëċÜêćöđÖèæŤìęĊÖĞćĀîéĕüš ÙČĂ 70 % ĒêŠÖĘöĊðøĉöćèìĊę
ðŦÝÝčïĆîóĚČîìęĊðúĎÖ÷ĎÙćúĉðêĆÿúéúÜ đîČęĂÜÝćÖđÖþêøÖøêšĂÜ ĔÖúđš ÙĊ÷Ü ĂĊÖìÜĚĆ ĔîÖćøýċÖþćĕéšđÖïĘ êĆüĂ÷ŠćÜöćÝćÖóĚČîìęĊðúĎÖ
ĔßšđüúćĂ÷ŠćÜîšĂ÷ 3-5 ðŘĔîÖćøøĂÙĂ÷ñúñúĉê ÝċÜĀĆîÖúĆïĕð ĒĀúŠÜđéĊ÷ü àċęÜĂćÝđðŨîĕðĕéšüŠćĔîóĚČîìęĊĂČęîĂćÝÝąöĊðøĉöćè
ðúĎÖóČßđÖþêø đߊî öĆîÿĞćðąĀúĆÜ ĂšĂ÷ ĀøČĂ÷ćÜóćøć ēé÷ ÿćøÿĞćÙĆâîĚĊöćÖÖüŠć đîČęĂÜÝćÖðøĉöćèÿćøÿĞćÙĆâîĊĚöĊÙüćö
ĔîðŦÝÝčïĆîĕéšöĊÖćøóĆçîćðøĆïðøčÜóĆîíčŤóČßđÖþêøđĀúŠćîĚĊĔĀš ñĆîĒðøĕéšêćöóČĚîìęĊðúĎÖ ÖćøéĎĒúøĆÖþć ĒúąĂć÷č×ĂÜêšî ñú
ÿćöćøëðúĎÖĔîóČĚîìęĊìĊęöðĊ âŦ Āćĕéš àċęÜĀćÖĕöŠÿøćš ÜĒøÜÝĎÜĔÝĔî ÝćÖÖćøýċÖþćĔîđïĚČĂÜêšîĒÿéÜĔĀšđĀĘîüŠć Ĕï÷ĎÙćúĉðêĆÿìęĊ
ÖćøðúĎÖ÷ĎÙćúĉðêĆÿĂćÝđðŨîĕðĕéšüŠć ĔîĂîćÙêĂćÝÝą×ćé ðúĎÖđóęČĂÖćøñúĉêđîČĚĂĕöšĔîðøąđìýĕì÷îŠćÝąöĊýĆÖ÷õćóĔî
üĆêëčéĉ ïĔîĂčêÿćĀÖøøöÖćøñúĉêđ÷ČęĂĒúąÖøąéćþ ÖćøîĞćöćÿÖĆéîĞĚćöĆîĀĂöøąđĀ÷ĕéš ðøąÖĂïÖĆïĔîðŦÝÝčïĆî
ĂčêÿćĀÖøøößĉĚîĕöšÿĆï ĕöšđÿćđ×Ęö ĒúąĕöšđßČĚĂđóúĉÜĕéš éĆÜîĆĚî ĕéšöĊÖćøóĆçîćðøĆïðøčÜóĆîíŤč÷ĎÙćúĉðêĆÿĔĀšöĊÙčèÿöïĆêĉìęĊ
ĀćÖöĊÖćøîĞćĔïìęĊđĀúČĂìĚĉÜđĀúŠćîĚĊöćĔßšðøąē÷ßîŤĕéšÝąđðŨî đĀöćąÿöêŠĂÿõćóóČĚîìęĊðúĎÖĒúąĔĀšñúñúĉêÿĎÜêøÜêćö
ÖćøđóĉęööĎúÙŠćĔĀšÖĆï÷ĎÙćúĉðêĆÿ éĆÜìĊęĕéšÖúŠćüöćĒúšüüŠć Ĕï üĆêëčðøąÿÜÙŤÖćøĔßšðøąē÷ßîŤ ìĞćĔĀšöĊ÷ĎÙćúĉðêĆÿÿć÷êšîêŠćÜ ė
÷ĎÙćúĉðêĆÿÿćöćøëîĞćöćÿÖĆéîĚĞćöĆîĀĂöøąđĀ÷ĕéš àęċÜÝćÖ đÖĉé×ĚċîöćÖöć÷ ìĆĚÜìęĊđÖĉé×ĚċîÝćÖÖćøóĆçîćðøĆïðøčÜóĆîíčŤ
ÖćøýċÖþćĔîđïĚČĂÜêšîìęĊĕéšìĞćÖćøýċÖþćðøĉöćèîĚĞćöĆîĀĂö ēé ÷ Ö ć øñ ÿ ö õ ć÷ Ĕî ß îĉ é đéĊ ÷ ü ÖĆ î (intraspecific
øąđĀ÷ĒúąĂÜÙŤðøąÖĂïìćÜđÙöĊĔîîĚĞćöĆîĀĂöøąđĀ÷ÝćÖĔï hybridization) ĀøČĂÖćøñÿöך ćößîĉ é (interspecific
÷ĎÙćúĉðêĆÿÿć÷êšîêŠćÜ ė ēé÷ĕéšìĞćÖćøÿčŠöđúČĂÖÿć÷êšîìęĊ hybridization) àċęÜ÷ĆÜĕöŠöĊÖćøýċÖþćëċÜךĂöĎúðøĉöćèĒúą
ÿŠÜđÿøĉöĔĀšđÖþêøÖøðúĎÖÝĞćîüî 9 ÿć÷êšî ĕéšĒÖŠ ÿć÷êšî ĂÜÙŤðøąÖĂïìćÜđÙöĊ×ĂÜîĚĞćöĆîĀĂöøąđĀ÷ÝćÖ÷ĎÙćúĉðêĆÿ
G2, K7, K58, K83, H4, H8, H12, 267H6 Ēúą CT236 ÿć÷êšîêŠćÜ ė đĀúŠćîĊĚ éĆÜîĚĆîĀćÖĕéšöĊÖćøýċÖþćĒúąóĆçîć
óïüŠć öĊðøĉöćèîĚĞćöĆîĀĂöøąđĀ÷ìęĊÿÖĆéĂ÷ĎŠøąĀüŠćÜ 0.54- đóęĉöđêĉöđßČęĂĕéšüŠć ÝąöĊÖćøîĞćĔïàęċÜđðŨîÿęĉÜđĀúČĂìĚĉÜîĚĊöćĔßš
2.37 % àċęÜëČĂüŠćĂ÷ĎŠĔîøąéĆïðćîÖúćÜ ĒúąóïüŠćĔîđÖČĂï ðøąē÷ßîŤĕéšĒîŠîĂî ĒêŠìĚĆÜîĊĚêšĂÜĕéšøĆïÙüćöÿîĔÝĒúąĔĀš
ìč Öÿć÷êš î ÷Öđüšîÿć÷êš î K7 öĊ ÿćø 1,8-Cineole øŠüööČĂÝćÖïøĉþĆìñĎšĔßšîĚĞćöĆîĀĂöøąđĀ÷đóČęĂĀćĒîüìćÜĔî
(eucalyptol) đðŨîÿćøÿĞćÙĆâĔîîĚĞćöĆîĀĂöøąđĀ÷ àęċÜđðŨî ÖćøéĞćđîĉîÜćîđóČęĂîĞćöćĔßšðøąē÷ßîŤĂ÷ŠćÜÝøĉÜÝĆÜ ìĆĚÜîĊĚđóČęĂ
ÖúčŠöÿćøìĊęöĊÖćøîĞćĕðĔßšðøąē÷ßîŤĔîìćÜ÷ć ēé÷öĊðøĉöćè đðŨîÖćøđóęĉöøć÷ĕéšĔĀšÖĆïđÖþêøÖøñšĎðúĎÖ÷ĎÙćúĉðêĆÿ úé
ÿćø 1,8-Cineole Ă÷ŠĎøąĀüŠćÜ 14.56-67.22 % ĒúąđöęČĂ ðŦâĀćéšćîÿĉęÜĒüéúšĂö ĒúąßŠü÷úéÖćøîĞćđךćîĚĞćöĆî÷ĎÙć
óĉÝćøèćëċÜðøĉöćèîĞĚćöĆîĀĂöøąđĀ÷ìęĊÿÖĆéĕéšĒúąðøĉöćè úðĉ êÿĆ ÝćÖêŠćÜðøąđìý
8 ðāĀüüĂ ĀòāċăîüĿ āċăîüĖĿ ĄàĻ ãĎĀčî | 129
ÚċüÝĊíĕþĆĐ ÚãĞòč ăĀĻ òĘòÚċüÛûċû÷ĊòñđĘĿ òăùċ÷ôþĆíĕãĞĐĆÛĆà
ęúôļ ċĶ ûòĐ îòļ
Ć. ÷ýðñčġ üċãüĊÚĂĿ1
ĕöšðść÷ČîêšîìęĊóïĔîðøąđìýĕì÷öĊĂ÷ĎŠéšü÷ÖĆîöćÖöć÷ đîęČ Ă ÜÝ ćÖ đðŨ î Ö ćø× ÷ ć÷ óĆ î íčŤ ìęĊ ĕöŠ Ă ćýĆ ÷ đó ý Ýċ ÜöĊ Ù üćö
Āúć÷ßîĉéĂĆîđîęČĂÜöćÝćÖÿõćóõĎöĉðøąđìýìĊęêĚĆÜĂ÷ŠĎĔîđ×ê ÝĞćđðŨîêšĂÜÙĆéđúČĂÖßĉĚîêĆüĂ÷ŠćÜìęĊđĀöćąÿöàęċÜךĂÙüø
øšĂîßČĚîìĊęöĊÙüćöĀúćÖĀúć÷ÿĎÜ Āúć÷ßîĉéöĊÙčèÙŠćìćÜ óĉÝćøèćìĊęÿĞćÙĆâÙČĂ ÖćøÙĆéđúČĂÖßĚĉîÿŠüîêĆüĂ÷ŠćÜÙüøĔĀšöĊ
đýøþåÖĉÝìĚĆÜìćÜéšćîÖćøĔßšðøąē÷ßîŤÝćÖđîĚČĂĕöšēé÷êøÜ ÙüćöđĀöćąÿöÿĂéÙúšĂÜÖĆïüĆêëčðøąÿÜÙŤÖćøñúĉêĒúą
ìćÜéšćî÷ćøĆÖþćēøÙ øüöìĆĚÜÖćøðúĎÖđóęČĂĔĀšøŠöđÜćĒúąđóČęĂ ðŦÝÝĆ÷ĔîÖćøđÖĘïøĆÖþćßĉĚîêĆüĂ÷ŠćÜøüöìĆĚÜÙüćö÷ćÖÜŠć÷Ĕî
Ùüćöÿü÷Üćö Ăćìĉđߊî ĕöšÿĆÖ (Tectona grandis), ðøąéĎŠ Öćø×÷ć÷óĆîíŤčĔîÿõćóðúĂéđßĚČĂ àċęÜÖćø×÷ć÷óĆîíčŤĔîÿõćó
(Pterocarpus macrocarpus), ö ą ÙŠ ć ē ö Ü (Afzelia ðúĂéđßĚČĂîĆĚîÿćöćøëĔßšßĚĉîêĆüĂ÷ŠćÜÝćÖĒìïìčÖÿŠüî ĒêŠĔî
xylocarpa), ĒéÜ (Xylia xylocarpa) ÖúčŠ öÿÖč úĕöš ÷ćÜ Öćø×÷ć÷óĆîíŤčĕöšðść÷Čîêšîîĉ÷öÙĆéđúČĂÖĔßšßĉĚîÿŠüîêĆüĂ÷ŠćÜ
(Dipterocarpus) đߊî ÷ćÜîć (Dipterocarpus alatus), ÝćÖÿŠüî êć÷Ăé (apical bud) êćךćÜ (axillary bud) Ēúą
óúüÜ (Dipterocarpus tuberculatus) ĒúąĕöšĔîÿÖčúóą÷ĎÜ ĔïđúĊĚ÷Ü (cotyledon)
(Dalbergia) đߊ î ó ą÷Ď Ü (Dalbergia cochinchinensis),
ßĉÜßĆî (Dalbergia oliveri), ĒúąÖøąóĚĊđ×ćÙüć÷ (Dalbergia ÖćøÙĆéđúĂČ ÖĔßšßĉîĚ ÿŠüîêĆüĂ÷ćŠ ÜÝćÖÿŠüîêć÷ĂéĒúąêć
cultrata) àċęÜĔîðŦÝÝčïĆîĕöšĔîÖúŠčöîĚĊđðŨîìęĊîĉ÷öĒúąĕéšøĆï ךćÜ đîČęĂÜÝćÖßĉĚîÿŠüîîĚĊöĊךĂéĊÙČĂ ÿćöćøëĀćßĉĚîêĆüĂ÷ŠćÜĕéš
ÙüćöÿîĔÝđðŨîĂ÷ŠćÜöćÖđîČęĂÜÝćÖøćÙćĒóÜ ĒúąĕöšĂĊÖßîĉé ÜćŠ ÷ đîČĂę ÜÝćÖêć÷ĂéĒúąêć×ćš Ü×ĂÜĕöšðść÷Čîêîš öÖĆ öÝĊ Ğćîüî
ìęĊöĊÖćøîĞćđךćöćðúĎÖĒúąĔßšðøąē÷ßîŤÖĆîĂ÷ŠćÜĒóøŠĀúć÷ öćÖ öĊÙüćöìîìćîĔîÖćøđÖĘïĒúąìîêŠĂÿćøôĂÖÛŠćđßĚČĂĕéš
ēé÷đÞó ćąĂč êÿćĀ ÖøøöÖøąéćþ ÙČ Ă ÷Ď Ùćúĉ ð êĆ ÿ éĊđöęČĂđìĊ÷ïÖĆïÿŠüîĂČęî ÿćöćøëđÖĘïĕéšìčÖùéĎÖćú÷Öđüšîĕöš
(Eucalyptus camaldulensis) ïćÜßîĉéìĊęñúĆéĔïĔîùéĎøšĂî ĒúąÿćöćøëđÖĘïêĆüĂ÷ŠćÜìęĊĕéš
ÝćÖêšîÖúšćìęĊĕéšÝćÖÖćøđóćąđöúĘé ðŦÖßĞć ĀøČĂêĂîÖĉęÜ àęċÜ
Öćø×÷ć÷óĆ î íčŤ Ĕî ÿ õ ćó ð úĂ é đßĚČ Ă (aseptic ÿćöćøëÖøąêčšîĔĀšđÖĉéêć÷ĂéĒúąêćךćÜìęĊöĊĂć÷čìĊęđĀöćąÿö
technique) ĀøČĂÖćøđóćąđúĊĚ÷ÜđîĚČĂđ÷ČęĂ (tissue culture) ĕöŠĒÖŠĀøČĂĂŠĂîÝîđÖĉîĕðđóøćąÝąöĊñúêŠĂÖćøđóćąđúĚĊ÷Ü
đðŨîÖćø×÷ć÷óĆîíčŤēé÷îĞćêĆüĂ÷ŠćÜĕöšìĊęÿîĔÝöćđóćąđúĊĚ÷Ü ×÷ć÷óĆîíčŤ ßĚĉîÿŠüîêć÷ĂéĒúąêćךćÜÙüøÝąĕöŠöĊēøÙĒúą
×÷ć÷óĆîíŤčĔîÿõćóðúĂéđßĚČĂēé÷öĊüĆêëčðøąÿÜÙŤđÞóćą àęċÜ ĒöúÜđךćìĞćúć÷àċęÜÝąÿŠÜñúêŠĂÙüćöðúĂéđßĚČĂ×ĂÜßĚĉî
Öćø×÷ć÷óĆîíŤčéšü÷üĉíĊîĚĊöĊךĂéĊÙČĂÿćöćøë×÷ć÷óĆîíčŤĕéš êĆüĂ÷ŠćÜ ×šĂđÿĊ÷×ĂÜÖćøĔßšßĉĚîêĆüĂ÷ŠćÜêć÷ĂéĒúąêćךćÜÙČĂ
ÝĞćîüîöćÖĔîÙøćüđéĊ÷üĒúąöĊúĆÖþèąìĊęéĊêøÜêćöêšîđéĉö ĕöšðść÷ČîêšîïćÜßîĉéĂ÷ŠĎĔîìęĊĀŠćÜĕÖúĀøČĂöĊúĞćêšîÿĎÜÝąĕöŠ
ìčÖðøąÖćø úéēĂÖćÿÖćøđÖĉéÙüćöñĆîĒðøìĊęĂćÝÝąđÖĉé×ċĚî ÿćöćøëđÖĘïêć÷ĂéĀøČĂêćךćÜĕéšĒúąĕöŠÿćöćøëđéĉîìćÜĕð
ÝćÖÖćø×÷ć÷óĆîíčŤéšü÷üĉíĊĂćýĆ÷đóý đߊî ÖćøđóćąđöúĘé đÖĘïĕéšĔîÖøèĊìĊęÝĞćđðŨîêšĂÜĔßšêĆüĂ÷ŠćÜÝĞćîüîöćÖ ÖćøđÖĘï
130 1õćÙüĉßćßüĊ üĉì÷ćðćś ĕöš [email protected]
êĆüĂ÷ŠćÜêć÷ĂéĒúąêćךćÜךćöÙČîĕöŠîĉ÷öđóøćąÝąìĞćĔĀš öĊÙüćöðúĂéđßĚČĂĕéšÿĎÜ ÿćöćøë×÷ć÷óĆîíŤčđóćąđúĚĊ÷ÜĕéšìĆîìĊ
êĆüĂ÷ćŠ Üêć÷ĒúąÙüćöößĊ ĊüĉêúéúÜ đöúĘéöĊÙüćöìîìćîêŠĂÿćøôĂÖÛŠćđßĚČĂÿĎÜ ĒêŠÖćøĔßšĔïđúĊĚ÷Ü
ĔîÖćø×÷ć÷óĆîíŤčĔîÿõćóðúĂéđßČĚĂïćÜÙøĚĆÜöĊךĂÝĞćÖĆé
ÖćøÙĆéđúČĂÖĔßšßĉĚîÿŠüîêĆüĂ÷ŠćÜÝćÖÿŠüîĔïđúĊĚ÷Ü đðŨî đîČęĂÜÝćÖĕöŠÿćöćøëđÖĘïđöúĘéđóČęĂöćđóćąđúĊĚ÷ÜĕéšêúĂéìĚĆÜðŘ
ĂĊÖìćÜđúČĂÖĀîċęÜìĊęĔîðŦÝÝčïĆîîĉ÷öîĞćöćĔßšĔîÖćø×÷ć÷óĆîíčŤ ĕöšðść÷ČîêšîïćÜßîĉéöĊߊüÜđüúćĔîÖćøêĉéñúĕöŠĒîŠîĂî
ĔîÿõćóðúĂéđßČĚĂ×ĂÜĕöðš ść÷îČ êšî đîęČĂÜÝćÖÿćöćøëÖøąêščî ïćÜÙøĆĚÜêĉéñúÝĞćîüîîšĂ÷ đöúĘéòśĂĀøČĂöĊÖćøđ×ćš ìćĞ úć÷×ĂÜ
đóćąđúĊĚ÷ÜĕéšÜŠć÷ đóøćąöĊÿŠüî×ĂÜđîĚČĂđ÷ęČĂđÝøĉâìęĊóøšĂöĔî ĒöúÜ ĒúąóïüŠćïćÜÙøĚĆÜĔïđúĚĊ÷ÜìĊęđêøĊ÷öĕéšÝćÖđöúĘéĂćÝóï
ÖćøóĆçîćÿĎÜ (totipotency) ÖćøđêøĊ÷öêĆüĂ÷ŠćÜĔïđúĊĚ÷Ü ÙüćöñîĆ ĒðøđÖĉé×Ěîċ
đêøĊ÷öĕéšÝćÖÖćøđóćąđöúĘéĔîÿõćóðúĂéđßČĚĂđóęČĂĔĀšđöúĘé
ÜĂÖĒúąđÖĘïÿŠüî×ĂÜĔïđúĊĚ÷Ü ÝċÜìĞćĔĀšÿćöćøëđÖĘïêüĆ Ă÷ŠćÜìĊę
การขยายพันธุใ นสภาพปลอดเชอ้ื ของไมปายืนตนจากช้นิ ตัวอยางตายอด ตาขา งของ
ตนประดบู าน (Pterocarpus indicus) และจากชิ้นตัวอยางใบเล้ียงตนแดง (Xylia xylocarpa)
ïบìทÙคüวćาöมðśปćาĕไ šöม ÖćøÙĆéđ ČúĂÖßĚĉî ŠÿüîĔîÖćø×÷ć÷ ĆóîíŤčĔîÿõćóðúĂéđ ĚČßĂ×ĂÜĕ šöðść÷Čî šêî
8 ðāĀüüĂ ĀòāċăîüĿ āċăîüĿĖĄàĻ ãĀĎ čî | 131
“Natural complexes” ÝĀċúăċĢ ÝæĊ îĻĆÚüĉóĀòÚċü
ĕ÷ċĉĕþûĎĞ àĕòĞĐĆĕûĆĐĝ
Ć. ÷ýðñčġ üċãüĊÚĂĿ1
Natural complexes đðŨîÖúčŠöÿćøðøąÖĂïìęĊöĊ ÖøąïüîÖćøđóćąđúĚĊ÷ÜđîĚČĂđ÷ČęĂ ĒïŠÜĂĂÖĕéšđðŨîÖúŠčöĀúĆÖ
Ù üćö ÿĞ ćÙĆ â êŠ Ă Ö øąï üî Ö ćøđó ćąđúĚĊ ÷ÜđîĚČ Ă đ÷ęČ Ă ė 3 ÖúŠčö ðøąÖĂïéšü÷
îĂÖđĀîČĂÝćÖíćêčĂćĀćøĀúĆÖìęĊóČßĕéšøĆïÝćÖÿĎêøĂćĀćø
êćŠ Ü ė ÖúöčŠ ÿćøðøąÖĂïđĀúŠćîĚĊÿćöćøëóïĕéšìĚĆÜĔîøĎð×ĂÜ 1. ÖúčŠöĂćÖćøđÖĉéÿĊîĞĚćêćúéĞćïøĉđüèøĂ÷Ēñú
ÿćøÿĆÜđÙøćąĀŤĒúąìęĊĕéšöćÝćÖíøøößćêĉ Ăćìĉ citric acid, ĀøČĂìĊĂę ćĀćø (browning)
PVP Ēúą îĚĞćöąóøšćü ÙüćöÿĞćÙĆâ×ĂÜÖúŠčöÿćøðøąÖĂï
đĀúŠćîĚĊêŠĂÖøąïüîÖćøđóćąđúĚĊ÷ÜđîĚČĂđ÷ČęĂ ÙČà ߊü÷đóĉęöÖćø ÖćøđÖĉé browning öĊ ÿćđĀ êč ö ćÝ ćÖ Ö ćø
đÝøĉâđêĉïēê×ĂÜóČß ēé÷ìĞćĀîšćìĊęÿŠÜđÿøĉöÖćøìĞćÜćî×ĂÜ
ÖøąïüîÖćøĒïŠÜđàúúŤĒúąúéÙüćöđÙøĊ÷é×ĂÜđîČĚĂđ÷ČęĂ đÖĉéðäĉÖĉøĉ÷ćĂĂÖàĉđéßĆî×ĂÜßĉĚîêĆüĂ÷ŠćÜ àęċÜÝąÿŠÜñúĔĀš
(stress) ĒúąđóęĉöĂĆêøćÖćøøĂéêć÷ēé÷úéĂĆêøćÖćø
đÖĉéðäĉÖĉøĉ÷ćĂĂÖàĉđéßęĆîøüöìĚĆÜìĞćĀîšćìĊęđðŨîêĆüéĎéàĆï đîČĚĂđ÷ČęĂïøĉđüèîĚĆîđÖĉéÖćøĒĀšÜĒ×ĘÜĒúąéĞćĀøČĂĂćÝđÖĉé
ÿ ćøóĉ þ (absorbent) Ā øČ Ă éĎ é àĆ ï × Ă ÜđÿĊ ÷ ÿ ćøÝ ć
ÖøąïüîÖćøđöìćïĂúĉàċö (metabolism) ÝćÖßĚĉî ĂćÖćøßĞęćîŠčö×ĂÜßĚĉîêĆüĂ÷ŠćÜÝîìĞćĔĀšßĚĉîêĆüĂ÷ŠćÜđðũŚĂ÷÷Šč÷
êüĆ Ă÷ćŠ ÜóßČ
ÝîĕöŠÿćöćøëđÝøĉâđêĉïēêêŠĂĕðĒúąêć÷ĔîìęĊÿčé ÖúŠčö
đöęČ ĂßĚĉî êĆüĂ÷ŠćÜóČ ßĂ÷ŠĎĔî ÿõ ćüąñĉéð ÖêĉĕöŠ ÿćøðøąÖĂïìęĊîĉ÷öĔßšđóČęĂÖćøĒÖšĂćÖćø browning ÙČĂ
êĂïÿîĂÜêŠĂÖøąïüîÖćøđóćąđúĚĊ÷Ü öĊõćüąĀ÷čé ÿ ć ø ð ø ą Ö Ă ï Ö úŠč ö citric acid, ascorbic acid,
đÝ øĉâ đêĉ ï ēê Ā øČĂ öĊ Ö ćøê ć÷ × Ă ÜßĉĚ î ÿŠ üî đÖĉ é ×Ěċ î pyrogallol Ēúą phloroglucinol ēé÷úąúć÷ĔîÙüćö
ÿćøðøąÖĂïđĀúŠćîĚĊÝąëĎÖîĞćöćĔßšēé÷ĔÿŠđóĉęöđêĉöđךćĕðĔî
ÿĎ ê ø Ă ć Ā ć ø ê ć ö Ē êŠ ú ą üĆ ê ëč ð ø ą ÿ Ü ÙŤ đÞ ó ć ą Ā øČ Ă đóęČ Ă đךöךîìęĊđĀöćąÿöìĚĆÜîĊĚ×ĚċîĂ÷ĎŠÖĆïÖćøìéúĂÜ ĒúąĔÿŠúÜĔî
ĒÖšðŦâĀćìęĊđÖĉé×ĚċîÖĆïßĚĉîêĆüĂ÷ŠćÜ ðŦâĀćìęĊóïĕéšïŠĂ÷Ēúą
êšĂÜĂćýĆ÷ÿćøðøąÖĂïÖúčŠö natural complex Ĕî ĂćĀćøÖŠĂîîęċÜÛŠćđßĚČĂ øüöìĆĚÜÖćøĔßšöĊéêĆéĒêŠÜìęĊđ÷ĘîĀøČĂ
đúĊĚ÷ÜßĚĉîêĆüĂ÷ŠćÜĔîìĊęöČéÖĘÿćöćøëúéÖćøđÖĉéĂćÖćø
browning ĕéš ĂćÖćøÖćøđÖĉé browning ÿćöćøëđÖĉé×ċĚî
ĕéšÖĆïÖćøđóćąđúĚĊ÷ÜđîĚČĂđ÷ČęĂóČßìčÖðøąđõìĒêŠöĆÖóïÖĆï
ÖćøđóćąđúĊĚ÷ÜđîČĚĂđ÷ęČĂĕöš÷Čîêšî (tree) đðŨîÿŠüîĔĀâŠ
ēé÷đÞóćąßîĉéìęĊöĊîĞĚć÷ćÜđðŨîĂÜÙŤðøąÖĂïìĚĆÜĔîøĎð×ĂÜ
ßĆî÷ćÜ (gum), đøàĉî (resin) Ēúą÷ćÜÿĊ×ćü×čŠî (latex)
đߊî óČßĔîüÜýŤ Dipterocarpaceae, Anacardiaceae,
Apocynaceae ĒúąĂîęČ ė ĂĊÖĀúć÷üÜýŤ
132 1õćÙüĉßćßĊüüĉì÷ćðćś ĕöš [email protected]
2. ÖćøđÖĉéĂćÖćøàĊéÝćÜĀøČĂđðúęĊ÷îđðŨîÿĊđìć 3. ÖúčŠöÿćøðøąÖĂïìęĊÿŠÜđÿøĉöÖćøđÝøĉâđêĉïēê
(discoloration) (promote morphogenesis)
ÖćøđÖĉé discoloration đÖĉéÝćÖÖćøÿąÿö ÖúŠčöÿćøðøąÖĂïđĀúŠćîĊĚĔÿŠđóęĉöđêĉöđךćĕðĔî
× Ă Ü đÿĊ ÷ ìĊę đÖĉ é Ý ć Ö Ö ø ą ï ü î Ö ć ø đö ì ć ï Ă øĉ àċ ö Ā øČ Ă ÿĎêøĂćĀćøđóČęĂüĆêëčðøąÿÜÙŤĔîÖćøđøŠÜÖćøđÝøĉâđêĉïēê
ÙüćöđÙøĊ÷é (stress) ìęĊđÖĉé×Ěîċ ×ĂÜßĉĚîêĆüĂ÷ŠćÜÝîđÖĉéđðŨî
ÿćøóĉþ (toxic) ÿŠÜñúêŠĂÖúŠčöđîĚČĂđ÷ęČĂìĞćĔĀšßĉĚîêĆüĂ÷ŠćÜĕöŠ ĂĆîđîęČĂÜöćÝćÖÿĎêøĂćĀćøðÖêĉđÝøĉâđêĉïēêĕöŠéĊĀøČĂđóęČĂ
ÿŠÜđÿøĉöÖøąïüîÖćøĒïŠÜđàúúŤ (cell proliferation) Ēúą
ÿćöćøëđÝøĉâđêĉïēêĒúąêć÷ĔîìęĊÿčé ÖúŠčöÿćøðøąÖĂïìęĊ Öćø×÷ć÷êĆü×ĂÜđàúúŤ (cell enlargement) đߊî îĞĚć
îĉ÷öĔßšđóęČĂúéÖćøđÖĉé discoloration ÙČĂ ÿćøðøąÖĂï öąóøšćü (10-20% v/v), ÷ĊÿêŤÿÖĆé (50-500 öÖ./ú.),
Ö úŠč ö polyvinylpyrrolidone (PVP) Ē ú ą charcoal öĂúêŤÿÖĆé (500 öÖ./ú), îĞĚćöąđ×ČĂđìý (30 %), îĚĞćÿšö (3-
(0.1-0.3 %) àċęÜÝąìĞ ćĀ îš ćìĊę đðŨ î êĆüéĎé àĆï ÿćøóĉ þ 10 %), Öúšü÷ïé (150 Ö./ú.), öĆîòøĆęÜ, îĞĚćöĆîðúć (1 ßšĂî
(absorbents) ø ü ö ìĆĚ Ü éĎ é àĆ ï ÿ ć ø Ö účŠ ö phenolic ßć/ú.) Ēúą Casein Hydrolysate (30-3,000 öÖ./ú.)
compound ìĊęÖŠĂĔĀšđÖĉéÿćøóĉþ úéÖøąïüîÖćøđÖĉé
ÿ ć ø óĉ þ Ē ú ą éĎ é àĆ ï êĆ ü ÷Ć ï ÷ĚĆ Ü êŠ ć Ü ė (inhibitory
compound) ĒúąÿŠÜđÿøĉöÖøąïüîÖćøđðúĊę÷îĒðúÜ
øĎðøŠćÜ×ĂÜđàúúŤ (morphogenesis) (Thomas, 2008)
ïบìทÙคüวćาöมðśปćาĕไ šöม “Natural complexes” Ùüćö ĞÿćÙĆâ ŠêĂÖøąïüîÖćøđóćąđ ĚĊú÷Üđ ČĚîĂđ÷ęČĂ
8 ðāĀüüĂ ĀòāċăîüĿ āċăîüĖĿ ĄĻàãĀĎ čî | 133
ĕðÝėòėþûíĎ ĎĕĆòĜ ĕĆîĻĆàċòíļċòôċĶ ęúļ
Ć. ÷ýðñčġ üċãüĊÚĂĿ1
êĚĆÜĒêŠ đÝöÿŤ üĆêÿĆî Ēúą ôøćîàĉÿ ÙøĉÖ Ùšîóï đì Ù ēî ēú÷ĊđĀ úŠćîĚĊ Ĕî ÖćøêĉéêćöêøüÝÿĂï ßîĉ é
ēÙøÜÿøšćÜéĊđĂĘîđĂ (DNA) üŠćđðŨîÿć÷ÙĎŠïĉéđðŨîđÖúĊ÷üđöęČĂ ÙüćöÿĆöóĆîíŤìćÜóĆîíčÖøøöøüöìĆĚÜÙüćöĀúćÖĀúć÷×ĂÜ
25 đöþć÷î ó.ý. 2496 ĒúąĕéšøĆïøćÜüĆúēîđïúÿć×ć ßîĉéđóęČĂðøąđöĉîÙüćöÿĞćÙĆâĔîøąéĆïðøąßćÖø ìćÜéšćî
ôŗÿĉÖÿŤĔîðŘ ó.ý. 2505 đðŨîêšîöć ÜćîìćÜéšćîéĊđĂĘîđĂöĊ đĀĘéøćđìÙēîēú÷ĊéĊđĂĘîđĂöĊÙüćöÿĞćÙĆâĔîĒÜŠ×ĂÜÖćø
ÖćøóĆçîćĕðĂ÷ŠćÜöćÖĒúąĒóøŠĀúć÷ĕðìčÖÿć×ćüĉßćìęĊ ÷Čî÷ĆîøąïčßîĉéĒúąÙüćöÿĆöóĆîíŤĔîøąéĆïÿÖčú Ēúą
đÖĊę÷üךĂÜĕöŠüŠćđðŨîýćÿêøŤìęĊđÖĊę÷üóČß (flora) ĀøČĂÿĆêüŤ ýćÿêøŤĂęČîėĂĊÖöćÖöć÷ àęċÜÝąđĀĘîĕéšüŠćúšüîĒúšüĒêŠöĊ
(fauna) éĊđĂĘîđĂÙČĂ ÿćøóĆîíčÖøøö öĊßČęĂđêĘöüŠćÖøééĊĂĂÖ ÙüćöÿćĞ ÙâĆ ìĚÜĆ ÿîĚĉ
àĊĕøēïîĉüÙúĊĂĉÖ (deoxyribonucleic acid) óïĂ÷ĎŠĔî
ÿŠüî×ĂÜîĉüđÙúĊ÷ÿ×ĂÜđàúúŤ ìĞćĀîšćìęĊđÖĘïךĂöĎúìćÜ ÜćîìćÜéšćîðśćĕöšÖĘĕöŠ÷ęĉÜĀ÷ŠĂî đìÙēîēú÷ĊéĊđĂĘîđĂ
óĆîíčÖøøö×ĂÜÿĉęÜöĊßĊüĉêßîĉéĀîċęÜėđĂćĕüšĒúąÿćöćøë ĕéšöĊÖćøîĞćöćĔßšÖĆîĂ÷ŠćÜĒóøŠĀúć÷ĔîĀúćÖĀúć÷ÜćîìĊę
ëŠć÷ìĂéúĆÖþèąĕð÷ĆÜÿĉęÜöĊßĊüĉêøčŠîëĆéĕð (ðøąéĉþåŤ, đÖĊę÷üךĂÜÖĆïðśćĕöšìĚĆÜóČßĒúąÿĆêüŤ ÿćöćøëĒïŠÜĂĂÖđðŨî
2554) ÖúöčŠ ĀúÖĆ ĕééš ÜĆ êĂŠ ĕðîĚĊ
60 ðŘìęĊñŠćîöćîĆïêĚĆÜĒêŠÙšîóï ÜćîìćÜéšćîéĊđĂĘîđĂ 1. ÖćøóĉÿĎÝîŤđĂÖúĆÖþèŤĒúąÙüćöÿĆöóĆîíŤìćÜ
óĆçîćĕðĕÖúđÖĉîÖüŠćìĊęîĆÖüĉì÷ćýćÿêøŤÝąÙćéÙĉé ìčÖ óĆîíÖč øøö
ýćÿêøŤìčÖĒ×îÜüĉßćìĊęđÖĊę÷üךĂÜöĊÖćøóĆçîćĕöŠĀ÷čé÷ĚĆÜ
ÿćöćøëñúĉêĒúąđðúĊę÷îĒðúÜēÙøÜÿøšćÜĀîšćìĊęóČĚîåćîĔî đðŨîÜćîĀúĆÖìćÜéšćîðśćĕöšìĊęĔßšđìÙēîēú÷ĊéĊđĂĘî
øąéĆïđàúúŤ àċęÜëČĂüŠćđðŨîÜćîìĊęìšćìć÷Ă÷ŠćÜöćÖĔî đðŨîđÙøČęĂÜöČĂĔîÖćøøąïčßîĉéēé÷đÞóćąĔîÖøèĊìĊęĕöŠ
ðŦÝÝčïĆî ĔîüÜÖćøĒóì÷ŤöĊÖćøÙĉéÙšîđàúúŤêšîÖĞćđîĉé ÿćöćøëĒ÷ÖĒ÷ąÙüćöĒêÖêŠćÜ×ĂÜßîĉéĕöšìęĊöĊúĆÖþèą
(stem cell) đóęČĂߊü÷øĆÖþćĂćÖćøÝćÖēøÙêŠćÜ ė Āć ìćÜÿĆèåćîüĉì÷ćĔÖúšđÙĊ÷ÜÖĆî ĀøČĂđóČęĂĔßšĔîÖćøóĉÿĎÝîŤ
ÙüćöÝĞćđóćąøąĀüŠćÜ÷ćêŠĂđîČĚĂđ÷ČęĂđðŜćĀöć÷ ĀćÖćøđךć üĉîĉÝÞĆ÷ĔîÖøèĊ ìęĊöĊÖćøúĆÖúĂï×îÿŠÜĀøČĂêĆéĕöšñĉé
ÖĆîĕéš×ĂÜđîĚČĂđ÷ęČĂĒúąÖúčŠöđúČĂéĒúąĂČęîėĂĊÖöćÖöć÷ Ĕî ÖãĀöć÷ĂĂÖÝćÖðśćÝćÖđýþđðúČĂÖĕöšĀøČĂÝćÖĔï đߊî
üÜÖćøđÖþêøÖøøöđìÙēîēú÷ĊéĊđĂĘîđĂđðŨîĀĆüĔÝĀúĆÖĔî óą÷ĎÜ Öùþèć ÿĆÖ đðŨîêšî øüöìĆĚÜÖćøĀćÙüćöÿĆöóĆîíŤ
ÖćøðøĆïðøčÜĒúąêøüÝÿĂïÙĆéđúČĂÖÿć÷óĆîíčŤđóęČĂĔĀšĕéšøĆï ìćÜóĆîíÖč øøöìĚÜĆ ĔîøąéĆïÿÖčúĒúąøąéĆïßîéĉ đóČĂę ðøąđöĉî
óĆîíčŤéĊêøÜêćöêšĂÜÖćø ìćÜéšćîðøąöÜĒúąÿĆêüŤðśćĔßš ÙüćöĀúćÖĀúć÷ìćÜóĆîíčÖøøö×ĂÜĕöšêŠćÜ ė đóęČĂ
üćÜĒñîĀćĒîüìćÜĔîÖćøĂîčøĆÖþŤĀøČĂÖćøîĞćĕðĔßš
ðøąē÷ßîŤĔĀš÷ĆęÜ÷ČîêĂŠ ĕð
134 1õćÙüĉßćßüĊ üìĉ ÷ćðćś ĕöš [email protected]
2. ÖćøĒÿéÜĂĂÖĒúąĀîšćìęĊ×ĂÜ÷îĊ 3. ðøĆïðøÜč ĒúąÙĆéđúČĂÖÿć÷óĆîíŤč
ÜćîìćÜéšćîðśćĕöšĂĊÖìćÜĀîċęÜÙČĂÖćøýċÖþć ÜćîìćÜéšćîðøĆïðøÜč ĒúąÙĆéđúĂČ Öÿć÷óĆîíčŤ×ĂÜ
đÖęĊ÷üÖĆïĀîšćìĊę×ĂÜ÷ĊîêŠćÜ ė àęċÜöĊĂ÷ĎŠöćÖöć÷Āúć÷÷Ċî ĕöšðśćđðŨîÖćøðøą÷čÖêŤĔßšđÙøęČĂÜĀöć÷éĊđĂĘîđĂìęĊĕéšÝćÖ
ïćÜ÷ĊîóïđÞóćąĔîßîĉéĕöšïćÜÿÖčúĀøČĂïćÜßîĉé đߊî ךĂöĎúÖćøĒÿéÜĂĂÖ×ĂÜ÷ĊîĀøČĂÝćÖךĂöĎúÙüćöÿĆöóĆîíŤ
÷ĊîđÖęĊ÷üÖĆïÖúĉęîĀĂö ÷ĊîđÖęĊ÷üÖĆïÖćøêšćîìćîēøÙ Ēúą ìćÜóĆîíčÖøøööćĔßšđóęČĂðøĆïðøčÜóĆîíčŤ Ăćìĉ ÖćøñÿöóĆîíčŤ
ÖúŠčö÷ĊîìĊęđÖęĊ÷üךĂÜÖĆïõćüąđÙøĊ÷é×ĂÜĕöšìĊęĂ÷ŠĎĔîÿõćüą đóČĂę ÙÜúĆÖþèąìĊęéĊÝćÖêîš ìęĊñŠćîÖćøÙĆéđúĂČ Öÿć÷óĆîíŤĀč øČĂ
ĒüéúšĂöìęĊüĉÖùêêŠćÜ ė đóęČĂîĞćöćðøą÷čÖêŤĔßšđðŨî ÖćøÙĆéđúČĂÖêšîúĆÖþèąéÝĊ ćÖćøÙĆéđúČĂÖéšü÷đÙøęČĂÜĀöć÷
đÙ øęČ Ă Ü Ā ö ć ÷ Ĕî Ö ć ø ê ø ü Ý ÿ Ă ï Ē ú ą êĉ é ê ć ö Ā îš ć ìęĊ ìĊę éĊđĂĘîđĂ øüöìĆĚÜÖćøðøĆïðøčÜóĆîíčŤéšü÷üĉíĊÖćøêĆéêŠĂ
ĒÿéÜĂĂÖëċÜúĆÖþèąéĊêŠćÜ ė đóęČĂđðŨîđÙøČęĂÜöČĂđóČęĂĔßšĔî óĆîíčÖøøöĀøČĂ GMO ÖĘđðŨîÿŠüîĀîċęÜ×ĂÜđìÙēîēú÷ĊéĊđĂĘî
ÖćøýċÖþćüÝĉ Ć÷êŠĂĕð đĂìöĊę ĊÖćøîĞćöćðøą÷čÖêĔŤ ßšĔîìćÜðśćĕöéš üš ÷đßîŠ ÖĆî
ïบìทÙคüวćาöมðśปćาĕไ šöม đìÙēîēú÷Ċ Ċéđ ĘĂîđĂêŠĂÜćî šéćîðśćĕöš
8 ðāĀüüĂ ĀòāċăîüĿ āċăîüĖĿ ĄĻàãĀĎ čî | 135
เตาอบไมแบบประหยัดระบบ Direct Heat Exchange
รศ. ทรงกลด จารสุ มบตั ิ1 ผศ. อําไพ เปย มอรณุ 1 และ รศ.ดร. ธีระ วีณนิ 1
ปญหาในการใชไมของบานเรา มีดวยกันหลาย เตาอบ ไม แบ บ ป ระห ยัดระบ บ Direct Heat
สาเหตแุ ตสาเหตุท่สี ําคัญก็คอื ในเรอื่ งความชืน้ ของเนื้อไม Exchange นี้สามารถอบไมใหมีความชื้นท่ีเหมาะสมได
ซง่ึ ความชื้นของเนื้อไมถา มีมากเกนิ ไป เมื่อนาํ ไมไปใชงาน เทียบเทาเตาอบไมแบบที่ใช Boiler เชนในการอบไม
ก็จะเกิดการหดตัว แตถาความช้ืนของเนื้อไมมีนอย ยางพารา ความหนา 1 นิ้ว เตาอบไมแบบใช Boiler ใช
เกินไป เม่ือนําไมไปใชงานก็จะเกิดการขยายตัว ซึ่งเปน เวลา 6-7 วัน เพ่ือใหไมมีความช้ืน 10±2 % เตาอบไม
ปญ หาทีส่ าํ คญั ในการใชป ระโยชนไม แบบประหยัดก็ใช เวลา 6-7 วัน เชนเดียวกัน แตเตาอบ
ไมแบบประหยัดมีการลงทุนที่ต่ํากวา คือลงทุนประมาณ
ดังนั้นในการนําไมไปใชประโยชนจะตองผานการ เตาละ 350,000 บาท อบไมได 600–700 ฟุต3 ซึ่งเม่ือ
อบไม เพ่ือใหไมมีความช้ืนท่ีเหมาะสมซึ่งข้ึนอยูกับ เทียบกับเตาอบไมแบบ Boiler อยางเดียวก็หลายลาน
สถานท่ีนําไมไปใชงาน ซึ่งจะทําใหไมไมเกิดการยืดและ บาทแลว รวมท้ังเช้ือเพลิงที่ใชก็นอยกวาเตาอบไมท่ีใช
หดตัว ในประเทศไทยมีคาความชื้นสมดุลอยูท่ี 10±2 % Boiler ซึ่งมีผูประกอบการไมหลายรายนําไปใชแลว เตา
คือ ตองอบไมใหมีความช้ืนเทากับความช้ืนสมดุลก็จะทํา อบแบบนที้ ําใหผ ปู ระกอบการรายเล็กสามารถมเี ตาอบไม
ใหไมไมย ดื และหดตัว เองได ทําใหส ามารถเพิ่มคณุ ภาพผลติ ภณั ฑข องผูผลิตได
และสงผลใหผ ูบริโภคสามารถใชไ มที่มีคณุ ภาพดียิ่งข้นึ ไม
แ ต ใน ส ภ า พ ป จ จุ บั น ใน ก า ร อ บ ไม จ ะ มี เฉ พ า ะ ใน เกดิ ปญหาในการยืดและหดตวั ของไม
โรงงานอุตสาหกรรมไมขนาดใหญ เนื่องจากเตาอบไมมี
การลงทุนที่สูง ตองใช Boiler เปนแหลงกําเนิดความ นอกจากนี้เตาอบชนิดนี้สามารถอบผลไม หรือส่ิง
รอน จึงไดท ําการคิดคนเตาอบไมแบบประหยัดโดยอาศัย ตาง ๆ ทต่ี อ งการใหแหงได
ใชก ารแลกเปลย่ี นความรอ นโดยตรง
136 1ภาควิชาวนผลิตภัณฑ [email protected]
8 ทศวรรษ วนศาสตร ศาสตรแ หงชวี ติ | 137
บทความปา ไม เตาอบไมแบบประหยดั ระบบ Direct Heat Exchange
เทอรโ มวดู
รศ .ทรงกลด จารุสมบัติ1, ผศ. อาํ ไพ เปย มอรุณ1 และ รศ.ดร. ธีระ วณี ิน1
การใชประโยชนไมแปรรูป (lumber) จากไมจริง เทอรโมวูด หมายถึง ไมที่ผานการอบดวยความรอน
(solid wood) ในการผลิตเฟอรนิเจอร ไมพ้ืน ไมท่ีใชในการ ต้ังแต 180 °ซ. ขึ้นไปโดยจํากัดปริมาณอากาศ การจํากัด
กอสรางจะเปนไมที่อายุนอยหรือไมจากสวนปา หรือไมที่มี อากาศทําไดงายโดยพนไอนํ้า ไอน้ํานอกจากลดปริมาณ
ขนาดเล็ก ซ่ึงจะทําใหพบปญหาในการเขาทําลายของแมลง อากาศแลวยังมีผลตอการเปล่ียนแปลงทางเคมีท่ีเกิดข้ึน
และเห็ดรา การยืด/หดตัวของเน้ือไม และสีของไมจะมีสี ภายในเนื้อไม สีของเทอรโมวูดจะแตกตางไปจากสีเดิมของ
ขาว เน่ืองจากมีกระพี้มากกวาแกน ทําใหมีปญหาในดาน ไม โดยสีจะเขมขึ้น ท้ังน้ีการเขมข้ึนของสีเทอรโมวูดข้ึนอยู
การใชง าน หรอื ถา นําไมแปรรูปเหลา น้นั ไปผา นกระบวนการ กับอุณหภูมิและเวลาที่ใช เทอรโมวูดจะมีการยืดและหดตัว
ปองกันรักษาเนื้อไมดวยสารเคมี บางครั้งก็จะไมเปนที่ นอยลงเม่ือไดรับความช้ืนเพ่ิมขึ้นหรือลดลง การนําความ
ยอมรับในประเทศแถบยุโรป และประเทศญี่ปุน ทําให รอนของเทอรโมวูดลดลงหรือเทอรโมวูดเปนฉนวนความ
ผูประกอบการในอตุ สาหกรรมนเ้ี กดิ ปญหาขน้ึ อยางมากมาย รอ นเพิ่มข้ึน ความตา นทานตอ การผมุ ีมากขึน้ แตเทอรโมวูด
จะมีความแข็งแรงในการตานแรงดัดลดลง (Thermowood
Handbook, 2003) เทอรโมวูดมีขั้นตอนในการทําแสดงใน
ภาพ
138 1ภาควชิ าวนผลติ ภัณฑ [email protected]
เมื่อเพ่ิมหรือลดอุณหภูมิจะตองปรับสภาวะในเตาอบ เนื่องมาจากความแข็งแรงของเนื้อไมลดลงตามที่กลาวมาใน
เพื่อลดการแตกและปริที่ผิว และลดการแตกภายในเนื้อไม ตอนตน นํ้าในกาวควรลดปริมาณลงเน่ืองจากการดูดซับน้ํา
สภาวะท่ใี ชจ ะแตกตางกันข้ึนกับชนดิ และความหนาของไม ในกาวของไมเกิดขน้ึ ไดนอยลง ถาไมลดปริมาณน้ําในกาวลง
ระยะเวลาในการแข็งตัวของกาวจะนานขึ้น ในทางตรงกัน
ไมท่ีตองการอบเพื่อเปล่ียนเปนเทอรโมวูด จะเปนไม ข าม ก าวบ างช นิ ด ต อ ง ก ารค วาม ชื้ น จ าก เน้ื อ ไม แ ล ะ
สดหรือไมท ผี่ านการอบแหงมากอ นแลว ก็ได ถาเปนไมสดไม บรรยากาศในการแข็งตัว ดังน้ันถามีปริมาณนํ้าในเนื้อไมไม
จะอบที่อุณหภูมิสูงและแหงเร็ว ไมบางชนิดจะเกิดการแตก พอการแขง็ ตัวของกาวก็จะไมสมบรู ณจนเกิดการหลดุ แยกที่
ภายในเน้ือไม ดังน้ันถาผานการอบแหงมากอนจะลดการ แนวกาวได
แตกภายในเนื้อไมใหนอยลง การอบไมดวยความรอ นสูงเพื่อ
เปล่ียนเปนเทอรโมวูดจึงใชอบไดท้ังไมจําพวกใบกวางและ การออกแบบ ข อต อและรายละเอี ยดอื่ น ๆ
จําพวกสน แตวาขั้นตอนท่ีใชจะแตกตางกัน การอบท่ี จําเปนตองใหความระมัดระวัง เนื่องจากเทอรโมวูดมีความ
อุณหภูมิสูงทําใหความเคนในไมลดลง ดังนั้นหลังจากผา แข็งแรงในการตานแรงฉีกและแรงดัดลดลง จึงควรข้ึนตน
หรือซอยไมจะไมบิดงอ ข้ีเลื่อยที่ไดจากการผาหรือซอย แบบและทดสอบตามมาตรฐานกอนการผลิตจริง แตเทอร
เทอรโมวูดจะละเอียดกวาเมื่อเทียบกับไมชนิดเดียวกันที่ โมวูดยืดและหดตัวนอยลงการเผ่ือจึงเผ่ือนอยลงทําใหการ
ไมใชเทอรโมวูดดังน้ันระบบดูดฝุนจะตองคํานึงถึงความ ออกแบบทาํ ไดง ายข้นึ
ละเอียดและเบาของขี้เลื่อยของเทอรโมวูด จํานวนฟนควร
ใชใหม ากขนึ้ และองศาหนา ฟนตอ งเลอื กใชใหเ หมาะสม การเคลือบผิวเทอรโมวูดเหมือนกับไมท่ีไมใชเทอรโม
วูด แตเทอรโมวูดจะไดเปรียบตรงท่ียางน้ํามันในเนื้อไมจะ
การติดกาวของเทอรโมวูด ขึ้นอยูกับอุณหภูมิท่ีใชใน หายไป จึงไมตองใชตัวกันยาง เม่ือไรก็ตามถาใชสารเคลือบ
การอบ ถาอุณหภูมิท่ีใชอบสูงความแข็งแรงตานแรงเฉือน ท่ีละลายน้ําเคลือบเทอรโมวูด สารเคลือบจะแข็งตัวชาลง
จะลดลง โดยจากการทดสอบแรงเฉือนขนานแนวกาวพบวา เนื่องจาการดูดซับนํ้าของเทอรโมวูดนั้นดูดซับไดนอยลง
จะเกิดการแยกตัวที่เน้ือไมมากกวาท่ีแนวกาว ท้ังนี้
บทความปาไ ม เทอ รโมวูด
8 ทศวรรษ วนศาสตร ศาสตรแ หงชีวติ | 139
เยอ่ื เสน ใย และกระดาษ: คลายแตไมเหมอื น
รศ.ดร. สมหวงั ขันตยานุวงศ1
เยื่อ (pulp) เสนใย (fiber) และกระดาษ (paper) เซลล ที่ มี ผนั งเซลล หนาและมี ความยาวมาก เช น
เปนคําคุนชินท่ีใชกันท่ัวไปโดยรวมถึงในแวดวงวิชาการและ เซลลเสนใย (fiber cells) ในพืชที่มีเมล็ดมีเปลือกหุม
อุตสาหกรรมท่ีเกี่ยวของ ดวยความคุนชินดังกลาวจึงมักทํา (angiosperms) ท้ั ง ที่ เ ป น พื ช ใ บ เ ล้ี ย ง เ ด่ี ย ว
ใหเกิดความสับสนในการใชคําท้ังสามคําเพ่ือการเขียน (monocotyledons) หรือพืชใบเลี้ยงคู (dicotyledons;
อธิบายหรือทําความเขาใจในเน้ือหาบทความตาง ๆ hardwoods) และเซลลเทรคีด (tracheids) ในพืชท่ีมีเมล็ด
ที่ เก่ี ยวของ ซ่ึงหากมองในเชิ งวิศวกรรมยอนรอย เปลือย หรือพืชตระกูลสน (angiosperms; softwoods) จะ
(reverse engineering) ดวยแลว จะพบวากระดาษถูกผลิต ถูกคัดกรองออกจากเซลลชนิดอื่น ๆ ในขณะท่ีเปนเยื่อเพื่อ
มาจากเสนใยท่ีไดจากเยื่อ ซ่ึงการผลิตเย่ือมักนิยมใช เอาออกมาใชเปนเสนใย โดยเซลลเสนใยจะใหเสนใยสั้น
สวนตาง ๆ เชน ใบ เปลือก ผล หรือลําตนของพืชชั้นสูง (Short Fiber) ที่มีความยาวนอยกวา 2 มม. และเซลลเท
(spermatophytes) มาเปนวัตถุดิบหลักในการผลิตดวย รคีดจะใหเสนใยยาว (long fiber) ที่มีความยาวมากกวา 3
กระบวนการผลิตเย่ือ (pulping process) เพื่อทําใหเซลล มม. ตามลําดับ ซ่ึงโดยทฤษฎีกระดาษท่ีผลิตจากเสนใยยาว
องคประกอบของสวนตาง ๆ แยกออกจากกันเปนเยื่อ มักมีความแข็งแรงในภาพรวมสูงกวากระดาษชนิดเดียวกัน
และเย่ือท่ีผลิตไดจะถูกนําไปคัดกรอง (pulp screening) ท่ีผลิตจากเสนใยส้ัน แตเน้ือกระดาษที่ไดอาจมีความหยาบ
แยกเอาเฉพาะสวนที่เปนเซลลองคประกอบที่ใชเปนเสนใย มากกวา ทั้งน้ีเสนใยส้ันและเสนใยยาวดังกลาวมักไดมาจาก
เพ่ือนําไปเขาสูกระบวนการผลิตกระดาษ (papermaking สวนท่ีเปนเยื่อที่ไดจากเน้ือไม (wood) จึงเรียกวา เสนใย
process) ตอไป เย่อื จากเนื้อไม (wood pulp fiber) และนิยมนําไปผลิตเปน
กระดาษเพ่ือการคาทั่วไป (commercial paper) และมีบาง
จะเห็นไดวา เย่อื เสนใย และกระดาษ เปรียบไดกับ ที่เสนใยส้ันและเสนใยยาวอาจไดมาจากสวนที่ไมใชเน้ือไม
พ่ีนองท่มี ีความสอดคลอ งกนั ทางสายเลอื ด แตเปนคนละคน เชน จากลําตนพืชใบเลี้ยงเด่ียวหรือจาก ใบ เปลือก และผล
กัน ความแตกตางของเยื่อ เสนใย และกระดาษท่ีมองดู ของพืชตาง ๆ ก็จะเรียกวา เสนใยเย่ือที่ไมใชจากเนื้อไม
คลายกันยังสามารถพิจารณาในรายละเอยี ดไดด งั นี้ (non-wood pulp fiber) และมั กถู กนํ าไป ผลิ ต เป น
กระดาษชนิดพเิ ศษ (specialty paper) และ
1) แหลงวัตถุดิบท่ีใหเสนใย กลาวคือ โดยทั่วไปเปน
ที่นิยมใชสวนตาง ๆ ของพืชชั้นสูงเปนวัตถุดิบต้ังตนในการ 2) กระบวนการผลิตเย่ือ ซ่ึงสามารถจําแนกเยื่อ
ผลิตเย่ือและเสนใยเพ่ือผลิตเปนกระดาษ ทั้งน้ีเน่ืองจาก ออกเปนสองประเภทหลักคือ เยื่อเชิงเคมี (chemical
เซลลองคประกอบของสวนตาง ๆ ของพืชชั้นสูงโดยเฉพาะ pulp) และเยื่อเชิงกล (mechanical pulp) โดยเมื่อนําไป
เซลลที่มีหนาท่ีรองรับนํ้าหนัก (supporting cells) ซึ่งเปน
140 1ภาควิชาวนผลติ ภัณฑ [email protected]
คัดกรองแยกเอาเฉพาะเสนใยก็จะได เสนใยเย่ือเชิงเคมี และนําไปผลิตเปนกระดาษที่เรียกโดยท่ัวไปวา กระดาษ
(chemical pulp fiber) แ ล ะ เส น ใ ย เย่ื อ เชิ ง ก ล หมุนเวียนใชซ้ําหรือกระดาษรีไซเคลิ (recycled paper)
(mechanical pulp fiber) และเม่ือนําเสนใยไปผลิตเปน
กระดาษก็จะไดกระดาษท่ีปราศจากความเปนไม (wood- จ าก ที่ ก ล าวม าทั้ งห ม ด ข างต น อ าจ ดู เป น เรื่ อ ง
free paper) และกระดาษท่ียังมีความเปนไมหลงเหลืออยู ธรรมดา ๆ แตแทจริงแลวกลับเปนหลักพ้ืนฐานท่ีสําคัญ
(wood containing paper) ตามลําดับ นอกจากนี้หากมี สําหรับการทําความเขาใจและเลือกใชคําที่คลายแตไม
การใชเศษกระดาษ (wastepaper) เปนวัตถุดิบในการผลิต เหมือนกันของคําวา เย่ือ เสนใย และกระดาษใหเหมาะสม
กระดาษ ก็จะเรียกเย่ือท่ีไดจากเศษกระดาษเหลานี้วา เย่ือ ทั้งตอผูนิพนธบทความและผูท่ีสนใจคนควาหาความรูท่ี
หมุนเวียนใชซํ้าหรือเย่ือรีไซเคิล (recycled pulp) และ เก่ียวของกับวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีเย่ือและกระดาษ
เรียกเสนใยที่ไดวา เสนใยเยือ่ หมุนเวียนใชซ้ําหรือเสนใยเยอ่ื จากแหลง ความรตู าง ๆ ตอไป
รี ไซ เคิ ล (recycled pulp fiber or secondary fiber)
A BA CB
บทความปาไม เ ่ยือ เสนใย และกระดาษ: ค ลายแตไ มเห ืมอน
8 ทศวรรษ วนศาสตร ศาสตรแ หง ชีวติ | 141
ขอ ย: เสนใยเยอื่ คณุ ภาพสงู ที่ถูกลืม
รศ.ดร. สมหวัง ขันตยานวุ งศ1
ข อ ย (Streblus asper Lour.) ห รื อ Siamese 2230 โดย มองซิเออร เดอ ลา ลูแบร (Monsieur de La
Rough Brush เปนพืชประจําถ่ิน (Endemic Species) อยู Loubère) เอก อั ค รราช ทู ต ฝ ร่ั งเศ สที่ เข าม าเจ ริ ญ
ในวงศ Moraceae พบไดต้ังแตเอเชียใต คาบสมุทรมาลายู สัมพันธไมตรีกับราชสํานักกรุงศรีอยุธยา ในรัชสมัยสมเด็จ
จนถึงฟลิปปนส ขอยสามารถเจริญเติบโตไดดีท้ังในท่ีลุม พระนารายณม หาราช (พ.ศ. 2175-พ.ศ. 2231) ความวา “…
จนถึงปาเบญจพรรณ เปนไมยืนตนขนาดกลาง (พลรบ, ชาวสยามทํากระดาษจากผาฝายเกา ๆ และยังทําจาก
2537) นอกจากการใชประโยชนขอยในทางดานสมุนไพร เปลือกตนไมชนิดหนึ่งช่ือตนขอย (Ton Coe) อีกดวย ซ่ึง
แลว บริบทของการใชประโยชนของขอยยังครอบคลุมถึง ตองนํามาบดยอยใหละเอียด เชนอยางยอยผาขี้ริ้ว
การประยุกตใชเสนใยจากเปลือกขอยในการทําเปนสมุด เหมือนกัน แตกระดาษเหลาน้ีมีความหนาบางไมสมํ่าเสมอ
ไทย (Thai Long Book) หรือที่เรียกช่ือจําเพาะวา “สมุด ท้ังเน้ือกระดาษและความขาวผองก็หยอนกวาของเรา...”
ขอย” และกลาวกันวาปลวกจะไมกินกระดาษขอย ภูมิ (บุญเตือนและประสิทธิ์, 2542) และดวยเหตุท่ีวามี
ปญญาของบรรพบุรุษไทยดังกลาวเปนที่ประจักษแลววา การศึกษาและเผยแพรเก่ียวกับการทํากระดาษขอยและการ
สมุดขอยน้ันมีความโดดเดนดานความคงทนตอการใชงาน ใชประโยชนในมุมมองการอนุรักษศิลปวัฒนธรรมใน
เปนอยางมาก ดังท่ีเห็นเปนตัวอยางสมุดขอยโบราณสมัย ประเทศไทยอยบู า งไมมากนักโดย กองแกว (2530) และบุญ
อยุธยาท่ยี งั ปรากฏเปนมรดกทางวัฒนธรรมตราบถึงปจ จบุ ัน เตือนและประสิทธิ์ (2542) จึงไมปรากฏหรืออางถึง
แมวาการทํากระดาษขอยในประเทศไทยไดรับการบันทึก การศึกษาการผลิตเสนใยเยื่อขอยและการทํากระดาษจาก
ปรากฏเปนหลักฐานทางประวัติศาสตรคร้ังแรกในป พ.ศ. เสนใยเยื่อขอยในฐานขอมูลงานวิจัยสากลอยางที่ควรจะ
เปน ซึ่งไมปรากฏแมแตในบทความสอบทวนทางวิชาการ
142 (review article) ฉบับลาสุดโดย Hubbe and Bowden
(2009) ในหัวขอ “Handmade Paper: a Review of Its
History, Craft, and Science” ดวยเหตุดังกลาวจึงเปน
ที่มาของการริเร่ิมโครงการวิจัย “เสนใยเย่ือขอยเพ่ือ
อุตสาหกรรมเยื่อและกระดาษและการอนุรักษสมุดไทย”
โดยคณาจารยประจําสาขาวิชาเทคโนโลยีเย่ือและกระดาษ
ภ า ค วิ ช า ว น ผ ลิ ต ภั ณ ฑ ค ณ ะ ว น ศ า ส ต ร
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร นับแตป พ.ศ. 2558 เปนตนมา
1ภาควชิ าวนผลติ ภัณฑ [email protected]
ท้ังนี้เพ่ือใหไดมาซ่ึงขอมูลเชิงวิทยาศาสตรท่ีเกี่ยวของกับ ดังกลาวยังอาจเปนจุดเร่ิมตนที่สําคัญในการประยุกตใช
เสน ใยเยือ่ ขอ ยเพ่อื ใชประเมนิ ศกั ยภาพในการใชเปนวตั ถุดิบ วิธีการทางวิทยาศาสตรเพ่ือผลิตเสนใยเยื่อขอยเพื่อการ
เพ่ือการผลิตเสนใยเย่อื และกระดาษคุณภาพสูง ซึ่งอาจเปน อนุรกั ษซอ มแซมสมดุ ขอยโบราณ ซง่ึ นบั วนั กําลังสูญหายไป
ทางเลือกทดแทนการนําเขาหรือการผลิตเสนใยเย่ือจากพืช จากสังคมไทย
ตางถิ่น (exotic species) ในอนาคต นอกจากนี้องคความรู
บทความปาไม ขอย: เ สนใยเยื่อ ุคณภาพสูง ่ีท ูถก ืลม
8 ทศวรรษ วนศาสตร ศาสตรแ หง ชวี ติ | 143
ยคู าลิปตสั ตน K58
ผศ.ดร. วิวฒั น หาญวงศจ ิรวัฒน1
K58 (เค 58) เปน ไมย คู าลปิ ตสั สายพันธุ ลักษณะสําคัญของพันธไุ ม
Eucalyptus urophylla S.T. Blake ทีพ่ ฒั นาปรับปรงุ
พนั ธุ โดยบริษัท ยูคาลปิ ตัส เทคโนโลยี จาํ กัด ของกลมุ ระยะกลาไม: ลําตนกลม ใบรูปหอกกวาง ขอบใบ
สวนกิตติ เรยี บ ใบมกี ารเรยี งตวั ของใบสลบั ตัง้ แตแ รก
ระยะตนเจริญเติบโตเต็มที่: ลําตนตรง ทรงกลม
ไมมีรองใตกิ่ง มีก่ิงขนาดเล็ก เปลือกชนิดเรียบเปน
สะเก็ด เปลือกสีน้ําตาล ใบรูปหอกแคบขอบใบ
เรียบ ใบสีเขียวเขม ทรงพุมหนาแนน ดอกเปนชอ
เดี่ยวเกิดท่ีซอกใบ จํานวน 5-7 ดอกตอชอ ผลเปน
รูประฆงั
พืน้ ท่ีปลูก: เหมาะสมกับปลูกในพ้ืนท่ีราบ ถึงที่ดอน
เนื้อดินเปนดินรวน ดินรวนเหนียวปนทราย
หลีกเลี่ยงการปลูกในพื้นท่ีลุม มีน้ําทวมขัง หรือ พ้ืน
ท่ีดนิ หินกรวดหรือมชี ้นั ดาน
การเติบโตและผลผลิต: มีการเจริญเติบตอเน่ือง
ความหนาแนนเน้ือไมสูง น้ําหนักดี อายุตัดฟน 5 ป
ผลผลิต 22-30 ตนั /ไร
144 1ภาควิชาวนผลิตภัณฑ [email protected]
ความถวงจําเพาะท่ีภาวะอบแหง จุดหมาด (%) การหดตวั จากสภาวะสดถงึ สภาวะอบแหง (%)
0.72 fiber saturation point
ดา นรัศมี ดานสมั ผสั ดานความยาว
26-28
6.5 10 0.3
ชนดิ ไม ความถว งจาํ เพาะ มอดุลัสแตกหัก มอดุลสั ยืดหยุน การอัดขนานเส้ยี น การอัดต้ังฉากเสยี้ น
MPa MPa MPa MPa
K58 0.72
ยางพารา 0.65 125.18 11,137 63.50 9.20
สกั 0.62 100.20 9,403 47.01 14.34
ประดู 0.82 63.00 7,996 32.00 8.00
แดง 1.05 114.00 12,596 49.00 20.00
เตง็ 1.07 117.00 15,017 53.00 21.00
91.00 11,323 43.00 18.00
ไมยคู าลิปตัสสายตน K58 จัดเปนประเภทไมเน้ือแข็ง ตาม บทความปาไ ม ูยคา ิลป ัตส ตน K58
การแบงประเภทไมจากหนังสือไมเนื้อแข็ง ของประเทศไทย
กรมปาไม การใชประโยชนไมยูคาลิปตัสสายตน K58 สามารถ
นํามาทําเปนโครงสราง ไมพ้ืน ไมฝา และวงกบ นอกจากน้ียังมี
ความทนทานตอการทําลายของแมลงและเห็ดรา ดังน้ันการ
สรางมูลคาเพ่ิมไมยูคาลิปตัสควรนําไมมาทําไมแปรรูปเพ่ือการ
กอ สรา ง นอกเหนอื จากการทําเยอ่ื และกระดาษ
ทม่ี า: งานพฒั นาวิชาการและหนงั สอื ไมเ นอื้ แข็งของประเทศไทย
8 ทศวรรษ วนศาสตร ศาสตรแ หงชีวติ | 145
ยูคาลิปตัสสายตน K62
ผศ.ดร. วิวฒั น หาญวงศจ ิรวัฒน1
K62 (เค 62) เปนไมย คู าลิปตสั สายพันธุ Eucalyptus ลกั ษณะสาํ คญั ของพันธไุ ม
urophylla S.T. Blake ทีพ่ ฒั นาปรบั ปรงุ พนั ธุ โดย
บริษัท ยูคาลิปตัส เทคโนโลยี จํากัด ของกลมุ สวนกติ ติ ระยะกลาไม: ลําตนเหลี่ยม ใบรูปหอกกวาง
ขอบใบเรียบ ใบมีการเรียงตัวของใบสลับตั้งแต
แรก
ระยะตนเจริญเติบโตเต็มที่: ลําตนตรง ทรงกลม
ไมมีรองใตกิ่ง มีกิ่งขนาดเล็ก เปลือกชนิดเรียบ
เปนแผนสีเทา ใบรูปหอกแคบขอบใบเรียบ
ทรงพมุ หนาแนน
พ้นื ที่ปลูก: เหมาะสม กับปลูกในพ้ืนท่ีราบระบาย
น้ําดี ที่ดอน เน้ือดินเปนดินรวน ดินรวนปน
ท ร า ย ดิ น ร ว น ป น ลู ก รั งไม มี ช้ั น ดิ น ด า น
หลีกเล่ียงการปลูกในพื้นท่ีลุม พื้นที่มีน้ําทวมขังใน
ฤดฝู น
การเติบโตและผลผลิต: มีการเจริญเติบตอเน่ือง
ความหนาแนนเน้ือไมสูง นํ้าหนักดี อายุตัดฟน 5
ป ผลผลิต 20-28 ตนั /ไร
146 1ภาควชิ าวนผลิตภัณฑ [email protected]
ความถว งจําเพาะทีภ่ าวะอบแหง จดุ หมาด (%) การหดตวั จากสภาวะสดถึงสภาวะอบแหง (%)
0.63 fiber saturation point
ดานรศั มี ดา นสัมผัส ดา นความยาว
23-25
5.1 7.5 0.2
ชนิดไม ความถวงจําเพาะ มอดลุ ัสแตกหัก มอดลุ สั ยดื หยุน การอดั ขนานเสยี้ น การอัดตง้ั ฉากเสี้ยน
MPa MPa MPa MPa
K62 0.63 112.08 9,213 55.93 9.68
ยางพารา 0.65 100.20 9,403 47.01 14.34
0.62 63.00 7,996 32.00 8.00
สกั 0.82 114.00 12,596 49.00 20.00
ประดู 1.05 117.00 15,017 53.00 21.00
แดง 1.07 91.00 11,323 43.00 18.00
เต็ง
ไมยูคาลิปตัสสายตน K62 จัดเปนประเภทไมเน้ือแข็ง ตามการแบง
ประเภทไมจากหนังสือไมเนื้อแข็งของประเทศไทย กรมปาไม การใชประ
โยขนไมยูคาลิปตัสสายตน K62 สามารถนํามาทําเปนโครงสราง ไมพื้น ไม
ฝา และวงกบ นอกจากน้ียังมีความทนทานตอการทําลายของแมลงและ
เห็ดรา ดังนั้นการสรางมูลคาเพิ่มไมยูคาลิปตัสควรนําไมมาทําไมแปรรูป
เพอ่ื การกอ สราง นอกเหนือจาการทาํ เยอื่ และกระดาษ
ทม่ี า: งานพัฒนาวิชาการและหนังสือไมเ นอ้ื แข็งของประเทศไทย บทความปาไ ม ูยคาลิป ัตสสายตน K62
8 ทศวรรษ วนศาสตร ศาสตรแ หง ชีวติ | 147
ภาควิชาวนผลติ ภณั ฑฟ นเฟองเสริมขับเคลื่อนเศรษฐกิจของ
ประเทศในศตวรรษท่ี 21
ผศ.ดร. พชิ ิต สมบูรณ1
ภ าค วิ ช าว น ผ ลิ ต ภั ณ ฑ ค ณ ะว น ศ าส ต ร กระดาษ อุ ตสาหกรรมผลิ ตบ รรจุ ภั ณ ฑ กระดาษ
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร วิวัฒมาจากการเรียนการสอน อุตสาหกรรมผลิตพลังงานจากชีวมวล อุตสาหกรรมผลิต
ในสาขาการใชประโยชนปาไม โรงเรียนปาไม จ.แพร สังกัด เซลลูโลส และอุตสาหกรรมผลิตไบโอพลาสติก เปนตน
กรมปาไม กระทรวงเกษตราธิการ ซ่ึงเริ่มมีการเรียนการ อุตสาหกรรมเหลานี้ ไดสรางความเจริญกาวหนาทาง
สอน ตั้งแตป พ.ศ. 2479 ซ่ึงโรงเรียนปาไม ไดพัฒนาเปน เศรษฐกิจ และสังคมของประเทศไทยมาอยางยาวนานใน
โรงเรียนวนศาสตร วิทยาลัยวนศาสตร และคณะวนศาสตร หลายทศวรรษทผ่ี านมา
ตามลําดับ ในป พ.ศ. 2486 ไดมีพระราชบัญญัติยกฐานะ
วิทยาลัยเกษตรศาสตร เปนมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร จากรายงานภาวะเศรษฐกิจอุตสาหกรรมของประเทศ
แผนกวนผลิตภัณฑไดเริ่มกอตั้งขึน้ สังกัดวิทยาลัยวนศาสตร ไทย อุตสาหกรรมที่ใชไมเปนวัตถุดิบ ไดแก อุตสาหกรรมไม
และคณะวนศาสตร ตามลําดับ ในป พ. ศ. 2516 แผนก และเคร่ืองเรือน อุตสาหกรรมเย่อื และอตุ สาหกรรมกระดาษ
วนผลิตภัณฑ ไดยกฐานะเปนภาควิชาวนผลิตภัณฑ โดยมี มีมูลคาการสงออกของผลิตภัณฑรวมกันประมาณ 183,514
ศ.โชติ รักติประกร ดํารงตําแหนงหวั หนาภาควชิ าฯ เปน ทา น ลานบาท คิดเปน 36.82 % ของมูลคาการสงออกของสินคา
แรก อุตสาหกรรมเกษตร จากขอมูลทางเศรษฐกิจจะเห็นไดวา
อุตสาหกรรมที่ใชไมเปนวัตถุดิบมีความสําคัญตอเศรษฐกิจ
ปจจุบัน ภาควิชาวนผลิตภัณฑดําเนินการสอนใน ของประเทศ ซ่ึงภาควิชาฯ ไดเปนสวนหน่ึงในการขับเคล่ือน
หลักสูตรปริญญาตรี ปริญญาโท และปริญญาเอก มีการ เศรษฐกิจ ในการผลิตบุคลากรและดําเนินงานในการบริการ
ดําเนินงานทางดานการเรียนการสอน งานวิจัย และบริการ วิชาการแกภาคอุตสาหกรรม เชน การรับทดสอบ รับรอง
วิชาการ ในสาขาวิชาวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยที างไม และ คุณภาพผลิตภัณฑไม เยื่อ กระดาษ และบรรจุภัณฑ
สาขาวิชาเทคโนโลยีเย่ือและกระดาษ ภาควิชาวนผลิตภัณฑ ต ล อ ด จ น ก ารดํ าเนิ น ก ารให คํ าป รึ ก ษ าก ารทํ างาน ใน
ทําหนาที่ผลิตบุคลากรท่ีมีความรูทางดานวิทยาศาสตร ภาคอุตสาหกรรม ดังน้ัน ภาควิชาฯ จึงเปรียบเสมือน
เทคโนโลยี และวิศวกรรมศาสตร ผนวกกับความรูทางดาน ฟนเฟองเสริมในการขับเคลื่อนใหการอุตสาหกรรมตาง ๆ
เทคโนโลยีการผลิตในอุตสาหกรรมท่ีใชไมเปนวัตถุดิบเปน ดําเนินไปได ซึง่ คาดวาในศตวรรษท่ี 21 อุตสาหกรรมท่ีใชไม
การเฉพาะ ซึ่งประเทศไทยมีอุตสาหกรรมตาง ๆ ที่เก่ียวของ เปนวัตถุดิบ ทั้งผลิตภัณฑท่ีเปนวัสดุธรรมชาติและพลังงาน
เชน อุตสาหกรรมแปรรูปไม อุตสาหกรรมผลิตเคร่ืองเรือน จากชีวมวล จะเปนอุตสาหกรรมหลักของประเทศ ทาง
อุตสาหกรรมผลิตแผนใยไมอัด อุตสาหกรรมผลิตแผนชิ้นไม ภาควิชาฯ จึงไดมีการเตรียมความพรอมที่จะรองรับการ
อัด อุตสาหกรรมผลิตเยื่อกระดาษ อุตสาหกรรมผลิต ทํางานรวมกับภาคอุตสาหกรรมและหนายงานตาง ๆ
148 1ภาควิชาวนผลิตภัณฑ [email protected]
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
ประวัติความเป็นมาของคณะวนศาสตร์ และผลงานของคณาจารย์และศิษย์เก่าวนศาสตร์
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search