113
2.เชือกไนลอน
ภาพที่ 3.100 เชือกไนลอน
3.วัสดุอุปกรณ์ที่ชาวประมงใช้จับสัตว์น้ำ ขยะจากชายหาด
แห
แหนำมาใช้ในงาน เก็บที่ชาดหาดริมแนวกันคลื่น เป็นแหที่หมดสภาพการใช้งานจาก
ชาวประมงเป็นแหใหม่และแหเก่า มีขนาดตาแหที่ 3.5-5 เซนติเมตร ณ ชายหาดท่าสูงบน ตำบลท่าสูงบน
อำเภอ ท่าศาลา จังหวัดนครศรีธรรมราช และ หมู่บ้านชาวประมง ณ ชายหาดปากดวด ตำบลปากกลาย
อำเภอท่าศาลา จังหวัดนครศรีธรรมราช
114
ภาพที่ 3.101 แหเก่า
ภาพที่ 3.102 แหใหม่
115
อวน
อวนที่นำมาใช้ในผลงานเป็นอวนดักปลาตาเล็กขนาด2.5 เซนติเมตร และอวนดัก
ปลาตาใหญ่ขนาด 5 เซนติเมตร เป็นอวนที่พบบนชายหาดบริเวณหมู่บ้านชาวประมงท่าสูงบน อำเภอท่า
ศาลา จังหวัดนครศรีธรรมราช
ภาพที่ 3.103 อวนตาเล็ก
ภาพที่ 3.104 อวนตาใหญ่
116
เชือก
เชือกเป็นเศษเชือกที่หลุดมาจากอวน มีหลากหลายขนาด มีลักษณะกลม สีสัน
หลากหลาย ส่วนใหญ่เก็บได้ที่ชายหาดท่าสูงบน อำเภอท่าศาลา จังหวัดนครศรีธรรมราช
ภาพที่ 3.105 เชือก
ลูกทุ่น
ลุกทุ่นสามารถพบได้ทุกหาด มีหลากหลายขนาดและหลากหลายสี มีทั้งทุ่น
ตลับ ลูกทุ่นโป่ง ทุ่นโฟม ทุ่นลอย เป็นต้น
ภาพที่ 3.106 ทุ่นรูปแบบต่างๆ
117
ภาพที่ 3.107 ทุ่นลอยใหญ่
ภาพที่ 3.108 ทุ่นลอยเล็ก
118
ภาพที่ 3.109 ทุ่นตลับ
ภาพที่ 3.110 ทุ่นลอยเล็ก
119
ภาพที่ 3.111 ทุ่นลอยเล็ก
เบ็ดตกหมึก
มีลักษณะคล้ายตัวปลากลางตัวมีสีเหลือบเรืองแสง บางตัวมีตะขอตรง
ปาดเบ็ดต้องดึงออกกอนจะนำมาใช้งาน เบ็ดตกหมึกสามารถพบได้มากที่บริเวณหาดท่าสูงบน อำเภอท่า
่
ศาลา จังหวัดนครศรีธรรมราช
ภาพที่ 3.112 เบ็ดตกหมึก
120
(3) วิธีการถัก
ในการถักส่วนใหญ่ จะเริ่มต้นด้วยการถักเป็นโซ่ยาว 2 ชั้น หลังจากนั้นนำเอา
วัสดุอื่นๆมาต่อเช่น แห อวน หรือเชือก ก่อนจะถักซ้ำอีกครั้งเพอยึดวัสดุเหล่านั้น หรือในบางครั้งจะถักเป็น
ื่
วงกลมและนำเชือกมาขั้นหลังจากนั้นถักล้อไปตามเชือกจนได้วงกลม นำสีอื่นเข้ามาถักต่อได้เรื่อยๆ ทำให้
เกิดสีหลากสีในหนึ่งชิ้นงาน
1 เริ่มต้นวิธีการถักที่ใช้ในการสร้างสรรค์ผลงานศิลปนิพนธ์ ในครั้งนี้มี 2
ประเภท คือการถักเป็นโซ่ยาว 2 ชั้นและคล้องไหมพรมเป็นห่วง
1 ด้วยการถักเป็นโซ่ยาว 2 ชั้น
ภาพที่ 3.113 การถักเป็นโซ่ยาว 2 ชั้น
121
2 คล้องไหมพรมเป็นห่วง
ภาพที่ 3.114 การคล้องไหมพรมเป็นห่วง
2 การถักเพื่อยึดวัสดุอื่นๆ
ถักซ้ำอีกครั้งเพื่อยึดวัสดุอื่นๆเช่น แห อวน หรือเชือก
ภาพที่ 3.115 ถักซ้ำอีกครั้งเพื่อยึดวัสดุอื่นๆเช่น แห
122
ภาพที่ 3.116 ถักซ้ำอีกครั้งเพื่อยึดวัสดุอื่นๆเช่น อวน
ภาพที่ 3.117 ถักซ้ำอีกครั้งเพื่อยึดวัสดุอื่นๆเช่น เชือก
123
ื่
ื่
2 การถักเพอสร้างรูปทรงถักเป็นวงกลม เป็นการถักเพอสร้างมิติรูปทรงใหม่ให้ผลงาน
ภาพที่ 3.118 การถักเพื่อสร้างรูปทรงกลม
ภาพที่ 3.119 การถักเพื่อสร้างรูปทรงกลม
124
3 การถักเพื่อสีหลากสีในหนึ่งชิ้นงาน ถักคั่นหลังจากนั้นถักล้อไปตามเชือกจนได้วงกลม นำสีอื่น
เข้ามาถักต่อได้เรื่อยๆจนได้รูปร่างที่สมบูรณ์ตามต้องการ
ภาพที่ 3.120 การถักเพื่อสีหลากสีในหนึ่งชิ้นงาน
ภาพที่ 3.121 การถักเพื่อสีหลากสีในหนึ่งชิ้นงาน
125
3.6.1.2 เทคนิคการตอก
(1) อุปกรณ์เครื่องมือที่ใช้ในการตอก ตัวตอก ค้อน มีด กรรไกร คัตเตอร์ เขียง
แผ่นหนัง
ภาพที่ 3.122 ตัวตอกเบอร์4 เบอร์12และเบอร์14
ภาพที่ 3.123 ตัวตอกเบอร์4
126
ภาพที่ 3.124 ตัวตอกเบอร์12
ภาพที่ 3.125 ตัวตอกเบอร์14
127
ภาพที่ 3.126 ค้อน
ภาพที่ 3.127 มีด
128
ภาพที่ 3.128 เขียง
(2) วัสดุที่ใช้ในการตอก แผ่นหนัง
ภาพที่ 3.129 แผ่นหนัง
129
(3) วิธีการตอก
ขั้นเตรียมหนัง
1 นำหนังวัวหรือหนังควายแช่กรด เพื่อกัดหนังให้ขนหรือเศษไขมันหลุดออกไป อก
ี
ทั้งยังทำให้หนังขาวขึ้น ในอดีตจะนำหนังแช่ในกรดจากสัปปะรดแต่ในปัจจุบันเพื่อความรวดเร็วจะใช้การ
ทำงาน จึงนิยมแช่ในกรดอะซิติด แอซิคเกลเชียล (Acetic Acid Glacial) กรดน้ำส้มสายชูหรือกรดเปรี้ยว
เพื่อลดเวลาการทำปฏิกิริยากับแผ่นหนังลง แช่จนครบกำหนด 1 ชั่วโมง
ภาพที่ 3.130 กรดอะซิติด แอซิคเกลเชียล (Acetic Acid Glacial)
130
2 นำแผ่นหนังที่แช่เสร็จแล้วออกมาขูดขนต่อ การขูดจะขูดลงบนพื้น หรือบนแผ่น
ไม้ การขูดต้องระมัดระวังไม่ให้หนังขาด หรือมีรอยตำหนิ จะทำให้แผ่นหนังเสีย หรือการขูดที่ใช้กำลังมาก
เกินไปทำให้หนังบางหนาไม่เท่ากัน เมื่อขูดเสร็จแล้วจึงนำหนังไปขึงเพื่อตากลมจนแห้งสนิท
ภาพที่ 3.131 แผ่นหนังที่ขึงให้แห้งหลังจากขูดขนทำความสะอาด
ขั้นร่างภาพ
ี่
การร่างภาพ นำปากกาเมจิกทสามารถละลายได้เมื่อโดนน้ำ นำมาร่างแบบให้พอดี
กับแผ่นหนังที่ใช้ หลังจากนั้นให้ตัดตามขนาดที่ร่างแบบ แบบที่ใช้เป็นแบบที่นำมาจากการตัดทอนจาก
รูปแบบเรือกอแหละและรูปแบบของลายฉลุบนหนังตะลุง
131
ภาพที่ 3.132 ปากกาเมจิกละลายน้ำได้
ภาพที่ 3.133 ร่างภาพลงบนแผ่นหนังพร้อมตัดตามรูป
132
(4) การแกะฉลุ
เมื่อร่างภาพเสร็จก็ถึงขั้นแกะฉลุขั้นนี้ต้องใช้ความชำนาญและต้องพิถีพิถันมาก
เพื่อให้ได้ดอกลายอ่อนงาม ช่วงจังหวะของดอกลายหรือกนกแต่ละตัวพอเหมาะพอดี ในการแกะฉลุ มี
เครื่องมือที่สำคัญๆ ได้แก่ เขียงไม้เนื้อแข็ง ตุ๊ดตู่ และค้อน โดยนำแผ่นหนังวางไว้บนเขียงก่อนจะนำตุ๊ดต่อ
ขนาดพอดีกับลายวางทาบและใช้ค้อนทุบลงไปบนตุ๊ดตู่จนเกิดรูบนแผ่นหนัง
ภาพที่ 3.134 แผ่นหนังหลังจากการตอกด้วยตุ๊ดตู่
ภาพที่ 3.135 แผ่นหนังหลังจากการตอกด้วยตุ๊ดตู่
133
ภาพที่ 3.136 แผ่นหนังหลังจากการตอกด้วยตุ๊ดตู่
ั
สำหรับวิธีแกะหนัง นำมีดปลายแหลมหรือคตเตอร์กรีดลงไปบนแผ่นหนังตามรูป
โดยใช้แรงกดทำให้แผ่นหนังขาดออกจากกัน
ภาพที่ 3.137 วิธีแกะหนังตะลุง
134
ภาพที่ 3.138 วิธีแกะหนังหนังตะลุง
(5) การย้อมสีแผ่นหนัง
1. วัสดุอุปกรณ์ ประกอบด้วยพู่กัน แปรง สีผสมอาหาร เหล้าขาว
ภาพที่ 3.139 พู่กัน
135
ภาพที่ 3.140 พู่กันเบอร์ 12
ภาพที่ 3.142 พู่กันเบอร์ 8
ภาพที่ 3.141 พู่กันเบอร์ 11
ภาพที่ 3.142 พู่กันเบอร์ 8
136
ภาพที่ 3.143 แปรง
สีผสมอาหาร เนื่องจากการนำแผ่นหนังไปใช้ประโยชน์ จะใช้ประโยชน์ในด้านแสงและเงา
ดังนั้นสีที่นำมาใช้ต้องเป็นสีโปร่งแสง ได้แก สีผสมอาหาร
่
ภาพที่ 3.144 สีผสมอาหาร
137
ภาพที่ 3.145 เหล้าขาว
วิธีการ
ั
นำสีผสมอาหารมาผสมกับเหล้าขาวซึ่งมีแอลกอฮอล์ 40% ลงในขวดมีอตราส่วน
1:5 โดยการระบายจะต้องระบายทั้ง 2 ด้านของแผ่นหนัง
ภาพที่ 3.146 นำสีผสมอาหาร มาผสมกับเหล้าขาวซึ่งมีแอลกอฮอล์ 40%ลงในขวดมีอัตราส่วน1:5
138
ภาพที่ 3.147 นำสีผสมอาหาร มาผสมกับเหล้าขาวซึ่งมีแอลกอฮอล์ 40%ลงในขวดมีอัตราส่วน1:5
ภาพที่ 3.148 การระบายจะต้องระบายทั้ง 2 ด้านของแผ่นหนัง
139
ภาพที่ 3.149 การระบายจะต้องระบายทั้ง 2 ด้านของแผ่นหนัง
ภาพที่ 3.150 การระบายจะต้องระบายทั้ง 2 ด้านของแผ่นหนัง
140
ี่
ภาพที่ 3.151 เทคนิคทการตอกในการสร้างสรรค์ผลงานศิลปนิพนธ์
ี่
ภาพที่ 3.152 เทคนิคทการตอกในการสร้างสรรค์ผลงานศิลปนิพนธ์
ี่
ภาพที่ 3.153 เทคนิคทการตอกในการสร้างสรรค์ผลงานศิลปนิพนธ์
141
3.6.1.3 การตกแต่งชิ้นงาน
(1)วัสดุธรรมชาติเช่น ลูกสน ลูกมะกล่ำตาหนู ลูกยางพารา ลูกประและลูกหมาก
ภาพที่ 3.154 ลูกสน ลูกมะกล่ำตาหนู ลูกยางพารา ลูกประ ลูกหมาก
ภาพที่ 3.155 ลูกสน ภาพที่ 3.156 ลูกมะกล่ำตาหนู
142
ภาพที่ 3.157 ลูกยางพารา ภาพที่ 3.158 ลูกประ
ภาพที่ 3.159 ลูกหมาก
143
(2) การร้อยลูกปัดโนราห์
1.วัสดุและเครื่องมือที่ใช้ในการร้อยลูกปัดโนราห์ ได้แก่ ลูกปัดสีต่างๆ เอ็นร้อย
ลูกปัด กรรไกร เชือกไนลอน ไฟเช็ก เข็มและตัวปิดปม(stopper)
ภาพที่ 3.160 วัสดุและเครื่องมือที่ใช้ในการร้อยลูกปัดโนราห์
ภาพที่ 3.161 ลูกปัดสีต่างๆ
144
ภาพที่ 3.162 เอ็นร้อยลูกปัด
ภาพที่ 3.163 เชือกไนลอนสำหรับร้อยลูกปัด
145
ภาพที่ 3.164 กรรไกร
ภาพที่ 3.165 ไฟเช็ก
ภาพที่ 3.166 ตัวปิดปม(stopper)และเข็ม
146
2.วิธีการร้อยลูกปัดมโนราห์
วิธีการร้อยลูกปัดมาโนราห์ มีการร้อยเป็นลวดลายและร้อยเป็นเส้น โดยสามารถ
ใช้อุปกรณ์ได้ 2 แบบ คือการร้อยด้วยเชือกไนลอนและการร้อยด้วยเอ็น การร้อยด้วยเชือกไนลอนลูกปัด
จะทิ้งตัวไม่บิดงอและพลิ้วไหว ส่วนการร้อยด้วยเอ็นจะรวดเร็วเพราะการร้อยด้วยเชือกจะซับซ้อนมากกว่า
ขั้นตอนการร้อยลูกปัดด้วยเชือกไนลอน นำเชือกไนลอนมามัดไว้ตรงที่ต้องการ
นำไฟเช็กลนปลายเชือกและใช้นิ้วดึงปลายเชือกที่โดนความร้อนให้เรียวแหลมเพื่อความสะดวกในการร้อย
ภาพที่ 3.167 เชือกไนลอนมามัดไว้ตรงที่ต้องการ
ภาพที่ 3.168 ลนไฟและดึงปลายเชือกให้แหลม
147
ภาพที่ 3.169 นำไฟเช็กลนปลายเชือกและใช้นิ้วดึงให้ปลายเชือกเรียวแหลม
ขั้นตอนการร้อยด้วยเอ็น นำเอ็นมาตัดให้ได้ขนาดที่ต้องการใช้งาน คล้องไว้กับชิ้นส่วนที่ใช้ในผลงานและ
ใช้ตัวปิดปม (stopper)ยึดไว้
ภาพที่ 3.170 ขั้นตอนการร้อยด้วยเอ็น
148
วิธีการร้อยลูกปัดมโนราห์
เริ่มต้นจากศึกษารูปแบบของลวดลาย(pattern)ให้ชัดเจน หลังจากนั้นนำลูกปัด2 เม็ด
ร้อยใส่ในเอ็นผูกไว้ จากนั้นร้อยตามแบบคือ ลูกปัดแนวนอนจะอยู่เส้นละเม็ด ส่วนลูกปัดแนวตั้งมีลูกเดียว
โดยมีเส้นเอ็นร้อยผ่าน2 เส้นเหมือนการมัด จากนั้นทำซ้ำอีกครั้ง การร้อยจะร้อยจากตรงกลางและขยาย
ออกเป็นแถวไปเรื่อยๆ โดยทุกเส้นของเอ็นจะถูกร้อยผสานกันด้วยลูกปัด ช่องว่างระหว่างลูกปัดมากหรือ
น้อยขึ้นอยู่กับแรงดึง
ภาพที่ 3.171 รูปแบบของลวดลาย(pattern)
149
ภาพที่ 3.172 การร้อยจะร้อยจากตรงกลางและขยายออกเป็นแถวไปเรื่อยๆ
ภาพที่ 3.173 เมื่อร้อยเสร็จสมบูรณ์เก็บงานให้เรียบร้อย
150
ภาพที่ 3.174 เมื่อร้อยเสร็จสมบูรณ์เก็บงานให้เรียบร้อย
วิธีการตกแต่งชิ้นงานด้วยการร้อยลูกปัดโนราห์ ตกแต่งบริเวณหัวว่าวและกลางว่าว อีกทั้งตรง
บริเวณเขาควายของตัวว่าว และการตกแต่งบนเสาเรือ
ภาพที่ 3.175 ตกแต่งบริเวณหัวว่าวและกลางว่าว
151
ภาพที่ 3.176 การตกแต่งด้วยลูกปัดมโนราห์บนเสาเรือ
3.6.1.4 การประกอบชิ้นงาน
โครงเหล็กที่ใช้ในการประกอบชิ้นงานเป็นเหล็กขนาดสองหุนหรือเหล็กขนาด 6
มิลลิเมตรเป็นเหล็กเส้นเล็กน้ำหนักเบาโดยการทำงานจะเริ่มจากทำชิ้นใหญ่ที่สุด โดยชิ้นใหญ่มีขนาด2
เมตร จะแบ่งทำเป็นตัวย่อย ทีละตัวการดัดจะใช้เครื่องมือดัดและเชื่อมให้แข็งแรงจะใช้เวลาทำตัวละ
ประมาณ 1ถึง 2 ชั่วโมงมีทั้งหมดสามตัวในชิ้นแรก ตัวที่2จะแบ่งทำเป็น2ชิ้นย่อย มีความยาวชิ้นละ 90
เซนติเมตร แล้วค่อยนำมาประกอบอีกครั้ง และงานชิ้นสุดท้ายมีความยาว 150 เซนติเมตรทำทั้งตัวโดยไม่
แบ่งครึ่งเมื่อทำเสร็จแล้ว ทำองค์ประกอบย่อยแยกชิ้น เช่น ทางลายน้ำ ไม้พายเรือ ที่สามารถถอดออกได้
ู
เพื่อสะดวกต่อการขนส่ง งานทุกชิ้นจะถกพ่นสเปรย์(spray)ทับด้วยสีกันสนิม
152
ภาพที่ 3.177 โครงเหล็ก
ภาพที่ 3.178 โครงเหล็ก
153
ภาพที่ 3.179 โครงเหล็ก
การติดตั้งงานบนโครงเหล็ก
การนำงานมาติดตั้งบนเหล็ก การติดตั้งเริ่มจากการประกอบชิ้นส่วนเข้ากันจากนั้นนำมาวาง
เทียบบนโครงเหล็กเพื่อสังเกตความพอดี นำไหมพรมหรือวัสดุประมงที่มีสีคล้ายชิ้นงานมาพันรอบเส้น
เหล็ก ทำให้เหล็กกลมกลืนกับผลงาน ก่อนจะนำชิ้นงานมาติดตั้งด้วยการเย็บจะใช้ไหมพรมและเข็มในการ
ประกอบเข้าด้วยกันหรือจะใช้เส้นเอ็นเส้นเล็กในการประกอบจะทำให้ชิ้นงานไม่เห็นรอยประกอบ
154
ภาพที่ 3.180 การประกอบชิ้นส่วนเข้ากัน
ภาพที่ 3.181 วางเทียบบนโครงเหล็กเพื่อสังเกตความพอดี
155
ั
ภาพที่ 3.182 นำไหมพรมหรือวสดุประมงที่มีสีคล้ายชิ้นงานมาพันรอบเส้นเหล็ก ทำให้เหล็กกลมกลืนกับผลงาน
ภาพที่ 3.183 นำชิ้นงานมาติดตั้งด้วยการเย็บ ใช้ไหมพรมและเข็มในการประกอบเข้าด้วยกัน
ภาพที่ 3.184 ใชเส้นเอ็นเส้นเล็กในการประกอบจะทำให้ชิ้นงานไม่เห็นรอยประกอบ
้
156
3.7 ผลงานศิลปนิพนธ์
ี่
ภาพที่ 3.185 แบบร่างทางความคิดที่ได้รับการคัดเลือกเพื่อสร้างสรรค์ผลงานศิลปนิพนธ์โครงการที่ 1ชิ้นท 1
ี่
ภาพที่ 3.186 แบบร่างทางความคิดที่ได้รับการคัดเลือกเพื่อสร้างสรรค์ผลงานศิลปนิพนธ์โครงการที่ 1ชิ้นท 2
157
3.7.1 ผลงานศิลปนิพนธ์ชุดที่1 จำนวน2ชิ้น
ภาพที่ 3.187 ผลงานศิลปนิพนธ ชุดที่1 ชิ้นที่ 1
์
158
์
ภาพที่ 3.188 ผลงานศิลปนิพนธ ชุดที่1 ชิ้นที่ 2
159
3.7.2 ผลงานศิลปนิพนธ์ชุดที่2 จำนวน3 ชิ้น
ภาพที่ 3.189 แบบร่างทางความคิดที่ได้รับการคัดเลือกเพื่อสร้างสรรค์ผลงานศิลปนิพนธ์โครงการที่ 2 ชิ้นท1
ี่
ี่
ภาพที่ 3.190 แบบร่างทางความคิดที่ได้รับการคัดเลือกเพื่อสร้างสรรค์ผลงานศิลปนิพนธ์โครงการที่ 2 ชิ้นท 2
ภาพที่ 3.191 แบบร่างทางความคิดที่ได้รับการคัดเลือกเพื่อสร้างสรรค์ผลงานศิลปนิพนธ์โครงการที่ 2 ชิ้นท 3
ี่
160
์
ภาพที่ 3.192 ผลงานศิลปนิพนธ ชุดที่2 ชิ้นที่ 1
161
์
ภาพที่ 3.193 ผลงานศิลปนิพนธ ชุดที่2 ชิ้นที่ 2
ภาพที่ 3.194 ผลงานศิลปนิพนธ ชุดที่2 ชิ้นที่ 3
์
162
3.8 การนำเสนอผลงานศิลปนิพนธ์
การนำเสนอผลงานศิลปนิพนธ์เมื่อเสร็จแล้วจะแสดงงานในรูปแบบดังนี้
3.8.1 การนำเสนอต่อคณะกรรมการศิลปนิพนธ์
การนำเสนอผ่านคณะศิลปนิพนธ์ภายในคณะศิลปกรรมศาสตร์
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิต เป็นการจัดแสดงผลงานของนักศึกษาศิลปกรรมศาสตร์ชั้นปีที่4
สาขาวิชาศิลปะการออกแบบพัสตราภรณ์ เน้นหนักสิ่งทอ จัดแสดงวันที่ 17-23 มิถุนายน พ.ศ. 2563 ณ
ห้องนิทรรศการใต้ตึกคณะศิลปกรรมศาสตร์และโรงทอแห่งคณะศิลปกรรมศาสตร์
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิต
ภาพที่ 3.195 การนำเสนอต่อคณะกรรมการศิลปนิพนธ์
ภาพที่ 3.196 การนำเสนอต่อคณะกรรมการศิลปนิพนธ์