คู่มือครูรายวิชาพื้นฐาน คณิตศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 เล่มที่ 2

บทท่ี 10 | การวดั นำ�้ หนกั คู่มอื ครูรายวิชาพ้ืนฐานคณิตศาสตร์
ชัน้ ประถมศึกษาปที ี่ 3 เล่ม 2

จากน้นั ครูให้นักเรยี นจบั คู่กันแล้วช่วยกัน หนงั สอื เรียนรายวิชาพน้ื ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.3
เขียนแสดงวิธหี าคำ�ตอบคู่ละ 1 ขอ้ และออกมาน�ำ เสนอ บทที่ 10 | การวัดนำา้ หนัก
จนครบทุกขอ้ ตามหนงั สอื เรยี นหน้า 129 ครแู ละ
นกั เรยี นร่วมกันตรวจสอบความถูกตอ้ ง ครูอาจเน้นย�้ำ แสดงวธิ ีหาคำาตอบ
เร่อื งการบวกและการลบเกย่ี วกับนำ้�หนัก โดยน�ำ น�ำ้ หนกั
ทีม่ หี นว่ ยนำ�้ หนกั เดยี วกนั มาบวกหรือลบกัน ถา้ ผลบวกใน 2 ตนั 496 กิโลกรมั บวก 5,749 กิโลกรมั เท่ากบั เทา่ ไร
หนว่ ยใดสามารถเปล่ยี นหน่วยได้ให้เปลี่ยนหน่วย
และถา้ ตัวต้งั ในหน่วยใดน้อยกวา่ ตัวลบให้กระจาย วิธที ำา ตัน กิโลกรัม 1,000 กก. เทา่ กับ 1 ตนั
จากหนว่ ยถดั ไปทางซ้ายมารวมกบั ตวั ตงั้ เดิมก่อนแล้ว 5,749 กก. เทา่ กับ 5 ตัน 749 กก.
จึงนำ�มาลบกัน 2 496 +
5 749 1,245 กก. เท่ากบั 1 ตนั 245 กก.
หรือ
7 1245

8 245

ตอบ ๘ ตนั ๒๔๕ กโิ ลกรมั

1 15 ตัน ลบด้วย 6,890 กิโลกรมั เท่ากบั เท่าไร
2 6 ตนั 200 กโิ ลกรมั บวก 6 ตัน 900 กิโลกรมั เทา่ กับเท่าไร
3 10 ตนั 250 กโิ ลกรัม ลบด้วย 7 ตนั 450 กิโลกรมั เท่ากับเทา่ ไร
4 20 ตนั 300 กโิ ลกรัม บวก 3 ตนั 700 กโิ ลกรัม เท่ากบั เท่าไร
5 15 ตัน 600 กโิ ลกรัม บวก 800 กโิ ลกรมั เทา่ กบั เท่าไร
6 1 ตนั 750 กโิ ลกรมั ลบด้วย 790 กิโลกรมั เท่ากับเทา่ ไร
7 3 กโิ ลกรัม ลบด้วย 1,450 กรมั เทา่ กับเทา่ ไร
8 2,006 กรมั บวก 4 กิโลกรัม เทา่ กับเทา่ ไร
9 19,450 กรมั ลบด้วย 17 กโิ ลกรัม 8 กรัม เท่ากับเทา่ ไร
10 5 กิโลกรมั 50 กรัม บวก 1 กโิ ลกรมั 85 กรมั เทา่ กับเทา่ ไร

| 129สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

เฉลย

1 วธิ ที �ำ 2 วธิ ีทำ� 3 วิธที �ำ 4 วธิ ที �ำ 5 วธิ ีท�ำ

ตนั กิโลกรัม ตัน กิโลกรัม ตัน กโิ ลกรัม ตนั กโิ ลกรมั ตนั กิโลกรมั

14 1000 6 200 + 9 1250 20 300 + 15 600 +
6 900 3 700 800
15 8 9 00 − 10 245500 −
6 7

8 110 12 1100 2 800 23 1000 15 1400

ตอบ ๘ ตนั ๑๑๐ กโิ ลกรัม หรอื 13 100 ตอบ ๒ ตัน ๘๐๐ กโิ ลกรมั หรอื 24 หรอื 16 400

ตอบ ๑๓ ตัน ๑๐๐ กิโลกรัม ตอบ ๒๔ ตัน ตอบ ๑๖ ตนั ๔๐๐ กโิ ลกรัม

6 วธิ ที �ำ 7 วิธที �ำ 8 วธิ ีท�ำ 9 วธิ ที �ำ 10 วิธีทำ�

ตนั กิโลกรัม กโิ ลกรมั กรมั กโิ ลกรมั กรัม กโิ ลกรัม กรัม กิโลกรัม กรัม
0 1750 1000
1 779500 − 2 0 2 60 + 19 450 5 50
450 − 4 17 8 − 1 85 +
3
1

960 1 550 6 6 2 442 6 135

ตอบ ๙๖๐ กโิ ลกรมั ตอบ ๑ กิโลกรัม ๕๕๐ กรัม ตอบ ๖ กิโลกรัม ๖ กรัม ตอบ ๒ กิโลกรมั ๔๔๒ กรมั ตอบ ๖ กิโลกรมั ๑๓๕ กรัม

| 157สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คูม่ อื ครรู ายวิชาพ้ืนฐานคณิตศาสตร์ บทที่ 10 | การวดั น้ำ�หนัก
ชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี 3 เล่ม 2
หนังสือเรยี นรายวิชาพืน้ ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.3
การตรวจสอบความเข้าใจ บทท่ี 10 | การวดั นาำ้ หนัก

4. ตรวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี นเปน็ รายบคุ คล ตรวจสอบความเขา้ ใจ
โดยให้นกั เรยี นเขยี นแสดงวิธีหาคำ�ตอบตามหนังสอื เรียน แสดงวธิ ีหาคำาตอบ
หนา้ 130 ครูและนักเรียนร่วมกันตรวจสอบความถกู ต้อง 1 4 กิโลกรัม 800 กรัม บวก 4 กโิ ลกรมั 500 กรัม เทา่ กับเท่าไร
และสรปุ สิง่ ทไี่ ด้เรียนรู้ ถา้ พบวา่ มีนักเรียนเขียนแสดง 2 12 ตัน ลบด้วย 7 ตัน 390 กโิ ลกรมั เท่ากบั เทา่ ไร
วิธีหาคำ�ตอบไม่ถกู ตอ้ ง ครูควรใหน้ ักเรียนฝกึ เพม่ิ เตมิ

สิง่ ทีไ่ ดเ้ รยี นรู้ สงิ่ ท่ไี ด้เรยี นรู้

การหาผลบวกหรอื ผลลบเกย่ี วกบั น�ำ้ หนัก ทำ�ได้โดย การหาผลบวกหรือผลลบเก่ยี วกับนาำ้ หนกั ทาำ ได้โดยนาำ น้ำาหนกั ท่ีเป็นหนว่ ยเดียวกัน
น�ำ นำ้�หนักทเี่ ปน็ หนว่ ยเดยี วกนั มาบวกหรอื ลบกนั มาบวกหรือลบกัน

จากนน้ั ให้นกั เรียนทำ�แบบฝึกหัด 10.7 แบบฝกึ หดั 10.7
หนา้ 93 - 95
130 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

เฉลย

1 วิธีทำ� 2 วธิ ีท�ำ

กโิ ลกรัม กรมั ตัน กิโลกรัม
1000
4 580000 + 11 0
4 390 −
12
7

8 1300 4 610

หรือ 9 300 ตอบ ๔ ตัน ๖๑๐ กิโลกรัม

ตอบ ๙ กโิ ลกรมั ๓๐๐ กรัม

10.8 การคณู และการหารเกย่ี วกับน�้ำ หนัก (1 ช่ัวโมง)
จดุ ประสงค์

หาผลคณู และผลหารเกี่ยวกบั น�้ำ หนกั

สอ่ื การเรยี นรู้

−− บัตรโจทย์

แนวการจดั การเรียนรู้
การพัฒนาความรู้

1. ครูทบทวนการคูณเกี่ยวกับน้ำ�หนกั ท่เี ป็นหนว่ ยเดี่ยว ดงั น้ี ครตู ิดบัตรโจทย์

158 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 10 | การวดั นำ้�หนกั คมู่ อื ครูรายวชิ าพืน้ ฐานคณติ ศาสตร์
ชนั้ ประถมศึกษาปที ี่ 3 เล่ม 2

−− ส่งิ ของ 2 ถงุ หนกั ถงุ ละ 3 กิโลกรัม สิง่ ของ หนังสอื เรียนรายวชิ าพ้ืนฐาน | คณิตศาสตร์ ป.3
ทั้งหมดหนกั เทา่ ไร บทที่ 10 | การวัดนำา้ หนกั

−− สิง่ ของ 3 กล่อง หนกั กลอ่ งละ 300 กรมั สงิ่ ของ 10.8 การคูณและการหารเกี่ยวกบั นำ้าหนกั
ทั้งหมดหนักเท่าไร
พฒั นาความรู้
แลว้ ให้นกั เรยี นชว่ ยกนั หาผลคณู เกย่ี วกบั น�้ำ หนัก
ดังนี้ 6 กโิ ลกรัม 620 กรมั คูณ 9 เท่ากับเทา่ ไร

ส่งิ ของ 2 ถุง หนักถุงละ 3 กิโลกรัม สิ่งของทัง้ หมด วิธที าำ กโิ ลกรัม กรมั
หนัก 2 × 3 = 6 กิโลกรัม
6 620 ×
ส่งิ ของ 3 กล่อง หนักกล่องละ 300 กรัม สงิ่ ของ 9
ทงั้ หมดหนกั 3 × 300 = 900 กรมั จากน้ันครยู กตวั อยา่ ง หรอื 1,000 ก. เท่ากบั 1 กก.
การคณู เกย่ี วกบั นำ้�หนักทเ่ี ปน็ หนว่ ยผสมตามหนงั สือเรียน
หนา้ 131 เช่น 6 กโิ ลกรมั 620 กรมั คูณ 9 เทา่ กบั เท่าไร 54 5580
ครูและนักเรยี นรว่ มกนั เขยี นแสดงวธิ หี าคำ�ตอบดงั น้ี
59 580

ตอบ ๕๙ กโิ ลกรัม ๕๘๐ กรัม

2 ตนั 393 กโิ ลกรมั คณู 4 เทา่ กบั เทา่ ไร

วิธที าำ ตนั กิโลกรมั

2 393 ×
4
หรอื 1,000 กก. เทา่ กับ 1 ตนั

8 1572

9 572

ตอบ ๙ ตัน ๕๗๒ กโิ ลกรมั

แสดงวิธหี าคำาตอบ

1 20 ตัน 700 กโิ ลกรมั คูณ 2 เท่ากบั เท่าไร
2 25 กิโลกรมั 500 กรมั คูณ 8 เท่ากับเท่าไร

| 131สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

เฉลย

1 วธิ ีท�ำ 2 วิธที ำ�

ตัน กิโลกรัม กิโลกรมั กรมั

วธิ ที �ำ กิโลกรมั กรมั 20 700 × 25 5 0 08 ×

2

40 1400 200 4000

6 6290 × หรอื 41 400 หรือ 204

ตอบ ๔๑ ตัน ๔๐๐ กิโลกรัม ตอบ ๒๐๔ กิโลกรัม

54 5580

หรอื 59 580

ตอบ ๕๙ กโิ ลกรัม ๕๘๐ กรัม

ครใู ห้นักเรียนสงั เกตวา่ การคณู เกยี่ วกับนำ�้ หนกั จะคณู ทลี ะหนว่ ยน�้ำ หนัก ในท่ีน้ีจะคณู
ในหน่วยกรัมกอ่ นแล้วจงึ คณู ในหน่วยกิโลกรัม เมอ่ื ได้ผลคณู แล้วเขยี นผลคณู ให้ตรงกบั หนว่ ยนำ�้ หนัก
ถา้ หนว่ ยน�ำ้ หนกั ใดไดผ้ ลคณู ทส่ี ามารถเปลย่ี นหนว่ ยน�ำ้ หนกั ไดใ้ หเ้ ปลย่ี นหนว่ ยน�ำ้ หนกั และน�ำ หนว่ ยน�ำ้ หนกั
ท่ีเปลี่ยนแลว้ ไปรวมกับผลคณู ในหน่วยถดั ไปทางซา้ ย ในที่นไี้ ดผ้ ลคูณในหนว่ ยกรมั เปน็ 5,580 กรมั
จงึ เปลยี่ นเปน็ หน่วยกิโลกรมั และกรัม ได้ 5 กิโลกรมั 580 กรัม แล้วน�ำ ไปรวมกับผลคณู ในหน่วย
กิโลกรมั ได้ 59 กโิ ลกรมั 580 กรัม

| 159สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คู่มือครูรายวิชาพน้ื ฐานคณิตศาสตร์ บทที่ 10 | การวัดน้ำ�หนัก
ชนั้ ประถมศึกษาปีที่ 3 เลม่ 2

จากนน้ั ครยู กตวั อยา่ งการคณู เกย่ี วกับน้ำ�หนักท่ีเป็นหนว่ ยผสมเพิ่มเติมอีก 2 - 3 ตวั อย่าง เชน่
2 ตัน 393 กโิ ลกรมั คูณ 4 เท่ากับเท่าไร เขียนแสดงวิธหี าคำ�ตอบไดด้ ังนี้

วิธที �ำ ตนั กโิ ลกรัม

2 3943 ×
8 1572
หรอื 9 572

ตอบ ๙ ตนั ๕๗๒ กโิ ลกรมั

ครูใหน้ กั เรียนช่วยกันเขยี นแสดงวิธหี าคำ�ตอบในกรอบทา้ ยหนงั สอื เรียนหน้า 131 แลว้ รว่ มกนั

ตรวจสอบความถูกตอ้ ง

2. ครทู บทวนการหารเกย่ี วกบั น�ำ้ หนกั ทเ่ี ปน็ หนว่ ยเดย่ี ว หนังสือเรยี นรายวชิ าพ้นื ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.3
บทที่ 10 | การวัดน้ำาหนัก

ดงั น้ ี 44 กิโลกรัม 100 กรมั หารดว้ ย 7 เทา่ กบั เท่าไร
ครตู ิดบัตรโจทย์
วธิ ีทำา กโิ ลกรมั กรัม 2 กก. เทา่ กบั 2,000 ก.
−− ขา้ วสาร 6 กโิ ลกรมั แบง่ ใสถ่ งุ 2 ถงุ ถงุ ละเทา่ ๆ กนั 44 หารด้วย 7 ได้ 6 เศษ 2 2100 รวมกบั 100 ก. เปน็ 2,100 ก.
จะไดข้ า้ วสารถุงละกี่กโิ ลกรัม 7 44 100
6 300

ตอบ ๖ กิโลกรัม ๓๐๐ กรัม

−− พรกิ แหง้ 900 กรมั แบง่ ใสถ่ งุ 5 ถงุ ถงุ ละเทา่ ๆ กนั 16 ตัน 500 กโิ ลกรัม หารดว้ ย 3 เท่ากับเทา่ ไร
จะได้พรกิ แหง้ ถุงละก่ีกรัม
แล้วให้นักเรียนชว่ ยกันหาผลหารเกี่ยวกบั น�ำ้ หนัก ดงั น้ี วิธีทาำ

ขา้ วสาร 6 กโิ ลกรมั แบง่ ใสถ่ งุ 2 ถงุ ถงุ ละเทา่ ๆ กนั ตัน กโิ ลกรมั
จะไดข้ า้ วสารถุงละ 6 ÷ 2 = 3 กโิ ลกรมั 1500
16 หารดว้ ย 3 ได้ 5 เศษ 1 3 16 500 1 ตนั เทา่ กบั 1,000 กก.
พรกิ แห้ง 900 กรมั แบ่งใส่ถุง 5 ถงุ ถงุ ละเทา่ ๆ กนั 500 รวมกบั 500 กก. เปน็ 1,500 กก.
จะได้พริกแห้งถุงละ 900 ÷ 5 = 180 กรมั 5

ตอบ ๕ ตนั ๕๐๐ กโิ ลกรมั

แสดงวธิ หี าคำาตอบ
1 9 ตนั 400 กโิ ลกรัม หารดว้ ย 4 เทา่ กับเท่าไร
2 11 กิโลกรัม 450 กรัม หารดว้ ย 5 เทา่ กบั เทา่ ไร

132 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

จากนั้นครยู กตวั อย่างการหารเกย่ี วกบั น้�ำ หนัก เฉลย
ท่ีเป็นหนว่ ยผสมตามหนังสือเรียนหนา้ 132 เชน่
44 กโิ ลกรัม 100 กรมั หารดว้ ย 7 เทา่ กบั เทา่ ไร 1 วิธีทำ� กิโลกรัม 2 วธิ ีท�ำ กรัม
ตนั 4140000 กโิ ลกรัม 4145500

4 9 350 5 11 290
2 2

ตอบ ๒ ตนั ๓๕๐ กิโลกรัม ตอบ ๒ กโิ ลกรมั ๒๙๐ กรัม

160 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 10 | การวดั น�้ำ หนัก คมู่ อื ครูรายวชิ าพ้นื ฐานคณิตศาสตร์
ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ 3 เล่ม 2

ครแู ละนกั เรยี นรว่ มกนั เขียนแสดงวธิ หี าค�ำ ตอบดังนี้

วิธีทำ� กิโลกรัม กรมั
ตอบ 7 44
2110000

6 300

๖ กโิ ลกรมั ๓๐๐ กรัม

ครูใหน้ ักเรยี นสังเกตวา่ การหารเก่ยี วกับน�้ำ หนักจะเปน็ การหารสั้นโดยหารทลี ะหน่วยนำ้�หนัก
ในทน่ี จ้ี ะหารในหนว่ ยกโิ ลกรมั กอ่ นแลว้ จงึ หารในหนว่ ยกรมั เมอ่ื หารในหนว่ ยกโิ ลกรมั ไดผ้ ลหารและเศษ
เศษทไ่ี ดจ้ ากการหารในหนว่ ยกโิ ลกรมั ใหเ้ ปลย่ี นเปน็ หนว่ ยกรมั กอ่ นแลว้ น�ำ ไปรวมกบั ตวั ตง้ั ในหนว่ ยกรมั
แล้วจึงหารในหน่วยกรมั ในที่นี้ 44 กิโลกรมั หารด้วย 7 ไดผ้ ลหารในหนว่ ยกโิ ลกรมั เป็น 6 กโิ ลกรมั
เศษ 2 กโิ ลกรมั หรอื เศษ 2,000 กรมั น�ำ 2,000 กรมั ไปรวมกบั 100 กรมั เปน็ 2,100 กรมั
แล้วหารดว้ ย 7 ได้ผลหารในหนว่ ยกรัมเปน็ 300 กรมั จากนั้นครยู กตัวอยา่ งการหารเกี่ยวกับ
น�ำ้ หนกั ทเ่ี ปน็ หนว่ ยผสมเพม่ิ เตมิ อกี 2 - 3 ตวั อยา่ ง เชน่ 16 ตนั 500 กโิ ลกรมั หารดว้ ย 3 เทา่ กบั เทา่ ไร
ครูและนักเรยี นร่วมกนั เขยี นแสดงวธิ ีหาค�ำ ตอบได้ดังนี้

วิธที �ำ ตนั กโิ ลกรัม
ตอบ 3 16
5 1550000
500

๕ ตนั ๕๐๐ กิโลกรัม

ครใู ห้นักเรียนชว่ ยกนั เขียนแสดงวธิ หี าค�ำ ตอบในกรอบทา้ ยหนงั สือเรียนหน้า 132 แลว้ รว่ มกนั
ตรวจสอบความถกู ต้อง ครูอาจแสดงการหาผลหารเกยี่ วกับนำ�้ หนกั โดยใช้การวาดรูป ดังน ้ี

4 กิโลกรมั 200 กรมั หารด้วย 3 เท่ากบั เท่าไร

กโิ ลกรมั กรัม

1 กก. 1 กก. 1 กก. 200 ก.

1 กก. 200 กรัม
4 กโิ ลกรัม

| 161สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ อื ครูรายวชิ าพ้นื ฐานคณติ ศาสตร์ บทท่ี 10 | การวัดน�้ำ หนกั
ชนั้ ประถมศึกษาปที ี่ 3 เล่ม 2

แบ่ง 4 กิโลกรมั เป็น 3 กลุ่ม กลมุ่ ละเท่า ๆ กัน ได้กลุม่ ละ 1 กโิ ลกรัม เศษ 1 กโิ ลกรมั น�ำ เศษ
1 กิโลกรมั หรอื 1,000 กรมั ไปรวมกบั หนว่ ยกรมั 200 กรัม เปน็ 1,200 กรัม

กิโลกรมั กรมั

1 กก.

1 กก. 1 กก. 1,000 ก.

200 ก.

กล่มุ ละ 1 กโิ ลกรัม 1,200 กรัม

แบ่ง 1,200 กรัม เปน็ 3 กลุ่ม กลุ่มละเท่า ๆ กนั ไดก้ ลมุ่ ละ 400 กรมั

กิโลกรมั กรัม

1 กก.

400 ก.

1 กก. 1 กก. 400 ก.

400 ก.

กลมุ่ ละ 1 กิโลกรัม กลมุ่ ละ 400 กรัม

ดงั นนั้ 4 กโิ ลกรัม 200 กรัม หารดว้ ย 3 เทา่ กับ 1 กโิ ลกรมั 400 กรมั

1 กก. 400 ก. 1 กก. 400 ก. 1 กก. 400 ก.

ครูใหน้ กั เรียนตรวจค�ำ ตอบโดยน�ำ 1 กิโลกรมั 400 กรัม คูณ 3 จะได้ 4 กิโลกรัม 200 กรัม
ดงั นนั้ 1 กโิ ลกรมั 400 กรมั เปน็ ค�ำ ตอบทถ่ี กู ตอ้ ง

3. ครยู กตัวอยา่ งการคูณและการหารเกย่ี วกับน�ำ้ หนักตามหนงั สือเรยี นหนา้ 133
โดยส่มุ นกั เรียนออกมาเขียนแสดงวิธหี าคำ�ตอบ เช่น 9 ตนั 500 กิโลกรมั คณู 7 เทา่ กับเทา่ ไร
เขียนแสดงวธิ หี าคำ�ตอบไดด้ ังน้ี

162 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 10 | การวัดน้ำ�หนัก คู่มือครูรายวชิ าพ้ืนฐานคณติ ศาสตร์
ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 3 เล่ม 2

วธิ ีทำ� ตัน กิโลกรัม หนงั สอื เรียนรายวิชาพน้ื ฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.3
บทที่ 10 | การวัดนา้ำ หนัก

แสดงวิธีหาคำาตอบ

9 500 × 9 ตนั 500 กิโลกรัม คณู 7 เทา่ กบั เทา่ ไร
7
วธิ ที ำา ตนั กโิ ลกรมั
9 500
7 ×
1,000 กโิ ลกรมั เทา่ กับ 1 ตัน
หรอื
63 3500 63 3500

66 500

ตอบ ๖๖ ตนั ๕๐๐ กโิ ลกรมั

หรอื 66 500 1 10 กโิ ลกรมั 550 กรมั คูณ 6 เทา่ กบั เท่าไร
2 13 ตัน 300 กิโลกรมั คณู 4 เทา่ กับเท่าไร
ตอบ ๖๖ ตัน ๕๐๐ กโิ ลกรมั 3 20 ตัน 90 กโิ ลกรมั คูณ 5 เท่ากับเทา่ ไร
4 9 ตัน 750 กโิ ลกรมั หารด้วย 2 เท่ากบั เท่าไร
จากนน้ั ครใู หน้ กั เรยี นจบั คกู่ นั แลว้ ชว่ ยกนั เขยี นแสดง 5 40 กิโลกรมั 880 กรัม หารด้วย 7 เทา่ กบั เทา่ ไร
วธิ หี าค�ำ ตอบคลู่ ะ 1 ขอ้ และออกมาน�ำ เสนอจนครบทกุ ขอ้ 6 15 ตนั 570 กิโลกรัม หารดว้ ย 9 เท่ากบั เท่าไร
ตามหนงั สือเรียนหน้า 133 ครูและนกั เรยี นรว่ มกัน
ตรวจสอบความถกู ตอ้ ง ครอู าจเนน้ ย�ำ้ เรอ่ื งการคณู เกย่ี วกบั | 133สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
น�ำ้ หนกั วา่ ใหค้ ณู น�ำ้ หนกั ทลี ะหนว่ ยโดยเรม่ิ จากหนว่ ยทอ่ี ย ู่
ทางขวาเม่ือไดผ้ ลคณู ท่สี ามารถเปล่ยี นหน่วยไดใ้ ห้เปลีย่ น เฉลย
หนว่ ยแลว้ นำ�ไปรวมกบั ผลคูณทไี่ ดใ้ นหน่วยถัดไปทางซ้าย
ครูอาจเน้นย้ำ�เรื่องการหารเกี่ยวกับนำ้�หนกั ว่า ให้หาร 1 วิธีทำ� 2 วิธีท�ำ
นำ้�หนกั โดยการหารส้ันและหารทลี ะหน่วย เรมิ่ หารจาก
หน่วยท่ีอยู่ทางซ้าย เมอ่ื ได้ผลหารและเศษใหน้ ำ�เศษทีไ่ ด้ กิโลกรัม กรัม ตัน กิโลกรมั
เปลยี่ นหน่วยแลว้ ไปรวมกบั ตัวตงั้ ในหนว่ ยถดั ไปทางขวา
แล้วจึงนำ�ไปหารกนั 10 550 × 13 30 40 ×
6


60 3300 52 1200

หรอื 63 300 หรือ 53 200

ตอบ ๖๓ กิโลกรัม ๓๐๐ กรัม ตอบ ๕๓ ตนั ๒๐๐ กโิ ลกรมั

3 วิธีทำ� 4 วธิ ีทำ� กโิ ลกรัม
ตนั
ตัน กิโลกรัม 1750
2 9
20 90 × 4 750
5
875
100 450
ตอบ ๔ ตัน ๘๗๕ กิโลกรมั
ตอบ ๑๐๐ ตนั ๔๕๐ กิโลกรมั

5 วิธที ำ� กรัม 6 วธิ ีท�ำ กโิ ลกรัม
กิโลกรัม ตัน
5880 6570
7 40 9 15
5 880 1 570

840 730

ตอบ ๕ กโิ ลกรมั ๘๔๐ กรมั ตอบ ๑ ตนั ๗๓๐ กิโลกรัม

| 163สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คูม่ อื ครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร์ บทท่ี 10 | การวัดนำ�้ หนกั
ช้ันประถมศึกษาปที ี่ 3 เลม่ 2
หนงั สือเรยี นรายวิชาพื้นฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.3
การตรวจสอบความเขา้ ใจ บทที่ 10 | การวัดน้ำาหนัก

4. ตรวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี นเปน็ รายบคุ คล ตรวจสอบความเขา้ ใจ
โดยใหน้ ักเรียนเขียนแสดงวิธหี าค�ำ ตอบตามหนังสือเรียน แสดงวธิ หี าคาำ ตอบ
หนา้ 134 ครแู ละนกั เรยี นรว่ มกนั ตรวจสอบความถกู ตอ้ งและ 1 18 กิโลกรัม 900 กรัม คูณ 3 เทา่ กบั เทา่ ไร
สรปุ สง่ิ ทไ่ี ดเ้ รยี นรู้ ถา้ พบวา่ มนี กั เรยี นเขยี นแสดงวธิ หี าค�ำ ตอบ 2 52 ตนั 600 กิโลกรัม หารด้วย 5 เท่ากบั เทา่ ไร
ไมถ่ ูกตอ้ ง ครูควรใหน้ กั เรียนฝึกเพิ่มเติม

ส่ิงทีไ่ ดเ้ รยี นรู้ สิ่งท่ไี ดเ้ รียนรู้

การหาผลคณู หรือผลหารเกย่ี วกับน�ำ้ หนักท�ำ ได้โดย การหาผลคูณหรือผลหารเกย่ี วกบั นาำ้ หนักทำาได้โดยคณู หรือหารนา้ำ หนกั
คูณหรอื หารน�ำ้ หนกั ทีละหนว่ ยนำ้�หนกั ทลี ะหนว่ ยนำ้าหนัก

จากนน้ั ใหน้ กั เรียนทำ�แบบฝึกหดั 10.8 แบบฝึกหัด 10.8
หน้า 96 - 98
134 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

เฉลย

1 วิธที ำ� 2 วธิ ีท�ำ กิโลกรมั
ตัน
กโิ ลกรมั กรัม 2600
5 52
18 900 × 10 600
3
520

54 2700 ตอบ ๑๐ ตนั ๕๒๐ กิโลกรมั

หรือ 56 700

ตอบ ๕๖ กิโลกรมั ๗๐๐ กรัม

10.9 โจทยป์ ญั หาเกยี่ วกบั น้ำ�หนกั (1) (1 ชวั่ โมง)
จดุ ประสงค์

แสดงวิธีหาคำ�ตอบของโจทยป์ ญั หาเกยี่ วกับน้�ำ หนัก

ส่อื การเรยี นรู้

-

แนวการจัดการเรียนรู้
การพฒั นาความรู้

1. ครทู บทวนการบวกและการลบเกยี่ วกบั น้ำ�หนักว่า ต้องนำ�นำ�้ หนักในหนว่ ยเดียวกนั มาบวก

หรือลบกนั แล้วเขียนผลบวกหรอื ผลลบใหต้ รงกบั หนว่ ยนำ�้ หนกั ท่นี �ำ มาบวกหรือลบกัน เชน่

4 กโิ ลกรัม 150 กรัม บวก 2 กิโลกรมั 380 กรมั หาผลบวกไดโ้ ดยน�ำ น้ำ�หนักทเี่ ปน็ หนว่ ยเดียวกนั

มาบวกกนั จะได้ 4 กโิ ลกรมั บวก 2 กโิ ลกรมั ไดผ้ ลบวกเปน็ 6 กโิ ลกรมั และน�ำ 150 กรมั บวก 380 กรมั

ได้ผลบวกเปน็ 530 กรัม ดังนน้ั 4 กิโลกรมั 150 กรมั บวก 2 กิโลกรมั 380 กรัม เท่ากบั 6 กโิ ลกรัม

530 กรมั จากนน้ั ครยู กตวั อยา่ งสถานการณ์ทเ่ี ปน็ โจทยป์ ญั หาการบวกตามหนังสือเรยี นหนา้ 135

164 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 10 | การวดั น้ำ�หนัก คมู่ ือครรู ายวิชาพืน้ ฐานคณติ ศาสตร์
ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 3 เลม่ 2

เชน่ แม่ซอื้ ทุเรยี นผลใหญห่ นัก 3 กโิ ลกรัม 200 กรมั หนังสือเรียนรายวิชาพนื้ ฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.3
ผลเลก็ หนัก 1 กโิ ลกรัม 900 กรัม แม่ซอ้ื ทุเรียน บทที่ 10 | การวัดน้าำ หนกั
หนกั รวมกนั เทา่ ไร ครถู ามนกั เรยี นวา่ ในการแกโ้ จทยป์ ญั หา
10.9 โจทยป์ ัญหาเก่ยี วกับนำา้ หนกั (1)

พฒั นาความรู้

ตอ้ งวเิ คราะหโ์ จทยป์ ญั หาอยา่ งไรบา้ ง นกั เรยี นควรตอบไดว้ า่ แม่ซื้อทุเรยี นผลใหญ่หนัก 3 กโิ ลกรมั 200 กรัม ผลเล็กหนัก
ตอ้ งวเิ คราะหโ์ จทยป์ ญั หาวา่ โจทยถ์ ามอะไร โจทยบ์ อกอะไร 1 กิโลกรัม 900 กรัม แมซ่ ้อื ทเุ รียนหนักรวมกันเทา่ ไร
หาค�ำ ตอบไดอ้ ย่างไร แลว้ ครใู หน้ กั เรียนชว่ ยกัน
วิเคราะหโ์ จทยข์ ้อน้ีว่า โจทยถ์ าม แมซ่ อ้ื ทเุ รียนหนกั รวมกันเท่าไร
โจทย์บอก แม่ซ้อื ทเุ รยี นผลใหญห่ นัก 3 กโิ ลกรมั 200 กรัม ผลเล็กหนัก 1 กโิ ลกรมั
−− โจทย์ถามอะไร (แม่ซอ้ื ทเุ รยี นหนกั รวมกันเทา่ ไร) 900 กรัม
−− โจทย์บอกอะไร (แม่ซอื้ ทเุ รยี นผลใหญ่หนัก
3 กโิ ลกรมั 200 กรัม ผลเลก็ หนกั 1 กิโลกรมั 900 กรัม) หาคำาตอบได้อย่างไร

นำา 3 กโิ ลกรมั 200 กรัม บวก 1 กโิ ลกรมั 900 กรมั

วธิ ที ำา กโิ ลกรมั กรัม

ทุเรยี นผลใหญห่ นกั 3 200 + 1,000 ก. เทา่ กับ 1 กก.
ทเุ รียนผลเลก็ หนกั 1 900
ทุเรียนสองผลหนัก
หรอื 4 1100

5 100

ตอบ แม่ซื้อทุเรยี นหนักรวมกนั ๕ กิโลกรมั ๑๐๐ กรมั

5 กโิ ลกรัม 100 กรัม เป็นคำาตอบท่ีสมเหตุสมผล เพราะทุเรยี น
ผลใหญ่หนักมากกวา่ 3 กิโลกรมั ทุเรียนผลเล็กหนักมากกวา่
1 กโิ ลกรัม ดงั นน้ั คำาตอบควรมากกว่า 4 กิโลกรมั

−− หาคำ�ตอบไดอ้ ยา่ งไร (หาค�ำ ตอบได้โดยการน�ำ แสดงวธิ ีหาคาำ ตอบ
น�้ำ หนกั มาบวกกัน) ครอู าจให้นกั เรยี นชว่ ยกนั คิดหาคำ�ตอบ แมม่ เี น้ือไก่ 900 กรัม ซ้ือเพม่ิ อกี 1 กิโลกรมั 500 กรัม แมม่ ีเน้อื ไกท่ ั้งหมด
เปน็ กลมุ่ แลว้ ใหน้ ักเรยี นแสดงความคิดเหน็ และวิธกี ารหา ก่กี ิโลกรมั กีก่ รัม
คำ�ตอบทแี่ ตกต่างกัน ครูควรให้นักเรียนเขียนแสดงวธิ หี า
ค�ำ ตอบทแี่ ตกตา่ งกนั ท้ังหมดบนกระดานและถามคำ�ถาม | 135สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
เพ่ือเชือ่ มโยงวธิ ีคิดท่แี ตกตา่ งเหล่านน้ั ครคู วรเริ่ม
การอภิปรายจากวิธกี ารที่มคี วามตรงไปตรงมากอ่ นแลว้ เฉลย

วธิ ีท�ำ กิโลกรมั กรมั
แม่มเี นื้อไก ่
900 +
ซอ้ื เพ่มิ อกี 1 500

แม่มเี นอื้ ไก่ทง้ั หมด 1 1400

หรือ 2 400

ตอบ แม่มเี นอื้ ไก่ท้งั หมด ๒ กิโลกรมั ๔๐๐ กรัม

เชื่อมโยงไปส่วู ิธีการแกป้ ัญหาแบบอน่ื ๆ ครคู วรเน้นว่า

นกั เรียนสามารถเขยี นหรือวาดรูปเพ่ืออธบิ ายความคิดของตนเอง ครูควรเนน้ ให้นกั เรยี นเขียนหรือ

วาดภาพโดยละเอยี ดเพอ่ื ใหค้ นอน่ื สามารถเขา้ ใจวธิ ที ต่ี นเองคดิ ได้ เมอ่ื ไดค้ �ำ ตอบแลว้ ครแู ละนกั เรยี น

รว่ มกนั เขยี นแสดงวธิ หี าค�ำ ตอบดงั น้ี

วิธีทำ� กโิ ลกรมั กรัม

ทุเรยี นผลใหญ่หนัก 3 920000 +
ทุเรียนผลเล็กหนกั 1
ทุเรยี นสองผลหนกั
หรือ 4 1100

5 100

ตอบ แม่ซ้ือทเุ รยี นหนักรวมกัน ๕ กิโลกรัม ๑๐๐ กรมั

จากนั้นครแู ละนักเรยี นรว่ มกนั ตรวจสอบความสมเหตสุ มผลของค�ำ ตอบดงั น้ ี
5 กโิ ลกรมั 100 กรมั เปน็ ค�ำ ตอบท่สี มเหตุสมผลเพราะทุเรียนผลใหญ่หนักมากกวา่ 3 กิโลกรมั
ทุเรียนผลเล็กหนักมากกวา่ 1 กโิ ลกรัม เมอ่ื น�ำ มารวมกันควรหนักมากกวา่ 4 กโิ ลกรัม
ดงั น้นั 5 กิโลกรมั 100 กรัม จึงเป็นคำ�ตอบท่ีสมเหตสุ มผล

| 165สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คู่มอื ครูรายวิชาพ้นื ฐานคณติ ศาสตร์ บทที่ 10 | การวดั น�้ำ หนกั
ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 3 เล่ม 2

ครูให้นักเรียนชว่ ยกนั เขียนแสดงวิธหี าคำ�ตอบในกรอบทา้ ยหนังสอื เรียนหนา้ 135 ครคู วรเปิด
โอกาสใหน้ กั เรียนไดต้ รวจสอบความสมเหตุสมผลของค�ำ ตอบที่หลากหลาย

2. ครยู กตวั อย่างโจทย์ปญั หาการลบเกยี่ วกบั น�้ำ หนกั ตามหนังสือเรยี นหนา้ 136 เชน่

โรงงานแห่งหนง่ึ ตดิ ตงั้ ลิฟต์ 3 ตัว ลฟิ ตแ์ ต่ละตวั ลิฟต์ พิกัดบรรทกุ
มพี กิ ดั บรรทกุ แตกตา่ งกันดังตาราง ต้องการขนสินค้า A 2 ตัน
หนกั 1,500 กิโลกรมั ควรเลอื กใชล้ ฟิ ต์ตวั ใด B 1 ตัน
และยังสามารถบรรทุกน้�ำ หนักได้อีกเท่าไร C 750 กโิ ลกรมั

ครูใหน้ กั เรยี นช่วยกนั วิเคราะห์โจทย์ โดยใช ้

การถาม - ตอบ ดงั น้ี หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.3
−− โจทยถ์ ามอะไร (ควรเลือกใชล้ ิฟตต์ วั ใดและ บทที่ 10 | การวดั น้ำาหนัก

ยงั สามารถบรรทุกน้ำ�หนกั ไดอ้ กี เท่าไร) โรงงานแหง่ หน่งึ ตดิ ต้งั ลิฟต์ 3 ตวั ลฟิ ตแ์ ต่ละตัว ลิฟต์ พกิ ดั บรรทุก
มีพิกดั บรรทกุ แตกตา่ งกนั ดงั ตาราง ตอ้ งการขนสนิ ค้า A 2 ตนั
หนัก 1,500 กโิ ลกรมั ควรเลือกใชล้ ิฟต์ตัวใด B 1 ตนั
และยงั สามารถบรรทกุ นาำ้ หนักได้อีกเทา่ ไร C 750 กิโลกรัม

−− โจทย์บอกอะไร (โรงงานแห่งหน่ึงตดิ ตงั้ ลิฟต ์ โจทยถ์ าม ควรเลือกใชล้ ฟิ ตต์ วั ใดและยังสามารถบรรทุกน้ำาหนกั ได้อกี เทา่ ไร
3 ตัว ลฟิ ต์ A มีพิกดั บรรทกุ 2 ตนั ลฟิ ต์ B มีพิกดั บรรทุก โจทยบ์ อก
1 ตัน และ ลฟิ ต์ C มีพกิ ดั บรรทกุ 750 กโิ ลกรัม ต้องการ โรงงานแหง่ หน่ึงติดตัง้ ลฟิ ต์ 3 ตวั มพี ิกัดบรรทกุ แตกต่างกันดงั นี้
ขนสินคา้ หนัก 1,500 กโิ ลกรมั ) ลฟิ ต์ A 2 ตนั ลฟิ ต์ B 1 ตัน ลิฟต์ C 750 กิโลกรัม ต้องการขนสนิ คา้
หนกั 1,500 กิโลกรัม
−− หาคำ�ตอบไดอ้ ย่างไร (หาคำ�ตอบได้โดยเลอื กลฟิ ต์
ตัวที่สามารถรับนำ้�หนักสินคา้ 1,500 กโิ ลกรัมได ้ หาคาำ ตอบไดอ้ ย่างไร
แล้วน�ำ น้ำ�หนกั ท่ลี ิฟตส์ ามารถรับนำ�้ หนกั ไดม้ าลบกับ
น�ำ้ หนักสินค้า) ครูอาจใหน้ ักเรยี นช่วยกันคดิ หาคำ�ตอบ เลอื กลฟิ ต์ A เพราะลฟิ ต์ A มพี กิ ัดบรรทกุ ได้ 2 ตนั
นกั เรยี นอาจมวี ธิ คี ดิ ทแ่ี ตกตา่ งกนั ครคู วรใหน้ กั เรยี นทม่ี ี หรอื 2,000 กโิ ลกรมั ซงึ่ มากกว่านำา้ หนักสนิ คา้
วธิ คี ดิ ทแี่ ตกต่างนำ�เสนอหน้าช้ันเรียน และครคู วรนำ�
วิธีทาำ ตัน กโิ ลกรัม

ลฟิ ต์ A บรรทกุ นา้ำ หนักได้ 21 1000 1,500 กก. เทา่ กบั 1 ตนั 500 กก.
สินค้าหนัก 1 0
500 −

บรรทุกนา้ำ หนักได้อกี 500

ตอบ ควรเลือกใช้ลิฟต์ A ขนสินคา้ และยงั สามารถบรรทุกนาำ้ หนักได้อกี ๕๐๐ กโิ ลกรมั

หรอื

วธิ ีทาำ 2 ตัน เท่ากับ 2,000 กก.

ลฟิ ต์ A บรรทุกน้ำาหนกั ได้ 2000 − กิโลกรัม
สินคา้ หนกั 1500 กโิ ลกรมั
บรรทกุ น้ำาหนกั ไดอ้ กี กโิ ลกรมั
500

ตอบ ควรเลือกใชล้ ฟิ ต์ A ขนสนิ ค้า และยงั สามารถบรรทุกนาำ้ หนกั ได้อกี ๕๐๐ กโิ ลกรมั

136 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

อภิปรายเพอื่ ใหเ้ หน็ ความเช่ือมโยงของวิธคี ดิ เหลา่ นั้น ครูอาจใช้การวาดรปู หรอื ใช้แผนภาพเพ่ือ

สรา้ งความเข้าใจในการแกโ้ จทย์ปญั หา เช่น ขนสินค้าหนกั 1,500 กโิ ลกรมั สามารถใชล้ ิฟต์ A

ไดต้ วั เดยี วเพราะพกิ ดั น้�ำ หนักของลฟิ ต์ A มากกวา่ น�ำ้ หนกั ของสนิ ค้า และในการหาน�ำ้ หนกั ทส่ี ามารถ

บรรทกุ ไดอ้ กี ตอ้ งใชก้ ารลบเพอ่ื หาวา่ ลฟิ ตต์ วั นย้ี งั สามารถบรรทกุ น�ำ้ หนกั ไดอ้ กี เทา่ ไร จึงต้องน�ำ พิกัด

บรรทุกของลฟิ ต์ A ลบด้วยน�้ำ หนักของสินค้าที่บรรทุก ครูอาจใหน้ กั เรยี นออกมาเขียนแสดงวธิ หี า

ค�ำ ตอบและอธบิ ายความสมเหตสุ มผลของค�ำ ตอบรว่ มกนั ซง่ึ ในการลบน�้ำ หนักสามารถท�ำ ได้โดย

ลบน�้ำ หนกั ในหน่วยเดยี วกัน หรอื เปลี่ยนให้เปน็ หน่วยนำ้�หนักเดียวกันกอ่ นแลว้ จงึ น�ำ มาลบกันก็ได้

ครูและนกั เรียนรว่ มกันเขยี นแสดงวิธีหาคำ�ตอบ ดงั นี้

166 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 10 | การวัดน้ำ�หนกั ค่มู อื ครูรายวชิ าพืน้ ฐานคณติ ศาสตร์
ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 3 เลม่ 2

วธิ ที ำ� ตัน กโิ ลกรมั
21 1000
ลิฟต์ A บรรทุกนำ�้ หนกั ได้ 1
5000 −
สนิ ค้าหนัก

บรรทุกน้ำ�หนกั ได้อกี 500

ตอบ ควรเลือกใชล้ ิฟต์ A ขนสินคา้ และยังสามารถบรรทุกน้ำ�หนักได้อกี ๕๐๐ กโิ ลกรัม

หรือ

วิธีทำ�

ลฟิ ต์ A บรรทุกน�ำ้ หนกั ได้ 2,000 กโิ ลกรัม

สนิ ค้าหนัก 1,500 กิโลกรมั

บรรทุกนำ้�หนกั ได้อกี 2,000 − 1,500 = 500 กโิ ลกรมั

ตอบ ควรเลือกใชล้ ฟิ ต์ A ขนสินค้า และยงั สามารถบรรทกุ นำ�้ หนกั ไดอ้ ีก ๕๐๐ กิโลกรมั

3. ครยู กตวั อยา่ งโจทยป์ ญั หาการบวกและโจทยป์ ญั หาการลบเกย่ี วกบั น�ำ้ หนกั ตามหนงั สอื เรยี น
หนา้ 137 แล้วใหน้ ักเรยี นอา่ นโจทยป์ ญั หาพร้อมกนั และชว่ ยกันวิเคราะหโ์ จทย์ปญั หาวา่
โจทยถ์ ามอะไร โจทยบ์ อกอะไร และจะหาคำ�ตอบได้อยา่ งไร ครูใหน้ กั เรียนช่วยกันแสดงวธิ ีคดิ
ทีห่ ลากหลาย และตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคำ�ตอบ แล้วให้นกั เรยี นช่วยกนั เขียนแสดง
วิธีหาค�ำ ตอบ ดังนี้

วิธที ำ� ตัน กิโลกรมั
43 1360
รถกระบะและมะพรา้ วห นัก 3
350600 −
รถกระบะหนกั

มะพร้าวหนัก 0 860

ตอบ มะพร้าวหนัก ๘๖๐ กโิ ลกรัม

| 167สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ อื ครรู ายวชิ าพืน้ ฐานคณติ ศาสตร์ บทท่ี 10 | การวดั น้�ำ หนัก
ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ 3 เล่ม 2

จากนั้นครใู ห้นักเรียนจบั คูก่ ัน หนังสือเรียนรายวิชาพนื้ ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.3
แลว้ ให้แต่ละค่ชู ว่ ยกันเขยี นแสดงวิธหี าค�ำ ตอบ บทท่ี 10 | การวัดนา้ำ หนกั

แสดงวิธีหาคำาตอบ

พรอ้ มตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคำ�ตอบ รถกระบะและมะพร้าวหนักรวมกัน 4 ตัน 360 กโิ ลกรัม
คูล่ ะ 1 ข้อ แล้วใหน้ �ำ เสนอจนครบทกุ ขอ้ ถ้ารถกระบะหนัก 3 ตัน 500 กิโลกรัม มะพร้าวหนกั เทา่ ไร
ครแู ละนกั เรียนร่วมกนั ตรวจสอบความถกู ต้อง
วิธีทาำ ตนั กโิ ลกรัม
โดยครแู ละนกั เรยี นอาจรว่ มกนั ทบทวน 43 1360
รถกระบะและมะพรา้ วหนกั 3 360
รถกระบะหนัก 500 −
มะพรา้ วหนัก
0 860

ตอบ มะพรา้ วหนัก ๘๖๐ กโิ ลกรัม

ขอ้ สรปุ เกย่ี วกับการหาผลบวกและการหาผลลบ 1 กระเปา๋ นักเรียนและของในกระเปา๋ หนักรวมกัน 2 กโิ ลกรัม 287 กรัม
เกีย่ วกับนำ�้ หนักดังน้ี ถ้าของในกระเป๋าหนัก 1 กิโลกรมั 900 กรัม กระเป๋านกั เรยี นหนักเท่าไร

การหาผลบวกเก่ียวกับนำ้�หนกั ให้เขยี น 2 รถบรรทกุ หนัก 9 ตนั 500 กิโลกรมั หินหนกั 7 ตัน 700 กโิ ลกรมั รถบรรทุก
และหนิ หนกั รวมกนั เทา่ ไร

ตัวเลขแสดงจำ�นวนในหน่วยเดียวกนั ใหต้ รงกัน 3 แม่ค้ามเี นอื้ ววั 89 กิโลกรัม 600 กรัม ซอื้ มาเพิ่มอกี 25 กโิ ลกรัม 500 กรัม
แลว้ น�ำ จำ�นวนมาบวกกัน เขียนผลบวกทไ่ี ด้ให้ แมค่ า้ มีเนือ้ วัวอยเู่ ท่าไร
ตรงกบั หน่วยน้�ำ หนัก ถ้าผลบวกในหน่วยใด
สามารถเปล่ียนหน่วยไดใ้ หเ้ ปลยี่ นหนว่ ย 4 รถยนตค์ นั แรกหนกั 2 ตนั 393 กิโลกรัม รถยนตค์ นั ที่สองหนกั 2 ตนั
850 กิโลกรมั รถยนตค์ ันใดหนกั กวา่ และหนกั กวา่ อยู่เท่าไร

5 ขนุ หนกั 36,700 กรัม แก้วตาหนัก 24 กิโลกรมั 890 กรมั
แกว้ ตาหนกั น้อยกว่าขุนเทา่ ไร

แลว้ น�ำ ไปรวมกับผลบวกในหนว่ ยถัดไปทางซา้ ย

การหาผลลบเกีย่ วกบั นำ�้ หนกั ใหเ้ ขยี น | 137สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
ตวั เลขแสดงจำ�นวนในหน่วยเดยี วกันให้ตรงกัน

แล้วนำ�จำ�นวนมาลบกัน เขยี นผลลบทไี่ ด้ให้ตรงกับหน่วยน้�ำ หนัก ถา้ ตัวตงั้ ในหน่วยใดน้อยกวา่ ตัวลบ

ใหก้ ระจายจำ�นวนจากหนว่ ยถดั ไปทางซ้าย แลว้ เปลย่ี นหน่วยใหเ้ ป็นหนว่ ยเดียวกันกบั ตวั ต้งั

และนำ�มารวมกบั ตวั ต้ังเดิมกอ่ นแล้วจงึ น�ำ มาลบกัน

เฉลย

1 วิธีทำ� กิโลกรัม กรัม 2 วธิ ที �ำ ตัน กโิ ลกรมั
2128877 −
กระเป๋านกั เรยี นและของในกระเปา๋ หนัก 12 900 รถบรรทุกหนกั 9 500 +
หนิ หนัก 7 700
ของในกระเป๋าหนัก 1 387

กระเปา๋ นักเรียนหนกั รถบรรทุกและหินหนกั รวมกนั 16 1200

ตอบ กระเป๋านกั เรยี นหนัก ๓๘๗ กรัม หรอื 17 200

ตอบ รถบรรทุกและหนิ หนกั รวมกัน ๑๗ ตนั ๒๐๐ กโิ ลกรัม

3 วิธีทำ� กิโลกรัม กรมั 4 วธิ ีท�ำ ตัน กิโลกรมั

แม่ค้ามเี นอื้ วัว 89 600 + รถยนต์คนั ทีส่ องหนกั 2 850 −
ซ้อื มาเพิ่มอีก 25 500 รถยนต์คนั แรกหนัก 2 393

แม่คา้ มเี น้อื วัวอย่ ู 114 1100 รถยนตค์ ันทส่ี องหนกั กวา่ คนั แรก 0 457

หรือ 115 100 ตอบ รถยนต์คนั ที่สองหนกั กว่าและหนักกว่าอยู่ ๔๕๗ กิโลกรัม

ตอบ แม่ค้ามเี น้อื ววั อยู ่ ๑๑๕ กิโลกรัม ๑๐๐ กรมั

5 วธิ ที ำ� กิโลกรมั กรัม
ขุนหนกั 3365 7170000 −
แกว้ ตาหนัก 890
24

แกว้ ตาหนกั นอ้ ยกวา่ ขนุ 11 810

ตอบ แก้วตาหนกั น้อยกว่าขุน ๑๑ กิโลกรมั ๘๑๐ กรมั

168 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 10 | การวดั น�ำ้ หนัก คู่มอื ครูรายวิชาพ้นื ฐานคณติ ศาสตร์
ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 3 เลม่ 2
การตรวจสอบความเข้าใจ
หนังสอื เรียนรายวิชาพ้นื ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.3
4. ตรวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี นเปน็ รายบคุ คล บทที่ 10 | การวดั นา้ำ หนัก
โดยให้นกั เรยี นเขียนแสดงวธิ หี าค�ำ ตอบตามหนงั สอื เรียน
หนา้ 138 ครูและนักเรียนร่วมกันตรวจสอบความถกู ต้อง ตรวจสอบความเข้าใจ
และสรปุ ส่ิงที่ได้เรยี นรู้ ถา้ พบว่ามนี ักเรยี นคนใดท่เี ขยี น แสดงวิธหี าคำาตอบ
แสดงวิธหี าคำ�ตอบไมถ่ กู ตอ้ ง ครูควรใหน้ ักเรยี นฝึกเพิ่มเติม 1 แมซ่ ื้อฝร่งั 2 กโิ ลกรมั 650 กรมั และอง่นุ 1 กโิ ลกรมั 450 กรัม แม่ซ้ือฝรั่งและองุ่น

นำ้าหนกั รวมกันเท่าไร

2 รถบรรทกุ และทรายหนกั 9 ตนั เททรายทง้ั หมดออก 3 ตัน 750 กิโลกรัม
รถบรรทกุ หนักเท่าไร

ส่งิ ท่ีได้เรยี นรู้

การแกโ้ จทยป์ ัญหาท�ำ ได้โดย อา่ นทำ�ความเข้าใจ สิง่ ท่ไี ด้เรียนรู้

ปัญหา วางแผนแก้ปัญหา หาค�ำ ตอบ และตรวจสอบ การแก้โจทย์ปญั หาทำาได้โดย อา่ นทาำ ความเข้าใจปัญหา วางแผนแกป้ ญั หา
หาคาำ ตอบ และตรวจสอบความสมเหตสุ มผลของคำาตอบ

ความสมเหตุสมผลของคำ�ตอบ

จากนน้ั ใหน้ กั เรยี นทำ�แบบฝกึ หดั 10.9 แบบฝกึ หดั 10.9

138 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

หนา้ 99 - 101

เฉลย

1 วิธที ำ� กิโลกรมั กรมั 2 วธิ ีท�ำ ตนั กโิ ลกรมั
รถบรรทกุ และทรายหนกั 89 10000 −
แม่ซ้ือฝรั่ง 2 650 + เททรายทั้งหมดออก 3 750
ซ้อื องุ่น 1 450

แม่ซ้อื ฝร่ังและองนุ่ นำ้�หนกั รวมกัน 3 1100 รถบรรทกุ หนัก 5 250

หรือ 4 100 ตอบ รถบรรทกุ หนกั ๕ ตนั ๒๕๐ กิโลกรมั

ตอบ แมซ่ ้อื ฝรั่งและอง่นุ น้ำ�หนักรวมกนั ๔ กิโลกรมั ๑๐๐ กรมั

10.10 โจทยป์ ัญหาเก่ียวกบั นำ้�หนกั (2) (1 ชว่ั โมง) หนังสอื เรยี นรายวิชาพ้นื ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.3
จุดประสงค์ บทที่ 10 | การวัดนำ้าหนกั

แสดงวธิ ีหาคำ�ตอบของโจทย์ปัญหาเกี่ยวกบั น�ำ้ หนกั 10.10 โจทย์ปัญหาเกี่ยวกบั นา้ำ หนัก (2)

สื่อการเรยี นรู้ พัฒนาความรู้

−− บัตรโจทย์ ชา้ งแอฟรกิ ามนี าำ้ หนกั 7 ตนั ชา้ งเอเชยี มนี าำ้ หนกั นอ้ ยกวา่ ชา้ งแอฟรกิ า 1 ตนั 500 กโิ ลกรมั
−− แถบบาร์โมเดล ช้างเอเชยี มีนาำ้ หนกั เทา่ ไร

แนวการจัดการเรียนรู้ โจทย์ถาม ชา้ งเอเชียมีนาำ้ หนกั เท่าไร
การพฒั นาความรู้ โจทย์บอก
ชา้ งแอฟรกิ ามีนาำ้ หนัก 7 ตนั ชา้ งเอเชียมีน้าำ หนักนอ้ ยกวา่ ชา้ งแอฟรกิ า
1. ครูทบทวนเกี่ยวกับการแก้โจทยป์ ญั หาเกย่ี วกับ 1 ตนั 500 กโิ ลกรัม
นำ�้ หนกั วา่ ในการแก้โจทยป์ ญั หานนั้ นักเรียนตอ้ งอา่ น
ทำ�ความเขา้ ใจปญั หา วางแผนแกป้ ัญหา หาคำ�ตอบ และ ชา้ งแอฟรกิ า 7 ตัน
ตรวจสอบความสมเหตสุ มผลของคำ�ตอบแล้วนำ�เขา้ สู่ ชา้ งเอเชีย
ช้างเอเชยี หนักน้อยกว่า
ชา้ งแอฟรกิ า 1 ตนั 500 กก.

วธิ ีทำา ตัน กิโลกรัม
76 1000
ช้างแอฟรกิ าหนกั 1 0
ชา้ งเอเชียหนักน้อยกวา่ 5 500 −
ชา้ งเอเชียหนัก
500

ตอบ ชา้ งเอเชียหนกั ๕ ตนั ๕๐๐ กโิ ลกรมั

5 ตนั 500 กิโลกรมั เป็นคาำ ตอบที่สมเหตสุ มผล
เพราะนอ้ ยกว่า 7 ตัน

| 139สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

| 169สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คู่มือครรู ายวิชาพนื้ ฐานคณิตศาสตร์ บทที่ 10 | การวัดน�ำ้ หนัก
ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 3 เลม่ 2

สถานการณ์โจทยป์ ญั หาตามหนังสอื เรยี นหนา้ 139 เพ่ือฝกึ ทกั ษะการแกโ้ จทย์ปญั หาเกยี่ วกบั น้ำ�หนัก
โดยครตู ิดบัตรโจทย์ ชา้ งแอฟริกามีน้ำ�หนัก 7 ตัน ช้างเอเชยี มีน้�ำ หนกั น้อยกว่าชา้ งแอฟริกา 1 ตัน
500 กโิ ลกรมั ชา้ งเอเชยี มนี �ำ้ หนกั เทา่ ไร ครใู หน้ กั เรยี นอา่ นโจทยพ์ รอ้ มกนั ครใู ชก้ ารถาม - ตอบเพอ่ื ให้
นักเรยี นชว่ ยกันวิเคราะหว์ ่า โจทย์ถามอะไร โจทยบ์ อกอะไร และหาค�ำ ตอบไดอ้ ย่างไร ซงึ่ โจทยข์ ้อน้ี
ครูอาจใช้บารโ์ มเดลเพ่อื ใหน้ ักเรียนวเิ คราะหว์ ่าจะหาคำ�ตอบโดยการบวก การลบ การคณู หรือ
การหาร ดงั นี้ จากโจทยต์ ้องการหานำ้�หนักของช้างเอเชยี ท่ีหนกั นอ้ ยกวา่ ช้างแอฟรกิ าโดยกำ�หนด
น้�ำ หนักของชา้ งแอฟรกิ า และนำ้�หนกั ทชี่ ้างเอเชยี หนกั นอ้ ยกวา่ ชา้ งแอฟริกา ครูติดแถบบาร์โมเดล
บนกระดาน ดงั น้ี

ชา้ งแอฟรกิ า 7 ตัน
ช้างเอเชีย
ช้างเอเชียหนกั นอ้ ยกว่า
ชา้ งแอฟรกิ า 1 ตัน 500 กก.

จากแถบบารโ์ มเดลครใู หน้ กั เรยี นวเิ คราะหว์ า่ ถา้ ตอ้ งการทราบน�ำ้ หนกั ของชา้ งเอเชยี จะหาค�ำ ตอบ
ไดอ้ ยา่ งไร นักเรียนควรตอบได้วา่ ตอ้ งนำ�น้�ำ หนักของช้างแอฟริกาลบด้วยน้�ำ หนักท่กี �ำ หนดว่า
ชา้ งเอเชยี หนักน้อยกว่าชา้ งแอฟริกา ครูและนักเรยี นชว่ ยกันเขียนแสดงวธิ หี าคำ�ตอบ ดงั นี้

วิธีทำ� ตัน กิโลกรัม
76 1000
ช้างแอฟริกาหนัก 1
ช้างเอเชียหนกั นอ้ ยกว ่า 5000 −

ชา้ งเอเชยี หนกั 5 500

ตอบ ชา้ งเอเชยี หนัก ๕ ตนั ๕๐๐ กิโลกรัม

ครแู ละนกั เรียนร่วมกนั ตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคำ�ตอบ ดังนี้
5 ตนั 500 กิโลกรมั เป็นค�ำ ตอบที่สมเหตุสมผลเพราะนอ้ ยกว่า 7 ตัน หรอื อาจตรวจคำ�ตอบ
โดยการนำ� 5 ตัน 500 กิโลกรัม บวก 1 ตัน 500 กโิ ลกรมั ได้ผลบวกเป็น 7 ตนั
ดงั นั้น 5 ตนั 500 กโิ ลกรัม เป็นค�ำ ตอบท่ถี ูกต้อง ครอู าจให้นกั เรียนฝึกแสดงการตรวจสอบ
ความสมเหตุสมผลของคำ�ตอบที่หลากหลาย ซึ่งเปน็ สว่ นหนึง่ ของการฝึกทกั ษะการแก้ปญั หา
ทางคณิตศาสตร์

170 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 10 | การวดั น้ำ�หนัก ค่มู ือครูรายวิชาพ้ืนฐานคณิตศาสตร์
ช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี 3 เลม่ 2

2. ครยู กตวั อย่างโจทยป์ ญั หาการบวกและโจทย์ หนงั สอื เรยี นรายวชิ าพ้ืนฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.3
ปัญหาการลบเกย่ี วกับน�้ำ หนักตามหนงั สอื เรียนหนา้ 140 บทที่ 10 | การวัดนา้ำ หนกั
แลว้ ใหน้ ักเรยี นชว่ ยกันวิเคราะหโ์ จทย์ปญั หาวา่ โจทย์ถาม
อะไร โจทยบ์ อกอะไรและจะหาค�ำ ตอบไดอ้ ย่างไร ครูอาจ เดอื นน้ีแมห่ นัก 54.9 กิโลกรัม เดอื นน้แี มห่ นกั น้อยกวา่ เดือนทแ่ี ลว้ 1.5 กโิ ลกรัม
ใหน้ กั เรยี นวาดรปู แสดงวธิ ีคดิ ทีห่ ลากหลาย และควรให้ เดอื นทแี่ ลว้ แม่หนกั เท่าไร
นกั เรียนตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคำ�ตอบ ดังนี้
จากโจทยก์ �ำ หนดน�ำ้ หนกั เดอื นนข้ี องแม่ และบอกวา่ โจทย์ถาม เดอื นทีแ่ ลว้ แม่หนักเท่าไร
น�ำ้ หนกั ของแมเ่ ดอื นนน้ี อ้ ยกวา่ น�ำ้ หนกั ของแมใ่ นเดอื นทแ่ี ลว้ โจทย์บอก
และใหห้ าน้�ำ หนักของแมเ่ ดือนท่ีแล้ว ครตู ิดแถบบาร์โมเดล เดือนนแ้ี มห่ นัก 54.9 กโิ ลกรมั เดอื นน้ีแม่หนกั น้อยกวา่ เดือนทแ่ี ล้ว
แสดงน�้ำ หนักของแม่ ดงั น้ี 1.5 กโิ ลกรมั

54.9 กโิ ลกรัม คอื 54 กิโลกรัม 900 กรัม
และ 1.5 กิโลกรมั คือ 1 กโิ ลกรมั 500 กรมั

เดอื นนหี้ นกั น้อยกว่าเดอื นทีแ่ ล้ว 1.5 กโิ ลกรัม
แสดงว่า เดอื นท่แี ล้วหนักมากกวา่ เดอื นน้ี 1.5 กิโลกรมั

เดือนน้ี 54.9 กิโลกรัม เดือนท่แี ล้วหนกั มากกวา่
เดือนที่แล้ว เดอื นนี้ 1.5 กก.

วิธีทำา กิโลกรมั กรมั

เดอื นน้หี นัก 54 900 +
เดือนทแ่ี ลว้ หนักมากกวา่ เดือนนี้ 1 500
เดือนท่ีแล้วหนกั
หรอื 55 1400

56 400

ตอบ เดือนที่แลว้ แม่หนัก ๕๖ กิโลกรัม ๔๐๐ กรัม

เดือนทีแ่ ล้วหนักมากกวา่ 56 กโิ ลกรมั 400 กรัม เป็นคาำ ตอบท่ีสมเหตสุ มผล
เดอื นน้ี 1.5 กก. เพราะมากกว่า 54 กิโลกรัม 900 กรมั

เดอื นนี้ 54.9 กโิ ลกรัม 140 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
เดือนท่แี ลว้

จากแถบบารโ์ มเดลครูใหน้ ักเรียนวเิ คราะหว์ ่า จะหาน�ำ้ หนักของแมเ่ ดอื นทแ่ี ล้วได้อย่างไร
นกั เรียนควรตอบได้ว่า ต้องน�ำ น้�ำ หนักของแม่เดือนน้บี วกกบั น�้ำ หนักท่ีโจทยบ์ อกวา่ น้ำ�หนกั ของแม่
เดอื นนี้น้อยกวา่ นำ�้ หนกั ของแมใ่ นเดือนทแี่ ลว้ ครูและนกั เรยี นชว่ ยกนั เขียนแสดงวธิ หี าค�ำ ตอบ ดังนี้

วธิ ีท�ำ กโิ ลกรัม กรัม

เดอื นนีแ้ ม่หนัก 54 590000 +

เดอื นทแี่ ล้วหนักมากกว่าเดือนน ้ี 1

เดือนที่แล้วแม่หนัก 55 1400

หรือ 56 400

ตอบ เดือนที่แล้วแม่หนกั ๕๖ กิโลกรัม ๔๐๐ กรมั

ครูและนกั เรียนรว่ มกันตรวจสอบความสมเหตสุ มผลของคำ�ตอบ ดงั นี้
56 กโิ ลกรัม 400 กรมั เปน็ คำ�ตอบท่สี มเหตุสมผลเพราะมากกว่า 54 กิโลกรมั 900 กรมั

| 171สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ อื ครูรายวิชาพนื้ ฐานคณิตศาสตร์ บทท่ี 10 | การวดั น�ำ้ หนัก
ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 3 เลม่ 2

3. ครยู กตัวอยา่ งโจทยป์ ัญหาการบวกและโจทย์ หนงั สอื เรียนรายวชิ าพ้ืนฐาน | คณิตศาสตร์ ป.3
ปญั หาการลบเก่ยี วกบั น้ำ�หนักตามหนงั สอื เรยี นหนา้ 141 บทที่ 10 | การวดั น้ำาหนกั
เช่น รถบรรทกุ หนกั 9 ตัน 600 กโิ ลกรมั รถบรรทกุ หนกั
มากกว่ารถยนต์ 7 ตัน 850 กโิ ลกรมั รถยนต์หนกั เทา่ ไร แสดงวธิ หี าคำาตอบ
ครูให้นกั เรียนช่วยกันวเิ คราะห์โจทย์ปัญหาวา่ โจทย์บอก
อะไร โจทย์ถามอะไร และจะหาค�ำ ตอบได้อย่างไร ครคู วร รถบรรทุกหนัก 9 ตัน 600 กโิ ลกรัม รถบรรทกุ หนกั มากกวา่ รถยนต์
ให้นักเรียนวาดรปู หรือใช้บาร์โมเดลช่วยในการคดิ หา 7 ตนั 850 กโิ ลกรมั รถยนต์หนกั เท่าไร
ค�ำ ตอบ ครแู ละนกั เรยี นชว่ ยกนั เขยี นแสดงวธิ หี าค�ำ ตอบ ดงั น้ี
วธิ ที าำ ตัน กโิ ลกรัม
98 1600
รถบรรทกุ หนกั 7 600
รถบรรทกุ หนกั มากกว่ารถยนต์ 850 −
รถยนต์หนกั
1 750

ตอบ รถยนต์หนัก ๑ ตนั ๗๕๐ กิโลกรมั

วิธที ำ� ตัน กิโลกรัม 1 ร้านขายผลไม้ ขายฝรั่งได้ 35 กิโลกรมั 500 กรัม ขายฝรัง่ ได้มากกวา่ พทุ รา
5 กิโลกรัม 800 กรมั ร้านขายผลไม้ขายพทุ ราไดเ้ ท่าไร
รถบรรทกุ หนกั 98 1600
7 2 เดอื นนล้ี กู พะยนู หนกั 29 กิโลกรัม 155 กรมั หนกั น้อยกวา่ สองเดอื นที่แลว้
865000 − 2 กิโลกรัม 890 กรัม นาำ้ หนักของลกู พะยูนเมอ่ื สองเดอื นทแ่ี ลว้ เป็นเท่าไร

3 รถกระบะหนกั 2 ตนั 220 กิโลกรัม รถกระบะหนักมากกว่ารถจักรยานยนตบ์ ิก๊ ไบค์
1 ตัน 990 กโิ ลกรมั รถจักรยานยนต์บกิ๊ ไบคห์ นักเทา่ ไร

4 เหลก็ แผน่ หนกั 53 ตนั เหลก็ เสน้ หนกั นอ้ ยกวา่ เหลก็ แผน่ 2 ตนั 500 กโิ ลกรมั
เหลก็ เส้นหนกั เทา่ ไร

5 สวนลงุ แดงเกบ็ ทเุ รียนได้มากกวา่ สวนปา้ จติ ร 3 ตัน 300 กิโลกรัม ถ้าสวนป้าจิตร
เก็บทเุ รียนได้ 20 ตนั 900 กโิ ลกรัม สวนลงุ แดงเกบ็ ทุเรยี นไดเ้ ทา่ ไร

รถบรรทกุ หนักมากกวา่ รถย นต ์ | 141สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

รถยนตห์ นกั 1 750

ตอบ รถยนตห์ นกั ๑ ตัน ๗๕๐ กิโลกรมั

จากน้ันครูให้นักเรยี นจบั คกู่ ันแล้วให้แตล่ ะค่ชู ว่ ยกนั เขียนแสดงวธิ ีหาคำ�ตอบพร้อมตรวจสอบ
ความสมเหตุสมผลของคำ�ตอบคู่ละ 1 ข้อ แล้วใหน้ ำ�เสนอจนครบทกุ ข้อ ครูและนกั เรียนร่วมกัน
ตรวจสอบความถกู ต้อง

เฉลย

1 วิธที �ำ กิโลกรัม กรัม 2 วธิ ที ำ� กิโลกรัม กรัม
ร้านขายผลไมข้ ายฝร่ังได้ 3354 5150000 −
ขายฝร่งั ไดม้ ากกว่าพุทรา 800 เดอื นนล้ี ูกพะยนู หนัก 29 155 +
5 หนกั นอ้ ยกว่าสองเดือนท่แี ล้ว 2 890

ขายพทุ ราได ้ 29 700 สองเดอื นท่แี ลว้ ลกู พะยนู หนกั 31 1045

ตอบ รา้ นขายผลไม้ขายพทุ ราได ้ ๒๙ กโิ ลกรัม ๗๐๐ กรัม หรอื 32 45

ตอบ เมอ่ื สองเดือนทแ่ี ลว้ ลกู พะยนู หนัก ๓๒ กิโลกรมั ๔๕ กรมั

3 วิธีทำ� ตนั กิโลกรัม 4 วิธที �ำ ตนั กโิ ลกรมั
รถกระบะหนัก 12 2122200 − เหล็กแผ่นหนกั 5532 10000 −
990
รถกระบะหนกั มากกวา่ รถจกั รยานยนตบ์ ก๊ิ ไบค ์ 1 เหลก็ เสน้ หนกั น้อยกว่าเหล็กแผ่น 2 500
230
รถจกั รยานยนตบ์ ิ๊กไบค์หนัก 0 เหล็กเสน้ หนกั 50 500

ตอบ รถจักรยานยนต์บ๊กิ ไบคห์ นัก ๒๓๐ กิโลกรมั ตอบ เหล็กเสน้ หนัก ๕๐ ตัน ๕๐๐ กโิ ลกรมั

5 วธิ ีท�ำ ตัน กโิ ลกรมั

สวนป้าจติ รเกบ็ ทุเรียนได้ 20 900 +
300
สวนลงุ แดงเกบ็ ทเุ รยี นไดม้ ากกวา่ สวนปา้ จติ ร 3

สวนลุงแดงเก็บทเุ รียนได ้ 23 1200

หรอื 24 200

ตอบ สวนลงุ แดงเกบ็ ทุเรียนได ้ ๒๔ ตนั ๒๐๐ กโิ ลกรัม

172 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 10 | การวัดน้�ำ หนัก คมู่ อื ครูรายวชิ าพืน้ ฐานคณติ ศาสตร์
ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 3 เล่ม 2

การตรวจสอบความเข้าใจ หนังสอื เรยี นรายวิชาพ้ืนฐาน | คณิตศาสตร์ ป.3
บทที่ 10 | การวัดนำ้าหนกั
4. ตรวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี นเปน็ รายบคุ คล
โดยให้นักเรยี นเขียนแสดงวธิ หี าคำ�ตอบตามหนงั สอื เรยี น ตรวจสอบความเข้าใจ
หน้า 142 โดยครูและนกั เรยี นอาจรว่ มกนั ทบทวนขอ้ สรปุ
เกีย่ วกบั การหาผลบวกและการหาผลลบเกี่ยวกบั น้�ำ หนัก แสดงวิธีหาคำาตอบ

1 พอ่ หนัก 60 กิโลกรัม 500 กรัม พอ่ หนกั นอ้ ยกว่าแม่ 3 กโิ ลกรัม 700 กรมั
แมห่ นักเท่าไร

2 เรอื บรรทกุ ไม้หนัก 105 ตัน 840 กโิ ลกรมั เรือบรรทุกทรายหนักกวา่
เรอื บรรทกุ ไม้ 56 ตัน 200 กโิ ลกรัม เรอื บรรทุกทรายหนกั เท่าไร

ดงั น้ี

การหาผลบวกเกย่ี วกบั นำ้�หนักให้เขียนตวั เลขแสดง

จ�ำ นวนในหนว่ ยเดยี วกนั ใหต้ รงกนั แลว้ น�ำ จ�ำ นวนมาบวกกนั

เขยี นผลบวกทไี่ ดใ้ หต้ รงกบั หนว่ ยน้�ำ หนัก ถ้าผลบวกใน สง่ิ ที่ไดเ้ รยี นรู้
หน่วยใดสามารถเปลยี่ นหนว่ ยไดใ้ ห้เปลี่ยนหน่วยแล้วน�ำ ไป
รวมกับผลบวกในหนว่ ยถดั ไปทางซ้าย การแก้โจทยป์ ัญหาทำาไดโ้ ดย อา่ นทำาความเขา้ ใจปญั หา วางแผนแกป้ ัญหา
หาคาำ ตอบ และตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคาำ ตอบ

การหาผลลบเกีย่ วกับน�้ำ หนักใหเ้ ขียนตวั เลขแสดง แบบฝึกหัด 10.10
จำ�นวนในหน่วยเดียวกันให้ตรงกนั แล้วน�ำ จำ�นวนมาลบกัน
142 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

เขยี นผลลบทไ่ี ดใ้ หต้ รงกบั หนว่ ยน�ำ้ หนกั ถา้ ตวั ตง้ั ในหนว่ ยใด เฉลย
น้อยกว่าตัวลบให้กระจายจำ�นวนจากหน่วยถัดไปทางซ้าย
แล้วเปล่ียนหนว่ ยใหเ้ ป็นหนว่ ยเดยี วกนั กบั ตัวตงั้ และนำ�มา 1 วธิ ีท�ำ กิโลกรมั กรมั
รวมกับตวั ตั้งเดิมก่อนแล้วจงึ น�ำ มาลบกนั
พอ่ หนัก 60 500 +
ครูและนักเรียนรว่ มกนั ตรวจสอบความถกู ตอ้ งและ พ่อหนักนอ้ ยกว่าแม่ 3 700

แมห่ นัก 63 1200

หรอื 64 200

ตอบ แม่หนกั ๖๔ กิโลกรมั ๒๐๐ กรัม

สรปุ สิง่ ทไ่ี ดเ้ รยี นรู้ ถ้าพบว่ามีนกั เรยี นคนใดทเี่ ขียนแสดงวิธี 2 วิธที ำ� ตนั กโิ ลกรมั
หาคำ�ตอบไมถ่ ูกตอ้ ง ครูควรให้นักเรียนฝกึ เพม่ิ เตมิ
เรือบรรทกุ ไม้หนกั 105 840 +
สิง่ ทีไ่ ดเ้ รยี นรู้ 200
เรอื บรรทกุ ทรายหนกั กว่าเรือบรรทกุ ไม้ 56

เรอื บรรทกุ ทรายหนัก 161 1040

หรือ 162 40

ตอบ เรอื บรรทุกทรายหนัก ๑๖๒ ตนั ๔๐ กโิ ลกรมั

การแก้โจทย์ปัญหาท�ำ ได้โดย อา่ นท�ำ ความเข้าใจ

ปญั หา วางแผนแกป้ ญั หา หาคำ�ตอบ และตรวจสอบความสมเหตสุ มผลของค�ำ ตอบ

จากนนั้ ให้นักเรยี นท�ำ แบบฝกึ หดั 10.10 หนา้ 102 - 104

| 173สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คูม่ อื ครรู ายวิชาพืน้ ฐานคณิตศาสตร์ บทท่ี 10 | การวัดน�้ำ หนกั
ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 3 เลม่ 2

10.11 โจทย์ปัญหาเกย่ี วกบั น้ำ�หนกั (3) (1 ชัว่ โมง) หนงั สือเรียนรายวชิ าพนื้ ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.3
จุดประสงค์ บทที่ 10 | การวัดน้าำ หนกั

แสดงวธิ หี าค�ำ ตอบของโจทยป์ ญั หาเกย่ี วกบั น�ำ้ หนกั 10.11 โจทย์ปัญหาเก่ียวกับน้าำ หนัก (3)

พฒั นาความรู้

สอ่ื การเรียนรู้ พอ่ บรรจปุ ยุ๋ คอกใสก่ ระสอบ 9 กระสอบ หนกั กระสอบละ 50 กโิ ลกรมั 500 กรมั
พอ่ บรรจปุ ยุ๋ คอกทง้ั หมดหนกั เทา่ ไร
−− บตั รโจทย์
โจทยถ์ าม พ่อบรรจุปยุ๋ คอกท้งั หมดหนกั เท่าไร
โจทยบ์ อก พอ่ บรรจปุ ยุ๋ คอกใสก่ ระสอบ 9 กระสอบ หนกั กระสอบละ 50 กโิ ลกรมั 500 กรมั

แนวการจดั การเรียนรู้ วธิ ีทาำ กิโลกรมั กรัม
การพฒั นาความรู้
ปุ๋ยคอกหนกั กระสอบละ 50 500 ×
1. ครทู บทวนการหาผลคณู เกย่ี วกบั นำ�้ หนักวา่ พ่อบรรจุป๋ยุ คอกใส่กระสอบ 9
นาำ้ หนักปยุ๋ คอกท้งั หมด กระสอบ
ให้คูณทลี ะหน่วยนำ้�หนกั โดยเริ่มจากหน่วยทอ่ี ยทู่ างขวา หรือ
450 4500

454 500 1,000 กรัม เทา่ กบั 1 กิโลกรมั

ตอบ พ่อบรรจปุ ุ๋ยคอกทั้งหมดหนัก ๔๕๔ กโิ ลกรมั ๕๐๐ กรมั

454 กิโลกรัม 500 กรัม เป็นคาำ ตอบทส่ี มเหตสุ มผล
เพราะ 50 × 9 = 450 คาำ ตอบต้องมากกวา่ 450 กิโลกรัม

เมือ่ ได้ผลคณู ท่สี ามารถเปล่ยี นหนว่ ยได้ให้เปลยี่ นหนว่ ย แสดงวธิ ีหาคาำ ตอบ
แล้วนำ�ไปรวมกบั ผลคณู ท่ีได้ในหนว่ ยถัดไปทางซ้าย เช่น
รถบรรทุกสิบล้อบรรทุกขนนุ ไปส่งทตี่ ลาดกลางเกษตร 4 เทีย่ ว เที่ยวละ 3 ตนั
750 กิโลกรัม รถบรรทกุ สิบล้อคันนบ้ี รรทุกขนนุ ท้งั หมดหนกั เทา่ ไร

9 ตนั 500 กโิ ลกรัม คณู 7 เทา่ กับเทา่ ไร ครูให้นกั เรียน | 143สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ชว่ ยกนั เขียนแสดงวิธีหาค�ำ ตอบ ดงั น้ี เฉลย

วิธที �ำ ตนั กโิ ลเมตร
รถบรรทุกสิบล้อบรรทุกขนนุ เทีย่ วละ 3 750 ×
4 เที่ยว
บรรทกุ ไปสง่ ท่ีตลาดกลางเกษตร

วิธที �ำ ตนั กโิ ลกรัม บรรทกุ ขนนุ ท้ังหมดหนกั 12 3000

หรือ 15

9 5007 × ตอบ รถบรรทกุ สบิ ล้อคนั นี้บรรทุกขนนุ ทัง้ หมดหนัก ๑๕ ตัน


หรอื 63 3500
66 500

ตอบ ๖๖ ตัน ๕๐๐ กโิ ลกรัม

จากนัน้ ครูทบทวนการแกโ้ จทยป์ ัญหาเก่ียวกับน้�ำ หนกั วา่ ในการแกโ้ จทย์ปัญหานักเรยี น
ตอ้ งอ่านท�ำ ความเข้าใจปัญหา วางแผนแก้ปัญหา หาค�ำ ตอบ และตรวจสอบความสมเหตุสมผลของ
ค�ำ ตอบ จากน้ันครนู �ำ เข้าสู่สถานการณโ์ จทย์ปญั หาตามหนงั สือเรียนหนา้ 143 เพือ่ ฝึกทกั ษะ
การแกป้ ญั หาเก่ียวกับน้�ำ หนกั โดยครตู ดิ บัตรโจทย์ พ่อบรรจปุ ๋ยุ คอกใส่กระสอบ 9 กระสอบ
หนักกระสอบละ 50 กิโลกรัม 500 กรัม พอ่ บรรจุปุ๋ยคอกท้ังหมดหนักเท่าไร
ครูใหน้ ักเรียนอา่ นโจทย์พร้อมกัน ครใู ช้การถาม - ตอบเพอ่ื ใหน้ ักเรยี นวิเคราะหโ์ จทย์ ดงั น้ี

174 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 10 | การวัดน�ำ้ หนัก คู่มือครูรายวิชาพื้นฐานคณติ ศาสตร์
ช้ันประถมศึกษาปที ่ี 3 เล่ม 2

−− โจทย์ถามอะไร (พอ่ บรรจุปุย๋ คอกทง้ั หมดหนักเท่าไร)
−− โจทย์บอกอะไร (พอ่ บรรจปุ ๋ยุ คอกใส่กระสอบ 9 กระสอบ หนกั กระสอบละ 50 กิโลกรัม
500 กรมั )
−− หาคำ�ตอบได้อยา่ งไร (หาค�ำ ตอบไดโ้ ดยการนำ�จ�ำ นวนกระสอบคูณกบั นำ�้ หนกั ของปุ๋ยคอก
แต่ละกระสอบ)
ครูอาจใหน้ ักเรยี นวาดรูปเพื่อชว่ ยใหน้ ักเรยี นเขา้ ใจโจทย์และสามารถหาคำ�ตอบไดง้ ่ายข้ึน
จากโจทย์พอ่ บรรจุปยุ๋ คอกใสก่ ระสอบ กระสอบละ 50 กโิ ลกรัม 500 กรัม จำ�นวน 9 กระสอบ
ใหน้ กั เรยี นวาดรปู ตามทโ่ี จทยก์ �ำ หนด จะไดว้ า่ ตอ้ งใชก้ ารคณู ในการหาค�ำ ตอบ ครแู ละนกั เรยี นชว่ ยกนั
เขยี นแสดงวิธหี าค�ำ ตอบดังน้ี

วิธที �ำ กิโลกรัม กรมั

ปยุ๋ คอกหนกั กระสอบละ 50 5009 × กระสอบ
พ่อบรรจุป๋ยุ คอกใสก่ ระสอบ
นำ้�หนักปยุ๋ คอกทงั้ หมด
หรอื 450 4500

454 500

ตอบ พอ่ บรรจุปุย๋ คอกท้งั หมดหนัก ๔๕๔ กิโลกรมั ๕๐๐ กรัม

ครแู ละนกั เรียนร่วมกนั ตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคำ�ตอบ ดังน ้ี ถ้าปยุ๋ คอกหนัก
กระสอบละ 50 กโิ ลกรมั 9 กระสอบ หนกั 9 × 50 = 450 กิโลกรมั เนอื่ งจากแต่ละกระสอบ
หนกั มากกวา่ 50 กิโลกรมั 9 กระสอบ น�ำ้ หนักทัง้ หมดควรมากกว่า 450 กโิ ลกรัม ดังน้ัน
454 กิโลกรัม 500 กรัม จงึ เปน็ ค�ำ ตอบท่สี มเหตสุ มผล จากนั้นครูให้นกั เรียนช่วยกนั เขยี นแสดงวิธหี า
คำ�ตอบในกรอบท้ายหนังสือเรยี นหนา้ 143 และชว่ ยกันวิเคราะหโ์ จทย์ปัญหาวา่ โจทย์ถามอะไร
โจทยบ์ อกอะไร และจะหาค�ำ ตอบได้อย่างไร ครคู วรใหน้ กั เรียนวาดรูปประกอบการคิด
และให้นกั เรียนตรวจสอบความสมเหตสุ มผลของคำ�ตอบที่หลากหลาย เช่น ในตวั อยา่ งขา้ งต้น
นักเรียนอาจตรวจสอบความสมเหตสุ มผลของคำ�ตอบดงั น้ี
ถา้ ปยุ๋ คอก 10 กระสอบ หนกั กระสอบละ 50 กโิ ลกรมั 500 กรมั ทง้ั หมดหนกั 10 × 50 = 500 กโิ ลกรมั
10 × 500 = 5,000 กรัม หรือ 5 กโิ ลกรัม รวมเป็น 505 กโิ ลกรมั แต่พ่อบรรจุ 9 กระสอบ
ทั้งหมดหนกั 454 กโิ ลกรมั 500 กรัม จงึ เป็นคำ�ตอบท่สี มเหตุสมผลเพราะนอ้ ยกว่า 505 กิโลกรัม

| 175สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

ค่มู อื ครูรายวชิ าพื้นฐานคณติ ศาสตร์ บทท่ี 10 | การวัดนำ้�หนัก
ชัน้ ประถมศึกษาปีท่ี 3 เล่ม 2

2. ครูทบทวนการหารเกย่ี วกับน้ำ�หนกั ว่า ให้หาร หนงั สอื เรียนรายวิชาพ้ืนฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.3
น�ำ้ หนกั โดยการหารสน้ั และหารทลี ะหนว่ ยน�ำ้ หนกั เรม่ิ หาร บทที่ 10 | การวดั นา้ำ หนกั
จากหน่วยทอ่ี ยู่ทางซ้าย เม่อื ไดผ้ ลหารและเศษใหน้ �ำ เศษ
ทไ่ี ดเ้ ปลย่ี นหนว่ ยแลว้ ไปรวมกบั ตวั ตง้ั ในหนว่ ยถดั ไปทางขวา แมค่ ้ามีมงั คุด 1 ตัน 300 กิโลกรัม จัดใส่เขง่ 5 เข่ง หนักเข่งละเทา่ ๆ กนั มงั คดุ แต่ละเข่ง
แล้วจึงน�ำ ไปหารกัน เช่น 16 ตนั 500 กโิ ลกรมั หารด้วย หนกั เท่าไร
3 เทา่ กบั เทา่ ไร ครใู ห้นกั เรยี นช่วยกนั เขยี นแสดงวธิ หี า
ค�ำ ตอบ ดงั น้ี โจทย์ถาม มังคุดแต่ละเข่งหนักเท่าไร
โจทยบ์ อก แมค่ ้ามมี ังคดุ 1 ตัน 300 กิโลกรัม จดั ใส่เขง่ 5 เข่ง หนกั เข่งละเท่า ๆ กนั

วธิ ที ำา แมค่ า้ มีมังคุด 1 ตัน 300 กโิ ลกรมั

จดั ใส่เข่ง 5 เขง่ หนกั เข่งละเท่า ๆ กนั

มังคุดแต่ละเข่งหนัก ตัน กโิ ลกรัม
1330000
51 260
0

ตอบ มงั คุดแตล่ ะเข่งหนกั ๒๖๐ กโิ ลกรมั

ตรวจคาำ ตอบ 5 × 260 = 1,300

วธิ ีท�ำ กโิ ลกรัม แสดงวิธหี าคาำ ตอบ
ตนั 1 ครมู ีถ่วั เขยี ว 4 กิโลกรมั 500 กรัม แบง่ ใสถ่ งุ 9 ถุง ถงุ ละเท่า ๆ กัน
3 16 1550000 ครูแบง่ ถ่ัวเขียวถุงละเทา่ ไร
5 500 2 รา้ นคา้ มลี กู ปดั 2 ตนั 400 กโิ ลกรมั จดั ใสถ่ งุ 3 ถงุ ถงุ ละเทา่ ๆ กนั จะไดล้ กู ปดั
หนกั ถุงละเท่าไร
ตอบ ๕ ตนั ๕๐๐ กโิ ลกรมั
144 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

เฉลย

1 วิธที ำ�

จากนน้ั ครูใหน้ กั เรียนอา่ นโจทย์ปัญหาตาม ครมู ีถว่ั เขยี ว 4 กโิ ลกรัม 500 กรัม
หนังสือเรยี นหนา้ 144 พรอ้ มกัน และใหช้ ่วยกนั วิเคราะห์
โจทย์ปญั หาวา่ โจทยถ์ ามอะไร โจทย์บอกอะไร และจะหา แบ่งใส่ถงุ 9 ถุง ถงุ ละเทา่ ๆ กัน
คำ�ตอบได้อย่างไร ครูควรให้นักเรยี นวาดรูปประกอบ
การคิดแกป้ ญั หาท่ีหลากหลาย และให้นกั เรยี นตรวจสอบ กิโลกรมั กรมั
ความสมเหตสุ มผลของคำ�ตอบ เชน่ จากโจทย ์ 9 4
แม่คา้ จดั มงั คดุ 1 ตัน 300 กโิ ลกรัม ใสเ่ ขง่ 5 เข่ง 4500
แต่ละเข่งหนกั เทา่ ๆ กนั ดงั น้นั ในการหาค�ำ ตอบตอ้ งใช้
การหาร ครอู าจใหน้ กั เรียนออกมาอธิบายวธิ ีหาคำ�ตอบ 500
ครแู ละนกั เรียนช่วยกนั เขยี นแสดงวธิ ีหาค�ำ ตอบ ดังนี้
ครแู บ่งถัว่ เขยี วถุงละ 0 500

ตอบ ครแู บ่งถวั่ เขยี วถุงละ ๕๐๐ กรมั

2 วธิ ีท�ำ

รา้ นค้ามีลกู ปัด 2 ตัน 400 กิโลกรมั

จดั ใสถ่ งุ 3 ถงุ ถงุ ละเทา่ ๆ กนั

ตัน กโิ ลกรัม
3 2 2400
400

จะไดล้ กู ปดั หนักถงุ ละ 0 800

ตอบ จะได้ลูกปดั หนกั ถุงละ ๘๐๐ กโิ ลกรัม

วิธที ำ� แม่คา้ มีมงั คุด 1 ตัน 300 กิโลกรมั

จัดใส่เข่ง 5 เขง่ หนกั เขง่ ละเท่า ๆ กนั

มงั คุดแต่ละเข่งหนกั ตนั กิโลกรัม
5 1
0 1330000
260

ตอบ มังคดุ แต่ละเข่งหนกั ๒๖๐ กโิ ลกรมั

176 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 10 | การวดั นำ�้ หนัก คูม่ ือครูรายวิชาพื้นฐานคณติ ศาสตร์
ชัน้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 3 เล่ม 2

ครแู ละนกั เรยี นชว่ ยกนั ตรวจค�ำ ตอบโดยน�ำ 5 คณู กบั หนงั สือเรยี นรายวชิ าพนื้ ฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.3
260 กโิ ลกรมั ได้ 1,300 กโิ ลกรมั หรอื 1 ตนั 300 กโิ ลกรมั บทที่ 10 | การวัดนาำ้ หนัก
ดงั นัน้ 260 กิโลกรมั จงึ เป็นคำ�ตอบทีถ่ ูกตอ้ ง จากน้ันครูให้
นกั เรียนช่วยกันเขยี นแสดงวิธหี าคำ�ตอบในกรอบทา้ ย แสดงวิธีหาคำาตอบ
หนงั สอื เรยี นหนา้ 144 และชว่ ยกนั วเิ คราะหโ์ จทยป์ ญั หาวา่
โจทย์ถามอะไร โจทยบ์ อกอะไร และจะหาคำ�ตอบได้ สินค้า 8 กล่อง มีนาำ้ หนกั รวม 550 กโิ ลกรัม ถ้าแต่ละกลอ่ งมีน้ำาหนักเทา่ กนั
อย่างไร ครูควรให้นกั เรียนวาดรูปประกอบการคิดหา สินคา้ แต่ละกลอ่ งหนักเทา่ ไร
คำ�ตอบและแสดงวิธคี ิดทหี่ ลากหลาย และควรให้นักเรยี น
ตรวจสอบความสมเหตสุ มผลของค�ำ ตอบด้วย วธิ ีทำา สินคา้ 8 กล่อง มีนำา้ หนกั รวม 550 กิโลกรมั ถ้าแตล่ ะกลอ่ งมนี ำ้าหนักเทา่ กนั

3. ครูยกตัวอย่างโจทยป์ ญั หาการคณู และโจทย์ สนิ คา้ แตล่ ะกลอ่ งหนกั กโิ ลกรมั กรมั
ปญั หาการหารเกี่ยวกบั นำ้�หนกั ตามหนงั สือเรียนหน้า 145 60000
เชน่ สนิ คา้ 8 กลอ่ ง มนี ้�ำ หนักรวม 550 กโิ ลกรัม ถ้าแตล่ ะ 8 550 750
กล่องมีน้ำ�หนกั เทา่ กนั สนิ คา้ แต่ละกลอ่ งหนกั เท่าไร 68
ครใู หน้ กั เรยี นชว่ ยกนั วเิ คราะหโ์ จทยป์ ญั หาวา่ โจทยบ์ อกอะไร
โจทย์ถามอะไร และจะหาค�ำ ตอบได้อยา่ งไร ครคู วรให้ ตอบ สนิ ค้าแตล่ ะกล่องหนกั ๖๘ กโิ ลกรัม ๗๕๐ กรัม
นกั เรยี นวาดรปู ช่วยในการคดิ หาค�ำ ตอบ ครูและนกั เรียน
ช่วยกนั เขยี นแสดงวธิ หี าค�ำ ตอบ ดงั นี้ 1 ตูเ้ ซฟเกบ็ เอกสาร 9 ตู้ หนกั ตู้ละ 265 กิโลกรมั ต้เู ซฟเก็บเอกสารท้ังหมด
หนกั กี่ตัน กกี่ ิโลกรัม

2 โรงงานผลติ ขนมเวเฟอรไ์ ด้ 1,053 ตนั 500 กโิ ลกรมั ใชเ้ ครอ่ื งจกั รในการผลติ
7 เคร่อื ง ถ้าเครื่องจักรแตล่ ะเคร่ืองผลิตไดเ้ ทา่ กัน เครอ่ื งจักรหนึ่งเคร่ือง
ผลติ ขนมเวเฟอรไ์ ดเ้ ทา่ ไร

3 ตลาดกลางยางพารารับซ้อื ยางแผ่นรมควนั วนั ละ 24 ตนั 450 กโิ ลกรมั
ครบหนงึ่ สปั ดาห์ตลาดกลางยางพารารับซื้อยางแผน่ รมควนั ทง้ั หมดเทา่ ไร

4 พอ่ คา้ แบ่งข้าวสาร 120 กโิ ลกรัม 800 กรัม ใส่ถงุ 8 ถุง ถุงละ เท่า ๆ กนั
จะได้ข้าวสารหนกั ถงุ ละเท่าไร

5 รถจกั รยานยนตบ์ ก๊ิ ไบค์ 9 คัน หนกั 2 ตัน 142 กโิ ลกรมั แตล่ ะคันหนกั เทา่ กัน
รถจักรยานยนตบ์ ๊ิกไบคห์ นักคันละเท่าไร

6 พอ่ ซ้อื ปูนซีเมนต์มาต่อเติมบา้ น 36 ถงุ ถงุ ละ 50 กิโลกรัม พอ่ ซื้อปนู ซเี มนต์
ทั้งหมดหนักกี่ตนั ก่กี ิโลกรัม

| 145สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

เฉลย

1 วิธที ำ�

ต้เู ซฟเกบ็ เอกสารหนักตูล้ ะ 265 กโิ ลกรมั

มีท้งั หมด 9 ตู้

ตู้เซฟท้งั หมดหนกั 9 × 265 = 2,385 กโิ ลกรมั

หรือ 2 ตัน 385 กโิ ลกรมั

ตอบ ตูเ้ ซฟเก็บเอกสารทัง้ หมดหนกั ๒ ตัน ๓๘๕ กโิ ลกรมั

2 วธิ ีท�ำ

โรงงานผลิตขนมเวเฟอร์ได ้ 1,053 ตัน 500 กิโลกรมั

ใชเ้ ครอ่ื งจกั รในการผลติ 7 เครอ่ื ง แตล่ ะเครอ่ื งผลติ ไดเ้ ทา่ กนั

วิธที �ำ สนิ คา้ 8 กลอ่ ง มีน�้ำ หนักรวม 550 กโิ ลกรมั ตนั กิโลกรมั
7 1053 3500
500

ถ้าแต่ละกลอ่ งมนี ำ้�หนกั เท่ากัน เครอ่ื งจกั รหนึง่ เครื่องผลติ ได้ 150 500

กิโลกรมั กรัม ตอบ เครอ่ื งจกั รหน่งึ เครอ่ื งผลิตขนมเวเฟอร์ได้ ๑๕๐ ตัน ๕๐๐ กิโลกรัม
8 550
60000 3 วิธีทำ� ตัน กิโลกรัม

ตลาดกลางยางพารารบั ซอ้ื ยางแผน่ รมควนั วนั ละ 24 450 ×
7 วัน
ครบหน่ึงสัปดาห์

สินค้าแตล่ ะกล่องหนกั 68 750 ตลาดกลางยางพารารับซื้อยางแผน่ รมควนั ทั้งหมด 168 3150

หรอื 171 150

ตอบ สินค้าแตล่ ะกล่องหนัก ๖๘ กโิ ลกรัม ๗๕๐ กรมั ตอบ ตลาดกลางยางพารารบั ซอ้ื ยางแผน่ รมควนั ทง้ั หมด ๑๗๑ ตนั ๑๕๐ กโิ ลกรมั

4 วิธที �ำ

พอ่ ค้าแบง่ ข้าวสาร 120 กิโลกรัม 800 กรมั

ใสถ่ งุ 8 ถงุ ถุงละเทา่ ๆ กนั

กิโลกรัม กรมั

8 120 800

จะได้ข้าวสารหนักถงุ ละ 15 100

ตอบ จะไดข้ า้ วสารหนกั ถงุ ละ ๑๕ กโิ ลกรมั ๑๐๐ กรัม

5 วิธที ำ� 6 วิธีท�ำ

รถจักรยานยนต์บกิ๊ ไบคห์ นกั 2 ตนั 142 กิโลกรัม พอ่ ซอ้ื ปูนซเี มนต์ 36 ถงุ

มีทัง้ หมด 9 คนั แตล่ ะคนั หนกั เท่ากัน ถุงละ 50 ก ิโลกรัม

ตัน กิโลกรัม พอ่ ซือ้ ปนู ซีเมนตท์ ง้ั หมด 36 × 50 = 1,800 กิโลกรัม
9 2 2142
142 หรอื 1 ตัน 800 กโิ ลกรมั

รถจกั รยานยนตบ์ ก๊ิ ไบคห์ นกั คนั ละ 0 238 ตอบ พอ่ ซอ้ื ปูนซเี มนตท์ งั้ หมดหนัก ๑ ตัน ๘๐๐ กิโลกรมั

ตอบ รถจกั รยานยนต์บิก๊ ไบค์หนักคนั ละ ๒๓๘ กิโลกรมั

| 177สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ อื ครรู ายวิชาพืน้ ฐานคณติ ศาสตร์ บทที่ 10 | การวดั นำ�้ หนกั
ช้นั ประถมศึกษาปีที่ 3 เล่ม 2

จากน้ันครูใหน้ ักเรียนจับค่กู ันแล้วใหแ้ ต่ละคูช่ ว่ ยกนั เขยี นแสดงวธิ หี าคำ�ตอบพร้อมตรวจสอบ
ความสมเหตุสมผลของค�ำ ตอบคลู่ ะ 1 ขอ้ แล้วใหน้ �ำ เสนอจนครบทกุ ข้อ ครแู ละนักเรียนรว่ มกนั
ตรวจสอบความถูกต้อง

การตรวจสอบความเข้าใจ หนงั สอื เรียนรายวชิ าพนื้ ฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.3
บทที่ 10 | การวดั นำา้ หนกั
4. ตรวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี นเปน็ รายบคุ คล
โดยใหน้ ักเรียนเขยี นแสดงวธิ หี าคำ�ตอบตามหนังสือเรียน ตรวจสอบความเข้าใจ
หน้า 146 โดยครูและนักเรียนอาจร่วมกนั ทบทวนข้อสรปุ
เกย่ี วกับการหาผลคูณและการหาผลหารเกย่ี วกับน้ำ�หนัก แสดงวิธีหาคำาตอบ
ดงั น้ี
1 รา้ นขายวสั ดุกอ่ สร้างมปี นู ซเี มนต์ท้งั หมด 7 ตัน 350 กโิ ลกรมั ต้องนำาไปส่ง
การหาผลคณู เกย่ี วกบั น�ำ้ หนกั ใหค้ ณู ทลี ะหนว่ ยน�ำ้ หนกั รา้ นค้าปลีกจำานวน 3 ร้าน ร้านละเทา่ ๆ กนั ร้านขายวสั ดกุ อ่ สร้างสง่ ปูนซเี มนต์
โดยเรม่ิ จากหน่วยทอี่ ยูท่ างขวา เมอ่ื ไดผ้ ลคูณทีส่ ามารถ รา้ นละเทา่ ไร
เปลย่ี นหนว่ ยได้ใหเ้ ปลยี่ นหนว่ ยแล้วน�ำ ไปรวมกบั ผลคณู
ท่ไี ดใ้ นหน่วยถัดไปทางซา้ ย 2 ชาวสวนเกบ็ ขา้ วโพดไดไ้ ร่ละ 2 ตัน 400 กิโลกรัม มีขา้ วโพด 6 ไร่ ชาวสวน
เกบ็ ขา้ วโพดไดท้ งั้ หมดเท่าไร
การหาผลหารเกี่ยวกับน้�ำ หนกั ใหห้ ารน�ำ้ หนัก
โดยการหารสั้นและหารทลี ะหนว่ ยน�้ำ หนกั ใหเ้ ริม่ หารจาก สงิ่ ที่ไดเ้ รียนรู้
หนว่ ยทอ่ี ยทู่ างซา้ ย เมอ่ื ไดผ้ ลหารและเศษ ใหน้ �ำ เศษทไ่ี ดเ้ ปลย่ี น
หนว่ ยเปน็ หนว่ ยเดยี วกนั กับหน่วยทางขวา แล้วนำ�ไป การแกโ้ จทย์ปญั หาทำาไดโ้ ดย อา่ นทำาความเข้าใจปญั หา วางแผนแก้ปญั หา
รวมกับตวั ต้ังในหนว่ ยถัดไปทางขวาแล้วจึงน�ำ มาหารกนั หาคาำ ตอบ และตรวจสอบความสมเหตสุ มผลของคำาตอบ

ครแู ละนักเรียนรว่ มกันตรวจสอบความถูกตอ้ งและ แบบฝกึ หัด 10.11
สรุปส่งิ ท่ีได้เรียนรู้ ถ้าพบว่ามนี กั เรียนคนใดที่เขยี นแสดง
วิธหี าค�ำ ตอบไม่ถกู ตอ้ ง ครูควรใหน้ ักเรยี นฝกึ เพ่ิมเติม 146 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

เฉลย

1 วธิ ที �ำ

ร้านขายวสั ดุกอ่ สร้างมปี ูนซเี มนตท์ ั้งหมด 7 ตนั 350 กโิ ลกรมั

นำ�ไปสง่ รา้ นค้าปลกี 3 ร้าน รา้ นละเท่า ๆ กนั

ตนั กิโลกรัม
1350

3 7 350

ส่งปนู ซเี มนต์ร้านละ 2 450

ตอบ รา้ นขายวสั ดกุ อ่ สรา้ งส่งปนู ซเี มนตร์ ้านละ ๒ ตัน ๔๕๐ กิโลกรัม

ส่ิงทไี่ ด้เรียนรู้ 2 วิธีท�ำ ตัน กิโลกรมั

การแกโ้ จทย์ปญั หาท�ำ ได้โดย อ่านท�ำ ความเขา้ ใจ ขาวสวนเกบ็ ข้าวโพดได้ไรล่ ะ 2 400 ×
ปญั หา วางแผนแกป้ ัญหา หาค�ำ ตอบ และตรวจสอบ มขี ้าวโพด 6 ไร่
ความสมเหตุสมผลของค�ำ ตอบ
ชาวสวนเก็บขา้ วโพดได้ท้ังหมด 12 2400
จากนนั้ ใหน้ กั เรียนท�ำ แบบฝึกหดั 10.11
หน้า 105 - 107 หรือ 14 400

ตอบ ขาวสวนเกบ็ ขา้ วโพดไดท้ ้ังหมด ๑๔ ตัน ๔๐๐ กิโลกรมั

178 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 10 | การวัดน�้ำ หนกั คู่มอื ครูรายวชิ าพื้นฐานคณิตศาสตร์
ช้นั ประถมศกึ ษาปที ี่ 3 เล่ม 2

รว่ มคิดรว่ มทำ� (1 ชัว่ โมง) หนงั สือเรยี นรายวิชาพ้นื ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.3
กิจกรรม เลอื กเส้นทาง บทที่ 10 | การวดั นาำ้ หนัก

ร่วมคดิ ร่วมทาำ

กจิ กรรม เลอื กเสน้ ทาง

อปุ กรณ์ อปุ กรณ์ แผนผังการเดนิ ทาง

แผนผงั การเดนิ ทาง (Download ได้จาก วธิ ีจัดกิจกรรม
QR code หน้าเปดิ บท)
1. ครแู บง่ นกั เรยี นเปน็ กลมุ่ กลมุ่ ละเทา่ ๆ กนั แจกแผนผงั การเดนิ ทางกลมุ่ ละ 1 แผน่
วธิ ีจดั กจิ กรรม
2. ครูอธิบายเกีย่ วกบั สญั ลกั ษณท์ ี่อยูใ่ นแผนผงั และวธิ กี ารเลน่ โดยให้แต่ละกลุ่ม
1. ครูแบ่งนักเรียนเป็นกล่มุ แลว้ แจก เลอื กเสน้ ทางจากจดุ A ไปยงั จดุ P ใหด้ าำ เนนิ การกบั นาำ้ หนกั แตล่ ะจดุ ตามสญั ลกั ษณ์
อปุ กรณก์ ล่มุ ละ 1 ชุด แล้วใหน้ กั เรยี นแตล่ ะคน ท่กี ำาหนดไว้ ดังนี้
เลือกเส้นทางจากจุด A ไปยงั จุด P ใหด้ �ำ เนินการ
นำาสงิ่ ของข้ึนรถ คูณน้ำาหนกั ส่งิ ของดว้ ย 4 กอ่ นนาำ ขน้ึ รถ

นาำ สงิ่ ของลงจากรถ หารน้ำาหนกั ส่งิ ของด้วย 2 ก่อนนาำ ขนึ้ รถ

เมอื่ ถงึ จุด P กล่มุ ใดเลอื กเสน้ ทางที่รถบรรทกุ ไดน้ า้ำ หนกั มากทสี่ ุดเปน็ กลมุ่ ชนะ
แล้วนาำ เสนอ

ตัวอย่างแผนผงั

3 ตัน 300 กิโลกรมั 1 ตนั
1 ตนั 120 กิโลกรัม

150 กโิ ลกรัม

กบั นำ�้ หนักแต่ละจดุ ตามสัญลกั ษณ์ทีก่ ำ�หนดไว้ รถหนัก 2,500 กโิ ลกรัม 750 กโิ ลกรมั 300 กิโลกรัม 80 กโิ ลกรัม
ทค่ี ิดวา่ เสน้ ทางท่ีเลือกน้ันต้องได้นำ�้ หนักมากทส่ี ดุ
จากนน้ั ครใู หน้ กั เรยี นแตล่ ะคนน�ำ เสนอเสน้ ทาง 6,000 กรัม
การเดนิ ทางของตนเองในกลมุ่ ใหน้ กั เรยี นในกลมุ่
ร่วมกันตรวจสอบความถูกตอ้ งของการค�ำ นวณ 2,000 กรัม 64 ตนั
600 กรมั

แบบฝึกท้าทาย
| 147สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

นำ้�หนักของสมาชิกแต่ละคนในกลุ่ม แล้วเลอื ก

เสน้ ทางของคนทไ่ี ดน้ �้ำ หนกั มากท่ีสุด

2. ครใู หน้ กั เรียนแต่ละกลุม่ นำ�เสนอเสน้ ทางการเดินทางที่ได้นำ้�หนกั มากที่สูงของกล่มุ

เมื่อนักเรียนน�ำ เสนอเสน้ ทางการเดนิ ทางแลว้ ใหน้ ักเรียนรว่ มกนั ตรวจสอบวธิ ีการเดนิ ทางของ

เพอ่ื นกลุม่ อนื่ ว่าถูกตอ้ งหรอื ไม่ และช่วยกันตรวจสอบวา่ เปน็ เส้นทางทท่ี �ำ ใหไ้ ด้น�้ำ หนักมากท่ีสดุ

แลว้ หรือยัง

3. ถ้าไม่มนี กั เรียนกลมุ่ ใดเลยทส่ี ามารถเลือกเสน้ ทางทีท่ ำ�ให้ได้นำ�้ หนกั มากทส่ี ดุ ครูอาจช้แี นะ

และร่วมกนั เฉลยค�ำ ตอบ

จากน้ันให้นกั เรยี นทำ�แบบฝกึ ทา้ ทายหนา้ 108 - 109

| 179สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

ค่มู ือครูรายวิชาพื้นฐานคณิตศาสตร์ บทที่ 10 | การวัดนำ�้ หนกั
ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 3 เลม่ 2
คณิตคดิ ท้าทาย
1. (NT 2561)

แม่ไปตลาดซอื้ ปลา ไก่ และกงุ้ นำ�มาชั่งนำ�้ หนักได้ ดังนี้

ILOG 0KK1 ILOG 0 1 ILOG 0 1
5 KK252 5 2
4 4 4
K
3 3 3

จากข้อมูล ข้อใดเรยี งน้�ำ หนักจากน้อยไปมาก
1) ปลา ไก ่ กุ้ง 2) ไก่ กงุ้ ปลา
3) ไก่ ปลา กุ้ง 4) กุ้ง ปลา ไก่

2. (NT 2555)

ILOG 0 1 ILOG 0 1
5 2 5 2
4 4

3 3

ส้ม 4 กิโลกรมั 8 ขีด มังคุด 3,500 กรัม มะมว่ ง......

คุณแมไ่ ปตลาด ซอื้ ผลไม้ 3 ชนดิ คอื ส้ม มังคุด และ มะมว่ ง ดงั รูป โดยทีน่ �้ำ หนักรวมของผลไม ้
ทงั้ สามชนดิ เปน็ 15 กิโลกรมั คณุ แมซ่ ือ้ มะมว่ งมาเทา่ ใด
1) 5 กโิ ลกรมั 2 ขดี 2) 6 กโิ ลกรัมคร่ึง
3) 6 กิโลกรมั 7 ขีด 4) 8 กิโลกรัม 2 ขดี

180 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 10 | การวดั นำ้�หนัก คมู่ อื ครรู ายวชิ าพ้ืนฐานคณิตศาสตร์
ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ 3 เลม่ 2
3. (NT 2560)
แม่ซือ้ ผลไมไ้ ปเยย่ี มคณุ ยาย ดังนี้

มะม่วง 2 กโิ ลกรัม 100 กรมั เงาะ 1 กโิ ลกรมั 200 กรัม องนุ่ 1 กโิ ลกรมั 7 ขดี

จากขอ้ มูล ข้อใดกล่าวถึงผลไมท้ ีแ่ มซ่ ื้อได้ถกู ตอ้ ง
1) มะม่วงหนักกว่าเงาะอยู่ 9 ขีด
2) องนุ่ หนกั น้อยกว่ามะมว่ งอยู่ 300 กรัม
3) เงาะและองนุ่ หนกั รวมกนั เทา่ กับ 2 กโิ ลกรมั 270 กรัม
4) ผลไม้ทัง้ สามชนดิ มนี �ำ้ หนกั รวมกนั เทา่ กับ 4 กิโลกรมั 37 ขดี

4. (NT 2558)
ครูประจ�ำ ชั้น ป.3/3 ตอ้ งการท�ำ ไกท่ อดกระเทียมเลีย้ งนักเรียนในวนั เด็ก โดยกำ�หนดวา่ จะใช้
เนอ้ื ไก่ 1 กโิ ลกรมั ส�ำ หรบั นกั เรยี น 10 คน ถา้ หอ้ ง ป.3/3 มนี กั เรยี น 35 คน คณุ ครตู อ้ งใชเ้ นอ้ื ไกเ่ ทา่ ใด
1) 3 กิโลกรมั 5 ขีด
2) 4 กโิ ลกรัม 5 ขีด
3) 3 กโิ ลกรมั 35 กรัม
4) 4 กิโลกรัม 25 กรมั

| 181สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คู่มือครูรายวิชาพ้นื ฐานคณิตศาสตร์ บทท่ี 10 | การวัดน้ำ�หนกั
ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 3 เล่ม 2

5. (NT 2559)

จากข้อมลู ขา้ งต้น นำ�้ หนกั ของนมสด 1 ขวด เทา่ กบั ข้อใด
1) 1 กิโลกรัม 3 ขดี 2) 1 กโิ ลกรมั 8 ขีด
3) 1 กโิ ลกรมั 550 กรัม 4) 2 กโิ ลกรัม 300 กรัม

6. (NT 2558)

คณุ ลงุ เกบ็ มะมว่ งในสวนหลงั บา้ น ดังน้ี
เขง่ ใบท่ี 1 มมี ะมว่ งหนัก 19 กิโลกรัม 800 กรมั
เข่งใบที่ 2 มีมะม่วงหนัก 21 กิโลกรัม 300 กรัม
จากขอ้ มูล มะม่วงในเข่งใบที่ 2 หนักกว่าในเขง่ ใบท่ี 1 เท่าใด
1) 1 กโิ ลกรมั 300 กรมั 2) 1 กโิ ลกรมั 500 กรัม
3) 2 กโิ ลกรมั 300 กรมั 4) 2 กโิ ลกรมั 500 กรัม

182 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 10 | การวัดนำ�้ หนกั คู่มือครรู ายวิชาพนื้ ฐานคณิตศาสตร์
ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 3 เลม่ 2
7. (NT 2558)

จากขอ้ มูล ข้ดใดถกู ตอ้ ง
1) ทเุ รยี นและสบั ปะรด หนักรวมกนั 8 กโิ ลกรมั 3 ขีด
2) แตงโมและฝรัง่ หนกั รวมกัน 6 กิโลกรัมครงึ่
3) สับปะรดหนกั กวา่ ฝร่งั 2 กิโลกรมั 8 ขีด
4) ทเุ รยี นหนักกว่าแตงโม 1 กิโลกรมั

8. (NT 2557)
แมซ่ ือ้ สงิ่ ของดงั ภาพต่อไปนี้

ผักกาดขาว ฟักทอง มะระ
หนัก 800 กรัม
หนัก 1 กิโลกรมั 400 กรัม หนกั 1 กิโลกรัม 2 ขดี

ขอ้ ใดถูกต้อง
1) มะระหนกั กว่าฟกั ทอง
2) ผกั กาดขาวหนกั กวา่ มะระ
3) มะระและผกั กาดขาว หนักรวมกนั เปน็ 2 กิโลกรัม 2 ขีด
4) ผักกาดขาวและฟกั ทอง หนักรวมกันเป็น 2 กโิ ลกรมั 2 ขดี

| 183สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คูม่ ือครรู ายวชิ าพื้นฐานคณติ ศาสตร์ บทท่ี 10 | การวดั น้ำ�หนกั
ช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี 3 เลม่ 2

9. (NT 2556)
พิจารณาภาพต่อไปนี้

K ILOG 0 1 ILOG 0 1
K
KILO5G 0 ILO5G 0
K
K
ILOG 0 5 4 12 5 4 12
1 5 1 4 32 4 32
33
2 42
3 รูปท่ี 1 รปู ท่ี 2
รปู ท่ี 1 รูปที่ 2

1 รปู ท่ี 2 กำหนด หนกั 5 ขีด และ หนัก 200 กรัม

กำหนด หนกั 5 ขดี และ หนัก 200 กรัม

หนกั 5ตข้อีดงแเพลม่ิะ จหำ�นนกั ว2น0ก0ผ่ี ลก ร มั ตาช่งั รปู ที่ 2 จึงจะแสดงนำ�้ หนกั เทา่ กับ ตาชงั่ รปู ท่ี 1

1) 3 2) 4

3) 5 4) 6

10. (NT 2556)

น�ำ้ หนกั และส่วนสูงของเด็กอายุ 7-12 ปี

อายุ (ปี) เด็กชาย เด็กหญิง

7 น�้ำ หนัก (๑) ส่วนสูง (๒) นำ�้ หนัก (๑) ส่วนสงู (๒)
8
9 23 121 23 122
10 25 127 26 127
11 29 133 28 133
12 33 138 32 138
37 144 36 143
41 151 40 149

หมายเลข (๑) และหมายเลข (๒) ควรใชห้ นว่ ยในข้อใด
1) กรัม และ เมตร
2) กรมั และ เซนติเมตร
3) กิโลกรัม และ เมตร
4) กิโลกรัม และ เซนติเมตร

184 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 10 | การวดั นำ้�หนกั คมู่ อื ครูรายวิชาพ้ืนฐานคณิตศาสตร์
ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 3 เล่ม 2

ตัวอย่างแบบทดสอบทา้ ยบท

ตัวอย่างแบบทดสอบนีใ้ ชใ้ นการประเมินผลระหวา่ งเรียนเพ่อื พัฒนานักเรยี นหากมีนักเรียน
คนใดทไ่ี มส่ ามารถท�ำ แบบทดสอบนไ้ี ดค้ รคู วรใหน้ กั เรยี นคนนน้ั ฝกึ ทกั ษะมากขน้ึ โดยอาจใชแ้ บบฝกึ เสรมิ
ในหนงั สือเสริมเพิม่ ปญั ญาของสสวท.หรอื แบบฝึกอืน่ ทเี่ ห็นว่าสมควร ซึ่งแบบทดสอบทา้ ยบทนม้ี ี
จ�ำ นวน 10 ข้อ คะแนนเต็ม 10 คะแนน ใช้เวลาในการท�ำ แบบทดสอบ 20 นาที และวเิ คราะห์เปน็
รายจดุ ประสงค์ได้ดังนี้

จดุ ประสงค์ ขอ้ ที่
1
1. วดั และบอกน�้ำ หนกั เปน็ กิโลกรมั และขีด กิโลกรมั และกรมั 2-3
4
2. เลอื กใชเ้ ครื่องช่ังท่ีเหมาะสม
5-6
3. คาดคะเนน�้ำ หนักเป็นกิโลกรัมและเป็นขีด
4. เปรยี บเทยี บน�้ำ หนกั โดยใชค้ วามสมั พนั ธ์ระหว่างกโิ ลกรมั กับกรมั 7 - 10

เมตรกิ ตันกับกิโลกรมั
5. แสดงวิธีหาคำ�ตอบของโจทย์ปัญหาเกี่ยวกบั นำ้�หนกั

ตวั อย่างแบบทดสอบท้ายบท บทที่ 10
เลอื ก ก ข หรือ ค ทเ่ี ปน็ ค�ำ ตอบทถี่ กู ตอ้ ง
1. จากรปู ขอ้ ใดอา่ นนำ�้ หนักไดถ้ ูกตอ้ ง

4.300 kg.

ก. 4 กิโลกรัม 300 ขีด
ข. 4 กโิ ลกรมั 300 กรัม
ค. 4,300 กิโลกรมั

| 185สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คู่มอื ครูรายวิชาพื้นฐานคณติ ศาสตร์ บทที่ 10 | การวดั นำ้�หนกั
ชนั้ ประถมศึกษาปที ี่ 3 เล่ม 2

2. จากรูป ขอ้ ใดเลือกใช้เครือ่ งชง่ั ได้เหมาะสม

OG 0 ILOG 0 141K5ILOG0 1 2 19 2K0ILOG0 1 2
3 7 3
KIL 6 1
2 K 2 3 18 4
54 3 4
1 13 17 5
12 16
11 5 6
10 9 6 15 7
14
8 7 13 11 10 9 8
12

A B C D

ก. ตะกรา้ ปลา 10.3 กก. เครื่องช่งั A
ข้าวสาร 17.6 กก. เครื่องช่ัง B
เคร่อื งชงั่ B
ข. ตะกร้าปลา 10.3 กก. เครื่องชั่ง D
ขา้ วสาร 17.6 กก. เครอ่ื งชง่ั C
เครื่องชั่ง D
ค. ตะกร้าปลา 10.3 กก.
ข้าวสาร 17.6 กก.

3. จากรปู ข้อใดเลอื กใช้หนว่ ยน้�ำ หนักได้เหมาะสม

Photo by Quartl on Wikipedia/โคอาลา Photo by Yiwenyiwen on Wikipedia/วงศน� กกระจอก หนกั 3 … (3) ……Photo by Uwe Schmidt on Wikipedia.org/Common_vampire_bat

หนัก 7.9 … (1) …… หนกั 24 … (2) ……

(1) (2) (3)
ก. ขดี กรมั กโิ ลกรัม
ข. กโิ ลกรัม ขดี กรัม
ค. กโิ ลกรมั กรมั ขีด

186 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 10 | การวดั นำ�้ หนัก คมู่ อื ครรู ายวิชาพน้ื ฐานคณิตศาสตร์
ช้ันประถมศกึ ษาปที ี่ 3 เลม่ 2
4. จากรปู สง่ิ ของทค่ี นถือนา่ จะหนกั เทา่ ไร

ก. 500 ขดี
ข. 7 กิโลกรัม
ค. 1,100 กรมั

5. แมซ่ ้ือผลไม้ตามรายการต่อไปนี้

1 มงั คุด 5 กโิ ลกรมั 350 กรัม
2 แตงไทย 2 กโิ ลกรมั 9 ขดี
3 ฝรั่ง 1,999 กรมั

จากข้อมูล ข้อใดกลา่ วถงึ ผลไม้ที่แม่ซอื้ ไม่ถูกตอ้ ง
ก. มงั คดุ หนักกวา่ แตงไทย
ข. ฝรัง่ หนกั กว่ามังคุด
ค. แตงไทยหนักกว่าฝร่ัง

6. จากขอ้ มูล เลือกค�ำ ตอบท่ถี กู ตอ้ ง

ประเภทรถ น�ำ้ หนกั
รถยนตข์ นาดเลก็ 830 กโิ ลกรัม
รถปิคอพั 1,205 กโิ ลกรัม
รถอเนกประสงค์ 7 ทีน่ ่ัง 2,393 กิโลกรมั
รถบรรทุก 6 ลอ้ 5 ตนั 300 กโิ ลกรัม

ก. รถอเนกประสงค์ 7 ท่ีนั่ง หนกั มากกวา่ รถปิคอพั 582 กิโลกรัม
ข. รถอเนกประสงค์ 7 ท่ีนง่ั มีน�้ำ หนกั มากท่ีสดุ
ค. รถยนตข์ นาดเลก็ หนกั นอ้ ยกวา่ รถปิคอพั 375 กิโลกรัม

| 187สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คูม่ อื ครรู ายวิชาพ้นื ฐานคณติ ศาสตร์ บทที่ 10 | การวัดนำ้�หนกั
ช้ันประถมศึกษาปที ี่ 3 เลม่ 2

7. จากรูป ถ้าแต่ละถงุ มีนำ�้ หนักเทา่ กัน น�้ำ หนักของแต่ละถุงเป็นเทา่ ไร


3 kg.

ก. 500 กรัม
ข. 1 กิโลกรมั
ค. 6 ขีด

8. เจา้ หน้าทช่ี งั่ น�้ำ หนักลิงคงิ คองในสวนสตั ว์ได้ 270 กโิ ลกรมั 65 กรัม ปรากฏว่าน้�ำ หนักนอ้ ยกว่า
เดอื นทแ่ี ลว้ 3 กิโลกรมั 5 ขดี เดอื นท่ีแลว้ ลงิ คิงคองหนกั เท่าไร
ก. 273 กโิ ลกรมั 565 กรมั
ข. 266 กิโลกรมั 60 กรัม
ค. 273 กิโลกรมั 70 กรมั

9. ทอ่ นเหล็ก 1 ทอ่ น หนกั 20.4 กิโลกรัม ทอ่ นเหล็ก 25 ทอ่ นหนักเท่าไร
ก. 510 กิโลกรมั 1 ขดี
ข. 510 กโิ ลกรัม 10 กรัม
ค. 510 กิโลกรมั

10. รถบรรทุกทีใ่ ชข้ นรถยนตค์ นั หนึง่ มพี ิกดั นำ�้ หนักบรรทกุ ได้ 15 ตนั ถา้ รถบรรทุกคันน ้ี
บรรทกุ รถยนต์ไปแลว้ 12,700 กิโลกรัม รถบรรทกุ คนั นีย้ ังสามารถบรรทุกน�้ำ หนักได้อกี เทา่ ไร
ก. 2 ตัน 300 กโิ ลกรมั
ข. 3 ตัน 700 กโิ ลกรมั
ค. 3,300 กโิ ลกรัม

เฉลยแบบทดสอบทา้ ยบท บทท่ี 10
1. ข 2. ค 3. ค 4. ข 5. ข 6. ค 7. ก 8. ก 9. ค 10. ก
188 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 11 | การวัดปริมาตร คูม่ อื ครูรายวชิ าพื้นฐานคณิตศาสตร์
ช้นั ประถมศกึ ษาปที ี่ 3 เล่ม 2

บทที่ 11 การวัดปริมาตร

จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้และสาระส�ำ คญั

จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ สาระสำ�คัญ

นกั เรียนสามารถ • การบอกปริมาตรและความจุของภาชนะ
อาจบอกเปน็ ลติ ร เปน็ มลิ ลิลิตร
1. วัดและบอกปรมิ าตรและความจุ และเป็นลิตรและมลิ ลิลติ ร
เป็นลติ รและมลิ ลิลติ ร
(หัวขอ้ 11.1-11.2)

2. เลือกใชเ้ ครือ่ งตวงทเี่ หมาะสม • การวดั ปรมิ าตรของส่งิ ตา่ ง ๆ ควรเลือกใช้
(หัวข้อ 11.3) เคร่อื งตวงให้เหมาะสมและบอกปริมาตร
โดยใช้หนว่ ยปริมาตรที่เหมาะสม

3. คาดคะเนปรมิ าตรและความจเุ ปน็ ลติ ร • ก ารคาดคะเนปรมิ าตรและความจขุ องภาชนะ
(หวั ข้อ 11.4) เปน็ ลิตร เป็นการบอกปริมาตรหรอื ความจุ
เป็นลติ รให้ใกล้เคียงกบั ปริมาตรหรอื
ความจจุ รงิ โดยไม่ใช้เครือ่ งตวง อาจเทยี บกับ
ปรมิ าตรหรอื ความจุ 1 ลติ ร หรอื เทียบกับ
ปรมิ าตรหรอื ความจขุ องสง่ิ ตา่ ง ๆ ทเ่ี ราทราบแลว้

4. เปรยี บเทียบปริมาตรและความจโุ ดยใช้ • การเปรยี บเทียบปรมิ าตรหรอื ความจขุ อง
ความสมั พันธร์ ะหวา่ งลิตรกับมิลลลิ ิตร ส่งิ ต่าง ๆ ทมี่ หี นว่ ยต่างกัน ต้องเปลี่ยนหนว่ ย
(หวั ขอ้ 11.5-11.6) ใหเ้ ป็นหนว่ ยเดยี วกนั ก่อน แล้วจึงน�ำ มา
เปรียบเทยี บกนั โดยใช้ความสมั พันธ์
1 ลิตร เทา่ กบั 1,000 มิลลลิ ติ ร
1 ช้อนชา เทา่ กับ 5 มิลลลิ ติ ร
1 ชอ้ นโต๊ะ เท่ากบั 15 มลิ ลิลติ ร
1 ถว้ ยตวง เท่ากบั 250 มลิ ลลิ ติ ร


| 189สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

ค่มู อื ครรู ายวิชาพ้นื ฐานคณติ ศาสตร์ บทท่ี 11 | การวดั ปริมาตร
ชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี 3 เลม่ 2
สาระส�ำ คัญ
จุดประสงค์การเรียนรู้
• การแกโ้ จทยป์ ญั หาท�ำ ไดโ้ ดยอา่ นท�ำ ความเขา้ ใจ
นักเรยี นสามารถ ปญั หา วางแผนแกป้ ญั หา หาคำ�ตอบ
และตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคำ�ตอบ
5. แสดงวิธหี าค�ำ ตอบของโจทย์ปัญหา ซ่งึ ในการแกโ้ จทย์ปัญหาอาจใชค้ วามรู้
เกีย่ วกบั ปริมาตรและความจุทีม่ ีหนว่ ย เรือ่ งการหาผลบวก ผลลบ ผลคณู และผลหาร
เปน็ ลิตรและมลิ ลิลติ ร เกย่ี วกบั ปรมิ าตรและความจุ
(หัวข้อ 11.7-11.10)

190 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 11 | การวัดปริมาตร คมู่ อื ครูรายวิชาพืน้ ฐานคณติ ศาสตร์
ช้ันประถมศกึ ษาปที ี่ 3 เลม่ 2

การวเิ คราะหเ์ น้อื หากับทกั ษะและกระบวนการทางคณิตศาสตร์

หวั ขอ้ เนื้อหา เวลา ทกั ษะและกระบวนการ
(ช่วั โมง) ทางคณติ ศาสตร์

12345

เตรียมความพรอ้ ม 1

11.1 การวัดปรมิ าตรและความจุเปน็ มลิ ลิลติ ร 1

11.2 การวดั ปริมาตรและความจเุ ปน็ ลติ รและ 1
มิลลิลติ ร

11.3 การเลอื กเครอื่ งตวงที่เหมาะสม 1

11.4 การคาดคะเนปริมาตรและความจุเปน็ ลติ ร 2

11.5 ความสมั พนั ธร์ ะหว่างหน่วยปรมิ าตร 1

11.6 การเปรยี บเทยี บปรมิ าตรและความจุ 1

11.7 การบวกและการลบเกย่ี วกับปริมาตรและ 1
ความจุ

11.8 การคูณและการหารเกย่ี วกบั ปริมาตรและ 1
ความจุ

11.9 โจทย์ปญั หาเกยี่ วกบั ปริมาตรและความจุ (1) 2

11.10 โจทยป์ ญั หาเกี่ยวกบั ปรมิ าตรและความจุ (2) 2

ร่วมคิดร่วมทำ� 1

1  การแก้ปญั หา 2  การสอื่ สารและการสอื่ ความหมายทางคณติ ศาสตร์
3  การเชอ่ื มโยง 4  การให้เหตผุ ล 5  การคดิ สรา้ งสรรค์

| 191สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ อื ครูรายวชิ าพ้ืนฐานคณติ ศาสตร์ บทที่ 11 | การวดั ปรมิ าตร
ชัน้ ประถมศึกษาปีที่ 3 เลม่ 2

คำ�สำ�คญั

ปรมิ าตร ความจุ หนว่ ยวดั ปริมาตร ลติ ร มิลลลิ ิตร เคร่ืองตวง ชอ้ นชา ชอ้ นโตะ๊ ถ้วยตวง
คาดคะเนปรมิ าตรและความจุ ความสัมพันธ์ระหว่างหน่วยปริมาตร

ความรู้หรือทกั ษะพ้ืนฐานของนกั เรียน

1. การบวก การลบ การคูณ การหาร จำ�นวนนับไม่เกนิ 1,000
2. การวัดปริมาตรและความจุเปน็ ชอ้ นชา เปน็ ช้อนโตะ๊ เป็นถ้วยตวง และเปน็ ลติ ร
3. การเปรยี บเทยี บปรมิ าตรและความจุเป็นชอ้ นชา เปน็ ชอ้ นโต๊ะ เป็นถ้วยตวง และเปน็ ลิตร
4. การแก้โจทยป์ ัญหาการบวกและโจทยป์ ญั หาการลบเกี่ยวกับปริมาตรและความจทุ ่ีมหี น่วย
เป็นชอ้ นชา เป็นช้อนโตะ๊ เป็นถ้วยตวง และเปน็ ลิตร

ส่อื และแหลง่ เรียนรู้

1. หนังสอื เรียนหนา้ 148 - 193
2. แบบฝกึ หดั หน้า 110 - 140
3. แบบบนั ทึกกิจกรรม ใบกจิ กรรม บตั รภาพตา่ ง ๆ และอุปกรณ์ตา่ ง ๆ ท่ใี ชป้ ระกอบกิจกรรม
ดังน้ี

•• สง่ิ ของส�ำ หรบั ท�ำ กจิ กรรม เชน่ ปากกาสี น�ำ้ สี ขวดหรอื ภาชนะใสทม่ี คี วามจมุ ากกวา่ 1 ลติ ร
ของแห้งสำ�หรับตวง เช่น ทราย น�้ำ ตาล แป้งมัน เป็นต้น ขวดน�้ำ มนั พชื
ขวดนำ�้ ยาลา้ งจาน

• เคร่ืองตวง เชน่ ถ้วยตวงและกระบอกตวงของเหลวขนาด 1 ลิตร 500 มลิ ลลิ ติ ร

100 มลิ ลิลติ ร ถ้วยตวงของแห้งขนาด 1 ลิตร ชอ้ นโตะ๊ ชอ้ นชา ถว้ ยตวง

•• บตั รภาพจกิ๊ ซอว์ปริมาตร
ใบกจิ กรรม แบบบันทึกกิจกรรม
4. สอ่ื เพม่ิ เตมิ หนา้ 157 163 164 165 และ169 (Download ไดจ้ าก QR code หนา้ 148)

เวลาท่ีใชจ้ ัดการเรียนรู้ 15 ชว่ั โมง

192 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 11 | การวดั ปรมิ าตร คู่มอื ครูรายวิชาพื้นฐานคณติ ศาสตร์
ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 3 เลม่ 2
การจัดการเรียนรู้
การเตรยี มความพร้อม (1 ชวั่ โมง)

บท ท ่ี 11 การวดั ปรมิ าตร

เรียนจบบทนแ้ี ล้ว นกั เรยี นสามารถ
1 CUP 1 CUP

¾ ¾ ขวดที่มอี ย่สู �ม�รถบรรจนุ ้ำ�ย�ล้�งจ�นท่ผี สมไว้ได้หมดหรอื ไม่
⅔ ⅔

½ ½
⅓ ⅓

¼¼

วดั และบอกปริม�ตรและคว�มจุเป็นลติ ⅛รและมิล⅛ ลลิ ติ ร

เลอื กใช้เครื่องตวงทีเ่ หม�ะสม

ค�ดคะเนปริม�ตรและคว�มจเุ ป็นลติ ร
เปรยี บเทียบปรมิ �ตรและคว�มจุโดยใช้คว�มสมั พันธร์ ะหว�่ ง
ลิตรกบั มลิ ลิลิตร

แสดงวธิ หี �ค�ำ ตอบของโจทยป์ ัญห�เกย่ี วกบั ปริม�ตรและคว�มจุ
ส่อื เพ่มิ เต มิ ทมี่ ีหนว่ ยเปน็ ลิตรและมลิ ลิลิตร

1 LI9T5R0E 1 LI9T5R0E
850 850
750
750 506007008002905030054055056050
650 400 900
550 300 METRIC 800
450 200 700
350 600
250 500
METRIC 400
300
200

กลนิ่ กลิน่
มะนาว มะนาว

หัวแชมพู หวั แชมผพงฟู อง ผงฟอง นำ้ ยาลา� งจาน นำ้ ยาล�างจาน
1 ลิตร 500 มลิ ลลิ 1ิตรลติ ร 500 มิลลลิ ิตร

เกลือ เกลือ 1 LITRE 1 LITRE 900
950 950 800
850 700
750 900 850 600
650 800 500
550 400
450 750 300
350 700 650 200
250 600 550
500
METRIC METRIC
450
400 350
300

250
200

1. ใช้ขอ้ มลู ในหนังสือเรยี นหน้าเปิดบทเพอ่ื กระต้นุ ความสนใจเก่ียวกับการวัดปริมาตรและ
ความจุ โดยใช้คำ�ถาม เช่น

− นกั เรียนเห็นอะไรในภาพ (ใหน้ ักเรยี นเลา่ สิง่ ที่เห็นจากภาพ)
− ในภาพมีใครบ้างและกำ�ลังใช้อปุ กรณ์ท�ำ อะไร
− ในภาพมีน้�ำ ยาล้างจานในถังอยูเ่ ท่าไร
− ถ้าบรรจุนำ�้ ยาลา้ งจานที่ผสมไว้ทง้ั หมดใส่ขวดทม่ี อี ยู่จะสามารถบรรจุไดห้ มดหรือไม่
ครูและนกั เรียนร่วมกันอภิปรายเก่ยี วกบั ปริมาตรและความจุของภาชนะต่าง ๆ เช่น น้�ำ ยาล้างจาน
1 ลติ ร 500 มลิ ลิลติ ร จะสามารถเทใสถ่ ว้ ยตวงขนาด 1 ลิตร ไดก้ ี่ถ้วย ลองให้นักเรยี นอธิบาย
และแสดงความคิดเห็นเก่ยี วกับปริมาตร 500 มลิ ลลิ ิตร ท่ตี วงได้ไมเ่ ตม็ ถว้ ยตวง ครูควรเปิดโอกาส
ให้นกั เรยี นแลกเปลย่ี นความคดิ เห็น โดยไมค่ าดหวงั ว่าใหน้ กั เรียนบอกความหมายที่ถูกต้องเกย่ี วกบั
ปรมิ าตร 500 มลิ ลลิ ติ ร แลว้ บอกนักเรียนวา่ เราจะมาเรยี นรูใ้ นบทเรียนนี้ ครอู าจใหค้ วามรู้เพิม่ เติม
เกี่ยวกับการผสมน�ำ้ ยาลา้ งจานอย่างง่ายทใี่ ช้เองในครอบครวั พรอ้ มส่วนผสมตา่ ง ๆ และสมบัติ
ของสารต่าง ๆ ที่นำ�มาใชเ้ ปน็ สว่ นผสม

| 193สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ อื ครูรายวชิ าพืน้ ฐานคณติ ศาสตร์ บทท่ี 11 | การวัดปริมาตร
ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 3 เลม่ 2

2. ครูทู บทวนเกี่่�ยวกัับการวััดและบอกปริมิ าตรและความจุุเป็็นลิิตร โดยให้น้ ักั เรียี นทำ�ำ กิิจกรรม

เตรีียมความพร้อ้ มตามหนัังสืือเรียี นหน้า้ 150 ครูแู บ่่งนัักเรีียนเป็็นกลุ่่�ม แล้ว้ ให้้แต่ล่ ะกลุ่่�มช่่วยกััน

เลือื กภาชนะแล้ว้ นำำ�มาสร้า้ งเป็็นภาชนะตวงสำ�ำ หรับั ตวงปริิมาตรของสิ่่�งต่่าง ๆ ที่่�ครููกำ�ำ หนดให้้

ตามกิจิ กรรมที่่� 1 หาปริมิ าตรและความจุเุ ป็น็ ลิติ ร

จากนั้้�นครูใู ห้น้ ักั เรียี นใช้ภ้ าชนะตวงที่่�สร้า้ งไว้แ้ ล้ว้ หนังสอื เรียนร�ยวิช�พืน้ ฐ�น | คณิตศ�สตร์ ป.3
วััดปริิมาตรของน้ำ�ำ สีใี นภาชนะอื่่�น ๆ ที่่�ครูเู ตรีียม บทที่ 11 | การวดั ปริมาตร

เตรียมความพร้อม

ไว้้ ครููอาจเตรีียมน้ำำ�สีีปริมิ าตร 2 ลิิตร 3 ลิิตร กิจกรรม 1 ห�ปริม�ตรและคว�มจเุ ป็นลิตร
และ 2.5 ลิติ ร ครููควรให้น้ ัักเรีียนวััดปริิมาตร
ของน้ำำ�สีี 2 ลิิตร และ 3 ลิติ ร ก่อ่ น แล้้วตวงน้ำ�ำ สีี อปุ กรณ์ 1. ถว้ ยตวงขน�ด 1 ลติ ร 2. น้ำ�ส ี (ใช้สผี สมอ�ห�ร) 3. ป�กก�สี
4. ขวดหรอื ภ�ชนะใสทม่ี คี ว�มจมุ �กกว�่ 1 ลติ ร (ส�ำ หรับนักเรยี นแตล่ ะคน)
5. ภ�ชนะที่มีคว�มจุเปน็ ลติ ร

1 LIT9R5E0
850
750
650
550
450
350
250

900
800
700

600
500
400

300
200

METRIC

ปริิมาตร 2.5 ลิิตรเป็น็ ลำ�ำ ดัับสุดุ ท้้าย 1ลติ ร

สำำ�หรับั การตวงน้ำำ�สีีปริมิ าตร 2.5 ลิติ ร วธิ จี ดั กิจกรรม
ครููและนัักเรีียนร่่วมกัันอภิิปรายว่่าภาชนะ 1. แบง่ นักเรียนเปน็ กลมุ่ ใหน้ ักเรยี นแต่ละคนเลอื กขวดหรือภ�ชนะใสสำ�หรบั ใชท้ �ำ
ที่่�สร้า้ งขึ้้�นยังั ไม่่สามารถตวงและบอกปริมิ าตร ภ�ชนะตวง
ของน้ำ�ำ ที่่�ไม่เ่ ต็ม็ ลิิตรได้้ (ตััวอย่่างคำ�ำ ตอบ 2. นกั เรยี นแตล่ ะคนใช้ถว้ ยตวง ตวงนำ้�ส ี 1 ลติ ร เทใสข่ วดหรอื ภ�ชนะใสทีเ่ ลอื กไว้
ที่่�คาดหวังั จากนักั เรียี น เช่น่ ปริมิ าตรน้ำ�ำ สีี แลว้ ใชป้ �กก�สีขดี เสน้ และเขียนบอกระดับของนำ้� 1 ลิตร
มากกว่า่ 2 ลิติ ร แต่น่ ้อ้ ยกว่า่ 3 ลิติ ร เป็น็ ต้น้ ) 3. ตวั แทนแตล่ ะกลมุ่ ใชภ้ �ชนะตวงทส่ี ร�้ งในขอ้ 2 ตวงน�ำ้ ใหไ้ ดป้ รมิ �ตรต�มทค่ี รกู �ำ หนด
ครูอู าจให้น้ ักั เรียี นร่่วมกัันเสนอความคิิดว่า่ 4. ตวั แทนแตล่ ะกลมุ่ ใชภ้ �ชนะตวงทส่ี ร�้ งในขอ้ 2 ห�คว�มจขุ องภ�ชนะทค่ี รเู ตรยี มไว้
จะต้้องปรัับปรุุงภาชนะตวงอย่า่ งไร แล้วบอกคว�มจขุ องภ�ชนะแตล่ ะใบ
เพื่่�อให้ส้ ามารถวัดั หรือื คาดคะเนปริมิ าตร กิจกรรม 2 ตวงของแหง้ เปน็ ลิตร
อปุ กรณ ์ 1. เครือ่ งตวงของแหง้ เช่น ลิตร ถ้วยตวงขน�ด 1 ลิตร
2. ของแหง้ ส�ำ หรบั ตวง เชน่ ทร�ย น�ำ้ ต�ล แปง้ มนั
วธิ จี ัดกิจกรรม
1. นักเรยี นแตล่ ะกลุ่มใช้เครื่องตวงของแหง้ ตวงของแหง้ ต�มปรมิ �ตรท่คี รกู �ำ หนด
เชน่ 1 ลิตร 2 ลิตร 3 ลิตร
2. น�ำ เสนอผลก�รตวงและตรวจสอบคว�มถูกตอ้ งรว่ มกัน

แบบฝึกหัดเตรียมความพร้อม
150 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ของน้ำ�ำ สีที ี่่�ไม่่เต็็มลิติ ร (ประเด็็นการอภิปิ ราย

ที่่�คาดหวััง เช่น่ แบ่ง่ ส่ว่ น 1 ลิิตรออกเป็น็ ส่่วนย่อ่ ย ๆ

อาจจะแบ่่งโดยการคาดคะเน หรืือ แบ่ง่ โดยใช้้ความรู้�จากการวัดั ความยาว) ครููเตรีียมภาชนะเปล่่า

ที่่�หลากหลาย และให้้นัักเรียี นใช้้ภาชนะตวงที่่�สร้า้ งขึ้้�นวััดความจุขุ องภาชนะแต่่ละใบ หากความจุุ

ของภาชนะใดไม่่เต็็มลิติ ร ครููอาจให้น้ ักั เรียี นลองคาดคะเนความจุุของภาชนะนั้้�น จากนั้้�นครููให้้

นักั เรีียนแต่ล่ ะกลุ่่�มทำำ�กิิจกรรมที่่� 2 ตวงของแห้้งเป็น็ ลิติ ร โดยครูเู ตรีียมเครื่�องตวงของแห้ง้ เช่่น

ลิิตร ถ้้วยตวงขนาด 1 ลิิตร และของแห้ง้ สำ�ำ หรับั ตวง เช่่น ข้้าวสาร ทราย เมล็็ดถั่่�วเขียี ว ที่่�มีีปริิมาตร

เต็ม็ ลิติ ร และให้้นักั เรียี นวัดั ปริมิ าตรของสิ่่�งต่่าง ๆ ที่่�ครูเู ตรีียมไว้้เป็น็ ลิติ ร เช่น่ 2 ลิติ ร 3 ลิิตร

จากนั้้�นครูแู ละนักั เรียี นร่ว่ มกันั ตรวจสอบความถูกู ต้อ้ ง และให้น้ ักั เรียี นทำ�ำ แบบฝึกึ หัดั เตรียี มความพร้อ้ ม

หน้้า 110 - 111

194 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 11 | การวัดปรมิ าตร คู่มือครูรายวชิ าพ้ืนฐานคณิตศาสตร์
ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ 3 เลม่ 2

11.1 การวัดปริมาตรและความจเุ ปน็ มลิ ลลิ ติ ร (1 ชั่วโมง)
จุดประสงค์

วัดและบอกปริมาตรและความจเุ ปน็ มลิ ลิลติ ร

ส่อื การเรียนรู้ หนงั สอื เรยี นร�ยวิช�พนื้ ฐ�น | คณิตศ�สตร์ ป.3
บทท ี่ 11 | การวดั ปริมาตร
− ถ้วยตวงขนาด 1 ลิตร
− กระบอกตวงขนาด 100 มิลลลิ ติ ร 11.1 การวดั ปริมาตรและความจุเป็นมิลลลิ ิตร
− น้�ำ สี
พฒั นาความรู้

มีนำ�้ นอ้ ยกว�่ 1 ลิตร จะวัดปรมิ �ตรของน้�ำ ไดอ้ ย่�งไร
ใชเ้ ครอื่ งตวงท่ีส�ม�รถบอกปรมิ �ตรท่นี ้อยกว�่ 1 ลติ รได้

แนวการจดั การเรยี นรู้ เครื่องตวงมหี ล�ยขน�ด เชน่ 1 ลติ ร หรือ 1,000 มลิ ลิลิตร
การพฒั นาความรู้ 500 มิลลลิ ติ ร 100 มิลลิลติ ร

เคร่อื งตวงท่ีมีหน่วยมาตรฐาน

1. ครูทบทวนการตวงปริมาตรของ ถว้ ยตวงและกระบอกตวง ถ้วยตวงและกระบอกตวง ถว้ ยตวงและกระบอกตวง
ของเหลวเปน็ ลติ รโดยสาธติ การตวงน้ำ�สี ขน�ด 1,000 มิลลิลิตร ขน�ด 500 มิลลลิ ิตร ขน�ด 100 มิลลิลิตร

ใหม้ ปี ริมาตร 1 ลติ ร โดยใช้ถว้ ยตวงขนาด วธิ ีวัดและบอกปริม�ตรของของเหลวโดยใชเ้ ครอ่ื งตวงทมี่ หี นว่ ยม�ตรฐ�น
1 ลติ ร แลว้ ใชก้ ารถาม - ตอบ เช่น
ขดี บอกปรมิ าตร หน่วยปริมาตร เคร่ืองตวงต้องต้ังให้ตรงและอยู่ในระดบั ส�ยต�
อ�่ นปรมิ �ตรต�มรอยขดี ทีร่ ะดับของของเหลวนัน้

− น้ำ�สมี ีปรมิ าตรเทา่ ไร (1 ลติ ร) 500 อ่านปรมิ าตรท่ขี ดี นี้ 80
จากน้ันครูเทนำ�้ สีออกเลก็ น้อยแล้วนำ�ไปตวง 60
ของเหลวในถ้วยตวง 40
มีปริม�ตร 500 มิลลลิ ิตร 20

ของเหลวในถว้ ยตวงมี
ปริม�ตร 50 มิลลลิ ติ ร

อกี คร้งั แล้วถามนกั เรียนว่า น้�ำ สีมีปริมาตรเทา่ ไร ก�รบอกปรมิ �ตรของของเหลว อ�จบอกเปน็ มิลลิลติ ร

นกั เรยี นอาจบอกปริมาตรของนำ�้ สไี มไ่ ด้ | 151สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

แต่อาจบอกได้ว่าน�ำ้ สมี ปี ริมาตรน้อยกว่า 1 ลติ ร

ครถู ามตอ่ ไปวา่ จะวัดปริมาตรน้ำ�สไี ดอ้ ยา่ งไร นกั เรยี นอาจตอบวา่ ต้องหาเครื่องวัดปริมาตรชนิดอื่น

มาใช้ในการวดั ปริมาตรทนี่ อ้ ยกวา่ 1 ลิตร ครแู นะน�ำ เคร่อื งตวงมาตรฐานที่เปน็ ถ้วยตวงและ

กระบอกตวงขนาดตา่ ง ๆ เช่น

ถว้ ยตวงและกระบอกตวงขนาด 1 ลิตร หรือ 1,000 มิลลลิ ติ ร

ถ้วยตวงและกระบอกตวงขนาด 500 มิลลิลติ ร

ถ้วยตวงและกระบอกตวงขนาด 100 มิลลิลิตร

จากนน้ั ครสู าธิตวิธอี า่ นปริมาตรจากเครือ่ งตวงชนดิ ต่าง ๆ โดยครเู นน้ ว่าเครื่องตวงตอ้ งต้ังตรงและ

อย่ใู นระดับสายตาแลว้ อา่ นปริมาตรตามรอยขดี ทรี่ ะดบั ของของเหลวน้นั ตามหนงั สอื เรยี นหน้า 151

และแนะน�ำ เพิม่ เติมว่าเครอื่ งตวงแตล่ ะชนิดจะสามารถวัดปริมาตรของของเหลวไดแ้ ตกตา่ งกัน

ขน้ึ อยกู่ ับขีดแสดงปริมาตรของเครอื่ งตวงน้ัน ๆ ด้วย ครูเทน�ำ้ สที ม่ี ีปริมาตรต่าง ๆ ลงในเครื่องตวง

ขนาดต่าง ๆ แลว้ ใหน้ ักเรียนบอกปรมิ าตรของน้ำ�สเี ปน็ มลิ ลิลติ ร เพอ่ื ให้นกั เรยี นไดฝ้ ึกอา่ นและ

บอกปรมิ าตรของของเหลวเป็นมลิ ลิลติ ร ควรใหบ้ อกปริมาตรเป็นมิลลิลติ รจากหลาย ๆ ตวั อยา่ ง

ที่มีปริมาตรแตกต่างกนั

| 195สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คู่มอื ครรู ายวิชาพ้นื ฐานคณติ ศาสตร์ บทที่ 11 | การวัดปริมาตร
ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี 3 เล่ม 2

2. เม่ือนกั เรยี นไดฝ้ กึ การอา่ นและบอกปรมิ าตรของของเหลวเป็นมิลลลิ ิตรแล้ว ครอู าจใช้

การถาม - ตอบวา่ ปรมิ าตร 1 ลิตรจะเทา่ กับปริมาตรกี่มิลลลิ ิตร แลว้ ให้นักเรียนทำ�กิจกรรม

ตามหนงั สือเรียนหนา้ 152 ครแู บ่งนักเรียนเป็นกลุม่ แลว้ ใหแ้ ต่ละกลุ่มใชก้ ระบอกตวง

ขนาด 100 มลิ ลิลติ รตวงน�ำ้ สีใส่ถว้ ยตวงขนาด 1 ลิตร ครถู ามนักเรยี นว่าตอ้ งตวงกี่ครัง้ (10 คร้งั )

และตวงน�ำ้ สไี ปทั้งหมดกีม่ ิลลิลิตร น้�ำ สจี ึงจะเต็มถ้วยตวง นักเรียนควรตอบได้ว่า ตวงน้ำ�สไี ปท้งั หมด

1,000 มลิ ลิลติ ร ถ้ามีกลุ่มทีไ่ ม่สามารถท�ำ กจิ กรรมเองได้ ครูและนักเรียนอาจทำ�กิจกรรมร่วมกนั ดงั นี้

ครใู ชก้ ระบอกตวงขนาด 100 มลิ ลลิ ติ รตวงน�ำ้ สใี สถ่ ว้ ยตวงขนาด 1 ลติ ร ทกุ ครง้ั ทเ่ี ทน�ำ้ สลี งในถว้ ยตวง

ครอู าจถามนักเรยี นวา่ น้ำ�สที ่ีเทลงไปน้นั มีปรมิ าตรเท่าไร เชน่

เทครง้ั ที่ 1 ตวงน้�ำ สีได ้ 100 มิลลิลติ ร หนงั สือเรียนร�ยวชิ �พน้ื ฐ�น | คณิตศ�สตร์ ป.3
เทครั้งที่ 2 ตวงนำ�้ สีได้ 200 มิลลลิ ิตร บทท่ ี 11 | การวดั ปรมิ าตร
เทคร้งั ที่ 3 ตวงน�ำ้ สไี ด้ 300 มลิ ลลิ ติ ร
กิจกรรม 1,000 มิลลิลติ ร เท�่ กับ 1 ลติ ร
เทครั้งท่ี 10 ตวงน�้ำ สีได้ 1,000 มิลลิลิตร
ครูใหน้ ักเรียนสงั เกตวา่ น�ำ้ สีท้งั หมดที่ตวงไปนั้น อปุ กรณ ์ 1 ชุดประกอบด้วย
มีปรมิ าตร 1,000 มลิ ลิลิตร และตวงแลว้ น�้ำ สี
เต็มถ้วยตวงขนาด 1 ลิตร พอดี ดงั นน้ั… 1. ถว้ ยตวงขน�ด 1 ลิตร 2. กระบอกตวงขน�ด 100 มลิ ลลิ ติ ร
น�ำ้ สีปรมิ าตร 1,000 มลิ ลิลิตร เทา่ กบั
ปริมาตร 1 ลติ ร ครูอาจแนะน�ำ ถ้วยตวง 3. น�ำ้ สี
ทมี่ ขี นาดเลก็ กวา่ 100 มลิ ลลิ ิตร เช่น ถ้วยตวง
วธิ ีจดั กจิ กรรม

ครสู �ธิตก�รตวงน้ำ�สี 100 มิลลิลติ ร โดยใช้กระบอกตวงขน�ด 100 มลิ ลิลติ ร

เทน้�ำ สีลงในถว้ ยตวงขน�ด 1 ลิตร จำ�นวน 10 คร้ัง ทุกคร้งั ทเ่ี ทนำ�้ สใี ห้นักเรยี นบอก

ปริม�ตรของน�้ำ สที อ่ี ยใู่ นถว้ ยตวง (100 มลิ ลลิ ิตร 200 มลิ ลลิ ติ ร 300 มิลลิลติ ร

… 1,000 มลิ ลิลติ ร) เทน�้ำ สคี รบ 10 ครง้ั ถ�มนกั เรียนว�่ ปริม�ตรของน้�ำ สี

1,000 มลิ ลลิ ิตร เท่�กบั ปริม�ตรกล่ี ติ ร

เทครงั้ ท่ ี 1 เทครง้ั ท ี่ 2 เทครั้งท่ี 3 ... เทคร้งั ท ่ี 9 เทครั้งท่ี 10

ml

900 900 900 ... 900 900
800 800 800 800 800
700 700 700 700 700
600 600 600 600 600

500 500 500 500 500
400 400 400 400 400
300 300 300 300 300
200 200 200 200 200
100 100 100 100 100

100 มลิ ลิลิตร 200 มิลลิลิตร 300 มลิ ลิลติ ร 900 มลิ ลลิ ติ ร 1,000 มลิ ลลิ ิตร
หรือ 1 ลติ ร

ปรมิ �ตร 1,000 มิลลิลติ ร เท่�กับ ปรมิ �ตร 1 ลติ ร

ขนาด 50 มลิ ลิลติ ร หรือ ถว้ ยตวงขนาด ลิตร (liter) ใช้อกั ษรยอ่ ล. หรือ l
20 มิลลิลติ ร และชวนให้นกั เรียนอภิปราย มลิ ลิลิตร (milliliter) ใชอ้ ักษรยอ่ มล. หรือ ml
เก่ยี วกบั ปรมิ าตร 1 มิลลลิ ติ ร วา่ มปี ริมาตร
มากกว่าหรือน้อยกวา่ ปรมิ าตร 1 ลิตรแคไ่ หน บอกปรมิ าตร
เชน่ 1 มิลลลิ ติ ร เปน็ 1 ใน 10 ส่วน
1 80 2 80
60 60

40 60 มิลลิลิตร 40 30 มิลลลิ ติ ร
20 20

152 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ของ 10 มิลลลิ ติ ร เพ่ือให้นกั เรียนไดค้ วามรสู้ กึ

เกย่ี วกบั ปรมิ าตร 1 มลิ ลลิ ติ ร ซง่ึ ครอู าจแนะน�ำ อปุ กรณอ์ น่ื ทใ่ี ชใ้ นชวี ติ จรงิ ในการวดั ปรมิ าตรเปน็ มลิ ลลิ ติ ร

เชน่ ไซรงิ คป์ อ้ นยาของเดก็ ทสี่ ามารถวดั ปริมาตรของยา 1 มลิ ลิลิตร และแสดงปริมาตร 1 มลิ ลลิ ติ รได้

เพ่อื ใหไ้ ด้ข้อสรุปว่า 1 มิลลิลติ ร เป็น 1 ใน 1,000 ส่วนของ 1 ลติ ร จากนั้นครูแนะน�ำ อักษรย่อ

ท่ใี ชใ้ นชีวิตจรงิ ลติ ร ใช้อักษรยอ่ ล. หรือ l มลิ ลลิ ิตร ใชอ้ กั ษรย่อ มล. หรอื ml ครูให้นักเรยี น

ช่วยกนั อ่านและบอกปริมาตรของของเหลวในถว้ ยตวงในกรอบทา้ ยหนังสอื เรยี นหนา้ 152

แล้วร่วมกันตรวจสอบความถูกต้อง

196 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 11 | การวดั ปริมาตร คู่มอื ครูรายวิชาพนื้ ฐานคณิตศาสตร์
ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 3 เลม่ 2
3. ถา้ ครูมีอปุ กรณใ์ นการตวงครบถ้วน
ครคู วรใชก้ ารตวงของของเหลวจรงิ แลว้ ใหน้ กั เรยี น บอกปรมิ าตรและความจุเป็นมิลลิลิตร หนังสอื เรียนร�ยวิช�พื้นฐ�น | คณติ ศ�สตร์ ป.3
อ่านและบอกปรมิ าตรเปน็ มิลลลิ ติ ร แตถ่ ้าครู บทท ี่ 11 | การวัดปรมิ าตร
ขาดอุปกรณใ์ นการตวง ครใู หน้ กั เรยี นอ่าน
และบอกปริมาตรของของเหลวตามหนงั สอื เรียน คว�มจขุ องภ�ชนะเท่�กับปริม�ตร
หนา้ 153 ซง่ึ จะใชอ้ ปุ กรณใ์ นการตวงแตกตา่ งกนั ของของเหลวที่เตม็ ภ�ชนะ
ครคู วรชใ้ี หน้ กั เรยี นเหน็ หรอื ใหน้ กั เรยี นบอกดว้ ยวา่
แต่ละข้อน้ันใชเ้ ครือ่ งตวงชนดิ ใด และตวงได้ 400
ปริมาตรเท่าไร โดยกอ่ นให้นักเรียนบอกปรมิ าตร 300
ครอู าจใชค้ �ำ ถามนำ�ว่า หากต้องการทราบ 200
ปริมาตรของของเหลว นกั เรียนจะท�ำ อย่างไร 100
(เทน�ำ้ ลงในถ้วยตวงแลว้ อา่ นปริมาตรของนำ้�)
และก่อนใหน้ กั เรยี นบอกความจุของภาชนะ น้�ำ เต็มแกว้ ตวงได ้ 250 มลิ ลลิ ติ ร แกว้ นมี้ ีคว�มจุ 250 มิลลิลติ ร
ครอู าจใช้ค�ำ ถามนำ�ว่า หากต้องการทราบความจุ
ของภาชนะนกั เรยี นจะทำ�อย่างไร (เติมน�้ำ 1 บอกปริมาตร 2) ml
ใหเ้ ตม็ ภาชนะแลว้ เทน�ำ้ จากภาชนะใส่ลงใน 1)
ถ้วยตวงและอ่านปรมิ าตรของน้ำ�) 500 ml 1000
400 900
การตรวจสอบความเขา้ ใจ 300 800
200 700
4. ตรวจสอบความเขา้ ใจของนักเรยี น 100 600
เป็นรายบุคคล โดยให้นกั เรยี นบอกปรมิ าตรและ 500
ความจุเป็นมิลลลิ ติ รตามหนังสอื เรียนหนา้ 154 400
ครแู ละนักเรยี นรว่ มกันตรวจสอบความถกู ต้อง 300
และสรุปส่ิงทไ่ี ด้เรียนรู้ 200
100
ส่งิ ท่ีไดเ้ รียนรู้
ตวงนำ�้ สม้ ในแกว้ ไดเ้ ท่�ไร 350 มลิ ลลิ ติ ร ตวงน้ำ�อญั ชันในขวดไดเ้ ท่�ไร 870 มลิ ลลิ ติ ร
การบอกปริมาตรของของเหลวและความจุ นำ�้ สม้ ในแกว้ มีปริม�ตรเท�่ ไร 350 มลิ ลลิ ติ ร น�ำ้ อญั ชนั ในขวดมีปรมิ �ตรเท่�ไร 870 มลิ ลลิ ติ ร
ของภาชนะอาจบอกเป็นมลิ ลิลติ ร
จากนนั้ ใหน้ กั เรยี นทำ�แบบฝกึ หัด 11.1 2 บอกความจขุ องภาชนะ
หน้า 112 - 113
1) 1 l 1000 ml 2) 70

500 100

100 90

80 60

70

5060

50

40

30 40

20

10

30

น้�ำ ช�เตม็ ขวดตวงได้เท่�ไร 600 มลิ ลลิ ติ ร ย�น้ำ�เต็มขวดตวงได้เท�่ ไร 60 มลิ ลลิ ติ ร
น้ำ�ช�ในขวดมปี ริม�ตรเท่�ไร 600 มลิ ลลิ ติ ร ย�น�ำ้ ในขวดมีปริม�ตรเท�่ ไร 60 มลิ ลลิ ติ ร
ขวดนม้ี คี ว�มจเุ ท่�ไร 600 มลิ ลลิ ติ ร ขวดนม้ี คี ว�มจเุ ท�่ ไร 60 มลิ ลลิ ติ ร

| 153สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

หนังสอื เรียนร�ยวชิ �พื้นฐ�น | คณิตศ�สตร ์ ป.3
บทท่ ี 11 | การวดั ปริมาตร

ตรวจสอบความเข้าใจ

1 บอกปริมาตรเปน็ มิลลิลิตร 3)
1) 2)
400
80 500 300
60 200
40 400 มลิ ลิลติ ร 100
20
150 มลิ ลลิ ิตร
90 มลิ ลิลติ ร

2 บอกความจุของภาชนะเป็นมิลลิลิตร

1) 400

นมเตม็ กลอ่ งตวงได้ 300
กลอ่ งน้มี คี วามจุ 300 มลิ ลิลติ ร 200
100

2) 400
300

น�้ำ ผลไมเ้ ต็มกระปอ� งตวงได้ 200
กระปอ๋ งนม้ี คี วามจุ 250 มลิ ลลิ ติ ร 100

3) 80
60
นมเปร้ยี วเตม็ ขวดตวงได้
ขวดนี้มคี วามจุ 80 มิลลลิ ิตร 40
20

สงิ่ ที่ได้เรยี นรู้

ก�รบอกปริม�ตรของของเหลวและคว�มจุของภ�ชนะอ�จบอกเป็นมลิ ลิลติ ร
แบบฝึกหัด 11.1

154 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

| 197สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คู่มือครูรายวชิ าพนื้ ฐานคณิตศาสตร์ บทท่ี 11 | การวดั ปริมาตร
ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 3 เลม่ 2

11.2 การวดั ปริมาตรและความจเุ ป็นลติ รและมลิ ลิลติ ร (1 ช่ัวโมง)
จดุ ประสงค์

วัดและบอกปริมาตรและความจเุ ป็นลิตรและมลิ ลิลิตร

ส่อื การเรยี นรู้ หนงั สือเรียนร�ยวชิ �พื้นฐ�น | คณติ ศ�สตร์ ป.3
บทท ่ี 11 | การวัดปริมาตร
− ภาชนะรปู ร่างตา่ ง ๆ บรรจนุ ้�ำ สี
− นำ้�สี 11.2 การวดั ปรมิ าตรและความจเุ ปน็ ลติ รและมลิ ลลิ ติ ร
− กระบอกตวงหรือถว้ ยตวงขนาดตา่ ง ๆ
เชน่ 500 มลิ ลลิ ติ ร 100 มลิ ลิลติ ร พัฒนาความรู้ นำ�้ เต็มเหยอื กตวงได้ดังรปู
− แบบบนั ทึกกจิ กรรม
500 500

น�ำ้ ในเหยอื กมีปริม�ตรเท�่ ไร และเหยือกนี้มคี ว�มจเุ ท่�ไร
น้ำ�มปี ริม�ตรม�กกว�่ 1 ลิตร แต่น้อยกว�่ 2 ลิตร

แนวการจดั การเรียนรู้ ม�กกว�่ 1 ลิตรอยเู่ ท่�ไร บอกปรมิ �ตรไดอ้ ย�่ งไร
การพัฒนาความรู้
400
500 300

200
100

1. ครูทบทวนเก่ยี วกับการวัดปรมิ าตร น�ำ้ เตม็ เหยอื กมปี รมิ �ตร 1 ลติ ร กบั 350 มลิ ลลิ ติ ร หรอื 1 ลติ ร 350 มลิ ลลิ ติ ร
และความจขุ องภาชนะโดยใช้การถาม - ตอบ ดงั นน้ั เหยอื กมคี ว�มจ ุ 1 ลติ ร 350 มลิ ลลิ ติ ร
เช่น
บอกปริมาตรเปน็ ลติ รและมิลลลิ ติ ร
− วัดปรมิ าตรของของเหลวได้อยา่ งไร
(ท�ำ ได้โดยเทน้�ำ ลงในถว้ ยตวงแลว้ อ่านปริมาตร ตวงน�ำ้ ในเหยอื กไดเ้ ท�่ ไร
น�้ำ ในเหยอื กมีปริม�ตรเท�่ ไร

500

80

60

40 1 ลติ ร 50 มลิ ลิลิตร
20

ของของเหลวนน้ั ) | 155สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

− วดั ความจขุ องภาชนะได้อยา่ งไร

(ท�ำ ไดโ้ ดยเทน�ำ้ ใสภ่ าชนะใหเ้ ตม็ แลว้ เทน�ำ้ จากภาชนะลงในถว้ ยตวงแลว้ อา่ นปรมิ าตรของน�ำ้ ) จากนน้ั ครู

ยกตัวอยา่ งการวดั ปริมาตรของของเหลวท่ีมากกว่า 1 ลติ ร ตามหนังสอื เรียนหน้า 155 โดยเตรยี ม

นำ้�ในเหยือกทมี่ ีปรมิ าตรมากกว่า 1 ลติ ร แลว้ เทน�ำ้ ใส่ถ้วยตวงขนาด 1 ลิตร ได้ 1 ถว้ ยตวง

และเทนำ�้ ทีเ่ หลือใส่ถว้ ยตวงขนาด 1 ลิตร ใบท่ี 2 ได้น้�ำ ไมเ่ ตม็ ถ้วยตวง ครูใชก้ ารถาม - ตอบ เช่น

− นำ้�ในเหยือกมปี ริมาตรเทา่ ไร (มากกว่า 1 ลิตร แต่นอ้ ยกว่า 2 ลติ ร)

− เราจะทราบได้อยา่ งไรวา่ น�ำ้ ในเหยอื กมีปริมาตรเท่าไร (นำ�นำ้�ในถ้วยตวงใบท่ี 2 ไปตวง

โดยใชเ้ คร่ืองตวงชนดิ อืน่ ท่ีสามารถบอกปรมิ าตรได้)

− จะใชเ้ ครื่องตวงชนิดใดมาตวงน้ำ�ในถ้วยตวงใบท่ี 2 (ถ้วยตวงขนาด 500 มิลลลิ ติ ร)

ครูเทน�้ำ จากถ้วยตวงใบที่ 2 ใส่ถว้ ยตวงขนาด 500 มลิ ลลิ ิตร แล้วถามนกั เรียนตอ่ ไปว่า

− อ่านปรมิ าตรน�ำ้ ในถว้ ยตวงขนาด 500 มลิ ลิลติ รได้เทา่ ไร (350 มิลลลิ ิตร)

− ดงั นั้นปริมาตรของนำ�้ ในเหยอื กเปน็ เทา่ ไร (1 ลิตร กบั 350 มลิ ลลิ ติ ร หรือ

1 ลิตร 350 มลิ ลลิ ติ ร หรอื 1,350 มิลลิลติ ร)

198 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 11 | การวดั ปริมาตร คมู่ ือครรู ายวิชาพน้ื ฐานคณิตศาสตร์
ช้ันประถมศกึ ษาปที ี่ 3 เลม่ 2

จากนน้ั ครเู ตรยี มน�ำ้ ทม่ี ปี รมิ าตรเปน็ ลติ รและมลิ ลลิ ติ รใหน้ กั เรยี นฝกึ การตวงและบอกปรมิ าตร

เปน็ ลติ รและมลิ ลลิ ติ ร อาจใหช้ ว่ ยกนั ตวงและบอกปรมิ าตรเปน็ คู่ ถา้ มนี กั เรยี นคนใดยงั ไมส่ ามารถตวงและ

บอกปรมิ าตรเปน็ ลติ รและมลิ ลลิ ติ รได้ ครอู าจสาธติ

การตวงน�ำ้ เป็นลิตรและมลิ ลิลติ รใหน้ ักเรียน หนังสอื เรยี นร�ยวชิ �พนื้ ฐ�น | คณติ ศ�สตร ์ ป.3
บทที่ 11 | การวัดปรมิ าตร

ดูเพ่ิมเตมิ อกี 2 - 3 ตัวอยา่ ง ครอู าจใช้เครื่องตวง 1 บอกปริมาตรเปน็ ลิตรและมลิ ลิลิตร
ทีม่ ีขนาดต่าง ๆ กนั เพื่อให้นักเรียนไดฝ้ ึกการใช้
เครอ่ื งตวงท่มี ขี นาดตา่ ง ๆ ด้วย จากนั้น 1)
ครใู ห้นกั เรียนชว่ ยกันบอกปรมิ าตรเป็นลิตร
และมลิ ลลิ ิตรในกรอบท้ายหนังสอื เรียนหน้า 155 ตวงน้�ำ ส้มได้ 500 400
แลว้ ร่วมกันตรวจสอบความถกู ต้อง 300
200
2. ครูให้นักเรียนฝกึ การอ่านและ 100

2) 1 ลิตร 450 มิลลิลติ ร

ตวงน้ำ�ได้ 500 500 500
80
60
40

20

3 ลติ ร 50 มลิ ลิลติ ร

2 บอกความจขุ องภาชนะเป็นลติ รและมิลลลิ ิตร

บอกปรมิ าตรและความจเุ ป็นลิตรและมลิ ลิลิตร 1) นำ�้ เตม็ ขัน 400
ถา้ มีอุปกรณแ์ ละเคร่อื งตวงครบถ้วน
ครอู าจใหน้ กั เรยี นฝกึ การตวงโดยใชเ้ ครอ่ื งตวงจรงิ ตวงได้ 500 300
หรือถา้ ครขู าดอุปกรณ์และเคร่อื งตวง 200
ครใู ห้นกั เรยี นชว่ ยกนั อ่านและบอกปรมิ าตร
ของของเหลวและความจุของภาชนะเป็นลติ ร 100
และมิลลิลติ รตามหนงั สือเรียนหนา้ 156
1 ลิตร 200 มิลลิลติ ร

2) น้ำ�เต็มหมอ้ 400
300
ตวงได้ 500 500 200
100
80
400 60
300 40
200
100 20

2 ลิตร 570 มิลลลิ ติ ร

3)

น้�ำ ส้มเต็มกลอ่ ง 400 400
ตวงได้ 300 300
200 200

100 100

1 ลติ ร 350 มลิ ลิลติ ร

156 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

โดยการถาม - ตอบ เชน่

− น�ำ้ ส้มในเหยือกมปี ริมาตรเท่าไร (1 ลิตร 450 มลิ ลลิ ติ ร)

− น�ำ้ ในถังมีปริมาตรเทา่ ไร (3 ลิตร 50 มลิ ลิลติ ร) หนังสอื เรียนร�ยวชิ �พนื้ ฐ�น | คณติ ศ�สตร์ ป.3
− ขนั มคี วามจเุ ท่าไร (1 ลิตร 200 มิลลิลติ ร) บทท ่ี 11 | การวดั ปริมาตร
− หมอ้ มีความจุเทา่ ไร (2 ลิตร 570 มลิ ลิลติ ร)
− กลอ่ งน�ำ้ สม้ มคี วามจเุ ทา่ ไร (1 ลติ ร 350 มลิ ลลิ ติ ร) กิจกรรม วัดปรมิ �ตรและคว�มจุเป็นลติ รและมิลลลิ ิตร
และรว่ มกันตรวจสอบความถูกตอ้ ง อุปกรณ ์ 1 ชุดประกอบด้วย
3. ครแู บง่ นักเรยี นเปน็ กลุม่ และใหน้ กั เรยี น 1. ภ�ชนะรปู ร�่ งต�่ ง ๆ บรรจนุ �ำ้ สี กลุ่มละ 1 ใบ
ท�ำ กจิ กรรม วัดปรมิ าตรและความจเุ ปน็ ลติ รและมลิ ลิลติ ร 2. น้�ำ สี
ตามหนงั สอื เรยี นหนา้ 157 โดยครเู ตรยี มน�ำ้ สปี รมิ าตรตา่ ง ๆ 3. กระบอกตวงหรอื ถว้ ยตวงขน�ดต่�ง ๆ เช่น 1 ลติ ร 500 มลิ ลิลิตร
100 มิลลิลติ ร
4. แบบบันทึกกิจกรรม
วิธจี ัดกิจกรรม
1. ครแู บง่ นกั เรยี นเปน็ กลมุ่ แจกอปุ กรณก์ ลมุ่ ละ 1 ชดุ ใหน้ กั เรยี นวดั ปรมิ �ตรของน�ำ้ สี
ในภ�ชนะและห�คว�มจขุ องภ�ชนะนนั้ แล้วบนั ทึกในแบบบนั ทึกกิจกรรม
2. แตล่ ะกล่มุ น�ำ เสนอผลก�รวัดปริม�ตรและคว�มจุของภ�ชนะ ครูและนกั เรียน
รว่ มกันตรวจสอบคว�มถูกตอ้ ง

ตวั อยา่ งแบบบนั ทกึ กิจกรรม

ภาชนะ ปริมาตรนาำ้ สที ีว่ ดั ได้ ความจุของภาชนะ

เช่น 1 ลติ ร 500 มิลลิตร 2 ลิตร 800 มิลลิลิตร

1 ลติ ร 350 มลิ ลลิ ิตร และเตรยี มภาชนะส�ำ หรบั วดั ความจุ

จากนั้นให้นกั เรยี นแต่ละกลุ่มวดั ปรมิ าตรของน�้ำ สี 1 1000
และความจุของภาชนะ แลว้ บนั ทกึ ปริมาตรและความจุ
ลงในแบบบนั ทึกกจิ กรรม ครแู ละนกั เรียนรว่ มกัน 100 900

90 800

80 700
70 600
60 500
50 500 ml 450
400
40 400
350
30 300 300

20 200 250
200
10 100
150
100

| 157สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

| 199สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ ือครูรายวิชาพนื้ ฐานคณิตศาสตร์ บทที่ 11 | การวัดปรมิ าตร
ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ 3 เล่ม 2
หนงั สือเรียนร�ยวชิ �พ้นื ฐ�น | คณติ ศ�สตร์ ป.3
ตรวจสอบความถูกต้องโดยให้แต่ละกลมุ่ บทท่ ี 11 | การวดั ปริมาตร
ออกมาน�ำ เสนอและสาธติ การตวงใหเ้ พือ่ นดู
เพอื่ ตรวจสอบความถูกตอ้ ง นักเรียนแต่ละกลมุ่ ตรวจสอบความเขา้ ใจ
อาจใช้เครือ่ งตวงไมเ่ หมือนกนั สำ�หรับความจุ
ของภาชนะบางภาชนะอาจตอ้ งใช้ ตอบคำาถาม
เคร่อื งตวงหลายชนิดเพ่ือใหอ้ า่ นปรมิ าตรได้
ถ้าใช้เครื่องตวงชนดิ เดียวอาจมีปริมาตร 1 น้�ำ ในถังมปี รมิ �ตรเท่�ไร 1 ลติ ร 650 มลิ ลลิ ิตร
ไมต่ รงกบั ขดี ทีบ่ อกปรมิ าตรของกระบอกตวง
หรือถว้ ยตวงทีม่ ี ครอู าจน�ำ นักเรยี น 400
ร่วมกันอภปิ รายว่าหากมีข้อจ�ำ กัดเร่ืองเคร่ืองตวง
ทใ่ี ชใ้ นการวดั ปรมิ าตร จะแกป้ ญั หาไดอ้ ยา่ งไรบา้ ง น�้ำ ในถังตวงได้ 500 300
เช่น นำ�้ สสี ่วนท่เี กนิ จากขีดบอกปรมิ าตรของ 80 80
ถว้ ยตวงหรอื กระบอกตวง อาจเทใสถ่ ว้ ยตวงหรือ
กระบอกตวงทีบ่ อกปรมิ าตรไดล้ ะเอยี ดกว่า 200 60 60
หรอื หากไมส่ ามารถหาถ้วยตวงหรอื กระบอกตวง
ท่ีบอกปรมิ าตรไดล้ ะเอยี ดมากพอ อาจลอง 100 40 40
คาดคะเนปรมิ าตรจากระดบั นำ้�วา่ อยู่ระหว่าง 20 20
ขีดบอกปริมาตรใด และประมาณเปน็ กีส่ ว่ น
2 เหยือกใบนี้มีน�ำ้ ครงึ่ เหยือกตวงน�้ำ ไดป้ ริม�ตรดังรปู เหยอื กใบน้มี คี ว�มจเุ ท�่ ไร

2 ลติ ร 500 มลิ ลลิ ติ ร

นำ้�คร่งึ เหยือกตวงได้ 500 400
300
200
100

ส่ิงท่ไี ดเ้ รยี นรู้

ก�รบอกปรมิ �ตรของของเหลวและคว�มจขุ องภ�ชนะอ�จบอกเปน็ ลติ รและมลิ ลลิ ติ ร

แบบฝกึ หดั 11.2

158 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

การตรวจสอบความเขา้ ใจ

4. ตรวจสอบความเข้าใจของนกั เรยี นเป็นรายบคุ คล โดยใหน้ ักเรยี นบอกปริมาตรและความจุ
ของภาชนะเป็นลิตรและมิลลิลติ รตามหนงั สอื เรยี นหน้า 158 ครูและนักเรยี นร่วมกันตรวจสอบ
ความถูกตอ้ งและสรุปสิ่งทีไ่ ดเ้ รยี นรู้

สิ่งท่ีได้เรียนรู้

การบอกปริมาตรของของเหลวและความจขุ องภาชนะอาจบอกเปน็ ลิตรและมลิ ลิลติ ร
จากน้นั ให้นกั เรียนทำ�แบบฝกึ หดั 11.2 หน้า 114 - 116

200 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 11 | การวัดปรมิ าตร ค่มู ือครรู ายวชิ าพืน้ ฐานคณิตศาสตร์
ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 3 เล่ม 2

11.3 การเลือกเครื่องตวงท่ีเหมาะสม (1 ช่วั โมง)
จุดประสงค์

เลือกใชเ้ ครื่องตวงทีเ่ หมาะสมและบอกปรมิ าตรโดยใชห้ น่วยปรมิ าตรที่เหมาะสม

สือ่ การเรยี นรู้ หนงั สือเรียนร�ยวิช�พื้นฐ�น | คณติ ศ�สตร ์ ป.3
บทท่ ี 11 | การวดั ปริมาตร
− ชอ้ นตวงขนาด 1 ช้อนโตะ๊ 1 ช้อนชา
− ถว้ ยตวงของแห้งขนาด 1 ถว้ ยตวง
− ถ้วยตวงของเหลวขนาด 1 ถว้ ยตวง
− ถ้วยตวงของเหลวขนาด 20 100 250 500 และ 1,000 มลิ ลลิ ติ ร
− กระบอกตวงขนาด 100 250 500 และ 1,000 มลิ ลิลติ ร
− นำ้�สี

11.3 การเลอื กเครื่องตวงทเ่ี หมาะสม

แนวการจดั การเรยี นรู้ พฒั นาความรู้

การพฒั นาความรู้ ชอ้ นตวง ชอ้ นตวง ถ้วยตวงของแห้ง ถว้ ยตวงของเหลว
ขน�ด 1 ช้อนโต๊ะ ขน�ด 1 ช้อนช� ขน�ด 1 ถว้ ยตวง ขน�ด 1 ถว้ ยตวง
1. ครูทบทวนเก่ียวกับเครือ่ งตวงชนิดต่าง ๆ โดยใช้

การถาม - ตอบ เช่น ถว้ ยตวงของเหลวขน�ด 20 100 กระบอกตวงขน�ด 100 250
ครยู กเครอ่ื งตวงชนดิ ตา่ ง ๆ แลว้ ถามนกั เรยี นวา่ 250 500 และ 1,000 มลิ ลิลิตร 500 และ 1,000 มลิ ลิลติ ร
เครอื่ งตวงท่ยี กน้นั คือเครื่องตวงชนดิ ใด ขนาดเทา่ ไร
ถ�้ ต้องก�รรวู้ ่�น�ำ้ ส้มในเหยอื กมีปรมิ �ตรเท่�ไร
ควรเลอื กใชเ้ คร่ืองตวงชนิดใด

กระบอกตวง ถ้วยตวงของเหลว

นกั เรยี นควรตอบไดท้ กุ ชนดิ ถา้ มนี กั เรยี นคนใดตอบไมไ่ ด้ น้ำ�สม้ ในเหยือกน่�จะมีปรมิ �ตร 1 ลิตร ถ้วยตวงกบั กระบอกตวง
ครใู หอ้ อกมาหนา้ ชน้ั เรยี นแลว้ ใหไ้ ปหยิบเคร่ืองตวงตามทค่ี รู จงึ เหม�ะส�ำ หรับใชห้ �ปรมิ �ตรของน�ำ้ ส้มในเหยือก

ใช้ช้อนตวงห�ปริม�ตรของน�้ำ สม้ ในเหยอื กได้หรือไม่

บอกให้ถูกต้อง จากนั้นครูเตรยี มนำ�้ สีปริมาตร 1 ลติ ร ถ�้ ใชช้ อ้ นตวง ตอ้ งตวงหล�ยครั้ง อ�จท�ำ ให้ผลก�รตวงคล�ดเคลือ่ น
ใส่เหยอื กโดยยงั ไม่บอกนักเรียนว่าน้�ำ สใี นเหยอื ก จ�กปรมิ �ตรจริง ก�รเลอื กใช้ชอ้ นตวงจึงไม่เหม�ะสม

| 159สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

มีปรมิ าตรเทา่ ไร แล้วถามนกั เรียนวา่

− ถา้ ต้องการตวงน�ำ้ สใี นเหยอื กว่ามปี ริมาตรเทา่ ไร นักเรียนจะเลือกใชเ้ ครอื่ งตวงชนิดใด

และมขี นาดเทา่ ไร (กระบอกตวงขนาด 1 ลติ ร ถว้ ยตวงขนาด 1 ลติ ร) ใหน้ กั เรยี นลองเลอื กเครอ่ื งตวง

แลว้ นำ�มาตวงน้�ำ สที ีค่ รเู ตรยี มไว้เพ่อื ตรวจสอบปรมิ าตรของน�ำ้ สีในเหยอื ก ครอู าจถามเพิ่มเตมิ อกี วา่

− นำ้�ในเหยือกมปี ริมาตร 1 ลิตร ถ้าใชถ้ ้วยตวงหรอื กระบอกตวงขนาดเลก็ กว่า 1 ลติ ร เชน่

ถว้ ยตวงขนาด 100 250 หรือ 500 มลิ ลิลติ ร จะสามารถน�ำ มาตวงนำ้�ในเหยือกเพื่อบอกปริมาตร

ของน้�ำ ได้หรอื ไม่ (ได้ แต่ตอ้ งตวงหลายครง้ั )

− ถ้าเลือกชอ้ นตวงเพื่อตวงน้ำ�ปริมาตร 1 ลติ รจะเหมาะสมหรือไม่ เพราะเหตใุ ด (ไม่เหมาะสม

เพราะตอ้ งตวงหลายครง้ั อาจทำ�ให้ผลการตวงคลาดเคลื่อน)

ครแู ละนกั เรยี นรว่ มกนั อภปิ รายเกย่ี วกบั การเลอื กเครอ่ื งตวงทเ่ี หมาะสมในการวดั ปรมิ าตรของของเหลว

| 201สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คูม่ ือครูรายวชิ าพื้นฐานคณติ ศาสตร์ บทที่ 11 | การวัดปริมาตร
ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 3 เล่ม 2

โดยครูกำ�หนดของเหลวท่ีมีปริมาตรต่างกนั แลว้ ให้เลือก หนังสือเรียนรายวชิ าพนื้ ฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.3
เคร่ืองตวงทเี่ หมาะสมมาใช้ในการวัดปริมาตร เชน่ บทที่ 11 | การวัดปริมาตร

− ยาแก้ไอ 1 ฝา ควรใช้เคร่อื งตวงชนิดใดในการวัด 500 100
ปรมิ าตร (ถว้ ยตวงขนาด 20 มลิ ลิลติ ร) 450 90
80
− น้ำ�อดั ลม 1 กระป๋อง ควรใช้เครื่องตวงชนิดใด 400 70
ในการวดั ปรมิ าตร (ถ้วยตวงขนาด 500 มิลลลิ ติ ร) เปน็ ต้น 350 60
50
2. ครูยกตวั อยา่ งการเลอื กเครื่องตวงทเี่ หมาะสม 300 40
250 30
20
200 10
150
กระบอกตวง
100

ถว้ ยตวง

ถ้�ตอ้ งก�รน้ำ�เช่อื ม 72 มลิ ลลิ ิตร จะเลอื กใช้ถ้วยตวงหรือ
กระบอกตวง เพร�ะเหตุใด

เลอื กใชก้ ระบอกตวง เพร�ะมขี ดี แสดงปรมิ �ตร 72 มลิ ลลิ ติ ร
และถว้ ยตวงนไ้ี มส่ �ม�รถวดั ปรมิ �ตรทน่ี อ้ ยกว�่ 100 มลิ ลลิ ติ ร

ถ�้ ตอ้ งก�รนมสด 3 ลติ ร จะเลอื กใชถ้ ว้ ยตวงหรอื กระบอกตวง
เพร�ะเหตใุ ด

โดยกำ�หนดเครื่องตวงทีม่ ขี นาดแตกต่างกันมา 2 ชนิด เช่น เลอื กใชถ้ ว้ ยตวง เพร�ะใชถ้ ว้ ยตวงนต้ี วง 6 ครง้ั จะได ้ 3 ลติ ร แตถ่ �้
ใชก้ ระบอกตวงนต้ี อ้ งตวง 30 ครง้ั จงึ จะได ้ 3 ลติ ร ซง่ึ ไมเ่ หม�ะสม

ถ้วยตวงขนาด 500 มลิ ลิลติ ร และกระบอกตวงขนาด ก�รวดั ปรมิ �ตรของของเหลว ใชเ้ คร่ืองตวงไดห้ ล�ยชนิด
100 มลิ ลิลิตร ดังรูปตามหนงั สือเรียนหนา้ 160 ควรเลือกใชใ้ หเ้ หม�ะสม
แล้วถามนกั เรียนวา่
เลอื กเคร่ืองตวงที่เหมาะสม
− ถ้ามีน�ำ้ เชอ่ื ม 72 มิลลลิ ติ ร จะเลือกใช้ถ้วยตวง ถว้ ยตวงของเหลวขนาด 100 มิลลิลิตร และขนาด 500 มลิ ลลิ ติ ร

1 น�้ำ มะน�ว 30 มิลลิลติ ร 2 น�ำ้ ดมื่ 1,600 มลิ ลิลิตร
ถ้วยตวงของเหลวขนาด 100 มิลลลิ ติ ร ถว้ ยตวงของเหลวขนาด 500 มิลลิลิตร

160 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

หรือกระบอกตวง เพราะเหตใุ ด (กระบอกตวง เพราะมีขีด

แสดงปรมิ าตร 72 มิลลิลิตร และถ้วยตวงนี้ไม่สามารถวดั ปริมาตรที่นอ้ ยกว่า 100 มิลลิลิตร ได้)

− ถา้ มนี มสด 3 ลติ ร จะเลอื กใช้ถ้วยตวงหรอื กระบอกตวง เพราะเหตุใด (ถ้วยตวง เพราะถ้าใช้

ถ้วยตวงน้ีตวง 6 คร้งั จะได้ 3 ลติ ร แต่ถา้ ใช้กระบอกตวงนีต้ ้องตวงถึง 30 คร้ัง จึงจะได้ 3 ลติ ร ซ่ึงอาจ

ท�ำ ใหเ้ กดิ ความคลาดเคล่ือนในการตวงได)้

ครแู ละนกั เรยี นรว่ มกนั สรปุ วา่ การวดั ปรมิ าตรของของเหลวหรอื ความจขุ องภาชนะ สามารถใชเ้ ครอ่ื งตวง

ได้หลายชนดิ ควรเลือกใชใ้ หเ้ หมาะสม จากนน้ั ครใู หน้ ักเรยี นชว่ ยกันเลอื กเครอื่ งตวงท่ีเหมาะสม

ในการวัดปรมิ าตรของของเหลวทก่ี ำ�หนดให้ ในกรอบทา้ ยหนังสือเรียนหนา้ 160 โดยการถาม - ตอบ

เช่น น�ำ้ มะนาว 30 มลิ ลิลติ ร จะเลอื กใชถ้ ว้ ยตวงขนาดใด

(100 มลิ ลลิ ติ ร) น�ำ้ ดม่ื 1,600 มลิ ลลิ ติ ร จะเลอื กใชถ้ ว้ ยตวง หนงั สือเรยี นร�ยวชิ �พ้นื ฐ�น | คณติ ศ�สตร์ ป.3
ขนาดใด (500 มิลลลิ ิตร) ครอู าจยกตัวอย่างเพิม่ เติม บทท ่ี 11 | การวัดปรมิ าตร

จะวัดปริม�ตรของสง่ิ ใด ควรใชห้ นว่ ยปริม�ตรให้เหม�ะสม

เพอ่ื ใหน้ กั เรียนได้เลอื กเคร่ืองตวงท่เี หมาะสม เช่น นำ้�มันงา

45 มลิ ลลิ ิตร ควรเลอื กใชเ้ ครอ่ื งตวงชนดิ ใด ขนาดเท่าไร น้�ำ ย�ล้�งจ�น นมกล่อง 250 มลิ ลิลติ ร
3 ลิตร 500 มลิ ลลิ ิตร

(ถ้วยตวงหรอื กระบอกตวงขนาด 100 มลิ ลิลติ ร) เปน็ ต้น

3. จากนน้ั ครยู กตวั อยา่ งการใชเ้ ครอ่ื งตวงทเ่ี หมาะสม ย�หยอดต� 20 มลิ ลิลิตร น้ำ�ดมื่ 6 ลติ ร
ในการวดั ปรมิ าตรของของเหลวและการใช้หนว่ ยปรมิ าตร น�ำ้ สม้ 1 ขวด มปี รมิ �ตร 350 มลิ ลลิ ติ ร
ท่เี หมาะสมตามหนงั สือเรียนหนา้ 161 โดยเน้นย้�ำ วา่ เลอื กหนว่ ยปรมิ าตรท่ีเหมาะสม
ลติ ร มิลลิลติ ร

น�ำ้ สม้ 1 ขวด มปี รมิ �ตร 350

การวดั ปริมาตรของสิง่ ใด ควรเลือกใชห้ นว่ ยปรมิ าตร 1 นำ�้ เตม็ เหยอื ก มีปรมิ �ตร 800 มลิ ลลิ ติ ร
ใหเ้ หมาะสมด้วย เชน่ 2 โกโก้รอ้ น 1 แก้ว มีปริม�ตร 300 มลิ ลิลิตร
3 น้�ำ เต็มแท็งค์ มปี ริม�ตร 1,250 ลติ ร
− น�้ำ ยาลา้ งจาน 3 ลติ ร 500 มลิ ลลิ ิตร 4 น�้ำ มันเต็มถัง มีปรมิ �ตร 60 ลิตร
− นมกลอ่ ง 250 มลิ ลิลติ ร 5 น�ำ้ มันก๊�ด 1 ปีบ มปี ริม�ตร 10 ลิตร
6 นำ้�หว�นเตม็ ขวด มีปริม�ตร 750 มลิ ลลิ ิตร

| 161สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

202 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 11 | การวัดปริมาตร คู่มือครรู ายวชิ าพื้นฐานคณิตศาสตร์
ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 3 เล่ม 2

− ยาหยอดตา 20 มลิ ลิลติ ร
− น้�ำ ดืม่ 6 ลิตร
ครใู ห้นักเรยี นชว่ ยกันเลือกหนว่ ยปรมิ าตรทีเ่ หมาะสมเปน็ ลิตร หรอื เป็นมิลลิลติ ร
โดยใชก้ ารถาม - ตอบ ตามหนงั สือเรียน หนา้ 161 เชน่
− น�้ำ สม้ 1 ขวด มีปริมาตร 350 (มลิ ลิลิตร)
− น้ำ�เต็มเหยอื ก มปี ริมาตร 800 (มลิ ลลิ ิตร)
− โก้โกร้ ้อน 1 แก้ว มีปริมาตร 300 (มลิ ลลิ ติ ร)
− น้�ำ เต็มแท็งค์ มปี ริมาตร 1,250 (ลิตร)
− น�ำ้ มันเต็มถงั มีปริมาตร 60 (ลติ ร)
− น้ำ�มันก๊าด 1 ปบี มปี ริมาตร 10 (ลิตร)
− น�ำ้ หวานเตม็ ขวด มีปริมาตร 750 (มลิ ลลิ ติ ร)
ครแู ละนกั เรยี นรว่ มกันตรวจสอบความถกู ตอ้ ง

การตรวจสอบความเขา้ ใจ หนังสอื เรยี นรายวชิ าพน้ื ฐาน | คณติ ศาสตร์ ป.3
บทท่ี 11 | การวัดปรมิ าตร
4. ตรวจสอบความเข้าใจของนักเรียน
เป็นรายบุคคลตามหนังสือเรยี นหนา้ 162 ตรวจสอบความเขา้ ใจ
โดยใหน้ กั เรยี นเลอื กเครอ่ื งตวงและหนว่ ยปรมิ าตร
ที่เหมาะสม ครูและนักเรียนรว่ มกันตรวจสอบ 1 เลือกเครื่องตวงทเี่ หมาะสม
ความถกู ต้องและสรปุ ส่ิงที่ไดเ้ รยี นรู้
1) ย�น้�ำ แก้ไอ 10 มลิ ลิลติ ร 2) นำ�้ 6 ลิตร
ส่งิ ท่ไี ดเ้ รียนรู้
ถว้ งตวงขนาด 20 มลิ ลิลิตร ถ้วงตวงขนาด 1 ลิตร
การวัดปริมาตรของส่ิงตา่ ง ๆ ควรเลอื กใช้
เครอ่ื งตวงใหเ้ หมาะสมและบอกปริมาตรโดยใช้ 15 1 LITRE 900 1 LITRE 900 100
หนว่ ยปรมิ าตรทเ่ี หมาะสม 10 950 800 950 800 90
5 850 700 850 700 80
จากนัน้ ใหน้ ักเรียนทำ�แบบฝกึ หดั 11.3 750 600 750 600 70
หนา้ 117 - 118 ถ้วยตวง 650 500 650 500 60
ขน�ด 20 มิลลลิ ิตร 550 400 550 400 50
450 300 450 300 40
350 200 350 200 30
250 250 20
10
METRIC METRIC

ถ้วยตวง ถว้ ยตวงขน�ด กระบอกตวง
ขน�ด 1 ลิตร 1 ลติ ร ขน�ด 100 มลิ ลิลิตร

2 เลือกหน่วยปรมิ าตรทีเ่ หมาะสม

มลิ ลลิ ติ ร ลติ ร

1) น้�ำ สม้ 1 กล่อง มปี ริม�ตร 180 มลิ ลลิ ิตร

2) นมสด 1 ถัง มีปริม�ตร 2 ลติ ร

3) นำ้�ย�ล้�งแผล 1 ขวด มีปรมิ �ตร 450 มิลลลิ ติ ร

สงิ่ ทไี่ ด้เรียนรู้ แบบฝึกหัด 11.3

ก�รวดั ปริม�ตรของสง่ิ ต�่ ง ๆ ควรเลือกใชเ้ คร่ืองตวงใหเ้ หม�ะสม
และบอกปรมิ �ตรโดยใช้หนว่ ยปริม�ตรทีเ่ หม�ะสม

162 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

| 203สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คมู่ อื ครูรายวิชาพน้ื ฐานคณิตศาสตร์ บทท่ี 11 | การวดั ปรมิ าตร
ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 3 เลม่ 2

11.4 การคาดคะเนปรมิ าตรและความจเุ ปน็ ลิตร (2 ช่วั โมง)
จุดประสงค์

คาดคะเนปรมิ าตรและความจเุ ป็นลติ ร

สือ่ การเรียนรู้

− ถ้วยตวงหรือกระบอกตวงขนาด 1 ลิตร
− ภาชนะชนิดต่าง ๆ ทม่ี คี วามจมุ ากกว่า 1 ลิตร เช่น ขวดพลาสติก ถังน้ำ� เหยอื ก กระบอกน้ำ�
− ภาชนะชนิดต่าง ๆ ทร่ี ะบคุ วามจุ
− ส่งิ ของที่ทราบปริมาตร เช่น น้�ำ มันพชื นำ�้ ยาลา้ งจาน น้ำ�ในถัง
− น�ำ้ สี
− แบบบันทกึ กิจกรรม

แนวการจดั การเรียนรู้ หนังสือเรียนรายวิชาพน้ื ฐาน | คณิตศาสตร์ ป.3
การพฒั นาความรู้ บทที่ 11 | การวดั ปริมาตร

1. ครสู นทนากับนักเรยี นเก่ยี วกับ 11.4 การคาดคะเนปรมิ าตรและความจเุ ปน็ ลติ ร
การคาดคะเนความจุของภาชนะชนดิ ต่าง ๆ
ทค่ี รเู ตรียมไว้ โดยการใชค้ �ำ ถาม เช่น ถ้าไมไ่ ด้ พฒั นาความรู้
ก�ำ หนดความจุของภาชนะไว้ เราจะรู้ได้อย่างไร
วา่ ภาชนะนมี้ คี วามจุเท่าไร โดยไม่ใชเ้ ครอื่ งตวง กิจกรรม ค�ดคะเนคว�มจุของภ�ชนะเป็นลติ ร
ครไู มค่ าดหวังค�ำ ตอบจากนักเรียนว่าจะตอบได้ อุปกรณ ์ 1. ถว้ ยตวงขน�ด 1 ลิตร
หรือไม่ ครูนำ�เข้าสู่กจิ กรรมคาดคะเนความจุ 2. ภ�ชนะชนดิ ต่�ง ๆ ทม่ี คี ว�มจุม�กกว�่ 1 ลิตร เช่น ขวดพล�สติก ถังน้ำ�
ของภาชนะเป็นลิตร โดยให้นักเรียนทำ�กจิ กรรม เหยอื ก กระบอกนำ�้
คาดคะเนความจุของภาชนะเป็นลิตร 3. น้ำ�สี
ตามหนงั สือเรยี นหนา้ 163 โดยใหน้ กั เรียน 4. แบบบันทึกกจิ กรรม
ตวงน้�ำ สี 1 ลิตร ใสใ่ นภาชนะทีต่ อ้ งการคาดคะเน วธิ จี ัดกจิ กรรม
1. ครแู บง่ นกั เรยี นเป็นกลุ่ม กลุ่มละเท�่ ๆ กัน แจกภ�ชนะกลุ่มละ 1 ชิ้น
2. แต่ละกลุ่มด�ำ เนินก�รดงั น้ี
1) ใชถ้ ้วยตวงขน�ด 1 ลิตร ตวงน้ำ�ส ี 1 ลิตรใสใ่ นภ�ชนะ
2) ค�ดคะเนคว�มจขุ องภ�ชนะเปน็ ลติ รโดยเทยี บกบั น�ำ้ ส ี 1 ลติ รทอ่ี ยใู่ นภ�ชนะนน้ั
แล้วบนั ทึกผลก�รค�ดคะเนในแบบบนั ทกึ กจิ กรรม
3) ห�คว�มจขุ องภ�ชนะนน้ั โดยก�รตวงแลว้ บนั ทกึ ผลก�รตวงในแบบบนั ทกึ กจิ กรรม
4) นำ�เสนอวธิ ีก�รค�ดคะเน ผลก�รค�ดคะเน และคว�มจขุ องภ�ชนะที่วัดได้

ภาชนะ ตัวอยา่ งแบบบนั ทึกกิจกรรม ความจทุ วี่ ัดได้
ความจุท่คี าดคะเน (ลิตร)

ความจุ แลว้ ให้นกั เรยี นคาดคะเนความจุของ | 163สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
ภาชนะแต่ละชนิดเป็นลิตร โดยเทยี บกบั น�ำ้ สี

ท่ีตวงใสภ่ าชนะน้นั 1 ลิตร และบันทึกผล

การคาดคะเนความจขุ องภาชนะนน้ั ลงในแบบบันทึกกจิ กรรม จากนัน้ ใหน้ กั เรยี นหาความจุ

ของภาชนะน้ันโดยการวดั จริงแล้วบนั ทกึ ผลการวดั ลงในแบบบนั ทึกกจิ กรรม แล้วน�ำ เสนอวิธกี าร

คาดคะเน ผลการคาดคะเน และความจุของภาชนะ ครูและนักเรยี นรว่ มกนั ตรวจสอบความถกู ตอ้ ง

จากนัน้ ครแู ละนกั เรียนร่วมกนั สรปุ วา่ การคาดคะเนความจุของภาชนะเปน็ ลติ ร อาจท�ำ ได้โดย

เทยี บกบั ปรมิ าตรของของเหลว 1 ลติ ร โดยไมใ่ ช้เครื่องตวง

204 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทท่ี 11 | การวัดปริมาตร ค่มู ือครรู ายวชิ าพืน้ ฐานคณิตศาสตร์
ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 3 เล่ม 2

2. ครใู หน้ ักเรียนคาดคะเนปรมิ าตรเป็นลติ ร หนังสอื เรยี นร�ยวิช�พื้นฐ�น | คณติ ศ�สตร ์ ป.3
โดยท�ำ กจิ กรรม คาดคะเนปรมิ าตรเปน็ ลติ ร ตามหนงั สอื เรยี น บทท ่ี 11 | การวัดปรมิ าตร
หน้า 164 ครูอาจเตรยี มภาชนะชนดิ ตา่ ง ๆ ทที่ ราบ
กิจกรรม ค�ดคะเนปริม�ตรเปน็ ลิตร
อุปกรณ์ 1. ถ้วยตวงหรือกระบอกตวงขน�ด 1 ลติ ร
2. ภ�ชนะชนดิ ต�่ ง ๆ ท่ีระบคุ ว�มจ ุ เช่น

ความจุแล้ว พร้อมทง้ั ระบคุ วามจขุ องภาชนะไว้ จากนัน้ คว�มจ ุ 6 ลติ ร คว�มจุ 7 ลิตร
ครูเทน้ำ�สีลงในภาชนะชนิดต่าง ๆ เป็นลิตร เชน่ 2 ลิตร
คว�มจ ุ 2 ลติ ร

3 ลิตร 5 ลติ ร เป็นต้น โดยไม่บอกใหน้ กั เรยี นทราบวา่ 3. น�ำ้ สีปริม�ตรเปน็ ลติ ร
น�้ำ สที ่ีเทนัน้ มปี รมิ าตรเท่าไร ครใู ห้นักเรียนคาดคะเนนำ้�สี
ที่อยูใ่ นภาชนะชนดิ ตา่ ง ๆ วา่ มีปริมาตรเท่าไร แล้วบันทกึ 4. แบบบนั ทึกกิจกรรม
ผลการคาดคะเนลงในแบบบนั ทกึ กจิ กรรม จากนัน้
วิธจี ดั กจิ กรรม

1. ครแู บ่งนกั เรียนเปน็ กล่มุ กลุ่มละเท�่ ๆ กนั และแจกภ�ชนะกลุ่มละ 1 ชนิ้

2. ครเู ทน�ำ้ สใี สภ่ �ชนะแลว้ ใหแ้ ตล่ ะกลมุ่ ค�ดคะเนปรมิ �ตรของน�ำ้ สที อ่ี ยใู่ นภ�ชนะเปน็ ลติ ร
และบนั ทึกผลก�รค�ดคะเนในแบบบนั ทกึ กิจกรรม

3. แตล่ ะกลุม่ ห�ปรมิ �ตรของน้�ำ สีทอ่ี ยูใ่ นภ�ชนะน้ันโดยก�รตวง แลว้ บันทกึ ผล
ลงในแบบบันทกึ กิจกรรม

4. แต่ละกลุ่มนำ�เสนอวิธีก�รค�ดคะเน ผลก�รค�ดคะเน และปรมิ �ตรทีว่ ัดได้

ใหน้ กั เรยี นตรวจสอบโดยการวัดปรมิ าตรจรงิ ของนำ้�สี ภาชนะ ตัวอยา่ งแบบบันทกึ กจิ กรรม ปรมิ าตรท่ีวดั ได้
ในภาชนะนั้น แลว้ บนั ทึกปรมิ าตรจริงลงในแบบบนั ทึก ปริมาตรทีค่ าดคะเน (ลติ ร)

กิจกรรม แล้วน�ำ เสนอวธิ กี ารคาดคะเน ผลการคาดคะเน 164 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

และปรมิ าตรทีว่ ดั ได้ ครูและนักเรียนร่วมกนั ตรวจสอบ

ความถูกตอ้ ง และร่วมกนั สรุปวา่ การคาดคะเนปริมาตรของสิ่งต่าง ๆ เป็นลติ ร อาจท�ำ ได้โดยเทียบกบั

ปรมิ าตรท่เี ราทราบแล้ว โดยไมใ่ ช้เครอ่ื งตวง

3. ครแู บง่ นกั เรียนเป็นกลุม่ ใหแ้ ต่ละกล่มุ ช่วยกนั คาดคะเนปรมิ าตรของสิง่ ตา่ ง ๆ

ท่อี ยู่ในชวี ติ จริง โดยใหน้ กั เรียนท�ำ กจิ กรรม คาดคะเนปริมาตรของสง่ิ ต่าง ๆ ในชวี ิตประจ�ำ วนั

ตามหนังสือเรียนหนา้ 165 ครูอาจเตรียมสง่ิ ของท่ีทราบปรมิ าตรแล้วทม่ี ขี ายตามท้องตลาด

และระบุปริมาตรสทุ ธขิ องสิง่ ของนนั้ โดยอาจเปน็ สงิ่ ของ

ทย่ี ังไม่ได้เปดิ บรรจุภณั ฑ์ และนำ�กระดาษปดิ ทบั ตัวเลข หนังสือเรยี นร�ยวิช�พ้นื ฐ�น | คณิตศ�สตร ์ ป.3
ท่บี อกปริมาตรสทุ ธขิ องสิ่งของนั้นไว้แลว้ ให้นกั เรยี น บทท่ ี 11 | การวัดปรมิ าตร
คาดคะเนปรมิ าตรเป็นลิตรของสง่ิ ของแล้วบนั ทกึ ผล
ลงในแบบบนั ทกึ กิจกรรม จากนัน้ ครเู ฉลยปริมาตรท่ีแทจ้ รงิ กจิ กรรม ค�ดคะเนปรมิ �ตรของสิ่งต�่ ง ๆ ในชีวติ ประจำ�วนั
ของสิ่งของโดยให้นกั เรียนดูปริมาตรสุทธิของสิง่ นน้ั อปุ กรณ์ 1. สิ่งของที่ทร�บปริม�ตร เชน่ น�ำ้ มนั พชื น�้ำ ย�ล้�งจ�น น�ำ้ ในถงั
จากนน้ั ครแู นะน�ำ การอา่ นปริมาตรสทุ ธวิ ่าเปน็ ปริมาตร 2. แบบบนั ทกึ กจิ กรรม
วิธีจดั กจิ กรรม
1. ครนู �ำ กระด�ษปด� ทบั ตวั เลขบอกปรมิ �ตรสทุ ธขิ องอปุ กรณข์ อ้ 1 เพอ่ื ไมใ่ ห้
นกั เรยี นเหน็ แล้วใหน้ กั เรยี นค�ดคะเนปรมิ �ตรเป็นลติ ร และบันทึกผล
ก�รค�ดคะเนในแบบบนั ทึกกจิ กรรม
2. ครเู ฉลยปริม�ตรของส่งิ ของที่นำ�ม�ให้นกั เรยี นค�ดคะเน พรอ้ มท้งั แนะนำ�
ก�รอ�่ นปรมิ �ตรสุทธิบนบรรจุภัณฑ์ดงั กล่�ว เช่น

น้�ำ ย�ล้�งจ�น ปรมิ �ตรสุทธิ 3,200 มลิ ลิลติ ร
หรอื 3 ลิตร 200 มิลลลิ ติ ร

ของส่ิงของท่ีบรรจอุ ยู่ในภาชนะ หรอื อาจใหน้ กั เรียน นำ้ ยาล�างจาน

ศกึ ษาความร้เู พ่มิ เติมเกย่ี วกับปริมาตรสทุ ธแิ ลว้ มานำ�เสนอ ปรมิ าตรสุทธิ 3,200 มล.
หนา้ ชน้ั เรยี น ครใู หน้ กั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ ออกมาน�ำ เสนอ
ปริมาตรสทุ ธ ิ เปน็ ปริม�ตรของสง่ิ ทบ่ี รรจุ
อยใู่ นภ�ชนะ

ปรมิ าตรทค่ี าดคะเนและปริมาตรบนบรรจุภณั ฑ์ ตวั อยา่ งแบบบันทึกกจิ กรรม

สงิ่ ของ ปริมาตรทค่ี าดคะเน (ลิตร) ปรมิ าตรบนบรรจภุ ณั ฑ์

| 165สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

| 205สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   

คูม่ ือครูรายวิชาพนื้ ฐานคณติ ศาสตร์ บทที่ 11 | การวดั ปริมาตร
ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 3 เล่ม 2

การตรวจสอบความเข้าใจ หนังสือเรียนร�ยวิช�พน้ื ฐ�น | คณติ ศ�สตร์ ป.3
บทที่ 11 | การวัดปรมิ าตร
4. ตรวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี นเปน็ รายบคุ คล
โดยครเู ตรยี มน�ำ้ สปี รมิ าตรเปน็ ลติ รใสถ่ งั ทม่ี ขี ดี บอกปรมิ าตร ตรวจสอบความเขา้ ใจ
1 ลติ ร ตามหนงั สอื เรยี นหนา้ 166 แลว้ ใหน้ กั เรยี นแตล่ ะคน ครเู ตรยี มน�ำ้ สใี ส่ถังทม่ี ขี ีดแสดงปรมิ �ตร 1 ลิตร ใหน้ ักเรียนแต่ละคนค�ดคะเนปรมิ �ตร
คาดคะเนปรมิ าตรของน�ำ้ สีเป็นลิตรและคาดคะเนความจุ ของน้�ำ สใี นถังเปน็ ลิตร และค�ดคะเนคว�มจุของถงั เป็นลิตร แล้วบนั ทึกผลก�รค�ดคะเน
ของถังเป็นลติ ร ครแู ละนกั เรยี นร่วมกนั วัดปริมาตรของนำ�้ สี ลงในสมุด จ�กนน้ั ครูและนักเรียนรว่ มกันวัดปริม�ตรของน�ำ้ สแี ละคว�มจุของถงั
และความจุของถงั เพื่อตรวจสอบผลการคาดคะเน เพื่อตรวจสอบ
ของนักเรียนแต่ละคน แลว้ รว่ มกนั สรุปส่ิงท่ีได้เรยี นรู้
1 ลิตร

สงิ่ ท่ีได้เรยี นรู้ ส่งิ ท่ไี ด้เรยี นรู้

การคาดคะเนปรมิ าตรของส่ิงตา่ ง ๆ และความจุ ก�รค�ดคะเนปริม�ตรของสง่ิ ต�่ ง ๆ และคว�มจุของภ�ชนะเป็นลิตร เป็นก�รบอก
ของภาชนะเปน็ ลิตร เป็นการบอกปริมาตรหรอื ความจุ ปรมิ �ตรหรอื คว�มจุเป็นลิตรใหใ้ กลเ้ คยี งกับปรมิ �ตรหรอื คว�มจุจรงิ
โดยไม่ใช้เคร่อื งตวง อ�จเทยี บกับปรมิ �ตรหรอื คว�มจ ุ 1 ลติ ร หรอื
เทียบกับปรมิ �ตรหรอื คว�มจขุ องสิ่งต�่ ง ๆ ทีเ่ ร�ทร�บแลว้

แบบฝกึ หัด 11.4

166 | สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

เปน็ ลิตรใหใ้ กลเ้ คยี งกบั ปริมาตรหรือความจุจรงิ โดยไม่ใช้

เครื่องตวง อาจเทียบกบั ปรมิ าตรหรือความจุ 1 ลิตร หรือ เทยี บกับปรมิ าตรหรือความจุของสิง่ ต่าง ๆ

ทเ่ี ราทราบแล้ว

จากนนั้ ใหน้ ักเรียนท�ำ แบบฝกึ หดั 11.4 หนา้ 119 - 120

11.5 ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งหนว่ ยปริมาตร (1 ชวั่ โมง)
จุดประสงค์

เปลย่ี นหน่วยปรมิ าตรโดยใช้ความสัมพนั ธ์ระหว่างลติ รกบั มิลลิลิตร ช้อนชากบั มลิ ลิลติ ร

ช้อนโตะ๊ กบั มิลลลิ ติ ร และถ้วยตวงกับมลิ ลิลิตร

ส่ือการเรียนรู้

− ชดุ จกิ๊ ซอว์ 12 ช้นิ

แนวการจัดการเรียนรู้
การพฒั นาความรู้

1. ครูทบทวนเกีย่ วกบั ปริมาตรโดยใชค้ ำ�ถามวา่ ปริมาตร 1 ลิตร เท่ากบั ปรมิ าตรกม่ี ิลลลิ ิตร
นักเรียนควรตอบไดว้ ่า ปรมิ าตร 1 ลิตร เท่ากบั ปริมาตร 1,000 มลิ ลลิ ิตร จากนัน้ ครูถามเพ่ือ
น�ำ เขา้ สบู่ ทเรยี น เชน่

− ปรมิ าตร 2 ลิตร เทา่ กับ ปรมิ าตรกีม่ ลิ ลลิ ติ ร (2,000 มิลลิลติ ร)
− ปริมาตร 4 ลติ ร เท่ากบั ปรมิ าตรกมี่ ิลลิลติ ร (4,000 มลิ ลลิ ิตร)
− ปริมาตร 5 ลิตร เท่ากบั ปริมาตรก่มี ิลลิลิตร (5,000 มลิ ลิลิตร)

206 |    สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี