NEW คู่มือ มทช.หมวดงานทดสอบ

สำนักวิเครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

ขณะหลอ่ โดยใหผ้ วิ ดา้ น หงายพืน้ ใหอ้ ยใู่ นลกั ษณะเดยี วกบั ขณะหลอ่ โดย
ใหผ้ ิวดา้ นบน หงายขนึ้ ขา้ งบน แลว้ จึงปิดดา้ นขา้ งและปลายสองขา้ งของ
คานด้วยดินชืน้ ๆ หรือทรายชืน้ ในการบ่มปล่อยให้ผิวบนเปิดตามท่ี
กาหนดไว้ สาหรบั โครงสรา้ งเม่ือสิน้ สดุ ระยะการบม่ ควรจะทิง้ คาน ไวก้ บั ท่ี
โดยใหผ้ ิวบนเปิดอยใู่ นลกั ษณะเดียวกบั โครงสรา้ งก่อนถึงเวลาทดสอบ 24
ช่วั โมง ใหน้ าคานตวั อย่างไปแช่ในนา้ ปูนขาวอ่ิมตวั ท่ีอุณหภูมิ 232.8
องศาเซลเซียส (73.45 องศาฟาเรนไฮซ)์ เพ่ือใหอ้ ย่ใู นสภาพชืน้ ก่อนการ
ทดสอบ
2.3.3 การขนสง่ ตวั อยา่ งไปหอ้ งทดลอง
ชิน้ ตวั อยา่ งท่ีจะส่งไปหอ้ งทดลอง ในขณะนาสง่ ไปยงั หอ้ งทดลองตอ้ งห่อ
ชนิ้ ตวั อยา่ งไวด้ ว้ ยวสั ดนุ มุ่ ๆ และชืน้ เชน่ ขีเ้ ล่ือย หรอื กระสอบ เป็นตน้
การขนส่งชิน้ ตวั อย่างแต่ละครงั้ ตอ้ งมีป้ายแสดงรายละเอียดเก่ียวกับชิน้ ตวั อย่าง
ตามรายการต่าง ๆ ดังนี้ คือ วันท่ี ตาแหน่งของโครงสร้างท่ีเก็บตัวอย่างมา
สว่ นผสมความขน้ เหลว อณุ หภมู ิของคอนกรีตและอากาศ วิธีการบม่ ชนิดของการ
ทดสอบและอายขุ องชนิ้ ตวั อยา่ งท่ีจะทดสอบ

3. ข้อควรระวัง
3.1 เก็บตวั อยา่ งคอนกรตี ตอ้ งไมน่ อ้ ยกวา่ 3 ตวั อยา่ ง ตอ่ 1 ชดุ
3.2 ประกอบแบบหลอ่ ใหแ้ ขง็ แรงไดฉ้ าก ไดร้ ะดบั กอ่ นทาการหลอ่ ตวั อยา่ งคอนกรตี
3.3 การกระทงุ้ แตล่ ะชนั้ ยอมใหเ้ ลยมาถงึ ชนั้ ลา่ ง ไดไ้ มเ่ กิน 2.5 เซนตเิ มตร
3.4 ใน 24 ช่วั โมงแรก ตอ้ งมีการบม่ คอนกรีตในระยะแรก หา้ มกระแทกหรอื ส่นั สะเทือน
3.5 หลงั จาก 24 ช่วั โมง ไปแลว้ จงึ แกะแบบหลอ่ แลว้ ทาการบม่ ตอ่
3.6 ผลการทดสอบกาลงั ของคอนกรีต จะถกู ตอ้ งเม่ือหลอ่ ตวั อยา่ งถกู ตอ้ งตามมาตรฐาน

4. หนังสืออ้างองิ
4.1 STANDARD METHOD OF MAKING AND CURING CONCRETE TEST SPECIMENS
IN THE FIELD ; ASTM DESIGNATION : C 31-90
4.2 STANDARD METHOD OF SAMPLING FRESHLY MIXED CONCRETE ; ASTM
DESIGNATION : C 172-82
4.3 มาตรฐาน สาหรบั อาคารคอนกรีตเสริมเหล็ก, วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในพระ
บรมราชปู ถมั ภ์ พ.ศ. 2533

201

สำนักวเิ ครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

มทช.(ท) 103.1-2545
วธิ ีการทดสอบค่าการยบตวั ของคอนกรตี (slump test)

1. ขอบข่าย
วธิ ีการทดสอบนี้ ครอบคลมุ ถงึ การหาคา่ ความยบุ ตวั ของคอนกรีต ทงั้ ในหอ้ งปฏิบตั กิ ารและใน

สนาม โดยเทียบคา่ ความสงู ของคอนกรีตท่ียบุ ตวั ลงหลงั จากนาแบบออก กบั ความสงู ของแบบ
2. วธิ ีทา

2.1 เคร่อื งมือ ประกอบดว้ ย
2.1.1 แบบ (mold) ทาดว้ ยโลหะท่ีไมท่ าปฏิกรยิ ากบั ปนู ซีเมนต์ มีลกั ษณะเป็นรูปกรวยตดั
มีความหนาไมน่ อ้ ยกวา่ 1.14 มิลลเิ มตร (0.045 นวิ้ ) ความสงู 3053 มิลลเิ มตร
(121/8 นวิ้ ) ฐานแบบมีเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลาง 3033 มลิ ลิเมตร (81/8 นิว้ ) และสว่ น
ตดั ตอนบนมีเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลาง 1033 มิลลเิ มตร (41/8 นวิ้ ) สาหรบั ท่ีฐาน ตอ้ งมี
แผน่ เหล็กสาหรบั เหยียบทงั้ สองขา้ ง และแบบท่ีใชท้ าการทดสอบจะตอ้ งไมบ่ ดิ
เบยี้ วหรือเสียรูป

202

สำนกั วเิ ครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

2.1.2 เหลก็ กระทงุ้ (tamping rod) เป็นแทง่ เหลก็ กลมขนาดเสน้ ผ่านศนู ยก์ ลาง 16
มลิ ลเิ มตร (5/8 นิว้ ) ยาว 610 มิลลิเมตร (24 นวิ้ ) ปลายดา้ นท่ีใชก้ ระทงุ้ มีลกั ษณะมน

2.2 แบบฟอรม์ ใหบ้ นั ทกึ ผลการทดสอบ ในแบบฟอรม์ เลขท่ี บฟ. มทช.(ท) 103.1-2545 :
วิธีการทดสอบคา่ การยบุ ตวั ของคอนกรีต

2.3 การเตรียมตวั อยา่ ง

ตวั อยา่ งไดแ้ กค่ อนกรตี ซง่ึ แบง่ มาจากคอนกรตี ผสมเสรจ็ หรอื คอนกรตี ท่ีโมใ่ น
หนา้ งาน การทดสอบแต่ละครงั้ จะกระทาเม่อื ผสมคอนกรตี จานวนใหมก่ ารเก็บ
คอนกรตี ควรเก็บ ภายในระยะเวลาประมาณ 5 นาที หลงั จากผสมเสรจ็

2.4 การทดสอบ
2.4.1 วางแบบ (mold) ลงบนพืน้ ราบโดยใหด้ า้ นท่ีมีปลายตดั เสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลาง 102
มิลลเิ มตร อย่ดู า้ นบน ดา้ นเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลาง 203 มลิ ลิเมตร อยดู่ า้ นลา่ ง ใชเ้ ทา้
เหยียบแผ่นเหลก็ ท่ีฐานทงั้ สองขา้ งไวใ้ หแ้ นน่
2.4.2 ใสค่ อนกรีตท่ีจะทดสอบลงในแบบประมาณ 1 ใน 3 ของปรมิ าตรของแบบ แลว้ ใช้
เหลก็ กระทงุ้ กระทงุ้ ใหท้ ่วั ผิวของคอนกรีตในแบบ จานวน 25 ครงั้
2.4.3 ทาตามวธิ ีในขอ้ 2.4.2 ซา้ อีก 2 ครงั้ ในการทาครงั้ ท่ี 3 ใหเ้ ผ่ือคอนกรีตไวใ้ หเ้ กินขอบ
แบบขา้ งในกรณีท่ีกระทงุ้ แลว้ คอนกรีตพรอ่ งลง ตอ้ งเตมิ ใหเ้ ตม็ แบบเสมอ
2.4.4 ใชแ้ ทง่ เหล็กปาดขอบผวิ บนของแบบจนคอนกรีตเรียบ จบั ท่ีหยู กแลว้ ยกแบบขนึ้
ตามแนวดง่ิ ระวงั อยา่ ใหก้ ระทบเนือ้ คอนกรีตภายใน วดั ระยะท่ียบุ ตวั ของ คอนกรีต
เทียบกบั ระยะความสงู ของแบบ
2.4.5 กรณีท่ีคอนกรีตทดสอบเกิดลม้ หรอื ทลายลงทนั ทีที่่ยกแบบขนึ้ หรือเกิดไหลออก
ทางขา้ งใดขา้ งหน่งึ เน่ืองจากแรงเฉือน ใหถ้ ือว่าการทดสอบยงั ไมไ่ ดม้ าตรฐานตอ้ ง
ยกเลิกและทาการทดสอบใหมจ่ ากขอ้ 2.4.1 ถงึ 2.4.4

3. การคานวณ
คา่ การยบุ ตวั ของคอนกรีต (slump) = 30 – H

เม่ือ H = ระยะความสงู ของคอนกรตี ท่ีทดสอบหลงั จากยกแบบออกเป็นเซนตเิ มตร

4. การรายงาน
คา่ การยบุ ตวั ของคอนกรีต ท่ีไดใ้ หจ้ ดเป็นรายงานและสรุปผลเป็นเซนตเิ มตร ทศนิยม 1

ตาแหนง่ ลงในแบบฟอรม์ เลขท่ี บฟ. มทช.(ท) 103.1-2545 : วธิ ีการทดสอบคา่ การยบุ ตวั ของ
คอนกรีต

203

สำนกั วิเครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

5. เกณฑก์ ารตดั สนิ และความคลาดเคล่ือนท่ยี อมให้
5.1 คา่ การยบุ ตวั ของคอนกรีตใหเ้ ป็นไปตาม มทช. 101-2533 : มาตรฐานงานคอนกรตี

และคอนกรีตเสรมิ เหล็ก ซ่งึ เป็นไปตามคา่ ท่ีกาหนดไวใ้ นตาราง ดงั นี้

ชนิดของงานกอ่ สรา้ ง คา่ การยบุ ตวั (ซม.)

ฐานราก สงู สดุ ต่าสดุ

แผน่ พืน้ , คาน, ผนงั ค.ส.ล. 7.5 5
เสา
ครบี ค.ส.ล. และผนงั บาง ๆ 10 5
12.5 5
15 5

6. ข้อควรระวัง
6.1 การทดสอบหาคา่ การยบุ ตวั ของคอนกรีตจะไมเ่ หมาะกบั การวดั ผลคา่ ยบุ ตวั ของคอนกรีต
ในกรณีท่ีวสั ดผุ สมมวลหยาบท่ีใชม้ ีขนาดเกิน 2 นวิ้ ขนึ้ ไป หรอื กรณีท่ีคอนกรีตแหง้ เกินไป
6.2 ในการกระทงุ้ คอนกรีตทดสอบในแบบนนั้ ควรกระทงุ้ ใหท้ ่วั บรเิ วณท่ีหนา้ ตดั และควรกระทงุ้
บรเิ วณขอบของแบบใหเ้ บากวา่ ภายใน เพ่ือปอ้ งกนั มใิ หแ้ บบเสียหายเน่ืองจากกระแทกกบั
เหลก็ กระทงุ้

7. หนังสอื อ้างอิง
a. AMERICAN SOCIETY OF TESTING AND MATERIALS ; ASTM STANDARD : C 143-
78
b. มาตรฐานผลิตภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม มอก. 213-2520 : คอนกรตี ผสมเสรจ็

204

สำนักวิเครำะห์ วจิ ัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

บ . มทช.(ท) 103.1-2545 ทะเบียนทดสอบ……………

โครงการ……………………………… (หนว่ ยงานที่ทาการทดสอบ) ผู้ทดสอบ
ส านทก่ี ่อสร้าง……………………… การทดสอบค่าการยบตวั ของคอนกรีต ผูต้ รว สอบ

ผูร้ บั า้ งหรือผู้นาส่ง……………….. (slump test)
ชนิดตวั อยา่ ง..…..ทดสอบครงั้ ท่ี…….
ทดสอบวนั ท…่ี …….แผน่ ท่ี……….…

อนมตั ิ

ระยะความสงู ของคอนกรตี ทีท่ ดสอบหลงั ยกแบบออก(H) ………………………………………….. เซนติเมตร

คา่ การยบุ ตวั ของคอนกรตี (slump) = 30-H เซนตเิ มตร

= …….…………………………………………………… เซนตเิ มตร

หมายเหต :

205

สำนักวเิ ครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

มทช.(ท) 103.2-2545
วิธีการทดสอบค่าการยบตวั ของคอนกรตี โดยใช้โตะ๊ การไหล (flow table)

1. ขอบข่าย
วิธีการทดสอบนี้ ครอบคลมุ ถึงการทดสอบหาคา่ การไหลของคอนกรีต

2. วิธีทา
2.1 เคร่อื งมือ ประกอบดว้ ย
2.1.1 แบบ (mold) ทาดว้ ยโลหะมีลกั ษณะเป็นรูปกรวยตดั ฐานของแบบมีเสน้ ผา่ น
ศนู ยก์ ลาง 254 มิลลิเมตร (10 นิว้ ) สว่ นตดั ตอนบนมีเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลาง 171
มลิ ลเิ มตร (6 ¾ นวิ้ ) มีความสงู 127 มิลลเิ มตร (5 นวิ้ ) ปลายทงั้ สองขา้ งตอ้ งเปิด
ออกเป็นระยะตงั้ ฉากกบั แนวศนู ยก์ ลางของรูปกรวย ตวั แบบจะตอ้ งมีมือจบั สอง
ขา้ งอยทู่ ่ีสว่ นบน

2.1.2 โตะ๊ การไหล มีลกั ษณะดงั รูปตวั โตะ๊ จะตอ้ งยดึ ตดิ กบั ฐานคอนกรีตท่ีม่นั คงแข็งแรง
คอื สงู ประมาณ 381-508 มลิ ลิเมตร (15-20 นวิ้ ) และมีนา้ หนกั ไมน่ อ้ ยกว่า 135
กิโลกรมั (300 ปอนด)์

206

สำนกั วเิ ครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

2.1.3 เหล็กกระทงุ้ (tamping rod) เป็นแทง่ เหล็กกลม ขนาดเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลาง 16
มิลลิเมตร 5/8 นวิ้ ) ยาว 610 มิลลเิ มตร (24 นิว้ ) ปลายดา้ นท่ีใชก้ ระทงุ้ มีลกั ษณะมน

2.2 แบบฟอรม์ ในการบนั ทกึ ผลการทดสอบ ใชแ้ บบฟอรม์ เลขท่ี 103.2-2545 : วธิ ีการทดสอบ
คา่ การยบุ ตวั ของคอนกรีต โดยใชโ้ ต๊ะการไหล

2.3 การเตรียมตวั อยา่ ง
ตวั อยา่ งไดแ้ ก่คอนกรีตซง่ึ แบง่ มาจากคอนกรีตผสมเสรจ็ โดยผสมมาจากโรงงานหรือรถ
ผสมคอนกรีต หรอื คอนกรีตจากโมใ่ นหนา้ งาน ตอ้ งพยายามเก็บจากหลายสว่ นของโม่
แลว้ จงึ นามาผสมใหเ้ ป็นเนือ้ เดียวกนั เพ่ือทาการทดสอบ

2.4 การทดสอบ
2.4.1 วางแบบลงกลางโตะ๊ การไหล โดยใชฐ้ านดา้ นกวา้ งอย่ดู า้ นลา่ ง (เสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลาง
254 มลิ ลิเมตร)

207

สำนักวเิ ครำะห์ วจิ ัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท
2.4.2 ใสค่ อนกรีตท่ีจะทาการทดสอบลงในแบบประมาณ 1 ใน 2 ของปรมิ าตรของแบบ

ใชเ้ หลก็ กระทงุ้ กระทงุ้ ใหท้ ่วั ผวิ ของคอนกรีตในแบบ จานวน 25 ครงั้
2.4.3 ทาตามวธิ ี ขอ้ 2.4.2 อีกครงั้ ในลกั ษณะเดียวกนั ใหค้ อนกรตี เตม็ แบบปาดผิวบนให้

เรียบ แลว้ ยกแบบขนึ้ ในแนวด่งิ
2.4.4 ปรบั โตะ๊ การไหล (flow table) ดว้ ยมือหมนุ ใหย้ กขนึ้ ลงสลบั กนั ไปในแนวด่งิ โดยมี

ระยะตา่ งของความสงู ประมาณ 12.7 มิลลิเมตร (1/2 นวิ้ ) พยายามหมนุ มือหมนุ ท่ี
ยกโต๊ะทดสอบดว้ ยความเรว็ สม่าเสมอ จานวน 15 ครงั้ ภายในระยะเวลาประมาณ
15 วินาที วดั ระยะท่ีคอนกรีตทดสอบแผก่ ระจายออก โดยคดิ คา่ เฉล่ียจากระยะเสน้
ผา่ นศนู ยก์ ลางท่ีวดั ได้ 6 ทิศทาง

3. การคานวณ
คา่ การไหลของคอนกรีตท่ีทดสอบ จะกาหนดเป็นรอ้ ยละ ท่ีเพ่มิ ขนึ้ ของระยะเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลาง
ท่ีแผอ่ อกจากฐาน
คา่ รอ้ ยละของการไหล = (D – 25.4) x 100%
25.4
D = ระยะเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลางท่ีแผอ่ อก (คา่ เฉล่ีย) เป็น
เซนตเิ มตร

4. การรายงาน
คา่ รอ้ ยละของการไหลใหใ้ ชท้ ศนยิ ม 1 ตาแหนง่ บนั ทกึ ในแบบฟอรม์ เลขท่ี บฟ. มทช.(ท)

103.2-2545 : วิธีการทดสอบคา่ การยบุ ตวั ของคอนกรีต โดยใชโ้ ตะ๊ การไหล

5. เกณฑก์ ารตัดสิน และความคลาดเคลอื่ นทย่ี อมให้
5.1คา่ รอ้ ยละของการไหล ตอ้ งมีคา่ อยรู่ ะหวา่ งรอ้ ยละ 50 ถงึ รอ้ ยละ 100

6. ข้อควรระวัง
6.1ก่อนการทดสอบตอ้ งเชด็ โตะ๊ ทดสอบใหส้ ะอาด ปราศจากคอนกรีตท่ีตกอยนู่ อกแบบหลอ่
6.2ทาการหมนุ มือหมนุ เพ่ือยกโต๊ะการไหล ใหก้ ระทบดว้ ยอตั ราความเรว็ สม่าเสมอ
6.3ในขณะทาการทดสอบมวลรวมจะตอ้ งไมเ่ กิดการแยกตวั

7. หนังสืออ้างอิง
7.1 AMERICAN SOCIETY OF TESTING AND MATERIALS ; ASTM STANDARD : C

124-71

208

สำนกั วิเครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

7.2 คอนกรตี เทคโนโลยี ของ การุณา ใจปัญญา สถาบนั เทคโนโลยีพระจอมเกลา้ พระนคร
เหนือ

โครงการ……………………. บ . มทช.(ท) 103.2-2545 ทะเบยี น
…………………………… ทดสอบ……………
ส านทก่ี ่อสร้าง……………… (หน่วยงานทท่ี าการทดสอบ)
การทดสอบค่าการยบตวั ของ ผู้ทดสอบ
ผู้รับ ้างหรอื ผู้นาส่ง………ชนิด
ตวั อยา่ ง……….ทดสอบคร้ังที่…… คอนกรีต ผู้
ทดสอบวันท…ี่ ….แผ่นที่……… โดยใช้โต๊ะการไหล ตรว สอบ

(flow table) อนมัติ

ระยะเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลางท่ีแผ่ออก (D) ……………………………………………………. เซนตเิ มตร

รอ้ ยละของการไหล = (D – 25.4) x 100%

รอ้ ยละของการไหล = ……………………………………………………

หมายเหตุ :

209

สำนกั วิเครำะห์ วจิ ัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

มทช.(ท) 104-2545
มาตรฐานการทดสอบนา้ ทใี่ ช้ในงานคอนกรีต

1. ขอบข่าย

มาตรฐานการทดสอบนี้ ครอบคลมุ ถงึ การทดสอบคณุ สมบตั ทิ างกายภาพและทางเคมีของนา้
ท่ีใชใ้ นการผสมทาคอนกรีตและใชใ้ นการบม่ คอนกรีต โดยกาหนดคณุ ลกั ษณะท่ีตอ้ งการ
วิธีการวิเคราะหแ์ ละการเก็บตวั อยา่ ง

2. นิยาม
2.1 นา้ ท่ีใชใ้ นงานคอนกรีต หมายถงึ นา้ ท่ีนามาใชใ้ นการผสมเพ่ือทาคอนกรีตและ/หรอื
นามาใชใ้ นการบม่ คอนกรตี
2.2 หนว่ ย เอ็นทียู (NTU, nephelometric turbidity unit)หมายถึง หนว่ ยวดั คา่ ความขนุ่ ในนา้
2.3 คา่ pH หมายถงึ คา่ ท่ีแสดงถึงความเป็นกรด-ดา่ งของนา้
2.4 หนว่ ย ppm หมายถงึ หนง่ึ ส่วนในลา้ นสว่ น (parts-per-million)

3. วธิ ีทา
3.1 เคร่อื งมือ และอปุ กรณ์
3.2 การเก็บตวั อย่าง เพ่ือใหไ้ ดต้ วั แทนของนา้ ท่ีตอ้ งการทราบคณุ ลกั ษณะทางกายภาพและ
ทางเคมี การเก็บตวั อย่างนา้ ให้ทาการเก็บดว้ ยภาชนะบรรจุ โดยใชข้ วดแก้วหรือขวด
พลาสติก มีความจไุ ม่นอ้ ยกว่า 2,500 ลกู บาศกเ์ ซนติเมตร ท่ีสะอาดและแหง้ ก่อนทาการ
เก็บตวั อยา่ งนา้ ใหใ้ ชน้ า้ ท่ีจะเก็บลา้ งขวดอีกครงั้ หน่งึ หา้ มนาภาชนะท่ีเคยบรรจยุ าสารเคมี
นา้ มัน หรือส่ิงอ่ืนท่ีไม่สามารถลา้ งออกไดห้ มดมาใชใ้ นการเก็บตวั อย่างนา้ วิธีการเก็บ
ตวั อยา่ งนา้ จากแหลง่ ตา่ ง ๆ สามารถกระทาได้ ดงั นี้ คือ
3.2.1 นา้ บาดาล ก่อนทาการเก็บตวั อย่างนา้ จากบ่อบาดาล ควรสูบนา้ ทิง้ ประมาณ 5
นาที แลว้ จงึ ทาการเก็บตวั อยา่ งนา้ ถา้ เก็บจากก๊อกนา้ ของบอ่ บาดาลตอ้ งลา้ งก๊อก
ใหส้ ะอาดเสียก่อน แลว้ จึงเปิดนา้ ทิง้ ไวส้ กั 2-3 นาที เพ่ือใหน้ า้ ท่ีคา้ งอย่ใู นท่อไหล
ออกใหห้ มดก่อน การเก็บตวั อย่างนา้ บรรจุลงในขวดควรเป็นเวลาท่ีนา้ ไหลอยา่ ง
สม่าเสมอ ระวงั อยา่ ใหส้ ่ิงเจือปนอ่ืนตกลงไปในขวด แลว้ ปิดฝาจกุ ใหแ้ นน่ ปิดฉลาก
แจง้ รายละเอียดในการเก็บ คือ สถานท่ีเก็บเวลาและช่ือผเู้ ก็บตวั อยา่ งนา้ ใหท้ าการ
เก็บตวั อย่าง อย่างนอ้ ย 2,500 ลกู บาศกเ์ ซนติเมตร เพ่ือเป็นตวั แทนของแหล่งนา้
นนั้ ๆ

210

สำนักวิเครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท
3.2.2 นา้ ผิวดิน การเก็บน้าตัวอย่างจากอ่างเก็บน้า ลาคลอง แม่นา้ หรือแหล่งน้า

ธรรมชาตอิ ่ืน ๆ ใหท้ าการเก็บโดยหย่อนขวดเก็บนา้ ตวั อย่าง ท่ีทาความสะอาดแลว้
ลงไปในแหล่งนา้ แลว้ รอสกั ครู่ เพ่ือใหส้ ภาพนา้ ท่ีเกิดการเปล่ียนแปลง จากการ
หย่อนขวดเก็บนา้ กลบั ส่สู ภาพเดิมก่อน แลว้ จึงเปิดจกุ ขวดใหน้ า้ ไหลเขา้ ขวด ปิด
จกุ ใหแ้ นน่ ปิดฉลากแจง้ รายละเอียดในการเก็บ หากเป็นแหล่งนา้ ใหญ่ ใหท้ าการ
เก็บตวั อยา่ งอยา่ งนอ้ ย 5 ตวั อย่าง เพ่ือเป็นตวั แทน ของแหล่งนา้ นนั้ ๆ แตล่ ะจดุ ท่ี
ทาการเก็บตวั อยา่ งใหม้ ีปรมิ าณไมต่ ่ากว่า 1,000 ลกู บาศกเ์ ซนตเิ มตร เพ่ือท่ีจะไดม้ ี
ปรมิ าณเพียงพอท่ีใชใ้ นการวเิ คราะหไ์ ดผ้ ลเหมือนในสนามจรงิ
3.2.3 นา้ ประปา ใหท้ าการเก็บตวั อยา่ งนา้ ประปาจากก๊อก โดยใชว้ ิธีเดียวกนั กบั การเก็บ
นา้ บาดาลจากก๊อก

3.3 แบบฟอรม์ ใชแ้ บบฟอรม์ บฟ. มทช.(ท) 104-2545 : มาตรฐานการทดสอบนา้ ท่ีใชใ้ นงาน
คอนกรีต

3.4 การทดสอบ
3.4.1 การทดสอบคณุ สมบตั ขิ องนา้ ทางกายภาพ โดยทาการทดสอบในเร่ืองความขนุ่
และความเป็นกรด-ดา่ ง วิธีการทดสอบทาตามมาตรฐานผลติ ภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม
มอก. 257 : นา้ บรโิ ภค
3.4.2 การทดสอบคุณสมบัติของนา้ ทางเคมี ทาการวิเคราะหห์ าปริมาณของซัลเฟต
(SO4) และคลอไรด์ (Cl) ของนา้ ท่ีจะนามาใชใ้ นงานคอนกรีต โดยใหท้ าตามวิธีการ
ทดสอบมาตรฐานผลติ ภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม มอก. 257 : นา้ บรโิ ภค
3.4.3 ทาการทดสอบเปรยี บเทียบ (comparative test)ในเร่ืองการทดสอบหาระยะ เวลา
การก่อตวั ของปนู ซีเมนต์ (setting time)และการทดสอบหาความตา้ นแรงอดั
(compressive strength)ของกอ้ นลกู บาศกม์ อรต์ า้ ตามวธิ ีมาตรฐาน มทช.(ท)
105.1-2545 : มาตรฐานการทดสอบความตา้ นแรงอดั ของแทง่ คอนกรีต โดยทาการ
เปรียบเทียบระหวา่ งนา้ ตวั อยา่ งท่ีจะนามาใชใ้ นงานคอนกรตี กบั นา้ กล่นั ท่ีจะใช้
ปนู ซีเมนตใ์ นการทดสอบชนิดเดยี วกนั

4. การรายงานผล
ใหร้ ายงานผลการทดสอบใน บฟ. มทช.(ท) 104-2545 : มาตรฐานการทดสอบนา้ ท่ีใชใ้ นงาน
คอนกรีต โดยใชร้ ายงานผลการทดสอบเร่อื งความขนุ่ ความเป็นกรด-ดา่ ง และปรมิ าณของ

211

สำนกั วิเครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

ซลั เฟต และคลอไรดส์ าหรบั ระยะเวลาการก่อตวั ของปนู ซีเมนต์ และความตา้ นแรงอดั ของกอ้ น
ลกู บาศกม์ อรต์ า้ ใหม้ ีรายละเอียดถงึ ทศนิยม 2 ตาแหนง่

5. เกณฑต์ ัดสิน และความคลาดเคลอื่ นทย่ี อมให้

5.1นา้ ท่ีใชใ้ นงานคอนกรีต จะตอ้ งมีเกณฑก์ าหนดคณุ สมบตั ทิ ่ีตอ้ งการทางกายภาพ ดงั นี้ คือ มี

ความขนุ่ (turbidity)ไมเ่ กิน 2,000 หนว่ ยเอ็นทียู (NTU) และจะตอ้ งมีความกรด-ดา่ ง อยไู่ ด้

ชว่ งระหวา่ ง pH 6.5-8.5

5.2นา้ ท่ีใชใ้ นงานคอนกรีต จะตอ้ งมีเกณฑก์ าหนดคณุ สมบตั ทิ างเคมี ท่ีตอ้ งการ ดงั นี้ คือ

ตอ้ งมีปรมิ าณซลั เฟตในนา้ ไมเ่ กิน 10,000 ppm.

และจะตอ้ งมีปรมิ าณของคลอไรดใ์ นนา้ ไมเ่ กิน 20,000 ppm.

5.3การทาการทดสอบเปรียบเทียบ ระหวา่ งนา้ ตวั อย่างและนา้ กล่นั จะตอ้ งใหผ้ ลการทดสอบ

หาระยะการกอ่ ตวั ของปนู ซีเมนต์ แตกตา่ งกนั ไมเ่ กิน 10 และผลการทดสอบหากาลงั รบั

แรงอดั ของกอ้ นลกู บาศกม์ อรต์ า้ จะตอ้ งใหค้ า่ กาลงั รบั แรงอดั ต่าลงไดไ้ มเ่ กินรอ้ ยละ 10

6. ข้อควรระวัง

6.1หากทาความสะอาดขวดดว้ ยผงซกั ฟอก จะตอ้ งลา้ งจนแนใ่ จเสียก่อนวา่ ลา้ งออกจนหมด

จรงิ ๆ

6.2เม่ือเก็บตวั อยา่ งนา้ เรียบรอ้ ยแลว้ ใหร้ ีบนาสง่ หอ้ งปฏิบตั ิการ เพ่ือทาการวเิ คราะหเ์ รว็ ท่ีสดุ

เทา่ ท่ีจะทาได้ และไมค่ วรใหข้ วดนา้ ตวั อยา่ งถกู แสงแดด

7. หนังสืออ้างองิ

7.1 THE AMERICAN ASSOCIATION OF STATE HIGHWAY AND TRAN SPORTATION

OFFICIALS ; AASHTO : T 26-72

7.2 AMERICAN SOCIETY FOR TEING AND MATERIALS ; ASTM DESIGNATION : D

1252-60, D 516-63T

7.3 PORTLAND CEMENT ASSOC. (1968) “DESIGN. AND CONTROL OF CONCRETE

MIXTURE” PCA, SKOKI, 1968

7.4 มาตรฐานผลิตภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม มอก. 257-2529 : นา้ บรโิ ภค

212

สำนักวิเครำะห์ วจิ ัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

โครงการ…………………………………….… บ . มทช.(ท) 104-2545 ทะเบยี นทดสอบ……………
……………………………………………….....
ส านทก่ี อ่ สรา้ ง…………………………….… (หนว่ ยงานท่ีทาการทดสอบ) ผูท้ ดสอบ
…………………………………………………. การทดสอบนา้ ท่ใี ชใ้ นงาน ผู้ตรว สอบ
ผู้รบั า้ งหรือผ้นู าส่ง………………………..…
ชนิดตวั อยา่ ง………….ทดสอบครง้ั ท…ี่ ….… คอนกรีต
ทดสอบวนั ท…ี่ …………….แผ่นท…ี่ ………..
อนมตั ิ
นา้ ………………………………… ปรมิ าณนา้ ……………………………………
cm3
แหลง่ นา้ …………………….. ตัวอยา่ ง

คณลัก ณะ 12 34 5

ความขนุ่ NTU

ความเป็นกรด – ดา่ ง pH

ปรมิ าณซลั เฟต ppm.

ปรมิ าณคลอไรด์ ppm.

ระยะเวลาการกอ่ ตวั ของปนู ซีเมนต์ min.

ความตา้ นทานแรงอดั ของกอ้ นลกู บาศกม์ อรต์ า้ kg/cm2

หมายเหต :

213

สำนักวิเครำะห์ วจิ ัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

มทช.(ท) 105.1-2545
มาตรฐานการทดสอบความตา้ นแรงอัดของแทง่ คอนกรตี

(compressive strength of concrete)

1. ขอบข่าย
วธิ ีการทดสอบนี้ ครอบคลมุ ถงึ การหาความตา้ นแรงอดั ของแทง่ คอนกรีตรูปทรงกระบอก

และรูปลกู บาศก์ ซ่งึ จะไดจ้ ากการหลอ่ ในแบบหลอ่ หรอื จากการเจาะมาทดสอบก็ได้

2. วิธีทา
2.1 เคร่อื งมือ
2.1.1 เคร่ืองกดทดสอบ เคร่ืองกดเป็นแบบใดก็ได้ ท่ีทาใหน้ า้ หนกั กดไดส้ ูงเพียงพออยู่
ในชว่ งใชง้ านได้ และยอมใหผ้ ิดพลาดไดไ้ มเ่ กินรอ้ ยละ 1 เคร่ืองกดจะตอ้ งสามารถ
เพ่ิมแรงกดได้อย่างสม่าเสมอและไม่กระตุก เคร่ืองทดสอบแบบหมุนเกลียว
(screw-type)จะตอ้ งเป็นเคร่ืองท่ีหัวกดสามารถเคล่ือนท่ีดว้ ยความเร็วประมาณ
1.3 มิลลิเมตรต่อนาที สาหรับเคร่ืองทดสอบแบบไฮดรอลิก ตอ้ งเป็นเคร่ืองท่ี
สามารถให้นา้ หนักดว้ ยอัตราคงท่ี อยู่ในช่วง 1.43 ถึง 3.47 กิโลกรมั ต่อตาราง
เซนติเมตรตอ่ วินาทีส่วนท่ีใชก้ ดของเคร่ืองทดสอบ จะตอ้ งประกอบดว้ ยแผ่นเหล็ก
ทดสอบ (steel bearing plate) 2 แผ่น ขนาดใหญ่กว่าขนาดของแท่นทดสอบไม่
นอ้ ยกว่า 10 มิลลิเมตร แผ่นเหล็กตวั บนมีลกั ษณะเป็นแป้นกดฐานคร่งึ ทรงกลม
(spherically seated block)แขวนยดึ ไวก้ บั เคร่ืองเพ่ือใหข้ ยบั ตวั ได้ สว่ นแผน่ เหล็ก
ตวั ล่าง จะตอ้ งยึดติดกับส่วนล่างของเคร่ือง และตอ้ งมีความหนาอย่างนอ้ ย 50
มิลลิเมตร ผิวสมั ผสั ของแผน่ เหล็กทงั้ สอง จะตอ้ งเรยี บมีความเรียบคลาดเคล่ือนได้
ไม่เกิน 0.025 มิลลิเมตร ในระยะทาง 150 มิลลิเมตร การเพ่ิมแรงกดตอ้ งทาได้
อยา่ งตอ่ เน่ือง ไมม่ ีจงั หวะหยดุ หรือกระตกุ ในระหวา่ งการเพ่ิมแรงกด
2.1.2 เวอรเ์ นียรค์ าลเิ ปอร์ มีความละเอียดถึง 0.1 มลิ ลเิ มตร
2.1.3 เคร่อื งช่งั นา้ หนกั ซง่ึ มีความละเอียดถงึ 1 กรมั
2.1.4 เคร่อื งมือเคลือบผวิ หนา้ ของแทง่ คอนกรีต รูปทรงกระบอก

2.2 แบบฟอรม์ ใหบ้ นั ทกึ ในแบบฟอรม์ บฟ. มทช.(ท) 105.1-2545 : มาตรฐานการทดสอบ
ความตา้ นแรงอดั ของแทง่ คอนกรีต

2.3 การเตรียมตวั อยา่ ง
2.3.1 แทง่ ทดสอบซง่ึ ไดจ้ ากการหลอ่ จะตอ้ งเป็นรูปทรงกระบอก ขนาดเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลาง
1500.75 มิลลิเมตร และสูง 3003 มิลลิเมตร หรือเป็นรูปลูกบาศก์ ขนาด

214

สำนกั วิเครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

1500.75 มลิ ลเิ มตร โดยทาการเก็บตวั อยา่ งตาม มทช.(ท) 102-2545 : มาตรฐาน
การเก็บตวั อยา่ งคอนกรีตในหนา้ งานและการนาไปบารุงรกั ษา
2.3.2 การเคลือบผิวหนา้ (capping)แทง่ ทดสอบรูปทรงกระบอก วสั ดทุ ่ีใชใ้ นการเคลือบ
ผิวหนา้ รบั แรงอดั ของแท่งตวั อย่าง (capping compound)ตอ้ งสามารถรบั แรงอดั
ได้สูงกว่าแรงอัดของแท่งคอนกรีตทดสอบ การเคลือบปลายทั้งสองของแท่ง
ทดสอบ ตอ้ งเคลือบใหต้ งั้ ฉากกับแกนของแท่งทดสอบ ความเรียบของผิวหน้า
ทดสอบท่ีไดร้ บั การเคลือบแลว้ ยอมใหค้ ลาดเคล่ือนไดไ้ มเ่ กิน 0.1 มลิ ลิเมตร
2.3.3 แท่งทดสอบท่ีไดจ้ ากการเจาะ จะตอ้ งเป็นรูปกระบอกเส้นผ่านศนู ยก์ ลางไม่น้อย
กวา่ 2 เทา่ ของขนาดใหญ่ท่ีสดุ ของมวลหยาบ และตอ้ งไมน่ อ้ ยกวา่ 100 มลิ ลเิ มตร
ความยาวเม่ือยงั ไมเ่ คลือบปลายตอ้ งไมน่ อ้ ยกวา่ รอ้ ยละ 95 ของเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลาง
ก่อนการเคลือบผิวแทง่ คอนกรีตท่ีไดจ้ ากการเจาะ จะตอ้ งมีความคลาดเคล่ือนของ
ความเรียบท่ีผิวหนา้ ตดั ไมเ่ กิน 5 มลิ ลิเมตร ของมมุ ท่ีหนา้ ตดั ทากบั แกนตามยาวจากมมุ ฉากไม่
เกิน 5 องศา และเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลาง ท่ีหนา้ ตดั ทงั้ สองจากเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลางเฉล่ียไมเ่ กิน 2.5
มลิ ลิเมตร

ความเรียบของผิวหนา้ แทง่ ทดสอบท่ีไดจ้ ากการเจาะ เม่ือไดร้ บั การเคลือบแลว้ ยอม
ใหค้ ลาดเคล่ือนไดไ้ ม่เกิน 0.1 มิลลิเมตร แทง่ ทดสอบ ซ่งึ ไดจ้ ากการเจาะใหเ้ จาะเม่ือคอนกรีตมี
อายไุ มต่ ่ากวา่ 14 วนั และตอ้ งอยใู่ นสภาพท่ีดไี มม่ ีรอยรา้ ว รอยบน่ิ หรือเป็นโพรง

2.3.4 ทาการวดั ขนาดและช่งั นา้ หนกั แท่งทดสอบ โดยใหว้ ดั หาเสน้ ผ่านศนู ยก์ ลาง หรือ
ขนาดหนา้ ตดั แท่งส่ีเหล่ียมจตั รุ สั เป็นเซนติเมตร ทศนิยม 2 ตาแหนง่ โดยเฉล่ียคา่
เสน้ ผ่านศนู ยก์ ลาง 2 ค่า ท่ีวดั ไดห้ รือวดั ขนาดส่ีเหล่ียมหนา้ ตดั ท่ีผ่านศนู ยก์ ลาง
เฉล่ีย หรือขนาดท่ีวัดไดน้ ีจ้ ะใชเ้ ป็นค่าสาหรับคานวณหาพืน้ ท่ีหน้าตดั ของแท่ง
ทดสอบ ในการวดั ความสูงใหว้ ดั ความสูงของแท่งทดสอบ รวมทงั้ ความหนาของ
วสั ดเุ คลือบผิวหนา้ หน่วยเป็นเซนติเมตร ทศนิยม 2 ตาแหน่ง การช่งั นา้ หนกั แท่ง
ทดสอบ เพ่ือหาความหนาแน่นของแท่งคอนกรีต ใหช้ ่งั นา้ หนกั แท่งทดสอบเป็น
กิโลกรมั ทศนยิ ม 2 ตาแหนง่

2.3.5 การวัดขนาดของแท่งทดสอบ ซ่ึงได้จากการเจาะ ต้องวัดให้ไดล้ ะเอียดถึง 1
มิลลิเมตร ภายหลังการเคลือบผิวหน้าของแท่งทดสอบใหเ้ รียบการวัดเสน้ ผ่าน
ศนู ยก์ ลาง ใหว้ ดั 3 ตาแหนง่ คือ ปลายทงั้ สองขา้ ง และท่ีก่ึงกลางแท่งทดสอบ โดย
วดั ตาแหน่งละ 2 แนวของเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลางท่ีตงั้ ฉากกบั คา่ ท่ีวดั ไดท้ งั้ 6 คา่ นามา
เฉล่ียเป็นค่าท่ีใชใ้ นการคานวณ การวัดความยาว ให้วัด 4 ตาแหน่ง คือ ท่ีผิว

215

สำนกั วเิ ครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

ตามยาวของแทง่ ทดสอบ โดยมีระยะหา่ งตามเสน้ รอบรูปของหนา้ ตดั ขวางท่ีปลาย
เทา่ กนั แลว้ หาคา่ เฉล่ียสาหรบั นาไปใชใ้ นการคานวณ
2.4 การทดสอบ
2.4.1 การวางแทง่ ทดสอบบนเคร่ืองกดตอ้ งเป็นไปตามนี้
- ผวิ แผน่ เหลก็ ดา้ นสมั ผสั กบั แทง่ ทดสอบตอ้ งสะอาดปราศจากนา้ มนั
- จดั แนวศนู ยก์ ลางของแผน่ เหลก็ ตงั้ ตวั บนและตวั ลา่ งใหอ้ ย่ใู นแนวเดียวกนั
- การวางแทง่ ทดสอบตอ้ งใหแ้ นวแกนของแทง่ ทดสอบทบั กบั แนวศนู ยก์ ลางของ

เคร่อื งกดทดสอบ
- ผวิ แผน่ เหลก็ ตอ้ งสมั ผสั กบั แทง่ ทดสอบแนบสนิท
2.4.2 เม่ือวางแท่งทดสอบบนเคร่ืองกดทดสอบ และจัดให้แผ่นเหล็กสัมผัสกับแท่ง
ทดสอบแนบสนิทดีแลว้ จึงเร่ิมใหน้ า้ หนกั กดอย่างสม่าเสมอ โดยมีอัตราคงท่ีอยู่
ในช่วง 1.43 ถึง 3.47 กิโลกรมั ต่อตารางเซนติเมตรต่อวินาที ในช่วงคร่ึงแรกของ
นา้ หนกั กดสงู สดุ ท่ีแทง่ ทดสอบจะรบั ไดน้ นั้ ยอมใหใ้ ชอ้ ตั ราการกดสงู กวา่ กาหนดได้
และหา้ มปรบั อตั ราการกดหรือส่วนใด ๆ ของเคร่ืองทดสอบในขณะท่ีแท่งทดสอบ
อยใู่ นชว่ งจดุ คราก (yield point) และจดุ วบิ ตั ิ (failure)
2.4.3 ใหท้ าการกดจนกระท่งั แท่งทดสอบถึงจุดวิบตั ิ บนั ทึกค่านา้ หนักกดสูงสุดท่ีแท่ง
ทดสอบ สามารถรบั ได้ และใหบ้ นั ทึกรูปลกั ษณะการแตกของแท่งทดสอบนัน้ ใน
แบบฟอรม์ ท่ี บฟ. มทช.(ท) 105.1-2545 : มาตรฐาน
3. การคานวณ
3.1 การคานวณ คา่ ความตา้ นแรงอดั ของแทง่ ทดสอบใหล้ ะเอียด ถงึ ทศนยิ ม 2 ตาแหนง่ ได้
จากสตู ร

ความตา้ นทานอัดของแท่งทดสอบ = นา้ หนักกดสูงสดทแ่ี ท่งทดสอบรับได้ (กิโลกรัม)
(กโิ ลเมตรต่อตารางเ นตเิ มตร) พนื้ ทหี่ น้าตดั ทร่ี ับนา้ หนักกดของแท่งทดสอบ(ตารางเ นตเิ มตร)

3.2 การคานวณหาคา่ ความหนาแนน่ ของแทง่ ทดสอบ ใหม้ ีความละเอียดถึงทศนิยม 2
ตาแหนง่ ไดจ้ ากสตู ร

ความหนาแน่นของแท่งทดสอบ = นา้ หนักของแท่งทดสอบ (กิโลกรัม)

(กิโลกรัมต่อลูกบาศกเ์ นตเิ มตร) ปรมิ าตรของแท่งทดสอบ (ลูกบาศกเ์ นตเิ มตร)

216

สำนักวิเครำะห์ วจิ ัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

3.3 ถา้ แทง่ ทดสอบท่ีไดจ้ ากการเจาะมีสว่ นสงู นอ้ ยกวา่ 2 เทา่ ของเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลางใหแ้ กไ้ ข
คา่ ความตา้ นแรงอดั ตาม ตารางท่ี 1

ตารางที่ 1

อตั ราสว่ นความสงู ตอ่ เสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลางกบั ตวั คณู ท่ีใชแ้ กไ้ ขคา่ ความตา้ นแรงอดั

อตั ราสว่ นความสงู ตวั คณู สาหรบั แกไ้ ขคา่ ความดา้ นทานแรงอดั
ตอ่ เส้นผ่านศูนยก์ ลางของแทง่ ทดสอบ

1.75 0.99

1.50 0.97

1.25 0.94

1.00 0.91

4. การรายงานผล

ให้รายงานผลการทดสอบ โดยมีรายละเอียดตามรายการดังตอ่ ไปนี้
- หมายเลขประจาแทง่ ทดสอบ
- ขนาดของแทง่ ทดสอบ
- แรงอดั สงู สดุ
- ความตา้ นแรงอดั
- ลกั ษณะการแตก
- ขอ้ บกพรอ่ ง ของแทง่ ทดสอบ หรือการเคลือบ
- ประวตั ิการบม่
- วนั เดือน ปี ท่ีทดสอบ และอายขุ องแทง่ ทดสอบ เม่ือทดสอบ
- ความหนาแนน่

บันทกผลตา่ ง ๆ เหล่านี้ ในแบบ อรม์ ในหัวข้อที่ 2.2

5. เกณฑก์ ารตดั สนิ และความคลาดเคล่อื นทยี่ อมให้
5.1 เกณฑใ์ นการพจิ ารณาคา่ ความตา้ นแรงอดั ของแทง่ ทดสอบใหเ้ ป็นไปตาม มทช. 101-
2545 : มาตรฐานงานคอนกรตี และคอนกรีตเสรมิ เหล็ก
5.2 การคานวณ คา่ ความตา้ นแรงอดั ของแทง่ ทดสอบ ใหแ้ สดงในหนว่ ยกิโลกรมั ตอ่ ตาราง
เซนตเิ มตร และมีความละเอียดถึง ทศนิยม 2 ตาแหนง่
5.3 การคานวณ คา่ ความหนาแนน่ ของแทง่ ทดสอบ ใหแ้ สดงในหนว่ ยกิโลกรมั ตอ่ ลกู บาศก์
เซนตเิ มตร และมีความละเอียดถึง ทศนิยม 2 ตาแหนง่

217

สำนักวิเครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท
5.4 การวดั ขนาดของแทง่ ทดสอบใหว้ ดั ในหนว่ ยเซนตเิ มตร และละเอียดถงึ ทศนิยม 2 ตาแหนง่
5.5 สาหรบั แทง่ ทดสอบรูปทรงกระบอก ท่ีไดจ้ ากการหลอ่ หรือการเจาะ ขนาดของเสน้ ผ่าน

ศนู ยก์ ลาง ยอมใหค้ ลาดเคล่ือนไดไ้ มเ่ กิน รอ้ ยละ  0.5 และความสงู ยอมใหค้ ลาดเคล่ือน
ไดไ้ มเ่ กิน รอ้ ยละ  1.0
5.6 สาหรบั แทง่ ทดสอบรูปลกู บาศก์ มิตทิ กุ ดา้ นยอมใหค้ ลาดเคล่ือนไดไ้ มเ่ กิน รอ้ ยละ  0.5

6. ข้อควรระวัง
6.1 ในกรณีท่ีทดสอบแทง่ ทดสอบท่ีบม่ ชืน้ หากเป็นแทง่ ทดสอบรูปลกู บาศกต์ อ้ งเชด็ ผิวใหแ้ หง้
และทดสอบภายใน 1 ช่วั โมง และหากเป็นแทง่ ทดสอบรูปทรงกระบอกตอ้ งเช็ดผิวใหแ้ หง้
และเคลือบผิวหนา้ แทง่ ทดสอบทงิ้ ไว้ 2 ช่วั โมงแลว้ ทดสอบภายใน 1 ช่วั โมง
6.2 สาหรบั แทง่ ทดสอบท่ีไดจ้ ากการเจาะ นามาแชใ่ นนา้ ปนู ขาวอ่มิ ตวั ท่ีอณุ หภมู หิ อ้ ง ไมน่ อ้ ย
กวา่ 24 ช่วั โมง แลว้ จงึ เช็ดผิวใหแ้ หง้ เคลือบผิวหนา้ แทง่ ทดสอบทงิ้ ไว้ 2 ช่วั โมง แลว้ ทดสอบ
ภายใน 1 ช่วั โมง
6.3 การช่งั นา้ หนกั เพ่ือหาความหนาแนน่ ของแทง่ ทดสอบ ใหช้ ่งั นา้ หนกั เฉพาะแทง่ ทดสอบไม่
รวมนา้ หนกั ของวสั ดทุ ่ีเคลือบผวิ หนา้
6.4 ควรมีการตรวจสอบเคร่ืองกดท่ีใชง้ านประจาสม่าเสมอ ปีละครงั้ และเม่ือสงสยั วา่ เคร่อื ง
ทดสอบอาจใหผ้ ลทดสอบไมถ่ กู ตอ้ ง หรือหลงั จากการซอ่ ม หรือประกอบใหมใ่ หท้ าการ
ตรวจสอบทกุ ครงั้

7. เอกสารอ้างองิ
7.1 THE AMERICAN ASSOCIATION OF STATE HIGHWAY OFFICIALS “STANDARD
SPECIFICATION FOR HIGHWAY MATERIALS AND METHOD OF SAMPLING
AND TESTING” AASHO T 22-66
7.2 BRITISH STANDARD 1881 : PART 4 : 1974
7.3 มาตรฐานผลิตภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม มอก. 409-2525 : วิธีทดสอบความตา้ นทานแรงอดั ของ
แทง่ คอนกรีต

218

สำนักวเิ ครำะห์ วจิ ัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

โครงการ……………………………………… บ . มทช.(ท) 105.1-2545 ทะเบยี นทดสอบ
……………………………………………….. …………….
ส านทกี่ อ่ สร้าง…….………………………… (หนว่ ยงานที่ทาการทดสอบ)
……………………………………………….. การทดสอบความตา้ นแรงอดั ผูท้ ดสอบ
ผูร้ บั ้างหรือผนู้ าสง่ ..…………………………
ชนิดตวั อยา่ ง……….….ทดสอบครงั้ ท…่ี …… ของแทง่ คอนกรตี ผู้ตรว สอบ
ทดสอบวนั ท.ี่ .……………….แผ่นท…่ี ……… (compressive strength
อนมตั ิ
of concrete)

คณุ ลกั ษณะ แทง่ ทดสอบ
พนื้ ทห่ี นา้ ตดั ทร่ี บั นา้ หนกั กดของแทง่ ทดสอบ (1) 1 234

cm.2

นา้ หนกั ของแทง่ ทดสอบ (2) kg.

ปรมิ าตรของแทง่ ทดสอบ (3) cm.3

นา้ หนกั กดสงู สดุ ทีแ่ ทง่ ทดสอบรบั ได้ (4) kg.

ความตา้ นแรงอดั ของแทง่ ทดสอบ = (4)/(1), kg./cm.2

ความหนาแนน่ ของแทง่ ทดสอบ = (2)/(3), kg/cm3

หมายเหต : ลัก ณะการแตกของแทง่ ทดสอบ

219

สำนักวิเครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

มทช.(ท) 105.2-2545
มาตรฐานการทดสอบการรบั แรงดดั ของคอนกรตี

(flexural strength of concrete)

1. ขอบข่าย
วิธีการทดสอบนี้ ครอบคลุมถึงการทดสอบหาการรับแรงดัดของคอนกรีต โดย

สามารถทาได้ 2 วิธี คือ วิธีใชแ้ รงกดหน่ึงจุดท่ีจุดก่ึงกลางคาน (center-point loading)และ
วิธีใชแ้ รงกดคาน 2 จดุ โดยใหต้ าแหนง่ ของจดุ ทงั้ สองเป็นตาแหนง่ ท่ีแบง่ คานออกเป็น 3 สว่ น
เทา่ ๆ กนั (third-point loading)

2. วธิ ีทา
2.1 เคร่อื งมือ
2.1.1 เคร่ืองกดทดสอบ ใชเ้ คร่ืองกดท่ีสามารถเพ่ิมแรงกดไดอ้ ย่างต่อเน่ือง ไม่มีจงั หวะ
หยุด หรือกระตุกในระหว่างการเพ่ิมแรงสาหรับการทดสอบการรับแรงดดั ของ
คอนกรตี วิธีใหแ้ รงกดหน่งึ จดุ ท่ีจดุ ก่งึ กลางคานไดแ้ สดงการติดตงั้ เคร่อื งมือไวใ้ นรูป
ท่ี 1 ส่วน วิธีใหแ้ รงกดคานสองจุด โดยใหต้ าแหน่งของจุดทงั้ สอง เป็นตาแหน่งท่ี
แบง่ คานออกเป็น 3 สว่ นเทา่ ๆ กนั ไดแ้ สดงการตดิ ตงั้ เคร่อื งมือไวใ้ นรูปท่ี 2
2.1.2 เคร่อื งวดั ขนาดของคานตวั อยา่ ง ซง่ึ สามารถวดั ไดล้ ะเอียดถึง 0.1 มลิ ลเิ มตร
2.2 แบบฟอรม์ ใชแ้ บบฟอรม์ ท่ี บฟ. มทช. 105.2-2545 : มาตรฐานการรบั แรงดดั ของคอนกรีต
2.3 การเตรียมตวั อยา่ ง
การทดสอบการรับแรงดัดของคอนกรีต ทาได้โดยการทดสอบคานตัวอย่าง
มาตรฐานท่ีมีความยาวประมาณ 3 เทา่ ของสว่ นสงู โดยท่วั ไปชิน้ ตวั อย่างจะตอ้ งมีขนาดท่ี
กาหนดใหใ้ นแต่ละงาน ความเบ่ียงเบนจากขนาดท่ีกาหนดจะตอ้ งไม่เกิน 3.2 มิลลิเมตร
สาหรบั ขนาดกวา้ ง หรือลึกเกิน 152 มิลลิเมตร ขึน้ ไป และไม่เกิน 1.6 มิลลิเมตร สาหรบั
ขนาดเล็กกวา่ นนั้

2.4 การทดสอบ
2.4.1 วางชิน้ ทดสอบลงบนฐานรองรบั คาน วางหัวกดใหต้ าแหน่งของหวั กด คานและ
ฐานรองคานอยู่ตามกาหนด โดยวิธีใชแ้ รงกดหน่ึงจุดท่ีจุดก่ึงกลางคาน ให้จัด
ตาแหน่งเคร่ืองมือตามกาหนดในรูปท่ี 1 สว่ นการทดสอบวิธีใชแ้ รงกดคานสองจุด
ใหจ้ ดั ตาแหนง่ เคร่อื งมือตามกาหนดใน รูป 2
2.4.2 ปรบั อตั ราการกดเคร่ืองทดสอบดว้ ยแรงประมาณรอ้ ยละ 3 ถึงรอ้ ยละ 6 ของแรง
ประลัย (ultimate load)แล้วค่อยตรวจสอบผิวสัมผัสของตัวกดกับคาน และ

220

สำนกั วเิ ครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท
ฐานรองคานกับคานดูว่ามีช่องขนาดกว้างกว่า 0.15 มิลลิเมตร ในช่วง 25
มิลลิเมตร หรือไม่ ถา้ มีใหแ้ ตง่ คอนกรีตท่ีบรเิ วณช่วงนนั้ ๆ ดว้ ยการฝนใหเ้ รียบ ช่อง
ท่ีขนาดกวา้ งนอ้ ยกว่า 0.15 มิลลิเมตรในชว่ ง 25 มิลลิเมตร อาจอดุ ไดโ้ ดยการวาง
แผ่นหนงั (leather shim)ไวร้ ะหว่างผิวสมั ผสั แผ่นหนงั ท่ีใชจ้ ะตอ้ งมีขนาดเท่ากับ
6.4 มลิ ลเิ มตร กวา้ ง 25 มลิ ลเิ มตร ถงึ 50 มิลลิเมตร

2.4.3 เพ่มิ แรงกดอยา่ งตอ่ เน่ือง และไมม่ ีการกระตกุ ในชว่ งครง่ึ แรกของแรงประลยั อาจ
เพ่มิ แรงไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ หลงั จากนนั้ ใหเ้ พ่มิ แรงดว้ ยอตั ราท่ีอยใู่ นชว่ ง 9 กิโลกรมั ตอ่

221

สำนักวเิ ครำะห์ วจิ ัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

ตารางเซนตเิ มตรตอ่ นาที ถงึ 12 กิโลเมตรตอ่ ตารางเซนตเิ มตรตอ่ นาที (125 ปอนด์
ตอ่ ตารางนิว้ ตอ่ นาที ถงึ 175 ปอนดต์ อ่ ตารางนวิ้ ตอ่ นาที)
2.4.4 วดั ดา้ นกวา้ งและลกึ ของคานท่ีบรเิ วณท่ีมีรอยแตกดา้ นละ 3 ครงั้ แลว้ หาคา่ เฉล่ีย
ของหนา้ ตดั ท่ีรอยแตก พรอ้ มทงั้ สงั เกตลกั ษณะการแตกรา้ วของคานตวั อย่าง

3. การคานวณ
การคานวณค่าการรบั แรงดดั จะกาหนดใหอ้ ยู่ในรูปของ โมดลู สั ของการแตกหกั

(modulus ofrupture)ดงั ตอ่ ไปนี้
3.1 สาหรบั การกดหน่งึ จดุ ท่ีจดุ ก่ึงกลางคาน (center-point loading) สามารถหาคา่ การรบั

แรงดดั ไดจ้ ากสตู ร
R = 3 PI/2bd2

3.2 สาหรบั การกดสองจดุ โดยตาแหนง่ ท่ีจดุ ทงั้ สองแบง่ คานออกเป็นสามสว่ น (third-point
loading)สามารถหาคา่ การรบั แรงดดั ได้ จากสตู ร
3.2.1 เม่ือรอยแตกอยใู่ นชว่ งกลางคาน
R = PI/2bd2
3.2.2 เม่ือรอยแตกอยนู่ อกช่วงกลางคาน และห่างจากชว่ งกลาง ไมเ่ กินรอ้ ยละ 5 ของชว่ ง
คาน ใหใ้ ช้
R = 3 PI/2bd2

เม่ือ R = คา่ การรบั แรงดดั เป็น กิโลกรมั ตอ่ ตารางเซนตเิ มตร
P= แรงท่ีจดุ วบิ ตั ขิ องคาน เป็น กิโลกรมั
I= ชว่ งคาน เป็น เซนตเิ มตร
b= ความกวา้ งเฉล่ียท่ีหนา้ ตดั บริเวณรอยแตก เป็น เซนตเิ มตร
d= ความลกึ เฉล่ียท่ีหนา้ ตดั บรเิ วณรอยแตก เป็น เซนตเิ มตร
a= ระยะเฉล่ียของรอยแตกจากฐานรองคานด้านใกล้ท่ีสุด เป็ น
เซนตเิ มตร

4. การรายงานผล
ใหร้ ายงานผลตามรายละเอียดในแบบฟอรม์ ท่ี บฟ. มทช.(ท) 105.2-2545 : มาตรฐาน

การทดสอบการรบั แรงดดั ของคอนกรตี

222

สำนกั วิเครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

5. เกณฑก์ ารตัดสินและความคลาดเคล่อื นท่ียอมให้
5.1 การพจิ ารณาคา่ การรบั แรงดดั ของคอนกรีตตอ้ งอยใู่ นช่วง รอ้ ยละ 11 ถงึ รอ้ ยละ 23 ของ
ความตา้ นแรงอดั ของแทง่ ทดสอบซ่งึ เป็นคอนกรีตท่ีผสมในครงั้ เดียวกนั
5.2 ในกรณีของการทดสอบวธิ ีใชแ้ รงกดคานสองจดุ ถา้ รอยแตกอยนู่ อกช่วงกลางคานและ
หา่ งจากชว่ งกลางคานเกินรอ้ ยละ 5 ของชว่ งคาน ใหท้ าการทดสอบใหม่
5.3 คา่ การรบั แรงดดั ตอ้ งคานวณใหล้ ะเอียด ถึง 0.35 กิโลกรมั ตอ่ ตารางเซนตเิ มตร (5 ปอนด์
ตอ่ ตารางนิว้ )

6. ข้อควรระวัง
6.1 การเพ่ิมแรงกดจะตอ้ งกระทาอยา่ งตอ่ เน่ือง และไมม่ ีการกระตกุ
6.2 สาหรบั ตวั อยา่ งท่ีบม่ ชืน้ จะตอ้ งเช็ดผิวคานมาตรฐานท่ีจะทดสอบใหแ้ หง้ แลว้ ทดสอบ
ภายใน 1 ช่วั โมง
6.3 ควรมีการตรวจสอบเคร่ืองกดท่ีใชง้ านอยา่ งสม่าเสมอ หรือเม่ือสงสยั วา่ เคร่ืองทดสอบอาจ
ใหผ้ ลทดสอบไม่ถกู ตอ้ งหรือหลงั จากการซ่อม หรือประกอบใหม่ใหท้ าการตรวจสอบทกุ
ครงั้

7. เอกสารอ้างอิง
7.1 AMERICAN SOCIETY OF TESTING AND MATERIALS ; ASTM STANDARD : C 78-
84, C 293-79
***********

223

สำนกั วเิ ครำะห์ วจิ ัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

โครงการ………………………………………. บ . มทช.(ท) 105.2-2545 ทะเบยี นทดสอบ……………

…………………………………………………. (หน่วยงานทท่ี าการทดสอบ) ผทู้ ดสอบ
ส านทก่ี ่อสรา้ ง……………………………… ผตู้ รว สอบ
การทดสอบความตา้ นแรงดดั อนมตั ิ
…………………………………………………. ของคอนกรีต

ผูร้ บั ้างหรือผู้นาสง่ …………………………. (flexural strength
ชนิดตวั อยา่ ง………….ทดสอบครงั้ ท…ี่ ……. of concrete)
ทดสอบวนั ท…่ี …………….แผน่ ท…ี่ ………..

การกดหนึง่ จดุ ท่จี ดุ กง่ึ กลางคาน คานทดสอบ 2 34
(center-point loading) 1 34

แรงทีจ่ ดุ วบิ ตั ขิ องคาน (P) kg.

ชว่ งคาน (I) cm.
ความกวา้ งเฉลีย่ ทหี่ นา้ ตดั บรเิ วณรอยแตก (b) cm.

ความลกึ เฉลี่ยทีห่ นา้ ตดั บรเิ วณรอยแตก (d) cm.

คา่ การรบั แรงดดั (R) = 3 PI/2bd2 kg./cm.2

การกดสอง ดโดยตาแหน่งที่ ดทงั้ สองแบง่ คาน คานทดสอบ 2
ออกเปนสามสว่ น (third-point loading) 1

แรงที่จดุ วบิ ตั ขิ องคาน (P) kg.

ชว่ งคาน (I) cm.

ความกวา้ งเฉล่ยี ทห่ี นา้ ตดั บรเิ วณรอยแตก (b) cm.

ความลกึ เฉลย่ี ทหี่ นา้ ตดั บรเิ วณรอยแตก (d) cm.

ระยะเฉล่ยี ของรอยแตกจากฐานรองคานดา้ นใกลท้ ี่สดุ (a) cm.

คา่ การรบั แรงดดั (รอยแตกรา้ วอยนู่ อกชว่ งกลางคาน) (R) = 3PI/2bd2 kg./cm.2

คา่ การรบั แรงดดั (รอยแตกรา้ วอยใู่ นชว่ งกลางคาน) (R) = PI/2bd2 kg./cm.2

หมายเหต :

224

สำนักวเิ ครำะห์ วจิ ัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

มทช.(ท) 201-2545
มาตรฐานวธิ ีการทดสอบหาค่าแรงอัดในแนวตงั้ ฉากเสีย้ นของไม้

(compression test of wood perpendicular to grain)

1. ขอบข่าย
มาตรฐานการทดสอบนี้ ครอบคลมุ ถึงการหาคณุ สมบตั ทิ างกลของไมด้ ว้ ยอตั รา

แรงอดั ในแนวตงั้ ฉากเสีย้ น และดพู ฤติกรรมของไม้ เม่ือถกู แรงกระทา และพจิ ารณาหา
คา่ ท่ีตอ้ งการ คือ
1.1 กาลงั อดั ของไมณ้ ขีดปฏิภาค(elastic strength at proportional limit)
1.2 กาลงั อดั ของไมณ้ จดุ คลากท่ี 0.05% offset (yielding strength at 0.05% offset)
1.3 โมดลู สั ยืดหยนุ่ (modulusofelasticity)

2. นิยาม ใหเ้ ป็นไปตามมาตรฐาน
ความหมายของคาท่ีใชใ้ นมาตรฐานการทดสอบไมน้ ี้
ผลิตภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม มอก. 421ไมแ้ ปรรูป : ขอ้ กาหนดท่วั ไป

3. ชั้นคณ าพและสัญลัก ณ์
ใหเ้ ป็นไปตามมาตรฐานผลิตภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม มอก. 424 ไมแ้ ปรรูป : สาหรบั งานกอ่ สรา้ งท่วั ไป

4. วิธีทา
4.1 เคร่อื งมือและอปุ กรณป์ ระกอบดว้ ย

225

สำนักวิเครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

ไมโครมเิ ตอรช์ นิดมีหนา้ ปัทม(์ dial gauge)ท่ีวดั ไดล้ ะเอียดถงึ 0.001 มม. พรอ้ ม
ดว้ ยแผน่ เหล็กรองรบั (dialmicrometer with bearing block)ดงั แสดงในรูปท่ี 1

ไมโครมเิ ตอรช์ นิดมีหนา้ ปัทม์ แผน่ เหลก็ กด
ไมต้ วั อยา่ ง

แผน่ เหล็กรองรบั

รูปท่ี 1 แสดงเคร่อื งมือและอปุ กรณ์ การทดสอบหาคา่ แรงอดั ในแนวตงั้ ฉากเสีย้ นของไม้

4.2 การเตรียมตวั อยา่ งการทดสอบ
เตรียมไมต้ วั อยา่ งท่ีไสเรียบ (dressedtimber) และเกลีย้ ง

(clearwood) ขนาด 5x5x15 ซม. ชนิดละ 3 ทอ่ นโดยไมต้ วั อยา่ งท่ีจะนามาทดสอบ
ตอ้ งมีคา่ ความชืน้ (moisture content) อยรู่ ะหวา่ งรอ้ ยละ 10 ถงึ รอ้ ยละ 14
4.3 แบบฟอรม์ ใชแ้ บบฟอรม์ ท่ี บฟ. มทช.(ท) 201.1-2545, 201.2-2545
4.4การทดสอบ
4.4.1 ไมต้ วั อย่างท่ีทาการทดสอบ ตอ้ งทาเป็นทอ่ นส่ีเหล่ียมมีเนือ้ ท่ีหนา้ ตดั เทา่ กนั

ตลอดความยาว และแนวเสีย้ นไมต้ งั้ ฉากกบั แกนไม้ โดยมีแผน่ เหล็กรองรบั ทา้ ย
ของไมต้ วั อยา่ ง
4.4.2 วดั ขนาดของไมต้ วั อยา่ ง โดยยอมใหผ้ ิดพลาดไดไ้ มเ่ กิน 0.2 ม.ม. และช่งั นา้ หนกั
อา่ นคา่ ละเอียดไดเ้ ป็นกรมั พรอ้ มทงั้ แสดงรอยตาหนิตา่ ง ๆ ของไมท้ ่ีปรากฏให้
เห็น

226

สำนักวิเครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

4.4.3 วางไมต้ วั อยา่ งบนแผ่นเหล็กรองรบั (bearingblock) โดยใหแ้ นวเสีย้ นอยใู่ นแนว
ระดบั และ ใหผ้ วิ ดา้ นตงั้ ฉากกบั วงปี (radial) อยตู่ อนบนสดุ บนั ทกึ ความกวา้ ง
ของผิวดา้ นนี้ วางแผน่ เหล็กกด (loadingplate) ขนาด 2 นวิ้ ซง่ึ ใชร้ องรบั
นา้ หนกั ท่ีกดลง โดยวางตามแนวขวางใหไ้ ดก้ ่งึ กลาง ประมาณ 1/3 สว่ นของ
ความยาวไมต้ วั อยา่ ง โดยใหแ้ นวยาวของแผน่ เหล็กกด ทามมุ ฉากกบั แนวยาว
ของไมต้ วั อยา่ ง

4.4.4 ปรบั ระยะความสงู ของไมโครมเิ ตอรช์ นิดมีตวั เลขบนหนา้ ปัทม์ โดยใหป้ ลาย
แกนของไมโครมิเตอร์ สมั ผสั กบั ผิวของไมต้ วั อยา่ งเลก็ นอ้ ย

4.4.5 ใหน้ า้ หนกั กดลงครงั้ แรก 100 กิโลกรมั และปรบั เขม็ ท่ีหนา้ ปัทมข์ อง
ไมโครมิเตอร์ ใหช้ ีท้ ่ีขีดศนู ย์

4.4.6 เพ่มิ แรงกดบนไมต้ วั อยา่ งอย่างตอ่ เน่ืองดว้ ยความเรว็ ประมาณ0.5 มม.ตอ่ นาที
อา่ นคา่ การหดตวั (deformation) ท่ีหนา้ ปัทมข์ องไมโครมเิ ตอร์ ทกุ ๆ ครงั้ ท่ีเพ่มิ นา้ หนกั กด 100
กิโลกรมั จนกวา่ เขม็ ท่ีหนา้ ปัทมจ์ ะหมนุ ไปครบ 2 รอบ (2 มิลลิเมตร) หรือเขม็ ท่ีหนา้ ปัทมเ์ ร่มิ
หมนุ ไปอย่างรวดเรว็ โดยไมห่ ยดุ

4.4.7 เขียนกราฟ โดยกาหนดใหแ้ รงกด อย่บู นแกนตงั้ และการหดตวั ของไม้ อย่บู น
แกนนอนใหแ้ สดงคา่ กาลงั อดั ณ ขีดปฏิภาค และกาลงั ณ จดุ คลาก (แสดงดว้ ยเสน้ กราฟ O’-
A’) บนกราฟดว้ ย ถา้ เสน้ กราฟไมผ่ า่ นจดุ เรม่ิ ตน้ ใหป้ รบั แกใ้ หม่ โดยให้ผา่ นจดุ เรม่ิ ตน้ (แสดง
ดว้ ยเสน้ กราฟ O-A) ดงั แสดงในรูปท่ี 2

รูปท่ี 2 กราฟแสดงความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งแรงกดและการหดตวั ของไม้

5. การคานวณ
ใหด้ าเนนิ การคานวณตามวิธีท่ีกาหนดไวใ้ นแบบฟอรม์ ตามขอ้ 4.3

227

สำนกั วิเครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท
6. การรายงาน

ใหร้ ายงานตามแบบฟอรม์ บฟ. มทช.(ท) 201.1-2545 ,201.2-2545
7. เกณฑก์ ารตดั สินและความคลาดเคล่ือนท่ียอมให้

เกณฑก์ ารตดั สินใชค้ า่ เฉล่ียการทดสอบหาคา่ แรงอดั ในแนวตงั้ ฉากเสีย้ นของไม้ แตล่ ะชนดิ (ตาม
ขอ้ 5, 6 และ 7 ในแบบฟอรม์ บฟ. มทช.(ท) 201.1-2545)

. ขอ้ ควรระวงั
8.1 คา่ ท่ีอา่ นไดจ้ ากเคร่ืองมือทดสอบ ตอ้ งเป็นคา่ ท่ีอ่านไดล้ ะเอียด และถกู ตอ้ ง
8.2 ไมต้ วั อย่างท่ีจะนามาทดสอบ ตอ้ งอยใู่ นสภาพท่ีสมบรู ณเ์ รียบรอ้ ย มีขนาดตามท่ีกาหนด
เทา่ กนั ตลอดทงั้ ทอ่ น และตอ้ งไมม่ ีตาหนิในเนือ้ ไม้
8.3 ไมต้ วั อยา่ งท่ีจะนามาทดสอบตอ้ งวางในตาแหนง่ ท่ีถกู ตอ้ ง และม่นั คงตามแนวท่ีกาหนด
8.4 แผน่ เหลก็ กดและแผน่ เหล็กรองรบั ไมต้ วั อยา่ ง ตอ้ งอยใู่ นตาแหนง่ ท่ีไมใ่ หเ้ คล่ือนตวั ได้
8.5 สถานท่ีทดสอบตอ้ งเป็นท่ีท่ีไมม่ ีความส่นั สะเทือนมากเพราะจะทาใหค้ า่ ท่ีอา่ นจากเคร่ือง
ทดสอบมีความผดิ พลาดไดง้ ่าย
8.6 การเพ่ิมแรงกดลงบนไมต้ วั อยา่ งหา้ มเพ่มิ แรงกดอยา่ งรวดเรว็ ใหด้ าเนนิ การเพ่ิมแรงกดที
ละนอ้ ยอยา่ งชา้ ๆ

9. หนงั สืออา้ งอิง
9.1 มาตรฐานผลิตภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม มอก. 421-2525 ไมแ้ ปรรูป : ขอ้ กาหนดท่วั ไป
9.2 มาตรฐานผลิตภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม มอก. 424-2530 ไมแ้ ปรรูป : สาหรบั งานก่อสรา้ งท่วั ไป
9.3 FACULTY OF ENGINEERING CHULALONGKORN UNIVERSITY MATERIAL
TESTING LABORATORY TEST NO.T 3 (COMPRESSION TEST OF WOOD
PERPENDICULAR TO GRAIN)
9.4 ASTM DESIGNATION D 143-83 STANDARD METHODS OF TESTING SMALL
CLEAR SPECIMENS OF TIMBER.
9.5 HARMER E. DAVIS, GEORGE EARL TROXELL AND CLEMENT T. WISKOCIL THE
TESTING AND INSPECTION OF ENGINEERING MATERIALS (THIRD EDITION)
9.6 FREDERICK F. WANGAARD THE MECHANICAL PROPERTIES OF WOOD.

228

สำนกั วเิ ครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

โครงการ …................................ บ .มทช.(ท) 201.1-2545 ทะเบยี นทดสอบ
(หน่วยงานทที่ าการทดสอบ) ผทู้ ดสอบ
. ผูต้ รว สอบ
มาตรฐานวธิ ีการทดสอบหาคา่
ส านที่ แรงอดั ในแนวตัง้ ฉากเสีย้ นของไม้ อนมัติ

ก่อสรา้ ง .. ..............................

.......................................

ผู้รับ ้าง .............................

ผนู้ าสง่ ...........................

ชนิดตัวอยา่ ง ……….ทดสอบครงั้

ที่ ………..

ทดสอบวันท่ี … ……………แผน่

ที่ ………….

ชนิดไมต้ วั อยา่ ง

รายละเอียด ไม…้ …………… ไม…้ …………… ไม้ .
ขนาดของไม้ 23
12 3 1 2 3 1

(ซม.)

1.มติ ิของไมต้ วั อยา่ ง พนื้ ทห่ี นา้ ตดั ตวั อยา่ ง,a(ซม.2)

ความยาวของไม,้ L(ซม.)

2.ความยาวพิกดั (ซม.)

3.น.น.ของไมต้ วั อยา่ ง (กก.)

4.แรงกด ณ จดุ คลาก ที่ 0.05% offset , Py (กก.)

229

5.ความเคน้ ของไม้ ที่ P.L. (กก./ซม.2) สำนกั วิเครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

S = แรงกดท่ี P.L. / พนื้ ที่หนา้ ตดั ของไม้ 4. y หมายถงึ กาลงั อดั ของไม้ ณ จดุ คลาก ที่ 0.05% offset
5. e หมายถึง โมดลู สั ยืดหยนุ่
6.กาลงั อดั ของไมณ้ จดุ คลากท่ี 0.05% offset 6. e หมายถงึ ความเครยี ด ที่ P.L.
(กก./ซม.2)y = Py / A

7.โมดลู สั ยืดหยนุ่ (กก./ซม.2)

e = ความเคน้ ที่ P.L. / ความเครยี ด ท่ี P.L.

ห1.มPา.ยL.เหหมตา:ยถงึ proportional limit
2. Pyหมายถงึ แรงกด ณ จดุ คลาก ท่ี 0.05% offset

3. S หมายถงึ ความเคน้ ของไม้ ที่ P.L.

โครงการ……………………................................ บ .มทช.(ท) 201.2-2545 ทะเบียนทดสอบ………....…....

สถานท่ี (หน่วยงานทที่ าการทดสอบ) ผทู้ ดสอบ
มาตรฐานวธิ ีการทดสอบหาค่า ผู้
กอ่ สรา้ ง……..………….............................. แรงอดั ในแนวตงั้ ฉากเสยี้ นของไม้
ตรว สอบ
..............................
อนมตั ิ
ผรู้ ับ า้ ง ...........................

ผูน้ าสง่ .............................

ชนิดตัวอย่าง ......... ทดสอบครงั้
ท่ี ...........

ทดสอบวนั ที่ ................. แผน่

ท่ี ............

แรงกด p(กก.) ชนิดไมต้ วั อยา่ ง ไม้ .. ไม้ .
ความเครยี ด (strain)
ไม…้ …………………… ความเคน้ (stress) 3
การหดตวั ของไม้ (มม.) กก./ซม.2 1 23
1 ชอ่ ง = …………… มม.
12
123

230

สำนกั วเิ ครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

คา่ ทอี่ า่ นไดจ้ ากกราฟ = กก./ซม.2
= กก./ซม.2
1.ความเคน้ (elastic strength, S) ของไมท้ ี่ P.L. =
2. กาลงั อัดของไม้ ณ ดคลาก ท่ี 0.05% offset ( y) = กก.
3. แรงกด ณ ดคลาก ที่ 0.05% offset (Py) กก.
4. แรงกด ท่ี P.L.

มทช.(ท) 202-2545
มาตรฐานวิธีการทดสอบหาค่าแรงอัดในแนวขนานเสีย้ นของไม้

(compression test of wood parallel to grain)

1. ขอบข่าย
มาตรฐานการทดสอบนี้ ครอบคลุมถึงการหาคุณสมบัติทางกลของไมด้ ว้ ยอัตรา

แรงอดั ในแนวขนานเสีย้ นและดพู ฤติกรรมของไม้ เม่ือถกู แรงกระทาตลอดจนศกึ ษาลกั ษณะการ
แตกของไม้ (failure) เม่ือถึงจดุ วบิ ตั แิ ลว้ และพจิ ารณาหาคา่ ท่ีตอ้ งการ คอื
1.1 กาลงั อดั ของไม้ ณ ขีดปฏิภาค (elasticstrengthatproportionallimit)
1.2 กาลงั อดั ของไม้ ณ จดุ คลากท่ี 0.05% offset (yieldingstrengthat 0.05% offset)
1.3 กาลงั อดั ประลยั ของไม้ (ultimatestrength)
1.4 โมดลู สั ยืดหย่นุ (modulusofelasticity)

2. นิยาม
ความหมายของคาท่ีใช้ในมาตรฐานการทดสอบไม้นี้ ให้เป็นไปตามมาตรฐาน

ผลิตภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรมมอก. 421 ไมแ้ ปรรูป : ขอ้ กาหนดท่วั ไป

3. ชั้นคณ าพและสัญลัก ณ์
ใหเ้ ป็นไปตามมาตรฐานผลิตภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม มอก. 424 ไมแ้ ปรรูป : สาหรบั งาน

กอ่ สรา้ งท่วั ไป

4. วิธีทา

231

สำนักวเิ ครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท
4.1 เคร่ืองมอื และอปกรณ์ ประกอบดว้ ย

4.1.1 เคร่อื งมือทดสอบไม้
4.1.2 เคร่อื งมือวดั การหดตวั ของไมช้ นิดท่ีมีความยาวพิกดั 15 ซม.( compressometer

having 15 cm.gauge length ) ดงั แสดงในรูปท่ี 1
4.2 การเตรยี มตวั อยา่ งการทดสอบ เตรียมไมต้ วั อยา่ งท่ีไสเรยี บ (dressedtimber) และ

เกลีย้ ง (clearwood)ขนาด 5x5x20 ซม. ชนิดละ 3 ทอ่ น โดยไมต้ วั อยา่ งท่ีจะนามา
ทดสอบตอ้ งมีคา่ ความชืน้ (moisturecontennt) อยรู่ ะหวา่ งรอ้ ยละ 10 ถงึ รอ้ ยละ 14

4.3 แบบ อรม์
ใชแ้ บบฟอรม์ ท่ี บฟ. มทช.(ท) 202.1-2545, 202.2-2545

แรงกด

ไมโครมเิ ตอรช์ นดิ มีหนา้ ปัทม์

ไม้
เครอ่ื งมตือวั วอดั ยกา่ารงหดตวั ของไมช้ นดิ ท่มี ี

ความยาวพกิ ดั 15 ซม.

รูปที่ 1แสดงเครอื่ งมอื และอปุ กรณก์ ารทดสอบหาคา่ แรงอดั ในแนวขนานเสยี้ นของไม้

4.4 การทดสอบ
4.4.1 ไมต้ วั อยา่ งท่ีทาการทดสอบ ตอ้ งทาเป็นทอ่ นส่ีเหล่ียมมีเนือ้ ท่ีหนา้ ท่ีตดั เทา่ กนั ตลอด
ความยาว และในแนวเสีย้ นไมข้ นานกบั แกนไม้ โดยมีแผน่ เหลก็ รองรบั ทา้ ยของไม้
ตวั อยา่ ง
4.4.2 วดั ขนาดหนา้ ตดั ไมต้ วั อยา่ งโดยยอมใหผ้ ิดพลาดไดไ้ มเ่ กิน 0.2 ม.ม.วดั ความยาว
โดยยอมใหผ้ ิดพลาดไดไ้ มเ่ กิน 0.5 ม.ม. และช่งั นา้ หนกั อ่านคา่ ละเอียดไดเ้ ป็นกรมั
พรอ้ มทงั้ แสดงรอยตาหนิตา่ ง ๆ ของไมท้ ่ีปรากฏใหเ้ ห็น

232

สำนักวเิ ครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

4.4.3 ตรวจสอบเคร่อื งมือวดั การหดตวั ของไม้ ท่ีวดั ไดล้ ะเอียดถงึ 0.001 ม.ม.และ
ตรวจสอบความยาวพกิ ดั (gaugelength) ของเคร่ืองมือวดั การหดตวั ของไม้

4.4.4 ตดิ ตงั้ เคร่ืองมือวดั การหดตวั ของไมเ้ ขา้ กบั ไมต้ วั อย่างโดยวางไมต้ วั อยา่ งใหไ้ ด้
ศนู ยก์ ลาง กบั เคร่อื งมือทดสอบ พรอ้ มทงั้ ปรบั เคร่ืองมือกดไม้ และเคร่อื งมือวดั การ
หดตวั ของไม้ ใหอ้ า่ นท่ีขีดศนู ย์

4.4.5 เพ่มิ แรงกดบนไมต้ วั อยา่ ง อย่างตอ่ เน่ืองดว้ ยความเรว็ ประมาณ 0.6 ม.ม.ตอ่ นาที
4.4.6 บนั ทกึ แรงท่ีกดและวดั การหดตวั (deformation) ของไมต้ วั อยา่ งทกุ ๆ 500 กก. ของ

แรงท่ีกดจนกระท่งั เกินชว่ งของขีดปฏิภาค หลงั จากนนั้ ใหถ้ อดเคร่ืองมือวดั การหด
ตวั ของไมอ้ อก แลว้ กดไมต้ วั อยา่ งไปจนถงึ จดุ วิบตั ิ พรอ้ มทัง้ บนั ทกึ คา่ ของแรงท่ีกด
สงู สดุ
4.4.7 บนั ทกึ ลกั ษณะการวบิ ตั ิ พรอ้ มทงั้ เขียนภาพรอยแตกของไมต้ วั อยา่ งแตล่ ะชนิ้ ซง่ึ
ตวั อยา่ งลกั ษณะการแตกของไม้ ดงั แสดงในรูปท่ี 2

รอยแตกแบบบดยอ่ ย รอยแตกรูปล่มิ รอยแตกแบบแรง

เฉือน

(crushing) (wedge split) (shearing)

รอยแตกแบบฉีกปลาย รอยแตกแบบแรงอดั และแรงเฉือนขนานเสีย้ นรอยแตกแบบ

แยกปลาย (splitting) (compression and shearing parallel to grain) (brooming or end-
rolling)

รูปท่ี 2 แสดงตวั อยา่ งลกั ษณะการวบิ ตั ิ

4.4.7.1 รอยแตกแบบบดยอ่ ย เกิดขนึ้ เม่ือรอยแตกอยใู่ นแนวขนานเสีย้ น

233

สำนกั วเิ ครำะห์ วจิ ัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

4.4.7.2 รอยแตกรูปล่มิ เกิดขนึ้ เม่ือลกั ษณะการแตกคลา้ ยรูปล่มิ โดยเสน้ ท่ีถกู ผา่ อาจเป็นได้
ทงั้ ในแนวเสน้ วงปี หรอื แนวเสน้ สมั ผสั วงปี

4.4.7.3 รอยแตกแบบแรงเฉือน เกิดขนึ้ เม่ือรอยแตกทามมุ มากกวา่ 45 องศา กบั ดา้ นบน
ของไมต้ วั อยา่ ง

4.4.7.4 รอยแตกแบบฉีกปลาย เกิดขนึ้ เม่ือไมต้ วั อยา่ งมีตาหนิภายในมาก่อน
4.4.7.5 รอยแตกแบบแรงอดั และรอยแตกแบบแรงเฉือนขนานเสีย้ นเกิดขนึ้ เม่ือมีรอยแตก
ปรากฏในแนวขวางเสีย้ น
4.4.7.6 รอยแตกแบบแยกปลาย เกิดขนึ้ เน่ืองจากบรเิ วณสว่ นปลายของเนือ้ ไมม้ ีความชืน้
มากเกินไป หรือ เกิดจากการตดั ไมต้ วั อยา่ งมาไมด่ พี อ
4.4.8 เขียนกราฟ โดยกาหนดใหแ้ รงกด อยบู่ นแกนตงั้ และการหดตวั ของไม้ อยู่บนแกน

นอนให้แสดงค่ากาลังอัด ณ ขีดปฏิภาค และกาลัง ณ จุดคลาก (แสดงด้วย
เสน้ กราฟ O’-A’) บนกราฟดว้ ย ถา้ เสน้ กราฟไม่ผ่านจดุ เร่มิ ตน้ ใหป้ รบั แกใ้ หม่ โดย
ใหผ้ า่ นจดุ เร่มิ ตน้ (แสดงดว้ ยเสน้ กราฟ O-A) ดงั แสดงในรูปท่ี 3

ป ่ 3กราฟแสดงความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งแรงกดและการหดตวั ของไม้

5. การคานวณ
ใหด้ าเนนิ การคานวณตามวิธีท่ีกาหนดไวใ้ นแบบฟอรม์ ตามขอ้ 4.3

6. การรายงาน
ใหร้ ายงานตามแบบฟอรม์ ในขอ้ 4.3

7. เกณฑก์ ารตัดสนิ และความคลาดเคลอ่ื นทย่ี อมให้

234

สำนกั วเิ ครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท
เกณฑก์ ารตดั สินใชค้ า่ เฉล่ียการทดสอบหาคา่ แรงอดั ในแนวขนานเสีย้ นของไม้ แตล่ ะชนิด
(ตามขอ้ 6,7,8 และ 9 ในแบบฟอรม์ บฟ. มทช.(ท) 202.1-2545

8. หนังสอื อ้างอิง
8.1 มาตรฐานผลิตภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม มอก. 421-2525 ไมแ้ ปรรูป : ขอ้ กาหนดท่วั ไป
8.2 มาตรฐานผลิตภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม มอก. 424-2530 ไมแ้ ปรรูป : สาหรบั งานกอ่ สรา้ งท่วั ไป
8.3 HARMER E. DAVIS, GEORGE EARL TROXELL AND CLEMENT T. WISKOCIL THE

TESTING AND INSPECTION OF ENGINEERING MATERIALS (THIRD EDITI

โครงการ ………….... บ .มทช.(ท) 202.1-2545 ทะเบยี นทดสอบ
ผทู้ ดสอบ
ส านทกี่ ่อสรา้ ง . ............. (หนว่ ยงานทีท่ าการทดสอบ) ผู้ตรว สอบ
มาตรฐานวิธีการทดสอบหาค่า
............................. แรงอัดในแนวขนานเสยี้ นของไม้ ผูอ้ นมัติ

ผูร้ บั ้าง …………….

ผ้นู าสง่ …………...

ชนิดตัวอย่าง. …..ทดสอบครงั้ ท่ี .....

ทดสอบวนั ท…่ี ………………แผน่ ท่ี……..

ชนิดไมต้ วั อยา่ ง

รายละเอยี ด ไม้ .. ไม้ ไม้ …

1231 2 3 1 2 3

พนื้ ท่หี นา้ ตดั ตวั อยา่ ง, (ซม.2)
1.มิติของไมต้ วั อยา่ ง

ความยาวของไม้ , L (ซม.)

2.ความยาวพิกดั (ซม.)

3.น.น.ของไมต้ วั อยา่ ง (กก.)

4.แรงกด ณ จดุ คลาก ที่ 0.05% offset , Py (กก.)

5.แรงกด ณ จดุ วิบตั ิ PMax(กก.)

6.ความเคน้ ของไม้ ท่ี P.L. (กก./ซม.2)

S = แรงกดท่ี P.L. / A

7.กาลงั อดั ของไมณ้ จดุ คลากท่ี 0.05%offset(กก./ซม.2)

Cy = Py / A

8.กาลงั อดั ประลยั ของไม้ (กก./ซม.2)

CMax = PMax / A

235

9.โมดลู สั ยดื หยนุ่ (กก./ซม.2) สำนักวิเครำะห์ วจิ ัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

E = ความเคน้ ที่ P.L. / ความเครยี ด ท่ี P.L. 4. Cy หมายถึง กาลงั อดั ของไม้ ณ จดุ คลาก ท่ี 0.05% offset
5. C Maxหมายถงึ กาลงั อดั ประลยั ของไม้
หมายเหต : 6. E หมายถงึ โมดลู สั ยดื หยนุ่
1. P.L. หมายถงึ proportional limit

2.Py หมายถงึ แรงกด ณ จดุ คลากที่ 0.05% offset
3. S หมายถงึ ความเคน้ ของไม้ ท่ี P.L.

โครงการ . ........ บ .มทช.(ท) 202.2-2545 ทะเบยี น
ทดสอบ
ส านทกี่ อ่ สร้าง . .............
ผทู้ ดสอบ
…………………………….................
ผตู้ รว สอบ
ผู้รับ ้าง .......... (หน่วยงานท่ีทาการทดสอบ)
ผนู้ าสง่ .......... อนมัติ
ชนิดตัวอยา่ ง.. ทดสอบครัง้ ที่ ......... มาตรฐานวิธีการทดสอบหาค่า
ทดสอบวันที่ แผ่นที่ ............. แรงอดั ในแนวขนานเสีย้ นของไม้

แรงกด P (กก.) ชนิดไมต้ วั อยา่ ง ไม้ ไม้ ..
ความเคน้ (stress) กก./ซม.2 ความเครยี ด (strain)
ไม้ 3
การหดตวั ของไม้ (มม.) 123 1 23
1 ชอ่ ง = …………… มม.

12

236

สำนกั วเิ ครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

PMax (กก.)
าพรอยแตก

ชนิดการแตก

มทช.(ท) 203-2545
มาตรฐานวิธีการทดสอบหาค่าความชืน้ ของไม้

(moisture content of wood)

1. ขอบข่าย
มาตรฐานการทดสอบนีค้ รอบคลมุ ถึงการหาปรมิ าณความชืน้ ของไม้ โดยวิธีอบแหง้

2. นิยาม
2.1 ความชืน้ ของไม้ หมายถงึ อตั ราสว่ นของนา้ หนกั ของความชืน้ ท่ีอยใู่ นเนือ้ ไม้ ตอ่ นา้ หนกั

ของไมท้ ่ีอบแหง้ จนนา้ หนกั คงท่ีโดยคดิ เป็นรอ้ ยละ (คา่ ของความชืน้ ของไมอ้ าจมากกว่า 100 ก็ได)้
2.2 ความหมายของคาท่ีใช้ในมาตรฐานการทดสอบไม้นี้ ให้เป็ นไปตามมาตรฐาน

ผลติ ภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม มอก.421 ไมแ้ ปรรูป : ขอ้ กาหนดท่วั ไป

3. ชั้นคณ าพและสัญลัก ณ์
ให้เป็นไปตามมาตรฐานผลิตภัณฑอ์ ุตสาหกรรม มอก. 424 ไมแ้ ปรรูป : สาหรบั งาน

ก่อสรา้ งท่วั ไป

4. วธิ ีทา
4.1 เคร่ืองมือและอปุ กรณ์ ประกอบดว้ ย
4.1.1 ตอู้ บไฟฟ้า (electric dry oven) เป็นตอู้ บท่ีสามารถปรบั และควบคุมอุณหภูมิได้
สาหรบั การทดสอบนีใ้ หค้ วบคมุ ท่ีอณุ หภูมิ 103 + 2 องศาเซลเซียส โดยตลอดใน
ช่วงเวลาท่ีตอ้ งการอบไมต้ วั อย่าง จนนา้ หนกั ลดลงคงท่ี ตอู้ บไฟฟ้าควรมีอากาศ

237

สำนกั วิเครำะห์ วจิ ัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท
หมนุ เวียนภายใน เพ่ือใหอ้ ณุ หภูมิเทา่ กนั โดยท่วั และควรมีชอ่ งระบายไอนา้ ออกได้
ดว้ ย
4.1.2 เคร่อื งช่งั ใหม้ ีความละเอียดของการช่งั นา้ หนกั ได้ ไมน่ อ้ ยกวา่ 0.05 กรมั
4.2 การเตรียมตวั อยา่ ง
เตรียมไมต้ วั อยา่ งท่ีไสเรยี บ (dressed timber) และเกลีย้ ง (clear wood) และตอ้ งไม่
เคลือบสารเคมี ขนาด 2.5x2.5x6 ซม. ชนิดละ 3 ทอ่ น
4.3 แบบฟอรม์
ใชแ้ บบฟอรม์ ท่ี บฟ. มทช.(ท) 203.1-2545

4.4 การทดสอบ
4.4.1 ขจัดเสีย้ นไมท้ ่ีเกาะอยู่ตามผิวของไมต้ วั อย่างออก และช่งั นา้ หนกั ของไมต้ วั อย่าง
โดยยอมใหค้ ลาดเคล่ือนได้ + 0.05 กรมั นา้ หนักท่ีช่ังไดน้ ีจ้ ะเป็นนา้ หนักของไม้
ตวั อยา่ งก่อนอบแหง้ (original weight)
4.4.2 นาไมต้ วั อยา่ งเขา้ ในตอู้ บ โดยใหค้ วามรอ้ นผา่ นไดท้ ่วั ถงึ ทกุ ทอ่ น ท่ีอณุ หภมู ิ 103 + 2
องศาเซลเซียส ตรวจสอบนา้ หนกั ของไมต้ วั อยา่ งทกุ ๆ ชว่ งระยะเวลา 2 ช่วั โมง หรือ
จนกวา่ ไมต้ วั อยา่ งจะแหง้ สนิทปราศจากความชืน้ และมีนา้ หนกั คงท่ี
4.4.3 นาไมต้ วั อย่างออกมาช่งั นา้ หนกั อีกครงั้ หน่งึ โดยยอมใหค้ ลาดเคล่ือนไดไ้ ม่เกิน 0.05
กรมั นา้ หนกั ท่ีช่งั ไดน้ ี้ จะเป็นนา้ หนกั ของไมต้ วั อยา่ งหลงั อบแหง้ (oven dry-weight)

5. การคานวณ

ใหด้ าเนินการคานวณตามวิธีท่ีกาหนดไวใ้ นแบบฟอรม์ ตามขอ้ 4.3

6. การรายงาน
ใหร้ ายงานตามแบบฟอรม์ บฟ. มทช.(ท) 203.1-2545

7. เกณฑก์ ารตัดสินและความคลาดเคลื่อนทย่ี อมให้
เกณฑก์ ารตดั สินใหเ้ ป็นไปตาม มทช.104 : มาตรฐานงานไม้ ใชค้ า่ เฉล่ียการทดสอบหา

คา่ ความชืน้ ของไม้ แตล่ ะชนิด (ขอ้ 5 ในแบบฟอรม์ บฟ. มทช.(ท) 203.1-2545 )

8. ข้อควรระวัง

238

สำนักวเิ ครำะห์ วจิ ัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท
8.1 ไมต้ วั อย่างท่ีจะนามาทดสอบตอ้ งอยู่ในสภาพท่ีสมบูรณเ์ รียบรอ้ ย มีขนาดตามท่ีกาหนด

เทา่ กนั ตลอดทงั้ ทอ่ น และตอ้ งไมม่ ี ตาหนิในเนือ้ ไม้
8.2 การอบไมต้ วั อยา่ ง หา้ มอบนานเกินความจาเป็น และหา้ มเกินกวา่ อณุ หภมู ิท่ีกาหนดไว้

(103 + 2 องศาเซลเซียส)

9. หนังสอื อ้างอิง
9.1 มาตรฐานผลิตภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม มอก. 421-2525 ไมแ้ ปรรูป : ขอ้ กาหนดท่วั ไป
9.2 มาตรฐานผลิตภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม มอก. 424-2530 ไมแ้ ปรรูป : สาหรบั งานกอ่ สรา้ ง
ท่วั ไป
9.3 FACULTY OF ENGINEERING CHULALONGKORN UNIVERSITY MATERIAL
TESTING LABORATORY TEST NO.T 7 MOISTURE CONTENT OF WOOD,
REVISED : MAY 1983
9.4 ASTM DESIGNATION : D 2016-74 (REAPPROVED 1983) STANDARD TEST
METHODS FOR MOISTURE CONTENT OF WOOD

239

สำนกั วเิ ครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

โครงการ……………………….…… บฟ.มทช.(ท) 203.1-2545 ทะเบียนทดสอบ………………
สถานที่ก่อสรา้ ง…………………………...
……………………………………… (หนว่ ยงานที่ทาการ ผทู้ ดสอบ
ผรู้ บั จา้ ง…………………………… ทดสอบ) ผตู้ รวจสอบ
ผนู้ าสง่ ……………………….......ชนิด
ตวั อยา่ ง…….ทดสอบครงั้ ที่…….. มาตรฐานวิธีการทดสอบ
ทดสอบวนั ท่ี…………….แผน่ ท…่ี ………. หาคา่ ความชืน้ ของไม้

อนมุ ตั ิ

รายละเอยี ด ไม…้ …………… ชนิดไมต้ วั อยา่ ง ไม…้ ……………
… ไม…้ ……………
12 3
1 23 …

12 3

ความยาว L. (มม.)

1.มิตขิ อง ความกวา้ ง B. (มม.)

ไมต้ วั อย่าง ความหนา T. (มม.)

2.น.น.ของไมต้ วั อยา่ งก่อนอบแหง้ W (กรมั )

(original weight)

3. น.น.ของไมต้ วั อยา่ งหลงั อบแห้ wd (กรมั )

(oven dry weight)

4. ปรมิ าณความชืน้ เป็นรอ้ ยละ

M = (W-WD) / WD X100

5. คา่ เฉลย่ี ปรมิ าณความชืน้ เป็นรอ้ ยละ

หมาเหตุ :

240

สำนักวิเครำะห์ วจิ ัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

มทช.(ท) 204-2545

มาตรฐานวธิ ีการทดสอบหาค่าแรงดดั ของไม้
(flexure test of wood)

1. ขอบข่าย
มาตรฐานการทดสอบนี้ ครอบคลมุ ถงึ การหาคณุ สมบตั ิทางกลของไมด้ ว้ ยแรงดดั และดู

พฤตกิ รรมของไม้ เม่ือถกู แรงกระทาตลอด จนลกั ษณะการแตกของไม้ (failure) ท่ีจดุ วิบตั แิ ลว้
และพิจารณาหาคา่ ท่ีตอ้ งการ คือ
1.1 คา่ หน่วยแรงความเคน้ ผิวนอกของไม้ ณ ขีดปฏิภาค (stress in outer fiber at proportional
limit)
1.2 โมดลู สั แตกรา้ ว (modulus of rupture)
1.3 โมดลู สั ยืดหย่นุ (modulus of elasticity)
1.4 คา่ หนว่ ยแรงความเคน้ สงู สดุ ของแรงเฉือน (maximum shearing stress)
1.5 โมดลู สั คืนตวั (modulus of resilience)
1.6 ลกั ษณะของการวบิ ตั ิ (type of failure)

2. นิยาม
2.1 คา่ หน่วยแรงความเคน้ ผิวนอกของไม้ ณ ขีดปฏิภาค หมายถึง คา่ หน่วยแรงความเคน้ มาก
ท่ีสุดท่ีกระทาบนผิวของไม้ และไมส้ ามารถรบั แรงความเคน้ นีไ้ ดโ้ ดยไม่เกิดการเปล่ียน
รูปรา่ งคงตวั (permanent deformation)
2.2 โมดลู สั ยืดหยนุ่ หมายถึง คา่ คณุ สมบตั ิทางกลท่ีใชว้ ดั พิกดั ความแข็งแกรง่ (stiffness) ของ
ไมเ้ ม่ือมีแรงความเคน้ กระทาท่ีไมน้ นั้
2.3 โมดลู สั แตกรา้ ว หมายถึง พกิ ดั ของคา่ หนว่ ยแรงดดั ท่ีเลยขอบเขตของสมมตุ ฐิ าน ในการ
พสิ จู นส์ ตู รแรงดดั
2.4 โมดลู สั คืนตวั หมายถึง คา่ คณุ สมบตั ิทางกลท่ีใชว้ ัดพิกัดความเหนียว (toughness) หรือ
พิกดั ของคา่ ขีดความสามารถตอ่ การตา้ นแรงกระแทก (shock-resistance) ของไม้ เม่ือมี
แรงความเคน้ กระทาท่ีไมน้ นั้

241

สำนกั วเิ ครำะห์ วจิ ัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท
2.5 ค่าหน่วยแรงความเคน้ สงู สดุ ของแรงเฉือน หมายถึง ค่าความสามารถของไมท้ ่ีทนต่อแรง

ความเคน้ สูงสดุ โดยทาใหเ้ นือ้ ไมส้ ่วนหน่ึงเคล่ือนตวั หรือแยกหลดุ ออกจากเนือ้ ไมอ้ ีกส่วน
หนง่ึ ท่ีอยตู่ ดิ กนั
2.6 นา้ หนกั ประลยั (ultimate load) หมายถงึ นา้ หนกั สงู สดุ ของคา่ แรงความเคน้ ท่ีกระทาบนไม้
ณ จดุ วิบตั ิ

3. ช้ันคณ าพและสัญลัก ณ์
ใหเ้ ป็นไปตามมาตรฐานผลิตภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม มอก. 424 ไมแ้ ปรรูป : สาหรบั งานก่อสรา้ ง
ท่วั ไป

4. วิธีทา
4.1 เคร่อื งมือและอปุ กรณ์ ประกอบดว้ ย
4.1.1 เคร่อื งทดสอบไม้ (wood testing machine)
4.1.2 เคร่อื งมือวดั การแอน่ ตวั ของไม้
4.2 การเตรียมตวั อย่าง
เตรยี มไมต้ วั อยา่ งไสเรยี บ (dressed timber) และเกลีย้ ง (clear wood) ขนาด
5x5x90 ซม.ชนิดละ 3 ท่อนโดยไมต้ วั อยา่ งท่ีจะนามาทดสอบตอ้ งมีคา่ ความชืน้ (moisture
content) อยรู่ ะหว่างรอ้ ยละ 10 ถึง รอ้ ยละ 14
4.3 แบบฟอรม์
ใชแ้ บบฟอรม์ ท่ี บฟ. มทช.(ท) 204.1-2545 ถงึ 204.4-2545
4.4 การทดสอบ
4.4.1 วดั ขนาดและช่งั นา้ หนกั ของไมต้ วั อย่างแตล่ ะทอ่ น เขียนภาพสามมิติของไมต้ วั อยา่ ง
ไว้ พรอ้ มทงั้ แสดงรอยตาหนิ ทิศทางและจานวนวงปีท่ีหนา้ ตัดของไมต้ วั อยา่ ง ทกุ ๆ
ระยะ 2.50 ซม. เพ่ือเป็นขอ้ มลู การพจิ ารณาหลงั การทดสอบ
4.4.2 จดั ตาแหนง่ ของปลายฐานรองรบั ใหม้ ีระยะหา่ ง 70 ซม. วางไมต้ วั อยา่ งในตาแหนง่ ท่ี
ผิวสัมผัสกับเสน้ วงปี (tangential surface) หรือผิวตามแนวเสีย้ นท่ีอยู่ใกล้ไส้ไม้
(pith) ท่ีสุด โดยหงายหน้าขึน้ เพ่ือใหเ้ คร่ืองทดสอบกดนา้ หนักลงมา หรือวางไม้
ตวั อย่างใหผ้ ิวตามแนวเสีย้ นใกลไ้ สไ้ มท้ ่ีสดุ โดยคว่าหนา้ ลงเม่ือใชเ้ คร่ืองทดสอบดึง
ไมต้ วั อยา่ งขนึ้ และยดึ นา้ หนกั ท่ีกดไมไ้ วอ้ ยา่ งม่นั คงตามรูปท่ี 1

242

สำนักวิเครำะห์ วจิ ัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

นา้ หนักกด

L/2=35 ซม. L/2=35 ซม.

L=70 ซม.

รูปท่ี 1 แสดงการทดสอบหาคา่ แรงดดั ของไม้

4.4.3 เคร่อื งมือวดั การแอน่ ตวั ของไม้ และเคร่อื งทดสอบไมท้ ่ีจะทาการทดสอบใหอ้ า่ นคา่ ท่ี
ขีดศนู ย์

4.4.4 กดนา้ หนกั ตอ่ เน่ืองอยา่ งชา้ ๆ ดว้ ยความเรว็ 2.5 มม. ตอ่ นาที อา่ นคา่ การแอน่ ตวั ท่ี
ก่งึ กลางของไมต้ วั อยา่ ง และนา้ หนกั กดแตล่ ะครงั้ ท่ีเพ่มิ ขนึ้ เป็นชว่ งเทา่ ๆ กนั ซ่งึ อยา่ ง
นอ้ ยท่ีสดุ จะตอ้ งอา่ นได้ 20 คา่ ก่อนถึงจดุ ประลยั (ultimate) และใหบ้ นั ทกึ คา่ ของ
นา้ หนกั ประลยั ไวด้ ว้ ย

4.4.5 บนั ทกึ ลกั ษณะของการวิบตั ทิ ่ีปรากฏบนไมต้ วั อยา่ ง หลงั จากท่ีกดนา้ หนกั จนถึงจดุ
ประลยั แลว้

4.4.6 เขียนกราฟแสดงความสมั พนั ธ์ ระหว่างนา้ หนกั กดท่ีเพ่มิ ขนึ้ และคา่ การแอ่นตวั โดย
ใหอ้ ยใู่ นแกนตงั้ และแกนนอนตามลาดบั

4.4.7 คานวณหาคา่ ตา่ ง ๆ ท่ีตอ้ งการดงั แสดงไวใ้ นแบบฟอรม์ บฟ. มทช.(ท) 204.2-2545

243

สำนกั วิเครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

รูปที่ 2 แสดงตวั อยา่ งลกั ษณะของการวิบตั ิ
5. การคานวณ

ใหด้ าเนินการคานวณตามวธิ ีท่ีกาหนดไวใ้ นแบบฟอรม์ ขอ้ 4.3
6. การรายงาน

ใหร้ ายงานตามแบบฟอรม์ ในขอ้ 4.3
7.เกณฑก์ ารตัดสนิ และความคลาดเคล่อื นท่ยี อมให้

เกณฑก์ ารตดั สินใหเ้ ป็นไปตาม มทช. 104 : มาตรฐานงานไม้ โดยใชค้ า่ เฉล่ียการทดสอบ
หาคา่ แรงดดั ของไม้ แตล่ ะ

244

สำนักวิเครำะห์ วจิ ัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท
8. หนังสืออ้างอิง

8.1 มาตรฐาน ว.ส.ท. มาตรฐานสาหรบั อาคารไม้ พิมพค์ รงั้ ท่ี 5 พฤษภาคม 2526
8.2 มาตรฐานผลิตภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม มอก. 424-2530 ไมแ้ ปรรูป : สาหรบั งานกอ่ สรา้ งท่วั ไป
8.3 FACULTY OF ENGINEERING,CHULALONGKORN UNIVERSITY MATERIAL

TESTING LABORATORY,: TEST NO.T1 "FLEXURE TEST OF WOOD," REVISED :
MAY 1983
8.4 HARMER E. DAVIS, GEORGE EARL TROXELL AND CLEMENT T. WISKOCIL
THE TESTING AND INSPECTION OF ENGINEERING MATERIALS : THIRD
EDITION
8.5 FREDERICK F. WANGAARD THE MECHANICAL PROPERTIES OF WOOD

245

สำนักวเิ ครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

โครงการ ... บ .มทช.(ท) 204.1-2545 ทะเบียนทดสอบ

ส านทกี่ อ่ สรา้ ง …… ..

.. .....

ผ้รู ับ ้าง … ผู้ทดสอบ
ผูต้ รว สอบ
ผนู้ าสง่ ……...... (หน่วยงานทีท่ าการทดสอบ)
อนมตั ิ
ชนิดตวั อยา่ ง ..ทดสอบครั้ง มาตรฐานวิธีการทดสอบหาคา่
แรงดัดของไม้
ท่ี …..

ทดสอบวนั ท่ี แผน่ ที่ …...

ชนิดไมต้ วั อยา่ ง ไม้ .. ไม้
ไม้

แรงกด p (กก.) การแอน่ ตัวของไม้  (ม.ม.) การแอ่นตวั ของไม้  (ม.ม.) การแอน่ ตัวของไม้  (ม.ม.)

1 ชอ่ ง = ม.ม. 1 ชอ่ ง = ม.ม. 1 ช่อง = ม.ม.
12 3 1 23
123

แรงกดสูงสด
pmax (กก.)

246

สำนกั วิเครำะห์ วจิ ัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

โครงการ ………..... บ .มทช.(ท) 204.2-2545 ทะเบียนทดสอบ

ส านทกี่ ่อสรา้ ง …….

…..... (หน่วยงานทีท่ าการ ผู้ทดสอบ
ทดสอบ)
ผรู้ บั า้ ง ……...

ผนู้ าส่ง … ....

ชนิดตวั อยา่ ง …ทดสอบคร้ังท่ี …. มาตรฐานวิธีการทดสอบ ผตู้ รว สอบ
หาคา่ อนมตั ิ
ทดสอบวนั ท่ี . .แผ่นท่ี….. ...
แรงดัดของไม้

รายละเอียด ไม้ ชนิดไมต้ วั อยา่ ง
12
ไม้ ไม้ 3
312312

1.มิติของ ความกว้าง b ( ม.)
ไมต้ วั อยา่ ง ความลก d ( ม.)

2.ความยาวพกิ ัด L ( ม.)

3.น.น.ของไมต้ ัวอยา่ ง W (กรมั )

4.คา่ หน่วยแรงความเค้นทีข่ ีดปฏิ าค (กก./ ม.2)
S = (3/2) {(PL) / (bd2)}(ใช้ค่า P ทข่ี ีดปฏิ าค)

5.โมดลู ัสแตกรา้ ว (กก./ ม.2) S = (3/2) {(P.L)/(bd2)}

6.โมดลู ัสยดื หย่น (กก./ ม.2)

E = (PL3) / (48 I) (ใช้คา่ P ท่ขี ีดปฏิ าค)

7.โมดูลัสคืนตัว (กก./ ม.2)

R = S2 / 18 E (ใช้ S ากข้อ 4 , E ากข้อ 6)

8.ค่าหน่วยแรงความเคน้ สูงสดของแรงเฉือน
(กก./ ม.2) Smax = (3/4) (Pmax / bd)

9.คา่ งานเฉลย่ี ทนี่ า้ หนักประลยั (กก.- ม.)W= P. max
หมายเหต :

247

สำนักวิเครำะห์ วจิ ัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

โครงการ … ... บ .มทช.(ท) 204.3-2545 ทะเบียนทดสอบ

ส านทก่ี อ่ สร้าง … ..

ผรู้ บั า้ ง

ผนู้ าส่ง ....

ชนิดตวั อยา่ ง. ทดสอบครั้ง ผ้ทู ดสอบ
ผูต้ รว สอบ
ท่ี …..
อนมตั ิ
ทดสอบวนั ที่ .แผ่นท่ี …... (หน่วยงานทท่ี าการทดสอบ)
มาตรฐานวิธีการทดสอบหาคา่

แรงดัดของไม้

รายละเอียด ชนดิ ไมต้ วั อยา่ ง
1.คา่ เฉลย่ี ของหนว่ ยแรงความเคน้ ทข่ี ีดปฏิภาค S (กก./ซม.2) ไม…้ .……… ไม…้ ……… ไม…้ ……

2.คา่ เฉลย่ี ของโมดลู สั แตกรา้ ว (กก./ซม.2)

3.คา่ เฉลย่ี ของโมดลู สั ยดื หยนุ่ E (กก./ซม.2)

4.คา่ เฉลยี่ ของโมดลู สั คนื ตวั R (กก./ซม.2)

5.คา่ เฉลยี่ ของหนว่ ยแรงความเคน้ สงู สดุ ของแรงเฉือน Smax (กก./ซม.2)
6. คา่ เฉลย่ี ของงานเฉลยี่ ท่นี า้ หนกั ประลยั WAV (กก. - ซม.)

หมายเหตุ :

248

สำนักวเิ ครำะห์ วจิ ัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

โครงการ………………………. บฟ.มทช.(ท) 204.4-2545 ทะเบียนทดสอบ……………
สถานที่กอ่ สรา้ ง…………………..
ผรู้ บั จา้ ง……………….... (หนว่ ยงานทีท่ าการทดสอบ) ผทู้ ดสอบ
ผนู้ าสง่ ..………………ชนิด................. มาตรฐานวธิ ีการทดสอบหาคา่ ผตู้ รวจสอบ
ตวั อยา่ ง………….ทดสอบครงั้ ท…่ี …..
ทดสอบวนั ที่………………..แผน่ แรงดดั ของไม้ อนมุ ตั ิ
ท…่ี ……..
ลกั ษณะการวิบตั ิ 2 3
ชนดิ ของไมต้ วั อยา่ ง 1

หมายเหตุ :

249

สำนักวเิ ครำะห์ วิจัยและพัฒนำ กรมทำงหลวงชนบท

มทช.(ท) 205-2545
มาตรฐานวิธีการทดสอบค่ากาลังดงและแรงต้านทานการแตกของไม้

(tensile and cleavage test of wood)

1. ขอบข่าย เม่ือมีแรงดงึ ใน
มาตรฐานการทดสอบนีค้ รอบคลมุ ถึงการหาคณุ สมบตั ทิ างกลของไม้

แนวตงั้ ฉากกบั เสีย้ น และแรงตา้ นทานการแตกของไม้

2. นิยาม
2.1 กาลงั ดงึ ของไม้ (tensile strength of wood) หมายถงึ ความสามารถของไมท้ ่ีทนตอ่ แรงดงึ
สงู สดุ ตอ่ แนวตงั้ ฉากกบั เสีย้ น
2.2 แรงตา้ นทานของไม้ (cleavage of wood) หมายถงึ แรงท่ีกระทาตอ่ การตา้ นทานการแตก
ของไม้ โดยแนวแตกจะอยใู่ นระนาบขนานกบั เสีย้ นทางดา้ นตงั้ ฉากกบั วงปี(radial)หรอื
ทางดา้ นสมั ผสั กบั วงปี (tangential)

3. ชั้นคณ าพและสัญลัก ณ์
ใหเ้ ป็นไปตามมาตรฐานผลิตภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม มอก. 424 ไมแ้ ปรรูป : สาหรบั งานกอ่ สรา้ ง

ท่วั ไป

4. วิธีทา
4.1 เคร่อื งมือและอปุ กรณ์ ประกอบดว้ ย
เคร่อื งมือสาหรบั ทดสอบแรงดงึ และแรงตา้ นทานการแตกของไม้ (special devices for
tensile and cleavage test) ตามรูปท่ี 1

250