กลุ่มชาติพันธุ์ จังหวัดแม่ฮ่องสอน

กล่มุ ชาติพันธุ์

จังหวัดแม่ฮอ่ งสอน

พมิ พค์ ร้ังแรก กันยายน ๒๕๖๔

จัดท�ำโดย ส�ำนกั งานวฒั นธรรมจังหวดั แมฮ่ อ่ งสอน

ทปี่ รกึ ษา นายสุรพันธ์ เจริญทรัพย์ วัฒนธรรมจงั หวัดแมฮ่ อ่ งสอน

คณะทำ� งาน นางเกษรนิ ทร์ กาสุนันท์ นักวิชาการวัฒนธรรมช�ำนาญการพเิ ศษ
นางสาวเวธกา วรรธวรฐิ นกั วชิ าการวัฒนธรรมช�ำนาญการ
นางสาววไิ ลวรรณ น่นุ สวรรค์ นักจดั การงานทั่วไปปฏิบตั ิการ
นางสาวกมลทพิ ย์ เดชมนต์ นกั จัดการงานทั่วไปปฏิบัติการ
นางสาวพิศสุภางค์ สุขสัน นกั วชิ าการวฒั นธรรมปฏบิ ตั กิ าร
นางสาวรัตนาภรณ์ ใจดี นกั วิชาการวัฒนธรรมปฏิบัติการ
นางสาวนลพรรณ แสงสรุ ิยัน นักวิชาการวฒั นธรรมปฏิบตั ิการ
นางสาวณิชกานต์ ไสน นกั วชิ าการวฒั นธรรมปฏบิ ตั ิการ
นางสาวอรพิน พะเก่พอ นกั วชิ าการวัฒนธรรมปฏิบัติการ
นายสมศกั ดิ์ ตะกลอื นักวชิ าการวฒั นธรรมปฏบิ ัตกิ าร

ผสู้ มั ภาษณ ์ นางสาวเวธกา วรรธวรฐิ นักวชิ าการวฒั นธรรมชำ� นาญการ

ผู้ให้สัมภาษณ ์ นายหน่อง ไมม่ ีชอื่ สกลุ ผูแ้ ทนกลมุ่ ชาติพนั ธ์กุ ะยัน
นายปณชัย จนั ตา ผู้แทนกล่มุ ชาติพันธล์ุ ะว้า
นายสุขใจ วิชญพันธ์ุ ผู้แทนกลมุ่ ชาติพนั ธปุ์ กาเกอญอ
นายเอกพล พรรณธรี ากุล ผ้แู ทนกลมุ่ ชาติพนั ธปุ์ กาเกอญอ
นายสอื่ สาร แซ่ซง ผแู้ ทนกลุ่มชาติพันธุม์ ้ง
นายบญุ หล่อ หลอ่ อรยิ วัฒน์ ผูแ้ ทนกลุ่มชาตพิ ันธจ์ุ นี ยูนนาน
นายอนชุ า ภูรรี จุ า ผ้แู ทนกล่มุ ชาติพันธุล์ ซี ู
นายกนั ตพงศ์ จองนัน ผแู้ ทนกลมุ่ ชาตพิ นั ธุ์ปะโอ

ผ ู้รวบรวมและเรยี บเรยี ง นางสาวเวธกา วรรธวริฐ นกั วิชาการวฒั นธรรมชำ� นาญการ

สนบั สนนุ งบประมาณ ศนู ย์มานษุ ยวทิ ยาสริ ินธร (องค์การมหาชน) ปี พ.ศ.๒๕๖๔

สำ� นักพิมพ์ หจก.ดาราวรรณ การพมิ พ์ ๐๘๖ ๔๓๐๘๖๓๖, ๐๕๓ ๘๗๒๘๗๖, ๐๕๓ ๘๗๒๘๗๘

บทสรุปผู้บริหาร จงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอนมกี ลมุ่ ชาตพิ นั ธก์ุ ะเหรย่ี ง
ประกอบดว้ ย ๕ กลมุ่ คอื กลมุ่ ปกาเกอญอ กลุม่ โปว์ กล่มุ กะแย
มตคิ ณะรัฐมนตรี เม่ือวันที่ ๓ สงิ หาคม กลมุ่ กะยนั และกลมุ่ กะยอ ซงึ่ แตล่ ะกลมุ่ ตา่ งมวี ถิ แี ละอตั ลกั ษณ์
๒๕๕๓ ได้ก�ำหนดแนวนโยบายเพ่ือฟื้นฟูวิถีชีวิต ทางวฒั นธรรมของตน ทแ่ี ตกตา่ งกนั และยงั คงมกี ารดำ� รงชวี ติ
กลุ่มชาติพันธุ์กะเหร่ียงซ่ึงครอบคลุม ๕ ด้านท่ีส�ำคัญ ตามวิถีวัฒนธรรมแบบดั้งเดิม เป็นการสืบสานและรักษา
ได้แก่ การจัดการทรพั ยากร การศึกษา สทิ ธใิ นสัญชาติ อัตลักษณ์วัฒนธรรมของตน รวมถึงได้มีการน�ำเอาอัตลักษณ์
อตั ลกั ษณช์ าตพิ นั ธแ์ุ ละการสบื ทอดวฒั นธรรม โดยกำ� หนด ทนุ ทางวฒั นธรรมมาตอ่ ยอดสรา้ งรายไดแ้ ละพฒั นา คณุ ภาพชวี ติ
มาตรการทง้ั ระยะสนั้ และระยะยาว มหี นว่ ยงานกระทรวง เพื่อให้อยู่ดี กินดี มีความสุข ตามแผนพัฒนาของจังหวัด
ต่างๆรับผิดชอบร่วมกัน ได้แก่ กระทรวงวัฒนธรรม แม่ฮ่องสอนและของรัฐบาล ซ่ึงมียุทธศาสตร์ที่เก่ียวข้อง เช่น
กระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงมหาดไทย กระทรวง ยทุ ธศาสตรท์ ่ี ๑ การยกระดบั และพฒั นาการทอ่ งเทย่ี วคณุ ภาพ
ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ้ ม กระทรวงการพฒั นา ในเชิงนิเวศ วิถีชีวิตวัฒนธรรมสุขภาพ และเกษตรปลอดภัย
สังคมและความม่ันคงของมนุษย์ กระทรวงเกษตรและ กลยุทธ์ท่ี ๑.๒ ฟื้นฟู อนุรักษ์และส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิง
สหกรณ์ ส�ำนัก งานสภาความมั่นคงแห่งชาติ และ วิถีชีวิต วัฒนธรรมตามอัตลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ โดย
กระทรวงยุตธิ รรม อตั ลกั ษณท์ โ่ี ดดเดน่ ของกลมุ่ ชาตพิ นั ธก์ุ ะเหรยี่ งในจงั หวงั แมฮ่ อ่ งสอน
กระทรวงวัฒนธรรม จึงได้ด�ำเนินการ ทไ่ี ด้รบั การสง่ เสริม สนบั สนุนใหม้ กี ารสบื สาน รกั ษา ต่อยอด
ขับเคลื่อนการฟื้นฟูวิถีชีวิตชาวกะเหรี่ยง ให้ย่ังยืน อัตลักษณ์วัฒนธรรม เช่น กลุ่มปกาเกอญอ ที่มีผลิตภัณฑ์
ด้วยการบูรณาการด�ำเนินงานร่วมกับภาคีเครือข่ายและ ทางวฒั นธรรมทเ่ี ปน็ สนิ คา้ ทางวฒั นธรรมผา้ ทอตา่ งๆเปน็ ทน่ี ยิ ม
สว่ นราชการที่เกย่ี วขอ้ ง เพอื่ ให้ชุมชนและกลุม่ ชาตพิ นั ธุ์ สามารถสรา้ งอาชพี และรายไดใ้ หแ้ กเ่ จา้ ของวฒั นธรรม กลมุ่ โปว์
กะเหรี่ยงมีความเข้มแข็งทั้งในการด�ำรงชีวิตและ มีเครื่องจักสานเป็นผลิตภัณฑ์ทางวัฒนธรรมท่ีโดดเด่น
การรักษาอัตลักษณ์วัฒนธรรม น�ำไปสู่การแก้ไขปัญหา รวมถงึ หมบู่ า้ นหว้ ยปแู กง ซง่ึ เปน็ ทพี่ กั อาศยั ของกลมุ่ กะยนั และ
และ การพฒั นาตามแผนอยา่ งเปน็ รปู ธรรม โดยมอบหมาย กะยอ ก็เป็นหมูบ่ า้ นทอ่ งเทยี่ วเชิงวัฒนธรรม ท่ีมีนกั ทอ่ งเทย่ี ว
ให้ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) ซ่ึงเป็น นิยมเดินทางมาท่องเท่ียวเพื่อสัมผัสวิถีชีวิตท่ีมีเสน่ห์และ
หนว่ ยงานในกำ� กบั ของรฐั มนตรวี า่ การกระทรวงวฒั นธรรม แสดงถึงอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรม ของกลุ่มชาติพันธุ์กะยัน
ทรัพยากรสนับสนุนเพ่ือให้คณะกรรมการ อ�ำนวยการ และกะยอ ทไ่ี มส่ ามารถหาชมไดจ้ ากทอี่ นื่ เปน็ ตน้ ซง่ึ ในหนงั สอื
บรู ณาการเพอื่ ฟน้ื ฟวู ถิ ชี วี ติ กลมุ่ ชาตพิ นั ธก์ุ ะเหรย่ี งระดบั เล่มน้ี ได้รวบรวมเรียบเรียงข้อมูลกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยง
จังหวัด ในพื้นที่ที่มีกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยงอาศัยอยู่ จังหวัดแม่ฮ่องสอน ทุกกลุ่ม เพื่อเป็นประโยชน์ในการศึกษา
ด�ำเนินโครงการ/กิจกรรมให้เป็นไปตามนโยบายและ ค้นคว้า เผยแพร่ ประชาสัมพันธ์และสามารถน�ำไปต่อยอด
มตคิ ณะรัฐมนตรีอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง การพัฒนาอัตลักษณ์วัฒนธรรมและคุณภาพชีวิตของ
กลมุ่ ชาตพิ นั ธก์ุ ะเหรยี่ ง ในพนื้ ทใ่ี หม้ คี วามเปน็ อยอู่ ยา่ งปกตสิ ขุ
มคี วามมง่ั คง มง่ั คง่ั และยงั่ ยนื ตามยทุ ธศาสตรช์ าตแิ ละนโยบาย
ของคณะรฐั มนตรี

(นายสุรพันธ์ เจรญิ ทรัพย)์
วฒั นธรรมจังหวัดแม่ฮอ่ งสอน

มนี าคม ๒๕๖๓



คำ� นำ�

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องคก์ ารมหาชน) ซงึ่ เป็นหน่วยงาน

ในก�ำกับของกระทรวงวัฒนธรรม ได้ด�ำเนินงานตามแนวนโยบายฟื้นฟูวิถีชีวิต
ชาวกะเหรย่ี ง ตามมตคิ ณะรัฐมนตรี ๓ สิงหาคม ๒๕๕๓ โดยการขบั เคลือ่ นงาน
สว่ นหนง่ึ ไดด้ ำ� เนนิ การรว่ มกบั สำ� นกั งานวฒั นธรรมจงั หวดั ทม่ี ชี มุ ชนกลมุ่ ชาตพิ นั ธ์ุ
กะเหร่ียงอาศัยอยู่เพื่อด�ำเนินกิจกรรม/โครงการฟื้นฟูวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์
กะเหร่ียงในพื้นที่
สำ� นกั งานวฒั นธรรมจงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน จงึ ไดด้ ำ� เนนิ การสำ� รวจ
และจัดท�ำข้อมูลกลุ่มชาติพันธุ์ จัดท�ำข้อมูลมรดกภูมิปัญญาของกลุ่มชาติพันธุ์
และจัดท�ำรายการเบ้ืองต้นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์
ทมี่ ใี นจงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน ๑๓ กลมุ่ ชาตพิ นั ธ์ุ ประกอบดว้ ย ปกาเกอญอ โปว์ กะแย
กะยัน กะยอ ไทใหญ่ คนเมอื ง ละว้า ลาหู่ ลีซู ม้ง ปะโอ และจีนยนู นาน โดยได้
ท�ำการส�ำรวจ สัมภาษณ์ รวบรวมองค์ความรู้ดา้ นต่างๆ ท่ีเก่ียวกบั กลุ่มชาติพนั ธ์ุ
ในจังหวัดแม่ฮ่องสอน น�ำมาสังเคราะห์ และจัดท�ำฐานข้อมูล เพ่ือเผยแพร่แก่
ผ้สู นใจ หรอื ใชเ้ ป็นขอ้ มลู ของหน่วยงานต่างๆท่เี กีย่ วขอ้ ง เพอื่ ใช้ประโยชนใ์ นการ
ดำ� เนนิ กจิ กรรมในการพฒั นาทเ่ี หมาะสม ทงั้ การอนรุ กั ษ์ ฟน้ื ฟู ประเพณวี ฒั นธรรม
และการด�ำรงชีวิตตามวิถีวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ ธ�ำรงไว้ซึ่งอัตลักษณ์ของ
องค์ความรู้ ภูมิปัญญา และคุณค่าทางวิถีของชุมชน ท่ีดีงาม ปลุกจิตส�ำนึกให้
ตระหนักถึงคุณค่าทางวัฒนธรรม เกิดความรัก ความหวงแหนในวิถีชีวิตและ
อตั ลกั ษณท์ างวฒั นธรรมทที่ รงคณุ คา่ ตลอดจนเพอ่ื ประโยชนใ์ นการจดั การขอ้ มลู
ภูมิปัญญาชุมชนชาติพันธุ์ ในการเตรียมขึ้นทะเบียนมรดกภูมิปัญญาวัฒนธรรม
ต่อไป

ผูจ้ ัดท�ำ
สงิ หาคม ๒๕๖๔

สารบญั

บทสรุปผู้บรหิ าร หน้า
ค�ำน�ำ
๑
ส่วนที่ ๑ ข้อมูลจงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน
๓๔
ส่วนที่ ๒ ขอ้ มลู รายกลุ่มชาตพิ ันธุ์ ๑๓ กลุม่ ชาตพิ ันธ์ุในจังหวดั แม่ฮอ่ งสอน ๗๑
• ปกาเกอญอ ๗๘
• โปว์ ๘๓
• กะแย ๙๐
• กะยัน ๙๓
• กะยอ ๑๑๕
• ไทใหญ่ ๑๒๓
• คนเมือง ๑๓๒
• ละว้า ๑๓๗
• ลาหู่ ๑๔๔
• ลซี ู ๑๕๑
• ม้ง ๑๕๘
• ปะโอ
• จีนยนู นาน ๑๖๖

ส่วนท่ี ๓ บทสรปุ ๑๖๙

เอกสารอา้ งองิ

กลุม่ ชาตพิ นั ธุ์ จังหวัดแมฮ่ อ่ งสอน 1

ขอ้ มลู จงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน

จังหวัดแม่ฮ่องสอนเป็นจังหวัดท่ีมีความหลากหลายของกลุ่มชาติพันธุ์ โดยมีการอพยพเคลื่อนย้ายและต้ังถ่ินฐาน
ของกลุ่มชาตพิ นั ธุ์ต่างๆ ในพ้นื ท่ตี ั้งแต่อดีตจนถึงปจั จุบนั ตามปจั จัย เง่อื นไข และสภาวการณท์ ่ีแตกต่างกัน กลมุ่ ชาตพิ นั ธ์ุ
ในจังหวัดแม่ฮ่องสอนมีวิถีชีวิตท่ีมีความหลากหลาย ท้ังคล้ายคลึงและแตกต่างกัน มีสภาพเศรษฐกิจและสังคมอิงกับ
ฐานทรัพยากรธรรมชาติและสภาพภูมิสังคมท่ีต้ังถิ่นฐานอาศัยอยู่ ท้ังนี้กลุ่มชาติพันธุ์ในจังหวัดแม่ฮ่องสอน ประกอบด้วย
กลุ่มชาติพันธุ์บนพื้นท่ีสูงที่เป็นสังคมเกษตรกรรมพึ่งพาอาศัยป่าเป็นหลัก กลุ่มชาติพันธุ์บนพ้ืนท่ีราบ ท่ีมีวิถีการด�ำรงชีวิต
กลมกลืนกับคนไทยท่ัวไป มแี นวโน้มเปลยี่ นแปลงสู่สงั คมเมอื งมากข้ึนแต่ยงั คงอตั ลักษณ์และวัฒนธรรมของตนเองอยู่

ประวตั คิ วามเปน็ มาจงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน๑ ทง้ั นมี้ ขี อ้ มลู ความเปน็ มาของจงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน
ดังน้ี เมืองปายเดิมเรียกว่า “ บ้านดอน” เพราะตั้งอยู่
การตั้งถิ่นฐานของประชากรจังหวัดแม่ฮ่องสอน บนทด่ี อน กอ่ ตง้ั ขนึ้ ประมาณ ปี พ.ศ. ๑๘๐๐ ตรงกบั สมยั
มาจากการขยายตัวของหมูบ่ า้ นตา่ งๆ ที่เปน็ หมบู่ า้ นใหญ่ มี อาณาจกั รลา้ นนา โดยชาวไทใหญช่ อื่ พะกา่ ซอ ไดร้ วบรวม
ผคู้ นมากขนึ้ ทที่ ำ� กนิ ไมเ่ พยี งพอ จำ� เปน็ ตอ้ งแสวงหาทที่ ำ� กนิ ใหม่ คนจากเมืองต่างๆในประเทศพม่า เข้ามาส�ำรวจและ
เรมิ่ แรกจะออกไปทำ� สวนกอ่ น นานเขา้ เมอ่ื มเี พอ่ื นฝงู ไปทำ� ไร่ กอ่ ตั้งหมู่บ้านจนเป็นชมุ ชนขนาดใหญ่
ท�ำสวนรวมกนั มากข้ึน ค่อยอพยพไปต้งั บ้านเรือนอยู่รวมกัน กษัตริย์แห่งอาณาจักรล้านนาคิดจะยึดเป็น
จนกลายเปน็ หมบู่ า้ น การตง้ั ถนิ่ ฐานในลกั ษณะนเ้ี ปน็ เรอ่ื งปกติ เมอื งขนึ้ จงึ นำ� ทพั มาตอี ยหู่ ลายครงั้ หลายสมยั กไ็ มส่ ามารถ
ของชาวแมฮ่ อ่ งสอน โดยเฉพาะกลมุ่ ชาตพิ นั ธ์ุ ซง่ึ มชี วี ติ ผกู พนั ยึดได้ จนประมาณปี พ.ศ. ๒๐๒๐ พระเจ้าติโลกราช
กบั ปา่ เขา แมน่ ำ�้ เมอื่ บรเิ วณใดมสี มาชกิ หนาแนน่ ขน้ึ กจ็ ะออก แหง่ อาณาจกั รลา้ นนา ไดใ้ หแ้ มท่ พั ชอ่ื ศรใี จยา ยกทพั มาตี
แสวงหาทำ� เลใหมท่ ที่ ำ� มาหากนิ ไดส้ ะดวก หรอื กลมุ่ ชาตพิ นั ธ์ุ บา้ นดอนไดส้ ำ� เรจ็ และไดร้ บั แตง่ ตงั้ ใหเ้ ปน็ เจา้ ชยั สงคราม
บางกลุ่มปรับตัวเข้ากับความเปล่ียนแปลงไม่ได้ก็จะอพยพ ปกครองบา้ นดอนในเวลาตอ่ มาและบรเิ วณอำ� เภอแมส่ ะเรยี ง
เข้าป่าลึกและเขาสูง เพื่อท�ำมาหากินกับป่าเขา ตามท่ีถนัด ในปัจจุบัน เดิมเรียกว่าเมืองยวม เป็นเมืองหน้าด่าน
มาแต่เดิม ต่อมาเม่ือตั้งถ่ินฐานได้ม่ันคงเป็นหลักแหล่ง ของเมืองเชียงใหม่ท่ีจะคอยป้องกันการรุกรานของพม่า
ถาวรแลว้ การอพยพเคลอื่ นยา้ ยของผคู้ นจงึ นอ้ ยลงผปู้ กครอง จนถึงสมัยก่อนกรุงรัตนโกสินทร์ พื้นท่ีบริเวณที่เป็น
เมอื งจงึ จดั ระบบบา้ นเมอื งใหเ้ ปน็ รปู แบบเมอื งหนา้ ดา่ น โดย จงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอนในปจั จบุ นั เปน็ ชอ่ งทางทกี่ องทพั พมา่
ยกแม่ฮ่องสอนเป็นเมืองหน้าด่านในปี ๒๔๑๗ มีขุนยวม ผา่ นเพอื่ มาตกี รงุ ศรอี ยธุ ยาและหวั เมอื งฝา่ ยเหนอื ของไทย
เมืองปายเป็นเขตแดน เมืองยวม(แม่สะเรียง)เป็นเมืองรอง มีผู้คนอาศัยอยู่ตามรอยต่อระหว่างประเทศไทยและ
ให้มีเจ้าฟ้าปกครองเมือง และจัดรูปแบบเป็นส่วนหน่ึงของ ประเทศพมา่ บรเิ วณทร่ี าบรมิ เชงิ เขาทำ� เลทเ่ี หมาะสำ� หรบั
เชยี งใหม่ เรยี กวา่ “บรเิ วณเชยี งใหม่ตะวันตก” เปล่ียนเป็น การเพาะปลกู ในลกั ษณะชมุ ชนบา้ นปา่ ผู้คนที่อาศัยตาม
“บริเวณพายัพเหนือ” และสุดท้ายเปลี่ยนเป็นจังหวัด ท่ีราบส่วนใหญ่เป็นชาวไทใหญ่ ส่วนผู้คนที่อาศัยอยู่
แม่ฮอ่ งสอนจนถงึ ปัจจบุ นั บนภเู ขามักจะเปน็ กะเหรย่ี ง ลวั ะ และลาหู่

๑ จังหวดั แมฮ่ อ่ งสอน. (๒๕๖๑).ประวตั คิ วามเปน็ มา.สืบคน้ จาก http://www.maehongson.go.th
/th/province-info/general-info/ history.html

2 กล่มุ ชาติพนั ธ์ุ จังหวดั แม่ฮอ่ งสอน

ประมาณ ปี พ.ศ. ๒๓๗๔ ตรงกับสมัยของ ใหอ้ พยพครอบครวั มาตงั้ บา้ นเรอื นอยทู่ ำ� มาหากนิ จนแนน่ หนา
พระบาทสมเดจ็ พระน่ังเกล้าเจา้ อยู่หวั รัชกาลที่ ๓ แห่ง ขึ้นเป็นหมู่บ้านใหญ่ ต่อมาพะกาหม่องและ แสนโกมเห็นว่า
กรงุ รตั นโกสนิ ทร์ และสมยั ของพระยาพทุ ธวงค์ เจา้ ผคู้ รอง บริเวณนั้นมีไม้สักมาก หากตัดเอาไม้สักไปขายประเทศพม่า
นครเชียงใหม่ องค์ท่ี ๔ เจ้าหนานมหาวงศ์ (พระเจ้า โดยใชว้ ธิ ชี กั ลากลงลำ� หว้ ย แลว้ ปลอ่ ยใหไ้ หลลงแมน่ ำ�้ คง (แมน่ ำ้�
มโหตรประเทศ เจ้าผ้คู รองนครเชยี งใหม่ องคท์ ี่ ๕ ขณะ สาละวิน) ก็คงได้เงินมาช่วยในด้านเศรษฐกิจและการบ�ำรุง
เปน็ อปุ ราช) ตอ้ งการชา้ งปา่ ไวใ้ ชง้ าน จงึ ให้ “เจา้ แกว้ เมอื งมา” บา้ นเมอื ง เมอ่ื ปรกึ ษาหารอื กนั ดแี ลว้ พะกาหมอ่ งและแสนโกม
เปน็ แมก่ องนำ� ไพรพ่ ล ชา้ งตอ่ และหมอควาญ ออกเดนิ ทาง จึงเดินทางมาเข้าเฝ้าพระเจ้ามโหตรประเทศ เจ้าผู้ครองนคร
ไปตรวจชายแดนด้านตะวันตกของนครเชียงใหม่และ เชยี งใหม่ เพอ่ื กราบทลู ขออนญุ าตตดั ฟนั ชกั ลากไมไ้ ปขาย แลว้
จับช้างป่ามาฝึกใช้งาน เจ้าแก้วเมืองมายกกระบวน จะแบง่ เงนิ คา่ ตอไมต้ อบแทนถวายตลอดปีพระเจา้ มโหตรประเทศ
เดินทางรอนแรมจากเชียงใหม่ผ่านไปทางเมืองปาย ทรงอนุญาต พะกาหม่องและแสนโกมจึงได้ท�ำไม้ขอนสัก
ใช้เวลาหลายคืนจนบรรลุถึงป่าโปร่งแห่งหน่ึงทางทิศใต้ ส่งไปขายท่ีเมืองมะละแหม่ง ประเทศพม่า ได้เงินมาก็เก็บ
รมิ ฝั่งแม่นำ้� ปาย เปน็ บริเวณทมี่ หี มปู ่าลงมากนิ โป่งชกุ ชุม แบง่ ถวายพระเจา้ มโหตรประเทศทกุ ปีและนำ� มาใชบ้ ำ� รงุ บา้ นเมอื ง
เจ้าแก้วเมืองมาพิจารณาเห็นว่าที่แถวน้ีเป็นท�ำเลท่ีดี และประโยชนส์ ว่ นตวั บา้ นโปง่ หมแู่ ละบา้ นแมฮ่ อ่ งสอนกเ็ จรญิ ขน้ึ
น�ำ้ ท่าบรบิ ูรณ์ สมควรทจี่ ะตั้งเป็นหม่บู ้าน จงึ หยุดพกั อยู่ ตามล�ำดบั
ณ ทนี่ ้ี และเรยี กผคู้ นทต่ี งั้ บา้ นเรอื นอยรู่ มิ หว้ ย รมิ เขาซง่ึ เปน็ ปี พ.ศ. ๒๓๙๙ ตรงกับสมัยพระเจา้ กาวโิ ลรสสุริยวงศ์
ชาวไทใหญ่และกะเหร่ียง มาประชุมช้ีแจงให้ทราบถึง เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ท่ี ๖ หัวเมืองไทใหญ่ที่ต้ังอยู่
ความคดิ ทจ่ี ะตงั้ บรเิ วณนขี้ น้ึ เปน็ หมบู่ า้ น และบกุ เบกิ ทด่ี นิ แถบฝง่ั แมน่ ำ้� คง (แมน่ ำ�้ สาละวนิ ) ดา้ นตะวนั ตก ในประเทศพมา่
ท่เี ป็นไร่นาทีท่ �ำมาหากนิ ตอ่ ไป เจา้ แกว้ เมืองมาแตง่ ตง้ั ให้ อาทิ เมืองจ๋ามก่า เมืองหมอกใหม่ เป็นต้น เกิดการจลาจล
ชาวไทใหญ่ผู้หน่ึงซึ่งเป็นคนเฉลียวฉลาดและมีความรู้ดี รบราฆ่าฟัน มีชาวไทใหญ่อพยพเข้ามาอยู่ที่บ้านปางหมูและ
กวา่ คนอน่ื ในหมบู่ า้ น ชอื่ วา่ “พะกาหมอ่ ง” ใหเ้ ปน็ “กา๊ ง” บ้านแม่ฮ่องสอน บางพวกอพยพลงไปทางใต้อาศัยอยู่ท่ี
(คอื ตำ� แหนง่ ผนู้ ำ� ชมุ ชนหรอื ผใู้ หญบ่ า้ น) คอยควบคมุ ดแู ล บา้ นขนุ ยวม (หมบู่ า้ นไทใหญบ่ นภเู ขา) บางพวกอพยพเลยขนึ้ ไป
และใหค้ ำ� แนะนำ� ลกู บา้ นในการดำ� เนนิ การตอ่ ไปพะกาหมอ่ ง ทางเหนือไปอยู่ท่ีเมืองปาย การอพยพครั้งนั้นมีชาวไทใหญ่
ได้ชักชวนเกลี้ยกล่อมพวกที่อยู่ใกล้เคียงให้ย้ายมา ผหู้ นง่ึ ชอื่ “ชานกะเล” (ตามตำ� นานคนไทใหญ่ กลา่ ววา่ ชานกะเล
อยู่รวมกัน แล้วตั้งช่ือหมู่บ้านนั้นว่า “บ้านโป่งหมู” เป็นยอดทหารฝีมือเอกของเจ้าฟ้าโกหร่าน เจ้าฟ้าชาวไทใหญ่
(ต่อมาเพี้ยนเป็นปางหมู) เม่ือจัดตั้งหมู่บ้านแล้ว ผู้ปกครองเมืองหมอกใหม่ เป็นคนรักของเจ้านางเมวดีหรือท่ี
เจ้าแก้วเมืองมาก็ยกขบวนเดินทางตรวจชายแดนและ ชาวแมฮ่ อ่ งสอนเรยี กวา่ “เจา้ นางเมย๊ี ะ” หลานของเจา้ ฟา้ โกหรา่ น)
คล้องช้างป่าต่อไปจนถึงล�ำห้วยแห่งหนึ่ง มีรอยช้างป่า ชานกะเลเป็นคนขยัน กล้าหาญ เฉลียวฉลาด ซื่อสัตย์ อดทน
อยมู่ ากมาย กห็ ยดุ คลอ้ งชา้ งปา่ ไดห้ ลายเชอื ก และตง้ั คอก หลังจากอพยพเข้ามาอาศัยท่ีบ้างปางหมูได้ช่วยพะกาหม่อง
สอนช้างในร่องห้วย ริมห้วยนั้นเป็นพ้ืนท่ีราบกว้างขวาง ทำ� ไมด้ ว้ ยความซอ่ื สตั ยแ์ ละตงั้ ใจทำ� งานโดยไมเ่ หน็ แกเ่ หนอ่ื ยยาก
พื้นดินดีกว่าบ้านโป่งหมู และมีชาวไทใหญ่อาศัยอยู่ พะกาหม่องไว้วางใจและรักใคร่มากจึงยกบุตรสาวช่ือค�ำใส
เป็นอนั มาก เจ้าแกว้ เมอื งมาเหน็ วา่ เปน็ ท�ำเลที่เหมาะสม ให้เป็นภรรยา ต่อมาภายหลังนางค�ำใสตาย ชานกะเล
พอจะตงั้ เปน็ หมบู่ า้ นอกี แหง่ หนงึ่ จงึ เรยี กชาวไทใหญค่ นหนง่ึ ได้แต่งงานกับเจ้านางเม๊ียะและน�ำครอบครัวพร้อม “ปู่โทะ”
จากบา้ นโปง่ หมคู อื “แสนโกม” บุตรเขยของพะกาหม่อง คนสนิทลงใต้ไปตั้งเมืองอยู่บนภูเขาทางเหนือต้นแม่น้�ำยวม
ใหม้ าเปน็ ผนู้ ำ� เกลย้ี กลอ่ มผคู้ นใหม้ าอยรู่ วมกนั จนกลายเปน็ เรียกว่า เมืองกุ๋นลม (หรือขุนยวมในปัจจุบัน) ชานกะเล
หมบู่ า้ น เรยี กวา่ “บา้ นแมฮ่ อ่ งสอน” เมอื่ เจา้ แกว้ เมอื งมา ปกครองเมืองกุ๋นลมได้เจริญรุ่งเรือง มีการค้ากับประเทศพม่า
คลอ้ งชา้ งปา่ ไดพ้ อสมควรแลว้ กเ็ ดนิ ทางกลบั นครเชยี งใหม่ สามารถสง่ ค่าตอไมใ้ ห้นครเชียงใหมจ่ ำ� นวนมาก
พะกาหม่องและแสนโกมได้ชักชวนผู้คนท่ีอยู่ใกล้เคียง

กลมุ่ ชาตพิ นั ธ์ุ จังหวัดแม่ฮ่องสอน 3

ปี พ.ศ. ๒๔๑๗ พระเจา้ อินทวิชยานนท์ เจ้าผ้คู รอง กรกฏาคม ร.ศ. ๑๑๙) และในปเี ดยี วกนั นท้ี างเมอื งเชยี งใหม่
นครเชียงใหม่ องค์ท่ี ๗ ได้แต่งตั้งชานกะเลให้เป็น ได้แต่งต้ังนายขุนหลู่ บุตรของพญาพิทักษ์สยามเขต
“พญาสิงหนาทราชา” ให้มาปกครองเมืองแม่ฮ่องสอน เปน็ พญาพศิ าลฮอ่ งสอนบรุ ี ปี พ.ศ. ๒๔๔๖ ยา้ ยทวี่ า่ การแขวง
โดยยกฐานะบา้ นแมฮ่ อ่ งสอนใหเ้ ปน็ เมอื งแมฮ่ อ่ งสอน เปลยี่ นชอ่ื จากเมืองขุนยวม ไปตั้งท่ีเมืองยวมแล้วเปลี่ยนช่ือเป็น
จากบ้านดอนมาเป็นเมืองปาย และให้เมืองแม่ฮ่องสอน “บริเวณพายพั เหนือ”
เปน็ เมืองหน้าด่าน มีเมอื งขนุ ยวมและเมอื งปายเป็นเขตแดน ปี พ.ศ. ๒๔๕๐ พญาพิทักษ์สยามเขตถึงแก่กรรม
เมอื งยวมเปน็ เมอื งรอง พญาสงิ หนาทราชาไดป้ กครองพฒั นา เมอื งเชยี งใหมจ่ งึ แตง่ ตงั้ พญาพศิ าลฮอ่ งสอนบรุ ขี น้ึ ปกครอง
เมืองแมฮ่ ่องสอนให้เจริญขึ้นอยา่ งรวดเรว็ ไดม้ ีการขดุ คเู มือง เมอื งแทน ปี พ.ศ. ๒๔๕๓ รัชกาลท่ี ๕ ทรงโปรดต้งั เมอื ง
และสรา้ งประตูเมอื งขน้ึ อย่างมนั่ คง จัตวาข้ึนกับมณฑลพายพั ย้ายทวี่ า่ การแขวงจากเมืองยวม
ปี พ.ศ. ๒๔๒๗ พญาสิงหนาทราชาได้ถึงแก่กรรม มาทเ่ี มอื งแมฮ่ อ่ งสอน ให้ช่อื วา่ “จังหวดั แมฮ่ ่องสอน” และ
พระเจ้าอินทวิชยานนท์ได้แต่งต้ังเจ้านางเมี๊ยะข้ึนปกครอง โปรดเกลา้ ฯ ให้ พระศรสรุ ราช (เปลือ้ ง) เป็นผวู้ ่าราชการ
แทน และแต่งต้ังให้ปู่โทะเป็นพญาขันธเสมาราชานุรักษ์ จงั หวัดแม่ฮอ่ งสอนคนแรก
ทป่ี รกึ ษาราชการแผ่นดนิ ปี พ.ศ.๒๔๗๖ ตรงกับสมัยพระบาทสมเด็จ
ปี พ.ศ. ๒๔๓๔ เจ้านางเมี๊ยะถึงแก่กรรม พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รชั กาลท่ี ๗ แห่งกรุงรตั นโกสนิ ทร์
พระเจา้ อนิ ทวิชยานนทจ์ งึ แต่งตั้งพญาขนั ธเสมา ราชานรุ กั ษ์ มีการเปล่ียนแปลงการปกครองเป็นระบอบประชาธิปไตย
เปน็ พญาพทิ กั ษส์ ยามเขต ใหป้ กครองเมอื งแมฮ่ อ่ งสอน อันมีพระมหากษตั รยิ เ์ ปน็ พระประมุข จังหวัดแม่ฮ่องสอน
ปี พ.ศ. ๒๔๔๓ ตรงกับสมัยพระบาทสมเด็จ ได้โอนขึ้นตรงต่อกระทรวงมหาดไทยจนถึงปัจจุบัน
พระจลุ จอมเกล้าเจ้าอยหู่ วั รชั กาลที่ ๕ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ เริ่มแรกแบ่งการปกครองออกเป็น ๔ อำ� เภอ คอื อำ� เภอ
มีการจัดระบบการปกครองใหม่โดยรวมเมืองแม่ฮ่องสอน เมอื งแมฮ่ อ่ งสอน อำ� เภอปาย อำ� เภอขนุ ยวม และอำ� เภอ
เมอื งขนุ ยวม เมอื งยวม (แมส่ ะเรยี ง) และเมอื งปาย เปน็ หนว่ ย แมส่ ะเรยี ง ปจั จบุ นั จงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน แบ่งการปกครอง
เดยี วกนั เรยี กวา่ “บรเิ วณเชยี งใหม-่ ตะวนั ตก” ตงั้ ทวี่ า่ การแขวง ออกเปน็ ๗ อำ� เภอ คอื อำ� เภอเมอื งแมฮ่ อ่ งสอน อำ� เภอปาย
(เทียบเท่าเมือง) ท่ีเมืองขุนยวม โดยต้ังนายโหมดเป็น อ�ำเภอขุนยวม อ�ำเภอแม่สะเรียง อ�ำเภอแม่ลาน้อย
นายแขวง (แจง้ ความเสนาบดกี ระทรวงมหาดไทย ลงวนั ท่ี ๑๑ อ�ำเภอสบเมย และอ�ำเภอปางมะผ้า

การแบง่ เขตการปกครอง

จังหวัดแม่ฮ่องสอนแบ่งเขตพ้ืนท่ีการปกครอง ออกเป็น ๗ อ�ำเภอ ๔๕ ต�ำบล ๔๑๕ หมู่บ้านหลัก ๓๓๑
บ้านบรวิ าร และ ๖ ชมุ ชนในเขตเทศบาลเมืองแมฮ่ อ่ งสอน

ประชากร/กลุม่ ชาติพันธ์ุ หมบู่ า้ นหลกั ๒๓ บา้ นบรวิ าร คนเมอื ง อยใู่ น ๘๐ หมบู่ า้ นหลกั
จากการส�ำรวจข้อมูลเพื่อจัดท�ำหนังสือ ๑๓ บา้ นบรวิ าร ละวา้ หรอื เลอเวอื ะ อยใู่ น ๑๓ หมบู่ า้ นหลกั
ข้อมูลกลุ่มชาติพันธุ์ จังหวัดแม่ฮ่องสอน โดยส�ำนักงาน ๕ บา้ นบรวิ าร ลาหู่ อยใู่ น ๑๘ หมบู่ า้ นหลกั ๑๕ บา้ นบรวิ าร
วัฒนธรรมจังหวัดแม่ฮ่องสอนครั้งน้ี พบว่ามีประชากร ลีซู อยูใ่ น ๑๑ หมู่บ้านหลัก ๙ บา้ นบริวาร ม้ง อยูใ่ น ๑๑
กลมุ่ ชาตพิ นั ธ์ุ ๑๓ กลมุ่ ประกอบดว้ ย ปกาเกอญอ อยใู่ น ๒๑๙ หมู่บ้านหลัก ๓ บ้านบริวาร ปะโอ ๑๓ หมู่บ้านหลัก ๑
หม่บู า้ นหลัก ๒๖๗ บ้านบรวิ าร โปว์ อย่ใู น ๓๖ หมู่บ้าน ๓๙ บ้านบริวาร และจีนยูนนาน อยู่ใน ๑ หมู่บ้านหลัก ๒
บ้านบริวาร กะแย อยู่ใน ๑๑ หมู่บ้านหลัก ๔ บ้านบริวาร บ้านบริวาร นอกจากนี้ยังมีกลุ่มประชากรอ่ืนๆ ได้แก่
กะยัน อยใู่ น ๒ หมู่บ้านหลัก ๑ บ้านบรวิ าร กะยอ อยู่ใน ๒ ชาวปาทาน ทรี่ จู้ กั ในฐานะ «แขกขาว» ชนชาตนิ จี้ ดั อยใู่ น
หมู่บ้านหลัก ๑ บ้านบริวาร ไทใหญ่ อยู่ใน ๖ ชุมชน ๘๗ ตระกลู อรี านี รว่ มกบั ชาวเปอรเ์ ซยี (อหิ ร่าน) เป็นชนพ้ืนเมือง

4 กลุ่มชาตพิ ันธุ์ จงั หวดั แม่ฮอ่ งสอน

เดิมของ เอเชียกลางและเอเชียใต้ อาศัยอยู่หนาแน่น อินโด - อารยัน อาศัยอยู่ทางภาคตะวันออกของอินเดีย
ในประเทศอัฟกานิสถานและตะวันตกของปากีสถาน และประเทศบังกลาเทศ อพยพเข้าไทยผ่านทางประเทศ
อพยพมาอยใู่ นประเทศไทยนานนบั รอ้ ยปี โดยผา่ นอนิ เดยี เมียนมาเมื่อปี พ.ศ.๒๕๒๕ นอกจากนี้ยังมีกลุ่มประชากร
และเมยี นมา เขา้ มาจงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอนเมอ่ื ปี พ.ศ. ๒๓๙๖ ที่เป็นคนอีสานและคนไทยภาคอ่ืนท่ีเข้ามาประกอบอาชีพ
โดยกระจัดกระจายอยู่เป็นกลุ่มเล็กๆในเขตชุมชนเมือง และต่อมาได้ลงหลักปักฐานสร้างครอบครัวเป็นประชากร
และพืน้ ทรี่ าบ เช่น อ�ำเภอแมส่ ะเรยี ง อำ� เภอแมล่ าน้อย จงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน ทง้ั นจี้ ำ� แนกกลมุ่ ชาตพิ นั ธ์ุ เปน็ รายอำ� เภอ
ชาวเบงกาลี หรือ เบงกอล เป็นชนชาติในตระกูล ดังน้ี

๑. อ�ำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน แบง่ พนื้ ทกี่ ารปกครองเปน็ ๗ ตำ� บล ๖๘ หมบู่ า้ น ๔๕ หมบู่ า้ นบรวิ าร และ ๖ ชุมชน
ในเขตเทศบาลเมืองแม่ฮอ่ งสอน มีประชากรประกอบดว้ ยกล่มุ ชาตพิ ันธุ์ ๑๐ กลุ่ม คอื ปกาเกอญอ ไทใหญ่ คนเมอื ง กะแย
กะยนั กะยอ ม้ง จีนยูนนาน ปะโอ และลซี ู ดังนี้

๑.๑ ต�ำบลจองค�ำ ประกอบด้วย ๖ ชุมชน ในเขตเทศบาลเมืองแม่ฮ่องสอน ประชากรหลักเป็นกลุ่มชาติพันธุ์
ไทใหญ่

ชมุ ชน กลุ่มชาตพิ นั ธุ์
ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละวา้ /ลเวอื ะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จีนยูนนาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ

ตะวันออก 

กลางเวียง 

หนองจองคำ� 

กาดเกา่ 

ดอนเจดีย์ 

ปางลอ้ 

๑.๒ ต�ำบลห้วยโป่ง ๑๕ หมู่บ้านหลัก ๑๑ บ้านบริวาร มีกลุ่มชาติพันธุ์ ๔ กลุ่ม คือ ปกาเกอญอ ไทใหญ่
มง้ และกะแย

หมู่บา้ น/ กล่มุ ชาตพิ นั ธ์ุ

บ้านบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละวา้ /ลเวอื ะ มง้ ลาหู่ ลีซู โปว์ จีนยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ หว้ ยโปง่ 

๒ แก่นฟา้ 

๓ ปา่ ลาน 

๔ หว้ ยหมาก-ลาง 

๕ ไมฮ้ ุง 

๖ ไม้ซางหนาม 
ไมซ้ างหนามใต้ 

ห้วยเชือก 
ไม้ซางหนามเหนอื

๗ บ้านกลาง 

กลุ่มชาตพิ นั ธุ์ จงั หวัดแมฮ่ ่องสอน 5

หมบู่ ้าน/ กล่มุ ชาตพิ ันธ์ุ
บ้านบรวิ าร
ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละวา้ /ลเวอื ะ ม้ง ลาหู่ ลซี ู โปว์ จนี ยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ
๘ หว้ ยช่างคำ�
หว้ ยชา้ งตาย 
หว้ ยช่างเหล็ก

๙ พะนอคี 
น�้ำโค้ง 

๑๐ หนองเขียว 
หัวฮะ 
แม่สะมาด 
ห้วยข้าวลบี 
ห้วยข้ีหมู 

๑๑ ไมโครเวฟ 
๑๒ แมจ่ ๋า 
๑๓ ทงุ่ มะกอก 

๑๔ ใหม่ห้วยหวาย 
หว้ ยหวายล่าง 

๑๕ ทงุ่ มะขามปอ้ ม
ห้วยซอแคะถา่

๑.๓ ต�ำบลผาบ่อง ๑๒ หมู่บ้านหลัก ๑๒ บ้านบริวาร มีกลุ่มชาติพันธุ์ ๖ กลุ่ม คือ ปกาเกอญอ ไทใหญ่
กะแย คนเมือง กะยนั และกะยอ

หม่บู า้ น/ กลมุ่ ชาตพิ นั ธุ์

บ้านบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละวา้ /ลเวือะ มง้ ลาหู่ ลซี ู โปว์ จีนยนู นาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ

๑ ผาบ่อง  
๒ ป่าปุ๊  

๓ ห้วยเดอื่ 
น�ำ้ เพยี งดิน 
ห้วยปูแกง 
ไม้เด่อื โง้ม 

๔ แม่สะกดึ
๕ ท่าโปง่ แดง 

๖ หว้ ยโป่งกาน 
นาเจ็ดล็อก 
ผาแดง
แม่จา๋ น้อย

6 กลมุ่ ชาติพนั ธ์ุ จงั หวดั แม่ฮ่องสอน

หมู่บา้ น/ ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละวา้ /ลเวือะ กลุ่มชาตพิ นั ธ์ุ กะยนั กะยอ ปะโอ
บ้านบรวิ าร ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จนี ยูนนาน กะแย

๗ ห้วยแกว้  
หว้ ยแก้วบน  
ห้วยช่างเหลก็ 

๘ หว้ ยเสือเฒ่า
แมส่ ว่ ยอู

๙ น้�ำส่อม 
กิ่วผักเผด็ 

มะโงลา่ ง 

มะโงบน 

๑๐ หวั น้ำ� แม่สะกดึ 

๑๑ มอ่ นตะแลง 

๑๒ ผาบอ่ งเหนือ  

๑.๔ ต�ำบลปางหมู ๑๓ หมู่บ้านหลัก ๘ บา้ นบริวาร มกี ลุ่มชาติพนั ธุ์ ๕ กลุ่ม คอื ไทใหญ่ กะแย ปกาเกอญอ
คนเมือง ปะโอและลซี ู

หมู่บ้าน/ กลุ่มชาตพิ ันธ์ุ

บ้านบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละว้า/ลเวอื ะ มง้ ลาหู่ ลซี ู โปว์ จนี ยนู นาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ

๑ ปางหมู 

ปายโค้ง  

หว้ ยป๊อกจ่าน 

๒ กุงไมส้ กั 
กุงป่าตงึ

๓ ทุง่ กองมู 

๔ ในสอย 

๕ บา้ นใหม่  
๖ สบป่อง 
๗ สบสอย 

๘ ไมแ้ งะ 
หว้ ยโปง่ แข่ 
ดอยขอ 
กวิ่ ขม้นิ 

๙ ไม้สะเป่ 
หว้ ยผึง้ น้อย 

๑๐ พะโขโ่ หล่ 

กลมุ่ ชาตพิ นั ธุ์ จงั หวดั แม่ฮ่องสอน 7

หม่บู า้ น/ กลมุ่ ชาตพิ นั ธุ์
บา้ นบรวิ าร
ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละวา้ /ลเวอื ะ มง้ ลาหู่ ลีซู โปว์ จนี ยูนนาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ
๑๑ ขุนกลาง
กงุ ตงึ   
 
๑๒ ชานเมอื ง 
๑๓ ดอยแสง

๑.๕ ตำ� บลหมอกจำ� แป่ ๙ หมบู่ า้ นหลกั ๑ หมู่บา้ นบริวาร มกี ล่มุ ชาตพิ ันธุ์ ๖ กลุ่ม คือ ไทใหญ่ กะแย ปะโอ มง้
จนี ยนู นาน และลซี ู

หมู่บ้าน/ กลมุ่ ชาตพิ นั ธุ์

บา้ นบรวิ าร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละวา้ /ลเวือะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จนี ยูนนาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ

๑ หมอกจ�ำแป่ 

๒ แม่สะงา 

๓ ห้วยขาน   
๔ นาปา่ แปก  

๕ หว้ ยมะเขือสม้   
รวมไทย 

๖ รกั ไทย  

๗ ห้วยโปง่ ออ่ น 

๘ ทบศอก 

๙ บา้ นยอด 

๑.๖ ตำ� บลหว้ ยผา ๘ หม่บู ้านหลัก ๔ หมู่บ้านบริวาร มีกลมุ่ ชาติพนั ธ์ุ ๕ กลุ่ม คอื ไทใหญ่ ลาหู่ จีนยูนนาน
กะแย และปะโอ

หมู่บา้ น/ กลมุ่ ชาติพนั ธุ์

บา้ นบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละวา้ /ลเวือะ มง้ ลาหู่ ลีซู โปว์ จีนยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ ห้วยผา 
ห้วยสะลอบ


๒ แม่สยุ ะ  
ร่งุ อรณุ 

๓ หว้ ยผึ้ง 
ห้วยทรายขาว 

๔ นาปลาจาด
คาหาน

๕ ทงุ่ มะส้าน

8 กลมุ่ ชาติพันธ์ุ จงั หวดั แมฮ่ ่องสอน

หมู่บา้ น/ กล่มุ ชาติพันธุ์
บา้ นบริวาร
ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละวา้ /ลเวอื ะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จีนยนู นาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ
๖ นำ�้ กดั
๗ หว้ ยส้านใหม่ 
๘ ห้วยสา้ นใน 


๑.๗ ตำ� บลห้วยปูลิง ๑๑ หมบู่ า้ นหลัก ๙ หมู่บา้ นบรวิ าร ประชากรหลักเปน็ กลมุ่ ชาตพิ นั ธ์ุปกาเกอญอ ทัง้ หมด

หมบู่ า้ น/ กลมุ่ ชาติพันธุ์

บ้านบรวิ าร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละว้า/ลเวอื ะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จีนยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ ห้วยปลู งิ 

๒ หว้ ยกุ้ง 

๓ หนองขาว 
หนองขาวเหนือ 

๔ หวั นำ้� แมฮ่ อ่ งสอน 
หว้ ยเปา๊ ะ 

๕ หว้ ยตอง 

๖ หว้ ยปมฝาด 
ปา่ คา 
หว้ ยกลว้ ย 

๗ หว้ ยตองกอ๊ 
ห้วยหมบู น 
หว้ ยหมูลา่ ง 

๘ หว้ ยฮี้ 
น้ำ� ฮหู ายใจ 

๙ หว้ ยไม้ดำ� 

๑๐ ห้วยปูเลย 

๑๑ หว้ ยไทร 
ก่ิวขมิ้น 
ก่ิวไมซ้ าง 

กลุม่ ชาตพิ ันธ์ุ จังหวดั แมฮ่ ่องสอน 9

๒. อ�ำเภอขนุ ยวม ๖ ต�ำบล ๔๓ หมบู่ า้ นหลกั ๓๓ หมบู่ ้านบริวาร มปี ระชากรประกอบด้วย กลมุ่ ชาตพิ ันธ์ุ ๔ กลุ่ม
คือ ปกาเกอญอ ไทใหญ่ คนเมือง และม้ง ดังนี้

๒.๑ ตำ� บลขุนยวม ๖ หม่บู า้ นหลัก ๓ หม่บู ้านบรวิ าร มกี ลุม่ ชาตพิ ันธุ์ ๓ กลุ่ม คือ ปกาเกอญอ ไทใหญ่ คนเมอื ง

หมบู่ ้าน/ กลมุ่ ชาติพนั ธุ์
บา้ นบริวาร
ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละว้า/ลเวือะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จนี ยูนนาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ
๑ ขนุ ยวม
๒ ขนุ ยวม  
๓ แมส่ รุ ิน 
๔ แม่สะเป่ 
๕ ห้วยฟาน
หว้ ยฮุง 

๖ แมส่ ะเปเ่ หนือ 
หว้ ยข้ีเปลอะ 
หนองแดง 


๒.๒ ตำ� บลแม่เงา ๘ หม่บู ้านหลกั มกี ลุ่มชาติพันธ์ุ ๒ กลุ่ม คือ ปกาเกอญอ และ ไทใหญ่

หมู่บา้ น/ กลุ่มชาติพนั ธ์ุ

หยอ่ มบ้าน ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละว้า/ลเวือะ มง้ ลาหู่ ลซี ู โปว์ จีนยนู นาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ ต่อแพ 

๒ หวั เงา 

๓ ประตเู มือง 

๔ ห้วยต้นนุ่น 

๕ ห้วยนา 
๖ สวนอ้อย 

๗ นาหวั แหลม 

๘ หลวง 

๒.๓ ต�ำบลเมืองปอน ๑๐ หมู่บา้ นหลกั ๑ หมบู่ ้านบรวิ าร มกี ล่มุ ชาติพันธ์ุ ๓ กลุ่ม คือ ปกาเกอญอ ไทใหญ่ และ
คนเมือง

หมบู่ ้าน/ กลมุ่ ชาติพันธุ์

บา้ นบรวิ าร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละวา้ /ลเวอื ะ ม้ง ลาหู่ ลซี ู โปว์ จนี ยูนนาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ

๑ เมอื งปอน 

๒ เมืองปอน 

๓ หางปอน 

๔ ป่าฝาง  

๕ แมซ่ อ 

10 กลมุ่ ชาติพนั ธ์ุ จังหวัดแม่ฮอ่ งสอน

หมบู่ า้ น/ กลมุ่ ชาติพนั ธุ์ จีนยนู นาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ
บา้ นบรวิ าร
ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละวา้ /ลเวือะ มง้ ลาหู่ ลซี ู โปว์
๖ แม่ลากะ๊
๗ ท่าหนิ ส้ม 
๘ มะหินหลวง 
ห้วยไม้ซาง
๙ หนองแหง้ 
๑๐ แม่โขจ่ ู 



๒.๔ ตำ� บลแมย่ วมน้อย ๘ หม่บู ้านหลกั ๓ หมูบ่ ้านบริวาร มกี ลุม่ ชาติพนั ธห์ุ ลกั คือ ปกาเกอญอ

หมู่บา้ น/ กลุม่ ชาตพิ ันธุ์

หยอ่ มบา้ น ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละว้า/ลเวือะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จนี ยนู นาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ หวั ปอน 
๒ แม่โกป่ี 

๓ หวา่ โน 
ตองจิ่ง 

๔ แมอ่ อ

๕ แมแ่ จ๊ะ 
หว้ ยโป่ง 

๖ แม่หาด 
๗ ห้วยมะบวบ

๘ แมล่ าก๊ะ 
แมล่ ากะ๊ ใต้ 

๒.๕ ต�ำบลแม่กิ๊ ๕ หมบู่ า้ นหลัก ๔ หมู่บา้ นบรวิ าร มกี ล่มุ ชาติพนั ธ์หุ ลกั คอื ปกาเกอญอ

หมู่บ้าน/ กลมุ่ ชาตพิ ันธุ์

หยอ่ มบา้ น ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละว้า/ลเวอื ะ ม้ง ลาหู่ ลซี ู โปว์ จีนยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ แมก่ ๊ิ 
หว้ ยคลองเซ 

๒ หว้ ยส้าน 
ร่มเย็น 

๓ พะแข่ 
พะโท 

๔ ห้วยโปงเลา 
แมข่ อ่ 

๕ เปียงหลวง

กลมุ่ ชาตพิ นั ธุ์ จังหวดั แม่ฮอ่ งสอน 11

๒.๖ ตำ� บลแม่อูคอ ๖ หมบู่ ้านหลกั ๒๐ หม่บู า้ นบรวิ าร มกี ล่มุ ชาตพิ ันธ์ุ ๒ กลุ่ม คอื ปกาเกอญอ และมง้

หมูบ่ ้าน/ กลุม่ ชาตพิ นั ธ์ุ

หยอ่ มบา้ น ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละวา้ /ลเวือะ มง้ ลาหู่ ลซี ู โปว์ จนี ยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ ค�ำสุข  
นางิว้  
แมย่ วมน้อย  
แม่ยวมหลวง 
 
๒ หัวแม่สรุ ิน 
สามหลัง 
พะยอย 

กะโน 
หัวฮะ 

แม่สุรินน้อย 

แมส่ ุรินน้อยใต้

แม่สุรินนอ้ ยเหนือ 
สบแม่สุริน 

๓ ปางตอง 
ปางตองใหม่ 
ปางตองใต้ 

๔ ใหมพ่ ัฒนา 
ปกู่ ู 
บนดอย
ศาลเจ้า

๕ แม่อูคอหลวง
หว้ ยบง
พะทิคี
แม่อูคอนอ้ ย
แม่อคู อเหนอื

๖ แมอ่ คู อ

12 กลุ่มชาติพันธ์ุ จงั หวัดแม่ฮอ่ งสอน

๓. อำ� เภอปาย ๗ ตำ� บล ๖๒ หมู่บา้ นหลกั ๒๖ หม่บู า้ นบริวาร มกี ลมุ่ ชาติพันธ์ุ ๖ กลุม่ คือ คนเมือง ปกาเกอญอ
ไทใหญ่ ลาหู่ ลซี ู ม้ง และจีนยูนนาน

๓.๑ เวยี งใต้ ๘ หมบู่ า้ นหลกั ๑ หมบู่ า้ นบรวิ าร มกี ลมุ่ ชาตพิ นั ธ์ุ ๔ กลมุ่ คอื ไทใหญ่ คนเมอื ง จนี ยนู นาน และลซี ู

หมูบ่ า้ น กลุม่ ชาตพิ ันธุ์
ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละว้า/ลเวอื ะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จีนยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ เมืองพร้าว  
๒ เจ้าหม้อ  
๓ ปา่ ขาม  
๔ เมืองแพร่  

๕ น้�ำฮู   
สันตชิ ล   

๖ ห้วยปู 
๗ ใหมส่ หสมั พันธ์
๘ แสงทองเวียงใต้

๓.๒ เวียงเหนือ ๑๐ หมู่บา้ นหลกั ๖ หมู่บ้านบรวิ าร มีกล่มุ ชาตพิ นั ธ์ุ ๕ กลุม่ คือ คนเมือง ปกาเกอญอ ลาหู่
ไทใหญแ่ ละลีซู

หมู่บ้าน กล่มุ ชาตพิ ันธุ์
ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละวา้ /ลเวือะ มง้ ลาหู่ ลีซู โปว์ จนี ยนู นาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ

๑ โป่ง  

๒ ใหม่ 

๓ ตาลเจ็ดตน้  

๔ เมืองนอ้ ย  
หว้ ยช้างเฒ่า  
ปายสองแง่ 
หวั ปาย 
ดอยผกั กดู
มะเขือคนั

๕ โฮ่ง 

๖ ห้วยหก 
ปา่ ซาง


๗ หัวแม่เมอื ง 

๘ ศรีดอนชยั  

๙ กวิ่ หน่อ 

๑๐ หว้ ยเฮย๊ี ะ 

กลุ่มชาตพิ นั ธ์ุ จังหวัดแม่ฮอ่ งสอน 13

๓.๓ ตำ� บลแม่นาเตงิ ๑๑ หม่บู ้านหลัก ๔ หมบู่ า้ นบรวิ าร มีกลุ่มชาติพันธ์ุ ๔ กลุ่ม คือ ไทใหญ่ คนเมือง ลีซู
และลาหู่

หมบู่ า้ น/ กลุ่มชาตพิ ันธ์ุ

หย่อมบ้าน ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละว้า/ลเวือะ มง้ ลาหู่ ลีซู โปว์ จนี ยนู นาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ แม่นาเติงนอก 

๒ แม่นาเติงใน  

๓ มว่ งสรอ้ ย  
ป่ายาง


๔ หมอแปง  
ยะโป๋


๕ แมข่ อง 

๖ นาจลอง 
๗ ปางแปก


๘ แมน่ ะ 

๙ ดอยผีลู 
น�้ำปลามงุ 
ในของ 

๑๐ ไทรงาม 

๑๑ นาจลองใหม่ 

๓.๔ ตำ� บลแม่ฮ้ี ๖ หมู่บา้ นหลกั ๕ หมู่บา้ นบรวิ าร มกี ลุ่มชาตพิ ันธุ์ ๕ กลมุ่ คือ คนเมอื ง ไทใหญ่ ลซี ู และลาหู่

หมบู่ า้ น/ กล่มุ ชาตพิ ันธุ์

หย่อมบา้ น ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละวา้ /ลเวือะ มง้ ลาหู่ ลซี ู โปว์ จีนยูนนาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ

๑ แมเ่ ยน็  
หวั แมเ่ ย็น 
กุงหมอกคาม 

๒ ทรายขาว  
โปง่ น้�ำร้อน 

๓ ทา่ ปาย

๔ แมป่ ิง  
ห้วยหวาย 
แมย่ ะน้อย 

๕ แมฮ่ ี้

๖ หว้ ยแก้ว

14 กลุม่ ชาติพันธุ์ จงั หวัดแมฮ่ อ่ งสอน

๓.๕ ต�ำบลทุง่ ยาว ๑๒ หมู่บา้ นหลกั ๔ หมบู่ ้านบรวิ าร มีกลมุ่ ชาติพันธ์ุ ๓ กล่มุ คอื คนเมือง ไทใหญ่ และ
ปกาเกอญอ

หมูบ่ า้ น/ กลุ่มชาติพนั ธ์ุ

บ้านบรวิ าร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละว้า/ลเวือะ ม้ง ลาหู่ ลซี ู โปว์ จีนยนู นาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ

๑ ทงุ่ โป่ง  

๒ ทงุ่ ยาวเหนอื 
ห้วยทราย 
ใหม่ 

๓ ทุ่งยาวใต้ 
หว้ ยมว่ ง 

๔ สบแพม 

๕ แพมกลาง  

๖ แพมบก 

๗ แมอ่ ีแลบ 

๘ ปางตอง 
๙ ตีนธาตุ 

๑๐ รอ้ งแหย่ง 
ร้องแหย่งใต้ 

๑๑ กุงแกง 

๑๒ มโนรา 

๓.๖ ต�ำบลเมืองแปง ๘ หมู่บ้านหลกั ๔ หมบู่ ้านบริวาร มีกลมุ่ ชาติพันธ์ุ ๔ กลมุ่ คอื คนเมือง ปกาเกอญอ
มง้ และลซี ู

หม่บู ้าน/ กลุ่มชาติพนั ธ์ุ

บ้านบรวิ าร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละว้า/ลเวือะ มง้ ลาหู่ ลีซู โปว์ จนี ยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ เมืองแปง  
ห้วยบอง  

๒ ใหม่ดอนตนั  

๓ หว้ ยฮะ 
ดอยหมากพรกิ 

๔ สบสา 
เหมอื งแร่

๕ แกงหอม
๖ ผาสำ� ราญ
๗ ห้วยหมี

๘ แกงหอมใหม่ 
บ้านสามหลัง 

กลมุ่ ชาตพิ นั ธุ์ จงั หวดั แม่ฮ่องสอน 15

๓.๗ ตำ� บลโป่งสา ๗ หมูบ่ ้านหลัก ๒ หมบู่ า้ นบรวิ าร มีกลมุ่ ชาติพนั ธุ์ ๓ กลุ่ม คือ ปกาเกอญอ ม้ง และลซี ู

หม่บู ้าน/ กลุ่มชาตพิ นั ธ์ุ

บ้านบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละว้า/ลเวือะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จนี ยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ โปง่ สา 

๒ หว้ ยไร่ 

๓ หว้ ยเดอ่ื 

๔ แมเ่ หมืองหลวง 
แมเ่ หมอื งหลวงลซี อ

๕ ขุนสาใน 

๖ โป่งทาก 
แม่อลี อ้ 

๗ ปางตอง 

๔. อำ� เภอแม่สะเรยี ง ๗ ตำ� บล ๗๗ หม่บู ้านหลกั ๗๘ หมบู่ า้ นบรวิ าร ประชากรประกอบด้วย กลุม่ ชาติพนั ธ์ุ ๖ กลุ่ม
คือ ปกาเกอญอ คนเมือง ละว้า ม้ง โปว์ และไทใหญ่
๔.๑ ตำ� บลบา้ นกาศ ๑๓ หมบู่ ้าน ๕ บา้ นบริวาร มีกลุ่มชาตพิ ันธุ์ ๒ กลุม่ คือ ปกาเกอญอ และคนเมอื ง

หมู่บา้ น/ กลุ่มชาติพันธุ์

บ้านบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละวา้ /ลเวือะ มง้ ลาหู่ ลีซู โปว์ จนี ยูนนาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ

๑ ท่าข้าม 

๒ สบหาร 

๓ แพะ 

๔ แมห่ าร 
แม่จ๋อน 

๕ แม่ต๊อบใต้ 

๖ หว้ ยหลวง 

๗ แมต่ อ๊ บเหนือ 
แม่ต๊อบกลาง 

๘ ทา่ ขา้ มเหนอื 

๙ พะมอลอ 

๑๐ ขนุ แมต่ อ๊ บ 

บา้ นห้วยผงึ้ 
บ้านตีนดอย 
ห้วยสนั หลวง 

๑๑ ปา่ หมาก 
หนองปลา 

๑๒ โปง่ 

๑๓ โปง่ ดอยช้าง 

16 กลมุ่ ชาติพนั ธุ์ จงั หวดั แมฮ่ ่องสอน

๔.๒ ต�ำบลแม่สะเรียง ๙ หมู่บ้าน ๑๐ บ้านบริวาร ประชากรประกอบด้วย กลุ่มชาติพันธุ์ ๔ กลุ่ม คือ
ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละว้า และโปว์

หมู่บา้ น/ กล่มุ ชาตพิ ันธ์ุ

หย่อมบ้าน ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละวา้ /ลเวอื ะ ม้ง ลาหู่ ลซี ู โปว์ จีนยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ จอมแจ้ง 

๒ ในเวยี ง 

๓ แพะ  

๔ ทุ่งพร้าว 

๕ ไร่  
หว้ ยปุ๊ 

๖ ดงสงดั  

๗ หนองผักหนาม 
หนองแมล่ ะ 

๘ ป่ากล้วย 
หน้าถ�้ำ 
ใหมว่ ังยาว 

ตีนตก 
หว้ ยทรายขาว 
แมอ่ มุ ลอง 
เหมอื งแร่ 
สามหลัง 
หว้ ยขา้ ว๙หลาม 

๙ นาคาว 

๔.๓ ต�ำบลแมค่ ง ๑๑ หมบู่ า้ น ๒๖ บ้านบริวาร มีกลุ่มชาตพิ ันธ์ุ ๒ กลุม่ คอื ปกาเกอญอ และคนเมือง

หมบู่ ้าน/ กลมุ่ ชาตพิ นั ธุ์

บ้านบรวิ าร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละวา้ /ลเวือะ มง้ ลาหู่ ลซี ู โปว์ จีนยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ ทุ่งแลง้ 

๒ หว้ ยหอ้ ม 
ปา่ เหว 

๓ ห้วยกองแป 
แมส่ ะเกิบ 

๔ จอสิเดอร์ 

ห้วยเหี๊ยะ 

จอสิเดอร์ใต้ 
อนู ูเหนอื 
อนู ใู ต้ 
ซแิ หย่โล่ 

กลุม่ ชาติพนั ธ์ุ จงั หวัดแม่ฮ่องสอน 17

หมู่บา้ น/ กลมุ่ ชาตพิ นั ธ์ุ

บา้ นบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละวา้ /ลเวือะ ม้ง ลาหู่ ลซี ู โปว์ จีนยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๕ แมก่ อ๋ น(ใต)้ 
แมก่ ๋อนเหนอื 
ห้วยยาก 
แม่ชบา 
แม่ด๊ึ 

๖ อหู ลู่ 
คดิ ถึง 

๗ กองสมุ (เหนอื ) 
กองสมุ ใต้ 

๘ แมส่ ะลาบ

๙ จอท่า 
ปอหมือ้ 
โกแประ 
จอปรา่ คี 
หนอ่ โชเกร 
ออเลาะ 
ปอเกลอโกล๊ะ 

๑๐ หนองปา่ แขม 
๑๑ หว้ ยแห้ง 

๔.๔ ตำ� บลแมเ่ หาะ ๑๓ หมบู่ า้ น ๓๕ บา้ นบรวิ าร มกี ลมุ่ ชาตพิ นั ธ์ุ ๔ กลมุ่ คอื ปกาเกอญอ โปว์ มง้ และคนเมอื ง

หมูบ่ ้าน/ กลุม่ ชาติพนั ธ์ุ

บ้านบรวิ าร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละว้า/ลเวือะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จนี ยูนนาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ

๑ แมล่ ิดปา่ แก่ 
แม่ลิดนอ้ ย 
แม่สะลี 
ปางชา้ ง 
ปางช้างใหม่ 
แมข่ นุน 

๒ หว้ ยกงุ้ 
สุดหว้ ยนา 
ห้วยนา 
ปา่ ชา้

18 กลมุ่ ชาติพนั ธุ์ จงั หวัดแมฮ่ ่องสอน

หมบู่ ้าน/ กล่มุ ชาติพนั ธุ์

บ้านบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละว้า/ลเวือะ มง้ ลาหู่ ลซี ู โปว์ จนี ยนู นาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๓ แมส่ วรรค์หลวง 
ผาแดง 
ปา่ กลว้ ย 
หว้ ยเสอื 

๔ แม่เหาะ  
กว่ิ หก  
กว่ิ ลม 
ปา่ จ้ีบวั ตอง
ปา่ จ้ีบน 
ปา่ จ้ลี ่าง 
ป่าหมาก 
ไรล่ อ 


๕ แมจ่ า๊ ง 
แมจ่ า๊ งบน 

๖ ดงกู่

๗ ดงหลวง 
ดงนอ้ ย 

๘ ห้วยปลากั้ง 
หว้ ยหมากหนงั 
หว้ ยอฮี วก 

๙ ปางผาง 
หว้ ยปู 
ทุ่งแดง 
ห้วยปางยาก 

๑๐ แม่เหาะใต้ 
ดอยเลย่ี ม 
บวก 
เดน่ 
บ้านสามหลงั 
แม่เหาะกลาง 

กล่มุ ชาติพนั ธุ์ จงั หวัดแมฮ่ ่องสอน 19

หมบู่ ้าน/ กลุม่ ชาตพิ ันธ์ุ

บา้ นบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละว้า/ลเวอื ะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จีนยนู นาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ

๑๑ ขนุ วงศ์ 
ขนุ วงศ์ใต้ 
ผาแดงเหนือ 
ผาแดงใต้ 
ศาลาไทย 

๑๒ แมส่ วรรคน์ อ้ ย 
สามหลงั 

๑๓ แม่กะไน

๔.๕ ต�ำบลแมย่ วม ๑๓ หมบู่ า้ น ๙ บา้ นบรวิ าร ประชากรประกอบดว้ ย กลมุ่ ชาตพิ นั ธ์ุ ๓ กลุม่ คือ ปกาเกอญอ โปว์
และคนเมือง

หมู่บา้ น/ กลุ่มชาติพันธุ์

บ้านบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละว้า/ลเวือะ มง้ ลาหู่ ลีซู โปว์ จนี ยนู นาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ น้ำ� ดบิ 
๒ หว้ ยวอก 
๓ ทงุ่ แพม 
๔ ห้วยสิงห์ 
๕ หว้ ยทราย 

๖ หว้ ยโผ 
ห้วยโผใหม่ 
ห้วยเคีย๊ ะ


๗ ท่าตาฝั่ง 
แมป่ อ 
สบแม่ปอ 

๘ คะปวง  
ดงคะปวง 

๙ แมก่ องแป 
หนองกระต่าย 
บ้านแพะ 

๑๐ แมก่ องคา  
หมอ้ เหล้า  
กลาง 

๑๑ หว้ ยบง 
๑๒ แพะคะปวง 
๑๓ จอมกติ ติ

20 กลมุ่ ชาตพิ ันธุ์ จงั หวัดแมฮ่ ่องสอน

๔.๖ ตำ� บลเสาหิน ๖ หมบู่ า้ น ๒๐ บ้านบริวาร มกี ลมุ่ ชาติพันธุ์ ๒ กลุ่ม คือ ปกาเกอญอ และ ไทใหญ่

หม่บู า้ น/ กลุ่มชาติพันธ์ุ

บ้านบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละว้า/ลเวอื ะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จีนยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ เสาหนิ 
ก่ิว 
ห้วยเด่ือ 
หว้ ยปู 
ใหม่ 

๒ แม่เหลอ 
หว้ ยโป่ง 
ขนุ แมเ่ หลอ 
มอโกจ่ อ 

๓ แมส่ อง 
หว้ ยปลาผา 
แม่โป๋ 
วาทู 
หม่อจโี ท 
ขุนแมส่ อง 

๔ แม่เจ 
เหลอ่ วาเด 
อหี ลู่ 

๕ โพซอ 
ห้วยปลาผา 
คอท่า 

๖ สลา่ เชียงตอง  
แม่แพะ 
แม่ตอ๊ บ 
นาป่าแป๋ 

๔.๗ ต�ำบลปา่ แป๋ ๑๒ หมบู่ า้ น ๑๘ บา้ นบรวิ าร มีกลุ่มชาตพิ นั ธุ์ ๒ กลุ่ม คอื ปกาเกอญอ และละวา้

หมบู่ ้าน/ กลุ่มชาตพิ ันธุ์

บ้านบรวิ าร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละวา้ /ลเวือะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จีนยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ แม่อุมลองน้อย 
จอบอ 

๒ แมอ่ มุ ลองหลวง 
แม่อุมลองลมุ่

กลุ่มชาติพนั ธ์ุ จังหวัดแมฮ่ อ่ งสอน 21

หม่บู ้าน/ กลุ่มชาติพนั ธุ์

บา้ นบรวิ าร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละว้า/ลเวือะ มง้ ลาหู่ ลีซู โปว์ จนี ยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๓ ป่าแป๋ 

๔ ชา่ งหม้อ 
สันตธิ รรม 

๕ หว้ ยเดื่อ 
หว้ ยเด่อื ใต้ 
ห้วยเดื่อกลาง 
ห้วยหก 
ห้วยยาว 
ห้วยหกใหม่ 

๖ แม่ละ 

๗ ฮากไม้ใต้ 
โกะไมห้ ลู่ 
ไก่ด�ำ 

๘ ฮากไมเ้ หนือ 
นอ้ ย 

๙ แม่ปนุ๋ 
แมส่ ะเรียงน้อย 

๑๐ หว้ ยงู 
หว้ ยหนองหวาย 
ต้นงิ้ว 

๑๑ อมพาย(ใต)้ 
อมพายเหนือ 
ธรรมชยั 

๑๒ แม่อุมป๊อก 
แม่อุมปอ๊ กเหนอื 
เจดยี ์ 

๕. อ�ำเภอแมล่ านอ้ ย ๘ ตำ� บล ๖๙ หมบู่ า้ นหลัก ๕๖ หมบู่ า้ นบริวาร ประชากรประกอบดว้ ย กลุ่มชาตพิ ันธ์ุ ๕ กลุ่ม
คือ ปกาเกอญอ คนเมือง ละวา้ ไทใหญ่ และม้ง
๕.๑ ต�ำบลแมล่ านอ้ ย ๑๕ หมูบ่ า้ นหลัก ๑๐ หมบู่ ้านบริวาร มีกลมุ่ ชาตพิ นั ธ์ุ ๔ กลุ่ม คือ ปกาเกอญอ คนเมอื ง
ไทใหญ่ และละว้า

หมูบ่ า้ น/ กลมุ่ ชาติพนั ธ์ุ

บ้านบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละว้า/ลเวอื ะ ม้ง ลาหู่ ลซี ู โปว์ จนี ยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ แมล่ านอ้ ย  

๒ ป่าหมาก 

22 กล่มุ ชาติพันธุ์ จงั หวัดแมฮ่ ่องสอน

หมู่บ้าน/ กลุ่มชาตพิ ันธุ์

บา้ นบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละว้า/ลเวือะ ม้ง ลาหู่ ลซี ู โปว์ จีนยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๓ แมส่ ะปง๋ึ เหนือ 
พะตะบอคี 

๔ หว้ ยตึง 
วาสคุ ี 
แมฮุใต้ 
แมฮ่ ใุ หม่ 

๕ วงั คนั

๖ แมแ่ ลบ 
ขุนแม่แลบ 

๗ แม่งะ 
มอเด 

๘ ทา่ สองแคว 
๙ ท่งุ สารภี 
๑๐ ทุ่งรวงทอง

๑๑ แมล่ ะมอง 
แม่สำ� เพง็ ใต้ 
แม่ละมองเหนอื 

๑๒ แมล่ างิ้ว 

๑๓พระบาทหว้ ยผง้ึ

๑๔ ห้วยรนิ 
ห้วยมะไฟ 

๑๕ แมส่ ะป๋งึ ใต้ 
แมส่ ะปึ๋งกลาง 

๕.๒ ต�ำบลแม่ลาหลวง ๙ หมู่บา้ นหลัก ๕ หมู่บ้านบรวิ าร มกี ลุม่ ชาติพนั ธ์ุ ๔ กลุ่ม คือ ปกาเกอญอ คนเมอื ง
ละว้า และไทใหญ่

หมู่บ้าน/ กลมุ่ ชาติพนั ธุ์
บ้านบรวิ าร
ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละว้า/ลเวือะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จีนยนู นาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ
๑ แมล่ าหลวง
๒ แมส่ ุ  

๓ หว้ ยกองเปา๊ ะ 
ขุนสุ 
หว้ ยปู
ส�ำเพ็งเหนือ 
หว้ ยโก่ปะ๊ 


กลมุ่ ชาติพันธุ์ จงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน 23

หมู่บา้ น/ กลุ่มชาติพันธ์ุ
บ้านบรวิ าร
ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละวา้ /ลเวือะ มง้ ลาหู่ ลซี ู โปว์ จีนยนู นาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ
๔ ห้วยกปู่ ะ๊
ทุ่งวางกว้าง 
๕ สนั ติสุข 
๖ หว้ ยไก่ป่า
๗ สนั ตพิ ฒั นา 
๘ ทุ่งป่าคา 
๙ สุขใจ  



๕.๓ ตำ� บลทา่ ผาป้มุ ๘ หมู่บา้ นหลกั ๗ หม่บู ้านบรวิ าร มกี ลุ่มชาตพิ ันธ์ุ ๒ กลุ่ม คือ ปกาเกอญอ และ คนเมือง

หมู่บ้าน/ กลุ่มชาตพิ นั ธุ์

บ้านบรวิ าร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละวา้ /ลเวอื ะ ม้ง ลาหู่ ลซี ู โปว์ จนี ยนู นาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ แม่สะกึ๊ด 
แม่กวางใต้ 

๒ หว้ ยผึ้ง 
สามหมอก 
แมป่ อถ่า 
บ้านกิว่ 

๓ หว้ ยหมากหนุน 
ขนุ แม่เตีย๋ 
หว้ ยกองขอ่ 
แม่เตีย๋ น้อย 

๔ ท่าผาปุ้ม
๕ แมเ่ ต๋ยี

๖ แม่สะกว๊ั ะ 
แม่กองแป 

๗ แมก่ วาง 
๘ ใหม่พฒั นา

๕.๔ แมโ่ ถ ๘ หมบู่ า้ นหลกั ๖ หมู่บา้ นบรวิ าร มีกลมุ่ ชาตพิ นั ธุ์ ๒ กลุ่ม คือ ปกาเกอญอ และมง้

หมู่บา้ น/ กลุม่ ชาติพนั ธุ์

บา้ นบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละว้า/ลเวอื ะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จีนยูนนาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ

๑ แมโ่ ถ 

๒ ผาแดงหลวง 
โปง่ น�ำ้ รอ้ น 

24 กล่มุ ชาติพันธ์ุ จงั หวัดแม่ฮอ่ งสอน

หมบู่ ้าน/ กลมุ่ ชาติพนั ธุ์ จนี ยนู นาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ
บา้ นบริวาร
ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละว้า/ลเวอื ะ มง้ ลาหู่ ลซี ู โปว์
๓ แมโ่ ถกลาง
แมโ่ ถน้อย 
๔ แมโ่ ถใต้ 
๕ แม่อุมพาย 
แม่อมุ พายใต้ 

๖ แม่จอ 
แม่จอเหนอื 
แมจ่ อกลาง 

๗ ห้วยผึ้งใหม่ 
ห้วยผง้ึ เก่า 
๘ ไมซ้ าง 

๕.๕ หว้ ยหอ้ ม ๙ หมบู่ า้ นหลกั ๔ หมบู่ า้ นบรวิ าร ประชากรเปน็ กลมุ่ ชาตพิ นั ธ์ุ ๒ กลมุ่ คอื ละวา้ และปกาเกอญอ

หมู่บา้ น/ กลุ่มชาตพิ ันธ์ุ

บ้านบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละว้า/ลเวอื ะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จีนยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ หว้ ยห้อม  

๒ ห้วยหา้  
หว้ ยหา้ ใหม่  

๓ สาม  
ผกั ไผ่  
ละอางใต้

๔ ตูน
๕ ดง
๖ ละอูบ

๗ ละอางเหนือ
แม่และ

๘ ดงใหม่
๙ ดลู าเปอ

๕.๖ ตำ� บลแมน่ าจาง ๗ หมู่บา้ นหลกั ๙ หม่บู ้านบริวาร ประชากรหลกั เปน็ กลุ่มชาติพันธ์ุ ปกาเกอญอ

หมูบ่ ้าน/ กลุ่มชาติพันธุ์ จนี ยูนนาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ
บา้ นบริวาร
ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละว้า/ลเวือะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์
๑ แมน่ าจาง 
แมฮ่ ้อย 

กล่มุ ชาติพันธุ์ จังหวดั แมฮ่ อ่ งสอน 25

หมูบ่ ้าน/ กลมุ่ ชาตพิ ันธุ์
บา้ นบริวาร
ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละว้า/ลเวอื ะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จีนยูนนาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ
๒ แม่กองแป
หว้ ยเห๊ียะ 
หว้ ยโป่ง 
ห้วยหมาบ้า 

๓ แมข่ ีด 
สบแมข่ ีด 

๔ หนองมว่ น 
ห้วยเหยี๊ ะ 
แม่ขีดน้อย

๕ กอกหลวง 

๖ แมส่ ะแมง 
กรอสุคี 
คโิ ตคี

๗ แม่นาจางใต้

๕.๗ ต�ำบลสันตคิ ีรี ๘ หมูบ่ ้านหลกั ๗ หมู่บา้ นบรวิ าร ประชากรหลักเป็นกลมุ่ ชาตพิ ันธ์ปุ กาเกอญอ

หมบู่ ้าน/ กล่มุ ชาติพันธ์ุ

บา้ นบรวิ าร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละวา้ /ลเวือะ มง้ ลาหู่ ลีซู โปว์ จนี ยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ แมป่ าง 
แม่ปางใน 

๒ แม่แป

๓ แมฮ่ ุ 
หลังดอย 

๔ หว้ ยมะกอก 
หว้ ยตองก๊อ 
ห้วยตะขาบ 

๕ หัวดอย 
ไม้ซ้อ 
หว้ ยมะกอกน้อย 

๖ กะริคี 
ทีคอคี 

๗ หวั ลา
๘ หัวตาด

26 กลมุ่ ชาติพนั ธุ์ จงั หวดั แม่ฮ่องสอน

๕.๘ ต�ำบลขนุ แม่ลาน้อย ๕ หมบู่ ้านหลกั ๘ หมู่บ้านบริวาร ประชากรหลกั เปน็ กลมุ่ ชาติพนั ธุป์ กาเกอญอ

หม่บู า้ น/ กลุม่ ชาติพันธ์ุ

บ้านบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละวา้ /ลเวือะ ม้ง ลาหู่ ลซี ู โปว์ จนี ยนู นาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ

๑ ขนุ แมล่ าน้อย 
ขนุ แม่ลาน้อยใต้ 
ขนุ แมล่ าน้อยเหนอื 

๒ ส้มปอ่ ย 
อมลาน 

๓ แมล่ าป่าแก่ 
ป่าแก่ใต้ 
ปา่ แกก่ ลาง 

๔ ฟักทอง 
ทุ่งผี 

๕ แม่ลาผาไหว 
ผาไหวเหนือ 
ผาไหวใต้ 

๖. อำ� เภอสบเมย ๖ ต�ำบล ๕๘ หม่บู ้านหลัก ๗๒ หม่บู า้ นบริวาร มกี ลมุ่ ชาติพนั ธ์ุ ๔ กลมุ่ คือ โปว์ ปกาเกอญอ
คนเมอื ง และไทใหญ่

๖.๑ ตำ� บลสบเมย ๑๒ หมู่บ้าน ๘ บา้ นบรวิ าร ประชากรประกอบดว้ ย กลุ่มชาติพนั ธ์ุ ๒ กลุ่ม คอื โปว์ และ
ปกาเกอญอ

หมู่บ้าน/ กลมุ่ ชาติพนั ธ์ุ

บ้านบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละว้า/ลเวอื ะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จนี ยูนนาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ

๑ เลโค๊ะ  
๒ แมต่ ะตวน 
 
๓ ขุนแมค่ ะตวน 
แม่สองแคว  

๔ ห้วยกองมลู 
๕ แมท่ ะลุ 
๖ ซอ้ื ม่ือ 

ซ่ือมอ่ื น้อย 

๗ แมล่ ามาหลวง
แมล่ ามานอ้ ย

๘ ทียาเพอ
ห้วยไชยยงค์

กล่มุ ชาตพิ นั ธุ์ จงั หวดั แมฮ่ ่องสอน 27

หม่บู ้าน/ กล่มุ ชาติพนั ธ์ุ
บา้ นบริวาร
ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละว้า/ลเวือะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จนี ยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ
๙ หว้ ยน�ำ้ ใส
น�้ำออกฮู 

๑๐ หว้ ยทซี ะ 
ห้วยยาก 
ปแู่ กว้ 

๑๑ ทฮี ือลือ 
แม่ปอง 
๑๒ กลอโคะ๊

๖.๒ ต�ำบลแม่คะตวน ๘ หมู่บ้าน ๑๑ บ้านบริวาร ประชากรประกอบด้วย กลุ่มชาติพันธุ์ ๒ กลุ่ม คือ
ปกาเกอญอ และคนเมอื ง

หมบู่ า้ น/ กลุม่ ชาติพันธ์ุ

บ้านบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละว้า/ลเวือะ ม้ง ลาหู่ ลซี ู โปว์ จีนยนู นาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ

๑ ผาผา่ 
ดอยผาลาย 

๒ ไหม้ 

๓ แมเ่ กาะ 
ดงใหม่ 
แมม่ ูตร 

๔ แม่ออกใต้ 
แม่ออกลาน 
แมอ่ อกใต้ 

๕ คอนผ้ึง 
ห้วยโป่ง 

๖ แม่ออกกลาง 

แม่ออกเหนือ 
ป่ากลว้ ย 
ทะเละ 
แม่ออกใหม่ 
หว้ ยกองขนุ

๗ แพะหลวง

๘ อุมดาเหนือ 
อมุ ดาใต้ 

28 กลมุ่ ชาติพนั ธุ์ จังหวัดแม่ฮ่องสอน

๖.๓ ต�ำบลกองก๋อย ๙ หมู่บ้านหลัก ๙ บา้ นบรวิ าร ประชากรประกอบด้วยกลมุ่ ชาติพันธ์ุ ๒ กลุม่ คือ โปว์ และ
คนเมือง

หมู่บา้ น/ กลมุ่ ชาติพนั ธ์ุ

บ้านบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละว้า/ลเวอื ะ มง้ ลาหู่ ลซี ู โปว์ จีนยนู นาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ กองกอ๋ ย 

๒ ผาเยอ 
ผาเยอน้อย 

๓ แมแ่ พหลวง

๔ หว้ ยเก๋ยี ง 
ห้วยไกป่ า่ 
หว้ ยช้างหลวง 
ห้วยชา้ งน้อย 

๕ แม่แพนอ้ ย

๖ หว้ ยวอก 
หว้ ยบุก 

๗ ทา่ ฝาย

๘ ทะโลง 
ทะโลงใต้ 
สบแปะ 

๙ กองตอ๊ ก 
ผาอนั เหนือ 
ผาอนั ใต้ 

๖.๔ ต�ำบลแม่สวด ๑๒ หมู่บ้านหลัก ๒๐ หมู่บ้านบริวาร ประชากรประกอบด้วย กลุ่มชาติพันธุ์ ๓ กลุ่ม
คือ ปกาเกอญอ โปว์ และคนเมือง

หมู่บ้าน/ กลมุ่ ชาติพนั ธุ์ จีนยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ
บ้านบริวาร
ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละวา้ /ลเวือะ มง้ ลาหู่ ลซี ู โปว์
๑ แมส่ วด

๒ หว้ ยมว่ ง 
แม่ละโอด๊ 
แม่ปะหลวง 
แม่ปะกลาง 
แม่ปะนอ้ ย 

กล่มุ ชาติพันธ์ุ จังหวดั แมฮ่ ่องสอน 29

หมู่บ้าน/ กลมุ่ ชาติพันธุ์
บ้านบรวิ าร
ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละวา้ /ลเวือะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จีนยูนนาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ
๓ แมเ่ ลาะ
กองอมู  
แม่คะเหนือ  
แมค่ ะกลาง  
สบแม่คะ  
 
๔ แม่หลยุ 
แม่หลุยนอ้ ย  
แมบ่ าง 
จอลอื เหนอื 
จอลือใต้ 
จอลือกลาง

๕ อมุ โละ๊ 

อุมโล๊ะใต้ 
๖ แม่แฮด 
๗ แม่หาด 

๘ แมส่ วดใหม่ 
แมเ่ งา 

๙ นาดอย 
สบแมแ่ พ

๑๐ สบโขง
หว้ ยมะน�ำ้

๑๑ แม่แพใหญ่
แมแ่ พนอ้ ย

๑๒ คอบคิ ี
บอหลู่
บอ่ ทะ

๖.๕ ตำ� บลปา่ โปง ๗ หมบู่ า้ นหลกั ๑๑ บ้านบริวาร มีกลุม่ ชาตพิ นั ธุ์ ๒ กลุ่ม คอื ปกาเกอญอ และ โปว์

หม่บู า้ น/ กลมุ่ ชาติพนั ธ์ุ

บ้านบรวิ าร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละว้า/ลเวอื ะ ม้ง ลาหู่ ลซี ู โปว์ จนี ยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ ปา่ โปง 
ป่าโปงสูง 

๒ กองแปเหนือ 
กองแปใต้ 

30 กลมุ่ ชาตพิ ันธ์ุ จงั หวดั แม่ฮอ่ งสอน

หม่บู า้ น/ กลุ่มชาตพิ ันธุ์

บา้ นบรวิ าร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละวา้ /ลเวอื ะ ม้ง ลาหู่ ลซี ู โปว์ จีนยูนนาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๓ ตน้ งว้ิ เหนอื 

ตน้ งิว้ ใต้ 

๔ ห้วยหมูเหนือ 

ห้วยหมูกลาง 
ห้วยหมใู ต้ 

๕ หว้ ยเหี๊ยะ 

หว้ ยเห๊ียะน้อย 

๖ แม่ลายจอลา 

แมล่ ายเหนอื 
แมล่ ายบน 

๗ หว้ ยกงุ้ 

หว้ ยโปง่ 

นอ้ ย 
หว้ ยกุ้งใหม่ 

๖.๖ ต�ำบลแมส่ ามแลบ ๑๐ หมบู่ า้ นหลัก ๑๓ บา้ นบริวาร มกี ล่มุ ชาตพิ นั ธ์ุ ๓ กลมุ่ คือ ปกาเกอญอ โปว์ และ
ไทใหญ่

หม่บู ้าน/ กลมุ่ ชาตพิ ันธ์ุ

บ้านบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละว้า/ลเวือะ ม้ง ลาหู่ ลซี ู โปว์ จนี ยูนนาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ

๑ แม่สามแลบ 
หว้ ยกองกา้ ด 

๒ แม่ตอละ 
ห้วยมะโอ 
สบยวม 

๓ สิวาเดอ 
แมแ่ คะน้อย 

๔ สบเมย 
โกะ๊ งอดี 
พะละอึ 

๕ บุญเลอ 
ป่คู ำ� น้อย
บุญเลอนอ้ ย
โกหงอดี
โตแช

กล่มุ ชาตพิ ันธ์ุ จงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน 31

หมู่บ้าน/ กลมุ่ ชาติพันธุ์
บ้านบรวิ าร
ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละวา้ /ลเวอื ะ มง้ ลาหู่ ลีซู โปว์ จีนยนู นาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ
๖ กลอเซโล
ปู่ทา 

๗ แมล่ ามาน้อย
เครอะบอนอ้ ย 
๘ หว้ ยกระต่าย 
๙ กอมูเดอ 
๑๐ ห้วยแหง้ 
ป่คู �ำ 


๗. อำ� เภอปางมะผ้า ๔ ต�ำบล ๓๘ หมู่บ้านหลัก ๒๑ บ้านบรวิ าร มกี ลมุ่ ชาตพิ ันธ์ุ ๖ กลุม่ คือ ลาหู่ ลซี ู ไทใหญ่
ปกาเกอญอ ปะโอ และละว้า

๗.๑ ตำ� บลสบป่อง ๘ หมบู่ า้ นหลกั ๘ บ้านบรวิ าร มกี ลมุ่ ชาติพนั ธ์ ๔ กล่มุ คือ ลีซู ไทใหญ่ ปกาเกอญอ และ
คนเมอื ง

หม่บู ้าน/ กล่มุ ชาตพิ นั ธุ์

บ้านบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละว้า/ลเวือะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จนี ยนู นาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ

๑ สบป่อง 

แมห่ มูไทยใหญ่ 

๒ น�ำ้ รนิ 

๓ ไร่  
ท่าไคร้ 
น�้ำบ่อสะเป่ 
สามหลัง 

๔ หนองผาจ�้ำ 

๕ แม่อูมอง 
ลุกป่ากอ๊ 
หนองขาว


๖ กด๊ึ สามสิบ 
นาออ่ น 

๗ หนองตอง 

๘ แมห่ มูลีซอ 
ดงมะไฟ 

32 กลมุ่ ชาติพันธุ์ จังหวัดแมฮ่ อ่ งสอน

๗.๒ ตำ� บลปางมะผา้ ๑๑ หมบู่ า้ นหลกั ๓ บา้ นบรวิ าร มกี ลุ่มชาตพิ ันธุ์ ๓ กลมุ่ คอื ลาหู่ ไทใหญ่ และปะโอ

หมู่บา้ น/ กลุ่มชาติพันธ์ุ
บ้าน ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละวา้ /ลเวอื ะ มง้ ลาหู่ ลีซู โปว์ จีนยนู นาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ

๑ แม่ละนา 

๒ ปางคาม  
น้ำ� จาง 

๓ ไม้ฮุง  
ปางคามนอ้ ย 

๔ จ่าโป่ 

๕ ยาปา่ แหน 
ผาเจริญ 

๖ ผาแดง 

๗ ไม้ลนั  

๘ หว้ ยเฮยี๊ ะ 

๙ ลกุ ข้าวหลาม 

๑๐ ผาเผอื ก 

๑๑ บอ่ ไคร้ 

๗.๓ ต�ำบลถ้ำ� ลอด ๗ หม่บู ้านหลัก ๒ บ้านบรวิ าร มกี ลมุ่ ชาติพนั ธุ์ ๓ กลุ่ม คือ ลาหู่ ไทใหญ่ และปกาเกอญอ

หมู่บา้ น/ กลุ่มชาตพิ นั ธุ์

บา้ นบรวิ าร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละว้า/ลเวือะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จนี ยูนนาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ

๑ ถำ้� ลอด 

๒ แสนค�ำลือ 
บ้านแอโก๋ 

๓ วนาหลวง 
๔ ผามอน
๕ เมอื งแพม 

๖ ห้วยแหง้  
หัวลาง 

๗ แอลา

๗.๔ ตำ� บลนาปปู่ อ้ ม ๑๒ หมู่บา้ นหลัก ๘ บา้ นบริวาร มีกลุม่ ชาตพิ ันธ์ุ ๔ กล่มุ คือ ไทใหญ่ ลาหู่ ปะโอและละวา้

หมบู่ า้ น/ กลุม่ ชาตพิ นั ธ์ุ

บ้านบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมือง ละว้า/ลเวือะ ม้ง ลาหู่ ลีซู โปว์ จีนยนู นาน กะแย กะยัน กะยอ ปะโอ

๑ นาปูป่ อ้ ม  

๒ ปางตอง 

กลุ่มชาตพิ ันธ์ุ จงั หวัดแมฮ่ อ่ งสอน 33

หมบู่ ้าน/ กลุ่มชาตพิ นั ธ์ุ

บา้ นบริวาร ไทใหญ่ ปกาเกอญอ คนเมอื ง ละว้า/ลเวือะ ม้ง ลาหู่ ลซี ู โปว์ จนี ยูนนาน กะแย กะยนั กะยอ ปะโอ

๓ ปางบอน 
อาโจ้ 

๔ น�ำ้ ฮูผาเสื่อ  
หว้ ยน้�ำโป่ง
หนองหอย 

๕ ปงุ ยาม

๖ ดอยคู 
โท้งนา 

๗ โทง้ สาแล 
ไม้ซางหนาม

๘ ซอแบะ 

๙ โท้งหลวง 
นำ้� โค้ง 

๑๐ โท้งกองเตา้ 

แก่งปลาเลา 

๑๑ ป่าโหล  
ปางโยน 

๑๒ ปางคอง

* ส�ำรวจขอ้ มลู โดยสำ� นกั งานวฒั นธรรมจังหวดั แม่ฮ่องสอน วนั ท่ี ๓๐ กนั ยายน ๒๕๖๓

จากการส�ำรวจข้อมูลกลุ่มชาติพันธุ์ จังหวัดแม่ฮ่องสอน โดยส�ำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดแม่ฮ่องสอน พบว่า
ข้อมูลกลุ่มชาติพันธุ์มีการจัดท�ำข้อมูลไว้น้อยมาก และที่มีการศึกษาก็เป็นงานท่ีท�ำไว้หลายปีมาก่อน ท�ำให้ขาดการ
เขา้ ถงึ ฐานขอ้ มลู ดา้ นกลมุ่ ชาตพิ นั ธ์ุ นอกจากนป้ี ระชากรกลมุ่ ชาตพิ นั ธใ์ุ นจงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน มคี วามผสมกลมกลนื และ
พักอาศัยอยู่ร่วมกันหลายกลุ่มชาติพันธุ์ในชุมชนเดียวกัน ประกอบกับ ไม่มีการจัดเก็บข้อมูลเบ้ืองต้นที่จ�ำแนก
กลมุ่ ชาตพิ นั ธอ์ุ ยา่ งชดั เจน ทำ� ใหไ้ มส่ ามารถระบจุ ำ� นวนกลมุ่ ชาตพิ นั ธ์ุ ทชี่ ดั เจนไดภ้ ายในระยะเวลาทจี่ ดั ทำ� ขอ้ มลู เลม่ นี้

ปกาเกอญอ34 กลุม่ ชาตพิ ันธุ์จังหวดั แมฮ่ ่องสอน

ชอื่ เรยี กตวั เอง ปกาเกอญอ
ช่ือทผี่ อู้ น่ื เรยี ก ปกาเกอญอ, ยาง, กะเหร่ียงขาว, กะเหรีย่ งสะกอ

การตง้ั ถ่นิ ฐาน กลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอญอเป็นกลุ่มประชากรกลุ่มใหญ่ที่สุด ในจ�ำนวน ๑๓
กลุ่มชาติพันธุ์ ที่ประกอบเป็นประชากรของจังหวัดแม่ฮ่องสอน โดยกล่าวได้ว่ามี
ชาวปกาเกอญออยู่แทบจะทุกหมู่บ้าน ในทุกอ�ำเภอในพ้ืนท่ีจังหวัดแม่ฮ่องสอน แต่ใน
การจัดท�ำข้อมลู กลุ่มชาตพิ นั ธุก์ ะเหรีย่ ง จังหวดั แม่ฮ่องสอน เล่มนจ้ี ะเสนอขอ้ มูลพ้ืนทท่ี ี่มี
ชาวปกาเกอญอเป็นประชากรหลักในแต่ละหมู่บ้าน โดยใช้ข้อมูลสถิติข้อมูลบ้านในพ้ืนท่ี
ปกครองของที่ท�ำการปกครองในแต่ละอ�ำเภอ พบว่าจังหวัดแม่ฮ่องสอนมีหมู่บ้านที่มี
ประชากรเปน็ กล่มุ ชาตพิ ันธ์ุ ปกาเกอญอใน ๒๑๙ หมู่บา้ นหลกั ๒๖๗ บ้านบรวิ าร ในพน้ื ท่ี
๓๗ ตำ� บล ของท้งั ๗ อำ� เภอ ดังนี้

๑. อำ� เภอเมอื งแม่ฮอ่ งสอน กลุม่ ชาตพิ นั ธุ์ จังหวัดแม่ฮ่องสอน 35

๓๐ หม่บู า้ นหลัก ๓๑ บา้ นบริวาร ในพ้ืนที่ ๔ ตำ� บล ดังนี้ ๒. อำ� เภอขุนยวม
๑.๑ ตำ� บลหว้ ยโปง่ ๘ หมบู่ า้ นหลกั ๑๒ บา้ นบรวิ าร
ได้แก่ หมูท่ ี่ ๔ หว้ ยหมากลาง หม่ทู ี่ ๖ ไม้ซางหนาม หย่อม ๓๑ หมบู่ า้ นหลกั ๓๐ บา้ นบรวิ าร ในพน้ื ที่ ๖ ตำ� บล ดงั น้ี
บ้านไม้ซางหนามใต้ หย่อมบ้านหว้ ยเชอื ก หย่อมบา้ นไมซ้ าง ๒.๑ ตำ� บลขนุ ยวม ๓ หมบู่ า้ นหลกั ๓ บา้ นบรวิ าร
เหนือ หมู่ท่ี ๘ หย่อมบ้านห้วยช้างตาย หย่อมบ้านห้วย ไดแ้ ก่ หมทู่ ่ี ๔ แมส่ ะเป่ หมทู่ ่ี ๕ หว้ ยฟาน หยอ่ มบา้ นหว้ ยฮงุ
ช่างเหล็ก หมู่ท่ี ๙ พะนอคี หย่อมบ้านน�้ำโค้ง หมู่ที่ ๑๐ หมทู่ ี่ ๖ บา้ นแมส่ ะเปเ่ หนอื หยอ่ มบา้ นหว้ ยขเี้ ปลอะ หยอ่ ม
หนองเขียว หย่อมบา้ นหวั ฮะ หยอ่ มบา้ นแม่สะมาด หยอ่ ม บา้ นหนองแดง
บ้านห้วยข้าวลีบ หย่อมบ้านห้วยขี้หมู หมู่ท่ี ๑๒ แม่จ๋า ๒.๒ ตำ� บลแมเ่ งา ๕ หมู่บ้านหลกั ไดแ้ ก่ หมู่ที่ ๒
หมทู่ ี่ ๑๓ ทงุ่ มะกอก หมู่ท่ี ๑๔ ใหมห่ ้วยหวาย หย่อมบ้าน บ้านหัวเงา หมทู่ ี่ ๔ ห้วยตน้ นนุ่ หมูท่ ่ี ๕ ห้วยนา หมู่ที่ ๖
ห้วยหวายล่าว หมู่ท่ี ๑๕ ทุ่งมะขามป้อม และหย่อมบ้าน สวนออ้ ย หมทู่ ่ี ๗ นาหัวแหลม
ซอแคะถา่ ๒.๓ ต�ำบลเมืองปอน ๕ หมู่บ้านหลัก ๑
๑.๒ ตำ� บลผาบอ่ ง ๑๐ หมบู่ า้ นหลกั ๙ บา้ นบรวิ าร บ้านบริวาร ได้แก่ หมู่ท่ี ๕ แม่ซอ หมู่ที่ ๖ แม่ลาก๊ะ
ไดแ้ ก่ หมู่ ๑ ผาบ่อง หมู่ ๒ ป่าปุ๊ หมู่ ๓ หว้ ยเดอ่ื หย่อมบา้ น หมู่ที่ ๘ มะหินหลวง หย่อมบ้านห้วยไม้ซาง หมู่ที่ ๙
หว้ ยปูแกง หมู่ ๔ แมส่ ะกึด หมู่ ๖ ห้วยโป่งกาน หยอ่ มบา้ น หนองแหง้ หมู่ท่ี ๑๐ แม่โขจ่ ู
นาเจ็ดล็อก หย่อมบา้ นผาแดง หย่อมบ้านแมจ่ ๋านอ้ ย ๒.๔ ต�ำบลแม่ยวมน้อย ๘ หมู่บ้านหลัก ๓
๑.๓ ตำ� บลปางหมู ๑ หมบู่ ้านหลัก ๑ บ้านบริวาร บา้ นบรวิ าร ได้แก่ หมู่ที่ ๑ หวั ปอน หมู่ ๒ แม่โกป่ี หมทู่ ี่ ๓
ได้แก่ หมู่ ๑ หย่อมบา้ นปายโค้ง หมทู่ ี่ ๑๐ พะโขโ่ หล่ หมู่ ๑๒ หว่าโน หยอ่ มบา้ นตองจ่ิง หม่ทู ี่ ๔ แม่ออ หมู่ที่ ๕ แมแ่ จ๊ะ
บา้ นชานเมือง หย่อมบ้านหว้ ยโปง่ หมู่ท่ี ๖ แมห่ าด หมู่ที่ ๗ ห้วยมะบวบ
๑.๔ ต�ำบลห้วยปูลิง ๑๑ หมู่บ้านหลัก ๙ หมูท่ ่ี ๘ หัวแม่ลาก๊ะ หย่อมบ้านแม่ลาก๊ะใต้
บ้านบริวาร ได้แก่ หมู่ที่ ๑ ห้วยปูลิง หมู่ที่ ๒ ห้วยกุ้ง ๒.๕ ต�ำบลแม่กิ๊ ๕ หมู่บ้านหลัก ๔ บา้ นบรวิ าร
หมู่ท่ี ๓ หนองขาว หย่อมบ้านหนองขาวเหนือ หมู่ที่ ๔ ไดแ้ ก่ หมทู่ ี่ ๑ แมก่ ิ๊ หยอ่ มบา้ นหว้ ยคลองเซหมทู่ ่ี ๒ หว้ ยสา้ น
หัวน้�ำแม่ฮ่องสอน หย่อมบ้านห้วยเป๊าะ หมู่ที่ ๕ ห้วยตอง หย่อมบ้านร่มเย็น หมู่ที่ ๓ พะแข่ หย่อมบ้านพะโท
หมู่ที่ ๖ ห้วยปมฝาด หยอ่ มบ้านป่าคา หย่อมบ้านห้วยกล้วย หมู่ท่ี ๔ ห้วยโปงเลา หย่อมบ้านแมข่ อ่ หมู่ที่ ๕ เปียงหลวง
หมู่ที่ ๗ ห้วยตองก๊อ หย่อมบ้านห้วยหมูบน หย่อมบ้าน ๒.๖ ตำ� บลแมอ่ คู อ ๕ หมบู่ า้ นหลกั ๑๙ บา้ นบรวิ าร
ห้วยหมูลา่ ง หมู่ ๘ ห้วยฮ้ี หยอ่ มบ้านนำ�้ ฮูหายใจ หมู่ท่ี ๙ ได้แก่ หมู่ที่ ๑ ค�ำสุข หย่อมบ้านนางิ้ว หย่อมบ้าน
ห้วยไม้ด�ำ หมู่ที่ ๑๐ ห้วยปูเลย หมู่ท่ี ๑๑ ห้วยไทร แม่ยวมนอ้ ย หยอ่ มบา้ นแม่ยวมหลวง หม่ทู ี่ ๒ หัวแมส่ ุริน
หย่อมบ้านกิ่วขมนิ้ หยอ่ มบ้านก่วิ ไมซ้ าง หยอ่ มบา้ นสามหลงั หยอ่ มบ้านพะยอย หยอ่ มบ้านกะโน
หย่อมบ้านหัวฮะ หย่อมบ้านแม่สุรินน้อย หย่อมบ้าน
แม่สุรินน้อยใต้ หย่อมบ้านแม่สุรินน้อยเหนือ หย่อมบ้าน
สบแม่สุริน หมู่ที่ ๓ ปางตอง หย่อมบ้านปางตองใต้
หมู่ท่ี ๔ ใหม่พัฒนา หย่อมบ้านปู่กู หย่อมบ้านบนดอย
หย่อมบ้านศาลเจ้า หมู่ที่ ๕ แม่อูคอหลวง หย่อมบ้าน
ห้วยบง หย่อมบ้านพะทิคี หย่อมบ้านแม่อูคอน้อย
หย่อมบา้ นแม่อูคอเหนอื

36 กลุ่มชาติพนั ธุ์ จงั หวดั แม่ฮอ่ งสอน

๓. อำ� เภอปาย แม่อุมลอง หย่อมบ้านเหมืองแร่ หย่อมบ้านสามหลัง
หยอ่ มบ้านหว้ ยข้าวหลาม
๑๖ หมูบ่ ้านหลัก ๔ บ้านบรวิ าร ในพ้นื ที่ ๕ ตำ� บล ดงั น้ี ๔.๓ ต�ำบลแม่คง ๑๐ หมู่บ้านหลัก ๑๙
๓.๑ ต�ำบลเวยี งเหนอื ๔ หมู่บา้ นหลัก ๑ บา้ นบรวิ าร บ้านบริวาร ได้แก่ หมู่ที่ ๑ ทุ่งแล้ง หมู่ท่ี ๒ ห้วยห้อม
ได้แก่ หมู่ที่ ๔ เมืองน้อย หย่อมบ้านมะเขือคัน หมู่ท่ี ๖ หย่อมบ้านป่าเหว หมู่ที่ ๓ ห้วยกองแป หย่อมบ้าน
หว้ ยหก หมู่ ๙ ก่วิ หนอ่ หมู่ ๑๐ หว้ ยเฮ๊ียะ แม่สะเกิบ หมู่ท่ี ๔ จอสิเดอร์ หย่อมบ้านห้วยเห๊ียะ
๓.๒ ต�ำบลแม่ฮ้ี ๒ หมู่บ้านหลัก ได้แก่ หมู่ที่ ๔ หย่อมบา้ นจอสิเดอร์ใต้ หย่อมบ้านอูนูเหนือ หย่อมบ้าน
แม่ปงิ หมทู่ ่ี ๖ หว้ ยแก้ว อูนูใต้ หยอ่ มบ้านซิแหยโ่ ล่ หมูท่ ี่ ๕ แมก่ ๋อน(ใต้) หย่อมบ้าน
๓.๓ ต�ำบลทุ่งยาว ๒ หมบู่ า้ นหลกั ได้แก่ หมู่ที่ ๘ แม่ก๋อนเหนือ หย่อมบ้านห้วยยาก หย่อมบ้านแม่ชบา
ปางตอง หมทู่ ี่ ๑๒ มโนรา หย่อมบา้ นแม่ดึ๊ หมู่ที่ ๖ อูหลู่ หย่อมบ้านคดิ ถงึ หมูท่ ่ี ๗
๓.๔ ตำ� บลเมอื งแปง ๒ หมู่บา้ นหลกั ๒ บา้ นบรวิ าร กองสุม(เหนือ) หย่อมบ้านกองสุมใต้ หมู่ที่ ๘ แม่สะลาบ
ได้แก่ หมู่ท่ี ๑ หย่อมบ้านห้วยบอง หมู่ที่ ๗ บ้านห้วยหมู หมู่ท่ี ๙ จอท่า หย่อมบ้านปอหม้ือ หย่อมบ้านโกแประ
หมู่ที่ ๘ บา้ นแกงหอมใหม่ หยอ่ มบา้ นสามหลงั หย่อมบ้านจอปราคี หย่อมบ้านหน่อโชเกร หย่อมบ้าน
๓.๕ ต�ำบลโป่งสา ๖ หมู่บ้านหลัก ๑ บ้านบริวาร ออเลาะ หยอ่ มบ้านปอเกลอโกละ๊ หมทู่ ่ี ๑๑ หว้ ยแหง้
ได้แก่ หมู่ท่ี ๑ โป่งสา หมู่ที่ ๒ ห้วยไร่ หมู่ท่ี ๓ ห้วยเดื่อ ๔.๔ ตำ� บลแมเ่ หาะ ๘ หมบู่ า้ นหลกั ๒๖ บา้ นบรวิ าร
หม่ทู ่ี ๔ แม่เหมืองหลวง หมู่ที่ ๖ โป่งทาก หยอ่ มบ้านแม่อีลอ้ ไดแ้ ก่ หมู่ ๑ แมล่ ดิ ปา่ แก่ หยอ่ มบา้ นแมล่ ดิ นอ้ ย หยอ่ มบา้ น
หมู่ที่ ๗ ปางตอง แม่สะลี หย่อมบ้านปางช้าง หย่อมบ้านปางช้างใหม่
หยอ่ มบา้ นแม่ขนนุ หมู่ ๒ หว้ ยกงุ้ หย่อมบ้าน สดุ ห้วยนา
๔. อำ� เภอแมส่ ะเรียง หยอ่ มบา้ นหว้ ยนา หยอ่ มบา้ นปา่ ชา้ หมู่ ๓ แมส่ วรรคห์ ลวง
หยอ่ มบา้ นผาแดง หยอ่ มบา้ นปา่ กลว้ ย หยอ่ มบา้ นหว้ ยเสอื
๕๕ หม่บู า้ นหลกั ๑๐๒ บา้ นบรวิ าร ในพื้นที่ ๗ ตำ� บล ดงั น้ี หมู่ที่ ๔ แม่เหาะ หย่อมบ้านกิ่วหก หย่อมบ้านก่ิวลม
๔.๑ ตำ� บลบา้ นกาศ ๑๒ หมบู่ า้ นหลกั ๖ บา้ นบรวิ าร หย่อมบ้านป่าจี้บัวตอง หย่อมบ้าน ป่าจี้บน หย่อมบ้าน
ไดแ้ ก่ หมทู่ ่ี ๒ บ้านสบหาร หมทู่ ี่ ๓ บ้านแพะ หมทู่ ี่ ๔ แมห่ าร ป่าจี้ล่าง หย่อมบ้านป่าหมาก หย่อมบ้านไร่ลอ หมู่ที่ ๙
หย่อมบ้านแม่จ๋อน หมู่ท่ี ๕ แม่ต๊อบใต้ หมู่ที่ ๖ ห้วยหลวง ปางฝาง หย่อมบ้านหว้ ยปู หย่อมบ้านท่งุ แดง หยอ่ มบ้าน
หมู่ที่ ๗ แม่ต๊อบเหนือ หย่อมบ้าน แม่ต๊อบกลาง หมู่ท่ี ๘ ห้วยปางยาก หมทู่ ี่ ๑๐ แม่เหาะใต้ หย่อมบา้ นดอยเลย่ี ม
ท่าข้ามเหนือ หมู่ที่ ๙ พะมอลอ หมู่ท่ี ๑๐ ขุนแม่ต๊อบ หย่อมบ้านบวก หย่อมบ้านเด่น หย่อมบ้านสามหลัง
หยอ่ มบา้ นหว้ ยผงึ้ หยอ่ มบา้ นตนี ดอย หยอ่ มบา้ นหว้ ยสนั หลวง หย่อมบ้านแม่เหาะกลาง หมู่ที่ ๑๒ แม่สวรรค์น้อย
หมู่ท่ี ๑๑ ป่าหมาก หยอ่ มบ้านหนองปลา หม่ทู ่ี ๑๒ บา้ นโปง่ หยอ่ มบา้ นสามหลัง หมู่ที่ ๑๓ แมก่ ะไน
หมู่ที่ ๑๓ โปง่ ดอยช้าง ๔.๕ ตำ� บลแมย่ วม ๕ หมบู่ า้ นหลกั ๗ บา้ นบรวิ าร
๔.๒ ตำ� บลแมส่ ะเรยี ง ๕ หมบู่ า้ นหลกั ๑๐ บา้ นบรวิ าร ไดแ้ ก่ หมู่ ๖ หว้ ยโผ หยอ่ มบา้ นห้วยโผใหม่ หมู่ ๗ ทา่ ตาฝ่งั
ได้แก่ หมู่ท่ี ๔ ทุ่งพร้าว หมู่ที่ ๕ บ้านไร่ หย่อมบ้านห้วยปุ๊ หย่อมบา้ นแมป่ อ หย่อมบ้านสบแมป่ อ หมทู่ ี่ ๙ แมก่ องแป
หมทู่ ่ี ๖ ดงสงดั หมทู่ ี่ ๗ หนองผกั หนาม หยอ่ มบา้ นหนองแมล่ ะ หย่อมบ้านหนองกระต่าย หย่อมบ้านแพะ หมู่ที่ ๑๐
หมู่ที่ ๘ ป่ากล้วย หย่อมบ้านหน้าถ�้ำ หย่อมบ้านใหม่วังยาว แมก่ องคา หยอ่ มบา้ นหมอ้ เหลา้ หยอ่ มบา้ นกลาง หมทู่ ี่ ๑๒
หย่อมบ้านตีนตก หย่อมบ้านห้วยทรายขาว หย่อมบ้าน แพะคะปวง

กลมุ่ ชาตพิ ันธ์ุ จงั หวัดแม่ฮ่องสอน 37

๔.๖ ต�ำบลเสาหนิ ๖ หมูบ่ า้ นหลัก ๑๙ หมูบ่ า้ นบริวาร ไดแ้ ก่ หมู่ท่ี ๑ เสาหนิ หย่อมบา้ นกิว่ หยอ่ มบา้ นห้วยเดื่อ
หย่อมบา้ นหว้ ยปู หยอ่ มบา้ นใหม่ หมทู่ ่ี ๒ แมเ่ หลอ หย่อมบ้านหว้ ยโปง่ หย่อมบ้านขุนแมเ่ หลอ หยอ่ มบา้ นมอโกจ่ อ หมทู่ ี่ ๓
แม่สอง หย่อมบ้านพะโปแฮ หย่อมบ้านแม่โป๋ หย่อมบ้านวาทู หย่อมบ้านจ่อแกว หย่อมบ้านขุนแม่สอง หมู่ที่ ๔
แม่เจ หย่อมบ้านเหล่อวาเด หย่อมบ้านอีหลู่ หมู่ที่ ๕ โพซอ หย่อมบ้านห้วยปลาผา หย่อมบ้าน หมู่ที่ ๖ สล่าเชียงตอง
หย่อมบา้ นแพะ หยอ่ มบ้านแมต่ ๊อบ หย่อมบ้านนาป่าแป๋
๔.๗ ต�ำบลป่าแป๋ ๙ หมู่บ้านหลัก ๑๕ บ้านบริวาร ได้แก่ หมู่ท่ี ๑ แม่อุมลองน้อย หย่อมบ้านจอบอ หมู่ท่ี ๒
แมอ่ มุ ลองหลวง หยอ่ มบา้ นแมอ่ มุ ลองลมุ่ หมทู่ ี่ ๕ หว้ ยเดอื่ หยอ่ มบา้ นหว้ ยเดอื่ ใต้ หยอ่ มบา้ นหว้ ยเดอื่ กลาง หยอ่ มบา้ นหว้ ยหก
หย่อมบ้านห้วยยาว หยอ่ มบา้ นหว้ ยหกใหม่ หมทู่ ี่ ๖ แมล่ ะ หมทู่ ี่ ๗ ฮากไม้ใต้ หย่อมบ้านโกะ๊ ไม้หลู่ หยอ่ มบ้านไก่ดำ� หม่ทู ่ี ๘
ฮากไม้เหนือ หย่อมบ้านน้อย หมู่ท่ี ๙ แม่ปุ๋น หย่อมบ้านแม่สะเรียงน้อย หมู่ท่ี ๑๐ ห้วยงู หย่อมบ้านห้วยหนองหวาย
หย่อมบ้านต้นงว้ิ หมู่ที่ ๑๒ แม่อมุ ป๊อก หย่อมบา้ นแม่อมุ ป๊อกเหนอื หยอ่ มบ้านเจดีย์

๕. อ�ำเภอแมล่ านอ้ ย

๕๘ หมูบ่ า้ นหลัก ๕๖ บา้ นบรวิ าร ในพืน้ ท่ีท้งั ๘ ตำ� บล หมทู่ ี่ ๖ แมจ่ อ หยอ่ มบา้ นแมจ่ อเหนอื หยอ่ มบา้ นแมจ่ อกลาง
๕.๑ ต�ำบลแม่ลาน้อย ๑๕ หมู่บ้านหลัก ๑๐ หมู่ที่ ๗ หยอ่ มบา้ นห้วยผ้ึงเก่า หมูท่ ี่ ๘ ห้วยไม้ซาง
บ้านบริวาร ได้แก่ หมู่ที่ ๒ บ้านป่าหมาก หมู่ท่ี ๓ ๕.๕ ตำ� บลหว้ ยหอ้ ม ๓ หมบู่ า้ นหลกั ๓ บา้ นบรวิ าร
แม่สะปึ๋งเหนอื หมทู่ ี่ ๔ หว้ ยตงึ หมทู่ ี่ ๕ วงั คนั หมทู่ ี่ ๖ ได้แก่ หมู่ท่ี ๑ ห้วยห้อม หมู่ท่ี ๒ ห้วยห้า หย่อมบ้าน
แมแ่ ลบ หมทู่ ี่ ๗ แม่งะ หมู่ ๘ ท่าสองแคว หมู่ท่ี ๙ ทุง่ สารภี ห้วยหา้ ใหม่ หมทู่ ่ี ๓ หยอ่ มบา้ นผกั ไผ่ หมทู่ ่ี ๗ หยอ่ มบา้ น
หมู่ท่ี ๑๑ แม่ละมอง หมู่ท่ี ๑๒ แม่ลาง้ิว หมู่ที่ ๑๓ แมแ่ ละ หมู่ท่ี ๙ ดูลาเปอร์
พระบาทหว้ ยผง้ึ หมทู่ ่ี ๑๔ หว้ ยรนิ หมทู่ ี่ ๑๕ แมส่ ะปง๋ึ กลาง ๕.๖ ตำ� บลแมน่ าจาง ๖ หมบู่ า้ นหลกั ๙ บา้ นบรวิ าร
ได้แก่ หมู่ที่ ๑ แม่นาจาง หย่อมบ้านแม่ฮ้อย หมู่ที่ ๒
๕.๒ ต�ำบลแม่ลาหลวง ๖ หมู่บ้านหลัก ๕ แม่กองแป หย่อมบ้านห้วยเห๊ียะ หย่อมบ้านห้วยโป่ง
บ้านบรวิ าร ได้แก่ หมู่ที่ ๓ หว้ ยกองเป๊าะ หยอ่ มบา้ นขนุ สุ หยอ่ มบา้ นหว้ ยหมาบา้ หมทู่ ่ี ๓ แมข่ ดี หยอ่ มบา้ นสบแมข่ ดี
หย่อมบ้านห้วยปู หย่อมบ้านส�ำเพ็งเหนือ หย่อมบ้าน หมทู่ ่ี ๔ หนองมว่ น หยอ่ มบา้ นหว้ ยเหย๊ี ะ หยอ่ มบา้ นแมข่ ดี นอ้ ย
ห้วยโก่ป๊ะ หมู่ที่ ๔ ห้วยกู่ป๊ะ หย่อมบ้านทุ่งวางกว้าง หมู่ที่ ๖ แม่สะแมง หย่อมบ้านกรอสุคี หย่อมบ้านคิโตคี
หมทู่ ่ี ๖ หว้ ยไก่ปา่ หม่ทู ่ี ๗ สันตพิ ัฒนา หม่ทู ่ี ๘ ทุง่ ปา่ คา หมทู่ ่ี ๗ แม่นาจางใต้
หมู่ที่ ๙ สขุ ใจ ๕.๗ ต�ำบลสันติครี ี ๘ หมู่บ้านหลัก ๗ บา้ นบรวิ าร
ได้แก่ หมู่ที่ ๑ แม่ปาง หย่อมบ้านแม่ปางใน หมู่ท่ี ๒
๕.๓ ตำ� บลทา่ ผาปมุ้ ๘ หมบู่ า้ นหลกั ๘ บา้ นบรวิ าร แม่แป หมู่ท่ี ๓ แม่ฮุ หย่อมบ้านหลังดอย หมู่ที่ ๔
ได้แก่ หมทู่ ่ี ๑ แมส่ ะก๊ึด หยอ่ มบ้าน แมก่ วางใต้ หมู่ท่ี ๒ หว้ ยมะกอก หยอ่ มบา้ นหว้ ยตองกอ๊ หยอ่ มบา้ นหว้ ยตะขาบ
ห้วยผ้ึง หย่อมบ้านสามหมอก หย่อมบ้านแม่ปอถ่า หมทู่ ี่ ๕ หวั ดอย หยอ่ มบา้ นไมซ้ อ้ หยอ่ มบา้ นหว้ ยมะกอกนอ้ ย
หย่อมบ้านกิ่ว หมู่ท่ี ๓ ห้วยหมากหนุน หย่อมบ้าน หมู่ที่ ๖ กะรคิ ี หย่อมบ้านทีคอคี หมูท่ ่ี ๗ หัวลา หมทู่ ่ี ๘
ขุนแม่เตีย๋ หย่อมบา้ นห้วยกองข่อ หย่อมบ้านแมเ่ ตย๋ี นอ้ ย หัวตาด
หมู่ที่ ๕ แม่เต๋ยี หมูท่ ี่ ๖ แม่สะก๊วั ะ หย่อมบา้ นแม่กองแป ๕.๘ ต�ำบลขุนแม่ลาน้อย ๕ หมู่บ้านหลัก ๘
หมทู่ ่ี ๗ แม่กวาง บ้านบริวาร ได้แก่ หมู่ท่ี ๑ ขุนแม่ลาน้อย หย่อมบ้าน
ขุนแม่ลาน้อยใต้ หย่อมบ้านขุนแม่ลาน้อยเหนือ หมู่ที่ ๒
๕.๔ ตำ� บลแม่โถ ๗ หมบู่ า้ นหลัก ๖ บ้านบรวิ าร สม้ ปอ่ ย หยอ่ มบา้ นอมลาน หมทู่ ่ี ๓ แมล่ าปา่ แก่ หยอ่ มบา้ น
ได้แก่ หมู่ที่ ๑ แม่โถ หมู่ท่ี ๒ ผาแดงหลวง หย่อมบ้าน
โป่งน้�ำร้อน หมู่ท่ี ๓ แม่โถกลาง หย่อมบ้านแม่โถน้อย
หม่ทู ี่ ๔ แมโ่ ถใต้ หมูท่ ่ี ๕ อุมพาย หยอ่ มบา้ นแม่อุมพายใต้

38 กลุ่มชาติพนั ธ์ุ จงั หวดั แม่ฮอ่ งสอน ๖.๓ ต�ำบลแม่สวด ๙ หมู่บ้านหลัก ๑๒
บ้านบริวาร ได้แก่ หมู่ท่ี ๑ แม่สวด หมู่ท่ี ๔ แม่หลุย
ป่าแก่ใต้ หยอ่ มบา้ นปา่ แกก่ ลาง หมูท่ ี่ ๔ ฟกั ทอง หยอ่ ม หย่อมบ้านแม่หลุยน้อย หย่อมบ้านแม่บาง หย่อมบ้าน
บา้ นทุ่งผี หมู่ ๕ แม่ลาผาไหว หย่อมบ้าน ผาไหวเหนอื จอลือเหนอื หย่อมบา้ นจอลอื ใต้ หยอ่ มบ้านจอลือกลาง
หย่อมบา้ นผาไหวใต้ หมูท่ ่ี ๕ อุมโล๊ะ หย่อมบา้ นอุมโล๊ะใต้ หมู่ที่ ๖ แมแ่ ฮด
หมู่ที่ ๗ แม่หาด หมู่ที่ ๘ หย่อมบ้านแม่เงา หมู่ท่ี ๙
๖. อำ� เภอสบเมย นาดอย หยอ่ มบา้ นสบแมแ่ พ หมทู่ ี่ ๑๐ สบโขง หยอ่ มบา้ น
ห้วยมะน้�ำ หมู่ท่ี ๑๑ แมแ่ พใหญ่ หยอ่ มบ้านแมแ่ พนอ้ ย
๒๗ หมบู่ ้านหลกั ๔๓ บา้ นบริวาร ในพน้ื ที่ ๕ ตำ� บล หมู่ท่ี ๑๒ คอบคิ ี หยอ่ มบา้ นบอหลู่ หย่อมบา้ นบอทะ
ดังน้ี ๖.๔ ตำ� บลปา่ โปง ๓ หมบู่ า้ นหลกั ๖ บา้ นบรวิ าร
๖.๑ ตำ� บลสบเมย ๒ หมบู่ า้ นหลกั ๑ บา้ นบรวิ าร ได้แก่ หมู่ที่ ๑ ป่าโปง หย่อมบ้านป่าโปงสูง หมู่ที่ ๖
ได้แก่ หมู่ท่ี ๓ ขุนแม่คะตวน หย่อมบ้านแม่สองแคว แม่ลายจอลา หย่อมบ้านแม่ลายเหนือ หย่อมบ้าน
หม่ทู ่ี ๕ แม่ทะลุ แม่ลายบน หมู่ที่ ๗ ห้วยกุ้ง หย่อมบ้านห้วยโป่ง
๖.๒ ต�ำบลแม่คะตวน ๕ หมู่บ้านหลัก ๑๒ หย่อมบ้านนอ้ ย หยอ่ มบ้านห้วยกุง้ ใหม่
บ้านบริวาร ไดแ้ ก่ หมู่ที่ ๑ ผาผ่า หย่อมบ้านดอยผาลาย ๖.๕ ต�ำบลแม่สามแลบ ๘ หมู่บ้านหลัก ๑๒
หมทู่ ่ี ๓ หยอ่ มบ้านดงใหม่ หยอ่ มบา้ นแมม่ ตู ร หมู่ท่ี ๔ บ้านบริวาร ได้แก่ หมู่ท่ี ๑ หย่อมบ้านห้วยกองก้าด
แม่ออกใต้ หย่อมบา้ นแมอ่ อกลาน หย่อมบา้ นแมอ่ อกใต้ หมทู่ ่ี ๒ แมต่ อละ หยอ่ มบา้ นหว้ ยมะโอ หยอ่ มบา้ นสบยวม
หมู่ท่ี ๕ หย่อมบ้านห้วยโป่ง หมู่ท่ี ๖ แม่ออกกลาง หมทู่ ี่ ๓ สวิ าเดอ หย่อมบา้ นแมแ่ คะนอ้ ยหมทู่ ่ี ๔ สบเมย
หยอ่ มบา้ นแมอ่ อกเหนือ หย่อมบา้ นปา่ กล้วย หย่อมบา้ น หยอ่ มบา้ นโกะ๊ งอคี หยอ่ มบา้ นพะละอึ หมูท่ ี่ ๕ บญุ เลอ
ทะเละ หย่อมบ้านแม่ออกใหม่ หย่อมบ้านห้วยกองขุน หยอ่ มบา้ นปคู่ ำ� นอ้ ย หยอ่ มบ้าน บญุ เลอนอ้ ย หย่อมบ้าน
หมู่ท่ี ๗ แพะหลวง หมู่ที่ ๘ อุมดาเหนือ หย่อมบ้าน โกงอคี หย่อมบา้ นโตแช หมู่ท่ี ๖ กลอเล หย่อมบ้านปูท่ า
อุมดาใต้ หมทู่ ี่ ๘ หว้ ยกระตา่ ย หมทู่ ่ี ๙ กอมเู ดอ หมทู่ ี่ ๑๐ หว้ ยแหง้
หย่อมบ้านปคู่ ำ�

๗. อ�ำเภอปางมะผา้

๒ หมูบ่ า้ นหลัก ๑ บ้านบริวาร ในพ้ืนที่ ๒ ตำ� บล ดงั น้ี
๖.๑ ตำ� บลสบป่อง ไดแ้ ก่ หมู่ที่ ๕ แมอ่ มุ อง และหยอ่ มบา้ นลกุ ป่ากอ๊
๖.๒ ต�ำบลถำ�้ ลอด ไดแ้ ก่ หมทู่ ่ี ๕ เมืองแพม

กล่มุ ชาติพนั ธุ์ จังหวัดแม่ฮอ่ งสอน 39

บรบิ ททางสังคมและวัฒนธรรม

ปกาเกอญอ มคี วามหมายตรงตวั แปลวา่ มนุษย์ โดยผู้อ่ืนจะร้จู กั หรือเรยี กขานนาม กะเหรยี่ งขาว กะเหรย่ี ง
สะกอ หรือยาง ซ่ึงค�ำว่า ยาง มีนัยยะในทางเหยียดหรือในเชิงดูถูก แต่ถึงใคร จะเรียกขานปกาเกอญอว่าอย่างไร
แต่ชาวปกาเกอญอ บอกว่าเขาคือปกาเกอญอ คือ คน หรือมนุษย์ คือ สัตว์ประเสริฐ ที่ต้องคิด ท�ำ ดี มีแนวปฏิบัติ
แห่งความสงบเรียบรอ้ ยด้วยวถิ ที ีเ่ รยี บงา่ ย นอบน้อมตอ่ ธรรมชาติ เปน็ กลุม่ คนทม่ี ีความผกู พนั และเคารพตอ่ แผ่นดนิ ปา่ ไม้
สายนาํ้ และขุนเขา เปน็ ผู้ใชช้ ีวติ สัมพันธก์ ับธรรมชาติ มคี วามเข้าใจและได้สัง่ สมความรู้เก่ียวกบั เร่ือง ป่าไม้ น�ำ้ จนกลายเปน็
วิถชี วี ิตและวฒั นธรรมท่สี บื ทอดตอ่ ๆ กนั มา

กลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอญอ ในจังหวัดแม่ฮ่องสอน ภายนอกเข้ามา บางคนบางคณะได้แสดงอ�ำนาจกดขี่
มพี น้ื ทอี่ าศยั อยใู่ นพนื้ ทที่ งั้ ๗ อำ� เภอ ของจงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน เบียดเบียน ด้วยการให้ชาวบ้านเชือดหมูเชือดไก่ เพ่ือมา
เรียกได้ว่าอยู่ในทุกพื้นท่ี แม้บางหมู่บ้านจะไม่ได้เป็น รับรองต้อนรับ อีกทั้งในการต้อนรับนั้นผิดไปจากปกติวิถี
ประชากรด้ังเดิม หรือเป็นประชากรส่วนใหญ่ของหมู่บ้าน ของชาวปกาเกอญอ จงึ เปน็ ความยงุ่ ยากวนุ่ วายในการตอ้ นรบั
แตก่ ม็ ปี ระชากรชาวปกาเกอญออยใู่ นหลายหมบู่ า้ นไมน่ อ้ ย อาคันตกุ ะต่างผ้มู าเยอื น ชาวปกาเกอญอในอดีตจงึ รักท่จี ะ
บางหมู่บ้านมีประชากรชาวปกาเกอญอเกือบครึ่งของ อยกู่ บั ปา่ เขา แมน่ ำ้� ลำ� ธาร ทใ่ี หค้ วามสบายใจและปลอดภยั
จำ� นวนประชากรทง้ั หมดของหมบู่ า้ น อกี ทง้ั ชาวปกาเกอญอ มากกว่า ท่ีตั้งหมู่บ้านของชาวปกาเกอญอ ในจังหวัด
ท่ีอาศัยอยู่ใน ทุกหมู่บ้านได้แสดงออกถึงวิถีอัตลักษณ์ของ แมฮ่ อ่ งสอน จงึ อยสู่ งู ขน้ึ ไปบนดอย ลกึ เขา้ ไปในปา่ ในลำ� หว้ ย
ตนอย่างชัดเจน เช่นการใช้ภาษา การสืบทอดภูมิปัญญา และไกลไปจากเขตตัวเมือง แต่ปัจจุบัน ด้วยสภาพสังคม
การทอผ้า เป็นต้น เดิมทีท่ีอยู่อาศัยของชาวปกาเกอญอ ที่เปล่ียนแปลงไป การได้รับการศึกษา การได้รับรู้ เรียนรู้
มกั ตง้ั อยตู่ ามปา่ เขาหรอื ลำ� หว้ ยไกลจากตวั เมอื ง ซงึ่ คนเกา่ คนแก่ ท�ำให้ชาวปกาเกอญอสามารถปรับตัว ยอมรับการใช้ชีวิต
ให้เหตุผลไว้ว่า โดยธรรมชาติของชาวปกาเกอญอ ร่วมกับกลุ่มชาติพันธุ์อ่ืน และได้ย้ายถิ่นฐานเข้ามาในเขต
เปน็ ผทู้ ร่ี กั สงบ ไมช่ อบวนุ่ วายกบั ใคร จงึ ตง้ั ถนิ่ ฐานทอี่ ยอู่ าศยั ตัวเมืองมากขึ้น รวมถึงได้มีการสร้างครอบครัวอยู่รวมกับ
ในปา่ ภเู ขา และลำ� หว้ ยทไ่ี มค่ อ่ ยมใี ครมาวนุ่ วาย ซงึ่ ในอดตี กลุ่มชาติพันธุ์อื่นได้อย่างกลมกลืน และไม่มีปัญหาใด
หากมีบุคคลภายนอกเข้ามาในหมู่บ้าน ชาวปกาเกอญอ อยา่ งไรกต็ ามชาวปกาเกอญอ ในจงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอนยงั มชี วี ติ
ในสมัยก่อนถึงขั้นหลบซ่อนกันเลยทีเดียว เน่ืองจากเคยมี ที่แสดงถึงอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของชาวปกาเกอญอ
ประสบการณ์ที่ถูกกดข่ี เช่น โดยปกติชาวปกาเกอญอ อย่างชัดเจน โดยเฉพาะ ภาษาพูด การแต่งกาย รวมถึง
จะเลย้ี งหมู ไก่ ไวส้ ำ� หรบั ใชใ้ นวาระพเิ ศษ ทง้ั ในการเซน่ ไหว้ สามารถนำ� เอาวถิ ชี วี ติ ภมู ปิ ญั ญา วฒั นธรรมมาสรา้ งรายได้
บูชา หรือประกอบกิจกรรม ตามประเพณี แต่เมื่อบุคคล และได้รบั การยอมรับ

ลักษณะบา้ นเรอื นท่ีพักอาศยั

เดิมลกั ษณะบ้านของชาวปกาเกอญอ จะสร้างแบบยกพื้นสงู ด้วยวสั ดตุ ามธรรมชาติท่หี าได้ เรยี บง่าย เน้นพ้นื ท่ี
ใชส้ อย บนเรอื นจะกัน้ เป็น หอ้ งอเนกประสงค์ ห้องครัว ห้องนอนส�ำหรับลกู สาว และห้องอเนกประสงค์ท่เี ป็นโถงกลางบ้าน
ของชาวปกาเกอญอจะเปน็ พนื้ ทโี่ ลง่ ๆ และเปน็ พนื้ ทม่ี บี รเิ วณกวา้ งกวา่ สว่ นอน่ื โดยเปน็ พน้ื ทที่ คี่ นในครอบครวั ใชร้ ว่ มกนั เปน็
ทงั้ ทนี่ อนของคนในครอบครวั ทร่ี ับแขก ทก่ี ินขา้ ว นอกจากนีย้ งั เป็นที่ตั้ง “ตา่ บ่าโข” หรือหิง้ บูชา โดยชาวปกาเกอญอตั้งแต่
อดีตทนี่ บั ถอื ผีและสงิ่ ศักดิ์สทิ ธิ์ กระทัง่ ปัจจบุ นั ที่มกี ารนับถอื ศาสนา ไมว่ ่าจะเป็นศาสนาพทุ ธ ศาสนาครสิ ต์ หรืออ่นื ๆ จะมี
การสรา้ ง “ตา่ บาโข”หรือห้งิ บชู า บรเิ วณทิศเหนอื ของหอ้ งโถงกลางบา้ น สำ� หรับบูชาสงิ่ ศกั ดสิ์ ิทธ์ทิ ่ีตนเคารพบชู า และเป็น

40 กลุม่ ชาติพันธ์ุ จังหวดั แมฮ่ อ่ งสอน

สถานท่ีส�ำหรับประกอบพิธีกรรมของครอบครัว นอกจากน้ียังมีประเพณีปฏิบัติด้วยความเคารพนอบน้อมต่อ ต่าบาโข่หรือ
ห้ิงบูชาของครอบครัว เช่น จะไม่หันเท้าไปทางห้ิงบูชา ไม่กระท�ำการใดอันเป็นการลบหลู่ โถงกลางบ้านอันเป็นที่ต้ังของ
ต่าบาโข่น้ี จงึ เปน็ ทง้ั ที่นอนของผูอ้ าวโุ สในบ้านยามคำ่� คนื ที่รบั รองแขก และท่ีประกอบพธิ ีกรรม นอกจากน้ียังเป็นท่ีทำ� งาน
ยามว่างของคนในครอบครวั ท้ังเปน็ ทีจ่ ักสานของผู้ชายในบา้ น เปน็ ทีท่ อผ้าของผู้หญิง มใี ต้ถุนบา้ น เพอื่ มพี ้นื ท่ีใช้สอยใต้ถุน
เช่น คอกสตั ว์ เก็บฟืน หรอื เกบ็ เคร่อื งมอื เคร่ืองใชท้ างการเกษตร

หอ้ งครวั ของชาวปกาเกอญอ ไม่เพยี งเป็นท่ี
ประกอบอาหาร ยังเป็นท่ีเก็บพันธุ์พืช ที่ประกอบ
พธิ กี รรมตามความเชือ่ ท่ีหลบั นอน เนอ่ื งจากในอดีต
ด้วยสภาพอากาศที่มีความหนาวเย็น เครื่องนุ่งห่ม
ไมเ่ พยี งพอ ประกอบกบั สภาพบา้ นทเ่ี ปน็ ไมไ้ ผส่ บั ฟาก
ท�ำให้อากาศถ่ายเท และมีความอบอุ่นไม่เพียงพอ
การนอนขา้ งกองไฟอนุ่ ๆ ในเตาไฟ พรอ้ มจบิ ชารอ้ นๆ
พร้อมฟังเรื่องเลา่ การพดู คยุ กันขา้ งเตาไฟของ คนใน
ครอบครัว จึงช่วยเพิ่มความอบอุ่นแก่ร่างกายและ
กระชับความสมั พนั ธร์ ะหว่างกัน นอกจากนีห้ ้องครวั
ของชาวปกาเกอญอ ยงั ใชเ้ ปน็ ทร่ี บั รองแขกไดอ้ กี ดว้ ย
บ้านชาวปกาเกอญอ
จะท�ำพ้ืนท่ีอเนกประสงค์เปน็ ชานโลง่ ๆ
ส�ำหรับตาก พืชพนั ธุ์ธัญญาหาร
บางบา้ นยังใช้เป็นทป่ี ลกู พชื ผักสวนครัว
ทีป่ ระกอบอาหารในชวี ิตประจ�ำวันง่ายๆ
เชน่ สะระแหน่ ผักแพว ฯลฯ ท่ีสามารถปลูกในภาชนะเลก็ ๆ
ท�ำใหม้ ีพื้นทต่ี ากพืชพันธุ์ส่วนตวั ของแต่ละบ้าน

กลุม่ ชาติพนั ธ์ุ จงั หวัดแมฮ่ อ่ งสอน 41

ลกั ษณะครอบครวั ครอบครัวหน่ึง จนกระทั่ง ๑ ปีผ่านไป หรือหากน้องสาว
แตง่ งาน ครอบครวั พส่ี าวจงึ จะแยกออกไปสรา้ งบา้ นสำ� หรบั
สงั คมชาวปกาเกอญอรวมถงึ ปกาเกอญอในจงั หวดั ครอบครัวของตน โดยครอบครัวลูกสาวคนสุดท้องจะอยู่
แม่ฮ่องสอน ให้คุณค่ากับลักษณะครอบครัวผัวเดียว และดูแลพ่อแม่ต่อไป ครอบครัวใดที่ไม่มีลูกสาว ลูกชายก็
เมยี เดยี ว ไมน่ อกใจกนั สมาชกิ ครอบครวั มกี ารดแู ลแบง่ เบา จะทำ� หนา้ ทแี่ ทน ผอู้ าวโุ สในบา้ นมบี ทบาทในการชว่ ยอบรม
ภาระซึ่งกันและกัน อยู่ด้วยกันแบบช่วยเหลือเก้ือกูลกัน สมาชิกในครอบครัว ผู้อาวุโสจะได้รับการเคารพยกย่อง
ทงั้ ในบา้ นและนอกบา้ น โดยทวั่ ไปแลว้ ครอบครวั กะเหรยี่ ง อย่างสูง ในการตัดสินใจต่างๆของครอบครัว จะตอ้ งมีการ
มรี ปู แบบเป็นครอบครวั เด่ยี ว ประกอบดว้ ยพอ่ แม่ และลกู ปรกึ ษาหารือและเช่ือฟงั ความคิดเห็นของผอู้ าวโุ สในบา้ น
ท้ังนี้เม่ือแต่งงานแล้วฝ่ายชายต้องไปอยู่บ้านฝ่ายหญิง
ในครอบครัวจึงมีครอบครัวของลูกสาวและลูกเขยอยู่อีก

ลกั ษณะสังคม

การอยู่ร่วมกันในสังคมของกลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอญอจะต้องยึดถือระเบียบข้อบังคับ กฎจารีตประเพณี และเห็น
คณุ คา่ ของทรพั ยากรธรรมชาติโดยมีขอ้ หา้ มและขอ้ ปฏบิ ตั ทิ ีส่ บื ทอดต่อกนั มา เชน่

 ห้ามเขา้ ไปตดั ตน้ ไม้และทำ� ประโยชน์ใดในเขตปา่ ช้า ทกุ คนต้องเคารพ
เพราะถอื กนั ว่าเป็นแหลง่ พักพงิ ของวญิ ญาณบรรพบุรษุ
 ห้ามฆ่านกกก เพราะเช่ือว่านกกกตายหนง่ึ ตัวต้นโพธ์ิเจ็ดตน้ ตอ้ งวังเวง

เพราะนกกกเป็นนกทีซ่ ือ่ สตั ย์ตอ่ คหู่ ากคมู่ ันตายมนั ก็จะฆ่าตัวตายตาม
 หา้ มเก็บหนอ่ ไมเ้ กนิ กอละสามหน่อ
 หา้ มตัดไมไ้ ผเ่ กินกอละสามล�ำ
 หา้ มเก็บสมุนไพรเกินขนาด หากเกบ็ เกินจะไม่เป็นยา
 หา้ มทะเลาะกันบนขันโตก
 หา้ มข้ามหวั เหยียบเทา้ ผ้อู าวุโส ฯลฯ เป็นต้น

ภาษา

ภาษาพูด กลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอญอ มีภาษาพูดเป็นของตนเองและภาษาเขียนเป็นของตนเอง ตัวอย่างภาษาพูด
ทใ่ี ชใ้ นชวี ติ ประจ�ำวันของชาวปกาเกอญอ
โอ๊ะ หม่อื โช เปอ แปลวา่ สวัสดี
แล พอ หลอ แปลวา่ ไปไหน
ตา่ บร ึ๊ แปลวา่ ขอบคณุ
วิ ซะ จ ู แปลวา่ ขออภัย/ขอโทษ
ตา บ่ะ ตา่ น้อ มี หว่า แปลว่า ไมเ่ ป็นไร
เอาะ เม แปลว่า กนิ ข้าว
ออ ที แปลวา่ ดม่ื นำ้�

42 กลมุ่ ชาติพันธุ์ จงั หวัดแมฮ่ ่องสอน

ภาษาเขียน หลิ ชอ - แวะ๊ (หลิ แปลวา่ ตวั หนังสือ , ชอ แปลวา่ ไก่, แว๊ะ แปลว่า
ปกาเกอญอมีภาษาเขยี น
๓ ประเภท คอื เข่ีย) แปลว่าตัวอักษร ไก่เขี่ยอนุมานว่าน่าจะมาจากลักษณะของ
หลิชอ - แหวะ ตวั หนงั สอื ทเี่ ปน็ ลายเสน้ ขดี ๆ ตวั หนงั สอื ประเภทน้ี เปน็ ตวั หนงั สอื ดงั้ เดมิ
หลวิ า ทป่ี ระดษิ ฐโ์ ดยชาวปกาเกอญอเอง ไมไ่ ดค้ ดั ลอกจากอกั ษรของชนชาตใิ ด
หลโิ รเหม่ ใช้บันทึกประวัติศาสตร์และบทเพลงภาษาปกาเกอญอ แต่เน่ืองจาก
ไมม่ กี ารสบื ทอด ปจั จุบนั จงึ ไม่มีตวั หนังสือประเภทน้ใี หเ้ ห็นแลว้

หลิวา๒ เป็นตัวอักษรพม่า ซึ่งมีต้นทางมาจากอักษรมอญ มาปรับใช้เขียนภาษากะเหรี่ยง เรียกว่า อักษร “หลิวา” โดย

ครูสอนศาสนานิกายโปรเตสแตนท์ ตัวอกั ษรประเภทนี้ ในบางชมุ ชนยงั คงมี การสบื ทอด และใชใ้ นชีวติ ประจำ� วัน โดยใน
กลมุ่ ชาติพนั ธปุ์ กาเกอญอท่นี ับถือศาสนาครสิ ต์ นกิ ายโปรเตสแตนต์ ยังมกี ารใช้ หลวิ า ในค�ำสอน คำ� อธิษฐาน และมีการ
ถ่ายทอดให้เดก็ เยาวชนไดเ้ รียนรู้

พยัญชนะหลวิ า สระ
ของปกาเกอญอ

วรรณยกุ ต์

ตวั ควบกลำ้�

๒ กุลวดี เจริญศรี และคณะ. (๒๕๕๙). รู้จกั ปกาเกอญอ(ออนไลน)์ .
สืบค้นจาก : http://ichpakayaw.com/to-know-pgaz-knyau [๓๑ มนี าคม ๒๕๖๓]