น้ำตกในอุทยานแห่งชาติภาคเหนือ sec.2

อุทยานแห่งชาติ

ดอยอินทนนท์

เชยี งราย พน้ื ท่ี 482.40 ตารางกโิ ลเมตร

แม‹ฮ‹องสอน พะเยา ที่ต้ังท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติ : 119 หมู่ 7 บ้านขุนกลาง ต.บ้านหลวง อ.จอมทอง
เชียงใหม‹ จ.เชยี งใหม่
น‹าน การเดนิ ทาง : จากตวั เมืองเชยี งใหม่ใชท้ างหลวงหมายเลข 108 ไปทางสนั ปา่ ตอง - ดอยหลอ่
- จอมทอง ก่อนถึงอำ�เภอจอมทอง จะมีทางเล้ียวขวาข้ึนดอยอินทนนท์ ไปตามทางหลวง
ลำพน� ลำปาง แพร‹ หมายเลข 1009 ราว 31 กิโลเมตร เลยทางแยกบ้านขุนกลางและถงึ ทีท่ ำ�การอทุ ยานแห่งชาติ
กว่าจะเป็ นอุทยานแห่งชาติ
อุตรดติ ถ ดอยอนิ ทนนท์นั้น แต่ก่อนไม่ไดช้ อ่ื น้ี แต่ชาวบ้านเรียกกันว่า “ดอยหลวง” หรอื “ดอย
อา่ งกา” ชือ่ ดอยหลวง มาจากขนาดของดอยทใี่ หญ่มาก ซึ่งยงั ไมม่ ีชื่อเฉพาะชาวบ้านจึงเรยี ก
ตาก สุโขทยั
พ�ษณุโลก
เพชรบูรณ

กำแพงเพชร พจ� ต� ร

นครสวรรค

อุทัยธานี

206

กันว่า “ดอยหลวง” (หลวง : เป็นภาษาเหนอื แปลว่า ใหญ)่ ส่วน
ชือ่ ดอยอา่ งกา มเี รอ่ื งเลา่ วา่ ห่างจากยอดดอยไปทางทิศตะวนั ตก
ประมาณ 300 เมตร มีหนองนํ้าแห่งหนึ่งลักษณะเหมือนอ่าง
ฝูงกาจำ�นวนมากมายมักพากันไปเล่นนํ้าที่หนองนํ้าแห่งนี้ จึงพา
กนั เรยี กวา่ “อา่ งกา” และภเู ขาขนาดใหญแ่ ห่งน้นั ก็เลยเรยี กกัน
วา่ “ดอยอา่ งกา” แตก่ ม็ บี างกระแสกลา่ ววา่ ค�ำ วา่ “อา่ งกา” น้นั
แท้จริงแล้วมาจากภาษาปากญอ (กะเหร่ียง) แปลว่า “ใหญ่”
เพราะฉะน้ันคำ�ว่า “ดอยอ่างกา” จึงแปลว่าดอยท่ีมีความใหญ่
นั่นเอง
ในอดีตน้ันป่าไม้ทางภาคเหนืออยู่ในความควบคุมของเจ้า
ผู้ครองนครตา่ ง ๆ ทด่ี แู ลพน้ื ทท่ี ง้ั มวล สมยั พระเจา้ อนิ ทวชิ ยานนท์
เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ (องค์สุดท้าย) พระองค์ให้ความสำ�คัญ
กับป่าไม้อยา่ งมาก โดยเฉพาะป่าในบริเวณดอยหลวง ทรงรบั สง่ั
ว่า หากส้ินพระชนม์ลงให้นำ�อัฐิบางส่วนขึ้นไปสร้างสถูปบรรจุไว้
บนดอย คนจึงเรยี กดอยนวี้ า่ “ดอยอินทนนท”์

โครงการหลวงอินทนนท์ แตม่ ขี อ้ มลู บางกระแสกลา่ ววา่ ทด่ี อยหลวงเรยี กวา่ ดอยอนิ ทนนท์
น้ัน เพราะเป็นการให้เกียรติเจ้าผู้ครองนคร จึงตั้งช่ือจากคำ�ว่า “ดอย
หลวง” ซ่ึงเป็นช่ือที่มีความซ้ํากับดอยหลวง ของอำ�เภอเชียงดาว แต่
ภายหลังมีชาวเยอรมัน มาทำ�การสำ�รวจและระยะวัด ซึ่งปรากฎผลว่า
ดอยหลวงหรอื ดอยอา่ งกา ท่ีอำ�เภอแมแ่ จ่มมคี วามสงู กวา่ ดอยหลวงของ
อ�ำ เภอเชยี งดาว จึงเปลย่ี นชื่อใหม่ เพอื่ ไมใ่ หม้ คี วามซา้ํ ซ้อนกัน และเรียก
ดอยแห่งน้ีว่า “ดอยอนิ ทนนท์”
อุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์ เดิมเป็นส่วนหน่ึงของ “ป่าสงวน
แห่งชาติดอยอินทนนท์” ต่อมาได้ถูกสำ�รวจและจัดต้ังเป็นหน่ึงในสิบสี่
ป่าท่ีทางรัฐบาลให้ดำ�เนินการเป็นอุทยานแห่งชาติ ซึ่งคร้ังแรกกรมป่าไม้
เสนอให้กระทรวงเกษตรและสหกรณ์กำ�หนดพื้นท่ีอุทยานแห่งชาติดอย
อินทนนทใ์ ห้มีพื้นที่ 1,000 ตารางกโิ ลเมตร แตเ่ นื่องจากในพ้นื ทีม่ ชี มุ ชน

207

ตา่ ง ๆ อาศยั อยู่กอ่ นหลายชุมชน จึงทำ�การส�ำ รวจใหม่ และกนั พน้ื ที่ทร่ี าษฎรอยู่มาก่อน และคาดว่าน่าจะมีปัญหาในอนาคตออกไปจากพน้ื ท่ี
อทุ ยานแหง่ ชาติ จงึ เหลอื พน้ื ทท่ี จ่ี ะประกาศเปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตดิ อยอนิ ทนนท์ 270 ตารางกโิ ลเมตร ประกาศคณะปฏวิ ตั ิ ฉบบั ท่ี 223 ลงวนั ท่ี
2 ตุลาคม 2515 ลงในราชกิจจานเุ บกษา เล่ม 89 ตอนที่ 148 เปน็ ล�ำ ดบั ที่ 6 ของประเทศ และในวันท่ี 13 มิถนุ ายน 2521 รฐั บาลประกาศ
พ้ืนท่เี พิม่ อีกเปน็ 482.4 ตารางกโิ ลเมตร
เม่ือวันที่ 16 มกราคม 2517 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชและสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ
พระบรมราชชนนพี นั ปหี ลวง ไดเ้ สด็จทบี่ รเิ วณดอยขุนกลาง อุทยานแห่งชาตดิ อยอินทนนท์ ได้ทรงมีพระราชกระแสรบั สัง่ ใหพ้ จิ ารณาดำ�เนิน
การขยายอาณาเขตของอุทยานแหง่ ชาตอิ อกไปคลุมถึงพ้นื ท่ที เ่ี ปน็ แหลง่ ก�ำ เนิดตน้ นํ้าลำ�ธารเพิ่มขน้ึ อีก
กรมป่าไม้จึงได้ทำ�การตรวจสอบและสำ�รวจเพ่ิมเติมปรากฏว่า ตามที่กำ�หนดแนวเขตอุทยานแห่งชาติระบุพื้นท่ีตำ�บลแม่ศึก ซึ่งมิได้
อยู่ในแนวเขตอุทยานแห่งชาติและมิได้ระบุท้องท่ีตำ�บลช่างเค่ิงและตำ�บลท่าผา ซ่ึงอยู่ในแนวเขตอุทยานแห่งชาติดังกล่าว ประกอบกับ
ทางราชการกองทัพอากาศประสงค์ท่ีจะกันพ้ืนท่ีบางส่วนเพ่ือก่อสร้างสถานีเรดาร์เพ่ือใช้ในราชการกองทัพอากาศ เน้ือท่ี 0.0537 ตาราง
กิโลเมตร และคณะรัฐมนตรไี ดม้ มี ติเห็นชอบให้ดำ�เนนิ การไดเ้ มอ่ื วนั ที่ 27 กมุ ภาพนั ธ์ 2517 อกี ท้ังกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ประสงคท์ ี่
จะปรบั ปรงุ ขยายแนวเขตอุทยานแหง่ ชาตอิ อกไป โดยก�ำ หนดป่าสงวนแหง่ ชาตอิ นิ ทนนท์ ปา่ สงวนแหง่ ชาตจิ อมทอง และป่าสงวนแหง่ ชาติ

208

แมแ่ จม่ จงั หวดั เชยี งใหม่ เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ ซง่ึ ทป่ี ระชมุ คณะกรรมการแหง่ ชาตคิ รง้ั ท่ี 1/251 8 เมอ่ื วนั ท่ี 4 เมษายน 2518 ไดม้ มี ตเิ หน็ ชอบ
ให้กองอทุ ยานแห่งชาติ กรมปา่ ไม้ ดำ�เนินการเพิกถอนปา่ สงวนแห่งชาตทิ ง้ั 3 ป่า จัดตัง้ เปน็ อุทยานแหง่ ชาติ โดยมีพระราชกฤษฎกี าก�ำ หนด
บรเิ วณป่าดอยอนิ ทนนท์ ในทอ้ งท่ีตำ�บลแมน่ าจร ต�ำ บลชา่ งเค่ิง ต�ำ บลท่าผา อำ�เภอแม่แจ่ม ตำ�บลแม่วิน ต�ำ บลทุ่งปี้ อ�ำ เภอสันปา่ ตอง และ
ตำ�บลสองแคว ตำ�บลยางคราม ต�ำ บลบ้านหลวง ต�ำ บลสบเตยี๊ ะ อำ�เภอจอมทอง จังหวดั เชียงใหม่ เป็นอุทยานแห่งชาติ ซ่งึ ลงประกาศใน
ราชกิจจานเุ บกษา เล่มท่ี 95 ตอนท่ี 62 ลงวันท่ี 13 มถิ นุ ายน 2521 รวมพนื้ ท่ี 482.40 ตารางกโิ ลเมตร โดยให้ยกเลกิ ประกาศคณะปฏิวัติ
ฉบบั ที่ 223 ลงท่ี 2 ตลุ าคม 2515
แต่ในปัจจบุ นั อทุ ยานแหง่ ชาตดิ อยอนิ ทนนท์ ได้มกี ารเพกิ ถอนพ้ืนท่ีประกาศในราชกจิ จานเุ บกษาเลม่ ท่ี 126 ตอนท่ี 84 ลงวนั ท่ี 11
พฤศจิกายน 2552 จ�ำ นวน 0.51 ตารางกิโลเมตรเพอ่ื กอ่ สร้างโครงการอ่างเก็บน้ําแม่หอย เพื่อประโยชนใ์ นการจดั เกบ็ แหล่งนํา้ ใช้เพอ่ื การ
อุปโภคบริโภคและการเกษตรกรรม รวมท้ังช่วยบรรเทาอุทกภัยที่เกิดขึ้นในเขตพื้นที่อำ�เภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ จึงเหลือพื้นที่รวม
481.89 ตารางกโิ ลเมตร มพี ้นื ที่ครอบคลมุ ท้องท่อี �ำ เภอจอมทอง อำ�เภอแม่แจม่ อำ�เภอแม่วาง และอำ�เภอดอยหล่อ จงั หวัดเชยี งใหม่
พน้ื ท่อี ุทยานแหง่ ชาตดิ อยอินทนนท์มีความสูงจากระดับทะเลปานกลาง 400 - 2,565.3341 เมตร เป็นภเู ขาท่ีสงู ทีส่ ดุ ในประเทศไทย
มพี นื้ ที่ 482.4 ตารางกโิ ลเมตร ครอบคลมุ พืน้ ทีใ่ นเขตอ�ำ เภอจอมทอง อำ�เภอแม่แจ่ม อำ�เภอแม่วาง และอ�ำ เภอดอยหลอ่ จงั หวดั เชียงใหม่
สภาพป่าบนยอดดอยเป็นป่าดบิ ชื้นหรือทีเ่ รียกว่าป่าฝน ในระดบั ทต่ี า่ํ ลงมาจงึ เป็นป่าเต็งรังบา้ ง ปา่ เบญจพรรณบา้ ง ดอยอินทนนท์ จงึ เปน็ ปา่
ต้นน้าํ ทม่ี คี วามส�ำ คญั อยา่ งมาก
ป่าผนื ใหญ่ เกิดเปน็ ลำ�หว้ ยหลายสาย ทำ�ให้ดอยอินทนนทเ์ ปน็ อุทยานแหง่ ชาตหิ นึง่ ทมี่ ีน้ําตกสวย สูงใหญ่ ท้งั หมดเป็นนํ้าตกท่ีตกจาก
หน้าผาหินท้ังหมด นอกจากจะมีนํ้าตกต่าง ๆ ท่ีสวยงามแล้ว อุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์ยังมีแหล่งท่องเท่ียวท่ีสวยงามและเป็นท่ีนิยม
เชน่ เสน้ ทางเดินศกึ ษาธรรมชาติก่ิวแมป่ าน เสน้ ทางเดินศกึ ษาธรรมชาติอ่างกาหลวง พระมหาธาตเุ จดนี ภเมทนดี ล พระมหาธาตเุ จดยี ์นภพล
ภูมิสิริ
การเดนิ ทางเข้าหานํ้าตกตา่ ง ๆ ในอุทยานแห่งชาตดิ อยอนิ ทนนท์ คอ่ นข้างจะสะดวก สว่ นใหญท่ างจะลาดยางถงึ ลานจอดรถ แลว้ เดิน
เทา้ ต่อ ใกล้บ้างไกลบา้ ง แตกต่างกนั มีเพียงไมก่ ีแ่ ห่งเท่าน้นั ท่เี ดนิ ไกล โดยให้ใช้ทางหลวงหมายเลข 1009 (จอมทอง - อนิ ทนนท์ ) แล้วจะมี
ทางแยกไปยงั น้าํ ตกต่าง ๆ

ดอยผาต้งั

209

ไปอำเภอแม‹วาง

ยอดดอยอนิ ทนนท

กิ�วแมป‹ าน นำ้ ตก
พระมหาธาตนุ ภเมทนดี ล สริ �ภูมิ
และพระมหาธาตนุ ภพลภูมสิ ิร�
ลานกางเตน็ ทดงสน

ไปบŒานป†าบงเป‚ยง บาŒ น บาŒ น นำ้ ตก
ข�นกลาง แม‹กลางหลวง วชริ ธาร
น้ำตกแทน‹ พระสังข
ไปอำเภอแม‹แจ‹ม น้ำตกแม‹ปาน ท่ีทำการ น้ำตก
น้ำตก อทุ ยานแห‹งชาติ สริ �ธาร
ดอยอนิ ทนนท
หŒวยทรายเหลือง

1192 ด‹าน 2 น้ำตก นำ้ ตก น้ำตก ศนู ยบ รก� าร
หน‹วยพ�ทกั ษอทุ ยานแหง‹ ชาตทิ ี่ อน.2 ผาดอกเสยี้ ว วังมว‹ ง ปางควาย นักท‹องเทยี่ ว

(แม‹แจ‹ม) นำ้ ตก ด‹าน 1
แม‹กลาง

นำ้ ตกแมย‹ ะ 1009

ไปจงั หวดั เชยี งใหม‹

108

อำเภอจอมทอง

ไปอำเภอฮอด

210

น้ำ�ตกแม่ยะ

ท่ีต้ัง : หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติ
ที่ อน.3 (แมย่ ะ) หมู่ 7 บ้านหวั เสือ ต.จอมทอง
อ.จอมทอง จ.เชยี งใหม่
พิกัด : 457697E 2038836N
การเข้าถึง : จากสามแยกข้ึนดอยอินทนนท์
เขา้ มาตามทางหลวงหมายเลข 1009 เข้ามาราว
1 กิโลเมตร มีทางเลี้ยวซ้ายเข้านํ้าตกแม่ยะ
ไปตามทางจนสุดสาย ระยะทางราว 14
กิโลเมตร ถึงลานจอดรถ แล้วเดินเท้าไปราว
200 เมตร ถึงตัวนา้ํ ตก

211

ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหน้าผาหินขนาดใหญ่ ท่ีเกิดจากลำ�ห้วย
แม่ยะ ไหลตกลงจากหน้าผาลดหลั่นลงมาเป็นช้ันเล็ก ๆ ถึง 30
ชน้ั เอียงลงมา 60 องศา สูงราว 90 เมตร หนา้ นํ้าตกยาวลงมา
ราว 260 เมตร ในช่วงฤดูฝนสายน้ําตกจะแผ่กว้างเต็มลานหิน
มีน้ําตลาดทั้งปี
น้ําตกแม่ยะเกิดในบริเวณร่องนํ้าท่ีใกล้แนวแปรสัมผัส
(contact metamorphism) ระหวา่ งหนิ อคั นยี คุ คารบอรน์ ฟิ อรสั
พวกหินแกรนิตที่แทรกตัดหินแปรชนิดหินไนส์ เนื้อสีเทาดำ�
ประจุดขาว ประกอบด้วยแร่ชนิดต่าง ๆ ได้แก่ แร่ควอร์ต
เฟลด์สปาร์ ไมก้า ยุคพรีแคมเบรียนขึ้นมา หินบริเวณนี้แสดง
ริ้วขนานชดั เจน (foliation) ท่ีแสดงเนือ้ รูปดวงตา (augen) และ
ด้วยแรงท่ีมากระทำ�ให้แร่ในหินแยกเป็นแถบ แร่สีขาว และแถบ
แรส่ ดี ำ� และเรียกหนิ นวี้ า่ หนิ ไนส์ (gneiss)

212

น�ำ้ ตกแม่กลาง

ที่ตั้ง : หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติท่ี อน.1 (แม่กลาง) หมู่ 20
บา้ นแมห่ อย ต.บา้ นหลวง อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่
พิกัด : 464953E 2045028N
การเข้าถึง : เข้ามาตามทางหลวงหมายเลข 1009 ท่ีจะข้ึนสู่ดอย
อนิ ทนนท์ ราว 8 กโิ ลเมตร จากทางแยกกอ่ นถงึ ดา่ นตรวจของอทุ ยาน
แหง่ ชาติ บรเิ วณบา้ นขนุ กลาง จะมที างแยกเขา้ นา้ํ ตกทางซา้ ยมอื เขา้ ไป
ราว 500 เมตร ถงึ ลานจอดรถ แลว้ เดนิ เทา้ ตามเสน้ ทางราว 100 เมตร
พบนา้ํ ตกชน้ั ลา่ งสดุ จะมเี สน้ ทางศกึ ษาธรรมชาติ เดนิ เลยี บนา้ํ ตกขน้ึ ไป
ดา้ นบนตามทางเดนิ ฝง่ั ขวาของนา้ํ ตก (หนั หนา้ เขา้ หานา้ํ ตก) จะผา่ นผาหนิ
ท่ีมีรูปเขียนก่อนประวัติศาสตร์ (ผาคันนา) แล้วเดินไปจนถึงด้านหลัง
ศนู ยบ์ รกิ ารนกั ทอ่ งเทย่ี ว (เกา่ ) รวมระยะทางราว 500 เมตร จากนา้ํ ตก

213

ภาพเขียนสผี าคนั นา

ลักษณะ : เปน็ นา้ํ ตกหนา้ ผาหนิ ทไ่ี หลลดหล่ันลงมา นา้ํ ตกสูงประมาณ 30 เมตร ตกลงมายงั เบ้อื งลา่ ง มีแอ่งนา้ํ ใหญ่ ชอื่ วังนอ้ ย และวงั หลวง
ก่อนจะไหลกลายเปน็ แกง่ เลก็ ๆ ต่อไป เป็นท่ีนยิ มมาเลน่ นา้ํ
ในปี 2501 พระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช และสมเด็จพระนางเจ้าสริ ิกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี
พันปีหลวง ได้เสด็จพระราชดำ�เนนิ มาทอดพระเนตรนา้ํ ตกแม่กลางแห่งนดี้ ้วย

214

น้�ำ ตกปางควายหรอื วงั ควาย

ที่ตั้ง : หมู่ 20 บา้ นน้ําตกแมก่ ลาง ต.บา้ นหลวง อ.จอมทอง จ.เชยี งใหม่
พิกัด : 464697E 2045948N
การเขา้ ถงึ : อยรู่ มิ ถนนหมายเลข 1009 เลยศนู ยบ์ รกิ ารนกั ทอ่ งเทย่ี ว (เกา่ ) เหนอื นา้ํ ตกแมก่ ลางมาราว 2 กโิ ลเมตร จอดรถในลานดนิ เลก็ ๆ
ทางซา้ ยมอื รมิ ถนน แลว้ เดนิ ลงไปนา้ํ ตก

215

ลักษณะ : เปน็ แก่งนา้ํ กว้าง ที่ล�ำ ธารนํา้ ไหลลาดลงมาตามลานหนิ แตล่ ะ
ชั้นไม่สงู มาก นํา้ ไหลลดหลัน่ กนั ลงมา กลายเป็นแกง่ น้ําตลอดเส้นทางการ
ไหลของนํ้า ในช่วงใบไม้เปล่ียนสีรอบ ๆ นํ้าตกปางควายจะมีสีสันของป่า
เต็งรงั ที่เปล่ียนสสี วยงามมาก นํ้าตกน้ีเหมาะกับการเล่นนํ้า
หินบริเวณน้ําตกปางควายเป็นหินหน่วยหินแปรยุคแคมเบรียน
ประกอบด้วยหินไนส์ หนิ แคลซิลเิ กต เป็นหนิ แปรทีเ่ กดิ จากการแปรสภาพ
แบบไพศาล (Regional Metamorphism) เกิดจากการแปรสภาพของ
หินเดิม ซ่ึงเป็นไปได้ท้ังหินอัคนี หินตะกอน และหินแปร ภายใต้อิทธิพล
ของความร้อนหรือความดัน หรือท้ังสองอย่างภายใต้เปลือกโลก หินแปร
ประกอบด้วยแร่ใหม่ ซ่ึงเกิดจากกระบวนการแปรสภาพ หินแปรกลุ่มน้ี
สามารถมองเหน็ ร้วิ ลายของการแปรสภาพทเ่ี รียกวา่ ร้วิ ขนาน (foliation)
ได้ชัดเจน เนื้อหินมีการเรียงตัวของเม็ดแร่ หรืออาจมีการแสดงการแยก
ชน้ั ของแร่ บรเิ วณนา้ํ ตกหรอื พลาญหนิ ทแ่ี สดงรว้ิ ขนานอยา่ งชดั เจน และลด
ระดบั เปน็ ขน้ั บนั ไดทเ่ี กดิ การกดั เซาะของแมน่ า้ํ ทางนาํ้ หว้ ย เปน็ ตน้

216

นำ้�ตกวังมว่ ง

ท่ีต้ัง : หมู่ 20 บา้ นนา้ํ ตกแมก่ ลาง ต.บา้ นหลวง อ.จอมทอง จ.เชยี งใหม่
พิกัด : 464710E 2045964N
การเขา้ ถงึ : เลยนาํ้ ตกปางควายขนึ้ ไปราว 1 กิโลเมตร จะมที างเข้าลานจอดรถทอี่ ยู่ลกึ เข้าไปจากถนน 1009 ราว 50 เมตร นา้ํ ตกอยู่ตดิ
ลานจอดรถ
ลักษณะ : แท้จริงแล้วนํ้าตกวังม่วงนี้มีสภาพเป็นแก่งนํ้ามากกว่า เพราะไม่มีชั้นนํ้าตกต่างระดับกันชัดเจน หากแต่เป็นแก่งน้ําที่ไหลลาด
หลั่นกันลงมา ธารนํ้าที่ไหลผ่านนํ้าตก มาจากต้นนํ้าดอยอินทนนท์ น้ําจึงใสไหลเย็นตลอดท้ังปี ผู้มาท่องเท่ียวนิยมมาเล่นนํ้าในช่วงฤดูร้อน
(มีนาคม - เมษายน)

217

นำ�้ ตกวชริ ธาร

ที่ต้ัง : หมู่ 17 บ้านสบหาด ต.บา้ นหลวง อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่
พิกัด : 457384E 2049901N
พิกัด : อยู่บริเวณกิโลเมตรที่ 20.7 ของทางหลวงหมายเลข 1009 (สาย
จอมทอง - ดอยอินทนนท์) มีทางแยกขวามือ ขับรถไปตามถนนที่คดเค้ียวไปอีก
ประมาณ 250 เมตร จึงถงึ นํ้าตกวชิรธาร แลว้ เดนิ เทา้ ราว 30 เมตร

218

ลักษณะ : เดมิ ช่อื “ตาดฆ้องโยง” ภายหลงั ได้เปลย่ี นช่อื ตามพระนามของพระบาทสมเด็จพระวชริ เกลา้ เจา้ อยู่หัว ครั้งด�ำ รงพระอสิ รยิ ยศ
เปน็ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกุมาร เป็นน้าํ ตกขนาดใหญเ่ กดิ จากลำ�ห้วยแม่กลาง สงู ประมาณ 70 - 80 เมตร ตัวนํ้าตกอยู่
สูงจากระดับทะเลประมาณ 750 เมตร สายนํา้ ไหลตกจากหน้าผาหนิ ลงสูแ่ อง่ นา้ํ เบื้องลา่ ง มนี ํ้าไหลตลอดทง้ั ปี ในยามแสงอาทติ ยส์ ่องกระทบ
ละอองน้าํ จะปรากฏสายรุง้ งดงามเหนือธารนา้ํ ตรงขา้ มมีหน้าผาสูงชนั เรียกวา่ “ผาม่อนแก้ว” หรอื ในภายหลังเรียกวา่ “ผาแวน่ แกว้ ”
นํ้าตกน้ีมีธรณีสัณฐานที่โดดเด่น โดยมีหน้าผาสูงชันที่วางตัวสองทิศทาง เกิดจากรอยแตกของหินท่ีปรับตัวต้ังฉากกับโครงสร้างหลัก
ของภูมิภาคท่ีวางตวั ในแนวเหนอื - ใต้ เมอ่ื มกี ารกัดเซาะในแนวดง่ิ อย่างตอ่ เน่อื ง เกิดเปน็ หนา้ ผาทม่ี สี ายน้ําขนาดใหญ่ตกลงมาจากความสงู
กว่า 70 เมตร บรเิ วณนาํ้ ตก เป็นหนิ แปรยุคพรีแคมเบรียน ประกอบดว้ ยหนิ ไนส์ หินแคลซลิ ิเกต เป็นหินแปรที่เกดิ จากการแปรสภาพแบบ
ไพศาล เกดิ จากการแปรสภาพของหินเดมิ ซ่งึ เปน็ ไปได้ทัง้ หนิ อคั นี หินตะกอน และหนิ แปร ภายใต้อิทธพิ ลของความรอ้ นหรือความดัน หรอื
ท้ังสองอย่างภายใต้เปลือกโลก หินแปรประกอบด้วยแร่ใหม่ ซึ่งเกิดจากกระบวนการแปรสภาพ หินแปรกลุ่มนี้สามารถมองเห็นริ้วลายของ
การแปรสภาพท่ีเรียกว่า ริ้วขนาน (foliation) ได้ชัดเจน เนื้อหินมีการเรียงตัวของเม็ดแร่ หรืออาจมีการแสดงการแยกช้ันของแร่ บริเวณ
นาํ้ ตกหรอื พลาญหินทแ่ี สดงร้วิ ขนานอย่างชดั เจน และลดระดับเป็นข้นั บนั ไดท่ีเกดิ การกดั เซาะของแม่นา้ํ ทางน้ํา ห้วย เป็นตน้

219

น�ำ้ ตกสิริธาร

ที่ต้ัง : หมู่ 17 บ้านสบหาด ต.บา้ นหลวง อ.จอมทอง จ.เชยี งใหม ่
พิกัด : 455623E 2050414N
การเข้าถึง : รมิ ทางหลวงหมายเลข 1009 (สายจอมทอง - ดอยอินทนนท์) ประมาณ
กิโลเมตรที่ 22 มที างแยกเปน็ ถนนลงไปทางซ้ายมือราว 50 เมตร แลว้ เดนิ เท้าลงไปตาม
บนั ไดราว 50 เมตร ถงึ จดุ ชมทิวทศั น์นาํ้ ตกสริ ิธาร
ลักษณะ : เดิมนํ้าตกแห่งน้ีมีช่ือว่า “นํ้าตกป่าคา” ซ่ึงเป็นนํ้าตกท่ีไหลมาจากลำ�นํ้า
แม่กลาง บริเวณทิวเขาดอยอินทนนท์ และไหลลงสู่น้ําแม่ปิงท่ีอำ�เภอจอมทอง จังหวัด
เชียงใหม่ เมื่อวันที่ 28 มีนาคม 2545 สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ
พระบรมราชนนีพันปีหลวง เสด็จมาทอดพระเนตร ทรงพระราชทานนามนํ้าตกว่า
“นํ้าตกสิริธาร” เป็นนํ้าตกท่ีไหลลงมาจากผาหินขนาดใหญ่ สูงประมาณ 50 เมตร ตก
ตอ่ เนอ่ื งกนั สองชั้นใหญ่ ๆ มปี รมิ าณน้ํามากและไหลแรงตลอดทัง้ ปี ทั้งยังเป็นท่อี ยู่อาศัย
ของสตั วน์ า้ํ หายาก เชน่ ปลาคา้ งคาวอนิ ทนนท์ (Oreoglanis siamensis) ซง่ึ เปน็ ดชั นบี ง่ ช้ี
ถึงคุณภาพของแหล่งนํ้า เนื่องจากเป็นปลาที่มีความอ่อนไหวต่อความเปลี่ยนแปลงของ
สภาพนาํ้ ทง้ั ยังตอ้ งอาศัยอยู่ในนาํ้ ทอี่ ุณหภมู ติ ํ่าเย็นในป่าต้นนํ้าเทา่ น้นั

220

บริเวณนํ้าตกน้ีเป็นหินแปรยุคพรีแคมเบรียน ประกอบด้วยหินไนส์ หินแคลซิลิเกต เป็นหินแปรที่เกิดจากการแปรสภาพแบบไพศาล
แสดงริ้วขนานชัดเจน และยังแสดงเนื้อรูปดวงตา (augen) ด้วยแรงที่มากระทำ�ให้แร่ในหินแยกเป็นแถบแร่สีขาว และแถบแร่สีดำ� จากหิน
เดมิ ซง่ึ เปน็ ไปไดท้ ง้ั หนิ อคั นี หนิ ตะกอน และหนิ แปร ภายใตอ้ ทิ ธพิ ลของความรอ้ นหรอื ความดนั ภายใตเ้ ปลอื กโลก ท�ำ ใหห้ นิ นม้ี กี ารแยกชน้ั แร่
อย่างชัดเจน และเปน็ สว่ นหนง่ึ ของแกน่ ซับซ้อนของธรณีวทิ ยาแปรสภาพดอยอินทนนท์

221

น�ำ้ ตกผาดอกเส้ยี ว

ที่ต้ัง : หมู่ 17 บ้านแม่กลางหลวง ต.บ้านหลวง
อ.จอมทอง จ.เชยี งใหม่
พิกัด : 451357E 2049484N
การเข้าถึง : ถ้าข้ึนมาจากอำ�เภอจอมทอง ตาม
ทางหลวงหมายเลข 1009 ทางเข้าจะอยู่เลยทางลง
บา้ นแม่กลางหลวง กอ่ นถึงที่ท�ำ การอุทยานฯ ราว 1
กิโลเมตร ทางซ้ายมือ เดนิ เทา้ ลงไปตามทาง ราว 2
กโิ ลเมตร ถงึ นา้ํ ตกชนั้ ท่ี 1 แลว้ จะมที างเดนิ เลาะเลย้ี ว
ไปยงั ชน้ั ตา่ ง ๆ ต่อไป
ลักษณะ : น้ําตกผาดอกเส้ียวเป็นจุดท่องเท่ียว
ท่ีสำ�คัญในเส้นทางศึกษาธรรมชาติผาดอกเสี้ยว
เฉลิมพระเกียรติ ปลายทางจะไปออกที่บ้าน
แม่กลางหลวง เป็นนํ้าตกหน้าผาหินท่ีมีความ
สวยงาม ทา่ มกลางป่าท่ีรม่ รื่น มีท้งั หมด 10 ช้ัน รวม
ช้ันเล็กชั้นน้อยแต่เส้นทางเดินเท่ียวชมจะพบเห็นแค่
5 ช้ัน นอกนั้นอยู่นอกเส้นทางเดินเท้า นํ้าตกจะทิ้ง
ระยะห่างกนั ไปตามล�ำ หว้ ย นา้ํ ตกสงู สดุ ราว 25 เมตร
มนี า้ํ ไหลท้งั ปี
เส้นทางศึกษาธรรมชาติผาดอกเสี้ยว
เฉลิมพระเกียรติ ไม่อนุญาตให้มีการเล่นนํ้า
ตลอดเส้นทางเดิน

222

นำ้�ตกสิริภูมิ

ที่ต้ัง : หมู่ 7 บา้ นขนุ กลาง ต.บา้ นหลวง อ.จอมทอง จ.เชยี งใหม่
พิกัด : 448869E 2050486N
การเข้าถึง : อยใู่ กลก้ ับลานกางเต็นท์ดงสน เขา้ ไปเร่มิ ต้นทห่ี นา้ โรงเรียนบา้ นขนุ กลาง
จะมีทางเข้าตรงข้ามโรงเรียน เขา้ ไปตามทางสายหลกั ราว 1.5 กิโลเมตร ถึงลานจอดรถ
แล้วเดินเทา้ เข้าไปในสวนเฟริ ์นและพืชพันธไ์ุ มอ้ ่ืน ๆ ท่ีถกู จดั แตง่ เปน็ สวน ให้บรรยากาศ
ร่มร่ืน เดนิ เขา้ ไปราว 100 เมตร จากลานจอดรถ ถงึ ช้ันลา่ งสดุ ของนา้ํ ตก
ลักษณะ : เดมิ เรยี กวา่ นา้ํ ตกเลาลี ตามชอ่ื ของหวั หนา้ หมบู่ า้ นมง้ ทอ่ี าศยั อยใู่ กลน้ า้ํ ตก
ต่อมาจึงเปลี่ยนช่ือเพ่ือเป็นการเฉลิมพระเกียรติของพระบาทสมเด็จพระปรมินทร-
มหาภูมิพลอดุลยเดช (รัชกาลที่ 9) และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ
พระบรมราชนนีพันปีหลวง

223

เป็นน้าํ ตกที่ตกมาจากหนา้ ผาหินสูงตระหงา่ น คอ่ ยไหลไล้ลงมาตามหนา้ ผา แยกเป็นสองสายใกลก้ ัน สามารถเหน็ ได้จากไกล ๆ เกดิ
จากลำ�ห้วยท่ีไม่ใหญ่นัก แต่พอไหลตกแผ่มาตามหินหน้าผา จึงเห็นว่าเป็นน้ําตกสายใหญ่ เม่ือตกลงมาถึงพื้นแล้วจะไหลผ่านสวนเฟิร์นและ
พชื พันธ์ทุ ีท่ ำ�เป็นสวนพรรณไมไ้ วด้ า้ นล่าง กอ่ นจะไหลลงไปรวมกับลำ�หว้ ยอื่น ๆ ยงั พน้ื ราบตอ่ ไป
บริเวณน้ําตกเป็นหินแปรยุคพรีแคมเบรียน ประกอบด้วยหินไนส์ หินแคลซิลิเกต ซึ่งเป็นหินที่แกร่งและทนทานต่อการกัดกร่อน
ทำ�ให้มีสภาพภูมิประเทศเป็นหน้าผาสูงชัน มีลวดลายการเรียงตัวของแร่ประกอบหิน แสดงว่าเป็นหินแปรท่ีเกิดจากการแปรสภาพแบบ
ไพศาล แสดงร้วิ ขนานชดั เจน และยังแสดงเนอ้ื หนิ รูปดวงตา (augen) ด้วยแรงทม่ี ากระท�ำ ให้แรใ่ นหนิ แยกเปน็ แถบแร่สขี าว และแถบแรส่ ดี ำ�
จากหินเดิมซ่ึงเปน็ ไปได้ท้งั หินอัคนตี ะกอน และหินแปร ภายใต้อิทธพิ ลของความรอ้ น หรอื ความดนั ภายใตเ้ ปลอื กโลก ทำ�ใหห้ ินน้มี กี ารแยก
ช้นั แร่อย่างชดั เจน และเป็นส่วนหนึ่งของแก่นซับซอ้ นของธรณีวิทยาแปรสภาพดอยอนิ ทนนท ์

224

นำ้�ตกห้วยทรายเหลอื ง

ที่ตั้ง : หน่วยพิทกั ษอ์ ุทยานแห่งชาติที่ อน.2 (แม่แจม่ ) หมู่ 13 บ้านปา่ บงเปยี ง ต.ชา่ งเคิง่ อ.แมแ่ จ่ม จ.เชียงใหม่
พิกัด : 442498E 2048258N
การเข้าถึง : ขับรถไปตามทางหลวงหมายเลข 1009 ผ่านท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติมุ่งหน้าขึ้นสู่ยอดดอย เลยที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ
ไปประมาณ 7 กิโลเมตร จะถึงด่านตรวจท่ี 2 ซ่ึงจะมีทางแยกซ้ายไปยังอำ�เภอแม่แจ่ม (ทางหลวงหมายเลข 1192) เข้าไปตามทางราว 6
กโิ ลเมตร จะมีทางเล้ียวขวาเข้าไปอกี ราว 2 กิโลเมตร ถงึ ลานจอดรถ แล้วเดนิ เท้าราว 100 เมตร ถึงนาํ้ ตก
ลักษณะ : เปน็ นา้ํ ตกหนา้ ผาหินท่ตี กลงมาจากหนา้ ผาสูงราว 30 เมตร ไหลลดหล่นั ต่อเนอ่ื ง แล้ววกมาทางซ้าย ลงสเู่ บื้องล่าง สภาพโดยรอบ
เป็นปา่ ดบิ เขาผสมผสาน มีท้ังสนสองใบ และสนสามใบ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชนนีพันปีหลวง เคยเสดจ็
ทอดพระเนตร เม่ือปี 2528

225

บริเวณน้ําตกเป็นหินแปรยุคพรีแคมเบรียน ประกอบด้วยหินไนส์ หินแคลซิลิเกต เป็นหินแปรที่เกิดจากการแปรสภาพแบบไพศาล
แสดงร้ิวขนานชัดเจน และยังแสดงเน้ือหินรูปดวงตา (augen) ด้วยแรงที่มากระทำ�ให้แร่ในหินแยกเป็นแถบแร่สีขาว และแถบแร่สีดำ� จาก
หินเดมิ ซึง่ เปน็ ไปไดท้ ง้ั หนิ อัคนตี ะกอน และหินแปร ภายใต้อิทธิพลของความร้อน หรือความดนั ภายใต้เปลอื กโลก ทำ�ใหห้ ินน้ีมีการแยกช้ัน
แร่อย่างชดั เจน และเปน็ สว่ นหน่งึ ของแก่นซบั ซอ้ นของธรณวี ทิ ยาแปรสภาพดอยอินทนนท ์
หมายเหตุ : นักท่องเทยี่ วสามารถมากางเตน็ ท์พกั แรมทห่ี น่วยพทิ กั ษ์ฯ น้ไี ด้ มีส่ิงอำ�นวยความสะดวกในการพกั แรมไวค้ รบครนั ทที่ �ำ การ
หนว่ ยพิทักษ์อทุ ยานแห่งชาติที่ อน.2 (แมแ่ จ่ม) อยู่หา่ งจากตวั น้ําตกราว 100 เมตร

226

น�ำ้ ตกแม่ปาน

ที่ตั้ง : หน่วยพิทกั ษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาติที่ อน.2 (แมแ่ จม่ ) หมู่ 13 บา้ นปา่ บงเปียง ต.ชา่ งเคง่ิ อ.แม่แจ่ม จ.เชยี งใหม่
พิกัด : 442498E 2048258N
การเข้าถึง : จากนํ้าตกห้วยทรายเหลือง จะผ่านหน้าหน่วยพิทักษ์ฯ เลยไปไม่ไกลจะเป็นสามแยก (ทางขวาไปออกบ้านป่าบงเปียง
ไปอำ�เภอขุนยวมได้) เลี้ยวขวาเข้าไปตามทางราว 1.5 กิโลเมตร ถึงลานจอดรถ แล้วเดินเท้าเลาะเลียบชายเขา ผ่านป่าสองฝั่ง บางช่วงเป็น
ทางเล็ก ๆ เลียบเขา ราว 1.7 กิโลเมตร ถึงนํ้าตก
ลักษณะ : เปน็ น้ําตกที่ตกลงมาจากหน้าผาหนิ สงู ราว 70 เมตร ไหลตกลงมา แล้วหักตกลงทางซ้ายเป็นแอง่ นํา้ กอ่ นจะไหลลงมาท้ิงระยะ
หา่ งกนั กอ่ นจะเป็นนํ้าตกอกี สองชน้ั สงู ราว 4 เมตร เปน็ นํ้าตกทส่ี ายนํา้ ไมก่ วา้ งนัก แต่ตกสูง แลว้ จงึ ตกไหลลงรอ่ งเขาเล็ก ๆ ต่อไป ด้านล่าง
นาํ้ ตกเป็นแอ่งเล่นได้ แต่คนไม่นยิ มเพราะหนิ ค่อนขา้ งลืน่ ในชว่ งเดอื นกมุ ภาพันธ์ ตน้ เส้ยี วหนา้ นํ้าตกจะบานสะพรั่ง ทำ�ใหบ้ รเิ วณสวยงาม

227

บริเวณน้ําตกเป็นหินแปรยุคพรีแคมเบรียน
ประกอบด้วยหินไนส์ หินแคลซิลิเกต ซึ่งเป็นหินท่ี
แกร่งและทนทานต่อการกัดกร่อน ทำ�ให้มีสภาพ
ภูมิประเทศเป็นหน้าผาสูงชัน มีลวดลายการเรียงตัว
ของแร่ประกอบหิน แสดงว่าเป็นหินแปรท่ีเกิดจาก
การแปรสภาพแบบไพศาล แสดงริ้วขนานชัดเจน
และยงั แสดงเนื้อหินรปู ดวงตา (augen) ดว้ ยแรงทีม่ า
กระทำ�ให้แร่ในหินแยกเปน็ แถบแรส่ ขี าว และแถบแร่
สีดำ� จากหนิ เดิมซึ่งเปน็ ไปได้ทั้งหนิ อัคนีตะกอน และ
หินแปร ภายใต้อิทธิพลของความร้อน หรือความ
ดันภายใต้เปลือกโลก ทำ�ให้หินน้ีมีการแยกชั้นแร่
อย่างชัดเจน และเป็นส่วนหน่ึงของแก่นซับซ้อนของ
ธรณีวทิ ยาแปรสภาพดอยอินทนนท์

228

น�ำ้ ตกแท่นพระสังข์

ที่ต้ัง : หมู่ 13 บ้านป่าบงเปียง ต.ช่างเคิ่ง อ.แม่แจ่ม
จ.เชยี งใหม่
พิกัด : 442092E 2048436N
การเข้าถึง : จากนํ้าตกห้วยทรายเหลือง วิ่งไปตามทาง
เร่ือย ๆ จะผ่านหน้าหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติ ขับรถ
เลยไปไม่ไกล จะเจอสามแยก ทางขวาจะไปน้ําตกแม่ปาน
แต่ทางซ้าย ทางจะลงไปบา้ นป่าบงเปยี ง (ไปอกี ราว 2 กม.)
500 เมตร จากแยกนี้ จะมที างเดนิ เลก็ ๆ ซ้ายมือ เดินลงไป
ตามทาง จะเปน็ ทางลงหุบเขา ราว 300 เมตรจะถงึ นํา้ ตก
ลักษณะ : นํา้ ตกแทน่ พระสังขเ์ ป็นกลมุ่ น้าํ ตกเดียวกับกล่มุ
น้ําตกแม่ปาน อยู่ปลายนํ้าของนํ้าตกแม่ปาน เป็นน้ําตก
หน้าผาหนิ ไหลลาดเอียงราว 45 องศา วกคดไปมา ในหนา้
ลานหินระยะนํา้ ตกราว 80 เมตร สงู ราว 30 เมตร

229

น้�ำ ตกลานเสด็จ

ที่ต้ัง : เส้นทางศึกษาธรรมชาติกิว่ แม่ปาน
พิกัด : 445206E 2052078N
การเข้าถึง : ใชท้ างหลวงหมายเลข 1009 ขนึ้ ไปยงั ยอดดอย เลยทางเข้าเจดีย์นภเมทนีดลไปราว 200 เมตร จะเปน็ ลานจอดรถซ้ายมือ
ที่นี่เป็นทง้ั จดุ ชมพระอาทติ ยข์ น้ึ ตอนเชา้ และเปน็ จดุ เรม่ิ เดนิ เทา้ ไปเสน้ ทางศกึ ษาธรรมชาตกิ ว่ิ แมป่ าน เดนิ ไปตามทางราว 200 เมตร ถงึ นา้ํ ตก
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกเล็ก ๆ ท่ีมีความสวยงามและยังท่ีเป็นหนึ่งในจุดท่องเท่ียวท่ีสำ�คัญในเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติกิ่วแม่ปาน ซึ่งเป็น
เสน้ ทางศกึ ษาธรรมชาตทิ สี่ �ำ คัญของอุทยานแห่งชาตดิ อยอินทนนท์ เป็นน้าํ ตกทส่ี ายนาํ้ ไหลลาดลงมาตามชน้ั หนิ ตา่ งระดบั แผ่กระจายลงมา
จากช้ันหนิ สงู ราว 5 เมตร ชั้นเดยี ว ไหลลาดลงมายงั ลานหินลาดด้านลา่ ง สายนา้ํ จะลาดไหลไปตามแนวหนิ เอยี งลาดทางซ้าย (หันหน้าเขา้ หา
นาํ้ ตก) แล้วจงึ ไปรวมเปน็ ล�ำ ธารนํา้ เลก็ ๆ ในบรรยากาศปา่ ดึกดำ�บรรพ์ มี มอส เฟนิ ขน้ึ กนั ตามก่ิงไม้ ท่อนไม้อย่างหนาตา
หมายเหตุ : ในพืน้ ท่ีอุทยานแหง่ ชาตดิ อยอินทนนท์ยังมนี าํ้ ตกผาส�ำ ราญ นํ้าตกสองพี่น้อง นํา้ ตกทลี อกยุ้ นํา้ ตกธารทอง น้าํ ตกปา่ ปงเปยี ง
และนา้ํ ตกออบนอ้ ยด้วย

230

อุทยานแห่งชาติ

ตากสินมหาราช
พืน้ ท่ี 149 ตารางกิโลเมตร

เชียงราย ท่ีตั้งท่ีทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : หมู่ 10 บา้ นลีซอ ต.แม่ทอ้ อ.เมืองตาก จ.ตาก
การเดนิ ทาง : ใชท้ างหลวงหมายเลข 105 (ตาก – แมส่ อด) ประมาณหลกั กโิ ลเมตรท่ี 25 จะพบ
แมฮ‹ อ‹ งสอน พะเยา น‹าน ป้ายอุทยานแห่งชาติขนาดใหญ่ทางด้านขวามือ เล้ียวไปตามทางเข้า 1.5 กิโลเมตร ถึงท่ีทำ�การ
เชยี งใหม‹ อุทยานแห่งชาติ หรอื ถ้ามารถโดยสาร กรงุ เทพ - แม่สอด ลงหน้าทางเข้าอุทยานแหง่ ชาติแล้ว
ลำพน� ลำปาง เดนิ เทา้ 1.5 กิโลเมตร
แพร‹ กว่าจะเป็ นอทุ ยานแห่งชาติ
อุทยานแห่งชาติตากสินมหาราช เดิมมีช่ือว่า “อุทยานแห่งชาติต้นกระบากใหญ่”
อตุ รดิตถ เนื่องจากมตี น้ กระบากทใ่ี หญส่ ดุ ในประเทศไทยเทา่ ทส่ี �ำ รวจพบในขณะน้ี โดยมนี ายสวาท ณ นา่ น
ช่างอันดับ 2 สถานีโทรคมนาคม จังหวัดตาก ซ่ึงได้รับการบอกเล่าจากชาวเขาเผ่ามูเซอ ว่ามี
สุโขทัย พษ� ณุโลก ตน้ ไมข้ นาดใหญป่ ระมาณสบิ คนโอบอยตู่ น้ หนง่ึ และมสี ะพานหนิ ทเ่ี กดิ ขน้ึ เองตามธรรมชาติ เมอ่ื ได้
ตาก เพชรบรู ณ ไปส�ำ รวจพบเหน็ วา่ เปน็ สภาพธรรมชาติ ที่สวยงามควรค่าแก่การอนุรักษ์ไว้ จึงได้ทำ�หนังสือถึง

กำแพงเพชร พ�จ�ตร

นครสวรรค

อุทยั ธานี

231

กองอทุ ยานแหง่ ชาติ จำ�นวน 2 ฉบับ ลงวนั ท่ี 15 มถิ นุ ายน 2519 และวันที่ 6 มกราคม 2520 รายงานถงึ ลักษณะทางธรรมชาตซิ ึ่งมคี วาม
โดดเด่น ไดแ้ ก่ ตน้ กระบากใหญ่ สะพานหินธรรมชาติ นํ้าตกแมย่ า่ ป้า มสี ภาพป่าทอี่ ดุ มสมบูรณ์ มีน้าํ ไหลตลอดทัง้ ปี และมีสตั วป์ ่าทช่ี กุ ชมุ
กองอุทยานแห่งชาติจึงได้มีคำ�สั่งให้ นายสมยศ สุขะพิบูลย์ หัวหน้าอุทยานแห่งชาติลานสาง ออกไปตรวจสอบเห็นว่าเป็นจริงดังคำ�
บอกเลา่ มีความเหมาะสมที่จะจดั ตัง้ เป็นอุทยานแหง่ ชาตไิ ด้ และไปดำ�เนนิ การส�ำ รวจเพ่ือก�ำ หนดพืน้ ที่ป่าหว้ ยแม่ละเมา – ห้วยยะอุ ต�ำ บล
พะวอ อ�ำ เภอแมส่ อด และป่าสงวนแหง่ ชาติป่าแม่ท้อ – หว้ ยตากฝัง่ ขวา ต�ำ บลแมท่ ้อ อ�ำ เภอเมอื งตาก ครอบคลมุ พ้นที่ 149 ตารางกิโลเมตร
ให้เป็นอุทยานแห่งชาติ ซ่ึงได้นำ�เสนอต่อคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติ ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 98 ตอนที่ 210 ลงวันท่ี 23
ธนั วาคม 2524 ก�ำ หนดให้พ้นื ท่ดี ังกล่าวเป็น “อุทยานแห่งชาตติ น้ กระบากใหญ่” นับเปน็ อทุ ยานแห่งชาติอันดับที่ 38 ของประเทศไทย
ต่อมากองอุทยานแห่งชาติ กรมป่าไม้ พิจารณาเห็นว่า เพ่ือเป็นการเทิดพระเกียรติแด่องค์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช และเป็น
สริ ิมงคลแก่อทุ ยานแห่งชาติ ตลอดจนเพื่อเปน็ การรำ�ลกึ ถงึ สถานท่ีอนั มคี า่ ทางประวตั ศิ าสตร์ของชาตไิ ทย ไดแ้ ก่ จังหวัดตาก จึงเหน็ สมควร
เปลี่ยนช่ือ “อุทยานแห่งชาติต้นกระบากใหญ่” เป็น “อุทยานแห่งชาติตากสินมหาราช” กรมป่าไม้จึงได้ดำ�เนินการกราบบังคมทูล
ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาต เพ่อื ใช้พระปรมาภไิ ธยของสมเดจ็ พระเจ้าตากสนิ มหาราชเปน็ ชื่ออุทยานแห่งชาติ และได้พระราชทาน
พระบรมราชานญุ าตตามหนงั สือสำ�นกั ราชเลขาธกิ าร พระบรมมหาราชวงั ลงวันที่ 31 สิงหาคม 2529 ให้ใช้ชื่อว่า “อุทยานแหง่ ชาตติ ากสิน
มหาราช”

232

นอกจากความอุดมสมบูรณ์ของผืนป่า และเอกลักษณ์ที่โดดเด่นทางลักษณะภูมิประเทศแล้ว ท้ังพ้ืนที่นี้ ในสมัยโบราณเคยเป็น
เสน้ ทางการเดินทพั ของขนุ สามชน เจา้ เมอื งฉอด (อ�ำ เภอแมส่ อดในปัจจบุ นั ) เพื่อบุกเข้าตเี มืองตากซ่ึงเป็นเมอื งหน้าดา่ นของไทยในขณะน้นั
นอกจากน้ี ยงั เป็นเสน้ ทางเดนิ ทพั ของพมา่ โดยพระเจ้าอลองพญากษตั ริยพ์ ม่า คราวยกทพั กลบั จากการลอ้ มกรุงศรีอยธุ ยา ขณะเสด็จกลบั
ระหวา่ งทางทรงประชวรและสน้ิ พระชนม์ในปา่ แหง่ น้ี
อทุ ยานแหง่ ชาตติ ากสินมหาราช ตงั้ อยู่ในท้องที่ 2 อำ�เภอ คอื อ�ำ เภอเมืองตาก และอำ�เภอแม่สอด ตดิ ทางหลวงแผน่ ดินหมายเลข 105
(ตาก – แม่สอด) ห่างจากตวั อ�ำ เภอเมอื งตากประมาณ 35 กิโลเมตร ซง่ึ ประกาศทบั ซ้อนปา่ สงวนแห่งชาตปิ า่ แม่ละเมา ตำ�บลพะวอ อ�ำ เภอ
แมส่ อด จังหวัดตาก ตามกฎกระทรวงฉบับที่ 954 (พ.ศ.2524) และประกาศทบั ซ้อนปา่ สงวนแหง่ ชาตปิ า่ แมท่ อ้ – ห้วยตากฝงั่ ขวา ตำ�บล
แม่ทอ้ อำ�เภอเมอื ง จังหวัดตาก ตามกฎกระทรวงฉบบั ที่ 145 (พ.ศ.2509)
จากสภาพภูมิประเทศที่สว่ นใหญเ่ ปน็ ทวิ เขาสงู ชนั สลับซับซ้อน มีพื้นท่รี าบอยเู่ พียงเลก็ น้อย มีแนวทิวเขาถนนธงชยั ผา่ นกลางอทุ ยาน-
แห่งชาติ ลักษณะเปน็ สันปันนาํ้ ซ่งึ เปน็ เสน้ แบง่ เขตระหวา่ งอ�ำ เภอเมอื งตากกบั อำ�เภอแมส่ อด เปน็ ต้นก�ำ เนิดของหว้ ยส�ำ คัญ ๆ เชน่ ทางดา้ น
อำ�เภอแมส่ อด ได้แก่ ห้วยตะปูเคาะ ห้วยยะอุ หว้ ยปลาหลด หว้ ยพลใู หญ่ หว้ ยผักหละ หว้ ยพระเจ้า หว้ ยปแู ป้ หว้ ยผาแกว และห้วยสะมนึ -
หลวง ไหลไปรวมกันเป็นห้วยแมล่ ะเมา ทางดา้ นอำ�เภอเมอื งตากมีจ�ำ นวน 7 หว้ ย ไดแ้ ก่ หว้ ยปางอา้ หว้ ยสลักพระ หว้ ยนํ้าดบิ ห้วยบง หว้ ย
ช้างไล่ หว้ ยโปร่งสกั และหว้ ยไมห้ ้าง ซง่ึ ไหลลงมารวมเป็นห้วยแม่ท้อ แล้วไหลลงสู่แมน่ าํ้ ปงิ

233

บŒานปางสา‹ งคำ หนว‹ ยพท� กั ษ
อุทยานแห‹งชาตทิ ่ี ตม.4

(ไมŒหŒาง)

น้ำตกผาขาว-ผาแดง 10 กม.นำ้ ตก1.2 กม.
14 กม.แม‹ย‹าปา‡ 1 กม.

3 กม. 12 กม. หน‹วยพท� ักษ
อุทยานแห‹งชาติที่ ตม.2
หน‹วยพท� กั ษอุทยานแห‹งชาตทิ ่ี ตม.3 (ปูแป‡)
(ปางอŒา)

บาŒ นปแู ป‡ 2.5 กม.

นำ้ ตกปางอาŒ ตลาดนัด ไปเมืองตาก
แม‹ทŒอ
ปานงอำ้ ตาŒ นกอŒ ย
บŒานหŒวยไครŒ ตนŒ กระบากใหญ‹ 11 กม. อบต.แมท‹ Œอ
ท่ีทำการ บŒานลานสาง
อทุ ยานแหง‹ ชาติ
ไปแมส‹ อด ตากสนิ มหาราช อทุ ยานแห‹งชาติ
ลานสาง
1 กม.

AH1 บŒานปางสŒาน ตลาดมูเซอ AH1

16 กม. 12

บŒานหŒวยยะอุ

234

น�ำ้ ตกปางอ้าน้อย

ท่ีต้ัง : หมู่ 10 บ้านลีซอ ต.แม่ท้อ อ.เมอื ง จ.ตาก
พิกัด : 492321E 1856952N
การเข้าถึง : จากทท่ี ำ�การอุทยานแห่งชาติ เดนิ ทางไปเรมิ่ ตน้ ทเี่ ส้นทางเดนิ ศึกษาธรรมชาตติ น้ กระบากใหญ่ เดินลงไปจนถึงทร่ี าบ จะเห็น
เป็นทางแยกไปคนละทางกับที่ไปตน้ กระบากใหญ่ โดยเดินเทา้ ต่อไปอีกราว 1 กโิ ลเมตร ถึงนํ้าตกปางอา้ น้อย
ลักษณะ : เป็นน้าํ ตกหนา้ ผาหนิ ในร่องเขาท่ถี กู ขนาบดว้ ยภูเขาสองขา้ ง ตกลงมาช้ันเดยี วลงมายงั ชอ่ งเขาเบื้องลา่ งสูงราว 8 เมตร หน้านํา้ ตก
กว้างราว 20 เมตร แลว้ ไหลไปในร่องเขาราว 20 เมตร ตกลงอกี ชั้นหนึ่งเปน็ ชัน้ เลก็ ๆ สงู ราว 2 เมตร ก่อนจะไหลเข้าไปในป่าลึก บรรยากาศ
รายรอบรม่ รืน่ มนี าํ้ ตลอดท้ังปี
ลกั ษณะทางธรณเี ป็นหนิ ควอร์ตไซต์ สีเทาออ่ น ถึงสีนํา้ ตาล ชั้นหินมีความหนามาก ประมาณ 30 - 50 เซนตเิ มตร ชัน้ หินมรี อยแตก
หลายทศิ ทาง

235

236

นำ้�ตกปางอา้

ที่ต้ัง : หมู่ 8 ต.แม่ทอ้ อ.เมือง จ.ตาก
พิกัด : 495064E 1861210N
การเข้าถึง : จากทางหลวงหมายเลข 1 จากก�ำ แพงเพชรมุ่งหน้าจังหวัดตาก กอ่ นข้ามสะพานแมน่ ้ําปงิ เข้าเมอื งตาก จะมที างแยกซา้ ยมอื ไป
แม่สอด (ทางหลวงหมายเลข 12 หรือ AH 1) เข้าไปตามทางจะเกือบถึงบ้านลานสาง จะเห็น อบต.แม่ท้อ ทางซ้ายมือ ตรงข้าม อบต.แมท่ อ้
จะมตี ลาดนดั ต�ำ บลแมท่ อ้ จะมที างเสน้ เลก็ ๆ เปน็ ทางล�ำ ลอง เขา้ ไปตามทางสายน้ี ราว 10 กโิ ลเมตร ถงึ หนว่ ยพทิ กั ษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาตทิ ่ี ตม.2
(ปางอา้ ) แลว้ เดนิ เทา้ เลาะไปตามหว้ ยปางอ้า แลว้ จะเจอคลองรว่ ม เดินไปตามคลองร่วมนี้ จนถึงนาํ้ ตก รวมระยะทางราว 2.5 กิโลเมตร
ลักษณะ : เปน็ ลกั ษณะแกง่ หินในลำ�หว้ ย ช้ันท่ีเป็นนา้ํ ตกชัดเจนจะเป็นชั้นสงู ท่ีตกลาดเอยี ง 40 องศา ตกไหลลาดลงมาในรอ่ งหนิ ยาวราว
40 เมตร ตกลงมาเปน็ คลา้ ยแก่งหิน สายนา้ํ ถกู บบี ใหไ้ หลลงรอ่ งหินแคบ ๆ ก่อนจะไหลเปน็ ลำ�หว้ ยปกติ ออกไปรวมกบั หว้ ยแมท่ ้อต่อไป

237

น�้ำ ตกแม่ยา่ ปา้

ที่ต้ัง : หมู่ 11 บ้านลานสาง ต.แม่ท้อ อ.เมือง จ.ตาก
พิกัด : 489342E 1867654N
การเขา้ ถึง : จากหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ตม.2 (ปางอ้า) ยังคงใช้ถนนลำ�ลองเล็ก ๆ ที่มา
จากข้างตลาดนัดตำ�บลแม่ท้อเหมือนเดิม โดยเดินทางต่อไปตามทางราว 14 กิโลเมตร ถึงหน่วย
พิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ตม.4 (ไม้ห้าง) แล้วเริ่มเดินเท้าลัดเลาะไปตามคลองแม่ท้อก่อน แล้วจึง
เจอคลองโปร่งสักที่เป็นคลองร่วม ไปจนถึงนํ้าตก รวมระยะทาง 1.2 กิโลเมตร
ลักษณะ : เกิดจากห้วยแม่ย่าป้า แล้วไหลลงสู่ห้วยแม่ท้อ เป็นนํ้าตกที่ตกลงมาตามหน้าผาหินต่าง
ระดับ ตกลาดลงมาเป็นแก่งหิน และชั้นนํ้าตก 3 ชั้นใหญ่ ๆ ทิ้งระยะห่างกันราว 20 - 25 เมตร ชั้น
สูงสุดสายนํ้าตกเรี่ยไหลมาตามหินหน้านํ้าตก สูงราว 10 เมตร ลักษณะคล้ายกันทั้งสามชั้น แต่สูง
ไม่เท่ากัน

238

น�ำ้ ตกผาขาว-ผาแดง

ท่ีตั้ง : บ้านปูแป้ ต.พะวอ อ.แม่สอด จ.ตาก
พิกัด : 476343E 1865996N
การเข้าถึง : ที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ ออกมาปากทางเข้าใช้
ทางหลวงหมายเลข 12 หรือ AH1 มุ่งหน้าไปทางแม่สอด ราว 1
กิโลเมตร ถึงตลาดมูเซอร์ จากตลาดมูเซอร์ไปต่ออีก 15 กิโลเมตร ถึง
บ้านห้วยยะอุ เลยไป 3 กิโลเมตร ตรงช่วงนี้จะเป็นทางต่างระดับกัน
คือขาไปและขากลับ ทางจะต่างระดับกัน จะมีทาง เลี้ยวขวาเข้าบ้าน
ปางส้าน เข้าไป 4 กิโลเมตร ถึงบ้านปางส้าน เลยบ้านปางส้านไปอีก
จะถึงแยกเข้าบ้านห้วยไคร้ ตรงไปเรื่อย ๆ ราว 14 กิโลเมตร จากบ้าน

239

ปางส้านถึงบ้านปูแป้ เลยบ้านปูแป้ไปไม่ไกล ถึงหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ตม.3 (ปูแป้) จากนั้นเดินตามลำ�ห้วยผาแดง บางช่วงมีตัด
เลาะขึ้นเนินเล็ก ๆ ไปถึงนํ้าตก รวม 4 กิโลเมตรจากบ้านปูแป้
ลักษณะ : เกิดจากลำ�ห้วยผาขาว - ผาแดง นํ้าตกแห่งนี้ แต่เดิมเคยเป็นนํ้าตกที่ไหลผ่านชั้นหินสูงราว 30 เมตรแบบตกไหลลาดเอียงลง
มาเป็นชั้นใหญ่ ๆ ราว 2 - 3 ชั้น หน้า นํ้าตกแคบ ๆ ก่อนจะไหลเป็นแก่งนํ้าสูงราว 1 - 2 เมตร ลงไปตามแก่งในลำ�ห้วยอีกหลายแห่ง แต่
สภาพธรรมชาติมีการเปลี่ยนแปลงโดยไม่ทราบสาเหตุ จากลำ�ห้วยที่นํ้าเคยไหลข้ามชั้นหินกลายเป็นนํ้าตก ก็ไหลมุดก้อนหินออกไป
ไม่ปรากฏเป็นนํ้าตกให้เห็นอีกเลย มีเพียงหน้าผาหินแห้ง ๆ แต่ได้ยินเสียงนํ้าลอดไหลใต้กองหิน เป็นเช่นนี้มาหลายปีแล้ว
หมายเหตุ : ปิดบริการ

240

ท้องทรี่ าบเพชรบรู ณ์ มองจากจดุ ชมทวิ ทซั น์อุทยานแห่งชาตติ าดหมอก

เชียงราย อุทยานแห่งชาติ

แมฮ‹ อ‹ งสอน พะเยา ตาดหมอก
เชียงใหม‹ พืน้ ท่ี 290 ตารางกิโลเมตร
นา‹ น
ท่ีต้ังที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ : 176 หมู่ 16 บ้านเฉลียงลับใหม่ ต.นาป่า อ.เมือง
ลำพน� ลำปาง แพร‹ จ.เพชรบูรณ์
การเดินทาง : เร่ิมจากศาลากลางจังหวัดเพชรบูรณ์ไปทางทิศตะวันออกตามทางหลวง
อตุ รดิตถ หมายเลข 2271 ไปบ้านเฉลียงลับ ระยะทาง 12 กิโลเมตร ถึงสามแยกเล้ียวขวาไปทางบ้าน
นา้ํ รอ้ น ตามทางหลวงหมายเลข 2275 ประมาณ 200 เมตร เหน็ ปา้ ยอุทยานแห่งชาติทางซา้ ยมอื
ตาก สโุ ขทัย เล้ียวซา้ ยขึ้นอุทยานแห่งชาตติ าดหมอก ตามเส้นทาง รพช. (บ้านเฉลียงลบั - ตาดหมอก) เข้าไป
พ�ษณุโลก ราว 2 กิโลเมตร ทีท่ �ำ การอทุ ยานแหง่ ชาตทิ างขวามือ
เพชรบูรณ
241
กำแพงเพชร พจ� ต� ร

นครสวรรค

อุทยั ธานี

จดุ ชมทิวทศั น์ห้วยน้�ำ รนิ

กว่าจะเป็ นอุทยานแห่งชาติ
เมอ่ื ปี 2532 จงั หวดั เพชรบูรณ์ ไดพ้ บน้าํ ตกสวยงามเหมาะสมทส่ี มควรจะปรับปรุงให้เป็นแหลง่ ทอ่ งเทยี่ ว จงึ ไดข้ อใหก้ รมปา่ ไมท้ �ำ การ
สำ�รวจพ้ืนที่ส่วนหน่ึงของป่าสงวนแห่งชาติป่าตะเบาะและป่าห้วยใหญ่ ซึ่งอยู่ในพื้นที่อำ�เภอเมือง จังหวัดเพชรบูรณ์ เพ่ือจัดตั้งเป็นอุทยาน
แห่งชาติ และกรมป่าไม้ได้ส่งเจ้าหน้าท่ีเข้าดำ�เนินการเม่ือกลางปีงบประมาณ 2534 และมีความเห็นชอบให้บริเวณที่ดินป่าตะเบาะและป่า
ห้วยใหญ่ ในทอ้ งทต่ี �ำ บลหว้ ยใหญ่ ต�ำ บลบา้ นโคก และต�ำ บลนาปา่ อ�ำ เภอเมอื งเพชรบรู ณ์ จงั หวดั เพชรบรู ณ์ ใหเ้ ปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ น�ำ เสนอ
ร่างพระราชกำ�หนดให้คณะรัฐมนตรีพิจารณาให้ความเห็นชอบ ได้รับการประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติตามพระราชกฤษฎีกา ประกาศใน
ราชกจิ จานเุ บกษา เม่ือวนั ที่ 30 ตลุ าคม 2541 จัดเป็นอุทยานแห่งชาติล�ำ ดับท่ี 87 ของประเทศไทย มพี ้นื ท่ี 290 ตารางกิโลเมตร
พื้นท่ีในอุทยานแห่งชาติตาดหมอกน้ันเป็นเป็นทิวเขาสลับซับซ้อนเชื่อมต่อกับป่าภูเขียวและป่าของเขตรักษาพันธ์ุสัตว์ป่าตะเบาะ-
หว้ ยใหญ่ อทุ ยานแหง่ ชาตนิ ้ําหนาว และเขตรักษาพันธส์ุ ตั วป์ ่าผาแดง จงึ นบั เปน็ ปา่ ผืนใหญ่ ท่สี มบูรณ์ จงึ เปน็ ต้นก�ำ เนิดของห้วยน้าํ ดำ� ห้วย
ผ้งึ หว้ ยกกไฮ ฯลฯ ซึ่งเป็นต้นน้ําลำ�ธารของลุ่มน้าํ ป่าสกั และลมุ่ นํ้าชี
ในพนื้ ที่อทุ ยานแหง่ ชาตติ าดหมอกนน้ั มนี ้ําตกสองแห่ง ซ่งึ ถอื เปน็ หวั ใจสำ�คญั ของเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติ เพราะเส้นทางจะเลยี บ
ลำ�หว้ ย ท่ีมีพืชพรรณต่าง ๆ ที่น่าสนใจ รวมทั้งบรรยากาศรม่ ร่ืนตลอดทางเดนิ เปน็ ระยะทาง 2 กิโลเมตร ซึ่งเปน็ ระยะทางท่ไี มไ่ กล โดยนํา้ ตก
ทงั้ สองแห่งจะอย่ใู กล้กัน ในเสน้ ทางเดินศึกษาธรรมชาติ

242

ไปอำเภอหล‹มสัก

2275

ไปอำเภอหล‹มสกั
21

อเพำเชภรอบเมูรณอื ง บŒานหŒวยใหญ‹ นำ้ ตก
21 2326 สองนาง

ไปอำเภอหนองไผ‹ 2271 ลานชมดาว น้ำตก
บŒานเฉลยี งลบั ตาดหมอก

2275 เขตบร�การหวŒ ยบง

ท่ีทำการ
อุทยานแห‹งชาติ

ตาดหมอก

ไปอำเภอบึงสามพัน

243

244

น้�ำ ตกสองนาง

ท่ีต้ัง : หมู่ 16 บ้านเฉลียงลับใหม่ ต.นาป่า อ.เมือง จ.เพชรบูรณ์
พิกัด : -
การเข้าถึง : ทั้งนํ้าตกสองนางและนํ้าตกตาดหมอกนี้ จะเข้าไปทางเดียวกัน และอยู่ใกล้กัน ผู้มาท่องเที่ยวเข้าไปแล้วก็ต้องพบเจอทั้งสอง
นํ้าตก จึงขอนำ�มาอธิบายรวมกัน ดังนี้
จากที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ ด้านล่าง (ก่อนขึ้นเขา) ขึ้นมาตามทาง ขึ้นเขาไปจะพบด่านตรวจอีกจุด ซึ่งทางซ้าย จะไปลานชมดาว
ซึ่งเป็นลานกางเต็นท์ แต่ถ้าไปนํ้าตกให้เลี้ยวขวา จะเจอเขตบริการการท่องเที่ยว (ห้วยบง) ซึ่งที่นี่จะมีบ้านพักและลานกางเต็นท์ ขับไป
ตามทางอีก 7 กิโลเมตร ถึงลานจอดรถ แล้วจึงเดินเท้าเข้าไปตามเส้นทางศึกษาธรรมชาติมีข้ามลำ�ธารนํ้า เลาะลำ�ห้วยไปราว 2 กิโลเมตร
จะถึงนํ้าตกสองนางก่อน
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกขนาดกลางที่สายนํ้าไหลลงสู่คลองห้วยบงแล้วจึงลงไปสู่อ่างเก็บนํ้าเฉลียงลับอีกครั้งหนึ่ง สายนํ้าตกมีทั้งต่อเนื่อง
และทิ้งระยะกัน 12 ชั้น แต่ละชั้นสูงไม่มาก ราว 3 - 6 เมตร ตกลาดลงมาต่อ ๆ กัน เป็นระยะทางนับร้อยเมตรลงมาตามซอกเขา แล้ว
ปลายนํ้าจะไหลวกไปทางซ้าย ตรงช่วงที่หักตกวกไปทางซ้ายนี่เอง ถ้าเป็นช่วงฤดูฝนหรือฝนตกหนัก ๆ จะมีนํ้าตกอีกสายหนึ่ง ไหลมาจาก
ทางขวาลงมาสมทบกัน

245

246

นำ�้ ตกตาดหมอก

ที่ตั้ง : หมู่ 16 บ้านเฉลียงลับ ต.นาป่า อ.เมือง จ.เพชรบูรณ์
พิกัด : X754136.046378 Y1811752.788760
การเข้าถึง : จากนํ้าตกสองนาง ถ้าเป็นช่วงนํ้าไม่มาก สามารถปีนทวนนํ้าตกขึ้นไปถึงชั้นบนแล้วข้ามลำ�ธารมาทางขวา แล้วเดินเลาะ
หน้าผามาไม่ไกล จะถึงหน้านํ้าตกตาดหมอกได้ แต่ในฤดูฝนที่นํ้ามาก จะอันตราย ควรย้อนกลับออกไปนิดหนึ่ง แล้วจะพบทางไปนํ้าตก
ตาดหมอก ทางจะปีนขึ้นเขาที่ชันหน่อย แต่ไม่ไกล แล้วเดินเลาะไหล่เขาไป ทางจึงวกลงหุบเขาหน้านํ้าตกชั้นล่าง ระยะทางราว 100 เมตร
จากจุดเริ่มขึ้นเขาชันมาจนถึงนํ้าตกตาดหมอก
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกที่สูงมาก เห็นได้จากป่าไกล ๆ ตกลงมาจากหน้าผาหินสูงราว ราว 190 เมตร ตกลงมาชั้นเดียว ด้วยพลังของสายนํ้า
อันมหาศาลที่ตกลงมาชั่วนาตาปี ทำ�ให้เกิดหินผุพังด้านล่างนํ้าตก กองทับถมกันหน้านํ้าตกด้านล่าง

247

ตน้ มเหสักข์หรือตน้ สักใหญ่

เชียงราย อุทยานแห่งชาติ

แม‹ฮ‹องสอน พะเยา ต้นสักใหญ่
เชยี งใหม‹ พนื้ ท่ี 518.8 ตารางกิโลเมตร
นา‹ น

ลำพ�น ลำปาง แพร‹

อตุ รดิตถ ท่ีต้ังที่ทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : หมู่ 3 บา้ นหว้ ยแมง ต.นา้ํ ไคร้ อ.น้ําปาด จ.อุตรดติ ถ์
การเดินทาง : จากอำ�เภอเมืองอุตรดิตถ์ ใช้ทางหลวงหมายเลข 1045 ไปเข่ือนสิริกิต์ิ ก่อนเข้า
ตาก สโุ ขทยั ตัวเขอ่ื นขา้ มสะพานแมน่ ํ้านา่ นมาตามทางหลวงหมายเลข 1045 ไปจนถงึ สามแยกใหญ่ (มสี วนปา่
พษ� ณโุ ลก ปากปาดทางซา้ ยมอื ) เลย้ี วขวาไปตามทางหลวงหมายเลข 117 อีกราว 11 กโิ ลเมตร เห็นทางเขา้
เพชรบูรณ ท่ที ำ�การอุทยานแห่งชาตขิ วามอื เข้าไป 3 กิโลเมตร ถึงทที่ �ำ การอุทยานแห่งชาติ

กำแพงเพชร พ�จต� ร 248

นครสวรรค

อทุ ัยธานี

กว่าจะเป็ นอุทยานแห่งชาติ
ประเทศไทยเคยมีการให้สัมปทานทำ�ไม้สักกันอย่างมากมาย ส่งไม้สักเป็นสินค้าออกจนกระท่ังพื้นท่ีป่าไม้สักที่เคยมีอยู่อย่างมากมาย
ในภาคเหนือลดจำ�นวนลงอย่างมาก ครั้นเมื่อพ้ืนท่ีสัมปทานหมดอายุลงไม่มีการต่ออายุและมีการปิดป่า ยกเลิกสัมปทานทั่วประเทศในปี
2532
เมือ่ ปดิ ปา่ แล้ว กรมป่าไม้ จงึ มคี ำ�สง่ั 475/2523 ลงวนั ที่ 23 มีนาคม 2532 ใหเ้ จ้าหน้าท่ีด�ำ เนนิ การสำ�รวจป่าสงวนแห่งชาติป่านํา้ ปาด
ปา่ ปากห้วยฉลอง ป่าห้วยสเี สยี ด ป่าคลองตรอนฝ่ังขวา และป่าคลองตรอนฝัง่ ซา้ ย จงั หวดั อุตรดติ ถ์ และจดั ต้ังใหเ้ ปน็ อุทยานแหง่ ชาติ โดยเริม่
ด�ำ เนินการต้งั แต่ เดอื นพฤศจิกายน 2532 เป็นตน้ ไป

บรรยากาศในป่าสกั บรเิ วณที่ทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ

ยอดภเู มย่ี ง เสน้ ทางเดินป่าสุดฮติ ของอทุ ยานแหง่ ชาตติ น้ สกั ใหญ่

249

ผู้พิชติ ภูเม่ียง

ภาพการท�ำ ไมส้ มัยก่อน จัดแสดงในห้องนทิ รรศการ

ต่อมากรมปา่ ไม้ มคี ำ�สัง่ ท่ี 1627/2532 ลงวนั ท่ี 19 ตลุ าคม 2532 ให้นายไพโรจน์ ดาราเพญ็ เจ้าพนักงานป่าไม้ 5 กองอทุ ยานแห่งชาติ
ไปทำ�การสำ�รวจหาข้อมูลบริเวณป่าสงวนแห่งชาติป่าคลองตรอนฝ่ังซ้ายและฝั่งขวา ท้องท่ีอำ�เภอเมือง และอำ�เภอน้ําปาด จังหวัดอุตรดิตถ์
เพื่อจะจัดตงั้ เป็นอุทยานแห่งชาติ พบวา่ พ้ืนท่ดี ังกล่าวประกอบไปดว้ ยป่าธรรมชาตทิ ่สี มบูรณ์และน้าํ ตกทสี่ วยงามหลายแหง่ เช่น นา้ํ ตกหว้ ย-
โปร่ง น้ําตกห้วยคอม และนํ้าตกห้วยเนียม พร้อมทั้งยอดภูเขาคว่ําเรือ และภูเขาหงายเรือ และมีคลองที่ช่ือว่า “คลองตรอน” เป็นคลอง
ซ่ึงลำ�ห้วยต่าง ๆ ไหลมารวมกันที่คลองนี้และไหลลงสู่แม่นํ้าน่าน อีกทั้งยังเป็นป่าสงวนแห่งชาติ ซ่ึงเป็นท่ีรู้จักของประชาชนและหน่วยงาน
ใกล้เคยี งโดยทวั่ ไป จึงขออนมุ ัติตง้ั ชอ่ื อทุ ยานแห่งชาติว่า “คลองตรอน” (ตอ่ มาได้มีคำ�ส่งั เปลีย่ นชอ่ื เปน็ อุทยานแห่งชาติ “ตน้ สกั ใหญ่”)
ในคราวประชมุ คณะกรรมการอทุ ยานแหง่ ชาตคิ รง้ั ท่ี 4/2537 เมอ่ื วนั ท่ี 8 พฤศจกิ ายน 2537 มมี ตเิ หน็ ชอบใหจ้ ดั ตง้ั เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ
และได้เสนอร่างพระราชกฤษฎีกาเพ่ือจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ และได้รับการประกาศจัดต้ังเป็นอุทยานแห่งชาติ เม่ือวันที่ 4 ธันวาคม
2546 เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตลิ �ำ ดับท่ี 103 ของประเทศ มพี น้ื ทค่ี รอบคลมุ ปา่ นา้ํ ปาด ปา่ ปากหว้ ยฉลอง ปา่ หว้ ยสเี สยี ด ปา่ คลองตรอนฝง่ั ขวา และ
ปา่ คลองตรอนฝง่ั ซา้ ย ในทอ้ งทต่ี �ำ บลแสนตอ ตำ�บลน้ําไคร้ ตำ�บลน้ําไผ่ อำ�เภอนํ้าปาด ตำ�บลถ้ําฉลอง อำ�เภอเมืองอุตรดิตถ์ ตำ�บลผาเลือด
อำ�เภอทา่ ปลา และต�ำ บลนาํ้ พี้ ต�ำ บลผกั ขวง ตำ�บลบ่อทอง อ�ำ เภอทองแสงขนั จงั หวดั อตุ รดติ ถ์ มีพ้ืนทปี่ ่าท่ีสมบูรณ์ มลี ำ�หว้ ยต่าง ๆ แลว้
ยงั มจี ดุ เดน่ ทางธรรมชาติที่ส�ำ คญั และสวยงาม คอื น้าํ ตกหว้ ยเนียม ถ้าํ จัน ถาํ้ เจดีย์ ถ้ําเสือดาว ถาํ้ เต่า ยอดภูเมย่ี ง มเี นื้อทปี่ ระมาณ 518.8
ตารางกิโลเมตร

250

สมเด็จพระนางเจา้ สริ ิกติ ์ิ พระบรมราชินนี าถ พระบรมราชชนนีพนั ปหี ลวง ไดเ้ สด็จพระราชด�ำ เนนิ
มาทอดพระเนตรต้นมเหสกั ข์ เปน็ การส่วนพระองค์ เมือ่ วนั ท่ี 14 มกราคม 2541
ทรงพระกรณุ าปลกู ต้นสัก จ�ำ นวน 1 ตน้ ท้ังทรงพระราชเสาวนยี ์
“ใหช้ ว่ ยกันดูแลต้นมเหสกั ข์ (ต้นสกั ใหญ่) ตน้ น้ีใหม้ อี ายยุ ืนยาวตลอดไป”

251

ไปฟากท‹า-ภูด‹ู

ไปปากนาย 117 ไปหวŒ ยม‹นุ
อำเภอนำ้ ปาด บาŒ นหวŒ ยเดือ่ 1239
1339

อช.ลำนำ้ น‹าน 1331

ไปเข�อ่ นสิร�กติ ิ์

1146 1212

117 นำ้ ตกคลองตรอน
น้ำตกหวŒ ยทราย
บาŒ นตŒนขนนุ
ยอดภูเมยี่ ง
อุทตยทนŒ าท่ี สนำักแกหใหา‹งรญชา‹ ติ บาŒ นหวŒ ยคอม นำ้ ตกหวŒ ยเนียม

บาŒ นหŒวยเนียม

ไปอำเภอทองแสนขนั 117 บาŒ นเพ�ย
ไปอำเภอทองแสนขัน 1214

252

นำ้�ตกคลองตรอน

ที่ตั้ง : หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สญ.1 (ต้นขนุน) หมู่ 3 บ้านต้นขนุน ต.นํ้าไผ่ อ.นํ้าปาด
จ.อุตรดิตถ์
พิกัด : 47Q 0684814E 1947120N
การเขา้ ถงึ : จากตวั อ�ำ เภอนา้ํ ปาด ใชท้ างหลวงหมายเลข 1339 ไปทางหว้ ยมนุ่ ซง่ึ ทางจะขน้ึ เนนิ
คดโค้งไปมา ราว 10 กิโลเมตร จะเจอทางสามแยก (ซ้ายมือไปห้วยมุ่น มีป้ายบอกตรงปากทาง)
ตรงไปราว 8 กิโลเมตร ถึงบ้านต้นขนุน มีทางเลี้ยวลงไปหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติ อีกราว 1
กิโลเมตร แล้วเดินเท้าไปตามเส้นทางศึกษาธรรมชาติ 2 กิโลเมตร ถึงนํ้าตก
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินทราย มีหลายชั้น ชั้นใหญ่ที่สูงเกิน 3 เมตร มี 3 ชั้น ไหลตกลงมา ทิ้งระยะ
ราว 10 - 20 เมตร หน้านํ้าตกไม่กว้าง อยู่ท่ามกลางร่มเงาของต้นไม้ที่อยู่รายรอบ
ธรณีนํ้าตกนี้เป็นหินทรายนํ้าตาลแดงเนื้อละเอียดถึงปานกลาง เป็นตะกอนกึ่งกลมมน และ
มีการคัดขนาดดี พบโครงสร้างการวางชั้นเฉียงระดับ (Cross bedding) และรอยแตกหลายทิศทาง
จัดอยู่ในหน่วยหินภูพาน กลุ่มหินโคราช อายุครีเทเชียส หรือประมาณ 145.5 - 99.6 ล้านปี

253

254

น�ำ้ ตกห้วยทราย

ที่ต้ัง : หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สญ.1 (ต้นขนุน) หมู่ 8 บ้านปางขามป้อม ต.นํ้าไผ่ อ.นํ้าปาด จ.อุตรดิตถ์
พิกัด : 47Q 0685243E 1945670N
การเขา้ ถึง : หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สญ.1 (ต้นขนุน) นี้เป็นจุดเริ่มเดินเท้าขึ้นเขาไปยอดภูเมี่ยง โดยใช้เส้นทางเดียวกับที่ไปนํ้าตก
คลองตรอน แต่ก่อนถึงนํ้าตกคลองตรอนราว 60 เมตร จะมีป้ายบอกทางขึ้นยอดภูเมี่ยงทางขวามือ ทางค่อนข้างชัน จะเป็นเนินต่อเนื่องกัน
3 เนิน โดยนํ้าตกอยู่เนินที่สาม (เดินเท้าขึ้นเขาอีก 8 กม.ถึงยอดภูเมี่ยง)
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินทราย ที่มีชั้นนํ้าตกราว 3 - 4 ชั้นมีทั้งที่ตกต่อเนื่องและทิ้งระยะแต่ไม่ห่างกันมากชั้นสูงสุดสูงราว 10 เมตร

255